Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 310

0 एकपञ्चाशद् ज्ञातृविशेषणानि 0
૨૨/૨૦ प निर्बन्धः, निराश्रवः, निर्गुणः, निरपेक्षः, निश्चलः, निष्कलङ्कः, निष्किञ्चनः, निराशंसः, निर्भयः, मा निरालम्बनः, निरुपद्रवः, नीरजस्कः, निरस्तैनाः, निराहारः, निरुपप्लवः, निष्प्रपञ्चः, निरभिष्वङ्गः, __ निष्कलः, नीरवः, नीरुजः, निर्जन्मा, निर्जरः, निःसङ्गः, निःसीमः, निर्दोषश्च ज्ञाता एव ग्राह्यः, 7 न तु तदन्यः ज्ञेयः। तदुक्तं समयसारे “पण्णाए घित्तव्यो जो णादा सो अहं तु णिच्छयदो। अवसेसा श जे भावा ते मज्झ परे ति णादव्वा ।।” (स.सा.२९९) इति । ततश्च समस्तवृत्तिसंक्षयेण “वृत्तिभ्यां देह क -मनसोर्दुःखे शारीर-मानसे। भवतस्तदभावाच्च सिद्धौ सिद्धं महासुखम् ।।” (वै.क.ल.९/२४६) इति fh वैराग्यकल्पलतायां यशोविजयवाचकेन्द्रव्यावर्णितं सिद्धसुखं तरसा सम्पनीपद्येत ।।१२/१०।।
(પીડારહિત), (૨૩) નિશ્ચંન્ત, (૨૪) નીરૂપ, (૨૫) નીરાગ, (૨૬) નિષ્કર્મા (કર્મશૂન્ય), (૨૭) નિબંધ (= કર્મબંધરહિત), (૨૮) નિરાશ્રવ (= આશ્રવમુક્ત), (૨૯) નિર્ગુણ (= રજોગુણ-તમોગુણ -સત્ત્વગુણરહિત), (૩૦) નિરપેક્ષ (= પોતાના અસ્તિત્વાદિ માટે પરદ્રવ્ય-ગુણાદિની અપેક્ષાથી રહિત), (૩૧) નિશ્ચલ, (૩૨) નિષ્કલંક, (૩૩) નિષ્કિચન, (૩૪) નિરાશંસ, (૩૫) નિર્ભય, (૩૬) નિરાલંબન, (૩૭) નિરુપદ્રવ, (૩૮) નીરજસ્ક (= કર્મરજકણથી મુક્ત), (૩૯) પાપમુક્ત, (૪૦) નિરાહાર, (૪૧) અવિદ્યાગ્રહણશૂન્ય, (૪૨) આધિ-વ્યાધિ-ઉપાધિ આદિ પ્રપંચથી શૂન્ય, (૪૩) આસક્તિશૂન્ય, છે (૪૪) નિષ્કલ (= મતિજ્ઞાનાદિના અંશોથી રહિત અખંડ કેવલ ચૈતન્યસ્વરૂપ), (૪૫) નીરવ , (કોલાહલશૂન્ય), (૪૬) નીરોગી, (૪૭) જન્મશૂન્ય, (૪૮) ઘડપણ વિનાના, (૪૯) નિઃસંગ, (૫૦) - નિઃસીમ (= નિર્મર્યાદ) અને (૫૧) નિર્દોષ જ્ઞાતા એવા આત્માને જ પકડવો, તેનાથી ભિન્ન શેયને શ નહિ. તેથી સમયસાર ગ્રંથમાં કુંદકુંદસ્વામીએ જણાવેલ છે કે “પ્રજ્ઞા વડે એવું ગ્રહણ કરવું કે – જે જાણનારો છે, તે નિશ્ચયથી હું છું. બાકીના જે ભાવો છે, તે મારાથી પર = ભિન્ન છે - એમ જાણવું.” આવી જાગૃતિ કેળવવાની આધ્યાત્મિક પ્રેરણા આ શ્લોક દ્વારા પ્રાપ્ત કરવા જેવી છે. તેનાથી સમસ્ત વૃત્તિઓનો સમ્યફ પ્રકારે ઉચ્છેદ થવાથી વૈરાગ્યકલ્પલતામાં મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજય મહારાજે વર્ણવેલ સિદ્ધસુખ ઝડપથી પ્રાપ્ત થાય છે. ત્યાં જણાવેલ છે કે દેહવૃત્તિથી શારીરિક દુઃખ ઉત્પન્ન થાય છે. તથા મનોવૃત્તિથી માનસિક દુઃખ પ્રગટ થાય છે. દેહ-મનોવૃત્તિ ન હોવાથી સિદ્ધશિલામાં મહાસુખ સિદ્ધ થાય છે.” (૧૨/૧૦)
લખી રાખો ડાયરીમાં..... • સદાચારની અલ્પતાથી સાધના વ્યથિત બને છે. સગુણની અલ્પતાથી ઉપાસના બેચેન બને છે. સાધનાનું પરિણામ દશ્ય છે. દા.ત.શ્રીપાલ મહારાજા. ઉપાસનાનું પરિણામ અદ્રશ્ય છે. દા.ત. કૃષ્ણવંદના.
1. प्रज्ञया गृहीतव्या या ज्ञाता सोऽहं तु निश्चयतः। अवशेषा ये भावाः ते मम परे इति ज्ञातव्याः।।