Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 351

१२/१४ । अवञ्चकयोगतः शरणागति-दुष्कृतगर्हादिना बहिर्मुखतोच्छेदः ० १९५७
ग्रन्थिभेदोत्तरकालीनशुद्धचैतन्यस्वभावापरोक्षानुभूतिप्राप्तिकृते तु योगावञ्चकयोगेन यथार्थगुणज्ञता -गुणानुरागादिभावपूर्वं पूर्णवीतरागदेवाधिदेव-परमविरक्तगुरुदेव-पूर्णज्ञानिप्ररूपितपरमानन्दमयविमलविज्ञानघननिरुपाधिकनिजात्मस्वभावलक्षणधर्मान् स्वशरणत्वेन प्रपद्य, तारकतत्त्वाशातना-हिंसाद्यष्टादशपापस्थानकादिगोचरया विनम्रता-विरक्तता-विमलबुद्ध्यादिप्रेरितया स्वचित्तवृत्तिबहिर्गमन-मलिनीकरणव्यथा- म लक्षणया पुनरकरणप्रतिज्ञाबलगर्भया स्वदुष्कृतगर्हया “मूढे अम्हि पावे, अणाइमोहवासिए, अणभिन्ने र्श भावओ हिआहिआणं” (प.सू.१ पृ.८) इत्येवं पञ्चसूत्रप्रदर्शितपद्धत्यनुसारेण च स्वगर्हया कर्तृत्व - -भोक्तृत्वपरिणतिं शिथिलीकृत्य, चित्तवृत्तिप्रवाहं स्वसन्मुखीकृत्य “शुद्धात्मद्रव्यमेवाहम्, शुद्धज्ञानं गुणो .. मम । नान्योऽहम्, न ममान्ये” (ज्ञा.सा.४/२) इत्येवं ज्ञानसारज्ञापितः शुद्धविकल्पतया सम्मतः शुभभावः पण
ક શુદ્ધ વિકલ્પ દ્વારા નિર્વિકલ્પસમાધિને પ્રગટાવીએ 2 - (ન્ય.) ગ્રંથિભેદ પછીના કાળમાં શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવની જે અપરોક્ષ અનુભૂતિ થાય છે, તેને પ્રાપ્ત કરવા માટે તો નીચે બતાવ્યા મુજબના શુભભાવનું ધ્યાન ધરવું જોઈએ.
(૧) સૌપ્રથમ યોગાવંચકયોગથી દેવ-ગુરુ વગેરેના યથાર્થ ગુણોની ઓળખ કરી, તેના પ્રત્યે ગુણાનુરાગ-અહોભાવ વગેરે કેળવીને પૂર્ણ વીતરાગી સ્વરૂપે દેવાધિદેવને, પરમવૈરાગી (= જ્ઞાનગર્ભવૈરાગ્યધારાવાસિત) સ્વરૂપે ગુરુદેવને તથા પૂર્ણસર્વજ્ઞપ્રરૂપિત પરમાનંદમય વિમલ વિજ્ઞાનઘન નિરુપાધિક નિજ આત્મસ્વભાવરૂપે ધર્મને પોતાના શરણ-આધાર-માલિક તરીકે સ્વીકારવા. . (૨) ત્યાર બાદ જાણે-અજાણે, ટાણે-કટાણે પોતાના દ્વારા કોઈ પણ તારકતત્ત્વની આશાતના થઈ હોય કે હિંસા-જૂઠ વગેરે અઢાર પાપસ્થાનક વગેરેનું સેવન થયું હોય – આ તમામ દુષ્કૃતની નિંદા-ગ કરવી. આ દુષ્કૃતગર્તા ગતાનુગતિકપણે ન હોવી જોઈએ. માત્ર બદનામી, દુઃખ, દુર્ગતિ વગેરેના ભયથી પણ પ્રેરાઈને વ આ દુષ્કૃતગર્તા કરવાની નથી. પરંતુ વિનમ્રતા, વૈરાગ્ય, વિમલબુદ્ધિ, હૃદયની આદ્રતા વગેરેથી પ્રેરાઈને તાત્ત્વિકપણે થવી જોઈએ. પોતાની ચિત્તવૃત્તિને પોતે બહારમાં મોકલી, મલિન કરી તેની આંતર વ્યથા-પીડા સે -રંજ-પંખ એ જ દુષ્કતગહનું સાચું સ્વરૂપ છે. “ફરીથી આ દુષ્કૃતનું સેવન નથી જ કરવું - આવા પ્રકારની પ્રતિજ્ઞાનું બળ પણ તે દુષ્કૃતગર્તામાં ભળેલું હોવું જોઈએ. તો જ તે સાનુબંધ દુષ્કતગર્તા બને.
(૩) તેમજ “હું મૂઢ અને પાપી છું. અનાદિ કાળના મોહના કુસંસ્કારોથી ખીચોખીચ ભરેલો છું, તેનાથી વાસિત થયેલો છું. “પરમાર્થથી મારા માટે શું હિતકારી છે અને શું અહિતકારી છે ?' - આની પણ મને આજ સુધી તાત્ત્વિક ઓળખ થઈ નથી. હું કેવો મૂર્ખ શિરોમણિ છું!” – આ પ્રમાણે પંચસૂત્રમાં દર્શાવેલી પદ્ધતિ મુજબ દિલથી સ્વગ-આત્મનિંદા કરવી. આ ત્રણેય પરિબળોના માધ્યમે કર્તૃત્વ -ભોક્નત્વપરિણતિને શિથિલ કરવી.
(૪) ત્યાર પછી પોતાના ચિત્તની વૃત્તિના પ્રવાહને સ્વસમ્મુખ કરવો, સ્વરૂપગ્રાહી બનાવવો.
(૫) ત્યાર બાદ “શુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય એ જ હું છું. શુદ્ધ જ્ઞાન એ જ મારો ગુણ છે. શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય સિવાય હું બીજું કાંઈ પણ તત્ત્વ નથી. શુદ્ધ જ્ઞાન સિવાયના બીજા કોઈ પણ ભાવો મારા નથી' - આ મુજબ જ્ઞાનસાર 1, મૂઢ: સ્મિ, પાપડ, અનારિમોદવાસિતા, સનમનો માવતો હિતાતિયા