Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 326

१९३२
० चेतनादिस्वभावाविर्भावकृते यतितव्यम् ।
१२/१२ એ હોઈ. તથા (કાલિ=) કાલ દ્રવ્યનઈ વિષઈ (પન્નરભેદક) ૧૫ સ્વભાવ (છીંક) હોઇ, ૨૧ માંહિથી ૬ , કાઢિઇં તિ વારઈ ૧૨/૧રા (૨૦૧૬)
काले पुनः पञ्चदश स्वभावा अक्षताः = अव्याहताः।
प्रकृते आध्यात्मिकोपनयस्त्वेवम् – पूर्वोक्ता ये एकादश सामान्यस्वभावाः तेभ्यः चैतन्यस्वरूपरा परमस्वभावस्य पूर्णतया विशुद्धरूपेण च प्रादुर्भावाय इह मुख्यतया चेतनस्वभावाऽमूर्तस्वभाव म -शुद्धस्वभावा उपदर्शिताः। तदाविर्भावाय सततं यतितव्यमिति काक्वा सूच्यते। तत्कृते च स्व ज-परभेदविज्ञानाभ्यासः कर्तव्यः अहर्निशम् । तथाहि - उपयोगस्य निजचैतन्यस्वरूपत्वम् । रागादेश्च __ कर्मादिपुद्गलविकारात्मकत्वात् जडत्वम् । बाह्याऽभ्यन्तरविषयसन्निधाने सति उपयोगः तदाकारः " सम्पद्यते, निर्मलत्वात्, स्फटिकादिरिव रक्ताद्याकारः ।
यद्यपि स्फटिकादिनिर्मलताया इव उपयोगनिर्मलतायाः सर्वदा स्वरूपपरिणमने सामर्थ्य विद्यते का एव, उपयोगस्य निजचैतन्यस्वरूपानुविधायिपरिणामरूपत्वात्, उपयोगनिर्मलतायाश्च उपयोगाभिन्नत्वात्, अन्यथा जीवस्य जडत्वमापद्येत तथाऽपि गाढमिथ्यात्वदशायां विभावादिस्वभावसामर्थ्यवशतः पञ्चेन्द्रियद्वारा (ાને) જ્યારે કાળમાં તો પંદર સ્વભાવ જ અબાધિત છે.
મુખ્ય ધ્યેયને ઝડપથી હાંસલ કરીએ આધ્યાત્મિક ઉપનય :- અગ્યારમી શાખામાં જણાવેલ અગ્યાર સામાન્યસ્વભાવમાંથી ચૈતન્યસ્વરૂપ પરમસ્વભાવને પૂર્ણતયા વિશુદ્ધપણે પ્રગટ કરવાના મુખ્ય ધ્યેયથી બારમી શાખામાં જણાવેલ ચેતનસ્વભાવ, અમૂર્તસ્વભાવ અને શુદ્ધસ્વભાવને પ્રગટ કરવા સતત તત્પર રહેવાની સૂચના આડકતરી રીતે
આમાં પ્રાપ્ત થાય છે. તે માટે રાત-દિવસ સ્વ-પરભેદવિષયક વિજ્ઞાનનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ. તે શ આ રીતે - ઉપયોગ એ આપણું ચૈતન્યસ્વરૂપ છે. તથા રાગાદિ જડ છે. કારણ કે તે કર્મ વગેરે પુગલોના | વિકારસ્વરૂપ છે. જ્યારે જ્યારે બહારના કે અંદરના વિષયોનું સન્નિધાન થાય, ત્યારે ત્યારે ઉપયોગ Aી તે-તે વિષયાકારવાળો બને છે. કારણ કે તે નિર્મળ છે. જેમ જુદા-જુદા પદાર્થો ઉપસ્થિત થતાં સ્ફટિક,
દર્પણ વગેરે વસ્તુઓ પોતાની નિર્મળતાના લીધે સન્નિહિત લાલ-પીળા વગેરે પુષ્પ વગેરેના લાલ-પીળા રસ આકારવાળી બને છે, તેમ ઉપયોગ અંગે સમજવું.
હS ઉપયોગમાં રાગાદિતાદાભ્યના ભાનને છોડીએ 68 (ચ) જો કે જેમ સ્ફટિકાદિની નિર્મળતા પોતાના ઉવળસ્વરૂપે પરિણમવામાં સમર્થ છે, તેમ ઉપયોગની નિર્મળતા હંમેશા પોતાના ચૈતન્યસ્વરૂપે પરિણમવામાં સમર્થ છે જ. કારણ કે પોતાના ચૈતન્યસ્વરૂપને અનુસરનારો પરિણામ એ જ તો ઉપયોગનું લક્ષણ છે તથા ઉપયોગનિર્મળતા ઉપયોગથી અભિન્ન જ છે. જુદા-જુદા શેયાકારપ્રતિભાસવાળી પરિણતિ ઉપયોગમાં ઉત્પન્ન થાય ત્યારે પણ ઉપયોગની નિર્મળતા તો ચૈતન્યસ્વરૂપે જ પરિણમતી હોય છે. બાકી તો જીવ અજીવ થવાની સમસ્યા સર્જાય. તો પણ ગાઢ મિથ્યાત્વની અવસ્થામાં વિભાવસ્વભાવ, અશુદ્ધસ્વભાવ વગેરેના સામર્થ્યના લીધે પાંચેય ઈન્દ્રિયોના માધ્યમથી ચિત્તવૃત્તિપ્રવાહ બહાર ફેંકાય છે, ત્યારે શરીરાદિને અનુકૂળ એવા વિષયોની ઉપલબ્ધિના નિમિત્તે