Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 248

१२/१
१८५४
० रुच्यनुयायि वीर्यस्फुरणम् । प कर्मप्रेरिता रागादयः तुच्छा वराका नश्वराः नैव मया द्रष्टव्याः। निजनिस्तरङ्ग-निर्विकल्प-निश्चल ग -नित्य-नीराग-चित्स्वभावे एव मया दृष्टिः सहजशान्तभावेन स्थाप्या अनवरतम्, येन कार्येन स - आविर्भवेदिति भावनया चैतन्यघनस्वभावे आत्मज्ञो निमज्जति । स्वस्माच्च द्रव्य-भावकर्माणि पृथक्करोति,
हंस इव क्षीर-नीरविवेकवत् । तदुक्तं ज्ञानसारे “कर्म जीवं च संश्लिष्टं सर्वदा क्षीर-नीरवत् । विभिन्नीकुरुते જ થોડતો મુનિર્દેશો વિવેઢવી T” (જ્ઞા.ફા.9/9) તિા क इत्थमेव 'रुच्यनुयायि वीर्यस्फुरणमिति न्यायेन शुद्धात्मवीर्योल्लासतो रयाद् रागादिपरिणतिलक्षणाण ऽशुद्धचेतनाह्रासे केवलज्ञानादिलक्षणशुद्धचेतनाऽऽविर्भावः सम्भवति । देहादिनिरपेक्ष-मोहक्षोभविनिर्मुक्त का -निर्धान्त-निस्तरङ्गेन्द्रियातीत-मनोऽगोचर-विकल्पशून्य-शब्दाऽगम्य-मत्यनवगाह्याऽतर्व्य-सर्वविभावरहित સમજે છે કે “રાગ વગેરે પરિણામો કાલ્પનિક નથી. વાસ્તવિક જ છે. તેમ છતાં તે પરિણામો મારા નથી. કર્મપુદ્ગલોના જ છે. કારણ કે તે ભાવકર્મસ્વરૂપ છે. મારે તેનું કશું પણ કામ નથી. મારી અંદરમાં જણાવા છતાં રાગાદિ પરિણામો કર્મપ્રેરિત જ છે. હું તેનો કર્તા નથી. રાગાદિ વિભાવપરિણામો તુચ્છ છે, અસાર છે, રાંકડા છે, નાશવંત છે. તેથી મારે તેને જોવા જ નથી. મારે તો મારા ચૈતન્યસ્વભાવમાં જ મારી દૃષ્ટિને-શ્રદ્ધાને-રુચિને સ્થાપિત કરવી છે. મારો ચૈતન્યસ્વભાવ નિતરંગ છે, નિર્વિકલ્પ છે, નિશ્ચલ છે, નિત્ય છે, રાગશૂન્ય છે. તેમાં જ સહજ શાંતભાવે મારે મારી દૃષ્ટિને સતત સ્થાપિત કરવી છે. જેથી તે ચૈતન્યસ્વભાવ પૂર્ણપણે પ્રગટ થાય.” આવી ભાવનાથી આત્મજ્ઞાની સાધક નિજચૈતન્યઘનસ્વભાવમાં ડૂબી જાય છે. તથા પોતાનાથી દ્રવ્યકર્મને અને ભાવકર્મને છૂટા પાડે છે. જેમ
હંસ દૂધ-પાણીને છૂટા કરે છે, તેમ આ વાત સમજવી. જ્ઞાનસારમાં મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજે છે જણાવેલ છે કે હંમેશા દૂધ-પાણીની જેમ મળેલા કર્મને અને જીવને જે મુનિરૂપી રાજહંસ વિભિન્ન વા કરે છે, એ વિવેકી છે.” મહોપાધ્યાયજી મહારાજે આ જ દિશામાં સાધકને મોક્ષમાર્ગદર્શન આપતાં અમૃતવેલની સક્ઝાયમાં પણ કહેલ છે કે
કર્મથી કલ્પના ઉપજે, પવનથી જેમ જલધિ વેલ રે, રૂપ પ્રગટે સહજ આપણું, દેખતાં દૃષ્ટિ સ્થિર મેલ રે.(૨૫)
છે શુદ્ધ ચૈતન્યરવભાવને પ્રગટાવીએ છે (ત્ય.) આ રીતે પોતાની દષ્ટિને રુચિને શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવમાં દઢપણે સ્થાપિત કરતાં કરતાં શુદ્ધાત્માનો વર્ષોલ્લાસ શુદ્ધ પૂર્ણ ચૈતન્યસ્વભાવને પ્રગટાવવા માટે ઉછળે છે. કારણ કે “રુચિ અનુયાયી વીર્યસ્કુરણ હોય છે' - આવો નિયમ છે. જે બાબતની રુચિ હોય તે દિશામાં વર્ષોલ્લાસ ઉછળતો હોય છે. ભોગીને ભોગવિલાસમાં વર્ષોલ્લાસ પ્રગટે છે. યોગીને યોગસાધનામાં આંતરિક પ્રબળ વર્ષોલ્લાસ પ્રગટે છે. આના કારણે આત્મજ્ઞ સાધકની રાગાદિ પરિણતિસ્વરૂપ અશુદ્ધ ચેતના ઝડપથી ઘટતાં કેવલજ્ઞાનાદિસ્વરૂપ પૂર્ણ શુદ્ધ ચેતના પ્રગટ થવાની દિશા ખુલતી જાય છે. દેહાદિનિરપેક્ષ, મોહના ખળભળાટ વગરની, ભ્રાંતિરહિત, નિસ્તરંગ, અતીન્દ્રિય, મનનો વિષય ન બનનારી, વિકલ્પશૂન્ય, શબ્દથી અગમ્ય, જ્યાં મતિનું અવગાહન થઈ શક્યું નથી તેવી, તર્કનો અવિષય તેમજ સર્વ પ્રકારના