Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 228

११/१२
१८३८
• जिनवचनम् अप्रतिक्षेप्यम् । એ ૧૧ સામાન્ય સ્વભાવ સર્વ દ્રવ્યનઈ ધારવા. શવલી હદેને વિષે જાણવા.g જો એહવા આગમ અર્થ = ભાવભેદ ચિત્તમાંહિ વિચારીનઈ (જગિ) જગમાંહિ *= વિશ્વનઈ માંહઈ* રસુજશ (વાદ) વિસ્તારો = સુયશ લો. ૧૧/૧૨ प सव्वदव्वाणं ।।” (द्र.स्व.प्र.५८) इति द्रव्यस्वभावप्रकाशदर्शिता एकादश हि = एव सामान्यस्वभावाः .... अवधातव्याः देवसेनमतानुसारेण । “हिः स्याद्रेत्ववधारणे” (ए.को.३५) इति एकाक्षरकोषे महाक्षपणवचनानुसारेण " प्रकृते हि: अवधारणार्थे उदलेखि। जिनागमार्थं = व्याख्यातस्वरूपं जिनोक्तद्रव्यानुयोगादिविषयं न विधिपूर्वं गीतार्थसद्गुरुसन्निधाने कर्णाभ्यां श्रुत्वा, नयनाभ्यां वा पठित्वा, मार्गानुसारिण्या बुद्ध्या र्श अवगम्य, मनसि = स्वचेतसि सत्तर्कादिना विचार्य, धारणाशक्त्या सम्प्रधार्य, योग्येभ्यः श्रोतृभ्यः - स्वाधिकाराऽऽनुरूप्येण सम्यग् दत्त्वा इह जगति जिनप्रवचनस्य सुयशोवादं विस्तारयतु समर्थो
विद्वान् । यतः जिनवचनमप्रतिक्षेप्यम् । तदुक्तं त्रिषष्टिशलाकापुरुषचरित्रे “नय-प्रमाणसंसिद्धं पौर्वापर्याऽविरोधि 4 “વા ગપ્રતિક્ષેગમપર્વનિર્ઝરવિ શાસઃ II” (ત્રિ શ.પુ. ર/૩/૪૪૧) રૂઢિા का देवचन्द्रवाचकास्तु नयचक्रसारे “पञ्चास्तिकायाः सामान्य-विशेषधर्ममया एव। तत्र सामान्यतः स्वभाव
ભેદ, (૮) અભેદ, (૯) ભવ્ય, (૧૦) અભવ્ય, (૧૧) પરમ - આ સર્વ દ્રવ્યોના સામાન્ય સ્વભાવ છે.” આ રીતે દ્રવ્યસ્વભાવપ્રકાશ ગ્રંથમાં જણાવેલ અગિયાર જ સામાન્યસ્વભાવ છે. આ વાત દેવસેન મત મુજબ ખ્યાલમાં રાખવી. દિ' શબ્દ એકાક્ષરકોષમાં મહાકવિ મહાક્ષપણે હેતુ અને અવધારણ - અર્થમાં જણાવેલ છે. તે મુજબ અહીં મૂળ શ્લોકમાં “દિ' અવ્યયનો અવધારણ = જકાર અર્થમાં ઉલ્લેખ કરેલ છે. જિનેશ્વર ભગવંતે દર્શાવેલ દ્રવ્યાનુયોગ વગેરે વિશે ઉપરોક્ત રીતે સમજાવેલ પદાર્થને -
પરમાર્થને વિધિપૂર્વક ગીતાર્થ સદ્ગુરુની નિશ્રામાં બન્ને કાનથી સાંભળીને અથવા ગીતાર્થ ગુરુની નિશ્રામાં આ બન્ને આંખથી પ્રસ્તુત વિગતને વાંચીને, મોક્ષમાર્ગાનુસારિણી બુદ્ધિ દ્વારા જાણવો. જાણીને પોતાના મનમાં , સુંદર અકાઢ્ય તર્કથી તેની વિચારણા કરવી. તથા આ રીતે વિચારણા કરીને ધારણાશક્તિથી તેનું અવધારણ
કરવું. સમ્યક પ્રકારે પ્રકૃષ્ટ રીતે અવધારણ કરીને યોગ્ય શ્રોતા મળે તો તેમને પોતાના અધિકાર મુજબ Oા સારી રીતે આ પદાર્થો-પરમાર્થો આપવા. આ રીતે જિનવાણીનો, જિનોક્ત તત્ત્વનો સમ્યગુ વિનિયોગ
કરીને આ જગતમાં જિનશાસનના સુંદર મજાના યશોવાદને = વર્ણવાદને સમર્થ વિદ્વાન ફેલાવે - તેવી મંગલ કામના પ્રસ્તુત ૧૧મી શાખાના ઉપસંહારમાં ગ્રંથકારશ્રીએ વ્યક્ત કરેલી છે. કારણ કે જિનવચન આપત્તિરહિત હોવાથી બીજા દ્વારા તેનું ખંડન થઈ શકે તેમ નથી. તેથી જ ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્રમાં જણાવેલ છે કે “નય અને પ્રમાણ દ્વારા સારી રીતે સિદ્ધ થઈ ચૂકેલું જિનવચન છે. તથા પૂર્વાપર વિરોધ પણ આવતો નથી. તેથી બીજા બળવાન દર્શનો દ્વારા પણ તેનું ખંડન થઈ શકે તેમ નથી.”
છે. સામાન્ય-વિશેષસ્વભાવ અંગે શ્રીદેવચન્દ્રમત થી, (વ.) ખરતરગચ્છીય ઉપાધ્યાય શ્રીદેવચન્દ્રજી મહારાજે નયચક્રસારમાં આ અંગે મહત્ત્વપૂર્ણ વાત D.D ચિહ્નયમધ્યવર્તી પાઠ પુસ્તકોમાં નથી. આ.(૧)માં છે. 8.8 ચિહ્નદ્રયમધ્યવર્તીપાઠ ફક્ત લી.(૩)માં છે. *.* ચિહ્નયમધ્યવર્તી પાઠ ફક્ત લા.(૨)માં છે. * * ચિહ્નયમધ્યવર્તી પાઠ ફક્ત કો.(૧૩)માં છે.