Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 05

Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 194

१८०४
• आराधकस्वभावस्थैर्यं कर्तव्यम् ।
११/९ आराधकत्वेन स्यामः' इति भ्रमभाजनतया नैव भाव्यम्, अनेकस्वभावशालित्वादस्माकम् । को हि प जानाति श्वो वयं विराधका नैव भविष्यामः? प्रज्ञापनासूत्राद्यनुसारेण अनन्ताः श्रुतकेवलिनः अद्यापि
निगोदपतिताः सन्ति । ततश्चाऽऽराधकत्वमदोन्मादपरता न कार्या किन्तु आराधकत्वलक्षणैकस्व'भावस्थैर्याधानकृते जागरितव्यम् । तथा विराधना-विराधकभावग्रस्ताः परे यदा दृश्यन्ते तदा ‘एतेषां - केवलं विराधकत्वेन रूपेण अयम् एकस्वभावः एव न सर्वदा स्थास्यति, तेषामनेकस्वभावान्वितत्वात् । श अद्य भवतु एतेषां विराधकस्वभावः स्वकार्यरतः। श्वः आराधकस्वभावोऽपि एतेषामेवाऽवश्यं के स्वकार्योपधायकः भविष्यति' इति विमृश्य साम्प्रतं दोषग्रस्तेष्वपि जीवेषु द्वेष-क्लेशादिप्रादुर्भावो न • स्यात् तथा यतनीयम्, न जातुचिद् एकान्तवादः समाश्रयणीयः । तदुक्तं नमस्कारमाहात्म्ये सिद्धसेनसूरिणा
“નૈવો રથ યાતિ, નૈવપક્ષો વિદHT / નૈવમેરાન્તમાથી નરો નિર્વાણમૃતિપા(ન.મા.૨/૧૩) કૃતિ ! का शुद्धभावानेकान्तवादपरिणत्या च "निव्वाणमक्खयपयं निरुवमसुहसंगयं सिवं अरुयं” (स.स.६४) इति
सम्यक्त्वसप्ततिकायां दर्शितं निर्वाणपदम् आसन्नतरं भवति ।।११/९।। આજે આરાધક હોઈએ તેટલા માત્રથી કાયમ આરાધક જ રહેવાના છીએ - તેવી ભ્રમણાનો ભોગ બની ન જવું. કારણ કે આપણે અનેકસ્વભાવ ધરાવીએ છીએ. કોને ખબર છે કે આવતીકાલે આપણે વિરાધકસ્વભાવવાળા નથી જ થવાના ? પ્રજ્ઞાપનાસૂત્ર વગેરે મુજબ અનંતા ચૌદપૂર્વધરો આજે પણ નિગોદમાં હાજર જ છે ને ! તેથી આરાધકપણાના મિથ્યાભિમાનમાં રાચવાના બદલે, આપણે એકસ્વભાવ a -આરાધકસ્વભાવ ટકે તેવી જાગૃતિ રાખવી. તથા અન્ય વ્યક્તિ વિરાધના-વિરાધકભાવમાં અટવાયેલ 9 દેખાય ત્યારે “તેનો આ ફક્ત એક જ સ્વભાવ કાયમ ટકવાનો નથી. કેમ કે તે અનેકસ્વભાવને ધરાવે વા છે. તેથી આજે ભલે તેનો વિરાધાસ્વભાવ કાર્યરત દેખાય. પરંતુ આવતીકાલે તેનો આરાધકસ્વભાવ
પણ જરૂરી કાર્યશીલ બનશે, ગતિશીલ બનશે” – આવું વિચારી વર્તમાનમાં દોષગ્રસ્ત વ્યક્તિ પ્રત્યે બિલકુલ સ દ્વેષ-દુર્ભાવ ધિક્કાર પ્રગટે નહિ તેની કાળજી રાખવી. પરંતુ સામેની વ્યક્તિનો જૂનો વિરાધકસ્વભાવ
જ આપણા મનમાં રાખીને તેના પ્રત્યે ક્યારેય પણ એકાન્તવાદને = એકસ્વભાવવાદને ધારણ ન કરવો. તેથી તો સિદ્ધસેનસૂરિજીએ નમસ્કારમાહાભ્યમાં જણાવેલ છે કે “એકચક્રવાળો રથ ચાલતો નથી. એક પાંખવાળું પંખી આકાશમાં આગળ જતું નથી. તેમ એકાન્તમાર્ગમાં રહેલો માણસ મોક્ષને પામતો નથી.” શુદ્ધ ભાવ અનેકાન્તવાદની પરિણતિથી નિર્વાણપદ ખૂબ જ નજીક આવે છે. નિર્વાણપદને બતાવતા સમ્યક્તસપ્તતિકામાં જણાવેલ છે કે “નિરુપમ સુખથી યુક્ત, કલ્યાણકારી, રોગરહિત, અક્ષય એવું નિર્વાણપદ છે.” આ અંગે ઊંડાણથી વિભાવના કરવી. (૧૧/૯)
લખી રાખો ડાયરીમાં..... • કષ્ટ-કસોટીમાં વાસના અકળાય છે.
અગ્નિપરીક્ષામાં પણ ઉપાસના સુપ્રસન્ન છે.
1. निर्वाणमक्षयपदं निरुपमसुखसङ्गतं शिवम् अरुजम् ।