Book Title: Nititattvadarsh
Author(s): Mahabodhivjay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005873/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkSA tato'tikaSTa paragRhavAsa, zrI ravicaMdra mahArAja saMgrahita nAtikaSTa sArtha honatA ca / / 29 (vividha zloka saMgraha) arthAnAmarjune duHkha-majitAnAM ca rakSaNa / Age duHkhaM vyaye duHkhaM dhigarthaM duHkhabhAjanam / / 31 / / 21.1446 anantaH pArthivarmaktA kAlanAvIM dhanAni ca / mailitAni para vyaktvA gatAste svakutaH saha / / 32 / / avazapatitA rAjA bhAgavayA hi paNDitaH / athanena dhana avisa wysuws ww www. 113311 / 34 / / adattadAnAcyA bhavada daridrI dauramAvAdvitanoti pApama pApaM hi kRtvA narakaM prayAti punardaridrI punareva pApI / / 36 dhimA dhanamicchanti dhanamAnA ca madhyamA namo mAnamicchanti mA mahatA dhanasaM / / 37) paMnyAsa zrI mahAbodhi vijayajI gaNivara a OM dilA mRtyumupati dRSTaH saputrapauvastu nRpeNa sUTa / / 3 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ravicaMdramahArAja saMgrahita sArtha nItitattavIdarza (vividha zloka saMgraha) saMpAdakaH paMnyAsazrI mahAbodhi vijayajI gaNivara :prakAzaka: zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 125 rUpiyA mUlya nakala : 500 AvRtti : dvitIya prakAzana : 17 ogaSTa, 2008 ghATakopara-IsTa. #divyakRpA pa.pU.siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA pa.pU.vardhamAnataponidhi AcAryadeva : zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA, 5.pU. samatAsAgara paMnyAsapravarazrI padmavijayajI gaNivarya A pUjyonA caraNomAM anaMtazaH vaMdanA 0 'prAptisthAna zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. caMdrakumAra jarIvAlA, badrIkezvara sosAyaTI, 82, netAjI subhASa roDa, marInaDrAIva 'I' roDa, muMbaI-400020. * zrI prema-bhuvanabhAnu ArAdhanA bhavana C/o. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa, zatruMjaya pArkanI galImAM, taLeTI roDa, pAlItANA-364270. dilIpa rAjendrakumAra zAha 6, naMdita epArTamenTa, bhagavAnanagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda-7 phona : 26639189 caMdrakAMta esa. saMghavI 6/bI, azokA komplekSa, relve pahelA garanALA pAse, pATaNa-384265.(uttara gujarAta), phona (02766) 231603 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - prikAzakIyo vara AjathI 90 varSa pUrve prakAzita thayela zrIravicaMdra mahArAja cha saMgrahita nItitatvAdarza vividha zloka saMgraha)nuM punaH prakAzana karatA ame atyaMta AnaMda anubhavI rahyA chIe. A graMthamAM akArAdi krame nIti, vairAgya, upadezane lagatA seMkaDo zlokono saMgraha karavAmAM Avyo che. Avo adbhuta saMgraha taiyAra karavA mATe saMgrAhaka munizrI ravicaMdramahArAje DhagalAbaMdha graMthono svAdhyAya karyo haze. te sahaja samajAya tema che. kaccha-navinAramAM vi.saM.1943mAM janma laI vi.saM. IS 1963mAM 20 varSanI yuvAna vaye munizrIe cAritrajIvana svIkAryuM. ane 11 varSanA alpaparyAyamAM teozrIe ghaNAbadhA graMthono svAdhyAya karIne prastuta graMtha jaina saMghanA karakamalamAM arpaNa karyo che. - munizrI kayA gacchanA hatA, kayA samudAyanA hatA, temano che. cAritraparyAya keTalo hato?, A sivAya bIjA kyA kyA graMthonuM A temaNe prakAzana karAvela? te aMge khUba ja prayatna karavA chatAM ke amane koI vizeSa mAhitI maLI zakI nathI. A aMge koI che. vizeSa mAhitI maLe to vidvajanone namra vinaMti che ke amane $ jaNAve : | 0 C * * A prastuta graMthanuM punaH saMpAdana siddhAMtadivAkara pU.gacchAdhipati - AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUri mahArAjanI preraNAthI prabhAvaka pravacanakAra pU.paMnyAsazrI mahAbodhi vijayajI mahArAje karela che. - pU.paMnyAsajI bhagavaMta amArA TrasTanA preraka/mArgadarzaka evA cha vairAgyadezanAdala pU.AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUri dada 2 che10 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjanA ziSya, zAsanaprabhAvaka pU.paMnyAsajIzrI che? akSayabodhivijayajI gaNivaranA ziSyaratna che. zarUAtathI 0 ja pUjyazrInI amArA TrasTa upara mahI kRpA rahI che. jethI abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga 1/2, AcArAMga dIpikA bhAga 1/2, SaTkarmagraMthAvacUri, prakaraNatrayI saTIka, vividha che praznottara bhAga 1/2, sAdhu maryAdApaTTaka saMgraha, hIrasvAdhyAya to bhAga 1/2, caturvizatijinastavana svopajJa jevA pU.paMnyAsazrI mahAbodhi vijayamahArAja saMzodhita-saMpAdita aneka graMthonuM prakAzana karavAno lAbha amArA TrasTane prApta thayela che. te che bhaviSyamAM paNa pUjyazrI dvArA AvA aneka graMthonA prakAzana che karavAno lAbha amArA TrasTane maLato rahe evI zAsanadevane . prArthanA. jinamaMdirano jirNoddhAra jema ApaNuM kartavya che tema prabhunA mArgano prakAza karanAra jinAgamo - zrata sAhityano jirNoddhAra e paNa ApaNI ati agatyanI pharaja che. pa.pU.zruta sAhityoddhAraka AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrimahArAjanI preraNA ane mArgadarzanane jhIlI A zrutarakSAnuM kArya ame AraMbhya che. Aja sudhImAM 350 jevA prAcIna pustakapratone navajIvana bakSI bhAratabharanA jJAnabhaMDAromAM vinAmUlya bheTa dharAyA che. zrutadevI bhagavatI mA sarasvatI amane A kAryamAM sahAyatA arpe eja abhyarthanA. li. zrIjinazAsana ArAdhanA TrasTa caMdrakumAra bI. jarIvAlA 6 lalitakumAra koThArI ' . puMDarikabhAI zAha ) c , Conceii , A B Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA - paMnyAsa mahAbodhi vijaya prastuta saMgrahagraMthamAM ja eka majAno zloka che. khinnaM cApi subhASitena ramate svIyaM manaH sarvadA, zrutvAnyasya subhASitaM khalu manaH zrotuM punarvAJchati / ajJAJjJAnavato'pyanena hi vazIkartuM samartho bhavet, kartavyo hi subhASitasya manujairAvazyakaH saMgrahaH / / : bhAvArtha H- mana jyAre udvigna (Moodout) thaI gayuM hoya, tyAre jo ekAda subhASita, gIta ke sArI paMkti gunagunAvAmAM Ave to pAchuM prasanna thaI jAya che. tevIja rIte bIjAnA mukhe subhASita sAMbhaLavA maLe to punaH punaH te subhASita sAMbhaLavAnI IcchA thAya che. subhASitamAM e tAkAta che.... sAmI vyakti anna hoya ke suza... vaza thaI gayA vagara rahetI nathI. mATe manuSyoe subhASitano saMgraha (sToka) karavo joIe. AvA ja ko'ka maMgalazlokane najara sAme rAkhIne A saMgraha taiyAra thayo hovo joIe. A sivAya paNa subhASita ratnabhANDAgAra, subhASita padyaratnAkara bhAga 1 thI 4, subhASita-ratnamAlA jevA aneka saMgraho bhUtakALamAM prasiddha thayA che. 5 A saMgraho jema AtmAnA AnaMda mATe hoya che, tema vizeSe karIne vaktA ke lekhaka mATe atiupayogI nIvaDe che. potAnI vAtane majabUta karavA mATe vaktA ke lekhaka jyAre vividha repharanso, zloko ane paMktiono chUTathI upayoga kare che tyAre tenA vaktavyo ane lekho lokabhogya banyA vagara Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LESSO) ha rahetA nathI. ene badale AvI koI mahenata karyA vagara che sIdhesIdhuM potAnuM pravacana kare ke lekha lakhe... tyAre kyAreka te ) zuSka ane nIrasa banI jatuM hoya che. mAruM to evuM spaSTa mAnavuM che ke pratyeka kuzaLavaktA ane sArA lekhaka pAse mInImama 200 thI 300 jeTalA subhASitonuM. te kalekazana hovuM joIe. e paNa graMthastha nahi paNa kaMThastha hovuM che joIe. vaLI A subhASito mAtra saMskRta ke prAkRtamAM ja nahi, gujarAtI, hiMdI, marAThI, aMgrejI vagere mukhya bhASAo temaja : che te te pradezanI pramukha bolIonA hovA joIe. ' jethI je-te bhASAnA jANakAra/bolanAra samAjanI sAme chUTa pravacana ApatI vakhate vacce vacce te te bhASAnI kahevata, che kavitA ke paMktio mukavAthI te zrotAne vaktA pratye Adara thAya che, AtmIyatA baMdhAya che, pravacanazravaNanI ruci ubhI thAya che. Ane koI TADhA pahoranA gappA na samajatA, A eka anubhavasiddha hakIkata che. AjakAla navI peDhImA-kolejIyanomAM Avo saMgraha thato hoya che. paNa te koI zloko ke kavitAno nahi, paNa aMgrejI s.M.S. ane hiMdI-urdu zera-zAyarIono. alabatta, ghaNIvAra A s.M.. ane zAyarIo eTalI bhaddI, bhaMgAra ane nonaveja hoya che. je sajjana mANaso sAme bolavI paNa zobhe nahi. ene badale AvA saMgrahomAMthI managamatA zloko ane subhASito ekabIjAne phoravarDa karavAmAM Ave to kucha (c) haTa ke to karyuM kahevAze, sAthe baMneyane lAbha thayA vagara paNa 6 nahi rahe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta saMgrahamAM vividha viSayaka zlokono bhaMDAra che. alabatta, A zlokono svAdhyAya karatI vakhate viveka rAkhavo jarUrI che. kAraNake kyAreka pUrvaparavirodhI jaNAtA zloko paNa ahIM jovA maLaze. dA.ta.: eka zlokamAM saMpatti vagaranA-nirdhana manuSyane pazutulya gaNAvyo che to bIjA zlokamAM saMpattinA tyAgano mahimA gAyo che. eka zlokamAM tIrthaMkarone janma ApanArI ratnakukSI mAtA tarIke strIno mahimA gAyo che, to bIjA zlokamAM strI adhyAtmamArgamAM bAdhaka che.... ema bhArapUrvaka jaNAvyuM che. pUrvApavirodhI dekhAtI A vAto hakIkatamAM nayabhede batAvAyela che. mATe tene te rIte ja jovI joIe - samajavI joIe. jethI kyAMya virodhane avakAza na rahe. prastuta graMtha gujarAtI anuvAda sAthe che. tethI vAcakone svAdhyAya karatA vizeSa AnaMda Avaze. alabatta, 90 varSa junI gujarAtI hoI ane kyAMka kyAMka anuvAda atyaMta kliSTa hoI ame jarUra paDI tyAM amAro hastasparza karyo che. bAkI saMpUrNa graMthane yathAvat rAkhIne ja punaH saMpAdita karela che. A graMthanA saMpAdananA bahAne mane paNa vAraMvAra A graMthano svAdhyAya karavAno lAbha prApta thayo. temAM nimittabhUta che : siddhAMtadivAkara pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijayajayaghoSasUri mahArAjA. jeozrInI preraNAthI A graMthanuM saMpAdana karavAno suvarNa avasara maLyo. 0: 7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI jinazAsananI mahAmUDI kahI zakAya tevA zrutanidhinuM thaI caturvidha saMghamAM vadhune vadhu svAdhyAya thAya, AvanArI peDhIo che mATe tenuM saMrakSaNa thAya te mATe dina-rAta ciMtita rahetA vairAgya dezanAdakSa, mArA paropakArI gurudeva pU.AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUri mahArAja AvA graMthonA saMzodhana saMpAdana mATe mane satata preraNA karatA rahe che. ' mArA vaDilabaMdhu, gurudeva pU.paMnyAsazrI akSayabodhi vijayajI gaNivarazrI ke jeo AvA graMthonA saMpAdanAdi prasaMge mane satata sahAyaka banatA rahe che. A upakArI tamAma gurubhavavaMtonA caraNomAM koTiza vaMdanA saha A graMthanA svAdhyAya dvArA sahu jIvo potAnA vairAgyane daDha kare ane muktine nIkaTa lAve e ja zubhAbhilASA.. che che 16-6-08, jeTha vada 13, somavAra 2064 tInabattI - vAlakezvara, muMbaI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phika zrutasamuddhAraka 1. nAnajIbhAI nAnajI gaDA, muMbaI (preraka : pa.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.) 2. zeTha AnaMdajI kalyANajI, amadAvAda 3. zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda (preraka : pa.pU.tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.) 4. zrI zrIpAlanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI (preraka : pa.pU.ga.A.rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda sUma.sA.) 5 zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda (preraka : pa.pU.paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivarya) 6. nayanabAlA bAbubhAI sI. jarIvAlA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (preraka : pa.pU.munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) 7. kezarabena ratanacaMda koThArI hA. lalitabhAI (preraka : pa.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImada vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja) 8. zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, ' dAdara, muMbaI * 9. zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa, muMbaI (AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA. kI preraNA thI) 10. zrI sAMtAkruja che. mUrti. tapAgaccha saMgha, sAMtAkuja, muMbaI (preraka : AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.) 11. zrI devakaraNa mUlajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI " (preraka : pa.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi.ma.sA.) 12. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta (pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.tathA pU.sA.zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI divyazAzrIjI ma. kI preraNA se bhUlIbena ko ArAdhanA kI anumodanArthe) 13. bAbu amIcaMda pannAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-400006.(preraka : pU. munirAjazrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA pU.munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. tathA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vijayajI ma.sA.) 14. zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI (preraka : pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi.ma.) 15. zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgala pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda (preraka : pa.pU. AcAryadeva zrI rUcakacaMdra sUri ma.) 16. zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI IMsTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (preraka : pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) 17. zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI... (preraka : pU. munirAjazrI akSayabodhi vi. ma.) 18. zrI kalyANabodhi sobhAgacaMdajI jaina peDhI, pIMDavADA, (preraka : siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImada vijaya premasUrIzvarajI ma.sA. nA saMyamanI anumodanArthe) 19. zrI ghATakopara jaina zvetAMbara, mUrtipUjaka. tapagaccha saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI (reraka : vairAgyadezanAdakSa pU.A.zrI hemacaMdrasUri ma.sA.) 20. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda (preraka : pU.muni zrI kalyANabodhi vi.ma.) 21. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda (preraka : pU. AcArya zrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe - pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA.) 22. zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda (preraka : pU.gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma.) 23. mahAvIra jaina che.mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, zeTha kezavalAla mUlacaMda jaina upAzraya, amadAvAda. (preraka : pa.pU. AcArya zrI rAjendrasUri mahArAja sA.) 24. zrI mATuMgA jaina che. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIja, mATuMgA, muMbaI 25. zrI jIvIta mahAvIrasvAmI jaina saMgha, nAdiyA (rAjasthAna) (preraka : pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhi vijayajI ma.sA.) 26. zrI vizA osavAla tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta (preraka : - 10 - Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyadezanAdaH 5.pUAcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.) 27. zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI - 400 007. 28. zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti (preraka : parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImada vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja saMvata 2053 ke pAlitANA meM cAturmAsa prasaMga " para jJAnanidhi meM se) 29. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI | (IsTa), muMbaI (preraka : munizrI netrAnaMda vijayajI ma. sA.) 30. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jaina nagara, amadAvAda. (preraka : munizrI saMyamabodhi vi.ma.) 31. zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda " (preraka : pa.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. nA kRSNanagara | madhye saMvata 205ra ke cAturmAsa nimitta 5.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijaya ma.sA.) 32. zrI bAbubhAI sI. jarIvAlA TrasTa, nijAmapurA, vaDodarA 33. zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, punA (preraka : pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImada vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ' ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA.) 34. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, 1. punA.(preraka : pU. munirAja zrI anaMtabodhi vijayajI ma.sA.) 35 zrI rAdera roDa jaina saMgha, surata (preraka : pU. akSayabodhi vijayajI * . ma.sA.) 36. zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazAlA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbaI (preraka : munizrI aparAjita vijayajI ma.sA.) 37. zrI javAhara nagara jaina che. mUrtipUjaka saMgha, goregAva, muMbaI (preraka : pU. A. zrI rAjendrasUri ma.sA.) 38. zrI kanyAzAlA jaina upAzraya, khaMbhAta (preraka : pU.pra.zrI raMjanazrIjI ' ma. sA. pU. pra.zrI iMdrazrIjI ma.sA. ke saMyamajIvananI anumodanArthe - pa.pU.sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pa.pU.sA.zrI vasaMtaprabhAzrIjI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ma.sA. tathA sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA.) 39. zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIja, mATuMgA, muMbaI (preraka : pU. paMnyAsapravara zrIjayasuMdaravijayajI gaNivarya) 40. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phuTa roDa, ghATakopara (IsTa)(preraka : pU.paM. zrI varabodhivijayajI gaNivarya) 41. zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI (preraka : 5.pU.A. zrI guNaratnasUri ma.ke ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivarya tathA pU.paM.zoratnavijayajI gaNivarya) . 42. zrI koImbatUra jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatUra 43. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha drasTa, pAlaDI, amadAvAda (5.pU.A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA. nA gurumUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya-paMnyAsa-gaNi padArohaNa dikSA vagere nimittenA jJAnanidhimAMthI) 44. zrI mahAvIrasvAmI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbaI (preraka : pU. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA. tathA pU.paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA.) . 45 zrI hIrasUrIzvarajI jagadaguru zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa (pUrva), muMbaI . 46. zrI pArzvanAtha che. mUrti pU. jaina saMgha, saMghANI IsTeTa, ghATakopara | (vesTa), muMbaI (preraka : gaNivaryazrI kalyANabodhi vi.ma.) 47. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zve. mU.pU. saMgha jaina nagara, amadAvAda (pU.munizrI satyasuMdara vi. nI preraNA thI cAturmAsa mAM jJAnanidhi mAMthI) 48. ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa, muMbaI (preraka : pU. munizrI ratnabodhi vijayajI) 49. zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa, muMbaI 50. zrI sahastraphaNA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa, bAbulanAtha, | muMbaI (preraka : munizrI satvabhUSaNa vijayajI) 51. zrI govAlIyA Teka jaina saMgha, muMbaI (preraka : gaNitryazrI kalyANabodhi vi.) para. zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha, bANagaMgA, muMbaI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53. zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa prArthanA samAja, muMbaI (preraka : munizrI rAjapAlavijayajI tathA paM.zrI akSayabodhi vijayajI gaNivara) 54. zrI prInsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha (preraka : gaNivarya zrI kalyANabodhi vi.) 55. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdivalI (IsTa), muMbaI (preraka : - munizrI rAjapAla vijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vijayajI gaNivara) 56. sAdhvIjI zrI suryayazAzrIjI tathA suzIlayazAzrIjInA pAla (IsTa) kRSNakuMja mAM thayela cAturmAsanI AvakamAMthI 57. zrI premavardhaka devAsa je. mUrtipUjaka jaina saMgha, devAsa, madhyapradeza " (preraka : pU.A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.) 58. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samA roDa, vaDodarA (preraka : paMnyAsajI zrI - kalyANabolivijayajI gaNivarya). paka zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara TrasTa, kolhApura (preraka : pU. munirAja zrI premasuMdara vijayajI) 60. zrI dharmanAtha po. he. jaina nagara che.mU.pU. saMgha, amadAvAda (preraka , : puNyarati vijayajI mahArAjA) 61. zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlAcokI, parela, muMbaI (preraka : . pU.paM. zrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivarya tathA pU.paM. zrI guNasuMdara * vijayajI gaNivarya) 62. zrI padmamaNi jaina zvetAMbara tIrtha peDhI - pAbala, punA (preraka 5. kalyANabodhi vijayajInA vardhamAna tapa, so oLInI anumodanArthe, paM. vizvakalyANa vijayajI) (63. omakAra sUrIzvarajI ArAdhanA bhavana, surata (preraka : A. guNaratnasUri ma. nA ziSya munizrI jinezaratnavijayajI ma.) 64. zrI goDI pArzvanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nAyaDu kolonI, - ghATakopara (IsTa) muMbaI 65. zrI Adizvara zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, goregAva 66. zrI AdIzvara zvetAMbara TrasTa, selama (preraka : pU. gacchAdhipati A. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.) 67. zrI govAliyA Teka jaina saMgha, muMbaI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68. zrI vilepArle zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha enDa ceriTIja, vilepArle (pUrva), muMbaI 69. zrI nensI kolonI jaina che. mU.pU saMgha, borIvalI, muMbaI 70. mAtuzrI ratanabena narasI monasI sAvalA parivAra (preraka : pa.pU. zrI kalyANabodhi vi.nA ziSya muni bhaktivardhana vi. ma.tathA sA. jayazIlAzrIjI ke saMsArI suputra rAjanajI ke puNyasmRti nimitte ha. suputro navInabhAI, cunIlAla dilIpa, hiteza) 71. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, adherI | (I) (preraka : pa.pU.zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) . * * * 72. zrI dharmavardhaka che. mUrtipUjaka jaina saMgha, kArTara roDa naM.1, borIvalI (preraka : pa.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrI vijaya hemacaMdra sUrIzvarajI ma.sA. tathA paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) 73. zrI umarA jaina saMghanI zrAvikAo (jJAnanidhimAMthI) (preraka : pa.pU. | munirAjazrI jinezaratna vijayajI ma.sA.) : 74. zrI kezarIyA AdinAtha jaina saMgha, jhADolI, rAjasthAna (preraka : pa.pU. mu.zrI merucaMdra vi.ma. tathA paM. zrI hiraNyabodhi vi.ga.) 75. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdIvalI, muMbaI (preraka : pa.pU. munirAjazrI hemadarzana vi.ma.sA.) 76. zrI jaina zve. mU. sudhArAkhAtA peDha, mahesANA 77. zrI vikrolI saMbhavanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, vikrolI (IsTa), muMbaI ke ArAdhaka bahana taraphathI (jJAnanidhi) 78. zrI ke.pI. saMghavI cerITebala TrasTa, surata, muMbaI. (preraka : pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrI vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) 79. zeTha kanaiyAlAla bheramalajI ceriTebala TrasTa, caMdanabAlA, vAlakezvara, muMbaI 80. zAha jesIMgalAla mohanalAla AseDAvAlAnA smaraNArthe (ha : prakAzacaMdra je. zAha, AphrikAvALA) (preraka : panyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) 81. zrI navA DIsA . mUrtipUjaka jaina saMgha, banAsakAMThA - 14 - Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa-muMbaI dvArA prakAzita graMthonI sUci 1 jIvavicAra prakaraNa saTIka daMDaka prakaraNa saTIka kAyasthiti stotrAbhidhAna saTIka. nyAyasaMgraha saTIka. 3 dharmasaMgraha saTIka bhAga-1 4 dharmasaMgraha saTIka bhAga-2 5 dharmasaMgraha saTIka bhAga-3 2 du jIvasamAsa TIkAnuvAda 7 jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka syAdvAdamaMjarI sAnuvAda 8 9 saMkSepa samarAditya kevaLI caritra 10 bRhatsetrasamAsa saTIka 11 bRhatsaMgrahaNI saTIka 12 bRhatsaMgraheMNI saTIka 13 ceIyavaMdaNa mahAbhAsa 14: nayopadeza saTIka 15 puSpamALA (mULa anuvAda) 16 * mahAvIracariya 17 mallinAtha caritra 18 vAsupUjya caritra 19 zAMtasudhArasa saTIka 20 zrAddhaguNa vivaraNa 21. tattvajJAna taraMgiNI | 26 vizeSaNavatIcaMdana pratikramaNa avacUrI 27 pravrajyA vidhAnakulaka saTIka 28 caityavaMdana bhASya (saMghAcAra bhASya saTIka) 29 vardhamAnadezanA padya (bhAga-1 chAyA sAthe) 30 vardhamAnadezanA padya (bhAga-2 chAyA sAthe) 31 vyavahAra zuddhi prakAza 32 33 34 35 36 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga-2 (ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi krame saMkalana) praznottara ratnAkara (seprazna) 37 38 saMbodhasaptati saTIka anekAnta vyavasthA prakaraNa prakaraNa saMdoha utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga-1 (ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi krame saMkalana) 39 40 paMcavastuka saTIka jaMbusvAmI caritra samyaktvasaptati saTIka guruguNaSatriMzaSatriMzikA saTIka 43 stotra ratnAkara 44 upadeza saptati 22 triSaSTizalAkApuruSa caritra parva 3/441 23 triSaSTizalAkApuruSa caritra parva 5/642 24 aSTasahasrI tAtparya vivaraNa 25 muktiprabodha 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 upadeza ratnAkara 73 hIra praznottarANi 46 vimalanAtha caritra 74 dharmavidhi prakaraNa 47 subodhA samAcAra 75 supArzvanAtha caritra bhAga-1) 48 zAMtinAtha caritra graMtha 76 devadharma parIkSAdi graMtho 49 navapada prakaraNa saTIka bhAga-1 77 supArzvanAtha caritra bhAga-2-3, 50 navapada prakaraNa saTIka bhAga-2 78 prakaraNatrayI : 51 navapada prakaraNa laghu vRtti 79 samatAzataka (sAnuvAda), ' para zrAddha prakaraNa vRtti 80 upadezamALA-puSpamALA 53 pArzvanAtha caritra 81 pRthvIcaMdra caritra 54 vijayaprazasti bhASya 82 upadezamALA (vijayasenasUri caritra) | 83 pAIlacchI nAmamAlA 55 kumArapALa mahAkAvya saTIka 84 doDhaso savAso gAthAnA stavano (prAkRtadvayAzraya) ( 85 drivarNa ratnamAlA 56 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-1 | 86 zAlibhadra caritra 57 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-2 87 anaMtanAtha caritra pUjASTaka 58 upadeza pada bhAga-1 88 karmagraMtha avacUrI 59 upadeza pada bhAga-2 89 upamiti bhava prapaMca kathA bhAga-1 60 zrAddhadinakRtya bhAga-1 90 dharmabindu saTIka 61 zrAddhadinakRtya bhAga-2 91 prazamarati saTIka 6ra pArzvanAtha caritra 92 mArgakhAdvAra vivaraNa 63 vicAra ratnAkara 93 karmasiddhi 64 upadeza saptatikA 94 jaMbusvAmI caritra anuvAda 65 devendra narakendra prakaraNa 95 caityavaMdana bhASya sAnuvAda 66 puSpa prakaraNa mALA 96 guNavarmA caritra sAnuvAda 67 gurnAvalI 97 savAso doDhaso gAthA stavano 68 puSpa prakaraNa 98 dvAtrizatkAtrizikA 69 neminAtha mahAkAvya 99 kathAkoSa 70 pAMDava caritra bhAga-1 100 jaina tIrtha darzana * 71 pAMDava caritra bhAga-2 101 jaina kathA saMgraha bhAga-1 7ra pArzvanAtha caritra gadya | 102 jaina kathA saMgraha bhAga-2 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 jaina kathA saMgraha bhAga-3 | |130 prAcIna koNa zvetAmbara ke digambara 104 rayaNasehara nivakatA saTIka | (gujarAtI) 105 AraMbhasiddhi 131 jaMbudvIpa samAsa (anuvAda) 106 neminAtha caritra gadya 13ra sumati caritra (anuvAda) 107 mohobyulanavAdasthAna) 133 tasvAmRta (anuvAda) 108 bhuvanabhAnu kevaLI caritra (anuvAda) 134 triSaSTizalAkApuruSa caritra parva-1 109 caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda) |135 triSaSTizalAkApuruSa caritra parva-2 110 ApaNA jJAnamaMdiro 136 jaina kathA saMgraha bhAga-4 (pratAkAra 111 pramAlakSaNa - saMskRta) 112 AcAra pradIpa . |137 jaina kathA saMgraha bhAga-5 (pratAkAra 113 vividha praznottara | saMskRta) 114 AcAropadeza anuvAda 138 jaina kathA saMgraha bhAga-6 (pratAkAra 115 paTTAvalI samuccaya bhAga-1 116 paTTAvalI samuccaya bhAga-2 139 jaina dharma bhakti kaMcanamALA 117 ratnAkarAvatArikA anuvAda bhAga-1 | (sAnuvAda) bhAga-1 118 ratnAkarAvRtArikA anuvAda bhAga-2 |140 jaina dharma bhakti kaMcanamALA 119 caityavaMdana covIsI tathA praznottara (sAnuvAda) bhAga-2 A ciMtAmaNI * |141 zrImokSapada sopAna (cauda 120 dAna prakAza (anuvAda) guNasthAnakanuM svarUpa) - 121 kalyANa maMdira-laghuzAMti saTIka 142 ratnazekhara ratnAvatI kathA (parvatithi 122 upadeza saptatikA (TIkAnuvAda) | mAhAbhya para) pustaka ' 143 SaSThizataka(sAnuvAda) 123 pratikramaNa hetu (pustaka) 144 namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) 124 jaina kumArasaMbhava mahAkAvya 145 jaina gotra saMgraha (prAcIna jaina 125 devacaMdra stavanAvali ItihAsa sahita) 126 AnaMdakAvya mahodadhi bhAga-1 |146 nayamArgadarzana yAne sAtanayanuM svarUpa 127 paryata ArAdhanA sUtra (avacUrI anuvAda 147 mahopAdhyAyazrI vIravijayajI sAthe) | mahArAjA caritra 128 jinavANI (tulanAtmakadarzana vicAra) 148 mukti mArgadarzana yAne dharmaprAptinA 129 praznottara pradIpa graMtha hetuo Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 cetodUtam 150 mUrtimaMDana praznottara 151 piMDavizuddhi anuvAda 152 naMdisUtra (mULa) 153 naMdisUtra saTIka (bIjI AvRtti) 154 naMdisUtra cUrNi saTIka 155 anuyoga dvAra saTIka 156 dazavaikAlika saTIka 157 dazavaikAlika saTIka 158 oghaniyukti saTIka 159 piMDaniyukti saTIka 160 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 161 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 162 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 163 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-4 164 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 165 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 166 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3. 167 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-1 168 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-2 169 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-3 170 uttarAdhyayana saTIka bhAga-1 171 uttarAdhyayana saTIka bhAga-2 172 uttarAdhyayana saTIka bhAga-3 173 jaMbudrIpa prajJapti bhAga-1 174 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-2 175 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-1 176 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-2 177 rAjapraznIya 178 AcArAMga dIpikA 179 bhagavatI sUtra bhAga-1 180 bhagavatI sUtra bhAga-2 181 bhagavatI sUtra bhAga-3 182 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-1 183 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-2 184 RSibhASitasUtra 185 hAribhadrIya Avazyaka TIppaNaka 186 sUryaprajJapti saTIka 187 AcArAMga dIpikA bhAga-1 188 sUtrakRtAMga dIpikA 189 ThANAMga saTIka bhAga-1 190 ThANAMga saTIka bhAga-2 191 anuyogadvAra mULa 192 samavAyAMga TIka 193 AcArAMga dIpikA bhAga-2 194 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-1 195 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-2 196 bhagavatI sUtra 197 kalpasUtra pradIpikA 198 kalpasUtra kaumudi 199 AnaMda kAvya mahodadhi bhAga-3 200 zrutajJAna aIMdhArA 201 uttarAdhyayana sUtra-mULa 202 upadhAna vidhi preraka vidhi 203 hIrasvAdhyAya bhAga-1 204 hIrasvAdhyAya bhAga-2 205 caityavaMdanAdi bhASyatrayI (vivecana) 206 bhojaprabaMdha 207 vastupAla caritra (bhASAntara) 208 yogabiMdu saTIka 18 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 guru guNa ratnAkara kAvyam 236 samyakatva kaumudI (bhASAMtara) 210 jagadguru kAvyam 237 vimalanAtha caritra (anuvAda) 211 yogadaSTisamuccaya (anuvAda) ra38 jaina kathAratnakoSa bhAga-1 212 jaina jyotigraMtha saMgraha | (anuvAda). 213 pramANa paribhASA 239 jaina kathAratnakoSa bhAga-2 214 prameya ratnakoSa 240 jaina kathAratnakoSa bhAga-3 215 jaina stotra saMgraha bhAga-2 241 zatruMjaya tIrthoddhAra (anuvAda) 216 yogadaSTisamuccaya (bhAvAnuvAda) |24ra jaina stotra tathA stavanasaMgraha sAthe 217 navasmaraNa (iMglIza sAthe | 243 vastupAla caritra 'sAnuvAda) 244 siddhaprAbhRta saTIka 218 ATha daSTinI sajhAya 245 sUktamuktAvalI 219 AgamasAra (devacaMdrajI) | 246 nalAyanamakuberapurANama). 220 nayacakrasAra (devacaMdrajI). 247 baMdhahetRdayatribhaMgI prakaraNAdi 221 guruguNaSatrizikA (devacaMdrajI) 248 dharmaparIkSA 222 paMcakarmagraMtha (devacaMdrajI) : 249 AgamIya sUktAvalyAdi 223 vicAra sAra (devacaMdrajI) 250 jaina tattavasAra saTIka 224 paryuSaNa parvAdika parvonI kathAo |251 nyAyasiddhAMta muktAvalI 225 vimaLa maMtrIno rAsa : 2para haimadhAtupATha 226 bRhatsaMgrahaNI aMtargata yaMtrono 253 navIna pUjA saMgraha saMgraha 254 siddhacakrArAdhana vidhi vi. saMgraha 227 damayaMtI caritra 255 nAyAdhammakahAo (pustaka) 228 bRhatsaMgrahaNI yaMtra 256 pramANanayatattavAlokAlaMkAra (sAva.) ra29 jaina stotra saMgraha 257 tatvArthadhigamasUtra (gujarAtI) ra30 yazodhara caritra 258 vicArasaptatikA saTIka + ra31 caMdravIrazubhAdi kathA catuSTayam | vicArapaMcAzikA saTIka 232 vijayAnaMda abhyadayamahAkAvya 259 adhyAtmasAra saTIka 233 jainadharmavarastotra-godhUlikArtha- ra60 lIlAvatI gaNita sabhAcamatkAreti kRtitritayam 261 saMkramakaraNa (bhAga-1) ra34 anekArtha ratnamaMjUSA 262 saMkramakaraNa (bhAga-2) ra35 siripAsanAhacariyuM |263 bhaktAmarastotra (prata) - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 SasthAnaka prakaraNa (prata) 293 subhASita padya ratnAkara (bhAga-3) 265 suvrataRSikathAnaka + ra94 subhASita padya ratnAkara (bhAga-4) saMgaThumakaMDalI (prata) 295 caMdrakevalI caritam' 266 zatruMjaya mahAtIrthoddhAra (mULa) 296 triSaSTizalAkApuraSa caritra - bhAga-1 267 javAnuzAsanam (parva-1) 268 prabaMdha ciMtAmaNI (hindI bhASAMtara) 297 triSaSTizalAkA puruSa caritra - bhAga-2 ra69 devacaMdra (bhAga-2) (parva-2-3) 270 bhAnacaMdra gaNicarita 298 triSaSTizalAkApuruSa caritra-bhAga-3 271 digvijaya mahAkAvya - (parva-4-pa-6) 272 vijJapti lekha saMgraha 299 triSaSTizalAkApuruSa caritra - bhAga-4 273 AbU (bhAga-1) (parva-7) ' ' , 274 AbU (bhAga-2) 300 triSaSTizalAkApuruSa caritra - bhAga-5 ra75 AbU (bhAga-3) na (parva-8-9) 276 AbU (bhAga-4) 301 triSaSTizalAkApuruSa caritra - bhAga-6 277 AbU (bhAga-5) | (parva-10). 278 nyAya prakAza 302 ratnAkara avatArIkA (guja. anuvAda - 279 zobhana stuti graMtha 280 Sabha paMcAzikA graMtha 303 ratnAkara avatArIkA (guja, anuvAda - 281 kumAravihArazatakam || bhAga-2) 28ra mAnava dharma saMhitA 304 ratnAkara avatArIkA (guja. anuvAda - 283 vardhamAna dvAaizikA bhAga-3) 284 prazamarati prakaraNa - bhAvAnuvAda 305 sAdhu maryAdApaTTaka saMgraha 285 tasvAmRta - prata 306 jaina rAmAyaNa gadya .. 286 pappaSacaritra - prata 307 vizeSAvazyaka bhASya (bhAga-1 saTIka) 287 IryApathikI paaizikA - prata 308 vizeSAvazyaka bhASya (bhAga-ra saTIka) 288 karmaprakRti - prata 309 jaina kathAratna koSa (bhAga-3) 289 draSTAMtazataka -prata 310 jaina kathAratna koSa (bhAga-8) ra0 paaizikA catuSka prakaraNa 311 dharmasarvasva adhikAra sAthe, kasturI 291 subhASita padya ratnAkara (bhAga-1) | prakaraNa sAthe . 292 subhASita padya ratnAkara (bhAga-2) 312 hiMgula prakaraNa sAthe - 20 rU | bhAga-1) . Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 nayavAda ane yuktiprakAza | 324 zreyAMsanAtha caritra 314 aMgulasittarI sAthe, svapajJa | 325 bhaktAmara-kalyANa maMdira-namiuNa namaskAra stava sAthe stotraya 315 dravyaguNa paryAyarAsa (bhAga-1) saTIka | 326 jaina dharmano prAcIna ItihAsa savivaraNa (bhAga-1) 316 dravyaguNa paryAyarAsa (bhAga-2) saTIka | 327 zrImad devacaMdrajI kRtisaMgraha savivaraNa 328 sArasvata vyAkaraNa saTIka 317 covIzI vizeSArtha . 329 siddhAMtaranikA vyAkaraNa 318 kAvyasaMgraha (bhAga-1) 330 aDhIdvIpa nakazAnI hakIkta 319 kAvyasaMgraha (bhAga-2) 331.karmaprakRti bhASAMtara 320 caityavaMdanakulakavRtti | 33ra mudrita kumudacaMdra 321 syAdvAmuktAvalI tathA bhAvasAtatikA | 333 zrI praznavyAkaraNa saTIka 3rara prazApanA upAMga saTIka ' | 334 zrImadattakRdanutaropapAtikavipAka zruta 323 laghuzAMtistava saTIka / samavasaraNa | 335 zrI jJAtAdharmakathAnaka saTIka stava sAva. tathA pramANaprakAza - 21 + Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSara........... a A i ba R e o au ka kha ga gha ca cha ja 15 ........................ anukramaNikA 1 28 . 37 41 49 50 54 55 ....... 56 57 75 79 87 ........ pRSTha 89 95 97 103 Ta ta ................104 akSara da. dha na pa pha ba bha ................. gujarAtI duhA pRSTha .....176 ....... 969 ma 189 ya ................... 204 ra 223 la 228 va ............. 232 za 254 Sa 263 sa 264 ..... 114 130.. 138 155 174 .281 285 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - go 3 naa 3 [ alsql QQ6 3als a ] Page #25 -------------------------------------------------------------------------- Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyamunizrIravicandrajImahArAjasaMgRhita nItitattvAdarza: sArthaH (maGgalAcaraNa) arhato bhagavanta indramahitAH siddhAzca siddhisthitA, AcAryA jinazAsanonnatikarAH pUjyA upaadhyaaykaaH| zrIsiddhAntasupAThakA munivarA ratnatrayArAdhakAH; paJcaite parameSThinaH pratidinaM kurvantu vo maGgalam / / 1 / / apAre khalu saMsArasAgare saarsNymm| . yAnapAtrasamaM prApya yAnti dhIrAH paraM padam / / 1 / / apAra evA saMsAra-sAgaramAM nAva samAna evA zreSTha saMyamane prApta karIne dhIrapuruSo paramapadane pAme che. I/1 * azikSitA api nRNAM prAduHSyanti kubuddhyH| - suzikSitA api nRNAM pracyavante zubhAH kriyAH / / 2 / / aho ! manuSyone kubuddhi zikSaNa vinA paNa utpanna thAya che ane zubha saMskAro(kriyAo) zIkhavyA chatAM naSTa thaI jAya che. rA anantA gRhacinteyaM toyarAzisamA nRpa ! / yadekayA striyA naSTA gAthApaJcazatI mm||3|| | he rAjan ! A gRhaciMtA-samudranI jema anaMta che; kAraNake eka Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInA yoge mArI dararojanI pAMcaso pAMcaso gAthAo naSTa thaI. 3. anabhyAsAtkalAnAze ydyossiddosspossnnm| tatkolakhAdite kSetre mahiSIsutakuTTanam / / 4 / / abhyAsa na karavAthI kaLAno nAza thAya ane tethI strIne doSa devote khetarane Dukkara khAI jAya ane pADAne mAra mAravA barobara che. agamyAM bhUrimAyAnAM vyktmuktaaphlaagmaam| ... sAdhuzAlAM punardUre jahuH siMhaguhAmiva / / 5 // bahu mAyAvI(hRgAla)janone agamya ane jyAM muktAphalonI pragaTa rIte Agama che evI sAdhu-zAlAne duSTajano siMhaguphAnI jema dUra tajI de che. ApaNA aho na vaH svayaM prajJA na vA giitaarthsnggtiH| evuM eniHzUrA zugutAnamapitAddA . aho! tame AvA sAkSAt nirdaya(jUra) cho tethI ema lAge che ke tamane potAne prajJA-buddhi) nathI, temaja koI gItArtha(sAkSara)nI saMgati paNa nathI; mATe tame Agama(zAstronuM kathana sAMbhaLo. IIkA anarthadaNDaM jAnAnaH ko dhiimaanntkaantikm| nayatyetAvato jantUn nirmantUn kelikautukaiH||7|| anarthadaMDane jANatAM chatAM kayo dhImAnu sujJa)puruSa potAnA krIDAkautukathI ATalA badhA niraparAdhI prANIone maraNa pamADe ? . anyo hRdi vacasyanya-zcAnya eva pumAn dRshi| evaM yAsAM virodho'Gge kastAbhyaH sukhamicchati / / 8 / / je strIo potAnA hRdayamAM anya puruSane ciMtave che, anya sAthe vAtacIta kare che ane anya tarapha najara kare che; aho ! jemanA aMgamAM paNa Avo virodha che, te strIo pAsethI sukhanI AzA koNa rAkhe? pATA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhUdibhasya hRdyanyad vyaadhsyaanytpunrhdi| ahezcAnyadvidhistvanya-deva cakre tadasya dhik / / 9 / / hAthI judo vicAra karato hato, vyAdha(zikArI) anya koi ciMtavato ane sarpa vaLI itara kaMI ciMtana karato; evAmAM vidhAtAe kaMI juduM ja karyuM, mATe devane dhikkAra thAo. hA anuyAntI vidhuM kAntaM raatristaarkbhuussnnaa| na bhAskarakarasparza-mapi sehe pativratA / / 10 / / caMdrarUpa potAnA kAMta(pati)nI pAchaLa anusaranArI tathA tAraka (tArA)rUpa bhUSaNavALI evI rajanI(rAtrI) pativratA strInI jema sUrya(parapuruSa) nA kara(kiraNa)no sparza mAtra paNa sahana karatI nathI. I/1oll astaM prayAti sUro'pi vAruNIsaGgato dhruvm| yadahaM vAruNIyoge jIvanasmi tadadbhutam / / 11 / / sUrya paNa vAruNI(pazcima dizA)nA yoge asta thAya che, chatAM bahu AzcaryanI vAta che ke vAruNI(madirA)no saMga thayA chatAM huM jIvato chuM. ll11|| aMho nIcaratA nAryo makSikAsakhyamigrati / candanamiva protsRjya zleSmaNe spRhayanti yAH / / 12 / / aho ! nIca puruSomAM anurakta evI strIo kharekhara makSikAo jevI che. kAraNake jeo caMdanano tyAga karIne zleSma(lITA) upara icchA rAkhe che. I1ro. antaH kacavarAkIrNe bahizca masRNatvaci / kharIpurISasaGkAze mA muhaH strIzarIrake / / 13 / / he jIva! aMdara to kacarA(azuci)thI vyApta ane bAhya snigdha(komaLa) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvacAyukta tathA gadheDInI lADa(viSTA) samAna evA strI zarIramAM tuM moha na pAma. /13 adRzyaM bhAgyahInAnA-masparzaM sarvapApmanAm / saGkaraM sAravidyAnA-mavidyAnAM bhayaGkaram / / 14 / / bhAgyahIna janone adazya, pUrNa pApIone aspRzya, sAra vidyAonA samUharUpa tathA avidyAone bhayarUpa evA mahAtmAne koi bhAgyazALI ja joi zake che. I/14 adharmakarma yanmUDha kuruSe yauvanAndhitaH / aMtaHsthazikhizAkhIva vIkSyase tena vArddhake / / 15 / / mUDha ! tuM yauvananA madathI aMdha banIne je adharmakarma kare che, tethI vRddhAvasthAmAM aMdaramAM rahela agnivALA vRkSanA jevI tArI dazA thaze. (1po azastraM mAraNaM mantra-hInamuccATanaM param / niragnijvAlanaM strIbhiH sapatnI nAma manyate // 16 // strIo potAnI zokyanA nAmane zastra vinAnuM mAraNa, maMtra vinAnuM umUlana ane agni vinAnuM javAlana samaje che. ll1kA avidyaM jIvanaM zUnyaM dik zUnyA cedabAndhavA / putrahInaM gRhaM zUnyaM sarvazUnyaM daridratA // 17 // vidyA vinAnuM jIvana zUnya che, bAMdhava vinA dizA zUnya che, putra vinA gRha(ghara) zunya ane jo daridratA hoya to sarva zUnya lAge che. 17l anucitakArambhaH svajanavirodho balIyasA spardhA / pramadAjanavizvAso mRtyudvArANi catvAri / / 18 / / anucita kAryano AraMbha, svajano sAthe virodha, potAthI vadhAre balavAna sAthe sarasAI ane strInano vizvAsa - e cAra mRtyunA dvAra che. 18. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atibhuktavatAM puMsAM cintArahitacetasAm / / atipravAsazrAntAnAM nidrA hi sulabhA matA / / 19 / / ati bhojana karanArA, ciMtArahita manavALA ane bahu pravAha(paMtha) karatAM zramita thayelA evA puruSone nidrA tarata AvI jAya che. 19 aparIkSya na kurvIta marmajJaM svAnujIvitam / / marmajJo durjano lokaH santApayati sajjanam // 20 // sujJajanoe pUrNa vicAra karyA vinA marmajJane sevaka na karavo; kAraNake tema karatAM marmajJa durjano sajjanane saMtApe che. 20ll anyAyopArjitaM dravyaM daza varSANi tiSThati / prApte caikAdaze varSe samUlaM ca vinazyati // 21 // - anyAyathI pedA kareluM dhana mAtra daza varasa ja gharamAM TakI zake che. agIyAramuM varasa thatAM te samULaguM naSTa thAya che. rilA anarthyamapi mANikyaM hemAzrayamapekSate / anAzrayA na zobhante paNDitA vanitA latAH / / 22 / / amUlya evA paNa mANikya(mANeka)ne suvarNano Azraya levAnI jarUra paDe che. tema paMDito, strIo ane latAo Azraya vinA zobhatAM nathI. I/raraH . ajarAmaravatprAjJo vidyAmarthaM ca cintayet / gRhIta iva dezeSu mRtyunA dharmamAcaret / / 23 / / ' vidyA ane vitta meLavatAM sujJapuruSe "huM ajara-amara chuM." ema ciMtavavuM ane dharma sAdhatI vakhate mRtyue jANe AvIne keza pakaDyA che' ema vicAravuM. ra3|| aho durjanasaMsargAnmAnahAniH pade pade / pAvako lohasaGgena mudgarairabhihanyate / / 24 / / aho! durjananA saMgathI pagale pagale apamAna thAya che. lohanA saMgathI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agnine mudgarano mAra khAvo paDe che. ra4nA alpAnAmapi vastUnAM saMhatiH kAryasAdhikA / tRNairgurutvamApannai-rbadhyante mattadantinaH / / 25 / / alpa(tuccha) vastuone paNa ekatra karatAM te eka kArya sAdhanArI thaI paDe che. juo ghaNA taNakhalAM ekaThAM karI doraDuM banAvatAM tenAthI madonmatta hAthIo baMdhAya che. ripo avazyaM yAtArazcirataramuSitvApi viSayA, viyoge ko bhedastyajati na jano yatsvayamamUn / vrajantaH svAtantryAdatulaparitApAya manasaH; .. svayaM tyaktA hyete zamasukhamanantaM vidadhati / / 26 / / lAMbo vakhata rahIne paNa viSayo chevaTe javAnA to avazya che ja. to pachI teno viyoga thatAM bheda zo che? kAraNake jo loko teno tyAga na kare to viSayo pote teno tyAga kare che, ane svataMtrapaNAthI jatAM viSayo manane bahuja saMtApa upajAve che, paNa jo pote tene tajI dIdhA hoya, to anaMta zamasukha prApta thAya che. riko , azanaM me vasanaM me jAyA me bandhuvargo me / iti me me kurvANaM kAlavRko hanti puruSAjam / / 27 / / mAruM bhojana, mArAM vastro, mAruM makAna, mArI strI, mArA bAMdhavo, ema mAruM mAruM karatAM puruSarUpa bakarAne kAlarUpa varu mArI nAkhe che. tAra7ll apado dUragAmI ca sAkSaro na ca paNDitaH / amukhaH sphuTavaktA ca yo jAnAti sa paNDitaH / / 28 / / paga vinA je dUra gamana kare che, sAkSara chatAM je paMDita nathI ane mukharahita chatAM je skuTa vaktA che - A samasyAne jANe te paMDita samajavo(kAgaLa). ra8. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho mu kaSTaM satataM pravAsaH, tato'tikaSTaM paragehavAsaH / kaSTAdhikA nIcajanasya sevA; tatogatiSTa ghanadInatA ArA aho ! satata pravAsa-e paNa eka kaSTa che, te karatAM paraghara rahevuMe te karatAM vadhAre kaSTa che, nIca naranI sevA karavI e adhika kaSTa che, ane dhanahIna jIvana gujAravuM e vadhArAmAM vadhAre kaSTa che. 29 anucitaphalAbhilASI daivena nivAryate balAtpuruSaH / drAkSAvipAkasamaye mukharogoM bhavati kAkAnAm / / 30 / / anucita phalanA abhilASI puruSane deva balAtkArathI aTakAve che. drAkSAphaLanA pAka vakhate kAgaDAonA mukhamAM roga thAya che. 3oll arthAnAmarjane duHkha-marjitAnAM ca rakSaNe / Aye duzkhaM vyaye duHkhaM dhigarthaM duHkhabhAjanam // 31 // dhanane pedA karavAmAM jema duHkha che, tema tenuM rakSaNa karavAmAM paNa duHkha che. aho ! dravya maLe ke jAya to paNa duHkha ja che, mATe duHkhabhAjana - evA dhanane vikAra thAo. 31 khanantaH pArthivairmuktA kAlenorvI dhanAni ca / nitAni para tyavasvI atIte taiH sada rUrI avasara jatAM saMkhyAbaMdha rAjAoe A vasudhAne bhogavI ane dhana - ekaThuM karyuM, paraMtu teo badhA te pRthvI ane dhanano tyAga karIne potAnA karmo sAthe cAlyA gayA. 3rA avaMzapatito rAjA mUrkhaputro hi paNDitaH / adhanena dhanaM prAptaM, tRNavanmanyate jagat // 33 // akulIna rAjA, paMDita thayela mUrkhaputra, ane dhanane pAmela nirdhana-e Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatane tRNavat mAne che. ll33 atisaJcayakartRNAM vittamanyasya kAraNam / anyaiH saJcIyate yatnA-nmadhvanyaiH paribhujyate / / 34 / / ati saMcaya karanArAonuM dhana bIjAnA upabhogamAM Ave che. juo parizrama veThIne makSikAo madhano saMcaya kare che ne teno upabhoga anya jano kare che. 34 aho dAridrayamAhAtmyaM yasya paJcAnujIvinaH / ... saunATya kumukSApatyasattatiH sArUkA . aho ! dAridrayanuM mAhAsya to juo ke jenI pAchaLa RNa, dorbhAgya, Alasya, kSudhA ane bahu saMtati-e pAMca lAgelA ja che. IIuSA , adattadAnAcca bhaved daridrI daridrabhAvAdvitanoti pApam / pApaM hi kRtvA narakaM prayAti punardaridrI punareva pApI // 36 / / adAdAna(corI)thI prANI daridra thAya che, daridratAthI te pApa kare che, pApa karavAthI te narake jAya che, eTale punaH daridrI ane pApI thAya che..36o. adhamA dhanamicchanti dhanamAnau ca madhyamAH / uttamA mAnamicchanti mAno hi mahatAM dhanam // 37 // adhamajano mAtra dhanane ja icche che, madhyamajano dhana ane mAna-bannene Icche che, uttamajano mAtra mAnane ja cAhe che, kAraNake mahApuruSo mAnane ja potAnuM dhana mAne che. ll37ll aho ahInAmapi khelanebhyo duHkhAni dUraM nRpasevanAni / eko'hinA mRtyumupaiti daSTaH saputrapautrastu nRpeNa daSTaH / / 38 // aho ! sarpanA sAthe ramavA karatAM paNa rAjAnI sevA vadhAre bhayaMkara hoya che. kAraNake sarpa daMze to ekanuM ja maraNa thAya, ane rAjAnA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08808 daMzavAthI putrapautrasahita maraNane zaraNa thavu paDe che. II38 // arthAturANAM na suhRnna bandhuH kSudhAturANAM na vapurna tejaH / kAmAturANAM na bhayaM na lajjA cintAturANAM na sukhaM na nidrA / / 39 / / dhanalubdha janone koi mitra ke baMdhu hoto nathI, kSudhAturane zarIra ke teja na hoya, kAmAturane bhaya ke lAja na hoya ane ciMtAturane sukha ke nidrA na hoya. // 38 // arthA narANAM patiraGganAnAM varSA nadInAmRturAT truunnaam| saddharmacArI nRpatiH prajAnAM gataM gataM yauvanamAnayanti // 40 // dhana puruSanA gayela yauvanane pAchuM lAve che, pati strInA, varSA nadIonA, vasaMtaRtu vRkSonA ane saddharmacArI rAjA prajAnA atyaMta gata yauvanane pAchuM sateja kare che. anAdaro vilambazca vaimukhyaM vipriyaM vacaH / pazcAttApazca paJcAmI saddAnaM dUSayanti hi / / 41 / / * anAra, visaMgha, vibhuSaNuM, apriya vayana ane pazcAttApa se pAMtha . supAtrahAnane dUSita re che. // 41 // aGgajAtAdvinazyanti kespi duSTavraNAdiva / phalAtkarkandhava iva labhante tADanAM pare / / 42 / / duSTa vraNa(ghA)nI jema potAnA saMtAnathI keTalAka naSTa thAya che ane keTalAka boraDInI jema tADanAne sahana kare che. 425 aparIkSyAdRtaM prAnte vizIrNaM kuTahemavat / kalatraM klezayatyeva naraM sarvasvanAzataH / / 43 / / barAbara tapAsa karyA vinA svIkArela strI prAMte sarvasvano nAza thatAM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalI suvAnI mate puruSane zarI thAya cha. // 4 // amucyamAnA jvalitA-lAnavattApahetavaH / / nAryo'nAryAcitA dUre vimuktA yairjayantu te // 44 // anAryajanone ucita evI strIone na mUkavAthI te baLatA thAMbhalAnI jema tApakArI thAya che. jemaNe emano dUrathI tyAga karyo che teo jayavaMta 2DaoN. // 44 // abhUtprabhuprasAde'pi nAyaM nyAyavivarjitaH / rAjamAno'pyamaryAdo yAdonAtho bhavet kimu / / 45 / / prabhuno prasAda chatAM te puruSa nyAyarahita na thayo. bahu pANI AvatAM paNa zuM samudra maryAdArahita bane ? 4pa : astAghe zrutapAthodhau nilInaM mInavanmanaH / azakad dhvaMsakaH kAma-bakastasya na gharSitum / / 46 / / jyAre puruSanuM mana agAdha zrutasAgaramAM mAnanI jema lIna thaI jAya che tyAre kAmarUpa krUra bagalo tenA para tarApa mArI zakato nathI. ll4kA aGgaM galitaM palitaM muNDaM dazanavihInaM jAtaM tuNDam / vRdvo yAti gRhItvA daNDaM tadapi na muJcatyAzApiNDam / / 47 / / aho! aMga gaLI gayuM, mAthe keza badhA zveta thayA, daMta paDI gayA ane yAsatains sevIpa che, chatai ne aa|| matI nathI. // 47 // anukUle vidhau deyaM yataH pUrayitA hriH| pratikUle vidhau deyaM yataH sarvaM hariSyati / / 4 / / deva anurUpa hoya, tyAre dAna ApavuM, kAraNake hari pote Apaze ane jo deva pratikULa hoya, to ya dAna to ApavuM. kAraNake nahi ApIe to ya maNyu cha te tuM 22pArnu cha. // 48 // anityAni zarIrANi vibhavo naiva shaashvtH| nityaM sannihito mRtyuH kartavyo dharmasaGgrahaH / / 49 / / - 101 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra anitya che, vaibhava zAzvata nathI ane mRtyu divase divase pAse AvatuM jAya che, mATe dharmano saMcaya karavo ucita che. ll49 atikupitA api sujanA yogena mRdubhavanti na tu niicaaH| hemnaH kaThinasyApi dravaNopAyo'sti na tRNAnAm // 50 // sajajana puruSo ati kopAyamAna thayA chatAM upAyathI zAMta(mRdu) thAya che, paNa nIcajano komaLa thatA nathI. suvarNa kaThina chatAM tene gALavAno ilAja che, paNa tRNane gALavAno upAya nathI. pa0 aho rAhuH kathaM krUra-candraM gilati muJcati / gilanti na hi muJcanti durjanAH sajjanavrajam // 51 // aho! rAhune dUra kema kahI zakAya kAraNake te caMdrane gaLIne choDI mUke che, paraMtu durjano sajajanone gaLatAM(satAvatAM) mUkatA nathI. palA aNvapi guNAya guNinAM mahadapi doSAya doSiNAM sukRtam / .. tRNamapi dugdhAya gavAM dugdhamapi viSAya sarpANAm / / 52 / / guNIjanone alpa paNa vadhAre guNakArI thAya che ane doSIjanone bahu paNa kevaLa doSanA nimittabhUta thAya che. gAyone ghAsa dUdharUpa thAya che ane sarpone dudha jherarUpa thAya che. paro. cantaM sAhasaM mAyA mUrkhatvamatilobhatA / 'azaucatvaM nirdayatvaM strINAM doSAH svabhAvajAH / / 53 / / asatya, sAhasa, mAyA, mUrkhatA, ati lobha, apavitratA ane krUratAe doSo strIomAM svabhAvathI ja siddha hoya che. paNall ajIrNaM tapasaH krodho jJAnAjIrNamahakRtiH / paratApi kriyAjIrNa-mannAjIrNaM visUcikA / / 54 / / tapanuM ajIrNa krodha, jJAnanuM ajIrNa ahaMkAra, kriyAnuM ajIrNa paratApa(paraniMdA) ane annanuM ajIrNa visUcikA kahevAya che. pa4 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAriSu mA pApaM cintayasva kadAcana / svayameva patiSyanti kUlajAtA iva drumAH // 55 // he jIva!apakArI jano upara tuM kadApi buruM ciMtavIza nahI. kAraNake teo taTaparanA vRkSonI jema svayameva patita thai jaze. ApapA aGganAnAmivAGgAni gopyante svaguNA yadA / .. tadA te spRhaNIyAH syu-stadA cAtyantanirmalAH / / 56 // strIonA zarIranA aMgonI jema jo svaguNo gopavavAmAM Ave, to ja te spRhaNIya ane atyaMta nirmaLa rahI zake che. pachI amRtaM zizire vahni-ramRtaM kSIrabhojanam / .. amRtaM rAjasanmAna-mamRtaM priyadarzanam / / 5 / / ziyALAmAM agni amRta samAna lAge che, bhUkhyAne kSIrabhojana, rAjasanmAna ane priyajanono meLApa e cAra amRta samAna kahela che. // 5 // anabhyAse viSaM zAstra-majIrNe bhojanaM viSam / viSaM goSThI daridrasya vRdvasya taruNI viSam / / 5 / / abhyAsa vinA zAstra viSa samAna che, ajIrNamAM bhojana, daridranI sAthe goSThI ane vRddhapuruSane taruNastrI viSasamAna che. pa8 alaso mandabuddhizca sukhito vyAdhitastathA / nidrAluH kAmukazceti SaDete zAstravarjitAH / / 59 // Alasa, maMdabuddhi, sukhI, rogI, nidrAlu ane kAzmI-e cha prakAranA jano zAstrarahita bhaNavAmAM ayogya hoya che. pA. abhAlasya bhAle kathaM paTTabandhaH akarNe anetre kathaM gItanRtyam / akaNThasya kaNThe kathaM puSpamAlA + 12 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pAka0 pAke the ke pramAdanA jene bhAla nathI tenA lalATapara paTsabaMdha zI rIte rahe? jenA netra ane karNa nathI tenI AgaLa nRtya ane gIta kema thAya? jene kaMTha nathI tenA gaLAmAM puSpamALA zI rIte AropaNa thAya? ane jenA caraNa nathI tenA page praNAma kema thAya? Ikaoll apavitraH pavitraH syA-hAso vizvezatAM bhajet / mUl labhate jJAnAni maGkSa dIkSAprasAdataH // 61 / / aho ! dIkSAnA prasAdathI apavitra prANI satvara pAvana thAya che, dAsa sarvotkRSTa thAya che, ane mUrkha-eka sAro jJAnI thaI jAya che. kaII abhracchAyA tRNAdagniH khale prItiH sthale jalam / verathAroH sumidaM vapate yuvulopana AdarA vAdaLAnI chAyA, taNakhalAno agni, khalanI prIti, sthalamAM jaLa, vezyAno rAga ane kumitra e chae pANInA parapoTA samAna vinazvara hoya che. IkarI arthanAzaM manastApaM gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca matimAnna prakAzayet // 3 // dravyano nAza; manano saMtApa, gharanA durAcaraNa, vaMcana(chetarAyA te) ane apamAna-ATalI vAto sujJajane kyAMya pragaTa na karavI. kaall agnirApaH striyo mUrkhAH sarpo rAjakulAni ca / nityaM yatnena sevyAni sadyaH prANaharANi SaT / / 64 / / agni, jaLa, strI, mUrkha, sarpa, rAjakuLa-e bahu ja yatnathI sevavA lAyaka che, kAraNake e chae tarata prANa haranArA che. kajo agnirvipro yamo rAjA samudramudaraM gRham / etAni na ca pUryante pUryamANAni nityazaH / / 5 / / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agni, prANA, yama, 201, samudra, 62 bhane 52-amane niraMtara puu2|| chata se pUrAta nathI. // 5 // asArasya padArthasya prAyeNADambaro mahAn / na hi svarNe dhvanistAddA yAddakkAMsye'bhivIkSyate / / 66 / / prAya: asAra padArthano ADaMbara moTo hoya. juo suvarNa karatAM kAMsAmAM avAja vadhAre jovAmAM Avaze. paDakA aGke sthitApi yuvatiH parirakSaNIyA, . saMsevito'pi nRpatiH parizaGkanIyaH / . zAstraM sunizcitadhiyA paricintanIyaM; . .. ___zAstre nRpe ca yuvatau ca kuto vazatvam / / 67 / / ullaMga(khoLA)mAM sthita chatAM strInI rakSA karavI, sArI rIte sevyA chatAM rAjAthI sadA zaMkatA rahevuM ane buddhithI, zAstranuM citavana karavuM kAraNake zAstra, rAjA ane strImAM vazatva(vazapaNuM) kyAMthI? kaI avinItabhRtyajano nRpatiradAtA zaThAni mitraanni| avinayavatI ca bhAryA mastakazUlAni, catvAri / / 68 / / savinIta no2, 59 // 21, 6(suthyA) mitro bhane mavinIta striie cAre mastakanA zULarUpa samajavA. kaTA amaulidehamastambhaM gehaM rUpamayauvanam, avRtikSetramasvAmi-sainyaM kulamanaGgajam // 69 / asmRti zrutirajJAnaM vrataM dhnmnrjnm| amUlaH pAdapo dharmo vinazyatyadayastathA / / 70 / / mastaka vinAnuM zarIra, khaMbha vinAnuM ghara, yauvana vinAnuM rU5, vADa vinAnuM kSetra, svAmI vinAnuM sainya, putra vinAnuM kula, svAdhyAya vinAnuM zAstra, jJAna vinAnuM vrata, pedAza vinAnuM dhana, mULa vinAnuM vRkSa ane dayA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinAno dharma satvara vinaSTa thAya che. IkalAkaol aho mohAjjano janmajarAdyaM dUSaNavrajam / na pazyati bhave kAmI kalatramiva durnayam / / 71 / / aho ! mohanI prabaLatAthI loko, kAmI puruSa strInA durAcaNanI jema saMsAramAM janma jarAdi dUSaNone joi zakatA nathI. 71ii. ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAJjanazalAkayA / cakSurunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH / / 72 / / ajJAnarUpa timirathI aMdha banelA jIvonA jeNe jJAnarUpI aMjanazaLIthI netro ughADyA che evA zrIgurune namaskAra che. ll7rA atiparicayAdavajJA santatagamanAdanAdaro bhavati / malaye bhillapurandhri-zcandanatarukASThamindhanaM kurute / / 73 / / atiparicaya karavAthI avajJA thAya che, ane koIne tyAM niraMtara gamana karavAthI anAdara thAya che, juo, malayAcalamAM bhIlaDIo caMdananA kASThane iMdhaNa tarIke vApare che. I73ll. - ganantapAra vina zazAstra, paM tathANurghadavazva vinA sAraM tato grAhyamapAsya phalgu; . . hRthA kSIrasavAmaththAt T74nA zabdazAstrano pAra Ave tema nathI ane AyuSya to alpa che, vaLI temAM paNa vidano ghaNA che; mATe haMsa jema pANImAMthI dUdha laI le, tema sujJajanoe asArano tyAga karIne temAMthI grAhya sArano svIkAra karI levo. 74o ' anekasaMzayocchedi parokSArthasya darzakam / sarvasya locanaM zAstraM yasya nAstyandha eva saH / / 75 / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka saMzayone chedanAra, parokSa vastune darzAvanAra tathA sarvanA locana samAna evuM zAstra jenI pAse nathI-te kharekhara aMdha samAna ja che. I7pA. arthena kiM kRpaNahastamupAgatena, zAstra viM vAtAvarapAna | rUpeNa kiM guNaparAkramavarjitena; mitreNa kiM vyasanakAlamanAgatena / / 76 // kRpaNane hAtha caDela dhanathI zuM ? bahu ja prapaMcI AcaraNa karavAmAM Ave to zAstrathI zuM? guNa ke parAkramarahita rUpathI zuM? ane Apatti vakhate madada na Ape to tevA mitrathI zuM? Iko avasarapaThitaM sarvaM subhASitatvaM prayAtyasUktamapi / .. kSudhi kadazanamapi nitarAM bhoktuH sampadyate svAdu / / 7 / / avasare bolavAmAM Avela kharAba bola paNa sArA lAge che, jyAre sudhA lAge, tyAre khAnArane kharAba bhojana paNa bahu ja svAdiSTa lAge che. 77 apUrvaH ko'pi kozo'yaM vidyate tava bhArati / vyayato vRddhimAyAti kSayamAyAti saJcayAt / / 7 / / he bhAratI !tAro bhaMDAra koi apUrva ja lAge che ke jeno vyaya karavAthI vRddhi pAme che ane saMcaya karavAthI kSaya pAme che. 78 anapekSitaguruvacanA sarvAn granthIn vibhedayati samyak / prakaTayati pararahasyaM vimarzazaktirnijA jayati / / 79 / / jyAM guruvacananI apekSA nathI ane je aMtaranI sarva graMthi(gAMTha)ne barAbara bhedIne parama rahasyane pragaTAve che evI vimarza(vicAra)zakti jayavaMta varte che. ll79o Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nara suSamArAththaH suvataramArAththate vizeSajJaH jJAnalavadurvidagdhaM brahmApi naraM na rajjayati // 8 // ajJapuruSa sukhe samajI zake che, ane vizeSajJa to bahuja sahelAIthI samajI zake che, paraMtu je jJAnalavathI ardhadagdha che, tevA puruSane brahmA paNa samajAvI zake nahI. keTaol. avinayabhuvAmajJAnAnAM zamAya bhavannapi prakRtikuTilAdvidyAbhyAsaH khalatvavivRddhaye / phaNibhayabhRtAmastUcchedakSamastamasAmasau viSadharaphaNAratnAlloko bhayaM tu bhRzAyate / / 81 // avinayanA sthAnarUpa evA ajJAnane dUra karanAra hovA chatAM, svabhAve kuTila pAsethI vidyAbhyAsa karatAM khalapaNAno vadhAro thAya che. jo ke sarpanI phaNAmAM rahela ratnano prakAza, sarpa samAna bhayaMkara evA aMdhakArane dUra kare che, chatAM temAM bhaya to bahuja rahela che. ll811 apekSante na ca snehaM na pAtraM na dazAntaram / sadAlokahite yuktA ratnadIpA ivottamAH / / 8 / / snehanI je apekSA karatA nathI, temaja pAtra ke dazAMtarane paNa je jotA nathI temaja niraMtara lokahitamAM niyukta evA sajjano ratnanA dIvA jevA hoya che. IITarA apriyavacanadaridraiH priyavacanADhayaiH svadAraparituSTaiH / paraparivAdanivRttaiH kvacitkvacinmaNDitA 'vasudhA // 3 // apriya vacana na bolanArA, priya vacana bolavAmAM sadA tatpara, svadArA saMtoSI ane paraniMdAthI nivRtta thayelA evA nararatnothI ja A vasudhA kaMi vibhUSita thayela che. I83 api vibhavavihInaH pracyuto vA svadezA I Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi khalajanasevAM prArthayatyunnatAtmA / tanu tRNamupabhuGkte na kSudhArttA'pi siMhaH pibati rudhiramuSNaM prAyazaH kuJjarANAm // 84 // unnatAtmA puruSa dhanahIna hoya vA svadezathI bhraSTa thayela hoya chatAM te durjana sevAno svIkAra karavA cAhatA nathI. kAraNake siMha kSudhAthI pIDita chatAM te leza paNa ghAsanI darakAra na karatAM prAyaH hastIonA uSNa rudhirane pIve che. 840 asAdhuH sAdhurvA bhavati khalu jAtyaiva puruSo, na saGgAddaurjanyaM na hi sujanatA kasyacidapi / prarUDhe saMsarge maNibhujagayorjanmajanite; maNinahirdoSAn spRzati na tu sarpo maNiguNAn / / 85 / / puruSa potAnI jAtine lIdhe ja saMjjana ke durjana bane che, paNa saMgathI koIne sujanatA ke durjanatA prApta thatI nathI. kAraNake maNi ane sarpano, janmathI saMsarga hovA chatAM sarpanA doSa maNimAM AvatA nathI ane maNinA guNa sarpamAM AvatA nathI. II85. atyAryamatidAtAra-matizUramativratam / prajJAbhimAninaM caiva zrIrbhayAnnopasarpati / / 86 / / potAnI maryAdAne mUkI denAra, ati dAtAra, ati zUra, vratanuM ullaMghana karanAra tathA potAnI prajJAnuM abhimAna karanAra evA puruSa pAse jANe bhaya pAmatI hoya tema lakSmI AvatI nathI. 589 / / arthArthI jIvaloko'yaM zmazAnamapi sevate / janitAramapi tyaktvA niHsvaM gacchati dUrataH / / 87 / / loko dravyanA lobhathI zmazAnane paNa seve che, ane potAno pitA paNa jo nirdhana hoya, to teno dUrathI ja tyAga karI de che. I87nA 18 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayazcaNakacarvaNaM phaNiphaNAmaNeH karSaNaM, __kareNa giritolanaM jalanidheH padA laGghanam / prasuptaharibodhanaM nishitkhddgsNsprshnm| kadAcidakhilaM bhavena ca zaThAddhanasyArjanam / / 8 / / kadAca lokhaMDanA caNA cavAya, sarpanI phaNAmAMthI maNi kheMcI zakAya, hAthathI parvata tolI zakAya, kadAca page samudranuM ullaMghana thAya, sutA siMhane jagADI zakAya ane tIkSNa khaDjhano sparza paNa kadAca thAya, tathApi zaThajana pAsethI dhanopArjana to kadApi na ja thai zake. 88 arthI karoti dainyaM labdhArthI garvaparitoSaM ca / naSTadhanazca sa zokaM sukhamAste niHspRhaH puruSaH / / 89 / / jyAM sudhI puruSane dhanano lobha hoya, tyAM sudhI te dIna bane che, dhana maLyA pachI te garviSTha ane asaMtoSI thAya che, ane dhanano nAza thatAM te zokamAM garakAva thaI jAya che. A uparathI ema lAge che ke jagatamAM RhArahita puruSa sukhI che. 89o adrohaH sarvabhUteSu karmaNA manasA girA / anugrahazca dAnaM ca zIlametadvidurjanAH / / 90 // mana, vacana ane karmathI sarva prANIo para adroha, anugraha ane dAna-ene ziSTajanoe sadAcAra kahela che. Deol akulInaH kulInazca maryAdAM yo na laGghayet / dharmApekSI mRdurdAntaH sa kulInazatairvaram / / 11 / / pote akulIna(sArA kulamAM utpanna thayelA na hoya) ke kulIna hoya chatAM maryAdAno tyAga na kare, dharmanI apekSA kare tathA komaLa ane jiteMdriya hoya-te seMkaDo kulIno karatAM vadhAre kulIna che. I915 zvaH zastra zAstra vINA vALI narakza nArI 2 | Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSavizeSa prAptA bhavanti yogyA ayogyAzca / / 12 / / ghoDo, zastra, zAstra, viNA, vANI, nara ane nArI-e puruSa vizeSane pAmIne yogya ke ayogya thAya che. 92aa. aghaTitaghaTitaM ghaTayati sughaTitaghaTitAni durghaTIkurute / vidhireva tAni ghaTayati yAni pumAnnaiva cintayati / / 13 / / je kArya banavuM bahu muzkela che tene deva sugama karI Ape che, ane je sugama thaI zake tene te durghaTa karI de che. je puruSanA khyAlamAM ja nathI tevAM kAryone paNa vidhAtA ghaTita karI de che. 93 asambhavaM hemamRgasya janma, ___ tathApi rAmo lulubhe mRgAya / prAyaH samApannavipattikAle;.. dhiyo'pi puMsAM malinA bhavanti // 14 // jagatamAM suvarNamRgano janma thavo kharekhara! asaMbhavita che. tathApi rAma tene mATe moha pAmyo, AthI ema lAge che ke jyAre vipattikAla samIpa Ave che, tyAre puruSonI mati malina thaI jAya che. I94. ayuktaM bahu bhASante yatra kutrApi zerate / nagnA vikSipya gAtrANi bAlakA iva madyapAH // 95 / / madyapAna karanArA loko bALakonI jema bahu ja ayukta bolyA kare che, jyAM tyAM suve che ane avayavone vikSipta karI nagna thaIne teo jyAM tyAM paDyA rahe che. spo ayaM nijaH paro veti gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTumbakam / / 16 / / A mAruM ane A pArakuM-evI gaNanA to halakA manavALA puruSoneja hoya che, paraMtu udAra puruSa to samasta vasudhAne potAnA kuTuMba samAnaja gaNe che. tevA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avidvAnapi bhUpAlo vidyAvRddhopasevayA / parAM zriyamavAproti jalAsannataruryathA // 97 / / rAjA pote kadAca avidvAna hoya chatAM vidyAvRddhapuruSanI sevA karavAthI te parama saMpattine pAme che. juo, jalanI samIpe rahela vRkSa sadA ramaNIya ja rahe che. 97ll anugantuM satAM vartma kRtsnaM yadi na zakyate / . svalpamapyanugantavyaM mArgastho nAvasIdati // 18 // sajjana puruSonA mArganuM sarvathA kadAca anugamana na thai zake to kiMcita paNa tenuM anukaraNa karavuM yogya che, kAraNake mArgastha puruSa sIdAto nathI. 98, ajAyuddhamRSizrAddhaM prabhAte meghaDambaram / dApatyoH kalahAcaiva pariNAme na kiJcana / / 19 / / AdhabakarA)onuM yuddha, RSionuM zrAddha, prabhAte varasAdano ADaMbara ane daMpatI vacce kalaha-enuM pariNAma kAMi na maLe. I99o. tilAnA vanirvaddho svatimAnAnsuiyoniH | - vinaSTo rAvaNo laulyA-dati sarvatra varjayet / / 10 / / atidAnathI balirAjAne baMdhAvuM paDayuM, atimAnathI suyodhane herAna thayo ane atilolupatAthI rAvaNa vinaSTa thayo, mATe atino sarvatra tyAga karavo. ./10oll - avRttikaM tyajedezaM vRttiM sopadravAM tyajet / tyajenmAyAvinaM mitraM dhanaM prANaharaM tyajet / / 101 // jyAM potAnuM gujarAna na cAlI zake tevA dezano tyAga karavo, jyAM ghaNI muzkelIthI athavA to upadravayukta potAnuM gujarAna cAlI zake tevA sthAnano, kapaTI mitrano ane prANane haraNa karanAra dhanano tyAga karavo.ll101 " S [ 1 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aliranusarati parimalaM lakSmIranusarati nayaguNasamRddhim / nimnamanusarati salilaM vidhilikhitaM buddhiranusarati / / 102 / / bhamaro sugaMdhane anusare che, lakSmI nyAya ane guNonI samRddhine anusare che, pANI nIcANa bhAgane anusare che ane buddhi vidhinA lekhane anusare che. // 102 // apratibuddhe zrotari vakturvAkyaM prayAti vaiphalyam / nayanavihIne bhartari lAvaNyamiveha khaJjanAkSINAm / / 103 / / jo zrotA pratibodha na pAme, to vaktAnuM vAkya niSphala thAya che. jo pati netrahIna hoya, to strIonuM lAvaNya zA kAmanuM? ll103 asatI bhavati salajjA kSAraM nIraM ca zItalaM bhavati / dambhI bhavati vivekI priyavaktA bhavati dhUrtajanaH / / 104 // asatI(kulaTA) prAya: salajja hoya che, khAruM pANI vadhAre zItala hoya, kapaTI vadhAre vivekI hoya ane pUjana mIThuM bolanAra hoya che.ll104 asitagirisamaM syAtkajjalaM sindhupAtre, surataruvarazAkhAlekhinI patramurvI / likhati yadi gRhItvA zAradA sarvakAlaM; tadapi tava guNAnAM nAtha pAraM na yAti / / 105 / / meruparvata samAna kAjaLanA Dhagane samudrarUpa khaDIyAmAM nAkhIne zAhI banAvIe, kalpavRkSanI zAkhAnI kalama banAvavAmAM Ave ane vasudhAne patra(kAgaLa) banAvavAmAM Ave ane e sAdhanothI sarasvatI pote taiyAra thaIne sadAkALa lakhyA kare, tathApi he bhagavAna! ApanA guNono pAra pAmI na zakAya. /10pA acintitAni duHkhAni yathaivAyAnti dehinAm / sukhAnyapi tathA manye daivamatrAtiricyate / / 106 / / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema prANIonA mAthe aNadhAryAM du:kho AvI paDe che, tema sukho paNa aNadhAryAM ja prApta thAya che, ema samajI zakAya che, ahIM daiva ja pradhAna che. // 105 // ayAcitaH sukhaM datte yAcitazca na yacchati / sarvasvaM cApi harate vidhirucchRGkhalo nRNAm / / 107 / / vidhAtA kharekhara ucchaMkhala lAge che, kAraNake te koivAra mAgyA vinA sukha Ape che ane mAgatAM nathI Apato ane vaLI koI vAra sarvasva harI pae se che. // 107 // arthena tu vihInasya puruSasyAlpamedhasaH / kriyAH sarvA vinazyanti gISme kusarito yathA / / 108 / / dhanahIna ane alpamativALA puruSanI badhI kriyAo unALAmAM jema sAdhAraNa nahIkho suDAI bhaya che, tebha te naSTa thardha bhaya che. // 108 // avadhamukte pathi yaH pravarttate, pravarttayatyanyajanaM ca niHspRhaH / * sa eva sevyaH svahitaiSiNA guruH; svayaM taraMstArayituM kSamaH param / / 109 / / je nirdoSa mArgamAM pote pravRtta che ane pote niHspRha thaIne je anya janone tevA mArgamAM pravartAve che, potAnuM kalyANa icchanAra bhavya jIve gurunI bhakti karavI, kAraNake te pote taratAM anyane tAravAne- paNa samartha hoya che. // 108 // tevA akaruNatvamakAraNavigrahaH paradhane parayoSiti ca spRhA / sujanabandhujaneSvasahiSNutA; prakRtisiddhamidaM hi durAtmanAm / / 110 / / 76 23 34 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirdayatA, akAraNa kalaha, paradhana ane parastrInI icchA, svajanasaMbaMdhIomAM irSyA karavI e dUSaNo durAtmAomAM svabhAvasiddha hoya che. 110l avazyaMbhAvAnAM pratikAro bhavedyadi / tadA duHkhairna lipyeran nala - rAma- yudhiSThirAH / / 111 / / avazya thanAra bhAvibhAvano jo pratikAra hoya, to nala,rAma ane yudhiSThirane duHkho paNa sahana karavAM paData nahi. ||111/ akarttavyeSvasAdhvIva tRSNA prerayate janam / . tameva sarvapApebhyo lajjA mAteva rakSati / / 112 / / kulaTAnI jema tRSNA lokone akAryomAM preraNA kare che ane mAtAnI jema lajjA sarvapApothI tenuM rakSaNa kare che. 112 // akAraNAviSkRtavairadAruNA dasajjanAtkasya bhayaM na jAyate / viSaM mahAheriva tasya durvacaH; suduHsada sannihita savA mudde ||99rU|| kAraNa vinA pragaTa karela vairathI dAruNa evA durjanathI kone bhaya utpanna na thAya ? kAraNake mahA sarpanI jema jenA mukhamAM sadA durvacanarUpa duHsaha viSa bhareluM ja che. 113 antarviSamayA hyetA bahizcaiva manoramAH / guJjAphalasamAkArAH svabhAvAdeva yoSitaH / / 114 / / aho! strIo svabhAvathI ja caNoThInI jema mAtra bahArathI manohara dekhAya che, paNa aMtaramAM kharekhara te viSamaya che. 114 akRtyaM manyate kRtyaM agamyaM manyate sugamam / abhakSyaM manyate bhakSyaM strIvAkyaprerito naraH / / 115 / 24 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strInA vacanathI prerAyelo puruSa akRtyane kRtya mAne che, agamyane gamya mAne che ane abhakSyane te bhakSya mAne che. 11po alasasya kuto vidyA (cA)vidyasya kuto dhanam / adhanasya kuto mitra-mamitrasya kutaH sukham / / 116 / / ALasune vidyA kyAMthI? ajJAnIne dhana kyAMthI? nirdhanane mitra kyAMthI? ane mitrahInane sukha kyAMthI? ll11kA arAvapyucitaM kArya-mAtithyaM gRhamAgate / chettumapyAgate chAyAM nopasaMharate drumaH / / 17 / / zatru paNa ghare Ave to tenuM ucita Atithya karavuM ja joIe. juo, vRkSa potone che davA Avela mANasa parathI potAnI chAyA kheMcI leto nathI. l/117 atithirbAlakaH patnI jananI janakastathA / paJcaite gRhiNA poSyA itare ca svazaktitaH / / 118 / / potAnI zakti hoya to anyanuM poSaNa karavuM, paraMtu atithi, bAlaka, patnI, jananI ane pitA e pAMcanuM to gRhasthae avazya poSaNa karavAnuM che. ll118 : adhanA dhanamicchanti vAdamicchanti garvitAH / * mAnavAH macchatti mokSamacchatti tevatA: 999 dhanahIna jano dhanane icche che, garviSTha jano vAdane icche che, manuSyo svargane icche che ane devatAo mokSane icche che. /119 anadhitvAnmanuSyANAM bhayAtparijanasya ca / maryAdAyAmamaryAdAH striyastiSThanti sarvadA / / 120 // manuSyane anartha karanAra hovAthI, parijanone bhaya upajAvanAra hovAthI tathA potAnI maryAdAmAM amaryAditapaNe cAlavAthI strIo sadA hInopamAmAM ja rahe che. 120. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apaNDitAste puruSA matA me, ye strISu ca zrISu ca vizvasanti / zriyo hi kurvanti tathaiva nAryo; bhujaGgakanyAparisarpaNAni / / 121 // . je puruSo lakSmI tathA strIomAM vizvAsa bAMdhe che te kharekhara ajJajano che. bhujaMgakanyAnI jema lakSmI capaLa(vakrI hoya che tema strIo paNa yNy|| 4 Doya che. // 121 // anyaM manuSyaM hRdayena kRtvA anyaM tato dRSTibhirAhvayanti / anyatra muJcanti madaprasekamanyaM zarIreNa ca kAmayante / / 122 / / aho! strIonI kuTilatA to juo ke jeo hRdayamAM ekane dhAraNa kare che, najarathI bIjAne nihALe che, trIjA upara kaTAkSapAta kare che ane anyanI sAthe te bhoga bhogavavA taiyAra thAya che. ./122aa agrAhya hRdayaM tathaiva vadanaM yadarpaNAntargataM, bhAvaH parvatasUkSmamArgaviSamaH strINAM na vijJAyate / cittaM puSkarapatratoyataralaM vidvidbhirAzaMsitaM; nArI nAma viSAkurairiva latA dauSeH samaM vardhitAH / / 123 / / darpaNanI aMdara pratibiMbita thayela strIonuM vadana ane mukha e kharekhara agrAhya che, vaLI parvatamAM Avela sUkama mArganI jema viSama evo strIono bhAva to jANI zakAto ja nathI, temaja temanuM citta to jANe kamaLanA patrapara jaLabiMdu hoya, tevuM capaLa kahevAmAM Avela che. aho ! viSalatAnI jema strIo doSonI sAthe sAthe ja vRddhi pAmI hoya tema sAga cha. // 12 // abhyutthAnamupAgate gRhapatau tadbhASaNe namratA, . tatpAdArpitadRSTirAsanavidhistasyopacaryA svayam / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supte tatra zayIta tatprathamato jahyAcca zayyAmiti; prAcyaiH putri niveditaH kulavadhUsiddhAntadharmAgamaH / / 124 / / potAno pati ghera Ave tyAre abhyatyAna karavuM, bolavAmAM tenI sAme namratA darzAvavI, tenA caraNamAM dRSTi thApavI, Asana ApavuM, tenI sevA karavI, te zayana kare tyAre pote suvuM ane tenI pahelAM jAgrata thavuM e pramANe he putrI ! pUrvapuruSoe e kulIna kAMtAonA siddhAMtanA dharmAgama kahela che. 124 adhikArAt tribhirmAsai-mahApApAt tribhirdinaiH / zIghraM narakavAJchA ce-dinamekaM purohitaH / / 125 / / adhikArathI traNa mahinAmAM ane mahApApathI traNa divasamAM naraka maLe, chatAM zIgha jo narakanI icchA hoya to eka divasa purohita thavuM. ||12pA. ajAtamRtamUrkhANAM varamAdyau na cAntimaH / sakRduHkhakarAvAdyA-vantimastu pade pade / / 126 / / * janma na pAmela, maraNa pAmela ane mUrkha e traNa prakAranA putromAM prathamanA be sArA kahela che ane chevaTano sAro nahi. kAraNake prathamanA to mAtra eka ja vAra duHkha Ape che ane chevaTano(pUrNa) to pagale pagale duHkhadAyaka thai paDe che. ll12DA -nka. 27 - Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdareNa yathA stauti dhanavantaM dhanecchayA / tathA cedvizvakartAraM ko na muJcati bandhanAt / / 1 / / jema dhananI icchAthI mANasa dhanavaMtane AdarathI ArAdhe che, tema jo (bhagatane male to sten saMsArathI bhuta na thAya? // 1 // AjJAbhaGgo narendrANAM gurUNAM mAnamardanam / vRtticchedazca viprANAmazastro vadha ucyate // 2 // rAjAonI AjJAno bhaMga karavo, guru(vaDIla)nuM apamAna karavuM ane brAhmaNonI AjIvikAno uccheda karavo e zastrarahita vadha gaNAya ch.||2|| AcAraH kulamAkhyAti vapurAkhyAti bhojanam / sambhramaH snehamAkhyAti dezamAkhyAti bhASitam // 3 // AcArathI kula samajAya che, zarIrathI bhojana, saMmatavilAsa)thI sneha ane bhASAthI deza samajAya che. phall ArtA devAnnamasyanti tapaH kurvanti rogiNaH / / nirdhanA vinayaM yAnti kSINadehAH suzIlinaH // 4 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjanAM devane name che, rAMgajanAM tapa kare che, nirdhanAM vinayI hoya che ane kRza(kSaNa) dehavAlA jano suzIla hoya che. jo AyuSo rAjacittasya pizunasya dhanasya ca / khalasnehasya dehasya nAsti kAlo vikurvataH / / 5 / / AyuSya, rAjacitta, pizuna, dhana, durjanasneha tathA deha emane badalI jatAM vakhata lAgato nathI. paNa Ayu karma ca vittaM ca vidyA nidhanameva ca / paJcaitAni hi sRjyante garbhasthasyaiva dehinaH / / 6 / / Ayu, karma, dhana, vidyA ane maraNa e pAMca, garbhamAM AvatAM ja prANInI sAthe sarajAya che. AvA AcAryeSu naTe dhUrte vyAsavezyAbahuzrute / SaTsu mAyA na karttavyA mAyA tatraiva nirmitA // 7 // AcArya, naTa, dhUrta, vyAsa, vezyA ane bahuzruta e cha prakAranA puruSo sAthe mAyA(kapaTa) na karavI, kAraNake mAyA tyAM nirmita ja hoya che. INA AtmabuddhiH zarIrAdau yasya syAdAtmavibhramAt / bahirAtmA saM vijJeyo mohanIyastatra cetanaH // 8 // AtmAnI bhrAMtithI jene zarIrAdikamAM Atmabuddhi hoya, te jIva bahirAtmA jANavo, kAraNake tyAM mohanIya karmano sidbhAva hoya che.TA. ArogyabhAgyasaubhAgya-rUpabhUpAdisampadaH / kRpAlutAlatAyAH syAt puSpaudho nirvRtiH phalam // 9 // Arogya, bhAgya, saubhAgya, rUpa ane rAjya vigerenI saMpatti, e badhA dayArUpa latAnA puSpo samajavA, ane mokSa, e tenuM phala che. hA AvartaH saMzayAnAmavinayabhavanaM pattanaM sAhasAnAM, Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSANAM sannidhAnaM kapaTazatamayaM kSetramapratyayAnAm / . svargadvArasya vidhno narakapuramukhaM sarvamAyAkaraNDaM; strIyantraM kena sRSTaM viSamamRtamayaM prANinAmekapAzaH / / 10 / / saMzayonA Avarta(ghumarI)rUpa, avinayanA bhavanarUpa, sAhasanA nagararUpa, doSonA bhaMDArarUpa, seMkaDo kapaTayukta, avizvAsanA kSetrarUpa, svargadvAranA vinarUpa, naraka-nagaranA mukharUpa, sarva mAyAnA karaMDIyArUpa ane prANIone eka pAzarUpa evuM A strIrUpa yaMtra koNe banAvela che, ke je viSamaya chatAM amRtamaya bhAse che. [1 Apadi mitraparIkSA zUraparIkSA raNAGgaNe bhavati / . vinaye vaMzaparIkSA striyaH parIkSA nirdhane puMsi / / 11 / / ApattimAM mitranI parIkSA thAya che, raNAMgaNamAM zUranI parIkSA, vinayathI vaMzanI parIkSA ane puruSa nirdhana thatAM strInI parIkSA thAya che. ll11al prArabhya hyalpamevAjJAH kAmaM vyagrA bhavanti ca / mahArambhAH kRtadhiya-stiSThanti ca nirAkulAH / / 12 / / ajJajano alpa kAryano AraMbha karatAM paNa atyaMta vyagra banI jAya che. ane buddhimaMtajano moTA kAmano AraMbha karatAM paNa nirAkula rahe che. I12aa Arabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH / vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH prArabdhamuttamajanA na parityajanti / / 13 / / kAyarajano vidananA bhayane lIdhe kAryano AraMbha ja karatA nathI, sAdhAraNajano vinothI hatAza thaIne kAryathI virAma pAme che, paNa uttamajano vAraMvAra vinothI parAbhava pAmatAM paNa AraMbhela kAryano kadApi tyAga karatA nathI. 13 - 30 * Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 888 AjJA kIrtiH pAlanaM sajjanAnAM, dAnaM bhogo mitrasaMrakSaNaM ca / yeSAmete SaTguNAzca pravRttAH ko'rthasteSAM pArthivopAzrayeNa / / 14 / / khAjJA, DIrti, sabh4na pAlana, chAna, loga khane bhitra - sNrksse| ye cha guNo jemane che, temane rAjAno Azraya levAnI zI jarura che ? / / 14 / Adityasya gatAgatairaharahaH saGkSIyate jIvitaM, vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijJAyate / dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazca notpadyate; pItvA mohamayIM pramAdamadirAmunmattabhUtaM jagat / / 15 / / dararoja sUryanA gamanAgamanathI jIvita kSaya thatuM jAya che, moTA vyApAramAM vyagra thatAM jato vakhata jaNAto nathI, janma, jarA, vipatti ane maraNa joine paNa trAsa thato nathI. aho! kharekhara! mahA moharUpa prabaLa madirAnA pAnathI A jagat bahu ja unmatta banI gayuM che. 15 AyurvarSazataM nRNAM parimitaM rAtrau tadarthaM gataM, tasyArdhasya parasya cArdhamaparaM bAlatvavRddhatvayoH / zeSaM vyAdhiviyogaduHkhasahitaM sevAdibhirnIyate; vege vAritaraGgabudbudacale saukhyaM kutaH prANinAm / / 16 / / bahu bahu to manuSyanuM Ayu so varasanuM gaNAya, temAMthI ardha Ayu rAtrinuM cAlyuM jAya, ane bAkInA ardhamAMthI bAlapaNuM ane vRddhapaNuM bAda karatAM caturthAMza rahe, te paNa vyAdhi, viyoga, duHkha ane sevAdikathI samApta thAya che. aho! jalataraMganA parapoTA samAna caMcala evA A saMsArabhAM prANIkhone sukha 4 iyAM che ? // 17 // AzA nAma manuSyANAM kAcidAzcaryazRGkhalA / 31 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yayA baddhAH pradhAvanti muktAstiSThanti paguvat / / 17 / / aho! AzA e manuSyone (vaLagelI) koI vicitra prakAranI ja zRMkhalA che. jenAthI baddha thayelA mANaso doDatA phare che ane jenAthI mukta thayelA paMgunI jema besI rahe che. ArambhagurvI kSayiNI krameNa tathvI purI vRddhimatI 2 pazvAtA ' dinasya pUrvArddhaparArddhabhinnA chAva maitrI svAmbinAnAm 18. jema divasanA pUrvabhAganI chAyA prathama moTI ane pachI Aste Aste nAnI thatI jAya che ane bapora pachI prathama nAnI ane pachI Aste Aste moTI thatI jAya che, tema durjana ane sajjanonI mitratA samajavI eTale durjananI metrI anukrame ochI thatI jAya ane sarjananI maitrI, anukrame vRddhi pAmatI jAya che. 18 AzAyA ye dAsA-ste dAsAH santi sarvalokasya / / AzA reSAM vAvI teSAM vAsayatve no: 98aa jeo AzAnA dAsa che, teo sarva lokanA dAsa che, ane jemaNe AzAne dAsI banAvI che, temanI AgaLa loko dAsa thaIne rahe che.19A AkArairiGgitairgatyA ceSTayA bhASaNena ca / netravakravikAraizca lakSyate'targataM manaH / / 20 / / .. AkAra, iMgita, gati, ceSTA, bhASaNa tathA netra ane mukhavikArathI aMtaranuM mana jANI zakAya che. lol AhAranidrAbhayamaithunAni, sAmAnyametatpazubhirnarANAm / jJAnaM vizeSaM khalu mAnuSANAM; Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnena dInA pazavo manuSyaH sArA AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAre manuSyo ane pazuomAM sAmAnya hoya che, paNa manuSyomAM jJAna adhika hoya che, jo jJAna na hoya to te pazu samAna gaNAya che. sArA AhAro dviguNaH strINAM nidrA tAsAM caturguNA / SaDguNo vyavasAyazca kAmazcASTaguNaH smRtaH / / 22 / / puruSo karatAM strIone bamaNo AhAra hoya, cAra gaNI nidrA hoya, cha gaNo vyavasAya hoya ane ATha gaNo kAma kahela che. rI/ AstAmapatyaM trailokyA-dhipatyamapi durghaTam / na thataH prayatattva te gharmane vighaTi mIH rarUpa he jIva, saMtAna to zuMparaMtu traNe lokanuM svAmitva paNa durlabha nathI, mATe dharmanI ArAdhanA kara ke jethI kaMi paNa durlabha na thAya.l/ra3, AhAraM SaDasAdhAraM dehasthityarthameva saH / muka tRptinApatra zAstrane 2 H punaH rajA saMtajano mAtra dehasthitine mATe ja SaTu-rasa AhAra kare che, paNa tRpti to teo Sa-rasothI nahi paNa zAstrarasathI ja tRpti pAme che.ra4 - AlayaM dhIradharmANAM pralayaM ca kukarmaNAm / zavAnovAthaH sAdhunevuM haze te sArA dhIradharmanA sthAnarUpa ane kukarmanA pralayarUpa evA eka sAdhune teNe azokavRkSanI nIce joyA. rapA Adriyante jaDA eva yoSitaH sukhavAJchayA / sutArAnAzayA jJA: zIvArtA phava vAnaro: saradA zItA thayelA vAnaro jema agninI AzAthI caNoThIono Azraya le, tema ajJajano sukhanI vAMchAthI strIono Adara kare che. rakA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AstAM parapumAnyUnA pitrA bhrAtrA sutena vA / ekAkinA sahaikAnte na sthAtavyaM kulastriyA / / 27 / / yuvAna parapuruSa to zuM, paNa potAnA pitA, bhAi ke putra sAthe paNa kulIna strIe ekAMtamAM besavuM nahi. ll27ll ArakSeNa tapasA(seva) vikArAstaskarA iva / yatpurAduritA naiva praveSTuM punarIzate / / 28 / / ArakSaka(koTavAla) jema corone dUra hAMkI kADhe, tema bhavya jIva tapathI vikArone dUra kare che ke jethI te pAchA uddabhavatA nathI. riTA. Apatsveva hi mahatAM zaktirabhivyajyate na sampatsu / agarostathA na gandhaH prAgasti yathAgnipatitasya / / 29 / / mahApuruSonI zakti saMpattimAM nahi paNa ApattimAM ja samajI zakAya che. juo, aganI sugaMdha agnimAM nAkhyA pachI jevI jaNAya che tevI prathama jaNAtI nathI. ra9 : Akrozito'pi sujano na vadatyavAcyaM, niSpIDito madhuramudvamatIkSudaNDaH / ... nIco jano guNazatairapi sevyamAno; hAsyena yadvadati tatkalahe'pyavAcyam / / 30 / / sapuruSa para Akroza karatAM paNa te kadApi asatya bolato nathI. juo, zelaDInA sAMThAne palatAM paNa te madhura rasane Ape che, ane nIca jananI aneka prakAre anukUla rIte khuzAmata karatAM paNa te kalahamAM je avAcya hoya te hasatAM hasatAM bolI de che. 30 AjanmasiddhaM kauTilyaM khalasya ca halasya ca / sohuM tayormulAkSepa-manameva sA kSamA rUA* khalapuruSa ane halanuM koTilya janmathI ja siddha che, te bannenA mukhanA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkSepo sahana karavAne eka kSamA ane pRthvI ja samartha che.31. ApadgataM hasasi kiM draviNAndha mUDha, - lakSmIH sthirA na bhavatIti kimatra citram / etAn prapazyasi ghaTAJjalayantracakre; riktA bhavanti bharitA bharitAzca riktAH / / 2 / / dhanamAM aMdha banelA che mUDha nirdhana puruSane joine tuM zA mATe hase che. kAraNake lakSmI sthira kadApi rahetI nathI, to temAM Azcarya zuM che? juo, A jaLayaMtra(araghaTTa)mAM khAlI ghaDA bharAya che ane bharelA khAlI thAya cha. // 32 // Ase cet sasvagRhe kuTumbabharaNaM kartuM na zakto'smyahaM, seve cetsukhasAdhanaM munivanaM muSNanti mAM taskarAH / thabhre cetsvatanuM tyajAmi narakAd bhIrAtmahatyAvazAn; no jAne karavANi daiva kimahaM martuM na vA jIvitum / / 33 // jo potAnA ghare rahuM chuM to kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karavAne huM zaktimAna nathI, jo sukhanA sAdhanarUpa evI munivananuM sevana karavA jAuM chuM, to taskaro(coro) mane lUMTI le che ane jo AtmahatyAne vaza thaI potAnA zarIrane paDatuM mUkuM chuM to narakano bhaya lAge che, mATe maravuM ke jIvavuM te hu~ sabha zato nathI. // 33 // AtmArthaM jIvaloke'smin ko na jIvati mAnavaH / paraM. paropakArArthaM yo jIvati sa jIvati / / 34 / / / A jagatamAM potAnA svArthanI khAtara kayo puruSa jIvato nathI? paraMtu paropakAranI khAtara je jIve che, te ja kharI rIte jIve che. 34 AdhAro yastrilokyA jaladhijaladharArkendavo yanniyojyA, bhujyante yatprasAdAdasurasuranarAdhIdharaiH sampadastAH / +8 5 344 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdezyA yasya cintAmaNisurasurabhikalpavRkSAdayaste; . zrImAjainendradharmaH kisalayatu sa vaH zAzvatI mokSalakSmIm rUbI je traNe lokanA AdhArarUpa che, samudra, megha, sUrya ane caMdra jenI sadA AjJAmAM rahe che, jenA prasAdathI surAsura ane rAjAo vividha saMpattino upabhoga kare che, tathA ciMtAmaNi, kAmadhenu ane kalpavRkSAdika jenI AjJA uThAvavAne tatpara che evo zrIjineMdradharma, tamone zAzvata mokSalakSmInA asAdhAraNa kAraNabhUta thAo. IupAya Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ibharathaturagaiH prayAnti mUDhA, dhanahInA vibudhAH prayAnti padbhyAm / girizikharagatApi kAkapaGktiH - na.hi tulanAmupayAti rAjahaMsaiH // 1 // - mUDhajano hAthI, artha ke rathathI prayANa kare ane dhanahIna vibudha jano page cAle, chatAM parvatanA zikharapara rahela kAgaDAo jema rAjahaMsonI tulanA na karI zake, tema teo sujJajanonI barobarI karI zakatA nathI../1 ikSudaNDAstilAH zUdrAH kAntA kAJcanamedinI / ''candanaM dadhi tAmbUlaM mardanaM guNavardhanam / / 2 / / zetI, zUdra, sial, siyana, vasudhA, yaMhana, 6 ane taiya - ene mardana karavAthI temAM guNa vadhe che. rAM indriyANi pazUnkRtvA vedI kRtvA tapomayIm / - ahiMsAmAhutiM kRtvA AtmayajJaM yajAmyaham // 3 // iMdriyone pazu, tapane vedikA ane ahiMsAne Ahuti banAvIne huM Atmaya chu. // 3 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iha vizvajanapreya-zchAyAnAM sarvazarmaNAm / dharmo'nupahato hetu-rbIjaM bhUmiruhAmiva / / 4 / / A jagatamAM vRkSonA bIjanI jema samastajanone atipriya evA sarva sukhono eka akhaMDita dharma ja hetu che. jo iha lokasukhe raktAH paralokaparAGmukhAH / . . hI kurvanti janAH pApaM bhavalakSavinAzakam / / 5 / / aho! loko paralokathI vimukha thaIne mAtra A bhavanA sukhamAM rakta banIne pApa kare che ke jethI teo lAkho bhavo sudhI duHkha bhogave che. pA! iha duHkhaM na yaH prApto duHkhaM hartuM na yaH kSamaH / duHkhe zrute na yo duHkhI duHkhaM kiM tasya kathyate / / 6 / / jeNe jagatamAM duHkhano anubhava karyo nathI, je duHkha dUra karavA samartha nathI ane duHkha sAMbhaLatAM ja duHkhI na thAya, tetna pAse dukha kahevAthI zo yaho ? // 7 // indau kairaviNI ravau kamalinI dhArAdhare barhiNI, haMsI tadvigame mahodadhijale matsI mRgIva sthle| zrIdevI bhajate mudaM jalazaye gaurI girize tathA; svacchandaM ramate vicitrarucikaM cetaH kvacitkasyacit / / 7 / / jema keraviNInuM caMdramAM tema ravimAM kamalinI, meghamAM mayUrI, meghAbhAvamAM haMsI, samudrajalamAM mAchalI, sthalamAM mRgalI, viSNumAM zrIdevI, ane mahAdevamAM gaurI-ema svacchaMda rIte vicitra rucivALuM mana koinuM kyAM ane koinuM kyAM ramyA kare che. ll idaM kRtamidaM kRtya-miti dhyAyanta eva hi / AkrAntAH smaH kathaM vairi-ghATyeva jarayAnayA // 8 // A karyuM ane A karavAnuM che evA vicAramAM vicAramAM ja verInI Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhADanI jema A jarAthI ame kema AkrAMta thaI gayA chIe. paTA ikSoragrAtkramazaH parvaNi parvaNi yathA rasavizeSaH / tadvatsajjanamaitrI viparItAnAM tu viparItA // 9 // zelaDInA sAMThAmAM jema uparathI kAtaLI kAtaLIe vizeSa rasa hoyatema sajjana janonI maitrI samajavI ane durjanonI maitrI te karatAM viparIta samajavI. hA indrAtprabhutvaM jvalanAtpratApaM krodho yamAdvaizravaNAcca vittm| parAkramaM rAmajanArdanAbhyAmAdAya rAjJaH kriyate zarIram / / 10 / / iMdra pAsethI prabhutva, agni pAsethI pratApa, yama pAsethI krodha, kubera pAsethI dhana tathA rAma ane viSNu pAsethI parAkrama laIne rAjAnuM zarIra banAvavAmAM Ave che. 1all indu nindati taskaro gRhapatiM jAro suzIlaM khalaH, sAdhvImapyasatI kulInamakulo jahyAjjarantaM yuvA / vidyAvantamanakSaro dhanapatiM nIcazca rUpojjvalaM; vairUpyeNa hataH prabuddhamabudho kRSTaM nikRSTo janaH / / 11 / / taskara caMdramAne niMde che, jAra gRhasthane niMde che, durjana suzIlane ane kulaTA satI(sAdhvI)ne niMde che, akulIna kulInane ane yuvAna gharaDAne nide che, nirakSara vidyAvaMtane tathA nIca(daridra) dhanavaMtane, kurUpI rUpavaMtane nide che, temaja mUrkha sujJane tathA nIca uccanI niMdA karavA maMDI jAya che. | ll11. idameva narendrANAM svargadvAramanargalam / yadAtmanaH pratijJA ca prajA ca paripAlyate / / 12 / / rAjAone anivArya e ja svargadvAra che ke potAnI pratijJA ane prajAnuM barAbara temaNe pAlana karavuM. ll12 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ito na kiJcitparato na kiJcid, (to) thato thAya to ja viSyitA vicArya pazyAmi jaganna kiJcit; svAlmiAvavo thAya ja vicaiit II9rUA. ahIM paNa kAMi nathI, ane tyAM paNa kAMI nathI, jyAM jyAM jAuM, tyAM kAMI nathI. vicAra karI jotAM jagata paNa kAMi nathI ane potAnA Atmabodha vinA bIjuM kAMI adhika nathI. 13 . iyamunnatasattvazAlinAM mahatAM kApi kaThoracittatA / upakRtya bhavanti dUrataH parataH prtyupkaarshngkyaa||14|| aho! unnata ane sattvavaMta mahApuruSonA mananI A paNa eka kaThoratA che. kAraNake teo paropakAra karIne anya pAsethI pratyupakAranI zaMkAthI tarata dUraja thaI jAya che. 14 - idaM hi mAhAtmyavizeSasUcakaM vadanti cihna mahatAM mniissinnH| mano yadeSAM sukhaduHkhasambhave prayAti no harSaviSAdavazyatAm sujJajano kahe che ke, mahApuruSonA vizeSa mAhAbhyane sUcavanAra A eka mukhya cihna che, te e ke temane jyAre sukha ke duHkha upasthita thAya, tyAre teo harSa ke viSAdane vaza thatA nathI. I1po Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dyame nAsti dAridrayaM japato nAsti pAtakam / maunena kalaho nAsti nAsti ca jAgrato bhayam // 1 // udyama karatAM dArica jAya, jApa karatAM pAtaka jAya, mauna sevatAM kalaha na thAya ane jAgatAne bhaya na rahe. ll1// udyoginaM puruSasiMhamupaiti lakSmI daivaM pradhAnamiti kApuruSA vadanti / - daivaM vihAya kuru pauruSamAtmazaktyA; / :: yatne kRte yadi na siddhyati ko'tra doSaH / / 2 / / .. sabhI udyogI puruSane 4 13 cha. haiva (mAya)pradhAna cha, ma mAtra kAyara puruSo ja bole che, mATe devane mUkIne AtmazaktithI puruSArtha kara ane yatna karatAM paNa kadAca kAryasiddhi na thAya, to temAM doSa zo che? // 2 // udyogaH kalahaH kaNDU dyUtaM madyaM parastriyaH / / AhAro maithunaM nidrA sevanAttu vivardhate / / 3 / / Gdhoga, saDa, ties, dhUta, bhaya, 52strI, bhADA2, bhaithuna bhane nidrA- sevAthI vadhyA 43 cha. // 3 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkhAtaM nidhizaGkayA kSititalaM dhmAtA girerdhAtavo, nistIrNaH saritAM patirnRpatayo yatnena santoSitAH / mantrArAdhanatatpareNa manasA nItA zmazAne nizA; prAptaH kANavarATako'pi na mayA tRSNe'dhunA muJca mAm // 4 // nidhAnanI zaMkAthI pRthvItalane khodI joyuM, parvatanI dhAtuone dhamI, samudra taryo, yatnathI rAjAone saMtuSTa karyA, ane maMtrArAdhanamAM tatpara rahIne rAta zmazAnamAM gALI, tathApi eka kANI koDI paNa prApta na tha, bhATe he tRSNA ! ive bhane tuM bhUDI he // 4 // upAyAttIryate vArddhi-rbadhyate ca haridvipau / upAyAgirirullaGghyo kiM copAyAnna sidhyati // 15 // upAyathI samudra tarI zakAya, siMha ane hAthI bAMdhI zakAya ane upAyathI parvata khoNaMgI zaDAya, aho ! upAyathI zuM siddha yatuM nathI ? // 5 // udyamaM kurvatAM puMsAM, bhAgyaM sarvatra kAraNam / samudramathanAllebhe harirlakSmIM haro viSam / / 6 / / udyama karatAM paNa puruSone lAbhAlAbhanuM kAraNa bhAgya che. samudramaMthana karatAM harine lakSmI maLI ane zaMkarane viSa maLyuM. IIGA uttamaM svArjitaM proktaM madhyamaM piturarjitaM / kaniSThaM bhrAtRvittaM ca strIvittamadhamAdhamam // 7 // pote upArjana karela dhana uttama kahela che, pitAnuM kamAvela madhyama, bhAinuM kaniSTha ane strInuM kamAvela dhana adhamAdhama kahela che. IIII uttamasya kSaNaM krodho dviyAmaM madhyamasya tu / adhamasya tvahorAtraM ciraM krodho'dhamAdhamaH (-dhame ) / / 8 / / uttama puruSone mAtra eka kSaNavAra krodha rahe, madhyamane be pahora, adhamane ahorAtra ane adhamAdhamane cirakAla krodha rahe che. tA 42 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyemana hi siddhyanti kAryANi na manorathaiH / nahi suptasya siMhasya pravizanti mukhe mRgAH / / 9 / / udyamathI kArya siddha thAya che paNa mAtra manoratha karavAthI kaI banatuM nathI kAraNake sutelA siMhanA mukhamAM AvIne mRgalA pesatA nathI. hA, upakAriSu yaH sAdhuH sAdhutve tasya ko guNaH / apakAriSu yaH sAdhuH sa sAdhuH sadbhirucyate / / 10 / / upakArI jano para je Adara rAkhe tenA sAdhupaNAno zo guNa? paNa je apakArI jano para Adara rAkhe te ja kharekhara sAdhujana-sajjana kahevAya che. 10 udayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizAyAM, pracalati yadi meruH zItatAM yAti vahniH / vikasati yadi padmaM parvatAgre zilAyAM; na hi calati narANAM bhAvinI karmarekhA // 11 // che kadAca pazcima dizAmAM sUrya uge, meruparvata kadAca calAyamAna thAya, agni kadAca zItala thAya, ane parvatanA agrabhAgapara zilApara kadAca padma vikasita thAya, chatAM paNa manuSyonI bhAvI karmarekhA anyathA nathI 4 yatI. // 11 // ' . upakAro'pi nIcAnA-mapakArAya jAyate / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavardhanam / / 12 / / adhamajanone karela upakAra paNa apakArarUpa thAya che. jema sarpone dudha pItai tanAthI viSa cha. // 12 // utsave vyasane caiva durbhikSe zatruvigrahe / rAjadvAre zmazAne ca yastiSThati sa bAndhavaH / / 13 / / utsavamAM, saMkaTamAM, dukALamAM, zatruvigrahamAM, rAjakAramAM ane smazAnamAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je sahAya karavA Ave-ubho rahe te baMdhu samajavo. 1all uttamAH sukhato bodhyA duHkhato madhyamAH punaH / sukhato duHkhato vApi bodhamarhanti nAdhamAH / / 14 / / uttamajano sukhe bodha pAmI zake, madhyamajano duHkhe bodha pAme ane adhamajano to sukha ke duHkhe bodha ja pAmI zakatA(pAmavAne lAyaka) nathI. I14 udyamaH sAhasaM dhairyaM balaM buddhiparAkramau / . SaDete yasya vidyante tasya devo'pi zaGkate / / 15 / / udyama, sAhasa, dhairya, bala, buddhi ane parAkrama-e cha guNo jenAmAM che, tenAthI devatA paNa zake che. (tenI sAme paDatA devatA paNa vicAra kare che.) 1pa : uttiSThanti nijAsanAnnataziraH pRcchanti ca svAgataM, santuSyanti bhajanti yAnti ca ciraM premopamA saGgatim / siJcanto vacanAmRtena satataM santasamIpAgate kiM vA na priyamapriye'pi hi jane kurvanti jalpanti ca / / 16 / / sajjanapuruSo koi apriyajana paNa potAnI samIpe Ave, to prathama Asana parathI UThI mastaka namAve che, tene svAgata pUche, pote prasanna thai cirakAla premAlApa ane saMgata kare, tathA vacanAmRtathI tenuM siMcana kare. aho! athavA to teo zuM priya karatA ane bolatA nathI. I/1kA upakartA svataH kazci-dapakartA ca kazcana / caitrastaruSu patrANi kartA hartA ca phAlgunaH // 17 // koI svataH upakArI hoya che, ane koI apakArI hoya che. juo caitra mAsa vRkSo para patro lAve che ane phAguna mAsa te patrone pADI nAkhe che. II17ll. uttamaiH saha sAGgatyaM paNDitaiH saha satkathA / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alubdhaiH saha mitratvaM kurvANo nAvasIdati / / 18 / / uttamajanonI saMgati, paMDitonI sAthe vArtAlApa ane nirlobhI sAthe mitrAI karatAM mANasa kadI saMtApa pAmato nathI. ./18 utpannaparitApasya buddhirbhavati yAdRzI / tAdRzI yadi pUrvaM syAtkasya syAnna samIhitam / / 19 / / paritApa utpanna thatAM jevI buddhi thAya, tevI jo pUrve hoya, to kone ISTasiddhi na thAya? ll19aaaa upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavardhanam / / 20 / / mUrkhajanone upadeza ApavA jatAM te zAMtine badale kopa utpanna kare che, jema sarpone dUdha pAtAM kevaLa viSa vadhe che. 2oll uccairadhyayanaM cirantanakathA strIbhiH sahAlApanaM, tAsAmarbhakalAlanaM patinutistadAnamithyAstutiH / Adezazca karAvalokanamatho pANDityalezaH kvacid; horAgAruDamantravAdavidhayo bhikSorguNA dvAdaza / / 21 / / uMcethI bhaNavuM, lAMbI kathA karavI, strIonI sAthe AlApa, temanA bALakone ramADava, zrImaMtane namaskAra, tenA dAnanI mithyAstuti, Adeza, hastAvalokana ane leza pAMDitya tathA horA, gAruDa maMtra, vAdavigere karavuM, e bhikSukanA bAra guNo kahelA che. 21// uttamo'prArthito datte madhyamaH prArthitaH khalu / yAcakairyAcyamAno'pi datte na tvadhamAdhamaH / / 22 / / uttamajana mAgyA vinA Ape che, madhyama mAgatAM Ape che ane adhamAdhama to yAcakonI yAcanA karAyA chatAM dAna Apato nathI. rA/ upakartA kalAcAryo bhartA mAtA pitA guruH / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naite dhikkAramarhanti garhitAnAM zatairapi // 23 // upakArI, kalAcArya, bharaNa-poSaNa karanAra, mAtA, pitA ane guru, eo kadAca seMkaDo avaguNosahita hoya, to paNa dhikkArane pAtra nathI..ra7ll. uddhatA svairacArA ca kiratI durvacorajaH / tRNaM vAtyeva duSTA strI bhramayatyacirAnnaram / / 24 / / uddhata, svecchAcAriNI, ane duSTavacanarU5 rajane nAkhatI evI duSTa strI, tRNane vaMToLIyAnI jema puruSane atizaya bhamAve che. ra4l udIyAya dinezo'thA-nezanaizaM tamo bhuvi / tasyA Asye'napatyasya, duHkhotthaM vavRdhe punaH // 25 // sUryodaya thatAM vasudhAtalano rAtrisaMbaMdhI aMdhakAra badho dUra thaI gayo, paraMtu teNInA mukhapara anapatyanA duHkhathI utpanna thayela zoka to vadhato ja gayo. rapA udArA no dArA vivRtavinayA nApi tanayA, vidagdhA na snigdhA dviradaturagA nApi ca ramA / na ca svAmI cAmIkaranikaradAtApi zaraNaM; vinA jainaM dharmaM bhavati bhavakUpe nipatatAm / / 26 / / rUpavatI ramaNIo, vinayI putro, cAlAka saMbaMdhIo, hAthI ke azvo, lakSmI athavA bahu dhana ApanAra svAmI(zeTha) emAMnA koI paNa, saMsArarUpa kuvAmAM paDatA prANIone zaraNa nathI. zaraNa jo koI hoya to ekamAtra jaina dharma ja che. ravo. upakrAmanti bAhyArIJ jetuM jagati janminaH / mAhaMtasarvasvaM na vaM nAnatti vAnizA- ra7A aho ! jagatamAM prANIo bAhya zatruone jItavAno parizrama kare che, paNa te ajJajano kAmAdi zatruo potAnuM sarvasva harI le che, te jANatA nathI. ra7. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakarttuM priyaM vaktuM karttuM snehamakRtrimam / sajjanAnAM svabhAvo'yaM kenenduH zizirIkRtaH / / 28 / / upakAra karavo, madhura bolavuM ane akRtrima(niSkapaTa) sneha rAkhavoe sajjanono svabhAva ja hoya che. juo, caMdramAne koNe zItala banAvela che? // 28 // uttamaH klezavikSobhaM kSamaH soDhuM na hItaraH / maNireva mahAzANa- gharSaNaM na tu mRtkaNaH / / 29 / / uttama puruSa klezanI takalIphane sahana karavA samartha che, paNa bIjA koI sAdhAraNa mANasathI tema banI zakatuM nathI. kAraNake maNi ja mahAzarANanA ghasArAne sahana karI zake che paNa mATIno kaNa zarANane sahana karI zakato nathI. // 29 // upakRtisAhasikatayA kSatimapi gaNayanti no guNinaH / janayanti hi prakAzaM dIpazikhAH svAGgadAhena ||30|| guNavaMtajano upakAra karavAnA sAhasikapaNAthI potAnA nukazAnanI kadApi darakAra karatA nathI. juo, dIpazikhAo svAMga(potAnA aMga)ne bALIne paNa jagatane prakAza Ape che. 30 upakartumaprakAzaM kSantuM nyUneSvayAcitaM dAtum / abhisandhAtuM ca guNaiH zateSu kecidvijAnanti / / 31 / / upakArane prakAzita na karavo, potAthI nyUna(utaratA) hoya temanI upara kSamA karavI, yAcanA vinA ApavuM ane guNo sAthe joDAI rahevuM, e to seMkaDo janomAM koI viralA ja jANatA haze. II31 // uttiSTha kSaNamekamudvaha sakhe dAridryabhAraM mama, zrAntastAvadahaM cirAnmaraNajaM seve tvadIyaM sukham / ityuktaM dhanavarjitasya vacanaM zrutvA zmazAne zavo; -3 47 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAridryAnmaraNaM varaM varamiti jJAtvaiva tUSNIM sthitaH / / 32 / / koI nirdhana daridra, eka muDadAne kahe che ke, he mitra ! eka kSaNavAra UTha ane A mAro dAridracano bhAra ucakI le. kAraNake huM ghaNA vakhatathI thAkI gayo chuM, tethI tArA maraNanA sukhano huM anubhava lauM e rIte dhanahInanuM vacana sAMbhaLIne zmazAnamAM paDela zaba(muDaduM) bolyuM ke, 'aho ! tArA dAridracathI mAre maraNa hajAra darajje sAruM che' ema sAMbhaLIne te nirdhana gupacupa thaI gayo. // 32 // uttamA AtmanA khyAtAH pituH khyAtAzca madhyamAH adhamA mAtulAtkhyAtAH zvazurAccAdhamAdhamAH / / 33 || uttamajano potAnA baLathI(guNothI) prakhyAta thAya che, madhyamajano pitAnA nAme prakhyAta thAya che, adhUmajano mAmAnA nAmathI prakhyAta thAya che ane adhamAdhamajano sasarAnA nAme prasiddhine pAme che. II33nA udaye savitA rakto raktazcAstamaye tathA / sampattau ca vipattau ca mahatAmekarUpatA / / 34 / / udaya ane asta thatI vakhate jema sUrya rakta-eTale ekarUpa hoya, tema mahApuruSo saMpatti ane vipattimAM ekarUpa ja hoya che. II34 // udArasya tRNaM vittaM zUrasya maraNaM tRNam / viraktasya tRNaM bhAryA niHspRhasya tRNaM jagat / / 35 / / udAra puruSane dhana e taNakhalA samAna che, zUravIrane maraNa tRNasamAna che, viraktane strI tRNasamAna ane niHspRhane jagat tRNasamAna che.||35|| uttamaM svArjitaM bhuktaM madhyamaM piturarjitam / kaniSThaM bhrAtRvittaM ca strIvittamadhamAdhamam ||36|| pote kamAvela(upArjana karela) dhana bhogavavuM te sarvottama che, pitAnuM kamAvela dhana madhyama gaNAya che, bhAInuM dhana kaniSTha ane strInuM kamAvela dhana adhamAdhama kahevAya cha. II36 48 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNakartA pitA zatru-rmAtA ca vyabhicAriNI / mAryA rUpavatI zatru putraH zatruraztaH 197 RNa(karaja) karanAra pitA te zatrusamAna che, vyabhicAriNI mAtA-zatru. samAna che, atyaMta rUpavatI strI zatrusamAna che ane mUrkha putra paNa zatru samAna ja che. ll1|| RNazeSazcAgnizeSaH zatruzeSastathaiva ca / punaH punaH pravartante tasmAccheSaM na rakSayet / / 2 / / RNa(karaja) agni ane zatru-emAMnA jo koI zeSa rahI jAya, to punaH punaH te pravarte che, mATe zeSa ja rahevA na devuM, e sarvottama che. rA I Ill| - 49 - Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ete satpuruSAH parArthaghaTakAH svArthAnparityajya ye, . . sAmAnyAstu parArthamudyamabhRtaH svArthAvirodhena ye / te'mI mAnavarAkSasAH parahitaM svArthAya nighnanti ye; ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe / / 1 / / sapuruSo potAnA svArthano bhoga ApIne paropakAra kare che, sAmAnyajano potAnA svArtha sAthe parahita kare che, potAnA hitanI khAtara paranA hitane bagADe che te nararAkSaso samajavA ane jeo nirarthaka parahitane ADe Ave che eTaluM ja nahi paNa bagADe che, temane koNa kahevA te ame sama za nathI. // 1 // eko'pi guNavAnputro nirguNaiH kiM zatairapi / ekazcandro jagaccakSu-nakSatraiH kiM kariSyate / / 2 / / seMkaDo nirguNI putro karatAM eka guNI putra sAro. eka caMdra ja jagatanA yakSu35 cha, nakSatrothI | thavAnuMcha? // 2 // ekenApi suputreNa siMhI svapiti nirbhayA / . sahaiva dazabhiH putrai-riM vahati gardabhI / / 3 / / Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhaNane eka ja putra(siMha) hovA chatAM te nirbhaya thaine jue che ane gadheDIne daza putro hovA chatAM tene bhAra upADavo paDe che. 3ll. ekodarasamutpannA ekanakSatrajAtakAH / na bhavanti samAH zIlai-ryathA badarIkaNTakAH // 4 // eka udaramAM utpanna thayA chatAM ane eka nakSatramAM janmyA chatAM boraDInA kaMTakonI jema manuSyonA svabhAva samAna thatA nathI. ll eko'hamasahAyo'haM kRzo'hamaparicchadaH / svapne'pyevaMvidhA cintA mRgendrasya na jAyate / / 5 / / huM ekalo, sahAyarahita, kRza ane parivAra vinAno chuM, evI ciMtA svapnamAM paNa mRgeMdra(siMha)ne kadApi thatI nathI. pA ekaM vastravilokanena vacanenAnyaM paraM vibhramairanyaM bhrUstanadarzanaprabhRtibhirvyAmohayanti striyaH / ityevaM kuTilAsu kRtrimakRtasnehAsu tAsvapyalaM; kiM re citta! ratiM karoSi vimukhaM siddhAGganAsaGgamAt / / 6 / / ekane vastravilokanathI, bIjAne vacanathI, trIjAne vilAsa-vibhramathI ane anya koIne bhrakuTi tathA stanAdinA darzanathI strIo atyaMta moha pamADe che. to he citta! AvI kuTila ane kRtrima snehavALI strIomAM atyaMta rati lAvIne muktirUpa strInA saMgamathI kema vimukha thato jAya che? na vanavRkSaNa puSmite suzvinA / vAsitaM tadvanaM sarvaM suputreNa kulaM yathA // 7 // jema suputrathI kula vAsita thAya, tema puSpa tathA sugaMdhayukta eka ja vanavRkSathI samasta vana suvAsita thAya che. ll etA asArasaMsAra-jaGgalAdhvanicAriNaH / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhayanti janAn dRSTA miSTAmbhaH kUpikA iva / / 8 / / miSTa jaLanI vAvaDIonI jema A aMganAo asAra-saMsArarUpa mArgamAM cAlatA puruSone sukha pamADe che, ema ajJajano samaje che.5TA ekAnte pramadAbhogabhAgapi brahmanirmalaH / svayamAzravamukhyo'pi vAritAzravaviplavaH / / 9 / / aho! AzcaryanI vAta che ke te ekAMtamAM pramadAno bhogI chatAM nirmaLa brahmacArI hato ane pote AzravamAM mukhya chatAM AzravanA viplavaparAbhavane teNe dUra karela hato. lAM : kSamAvatAM loko kritIyo nopapa . . yadenaM kSamayA yukta-mazaktaM manyate janaH / / 10 / / . . kSamAvaMtajanomAM bIjuM kaMI nahi, paNa eka doSa upasthita thAya che, e ke loko kSamAzIlane azakta mAne che. ll1ol ekena rAjahaMsena yA zobhA saraso bhavet / na sA bakasahasreNa paritastIravAsinA / / 11 / / eka ja rAjahaMsathI sarovaranI je zobhA thAya che, tevI zobhA, cAre bAju tIrapara vasatA hajAra bagalAothI thavAnI nathI. 11|| eko hi doSo guNasannipAte nimajjatIndoriti yo bbhaasse| na tena dRSTaM kavinA samastaM dAridrayamekaM guNakoTihAri / / 12 / / jema caMdramAmAM kalaMka DhaMkAi jAya che, tema ghaNA guNomAM ekAda doSa DhaMkAI jAya che, ema je kavio bolI gayA che, teNe samasta vastusthiti jANI ja nathI, kAraNake eka dAridraca karoDo guNono nAza kare che. I12aa. ekena zuSkavRkSeNa dahyamAnena vahninA / dahyate tadvanaM sarvaM duSputreNa kulaM yathA / / 13 / / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agnithI baLatA eka zuSka vRkSathI jema samasta vana dagdha thAya che, tema duSkRtrathI kuLa pAyamAla thAya che. 17ll ekenApi hi zUreNa padAkrAntaM mahItalam / kriyate bhAskareNeva sphArasphuritatejasA / / 14 / / atyaMta skurAyamAna tejayukta evo eka zUravIra paNa sUryanI jema samasta mahItalane potAnA pada(kiraNa)thI AkrAMta kare che. I/14 ekacakro ratho yantA vikalo viSamA hayAH / Akramatyeva tejasvI tathApyarko nabhastalam // 15 // potAnA rathanuM eka ja cakra hovA chatAM, sArathi vikala(paMgu) hovA chatAM ane azvo viSama hovA chatAM tejasvI sUrya pratidina nabhastalanuM AkramaNa kare che. I1pa ekatazcaturo vedA brahmacaryaM tathaikataH / ekataH sarvapApAni madyapAnaM tathaiva ca // 16 // eka bAju cAra veda ane eka bAju brahmacarya e baMne samAna che. tema eka bAju sarva pApo ane eka bAju madyapAna, e baMne samAna che. ||19ii .' etadarthaM kulInAnAM nRpAH kurvanti saGgraham / . AdimadhyAvasAneSu na te yAsyanti vikriyAm // 17 // 'rAjAo kulIna janano saMgraha eTalA mATe ja kare che ke teo Adi, madhya ke aMte kadApi palaTatA nathI. 17ll etAH svArthaparA nAryaH kevalaM svasukhe ratAH / . na tAsAM vallabhaH ko'pi suto'pi svasukhaM vinA / / 18 / / aho! svArthatatpara A strIo mAtra potAnA sukhamAM ja rakta che. temane potAnA sukha vinA putra paNa vallabha thato nathI, to anyanI zI vAta karavI ? I/18 - 53 * Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +868<+ ai aizvaryasya vibhUSaNaM sujanatA zauryasya vAksaMyamo, jJAnasyopazamaH kulasya vinayo vittasya pAtre vyayaH akrodhastapasaH kSamA balavatAM dharmasya nirvyAjatA; sarveSAmapi sarvakAraNamidaM zIlaM paraM bhUSaNam / / 1 / / ezvarya(moTAI)nuM bhUSaNa saujanya(sujanatA) che, zauryanuM bhUSaNa vANIno saMyama che, jJAnanuM bhUSaNa upazama che, kuLanuM bhUSaNa vinaya che, dhananuM bhUSaNa supAtradAna che, tapanuM bhUSaNa akrodha(krodhAbhAva) che, balavaMtonuM bhUSaNa kSamA che, dharmanuM bhUSaNa niSkapaTatA che, e rIte sarvanuM bhinna bhinna kAraNa batAvela che, paraMtu zIla, e sarvanA parama bhUSaNarUpa che, eTaluM ja nahi, paNa sarvanA te kAraNarUpa che. 1 aizvaryaM mahatAM vaktuM zakreNApi na zakyate / anubhUto ghRtAsvAdo yathA vaktuM na zakyate // 2 // anubhavamAM Avela hoya chatAM jema dhRtano svAda mukhathI kahI na zakAya, tema mahAtmAonuM aizvarya kahevAne iMdra paNa zaktimAna nathI.||2|| aindrI hi kuNThitA zaktiH zrIjinAnAM guNastutau / divyazaktijuSA'pyeSa vArdhiH kiM parimIyate // 3 // * zrI jinabhagavaMtanI yathArtha rIte stuti karavAmAM caMdranI zakti paNa kuMThita(azakta) thaI jAya che. divya zaktine dhAraNa karanAra hoya, tenAthI paNa zuM samudra mApI zakAya ? IIII 54 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +&***** H oMkAraM bindusaMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva oMkArAya namo namaH // 1 // biMduyukta oMkAra, ke jenuM yogIjano niraMtara dhyAna kare che, je icchAone pUrNa kare che eTaluM ja nahi, paNa je mokSane Ape che, evA oMkArane vAraMvAra namaskAra che. / / 1 / * ojasvinAM yathA kAryaM duHzakyaM nAsti kiJcana / tathaiva priyavaktRRNAM kAryaM hi sukaraM matam ||2 // jema ojasvI puruSone kaMI paNa kArya duHzakya nathI, tema priya bolanArA janone paNa badhuM kArya sugama hoya che. 2 oSThamamRtavanmatvA strINAM ye kAmapreritAH / cumbanAya pravartante dhik teSAM jIvanaM sakhe ! // 3 // jeo strIonA oSThane amRta samAna mAnIne kAmathI preraNA pAmatAM cuMbana karavAne pravartamAna thAya che. he mitra ! temanA jIvanane dhikkAra che. 11311 55 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aurasaM kRtasambandhaM tathA vaMzakramAgatam / rakSakaM vyasanebhyazca mitraM jJeyaM caturvidham // 1 // orasa(eka udarathI utpanna thayela), saMbaMdhathI karavAmAM Avela, tathA vaMzanA krame Avela ane saMkaTathI bacAvanAra, ema cAra prakAranA mitra kahevAmAM Avela che. [1] audAryaM prabhutA dhairya-mArjavaM mRdutA kSamA / mahatAM hitasaktAnAM guNA ete svabhAvajAH / / 2 / / paropakAra karavAmAM Asakta evA mahAtmAomAM audArya, prabhutA, vairya, saralatA ane mRdutA(komaLatA) tathA kSamA e svAbhAvika guNo hoya che. rA. autsukyaM kiM bibharNyaGge pravilokya sukhAni hi / vidyuttejAMsi kiM hyatra prayAnti sthiratAM kadA / / 3 / / he bhavyAtmanuM! A saMsAranA vinazvara sukhone joIne zA mATe phUlIne phAMkaDo bane che? zuM vijaLIno prakAza kyAreya sthira rahI zakyo che? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka gega kusaGgAsaGgadoSeNa sAdhavo yAnti vikriyAm / ekarAtriprasaGgena kASThaghaNTA viTambanA / / 1 / / kusaMganA doSathI sAdhuo paNa vikAradazAne prApta thAya che. kAraNake eka rAtrinA kusaMga-prasaMgathI gAyane kASTha-ghaMTAnI viTaMbanA sahana karavI paDI. // 1 // kugrAmavAsaH kunarendrasevA, kubhojanaM krodhamukhI ca bhAryA / putrazca mUrkho vidhavA ca kanyA; vinAgninA te'tidahanti kAyam / / 2 / / 'DugrAmamA vAsa, bharAja rAbhanI sevA, jarAja loThana, DodhabhujI strI, mUrkha putra ane jene vidhavA kanyA(putrI) hoya, teo agni vinA potAnA * zarIrane pANI nAthe che. // 2 // , kutra vidheyo yatno vidyAbhyAse sadauSadhe dAne, avadhIraNA kva kAryA khalaparayoSitparadhaneSu / / 3 / / kutra vidheyo vAsaH sajjananikaTe'thavA kAzyAm; kaH parihAryo dezaH pizunayuto lubdhabhUpazca // 4 // 78 49 zurU Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatna kyAM karavo? vidyAbhyAsa, sArA auSadha ane dAnamAM. avajJA kyAM karavI? durjana, parastrI ane paradhanamAM. vAsa kyAM karavo? sajjana pAse athavA kAzImAM. kayA dezano tyAga karavo? jyAM luccA mANaso hoya ane lobhI rAjA hoya teno. 3-4 kule kalaGko'payazaH pRthivyAM manonutApaH svmhtvnaashH| janmanyamuSminna paratra saukhyaM dyUtAccaturvargavinAza eva / / 5 / / potAnA kulane kalaMka lAge, jagatamAM apayaza phelAya, manane saMtApa thAya, potAnA mahatvano nAza thAya. ema A janmamAM tema parajanmamAM paNa jenAthI sukha na ja maLe, evA dhUta(jugAra)thI kharekhara cAre vargono nAza thAya che. paNa kudezaM ca kuvRttiM ca kubhAryAM kunadI tathA / . . kudravyaM ca kubhojyaM ca varjayettu vicakSaNaH // 6 // kudeza, kuvRtti, kustrI, kunadI, kudravya ane kubhojana, e chaeno sujJajanoe tyAga karavo. kA kalAsImA kAvyaM sakalaguNasImA vitaraNaM, bhaye sImA mRtyuH sakalasukhasImA suvadanA / tapaHsImA muktiH sakalakRtasImA zrutabhRtiH. priye sImA halAdaH zravaNasukhasImA jinakathA / / 7 / / kalAonI sImA kAvya, badhA guNonI sImA dAna, bhayanI sImA maraNa, samasta sukhanI sImA sulakSaNI strI, tapanI sImA mukti, badhA kAryonI sImA jJAnAbhyAsa, priyajananI sImA AnaMda ane zravaNasukhanI sImA jinakathA che. I. kumantryAnnRpativinazyati yatiH saGgAtsuto lAlanA dvipro nAdhyayanAtkulaM kutanayAcchIlaM khalopAsanAt / hImadyAdanavekSaNAdapi kRSiH snehaH pravAsAzrayAn / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrI cApraNayAtsamRddhiranayAttyAgAtpramAdAddhanam / / 8 / / kumaMtrIthI rAjA, saMgathI yati, lAlanathI putra, anabhyAsathI brAhmaNa, kuputrathI kula, durjanopAsanAthI zIla, madyathI lajjA, saMbhALa na rAkhavAthI khetI, pravAsathI sneha, apraNayathI maitrI, anItithI samRddhi ane tyAga tathA pramAdathI dhana vinaSTa thAya che. peTA kRtakarmakSayo nAsti kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham / / 9 / / seMkaDa ke koTiyugo jatAM paNa kRtakarmano kSaya thato nathI, karela zubhAzubha karma avazya bhogavavAM ja paDe che. hA kvacidvINAnAdaH kvacidapi ca hAheti ruditaM, kvacidvidvadgoSThI kvacidapi surAmattakalahaH / kvacidamyA rAmA kvacidapi jarAjarjaratanuna jAne. saMsAraH kimamRtamayaH kiM viSamayaH / / 10 / / kyAMka viNAnA nAda thAya che ane kyAMka hAhA-evuM rudana thAya che, kyAMka vidvAnonI goSThI cAlI rahI che ane kyAMka madirAthI madonmatta kalaha cAlI rahyo che, kyAMka ramya ramaNI che ane kyAMka jarAthI jarjarita zarIra jovAmAM Ave che, tethI aho! A saMsAra amRtamaya che ke viSamaya che, te samajAtuM nathI. 1oll kRtArthaH svAminaM dveSTi kRtadArastu mAtaram / jAtApatyA patiM dveSTi gatarogazcikitsakam / / 11 / / kRtArtha thayela puruSa zeTha para dveSa kare che, strI paraNatAM te mAtA para, saMtAnavALI strI patipara ane rogarahita thayela vedya para dveSa kare che.ll11 kratau vivAhe vyasane ripukSaye yazaskare karmaNi mitrasaGgrahe / / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyAsu nArISvadhaneSu bandhuSu dhanakSaye teSu na gaNyate budhaiH / / 12 / / yajJamAM, vivAhamAM, saMkaTavakhate, ripukSayamAM koi yazasvI karmamAM, priya strIomAM ane nirdhana bAMdhavomAM, sujJa jano dhanano kSaya thatAM temane gaNatA nathI. 12 // kvacid bhUmau zayyA kvacidapi ca paryaGkazayanaM, kvacicchAkAhArI kvacidapi ca zAlyodanaruciH / kvavitkanthAdhArI kvacidapi ca divyAmbaradharo; manasvI kAryArthI na gaNayati duHkhaM na ca sukhaMm // 113 // kyAMka bhUmipara zayana karavuM paDe ane kyAMka palaMgamAM poDhavAnuM maLe, kyAMka mAtra zAkano AhAra maLe ane kyAMka odana(bhAta) vigere maLe, kyAMka mAtra jIrNa vastra yA godaDI maLe ane kyAMka divya vastra maLe, chatAM kAryArthI sajjana tevA du:kha-sukhane gaNato nathI. I // 13 // kimicchati naraH kAzyAM bhUpAnAM ko raNe hitaH / ko vandyaH sarvadevAnAM dIyatAmekamuttaram / / 14 / / kAzImAM manuSya zuM icche? raNasaMgrAmamAM rAjAono hitakArI koNa? ane sarva devone vaMgha koNa? eno eka zabdamAM uttara Apo. / / 14 / / kAke zaucaM dyUtakAreSu satyaM, sarpe kSAntiH strISu kAmopazAntiH / klIbe dhairyaM madya tattvacintA, rAjA mitraM kena dRSTaM zrutaM vA 119411 kAgaDAmAM zauca, jugArImAM satya, sarpamAM kSamA, strIomAM kAmanI zAMti, napuMsakamAM dhairya, madirAmastamAM tattvaciMtana ane rAjA mitra, e koie joyuM ke sAMbhaLyuM che? arthAt e guNo uparoktamAM kadApi saMbhavatA nathI. / / 15 / 30 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAka AhUyate kAkAn yAcako na tu yAcakAn / kAkayAcakayormadhye varaM kAko na yAcakaH / / 16 / / kAgaDo potAnI jAtanA kAgaDAone bolAve che, paNa yAcaka anya vAcakone bolAvato nathI. mATe kAga ane yAcakamAM, yAcaka karatAM kAga zreSTha che. ll13o. kare zlAdhyastyAgaH zirasi gurupAdapraNamanaM, mukhe satyA vANI zrutamavitathaM ca zravaNayoH / - hRdi svacchA vRttirvijayi bhujayoH pauruSamaho; vinApyaizvaryeNa prakRtimahatAM maNDanamidam // 17 // hastamAM uttama dAna, mastake gurucaraNane praNAma, mukhamAM satya vANI, zravaNamAM satya zruta(zAstra) sAMbhaLavuM, aMtaramAM svaccha vRtti ane baMne bhujAmAM vijayI pauruSa, aho! ezvaryA vinA paNa mahApuruSone A svabhAvathI siddha maMDana che. I17 - kRtyAkRtyavibhAgasya jJAtAra svayamuttamAH / upadeze punarmadhyA nopadeze narAdhamAH / / 18 / / uttamajano kRtyAkRtyanA vibhAgane pote jANe che, madhyamajano upadezamAM kuzala ane adhamajano to upadeza(kahevA)mAM paNa ayogya hoya che. 1ThI. 'kupAtre ramate nArI girau varSati vAridaH / nIcamAzrayate lakSmIH prAjJaH prAyeNa nirdhanaH / / 19 / / strI proye kupAtre rame che, varasAda parvata para vadhAre varase che, lakSmI " niIcano Azraya le che ane vidvAna prAyaH nirdhana hoya che. 19o. kuzAstrapAThamAtreNa sadA paNDitamAninaH / tattvato nAstikaprAyA apAtramiti zaMsitAH / / 20 / / kuzAstranA pAThamAtrathI sadA potAne paMDita mAnanArAone nAstika Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyA che ane tattvathI teone kupAtra kahevAmAM AvyA che. kRpaNena samo dAtA na bhUto na bhaviSyati / aspRzyanneva vittAni yaH parebhyaH prayacchati // 21 // kRpaNasamAna dAtA thayo ke thavAno paNa nathI. kAraNake potAnA dhanane. aDyA sivAya te bIjAone ApI de che. ll1II kRtakAritAnumati-prabhedArambhavarjitAH / mokSakatAnamanaso yatayaH pAtramuttamam / / 22 / / kRta, kArita ane anumodana tathA AraMbharahita ane mokSamAM ja ekatAna manavALA yati mahAtmAone ja uttama pAtra kahela che. zarirI kuTumbakAryANyatidurbharANi samudrakukSeH samarUpakANi / .. rAtrivibhAtA gRhacintayaiva naSTaM gataM zlokazataM narendra ! // 23 // he rAjanuM! samudranI kukSisamAna kuTuMbanA kAryo ati durbhara che. gharanI ciMtAmAM rAtri pUrNa thatAM prabhAta thaI gayuM ane tenI sAthe mArA so zloka naSTa thayA. // 2 // kuraGgamAtaGgapataGgabhRGga-mInA hatAH paJcabhireva paJca / ekaH pramAdI sa kathaM na hanyA-dhaH sevate paJcabhireva paJca . . . // 24 / / haraNa, hastI, pataMga, bhramara, ane matsya e pAMce pAMca iMdriyonA yoge maraNa zaraNa thAya che. to je eka pramAdI thaIne pAMca iMdriyonA pAMca viSayone sevyA kare che, te kema vinaSTa na thAya? mArA kuzalajananavandhyAM satyasUryAstasandhyAM, kugatiyuvatimAlAM mohamAtaGgazAlAm / zamakamalahimAnIM duryazorAjadhAnI; vyasanazatasahAyAM dUrato muJca mAyAm / / 25 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je akuzaLane kare che, je satyarUpa sUryane saMdhyA samAna che, kugatirUpa yuvatinI je mALArUpa che, moharUpa mAtaMga(hAthI)nI je zAlArUpa che, zemarUpa kamaLane je hIma samAna, duryazanI rAjadhAnIrUpa, ane je seMkaDo saMkaTone lAvI Ape evI mAyAne he bhavyo! tame dUra tajI do. ArapI. kAmakrodhastathA harSo mAyAlobhau madastathA / SaDvargamutsRjedenaM tasmiMstyakte sukhI nRpaH // 26 // kAma, krodha, harSa, mAyA, lobha ane mada e chano tyAga karavAthI ja rAjAe sukhanI AzA rAkhavI. rikI. kulaM ca zIlaM ca sanAthatA caM, vighA = vitta 2 vapurvazvA vare guNAH sapta vilokanIyA; taH para bhAgyavazA 2 nyArA kula, zIla, kuTuMba, vidyA, dhana, zarIra ane vaya-e sAta guNo varamAM jovA joie. te pachI kanyAnuM bhAgya. ll27ll . kvacitkalAprakarSo'pi sukalatrAd bhavennRNAm / para pUmiyA vajaH viMda na pUrNataH tAH 28. - koi vAra sukalatra(guNI strI)thI paNa purUSono kaLAprakarSa thAya che. juo, pUrNimAthI caMdramA pUrNakaLAvAnuM kahevAya che. 28 kasya lakSmIH sutAH kasya kasya vezmeti cintaya / to yati zAtmAgaya-mevameva mAtmavat ArA chelImI, putro ane ghara konAM? he bhavyAtman ! tuM vicAra kara ke, A AtmA pote ekalo ja bhavobhavamAM bhamyA kare che. riTA. kalA kulinatArUpasaubhAgyapramukhA guNAH / dhanahInA na zobhante visarpirbhojanaM yathA // 30 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalA, kulInatA, rUpa,ane saubhAgya pramukha guNo, vRta vinAnA bhojananI jema dhana vinA zobhatA nathI. 3oll kuTTinIyaM guruprAyA yasyAH zikSAmimAM smaran / na punarnipatiSyAmi vAkpAze paNayoSitAm // 31 // aho! A kuTTinI bhAre gurusamAna che, ke jenA A zikSAbolane saMbhAratAM huM have kadApi vezyAonA vANIrUpa pAzamAM paDIza nahi. 31/l. viknIvatti nIvanto priyane ra mRtA punaH | mRtA artha nIvajyAM nIvasRtaH punaH TrUrI. keTalAka puruSo jIvatAM sudhI jIve che, paNa maraNa pachI temanuM nAma ke nizAna rahetuM nathI, ane keTalAka muA chatAM nAmanAne laIne teo jIvatA ja che, paNa aho ! huM to jIvatAM muvA jevo chuM. li3rA : kalAkulInatArUpa-vidyAvIryAdayo guNAH / / daivadAvAnalasyAgre yAnti jIrNatRNopamAm // 33 // kalA, kulInatA, rUpa, vidyA ane vIryAdi guNo badhA, devarUpa dAvAnaLanI AgaLa jIrNa tRNa samAna che. ll33 . . keyUrA na vibhUSayanti puruSaM hArA na candrojjvalA, na snAnaM na vilepanaM na kusumaM nAlaGkRtA mUrdhajAH / vANyekA samaloti puruSAn yA saMskRtA dhAryate kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam / / 34 / / bAjubaMdha, caMdrasamAna ujavaLa hAro, snAna, vilepana, kusuma ke mAthAnA suMdara kezo paNa puruSane zobhAvatA nathI, paraMtu saMskRti(saMskAra pAmela) vANI ja eka puruSone samalaMkRta kare che, kAraNake anya badhAM bhUSaNo kSaya thaI jAya che, paNa vANIrUpa akSaya bhUSaNa te kharekhara bhUSaNa ja che. 34 - 34 u - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko jvalajjvalanajvAlA sacaitanyaH pipAsati / ko vA sphArasphaTAratnaM phaNIbharjighRkSati // 35 // ko jAgrato mRgendrasya kesarANyuddidhIrSati; pAdAbhyAM pRthivIzaM ko vizaGkaH skantumicchati // 36 / / kayo sacetana agninI baLatI jvAlAnuM pAna karavA icche? phaNIdharanI bhayaMkara phaNA uparanuM ratna koNa lai zake? jAgatA mRgeMdranI kesarA(skaMdhanA vALa) koNa kheMcI zake? tema putra vinA nizaMka thaine potAnA caraNathI rAjAne(bApane) koNa prahAra kare? upAsako kriyate nirvRterheto-rjAyA sA yadi nirguNA / tadAyaHzUlikAprotaM naraM manyAmahe varam / / 37 / / jagatamAM sukhanI khAtaraM strInI sAthe saMbaMdha karavAmAM Ave che, te jo nirguNI hoya to te puruSa karatAM zUlIe parovela sAro, ema mAruM mAnavuM che. 37 kadalIva phalaM bhoga-sukhaM svAdu manoharam / saMtRzya kSIyate nRviAM prAyaH pumAvanA rU8. bhogasukha, svAdiSTa ane manohara phalane jotAM kadalInI jema puruSonI puNyabhAvanA kSIyamAna thAya che. 38 karmaNA glAnatAM nIto na vaidyaiH kiM cikitsyate / mantrAdyaiH syAnna kiM dhImAn jaDIbhUto'pi karmaNA / / 39 / / karmathI glAni AvatAM zuM vedyo potAnA upAyo nathI ajamAvatA? karmathI jaDa chatAM maMtrAdikathI puruSa zuM dhImAnuM thai zakato nathI? 39 karmaNA pAtito nadyAM tAryate tArakairna kim / nAtmA kiM karmabhirbaddho muktau dharmeNa nIyate // 40 // karmathI nadImAM paDelane zuM tArajano bacAvI nathI letA? tema karmathI baddha Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA zuM dharmathI mokSe jaI zakato nathI? arthAt jai zake che. lol kalAkauzalakAruNya-kavitAdiguNAvalI / vilIyate dhruvaM nArI-saGgAdatra kathAM zRNu / / 41 / / kaLA, kauzala, kAruNya ane kavitAdi guNo, kharekhara ! eka strInA saMgathI avazya vilaya pAme che. A saMbaMdhamAM dRSTAMta che, te gurugamathI ang. // 41 // kokilAnAM svaraM rUpaM strINAM rUpaM pativratam / vidyA rUpaM kurUpANAM kSamA rUpaM tapasvinAm / / 42 / / kokilAonuM svara che eja rUpa, strIonuM pativrata eja rUpa, kurUpIonuM vidyA eja rUpa ane tapasvIonuM kSamA eja rUpa che. I42 ko'tibhAraH samarthAnAM kiM dUre vyavasAyinAm / ko videzaH suvidyAnAM kaH paraH priyavAdinAm / / 43 // samartha puruSone bhAra zo? vyavasAyIjanone dUra zuM che? sujJone videza vo ane priyavAhImone zatru po? // 4 // ko dezaH kAni mitrANi kaH kAlaH ko vyayAgamau kazcAhaM kA ca me zakti-riti cintyaM muhurmuhuH // 44 // deza zo? mitro koNa? kAla kayo? vyaya ane Agama kayA? ane mArI zasti zuMcha? ama vAraMvAra thiMta. // 44 // kauzeyaM kRmijaM(taH) suvarNamupalAdindIvaraM gomayAtpaGkAttAmarasaM zazAGka udadhergopittato rocanA / / kASThAdagniraheH phaNAdapi maNirdUrvApi goromataH prAkAzyaM svaguNodayena guNino yAsyanti kiM janmanA / / 45 / / kRmimAMthI rezama, pattharamAMthI suvarNa, gomaya-ukaraDAmAMthI kamaLa, kAdavamAMthI tAmrarasa, samudramAMthI caMdramA, gAyanA pittamAMthI rocanA, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kASThamAMthI agni, sarpanI phaNAmAMthI maNi ane gAyanA romamAMthI cAmara, ema guNIjano janmathI nahi paNa potAnA guNodayathI prakAza pAme che. I4paH kastUrI pRSatAM radAH karaTinAM kRttiH pazUnAM payaH, dhenUnAM chadamaNDalAni zikhinAM romANyavInAmapi / pucchasnAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kiJcana; syAtkasyApyupakAri martyavapuSo nAmuSya kiJcitpunaH / / 46 / / hariNonI kastUrI,hAthIonA dAMta, pazuonuM cAmaDuM, gAyonuM dUdha, moranA pIchAM, gADaronA roma, tema ja puccha, snAyu, carabI, zRMga, nakha vigere koInuM kaMi upayogamAM Ave che, paNa manuSyanA zarIramAMnuM kaMi paNa upayogamAM AvatuM nathI. kAlaH samprati vartate kaliyugaH santo narA durlabhA, dezAzca pralayaM gatA karabharairlobhaM gatAH pArthivAH / nAnAcauragaNA muzanti pRthivImAryo janaH kSIyate; putrasyApi na vizvasanti pittaraH kaSTaM yuge varttate / / 47 // hamaNA kaliyuga varte che, saMtajano durlabha che, dezono pralaya thato jAya che, karanA vadhArAthI rAjAo lobhiSTha banatA jAya che, vividha cora loko vasudhAne luMTe che, Aryajano kSINa thatA jAya che ane pitA putrano paNa vizvAsa karatA nathI. aho ! A samayamAM kharekhara duniyA bahu kaSTa bhogave che. ll47 kaSAyA yasya nocchinnA yasya nAtmavazaM manaH / indriyANi na guptAni pravrajyA tasya niSphalA // 48 // jenA aMtaramAMthI kaSAyo gayA nathI, jene mane potAne svAdhIna nathI, ane iMdriyo jenI saMyamita nathI, tenI pravajyA niSphala thAya che..48 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartustathA kArayituH pareNa tuSTena cittena tathAnumantuH / sAhAyyakartuzca zubhAzubheSu tulyaM phalaM tattvavido vadanti / / 49 / / pote karanAra, anya pAse karAvanAra tathA saMtuSTa manathI anumodana tathA sahAya karanAra e badhAne zubhAzubhamAM tulya phaLa maLe che, ema tattvajJajano kahe che. ll49 kApi dharmakriyA siddhiM nAznute jIvitaM vinA / / tasmAjjIvitadAnena kiM puNyamupamIyatAm / / 50 // . jIvita vinA koI paNa dharmakriyA siddha thatI nathI, mATe jIvitadAna ApatAM puNyanuM pramANa na thaI zake. paoll . kampaH prakampanasyApi dhRtyA' vRttyApanIyate / na tu kenApi cApalyaM tyAjyate kAminImanaH / / 51 / / prakaMpana(vAyu)no kaMpa paNa dhRti ane ilAjathI dUra karI zakAya, paNa strInA mananI capalatAne koi dUra karI zakatuM nathI. pa1// kva tigmAMzuH kva khadyotaH kva meruH kva ca sarSapaH / kva nAkaukaH kva nAnAkuH kva sAdhuH kva punargRhI / / 2 / / sUrya kyAM ane AgIyo kyAM? merugiri kyAM ane sarasava kyAM? svarga kyAM ane rAphaDo kyAM? tema sAdhu kyAM ane gRhastha kyAM? parA kva kalpavallI kva tRNaM kva maNiH kva ca karkaraH / kva rAjahaMsI kva bakaH kva kareNuH kva barkaraH / / 53 / / kalpalatA kyAM ane tRNa kyAM? maNi kyAM ane kAMkaro kyAM? rAjahaMsI kyAM ane bagalo kyAM? vaLI hAthaNI kyAM ane kyAM bakaro? IfpaNall, kuryAH preyasi dInasAdhvatithiSu svasyocitAM satkriyAM, dAnAdyaiH paritoSayeH parijanaM zvazrU ca samyagbhaja / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nepathyaM parivarjayeH paramanodhairyApanodakSama; prAyeNAvasathe sva eva nivaseH zIlaM sadA pAlayeH / / 54 / / he priyatamA ! dIna, sAdhu tathA atithijanone dAnAdikathI saMtuSTa kara, potAne ucita sankriyA kara, parijana ane sAsunI sevA-bhakti kara, anyanA gheryamAM khalela karanAra vastra-vezano tyAga kara, vaLI bahudhA potAnA ja AvAsamAM rahe ane niraMtara zIlanI saMbhALa rAkha. pattA kuTumbaM vA zarIraM vA bhuktvA bhavati dUrataH / Atmaiva sahate jantu-jAtaghAtanapAtakam / / 5 / / kuTuMba ke zarIra, bhoga bhogavIne dUra thai jAya che ane jIvahiMsAnuM pAtaka ekalA AtmAne ja bhogavavuM paDe che. papA - kRtyAkRtyavicAreNa yadapAli kalevaram / vairiNyA jarasA prAnte militaM tadvinakSyati // 56 // | he AtmanuM! kRtyAkRtyano vicAra karyA vinA teM je A zarIranuM pAlana karyuM, paNa aMte vairiNI jarAthI ekatra thayela badhAno vinAza thaI jaze. tpakA . ' kathamiha manuSyajanmA sampravizati sadasi vibudhgmitaayaam| yena na subhASitAmRtamAlAdi nipItamAtRpteH // 57 / / te manuSyajanma zA kAmano ? ke jeNe paMDitonI sabhAmAM jaIne temanA subhASita-amRtanuM saMpUrNarIte pAna karIne AnaMda prApta karela nathI.po. kiM hAraiH kimu kaGkaNaiH kimasamaiH karNAvataMsairalaM, keyUraimaNikuNDalairalamalaM sADambarairambaraiH / puMsAmekamakhaNDitaM punaridaM manyAmahe maNDanaM; ___ yanniSpIDitapArvaNAmRtakarasyandopamAH sUktayaH / / 58 // hAro, kaMkaNo ke asAdhAraNa karyAbharaNothI paNa zuM? bAjubaMdha, maNinA kuMDalo ane dabadabA bharelA vastrothI paNa zuM? huM dhAruM chuM ke nirmaLa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNimAnA caMdramAnA amRta samAna kiraNonA jharaNarUpa suvacano, A eka ja puruSonA akhaMDita maMDanarUpa che. paTA kavayaH parituSyanti netare kavisUktibhiH / pAravarSA varNajo vidhurAntiH tAjA . kavijanonA suvacanothI kavio vinA anya koi parituSTa thatA nathI. kAraNake caMdramAnI kAMtithI samudranI jema kuvAnuM jaLa vadhatuM nathI.pA kiM kulena vizAlena vidyAhInasya dehinaH / / akulIno'pi vidyAvAn devairapi sa pUjyate // 60 / / jo manuSya vidyAhIna hoya, to pachI tenA vizALa kuLathI zuM? kAraNake akulIna chatAM te vidyAvAnuM hoya, to te devone paNa pUjanIya thAya che. ' IISoll kSAraM jalaM vArimucaH pibanti tadeva kRtvA madhuraM vamanti / santastathA durjanadurvacAMsi pItvA ca sUktAni samugiranti TddA jema vAdaLAMo samudranuM khAruM pANI pIne te ja pANI madhura karIne jagatane Ape che, te ja pramANe saMtajano durjanonAM durvacanonuM pAna karIne punaH teo madhura-sArAM vacano bahAra kADhe che. kaLA kenAJjitAni nayanAni mRgAGganAnAM, ko vA karoti rucirAGgaruhAn mayUrAn / kazcotpaleSu dalasannicayaM karoti vaze vA varAti vinayaM gunAney jluM TdarA mRgalIonA netrone AMjIne koNe manohara banAvyA che, mayUrone koNe suMdara aMgavALA banAvyA che? kamaLomAM patrono saMcaya koNe karyo che? tema kulIna puruSomAM vinaya-guNa koNe Aropita karyo che ?zAkaMrA kenAdiSTau kamalakumudonmIlane puSpadantau ... . Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhaM toyaiH snapayitumasau kena vA vArivAhaH / vidhAnandopacayacaturo durjanAnAM durApaH; zlAghyo loke jayati mahatAmujjvalo'yaM nisargaH // 63 / / kamaLa ane kumudane vikasvara karanAra sUrya tathA caMdrane koNe Adeza karyo che? temaja jaLathI jagatane snAna karAvanAra meghane koNe AjJA karI che ? mATe durjanone durlabha tathA vizvane AnaMda pamADavAmAM tatpara evA mahApuruSono ujvaLa svabhAva ja jagatamAM prazasta rIte jayavaMta varte che. kaa kasyAdezAtkSapayati tamaH saptasaptiH prajAnAM, chAyAhetoH pathi viTapinAmaJjaliH kena baddhaH / abhyarthyante jalalavamucaH kena vA vRSTihetotyaiivaite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSyAH // 64 // jagatamAM sUryanArAyaNa konA hukamathI aMdhakArano nAza kare che? mArgamAM chAyAnI khAtara vRkSonI AgaLa aMjali koNe joDI che? vRSTinI khAtara meghanA pAse koNa prArthanA karavA jAya che? kAraNake paranuM hita karavAmAM sAdhujano(sajjano) svabhAvathI ja sadA tatpara thayelA jovAmAM Ave che. T64ll : kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH, svArtho yasya parArtha eva sa pumAnekaH satAmagraNIH / duSpUrodarapUraNAya pibati srotaHpatiM vADavo; jImUtastu nidAghapIDitajagatsantApavicchittaye // 65 // mAtra potAnA udaranuM ja bharaNapoSaNa karanArA hajAro zudrajano haze, paraMtu parArthane ja potAno svArtha mAnanAra evA saMtajanomAM agresara puruSa to koi eka viralo ja haze. juo, vaDavAnala potAnA duSparaNa udarane pUravA mATe sAgaranA jaLanuM pAna karyA kare che ane megha unALAthI, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIDAyelA jagatanA saMtApane dUra karavA pote vRSTi kare che. kapA kSAro vArinidhiH kalaGkakaluSazcandro ravistApakRt, parjanyazcapalAzrayo'bhrapaTalAdRzyaH suvarNAcalaH / zUnyaM vyoma rasA dvijihvavidhRtA svardhAmadhenuH pazuH / kASThaM kalpatarurdazatsuramaNistatkena sAmyaM satAm / / 66 / / samudra khAro che, caMdramA kalaMkathI malina che, sUrya tApa karanAra che, megha, capalA(vijaLI)nA AzrayarUpa che, meruparvata vAdaLAMothI adRzya che, AkAza zUnya che, vasudhA zeSanAgathI dhAraNa karAyelI che, kAmadhenu pazu che, kalpavRkSa kASTha che ane ciMtAmaNi patthara che to saMtajanone konI 75mA mApIye? // 7 // kasmAdindurasau dhinoti jagatIM pIyUSagarbhaH karaiH, kasmAdvA jaladhArayaiva dharaNiM dhArAdharaH siJcati / bhrAmaM bhrAmamayaM ca nandayati vA kasmAt trilokI raviH; sAdhUnAM hi paropakArakaraNe nopAdhyapekSaM manaH / / 67 / / A caMdramA potAnA amRtamaya kiraNothI vasudhAne zA mATe dhavalita kare che, dhArAdhara(megha) potAnI jaLadhArAthI dharaNIdhara zA mATe siMcana kare che, ane A divAkara-sUrya, AkAzamAM bhamI bhamIne traNe lokane zA mATe AnaMda pamADe che ? mATe paropakAra karavAmAM sAdhujano(sajajano)nuM mana, upAdhinI apekSA karatuM nathI. ka7ll kiM kUrmasya bharavyathA na vapuSi kSmAM na kSipatyeSa yat, kiM vA nAsti parizramo dinapaterAste na yannizcalaH / kiM cAGgIkRtamutsRjana hi manasA zlAghyo jano lajjate; nirvAhaH pratiprannavastuSu satAmetaddhi gotravratam / / 68 / / zuM kAcabAne bhAranI pIDA thatI nahi hoya, ke je pRthvIne mUkI deto Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI? zuM sUryane parizrama nahi thato hoya, ke je nizcala thaIne besI raheto nathI? kAraNake uttamajana, aMgIkAra karaleno tyAga karatAM manamAM lajijata thAya che, vaLI aMgIkRtano nirvAha karavo, e to pradhAna puruSonuM kuLakramAgata vrata che. kuTilA lakSmIryatra prabhavati na sarasvatI vasati tatra / prAya thathunuSayone te sauvaM tano TddA jyAM kaTila lakSmIno nivAsa che, tyAM sarasvatI AvIne vAsa karatI nathI, kAraNake jagatamAM tapAsa karatAM prAyaH sAsu-vahunI mitrAI jovAmAM AvatI nathI. kaho karAn prasArya raviNA dakSiNAzAvalambinA / na kevalamanenAtmA divaso'pi laghUkRtaH / / 7 / / dakSiNa AzA-dizA)nuM avalaMbana karanAra sUrye potAnA kara(kiraNo) pasArIne teNe mAtra potAnI ja laghutA karI che tema nathI, paraMtu teNe divasane paNa laghu(TuMko) banAvI dIdho che. Iloil kathaM nAma na sevyante yatnataH paramezvarAH / acireNaiva ye tuSTAH pUrayanti manorathAn / / 71 / / paramAtmAnI yatnapUrvaka zA mATe sevA na karavI ? kAraNake alpa samayamAM ja saMtuSTa thatAM jeo mananA manoratha pUraNa kare che. 71 kalpadrumaH kalpitameva datte sA kAmadhuka kAmitameva dogdhi / * cintAmaNizcintitameva datte satAM hi saGgaH sakalaM prasUte _TcharA juo, kalpavRkSa mAtra kalpita(dhArela) vastune ja Ape che, kAmadhenu mAtra icchita ja Ape che, ane ciMtAmaNi mAtra ciMtana karela ja Ape che, paraMtu saMtajanono saMga ekI sAthe badhuM ApavAne samartha che. karo kalyANakAGkSiNAM nRNA-mupadezaH sudhAyate / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavAbhinandinAM citra sa eva garalAyate / / 73 / / potAnA kalyANane icchanArA puruSone sadupadeza sudhA-amRta samAna lAge che ane bahu AzcaryanI vAta che ke te ja upadeza bhavAbhinaMdI(saMsArAsa) jIvone jhera samAna lAge che. N73 kulasyArthe tyajedekaM grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe AtmArthe pRthivIM tyajet / / 74 / / jo samasta kuLano bacAva thato hoya to ekano tyAga karavo, gAmanA bacAvanI khAtara kuLano tyAga karavo, dezano bacAva thato hoya to gAmano tyAga karavo ane AtmAnA bacAvanI khAtara samasta pRthvIno tyAga karavo.ll74 kSamAtulyaM tapo nAsti na saMtoSAtparaM sukham / na tRSNAyAH paro vyAdhi-rna ca dharmo dayAparaH / / 75 // kSamA samAna tapa nathI, saMtoSa samAna sukha nathI, tRSNA samAna koI vyAdhi nathI ane dayA samAna koI zreSTha dharma nathI. 7pI ko'ndho yo'kAryarataH ko badhiro yaH zRNoti na hitaani| ko mUko yaH kAle priyANi vaktuM na jAnAti / / 76 / / aMdha koNa? je akArya karavAmAM sadA tatpara che, badhira(khero) koNa? je hitavacana sAMbhaLato nathI ane muMgo koNa? je avasara Ave priyavacana bolI jANato nathI. 7kA kecidajJAnato naSTAH kecinnaSTAH pramAdataH / kecijjJAnAvalepena kecinnaSTaistu nAzitAH / / 77 / / keTalAka jano ajJAnathI pAyamAla thayA, keTalAka pramAdathI pAyamAla thayA, keTalAka jJAnanA madathI pAyamAla thayA ane keTalAkane durjanoe pAyamAla karyA. I77l. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khalvATo divasezvarasya kiraNaiH santApito mastake, vAJchan dezamanAtapaM vidhivazAt tAlasya mUlaM gataH / tapasthasya mahAphalena patatA bhagnaM sazabdaM ziraH; prAyo gacchati yatra bhAgyarahitastatraiva yAntyApadaH / / 1 / / TAlavALo koI puruSa sUryanA kiraNothI saMtApa pAmIne chAyAmAM javAnI icchAthI devayoge te tAlavRkSanA mULapAse gayo, tyAM moTuM phaLa paDavAthI moTA avAja sAthe tenuM mastaka bhagna thayuM. aho ! bhAgyarahita puruSa jyAM jAya tyAM teMnI pAchaLa prAyaH Apatti Ave ja che. //// khalaH sakriyamANo'pi dadAti kalahaM satAm / dugdhadhauto'pi kiM yAti vAyasaH kalahaMsatAm / / 2 / / khala puruSono satkAra karavA chatAM te sajjanone kaSTa Ape che. kAgane ghaNA dUdhathI dhovA chatAM zuM te haMsa banI zake ? mArA kharaM zvAnaM gajaM mattaM raNDAM ca bahubhASiNIM / rAjaputraM kumitraM ca dUrataH parivarjayet / / 3 / / khara, zvAna, madonmatta hAthI, bahu bolI kulaTA, rAjaputra ane kumitrano Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2thI 4 tyA 42vo. // 3 // khalAnAM kaNTakAnAM ca dvividhaiva pratikriyA / upAnad mukhabhaGgo vA dUrato vA visarjanam // 4 // durjano ke kaMTakono be rIte ja pratIkAra thai zake tema che. upAna(pagarakhuM) ane mukhabhaMga. athavA to temano dUrathI tyAga karavo. . khalo'pi gavi dugdhaM syA-dugdhamapyurage viSam / pAtrApAtravizeSeNa satpAtre dAnamuttamam // 5 // khoLa paNa gAyanA khorAkamAM AvatAM te dUdha bane che ane sarpane pIvarAvatAM dUdha paNa viSa banI jAya che, ema pAtrApAtranA vizeSaNathI . supAtre dAna ApavuM, te sarvottama che. pAMca khadyoto dyutimatsu kAcazakalaM ratneSvameSu snuhI meSo yoddhRSu khecareSu mazako bhArakSameSUndiraH / preto nAkiSu noSpadaM jaladhiSu sthAneSu nAkuryathA; tattajjAtiviDambanAya vihito dhAtrA, manuSyeSvaham / / 6 / / tejasvImAM khadyota(AgIo), ratnomAM kAca, vRkSomAM thora, laDanArA prANIomAM gheTo, khecaro(pakSIo)mAM macchara, bhAra upADanArAmAM uMdara, devomAM preta, sAgaramAM goSpada ane sthAnomAM rAphaDo, e rIte te te jAtinI viDaMbanAne mATe vidhAtAe ukta vastuo racela che, tema manuSyomAM mane mAtra viDaMbanA pamADavA ja sarjela che. kA khinnaM cApi subhASitena ramate svIyaM manaH sarvadA, zrutvAnyasya subhASitaM khalu manaH zrotuM punarvAJchati / ajJAjJAnavato'pyanena hi vazIkartuM samartho bhavet; kartavyo hi subhASitasya manujairAvazyakaH saGgrahaH / / 7 / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana kheda pAmela hoya chatAM, subhASitathI te pote sarvadA ramaNa kare che. vaLI anyanuM subhASita sAMbhaLIne te punaH sAMbhaLavAne utsuka thAya che, enAthI ajJajano ane sujJajano badhAM vaza karI zakAya che, mATe dareka puruSe subhASitano saMgraha karavo te Avazyaka che. khalaH sarSapamAtrANi paracchidrANi pazyati / Atmano bilvamAtrANi pazyannapi na pazyati / / 8 / / khalapuruSa paranA sarasava jeTalA nAnA chidrane paNa joyA kare che ane potAnA moTA chidrone sAkSAt joyA chatAM te joI zakato nathI arthAt te aMdha ja che. 8i khalo na sAdhutAmeti sadbhiH sambodhito'pi san / saritpUraprapUrNo'pi kSAro na madhurAyate // 9 // sajajano taraphathI sabodha maLyA chatAM khalapuruSa sujanatAne pAmato nathI. juo, nadIonA pUrathI bharAyA chatAM khAro evo samudra madhura thato nathI. hA khalasya mahato'pUrvaH kopAgniH ko'pi citrakRt / ekasya zAmyati snehA-dvardhate'nyasya vAritaH / / 10 / / khalapuruSano ane mahApuruSono kopAgni kaMi vicitra prakArano ja lAge che, kAraNake sajjanano kopAgni sneha(tela)thI zAMta thAya che ane khalano kopAgni zAMtavacanarUpa jaLathI siMcatAM te vadhato jAya che. ll1nA . khalaM ca prathamaM vande sajjanaM tadanantaram / mukhaprakSAlanAtpUrvaM gudAprakSAlanaM yathA / / 11 / / durjanane huM prathama vaMdana karuM chuM ane sarjanane te pachI vaMdana karuM chuM, kAraNake mukhaprakSAlana karyA pahelAM gudAnuM prakSAlana karavuM paDe che. ll11] . Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khalAstu kuzalAH sAdhu-hitapratyUhakarmaNi / nipuNAH phaNinaH prANA-napahartuM nirAgasAm / / 12 / / khalajano sajjanonA hitamAM vidana karavAne kuzala hoya che. juo, sarpo niraparAdhI janonA prANa haravAne cAlAka hoya che. I/1ro khadyoto dyotate tAva-dyAvannodayate zazI / . udite tu sahasrAMzau na khadyoto na candramAH // 13 // khadyota(AgIo) tyAM sudhI ja prakAze che ke jyAM sudhI caMdramAM pote udaya pAmato nathI. paraMtu jyAre sUryano udaya thAya, tyAre khadyota ane caMdramA banne lupta thai jAya che. 17ll Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga garvaM nodvahate na nindati paraM no bhASate niSThuraM, proktaH kenacidapriyANi sahate krodhaM na cAlambate / zrutvA kAvyamalakSaNaM parakRtaM santiSThate mUkavaddoSAJchAdayate svayaM na kurute hyetatsatAM ceSTitam / / 1 / / garva na kare, paranI niMdA na bole, niSThura bola na kahe, koi apriya vacana bole to sahana karI le, krodha na lAve, paranuM banAvela lakSaNarahita kAvya sAMbhaLatAM mona rahe, doSane AcchAdita karI mUke ane pote doSa nare, se saMta nonuM sksse| che. // 1 // e guNinaH samIpavartI pUjyo lokasya guNavihIno'pi / vimalekSaNaprasaGgA - daJjanaM prApnoti kANAkSi // 2 // guNIjananI pAse rahetAM guNahIna paNa lokane pUjya thAya che. nirmala netranA prasaMgathI kANI cakSu paNa aMjanane pAmI zake che. / / 2 / / guNA yatra na pUjyante kA tatra guNinAM gatiH / nagnakSapanakagrAme rajakaH kiM kariSyati / 3 // jyAM guNono anAdara thAya che, tyAM guNijano kema mAna pAmI zake ? 78 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastra vinAnA lokonA gAmamAM dhobI AvIne zuM karaze? guNA gauravamAyAnti na mahatyo'pi sampadaH / pUrNenduH kiM tathA vandyo niSkalaGko yathA kRzaH / / 4 / / guNo ja gaurava pAme che, moTI saMpattine mAna maLatuM nathI. niSkalaMka ane kRza caMdra vaMdya che, paNa pUrNa caMdrane koI namatuM nathI. Ill, guNeSvevAdaraH kAryaH kimATopaiH prayojanam / .. . vikriyante na ghaNTAbhi-rgAvaH kSIravivarjitAH / / 5 / / ... guNono ja Adara karavo, ADaMbaranuM kaMi prayojana nathI. kSIra vinAnI yo, is je vispAthI veyAtI nathI. // 5 // gatibhaGgaH svaro dIno gAtrasvedoM mahAbhayam / ... maraNe yAni cihnAni tAni cihnAni yAcake / / 6 / / gatino bhaMga, dAna svara, zarIra para pararsevo ane mahAbhaya, e maraNanA lakSaNo yAcakamAM paNa upalabdha thai zake che. koI grAmo nAsti kutaH sImA patnI nAsti kutaH sutaH / prajJA nAsti kuto vidyA dharmo nAsti kutaH sukham / / 7 / / gAma nathI to sImA(maryAdA) kyAMthI hoya? patnI nathI to putra kyAMthI? buddhi na hoya to vidyA kyAMthI? ane dharma na hoya to sukha kyAMthI thAya? // 7 // grAme'bhirAmaM zUnyatvaM na vAsastaskaraiH kRtaH / varaM maugdhyaM na vaidagdhyaM kusaMsargasamudbhavam // 8 // gAmamAM zUnyatAM hoya te sArI, paNa corono vAsa te sAruM nahi. kusaMgathI thayela cAlAkI karatAM mUrkhAi hajAra daraje sArI che. ll gaNikAH kaNikAmAtrasukhasampattihetavaH / sarvataH parvataprAyaM duHkhaM dadati rAgiNAm / / 9 / / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNikAo eka lezamAtra sukhanI hetubhUta che, paNa rAgIjanone te sarvatra parvata jeTaluM duHkha to avazya Ape ja che. guNAH sarvatra pUjyante pitRvaMzo nirarthakaH / vAsudevaM namasyanti vasudevaM na te janAH / / 10 / / guNo ja sarvatra pUjAya che, paNa pitAno vaMza nirarthaka che. juo, je loko vAsudevane name che, teo vasudevane namatA nathI. ll10nA guNino'pi nirIkSyante ke'pi kepi narAH kvacit / guNAnurAgiNaH kintu durlabhAstrijagatyapi / / 11 / / koi koi guNIjano hajI kyAMka jovAmAM Ave che, paNa guNAnurAgI jano to traNe jagatamAM paNa durlabha(prAyaH viralA ja) haze. ll11| guNo bhUSayate rUpaM zIlaM bhUSayate kulam / siddhirbhUSayate vidyAM bhogo bhUSayate dhanam / / 12 / / guNa rUpane zobhAve che, zIla kuLane zobhAve che, siddhi vidyAne zobhAve che, ane bhoga dhanane zobhAve(sArthaka kare) che. 1rI guNavajjanasaMsargA-ghAti svalpo'pi gauravam / puSpamAlAnusaGgena sUtraM zirasi dhAryate / / 13 / / guNIjananA saMgathI sAdhAraNajana paNa gauravane pAme che. puSpamALAnA anusaMgathI dorAne paNa loko mastaka para dhAraNa kare che. ll13 'guNairuttuGgatAM yAti noccairAsanasaMsthitaH / sumeruzikharastho'pi kAkaH kiM garuDAyate / / 14 / / guNothI ja loko uccatAne pAme che, mAtra UMce Asane besavAthI moTAI AvatI nathI. meruparvatanA zikhara para besavAthI kAga kAMi garuDa banI jato nathI. 14 gAtraM saGkucitaM gatirvigalitA bhraSTA ca dantAvaliH dRSTirnazyati vardhate badhiratA vaktraM ca lAlAyate / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAkyaM nAdriyate ca bAndhavajanairbhAryA na zuzrUyate hA kaSTaM puruSasya jIrNavayasaH putro'pyamitrAyate / / 15 / / aho! vRddhAvasthA AvatAM gAtra saMkocane pAme che, gati galita ane daMtAvali bhraSTa thaI jAya che, dRSTi nAza pAme che, badhiratA vadhe che ane mukhamAMthI lALa paDavA mAMDe che, svajano vacana mAnatA nathI, strI sevA karatI nathI ane potAno putra paNa eka zatru jevo banI jAya che, aho! vRddha puruSane evI rIte aneka saMkaSTa sahana karavAM paDe che.|15|| . gaMdha: suvarNe phalamikSudaMDe nAkAri puSpaM khalu caMdaneSu / vidvAndhanADhyo na tu dIrghajIvI dhAtuH purA ko'pi na buddhido'bhUt / / 16 / / suvarNamAM sugaMdha, zelaDImAM phaLa ane caMdanamAM puSpa tathA vidvAnane dhanADhya na banAvyA. aho! tethI ema lAge che ke pUrve vidhAtAne koI dIrdhadarzI buddhi ApanAra na hato, nahi to ema na karata.||17| garbhasthaM jAyamAnaM zayanatalagataM mAturutsaMgasaMsthaM bAlaM yuvAnaM pariNatavayasaM vizvamAryaM khalaM vA / vRkSAgre zailazRMge nabhasi pathi jale koTare paMjare vA pAtAle vA praviSTaM harati ca satataM durnivAryaH kRtAntaH / / 17 / / prANI joIe to garbhamAM hoya, janmato hoya, zayyAmAM paDyo hoya, mAtAnA khoLAmAM beTho hoya, bAla, vRddha, yuvAna, pAkI vayano, Arya ke durjana hoya, vaLI te vRkSanA agrabhAgapara hoya, parvatanA zikharapara hoya, AkAza, mArga ke jaLamAM hoya, koTara, paMjara ke pAtAlamAM peTho hoya, chatAM kALa tene avazya harI le che. tethI kRtAMta kharekhara durnivArya 9.119011 bhaviSyaM naiva ciMtayet / - gate zoko na karttavyo varttamAnena yogena varttate hi vicakSaNAH / / 18 / / * 82 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI vastuno zoka na karavo, ane bhaviSyanA mATe ciMtA na karavI. catura jano sadA vartamAna yogathI ja varte che.||18| gurUNAM vidyayA vidvAn pitRvittena vittavAn / zUraH parasahAyena nandiSyati kiyacciram / / 19 // gurunI vidyAthI vidvAn banI beThela, pitAnA dhanathI dhanavAnlR thayela ane paranI sahAyatAthI zUravIra thayela keTalo vakhata TakI zakaze ? / / 19 / / gatAgataM jagatyatra RtavaH SaT prakurvate / aGge grISmo dRzorvarSA mAtaste dhruvatAM yayau / / 20 / / A jagatamAM chae Rtuo gamanAgamana karyA kare che. parantu he mAta ! tArA aMgamAM grISma ane dRSTimAM varSARtu kharekhara sthiratA pAmI gai lAge che. 20 gataH parijanaH sarvaH kSINaM ca prAktanaM dhanam / marUbhUmAviva mayi kutastatkamalodayaH // 21 // mArA parijana badhA cAlyA gayA ane mAruM pUrvanuM dhana badhuM kSINa thaI gayuM. to marubhUmi(mAravADa)nA kamaLanI jema mArI pAse have lakSmIno udaya kyAMthI hoya ? // 21 // grAmabhave vizvavyApake sadyazaH paTe / utpAdayati mAlinyaM nRNAM zazimukhI maSI / / 22 / / guNagrAmathI utpanna thayela ane vizvamAM vyApaka evA puruSonA yazarUpa paTane strIrUpI masI malina banAve che. II22 grISmAdanu bhaved vRSTI rAtreranu bhaveddinaH / viyogAdanu saMyogaH syAnna veti vada svasaH / / 23 / / grISmaRtu pachI varasAda, rAtri pachI divasa ane viyoga pachI saMyoga thAya ke nahi ? he mArI priyabena ! te kaho. // 23 // 83 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaGgA pApaM zazI tApaM dainyaM kalpatarustathA / pApaM tApaM ca dainyaM ca ghnanti santo mahAzayAH / / 24 / / gaMgA pApane hare che, caMdramA tApane hare che ane kalpavRkSa hInatA (garIbAIne) Dare che, paraMtu saMtamahAzayo to pApa tApa khane hInatA-khe trono nAza hare che. // 24 // girayo guravastebhyo'pyurvI gurvI tato'pi jagadaNDam / tasmAdapyatiguravaH pralaye'pyacalA mahAtmAnaH / / 25 / / parvato moTA hoya che, te karatAM pRthvI moTI che, te karatAM jagat(brahmAMDa) moTuM che ane te karatAM paNa pralaya vakhate acala evA mahAtmAo sarva haratAM bhoTA che. // 25 // guNAyante doSAH sujanavadame durjanamukhe guNA doSAyante tadidamapi no vismayapadam / mahAmeghaH kSAraM pibati kurute vAri madhuraM; phaNI kSIraM pItvA vamati garalaM duHsahataram / / 26 / / sajjanapuruSanA mukhamAM doSa te guNarUpa thai jAya che ane durjananA mukhamAM guNa te doSarUpa thai jAya che, e kAMI vadhAre AzcaryakAraka nathI. kAraNake mahAmegha samudranuM khAruM pANI pIne madhura jaLa jagatane Ape che ane sarpa dUdha pIne paNa atyaMta duHsaha evA viSane bahAra kADhe che. 112911 gehaM durgatabandhubhirgurugRhaM chAtrairahaGkAribhiH haTTaM pattanavaJcakairmunijanaiH zAponmukhairAzramAn / siMhAdyaizca vanaM khalairnRpasabhAM caurairdigantAnapi saGkIrNAnyavalokya satyasaralaH sAdhuH ka vizrAmyati / / 27 / / ghara, garIba bAMdhavothI vyApta che, gurunuM bhavana, ahaMkArI vidyArthIothI vyApta che, DATa, nagaranA dhUrtaSTha nothI vyApta che, Azrabho, zrApa ApavAmAM 78 84 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatpara evA munijanothI vyApta che, siMhAdika krUra prANIothI vana vyApta che, khalajanothI rAjasabhA vyApta che ane coralokothI cAre dizAo vyApta che, e pramANe sarvatra saMkIrNatA joine satya-sarala sAdhujano kyAM vizrAma leze? ra7ll. gauravaM prApyate dAnA-na tu vittasya saJcayAt / sthitirAtre palAnAM pothInAmathaH sthitiH 28aaaa dhananuM dAna ApavAthI gaurava prApta thAya che, paraMtu teno saMcaya karavAthI gaurava prApta thatuM nathI. juo, megha jaLano vyaya karavAthI UMce rahe che ane samudra teno saMcaya kare che mATe tenI adhaHsthiti jovAmAM Ave che.ra8 gandhADhyAM navamallikAM madhukarastyaktvA gato yUthikAM, tAM dRSTvAzu gataH sa candanavanaM pazcAtsarojaM gataH / baddhastatra nizAMkareNa sahasA rodityasau mandadhIH; santoSeNa vinA parAbhavapadaM prApnoti sarvo janaH / / 29 / / madhukara(jaeNmara) gaMdhayukta navamallikAnA tyAga karIne hAthIonA ToLAmAM gayo, tyAMthI lalacAIne caMdanavanamAM gayo, ane tyAMthI kamaLa para Avyo, tyAM caMdramAnAM yoge tarata baMdhAI gayo ane te maMdabuddhi atyaMta guMjArava(rudana) karavA lAgyo. kharekhara saMtoSa vinA sarvajano parAbhavanA sthAnane ja pAme che. rahyA, gataM tattAruNyaM taruNihRdayAnandajanakaM, vizIrNA dantAlinijagatiraho yaSTizaraNA / jaDIbhUtA dRSTiH zravaNarahitaM karNayugalaM; mano me nirlajjaM tadapi viSayebhyaH spRhayati // 30 // aho ! taruNIjanane AnaMda ApanAra evuM tAruNya cAlyuM gayuM, dAMta badhA jIrNa thaIne paDI gayA, cAlavAnuM to mAtra have lAkaDInA AdhAre ja . Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyuM, daSTi jhAMkhI paDI gaI, ane karNayugalamAM sAMbhaLavAnI zakti na rahI, tathApi mAruM nirlajja mana viSayonI khAtara talapyA kare che.alsoil guNena spRhaNIyaH syAnna rUpeNa yuto janaH / saugandhyavayaM nAdeyaM puSpaM kAntamapi kvacit // 31 // puruSa guNathI vadhAre mAnanIya thAya che paNa rUpathI te mAnya thato nathI, kAraNake sugaMdharahita manohara puSpa hovA chatAM te kyAMya Adara pAmatuM nathI. 31 guNA guNajJeSu guNIbhavanti te nirguNaM prApya bhavanti dossaaH| susvAdutoyAH pravahanti nadyaH samudramAsAdya bhvntypeyaaH||32|| guNajJajanone guNo te guNarUpe ja pariName che ane te ja guNI nirguNa puruSane pAmatAM doSarUpa thai jAya che. juo nadIonuM pANI bahu svAdiSTa hoya che, chatAM te jyAre samudra sAthe maLe che, tyAre khAruM banI jAya che. 3rA guNeSu yatnaH puruSeNa kAryo na kiJcidaprApyatamaM gunnaanaam| guNaprakarSAduDupena shmbhorlthymullngghitmuttmaanggm||33|| puruSoe guNone mATe satata prayatna karavo te uttama che, kAraNake guNanA prakarSathI caMdramA zaMkaranA alaMghanIya mastaka para caDI beTho che. 33 gajabhujaGgamayorapi bandhanaM zazidivAkarayorgrahapIDanam / matimatAM ca samIkSya daridratAM vidhiraho balavAniti me matiH iArU4 gaja(hAthI) ane sarpane baMdhana, caMdra tathA sUryane grahathI pIDana ane buddhimaMtonI nirdhanatAne joine, aho! vidhAtA ja balavAnuM che, ema mAruM mAnavuM che. 34o. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 888 gha ghRtaM na zrUyate karNai-rdadhi svapne'pi durlabham / mugdhe dugdhasya kA vArtA takraM zakrasya durlabham / / 1 / / he mugdha! ghInuM nAma kAne sAMbhaLyuM nathI ane dahIM to svapnamAM paNa durlabha che, to dudhanI zI vAta ? mATe iMdrane paNa durlabha evI chAza lai Ava. // 1 // ghRSTaM ghRSTaM punarapi punazcandanaM cArugandham, chinnaM chinnaM punarapi punaH svAdadaM cekSudaNDam / taptaM taptaM punarapi punaH kAJcanaM kAntavarNam; * na prANAnte prakRtivikRtirjAyate sajjanAnAm / / 2 / / caMdanane bhale vAraMvAra ghaso, tathApi te vadhAre sugaMdhi thaze, zelaDIne bhale chedI nAkho, to paNa te svAda Apaze, kAMcanane bhale game teTaluM tapAvo, tathApi te potAnA varNane mUkaze nahi, tema sajjanajano prANAMte paNa potAnI mAnasika-maryAdA mUkatA nathI, arthAt temano svabhAva halatA nathI. // 2 // ghRSTe netre karau ghRSTau ghRSTA jihvA radaiH samam / ghRSTAni padakAyUMSi ghRSTaM nAntargataM manaH // 3 // 87 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ netra ane hAtha ghasAi gayA, dAMtonI sAthe jIbha ghasAi gai ane paga tathA Ayu paNa ghasAi gayAM, chatAM hajI aMtaranuM mana na ghasAyuM.II3II ghRtakumbhasamA nArI taptAGgArasamaH pumAn / tasmAd ghRtaM ca vaniM ca naikatra sthApayed budhaH || 4 || strI e mRtanA kuMbha samAna che ane puruSa e tapta aMgAra samAna che. mATe sujJajano ghRta ane agnine ekatra(eka sthaLe) sthApana karatAM nathI. // 4 // gharmArttaM na tathA suzItalajalaiH snAnaM na muktAvali - rna zrIkhaNDavilepanaM sukhayati pratyaGgamapyarpitam / prItyai sajjanabhASitaM prabhavati prAyo yathA cetasaH;. sadhukyA ca puraskRtaM sukRtinAmAkRSTimantropamam // 5 // ghAma(garamI)thI pIDita thayela puruSane atyaMta zItala jaLathI snAna karatAM zAMti vaLatI nathI, motInI mALA ke dareka aMge karela caMdananA vilepanathI paNa tene zAMti maLatI nathI, jema puNyane kheMcI lAvanAra maMtra samAna ane sArI yuktithI bolavAmAM Avela sajjanapuruSanA subhASitathI tenA cittane je zAMti upaje.che, tevI zAMti to kharekhara! upara kahela padArthothI to nathI ja thatI. III // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cintayA nazyati rUpaM cintayA nazyati balam / cintayA nazyati jJAnaM vyAdhirbhavati cintayA // 1 // . ciMtAthI rU5, baLa ane jJAna naSTa thAya che ane vadhAre rahevAthI vyAdhi utpanna thAya che. // 1 // . . cintA citA samAnAsti bindumAtravizeSataH / sajIvaM. dahate. cintA nirjIvaM dahate citA / / 2 // . " ciMtA ane citA samAna ja che, paNa temAM eka biMdu adhika che, tethI ciMtA sajIvane bALe che ane citA nirjIvane bALe che. sArA cattAri paramaGgANi dullahANi ha jantuNo / mANusattaM suI saddhA saMjamammi ya vIriyaM // 3 // - A jagatamAM prANIone cAra aMga atizaya durlabha che, temAM prathama manuSyatva, zruta Niranj, dharma 52 zraddhA bhane saMyamamA AtmavIrya. // 3 // catvAro narakadvArAH prathamaM rAtribhojanam / parastrIgamanaM caiva sandhAnAnantakAyake / / 4 / / . I . . Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtribhojana, parastrIgamana, boLa athANuM ane anaMtakAyanuM bhakSaNa, e cAra narakanA dvArA kahevAmAM AvyA che. jo cauryaM pApadrumasyeha vadhabandhAdikaM phalam / jAyate paraloke tu phalaM narakavedanA / / 5 / / corIrUpa pApavRkSanuM phaLa A lokamAM vadha, baMdhAdika prApta thAya che ane paralokamAM narakanI vedanA bhogavavI paDe che. po ' ' cetoharA yuvatayaH svamanonukUlAH, - savAWvA. prAyamarizva mRtyA | garjanti dantinivahAstaralAsturaGgAH .. nayanone di vizvitti padA potAnA manane anukUla ane sauMdaryavatI yuvatio hoya, sArA bAMdhavo hoya, premALavacana bolanArA cAkaro hoya, hAthIo gAjatA hoya, ane capaLa avyo hoya paNa jyAre AMkha mIMcAI jAya eTale emAMnuM kaMi paNa rahetuM nathI.kA catvAraH praharA yAnti dehinAM gRhaceSTitaiH / teSAM pAde tadarthe vA kartavyo dharmasaGgrahaH / / 7 / / gharanAM kAryomAM magna thayelA prANIonA cAre prahara cAlyA jAya che, mATe temAM eka prahara athavA ardha prahara paNa dharmasaMgraha karavo te bhavyajanone ucita che. 7 cakSurdagdhaM parastrIbhi-hastau dagdhau pratigrahaiH / jihvA dagdhA parAnnena gataM janma nirarthakam / / 8 / / parastrIonuM avalokana karavAthI netra dagdha thayAM, bIjAonI vastuo letAM hasta dagdha thayA ane paranuM anna jamatAM jIbha dagdha thaI, ema badho janma nirarthaka gayo. I8. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittajJaH zIlasampanno vAgmI dakSaH priyaMvadaH / yathoktavAdI smRtimAn dUtaH syAtsaptabhirguNaiH / / 9 / / paranA manane jANanAra, zIlasaMpanna, bolavAmAM cAlAka, dakSa, priyavAdI, yathArtha bolanAra ane smaraNamAM rAkhanAra, e sAta guNo dUtamAM hovA joie. hA citAM prajvalitAM dRSTvA vaidyo vismayamAgataH / nAhaM gato na me bhrAtA kasyedaM hastalAghavam / / 10 / / prajvalita citAne joine vedya vismaya pAmyo ke, ahIMthI huM ke mAro bhAI to kyAMya gayA nathI, chatAM A hastalAghava(hAthacAlAkI) konI haze? Ilhoti , cyutA dantA sitAH kezA dRnirodhaH pade pade / pAtasajjamimaM dehaM tRSNA sAdhvI na muJcati // 11 // dAMta badhA patita thayA, keza badhA sapheda thayA ane pagale pagale daSTi aTakavA lAgI tathA A deha jANe have paDavAnI taiyArI karato hoya te chatAM aho ! tRSNArUpa satI mUkatI nathI. ll11/ ciraM dhyAtA rAmA kSaNamapi na rAmapratikRtiH " para vItaM rAmAgharaghu ja rAmaphinitam | . natA ruSTA rAmA yadaraci na rAmAya vinati rgataM me janmAgryaM na dazarathajanmA parigataH / / 12 / / aho! rAmA(strI)nuM meM niraMtara dhyAna dharyuM, paNa zrIparamAtmAnI mUrtinuM eka kSaNabhara paNa dhyAna na dharyuM, strInA adharAmRtanuM barAbara rIte pAna karyuM, paraMtu paramAtmAnA caraNAmRtanuM pAna na karyuM, ruSTamAna thayela ramaNInA caraNe paDyo, paraMtu paramAtmAnA page na paDyo. aho! ema karatAM mAro janma gayo chatAM zrIparamAtmA mane prApta na thayA. 1ro. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cANDAlazca daridrazca dvAvetau sadRzAviha / cANDAlasya na gRhNanti daridro na prayacchati / / 13 / / cAMDALa ane daridra e baMne samAna kahelA che. juo, cAMDAlanuM dAna koI letA nathI ane daridra pote dAna Apato ja nathI. l/1all candraH kSayI prakRtivakratanurjaDAtmA, ___ doSAkaraH sphurati mitrvipttikaale|' mUrjA tathApi vidhRtaH paramezvareNa / navApu mahatAM puNavaSazA 14 juo, caMdra kSaya pAme che, svabhAve vakra zarIravALo che, jaDAtmA che, doSAkara eTale rAtrine karanAra che ane mitra(sUrya)nA vipattikALe te skurAyamAna thAya che, aho !tathApi zaMkara tene mastaka para dhAraNa kare che, mATe mahApuruSo potAnA AzritomAM guNa ke doSanI zaMkA ja karatA nathI. 14. calaM vittaM calaM cittaM cale jIvitayauvane / calAcalamidaM sarvaM kIrtiryasya sa jIvati / / 15 / / jagatamAM dhana calAyamAna che, mana calAyamAna che, jIvita ane yovana paNa calAyamAna che, eTaluM ja nahi paNa A badhuM calAyamAna ja che, tethI jenI kIrti jAgrata che, teja jIvaMta che. 15 candanaM zItalaM loke candanAdapi candramAH / candracandanayormadhye zItalA sAdhusaGgatiH / / 16 / / jagatamAM caMdana zItala kahevAya che ane caMdana karatAM paNa caMdramAM adhika zItala che, vaLI caMdana tathA caMdramA karatAM paNa sAdhujanonI saMgata adhika zItala che. 1lo) cAtakastricaturAnpayaHkaNAn yAcate jaladharaM pipAsayA / so'pi pUrayati vizvamambhasA hanta hanta mahatAmuMdAratA / / 17 / / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAtaMka pipAsAne lIdhe megha pAse mAtra jaLanA traNa cAra biMdunI yAcanA kare che ane megha samasta jagatane jaLathI pUrI karI de che. aho! juo to kharA ke mahAjanonI udAratA kevI hoya che ? / / 17 / / calanti girayaH kAmaM yugAntapavanAhatAH / kRcchre'pi na calatyeva dhIrANAM nizcalaM manaH ||18|| pralayakALanA pavanathI AghAta pAmela parvato kadAca atyaMta calAyamAna thAya, tathApi kaSTa AvI paDatAM paNa dhIrapuruSonuM nizcala mana kadApi calAyamAna thatuM nathI. 18 / citte bhrAntirjAyate madyapAnAd bhrAnte citte pApacaryAmupaiti / pApaM kRtvA durgatiM yAnti mUDhAstasmAnmadyaM naiva peyaM na peyam ||9377 madya-madirAnuM pAna karavAthI cittamAM bhrAMti utpanna thAya che, citta bhramita thavAthI te pApakarmatarapha prerAya che ane pApanA pratApe te mUDha jano durgatimAM jAya che, mATe madyapAna kadApi na ja karavuM. 19 catvAro dhanadAyAdA dharmAgninRpataskarAH / * teSAM jyeSThAvamAnena trayaH kupyanti bAndhavAH / / 20 / / dharma, agni, rAjA ane taskara(cora) e cAra dhananA bhAgIdAra hoya che. temAM prathamanuM apamAna karavAmAM Ave, to traNe(agni, nRpa ane taskara) bAMdhava kopAyamAna thAya che. II20aa cANDAlaH pakSiNAM kAkaH pazUnAM caiva kukkuraH / kopo munInAM cANDAla - cANDAlaH sarvanindakaH / / 21 / / pakSIomAM kAgaDo e cAMDAla che, pazuomAM kutaro cAMDAla, muniomAM krodha cAMDAla ane niMdA karanAra te sarva karatAM moTo caMDALa che. 112911 93 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAtakaH svAnumAnena jalaM prArthayate'mbudAt / sa svaudAryatayA sarvAM plAvayatyambunA mahIm / / 22 / / cAtaka potAnA anumAnathI megha pAse pANInI prArthanA kare che, paraMtu te to potAnI udAratAthI samasta pRthvIne jaLamaya banAvI de che. sArA. citrakRdayakartA ca kuvaidyaH kunarezvaraH / . catvAro narakaM yAnti paJcamo grAmakUTakaH / / 23 / / citrakAra, pApa karanAra, kharAba vaidya, anyAyI rAjA ane pAMcamo Amane satAvanA2- pAMye na2 ya cha. // 27 // caitya pUjA gurau bhakti-rdIne dAnaM japastapaH / ... sarvAdhidurgabhaGgAya paJcaite vajramudgarAH / / 24 / / .. caityapUjA, gurubhakti, dInane dAna, japa tathA tapa, e pAMca sarva AdhirUpa killAne bhedavA mATe vajanA mugara samAna che. ra4o cenmuJcati ghano'GgArAMzcenmajjayati tArakaH / ... rAjA cetkurute'nyAyaM kA tatra syAtpratikriyA / / 25 / / jo megha aMgArA varasAve, tAruM pote DUbe yA DUbADe ane rAjA pote anyAya kare, tyAM bIjo upAya zuM cAle? rapAI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chinno'pi candanatarurna jahAti gandham, - vRddho'pi vAraNapatirna jahAti lIlAm / .. yantrArpitA madhuratAM na jahAtyapIkSuH; - kSINo'pi na tyajati zIlaguNAn kulInaH // 1 // caMdanavRkSane kApatAM paNa te sugaMdha choDato nathI, vRddha thayA chatAM ganheMdra potAnI lIlAne tajato nathI ane zelaDIne yaMtramAM pIlavA chatAM te madhuratAne mUkatI nathI, tema kulIna puruSa kSINa thayA chatAM potAnA Alcul gune tato nathI. // 1 // chinnamUlo yathA vRkSo gatazIrSo yathA bhaTaH / dharmahIno dhanI tadvat kiyatkAlaM laliSyati // 2 // mUlahIna vRkSa ane zirarahita subhaTanI jema dharmahIna dhanavAnuM keTalo vakhata sukha bhogavI zakaze? arthAt nahi ja Takaze. rA/ chinno'pi rohati taru-candraH kSINo'pi vardhate loke / iti vimRzantaH santaH santapyante na loke'smin // 3 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRkSa chedavAmAM AvatAM paNa te punaH navapallavita thAya che, caMdra kSINa chatAM te punaH vRddhi pAme che, ema dhArIne saMtajano A jagatamAM saMtapta thatA nathI. // 3 // chAyAmanyasya kurvanti tiSThanti svayamAtape / phalAnyapi parArthAya vRkSA satpuruSAH iva // 4 // je pote Atapa(taDakA)mAM rahIne anyane zItala chAyA Ape che, eTaluM ja nahi, paNa jeo jagatane phaLo ApIne paropakAra kare che. evA vRkSo te kharekhara ! satpuruSo jevA ja kahevAya che. 4 93 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAmAtA jaTharo jAyA jAtavedA jalAzayaH, pUritA naiva pUryaMte jakArAH paJca durbharAH / / 1 / / jananI janmabhUmizca jAhnavI ca janArdanaH; janakaH paJcamazcaiva jakArAH paJca durlabhAH // 2 // 45, 442, yA(strI), mani mane 4||shy meM pAMya 412 pUratAM paNa pUrAya nahi, mATe durbhara kahela che, ane jananI, janmabhUmi, gaMgA(tIrtha), janArdana(bhagavAna) ane janaka-e pAMca jakAra durlabha kahevAmAM sAvyA cha. // 1-2 // janitA copanetA ca yastu vidyAM prayacchati / annadAtA bhayatrAtA paJcaite pitaraH smRtAH // 3 // janma ApanAra, dharmamArga batAvanAra, zubha vidyA ApanAra, annadAtA ane bhayathI bacAvanAra e pAMcane pitAsamAna kahela che. I. jIvanto'pi mRtAH paJca vyAsena parikIrtitAH / daridro vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nityasevakaH / / 4 / / vyAsamunime sayuM che haridra, rogI, bhUrNa, prasA(nitya bhu||32) Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sadA sevaka, e pAMca jIvatA chatAM mRtasamAna che. 4 jalado bhAskaro vRkSa - candramA dharmadezakaH / eteSAmupakArANAM nAsti sImA mahItale // 5 // megha, sUrya, vRkSa, caMdramAM ane dharmopadeza ApanAra-e pAMcenA upakAronI jagatamAM sImA(hada) nathI, arthAt bahu upakArI che. pa jADyaM dhiyo harati siJcati vAci satyaM, mAnonnatiM dizati pApamapAkaroti / cetaH prasAdayati dikSu tanoti kIrti; satsaGgatiH kathaya kiM na karoti puMsAm || 6 || aho ! je buddhinI jaDatAne dUra kare che, vANImAM satyanuM siMcana kare che, mAnane unnata kare che, pApane dUra kare che, cittane prasanna rAkhe che ane cAre dizAmAM kIrtine vistAre che... he mitra ! te satsaMgathI puruSone zuM prApta na thAya? zA jaino dharmaH prakaTavibhavaH saGgatiH sAdhuloke, vidvadgoSThI vacanapaTutA kauzalaM satkriyAsu / sAdhvI lakSmIzcaraNakamalopAsanA sadgurUNAM; zuddhaM zIlaM matiramalinA prApyate bhAgyavadbhiH // 7 // pragaTa prabhAvI jainadharmanI prApti, sAdhujanono saMga, sujJajano sAthe goSThI, vacanapaTutA, sankriyAomAM kuzalatA, sArI(puNyAnubaMdhI) lakSmI, sadgurunA caraNa-kamaLanI upAsanA, zuddha zIla ane nirmaLa mati-e bhAgyavaMta janone ja prApta thaI zake che. zA jinendrapUjA guruparyupAstiH sattvAnukampA zubhapAtradAnam / guNAnurAgaH zrutirAgamasya nRjanmavRkSasya phalAnyamUni // 8 // jinapUjA, gurumahArAjanI sevA, prANIonI dayA, supAtre dAna, guNAnurAga ane zAstrazravaNa e cha narajanmarUpa vRkSanA phaLo che. 8 - 98 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaTharAgniH pacatyannaM phalaM kAlena pacyate / kumantraiH pacyate rAjA pApI pApena pacyate / / 9 / / jaTharAgni annane pacAve che, kALa phaLone pakAve che, rAjA kumaMtrIothI pace che, ane pApI potAnA pApathI ja pacyA kare che. jalpanti sArdhamanyena pazyantyanyaM savibhramAH / hRdgataM cintayantyanyaM priyaH ko nAma yoSitaH / / 10 // aho ! strIo eka puruSa sAthe vAto kare che, anyane vibhramathI nihALe che ane hajI trIjAne aMtarathI ciMtave che, to strIone priya koNa hoya? I10 jIvAH sukhecchavaH sarve sukhaM dharmAtprajAyate / jIvanaM tasya kAruNyaM prAhuH stanyaM zizoriva / / 11 / / sarva jIvone sukhanI icchA hoya che, te sukha dharmathI ja thai zake, ane bALakane stananA dUdhanI jema te dharmanuM jIvana dayA ja kahevAmAM Avela che. ||11|| . * jAlAnmucyate mIno'pi vItaMsAdyAti pakSyapi / gaz2o'pi gacchatyAlAnA-tstrIpAzAnna punarnaraH / / 12 / / ( mAchaluM kadAca jALathI mukta thai zake, pakSI pAzamAMthI mukta thai zake, - ane hAthI kadAca AlAna-staMbhamAthI mukta thaI zake, paraMtu puruSa strInA pAzamAMthI kadApi mukta thaI zakato nathI. ll12aa jainazrutAmRtAsvAda-manubhUyApi pApini / hiM surApAna vyasane rasane nitAsi naH TrU rasanA! jenazAstrAmRtanuM pAna karavA chatAM paNa hajI he pApiNI ! tuM surApAnanA vyasanamAM kema Asakta thai gai che? 13l. jAtA ye yoSitAmiSTA-ste bhraSTA eva dharmataH / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSavallIvanaM lInAH kvacijjIvanti te narAH / / 14 / / je puruSo strIone iSTa thayA, teo dharmathI bhraSTa thAya che. viSavallInA vanamAM lIna thayA pachI teo zuM jIvavAnA hatA? 14 jantughAtaM prakurvanti kSaNikasvAtmatRptaye / . zItalezApanodAya davadAnamivAdhamAH // 15 // potAne kSaNika tRpti thAya tene mATe jeo prANIono vadha kare che, te adhamajano alpazItane dUra karavA dAvAnala saLagAvyA jevuM kare che.1po jayanti jitamatsarAH parahitArthamabhyudhatAH, . - paracukayasthitA. pavipattihevuM mahApuruSasatkathAzravaNajAtakautUhalAH; . ___ samastaduritArNavaprakaTasetavaH sAdhavaH / / 16 / / jemaNe matsarano jaya karyo che, je paropakAra karavAne sadA tatpara che, anyanA abhyadayane mATe je prayatnazIla che, paranI vipatti joine je khudAkula thAya che, mahApuruSonI satkathA sAMbhaLavAne je sadA kautukI che tathA jeo samasta pAparUpa samudranA sAkSAt setu(pula)rUpa che evA sAdhumahAtmAo sadA jayavaMta varte che. ll13aaaaN janayantyarjane duHkhaM tApayanti vipattiSu / . mohayanti ca sampattau kathamarthAH sukhAvahAH // 17 // aho ! jene upArjana karatAM kaSTa thAya che, nAza thatAM je saMtApa utpanna kare che, prApta thatAM je atyaMta moha pamADe che, to lakSmI sukhakArI che, ema kema kahI zakAya ? 17l jalabindunipAtena kramazaH pUryate ghaTaH / sa hetuH sarvavidyAnAM dharmasya ca dhanasya ca // 18 // pANInA biMdu biMduthI jema anukrame ghaDo bharAya che, te pramANe sarva vidyAo, dharma ane dhanano paNa Aste Aste saMgraha thaI zake che.18 - 100 - Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jale tailaM.khale guhyaM pAtre dAnaM mnaagpi| prAjJe zAstraM svayaM yAti vistAraM vastuzaktitaH // 19 // pANImAM tela, khaLa puraSamAM guhya(chAnI vAta), supAtre dAna ane sujJajanamAM zAstra, e alpa chatAM vastuzaktithI svayameva vistArane pAme che. 19 jAnIyAtsaGgare bhRtyAn bAndhavAn vyasanAgame / ApatkAleSu mitrANi bhAryAM ca vibhavakSaye / / 20 / / raNasaMgrAmamAM sevakonI khabara paDe che, saMkaTavakhate bAMdhavonI khabara paDe che, Apatti samaye mitronI ane nirdhananA vakhate strInI khabara paDe che arthAt temanI kasoTI thAya che. 2oll jAteti kanyA mahatI. hi cintA, kasmai pradeyeti mahAn vitarkaH / dattA sukhaM yAsyati vA na veti; nyASitRtva hanu nAma STam ArA kanyA janma pAme, eTale moTI ciMtA thaI paDe che ke have A kone ApavI? vaLI ApyA pachI paNa hamezA vicAra thayA kare che ke e sukhI thaze ke nahi? aho ! kharekhara ! kanyAnA pitA thavuM, e paNa moTAmAM moTuM kaSTa che. puranA jAnanti pazavo gandhA-dvedAjjAnanti paNDitAH / cArAjjAnanti rAjAna-zcakSuAmitare janAH // 22 // pazuo gaMdhathI jANI zake che, paMDito vedazAstrAbhyAsa)thI jANI zake che, rAjAo carapuruSothI jANI zake che ane itarajano badhA cakSuthI jANI ane joi zake che. rA. rAjan dudhukSasi yadi kSitidhenumetAM, tenAdya vatsamiva lokamamuM puSANa / @ 101 - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasmiMzca samyaganizaM paripoSyamANe; nAnAphalaiH phalati kalpalateva bhUmiH / / 23 / / he rAjana! jo tAre A pRthvIrUpa gAyane dohavAnI icchA hoya, to A lokonuM vatsanI jema poSaNa kara. enuM samyaka prakAre niraMtara paripoSaNa karavAthI kalpalatAnI jema e bhUmi vividha phaLo ApI tane AnaMdita karaze. ra3. jalamagnirviSaM zastraM kSud vyAdhiH patanaM gireH / nimittaM kiJcidAsAdya dehI prANAn vimuJcati / / 24 / / jaLa, agni, viSa, zastra, kSudhA, vyAdhi ane parvata parathI patana emAMnuM kaMika nimitta laine jIva prANothI mukta thAya che(maraNa pAme . che). ra4 jaDe prabhavati prAyo duHkhaM bibhrati sAdhavaH / zItAMzAvudite padmAH saGkocaM yAntiM vAriNi / / 25 / / jaDa(ajJa)puruSanI sattA vadhatAM prAye sAdhujano saMtApa pAme che. kAraNake caMdramAno udaya thatAM pavo pANImAM saMkoca pAme che. ArapI javo hi sapteH paramaM vibhUSaNaM trapAGganAyAH kRzatA tpsvinH| dvijasya vidyA nRpaterapi kSamA parAkramaH zastrabalopajIvinAm . - DAradA azvanuM bhUSaNa vega che, strInuM bhUSaNa lajjA che, tapasvInuM bhUSaNa durbaLatA che, brAhmaNanuM bhUSaNa vidyA che, rAjAnuM bhUSaNa kSamA ane zUravIronuM bhUSaNa parAkrama che. riphA jAtamAtraM na yaH zatru vyAdhi vA prazamaM nayet / atipuSTAGgayukto'pi sa pazcAt tena hanyate // 27 // - zatru ke vyAdhi, utpanna thatAM ja je teno nAza karato nathI, te pAchaLathI atyaMta puSTa thayelA te ja zatru ke rAga dvArA nAza pAme che. rakSA - 102 - Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Takacchede na me duHkhaM na dAdhe na ca gharSaNe / etadeva mahadduHkhaM gujayA saha tolanam // 1 // suvarNa kahe che ke TaMkathI mAro cheda thatAM mane duHkha nathI, tema tapAvatAM yA ghasatAM paNa mane kaMi kheda thato nathI, paraMtu kheda mAtra eTalo ja che ke caNoThInI sAthe mane tole che, tethI mane bahu ja duHkha thAya, mArI halakAI thAya che. AvA - 103 - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejomayo'pi pUjyo'pi ghAtinA nIcadhAtunA / lohena saGgato vahniH sahate dhanaMtADanam / / 1 / / agni pote tejomaya ane pUjya hovA chatAM ghAtI ane nIca dhAtu evA lohanA saMgathI ghaNanI tADanAne sahana kare che. AvA tRtIyaM locanaM jJAnaM dvitIyo hi divAkaraH / acauryaharaNaM vittaM vinA svarNaM vibhUSaNam // 2 // jJAna-e trIjuM locana che, divAkara, sUrya samAna che, vaLI te bIjAthI na corI zakAya tevuM dhana che ane suvarNa vinA paNa te bhUSaNa samAna che. // 2 // tAvanmAtA pitA caiva tAvatsarve'pi bAndhavAH / / tAvad bhAryA sadA hRSTA yAvallakSmIH sthirA gRhe / / 3 / / mAtA, pitA, badhA bAMdhavo ane strI paNa tyAM sudhI ja rAjI-anukUla 29 che, jyAM sudhI gharamAM sabhI sthira cha. // 3 // tAvanmahattvaM pANDityaM kulInatvaM vivekitA / yAvajjvalati nAGgeSu hanta paJceSupAvakaH / / 4 / / hI 104 84 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattva, pAMDitya, kulInatA ane vivekitA tyAM sudhI ja rahe che ke jyAM sudhI kAmAgni aMgamAM jAgrata thayo nathI. // 4 // tyakte'pi vitte damite'pi citte, jJAte'pi tattve galite mamatve / duHkhaikagehe vidite ca dehe; tathApi mohastaruNapravAhaH / / 5 / / dhanano tyAga karyA chatAM, manane kAbumAM rAkhyA chatAM, tattvane jANyA chatAM, mamatvane gALyA chatAM ane zarIrane duHkhanuM sthAna mAnyA chatAM aho ! mohano pravAha to hajI tAjo ja che. pA te putrA ye piturbhaktA sa pitA yastu poSakaH / tanmitraM yatra vizvAMsaH sA bhAryA yatra nirvRtiH // 6 // putro te ja ke je pitAnA bhakta hoya, pitA te ja ke je poSaka hoya, mitra te ja ke jemAM vizvAsa rahe ane strI te ja ke jyAM kAMI sukhanI AzA rAkhI zakAya, te sivAya A cAre vyartha che. GA tRNaM brahmavidaH svargastRNaM . zUrasya jIvitam / viraktasya tRNaM nArI nirIhasya tRNaM nRpaH / / 7 / / brahmajJAnIne svarga tRNasamAna che, zUravIrane potAnuM jIvita tRNa jevuM che; viraktane strI ane nirIha-nirmamane rAjA tRNasamAna che. IIII tava prasAdaprAsAda-zRGgAgramadhitasthuSaH / prabhUyate vipadvyAghrI dhAvamAnApi nArditum / / 8 / / he vibho ! tamArA prasAdarUpa prAsAdanA agrabhAga para sthiti karatAM vipattirUpa vAghaNa doDatI paNa mAro parAbhava karavA samartha thaI zakatI nathI. // 8 // tanayA yasya bhUyAMsaH sa syAtprAyeNa nirdhanaH / dhanaM yasya na tasyAmI dhig vidhe tava ceSTitam / / 9 / / 105 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene ghaNA putro hoya te bahudhA nidhana hoya che, ane je dhanavaMta hoya tene putro hotA nathI. are! vidhAtA! tane dhikkAra thAo. 9aaaa : tatpAlau kenacinnAnA-darzanadrumamadhyagaH / bhAgyena lakSyate jaino dharmaH kalpagumopamaH // 10 // dayArUpa nadInI pALa para vividha darzanonA madhyamAM Avela kalpavRkSa samAna jainadharma koI mahAbhAgyayoge ja lakSyamAM AvI zake che. ll1oll tridoSagahanasyAsya pratIkAro vikAriNaH / .. vo nAma suzrutAvinyo yauvanayAnastha 2 99TI tridoSathI gahana ane vikAramaya evA yauvana tathA roMgano suzruta(vedya) vinA anya zuM pratIkAra(ilAja) hoi zake ? ll11ii : tanvaGgyazca bhujaGgyazca tulyAH sAdhubhirUcire / ' imA vizeSato vezyAH zubhalezyA nizumbhikAH / / 12 / / strIo ane sarpiNIone sajjanoe samAna kahela che, paraMtu zubhalezyAno nAza karanArI vezyAone te karatAM paNa vadhAre adhama gaNela che. ll12 tadArhateSu caityeSu mAGgalyaH kamburadhvanat / nizi prasuptaM zrIdharmabhUpamudbodhayanniva // 13 // te vakhate At caityomAM mAMgalika zaMkhano dhvani thayo, te jANe rAtre sutela zrIdharmarAjAne jagADato hoya tevo bhAsato hato. 13 taptaviddhe api svarNa-mauktike jagataH zriye / saurabhyahetU zrIkhaNDAgarU chinne dahatyapi / / 14 / / suvarNane tapAvatAM ane motIne vIMdhatA paNa te jagatane zobhA Ape che. tema caMdana tathA agarune ghasatAM ke bALatAM te sugaMdha ja Ape che. 14 tuGga sthiraM vizAlaM ca kulaM bhraMzayati kSaNAt / mahilA muktamaryAdA vArciveleva parvatam / / 15 / / - 103 - Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maryAdAne mUkanArasamudravela jema parvatane, tema strI, UMcA, sthira, vizAla evA kulane satvara bhraSTa(kalaMkita) kare che. 15 tadyAvanna jarAbhyeti tAvannijahite yate / na pAliH zakyate baddhuM payaHpUre prasarpati / / 16 / / jyAM sudhI jarA-rAkSasI AvIne verI na le, tyAM sudhImAM mAre potAnA hita mATe satata udyama karavo yogya che, kAraNake pANI prasaryA pachI pALa bAMdhavI bahu muzkela thaI paDe che. / / 16 / / taM prApyApi pramAdena vicArajaDabuddhayaH / eraNDamiva manvAnAH ke'pi syurduHkhabhAjanam / / 17 / / AvA sarvotkRSTa manuSyajanmane pAmIne paNa keTalAka vicAramAM jaDabuddhi jano tene eraMDa samAna mAnIne duHkhanA bhAjana thAya che. II17 / tyajedadhipamanyAyaM vayasyaM dAmbhikaM tyajet / dRSTApAyaM tyajedvAsaM tyajeddharmaM dayojjhitam / / 18 / / anyAyI svAmIno tyAga karavo, dAMbhika(kapaTI) mitrano tyAga karavo, sAkSAt jyAM bhaya jovAmAM Ave evA nivAsasthAnano tyAga karavo ane dayAhIna dharmano paNa tyAga karavo. 18 tatyaje yacciraM bhukta-mapi sAMsArikaM sukham / na jAtu tatra so'raMsta nirmoka iva pannagaH / / 19 / / cirakALa bhogavela chatAM sAMsArika sukhane tyAga karatAM kAMcaLI vinAnA sarpanI jema te tyAgI puruSa punaH temAM kadApi ramato nathI.||19|| taskarasya kuto dharmo durjanasya kutaH kSamA / vezyAnAM kutaH snehaH kutaH satyaM ca kAminAm / / 20 / / corane dharma, durjanane kSamA, vezyAne prema ane kAmIjanone satya kyAMthI hoya ? // 20 // 107 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takSakasya viSaM dante makSitAyA viSaM zire / vRzcikasya viSaM pucche sarvAge durjanasya ca / / 21 / / sarpanA dAMtamAM viSa hoya che, makSikAnA ziramAM, vIMchInA pUMchamAM ane durjananA sarvAMge viSa rahela hoya che, sarpAdithI paNa durjana buro che.||21| tAdRzI jAyate buddhirvyavasAyo'pi tAdRzaH / sahAyAstAdRzAzcaiva yAdRzI bhavitavyatA / / 22 / / jevI bhavitavyatA hoya, tevI buddhi utpanna thAya, tevo vyavasAya maLe ane sahAya paNa tevA ja prakAranI maLe che. // 22 // * tAvatsarvaguNAlayaH paTumatiH sAdhuH satAM vallabhaH, zUraH saccaritaH kalaGkarahito mAnI kRtajJaH kaviH / dakSo dharmarataH suzIlaguNavAMstAvatpratiSThAnvito; yAvanniSThuravajrapAtasadRzaM dehIti no bhASate / / 23 / / tyAM sudhI ja mANasa sarvaguNonuM sthAna, paTubuddhivALo, sAdhu, saMtajanone vAla, zUravIra, sArA khAyAravANo, aMDarahita, bhAnI, kRtajJa, ivi, dakSa, dharmasahita, suzIla ane pratiSThAyukta rahI zake che ke jyAM sudhI te niSThura vajrapAta samAna kaThora evuM vacana bolato nathI.||23|| tyajanti mitrANi dhanairvihInaM putrAzca dArAzca suhRdgaNAzca / tamarthamantaM punarAzrayanti artho hi loke puruSasya bandhuH // 24 // dhanahInajanane mitro, putro, strI ane saMbaMdhIo tajI de che ane te ja jo dhanavAn hoya to teno badhA jano Azraya kare che. jagatamAM kharekhara ! dhana se puruSano baMdhu che. // 24 // tyAjyA hiMsA narakapadavI nAnRtaM bhASaNIyaM, steyaM heyaM surataviratiH sarvasaGgAnnivRttiH N / jaino dharmo yadi na rucitaH pApapaGkAvRtebhyaH; 108 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarpirduSTaM kimidamiyatA yatpramehI na bhuGkte // 25 // narakanA sthAnarUpa hiMsAno tyAga karavo, asatya na bolavuM, corI na karavI, maithunathI nivRtta thavuM ane sarva prakAranA saMgathI nivRtta rahevuM, AvA prakArano jainadharma, jo pApapaMkathI kharaDAyelA janone na ruce, to zuM pramehIne(DAyAbITIzanA dardIne) dyUta na bhAve, tethI zuM dhRta(ghI) kharAba che ema kahI zakAze ? // 25 // tAvad bhayasya bhetavyaM yAvad bhayamanAgatam / AgataM tu bhayaM dRSTvA prahartavyamazaGkitaiH / / 26 / / jyAM sudhI bhaya Avela na hoya, tyAM sudhI ja bhayathI DaravAnuM che,paNa bhayane mAthe Avela joine nIDara-daDha thaine tenI sAme ubhA rahevuM. raphA toyaM nirmathitaM ghRtAya madhune niSpIDitaH prastaraH, pAnArthaM mRgatRSNikormitaralA bhUmiH samAlokitA / dugdhA seyamacetanena jaratI dugdhAzayA sUkarI; STa yatkhalu dIrghayA dhanatRSA nIco janaH sevitaH / / 27 / / aho ! acetana jevA meM ghInI khAtara pANI valovyuM, madhanI khAtara pASANa pAlyuM, jaLapAnanI khAtara mRgatRSNikAnA taraMgothI tarala evI bhUminuM avalokana karyuM, dUdhanI icchAthI vRddha bhuMDaNane dohI ane bahu khedanI vAta che ke dhananI lAMbI icchAthI nIcajananI paNa meM sevA karI. I // 27 // . tarumUlAdiSu nihitaM jalamAvirbhavati pallavAgreSu / nibhRtaM yadupakriyate tadapi mahAnto vahantyuccaiH / / 28 / / vRkSonA mULIyAmAM nAkhavAmAM Avela jaLa pallavonA agrabhAgapara pragaTa thAya che, te pramANe gupta rIte kaMI upakAra karavAmAM Ave, to paNa mahApuruSo tene bahu ja utkRSTa samajIne dhAraNa kare che. 28 109 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sAdhavo bhavanamaNDalamaulibhUtA, ye sAdhutAM nirupakAriSu darzayanti / AtmaprayojanavazIkRtakhinnadehaH; pUrvoparipu ranoDA di sAnu: gArA te ja sAdhuo bhuvana maMDaLanA mugaTarU5 che ke jeo nirupakArIjano tarapha paNa potAnI sajajanatA pradarzita kare che, kAraNake potAnA prayojananI khAtara vazIbhUta tathA para upakArathI vimukha thayela evo khalapuruSa paNa pUrvanA upakArIjano para to anukaMpA ja darzAve che. ra9 : tRSNAM chindhi bhaja kSamA jahi madaM pApe ratiM mA kRthAH, satyaM brUhyanuyAhi sAdhupadavIM sevasva vidvajjanAn / mAnyAnmAnaya vidviSo'pyanunaya hyAcchAdaya svAn guNAn; kIrtiM pAlaya duHkhite kuru dayAmetatsatI lakSaNam / / 30 / / he bhavyAtmanuM! tRSNAnuM chedana kara, kSamAnuM sevana kara, madano tyAga kara, pApamAM rati mA rAkha, satya bola, sAdhu mArgane anusara, sujJajanonI sevA kara, pUjyajanono satkAra kara, zatruone zikSA Apa, potAnA guNone gupta rAkha, kIrtinA kAma kara ane duHkhI jano para dayA kara, kAraNake e saMtajanonuM lakSaNa che. 30. turagazatasahasraM gogajAnAM ca lakSaM, | navaratapatra nI sArastAm | vimalakulavadhUnAM koTikanyAzca dadyAn, ra di mammastarannatAnuM pradAna rUA . seMkaDo ke hajAro atho Apo, gAyo ane lAkho hAthIo Apo, suvarNa ke cAMdInA pAtro Apo athavA sAgara sudhInI bhUmi dAnamAM Apo; agara koTi kulIna kanyAo Apo paraMtu te annadAnanI tulanA karI zake tema nathI, kAraNake badhA zAstromAM annadAnane pradhAna kahela che. [31 -- 110 zarU Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRNAdapi laghustUlastUlAdapi ca yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau mAmayaM prArthayediti // 32 // taNakhalA karatAM rU halakuM hoya che, rU karatAM paNa yAcaka halako gaNAya che. kAraNake "A mArI pAse kaMI mAgaze ema dhArIne ja vAyu tene laIghasaDI jato nathI. 32 tRNaM cAhaM varaM manye narAdanupakAriNaH / ghAso bhUtvA pazUnpAti bhIrUnpAti raNAGgaNe // 33 // upakAra vinAnA puraSa karatAM taNakhaluM paNa vadhAre sAruM che, kAraNake te khorAka thaIne pazuonuM pAlana kare che ane raNasaMgrAmamAM bIkaNa janonuM te rakSaNa kare che..IN33 te dhanyAH puNyabhAjaste taistIrNaH klezasAgaraH / jagatsaMmohajananI yairAzAzIviSI jitA / / 34 / / kharekhara! jagatamAM te ja puruSo dhanya, puNyavaMta che tathA teo ja A saMsArasAgarane taryA che ke jeo, jagatane moha upajAvanAra evI AzArUpa sarpiNIne jItyA che. 34. ' tRSNA ceha parityajya ko daridraH ka IzvaraH / tasyAzcetprasaro datto dAsyaM ca zirasi sthitam // 35 // jo tRSNAno tyAga karavAmAM Ave to pachI koNa daridra ane zrImaMta che paraMtu jo tene avakAza ApavAmAM Ave to sevakapaNe tenA zira para ja beThela che. rUpA. tenAdhItaM zrutaM tena tena sarvamanuSThitam / yenAzAM pRSThataH kRtvA nairAzyamavalambitam / / 36 // teNe ja adhyayana karyuM, zravaNa karyuM ane AcaryuM pramANa che ke jeNe, AzAne alaga karIne nirAzAnuM avalaMbana karyuM che. Do. - 111 - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trividhAH puruSA rAjannuttamAdhamamadhyamAH / niyojayet tathaivaitAMstrividheSvapi karmasu // 37 // he rAjan ! jagatamAM uttama, madhyama ane adhama, ema traNa prakAranA puruSo hoya che, mATe temane anukULa traNa prakAranA karmamAM joDavA te vadhAre ucita che. I37 tyajet kssudhaato mahilAM saputrAM khAdet kSudhArtA bhujagI svmnnddm| bubhukSitaH kiM na karoti pApaM kSINA narA niSkaruNA bhavanti T38 sudhArUM puruSa putra sahita potAnI strIne tajI de che, sudhArti nAgaNa potAnA baccAnuM bhakSaNa karI jAya che. aho bubhuti(sudhA) puruSa zuM pApa na kare? kAraNake kSINa puruSo nirdaya(kUra) banI jAya che. i385 tyAjyaM na dhairyaM vidhure'pi kAle dhairyAt, di timAnuSAt sadA yathA samudre'pi ca potabhaGge. sAMyAtriko vAJchati tartumeva [saMtarItum] // 39 // saMkaTa vakhate paNa puruSoe potAnuM dhairya gumAvI devuM na joie, kAraNake gheryathI vakhatasara te potAnI mULa sthitine pAmI zake che. juo samudramAM vahANa bhAMge, tyAre nAvika(khAravo) taravAne ja icche che.39 tRNAni nonmUlayati prabhajano mRdUni nIcaiH praNatAni srvtH| samucchritAneva tarUnprabAdhate mahAnmahatsveva karoti vikramam cAre bAju nIce namI gayelA, ane komaLa evA taNakhalAMne pavana ukheDato nathI, paraMtu te UMcA(unnata) vRkSone ja nirmaLa kare che. mahAna to moTAonI sAthe ja potAnA parAkramane ajamAve che..//4all Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAvatkulastrImaryAdA yAvallajjAvaguNThanam / hRte tasminkulastrIbhyo varaM vezyAGganAjanaH / / 41 / / kulIna kAMtAo tyAM sudhI ja maryAdAmAM rahI zake che, ke jyAM sudhI teo lajjArUpa vastrathI AcchAdita che. jyAre te vastra harAI jAya che, tyAre temanA karatAM vezyAo sArI samajavI. / / 41 / / . tyAgo guNo vittavatAM vittaM tyAgavatAM guNaH / parasparaviyuktau tu vittatyAgau viDambanA / / 42 / / dhanavaMtono guNa dAna che, ane dAtArono guNa te dhana che, paraMtu jo dhana ane dAna, e baMne viyukta thAya to viDaMbanA mAtra ja che. II42 / / 113 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhutAdrAjyavinAzakaM nalanRpaH prApto'thavA pANDavA, madyAtkRSNanRpazca rAghavapitA pApaMr3ito dUSitaH / mAMsAcchreNikabhUpatizca narake cauryAdvinaSTA na ke; vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrIhato rAvaNaH / / 1 / / jugArathI naLarAjA tathA pAMDavoe potAnuM rAjya khoyuM, madyathI kRSNarAjA tathA zikArathI rAghava pitA dUSita thayo, mAMsathI zreNikarAjA narakamAM paDyo, corIthI keTalAye vinaSTa thayA, vezyAnA saMge kRtapuNya nirdhana banyo ane anya strInA saMgathI rAvaNa raNamAM roLAyo. 1. devayAtrA vivAdeSu sambhrame rAjadarzane / . saGgrAme haTTamArge ca spRSTAspRSTirna duSyati / / 2 / / devayAtrA, vivAda, saMbhrama(mUccha), rAjadarzana, saMgrAma ane hATamArgamAM sparzAsparzano doSa lAgato nathI. rA dAne tapasi zaurye ca vijJAne vinaye naye / vismayo na hi karttavyo bahuratnA vasundharA // 3 // hAna, ta5, zaurya, vina, vinaya ane naya- mAM vismaya na pAvo. hI 114 15 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNake bahuratnA vasuMdharA kahevAya che. llll. devo, guruH pitA mAtA sakhA svAmI tvameva me / tatprasadya vipanmagnaM mAM kRpAlaya pAlaya / / 4 / / he nAtha ! Apa ja mArA deva, guru, pitA, mAtA, mitra ane svAmI cho. he dayAnidhAna ! Apa prasanna thaine vipattimAM magna thayela mArA AtmAnuM rakSaNa karo. jo devatA durbalA. yatra yatra kuNThAH parAkramAH / mantrAdibhirasAdhyaM ya-ttaddharmeNAzu sAdhyate // 5 // jyAM devatAo paNa durbaLa thaI jAya che, jyAM parAkramo badhA kuMThita che ane je maMtrAdikathI paNa asAdhya che. te dharmathI satvara sAdhya thAya che. po daivAyattAH zriyaH sarvA nUnaM gauNo guNAgrahaH / kuvindAH patitA. garte zazvad guNaratA api // 6 // lakSmI badhI devAdhIna che ane guNo e tenA karatAM gauNa che, kAraNake vaNakaro sadA guNa(taMtu) rakta chatAM khADAmAM paDyA rahe che. kA. doSA yoSAsu niHzeSA api prAptapadAH sadA / . punaH strIliGgasAdhA-nmanye mAyAmahAgrahAH // 7 / / samasta doSo strIomAM sthAna karIne rahelA hoya che, temAM paNa vaLI strIliMganA sAdharmathI huM dhAruM chuM ke teo(strIo) mAyArUpa mahAgrahothI saMyukta hoya che. III dehacchAyA bibhUSA ca svAmitvamabhimAnitA / sukhaM ca paJca nArINA na santyasati vallabhe // 8 // potAnA vallabha(pati)nA abhAve strIone dehakAMti, zaNagAra, svAmitva, abhimAnitA ane sukha, e pAMca vAnA na hoya. 8. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezATanaM paNDitamitratA ca vArAGganA rAjasabhApravezaH / anekazAstrANi vilokitAni cAturyamUlAni bhavanti paJca // 9 // dezATana, paMDito sAthe mitratA, vArAMganAo sAthe paricaya tathA rAjasabhAmAM praveza ane aneka zAstronuM avalokana, e pAMca caturAinA mUla che.hA durjanaM sajjanaM kartu-mupAyo na hi bhUtale / apAnaM zatadhA dhautaM na zreSThamindriyaM bhavet / / 10 / / durjanane sajjana banAvavAno upAya koi jagatamAM nathI. apAna(gudAsthAna)ne sovAra dhoyA chatAM te zreSTha iMdriya thavAnI nathI. . // 10 // duSTasya daNDaM sujanasya pUjA nyAyena kozasya ca smprvRddhiH| apakSapAto nijarASTracintA paJcApi dharmA nRpapugavAnAm // 11 // duSTane daMDa Apavo, sujanano satkAra karavo, nyAyathI bhaMDAranI vRddhi karavI, pakSapAtano tyAga ane potAnA dezanI ciMtA rAkhavI- rAjAonA me bhuNya pAMya yA cha. // 11 // . dUrasthaM jalamadhyasthaM dhAvantaM dhanagarvitam / krodhavantaM madonmattaM namaskAro'pi varjayet / / 12 / / dUra rahela, pANInA madhya bhAgamAM rahela, doDanAra, dhanathI garviSTha thayela, krodhI ane madonmatta emane namaskAra paNa na karavo. ll1rA dAnena pANirna tu kaGkaNena snAnena zuddhirna tu cndnen| mAnena tRptirna tu bhojanena jJAnena muktirna tu munnddnen||13|| hasta, kaMkaNathI nahi paNa dAnathI ja zobhe che. zuddhi, caMdanathI nahi Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa snAnathI thAya che. tRpti, bhojanathI nahi paNa mAnathI ane mukti, muMDanathI nahi paNa jJAnathI ja (maLe che) thAya che. /13 daza dharmaM na jAnanti jIvAH karmAnusArataH tasmAdeteSu sarveSu na prasajjeta paNDitaH / mattaH pramatta unmattaH zrAntaH krodhI bubhukSitaH / tvaramANazca lubdhazca bhItaH kAmI ca te daza / / 14 / / mA, madonmatta, unmatta, zAMta, krodhI, sudhAtura, utAvaLo(capaLa) lubdha, bhIta(bIkaNa) ane kAmI e daza prakAranA jIvo karma bahulatAne lIdhe dharmane jANI zakatA nathI, mATe sujJajanoe e badhAone samajAvavAno vadhAre parizrama na veThavo. ||14 dAtA na dApayati dApayitA na datte, - vo vanavAnapara madhuraM na vakTi dAnaM ca dApanamayo madhurA ca vANI; / trISayamUni vastu satyune vatti 11 * je dAtA hovA chatAM dAna apAve nahi, je apAvanAra hovA chatAM Ape nahi ane dAna devA devarAvavAmAM je tatpara chatAM madhura bolato nathI. dAna ApavuM, apAvavuM ane madhura vANI bolavI-e traNe guNo to mAtra puruSamAM ja vidyamAna hoya che. ll1po durjanaH parihartavyo vidyayAlaGkRto'pi san / / / mALanA mUSitaH sarvaH vinatI mayaraH uddA vidyAthI alaMkRta chatAM durjanano tyAga karavo ucita che. maNithI vibhUSita sarpa zuM bhayaMkara na hoya? II1kI dAnaM supAtre vizadaM ca zIlaM tapo vicitraM zubhabhAvanA c| bhavArNavottAraNasattaraNDaM dharmaM caturdhA munayo vadanti / / 17 / / -& 113 + Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ supAtradAna, nirmaLa zIla, vividha tapa, zubha bhAvanA, saMsArasAgarano pAra pAmavA zreSTha nAva samAna evA dharmane munijano cAra prakAre kahe che. I17ll. devaM zreNikavatprapUjaya guruM vandasva govindavad, dAnaM zIlatapaHprasaGgasubhagAM cAbhyasya sadbhAvanAm zreyAMsazca sudarzanazca bhagavAnAdyaH sa cakrI yathA; dharme karmaNi kAmadevavadaho cetazciraM sthApaya / / 18 / / he bhavyAtman ! zreNikarAjAnI jema devanI pUjA kara, goviMdanI jema gurune vaMdana kara, zreyAMsakumAranI jema dAna, sudarzananI jema zIla, mahAvIra prabhunI jema tapa ane bharatacakrInI jema sadbhAvanAno abhyAsa kara tathA dharmakarmamAM kAmadevanI jema manane cirakALa sudhI sthApana karI de. IfTA. dIpo hanti tamaHstomaM, raso rogamAbharam / sudhAbindurviSAvegaM dharmaH pApabharaM tathAH / / 19 / / jema dIpaka aMdhakAranA samUhane dUra kare che, rasa roganA samUhane, amRtabiMdu viSanA Avegane haNe che, tema dharma pApasamUhano nAza kare che. 19. duHkhaM varaM caiva varaM ca bhakSyaM varaM ca mauyaM hi varaM rujo'pi| mRtyuH pravAso'pi varaM narANAM paraM sadAcAravilaGghanaM no . ra0rA duHkha veThavuM sAruM, bhikSAtrathI udarapoSaNa karavuM sAruM, mUrkhAi ane roga paNa sArA mRtyu ane pravAsa(muzApharapaNuM) paNa sArA, paraMtu puruSoe sadAcAranuM ullaMghana karavuM, te sAruM nahi. 2oll dinamekaM zazI pUrNaH kSINastu bahuvAsarAn / .. sukhAd duHkhaM surANAma-pyadhikaM kA kathA vRNAm / / 21 / / - 118 - Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdra eka divasa pUrNa hoya che ane bahu divasa kSINa rahe che, tema sukha thakI duHkha devatAone paNa adhika hoya che to mANasonI zI vAta ? //ranA. dadhatyArtaM sukhAkartuM santaH santApamAtmanA / suduHsahaM sahante hi taravastapanAtapam // 22 // saMtajano Artajanone sukha pamADavA pote saMtApane sahana kare che. juo, vRkSa atyaMta dusaha sUryanA tApane sahana kare che ane bIjAone chAyA kare che. rirA durjanaH kAlakUTaM ca jJAtametau sahodarauM / agrajanmAnujanmA ca na vidmaH kataro'nayoH / / 23 / / ema lAge che ke durjana ane kAlakUTa-e baMne sagAbhAI hovA joie; paNa temAM moTo bhAI ane nAno bhAI kayo te ame jANatA nathI. durjanadUSitamanasAM puMsAM sujane'pi nAsti vizvAsaH / bAlaH payasA dagdho dadhyapi sa phUtkRtya bhakSayati / / 24 / / durjanothI dUSita thayelA manavALA puruSone sujanamAM paNa vizvAsa raheto nathI. dUdhathI dAjhela bALaka chAzane paNa phUMkIne pIe che. ra4l. duHkhe duHkhAdhikAnpazyet sukhe pshyetsukhaadhikaan| . AtmAnaM zokaharSAbhyAM zatrubhyAmiva nArpayet / / 25 / / AtmAe duHkhamAM potAnAthI adhika duHkhIne jovA ane sukhamAM potAnAthI adhika sukhI jovA-e rIte zatrurUpa harSa ane zokane potAno AtmA arpaNa na karavo. rapA dadAti pratigRhNati guhyamAkhyAti pRcchati / bhuGkte bhojayate caivaM SaDvidhaM prItilakSaNam / / 26 / / Ape ane grahaNa kare, gupta vAta kahe, pUche, jame ane jamADe e che prItinA lakSaNo che. -4 119 - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dAnAni zIlAni tapAMsi pUjA sattIrthayAtrA pravarA dayA c| suzrAvakatvaM vratapAlanaM ca samyaktvapUrvANi mahAphalAni / / 27 / / dAna, zIla, tapa, pUjA, sutIrthayAtrA, pravara dayA, suzrAvakapaNuM ane vratapAlana- e jo samyaktapUrvaka AcaryA hoya to mahAphaLadAyaka thAya cha. // 27 // dAnaM bhogo nAza-stisro gatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuGkte tasya tRtIyA gatirbhavati / / 28 / / dAna, bhoga ane nAza-dhananI A traNa ja gati kahela che. je dAna Apato nathI ane je bhogamAM bhogavato nathI, tenI lakSmInI trIjI gati thAya che. // 28 // dAtA sadaivAkSayavaibhavaH syAddhanIpakastAdRza eva niHsvaH / nadyo bhRtA apyacireNa riktAH kUpaH payobhistu tathaiva pUrNaH // 29 // dAtA hamezAM akSaya vaibhavavALo thAya che ane dhanane saMgharI rAkhanAra nirdhana banI jAya che. juo, jaLathI bharelanadIo thoDA vakhatamAM khAlI thaI jAya che ane kUvo pANIthI pUrNa ja rahe che. rA. dAnena bhUtAni vazIbhavanti dAnena vairANyapi yAnti naashm| paro'pi bandhutvamupaiti dAnAt tataH pRthivyAM pravaraM hi dAnam __ // 30 // dAnathI prANIo vaza thAya che, dAnathI vera zAMta thAya che ane dAnathI zatru paNa baMdhubhAvane pAme che, mATe jagatamAM dAna e sarvottama guNa che. // 30 // divA pazyati nolUkaH kAko naktaM na pazyati / apUrvaH ko'pi kAmAndho divA naktaM na pazyati // 31 // -- 120 8 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghUvaDapakSI divase.joI zakato nathI ane rAtre kAga joI zakato nathI. paNa kAmAMdha puraSo to e baMnethI koI apUrva ja che ke je divase ke rAte joI zakato ja nathI, sarvadA aMdha che. 31 // dehIti vacanaM zrutvA dehasthAH paJca devatAH / nazyanti tatkSaNAdeva zrIhIdhIdhRtikIrtayaH / / 32 / / 'Apo' evuM vacana sAMbhaLatAM dehamAM rahela lakSmI, lajjA, buddhi, dhRti ane kIrti e pAMca devatAo tarata ja bhAgI jAya che. / / 32 / duritavanaghanAlI zokakAsArapAlI, bhavakamalamarAlI pApatoyapraNAlI / vikaTakapaTapeTI mohabhUpAlaceTI; viSayaviSabhujaGgI duHkhasArA kRzAGgI / / 33 // pApa-vanane siMcavAmAM meghamALArUpa, zokarUpa sarovaranI pALarUpa, saMsArarUpa kamaLanI rAjahaMsIrUpa, pAparUpa pANInI nIkarUpa, vikaTakapaTanI peTIrUpa, moharAjAnI dUtIrUpa ane viSaya-viSanI nAgaNarUpa evI strI kharekhara mAtra duHkharUpa ja che. 113311 darzanAddharate cittaM sparzanAddharate balam / saMgamAddharate vIryaM nArI pratyakSarAkSasI / / 34 / / darzanathI je manane hare che, sparzathI baLane hare che, ane saMgamathI vIryane hare che, mATe aho ! strI sAkSAt rAkSasI samAna ja che. II34 // dArAH parabhavakArA bandhujano bandhanaM viSaM viSayAH / ko'yaM janasya moho ye ripavasteSu suhRdAzA / / 35 / / strIo parabhavanA kArAgRharUpa che, baMdhujano baMdhanarUpa che ane viSayo viSarUpa che. aho ! tathApi lokone A moha kevo che ke jeo zatruomAM paNa mitranI AzA rAkhI beThA che. upA 121 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnaM zIlaM tapaH saMpadbhAvanA bhajate phalam / svAdaH prAdurbhaved bhojye kiM nAma lavaNaM vinA // 36 // dAna, zIla ane tapa -e bhAvanAthI saphaLa thAya che. zuM lavaNa vinA bhojanamAM svAda AvI zake?. 3kA dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA pApaddhi cauryaM prdaarsevaa| etAni sapta vyasanAni loke ghorAtighoraM narakaM nayanti // 37 // dhUta, mAMsa, mahisa, vezyA, zi2, yorI bhane 522trIgamana- sAta vyasanonuM sevana karavAthI prANIone atyaMta bhayaMkara narakamAM ghasaDAvuM paDe cha. // 3 // .. .. dadatu dadatu gAlIlimanto bhavanto, vayamiha tadabhAvAd gAlidAne tvshktaaH|| jagati viditametaddIyate vidyamAna ___ na hi kharaviSANaM ko'pi kasmai vidatte // 38 // sajjanapuruSo kahe che ke he durjano! tame gALo bolavAvALA cho tethI bhale amane gALo Apo, paNa dilagIra chIe ke amArI pAse te gALo na hovAthI ame tamane te ApI zakatA nathI, vaLI jagatamAM evo prasiddha jAya che ke vidyamAna vastu ja ApI zakAya, kAraNake kharazaMga koi koine mAdhI zatuM nathI. // 38 // dehineha bhavArAme virAmabhramakAriNA / duHprAyo'nalpasaGkalpa-kalpagurmAnavo bhavaH / / 39 / / A saMsArarUpa bagIcAmAM sukhanI bhrAMtimAM bhamanAra prANIne, samasta saMkalpone pUravAmAM kalpavRkSa samAna mAnavabhava ati durlabha che. l39 dRDhagADhanavabrahma-guptibhittyantarAsthitam / .. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +868<+ nArIkaTAkSanArAcai-ravidhyata na tanmanaH // 40 // dRDha ane gADha nava brahmaguptirUpa bhIMtanI aMdara rahela tenA manane strIkaTAkSarUpa bANo vIMdhI zakyA nahi. I40 // drAkSA mlAnamukhI jAtA zarkarA cAzmatAM gatA / subhASitarasasyAgre sudhA bhItA divaM gatA / / 41 // subhASitarasanI AgaLa drAkSAnuM mukha mlAna(jhAMkhuM) thaI gayuM, sAkara kAMkarA jevI thaI gaI ane sudhA bhaya pAmIne svargamAM bhAgI gaI.||41|| dantidantasamAnaM hi niHsRtaM mahatAM vacaH / kUrmagrIveva nIcAnAM punarAyAti yAti ca / / 42 / / mahApuruSonuM vacana hAthIonA daMtasamAna hoya che ane nIcajanonuM vacana kAcabAnI grIvA(Doka) jevuM hoya che-je vAraMvAra pharyA kare che.||42|| dRSTvApi dRzyate dRzyaM zrutvApi zrUyate punaH / satyaM na sAdhuvRttasya dRzyate punaruktatA / / 43 // ekanuM eka dazya joine pharI vAra paNa jovAmAM Ave che ane sAMbhaLela pharIvAra sAMbhaLavAmAM paNa Ave che, paraMtu kharekhara! sAdhujananuM satya vacana ekaja rUpe rahe che. II435 dAnAya lakSmIH sukRtAya vidyA, cintA parabrahmavinizcayAya / paropakArAya vacAMsi yasya vandyastrilokItilakaH sa ekaH ||44|| je potAnI lakSmIne dAnamAM vApare che, vidyAne sukRtamAM vApare che, parama brahmano nizcaya karavAmAM je potAnA manane roke che ane potAnAM vacano je paropakArane mATe vApare che - traNe lokamAM tilaka samAna evA te eka ja puruSa sarvane vaMdanIya che. 44 dRzyante bhuvi bhUrinimbataravaH kutrApi te candanAH, 123 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pASANaiH paripUritA vasumatI vajromaNirdurlabhaH / zrUyante karaTAravAzca satataM caitre kuhUkUjitaM; tanmanye khalasakulaM jagadidaM dvitrAH kSitau sajjanAH / / 45 / / jagatamAM nIMbaDAnA vRkSo ghaNA jovAmAM Ave che, paraMtu caMdanavRkSo kyAMka ja haze. samasta pRthvI pASANothI paripUrNa lAge che, paNa vajamaNi to durlabha hoya che. cAre bAju kAkazabdo sAMbhaLavAmAM Ave che, paNa koyalanA madhura zabdo to caitra mahinAmAM ja saMbhaLAya che, tethI ema lAge che ke A jagata khalajanothI ja vyApta che, temAM mAtra be traNa ja puruSa haze. rAjA durjanasya viziSTatvaM paropadravakAraNam / ... vyAghrasyopavAsena pAraNaM pazumAraNam // 46 // durjanapuruSanuM viziSTapaNuM parane upadravanA kAraNarUpa thAya che, kAraNake vAgha kadAca upavAsa kare, to te pAraNuM pazuone mArIne ja kare che. koI durjanaH sujano na syA-dupAyAnAM zatairapi / apAnaM mRtsahasreNa dhautaM cAsyaM kathaM bhavet / / 4 / / seMkaDo upAyo karo, to paNa durjana, te kadApi sajjana thavAno nathI. kAraNake seMkaDo balake hajAro mATIthI dhovAmAM Ave, tathApi apAna(gudAsthAna) kadApi mukha thaI zake ja nahi. , durjanena samaM sakhyaM prItiM cApi na kArayet / uSNo dahati cAGgAraH zItaH kRSNAyate karaH / / 4 / / durjana puruSanI sAthe mitrAI ke prIti kadApi karavI ja nahi. juo, agni(aMgAra) garama hoya to hAthane bALe che ane zItala hoya to hastane kALo kare che. 48 durjanaH priyavAdI ca naitadvidhAsakAraNam / madhu tiSThati jihvAgre hRdi hAlAhalaM viSam / / 49 / / - 124 ~ Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durjana ane priyavAdI e baMne vizvAsa karavA lAyaka nathI kAraNake temanI jIbha para to madha rahe che, paraMtu temanA hRdayamAM to hAlAhala viSa vyApI raheluM hoya che. ll49o. dAnaM na dattaM na tapazca taptaM, nArAMdhato zapharavAsudevI | agnau raNe vA na hutazca kAyaH; zarIre nIva !] viM prArthathase suvAni 10nA dAna na dIdhuM, tepa na tapyuM, zaMkara ke viSNunI ArAdhanA na karI ane agni ke raNasaMgrAmamAM kAyAnI Ahuti na ApI, to te zarIra! (he jIva!) tuM sukhonI prArthanA zA mATe kare che? I5oll dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmIbhujo, dUreNacchalamAkalayya hutabhugbhasmIkaroti kSaNAt / ambhaH plAvayate kSitau vinihitaM yakSA haranti dhruvaM; durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhigdhigdhanaM tadbahu / / 1 / / bhAgIdAro jeno bhAga mAgavAne tatpara thAya che, taskaro tathA rAjAo chaLa joine jenuM haraNa karavA Ave che, agni jene kSaNavAramAM bhasmIbhUta kare che, jaLa jene tarata pravAhamAM ghasaDI jAya che, pRthvImAM jo dATela hoya, to yakSo jenuM haraNa karI jAya che ane durAcArI putro jo jAge to jene sadaMtara nAza pamADe che, evA bahu dhanane paNa vAraMvAra dhikkAra thAo. pa1l, . dvAvimAvambhasi kSepyau gADhaM baddhvA gale zilAm / * dhaninaM cApradAtAraM daridraM cAtapasvinam / / 52 / / daridra chatAM tapa nahi karanAra ane dhanavAnuM chatAM kRpaNa hoya-e baMnene gaLAmAM gADha zilA bAMdhIne pANImAM nAMkhI devA joIe.Aparo dagdhaM khANDavamarjunena hi vRthA kalpadrumairbhUSitaM, - 125 * Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dagdhA vAyusutena rAvaNapurI laGkA punaH svarNabhUH / dagdhaH paJcazaraH pinAkapatinA tenApyayuktaM kRtaM; dAridryaM janatApakArakamidaM kenApi dagdhaM na hi / / 53 / / arjune kalpavRkSothI vibhUSita evA khAMDavavanane vRthA bALI nAkhyuM, hanumAne suvarNanI laMkAne paNa vyartha bALI nAkhI, ane zaMkare kAmadevane bALI nAkhyo, te paNa ayukta ja karyuM, paraMtu evo koI na jAgyo ke, lokone saMtApa karanAra evA dAridracane jeNe bhasmIbhUta karI nAkhyuM hoya. pA dAridryAd hiyameti hrIparigataH sattvAtparibhrazyate, niHsattvaH paribhUyate paribhavAnnirvedamApadyate / nirviNNaH zucameti zokanihato buddhyA parityajyate; nirbuddhiH kSayametyaho nidhanatA sarvApadAmAspadam / / 54 / / dAridracathI manuSya lajjAne pAme che, lajjAne lIdhe te sattvathI bhraSTa thAya che, sattvahIna thatAM te parAbhavane pAme che, parAbhavathI te khinna thAya che, khinna thatAM te zokAkula thAya che, zokathI te buddhihIna bane che ane nirbuddhi kSaya pAme che. aho! nirdhanatA-e sarva ApattinA sthAnarUpa ja 19.114811 dAnopabhogavandhyAyA suhRdbhiryA na bhujyate / puMsAM yadi hi sA lakSmI - ralakSmI katamA bhavet / / 55 / / je lakSmI dAna ane upabhogathI vaMdhya(rahita) che athavA je mitronA upabhogamAM AvatI nathI, tevI lakSmIthI jo puruSo dhanavAn gaNAtA hoya to pachI alakSmI(nirdhanatA) kevI hoya? pA dAnena zlAdhyatAM yAnti pazupASANapAdapAH / dAnameva guNaH zlAdhyaH kimanyairguNakoTibhiH / / 56 / / 126 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnathI to pazu, pASANa ane vRkSo paNa prazaMsApAtra bane che mATe eka dAnaguNa ja sarvottama gaNAya che, anya koTi guNothI paNa zuM? paGA dAtavyaM bhoktavyaM sati vibhave saJcayo na kartavyaH pazyeha madhukarINAM saJcitamarthaM harantyanye // 57 // jo dhana hoya to bhogavavuM ane dAna ApavuM, paraMtu teno saMcaya na karavo. juo, madhamAkhIo madhano saMcaya kare che, pachI tenuM anyajano haraNa karI jAya che. ||57nA deyaM bho hyadhane dhanaM sukRtibhirno saJcitaM sarvadA, zrIkarNasya balezca vikramapateradyApi kIrtiH sthitA / AzcaryaM madhu dAnabhogarahitaM naSTaM cirAtsaJcitaM; nirvedAditi pANipAdayugalaM gharSantyaho makSikAH / / 58 / / sajjanoe dhananuM nirdhanajanone dAna ApavuM yukta che, paNa teno saMcaya karatAM to te rahetuM ja nathI. juo, karNa, bali ane vikramarAjAnI kIrti dAnathI atyAra sudhI paNa vidyamAna che. AzcaryanI vAta che ke dAna ke bhogamAM upabhoga na letAM cirakALathI saMcita karela madhu naSTa thayuM, A kAraNathI jaM jANe kheda pAmIne makSikAo potAnA hAtha paga ghasatI hoya tema mAluma paDe che. II58 // dvAraM dvAraM raTantIha bhikSukAH pAtrapANayaH / darzayantyeva lokAnA-madAtuH phalamIdRzam / / 59 / / juo, 'bhikSuko hAthamAM pAtra laine dvAra dvAra prati bhaTake che ane lokone ema jaNAve che ke A amane dAna na devAnuM phala prApta thayuM che, mATe tame na Apazo, to amArA jevA thazo. / / 5 / / dehIti vaktukAmasya yadduHkhamupajAyate / dAtA cettadvijAnIyA-ddadyAtsvapizitAnyapi, nA60nA 127 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Apo' ema bolavA jatAM bolanArane je duHkha thAya che, te jo barAbara jANavAmAM Ave, to dAtA potAnuM mAMsa paNa ApI devAne taiyAra thai jAya. III dinayAminyau sAyaM prAtaH ziziravasantau punarAyAtaH / kAlaH krIDati gacchatyAyu-stadapi na muJcatyAzAvAyuH / / 61 / / divasa-rAta, sAyaMkAla-prabhAta, ziyALo ane vasaMtaRtu, gamanAgamana karatAM kALa krIDA karyA kare che, AyuSya vahI jAya che ... tathApi AzArUpa vAyu mUkato nathI.61|| dantairuccalitaM dhiyA taralitaM pANyaGghriNA kampitaM, dRgbhyAM kuDmalitaM balena galitaM rUpazriyA proSitam / prAptAyAM yamabhUpateriha mahAghATyAM dharAyAmiyaM; tRSNA kevalamekikaiva subhaTI dhIrA purI nRtyati / / 62 / / aho! dAMto zithila thai gayA, buddhi capaLa thavA AvI, hAtha-paga kaMpavA lAgyA, netro saMkucita thavA lAgyA, baLa galita thavA AvyuM, rUpalakSmI dUra cAlI gai, e pramANe yamarAjAnI A pRthvIpara mahAdhADI(dhADa) prApta thatAM zarIramAM uparanA cihno jaNAvA lAgyA, paraMtu kevaLa eka subhaTI evI tRSNA ja dhIra thaine AgaLa AvI nRtya karI rahI che. 62 dvAvimau puruSau loke sukhinau na kadAcana / yazcAdhanaH kAmayate yazca kupyatyanIzvaraH ||63 / / jagatamAM A be puruSa kadApi sukhI thai zakatA nathI ke je dhanahIna chatAM aneka prakAranI icchAo kare ane je aizvarya puNyahIna-rahita chatAM kopAyamAna thAya che. / / 63 / / dvAvimau puruSau loke svargasyopari tiSThataH / prabhuzca kSamayA yukto daridrazca pradAnavAn / / 64 / / 128 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatamAM A be puruSo svarganI paNa upara rahe tevA hoya che ke je pote sattAvAnu chatAM kSamAdhArI hoya ane je pote nirdhana chatAM dAna ApanAra hoya che. I64 // dAridryAnmaraNAdvA maraNaM saMrocate na dAridryam / alpaklezaM maraNaM dAridryamanantakaM duHkham ||65 / / he mitra! dAridraca ane maraNa baMnemAMthI mane maraNa vadhAre pasaMda che, paNa dAridraca nathI, kAraNake maraNathI alpa duHkha thAya che ane dAridraca niraMtara anaMta duHkhane upajAvanAra che. Isl dIpanirvANagandhaM ca suhRdvAkyamarundhatIm / na jighranti na zRNvanti na pazyanti gatAyuSaH / / 66 / / je puruSa dIpanirvANanA gaMdhane suMghI zakato nathI, je mitranA vacanane sAMbhaLato nathI ane je aruMdhatI(nakSatra)ne joi zakato nathI, tenuM AyuSya alpa che ema samajavuM. IIGaGa 129 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadhAnyaprayogeSu vidyAsaGgrahaNeSu ca / AhAre ca vihAre ca tyaktalajjaH sadA bhavet // 1 // dhana-dhAnyanA prayogamAM, vidyA grahaNa karavAmAM temaja AhAra-vihAramAM saha sa hita 23. // 1 // dhikpradAnamasatkAraM pauruSaM dhikkalaGkitam / jIvitaM mAnahInaM dhik dhikkanyAM bahubhASiNIm / / 2 / / satkArarahita dAnane dhikkAra che, kalaMkita puruSArthane dhikkAra, mAnahIna jIvanane dhikkAra ane bahubolI kanyAne dhikkAra thAo. /rA dhanaM sanidhanaM prAnte vanitA janitArtayaH / bhogA rogAspadaM kUTa-koTIkaTu kuTumbakam / / 3 / / dhana prAMte naSTa thAya che, strIo pIDAne utpanna kare che, bhogo rogonA sthAna che ane kuTuMba aneka prapaMcakoTIthI kaTu che. Imall dhanyAste munayo dhIrAH zIlasannAhazAlinaH / yoSAvAgvizikhA yeSAM hRdayaM vyathayanti na / / 4 / / hI 1308 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlarUpa bakhtarathI suzobhita evA dhIra munio ja dhanya che, ke jemanA hRdayane strInA vacanarUpa bANo bhedI zakatA nathI. 4ll dharmaH svamaNisaGkAzo dharmaH shrmvniighnH| dharmoM varma dviSAM bhItau dharmaH karmahatikSamaH / / 5 / / dharma e ciMtAmaNi ratna samAna che, dharma e sukharUpa vanane megha samAna che, dharma e ripusaMkaTamAM bakhtara samAna che ane badhA azubha karmone cakacUra karavAne te samartha che. paNa dhanaM kvApi yazaH kvApi puNyaM kvApi yathAkramam / nIcamadhyamottamaiH prArthya-mupakArataroH phalam / / 6 / / nIcajano upakArarUpa vRkSanA phaLarUpa dhanane mAge che, madhyamajano kaMi yazane ane uttamajano puNyane ja mAge che, eTale icche che. kA. dhAnyAya bhUhalaiH kRSTA ratnebhyo mathito'mbudhiH / parArthaniratAH santaH svaM duHkhaM gaNayanti na // 7 // dhAnyanI khAtara pRthvIne haLothI kheDavAmAM Ave che ane ratnonI khAtara samudranuM maMthana karavAmAM AvyuM. parakArya sAdhavAmAM tatpara evA puruSo potAnA duHkhane gaNakAratA nathI. paNa dhruvaM dhvajagajazrotra-vIcividyudvanaukasaH / cApalya-vidyAcAryasya vineyA vanitAhRdaH // 8 // dhvaja, hastIkarNa, taraMga, vIjaLI ane vAnara-e strIhRdayanA cApalyarUpa vidyAyAdhanA ziSyo.cha. // 8 // . dhairyaM yasya pitA kSamA ca jananI zAntizciraM gehinI, satyaM sUnurayaM dayA ca bhaginI bhrAtA manaHsaMyamaH / zayyA bhUmitalaM dizo'pi vasanaM jJAnAmRtaM bhojanamete yasya kuTumbino vada sakhe kasmAd bhayaM yoginaH / / 9 / / - 171 8 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene gheryarUpa pitA che, kSamArUpa mAtA che, zAMtirUpa strI che, satyarUpa putra che, dayArUpa bhaginI che, manonigraharUpa bhrAtA che, bhUmitalarUpa zadhyA che, dizAorUpa vastra che ane jene jJAnAmRtarUpa bhojana che. te mitra! je yogirAjane AvA kuTuMbIo che tene konAthI bhaya saMbhave? arthAt te sadA nirbhaya ja hoya che. dhyAnazastraM bakAnAM ca vezyAnAM mohazastrakam / sAdhutvazastraM dhUrtAnAM paraprANArthahArakam / / 10 / / bagalAonuM dhyAnarUpa zastra, vezyAonuM moharUpa zastra ane dhUrtajanonuM sAdhutvarUpa zastra, e paranA prANa ane arthane haranAra hoya che. 1oll dhanairniSkulInAH kulInA bhavanti - ghanairAparva mAnavA nistatti ! dhanebhyaH paro bAndhavo nAsti loke ghanA yaa thanArnayaSyam 115 akulInajano paNa dhanathI kulIna bane che, dhanathI mANaso Apattine oLaMgI jAya che, jagatamAM dhana karatAM bIjuM koI parama baMdhu nathI, mATe dhanane ja meLavavAmAM macyA raho, macyA raho. ||11|| dhanado dhanamicchUnAM kAmadaH kAmamicchatAm / dharma evApavargasya pAramparyeNa sAdhakaH / / 12 / / dhanane icchanArA janone dhana ApanAra ane kAma-sukha icchanArAone kAma ApanAra evo dharma paraMparAthI mokSa sAdhI Ape che. ll1rA dharmo jagataH sAraH sarvasukhAnAM pradhAnahetutvAt / tasyotpattirmanujAt sAraM tenaiva mAnuSyam / / 13 // sarva sukhono pradhAna hetu hovAthI dharma e ja jagatamAM sArI vastu che, tenI utpatti manuSyabhavamAM thatI hovAthI manuSyapaNAne sArarUpa kahela che. 13 - 132 - Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmArthakAmamokSANAM yasyaiko'pi na vidyate / az2Agalastanasyeva tasya janma nirarthakam / / 14 / / dharma, artha, kAma ane mokSa e cAramAMnuM eka paNa jenI pAse nathI, to bakarInA gaLAmAM rahela stananI jema teno janma nirarthaka che.14ll dharmazokabhayAhAra-nidrAkAmakalikrudhaH / yAvanmAtrA vidhIyante tAvanmAtrA bhavantyamI / / 15 / / dharma, zoka, bhaya, AhAra, nidrA, kAma, kalaha ane krodha emane jeTalA vadhAravA hoya, teTalA vadhI zake che ane ghaTADyA ghaTI zake che. I1po. dharmasya phalamicchanti dharmaM necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti pApaM kurvanti sAdarAH // 16 // manuSyo dharmanA phaLane icche che, paNa dharmane icchatA nathI. vaLI teo pApanA phaLane icchatA nathI, paNa pApa to utsAhathI karyA kare che../1lA ' dharmajJo dharmakartA ca sadA dharmapravartakaH / sattvebhyo dharmazAstrArtha-dezako gururucyate / / 17 / / dharmane jANanAra, dharmanuM AcaranAra, sadA dharmano pravartaka tathA prANIone dharma tathA zAstrArtha samajAvanArane guru kahela che. ll17l . dharmo yazo nayo dAkSyaM manohAri subhASitam / ityAdiguNaratnAnAM saGgrahI nAvasIdati // 18 // dharma, yaza, nyAya, dakSatA ane manohara subhASita-ityAdi guNono saMgraha karanAra kadApi sIdAto-du:khI thato nathI. ll18l dhaneSu jIvitavyeSu strISu cAhArakarmasu / atRptA prANinaH sarve yAtA yAsyanti yAnti ca / / 19 / / dhana, jIvitavya, strIsevana ane AhArAdi karmamAM sarva prANIo atRpta rahIne ja gayA, jAya che ane jaze. koI tRpta thatuM ja nathI. 19aaaa. - 133 zarU Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joyA tirasADapi nAvAH pati striyA ! dhAnyaM pAdena mRnAti nAtighrAto'pi yad budhaH / / 20 / / potAnA patino atyaMta prasAda chatAM paNa bhAgyavatI strIe patinI kadApi avagaNanA na karavI. ati dharAyA chatAM sujJajana potAnA paga vaDe dhAnyane madato nathI. 20 dharmo jinodito'sAre saMsAre'tra malImase / . ivAvakarake ratnaM subhAgyaireva labhyate // 21 // A asAra ane malIna aneka duHkhonI khANarUpa saMsAramAM jinakathita dharma ukaraDAmAM ratnanI jema subhAgye ja prApta thaI zake che:orI dhanyAH zucIni surabhINi guNombhitAni, ... vAgvIrudhaH svavadanopavanodgatAyAH / uccitya sUktikusumAni satAM viviktaM vani puSyivataMtatti racA te ja puruSo dhanya che ke jeo potAnA mukharUpa bagIcAmAM utpanna thayela evI vANIrUpa latAnA pavitra, surabhiyukta, vividha varNovALA tathA guNothI saMyukta evA suvacanarUpa puSpone ekatra karIne sajjanonA karNamAM AbhUSaNarUpa kare che. rirA! dhanino'pi nirunmAdA yuvAno'pi na caJcalAH / prabhavo'pyapramattAste mahAmahimazAlinaH / / 23 / / pote dhanavaMta chatAM je abhimAnI na hoya, yuvAna chatAM je caMcala na hoya ane sattAdhArI chatAM je apramatta hoya, evA puruSo ja A jagatamAM mahAmahimAzALI hoya che. ra7ll dhavalayati samagraM candramA jIvalokaM, kimiti nijakalaGka nAtmasaMsthaM pramAdi / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavati viditametatprAyazaH sajjanAnAM; parahitaniratAnAmAdaro nAtmakArye / / 24 // juo, caMdramAM potAnAmAM rahela kalaMkane sApha na karatAM samasta jIvalokane dhavalita(zveta) banAve che, mATe parahitamAM tatpara evA sajjanone prAyaH potAnA kAryamAM Adara hoto nathI, e vAta suvidita ja che. 24 dharme tatparatA mukhe madhuratA dAne samutsAhitA, mitre'vaJcakatA gurau vinayitA citte'tigambhIratA / AcAre zucitA guNe rasikatA zAstre'tivijJAnitA; rUpe sundaratA harau bhajanitA satsveva sandRzyate / / 25 / / dharmamAM tatparatA rAkhavI, mukhamAM madhuratA, dAnamAM utsAhitA, mitra tarapha avaMcakatA(niSkapaTabhAva), guru tarapha vinaya, aMtaHkaraNamAM atigaMbhIratA, AcAramAM pavitratA, guNamAM rasikatA, zAstramAM atyaMta vijJAnitA, rUpamAM suMdaratA ane prabhu tarapha bhaktibhAva e guNo to satpuruSomAM ja jovAmAM Ave che. rA dhanena kiM yo na dadAti yAcake, balena kiM yazca ripuM na bAdhate / zrutena kiM yo na ca dharmamAcaret; kimAtmanA yo na jitendriyo bhavet // 26 // jo yAcakane ApavAmAM na Ave to tevA dhanathI zuM? jo zatrune nirmUla karavAmAM na Ave to tevA baLathI paNa zuM? ane dharma AcaravAmAM na Ave to tevA zrutajJAnathI zuM? ane jo iMdriyono jaya karavAmAM na Ave to tevA AtmAthI paNa zuM? raDI dhanAni bhUmau pazavazca goSThe bhAryA gRhadvAri janaH zmazAne / dehazcitAyAM paralokamArge karmAnugo gacchati jIva ekaH ||7|| 135 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhana jamInamAM paDyuM raheze, pazuo vADAmAM raheze, strI gharanA bAraNA pAse ubhI rahI jaze, svajano smazAna sudhI Avaze ane A deha citAparyata AvIne bhasma thai jaze, ane jIva ekalo potAnA karmone anusarIne paralokanA mArge prayANa karaze, phakta puNyane pApa ja sAthe cAlaze. //ra7l dhanamapi paradattaM duHkhamaucityabhAjAM, .. bhavati hRdi tadevAnandakArItareSAm / malayajarasabindurbAdhate netramanta- nainati ra sa vAsnAnanya gaNe ra8 bIjAe Apela dhanathI paNa kulInajanone aMtaramAM duHkha thAya che, ane sAdhAraNajanone te ja dhanathI AnaMda thAya che. caMdanarasano biMdu jo netramAM nAkhIe to te pIDA kare che ane te ja biMdu jo anya avayavomAM lagADela hoya to te AnaMdakArI thAya che. 28 dhanino'pyadAnabhogA gaNyante dhuri mahAdaridrANAm / hanti na yataH pipAsAmataH samudro'pi marureva / / 29 / / pote dhanavaMta chatAM jo te dAna ApatA na hoya ane bhoga paNa bhogavatA na hoya to te mahAdaridromAM mukhya ziromaNi che, kAraNake jo pipAsAne nivAraNa na kare to samudra paNa maru(mAravADa) samAna ja che. rahyA. dhanAni jIvitaM caiva parArthe prAjJa utsRjet / tannimitto varaM tyAgo vinAze niyate sati / / 30 / / sujJapuruSe potAnA dhana ane jIvitane paropakAra nimitte vAparavA e vadhAre ucita che, kAraNake jo teno sadupayoga karavAmAM na Ave to teno vinAza to avazya thavAno ja che. Isol dharmaM prasaGgAdapi nAcaranti pApaM prayatnena samAcaranti / 4 136 - Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azcaryametaddhi manuSyaloke'mRtaM parityajya viSaM pibanti TIrU9To aho! juo to kharA, jagatamAM loko prasaMgopAtta paNa dharmanuM AcaraNa karatA nathI ane khAsa prayatnapUrvaka pApanuM AcaraNa kare che, e ja Azcarya che ke teo amRtano tyAga karIne viSapAna karavA tatpara thAya che. 31. dharmArthoM yatra na syAtAM zuzrUSA vApi tadvidhA / tatra vidyA na vaktavyA zubhaM bIjamivoSare // 32 // dharma, artha ane tevA prakAranI sevA paNa jyAM nathI, tyAM kSArabhUmimAM sArA bIjanI jema vidyA nA prakAzavI arthAt tyAM vidyA bilakula niSphaLa thai jAya che. [32. - 137 - Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM nirvahatyahaGkAraH puruSaiH saha yoSitAm / savyaH karaH sabhUSo'pi malasyaivApanuttaye / / 1 / / puruSonI sAthe strIono ahaMkAra nabhI zakato nathI. DAbo hAtha vibhUSita hoya, chatAM paNa tenAthI ja maLa dUra karavAmAM Ave che. AvA nirdhano'pi kurUpo'pi niHzrIko'pi vyasanyapi / sevyo deva iva preyAn rAmayA zubhakAmyayA / / 2 / / potAno pati nirdhana, kurUpa, zobhAhIna tathA vyasanI chatAM zubhane icchanAra kulInastrIe tenI devanI jema sevA karavI. rAI na bhogairbhUribhirbhuktai-ruparyupari tRpyati / saMsArI vividhAhArai-bhasmakavyAdhimAniva / / 3 / / uparAuparI bahu bhogo bhogavyA chatAM vividha AhArathI bhasmaka vyAdhivALAnI jema saMsArI jIva kadApi tRpta thai zakato ja nathI. /al. nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA; nyAyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH / / 4 / / -8 1383 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nItimAM nipuNa puruSo bhale niMdA ke stuti kare, lakSmI potAnI icchA pramANe Ave ke cAlI jAya, ane maraNa kadAca bhale Aja Ave yA to bIjA yugamAM Ave chatAM dhIrajano nyAya mArgathI eka pagaluM paNa calAyamAna thatA nathI. jo nIcAzrayo na karttavyaH karttavyo mahadAzrayaH / ajA siMhaprasAdena ArUDhA gajamastake / / 5 / / nIcano Azraya na karavo, paNa moTAno Azraya karavo. siMhanA prasAdathI bakarI hAthInA mastakapara ArUDha thaI zakI. pA nAsti meghasaMmaM toyaM nAsti cAtmasamaM balam / nAsti cakSuHsamaM tez2o nAsti lakSmIsamaM priyam // 6 // megha samAna jaLa nahi, Apa samAna baLa nahi, cakSusamAna teja nahi ane lakSmIsamAna kaMI priya nathI. kA. nAguNI guNinaM vetti guNI guNiSu matsarI / guNI ca guNarAgI ca viralaH saralo janaH // 7 // aguNI guNIne jANI zakato nathI ane guNI guNIjano para matsara rAkhe che, tethI ema lAge che ke guNIomAM tathA guNAnurAgIomAM saralajane to visphA ja haze. ll na deve devatvaM kapaTapaTavastApasajanA, .. jano mithyAvAdI viralataravRSTirjaladharaH / prasaGgo nIcAnAmavanipatayastaskarasamA; . janA bhraSTA naSTA ahaha kalikAle prabhavati / / 8 / / devamAM devatva rahyuM nathI, tApasI badhA prapaMcanA pUtaLA banatA jAya che, loko mithyAvAdI thatA jAya che, megho bahu ja ochA varase che, nIcajanono prasaMga vadhato jAya che, rAjAo taskara jevA banatA jAya Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. aho! kaLikALano prabhAva vadhI javAthI loko bhraSTa-naSTa thai gayA che. ITa nIcaH zlAdhyapadaM prApya svAminaM hantumicchati mUSako vyAghratAM prApya muniM hantuM gato yathA / / 9 / / uMdara vyAghrapaNAne pAmatAM jema munine haNavA gayo, tema nIcajano UMca padavI pAmIne potAnA svAmIne ja haNavA icche che. lAM naivAkRtiH phalati naiva kulaM ca zIlaM, vidyApi naiva na ca yatnakRtApi sevA / mAni pUrvatapasI haju saSyitAni; . . vAte patti puruSI carthava vRkSA. I10 AkRti, kuLa ke zIla phaLatA nathI, vidyA ke yatnathI karavAmAM Avela sevA paNa phaLatI nathI, paraMtu avasare vRkSonI jema pUrvatapathI saMcela bhAgya ja puruSane phaLe che. 1oll narapatihitakartA dveSyatAM yAti loke, nanahitakartA cate pAthavena ! iti mahati virodhe vartamAne'samAna; nRtinanapalAnAM durtamaH vArthavartA pAchA rAjAno hitakartA lokomAM dveSapAtra thAya che, ane dezano hitakartA rAjAthI jAya che, e rIte asamAna ane mahAn virodha vartamAnamAM thatAM rAjA ane dezanuM kArya karanAra puruSa durlabha che. 11/ nakraH svasthAnamAsAdya gajendramapi karSati / sa eva pracyutaH sthAnA-cchunApi paribhUyate / / 12 / / nakra(jaLajaMtuvizeSa) potAnA sthAnamAM rahetAM garjedrane paNa ghasaDI jAya che, paraMtu te ja potAnA sthAnathI bhraSTa thatAM eka sAmAnya kUtarAthI paNa parAbhava pAme che. - 140 - Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na hi janmani jyeSThatvaM jyeSThatvaM guNa ucyte| guNAd gurutvamAyAti dadhi dugdhaM ghRtaM yathA / / 13 / / janmamAM zreSThatA nathI, paNa guNamAM zreSThatA che. dahIM, dUdha ane dhRtaaguthii 4 gurutva(moTAs)ne pAme cha. // 13 // niHsvo vaSTi zataM zatI daza zataM lakSaM sahasrAdhipo, lakSezaH kSitirAjatAM kSitipatizcakrezatAM vAJchati / cakrezaH surarAjatAM surapatibrahmAspadaM vAJchati; brahmA viSNupadaM hariH zivapadaM tRSNAvadhi ko gataH / / 14 / / nirdhana puruSa sone icche che, sovALo hajArane ane hajAravALo daza hajArane, tathA daza-hajAravALo lAkhane icche che, lakSAdhipati rAjyane ane rAjA cakravartI thavAne icche che, cakravartI iMdrapadane ane iMdra brahmAnI padavIne cAhe che, brahmA viSNunA padane ane viSNu ziva(zaMkara)nA padane icche che, ema tRSNAno koNa pAra pAmI zake? ll14o. nAntakasya priyaH kazci-nna lakSmyAH ko'pi vallabhaH / ___ nApto jarAyAH ko'pyasti yUyaM tadapi susthitAH / / 15 / / yamarAjane koI priya nathI, lakSmIne koi vallabha nathI ane jarAne oI mAta(priya) nathI. ho! to 51 tame susthita ne hI cho. // 15 // nyagrodhe durlabhaM puSpaM, durlabhaM svAtijaM payaH / durlabhaM mAnuSaM janma durlabhaM devadarzanam / / 16 / / . vaTavRkSamAM puSpa durlabha che, svAti nakSatranuM jaLa, mAnuSajanma ane devadarzana-e badhAM paNa durlabha hoya che. ./1lA nidrA mUlamanarthAnAM nidrA zriyovighAtinI / nidrA pramAdajananI nidrA saMsAravardhinI / / 17 / / - 141 15 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidrA-e anarthonuM mUla che, nidrA-lakSmIno nAza karanArI che, nidrApramAdane janma Ape che ane saMsArane vadhAranArI che. ll1ii . nityamitrasamo dehaH svajanAH parvasannibhAH / namaskArasamo jJeyo dharmaH paramabAndhavaH / / 18 / / deha-e nityamitra samAna che, svajano-te parvamitra samAna ane dharmae namaskAramitra samAna parama bAMdhavAnI jema saMkaTomAMthI ugAranAra che. II18. nidAghe santaptaH pracurataratRSNAturamaMnAH, saraH pUrNaM dRSTvA tvaritamupayAtaH karivaraH / tathA paGke magnastaTanikaTavartanyapi yathA; ... na nIraM no tIraM dvayamapiM vinaSTaM vidhivazAt / / 19 / / unALAmAM saMtapta ane atyaMta tRSAtura thayela koI hAthI, pUrNa sarovarane joine tarata tyAM Avyo, ane taTanI pAse rahelA kAdavamAM te evI rIte nimagna thai gayo ke jethI devayoge te nIra ane tIra- baMnethI bhraSTa thayo.I1lI. nAbhiSeko na saMskAraH siMhasya kriyate mRgaiH / vikramArjitasattvasya svayameva mRgendratA / / 20 / / siMhane mRgalAo abhiSeka ke saMskAra karatA nathI, paraMtu parAkramathI prApta thayela sattvane lIdhe tene potAnI meLe ja mRgeMdratA-siMhapaNuM che. 20. nAlikerasamAkArA dRzyante ke'pi sajjanAH / anye tu badarAkArA bahireva manoramAH // 21 // keTalAka sajjano nALIyera samAna jovAmAM Ave che. bAkInA to boranI jema mAtra bahArathI manohara dekhAya che, aMtaramAM ghaNA duSTa hoya che. [21] - 142 - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namanti phalitA. vRkSA namanti vibudhA janAH / zuSkakASThaM ca mUrkhAzca bhajyante na namanti ca / / 22 / / phalita vRkSo ane vibudha jano name che, paraMtu zuSkakASTha ane mUrkhajano bhagna thAya(tapAsatAM bhAMgI paDe che) chatAM namatA nathI. raro nAhaM kAko mahArAja haMso'haM vimale jale / nIcasaGgaprasaGgena mRtyureva na saMzayaH / / 23 / / he mahArAja! huM kAma nathI, paNa nirmaLa sarovaramAM rahenAra haMsa chuM. nIcanA saMgathI avazya maraNa ja thAya che, evI mane have khAtrI thaI. /ra3. na hi me parvatA bhArA na me bhArAzca sAgarAH / kRtaghnAzca mahAbhArA bhArA vizvAsaghAtakAH / / 24 / / pRthvI kahe che ke mane parvatono bhAra lAgato nathI, tema sAgarono paNa bhAra jaNAto nathI. paNa kRtana ane vizvAsaghAtaka e be prakAranA manuSyo ja mane vadhAre bhAre lAge che. ra4o na vinA paravAdena hRSTo bhavatiM durjanaH / kAkaH sarvarasAna pItvA vinA'medhyaM na tRpyati / / 25 / / durjanapuruSa paraniMdA vinA AnaMdita thato nathI, juo kAgaDo sarva rasonuM pAna karatAM paNa viSTA vinA te tRpta thato nathI. ripo nArInunno na kurute kimanAtmavazo naraH / vAtyeritoM dahatyatra pAvakaH pAvanaM vanam // 26 // strIthI prerAine parAdhIna thayela puruSa zuM zuM anartha karato nathI? kAraNake vaMToLIyAthI prerAyela agni pAvana vanane bhasmIbhUta karI de che. A rakA, nirhetukopakArI yo bhRzaM prazamavAnapi / - 143 - Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ luptasaptabhayabhrAnti-rapi pratibhayAnvitaH / / 27 / / je atyaMta prazamavAnuM, nihetuka upakArI ane sAta bhayanI bhrAMtithI je mukta hoya che, te pratibhA(buddhi) yukta hoya che. rA. na dAnena na mAnena na kalAbhiH kulena ca / / etAH kRtAntavatLUrA bhavanti svavazA cazAH // 28 // kRtAMta samAna krUra strIo dAna, mAna, kaLA ke kuLathI svAdhIna karI zakAtI nathI. ra8 na jIvahiMsA nAsatya-bhASA na stainyamaithune / naM parigrahavaiyagyaM yeSAM te munipuGgavAH / / 29 / / jeo jIvahiMsA, asatya, corI, maithuna ane parigrahathI mukta che, te ja mahAtmAo gaNAya che. paralo '. na premadhAma vanitA na nitAntapuSTA, lakSmyo na lakSaNalasadvapuSastanUjAH / no vA nirantarahRdaH suhRdaH kadAci vAva vipatitAM navAjUne sArUvAra narakarUpa aMdhakRpamAM paDatAM prANIone premapAtra vanitA AlaMbanarUpa thatI nathI, agaNita lakSmI ke sArA lakSaNavALA putro paNa AlaMbanarUpa thatA nathI, temaja eka hRdayavALA mitro paNa koivAra AlaMbanarUpa thatA nathI(eka dharma vinA koI AlaMbanarUpa thatuM nathI). Alsoil nibaddhaM prAgbhave karma jantunA yacchubhAzubham / prabhUyante niroDhuM ta-dvipAkaM nAkino'pi na // 31 // pUrvabhavamAM jaMtue je zubhAzubha karma bAMdhela che, teno vipAka aTakAvavAne devatAo paNa samartha thai zakatA nathI. 31// nivize vAyuvivaze vahnau jakSimi vA viSam / - 144 - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +8 priye nihvAvi chittvA zItaM jImnAmi no punaH ||rUra|| vAyuthI uchaLatA agnimAM huM paDIza, viSabhakSaNa karIza ane jIbha chedIne maraNa pAmIza, paraMtu zIlano lopa kadApi karanAra nathI. II32 // . na hi svagRhavidyAyAM ziSyAH prAyeNa sAdarAH / svarUpAyAmapi svIya- kAminyAM kAmukA iva / / 33 / / potAnI strI rUpavatI chatAM kAmIpurUSo jema parastrImAM Asakta rahe che, tema potAnI gRhavidyAmAM prAyaH ziSyo Adararahita hoya che. II33 // na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM iha lokasukhaM paralokahitam / varakIrtikaraM naradevanataM zramaNatvamidaM ramaNIyataram ||34|| aho ! jyAM rAjabhaya ke corabhaya nathI, jethI A lokamAM sukha ane paralokamAM hita thAya che, je zreSTha kIrtine utpanna karanAra che ane jene devo tathA manuSyo name che, evuM zramaNatva-sAdhupaNuM atyaMta ramaNIya grahaNa karavA yogya che. / / 34 / / nirdayatvamahaGkAra - stRSNA karkazabhASaNam / nIcapAtrapriyatvaM ca paJca zrIsahacAriNaH / / 35 / / nirdayatA, ahaMkAra, tRSNA, kaThorabhASaNa ane nIcapAtranI priyatA-e pAMca doSo lakSmInA sahacArI sarvadA sAthe ja rahe che. 35 'nayena netA vinayena ziSyaH zIlena liGgI prazamena sAdhuH / jIvena dehaH sukRtena dehI vittena gehI rahito na kiJcit rUdA nyAyathI netA, vinayathI ziSya, zIlathI saMnyAsI(brahmacArI), prazamathI sAdhu, jIvathI deha, sukRtathI AtmA, ane dhanathI gRhastha zobhe che, paNa jo teo e guNo vinAnA hoya to kaMI paNa kAmanA nathI. II36 na dAtuM nopabhoktuM vA zaknoti kRpaNaH zriyam / 145 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM tu spRzati hastena napuMsaka iva striyam // 37 // kRpaNa potAnI lakSmI bhogavI zakato nathI, tema te dAna paNa karI zakato nathI, paraMtu te napuMsaka jema strIne hAthathI sparza kare che tema mAtra teno hastathI sparza karyA kare che.(gaNyA kare che.) 37 navaguptisanAthena brahmacaryeNa bhUSitAH / . dantazodhanamAtre'pi parasve vigataspRhAH // 38 // jeo nava guptiyukta brahmacaryathI vibhUSita hoya che, jeo daMtazodhana nimitte najIvI jevI paravastumAM paNa spRhA rAkhatA nathI; teo ja munirAja che. ll38. naiva strINAM priyaH ko'pi na cADhyo na ca rUpavAn / gAvastRNamivAraNye AkAGkSante navaM navam // 39 // strIone dhanavAnuM ke rUpavAnuM koi paNa priya na hoya, teo navA navA puruSane icchatI jAya che, jema jaMgalamAM caratI gAya navA navA ghAsane Icche che. IkalA. na kASThe vidyate devo na zilAyAM na kardame / bhAveSu vidyate deva-stasmAd bhAvo hi kAraNam / / 4 / / kASTha, pASANa ke kAdavamAM kaMi deva nathI, paNa deva to bhAvamAM ja che, mATe sadgati meLavavAnuM bhAva e ja mukhya kAraNa che. kaoll na sadadhAH kazAghAtaM na siMho ghanagarjitam / parairaGgulinirdezaM na sahante manasvinaH // 41 // nAmIco azva cAbukanA prahAra tathA siMha meghanA garjAravane sahana karato nathI, tema sujJajano anyanA aMgulinirdezane sahana karatA nathI. Il41 nadItaTeSu ye vRkSA yA ca nArI nirAzrayA / mantrihInAzca rAjAno na bhavanti cirAyuSaH // 42 // - 143 ha+ Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIkinArAparanA vRkSo, nirAdhAra strI ane pradhAna vinAnA rAjAonuM rAjya e dIrdhAyuSI thaI zakatA nathI. I4ro na vinA madhumAsena antaraM pikkaakyoH| vasanta ra punaH prAte sUvaH vAvaH pi piH rUA. vasaMta vinA koyala ane kAgaDAnuM aMtara jANI zakAtuM nathI, paNa jyAre vasaMtaRtu Ave che, tyAre koyala te koyala ane kAga te kAga-e bheda dekhAI Ave che. 43 nAsti kAmasamo vyAdhi-nAsti krodhasamo'nalaH / nAstyajJAnasamaM duHkhaM nAsti mohasamo ripuH // 44 // kAma samAna vyAdhi nathI, krodha samAna agni nathI, ajJAna samAna du:kha nathI ane moha samAna koi zatru nathI. 44 nRpasya cittaM kRpaNasya vittaM manorathaM mAnasadurjanaM ca / striyazcaritraM puruSasya bhAgyaM devo na jAnAti kuto manuSyaH . rAjAnuM citta, kRpaNanuM dhana, manoratha, durjananI duSTatA, strInuM caritra ane puruSanuM bhAgya-e deva paNa na jANI zake, to manuSya kyAMthI jANI zake? I4pA : 'narANAM nApito dhUrtaH pakSiNAM caiva vAyasaH / catuSpadAM zRgAlastu striyAM dhUrtA ca mAlinI // 46 // puruSomAM hajAma dhUrta, pakSIomAM kAga dhUrta, pazuomAM zugAla pUrNa - ane strIomAM mAlaNane dhUrta kahela che. I4kA nirdhanAnAmanAthAnAM pIDitAnAM niyogibhiH / vairibhizcAbhibhUtAnAM sarveSAM zaraNaM nRpaH / / 47 / / nirdhana, anAtha, adhikArIjanothI trAsa pAmela tathA verIothI parAbhava - 147 urdU Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmela e badhAne rAjA ja zaraNa hoya che. jo nakSatrabhUSaNaM candro nArINAM bhUSaNaM patiH / pRthivIbhUSaNaM rAjA vidyA sarvasya bhUSaNam / / 4 / / nakSatranuM bhUSaNa caMdra che, strIonuM bhUSaNa pati che, rAjA pRthivInuM bhUSaNa che ane vidyA e sarvanuM bhUSaNa che. 48 na ca vidyAsamo bandhu-na ca vyAdhisamo ripuH / na saujanyasamo sneho na ca daivAtparaM balam / / 49 / / vidyA samAna baMdhu nathI, vyAdhi samAna zatru nathI, saujanya samAna sneha nathI ane deva samAna itara baLa nathI. I49 - - - na dhyAtaM padamIzvarasya vidhivatsaMsAravicchittaye; svargadvArakapATapATanapaTurdho'pi nopArjitaH / nArIpInapayodharoruyugalaM svapne'pi. nAliGgitaM; mAtuH kevalameva yauvanavanacchede kuThArA vayam // 50 // saMsArano uccheda karavA vidhipUrvaka IzvarapadanuM paNa dhyAna na dharyuM, svarganA dvAra ughADavAmAM samartha evA dharmanuM paNa upArjana na karyuM, temaja strInA pIna stana tathA uruyugalanuM svapnamAM paNa AliMgana na karyuM, tethI ame kevala mAtAnA yauvanarUpa vanane chedavAmAM mAtra kuThArarUpa ja thayA.5oll nabhobhUSA pUSA kamalavanabhUSA madhukaro, vacobhUSA satyaM varavibhavabhUSA vitaraNam / manobhUSA maitrI madhusamayabhUSA manasijaH; ___ sadobhUSA sUktiH sakalaguNabhUSA ca vinayaH / / 51 / / AkAzanuM bhUSaNa sUrya che, kamaLavananuM bhUSaNa madhukara che, vacananuM bhUSaNa satya che, mananuM bhUSaNa maMtrI, vasaMtasamayanuM bhUSaNa kAmadeva, suvacana e sabhAnuM bhUSaNa che ane vinaya e badhA guNonuM bhUSaNa che. II51TI - 148 - Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na nimittadviSAM kSemo nAyurvaidyakavidviSAm / gurudviSAM na hi jJAnaM na muktirdevavidviSAm / / 52 / / kaMI paNa nimittane laine dveSa karanArAone kuzaLa na hoya, vedyo para dveSa karanArAo alpAyuSI hoya, gurunA dveSIone jJAna na maLe ane devanA dveSIone mokSanI prApti na thAya. 52 // nirdantaH karaTI hayo gatajavazcandraM vinA zarvarI nirgaMdhaM kusumaM saro gatajalaM chAyAvihInastaruH / sUpo nirlavaNaH suto gataguNazcAritrahIno yatinirdevaM bhuvanaM na rAjati tathA dharmaM vinA mAnavaH / / 53 / / haMta vinAnI hastI, vega vinAno azva, yaMdra vinAnI rAtri, gaMdha vinAnuM puSpa, jaLa vinAnuM sarovara, chAyA vinAnuM vRkSa, lavaNa vinAnuM bhojana, vinaya vinAno putra, cAritrahIna yati, ane deva vinAnuM jema maMdira na zobhe tema dharma vinA manuSya zobhato nathI. 53 // nirlepo niSkalaH zuddho niSpanno'tyantanirvRtaH / nirvikalpazca siddhAtmA paramAtmati varNitaH / / 54 / / nirdoSa, niSkula, zuddha, saMpUrNa, atyaMta nirvRta, nirviDapa bhane siddhAtmA, A vizeSazoyukta paramAtmA he che. // 54 // niHzeSakSatranakSatra - cakre cakrezvaraH zriyA / yaccandramAyitaM dhatte taddharmasya vijRmbhitam / / 55 / / samasta kSatriyorUpa nakSatronA samUhamAM lakSmIthI je cakravartI caMdramApaNAne dhArA Dare che, te dharmanuM ina sabha4. // 55 // niSkalaH kukalatreNa militaH syAnmahAnapi / kalAhInaH kuhUyoge kiM na rAjApi jAyate / / 56 / / mahAn puruSa paNa naThArI strInA yoge kaLArahita bane che. juo, 149 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAvAsyAnA yoge caMdramA paNa kaLAhIna thaI jAya che. pA nizcalaH snehalaH ko'tra kaH prakAzo nirantaraH / ko vA sarvottamo lAbhaH kiJca rUpamavisrasam ||57 / / nizcalaH snehalo dharma-zcitprakAzo nirantaraH / vidyA sarvottamo lAbhaH zIlaM rUpamavisrasam / / 58 / / A jagatamAM nizcala sneha kyo? niraMtarano prakAza kyo? saMrva karatAM uttama lAbha kyo ane abhaMgarUpa kyuM? enA uttaramAM jaNAve che kenizcaLa snehI-te dharma, niraMtara prakAza-te jJAna, sarvottama lAbha-te vidyA ane abhaMgarUpa-te zIla che. 57. 58 // nizcitaM puNyavAnasmi yatprApaM tava darzanam / tvAM hyapuNyA na vIkSante kauzikA iva bhAskaram / / 59 / / he bhagavan ! huM ApanuM darzana pAmyo, tethI avazya puNyavAna chuM. kAraNake ghuvaDa jema sUryane na joI zake, tema puNyahInajano Apane joI zakatA nathI. pA na jalpatAmapi tathA bhiye mamaM nRNAmRNam 1 ajalpato'pi devasyA - nantasaMsArakRdyathA / / 60 / / na bolatA paNa anaMtasaMsArane vadhAranAra evA devAnA RNathI mane jeTalo bhaya che, teTalo bhaya sAme AvIne bolatA evA manuSyonA RNathI nathI. IIsoll nArI mRduH sukhaM nindyA nipuNairna punaH pumAn / himo dahati vRntAkI yathA na tu tathA vaTam / / 61 / / nipuNajano jema komaLa evI strInI sukhe niMdA kare che, paNa tevI rIte puruSanI niMdA karatA nathI, kAraNake hima rIMgaNIne jema bALI zake che, tema vaTavRkSane bALI zakato nathI. II61 nAyaM prayAti vikRtiM viraso na yaH syAM 150 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na kSIyate bahujanainitarAM nipItaH / jADyaM nihanti rucimeti karoti tRpti; nUnaM sumAhitarasIDanyarAtizAthI TodarA je kadApi vikRtine pAmato nathI, je virasa thato nathI, bahujano atyaMta jenuM pAna kare, chatAM je kadApi kSIyamANa thato nathI, je jaDatAne dUra kare che, sahune pasaMda paDe che ane je saMpUrNa tRptine pamADe che, tethI subhASitarasa kharekhara! anya sarvaraso karatAM utkRSTa che. IkarA namo namaH kAvyarasAya tasmai niSiktamantaHpRSatApi yasya / suvarNatAM vaktramupaiti sAdhorduvarNatAM yAti ca durjanasya / / 3 / / te kAvyarasane vAraMvAra namaskAra thAo ke jenA eka biMdumAtrathI je aMtara Addha thayela hoya to sAdhupuruSanuM mukha suvarNatAne pAme che ane durjanapuruSanuM mukha durvaNatAne pAme che. nirguNeSvapi sattveSu dayAM kurvanti sAdhavaH / na hi saMharate jyotsnAM candrazcANDAlavezmasu // 64 / / sapuruSo, nirguNI prANIo para paNa dayA kare che, kAraNake caMdramA potAnI jyotsanA(cAMdanI) caMDAlanA makAna parathI kAMi saMharI leto nathI. [64i na yatnakoTizatakai-rapi duSTaH sudhIrbhavet / kiM mardito'pi kastUryAM lasuno yAti saurabham / / 5 / / seMkaDo ke koTi yatno karavAmAM Ave, to paNa duSTa kadApi sujJa thato nathI. lasaNane kasturI sAthe mardana karIe, to paNa tenAmAM kasturInI suvAsa AvatI ja nathI. kapA na vittaM darzayetprAjJaH kasyacitsvalpamapyaho / munerapi yatastasya darzanAccalate manaH // 66 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sujJapuruSe koine svalpa paNa dhana batAvavuM nahi, kAraNake temAM evuM kAMi vIjaLI baLa che ke tene jotAM muninuM mana paNa calAyamAna thAya che. pADavA na narasya naro dAso dAsazcArthasya bhUpate ! / gauravaM lAghavaM vApi dhanAdhananibandhanam / / 67 // he rAjana! manuSya manuSyanA dAsa nathI, paraMtu te dhananA dAsa che. gaurava ane lAghava prApta thayuM te dhana ane nirdhanatAnuM ja kAraNa che. yoganAM phUra vadhyamAnastha tRMyA , santuSyasya karaprApte'pyarthe bhavati nAdaraH / / 68 // je mANasa tRSNathI pIDAya che, tene so yojana yalsa dUra naza, ane saMtuSTa puruSane dravya potAnA hAthamAM prApta thayA chatAM temAM teno Adara hoto nathI. 18 nAstyanyA tRSNayA tulyA kApi strI subhagA kvcit| yA prANAnapi muSNantI bhavatyevAdhikaM priyA / / 69 // . aho! A jagatamAM tRSNA samAna anya koI saubhAgyavatI strI bhAgye ja haze. kAraNake je prANone haraNa kare che, chatAM lokone te adhika adhika priya thatI jAya che. AvA nirutsAhaM nirAnandaM nirvIryamarinandanam / mA sma sImantinI kAci-jjanayetputramIdRzam / / 70 // jananI! utsAharahita, AnaMdarahita, nirvIrya ane zatruone AnaMda pamADanAra evA koI putrane janma ApIza nahi. Iloil na tathA zazI na salilaM na candanaraso na shiitlcchaayaa| AlAdayati puruSaM yathA hi madhurAkSarA vANI / / 71 / / jevI rIte puruSane madhurAkSarayukta vANI AnaMda pamADe che, tema caMdramA, - 15ra >> Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaLa, caMdanarasa ke zItala chAyA AnaMda pamADI zakatI nathI. 71 narasyAbharaNaM rUpaM, rUpasyAbharaNaM guNaH / guNasyAbharaNaM jJAnaM jJAnasyAbharaNaM kSamA / / 72 / / puruSanuM rUpa-e enA AbharaNa samAna che, rUpanuM AbharaNa guNa che, guNanuM AbharaNa jJAna che, ane jJAnanuM AbharaNa kSamA che. ll72 na cauracoryaM na ca rAjahAryaM na bhrAtubhAjyaM na ca bhaarkaarii| vyaye kRte vardhata eva nityaM vidyAdhanaM sarvadhanapradhAnam / / 73 / jene cora corI zakato nathI, rAjA haraNa karI zakato nathI, jemAMthI bhAio bhAga paDAvI zakatA nathI, je leza paNa bhAra na kare ane jeno vyaya karavA jatAM vadhyA kare che evuM vidyArUpa dhana te sarva prakAranA dhana karatAM zreSTha che. 73 na durjanaH sajjanatAmupaiti bahuprakArairapi sevyamAnaH / bhUyo'pi siktaH payasA ghRtena na nimbavRkSo madhuratvameti * TI74 aneka prakAre tenI sevA karyA chatAM durjana puruSa kadApi sajjanatAne dhAraNa karato nathI. bhale vAraMvAra dUdha ke vRtathI sicana karavAmAM Ave, tathApi niMbavRkSa kadApi madhurapaNAne pAmatuM nathI. 74l. nAhaM svargaphalopabhogatRSito nAbhyarthitastvaM mayA, santuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho ! na yuktaM tava / svarga yAnti yadi tvayA vinihatA yajJe dhruvaM prANino; yajJaM kiM na karoSi mAtRpitRbhiH putraistathA bAndhavaiH / / 75 / / he rAjanuM! huM svarganuM sukha bhogavavAne icchatura nathI, temaja meM te bAbatane mATe tArI pAse kaMi prArthanA paNa karI nathI, vaLI he sajjana! niraMtara tRNabhakSaNa karavAthI ame saMtuSTa rahIe chIe mATe tane Ama Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM yogya nathI. (yajJamAM amane homavA te yogya nathI) vaLI yajJamAM marAyelA prANIo jo avazya svarge ja jatA hoya, to tuM tArA mA-bApa, putro tathA bAMdhavono yajJa kema karato nathI. II75mA na dviSanti na yAcante paranindAM na kurvate / anAhUtA na cAyAnti tenAzmAno'pi devatAH / / 76 / / je koInI upara dveSa karatA nathI, koInI pAse je kaMI mAMgatA nathI, paraniMdA je karatA nathI ane bolAvyA vinA je AvatA nathI, tethI te pASANo(paththarAo) paNa deva kahevAya che(manAya che). liGaGA nRNAM dhuri sa evaiko yaH kazcittyAgapANinA / nirmArSTi prArthanApAMsu-dhUsaraM mukhamarthinAm / / 77 / / jagatamAM sarva puruSo karatAM agresara te ja eka puruSa che, ke je potAnA dAna devAnA hAthathI, prArthanArUpa dhULathI kaMIka jhAMkhA thayela yAcakonA mukhane sApha kare che. IIeell 154 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa pade pade nidhAnAni yojane rasakUpikA / bhAgyahInA na pazyanti bahuratnA vasundharA / / 1 / / pagale pagale nidhAno hoya che, ane yojane yojane rasakuMpikA hoya che, paNa bhAgyahInajano te joI zakatA nathI, kAraNake bahuratnA vasuMdharA kahevAya che. 1 prathame nArjitA vidyA dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjito dharma-caturthe kiM kariSyati // 2 // jeNe prathama yamAM vidyA meLavI nathI, bIjI avasthAmAM dhana meLavyuM nathI ane trIjI avasthAmAM dharma meLavyo nathI, te cothI avasthAmAM zuM karavAno hato ? (traNamAMthI eke nahi thaze) rA pratyakSe guravaH stutyAH parokSe mitrabAndhavAH / karmAnte dAsabhRtyAzca putrAnaiva mRtAH striyaH // 3 // gurumahArAjanI temanI sAme pratyakSa stuti karavI, mitra ke bAMdhavonI parokSa eTale temanI gerahAjarImAM stuti karavI, dAsa ke sevakonI kArya pUrNa thaye stuti karavI. putranA kAryanI kyAreya stuti na karavI ane strIonI temanA maraNa pachI ja stuti karavI. // 3 // + 155 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpairapi na yoddhavyaM kiM punarnizitaiH zaraiH / yuddhe vijayasandehaH pradhAnapuruSakSayaH // 4 // phUlothI paNa yuddha na karavuM, to pachI tIkSNa bANothI to yuddha thaI ja kema zake? kAraNake yuddhamAM vijayano to saMdeha hoya che, paNa temAM pradhAna puruSono kSaya to thAya ja che. jo paNDito'pi varaM zatru-rna mUryo hitakArakaH / ..' vAnareNa hato rAjA vipracaureNa rakSitaH / / 5 / / ... paMDita zatru paNa sAro ane mUrkha hita karanAra paNa sAro nahi. juo, zAstramAM vAta che ke vAnare rAjAno nAza karyo ane carabrAhmaNe tene bacAvyo. paNa pramadA madirA lakSmI-vijJeyA trividhA surA / dRSTaivonmAdayatyekA pItA cAnyAtisaJcayAt // 6 // strI, madirA(dArU) ane lakSmI ema traNa prakAre surA(dArU) kahela che. prathama mAtra jovAthI ja unmAda upajAve che, bIjI pAna karavAthI ane trIjI atisaMcayathI unmAda upajAve che. kAma paradAraM paradravyaM paravAdaM parasya ca / parihAsaM guroH sthAne cApalyaM ca vivarjayet / / 7 // parastrI, padravya, paraniMdA ane paraparihAsa tathA gurunI AgaLa cApalya-eno sadA tyAga karavo. tenA putraprayojanA dArAH putraH piNDaprayojanam / hitaprayojanaM mitraM dhanaM sarvaprayojanam / / 8 // saMtati(putra)nI khAtara strI karavAmAM Ave che, piMDanI khAtara putranI jarUra che, hitanI khAtara mitranI jarUra che ane sarva kAryonI khAtara dhananI jarUra che. to - 153 - Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdapAnAM bhayaM vAtAt padmAnAM zizirAd bhayam / parvatAnAM bhayaM vajrA-tsAdhUnAM durjanAd bhayam // 9 // vRkSAne vAyuthI bhaya rahe che, kamaLone zItaRtu-himathI bhaya rahe che, parvatone vajathI ane sAdhuone durjanathI bhaya rahe che. parIkSaNIyo yatnena svabhAvo netare guNAH / vyatItya hi guNAn sarvAn svabhAvo mUni vartate / / 10 / / barAbara yatnapUrvaka svabhAvanI ja parIkSA karavAnI jarUra che, anya guNonI parIkSA karavAnI jarUra nathI, kAraNake badhA guNone oLaMgIne svabhAva magajamAM rahe che. 1oll paropakArAya na kIrtaye na na prItaye no sukRtAya lkssmiiH| sukhAya noktaM nijabAndhavAnAM dyUtAd hRtA kevalapAtakAya jugArathI grahaNa karela lakSmI paropakAramAM kAma AvatI nathI, tenAthI kIrtino lAbha thato nathI, prIti ke sukRtamAM paNa te kAma AvatI nathI temaja potAnA svajana saMbaMdhIonA sukha nimitte paNa teno upayoga thai zakto nathI, paraMtu mAtra te pAtakanA nimite ja thAya che. ll11// patraM naiva yaMdA karIraviTape doSo vasantasya kiM, nolUkena vilokyate yadi divA sUryasya kiM dUSaNam / dhArA naiva patanti cAtakamukhe meghasya kiM dUSaNaM; yad dhAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM tanmArjituM kaH kSamaH / / 12 / / - keraDAnA vRkSamAM mULathI patra ja na thAya temAM vasaMtaRtuno zo doSa? ghuvaDa pakSI divase joi na zake temAM sUryano zo doSa? cAtakanA mukhamAM dhArA na paDe temAM meghano zo doSa? vidhAtAe potAnA lalATapara je lekha lakhyA che tene bhuMsADavAne koNa samartha che? I/1rI - 157 * Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pibanti nadyaH svayameva nAmbhaH, svayaM na khAdanti phalAni vRkSAH / nAdanti zasyaM khalu vArivAhAH; paropakArAya satAM vimUtayaH rUA . nadIo pote kaMi pANI pItI nathI, vRkSo pote potAnA phaLo khAtA nathI, ane jaladharo pote(dhAnya) molanuM bhakSaNa karatA nathI, tema sajjanonI samRddhi mAtra paropakAra nimitte ja hoya che. 13 . . pAtre dharmanibandhanaM parajane prodyaddayAkhyApakaM, mitre prItivivardhanaM ripujane vairApahArakSamam / bhRtye bhaktibharAvahaM narapatau sanmAnapUjApradaM; ... bhaTTAdau ca yazaskaraM vitaraNaM na kvApyaho niSphalam / / 14 / / aho!dAna kyAreya kyAM niSphaLa thatuM ja nathI. juo, supAtre ApavAthI te dharmanuM hetubhUta thAya che, parajanane ApavAthI dayAne sUcavanAra bane che, mitrane ApatAM prItimAM vadhAro karAve che, zatrujanone ApavAthI verabhAvane zAMta kare che, cAkarane ApatAM te adhika bhaktizAlI bane che, rAjAne ApatAM sanmAnane apAve che, ane bhATa vigerene ApavAthI yazane vistAre che, ema sarvatra phaLIbhUta ja thAya che. II14mA prAtarmUtrapurISAbhyAM madhyAhna kSutpipAsayA / tRptAH kAmena bAdhyante prANino nizi nidrayA / / 15 / / prANIo prabhAte maLa-mUtrathI tathA bapore kSudhA-tRSAthI bAdhita thAya che, vaLI tRpta thatAM rAtre kAma ane nidrAthI bAdhita thAya che. ll1po parokSe kAryahantAraM pratyakSe priyavAdinam / varjayettAdRzaM mitraM viSakumbhaM payomukham / / 16 / / . pratyakSa priya bolanAra ane parokSamAM kAryano dhvaMsa karanAra evA te mukhapara dudha bharela ane aMdara viSathI bharela ghaDA samAna mitrano sarvathA - 158 - Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUrathI ja tyAga karavo yogya che. 16 // pApAnnivArayatiM yojayate hitAya, gRhyaM nigUhati guNAn prakaTIkaroti / ApadgataM ca na jahAti dadAti kAle; sanmitralakSaNamidaM pravadanti santaH / / 17 / / je pApathI aTakAve che, hitamAM niyukta kare che, guhyane chupAve che, guNone pragaTa kare che, Apatti vakhate kadApi je taje nahi ane avasara Ave je madada Ape che, e pramANe saMtajanoe sanmitranA lakSaNo kahyA 99.111011 paraiH proktA guNA yasya nirguNo'pi guNI bhavet / indro'pi laghutAM yAti svayaM prakhyApitairguNaiH / / 18 / / jenA anyajano guNa gAya, te kadAca nirguNI hoya, chatAM paNa guNI gaNAya che, kAraNake iMdra paNa jo potAnA guNo pote gAvA bese, to te laghutAne pAMbhe che. // 18 // paropakArazUnyasya dhigmanuSyasya jIvitam / dhanyAste pazavo yeSAM carmApyupakaroti hi / / 19 / / paropakAra vinAnA manuSyanA jIvitane dhikkAra che. aho! pazuo paNa dhanya che ke jemanuM cAmaDuM paNa lokonA upayogamAM Ave che. / / 19 / / pUjyapUjA dayA dAnaM tIrthayAtrA japastapaH / zrutaM paropakArazca martyajanmaphalASTakam // 20 // pUbhyaThanonI cUbha eM2vI, ghyA pANavI, chAna DavuM, tIrthayAtrA ravI, japa, tapa, zAstrazravaNa tathA paropakAra-e manuSyajanmanA aSTa phaLo che||20|| pitA yogAbhyAso viSayaviratiH sA ca jananI, vivekaH saudaryaH pratidinamanIhA ca bhaginI / - 159 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyA kSAntiH putro vinaya upakAraH priyasuhRt; sahAyo vairAgyaM gRhamupazamo yasya sa sukhI / / 21 // jene yogAbhyAsarUpa pitA che, viSayaviratirUpa jene mAtA che, vivekarUpa jene bhrAtA che, niraMtaranI anicchArUpa jene bhaginI che, kSamArUpa patnI che, vinayarUpa jene putra che, para upakArarUpa jene priya mitra che, vairAgyarUpa jene sahAya che ane upazamarUpa jene bhavana che, te ja mahAtmA parama sukhI che. 21 praharadvayamArge'pi narAH kurvanti zambalam / na kurvanti paratrArthe varSakoTIprayANake / / 22 / aho! juo to kharA ke be pahoranI musApharI karavA jatAM puruSo bhAtAnI goThavaNa kare che, ane paralokasaMbaMdhI koTI varSonA prayANamAM paNa puNyarUpa bhAtA mATe kALajI rAkhatA nathI. / / 22 / / pramAdaH paramadveSI pramAdaH paramaM viSam / pramAdo muktipUrdasyuH pramAdo narakAlayaH / / 23 / / pramAda-e parama zatru che, pramAda-e tIvra viSa che, pramAda-e muktinagarInA corarUpa che, ane pramAda e narakanuM sthAna che. II23 / / pumAnatyantamedhAvI trayANAM phalamaznute / alpAyuranapatyo vA daridro vA na saMzayaH // 24 // atyaMta dhImAn(buddhizALI) puruSa, alpa AyuSyavALo, saMtAnarahita athavA to daridra e traNanuM avazya phaLa bhogave che. 24 pRthvyaptejomarudrUNAM jIvAn zraddadhmahe katham / pratyakSAdipramANAnA - magamyAn vyomapuSpavat / / 25 / / pRthvI, ap, tejas, vAyu ane vanaspati-e vigeremAM jIvo che, ema amArAthI kema mAnI zakAya? kAraNake pratyakSAdi pramANone te agamya hovAthI AkAzapuSpa samAna che, ema nAstikajano kahe che. II25 // 130 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpoccayaH payaH krIDA dolA strI nATyagItayaH / / hAsyaM kautukitA ceti yauvanadroH phalAvalI // 26 // puSpo cUMTavA, jaLakrIDA karavI, dolA(hIMDoLA), strIvilAsa, nATaka, gIta, hAsya ane kautukapaNuM-e yovanarUpa vRkSanA phaLo che. raDA paraM karomi kiM nArI-vAgdAkSiNyaniyantritaH / suvRtto'pi gale baddhaH strIbhiH kSipto'vaTe ghaTaH / / 27 / / aho! zuM karuM ke strInA vacanadAkSiNyathI huM niyaMtrita(baddha) thaI gayo chuM. jema ghaDo suvRtta(goLAkAra) hoya, chatAM strIo tenA gaLAmAM doraDI bAMdhIne tene kuvAmAM nAkhe che. ll pitrAdiSu prarUDhasya snehasyApi na durghaTam / dhAnyavaddalanaM yatra strIgharaTTaH sa nUtanaH / / 28 / / aho! A to strIrUpa gharaTTa(ghaMTI) koI vicitra prakArano ja che, ke jemAM mAtApitAdikano sneha paNa dhAnyanI jema satvara dalita thaI jAya che. 28 ' . . . parasparaM virodhinyo yAsAM ciMttavacaHkriyAH / tAsu lobhAbhibhUtAsu vizrambhaH zambhIlISu kaH // 29 // jemanI mana, vacana-ane kAyAnI kriyAo paNa paraspara virodhI(bhinna) che evI lobhathI parAbhUta thayela kuTaNI jevI strIomAM vizvAsa kevo? ra9 parArthekadhiyo dhanyA madhyAstu svArthasAdhakAH / na parArthaM na ca svArthaM sAdhayantyadhamAH punaH / / 30 / / jeo sadA paropakAra karavAmAM ja tatpara che teo dhanya che, madhyamapuruSo svArtha sAdhavAne tatpara hoya che, ane adhamapuruSo paramArtha ke svArtha kaMI paNa sAdhI zakatA nathI. IIuol. - 111 * Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ****** priye mama na vizvAsaH ko'pi kAlasya rakSasaH / krIDAkandukavadyasya pAtotpAtarato raviH // 31 // he priye! mane kAlarUpa rAkSasano jarA paNa vizvAsa nathI. kemake sUrya enI pAse khelavAnA daDAnI jema kudyA kare che. 113911 preyaH prAptimanorathaH khalu ratho hArdaM balaM zambalaM, tRSNA dIpadharA puraH pracalitotkaNThA sakhI pArzvataH saubhAgyapramadaH pradattazakuno doSAzca sampreSakA; mArgajJaH smara eva pukhitazarastasyAH prayANe'bhavat / / 32 / / aho! je kulaTA strI hoya che, tene potAnA jAranI prAptinA manoratharUpa ratha hoya che, aMtaranuM baLa-jenuM bhAtuM hoya che, tRSNA jenI AgaLa AgaLa dIpaka dharanArI hoya che, ame baMne bAju utkaMThArUpa sakhI jenI sAthe cAle che, saubhAgyano saMmada jene zakuna batAvanAra hoya che, doSo jene mokalanAra hoya che, ane bANa sajja karIne kAmadeva jenI sAthe mArganA bhomIyo banIne cAle che-AvA saMyogathI vyabhicAriNI strI potAnA iSTa sthAna tarapha prayANa kare che. 32 / / prajAnAM dharmaSaDbhAgo rAjJo bhavati rakSituH / adharmasyApi SaDbhAgo jAyate yo na rakSati // 33 // prajAnuM rakSaNa karanAra rAjAne prajAnA dharmano chaThTho bhAga maLe che, tema jo rakSA na kare, to tene adharmano paNa chaThTho bhAga maLe che. II33 / / pagumandhaM ca kubjaM ca kuSTAGgaM vyAdhipIDitamM / Apatsu ca gataM nAthaM na tyajet sA mahAsatI / / 34 / / * potAno pati kadAca pAMgaLo hoya, AMdhaLo hoya, kubaLo ke koDhIyo hoya, vyAdhithI pIDAto hoya, ApattimAM AvI paDyo hoya-evA paNa potAnA dhaNIno je strI tyAga ke anAdara na kare-te mahAsatI jANavI. / / 34 / / 132 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA rakSati kaumAre bhartA rakSati yauvane / putrAzca sthavire bhAve na strI svAtantryamarhati // 35 // kaumAra-avasthAmAM pitA jenuM rakSaNa karanAra hoya che, yauvanavayamAM pati jenuM rakSaNa kare che, ane vRddhapaNAmAM putro jenI rakSA kare che, paNa strI kadApi svataMtratAne yogya nathI. rUpA! pUgIphalAni patrANi rAjahaMsAsturaGgamAH / sthAnabhraSTA na zobhante siMhAH satpuruSA gajAH // 36 // pUgIphaLo(sopArI), pAMdaDA, rAjahaMso, azvo, siMho, sapuruSo ane hAthIo, e sthAnathI bhraSTa thayA pachI zobhA pAmatA nathI. ll3DA prApya ratnatrayaM putraH saMyamazrIsamanvitaH / kiM dUrAdahamAyAto na jAto bhavato mude // 37 / / ratnatraya(jJAna, darzana ane cAritra)ne prApta karIne saMyama-lakamIthI saMyukta thayela huM tamAro putra dUrathI AvyA chatAM tamArA harSanimitte na thayo. 37 * prayANe'pyalpakAlIne janAH kurvanti sUtraNAm / paralokaprayANe kiM nizcintA hanta jantavaH // 38 // alpakALanA prayANa mATe paNa loko taiyArI kare(vicAra kare) che, to paralokanA prayANa mATe teo nizcita thaI beThA che, te AzcaryanI vAta che. li38 paJcendriyahayA lolAH prakRtyA durmadA api / tyAjitA guruvAgvalgAbhiyogAttena cApalam / / 39 / / svabhAve capaLa ane durmada chatAM teNe paMceMdriyarUpa azvone guruvANIrUpa cAbukanA prayogathI cAlatArahita karyA. 39 prakRtyA nimnagaM vAri prakRtyA caJcalaH kapiH / bhavanti viSayAsaktAH prakRtyaiva zarIriNaH / / 4 / / - 163 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANI svabhAve jema nIce gamana karanAra hoya che, ane vAnara svabhAve jema capaLa hoya che, tema prANIo svabhAvathI ja viSayAsakta hoya che. Idoll paJcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadaza bhedaH // 41 // pAMca AzravothI virAma pAmavuM, pAMca iMdriyono nigraha kera, cAra kaSAyono jaya karavo ane traNa daMDathI viramavuM-e rIte saMyamanA sattara bheda thAya che. I41 prastAvasadRzaM vAkyaM sadbhAvasadRzaM priyam / AtmazaktisamaM kopaM yo jAnAti sa paNDitaH // 42 // . avasarane ucita vAkya je jANe che, sadbhAvane ucita priya che. jANe ane Atmazaktine ucita kopane je jANe che, te paMDita samajavo. 42 pRthivyAM trINi ratnAni jalamannaM subhASitam / mUDhaiH pASANakhaNDeSu ratnasajJA nivezitA / / 4 / / pRthvImAM jaLa, anna ane subhASita-e traNa ja ratno che, paNa mUDhajanoe vRthA pASANa-paththarane ratnanuM nAma Apela che. II47ll paravittavyayaM vIkSya khidyante nIcajAtayaH / yavAsako na kiM zuSyAd vAri vyayati vAride // 44 // nIcano bIjAnA dhanano vyaya thato joine aMtaramAM bahu ja kheda pAme che. meghanA pANIno vyaya thato joine zuM javAsIo sukAI jato nathI? arthAt sukAi jAya che. 44ll pazcAdattaM parairdattaM labhyate vA na labhyate / svahastena ca yaddattaM labhyate tanna saMzayaH / / 45 / / maraNa pachI ApavAmAM Avela yA to bIjAoe je Apela(dAna karela) hoya, to tenuM phaLa prApta thAya athavA na paNa thAya, paNa potAnA - 134 - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthe je dAna karela hoya, tenuM phala to avazya maLe ja che. ApaNA pRthivyAmambupUrNAyAM cAtakasya marusthalI / satyametad RServAkya-madattaM naiva labhyate / / 46 / / pRthvI jaLathI pUrNa chatAM cAtakane te mAravADanI bhUmi samAna ja che, kAraNake pUrvanA maharSio satya kahI gayA che ke te adA kadApi leto nathI. AvA paJca nazyanti padmAkSi kSudhAtasya na saMzayaH / tejo lajjA matirjJAnaM madanazcApi paJcamaH / / 4 / he kamalAkSI! sudhArta(bhUkhathI pIDAtA)ne lajjA, teja, mati, jJAna ane kAma-e pAMca vAnA avazya naSTa thAya che. ll47ll prAyaH pumAMsaH saralasvabhAvA raNDAstu kauTilyakalAvaraNDAH bharturyayAce kathamanyathAsmin kAle varaM kekayanandaneyam gA48AA , prAyaH puruSo badhA saralasvabhAvI hoya che ane strIo koTilyakaLAthI bharapUra hoya che, jo ema na hoya to vakhata AvatAM kaikeyIe dazaratha rAjA pAse kema varadAna mAgyuM. ll48 prApya calAnaMdhikArAn zatrau mitre ca bandhuvarga ca / nApakRtaM nopakRtaM na satkRtaM kiM kRtaM tena // 49 // calita adhikAra pAmIne jeNe zatrune harAvyo nahi, mitro para upakAra na karyo ane baMdhuono sArI rIte satkAra na karyo, to pachI teNe zuM karyuM? II49 pitRbhistADitaH putraH ziSyastu guruzikSitaH / ghanAhataM suvarNaM ca jAyate janamaNDanam / / 5 / / pitA ke potAnA vaDilothI tADana pAmela putra, guruthI zikSA pAmela @ 16pa che Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSya ane hathoDAthI AghAta pAmela suvarNa-e traNe lokonA maMDanarUpa thAya che. pA. prArambhe garbhagaNDolA bAlye viDgartazUkarAH / tAruSe 2 mAchINAH prAyaH putrAH satra: lAlA . prAraMbhamAM je garbhanA kIDA jevA hoya che, bAlyAvasthAmAM je viSTAnA Dukkara jevA ane taruNAvasthAmAM je madathI madonmatta hoya che, te putro to prAya: hajAro maLI zake tema che. ApanA parastrIsaGgatirmAnabhaGgAya mahatAmapi / vipatnItterA vuiM hatuM najinAH rA. parastrInA saMgathI moTA puruSono paNa mAnabhaMga thAya che. RSipatnI sAthe rativilAsa karatAM iMdra zuM phala pAmyo? HparA pratyuta vikArakAraNamupadezo viSayakaluSite manasi / azmani hutavahadIpte dhUmodgArAya jalasekaH / / 53 // jyAM sudhI mana viSayathI kaluSita hoya, tyAM sudhI upadeza UlaTo vikAranA kAraNarUpa thAya che. agnithI dIpta thayela pASANapara pANI chAMTatAM UlaTA temAMthI dhumADo nIkaLe che. pa3 prAyaH paraH zatA: satti muvi zUrAH sahastrAH | jayatyakSANi yaH paJca sa vIro'tibalaH sudhIH / / 54 / / pRthvIpara bahudhA hajAro zUrAjano haze, paraMtu je pAMca iMdriyone jIte te ja sujJa, ati baliSTha ane vIra che. pa4ll prAjyAH prItibhidaH santi ke'pi prItikarA api / bhagnAM sandadhati prItiM ye svalpA jagatIha te / / 55 / / ghaNA loko prItine toDanArA hoya che, keTalAka prIti karanArA hoya che ane jeo bhagna prItine sAMdhanAra hoya tevA jano to jagatamAM kharekhara viralA ja haze. papI. 8 111 - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padenaikena medhAvI padAnAM vindate zatam / mUrkhaH padasahasreNa padamekaM na vindate / / 56 / / paMDita puruSa mAtra eka padathI seMkaDo padono bodha meLavI le che ane mUrNa puruSa hajAro padothI eka padanuM paNa jJAna meLavI zakato nathI. paJcaitAni pavitrANi sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteyaM tyAgo maithunavarjanam / / 57 / / ahiMsA, satya, asteya(corI na karavI te), brahmacarya(strIsaMgano tyAga) ane aparigraha e pAMca mahAniyamone to sarva dharmovALA ekasarakhI rIte pavitra ja mAne che. pachI prayAtu lakSmIzcapalasvabhAvA, __ guNA vivekapramukhAH prayAntu / prANAzca gacchantu kRtaprayANA; ___ mA yAtu sattvaM tu nRNAM kadAcit / / 58 / / capala svabhAvavALI lakSmI bhale cAlI jAya, viveka vigere guNo paNa bhale cAlyA jAya, eTaluM ja nahi, prANo paNa bhale prayANa karIne cAlatA thAya, paraMtu puruSomAMthI eka sattvaguNano kadApi lopa na thajo. pa8. pAtre dAnaM guruSu vinayaH sarvasattvAnukampA, nyAyyA vRttiH parahitavidhAvAdaraH sarvakAlam / kAryo na zrImadaparicayaH saGgatiH satsu samyaga; rAjan ! sevyo vizadamatinA saiSa sAmAnyadharmaH / / 59 / / supAtre dAna ApavuM, vaDIlono vinaya sAcavavo, sarva prANIo para dayA rAkhavI, nyAyapUrvaka potAnuM vartana rAkhavuM, sadA kALa paropakAramAM Adara rAkhavo, lakSmIno mada kadApi na karavo ane puruSonI saMgati. - 133 - Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavI- he rAjana! A sAmAnya dharma sujJajanone niraMtara sevanIya che. Apo . pakSapAto na me vIre na dveSaH kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH / / 60 // . (zrIharibhadrasUri mahArAje kahyuM che ke, vIraparamAtmA upara mAro pakSapAta nathI ane bIjA kapilAdika upara mAre dveSabhAva nathI, paraMtu jemanuM vacana yuktivALuM che-teno Adara karavo e mAruM kartavya che. kaoll pratyakSato bhAvAtkRSo viSNu- ' . rAlokyate na ca haro na hiraNyagarbhaH / .. teSAM svarUpaguNamAgamasamprabhAvAjajJAtvA vicArayatha ko'tra. parAMpavAdaH / / 61 // hamaNA viSNu, zaMkara, brahmA ke bhagavAn RSabha koI sAkSAtuM nathI, paraMtu zAstranA prabhAvathI temanA guNa ane svarUpa jANIne vicAra karo ke temAM zuM cUnAdhikatA che? IkanA paNDite hi guNAH sarve mUrkhe doSAzca kevalAH / tasmAnmUrkhasahasrebhyaH prAjJaM eko viziSyate / / 6 / / paMDitamAM badhA guNo rahelA che ane mUrkhajanamAM kevala doSo ja rahelA hoya che, mATe hajAro mUrkhajano karatAM sujJapuruSa eka paNa vizeSa(zreSTha) che. AkarA paropadeze pANDityaM sarveSAM sukaraM nRNAm / dharme svIyamanuSThAnaM kasyacitsumahAtmanaH // 63 / bIjAne upadeza ApavAmAM potAnI paMDitAi vAparavI-e to badhA mANasone sulabha ja che, paraMtu pote te pramANe dharmAcaraNa karavuM e to koi mahAtmAthI ja banI zakatuM haze. Ikaall paraduHkhaM samAkarNya svabhAvasaralo janaH / . & 138 - Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakArAsamarthatvAtprApnoti hRdaye vyathAm / / 64 / / paranuM duHkha sAMbhaLIne svabhAve saraLa mANaso tenA para upakAra karavAne asamartha hovAthI potAnA aMtaramAM kheda pAme che. II64 // pAtraM pavitrayati naiva guNAn kSiNoti, snehaM na saMharati nApi malaM prasUte / doSAvasAnarucirazcalatAM na dhatte; satsaGgamaH sukRtasadmani ko'pi dIpaH / / 65 / / sukRtarUpa bhavanamAM satsaMgamarUpa dIvo koi vicitra prakArano ja che ke je potAnA pAtrane pavitra kare che, guNo(vATa)ne kadApi kSINa karato nathI, snehane saMharato nathI, vaLI je mala(masa)ne pragaTAvato nathI, prabhAte paNa je tevone tevo ja tejasvI rahe che ane je caMcalapaNAne dhAraNa karato nathI. // 75 // prathamavayasi pItaM toyamalpaM smarantaH, zirasi nihitabhArA nAlikerA narANAm / dadati jalamanalpAsvAdamAjIvitAntaM; * na hi kRtamupakAraM sAdhavo vismaranti / / 66 // prathama avasthAmAM pAna karela alpa jaLanuM smaraNa karatA nALIyero potAnA zirapara bhAra sahana karIne tenA badalAmAM potAnA jIvanano aMta lAvIne paNa manuSyone atyaMta svAdiSTa jaLa Ape che, mATe satpuruSo karelA upakArane kadApi bhUlI jatA nathI. IIGaGI priyA nyAyyA vRttirmalinamasubhaGge'pyasukaraM, tvasanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyaH kRzadhanaH / vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM ; satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam / / 67 / / >du 139 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyanuM vartana ja jemane atyaMta priya che, prANAMta kaSTa AvI paDatAM paNa jeo malina vAsanAne kadApi dhAraNa karatA nathI, durjanonI jeo kyAre paNa abhyarthanA karatA nathI, kSINadhanavALA mitranI pAse jeo kaMi paNa yAcanA karatA nathI, vipattimAM paNa jeo ucca sthitie rahe che ane mahApuruSonA mArgane jeo anusare che-aho! viSama asidhArA samAna sajjanonA AvA prakAranA vratano koNe upadeza Apyo ? 115011 poto dustaravArirAzitaraNe dIpo'ndhakArAgame, nirvAte vyajanaM madAndhakariNAM darpopazAntyai sRNiH / itthaM tad bhuvi nAsti yasya vidhinA nopAyacintA kRtA; manye durjanacitavRttiharaNe dhAMtApi bhagnodyamaH // 68 // " dustara sAgara taravAne mATe nAva banAvI che, aMdhakArano pratIkAra karavA dIvA banAvyA che, pavananA abhAve pavana levA mATe paMkhA banAvyA che tathA madonmatta hAthIonA darpane zAMta karavA jeNe aMkuza banAvyA chee pramANe jagatamAM evuM kAMi nathI, ke jene mATe vidhAtAe ciMtA karI na hoya. paraMtu huM dhAruM chuM ke durjana puruSanI cittavRttine kAbUmAM lAvavA vidhAtAno parizrama paNa niSphaLa thai gayo. II68 padme mUDhajane dadAsi draviNaM vidvatsu kiM matsaro, nAhaM matsariNI na cApi capalA naivAsti mUrkhe ratiH / mUrkhebhyo draviNaM dadAmi nitarAM tatkAraNaM zrUyatAM; vidvansarvaguNeSu pUjitatanurmUrkhasya nAnyA gatiH / / 69 / / he lakSmI! tuM mUDhajanone dhanavaMta banAve che ane vidvAno para matsara dhAraNa kare che tenuM kAraNa zuM? lakSmI kahe che ke huM vidvAno para matsara dhAraNa karatI nathI ane caMcala paNa nathI, tema ja mUrkhajano upara mAre prIti nathI, paraMtu mUrkhajanone dhana ApuM chuM, tenuM kAraNa sAMbhaLo-vidvAn -6 170 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva guNone lIdhe sarvatra mAnanIya che, paraMtu mUrkhane anya kaMi gati ja nathI. kalA prItiM na prakaTIkaroti suhRdi dravyavyayAzaGkayA, bhItaH pratyupakArakAraNabhayAnAkRSyate sevayA / mithyA jalpati vittamArgaNabhayAt stutyApi na prIyate; kInAzo vibhavavyayavyatikaratrastaH kathaM prANiti? / / 7 / / je dravyavyayanI zaMkAthI mitra tarapha prItine pragaTAvato nathI, pratyupakAra karavAnA kAraNe bhaya pAmIne je sevAthI AkarSAto nathI, dhana mAgavAnA bhayathI je miththA bakavAsa kare che tathA stuti karatAM paNa je prasanna thato nathI. aho! dhanavyayanA vyatikarathI trAsa pAmela kRpaNa puruSa kema jIve che? te samajAtuM nathI. lol! paGgo vanyastvamasi na gRhaM yAsi yo'rthI pareSAM, dhanyo'ndhastvaM dhanamadavatAM nekSase yanmukhAni / zlAghyo mUka tvamapi. kRpaNaM stauSi nArthAzayA yaH; stotavyastvaM badhira na giraM yaH khalAnAM zRNoSi 71 / / he paMgu tuM paNa kharekhara vaMdanIya che, kAraNake yAcaka thaIne tuM bIjAonA ghare jaI zakato nathI. he aMdha! tuM paNa dhanya che ke dhanathI madonmatta thayelAonA mukhane huM joI zakato nathI. he muMgA! tuM paNa zlAghanIya che ke dhananI AzAthI tuM kRpaNanI stuti karI zakato nathI ane te badhira(kherA)! tuM paNa prazaMsApAtra che ke tuM khalajanonI vANI sAMbhaLI zakato nathI. . I71 paropakAraH karttavyaH prANairapi dhanairapi paropakArajaM puNyaM na syAtkratuzatairapi / / 72 / / potAnA prANo ane dhanano bhoga ApIne paNa paropakAra karavo, kAraNake paropakArathI je puNya prApta thAya che, teTaluM puNya seMkaDo yajJothI - 171 - Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 / bhaNI zatuM nathI. // 72 // paropakRtikaivalye tolayitvA janArdanaH / / gurvImupakRti matvA hyavatArAn dazAgrahIt / / 73 / / paropakAra ane mokSa e-baMnene toLatAM paropakArane mahAnuM mAnIne vimAne 6A AqAro // 29 // .. // 73 // . . . . paropakArAya phalanti vRkSAH paropakArAya vahanti nadyaH / paropakArAya duhanti gAvaH paropakArArthamidaM zarIram / / 74 / / juo, paropakAranI khAtara vRkSo jagatamAM phaLe che, paropakAranI khAtara nadIo vahe che, paropakAranI khAtara gAyo dUje che, mATe A zarIra 5512 bhATe 4 pahA thaye cha. // 74 // padmAkaraM dinakaro vikacIkaroti, candro vikAsayati kairavacakravAlam / nAbhyarthito jaladharo'pi jalaM dadAti; santaH svayaM parahiteSu kRtAbhiyogAH / / 75 / / sUrya paddhone vikasita banAve che, caMdramA keravo(kamaLo)ne vikasvara kare che, megha prArthanA vinA jagatane jaLa Ape che, tema saMtajano svayameva paropakAra karavAmAM tatpara hoya che. 7pa pAtramapAtrIkurute dahati guNaM snehamAzu nAzayati / amale malaM niyacchati dIpajvAleva khalamaitrI / / 76 / / aho !khalapuruSanI sAthe karavAmAM Avela maitrI kharekhara dIpavALAnI jema pAtrane malina kare che, guNane bhasmIbhUta banAve che, snehano tarata nAza kare che, ane nirmaLane apavitra banAve che. kA. pibanti madhu padmeSu bhRgAH kesaradhUsarAH / haMsAH zaivAlamaznanti dhigdaivamasamaJjasam / / 7 / / -18 1721 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLarajathI malina thaIne bhamarAo kamaLomAM madhupAna kare che ane haMso zavAlanuM bhakSaNa kare che, AvA devanA asamaMjasapaNAne(ayogyapaNAne) dhikkAra thAo. 77ll pitA ratnAkaro yasya lakSmIryasya sahodarI / zaGkho roditi bhikSArthI phalaM bhAgyAnusArataH / / 78 / / ratnAkara jeno pitA che ane lakSmI jenI sagI bahena che, evo zaMkha bhikSArthI thaIne royA kare che, mATe bhAgyAnusAre ja phaLa maLe che. 78 parjanya iva bhUtAnA-mAdhAraH pRthivIpatiH / vikale'pi hi parjanye jIvyate na tu bhUpatau / / 79 / / meghanI jema prANIonA AdhArabhUta rAjA kahela che. kadAca megha vikaLa(kopAyamAna) thAya to jIvI zakAya, paraMtu rAjA kopAyamAna thAya to jIvavuM muzkela ja thaI paDe. I79o. - 173 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalaM pralambaTuziro'dhirohi nirIkSya tAmyantyalasAH prkRtyaa| tadeva kRtvA kuTikAprayogaM gRhNanti ye vIryadhanA janAH syuH - II9T lAMbA(uMcA) vRkSanA zikhara para laTakatA phaLane joine svabhAve Alasa puruSo manamAM bahu ja kheda pAme che, ane tejasvI tathA dhIrajano potAnI buddhino prayoga karIne te phaLane grahaNa karI le che. ./1// phalaM svecchAlabhyaM prativanamakhedaM kSitiruhAM, payaH sthAne sthAne ziziramadhuraM puNyasaritAm / / mRdusparzA zayyA sulalitalatApallavamayI; sahante santApaM tadapi dhaninAM dvAri kRpaNAH / / 2 / / dareka vanamAM vinA kaSTa vRkSonA phaLo svecchAthI maLI zake tema che, dareka sthAne pavitra nadIonuM zItala ane madhura jaLa paNa sulabhya che, temaja komaLa sparzayukta sulalita latA ane pallavamaya zayyA paNa maLI zake tema che, chatAM kRpaNajano dhanavaMtonA dvAra AgaLa vRthA saMtApane sahana karI rahyA che. rA - 134 - Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalahInaM nRpaM bhRtyAH kulInamapi connatam / santyajyAnyatra gacchanti zuSkaM vRkSamivANDajAH / / 3 // rAjA kulIna tathA unnata chatAM jo phaLahIna hoya to sevako teno tyAga karIne anyatra cAlyA jAya che. jema pakSIo zuSka vRkSano tyAga karIne bIje jAya che. phalArthI nRpatirlokAn pAlayedyatnamAsthitaH / dAnamAnAditoyena mAlAkAro'GkurAniva / / 4 / / mALI jema aMkurone pALe, tema phalanA arthI rAjAe dAna ane mAnapUrvaka yatnathI lokonuM pAlana karavuM. all phalAzino mUlatRNAmbubhakSA vivAsato nistarazAyinazca / gRhe vimUDhA munivaccaranti tulyaM tapaH kiM tu phalena hInam TIT kaMdamULa, phaLa tathA tRNa-jaLanuM bhakSaNa karanAra, vastrarahita (malina vastradhArI) ane jamInapara zayana karatA mUDhajano potAnA ghare muninI jema AcaraNa kare che, eTale teTaluM ja kaSTa sahana karatA hovA chatAM teone tenuM kaMI paNa phaLa to maLatuM ja nathI. paNa phaNIndraste guNAnvaktuM likhituM haihayAdhipaH / khumAvaThThaH zaaH vavAdaneza vaca te punaH TddA he vibho! zeSanAga tamArA guNo kahevAne samartha che, tamArA guNo lakhavAne sahastrabAhu(hajAra hAthavALo-arjuna) samartha che ane jovAne iMdra ja samartha che, to tamArA guNo kyAM ane huM pAmara kyAM? IkA - 17pa - Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba bAlAnAmabalAnAM ca nRpANAM ca vizeSataH / tathA ca pApasaktAnAM durnivAryaH kadAgrahaH / / 1 / / bAlako, strIo, pApIo ane vizeSathI rAjAono kadAgraha hurnivArya (hu:pe vArI zaDAya tevo) hoya che. // // balAdasau moharipurjanAnAM jJAnaM vivekaM ca nirAkaroti / mohAbhibhUtaM hi jagadvinaSTaM tattvArthabodhAdapayAti mohaH / / 2 / / aho! A moharipu balAtkArathI lokonA jJAna ane vivekane vinaSTa kare che. mohathI parAbhUta thatAM jagat vinaSTa thatuM jAya che, chatAM tattvArthanA bodhathI moha dUra thaI zake che. 25 brahmA yena kulAlavanniyamito brahmANDabhANDodare, viSNuryena dazAvatAragahane kSiptaH sadA saGkaTeM | rUdro yena kapAlapANipuTake bhikSATanaM kAritaH; sUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe || 3 || brahmAne jeNe jagatamAM kuMbhAranI jema niyamita karyo(nImyo), viSNune jeNe daza avatArathI gahana evA sadA saMkaTamAM nAkhyo, zaMkarane jeNe hAthamAM khoparI levarAvIne bhikSAne mATe bhaTakato karyo ane sUryane je 76 177 4 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niraMtara AkAzamAM bhramaNa karAve che evA karmane namaskAra thAo. (Isl bAlako durjanazcauro vaidyo viprAzca putrikAH / arthI nRpo'tithirvezyA na viduH sadRzAM dazAm / / 4 / / bAlaka, durjana, cora, vaidya, brAhmaNa, putrI, rAjA, atithi ane vezyA - e sadeza(samAna) avasthAne jANatA nathI. // 4 // bubhukSitairvyAkaraNaM na bhujyate pipAsitaiH kAvyaraso na pIyate / na chandasA kenaciduddhRtaM kulaM hiraNyamevArjaya niSphalA guNAH 11411 kSudhAtura mArNasone vyAkaraNa khAvAmAM kAma AvatuM nathI, pipAsita jano kAvyarasathI potAnI pipAsA chupAvI zakatA nathI, temaja chaMdathI koIe potAnA kuLano uddhAra karyo nathI. mATe he bhadra! dravya upArjana kara, kAraNake te vinA badhA guNo niSphaLa che. pappA buddheH phalaM tattvavicAraNaM ca dehasya sAraM vratadhAraNaM ca / arthasya sAraM kila pAtradAnaM vAcaH phalaM prItikaraM narANAm gaddA tattvano vicAra karavo e buddhinuM phaLa che, vrata dhAraNa karavuM - e dehano sAra che, supAtre dAna ApavuM e- dravyano sAra che ane manuSyone prItikara thavuM-e vANInuM phaLa che. IIGa bAlaH prAyo ramaNAsakta-staruNaH prAyo ramaNIraktaH / vRddhaH prAyazcintAmagna-stadaho dharme ko'pi na lagnaH / / 7 / / aho! bAlaka hoya tyAM sudhI prAya: ramavAmAM Asakta hoya che, taruNa thatAM te ramaNImAM Asakta bane che, ane vRddha thatAM ciMtAmAM magna thAya che, to paNa bahu AzcaryanI vAta che ke koI dharmamAM pravRtta thatuM nathI.IIII bahUnAmapyasArANAM samudAyo jayAvahaH / tRNaiH saJjAyate rajju- rbadhyante yena dantinaH / / 8 / / 177 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu asAra vastuono paNa samudAya jayAvaha(baliSTha) thAya che. juo, taraNAthI banAvavAmAM Avela doraDAthI moTA hAthIo baMdhAI jAya che. eTale bAlastrImandamUrkhANAM nRNAM cAritrakAGkSiNAm / anugrahArthaM tattvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtaH / / 9 / / bALa, strI, maMda ane mUrkha evA cAritrane icchatA janonA anugraha nimitte tattvajJajanoe siddhAMto badhA prAkRtamAM banAvyA che. balaM mUrkhasya maunatvaM taskarasyAnRtaM balam / durbalasya balaM rAjA bAlasya ruditaM balam / / 10 / / mUrkhajananuM mauna-e baLa che, coranuM asatya-e baLa che, durbaLanuM rAjA-e baLa che ane rudana-e bALakanuM baLa che. 10 brAhmaNajAtiradviSTo vaNiMgjAtiravaJcakaH / priyAjAtinirIAluH zarIrI na nirAmayaH / / 11 / / brAhmaNa jAti dveSarahita hotI nathI, vaNicchAti avaMcaka hotI nathI, strIjAti irSArahita na hoya ane zarIradhArI rogarahita na hoya.11AA bAlasakhItvamakAraNahAsyaM strISu vAdamasajjanasevA / gardabhayAnamasaMskRtavANI SaTsu naro laghutAmupayAti / / 12 / / bALakonI sAthe mitratA karavAthI, akAraNa hAsya karavAthI, strIonI sAthe vAda karavAthI, durjanajanonI sevA karavAthI, gadheDAnuM vAhana karavAthI ane saMskAra vinAnI vANI bolavAthI puruSa laghutAne pAme che. I/12/ bAlAdapi hitaM grAhya-mamedhyAdapi kAJcanam / nIcAdapyuttamA vidyAM strIratnaM duSkulAdapi / / 13 / / bALaka pAsethI paNa hitavacana grahaNa karavuM, azuci padArthamAMthI paNa kAMcana grahaNa karavuM, nIca pAsethI uttama vidyA ane nIca kuLamAMthI strIratnano svIkAra karavo. 13 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahirbhAvAnatikramya yasyAtmanyAtmanizcayaH / so'ntarAtmA matastajjai-vibhramadhvAntabhAskaraiH / / 14 / / bAhyabhAvano tyAga karIne jeno AtmAmAM Atmanizcaya che, vizvamarUpa aMdhakArane dUra karavAmAM bhAskara samAna evA AdhyAtmikajano tene aMtarAtmA kahe che. 14 bodhirmUlaM kRpA skandhaH zAkhA dAnAdayo guNAH / patrANi sampadaH kIrtiH puSpaM yasya phalaM zivam // 15 // je dharmarUpa vRkSanuM mUla samyakta che, dayA jeno skaMdha che, dAnAdika gu che jenI zAkhAo che, saMpattirUpa jenA patro che, kIrtirUpa jenuM puSpa che ane mokSarUpa jenuM phaLa che. ll1pA ' bandhavo bandhanaM yoSA sadoSA viSayA viSam / jAnanto'pItyanAryA hi svakAryAya parAGmukhAH / / 16 / / bAMdhavo baMdhana samAna che, strIo sadoSa(doSasahita) ane viSayo viSa samAna che-ema jANatA chatAM anAryajano potAnuM hita sAdhavAne vimukha rahe che. 1kA ' . ' bahupriyA ca yA nArI yo bhRtyo bahunAyakaH / bahUcchiSTaM ca yad bhakSyaM tad budhaH parivarjayet / / 17 / / bahujanone priya strI, bahu nAyakovALo sevaka ane ghaNAnuM eThuM bhojana, e traNano sujJajanoe tyAga karavo. ll17ll bibharAJcakrire snehAd yA nijAGgavadaGganAH / patyurmRtyukSaNe tAH syuH svasvArthaprAptitatparAH / / 18 / / je strIone snehathI potAnA zarIranI jema saMbhALavAmAM Ave che, te strIo potAnA patinA maraNa samaye potAno svArtha sAdhavAne tatpara thai jAya che. 18 - 179 * Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhirayati karNavivaraM vAcaM mUkayati nayanamandhayati / vikRtayati gAtrayaSTiM sampadrogo'yamadbhuto rAjan / / 19 / / he rAjana! A saMpattirUpa roga kharekhara adbhuta ja che ke je karNane badhira(baherA) banAve che, vANIne baMdha kare che, locanane aMdha banAve che tathA zarIranA avayavone je vikAramaya banAvI de che. 19 brahmadhne ca surApe ca caure bhagnavrate tathA / niSkRtirvihitA loke kRtaghne nAsti niSkRtiH / / 20 / / brahmahatyA karanAra, madyapAna karanAra, corI karanAra ane vratano bhaMga karanAra-emano duniyAmAM hajI chUTako thaI zake, paraMtu kRtadana(karyA guNane haNanAra) no chUTakAro kadApi thaI zakato nathI. 2all bahavaH paGgavo'pIha narAH.zAstrANyadhIyate / viralA ripukhaDgAna - dhArApAtasahiSNavaH // 21 // A jagatamAM evA paMgu(pAMgaLA)jano paNa ghaNA haze ke jeo zAstrono abhyAsa kare che, paraMtu zatrunI talavAranA jhapATA sahana karanArA to viralajano ja haze. ra1 bAlasyApi ravaH pAdAH patantyupari bhUbhRtAm / tejasA saha jAtAnAM vayaH kutropayujyate / / 22 / / bAlaravinA kiraNo paNa parvata upara paDe che, kAraNake jeo tejanI sAthe janma pAme che, temanA vayanuM kAMI pramANa rahetuM nathI, J)22) bandhanastho hi mAtaGgaH shsrbhrnnkssmH| api svacchandacArI vA svodareNApi duHkhitaH / / 23 / / hAthIne baMdhanamAM rahevuM paDe che, chatAM te hajAronuM bharaNa poSaNa karavAne samartha che ane zvAna(kutaro) svacchaMdacArI chatAM te potAnA udaranA nimitte paNa duHkhI thAya che. ra7ll - 180 - Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ++** ma bhavyA mAnuSyatAM bhAgyaiH prApya ratnakhanImiva / viSayAviveona hAryo ratnatrayApraH ||1|| he bhavyajano! bhAgyayoge ratnonI khANanI jema manuSyajanma pAmIne viSayarUpI patharAono tyAga karIne ratnatraya(jJAna, darzana, cAritra)no Adara karavo ucita che. 1 bhuJjate svakRtaM karma vizve vizve'pi jantavaH / zokamAtraphalA hyete pitRbhrAtRsutAdayaH / / 2 / / jagatamAM samasta jaMtuo mAtra potAnA karelAM karma ja bhogave che, ane pitA, bhrAMtA tathA sutAdika che, e to kevaLa zoka utpanna karAvanArA ja che. bhavalakSasukhaM zIlaM viSayAH kSaNasaukhyadAH / vicakSaNaH kSaNArthaM ko bhavAnekAn vinAzayet / / 3 / / zIla lAkho bhavanA sukhane ApanAra che ane viSayo eka kSaNamAtranA sukhane ApanAra che, to eka kSaNavAranA sukhonI khAtara kayo vicakSaNa puruSa aneka bhavone bagADe che. II3II bhedAH paJca pramAdasya madanasyeva sAyakAH / + 181 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAmohya sarvaM kurvanti hI janaM narakAdhvagam / / 4 / / kAmadevanA paMca bANonI jema pramAdanA pAMca bhedo kahelA che, ke je sarvanAne vyAmoDa 5mADIne n27|| pathi banAve cha. // 4 // bhaginItyucyamAnApi sapatnI na zubhA bhavet / khyAtApi zarkarAkhyAto vyathayatyeva vAlukA // 5 // sapatnI(zokya)ne bhaginInA nAmathI bolAvatAM paNa te zubha na thAya, kAraNake vAlukAne zarkarAnA nAmathI bolAvatAM paNa te avazya vyathA to 43 4 cha. // 5 // bhogAnna kAmaye tasmA-na bhUSAM na punaH zriyam / etadicchAmi yaccAtma-cittAduttArayenna mAm // 6 // huM bhogone icchatI nathI ane eTalA mATe alaMkAra ke zobhAne paNa huM cAhatI nathI, paraMtu huM eTaluM ja icchuM chuM ke mane mAro svAmI potAnA manathI dUra na kare. koI ' bhikSAzanaM tadapi nIrasamekavAraM, zayyA ca bhUH parijano nijadehamAtram / vastraM ca jIrNazatakhaNDamayI ca kanthA; hA hA tathApi viSayAnna parityajanti / / 7 / / eka to nIrasa bhikSAbhojana ane te paNa ekavAra, bhUmirUpa zayyA, vaLI potAnA mAtra deharUpa parijana, jIrNa vastra ane atyaMta khaMDita godaDI hovA chatAM ahA! bahu khedanI vAta che ke viSayone teo tajatA nathI. // 7 // bhoge rogabhayaM sukhe kSayabhayaM vitte nRpAlAd bhayaM, maune dainyabhayaM bale ripubhayaM rUpe jarAyA bhayam / zAstre vAdabhayaM guNe khalabhayaM kAye kRtAntAd bhayaM; Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvaM vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM vairAgyamevAbhayam / / 8 / / bhogamAM rogano bhaya che, sukhamAM kSayano bhaya che, zarIrane yamano bhaya che, maunamAM garIbAIno bhaya che, dhanane rAjAno bhaya che, baLane zatruno bhaya che, rUpamAM jarAno bhaya che, zAstramAM vAdano bhaya che, guNone khelono bhaya che. aho! jagatamAM jyAM juo tyAM tamAma vastuo bhayathI bharelI che, mAtra eka vairAgya ja abhaya(bhayarahita) che.ITA bhogA na bhuktA vayameva bhuktAstapo na taptaM vayameva tptaaH| kAlo na yAto vayameva yAtAstRSNA na jIrNA vayameva jIrNAH IST aho! bhogo to bhogavAyA nahi, paNa ame pote ja bhogavAI gayA, tapa to tapyuM nahi, paNa ame pote ja tapta thaI gayA, kAla to na gayo, paNa ame pote ja cAlatA thayA ane tRSNA to jIrNa na thaI, paNa ame pote ja jIrNa thaI gayA. hA bhavakoTIduHprApAmavApya nRbhavAdisakalasAmagrIm / / bhavajaladhiyAnapAtre dharme yatnaH sadA kAryaH / / 10 / / .. karoDo bhavo bhamatAM paNa atyaMta durlabha evI narajanmAdika badhI sAmagrI pAmIne saMsArasAgaramAM nAva samAna evA dharmane mATe sadA asmalita prayatna karavo bhavyajanone ucita che. 1oll bhavabIjAkurajananA rAgAdyAH kSayamupAgatA ysy| brahmA. vA viSNurvA haro jino vA namastasmai / / 11 / / saMsArarUpa bIjanA aMkurane utpanna karanArA evA rAgAdika jemano kSaya thayA che evA brahmA ho, viSNu ho, ziva ke jinezvara hoya temane namaskAra che. ll11. bhavet tridazakoTIra-koTIratnAJcitakramaH / prabhustribhuvanasyApi prAkkRtaiH sukRtairjinaH / / 12 / / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdroe potAnA mugaTa jemanA caraNamAM mUkela che tathA traNa bhuvananA svAmI evA jinezvara paNa pUrvakRta puNyone lIdhe ja jina thaI zake che../1ra. bhavAmbhodhau vipadvAri-pUrabhAji nimajjatAm / narajanmatarIlAbhe bhavAnniryAmakAyate / / 13 / / vipattirUpa jaLapravAhayukta evA bhavasAgaramAM manuSyajanmarUpa nAvanI prApti thatAM DUbatA prANIo mATe he bhagavan! Apa nirdhAmika(nAvika) samAna cho. 13 mahUiDatu caityastha kusumamarAzi : gatarogeva (roga iva?) vaidyasya nAsau natimapi vyadhAt / / 14 / / kusuma ane AbharaNAdika cityanI bhakti to dUra raho, paraMtu rogarahita puruSa jema vedyane name tema te bhagavaMtane namaskAra paNa karato na hato. I14 . . bhartA yadyapi nItizAstranipuNo vidvAnkulIno yuvA, dAtA karNasamaH prasiddhavibhavaH strIsaMgadakSo guruH| svaprANAdhikakalpitA svavanitA snehAtsadA pAlitA; kAntA taM pazuvadvihAya taruNI jAraM patiM vAJchati / / 15 / / kadAca potAno pati nItizAstramAM kuzaLa hoya, vidvAna, kulIna ane yuvAna hoya, karNa samAna dAtAra hoya, prasiddha vaibhavavALo hoya, strIsamAgamamAM dakSa hoya, ghaNA janone mAnanIya hoya, tathA potAnI strIne niraMtara potAnA prANa karatAM paNa adhika gaNIne snehathI tenuM pAlana karato hoya, tathApi taruNI kAMtA pazunI jema teno tyAga karIne jAra patine icche che. 1pa. bhImaM vanaM bhavati tasya puraM pradhAnaM, sarvo janaH sujanatAmupayAti tasya / / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtsnA ca bhUrbhavati sannidhiratnapUrNA; yasthati pUrvasutaM vipui nanasya uddA je puruSanA pUrva sukRta vipula che, tene bhayaMkara vana te eka sArA nagara samAna thaI jAya che, sarva loko tenI sAthe sujanatA rAkhe che ane samasta pRthvI nidhAna ane ratnothI pUrNa tenA jovAmAM Ave che. 1kA bhagnAzasya karaNDapIDitatanomlAnendriyasya kSudhA, kRtvAkhurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginaH / tRptastatpizitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA; lokaH pazyatu daivameva hi nRNAM vRddhau kSaye kAraNam / / 17 / / jenI AzA bhagna thayela che, karaMDIyAmAM jenuM zarIra pIDAya che ane sudhAthI jenI iMdriyo glAni pAmela che evA sarpanA mukhamAM rAtre uMdara kANuM karIne pote paDyo, tenA mAMsathI te sarpa tRpta thayo ane te ja mArge pelo sarpa satvara bahAra cAlyo gayo, mATe te loko! tame juo ke mANasonI vRddhi(samRddhi) ane kSayamAM deva ja mukhya kAraNa che. 17ll bhagnA hi zAkhA na vilambanIyA bhagneSu citteSu kutaH prpnycH| gantavyamanyatra vicakSaNena pUrNA mahI sundari sundareti / / 18 / / bhagna.zAkhAnuM avalaMbana na karavuM. jyAM citta ja bhagna hoya, tyAM koI paNa kAryanI-vicAraNA kyAMthI hoI zake? mATe he suMdarI! A pRthvI suMdara ane pUrNa che, to anyatra javuM yogya che. 18 bho bho. bhavyA bhavAraNye bhramatA bhavinA bhRzam / AsAdyate'mRtarasa-samAno. mAnavo bhavaH / / 19 / / he bhavyajano! A bhavaaraNyamAM bhamatAM bhavyajano amRtarasa samAna mAnavabhava mahAmuzkelIthI pAmI zake che. 19 bhUrjalaM jvalano vAyu-staravazceti paJcadhA / bhavantyekendriyA jIvA-ste hyasaGkhyA dRgadhvagAH // 20 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati e pAMca prakAranA jIvo ekeMdriya gaNAya che, te asaMkhya ane dRSTine agocara che. ll20. bho bho kelipriyAH ke'pi kArayanti vadhaM surAH / kelimAtraM bhavetteSA-manyeSAM jIvitatruTiH / / 21 / / loko keTalAka krIDAmAM Asakta thayelA devatAo vadha karAve che, eTale jo ke temane to eka khelamAtra thAya che, paNa anya jIvonA jIvanano aMta AvI jAya che. 21 bhadre vANi mamAnane kuru dayAM varNAnupUrvyA ciraM, . cetaM svAsthyamupaihi yAhi karuNe prajJe sthiratvaM vraja / lajje tiSTha parAGmukhI kSaNamaho tRSNe puraH sthIyatAM; . pApo yAvadahaM bravImi dhaninAM dehIti dInaM vacaH / / 22 / / he bhalI vANI! akSarAnukramathI jarAvAra tuM mArA mukhapara dayA kara, he citta! tuM jarA zAMta thaI jA, he karuNA! tuM dUra cAlI jA, he prajJA! tuM have jarA sthira thaI jA, he lajjA! tuM tAruM mukha pheravIne besI rahe, ane te tRSNA! tuM jarA mArI AgaLa AvIne ubhI rahe ke jyAM sudhI pApI evo huM "Apo' e pramANe dhanavaMto pAse dIna vacana bolavAne tatpara thAuM. bhavanti narakAH pApAt pApaM dAridryasambhavam / dAridrayamapradAnena tasmAdAnaparo bhavet // 23 // pApa karavAthI prANIo narakamAM jaIne utpanna thAya che, te pApa daridratAne lIdhe temane karavuM paDe che ane dAritrya-te dAna na ApavAnuM phaLa che, mATe dAna ApavA sadA tatpara rahevuM e uttama che. llll bhrAtardhAtarazeSayAcakajane vairAyase sarvadA, yasmAdvikramazAlivAhanamahIbhRnmuJjabhojAdayaH / atyantaM cirajIvino na vihitAste vizvajIvAtavo; Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArkaNDadhruvalomazaprabhRtayaH sRSTAH prabhUtAyuSaH / / 24 / / he vidhAtA baMdhu! tuM kharekhara! badhA yAcakajano sAthe sadA verabhAva rAkhe che, kAraNake jagatanA jIvanarUpa evA vikrama, zAlivAhana, muMja ane bhoja vigere rAjAone teM atyaMta lAMbI AvaradAvALA na banAvyA ane mArkaDa, dhruva, lomaza vigerene lAMbI AvaradAvALA banAvyA. ra4ll bhavanti namrAstaravaH phalodgamainavAmbubhirbhUrivilambino ghnaaH| anuddhatAH satpuruSAH samRddhibhiH svabhAva evaiSa paropakAriNAm _rabo. phaLonI utpatti thatAM vRkSo namra bane che, navIna jaLathI megha atyaMta nIce namI jAya che, samRddhithI sapuruSo sadA anuddhata(namra) rahe che, e : pramANe paropakArI puruSono A svabhAva ja che. rapA bhrAntaM dezamanekadurgaviSamaM prAptaM na kiJcitphalam, tyaktvA jAtikulAbhimAnamucitaM sevA kRtA niSphalA / bhuktaM mAnavivarjitaM paragRheSvAzaGkayA kAkavat; tRSNe jRmbhasi pApakarmanirate nAdyApi santuSyasi / / 26 / / aneka killAothI viSama evA dezamAM bhramaNa karyuM chatAM kaMI phaLa prApta na thayuM, potAnI jAti ane kulAbhimAna tajI daIne sevA karI te paNa niSphaLa nivaDI, pArakA ghare kAgaDAnI jema mAnarahita thaIne AzaMkAthI bhojana karyuM chatAM paNa pApakarmamAM Asakta evI che tRSNA! tuM adyApi saMtuSTa na thaI. rikA bhAgyavantaM prasUyethA mA zUraM mA ca paNDitam / zUrAzca kRtavidyAzca vane sIdanti pANDavAH // 27 // he jananI! tuM koI bhAgyavaMtane janma Apaje, paraMtu zUravIra ke paMDitane janma ApIza nahi. juo, zUravIra ane vidvAna pAMDavo vanamAM sIdAya che. ra7l Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavantau jagannetre sUryAcandramasAvapi / pazya gacchata evAstaM niyatiH kena ladhyate // 28 // jagatanA netrarUpa evA bhagavAn sUrya ane caMdramA paNa juo, dararoja astadazAne pAme che, mATe devane koNa oLaMgI zake? ra8 bhramanvanAnte navamaJjarISu, paho sthipanInanivRt | sA kiM na ramyA sa ca kiM na rantA; vatnIvalI vIzvarecchA ArA : samasta vanamAM navIna maMjarIo para pharato bhramara caMpakakaliMkAne suMghI na zakyo to zuM te ramya nathI? athavA bhramara pote ramaNa karanAra nathI? paraMtu ahIM IzvarecchA ja balavAnuM che. rA. bhUzayyA brahmacaryaM ca kRzatvaM laghu bhojanam / sevakasya yateryadvadvizeSaH pApadharmajaH // 30 // pRthvI para zayana karavuM, brahmacarya pALavuM, kRzatA ane laghu(zuSka) bhojana-e sevaka ane ane yatine yogya che, temAM taphAvata e che ke te badhuM sevakane pApathI che, yatine dharmathI che. -zna 188 - Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma maMtrANAM parameSThimaMtramahimA tIrtheSu zatruMjayo dAne prANidayA guNeSu vinayo brahma vrateSu vratam / saMtoSo niyame tapassu ca zamastattveSu saddarzanaM sarvajJoditasarvaparvasu paraM syAdvArSikaM parva ca // 1 // sarva maMtromAM paMcaparameSThI maMtrano mahimA utkRSTa che, sarva tIrthomAM zatruMjaya tIrtha utkRSTa che, guNomAM vinaya, vratomAM brahmacarya vrata, dAnamAM abhayadAna, niyamamAM saMtoSa, tapamAM samatA, tattvomAM samyaktva, ane sarvajJa'thita sarva parvAmAM vArSiGa ( sAMvatsariGa) parva uttama che. // 1 // muMDe muMDe matirbhinnA kuMDe kuMDe navaM payaH / tuMDe tuMDe navA vANI bahUnAM naikarupatA // 2 // kapALe kapALe bhinna mati hoya che, dareka kuMDamAM navuM(bhinna) pANI hoya che, dareka mukhamAM navIna vANI hoya che-ema badhAnI ekarUpatA hotI nathI. // 2 // mahatAmApadaM dRSTvA ko na nIco'pi tapyate / kAko'pyaMdhatvamAyAti gacchatyastaM divAkare / / 3 // mahApuruMSonI Apatti joIne kayo nIca jana paNa saMtApa na pAme? 187 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNake divAkara (sUrya) asta thatAM kAga paNa aMdhatvane pAme che.II3II makSikAH kSatamicchaMti kSatamicchaMti pArthivAH / durjanAH kSatamicchaMti zAMtimicchaMti sajjanAH / / 4 / / makSikAo kSata(gumaDAM)ne Icche che, rAjAo kSata(bhaMgANa)ne Icche che, durjano kSata(vighna)ne Icche, paNa sajjano to zAMtine ja Icche che.||4| mUrkhatvaM ca sakhe mamApi ruciraM yasminyadaSTau guNA nizcito bahubhojano'trapamanA naktaM divA zAyikaH / . kAryAkAryavicAraNAMdhabadhiro mAnApamAne samaH prAyeNAmayavarjito dRDhavapurmUrkhaH sukhaM jIvati / // 5 // he mitra! mUrkhapaNuM mane paNa sAruM lAge che. kAraNake jemAM ATha guNo barAbara jovAmAM Ave che-te e ke-eka to te nizciMta rahe, bahu khAnAra haze, nirlajja manavALo haze, rAtadivasa sunAra haze, kAryAkAryano vicAra karavAmAM te aMdha ane bahero haze. mAna ke apamAnamAM samAna haze, bahudhA rogarahita haze, ane zarIre majabUta haze. aho ! A guNo yukta mUrkha sukhe potAnuM jIvana gujAre che.pA mattebhakumbhadalane bhuvi santi zUrAH kecitpracaNDamRgarAjavadhe'pi dakSAH / kiM tu bravImi balinAM purataH prasahya kandarpadarpadalane viralA manuSyAH ||6|| jagatamAM madonmatta hAthIonA kuMbhasthalane bhedavAmAM zUravIra puruSo ghaNA haze, vaLI pracaMDa siMhano vadha karavAmAM paNa keTalAka dakSajano haze, paraMtu huM chAtI ThokIne balavaMtajanone kahuM chuM ke, kaMdarpa(kAmadeva)nA darpa(garva)ne gALanArA(daLanArA) evA puruSo to viralA ja haze.IISI mAtA zatruH pitA vairI yena bAlo na pAThitaH / na zobhate sabhAmadhye haMsamadhye bako yathAM / / 7 / / *3 190 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je potAnA bALakane bhaNAvatA nathI te mAtA zatru samAna che ane pitA verI samAna che. kAraNake haMsonA ToLAmAM bagalAnI jema te mUrkha putra paMDitonI sabhAmAM zobhA pAmato nathI. III mUrkhanirdhanadUrastha-zUramokSAbhilASiNAm / triguNAdhikavarSANAM cApi deyA na kanyakA / / 8 / / mUrkha, nirdhana, dUra rahenAra, zUravIra, mokSAbhilASI ane traNagaNA varasa moTo evA varane kanyA na ApavI. To mAtA yadi viSaM dadyAt pitA vikrayate(vikrINAti ?) sutam / rAjA harati sarvasvaM kA tatra paridevanA // 9 // jo mAtA pote potAnA putrane viSa Ape, pitA putrane vece ane rAjA lUMTa calAve, temAM vilApazuM karavAnA hoya? Iko mahI ramyA zayyA vipulaMmupadhAnaM bhujalatA, vitAnaM cAkAzaM vyajanamanukUlo'yamanilaH / sphuraddIpazcandro virativanitAsaGgamuditaH; sukhaM zAnta zete muniratanubhUtirnupa iva // 10 // jene bhUmirUpa ramya zavyA che, jene bhujalatA vipula ozIkuM che, jene AkAza vitAna(caMdaravo) che, jene anukULa pavana paMkho che, jene skurAyamAna caMdra dIpaka che, ane je virati-vanitAnA saMgathI pramudita thayela che evA atula samRddhimAna zAMta muni, rAjAnI jema sukhe zayana kare che. 10 makSikA mazako vezyA mUSako yAcakastathA / prAmanA vaiva sarvate paramakSA : 9 - makSikA(mAkhI), uMdara, vezyA, maccha2, yAcaka, gAmano mukhI ane gaNikA-e sAte parane khAnAra hoya che. [11]. mitravadudhamA jJeyA AlasyaM mitravadripuH / viSavaccAmRtA vidyA parastrI cAmRtaM viSam / / 12 / / - 191 zarU Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyama e mitra samAna che, Alasya e mitravat chatAM zatru che, vidyA e viSavat chatAM amRta samAna che ane parastrI e amRta chatAM viSasamAna che. 12 // muktasya (mauktika) hAro na ca markaTasya, miSTAnnahAro na ca gardabhasya / andhasya dIpo badhirasya gItaM, mUrkhasya kiM jJAnakathAprasaGgaH / / 13 / / markaTa(vAna2)ne motIno hAra na zobhe, gardabhane miSTAnnano AhAra na hoya, aMdhane dIpaka, dhira(baherA)nI AgaLa gItagAna ane mUrkhanI sAthe jJAnakathAno prasaMga kevo? // 13 // mano madhukaro megho mAninI madaMno marut / mA mado markaTo matsyo makArA daza caJcalAH || 14 | mana, madhukara(bhamaro), megha, strI, kAmadeva, pavana, lakSmI, mada, vAnara ane matsya - e daza makAra caMcala hoya che. / / 14 / mA jIvatu parAvajJo duHkhadagdhastu yo janaH / tasyAjananI caivAstu jananI klezakAriNI / / 15 / / paranI avajJA karanAra puruSa A jagatamAM na jIvo. je duHkhadagdha mANasa che, te paNa A jagatamAM na jIvo ane jenA janma vakhate mAtAne kleza thAya teno paNa janma ja na thAo. / / 15 / / maunAnmUkaH pravacanapaTurvAtulo jalpako vA, dhRSTaH pArzve vasati ca tadA dUratazcApragalbhaH / kSAntyA bhIruryadi na sahate prAyazo nAbhijAtaH; sevAdharma: paramAdano yoginAmapyAyaH / / 16 / / aho! sevAdharma keTalo badho gahana che ke je yogIone paNa agamya che. mona dharatAM tene mUMgo kahevAmAM Avaze, jo te bolavAmAM potAnI cAlAkI 192 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vApare to te vAtula athavA bahu bolako che ema kahevAmAM Avaze, pAse AvIne bese to te dhRSTa che ane dUra jaI bese to tene gAphila kahevAmAM Avaze, kSamA karaze to te bIkaNa ane sahana nahi kare to te akulIna che ema kahevAmAM Avaze, sevA sAdhavA jatAM guNa doSarUpa gaNAI jAya che. ll11aaaa mRtyorbibhepi kiM mUDha bhIte muJcati kiM yamaH / ajAtaM naiva gRhNAti kuru yatnamajanmani / / 17 / / mUDha! maraNathI tuM zA mATe bhaya pAme che, zuM tuM bhaya pAmIza tethI tene yama mUkI deze? jo tuM jaLyo na hota, to tane yama laI zakata nahi, mATe tuM janma na pAme evo rasto zodhI le. l/17 mAtA tIrthaM pitA tIrthaM tIrthaM ca jyeSThabAndhavAH / vAkye vAkye gurustIrthaM sarvatIrthaM janArdanaH // 18 // mAtA ane pitA e tIrtha che, vaDIlo ane baMdhuo tIrtharUpa che, vAkya vAkyamAM guru tIrtha che ane viSNu e sarvatIrtharUpa che. /18 mahAnubhAvasaMsargaH kasya nonnatikArakaH / rathyAmbu jAhnavIsaGgAt tridazairapi vandyate / / 19 / / aho mahApuruSonA saMsargathI konI unnati na thAya? gaMgAnA saMgathI sAdhAraNa zerInuM jaLa paNa devone vaMdanIya thAya che. ll19aaaa mukhaM valibhirAkrAntaM palitairaGkitaM ziraH / gAtrANi zithilAyante tRSNaikA taruNAyate // 20 // mukhamAM karacalI paDI, mAthe dhoLA vALa pharI vaLyA ane zarIranA - avayavo badhA zithila thaI gayA, chatAM tRSNA taruNInI jema taruNa thatI jAya che. parivA. mAnaM muJcati gauravaM pariharatyAyAti dInAtmatAM, lajjAmutsRjati zrayatyakarUNAM nIcatvamAlambate / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAryAbandhusuhRtsuteSvapakRtI nAvidhAzceSTate; kiM kiM yanna karoti ninditamapi prANI kSudhApIDitaH / / 21 / / aho! evuM zuM che ke je sudhAthI pIDAyela prANI niMditAcaraNa kare che, mAnano te tyAga kare che, gauravane te tajI de che, te ekadama dIna banI jAya che, lajjAne te tilAMjali Ape che, krUratAno Azraya kare che, nIcapaNAnuM te avalaMbana kare che, strI, baMdhu, mitra ane sutAdika upara te apakAra karavA tatpara thaI jAya che, evI rIte sudhAddhata prANI vividha prakAranI ceSTA kare che. tenA mayA zriyo'rjanAd bhogA-darthakAmau kRtArthitau / .. atidvayamUnArA ghasyAvasaro mana pArA lakSmIne upArjana karatAM ane bhogavatAM meM artha ane kAmane katArtha karyA che, mATe have e baMne puruSArthanA mUlarUpa evA dharmano mAre avasara che. ra2A mithyAtvatimiradhvasta-vivekamayalocanAH / dUrIbhavanti kiMpAka-buddhyA tasmAtsubuddhayaH // 23 // mithyAtvarUpa aMdhakArathI vivekarUpa locanano lopa thatAM kiMdhAka-phaLanI buddhithI subuddhi atyaMta dUra jAya che. 3] mohAvarttamamAnamAnamakaraM rAgormisaMvarmitaM, . tRSNAvegamanaGgasaGgasalilaM pApaughapaGkAkulam / ye kvApi skhalitA na yauvanasaritpUraM taranto mahAsattvAste khalu tArakAH kimitarairvadhyAvatArairnaraiH / / 24 / / jayAM moharUpa Avarta(ghumarI) che, aparimita mAnarUpa jyAM magara che, rAgarUpa jyAM taraMgo uchaLI rahyA che, tRSNArUpa jyAM vega che, anaMga(kAmadeva)nA saMgarUpa jyAM pANI che ane pApano samUharUpa jyAM bahu kAdava che evA yovanarUpa nadInA pUrane taratAM je alanA pAmyA - 194 - Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, kharekhara! te mahAsattvazALI puruSo ja tAraka che, bIjA vaMdhyaavatAravALA puruSothI zuM? / / 24 / / mAyicitta ivAgAdhe nirmamajja hrade tataH / devatAtizayAttatra tarati sma taraNDavat / / 25 / / kapaTIjananA aMtaranI jema agAdha evA hradamAM te nimagna thai gayo, paraMtu tyAM devatAnA atizayathI te nAvanI jema taravA lAgyo. I // 25 // mAtRkukSidarIsiMhA bAlye bandhudRzAM sudhA / yauvane kuladhaureyA dvitrA eva sutAH punaH / / 26 / / potAnI mAtAnI kukSirUpa guphAmAM siMha samAna, bAlyAvasthAmAM potAnA bAMdhavonI dRSTine amRta samAna tathA yauvanAvasthAmAM kuLano bhAra upADavAmAM dhuraMdhara, evA to mAtra kuLadIpaka be traNa putro ja haze. 26 mAdhuryaM lavaNe sAraM rambhAyAM susvaraH khare / pAvitryaM varcaso gehe svAdu pAnIyamUSare // 27 // sneho bhasmani vaizaMdyaM maSyAM zaityamivAnale / saumya kvApi sukhaM nAsti dhyApakApadbhare bhave // 28 // he saumya! lavaNa(lUNa)mAM mAdhurya(mIThAza), raMbhA(kaMdalI)mAM sAra, gadheDAmAM susvara, caimAranA gharamAM pavitratA, khArI jamInamAM madhura jaLa, bhasma(rAkha)mAM sneha(cIkAza), masImAM ujjalatA ane agnimAM zItalatA maLavI muzkela che, tema ApattithI vyApta evA A saMsAramAM kyAMya paNa sukha che.ja nahi. II27-28 // mukhe madhuramante ca kupathyamiva dAruNam / ye strINAM bahumanyante vacasteSAM kutaH sukham / / 29 / / mukha(prAraMbha)mAM madhura paNa prAMte kupathyanI jema dAruNa(bhayaMkara) evA strIonA vacanane jeo bahumAna Ape che, temane sukha kyAMthI hoya ? // 29 // 195 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * chAla : Is1I maunamUnodaratvaM vA jJAnaM dAnaM japastapaH / moghaM dayAM vinA sarvametat kRSirivAmbudam / / 30 // mauna, uNodarI tapa, jJAna, dAna, japa ane bAhya tathA AtyaMtara tapasyA e badhA dayA vinA, varasAda vinAnI khetInI jema nakAmA che. 1130ll mAyAvaniSAtra, vairasyottibhUminnA | phulAro TuddhisTrInA sIjinInanaH TrUA. strIo, mAyA(kapaTa)nI eka khANarupa hoya che, asatyanI dAnazALArUpa, veranI utpattibhUmikA, kusaMgamAM Asakta ane durbuddhinI sImA hoya che. 31 mahilAsnehamagnAnAM makSikANAmivAGginAm / satpakSabalahInAnAM mRtyuH sannihito dhruvam // 32 // strIonA snehamAM(pakSe telamAM) nimagna thayelA satpakSanA baLa vagaranA prANIone pAMkhanA baLathI hIna makSikAonI jema mRtyu kharekhara satvara pakaDe che.(arthAt maraNa temanI bahuja najIka hoya che.) IIkarI mahAtmannekarUpAH syuH kiM samastA api striyaH / samAH samagrA nAgulyo'pi hi pANau nRNAM yataH // 33 // he mahAtmanuM! badhI strIo zuM ekasarakhI hoya che? zuM mANasonA hAthanI badhI AMgaLIo ekasarakhI hoya che? ll33 mArgabhraMze mRtau patyu-viyoge tanujanmanAm / sarit plAve dRDhaM bandhe jIvitAyena nAcyavam / / 34 / / koI du:kha dagdha strI vicAra kare che ke mArgathI bhraSTa thatAM, patinuM maraNa thatAM,putrono viyoga thatAM, nadImAM DUbatAM ane daDha baMdhanamAM baMdhAyA chatAM huM jIvitathI kema mukta na thaI? Il34o . -jja 197 - Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahelA avahIlanti mArdavabhrAjinaM janam / Arohanti tarormUrdhni pazya vallyaH kSamAbhuvaH / / 35 / / strIo saraLa mANasanI avahelanA kare che. juo, jamInamAMthI utpanna thayela latAo vRkSanA zirapara ArUDha thaI jAya che. rUpo mRtyuratyuttamo vakra-navakrakacadAraNaiH / na tu sApatnyaduHkhena jIvitavyamapi striyAm // 36 // vakra ane navIna karavata mUkAvIne gujarI javuM e vadhAre sAruM che, paNa strIone sapatnI(zokya)nA duHkhamAM jIvana gujAravuM-te sAruM nathI. ll3kI. mAteva rakSati piteva hite niyuGkte, kAnteva cApi ramayatyapanIya khedam / lakSmI tanoti vitanoti ca dikSu kIrti; kiM kiM na sAdhayati kalpalateva vidyA // 37 / / je mAtAnI jema mANasanuM rakSaNa kare che, pitAnI jema hitamAM joDe che, kAMtA(vhAlI strI)nI jema khedane dUra karIne AnaMda pamADe che, lakSmIne vistAre che, kIrtine cAre dizAmAM phelAve che-ema kalpalatAnI jema vidyA zuM zuM sAdhI zakatI nathI. 37nA mUrkhacihnAni SaDiti garvo durvacanaM mukhe / virodhI viSavAdI ca kRtyAkRtyaM na manyate // 38 // mUrkhajananA mUkhya cha lakSaNo kahelA che te A pramANe-temAM prathama pote garva rAkhe, durvacana bole, virodha rAkhe, apriya bole ane kRtyAkRtyane na mAne, e mUrkhanA cha lakSaNo che. 38 mUl hi jalpatAM puMsAM zrutvA vAcaH zubhAzubhAH / .. azubhaM vAkyamAdatte purISamiva zUkaraH / / 39 / / zubhAzubha bolanArA puruSonI vANI sAMbhaLIne mUrkhajano temAMthI - 199 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zkara(bhUMDa) jema viSTAne grahaNa kare tema azubha vAkyane grahaNa karI le che. 39 mUryo'pi mUrkha dRSTvA ca candanAdapi zItalaH / yadi pazyati vidvAMsaM manyate pitRghAtakam / / 40 // mUrkhajano mUrkhane joIne caMdana karatAM paNa zItala banI jAya che ane jo vidvAnuM koI tenA jovAmAM Ave, to tene potAnA pitAnA ghAtaka jevo mAne che. Ivol. mahopazamanaM zAstraM khalAnAM kurute madam / cakSuHprakAzakaM teja ulUkAnAmivAndhatAm // 41 // madane zAMta karanAra zAstra paNa khalajanone mada utpanna kare che. juo, teja cakSune prakAza karanAra che, chatAM ghuvaDa pakSIone te aMdha banAvI de che. I41. mahatAM prArthanenaiva vipattirapi zobhate / dantabhaGgo hi nAgAnAM zlAdhyo girividAraNe // 42 // mahApuruSo pAse prArthanA karatAM kadAca vipatti Ave, to paNa sArI, kAraNake parvatane phADavA jatAM hastIonA dAMta bhAMge, to te prazaMsanIya gaNAya che. jarA mukhena nogiratyUrdhvaM hRdaye na nayatyadhaH / jarayatyantare sAdhu-rdoSaM viSamivezvaraH // 43 // sapuruSa, zaMkara jema viSane tema doSane bahAra prakAzato nathI, aMtaramAM utArIne te vAraMvAra saMbhArato nathI, paraMtu te pelA doSane potAnA hRdayamAM ja jIrNa karI de che. I43 mAnyA eva hi mAnyAnAM mAnaM kurvanti netare / zambhurbibharti mUrnenduM svarbhAnustaM jighRkSati / / 44 / / sArA puruSo ja mAnanIyajanono satkAra kare che, itarajano tema karatA - 198 - Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. juo, zaMbhu-zaMkara caMdramAne potAnA mastakapara dhAraNa kare che ane rAhu tene grahaNa karavAne icche che. 544 // mahatAM tAdRzaM tejo yatra zAmyantyanaujasaH / astaM yAnti prakAzena tArakA hi vivasvataH / / 45 // moTAjanomAM evA prakAranuM kAMI asAdhAraNa teja hoya che ke jemAM baLahInajano aMjAI jAya che. juo sUryanA tejathI tArAo asta thaI jAya che. 45 mUkaH parApavAde paradAranirIkSaNehiyazcAndhaH / paGguH paradhanaharaNe sa jayati lokatraye puruSaH / / 46 / / je parApavAda bolavAmAM muMgo che, parastrIne jovAmAM je aMdha samAna che ane paradravyanuM haraNa karavAmAM je pAMgaLo che, te puruSa traNe lokamAM jayavaMta raho. II46 // mA bhUtsajjanayogo yadi yogo mA punaH snehaH / yadi sneho viraho mA yadi viraho jIvitAzA kA / / 47 / / . sajjanapuruSano yoga kadApi na thajo, kadAca yoga thAya to tyAM sneha na thazo, vaLI sneha thAya to teno viraha na thajo ane jo viraha thayo, to pachI. jIvitanI AzA kevI? II47 / / 'manasi vacasi kAye puNyapIyUSapUrNA, .. stribhuvanamupakArazreNibhiH prINayantaH / paraguNaparamANUna parvatIkRtya nityaM; nijahRdi vikasantaH santi santaH kiyantaH / / 48 / / mana, vacana ane kAyA e traNe yogamAM je puNyarUpa amRtathI paripUrNa che, upakAronI zreNithI je traNe bhuvanane prasanna kare che ane paranA paramANumAtra guNane parvata samAna gaNIne je niraMtara potAnA aMtaramAM 199 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda pAmanArA che-evA saMtajano jagatamAM kharekhara bahu thoDA ja haze. // 48 // mukhaM padmadalAkAraM vAcA candanazItalA / hRdayaM krodhasaMyuktaM trividhaM dhUrttalakSaNam / / 49 // jenuM mukha padmanA daLa samAna lAge che, vANI caMdana samAna zItala bhAse che ane hRdayamAM krodha bharelo hoya, e traNa dhUrtanA lakSaNa che. // 49 // mAlinyamavalambeta yadA darpaNavat khalaH / tadaiva tanmukhe deyaM rajo mA'nyA pratikriyAM / / 50 / / darpaNanI jema khalapuruSa jyAre malinatAne dhAraNa kare, tyAre tenA mukhamAM dhULa ja nAkhavI, kAraNake tenIM anya kAMi pratikriyA nathI. // 50 // mAyAmayaH prakRtyaiva rAgadveSamadAkulaH / mahatAmapi mohAya saMsAra iva durjanaH / / 51 / / durjananI jema A saMsAra svabhAvathI ja mAyAmaya, rAga, dveSa ane madathI bharela hovAthI mahApuruSone paNa te moha upajAve che. 51 mRdghaTavat sukhabhedyo duHsandhAnazca durjano bhavati / sujanastu kanakaghaTavaMd durbhedyazcAzu sandheyaH / / 52 / / durjanapuruSa, mATInA ghaTanI jema sukhe bhedI zakAya ane du:khe sAMdhI zakAya tevo hoya che ane sajjanapuruSa, suvarNanA ghaTanI jema du:khe bhedI zakAya ane sukhe sAMdhI zakAya tevA hoya che. 525 mAtA nindati? nAbhinandati pitA bhrAtA na sambhASate, bhRtyaH kupyati nAnugacchati sutaH kAMtA ca nAliGgate / arthaprArthanazaGkayA na kurute sambhASaNaM vai suhRt; tasmAd dravyamupArjayasva sumate dravyeNa sarve vazAH / / 53 / / 200 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadra! jo dravya na haze, to mAtA niMdA karavA mAMDaze, pitA premano tyAga karaze, bhAI bolAvaze paNa nahi, sevaka kopa karaze, putra anukULa nahi cAle, strI prema tajI deze ane dravya mAgavAnI zaMkAthI mitra paNa bolAvaze nahi, mATe dravyanuM upArjana karo, kAraNake dravyathI badhA vazavartI thAya che. pa3N mAtaraM pitaraM putraM bhrAtaraM vA suhRttamam / lobhAviSTo naro hanti svAminaM vA sahodaram // 54 // lobhanI lAlacamAM lapaTAI gayela puruSa potAnA mA-bApa, putra, bhrAtA, priya mitra, svAmI athavA sahodarano paNa nAza kare che. pa4 mA dhanAni kRpaNaH khalu jIvaMstRSNayArpayatu jAtu prsmai| tatra naiSa kurute mama citraM yattu nArpayati tAni mRto'pi kRpaNapuruSa tRSNAne lIdhe kadAca jIvatAM anyane dhana na Ape, to temAM kaMI Azcarya jevuM nathI, paraMtu je maraNa pAmatAM chatAM te potAnuM dhana parane Apato nathI-e ja Azcarya che. papI. mannindayA yadi janaH paritoSameti, . navaprayatnasuna moDayamanuBdo ne . zreyo'rthino'pi puruSaH paratuSTiheto* kuMtA ghanani parityajJatti laddA jo mArI niMdAthI ja lokone AnaMda thato hoya, to vinA prayatna labhya evo mArA para eka prakArano teo anugraha(upakAra) kare che. kAraNake kalyANanA abhilASIjano anyane saMtoSa pamADavA, duHkhe prApta thai zake evA dhanano paNa parityAga karI de che. pachI madasiktamukhairmRgAdhipaH karibhirvartayate svayaM hataiH / laghayan khalu tejasA jaganna mahAnicchati bhUtimanyataH / / 57 / / - 201 zarU Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanarAja(siMha) pote mArela ane madajaLathI ArTa thayela hastIothI ja potAnuM gujarAna calAve che, tema potAnA tejathI jagatane aMjAvanAra mahApuruSo anya pAsethI potAno utkarSa icchatA nathI. pa7 majjanto'pi vipatpayodhigahane niHzaGkadhairyAvRtAH, kurvantyeva paropakAramanizaM santo yathAzakti vai / rAhorugrakarAlavakrakuharagrAsAbhibhUto'pyalaM; .. raH hiM roti muvinaM prAsAvazeSa : 18 vipattinA agAdha samudramAM DubavA chatAM nizaMka vairyane dhAraNa karanArA saMtajano to niraMtara yathAzakti paropakAra karyA ja kare che. juo, rAhunA bhayaMkara mukhamAM sapaDAyA chatAM caMdramA potAnA zeSa kiraNothI jagatajanone atyaMta AnaMda pamADe che. pa8. mahIpateH santi na yasya pArthe, , ___ kavIdharAstasya kuto yazAMsi / bhUpAH kiyanto na babhUvururtyAM; | nAnA nAnAti nokari tevAnuM che? je rAjAnI AgaLa kavIzvaro hAjara nathI, teno yazovAda kyAMthI? kAraNake pUrve A pRthvI upara keTalAe rAjAo thaI gayA che ke jenuM nAmamAtra paNa hAlamAM koI jANatuM nathI. pahelA muktAphalaiH kiM mRgapakSiNAM ca miSTAnnapAnaM kimu grdbhaanaam| andhasya dIpo badhirasya gItaM mUrkhasya kiM dharmakathAprasaGgaH mRgalA ane pakSIone muktAphaLothI zuM? gadheDAone miSTAnnapAnathI zuM? aMdhane dIpakathI zo phAyado? ane baherAne gItathI zuM? tema mUrkhajanane dharmakathAthI zo phAyado thavAno hato? kao - 202 - - Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manasvI mriyate kAmaM kArpaNyaM na tu gacchati / api nirvANamAyAti nAnalo yAti zItatAm / / 61 / / manasvI(paMDita) puruSa bilakula maravuM kabUla karaze, paraMtu te kRpaNatAne kadApi dhAraNa karaze nahi. agni nirvANa pAmaze(bujhAI jaze) te bhale paNa te zItala kadI paNa thaze nahi. 61|| mA dhAva mA dhAva vinaiva daivaM, no dhAvanaM sAdhanamasti lakSmyAH ceddhAvanaM sAdhanamasti lakSmyAH; dhA dhAvamAno'pi labheta lakSmIm / / 62 // are! lakSmIlubdha! bhAgya vinA lakSmInI khAtara tuM Ama doDAdoDI na kara, kAraNake te doDAdoDI kAMI lakSmI meLavavAnuM khAsa sAdhana nathI. jo te dhananuM sAdhana hota, to zvAna bahu doDe che, chatAM lakSmIne pAmI zakato nathI. 62 // malayAcalagandhena tvindhanaM candanAyate / tathA sajjanasaGgena durjanaH sajjanAyate / / 63 / / malayAcalaparvatanA gaMdhane lIdhe anya kASTha jema caMdananA bhAvamAM khape che, tema sajjananA saMgathI durjana paNa sajjana samAna thaI jAya che. zAkamAM 203 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasya nArthA na vA kAmo na vA praNayipoSaNam / dvipadasya pazostasya vyasanaM zAstrasaGgrahaH / / 1 / / jenI pAse dravya nathI, je kAmano upabhoga athavA to potAnA snehIonuM poSaNa karI zakato nathI evA dvipada(be pagavALA) pazune zAstrasaMgraha karavo e tene kevaLa duHkharUpa che. [1] yauvane nIcasaMsargAt kAluSyaM nirmale kule / ke ke no janayanti na paTe paGkalavA iva // 2 // yauvanAvasthAmAM nIcajanonA saMsargathI vastramAM kAdavanA chAMTA jema kaluSatA kare, tema kayA puruSo potAnA nirmaLa kuLane DAgha lagADatA nathI? pArA yajjarAjarjaro yUnA dRDhamuSTyA hato'znute / kaSTaM saGghaTanenApi tasmAdekendriyo'dhikam / / 3 / / eka yuvAna puruSa, daDha muSTithI jarAjarjarita thayela mANasane mAre ane tene je du:kha upaje, te karatAM mANasanA saMghaTAthI ekeMdriyane adhika duHkha thAya che. 3l yatkarmA'dIrghadRzvAnaH kurvanti kumatIritAH / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle'nuzerate tena te'nizaM sa iva dvijaH / / 4 / / lAMbo vicAra karyA vinA kumatithI prerAine jeo kArya karavAne tatpara thAya che, teo pelA brAhmaNanI jema avasara Ave atizaya saMtApa pAme che. jo yaH zAstre pAragaH prekSA-pUrvakArI kalAspadam / so'pi lIlAyitaM vetti nahi dhAturiva dvijaH // 5 // je zAstramAM pAraMgata che, vicArapUrvaka kAma karanAra che, tathA je kaLAonuM sthAna che, evo puruSa paNa pelA brAhmaNanI jema vidhAtAnI lIlAne jANI zakato nathI. pI. yathA guNakaraM vaidyo-padezAtkRtamauSadham / tathA gurUpadezena smRto mantraH phalapradaH // 6 // jema vaidyanA upadeza pramANe karavAmAM Avela auSadha guNakArI thAya che, tema gurumahArAjanA upadezathI smaraNa karavAmAM Avela maMtra phaLane ApanAra thAya che. tevA nyathA kRSiH kRtA kAle caiva zasyasya vRddhaye / tathA phalati dharmo'pi kAle gurvAjJayA kRtaH // 7 // avasara Arve khetI karavAthI jema dhAnyanI vRddhi thAya che, tema guru AjJAthI avasare ArAdhavAmAM Avela dharma avazyameva phaLIbhUta thAya che. kA. - yadi trilokI gaNanAparA syAt, tathA samAtiryadi nAyuSaH sthAt | pAre parArdhaM gaNitaM yadi syAd . gaNema niHzeSaguNo'pi sa syAt // 8 // jo traNe loka gaNanA karavA tatpara thAya, vaLI tenA AyuSyanI kadApi samApti na thAya ane parArdha karatAM vadhAre gaNitazAstra hoya, toja . -@ 205 7* Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tebhanA ( bhagavaMtanA ) guNo samasta prAre gaezI zAya. // 8 // yA triloke'pi dhIrANAM caratyaskhalitA matiH / sApi na strImanovallIvanaM gAhitumIzvarI / / 9 / / je dhIrapuruSonI mati traNe lokamAM askhalita thaIne cAlI zake che, te mati paNa strInA manarUpa latAvananuM avagAhana karavAne samartha nathI arthAt dhIrajano paNa strIcaritrano pAra pAmI zakatA nathI. / / 9 / / yaccetasi na tadvAci vAci yattanna karmaNi / svAtmanyeva kaliH strINAM kathaM tAH parazarmaNe / / 10 / / je manamAM che te vacanamAM nathI ane vacanamAM che, te karmamAM nathI-Ama je strIo potAnA AtmAmAM ja bhinnatAne dhAraNa kare che, teo bIjAne zI rIte sukha Aye ? // 10 // yadIyaM hRdayaM muktAsrak siSeva susaMhiMtA / adhyetumiva nairmalyaM sadguNAnAM sau sthitiH / / 11 / / nirmaLatAno abhyAsa karavA te satInA hRdayanuM sevana motInI mAlA DaratI hatI. pareSara! sahgugonI kha 4 sthiti che. // 11 // ye bahirmahimAdhArA udArA rAjapUjitAH / gRhAyAtAH kubhAryAto dAsavatte'pi bibhyati / / 12 / / jeo bahAra moTA mahimAvALA, udAra ane rAjAone paNa mAnanIya gaNAya che, tevA puruSo paNa potAnA ghare AvatAM kubhAryAthI eka dAsanI bha bhaya pAmatA rahe che. // 12 // yathA saro vinA nIraM vinA vIraM varUthinI, prAsAdazca vinA ketuM vinA hetuM yathA vacaH ||13|| yathA bhUpo vinA nyAyaM vinA cAyaM yathA vyayaH; cakSurvinA yathaivAsyaM lAsyaM tUryaM vinA yathA / / 14 / / 205 4 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA vakSo vinA hAraM sadAcAraM vinA guruH / tathA na me gRhaM cittA-nandanaM nandanaM vinA / / 15 / / jema pANI vinA sarovara, subhaTa(vIra) vinA senA, dhvajA vinA prAsAda, ane vinA kAraNe vacana zobhatuM nathI, jema nyAya vinA rAjA, Avaka vinA kharaca, cakSu vinA mukha ane vAgha vinA nRtya zobhatuM nathI, vaLI jema hAra vinA vakSasthaLa ane sadAcAra vinA guru zobhatA nathI, tema aMtarane AnaMda ApanAra evA naMdana(putra) vinA mAruM ghara zobhatuM nathI. 13/14opA yadazakyapratIkAraM devaiH kimuta mAnavaiH / zroturvRthA vyathAkAri taduHkhaM kiM prakAzyate / / 16 / / manuSyo to zuM paNa devatAo paNa je duHkhano pratikAra karavAne asamartha che, ane zrotAne vRthA saMtApa karanAra evuM du:kha, zA mATe koInI pAse prakAzita karavuMzAvavA ye sukhAni samIhante narA dharmapramadvarAH / jar3A bIjamanUpAnAH phalAya spRhayanti te // 17 // - je puruSo dharma karavAmAM atyaMta pramAdI hovA chatAM sukhane to icche ja che, te mUrkhajano bIjane vAvyA sivAya phaLanI icchA rAkhe che. /17 yodhaM vinA na saGgrAmo na grAmo mAnuSaM vinA / na sadbhAvaM vinA sakhyaM na saukhyaM sukRtaM vinA / / 18 / / subhaTa vinA saMgrAma na thAya, manuSyo vinA gAma na vase, sadbhAva vinA mitrAi na bane ane sukata vinA sukhanI prApti na thAya. /18 yasya nAsti svayaM prajJA zAstraM tasya karoti kim / locanAbhyAM vihInasya darpaNaH kiM kariSyati / / 19 / / jene potAne ja prajJA(buddhi) nathI, tene zAstrathI zo lAbha thavAno hato? je locanahIna aMdha) che, tene darpaNa batAvavAthI zo phAyado? I19o - 207 - Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH, sa paNDitaH sa zrutimAn guNajJaH / sa eva vaktA sa ca darzanIyaH; sarve guNAH kAJcanamAzrayanti // 20 // lenI pAse dhana cha, 4 mAsa mulIna, paMDita, AaN, guNAza, abu ane darzanIya(rUpALA) paNa te ja che, kAraNake badhA guNo suvarNane(dhanane) anusarIne rahelA che. 20ll yasyAstisya mitrANi yasyAstisya bAndhavAH / yasyArthaH sa pumAlloke yasyArthaH sa ca paNDitaH // 21 // jenI pAse dhana che, tenA ghaNA mitro thAya che, tenA ghaNA bAMdhavo thAya che, vaLI jene dhana che, te ja lokamAM pratiSThita puruSa gaNAya che ane paMDita paNa dhanavAnuM ja gaNAya che. muralI yathA dhenusahasreSu vatso vindati mAtaram / tathA pUrvakRtaM karma kartAramanugacchati // 22 // .. jema vAcharaDuM, hajAro gAyomAM potAnI mAtAne zodhI le che, tema pUrve 42vAmAM Ave , tini zodhI se cha(anusare cha). // 22 // yAvanti pazuromANi pazugAtreSu bhArata / tAvadvarSasahasrANi pacyate pazughAtakaH / / 23 / / he bhArata! pazunA zarIrapara jeTalA roma(keza) hoya che, teTalA hajAra varasa sudhI pazughAtaka pApathI narakamAM du:kha bhogave che. 23 yaddhAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM stokaM mahadvA dhanaM, tatprApnoti marusthale'pi nitarAM merau tato nAdhikam / taddhIro bhava vittavatsu kRpaNAM vRttiM vRthA mA kRthAH; kUpe pazya payonidhAvapi ghaTo gRhNAti tulyaM jalam / / 24 / / 18 208 - Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA lalATapaTTapara vidhAtAe je ochuM ke vadhAre dhana lakhela che, teTaluM dhana to kadAca mAravADamAM jAo, to paNa avazya maLavAnuM ja che, temaja meruparvata para jatAM tethI adhika leza paNa maLavAnuM nathI, mATe he bhadra! tuM dhanavaMtomAM dhIra banI jA, vRthA kRpaNavRttine dhAraNa na kara. juo, kuvAmAM ke samudramAM ghaTa to samAna jaLane ja grahaNa kare che. 112811 yatrAtmIyo jano nAsti bhedastatra na vidyate / kuThArairdaNDanirmuktairbhidyante taravaH katham / / 25 / / jyAM AtmIya(saMbaMdhI)jana nathI tyAM bheda thaI zakato nathI, kAraNake daMDa vinAnA kuhADA vRkSane bhedI zakatA nathI. I // 25 // yadA kiJcijjJo'haM dvipa iva madAndhaH samabhavaM, tadA sarvajJo'smItyabhavadavaliptaM mama manaH / yadA kiJcitkiJcid budhajanasakAzAdavagataM; tadA mUrkho'smIti jvara iva mado me vyapagataH / / 26 / / jyAre huM kaMika lezamAtra jANato hato, tyAre hAthInI jema madAMdha banI gayo hato, ane huM sarvajJa chuM, ema mAnI mAruM mana atyaMta garviSTha thaI gayuM hatuM; paNa jyAre sujJajanonA saMgathI kaMI kaMI mArA jANavAmAM AvyuM, tyAre mane lAgyuM ke 'huM mUrkha chuM' ema mArA manamAMthI jvaranI jema mada dUra thaI gayo. 27 yAvatsvasthamidaM zarIramarujaM yAvacca dUre jarA, yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahAn; sandIpte bhavane hi kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH / / 27 / / jyAM sudhI A zarIra nirogI che, jyAM sudhI jarA dUra che, jyAM sudhI iMdriyonI zakti apratihata(sahIsalAmata) che ane jyAM sudhI AyuSyano 209 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaya thayo nathI, tyAM sudhImAM ja sujJapuruSe AtmakalyANane mATe prayatna karavo samucita che, kAraNake Aga lAge, tyAre kuvo khodavAnA prayatna karavo, te zA kAmano? merA yatnena pApAni samAcaranti dharmaM prasaGgAdapi nAcaranti / . Azcaryametaddhi manuSyaloke kSIraM parityajya viSa pibanti T28aaaa aho! loko pApane to prayatnapUrvaka Acare che ane dharmanuM to prasaMge paNa AcaraNa karatA nathI. kharekhara! jagatamAM bahu AzcaryanI vAta che ke prANIo kSIrano tyAga karIne viSa pIvA jAya che. ra8 : yauvanaM dhanasampattiH prabhutvamavivekitA / ekaikamapyanarthAya kimu yatra catuSTayam / / 29 / / yauvana, dhanasaMpatti, prabhutva(moTAI) ane avivekitA-emAMnuM eka eka paNa anarthakArI thAya che, to jyAM cAra hoya, tyAM kahevuM ja zuM? yadakAryaM na karttavyaM prANaiH kaNThagatairapi / kAryaM yadeva karttavyaM prANaiH kaNThagatairapi // 30 // jIva jAya to paNa akArya kadI na karavuM ane je karavAnuM che, te prANo kaMThe AvatAM paNa avazya karavuM ja. ll30 yaM dRSTvA vardhate krodhaH snehazca parihIyate / suvijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvavairikaH / / 31 / / jene jovAthI krodha vadhe ane sneha parikSaNa thAya, to "A mAro pUrvano verI che ema puruSe nizcaya samajI levuM. 315 yadi santi guNAH pusAM vikasantyeva te svayam / na hi kastUrikAmodaH zapathena nivAryate / / 3 / / jo mANasomAM guNo hoya, to te potAnI meLe ja vikasita thAya che. -A. 210 - Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kastUrInI sugaMdha kAMi zapatha(sama) ApavAthI aTakAvI zakAtI nathI. neharA yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate nigharSaNacchedanatApatADanaiH / tathA caturbhiH puruSaH parIkSyate zrutena zIlena guNena karmaNA sArUrUA. nigharSaNa, tApa, chedana ane tADana-e cAra prakArathI jema suvarNanI parIkSA thaI zake che, tema zrata, zIla, guNa ane karma e cAra prakArathI puruSanI parIkSA thaI zake che. 37ll yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM jJAnaM na zIlaM na guNo na dhrmH| te martyaloke bhuvi bhArabhUtA manuSyarUpeNa mRgAzcaranti sArU4 jemane vidyA, tapa, dAna, jJAna, zIla, guNa ke dharma nathI, te loko A bhUmipara bhArarUpa che. kharekhara! teo manuSyarUpadhArI mRgalAo ja che. ||34o yajjIvasyopakAri syAt tadehasyApakArakRt / yaccharIropakAri syAt tajjIvasyApakArakRt // 35 / / je jIvane upakAra karanAra che, te dehano apakAra karanAra che ane je zarIrano upakAra karanAra che, te jIvano apakAra karanAra che. rUpA yadatra kriyate karma tatparatropabhujyate / mUlasikteSu vRkSeSu phalaM zAkhAsu jAyate // 36 // je A lokamAM karma karavAmAM Ave che, te parabhavamAM jIvane bhogavavuM paDe che, kAraNake vRkSone mULamAM pANI sIMcavAmAM AvatAM phaLo to zAkhAomAM ja utpanna thAya che. 30 yatnAnusAriNI vidyA lakSmIH puNyAnusAriNI / dAnAnusAriNI kIrtirbuddhiH karmAnusAriNI // 37 // - 211 zarU Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatnAnusAre vidyA prApta thAya che, puNyAnusAre lakSmI maLe che, dAnAnusAra yaza ane karmAnusAre buddhi utpanna thAya che. ll37 yathA gajapatiH zrAnta-zchAyArthI vRkSamAzritaH / vizramya taM drumaM hanti tathA nIcaH svamAzrayam // 38 // . jema zramita thayela gajapati chAyAnI icchAthI vRkSano Azraya kare che, ane vizrAma pAmIne te vRkSano nAza kare che, tema nIcajano potAnA Azrayano nAza kare che. 38 yauvanaM jarayA grastaM zarIraM vyAdhipIDitam / mRtyurAkAGkSati prANAM-stRSNaikA nirupadravA / / 39 / / yauvana jarAthI grasta che, zarIra vyAdhithI pIDita che ane mRtyu prANo levAne tatpara che, paNa eka tRSNA upadravarahita che. 39 : ye majjanti nimajjayanti ca parAste prastarA dustarA, vArtho vAri taranti vAnarabhaTAn santArayante'pi ca / naite grAvaguNA na vAridhiguNA no vAnarANAM guNAH; zrImaddAzaratheH pratApamahimA so'yaM samujjRmbhate / / 4 / / je dustara zilAo pote DUbe ane bIjAne DUbADe che, te zilAo samudranA jaLamAM tare ane vAnara subhaTone tAre; e kAMi pattharanA guNo, samudranA guNo ke vAnaronA guNo samajavAnA nathI, paraMtu te samajjavala mahimA zrImAn rAmacaMdrajIno samajavo. 4oll yAsyAmyAyatanaM jinasya labhate dhyAyaMzcaturthaM phalaM, SaSThaM cotthitumudyato'STamamatho gantuM pravRtto'dhvani / zraddhAlurdazamaM bahirjinagRhAtprAptastato dvAdazaM; madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalam / / 41 / / "huM bhagavaMtanA maMdiramAM jaiza' evo saMkalpa karavAthI eka upavAsano - 212 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbha thAya, te nimitte uThavAne taiyAra thatAM be upavAsano lAbha ane mArge cAlatAM traNa upavAsano lAbha maLe che, zraddhA karatAM cAra upavAsa ane jinamaMdiranI bahAra AvatAM pAMca upavAsano lAbha thAya, gabhArAmAM dAkhala thatAM paMdara upavAsano lAbha ane, bhagavaMtane sAkSAta jotAM(nihALatAM) eka mAsanA upavAsano lAbha thAya che. I41 yadi vahati tridaNDaM nagnamuNDaM jaTAM vA, vasati gudAya vRkSanUne riAtAyAm | yadi paThati purANaM vedasiddhAntatattve; - ya ihRdayamazuddha sametanna vizvit jarA bhale tridaMDane dhAraNa karo, zira nagna rAkhIne muMDAvo athavA to mAthe jaTA dhAraNa karo, guphAmAM agara vRkSanA mULamAM zilApara vAsa karo, purANa athavA veda ke siddhAMta tattvano abhyAsa karo, tathApi jo hRdaya azuddha che, to te badhuM nakAmuM che. karI yadeva rocate yasya tadeva tasya sundaram / zrIkhaNDe na tathA prIti-ryathA 'rudrasya bhasmani / / 43 // je vastu jene ruce, tenA manane teja vastu suMdara che. zaMkaranI prIti jevI bhasma(rAkha)mAM che, tevI caMdanavAM nathI. I43 yatrodakaM tatra vasanti haMsA yatrAmiSaM tatra patanti gRdhrAH / yatrArthinastatra ramanti (ramante ?) vezyA yatrAkRtistatra guNA vasatti 44 jyAM pANI hoya, tyAM haMso rahe che, jyAM mAMsa hoya tyAM gIdha pakSIo - AvIne paDe che, jyAM dhanavaMto hoya che tyAM vezyAo ramaNa kare che, ane jyAM suramya AkRti hoya tyA guNo rahelA hoya che. 44 yadi sthirA bhavedvidyuttiSThanti yadi vAyavaH / daivAttathApi nArINAM na sthemnA sthIyate manaH // 45 // - 213 zarU Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAca vIjaLI sthira thai jAya ane daivayoge kadAca vAyu paNa sthira staMbhI rahe, tathApi strIonuM mana koI rIte sthira rahI ja na zake.||4| yathA mauliH pratIkeSu hRSIkeSu yathekSaNam, yathA suraduH sAlesu vizAleSu yathA nabhaH / / 46 / / yathA hariramartyeSu martyeSu ca yathA nRpaH; dayAdharmastathA dharma-kRtyeSu syAtpurassaraH / / 47 // jema aMganA avayavomAM mastaka, iMdriyomAM jema cakSu, vRkSomAM jema kalpavRkSa, vizAla padArthomAM jema AkAza, devatAomAM jema iMdra, ane manuSyomAM jema rAjA utkRSTa che, tema sarva dharmakRtyomAM dayAdharma sarvotkRSTa(agresara) che. 46-47nA yuvAno yatra khelanti vimAneSveva vezmasu, meSonmeSAdiceSTAbhirmanyante mAnavA iti / / 48 / / yatra jainagRhAgrastha - kalyANakalazodbhavaiH; gabhastyagastibhirgrastAH paurANAM duritArNavAH / / 49 / / jANe vimAno hoya tevA bhavanomAM jyAM yuvAna puruSo krIDA karatA hatA, paNa teo cakSunA meSonmeSamAtrathI ja A manuSyo che, ema jANI zakAtA hatA, vaLI jyAM jinamaMdironA zikhara para rahela suvarNakalazathI pragaTa thatA kiraNarUpa agasti(RSi)o nAgarikajanonA pAparUpa samudranuM pAna karI jatA hatA. II48-49 // 4 ye saMyogAstanumatA - mAdyamunmAdakAraNam / teSAM niSThA viyogo hi vyApArANAM vipadyathA / / 50 / / je saMyogo che te prANIone mukhya unmAdanA kAraNa che, vaLI vepAra karatAM jema vipatti AvI paDe, tema te saMyogo viyoganA rUpamAM to avazyameva badalAI javAnA ja che. pA 214 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo mitrAmitrayoH zakto nopakArApakArayoH / / dhatte tasyA yazovallI-bIjatAM dIrghajIvitA / / 51 // je puruSa mitro para upakAra karavAne samartha nathI ane zatruo para apakAra karavAne samartha nathI, tenuM dIrgha jIvana mAtra apayazarU5 latAne dhAraNa kare che vRddhi pamADe che). ApanA yAsAM kukSimurIcakru-jinacakradharAdayaH / jaGgamA ratnakhanaya-stA nindyAH kimu yoSitaH / / 52 / / jinezvaro ane cakravartIone paNa jemanA udaramAM avatAra levo paDyo tathA je jaMgama ratvakhANa samAna gaNAya che, evI strIo zuM kadApi niMdanIya hoI zake? parA ye dRptA ye sadAcArA ye ca bhArakSamA bhuvi / strIbhiste'pyabhibhUyante razmibhirvRSabhA iva // 53 // jeo sadAcArI, samartha ane rAjyano bhAra upADavAne samartha che, tevA puruSo paNa doraDIothI jema baLado parAbhava pAme tema strIothI atyaMta parAbhava pAme che. paNal. " ye svato'pyadhikaM snigdhaiH kavalaiH poSitAH sutaaH| te'pi dAsvaNi datvAnte duHkhAni bhuJjate dhanam / / 54 // potAnA karatAM paNa adhika snigdha(komaLa) evA koLIyA khavarAvIne je putrIne sArI rIte poSyA, teo paNa prAMte dAruNa duHkho ApIne dhanano upabhoga levA tatpara thai jAya che. pa4l yasya vakrakuhare subhASitaM nAsti nApyavasare prajalpati / 3 tiH savila ghInatAnI nainita rUvAvamAsakti sAvalA jenA mukhamAM subhASita nathI temaja je avasare dhImaMto(vidvAno)nI sabhAmAM AvIne kaMI bolI zakato nathI, te mATIthI banAvavAmAM Avela putaLA jevo che. ApapA. - 215 + Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatra vidvajjano nAsti zlAghyastatrAlpadhIrapi / nirastapAdape deze eraNDo'pi drumAyate // 56 // jyAM vidvAjanono abhAva hoya che tyAM alpa buddhimAnuM paNa vakhaNAya che. kAraNake vRkSa vinAnA dezamAM eraMDo paNa vRkSa samAna gaNAya che.pakA. yasya nAsti vivekastu kevalaM yo bahuzrutaH / na sa jAnAti zAstrArthAn darvI pAkarasAniva / / 57 / / jene viveka nathI, paraMtu kevaLa je bahuzruta che, te cATavo (camacA) jema rasoinA svAdane jANI na zake, tema zAstrArthane jANI zakato nathI. ./po. ye saMsatsu vivAdinaH parayazaHzUlena zalyAkulAH, .. kurvanti svaguNastavena guNinAM yatnAd guNAcchAdanam / teSAM roSakaSAyitodaradRzAM kopoSNaniHzvAsinAM; dIptA ratnazikheva kRSNaphaNinAM vidyA janodvejinI / / 58 / / jeo vidvAnonI sabhAomAM vivAda karavA tatpara thaI jAya che, jeo paranA yazarUpa zULathI zalyayukta banI vyAkuLa thAya che, vaLI potAnA guNonA stavanathI jeo guNIjanonA guNone yatnapUrvaka AcchAdita kare che, roSa ane kaSAyathI jemanA hRdaya ane dRSTi vyApta che tathA kopathI jemanA zvAsocchavAsa paNa garama thaI gayA che evA janone prApta thayela vidyA te kALA sarponI dedIpyamAna maNinI jema lokone bhayaMkara thaI paDe che. 1pa8. yadyapi bahu nAdhISe tathApi paTha putra vyAkaraNam / svajanaH zvajano mAbhUt sakalaM zakalaM sakRcchakRt / / 59 / / he vhAlA vatsa! jo tAre vadhAre na bhaNavuM hoya, tathApi tuM vyAkaraNano abhyAsa to jarUra karaje, kAraNake te vinA svajana-te zvajanaM(thAna), sakala-te zakala(eka vibhAga) ane saka(ekavAra) te zakata(viSTA) thai Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaze.(bolAI jaze.) palA yathA cittaM tathA vAco yathA vAcastathA kriyA / citte vAci kriyAyAM ca sAdhUnAmekarUpatA // 60 // jevuM manamAM tevuM vANImAM ane jevuM vANImAM tevuM kriyAmAM ema mana, vacana ane kriyAmAM puruSonI ekarUpatA hoya che. kaol yaH prINayetsucaritaiH pitaraM sa putro / ya magva dimicchati tAtram | tanmitramApadi sukhe ca samakriyaM ya hetayaM gati puSyavRtto tamane sAddazA je potAnA sadAcArathI mA-bApane prasanna rAkhe te putra samajavo, je potAnA svAmInuM hita ja icche te strI ane sukha duHkhamAM je samAnapaNe varte te mitra samajavo, e traNe vastune jagatamAM puNyavaMta prANIo ja. pAmI zake che. kaLA ye jAte vyasane nirAkuladhiyaH sampatsu nAbhyunnatAH, prApte naiva parAGmukhA praNayini prANopayogairapi hImantaH svaguNaprakAzanavidhAvanyastutau paNDitA ste bhUmaNDalamaNDanaikatilakAH santaH kiyanto janAH // 62 / / * jeo saMkaTa vakhate dhIra thaine manamAM leza paNa Akula vyAkula thatA nathI, saMpattimAM jeo garviSTha banatA nathI, potAnA snehI ke svajanone vipatti vakhate jeo potAnA prANo paNa arpaNa karavA acakAtA nathI, potAnA guNo prakAzavAmAM jeo lajjA pAme che ane anyanA guNo prakAzavA ke gAvAmAM jeo potAnI paMDitAi vApare che evA bhUmaMDalanA alaMkArarUpa saMtajano jagatamAM kharekhara viralA ja haze. karAM ye dIneSu dayAlavaH spRzati yAnalpo'pi na zrImado, caTA 2 paropakAravAra dakti vAratA .. - 217 2 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasthAH santi ca yauvanonmadamahAvyAdhiprakope'pi ye; taiH stambhairiva susthitaiH kalibharaklAntA dharA dhAryate / / 63 / / dInajanopara jeo sadA dayAbhAvathI varte che, jeo lakSmIno leza paNa mada karatA nathI, paropakAra karavAmAM jeo sadA tatpara rahe che, koi yAcanA karavA Ave tyAre jeo harSita thAya che, yauvanamAM jeo unmatta thatA nathI ane mahAvyAdhino prakopa thatAM paNa jeo svastha rahe che tevA acala staMbha samAna nararatno, kaLikALanA bhArathI zrAMta thayela(thAkI gayela) A pRthvIne dhAraNa karI rahyA che. kaal . yathA vRSTiH samudreSu bhuktasyopari bhojanam / .. evaM prItiH khalaiH sArdha-mutpanne'rthe'vasIdati / / 64 / / jema samudramAM varasAda ane jagyA upara bhojana vRthA che, tema khala jano sAthe prIti karavAthI avasara Ave te nakAmI thai jAya che. 14. ye zramaM hartumIhante mahatAM cirasambhRtam / vandyAste'saralAtmAno durjanAH sajjanA iva / / 5 / / jeo mahApuruSonA cirakAlanA zramane dUra karavA icche che, te asarala(vakra) AzayavALA durjano paNa sajjanonI jema vaMdanIya che. IIkapI. yatsmRtyaivaM parAM yAnti santaH santApasantatim / tadasanto hasanto'pi helayaiva hi kurvate // 66 // je karmanuM smaraNamAtra karatAM paNa saMtajano atizaya saMtApane pAme che, tevuM karma durjano hasatAM hasatAM eka lIlAmAtramAM karI nAkhe che. yeSAM prANivadhaH krIDA narma marmacchido giraH / vArtha parovataparyaM te mRtyorapi mRtyaH II67-, prANIono vadha karavo e ja jemanI krIDA che, anyanA marmane bhedanAra jemanI narmavANI(mazkarI) che, ane anyane saMtApa upajAvanAra jemanuM - 218 rU Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya che tevA puruSo yama karatAM paNa vadhAre bhayaMkara samajavA. eka yathA paropakAreSu nityaM jAgarti sajjanaH / tathA paropakAreSu jAgarti satataM khalaH // 18 // jema sajjano paropakAra karavAne sadA tatpara che, tema khala puruSa anyano apakAra(hAni) karavAmAM sadA taiyAra rahe che. kaTa yadyadiSTatamaM tattaddeyaM guNavate kila / ata eva khalo doSAn sAdhubhyaH samprayacchati / / 69 / / je je atyaMta iSTa che, te te guNavaMtane ApavuM, eTalA mATeja khalajano saMta puruSone dUSaNo Ape che. IkalA yad vadanti capaletyapavAdaM naiva dUSaNamidaM kamalAyAH / dUSaNaM jalanidherhi bhavettadyatpurANapuruSAya dadau tAm / / 70 / / lakSmI capaLa che' ema loko je lakSmIne dUSaNa Ape che, temAM lakSmIno doSa jarA paNa nathI, paraMtu tenA pitA samudrano doSa che, ke jeNe purANapuruSa(kRSNa-vRddha)ne te paraNAvI. pachaoll yatrAbhyAgatadAnamAnacaraNaprakSAlanaM bhojanaM, satsevA pitRdevatArcanavidhiH satyaM gavAM pAlanam / dhAnyAnAmapi saGgraho na kalahazcittAnurUpA priyA; hRSTA prAha hariM vasAmi kamalA tasmin gRhe nishclaa|71|| ekadA lakSmI viSNune kahevA lAgI ke he svAminAtha! jyAM atithione dAna mAna sAthe caraNa prakSAlana karIne bhojana ApavAmAM Ave che, jyAM sasevA thAya che, jyAM mA-bApa ane devatAonI pUjA karavAmAM Ave che, jyAM satya che ane jyAM potAnA vacananuM pAlana karavAmAM Ave che, jyAM dhAnyano saMgraha karavAmAM Ave che, jyAM kalahanuM nAma paNa nathI tathA jyAM patinA manane anukULa strI che evA bhavanamAM he nAtha! huM nizcaLa thaine nivAsa karuM chuM. 71ii - 219 zarU Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadA tu bhAgyakSayapIDitAM dazAM, naraH kRtAntopahitAM prapadyate / tadAsya mitrANyapi yAntyamitratAM; virAroDapi virakyate banaH jArI. jyAre bhAgyano kSaya thatAM puruSa yama samAna bhayaMkara dazAne prApta thAya che, tyAre tenA mitro paNa zatru jevA banI jAya che ane cirakALanA anurakta jano paNa virakta banI jAya che. karI yaiH kAruNyaparigrahAnna gaNitaH svArtha parArthaM prati. yaizcAtyantadayAparairna vihitA vandhyArthinAM prArthanA / ye cAsan paraduHkhaduHkhitadhiyaste sAdhavo'staM gatAzcakSuH saMhara bASpavegamadhunA kasyAgrato rudyate / / 73 / / dayAnI lAgaNIthI paramArtha karavA jatAM jeo potAnA svArthane gaNatA na hatA, atyaMta karuNAdaSTine lIdhe jemaNe arthajanonI prArthanAno kadApi bhaMga na karyo, tathA paranA duHkhane joine jeo ati duHkhI thatA hatA, aho! evA paropakArI sajjano badhA asta thayA. to he cakSu! have tArA azrugane aTakAvI rAkha, kAraNake atyAre koInI pAse rudana karavAno vakhata nathI. 77ll yaddadAti yadaznAti tadeva dhanino dhanam / anye mRtasya krIDanti dArairapi dhanairapi / / 74 / / je dAna karavAmAM Ave che ane je bhogavavAmAM Ave che te ja dhanavaMtonuM dhana che. maraNa pachI to te dhana ane strIo sAthe anyajano krIDA karatA jovAmAM Ave che. 74l yadurgAmaTavImaTanti vikaTaM kAmanti dezAntaraM, gAhante gahanaM samudramathanaklezaM kRSi kurvate / - 220 - Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevante kRpaNaM patiM gajaghaTAsaGghaTTaduHsaJcaraM; sarpanti pradhanaM dhanAndhitadhiyastallobhavisphUrjitam / / 5 / / lakSmInI lAlacamAM lapaTAine jeo bhayaMkara aTavImAM bhaTake che, vikaTa dezAMtaramAM bhramaNa kare che, samudramaMthananA gahana klezane sahana kare che, khetIvADI kare che, kRpaNa svAmI(zeTha)nI sevA kare che, tathA hAthIonI ghaTAthI jyAM bahu ja muzkelIthI saMcAra thai zake tevI raNabhUmimAM jeo praveza kare che - A badho lobhano pratApa samajavo. ll7po. yAcito yaH prahRSyeta dattvA ca prItimAn bhavet / taM dRSTyAppathavA zrutvA naraH svargamavApnuyAt / / 76 / / jenI pAse yAcanA karatAM harSa pAme che ane ApIne je ati premALa bane che tevA puruSane joine agara sAMbhaLIne bhavya jIvo svargane prApta karI zake che. Iko - yudhyante pakSipazavaH paThanti zukasArikAH / - dAtuM zaknoti yo vittaM sa zUraH sa ca paNDitaH / / 7 / / yuddha to pakSI ane pazuo paNa kare che tathA zuka ane sArikA(enA) bhaNe che, paraMtu je dAna ApavAne zaktimAnuM che te ja zUravIra ane paMDita che. I77ll . yAcanA hi puruSasya mahattvaM nAzayatyakhilameva tathA hi / sadya eva bhagavAnapi viSNumino bhavati yAcitumicchan II78 - koinI pAse yAcanA karavI-te puruSanA samasta mahattvano taratamAM nAza ja kare che, juo, yAcanA karavA jatAM viSNu bhagavAnane paNa tarata vAmananuM rUpa karavuM paDyuM che. 78 yathA Tekena cakreNa na rathasya gatirbhavet / evaM puruSakoraNa vinA daivaM na sidhyati // 79 / / - 221 : Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jema eka cakra(paiDA)thI rathanI gati thai zakatI nathI-tema udyama vinA daiva siddha thatuM nathI. Ileel yatra nAsti dadhimanthanaghoSo yatra no laghulaghUni zizUni / yatra nAsti gurugauravapUjA tAni kiM bata gRhANi vanAni ||8055 jyAM dadhi valovavAno ghoSa thato nathI, jyAM nAnA nAnA bALako ramatA nathI ane vaDIlono satkAra karavAmAM Avato nathI, te gharo nahi paNa vano samajavA. 580nA yaH sundarastadvanitA kurUpA yA sundarI sA patirUpahInA / yatrobhayaM tatra daridratA ca vidhervicitrANi viceSTitAni 116911 jo puruSa suMdara haze, to tenI strI rUpALI nahi hoya ane jo strI suMdara haze, to teno pati kadarUpo haze. kadAca baMne rUpALA haze, to tyAM daridratA haze. aho! vidhAtAnI ceSTAo badhI vicitra prakAranI ja lAge 9.116911 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1808808 ra re jive ! kuru maryAdAM bhojane vacane tathA / vacane prANasandeho bhojane ca hyajIrNatA // 1 // he jIbhalaDI! tuM bhojana ane vacanamAM maryAdA rAkha, kAraNake vacanamAM maryAdA na rAkhavAthI prANano saMdeha upasthita thAya che ane bhojanamAM bharyAAna rAjavAthI arza-ghoSa utpanna thAya che. // 1 // rAjA vezyA yamo vahina -staskaro bAlayAcakaH / . paraduHkhaM na jAnAti hyaSTamo grAmakaNTakaH // 2 // rAbha, vezyA, yabha, agni, tasDara (thora), jANaGa, yAGa bhane gAmano mukhI paTelIo e ATha paranA du:khane jANatA nathI. // 2 // rAjapatnI guroH patnI mitrapatnI tathaiva ca / patnImAtA svamAtA ca paJcaitA mAtaraH smRtAH ||3|| rAjapatnI, gurunI patnI, mitranI patnI, potAnI strInI mAtA tathA potAnI bhAtA se pAMtha bhAtAsabhAna TuDesa che. // 3 // rathasyaikaM cakraM bhujagayamitAH sapta turagA, nirAlambo mArgazcaraNavikalaH sArathirapi / raviH pAraM yAti pratidinamapArasya nabhasaH; 223 4 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - brisiddhi satve vasati mahatAM noraNe rAjA potAnA rathanuM eka ja cakra chatAM, sAta azvo paNa sarSothI niyaMtrita chatA ane nirAlaMba mArga tathA sArathi paNa caraNarahita(paMgu) hovA chatAM sUrya pratidina apAra AkAzano pAra pAme che. kharekhara! mahApuruSonA sattva(parAkrama)mAM ja kriyAnI siddhi rahela che, paNa temanA upakaraNomAM nathI. jo rAjJi dharmiNi dharmiSThAH pApe pApAH same samAH / lokAstamanuvartante yathA rAjA tathA prajA // 5 // jo rAjA dharmiSTha hoya to prajA dharmI bane che, rAjA pApI hoya to te pApiSTa ane rAjA baMnemAM samAna hoya to te samAna thAya che, loko rAjAnuM ja anukaraNa kare che, eTale jevo rAjA hoya tevI prajA thAya che. tApI ratnairmahAhaistutuSurna devA na bhejire bhImaviSeNa bhItim / / . sudhAM vinA na prayayurvirAmaM na nizcitArthAd viramanti dhIrAH _TddA kiMmatI ratnothI devo saMtuSTa na thayA, ane bhayaMkara viSathI teo bhaya na pAmyA. tema chatAM sudhA(amRta) vinA teo pAchA na hakyA, kAraNake dhIrajano potAnA nizcayathI pAchA haThatA nathI. kA - rAjyaM susampado bhogAH kule janma surUpatA / pANDityamAyurArogyaM dharmasyaitatphalaM viduH // 7 // rAjya, susaMpatti, sArA kuLamAM janma, pAMDitya, dIrgha Ayu ane ArogyaA badhuM dharmanuM phala samajavuM. ll7ll rAjyaM niHsacivaM gatapraharaNaM sainyaM vinetraM mukhaM, varSA nirjaladA dhanI ca kRpaNo bhojyaM tathAjyaM vinA / duHzIlA dayitA suhRnnikRtimAn rAjA pratApojjhitaH; -zna 224 --- Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSyo bhaktivivarjito na hi vinA dharmaM naraH zasyate / / 8 / / pradhAna vinAnuM rAjya ane hathIyAra vinAnuM sainya jema zobhatuM nathI. netra vinAnuM mukha, jaLa vinAnI varSARtu tathA kRpaNa dhanika jema vakhaNAto nathI. vRta vinAnuM bhojana, zIlarahita strI ane kapaTI mitra jema zobhato nathI. pratApahIna rAjA, bhaktirahita ziSya jema zobhatA nathI tema dharma vinA puruSa zobhato nathI. TAM rAjadaNDabhayAtpApaM nAcaratyadhamo janaH / paralokabhayAnmadhyaH svabhAvAdeva cottamaH // 9 // adhamajano rAjadaMDanA bhayathI pApa AcaratA nathI, madhyamajano paralokanA bhayathI pApa AcaratA nathI ane uttamajano svabhAvathI ja pApAcaraNa karatA nathI. hA " . . rUpayauvanasampannA vizAlakulasambhavAH / vidyAhInA na zobhante nirgandhA iva kiMzukAH / / 10 / / bhale rUpa ane yauvana saMpanna hoya, tathA vizALa kulamAM janma pAmyA hoya chatAM gaMdha vinAnA kezuDAMnA puSponI jema vidyArahita jano zobhatA nathI. 1ol rAgadveSau yadi syAtAM tapasA kiM prayojanam / tAveva yadi na syAtAM tapasA kiM prayojanam / / 11 / / jo rAga ane dveSa vidyamAna hoya to tapanuM zuM prayojana che? ane kadAca te baMne naSTa thayA hoya to paNa tapasyAnuM zuM prayojana che ?ll115 riktapANirna pazyeyU rAjAnaM devatAM gurum / naimittikaM svapnavidaM phalena phalamAdizet / / 12 / / rAjA, deva, guru, nimittane jANanAra tathA svakhapAThaka-eTalA pAse khAlI hAthe na javuM. kAraNake phaLathI phaLanI prApti thAya-ema kahela che. I12aa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88808 rAjA kulavadhUrviprA niyogI mantriNastathA / sthAnabhraSTA na zobhante dantAH kezA nakhA narAH / / 13 // rAbha, DusIna aMtAkho, adhikArI, maMtrIyo, chaMta, deza, nama tathA puruSo-e badhA sthAnabhraSTa thatAM zobhatA nathI. / / 13 / / rasAya pIDito'pIkSu-rbaddhamapyambu zasyakRt / bhRzaM kusumbhamaJjiSThe raGgAya kSuNNakhaNDite / / 14 / / zelaDIne bahu pIDatAM paNa te madhura rasa Ape che, pANIne bAMdhAmAM bAMdhI mUkatAM te dhAnyane nIpajAve che, kasuMbAne vadhAre ghuMTatAM ane majIThane vadhAre mAMDatAM te raMga khAye che. // 14 // raho hutavahodarci- karAlAM vIkSya yoSitam / nRNAM dravIbhavatyeva mano madanavanmRdu / / 15 / / agninI uchaLatI jvALAone joine jema komaLa mINa pIgaLI jAya che, tema ekAMtamAM strIne jotAM mANasonuM mana avazya dravIbhUta ja thai bhaya che. // 15 // ruSTA tuSTA ca jAtAhaM sa tu tuSTaH sadAbhavat / rAtriH zvetA ca kRSNA ca divasastvekarUpabhAk / / 16 / / aho! huM to ruSTamAna ane tuSTamAna thai ane te mAro svAmI to sadA saMtuSTa ja rahyo. rAtri zveta ane kRSNa hoya che, paNa divasa to sadA eka rUpavALo ja hoya che-(A eka strInA vicAro che.) II16 // rudro'driM jaladhiM harirdiviSado dUraM vihAya zritA, bhogIndrAH H prabalA api prathamataH pAtAlamUle sthitAH / lInA padmavane sarojanilayA manye'rthisArthAdbhiyA; dInoddhAraparAyaNAH kaliyuge satpuruSA kevalam / / 17 / / zaMkara himAlayamAM chupAi gayo, viSNu samudramAM jaine sui gayo, 223 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAo dUra AkAzamAM cAlyA gayA, nAgeMdro to pote prabala chatAM prathamathI ja pAtALamAM pesI gayA ane kamalAsanA lakSmI padmavanamAM lIna thai gai, AthI ema lAge che ke yAcakajanonA bhayathI ja A badhA ukta sthAnomAM cAlyA gayA haze, paraMtu A kaliyugamAM dInajanono uddhAra karanArA evA kevala satpuruSo ja mojuda che. 175 ravizcandro ghanA vRkSA nadI gAvazca sajjanAH / ete paropakArAya yuge daivena nirmitAH / / 18 / / sUrya, caMdra, megha, vRkSo, nadI, gAyo ane sajjano -emane mAtra paropakAra karavAnI khAtara ja jagatamAM vidhAtAe nirmANa karyA che. // 18 // raktatvaM kamalAnAM * satpuruSANAM paropakAritvam / asatAM ca nirdayatvaM svabhAvasiddhaM triSu tritayam / / 19 / / kamaLomAM raktatva(ratAza) satpuruSomAM paropakArIpaNuM ane durjanomAM nirdayatA-e traNamAM traNa guNa svabhAvathI ja siddha hoya che. II19 // 227 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la lAlayet paJca varSANi daza varSANi tADayet / prApte tu SoDaze varSe, putraM mitravadAcaret // 1 // * putra pAMca varasano thAya tyAM sudhI tenuM lAlana-pAlana karavuM, tyAra pachI daza varasa sudhI teno vAMka Ave to tene tADana karavuM, paNa soLamA varasa pachI to putranI sAthe mitranI jema ja vartavuM. // 1 // likhitA citraguptena lalATe'kSamAlikA / tAM devo'pi na zaknoti ullikhya likhituM punaH // 2 // vidhAtAe lalATapaTa para je akSaramALA lakhI che, tene utthApana karIne badalAvavAne koI deva paNa zaktimAnlR nathI. II2 // lakSmIrdAnavivekasaGgamamayI zraddhAmayaM mAnasaM, dharmaH zIladayAmayaH sucaritazreNImayaM jIvitam / buddhiH zAstramayI sudhArasamayaM vAgvaibhavojjRmbhitaM; vyApArazca parArthanirmitimayaH puNyaiH paraM prApyate / / 3 / / dAna ane vivekanA vilAsamaya lakSmI, zraddhAyukta manobhAva, zIla ane dayAmaya dharma, sadAcAranI paraMparAmaya jIvana, zAstranA vicAramaya 228 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi, sudhArasa samAna vacanano vilAsa ane paropakAramaya vyApAra-e paramapuNyathI ja prApta thaI zake che. Il lokaH pRcchati me vArtA zarIre kuzalaM tava / kutaH kuzalasmAka-mAyuryAti dine dine / / 4 // loko mane samAcAra pUche che ke tamArA zarIre kuzaLa che? paNa amane kuzaLa kyAMthI hoya? kAraNake divase divase amAruM AyuSya ochuM thatuM jAya che. jo lobhamUlAni pApAni rasamUlAzca vyAdhayaH / snehamUlAni duHkhAni trINi tyaktvA sukhI bhava // 5 // pApo badhAM lobhathI; vyAdhio badhI rasathI ane du:kho badhAM snehathI utpanna thAya che, mATe e traNeno tyAga karIne he mitra! tuM sukhI thA.pI. - lAlanAd bahavo doSA-stADanAd bahavo guNAH / tasmAt putraM ca ziSyaM ca tADayena ca lAlayet // 6 // putrane lADa laDAvavAthI temAM ghaNA dUSaNo janma pAme che ane tene zikSA karavAthI ghaNA guNo utpanna thAya che, mATe putrane ke ziSyane lADa laDAvavA karatAM tene tADana karavuM e vadhAre sAruM che. ko. lobho'yaM bhApito vIta-rAgaiH kvAsthAmalapsyata / nAbhaviSyanmahAsthAna-svarUpA yadamI dvijAH // 7 // vitarAgoe bhaya pamADela A lobha, jo tenA mahAsthAnarUpa A brAhmaNo na hota, to kyAM sthAna pAmI zakata? INcho labhate nirmalAtmApi nIcasaGgAd guNacyutim / . pazya kSArIbhavenmegha-payaH patitamUkhare // 8 // nIcajanonA saMgathI nirmalAtmA paNa guNothI bhraSTa thAya che. juo, meghanuM pANI khArI bhUmimAM paDatAM te khAruM thaI jAya che. eTale Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labheta sikatAsu tailamapi yatnataH pIDayana, pibecca mRgatRSNikAsu salilaM pipAsAditaH / kadAcidapi paryaTazazaviSANamAsAdayenna tu pratiniviSTamUrkhajanacittamArAdhayet / / 9 / / kadAca yatnathI palatAM veLa(retI)mAMthI paNa tela nIkaLe, pipAsAthI Arta thayela kadAca mRgatRSNakA(jhAMjhavA)mAMthI jaLapAna karI zake ane vasudhAtala para bhramaNa karatAM kadAcita zazalAnuM zRMga paNa kyAMka prApta thaI jAya, tathApi kadAgrahathI grasta thayela mUrkhajananuM mana kadApi ArAdhI nA zakAya(vaza na thAya). I lakSmImanto na jAnanti prAyeNa paravedanAm / zeSe dharAbharaklAnte zete nArAyaNaH sukham // 10 // dhanavaMtajano prAye paranI pIDA jANatA nathI. juo, zeSanAga pRthvInA bhArataLe dabAya che ane viSNu sukhe ArAma kare che. 1oll lakSmyA paripUrNo'haM na bhayaM me'stIti mohanidraiSA / paripUrNasyaivendorbhavati bhayaM siMhikAsUnIH // 11 // huM lakSmIthI bharapUra chuM, tethI mane have koi prakArano bhaya nathI' e vicAra mAtra mohanidrA ja che, kAraNake juo, paripUrNa caMdramAne paNa rAhuthI bhaya prApta thAya ja che. ||11|| lobhAviSTo naro vittaM vIkSate na sa cApadam / dugdhaM pazyati mArjAro yathA na laguDAhatim // 12 // lobhathI vyAkula thayela puruSa dhanane jue che, paNa te bhaviSyanI ApadAne joi zakato nathI. juo, bilADo dudhane jue che paraMtu te lAkaDInA mArane joi zakato nathI. 1ro lokayAtrAbhayaM lajjA dAkSiNyaM tyAgazIlatA / - 230 rU Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJca yatra na vidyante na kuryAttatra saMsthitim / / 13 / / lokayAtrA, abhaya, lajjA, dAkSiNya ane dAnae pAMca jyAM na hoyatyAM nivAsa karavo ucita nathI. 13 lubyAnAM yAcakaH zatru-zcaurANAM candramA ripuH / jArastrINAM patiH zatru-mUrkhANAM bodhako ripuH // 14 // lobhIjanone yAcaka zatru samAna lAge che, corajanone caMdramA zatru jevo lAge che, kulaTA strIo potAnA patine zatru samAna gaNe che ane mUrkhajanone bodha ApanAra(upadezaka) te kaTTara zatru samAna bhAse che.14 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavasAyaM vinA nArtho na zrutArtho dhiyaM vinA / na vAridaM vinA vRSTi-na puSTi janaM vinA / / 1 / / vyavasAya vinA dravyano lAbha na thAya, buddhi vinA zAstrArthano bodha na thAya, megha vinA vRSTi na thAya ane bhojana vinA puSTi na thAya. //// vadhvAlAnaM vinA jAta-tAruNyAraNyacAriNaH / gajA iva bhavatyevAGgajA nyAyadrumadruhaH / / 2 / / tAruNyarUpa araNyamAM saMcaranArA putro, strIrUpa AlAnastaMbha vinA hAthIonI jema nyAyarUpa vRkSanuM unmelana karanArA nIvaDe che. rA/ vicArapayasAM kAmagavI-rvAco mahAtmanAm / dUSayantyo na me nAryo mArjArya iva sammatAH // 3 // | vicArarUpa dUdhane pedA karavAmAM kAmadhenu samAna mahAtmAonI vANIne paNa dUSita karanAra evI mArjarI(bilADI) samAna strIo mane saMmata nathI. 3. vyavahAraparijJAna-mantareNa pumAnna tu / . paThito'pi bhavenmUrkhaH priyazrotriyavipravat / / 4 / / vyavahAranA parijJAna vinA puruSa bhaNela hoya to paNa te priya zrotriya - 232 - Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNanI jema mUrkha gaNAya che. varaM vajranipAtena zatadhA cUrNitaM ziraH / na tu nirdharmanArIvAgvizvAsopahataM manaH / / 5 / / vajanA paDavAthI ziranA seMkaDo kaTakA thaI jAya te sArA, paNa adharmI strInA vacana paranA vizvAsathI jo mana haNAyela hoya to te kharAba che. Apo vanitAvAkyajambAle vighne puNyAdhvacAryapi / skhalitvA nipatatyeva buddhimAn balavAnapi / / 6 / / puNyanA mArge ja sadA cAlanAra evo buddhimAnuM yA balavAnuM puruSa hoya, chatAM te strIvAkyarUpa kAdavanA vinamAM alanA pAmIne avazya patita thAya ja che. IkA : " viSavRkSa ivApAsyo bhraSTazIlaH pumAnapi / kalpavallyA ivopAsyAH suzIlA mahilA api // 7 // potAnA sadAcArathI bhraSTa thayela evA puruSano paNa viSavRkSanI jema tyAga karavo ane jo strI suzIla hoya to teno kalpalatAnI jema sadA Adara karavo. INA vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jalanidhi vipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kapayaH / tathApyAjau rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM; sthisiddhiH sarve vasati madatAM noraNe liMkAne jItavI, page samudra taravo, rAvaNa jevo zatru ane raNasaMgrAmamAM sahAyakaranArA vAnaro hatA tathApi rAmacaMdra badhA rAkSasakuLano nAza karI dIdho. A parathI ema sAbita thAya che ke kriyAsiddhi-to mahApuruSonA sattvamAM ja rahe che, paNa temanA sAdhanomAM nathI. te vaidyA vadanti kaphapittamarudvikAraM, Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirvido grahagatiM parikalpayanti / bhUtopasargamiti mantravido vadanti; prAcIna vAvanuno vatti 10 vaidyone jyAre vyAdhisaMbaMdhI kAMi kAraNa pUchavAmAM Ave tyAre teo kapha, pitta ane vAyuno vikAra batAve che, jyotiSio grahanI vakratA batAve che, bhuvAone pUchavAmAM AvatAM teo bhUtano vaLagADa batAve che ane mahAtmAone pUchatAM teo prAcIna karma baLavAnuM che ema batAve che. ll10. vinA gurubhyo guNanIradhibhyo jAnAti tattvaM na vickssnno'pi| AkarNadIrghojjvalalocano'pi dIpaM vinA pazyati nAndhakAre ( 990 guNonA nidhAna evA gurumahArAja vinA vicakSaNa puruSa paNa tattvane jANI zakato nathI, kAraNake kAna sudhI lAMbA locana hovA chatAM te dIpaka vinA aMdhakAramAM joi zakato nathI. ||11 vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhI rasairbhojanaM, zubhaM dhAma manoharaM vapuraho navyo vayaHsaGgamaH / kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAta; taM vande yuvatiprabodhakuzalaM zrIsthUlibhadraM munim / / 12 / / aho! jyAM vezyA sadA anurUpa ane rAgavatI hatI, jyAM paDresabhojana ane ramaNIya bhavana, manohara zarIra ane yauvanAvasthAno yoga, tathA varSARtu e pramANe anukULa saMyogo hovA chatAM kAmadevane jeNe lIlAmAtrathI jItI lIdho, evA yuvatijanane pratibodha pamADanAra zrIsthUlibhadra mahAmunine namaskAra thAo. 1ro vRtizcetkhAdati kSetraM cennihanti pitA sutam / jalaM cejjvAlayatyaGgaM dIpaH kirati cettamaH / / 13 / / - 234 * Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo vADa pote ja khetarane gaLI javA tatpara thAya, pitA pote ja potAnA putrano ghAta karavA taiyAra thAya, pANI jo aMgane bALe ane dIpaka jo aMdhakArane pheMke to kyAM pokAra karavo? /13 varaM bubhukSAsahanaM gahanaM sevitaM vanam / na tRptirapi duHkarma-prabhavairvibhavaiH punaH / / 14 / / sudhA sahana karavI athavA to bhayaMkara vanamAM jaine vasavuM te sAruM che, paraMtu duSkarmathI pedA thatA vaibhavathI tRpti karavI te sArI nathI./14 - vAyunA yatra nIyante kuJjarAH SaSThihAyanAH / gAvastatra na gaNyante mazakasya ca kA kathA / / 15 / / jyAM sAITha varasanA hAthIone vAyu ghasaDI jAya che ane gAyonI jyAM gaNanA ja nathI, tyAM mazarka(macchara)nI to vAta ja zI karavI 1po vane ratirviraktAnAM raktAnAM ca jane ratiH / anavasthitacittAnAM na vane na jane ratiH // 16 // viraktajanone vanamAM AnaMda maLe che ane saMsArIjanone mANasomAM AnaMda upaje che, paNa jeo anavasthita manavALA che, teo to vanamAM ke janamAM kyAMya paNa AnaMda pAmI zakatA nathI. //vaDA . vRzcike mAntrikA bhagnAH kSaye bhagnA bhiSagvarAH / . svabhAve tArkikA bhagnAH strISu bhagnaM jagattrayam / / 17 / / mAMtriko vIMchInA veNa utAratAM thAkyA, vedyo kSayarogano pratikAra karatAM karatAM bhAMgyA ane tArkikajano svAbhAvika padArthane siddha karatAM thAkyA jyAre strIomAM to traNe jagata bhagna thayuM. /17 vigrahamicchanti bhaTA vaidyAzca vyAdhipIDitaM lokm|. mRtakabahulaM ca viprAH kSemakasubhikSaM ca nirgranthAH / / 18 // subhaTajano laDAine icche che, vedyo vyAdhithI pIDAtA lokone icche che, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNo ghaNAnA maraNane icche che ane nigraMtho subhikSa(sukALa) ane kuzaLane icche che. 18 vaidyo hi nIrujaM datte gIH prajJA bhUpatirdhanam / tvamekaH sarvakAryeSu prabhuH kenopamIyase / / 19 / / vaidya kadAca prasanna thAya to te Arogya Ape che, vANI(sarasvatI) prajJA-buddhi)ne Ape che, ane rAjA saMtuSTa thAya to dhana Ape che, paNa he nAtha! Apa ekalA sarva kAryomAM samartha cho, eTale Apane koinI sAthe upamA ApavI ghaTatI nathI. ./19o ' ' viSavallI vinAzAya prAyaH pArthe niSeduSAm / bhavadvayavinAzAya dhyAtamAtrA api striyaH / / 20 / / viSalatA jema pAse besanArAono prAyaH vinAza kare che, tema strIonuM ciMtanamAtra karatAM te baMne bhavono nAza kare che. 20 vidyamAnApi vidyA ceddaHkhinAM nopayujyate / samAne'nupakAritve tatte me ca kimantaram / / 21 / / vidyA hovA chatAM te jo duHkhIjanonA upayogamAM na Ave to te anupakAritva(upakArAbhAva), samAna hovAthI tArAmAM ane mArAmAM aMtara zuM che? ra1 vyAje syAd dviguNaM vittaM vyavasAye caturguNam / kRSau dazaguNaM proktaM pAtre'nantaguNaM bhavet // 22 // vyAjamAM dhana bamaNuM thAya che, vyApAramAM cAragaNuM thAya, khetImAM dazagaNuM thAya ane supAtre anaMtagaNu thAya ema kahevAmAM Avela che. terA vihAya pauruSaM yo hi daivamevAvalambate / prAsAdasiMhavattasya mUrdhni tiSThanti vAyasAH / / 23 / / je loko pauruSa(puruSArtha)no tyAga karIne mAtra devanuM ja AlaMbana - 236 - Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levA jAya che, prAsAdanA zikhara para jema siMha rahe che tema temanA mastaka para kAgaDA bese che. ra3. vyAdhitasyArthahInasya dezAntaragatasya ca / narasya zokadagdhasya suhRddarzanamauSadham / / 24 / / vyAdhigrasta, dhanahIna, dezAMtara gayela ane zokadagdha-evA puruSane mitranuM darzana-te auSadharUpa che. ra4ll. varaM vanaM vyAghragajendrasevitaM drumAlayaH pkvphlaambubhojnm| tRNAni zayyA paridhAnavalkalaM na bandhumadhye dhanahInajIvitam pArakA vyAdhra ane garjedrothI sevita evA vanamAM vAsa karavo te sAruM che, vRkSomAM ghara karI rahevuM sAruM, pAkA phaLa ane jaMgalanA jaLanuM bhojana karavuM-te sAruM, taNakhalAnI zayyAmAM zayana karavuM sAruM ane valkalanA vastro paheravAM sArAM paNa potAnA baMdhuomAM dhanahIna thaIne rahevuM te sAruM nahi. erapo . . vidyA vivAdAya dhanaM madAya zaktiH pareSAM prpiiddnaay| - khalasya sAdhorviparItametad jJAnAya dAnAya ca rkssnnaay||26|| durjanapuruSa potAnI vidyAno vivAdamAM upayoga kare che, dhana prApta thatAM madonmatta bane che ane zakti maLatAM te bIjAone satAve che, jyAre puruSa vidyAne jJAnamAM vApare che, dhanane dAnamAM ane zaktine paranA rakSaNamAM vApare che-ema baMnemAM viparItatA rahela che. zArakA viralA jAnanti guNAn viralAH kurvanti nirdhane snehm| viralAH parakAryaratAH paraduHkhenAtiduHkhitA viralAH / / 27 / / jagatamAM guNone jANanArA puruSo viralA hoya che, nirdhana para sneha karanArA viralA hoya che, parakArya karanArA viralA hoya che, ane paraduHkhathI duHkhita thanArA to viralA ja hoya che. ra7. - 237 rU Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRkSeSu kalpaviTapI manujeSu cakrI, zaileSu kAJcanagiristridazeSu zakraH / saJjIvaneSu jaladaH subhageSu lakSmIH; kRtyeSu dharmamayakRtyamapi pradhAnam / / 28 / / vRkSomAM jema kalpavRkSa, mANasomAM jema cakravartI, parvatomAM jema meruparvata, devatAomAM jema iMdra, saMjIvanomAM jema megha ane subhaga(bhAgyavaMta)janomAM jema lakSmI-tema sarva kRtyomAM dharmakRtya sarvotkRSTa che. // 28 // vyAkulenApi manasA dharmaH kAryo nirantaram / meDhIbaddho'pi hi bhrAmyan ghAsagrAsaM karoti gauH / / 29 / / vyAkula manathI paNa dharma to niraMtara karavo ja, kAraNake khIle bAMdhela baLada paNa pharato pharato te ghAsacAro caryA kare che. aa2aa viziSTakulajAto'pi yaH khalaH khala eva saH / candanAdapi sambhUto dahatyeva hutAzanaH / / 30 / viziSTa kuLamAM janma pAmyA chatAM je durjana che te to durjana ja rahevAno, kAraNake caMdanathI utpanna thayela agni paNa bALe to che 8. 113011 vAso bahUnAM kalaho vArttA caiva dvayorapi / eka eva caredyogI kumAryA iva kaGkaNam / / 31 / / ghaNAjanono ekIsAthe nivAsa-te kalaharUpa che, jyAM be hoya tyAM vAto thAya, mATe kumArInA kaMkaNanI jema yogIe ekalA ja rahevuM vadhAre sAruM che. // 31 // vyAdIrgheNa calena vakragatinA tejasvinA bhoginA, nIlAbjaghutinAhinA varamahaM daSTo na taccakSuSA / dRSTaH santi cikitsakA dizi dizi prAyeNa dharmArthino; 2.38 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mugdhAkSIkSaNavIkSitasya na hi me mantrI navApyauSadham / / 32 / / lAMbo, calAyamAna, vAMkI gatithI cAlanAra, tejasvI ane nIlakamaLa samAna zyAma evo kadAca sarpa mane daMze to ThIka, paNa strInI najara mArA para na paDe to sAruM, kAraNake sarpanA dyo to cAre dizAmAM dharmanI khAtara mane maLI zakaze, paraMtu pelI mugdhAkSInA locanano jo vikAra lAgyo, to tethI bacAvanAra ane maMtra ke auSadha kyAM maLanAra nathI.3rA varaM prANaparityAgo na tu vratasya khaNDanam / prANatyAge kSaNaM duHkhaM narakaM vratakhaNDane // 33 // prANano tyAga karI devo te sAruM che paNa vratano bhaMga karavo te sAruM nahi, kAraNake prANa no tyAga karatAM mAtra eka kSaNavAra duHkha thAya che ane vratano bhaMge karatAM narakanuM duHkha bhogavavuM paDe che.I33/ varaM prajvalite vahnA-vanAya nihitaM vapuH / na punarguNasampanne kRtaH svalpo'pi matsaraH / / 34 / / prajavalita agnimAM zarIrane tarata jhaMpalAvI devuM te sAruM che. paNa guNasaMpanna puruSano leza paNa matsara karavo, te sAruM nathI. 34 vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasA, nirdravyaM puruSaM tyajanti gaNikA bhraSTaM nRpaM mntrinnH| puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgAH; sarve kAryavazAjjano'bhiramate tatkasya ko vallabhaH / / 35 / / vRkSane phaLahIna joine pakSIo teno tyAga kare che, zuSka sarovarane joIne haso teno tyAga kare che, dravyahIna puruSano gaNikAo tathA bhraSTa rAjAno maMtrIo tyAga kare che, gaMdha vinAnA puSpano madhukaro ane dagdha vanano mRgalAo- tyAga kare che. aho! kharekhara badhA loko potAnA svArthane lIdhe ja pAse Ave che, tethI ema jaNAya che ke koi koine vallabha nathI. rUpA - 239 - Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastrahInastvalaGkAro ghRtahInaM ca bhojanam / stanahInA ca yA nArI vidyAhInaM ca jIvanam ||36|| vastrahIna alaMkAra, ghI vinAnuM bhojana, stana vinAnI strI ane vidyA vinAnuM jIvana kharekhara! vRthA che. II36nA vidyA zastraM ca zAstraM ca dve vidye pratipattaye / AdyA hAsyAya vRddhatve dvitIyAdriyate sadA / / 37 / / zastravidyA ane zAstravidyA e be vidyA jagatamAM vadhAre upayoganI che, temAM zastravidyA to vRddhAvasthAmAM hAMsI karAve che ja ane zAstravidyA sadA upayogamAM Ave che. II37gA vittena kiM vitaraNaM yadi nAsti dIne, kiM sevayA yadi paropakRtau na yatnaH / kiM saGgamena tanayo yadi nekSaNIyaH kiM yauvanena viraho yadi vallabhAyAH / / 38 // jo dInajanone dAna ApavAmAM na Ave tevA dhanathI zuM? jo paropakAramAM prayatna karavAmAM na Ave to sevAthI zuM? jo darzanIya(dekhAvaDo)putra na thAya to strIsaMgathI zu? ane jo vhAlIno viraha hoya to tevA yauvanathI zuM? 38 / / vidyAtIrthe jagati vibudhAH sAdhavaH satyatIrthe, gaMgAtIrthe malinamanaso yogino dhyAnatIrthe / dhArAtIrthe dharaNipatayo dAnatIrthe dhanADhayA; lajjAtIrthe kulayuvatayaH pAtakaM kSAlayanti / / 39 / / jagatamAM sujJajano vidyArUpa tIrthamAM potAnA pAtakane dhue che, sAdhuo satya-tIrthamAM, malinamanavALA gaMgA-tIrthamAM, yogIo dhyAna" tIrthamAM, rAjAo dhArA-tIrthamAM, dhanavaMto dAna-tIrthamAM, ane kulIna kAMtAo lajjA-tIrthamAM potAnA pAtakane prakSAle che. 39lA 240 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyArthI ca dhanArthI ca striyo'rthI ca vizeSataH / alasA na bhavantyete tathaivaM kautukapriyAH / / 4 / / vidyArthI, dhanArthI, kautukArthI ane vizeSathI strIno arthI-eTalA prakAranA puruSo ALasu hotA nathI. Ivoll viSasya viSayasyaiva dRzyate mahadantaram / upabhuktaM viSaM hanti viSayaH smaraNAdapi / / 41 / / viSa ane viSayamAM bahu ja moTuM aMtara jovAmAM Ave che, kAraNake viSa to upabhogathI mAre che ane viSaya to smaraNamAtrathI paNa mAre cha. // 41 // . viduSAM ca kulInAnAM dhaninAM dharmiNAmapi / 'tatastadviparItAnAM prItiH sAdRzyato bhavet / / 42 / / vidvAno, kulInajano, dhanavaMto, dharmajano ane temanAthI viparIta eTale mUrkha, akulIna vigere-emanI paraspara prIti samAnatAthI thAya ch.||42|| vane. raNe zatrujalAgnimadhye mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA rakSanti puNyAni purAkRtAni // 43 // vanamAM, raNasaMgrAmamAM, zatru, jaLa ke agninA madhyabhAgamAM, mahAsAgaramAM athavA to parvatanA mastakapara prANI sutela hoya, pramatta ke burI avasthAmAM paDela hoya, chatAM pUrve karela puNyo tenI rakSA kare cha. // 4 // vairUpyaM vyAjapiNDaH svajanaparibhavaH kAryakAlAnipAto, vidveSo jJAnanAzaH smRtimatiharaNaM viprayogazca sadbhiH / pAruSyaM tIrthasevA kulagurucalanA dharmakAmArthahAniH; kaSTaM bho SoDazaite nirupacayakarA madyapAnasya doSAH / / 44 / / hI 241 1 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virupatA, kapaTabhAva, svajanathI paribhava, kAryakAlanI bhraSTatA, vidveSa, jJAnano nAza, smaraNa ane matino bhaMza, saMtajano sAthe viyoga, kaThoratA, tIrthasevA tathA kulaguruthI vimukhatA, tathA dharma, kAma ane arthanI hAni, aho! bahu khedanI vAta che ke madyapAnathI thatA A soLa prakAranA dUSaNo che. I44ll vane'pi siMhA mRgamAMsabhakSiNo bubhukSitA naivaM tRNaM crnti| evaM kulInA vyasanAbhibhUtA na nIcakarmANi samAcaranti TdhA mRganA mAMsanuM bhakSaNa karanArA siMho kSudhAtura thatAM vanamAM teo kadApi ghAsanuM bhakSaNa karatA nathI. tema kulInajano saMkeTamAM AvyA chatAM teo kadApi nIca karmo karatA nathI. japA vyApArAntaramutsRjya vIkSamANo vadhUmukham / yo gRheSveva nidrAti daridrAti sa durmatiH / / 46 / / je anya pravRttino tyAga karI mAtra potAnI strInA mukhane jotAM jotAM gharamAM ja ALasu thaine paDayo rahe che, te durmati taratamAM daridra thaI jAya che. AjakAla vidvAneva vijAnAti vidvajjanaparizramam / nahi vandhyA vijAnAti gurvIprasavavedanAm // 47 // .. vidvAnonA parizramane to je vidvAna hoya te ja jANI zake che. vaMdhyA strI kAMI sagarbhA strInA prasavanI vedanAne jANatI nathI. l47ll vahnistasya jalAyate jalanidhiH kulyAyate tatkSaNAna, meruH svalpazilAyate mRgapatiH sadyaH kuraGgAyate / vyAlo mAlyaguNAyate viSarasaH pIyUSavarSAyate; yasyAGge'khilalokavallabhatamaM zIlaM samunmIlati / / 8 / / samasta lokone vallabha evuM zIyaLa jenA zarIramAM ullAsamAna che Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene agni jaLasamAna bhAse che, samudra eka nIka samAna lAge che, meruparvata eka nAnI zilAsamAna lAge che, siMha garIba hariNa samAna bhAse che, bhayaMkara sarpa puSpamALA samAna lAge che, ane viSa tene amRtanI dhArA samAna lAge che. 48 vRkSAgravAsI na ca pakSirAjastrinetradhArI na ca zUlapANiH / tvagvastradhArI na ca sidvayogI jalaM ca bibhranna ghaTo na meghaH T42 je vRkSanA agrabhAga para rahenAra chatAM pakSirAja nathI, traNa netravALo chatAM(zaMkara) nathI, valkalavastrane dhAraNa karanAra hovA chatAM siddhayogI nathI ane pANIne dhAraNa karanAra hovA chatAM ghaTa ke megha nathI. kharekhara! te koNa haze. (javAba nALIyera) 49 varaM karIro marumArgavartI yaH pAnthasArthaM kurute kRtArtham / kalpadrumaiH kiM kanakAcalasthaiH paropakArapratilambhaduHsthaiH / / 50 / / mAravADanI bhUmimAM rahela keraDAnuM vRkSa sAruM ke je musApharone kRtArtha kare che, paraMtu meruparvata para Avela kalpavRkSothI zuM? ke jeo kaMI paNa paropakAra karatA nathI. paoll. varaM parvatapu prAnta vana sada | mUrvananasaMsaH suremane sAjA. bhayaMkara parvato ane vanomAM jaMgalI prANIo sAthe bhramaNa karavuM te - sAruM che, paNa iMdra mahArAjanA bhavanamAM paNa mUrkhajana sAthe saMsarga karavo-te sAruM nathI. pa1// vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM, vidyA bhogakarI yazaHsukhakarI vidyA gurUNAM guruH / vidyA bandhujano videzagamane vidyA paraM daivataM; vidyA rAjasu pUjitA na hi dhanaM vidyAvihInaH pazuH / / 52 / / Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vidyA-e puruSanuM adhika rUpa che, te pracchanna ane gupta dhana che, vidyA-bhoga, yaza ane sukhane ApanAra che, te gurunI paNa guru che, paradezagamanamAM te baMdhujanonI garaja sAre che, vidyA-e parama devata che, dhana nahi paNa vidyA- rAjAomAM paNa pUjAya che, mATe je . vidyAhIna che, te sAkSAt pazusamAna che. parA vidvattvaM ca nRpatvaM ca naiva tulyaM kadAcana / ... leze pUte rAnA vidvAna sarvatra pUte gAjarUA vidvAnapaNuM ane rAjApaNuM-e kadApi samAne to gaNI zakAya. ja nahi, kAraNa ke rAjA potAnA dezamAM ja mAtra pUjAya che, ane vidyAnuM sarvatra pUjAya che. paNa vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA cittaM pavitrIkuru dhrmvaanychyaa| vittaM pavitrIkuru pAtradAnataH kulaM pavitrIkuru saccaritrataH sAvA he bhadra! tuM tIrthayAtrAthI tArA dehane pAvana kara, dharmanI vAMchanAthI tArA cittane pavitra kara, supAtradAnathI tArA dhanane pavitra kara ane sadAcArathI tArA kuLane pavitra kara. /pa4ll vRddhasya mRtabhAryasya putrAdhInadhanasya ca / . snuSAvacanadagdhasya jIvitAnmaraNaM varam / / 55 / / vRddha, jenI strI maraNa pAmela che, jenuM dhana putrAdhIna che ane je strInA vacanathI dagdha thayela che-tevA puruSane jIvavA karatAM maravuM te vadhAre sAruM che. papA. vizvAsAyatanaM vipattidalanaM devaiH kRtArAdhanaM, mukteH pathyadanaM jalAgnizamanaM vyAghroragastambhanam / . zreyaH saMvananaM samRddhijananaM saujanyasaJjIvanaM; kIrteH kelivanaM prabhAvabhavanaM satyaM vacaH pAvanam / / 56 / / - 244 - Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavitra evuM satyavacana te vizvAsanA sthAnarUpa che, vipattine te daLanAra che, devone te ArAdhavA lAyaka che, muktimArgamAM te eka bhAtArUpa che, jaLa ane agninA upadravane te dUra karanAra che, vAgha ane sarpane te staMbhanAra che kalyANa tathA samRddhine te utpanna karanAra che, saujanyanA te jIvanarUpa che, kIrtinA kelivana samAna ane prabhAvanA te bhavanarUpa che. ApaDA vandyate yadavandyo'pi yadapUjyo'pi pUjyate / gamyate yadagamyo'pi sa prabhAvo dhanasya tu / / 57 / / avaMdya paNa vaMdAya, apUjya paNa pUjAya ane agamya paNa gamya thAya-te mAtra dhanano ja prabhAva samajavo. pachI varaM reNurvaraM bhasma naSTazrIna punarnaraH / muktvainaM dRzyate pUjAM kvApi parvaNi pUrvayoH / / 58 / / raja ane bhasma sArAM, paraMtu dhanahIna puruSa sAro nahi, raja ane bhasma to koI parvanA divase ye pUjAya che, paNa dhanahIna to nakAmo ja che. pa8 : vezyAsau madanajvAlA rUpendhanasamanvitA / kAmibhiryatra hUyante yauvanAni dhanAni ca / / 59 / / vezyA-e madananI vAlA che, tathA te rUpa-iMdhanathI yukta che, jyAM kAmIjano bicArA potAnA yovana ane dhanane homyA kare che. palA viSayagaNaH kApuruSaM karoti vazavatinaM na satpuruSam / badhnAti mazakameva lUtAtanturna mAtaGgam / / 6 / / viSayo mAtra kAyara puruSone ja vaza kare che, paraMtu puruSane te vaza karI zakatA nathI, kAraNake karoLIyAnA taMtu maccharane bAMdhI zake che, paNa mAtaMga(hastI)ne te bAMdhI zakatA nathI. Ikaoll vaidyarAja ! namastubhyaM yamarAjasahodara / - 245 2 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamastu harati prANAn vaidyaH prANAn dhanAni ca ||6|| he vaidyarAja! tane namaskAra che. kharekhara! tuM yamarAjano bhAI lAge che. yama to mAtra prANone ja hare che ane vaidya to prANa ane dhanabaMnenu haraNa kare che. 561 // vairavaizvAnaravyAdhi-vAdavyasanalakSaNAH / mahAnarthAya jAyante vakArAH paJca vardhitAH / / 62 / / vaira, agni, vyAdhi, vAda ane vyasana-e pAMca vakAra vadhAravAmAM Ave-to te mahA anarthakArI thAya che. aa62aa vakratvena yathA loke gauravaM nArjave tathA / dvitIyAyAM zazI vandyaH pUrNimAyAM yato na hi / / 63 / / vakrapaNAthI lokomAM jevuM gaurava prApta thAya che, tevuM saralatAmAM gorava nathI. juo, bIjano caMdra vaMdanIya gaNAya che, tema pUrNimAno caMdra vaMdha gaNAto nathI. / / 63 / / varaM kArAgRhakSipto varaM dezAntarabhramI / varaM narakasaJcArI na dvibhAryaH punaH pumAn / / 64 / / kedakhAnAmAM paDyA rahevuM-te sAruM, paradezamAM bhamavuM te paNa sAruM ane narakamAM saMcAra karavo -te sAruM, paNa puruSe be strI karavI sArI nahi. [64] vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA sadasi vAkpaTutA yudhi vikramaH / yazasi cAbhirucirvyasanaM zrutau prakRtisiddhamidaM hi mahAtmanAm dvA vipatti Ave tyAre dhairya dhAraNa karavuM, abhyudayamAM kSamA, sabhAmAM vANInI paTutA, raNasaMgrAmamAM parAkrama, yazamAM abhiruci, tathA zAstramAM vyasana-A guNo mahAtmAomAM svabhAvathI ja siddha hoya che. 65/ vidyA nAma narasya kIrttiratulA bhAgyakSaye cAzrayo, 243 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhenuH kAmadudhA ratizca virahe netraM tRtIyaM ca sA / satkArAyatanaM kulasya mahimA ratnairvinA bhUSaNaM; tasmAdanyamupekSya sarvaviSayaM vidyAdhikAraM kuru / / 66 / / vidyA e puruSanI atula kIrtirUpa che, bhAgyano kSaya thatAM te AzrayarUpa che, te kAmadhenu samAna che, virahamAM te ratirUpa che, te tRtIya nevA samAna che, te satkAranA sthAnarUpa che, potAnA kuLanA te mahimArUpa che, ane ratna vinA te bhUSaNarUpa che mATe he mitra! anya sarva bAbatanI upekSA karIne mAtra vidyAnI ja upAsanA kara.IkaDA vezyAnAmiva vidyAnAM mukhaM kaiH kairna cumbitam / hRdayagrAhiNastAsAM dvitrAH santi na santi vA / / 67 / / vezyAonI jema vidyAonA mukhanuM paNa koNe koNe cuMbana karela nathI? paraMtu tene hRdayathI grahaNa karanArA to mAtra be traNa ja haze, athavA to te paNa nahi hoya. IuchA viduSAM vadanAdvAcaH sahasA yAnti no bahiH / yAtAzcenna parAJcanti dviradAnAM radA iva / / 68 / / vidvAnajanonA mukhathI vicAra vinA vANI bahAra nIkaLatI nathI ane bahAra nIkaLyA pachI te hAthIone dAMtanI jema pAchI pharatI nathI. I68. vidyA vinayopetA harati na cetAMsi kasya manujasya / kAJcanamaNisaMyogo no janayati kasya locanAnandam / / 69 / / vinayayukta vidyA kayA manuSyanA mananuM haraNa karatI nathI? kAraNake kAMcana ane maNino saMyoga konA locanane AnaMda na pamADe? II varaM daridraH zrutizAstrapArago na cApi mUryo bahuratnasaMyutaH / sulocanA jIrNapaTA'pi zobhate na netrahInA kanakairalaGkRtA TI70 nA - 247 - Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * daridra chatAM jo zAstrano pAraMgata hoya to te sAro paraMtu bahu dhanayukta mUrkha sAro nahi. sArA locanavALI strI jIrNavastrathI paNa zobhe che paraMtu te netrahIna hoya ane AbhUSaNothI alaMkRta karavAmAM Avela hoya chatAM te zobhatI nathI. IIchaol vyAlaM bAlamRNAlatantubhirasau roddhaM samujjRmbhate, chettuM vajramaNIzirISakusumaprAntena sannahyate / . mAdhuryaM madhubindunA racayituM kSArAmbudherIhate; netuM vAJchati yaH khalAn pathi satAM sUktaiH sudhAsyandibhiH * T71T je puruSa amRta samAna madhura vacanothI khalapuruSone sanmArge lAvavAno prayatna kare che, te komaLa mRNAla(taMtu)thI madonmatta hAthIne bAMdhavAnI koziza kare che, kusumanA komaLapatrathI vajamaNine bhedavAno prayatna kare che ane te eka madhanA biMduthI lavaNasamudrane madhura karavA jevuM kare che. I7nA vikRtiM naiva gacchanti saGgadoSeNa sAdhavaH / AveSTitaM mahAsarpa-zcandanaM na viSAyate // 72 / / sAdhujano saMganA doSathI vikAra pAmatA nathI. juo, caMdana mahAsarSothI vIMTAyela chatAM te kAMi viSamaya banI jatuM nathI. IIkarI. vitte tyAgaH kSamA zaktau duHkhe dainyavihInatA / nirdambhatA sadAcAre svabhAvo'yaM mahAtmanAm // 73 // dhana chatAM dAna ApavuM, zaktimAM kSamA, duHkhamAM prasannatA ane sadAcAramAM niSkapaTatA -e mahAtmAono svabhAva ja che. cho, vadanaM prasAdasadanaM sadayaM hRdayaM sudhAmuco vAcaH / karaNaM paropakaraNaM yeSAM keSAM na te vandyAH / / 74 / / jemanuM mukha sadA prasanna che, hRdaya dayAmaya che ane jemanI vANImAMthI - 248 - Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -****>& jhare che tathA jemanA kAryo mAtra paropakAranI khAtara ja sadA amRta che, te kone vaMdanIya na hoI zake? 74 // viSamagatA api na budhAH paribhavamizrAM zriyaM hi vAJchanti / na pibanti bhaumamambhaH sarajasamiti cAtakA ete / / 75 / budhajano saMkaTamAM AvyA chatAM parAbhava mizra lakSmIne icchatA nathI, kAraNake cAtako tarasyA chatAM rajsahita evuM bhUminuM pANI pItA nathI. 575 vrate vivAdaM vimatiM viveke satye'tizaGkAM vinaye vikAram / guNe'vamAnaM kuzale niSedhaM dharme virodhaM na karoti sAdhuH / / 6 / / sAdhupuruSa vratamAM vivAda, vivekamAM vikaLatA, satyamAM zaMkA, vinayamAM vikAra, guNamAM avajJA, zubhamAM niSedha ane dharmamAM virodha karatA nathI. 76 / / vandyaH sa puMsAM tridazAbhinandyaH kAruNyapuNyopacayakriyAbhiH / saMsArasAratvamupaiti yasya paropakArAbharaNaM zarIram / / 77 / / kAruNyarUpe puNyanA samUhayukta kriyAothI jenuM zarIra paropakArarUpa bhUSaNasahita thaIne saMsAranA sArapaNAne pAmyuM che, te puraSone temaja devone vaMdanIya kema na hoya? // 7 // vAJchA sajjanasaGgame paraguNe prItirgurau namratA vidyAyAM vyasanaM svayoSiti ratirlokApavAdAd bhayam / bhaktiH zUlini zaktirAtmadamane saMsargamuktiH khaleSvete yeSu vasanti nirmalaguNAstebhyo narebhyo namaH / / 78 / / jeo satsamAgamanI sadA icchA rAkhe che, paraguNamAM prema dharAve che, gurutarapha jeo vinaya darzAve che, vidyAmAM jeo sadA zokhIna . che; svadArAmAM ja jeo saMtoSI che, lokApavAdathI jeo bhaya rAkhe 249 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, bhagavaMta para jeo bhakti dharAve che, iMdriyadamanamAM jeo zakti dharAve che ane jeo durjanonA saMgathI sadA vimukha rahe che, tathA jeo nirmaLa guNone dhAraNa kare che tevA nararatnone namaskAra che. 178 varjanIyo matimatA durjanaH sakhyavairayoH / thA matyavikArAya nidara raza 71 matimAnuM puruSe durjana sAthe mitrAI ane verabhAva paNa na rAkhavo, kAraNake thAna cATe athavA karaDe to paNa tethI anartha ja thAya che. II79mAM vRthA jvalitakopAgneH paruSAkSaravAdinaH / durjanasyauSadhaM nAsti kiJcidanyadanuttarAt / / 80 // krodhAgnine vRthA prajvalita karanAra tathA kaThora vAkya bolanAra evA durjanane anuttara(javAba) na ApavA sivAya bIjuM kaMi auSadha nathI. Taol varamatyantaviphalaH sukhasevyo hi sajjanaH / na tu prANaharastIkSNaH zaravat saphalaH khalaH / / 1 / / kaMI paNa phaLa prApta na thAya chatAM sajanapuruSanI sevA karavI te sArI che, paraMtu tIkSNa bANanI jema prANanuM haraNa karanAra evA khala puruSanI sevA karavI te phalasahita hoya to paNa te kharAba che.I811 vidyayA vimalayApyalaGkRto durjanaH sadasi mAstu kshcn| sAkSarA hi viparItatAM gatAH kevalaM jagati te'pi rAkSasAH nirmaLa vidyAthI alaMkRta chatAM koI durjana sabhAmAM dAkhala na thajo. kAraNake sAkSara e zabdane palaTAvatAM te kevaLa jagatamAM rAkSasatarIke vaparAya che. darA vidvAnupAlambhamavApya doSAnnivartate'sau paritapyate ca / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtastu doSo mama sarvatheti pApo janaH pApataraM karoti LI8rUTI vidvAna puruSa avagaNanA pAmIne te potAnA doSathI nivRtta thAya che eTaluM ja nahi paraMtu te doSane mATe pazcAttApa kare che ane pApI jana "A mAro doSa sarvathA jANavAmAM to AvI gayo che ja' ema dhArIne te vadhAre ne vadhAre pApamAM Asakta thAya che. I83ll vandyAn nindati duHkhitAnupahasatyAbAdhate bAndhavAJchUrAnveSTi dhanacyutAn pribhvtyaajnyaapytyaashritaan| guhyAni prakaTIkaroti ghaTayanyatnena vairAzayaM; brUte zIghramavAcyamujjhati guNAn gRhNAti doSAn khlH||4|| khala puruSa vaMdanIyajanonI niMdA kare che, duHkhIjano para hase che, potAnA bAMdhavone te satAve che, zUra-balavaMtajano para veSa dhare che, nirdhanone herAna kare che, Azrito para hukama calAve che, gupta vAtane pragaTa kare che, khAsa prayatnapUrvaka verabhAvane jAgrata kare che, tarata akaththa(na bolavA lAyaka) bole che, guNono tyAga kare che ane doSono te svIkAra kare che. 84o. - varamasiMdhArA tarutalavAso varamiha bhikSA varamupavAsaH / varamapi ghore narake patanaM na ca dhanagarvitabAndhavazaraNam talavAranI dhArano jhATako sAro, vRkSataLe vAsa karavo sAro, bhikSA mAgavI sArI, athavA upavAsa karavo sAro ane chevaTe ghora narakamAM paDavuM sAruM-paraMtu dhanathI garviSTha thayelA bAMdhavAnuM zaraNa levuM-te sAruM nathI. II8pa ... vANI daridrasya zubhA hitApi hyarthena zabdena ca smpryuktaa| na zobhate vittavatAM samIpe bherIninAdopahateva vINA / / 86 / / - 251 - Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daridra puruSanI vANI zubha, hitakArI tathA artha zabdothI vibhUSita chatAM te dhanavaMtonI pAse AdarapAtra thatI nathI, kAraNake bherInA nAMda pAse vINAno avAja zuM kAma Ave? TakA , vAsazcarma vibhUSaNaM zavaziro bhasmAGgalepaH sadA, hyeko gauH sa ca lAGgalAdyakuzalaH sampattiretAdRzI / ityAlocya vimucya zaGkaramagAdratnAkaraM jAhnavI; ...... kaSTaM nirdhanikasya jIvitamahodArairapi tyajyate / / 7 / / jene mAtra carmarUpa vastra che, muDadAMnA muMDa(mastaka) rUpa jene bhUSaNa che, sadA bhasmarUpa jene aMgalepa che, jene eka poThIo(baLada) che ane te paNa haLa vigeremAM kAma na Ave tevo che, AvA prakAranI saMpatti joI vicArI gaMgA zaMkarano tyAga karIne ratnAkara pAse gaI. aho! nidhanapuruSanuM jIvana kharekhara atyaMta kaSTarUpa che ke je potAnI strIthI paNa tajAya che. I87 . vinA kAryeNa ye mUDhA gacchanti paramandiram / avazyaM laghutAM yAnti kRSNapakSe yathA zazI / / 88 // je mUrkhajano prayojana vinA anyanA ghare jAya che, teo kRSNapakSanA caMdramAnI jema avazyameva laghutAne pAme che. 88 vANI rasavatI yasya bhAryA putravatI satI / lakSmInivatI yasya saphalaM tasya jIvitam / / 89 // jenI vANI mIThAzabharI che, jenI strI satI ane putravatI che tathA jenI lakSmI-dAnayukta che tenuM jIvita saphaLa che. dA vidyA mitraM pravAseSu bhAryA mitraM gRheSu ca / vyAdhitasyauSadhaM mitraM dharmo mitraM mRtasya ca // 10 // pravAsa(musApharI)mAM vidyA mitranI garaja sAre che, gharamAM strI-mitra samAna che rogIne auSadha mitra samAna che ane paralokamAM dharma mitra Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAna che. Aol vidhAsapratipannAnAM vaJcane kA vidagdhatA / aGkamAruhya suptAnAM hantuH kiM nAma pauruSam / / 11 / / je potAne vizvAse rahelA che-temane chetaravAmAM koI prakAranI cAlAkInI jarUra paDatI nathI, kAraNake jeo potAnA ullaMga(khoLA)mAM sutelA che, temano ghAta karanAra zuM zUravIra gaNAya? 91 vArijeneva sarasI zazineva nizIthinI / yauvaneneva vanitA nayena zrImanoharA // 12 // sarovara kamaLothI zobhe che, rAtri caMdramAthI zobhe che, strI yauvana(lAvaNya)thI zobhe che ane lakSmI nyAyathI adhika zobhe che. I9rA. - 253 - Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +86 + za zrI zAntinAthAdaparo na dAnI dazArNabhadrAdaparo na mAnI / zrIzAlibhadrAdaparo na bhogI zrIsthUlabhadrAdaparo na yogI / / 1 / / zrIzAMtinAtha karatA bIjo koI dAtA nathI, zrIdazArNabhadra samAna koI mAnI nathI, zrIzAlibhadra samAna koI bhogI nathI ane zrIsthUlIbhadra samAna koI yogI nathI. // 1 // zlokArthena pravakSyAmi yaduktaM granthakoTibhiH / paropakAraH puNyAya pApAya parapIDanam / / 2 / je tattva koTI graMthomAM kahevAmAM AvyuM che te huM tamane mAtra ardhazlokamAM kahI batAvuM chuM, te e ke paropakAra karavAthI puNya upArjana thAya che ane parane duHkha devAthI pApa baMdhAya che. rA zataM vihAya bhoktavyaM sahasraM snAnamAcaret / lakSaM vihAya dAtavyaM koTiM tyaktvA jinaM bhajet ||3|| so kAma tajIne bhojana karI levuM, hajAra kAma tajIne snAna karavuM, lAkha kAma tajIne dAna ApavuM ane koTi kAma tajIne arihaMtanI sevA karavI. zA zateSu jAyate zUraH sahasreSu ca paNDitaH / -va 254 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaktA dazasahastreSu dAtA bhavati vA na vA / / 4 / / seMkaDo puruSomAM ekAda ja zUravIra thAya che, hajAromAM ekAda paMDita thAya che, dazahajAramAM ekAda vaktA thAya che ane dAtA to thAya ke na paNa thAya. //4 zaradi na varSati garjati, varSati varSAsu niHsvano meghaH / nIco vadati na kurute; na vadati sujanaH karotyeva / / 5 / / zaradaRtumAM megha gAje che paNa varasato nathI ane varSARtumAM gAjyA vinA te varase che. nIca puruSa bole che paNa karato nathI ane sujana bolato nathI chatAM karI batAve che. pA. zaile zaile na mANikyaM mauktikaM na gaje gaje / sAdhavo na hi sarvatra candanaM na vane vane // 6 // dareka parvatamAM mANikya na hoya, dareka hAthInA kuMbhasthaLamAM motI hotA nathI ane jema dareka vanamAM caMdana hotuM nathI tema sAdhupuruSo paNa sarvatra hotA nathI. loko zucirbhUmigataM toyaM zucirnArI pativratA / .zucirdharmaparo rAjA brahmacArI sadA zuciH // 7 // bhUmimAM rahela pANI pavitra gaNAya che tema pativratA strI, dharma tatpara rAjA tathA brahmacArI e sadA pavitra gaNAya che. ApaNA - ziSTa saH zrato rahaH saMdhyAne ghIvRtI matiH | dAne zaktirgurau bhaktiH SaDete sukRtAkarAH // 8 // sajajana puruSano saMga karavo, zAstramAM sadbhAvanA, dhyAna tathA dhIrajamAM buddhine sthApana karavI, dAnamAM zakti ane gurumAM bhaktie cha puNyanA sthAna che. dA zrImajjinezanamanaM tilakatyalIke, vakSaHsthale vimalamAlati sadvivekaH / - 255 - Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . tADaGkati zravaNayoH sugurUpadeza styAgastu kaGkaNati pANitale satAM hi / / 9 / / sajjana puruSo potAnA lalATapara zrImAnuM jinezvaraprabhune namana karavArUpa tilakane dhAraNa kare che, vakSasthaLamAM teo sadvivekarUpa mALAne dhAraNa kare che, karNamAM sugurunA upadezarUpa kaMDalane dhAraNa kare che ane hastamAM dAnarUpa kaMkaNane teo dhAraNa kare che. ICzazini khalu kalaGkaH kaNTakAH padmanAle, nadhinapevuM te nirdhanam | svajanajanaviyogo durbhagatvaM surUpe; ___ dhanavati kRpaNatvaM ratnadveSI vidhAtA / / 10 / / jeNe caMdramAM kalaMkano Aropa karyo, kamaLamAM kAMTA banAvyA, samudranuM pANI jeNe khAruM banAvyuM, paMDitamAM jeNe nirdhanatA AropI, svajana janano viyoga, surUpamAM durbhagata ane dhanavaMtane jeNe kRpaNo banAvyA, te vidhAtA kharekhara ratnadraSI lAge che. 1ol zunaH pucchamiva vyarthaM vinA jJAnaM hi jIvitam / na guhyarakSaNe dakSaM na daMzamazakApaham // 11 // jJAna vinAnuM jIvita kutarAnI pUMchaDInI jema vRthA che, kAraNake te gupta bhAgane chupAvavAmAM tathA daMza ke maccharane dUra karavAmAM yogI che. 11. zakyo vArayituM jalena dahanazchatreNa sUryAtamA- . . nAgendro nizitAGkuzena samadI daNDena gogardabho / vyAdhirbheSajasaGgraheNa vividhairmaMtraprayogaiviSa; sarvasyauSadhamasti zAstravihitaM mUrkhasya nAstyaupadham / / 12 / / pANIthI agninuM nivAraNa thai zake che, chatrathI sUryano tApa nivArI zakAya che, tIkSNa aMkuzathI madonmatta hAthI kabajAmAM lAvI zakAya che, - 251 zarU Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDavatI gAya, baLada ke gardabha tAbAmAM rahI zake che, oSadhathI vyAdhi aTakAvI zakAya che. temaja vividha maMtraprayogathI viSa vArI zakAya- e badhAne mATe zAstravihita auSadha batAvavAmAM Avela che, paNa mUrkhane mATe zAstramAM paNa koI auSadha batAvela nathI. II12. zaizave'bhyastavidyAnAM yauvane viSayaiSiNAm / / vArddhake munivRttAnAM yogenAnte tanutyajAm / / 13 / / bAlyAvasthAmAM vidyAbhyAsa karanArA, yovanAvasthAmAM viSaya sevanAra vRddhAvasthAmAM munisamAna vrata AcaranAra tathA prAMte yogasAdhanAthI dehamukta thanAra evA prAcIna Aryajano hatA. ll13ll zrImadvIrajino dRDhapraharapAH svIyapratijJAdRDhaH, zlAdhyo bAhubalI balo'pyavicalaH sannandiSeNo vratI / AnandaH sadupAsako vrataruciH sA sundarItyAdayaH; karmonmUlanakovidena tapasA devAsurairvanditAH / / 14 / / zrImAnuM vIraprabhu, potAnI pratijJAmAM daDha evA daDhaprahArI, prazaMsanIya bAhubalI, avicala baLarAjA, vatI naMdISeNa, sadupAsaka AnaMda tathA vatanI rucivALI evI suMdarI vigere badhA karmano nAza karavAmAM samartha evA tapane lIdhe devone paNa vaMdanIya thayA che. 14o. zirasA dhAryamANo'pi somaH saumyena zambhunA / - tathafpa kRzatAM ghatte nu parAzraya: 9ii - saumya evA zaMkara, caMdrane potAnA mastaka para dhAraNa kare che, chatAM te kRzatAne pAme che. aho! kharekhara! parAdhInatA e mahAkaSTa che. zarvarIdIpakazcandraH prabhAte ravidIpakaH / trailokyadIpako dharmaH suputraH kuladIpakaH / / 16 / / caMdramAe rAtrino dIvo che, sUrya e prabhAtano dIvo, dharma e traNe - 257 * Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokanA dIparUpa che ane suputra e kuLanA dIpakarUpa che. 1lI zakaTaM paJcahastena dazahastena vAjinam / hastinaM zatahastena dezatyAgena durjanam / / 17 // gADAthI pAMca hAtha dUra rahevuM, azvathI daza hAtha dUra, hAthIthI so hAtha dUra ane durjanathI dezano tyAga karIne paNa dUra rahevuM. ll17 zItamannaM sutAjanma durvAtairdUSitA kRSiH / . . svajanaiH saha mAlinyaM svAdahInaM catuSTayam // 18 // zItala bhojana, putrIno janma, kharAba vAyuthI dUSita thayela khetI, ane svajano sAthe kusaMpa e cAra svAda vinAnA che. ll18. zauryeNa vA tapobhirvA viSayA vA dhanena vA / sattananuttInoDapi kuttIno masta kSatti 9 . atyaMta akulIna chatAM puruSa, zaurya, tapa, vidyA athavA dhanathI tarata te kulIna thaI zake che. tenA zItArtAnAmivArciSmAn digmUDhAnAmivAMzumAn / AturANAmiva bhiSag duHkhinAM tvaM gatirjina ! / / 20 / / TADhathI pIDAtA prANIone agni jema priya lAge, dimUDha thayelAne sUrya jema samaja pADe ane vyAdhigrasta janone vedya jema priya lAge, tema he nAtha(vItarAga)! jagatamAM duHkhI thatA prANIonA tame eka AdhArarUpa cho. raoll zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svAbhAvikI svacchatA, kiM brUmaH zucitAM vrajanti sudhiyaH sparzena yasyApare / kiM vA'taHparamasti te stutipadaM yajjIvitaM dehinAM; tvaM cennIcapathena gacchasi payaH kastvAM nirorbu kSamaH / / 21 / / he jaLa! tArAmAM nAma pramANe zaitya guNa rahela che, svAbhAvikI svacchatA che, vaLI vadhAre kahIe to tArA sparzathI anya azuci -jja 258 * Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArtho paNa pavitra thAya che, vaLI te karatAM AgaLa vadhIne kahevA jaie to tuM prANIonA eka jIvanarUpa che, e kAMi ochuM stutipada nathI. ATaluM chatAM jo tuM nIca mArge gamana karIza, to pachI tane aTakAvavAne koNa samartha che? // 21 // ziraHzUnyAH kalAH sarvA ekAM dharmakalAM vinA / iti taM dharmabodhAya zreSThI sAdhvantike'mucat / / 22 / / eka dharmakaLA vinA bIjI badhI kaLAo mastaka vinAnI cheema dhArIne zreSThIe potAnA putrane dharmabodha pamADavA sAdhu pAse mUkyo. / / 22 / zyAmatAbhimatA dehe pANDujanmA na gauratA / tamaH sarvottamaM manye na pradIpanajaM mahaH / / 23 / / pAMDurogathI pedA thayela gauratA karatAM to zarIre zyAmatA zreSTha che, AganA prakAza karatAM to aMdhakAra sarvottama che. 23 zreyAMsi bahuvidhanAni bhavanti mahatAmapi / zreyovidhau vilambante tata eva na dhIdhanAH / / 24 / / mahApuruSone paNa sArA kAmamAM so vighno naDe che, te kAraNathI dhImaMtajano sAruM kAma karavAmAM vilaMba karatA nathI. / / 24 / : zrastaM rUpaM balaM luptaM rUddhaH kaNTho hRtA radAH / - jareyatApyatuSTA me cetanAmapi lipsate / / 25 / / aho! jarA-rAkSasIe mAruM rUpa, baLa ane dAMta harI lIdhA ane kaMTha niruddha. karI mUkyo. ATalethI te saMtuSTa na thai, tethI te hajI mArI cetanAne paNa lai levAne icche che. 25 zobhate viduSAM madhye naiva nirguNamAnasaH / antare tamasAM dIpaH zobhate nArkatejasAm ||26|| nirguNI puraSa vidvAnonI sabhAmAM zobhato nathI, kAraNake dIvo to aMdhakAramAM zobhe, paraMtu te sUryanA teja AgaLa zobhA pAmato nathI.||27|| 259 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhaH sa eva kulajazca sa eva dhIraH, zlAdhyo vipatsvapi na muJcati yaH svabhAvam / taptaM yathA dinakarasya marIcijAlai- . dehaM tyajedapi himaM na tu zItalatvam / / 27 // te ja puruSa zuddha, kulIna, ghara ane prazaMsanIya che ke je vipatti paDatAM paNa potAnA svabhAvane mUkato nathI. juo, sUryanA kiraNothI atyaMta tapta thaIne hima potAnA dehane gALI mUkaze, paraMtu te potAnuM zItalapaNuM kadI paNa mUkaze nahi. 27ll zUrAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nekazaH, . santi zrIpatayo nirastadhanadAste'pi kSitau bhUrizaH / ye karmANyanirIkSya vAnyamanujaM duHkhAditaM yanmanas- . tAdrUpyaM pratipadyate jagati te satpuruSAH paJcaSAH / / 28 / / jagatamAM pagale pagale hajAro zUravIra puruSo haze, aneka vidvAno haze, kuberane paNa parAsta karanAra evA zrImaMto paNa saMkhyAbaMdha haze, paraMtu anya puruSane duHkhathI AkuLa-vyAkuLa joIne tenA karma tarapha najara na karatAM jemanuM mana tadrupa banI jAya che, tevA sapuruSo to jagatamAM mAtra pAMca cha ja haze. ra8 zamayati yazaH klezaM sUte dizatyazivAM gatiM, janayati janodvegAyAsaM nayatyupahAsyatAm / yamayati matiM mAnaM hanti kSiNoti ca jIvitaM; kSipati sakalaM kalyANAnAM kulaM khalasaGgamaH / / 29 / / khalapuruSano saMga karavAthI yazano nAza thAya che, klezano janma thAya che, durgati prApta thAya che, lokone te uddega utpanna kare che, hAMsIpAtra banAve che, matimAM bhrama pedA kare che, mAna(satkAra)ne haNe che, jIvitane kSaNa kare che ane samasta kalyANane asta karI de che.ro. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlaM zAtayati zrutaM zamayati prajJAM nihantyAdaraM, dainyaM dIpayati kSamAM kSapayati vrIDAmapi hyasyati / tejo jarjarayatyapAsyati matiM vistArayatyarthitAM; puMsaH kSINadhanasya kiM na kurute vairaM kuTumbagrahaH / / 30 / / jyAre puruSa nirdhana thAya che, tyAre tenuM zIla tathA zruta kSINa thAya che, prajJA(buddhi) haNAi jAya che, dInatA vadhe che, kSamA ane lajjA dUra thaI jAya che, teja jarjarita bane che, mati bhramita thAya che, yAcakatA vadhe che ane vadhArAmAM tenuM kuTuMba paNa tenI sAthe virodha karavA tatpara thAya che. II30nA . zIlaM rakSatu meghAvI prAptumicchuH sukhatrayam / prazaMsAM vittalAbhaM ca pretya svarge ca modanam / / 31 / / prazaMsA, dhanalAbha ane parabhavamAM svarganA sukho-e traNa prakAranA sukhane jo prApta karavAnI icchA hoya to dhImAn puruSoe potAnA zIlanuM barAbara saMrakSaNa karavuM. // 31 // zazinIva himArttAnAM dharmArttAnAM ravAviva / mano na ramate strINAM jarAjIrNendriye patau / / 32 / / zItathI akaLAyelA puruSone jema caMdramA para Adara na hoya ane garamIthI akaLAyelA puruSone jema sUrya para Adara na hoya, tema jarAthI jIrNa ane kSINa thayelA pati para strIo anurAga dharAvatI nathI. / / 32 / / zItatApAdikaSTAni sahate yAni sevakaH / dhanAya tAni cAlpAni yadi dharmAya mucyate ||33|| nokara puruSa dhananI khAtara je zIta, tApAdika kaSTo sahana kare che, te karatAM alpa kaSTa paNa jo te dharmanI khAtara sahana kare to duHkhamukta thaI jAya. / / 33 / / 231 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrurdahati saMyoge viyoge mitramapyaho / ubhayorduHkhadAyitvaM ko bhedaH zatrumitrayoH / / 34 / / zatru jyAre saMyoga thAya(maLe) tyAre bALe ane mitra viyoga thatAM baLatarA kare, ema baMne zatru ane mitra duHkhadAyaka che-to e baMnemAM bheda zo? 34 zUrAzca kRtavidyAzca rUpavatyazca yoSitaH / .. vatra yatra mitti tatra tatra vRttAvirAH TrUkA . zUravIra puruSo, vidvAno ane rUpavatI strIo jyAM jAya tyAM Adara(satkAra) pAme che. ll3pa zAmyena dharma kapaTena mitraM paroMpatApena samRddhibhAvam / sukhena vidyAM paruSeNa nArI vAJchanti ye vyaktamapaNDitAste - zAradA jeo zaThatAthI dharmane icche, kapaTathI mitrane, parane satAvIne samRddhine, sukhathI vidyAne ane kaThora bolathI jeo strIne vaza karavA icche cheteo dekhItI rIte ja mUrkha che. 3DA , zobhante vidyayA viprAH kSatriyA vijayazriyA / zriyo'nukUladAnena lajjayA ca kulAGganAH // 37 // vidyAthI brAhmaNo zobhe che, kSatriyo vijayalakSmIthI zobhe che, anukULa dAnathI lakSmI zobhe che ane lajjAthI kulIna kAMtAo zobhe che. I37ll Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ***** Sa SaTkarNo bhidyate mantra - catuH karNazca dhAryate / dvikarNasya tu mantrasyaM brahmApyantaM na gacchati // 1 // koi paNa chAnI vAta cha kAne paDatAM te phelAI jAya che, ane cAra kAne hoya tyAM sudhI kadAca te vadhAre bahAra na paDe, paraMtu jo be kAne hoya to sAkSAt brahmA paNa teno aMta na lAvI zake. // 1 // SaDdoSAH puruSeNeha hAtavyA bhUtimicchatA / nidrA tandrA bhayaM krodha AlasyaM dIrghasUtratA // 2 // potAnI AbAdI icchanAra puruSe nidrA, taMdrA(sustI), bhaya, krodha, Alasya ane dIrghasUtratA e cha doSono avazyameva tyAga karavo ja joie. // 2 // 233 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa svato vA parato vApi yasya nAsti vivekadRk / astokatoyakUpAntaH pAtastasya na citrakRt / / 1 / / potAnI athavA to bIjAnI sahAyathI jenAmAM vivekadRSTi nathI, te ghe|| 4NavANA vAmAM paDe temAM DAMDa Azyarya nathI. // 1 // sAmyameti zriyA hIno naro nirvAramavahninA / yathA tathA vA zrIrarjyA jAtikarmakulairalam / / 2 / / lakSmI vinAno puruSa bhasmanA Dhaga samAna che, mATe game te rIte sakSmI upArthana ravI. bhati, durbha meM DuNathI zuM ? // 2 // svAM kIrttimapi zRNvanto lajjante keciduttamAH / svAmakIrti svakarNAbhyAM zRNvato'pi na me trapA // 3 // keTalAka uttamajano potAnI kIrti sAMbhaLyA chatAM teo lajjA pAme che ane potAnI apakIrti sAkSAt zravaNe sAMbhaLatAM paNa mane lajjA thatI nathI. // 3 // sulabhA kalabhAzvAdi-sampattirapi dehinAm / vallabho dhImatAmeka eva dharmaH sudurlabhaH // 4 // A jagatamAM prANIone hAthI, ghoDA vigerenI saMpatti sulabha che, 3 274 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu dhImaMtajanone atyaMta vallabha evo eka dharma ja durlabha che.jo sneho bhasmani vaizA maSyAM zaityamivAnale / saumya kvApi sukhaM nAsti vyApakApadbhare bhave / / 5 / / he saumya! bhasmamAM jema sneha(cIkAza), maNImAM jema zvetatA ane agnimAM jema zItalatA nathI, tema ApattithI vyApta evA A saMsAramAM sukha kyAMya paNa nathI. paNa saritaH sikatA bindU-nabdhayAmni ca tArakAH / saGkhyAtumIzate dakSA na doSAn yoSitAM punaH // 6 // keTalAka dakSajano nadIonI retI(vadhu), samudranA biMduo ane AkAzanA tArA mApI zakaze, paraMtu strIonA doSonI gaNatrI karavAne koI samartha nathI. koI ' samAnayonI vanavRkSavAsinau sitacchavI vyomagatI ubhaavpi| tathApi durvAgiti nindito janairdvikaH pikastu priyavAgiti stutaH samAna yoni vALA, eka vanamAM ekaja vRkSamAM vasanAra, zyAma ane AkAzagAmI, e rIte baMne samAna chatAM durvacananA yoge kAga niMdA pAme che ane priya vacananA yoge koyala prazaMsA pAme che. cho 'sadbhAvo nAsti vezyAyAM sthiratA nAsti sampadAm / viveko nAsti mUrkhANAM vinAzo nAsti karmaNAm // 8 // vezyAomAM sadbhAva hoto nathI, saMpattimAM sthiratA na hoya, mUrkha janomAM viveka na hoya tathA karmano nAza nathI. ITA sthirA kIrtirakIrtizca sthiraM karma zubhAzubham / sthiraM dAnaM supAtreSu sthirA maitrI satAM jane // 9 // lokamAM kIrti ke akIrti sthira thaI jAya che, zubhAzubha karma sthira . Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, supAtre dAna acaLa rahe che ane sajjanonI maitrI acaLa hoya che. . sukhI na jAnAti parasya duHkhaM na yauvanasthA gaNayanti shiilm| ApadrutA niSkaruNA bhavanti ArtA narA dharmaparA bhavanti _TI10nA sukhI manuSya paranA du:khane jANato nathI, yuvakajano zIlanI darakAra karatA nathI, ApattimAM AvelA jano karuNAhIna thai jAya che ane duHkhIjano dharmaparAyaNa thatA jovAmAM Ave che. 1oll ' . satyaM cettapasA ca kiM zuci mano yadyasti tIrthena kiM, sadvidyA yadi kiM dhanaiH sumahimAH yadyasti kiM mnnddnaiH| lobhazcedaguNena kiM pizunatA yadyasti kiM pAtakaiH; . saujanyaM yadi kiM nijairapayazo yadyasti kiM mRtyunA / / 11 / / jo satya hoya to tapathI zuM? jo mana pavitra hoya to tIrthayAtrA karavAthI zuM? sadvidyA hoya to dhanathI zuM? sAro mahimA hoya to AcaraNothI zuM? lobha hoya to durguNathI zuM? pizunatA hoya to pAtakathI zuM? sujanatA hoya to svajanothI zuM? ane jo apayaza che to maraNathI zuM? |11 sarvasya gAtrasya ziraH pradhAnaM sarvendriyANAM nayanaM prdhaanm| sarvoSadhInAmazanaM pradhAnaM sarveSu peyeSu payaH pradhAnam / / 12 / / zarIranA badhA avayavomAM mastaka zreSTha che, sarva iMdriyomAM locana zreSTha che, sarva auSadhiomAM azana(bhojana) pradhAna che ane sarva peya(pAna karavAlAyaka) padArthomAM paya(dudha athavA pANI) pradhAna che. I/1ro. satyazIlatapo'steya-pANDityapramukho'khilaH / guNagrAmaH kRpAhIno nirnAthanagaropamaH // 13 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya, zIla, tapa, asteya ane pAMDitya vigere guNo che- paNa jo dayA nathI to te nAtha vinAnA nagara samAna samajavA. 13 sukRtasyAtra kiM sAraM kiM sAraM narajanmanaH / vidyAyAzcApi kiM sAraM kiM sAraM zarmaNAM punaH / / 14 / / A jagatamAM sukRtanuM sAra zuM? manuSyajanmanuM sAra zuM? vidyAnuM sAra zuM? ane sukhonuM sAra zuM? 14ll santaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na jJAyate, muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate / svAtyAM sAgarazuktimadhyapatitaM tanmauktikaM jAyate; prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH saMsargato jAyate / / 15 / / tapta lokhaMDanI upara jaLabiMdu paDavAthI tenuM nAma paNa jaNAtuM nathI, te ja jaLabiMdu jyAre kamaLanA patrapara jo rahela hoya to te motI samAna zobhe che ane te ja biMdu svAtinakSatramAM samudranI chIpamAM paDe to tenuM motI baMdhAya che, mATe prAya: adhama, madhyama ane uttama guNa saMsargathI ja thavA pAme che. ll1pa sanmArgaskhalanaM vivekadalanaM prajJAlatonmUlanaM, gAMbhIryodvahanaM dhRtezca zamanaM nIcatvasampAdanam / sadhyAnAvaraNaM trapApaharaNaM pApaprapApUraNaM; dhikkaSTaM paradAravIkSaNamapi tyAjyaM kulInena tat / / 16 / / aho! parastrIne jovA mAtrathI paNa puruSa sanmArgathI skUlanA pAme che, vivekathI te bhraSTa thAya che, prajJArUpa latAne te chedI nAkhe che, gAMbhIrya ane pairyano te lopa kare che, nIcapaNAne utpanna kare che, sudhyAnane AcchAdita kare che, lajjAne dUra kare che, pAparUpa parabane te pUraNa kare che, mATe kulInajanane te sadA tyAgavA yogya che. tenA svastuteH paranindAyAH kartA lokaH pade pade / Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parastuteH svanindAyAH karttA ko'pi na vidyate / / 17 / / potAnA vakhANa ane paranI niMdA karanArA loko pagale pagale jovAmAM Avaze, paNa paranI stuti ane potAnI niMdA karanAra koi ekAda maLavo paNa durlabha che. 17 sutIkSNApi kRpANiryA svakAyaM na chinatti sA / yo jaino jainavidveSI sa tasyA atiricyate // 18 // atyaMta tIkSNa talavAra paNa potAnA avayavone chedatI nathI, to je pote jaina chatAM jainano dveSI che, te talavAra karatAM paNa vadhAre bhayaMkara che.18 svayaM mahezaH zvazuro nagezaH sakhA dhanezastanayo gaNezaH / tathApi bhikSATanameva zambhorbalIyasI kevalamIzvarecchA ||19|| pote maheza che, jeno sasaro himAlaya che, jeno mitra kubera che, jeno putra gaNeza che, Ama hovA chatAM zaMkarane bhikSATana karavuM paDe che, mATe kharekhara! izvarecchA baliSTha che. I // 19 // sampatsarasvatI satyaM santAnaH sadanugrahaH / santaH sukRtasambhAraH sakArAH sapta durlabhAH / / 20 / / saMpatti, sarasvatI, satya, saMtAna, sAro anugraha, sajjanasaMga ane sukRta samUha- e sAta sakAra durlabha che. II20nA satyaM rUpaM zrutaM vidyA kaulyaM zIlaM balaM dhanam / zauryaM ca citrabhASyaM ca dazaite svargayonayaH / / 21 / / satya, rUpa, zruta, vidyA, kulInatA, zIla, bala, dhana, zaurya ane vicitra bhASaNa- e daza svargayonine sUcavanAra che. 21 sukhasya duHkhasya na ko'pi dAtA paro dadAtIti kubuddhireSA / ahaM karomIti vRthAbhimAnaH svakarmasUtragrathito hi lokaH kAra200 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha ke duHkha koI ApanAra nathI, te anya koI Ape che, e mAtra bhrAMti che. vaLI A huM karuM chuM, e abhimAna paNa vRthA che, kAraNake loko potAnA karmarUpa taMtuthI grathita thayelA ja che. sArA sulabhAH puruSA rAjan satataM priyavAdinaH / apriyasya ca pathyasya vaktA zrotA ca durlabhaH // 23 // he rAjana! niraMtara mIThuM bolanArA puruSo maLavA sulabha che, paNa apriya chatAM pathya bolanAra tathA sAMbhaLanAra puruSa maLavo durlabha che.ra3 . sAdhurevANibhiryAcyaH kSINavitto'pi sarvadA / zuSko'pi hi nadImArgaH khanyate salilArthibhiH // 24 // sarvadA dhanahIna chatAM yAcakoe sajjana pAse yAcanA karavI-te anucita nathI, kAraNake nadIno mArga zuSka chatAM jaLanA abhilASIjano tene khode che. 24 smitena bhAvena madena lajjayA, . parAkaraddhAkSaNitaiiH | vacobhirIkilahena lIlayA; + : sanastA haju vanya striyaH TravA hAsyaraMgathI, madathI, lajjAthI, siMhAvalokananI jema ADI najarathI kaTAkSapAta karatAM vacanathI, irSyA ane kalahathI tema ja lIlAthI-ema badhI rIte vicAra karatAM strIo samasta prakAre baMdhanarUpa ja che.rapa smRtA bhavati tApAya dRSTvA tUnmAdakAriNI / - spRSTvA bhavati mohAya sA nAma dayitA katham / / 26 / / jene saMbhAratAM saMtApa thAya, jotAM unmAda thAya ane jeno sparza karatAM moha utpanna thAya-te dayitA zI rIte hoI zake? IrakA - satyapUtaM vadedvAkyaM vastrapUtaM pibejjalam / - 239 - Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . dRSTipUtaM nyaset pAdaM manaHpUtaM samAcaret // 27 // satyathI pAvana thayela vacana bolavuM, vastrathI gaLela pANI pIvuM, daSTithI joine paga mUkavo ane pavitra manathI AcaraNa karavuM. l27 svAdhIne'pi kalatre nIcaH paradAralampaTo bhavati / sapUDapa taDAne H suSma vivati ra8. strI potAne svAdhIna hovA chatAM nIcajana parastrImAM Asakta thAya che, jema taLAva pANIthI pUrNa hovA chatAM kAgaDo kuMbhanuM jaLa pIvA jAya che. rA surUpaM puruSaM dRSTvA pitaraM bhrAtaraM sutam / dehaH klindati nArINA-mAmapAtramivAmbhasA / / 29 // rUpavAnuM puruSane jotAM-pachI te potAnA pitA, bhrAtA ke putra hoyajaLathI kAcA kuMbhanI jema strIonuM zarIra vizeSa Adra banatuM jAya che. terA sa paNDito yaH karaNairakhaNDitaH, sa tApaso yo nijapApatApakaH / sa dIkSito yaH sakalaM samIkSate; ___sa dhArmiko yaH paramarma na spRzet // 30 // te ja paMDita che ke je jiteMdriya che, te ja tApasa ke je potAnA pApane naSTa karanAra che, te ja dIkSita ke je badhuM joI zake che ane te ja dhArmika ke je paranA marmane pragaTa karato nathI. IIkaol sukaraM maladhAritvaM sukaraM dustaraM tapaH / sukaro'kSanirodhazca duSkaraM cittarodhanam // 31 // melane dhAraNa karavuM te sugama che, dustara tapa tapavuM-te paNa sugama che, iMdriyone tAbAmAM rAkhavI te paNa sugama che, paNa manane vaza rAkhavuM te duSkara che. 31|| - 270 -- Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukRtasya kRpA sAraM satkarma narajanmanaH / vidyAyAstattvadhIH sAraM santoSaH zarmaNAM punaH / / 32 / / sukRtanuM sAra kRpA che, narajanmanuM sAra satkarma che, vidyAnuM sAra tattvabuddhi che ane sukhanuM sAra saMtoSa che. N32aa sA mamApadapi prItyai yathA tvaM dhyAyase'nizam / sAmrAjyenApi tenAlaM yatra tvaM na prapadyase // 33 / / he bhagavan! jyAM ApanuM niraMtara dhyAna thai zake evI Apatti paNa mane pasaMda che ane jyAM ApanuM nAma yAda karavAmAM na Ave to tevA sAmrAjyathI paNa zuM kAma che? 33. sadazyA saguNA namrA smarttavyA saGkaTe dRDhA / abhaGguraizca bhAgyaiH syAd dhanuryaSTirivAGganA // 34 / / zreSTha vaMza(vAMsa)thI utpanna thayela, guNa(dorI) yukta, namra, saMkaTamAM smaraNa karavA lAyaka ane daDha-evI dhanuryaSTi samAna aMganA(strI) ghaNA bhAgyayoge ja prApta thai zake. 34 sAmAnyaripubhItyApi na nikrAnti sukhaM janAH / nityaM mRtyuripuH pArthe mUDhAH svasthAstathApyaho // 35 // eka sAmAnce zatrunI dhAstImAM paNa loko sukhe nidrA karI zakatA nathI, to mRtyurUpa zatru niraMtara pAse hovA chatAM, aho! mUDha jano svastha thai beThA che. rUpA sAdhavaH zamayantyati-miti satyaiva vAgyataH / eSA sA kvApi zikSA yA lokadvaitAdhibAdhitA / / 6 / / saMtajano pIDAne zamAve che e vacana bilakula satya che, kAraNake emanI koI evA prakAranI zikSA(bodha) che, ke jethI ubhayalokanI AdhinuM nivAraNa thAya che. savA satkAvyebhyo'pi bhUpAnAM prAyo nIcoktayaH priyAH / - 271 * Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durvRttA dayitA dAsyaH kulastrIbhyo'pi kAminAm / / 37 / / rAjAone prAyaH sArA kAvyo karatAM nIcoktio vadhAre priya hoya che, kAraNake potAnI kulIna kAMtAo karatAM duSTa dAsIo vadhAre pasaMda hoya che. 37 svayameva kRtaM sarastvayA taravazca svayameva ropitAH / . vidhRtAH svakRtopayAcite chagala tvaM vivivIti rauSi kim A sArU8AA te pote sarovara karAvyuM, pote vRkSo ropyA ane pote karela mAnatAmAM hamaNAM tuM pote ja pakaDAyo che to te chagala! have va-vI-vI.. karato zA mATe rove che? Il38 sarve yatra vinetAraH sarve paNDitamAninaH / . .. sarve mahattvamicchanti kulaM taccAvasIdati / / 39 / / jyAM sarva netA thaI bese, jyAM sarva potAne paMDita mAnanAra bane ane jyAM badhA mahattvane icche -teonuM kuLa kharekhara! sIdAya che.39 sevA zvavRtti yairuktA na taiH samyagudIritam / svacchandacArI kutra zvA vikrItAsuH kva sevakaH / / 4 / / sevAne sthAnavRtti samAna kahenArAoe moTI bhUla karI che, kAraNake svecchAcArI zvAna kyAM ane potAnA jIvitane vecanAra sevaka kyAM ? Idoll sIdanti santo vilasantyasantaH putrA niyante jnkshciraayuH| pareSu maitrI svajaneSu vairaM pazyantu lokAH kalikautukAni T41 aho! jyAM saMtajano sIdAya che ane durjano vilAsa kare che, putro gujarI jAya che ane pitA vRddha chatAM jIve che, svajano sAthe verabhAva cAle ane itarajano sAthe mitrAI thatI jovAmAM Ave che. te loko! tame juo - 272 zarU Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to kharA ke A kaLikALamAM AjakAla kevAM kautuka cAle che. 41 sevakaH svAminaM dveSTi kRpaNaM paruSAkSaram / AtmAnaM kiM na sa dveSTi sevyAsevyaM na vetti yaH // 42 // sevaka potAnA kRpaNa ane karkaza bolanAra svAmI upara dveSa kare che, paraMtu je sevyAsevyane jANato nathI te potAnA AtmA upara kema dveSa karato nathI? jarA svAyattamekAntaguNaM vidhAtrA vinirmitaM chAdanamajJatAyAH / vizeSataH sattvavidAM samAje vibhUSaNaM maunamapaNDitAnAm rUA vidhAtAe ajJAnatAne AcchAdita karavA eka svAdhIna ane ekAMta guNakArI guNa banAvela che te e ke sujJajanonI sabhAmAM mUrkhajanoe vizeSathI mauna dharI rahevuM e ja bhUSaNa che. ll43 sthAnabhraSTA na zobhante dantAH kezA nakhA narAH / iti saJcintya matimAn svasthAnaM na parityajet / / 44 / / daMta, keza, nakha ke puruSo e sthAnabhraSTa thavAthI zobhatA nathI. ema dhArIne dhImApuruSe potAnA sthAnano tyAga karavo nahi. I44 sabhAyAM vyavahAre ca vairiSu zvazuraukasi / ADambarANi pUjyante strISu rAjakuleSu ca // 45 // sabhAmAM, vyavahAramAM, zatruomAM, sasarAnA ghare, strIomAM ane rAjabhavanamAM ADaMbara pUjAya che. ApaNA suvaMzo yo'pyakRtyAni kurute preritaH striyA / snehalaM dadhi mathnAti pazya manthAnako na kim / / 46 / / kulIna puraSa paNa strIthI prerAine akRtyo karavA tatpara thai jAya che. juo! ravaiyo snigdha dadhinuM mathana nathI karatI zuM? Iko. - 273 - Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarpAH pibanti pavanaM na ca durbalAste, zuSkaistRNairvanagajA balino bhavanti / kandaiH phalairmunivarAH kSapayanti kAlaM; santoSa eva puruSasya paraM nidhAnam / / 47 / / sarpo pavananuM pAna kare che chatAM durbaLa nathI, zuSka ghAsane bhakSaNa karanArA vanahAthIo sadA baliSTha rahe che ane munivaro(tApaso) kaMdamULa ke phaLothI gujarAna calAve che, mATe saMtoSa-e ja puruSanuM parabha nidhAna che. // 47 // svastyasti sajjanebhyo yeSAM hRdayAni darpaNanibhAni / durvacanabhasmasaGgAdadhikataraM yAnti nirmalatAm / / 48 / / sajjanone sadA svasti che ke jaimanA hRdayo darpaNa samAna che, vaLI hurvathana3ya bhasmanA saMgathI ke adhiDAdhiGa nirmANa thatA bhaya che . // 48 // sarpANAM ca khalAnAM ca caurANAM ca vizeSataH / abhiprAyA na sidhyanti tenedaM vartate jagat / / 49 / / sarpo, durjano ane vizeSathI cora lokanA abhiprAyo siddha thatA nathI, tethI kha4gat yAdI 2hyuM che. // 49 // svabhAvo nopadezena zakyate kartumanyathA / vakrameva zunaH pucchaM SaNmAsanalikAdhRtam / / 50 / / paDela svabhAva upadezathI paNa anyathA karavo zakya nathI. kutarAnI pUMchaDIne cha mAsa naLImAM nAkho to paNa te vakranI vakra ja rahevAnI // 50 // santoSastriSu karttavyaH svadAre bhojane dhane / triSu caiva na karttavyo dAne cAdhyayane tape / / 51 / / svadArA, bhojana ane dhana-e traNa vastumAM saMttoSa karavo ane 274 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna, abhyAsa tathA tapamAM saMtoSa na karavo. pa1 sthAne niyAsaH sakalaM kalatraM putraH pavitraH svjnaanuraagH| nyAyAMna vittaM svahitaM ca cittaM nirdambhadharmasya sukhAni sapta _TI12 potAnA sthAne nivAsa, sadgaNI strI, pavitra putra, svajano para anurAga, nyAyayukta bhojana ane dhana tathA jemAM potAnuM hita samAyeluM che evuM citta, e nirdabha(niSkapaTa) dharmanA sAta sukho che.(daMbharahita dharma karavAthI e sAta sukho prApta thAya che). parI subhASitena gItena yuvatInAM ca lIlayA / mano na bhidyate yasya sa yogI hyathavA pazuH / / 53 // subhASita saMgIta ane strIonI lIlAthI jenA manane leza paNa asara thatI nathI te yogI che athavA to te pazu ja samajavo. pI. sarvAsAmapi nArINAM madhye zrIH subhagA khalu / spRhayanti mahAnto'pi yAM svecchAcAriNImapi / / 54 / / sarva strIomAM lakSmI e kharekhara! bhAgyavatI che, ke je svecchAcAriNI che chatAM tene mahAtmAo paNa cAhe che. pattA satyaikabhUSaNA vANI vidyA viratibhUSaNA / dhamaikabhUSaNA mUrti-lakSmIH saddAnabhUSaNA / / 55 / / vANInuM bhUSaNa satya ja che, vidyAnuM bhUSaNa virati che, dharmanuM bhUSaNa mUrti che ane supAtradAnanuM bhUSaNa lakSmI che. papa samyagdarzanavantastu dezacAritrayoginaH / yatidharmecchavaH pAtraM madhyamaM gRhamedhinaH / / 56 / / samyagdarzanavaMta, dezaviratiyukta tathA yatidharmane icchanAra evA gRhastho madhyama pAtra kahevAya che. pakA Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvamAtrasantuSTA vratazIleSu saspRhAH / tIrthaprabhAvanodyuktA-stRtIyaM pAtramucyate // 57 / / samyaktavamAtramAM saMtuSTa, vrata ane zIlamAM spRhAvALA tathA tIrthanI prabhAvanA karavAmAM tatpara evA bhavyajIvo tRtIya pAtra gaNAya che. pachI saiva bhUmistadevAmbhaH pazya pAtravizeSataH / Ane madhuratAmeti kaTutvaM nimbapAdape // 58 / / ... te ja bhUmi para te ja pANI.. chatAM juo, pAtranA bhedathI AmramAM madhuratAne pAme che ane niMbamAM kaDavAzane pAme che. peTamAM thAnAvidha mAnuM phUreDari namate muLI 1 .. yathA videze na tathA mahA? maNirambudhau / / 59 / / guNIjana potAnA sthAna karatAM dUra paNa adhika mAnane ja pAme che. juo, kiMmati maNi samudra karatAM videzamAM vadhAre Adarane pAme che. pahelA svAdhikaiH saha sambandhaM na badhnanti subuddhayaH / palvalaM vipulasrotaH srotasA dIryate na kim / / 60 // caturajano potAnA karatAM caDIyAtA mANaso sAthe saMbaMdha bAMdhatA nathI. juo, khAbocIyuM pANInA vizALa pravAhathI zuM vidIrNa thaI jatuM nathI? kaoll sukhaM duHkhaM bhavennRNAM bhave karmavipAkataH / api pAkaripuH karma-vipAkAcca na mucyate // 61 // saMsAramAM sukha ke duHkha e puruSone karmanA vipAkathI ja prApta thAya che. iMdra paNa karmanA vipAkathI mukta thaI zakato nathI. kanl saMsArakaTuvRkSasya dve phale hyamRtopame / subhASitarasAsvAdaH saGgatiH sujane jane // 6 // saMsArarUpa kaTuvRkSanA be phaLa amRtasamAna che, temAM prathama subhASita rasano AsvAda ane bIjuM satsaMga. Ikaro * - 276 - Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvadravyeSu vidyaiva dravyamAhuranuttamam / ahAryatvAdanarghatvA-dakSayatvAcca sarvadA // 3 // sarva dravyomAM vidyAne ja anupama dravya kahela che, kAraNake te koinAthI haraNa na thaI zake, amUlya ane sarvadA akSaya che. kaall sadvidyA yadi kA cintA varAkodarapUraNe / zuko'pyazanamApnoti rAma rAmeti ca bruvan // 64 / / jo sadvidyA potAnI pAse mojuda che, to pachI bicArA peTane pUravAnI zI ciMtA? kAraNake rAmanAmanuM uccAraNa karatAM zuka(popaTa) paNa potAnA udaranuM poSaNa kare che. u4. sukaveH zabdasaubhAgyaM sukavirvetti nAparaH / kalAdavanna jAnAti paraH kaGkaNacitratAm // 65 // sukavinA zabdasaubhAgyane sukavi vinA anya koI jANI zakatuM nathI, kAraNake kaMkaNanI kArIgIrIne suvarNakAra vinA anya koNa jANI zake? kapAya - satyaM tapo jJAnamahiMsatA ca vidvatpraNAmaM ca suzIlatA c| . etAni yo dhArayate sa vidvAnna kevalaM yaH paThate sa vidvAn duddA satya, tapa, jJAna, dayA, sujJajanone praNAma ane suzIlatA-e guNone je dhAraNa kare che-te vidvAnuM samajavo. kevaLa je mukhapATha mAtra ja kare che, te vidvAnuM nathI. pakaDo sampado mahatAmeva mahatAmeva cApadaH / vardhate kSIyate candro na tu tArAgaNaH kvacit / 67 / / saMpatti ke Apatti paNa mahApuruSone ja prApta thAya che. juo, caMdramA vadhe che ane kSaya pAme che, paraMtu tArAo kaMI vRddhi ke kSaya pAmatA nathI. kA Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpatsu mahatAM cittaM bhavatyutpalakomalam / Apatsu ca mahAzaila-zilAsayAtakarkazam // 6 // saMpatti vakhate mahApuruSonuM mana kamaLasamAna komaLa rahe che ane vipatti vakhate te mahAparvatanI zilA samAne karkaza banI jAya che, nahi to Apatti saDana 4 25 23? // 8 // ... ..... sajjanasya hRdayaM navanItaM yad vadanti kavayastadalIkam / anyadehavilasatparitApAt sajjano dravati no navanItam . . // 69 // sajjanapuruSonuM hRdaya navanIta(mAkhaNa) jevuM mRdu hoya che ema je kavio bolI gayA che, te mithyA che. juo, bIjAnA dehane paritApa thavAthI sajajanapuruSanuM aMtara pIgaLI jAya che, paraMtu mAkhaNa pIgaLatuM nathI. // 7 // saujanyadhanyajanuSaH puruSAH pareSAM doSAnapAsya guNameva gaveSayanti / tyaktvA bhujaGgamaviSANi paTIragarbhAta saurabhyameva pavanAH parizIlayanti / / 7 / / saujanyane dhAraNa karanArA puruSo bIjAonA doSane tajI daIne tyAM guNanI ja gaveSaNa kare che. juo, caMdananA vRkSo sAthe sacoTa thaI gayelA sarponA viSane grahaNa na karatAM pavana tenA aMtargarbhamAMthI mAtra sau2nya(sugaMdha)ne 4 // OMrIne 3dAve cha. // 7 // saujanyAmRtasindhavaH parahitaprArabdhavIravratA, vAcAlAH paravarNane nijaguNAlApe ca maunavratAH / ApatsvapyaviluptadhairyanicayAH sampatsvanutsekino ... mA bhUvana khalavaktranirgataviSajvAlAtatAH sajjanAH / / 71 / / 18 278 1 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeo saujanyAmRtanA sAgara che, paranuM hita karavAmAM jeo sadA zUravIra che, anyanA guNa gAvAmAM jeo vAcALa che, potAnA guNa kahevAmAM jeo mauna dharI rahe che, ApattimAM jeo aDaga rahe che ane saMpattimAM jeo chalakAI jatA nathI evA sajjano, khalajanonA mukhathI nIkaLatI durvacanarUpa viSajavALAthI dagdha na thAo. 71 svaguNAniva paradoSAn vaktuM na sato'pi zaknuvanti budhaaH| svaguNAniva paradoSAnasato'pi khalAstu kathayanti / / 72 / / sujJajano jema potAnA guNo bolatA nathI, tema paranA chatA doSo kahevAne paNa teo hiMmata karatA nathI. ane durjano jema potAnA achatA guNo bole che, tema paranA achatA doSo bolavAne paNa teo bahAdUra banI jAya che. kaMrA santi syAduphalA vaneSu taravaH svacchaM payo nairjharaM, vAso valkalamAzrayo giriguhA zayyA latAvallarI / AlokAya nizAsu candrakiraNAH sakhyaM kuraGgaiH saha; svAdhIne vibhavepyaho narapati sevanta ityadbhutam / / 73 / / jaMgalomAM svAdiSTa phaLovALA vRkSo mojuda che, jharaNAonuM svaccha jaLa che, vaMlkalanA vastra che, giriguphAno Azraya che, latAsamUhanI zayyA che, rAtre prakAzane mATe caMdranA kiraNo che, ane mRgalAo sAthe maitrI thaI zake tema che-e pramANe svataMtra vaibhava chatAM loko rAjAnI sevA kare che, e AzcaryanI vAta che. 73 santoSAmRtatRptAnAM yatsukhaM zAntacetasAm / kutastaddhanalubdhAnAmitazcetazca dhAvatAm / / 74 / / saMtoSAmRtathI tRpta thayelA zAMta manavALA lokone je sukha che-tevuM sukha ghanamAM lubdha thaIne Amatema doDatA lobhIjanone kyAMthI hoya? I74ll - 279 - Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvatra sampadastasya santuSTaM yasya mAnasam I upAnadgUDhapAdasya nanu carmAvRtaiva bhUH / / 75 / / jenA manane saMtoSa che tene sarvatra saMpatti ja che, kAraNake jeNe pagamAM joDA(upAnaha) paheryAM che, tene samasta pRthvI cAmaDAthI jANe maDhela hoya-tevI lAge che. 75 / / sarvatra guNavAneva cakAsti prathito naraH maNirmUrdhni gale bAhau pAdapIThe'pi zobhate / / 76 // sarvatra prasiddha thayela guNavAna puruSa ja zobhe che. maNine mAthe, gaLe, hAthe ke page bAMdhavAmAM Ave to paNa te zobheja che. 76 svayaM karma karotyAtmA svayaM tatphalamaznute / svayaM bhramati saMsAre svayaM tasmAd vimucyate / / 77 / / AtmA pote karma kare che, pote tenuM phaLa bhogave che, pote saMsAramAM bhame che ane pote ja te karmathI vimukta thaI zake che. II77 / / svadezajAtasya nUnaM narasya guNAdhikasyApi bhavedavajJA / nijAGganA yadyapi rUparAzistathApi lokaH paradArasaktaH / / 8 / / potAnA dezamAM utpanna thayela puruSa kadAca guNavAn hoya-tathApi tenI avajJA thAya che. juo, potAnI strI rUpavatI chatAM loko parastrImAM Asakta thatA jovAmAM Ave che. [8] sampUrNakumbho na karoti zabdamardho ghaTo ghoSamupaiti nUnam / vidvAnkulIno na karoti garvaM guNairvihInA bahu jalpayanti ||8|| bharelo ghaDo zabda karato nathI paNa ardha(adhuro) ghaDo chalakAya che, tema vidvAn ane kulIna puruSa kadApi garva karatA nathI, paraMtu guNahInajano ja bahu bakavAsa kare che. / / 9 / / 280 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastI sthUlataraH sa cAGkuzavazaH kiM hastimAtro'Gkuzo dIpe prajvalite praNazyati tamaH kiM dIpamAtraM tamaH / vajreNApi hatAH patanti girayaH kiM vajramAtro giristejo yasya virAjate sa balavAn sthUleSu kaH pratyayaH / / 1 / / hastI sthUla chatAM te aMkuzane vaza thAya che, tethI zuM hastI jevo moTo aMkuza che? dIpaka prajvalita thatAM aMdhakAra naSTa thAya che, tethI zuM dIpaka timira samAna vistRta che? vajathI haNAtA parvato patita thAya che tethI parvato jevuM moTuM vaja hoya che? nA, paraMtu jenAmAM teja cha, te puruSa pakSapAna cha. sthUla 12tu Doya tathA zRM? // 1 // hartuti na gocaraM kimapi zaM puSNAti sarvAtmanA, hyarthibhyaH pratipadyamAnamanizaM prApnoti vRddhiM parAm / kalpAnteSvapi na prayAti nidhanaM vidyAkhyamantardhanaM; yeSAM tAn prati mAnamujjhata nRpAH kastaiH saha spardhate / / 2 / / je haraNa karanArane agocara che, sarva rIte kaMI vicitra prakAranA sukhanuM je poSaNa kare che, arthijanone ApavA jatAM je niraMtara vRddhi pAme che ane kalpAMte paNa jeno nAza thato nathI evuM vidyArUpa hI 281 - Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtardhana jemanI pAse che, he rAjAo! tame temanA tarapha abhimAna karazo nahi, kAraNake temanI sAthe harIphAI koNa karI zake? riA hRdayAni satAmeva kaThinAnIti me matiH / khalavAgvizikhaistIkSNairbhidyante na manAg yataH // 3 // . huM dhAruM chuM ke saMtajanonA hRdayo kaThina ja hoya che, kAraNake durjanonA vacano rUpa tIkSNa bANothI je kadApi bhedAtA nathI. III he lakSmi ! kSaNike svabhAvacapale mUDhe ca pApAdhame, .. na tvaM cottamapAtramicchasi khale prAyeNa dushcaarinniN| ye devArcanasatyazaucaniratA ye cApi dharme ratA- : stebhyo lajjasi nirdaye gatamatirnIco jano vallabhaH / / 4 / / kSaNika, svabhAve capaLa, mUDha, pApAdhama, khala ane nirdaya evI che lakSmI! tuM kharekhara! duzcAriNI lAge che, tethI uttama pAtrane tuM icchatI nathI. je loko devapUjAmAM tatpara, satya, zauca ane dharmamAM sadA Asakta che temanAthI to tuM jANe lajajA pAme che, mAtra buddhihIna ane nIcajana ja tane vallabha che. I4 , he dAridraya ! namastubhyaM siddho'haM tvatprasAdataH / pazyAmyahaM jagatsarvaM na mAM pazyati kazcana / / 5 / / he dAridraya! tane namaskAra che. tArA prasAdathI huM siddha thaI gayo chuM, tethI huM badhA jagatane joI zakuM chuM, paNa mane koI joI zakatuM nathI. ApA haMsaH zveto bakaH zvetaH ko bhedo bakahaMsayoH / nIrakSIravibhAge tu haMso haMso bako bakaH // 6 // haMsa paNa zveta ane bagalo paNa zveta hoya che, to haMsa ane bagalAmAM bheda zo? kharekhara! nIra ane kSIranA vibhAgamAM haMsa te hiMsa ane bagalo te bagalo gaNAze. koI - 282 - Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hataM jJAnaM kriyAhInaM hatAzcAjJAnino narAH / hataM cAnAyakaM sainya-mabhataro hatAH striyaH / / 7 / / kriyAhIna jJAna, ajJajano, nAyaka vinAnuM sainya ane bhartAra vinAnI strIo-e badhA nakAmA che. ill hAlAhalo naiva viSaM viSaM ramA, - nanAH paraM vyatyayamatra manyate | nipIya jAgarti sukhena taM zivaH; sRzaksimAM muti nidrA Tarika sAdA halAhala te viSa nathI, paNa ramA(lalanA) e ja viSa che, paNa AzcaryanI vAta che ke, A saMbaMdhamAM lokonI mAnyatA UlaTI rIte cAle che, kAraNake juo, viSanuM pAna karIne zaMkara sukhe jAgrata rahe che ane ramAno sparzamAtra karatAM hari nidrAthI vyAmoha pAme che. peTA hIyate hi matistAta hInaiH saha samAgamAt / samaizca samatAmeti viziSTaizca viziSTatAm / / 9 / / ' he tAta! hInajanonI sAthe samAgama karavAthI mati hIna thAya che, samAna zIlajanonI sAthe samAgama karatAM samAna ane viziSTajano sAthe samAgama karatAM mati viziSTatAne pAme che. ATalA ... hRdayaM haranti nAryo munerapi bhrUkaTAkSavikSepaiH / dormUlanAbhidezaM pradarzayantyo mahAcapalAH // 10 // bhrakuTI ane kaTAkSapAtathI tathA stana ane nAbhipradezane darzAvatI evI mahAcapaLa strIo muninA hRdayane paNa calAyamAna karI de che.ll10 hastAdapi na dAtavyaM gRhAdapi na dIyate / paropakaraNArthAya vacane kiM daridratA / / 11 / / hAthamAMthI ke gharamAMthI kAMI ApavuM paDatuM nathI, ane paropakAra thaI zake, to vacanamAtramAM zA mATe daridratA vAparavI? |11 - - 283 + Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlAhalaM khalu pipAsati kautukena kAlAnalaM paricucumbipati prakAmam / vyAlAdhipaM ca yatate parirabdhumaddhA; yo durjanaM vazayituM kurute manISAm / / 12 / / je puruSa durjanane vaza karavAne icche che, te kautukathI hAlAhala pIvAnI cAhanA kare che, vikarAla agnine te atyaMta cuMbana karavA jAya che ane duSTa(bhayaMkara) sarpane te AliMgana karavAno yatna kare che. I/12aa. harSazokau samau yasya zAstrArthe pratyayaH sadA / nityaM bhRtyAnapekSA ca tasya syAd dhanadA dharA / / 13 / / jene harSa ane krodha samAna che, zAstramAM jene zraddhA che ane niraMtara je sevakonI apekSA rAkhato nathI, tene vasudhA dhana ApanAra nIvaDe che. I1all hastasya bhUSaNaM dAnaM satyaM kaNThasya bhUSaNam / / zrotrasya bhUSaNaM zAstraM bhUSaNaiH kiM. prayojanam / / 14 / / hAthanuM bhUSaNa dAna che, kaMThanuM bhUSaNa satya che, ane kAnanuM bhUSaNa zAstra che, to anya bhUSaNonuM nuM prayojana che? ||14 hRdayatRNakuTIre dIpyamAne smarAgnA vucitamanucitaM vA vetti kaH paNDito'pi / kimu kuvalayanetrAH santi no nAkanArya tridazapatirahalyAM tApasI yatsiSeve // 15 / / hRdayarUpa parNakuTImAM udAra kAmAgni dedIpyamAna thAya che tyAre koI paMDita paNa ucita ke anucitane jANato nathI. nahi to iMdrane zuM devAMganAono toTo hato ke jethI ahalyA tApasInuM teNe sevana karyuM. 1po Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha gujarAtI duhA atinidrA, kautukarucI, kAma, krodha, zRMgAra | svAda, lobha sAte tajo prathamathI ja paThanAra //1. apayaza pasare jagatamAM jJAna dhyAna matihIna ! citta bhrama arati vaze pararamaNI AdhIna rA Ayu ghaTe dina dina prati kAla rahe nitya pAsa ! mUrakha mamatA kima kare kSaName jAze zAza 3. eka dIvasa pUraNa zazI kSINa ghaNA dina hoya sukha thakI tima duHkha ghaNuM Apada aMta na joya zako. apanA apanA iSTako manana kare sahu koya ! iSTa vihUNA mAnavI phokaTa zakti khoya paNa Ache dina pIche gaye hariseM kIyo na hatA aba pachatAye kyAM huve cIDIyAM cuna gaI kheta IIkA AdaryA adha vica rahe karma kare so hoya ! mana mAne AnaMda kara mana mAne to roya IkA Alasa bhUMDI bhUtaDI vyaMtarano valagAra . peze jehanA aMgamAM bahuta kare bigAra To AvyuM nahi bhaya jyAM lage bIka rAkhavI citta ! pAse AvyuM joine karavuM jema Ucita lA ati ghaNuM navi tANIyeM tAye tUTI jAya che truTyA pachI jo sAMdhIye virce gAMTha rahI jAya 10. avaguNa upara guNa kare e sajjana abhyAsa caMdanane parajAlatAM Ape sarasa suvAsa 11. Alasune upacAra nahi lobhIne nahi sukhI kAyarane hiMmata nahi saMtoSIne nahi duHkha 1rA - 285 zarU Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka eka akSara vaDe bhaNe graMtha vicAra . AMTe AMTe kApatuM paiDuM koza hajAra I/13 auSadha che savi roganA upAya sahunA hoya auSadha nahi ja svabhAvanuM karI zake jaga koya ll14 atibhaluM nahIM varasavuM atibhaluM nahI dhUpa atibhaluM nahI bolavuM atibhaluM nahi cUpa 1po. Atama anubhava vAsanA koIka navalI rIta | nAka na pasare vAsanA kAna kare pratIta /16o Apa ApanI garajathI garakhu jagata jaNAya. * vagara darada ghara vaidyane nirce nahi koi jAya 1all Ava nahI Adara nahIM nahi nayanomeM nehA tasa ghara kaba na jAie jo kAMcana varase meha 18. Ava che Adara he hai nayanomeM nehA tasa ghara kabu na choDIe jo patthara varase meha ll19 aNasamajunI Agale karavo nahi.hitabodha . batAvatAM lai ArasI nakaTo karaze krodha lol ATha pahora satasaMga kare sadA vivekI saMgA tulasI kona viyogarse lAgyo nahi prabhu raMga ra1// aMtara kapaTI mukha rasI nAma pratiko letI raho dUra e mitrase dagAkhora duHkha deta rirA arathI jo lajjA dhare sare na svArtha kAma jo gaNikA saramAya to male na kavaDI dAma ra3 adekhAnI AMkhamAM kamalA kero roga ! pIluM dekhe para vize roga taNe saMyoga ra4 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arathIne akala nahi kAmI na gaNe doSa / snehI saMkaTa navi gaNe lobhI nahi saMtoSa // 25 // AkhAnI AzA thakI aradho tajavA jAya | khove baMne khAMtathI e mUrakhano rAya // 26 // AvaradA ochI rahI prabhuthI kIyo na prema / khAI gayA tIDa khetrane pachI pastAvuM kema II27NA * icche jevuM avaranuM tevuM ApaNuM thAya mAno nahI to karI juo jethI tarata jaNAya I // 1 // icche sukha bhUMDAithI te kyAMthI malanAra / AkataNuM bI vAvatAM AMbo nahi ja thanAra // 2 // icche bhUMDuM avaranuM tenuM bhuMDuM thanAra / anya kAja khADo khaNe temAM te paDanAra // 3 // * ujaDa kheDA phira vaze nirdhanIyAM dhana hoya / gayA na yovana saMcare muvA na jIve koya // 1 // uMcA `kula kisa kAmakA jyAM nahI prabhuko nAma | isase to zUka ja bhalA jasa mukha bole rAma II2 // upaje mati jana mana vize jehavuM bhAvI hoya / -zuddha mArga sUje nahI koi samajAve toya II3Iaa ughADA dIvA vize pataMga jema japalAya / tima nArInA netramAM bhraSTajano bharamAya // 4 // uMcUM joto baladIo nIcuM jotI nAra / ekala haTTo vANIo e traNa dUra nivAra pA 287 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAco gaDha kAyA taNo viNasaMtAM nahi vAra | cetI leje jIvaDA karI citta vicAra |1|| karyA karmano kSaya nathI koDI varSa hajAra / avazya bhogavavA paDe zubha azubha vicAra // 2 // kule kalaMka apayaza kare mahatva sadA haranAra | dhana nAze arati adhika tajIyeM mitra jugAra // 3 // kRtyAkRtya vicArane uttama jANe Apa / madhyama guru upadezathI adhama na jANe pApa // 4 // kaThIna paMtha hai sAdhukA jesA tADa khajUra | caDhe to cAkhe premarasa paDe to cakanAcUra III kaThIna paMtha hai sAdhukA kharAkharIko khela / nAnIjIko ghara nahI zeTho hoya to jela IIGA kukavi citAro pAradhI kuvaNika ne bhATa / gAMdhI naraka sidhAviyA vaidya dekhADe vATa ghA kAla kare so Aja kara Aja kare so aba / avasara bityo jAta hai phira karegA kaba ghaTA karI bharozo karmanuM kahe thaze ja thanAra / Apa taje udyogane e paNa eka gamAra llen kAmI kula na oLakhe lobhI na gaNe lAja / maraNa velA nahi oLakhe bhUkhyo bhakhe akhAja // 10 // kAma paDyAthI jANIyeM je nara jehavo hoya / tapAvyA viNa khoTuM kharuM kahe na sonuM koya // 11 // karata karata abhyAsarthe jaDamati hota sujAna / rasarI Avata jAvataseM zila para hota nizAna II12 288 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadI kaSTa pAmyA vinA guNa pAme nahi koya / vadha baMdhana sahe phUla jo to guNavAluM thAya // 13 // kaTu lAge kalyANanA vacana vicAro Apa kaTu auSadha pIdhA vinA maTe na tanako tApa / / 14 // koyala nava dIye koIne hare na koInuM kAga | mIThA vacanathI sarvanuM kokIla para anurAga // 15 // kAyA kAco kuMbha che jIva musAphara pAsa / tAro tyAM laMge jANaje jyAM lage zvAsozvAza / / 16 / / kAlA keza maTI gayA banyA sarva sapheta / yauvana jora jatuM rahyuM ceta ceta nara ceta II17 // kAmI krodhI kRpaNa nara mAnIne mada aMdha / cugala juvArI coraTA dekhata AThe aMdha // 18 // kezarIkeza bhuyaMgamaNI zaraNAgata sUrAya | satIpayodhara kRpaNadhana caDhati hatya muAya // 19 // kulahINAnI cAkarI durjana kero saMga / paranArInI prItaDI jANa ghaDIno raMga // 20 // kaTakA kAca bIloranA sAkara sama dekhAya / bhUleM bhojanamAM male jImatAM jIva ja jAya // 21 // kAka beThAyo pAMjare paDhIyo cAre veda / viveka vAta zIkhyo nahI rahyo DheDha ko DheDha // 22 // kuladhana bala bhaleM pAmIA zIkhyA zAstra vicAra / tulasI prabhubhakti binA cAre varaNa camAra rA kalA kAvya zrutajJAnamAM sajjananA dina jAya / nidrA kAma kilezamAM mUrakha kAla gamAya // 24 // 289 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ komala buddhi bAlako vAlo tema valAya / zUkA tarupare vAlatAM pachI te tUTI jAya // 25 // kadI ghara ghoDA hAthIo ramaNI suMdara gAta / eka dina evo Avaze bhUkhyA na male bhAta / / 26 / kavijana kAvya karI mare guNa cAkhe gAnAra ! sonI ghATa ghaDI mare rAya saje zaNagAra 27nA ko velA gaja ghoDalA cAmara chatranI chAya / ko velA parge cAlavuM tAtI velumAMya / / 28 / kRpaNa dhana saMcaya kare abhaNa bese rAja / mAkhI madhane saMgrahe e sahu parane kAja / / 29 / kaDavI hoya lIMbaDI mIThI teMhanI chAya / bAMdhava hoya abolaDA toya potAnI bAMya / 30 / kapaTIke mana kapaTa vase sUrA mana saMgrAma I lobhIke mana dhana base kabIrake mana rAma // 31 // kAMcana tajavo sahela hai sahela priyAko, neha | IrSyA niMdA parataNI kaThIna tyAgavI teha // 32 // kuMjara mukhase kaNa gire khUTe nahi tasa AhAra / kIDI so kaNa le calI tRpta huo parivAra II33| karaja karI dhana vAvare phUlAvyo phUlAya / valato vimAsaNa kare e mUrakhano rAya II34 // kare akAraja ApanuM thAya kumati je vAra / hAtha caDhyuM hathIAra te mAre page gamAra II35aaN kAjala taje na zyAmatA sajjana taje na heta | durjana taje na kuTilatA e jANo saMketa / / 36 / 290 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRdanane je ApIyuM khAya tyAM lagI prIta | khAtAM sudhI bhase nahI thAna taNI e rIta 37ll kula kuputra nathI kAmano tehathI zobhA jAya ! AMcala kaMThe bakarIne paNa dUdha nahI dovAya 38 kSamAM ApatAM vAMkanI rasa manamAM relAya zikSA karatAM thAya rasa paNa tehavo navi thAya ll39aaaa * * * * * khala sajjana gati ATha nava aMka samAna vicAra | dviguna triguna phuni paMcaguna ghaTata rahata ika sAra 1ii. khabara nahi yA pala taNI kare kAlakI bAtI jIvata para yama phirata hai jalabiMdU para vAta rA/ khetra bagaDyo taNakhale sabhA bolatAM phUDa ! bhakti bagaDI lAlaceM kyuM kezara paDI dhULa zalal ja . * ja I : guNa to eka jaNAya nahI avaguNa gaNyA na jAya * mithyA mAna dhare ghaNo e mUrakhano rAya . . guNa je karyA gamArane dharI dhULamAM dhULa . *. bAvalIyo balIyo banI sadAya Ape phUla rA gaNe na koi garIbane dhanapatine sahu dhAyA . . chIMka khAya jo dhanapati toya khamAM kahevAya all guNI suputra ekathI AkhuM kula vakhaNAya ! . eka ja caMdana vRkSathI jima vana vAsita thAya che - guru lobhI ziSya lAlacu bihehi khele dAvA bUDe donuM bApaDA beTha pattharakI nAva po. - 291 * Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNIjana gupta rahe nahI viNa yatane paMkAyA dinakara vAdala dala vize dADhyo paNa dekhAya ko guNa kIdhe je guNa kare te vyavahArI nehA avaguNa kIdhe guNa kare sajjana kahIyeM teha II galakATa kalamA paDhe mukhazuM kahe halAla. sAhebake darabArame hoze kona havAla ll ghelImAthe beDalo vAnara korTe hAra jugArI pAse paiso rahyo jatAM na lAge vAra 1// ciMtA baDI abhAgaNI mAMsa biMduko khAya. ratI ratI bhara saMcare tolA bhara bhara jAya 1al cAra aMga durlabha ati Adi nara avatAra ! zrata zravaNa zraddhA zuddhi cotho saMyama sAra mArA caitanya saraje sukhaduHkho bhoktA tehi ja hoya ! para Upara doSa ja dIye te sahI mUrakha joya 3/ cAra pahora divasa taNA AraMbha karatAM jAya che eka pahora vA ardha to dharma karo sukhadAya jo cetana ceta tuM citta vize A saMsAra asAra . Avyo tima jAIsa valI koI na rAkhaNahAra pA! cAra pahora dhaMdho kare cAra pahora rahe sUI ! prabhunAma ghaDI nA lIyo mukti kyAMthI hoI kI citArse caturAI ghaTe ghaTe rU5 ora raMga ! ciMtA baDI abhAgaNI kare jorako bhaMga lol cakI cale to calana de tuM kAyako roya. khIleze bilagA rahe pI zake nahi koya TA - 292 - Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAnI nahi rahe catUrathI ko aMtaranI vAta / vaidha pArakhe kara grahI jima te roganI jAta // 1 // * janma jarA mRtyu balI roga zoka duHkha joI / svArthIA sahu parijanA dharma karyA sukha hoI // 1 // jeso baMdhana premako teso baMdhana ora / kAThahi bhede kamalako cheda na nikase bhora // 2 // jotAM koI jaNAya nahI sAhukAra ke cora / dIvAnathI darabAramAM che aMdhAruM ghora // 3 // jyAM jeno nahi pArakho tyAM teno nahi kAma | dhobI bicArA kyAM kare saMnyAsIkA gAma // 4 // jala sarpa sonI ane rAjA paisAdAra / paradezI e pAMcathI sadA cetIne cAla pA jirse prabhuko Dara nahi nahI paMcakI lAja / usase cheDa kyuM kIjIeM sUpa bhalI mahArAja IIGI jagata paDyuM mukha kAlane keDA mora janAra / *ghUMTIne ghAle paDyA dANA loTa thanAra zA jesi prIti harAmame tesi hakame hoya / calA jAya beMgUThame palA na pakaDe koya // 8 // jaba tuM Avyo jagatamAM loka hase tuM roya / esI karaNI nA kareM pIcherse hAMsI hoya // 9 // jUThA bolA narataNuM saghaNUM jUTha manAya / vichu karaDe bhAMDane to sAce jUTha manAya II10 jenA manamAM je gamyuM tehane tenuM kAma / AkataNA kIDA taNuM AMbAmAM nahi ThAma // 11 // 293 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jAmeM nizadina base so sAme parabIna . gajaku saritA le calI ulaTA cAlata mIna /1rA jarane vasa A jagata sahu jarathI vinaya viveka | jara kharace saghaluM male male na akala eka I/13 jaba laga terA pucakA pUge nahI karAra . . . taba laga takasIra mApha hai avaguNa karo hajAra ll14' jo mati pIche upaje so mati Agala hoya ' kAja na bagaDe ApaNuM durjana haze na koya ll1pA jalakI zobhA kamala hai tanakI zobhA pIlA : " dhanakI zobhA dharma hai kulakI zobhA zIla 1kA joDyA be traNa doharA tethI na kavi kahevAya rAkhe haladara gAMThIo gAMdhI kema gaNAya ll17ll jananI jaNaje jana bhalA kAM dAtA kAM zUra ! nahi to raheje vAMjaNI mata gumAvIza nUra 18 jIvajIvake Asare jIva karata hai rAja ! to rahetAM prabhu Asare kyuM bagaDegA kAja 19o jIvatAM jo jaza nahI jazavINa kyuM jIvaMta jaza laIne je AthamyA te ravi pelA UgaMta raoll. je jana pAme pUraNatA te kadI nava phUlAya. pUraNa ghaTa chalake nahI apUraNa hoI chalakAya ra1// jenI saMgatathI kadI thoDuM paNa duHkha thAya. valI tenI sAthe vase te mUrakhano rAya .rara/ jenA manamAM je gamyuM te tenA guNa gAya ! jhera taNA jamanAra te amRta jANI khAya ra3 - 294 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA manamAM je game guNa tenA te gAyo kAga lIboDI khAta che koyala barasa khAya ra4 jagaDo karI nija nArIthI bAle nija gharabAra ! valatI vimAsaNa kare e paNa eka gamAra //rapI. jyAM bhaNela nahi bhUpati tyAM aMdhera jaNAya ! adhikArI avaluM kare lAMca leine nyAya rakA je jana jaba jUTho paDe eka vAra ko kAma suNatAM saMzaya Upaje tenA bola tamAma l27ll jAme jatanI buddhi hai itano kahe banAyA vAMko buro na mAnIye ora kyAMthI lAya ra8 jala kyuM pyArA mAchalI lobhI pyArA dAmA mAtane pyArA bAlakA bhakti pyArI rAma rahA jansI tarata jANe nahI hita ahita vicAra / jANe jema tema samajI le nAnapaNe naranAra ''30. TIlAM karatAM trepana vayA japamAlAnA maNiyAM gayA ! kathA suNI suNI phUTyA kAna toya na AvI haIDe zAna ||31. 'tana kasoTI deta che paNa mana kasoTI nAhIM | rAphaDa kUTe lakaDIze paNa maNidhara na mare mAMhI 1/ - tulasI hAya garIbakI kazuM na khAlI jAya che muA Dhorake cAMmase lohA bhasma ho jAya rA/ tajavA lAyaka tarata che jagamAM cAkara cAra | taskara rogI Alasu pratyuttara paThanAra keall tulasI talaba na choDIye nirce lIje nAmA manakha majUrI detA hai to kyuM rakhegA rAma ll - 295 chuM... Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tulasI cetana kheta hai mana vaca karma kIzAna ! pApa punya do bIja hai bove so laNe nidAna ApI tulasI zuddha svabhAvane zuM karI zake kusaMgo caMdane viSe vyApe nahI valagI rahata bhujaMga kA tIra lago golA lago lago maramake ghAyI, nayanA kisIku mata lago unakA nahi upAya ll tulasI taryA pInezuM ghaTe na saritA nIra . dharma kIye dhana nA ghaTe sAya kare raghuvIra dA tulasI manakA dukhakI pragaTa na karIye vAtA: lIye na veMcI koI te bharma jAya lAkAta lo taba laga to sarve bhalA jaba laga vade na bola kAka koyalakA hota che RtuvasaMtame tola I/10 te sukha sukha nahi mAniye aMte Apada khAnA tajIyeM sonuM tarata te jehathI tUTe kAna 11 tAbusa ghelA surakaDA vivAha ghelI nAra | holI ghelA haMDuDA e traNe eka avatAra ||12|| daza dRSTAMte dohilo pAmyo nara avatAra .. dharma vinA dhokho thaze jAtAM narakadhArAnA duHkhaze Dara mata mAnavI paDati caDati sadAya magana raho dhIraja dharo zazI vitaka mana lAya rA/ durjana saMgatathI sadA sajjanane duHkha thAyI ekavAra kusaMgathI gAya gale ghaMTa pAya lA. durjana saMga na kIjiye durjanathI sukha dUra ! haMsakAkanI prItithI pAmo duHkha bharapUra III Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durjanakI kRpA burI bhalo sajjanako trAsa ! jaba sUraja garamI kare taba varasanakI Asa po. durjanakRta niMdA thakI sajjana navi niMdAya ravibhaNI raja nAkhatAM Ape aMdho thAya kA duHkha devuM paNa devanuM dayA bhareluM kAma ati dayAthI rogIne Ape vaidyo DAma zA duHkha Ave raDavuM nahI karma banAvaTa kAma udyama karatAM mAnavI pAse siddhi tamAma dA dayA dharmaka mUla hai pApa mUla abhimAnI tulasI dayA na choDIeN jabalaga ghaTameM prAna hA dAtAne mana dhana nahI sUrA mana nahI zvAsa ! pativratAne prANa nahI deha na samaje dAsa /1oll dezATananA lAbhathI vadhe buddhibala ApI anubhava laIne navanavA kadI ne khAya thApa 11 dayA te sukhanI velaDI daMyA te sukhanI khANa ! anaMtA jIva mukta gayA dayA taNe parimANa 1ro diolata beTI sama kahI kharacI kabu na jAya ! pAlI posI moTI karI paNa paraghara cali jAya 13 dharma karatA dhana vadhe dhana vadha mana vadha jAya ! mana vaNe mahimA vadhe vadhata vadhata vadha jAya 15 dharma karatAM svarga sukha dharma karata nirvANa . dharma marma jANyA vinA nara tiriyaMca samAna rA. dharma dhyAna kIdho nahI rAkhyo mana abhimAna ! eka AMkha to phUTa gaI hoze dUjI samAna IIkA Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma niyama pAlyA vinA prabhu bhajavA te vyartha che auSadha khAtAM zuM thaze jo pAle nahi pathya A4 dhana yovana kachu nA rahe nA rahe gAmane ThAma | sajjana jagameM yaza rahe kara do kisIkA kAma pI dhana meLavatAM duHkha ghaNuM sAcavatAM paNa duHkha AveluM pharI jAya to jAya samUluM sukha kA dhana daIne tana rAkhIyeM tana daI rAkho lAja | dhana do tana do lAja do eka premane kAja kA dhUtA hoya sulakhkhaNA vezyA hoya salajja . khArA pANI nirmalA e traNe hoya akajja IITa . dhIrA dhIrA rAvatAM dhIre saba kucha hoya.. mAlI sIMce so ghaDA ruta viNa phala na hoya to dhIrajarze nija dhAmameM hAthI savA maNa khAya TukaDA ekake kAraNe zvAna gharoghara jAya //holl dhana vaMche eka adhama nara uttama vache mAnI te thAnaka sahu ThaMDIe jIhAM lahiye apamAna 11. nivaro nara niMdA binA kaho kare zuM kAma para niMdA dhaMdho karI lahe naraka duHkha dAma 1. namana namanameM pharaka che bahuta name nAdAna ! dagalabAja doguna name cittA cora kamAna rA. nirlajja nara lAje nahI karatAM koTI dhikkAra | nAka kapAyuM to kahe aMge ocho bhAra Ilal nANuM bina nItitaNuM gharamAM nahI rahenAra che mIAMjI lAve mUThIeM alA UMTha haranAra sAjo - 298 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMdA hamArI jo kare mitra hamArA soya ! bina sAbu bina pAnIyeM mela hamArA dhoya pA. nIcI najareM cAlatAM moTA traNa guNa thAya dayA pale kAMTo Tale paga paNa navi kharaDAya IkA. nAvuM dhovuM bahu jarse manako mela na jAya mIna sadA jalame vaze dhotAM kalaMka na jAya llll. nIca svabhAvanA mAnavI kadI na uttama hoya ! dhotAM kAlA kolasA te navi ujvala joya To nArI deha dIvI karI puruSa pataMgIA hoya ! jaga saghaLuM khUcI rahyuM nikaze viralA koya ho. nArI madana talAvaDI bUDyo sayala saMsAra jANa ajANa sahuko paDe koI nahi kADhaNahAra 10 nArI nIca svabhAvanI jagamAM karI jagazI nara bhUlI tehamAM bhame pAme duHkha vizeSa 115 nArI gumAve tIna guna jo nara pAse hoya ! bhakti mukti nija jJAnadhana peTha zake nahi koya ||12|| niMdaka sarikho pApIo bhuMDo koI na dITha ! valI caMDAla sama te kahyo niMdaka mukha adITha I17ll nahi kahevI koIne mukhathI kaDavI vANI che te jana hRdayane jima bhede che bANa 14 nIkI so phIkI lage bina avasarakI bAta . phIkI so nIkI lage kahIyeM samayapara bAta 1pA * * * * paraghara duHkha na rovaNuM vecI na zake koya ! bharama gumAve ApaNuM khare ja mUrakha hoya ! - 29 * Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradhana jAkuM jhera hai parastrI mAta samAna / ema karatAM prabhu nA mile to tulazIdAsa jamAna // 2 // pAgabhAga prakRti surata bolI akala viveka / akSara mile na ekaThA sodho mulaka aneka Ill pANImeM pANI mile mile kIcame kIca / sAdhume sAdhu mile mile nIcame nIca II4l pArasame ora saMtame baDo aMtaro jAna / vo lohA kAMcana kare vo kare Apa samAna rUpI pahele po2e sahu koi jAge bIje pahore rogI 1 trIje pahore taskara jAge cothe pahore yogI / / 6 / / * pAvaserake pAtrame kaise zera samAya / . choTe narake peTame baDI bAta na samAyagogA prIta thavI to sahela hai. nibhAvavI muzkela / pItAM kepha paDe majA jIravavA nahi sahela TA premeM prANa TakI rahe preme prANa ja jAya | preme prANa apAya che premeM prANa rakhAya Ilel pati icche parataNI caDhati Apa cahAya | paNa pApI zuM karI zake dhAryuM dhaNInuM thAya // 10 // prabhunAmakI lUMTa hai lUMTa zake to lUMTa / aMtakAla pastAyago prANa jAyagA chUTa ||11|| prabhu sAthe prItaDI vezyA sAthe hasavuM / do do bAtA kima bane loSTa khAvuM ne bhasavuM / / 12 / / pIpalapAna kharaMta hasatI kuMpalIA | ama vIti tama vitaze dhIrI bApulIA / / 13 / / 300 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paranArIkI prItaDI jesI lasana khAna khUNe besI khAie toya pragaTa nidAna II14o. paMDitanI paMkti vize nahI abhaNa zobhAya haMsanI hAra thakI juo jUThuM bagaluM jaNAya 1pa prIta kariyeM sarAphakI jeso sirako vAlA kaTe kaTAve phira have kabu na choDe khyAla Avako paranArInI prItamAM laMpaTa thaI lapaTAya ! jara jazane jovana khuve e mUrakhano rAya /17 pAmara ucake pAlakhI bese dhanIkA bAla ! hUkama calAve hAma dharI paisAthI mahIpAla 18 pativratA bhUkhe mare ne chInAla khAya lADu / gAMDA ghelA ghoDe caDe ne DAyA kheMce gADuM 195 paMthI jIva pAmI gayo narabhava nagara bajAra / sodAgara samajI jaI karo punya vepAra 2ol - phATayuM paganuM pagarakhu navuM letAM zI vAra ! evuM maraNa vahunuM gaNe kahiyeM teha gamAra nA bala thakI buddhi vaDI jo upaje uramAMthI jaMbUke jima nAkhIyo kUpamAMhi mRgarAya nA baDe baDeku duHkha paDe choTeseM duHkha dUra ! tAre saba cAre rahe graha caMdra ora sUra saro banIyAM phUla gulAbakA dhUpa paDe karamAya che patthara mAryA nahi mare paNa maMdIse marI jAya tevo. bagaDe sAru sahajamAM sudhare nahI sadAya ! phAsuM dUdha pharI kadI dUdha nahi te thAya jo. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahota gaI thoDI rahI te paNa cAlI jAya che sukRta karma karyA vinA phokaTa narabhava jAya pA buruM na Icchiye pArakuM laI viveka manamAMya ! bhuM karatAM parataNuM prathama ApaNuM thAya ll ll bIDIthI AyuSa ghaTe tana dhana balanI hANa .. bhraSTa have nijadharmathI bIDI tyajo sujANa 7 brahma cinDa vAto kare cale ApakI cAla ! jaMbuka mana phulyo phare oDha siMha kI chAla 8 bauta gaI thoDI rahI mana Akula mata hoya che ke dhIraja sabako mitra hai karI kamAI mata khoya . buddhizAlI ne valI guNIyala puruSa ja hoya.. vacana pAlavAthI adhika priya bIjuM nava koya ll1all bAjIgara bAjI race kare kamalako phUla . ' doya ghaDIkA dekhanA Akhara dhUlakI dhUla 11|| buddhimAnane jagatamAM nathI zatruno trAsa, varasAle palaLe nahI jo hoya chatrI pAsa /12, bIDI mata pIzo bAMdhavA bIDIthI bala jAya che : virya haTe AyuSa ghaTe aMte aMdho thAya 1all - bAlalagna kucAlathI thAya ghaNuM nukazAna ! prajA badhI nirbala have thaI na zake vidvAna 14o. bAMdhI mUThI lAkhakI ughADI vA khAyA lAkha mUlako kAgaDo kroDe koThI jAya ll1po besaNa na dIye bola kola jAvA na dIye kulalAjI pola palaMga vica dolatAM udaya bhayo prajarAja |1kA . - 302 * Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlapaNAmAM puruSa je vidyA bhaNyo na hoya ! pazutulya te jagatamAM avayava naranA joya nA bAra bolAvaNa besaNuM bIDone bahu mAna ! jaza ghara pAMca babA nahI te ghara jANa mazANa I/18 bAra koza para bolI badale taruvara badale zAkha / jAte dADe keza badale paNa lakhaNa na badale lAkhA I/19hyA bhaNatAM paMDita nipaje lakhatAM lahIyo thAya ! cAra cAra gAu cAlatAM lAMbo paMtha kapAya ll1ii. bhUla thaI ke cetavuM eja kharo upAya . bhUlyo tyAMthI gaNa phirI jethI bhUla na thAya .rA bhAgyahIna jala thala bhame agara gagana pAtAla ! ghara uThI vanamAM cale tyAM paNa agni jAla IIll bheda jJAna sAbU bhayo samarasa nirmala nIra / dhobI aMtara AtamAM dhove nija guNa cIra jo bhaya sUvAruM bhUkhe mAruM tanakI pADuM khAlI ItanA karateM.nA Dare to pIche karuM nihAla pA. bhUkha na jANe bhAvatuM prIta na jANe jAtA 'nidrA na jANe sAtharo jyAM sUtA tyAM rAta kA bhAgyahIna nA mile bhalI vastako yoga che drA pake jaba bAgameM kAga mukha hota te roga 7l bhaNatarathI bhAMge nahI bhUkha tarasano bhoga ! dilagIrI upaje dazagaNI jo na mile udyoga TA bhraSTa kare bhaNanArane upajI Alasa aMga ! bhakti karatAM bhaktane kare bhajanamAM bhaMga le @ 303 >> Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ milatAM kuTIla mitrane palamAM mRtyu pamAya ! sUDIthI sopArIno cokasa cUro thAya mana melA tana ujalA bagalA kapaTI aMga ! tAteM to kIA bhalA tanamana ekaja raMga /rA. mRSA na bolo mAnavI jUTha thakI yaza nAza... pratIta nAze lokamAM dharma na Ave pAsa /lal. mAta pitA beTA bahu svArthIA sahu jANa svArtha cUkyAthI pache Avaze mUkI mazANa Ill. moTAne kahevAya nahI nAnAne kahevAya che ke sAsumAM zo vAMka paNa vahuno vAMka kaDhAya paNa mRganAbhameM kasturI DhaMDhata Apa vanamAMhi , ghaTaghaTa brahma vyApI rahyo mUrakha sodhita kyAddhi kA, mAyA kAlI nAgaNI tIna lokaku khAya ! jIve bAle kAlajA muve naraka lai jAya llll maraNA maraNA kyA karo marI na jANe koya. maraNA esA kIjiyeM pharI maraNA navi hoya cheTA mAruM mAruM zuM kare nathI tAruM tilabhAra ! : sahu choDI cAlyA jazuM putra nArI parivAra hA madhura vacana suNIne miTe AveluM abhimAna , jarA jale dUdhanuM miTe jima ubharAnuM tAna ll1all maTe nahi maratA lage paDI Teva prakhyAtA phATe paNa phITe nahi paDI paTore bhAta 11ii. mUrakhane pratibodhatAM mati potAnI jAya che Tapalo zarANa caDhAvatAM ArIso nava thAya /12aa - 304 - Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAna male che guNa vaDe guNa viNa mAna na hoya ! popaTa pAle prItathI kAga na pAle koya ll13ll. mana gayo to jAne de mata jAne zarIra / nA khece kamAna to kyA lagegA tIra 14. mAkhI makoDo mUrakha nara mAthuM khosI maraMta ! bhamara bhorIMgane catura narasI dUra pharaMta 1pa mana vinA malavuM kisDa cAvavuM dAMta vihUNa ! guru vinA bhaNavuM tisyuM jIvuM jema alUNa 10 mAgana kadI Alasa kare taskara jAya na jAya ! cAkara bicArA kyA kare lUNa parAyA khAya /17 mana kartavya nyArA phare tana saMtanake saMga | tulasI ehI viyogase lAgyo nahi prabhuraMga II18 mahA mahInAnuM mAvaThuM jaMgala maMgala gIta . samaya vinAnuM bolavuM traNanI eka ja rIta 1lA yauvana dhana jAze jarura uDe jema kapUra | bhagavaMtane bhaja bhAvathI zuM haMsA cATe dhULa //1. yogya kharaca karavuM bhaluM adhika na karavuM kyAMi ! - lekhaNa bharI lakhavuM bhaluM paNa reDI nahi rusanAMI rA. | # # #ka rayaNI gumAvI sovatAM dina pareniMdA mAMya . hIrA jevo manuSyabhava kavaDI badale jAya nA rAga vinA rAgoDavuM nidhanIyo phUlAya nirbala sabalane guNa kare te sahu phokaTa jAya rA . rogarahita deha jyAM large iMdriya paMca balavAna ! jarA dUra valI jyAM large karo dharma zubhadhyAna //all - 305 - Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa jJAna valI bala ghaTe viveka paNa hoya rAkhI ciMtAthI vyAdhi vadhe jima vaNika eka lAkha 4o. rAga dveSa nAThA nahI krodhAdika valI cAra | tapasyAdikathI zuM huve paraniMdA nahi pAra pA raIyata saba rAjI rahe ghaTe na rAvatamAna upaja vadhe kyuM rAjakI so pradhAna pramAna ko . rasa anarasa samajyA vinA kare premanI vAtamAM vichumaMtra jANe nahi sApa upADe hAtha zA rAja mile paiso mile saba sukha milanA sahelA. mitra ratna saMsArameM milanA hai muzkIla meTA re mana taja aba zyAmatA keza karata upadeza hama badale tuma yuM rahe ehI baDo apazoza rAteM velA sUIne velA uThe jeha / vidyAdhana vAdhe dharma rahe nirogI deha //holl * * * * lobhI nara dhana saMgraha ajANa beze rAjA bhAra upADe baladIyo e sahu parane kAja I1 lAkho paNa avaguNa tejI eka graha guNa dhIra . sajjana haMsa sama lekhIyeM nIra tajI pIye kSIra merA likhanA paDanA cAturI e saba bAtAM sahelA kAma damana mana vasa karata gagana caDhane muzkela llll lIye lUMTI dhana kRpaNanuM kAM rAjA kAM cora . khaMkherAya che khAsaDe boraDI kerA bora jo lADa vaDe avaguNa lahe zubha mati Ape mAra ! tethI bAlaka tADIeM lADa na guNa karanAra pAM! - 306 rU Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipada barAbara sukha nahI jo thore dina hoya ! iSTa mitra baMdhu priyA jAna parata saba koya nA vahni vyasana vyAdhi ane vairavAda vyabhicAra / vakAra vadhavA thakI duHkhataNA dAtAra rA. vyApAre dhana saMpane khetIthakI anAja ! abhyAse vidyA mile khaDaga bale mile rAja . vA phare bAdala phare phare nadIkA pUra .. uttama bolyA navI phire jo pazcima uge sUra I4. viNa bolAvyo bahu bake viNa teDAvyo jAya ! vivekane nahi olakhe te mUrakhano rAya saMpA viNa paraNyo te paraNavA paraNyo tajavA cAya ! pahelAMne pAchaLa thakI bihu jaNA pastAya koI vyasanI kapaTI lubdha nara vRthA vacana vadanAra / mitrAI nahi e cArathI te ja sukhI saMsAra chA vidyArUpI dhanataNuM nUtana ajaba gaNAya kharacyA viNa khUTI paDe vadhe jema vaparAya ll8. vAtathakI vakhaNAya nara vAtathakI ja niMdAya vAtathI halako paDe vAteM kimata thAya lA. vItI vAta visArI de bhavisya veluM bhAlo . je banI Ave sahajamAM te hita sadA saMbhAla 10 viveka vinAno mAnavI jANo pazu samAnI vAnarane paNa che juo hAtha pAya mukha kAna ||11|| vIMchI kerI vedanA jehane vitI hoya che jANe te jana ekalo avara na jANe koya ||12 vidyA rahI je pustake dhana parahAthe jeha 'kAma na Ave samayapara phokaTa jANo teha ll13| - 307 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSa vezyA nArI nadI agni juvArI kAla e sAte nahi ApaNA valI vizeSe bhUpAla I/14 vidyA pahelI vaya virSe bIjI vayamAM dhana na karyo dharma trIjI varSe niSphala khoyo tana 1po vidyAthI je vegalo zUkA kASThasama ehA. vidyA dehane mukha vasI moTo jana jaga teha vako vagara kAraNe Ama tema khAlI dhakA khAya ! udyama kAMI kare nahI e mUrakhano rAya 17 samaju zaMke pApathI aNasamaju harakhaMta . va lUkhA va cIkaNA INavidha karma badhata ||1|| sajana na taje sajjanatA kInheM bahuta bigAra / nyuM caMdana chede cUMhi surabhi karata kuThAra rA. samajyA samajyA ekameta samaju TAle doSI samaja samajane jIvaDA gayA anaMtA mokSa karyo soI nAke siMdhara pove te kima Ago paise . syAdvAda viNa dharma prarupe te sAlosAla na bese III satya sAcave tehane khalajana zuM karanAra che zvAna karaDI navi zake che gaja zira asavAra pA. satya saMtAkyuM navi rahe kharekharo e khelA jima Ave upara tarI jala tariyethI tela kA. sAta vethanA sarva jana kImata akala tulyaT sarakhA kAgala huMDInA paNa AMka pramANe mUlya che sajjana sama vicAriyeM apanA kulakI rIta | barAbarImeM kIjIyeM vivAha vaira ora prIta HI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ***** sahuthI bhuMDI cAkarI tethI bhUMDo bhAra / tehathI bhUMDuM jAcavuM somane kahevuM dAtAra Ile sajjana saba jaga sarasa hai jaba laga paDyo na kAma / hema hutAsana parakhIye pItala nikaze zyAma / / 10 / zaThanI saMgatathI sahe bhalA jano duHkhabhAra | mAkaDanA melApathI khAya khATalo mAra ||11|| sajjana milApI bahota he tAlI mitra aneka / jene dIThe dila Thare so lAkhaname eka 125 siMhAM saMgama puruSa vacana kela phale ekavAra / trIyA toraNa hamIra haTha caDe na bIjI vAra II13) svabhAva jo sUdharyo nahi bhaNyo nahI sudharela che coro yUropamAM bahu bhaNatara bhaNela / / 14 / sAheba jarukhe beThake sabakA mujarA leta / jesI janukI cAkarI tesI tinuku deta // 15 // sAdhukI saMgata bhalI niSphala kadI na hoya / caMdana pAse rukhaDA te paNa caMdana joya // 16 // sajjana esA kIjIe jesA TaMkaNa khAra / Apa jale para rIjave bhAMgA sAMdhaNahAra // 17 // sajjana esA kIjie jesA jyuvArI kheta / mUlasahita zira kApatAM toe na mele mITha 18 sabake Age hoya ke kabuna kIje vAta / sudhare to jarA jaza have bagaDe gAlI khAta // 19 // soma ziyAlane kAcabo paraghara polA thAya / sAmo Ave Apaghara sau saMkelI jAya IIrA 308 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadA na lakSmI sthira rahe sadA na sukhano saMga | sadA na kAyama savalatA sadA na caDato raMga ra1 sajjana sajjana joine mane saMtoSI thAya ! joi cakorA caMdane jema manamAM malakAya llpharI samajyA viNa je nara dhare hRdaya virSe ati roSa pAchalathI pastAya che dekhe jyAM nijadoSa riphall samaya samayanI chAyaDI sukha duHkhano nahI pAra . punya pApa doya joDalA emAM so ahaMkAra ra4 sAdhu pUche satIne mAlI pUche kUA ! " brAhmaNa pUche kuMbhArane A gAmamAM keTalA mUA ArapI satya sAcave tehane durjana zuM karanArA thAna karaDI navi zake che gaja zira asvAra riko saMpada gaI pAchI male gayA vase che vahANa gata avasara Ave nahi gayA na Ave prANa sArA sajjana sahune priya paNa durjanane mana kAlA jagata cakSu ravi udaya che ghUka gaNe vikarAla //ra8. sabalAthI sahuko bIe nabalAne ja naDAyo vAgha taNuM mAge nahI bhoga bhavAnI mAya rahyA. samaja samaja mana mAnavI maraNa taNuM bhaya rAkha . kAla viSe kara kAlajI thavuM balIne rAkha li30 sAdhu bhUkhA bhAvakA dhanakA bhUkhA nAhI ! jo sAdhu dhanakA bhUkhA vohI sAdhu nAhI 31 sAdhu zabdame parakhIye vipata paDe gharanAra ! sUrA tabahIM parakhIe jaba nikaze talavAra pherA - 310 * Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta pokArI yu kahe sodho Apa zarIra / pAMca iMdriya vasa karo to male mokSamaMdira 33 sajjana taje na sajjanatA durjana taje na vaira / zAkara na taje sarasapaNuM zomala taje na jhera ll34l sudhare nahi kuvANIthI kIdhe bahuta upAya | zIkha bhalI pare ApatAM kAka na koyala thAya rUpA saMtoSasama nahi ora sukha tapa nahi kSamA samAna ! jJAnasamo koI dAna nahI dharma na dayA samAna sevA sahaja milA so dUdha barAbara mAga lIyA so pANI kheca lIyA so rakta barAbara saMtapuruSakI vANI 37 satya kadI navi choDIe sarva sukhano dhAma | amara thayuM satye juo harizcaMdranuM nAma 38. sajajana cittamAM navi dhare durjanajanako bola ! mAratAM patthara aMbane to phala dIye amUla 39 saMpathI saMpada saMpaje saMpe jAya kileza jyAM nahI saMpasadAgama tyAM nahi sukha lava leza lol strI piyara nara sAsare saMjamIyAM sahavAsa ! etA huve alakhAmanA jo maMDe sthiravAsa 41. strI prAya kahevAya che kajIAnI karanAra / cAra male jo coTalA bhAMge jana gharabAra 4rA. zravaNa nayana mukha nAzikA sahune eka ja ThAma ! kRtyAkRtya juo sarvanA judA AThahi jAma 4all sarvanuM heta aheta te netra thakI parakhAya ! bhaluM bhuMDuM ArasI vaDe jema jarUra jaNAya 44ll Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ++&8* * samaya samaya balavAna hai nahi ja puruSa balavAna / kAbe gopI luMTIyA e arjuna e bAna II45]I svavasa zaMkapaNuM bhaluM nahI paravasa raMgarola / vara potAnI pAtalI nahi paranuM dhRta gola II46 // sobata karatAM zvAnakI do bAtokA du:kha | bIjyo kATe pAyuMko rIjyo cATe mukha II47 // zeTha taNA zAlA thavA nakI sahu harakhAya koI garIba jo kahe kadI jIvaDo nIkalI jAya // 48. sevA karatAM saMtanI mile muktimeM dhAma / durjana pAse besatAM paDe kuTAvuM cAma II49 / / sarpa nArI samudrano karIe nahI vizvAsa / jAlaviye to jIvirye nahI to thAya vinAza / / 50aa sajjana esA kIjIyeM jAme lakhana battIsa / bhIDa paDe bhAje nahIM sope Apano sIsa ||51 // * * ** * hadamAM rahiye haraghaDI mana cAhyuM naMva thAya / hasti paNa aMkuzavasa aTakyo navi aTakAya // 1 // hona padAratha hota ke bisara jAta saba suddhi jesI lakhI nasIbaneM tesI ukalata buddhi // 2 // haladI jaradI nA taje khaTa rasa taje na Ama | guNIjana guNane nA taje avaguNa taje na gulAma IIII hiMsA duHkhanI velaDI hiMsA duHkhanI khANa | anaMtA jIva narake gayA hiMsA taNe parimANa / / 4 / / haTha ati nava kIjiye haThaze kAja na hoya / jyuM jyuM bhInI kAmalI huM huM bhArI hoya pa * * 312 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArthivemaMtA kAlanAvI dhanAni ca nAni patyakanyAgatArane svakataH saha DAnAlA mArilI lAvAhitanAni hi kRtvA narake prayAti punaridrI. punareva pa nimiTAnta dhanamAnA ca madhyamA Printed by Shree Parshva Computers Tel. 079-546029!