________________
पुरुषविशेष प्राप्ता भवन्ति योग्या अयोग्याश्च ।।१२।। ઘોડો, શસ્ત્ર, શાસ્ત્ર, વિણા, વાણી, નર અને નારી-એ પુરુષ વિશેષને પામીને યોગ્ય કે અયોગ્ય થાય છે. ૯૨ા.
अघटितघटितं घटयति सुघटितघटितानि दुर्घटीकुरुते । विधिरेव तानि घटयति यानि पुमान्नैव चिन्तयति ।।१३।।
જે કાર્ય બનવું બહુ મુશ્કેલ છે તેને દેવ સુગમ કરી આપે છે, અને જે સુગમ થઈ શકે તેને તે દુર્ઘટ કરી દે છે. જે પુરુષના ખ્યાલમાં જ નથી તેવાં કાર્યોને પણ વિધાતા ઘટિત કરી દે છે. ૯૩ असम्भवं हेममृगस्य जन्म,
___ तथापि रामो लुलुभे मृगाय । प्रायः समापन्नविपत्तिकाले;..
धियोऽपि पुंसां मलिना भवन्ति ॥१४॥ જગતમાં સુવર્ણમૃગનો જન્મ થવો ખરેખર! અસંભવિત છે. તથાપિ રામ તેને માટે મોહ પામ્યો, આથી એમ લાગે છે કે જ્યારે વિપત્તિકાલ સમીપ આવે છે, ત્યારે પુરુષોની મતિ મલિન થઈ જાય છે. I૯૪.
अयुक्तं बहु भाषन्ते यत्र कुत्रापि शेरते । नग्ना विक्षिप्य गात्राणि बालका इव मद्यपाः ॥९५।। મદ્યપાન કરનારા લોકો બાળકોની જેમ બહુ જ અયુક્ત બોલ્યા કરે છે, જ્યાં ત્યાં સુવે છે અને અવયવોને વિક્ષિપ્ત કરી નગ્ન થઈને તેઓ જ્યાં ત્યાં પડ્યા રહે છે. સ્પો अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् । उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ।।१६।।
આ મારું અને આ પારકું-એવી ગણના તો હલકા મનવાળા પુરુષોનેજ હોય છે, પરંતુ ઉદાર પુરુષ તો સમસ્ત વસુધાને પોતાના કુટુંબ સમાનજ ગણે છે. તેવા
