Book Title: Sambodh Prakaran Part 01
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005624/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI haribhadrasUri viracita thI saMbotha karaNI vAga-1 bhAvAnuvAdakAra Jain Education Interna.pU. AcArya zrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 Nha GCFGODEFGHAGHFGCFGCFGCFGCA | dharaNendra-padmAvatIsaMpUjitAya OM hrI zrI zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | | || zrI dAna-prema-rAmacaMdra-hIrasUri sadgurubhyo namaH | | zuM nama: // yAkinImahattarAdharmaputra zrI haribhadrasUri mahArAja viracita zrI satIza paraNI graMthanI AcAryazrI rAjazekharasUri kRta gujarAtI bhAvAnuvAda ( bhAga-1) - bhAvAnuvAdakAra-chAyAkAra :5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya hIrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTadyotaka pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekhara sU.ma.sA.nA ziSyaratna AcAryadeva zrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAja - saMpAdaka :- 9 pa.pU. munirAja zrI dharmazekharavijayajI ra : sahayoga :- pa.pU. munirAja zrI divyazekharavijayajI -: prakAzaka: 9 zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa C/o. hindustAna mila sTorsa 481, ganI epArTamenTa, ratana TokIjha sAme, AgrA roDa, bhIvaMDI - 421 305. vikrama saMvatu-2065 0 vIra saMvatu-2535 mUlya : rUA. 400 (bhAga : 1+2+3) antenatal For Personal & Pavate Use Only Amaranasan - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acic * sukRtam H parama pUjya AcArya zrImad haribhadrasUri viracita ane parama pUjya AcArya zrI rAjazekharasUri anuvAdita zrI saMbodha prakaraNa graMthanA bhAga-1no saMpUrNa Arthika lAbha parama pUjya AcArya zrI lalitazekharasUrIzvarajI mahArAja tathA parama pUjya AcArya zrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI zrI kalpanA sosAyaTI, navasArInA jJAnakhAtAnA dravyamAMthI levAmAM Avyo che. zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa tenI khUba khUba anumodanA kare che. D a us 33 vizeSa sUcanA H A pustaka jJAnadravyamAMthI chapAvyuM hovAthI gRhasthe mUlya cUkavyA vinA A pustakanI mAlikI karavI nahi. vAMcavA mATe A pustakano upayoga karavo hoya to yogya nakaro jJAnabhaMDAra khAte Apavo jarUrI jANavo. For Person & Private Use Only w.jainelibrary.or Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdamAM AdhAra graMtho + adhyAtmakalpadruma + adhyAtmasAra anuyogadvAra A abhidhAna ciMtAmaNi + AtmaprabodhA + Avazyaka sUtra * upadeza pada + upadeza prAsAda + upadeza mAlA + upadeza mAlA (puSpamAlA) aughaniryukti * karmaprakRti je kalpasUtra + gacchAcAra prayajJo + gurutattvavinizcaya caityavaMdana bhASya - caityavaMdana mahAbhASya * jJAnasAra * tattvArthAdhigama sUtra * darzanazuddhi prakaraNa dazavaikAlika niryukti * dharmabiMdu dharmaratna prakaraNa dharmasaMgraha dharmasaMgrahaNI * nizIthacUrNi paMcavastuka paMcasaMgraha * paMcAzaka prakaraNa + pAia sad maharNava ja pUjA vizikA * piMDa niryukti * piMDa vizuddhi pratimAzataka * pravacanasAroddhAra * bRhatkalpa * bhaktAmara stotra * bhagavatI sUtra * mahAnizItha * mahAbhArata * mArkaDeya purANa * yatidinacaryA * yatilakSaNa samuccaya * yogadRSTinI sajhAya * yogadRSTi samuccaya * yogabiMdu yogazAstra * rAjapraznIya je lokaprakAza vizativiMzikA vizeSAvazyakabhASya vItarAga stotra + vyavahArasUtra vyavahArasUtra cUrNi * zrAddhajitakalpa zrAddhadinakRtya saMbodha sittari samavAyAMga sUtra samyakatva prakaraNa siddhahemazabdAnuzAsana sUtrakRtAMga * skaMdapurANa + SoDazaka prakaraNa + 350 gAthAnuM stavana Only For Per e Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (H jhAjhA hAtha raLiyAmaNA : vi.saM. 206ranA cAturmAsamAM zArIrika asvAthyamAM mAnasika svAthya jaLavAi rahe e mATe meM munizrI harSazekhara vi. ane munizrI divyazekhara vi.ne saMbodha prakaraNa gaMtha vaMcAvyo. A graMtha vaMcAvatAM jaNAyuM ke A graMthamAM sAdhu-zrAvaka ubhayane upayogI bane tevA ghaNA padArtha che. AthI jo A graMthano vyavasthita bhAvAnuvAda karavAmAM Ave to caturvidha saMghamAM A graMtha upayogI bane. AthI A graMthano bhAvAnuvAda karavAno nirNaya karyo. mudrita pratamAM ghaNI azuddhi hovAthI A kArya karavA mATe A graMthamAM rahelI azuddhio dUra thavI joie. A mATe mane vidvAna AcAryazrI municaMdra sUrijIe hastalikhita be pratonI jherokSa nakalo mokalI. viduSI sAdhvIjIzrI caMdanabALAzrIjIe hastalikhita pratanI eka jherokSa nakala mokalI. A traNa pratomAM sA.zrI caMdanabALAzrIjIe mokalelI prata akSaro moTA hovAthI ane vadhAre zuddha hovAthI e prata vadhAre upayogI banI. AthI A baMne pratye AbhAranI arbhivyakti karuM chuM. A pratono upayoga karavA chatAM ghaNI azuddhio dUra na thaI. AthI anuvAda karatAM karatAM te te gAthAo mudrita je je graMthomAM hovAnI mane saMbhAvanA jaNAI te te graMtho maMgAvyA. munizrI divyazekharavijayajI dUradUranA paNa jJAnabhaMDAromAMthI te te graMtho mArI pAse hAjara karatA rahyA. AthI anuvAdanuM kArya saraLa banyuM. te te graMthomAM je gAthAo anuvAda sahita maLI te te gAthAono anuvAda na karatAM te ja anuvAda meM prastuta anuvAdamAM lai lIdho. jema ke vardhamAnatapodadhi pa.pU.A.zrI bhadraMkarasUri ma. kRta dharmasaMgrahanA pahelA bhAgamAM deva adhikAranI, samyatva adhikAranI ane AlocanA adhikAranI ghaNI gAthAo anuvAda sahita maLI. mArA anuvAdita paMcAzaka, gurutattvavinizcaya vagere graMthomAMthI paNa ghaNI gAthAo maLI. dhyAna adhikAranI badhI ja gAthAo Avazyaka sUtramAM dhyAna zatakamAM maLI. e badhI gAthAono anuvAda mahAna zAsanaprabhAvaka pa.pU.A.zrI bhuvanabhAnusUri. ma. kRta dhyAnazataka vivecanavALA graMthamAMthI lIdho. A sivAya bIjA paNa aneka graMthomAMthI For Peter Boivate Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTaka chUTaka gAthAo maLI. te te gAthAonA anuvAdamAM A gAthA kayA graMthamAM che teno kAuMsamAM nirdeza karyo che. AthI A sthaLe te te graMthanA anuvAdako ane saMpAdako vagere pratye kRtajJatA pradarzita karuM chuM. anuvAda jema jema lakhAto gayo tema tema prAraMbhamAM mArA pU. gurudevazrIe ane pAchaLathI munizrI dharmazekharavijayajIe tenI presa kopI taiyAra karI. anuvAda taiyAra thayA pachI prakAzana thAya tyAM sudhInI badhI javAbadArI munizrI dharmazekharavijayajIe laine mArI javAbadArI ghaNI ochI karI. temaNe prUpha saMzodhanamAM mAtra zabdonI ja nahi, kiMtu arthanI paNa azuddhi na rahe tenI pUrNa kALajI rAkhI che. temaNe A kArya potAnuM ja che ema samajIne dilathI karyuM che. prUpha saMzodhanamAM munizrI divyazekharavi. e paNa sahayoga Apyo che. saMskRta chAyAmAM azuddhi na rahe e mATe munizrI hitazekharavijayajIe badhI ja gAthAonI sAthe saMskRta chAyA tapAsI che. jyAM azuddhi hatI tyAM sudhArI che. chelle chelle munizrI dharmatilakavijayajIe phAinala prupho ghaNI cIvaTathI joyA che ane emaNe sUcavelI keTalIka mahattvanI kSatio sudhArIche. Ama A graMthanA prakAzanamAM "jhAjhA hAtha raLiyAmaNA' e kahevata caritArtha banI che. pravacananA ke vAcanAnA maMgalAcaraNamAM tasmai guruve namaH e pado bolatAM ja je be mahApuruSonI tasvIro mArI AMkha sAme AvyA vinA rahetI nathI te siddhAMta mahodadhi pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAne ane niHspRhatAnIradhi pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjAne A prasaMge bhAvabharI vaMdanA karuM chuM. jeozrInI pAvana nizrAmAM mAruM saMyamajIvana vyatIta thai rahyuM che te mArA pU. gurudevazrI dIrgha tapasvI (AyaMbila vardhamAna tapanI 100 + 88 oLInA ArAdhaka) zrI lalitazekharasUrIzvarajI mahArAjAne paNa A prasaMge bhAvabharI vaMdanA karuM chuM. prAnte A anuvAdamAM chadmasthatA, anupayoga AdithI jinAjJA viruddha kaMi paNa lakhAyuM hoya tenuM trividha-trividha micchA mi dukkaDaM. khaMbhAta, vi.saM. 2064, AcArya rAjazekharasUri mA.su.-11 (mauna ekAdazI) - # For Personal & Private Use Only www.jainelibrary Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa -- mAro anubhava :koI paNa graMthanI gAthAomAM zuddhi-azuddhi jANI zakAya e mATe mAro kiMcit anubhava ahIM lakhuM chuM. jethI anya mahAtmAone upayogI bane. (1) chaMdanA vRttachaMda ane AyachaMda ema be prakAra che. akSaronI gaNatarIthI racAtAchaMdane vRtta(=zloka) kahevAmAM Ave che. mAtrAnI gaNatarIthI racAtA chaMdane AryA(gAthA) kahevAmAM Ave che. (2) ApaNA moTA bhAganA graMtho AryA chaMdathI racAyelA jovA maLe che. (3) AryA chaMdanA vipulA, pacyA vagere aneka bhedo che. (4) Ama chatAM AryA chaMdanA sAmAnya niyamo A pramANe che pUrvArdhamAM cAra mAtrAno eka gaNa evA sAta gaNo hoya che ane aMtamAM eka akSara guru hovo joIe. uttarArdhamAM paNa A ja vyavasthA che. paNa chaThTho gaNa eka ja mAtrAno ke cAra laghu akSaravALo joIe. jema ke- A graMthanI pahelI gAthA A pramANe che namiUNa vIyarAyaM, savvannu tiyasanAhakayapUyaM / saMbohapayaraNamiNaM, vucchaM suvihiyahiyaTThAe // AmAM pUrvArdhanA pahelA caraNamAM (vIyA sudhI) traNa gaNa che ane pachInA bIjA caraNamAM cAra gaNa che. Ama kula sAta gaNa thayA. chello eka akSara "vaM guru che. uttarArdhamAM trIjA caraNamAM (mivi sudhI) traNa gaNa che. cothA caraNamAM cAra gaNa che. chellA eka akSara "g' guru che. chaThTho gaNa "di eka ja mAtrAno che. gaNonA pAMca bheda che. te A pramANe- (1) baMne guru akSara, (2) prathama be laghu pachI eka guru, (3) pahelo trIjo laghu ane bIjo guru, (4) pahelo guru, pachInA be laghu, (5) cAre laghu akSara. samajavA mATe gurunI Da ane laghunI. AvI nizAnI che. ethI pAMca gaNonI kramaza sthApanA A pramANe thAya- DaDa, Da, DA, DA, II. AmAM trIjo bheda jagaNa kahevAya che. te ekI naMbaramAM (pahelA, trIjA, pAMcamA ane sAtamA gaNamAM sarvathA na Avavo joie. tathA For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa pUrvArdhamAM chaThTho gaNa 'ja' gaNa (Drasva-dIrgha-Csva) ke cAra laghu akSaravALo gaNa Avavo joie. uttarArdhamAM chaThTho gaNa eka ja mAtrAno ke cAra laghu akSaravALo hovo joie. ahIM jaNAvelI A graMthanI pahelI gAthAmAM pUrvArdhamAM chaThTho gaNa 'sanAha' ema 'ja' gaNa che. uttarArdhamAM ddi ema eka ja mAtrAno chaThTho gaNa che. jaM puNa abbhAsarasA, suyaM viNA kuNa phalanirAsaMso / tamasaMzAnukALa viLeya biLavaMautlRi // 240 5 (devAdhikAra) A gAthAmAM pUrvArdhamAM chaThTho gaNa cAra laghu akSaravALo che. A graMthanI dazamI gAthA A pramANe che-- caukAraNaparijuyaM savvaM kajjaM samuppae pAyaM / tammiya paDhama suddhe, savvANi tayaNusArANi // A gAthAmAM uttarArdhamAM chaThTho gaNa cAra laghu akSaravALo che. hrasva akSaranI eka mAtrA ane dIrgha akSaranI be mAtrA gaNAya che. tathA hrasva akSaranI pachI visarga, anusvAra ke akSarasaMyoga hoya to hrasva akSaranI paNa be mAtrA gaNAya. jema ke levaH, ahIM va pachI visarga hovAthI vanI be mAtrA gaNAya. vataM ahIM hrasva nI pachI akSarasaMyoga hovAthI nI be mAtrA gaNAya. pUrvArdhano ane uttarArdhano chello akSara eka mAtrAno hoya to paNa apavAdathI be mAtrAno gaNAya. jema ke- cesyadavvaM sAhAraNaM ca bhakkhe vimUDhamaNasA vi / paribhama tiriyajoNIsu aNNANattaM sayA lahai // 103 // (devAdhikAra) A gAthAmAM pUrvArdhamAM ane uttarArdhamAM paNa chello hrasva hovAthI eka mAtrAno hovA chatAM be mAtrAno gaNAya. sAmAnyathI eka gaNamAM pUrve kahyuM tema cAra mAtrA hoya. paNa kyAreka pAMcamAtrA paNa hoya. prastuta graMthamAM aneka sthaLe pAMca mAtrAvALo gaNa jovAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa - - gAthAonI zuddhi-azuddhi jANavA mATe nIcenA niyamo paNa upayogI che-- ee chacca samANA = ete SaDapi samAnA a A i I u U lakSaNA samAnAH samavaseyAH, hrasvasya sthAne dIrgho dIrghasya ca hrasvaH iti yAvat, jema ke-- 8 suttatthaporisiM no karer3a giues paraparIvAyaM / (jIvAnu zAsana graMthanI dazamI gAthA) ahIM 'vAyaM'mAM hrasva nA sthAne dIrgha 'rI' che. nayA loyamabhUyAya ANiyA ee biMdudubbhAvA / saMskRta chAyA : nIto topamabhUto cAnItI tau vittuddhimAMvo / artha : tau anusvA-dvi-vo vidyamAno lopa nIto prApto ca bhavataH, avidyamAnau tarhi AnItau bhavataH / (jIvAnuzAsana, gAthA-5, caityavaMdana mahAbhASya gAthA 690-1) prAsa meLavavA mATe anusvAra ane dvirbhAva na hoya to lAvI zakAya ane hoya to lopa karI zakAya. pukkharavaradIvaDDhe sUtrabhAM devanAgasuvannakinnaragaNassabbhUabhAvaccie e sthaLe 'veva'mAM anusvAra lavAyo che, ane 'smammUla'mAM ardho s lavAyo che. prAkRta bhASAmAM liMga, vibhakti ane vacanano pheraphAra hoya to doSa nathI. (navapada prakaraNa gAthA-130) A gAthAmAM tttavya ekavacanamAM che, ane marani bahuvacanamAM che. matuvartyami mukhkhinna AtaM pharsTa maLuM = martha = / (dhyAnazataka gAthA-56nI TIkA) mat (vALA) arthamAM prAkRtamAM Ana, ra, maLa ane maLuyaM pratyaya lAge che. vasaLasayasAvayamAM ahIM maLa pratyaya mat (vALA) arthamAM che. "seMkaDo vyasana rUpa zvApadavALo" evo artha che. - AcArya rAjazekharasUri mAgasara suda-11 (mauna ekAdazI) khaMbhAta-2064 For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa - sAmAnya anukramaNikA - bhAga-1 (1) deva adhikAra (2) guru adhikAra vibhAga-1 kuguru adhikAra tathA gAthAono akArAdi anukrama bhAga-2 (2) guru adhikAra vibhAga-2 suguru adhikAra tathA suguru adhikAramAM AvatA padArthothI bharapUra pariziSTa bhAga-3 . (3) samyakatva adhikAra (4) avirata samyagdaSTi adhikAra (5) zrAvaka pratimA adhikAra (6) zrAvaka vratAdhikAra (7) saMjJA adhikAra (8) legyA adhikAra (9) dhyAna adhikAra (10) mithyAtva adhikAra (11) AlocanA adhikAra For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 saMbodhaprakaraNa ... .............! - ........ - anukramaNikA: " bhAga-1 gAthA viSaya 1 anubaMdha catuSTaya ........ 2 traNa karaNa. ................... 3 samabhAvathI mokSa....... 4 thI 11 mokSamArga ................. 12 thI 21 devanuM varNana ............... 22 thI 31 cotrIza atizayo. ........................ - 32 vANInA 35 guNo . 33 thI 35 cAra atizayo . 36 jina be mudrAmAM siddha thAya......... 37-38 traNa avasthA .... 39 traNa pratiSThA .... 40 jinapratimA ArisA samAna che ....... 41 jinapratimAnuM mahattva .......................... 42 thI 51 pUjAnA vividha prakAra ...... para pUjAnA samatabhadrA vagere traNa prakAra.............. pa3 bhAvapUjA adhyAtmadharmarUpa phaLavALI che.... 54 dravyapUjAthI kone lAbha thAya? ................. pa8 mukhakoza bAMdhIne pUjA karavI ................. pa9 pUjA karatAM stuti-stotro na bolavA ............... 60 mULa biMbanI pUjA vizeSathI karavI ............... 61 thI 6pa svAmI-sevakabhAvano abhAva............... 66 thI 69 ekanI vizeSapUjAmAM bIjAnI avajJAno abhAva.. 51 70-71 jinabiMba pUjAno hetu.......... ......... para 72 thI 76 jinabiMba pUjAnA prabhAvamAM mAchalAM AdinAM daSTAMto 77 mokSano dravya-bhAvapUjA sivAya anya koI upAya nathI.. * * * ,,, 5 ra * * * * For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 66 ......... *.. 67 * ga*******........... ............. 75 9 DAya.............. 78-79 pUjAmAM vidhinuM mahattva ..................................... 80 thI 86 pAMca AzAtanA 87 daza AzAtanA............ - 88 jinadaSTimAM paDeluM na khavAya ............... 89 84 AzAtanA . 90 thI 92 devadravyanI vyAkhyA ............ 93 jinabhakti mATe dravya rAkhavAno hetu........... 94 kevuM dravya jinabhakti mATe na rakhAya? 95-96 devadravyanI vyAkhyA .............. 97 thI 110 devadravyanI vRddhi AdinuM phaLa............... 111 dravyastava-bhAvastavanuM phaLa.. 112 dravyastavabhAvastavanA adhikArI 114 jinapUjA aMge sAdhunI bhASA .......... 115 hiMsAnA traNa prakAra......... ........... 116 munio sadA jinadhyAnamAM hoya. 117 dravyastavanI anumodanAthI bhAvastava hoya ... 118-119 dravyastavamAM kUpa daSTAMtanI ghaTanA................ 120 thI 123 jinapUjAmAM hiMsAno abhAva .................. 124-125 pahelI kriyA jinapUjA, pachI bIjI kriyA ...... ( 126 jinapUjA zAzvata sukhane karanArI che. 127 tIrthaMkaranA cAre nikSepA tIrthaMkararUpa che........... 128 utkRSTa bhavyanI vyAkhyA .. 130 thI 144 jinapUjAmAM sAta zuddhi 145 thI 148 pUjAno vidhi ............ 150 thI 154 nirmAlya kyAM nAkhavuM? vagere 156-157 mokSanA hetuM-guNo.................... 158 thI 160 maMDapamAM pravezAdino vidhi........... 162 nirmAlyanI vyAkhyA............ ......... - 163 avasthAtarane pAmeluM nirmAlya paNa jinapratimAnA bhogane yogya thAya. jinazALa , 196 thI 168 caityadravyanA traNa prakAra............ - 99 ... " " nAtA .......... 86 .............. 6 ... 94 ... 96 ... ,, - 9 " * 98 For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 170 uttama dravyothI pUjAmAM uttama bhAva Ave . 171 puSponA graMthima Adi bhedo 172 jinapratimAnI aMgapUjA 173 pUjA mukhakoza bAMdhIne karavI 174 pUjA karatI vakhate stuti-stotro na bolavA .. 175 mULanAyakanI vizeSathI pUjAmAM avajJA nahi. 176-177 jinapUjAno hetu 178 thI 186 jinabiMbonuM jaLa eka-bIjAne sparze temAM doSa nathI 187-188 agra pUjA 189 thI 191 pUjAnA paMcopacAra vagere traNa prakAra 192 pUjAnI sAmagrI svayaM lAvavI vagerethI pUjAnA traNa prakAra .. 193 pUjAnA puSpAdi cAra prakAra 194 dravya-bhAvapUjAnI vyAkhyA 195-196 vidhinI mahattA 197 pUjAnA vighnopazamanI Adi traNa prakAra . 198 dravyastavanI vyAkhyA 199 zrAvake pUjA karyA vinA na rahevuM. 200 jinapUjA akSata banI jAya. 201 pUjA praNidhAnanuM mahattva 202 pUjAthI manazAMti vage2e lAbho 203-204 jinapUjAmAM hiMsA nathI 205 thI 213 dravyastavanA cAra prakAra. 214-215 jinAjJAnA be prakAra 216 thI 224 vividha rIte pUjAno prabhAva ... 225 thI 230 vidhi-bahumAnanI caturvAMgI 231 thI 234 bhAvajina-sthApanAjinamAM aMtara nathI . anuSThAnanA prIti Adi cAra prakAra dharmakriyAnI rUpiyA sAthe ghaTanA . 235 thI 242 243 thI 247 saMbodha prakaraNa 101 102 102 103 103 103 104. For Personal & Private Use Only 104 107 108 109 110 110 111 111 112 113 113 114 114 114 115 120 120 123 125 127 130 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 248-249 anuSThAnanA satatAbhyAsa vagere traNa prakAra 250-251 kyAre kone kayuM anuSThAna hoya 252 thI 259 - 40 madhyama AzAtanAo 260-261 pUjAnA ATha guNo 262 vidhinuM mahattva 263 pUjAmAM anubaMdhahiMsA na hoya 264 pUjAmAM thatI svarUpahiMsA lAbhakArI che 265 nizcaya-vyavahAra hiMsA . 266-267 pariNAma pramANe phaLanI prApti . 268 thI 270 jinapUjAthI thatA lAbho 271 thI 273 traNa prakAranI pUjA . 274 je yogothI guNo pragaTe te yogo sAcA 275-276 kone kayo stava hoya 277 thI 286 sAdhuone dravyastavano niSedha 287thI 292 jinapratimApUjAnuM vividha rIte mahattva 293 jinezvaro kayA bhAvone sparzatA nathI . abhavyakulaka 303 konAmAM kai ahiMsA hoya 294 thI 302 304 jinapUjAmAM thatI hiMsA doSarUpa nathI. 305-306 sAdhu-zrAvakane AzrayIne virata Adi cAra prakAra 307 kone kevI hiMsA-ahiMsA hoya. 308 sAdhuone karAtA abhigamanAdi nirdoSa che 309 thI 312 kevA jIvo parimita saMsArI che ? 313 thI 331 pratimAmAM tIrthaMkaranA jJAnAdi guNo na hovA chatAM pratimA pUjya kema ? e viSe pUrvapakSa-utta25kSa 332-333 caitya zabdano artha . 335 zuddha bhAva nikSepAthI nAmAdi nikSepA zuddha 336 thI 338 devadravyavRddhi Adino upadeza ...... 13 132 134 135 137 138 138 138 139 144 145 146 147 148 149 157 159 160 163 163 168 175 177 177 - 339 jinapratimAnI bhaktithI zarIrakaSTa saphaLa thAya che.. 178 For Personal & Private Use Only 164 165 169 167 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 . 180 saMbodha prakaraNa (2) guru adhikAra vibhAga-1 kugurunuM svarUpa 2-3 nAmaguru Adi cAra prakAranA guru ... che. ........................ 179 4 bhAvagurune varelI upamAo ...... 5-6 bhAvagurunuM svarUpa ............................ 186 7 sugurune zraddhAdithI oLakhI zakAya ............. 191 .8 thI 19 pAsatyAdi pAMca kuguruo ... ......... 192 - 20 thI 25 kuguruonA tyAgano upadeza................. 203 26 thI 29 zrAvakone sUkSma vicAro kahI zakAya......... 207 30 thI 37 kuzIlonuM varNana .............................. 209 38 thI 73 tajavA yogya gaccha ........................... 212 74-78 saMyamathI rahita avaMdanIya che .................. 222 76 thI 84 saMyamathI rahitono mugdha jIvone upadeza............ 222 85 AcArya zuddha hoya to sugaccha che.............. 225 86 thI 89 tajavA yogya gaccha .......................... 22pa 90 sugaccha ........... ........ 226 91-92 musAdhuo ........ 227 93 tajavA yogya munio. 94-95 dhUmadhAma sAdhuo .. ......... 227 96-97 sAraNA na karanAra AcArya mastaka kApanAra che .... 229 98 pAkhaMDI-kuzIla ......... ........ 228 99 thI 113 kuzIlono saMga tajavo ........... ......... 230 114 thI 117 kasAdhuone vaMdanAdino niSedha ... 118 thI 123 saMghanuM svarUpa .... ........ 235 124 thI 132 jinAjJA bhaMga anarthanuM kAraNa ..................237 133 thI 163 kasAdhuonuM vividha rIte varNana ................. 240 164 thI 171 kusAdhuone vaMdanathI prAyazcittAdi .............. 249 akArAdi anukramaNikA................ rapara thI 274 ........ 22 7. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra dharaNendra-padmAvatI saMpUjitAya 88 hI zrI zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH" "zrI dAna-prema-rAmacaMdra-hIrasUri sadgurubhyo namaH" yAkinImahArAdharmaputra zrI haribhadrasUri mahArAja viracita zrI saMbodha prakaraNa graMthano AcAryazrI rAjazekharasUri kRta gujarAtI bhAvAnuvAda -: bhAga-1 : (1) deva adhikAra namiUNa vIyarAyaM, savvannu tiyasanAhakayapUyaM / saMbohapayaraNamiNaM, vucchaM suvihiyahiyaTThAe // 1 // natvA vItarAgaM sarvajJaM tridazanAthakRtapUjaM, saMjodhaprajharamarda vacce suviditaditAthaya . . " je kevi maggarattA, carimAvatte ya crimkrnnNmii| tesi vibohaNaTThA, bhavvANaM bhaviyadavvANaM // 2 // ye ke'pi mArgaraktAzcaramAvarte ca caramakaraNe, teSAM virodhanArtha pAnAM bhavyadravyApAm II ra II ... gAthArtha- IMdroe jemanI pUjA karI che, tevA vItarAga sarvazane namIne suvihitonA (=sAruM AcaraNa karanArAonA) hita mATe ane je koI jIvo carama AvartamAM caramayathApravRttakaraNamAM rahelA che ane mokSamArgamAM anurAgavALA che tevA bhavyadravya bhavyajIvone bodha pamADavA mATe A saMbodha prakaraNane kahIza. vizeSArtha- dareka graMthanA prAraMbhamAM maMgala, viSaya, prayojana ane saMbaMdha e cArano nirdeza hoya che. A cArane anubaMdha catuSTaya kahevAmAM Ave che. - For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa maMgala- koi paNa iSTa kAryano prAraMbha karatAM pahelAM iSTadevane namaskAra karavo evo ziSTa puruSano AcAra che. tathA zubha kAryomAM ghaNAM vighno AvavAno saMbhava che. iSTadevane namaskAra karavAthI vighnono nAza thAya che. iSTadevane namaskAra karavo e maMgala che. ahIM graMthakAre ziSTAcAranuM pAlana karavA ane vighnono nAza karavA mATe gAthAmAM maMgala karyuM che. 2 pUrvapakSa-- graMthanA prAraMbhamAM vAcika namaskAra rUpa maMgala vAkyano ullekha karyA vinA ja mAnasika namaskAra, tapazcaryA Adi anya maMgalathI ja vighnono vinAza thai javAthI iSTakAryanI siddhi thai jaze. AthI graMthanuM kada vadhAranArA vAcika namaskAranI jarUra nathI. uttarapakSa-- vAta satya che. mAnasika namaskAra AdithI vighnavinAza thai jato hovA chatAM jo graMthanA prAraMbhamAM iSTadevanamaskArarUpa maMgalavAkyano ullekha na karavAmAM Ave to koika pramAdI ziSya iSTadevanamaskArarUpa maMgala karyA vinA ja graMthanuM adhyayana, zravaNa vagere kare. AthI tene vighno AvavAno saMbhava hovAthI tenI te graMthamAM pravRtti na thAya. graMthamAM maMgala vAkyano ullekha karavAthI pramAdI ziSya paNa maMgalavAkyanA pApUrvaka adhyayana Adi kare. e maMgalavacanathI thayelA deva saMbaMdhI zubhabhAvathI vighno dUra thavAthI zAstramAM nirvighne pravRtti thAya che. graMthanA prAraMbhamAM vAcika namaskAra karavAthI bIjo lAbha e thAya che ke A zAstra amuka deve kahelA Agamane anusaranAruM che mATe upAdeya che evI buddhi thAya che. AthI ziSya temAM pravRtti kare che. Ama ziSyanI pravRtti mATe paNa graMthanA prAraMbhamAM maMgalavAkyano ullekha karavAnI jarUra che. kahyuM che ke-- maMgalapuvvapavatto, pamattasIsovi pAramiha jAI / satthe visesaNANA, tu goravAdiha payaTTejA // 1 // "graMthanA prAraMbhamAM maMgalavacananA ullekhathI pramAdI ziSya paNa maMgalapUrvaka pravRtti karIne zAstranA pArane pAme che, tathA vizeSa prakAranA (A zAstra amuka deve kahela Agamane anusaranAruM che evA) jJAnathI gauravapUrvaka zAstramAM pravRtti kare. For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 deva adhikAra viSaya- buddhizALI puruSo A graMthamAM potAne ISTa viSaya che ema jANyA vinA graMthanuM vAMcana kare nahi, ethI buddhizALI puruSo graMthane vAMce e mATe graMthano viSaya (=abhidheya) kahevo joIe. AthI graMthakAre "saMbodha prakaraNane kahIza" ema kahIne A graMthanA viSayano nirdeza karyo che. saMbodha prakaraNa A graMthano viSaya che abhidheya che. prayojana-vicArapUrvaka pravRtti karanArA buddhizALI puruSo je zAstramAM koI prayojana ( zAstrane racavAno hetu) jaNAvavAmAM na AvyuM hoya temAM pravRtti karatA nathI. AthI vicArapUrvaka pravRtti karanArA puruSo zAstramAM pravRtti kare e mATe prayojana kahevuM joIe. AthI graMthakAre "suvihitonA hita mATe ane caramAvartamAM carama yathApravRttikaraNamAM rahelA ane mokSamArgamAM anurAgavALA bhavya jIvone bodha pamADavA mATe" ema kahIne graMtharacanAnuM prayojana jaNAvyuM che. prayojananuM vizeSa varNana- prayojana anaMtara ane paraMpara ema be prakAre che. e baMne prakAranA prayojananA kartA ane zrotAnI apekSAe be prakAra che. AthI prayojananA kula cAra bheda thayA. kartAnuM anaMtara prayojana- bhavya jIvone prastuta graMthano bodha. kartAnuM paraMpara prayojana- paropakAra dvArA karmakSayathI mokSa. zrotAnuM anaMtara prayojana- prastuta graMthano bodha. zrotAnuM paraMpara prayojana- (cAritra AdithI) mokSaprApti. saMbaMdha - graMthanA prAraMbhamAM saMbaMdha paNa kahevo joIe. "A graMthanuM A phaLa che evo je yoga (=graMthano phaLanI sAtheno saMbaMdha) te saMbaMdha kahevAya che. prastutamAM sAdhya-sAdhana saMbaMdha che. sAdhya eTale je siddha karavAnuM hoya =prApta karavAnuM hoya) te. bIjA zabdomAM kahIe to sAdhya eTale prayojana phaLa. sAdhyane je siddha karI Ape=prApta karI Ape te sAdhana. prastutamAM saMbodha prakaraNano bodha sAdhya prayojana che. A graMtha tenuM sAdhana che. A graMthano phaLanI sAthe saMbaMdha te sAdhya-sAdhana saMbaMdha. For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa mULa gAthAmAM sAdhya-sAdhana rUpa saMbaMdhano sAkSAt nirdeza karyo nathI. paNa mULa gAthAmAM prayojanano nirdeza karyo che. prayojananA nirdezathI sAdhyasAdhanarUpa saMbaMdhano paNa nirdeza thaI gayo che. ahIM pahelI gAthAmAM suvihitonA hita mATe eTale mokSamArgane pAmelA sAdhu ane zrAvakonA hita mATe. bIjI gAthAmAM je jIvo. najIkamAM ja samyagdarzana vagere mokSamArgane pAmavAnA che tevA mithyAdaSTi jIvono nirdeza karyo che. caramAvartamAM- jIvo caramAvartimAM ja mokSamArgamAM anurAgavALA bane che. mokSano anurAga thayA vinA mokSamArgano anurAga na ja thAya. mokSano anurAge caramAvartamAM ja thAya. dareka jIvamAM sahaja bhAvamala rahelo hoya che. sAthe thAya te sahaja. bhAvamala jIvanA samAnakALe ja thanAra che. arthAta jyArathI jIva che tyArathI ja mala che. mATe malanuM sahaja vizeSaNa che. zarIra vagerenuM mala dravyamala che. AtmAno mala bhAvamala che. mATe malanuM bhAva evuM vizeSaNa che. sahaja bhAvamala eTale AtmAnI karmasaMbaMdhanI yogyatA. AtmAmAM sahaja bhAvamala karmasaMbaMdhanI yogyatA che mATe AtmA karmabaMdha karIne saMsAramAM paribhramaNa kare che, ane atyaMta duHkhone pAme che. dareka AvartamAM sahaja bhAvamalano hrAsa thato jAya che. paNa mokSamArgano anurAga thAya teTalo sahaja bhAvamalano hrAsa thayo hoto nathI. jainazAsanano A niyama che ke tathAbhavyatvano paripAka thayA vinA mokSamArga pratye anurAga thato nathI. tathAbhavyatvanA paripAka mATe jeTalo bhAvamalano hrAsa (=kSaya) Avazyaka che teTalo bhAvamalano hrAsa carama pudgalaparAvarta pahelAM na thAya. carama pudgala parAvartamAM ja thAya. mATe carama pudgala parAvartamAM ja mokSamArga pratye anurAga thAya. jema mahAvyAdhinA vikAramAM jIvane pathya AhAra pratye anurAga na thAya, tema ghaNA bhAvamalanA prabhAvathI caramAvartanI bahAra rahelA jIvane mokSamArga pratye anurAga pragaTato nathI. mATe ahIM "caramAvartimAM" ema kahyuM che. For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 5 caramayathApravRttikaraNamAM jIva ca2mAvartamAM Ave tyAre prAraMbhathI ja mokSamArgano anurAga thAya ja evo niyama nathI. caramAvartamAM AvyA pachI paNa jyAM sudhI caramayathApravRttikaraNamAM na Ave tyAM sudhI mokSamArgano anurAga na thAya. jIvane anekavAra yathApravRttikaraNa thAya che. paNa samyaktvanI prApti thatI nathI. je yathApravRttikaraNa pachI jIva avazya samyaktvane pAme te yathApravRttikaraNa carama(=chelluM) yathApravRttikaraNa kahevAya che. ca2mayathApravRttikaraNane barobara samajavA mATeyathApravRttikaraNa vagere traNa karaNane vistArathI samajavAnI jarUra che. te A pramANe-- karaNanA traNa prakAra karaNaM ahApavattaM, apuvvamaNiyaTTi ceva bhavvANaM / iyaresiM paDhamaM ciya, bhaNNai karaNatti pariNAmo // 29 // yathApravRtti, apUrva ane anivRtti ema traNa karaNa che. A traNa karaNa bhavyone ja hoya che. abhavyone eka ja yathApravRttikaraNa hoya che. karaNa eTale jIvanA pariNAma=adhyavasAyo. (29) ra kayuM karaNa kyAre hoya teno nirdeza-- jA gaMThI tA paDhamaM gaThiM samaicchao bhave bIyaM / aNiTTIkaraNaM puNa, samattapurakkhaDe jIve // 30 // graMthi (=graMthideza) sudhI paheluM yathApravRttikaraNa, graMthine bhedatAM bIjuM apUrvakaraNa, ane jIva samyaktvAbhimukha bane tyAre (=graMthibheda thayA pachI samyaktvanI prApti na thAya tyAM sudhI) trIjuM anivRttikaraNa hoya che. 3 traNa karaNone barAbara samajavA mATe yathApravRtti vagere zabdonA arthane barobara samajavAnI jarUra che. AthI ApaNe ahIM yathApravRtti, graMthi, graMthideza, apUrva ane anivRttizabdanA bhAvane thoDA vistArathI vicArIe. 1. dUrabhavyone paNa eka ja yathApravRttikaraNa hoya che. 2. vizeSA0 gAthA-1202. 3. vizeSA0 gAthA-1203. For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa yathApravRttikaraNa- yathApravRttikaraNa eTale nadIdholapASANa nyAye, eTale ke karmakSayanA Azaya vinA, jenAthI karmano kSaya =karmanI sthiti ghaTe) te adhyavasAyavizeSa saMsArI jIvone karmakSaya karavAnA Azaya vinA paNa karmano kSaya thAya. AthI A karaNa saMsArI jIvone anAdikALathI che, apUrvakaraNanI jema navuM nathI. AthI tenuM yathApravRtta evuM nAma sArthaka che. yathA eTale jema. pravRtta eTale pravarteluM. anAdikALathI jevI rIte pravarteluM che tevI rIte pravarteluM. karmakSayanA Azaya vinA karmano kSaya jenAthI thAya (=karmanI sthiti ghaTe) te adhyavasAyavizeSane yathApravRttikaraNa kahevAmAM Ave che. graMthi- graMthi eTale vRkSanA mULanI durbhedya ane kaThIna gAMTha jevo durbhedya rAga-dveSano tIvra pariNAma. graMthideza- yathApravRttikaraNathI jyAre karmakSaya vadhAre thAya ane karmabaMdha ocho thAya tyAre karmo ghaNAM ghaTI jAya. A pramANe kamoM ochAM thatAM AyuSya sivAya sAta karmonI sthiti ghaTIne kaMIka (=palyopamano asaMkhyAtamo bhAga) nyUna eka koDAkoDi sAgaropama jeTalI ja rahe tyAre graMthinokarAga-dveSanA tIvra pariNAmano udaya hovAthI te avasthAne graMthideza kahevAmAM Ave che. sAta karmonI utkRSTa sthiti hoya tyAre to graMthino (=rAga-dveSanA tIvra pariNAmano) udaya hoya ja, kiMtu ghaTe tyAre paNa ghaTatAM ghaTatAM dezona eka koDAkoDi sAgaropamanI sthiti thAya tyAM sudhI graMthino udaya hoya che. tyArapachI graMthino udaya na hoya. kAraNa ke pachI apUrvakaraNathI graMthino bheda thaI jAya che. Ama graMthinI chellI 1. jema nadIno paththara huM goLa bane evI icchA vinA ane e mATe prayatna vinA pANI vagerethI Amatema athaDAine goLa banI jAya che. tema huM karmakSaya karuM evA Azaya vinA ane e mATe koI prayatna vinA thatA karmakSayamAM "nadIdholapASANa' nyAya lAgu paDe che. ahIM ghuNAkSara nyAya paNa lAgu paDI zake. lAkaDAmAM utpanna thanAra ane lAkaDuM khAnAra kIDAne ghuNa kahevAmAM Ave che. te kIDo lAkaDAne kotarI khAya che. tethI lAkaDAmAM Azaya vinA paNa akSarono AkAra paDe che. 2. manAvavAnA vakSapayvRttoDaSyavasAyavizeSa: (vizeSA. 1203). 3. vizeSAvazyaka, paMcasaMgraha vagere maulika graMthomAM "yathApravRtta' evuM nAma che. paNa gujarAtI bhASAmAM "yathApravRtti' evuM nAma vadhAre prasiddha che. For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra hada sAtakarmonI dezona eka koDAkoDa sAgaropama pramANa sthiti hovAthI e sthitine graMthideza (RgraMthinI chellI hada) kahevAmAM Ave che. A graMthideza sudhI yathApravRttikaraNa hoya che. arthAt jIva yathApravRttikaraNathI dezona ekakoDAkoDa sAgaropama jeTalI sthiti rahe tyAM sudhI karmo khapAvI zake che. AthI ja ahIM kahyuM ke- yathApravRttikaraNa graMthi sudhI hoya che. spaSTatA- sAtakarmonI sthiti ghaTIne kaMIka nyUna eka koDAkoDi sAgaropama jeTalI ja rahe tyAre graMthino=rAga-dveSanA tIvrapariNAmano udaya hovAthI te avasthAne graMthideza kahevAmAM Ave che ema upara kahevAmAM AvyuM che. paNa ahIM tIvratA ane maMdatA sApekSa che. graMthideze rAgadveSanA pariNAma apekSAe tIvra ane apekSAe maMda paNa hoya che. graMthideze AvelA jIvonA rAga-dveSanA pariNAma utkRSTa sthitivALA jIvonI ke graMthideze.nahi AvelA jIvonI apekSAe ghaNA maMda hoya che, paNa je jIvoe graMthibheda karI nAkhyo che te jIvonI apekSAe tIvra hoya che. AthI ahIM sAtakarmonI sthiti ghaTIne kaMIka nyUna eka koDAkoDi sAgaropama jeTalI ja rahe tyAre graMthino=rAgadveSanA tIvra pariNAmano udaya graMthibhedanI apekSAe jANavo. graMthideze nahi AvelA jIvonI apekSAe to graMthideze rAga-dveSanA maMda pariNAmano udaya hoya che. kAraNa ke jo rAgadveSanA pariNAma maMda na thAya to sthiti ghaTavA chatAM graMthideze AvI zakAtuM nathI. AthI ja ekeMdriya ane vikaseMdriya jIvomAM bhavasvabhAvathI ja badhAM karmonI sthiti aMtaHkoDAkoDi sAgaropamathI nyUna hoya che, chatAM te jIvo graMthideze AvelA nathI kahevAtA. temanAmAM karmasthiti ghaTavA chatAM rAgadveSanA pariNAma (ane rasabaMdha) graMthideza karatAM anaMtaguNA ja hoya che. Ano bhAvArtha e thayo ke rAga-dveSanA pariNAmanI maMdatApUrvaka sAta karmonI kaMIka nyUna eka koDAkoDi sAgaropama jeTalI sthiti te graMthideza che. yathApravRttikaraNathI jIvane ATalI avasthA prApta thaI zake che. ahIMthI AgaLa vadhavA apUrvakaraNa AdinI jarUra paDe che. AnAthI e paNa siddha thayuM ke jIva puruSArtha vinA ja tevI bhavitavyatA AdinA baLe ATalI For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa avasthA (dezona eka koDAkoDi sAgaropama sthiti) sudhI pahoMcI zake che. ahIMthI AgaLa vadhavA puruSArtha karavo paDe che. puruSArtha vinA ahIMthI AgaLa na vadhAya. abhavya jIvo ATalI avasthA prApta karavA chatAM puruSArtha na karI zakavAthI AgaLa vadhI zakatA nathI. mATe ja abhavyone eka yathApravRttikaraNa ja hoya che. abhavyanI jema 'dUrabhavyo paNa puruSArtha na karI zakavAthI ahIMthI AgaLa vadhI zakatA nathI. AthI dUrabhavyone paNa eka yathApravRttikaraNa ja hoya. 8 apUrvakaraNa-- apUrvakaraNa eTale apUrva vIryollAsa. tenuM apUrva evuM nAma sArthaka che. apUrva=pUrve kadI na thayuM hoya tevuM. jyAre rAga-dveSanI gAMThane chedavAno ullAsa jAge che, tyAre ja apUrvakaraNa Ave che. saMsArI jIvo pUrve kahyuM tema yathApravRttikaraNathI anekavAra graMthideza sudhI AvI jAya che. paNa pachI rAga-dveSanI gAMThane chedavAno puruSArtha na karI zakavAthI pharI karmanI sthiti vadhArI de che. paNa kyAreka koika sattvazALI Asannabhavya jIvamAM graMthideze AvyA pachI rAgadveSanI gAMThane bhedavAno tIvra vIryollAsa pragaTe che. rAga-dveSanI gAMThane bhedavAnA tIvravIryollAsane ja apUrvakaraNa kahevAmAM Ave che. kAraNa ke pUrve anekavAra graMthideze AvavA chatAM kyAreya tevo vIryollAsa jAgyo nathI. AthI tenuM apUrva evuM nAma sArthaka che. rAga-dveSanI gAMThane bhedavAno tIvravIryollAsa pragaTatAM jIva tenAthI e gAMThane bhedI nAMkhe che. mATe ja "graMthine bhedatAM bIjuM apUrvakaraNa hoya che' ema kahyuM che. anivRttikaraNa- anivRttikaraNa eTale samyaktvane pamADanArA vizuddha adhyavasAyo. AnuM 'anivRtti' evuM nAma sArthaka che. anivRtti eTale pAchuM na pha2nA2. je adhyavasAyo samyaktvane pamADyA vinA pAchA phare nahi-jAya nahi te anivRtti. anivRttikaraNane pAmelo AtmA aMtarmuhUrtamAM ja avazya samyaktva pAme che. (paMcAzaka graMthanA gujarAtI anuvAdamAMthI uddhRta) 1. caramArvatamAM nahi AvelA jIvo dUrabhavya kahevAya che. 2. jema anivRttikaraNamAM AvelA jIvo pAchA pharatA nathI tema apUrvakaraNamAM AvelA jIvo paNa pAchA pharatA nathI. For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra mokSamArgamAM anurAgavALA- caramAvartamAM caramayathApravRttakaraNane pAmelA jIvo pUrve kahyuM tema sahajabhAvamala hAsa thavAnA kAraNe tathAbhavyatvanA paripAkathI mokSa pratye anurAgavALA bane che. jene mokSa pratye anurAga thAya tene mokSamArga pratye paNa avazya anurAga thAya. kAraNa ke jene kArya pratye anurAga thAya tene kAraNa pratye paNa avazya anurAga thAya. jema ke-lokone Arogya pratye anurAga thAya che, to ArogyanA kAraNa auSadhAdi pratye paNa avazya anurAga che. mATe ahIM "mokSamArga pratye anurAgavALA" ema kahyuM che. bhavyadravya- bhavya eTale uttama. jenuM Atmadravya uttama che te bhavyadravya. mokSamArga pratye anurAgavALA thayelA jIvonuM Atmadravya uttama hoya che. kAraNa ke tevA jIvo saM yoga vagere yogya sAmagrI maLatAM mokSamArgane pAmI jAya che. bhavya-bhavya eTale mokSamArgane lAyaka jIvonA bhavya ane abhivyA evA be bheda che. bhavya eTale mokSa pAmavAne yogya. abhavya eTale mokSa pAmavAne mATe ayogya. mokSa pAmavAnI sAmagrInI prApti thatAM mokSane pAmI zake te bhavya. mokSamArganI sAmagrI maLavA chatAM abhavya jIvo kadI mokSa na pAme. abhavya jIvono vyavaccheda karavA ahIM bhavyo - evuM vizeSaNa che. - mokSa pAmavA mATe jIva bhavya hovo joIe. mATe ahIM 'bhavyo' ema kahyuM che. bhavya jIvo paNa mokSanI icchA thayA vinA mokSamAM na jAya. mokSanI icchA caramAvartakALamAM ja thAya. mATe ahIM "caramAvartamAM ema kahyuM che. caramAvartamAM AvyA pachI paNa caramayathApravRttikaraNamAM AvyA vinA mokSanI icchA na thAya. mATe ahIM "caramayathApravRttikaraNamAM ema kahyuM che. caramayathApravRttikaraNamAM rahelA jIvane mokSanI icchA thatAM avazya mokSamArganI paNa IcchA thAya. mATe ahIM "mokSamArgamAM anurAgavALA" ema kahyuM che. mokSamArga pratye anurAgavALA thayelA jIvo saddaguruno yoga vagere sAmagrI maLatAM mokSamArgane pAmI jAya tevA uttama hoya che. mATe ahIM bhavyajIva' evo ullekha karyo che. (1-2) For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 - saMbodha prakaraNa seyaMbaro ya AsaMbaro ya buddho ya ahava aNNo vaa| samabhAvabhAviappA, lahai mukkhaM na saMdeho // 3 // zvetAmbarazca AzAmbarazca buddhazcAthavA'nyo vaa| . samabhAvamavitAtmA tamane mokSa na : e rU ....... ....... gAthArtha- zvetAMbara hoya, digaMbara hoya, bauddha hoya ke anya hoya, paNa je samabhAvathI bhAvita AtmA che te niHsaMdeha mokSane meLave che. (saMbodhasittari gAthA-2) vizeSArtha- mokSanuM mukhya kAraNa karmakSaya che. karmakSayanuM mukhya kAraNa samatA che. AthI mokSanuM mukhya kAraNa samatA che. A aMge adhyAtmasAramAM kahyuM che ke upAyaH samataivaikA, mukteranyaH kriyAbharaH / tattatatpuruSabhedena, tasyA eva prasiddhaye // 27 // "muktino upAya eka samatA ja che. te te puruSanA bhedathI sarvavirati vagerenI je je kriyAo bhagavAne kahI che, te te badhI kriyAo samatAnI ja prakRSTasiddhi mATe che." bhagavAne samyagdarzana-samyajJAna-samyaphacAritra e traNane mokSamArga kahyo che. bauddha vagere anyaliMgamAM ane gRhasthaliMgamAM paNa jIvo siddha thAya che. temanAmAM samyagdarzana-samyajJAna-samyaphacAritra dekhAtA nathI. to e jIvo kevI rIte siddha thAya e prazna thAya e sahaja che. AnuM samAdhAna mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje adhyAtmasAra samatA adhikAramAM karyuM che. te A pramANe- anyaliGgAdisiddhAnAmAdhAraH samataiva hi / ratnatrayaphalaprApteryayA syAd bhAvajainatA // 23 // "anyaliMga AdithI siddha thayelA jIvonI siddhino AdhAra (hetu) samatA ja che." prazna- samyagdarzana-samyajJAna-samyaphacAritra e traNa maLIne mokSamArga che. je jaina bane, je jinanI AjJA mAne, tenAmAM ja A For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 11 traNa hoya, anyaliMgamAM rahela jainetara jIvamAM A traNa na hoya. AthI mukti kevI rIte thAya? uttara- anyaliMgathI siddha thanAra jIva dravyathI (bAhya dekhAvathI) jaina na hovA chatAM bhAvathI to jaina ja che. bhAvathI tenAmAM samyagdarzanasamyajJAna-sammacAritra e traNe che. kAraNa ke ratnatrayInuM phala samatA tenAmAM che. utkRSTa prakAranI samatA vinA kevaLajJAna na thAya ane bhAvathI ratnatrayInI prApti vinA utkRSTa prakAranI samatA na Ave. AthI anyaliMgathI siddha thayelA jIvamAM utkRSTasamatA hatI, e nizcita che. ethI ja tenAmAM bhAvathI ratnatrayI paNa hatI. ethI ja tenAmAM bhAvathI jainatva paNa hatuM." AnAthI e paNa nizcita thAya che ke jaina banyA vinA mokSanI prApti na thAya. AthI ja bhaktAmara stotramAM kahyuM che ke tvAmeva samyagupalabhya jayanti mRtyu / nAcaH zia: zivapazya munIndra sthA: A 23 "he munIndra! Apane ja sArI rIte pAmIne jIvo mRtyune jIte che. A sivAya bIjo koI mokSapadano sukharUpa mArga nathI." anya liMgamAM siddha thanArA jIvo dravyathI (=bAhyathI) jaina na hovA chatAM bhAvathI to jaina banI ja gayA hoya che ane temane samyagdarzanAdi ratnatrayInuM phaLa samatA prApta thaI gayuM hoya che. AthI anyadarzanamAM rahelA jIvo paNa jo samabhAvathI bhAvita bane to mokSane pAme. (3) - maggo maggo loe, bhaNaMti savvevi mggnnaarhiyaa| paramappamaggaNA jattha tammaggo mukkhamaggutti // 4 // mArgo mArgo loke bhaNanti sarve'pi mArgaNArahitAH / paramAtmA yatra tenA mokSamArga ti 4 I.... gAthArtha (AtmAnI) vicAraNAthI rahita badhAya loko mArga mArga ema bole che. paNa je mArgamAM AtmAnI vicAraNA hoya te mArga mokSamArga che. For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa vizeSArtha- kevala vartamAnabhavamAM ane parabhavamAM bhautika sukhonI prApti mATe thato dharma mArga tarIke oLakhAto hoya to paNa mokSamArga nathI. kAraNa ke bhautika sukhothI mAtra zarIrane lAbha thAya che. AtmAne koi lAbha thato nathI. AthI kevaLa A loka-paralokanA bhautika sukho mATe thatA dharmamAM AtmAnI vicAraNA ja nathI. Avo dharma to dareka jIve bhUtakALamAM anaMtIvAra karyo che, paNa tenAthI AtmAne koi lAbha thayo nathI. (4) jatthaM ya visayakasAya - cvAo maggo havijja No aNNo / nAmAi caubbheo, bhaNio so vIyarAgehiM // 5 // 12 yatra ca viSayakaSAyatyAgo mArgo bhaved nAnyaH / nAmAdicaturbhedo bhaNita: sa vItarAgaiH // 5 // gAthArtha je mArgamAM (=dharmamAM) viSaya-kaSAyono tyAga thAya te mokSamArga che. anya mokSamArga nathI. vItarAga bhagavaMtoe te mokSamArga nAma-sthApanA-dravya-bhAva bhedathI cAra prakArano kahyo che. vizeSArtha- saMsArano tyAga e mokSa che. paramArthathI viSaya-kaSAya e ja saMsAra che. AthI ja yogazAstra prakAza-4mAM kahyuM che ke-- ayamAtmaiva saMsAraH kaSAyendriyanirjitaH / tameva tadvijetAraM mokSamAhurmanISiNa // 5 // "kaSAya ane iMdriyothI jItAyelo A AtmA ja saMsAra che. kaSAyaiMdriyone jItanAra AtmAne ja vidvAno mokSa kahe che." AthI ahIM "je mArgamAM viSaya-kaSAyono tyAga thAya te mokSamArga che" ema kahyuM che. A mokSamArganA nAmamokSamArga, sthApanAmokSamArga, dravyamokSamArga ane bhAvamokSamArga ema cAra bheda che. koinuM mokSamArga evuM nAma te nAmathI mokSamArga che. mokSamArganI sthApanA karavI e sthApanA mokSamArga che. dravyamokSamArganA be bheda che. pradhAnadravyamokSamArga ane apradhAnadravyamokSamArga, je dravyamokSamArga bhAvamokSamArganuM kAraNa bane te pradhAnadravyamokSamArga. apunarbaMdhaka vagere jIvono dravyamokSamArga pradhAnadravyamokSamArga che. kAraNa ke dravyamokSamArganI ArAdhanA karatAM For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra karatAM te jIvo samyagdarzana-samyajJAna-samyakcAritra rUpa bhAvamokSamArgane avazya pAme che. je dravyamokSamArga bhAvamokSamArganuM kAraNa na bane te apradhAnamokSamArga che. abhavya ane durvyavya jIvone apradhAnadravyamokSamArga hoya che. kAraNa ke e jIvo dravyathI darzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA kare che. temanI e ArAdhanA bhAva-darzana-jJAna-cAritranuM kAraNa banatI nathI. samyagdarzana-samyajJAna-samyakcAritra e traNa bhAvamokSamArga che. cAritranuM pAlana karanArA samyagdaSTi jIvone bhAvamokSamArga hoya che. (5) tatthappabhAvamaggo, sAhijjai pavarasuddhakaraNehiM / bajjhatarappajoga-ppaoyaNe paramapayaDatthaM // 6 // 6 tatrAtmabhAvamArgaH sAdhyate pravarazuddhakaraNaiH / vAghAntarAtmayogaprayogane paramArtham / . / ................. gAthArtha te cAra prakAranA mokSamArgamAM paramapada (=mokSa)ne pragaTa karavA mATe bAhya ane AMtara 'adhyAtmayogathI (=bAhya ane AMtara adhyAtmayoganI sAdhanA karatAM karatAM) zreSTha zuddhakaraNothI AtmAno bhAvamokSamArga sAdhI zakAya che. 13 vizeSArtha-- mokSa mATe bAhya kriyAo karavI te bAhya adhyAtmayoga che. mokSaprAptino AMtarika bhAva e AMtara adhyAtmayoga che. AMtarika adhyAtmayogapUrvaka bAhya adhyAtmayoga sAdhatAM sAdhatAM jIva yathApravRttikaraNa vagere traNa karaNo kare che. e traNe karaNothI samyagdarzananI prApti thAya che. samyagdarzananI prApti thatAM bhAvamokSamArganI prApti thAya che. ...... pUrve bIjI gAthAmAM kahyuM tema ca2mAvartamAM mokSanI icchAvALo banelo jIva mokSamArga pratye anurAgavALo bane che. A jIvane mokSamArga pratye anurAga hovA chatAM hajI mokSamArganI prApti thai nathI. A jIva mokSa meLavavAnA bhAvathI bAhya dharmakriyA kare che. mokSa meLavavAnA bhAvathI bAhya dharmakriyAo karatAM karatAM e jIva yathApravRttikaraNa vagere traNa 1. ahIM gAthAmAM saptamI vibhakti tRtIyA vibhaktinA arthamAM che. For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. = " ***************.... 14 - saMbodha prakaraNa karaNone karIne samyagdarzana pAme che. samyagdarzananI prApti thatAM bhAvamokSamArganI prApti thAya che. samyagdarzana vinA bhAvamokSamArganI prApti thatI nathI. A gAthAmAM bhAvamokSamArga prApta karavA mATe zuM karavuM joIe te jaNAvyuM che. bhAvamokSamArga prApta karavA mATe bAhya-AMtara adhyAtmayoganI sAdhanA karavI joIe. bAhya-AMtara yoganI sAdhanA karanAra jIva turata ke vilaMbathI avazya traNa karaNo dvArA samyagdarzana pAmIne bhAvamokSamArgane pAme che. (6) takkAijoyakaraNA, khIraM payaDaM ghayaM jahA hujjaa| maMthaNajoe aggI, sadaNuTANe tahA appA // 7 // takrAdiyogakaraNAt kSIraM pragaTaM ghRtaM yathA bhavet / manthanoroniH anuSkAne tathADaDatmA | 7 | ......... gAthArtha- jevI rIte takra Adino yoga karavAthI dUdha ghI rUpe pragaTa thAya, manthananA yogathI agni pragaTa thAya, te rIte sadanuSThAnathI AtmA pragaTa thAya che. vizeSArtha- dUdhamAMthI dahIM, ane dahIMmAMthI taka banAvavAthI mAkhaNa dvArA ghI bane che. ahIM pUrve je dUdha hatuM te ja ghI rUpe pragaTa thAya che. ghI navuM utpanna thatuM nathI. te ja rIte sadanuSThAna karavAthI karmamalina AtmA ja zuddha AtmArUpe pragaTa thAya che. araNikASThamAM agni rahelo hoya che, paNa apragaTa hoya che. be araNikASThone ghasavAthI agni pragaTa thAya che. te rIte asalamAM AtmA zuddha che=AtmAnuM mULa svarUpa zuddha che. karmasaMyoga AdithI AtmA azuddha banyo che. sadanuSThAna karavAthI karmasaMyoga Adi dUra thatAM AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thAya che. mokSanA AzayathI thatI dharmakriyA sadanuSThAna che. A gAthAthI sadanuSThAnanuM mahattva jaNAvyuM che. (7) so bhAvamukkhamaggo, paramappA heuvirahio jattha / suddhasabhAvaguNAI, saMmilio payaDaghayakappo // 8 // For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra sa bhAvamokSamArgaH paramAtmA hetuvirahito yatra / zuddhasvabhAvaguNAni saMmilitaH pragaTaghRtakalpaH // 8 // gAthArtha je mArgamAM AtmA ja zuddha svAbhAvika guNone pAmelo, karmabaMdhanA hetuothI rahita ane pragaTa ghI tulya evo paramAtmA thAya che, te bhAvamokSamArga che. (8) so dhammo taM tattaM, paramAgamasArabhAyaNaM jANa / paramaniTTiyo, likavimidamuLavo / 1 / / sa dharmastat tattvaM paramAgamasArabhAjanaM jAnIhi / paramArthaniSThitArthaH utkRSTaviziSTaguNarUpaH // 9 // .1 gAthArtha-- je mArgamAM AtmA paramArthathI kRtakRtya ane utkRSTa-viziSTa guNasvarUpa thAya che, te mArga dharma che, te tattva che ane paramAgamanA sAranuM pAtra che ema tuM jANa. (9) caukAraNaparijuttaM, savvaM kajjaM samuppae pAyaM / tammi ya paDhame suddhe, savvANi tayaNusArANi // 10 // catuSkAraNapariyuktaM sarvaM kAryaM samutpadyate prAyaH / 10 tasmizca prathame zuddhe sarvANi tadanusArANi // 10 // gAthArtha-- sarva dharmakArya prAyaH dAna-zIla-tapa-bhAva e cAra kAraNathI yukta thayuM chatuM utpanna thAya che. te cAramAM mukhya je bhAva te zuddha hoya to dAnAdi sarva tene anusaranArA che, arthAt bhAva zuddha hoya to dAnAdi paNa zuddha hoya. (10) bhAvaMgayaM taM maggo, tassa visuddhI heuNo bhaNiyA / telagurudhammatatta-yAra saMvohanoLavA / / ? / / bhAvagataM tat mArgastasya vizuddheH hetavo bhaNitAH / teva-ha-dharmatattvaprAH saMvodhanovA // 1 // 15 .................................. ....... 11 gAthArtha-- bhAvane pAmeluM te dharmakArya mokSamArga che. samajI zake tevA lokomAM zreSTha evA deva-guru-dharmarUpa tattvanA bhedo mokSamArganI vizuddhionA hetuo che. For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa vizeSArtha-bhAvane pAmeluM te dharmakArya mokSamArga che. AnAthI graMthakAra e kahevA mAge che ke dAnAdi dharma bhAvathI yukta hoya to ja mokSamArga : bane che. bhAvathI rahita dAnAdi dharma mokSamArga nathI. dAnadharmamAM dhananI mUchanA tyAgano bhAva na hoya, ane kevaLa nAmanA meLavavA vagereno duSTa Azaya hoya to e dAnadharma vAstavika adharma rUpa che. zIlapAlanamAM saMsArasukhanA rAganA nAzano bhAva na hoya ane vadhAre saMsArasukha bhogavI zakAya evo ja bhAva hoya to te zIladharma vAstavika adharmarUpa che. tapa karavA pAchaLa AhArasaMjJA ghaTADavAno ke zarIranI mUcha utAravAno bhAva na hoya, vadhAre khAI zakAya ke vadhAre viSayasukha bhogavI zakAya evo Azaya hoya to e tapadharma vAstavika adharma rUpa che. A viSe eka mahApuruSe kahyuM che ke dAnaM tapastathA zIlaM, nRNAM bhAvena varjitam / / arthahAniH kSudhApIDA, kAyaklezazca nigadyate // "bhAvathI rahita dAnathI dharma nathI thato, kiMtu dhanano nAza thAya che. bhAvathI rahita tapa dharma nathI, kiMtu bhUkhanI pIDA che, bhAvathI rahita zIla kAyakaSTa rUpa che." (upadezaprAsAda vyAkhyAna-219) pU.A.zrI ratnazekharasUri mahArAje zrIsirivAla kahAmAM paNa kahyuM che kettthvi bhAveNa viNA, dANaM nahu siddhisAhaNaM hoI / sIlaMpi bhAvaviyalaM, vihalaM ciya hoi logaMmi // 3 // bhAvaM viNA tavo vi hu, bhavohavitthArakAraNaM ceva / / tamhA niyabhAvucciya, suvisuddho hoi kAyavvo // 4 // "dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra prakAranA dharmamAM bhAvanI pradhAnatA che. bhAva vinA dAna siddhisAdhaka thatuM nathI. bhAvarahita zIla paNa niSphaLa che. bhAva vinA tapa paNa saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che. AthI potAnA bhAvane survizuddha karavo joIe." prazna- jo bhAva vinA karela tapa saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che to zAstromAM rohiNI Adi tapo zA mATe batAvavAmAM AvyA che? e tapo devatAne uddezIne hovAthI emAMbhAvanI zuddhi (mokSanI bhAvanA) hotI nathI. For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 17 uttara- jIvo be prakAranA hoya che. mugdha ane sabuddhi. mugdha eTale jIvAdi tattvonA viziSTa jJAnathI rahita bhadrika jIvo. sarbuddhi eTale jIvAdi tattvonA viziSTa bodhavALA jIvo. rohiNI Adi taponuM vidhAna mugdha jIvone AzrayIne che. jemane mokSa vagerenuM jJAna nathI tevA mugdha jIvo prAraMbhamAM vartamAnakAlIna koi ApattinuM nivAraNa, iSTaphaLanI prApti AdinA dhyeyathI tapa Adi dharmamAM joDAya che. arthAta tevA jIvo prAraMbhamAM saMsArasukha AdinI prAptinA AzayathI dharmamAM joDAya che. paNa pachI mokSa AdinuM jJAna thatAM mokSa mATe dharma karatA thai jAya che. AthI rohiNI Adi tapo paNa navA abhyAsI jIvo mATe mokSamArganA svIkA2nuM kAraNa banatA hovAthI hitakara che. koika jIvo pahelAM saMsArasukhanI prApti AdinA AzayathI dharmamAM pravRtti kare che, pachI samaju banIne mokSa mATe dharma kare che. (tapa paMcAzakanA AdhAre). je jIvo sabuddhi che, eTale ke tapa vagere dharma mokSa mATe ja karavo joie evuM samaje che, te jIvo tapa vagere dharma mokSa mATe ja kare che. je jIvo tapa vagere dharma mokSa mATe che ema samajavA chatAM mohAdhIna banIne saMsArasukhanA rAgathI kevaLa saMsArasukha mATe ja ke bIjA koi tevA malina AzayathI tapa vagere dharma kare to temane te dharma saMsAra paribhramaNanuM kAraNa bane. jema ke saMbhUtimunie niyANuM karIne tapa-saMyamane saMsAra paribhramaNanuM kAraNa banAvyuM. Ama bhAva vinA tapa saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che e barobara che, ane mugdha jIvo tapa vagere dharma saMsArasukha mATe kare to paNa temane te dharma saMsAra paribhramaNanuM kAraNa na bane, balke paraMparAe mokSanuM kAraNa banne e paNa barobara che. jaina zAsana anekAMtavAdI che. eTale temAM kahela dareka viSayano vicAra ekAMtadRSTithI na karatAM anekAMtaSTithI karavo joie. Ama karavAthI upara uparathI visaMvAdI dekhAtA vidhAno visaMvAdI nahi dekhAya, kiMtu saMvAdI dekhAze. jyAM ekAMtavAda che tyAM vAda-vivAda ane saMgharSaNa che. jyAM anekAMtavAda che tyAM samanvaya ane saMpa che. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 saMbodha prakaraNa Ama, pahelI najare jotAM ema jaNAya che ke bhAva vinA paNa dharma, lAbhadAyI bane che. Ama chatAM bhAvanI pradhAnatA eTalA mATe che ke paraMparAe paNa bhAva Ave to ja, bhAva vinA karela dharma lAbhadAyI bane che. paraMparAe paNa (mokSano) bhAva na Ave to bhAva vinA karela dharma paramArthathI lAbhadAyI banato nathI. jainadarzanane vyavahAra dravya dharmakriyA) paNa mAnya che. paNa kayo vyavahAra mAnya che e samajavuM joIe. je vyavahAra nizcayanuM (=bhAva dharmakriyAnuM) kAraNa bane te vyavahAra mAnya che. je vyavahAra nizcayanuM kAraNa na bane te vyavahAra jainadarzanane mAnya nathI. prazna-bhautika sukha mATe paNa dharma thAya evA zAstrapATho Ave che tenuM zuM? uttara- te pATho tevA mugdha jIvone dharma tarapha vALavAnA hetuthI che. paNa te apavAda gaNAya. AthI jAheramAM teno pracAra karavo yogya na gaNAya. jAheramAM apavAda jaNAvavAno prasaMga Ave to utsarga jaNAvavApUrvaka ja apavAda jaNAvAya e ja hitAvaha che. vaLI e nirUpaNa paNa e rIte thavuM joie ke jethI zrotAnI bhautika sukhanI AzaMsA vadhe nahi, balka ghaTe. koI pUche ke sAheba! bhautika sukha mATe dharma thAya ke nahi? to bhautika sukha mATe dharma na thAya ema utsarga jaNAvIne mugdha jIvo bhautika sukha mATe dharma kare chatAM samaya jatAM mokSa sukha mATe dharma karanArA bane ItyAdi paMcAzaka graMthanI vigata jaNAvavI joie. samajI zake tevA lokomAM zreSTha- A vizeSaNa deva-guru-dharmarUpa tattvonA bhedonuM che. je loko deva-guru-dharmanuM yathArtha svarUpa samajI zake tevA hoya tevA loko mATe deva-guru-dharma zreSTha che paNa deva-guru-dharmanuM yathArtha svarUpa samajI zake nahi tevA lokone deva-guru-dharmanuM mahattva na hoya. AthI tevA loko game tevA devane deva tarIke mAne, game tevA gurune guru tarIke mAne, game tevA dharmane dharma tarIke mAne. deva-guru-dharmanA svarUpane samajI zake tevA loko deva-guru-dharmanA svarUpane barobara jANIne zuddha devane ja deva tarIke, zuddha gurune guru tarIke, zuddha dharmane ja dharma tarIke svIkAre, mATe ahIM "samajI zake tevA lokomAM zreSTha" ema kahyuM che. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 deva adhikAra deva-guru-dharmarUpa tattvanA bhedo mokSamArganA hetuo che- deva-gurudharma vizuddha hoya to vizuddha mokSamArganI prApti thAya, arthAta jo jIvane devaguru-dharma vizuddha maLe to mokSamAga vizuddha maLe, deva-guru-dharma azuddha maLe to mokSamArga azuddha maLe. jo sAkSAt devano yoga thAya to jo e deva vizuddha hoya to vizuddha deva-guru-dharmanI prApti thAya ane ethI vizuddha mokSamArganI prApti thAya. koI jIvane sAkSAta devano yoga na thAya, kiMtu guruno yoga thAya. e guru vizuddha hoya to vizuddha deva-gurudharmanI prApti thAya ane ethI vizuddha mokSamArganI prApti thAya. (11) - devanuM varNana tattha ya paDhamaM devo, atttthaarsdoslesnimmukko| louttaraguNagaNaNA-saMkalio apparUvamao // 12 // tatra ca prathamaM devo 'STAdazadoSalezanirmuktaH / nokottarazuLa nAlaMnita mAtmamaya: II 22 II. 22 gAthArtha-deva-guru-dharmamAM deva prathama che. te deva aDhAradoSanA aMzathI paNa mukta, lokottara anaMtajJAna vagere guNonA samUhathI yukta ane zuddha AtmasvarUpamaya hoya che. (12) . : annANa koha maya mANa loha mAyA I ya aI y| - niddA soya aliyavayaNa coriyA macchara bhayA ya // 13 // marAna-dha-ma-mana-topa-ratayazAritikSA. nidrA-zo-ma7Ivana-rivA-matsa- yAni vaI zarU ii zarU pALivada-ma-jI-pasaMhA yA to aTThArasa vi paNaTThA, namAmi devAhidevaM taM // 14 // prANivadha-prema-krIDAprasaGga-hAsAzca yasyeti doSAH / macharApi praSTi: namAmi devAdhirva tam II 24 ............ 24 gAthArtha- ajJAna, krodha, mada, mAna, lobha, mAyA, rati, arati, nidrA, zoka, asatyavacana, corI, matsara, bhaya, hiMsA, prema, For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 20 krIDAprasaMga ane hAsya A aDhAra doSo jemanA saMpUrNapaNe nAza pAmyA che tevA devAdhidevane huM namaskAra karuM chuM. vizeSArtha-- ajJAna- ajJAnanA saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAya ema traNa bhedo che. paraspara be viruddha vastunuM jJAna te saMzaya. jema ke A doraDuM che ke sApa ? yathArtha vastunA svarUpathI viruddha hoya tevuM "A Ama ja che" evuM jJAna te viparyaya. jema ke doraDAmAM A sarpa che evuM jJAna. nizcayarahita A kaMika che evuM jJAna te anadhyavasAya. jema ke aMdhArAmAM "ahIM kAMika che" evuM jJAna. ' na krodha- prasiddha che. mada-- kuLa-baLa-aizvarya AdinA kAraNe thato ahaMkAra mada che. mAna--durAgraha. lobha=mRddhi-Asakti. parigraha vRddhi svarUpa hovAthI teno lobhamAM ja samAveza thAya che. mAyA-- luccAi. rati- iSTa zabda vagere viSayanI prApti thatAM thatI mAnasika prasannatA. arati- ratithI viparIta. nidrA- UMghavuM. zoka-- iSTa,vastunA virahathI thato cittasaMtApa. asatyavacana-asatyavacananA bhUtaniAva, asadbhUtaudbhAvana, viparIta bhASaNa ane niMdA ema cAra bheda che. bhUtanitava- sadbhUta vastuno nihnava (niSedha ke apalApa) karavo. jema ke AtmA nathI vagere. asadbhUta-udbhAvana=je vastu je svarUpe na hoya te vastunuM te svarUpe pratipAdana karavuM. jema ke--AtmA sarvavyApI che. AtmA sAmo nAmanA dhAnya pramANa che. AtmA cokhAnA dANA jeTalo che. viparItabhASaNa-- je vastu je svarUpe na hoya te vastune te svarUpe kahevI. jema ke gAyane azva kahe te viparIta bhASaNa che. niMdA- tuM cora che ityAdi niMdA vacana. corI- paranA dhananuM haraNa karavuM. matsara- 52nA guNo sahana na thavA, arthAt dveSa. bhaya--- bhaya sAta prakAre che. te A pramANe-- 1. ihalokabhaya=vartamAnabhavanA prANIthI bhaya pAmavo. jemake manuSya manuSyathI bhaya pAme. 2. paralokabhaya=bIjI gatimAM rahelA jIvathI bhaya pAmavo. jema ke manuSya siMhathI bhaya pAme. 3. AdAnabhaya=je grahaNa karAya te AdAna. tethI AdAna eTale dravya. "mAruM dravya cora vagere harI le" evo bhaya. 4. akasmAtmaya=bAhya nimitta vinA aMdhakAra For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra AdimAM utpanna thato bhaya. 5. AjIvikAbhaya=potAnI AjIvikA (GjIvana) calAvavAno bhaya. jema ke dukALamAM huM kevI rIte rahIza? evo bhaya. 6. maraNabhaya=prasiddha che. 7. apajazabha=jo huM A akArya karIza to mArI apakIrti thaze evo bhaya. prANivadha- jIvone mana-vacana-kAyAthI pIDA ApavI. prema-sneha, arthAt rAga kIDAprasaMga-maithuna hAsya-vismaya AdimAM mukhanuM khIlavuM. jo ke ahIM matsara krodha-mAna svarUpa che. prema mAyA-lobha svarUpa che. to paNa sAmAnyanuM vizeSathI kathaMcita judApaNuM jaNAvavA mATe te benuM alaga grahaNa karyuM che. ahIM ajJAnathI (=ajJAnanA bhAvathI) jJAnAvaraNa-darzanamohanIyano viyoga(=nAza) sUcavyo che. nidrAthI darzanAvaraNano, krodhAdithI kaSAyamohano, rati AdithI nokaSAyamohano, prANivadha, alIkavacana, corI, kriIDAprasaMga ane lobhathI cAritramohano viyoga sUcavyo che. A karmono viyoga thaye chate aMtarAyano paNa avazya viyoga jANavo. kAraNa ke aMtarAya jJAna-darzanAvaraNanI sAthe eka samayamAM ja kSaya karavA yogya che. AnAthI ghAtI karmono abhAva thayo evuM tAtparya . jenA aDhAreya doSo nAza pAmyA che te devAdhidevane huM namaskAra karuM chuM. devAdhideva=vANIthI na varNavI zakAya tevA atizaya vaibhavathI jeo kriIDA kare che, te bhavanapati vagere devo che. te devomAM paramAnaMda-vIryajJAnanI prAptithI adhika zobhe che te devAdhideva che. ahIM devAdhidevamAM guNotkarSanuM ane doSAbhAvanuM pratipAdana karyuM che. AnAthI e nizcita thayuM ke-jeo sAdhAraNa puruSa samAna che, prabaLa ajJAnarUpa aMdhakArathI jemanI tattvadaSTiDhaMkAI gaI che, jemaNe kopa ane maherabAnIthI jagatanA lokone viTaMbaNA pamADI che, jemaNe AzravadhArono virodha karyo nathI, jeo ISTa-aniSTa viSayonI prAptinA kAraNe harSa-viSAdathI vyAkula cittavALA che, jemanA hAtha cakra-dhanuSa-trizUla-gadA vagere zastrothI vyasta che, jemaNe jagatanI utpatti sthiti-nAza karavA mATe bAla krIDA karI che, jeo sadA strInA zarIranuM AliMgana karavAmAM AnaMda For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 22 mANanArA che, jemaNe hAsya-nRtya-gIta AdithI potAnI nIcavRtti jaNAvI che. jeo pazu-pakSI-bakaro vagere upara beThelA zarIravALA che, sanmArgathI bhraSTa thavAthI jemanI niMdA jagatamAM prasiddha banI che, te devo nathI. (13-14) (darzanazuddhiprakaraNa, gAthA-9-10) jattha ya jaM jANijjA, nikkhevaM nikkhive niravasesaM / jattha vi ya na jANejjA, caukkayaM nikkhive tattha // 15 // ' yatra ca yaM jAnIyAt nikSepaM nikSepet niravazeSam / yatrApi ca na jAnIyAt catuSkakaM nikSipet tatra // 15 // ..... I gAthArtha-- jyAM je nikSepAne jANe tyAM te badhA nikSepAne kahe ane jyAM badhA nikSepAne na jANe tyAM paNa cAra nikSepAne kare. na TIkArtha- jIva vagere vastumAM je nikSepAne jANe tyAM te badhA nikSepAne kare--te badhA nikSepAnuM nirUpaNa kare. jyAM saMpUrNa nikSepabhedanA samUhane na jANe tyAM paNa nAma-sthApanA-dravya-bhAva e cA2 nikSepAne kare=e cAra nikSepAnuM nirUpaNa kare. bhAvArtha- jyAM nAma-sthApanA-dravya-kSetra-kALa-bhAva Adi bhedo jaNAya tyAM te badhA bhedothI vastunuM nirUpaNa kare. jyAM sarvabhedo na jaNAya tyAM paNa nAmAdi cAra bhedothI vastu avazya vicA2vI. kAraNa ke-te cAra bhedo sarva vastuomAM hoya che. tevI koI vastu nathI ke jemAM nAmAdi cAra nikSepA na hoya. (15) (anuyogadvAra, gAthA-1, prata pR.-9) nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA puNa jiNidapaDimAo / davvajiNA jiNajIvA, bhAvajiNA samavasaraNatthA // 16 // nAmajinA jinanAmAni sthApanAjinA: punarjinendrapratimAH / dravyajinA jinajIvA bhAvajinA: samavasaraNasthAH // 16 // 16 1. caityavaMdanabhASya gAthA-51, A ja gAthA thoDA pheraphAra sAthe pravacanasArodvAramAM paNa che. gAthA-453. For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra - ra3 gAthArtha- jinezvara bhagavaMtanuM nAma te nAmajina. zrI jinezvaranI pratimAo te sthApanA jina. zrI jinezvaronA (pahelAnI ane pachInI avasthAvALA) jIvo te dravyajina. samavasaraNamAM birAjamAna jinezvara te bhAvajina. vizeSArtha- tIrthakaro kevalajJAna pAme tyArathI tIrthakara nAmakarmano rasodaya zarU thAya che, ane mokSamAM na jAya tyAM sudhI rasodaya hoya che, arthAt kevalajJAna pAme tyArathI mAMDI mokSamAM na jAya tyAM sudhI tIrthakaro bhAvajina kahevAya. badhA kevalajJAnIo tIrthakara nathI hotA, AthI "samavasaraNamAM birAjamAna" evuM vizeSaNa tIrthakaro mATe che. tIrthakara nAmakarmane yogya samavasaraNa, aSTaprAtihArya vagere bAhyaRddhi jemane hoya tevA kevalajJAnI bhagavaMta bhAvajina che. bhaviSyakALamAM tIrthakara rUpe thanArA jIvo dravyajina che. tathA tIrthakara tarIkenI avasthA pasAra thayA pachI siddha avasthAmAM rahelA paNa tIrthakaranA jIvo drajina che. zreNika vagere jIvo bhAvatIrthaMkaranI pUrva avasthAnI apekSAe dravyajina che. ane siddha avasthAne pAmelA tIrthakaranA jIvo bhAvatIrthaMkaranI pachInI avasthAnI apekSAe dravyajina che. (16) ' jesi nikkhevo khalu sacco bhAveNa tesi cauro vi| davvAIyA suddhA, huMti Na suddhA asuddhassa // 17 // yeSAM nikSepaH khalu satyo bhAvena teSAM ctvaaro'pi| dravyAdikAH zuddhA bhavanti na zuddhA azuddhasya // 17 // .... gAthArtha- je devono bhAvathI nikSepo satya che, te devonA dravya vagere cAre nikSepA zuddha che. je deva bhAvanikSepathI azuddha che tenA dravya vagere nipA azuddha che. vizeSArtha- je deva bhAvanikSepAthI satya che, te devanA dravya vagere cAra nikSepA pUjya che. je deva bhAvanipAthI asatya che, tenA cAre nikSepA apUjaya che, tyAga karavA yogya che. (17) tamhA jiNasAricchA, jiNapaDimA suddhjoykaarnnyaa| tabbhattIe labbhai, jiNiMdapUyAphalaM bhavvo // 18 // ... 27 For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : saMbodha prakaraNa ... 28 tasmAd jinasadRzI jinapratimA zuddhayogakAraNAt / tadmacA te ninendrapUnAmRtta paDya: II 28 .. ...... gAthArtha tethI jinapratimA mana-vacana-kAyA rUpa traNa yogonI zuddhinuM kAraNa hovAthI jinasamAna che. bhavyajIva jinapratimAnI bhaktithI jinezvaranI pUjAnuM phaLa meLave che. (18) so devo lakkhijjai, davvehiM guNehiM pajjavehiM ca / muddAivibheehi, bhaviyajaNabohaNaTThAe // 19 // sa deva lakSyate dravyaiH guNaiH pryvaishc| mudrAvivikheraiH mananavadhanAthaya 22 .... ......... 26 gAthArtha- bhavya lokone bodha karAvavA (bhavya jIvo sAcA devane oLakhI zake e mATe) te deva dravyothI, guNothI, paryAyothI ane mudrAdinA bhedothI oLakhAvAya che. (19) davveNa amaramahio, guNehiM gokhiirsrisruhiraaii| pajjava arihapayAI, muddA paumAsaNAIyA // 20 // dravyeNA'maramahito guNaiH gokssiirsdRshrudhiraadi| .. pahRtyAti mudrA pAsanAviI II ra0 .... - 20 gAthArtha devothI pUjAyelA =pUjAtA) hoya ema dravyathI, lohI vagere gAyanA dUdha samAna sapheda hoya ema guNothI, arihaMtapada vagere paryAyothI=avasthAothI ane padmAsana vagere mudrAthI A sAcA deva che, ema deva tarIke jANI zakAya che. vizeSArtha- A cAreya jenAmAM hoya te sAcA deva che, ema jANI zakAya che. (20) ATha prAtihArya kaMkelli 1 kusumavuTThI, 2 divvajjhuNI 3 cAmarA 4 saNAiMca 5 / bhAvalaya 6 bheri7 chattaM, 8 jayaMti jinnpaaddiheraaiN||21|| kaGkeliH kusumavRSTiH divyadhvanizcAmarAsane c|| pavitraya-eri-chatrANi gati jhinaprAtihAryAni | 22 - 21 For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 deva adhikAra gAthArtha- azokavRkSa, puSpavRSTi, divyadhvani, cAmara, siMhAsana, bhAmaMDala, duMdubhi, chatra A jinaprAtihAryo jaya pAme che. vizeSArtha- azokavRkSa- (samavasaraNamAM) sUryanA kiraNonA phelAvAne rokatuM azokavRkSa hoya che. tenuM pramANa A pramANe che-vardhamAnasvAmIne azokavRkSa batrIza dhanuSa UMcuM hatuM. bAkInA jinezvarone potAnA zarIrathI bAra gaNuM UMcuM hatuM. (azokavRkSa samavasaraNanA barobara madhyabhAgamAM hoya che, goLAkAre cAre bAju sAdhika yojana sudhI pahoLuM hoya che. teno raMga lAla hoya che. AnI racanA vyaMtaradevo kare che.) puSpavRSTi- devo hAthothI DIMTA nIce rahe te rIte jAnu pramANa ( ghUMTaNa jeTalI UMcAI thAya teTalAM) pAMca varNavALA sugaMdhI puSponI (yojana sudhI) vRSTi kare che. (te puSyone devo ane manuSyanA pagathI kacaDAvA chatAM jarA paNa vedanA thatI nathI.) divyadhvani devo, manuSyo ane tiryaMca jIvasamUhanI potapotAnI bhASAmAM pariNamato hovAnA kAraNe manohara evo divyadhvani thAya che. divo prabhunA dharmadezanAnA dhvanine vINA vageremAM pUre che. ane cAre bAju yojana sudhI vistare che. AthI te dhvani devakRta hovAthI divyadhvani che.) yojana sudhI janAro A divyadhvani ikSarasa ane drAkSa vagerethI paNa adhika madhura hoya che. cAmara- tribhuvananA aizvaryane sUcavanArA ane zaradaRtunA caMdranA kiraNa samAna zveta be cAmara prabhune deva vIMje che. siMhAsana- atula mahimAne pragaTa karatuM ane uchaLatA-phelAtA pAMca varNavALA maNionA - kiraNa samUhathI jeNe dizAonA AMtarAone aneka varNavALA karyA che, tevuM siMhAsana hoya che. (etevA siMhAsana upara besIne prabhu dezanA Ape che.) bhAmaMDala- jeNe (tejathI) sUryamaMDalane jItI lIdhuM che, tevuM prabhunA mastakanI pAchaLanA bhAgamAM prabhAmaMDaLa hoya che. duMdubhi- bhagavAnanI AgaLa AkAzamAM pratidhvanithI jeNe vizvanA madhyabhAgane bharI dIdho che tevo duMdubhi vAge che. chatra- (prabhunA mastaka upara) traNa jagatamAM A eka ja svAmI che" ema pragaTa karavAmAM kuzaLa ane pUrNimAnA caMdramaMDala samAna traNa chatra hoya che. (21) (darzanazuddhi prAgA.8) For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa cotrIza atizayo rayaroyaseyarahio, deho 1 dhavalAiM mNsruhiraaiN2|| AhArAnIhArA, ahissA 3 surahiNo sAsA 4 // 22 // rajorogasvedarahito deho dhavale maaNsrudhire| vAhInIhArI mada supina: thANA: II rara . rara gAthArtha- (1) devAdhidevanuM zarIra mela, roga ane pasInAthI rahita hoya. (2) mAMsa ane lohI sapheda hoya. (3) AhAra ane nihAra (=jhADo) adazya hoya=carmacakSuthI na joI zakAya. (4) zvAsa sugaMdhI hoya. (22) jammAu ime cauro, ikkArasa ghaaikmmkhypbhvaa|| khitte joyaNamitte, tijayajaNo mAi bahuo vi 5 // 23 // janmata ime catvAra ekAdaza ghaatikrmkssyprbhvaaH| . kSetre yonanamAtre trinananano mati vahuDI | rara ... 23 gAthArtha- A cAra atizayo janmathI hoya che. agiyAra atizayo ghAtI karmonA kSayathI thanArA che. (te A pramANe-) 1. yojana pramANa kSetramAM traNa jagatanA ghaNA paNa loko samAI jAya che. (23) niyabhAsAe nara-tiri-surANa dhammAvabohayA bhAsA 6 / puvvubbhavarogA uvasamaMti 7 nUyA na ya hu~ti verAiM 8 // 24 // nijabhASAyAM nara-tiryak-surANAM dharmAvabodhikA bhASA / pUrvovA upani nUtI: nava mavati vai i ra4 ll ... 24 gAthArtha- 2. prabhunI bhASA manuSyo, tiryaMco ane devone potAnI bhASAmAM dharmano bodha karAvanArI hoya che. 3-4. pUrve utpanna thayelA rogo ane vairo zAMta thAya che ane navA thatA nathI. vizeSArtha- prabhu eka ja prakAranI ardhamAgadhI bhASAmAM dezanA Ape che. paNa prabhunA atizayathI manuSyone manuSyanI bhASAmAM, tiryaMcone For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 27 tiryaMcanI bhASAmAM ane devone devanI bhASAmAM samajAya che. prabhu jyAM vicare tyAM pUrva Adi cAra dizAmAM 25-25 yojana ane upara-nIce sADA bAra sADA bAra yojana ema kula savAso yojanamAM pUrve cha mahinA pahelAM utpanna thayelA rogo ane vairo nAza pAme che ane cha mahinA sudhI navA utpanna thatA nathI. (24). dubhikkha 9 Damara 10 dummAri 11 Ii 12 ativRddhi 13 aNativuTTI ya 14 / hu~ti na bahujiyasuhakaro pasai bhAmaMDalujjoo 15 // sumi-Damara-dukhArItyaMtivRSTayanativRSTava8 | mA na dunIvasulavAda prati mAmaDodyota: ra I . rapa gAthArtha- prabhu jyAM vicaratA hoya tyAM (savAso yojanamAM) pa. durmikSa, 6. Damara, 7. mAri, 8. Iti, 9. ativRSTi ane 10. anAvRSTina thAya. 11. ghaNA jIvone sukhakaranAro bhAmaMDalano prakAza phelAya. vizeSArtha- dubhikSa- dukALa, Damara- svarAjya-parAjyathI utpanna thatA upadravo: jema ke- rahevAnuM sthAna na rahe, dhana lUMTAI jAya, mitrAdino viyoga thAya, prANa cAlyA jAya vagere. mAri- kUragraha, duSTabhUta, DAkaNa, plegaroga AdinA kAraNe thanArA akALa maraNo. Iti- uMdara, tIDa, popaTa (=sUDA)no upadrava . svatejathI sUryamaMDaLane paNa jhAMkhu kare evuM bhAmaMDala prabhunA mastakanA pAchaLanA bhAgamAM prakAze che. sUryamaMDaLa enI sAme jovAthI duHkha utpanna kare che. jayAre A bhAmaMDala enI sAme jovAthI sukha utpanna kare che. AthI ahIM prakAzanuM "ghaNA jIvone sukha utpanna karanAro" evuM vizeSaNa che. ghAtakarmanA kSayathI utpanna thanArA 11 atizayonuM varNana karyuM. have devakRta 19 atizayonuM varNana karaze. (25) suraDyA guNavIsA, maNimayasiMhAsaNaM sapAyapIDhaM 16 / chattattaya 17 iMdaddhaya 18-siyacAmara 19 dhammacakkAiM20 // 26 // suraracitA ekonaviMzatirmaNimayasiMhAsanaM sapAdapITham / chaaaSyana-zvetavAma-dharmavALA radda .... ............. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 . saMbodha prakaraNa saha jagaguruNA gayaNaM, ThiyAiM paMca vi imAiM vicaraMti / pAubbhavai asoo, 21 ciTui jattha ppara tattha 22 // 27 // saha jagatguruNA gaganaM sthitAni paJcApImAni vicaranti / prAdurNavatyazotiti yatra pramuda | ra7 II..... >> ra7 gAthArtha- devoe karelA 19 atizayo A pramANe che-1. pAdapIksahita siMhAsana, 2. traNa chatra, 3. iMdradhvaja, 4. sapheda cAmara. ane 5. dharmacakra. AkAzamAM rahelA A pAMceya prabhunI sAthe cAle che. 6. jyAM prabhu sthiratA kare tyAM azokavRkSa pragaTa thAya che. vizeSArtha- siMhAsana- siMhAsana AkAza jevA svaccha sphaTika ratnanuM hoya che. prabhu pAdapITha upara paga rahe tema siMhAsana upara yogamudrAmAM besIne dharmadezanA Ape che. traNa chatra-nIcenuM chatra moTuM, tenI uparanuM chatra nAnuM, tenI uparanuM chatra tenAthI paNa nAnuM e rIte traNa zveta chatro bhagavAnanA mastaka upara rahe che. (sthAnAMga sAtamuM sthAna) chatromAM motIo jaDelA hoya che. chatro sUryathI paNa adhika tejasvI hoya che. Idradhvaja- iMdradhvaja eka hajAra yojana UMco hoya che. eno daMDa suvarNano hoya che. divyavastrothI banAvelI aneka nAnI dhvajAothI yukta hoya che.temAM maNinI anekaghaMTaDIo hoya che. ghaMTaDIono atyaMta madhura avAja sarvadizAomAM phelAya che. sapheda cAmara-devo be sapheda cAmaro bhagavAna samakSa vIMjhe che. dharmacakra-prabhu samavasaraNamAM beThA hoya tyAre ane vihAra karatA hoya tyAre paNa prabhunI AgaLa dharmacakra hoya che. (26-27) caumuhamutticaukaM, 22 maNikaMcaNaruppaDyasAlatigaM 23 / navakayaNapaMkayAI, 24 ahomuhA kaMTayA huMti // 28 // caturmukha-mUrticatuSkaM, maNikaJcanarUpyaracitasAlatrikaM / navanapajJAni, adhomulA: BTA mavatti 28 / 28 1. adhatana chatra mada saritAM tapu ti (sthAnAMga 7mA sthAnamAM che) vItarAga stotra prakAza 5, zloka-8mAM to nIcenuM chatra nAnuM, tenI uparanuM chatra moTuM ane tenI uparanuM chatra tenAthI paNa moTuM e bhAvanuM lakhyuM che. For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra gAthArtha 7. cAramukhavALA cAra rUpa, 8. maNi-suvarNa-cAMdIthI banAvelA traNa gaDha, 9. nava suvarNa kamala ane 10. kAMTA adhomukha thAya che. 29 vizeSArtha-- cAramukhavALA cAra rUpa- prabhu samavasaraNamAM siMhAsana upara pUrvAbhimukha bese che tyAre dakSiNa-pazcima-utta2 ema traNa dizAomAM paNa tevo AcAra hovAthI ja vyaMtaradevo svAmInA pratibiMbonI racanA kare che. traNa gaDha- prathama (=aMdarano) gaDha vaimAnika devo maNino banAve che. bIjo (=vacalo) gaDha jyotiSka devo suvarNano banAve che. trIjo (=bahArano) gaDha bhavanapati devo cAMdIno banAve che. e traNa killAonI kAMgarI anukrame maNi-ratna-suvarNanI hoya che. suvarNakamaLa-- nava kamaLo suvarNanA hovA chatAM mAkhaNa jevA komaLa hoya che. be kamaLo upara bhagavAna paga mUkIne cAle che ane pAchaLa rahelA sAta kamaLomAMthI be kamaLa kramazaH AgaLa AvyA kare che. kAMTA adhomukha thAya che-- kAMTAono aNIdAra bhAga nIce thAya che. (28) niccamavaMTThiyamittA, pahuNo ciTTheti kesaromanahA 26 / iMdiyaatthA paMcavi, maNoramA huti tattha uU 28 // 29 // nityamavasthitamAtrAH prabhortiSThanti keza - roma - nakhAH / phandriyALuM: padyApi manoramA matti tatra kRtavaH / / / / .............. gAthArtha-- 11. prabhunA keza, roma ane nakha sadA avasthita rahe che. 12. iMdriyonA pAMceya viSayo anukULa rahe che. 13. Rtuo anukULa rahe che. vizeSArtha- mastaka-dADhI-mUchanA vALa, zarIranA roma ane hAthapaganI AMgaLIonA nakho avasthita rahe che, eTale ke vadhatA nathI. prabhu dIkSA le tyAre iMdra vajra dvArA vALa vagere ugavAnI (=vadhavAnI) zakti naSTa karI de che. tethI keza vagere ugatA (=vadhatA) nathI. prabhu jayAM vihAra kare che tyAM vAMsaLI vagereno madhura dhvani, jaya pAmo, dIrghakALa sudhI jIvo, AnaMda pAmo vagere sukha ApanArA ja zabdo saMbhaLAya che. gadheDA vagereno avAja ane karuNa AkraMdana vagere azubha zabdo For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. saMbodha prakaraNa saMbhaLAtA nathI. rUpa paNa ramaNIya nara-nArI, rAjavibhUti, divyavimAna, mahela, phaLavALuM udyAna, jalathI pUrNa sarovara vagere suMdara ja dekhAya che. maLa, jenA aMgo gaLI gayA che tevo puruSa, rogI ane mRtaka vagere azubha rUpo dekhAtA nathI. raso paNa drAkSa ane sAkara vagerenA madhura rasarUpe pariName che. kaDavo lImaDo vagerenA azubha rasa rUpe pariNamatA nathI. sparze paNa komaLa vastrathI AcchAdita svaccha gAdaluM ane suMdara strIzarIranAM aMgo vagere jevA zubha thAya che. kaThIna kAMkarA, kAMTA vagerenA azubha sparzI thatA nathI. kapUra, agaru, kasturI, kamala vagerenI sugaMdha Ave che. mRtakalevara, lasaNa vagerenI gaMdha AvatI nathI. vasaMta-grIkhavarSA-zarada-hemaMta-zizira e chae Rtuo anukULa rahe che. (29) gaMdhodayassa vuTThI, 29 vuTTI kusumANa paMcavaNNANaM 30 / .. diti payAhiNAo, sauNA 31 pavaNo vi aNukUlo 32 // 30 // gandhodakasya vRSTiH, vRSTiH kusumAnAM paJcavarNAnAm / , ti praSiA : zanA: pavanoDathanun: II rU ............ 30 gAthArtha- 14. devo sugaMdhi jalanI vRSTi ane 15. pAMca varNanAM puSponI vRSTi kare che. 16. pakSIo pradakSiNA Ape che. 17. pavana paNa anukULa hoya che. (30) paNamaMti dumA 33 vajjati duMduhIo guhiraghosAo 34 / cautisamaIsayANaM savvajiNidANa hoi imaM // 31 // praNamanti drumAH vadanti dundubhayo gambhIraghoSAH / varAtizayAnAM sarvajinendrA mavatam II rU8 II .......22 gAthArtha-18. vRkSo praNAma kare che. 19. gaMbhIra dhvanivALI duMdubhio vAge che. A cotrIsa atizayo sarva jinezvarone hoya che. (31) paNatIsa buddhavayaNA, aisayasahio ya bhviyjnnmhio| devAhidevanAmehiM payaDo bhavasAyarataraMDo // 32 // paJcatriMzad buddhavacanAnyatizayasahitazca bhavikajanamahitaH / devAdhidevanAmabhiH pragaTo bhavasAgarataraNDaH / / 32 // For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 deva adhikAra gAthArtha-devane vANInA pAMtrIsa guNo hoya che. atizayothI sahita, bhavyajanothI pUjita, devAdhideva evA nAmathI prasiddha deva bhavasAgarane taravA mATe nAva samAna che. (32) vizeSArtha- vANInA 35 guNo A pramANe che- 1. saMskAravandrasabhyatA, vyAkaraNazuddhi Adi uttama saMskArothI yukta (vacana). 2. audAryo- ucca svare bolAtuM (udAttara). 3. upacAraparItatA- agrAmya (upacAropeta). 4. meghagaMbhIraghoSata- meghanI jema gaMbhIra zabdavALuM (gaMbhIra-zabda). 5. pratinAdavidhAyitA- pratidhvani, paDaghAvALuM (anunAdi). 6. dakSiNa-- (sarala). 7. upaniItarAgatvamAlakoza vagere grAmarAgothI yukta (A sAta vacanAtizayo zabdanI apekSAe che, bIjA atizayo arthanI apekSAe che.) 8. mahArthatAmahAna-vyApaka vAcya arthavALuM. 9. avyAhatatva-pUrve kahela ane pachI kahela vAkyo ane artho sAthe virodha vinAnuM. (avyAhatapIpaya). 10. ziSTatva- abhimata-ISTa siddhAMtanA arthane kahenAra ane vaktAnI ziSTatAnuM sUcaka. (nirmaLa jJAna, vairya, sajanatA vagere guNothI yukta puruSane ziSTa puruSa kahevAmAM Ave che, tenuM vacana paNa ziSTa-vacana kahevAya che.) 11. saMzayono asaMbhava- asaMdigdhatA, saMdeharahita (asaMdigdha). 12. nirAkRtAnyottaratva- bIjAo jemAM dUSaNa na batAvI zake evuM apahRtAnyottara). 13. hRdayaMgamatA- hRdaya-grAhya, hRdayane prasanna karanAra, manohara. 14. mithasAkAMkSatA- pado ane vAkyonI paraspara sApekSatAvALuM (anyonyapragRhIta). 15. prastAvaucitya- deza ane kALane ucita (dazakAlAvyatIta). 16. tatvaniSThatA- vivakSita vastunA svarUpane anusaratuM (tattvAnurUpa). 17. aprakIrNa prasRtva-susaMbaddha, viSayAMtarathI rahita ane ativistAra vinAnuM 18. asvazlAghA nijatA- svaprazaMsA ane paraniMdA 1. A nAmo zrI abhidhAna ciMtAmaNInA AdhAre ahIM ApyA che. 35 guNo bhagavaMtanA vacananA che. 2. kasamAM ApelA A nAmo zrI samavAyAMga sUtranI TIkAmAMthI grahaNa karela che. jyAM kauMsamAM nAma ApyA nathI tyAM te abhidhAnaciMtAmaNi jevA jANavA. For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 saMbodha prakaraNa vagaranuM (paraniMdA AtmotkarSa viyukta). 19. AbhijAtya - vaktAnI athavA pratipAdya viSayanI bhUmikAne anusaratuM. (abhijAta). 20. atinidhUmadhurata- atyaMta snehamaMtrI)nA kAraNe snigdha ane madhuratAvALuM. ghI, goLa vagerenI jema sukhakArI. 21. prazasyatAuparanA guNonA kAraNe prazaMsAne pAmela. (upagatazlAgha). 22. amarmavadhitA- bIjAonA marmane khullAM na pADanAruM ane tethI bIjAonA hRdayane na vIMdhanAruM. (aparamarmavadhi). 23. audArya- udAra-atuccha arthane kahenAruM (udAra.) 24. dharmArtha pratibaddhatA- dharma ane arthathI arahita (arthadharmAbhyAsAnapata). 25. kArakAdiaviparyAsa-kAraka, kAla, vacana, liMga vagerenA vyatyaya(viparyAsa)rUpa vacanadoSathI rahita (anAnIta). 26. vizvamAdiniyuktatA-vibhrama, vikSepa, kilikiMcita vagere mananA doSothI rahita. vibhrama=vaktAnA mananI bhrAMti. vikSepa=kahevA yogya artha pratye vaktAnI anAsaktatA. kilikiMcita=roSa, bhaya, abhilASa vagere bhAvonI ekIsAthe athavA alaga alaga manamAM vidyamAnatA. (vibhrama-vikSepa-kilikiMcitAdi vimukta). 27. citrakRttva- kahevAtA arthanA viSayamAM zrotAomAM avicchinna (satata) kautuka-kutUhalane utpanna karatuM (utpAditAvicchinnakautuhala). 28. adbhuta. 29. anativilaMbitA- ativilaMbathI rahita (be vargo, zabdo, pado, vAkyonI vacce ativilaMba thAya to sAMbhaLanArane samajavAmAM muzkelI paDe.) 30. anekajAtivaicitryajAtio eTale vivakSita vastunA svarUpanAM varNano. varNana karAtI vastunA svarUpanAM varNanonI vicitratA ane vividhatAthI yukta. vastu svarUpanAM vicitra ane vividha varNanothI yukta aneka jAti saMzrayathI vicitra. 31. AropitavizeSatA- bIjA vacanonI apekSAe viziSTa (AhitavizeSa). 32. sattvapradhAnatA- sattva=sAhasa= sAhasanI pradhAnatAvALuM (sattva-parigRhIta). 33. varNa-pada-vAkya-viviktatA- varNo, pado ane vAkyonA uccAranI vacce jeTaluM samucita aMtara joIe teTalA aMtaravALuM. spaSTa vargo, pado ane vAkyovALuM (sAkAra). 34. atrucchitti- vivakSita arthanI saMpUrNa suMdara siddhi For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daiva adhikAra 33 na thAya tyAM sudhI akhaMDa rIte tene (vivakSita arthane) vividha pramANathI siddha karatuM. akhaMDa dhArAbaddha. (avyucchedi). 35. akheditva- kahetI vakhate vaktAne jemAM kheda-zrama-AyAsa nathI evuM. sukhapUrvaka kahevAtuM (aparikhedita). (32) bhAvAisayacakkaga-saMmeo savvasaccamAhappo / bajjhabdhaMtarariugaNa - nAsApAyAvagamarUvo // 33 // bhAvAtizayacatuSkakasametaH sarvasatyamAhAtmya: / bAhyAbhyantararipugaNanAzApAyApagamarUpaH // 33 // .............. gAthArtha devAdhideva sarvasatyamAhAtmyavALA ane cAra bhAva atizayothI yukta hoya che. bAhya-atyaMtara zatruonA nAzathI apAya apagamarUpa atizaya utpanna thAya che. vizeSArtha sarvasatyamAhAtmyavALA- temanuM je je mAhAtmya jaNAvavAmAM AvyuM che te sarva mAhAtmya satya che, kalpita nathI. apAya eTale anartha, apagama eTale dUra thavuM. anarthonuM dUra thavuM te apAya apagama atizaya. rAgAdi atyaMtara zatruo ja mukhya anartha che. kAraNa ke sarva anarthonuM mULa rAgAdi ja che. mATe rAgAdi atyaMtara zatruono sarvathA nAza thatAM apAya apagama atizaya pragaTa thAya che. (33) khAiyanANAtisao, vayaNAisao khauvasame bhAve 1 uvayArao vipUyA - tisayaguNo bhAvarUvaMmi // 34 // kSAyikajJAnAtizayo vacanAtizayaH kSayopazame bhAve / munnArato'pi pUnAtizayanuno bhAva / . / .................. mohakkhaeMNa paDhamo, nANAvaraNakkhaeNa bIovi / daMsaNakkhaNa taio, vigghakhae cautthao hoi // 35 // . mohakSayeNa prathamo jJAnAvaraNIyakSayeNa dvitIyo'pi / darzanakSayeNa tRtIyo vighnakSaye caturthako bhavati // 35 // . ............... gAthArtha jJAnAtizaya kSAyikabhAvathI thAya che. vacanAtizaya kSAyopazamika bhAvamAM utpanna thAya che. pUjAtizayaguNa upacArathI paNa For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 : saMbodha prakaraNa sAyika bhAvamAM utpanna thAya che. mohanIya karmanA kSayathI pahelo apAyApagamAtizaya, jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI bIjo jJAnAtizaya, darzanAvaraNIya karmanA kSayathI trIjo vacanAtizaya, aMtarAyakarmanA kSayathI cotho pUjAtizaya pragaTa thAya che. vizeSArtha- cAre atizayo bhAyika bhAvathI pragaTa thAya che chatAM 34mI gAthAmAM vacanAtizayane kSayopazama bhAvamAM kahyo tenuM kAraNa e saMbhave che ke vacanAtizayathI zrotAmAM zrutajJAna thAya che e zrutajJAna lAyopathamika che. ahIM kAraNa vacanAtizayamAM kArya zrutajJAnano upacAra karIne vacanAtizayane kSayopazama bhAvamAM kahyo che. (34-35) saMpuNNasiddhamuddA, paDimA dvvgsriirjinnkppaa| tiyasehi kayapUyA, saMpai sA davvao pujjA // 36 // saMpUrNasiddhamudrA pratimA drvykshriirjinklpaa| triIH vRtapUnA saMprati sA dravyata: pUjA I rUd II. .... 26 gAthArtha- jinezvaronI pratimA pUrNa siddhamudrAvALI hoya che. jinezvaro siddha thayA tyAre temanuM dravya zarIra je mudrAvALuM hatuM te mudrAvALI temanI pratimAo che. AvI pratimAnI devoe pUjA karI che. AthI hamaNAM jinapratimAnI (jaLa vagere) dravyathI pUjA karavI joIe. vizeSArtha- jinezvaro kAyotsarga ane paryaka Asana A be mudrAmAM mokSamAM jAya che. mATe temanI pratimA kAyotsargavALI ke paryaka Asana mudrAvALI banAvavAmAM Ave che. jamaNI jAMgha ane sAthaLanI vacce (=DhIMcaNa upara) DAbo paga sthapAya, DAbI jAMgha ane sAthaLanI vacce jamaNo paga sthapAya ane nAbhi pAse DAbA hAthanI hatheLI jamaNA hAthanI hatheLI upara rakhAya te pIMka Asana che. kAyotsarga mudrA prasiddha che. (36) rUvAIyAvatthA, sabhAvao dvvbhaavpuuyaabhaa| jA piMDatthapayatthA, vatthaMtarabhAvaNA sammaM // 37 // rUpAtItAvasthA svabhAvato drvybhaavpuujaabhaa| yA viThThaltha-sthAvasthAntaramAvanA sAm II rU7 | ... rU7 For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 35 gAthArtha- dravya-bhAva pUjA samAna evI svarUpathI rUpAtIta avasthA ane anya piMDastha ane padastha avasthA sArI rIte bhAvavI joIe. vizeSArtha- dravya-bhAva pUjA samAna- rUpAtIta vagere avasthAonuM ciMtana bhAva pUjA che. temAM janma samaye devo jinezvarono janmAbhiSeka vagere kare che ItyAdi dravyapUjA che. mATe ahIM avasthAone dravyabhAvapUjA samAna kahI che. jinanI piMDastha, padastha ane rUpAtIta ema traNa avasthAonuM ciMtana karavuM joie. piMDastha avasthA eTale chabastha avasthA. padastha avasthA eTale kevaLI avasthA. rUpAtIta avasthA eTale mukta(trasiddha) avasthA. piMDastha avasthAnA janma avasthA, rAjya avasthA ane zramaNa avasthA ema traNa bheda che. janma avasthAnI bhAvanAmAM jinapratimAnI uparanA bhAgamAM kotarelA be hAthamAM kaLazane dhAraNa karanArA devo, hAthI upara beThelA iMdra vagere devo, gItagAna karatA devo, ane vAjiMtrone vagADatA devone joIne jinanA janmasamaye thayelA snAtramahotsavanA prasaMgane vicAravo joIe. tathA iMdro vagere bhagavAnanI AvI bhakti kare che chatAM bhagavAnanA aMtaramAM e badala jarAya garva thato nathI, ItyAdi vicAravuM. vasa, AbhUSaNa, puSpamALA vagerethI vibhUSita jinapratimAne joIne rAjyalakSmIne anubhavatA prabhunuM (=rAya avasthAnuM) ciMtana karavuM. tathA bhagavAna rAjya karatA hovA chatAM virAgabhAvamAM rahe che. cAritramohanIya karmakhapAvavA mATe ja anicchAe rAjya calAve che vagere vicAravuM bhagavAnanA kezarahita mukha ane mastakane joine prabhunI zramaNa avasthAnuM ciMtana karavuM. tathA bhagavAna dIkSA lIdhA pachI apramattapaNe cAritranuM pAlana kare che. ghora pariSado sahana kare che, vagere vicAravuM. azokavRkSa vagere prAtihAryone joine prabhunI kevalI avasthAnuM ciMtana karavuM. tathA kevalajJAna prApta thatAM bhagavAna dharmatIrthanI sthApanA kare che. dararoja be prahara dezanA ApIne aneka jIvone dharma pamADe che, vagere vicAravuM. prabhunI paryaka Asana ane kAyotsarga A be mudrAne joIne rUpAtIta avasthAnuM ciMtana karavuM. te A pramANe prabhu A be mudrAmAMthI For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 36 koi eka mudrAmAM rahIne siddha thayA che. AvA prabhu janma-maraNathI rahita che. sarva prakA2nA duHkhothI mukta che. anaMta-avyAbAdha sukhanA bhoktA che, vagere siddha avasthAnuM ciMtana karavuM. (37) sA niyaniyabhattibhara - nibbharamANasaviNimmiyA jANa / jiNakalANagabhatti-suvibhattikaovayAraguNA // 38 // sA nijanijabhaktibharanirbharamAnasavinirmitA jAnIhi / jinakalyANakabhakti-suvibhaktikRtopacAraguNA // 38 // . ............... gAthArtha-- te traNa prakAranI avasthA potapotAnI bhaktinA samUhathI pUrNa manathI racelI (=ciMtavelI) jANa. tathA jinakalyANaka pratyenI bhaktithI vividha bhedathI karAyela upacAra guNavALI jANa. vizeSArtha- jinezvaro muktimAM gayelA che. jethI janmAdithI rahita che. to pachI traNa avasthAnuM ciMtana zA mATe karavuM ? evA praznanA samAdhAnamAM ahIM kahyuM ke bhakto bhaktinA samUhathI bharelA manathI traNa avasthA kalpe che. mokSane pAmelA jinezvaro paramArthathI janmAdi avasthAothI rahita che, Ama chatAM bhakto bhaktinA kAraNe manathI janmAdi avasthAone kalpe che. A avasthAonA ciMtanathI vividha prakAranI pUjAno lAbha thAya che. mATe ahIM vividha bhedathI karAyela upacAravALI jANa ema kahyuM. A avasthAonA ciMtanamAM kalyANako pratye bhaktibhAva pradarzita thAya che. te A pramANe--janma avasthA ciMtanamAM janmakalyANakanI smRti thAya che. zramaNa avasthAnA ciMtanamAM dIkSAkalyANakanI smRti thAya che. padastha avasthAnA ciMtanamAM kevaLajJAnakalyANakanI smRti thAya che. rUpAtIta avasthAnA ciMtanamAM mokSakalyANakanI smRti thAya che. AthI ahIM "jinakalyANako pratyenI bhaktithI" ema kahyuM. (38) tattha paiTTAbheo, na havai jamhA dukkhAio bhAvo / siddhANa saNAyaNao, pariNAmio davvao vi guNo // 39 // tatra pratiSThAbhedo na bhavati yasmAd duHkhAtIto bhAvaH / siddhAnAM sanAtanata: pArigAmio dravyato'pi muLaH / . / .......... For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 37 gAthArtha- siddha thayelA jinomAM koI pratiSThA bheda hoto nathI. kAraNa ke siddhone sadA mATe duHkharahita bhAva hoya che. arthAt siddha thayelA jinomAM koI bheda hoto nathI. Ama chatAM upacArathI paNa thato pratiSThAno bheda pariNAmathI utpanna thatA guNane=dharmane karanAro thAya che. vizeSArtha pratiSThAnA vyaktipratiSThA, kSetrapratiSThA ane mahApratiSThA ema traNa bheda che. je kALe je tIrthakara hoya tenI pratimAnI pratiSThA te vyakti pratiSThA che. bharata vagere koI eka kSetranA RSabhadeva vagere sarva jinanAM biMbo eka paTamAM bhegAM hoya tevA paTanI pratiSThA e kSetrapratiSThA che. sarva kSetronA 170 biMbo eka paTamAM bhegAM hoya tevA paTanI pratiSThA mahApratiSThA che. (pratiSThA SoDazaka, gAthA-ra-3) siddha thayelA jinomAM paramArthathI pratiSThAnA AvA koI bheda nathI, kAraNa ke badhA jino samAna che. AthI pratiSThAnA traNa bhedo dravyathI-upacArathI (=bAhyathI) che. upacArathI paNa thato pratiSThAbheda pratiSThA karAvanArA jIvonA AtmAmAM zubha pariNAma utpanna kare che. e zubha pariNAmathI karmanirjarA ane puNyAnubaMdhI puNyano baMdharUpa dharma thAya che. (39) - jamhA jiNANa paDimA, appapariNAmadaMsaNanimittaM / AyaMsamaMDalAbhA, suhAsuhajjhANadiTThIe // 40 // yasmAd jinAnAM pratimA''tmapariNAmadarzananimittaM / ( bAtamamlatAmAM zubhAzukhadhyAnadayA || 40 .... ...............40 'gAthArtha- jinonI pratimA AtmAnA darzananuM nimitta che. tethI - pratimAM zubha azubha dRSTithI ArisAnA maMDala(-biMba) samAna che. bhAvArtha-jinonI pratimAne jovAthI bhavya jIvane jevI rIte A jina vItarAga che te rIte mAro AtmA paNa mULa svarUpathI vItarAga che, paNa mohane AdhIna hovAthI rAga-dveSAdi kare che. vItarAgadevanI AjJAnA pAlanathI mohane dUra karavo che, ItyAdi rIte Atmadarzana thAya che. ahIM eTaluM samajI levuM joIe ke jinapratimA AtmadarzananuM mAtra nimitta che. nimittanI asara yogya jIva upara ja thAya, ayogya jIva For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38. saMbodha prakaraNa upara na thAya. mATe pratimAne jonAra jIvanI daSTi kevI che e mahattvanuM che. jo zubhadaSTithI pratimAne jovAmAM Ave to Atmadarzana thAya, azubhadaSTithI jovAmAM Ave to Atmadarzana na thAya. Ariso mukhane jovAnuM nimitta che. tethI ArisAmAM jonAra vyaktinuM mukha jevuM hoya tevuM dekhAya. Ariso mukhane sAruM ke kharAba na kare, kiMtu mukha jevuM hoya tevuM batAve. mukha sAruM hoya to sAruM batAve ane mukha kharAba hoya to kharAba batAve. ArisAmAM jonAra mANasa jo mukha kharAba dekhAya to tene sAruM banAvavAno prayatna kare che. tema jinapratimAne zubhadaSTithI jonArane pratimA vItarAga dekhAya che. ane potAno AtmA vItarAga bane e mATe prayatna kare che. pratimAne azubhadaSTithI jonArane pratimA vItarAga dekhAtI nathI. ethI ene pratimAne joIne vItarAga banavAnI preraNA maLatI nathI. A viSe purohita haribhadranuM dRSTAMta che. te A pramANe - purohita haribhadranuM daSTAMta paMDita haribhadra vedazAstra, darzanazAstranA jANakAra hatA. cauda vidyAnA pAragAmI hatA. te cittoDanA rAjA jitArinA purohita hatA. agnihotrI brAhmaNa hatA. temanI bhAratIya vidvAnomAM vAdi-vijetA tarIke apUrva khyAti hatI. temanAmAM jJAna, sanmAna ane sattA e traNeno yoga maLyo. eTale temane potAnA jJAnano mada caDyo. e vidyAnA abhimAnathI peTe sonAno pATo bAMdhatA, vAdIone jItavA kodALI, jALa tathA nisaraNI rAkhatA ane jaMbUdvIpamAM potAnI advitIyatA batAvavA hAthamAM jAMbuDAnI DALI rAkhI pheravatA hatA. vaLI, sAthosAtha te saraLa paNa hatA. eTale temaNe pratijJA karI hatI ke, "huM A pRthvI para jenuM vacana samajI na zakuM teno ziSya banI jAuM." te potAne kalikAlasarvajJa tarIke ja mAnatA hatA. paraMtu AzcaryanI vAta che ke temanuM A abhimAna eka viduSI AryAe-eka tapasvinI jaina sAdhvIe utAryuM. eka divasa haribhadra pAlakhImAM besI rAjasabhAmAM jatA hatA, ziSyo ane paMDito temanI cAre bAju vIMTAIne cAlatA hatA. pAse jaina derAsara AvyuM. eTalAmAM For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 39 eka gAMDo hAthI dhamAcakaDI macAvato tyAM AvI pahoMcyo. ene jotAM ja sAthenuM ToLuM vIkharAI gayuM. haribhadra bhaTTa paNa jIva bacAvavA mATe pAlakhImAMthI kUdI paDyA ane pAsenA jaina derAsaramAM jai UbhA. tyAM temaNe joyuM to sAme vitarAgadevanI pratimA birAjamAna hatI. bhaTTajI tene joI hasatA hasatA bolI UThyA. vapureva tavAcaSTe, spaSTaM miSTAnnabhojanam / na hi koTarasaMsthe'gnau, tarurbhavati zADvalaH // . "tAruM zarIra ja miSTAnna bhojananI spaSTa sAkSI pUre che. kema ke bakholamAM agni hoya to jhADa lIluMchama rahe kharuM?" te paMDitane tyAre khabara na hatI ke potAnA A zabdo potAne ja bhaviSyamAM sudhAravA paDaze. khare ja kudaratanI balihArI che. hAthI cAlyo gayo ane haribhadra bhaTTa paNa potAne sthAne cAlyA gayA. A hAthInI ghaTanAe tene virodha bhaktithI paNa vItarAgano paricaya karAvyo. haribhadra bhaTTa eka rAte ghara tarapha jatA hatA. tyAM teNe eka navIna zloka sAMbhaLyo. te zloka A pramANe che- . cakkidugaM haripaNagaM, paNagaM cakkINa kesavo cakkI / kesava cakkI kesava, ducakki kesava cakkI ya // A avasarpiNImAM pahelAM eka pachI eka ema 2 cakravartI, pachI 5 vAsudeva, pachI pa cakrI, pachI 1 kezava, pachI 1 cakrI, pachI 1 kezava, pachI 1 cakrI, pachI 1 kezava, pachI ra cakrI, pachI 1 kezava ane pachI 1 cakravartI thayA che." paMDitajIe A zloka pharI pharI vAra sAMbhaLyo. temane te apUrva lAgyo, teno artha samajavA mATe ghaNI mathAmaNa karI. khUba vicAra karyo, paNa temane teno artha samajAyo ja nahIM. temane potAnI pratijJA yAda AvI, temanuM abhimAna ghavAvA lAgyuM, ane temane gusso paNa caDyo. ' teNe pAsenA makAnamAM praveza karIne joyuM to eka viduSI sAdhvI te zloka bolatAM hatAM. paMDitajIe temanI pAse jaIne pUchayuM ke, "hiM ghaNI ravirAyate -A cakalI zuM cakacaka kare che? For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa sAdhvIjI paNa bahu ja vicArazIla vidvAna hatAM. temaNe mIThAzathI paMDitajIne uttara Apyo ke bhAi ! e lIlA chANathI lIpeluM nathI ke jaladIthI jANI zako. paMDitajI A uttara sAMbhaLI camakyA. temane anubhava thayo ke eka to A zloka samajAya tevo nathI ane bIjuM A uttara paNa mArI paMDitAine AMTe tevo che. uttara denAra paNa nIDara niHspRhI viduSI AryA che. temanuM abhimAna gaLavA lAgyuM. temaNe namrabhAve sAdhvIjIne kahyuMH mAtAjI ! tame mane tamArI A gAthAno artha samajAvo. sAdhvIjI bolyAH 'mahAnubhAva ! A gAthAno artha samajavo hoya to tame kAle ahIM birAjamAna amArA gurujInI pAse jai samajajo. amAro evo AcAra che, te mATe gurumahArAja pAse jajo.' haribhadra bhaTTa bIje divase savAre tyAM birAjamAna AcArya jinadattasUri' pAse gayA. pesatAM ja temaNe prathama jinAlayamAM praveza karyo, Aje emanA vicAro badalAi gayA hatA. te vItarAgadevanI pratimA joi stuti karatA bolyA- 40 vapureva tavAraNe, bhAvan ! vItarAgatAm / nahi koTarasaMsthe'gnau, tarurbhavati zADvalaH // zAnaH "he bhagavan ! tamArI pratimA ja vItarAgabhAvanI sAkSI pUre che. kema ke bakholamAM agni hoya to jhADa lIluMchama rahe kharuM ?" te A rIte vItarAganI stuti karIne upAzrayamAM AcArya mahArAja pAse gayA ane temaNe AcAryazrIne cakkidugaM gAthAno artha samajAvavA vinaMtI karI. AcArya mahArAje tarata ja temane gAthAno artha suMdara rIte samajAvyo, ene samajatAM ja paMDitajI bolyA ke--mAre pratijJA che ke huM jenuM vacana samajI na zakuM teno ziSya banIne rahIza. mATe kRpA karI mane tamAro ziSya banAvo. ahIM haribhadra bhaTTe jinapratimAne pahelAM azubhaSTithI ane pachI zubhadRSTithI joi. tethI ahIM kahyuM ke--pratimA zubha-azubha dRSTithI ArisAnA maMDala samAna che. (40) 1. jinabhaTTIsUri evuM paNa nAma vAMcavAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 deva adhikAra sammattasuddhikaraNI, jaNaNI suhajogasaccapahavANaM / nihalaNI duriyANaM, bhavavaNadavadaDDabhaviyANaM // 41 // samyaktvazuddhikaraNI jananI zubhayogasatyaprabhAvAnAm / nirvatanI turitAnAM mavavanavavadhavinAm II 8? . ... ....42 gAthArtha- jinapratimA samyakatvanI zuddhi karanArI, zubha yogone ane satya prabhAvone utpanna karanArI ane saMsArarUpa dAvAnalathI baLelA saMsArI jIvonAM duritono =pApono) nAza karanArI che. vizeSArtha- prabhAva eTale sAmarthya. jinapratimAnI pUjA-bhaktithI mana-vacana-kAyAnA yogo zubha thAya che. e zubha yogonA kAraNe jIva potAne maLelA sAmarthyano AtmahitamAM upayoga kare che. je sAmarthyano AtmahitamAM upayoga thAya te ja sAcuM sAmarthya che. AtmAnuM ahita thAya te rIte sAmarthyano upayoga thAya te sAcuM sAmarthya nathI. jinapratimAnA AlaMbanathI zubhayogonA kAraNe jIva sAmarthyano upayoga AtmahitamAM kare che. mATe ahIM kahyuM ke-"jinapratimA zubha yogo ane satyaprabhAvane utpanna karanArI che." (41) duvihA pUyA davvabbhAvehi aNgaggbhaavehi| tivihA tivihA sA ya cauhA NAsAyaNAsahiyA // 42 // dvividhA pUjA drvybhaavaabhyaamnggaagrbhaavaiH| - trividhA trividha kA ra vatuDanArItinAhitA / kara .. 4ra gAthArtha- jinapUjA, dravyapUjA ane bhAvapUjA ema be prakAre che. aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA ema traNa prakAre che. te traNa prakAranI pUjA AzAtanAnA tyAga sahita cAra prakAre che. vizeSArtha jaLa vagere dravyothI thatI pUjA dravyapUjA che. dravyo vinA kevaLa bhAvathI thanAra stuti, caityavaMdana e bhAvapUjA che. bhagavAnanA aMgane sparzIne thatI kesarapUjA vagere aMgapUjA che. bhagavAna samakSa thoDA dUra UbhA rahIne thatI dhUpapUjA vagere agrapUjA che. aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA ane AzAtanAno tyAga ema cAra prakAre che. (42) For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 maNavayakAyavisuddhI, pUyA tivihA jiNehiM NiddiTThA / paMcavihA vA aTThovayArasavvovayArA vA // 43 // mano-vacana-kAyavizuddhiH pUjA trividhA jinairnirdiSTA / paJcavidhA vA'STopacArasarvopacArA ca // 43 // saMbodha prakaraNa . 43 gAthArtha- jinezvaroe jinapUjA mana-vacana-kAyAnI vizuddhi ema traNa prakAranI, ATha prakAranI ane sarva prakAranI kahI che. (43) bhaNiyA paMcuvayArA, kusumakkhayagaMdhadhUvadIvehiM / bhattibahumANavanna-jaNaNANAsAyaNavihIhiM // 44 // bhaNitA paJcopacArA kusumA'kSatagandhadhUpadIpaiH / bhaktibahumAnavarNajananA'nAzAtanavidhibhiH // 44 // ....... 44 gAthArtha- puSpa-akSata-gaMdha (= vAsapUrNa vagere) - dhUpa-dIpathI thatI : pAMcaprakAranI pUjA kahI che. bhakti, bahumAna, prazaMsA ane AzAtanAno tyAga ema cAra prakAranI pUjA kahI che. (44) kusumakkhayagaMdhadIvadhUvanevijjajalaphalehiM puNo / aTThavihakammamahaNI, aTTuvayArA havai pUyA // 45 // kusumA-'kSata-gandha-dIpa-dhUpa- naivedya - jala-phalaiH punaH / aSTavidhakarmamathanyaSTopacArA bhavati pUMjA // 45 // 45 gAthArtha - puSpa, akSata, gaMdha ( = vAsayUrNa vagere), hIpar3a, dhUpa, naivedya, jaLa ane puSpa e ATha dravyothI thatI ATha karmono nAza karanArI aSTaprArI yUbha che. (48) sattarasabheyabhiNNA, nhavaNaccaNadevadUsaThavaNaM vA / taha vAsacuNNarohaNa pupphArohaNasumallANaM // 46 // saptadazabhedabhinnA snapanArcanadevadRSyasthApanaM vA / tathA vAsacUrNArohaNapuSpArohaNasumAlyAnAm // 46 // ...... paNavaNNakusumavuTThI, vagghAriyamalladAmapupphagihaM / kappUrapabhir3agaMdha-ccaNamAharaNAi vihiyaM jaM // 47 // For Personal & Private Use Only ....... 46 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra paJcavarNakusumavRSTiH pralambitamAlyadAmapuSpagRham / karpUraprabhRtigandhArcanamAbharaNAdi vihitaM yad // 47 // .... .......... 47 iMdaddhayassa sohA-karaNaM causu vi disAsu jhsttii| aDamaMgalANa bharaNaM, jiNapurao dAhiNe vA vi // 48 // indradhvajasya zobhAkaraNaM catasRSvapi dizAsu ythaashkti| aSTamaGgalAnAM bharaNaM jinapurato dakSiNe vA'pi // 48 // ... ............. 48 dIvAiaggikamma-karaNaM maMgalapaIvasaMjuttaM / gIyaM naTuM vajjaM, aTThAhiyasayathuIkaraNaM // 49 // dIpAdyagnikarmakaraNaM maGgalapradIpasaMyuktam / gItaM nRtyaM vAdyamaSTAdhikazatastutikaraNam // 49 / / ..... ....... 49 ee sattarabheyA, AgamabhaNiyA ya dvvpuuyaae| jiNapaDimANa caukkaga duganikkhevassAvi bhAvajuyA // 50 // ete saptadazabhedA AgamabhaNitAzca dravyapUjAyAm / jinapratimAnAM catuSkakadvikanikSepasyApi bhAvayutA // 50 // .... 50 thArtha- 1. snAna 2qg, mAta 4NapU. 42vI. 2. (yahanalthI) pU0 42vI. 3.6vyapatra yA pratimAne suM42 12thI alaMkRta karavI. 4. sugaMdhI cUrNa caDhAvavuM, arthAt sugaMdhI cUrNathI pUjA karavI. 5suMdara puSponI mALAo caDhAvavI. 6. pAMca varSanA puSponI vRSTi 42vI. 7. eiol. puSpamA parAvI. 8. puSpa32 janAva. 9. kapUra vagere sugaMdhI dravyothI pUjA karavI. 10. AbhUSaNo vagere paherAvavAM. 11. yathAzakti cAreya dizAomAM iMdradhvajanI zobhA karavI. 12. jinanI samakSa athavA jamaNI tarapha aSTa maMgalanuM Alekhana karavuM. 13. maMgaladIvAthI yukta dIpaka vagere agnikarma karavuM. 14. gIta. 15. nRtya. 16. vAjiMtra ane 17. 108 stuti karavI. emajinapratimAonI sattara prakAranI pUjA che. bhAvayukta pUjA jinanA cAranikSepAnI ke be nikSepAnI 51 rI zAya che. (46-47-48-49-50) For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 saMbodha prakaraNa piMDatthapayatthANa-meyaM rUvAiyassa thuikaraNaM / paDhamA gihiNo payaDA, bIyA ciyA jaijaNANaM // 51 // piNDasthapadasthAnAmetad rUpAtItasya stutikrnnm| prathama gRhiNa: prAya ditIvatA thatinanAnAm II 12 gAthArtha- A sattara prakAranuM pUjana piMDastha ane padastha jinanuM che. rUpAtIta jinanuM stuti karavArUpa pUjana che. pahelI dravyapUjA gRhastho mATe prasiddha che. bIjI bhAvapUjA sAdhujanone yogya che. (51) " paDhamA samaMtabhaddA, saMpaibhaddAgamesibhaddA y| bIyA ya savvamaMgala-nAmA kiriyApahANA sA // 52 // prathamA samantabhadrA saMpratibhadrA''gamiSyadbhadrA c| kitIyA 2 sarvamattA nAnI kriyApradhAna sA II para .. ...... para, gAthArtha-pahelI dravyapUjAnuM samantabhadrA nAma che. bIjI bhAvapUjAnuM sarvamaMgalA nAma che. te baMne prakAranI pUjA kriyAnI pradhAnatAvALI che. vizeSArtha-ahIMbhAvapUjAmAM caityavaMdanavagere kriyA hoya che. dravyapUjAmAM kAyA dvArA pUjAnI sAmagrI lAvavI, vacana dvArA bIjAnI pAse pUjAnI sAmagrI maMgAvavI, mana dvArA naMdanavana vagere sthaLethI puSpo lAvavA, Ama kAyika-vAcika-mAnasika ema traNa prakAranI kriyA hoya che. AthI ja viMzativizikA-pUjA vizikAmAM dravyapUjAnA samantabhadrA, sarvamaMgalA ane sarvasiddhiphalA ema traNa bheda jaNAvyA che. teno artha A pramANe che- samAbhadrA- guNavAnano guNavAnarUpe samya) bodha hoya evA samyagdaSTine jagatamAM sarvaguNAdhika vItarAga sarvajJa ja dekhAya che. temanA pratye temane atyaMta bhakti hoya che, ane tethI potAnI zaktine anurUpa uttama vastu dvArA ja temanI pUjA karIne te paritoSa pAme che. pUjAnI sAmagrI ekaThI karavAmAM ane tenA dvArA bhagavAnanI pUjA karavAmAM mana ane vacananI zuddhi mATe yatna hovA chatAM kAyAthI vidhinI zuddhi pUrepUrI jaLavAya evI tenI pariNati hoya che. tethI A prathama pUjAne kAyakriyApradhAna kahela che. vaLI, guNavAnane guNavAnarUpe jANIne temanA For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 45 pratye thayela bhaktinA atizayathI A pUjA karAya che, tethI pUjakanA saMpUrNa bhadrane karanArI che. AnA lIdhe ja A pUjAne samantabhadrA kahI che. samanta eTale saMpUrNa. bhadra eTale kalyANa. A pUjA vartamAnamAM ane bhaviSyamAM paNa kalyANa karanArI che. tethI A pUjA saMpratibhadrA (=hamaNAM kalyANa karanArI) ane AgamiSyabhadrA ( bhaviSyamAM kalyANa karanArI) paNa kahevAya che. sarvamaMgalA- prathama pUjAmAM kAyAthI vidhinI pUrepUrI je vidhi jALavavAmAM Ave che te to A pUjAmAM hoya ja che, paraMtu te uparAMta vANI dvArA bIjA pAse paNa vidhipUrvaka uttama vastu maMgAvIne A pUjA karAya che, tethI A pUjA vizeSa phaLavALI che. vaLI, A pUjA paNa sarvaguNAdhika evA vItarAga viSayakaja hoya che, ane tenA mATe jarUrI pUjAnI sAmagrI aucityapUrvaka ane vidhisacavAya e rIte vANI dvArA maMgAvAya che. pUjA mATe uttama vastu maMgAvatI vakhate A pUjA karanAra zrAvakanA udAratA vagere pariNAmo zaktine anurUpa hovAne kAraNe, yatanA mATeno teno Agraha ane vastu maMgAvatI vakhate paNa anupayogI AraMbhanuM varjana thAya tevo prayatna hovAthI te koInI aprIti AdinuM kAraNa thato nathI. AthI ja A pUjA pUjakanuM sarvaprakAre maMgala karanArI che. ane mATe tenuM nAma sarvamaMgalA che. A pUjAmAM vacanakriyAnI pradhAnatA che. sarvasiddhiphalA- uttama zrAvakane pUjA mATe uttama sAmagrI tarIke jagatamAM naMdanavana AdimAM rahelA sahasakamaLa Adi dekhAya che. tethI vidhipUrvaka mana dvArA naMdanavanamAM sahasakamaLAdi phUlonI sAmagrI lAvIne paramAtmAnI bhaktinA atizayathI pUjA kare che ane tyAre paramAtmabhAva sAthe eka citta hovAthI te pUjA sarvasiddhirUpa phaLane ApanArI che, mATe tenuM nAma sarvasiddhiphalA che. A pUjAmAM mAnasika vyApAranI pradhAnatA hoya che. (52) (viMzativizikA-pUjAvizikA) paDhamA puNa suhajogA, vaMcakavattA ya pribhvaavttaa| carimA ajjhappadhammaphalamittA savvamittINaM // 53 // 1. parimito bhavAvatoM yasyAM sA parimitabhavAvartA / For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 : saMbodha prakaraNa prathamA punaH zubhayogAvaJcakaprAptA ca pribhvaavrtaa| varAdhyAtmadharmapattamAtra sarvamaitrINAm II dharU II.... ...13 " gAthArtha- pahelI(=dravya) pUjA zubhayogAvaMcakane pAmelI che, ane parimita bhavAvartavALI che. chellI(=bhAva) pUjA sarva jIvo pratye maitrIbhAvavALA jIvone (=munione) mAtra adhyAtma dharmarUpa phaLavALI che. vizeSArtha-zubhano je yoga Thage nahiHprApta karAve te zubhayogAnaMcaka. ahIM zubha eTale guNavAna, samyagdaSTizrAvaka mohanIya ane anaMtAnubaMdhI kaSAyano apagama thavAthI guNavAnane guNavAnarUpe oLakhI zake che. tethI te bhagavAnane sUkSmadraSTithI oLakhI zake che. tethI tene prabhupUjAnuM yathArtha phaLa prApta thAya che. Ama teno guNavAna bhagavAnano yoga Thagato nathI=saphaLa bane che. mATe tene zubhayogAvaMcaka hoya che. tethI upacArathI pUjAne paNa zubhayogAvaMcakane pAmelI kahevAya. samyagdaSTizrAvaka kaMIka nyUna ardhapugala parAvarta jeTalA kALamAM mokSamAM jAya che. mATe pahelI pUjA parimita bhavAvartavALI che. zrAvakane dravyapUjAmAM puNyAnubaMdhI puNyanI pradhAnatA hoya che. sAdhune bhAvapUjAmAM karmanirjarAnI pradhAnatA hoya che. mATe bhAvapUjA mAtra adhyAtmadharmarUpa phaLavALI hoya che. (53) sammadiThINamiNamA, carimAvattANa micchadiTThINaM / aDaguNabIyamuhANaM, sivajaNaNI paresiM bhavajaNaNI // 54 // samyagdRSTInAmiyaM caramAvartAnAM mithyAdRSTInAm / / aSTapuLavIgamulAnAM zivagananI poSa bhavanananI I 14 ll ............14 gAthArtha- A jinapratimApUjA samyagdaSTi jIvone ane AThaguNarUpa bIja vagere guNovALA caramAvartamAM rahelA mithyAdaSTi jIvone mokSa utpanna karanArI che. bIjA jIvone saMsAra utpanna karanArI che. vizeSArtha- ahIM zuzruSA vagere ATha guNo A pramANe che- zuzrUSA zravaNaM caiva, grahaNaM dhAraNaM tathA / Uho'poho'rthavijJAnaM, tattvajJAnaM ca dhIguNAH // For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra zuzruSA, zravaNa, prahaNa, dhAraNa, UTha, apoha, arthavijJAna ane tattvavijJAna e buddhinA ATha guNo che. zuzruSA- tattva sAMbhaLavAnI icchA. zravaNa- tattvane sAMbhaLavuM. grahaNa- upayogapUrvaka sAMbhaLeluM grahaNa karavuM samajavuM. dhAraNa- grahaNa kareluM yAda rAkhavuM. UhapadArthanuM sAmAnya jJAna, athavA yAda rAkhelA arthane jyAM jyAM ghaTe tyAM tyAM ghaTADavo. apoha- padArthanuM te te guNa paryAyapUrvakanuM vizeSajJAna, athavA sAMbhaLelAM vacanothI ane yuktithI paNa viruddha evA hiMsAasatya-corI vagere duSTa bhAvonAM mAThAM pariNAmo jANIne temane choDI devA. arthavijJAna- UhApoha dvArA thayeluM anadhyavasAya, saMzaya ane viparyaya vagere doSothI rahita yathArtha jJAna. tattvajJAna- UhApoha ane vijJAnathI thayeluM "A Ama ja che" evuM nizcita jJAna. (54) paNa kallANasarUva-ppayaDatthaM jA karijjae puuyaa| tattha sayA kAyavvaM, dhUvuggahadIvapamuhaM jaM // 55 // paJcakalyANakasvarUpaprakaTArthaM yA kriyate puujaa| tatra sadA kartavyaM dhUpodgrahadIpapramukhaM yad // 55 // ... gAthArtha- pAMca kalyANakonuM svarUpe pragaTa karavA mATe je pUjA karAya che temAM je dhUpa ane dIpaka vagere karAya che te sadA karavuM joIe. (55) annattha payatthAi-vatthaMmi ya jalaNakiccamArabhasaM / sAsayapaDimANaM puNa, imevamiyarANa dohaMpi // 56 // anyatra padasthAdyavasthAyAM ca jvlnkRtymaarbhsN| zAzvatapratimAnAM putra yamevatiyorkayoH II padda ............16 gAthArtha- (A gAthAno artha samajAyo nathI.) (56) nhavaNavilevaNaAharaNavatthaphalagaMdhadhUvapupphehiM / kIDa jiNaMgapUyA, tattha vihI esa nAyavvo // 57 // snapanavilepanAbharaNavastraphalagandhadhUpapuSpaiH / / jiyate ginAdhUnA tatra vidhiSo jJAtivya / 17 ... 17 For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha-- jinapratimAnI aMgapUjA snAna, vilepana, AbhUSaNa, vastra, phaLa, gaMdha (=vAsacUrNa vagere), dhUpa ane puSpothI karAya che. temAM vidhi A jANavo. 48 vizeSArtha-- gAthAmAM nAnya nA sthAne suhAnya evo pATha hovo joie. kAraNa ke phaLa aMgapUjA nathI. ahIM caityavaMdana mahAbhASyamAM A gAthAno pUrvArdha A pramANe che-- vatthA''haraNa- vilevaNa- sugaMdhigaMdhehiM dhUva - pupphehiM / AmAM 7 zabda nathI. prastuta graMthamAM 172mI gAthA akSarazaH A pramANe ja che. (57) = vattheNa baMdhiUNaM, AsaM ahavA jahAsamAhIe / vajjeyavvaM tu tayA, dehaMmi vi kaMDuaNamAI // 58 // vastreNa bandhayitvA SssyamathavA yathA samAdhinA / varjayitavyaM tu tadA dehe'pi kaNDUyanAdi // 58 // ...................8 gAthArtha mukhakozathI mukhane(=nAsikAne) bAMdhIne pUjA karavI joie (jethI durgaMdhI zvAsozvAsa, thUMka Adi prabhune na lAge). jo mukha bAMdhavAthI asamAdhi thatI hoya to mukha bAMdhyA vinA paNa pUjA thai zake. pUjA Adi karatI vakhate zarIrane khaMjavALavuM, nAkamAMthI zleSma kADhavAM, vikathA karavI vagere kriyAno tyAga karavo joie. vizeSArtha-- bimAra ke sukumAra zarIravALA mATe A eka apavAda che. apavAda eTale saMkaTanI sAMkaLa. teno na chUTake ja upayoga karavo joie. AthI mukhakoza bAMdhavAthI thoDI takalIpha thatI hoya to paNa te takalIpha sahana karIne mukha bAMdhIne ja pUjA karavI joie. takalIphanA kAraNe asamAdhi thatI hoya to ja chUTa levI joie. "mukhakoza bAMdhyA vinA paNa pUjA thai zake" evuM jANIne vagara kAraNe mukhakoza bAMdhyA vinA pUjA karanAra virAdhanAno bhAgI bane che. (58) (cai.vaM.ma.bhA. gA-201) kAye kaMDuyaNaM vajje, tahA khelavigaMcaNaM / thuithuttabhaNanaM ceva, pUaMto jagabaMdhuNo // 59 // For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra kAye kaNDUyanaM varjet tathA shleshmvivecnm| ' stutistotrabhaNanaM caiva pUjan jagadbandhUn // 59 // .. gAthArtha- jagabaMdhunI pUjA karato jIva kAyAne khaMjavALavAno, zleSma kADhavAno ane stuti-stotro bolavAno tyAga kare. (59) uciyattaM pUyAe, visesakaraNaM tu muulbiNbss| jaM paDai tattha paDhamaM, jaNassa diTThI saha maNeNaM // 60 // ucitatvaM pUjAyA vizeSakaraNaM tu mUlabimbasya / t pati tatra prathama nanaya daSTi sada manasA / 60 ||. 60 gAthArtha- maLabiMbanI(=mULanAyakanI) vizeSathI pUjA karavI te ucita che. kAraNa ke lokanI manasahita daSTi sarvaprathama mULabiMba upara paDe che. (60) (nodakaH) pUA vaMdaNamAI, kAUNegassa sesakaraNaMmi / nAyagasevagabhAvo, hoi kao loganAhANaM // 61 // pUjAvandanAdi kRtvaikasya shesskrnne| nAyaseva mAvo mata to sonAthAnAm II 67 II 62 gAthArtha- pUrvapakSa- eka moTA jinabiMbanI pUjA-vaMdanA karIne bAkInA jinabiMbonI pUjA-vaMdanA karavAmAM tIrthakarono svAmIsevakabhAva karAyelo thAya che. moTA bhagavAna svAmI ane nAnA bhagavAna temanA sevaka ema svAmI-sevakabhAva karAyelo thAya che. (61) havAlAyarasa, lauha pUrAvali thavI esAvi mahAvaNNA, lakkhijjai thUlabuddhIhi // 62 // ekasyAdarasArA kriyate pUjA'pareSAM stokatarA / aSADa mahIMvaijJA nazyate sthUtapiH II dUra I ... dara gAthArtha- eka biMbanI AdarapUrvaka pUjA karAya ane bIjA bibonI ati alpa pUjA karAya e paNa moTI avajJA che, ema skUlabuddhivALA jIvo jue che=mAne che. (62) (ca.vaM.ma.bhA. gA-40) For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa (AcArya Aha) nAyagasevagabuddhI, na hoi eassa jANagajaNassa / vistRtassa samALa, parivAre pAAirUM // 63 // 50 nAyaka - sevakabuddhirna bhavatyeteSu jJAyakajanasya / - prekSamANasya samAnaM parivAraM prAtihAryANi // 63 // ...................... gAthArtha- uttarapakSa- sarva tIrthaMkarono prAtihArya vagere parivAra samAna che ema jonArA jANakAra lokane A jinabiMbomAM svAmI-sevaka buddhi thatI nathI. (63) (cai.vaM.ma.bhA. gA-50) vavahAre puNa paDhamaM, paTThio mUlanAyago eso / avaNijjai sesANaM, nAyagabhAvo na uNa teNa // 64 // vyavahAraH punaH prathamaM pratiSThito mUlanAyaka eSaH / apanIyate zeSALAM nAyamAvo na punastena II 64 ...................... 4 gAthArtha pahelAM pratiSThita thayelAM A jina mULanAyaka che evo vyavahAra thAya che. paNa te vyavahArathI bIjA jinono svAmI bhAva jato raheto nathI. (64) (cai.vaM.ma.bhA. gA-51) jamhA siddhasahAvo, tullo savvesimittha uvayAro / attappabhUribhattI kicco bhicco sarai ahavA // 65 // yasmAt siddhasvabhAvastulyaH sarveSAmatropacAraH / AtAlpamUrimatti: tyo mRtya; tyathavA // 6 // ................. gAthArtha-- kAraNa ke badhA jinezvaronuM siddha svarUpa tulya che. ethI ahIM A mULanAyaka che ane A mULanAyaka nathI ema upacAra-kalpanA che, paNa paramArtha nathI. athavA amuka jinanI alpa bhakti karavI ane amuka jinanI ghaNI bhakti karavI (=mULanAyakanI hajAra rUpiyAnI AMgI karavI anya pratimAonI pAMcaso rUpiyAnI AMgI karavI) ema 'gRhastha sevaka smaraNa kare=manamAM kalpe che. tethI jinomAM svAmI-sevaka bhAva thai jato nathI athavA avajJAbhAva thato nathI. (65) 1. nRtya zabdano prAkRta zabdakoSamAM gRhastha artha jaNAvyo che. For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 deva adhikAra vaMdaNapUyaNabaliDhoyaNesu, egassa kiirmaannesu| AsAyaNA na diTThA, uciyapavittassa purisassa // 66 // vandana-pUjana-baliDhaukaneSvekasya kriyamANeSu / AzAtanA na dRSTocitapravRtteH puruSasya // 66 // ...... ...........66 gAthArtha- eka ja jinabiMbanuM vaMdana-pUjana karavAmAM ane eka ja jinabiMbanI AgaLa naivedya dharavAmAM ucita pravRtti karanArA puruSane AzAtanA rUpa doSa lAge evuM jovAmAM-jANavAmAM AvyuM nathI. (66) (2.paM.ma.bhA. 2 // -52). jaha mimmayapaDimANaM, pUyA puSphAiehiM khalu uciyaa| kaNagAinimmiyANaM, ciyatamA majjaNAI vi||67|| yathA mRnmayapratimAyAH pUjA puSpAdibhiH khluucitaa| kanakAdinirmitAnAmucitatamA majjanAdyapi // 67 / / ............ 67 gAthArtha jevI rIte mATInI pratimAnI pUjA puSpa AdithI ja karavI ucita che tevI rIte suvarNAdinI pratimAonI prakSAla vagere pUjA paNa atizaya 6yita cha. (67) (2.paM.ma.mA. 2 // -54) kallANagAikajjA, egassa visesapUakaraNe vi| nAvannApariNAmo, jaha dhammijaNassa sesesu // 68 // kalyANakAdikAryAdekasya vishesspuujaakrnne'pi| - nAvajJApariNAmo yathAdhArmikajanasya zeSeSu // 68 ........ .. 68 gAthArtha-kalyANaka Adi nimittathI ekanI vizeSa pUjA karavAmAM paNa dhArmika lokone bIjA jino viSe avajJAno pariNAma hoto nathI. (68). (2.paM.bha... 20-43) uciyapavittiM evaM, jahA kuNaMtassa hoi nAyavvA / * taha mUlabiMbapUyA-visesakaraNevi taM natthi // 69 // ucitapravRttimevaM yathA kurvato bhavati nAvajJA / tathA mUlabimbapUjAvizeSakaraNe'pi tannAsti // 69 ...........69 For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ........ ...70 saMbodha prakaraNa gAthArtha A pramANe ucita pravRtti karanArane jema avajJA doSa lAgato nathI, tema mULanAyakajInA biMbanI viziSTa pUjA karavAmAM paNa AquoSa nathI. (68) jiNabhavaNabiMbapUyA, kIrati jiNANa no kae kiMtu / suhabhAvaNAnimittaM buhANa iyarANa bohatthaM // 70 // jinabhavanabimbapUjA kriyate jinAnAM no kRte kintu| ... .. zubhabhAvanimittaM budhAnAmitareSAM bodhArtham // 70 // . gAthArtha- jinamaMdira ke jinabiMbapUjA jino mATe karAtI nathI, paNa (potAnA) zubhabhAva mATe ane bIjA buddhimAna (bhavya) jIvone bodha 5mAvA bhATe 42 / 5 che. (70) ceihareNa ya keI, pasaMtarUveNa kei bibenn| pUyAisayA anne, anne bujjhaMti uvaesA // 71 // caityagRheNa ca kecit prazAntarUpeNa kecit bimben| pUjAtizayAdanye'nye budhyante upadezAt / / 71 // ...... ................71 gAthArtha- koi bhavya jIvo maMdiranA darzanathI, koI prazAMta mudrAvALA jinabiMbanA darzanathI, koI (AMgI vagere) viziSTa pUjAne joine ane 05 upahezathI. lo5 pAme che. (71) jaha macchAiNa majjhe, daTumAgAramasarisaM kei| jAiM saraMti maNuyA, bujhaMtA to kimacchariyaM // 72 // yathA matsyAdInAM madhye dRSTvA''kAramasadRzaM kecit / jAti smaranti manujA budhyantastataH kimAzcaryam / / 72 // ...........72 gAthArtha- jo mAchalAomAM asamAna AkArane joIne koI mAchalA jAtismaraNa pAme che, to manuSyo jinapratimAne joine bodha pAme temAM zuM mAzcarya ? (72) jaha addakumaramiccho, abhayapaiTuMjiNassa paDibiMbaM / TThaNaM paDibuddho, kiM bhaNai iyarasannINaM // 73 // yathA ArdrakumAramleccho'bhayapratiSThaM jinasya pratibimbam / dRSTvA pratibuddhaH kiM bhaNyata itarasaMjJinAm / / 73 // ............ 73 For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 53 gAthArtha jo pleccha(=anAthI paNa AdrakumAra abhayakumAre mokalelA jinabiMbane joIne pratibodha pAmyo to bIjA saMjJI jIvo mATe zuM kahevuM? (73) suvvai duggayanArI, jagaguruNo siNduvaarkusumehi| pUyApaNihANehiM, uppannA tiyasaloyaMmi // 74 // zrUyate durgatanArI jagadguroH sinduvArakusumaiH / punALidhAnena satpanna dizIto II 98 ....... 74 gAthArtha- zAstramAM saMbhaLAya che ke-eka daridra vRddha strI siMduvAranA puSpothI jagagurunI pUjA karavAnA zubhadhyAnathI devalokamAM utpanna thaI. vizeSArtha- siMduvAra vRkSavizeSa che. athavA siMduvAra eTale nagoDanuM vRkSa, daridra vRddha strIno vRttAMta pUjA paMcAzakanI gAthA-49nI TIkAnA AdhAre saMkSepamAM A pramANe che bhagavAna mahAvIrasvAmI pRthvItalane pAvana karatAM karatAM eka vakhata kAkaMda nagaramAM padhAryA. dharmadezanA mATe devoe bhaktithI samavasaraNanI racanA karI. bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLavA ane vaMdana-pUjana karavA mATe rAjA vagere nagarInA loko AvavA lAgyA. bhagavAnanI pUjA mATe lokonA hAthamAM gaMdha, dhUpa, puSpa vagere pUjAnI sAmagrI hatI. A vakhate eka vRddhA pANI mATe bahAra jaI rahI hatI. nagaranA ghaNA lokone utAvaLe utAvaLe eka dizA tarapha jatA joIne vRddhAe eka bhAIne pUchayuM. loko Ama utAvaLe utAvaLe kyAM jAya che? te bhAIe kahyuM ke bhagavAna mahAvIra svAmInA vaMdana-pUjana mATe jAya che. A sAMbhaLI vRddhAne paNa bhagavAna mahAvIra svAmI pratye bhaktibhAva jAgyo. - te vicAravA lAgI ke-huM paNa bhagavAnanI pUjA karuM, paNa huM garIba hovAthI pUjAnAM sAdhanothI rahita chuM. A loko bhagavAnanI pUjA mATe dhUpa vagere uttama sAmagrI laine jAya che. huM tenA vinA zI rIte pUjA karuM? kaMI nahi, mane jaMgalamAM game tyAMthI puSpo maLI jaze. e puSpothI huM bhagavAnanI pUjA karuM. Ama vicArI vRddhA jaMgalamAMthI siMduvAranAM puSpo laI AvI. puSpo laIne harSathI samavasaraNa tarapha jaI rahI hatI. . For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 : saMbodha prakaraNa paNa vRddhAvasthAnA kAraNe rastAmAM ja AyuSyano kSaya thatAM mRtyu pAmI. rastA upara tenuM maDaduM joIne dayALu mANasoe A vRddhA mUcha pAmI che ema samajIne tenA upara pANI chAMTyuM. thoDo vakhata mUchanA upacAra karavA chatAM jarA paNa cetanA AvI nahi. eTale lokoe bhagavAnane pUchyuM ke-A vRddhA marI gaI che ke jIvatI che? bhagavAne kahyuM te mRtyu . pAmI che. teno jIva devarUpe utpanna thayo che. devarUpe utpanna thayelo vRddhAno jIva devalokamAM utpanna thayA pachI tarata avadhijJAnathI pUrvabhava jANIne mane vaMdana karavA Avyo che. te A rahyo, ema kahIne bhagavAne potAnI pAse UbhelA devane batAvyo. bhagavAna pAse A vRttAMta sAMbhaLIne samavasaraNamAM rahelA badhA loko vismaya pAmIne vicAravA lAgyA ke aho! pUjAnI bhAvanAthI paNa keTalo badho lAbha thAya che. pachI bhagavAne thoDA paNa zubha adhyavasAyathI bahu lAbha thAya che ema kahI jinapUjAnuM mahattva samajAvyuM. tyArabAda bhagavAne vRddhAnA jIvano vRttAMta jaNAvatAM kahyuM ke-vRddhAno jIva devalokamAMthI evI vizALa rAjyano mAlika kanakadhvaja nAmano rAjA thaze. eka vakhata deDakAne sarpa, e sarpane kurara, e kurarane ajagara, e ajagarane moTo sarpa khAI javA mathe che. e banAva joine te vicAraze ke-jema ahIM eka-bIjAne khAvAne mathatA deDako vagere prANIo Akhare mahAsarpanA mukhamAM ja javAnA che, tema saMsAramAM jIvo "masyagalAgala" nyAyathI potapotAnA baLa pramANe potAnAthI ochA baLavALAne duHkhI kare che-dabAve che, paNa Akhare badhA yamarAjanA mukhamAM praveza kare che. AthI A saMsAra asAra che ema vicArIne pratyekabuddha banaze. dIkSAnuM suMdara pAlana karIne devalokamAM utpanna thaze. pachI krame karIne ayodhyAnagarInA zakrAvatAra nAmanA maMdiramAM kevalajJAna pAmI mokSe jaze. (74) (2.vaM.ma.bhA. gA-814) uvasamai duriyavaggaM, haD duhaM jaNai sylsukkhaaii| ciMtAIyaMpi phalaM, sAhai pUyA jiNidassa // 75 // upazAmyati duritavargaM harati duHkhaM janayati sakalasukhAni / vinAtItapa naM sALoti pUnA jinendrasthA 7% .............. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 55 gAthArtha- jiteMdrapUjA duritonA(pAponA) samUhane zAMta kare che, duHkhane dUra kare che, sarva sukhone utpanna kare che, nahi ciMtavelA paNa phaLane siddha kare che. (75) pupphesu kIrajuyalaM, gaMdhAisu vimlsNkhvrsennaa| sivavaruNasujasasuvvaya, kameNa pUAi AharaNA // 76 // puSpeSu kIrayugalaM gandhAdiSu vimala-zaGkha-varasenAH / ziva-vaLa-sunA-suvratA: meLa pUnAvA bAdarani I 76 ..... 76 gAthArtha-puSpomAM popaTayugala, gaMdha (caMdana) pUjA vageremAM kramazaH vimala, zaMkha, varasena, ziva, varuNa, suyaza ane suvrata e pUjA karanArAonAM dRSTAMto che. vizeSArtha- puSpomAM popaTayugalanuM dAMta A pramANe che popaTayugalanuM (kamenA popaTanuM) daSTAMta jaMbUdvIpamAM bharatakSetranA madhyakhaMDamAM vanavizAlA nAmanI atyaMta prasiddha moTI aTavI hatI. te aTavI Amra, bakula, caMpaka ane kadalIno samUha vagerethI yukta hatI, nadI, sarovara ane parvatothI viSama hatI, siMha, hAthI, vAgha ane aSTApadanA avAjothI bhayaMkara hatI. te aTavInA madhyabhAgamAM jinezvaranuM maMdira hatuM. te maMdira vidyAdharoe maNi-suvarNanuM banAvyuM hatuM, vizALa, UMcuM ane manohara hatuM. madhyamAM ratnamAMthI ghaDelI pratimAthI alaMkRta hatuM. temAM satata devo, vidyAdharo ane siddhono samudAya ghaNA ADaMbarathI vizvanA mananuM haraNa karanArI yAtrAo kare che. jinamaMdiranA dvAra AgaLa rahelA AmravRkSanI zAkhAmAM beTheluM popaTayugala (menA-popaTa) atizaya harSathI sadA maMdirane jue che, ane A loka dhanya che ke je A pramANe kare che ema manamAM vicAre che. paNa ApaNe zuM karIe? A bhavamAM kaMipaNa karavAno saMyoga nathI. to paNa AMbAnI maMjarIothI devanI pUjA karIe. pachI harSa pAmelA te baMne AMbAnA vanamAMthI sarasa maMjarIo laIne zrI jinavaranA mastake che. ahIM siddho eTale jemane vidyA-maMtra vagere siddha thayuM hoya tevA vidyAsiddha puruSo vagere samajavA. For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 saMbodha prakaraNa mUke che. A pramANe sadAya karatA temaNe prakRSTa zubhabhAvanA kAraNe puNyasamUha ekaTho karyo ane jinadharmarUpa vRkSanuM bIja prApta karyuM. A tarapha pRthvItilaka nAmanuM nagara che. jitazatru nAmano rAjA che. tenI patnI svamamAM kuMDala yugalane jue che. te popaTa tyAMthI marIne A rAjAno) putra thayo. tenI nALa dATavA mATe khADo khodatAM ratnanidhi prApta thayo. AthI tenuM nidhikuMDala evuM nAma rAkhyuM. menA paNa marIne bIjA koi nagaramAM puraMdarayazA nAmanI rUpa-guNothI vibhUSita rAjaputrI thaI. bhAgyavazathI nidhikuMDala koIpaNa rIte tene paraNyo. pitAnuM mRtyu thatAM nidhikuMDala atizayaMmahAna rAjA thayo. pUrve upArjana karelA puNyathI jine jaNAvelA dharmane prApta karyo. tethI gRhasthadharmanuM pAlana karyA pachI patnInI sAthe cAritrano svIkAra karyo. cAritranuM niraticAra pAlana karIne saudharma devalokamAM deva tarIke utpanna thayo. patnI paNa tyAM ja samAna AyuSyavALA deva tarIke utpanna thaI. tyAMthI avIne nidhikuMDalano jIva lalitAgaka nAmano mahAbalavAna rAjaputra thayo. bIjo deva paNa anya rAjAnA ghare umAdaMtI nAmanI putrI tarIke utpanna thayo. tyAM paNa svayaMvarA tene lalitAgaka ghaNA ADaMbarathI paraNyo. pachI rAjaya pALIne, ghaNA bhogone bhogavIne, tIrthakaranI pAse niraticAra cAritra AcarIne, baMneya izAna devalokamAM deva tarIke utpanna thayA. pachI lalitAgaka jIva devasena nAme rAjaputra thayo. bIjo jIva paNa vaitADhya parvata upara caMdrakAMtA nAmanI vidyAdharaputrI tarIke utpanna thayo. tyAM paNa bhAgyayogathI koipaNa rIte devasena caMdrakAMtAne paraNe che. pachI rAjaya bhogavIne, pachI dIkSA laIne, dikSAne sArI rIte pALIne, aMte devasena sAdhu brahmaloka kalpamAM IndrapaNe utpanna thayo. caMdrakAMtA marIne tenA mitradevapaNe utpanna thaI. pachI devasena Indra priyaMkara nAmano vikhyAta cakravartI thayo. bIjo deva teno ja maMtrI thayo. pUrvabhavanA abhyAthI te baMneno paraspara atizaya ghaNo sneha hato. tethI vismaya pAmelA temaNe kyAreka tIrthakaranI pAse tenuM kAraNa pUchayuM tethI jine temano popaTanA bhavathI AraMbhI jinapUjA vagere saghaLo ya pUrvabhavono vRttAMta kahyo. pachI saMvegane pAmelA te baMnee te ja tIrthakaranA caraNomAM For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 57 dIkSA lIdhI. samaya jatAM baMne gItArtha thayA. pachI kaThora abhigraho laine, niraticAra cAritra pALIne, kevaLajJAna meLavIne, karmone khapAvIne, mokSamAM gayA. A pramANe popaTayugalanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have gaMdha vagerenA viSayamAM vimala vagerenuM udAharaNa kahevAmAM Ave che-- ATha baMdhuonuM dRSTAMta jaMbudrIpamAM mahAvidehakSetramAM puMDarigiNI nagarIno varasena cakravartI svAmI che. te kyAreka potAnI saghaLI atizaya ghaNI samRddhithI devoe racelA samavasaraNamAM tIrthaMkarane vaMdana karavA mATe gayo. tIrthaMkarane bhaktithI namIne yogya sthAnamAM besIne dharma sAMbhaLe che. pachI sahasA samavasaraNamAM pravezatA ane traNabhuvanane paNa vismaya pamADatA ATha devone jue che. e devo sAtamA devalokathI AvyA hatA. potAnA zarIrothI dizAsamUhane atizaya prakAzita karatA hatA. tathA atizaya sugaMdhathI yukta ane mananuM haraNa karanAra gaMdhathI saMpUrNa samavasaraNane vAsita karatA hatA. tyAM AbhUSaNo, vilepana ane mALA vagere vividha svarUpothI samavasaraNamAM rahelA saghaLA ya devasamudAyano parAbhava karatA hatA. mana-netrone AnaMda karanArA hatA. te ATha devoe jinane traNa pradakSiNA karIne ane namIne kahyuM he nAtha ! Apa (jJAnathI) svayameva devonI Rddhine juo cho. A gaNadhara vagere sAdhuo AgamathI devonI Rddhine jANe che. tethI ApanI anujJAthI munivarone pratyakSa ja divyanATaka vidhine ame batAvIe. jina mauna dhAraNa kare che. jeno pratiSedha na karyo hoya te saMmata che ema vicArIne temaNe ati vistArathI nATako batAvyA. pachI badhAe jinane pUchyuM: he nAtha ! ame bhavya chIe ke abhavya chIe ? jine kahyuM: tame bhavya cho. vaLI temaNe pUchyuM: he svAminlR ! ame kyAM ane kyAre siddha thaizuM. pachI tIrthaMkare kahyuM: he devAnupriyo ! ahIMthI cyavyA pachI A ja vijayamAM uttama manuSyo thaine dIkSA laine tame siddha thazo. A pramANe sAMbhaLIne ane harSathI jinane namIne te badhA gayA. For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saMbodha prakaraNa 58 pachI harSa pAmelA varasena cakravartIe jinane namIne pUchyuM: he bhagavan ! A devo kayA devalokathI AvyA hatA ? pUrvajanmamAM koNa hatA ? emaNe kayuM sukRta karyuM ke jethI potAnI RddhithI anya saghaLA ya devasamUhano parAbhava kare che, atizaya rUpa-AkRti vagerethI vizvane paNa AnaMda pamADe che. jine kahyuMH he rAjan ! sAvadhAna thaine tuM sAMbhaLa. teM A je emanuM caritra pUchyuM tene saMkSepathI huM kahuM chuM. dhAtakIkhaMDamAM bharatakSetramAM mahAlaya nAmanuM nagara che. tyAM yasa nAmano prasiddha aneM zrImaMta zreSThI hato. teno dhana nAmano moTo putra hato, krame karIne vimala, zaMkha, varasena, ziva, varuNa, suyaza ane suvrata nAmanA bIjA sAta putro hatA. badhA ya kaLAomAM kuzaLa, lAvaNya-rUpa-guNothI yukta, gaMbhIra, sthira cittavALA, dAkSiNyamAM tatpara ane kuzaLamativALA hatA. temaNe tIrthaMkaranI pAse mithyAtvanuM paccakkhANa karIne samyaktvano ane aNuvrato vage2e gRhasthadharmano svIkAra karyo. have ekavAra jine aSTaprakArI pUjAnA phaLanuM bahu vistArathI varNana karyuM. tethI AThe ya romAMcita zarIravALA banIne sadA ya jinapratimAonI aSTaprakArI pUjA kare che. paNa puSpa vagere bhedomAM kramazaH eka eka prakAranI pUjA kare che, arthAt eka puSpapUjA kare che, eka gaMdhapUjA kare che, ema eka eka pUjA karavA dvArA ATheya aSTaprakArI pUjA kare che. paramazraddhAthI abhigraha laine atizaya zreSTha, bahumUlyavAna ane lokanA mananuM haraNa kare tevAM uttama dravyothI pUjA kare che. A pramANe dhana-vimala vagere AThe ya baMdhuo kramazaH sugaMdhI puSpa ane gaMdha Adi bhedothI uttama maryAdApUrvaka pUjA kare che. pratidina vadhatA pariNAmavALA ane potAne kRtArtha mAnatA temaNe paccIsalAkha pUrva sudhI nirvighnapaNe jinendrapUjA karI, ane aNuvrato vagere vratonuM aticAra rahita sadA pAlana karyuM. tathA zuddhabhAvavALA ane sadA paraspara maLelA te badhA ya dAna ApIne, zIlanuM saMrakSaNa karIne, tapa tapIne, aMte ekamAsanuM anazana karIne, potapotAnA AyuSyanI samApti thatAM kALa karIne, jinapUjAnA prabhAvathI sAtamA devalokamAM ja For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra sattara sAgaropama AyuSyavALA ane sAthe rahenArA deva thayA. tyAM A pramANe vizvane AnaMda utpanna karanArA rUpa-gaMdha-AkRti Adi guNasamUhane pAmyA. pachI avadhijJAnathI pUrvanA vRttAMtane jANIne amane vaMdana karavA mATe ahIM AvyA. AyuSyano kSaya thatAM tyAMthI avIne pUrvokta pramANe siddha thaze. A pramANe jinapUjAnA anupama prabhAvane sAMbhaLIne ane joIne cakravartI vagere ghaNA loko vividha rIte pUjA saMbaMdhI abhigraho yatnathI le che, paramazraddhAthI yukta banIne pALe che ane paramaphaLane pAme che. A pramANe pUjAphaLanuM daSTAMta pUrNa thayuM. prazna- ahIM dhana nAmanA zeThano moTo putra puSpapUjAmAM udAharaNa svarUpa hovA chatAM pUrve puSpomAM ja popaTaTyugalanuM daSTAMta kema kahyuM? uttara- tevA prakAranA viziSTa vivekathI ane dhanasamRddhi Adi sAmagrIthI rahita tiryaMconA bodha mATe puSpomAM popaTa-yugalanuM daSTAMta kahyuM che, arthAt viziSTa vivekathI ane viziSTa pUjA sAmagrIthI rahita tiryaMco paNa pUjAnA prabhAvathI svargAdi sukhane pAme che e jaNAvavA mATe puSyomAM popaTaTyugalanuM dRSTAMta kahyuM che. prazna-gAthAmAM puSpapUjAmAM popaTayugalanuM daSTAMta sUcavyuM che ane dhananuM daSTAMta lIdhuM nathI. chatAM TIkAmAM puSpo viSe dhananuM udAharaNa kema kahyuM? uttara-prastuta kathAnA pAtra ATha baMdhuo che. ethI jo dhanano ullekha na karavAmAM Ave to kathA apUrNa gaNAya. kathAmAM apUrNatA na rahe e mATe dhananuM daSTAMta kahyuM che ema jANavuM. (76) . (upadezamAlA (puSpamAlA) anuvAdamAMthI uddhata.) anno mukkhaMmi jao, natthi uvAo jiNehiM niddivo| tamhA duhao cukkA, cukkA savvANa vi gaiNaM // 77 // anyo mokSe yato nAstyupAyo jinairnirdiSTaH / taSThA didhAto praNa praNA: sarvAsAmAM tInAnA cha7 | .... 77 For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. saMbodha prakaraNa gAthArtha- jinoe mokSano dravyapUjA-bhAvapUjA sivAya bIjo upAya kahyo nathI. tethI e baMne pUjAthI bhraSTa thayelA jIvo sarva gatiothI (=sarva gatimoma IN Ndi supothI) aSTa thAya che. (77) vihipUyA sAheI, saggaphalaM sivaphalaM paraM paare| avihikayA kugaiphalaM, sAhai nissUgacittANaM // 78 // vidhipUjA sAnoti svargaphalaM zivaphalaM paramparam / ... avidhikRtA kugatiphalaM sAdhnoti niHzUkacittAnAm // 78 // ...... 78 gAthArtha- vidhithI karelI pUjA svargaphaLane siddha kare che ane paraMparAe mokSa phaLane siddha kare che. avidhithI karelI pUjA ni:zUka (vidhi pAlananI bhAvanAthI rahita) cittavALAone kugatinuM phaLa siddha kare che kugati mApe cha. (78) AsAyaNaparihAro, bhattI sattIi pvynnaannusrii|| vihirAo avihicAo tehi kayA bahuphalA hoi // 79 // AzAtanAparihAro bhaktiH zaktyA prvcnaanusaarinnii| vidhirAgo'vidhityAgastaiskRtA bahuphalA bhavati // 79 // ........ 79 gAthArtha- je jIvo AzAtanAno tyAga kare che, zakti mujaba zAstra pramANe jinabhakti kare che, vidhipratye rAgA=pakSapAta)vALA, avidhino tyAga kare che, temaNe karelI jinapUjA bahuphaLavALI thAya che. (79) jiNabhavaNaMmi avaNNA, 1 pUyAi aNAyaro 2 tahA bhogo 3 / duppaNihANaM 4 aNuciya-vittI 5 AsAyaNA paMca // 8 // jinabhavane'vajJA pUjAyAmanAdarastathA bhogaH / duSpraNidhAnamanucitavRttiH AzAtanAH paJca // 80 // ..................80 gAthArtha-jinamaMdiramAM avajJA, pUjAmAM anAdara, bhoga, duSmaNidhAna bhane anuyitavRtti mema pAMya mAzAtanA che. (80) tattha avaNNAsAyaNa, palheTThiyadevapiTThadANaM ca / puDapuDiyapayapasAraNa, duddAsaNasevaNaM jiNagge // 81 // For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 61 tatrAvajJA''zAtanA paryastikA devapRSThadAnaM ca / puTapuTikA pAdaprasAraNaM duSTAsanasevanaM jinAgre // 81 // ...... ..........81 gAthArtha- temAM jinanI AgaLa palAMThI vALIne besavuM, pratimAne pUMThA thAya tema asA, pipuDI. (=sI21) quvI, 526i41-450 rIne sa, masabhyatApUrva presa meM sapA mAzAtanA che. (81) jArisatArisaveso, jahA tahA jammi tammi kAlammi / pUyAi kuNai suNNo, aNAyarAsAyaNA esA // 82 // yAdRzatAdRzaveSo yathA tathA yasmiMstasmin kaale| pUjAdi karoti zUnyo'nAdarAzAtanaiSA // 82 // ........... ............82 gAthArtha- jevo tevo veSa paheravo, athatu halako veSa paherIne jinamaMdiramAM javuM, je te rIte =maryAdA sAcavyA vinA) ane je te kALe (FpUjAnA kALa sivAya) pUjA vagere kare, zUnya citte pUjA vagere 52, me. manA2 mAzAtanA che. (82) bhogo taMbolAi, kIraMto jiNagihe kuNai vssN| nANAiyANa Ayassa sAyaNaM to tamiha vajje // 83 // bhogastAmbulAdi kriyamANo jinagRhe karotyavazyam / jJAnAdinAmAyasya zAtanaM tatastamiha varjayet // 83 / ................. 83 gAthArtha- jinamaMdiramAM karAto tAMbulAdino bhoga avazya jJAnAdi guNonI prAptirUpa AyanuM=lAbhanuM zAtana=nAza kare che. mATe teno jinamaMdiramAM tyAga kare. vizeSArtha- 87mI gAthAmAM bhoga AzAtanAnA daza prakAra jaNAvyA cha.. (83) rAgeNa va doseNa va, moheNa va dasiyA mnnovittii| duSpaNihANaM bhaNNai, jiNavisae taM na kAyavvaM // 84 // rAgeNa vA dveSeNa vA mohena vA dUSitA manovRttiH / duSpraNidhAnaM bhaNyate jinaviSaye tanna karttavyam // 84 // ....... 84 For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62. saMbodha prakaraNa gAthArtha rAgathI, dveSathI ke mohathI bagaDelo manano pariNAma duSmaNidhAna kahevAya. jinamaMdiramAM dupraNidhAna na karavuM joIe. vizeSArtha- prAkRta zabdakoSamAM visara (vi) gRha evo artha jaNAvyo che. (84) (2.vaM.ma.bhA. gA-64) dharaNaraNaruyaNavigahA, tiribNdhnnrNdhnnaaigihikiriyaa| gAlIvijjavaNijjAi ceie cayaNuciyavittI // 85 // dhaM-M-na-vikathA-tiryavadhana-dhanariphikriyA jAtI-vaidya-vANijAri vaibhe tyajAtivRttI: II & I ... gAthArtha- laheNuM levA mATe tyAM besI laMghana (=lAMghaNa) karavuM, yuddha (=mArAmArI-kalaha) karavuM, zokAdinA kAraNe raDavuM, vikathA karavI, ghoDA, gAya vagere pazuone bAMdhavA, rasoI karavI vagere sAMsArika kriyA karavI, gALo devI, auSadho karavAM, vepAra karavo vagere anucitavRttirUpa AzAtanAno jinamaMdiramAM tyAga kare. kahyuM che ke [saMtatAviratadevA api jinAGgasakthisthAnakadevagRhAdau AzAtanA varjayanti kiM punaH . * sAkSAjjinasadRkSAyA jinapratimAyAH sthAne AzAtanAparihAre vaktavyam // ] sadA viratithI rahita devo paNa jinazarIranA asthi rAkhavAnA sthAna rUpa jinamaMdiramAM AzAtanAno tyAga kare che, to pachI sAkSAt jinasamAna jinapratimAnA sthAne AzAtanAnA tyAgamAM to zuM kahevuM? arthAta tyAM to avazya AzAtanAno tyAga kare. (85) devayaharaMmi devA, visayavisavimohiyA vi na kyaavi| accharasAhipi samaM, hAsakheDDAivi kuNaMti // 86 // devatAgRhe devA viSayaviSamohitA api na kdaapi| apsarobhirapi samaM hAsyakrIDAdyapi kurvanti // 86 // ........... gAthArtha- devo duSTa cAritramohanA udayane kAraNe viSayarUpa viSathI. mohita thayelA hovA chatAM naMdIzvara Adi sthaLe rahelA jinamaMdiramAM potAnA prANathI paNa adhika premasthAnane pAmelI apsarAonI sAthe For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 deva adhikAra koI paNa samaye hAsya sahita krIDA vagere paNa karatA nathI. ahIM "krIDA vagere" e sthaLe rahelA vagere zabdathI vividha prakAranA vikArI vacano samajavA. "vagere paNa" e sthaLe rahelA paNa zabdathI anya saMbhoga vagere moTA aparAdhano abhAva jANavo. ahIM apsarAono je ullekha karyo che te apsarAo sahAsya kriIDA AdinuM sthAna hovAthI temanI sAthe hAsyAdino tyAga karavo e devA mATe duSkara che, e jaNAvavA mATe che. (86) (upadezapada-gA-411) taMbolapANabhoyaNu-vAhaNathIbhogasuvaNaniTThivaNaM / muttuccAraM jUyaM, vajje jinnnaahceihre||87|| tasvotta-pAna-dhonanopAna-zrIgo-zayana-niSThIvananuM mUtrovAraMvUd 2 vaye ninanAthajaityagRAA 87 >>87 gAthArtha- taMbola khAvuM, pANI pIvuM, bhojana karavuM, pagarakhAM paheravAM (ke rAkhavA), maithuna karavuM, zayana karavuM, ghUMkavuM, pezAba karavo, jhADo karavo, jugAra khelavo, A daza prakAranI AzAtanAno jinamaMdiramAM tyAga karavo. (87). diTThIi vi jiNiMdANaM, savvaM asaNAibhogavatthUNi / no paribhottuM juttaM, addhANAI viNAsakaM // 48 // dRSTAvapi jinendrANAM srvmshnaadibhogvstuuni|| parimo yu$ gadhvanara vinA zakyam II 88 88 gAthArtha- jinezvaronI daSTimAM paNa paDelI azana vagere sarva bhogya vastuo khAvAne yogya nathI. rastA vagere sivAya A niyama che. rastA vageremAM bhojaya vastuo upara dRSTi paDe te azakya parihAra che. ' vizeSArtha-rathayAtrA vageremAM rastAmAM dukAnomAM rahelIbhojya vastuo upara bhagavAnanI daSTi paDe che paNa teno tyAga karavo te azakya che. (88) majjhimadugacAlIsA, culasI ukkiTuo muNeyavvA / saMdhyA sAthiyA, sadgA dero mA II 28 . For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 madhyamadvicatvAriMzat caturazItirutkRSTato jJAtavyAH / sarvA anarthikAnAM zrAddhAnAM hetavo bhaNitA: / 89 // . 82 gAthArtha madhyama AzAtanA 42 che. utkRSTathI 84 AzAtanA che. A badhI AzAtanAo zrAvakonA anarthonuM kAraNa kahI che. saMbodha prakaraNa A vizeSArtha- 80mI gAthAmAM jaNAvelI daza AzAtanA jaghanya che. ja graMthamAM 248 thI 254 gAthAomAM madhyama 42 AzAtanAo jaNAvI che. pravacanasArodvAra vageremAM utkRSTa 84 AzAtanAo A pramANe jaNAvI che-- jinamaMdiranI utkRSTa 84 AzAtanAo-derAsarajImAM 1. nAkanuM lITa nAkhe, 2. jugAra, gaMjIpho, zetaraMja, copATa vagere ramato rame, 3. laDAijhaghaDo kare, 4. dhanuSya vagerenI kaLA zIkhe, pa. kogaLA kare, 6. taMbola, pAna, sopArI vagere khAya, 7. pAnanA DUcA derAsaramAM thUMke, 8. gALa Ape, 9. jhADo-pezAba kare, 10. hAtha, paga, zarIra, moDhuM vagere ve, 11. vALa oLe, 12. nakha utAre, 13. lohI pADe, 14. sukhaDI vagere khAya, 15. gumaDA, cAMdA vagerenI cAmaDI utArIne nAMkhe, 16. pitta nAMkhe, paDe, 17. UlaTI kare, 18. dAMta paDe.te derAsaramAM nAMkhe, 19. ArAma kare, 20. gAya, bheMsa, UMTa, bakarI vagerenuM damana kare, (21 thI 28) dAMta-AMkha-nakha-gAla-nAka-kAna-mAthAno tathA zarIrano mela nAkhe, 29. bhUta-preta kADhavA maMtra sAdhanA kare, rAjya vagerenA kAme paMca bheguM kare, 30. vAda-vivAda kare, 31. potAnA ghara-vepAranAM nAmAM lakhe, 32. kara athavA bhAganI vaheMcaNI kare, 33. potAnuM dhana derAsaramAM rAkhe, 34. paga upara paga caDhAvIne bese, 35. chANAM thApe, 36. kapaDAM sUkave, 37. zAka vagere ugADe ke maga, maTha Adi sUkave, 38. pApaDa sUkave, 39. vaDI, khero, zAka, athANAM sUkave, 40. rAjA vagerenA bhayathI derAsaramAM saMtAi rahe, 41. saMbaMdhInuM mRtyu sAMbhaLI 2De, 42. vikathA kare, 43. zastra-astra-yaMtra ghaDe ke sarja, 44. gAya, bheMsa vagere rAkhe, 45. tApaNuM tape, 46. potAnA kAma mATe derAsaranI jagyA roke, 47. nANuM pArakhe, 48. avidhithI nisIhi kahyA vagara derAsaramAM javuM, (49 thI For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 65 51) chatra, pagarakhAM, zasra cAmara vagere vastu derAsaramAM lAvavI, 52. manane ekAgra na rAkhavuM, 53. zarIre tela vagere coLavuM-copaDavuM, 54. sva-upayogamAM AvatAM phUla vagere cittane derAsaranI bahAra mUkIne na AvavuM, 55. rojanA paheravAnA dAgInA baMgaDI vagere paheryA vinA (zobhA vinA) AvavuM, 56. bhagavaMtane jotAM ja hAtha na joDavA, 57. akhaMDa vasano khesa paheryA vinA AvavuM, 58. mugaTa mastake paheravo, 59. mAthA para pAghaDImAM kapaDuM bAMdhe, 60. hAratorA vagere zarIra parathI dUra na kare, 61. zarata hoDa bakavI, 62. loko hase evI ceSTAo karavI, 63. mahemAna vagerene praNAma karavA, 64. gIlIdaMDA ramavA, 65. tiraskAravALuM vacana kahevuM, 66. devAdArane derAsaramAM pakaDavo, paisA kaDhAvavA, 67. yuddha khelavuM, 68. coTalInA vALa oLavA, 69. palAMThI vALIne besavuM, 70. pagamAM lAkaDAnI pAvaDI paheravI, 71. paga lAMbA pahoLA karIne besavuM, 72. pagacaMpI karAvavI, 73. hAtha-paga dhovA, ghaNuM pANI DhoLI gaMdakI karavI, 74. derAsaramAM paga ke kapaDAMnI dhULa jhATake, 75. maithuna-krIDA kare, 76. mAMkaDa, jU vagere vINIne derAsaramAM nAMkhe, 77. jame, 78. zarIranA guptabhAga barAbara DhAMkyA vinA bese, dekhADe, 79. vaiduM kare, 80. vepAra, levaDa-devaDa kare, 81. pathArI pAthare, khaMkhere, 82. pANI pIve athavA derAsaranA nevAnuM pANI le, 83. (adhiSThAyaka deva-devI sivAya) devI-devatAnI sthApanA kare, 84. derAsaramAM rahe. A 84 AzAMtanA TALavA udyamavaMta banavuM. (89) nahu devANa vi davvaM, saMgavimukkANa jujjae kimavi / niyamethALu ii, vviyaM levAM tA / 10 / / na khalu devAnAmapi dravyaM saGgavimuktAnAM yujyate kimapi / nijasevakabuddhyA kalpitaM devadravyaM tad // 90 // . .................... gAthArtha-- saMgathI rahita devone koi paNa prakAranuM dravya ghaTatuM nathI, arthAt saMgarahita devone dravya hovAnuM yukta nathI. paNa bhakto potAnI sevaka buddhithI (A dravya devabhakti mATe che ema) je dravya kalpeluM hoya te devadravya jANavuM. (90) For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ja saMbodha prakaraNa bahiraMtaraparamappA, jahA tihA tattha paDhamaduya kjje| adhuvapariNAmajayaNayA taiyappANaM visohikae // 91 // bAhyAntaraparamAtmA yathA tridhA tatra prathamadvitIyakArye / adhruvapariNAma yatanayA tRtIyAtmanAM vizodhikRte // 91 // ............ kijjai pUyA NiccaM, vuccijja ime kayA jinniNdaannN| pUyA taheva devANaM davvamiiloyajaNabhAsA // 92 // .. kriyate pUjA nityamucyate idaM kRtA jinendraannaam| pUjA tathaiva devAnAM dravyamiti lokajanabhASA // 92 // ............ 92 gAthArtha-bAhyAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA ema AtmAnA traNa prakAra che. temAM bAhyAtmA ane aMtarAtmAnA pariNAma asthira hoya che nimittane pAmIne zubha ke azubha thAya che. AthI bAhyAtmA ane aMtarAtmAnA pariNAmanI vizuddhi mATe trIjA paramAtmAnI pUjA nitya karavAmAM Ave che. AthI lokamAM ema kahevAya che ke jinezvaronI pUjA karI. (ahIM bhakta pUjA karI hovAthI bhaktanI pUjA hovA chatAM upacArathI jinanI pUjA kahevAya che.) te pramANe "devonuM dravya" evI sobhanamASA che. (81-82) ajjhappanANadaMsaNa-sAsayasiripayaDaNatthamesa vihI / jaM nIisamajjiyaM, suddhaM davvaM ThAvijja bhattikae // 93 // adhyAtmajJAna-darzanazAzvatazrIpragaTanArthameSa vidhiH / yad nItisamarjitaM zuddhaM dravyaM sthApayet bhaktikRte // 93 // . ..... 93 gAthArtha- AtmAnI jJAna-darzana rUpa zAzvata lakSmIne pragaTa karavA mATe A pUjAvidhi che. tethI nItithI meLaveluM zuddha dravya bhakti mATe rA. (63) no aggapUyajaNiyaM, nimmalaM asibhognttuNjN| no loe mANaharaM, ceiyadavvaMmi ThAvijjA // 94 // For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra nAgrapUjAjanitaM nirmAlyamasakRt bhogavinaSTaM yad / na loke mAnaharaM caityadravye sthApayet // 94 // 94 gAthArtha je dravya agrapUjAthI utpanna kareluM na hoya, je dravya anekavAra bhoga karavAnA kAraNe vinAza na pAmyuM hoya, ethI nirmAlya hoya ane ethI ja lokamAM Adarane haranAruM na hoya, arthAt lokamAM anAdaraNIya na hoya, tevuM dravya caityadravyamAM rAkhe, arthAt evuM dravya jinapratimAnI bhakti mATe rAkhe. .............. vizeSArtha" agrapUjAmAM mUkelAM phaLa-naivedya vagere dravyothI pharI pUjA na thAya ane te dravyo vecIne utpanna karelI rakamathI lIdhelAM dravyothI paNa pUjA na thAya. tathA jinabiMba upara caDhAveluM paNa je nisteja thayuM hoya, jenI zobhA cAlI gai hoya, je gaMdha badalAi javAthI virgaMdhavALuM thayuM hoya, tethI zobhAnA abhAve darzana karanArA bhavya jIvonA manane pramoda na upajAvI zake tevAM dravyo nirmAlya gaNAya. AthI te dravyothI pharI bhakti na thAya. jinapratimA upara caDhAvelAM vastro, muguTa, alaMkAro vagere nirmAlya na gaNAya. ethI e dravyo vAraMvAra paNa jinapratimA upara caDhAvI zakAya. (94) pavaraguNaharisajaNayaM, pahANapuriserhi jaM tayAiNNaM / vALohi vayaM, dhIrA te sthiti biLa // // pravaraguNaharSajanakaM pradhAnapuruSairyad tadAkIrNam / vhAne. tuM dhIrA tar dhruva nanavyam / . / ................ gAthArtha uttama guNa ane harSa karanAra je dravya eka athavA aneka pradhAna puruSo vaDe paripUrNa (=ekaThuM) karAyuM hoya tene dhIrapuruSo devadravya kahe che. (95) maMgaladavvaM nihidavvaM sAsayadavvaM ca savvamegaTThA / AsAyaNaparihArA, jayaNAe taM khu ThAyavvaM // 96 // 67 maGgaladravyaM nidhidravyaM zAzvatadravyaM ca sarve ekArthAH / AzAtanAparihArAd yatanayA tat khalu sthApayitavyam // 96 // For Personal & Private Use Only .96 *******.. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha- maMgaladravya, nidhidravya ane zAzvatadravya A badhA zabdo ekArthavAcI che. te dravya AzAtanAnA tyAgapUrvaka yutanAthI avazya rAkhavuM. (96) 68 jiNapavayaNavuDDikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / vahU'to jiNadavvaM, titthayarattaM lahar3a jIvo // 97 // jinapravacanavRddhikaraM prabhAvakaM jJAna - darzanaguNAnAm / vardhayan jinadravyaM tIrthakaratvaM labhate jIvaH // 97 // 97 gAthArtha-- jinapravacananI vRddhi karanArA ane jJAna-darzana guNonA prabhAvaka evA devadravyanI vRddhi karato jIva tIrthaMkarapaNAne pAme che. vizeSArtha vRddhi karato=navuM navuM dravya nAkhIne (=umerIne) vRddhi karato. tIrthaMkarapaNuM- zramaNonI pradhAnatAvALA cAra prakAranA saMghane sthApavo te tIrthaMkarapaNuM che. (97) jiNapavayaNavuDDikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM, parittasaMsArio bhaNio // 98 // jinapravacanavRddhikaraM prabhAvakaM jJAna - darzanaguNAnAm / rakSan ninadravya parittasaMsAriko maLataH / / 18 / ...................... . 18 gAthArtha-- jinapravacananI vRddhi karanAra ane jJAna-darzanaguNonA prabhAvaka evA devadravyanuM rakSaNa karanAra sAdhu ke zrAvakane parittasaMsArI kahyo che. vizeSArtha-- jinapravacananI vRddhi karanAra eTale arihaMta bhagavAne kahelA zAstranI unnati karanAra. jJAna-darzanaguNonA prabhAvaka- vAcanA-pRcchanA-parAvartanA-anuprekSAdharmakathA e jJAnaguNo che. samyaktvanuM kAraNa evA jinayAtrA vagere mahotsavo darzanaguNo che. prabhAvaka eTale vistAranuM kAraNa. parittasaMsArI- parimita bhavo sudhI saMsAramAM paribhramaNa karanAra. devadravyanuM rakSaNa karyuM hoya to tenA upayogathI jinamaMdiranAM kAryo ullAsapUrvaka vRddhi pAme che. AthI bhavya saMsArIjIvo atizaya harSa pAme For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra che, ane ethI mokSanuM avaMdhya kAraNa evAbodhibIja vagere guNone pAme che. tathA (jinamaMdira hoya to sAdhuonuM Agamana thAya.) jinamaMdiranA (=jinamaMdiranI najIkamAM rahelA nivAsasthAnanA) AzrayathI saMvigna gItArtha sAdhuo satata zAstronuM vyAkhyAna vagere te te rIte vistArathI kare. ethI samyajJAnaguNanI ane samyagdarzanaguNanI vRddhi thAya. A pramANe devadravyanI rakSA karanAra, mokSamArgane anukULa thayela ane jenA mithyAtvAdi doSono pratikSaNa nAza thaI rahyo che te jIvanuM parIttasaMsArIpaNuM ghaTe ja che. (98) jiNapavayaNavuDkiraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / jiNadhaNamuvikkhamANo, dulahabohiM kuNai jIvo // 99 // jinapravacanavRddhikaraM prabhAvakaM jJAna-darzanaguNAnAm / nidhanamukSamALo turtamodha zoti nIvaH 22 I 12 gAthArtha-jinazAsananI unnati karanAra ane jJAna-darzana-guNonI vRddhi karanAra devadravyanI upekSA karanAro jIva durlabhabodhine pAme che. (99) jiNapavayaNavuDDikara, pabhAvagaM nANadasaNaguNANaM / bhakkhaMto jiNadavvaM, aNaMtasaMsArio bhnnio||100 // jinapravacanavRddhikaraM prabhAvakaM jJAna-darzanaguNAnAm / pakSana ninakavyamanatasaMsAra pazitaH II 200 || 200 gAthArtha-jinazAsananI unnati karanAra ane jJAna-darzana guNonI vRddhi karanAra evA devadravyanuM je bhakSaNa kare che tene anaMta saMsArI kahyo che. vizeSArtha- jo devadravya hoya to dararoja jinamaMdiramAM pUjA ane satkAra thAya, tathA (jinamaMdira vagere hoya to) sAdhuonuM Agamana thAya, temanA vyAkhyAnanuM zravaNa vagere thAya, A rIte jinazAsananI unnati thAya, ane e pramANe jJAnAdiguNonI vRddhi thAya. (100) (zrAddhadinakRtya gAthA-142). jiNapavayaNavuDkiraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / dohaMto jiNadavvaM, dohiccaM duggaya lahai // 101 // For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 . = jinapravacanavRddhikaraM prabhAvakaM jJAna - darzanaguNAnAm / druhyan ninadravya nIrmAyaM tuAMta namaste / z ........... saMbodha prakaraNa 101. gAthArtha-- jinazAsananI unnati karanAra ane jJAna-darzana guNonI vRddhi karanAra enA devadravyano je vinAza kare che, (athavA dohana kare che eTale ke tenAthI kamAya che) te daurbhAgyane ane daridratAne pAme che. vizeSArtha vohaMto padanI saMskRta chAyA klRAn ane vun ema baMne thAya, kunchAyA pramANe "nAza karavo" artha thAya. vudghan chAyA pramANe "dohavuM" artha thAya. ethI devadravyano nAza karavo ke devadravyane dohavuM ema be artha thAya. je kAma hajAra rUpiyAmAM thai zake te kAmamAM devadravyanAM agiyAraso rUpiyA ApanAra puruSa devadravyanA so rUpiyAno nAza kare che. devadravyamAMthI anAja vagere kharIdIne bIjAne vece. temAM thatI kamANIno pote upayoga kare. jema govALa gAyane dud=gAyamAMthI dUdha kADhe che, tema A puruSa devadravyane duhe che devadravyamAMthI potAnI kamANI kADhe che. AnA uparathI spaSTa thAya che ke--devadravyane vyAje laine tenAthI kamANI karanAra devadravyane duhe che. (101) jiNavara ANArahiyaM vaddhAraMtA vi kevi jiNadavvaM / tukuMti mavalamudde, mUDhA moDheLa annAnI 5 202 // jinavarAjJArahitaM vardhayanto'pi kecit jinadravyam / bruhanti mavasamudre mUDhA mohenAAnina: // 202 ..... 102 gAthArtha-- keTalAka mohathI mUDha banelA ajJAnI jIvo jinAjJA viruddha (anIti, karmAdAna AdithI) devadravyane vadhAravA chatAM saMsArasamudramAM bUDe che. (102) ceiyadavvaM sAhAraNaM ca bhakkhe vimUDhamaNasA vi / paribhamai tiriyajoNisu, aNNANattaM sayA lahai // 103 // caityadravyaM sAdhAraNaM ca bhakSayet vimUDhamanasA'pi / paribhamati tiryagyoniSu ajJAnatvaM sadA labhate // 103 // For Personal & Private Use Only ...................................... 103 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 71 gAthArtha- je devadravyanuM ke sAdhAraNa dravyanuM vimUDha manathI (=ajJAnatAthI) paNa bhakSaNa kare che te tiryaMcayoniomAM bhame che ane ajJAnapaNAne pAme che. (103) bhakkhei jo uvikkhai, jiNadavvaM tu saavo| paNNAhINo bhave so u, lippai pAvakammuNA // 104 // bhakSayati ya upekSate jinadravyaM tu zrAvakaH / / prazAhIno bhavet nIvo tithale pAvarmA | 204 ||... 204 gAthArtha- je zrAvaka devadravyanuM ke devadravyanI sAmagrInuM bhakSaNa kare che svayaM upayoga kare athavA upekSA kare eTale ke bIjAo devadravyanuM ke devadravyanI sAmagrInuM svayaM bhakSaNa karatA hoya to temane zakti hovA chatAM na roke, te prajJAhIna thAya che. te pApakarmathI lepAya che. vizeSArtha- prazAhIna thAya-prazAhIna thAya eTale lAbha-nukazAnano vicAra karyA vinA vahIvaTa kare. ethI aMga uddhAradAna vagerethI devadravyano vinAza thAya. aMga zabdanA aneka artho thAya che, temAM sAdhana artha paNa te thAya che. ahIM sAdhana eTale jinamaMdiramAM upayogamAM AvatAM sAdhano. AmAM devadravya paNa AvI jAya. AthI aMga udhAra dAnathI devadravyano vinAza thAya, eno artha A pramANe thAya-jinamaMdiranAM sAdhano ke devadravya vyAja lIdhA vinA udhAra Ape ethI devadravyano nAza thAya. " dravyasaptatikA graMthanI TIkAmAM prajJAhInatvano bIjo artha A pramANe che athavA maMdabuddhi hovAnA kAraNe thoDo kharca karavAthI kAma barobara thaze ke vadhAre kharca karavAthI ? evI samajaNa na hovAthI devadravyano vinAza thAya. (104) (zrAddhadinakRtya gAthA-112). ceiyadavvaviNAse, risighAe pavayaNassa uddddaahe| - saMgaphathaLe, mUna vohillAmaNa a 200 - vatya vyavinAze jayAre pravanoddo saMvatI turthapakSe mUtAnivadhatAmAM 101 /. .... .... 105 For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha devadravyano nAza karavAthI, munino ghAta karavAthI, zAsananI apabhrAjanA karavAthI ane sAdhvInA cothA vratano bhaMga karavAthI samyagdarzananI prAptinA mULamAM aMgAro mUkAyo che, arthAt anaMtakALa sudhI samyagdarzananI prApti thatI nathI. (105) ceiyadavvaviNAse, taddavvaviNAsaNe duvihabhee / . . 106 sAhU uvikkhamANo, anaMtasaMsArio bhaNio // 106 // caityadravyavinAze taddravyavinAzane dvividhabhede / sAdhupekSamALo'nantasaMsAriko maLitaH // 206 ....... gAthArtha-cAMdI-suvarNAdi devadravyano vinAza tathA jinamaMdiranI kASTha, paththara, iMTo vagere be prakAranI vastuono vinAza koi karI rahyo hoya tyAre, sarvasAvadya vyApArothInivRtta thayelo paNa sAdhu jo upekSA kare--upadeza vagerethI nAza thato aTakAve nahi, to anaMtasaMsArika thAya, arthAt durlabhabodhi thAya. kahyuM che ke--"devadravyano nAza karavAthI munino ghAta karavAthI, zAsananI apabhrAjanA karavAthI ane sAdhvInA cothA vratano bhaMga karavAthI samyagdarzananI prAptinI mULamAM aMgAro mUkAya che, arthAt anaMtakALa sudhI samyagdarzananI prApti thatI nathI." ahIM bhakSaNarUpa ke upekSAdirUpa vinAza jANavo.(106) (zrAddhadinakRtya gAthA-127) ceiyadavvaM sAhAraNaM ca jo duhai mohiyamaIo / dhammaM ca so na yANai, ahavA baddhAuo narae // 107 // caityadravyaM sAdhAraNaM ca yo druhyati mohitamatikaH / dharma 2 sa na khAnAtyathavA vahvAyujo nara | 207 II ............... gAthArtha-- kliSTa karmanA udayathI mUDha cittavALo je manuSya devadravya ane sAdhAraNadravyano vinAza kare che, athavA vyAje laine vyavahAra karavo vagere rIte pote teno upayoga kare che, te dharmane jANato nathI, athavA teNe narakanuM AyuSya bAMdhI lIdhuM che. vizeSArtha- devadravya prasiddha che. jinamaMdira, pustaka ane ApattimAM AvelA zrAvaka vagereno uddhAra karavAne yogya evuM je dravya RddhimAna 1. vinAza karavA yogya vastuo be prakAranI hovAthI vinAza be prakAre che. ahIM vinAzanA be prakAra kahyA hovA chatAM samajavAmAM saraLatA rahe e dRSTie anuvAdamAM vastuonA be prakAra kahyA che. 72 For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 73 zrAvakoe ekaThuM kareluM hoya te dravya sAdhAraNa dravya che. (107) (zrAddhadinakRtya gAthA-126) jiNadavvalesajaNiyaM, ThANaM jiNadavvabhoyaNaM savvaM / sAhUrhi caiyavvaM, jai taMmi vasijja pacchitaM // 108 // jinadravyalezajanitaM sthAnaM jinadravyabhojanaM sarvam / sAdhumistyanyaM yati tasmin vaseyuH prAyazcittam // 108 ........... gAthArtha devadravyanA aMzathI banAvelA sthAnano ane devadravyathI banAvelA sarva prakAranA bhojanano sAdhuoe tyAga karavo joie. jo sAdhuo tevA sthAnamAM rahe to prAyazcitta Ave. (108) chahuyaM chagguruyaM, bhinnamAso ya paidiNaM jAva / vidAya, maLiyuM niALayuM dhye // 206 // SaDlaghukaM SaDgurukaM bhinnamAsazca pratidinaM yAvat / kalpavihArAdikaM bhaNitaM niSThAgataM kalpe // 109 // 109 gAthArtha (A gAthAno bhAvArtha samajAi gayo hovA chatAM keTalAka zabdono artha samajamAM na AvavAthI A gAthAno artha lakhyo nathI.) ............... AyANaM jo bhuMjai, paDivaNNadhaNaM na dei devassa / nassaMtaM samuvikkhar3a, so vi hu paribhamai saMsAre // 110 // AdAnaM yo bhuGkte pratipannadhanaM na dadAti devasya / nayanAM samupekSate sopi haiM parizramati saMsAre // 12 ........... gAthArtha-- je AdAnadravyanuM bhakSaNa kare, svIkAreluM dravya na Ape, nAza pAmatA devadravyanI upekSA kare te paNa saMsAramAM paribhramaNa kare che. vizeSArtha--jinapratimAnA aMge paribhogamAM AvatuM dravya AdAnadravya che. A vyAkhyA AgaLa 166mI gAthAmAM jaNAvaze. (110) 1. samuLa zabdano artha saMpuTa, peka karelI peTI vagere thAya che. ahIM teno bhAvArtha ja lakhyo che. 2. arthAt sAte kSetramAM vAparI zakAya tevuM dravya sAdhAraNa dravya kahevAya. 3. dravyasaRtikA graMthamAM AAna zabdano nIce pramANe artha karyo che--AvAnaM taLabrahmAtvAt vaivAhilI mATI tho manapti=bahu lobhathI deva vagerenuM bhADuM=Avaka je bhAMge. For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 . saMbodha prakaraNa ukosaM davvatthayaM, ArAhiya jAi accuyaM jaav| bhAvatthaeNa pAvai, aMtamuhatteNa nivvANaM // 111 // vRSTa dravyastavamApya thAtyayukta yAta pAvana prAnotyormuhUrtana nirvANanA 222 / 222 gAthArtha- utkRSTa dravyastavanI ArAdhanA karIne jIva bAramA devaloka sudhI jAya che, bhAvasavathI aMtarmuhUrtamAM mokSane pAme che, TIkArya-AyuSyanA aMte saMlekhanA karavApUrvaka niraticAra bAravratonAM pAlanarUpa utkRSTa paNa dravyastavanI ArAdhanA karIne jIva bAramA devaloka sudhI jAya che. kahyuM che ke-"dezaviratidhara zrAvakonI utpatti utkRSTathI azrutadevaloka sudhI thAyache." (pravacanasAro.gAthA-1117)bhAvastavathI marudevAmAtAnI jema aMtarmuhUrtamAM mokSane pAme che. kAraNa ke bhAvastavanI aciMtyazakti che. (darzanazuddhi prAgA.8ra prata pR.75) (111) tamhA savvapayArA, pUyA paDhamA gihiinnmaaitttthaa| , bIyA savvapayArA, sAhUNaM pavayaNavihie huM // 112 // tasmAt sarvaprakArA pUjA prathamA gRhiNAmAdiSTA / ditIvA sarvaprArA sAdhUnAM pravavanavidhinA du' ii 222 222 gAthArtha- tethI pahelI sarva prakAranI dravyapUjA gRhasthone ja karavAnI kahI che, bIjI sarva prakAranI bhAvapUjA zAstravidhithI sAdhuone karavAnI kahI che. (112) jiNamuddANa caDhaLUmi, pavarapIimaNuddharA bhttii| AsAyaNavajjaNayA, tassANAe paramajayaNA // 113 // jinamudrANAM catuSke pravaraprItimanaH 'uddharA bhaktiH / bAzatanavarnanayA tayANAyAM paramatanA II 23 gAthArtha- jinanA cAre nipAmAM zreSTha prItivALuM mana rAkhavuM. prabala bhakti karavI. AzAtanAno tyAgapUrvaka jinAjJAmAM atizaya prayatna karavo. 1. hama avyaya avadhAraNa arthamAM che. 2. prAkRta zabdakoSamAM ddhA ane tu e be samAnArthaka zabdo che. hu eTale prabala. For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ""'GAMIT deva adhikAra 75 vizeSArtha- "zreSTha prItivALuM mana rAkhavuM" ema kahIne prIti anuSThAnano, "prabala bhakti karavI" ema kahIne bhakti anuSThAnano ane "jinAjJAmAM atizaya prayatna karavo" ema kahIne vacana anuSThAnano nirdeza karyo che. (113) tabmattIe bhAsA, paNNavaNI tesimvihinninnhvnnii| saMsayavuccheyakaraNI, bhAsijjai pavayaNANugao // 114 // tadbhaktyA bhASA prajJApanI tessaamvidhinihnvnii| saMzayavyucchedakaraNI bhASyate pravacanAnugato (? pravacanAnugatA) // 114 // 114 gAthArtha teo(=sAdhuo) jinabhaktithI prajJApanI, avidhinihnavaNI, saMzayagucchedakaraNI ane zAstrAnusArI bhASA bole. vizeSArtha- satya, mRSA, satyamRSA, asatyAmRSA ema cAra prakAranI bhASA che. temAM asatyAmRSA (=vyavahAra) bhASAnA bAra bheda che. temAM pAMcamI prajJApanI bhASA che. yogya jIvane upadeza Apavo te prajJApanI bhASA che. prastutamAM jinapratimAnI bhaktino upadeza Apavo e prajJApanI bhASA che. jinapUjAnI avidhino lopa=nAza thAya (vidhi pravarta) tevI bhASA avidhinihnavaNI bhASA che. aneka arthavALI bhASA bole, jethI saMzaya utpanna kare tevI bhASA saMzayakaraNI che. jema ke seMdhava lAvavuM ema bole. ahIM saidhava zabdanA siMdhAluNa ane ghoDo vagere aneka artho che. tethI saidhava zabda bolavAthI saMzaya thAya ke zuM lAvavuM? AvA prakAranA saMzayano viccheda kare te saMzayagucchedakaraNI bhASA che. prastutamAM jinapratimA pUjanIya che ke nahi? evA saMzayano nAza karanArI bhASA bole. | mudrita prata ane mArI pAse rahelI hastalikhita prata e baMnemAM zinAvarAnugro evo ja pATha che. paNa bhASA prathamA ekavacanamAM che. mANija karmaNi prayoga che. eTale pravadanAnu ane mArA ema be prathamAekavacanamAM hoya to arthano meLa bese nahi. AthIyvedanAnusA ema karavAthI bhASAnuM vizeSaNa banI jAya, ethI arthano meLa besI jAya. tethI ahIM pravevanAnugA evA prayoganA anusAre artha karyo che. For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 . saMbodha prakaraNa tehi e chaThThI vibhakti tRtIyA vibhaktinA arthamAM che. saiH sAdhu evo artha che. (114). aNubaMdhaheurUvA, tivihA hiMsA jiNehiM nihiTThA / NicchayavavahArAhiM, bhAsijjai pavayaNANugao // 115 // anubandhaheturUpA trividhA hiMsA jinainirdiSTA / nizcayavyavahArAbhyAM bhASyate pravacanAnugato (? pravacanAnugatA) // 115 // 115 gAthArtha- jinezvaroe anubaMdha, hetu ane svarUpa ema traNa prakAranI hiMsA kahI che. munio nizcaya-vyavahArathI zAstrAnusArI bhASA bole che. vizeSArtha- mUrtipUjAmAM hiMsAnuM pApa na lAge- Aje keTalAka hiMsAnA nAme mUrtipUjAno virodha kare che e yogya nathI. jo sUkSmadaSTithI hiMsA ane ahiMsAne samajavAmAM Ave to spaSTa khyAlamAM AvI jAya ke mUrtipUjAmAM vAstavika hiMsA nathI. ahiMsAnA ane hiMsAnA hetu, svarUpa ane anubaMdha ema traNa prakAra che. , hetu ahiMsA- jayaNA rAkhavI, eTale ke jIvo na mare tenI kALajI rAkhavI (=upayoga rAkhavo), e hetu ahiMsA che. hetu hiMsA- jayaNA na rAkhavI, eTale ke jIvo mare tenI kALajI na rAkhavI (=upayoga na rAkhavo) e hetu hiMsA che. hetu eTale kAraNa, hiMsAnuM mukhya kAraNa ajayaNA che. jIvo na mare tenI kALajI na rAkhavI e ajayaNA che. svarUpa ahiMsA-jIvo na mare ke jIvone duHkha na thAya te svarUpa ahiMsA. svarUpa hiMsA- jIvo mare ke jIvone duHkha thAya te svarUpa hiMsA. anubaMdha ahiMsA-anubaMdha eTale pariNAma. je pravRttithI pariNAme ahiMsA thAya te anubaMdha ahiMsA. anubaMdha hiMsA-je pravRttithI pariNAme hiMsA hoya, jenuM phaLa hiMsA hoya, te anubaMdha hiMsA. hetu hiMsA ane hetu ahiMsAmAM mArAthI jIvahiMsA na thaI jAya tenI kALajI ( teno upayoga) che ke nahi tenI mukhyatA che. svarUpa hiMsA ane svarUpa ahiMsAmAM jIvo maryA che ke nahi tenI mukhyatA che. anubaMdha hiMsA ane anubaMdha ahiMsAmAM dhyeyanI mukhyatA che. eTale ahiMsAnuM pAlana karavAmAM dhyeya zuM che ane thaI rahelI hiMsAmAM dhyeya zuM che tenI mukhyatA che. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra A traNa prakAranI hiMsAmAM hetu hiMsA ane anubaMdha hiMsA pAramArthika hiMsA che. temAM paNa anubaMdha hiMsA mukhya hiMsA che. have traNa prakAranI hiMsA ane ahiMsAmAM kone keTalI ane kevI rIte hiMsA ane ahiMsA hoya te vicArIe-(1) jenA aMtaramAM ahiMsAnA bhAva nathI, tevo jIva upayoga vinA cAle ane jIva marI jAya to tene traNa prakAranI hiMsA lAge. aMtaramAM ahiMsAnA bhAva na hovAthI anubaMdha hiMsA lAge. upayoga vinA cAlavAthI hetu hiMsA lAge. jIva maryo hovAthI svarUpahiMsA paNa lAge. (2) jo ahIMjIvanamare to svarUpa hiMsA sivAya be prakAranI hiMsA lAge. saMsAramAM rahelA lagabhaga badhA ja jIvone kyAreka traNe prakAranI to kyAreka be prakAranI hiMsA lAgyA kare che. (3) have jo te jIva (jenA aMtaramAM ahiMsAnA bhAva nathI te) upayogapUrvaka cAle ane jIvo na mare to tene eka ja anubaMdha hiMsA lAge. prazna-aMtaramAM ahiMsAnA bhAva na hoya chatAM mArAthI jIvo na mare tevA upayogapUrvaka cAle e zI rIte bane ? mArAthI jIvo na mare tevo upayoga ja sUcave che ke aMtaramAM ahiMsAnA bhAva che. uttara-A viSayane bahu sUkSmadaSTithI samajavAnI jarUra che. mArAthI jIvo na mare evA upayoga mAtrathI ahiMsAnA pariNAma che e nakkI na thAya. ahiMsAnA pariNAma che ke nahi te jANavA ahiMsAnuM pAlana 'zA mATe kare che te jANavuM joie. jenA aMtaramAM ahiMsAnA pAlanamAM mokSano ke svakartavyapAlanano Azaya hoya tenA ja aMtaramAM ahiMsAnA pariNAma hoya. jenA aMtaramAM ahiMsAnA pAlanamAM ukta Azaya na hoya, kiMtu anya koi bhautika Azaya hoya, to jIva upayogapUrvaka cAlato hoya chatAM tenAmAM ahiMsAnA pariNAma na hoya. bagalo pANImAM ane pAradhi jamIna upara jarAya avAja na thAya tevA upayogapUrvaka cAle che. paNa tenA aMtaramAM ahiMsAnA pariNAma nathI. abhavya jIvo cAritranuM pAlana suMdara kare che. mArAthI koI jIva marI na jAya tenI bahu kALajI rAkhe che. dareka pravRtti upayogapUrvaka kare che. chatAM temAM ahiMsAnA pariNAma nathI. kAraNa ke tenuM dhyeya khoTuM che. cAritranA pAlanathI (=ahiMsAnA pAlanathI) tene saMsAranA sukho For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78. saMbodha prakaraNa joie che. saMsArasukha mATe je jIvo ahiMsAnuM pAlana kare tene saMsAranAM sukho maLe ane pariNAme te jIvo vadhAre pApa karanArA bane ethI pariNAme hiMsA vadhe. AthI saMsArasukhanI prApti vagere dunyavI AzayathI ahiMsAnuM pAlana karanAra jIvo upayogapUrvaka pravRtti kare ane koI jIva na mare ethI temane hetu ahiMsA ane svarUpa ahiMsA hoya, paNa anubaMdha ahiMsA na hoya. AvI hatu ahiMsAthI hiMsA vadhavA dvArA duHkha vadhe. (4) jenA aMtaramAM ahiMsAnA pariNAma thayA che te muni vagere jIvo upayogapUrvaka cAle ane jIvo na mare to temane traNa prakAranI ahiMsA hoya che. traNamAMthI eka paNa prakAranI hiMsA na hoya. (5) have jo (janA aMtaramAM ahiMsAnA pariNAma che) te jIva upayogapUrvaka cAle chatAM jIva marI jAya tyAre tene hetu ane anubaMdha e be ahiMsA hoya, paNa svarUpa ahiMsA na hoya. aMtaramAM ahiMsAnA pariNAma che mATe anubaMdha ahiMsA che. upayogapUrvaka cAle che mATe hetu ahiMsA che. jIva marI javAthI svarUpathI=bAhyathI hiMsA thaI hovAthI svarUpa ahiMsA nathI. (6) have jo te jIva pramAdanA kAraNe upayogapUrvaka na cAle, chatAM jIva na mare to anubaMdha ane svarUpa e be ahiMsA hoya. paNa hetu ahiMsA na hoya. kAraNa ke hiMsAno hetu (kAraNa) pramAda rahelo che. A jIvamAM apramAda nathI, pramAda che. (7) have jo te jIva upayogapUrvaka na cAle ane jIva marI jAya to tene svarUpa ane hetu e be ahiMsA na hoya, paNa anubaMdha ahiMsA hoya. kAraNa ke pramAda thaI javA chatAM ane jIva marI javA chatAM aMtaramAM pariNAma to ahiMsAnA ja che. prazna- upayogapUrvaka cAle chatAM jIvo marI jAya e kevI rIte bane? uttara- uDatA pataMgiyA vagere jIvo sahasA paga nIce AvI jAya tyAre athavA sAdhu nadI utaratA hoya vagere prasaMge AvuM bane. ahIM anubaMdha ahiMsA hoya. je jIva jinavacana pratye zraddhALu banIne mokSanA AzayathI yatanApUrvaka jinapUjA kare tene mAtra svarUpa hiMsA lAge, heta ke anubaMdha For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 79 hiMsA na lAge. have jo yatanA vinA jinapUjA kare to hetu ane svarUpa e baMne hiMsA lAge. paNa anubaMdha hiMsA na ja lAge. kAraNa ke hiMsAnA bhAva nathI, bhAva to jinapUjAnA ja che. puSpAdithI jinapUjA karatI vakhate jIvone sAmAnya kilAmaNA vagere hiMsA thavA chatAM pUjakane puSpAdikanA jIvo pratye hiMsaka bhAva na hoya, kiMtu dayAbhAva hoya. yatanAthI jinapUjA karanArane hiMsAno anubaMdhathato nathI, ahiMsAno anubaMdha thAya che. A viSe adhyAtmasAra adhikAra-12 gAthA-48 ane 50mAM kahyuM che kestaamsyaashc kasyAzcid, yatanA bhaktizAlinAm / anubandho hyahiMsAyA, jinapUjAdikarmaNi // 48 // "yatanApUrvaka karAtI jinabhaktithI zobhatA sapuruSonA jinapUjAdi kAryomAM thatI hiMsAthI ahiMsAno anubaMdha thAya che hiMsAthI paNa ahiMsAnuM phaLa maLe che." sAdhUnAmapramattAnAM, sA cAhiMsAnubandhinI / hiMsAnubandhavicchedAd, guNotkarSo yatastataH // 50 // "apramattamunionI nadI utaravA vagerenI kriyAmAM thatI hiMsA ahiMsAno anubaMdha karAve che. tevI hiMsAthI hiMsAno anubaMdhano viccheda thaI jato hovAthI (apratibaddhavihAra vagere) guNonI vRddhi thAya che." - jo A pramANe hiMsA-ahiMsAnA prakAro na samaje ane kevaLa bAhya ahiMsA ja jovAmAM Ave to muni paNa ahiMsaka na banI zake. kAraNa ke sUkSma hiMsA to munine paNa lAge che. jIva vItarAga bane che (sarvajJa bane che) tyAra pachI paNa mokSamAM na jAya tyAM sudhI sUkSma hiMsA cAlu hoya che. jo bAhyathI koI paNa jAtanI hiMsA na thAya to ahiMsaka bhAva Ave ema mAnavAmAM Ave to ekendriya jIvo bAhyathI koI hiMsA karatA nathI. tethI te jIvo ahiMsaka banavA joIe. paNa tema nathI. mATe hiMsA-ahiMsAmAM bhAvanI (=NeyanI ane pariNAmanI) pradhAnatA che. jinapUjAmAM sAmAnya hiMsA thavA chatAM tenAthI pariNAme lAbha thAya che. (115) For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 - saMbodha prakaraNa gIyatthavayaNaNAhA, maggasaNAhA sayA jahiM kiriyaa| NiccaM jiNajhANaparA, tavasaMjamajogasaMjuttA // 116 // gItArthavacananAthA mArgasanAthA sadA yatra kriyaa| . nityaM ninadhyAnaparAsta :saMyamayo saMyuti: ll 226 II 226 gAthArtha-jyAM( je muniomAM) kriyA sadA gItArthavacananA anusAra thAya che, ane ethI ja mArgAnusArI che. tapa saMyamathI yukta te munio sadA jinadhyAnamAM tatpara hoya che sadA jinadhyAnamAM rahelA hoya che. (kAraNa ke kriyA karatAM bhagavAne A kriyA A rIte karavAnI kahI che ityAdi rIte jinonA smaraNa dvArA jinanA dhyAnamAM hoya che.) (116) tesiM savvapayArA, bhAvatthavao havijja jinnpuuyaa| jaikaraNe sayarittA, taggayasuhaphalaNumoyaNayA // 117 // teSAM sarvaprakArA bhAvastavato bhavet jinpuujaa| . tiro svayaMzistattizudhanAnumodanayA II 217 | ... 27 gAthArtha- te munione bhAvastavathI sarva prakAranI bhAvajinapUjA hoya che. jeo svayaM sAdhu kriyA karavAmAM asamartha che temane bhAvasAdhuomAM rahelA zubha phaLanI anumodanA dvArA bhAvapUjA hoya. (zrAvako ke saMvignapAkSiko svayaM munikriyAnuM pAlana karatA nathI. Ama chatAM zAstra pramANe kriyA karanArA munionA cAritranI anumodanA karavA dvArA bhAvapUjAvALA thAya che.) (117) akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto| saMsArapayaNukaraNo, davvatthae kUvadiTuMto // 118 // akRtstrapravartakAnAM viratAviratAnAmeSaH khalu yuktaH / saMsApratanuNo vyasta phUpadaSTantaH II 228 228 gAthArtha- apUrNasaMyamavALA dezavirati zrAvakone zubhakarmanA anubaMdha dvArA saMsAra ghaTADanAra dravyastava sAkSAt ja karavA yogya che. A viSe kUpanuM dRSTAMta prasiddha che. (118) (paMcavastuka gA-1224) For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra bhAvatthayassa heU, davvaM heUttisaio NeyaM / thalagAmasirA kUvA, diTuMtA tasthime jANa // 119 // bhAvastavasya heturdravyaM heturitizabdato jJeyam / grAmasi gUpAna dattAt tavenAnuM nAnI i 225 II 222 gAthArtha- dravyastava bhAvastavano hetu che. je bhAvanuM kAraNa hoya te dravya. evA dravyazabdanA artha pramANe (zrAvako dvArA karAtI prabhupUjA) dravyastava kahevAya che. dravyastavamAM (vADI vagerenI) bhUmimAM ane gAmomAM rahelA pANInI saravALA kUvAone daSTAMta rUpe jANa. vizeSArtha- kUvAnA dRSTAMtanI ghaTanA A pramANe che-seravALA (je bhUmimAMthI pANIno pravAha pragaTato hoya tevA) kUvAo khodavAthI pANInI prApti thatAM jema sva-para upakAra thAya che, tema vizuiddha pUjAthI sva-para upakAra thAya che. . prazna-paMcAzakasUtramAM pUjApacAzakanI 4ra gAthAmAM kUvAnA daSTAMtanI ghaTanA A pramANe karI che-kUvo khodavAmAM zarIra kAdavathI kharaDAI jAya che, kapaDAM melA thAya che, zrama-sudhA-tRSA vagerenuM duHkha veThavuM paDe che, paNa kUvo khodAyA pachI temAMthI pANI nIkaLatAM sva-parane lAbha thAya che. jema kUvo khodavAmAM prAraMbhamAM nukazAna hovA chatAM pariNAme lAbha thavAthI kUvo khodavAnI pravRtti lAbhakArI bane che, tema jinapUjAmAM hiMsA thavA chatAM pUjAthI thatA zubhabhAvothI pariNAme lAbha ja thAya che. pUjA paMcAzakamAM batAvelI kUvAnI ghaTanA ahIM vizeSArthamAM batAvelI TinAthI judI ja che. AnuM zuM kAraNa? uttara- pUjAnA vidhizuddha ane vidhi azuddha ema be prakAra che. tanAvALI pUjA vidhizuddha che. yetanAnI khAmIvALI pUjA vidhiazuddha bhUja che. bhagavAnanI bhaktimAM anupayogI hiMsAno tyAga karavAno prayatna =kALajI) karavo e yatanA che. tevA prayatnano abhAva ayatanA che. yatanAno bodha na hoya ethI athavA bodha hovA chatAM pramAda AdinA kAraNe yatanAnI khAmI rahe tevI pUjA vidhi azuddha che. vidhi azuddha For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 82 pUjAmAM vidhinI khAmIthI thatI yatanAnI khAmInA kAraNe alpa pApabaMdha thAya, ane bhaktinA bhAvathI ghaNI nirjarA thAya. pUjApaMcAzakamAM kUpadRSTAMtanI ghaTanA vidhi azuddha pUjAnI apekSAe che. vidhizuddha pUjAmAM jarA paNa hiMsA na hovAthI ahIM vizeSArthamAM jaNAvelI kupa dRSTAMtanI ghaTanA vidhizuddha pUjAnI apekSAe che. prazna-- vidhizuddha pUjAmAM puSponI kilAmaNA vagerethI hiMsA thatI hovA chatAM vidhizuddha pUjAmAM jarA paNa hiMsA nathI. enuM zuM kAraNa? uttara- pramattayogAt prAvyaparopaLa hiMsA (tattvArtha-7-8)=pramAdayogathI jIvano nAza te hiMsA. vidhizuddha pUjAmAM hiMsAnuM A lakSaNa ghaTatuM nathI. kAraNa ke yatanA hovAthI pramAda nathI. vidhizuddha pUjAmAM dravyahiMsA che. dravyahiMsA karmabaMdhanuM kAraNa nathI. pramAdathI thatI bhAvahiMsA e karmabaMdhanuM kAraNa che. (119) chakkAyavahasamutthA, puvaM pacchA u visuddhakammafalA / iccAi musA bhAsA, NeyA bhAsAkusIlANaM // 120 // SaTkAyavadhasamutthA pUrvaM pazcAt tu vizuddhakarmaphalA / tyAdri mRSA bhASA zeyA bhASAzInAnAm // 220 .............. gAthArtha-- jinapUjA pahelAM SaTkAyanA vadhathI thayelI che, pachI vizuddha karmanA phaLavALI che, arthAt jinapUjAmAM pahelAM SaTkAyano vadha che, pachI (prabhubhaktinA zubhabhAvathI) puNyakarmano baMdha thAya che, ityAdi bhASAkuzIlonI bhASA asatya jANavI. vizeSArtha-- 119mI gAthAmAM vizeSArthamAM kahyuM tema vidhizuddha pUjAmAM SaTkAyano vadha nathI. jo paripUrNa vidhipUrvaka bhaktinA prakarSathI bhagavAnanI pUjA koi karatuM hoya, Ama chatAM pUjAkALamAM puSpa caDAvavAnI kriyA tathA jala abhiSekAdi kriyArUpa hiMsAne doSarUpe svIkAravAmAM Ave, ane tene AzrayIne pUjAmAM leza karmabaMdha che, tema svIkAravAmAM Ave to pUjA paMcAzaka gAthA-42mAM pU. haribhadrasUri mahArAje je ema kahyuM ke, "jo For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 83 ke pUjAmAM kathaMcit kAyavadha che", tevuM kaheta nahIM, paraMtu "jo ke pUjAmAM nakkI kAyavadha che" tema kaheta. kathaMcid kAyavadha che ema kahyuM eno artha e thayo ke kathaMcid kAyavadha nathI. AnAthI e phalita thayuM ke, pU. haribhadrasUri mahArAjanA vacanane pramANabhUta svIkArIe to nakkI thAya che ke, vidhizuddha pUjAmAM niyamathI kAyavadha nathI, ane tethI ja e phalita thAya che ke, vidhinI khAmInI apekSAe pUjAmAM kAyavadha che ane paripUrNa vidhipUrvakanI pUjAmAM leza paNa kAryavadha nathI. mATe vidhizuddha pUjAmAM leza paNa karmabaMdha nathI, tema svIkAravuM joie. tethI jinapUjA pahelAM SaTkAyanA vadhathI thayelI che" ityAdi bhASA asatya che. (120) || jamhA vaM pacchA, suhathirajogANukUliNI bhaNiyA / naha sAmULamahilA, na nApha AvA ovarad // 222 // yasmAt pUrvaM pazcAt zubhasthirayogAnukUlinI bhaNitA / yathA sAdhUnAmahiMsA 7 yAtyApAra // .. ............... gAthArtha-- kAraNa ke pUjA pahelAM ane pachI zubhasthirayogane anukULa kahI che, arthAt pUjakanA mana Adi yogo pahelAM snAna Adi vakhate ane pachI pUjA karatI vakhate zubha ane sthira hoya che. tethI jevI rIte sAdhuone AcAranA viSayamAM=kAyAdithI pravRtti karavAmAM ahiMsA thatI nathI=hiMsAno abhAva hoya che, tema jinapUjakane paNa hiMsAno abhAva hoya che. vizeSArtha- pUjakane snAna Adi karatI vakhate paNa zubha bhAva hoya che. AthI ja pUjA paMcAzakanI 11mI gAthAmAM kahyuM che ke--"snAnAdimAM bhUmine jovI, jaLa gALavuM vagere yatanA thAya che. A yatanAthI vibudha jIvone vizuddhabhAva anubhavasiddha che." AthI vidhizuddha pUjAmAM pahelAM paNa hiMsA nathI, ane tethI karmabaMdha nathI." ,, pUjA karatI vakhate paNa puSpAdinI kilAmaNA thavA chatAM paNa vidhizuddha pUjAmAM pramAdayogano abhAva hovAthI mAtra dravyahiMsA che, bhAvahiMsA nathI. jema bhagavAnanI AjJA pramANe pravRtti karanArA munione anivArya hiMsA thatI hovA chatAM hiMsAno abhAva hoya che, tema For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 - saMbodha prakaraNa yatanAthI pUjakane pUjAmAM anivArya hiMsA thavA chatAM hiMsAno abhAva hoya che. (121) gihavAvAravivajjaNa-guNAo savvattha mittibhaavaao| sammaddiviTANe, esA vi hu bhAvapUyatti // 122 // gRhavyApAravivarjanaguNAt sarvatra maitrIbhAvAt / sagadaSTisthAna pApi du bhAvapUneti II rara . rarara gAthArtha- pUjAmAM ghara vyApAranA tyAgarUpa lAbha thato hovAthI ane sarva jIvo pratye maitrIbhAva hovAthI samyagdaSTi guNasthAnamAM AdravyapUjA paNa (paramArthathI) bhAvapUjA che. (12) tamhA na hiMsabhAvo, kayAvi hujjA jinnidpuuymmi| ajjhappajogajuttA, pUyA savvattha jayakaraNI // 123 // tasmAnna hiMsAbhAvo kadApi bhavet jinendrapUjAyAm / adhyAtmayopuru pUnA sarvatra jharaNI I zarU II 222 gAthArtha- tethI jinezvaranI pUjAmAM kyAre paNa hiMsA nathI, pUjA sarvatra pahelAM ane pachI paNa) AtmAsaMbaMdhI yogathI yukta che, ane jaya (=rAgAdi zatruono parAjaya) karanArI che. (123) avirayasammaddiTTINa paDhamaM smmttmuulpddhmpyaa| purao savvaguNANa, ThANesu jahArihA kiriyA // 124 // aviratasamyagdRSTinAM prathamaM samyaktvamUlaM prthmpdaa| purato sarvAnA sthAneSu yathA jiyA / rara4 ....224 gAthArtha- avirata samyagdaSTi jIvone pahelAM samyaktvamULa prathamapadavALI kriyA hoya che. pachI AgaLanA sarva guNasthAnomAM yathAyogya kriyA hoya che. vizeSArtha- jIvomAM sarvaprathama bhAvakriyA avirata samyagdaSTi jIvone hoya che. kAraNa ke samyakatva vinAnI kriyA dravyakriyA che. ahIM pada eTale sthAna. samyakatva che mULa jemAM evuM je prathama sthAna. avirata samadaSTi For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 85 jIvomAM pahelAM jinapUjA, gurusevA ane jinavANI zravaNa A traNa kriyA hoya che. AnAthI graMthakAra e kahevA mAge che ke--avirata samyagdaSTi jIvo mATe jinapUjA e prAthamika kartavya che. pachI jIva jema jema AgaLanA guNasthAnamAM jAya che tema tema yathAyogya pratikramaNa vagere kriyA karavAnI hoya che. (124) jattha ya jA davvakiriyA, aggaggaMmi hu tahA tahA diTThA / bhAvatthayassa savvattha paramapavittI tahA diTThA // 125 // yatra ca yA dravyakriyA'grAgre khalu tathA tathA dRSTA / bhAvastavasya sarvatra paramapravRttistathA dRSTA // 125 // 125 gAthArtha AgaLa AgaLanA guNasthAnomAM je guNasthAne je je rIte je kriyA abhimata che, te te sarvaguNa sthAnamAM te te rIte bhAvastavanI utkRSTa pravRtti abhimata che. .............. vizeSArtha-- jIva jema jema bhAvapUrvakakriyAmAM AgaLa vadhato jAya che, tema tema tenAmAM bhAva vadhe che. aMtaranA bhAva e bhAvastava che. kriyA e dravyastava che. Ama kriyA rUpa dravyastavanI jema jema vRddhi thAya che, tema tema AMtarika bhAvarUpa bhAvastava vadhe che. AnAthI graMthakAra e siddha karavA mAge che ke dravyastava bhAvastavanuM kAraNa che. ethI bhAvastavanI prApti mATe dravyastava anivArya che. (125) sAlaMbaNajhANAo, jhANamaNAlaMbaNaM havijja sayA / kiM bahuNA bhaNieNaM, sAsayasuhakAriNI pUyA // 126 // 126 sAlambanadhyAnAd dhyAnamanAlambanaM bhavet sadA / ni vastunA mateina zAzvatasuvAriLI pUnA // 126 ............. // // gAthArtha haMmezA sAlaMbanadhyAnathI ja nirAlaMbanadhyAna thAya, arthAt mAlaMbanadhyAnano abhyAsa karyA pachI ja nirAlaMbanadhyAnanuM sAmarthya prApta rAya che. (jinapUjA sAlaMbanadhyAna che. AthI nirAlaMbanadhyAnanuM pAmarthya prApta karavA jinapUjA anivArya che.) vadhAre kahevAthI zuM ? jinapUjA zAzvata sukhane karanArI che. (126) For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 saMbodha prakaraNa titthayaro titthayarataNeNa jo saddahijja sddhaae| nikkhevA khalu cauro, egatteNeva viNNeyA // 127 // tIrthaGkarastIrthakaratvena yaH zraddhIyate shrddhyaa| nikSepAH khalu catvAra ekatvenaiva vijJeyA // 127 .......... 127. gAthArtha je tIrthakaranI tIrthakarapaNAthI zraddhA karAya che te tIrthakaranA cAra nikSepA ekapaNAthI ja jANavA, arthAt cAre nikSepA tIrthakara svarUpa deg4 %aql. (127) AsAyaNaparihAro, aannaaraahnnmmuuddhbhttiie| . jiNadavvapariccAo, jeNa kao so paramabhavvo // 128 AzAtanAparihAra aajnyaaraadhnmmuuddhbhktyaa| jinadravyaparityAgo yena kRtaH sa paramabhavyaH // 128 // ............. 128 gAthArtha- jeNe jinanI AzAtanAno tyAga karyo che, amUDha bhaktithI (=sama pUrvanI mastithI) nizAnI mArAdhanA 72rI cha, bhane devadravyano tyAga karyo che, te utkRSTa bhavya che, arthAt najIkanA kALamAM bhokSe nA2 bhavya 71 cha. (128) jhANassa ya bheyakae, nikkhevA jattha jattha niddivA / te te pasAhiyavvA, visuddhasammattajuttehiM // 129 // dhyAnasya ca bhedakRte nikSepA yatra yatra nirdissttaaH| te te prasAdhayitavyA vizuddhasamyaktvayuktaiH / / 129 / ......... 129 gAthArtha- vizuddha samyaktvathI yukta jIvoe dhyAnanA bheda mATe (=tIrthakaronuM vividha rUpe dhyAna karavA mATe) jyAM jyAM je je nikSepa jaNAvyA che tyAM tyAM te te nipA siddha karavA te te nipAnI sAdhanAmaaraadhnaa 42vI. (128) pUyAe sattavihA, sohI bohijaNANa kaayvvaa| dhaNavatthakhettamaNavaya-kAyApUovagaraNANaM // 130 // For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra pUjAyAM saptavidhA zuddhirbodhijanAnAM krtvyaa| dhana-vastra-kSetra-mana-va-krayA-pUno naraLAnAm II 20 | 220 gAthArtha- samyagdaSTi jIvoe jinapUjAmAM dhananI, vastranI, kSetranI, mananI, vacananI, kAyAnI ane pUjAnA upakaraNonI ema sAta prakAranI zuddhi karavI=pALavI joIe. (130) dhanazuddhi aNNAyadugaMchoMchamUlaharANajjavittiharamaliNaM / davvAi vivajjaNehiM suddhaM sattIi dhnnmittuN||131|| ajJAta-jugupsoJcha-mUlaharA'nArya-vRttihara-malinam / / cArivivarnane zuddha vityA dhanamidam I 232 II 232 gAthArtha- ajJAta=A dhana konuM che evI khabara na hoya tevuM mArga vageremAMthI lIdheluM jugupsoccha=paralokane pradhAna mAnanArA sajjanone je dhaMdho karavA yogya na hovAthI niMdanIya hoya, jema ke dArUno vepAra karavo vagere. Ama niMdanIya dhaMdhAthI ekaThuM kareluM. mUlahara koinI thApaNa oLavavI. anyAdhya=mApa-tolA barAbara na karavA, vyAja adhika levuM, vagere rIte anyAyathI meLaveluM. vRttihara koinI AjIvikA jhUMTavIne lIdheluM, A rIte ajJAna Adi dvArA meLaveluM dhana malina gaNAya. AvA malina dhanAdino tyAga karIne potAnI zakti pramANe pUjAmAM vApareluM dhana zuddhadhana tarIke abhipreta che. (131) vAzuddhi vatthaM cahA tayaphala-vigalapaNidiilomasaMbhUyaM / sada taphayaMtra kartha, nimitta (1) sAyaa zarUra che vastraM caturdhA tvakphalavikalapaJcendriyalomasaMbhUtam / atha tRtIya va caturtha nipajI (1) cam I zarUra II .... 232 gAthArtha- vastra chAlamAMthI thayeluM, phaLamAMthI ( kapAsanA DoDAmAMthI) thayeluM, vikaledriyamAMthI thayeluM ( kozeTA vagerenuM), paMcedriyalomathI For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [88 saMbodha prakaraNa * thayeluM (=unanuM) ema cAra prakAranuM che. temAM trIjA prakAranuM ane cothA prakAranuM vastra jinabhaktimAM karavuM vAparavuM. vizeSArtha- lekhakadoSathI 1 nA sthAne ra lakhAI gayo che. evI saMbhAvanA karIne kAusamAM mUkela che. kAraNa ke AgaLa 13pamI gAthAmAM vikaseMdriya-paMcedriya prANInuM baneluM vastra pUjAmAM vAparavAnuM kahyuM che. (132) muhaputtiyapaDaputtiya, kajje kaiyAvi taM na kaayvvN| .. bIyaM seyaM masiNaM, dussaM khomAi bahubheyaM // 133 // mukhapotikA-paTapotikA kArye kadApi tanna kartavyam / ' dvitIya zvetaM marUi tUrtha kSomAri vahun II rUrU II. 232 gAthArtha- trIjA-cothA prakAranuM vastra muhapatti ane pUjA mATe mukhe bAMdhavAnA rUmAla mATe kyAreya na vAparavuM. bIjuM (kapAsa vagerenuM) zveta : ane komaLavastra jinabhaktimAM vAparavuM. bIjuM vastra phoma( kapAsa vageremAMthI baneluM) vagere aneka prakAranuM che. (133) naNNaM kiyabhAvAisuddhaM muddhaM sahAvao dhvlN| jiNabhattIi nimittaM, kAyavvaM savvahA nUNaM // 134 // 'nAnnaM krItabhAvAdizuddhaM mugdhaM svabhAvato dhavalam / nimavatyA nimitte kartavya sarvathA nUnam II 24 / rU4 gAthArtha- phATeluM vagere prakAranuM dUSita vastra na vAparavuM. krItabhAva AdithI zuddha hoya, athata vepArIne chetarIne ochA bhAva vagerethI kharIdeluM na hoya vagere rIte zuddha hoya, manohara hoya ane svarUpathI sapheda hoya tevuM vastra jinabhakti mATe vAparavuM. (134) ahIM jinabhaktimAM kevuM vastra vaparAya e viSe nIce mujaba pAThAMtara cheviglpnnidiydvvaann saMbhavaM kappae nu bhattIe / paDhamaM bIyaM vatthaM, no kappai bhatti (mAi) kajjesutti // 135 // 1. zabda dezya che. prAkRta zabda koSamAM teno Aropita, khaMDita evo zabda jaNAvyo che. For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra vikalapaJcendriyadravyANAM saMbhavaM kalpate nu bhktyaam| paDhamaM dvitIyaM vara no te pap(mAvi)rve II zarU I zarU gAMthArtha- jinabhaktimAM vikalaiMdriya ane paMceMdriya prANInAM dravyomAMthI thayeluM vastra kahyuM che. jinabhaktinA kAryomAM paheluM ane bIjuM vastra na kalpa. (135) (have pachInI traNa gAthAo vikalaiMdriya ane paMcendriya prANInAdravyomAMthI utpanna thayeluM vastra vAparI zakAya evA pAThAMtaranI puSTI mATe che.) suyabhAve jaM siTuM, taM savvaM kijjae subhttiie| kacchurikAigaMdha-davvaM neyaM nAnu )migajAyaM // 136 // zrutabhAve yat ziSTaM tat sarvaM kriyate subhktyaa| sturivAdhidravya nainaM ra (2) pRnAtanuM zarUdda ...236 gAthArtha zAstramAM suMdara jinabhakti mATe je dravya vAparavAnuM kahyuM hoya te badhuM vaparAya che. (ethI ja) mRganAbhimAMthI utpanna kastUrI vagere aneka prakAranuM sugaMdhI dravya vaparAya che. (136). jaM lomahatthayAi, vuttaM taM devvanimmiyaM tattha / ittha vi tayabhAvAo, jaM kIr3a bhattisabbhAvA // 137 // . . yad lomahastakAdi uktaM tad dravyanirmitaM ttr| matrA mAvA vayite sikkAvAt II rU|. 237 gAthArtha zAstramAM je morapIMcha vagere kahyuM che te devalokamAM devanirmita (atyaMta suMdara) hoya che. ahIM paNa devanirmita morapIMchano abhAva hovAthI bhaktinA sadUbhAvathI te (moranA pIMchAmAMthI) karAya che. (137) jaM vAlavIjaNAi, savvaM rayayappayAramAsajja / saMpai tayabhAvAo lomamayaM kijjai visittuN||138 // / yad vAlavIjanAdi sarvaM rajataprakAramAsAdya / saMprati mAvA tomaryAyite viziSTam II 228 I ... 228 1. ahIM mudrita pratamAM ane mArI pAse rahelI hastalikhita traNe pratomAM ra evo prayoga che. paNa hovuM joie. 3 evA prayoganA AdhAre anuvAda karyo che. mArI pAse rahelI traNe - hastalikhita pratomAM aneka sthaLe azuddhi jovA maLe che. -AcArya rAjazekharasUri. For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 . saMbodha prakaraNa gAthArtha- cAmara vagere je bhaktinAM sAdhano zAstramAM kahyAM che te badhAM devo cAMdI-suvarNa vagerenA meLavIne (travikurtIne) bhakti kare che. hamaNAM teno abhAva hovAthI vALamAMthI banAvelAM cAmara (vagere) vAparavAmAM Ave che. (138) No thIpurisavivajjAsavatthaM kujjA na thibugprimaannN| daMsaNAyAravisohie kAyavvo muhapuDoTThapuDo // 139 // na strIpuruSaviparyAsavastraM kuryAnna stibukprimaannm| ... rzanArAvizukrayA kartavyo mulAyegaNapura I 636 II . 21 gAthArtha- pUjAmAM strInuM vastra puruSa ane puruSanuM vastra strIe na paheravuM, sUkuM vastra na paheravuM, darzanAcAranI vizuddhi mATe ATha paDavALo mukhakoza bAMdhavo. (139) kSetrazuddhi nissallaM vihinimmiya-bhUpIThamaNajjasaMgamAvajja / nissaMkiyAidosehiM rahiyaM khettaM pavittaM ca // 140 // niHzalyaM vidhinirmita bhUpIThamanAryasaGgamAvarjam / nizrAti irahita kSetre pavitra 9 II 240 || .... 240 gAthArtha- kSetra zalyathI rahita, vidhithI nirmita pRthvItaLavALuM, anArya mANasonA saMgathI rahita, nizrAthI aMkita Adi doSothI rahita ane pavitra hovuM joie. vizeSArtha- zalyathI rahita- jyAM jinamaMdira baMdhAvavAnuM hoya te bhUmi hADakAM vagere zalyothI rahita hovI joIe. nizrAthI aMkita- mULa zlokamAM AiraMjiyApha padano prasiddha artha zaMkAno abhAva evo che. paNa te artha ahIM ghaTI zake nahi. kema ke zaMkAno abhAva guNa che, doSa nathI. AthI ahIM nizrA+mati ema saMskRta chAyA karI che. aMkita eTale chApavALuM. bIjAnI nizrAnA chApavALuM, arthAt bIjAnI mAlikInuM. bIjAnI mAlikIvALA kSetramAM jinamaMdira baMdhAvavuM e doSa che. (140) For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra manazuddhi akusalamaNappavittI-vAvAravivajjaNaM khu mnnsuddhii| dUrIkayamicchatta-lavAidosehiM sA hoi // 141 // akuzalamanaHpravRttivyApAravivarjanaM khalu manaHzuddhiH / tamithyAtvavAritoSaH sA mavati II 242 I. 24 gAthArtha- azubha mananI pravRttirUpa vyApArano tyAga karavo, arthAt azubha ciMtanano tyAga karavo e manazuddhi che. manazuddhi mithyAtvano aMza Adi doSone dUra karavAthI thAya che. (141) payaDiyaguNaTThageNo-ciyavittipasatyacittasabbhAvA / kheyAidosarahiyA, tadanjhavasiyA ya maNasuddhI // 142 // prkttitgunnaassttkenocitvRttiprshstcittsdbhaavaa| hephliohitA tavaSyavasitA ra mana:zuddhi II 24ra I 242 gAthArtha pragaTa karelA ATha guNothI ucita pravRttinA kAraNe jemAM prazastacittanI vidyamAnatA che tevI, kheda vagere doSothI rahita ane tenA ja adhyavasAyavALI manazuddhi che. ' vizeSArtha- zuzruSA vagere ATha guNo pragaTa thAya eTale ucitaanucita pravRttino nirNaya thAya. evo nirNaya thatAM jIva ucita pravRtti kare. ucita pravRttinA kAraNe citta prazasta bane. prastutamAM jinapUjA karavI e ucita pravRtti che. tethI citta prazasta bane che. AthI manazuddhi hoya tyAre citta prazasta hoya che. citta prazasta bane tethI kheda vagere doSo dUra thAya. tenA ja adhyavasAyavALI eTale jinanA ja ke jinapUjAnA ja adhyavasAyavALI. Ano artha e thayo ke pUjA karatI vakhate mana jinapUjA sivAya bIjA vicAravALuM bane to mana zuddhi nathI. mATe ja traNa nIsilinuM pAlana karavAnuM vidhAna che. (142). vacanazuddhi gihavAvAravivajjaNa sannAIhi vi pstthvynngunnaa| jiNaguNakIttaNarUvA pUyAvasare hu vayasuddhI // 143 // For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 - saMbodha prakaraNa gRhavyApAravivarjanaM saMjJAdibhirapi prazastavacanaguNA / fjhanAgIna pUnAvAlare haju vavazuddhiA 24rU II 243 gAthArtha- pUjAnA samaye saMjJA(=IzAro) vagerethI paNa gRha vyApArano tyAga karavo e vacanazuddhi che. vacanazuddhi prazasta vacanarUpa guNavALI ane jinaguNonA kIrtanarUpa che, arthAt pUjAnA avasare prazasta vacana bolavA ke jinaguNonuM kIrtana karavuM e vacanazuddhi che. vizeSArtha-saMjJA vagerethI paNa gRhavyApArano tyAga karavAmAM vacananI nivRtti ( mIna) rUpa vacanazuddhi che. prazasta vacana bolavAmAM ane jinaguNonA kIrtanamAM zubhavacananI pravRttirUpa vacanazuddhi che. (143) kAyazuddhi AsAyaNaparihAra-ppayAsapayaDiyapasatyabhattibharA / hAsAimaliNavajjaNa-loyaviruddhAisavvaM jaM // 144 // aashaatnprihaarpryaasprkttitprshstbhktibhraa| hAsthatimatinavarnana-noviruddhatisarva ya aa 244 II 244 gAthArtha- kAyazuddhimAM AzAtanAno tyAga karavAnA prayatnapUrvaka prazastabhaktino samUha pragaTa karelo hoya che, arthAt kAyazuddhimAM kAyAthI jinanI AzAtanA na thAya tevo prayatna hoya che, ane aMtaramAM rahelo prazasta bhaktino samUha kAyA dvArA (=mukha upara pragaTa thatA harSa AdithI) pragaTa karAto hoya che tathA hAsyAdi doSono ane lokaviruddha AcaraNa Adi sarva doSono tyAga karavo te paNa kAyazuddhi che. (144) pUjAno vidhi vihikayahANuvvaTTaNa-gatto litto sugNdhmaaiihiN| kayatilao vegacchi, ANAvavahArapaNarUvaM // 145 // 1. vyavahAranA AzAvyavahAra vagere pAMca prakAra che. prastutamAM AzAvyavahArano bhAvArtha AjJApAlana evo che. pA eTale pratijJA. vartamAnamAM jinAjJAne zirodhArya karavAnAM hetuthI svalalATe tilaka karavAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 deva adhikAra vidhikRtasnAnovartanagAtro lipto sugandhAdibhiH / kRtatilako vaikakSamAjJAvyavahArapaNarUpam // 145 // .............. 145 kaMThahiyauyaradesaMmi kayatilao appaNA asaMkapyo / jiNaguNathuNaNaM sahahaNa-maNuvamasuhatittisaMkaraNaM // 146 // kaNThahadayodaradeze kRtatilaka aatmnaa'sNklpH| jinaguNastavanaM zraddhAnamanupamasukhatRptisaMkaraNam // 146 // .......... 146 puvvAsAbhimuhamuho, vihikayanhANo annidiyvisygnno| uvasAmiyaappasattha-joyarayabhAvasanhANo // 147 // pUrvAzAbhimukhamukhoM vidhikRtasnAno'nindriyaviSayagaNaH / upazAmitAprazastayogarajobhAvazlakSNaH // 147 // ...... siTThIe samagapayaMguTugayaM jANuhatthaaMsANaM / siramAlakaMThavaccha-tthalauyaraMmi jiNiMdANaM // 148 // sRSTyA samakapadAGgaSThagataM jaanuhstaaNsaanaam| | zirobhAlakaNThavatsasthalodare jinendrANAm // 148 .......... 148 kayacitto daDhacitto, annuttrjjhaannbhttisNjutto| pacchA vivihapayArA, pUyA nimmAi nimmamao // 149 // kRtacitto dRddhcitto'nuttrdhyaanbhktiyuktH| pazcAd vividhaprakArAH pUjA nirmAti nirmamakaH // 149 // .. ... 149 gAthArtha-pUjA mATe vidhipUrvaka snAna kare, zarIre udvartana kare=zarIrane zuddha karanArA padArthone zarIre coLIne zarIrane zuddha kare, sugaMdhI padArthothI zarIre vilepana kare, tilaka kare, AjJApAlananI pratijJArUpa vaikakSa kare zarIre janoinA jevo AkAra kare. (145) kaMTha, hRdaya ane udara pradezamAM tilaka kare, svayaM saMkalpa-vikalpa na kare. jinaguNonI stuti kare. nagunazraddhA 43. anupama sumanI tarine 43 anumave. (146) 1. A kaMThathI ApanA ja guNo gAIza e hetuthI kaMThe tilaka kare. A hRdayasiMhAsanamAM Apane 1 ja birAjamAna karIza evA bhAvathI hRdaye tilaka kare. he prabhu ! A udaramAM abhakSya vastu nahi nAkhuM evA bhAvathI udare tilaka kare. For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94. saMbodha prakaraNa have pUjaka kevo hoya te kahe che-jenuM mukha pUrva dizA tarapha che, jeNe vidhithI snAna karyuM che, je iMdriyonA viSaya samUhane vaza banyo nathI, jeNe aprazasta yogane ane rajane ( baMdhAtA karmana) upazAMta karI dIdhA che ane (ethI) je bhAvasnAnavALo che. (147) Avo pUjaka kramaza: jinezvaronA caraNanA be aMguThA, jAnu DhIMcaNa, hAtha, khabhA, mastaka lalATa, kaMTha, chAtI ane udara e nava aMgoe pUjA kare. (148) jeNe pUjAmAM ja citta karyuM che, je pUjAmAM ja daDha cittavALo che, je sarvazreSTha dhyAna ane bhaktithI saMyukta che ane mamatAthI rahita che evI pUjaka pachI (aMgaracanA vagere) vividha prakAranI pUjA kare. (149) nimalyA pupphAi NhavaNAi, nimmallaMja have jinniNdaannN| taM ThAvai vihipuvvaM, jatthAsAyaNaparaM na have // 150 // puSpAdi strapanAdi nirmAlyaM yad bhaved jinendrANAm / ' tat sthAti vidhipUrva yatrAzAtana paraMna ma / 10 I. 250 gAthArtha-puSpa vagere ane prakSAlanuM pANI vagere jinezvaronuM nirmAlyA jayAM AzAtanA na thAya tyAM dUra vidhipUrvaka nAkhe. (15) jaivi hu jiNaMgasaMgaM, nimmallaM neva hujja kiyaavi| nissIkaM loyaguNA vavahAraguNehiM nimmallaM // 151 // yadyapi khalu jinAGgasaGga nirmAlyaM naiva bhavet kadApi / "3*" 7*jthAnam | 212 ll NR gAthArtha jo ke jinanAM aMgonA saMgavALI koI vastu kyAre paNa nirmAlya na thAya. to paNa je vastu (nisIka) zobhArahita thayelI 1. snAnathI sahita te sasnAna. bhAvathI sasnAna te bhAva sasnAna. arthAtu bhAvasnAnavALo. 2. sRSTi zabdano kramazaH artha paNa che. 3. savila eTale sAthe artha thAya te ahIMna ghaTe. ethI zabda levo ane svArthamAsamajavo. saeTale samAna rIte be aMguThAnI samAna rIte pUjA kare evo artha thAya. vAkyaracanAkSiNa thAya-vAMcanArane barobara na samaja paDe e daSTie anuvAdamAM samAno artha karyo nathI. 4. para no dUra artha paNa thAya che. For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 95 hoya te vastu lokamAM (luNA~) gauNa thaI javAnA kAraNe vyavahAradharmathI (=devanA aMge caDhelI je vastu zobhA rahita banI gaI hoya ke bIjI vAra caDhAvI zakAya tevI na rahI hoya te vastu nirmAlya gaNAya evo lokavyavahAra hovAthI) nirmAlya gaNAya che. (151). bhkkhnnpaalNdhnn-niyNgpribhoybhuuikmmprN| avihiTThAvaNamevaM, nimmallaM paMcahA vajjaM // 152 // bhakSaNa-pAdollaGghana-nijAGgaparibhoga-bhUtikarmaparam / avidhisthApanamevaM nirmArce pazadhA varSamAM 252 252 gAthArtha bhakSaNa karavuM, caraNothI ullaMghana karavuM, potAnA zarIre bhoga karavo, bhUtikarma karavuM=zarIranI rakSA vagere mATe zarIre bhasmano (=vAsacUrNano) lepa karavo vagere kriyA karavI, avidhithI nAkhavuM. A pAMca rIte nirmAlyano tyAga karavo. vizeSArtha- (1) nirmAlya jaLa vagerenuM bhakSaNa na karavuM. (2) nirmAlyA vastune pagathI oLaMgavI nahi, arthAt enA upara thaIne na javuM. (3) potAnA zarIra mATe teno upayoga na karavo. (4) devanA aMge caDhelA vAsakSepa vagerene potAnA zarIre (=mastaka vagere sthaLe) lagADavuM te bhUtikarma che. AvuM bhUtikarma na karavuM. (5) puSpo ke prakSAla jaLa lokonA pagamAM Ave, jIvotpatti thAya ke kIDIo vagerenI virAdhanA thAya tevA sthAne na nAkhavAM. (15) tiriyabhavaheubhakkhaNa-maNajjajAisu havijja ulNgho| dohaggaM paribhoge, bhUikamme AsurI jAI // 153 // tiryagbhavaheturbhakSaNa-manAryajAtiSu bhvedullngghH| . saunAve khoLe pUtivana bAsurI nAti: 212 .......12 gAthArtha nimalyanuM bhakSaNa tiryaMcanA bhavamAM utpattinuM kAraNa che. 'nimalyanuM ullaMghana karavAthI anArya manuSyonI jAtimAM utpatti thAya. nirmAlyano potAnA zarIre paribhoga karavAthI daurbhAgyanI For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 96 prApti thAya. nirmAlyano bhUtikarmamAM upayoga karavAthI asura devomAM (utpatti thAya (143) avihiTThavaNamabohi-lAho hujjA NidaMsaNANittha / devapuraMdarakumarA, sAmAtthI amarasamaranivA // 154 // avidhisthApanamabodhilAbho bhavet nidarzanAnyatra / deva-purandarakumArau sAmArthI amarasamaranRpau // 154 // 154 gAthArtha- nirmAlyane avidhithI nAkhavAthI bodhilAbha na thAya. ukta pAMca rIte nirmAlyano tyAga na karavAmAM anukrame devakumAra, puraMdaradduNbhaar, sAmArthI, amararAbha ane samararAbha se pAMca dRSTAMto che. (154) tamhA avihiccAo, kAyavvo savvahA suniuNehiM / jamhA'NAsAyaNA khalu mukkhaMgaM mukkhamaggassa // 155 // tasmAdavidhityAgaH kartavyaH sarvathA sunipuNaiH / yasmAdanAzAtanA khalu mukhyA mokSamArgasya // 155 // 155 gAthArtha tethI atikuzaLa manuSye avidhino sarvathA tyAga karavo joie. kAraNa ke AzAtanAno tyAga mokSamArgano mukhya hetu che. (155) vihikaraNamavihicAo, guruguNavuDDANa sevaNaM savaNaM / bAlajaNANa vivajjaNa-maguNujjhaNamajjaguNapakkho // 156 // vidhikaraNamavidhityAgo guruguNavRddhAnAM sevanaM zravaNam / bAlajanAnAM vivarjanamaguNojjhanamAryaguNapakSaH || 156 || ............ 156 arihapamuhANa terasa - payANa bahumANavaNNasaMjalaNA / kusalANuTTANakaraNa - miccAiguNehiM mukkhaMgaM // 157 // arhatpramukhatrayodazapadAnAM bahumAnavarNasaMjvalane / kuzalAnuSThAnakaraNamityAdiguNairmokSAGgam // 157 // 157 gAthArtha--vidhi karavI, avidhino tyAga karavo, mahAna guNothI vRddhonI sevA karavI, dharmanuM zravaNa karavuM, ajJAna lokono tyAga karavo, doSono (ke guNarahita lokono) tyAga karavo, AryapuruSonA guNono pakSapAta For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra karavo, arihaMta vagere tera padonuM bahumAna karavuM ane temanA guNonI prazaMsA karavI, zubha anuSThAno karavA ItyAdi guNo mokSanA hetu che. vizeSArtha- tIrthakara, siddha, kula, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI, AcArya, vira, upAdhyAya ane gaNI ema tera pado che. kula eTale aneka gaNono (gacchono) samudAya. gaNa eTale eka AcAryano gaccha (samudAya). sthavira eTale sIdAtA sAdhuone sthira karanAra gaNI eTale sAdhu samudAyanA adhipati AgevAna. bAkInA padono artha sugama che. (156-157) (pra.sA. gAthA-pa50-551) tatto nisIhiyAe, pavisittA maMDavaMmi jinnpuro| mahinihiyajANupANi-sirehiM vihiNA paNAmatiyaM // 158 // tato naiSedhikyA pravizya maNDape jinapurataH / miinahitanAnupaffzodhinA praNAmatrim II 18 II 258 gAthArtha tyAra bAda nisIhi' kahevApUrvaka maMDapamAM praveza karIne jinanI AgaLa pRthvI upara be jAna, be hAtha ane mastaka e pAMca aMgo sthApIne vidhithI traNa vAra praNAma kare. (158). tayaNu harisulasaMto, kayamuhakoso jinnidpddimaannN| vAvarU viliya, nimAI nomathena 16 . * tadanuharSollasan kRtamukhakozo jinendrapratimAnAm / aniyati nanyukti nirmArca somahartana II 16 I ... 16 gAthArtha tyAra bAda harSathI ullAsa pAmato pUjaka mukhakoza bAMdhIne jinezvaranI pratimAonA rAte rahelA nirmAlyane pachIthI dUra kare. (159) - jiNagihapamajjaNaM to, kareDa kAreDa vA vi anennN| . jiNabiMbANa pUyaM to vihiNA kuNai jahAjogaM // 160 // jinagRhapramArjanaM tataH karoti kArayati vA'pyanyena / binavivAnAM pUnAM tato vidhinA pati thAyogamA 260 ||. 260 For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98. saMbodha prakaraNa gAthArtha-tyArabAda jinamaMdiranuM pramArjana pote jAte kare, athavA bIjA pAse karAve, tyAra bAda yathAyogya jinabiMbonI pUjA kare. (16) (2.vaM.ma.bhA. gA-195). aha puvvaM ciya keNai, havijja pUyA kayA suvihvenn| taMpi savisesasohaM, jaha hoi tahA tahA kujjA // 161 // atha pUrvameva kenApi bhavet pUjA kRtA suvibhven| . tAmapi savizeSaNomAM yathA mavati tathA tathA jyA dUra . da. gAthArtha- have jo pUrve koIe paNa sArA vaibhavathI pUjA karI hoya to te biMba paNa jema vizeSa zobhAvALuM bane tema kare. (161. (ca.va.ma.bhA. gA-196). nimmalaMpi na evaM, bhaNNai nimmlllkkhnnaabhaavaa| bhogaviNaTuM davvaM, nimmalaM nannahA vuttaM // 162 // nirmAlyamapi naiva bhaNyate nirmAlyalakSaNAbhAvAt / ' bovinaSTa caeN nirmAlya nAthojIm II 26ra I. 26ra gAthArtha A pramANe (=vizeSa zobhA karavA mATe puSpo vagerene pratimA uparathI utAravA vagerethI) nirmAlya paNa nathI kahevAtuM. kAraNa ke nirmAlyanuM lakSaNa temAM ghaTatuM nathI. je dravya bhogathI vinaSTa (=pharI upayogamAM na Ave tevuM) hoya tevuM dravya nirmAlya thAya che. bIjI rIte nirmAlya kahyuM nathI. (16) davvaMtarasaMpattaM, nimmallassAvi dhaaumuhsssN| taM puNa jiNassa juggaM, jAyai baalaannmnnucittuN||163 // dravyAntarasaMprAptaM nirmAlyasyApi dhAtumukhazasyam / tat puna: ninI yogye yAti vAtAnAmanuSTam II 263 ... 263 gAthArtha- nirmAlya paNa dravyamAMthI anya avasthAne pAmeluM suvarNadhAtu vagere zreSTha dravya thAya to te dravya jinane yogya=jinapratimAnA bhogane yogya thAya che. mugdhajIvoe tema AcareluM che. (169mI gAthAmAM paNa A jaNAvyuM che.) (163) For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra itto ceva jiNANaM, puNaravi ArovaNaM kuNaMti thaa| vatthAharaNAINaM, jugaliyakuMDaliyamAINaM // 164 // atazcaiva jinAnAM punarapi AropaNaM kurvanti tathA / vastrApArInAM yugatiSkanAhInAm II 24 64 gAthArtha- AthI ja jinapratimAone vastra, AbhUSaNa vagere ane kuMDalajoDI vagere pharI paNa caDhAve che. (164) etto ciya egAe, kAsAIe jiNidapaDimANaM / aTThasayaM lUhaMtA, vijayAI vaniA samae // 165 // itaH khalu ekayA kASAyyA jinendrapratimAnAm / macharAta mRgano vinAyo vaLA: samaye I 6 ...26 gAthArtha- AthI ja vijayadeva vagere devo eka ja aMgalUchaNAthI ekaso ATha pratimAone luche che ema zAstramAM varNana Ave che. vizeSArtha- zabdakoSamAM zANA zabdano lAla raMgathI raMgela vastra vagere artha che. paNe ahIM devo je vastrathI pratimAone luche che te vastranI sApha evI saMjJA che, ane teno prayoga strIliMgamAM thAya che. AthI prastutavAlA; zabdano bhAvArtha aMgaluchaNuM thAya. (195) (ca.va.ma.bhA. gA-90) ceiyadavvaM tivihaM, pUyAnimmallakappiyaM tattha / AyANamAIpUyAdavvaM jiNadehaparibhogaM // 166 // caityadravyaM trividhaM pUjA-nirmAlya-kalpitaM tatra / mAtAnamati pUnAdavya jinapirimomam II 66 266 gothArtha- caityadravya, pUjA, nirmAlya ane kalpita ema traNa prakAranuM che. temAM AdAna vagere pUjAdravya jinezvaranA dehanA paribhogamAM AvI zake tevuM che. vizeSArtha-pUjA mATe rAkhela makAna AdinI AvakathI ke ekaThA karelA dravyanA vyAjathI prApta thatuM, athavA koi zrAvake pUjA mATe arpaNa karyuM hoya ityAdidravya AdAnadravyache. AdravyathI aMgapUjA mATe caMdana-kesara Adi lAvI zakAya, tathA agrapUjAnAM dravyo paNa lAvI zakAya. (16) For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 saMbodha prakaraNa akkhayaphalabalivatthAi saMtiyaM jaM puNo dvinnjaayN| taM nimmallaM vuccai, jiNagihakammami uvaogaM // 167 // akSata-phala-bali-vastrAdisatkaM yad punaH draviNajAtam / tad nirmAlyamucyate jinagRhakarmaNi upayogam // 167 // 267 gAthArtha- akSata, phaLa, bali ane vastra vagere saMbaMdhI je dravyasamUha hoya te nirmAlya kahevAya che. te jinamaMdiranA kAryamAM upayogI che. jinadehamAM upayogI nathI. (167). davvaMtaranimmaviyaM, nimmalaM pi hu vibhuusnnaaiihiN| taM puNa jiNaMgasaMgi, havijja NaNNAttha taM bhayaNA // 168 // dravyAntaranirmApitaM nirmAlyamapi khalu vibhUSaNAdibhiH / tat punarjananA bhavet nAcatra tad mananA II 268 . ... 268 gAthArthanirmAlya paNa je AbhUSaNo Adi dvArA dravyAMtaramAM nirmita karAvyuM hoya ( nirmAlyamAMthI anya mukuTa vagere AbhUSaNa rUpe navI vastu karAvI hoya) te jinapratimA mATe vAparI zakAya che. paNa anya nirmAlyA jinapratimA mATe na vAparI zakAya. mATe nirmAlyamAM bhajanA che. eTale ke amuka prakAranuM nirmAlya (=nirmAlya vecIne banAvela mukuTa vagere) jinapratimA mATe upayogI che, ane amuka prakAranuM nirmAlya (=nirmAlyA vecIne kharIdela kesara vagere) jinapratimA mATe upayogI nathI. ' vizeSArtha- AbhUSaNa vagere je dravya ghasAro lAgavo vagere kAraNathI nirmAlya thayuM hoya= vAparavA mATe ayogya thayuM hoya, tene bhAMgIne bIjuM AbhUSaNa vagere banAve to te AbhUSaNa vagere dravya pharI jinapritamA mATe upayogI bane. 163mI gAthAmAM paNa A viSaya jaNAvyo che. (18) riddhijuyasaMmaehiM, saDDehiM ahava appaNA cev| jiNabhattii nimittaM, jaM cariyaM savvamuvaogi // 169 // RddhiyuktasaMmataiH zrAvakairathavA''tmanA caiva / nimavA nimitta vat varita sarvopayof I 66 ................. 262 For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 101 gAthArtha-Rddhiyukta evA saMmata (=saMgha mAnya) zrAvakoe athavA svayaM pote (=eka zrAvake) jinabhakti mATe je dravya Acarela (=ApyuM) hoya te dravya kalpita kahevAya che ane jinabhaktinA sarvakAryamAM upayogI che. vizeSArtha- paMnyAsazrI kalyANavijaya mahArAje "cAlu carcAmAM satyAMza keTalo" e potAnA nibaMdhamAM A gAthAno nIce mujaba artha jaNAvyo che-"zrImaMta ane mAnya (rAjA, maMtrI vagere) zrAvakoe athavA pote citya karAvanAre) jinabhaktine mATe kalpIne je dravya saMcita karyuM hoya te kalpita kahevAya che ane te) caityasaMbaMdhI sarva kAryomAM upayogI thaI zake che. (16) pavarehiM sAhaNehiM, pAyaM bhAvo vi jAyae pvro| naya anno uvaogo, eesi sayANa laTThayaro // 170 // pravaraiH sAdhanaiH prAyo bhAvo'pi jAyate pravaraH / na vADa 35yo teSAM satAM naSTatA: II 270 ||. ... 270 gAthArtha- uttama dravyothI pUjA karavAthI prAyaH bhAva paNa uttama jAge che. te bhAvathI azubha karmano kSaya thAya che. vidyamAna uttama vastuonA upayoganuM jinapUjA sivAya bIjuM koI uttama sthAna nathI. vizeSArtha-A viSe vyavahAra bhASya uddezo-6, gAthA-188mAM kahyuM che kegunnbhuuddddhe davvammi jeNamattA'hiyattaNaM bhAve / iya vatthUo icchati, vavahAro nijjaraM viulaM // "dravyo uttama hoya to bhAva adhika thAya che. AthI vyavahAra naya uttama dravyathI ghaNI nirjarA thAya ema mAne che." koi kliSTa karmavALA jIvane uttama dravyothI paNa uttama bhAva na Ave evuM bane. tathA koI bhAgyazALI jIvane uttama dravyo vinA ja uttama bhAva Ave evuM paNa bane. AthI ahIM prAyaH kahyuM che. tathA puNyodayathI maLela uttama vastuonA upayoganuM jinapUjA sivAya bIjuM koI suMdara sthAna nathI. kahyuM che ke__ dehaH putraH kalatraM vA saMsArAyaiva satkRtaH / - vItakAtu pAnAM, saMsAjhive ban II (pUjA paMcA) 16) For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa "zarIra, putra ke strIno karelo satkAra saMsAra mATe thAya, jyAre vItarAgano karelo satkAra saMsAranAza mATe thAya." (170) (pUjA paMcAzaka gAthA-16) 102 gaMthiya 1 veDhima 2 pUrima 3 saMghAima 4 pupphabheyao cauhA / mAlA 1 mauDaM 2 sehara 3, pupphagehAi 4 rayaNAo // 171 // granthima-veSTima-pUrima-saMghAtimapuSpabhedatazcaturdhA / mAtA-muTa-zevara-puSpavRhAvizvanAH // 276 5. 171 gAthArtha-- puSponA graMthima, veSTima, pUrima ane saMghAtima e cAra bhedothI anukrame mALA, muguTa, zekhara ane puSpagRha vagerenI racanA (=AkAra) thAya. vizeSArtha-- graMthima puSpothI mALA, veSTima puSpothI muguTa, pUrima puSpothI zekhara ane saMghAtima puSpothI puSpagRha thAya. graMthima=puSpone guMthIne banAvela. veSTima=puSpone vIMTavAthI thayela. pUrimapuSpone pUravAthIbha2vAthI thayela . saMghAtima=puSpone ekaThAM karavAthI thayela. zekhara=zikhA. graMthakAranA samaye A rIte puSpothI aMgaracanA thatI hatI. (171) nhavaNavilevaNaAharaNavatthaphalagaMdhadhUvapupphehiM / kIra jiNaMgapUyA, tattha vihI esa nAyavva // 172 // strapanavilepanAbharaNavastraphalagandhadhUpapuSpaiH / yite ninA pUnA taMtra vidhireSa jJAtavya: / / 12 / ................ gAthArtha-- jinapratimAnI aMgapUjA snAna, vilepana, AbhUSaNa, vastra, phaLa, gaMdha (=vAsacUrNa vagere), dhUpa ane puSpothI karAya che. temAM vidhi A jANavo. vizeSArtha-- gAthAmAM nAnya nA sthAne muddAtmya evo pATha hovo joie. kAraNa ke phaLa aMgapUjA nathI. ahIM cai.vaM.ma.mAM A gAthAno pUrvArdha A pramANe che-- vatthA''haraNa-vilevaNa-sugaMdhigaMdherhi dhuva - pupphehiM / AmAM ta zabda nathI. prastuta graMthamAM 57mI gAthA akSarazaH A pramANe ja che. (172) For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 deva adhikAra vatyeNa baMdhiUNaM, AsaM ahavA jahA smaahiie| vajjeyavvaM tu tayA, dehami vi kaMDuyaNamAI // 173 // vastreNa bandhayitvA ''syamathavA yathA smaadhinaa| vayitavya tu tArA reDa DUcanAdi aa 72 272 gAthArtha- mukhakozathI mukhane(=nAsikAne) bAMdhIne pUjA karavI joIe. (jethI durgadhI zvAsozvAsa, ghUMka Adi prabhune na lAge)jo mukha bAMdhavAthI asamAdhi thatI hoya to mukha bAMdhyA vinA paNa pUjA thaI zake. pUjA Adi karatI vakhate zarIrane khaMjavALavuM, nAkamAMthI zleSma kADhavuM, vikathA karavI vagere kriyAno tyAga karavo joIe. vizeSArtha- bimAra ke sukumAra zarIravALA mATe A eka apavAda che. apavAda eTale saMkaTanI sAMkaLa. teno nachUTake ja upayoga karavo joIe. AthI mukhakoza bAMdhavAthI thoDI takalIpha thatI hoya to paNa te takalIpha sahana karIne mukha bAMdhIne ja pUjA karavI joie. takalIphanA kAraNe asamAdhi thatI hoya to ja chUTa levI joIe. "mukhakoza bAMdhyA vinA paNa pUjA thaI zake evuM jANIne vagara kAraNe mukhakoza bAMdhyA vinA pUjA karanAra virAdhanAno bhAgI bane che. (173) vevasathavA vivi thuithuttabhaNanaM ceva, pUaMto jagabaMdhuNo // 174 // 'kAye kaNDUyanaM varjayet tathA shleshmvivecnm| tutistotrapAna vaiva pUjayanuM dvidhU . 274 74 . gAthArtha- jagabaMdhunI pUjA karato jIva kAyAne khaMjavALavAno ane zleSma kADhavAno ane stuti-stotro bolavAno tyAga kare. (174) ciyapavittI evaM, tahA kuNaMtassa hoi naavnnaa| taha mUlabiMbapUyA, visesakaraNe vitaM natthi // 175 // ucitapravRttimevaM tathA kurvato bhavati nAvajJA / tathA mUvikhyapUMvizeSApi tamAd II 27% I ... 271 1. kramAGka 172-173-174 gAthAtrikaM 57-58-59 kramAGkeSvapi vidyate / For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 saMbodha prakaraNa gAthArtha A pramANe ucita pravRtti karanArane jema avajJAdoSa lAgato nathI, tema mULanAyakajInA biMbanI viziSTa pUjA karavAmAM paNa AquSa nathI. (175) jiNabhavaNabiMbapUyA, kIrati jiNANa no kae kiNtu| . suhabhAvaNAnimittaM, buhANa abuhANa bohatthaM // 176 // jinabhavanabimbapUjA kriyate jinAnAM no kRte kintu| . zubhabhAvanAnimittaM budhAnAmabudhAnAM bodhArtham // 176 // ............ 176 gAthArtha- jinamaMdira ke jinabiMba pUjA jino mATe karAtI nathI, paNa (potAnA) zubhabhAva mATe ane bIjA buddhimAna (bhavya) jIvone bodha 5mA34. bhATe 42 / 5 cha. (176) ceihareNa ya keI, pasaMtarUveNa kei biNbenn| pUyAisayA aNNe, aNNe bujhaMti uvaesA // 177 // caityagRheNa ca kecit prazAntarUpeNa kecit bimben| ' pUjAtizayAdanye'nye budhyanta upadezAt // 177 ....... .............. 177 gAthArtha- koI bhavya jIvo maMdiranA darzanathI, koI prazAMta mudrAvALA jinabiMbanA darzanathI, koI (pUjA-AMgI vagere) viziSTa pUjAne joIne ane upadezathI bodha pAme che. (177) bhiMgAralomahatthaya-lUhaNayA dhUvadahaNamAiyaM / / paDimANaM sakahANa ya, pUyAe ikkayaM bhaNiyaM // 178 // bhRGgAralomahastakarUkSaNakA dhUpadahanamAdikam / pratimAnAM sakthnAM ca pUjAyai ekakaM bhaNitam // 178 // ... ............ 178 PuthArtha- (18ilsi) supae 4Atra, pIcha. (bho25/7) aMgaluchaNAM, dhUpadhANAM vagere pratimAonI ane jinezvaronI dADhAonI 5. bhATe (mAmA ) meM 4 | cha.(178) nivvuyajiNidasakahA, saggasamuggesu tisu vi loesu| annonnaM saMlaggA, nhavaNajalAihi saMpuTThA // 179 // For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra nirvRtajinendrasakthina svargasamudgeSu triSvapi lokeSu / anyo'nyaM saMlagnAni strapanajalAdibhiH saMspRSTAni // 179 // 179 gAthArtha- nirvANa pAmelA jinezvaronI dADhAo traNeya lokamAM vajranA dAbaDAomAM paraspara lAgelI hoya che=bhegI ja rAkhelI hoya che ane snAtrajaLa vagerethI sparzAyelI hoya che, arthAt tyAM snAtrajaLa vagere ekanuM bIjAne sparze che. (179) puvvadharakAlavihiyA, paDimA dIsaMti kesu vi puresu / vattakkhA khittakkhA, mahakkhayA gaMthadiTThA ya // 180 // 105 pUrvadharakAlavihitAH pratimA dRzyante keSvapi pureSu / vyavastyAvyA kSetrAnA mahAvyA pragnyAza // 180 ................... gAthArtha- pUrvadharonA kALamAM karAyelI vyaktipratimA, kSetrapratimA ane mahApratimA ema traNa prakAranI pratimAo keTalAya zaheromAM jovAmAM Ave che, tathA graMthamAM jovAyelI che, arthAt pUrvapuruSaracita graMthomAM paNa traNa prakAranI pratimAonuM varNana jovAmAM Ave che. vizeSArtha je kALe je tIrthaMkara hoya te kALe teonI pratimAne zrutadharo vyaktipratimA kahe che. bharata vagere koi eka kSetranA RSabhadeva vagere covIsa bhagavaMtonI eka paTamAM bhegI bharAvelI hoya tene kSetrapratimA jANavI. sarva kSetronA ekaso sIttera tIrthaMkarono eka ja paTa banAvelo hoya te mahApratimA jANavI. (180) mAlAdharAiyANa vi, dhuvaNajalAI phuser3a jiNabiMbaM / putthayapattAiNa vi uvaruvariM pharisaNAiyaM // 181 // mAlAdharAdikAnAmapi dhAvanajalAdi sparzati jinabimbam / pustakapatrAdInAmapi uparyupari sparzanAdikam // 181 // ............. AZo gAthArtha- parikaramAM rahelA 'mAlAdhara' Adi devonuM prakSAlapANI vagere zrIjinapratimAne paraspara sparza kare che tathA pustakanA pAnA vagereno paNa upara upara sparza vagere thAya che. (181) For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 106 tA najjai no doso, karaNe cauvIsavaTTayAINaM / AyaraLAnuttIo, gaMthesu a vismamALattA II 82 // tasmAd jJAyate na doSaH karaNe caturviMzatipaTTakAdInAm / AcaraNAyuktayo grantheSu ca dRzyamAnatA // 182 // ....................82 gAthArtha-- tethI covIsIpaTTaka vagere karavAmAM doSa jaNAto nathI. kAraNa ke covIsIpaTTaka vagere bharAvavAnI prAcIna AcaraNAno yoga che. arthAt prAcIna AcaraNA che, tathA zAstragraMthomAM te pramANe jovAmAM Ave che. (182) jiNariddhidaMsaNatthaM, egaM kArei koi bhattijuo / pADiyapADira, levA mamohiya eva // 8rU II jinarddhidarzanArthamekaM kArayati ko'pi bhaktiyuktaH / prakaTitaprAtihAryaM devAgamazobhitaM caiva // 183 // 183 gAthArtha bhaktithI yukta koi jIva jinanI RddhinA darzana mATe prAtihAryavALuM ane devonA AgamanathI zobhita evuM eka jinabiMba karAve che. vizeSArtha-- jinanI RddhinA darzana mATe eTale pratimAne jotAM prabhunI aSTaprAtihAryAdi bAhyaRddhinAM darzana thAya e mATe. devAgamanathI zobhita eTale devo bhagavAnanI bhakti karI rahyA che tevo dekhAva jemAM hoya tevuM jinabiMba. (183) daMsaNanANacarittA- rAhaNakajje jiNattiyaM koi / parameTThinamukkAraM, ujjamiuM kei paMcajiNA // 184 // darzana - jJAna - cAritra''rAdhanakArye jinatrikaM ko'pi / parameSThinamaOAramudyaminuM pi pannu ninAn / z84 .............. gAthArtha koi jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanA nimitte traNa biMba karAve che. parameSThi namaskAranI (namaskAra mahAmaMtranI) ArAdhanA pUrNa karI hoya e nimitte ujamaNuM karavA koi pAMca jinabiMba karAve che. (184) For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 deva adhikAra kallANagatavamahavA, ujjamiuM bhrhvaasbhaavitti| bahumANavisesAo, kei kAriti cauvIsaM // 185 // kalyANakatapo'thavodyamituM bharatavarSabhAvina iti / bahumAnavizeSAt ke'pi kArayanti caturviMzatim // 185 // ......... 185 gAthArtha athavA kalyANaka tapanI ArAdhanA pUrNa karI hoya e nimitte ujamaNuM karavA bharatakSetramAM covIsa tIrthaMkaro thAya che, ema bahumAna vizeSathI koi covIsa jinabiMbone karAve che. (185) ukosaM sattarisayaM naraloe vihaitti bhttiie| sattarisayaMpi kovi biMbANaM kAi dhaNaDDo // 186 // / utkRSTaM saptatizataM naraloke viharatIti bhktyaa| saptatizatamapi ko'pi bimbAnAM kArayati dhanADhyaH // 186 .... 186 gAthArtha- manuSyalokamAM eka kALe utkRSTathI ekaso sittera tIrthakaro vicare che evI bhaktithI koI zrImaMta ekaso sittera paNa jinabiMbo 42cha. (186) gaMdhavvanaTTavAiya-lavaNajalArattiyAi diivaaii| jaM kiccaM taM savvaM, oyaD aggapUyAe // 187 // gAndharva-nATya-vAditra-lavaNajalA''rAtrikAdi dIpAdi / yat kRtyaM tat sarvamavataratyagrapUjAyAm // 187 // ............... 187 thArtha- gAto. qi, nRtya 42, triI qual, du9 GauRj, 48. (=8QAtra) 52j, mAratI utAravI, hI54 42vo vagaire je kartavya che te badhAno agrapUjAmAM samAveza thAya che. (187) ArattiyamavayAraNa, maMgaladIvaM ca nimmiyaM pcchaa| cauvArehi vinimmaM, chaNaM ca vihiNA u kAyavvaM // 188 // ArAtrikAvatAraNaM maGgaladIpazca nirmitaH pazcAt / caturiH vinima kSaNaM ca vidhinA tu kartavyam // 188 // ......... 188 For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha AratI utAryA pachI maMgaladIvo kare. AratI ane maMgaladIvo cAra vAra uparathI nIce utAre. AratI-maMgaladIvo utAratI vakhate vidhithI utsava kare. 108 vizeSArtha-- dharmasaMgrahamAM jaNAvyuM che ke--AratI utAratAM bIjA zrAvakoe baMne bAju dhUpa ukhevavo, akhaMDa jaladhArA devI ane puSpo uchALavA vagere mahotsavapUrvaka AratI utAravI. dhUpa ukhavavo, akhaMDa jaladhArA devI ane puSpo uchALavAM vagere mahotsavapUrvaka maMgaladIvo paNa utAravo. mATe ahIM AratI-maMgaladIvo utAratI vakhate vidhithI utsava kare ema kahyuM che. (188) paMcovayArajuttA, pUyA aTThovayArakaliyA yaM / riddhiviseseNa puNo, bheyA savvovayArA vi // 189 // paJcopacArayuktA pUjA'STopacArakalitA ca / 189 RddhivizeSeLa punaHkhitA sarvopacArAtta // 18o I.......... gAthArtha- paMcopacArA, aSTopacArA ane sarvopacArA ema traNa prakAranI pUjA kahI che. temAM sarvopacArA pUjA viziSTa Rddhine AzrayIne che=viziSTa RddhivALA zrAvako karI zake tevI che. vizeSArtha--upacAra eTale pUjAnI sAmagrI, jemAM pUjAnI sAmagrI pAMca hoya te paMcopacArA. jemAM pUjAnI sAmagrI ATha hoya te aSTopacArA. jemAM pUjAnI sAmagrI saghaLI(=ghaNI) hoya te sarvopacArA. (189) . (cai.vaM.ma.bhA. gA-209) tahiyaM paMcuvayArA, kusumakkhayagaMdhadhUvadIvehiM / neviSnananohiM, nuttA aDDovavArA vi / 10 / / tatheyaM paJcopacArA kusumAkSata-gandha-dhUpa-dIpaiH / naivedya-nana-tta-yujhADopavA'pi || 160 ||, 190 gAthArtha puSpa, akSata, gaMdha (=caMdana), dhUpa ane dIpathI paMcopacArA pUjA thAya che. phaLa, jala ane naivedyanI sAthe puSpAdi pAMcathI aSTopacArA pUjA thAya che. (190) (cai.vaM.ma.bhA. gA-210) 1. prAkRta zabdakoSamAM vinimAM zabda jovAmAM Avyo nathI. saMbaMdhanA AdhAre uparathI nIce utAre evo artha karyo che. For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra savvovayArapUyA, nhavaNaccaNavatthabhUsaNAIhiM / phalabalidIvAinaTTa-gIyaArattiyAIhiM // 199 // sarvopacArapUnA svapanA-Darjana-vastra-mULaLAiima: / jA-nati-rIpAli-nATya-gItA-DaDarAtrijAiimaH || 12 ||...... 111 gAthArtha-- snAna, pUjana, vastra, AbhUSaNa vagerethI tathA phaLa-naivedyadIpaka vagerethI tathA nATaka-gIta-AratI vagerethI sarvaprakA2I pUjA thAya che. (191) sayamANayaNe paDhamA, bIyA ANAvaNeNa annehiM / taIyA maNasA saMpADaNeNa varapupphamAIhiM // 992 // 109 svayamAnayane prathamA dvitIyA''nAyanenA'nyaiH / tRtIyA manasA sampAdanena varapuSpAdInAm // 192 // ............. 12 gAthArtha uttama puSpo vagere pUjAnI sAmagrI svayaM lAvavAthI pahelI, bIjAo dvArA maMgAvavAthI bIjI, manathI prApta karavAthI trIjI ema traNa prakAranI pUjA che. vizeSArtha- bhagavAnanI bhakti mATe je sAmagrI ekaThI karavAmAM Ave che, te sAmagrI ekaThI karavAmAM kAyazuddhinI pradhAnatA jyAM hoya che tyAM pahelI pUjA che. prathama pUjAvALo puruSa svayaM potAnI kAyA vaDe svazaktine anurUpa ane vidhipUrvaka bhagavAnanI zreSTha sAmagrI ekaThI kare che. tethI ja pahelI pUjAne 'kAyayogasArA pUjA' kahela che. . bIjI pUjAvALo jIva kAyAthI potAnA kSetramAM pUjAnI zreSTha sAmagrIthI pUjA to kare ja che, to paNa tenAthI viziSTa sAmagrIthI pUjA karavAno tene manoratha thAya che. tethI te anya kSetramAMthI, bhaktinA prakarSamAM anupayogI AraMbhAdinA varjanapUrvaka, zreSTha bhAvollAsanuM kAraNa bane te rIte vivekapUrvaka vacanadvArA bIjA pAse uttama sAmagrI maMgAvIne pUjA kare che. tethI ja bIjI pUjAne 'vacanayogasArA pUjA' kahela che. * trIjI pUjA karavAvALI vyakti lokottama puruSanI pUjA mATe zreSThamAM zreSTha sAmagrI pote to kAyayogathI ekaThI kare ja che, vacanayogathI bIjA For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 saMbodha prakaraNa pAse maMgAve paNa che, to paNa tene saMtoSa thato nathI. kema ke lokottamapuruSanI pUjA mATe lokottama evA naMdanavananA sahasakamaLa Adi tene Avazyaka dekhAya che ane te sahasakamaLa AdinI prApti kAyAthI ke vacanathI to thaI zake tema nathI, tethI bhaktinA prakarSapUrvaka te mana dvArA vatanApUrvaka naMdanavanamAMthI puSpo lAvIne bhagavAnanI bhakti kare che. A bhaktimAM mananI vizuddhi pradhAna che, tethI ja tene manoyogasArA pUjA kahela che. (paMDitazrI praviNacaMdra khImajI motA kRta pUjAvizikAnA vivecanamAMthI sAbhAra uddhata) (192) puSphAmisathuipaDivattibheehi bhAsiyA cuhaa| jahasattIe kujjA pUyAM pUyappasabbhAvA // 193 // puSpA-DaDamiSa-stuti-pratipattimAMfSatA vAdha ! yathAzakyA guryAt pUnAM pUnAitmasambhAvAt 123 gAthArtha-puSpa, AmiSa, stuti ane pratipatti e cAra bhedothI cAra prakAranI pUjA karI che. pUjA karavAnA potAnA zubhabhAvathI yathAzakti pUjA kare. vizeSArtha- AmiSa=AhAra vagere bhogya vastuo. pratipatti zrI jinezvaronI AjJAnuM pAlana. puSpathI aMgapUjA samajavI. AmiSathI agrapUjA samajavI. stutithI bhAvapUjA samajavI. A cAreya pUjAo uttarottara pradhAna che. pahelIthI bIjI, bIjIthI trIjI, trIjIthI cothI pUjA pradhAna che. (13) duvihA jiNiMdapUyA, davve bhAve ya tattha dvvNmii| davvehi jiNapUyA, jiNaANApAlaNaM bhAve // 194 // dvividhA jinendrapUjA dravye bhAve ca tatra dravye / aijhinapUnA ginIpAta pAve | 224 I .... gAthArtha- dravyapUjA ane bhAvapUjA ema be prakAranI jinapUjA che. temAM puSmAdi dravyothI thatI pUjA dravyapUjA che. zrI jinezvaranI AjJAnuM pAlana karavuM e bhAvapUjA che. (194) For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra vihisAraM ciya sevai, saddhAlU sattimaM aNudvANaM / davvAidosanihao, vi pakkhavAyaM vahai tammI // 195 // 111 vidhisArameva sevate zraddhAluH zaktimAnanuSThAnam / dravyAviddoSanihato'pi pakSapAta vati tasmin / / 11 / / ........... gAthArtha-- zaktisaMpannazraddhALuM zrAvaka anuSThAnane vidhipradhAna (=vidhipUrvaka ja) kare che. dravya AdinI pratikULatAmAM paNa vidhipUrvaka karavAnA pakSapAtane dhAraNa kare che. (195) AsannasiddhiyANaM, vihipariNAmo hu hoi sayA kAlaM / vihiccAo avihibhattI abhavvajiyadUrabhavvANaM // 196 // AsannasiddhikAnAM vidhipariNAmastu bhavati sadA kAlam / nidhityAnovidhimahimavyanIvamavyAnAm // 266 | ........... gAthArtha-- atyaMta alpakALamAM muktinI prApti hovAnA kAraNe jemanI mukti najIkamAM che evA Asannasiddhika jIvone ja sarvakALe sarvakriyAomAM zAstrokta vidhinI ruci hoya. abhavya ane dUrabhavya jIvo vidhino tyAga ane avidhinuM sevana karavAnI rucivALA hoya che. (196) vigghovasAmigegA, abbhudayapasAhiNI bhave bIyA / nivvuikaraNI taiyA, phalayAo jahatthanAmehiM // 197 // vighnopazamikaikA'bhyudayaprasAdhinI bhavet dvitIyA / 197 nirvRttikaraNI tRtIyA phaladA yathArthanAmabhiH // 197 // gAthArtha-- pahelI vighnopazamanI, bIjI abhyudayaprasAdhanI ane trIjI nirvANasAdhanI ema traNa prakAranI pUjA che. A traNa pUjA yathArthanAmavALI che, tethI nAma pramANe phaLa ApanArI che. vighnopazamanI pUjA vighnone zAMta kare che. abhyudayaprasAdhanI pUjA A loka-paralokanAM sukho sAdhI Ape che. nirvANasAdhanI pUjA mokSane sAdhI Ape che. pahelI pUjAmAM kAyayoganI pradhAnatA che. kAraNa ke pUjaka jAte kAyAthI pUjA kare che. bIjI pUjAmAM vacanayoganI pradhAnatA che, kAraNa ke bIjAone kahIne pUjAnI sAmagrI maMgAve che. trIjI pUjAmAM manoyoganI pradhAnatA For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 saMbodha prakaraNa che. kAraNa ke manathI sAmagrI meLave che. A traNa pUjAnAM anukrame samatabhadrA, sarvamaMgalA ane sarvasiddhiphaLA e traNa nAmo paNa che. A nAmo paNa yathArtha (=nAma pramANe phaLa ApanArAM) che. (te A pramANesarva prakAranuM kalyANa kare te samaMtabhadrA. sarva prakAranuM maMgala kare te sarvamaMgalA sarva prakAranI siddhirUpa phaLa jenAthI thAya te sarvasiddhiphaLA.) pahelI vinopazamanI pUjA pahelA yogAvaMcakathI samyagdaSTine hoya che. bIjI abhyadaya prasAdhanI pUjA bIjA kriyAvacakayogathI uttaraguNadhArI zrAvakane hoya che. trIjI nirvANa sAdhanI pUjA trIjA phalAvaMcaka yogathI paramazrAvakane hoya che. prathamakaraNabhedathI (=caramayathApravRttikaraNathI) graMthideze AvelA jIvane A pUjA dharmamAtra phaLavALI hoya che. arthAta A pUjAnA prabhAvathI bhaviSyamAM tene samyagdarzanAdi dharma prApta thaze. kAraNa ke tene sadyoga vagereno sadbhAva che, paNa anubaMdhanI prApti thatI nathI. A vizeSatA vizativizikA graMthanI pUjAvizikAmAM jaNAvela che. (197) (SoDazaka-9/10) jiNabhavaNabiMbaThAvaNa-jattApUyAi suttao vihinnaa| davvasthautti neyaM, bhAvatthayakAraNatteNa // 198 // jinabhavanabimbasthApanayAtrApUjAdi sUtrato vidhinaa| dravyastava kRti reya mAvatavAratvena 268 .... ...228 gAthArtha zAstrokta vidhi mujaba karavAmAM AvatAM jinabhavana, jinabiMba, jinabiMbanI pratiSThA, aSTAlikA mahotsavarUpa yAtrA, puSpAdipUjA, jinaguNagAna vagere anuSThAno sarvaviratirUpa bhAvastavanuM kAraNa hovAthI dravyastava jANavuM. ahIM dravya zabdano kAraNa artha che. vizeSArtha- prazna- jinaguNagAna bhAvastava nathI? uttara- che ane nathI. puSpAdi dravyothI thatI dravyapUjAnI apekSAe bhAvastava che. kAraNa ke emAM koI dravyanI jarUra paDatI nathI. paNa sarvaviratirUpa bhAvastavanI apekSAe jinaguNagAna dravyastava che. kAraNa ke te sarvaviratinuM kAraNa che. (198). For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra NiccaM ci saMpUNNA, jaivi hu esA na tIrae kAuM / tahavi aNuciTThiyavvA akkhayadIvAidANeNa // 199 // nityameva saMpUrNA yadyapi khalveSA na tIryate (zakyate) kartum / tathA'pyanuceSTitavyA'kSata - dIpAdidAnena // 199 // ................++ gAthArtha-- jo da22oja saMpUrNa pUjA karavAnuM zakya na bane to paNa akSata mUkavA, dIpaka karavo ityAdithI pUjA karavI. (paNa pUjA mUkavI nahi.) (199) egamavi udagabiMdU, jaha pakkhittaM mahAsamuddammI / jAya akkhayamevaM pUyA vi hu vIyarAgesu // 200 // 113 ekamapyudakabindu yathA prakSiptaM mahAsamudre / nAyate'kSayamevaM pUnApi hatu vItara / 20 ................ gAthArtha-- jema moTA samudramAM nAkheluM pANInuM eka paNa biMdu akSaya bane cheghaNA pANImAM maLI javAthI sukAtuM nathI, tema vItarAganI pUjA paNa jANavI. vizeSArtha- jema pANInuM biMdu svataMtra paDyuM hoya to kSaNavAramAM nAza pAmI jAya che, paNa te ja biMdu jo mahAsamudramAM nAkhavAmAM Ave to kyAreya vinAza nathI pAmatuM, tema bhagavAnanI pUjA karatI vakhate bhagavAnanA svarUpathI uparaMjita thayela cittanA saMskAro AtmAmAM paDyA hoya, to te saMskAro AtmAnA mULa svarUpanA ja pariNAmarUpa hovAthI mahAsamudra jevA AtmAnA guNomAM paDelA kahevAya che, ane tethI ja paramAtmA pratyenA AkarSaNanA bhAvo saMskArarUpe kyAre ya vinAza pAmatA nathI, paraMtu A ja saMskAro vizeSa sAmagrIne pAmIne pUrNa vItarAgabhAvanI prAptinuM kAraNa bane che. AthI ja kahe che ke akSayabhAvamAM maLelo jIvanA adhyavasAyarUpa bhAva nakkI akSayabhAvarUpa vItarAgabhAvano sAdhaka thAya che. AnAthI viparIta, jo pUjA karatI vakhate jIvano pariNAma vItarAgatAthI raMjita thayo na hoya to te pariNAma potAnA akSaya svarUpa sAthe joDAyelo nahIM kahevAya, ane je pariNAma akSaya svarUpa sAthe For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114. saMbodha prakaraNa joDAyela na hoya, te pariNAma svataMtra paDelA pANInA biMdunI jema kSaNavAramAM nAza pAmI jAya. tethI Avo pariNAma akSaya svarUpanI. prAptinuM kAraNa banato nathI. (pUjAvizikAnA paMDita praviNabhAi khImajI motA kRta vivecanamAMthI sAbhAra uddhata.) (200) eeNaM bIeNaM, dukkhAiM apAviUNa bhvghnne| accaMtudArabhoe, bhottuM siprati sara bha)vvajiyA // 201 // etena bIjena duHkhAnyaprApya bhvghne| atyantAramo muvA kSitti manavA ! 202 / 202 gAthArtha- A pUjA praNidhAnarUpa bIjathI bhavya jIvo saMsArarUpa gADha vanamAM daridratA vagere duHkhone pAmyA vinA atyaMta zreSTha bhogone bhogavIne siddha thAya che. (201) pUyAe maNasaMtI, maNasaMtIe hi uttamajjhANaM / suhajhANeNa ya mokkho, mukkhe sukkhaM aNAbAhaM // 202 // pUjayA manaHzAnti: manaHzAntyA hyuttamadhyAnam / zubhadhyAna mokSo mokSe suvamenAvAdham II 202 .... 202 gAthArtha- pUjAthI mananI zAMti thAya che. mananI zAMtithI uttama dhyAna thAya che. zubhadhyAnathI mokSa thAya che. mokSamAM duHkharahita (zAzvata) sukha che. vizeSArtha- ahIM tattvArthAdhigamasUtranI saMbaMdhakArikAnI AThamI kArikA paNa upayogI che. teno artha A pramANe che-arihaMtonI pUjAthI mana prasanna bane che. mananI prasannatAthI samAdhi prApta thAya che. samAdhithI= samatAthI mokSa maLe che. AthI arihaMtanI pUjA yogya che. (202) pUyammi (pUyAi) 'vIyarAyaMbhAvo vipphuraDa visyviccaayaa| AyA ahiMsabhAve, vaTTai iha teNa no hiMsA // 203 // pUjAyAM vItarAgabhAvo visphurati viSayavityAgAt / mAtmAhiMsApAve vartata da tena no hiMsA | ra0rU . ... ...... ra0rU 1. vItha e sthaLe anusvAra alAkSaNika che. For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 deva adhikAra gAthArtha-jinapUjAmAM viSayono tyAga thavAthI aMtaramAM vItarAgabhAva sphare che, tethI AtmA ahiMsAnA bhAvamAM rahe che, tethI jinapUjAmAM hiMsA nathI. (203) jattha ya ahiMsabhAvo, tattha ya suhajoyakAraNaM bhaNiyaM / aNubaMdhaheurahio, vaTTai iha teNa no hiMsA // 204 // yatra cAhiMsAbhAvastatra ca zubhayogakaraNaM bhaNitam / anuvajahetu hito vartata phuda tena no hiMsA / ra04 / 204 gAthArtha- jyAM ahiMsAno bhAva hoya tyAM zubha yoganuM kAraNa hoya, arthAt jenAmAM ahiMsAno bhAva hoya tenA mana-vacana-kAyA e traNa yogo zubha hoya che ema jinoe kahyuM che. pUjaka anubaMdhahiMsA ane hatuhiMsAthI rahita hoya che. tethI pUjAmAM hiMsA nathI. vizeSArtha- hiMsAnA anubaMdhahiMsA vagere traNa bhedonuM varNana 115mI gAthAnA vizeSArthamAM karavAmAM AvyuM che. (204) AbhogANAbhoga-bheo davvatthao duhA hoi| NivvittipavittIhi, duhA vi cauhA muNeyavvo // 205 // anAbhogAbhogabhedo dravyastavo dvidhA bhavati / nivRtti-pravRttipyAM didhAI catudha jAtavya: ( ra1 / ra01 'gAthArtha- anAbhoga ane Abhoga e be bhedathI dravyastava be prakAre che. tathA nivRtti ane pravRtti e be bhedathI paNa be prakAre che. Ama dravyastava cAra prakArano jANavo. ' vizeSArtha- anAbhoga ane Abhoga e be prakAranA dravyastavanuM varNana graMthakAra have pachI tarata jaNAvaze. nivRtti ane pravRtti e be dravyastavano artha A pramANe che- dharma nivRttirUpa ane pravRttirUpa ema be prakAre che. paccakakhANapUrvaka hiMsA Adi pApathI nivRtti e nivRttidharma che. jema ke zrAvaka mATe sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha vagere nivRttidharma che. jemAM pApathI nivRtti na hoya ane dharmamAM pravRtti thAya e pravRttidharma che. jema ke zrAvaka mATe jinapUjA, guruvaMdana vagere For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 116 pravRttidharma che. AmAM pApa na karavAnI pratijJA nathI. jeTalA aMze nivRttidharma thAya teTalA aMze nivRttirUpa stava che. jinapUjA vagere dharmamAM pravRtti thAya e pravRttirUpa stava che. (205) devaguNaparinnANA, tabbhAvANugayamuttamaM vihiNA / AyarasAraM jiNapUyaNeNa Abhogadavvathao // 206 // devaguNaparijJAnAt tadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA / AdarasAraM jinapUjanenAbhogadravyastavaH // 206 // 206 gAthArtha devanA guNonuM jJAna thavAthI devabhAvane anusaranAruM, vidhithI uttama, AdaravALuM jinapUjana Abhoga dravyastava che, vizeSArtha- devabhAvane anusaranAruM eTale devanA pUjanathI pote devabhAvane pAme=deva bane evI bhAvanAvALuM. anAbhoga dravyastavamAM jeTalI zraddhA hoya tenA karatA Abhoga dravyamAM anaMtagaNI hoya che. koi vastunuM jyAre ajJAna hoya che-tenA guNonuM vizeSa jJAna hotuM nathI tyAre tenA upara sAmAnya zraddhA hoya che. te ja vastu jJAta bane che-tenA guNonuM vizeSa jJAna thAya che tyAre tenA viSe je zraddhA hatI tenA karatA anaMtagaNI zraddhA vadhI jAya che. A hakIkatane ApaNe dRSTAMtathI vicArIe. rogIne roga dUra karanArA auSadhanuM nAma sAMbhaLatAM e auSadha pratye zraddhA jAge che, paNa jyAre e auSadhanuM vizeSa jJAna meLave che, temAM rahelI adbhUta zaktinuM cokkasa jJAna thAya che, AnA sevana vinA mAro roga nahi jAya evI cokkasa khAtrI thAya che, tyAre tenI zraddhA kai gaNI vadhI jAya che. hIrAnA hAra pratye bALakane je zraddhA hoya che tenAthI anaMtagaNI zraddhA moTA mANasane hoya che. ekAeka ratnanI prApti thatAM te ratna pratye zraddhA jAge che paNa tenI parIkSA karatAM tenA guNonuM jJAna thatAM A to jIvanaparyaMta daridratAne pheDanAra ciMtAmaNi ratna che evI khabara paDatAM tenA pratye anaMtagaNI zraddhA pragaTe che. bALapothImAM bhaNatA vidyArthIne abhyAsa pratye je zraddhA hoya che, tenAthI kai gaNI zraddhA kolejanA vidyArthIne hoya che. For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 deva adhikAra e pramANe jinezvaranA guNonA jJAna vinA jinezvara pratye jeTalI zraddhA thAya tenA karatAM jinezvaronA guNonuM jJAna thAya tyAre anaMtagaNI zraddhA vadhI jAya che. mATe ja pU. devacaMdrajIe vIrajina stavanamAM kahyuM che ke svAmIguNa oLakhI svAmIne je bhaje, darizaNa zuddhatA teha pAme. jema jema zraddhA vadhe che tema tema pUjananI vidhimAM Adara vadhato jAya che. mATe ahIM "vidhithI uttama" ane "AdaravALuM" ema kahyuM che. devanA guNonuM vAstavika jJAna thatAM potAno AtmA deva bane evA bhAvathI ja pUjana thAya che, nahi ke bhogasukhonI prApti vagere bhautika bhAvathI. mATe ahIM "devabhAvane anusaranAruM" ema kahyuM che. (206) etto carittalAbho, hoi lahuM sylkmmniddlnno| tA ettha sammameva hi, payaTTiyavvaM sudiTThIhi // 207 // etasmAt cAritralAbho bhavati laghu sakalakarmanirdalanaH / tasmAtra sIva privartitatraM suefIH 207II 207 gAthArtha- AbhogadravyastavathI jaladI saghaLAM karmono nAza karanAra cAritralAbha thAya che. tethI samyagdaSTi jIvoe Abhoga dravyastavamAM ja sArI rIte prayatna karavo joie. (207). pUyAvihivirahAo, aparitrANAo jiNagayaguNANaM / suhapariNAmakayattA, eso NAbhogadavvathao // 208 // . pUjAvidhivirahAdaparijJAnAt jinagataguNAnAm / zupariMgamatavAloDanAkho divyastavaH II 208 II ... 208 gAthArtha pUjAvidhinA abhAvathI jinamAM rahelA guNonuM jJAna na hovAthI ane stava zubha pariNAmathI karAyela hovAthI anAbhoga dravyastava jANavo. vizeSArtha- A viSayamAM durgatA nArInuM dRSTAMta prasiddha che. tenAmAM vidhinuM jJAna nahovAthI vidhino abhAva hato. jinanA guNonuM vizeSajJAna paNa na hatuM. Ama chatAM tene pUjA karavAno zubha pariNAma hato. (208) For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 guNaThANagaThANattA, eso evaMpi guNakaro ceva / suhasuhayarabhAvavisuddhiheuo bohilAbhAo // 209 // saMbodha prakaraNa guNasthAnakasthAnatvAdeSaM evamapi guNakarazcaiva / zubhazubhatarabhAvavizuddhihetuto bodhilAbhAt // 209 // ......201 gAthArtha-- anAbhogadravyastava A rIte paNa (=avidhi vagere hovA chatAM paNa) lAbhane karanAro che. kAraNa ke guNasthAnakanuM sthAna che, arthAt enAthI pUjakane cothA vagere guNasthAnanI prApti thAya che. anAbhoga dravyastava zubha ane adhikazubha vizuddhabhAvanuM kAraNa che, arthAt enAthI pUjAmAM zubha ane adhika zubha vizuddhabhAva utpanna thAya che. anAbhoga dravyastava bodhilAbhanuM kAraNa che, arthAt enAthI pUjakane bodhinI prApti thAya che. vizeSArtha- eka bhAi jainakuLamAM janmavA chatAM jinadarzana paNa karatA na hatA. bIjAnI preraNAthI jinadarzana karatA thayA. A jinadarzanathI tenA AtmAmAM zubhabhAva thavAthI samaya jatAM te jinapUjA karavA lAgyA. jinapUjAthI zubhabhAva vadhatAM paryuSaNa parvamAM tapa karavAnI bhAvanA thai. tapanuM paccakkhANa gurunI pAse karavA jatAM guruno paricaya thayo. pachI jinavANI zravaNa karavA lAgyA. AthI deva-guru-dharmanuM yathArtha jJAna thatAM samyakRtvanI prApti thai. pachI zrAvakanAM bAra vrato svIkAryA. samaya jatAM dIkSA levAnI bhAvanAvALA banyA. A dRSTAMtamAM ahIM kahela guNasthAnanuM sthAna, zubha-adhikazubha vizuddhabhAvanuM kAraNa ane bodhilAbha e traNe hetuo ghaTI zake che. Ama anAbhogadravyastava paNa lAbhane karanAro che. (209) ........ akiriyabhAvaguNerhi, vaDDU jaha jaha havijja tA tattha / bhAvatthavo vi jA jogiguNaMmi sakiriyaMmi davvathao // 290 // akriyabhAvaguNairvardhate yathA yathA bhavet tAvat tatra / 210 *****... bhAvastavo'pi yAvad yogiguNe sakriye dravyastavaH || 210 // . gAthArtha-- jIva jema jema azubhakriyA na karavAnA bhAvathI ane guNothI For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 119 vadhe che tema tema temAM bhAvastava paNa hoya che, sayogiguNasthAna sudhI bhAvastava hoya che. azubhakriyAthI yukta jIvane dravyastava hoya che. (210) asuhakkhaeNa dhaNiyaM, dhannANaM AgamesibhaddANaM / amuNiyaguNevi nUNaM, visae pII samucchalai // 211 // azubhakSayeNa dhanikaM dhanyAnAmAgamiSyadbhadrANAm / ajJAtaguNe'pi nUnaM viSaye prItiH samucchalati // 211 // 211 gAthArtha-- jemanuM bhaviSyamAM avazya kalyANa thavAnuM che tevA dhanya jIvomAM azubha karmono kSaya thavAthI jinanA guNonuM jJAna na hovA chatAM jina pratye atyaMta prIti uchaLe che. (211) hoi pauso visae, gurukammANaM bhavAbhinaMdINaM / pacchaMmi AurANa ya, uvaTThie nicchie maraNe // 212 // bhavati pradveSo viSaye gurukarmaNAM bhavAbhinandinAm / pathye AturANAM copasthite nizcite maraNe // 212 // 212 gAthArtha- jevI rIte rogIone nizcitarUpe maraNa upasthita thaye chate pathya upara dveSa thAya che, tema bhArekarmI evA bhavAbhinaMdI jIvone jina 52 dveSa thAya che. (212) etto ci tattannU, jiNabiMbe jiNavariMdadhamme vA / asuhabbhaMsabhayAo, paosalesaMpi vajjaMti // 213 // iMta eva tatvajJA jinabimbe jinavarendradharme ca / azubhabhraMzabhayAt pradveSalezamapi varjayanti // 213 // ............ 213 gAthArtha-- AthI ja tattvajJa puruSo jinabiMba upara ke jinezvaroe kahelA dharma upara zubhano nAza thavAno bhaya na rahe e mATe leza paNa dveSa karatA nathI. vizeSArtha - ahIM azubhabhraMzabhayAt pahamAM sabhAsavigraha azubhabhraMzasya bhayaH khevo nathI, DiMtu yApramANe che - zubhasya bhraMzaH, zubhabhraMzaH, zubhabhraMzasya bhayaH, zubhabhraMzabhayaH, na zubhabhraMzabhayaH, azubhabhraMzabhayaH, For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120. saMbodha prakaraNa . * 10ArI che. gaNamAMzamaya: eTale zubha bhraMzanA bhayano abhAva. zubha bhraMzanA bhayano abhAva eTale zubhano bhraMza thavAno bhaya na rahevo. (213) duvihA jiNidaANA, AyaraNaparihAraeNa bodhavvA / sukaDANaM AyaraNaM, nisehagANaM ca parihAro // 214 // dvividhA jinendrAjJA''caraNaparihArakeNa bodhvyaa| suvRtInAmavara niSedhAna va parihAra | 224 ............. 24 gAthArtha- AcaraNa ane parivAra ema be prakAranI jinAjJA che. sukRtone AcaravA te AcaraNa rUpa jinAjJA che. je kAryono niSedha karyo hoya te kAryono tyAga karavo te parihArarUpa jinAjJA che. vizeSArtha- jinapUjA, supAtradAna, guruvaMdana vagere karavuM te AcaraNarUpa jinAjJAnuM pAlana che. abhakSmabhakSaNa, rAtribhojana vagereno tyAga karavo te parihArarUpa jinAjJAnuM pAlana che. (20pamI gAthAmAM paNa A bhAva jaNAvyo che.) (214) jamhA nisehakaraNe, abohi bohI vitaM tyaakrnne| evaM jiNabhattIe, avihiccAo visesaphalo // 215 // yasmAniSedhakaraNe'bodhirbodhirapi tat tkaakrnne|| parva ninamasyAnadhityAno vizeSah: II ra15 . ... ra5 gAthArtha-jeno niSedha karyo hoya te karavAthI bodhino (=samyagdarzanano) nAza thAya che. tethI jeno niSedha karyo hoya te na karavAthI bodhinI paNa prApti thAya che. A pramANe jinabhaktimAM avidhino tyAga vizeSa phaLavALo che. (215). AraMbhapasattANaM, gihINa chajjIvavahaavirayANaM / bhavaaDavinivaDiyANaM, davvathao ceva AlaMbo // 216 // ArambhaprasaktAnAM gRhiNAM SaDjIvavadhAviratAnAm / bhavATavanipatitAnAM vyastava vAtaq: // ra6 ..................... radda gAthArtha- AraMbhamAM ja lAgelA, cha javanikAyanA vadhathI virAma nahi pAmelA ane saMsArarUpa aTavImAM paDelA gRhasthone dravyastava ja AlaMbana che. (16) For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra jiNapUyaNaM tisaMjhaM, kuNamANo sohaei sammattaM / titthayaranAmaguttaM, pAvai seNiyanariMduvva // 217 // jinapUjanaM trisandhyaM kurvANaH zodhayati samyaktvam / tIrthaMkaranAmagotraM prApnoti zreNikanarendravat // 217 // 217 gAthArtha-- traNa saMdhyAe jinapUjA karanAra samyaktvane zuddha kare che, ane zreNika rAjAnI jema tIrthaMkara nAmakarmane pAme che. (217) jo pUei tisaMjhaM, jiNiMdarAyaM sayA vigayadosaM / so taiyabhave sijjhai, ahavA sattaTTame jamme // 298 // yaH pUjayati trisandhyaM jinendrarAjaM sadA vigatadoSam / saH tRtIyabhave sidhyatyathavA saptASTame janmani // 218 // .............218 gAthArtha-- je sarvadoSothI rahita evA jinendrarAjanI traNa saMdhyAe pUjA kare che te trIjA bhave siddha thAya che, athavA sAtamA ke AThamA bhave siddha thAya che. (218) savvAyareNa evaM pUijjato vi devanArhahiM / no hoi pUio khalu, jamhANaMtaguNo bhayavaM // 219 // ............ 1 sarvAdareNaivaM pUjyamAno'pi devanAthaiH / ......219 na bhavati pUjitaH khalu yasmAdanantaguNo bhagavAn // 219 // gAthArtha-- iMdro vaDe sarva prakAranA AdarathI A pramANe pUjAtA paNa bhagavAna (pUrNarUpe) pUjAyelA thatA nathI. kAraNa ke bhagavAna anaMtaguNa saMpanna che. (218) veDavvikaraNasattI, rUvANaM vajjiNo hi jAvaiyA / saMkappAvakahA jAva, bhattIe taha vi no sakko // 220 // vaikriyakaraNazaktiH rUpANAM vajriNo hi yAvatikA / saMkalpya yAvatkathA yAvat bhaktyA tathApi na zakyaH // 220 // 220 gAthArtha- iMdranI vaikriya zarIra karavAnI jeTalI zakti che teTalA rUpo karIne iMdra jIvanaparyaMta pUjA kare to paNa pUrNapaNe bhakti karavA samartha janato nathI. (220) For Personal & Private Use Only 121 ..... Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 saMbodha prakaraNa guNaThANagaguNajaNaNI, attasahAveNa nimmiyA puuyaa| jaM jaM sahAvadhamme, pavisai sA avitahA jANa // 221 // guNasthAnakaguNajananyAtmasvabhAvena nirmitA puujaa|| that ya svabhAvadharme praviti sAvitathA nAnIhi |rara7 II ... rara gAthArtha potAnA hArdika bhAvathI karelI pUjA guNasthAnanA guNone utpanna karanArI checothA vagere guNasthAnonI upara caDhavA mATe je guNo joIe te guNone utpanna karanArI che. je je svAbhAvika dharmamAM praveze che te sAcI pUjA che ema tuM jANa, arthAt daMbhavinA potAnA aMtaranA bhAvathI je je dharma thAya che te te dharma sAcI jinapUjA che ema tuM jANa. (21) suhajogANaM saraNI, nisseNI khaovasAmagaguNANaM / aNuciyapavittiharaNI, uciyapavittINa sA dharaNI // 222 // zubhayogAnAM saraNI niHzreNiH kSayopazamakaguNAnAm / kavitapravRttiharakyutapravRttInAM sA dharI II rarara ... rarara gAthArtha- jinapUjA zubhayogono mArga che, lAyopathamika guNonI nisaraNI che. anucita pravRttione dUra karanArI che, ane ucita pravRttione dhAraNa karanArI che. (222) jo vIyarAyabhAvo, attassavaloyaNaTThamukkiTo / paDimANaM paDibiMbo, Neo AyaMsasAriccho // 223 // yo vItarAgabhAva Atmano'valokanArthamutkRSTaH / pratimAnAM prativikhyo reya: sadara rarara . rarara . gAthArtha- pratimAomAM je utkRSTa vitarAgabhAva che, te AtmAnuM nirIkSaNa karavA mATe ArisA samAna pratibiMba jANavuM, arthAta jema ArisAmAM potAnuM mukha jevuM hoya tevuM dekhAya che, tema pratibiMbamAM (=pratimAomAM rahelA vitarAgabhAvamAM) potAno AtmA dekhAya che. vizeSArtha- bhavya jIvone jinapratimA joIne jema A pratimAmAM vitarAgabhAva che tema mArA AtmAmAM paNa vItarAgabhAva rahelo che, For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 123 ema potAnA AtmAmAM rahelo vItarAgabhAva dekhAya che. AthI AtmAmAM rahelA vItarAgabhAvane pragaTa karavA puruSArtha kare. (223) muddAvatthAbheeNa, kIrai suhakammakAriNI jamhA / attagavesijaNANaM, kAyavvA davvao niyamA // 224 // . mudrAvasthAbhedena kriyate zubhakarmakAriNI yasmAt / AtmagaveSijanAnAM kartavyA dravyato niyamAt // 224 // .............. 224 gAthArtha-- jinapratimA mudrAbhedathI ane avasthAbhedathI zubha kAryone karAvanArI karAya che. mATe AtmAnI zodha karanArA(=Atmazuddhi karavAnI bhAvanAvALA) lokoe dravyapUjA avazya karavI joie. vizeSArtha-- anya devonI pratimAmAM ane jinanI pratimAmAM mudrAno ane avasthAno bheda che. anya devonI pratimA rAga-dveSa ane ajJAnatAne sUcavanArI mudrAvALI karavAmAM Ave che. jinapratimA vItarAgabhAvane sUcavanArI mudrAvALI karavAmAM Ave che. ethI jinapratimA zubha kAryone karAvanArI che, arthAt zubhakAryo karavAnI preraNA ApanArI che. rAgAdinuM sUcana karanArI anya devonI pratimA AvI preraNA ApatI nathI. mATe Atmazuddhi karavAnI bhAvanAvALA lokoe jinapratimAnI dravyapUjA avazya karavI joie. ahIM piMDastha, padastha ane rUpAtIta e traNa avasthA jANavI. (224) bhattibahumANapavvaM, avihivihiccAyapakkhavAehiM / caubhaMgIhiM visuddhA, visuddhasammattathirakaraNI // 225 // bhaktibahumAnapUrvamavidhividhityAgapakSapAtAbhyAm / vaturbhadrIiivazuddhA vizuddhasamyavasthivarI / rara .......... gAthArtha-- bhakti-bahumAnapUrvaka avidhinA tyAgathI ane vidhinA pakSapAtathI thatA cAra bhAMgAothI vizuddha pUjA vizuddha samyaktvamAM sthira kare che. (225) puNe vihibahumANe, paDhamo bIo ya hoi bahumANe / puNNavihIhiM taio, ubhayasuNNe cauttho ya // 226 // For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 saMbodha prakaraNa pUrNe vidhibahumAne prathamo dvitIyo ca bhavati bhumaane| pUrNavidhipatRtIyo 35 zUnya vaturthaa II rara6 .... ... radda gAthArtha- vidhi ane bahumAna e baMne pUrNa hoya tyAre pahelo bhAMgo thAya. vidhi na hoya ane bahumAna hoya tyAre bIjo bhAgo thAya. bahumAna na hoya ane vidhi pUrNa hoya tyAre trIjo bhAMgo thAya. vidhi ane bahumAna baMne na hoya tyAre cotho bhAMgo thAya. (226) itthaM puNa pUyAe, rUppasamo hoi cittbhumaanno| muddAmavivA , saMpujI vAhita vizvariyA . rara7 | atra punaH pUjAyAM rUpyasamo bhavati cittbhumaanH| mudrAsamA vizeyA saMpUrNa vAi ziyA II rara7 ......... gAthArtha- ahIM pUjAmAM cittamAM rahela bahumAna rUpiyA samAna che. saMpUrNa bAhyakriyA mudrA -chApa) samAna jANavI. (227) doNhaMpi samAoge, supUyaNA ccheyruuvgsaaricchaa| bIyagarUvayatullA, pamAiNo bhattijuttassa // 228 // dvayorapi samAyoge supUjanA chekarUpakasadRzA / ditI rUpalucA pramAdrino pavuip In 228 . ... rara8 lAbhAinimittAo, akhaMDakiriyapi kuvvao tiyaa| ubhayavihUNA neyA, apUyaNA ceva tatteNa // 229 // lAbhAdinimittAdakhaNDakriyAmapi kurvtstRtiiyaa| 3mayavihInA revApULanava tattvana . rara6 . ........... - 226 gAthArtha- vidhi ane bahumAna e baMnenA yogamAM zuddha rUpiyA samAna zuddhapUjA thAya. bhaktiyukta pramAdI pUjakanI pUjA bIjA rUpiyA samAna che. bhautika sukhano lAbha Adi nimittathI akhaMDa paNa kriyA karanArane trIjI pUjA hoya. bahumAna ane vidhi e baMnethI rahita pUjA paramArthathI apUjA ja jANavI. vizeSArtha- zuddha cAMdI ane mudrA(=chApa) e bane jemAM hoya te rUpiyo zuddha che. ahIM zuddha cAMdInA sthAne bahumAnapUrvakanI bhakti che. For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 125 mudrAnA sthAne zuddha vidhi che. jemAM zuddha cAMdI ane zuddha mudrA e baMne che te pahelo rUpiyo che. jemAM cAMdI hoya paNa mudrA zuddha na hoya te bIjo rUpiyo che. jemAM cAMdI zuddha na hoya paNa mudrA zuddha hoya te trIjo rUpiyo che. jemAM cAMdI zuddha nathI, mudrA paNa zuddha nathI te cotho rUpiyo che. (28-229). eso iha bhAvatyo, kAyavvA deskaalmaasjj| appA vA bahugA vA, vihiNA bahumANajutteNa // 230 // eSa iha bhAvArthaH kartavyA dezakAlamAsAdya / alpA vI vahu vA vidhinA vahunAnayuna II ra30 I ... ra30 gAthArtha- ahIM bhAvArtha A che deza-kAlane pAmIne alpapUjA ke bahupUjA bahumAnayukta vidhithI karavI joie. vizeSArtha-pUjAmAM thoDI-ghaNInuM eTaluM mahattva nathI, ke jeTaluM mahattva bahumAnayukta vidhinuM che. pUjAmAM bahumAna ane vidhi e baMnenuM mahatva che. Ano bhArya e che ke bahumAna ane vidhirahita ghaNI pUjA karatAM bahumAna-vidhiyukta thoDI paNa pUjAnuM phaLa adhika che. (230). sabbhUyajiNapaDimANaM, bhaNaMti bAlA ya aMtaraM guruyaM / / taM vayaNaM no taccaM, alakkhatattA pamattadasA // 231 // sadbhUtapratimAnAM bhaNanti bAlAzcAntaraM gurukm| tatvane na tathyamanakSatatvA: pramaza: // rarU8 // ........... 232 gAthArtha-tAttvikabodhathI rahita ane pramatta avasthAvALA ajJAnIo bhAvajina ane jinapratimA e benuM aMtara ghaNuM che ema kahe che. e vacana satya nathI. (231) savaNNU savvabhAsA-saMgayabhAsAhiM bhAsamANo vi / jamhANuvasAmagANaM, guNabhAvaMmi una bhavvANaM // 232 // sarvajJaH sarvabhASAsaMgatabhASAbhirbhASamANo'pi / yamAnuparamAnAM muLabhAve tu na thavyAnAm II rarara . . 232 For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 saMbodha prakaraNa gAthArtha- kAraNa ke sarvane potapotAnI bhASAmAM pariName tevI bhASAthI kahenArA paNa sarvajJa mithyAtva vagerene upazAMta nahi karanArA bhavya jIvonA lAbha mATe thatA nathI. (232). ujjUbhUyA Na duve, jaha vavasAyaMmi liviguNaM pattaM / tasavauparovavA, he guNavasa ra3rU che . RjubhUtA na dve yathA vyavasAye lipiguNaM praaptm| / tathA sAkSApakSAnAM hetuhetUnAM yogyavazAt II ra3rU II ~ 232 gAthArtha- vizeSArtha-be puruSo vepAra kare che, paNa eka vakra che. ethI jo lakhANa na hoya to vakra mANasa pharI jAya. ethI vepAramAM lakhANa karavuM e guNane pAmeluM thAya che. arthAt lAbhakArI thAya che. eka mANasa pratyakSa pAse ja che. bIjo parokSa che. tene kaMI paNa kahevA mATe lakhavuM paDe che. eka mANasa tarkavAdI che, ane eka atarkavAdI che. tarkavAdIne hetu lakhIne jaNAvavA paDe che. ahIM jema yugala mANasomAM temanI yogyatA pramANe eka mATe lakhANanI jarUra paDe che ane eka mATe lakhANanI jarUra paDatI nathI. tema prastutamAM gRhastho ane saMyamI ema be prakAranA jIvomAM gRhastho mATe dravyastava guNane karanAro thAya che. mANaso bhASAthI vyavahAra kare che. paNa jyAM bhASAthI=bolavAthI kAma na thaI zake tyAM lipIthI-lakhANathI kAma thAya che. lipI e bhASAnI sthApanA che. Ama vyavahAramAM jyAre bhAva(=sAkSAta) bhASAthI kAma na thaI zake tyAre sthApanA bhASAthI vyavahAra thAya che. te rIte prastutamAM sAkSAta bhAvajinanA virahamAM sthApanAjinanI bhaktithI Atmahita sAdhI zakAya che. (233) aisayaiDDijuyANaM, visesamAsaMkiUNa jaM bhaNai / tA nAmassavi tammiva, niratthayaM jANaNuTThANaM // 234 // atizayarddhiyutAnAM vizeSamAzaGgya yad bhaNati / tahiM nAnofpa misiva nirartha nAnIdyanuSThAnam | ra4 / ... ra34 gAthArtha-bhAvajina 34 atizayarUpa RddhithI yukta hoya che. pratimA tevI RddhithI rahita hoya evA vizeSanI=bhedanI AzaMkA karIne jo tuM For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 127 pUjanIya nathI ema kahe che to biMbanI jema jinanA nAmasaMbaMdhI (=nAmano jApa karavo, nAmanuM kIrtana karavuM vagere) anuSThAnane paNa nirarthaka jANa. (234) annaM ca jiNamayaMmi, caDavvihaM vaNNiyaM aNuANaM / pI juyaM 1 bhattijuyaM 2, vayaNapahANaM 3 asaMgaM 4 ca // 235 // anyacca jinamate caturvidhaM varNitamanuSThAnam / ...... 23 prItiyuta, mayuita, vanapradhAnamasa, 6 // 2rU II gAthArtha-- vaLI bIjuM-- jinAgamamAM prItiyukta, bhaktiyukta, vacanapradhAna ane asaMga ema cAra prakAranA anuSThAnanuM varNana karyuM che. (235) (zai.vaM.ma.bhA. gA-887) kuNao pIiraso, va jIvassa ujusahAvassa / bAlAINa va rayaNe, pIiaNuTThANamAhaMsu // 236 // yat kurvataH prItiraso vardhate jIvasya RjusvabhAvasya / yAjJAvInAmiva che prItyanuSThAnamA: II 236 II. gAthArtha- bALaka vagerene ratnamAM jevI rIte prIti hoya tevI rIte saraLa svabhAvavALA jIvano je anuSThAna karatAM (anuSThAnamAM) prItirasa vadhe e prIti anuSThAna che. 236 vizeSArtha- bALaka vagerene ratnamAM jevI rIte prIti hoya e kathanano bhAvArtha A che--bALakane ratnanA mahattvanuM jJAna hotuM nathI, kevaLa teno bahArano caLakATa joine tene ratna game che. tevI rIte prAraMbhamAM dharmamAM joDAtA bAla jIvone dharmakriyAnA mahattvanuM vizeSajJAna hotuM nathI. Ama chatAM kudaratI rIte ja tene dharmakriyA pratye prema thAya che, tethI dharmakriyA kare che. dharmakriyA karatAM karatAM teno premarasa vadhato jAya che. (236) (gai.vaM.ma.bhA. gA-888) bahumANavisesAo, maMdavivegassa bhavvajIvassa / puvvillasamaM karaNaM, bhattiaNuvANamAhaMsu // 237 // bahumAnavizeSAd mandavivekasya bhavyajIvasya / pUrvIyasamaM karaNaM bhaktyanuSThAnamAhuH // 237 // . . For Personal & Private Use Only 237 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 saMbodha prakaraNa gAthArtha- alpa vivekavALA jIvanuM vizeSa bahumAnathI karAtuM prIti anuSThAna tulya je anuSThAna tene bhakti anuSThAna kahe che. (237) (2.vaM.ma.bhA. gA-889) tullaM pi pAlayAI, jAyAjaNaNINa pIibhattigayaM / pIibhattijuyANaM, bheo neo tahehaMpi // 238 // tulyamapi pAlanAdi jAyA-jananyoH prIti-bhaktigatam / / prIti-majIyuyo: "ro retatheDhADapiI ra38 I .. gAthArtha- jevI rIte patnI ane mAtA e baMnenI bhojanAdi dvArA pAlanAdinI kriyA samAna hovA chatAM patnInI pAlanAdi kriyA prItivALI che, ane mAtAnI pAlanAdinI kriyA bhaktivALI che, tema ahIM paNa prIti-bhaktiyukta jIvono bheda jANavo. vizeSArtha-koi yuvAna puruSa patnI ane mAtA e baMnenuM pAlana vagere kare che. ethI e baMnenA pAlana Adi mATe thatI yuvAnanI bAhya kriyA eka sarakhI hoya che, AmachatAM baMne pratye bhAvamAM aMtara hoya che. patnI pratye prItino ane mAtA pratye bhaktino bhAva hoya che. mAtA pratye bhaktino bhAva hovAthI patnInA pAlananI kriyAnI apekSAe mAtAnA pAlananI kriyAmAM cokkasAI, kALajI vagere dvArA vizeSa vizuddhi hoya che. tevI ja rIte dharmakriyAmAM bAhya kriyA samAna hovA chatAM je dharmakriyAmAM vizeSa bahumAnabhAvana hoya paNa prIti hoya te prIti anuSThAna che, ane vizeSa bahumAnathI karAtuM te ja anuSThAna bhakti anuSThAna che. ahIM anuSThAnamAM bheda bAhyakriyAnA kAraNe nathI, kiMtu aMtaranA bhAvanA kAraNe che. je anuSThAnamAM prItinI pradhAnatA hoya te prIti anuSThAna ane je anuSThAnamAM bahumAnanI pradhAnatA hoya te bhakti anuSThAna che. ethI ja prItithI karAtA anuSThAnamAM jo vizeSa bahumAnabhAva thaI jAya to te ja anuSThAna bhakti anuSThAna banI jAya. AthI ja ahIM 237mI gAthAmAM kahyuM ke-vizeSa bahumAnathI karAtuM prIti anuSThAna tulya je anuSThAna tene bhakti anuSThAna kahe che." (238) (caM.va.ma.bhA. gA-890) For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 129 jo puNa jiNaguNa( ? gaNa ) ceisu, suttavihANeNa vaMdaNaM kuNai / vayaNANuANamiNaM, carittiNo hoi niyameNa // 239 // yaH punarjinaguNa(?gaNa)caityeSu sUtravidhAnena vandanAM karoti / vacanAnuSThAnamidaM cAritriNo bhavati niyamena // 239 // gAthArtha-- jinasamUhavALA jinamaMdiromAM je sUtravidhithI caityavaMdana kare che tenuM caityavaMdana vacana anuSThAna che. A vacana anuSThAna niyamA cAritrIne=sAdhune hoya che. ........... 33o vizeSArtha-- gAthAmAM muLa zabdanA sthAne gaLa zabda hovo joie ema mane jaNAya che. ethI anuvAdamAM gaLa zabdanA AdhAre artha karyo che. (239) (cai.vaM.ma.bhA. gA-891) jaM puNa abbhAsarasA, suyaM viNA kuNai phalanirAsaMso / tamasaMgANudvANaM, viNNeyaM NiUNadaMsIhiM // 240 // yat punarabhyAsarasAt zrutaM vinA karoti phalanirAzaMsaH / tavasAnuSThAna vizeyaM nipunazimi: // 240 .... 240 gAthArtha-- phaLanI AzaMsAthI rahita jIva anuSThAnano atizaya abhyAsa thavAnA kAraNe zruta vinA (=zAstranuM smaraNa karyA vinA) sahaja bhAvathI je anuSThAna kare tene sUkSmadarzIoe asaMga anuSThAna jANavuM. vizeSArtha-- 2sa zabdano prAkRta zabdakoSamAM svabhAva evo artha batAvyo che. svabhAva eTale sahajabhAva. (240) (cai.vaM.ma.bhA. gA-892) kuMbhAracakkabhamaNaM, paDhamaM daMDAo tao vi tayabhAve / vayaNAsaMgANudvANaM, bheyakahaNe imaM NAyaM // 249 // kumbhakAracakrabhramaNaM prathamaM daNDAt tato'pi tadabhAve / vananA-DasaGgAnuSThAnamethane tuM rAtam // 242 // ............ 24o gAthArtha-- kuMbhAranA cakranuM bhramaNa pahelA daMDathI thAya che. pachI daMDa vinA ja cakrabhramaNa thAya che. vacana anuSThAna ane asaMga anuSThAnano bheda kahevAmAM A (=cakrabhramaNa) dRSTAMta che. For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa vizeSArtha- kuMbhAra ghaDo banAvavA mATe pahelAM daMDathI cakrane pherave che. ethI cakra jorathI bhamavA lAge che. pachI daMDa vinA ja svayaM cakra bhamyA kare che. tevI rIte prastutamAM vacana anuSThAnamAM dareka anuSThAna "A anuSThAna zAstramAM A pramANe ka2vAnuM kahyuM che" ema zAstrane yAda karIne thAya che. asaMga anuSThAnamAM dareka anuSThAna zAstrane yAda karyA vinA ja sahaja bhAve thAya che. asaMga anuSThAnamAM saMskAra eTalA badhA dRDha thai gayA hoya che ke anuSThAna karatI vakhate zAstrasmaraNanI jarUra ja rahetI nathI. jema prAraMbhamAM cakrane pheravavA daMDanI preraNAnI jarUra rahe che. bhramaNano vega vadhI gayA pachI daMDanI preraNA vinA paNa saMskArathI ja te phare che, tema prastutamAM prAraMbhamAM ucita anuSThAna mATe zAstrapreraNAnI AvazyakatA rahe che. zAstrapreraNAthI anuSThAnanAsaMskAra atizaya dRDha thai gayA pachI AtmAmAM e anuSThAnanA saMskAra atizaya dRDha thai javAthI, jema caMdanamAM sugaMdha svAbhAvika hoya che tema, sahajapaNe anuSThAna thayA kare che. jinakalpI Adi viziSTa sAdhune asaMga anuSThAna hoya che. (241) (cai.vaM.ma.bhA. gA-893) paDhamaM bhAvalavAo, pAyaM bAlAiyANa saMbhavai / tatto vi uttaruttarasaMpattI niyamao hoi // 242 // 130 prathamaM bhAvalavAt prAyaH bAlAdikAnAM saMbhavati / tato'pi uttarottarasaMprAptirniyamato bhavati // 242 // .............242 gAthArtha- bALa vagere jIvone pahelAM thoDo bhAva thavAthI prAyaH prIti anuSThAna saMbhave che. tyArabAda pachI pachInA anuSThAnanI prApti niyamA thAya che. (242) (cai.vaM.ma.bhA. gA-894) tamhA cauvvipi hu, neyamiNaM paDhamarUvagasamANaM / jamhA muNIhiM savvaM, paramapayanibaMdhaNaM bhaNiyaM // 243 // tasmAt caturvidhamapi khalu jJeyamidaM prathamarUpakasamAnam / yasmAt munimi: sarve paramapavaninadhana maLitam // 24. ...........4 gAthArtha-- tethI cAre prakAranuM anuSThAna pahelA rUpiyA samAna jANavuM. kAraNa ke munioe sarva (=cAreya) anuSThAnane mokSanuM kAraNa kahyuM che. (243) (cai.vaM.ma.bhA. gA-895) For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra bIyagarUvasamaM puNa, sammANuTThANakAraNatteNa / egaMteNa na duTTha, puvvAyariyA jao biMti // 244 // dvitIyakarUpasamaM punaH samyaganuSThAnakAraNatvena / ekAntena na duSTaM pUrvAcAryA yato bruvate // 244 // 244 gAthArtha-- bIjA rUpiyA samAna anuSThAna paNa zuddha anuSThAnanuM kAraNa hovAthI ekAMte duSTa nathI. kAraNa ke pUrvAcAryoM (nIce pramANe) kahe che. (244) (cai.vaM.ma.bhA. gA-896) ................ asaDhassa aparisuddhA, kiriyA suddhAi kAraNaM hoI / aMtovimalaM rayaNaM, suheNa bajjhaM malaM cayai // 245 // azaThasyAparizuddhA kriyA zuddhAyAH kAraNaM bhavati / antatttavamAM ratna muddena vAdgha mAM tyajJati // 2 // ................ gAthArtha- saraLa jIvanI azuddha kriyA zuddha kriyAnuM kAraNa thAya che. kAraNa ke nirmalaratna sukhapUrvaka bAhyamalano tyAga kare che. (245) (zai.vaM.ma.bhA. gA-897) taiyagarUvagatullA, mAyAmosAidosasaMpattA / kArimarUvayavavahAriNovva kujjA mahANatthaM // 246 // 131 tRtIyakarUpakatulyA mAyAmRSayA doSasaMsaktA / kRtrima pavyavahArikha va ryAr mahAnathaMm // 246 ............. 46 // // gAthArtha trIjA rUpiyA samAna kriyA mAyA-mRSAvAdanA kAraNe doSasaMsakta che, ane khoTA rUpiyAno vyavahAra karanAranI jema mahAna anarthane kare che. vizeSArtha-- bajA2mAM khoTo rUpiyA calAvanArane jevI rIte apakIrti ane daMDa vagere anartha thAya che tevI rIte trIjA rUpiyA jevI dharmakriyA mahAna anarthane kare che. pUrve 229mI gAthAmAM kahyuM che ke--bhautikasukhanA lAbha mATe dharmakriyA karanArane trIjA rUpiyA samAna kriyA hoya che. bhautika sukhanA lAbha mATe dharmakriyA karanArane dharmakriyAnA prabhAvathI puNyano (=sAtAvedanIya vagereno) baMdha thAya che, ane sAthe azuddhabhAvanA For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 132 kAraNe mohanIyakarma paNa baMdhAya che. pachI jyAre puNyano udaya thAya tyAre mohanIyakarmano paNa udaya thAya che. mohanIya karmanA udayathI bhautika sukha bhogavavAmAM rAga vagere ane jIvahiMsA vagere pApo kare che. ethI te mRtyu pAmIne durgatimAM jAya che. Ama trIjA rUpiyA samAna kriyA mahAna anartha kare che. (246) (cai.vaM.ma.bhA. gA-898) hoi ya pAeNesA, annANAo asaddahaNayAo / kammassa garuttAo, bhavAbhiNaMdINa jIvANaM // 247 // bhavati ca prAyeNaiSA ajJAnAdazraddhAnAt / 247 karmaNo gurutvAd bhavAbhinandinAM jIvAnAm // 247 // gAthArtha-- trIjA rUpiyA samAna dharmakriyA ajJAnatAthI, azraddhAthI ane bhAre karmonAM kAraNe prAyaH bhavAbhinaMdI jIvone hoya che. (247) (cai.vaM.ma.bhA. gA-899) ................. ubhayavihINAo puNo, niyamArAhaNavirAhaNA rahiyA visayabbhAsaguNAo, kayAi hujjA suhanimittaM // 248 // ubhayavihInA tu punarniyamArAdhanavirAdhanArahitA / viSayAbhyAsanuLAt vavid bhavet sumanimittam // 248 ......... 28 gAthArtha-- zuddhabhAva ane zuddhavidhi e ubhayathI rahita kriyA niyamA ArAdhanAthI ane virAdhanAthI rahita che. viSayAbhyAsaguNanA kAraNe kyAreka zubhanuM (=zuddhabhAva-zuddhakriyAnuM) kAraNa bane che. vizeSArtha-- satatAbhyAsa, viSayAbhyAsa ane bhAvAbhyAsa ema traNa prakAre dharmanAM anuSThAno che. temAM pahelA karatA bIjuM ane bIjAthI trIjuM zreSTha che. mAtA-pitAdi pratye vinaya vagereno satata abhyAsa=pravRtti te satatAbhyAsa. zrI arihaMtarUpa viSayamAM abhyAsa te viSayAbhyAsa. arthAt arihaMtanI pUjA vagere pravRtti viSayAbhyAsa che. bhAvano abhyAsa=parizIlana te bhAvAbhyAsa. arthAt saMsAra pratye vairAgyapUrvaka samyagdarzanAdibhAvonuM parizIlana karavuM te bhAvAbhyAsa. vyavahAra nayathI satatAbhyAsa vagere traNe anuSThAno dharmarUpa che. nizcayanayathI bhAvAbhyAsa ja dharmarUpa che. (248) (u.5. gAthA-949 vagere) For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra jaha sAvagassa putto, bahuso jiNabiMbadaMsaNaguNeNaM / akayasukao vi mariDaM, macchabhave pAvio sammaM // 249 // yathA zrAvakasya putro bahuzo jinabimbadarzanaguNena / akRtasukRto'pi mRtvA matsyabhave prAptaH samyaktvam // 249 // ...... 249 gAthArtha-- jema ke--zrAvakano putra jinabiMbanA vAraMvAra darzanaguNathI sukRta na karyuM hovA chatAM marIne mAchalAnA bhavamAM samyaktvane pAmyo. vizeSArtha zrAvaka putranuM dRSTAMta A pramANe che-- 133 eka zeTha jinadharmamAM atizaya zraddhALu hatA. paNa temano putra temanAthI viparIta hato. tene dharma pratye jarAya zraddhA na hatI. eTaluM ja nahi, vadhArAmAM te sAteya vyasanamAM pUro hato. zeTha tene dharma karavA mATe ghaNuM samajAvatA hatA, paNa tenI koi asara thatI na hatI. dharma pAmavAnI AvI suMdara sAmagrI pAmyA pachI paNa A jIva dharma nahi pAme to marIne durgatimAM jaze e vicArathI zeThanuM hRdaya baLatuM hatuM. zeThe koi paNa rIte tene dharma pamADavAno nirNaya karyo. zeThe tene kahyuM tuM bIjuM kAMi na kare to paNa roja maMdiramAM jaine bhagavAnanA darzana to kara. chokarAe te paNa na mAnyuM. AthI zeThe gharamAM pesavAnA daravAjAnI sAme ja sArA sthAne jinapratimA sthApana karI. zeThane ema hatuM ke--gharamAM bhagavAna haze ane te paNa daravAjAnI taddana sAme haze to chokaro darzana-vaMdana ka2ze. paNa zeThanI A dhAraNA khoTI paDI. chokaro roja jinamUrtine jue che, paNa be hAtha joDIne namato nathI, stuti-vaMdana karato nathI. AthI zeThe icchA vinA paNa chokaro jinapratimAne name e AzayathI gharamAM pezavAnuM bAraNuM nIcuM karAvyuM. AthI chokaro nIce namIne peze che. sAme ja jinamUrti che. Ama zeTha da22oja bhAva vinA paNa chokarAne jinamUrti sAme namAve che. chokaro A rIte jIvanaparyaMta bhAva vinA ja jinamUrtine namyo. marIne te aMtima svayaMbhUramaNa samudramAM mAchalArUpe utpanna thayo. naLiyA ane baMgaDI e be sivAya dareka vastunA AkAravALA mAchalAM svayaMbhUramaNa samudramAM hoya che. ekavAra jinamUrtinA AkAravALA For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 134 mAchalAne joine tene jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhavano vRttAMta jANIne tene khUba pazcAttApa thayo. aho ! mArA pitAe mane dharma pamADavAno ghaNo prayatna karyo. paNa huM dharma na pAmyo. AthI atyAre A sthiti pAmyo chuM. jo meM bhAvathI jinapUjA-bhakti karI hota to mArI A sthiti na thAta. have mAchalAnA bhavamAM zo dharma thAya ? kaMi nahi, je thavAnuM hatuM te thai gayuM. have A bhavamAM paNa jeTalo dharma thAya teTalo dharma karI lauM. pachI teNe jalamAMthI bahAra nIkaLIne anazana karyuM, traNa divasa anazana pALI samAdhithI marIne te jIva devalokamAM utpanna thayo. avadhijJAnathI pUrvabhavanI vigata jANIne devalokamAM rahelI zAzvatI jinapratimAonI vizeSa rUpe bhakti karavA lAgyo. ekavAra teNe samavasaraNamAM birAjamAna jinanI pAse AvIne bAra parSadA samakSa jinane kahyuM: he prabhu ! ApanI mUrti paNa sAkSAt prabhunI jema bhavya jIvonuM kalyANa kare che, ema huM mAnuM chuM. kAraNa ke Ano mane jAta anubhava thayo che. pachI te jinasamakSa nRtya karIne svargamAM gayo. sabhAe bhagavAnane e devanI vigata pUchI, eTale bhagavAne teno saghaLo vRttAMta kahyo. (249) (gai.vaM.ma.bhA. gA-901) bhavvANaM puNa hoI, carimAvattaMmi carimakaraNaMmi / pAyamanAsAyANaM, sammattaguNovaogANaM // 250 // bhavyAnAM punarbhavati caramAvarte caramakaraNe / prAyoDanAzAtanAnAM samyavatvanunopayo manam // 20 ............ gAthArtha-prAyaHcaramapudgalaparAvartamAM caramayathApravRttikaraNamAM rahelA bhavyone prIti-bhakti anuSThAna hoya. AzAtanAthI rahita ane samyaktva guNanA upayogavALA bhavya jIvone vacanAnuSThAna hoya. (250) tamhA jiNabhattIsu, vayaNANuANameva guNaheU / tamaNAsAyaNapahavaM, karijjamANaM phaloveyaM // 251 // * tasmAt jinabhaktiSu vacanAnuSThAnameva guNahetuH / tadanAzAtanaprabhavaM kriyamANaM phalopetam // 251 // *********............ For Personal & Private Use Only 251 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 135 gAthArtha- tethI jinabhaktimAM vacanAnuSThAna ja lAbhanuM kAraNa che. AzAtanAnA tyAgapUrvaka karAtuM vacanAnuSThAna phaLathI yukta thAya che. (251) mutta 1 purIsaM 2 pANaM 3, pANA 4 saNa 5 sayaNa 6 itthi 7 taMbolaM 8 / niTTIvaNaM 9 ca jUyaM 10, jUyAipaloyaNaM 11 vigahA 12 // 252 // mUtra-purISaM pAnaM pAnAzanazayana-strI-tambolam / niSThIvanaM ca dyutaM yukAdipralokanaM vikathA // 252 // ............ 252 palhatthIkaraNaM 13 pi hu, pAyapasAraNa 14 paropparavivAo 15 / parihAso 16 macchariyA 17, siMhAsaNamAiparibhogo 18 // 253 // paryastikaraNamapi hu pAdaprasAraNaM parasparavivAdaH / parihAso matsaritA siMhAsanAdiparibhogaH // 253 // ................... 253 kesasarIravibhUsaNa19,chattA 20si21 kirIDa22 camaradharaNaM 23ca / dharaNaM 24 juvaihi saviyAra hAsa, 25 khiDDappasaMgA ya 26 // 254 // kezazarIravibhUSaNaM chatrAsikirITacAmaradharaNaM ca / dharaNaM yuvatibhiH savikArahAsyakhelaprasaGgAzca // 254 // ........... 254 akayamuhakosa 27 maliNaM-gavattha 27 jinnpuuynnaapvittiie| maNaso aNegayattaM 29, sacittadaviyANa avimuyaNaM 30 // 255 // akRtamukhakozo malinAGgavastro jinapUjApravRttau / .. manaso'nekatvaM sacitadravyANAmavimocanam // 255 // ............. 255 accittadaviaviosaggo 31 tahaNegasADiyatta 32 mavi / jiNadaMsaNe aNaMjali 33, jiNaMmi diTuMmi ya apUyA 34 // 256 // acittdrvyvyutsrgstthaanekshaattiktvmpi| jinadarzane'naJjalirjine dRSTe cApUjA // 256 // ...... ............ 256 ... ahavA aNiTThakusumehi pUyaNaM 35 taha aNAyarapavittI 36 / jiNapaDiNIya aNivAraNa 37, ceiyadavvassuvehaNamo 38 // 257 // For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 257 athavA'niSTakusumaiH pUjanaM tathA'nAdarapravRttiH / jinapratyanIkAnivAraNaM caityadravyasyopekSaNam // 257 // saisAmatthi uvANaha 39, puvvaMciya vaMdaNAipaDhaNaM ca 40 / jiNabhavaNaMmi ThiyANaM, cAlIsAsAyaNA eA // 258 // saMbodha prakaraNa sati sAmarthye upAnad pUrvameva vandanAdipaThanaM ca / jinabhavane sthitAnAM catvAriMzadAzAtanA etAH // 258 // .......... 28 gAthArtha-- 1. pezAba karavo, 2. jhADo karavo, 3. surApAna vagere pINAM mIvA, pANI pIvuM, 4. joDA paheravA, 5. bhojana karavuM, 6. zayana karavuM, 7. strIsevana karavuM, 8. taMbola khAvuM, 9. thUMka-zleSma pheMkavuM, 10. jugAra khelavo, 11. zarIra-kapaDAM vageremAMthI jUo-mAMkaDa vagere vINavA, 12. rAjakathAdi vikathAo (pApa vAto) ka2vI, 13. paga sAthe kaheDa bAMdhIne ke palAMThI vALIne besavuM, 14. lAMbA-pahoLA paga karIne besavuM, 15. paraspara vivAda (kalaha) karavo, 16. mazkarI karavI, 17. matsara karavo, 18. maMdiranAM siMhAsana-pATa-pATalA Adi potAne nAme (aMgata kAryamAM) vA52vAM, 19. mastakanA vALa oLavA, 20. zarIranI zobhA karavI, 21. chatra (chatrI) dhAraNa karavuM, 22. hAthamAM khaDga (zasra) rAkhavuM, 23. mAthe mukuTa paherI rAkhavo, 24. potAne cAmara viMjhAvavA, 25. devAdArane maMdiramAMthI pakaDavo ke tyAM lAMdhavA besavuM, 26. yuvatI (strI)o sAthe vikArapUrvaka hasavuM-bolavuM, 27. bhAMDa jevA halakA manuSyanA jevuM kharAba vartana karavuM, 28. mukhakoza bAMdhyA vinA pUjana karavuM, 29. malina zarIra-vastra vagerethI pUjana karavuM, 30. manane pUjAmAM ekAgra nahi karatAM caMcaLa karavuM, 31. puSpo vagere sacitta vastuo zarIre paherI rAkhavI, 32. paherelAM acitta AbhUSaNo vagere maMdire jatAM pahelAM ke tyAM gayA pachI kADhI nAkhavA, 33. adhika vastro paheravAM, 34. zrI jinapratimAnAM darzana thatAM be hAtha joDIne praNAma karavo nahi, 35. zrI jinezvaranAM darzana karavA chatAM pUjA karavI nahi, athavA to pUjA karavAnI saMpattisAmagrInI anukULatA chatAM pUjA karavI nahi, 36. halakAM puSpa-caMdana For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137. deva adhikAra kesara vagerethI pUjana karavuM, 37. pUjAdi kAryo anAdarapUrvaka karavAM, 38. zrI jinezvaradevanA virodhIone (sAmarthya chatAM) niMdAdi karatAM aTakAvavA nahi, 39. caityadravya-devadravyano nAza thato hoya temAM potAnuM sAmarthya ane adhikAra chatAM upekSA karavI, 40. pagarakhAM paherIne caityavaMdanAdi karavuM ke stuti bolavI. zrI jinamaMdiramAM rahelAone ukta kAryo karavAthI cAlIsa madhyama AzAtanAo thAya che. (25-223-254-255-256-257-158) (pravacana sAroddhArAdi) tamhA savvapayAreNAsAyaNAvajjaNaM jiNidANaM / eso paramo Neo, vihipakkho sammadiTThINaM // 259 // tasmAt sarvaprakAreNAzAtanAvarjanaM jinendrANAm / paSa paramo yo vidhipakSa sadaNInAm II rapa8 II ... ra12 gAthArtha- tethI badhI rIte jinezvaronI AzAtanAno tyAga karavo. samyagdaSTi jIvo mATe A mukhya vidhipakSa jANavo. (259) bhattI 1 bahumANo 2vaNNa-saMjalaNa3AsAyaNAi parihAro 4 / paDiNIyasaMgavajjaNa5, sai sAmatthe tayujjhaNaNaM 6 // 260 // bhaktibahumAno varNasaMjvalanamAzAtanAyAH parihAraH / pratyanI saphavanaM sati sAmarthya tadunanam II ra60 ...... ... ra60 vihijuMjaNa 7, saMThAvaNa-mavihiccAo vihINa paDisevA 8 / saddhAe iya aDaguNa-jutto sNpunnnnvihijutto||261 // vidhiyojanasaMsthApanamavidhityAgo vidhInAM prtisevaa| zraddhayetyAdhu saMpUrNavidhiyup: I radda ................. radda gAthArtha- (1) bhakti, (2) bahumAna, (3) guNaprazaMsA, (4) AzAtanAno tyAga, (5) pratikULa lokanA saMgano tyAga, (6) zakti hoya to pratikULa lokano nigraha karavo, (7) AjJAyoganuM samyaphadhAraNa karavuM, arthAta AjJAnuM sArI rIte pAlana karavuM, (8) avidhino tyAga karavo ane vidhinuM pAlana karavuM. zraddhApUrvaka A ATha guNothI yukta pUjaka saMpUrNa vidhithI yukta jANavo. (260-261). For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138. saMbodha prakaraNa thovaM kayaM supatthaM, nIrogaM kuNai jaha suvisuddhaM / taha vihiNANuhANaM, vihiyaM bhAvijja amiyaphalaM // 262 // stokaM kRtaM supathyaM nirogaM karoti tathA suvishuddhm| tathA vidhinAnuSThAna vihita mavetanam II raddara .... ... raddara , gAthArtha jema rogIne hitakara evuM auSadha vagere atyaMta vizuddha hoya to thoDuM paNa levAthI rogIne rogarahita kare che, tevI rIte vidhipUrvaka kareluM anuSThAna amApa phaLavALuM thAya che. (262). jamhANubaMdhahiMsA, sammaTThiINa to hvijjtth| taha taha heuvaogA, avihIe hujja phalacittA // 263 // yasmAdanubandhahiMsA samyagdRSTinAM na bhavet yatra / tathA tathA hetupayorvidhinA bhavet +tnavitra II raddara II ....... ra63 gAthArtha- kAraNa ke samyagdaSTi jIvone jinapUjAmAM anubaMdha hiMsA na hoya. (avidhithI pUjA kare to) avidhinA kAraNe te te rIte hetu hiMsAnuM kAraNa vidyamAna hovAthI vicitra phaLavALI hetu hiMsA hoya. vizeSArtha- anubaMdha, hetu ane svarUpa e traNa prakAranI hiMsAmAM anubaMdhahiMsA ja mukhya hiMsA che. kema ke anubaMdhahiMsA saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che. avidhithI pUjA karanArane pUjAmAM hatuhiMsAnA kAraNe karmabaMdha thavA chatAM jinapUjAmAM thatA zubhAdhyavasAyathI eno nAza thaI jAya che. A viSe pUrve kUpanuM daSTAMta jaNAvyuM che. (263) duTANuogaharaNI, karaNI smmtttccphljnnnnii| jA jA sarUvahiMsA, guNaseNidalANaniTThavaNI // 264 // duSTAnuyogaharaNI karaNI smyktvtttvphljnnii| yA yA svarUpahiMsA guNazreNItAnAM nijhApanI I ra64 ... .... ra64 gAthArtha- jinapUjAmAM je je svarUpa hiMsA che te te svarUpa hiMsA azubha kAryonA saMbaMdhane dUra karanArI che, samyakatva rUpa tAttvika phaLane utpanna karanArI che, tathA guNazreNinA samUhane pUrNa karanArI che, arthAt tenAthI aneka guNo pragaTe che. For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 139 vizeSArtha- bhaktithI pUrNa hRdayavALA ane pUjAmAM yatanAvALA zrAvakothI jinapUjAmAM thatI svarUpahiMsAthI ahiMsAnuM phaLa maLe che. A viSe adhyAtmasAra adhikAra-1ramAM kahyuM che ke satAmasyAzca kasyAcid, yatanAbhaktizAlinAm / anubandho hyahiMsAyA, jinapUjAdikarmaNi // 48 // "yatanA ane bhaktithI yukta samyagdaSTi zrAvakonI jinapUjA AdimAM thaI jatI koIka prakAranI hiMsAmAM anubaMdha ahiMsAno thAya che." (264) NicchayavavahAragayA, bhavvajaNANaM carittajuttANaM / maNapalhAyaNajaNaNI, hiMsA'hiMsA viNihiTThA // 265 // nizcayavyavahAragatA bhavyajanAnAM cAritrayuktAnAm / mana:prahAdananananI hiMsAIhiMsA vinirviSTA II radda In ... raghava gAthArtha zAstramAM jaNAvelI nizcayahiMsA-ahiMsA ane vyavahArahiMsA-ahiMsA cAritrasaMpanna bhavyalokonA (=sAdhuonA) mAnasika AnaMdane utpanna kare che. vizeSArtha- hiMsAnI vyAkhyAprmttyogaat prANavyaparopaNaM hiMsA // tattvArthAdhigama sUtra-7-8 // pramAdanA yoge prANano viyoga e hiMsA che. pAMca iMdriyo, manobaLa, vacanabaLa ane kAyabaLa e traNa baLo, zvAsozvAsa ane AyuSya e daza prakAranA dravya prANa che. e prANano pramAdathI viyoga karavo te hiMsA. dravya-bhAvahiMsA prazna- A prANo AtmAthI judA che. prANonA viyogathI AtmAnI vira to nathI. to pachI prANonA viyogamAM adharma=pApakema lAge che? 1. pramAdano artha vizALa che. paNa ahIM mukhyatayA jIvadayA pariNAmanA abhAvarUpa pramAda vivakSita che. pramAdanA vistRta artha mATe juo tattvArthAdhigama sUtra, a.8, sU.1. For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa uttara- prANanA viyogathI AtmAno nAza thato nathI, paNa AtmAne duHkha avazya thAya che. prANanA viyogathI AtmAne duHkha thAya che mATe ja prANa viyogathI adharma=pApa lAge che. AthI e paNa spaSTa thAya che ke prANaviyoga e ja adharma=pApa ke hiMsA che ema nathI, kintu anyane duHkha ApavuM e paNa adharma=hiMsA che. mukhya hiMsA paNa A ja che. prANa viyoga e gauNa hiMsA che. zAstranA zabdomAM kahIe to bIjAne duHkha ApavuM e nizcaya hiMsA che ane prANaviyoga e vyavahAra hiMsA che. vyavahAra hiMsA nizcaya hiMsAnuM kAraNa che mATe tenAthI pApa lAge che. bIjA zabdomAM kahIe to du:kha ApavuM e bhAvahiMsA che ane prANaviyoga dravyahiMsA che. bIjI apekSAe dravya-bhAva hiMsA-- 140 AtmAnA jJAnAdi guNo bhAvaprANa che. viSaya-kaSAya Adi pramAdathI AtmAnA guNono ghAta paNa hiMsA che. AtmAnA guNono ghAta e bhAvahiMsA che. AtmAnA guNono ghAta rUpa bhAvahiMsAnI apekSAe dravyaprANono ghAta e dravyahiMsA che. ahIM paNa bhAvahiMsA mukhya che. A baMne prakAranI hiMsAnA sva ane para ema be bheda che. potAnA AtmAnA guNono ghAta e sva bhAvahiMsA ane paranA AtmAnA guNonA ghAtamAM nimitta banavuM e para bhAvahiMsA che, arthAt pote rAga-dveSa karavA e sva bhAvahiMsA che. bIjAne rAga-dveSa thavAmAM nimitta banavuM e para bhAvahiMsA che. jhera AdithI potAnA dravyaprANono ghAta e svadravyahiMsA ane paranA dravya prANono ghAta karavo e para dravyahiMsA che. para dravyahiMsAnA traNa bhedo-- anyanA dravya prANanA dhAta rUpa hiMsAne bIjI rIte vicAratAM hiMsAnA dravya, bhAva ane dravya-bhAva ema traNa bhedo che. A sUtramAM karelI hiMsAnI vyAkhyA dravya-bhAva hiMsAnI che. kevaLa prANa vyaparopaNa=prANavadha e dravya hiMsA che, kevaLa pramattayoga=asAvadhAnI e bhAva hiMsA che. pramAda ane prANaviyoga e baMneno samayoga e dravya-bhAva hiMsA che. jyAM pramAdanA yoge prANaviyoga thAya che tyAM dravya ane bhAva e ubhaya hiMsA che. jyAM pramAda nathI chatAM prANaviyoga thai jAya, tyAM kevaLa For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 141 dravyahiMsA che. jayAM prANaviyoga nathI, paNa pramAda che, tyAM kevaLa bhAvahiMsA che. ahIM bhAvahiMsAnI mukhyatA che. pramAda asAvadhAnI e bhAvahiMsA che. AthI ahiMsAnA pAlana mATe sAdhake sadA apramatta sAvadhAna rahevuM joIe. prazna- uparokta traNa prakAranI hiMsAmAM kayA kayA jIvone kaI kaI hiMsA saMbhave che? uttara- (1) jyAre koI jIva prANavadha karavA prayatna kare paNa temAM niSphaLa nIvaDe tyAre mAtra bhAvahiMsA hoya che. dA.ta. zikArI haraNane tAkIne bANa mAre, paNa haraNane bANa na vAgavAthI haraNa bacI jAya. ahIM dravyaprANano viyoga na hovAthI dravyahiMsA nathI. paNa pramAdakajIva rakSAnA pariNAmano abhAva hovAthI bhAvahiMsA che. e pramANe aMdhArAmAM doraDAne sarpa mAnI mAravAno prayatna karavAmAM mAtra bhAva hiMsA thAya che. A be daSTAMtomAM hiMsA mATe kAyAthI prayatna karyo, paNa niSphaLatA maLavAthI mAtra bhAvahiMsA thaI e vicAryuM. jyAre koI krodhAvezamAM AvIne anyane game tevAM hiMsAtmaka vacano bole che, mRtyu mATe zrApa Ape che, tyAre paNa bhAvahiMsA thAya che. hajI AgaLa vadhI vicArIe to jaNAze ke hiMsA mATe kAyika prayatna ane vacana prayoga vinA mAtra manamAM hiMsAnA vicArathI bhAvahiMsA thAya che. jema ke taMdula masya. A matsya taMdulanA (cokhAnA) dANA jevaDo hoya che. mATe tene taMdula matsya kahevAmAM Ave che. te mahAmatyenI AMkhanI pAMpaNamAM utpanna thAya che. mahAmatya keTalAMka mAchalAM gaLI jAya che tyAre tenI sAthe thoDuMka pANI paNa tenA mukhamAM dAkhala thaI jAya che. A pANIne te bahAra kADhe che tyAre pANInI sAthe dAMtonI polANamAMthI keTalAMka nAnAM nAnAM mAchalAM paNa bahAra nIkaLI jAya che. A joIne taMdula matsya vicAre che ke huM mahAmatsya houM to eka paNa mAchalAne AvI rIte nIkaLavA na dauM, saghaLAM mAchalAonuM bhakSaNa karI jAuM. AvA dAruNa hiMsAnA adhyavasAyathI te satata bhAvahiMsA karyA kare che, ane mAtra aMtarmuhUrta jeTalA AyuSyamAM sAtamI narakanuM AyuSya bAMdhe che. hajI For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 saMbodha prakaraNa sUkSma dRSTithI bhAvahiMsAne vicArIe. hiMsA mATe kAyAthI prayatna na kare, vacanathI bole nahi ane manamAM vicAraNA na kare to paNa jo AtmAmAM jIvarakSAnA pariNAma na hoya to bhAvahiMsA thAya che. AthI jIvarakSAnA pariNAma rahita sarva jIvo sadA bhAvahiMsAnuM pApa bAMdhe che. (2) rakSAnA pariNAmathI rahita jIva jyAre prANavadha kare che tyAre dravya-bhAva hiMsA kare che. (3) gRhasthAvAsamAM rahela je sAdhaka hiMsAnI sUkSma vyAkhyA samaje che ane hiMsAthI sarvathA nivRtta thaI javAnI tIvra icchA rAkhe che, chatAM saMyogonI viparItatAthI sarvathA hiMsAthI nivRtta thaI zakato nathI, te sAdhakathI dubhAtA dile thatI jIvananirvAha mATe anivAryahiMsA dravyahiMsA che. Ama saMsAramAM rahelA manuSyomAM traNa prakAranI hiMsA saMbhave che. (4) saMsAratyAgI apramatta munithI saMyogavazAt thaI jatI hiMsA dravyahiMsA che. jema ke-apramattabhAve yugapramANa daSTi rAkhIne jaI rahela muninA paga nIce akasmAt koI jIva AvI jAya ane mRtyu pAme to e dravyahiMsA che. kAraNa ke muni apramatta che. temanuM mana jIvone bacAvavAnA ja dhyAnamAM che. chatAM saMyoga evo che ke jIva bacAvI zakAto nathI. tevA prakAranA roga Adi prabaLa kAraNo upasthita thatAM dubhAtA hRdaye zAstrokta vidhi mujaba auSadhasevana AdimAM thatI hiMsA paNa dravyahiMsA che. saMsAra tyAgI muni jo pramoda kare=jIva rakSA tarapha lakSya na rAkhe to prANaviyoga rUpa dravyahiMsA na thavA chatAM bhAvahiMsA avazya thAya che, ane jyAre pramAdanI sAthe prANaviyoga paNa thAya che tyAre dravya-bhAva hiMsA thAya che. Ama apekSAe gRhasthAvAsanA tyAgI muniomAM paNa traNa prakAranI hiMsA saMbhavita che. ahIM sUkSmadaSTithI vicAravAmAM Ave to jaNAze ke jemAM moTA bhAganA gRhasthomAM sadA bhAvahiMsA hoya che tema sAdhuomAM sadA dravya hiMsA hoya che. kAraNa ke zvAsocchavAsa, hAtha-pagaprasAraNa AdithI sUkSma vAyukAyanA jIvonI hiMsA thayA kare che. pote apramatta hovAchatAM AhiMsAno parihAra azakya che. AvI dravyahiMsA 13mA guNasthAnaka sudhI hoya che. 14mA For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 143 guNasthAne rahelA tathA siddha jIvo dravya ane bhAva baMne prakAranI hiMsAthI rahita che. (tattvArthAdhigama sUtra a.7 sUtra-8nA vivecanamAMthI uddhRta) RjusUtranaya bAhyahiMsAnI kriyAnA kALamAM prANAtipAtanI kriyA mAnato nathI, paraMtu hiMsAnI pariNatinA kALamAM ja prANAtipAtanI kriyA mAne che. AthI ja ekendriya jIvomAM hiMsAnI pariNati hovAne kAraNe prANAtipAtanI kriyA RjusUtranaya svIkAre che, ane apramatta munithI koinA prANano nAza thAya to paNa tyAM prANAtipAtanI kriyA RjusUtranaya mAnato nathI ane temAM yukti Ape che ke puNya ane pApakarmanA upAdAna ane anupAdAnanuM adhyavasAyanuM anurodhIpaNuM che, paNa kriyAnuM anurodhIpaNuM nathI. arthAt, tamAro adhyavasAya hoya tene anurUpa ja puNya ane pApakarmanuM upAdAna ane anupAdAna thAya che, paraMtu jevI bAhya AcaraNA hoya tene anurUpa puNya-pApakarma baMdhAtuM nathI. ane tenI ja puSTi karatAM kahe che ke, anyathApariNatimAM nahi; arthAt bAhya rIte kadAca tevA prakAranI kriyA dekhAtI hoya, paraMtu pariNati anyathA vartatI hoya, to te bAhya kriyAne anusAre puNya-pApa baMdhAtuM nathI. AthI ja apramatta munine kadAca bAhya kriyAthI hiMsAnI prApti hoya to paNa anyathApariNati hovAne kAraNe, hiMsAne anukULa pApakarmanuM upAdAna thatuM nathI. tethI RjusUtranaya hiMsAnI pariNatinA kALamAM ja prANAtipAtanI kriyA kahe che. ahIM vizeSa e che ke, vyavahAranaya kriyAne anusAre puNya ane pApakarmano baMdha svIkAre che. tethI vyavahAranayanA nirAkaraNa mATe RjusUtranaya kahe che ke, adhyavasAyane anurUpa puNya ke pApakarmano baMdha thAya che; tethI vyavahAranayane mAnya puNya ke pApakarmanI kriyA hovA chatAM anyathA pariNati hoya, arthAt puNya ke pApanI kriyAthI viparIta prakArano adhyavasAya hoya, to puNya ke pApane anurUpa kriyA hovA chatAM paNa karmabaMdha thato nathI. nizcayanayane avalaMbana karanArA RSione bAhya AcaraNA pramANabhUta nathI, paraMtu pAriNAmikabhAva arthAt zuddha-azuddha cittanA pariNAmarUpa For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa pAriNAmikabhAva, pramANabhUta che. kema ke pAriNAmikabhAvane anurUpa karmanA baMdhano ane karmanA abaMdhano saMbhava che ane prANAtipAtanA adhyavasAyane AzrayIne ja prANAtipAtanI kriyA thAya che. Aja vacanane AzrayIne AvazyakamAM "AtmA ja ahiMsA che ane AtmA ja hiMsA che e pramANe A nizcayanaya che" evuM sUtra pravartela che. (paMDita praviNabhAi khImajI motA kRta pratimAzatakanA vivecanamAMthI sAbhAra uddhRta). (265) joyakiriyAphalANaM, vaMcaNayA ittha hoi kiriyAe / caugaigamaNapaTTaNa - kiriyA hiMsA vi sA hiMsA // 266 // 144 266 yogakriyAphalayorvaJcanatA'tra bhavati kriyAyAH / vatu'tizamanapravartananiyA'hiMsA'pi sA hiMsA // 266 ............ gAthArtha-- mana-vacana-kAyArUpa yoganI kriyA ane tenuM phaLa e bemAM kriyAnI chetarAmaNI che, arthAt bAhyakriyA pramANe phaLa maLatuM nathI. (tethI ja) cAra gatiomAM javAnuM=bhaTakavAnuM thAya tevI kriyAmAM bAhyathI ahiMsA hovA chatAM=hiMsA na dekhAtI hovA chatAM te hiMsA ja che. vizeSArtha zikArI pakSIo mATe juvAranA dANA vagere caNa nAMkhavAnI kriyA kare che, tyAre bAhyathI dayA=ahiMsA dekhAtI hovA chatAM paramArthathI hiMsA ja che. kAraNa ke aMtaramAM e rIte pakSIone phasAvI mArI nAkhavAno ja pariNAma rahelo hoya che. ahIM kriyA ahiMsAnI hovA chatAM phaLa hiMsAnuM maLe che. munio nadI utare che tyAre bAhyakriyA hiMsAvALI hovA chatAM phaLa ahiMsAnuM maLe che. Ama bAhmakriyA pramANe phaLa maLatuM nathI. sUkSma ekeMdriya vagere jIvo jIvane mAravAnI kriyA na karatA hovA chatAM hiMsAno pariNAma rahelo hovAthI temane hiMsAjanya karmabaMdha thAya ja che. bhaktithI yatanApUrvaka pUjA karanAra mANasa pUjAmAM bAhyathI hiMsA karato dekhAto hovA chatAM hiMsAnA pariNAma na hovAthI tene hiMsAjanya karmabaMdha na thAya. (266) na For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra . ...... 27 evaM savvadvANe, sadaNuANe tahA viseseNa / davvatthayabhAvatthaya-karaNaM caraNAiyANaM ca // 267 // evaM sarvasthAne sadanuSThAne tathA vizeSeNa / dravyastavabhAvastavakaraNaM caraNAdikAnAM ca // 267 // gAthArtha-- sarva sthaLe A pramANe samajavuM ane sadanuSThAnamAM vizeSathI A pramANe samajavuM. dravyastava-bhAvastavanI ane cAritra AdinI kriyA paNa A pramANe jANavI, arthAt A badhAmAM pariNAma pramANe phaLanI prApti thAya che ema samajavuM. (267) ' jIyaM dhammo kappo, bhattI savvattha uciyapaDivattI / jiNapaDimANaM pUyA, viNNeyA parittabhavajaNaNI // 268 // jItaM dharmaH kalpo bhaktiH sarvatrocitapratipattiH / binapratimAnAM pUnA vizeyA parItamavanananI // 268 ................68 gAthArtha jinapUjA AcAra che, dharma che, zAstrokta anuSThAna che ane sarvasthaLe ucitano svIkAra che, arthAt jinapUjA karavAthI ucitano svIkAra thAya che. jinapratimAonI pUjA bhavane parimita karanArI jANavI. (268) : ceiya paDimA biMbaM, ANA saMsArapayaNukA''ruggA / taha bohilAhajaNaNI, amiyaphalA amayakiriyAbhA // 269 // caityaM pratimA bimbamAjJA saMsArapratanukA''rogyAH / tathA moSitAmanananI amitanA'mRta iyADaDamAM || ra66 / ....... 266 gAthArtha- caitya, pratimA ane biMba e traNe zabdo ekArthavALA che. jinAjJA saMsArane parimita kare che, bhAva Arogyane kare che, bodhilAbhane kare che, amApa phaLavALI che ane amRtakriyA tulya che, arthAt jema amRtane pIvAthI mANasa amara (=dIrghAyu) banI jAya che. tema jinapUjA karavAthI pUjaka amara(=maraNa rahita) banI jAya. (269) davvatthayabhAvatthaya-iccAIbheyao muNeyavvA / pUyApayapajjAyA, suhajoyaphalANa saMpunnA // 270 // 145 For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 saMbodha prakaraNa dravyastavabhAvastavetyAdibhedato jJAtavyAH / pUnA paryAyA: supayoganAnAM saMpUM II ra70 | ra70 gAthArtha- dravyastava ane bhAvastava vagere prakArothI pUjApadanA (=pUjA zabdanA) paryAyo jANavA, arthAta dravyastava ane bhAvastava vagere zabdo pUjA zabdanA ekArtha vAcaka che. pUjA zubhayoga ane zubhaphaLothI saMpUrNa che, arthAt pUjAthI yogo zubha thAya che, ane zubha phaLonI prApti thAya che. (270) carimAvattapavatte jIve, maggANusAriNI kiriyaa| hujjA jattha phalaDDA, tatthemA pavarapuNNaphalA // 271 // caramAvartapravRtte jIve mArgAnusAriNI kriyaa| ave wttAkya vaM pravaraphUfpattA / ra72 ... ra72 gAthArtha- carama pudgalaparAvarta pravRtta thaye chate jIvamAM mokSamArgane anusaranArI kriyA hoya. je kALe kriyA phaLathI yukta bane te kALe pUjA zreSTha phaLavALI bane. (271) saMpatte sammatte, tatthemA bohisAhiNI prmaa| maNapalhAyaNajaNaNI, agaNNakAruNNaNihitullA // 272 // saMprApte samyaktve tatreyaM bodhisAdhinI paramA / mana:prahAnanananI mAthAphaLyanidhitunyA II ra7ra I ... ra7ra gAthArtha bodhine sAdhanArI pUjA caramAvartamAM samyakatva prApta thaye chate utkRSTa hoya ethI mAnasika AnaMda utpanna kare ane agaNita karuNAnA nidhAna tulya hoya, arthAt pUjakamAM karuNA ghaNI hoya. vizeSArtha- samyakatvanI prApti thatAM jIva viveka saMpanna bane che. tethI ene lokottama A bhagavAnanI pUjAthI huM A saMsAra sAgarane taruM evI svakaruNA hoya che. tathA huM e rIte prabhu pUjA karuM ke jethI jagatanA jIvone paNa bhagavAna pratye bahumAna bhAva pedA thAya evo bhAva hoya che. A bhAva jagatanA jIvonA hitanI ciMtArUpa hovAthI maitrIbhAvarUpa che. jayAM maitrIbhAva hoya tyAM karuNA paNa avazya hoya. Ama pUjAthI For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 . ra7rU deva adhikAra maitrI Adi bhAva pragaTe che. mATe ahIM pUjAne agaNita karuNAnA nidhAna tulya kahI che. (272) kalyANaphaloveyA, carittabhAvaMmi attbhaavpraa|| pavayaNasArA paramA, bhAvatthayanAmanimmANA // 273 // kalyANaphalopetA cAritrabhAve AtmabhAvaparA / pravacanasArA paramA bhAvastavanAmanirmANA // 273 // gAthArtha- cAritrabhAvamAM thatI pUjA AtmakalyANarUpa phaLathI yukta, AtmabhAvamAM tatpara, pravacananA sAravALI ane utkRSTa che. A pUjAnuM bhAvastava evuM nAma che. vizeSArtha- cAritrabhAvamAM thatI pUjAthI AtmakalyANa vizeSarUpe thAya che. mATe ahIM AtmakalyANarUpa phaLathI yukta ema kahyuM che. cAritrI sAdhu potAnA svabhAvamAM ramanAro hoya, AthI ahIM AtmabhAvamAM tatpara ema kahyuM che. paramArthathI cAritra sArabhUta che. darzana-jJAna to cAritranA aMga che. mokSArthIe sArane meLavavAno prayatna karavo joie. (paMcavastu-487) Ama cAritra sArabhUta che. mATe ahIM "pravacananA sAravALI" ema kahyuM che. ahIM kramazaH traNa pUjA kahI che. 271mI gAthAmAM mArgAnusArI evA apunabaMdhaka vagere jIvonI pUjA kahI che. 27ramI gAthAmAM samyagdaSTinI pUjA kahI che. 273mI gAthAmAM cAritrInI pUjA kahI che. mArgAnusArInI pUjAthI samyagdaSTinI pUjA uttama che. samyagdaSTinI pUjAthI cAritrInI pUjA uttama che. (273) jattha guNe jAvaiyA, joyA juMjijjae gunnddddehi| abbhatthajogajuttA, guruguruguNagaNabbhUyA // 274 // yatra guNe yAvatikA yogA yojyante guNADhyaiH / agatayojayupl gurukuLamUtA: I ra74 I ... ra74 gAthArtha- guNasaMpanna jIvothI je guNamAM jeTalA yogo joDAvAya che, abhyasta (=vAraMvAra joDAyelA) yogothI yukta teTalA yogo utkRSTa mahAna guNonAM samUhathI pAramArthika thAya che. For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 - saMbodha prakaraNa vizeSArtha ahIM bhAvArtha A che-koI paNa guNamAM vAraMvAra manavacana-kAyAnA yogone joDavAthI e yogono abhyAsa thAya che. yogonA abhyAsathI e guNonI vRddhi thavA sAthe anya guNo paNa pragaTe che. AthI samaya jatAM aneka utkRSTa mahAna guNo pragaTe che. Ama guNamAM yogonA abhyAsathI utkRSTa anya guNo pragaTatA hovAthI e yogo utkRSTa mahAna guNonA samUhathI pAramArthika sAcA thAya che. je yogothI guNo pragaTe te yogo sAcA che. je yogothI guNo na pragaTe te yogo sAcA nathI. mATe yogone sAcA banAvavA hoya to guNasaMpanna jIvoe koI paNa guNamAM yogone joDavA joIe. ema ahIM sUcana karyuM che. pUjA e guNa che. tethI e guNamAM yogone joDavAthI aneka utkRSTa mahAna guNo pragaTe che, evo ahIM bhAvArtha che. (274) bhAvatthao muNINaM, jahuttaANAparANa bhaavnnyaa| davvatthaovi paDhamaM, gihINa bhAvatthao desA // 275 // bhAvastavo munInAM yathoktAjJAparANAM bhaavnyaa| dravyastavoDapi prathama hiMga pAvatavo tezAt II ra7, II . ra4 gAthArtha- zAstrokta AjJAnA pAlanamAM tatpara munione mukhyapaNe bhAvastava hoya, bhAvanAthI dravyastava paNa hoya, gRhasthone mukhyatayA dravyastava hoya. dezathI bhAvastava paNa hoya. vizeSArtha- cAritrano svIkAra bhAvastava che. puSpapUjA vagere bhAvastavanuM kAraNa hovAthI dravyastava che. sAdhuone mukhyapaNe bhAvastava hoya che. Ama chatAM bhAvanAthI dravyastava hoya che. "arihaMta ceiANaM" sUtramAM sAdhune paNa pUjana-satkAra nimitte kAussagga kahyo che. pUjana ane satkAra dravyastava che. puSpamALA AdithI thatI pUjA pUjana che. zreSTha vastra AdithI thatI pUjA satkAra che. zAstramAM sAdhune dravyastavarUpa pUjana-satkAra nimitte kAussagna karavAnuM kahyuM hovAthI sAdhuone bhAvanA dvArA=anumodanA dvArA dravyastava paNa hoya. gRhasthone mukhyapaNe dravyastava hoya. Ama chatAM dezaviratinA pAlanathI alpa bhAvastava paNa hoya. tathA cAritranI bhAvanA ane anumodanA For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 149 AdithI paNa gRhasthone bhAvastava hoya. Ama bhAvastava ane dravyastava paraspara saMkaLAyelA che. (275) bhAvaccaNamuggavihArayA ya davvaccaNaM tu jinnpuuyaa| bhAvaccaNAu bhaTTho, havijja dvvccnnujjutto||276 // bhAvArcanamugravihAratA ca dravyArcanaM tu jinpuujaa|| pAvAnAt praNo mavedavyAnoghup: I ra76 ....... radda gAthArtha- ugravihAra bhAvapUjA=bhAvastava che. jinapUjA dravyastava che. je bhAvastavathI bhraSTa hoya te dravyastavamAM udyamI bane. vizeSArtha- vihAra eTale sAdhuonA AcAro. prabhunI AjJA pramANe sAdhuonA AcAronuM pAlana karavuM te ugravihAra che. (saMyamamAM hAni thAya tevA lAMbA lAMbA vihAra ugravihAra nathI.) bhAvastivathI bhraSTa= bhAvastava karavA mATe asamartha. gRhastha bhAvastava karavA mATe asamartha hovAthI dravyastavamAM udyamI bane. (276) sAdhuone dravyastavano niSedha jo puNa muNivesadharo, kevalaligeNa vittikappaparo / davvatthao na tassa ya, cio khisA pavayaNassa // 277 // yaH punaH muniveSadhara kevalaliGgena vRttikalpaparaH / dravyastavo na tatha vita: fhalA pravanI | ra77 ............. ra77 gAthArtha- paNa je kevaLa sAdhuveSathI AjIvikA meLavavA AcAro pALe che, sAdhuveSadhArI tene dravyastava yogya nathI. te dravyastava kare to zAsananI niMdA thAya. (277) - sAmAyAriM kappaM, maggaM pvynnpbhaavnnaaiyN| telibaM thayuM, nRsi voheivAya che ra78 sAmAcArI kalpaM mArga pravacanaprabhAvanAdikam / taiH sarva dharyA sUSita vodhivarasatam II ra78 ...................... ra78 gAthArtha- temaNe (kadravyastava karanArA sAdhuveSadhArIoe) sAdhunI sAmAcArI, sAdhunA AcAro, mokSamArga, pravacananI prabhAvanA vagere ane zreSTha bodhiratna A badhAno atyaMta vinAza karyo che. For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa vizeSArtha-- gAthAmAM karmaNi prayoga hovAthI mAmAnArI vagere traNa zabdo prathamA vibhaktimAM hovA joie. paNa prAkRta hovAthI cAle. (278) 150 jar3a cariDaM no sakko, suddhaM jailiMgamahavaM pUyaTThI / to gihiliMgaM giNhe, no liMgI pUyaNArihao // 279 // yadi carituM na zakyaH zuddhaM yatiliGgamathavA pUjArthI / tato gRhiti, gRhIta no nikI pUnanA / . / ........ ...... gAthArtha-- jo sAdhunA zuddha AcArone pALavA samartha nathI athavA pUjAno arthI che to gRhasthaveSane dhAraNa kare. kevaLa sAdhuveSadhArI jinapUjA karavAne mATe yogya nathI. (279) liMgIhiM pariggahIyaM jar3a jiNaceiyamavajjamaha sAhU / tassuddharaNAikae, dAvijjA Neva uvaeso // 280 // liGgibhiH parigRhItaM yadi jinacaityamanavadyamatha sAdhuH / tasyoddharaLAvite vApayet naiva paveza:|| 80................ gAthArtha- jo nirdoSa jinamaMdirane sAdhuveSadhArIoe grahaNa karyuM hoya=potAnA kabajAmAM rAkhyuM hoya to sAdhu tenA uddhAra Adi mATe upadeza na apAve. na vizeSArtha-- sAdhu pote to upadeza na Ape, kiMtu bIjA dvArA paNa upadeza na apAve. (280) ceiyavAsivisiTTaM,' jiNAulaM jaivi tahavi sAvajjaM / kamalappaheNa tamhA, AyariyeNittha ditaM // 289 // caityavAsiviziSTaM jinakulaM yadyapi tathApi sAvadyam / maprime tasmAvAvArtheLa'tra dAntam // 282 ....................v gAthArtha- caityavAsIothI yukta (=caityavAsIoe potAnA kabajAmAM kareluM) jinamaMdira jo ke jinamaMdira che to paNa pApayukta che. A viSe kamalaprabhAcAryanuM dRSTAMta che. 1. 55 chattra samALA e niyamathI ahIM La nA sthAne aa thayela che. For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 deva adhikAra vizeSArtha- kamalAbha AcAryanuM daSTAMta A pramANe che- kamalaprabhAcArya (sAvadhAcArya)nuM daSTAMtA A RSabha vagere tIrthakaronI covIzIthI anaMtakALa pahelAM thaI gayelI covIzImAM mArA jevA sAta hAthanI kAyAvALA dharmazrI nAmanA chellA tIrthaMkara thayA. te tIrthakaranA zAsanamAM sAta Azcaryo thayA. temAM asaMyatonI pUjA zarU thatAM zrAvako pAsethI lIdhelA dhanathI asaMtoe potapotAnAM maMdiro baMdhAvyAM. e maMdironI sAra-saMbhALa mATe maMdiranI pAse makAna banAvIne temAM rahevA lAgyA. AthI te asaMyato "caityavAsI tarIke prasiddha thayA. te vakhate kuvalayaprabha nAmanA sAdhu hatA. temanI zarIrakAMti marataratna jevI hatI. te mahAtapasvI ane ugravihArI hatA. ziSyagaNathI parivarelA te jayAM caityavAsIo hatA tyAM padhAryA. caityavAsIoe temane vaMdana karIne kahyuM tame varSAkALamAM eka comAsuM ahIM raho. jethI tamArI AjJAthI aneka jinAlayo thAya. amArA upara anugraha karo. temaNe kahyuM. A sAvadya =pApa) huM vacanamAtrathI paNa nahi karuM. (AjJA karIne maMdiro banAvavA e pApa che.) temaNe A pramANe kahIne (zuddhaprarUpaNA karIne) tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM, ane saMsAra mAtra eka ja bhava bAkI rahe teTalo TUMko karI nAMkhyo. temaNe A sAvadya huM vacanamAtrathI paNa nahi karuM ema kahyuM tethI badhA caityavAsIoe ekamata thaine temanuM sAvaghAcArya evuM nAma pADyuM ane badhe) prasiddha karyuM. Ama chatAM temane caityavAsIo upara jarAya gusso na Avyo. " ekavAra mAtra vezathI sAdhubanelAtacaityavAsIomAM paraspara AgamanI vicAraNA thaI. te A pramANe-zrAvakonA abhAvamAM sAdhuo ja upAzraya ane maMdironuM rakSaNa kare ane paDI gayelA upAzraya-maMdiranuM samArakAma karAve. tyAM bIjuM paNa je kaMI karavA yogyate paNa karavAmAM doSa nathI. koIka caityavAsIoe kahyuM saMyama mokSamAM laI jAya. koIka caityavAsIoe kahyuMH jinamaMdiramAM prasAlAvAM maMdirarUpI AbhUSaNamAM) pUjA, satkAra ane balividhAna Adi karavAthI zAsananI prabhAvanA thAya. zAsanaprabhAvanAthI ja mokSamAM javAya. A pramANe vivAdamAM yatheccha For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 - saMbodha prakaraNa pralApa karatA evA temanA vivAdano aMta lAve tevo bIjo koI AgamakuzaLa, na hato. AthI badhAe sAvadyAcAryane ja pramANa karIne dUra dezathI bolAvyA. vihAra karatAM karatAM sAta mahine sAvadyAcArya tyAM padhAryA. eka sAdhvIjIe zraddhAthI sAvaghAcAryane pradakSiNA ApIne jaladIthI mastaka vaDe caraNone sparzIne vaMdana karyuM. caityavAsIoe A joyuM. ekavAra sAvaghAcAryacetyavAsIonI samakSa zAstranA artho kahI rahyA hatA tyAre A ja mahAnizIthanA pAMcamA adhyayananA vyAkhyAnamAM A ( nIce pramANe) gAthA AvI. jatthitthIkarapharisaM, aMtariyaM kAraNe vi uppanne / arihA vi karijja sayaM, taM gacchaM mUlaguNamukkaM // 1 // gautama! je gacchamAM kAraNa utpanna thayuM hoya to paNa strInA hAthano sparza padavI AdinI prApti thavAnA kAraNe pUjAne yogya evA AcArya vagere svayaM vyavadhAnathI (paraMparAe) paNa kare to paNa te gacchane mUlaguNathI rahita jANavo. svayaM zaMkita banelA sAvaghAcArye vicAryuM ke sAdhvIe mArA caraNone sparzIne vaMdana karyuM te AmaNe joyuM che. temaNe pahelAM paNa mAruM sAvaghAcArya evuM nAma pADyuM che. hamaNAM A gAthAno satya artha kahevAmAM bIjuM paNa kaMika karaze. asatya prarUpaNAmAM to moTI AzAtanA ane anaMta saMsAra thAya. tethI zuM karuM? athavA je thavAnuM hoya te thAo, sAco ja artha kahuM. A pramANe vicArIne gAthAno sAco artha kahyo. pApI evA temaNe kahyuM: jo ema che to tame paNa mUlaguNa rahita cho. kAraNa ke vaMdana karatI sAdhvIe tamAro sparza karyo che. tethI apajazanA bhayavALA temaNe vicAryuM ke zuM uttara ApuM? AcArya Adie koi paNa pApasthAna trividha trividhathI na sevavuM joIe, je seve che te anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhame che. sAvaghAcAryane vilakhA paDelA joine temaNe kahyuM: uttara kema ApatA nathI? temaNe vicAryuM zuM kahuM? pachI temaNe anaMta saMsArano svIkAra karIne kahyuM. ayogyane zAstrano artha na kahevo joie. jema mATInA kAcA ghaDAmAM nAkheluM pANI kAcA ghaDAno nAza kare che, tema For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAdi bolo cho mA aho ! deva adhikAra 153 ayogyane ApeluM siddhAMtanuM rahasya tenA AtmAno nAza kare che, ItyAdi kahyuM. caityavAsIoe kahyuM saMbaMdha vagaranuM zuM bolo cho ? amArA daSTimArgamAMthI dUra khasI jAo. aho ! tame paNa saMgha vaDe pramANabhUta karAyA cho ! pachI to sAvadyAcArye dIrdhasaMsArane svIkArIne kahyuM tame kaMI jANatA nathI. AgamamAM utsarga ane apavAda e baMne rahelA che. ekAMta mithyAtva che. jinonI AjJA anekAMta che. dhiTTA evA temaNe A mAnI lIdhuM. AthI temaNe sAvadyAcAryanI prazaMsA karI. sAvadyAcArya eka vacanadoSathI anaMtasaMsAranuM upArjana karIne e doSanuM pratikramaNa karyA vinA marIne vyaMtara thayA. (1) te jIva tyAMthI avIne jeno pati paradeza gayo che evI prativAsudevanA purohitanI putrInI kukSiAmAM utpanna thayo. kulakalaMkathI bhaya pAmelA mAtA-pitAe tene dezabahAra karI. kyAMya sthAnane nahi pAmatI te dukALamAM kalAlanA (=dArU vecanAranA) ghare dAsI tarIke rahI. tyAM tene madyapAna ane mAMsabhakSaNano dohalo thayo, ane madyapAna karanArA ghaNA mANasonA pAtromAM eMThAM madya-mAMsa khAya che. pyAlA, vastro ane dhana corIne bIje vecIne madya-mAMsa khAya che. gharanA mAlike rAjAne A jaNAvyuM. rAjAe prasUti na thAya tyAM sudhI rakSaNa karIne pachI mArI nAkhavA mATe tene cAMDAlone soMpI. kAraNa ke garbhavatI strI saMtAnane janma na Ape tyAM sudhI tene na haNavI evo temano kuladharma che. bALakano janma thatAM bALakane mUkIne te bhAgI gaI. rAjAe pAMca hajAra rUpiyA ApIne bALakanuM pAlana karAvyuM. krame karIne katalakhAnAnA adhipatinuM mRtyu thatAM rAjAe tene ja tenA gharano mAlika banAvyo. te pAMcaso (cAMDAlo)no agraNI thayo. (2) tyAMthI marIne sAtamI pRthvImAM 33 sAgaropama jeTalA AyuSyavALo nAraka thayo. (3) tyAMthI nIkaLIne aMtaradvIpamAM ekokajAtimAM utpanna thayo. (4) tyAMthI marIne 26 varSanA AyuSyavALo pADo thayo. (5) pachI manuSya thayo. (6) pachI vAsudeva thayo. (7) pachI sAtamI narakamAM gayo. (8) pachI gajakarNajAtimAM mAMsAhArI manuSya thayo. (9) tyAMthI marIne sAtamI pRthvImAM apratiSThAne narakAvAsamAM gayo. (10) pachI pADo thayo. (11) pachI For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 , saMbodha prakaraNa bAlavidhavA ane vyabhicAriNI evI brAhmaNaputrInI kukSimAM utpanna thayo. garbhane mAravA-pADavA kSAra-cUrNanA upAyo karyA. e upAyonA kAraNe aneka vyAdhiothI gherAyelo, gaLata koDhavALo ane kRmithI bhakSaNa karAto te garbhamAMthI bahAra nIkaLyo. lokothI niMdAto, sudhA AdithI pIDA pAmelo ane duHkhI te sAtaso varSa, be mAsa ane cAra divasa jIvyo. (12) pachI marIne vyaMtaramAM utpanna thayo. (13) pachI katalakhAnAno adhipati manuSya thayo. (14) pachI sAtamI narakamAM gayo. (15) pachI ghAMcInA ghare baLada thayo. ghAMcImAM pheravAtA evA tenI khAMdha pAkI. AthI gharanA mAlike teno tyAga karyo. kAgaDA, kRmi, kUtarA vagerethI khavAto te 29 varSanuM AyuSya bhogavIne mRtyu pAmyo. (16) pachI bahurogI zreSThiputra thayo. vamana-virecana Adi duHkhothI ja eno manuSyabhava pasAra thayo. (17) A pramANe caudarAjaloka pramANavALA lokane janma-maraNothI pUrNa karIne anaMtakALe pazcimamahAvidehamAM manuSya thayo. tyAM lokonA anusaraNathI tIrthakarane vaMdana karavA mATe gayo ane pratibodha pAmyo. aMte A bharatakSetramAM A avasarpiNImAM tevIsamAM zrI pArzvanAtha jinanA kALe siddha thayo. zrI gautamasvAmIe pUchyuM: he bhagavaMta ! zAnA kAraNe ANe AvuM duHkha anubhavyuM? bhagavAne kahyuM che gautama ! AgamamAM urma-apavAda bane che ityAdi je kahyuM tenA kAraNe te AvuM duHkha pAmyo. jo ke pravacanamAM utsarga ane apavAda tathA anekAMtanI prarUpaNA karAya che, to paNa aSkAyaparibhoga, tejaskAya paribhoga ane maithunasevana A traNano ekAMte niSedha che. A pramANe sUtranA ullaMghanathI unmArga pragaTa karyo, tenAthI AjJAbhaMga karyo, ane tethI anaMtasaMsArI thayo. zrI gautamasvAmIe pUchyuM: he bhagavaMta! te sAvaghAcArye maithunasevana karyuM hatuM? bhagavAne javAba Apyo che gautama! teNe maithunasevana karyuM na hatuM, ane karyuM paNa hatuM. kAraNa ke vaMdana karatI sAdhvIe sparza karyo tyAre teNe caraNone saMkocI lIdhA nahi. zrI gautamasvAmIe pUchyuM: he bhagavaMta! teNe tIrthaMkaranAmakarma upArjita karyuM hatuM ane saMsAra mAtra eka ja bhava bAkI rahe teTalo TUMko karI nAkhyo For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 155 hato, to e zA kAraNe anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhamyo? bhagavAne uttara ApyoH he gautama! potAnA pramAda doSathI te anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhamyo. kAraNa ke siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke-"caudapUrvI, AhArakazarIrI, Rjumati mana:paryavajJAnI ane (upazamazreNimAM) vItarAga pramAdane AdhIna banIne te bhava pachI tarata ja cAre ya gatimAM janArA thAya che." ityAdi. tethI gacchAdhipatie sarva kAryomAM apramatta thavuM joIe. A pramANe pUrvAcAryo vaDe saMskArita karAyela sAvadyAcAryano saMbaMdha che. (281) (yatilakSaNa samuccaya) jA jiNabhattI kijjai, aNajjaliMgINa saavijjehi| paDimA pAsAIyA, bohimalayahumaggisamA // 282 // yA jinabhaktiH kriyate'nAryaliGginAM svaapteyaiH| pratimA prAsAlIyA vodhimayakumAnisamAM I ra8ra ... ra8ra gAthArtha anArya veSadhArIonA dhanathI je jinabhakti karAya che te pratimAbhakti ane jinamaMdirabhakti samyagdarzanarUpa caMdanavRkSa mATe agni samAna che. vizeSArtha- je jinamaMdiramAM veSadhArI asaMyatonA dhanathI jinabhakti karavAmAM AvatI hoya te jinamaMdiramAM jinapUjA Adi karavAmAM semyagdarzana naSTa thAya evuM ahIM tAtparya che. tevA jinamaMdiramAM jinapUjA karavAthI veSadhArI asaMyatonI khoTI pravRttine samarthana maLe. khoTI pravRttine samarthana ApavAthI samyagdarzanano nAza thAya. (282) 1. pUrve veSadhArI sAdhuo dravyapUjA karatA hatA. A viSe mahAnizIthanA pAThano bhAva A pramANe che- zAsanA paramArthane nahi jANanArA, zithilAcArI, sthiravAsI, paralokamAM thanArA anarthane nahi jonArA, svamati pramANe cAlanArA, rasa-Rddhi-zAtA gAravAmAM paDelA, rAga-dveSa-moha-ahaMkAra-mamatAmAM pratibaddha, sarvaviratirUpa saMyamathI vimukha banelA, nirdaya, pApAcaraNamAM ja buddhivALA, mithyAdaSTi, kevaLa dravyathI sarvasAvadya yoganuM trividha-trividha paccakakhANa karIne sAmAyikano svIkAra karanArA ane kevaLa dravyathI sarva saMga-AraMbha-parigrahano tyAga karanArA, nAmamAtrathI mahAvratadhArI sAdhu thaIne keTalAka prakSAlana-lepa-gaMdha-puSpamALA-pradIpa-vasa-bali-dhUpa-Adi satkArothI dararoja pUjA karanArA, ame tIrthano abhyadaya(=prabhAvanA) karIe chIe ema kahe che. te gautama! emanI A pUjAne vacanathI paNa sAcI na mAnavI. (adhyayana-3). For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 saMbodha prakaraNa visalavaghAivva sayaM guNANa nAsei bohimvhnni| tamhA liMgihi na kayA kAyavvA davvao pUyA // 283 // viSalavaghAtI iva svayaM guNAnAM nAzayati bodhimupahanti / tasmAd liGgibhirna kadA kartavyA dravyataH pUjA // 283 // ...... 283 : gAthArtha- jevI rIte alpa paNa viSa ghAta kare che te rIte dravyapUjA karanAra veSadhArI svayaM guNono nAza kare che, ane samyagdarzanane haNe che. tethI veSadhArIoe kyAreya paNa dravyapUjA na karavI joie. (283), jai davvatthayarasio, havijja liMgI cayei gihiliNg|| jamhA bhaNiyaM samae, pUyaparo devabhoitti // 284 // yadi dravyastavarasiko bhavet liGgI tyajati gRhilinggm| . yasmAd bhaNitaM samaye pUjAparo devabhogIti // 284 // ....... 284 gAthArtha- jo liMgI dravyastavano rasika thAya to gRhasthaliMgano tyAga kare che, arthAt gRhasthaliMgane dhAraNa karato nathI. (teNe gRhasthaliMgane dhAraNa karavuM joIe, paNa karato nathI.) zAstramAM pUjAmAM tatpara liMgIne vidravyano bho 72nA yo cha. (284) tamhA pavayaNa khisA-niddalaNatthaM jaIhi kAyavvA / jiNaANAparipAlaNa-rUvA bhAvaccaNA suddhA // 285 // tasmAt pravacanakhisAnirdalanArthaM yatibhiH krtvyaa| jinAjJAparipAlanarUpA bhAvArcanA zuddhA // 285 // ............ 285 gAthArtha- pUjAmAM tatpara liMgIne zAstramAM devadravyano bhoga karanAro kahyo che. tethI pravacananiMdAno nAza karavA mATe sAdhuoe jinAjJAnA pAlanarUpa zuddha bhAvapUjA karavI joie. (285) AsAyaNApavittI, jiNaANAbhaMjaNaMmi pddivttii| sA bhattIvi abhattI, saMsArapavaDDaNA jANa // 286 // AzAtanApravRttirjinAjJAbhaJjane pratipattiH / sA bhaktirapyabhaktiH saMsArapravardhanA jAnIhi // 286 // ............... 286 For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 deva adhikAra gAthArtha- jinAjJAno bhaMga karIne bhakti karavI e AzAtanAmAM pravRttirUpa che, te bhaktine paNa tuM abhakti jANa, ane saMsAra vadhAranArI jANa. (286) vihikayasavvuyayArA, pUyA kayamaMgalA ya bohiphlaa| annANatamoharaNI dharaNI guNasayasahassANaM // 287 // vidhikRtasarvopacArA pUjA kayamaGgalA ca bodhiphlaa| ajJAnatamodALI dharaLI muLatisahastrAgAm II 287 | ... ra87 gAthArtha- vidhithI karAyelI ane sarva prakAranI bhaktivALI pUjA maMgalane karanArI, bodhirUpa phaLavALI, ajJAnarUpa aMdhakArane haNanArI ane lAkho guNone dhAraNa karanArI che. (287) taNurUvanANavinnANajogAIyANa aisayaguNANaM / tihuyaNajaNehiM ahiyA vaNijjaI parakkamabalehi // 288 // tanu-rUpa-jJAna-vijJAna-yAtItAnAmatizayamunAnAm | tribhuvana nanaidhika vargati pamavataiH | 288 . ................ 288 : gAthArtha- zarIra, rUpa, jJAna, vijJAna ane yogothI rahita tathA viziSTa guNavALA (jino)nI pUjAne parAkramI ane balavAna evA traNa bhuvananA jIvo vaDe adhika varNavAya che, arthAt jinapUjA sarva kartavyomAM zreSTha kartavya che, ema kahe che. vizeSArtha- ahIM jJAna-vijJAna chadmastha jIvonA jANavAM. jinezvarI chaghastha jIvonA jJAna-vijJAnathI rahita che. (288) tesiM ThavaNA bhavvANa-mamiyaguNakAriNI viNihiTThA / savvattha sayalatiyasAiehiM khalu accaNijjaguNA // 289 // teSAM sthApanA bhavyAnAmamitaguNakAriNI vinirdiSTA / | sarvatra trizAHi uttharvanIyANA | 282 II 282 gAthArtha- jinezvaronI pUjanIya guNovALI mUrtine sarvasthaLe sarvadevo vageree bhavyajIvonA amApa guNone karanArI kahI che. (289) For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 158 jai nAma guNasamiddhaM, karer3a loyANa bhavabhayuccheyaM / tA kiM paDimA no kIrar3a savvatthajjhappamAhappaM // 290 // yadi nAma guNasamRddhaM karoti lokAnAM bhavabhayocchedam / tataH SThi pratimA no roti sarvAdhyAtmamAMhAtmyam // 260 ...... // gAthArtha- jo jinezvaronuM nAma jIvone guNasamRddha kare che tathA lokonA bhavabhayanA ucchedane kare che to zuM pratimA sarvasthaLe AdhyAtmika mAhAtmyane na kare ? arthAt kare ja. (290) nAmaggahaNe vi tahA, rUvArUvAvamANayA paDimA / taddavvapajjavehiM sarai jiNidANa tammuttI // 299 // nAmagrahaNe'pi tathArUpArUpAvamAnatA pratimA / taddravyaparyAyaiH smarati jinendrANAM tanmUrtiH // 291 // .............??? gAthArtha-- tathA jinezvaronuM nAma levAmAM paNa jineMdronA dravyaparyAyothI jinendronI jemAM rUpa-arUpa gauNa che evI jinasvarUpa pratimA yAda Ave che. vizeSArtha-- ahIM rUpa zabdathI zveta, kRSNa vagere raMga samajavo. arUpa zabdathI zveta, kRSNa vagere jhAMkho kalara samajavo. jema alpa peTavALI kanyA anuvA kanyA kahevAya che. tema alpa=jhAMkhA rUpane arUpa kahevAya. pratimAmAM zveta vagere bAhya raMga gauNa che. vItarAgatAno AkAra mukhya che. mUrtimAM raMga game te hoya ke game tevo hoya paNa AkAra vItarAgatAno sUcaka hovo joie. bhadrika jIvo mUrtimAM zveta vagere raMga joine ullAsa pAmatA hoya che. paNa jJAnIo mATe zveta vagere raMga gauNa che, vItarAgatAno AkAra mukhya che. jJAnIo mUrtimAM vItarAgatAno AkAra joine AnaMda pAmatA hoya che. mATe ahIM "rUpa-arUpa jemAM gauNa che evI pratimA" ema kahyuM che. vItarAgatAnA sUcaka AkAravALI pratimA jinasvarUpa che. mATe ahIM pratimAnuM "jinasvarUpa " evuM vizeSaNa che. (291) gihichaumamuNijiNANaM, iyarANamasesaiDDiguNakalio / arihajiNa nAmajutto jiNavaro jattha tappaDimA // 292 // "" For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 deva adhikAra gRhi-chadmamuni-jinAnAmitareSAmazeSarddhi (Rddhi) guNakalitaH / majJAnanA mayura ninavo yatra tat pratimA II rara . ............ ra62 gAthArtha- jinapratimAnAM darzana karanArA bhavya jIvone pratimAnAM darzanathI manamAM ema thAya che ke jinezvarothI bIjAo je gRhastho, chaghasyamunio ane jino(sAmAnya kevaLIo) teonI apekSAe saMpUrNa Rddhi (=atizayo) ane guNothI yukta ane nAmayukta evA arihaMta jinezvara jemAM che te A pratimA che. vizeSArtha- (samyagdaSTi) gRhastho, chadmastha munio ane kevaLIo guNI hovA chatAM apUrNa guNavALA che, kAraNa ke tIrthakaramAM rahela amogha dezanA vagere guNo sAmAnya kevaLIomAM na hoya. jayAre jinezvarI saMpUrNa guNavALA che. jinezvarothI adhikaguNI A vizvamAM koI nathI. AvA sarva guNasaMpanna jinezvaronI A pratimA che. A pramANe bhavya jIvone pratimAmAM sarvaguNasaMpanna jinezvaranAM darzana thAya che. AthI temanAmAM guNAnurAga vagere guNo pragaTe che. (292) bhavasaMsaramANo vi hu, na phAsae biyataIyaguNaThANaM / khuDbhavasuhumasAhAraNAisaMduTubhAvaM no // 293 // bhavasaMsaramANo'pi hu na sparzati dvitIya-tRtIyaguNasthAnam / sumava-sUkSma-sAdhAraNavisaMturamAve rara rarU gAthArtha- bhavamAM bhramaNa karanArA paNa jinezvara bIjA-trIjA guNasthAnane kSullakabhavane, sUkSmabhAvane ane sAdhAraNabhAvane sparzatA nathI. vizeSArtha- jinezvarano jIva avyavahAra rAzimAMthI nIkaLIne vyavahArarAzimAM AvyA pachI paNa anaMtakALa sudhI judI judI gatiomAM bhame che. Ama chatAM te jIva kyAreya kSullakabhavane pAmato nathI. kSullakabhava eTale jemAM ochAmAM ochuM AyuSya hoya tevA sAdhAraNa vanaspatikAyano(Rnigodano) bhava. kSullakabhavane pAmelo jIva eka zvAsozvAsamAM sADA sAravAra janme che ane mare che. sattaravAra janma ane mare. aDhAramIvAra janma thAya tyAre zvAsozvAsa pUrNa thAya. Ama aDhAravAra janma ane sattaravAra maraNa pAme e dRSTie eka zvAsozvAsamAM sADA sattarabhava gaNAya. jinezvarano jIva sUkSma ekeMdriyamAM For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 160 ane nigodamAM utpanna na thAya. jinezvarano jIva jyAre AdhyAtmika vikAsa sAdhe che tyAre bIjA-trIjA guNasthAnane sparzato nathI. (293) abhavyakulaka jaha abhaviyajIvehiM, na phAsiyA evamAiyA bhAvA / iMdattamanuttarasura - silAyapurisanaranArayattaM ca // 294 // yathA'bhavyajIvairna sparzitA evamAdikA bhAvAH / indratvamanuttarasurazalAkApuruSanaranAradatvaM ca // 294 // ................ 294 kevaligaNaharahatthe, pavvajjA titthavacchaMraM dANaM / pavayaNasurIsurataM, logaMtiyadevasAmittaM // 295 // kevaligaNadharahaste pravrajyA tIrthavatsaraM dAnam / pravacanasurIsuratvaM lokAntikadevasvAmitvam // 295 // 295 tAyattIsasurattaM, paramAhammiyajuyalamaNuyattaM / , saMbhinnasoyatahapuvva-dharAhArayapulAyattaM // 296 // trAyastriMzatsuratvaM paramAdhArmika-yugalamanujatvam / saMbhinna zrotAstathA pUrvadharAhArapulAkatvam // 296 // mainANAisuladdhI, supattadANaM samAhimaraNattaM / cAraNaduyamahusappiya-khIrAsavAkhINaThANaM vA // 297 // matijJAnAdisulabdhiH supAtradAnaM samAdhimaraNatvam / cAraNadvika- madhu-sarpiSka-kSIrA zrava'kSINasthAnaM vA // 297 // ...... 297 titthayaratitthapaDimA-taNuparibhogAikAraNe vi puNo / puDhavAiyabhAvamapi, abhavvajIvehiM no pattaM // 298 // tIrthakara tIrthapratimA-tanubhogAdikAraNe'pi punaH / pRthvyAdikabhAvamapi abhavyajIvairno prAptam // 298 // 298 caudasarayaNatteNavi, pattaM na puNo vimANasAmittaM / sammattanANasaMjama-tavAi bhAvA na bhAvaduge // 299 // . 296 For Personal & Private Use Only .......... Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 deva adhikAra caturdazaratnatvenApi prAptaM na punaH vimAnasvAmitvam / samyaktva-jJAna-saMyama-tapasAdibhAvA na bhAvadvike // 299 // ....... 299 aNubhavajuttA bhattI, jiNANa sAhammiyANa vcchlN| na ya sAhei abhavvo, saMviggattaM ca tappakkhaM // 300 // anubhavayuktA bhaktirjinAnAM sAdharmikAnAM vAtsalyam / na ca sAdhnoti abhavyaH saMvignatvaM ca tatpakSam / / 300 // ......... 300 jiNajaNayajaNaNI jAyA, jiNabhikkhAdAyagA jugapahANA / AyariyapayAidasagaM, paramatthaguNaDDamappattaM // 301 // jinajanaka-jananI-jAyA jinabhikSAdAyakA yugapradhAnA / AcAryapadAdidazakaM paramArthaguNADhyamaprAptam // 301 // ........... 301 aNubaMdha 1 heu 2 sarUvA 3, tattha ahiMsA tihA jiNuhiTThA / davveNa ya bhAveNa ya, duhAvi tesiM na saMpattA // 302 // anubandha-hetu-svarUpAstatrAhiMsA tridhA jinoddiSTA / dravyeNa bhAvena ca dvidhA'pi teSAM na saMprAptA // 302 // ............... 302 gAthArtha- nIce mujabanA bhAvone abhavyo sparzatA nathI. (1) drapaj, (2) anutta2115, (3) zApuruSa, (4) nA265j (284), (5) vajI bhagavaMta mane gae52na the. dIkSau, (6) tIrtha 2- vArSiAna, (7) sanava-hevIj, (8) alsilas parnu svAbhI5j (285), (9) trAyaviMzava5j, (10) 52mApArmi5j, (11) yugAlA manuSya, (12) saMminazrotavya, (13) pUrvapasabdhi, (14) bhADAser, (15) Yeuseu (286), (16) bhatizanAsulAvya, (17) supAtrahAna, (18) samAvima291, (18) ghaay||29sndhi, (20) vidhaay||29||sly, (21) madhumAzraya, (22) ghRtAzravya, (23) kSI|zravamaya, (24) akSaNamahAnasalabdhi (297), (25) tIrthakara zarIranA tathA tIrthakaranI pratimAna parimoma mAve te pRthvIyAj (288), (26) yauha ratna, (27) vimAnasvAmipaj, (28) sabhyatva-zAna-yAritra For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 162 tapa vagere, (29) aupamika ane kSAyikabhAva (299), (30) anubhavayukta jinezvarabhakti, (31) sAdharmika vAtsalya, (32) saMvignapaNuM, (33) saMvignapAkSikapaNuM (300), (34) tIrthaMkaranuM pitRtva-mAtRtva-patnItva, (35) tIrthaMkarane bhikSAnuM dAna, (36) yugapradhAnapaNuM, (37) pAramArthikaguNothI yukta AcAryAdi daza pada, A bhAvone abhavyo sparzatA nathI. (301) jinezvaroe anubaMdha ahiMsA, hetu ahiMsA ane svarUpa ahiMsA ema traNa prakAranI ahiMsA kahI che tathA dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre paNa ahiMsA kahI che. A ahiMsA abhavya jIvoe prApta karI nathI. (302) vizeSArtha-- 1. jaMghAcAraNalabdhi- cAritramAM tapanA prabhAvathI utpanna thatI gamanAgamananI labdhi te jaMghAcAraNa labdhi. jaMghAcAraNa munio rucakavaradvIpa sudhI jai zake che. jaMghAcAraNa munio eka ja utpAtathI rucakavadvIpamAM jAya che. tyAM caityone vaMdana kare che. pAchA pharatA eka utpAtathI naMdIzvaradvIpamAM Ave. bIjA utpAtathI svasthAne Ave. meru parvata upara javuM hoya tyAre eka utpAtathI pAMDukavanamAM jAya. tyAM caityone vaMdana kare. pAchA pharatA eka utpAtathI naMdanavana Ave, bIjA utpAtathI svasthAne Ave. labdhino upayoga karavAmAM utsukatA thavAthI pramAda thAya che. tethI labdhimAM hAni thavAthI pAchA pharatAM be utpAtathI svasthAnamAM Ave che. 2. vidyAcAraNalabdhi- vidyAnI sAdhanAthI utpanna thatI gamanAgamananI labdhi te vidyAcAraNalabdhi. vidyAcAraNa labdhivALA muni naMdIzvaradvIpa sudhI jai zake che. prathama utpAtathI mAnuSottara parvata para jAya. bIjA utpAtathI naMdIzvaradvIpamAM jAya. tyAM caityone vaMdana kare. pAchA pharatA eka ja utpAtathI svasthAne Ave. meruparvata upara javuM hoya to prathama utpAtathI naMdanavanamAM jAya, bIjA utpAtathI paMDakavanamAM jAya. tyAM caityone vAMde. pAchA pharatAM eka ja utpAtathI svasthAne Ave. abhyAsa karAtI vidyA adhika adhika sphure che. tethI pAchA pharatAM eka ja utpAtathI svasthAne Ave che. For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 163 3. madhu Azrava-4. vRtAzrava-5. kSIrAzrava- pAtramAM paDeluM kharAba anna paNa madha, ghI ane dUdha samAna thaI zaktivardhaka bane tevI labdhi te anukrame madhuAzrava, vRtAzrava ane kSIrAgnavalabdhi che. 6. akSaNamahAna - pAtramAM vahorAvela alpa paNa anna ghaNAne ApavA chatAM na khUTe tevI labdhi. 7. anubhavayukta jinezvarabhakti- abhavya jIva jinabhakti kare paNa bhAva vinA kare. tethI haiyAmAM bhaktinI anubhUti na thAya. sammaTThiINa jaINa-makasAINaM bhave ahiMsatiyaM / ujjuttANujjuttANa, ya davyabhAvehiM hoi duhA // 303 // samyagdRSTInAM yatInAmakaSAyiNAM bhavedahiMsAtrikam / plygp nAM dravya-pIvANAM mati dvidhA II rU03 - rU03 gAthArtha- samyagdaSTi jIvomAM, sAdhuomAM ane vItarAga bhagavaMtomAM traNa prakAranI ahiMsA saMbhave che. yetanAmAM udyamavALA ane yatanAmAM udyamathI rahita jIvone AzrayIne dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre ahiMsA hoya che. vizeSArtha-prazna-samyagdaSTijIvo vagere traNamAM zvAsozvAsa AdithI svarUpahiMsA avazya hoya che. tethI traNa prakAranI ahiMsA kema saMbhave? uttara- vatanAvALA samyagdaSTi vagerene svarUpahiMsA mAtra dravyathI hoya, bhAvathI nahi. bhAvathI svarUpahiMsA paNa na hoya e dRSTie ahIM samyagdaSTi Adi traNane traNa prakAranI ahiMsA saMbhave ema kahyuM. yatanAmAM udyamavALA jIvone bhAvathI ahiMsA hoya. yatanAmAM udyamavALA jIvo pravRtti kare tyAre tevA prakAranA saMyogamAM jIva marI jAya to dravyathI ahiMsA na hoya, paNa bhAvathI ahiMsA hoya. ayatanAmAM udyamavALA jIvo pravRtti kare tyAre jIvana mare to dravyathI ahiMsA hoya, paNa bhAvathI ahiMsA na hoya, bhAvathI hiMsA ja hoya. (303) - pUyAe kAyavaho, pasaMgajaNio tahAvi annvjjo| jamhA mittI payaDA, nisIhikaraNaMmi savvattha // 304 // For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 saMbodha prakaraNa * pUjAyAM kAyavadhaH prasaGgajanitastathApyanavadyaH / mAnaMtrI pradya aidhikAraNe sarvatra 1 rU04 ..................... rUka gAthArtha- jo ke pUjAmAM prasaMgathI utpanna karAyelI jIvahiMsA hoya che to paNa te jIvahiMsA (karmabaMdharUpa) doSathI rahita che. kAraNa ke nisahi karavAmAM sarvatra maitrI pragaTa thAya che. vizeSArthapUjaka jyAre jinamaMdiramAM praveza kare che tyAre "nisIhi' kahIne praveze che. te nihi bolIne sAMsArika sarva prakAranI pravRttinA tyAgano saMkalpa kare che. mana-vacana-kAyAthI sAMsArika sarva prakAranI pravRttinA tyAgathI pUjakanA manamAM maitrIbhAva pragaTe che. sAMsArika pravRttithI jIvahiMsA thAya che. A jIvahiMsA na thAya e mATe sAMsArika pravRttino tyAga kare che. maitrIbhAva vinA bhAvathI jIvahiMsAno tyAga na thAya. AthI ja paMcAzaka graMthamAM pUjA paMcAzakamAM kahyuM che ke dehAdinimittaMpi hu je kAyavahaMmi taha payarTeti / , jiNapUyAkAyavahaMmi tesimapavattaNaM moho // 45 // je zarIra, strI, saMtAna, saMpatti Adi mATe khetI, vepAra vagere dvArA jIvahiMsAmAM pravRtti kare che tenI jinapUjA mATe jIvahiMsAmAM apravRtti e mUDhatA che. nahi to jenAthI aneka lAbha thAya che tevI jinapUjAmAM pravRtti kema na kare? ". jinapUjAthI gRhasthane thatA lAbho-(1) bhAvavizuddhi, (2) samyagdarzanAdi guNonI prApti, (3) pariNAme cAritranI prAptithI saMpUrNa jIvahiMsA baMdha, (4) bIjA jIvone dharmaprApti, (5) pariNAme svaparanI mukti. Ama jinapUjA jIvahiMsArUpa nahi, paNa jIvadayArUpaahiMsArUpa ja che. (304) samaNovAsagabheyA, cahA virayA ya savvao viryaa| virayAvirayA savvao, virayAvirayA ime cahA // 305 // zramaNopAsakabhedAzcaturdhA viratAzca sarvato virtaaH|| vitAvitA: sarvato vistAvitA re vatu I rUchyuM l .... 21 For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 165 gAthArtha- sAdhu ane zrAvakane AzrayIne virata, sarvathI virata, viratAvirata ane sarvathI viratAvirata ema cAra prakAra che. (305) micchA kevalasammA sammA'virayA ya saMjamAvirayA / akasiNasaMjamavirayA, virayAvirayA tahA kasiNA // 306 // mithyA(dRSTi:) vatasamya(dRSTi) samya(varzana)aviratAzca saMyamAvitA: / annasaMyamaviratA vitAviratAstathA ttrAH // 306 // ............. gAthArtha (micchA=) mithyArdaSTi zrAvako ke mithyArdaSTi sAdhuo virata che. (vAsatha=) samyagdaSTi zrAvako sarvathI virata che. (asiLasaMyamaviyA=) apUrNasaMyamathI aTakelA dezavirati zrAvako viratAvirata che. (miLa=) sarvaviratidhara sarvathI viratAvirata che. " vizeSArtha-- mithyArdaSTi zrAvaka bAhyathI jinabhakti karato hovAthI dravyamithyAtvathI virata che=aTakelo che mATe virata che. saMyamathI avirata kevaLa samyagdaSTi zrAvaka dravya ane bhAva ema baMne mithyAtvathI aTakelo che mATe sarvathI virata che. dezavirati zrAvaka AMzika pApathI aTakelo che ane saMpUrNa pApathI aTakelo nathI mATe viratAvirata che. sarvaviratidhara saMpUrNa pApathI aTakelo che, paNa kaSAyothI aTakelo nathI mATe sarvathI vitAvirata che. (306) puvvANaM jA kiriyA, hiMsA aNubaMdhabhAvasaMjaNiyA / iyarANajjhavasAyavisesao aggimA duvihA // 307 // pUrvANAM yA kriyA hiMsA'nubandhabhAvasaMjanitA / itareSAmadhyavasAyavizeSato'grimA duvihA // 307 // 307 gAthArtha-- pUrva (=mithyArdaSTi) zrAvakonI dharmakriyA hiMsAnA anubaMdhabhAvathI karAyelI che, arthAt mithyArdaSTi zrAvakonI dharmamAM pAlana karAtI ahiMsA hiMsAnA anubaMdhavALI che. bIjA traNanI ahiMsA adhyavasAya vizeSathI anubaMdha ahiMsA ke hetuahiMsA hoya. vizeSArtha- mithyAdRSTinI ahiMsA paNa hiMsAnA anubaMdhavALI hoya e viSe adhyAtmasAramAM kahyuM che ke-- For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 hisAnubandhinI hiMsA mithyAdRSTestu durmateH / ajJAnazaktiyogena tasyAhiMsApi tAdRzI // 1 // "duSTamativALA mithyArdaSTinI hiMsA hiMsAnA anubaMdhavALI hoya. tenAmAM ajJAnatAnI zakti rahelI hovAthI tenI ahiMsA paNa hiMsAnA anubaMdhavALI hoya." samyagdaSTi zrAvakonI ane sAdhuonI jinAjJA mujaba karAtI dharmakriyAmAM thai jatI hiMsAmAM anubaMdha ahiMsAno hoya e viSe adhyAtmasAra adhikA2-12mAM kahyuM che ke satAmasyAzca kasyAzcid, yatanAbhaktizAlinAm / anuvanyo hiMsAyA, binapUnAmini // 48 // "yatanA ane bhaktithI yukta samyagdaSTi zrAvakonI jinapUjA AdimAM thai jatI koika prakAranI hiMsAmAM anubaMdha ahiMsAno thAya che." . sAdhUnAmapramattAnAM sA cAhi~sAnubandhinI / hiMsAnubandhavicchedAd guNotkarSo yatastataH // 51 // saMbodha prakaraNa "apramatta sAdhuonI hiMsA ahiMsAnA anubaMdhavALI hoya. kAraNa ke anubaMdhahiMsAno viccheda thavAthI te hiMsAthI paNa guNavRddhi thAya che." (307) abhigamaNavaMdaNanamaMsaNANi paccakkhaM sAhuNo vi kiccANi / aNisiddhamaNumayANi-tti niravajjaruvANi // 308 // abhigamana-vandana-namasyAni pratyakSaM sAdhorapi kRtyAni / aniSiddhamanumatAnIti niravadyA / rU. ...................... gAthArtha-- zrAvako pratyakSa sAdhune paNa abhigamana-vaMdana-namaskAra vagere kare che. (temAM hiMsA thatI hovA chatAM) bhagavAne e kartavyono niSedha karyo nathI. AthI jeno niSedha na karAyo hoya te saMmata hoya" e nyAyathI e kartavyo bhagavAnane saMmata che. AthI A kartavyo nirdoSa che. vizeSArtha-- sAdhuone karAtA abhigamana vagere kathaMcit hiMsAyukta hovA chatAM jema nirdoSa che, tema jinapUjA paNa kathaMcita hiMsAyukta hovA For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 167 chatAM nirdoSa che. abhigamana eTale sAdhuo AvatA hoya tyAre sAme javuM. vaMdana eTale khamAsamaNA ApIne vaMdana karavuM. namaskAra eTale betha hone nmH||2 421. (308) arihaMtasiddhaceiya-gurusuyadhamme ya sAhuvagge y| AyariyauvajjhAe, supavayaNe darzane cApi // 309 // arhatsiddhacaityaguruzrutadharme ca sAdhuva c| AcAryopAdhyAyayoH supravacane darzane cApi // 309 // ........... 309 eesu bhattijuttA, pUyaMtA ahAriyaM maNA amnnaa| sAmaNNamaNusaraMtA, parittasaMsAriyA bhaNiyA // 310 // eteSu bhaktiyuktAH pUjayanto yathArha manAgamanAg / zrAmaNyamanusmarantaH parItasaMsArikA bhaNitAH // 310 // ...... evaM pavayaNavayaNaM, dhAraMtA niyamaNe mahAsattA / arihapayaDhe aTThasu, nikkhevAIsu bhattiparA // 311 // etat pravacanavacanaM dhArayanto nijamanasi mahAsattvAH / arhatpadasthe aSTasu nikSepAdiSu bhaktiparAH // 311 // . ................... 311 gAthArtha-arihaMta, siddha, jinapratimA, guru, AcArAMgAdiAgamarUpa zrutadharma, sAdhusamUha, mAyArya, upAdhyAya, pravayana (saMgha) bhane samyagdarzana A daza padomAM bhaktithI yukta, yathAyogya ghaNI ke alpa pUjA karatA, sAdhupaNAne yAda karatA, A zAstravacanane potAnA manamAM dhAraNa karatA, mahAsattvavaMta, arihaMtapadamAM rahelA nikSepo vagere AThanI bhaktimAM tatpara jIvone parimitasaMsArI kahyA che. (309-310-311) nANAvaraNijjassa u, dasaNamohassa taha khovsme| jIve aTThasu bhaMgesu, hoi lAho ya savvattha // 312 // jJAnAvaraNIyasya tu darzanamohasya tathA kssyopshme| jIvo aSTasu bhaGgeSu bhavati lAbho ca sarvatra // 312 // ............. 312 For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha- jJAnAvaraNIya ane darzanamohanIyano kSayopazama thaye chate jIvane nAmanikSepa vagere ATha bhAMgAomAM sarvatra lAbha thAya che. 168 vizeSArtha-- darzanamohanIyano kSayopazama thatAM samyaktvanI prApti thAya che ane jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama paNa avazya thAya che. AthI jJAnAvaraNIya ane darzanamohano kSayopazama thaye chate eTale samyaktvanI prApti thaye chate evo artha thAya. arihaMtanA koipaNa prakAranI bhakti samyaktvanI prApti thayA pachI ja yathArtha phaLa ApanArI bane che. (312) titthayaraguNA paDimAsu, natthi nissaMsayaM viyANaMto / titthayaroti NamaMto, so pAvai nijjarA viulA // 313 // ' tIrthaMkaraguNAH pratimAsu nAsti niHsaMzayaM vijAnan / .. tIrthaMkara iti naman sa prApnoti nirjarAM vipulAn // 313 // 313 gAthArtha- pratimAmAM tIrthaMkaranA "jJAnAdi guNo nathI" ema niHsaMdeha (nizcita) jANavA chatAM A tIrthaMkara che" ema mAnIne zuddhabhAvathI vaMdana karanAra ghaNI nirjarAne pAme che. (313) jaha siddhA saMpUNNA, guNehiM sattAi no viyattIe / taha davvasiddharUvA, paDimA ajjhappajogeNa // 314 // yathA siddhA saMpUrNA guNaiH sattayA no vyaktyA / tathA dravyasiddharUpA pratimA'dhyAtmayogena // 314 // ............... oY gAthArtha-- jevI rIte siddho sattAthI guNothI saMpUrNa che, paNa spaSTapaNe guNo nathI, arthAt e guNo chadmastha jIvone spaSTa dekhAtA nathI. (chatAM temanI ArAdhanA phaLa Ape che.) tema jinapratimA cittavizuddhinA yogathI dravyasiddharUpa che. (tethI jinapratimAnI ArAdhanA phaLa Ape che.) vizeSArtha-- je bhAvanuM kAraNa bane te dravya kahevAya. evo dravya zabdano artha che. jinapratimAnI ArAdhanAthI jIvo siddha thAya che mATe jinapratimA dravyasiddhasvarUpa che. mATe ArAdhya che. (314) For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 deva adhikAra jai no tA khalu evaM, tbbhaavnnbhaavmaannbhvvaannN| kahameyArUvaM ciya, payaDa tA siddharUvattaM // 315 // yadi no tarhi khalvevaM tadbhAvanabhAvamAnabhavyAnAm / thatameva prati tAt siddhatvam II rU5 I ... 25 gAthArtha- jo pratimA dravyasiddharUpa na hoya to (pratimAmAM) siddhapaNAnI bhAvanA bhAvatA bhavya jIvonuM tevuM ja siddhasvarUpa kema pragaTa - thAya? tethI pratimA dravyasiddhasvarUpa che. (315) pUrvapakSa- jai appabhAvapaguNaM, visuddhaheU jaNei jhANANaM / tA aNNasavvapaDimA, tthIpamuhA guNakarI kiM to // 316 // yadi AtmabhAvapraguNaM vizuddhaheturjanayati dhyAnAnAm / / tafhaM sarvapratimA strIpramuThThA guvArI fjaMtataH II rUdda ... 366 gAthArtha- jo jIvano vizuddha hetu dhyAna karanArAonA vizuddha bhAvone utpanna kare che to anya strI vagere sarvanI pratimA lAbha karanArI thAya. tethI zuM thayuM? vizeSArtha- upara kahyuM ke pratimAmAM guNo na hovA chatAM A tIrthaMkara che ema mAnIne zuddhabhAvathI vaMdana karanAra ghaNI nirjarA pAme che. Ano artha e thayo ke AlaMbana guNI che ke nirguNI che enI mukhyatA nathI, kiMtu jIvanA zuddhabhAvanI mukhyatA che. have jo jIvanA bhAvanI mukhyatA che to koI jIva badhA jIvo nizcayanayathI siddhasvarUpa che ema vicArIne strI vagerenI pratimAne paNa A siddhanI pratimA che ema mAnIne vaMdanAdi kare to tene strI vagerenI pratimA guNa karanArI thAya. have jo strI vagerenI pratimA paNa guNa karanArI thAya to tethI zuM thayuM te have pachInI gAthAmAM kahe che. (316). liMgaM jiNapannattaM, eva namaMtassa nijjarA viulaa| jaivi guNavippahINaM, vaMdai ajjhatthasohIe // 317 // For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 saMbodha prakaraNa liGgaM jinaprajJaptamevaM namato nirjarA vipulA / capa guNaviprahIna venDaoNDadhyAtmazukyA II rU7 | ... 27 gAthArtha- jenAthI "A sAdhu che' ema oLakhAya te liMga che. "rajoharaNAdi dhAraNa karavA rUpa A liMga zrIjinezvaroe kaheluM che evA bhAvathI (arthAt pratimA jema jinanI che, tema liMga paNa jinakathita hovAthI vaMdanIya che evA bhAvathI) sAdhuveSane vaMdana karanArane ghaNI nirjarA thAya che. jo ke te pAsatyAdi mULaguNa-uttaraguNothI aneka rIte hina che, to paNa tene potAnI cittazuddhithI vaMdana kare che tethI ghaNI nirjarAne pAme che. (317) (guvi.u.3. gA-162) uttarapakSasNtaa titthayaraguNA, titthayare tesimaM tu annattha / na ya sAvajjA kiriyA, iyaresu dhuvA samaNumannA // 318 // santastIrthaMkaraguNAstIrthaMkare teSAmidaM tvnytr| , nava sAva kriyA taLu dhruvA samanumacA ! rU28 . ... 228 gAthArtha- tIrthakaramAM jJAnAdi guNo vidyamAna che, ane A pratimA bhagavAnanI che" AvI buddhi pratimAne vaMdana karanAramAM hoya che, tyAM te pratimAmAM koI sAvadya pApa kriyA nathI mATe doSa thato nathI. pAsatyAdimAM to sAvaghakriyA hoya che ja. AthI sAvaghakriyA yukta pArthasthAdine vaMdana karavAthI teonI sAvaghakriyAnI paNa anumodanA thAya ja. athavA A gAthAno bIjI rIte A pramANe paNa bhAvArtha che- pratimAne vaMdana karanArAonI buddhi "ame tIrthakaramAM vidyamAna guNone vaMdana karIe chIe evI hoya che. ema arihaMtanA guNonA AropaNathI ISTa pratimAne vaMdana-praNAma karatAM te vaMdana-praNAmAdi karanArathI thatI halana-calana rUpa kriyA sAvadya banatI nathI. paNa pArthasthAdinI pUjA karavAmAM to teo sAvaghakriyAthI yukta hovAthI vaMdana karanArane paNa te azubhakriyAnI anumodanAno doSa avazya lAge che. (318) (gu.ta.vi.u.3. gA-168) For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra pUrvapakSa-- jaha sAvajjA kiriyA, natthi ppaDimAsu evamiyarAvi / tayabhAve Natthi phalaM, aha hoi aheugaM hoi // 319 // yathA sAvadyA kriyA nAsti ca pratimAsu evamitarA'pi / tadabhAve nAsti phalamatha bhavatyahetukaM bhavati // 319 // . ............ 11 gAthArtha jema pratimAmAM sAvadhakriyA nathI tema niravadya kriyA paNa nathI ja. to niravadha kriyAnA abhAve puNyarUpa phaLa paNa nathI ja. chatAM 'puNya thAya che' ema mAnIe to kAraNa vinA kArya thayuM, ema siddha thAya. phaLa vaMdanIyamAM rahela kriyArUpa hetuthI maLe che, ane pratimAmAM kriyArUpa hetu nathI. chatAM 'puNya maLe che' ema mAnavAthI to puNyakarmarUpa kArya kAraNa vinA Akasmika thayuM ema mAnavuM paDaze, ane ema mAnIe to mokSa vagereno abhAva thAya. (319) (gu.ta.vi.u.3. gA-172) uttarapakSa-- kAmaM ubhayAbhAvo, taha vi phalaM atthi maNavisuddhIe / : tIk puLa maLatuIpha, vAraLa kuMti pattimAo // rU20 // 171 kAmamubhayAbhAvo tathApi phalamasti manovizuddhayA / 320 tasyAH punaH manaHzuddhayAH kAraNaM bhavanti pratimAH || 320 // gAthArtha-- pratimAmAM sAvagha ke niravagha koi kriyA nathI, to paNa tene vaMdana karanArane mananI zuddhi ane tenAthI puNyanI prAptirUpa phaLa maLe che. te A pramANe--vaMdana karanArane puNyanuM kAraNa tenI potAnI mAnasika zuddhi ja che, vaMdanIyamAM rahelI kriyA nathI. kAraNa ke koi anyanI kriyAthI anyane phaLa maLe evu bane ja nahi. prazna-- (vAdI pUche che ke-) to pachI pratimAnuM prayojana zuM ? uttara-- (prativAdI kahe che ke--) pratimA mAnasika zuddhimAM kAraNa che. kAraNa ke mAnasika vizuddhi pratimA dvArA thAya che e dekhAya che, evo anubhava thAya che. (320) (gu.ta.vi.u.3. gA-174) * For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 saMbodha prakaraNa jai viya paDimAsu jahA, muNiguNasaMkappakAraNaM liNgN| ubhayamavi asthi liMge, na ya paDimAsUbhayaM atthi // 321 // yadyapi ca pratimAsu yathA muniguNasaMkalpakAraNaM liGgam / 3mayamarthati niphera 2 pratimAsUmayamaddhi II rUra? ... rUra gAthArtha jo ke jema pratimA zubhasaMkalpanuM kAraNa che, tema liMga paNa muniguNa saMbaMdhI saMkalpanuM (adhyavasAyanuM) kAraNa che. to paNa A daSTAMtanI pratimA sAthe viSamatA che. kAraNa ke liMgamAM sAvadya ane niravagha baMne kriyA che. temAM niravaghakriyAvALA ja liMgamAM muniguNano saMkalpa thAya te zubha che, ane tenAthI puNya phaLa prApta thAya che. paNa sAvadhakriyAvALA liMgamAM je muniguNano saMkalpa thAya te bhramarUpa che, ane tethI ja te kleza phaLavALo che. pratimA pravRtti rahita hovAthI sAvadya-niravagha baMne kriyAthI rahita che. tethI temAM jinaguNano saMkalpa kleza phalaka bhramarUpa nathI. prazna- A pramANe to pratimA niravadya kriyAthI rahita hovAthI temAM puNyaphalaka zubha saMkalpano paNa abhAva ja siddha thayo. uttara- pratimAmAM tIrthaMkaranA guNonA AropaNathI zubha saMkalpa thato hovAthI zubhasaMkalpano abhAva nathI. (3ra1) (gu.ta.vi.u.3. gA-179) niyamA jiNesu u guNo paDimA uddissa je maNe kunni| aguNe u viyANaMtA, kaM namau maNe guNaM kaauN||322 // niyamA jineSu tu guNaH pratimA uddizya yAn manasi karoti / tu vinAnanuM namatu manasi | tvA II rarara . . rarara " gAthArtha- e ja vAtane puSTa kare che- pratimAne joIne pUjaka temAM Aropita rUpe je je guNone manamAM dhAre che ane vAraMvAra namaskAra kare che te te guNo avazya tIrthakaramAM ja che. AthI ja pratimAmAM A jinaguNa saMkalpa zubha ane puNya phaLavALo che. kAraNa ke pratimA sAvadya kriyAthI rahita che. For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 173 pratimAmAM niravadya kriyAno abhAva che, eTalA mAtrathI viparIta (bhramarUpa) saMkalpa nathI. kAraNa ke viparIta saMkalpa sAvaghakriyA yukta vastuthI thAya che. AthI baMneya kriyAthI rahita, mAtra AkAra svarUpa vastumAM, ke keTalAka guNothI yukta vastumAM paNa AropaNayukta che. pArthasthAdine guNothI rahita ja jANanAra mANasa kayA guNane manamAM dhArIne temane vaMdana kare? (322) (gu.ta.vi.u.3. gA-180) jaha veDaMbagaliMga, jANaMtassa namao dhuvaM doso| niddhaMdhasatti nAUNaM, vaMdamANe dhuvaM doso // 323 // yathA viDambakaliGgaM jAnato namato dhruvaM dossH| nirbasamiti jJAtvA vandramAne dhruvaM roSa: rarara rara3 gAthArtha- jema bhAMDa Adie paherelA nakalI (sAdhunA) veSane jANavA chatAM namaskAra karanArane avazya pravacananiMdA Adi doSa lAge che, tema pravacananI apabhrAjanAthI nirapekSa evA pArthasthAdikane jANavA chatAM vaMdana karanArane avazya AjJAvirAdhanA Adi doSo lAge. (323) (gu.vi.u.3. gA-185) jiNapaDimA vi tayaMgaM, sakahAi atthi jattha ttttthaanne| accharasAhiM samaM ciya, kuNaMti kIDna suranivahA // 324 // jinapratimA'pi tadaGgaM sakathyAdi asti yatra tatsthAne / akSamaH samameva yukti zIDAM ja yunivahIII rUra4 ........ rUra4 gAthArtha- jinapratimA paNa jinanuM aMga che. (tethI ArAdhavA yogya che. kema ke jinanuM aMga paNa ArAdhavA yogya che. AthI ja) je sthAnamAM jinanA asthi(naMdADhAo) vagere che te sthAnamAM devo apsarAonI sAthe avazya krIDA karatA nathI. (324). AsAyaNaparihAro, jiNappaIkassa kiM puNa jiNANaM / tassAsAyaNarUvaM, pAvaM pAvA kuNaMti narA // 325 // AzAtanAparihAro jinapratikasya kiM punaH jinAnAm / tayAzAtanA pApa pApa: pharvatti nA: II rUrala | .............. 325 For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 saMbodha prakaraNa gAthArtha- jinonA aMganI paNa AzAtanAno tyAga karavo joIe, to pachI sAkSAt jinonI AzAtanA mATe to zuM kahevuM? pApI manuSyo, ja jinAzAtanArUpa pApane kare che. (325) lakkhaNajuttA paDimA, pAsAiyA smttlNkaaraa| palhAyai jaha va maNaM, taha Nijjara mo viyANAhiM // 326 // lakSaNayuktA pratimA prAsAdIyA smstaalngkaaraa| / prahate yathA 2 matathA nirnAmeva vinAnIdiA rUradda ..... rUradda gAthArtha-pratimA lakSaNayukta, prasanna mudrAvALI ane sarva alaMkArothI yukta hoya tevI pratimAne joine) mana jema jema AnaMdita bane che tema tema tuM nirjarAne jANa. (326). ajiNe jiNarUvattaM, micchattaM palaviUNa avsaannN| : kuvvaMti te(?ye) vipavayaNa-vayaNamasAraMkayaM tehiM // 327 // ajine jinarUpatvaM mithyAtvaM pralapyA'vasAnam / ruti teDapa (f) avanavavanamAM taiH II rUra7 ....rara7 gAthArtha- jeo je jina nathI temAM jinasvarUpa mithyAtvano pralApa karIne mRtyu pAme che temanA vaDe zAstravacana asAra karAyuM che. vizeSArtha- ahIM bhAva A pramANe che je loko je jina nathI tene jina kahe che te loko asatya bole che. AvuM asatya kahIne je loko mRtyu pAme che te lokoe jinavacanane asAra karyuM che. A kathana gozALAnI apekSAe hoya ema saMbhave che. kAraNa ke gozALo jina na hato chatAM ajJAna loko tene jina kahetA hatA. (327) jamhA gaNaharavayaNaM, jiNANa paDimA jiNe jiNiditti / sakkhaM arihaMtatti tappuraorAhaNA vuttA // 328 // yasmAd gaNadharavacanaM jinAnAM pratimA jino jinendra iti / sAkSAdarhanniti tatpurata ArAdhanoktA // 328 // 328 For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 175 . gAthArtha- kAraNa ke gaNadharonuM vacana che ke jinonI pratimA sAkSAt jina che, jineMdra che, arihaMta che. AthI jinapratimAnI samakSa ArAdhanA 58. =mArAdhanA 42vAnuM hAM cha. (328) sAvajjA niravajjA, kiriyA ajjhappajogao hu~ti / micchattaparANa paDhamA iyarANaM hoi iyarA ya // 329 // sAvadyA niravadyAH kriyA adhyAtmayogato bhavanti / mithyAtvaparANAM prathamA itareSAM bhavatItarA ca // 329 / ............ 329 gAthArtha- yittn| yogayI. dhayAmI sAvadha (=pApasahita) niravagha ( pAparahita) thAya che. mithyAtvamAM rahelAonI dharmakriyA sAvadya che ane samyakatvamAM rahelAonI dharmakriyA niravadya che. (329) jalagalaNadANaviNaovayArabheehiM dhmmjuttaannN| AhAravihAranaI-saMtaraNAi pavattANaM // 330 // jalagalanadAnavinayopacArabhedairdharmayuktAnAm / AhAra-vihAra-nadIsaMtaraNAdipravRttAnAm // 330 // ....... ........... 330 : gAthArtha- pANI gaLavuM, dAna karavuM, vinaya karavo, bhakti karavI ityAdi dharma prakArothI dharmayukta ane AhAra, vihAra ane nadI utaravI 13i pravRtta sabhyaSTi ponI pAyA ni215 cha. (330) - ANAviNao paramaM, mukkhaMgaM pavayaNe jao bhnnio| savvattha vihiyaparamattha-sArehiM paramaguruehi // 331 // AjJAvinayaH paramaM mokSAGgaM pravacane yato bhaNitaH / sarvatra vihitaparamArthasAraiH paramagurukaiH // 331 // ................ 331 gAthArtha- kAraNa ke paramArthanA sAranuM vidhAna karanArA paramaguru tIrthakaroe zAstramAM AjJApAlanarUpa vinayane mokSano mukhya hetu kahyo . (331) iyasaddo rUDho, jiNiMdapaDimatti atthao diTTo / / no katthavi nANitti, niruttiyaM ceisahassa // 332 // . For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 saMbodha prakaraNa caityazabdo rUDho jinendrapratimA iti arthataH dRSTaH / no trA isAbiti ne tyAndraya rUrUra .......... rUrUra gAthArtha- caitya zabda jinapratimAnA arthamAM rUDha thayelo jovAmAM Avyo che. caitya zabdano niruktithI (=zabdanI vyutpattithI) thato jJAna artha kyAMya jovAmAM Avyo nathI. (332) ciI saMnANaM sanni, sammaM nANaM tu ceiytttthss|. . ciNai puTTiNei, ciitti atthassa ciisadde // 33 citiH saMjJAmaM saMjJisamyagjJAnaM tu caityArthasya / vinoti puSTi nayati viti riti marthastha nitizatre rUrUrU II rUrUra gAthArtha- caitya arthavALA citi zabdano samyajJAna evo artha thAya che. ahIM samyAna zabdathI saMjJI jIvanuM samyajJAna jANavuM. citi zabdamAM arthanI vyutpatti A pramANe che-je puSTi=vRddhine kare te citi. vizeSArtha- caitya zabdano pratimA artha che, paNa jJAna artha nathI. kema ke caitya zabdanI vyutpattithI jJAna artha siddha thato nathI. (jitAya caitya) je citAmAM (mRtakane bALavA mATe baLatA agnimAM je thAya te caitya. ahIM agnimAM eTale mRtakane bALavA pragaTAvelA agninA sthAnamAM evo artha samajavo. pUrve citAnA sthAne uttama puruSonA stUpo ke smArako banatA hatA. AthI caitya zabdanI vyutpatti citAnA sthAne banAvelA smAraka ke sUpamAM ghaTe che. paNa caityazabda pratimA vagere arthamAM rUDha banyo che. citi zabdanA jJAna ane pratimA e be artha che. temAM ahIM jJAna arthamAM citi zabdanI vyutpatti batAvI che. je AtmAnA guNonI puSTi-vRddhi kare te citi. samyajJAna AtmAnA guNonI vRddhi kare che mATe citi che. Ama, citi zabdano jJAna artha thAya, paNa caitya zabdano jJAna artha na thAya evo ahIM tAtparyArtha che. (333) tamhA ceiyaviNayaM, sammaM jo juMjae pstthmnno| AsAyaNA tayaMgassa vajjaNA paramaguNaheU // 334 // For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva adhikAra 177 tasmAt caityavinayaM samyag yo yojayati prazastamanAH / mArA nA taddI varNanAt paramaguLadetuH II rUrU4 II .... 234 gAthArtha- tethI prazasta manavALo je jIva pratimAno vinaya kare che tenAthI paramaguNano hetu evo pratimAnI AzAtanAno tyAga karAya che. (334). nAmAiyanikkhevA, suddhA suddhehiM aTThahA cahA / paDhamapae duha cauhA, viNao tasseva kAyavvo // 335 // nAmAdikanikSepAH zuddhAH zuddhairaSTadhA caturdhA / prathamatte dipA ratudha vinayastaryava : rUrala I. ... 3 gAthArtha- zuddha bhAvanikSepAothI nAmAdi nikSepA zuddha thAya che. (jeno bhAvanikSepo zuddha hoya to tenA nAmAdi nikSepa zuddha hoya. jeno bhAvanikSepo azuddha hoya tenA nAmAdi nikSepA azuddha hoya. arihaMtadevano bhAvanikSepo zuddha che. tethI tenA nAmAdi nikSepA zuddha che. rAgAdi doSothI dUSita devono bhAvanikSepo azuddha hovAthI temanA nAmAdi nipA azuddha che.) nikSepA ATha prakAranA ke cAra prakAranA che. prathamapadamAM (=arihaMta padamAM) zuddha evA arihaMtano ja be prakAre ke cAra prakAre vinaya karavo joIe. vizeSArtha- bAhya ane atyaMtara ema be prakArano vinaya che. bhakti vagere bAhya vinaya che. bahumAna vagere atyaMtara vinaya che. AzAtanAno tyAga, bhakti, bahumAna, prazaMsA ema cAra prakArano vina che. (335) dizavaikAlikaniyukti gAthA-32pa-326 (a.9)] . tamhA ceiyadavvaM, vuDDhigayaM jiNapayaM khu bhattIe / vihipuSyaviyavud, vmAva haMsA rUrUdda . tasmAt caityadravyaM vRddhigataM jinapradaM khalu bhaktyA / vidhipUrvamevo prabhAvavaM TarzanAlInAm II rUrUdda . ... rUrUdda 'gAthArtha -tethI bhaktithI vidhipUrvaka javRddhine pAmelA devadravyane jinapada ApanAruM ane samyagdarzana AdinI vRddhine karanAruM kahyuM che. (336) . For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 tassAsAyaNadosA, visesao pavayaNe jao bhaNiyA / taM nAUNa mahappA, saMrakkhar3a taM jahAsattI // 337 // tasyAzAtanAdoSA vizeSataH pravacane yato bhaNitAH / taM jJAtvA mahAtmA saMrakSati tad yathAzaktiH // 337 // 337 gAthArtha A zAstramAM devadravyanI avajJAnA doSo vizeSathI kahevAmAM AvyA che. tethI uttama puruSa doSane jANIne yathAzakti devadravyanI rakSA 52 che. (339) saMbodha prakaraNa saMkAsa-vijayatakkara-dhaNasiri-dhaNadevanAmao saDDhA / bhakkhaNuvakkhaNadohaNa- vaDDaNapabhiIhi saMjAyA // 338 // saMkAza-vijayataskara-dhanazrI - dhanadevanAmAno zrAddhAH / bhakSaNopekSaNa- dohana-vardhanaprabhRtibhiH saMjAtAH // 338 // ......336 gAthArtha - hevadravyanuM lakSaNa - upekSA choTana - vRddhi vagere 42vAmAM saMAza, vizyayora, dhanazrI ane ghanaheva nAmanAM zrAvo (dRSTAMta tarI}) thayA che. (338) savvaM sarIrakaTThe, vihalaM ucchUphalaM va jIvANaM / jiNapaDimAbhattIe, suNNaM sahalaM puNo tIe // 339 // sarvaM zarIrakaSTaM viphalamikSuphalamiva jIvAnAm / jinapratimAbhaktyA zUnyaM saphalaM punastayA // 339 // ............... 339 gAthArtha-- jIvonuM saghaLuM zarIrakaSTa zeraDInA phaLanI jema niSphaLa che. paNa niSphaLa te sarva zarIrakaSTa jinapratimAnI bhaktithI saphaLa thAya che. (338) // A pramANe devasvarUpano pahelo adhikAra pUrNa thayo. / / For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 (2) guru adhikAra bIjA guru adhikAramAM be vibhAga che. pahelA vibhAgamAM sAdhvAbhAsarUpa kugurunuM varNana che. bIjA vibhAgamAM sugurunuM varNana che. vibhAga-1 : kugurunuM svarUpa aha sugurUNuvaeso, nikkhevAIhi cauppayArovi / nAmAvimeha, vaLyAdi tA nALa II | II atha sugurUNAmupadezo nikSepAdibhizcatuSprakAro'pi / nAmAvivi mevairtavyAvimistathA nAnIhi / ? ... 340 gAthArtha- have suguruno upedaza karavAmAM Ave che. nikSepa AdithI cAre prakAranA guruone tuM jANa tathA nAma vagere vizeSa bhedothI ane dravya AdithI tuM guruone samaja. (1) kevalAmeNa gurU, ThevaNagurU akkhapaDimarUvehiM / davveNa liMgadhArI, bhAve saMjalakasAehiM // 2 // kevalanAmnA guruH sthApanAguruH akSapratimArUpaiH / dravyeNa liGgadhArI bhAve saMjvalanakaSAyaiH // 2 // 341 gAthArtha je nAmathI guru hoya, arthAt jenuM guru evuM nAma che te athavA gurunuM nAma te nAmathI guru che. akSamAM gurunI sthApanA ke gurunI pratimA vagere svarUpathI sthApanAguru che. cAritranA pariNAmathI rahita kevaLa gurunA veSane dhAraNa karanAra dravyathI guru che. saMjvalana kaSAyanA udayavALA sAdhu bhAvathI guru che. (2) tahiyANa ime tahiyA, vitahA vitahANa jogajuttANaM / davvAivibheehiM, vesapamANehiM bhaiyavvA // 3 // tathyAnAmime tathyA vitathyA vitathyAnAM yogayuktAnAm / dravyAdivibhedairveSapramANairbhaktavyA: // 3 // 179 342 gAthArtha-- sAcA guruonA A (upara kahyA te) nAma vagere cAra nikSepA sAcA jANavA, khoTA guruonA khoTA jANavA tathA dravya vagere For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 saMbodha prakaraNa vizeSa bhedothI, veSa ane Agama pramANathI guruo (A guru sAcA che ke khoTA che ema) vibhAga karavA yogya che. (3) guNaobbhitarabhAve, aNagAraniyaMThasAhumuNipamuhA / pajjAyA uvamA puNa, pasannacittAiguNavihANA // 4 // muLatoDa bhyantaramAve anAra-nirmAndha-sAdhu-munipramuNDAH / paryAyA upamA punaH prasannacittAdiguNavidhAnA // 4 // .. gAthArtha bhAvaguru guNathI potAnA AMtarika svabhAvamAM ramaNa karanArA hoya. aNagAra, nirprantha, sAdhu, muni vagere bhAvagurunA paryAyavAcI zabdo che. nirmaLacitta vagere guNothI bhAvagurune (AkAza vagerenI) upamA ApavAmAM AvI che. 343 vizeSArtha aNagArane varelI upamAo uragagirijalaNasAgaranahatalatarugaNasamo a jo hor3a / bhamaramiyadharaNijalaruharavipavaNasamo a jo samaNo // anuyogadvArasUtra - 131 paramatAraka zrItIrthaMkaradevanA munio sarpa jevA che. parvata jevA che. agni jevA che. sAgara jevA che. AkAza jevA che. vRkSa jevA che. bhramara jevA che. haraNa jevA che. pRthvI jevA che. kamaLa jevA che. sUrya jevA che ane pavana jevA che. 1. sarpanI upamA- (1) sarpa jema potAne mATe bila banAve nahIM paNa uMdara vageree banAvela bilamAM rahe, tema sAdhu potAne rahevA mATe ghara-makAna kare nahi, karAve nahi ane karelAnI anumodanA paNa kare nahi, paraMtu gRhasthe potAne mATe banAvelA nirdoSa makAnamAM AjJA laine rahe. (2) agaMdhana kulanA sarpo vamelA viSane pAchuM grahaNa karatA nathI, te rIte muni paNa zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza, A pAMce iMdriyonA viSayone tyajIne pharI enI abhilASA karatA nathI. (3) sarpa jema bilamAM sIdhI rIte praveze, tema muni mokSamArgamAM sIdhI rIte For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 181 cAle. (4) sarpa jema bilamAM praveza karatAM vAMko cUko jAya nahi, jAya to cholAI jAya mATe sIdhe sIdho jAya, tema muni anAsaktithI AhAra le. eka jaDabAmAMthI-dADhamAMthI bIjA jaDabAmAM-dADhamAM AhAra pherave nahi. (5) jema sarpa kAcalI utAryA pachI pharI grahaNa kare nahi, tema muni putra-kalatrAdi kuTuMba rUpa kAcalI utAryA pachI ene sarAgadaSTithI grahaNa kare nahi. (6) sarpa kAMTA vagerethI Dare nahi paNa ekAgra dRSTithI joIne cAle, tema muni paNa pariSaha upasargathI Dare nahi. IryAsamitipUrvaka jayaNAthI cAle. (7) sarpa mayUra vagere pakSIothI bhaya pAme che, tema muni potAnA cAritraprANanI rakSA mATe darzanabhraSTa AtmAo tathA strI AdithI bhayabhIta rahe che. 2. parvatanI upamA (1) parvata jema aneka auSadhiothI zobhe che, tema muni paNa jJAna darzane cAritrathI prApta aneka prakAranI camatkArikalabdhiothI zobhe che. (2) parvata jema pracaMDa pavanathI paNa calAyamAna thato nathI, tema muni parISaha-upasargathI kadI calita thato nathI. (3) parvata pazu paMkhI vagere aneka jIvone sukha ane zAtA Ape che, tema munivara paNa potAnA Azraye rahelA ziSyAdi caturvidha saMghane jinavacanAmRtanuM pAna karAvI zAtA Ape che. (4) jema nadInA nirmaLa jharaNAothI parvata zobhe che, tema muni paNa saptabhaMgI, saptanaya vageranA upadezarUpI nadI-jharaNAothI zobhe che. (5) parvata sauthI UMco hoya che, tema muninI bhAvanAo khUba ucca kakSAnI hoya che. (6) parvata jema sphaTika, ratno, suvarNa vagerenI khANothI zobhe che, tema muni kSAyika, lAyopathamika, aupazamikAdi bhAvothI zobhe che. (7) parvata jema devatAone krIDA karavAnuM sthAna che, tema muni ziSyAdi bhavya jIvone jJAna krIDA karavAnuM sthAna che. 3. agninI upamA- (1) agni jema game teTalA lAkaDA, ghAsa vagerethI paNa kadI tRpta thAya nahi, tema muni game teTaluM zruta bhaNe to paNa tRpta thAya nahi. sadA jJAna dhyAnanuM sevana karyA kare che. navuM zruta upArjana karavAmAM udyamazIla rahe che. (2) agni jema tejathI tejavaMta For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 182 hoya che, tema muni tapazcaryAdithI tejasvI hoya che. tejolezyA, pulAkalabdhithI udyota karanArA hoya che. (3) agni jema sUkI-lIlI sarva kASThAdika vastuone bALI nAkhe che, tema muni paNa dhyAnarUpI agnithI saghaLA nikAcita (maMda nikAcita) karmarUpI lAkaDAne bALIne bhasma kare che. (4) agni aMdhakAra dUra karI prakAza kare che, tema muni mithyAtvarUpI aMdhakAra dUra karI samyaktvarUpI dIpakano prakAza kare che. (5) jema agni suvarNane lAgelA kATa-kacarAne dUra kare che, tema muni mithyAtvamohAdi kacarAne dUra kare che. (6) agni suvarNa vagerene svaccha kare che, tema muni potAnA AtmAne sthiratA, samatA tathA upayogadazAthI zuddha kare che. (7) agni jema iMTa-vAsaNa vagere kAcI vastune pAkI banAve che, tema muni samyajJAna, darzana ane cAritrathI ziSya Adi bhavya jIvone mokSamArgamAM majabUta-sthira kare che, paripakva banAve che. 4. samudranI upamA- (1) samudra gaMbhIra hoya che tema muni gaMbhIra hoya che, koinA ya doSa pragaTa karatA nathI. (2) samudra jema aneka ratnonI khANa che, tema muni jJAnAdi guNa ratnonA Akara (ratnAkara) che. (3) samudra kadI maryAdAnuM ullaMghana kare nahi, tema muni zrItIrthaMkara bhagavaMtanI AjJArUpa maryAdAnuM kadI ullaMghana kare nahi. (4) saghaLI nadIo cAre bAjuthI AvI maLavA chatAM samudra jarAya uchaLato nathI, tema muni zrItIrthaMkaradevanI vANI sAMbhaLe, zAstrAdhyayana kare, cAre anuyoganuM jJAna saMpAdana kare chatAM lezapaNa abhimAnathI uchaLe nahi. (5) samudra game tevA maccha, kacchAdinA tophAnathI kSubdha na thAya, tema muni game tevA prasaMge paNa krodhAdithI uchaLe nahi, kadAca krodha AvI jAya to dabAvI de. krodhane niSphaLa banAve. (6) jema samudra suMdara kallola-mojAothI sahita hoya che, tema muni sva-para zAstrajJAnanA kallolathI yukta hoya che. (7) samudra jaLathI parama zItaLa hoya che, tema muni kSamArUpI jaLathI zItaLa-zAMta hoya che. 5. AkAzanI upamA- (1) AkAza nirmaLa hoya che, tema muninA pariNAma-adhyavasAya nirmaLa-pavitra hoyache. (2) AkAzavinA AlaMbane For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 183 addhara rahe che, tema muni koinA AdhA2-apekSA vagara jIvana jIve che. (3) AkAza jIvAdi pAMcadravyanuM bhAjana che, tema muni pAMca mahAvratonuM bhAjana che. (4) AkAza pANIthI bhIMjAya nahi, tema munine navA Azravano lepa lAge nahi. muni niMdA-stutithI lepAya ke mUMjhAya nahi. (5) AkAza arUpI che, tema muni paNa nizcayathI AtmAne arUpI mAne che. (6) jema AkAza anaMta che, tema muni jJAnAdi guNathI anaMta che. (7) AkAza zubhAzubha Adheya prati rAgadveSa kare nahi, tema muni udayamAM AvelA potAnA zubhAzubha karmo ke bAhya nimitto pratye rAga-dveSa kare nahi. 6. vRkSanI upamA- (1) vRkSa zIta-tApAdi kaSTo sahe che, tema muni paNa zIta-tApAdi pariSaho sahana kare che. (2) vRkSa puSpa, phaLAdi Ape che, tema muni zruta ane cAritra rUpa phaLo Ape che. (3) vRkSanA AzrayathI pakSIo vagere ghaNA jIvo zAtA pAme che, tema munithI kaSAyAdithI saMtapta jIvo zAtA pAme che. (4) jema vRkSane koi cheke, bhede toya te koi AgaLa kahetuM-phariyAda karatuM nathI, tema muni paNa koi niMdA hIlanA kare toya kadI kazI phariyAda kare nahi paNa prasanna bhAve sahana kare. (5) vRkSane koi caMdanAdi sugaMdhI dravyanuM vilepana kare to vRkSa harSa pAme nahi, tema munine koi caMdanAdithI vilepana kare, arthAt anukULa bhakti kare to paNa harSa pAme nahi, zAtAgArava dhAraNa kare nahi. (6) vRkSane jaLa siMcavAthI te puSpa phaLAdi Ape, tema munino paNa abhyutthAnAdi vinaya karavAthI muni zrutazravaNa, jJAna, virati yAvat nirvANarUpa puSpa phaLAdi Ape. (7) jema vRkSa velAone UMce caDhavA AlaMbana Ape che, tema muni caturvidhasaMghane AtmAnA UrdhIkaraNa mATe AlaMbana Ape che. 7. bhramaranI upamA- (1) jema bhramara bagIcAmAM puSpAdikamAMthI sugaMdharasa-parimala grahaNa karavA chatAM puSpane kilAmaNA karato nathI ane potAnA AtmAne saMtoSe che, tema muni paNa grAma, nagarAdimAM vRkSa samAna je gharo temAM puSpa samAna gRhastha dAtAranI pAsethI sugaMdharasa samAna azana vagere grahaNa kare che, chatAM koine kilAmaNA upajAvatA nathI. (2) bhramara puSpa upara sugaMdharasa levA bese che paNa puSpa upara For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 saMbodha prakaraNa pratibaMdha=rAga bhAva pAmato nathI, tema muni paNa AhArAdi mATe gRhasthanA ghera jAya paNa tyAM rAgAdi bhAvane pAmato nathI. rAgarUpa sneha saMbaMdhane bAMdhato nathI. (3) bhramara puSpa upara guMjArava kare che, tema muni gAmegAma vihAra karI caturvidha saMgharUpI puSpa upara dhamadazanA rUpI guMjArava kare che. (4) bhramara jema AhArAdikano saMgraha kare nahi tema muni azana-pAna ke vastrAdikano saMgraha kare nahi, zAstramaryAdA uparAMta rAkhe nahi. (pa) jema bhramara sugaMdha levA puSpa upara vagara bolAvyo jAya, tema muni gRhasthane tyAM vagara bolAvye gocarI jAya. (6) jema mALIe banAvelI pukhavADImAM bhramara sugaMdha levA jAya, ema muni paNa gRhasthoe potAne mATe banAvelA AhAramAMthI gaucarI madhukaravRttithI levA mATe jAya. (7) bhramara ketakI, mAlatI, kevaDAdi upara vAraMvAra jAya che, tema muni paNa zraddhALu dharmI puruSo hoya tyAM vAraMvAra jAya, tevA kSetromAM vihAra kare. 8. mRganI upamA- (1) jema mRga jaMgalamAM ekalo vicare, tema muni lokamAM bhAvathI ekAkI (apratibaddhapaNe) vicare che. (2) jema mRga haMmeza eka sthAnamAM rahetuM nathI, tema muni paNa sadA eka sthAnamAM rahetA nathI. (3) jema mRga siMhAdithI bhayabhIta rahe che, tema muni paNa saMsAranA bhayathI udvigna rahe che. (4) zikArInA bhayathI jema mRga jhADImAM saMtAI jAya che, tema asaMyamanA bhayathI muni gumipUrvaka gurukulavAsamAM rahe che. (5) jema mRga tRNAdi nirdoSa (mAMsa vagerenI apekSAe nirdoSa) khorAka upara jIvana calAve che, tema muni paNa 42 doSathI rahita bhikSA vaDe saMyama jIvanane TakAve che. (6) jema mRga nirmaLa sarovaramAMthI sarovaranA kAMThe rahI pANIne bagADyA-DohaLyA vinA ja jalapAna kare che, tema muni gRhastho pAsethI temane harakata na Ave e rIte AhArAdi grahaNa kare che. (7) mRgano svabhAva saraLa-bhadrika hoya che, tema muni paNa saraLa svabhAvavALA (niSkapaTa svabhAvavALA) hoya che. 9. pRthvInI upamA- (1) jema pRthvI, agni, vAyu, vanaspati, tiryaMca, manuSya, devAdinA kRtya-laDAI, dahana, pacana, zoSaNa vagere For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 185 sahana kare, tema muni pariSadAdi kaSTone sahana kare che. (2) pRthvI dhanadhAnyAdi sahita hoya che, tema muni jJAnAdi Rddhi sahita hoya che. (3) jema pRthvI zAli, ghauM vagere aneka dhAnyonI utpatti kare, tema muni AtmabhUmimAM jJAnAdi aneka prakAranA guNonI utpatti kare che. (4) pRthvI jema jheranuM zoSaNa karI amRta Ape, tema muni aparAdhInA aparAdhonI upekSA karI upakAra kare che. (5) pRthvI chedAya, bhedAya to paNa koI AgaLa phariyAda kare nahi, tema muni paNa koI upasarga, niMdA, avahelanA kare to koInI AgaLa dInatAdi kare nahi. (9) pRthvI kAdava, kacaro vagerene sUkavI nAMkhe che, tema muni kAmabhoganI vAsanArUpa kAdavane sUkavI nAMkhe che. (7) pRthvI jema vRkSAdikane AdhArarUpa che, tema muni AtmArthI jIvone AdhArarUpa che. 10. kamalanI upamA- (1) kamala kAdavamAM uge, jalathI vadhe ane kAdava tathA jalane choDI alaga rahe che. muni paNa karmakAdavamA utpanna thAya che, bhogajalathI vadhe che, chatAM te baMnene choDIne alaga rahe che. (2) jema kamala velAone sugaMdhathI vAsita kare che, tema muni jJAna, zraddhA ane viratirUpa sugaMdhathI pUrvaSione-zAsanane ujjavaLa banAve che. (3) jema kamaLo caMdra-sUryathI vikasvara thAya, tema muni laghukarmI zrotAdi bhavyone joI AnaMda pAme. (4) jema kamala sugaMdhathI suvAsita hoya che, tema sAdhu svabhAvaramaNatAdi guNothI svayaM sugaMdhita hoya che. (5) kamala potAnI kAMtithI dedIpyamAna hoya che, tema muni jJAna, dhyAna, tama-tejanI kAMtithI dedIpyamAna rahe che. (6) jema kamala nirmaLa-ujjavaLa hoya che, tema muni dharmadhyAna zukladhyAna vaDe nirmaLa-ujjavaLa hoya che. (7) jema kamaLa sUrya-caMdra sanmukha rahI khIle che, tema muni haMmezA AcArya, upAdhyAya, bahuzrutanI sanmukha=sApekSa rahI vikAsa sAdhe che. 11. sUryanI upamA- (1) sUrya potAnA prakAzathI samagra pRthvImaMDalane prakAzita kare che, tema jina aNagAra samyajJAnanA mahAprakAza vaDe atIndriya evA dharmAstikAyAdi padArthamaya samagra lokane prakAzita kare che. (2) sUrya jema potAnA tejathI dIptimAna che, tema muni tapanA tejathI For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 saMbodha prakaraNa dIpe che. (3) jema sUryathI sUryavikAsI kamaLonI sauMdaryasaMpatti khIlI uThe che, tema munithI bhavya jIvarUpa kamaLonI jJAnAdi AtmalakSmI vikAsa pAme che. (4) jema sUrya rAjA ke raMka saune samAna rIte prakAza Ape che, tema muni rAjA ke raMka saune bhedabhAva vinA dharmadezanA Ape che. (5). jema sUrya potAnA hajAro kiraNothI zobhe che, tema muni hajAro zIlAMgothI zobhe che. (6) jema sUrya potAnA tApathI jaLa, kAdava ane azucine sUkavI nAkhe che, tema muni bAra prakAranA tarUpa tApathI karmakleza ane vibhAvarUpa jaLa-kAdava ane azucine sUkavI nAMkhe che. (7) sUrya jema meru parvatane nitya pradakSiNA Ape che, tema muni zrIvItarAga bhagavAnanI AjJAne anukULa rahI jIvana jIve che. A 12. pavananI upamA- (1) pavana jema Arogyavardhaka hoya che, tema muni lokonA bhAva Arogya (jJAna-darzana-cAritrarUpa ratnatraya)mAM vRddhi kare che. (2) jema pavana durgadhane dUra kare che, tema muni bhavya jIvonI doSa rUpI durgaMdhane dUra kare che. (3) jema vegavAna pavana vRkSone ukheDIne pheMkI de che, tema muni dhyAnAvega vaDe karmavRkSonuM umUlana kare che. (4) jema pavana zrI jinamaMdiro uparanI dhajAne AkAzamAM pharakAve che, tema muni jinazAsananI jayapatAkAne jagatamAM laherAve che. (5) jema pavana prANa, apAna, samAna, udAna ane vyAnarUpe thaIne dehane dhAraNa kare che, tema muni jJAna-darzana-cAritra-tapa ane vIryarUpe pariNamIne Atmasthitine dhAraNa kare che. (6) jema pavana apratibaddhapaNe sarvatra vAya che, tema muni paNa apratibaddha vihArI hoya che. (7) jema pavana satata vahanazIla che, tema muni paNa mokSamArgamAM sadA vahetA pravRtta) hoya che. (pa.pU. munirAja zrI mitrAnaMda vi.ma. (pAchaLathI AcAryazrI mitrAnaMdasUri) saMpAdita "mahAsAgaranAM motI' pustakamAMthI sAbhAra uddhata). sasarIre vi nirIhA, bjjhbbhNtrprigghvimukkaa| dhammovagaraNamittaM, dharaMti cArittarakkhaTTA // 5 // svazarIre'pi nirIhA bAhyAbhyantaraparigrahavimuktAH / dharmopakaraNamAtraM dharanti cAritrarakSaNArtham // 5 // 344 For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 paMceMdiyadamaNaparA, jiNuttasiddhaMtagahiyaparamatthA / paMcasamiyA tiguttA, saraNaM maha erisA guruNo // 6 // paJcendriyadamanaparA jinoktasiddhAntagRhItaparamArthAH / paJcasamitAstriguptAH zaraNaM mamaitAdRzo guravaH // 6 // 345 gAthArtha--potAnA zarIramAM paNa niHspRha, bAhya-atyaMtara parigrahathI mukta, kevaLa cAritranI rakSA nimitte upakaraNone dhAraNa karanArA, (5) pAMca iMdriyone damana karavAmAM tatpara, jinokta siddhAMtonA paramArthane jANanArA, pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana karanArA evA guruo mAruM zaraNa che. 187 vizeSArtha bAhya parigraha- dhana, dhAnya, kSetra (=khetI karavAnI jamIna), vAstu (=rahevA mATenA makAno), ruppa (=cAMdI), suvarNa, catuSpada (=cAra pagavALA gAya-bheMsa vagere), dvipada (=be pagavALA dAsa-dAsI vagere), kuppa (=cAMdI-sonuM sivAyanI tAMbu vagere dhAtunAM vAsaNo vagere) ema nava prakAre bAhyaparigraha che. atyaMtara parigraha- mithyAtva, vedatrika, hAsyAdiSaTka, krodhAdi cAra kaSAya ema cauda prakAre atyaMtara parigraha che. pAMca samiti-- iryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnanikSepa samiti ane pAriSThApanikAsamiti ema pAMca samiti che. iryAsamiti-- je mArgamAM lokonI avara-javara thatI hoya, temaja je mArga upara sUryanAM kiraNo paDatAM hoya, tevA mArgamAM jIvonI rakSA mATe nIce najara karIne cAlavuM te iyaMsamiti che. bhASAsamiti- nirdoSa ane sarvane hitakArI evuM vacana bolavuM e bhASAsamiti che. AvI bhASA sAdhuone priya hoya che. eSaNAsamiti- saMyamanA nirvAha mATe jarUrI AhAra-pANI vagerenI zAstrokta vidhi mujaba tapAsa karIne doSarahita AhAra-pANI AdinuM grahaNa karavuM te eSaNAsamiti. AdAna-nikSepa samiti- AdAna eTale grahaNa karavuM. nikSepa=mUkavuM. levAnI ane mUkavAnI samyak pravRtti te AdAna-nikSepa samiti. For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 188 AdAna-nikSepa samitino A zabdArtha che. bhAvArtha A pramANe che- saMyamanAM upakaraNone cakSuthI joine ane rajoharaNa AdithI pramArjIne grahaNa karavAM tathA bhUminuM nirIkSaNa ane pramArjana karIne bhUmi upara mUkavAM te AdAna-nikSepa samiti. pAriSThApanikA samiti- pAriSThApanikA eTale tyAga. tyAga karavAmAM samyak pravRtti te pAriSThApanikA samiti. pAriSThApanikA zabdano A mAtra zabdArtha che. bhAvArtha A pramANe che-kapha, zleSma, maLa, mUtra Adino bhUminuM barobara nirIkSaNa karIne jIvajaMtuthI rahita acitta bhUmi upara jayaNAthI tyAga karavo te pAriSThApanikA samiti che. traNa guptinI vicAraNA 1. manogupti ArtadhyAna ane raudradhyAna rUpa azubha vicArothI nivRtti athavA dharmadhyAna ane zukladhyAna rUpa zubhadhyAnamAM mananI pravRtti, athavA zubha-azubha baMne prakAranA vicArono tyAga, e manogupti che. manoguptinuM lakSaNa yogazAstramAM A pramANe batAvyuM che- vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manastajjJairmanoguptirudAhRtA // (1-41 ) "Arta-raudradhyAnanI paraMparAvALI kalpanAothI mukta, samabhAvamAM rahela ane AtmAmAM ramaNatA karatA manane manoguptine jANanArAoe manogupti kahela che." Ano bhAvArtha A pramANe che. manoguptinA traNa prakAra che. te A pramANe--(1) Arta-raudradhyAnathI nivRtti e pahelI manogupti che. (2) zAstrAnusAre dharmadhyAnanI paraMparAvALI samatA e bIjI manogupti che. (3) yoga nirodha avasthAmAM thanArI AtmaramaNatA e trIjI manogupti che. (arthAt zubha-azubha baMne prakAranA mananA vicArono tyAga e trIjI manogupti che.) A traNa prakAranI guptine yogazAstramAM mananA traNa vizeSaNothI jaNAvI che. vimuolpanAnAnuM e vizeSaNathI pahelI For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 189 manogupti jaNAvI che . samatve supratiSThitam e vizeSaNathI bIjI manogupti jaNAvI che. AtmArAma e vizeSaNathI trIjI manogupti jaNAvI che. traNa prakAranI manoguptimAM pahelI manogupti azubha vicArothI nivRtti svarUpa che. bIjI manogupti mananA zubha vicAromAM pravRtti svarUpa che. trIjI manogupti mananA abhAva svarUpa che. traNa guptiomAM manogupti ja duSkara che. A viSe kahyuM che ke-- akkhANa rasaNA kammANa mohaNI tahA vayANa baMbhavayaM / guttINa ya maNaguttI, cauro dukkheNa jipyaMti // "iMdriyomAM rasanA iMdriya, karmomAM mohanIya karma, vratomAM brahmacaryavrata, guptiomAM manogupti, A cAra du:khe karIne jItAya che.' Ama manogupti duSkara hovAthI tenA pAlanamAM vadhAre kALajI rAkhavI joie. 2. vacanagupti- mauna dvArA vacanavyApAranI nivRtti athavA zAstrokta vidhi mujaba svAdhyAya AdimAM vacananI pravRtti e vacanagupti che. vacanaguptinuM lakSaNa yogazAstramAM A pramANe jaNAvyuM che- saMjJAdiparihAreNa, yanmaunasyAvalambanam / vAvRtta: saMvRttivA thA, mA vAiiocyate | -42 // "hAtha vagerenI ceSTA rUpa saMjJAno tyAga karIne mauna rahevuM athavA vANInuM niyaMtraNa karavuM e vacanapti che." vacanaguptinA be prakAra che. maunadvArA vacanavyApAranI nivRtti e eka prakAra che. vANI bolavI, paNa vANI upara niyaMtraNa karIne vANI bolavI te bIjo prakAra che. yogazAstramAM "maunasyAvatAnam' ema kahIne pahelo prakAra jaNAvyo che. vAvRtta: saMvRttivA ema kahIne bIjo prakAra batAvyo che. pahelo prakAra vacananI nivRtti rUpa che ane bIjo prakAra vacananI zubha pravRttirUpa che. mauna rAkhe paNa hAtha halAvavo, capaTI vagADavI, vagere arthasUcaka ceSTAo rUpa saMjJA karIne bIjAne sUcanA kare, to mauna niSphaLa gaNAya. mATe hAtha vagerenI ceSTA rUpa saMjJAno tyAga karIne thatA maunane For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 190 vacanagupti kahela che. bIjA prakAranI vacanaguptimAM vANI upara niyaMtraNa karavAnuM kahyuM che. vANI upara niyaMtraNa karavuM eTale zuM ? loka ane Agamano virodha na Ave te rIte ane muhapattithI mukhane DhAMkIne bolavuM te vANI upara niyaMtraNa che. A be prakAranI vacanaguptimAM pahelAM to prathama prakAranI vacanaguptinuM pAlana karavuM joie. tema na bane tyAre bIjA prakAranI vacanaguptinuM pAlana karavuM joie. pahelA prakAranI vacanaguptinuM pAlana kaThIna che. pahelA prakAranI vacanaguptinuM pAlana saraLa bane e mATe sAdhue ochuM bolavAno abhyAsa karavo joie. 3. kAyagupti-- kAyotsarga Adi dvArA kAyavyApAranI nivRtti, athavA zAstravihita anuSThAnomAM zAstrokta vidhimujaba pravRtti, e kAyagupti che. yogazAstramAM nivRttirUpa kAyaguptinuM lakSaNa A pramANe che-- upasargaprasaGge'pi, kAyotsargajuSo muneH / sthirImAva: zarIrasya, vyAyavruttinidyate | o-4rU // "kAyotsargavALA muni upasarganA prasaMgamAM paNa zarIra nizcala rAkhe e kAyagupti kahevAya che.'" pravRttirUpa kAyaguptinuM lakSaNa A pramANe che-- zayanAsana-nikSeSAvAna-vah maLevuM = / sthAneSu ceSTAniyama:, jAvayutistu sAparA // -44 // "sUvuM, besavuM, mUkavuM, levuM, cAlavuM, UbhA rahevuM ane Teko devo vagere kriyAomAM svacchaMda pravRttino tyAga karavo te bIjI kAyagupti che." ahIM svacchaMda pravRttino tyAga karavo eTale zAstrAjJA mujaba pravRtti ka2vI. jema ke rAte sUvuM hoya tyAre porisI bhaNAvIne vidhipUrvaka sUvuM. divase kA2Na vinA sUvuM nahi. besavuM hoya tyAre rajoharaNathI zarIrane ane Asanane pUMjIne besavuM. bhUmi upara na besavuM, vastu levI-mUkavI hoya to joi pramArjIne mUkavI. cAlavuM hoya tyAre iryAsamitipUrvaka cAlavuM. AnAthI e nakkI thayuM ke niSkAraNa divase sUvuM, rAtre paNa vadhAre UMghavuM, Asana vinA jamIna upara besavuM, joyA vinA ane pramArjana karyA vinA besavuM, vastu levA mUkavAmAM nirIkSaNa-pramArjana na karavuM. For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 191 nIce joyA vinA cAlavuM, niSkAraNa Teko levo, nirIkSaNa pramArjana karyA vinA Teko levo, khamAsamaNa ane vAMdaNA vageremAM saMDAsA pUMjavA vagerenI vidhi na sAcavavI, ityAdimAM kAryaguptino bhaMga thAya. A pAMca samiti ane traNa guptine aSTapravacanamAtA kahevAmAM Ave che. ahIM pravacana eTale saMyama. jema mAtA putrane janma Ape, ane tenuM pAlana poSaNa kare, tema pAMca samiti ane traNa gupti saMyamane janma Ape che, saMyamanuM pAlana-poSaNa kare che, mATe te pravacanamAtA che. pravacanamAtAnA pAlanathI saMyamanI utpatti-rakSA-vizuddhi thAya che. je sAdhu saMyamano veSa pahere ane bAhyakriyAo paNa kare, Ama chatAM jo aSTa pravacanamAtAnuM pAlana na kare, to tenAmAM saMyama na hoya. jJAna, saMyama, tapa e traNa maLIne mokSamArga che. A traNamAM saMyamanI pradhAnatA che. kAraNa ke jJAna game teTaluM hoya, paNa jyAM sudhI saMyama na Ave tyAM sudhI mokSa na thAya. jJAnanuM phaLa cAritra che. jJAna sIdhuM mokSanuM kAraNa nathI, kiMtu saMyama dvArA mokSanuM kAraNa che. AthI ja nizcaya nayathI saMyamarahita jJAna niSphaLa che. saMyamarahita jJAna mAtra niSphaLa che ema nahi, kiMtu, kleza karanAruM paNa che. caMdanano bhAra gadheDA mATe klezanuM phAraNa bane che. kAraNa ke vilepana vagere caMdananuM phaLa tene maLatuM nathI. ema saMyamarahita jJAnIne jJAnanuM phaLa saMyama na maLavAthI zrutanuM paThana-guNanaciMtana Adi dvArA jJAna kevaLa kleza mATe ja thAya che. saMyama vinAnA tapathI paNa mokSa na thAya. jJAna ghaNuM hoya ane tapa paNa ghaNo hoya, Ama chatAM vizuddha saMyama na hoya to mokSa na thAya. jJAna ane tapa alpa hoya. paNa jo vizuddha saMyama hoya to mokSa thAya. Ama jJAna ane tapanI saphaLatA saMyama dvArA che.A rIte jJAna-saMyama-tapa e traNamAM saMyamanI pradhAnatA che. mATe sAdhu-sAdhvIe saMyamanuM pAlana suMdara thAya, tenI kALajI rAkhavI joie. aSTa pravacanamAtA vinA saMyamanuM suMdara pAlana na thAya mATe aSTa pravacanamAtAnA pAlanamAM udyamavALA banavuM joie. lakkhijjai so sugurU, saddhAkaraNovaesaliMgehiM / anigUhaMto appaM, savvattha susIlasucaritto // 7 // For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 - saMbodha prakaraNa tasyate | supura zraddhA-raNopareza-vinA na hanuM mAtmAnuM sarvatra suzIlakuritra: I 7 II rU46 gAthArtha te suguru zraddhA, AcaraNa, upadeza ane liMgathI oLakhI zakAya che. te suguru sarvatra potAne chUpAvatA nathI, arthAt daMbharahita, hoya che, tathA sArA svabhAvavALA ane sucAritrI hoya che. vizeSArtha--abhavya ane durabhavya jIvo cAritra le che, paNa temanAmAM zraddhA hotI nathI. kAraNa ke te jIvone muktinI zraddhA hotI nathI. nave. tattvomAM ATha tattvo upara zraddhA hoya che. paNa mokSa tattva upara zraddhA hotI nathI. te jIvo mokSa meLavavA nahi, paNa bhautika sukho meLavavA. cAritra le che. zraddhA hoya paNa jinAjJA mujaba AcaraNa na hoya mUlaguNothI rahita hoya, to paNa suguru na kahevAya. AcaraNa hoya, paNa upadeza mokSamArgathI viruddha hoya to paNa suguru na kahevAya. kadAca hajI AcaraNamAM thoDA zithila hoya to paNa jo upadeza zuddhamArgano ApatA hoya to paNa te suguru che. A viSe gacchAcAra pannAmAM kahyuM che ke-"municaryAmAM zithila paNa je caraNa-karaNanI niSkapaTapaNe prazaMsA kare che, ane koI vAMchA vinA bhavya jIvanI AgaLa yathArtha prarUpaNA kare che te azubha jJAnAvaraNIya Adi karmone zithila banAve che. bhavAMtaramAM sulabhabodhi bane che, tathA sArI devagati AdimAM jaine pachI sukulamAM janma Adi pAme che." (ga.pa. gAthA-34) AthI. ja saMvigna pAkSikane guru tarIke mAnavAnuM zAstromAM kahyuM che. sugurune oLakhavA mATe liMga paNa jarUrI che. sugurumAM saMyamanuM pAlana thAya tevo veSa paNa hovo joIe. AthI ja gRhasthaliMga kevalI banelA jIvo jo. AyuSya lAMbu hoya to sAdhuveSano svIkAra kare che. Ama sugurune oLakhavA mATe zraddhA vagere cAreya jovA jarUrI che. (7) pAsattho 1 osanno 2, hoi kusIlo 3 taheva saMsatto 4 / ahacchaMdo vi 5 ya ee, avaMdaNijjA jiNamayaMmI // 8 // pArzvastho'vasanno bhavati kuzIlo tathaiva saMsaktaH / thAchofpa va teDavandranA nimate 2 I ............. rU47 For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 193 gAthArtha- pArthastha, avasatra, kuzIla, saMsakta ane yathAzcaMda e pAMca kuguru che. e jinazAsanamAM avaMdanIya che, arthAt e pAMca sAmAnyalokamAM avaMdanIya nathI, paNa jinazAsanamAM avaMdanIya che. (8) so pAsattho duviho, savve dese ya hoi naayvvo| savvaMmi nANadaMsaNacaraNANaM jo u pAsammI // 9 // sa pArzvastho dvividhaH sarvasmin deze ca bhavati jJAtavyaH / sarvaminuM jJAna-darzana-varaNAnAM vastu pArve I II. 348 gAthArtha- "pAse rahe te pArthastha". arthAta jJAnAdi guNonI ke sAdhunA AcAronI pAse rahe, kiMtu ekano paNa svIkAra na kare te pArthastha tenA dezapArthastha ane sarvapArthastha ema be bhedo che. jJAnadarzana-cAritra e traNenI pAse rahe paNa ekane paNa na le (na pALe) te sarvapArthastha che. A sarvapArthastha sarva guNothI bAhya =bahAra) hovAthI teno eka ja prakAra che. tenA dezapArthasthanI jema aneka prakAro nathI. (9) (gu.vi.ni.u.3. gA-65). desammi ya pAsattho, sijjAyarabhihaDarAyapiMDaM ca / nIyaM ca aggapiMDaM, bhuMjai nikkAraNe ceva // 10 // deze ca pArzvasthaH zayyAtarAbhyAhRtarAjapiNDaM ca / nityaM vApavuM puna inijhAraNe vaivA 10 | ... rU42 gAthArtha- zayyAtarapiMDa, abhyAhatapiMDa, rAjapiMDa, nityapiMDa ane agrapiMDanuM niSkAraNa bhakSaNa karanAra dezathI pAsatyo che. vizeSArtha- nityapiMDa- dararoja huM tamane ATaluM ApIza. tamAre roja mArA ghare AvavuM e pramANe nimaMtrita karAyelo piMDa. AmaMtraNa karanAranA ghare nitya dararoja bhikSA levA jAya te nityapiMDabhojI che. agrapiMDa- je bhAta vagere vastu upara uparanI ke UMcI (zreSTha) le te agrapiMDabhojI che. (10) kulanissAe vihaDa, ThavaNakulANi ya akAraNe visi| saMkhaDipaloyaNAe, gacchai taha saMthavaM kuNai // 11 // For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa kulanizrayA viharati sthApanAkulAni cAkAraNe pravizati / saDipronayA 5ti tathA saMstavaM rati // 16............. 194 gAthArtha-- je kulanizrAthI bhikSA mATe jAya, niSkAraNa sthApanAkuLomAM bhikSA mATe jAya, saMkhaDIne joine bhikSA mATe jAya, tathA saMstava kare te dezathI pAsatyo che. vizeSArtha (1) pote je jIvone samyaktva pamADyuM hoya te kuLomAM sAro svAdiSTa AhAra meLavavAnI buddhithI niraMtara te kuLomAM bhikSA mATe jAya. athavA zraddhALu ane bhaktivALA kuLomAM ja bhikSA mATe jAya, (2) glAna vagere mATe sthApita karelAM (=tyAM nizcita karelA sAdhu sivAya bIjAoe nahi javuM ema nirNita karelAM) dAtAra kuLomAM niSkAraNa AhAranI laMpaTatAthI bhikSA mATe jAya. (3) svAdiSTa AhAra meLavavA mATe Aje kyAM jamaNavAra che ? kAle kyAM che ? amuka divase kyAM che ? ema zodhato rahe=joto rahe ane jyAre jyAM jamaNavAra hoya tyAre tyAM bhikSA mATe jAya. A dezapAsasthAnuM lakSaNa che. A doSonuM sevana karanArane bIjA graMthomAM anukrame kulanizrita, sthApanAkuLabhojI ane saMkhaDIpralokanakArI kahyo che. (11) osanno vi ya duviho, savve dese ya tattha savvaMmi / nananapIDhato, TaviyAmoD va nAyavyo / / 2 / / avasanno'pi ca dvividhaH sarvasmin deze ca tatra sarvasmin / RtubaddhapIThaphalakaH sthApitabhojI ca jJAtavyaH // 12 // ....... 3deg gAthArtha-- avasanna paNa sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. temAM RtubaddhapIThaphalaka ane sthApitakabhojI sarvathI avasatra che. comAsA sivAya zeSakALamAM paNa vinA kAraNe pATa-pATalA Adino upayoga karanAra RtubaddhapIThaphalaka che. gRhasthe' vahorAvavA mATe rAkhI mUkelo AhAra sthApita kahevAya. sthApita AhAra lenAra sthApitabhojI che. (12) AvassayasajjhAe, paDilehaNajhANabhikkhabhattaTTe / AgamaNe niggamaNe, ThANe a nisIyaNa tuyaTTe // 13 // For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 guru adhikAra vibhAga-1 bhAvathasvAdhyAye pratijovana-dhyAna-masA-bhArthe. bA mane nimane sthAne ra niSIvana-vartana I zarU II rUpara gAthArtha- avasagnanAM pramAda sthAnone kahe che- (1) Avazyaka, (2) svAdhyAya, (3) pratilekhana, (4) dhyAna, (5) bhikSA, (6) bhaktArtha, (7) Agamana, (8) nirgamana, (9) sthAna, (10) niSAdana ane (11) vaizvartana. A sthAnomAM sIdAto ( ALasu banato) dezathI avasatra che. A gAthAno akSarArtha kahyo. bhAvArtha A pramANe che-(1) Avazyaka- Avazyaka aniyamita samaye kare, kyAreka kare, kyAreka na kare, athavA kAyotsarga vagere ochuM karavAthI hIna Avazyaka kare, athavA anuprekSA mATe adhika kAyotsarga karavAthI adhika Avazyaka kare, athavA je devasika Avazyaka te rAtrika AvazyakamAM kare ane je rAtrika Avazyaka te devasika AvazyakamAM kare. (2) svAdhyAya- sUtra porisIrUpa ke artha porisI rUpa svAdhyAya na kare. guru preraNA kare tyAre guru sAme thaIne kaMIka aniSTa bolIne ruci batAvyA vinA svAdhyAya kare, athavA sarvathA na paNa kare, athavA viparIta kare, utkAlika zrutanA samaye kAlika zruta bhaNe, kAlika zrutanA samaye utkAlika zruta bhaNe. (3) pratilekhana- pratilekhana paNa Avartana AdithI nyUna-adhika kare, athavA viparIta kare, athavA doSothI (=doSo lAge te rIte) kare. (4) dhyAna- dharmadhyAna ke zukladhyAna yathAkAla na kare. (5) bhikSA- bhikSA levA na jAya, gurue bhikSA mATe javAnuM kahyuM hoya to gurunI sAme AvIne kaMIka aniSTa kahIne jAya, upayogapUrvaka bhikSAnI vizuddhi na kare doSita lAve. (6) bhaktArtha- bhojana saMbaMdhI kArya barobara na kare, eTale ke mAMDalImAM bhojana na kare. kAkabhakSita, zRMgAlabhakSita vagere avidhithI bhojana kare, athavA baMne sAthe (baMne doSa sahita) bhojana kare. nizIthacUrNimAM kahyuM che ke- tti maMtrI tathA muMbana ityAdi. "bhAI bhojana kyAreka mAMDalImAM kare, kyAreka bhojana (mAMDalImAM) na kare, athavA mAMDalInI sAmAcArInuM pAlana na kare. athavA baMne (doSa) sAthe bhojana kare." vyavahAracUrNimAM kahyuM che ke For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 saMbodha prakaraNa matta6 tti maMtnI ityAdi. "bhaktArtha mAMDalImAM bhojana na kare, athavA kAgabhakSita, zRMgAlabhakSita vagere avidhithI bhojana kare." ahIM bhaktArtha zabda upalakSaNathI sarvapaccakakhANano sUcaka che, tethI paccakhANa na kare, gurue paccakakhANa karavAnuM kahyuM hoya tyAre guru sAme kaMIka aniSTa kahIne paccakkhANa kare. (7) AgamanamAM (=praveza karatAM) nisIha na kahe. (8) nIkaLavAmAM AvazyakI AvasahI na kahe. (9) sthAna eTale UbhA thavuM rahevuM. (10) niSAdana eTale besavuM. (11) tvazvartana eTale zayana karavuM. A (traNa) karatAM pratyupekSaNAdi na kare, arthAt cakSuthI nirIkSaNa na kare, athavA rajoharaNa AdithI pramArjana ne kare, pratyupekSaNa ane pramArjana kare paNa doSaduSTa kare, arthAt barobara na kare. (13) (gu.ta.vi.u.3. gAthA-85) AvassayAiMna kaDa, ahavA ya karer3a hiinnmhiyaaii| : guruvayaNabalA u tahA, bhaNio desAvasannotti // 14 // AvazyakAdi na karotyathavA karoti hInAdhikAni / guravevenavatA tathA to zAvatra ti | 24 . ... 2 gAthArtha- upara 13mI gAthAmAM kahelA pratikramaNa vagere na kare, athavA hIna-adhika kare. guru paccakakhANa vagere karavAnuM kahe tyAre gurunI sAme kaMIka aniSTa kahIne paccakhANa vagere kare. A deza avasanna che. (14) 1. kAgabhakSita, zRMgAlabhakSita, dravitarasa ane parAkRSTa e cAra rIte kareluM bhojana avidhi bhojana che. (1) kAgabhakSita- jema kAgaDo vijhA AdimAMthI vAla vagere vINI vINIne khAya tema svAda mATe pAtrAmAMthI amuka amuka vastu alaga kADhIne bhojana kare, athavA kAgaDAnI jema khAtAM khAtAM vere, athavA mukhamAM koLIyo nAkhIne kAgaDAnI jema Amatema jue te kAgabhakSita. (2) zugAlabhaNita- ziyALanI jema judA judA sthAnethI vApare, arthAtu AhArano eka koLIyo eka bAjuthI le, bIjo koLIyo bIjI bAjuthI le, ema judI judI bAjuthI koLIyA laIne vApare, te zugAlabhakSita. (3) dravitarasa bhakSita-bhAta vageremAM osAmaNa vagere hoya to osAmaNa vagere sugaMdhI bane e mATe temAM (=bhAta sAthe bhaLelA osAmaNa vageremAM) koI pravAhI nAkhIne je rasa (=pravAhI) thAya te pIe te dravitarasamakSita. (4) parAkRSTa bhakSita- parAkRSTa eTale pheraphAra=upara nIce. jemake uparano AhAra nIce ane nIceno AhAra upara karIne vApare. (o.ni. gAthA-595) For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 197 kAlaviNayAirahio, nANakusIlo ya daMsaNe innmo| nissaMkiyAirahio, caraNakusIlo imo hoi // 15 // kAlavinayAdirahito jJAnakuzIlazca drshne'ym| niHzaGkAdirahitazcaraNakuzIlo'yaM bhavati // 15 // >> rU54 gAthArtha- kuzIlanA jJAnakuzIla, darzanakuzIla ane cAritrakuzIla ema traNa prakAra che. temAM kALa-vinaya vagere jJAnanA ATha AcArothI rahita hoya te jJAnakuzIla che. darzananA niHzaMkita vagere ATha AcArothI rahita darzanakuzIla che. cAritrakuzIla A (nIcenI gAthAmAM kahevAze te) che. (15) kouyabhUikamme, pasiNApasiNe nimittmaajiivii| kakakuruyAilakkhaNa-muvajIvai vijjamaMtAI // 16 // kautukabhUtikarmaNi praznAprazne nimittmaajiivii| *sAhitnakSaNamunIvati vidyAmannati 26 .......... rUpa gAthArtha- kautuka, bhUtikarma, praznAprazna, nimitta, AjIvikA, - kakurukA, lakSaNa, vidyAmaMtra vagereno upayoga karanAra cAritrakuzIla che. vizeSArtha- saubhAgya Adi nimitte bIjAone snAna karAvavuM vagere kautuka kahyuM che. (nizItha u.13, gAthA-4345nI cUrNimAM) kahyuM che ke jene saMtAna na thatAM hoya tevI strI vagerene 'trika, coka vagere sthAnomAM snAna karAve te kautuka che." athavA mukhamAMthI agni kADhavo vagerethI lokane Azcarya pragaTa kare te kautuka kahevAya. vyavahArasUtranI TIkAmAM kahyuM che ke -"kautuka eTale Azcarya pamADavuM. jema ke jAdugara moDhAmAM goLAone nAkhIne kAnamAMthI ke nAkamAMthI kADhe, tathA mukhamAMthI agni kADhe vagere." (gu.vi.u.3. gA-89) koi tAvavALA vagerene maMtrelI rakSA ApavI ene bhUtikarma kahyuM che. kahyuM che ke-"rakSaNa mATe maMtrelI rakSA Ape (te cAritrakuzIla che)" tathA svapramAM joyeluM ke vidyAnA prabhAva vagerethI devatAe kahelA vicArone 1. trika=jyAM traNa rastA bhegA thatAM hoya tevuM sthAna. For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 saMbodha prakaraNa bIjAone kahevA te praznAprazna che. kAraNa ke praphanI A majA praNano yatra vatAvInAm (=pUchelA praznano potAnA iSTa devatA vagereno jaNAvelo artha saMpUrNa bIjAne kahevo te praznAprazna) evI vyutpatti che. kahyuM che ke'suvinngvijjaakhiyN AiMkhiNighaMTiAikahiyaM vA / # sIma mohiM pasApati dava parva II (pra.sA.gA. 113) svapramAM joyeluM ke vidyAdhiSThAtrI devIe kaheluM pUchanArane kahe te praznAprazna. athavA AikhiNIe karNapizAcikA devIe ke ghaMTika yakSa vageree kaheluM zubha-azubha vagere bIjA pUchanArane kahevuM e praznAprazna che." tathA aMguTThabAhupasiNAi karei suviNage vijjaae| akkhiyaM akkhamANassa pasiNApasiNaM havai eyaM // (ni.gA.4345nI cUrNi) "aMguTho, bAhu vageremAM AllAnathI utArelA (avatarelA) devatAne prazno vagere kare, athavA svapramAM vidyAnI adhiSThAtrI devIe kahelI vAta pUchanArane kahe te praznAprazna che." jAti, kula, gaNa, karma, zilpa, tapa ane zrata ema viSayabhedathI sAta prakAre AjIvikA meLave te AjIvaka che. jAti mAtRpakSa kula pitRpakSa. gaNa-mallano samUha vagere. karma AcAryanA upadeza vinA je pravarteluM hoya. zilpa=AcAryanA upadezathI pravartamAna hoya. tapa=bAhya atyaMtara bAra prakAre. zrutatrazAstranuM adhyayana. A sAta prakAre AjIvikAno upayoga karanAra (meLavanAra) AjIvI (Avaka) kahevAya che. te sAta prakAro A pramANe che-sAdhu lokone potAnI jAti ane potAnuM kula kahe, jethI jAtipUjaya tarIke ke kulapUjaya tarIke pUjatA 1. bhAvArtha-koI vyakti cAritrakuzIlane mArI amuka Apatti dUra thaze ke nahi vagere pUche. cAritrakuzIla potAnA ISTadeva vagerene pUchIne tene javAba Ape. eTale ahIM praznano prazna thayo. koI vyaktie cAritrakuzIlane pUchyuM. teNe potAnA ISTadeva vagerene pUchyuM te praznAprazna. 2. thoDAka zAbdika pheraphAra sAthe A zloka baeN.ka.mAM (u.1, gAthA-1312) ane paMcavastumAM (1646) kaMdarpa Adi pAMca azubha bhAvanAnA varNanamAM che. For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 199 gRhastho tene AhAra-pANI vagere (sAruM) ghaNuM Ape. A ja buddhithI mallagaNa Adi gaNone gaNavidyAmAM kuzaLapaNuM, karmakuzaLone karmakuzaLapaNuM, zilpakuzaLone zilpakuzaLapaNuM kahe ane AhArAdi meLave. e ja rIte tapa upajIvI AjIvikA meLavavA tapa karIne "huM tapasvI chuM" ema lokone kahe. zruta upajIvI huM bahuzruta chuM ema svaprazaMsA pragaTa kare. lodhara AdithI karelA zarIranA urtanane kalka kahevAmAM Ave che. athavA prasUti Adi saMbaMdhI rogomAM kSArapAta karavo e kalka che. saMpUrNa zarIramAM ke amuka aMgomAM snAna karavuM te kurukA che. kalkathI sahita kurukA te kalkakurukA. vyavahArasUtranI vRttimAM kahyuM che ke--"kalka eTale prasUti Adi saMbaMdhI rogomAM kSArapAta karavo, athavA potAnA saMpUrNa zarIramAM ke zarIranA amuka avayavomAM lodhara AdithI urtana karavuM. tathA kurukA eTale saMpUrNa zarIramAM ke zarIranA amuka aMgomAM prakSAlana karavuM." vyavahArasUtranI cUrNimAM paNa kahyuM che ke--"kalka eTale prasUti AdimAM kSArapAta kare, athavA lodhara AdithI potAnA zarIramAM dezathI ke sarvathI urtana kare. kurukA eTale zarIranA amuka aMgomAM ke saMpUrNa zarIramAM prakSAlana kare." nizIthacUrNimAM to kahyuM che ke--"lodhara AdinuM kalka jaMghA AdimAM ghase ane zarIrazuzruSA karavI te kurukA che. arthAt bakuzapaNAne kare.' bIjAo ,, --- na=savonI hA=pApa karIne jA tene chupAvavA mATe karAtI mAyA te "kalkakurukA" evI vyutpattithI mAyApUrvaka ThagavA mATe je je bolavAmAM Ave tene kalkakurukA kahe che. AvazyakasUtramAM (vaMdana adhya. gAthA-1107 pachInI prakSepa gAthAnI TIkAmAM) kahyuM che ke--"mAyApUrvaka ThagavA mATe je bolavAmAM Ave che, tene kalkakurukA kahe che." hastarekhA, maso, tala vagere sAmudrika (zarIranAM) lakSaNo che. vidyA ane maMtra lokaprasiddha che. (homa, bali, jApa vagere) 1. zarIra sAruM dekhAya, zarIrane sukha maLe e mATe moDhuM dhovuM vagere zarIra saMbaMdhI suzrUSA=sevA te zarIrazuzruSA che. 2. bakuza zramaNa jevA doSo lagADe tevA doSo AjIvaka lagADe. For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200. saMbodha prakaraNa sAdhanothI siddha thAya te vidyA, ane sAdhana vinA (mAtra jApathI) siddha thAya te maMtra. athavA jenI adhiSThAtrI devI hoya te vidyA, ane jeno adhiSThAtA puruSa (=deva) hoya te maMtra. te baMne prasiddha ja che. Adi padathI mUlakarma, cUrNa vagere doSo levAM. temAM mUlakarma eTale koI strI puruSa pratye dveSavALI thaI gaI hoya to teno puruSa pratyeno dveSa dUra karavo, athavA puruSa pratye SavALI na hoya tene puruSa pratye. vaiSavALI karavI. mUlakarma eTale garbhotpatti, garbhanAza vagere karAvavuM. cUrNayoga vagere to prasiddha che. A doSothI duSTa AcaraNavALo zramaNa kuzIla bane che. kAraNa ke AtmAmAM malina bhAvone karAvanArI viruddha kriyAthI kuzIlapaNuM thAya che. (16) pAsatthAIesu saMviggesuM ca jattha milaI u| tahi tArisao hoi, piyadhammo ahava iyaro ya // 17 // sthASi saMvine gha yajJa mittati tu , tatra tAdRzo bhavati priyadharmo'thavetarazca // 17 // . - rUdda gAthArtha pAsasthA vagere ke saMvigna e bemAM jenI sAthe maLe tyAre tevo thAya te saMsakta che. saMsaktanA priyadharmI ane apriyadharmI evA be bheda che. vizeSArtha- kuzIlanuM varNana karyuM. have saMsaktanuM varNana kare che- je bahurUpI bane te saMsakta che. arthAta jeno jeno saMga kare, tenA tenA guNadoSavALo banI jAya, te saMsakta che. saMsakta kaDAyuM, naTa ane gheTA samAna che. gAyone jemAM khavaDAvavAmAM Ave che te kaDAyuM, jema kaDAyAmAM (kaTopalA vageremAM) vadheluM ke nahi vadheluM bhAta=osAmaNa vagere badhuM ja nAkhavAmAM Ave che, tema najIkamAM (pAsa) rahelA saMvignanAM ke asaMvignanAM badhAMya lakSaNo saMsaktamAM jovA maLe tyAre te saMsaktane kaDAyA 1. A soLamI gAthAmAM cAritrakuzIlanA lakSaNamAM vidyA-maMtra Adino upayoga karanAra cAritrakuzIla che ema kahyuM che. temAM kahelA "Adi zabdathI je levAnuM che te ahIM jaNAve che. 2. saMvignanI pAse rahelo hoya to saMvignanAM lakSaNo temAM dekhAya.asaMvignanI pAse rahelo hoya to asaMvignanAM lakSaNo temAM dekhAya. For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 201 samAna jANavo. jema naTa raMgabhUmimAM praveza karIne kathA (prasaMga) pramANe te te rUpa kare che, tema pAsasthAdinI sAthe maLe to pAsasthAdi jevo ane saMvignAdinI sAthe maLe to saMvigna jevo banI jAya, Avo saMsakta naTa samAna che. jema gheTo lAkSArasamAM paDe to lAlaraMgavALo banI jAya, ane gaLInA kuMDamAM paDe to gaLInA (=AsamAnI) raMga jevo banI jAya, tema saMsakta paNa saMvignanI sAthe maLe to zubha AzayavALo ane asaMvignanI sAthe bhaLe to azubha AzayavALo banI jAya, te gheTA samAna che. vaLI saMsaktanA asaMkliSTa ane saMkliSTa ema paNa be prakAro che. (17) so saMsatto duviho, dese savve ya ittha nAyavvo / ahacchaMdo vi paMcama aNegaviho hoi nAyavvo // 18 // sa saMsakto dvividho deze sarvasmizcAtra jJAtavyaH / yathAcchando'pi paJcamo'nekavidho bhavati jJAtavyaH // 18 // ..... 17 gAthArtha-- dezathI ane sarvathI ema saMsaktanA be prakAra che. pAMcamo yathA Mda paNa aneka prakArano jANavo. vizeSArtha ahIM saMsaktanA dezathI ane sarvathI ema be prakAra jaNAvyA che. paNa bIjA koi graMthamAM saMsaktanA AvA be prakAra jaNAvavAmAM AvyA nathI. saMsaktanA saMkliSTa ane asaMkliSTa evA be prakAra prasiddha che. te A pramANe je pArzvastha AdimAM bhaLe to pArthasthAdi jevo ja bane, ane dharmapriyomAM(=saMvignomAM) bhaLe to dharmapriya bane te saMsakta asaMkliSTa che. kAraNa ke jenA saMsargamAM Ave tenA guNa-doSane potAnAmAM levAno svabhAva e asaMkliSTanuM lakSaNa che. koimAM kevaLa doSonuM ja saMkramaNa thAya tevA svabhAvanI apekSAe doSa-guNa ubhayanuM saMkramaNa thAya tevA svabhAvavALo lokamAM asaMkliSTa kahevAya che te prasiddha che. paramArthathI guNone grahaNa na kare paNa mAtra doSono hrAsa thAya to paNa guNa kahevAya. prazna- A rIte to saMsaktanA sAmAnya lakSaNamAM ane asaMkliSTa saMsaktanA lakSaNamAM bheda raheto nathI. For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 saMbodha prakaraNa uttara- bheda rahe che. kAraNa ke jeno saMsarga thAya teno svabhAva potAnAmAM levo e ja saMsaktanA sAmAnya lakSaNanuM tAtparya che. kahyuM che ke emeva ya mUluttaradoSA ya guNA ya jattiyA keI / te tammi u saMnihiyA, saMsatto bhannaI tamhA // (pra.sA. gAthA-117) "gAyone khavaDAvavAnA kaDAyAmAM nAkheluM bhojana ane khala vagerenI jema mUlaguNo ane uttaraguNo hoya, tathA tenAthI viparIta ghaNA doSo paNa badhAya temAM rahelA hoya che. mATe te saMsakta kahevAya che." A gAthAthI saMsaktamAM mUlottara guNonuM ane doSonuM paNa astitva yathAsaMbhava vicAravuM. asaMkliSTa saMsaktanuM varNana karyuM. have saMkliSTa saMsaktanuM varNana kare che- jehiMsAdi pAMca AzravomAM pravRtta, Rddhi-rasa-zAtA etraNa gAravothI pratibaddha, gRhasthomAM ane strIomAM pratibaddha hoya, jeno saMsarga thAya tenA doSo ja potAnAmAM levAnA svabhAvavALo hovAthI te saMkliSTa svarUpa saMsakta che. kAraNa ke te tevA prakAranA kumitra vagerenA saMsargathI kumitra vageremAM rahelA doSonuM ja potAnAmAM saMkramaNa karavAthI hiMsAdimAM pravRtti kare, gAravamAM magna banelA parijanAdinA saMsargathI gAravamAM paNa magna bane, gRhastho ane strIonA saMsargathI temanAM gharanAM kAryo kare, ane kAmaceSTA vagere paNa kare. (18) (gu.ta.vi.u.3. gAthA-97-98) ussuttamaNuvaiTTaM, sacchaMdavigappiyaM aNaNuvAI | paratatiM pavatte tiMtiNe ya iNamo ahAchaMdo // 19 // utsUtramanupadiSTaM svacchandavikalpitamananupAti / parataptiM pravRttastintiNazca eSo yathAcchandaH // 19 // 358 gAthArtha-- (anuvRSTi=) tIrthaMkara vageree jeno upadeza Apyo na hoya, tethI ja (ananupAtI=) je siddhAMtanI sAthe ghaTatuM na hoya, tethI ja (svacchavilpitaM=) je svecchAthI kalpeluM hoya, tevuM utsUtra Acare ane prarUpe. For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 203 kevala usUtrane Acare ane prarUpe te ja yathAzcaMda nathI, kiMtu je paratamimAM eTale ke gRhasthonA kAryamAM karaNa-karAvaNa-anumodana vaDe pravRtta che, tathA je"tiMtiNa" (=risALa) che, eTale ke koI sAdhu alpa paNa aparAdha kare tyAre satata pharI pharI roSa kare che, te paNa yathAzcaMda che. bIjA sthaLe vaLI AvI vyAkhyA karI che-para eTale gRhastha, tenI karelI, nahi karelI pravRttinI vAto (carcA) karanAro te paratati pravRtta che. athavA strIkathA AdimAM pravRtta paratati pravRta che. titiNa eTale baDabaDa karanAra, tenA dravyathI ane bhAvathI ema be bhedo che. TiMbaruka vRkSa AdinA kASThane agnimAM nAkhatAM tiNa tiNa avAja kare che, te dravyathI titiNa che. AhAra, upAdhi ane zayyA (vagere) ISTa na maLe tyAre zoka kare, kheda kare, aphasosa kare, ema Akho divasa baDabaDato rahe, te bhAvathI titiNa che." (19) (gu.vi.ni.u.3. gA-100) pAsatthAI vaMdamANassa neva kittI na nijjarA hoi| kAyakileso emeva, kuNaI taha kammabaMdhaM ca // 20 // pArzvasthAdIn vandamAnasya naiva kIrtina nirjarA bhavati / vAyevatte avameva karoti tathA vargavadhuM ra aa 20 I ... rUpa . gAthArtha-pArthastha vagerene vaMdana karanAranI "aho A puNyazALI che" evI kIrti thatI nathI, kiMtu "kharekhara A paNa evo ja doSita che, tethI tevAone vaMdana kare che evI apakIrti thAya che. tathA karmakSaya rUpanirjarA paNa thatI nathI. kiMtu teo jinAjJAnI virAdhanA karavAnA kAraNe nirguNa hovAthI teone vaMdanAdi karanAra nirarthaka namana Adi rUpa kAyakaSTa kare che. karmabaMdha kare che, ane uparyukta AjJAbhaMgAdi doSone pAme che. vizeSArtha- pArthastha Adine vaMdana karanArane-(1) AjJAbhaMga, (2) anavasthA, (3) mithyAtva ane (4) virAdhanA e cAra doSI lAge che. te A pramANe bhagavAne niSedha karAyelA chatAM vaMdana karavAmAM AjJAbhaMga thAya. teone vaMdana karanArAne joIne bIjAo paNa vaMdana kare, eTale vyavasthAno lopa thatAM anavasthA thAya. prAmANika puruSo temane vaMdana kare, te joIne bIjA bhadrikone teomAM sAdhupaNAnI (=A susAdhuo For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 . saMbodha prakaraNa che evI) buddhi (zraddhA) thavAthI mithyAtva doSa vadhe (lAge). kAyaklezathI athavA devothI(=devo upadrava kare to) AtmavirAdhanA thAya. teone vaMdana karavAthI teo je asaMyama(=doSo) sevatA hoya tenI anumodanA thavAthI saMyamavirAdhanA' thAya. (20) (gu.ta.vi.ni.u.3. gA-101) jaha lohasilA appaM, pi bolae taha vilaggapurisaMpi / iya sAraMbho ya gurU, paramappANaM ca bolei // 21 // yathA lohazilA''tmAnamapi boDayati tathA vilagnapuruSamapi / iti sArambhazca guruH paramAtmAnaM ca boDayati // 21 // .. gAthArtha--jema lokhaMDanI zIlA potAne tathA tenA Azrita puruSane paNa DUbADe che, tema AraMbhathI yukta guru potAne ane 52ne DUbADe che. (21) asuiTThANapaDiyA caMpakamAlA na kIrate sIse / . 360 pAsatthAiTThANesu, vaTTamANA taha apujjA // 22 // azucisthAnapatitA campakamAlA na kriyate zIrSe / pArzvasthAdisthAneSu vartamAnAstathA'pUjyAH // 22 // . 361 gAthArtha- jema gaMdA sthAnamAM paDelI caMpakamALA svarUpathI sArI hovA - chatAM apavitra sthAnanA saMgathI te mastake dhAraNa karavA lAyaka rahetI nathI, tema pArzvastha AdinA sthAnomAM rahelA sAdhuo paNa avaMdanIya bane che. prazna-- pArzvastha AdinAM sthAno kayAM che ? uttara- vasatimAMthI nIkaLavAnI jagyA vagere pArzvastha AdinAM sthAno samajavAM. arthAt jyAM pAsatthAo rahetA hoya tenI AjubAjunAM sthAno pArzvastha AdinAM sthAno che. ahIM A kathA che--caMpakapriya eka kumAra caMpakamAlAne mastake dhAraNa karIne azva upara besIne jAya che. azva kUdavAthI uchaLelA evA tenI caMpakamALA viSThAmAM paDI. mALA lai lauM ema vicAra karyo. paNa viSThA lAgelI joine mUkI dIdhI. te caMpakakumAra puSpo vinA zAMti pAmato nathI. to paNa sthAnadoSanA (azucinA) kAraNe caMpakamALAne mUkI dIdhI. Ano 1. zarIrane duHkha=nukasAna thAya te AtmavirAdhanA, AtmAne nukasAna thAya te saMyamavirAdhanA. For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 guru adhikAra vibhAga-1 upanayaA pramANe che-caMpakamALA tulyasAdhuo anevijhAtulya pAsasthAo che. tethI je vizuddha paNa sAdhu vijhA tulya pAsatyAdinI sAthe maLe ke rahe te paNa tyAga karavA yogya bane che. (22) (gu.vi.ni.u.3. gA-126) pakkaNakule vasaMto, sauNIpAro vi garahio hoi / iagarahiyA suvihiyA, majjhi vasaMtA kusIlANaM // 23 // pakkaNakule vasan zakunipAro'pi garhito bhvti| ti hita suvihitA: madhye vasantaH kuzInAnAm II rara ... rUdra gAthArtha niMdakulamAM rahenAra cauda vidyAno pAragAmI paNa niMdanIya bane che. e pramANe pArthasthAdinI sAthe rahenArA susAdhuo paNa niMdanIya bane che. vizeSArtha- ahIM kathA A pramANe che- eka brAhmaNanA pAMca putro cauda vidyAnA pAragAmI hatA. temAMthI eka brAhmaNa eka dAsImAM Asakta banyo. te dAsI madya pIe che. brAhmaNa madya pIto nathI. tethI dAsIe tene kahyuM: jo tuM dArU pIe to ApaNo prema barobara thAya, anyathA ApaNo saMbaMdha rasa(prIti) vinAno thAya. Ama teNe anekavAra kahIne tene madya pIvaDAvyuM. pahelAM to te chUpI rIte pIvA lAgyo, paNa pachI pragaTapaNe pIvA lAgyo. pachI tenA atisaMbaMdhathI (sevanathI) mAMsanuM paNa sevana karanAro banyo. caMDALonI sAthe pharavA lAgyo. pachI to temanI sAthe ja khAya che, pIe che ane rahe che. tethI tenA pitAe ane svajanoe tene badhAthI (saMbaMdhathI) bahAra karyo, ane ghara vageremAM pesavA na dIdho. tethI ekavAra te hatAza banI gayo. tyAre teno bIjo bhAI snehathI tenI jhUMpaDImAM AvIne tene (jarUriyAta Adi) pUche che ane kaMIka dhanAdi Ape che. pitAe tene ( bIjA bhAIne) paNa Thapako ApIne kADhI mUkyo. trIjo bhAI bahAra zerImAM ubho rahIne pUche che ane kaMIka Ape che. tene paNa pitAe ghara bahAra kADhI mUkyo. cotho bhAI paraMparAe (bIjAo dvArA) apAve che. tene paNa kADhI mUkyo. pAMcamo to tenI gaMdha paNa Icchato nathI. tethI tenA pitA brAhmaNe 1. zanizAna turvAdhidAsthAnAni parivArane (gu.ta.vi.u.2. gA-127nI TIkA) For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 saMbodha prakaraNa nyAyAlayamAM (=korTamAM) jaIne (sahI-sikkA sAthe) tene gharano mAlika banAvyo. bIjA cAre putro bahAra karAyA, tethI lokamAM niMdanIya banyA. A dRSTAMtano upanaya A pramANe che-jevA caMDAlo (ke halakA mANaso) tevA pArthastha vagere, jevo pitA brAhmaNa tevA ahIM AcArya ane jevA putro tevA sAdhuo jANavA. jema te putro bahAra karAyA tema ahIM kuzIlano saMsarga karanArA sAdhuo paNa bahAra karAya che, tethI te saMghamAM niMdanIya bane che. paNa je kuzIlAdino) tyAga kare che, te pUjaya bane che, (ane kramaza:) sAdi-anaMta evA mokSane pAme che. (23) (gu.ta.vi.ni.u.3. gA-127). parivArapUyaheU, pAsatthANaM ca aannuvittiie| jo na kahai suddhadhammaM taM dullahabohiyaM jANa // 24 // parivArapUjAhetu pArzvasthAnAM caanuvRttyaa| tho na thayati zuddhadharma taM turtamodhavaM nAnIdiA ra4 I .... 263 gAthArtha parivAra vaDe pUjAnA hetuthI ane pAsatyA Adine anusaravAthI je zuddhadharmane na kahe tene tuM durlabhabodhivALo jANa, arthAta tene bhavAMtaramAM bodhidurlabha bane che. (24) jai appaNA visuddho, kusIlasaMgaM ca pakkhavAyaM vaa| na cayai pUyAheDaM, taM dullahabohiyaM jANa // 25 // yadyAtmanA vizuddhaH kuzIlasaGgaM ca pakSapAtaM vaa| na tyagati pUnAdetu turtamanodhiddha nAnI i ra / ... ra64 gAthArtha- je pote vizuddha hovA chatAM pUjAvAnA hetuthI kuzIlanA saMgane ane pakSapAtane choDato nathI, tene tuM durlabhabodhivALo jANa, arthAt bhavAMtaramAM te bodhidurlabha bane che. vizeSArtha- pote zuddha hovA chatAM zithilaparivAranA bhayathI athavA zrAvako eSaNIya ane aSaNIya jANaze to vastra-pAtra AdithI mArI pUjA (=satkAra) nahi kare evA AzayathI athavA huM satya kahIza to kUpita thayelA pAsatthA vagere gAma vageremAMthI bahAra kADhI mUkaze ItyAdi For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 207 kAraNathI je vizuddha mArgane na kahe tene satya mArgano lopa karavAnA kAraNe paralokamAM bodhi durlabha bane che, arthAt te anaMta saMsArI bane che. (25) (darzanavizuddhi prakaraNa, gAthA-96) kei bhAMti u bhaNNai, suhumaviyAro na sAvagANa puro / taM na jao aMgAisu, suvvai tavvannaNA evaM // 26 // 365 kecit bhaNanti tu bhaNyate sUkSmavicAro na zrAvakANAM puraH / tanna yatoAviSu bhUyate tattvayaMnainam / .......... gAthArtha-- keTalAka bhavAbhinaMdI AtmAo kahe che ke sAdhue zrAvakone AgamamAM kahelA dravyastava-bhAvastavanA adhikAranuM varNana vagere sUkSma vicAro kahevA nahi. kAraNa ke saghaLI sAmAcArI te zrAvako jANe to sAdhuone kalikAlanA baLathI pramAdane AdhIna banelA joine maMdadharmavALA thai jAya. teonuM A kathana barobara nathI. kAraNa ke aMga-upAMga AdimAM paNa zrAvakanA guNonI prazaMsA karavAmAM AvI che (=zrAvakonuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che). te A pramANe (=nIcenI gAthAmAM kahevAze te pramANe) che. (26) (darzanazuddhi prakaraNa-gAthA-89) laTThA gahiyaTThA, pucchiyaTThA viNicchiyaTThA ya / ahigayajIvAjIvA, acAlaNijjA pavayaNAo // 27 // . labdhArthA gRhItArthAH pRSTArthA vinizcitArthAzca / adhigatajIvAjIvA acAlanIyAH pravacanAt // 27 // 366 * gAthArtha-- te zrAvako nitya jinadharmanuM zravaNa karanArA hovAthI labdhArthA kahevAya. te sAMbhaLela dharmane hRdayamAM sArI rIte dhAraNa karatA hovAthI gRhItArtho kahevAya. koi tattvamAM saMzaya thAya to prazna karIne samAdhAna meLavatA hovAthI prazcitArthA kahevAya che. samAdhAna meLavyA bAda tattvonA saMpUrNa rahasyane nizcita rIte jANatA hovAthI vinizcitArthA kahevAya, ane jIva-ajIvAdi tattvonA jJAtA hovAthI zrI jinezvara paramAtmAnA pravacananI daDha zraddhAvALA hoya che. mATe ja koithI calAyamAna na karI zakAya tevA hoya che. (27) (darzanazuddhi prakaraNa gAthA-90) na For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 saMbodha prakaraNa pucchaMtANaM dhamma, taMpi a na parikkhiu samatthANaM / mANAramittanuddhI, ne rUmamAM vakRti ! 28 .. pRcchatAM dharmaM tamapi ca na parIkSitumasamarthAnAm / bAhAramAtrasudhdhA re nAmuhiti 28 in. 367 sugaI haNaMti tesiM, dhammiyajaNaniMdaNaM kremaannaa| AhArapasaMsAsu ya, niti jaNaM duggaiM bhuaN||29|| sugatiM janti teSAM dhArmikajananindanaM kurvANAH / mAhA prasAsu 2 nana nanaM sufra vahun 22.I. rU68 gAthArtha-mAtra AhAramAM ja lubdha thayelA je kusAdhuo maMdabuddhivALA hovAnA kAraNe dharmanI parIkSA karavAmAM asamartha ane dharmanuM svarUpa pUchanArA evA bhavya prANIone unmArgano upadeza Ape che te kusAdhuo te bhadrikapariNAmI AtmAonI svarga-mokSa vagere sadgatino nAza kare che. prazna- kevA unmArgano upadeza Ape che? uttara- zrAvakoe azuddha paNa AhAra sAdhuone vahorAvavo joIe ityAdi unmArgano upadeza Ape che. prazna- AvA unmArgano upadeza kema Ape che? uttara- jo zrAvako 'sAdhune niSkAraNa azuddha AhAra na vahorAvAya e pramANe vivekI banI jAya to amane AdhAkarmI Adi doSavALo sAro AhAra na vahorAve evA bhayathI AvA unmArgano upadeza Ape. ahIM AhAranA upalakSaNathI vastra-pAtra vagere paNa samajavuM. kusAdhuo sAro AhAra meLavavA AhAra ApanAranI prazaMsA kare te A pramANe-tame to kalikALamAM kalpavRkSa samAna cho. tame AhAra vagere Apo cho tethI A tIrtha cAle che. zrAvako zuddha-azuddha AhArano vicAra kare te temanI kRpaNatA che. zrAvakone zuddha-azuddhano vicAra karyA vinA kevaLa ApavAmAM ja lakSya rAkhavuM joie. zrAvako mATe dAna ja saMsArasAgarane taravAno upAya che. For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 209 susAdhuo kalikALamAM paNa yathAzakti yatanA kare che. AthI AhAravastra-pAtra-upAzraya vagere vizuddha grahaNa kare che. kusAdhuo AvA dhArmika lokonI niMdA kare che. te A pramANe-A sAdhuo daMbhI che. zrAvakoe susAdhuonI bhakti karavI joIe, kusAdhunI nahi, AhAra zuddha Apavo joIe, ityAdi upadezathI zrAvakone chetaranArA, zrAvakone sAdhuone dAna karatA aTakAve che. AthI tamAre temanuM vacana na sAMbhaLavuM. A rIte dAtAonI prazaMsAthI ane dhArmika lokonI niMdAthI kusAdhuo ghaNA lokone naraka vagere durgatimAM laI jAya che. (28-29) (darzanazuddhi prakaraNa, gAthA-93-94) 30 thI 37 gAthAo sudhI kuzIlonuM varNana kare che- udagapANaM pupphaphalaM, aNesaNijjaM gihtthkiccaaii| ajayA paDisevaMti, jaivesaviDaMbagA navaraM // 30 // udaka-pAnaM puSpaphalamaneSaNIyaM gRhasthakRtyAni / mArA pratisevo veviDanDA navaram II rU .............. 366 gAthArtha--asaMyamIo (zithilAcArIo) sacittajalanuM pAna, jAtyAdi puSpo, AmrAdikanAM phaLo, aSaNIya (AdhAkarmAdi doSavALo) AhArAdika tathA vepAra vagere zrAvakonAM kAryo kare che, saMyamane pratikULa AcaraNa Acare che, teo kevaLa yativeSanI viDaMbanA karanArA ja che, paraMtu alpa paNa paramArthanA sAdhaka nathI. (30) (upadezamALA-gAthA-349) je gharasaraNapasattA, chakkAyariU asaMjayA ajyaa| navaraM muttUNa gharaM, gharasaMkamaNaM kayaM tehiM // 31 // ye gRhazaraNaprasaktAH SaTkAyaripavaH asaMyatA ayatAH / navaraM mUtvA vRdaM pRdayaMgaLa vRta saiH II rU8 II. .......... rU70 gAthArtha- je sAdhuo gRha-upAzrayAdikane sajaja karavAmAM-marAmata karAvavAmAM-saMbhALavAmAM Asakta che, te chakAya jIvanA zatru-duzmana che, eTale ke pRthivyAdika cha kAyanA virAdhanA karanArA che. je sAdhuo dravyAdikanA parigrahathI sahita che, tathA mana-vacana ane kAyAnA yogono For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 210 saMyama karatA nathI, teoe kevaLa pUrvanuM ghara mUkIne sAdhuveSanA bahAnAthI gharanuM saMkramaNa karyuM che, eTale ke navA gharamAM praveza ja karyo che. (31) (upedazamALA-gAthA-220) bAyAlamesaNAo, na rakkhar3a dhAisijjapiMDaM ca / AhAreDa abhikkhaM, vigaIo saMnihiM khAyai // 32 // 371 dvicatvAriMzadeSaNA na rakSati dhAtrI - zayyApiNDaM ca / AharatyabhIkSNaM vikRtIH saMnidhiM khAdati // 32 // gAthArtha- je beMtAlIsa eSaNAnuM=AhAranA doSonuM rakSaNa karatA nathI, arthAt beMtAlIsa doSarahita AhAra letA nathI. dhAtrIliMDa (chokarAM ramADavAthI AhAra maLe te) nivAratA nathI, tathA zayyAtarapiMDa grahaNa kare che, vaLI je kAraNa vinA niraMtara (vAraMvAra) dUdha, dahIM, ghI vagere vigainuM bhakSaNa kare che, tathA je rAtrie khAya che, athavA lAvIne rAtrie rAkhI mUkelI vastunuM divase bhakSaNa kare che, te kuzIla kahevAya che. (32) (upadezamALA-gAthA-354) sUrappamANabhoI, AhAreI abhikkhamAhAraM / na ya maMDalie bhuMjai, na ya bhikkhaM hiMDae alaso // 33 // sUryapramANabhojyAhAratyabhIkSNamAhAram / na ca maNDalyAM bhunakti na ca bhikSAM hiNDate'lasaH // 33 // 372 gAthArtha-- vaLI je sUryapramANa eTale sUryodayathI mAMDIne sUryAsta sudhI khAvAnA svabhAvavALo che eTale Akho divasa khA khA karanAro che, je vAraMvAra AhAra kare che ane je sAdhunI maMDaLImAM (sAthe) besIne bhojana karato nathI, eTale ekalo ja bhojana kare che, tathA ALasu evo je bhikSAne mATe aTana karato nathI, eTale thoDA gharethI ghaNo AhAra grahaNa kare che, te kuzIla che. (33) (upadezamALA-gAthA-355) kIvo na kuNai loyaM, lajjai paDimAi jallamavaNei / sovAhaNo ya hi~Dar3a, baMdhar3a kaDipaTTayamakajje // 34 // For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 ............ 39. klIbo na karoti locaM lajjati pratimAyAM jallamapanayati / sopAnacca hiNDate badhnAti kaTipaTTakamakArye // 34 // gAthArtha-- vaLI klIba eTale ke kAyara evo je loca karato nathI, kAyotsarga karatA je lajjA pAme che, zarIranA melane je hAtha vaDe athavA pANI vaDe dUra kare che, tathA je joDA sahita cAle che ane je kArya vinA keDa paTTI bAMdhe che. te kuzIla che. (34) (upadezamALA-gAthA-356) sovai ya savvarAI, nIsaTTamaceyaNo na vA jharai / na pamajjaMto pavisar3a, nisIhi AvassiyaM na kare // 35 // svapiti ca sarvarAtriM niHsRSTamacetano na vA smarati / na pramALaMyanuM pravizati naiSadhiImAvaya na joti 5 rU. ....... rU gAthArtha-- vaLI kASThanI jema nibhRta (atyaMta) cetanArahita evo te (kuzIla) AkhI rAtri (cAre prahara) sUi rahe che. rAtrie gaNanA vagere svAdhyAya karato nathI. rAtre rajoharaNAdika vaDe pramArjana karyA vinA upAzrayamAM praveza kare che, tathA praveza samaye naiSadhikI ane nirgamana vakhate AvazyakI ityAdika sAdhu sAmAcArIne karato nathI. (35) (upadezamALA-gAthA-359) savvaM thovaM uvahiM, na pehae na ya karei sajjhAyaM / niccamavajjhANarao na ya pehapamajjaNAsIlo // 36 // sarva stokamupadhi na prekSate na ca karoti svAdhyAyam / nityamapadhyAnarato na ca prekSApramArjanAzIlaH // 36 // 375 gAthArtha- kuzIla sarvathI alpa(=nAnI) evI(=mukhavastikA jevI) upadhinI paNa pratilekhanA karato nathI, svAdhyAya karato nathI, niraMtara azubhadhyAnamAM rakta rahe che, tathA prekSA(=dRSTithI joine vastu levI te) ane pramArjanA (rajoharaNa vagerethI puMjIne vastu bhUmi vage2e u52 mUkavI teM) karavAnA svabhAvavALo hoto nathI. (36) eyArisA kusIlA, hiTTA paMcAvi muNivarANaM ca / na ya saMgo kAyavvo, tesiM dhammadvibhavvehiM // 37 // 211 For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ........ 376 etAdRzA: kuzIlA adhastanAH paJcApi munivaraNAM ca / na ca saGgaH kartavyasteSAM dharmArthibhavyaiH // 37 // .......... gAthArtha-- AvA prakAranA(=ahIM sudhI jenuM varNana karyuM che tevA) pAMceya kuzIlo uttama muniothI nIcA che. dharmanA arthI bhavya jIvoe temanI saMga=pariyaya na 12vo bheje. (39) Ayariya 1 uvajhAyA 2, pavatti 3 therA vi sAhuNo ahavA / jattha aNAyAraparA, so gaccho ittha muttavva // 38 // AcAryopAdhyAyau pravartisthavirau api sAdhavo'thavA / yatrAnAcAraparA sa gaccho'tra moktavyaH // 38 // saMbodha prakaraNa 377 gAthArtha - gacchamAM AyArya, upAdhyAya, pravarta, sthavira 3 sAdhuo AcAramAM zithila hoya te gaccha tyAga karavA yogya che. (38) jattha ya guNippaosaM, varhati ummaggadesaNArattA / so ya agaccho gaccho, saMjamakAmIhiM muttavvo // 39 // yatra ca guNipradveSaM vahanti unmArgadezanAraktAH / sa cAgaccho gacchaH saMyamakAmibhirmoktavyaH // 39 // .................. 378 gAthArtha je gacchamAM guNavAno upara dveSa dhAraNa karavAmAM Ave che ane unmArganI (=mArgaviruddha) dezanA ApavAmAM Ave che te gaccha kugaccha che ane saMyamanA kAmI sAdhuoe te gacchano tyAge karavo bheje. (u) . vayachkaM kAyachakkamakappo gihibhAyaNaM / paliyaMka nisijjA ya, siNANaM sobhavajjaNaM // 40 // vrataSaTkaM kAyaSaTkamakalpyaH gRhibhAjanam / palyaGko niSadyA ca snAnaM zobhavarjanam // 40 // eaTThArasadosA, jattha nisevaMti sAhuvesadharA / dhammadhaNaharaNaparamaM, taM palliM jANa na hu gacchaM // 41 // For Personal & Private Use Only 379 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 13. guru adhikAra vibhAga-1 etAn aSTAdazadoSAn yatra niSevante sAdhuveSadharAH / dharmadhanahALaparama taM paDhi nAnIdina 97 kaccha I 8? II ... 280 gAthArtha- prANAtipAtaviramaNathI mAMDIne rAtribhojanaviramaNa sudhInA cha vratonI virAdhanA karavI, pRthvIkAya Adi cha javanikAyanI virAdhanA karavI, zikSakasthApanA akalpa ane akalpasthApanA akalpa ema be prakAranA akalpanuM sevana karavuM, gRhasthanA bhAjana-vAsaNono upayoga karavo, gRhasthanA Asano vAparavA, snAna ane zarIranI zobhA karavI, jegacchamAM sAdhuveSane dhAraNa karanArAo A aDhAra doSone seve che, te gacchane tuM gaccha na jANa, kiMtu dharmarUpa dhanane haraNa karanAra mahAna palli ja jANa. vizeSArtha- jeNe piMDaniryukti Adino abhyAsa karyo na hoya tenA lAvelA AhAra-pANI vagere zikSakasthApanA akalpa che. kAraNa ke tenA lAvelA AhAra-pANI vagere na kalpe. AdhAkarma Adi doSothI dUSita AhAra-pANI vagere akalpasthApanA akalpa che. jyAMcoro rahetA hoya tevA sthAnane palli kahevAmAM Ave che. (40-41) saMkhaDipamuhe kicce, sarasAhAraMkhuje pagiNhaMti / bhattaTuM thuvvaMti, vaNImagA te vi na hu muNiNo // 42 // * saGghaDipramukha kArye sarasAhAraM khalu ye pragRhNanti / $iArtha stuti nIpA teDavina ravanu munaya: IT kara ....... 28 gAthArtha- jeo saMkhaDI (=jamaNa) vagere kAryamAM(=prasaMgamAM) rasavALA AhArane grahaNa kare che, tathA bhojana mATe gRhasthonI prazaMsA kire che teo muni nathI ja, kiMtu bhikhArI che. (42) . joisanimittaakkharabhUikammAiM je puNjNti| attaTThiyasuhaheDaM, dhammapisAyA na te muNiNo // 43 // jyotiS-nimittAkSara-bhUtikarmANi ye prayojayanti / AtmArthikasukhahetu dharmapizAcA na te munayaH // 43 // . ........... 38ra gAthArtha- jeo potAnA sukha mATe gRhasthonAM sAMsArika kAmo mATe muhUrta jovA vagere rIte jyotiSazAstrano, gRhasthone bhaviSyanuM kathana For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214. saMbodha prakaraNa karavuM vagere rIte nimittazAstrano upayoga kare che, akSaro batAve che, arthAtu gRhasthonA bALakone bhaNAve che. gRhasthonA zarIra AdinI rakSA mATe zarIre maMtrita bhasma lagADavI, doro bAMdhavo vagere rIte bhUtikarma 43 cha te munimo nathI, tu dhapizAyo cha. (43 raNNo ANAbhaMge, ikkucciya hoi niggaho loe| .. savaNNuANabhaMge, aNaMtaso niggaho hoi // 44 // . rAjJa AjJAbhaGge eka eva bhavati nigraho loke| sarvajJAjJAbhaGge'nantazo nigraho bhavati // 44 // .. .... ..... 383 gAthArtha-lokamAM rAjAnI AjJAno bhaMga karavAthI eka ja vAra daMDa thAya che. sarvajJa devanI AjJAno bhaMga karavAthI anaMtavAra daMDa thAya che. (44) jattha ya muNiNo kayavikkayAI kuvvaMti niccpbbhtttthaa|' taM gacchaM guNasAyara !, visaM va dUraM pariharijjA // 45 // yatra ca munayo kraya-vikrayANi kurvanti nityaprabhraSTAH / taM gacchaM guNasAgara ! viSamiva dUraM parihara // 45 // .............. 384 gAthArtha-jyAM sadA bhraSTa thayelA munio kraya-vikraya kare che te gacchane he guNasAgara ! viSanI jema dUrathI choDI de. (45) vatthAI vivihavaNNAI, aisiyasacchAI dhuuvvaasaaiN| pahirijjai jattha gaNe, taM gacchaM mUlaguNamukkaM // 46 // vastrANi vividhavarNAnyatizvetasvacchAni dhuupvaasaani| paridhIyante yatra gaNe taM gacchaM mUlaguNamuktam // 46 // ............. 385 gAthArtha- je gacchamAM vividha varNavALA, atizaya zveta, atizaya ujaLAM ane dhUpathI vAsita karelAM vastro paherAya che te gacchane tuM bhUlaguthI bita. . (46) ghaTTA maTThA paMDura-vasaNA davadavacarA pamattamaNA / uddAmA sUyaluvva, niraMkusA duTunAguvva // 47 // For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 215 ghRSTA mRSTAH paNDuravasanA dravadravacarAH pramattamanasaH / uddAmAH zUkaravad niraGkuzA duSTanAgavat // 47 // .... .............386 jattha ya vikahAiparA, kohalA davvaliMgiNo kurA / nimmerA nillajjA, taM gacchaM jANa guNabhaTuM // 48 // yatra ca vikathAdiparA kutUhalA dravyaliGginaH krUrAH / nirmerA nirlajjAstaM gacchaM jAnIhi guNabhraSTam // 48 // ................. 387 gAthArtha- je gacchamAM pANIthI bhInA vastra vagerethI zarIrane ghasanArA, svaccha zarIravALA, atizaya zveta vastravALA, jaladI jaladI cAlanArA, pramatta manavALA, bhUMDanI jema svacchaMdI, duSTa hAthInI jema aMkuzarahita, vikathA vageremAM tatpara, kutUhalavALA, kUra, maryAdArahita ane nirlajja evA dravyaliMgIo che, te gacchane guNathI bhraSTa thayelo tuM 12. (47-78) . annatthiyavasahA iva, purao gAyaMti jattha mahilANaM / jattha jayAramayAraM, bhaNaMti AlaM sayaM diti // 49 // anatthitavRSabhA iva purato gAyanti yatra mahilAnAm / yatra jakAra-makAraM bhaNantyAlaM svayaM dadati // 49 // ........... 388 jattha ya ajjAladdhaM, paDiggahamAiya vivihamuvagaraNaM / paDibhuMjaI sAhUhi, taM goyama kerisaM gcchN||50|| yatra cAryAlabdhaM pratigrahAdikaM vividhamupakaraNam / pratibhujyate sAdhubhiH sa gautama ! kIdRzo gacchaH // 50 // .. ............ 389 gAthArtha gautama ! jyAM nahi nAghelA baLadanI jema strIonI samakSa gAya che, jyAM A Ama ja thaze evI jakAravALI ane kharAba gALa svarUpa makAravALI bhASA bole che, bIjAone jAte khoTuM ALa Ape che. (49) jyAM sAdhvIe meLavelA pAtrAdi vividha upakaraNo sAdhuo vApare cha / yo 7 ? arthAt te 7 su||57 nathI. (48-50) vajjei appamatto, ajjAsaMsaggiaggivisasarisA / ajjANucaro sAhU, lahai akIttiM khu acireNa // 51 // For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 . saMbodha prakaraNa varjayatyapramatta aaryaasNsrgimgnivisssdRshiim| AryAnucaraH sAdhurlabhate'kIrti khalvacireNa // 51 // .......... 390 gAthArtha- apramatta muni agni ane viSa jevA sAdhvInA saMsargane (=saMbaMdhane) taje che. sAdhvIne anusaranAro sAdhu khare ja alpakALamAM a54tine pAme cha. (51) jattha hiraNNasuvaNNaM, hattheNa parANagaM pi no chippe| kAraNasamalliyaM pi hu, goyama gacchaM tayaM bhaNimo // 52 // yatra hiraNyasuvarNaM hastena parakIyamapi no sparzet / kAraNasamAlInamapi khalu gautama ! gacchaM takaM bhaNAmaH // 52 / / ..... 391 : gAthArtha- je gacchamAM sAdhu pArakA paNa cAMdI-suvarNane kAraNa prApta thavA chatai sparze 59 nali tene same 129 (=su129) 4DI chAme. (52) jattha ya bAlA lahuyA, giNhaMti dhaNehiM pNddgjnnuvv| bhAsai pavayaNamaggaM, kahamattahio pavattei // 53 // yatra ca bAlAn laghukAn gRhNanti dhanaiH paNDakajanavat / bhASate pravacanamArga kathamAtmahitaH pravartate // 53 // .................. 392 gAthArtha- jyAM napuMsakanI jema dhanathI nAnA bALakone grahaNa kare che, ane A rIte bALakone grahaNa karavA te pravacanano mArga che ema kahe, tyAM Atmahita kevI rIte pravarte? arthAt tyAM Atmahita na thAya. (53) appamaNAloiyavao, diti paresiM taveNa aaloynnaa|| musaMti aimuddhajaNaM giNhaMti dhaNaM ahammeNa // 54 // AtmAnamanAlocitavrato dadati pareSAM tapasA''locanAm / muSNantyatimugdhajanaM gRhNanti dhanamadhayeNa // 54 // .. 393 gAthArtha- jAte vratonI (=vratomAM lAgelA doSonI) AlocanA na le. ane bIjAone tapathI AlocanA Ape che, khoTI rIte gRhastho pAseyI pana se cha, te matibhu25 sone yo3 chatare cha. (54) je baMbhacerabhaTTA, pAe pADaMti bNbhyaariinnN| te huMti TuMTamuMTA, bohI vi sudullahA tesiM // 55 // ........... For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 guru adhikAra vibhAga-1 ye brahmacaryabhaSTAH pAdau pAtayanti brahmacAriNAm / te ati jokhamuLa vadhapa suhurtamAM teSAm II , I. .. 324 gAthArtha- brahmacaryathI rahita evA pArthastha vagere jeo potAne vaMdana karatA bIjA brahmacArIone abhimAnathI potAnA pagamAM rAkhe (namAve) che, arthAta temane vaMdanano niSedha karatA nathI, teo pote karmonuM upArjana kare che. pachI te karmothI maLatI naraka gati AdimAM janma Adi mahAkaSTone pAme che, pachI (lAMbA kALe) jyAre koIpaNa rIte kaSTathI manuSyabhava pAme che tyAre paNa hAtharahita (haMThA) ane vAmaNA thAya che. tathA jinazAsananA bodha (jJAna) svarUpa ane sakaLa duHkha vinAzaka bodhi (samakita) atyaMta durlabha thAya che. kAraNa ke ekavAra bodhi prApta thavA chatAM te nAza thayA pachI anaMta saMsArI paNa thAya che. ahIM brahmacarya zabda maithunaviratino vAcaka che, ane sAmAnyathI saMyamavAcaka paNa che. (55) (gu.vi.u.3. gAthA-122) have pa6 thI 7ra gAthAono saMbaMdha che. te gAthAomAM je kahevAze te je gacchamAM hoya te gaccha sugaccha nathI ema kahevAno bhAva che. | sIlopholamaTTi nokiyuuri jiNapaDimAkayavikya, uccADaNakhuddakaraNaM ca // 56 // zIrSodarasphoTanabhartRtvaM lobhhetugRhistvnm| jinapratimA ya-viya-munvITanaramAM 2 | vadda . ... rUka saMnihimAhAkamma, jalaphalakusumAi savvasaccittaM / niccaM dutivArabhoyaNa vigailavaMgAitaMbolaM // 57 // saMnidhimAdhAkarma jalaphalakusumAdisarvasacittam / nityaM dvi-trivAre ponanaM vikRti-saMvAditakhtotram II 17 ......... 366 vatthaM duSpaDilehiyamapamANasakanniyaM dukuulaaii| sijjovANahavAhaNaAuhataMbAipattAI // 58 // vastraM duSpratilekhitamapramANasakarNitaM dukuulaadi| sopAnavahinAyutApratipAtrAti / 18 I.. .397 For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ........... 398 218 . saMbodha prakaraNa paDimArakkhaNapUyA, samahimajiNathuNaNasavaNapamuhAi / ihaloyatavakArAvaNa lahuhatthAikaraNamevaM // 59 // pratimArakSaNapUjA samahimajinastavanazravaNapramukhAni / ihalokatapaHkArApaNaM laghuhastAdikaraNamevam // 59 // ... siratuMDe khuramuMDaM, rayaharamuhapattidhAraNaM kjje| .. egAgittabbhamaNaM, sacchaMdaM ciTThiyaM gIyaM // 60 // .. . zirastuNDaM kSuramuNDaM rajoharamukhapatridhAraNaM kArye / ekAkitvabhramaNaM svacchandaM ceSTitaM gItam / / 60 / ............ ceiyamaDhAivAsaM, pUyAraMbhAi niccavAsittaM / devAidavvabhogaM, jiNaharasAlAikaraNaM ca // 61 // caityamaThAdivAsaM pUjArambhAdi nityavAsitvam / devAdidravyabhogaM jinagRhazAlAdikaraNaM ca // 61 // ...... nhANuvvaTTaNabhUsaM, vavahAraM gaMdhasaMgahaM kaalN| gAmakulAimamattaM, thInaTeM thIpasaMgaM ca // 62 // snAnodavartanabhUSaM vyavahAraM gandhasaGgrahaM kAlam (?kNri)| grAmakulAdimamatvaM strInRtyaM strIprasaGgaM ca / / 62 // ..... .......... 401 nrygiheujoisnimitttegicchmNtjogaaii| micchattarAyasevaM, nIyANa vi pAvasAhijjaM // 63 // narakagatihetujyotinimittacikitsAmantrayogAdi / mithyAtva-rAjasevAM nIcAnAmapi pApasAhAyyam / / 63 / ...... 402 suvihiyasAhupaosaM, tapyAse dhmmkmmpddisehN| sAsaNapabhAvaNAe, maccharalauDAikalikaraNaM // 64 // suvihitasAdhupradveSaM tatpArzve dharmakarmapratiSedham / zAsanaprabhAvanAyAM matsara-lakuTAdikalikaraNam // 64 // .......... 403 kulanIiDiibhaMga-ppamuhANegappaosasaMdisaNaM / sAvAibhayadaMsaNamimAikajjAivaTTaNayaM // 65 // For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 A guru adhikAra vibhAga-1 kulanItisthitibhaGgapramukhAnekapradveSasaMdezanam / zrApAdibhayadarzanamityAdikAryAdivartanakam // 65 ............ 404 thIkaraphAsaM baMbhe, saMdeha kalaMtareNa dhaNadANaM / vaTTaNaM yasIsagahaNaM,(?gahaNe)nIyakulassAvi dvennN||66|| strIkarasparzaH brahmaNi sandehaH kalAntareNa dhanadAnam / vartanaM ca ziSyagrahaNaM(Ne) nIcakulasyApi dravyeNa // 66 // .......... 405 avihikayANuTThANe, pabhAvaNaM daMsaNaM pvaahke| apavayaNuttatavaMmi, parUvaNujjavaNavihikaraNaM // 67 // avidhikRtAnuSThAne prabhAvanaM darzanaM pravAhakRte / apravacanoktatapasi prarUpaNamudyApanavidhikaraNam // 67 // ......406 mayakicce jiNapUyAparUvaNaM mayadhaNANa jinndaanne| gihipurao aMgAipavayaNakahaNaM dhaNaTThAe // 68 // mRtakRtye jinapUjAprarUpaNaM mRtadhanAnAM jinadAne / gRhipurato'GgAdipravacanakathanaM dhanArthAya // 68 // ..................... 407 savvAvajjapavattaNa, muhattadANAi svvloyaannN| sAlAi gihighare vA, khajjagapAgAikaraNAi // 69 // saMvidyapravartanaM muhUrtadAnAdi sarvalokAnAm / zAlAyAM gRhigRhe vA khAdyakapAkAdikaraNAdi // 69 // .......... 408 jakkhAiguttadevayapUyA pUyAvaNAi micchattaM / sammattAiniseho tersi mulleNa vA dANaM // 70 // yakSAdigotradevatApUjApUjanAdi mithyAtvam / samyaktvAdiniSedhasteSAM mUlyena vA dAnam / / 70 // ............... 409 naMdibalipIDhakaraNaM hINAyArANa mayaniyagurUNaM / vakkhANassa ya majjhe, mahilA gAyaMti appaguNA // 71 // nandibalipIThakaraNaM hInAcArANaM mRtanijagurUNAm / vyAkhyAnasya ca madhye mahilA gAyanti AtmaguNAn // 71 // ........ 410 For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 . kevalathINaM purao, vakkhANaM purisaaggao ajjA / vaMti natha merA, nalapeDamaMnihIM nALa 572 // kevalastrINAM purato vyAkhyAnaM puruSAgrata AryAH / kurvanti yatra merA naTapeTakasaMnibhA jAnIhi // 72 // saMbodha prakaraNa 411 gAthArtha-- (vastra-pAtrAdinA) lobhanA kAraNe gRhasthonI prazaMsA (=khuzAmata) kare, jinapratimAno kraya-vikraya kare, uccATana (vagere) duSTakAryo kare, (56) saMnidhi rAkhe, AdhAkarma doSavALA AhAra vagereM vApare, pANI, phaLa ane puSpa vagere sarva sacitta vastuo vApare, sadA (niSkAraNa) be-traNa vAra bhojana kare, (niSkAraNa) vigaio vApare, laviMga vagere masAlAvALuM taMbolapAna vApare, (57) barobara paDilehaNa karyA vinAnuM (ke paDilehaNa karyA vinAnuM) vastra vApare, zayyA, pagarakhAM, vAhana, hathiyAra,tAMbu vagere dhAtunAM pAtra vApare, (58) jinapratimAnuM (=potAnA kabajAmAM rAkhIne) rakSaNa-pUjana kare, mahimAsahita (=vAjiMtra vagere ADaMbara sahita) jinanAM stavanonuM zravaNa vagere kare, A loka mATe (=A lokanA bhautika sukho mATe) tapa kasave, *laghuhasta vagere kaLA kare, (59) astrAthI mastakanuM ane mukhanuM (=dADhI-mUchanuM) muMDana karAve (bahAra javuM vagere) kAryamAM ja rajoharaNa-muhapatti dhAraNa kare=pAse rAkhe, ekalA bhame, svacchaMdapaNe ceSTA kare, gIto gAya, (60) jinamaMdiramAM ane maTha vageremAM vAsa kare (=potAno maTha banAvIne rahe), pUjA vagereno AraMbha kare, sadA eka sthaLe rahe, devadravya Adino upayoga kare, jinamaMdira ane upAzraya vagere sthAno kare, (61) urtana, snAna ane vibhUSA kare, vepAra kare, attara vagere sugaMdhi padArthono saMgraha kare, gAma, kuLa Adi upara mamatva rAkhe, strInRtyanuM nirIkSaNa kare, strIono paricaya kare, (62) narakagatinA hetu evA jyotiSa, nimitta, cikitsA, maMtranI pravRtti kare, mithyAtvI rAjAnI sevA kare, nIca mANasone paNa pApa 1. sIsovAphoGaLa kRita e padano artha mArI samajamAM Avyo na hovAthI lakhyo nathI. 2. jenA prabhAvathI vastune tenA sthAnathI uDAvIne iSTa sthaLe lAvI zakAya tevo maMtravizeSa. 3. Akho divasa zayyA pAtharI rAkhe. 4. hAtha vagerenI cAlAkIthI jAdu karavo vagere. For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 21 guru adhikAra vibhAga-1 karavAmAM sahAya kare, (63) suvihita (=sArA AcAravALA) sAdhuo pratye dveSa rAkhe, temanI pAse dharma karavAno niSedha kare, zAsana prabhAvanAnAM kAryomAM bIjAonI IrSA karavI, lAkaDI AdithI bIjAne mAravo, kajiyo karavo, (64) kuLanA ucita vyavahArane ane kuLanI maryAdAone bhAMgavI vagere aneka rIte dveSa batAvavo, zrApa ApIza vagere aneka rIte bhaya batAvavo ityAdi anucita pravRtti karavI, (65) strInA hAthano sparza karavo, bIjAone temanA brahmacaryamAM zaMkA rahe, vyAjathI dhana ApavuM, dhanathI nIca kuLanA paNa ziSyone grahaNa karavAmAM pravRtti karavI, (66) zAsanano pravAha cAle e mATe avidhithI karelA anuSThAnamAM "A to zAsananI prabhAvanA che" ema zAsananI prabhAvanA batAvavI. zAstramAM nahi kahelA tapanI prarUpaNA karavI, ane evA tapano udyApanavidhi karavo, (67) mRtakanA kAryamAM jinapUjAnI prarUpaNA kare, arthAta mRtyu nimitte jinapUjA bhaNAvavAnuM kahevuM, mRtakanuM dhananuM jinabhakti mATe dAna karavAnuM kahevuM, dhana meLavavA mATe gRhasthonI AgaLa aMgazAstro vagerenuM pravacana karavuM, (68) sarva lokone sarva prakAranAM pApomAM pravartAvanAra muhUrtanuM pradAna vagere karavuM, dharmazALAmAM ke gRhasthonA ghare khojA vagere pakAvavAnI kriyA karavI, (69) yakSa vagere gotradevanI pUjA karAvavI vagere mithyAtva pravartAvavuM, zrAvakone samyakatva Adino niSedha karavo=samyaktva Adi na uccarAvavuM, athavA mUlya laine samyaktva Adi uccarAvavuM, (70) mRtyu pAmelA hInAcAravALA potAnA gurunI AgaLa vAjiMtro vagaDAvavA, naivedya dharavuM, temanI pIThikA (ke sUpa) karavI, vyAkhyAnamAM strIo potAnA guNagAna kare, (71) kevaLa strIo samakSa sAdhuo vyAkhyAna kare, puruSonI samakSa sAdhvIo vyAkhyAna kare, 1. pUrve evo rivAja hato ke zoka dUra thAya tyAre svajano vagere mRtyu pAmelAnA ghare mRtyu nimitte rakama ApI jAya, te mRtaka dhana kahevAya. Aje paNa khaMbhAta jevA prAcIna sthAnomAM A rivAja jovA maLe che. ' 2. ahIM kevaLa zabda strI zabdanI sAthe che, puruSa zabdanI sAthe nathI. ethI siddha thAya che ke strI-puruSo sAthe hoya tyAre paNa puruSonI samakSa sAdhvIothI vyAkhyAna na vAMcI zakAya. koI kadAca ema kahe ke kevaLa zabdano puruSa zabdanI sAthe paNa anvaya karI zakAya to te kathana barobara nathI. kAraNa ke kevaLa zabda strI zabdanI sAthe samasta (samAsathI joDAyelo) che. chUTo nathI. tethI teno puruSanI AgaLa anvaya na karI zakAya. For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222. saMbodha prakaraNa je gacchamAM AvI (zAstrabAdhita) maryAdA che te gacchanA sAdhu-sAdhvIone naTonI maMDaLI samAna tuM jANa. (72). kayasiMgArA ajjA, sabhAsu puraoTThiyA kykddkkhaa| ahavA bhoyaNavelAsu itthIrajjaM na taM gcchN||73|| kRtazRGgArA AryAH sabhAsu purataH sthitAH kRtakaTAkSAH / / athavA monanatA, strIrAcaMna . karU I ... 422 gAthArtha- je gacchamAM zRMgAra karelI ane kaTAkSa karanArI sAdhvIo sabhAmAM AgaLa bese che, athavA bhojanaveLAe (sAdhuonI bhojanamAMDalImAM) Ave che tene tuM gaccha nahi kiMtu strIrAjaya jANa. (73) ii bahuhA sAvajjaM, jiNapaDikuTuMca garahiyaM loe| .... ne sevaMti lumAM, vasati vasati nimA 74 . . iti bahudhA sAvadyaM jinapratikuSTaM ca gahitaM loke / the sevane mAna purvatti vAsthati nirdhA : I 74i .... 422 ihaparaloyahayANaM, sAsaNajasaghAINaM kudiTThINaM / kaha jiNadasaNamesi, ko veso kiM ca namaNAi // 75 // ihaparalokahatAnAM zAsanayazoghAtinAM kudRSTInAm / kartha ninanameteSAM vase vepa: ziza namanati II 94 ............424 gAthArtha- saMyamadharmathI rahita jeo A pramANe aneka prakAranA jinaniSiddha ane lokamAM nidAyelA pApavALA kumArgane seve che, AvA kumArgane pote Acare che ane bIjAonI pAse AcarAve che, temano A loka paraloka haNAyelo che, teo zAsananA yazano ghAta karanArA che, mithyAdaSTi che, emane jinezvaro upara zraddhA kevI rIte hoya? emano veSa zo? emane namana vagere zuM? arthAt emane jinezvaro upara zraddhA na hoya, emano veSa paNa nakAmo che, emane vaMdana vagere na karavuM joIe. (74-75) bAlA vayaMti evaM, veso titthaMkarANa eso vi / namaNijjo dhiddhI aho sirasUlaM kassa pukkarimo // 76 // For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 ......... 415 bAlA vadantyevaM veSastIrthaMkarANAmeSo'pi / namanIyo dhig dhigaho ziraHzUlaM kasya pUtkurmaH // 76 // gAthArtha-- A paNa veSa tIrthaMkarono che=tIrthaMkaroe kahelo che, tethI A veSa paNa namavA yogya che, ema ajJAna jIvo bole che. dhikkAra ho. aho ! khA bhasta'zUna che. sabhe honI khAgaNa pojhara jharIkhe ? (76) loyANaM purao, vayaMti evaM khu kiM karissAmo / sAmaggIabhAvAoM, vakkajaDANaM puNo kAlo // 77 // te lokAnAM purato vadantyevaM khalu kiM kariSyAmaH / sAmagryabhAvAd vakrajaDAnAM punaH kAlaH // 77 // dUsamakAle dulaho, vihimaggo taMmi ceva kIraMte / jAyai titthuccheo, tamhA samae pavattavvaM // 78 // duSSamakAle durlabho vidhimArgastismizcaiva kriyamANe / jAyate tIrthocchedastasmAt samaye pravartitavyam // 78 // . puvvaM pavayaNabhaNiyA, vihipuNNA sAhusAvagA kattha / jamhA te sivagamaNA, saMpai mukkhassa vicchee // 79 // pUrvaM pravacanabhaNitA vidhipUrNA: sAdhu - zrAvakAH kutra ? / yasmAt te zivagamanAH saMprati mokSasya vicchedaH // 79 // dhiisaMghayaNabalAi, hANI iha jiNavarehiM niddiTThA / ko bheo suhaasuhANa kesiMciya kuggaho eso // 80 // dhRti - saMhanana- balAdihAniriha jinavarairnirdiSTA / bhedaH zubhAzubhAnAM keSAJcideva kugraha eSaH // 80 // bahujaNapavittimittaM, loyapavAheNa kijja dhammo / jar3a nimmalaM maNaM ciya, to savvatthAvi puNNaphalaM // 81 // bahujanapravRttimAtraM lokapravAhena kriyate dharmaH / yadi nirmalaM mana eva tarhi sarvatrApi puNyaphalam // 81 // 223 For Personal & Private Use Only 416 417 .......... 418 419 .............420 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 : saMbodha prakaraNa gAthArtha- ajJAna lokonI AgaLa A pramANe (=77mI gAthAthI 81mI gAthA sudhI kahevAmAM Ave che te pramANe) bole che. mokSamArga sAdhavAnI pUrNa sAmagrI na hovAthI ame zuM karIe ? vaLI vakra-jaDa jIvono kALa che. (77) avasarpiNInA pAMcamA ArArUpa AduSamakALamAM, vidhimArganuM ( zAstrAnusArI dharmanA AcaraNanuM) pAlana durlabha che. te vidhimArgane ja AcaravAmAM Ave to tIrthano uccheda thaI jAya. tethI samaya pramANe vartavuM joie. (78) vidhinuM pUrNa pAlana karanArA zAstramAM kahelA pUrvanA sAdhuo ane zrAvako kyAM? arthAt te sAdhuo ane zrAvakonI tole ame AvI zakIe tema nathI. kAraNa ke te sAdhuo ane zrAvako mokSamAM janArA hatA. hamaNAM to mokSano viccheda che. (79), jinezvaroe A kALamAM dhIrajanI ( manobaLanI) ane saMghayaNabaLa vagerenI hAni kahI che. tethI zubha-azubhano bheda zo karavo? arthAt A dharmakriyA zubha che, A dharmakriyA azubha che evo bheda pADavo barobara nathI. tethI ghaNA loko je dharma kare te ja dharma karavo joIe. jo mana nirmala ja che to badhe ya puNyaphaLa che. Avo kadAgraha keTalAkono ja che, arthAta Avo kadAgraha keTalAkono ja che, badhAno nathI. (80-81) eyArisa duvvayaNaM, bhAsaMtA appaNo pamAyaMtA / buiMti bhavasamudde, buDDAvaMtA paresi pi // 82 // etAdRzaM durvacanaM bhASamANA AtmanaH pramAdyantaH / tUti mavasamudra broDayanta poSAmapi || 8ra II . gAthArtha- AvAM durvacano bolatA ane pramAda karatA ajJAnIo jAte bhavasamudramAM DUbe che ane bIjAone paNa DUbAve che. (82) pavayaNanAmaggAhaM, vakkhANe jo karei vighaai| kAmatthahAsavihmiyakAri kira muddhabAlANaM // 83 // pravacananAmagrAhaM vyAkhyAne yaH karoti vikthaadi| mArthahAsyavasmitAri vihata mudhavAtAnAm II 83 I ..............4rara For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 bajjhabdhaMtaragaMThiM, dharai sayA bhAsai puNa jaNANaM / dUsamadoseNa jao samaNANaM dullahasAmaggI // 84 // bAhyAbhyantaragranthi dharati sadA bhASate punarjanAnAm / duSpamobheLa yataH zramaLAnAM purNamA sAmagrI // 84 .................. gAthArtha-- vyAkhyAnamAM je pravacananuM nAma laine arthAt huM zAstrano upadeza ApuM chuM ema kahIne maMdabuddhi ajJAna jIvone vikathA (dharmamAM anupayogI) vagere kare che, kAma ane arthano upadeza Ape che, hAsyane karanAruM kahe che arthAt zrotAone hasAvavA mATe kahe che, vismayane karanAruM kahe che, arthAt zrotAone vismaya pamADavA mATe kahe che, je sadA bAhya-atyaMtara graMthine dhAraNa kare che, ane (potAnA doSono bacAva karavA mATe) lokonI AgaLa avasarpiNInA pAMcamA ArArUpaduSamakALanA doSathI sAdhuone (zAstra pramANe vartavA mATe jarUrI) sAmagrI durlabha che ema kahe che, te pote Dube che ane bIjAone paNa DubAve che. (83-84) jar3a kahamati jattha gaNe, bhikkhujaNA saMjame kusIlA ya / jar3a sUri suddhadhamma - dvio havijja ttha so gaccho // 85 // yadi kathamapi yatra gaNe bhikSujanAH saMyame kuzIlAzca / yadi sUriH zuddhadharmasthito bhavedatra sa gacchaH // 85 // .. ............ 424 gAthArtha-- je gaNamAM koi paNa rIte sAdhuo saMyamamAM zithila hoya to paNa jo AcArya zuddha (saMyama) dharmamAM rahelA hoya to te (su)gaccha che. (85) saMjamahINA muNiNo, jattha gaNe huMti so vi muttavvo / jar3a sUri kumaggaparo, sovAgakuluvva bhavvehiM // 86 // saMyamahInA munayo yatra gaNe bhavanti so'pi moktavyaH / yadi sUriH kumArgaparaH zvapAkakulavad bhavyaiH // 86 // 225 425 gAthArtha-- je gaNamAM munio saMyamathI rahita hoya ane jo AcArya jinAjJAthI viruddha mArgamAM rahelA hoya to te gaNano paNa bhavyajIvoe cAMDALanA kuLanI jema tyAga karavo (86) For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 . saMbodha prakaraNa nimmalajalasaMpuNNo, sovAgaMdhuvva garahaNijjo so| tiviheNa tassa saMgo, vajjeyavvo susAhUhiM // 87 // nirmalajalasaMpUrNaH zvapAkAndhuvad garhaNIyaH saH / trividhena tasya saGgo varjanIyaH susAdhubhiH // 87 // .. ............. 426 gAthArtha te gaNa nirmalajaLathI bharelA caMDALanA kUvAnI jema niMdanIya cha. susAnobhe tanotanA saMgano bhana-vayana-yA mema . trividhI. tyA 42vI. (87) niyataNusAyanimittaM, AhAkammaM aNesaNijjaM c| jo bhuMjai Ayario, saMjamakAmIhiM muttavvo // 8 // nijatanuzAtanimittamAdhAkarmamaneSaNIyaM ca / yo bhunaktyAcAryaH saMyamakAmibhirmoktavyaH // 88 .......... 427 gAthArtha-je AcArya potAnA zarIranI zAtA mATe AdhAkarmadoSavALA aneSaNIya AhAranuM bhojana kare che te AcAryano saMyamakAmI sAdhuoe tyA 42po losa. (88) jattha ya ajjAsaMgI, Ayario svvdvvsNghio| ummaggapakkhakaraNo, aNajjamicchavva muttavvo // 89 // yatra cAryAsaGgI AcAryaH srvdrvysNgrhitH| . unmArgapakSakaraNo'nAryamlechavad moktavyaH // 89 // .............. 428 gAthArtha- je gaNamAM AcArya sAdhvIonA saMgavALo (=sAdhvIone sadA sAthe rAkhato hoya) sarvadravyono saMgraha karanAro hoya =parigrahane vadhAranArA hoya), jinAjJAviruddha mArgano pakSa karanAro hoya, te gaNano manAyalenI bha. tyA 42vo. (88) mUlaguNehi vimukkaM, vijjAkaliyaM pi laddhisaMliddhaM / uttamakule vi jAyaM, niddhADijjai tayaM gacchaM // 90 // mUlaguNairvimuktaM vidyAkalitamapi labdhisaMpannam / uttamakule'pi jAtaM nirghATyate takaM gaccham // 90 // ..... ......... 429 For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 227 gAthArtha AkAzagAminI vagere vidyAthI yukta hoya, aNimAdi labdhione pAmelo hoya, uttama kuLamAM utpanna thayo hoya to paNa mUlaguNothI rahita munine jyAM bahAra kADhavAmAM Ave che tene tuM gaccha bharA. (80) vatthovagaraNapattAi, davvaM niyanissaeNa saMgahiyaM / gihigehaMmi ya jesiM, te kiNiNo jANa na hu muNiNo // 91 // vastropakaraNapAtrAdidravyaM nijanizritena saMgRhItam / gRhigRhe ca yeSAM tAn krayiNo jAnIhi na te munayaH // 91 // ......... 430 gAthArtha-- jemaNe vastra-upakaraNa-pAtra vagere vastuno potAnI nizrAthI (=potAnI mAlikIthI) gRhasthanA ghare saMgraha karyo che temane tuM jarIhanArA bhaeA, bhunikho na bhae. (81) je pavayaNaM bhaNittA, gihipurao kaMkhae dhaNaM tAo / te NANavikkiNo puNa, micchattaparA na te muNiNo // 92 // ye pravacanaM bhaNitvA gRhipurataH kAGkSate dhanaM tebhyaH / 431 te jJAnavikrayiNaH punarmithyAtvaparA na te munayaH // 92 // gAthArtha jeo gRhasthonI AgaLa pravacana kahIne (pravacana karavA nimitte) gRhasthonI pAsethI dhanane icche che=mAge che, mithyAtvamAM rahelA tejo jJAnane vethanArA che, bhunikho nathI. (92) appAvarAhaThANe, kuvvaMti sadappao mahAdaMDaM / taM dhUmadhAmagahiyaM, sappuvva sayA vivajjijjA // 93 // alpAparAdhasthAne kurvanti svadarpato mahAdaNDam / taM dhUmadhAmagRhItaM sarpavat sadA vivarjayet // 93 // . 432 gAthArtha-- je alpa paNa aparAdhamAM potAnA abhimAnathI mahAdaMDa kare che, krodha-ahaMkArathI grahaNa karAyelA (=pakaDAyelA) teno sarpanI jema sadA tyAga kare. (93) dhUmaM payaMDakohaNasIlaM suvihiyapaosasaMjaNayaM / niyaANAbhaMgeNa ya, karaMti phagguppagiTThaguNaM // 94 // For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 saMbodha prakaraNa dhUmaM pracaNDakrodhanazIlaM suvihitapradveSasaMjanakam / nigArAmana ra rvatti | prakRSTapuLam II 24 . ...jarUra gAthArtha- prabaLa krodha karavAnA svabhAvavALA ane potAnI AjJAno bhaMga karavAnA kAraNe suvihita sAdhuo upara dveSa karanArane dhUma kahe che, arthAt tenI "dhUma" evI saMjJA che. dhUma jIvo uttama guNone nakAmA (niSphaLa) kare che. (94) dhAmaM gAravarasiyaM, niypuuyaamaannsmuddukcrisN| logavavahAradasaNagavveNa guNANa nikaraNaM // 15 // dhAma gAravarasikaM nijapUjAmAnasamudrotkarSam / nokavyavahArzanArvena juNAnAM niram | 26 / ............. 434 gAthArtha- AdaranA rasavALA tathA svapUjA ane svamAnarUpa samudranA utkarSavALAne dhAma kahe che, arthAt tenI dhAma' evI saMjJA che. dhAma jIvo lokAcaraNanA darzanarUpa garvathI guNono nAza kare che. vizeSArtha- ahaMkArI mANasa potAno Adara thAya ema talasato hoya che. mATe ahIM ahaMkArane AdaranA rasavALo kahyo che. tathA potAnI pUjA thAya, potAne mAna maLe evI utkaTa lAlasAvALo hoya. mATe ahIM ahaMkArane svapUjA ane svamAnarUpa samudranA utkarSavALo kahyo che. ahaMkArI mANasamAM Adara svapUjA ane svamAnanI bhUkha hoya che. AthI. A badhuM maLe e mATe te lokAcaraNa tarapha najara kare che. paNa jinAjJA tarapha najara na kare. lokAcaraNane anusare to loko tene Adara vagere Ape. pUrve kahyuM tema ajJAna loko ghaNA loko je dharma kare te ja dharma karavo joIe evuM mAnanArA hoya che. AthI moTAbhAganA dhArmika loko paNa lokAcaraNa tarapha najara karanArA hoya che. AthI te jIvo lokAcaraNa tarapha jonArAone Adara vagere Ape te sahaja che. AthI ahaMkArI lokAcaraNa tarapha najara kare paNa jinAjJA tarapha najara na kare. ahaMkAranA kAraNe lokAcaraNa tarapha najara karavAnA kAraNe guNono nAza thAya e sahaja che. AthI ja upadezapada ane darzanazuddhi prakaraNa vagere graMthomAM kahyuM che ke-"vivekI jIvoe to je dharmAnuSThAna arihaMta paramAtmAnI For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 229 AjJAne anusaratuM hoya te ja dharmAnuSThAna AcaravuM joie. dharmArthIe ghaNA loko zuM kare che te na jovuM joie. kAraNa ke AtmakalyANanA arthI loko bahu thoDA ja hoya che." (95) jaha sIsAi nirkita, koi saraNAgayANa jIvANa / taha gacchmasAraMto, gurU vi sutte jao bhaNio // 96 // yathA zIrSANi nikRntati ko'pi zaraNAgAtAnAM jIvAnAm / tathA gacchamasArayan gururapi sUtre yato bhaNita: // 96 // ........... 8 gAthArtha-- jevI rIte koi zaraNe AvelA jIvonA mastakone kApe che, tevI rIte gacchanI sAraNA na karanAra guru paNa tevo che. kAraNa ke sUtramAM AcAryane nIcenI gAthAmAM kahevAze tevo kahyo che. (96) ummaggaMmi paviTTo, ummaggaparUvao sahAyakaro / suvihiyajaNapaDikUlo, Ayario vi tahA jANa // 97 // unmArge praviSTa unmArgaprarUpakaH sahAyakaraH / suvihitananapratibhUta AvAauMpi tathA nAnIhi // 67 | ............ gAthArtha-- unmArga(=sUtraviruddha mArga)mAM pravezelo, unmArgano prarUpaka, unmArgamAM sahAya karanAra ane suvihita sAdhuone pratikULa, evA AcAryane paNa tevo (zaraNe AvelAonA mastakone kApanAra jevo) tuM jANa. (97) je loiyakajjarayA, dhaNaTTiNo bhattaloyakayathuNaNA / suvihiyajaNANa ahiyA, te pAsaMDA kusIlA ya // 98 // ye laukika kAryaratA dhanArthino bhaktalokakRtastavanAH / suviditananAnAmahitAnte pAvaDA: ruzInAtha // 18 / ................. gAthArtha-- jeo laukika kAryo karavAmAM rata che, dhananA arthI che, bhaktalokanI prazaMsA (=khuzAmata) karanArA che, ane suvihita lokonuM (=zramaNonuM) ahita karanArA che, teo pAkhaMDI (=lokamAM mAnasanmAna meLavavA mATe dharmano DhoMga karanArA) ane kuzIla (=jinokta zramaNAcArothI) rahita che. (98) For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 saMbodha prakaraNa agIyatthakusIlehiM saMgaM tiviheNa vosire| mukkhamaggammi me vigdhaM pahaMmI teNagaM jahA // 99 // agItArthakuzIlaiH saGgaM trividhena vyutsRjti| mokSamArge mama vighnaH pathi stenako yathA // 99 // .......... 438 gAthArtha- agItArtha ane kuzIlono saMga mArgamAM coranI jema mokSamArgamAM mane vighnarUpa che ema mAnIne temanI sAthenA saMgane manavyn-yaathii mema trividhe tyAga 43. (88) AyariyappamuhA ya, eyAricchA ya huMti jattha gnne| / kiMpAgaphalayasariso, saMjamakAmIhiM muttavvo // 100 // . AcAryapramukhAzcaitAdRzAzca bhavanti yatra gnne| kimpAkaphalasadRzaH saMyamakAmibhirmoktavyaH // 100 // ............ 439 gAthArtha- je gaNamAM AvA AcArya vagere hoya, kiMpAkaphala samAna te. gAne saMyamanA sAmobhe choDI po. (100) varaM vAhI varaM maccU varaM daariddsNgmo| varaM arapaNe vAso, ya mA kusIlANa saMgamo // 101 // . varaM vyAdhiraM mRtyuvaraM daaridrysnggmH| varamaraNye vAsazca mA kuzIlAnAM saGgamaH // 101 // ........... 440 gAthArtha- vyAdhi hajI sAro, mRtyu hajI sAruM, araNyamAM vAsa hajI sArI, 59 zAhIno saMga 42 // 59 // sArI nathI. (101) hINAyAro vi varaM, mA kusIlANa saMgamo bhaI / jamhA hINo appaM, nAsai savvaM hu sIlanihiM // 102 // hInAcAro'pi varaM mA kuzIlAnAM saGgamo bhadram / yasmAd hIno'lpaM nAzayati sarvaM khalu zIlanidhim // 102 // ...... 441 gAthArtha- hIna AcAravALo hajI sAro, paNa kuzIlono saMga jarA paNa kalyANakArI nathI. kAraNa ke hIna AcAravALo (saMga karanAranuM) alpa nAza kare che, kuzIlono saMga saghaLAya cAritranidhino nAza kare cha. (102) For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 guru adhikAra vibhAga-1 aMbassa ya niMbassa ya doNhaM pi samAgayAiM muulaaii| saMsaggIe viNaTTho aMbo niMbattaNaM patto // 103 // Amrasya ca nimbasya ca dvayorapi samAgate muule| saMsaktyA vinaSTa Amro nimbatvaM prAptaH // 103 // ...................... 442 gAthArtha- kaDavA lImaDAnA pANIthI vAsitabhUmimAM AmravRkSa utpanna thayuM, e baMne vRkSanAM mULiyAM bhegAM thayAM. tethI AMbo lImaDAnA saMgathI 5340=zsqusmuo thayo. (103) (pNyvstu-||thaa-736) jo jAriseNa mitti, kare acireNa tAriso hoi| kusumehi saha vasaMtA; tilA vi taggaMdhiyA huMti // 104 // yaH yAdRzena maitrI karotyacireNa tAdRzo bhavati / kusumaiH saha vasantastilA api tadgandhino bhavanti // 104 // ..... 443 gAthArtha- je jovAnI sAthe maitrI (=saMbaMdha) kare che te jaladI tenA jevo thAya che. phUlonI sAthe rahelA tala paNa puSyanA gaMdhavALA ja banI ya che. (104) (paMyavastu-thA-731) :: pUrvapakSa-(atra nodakaH) . suciraM pi acchamANo, verulio kaaymnniiaummiiso| na uvei kAyabhAvaM, pAhannaguNeNa niyaeNa // 105 // . suciramapi tiSThan vaiDUryaH kAcamaNikonmizraH / nopaiti kAcabhAvaM prAdhAnyaguNena nijakena // 105 // ..... 444 suciraM pi acchamANo, nalathaMbho ucchuvaaddmoNmi| .. kIsa na jAyai mahuro, jai saMsaggI pamANaM te // 106 // suciramapi tiSThan nalastamba ikssuvaattmdhye| kasmAt na jAyate madhuro yadi saMsaktiH pramANaM tava // 106 // ....... 445 gAthArtha- vaiDUryamaNi kharAba kAcamaNinI(=halakA maNinI) sAthe lAMbA kALa sudhI rahe che, chatAM potAnA nirmaLa guNanA prabhAvathI kAca jevo banI jato nathI, e pramANe susAdhu paNa pAsatthA AdinI sAthe For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 .. saMbodha prakaraNa saMbaMdha rAkhavA chatAM temanA jevo nahi bane. tathA jo tame saMgane (saMganI asara thAya che e niyamane) pramANa mAno cho to nataMba vRkSa zeraDInA vADAmAM zeraDInI sAthe raheto hovAthI zeraDInA saMgathI madhura kema banato nathI? (105-106) (paMcavastuka-gAthA-732-733) uttarapakSa-(mArA mAda) bhAvugaabhAvugANi a, loe duvihAi huMti dvvaaiN| . vetni tatva maLI, mAvuno mannoi 2017 | " bhAvyAbhAvyAni ca loke dvividhAni bhavanti drvyaanni| vairthataMtra magaramAvyocarcaH || 107 |......................... 446 gAthArtha dravyo bhAvuka ane abhAvuka ema be prakAranA che. anyanA saMgathI anya jevA banI jAya te bhAvuka (FbhAvya). anyano saMga thavA chatAM anya jevA na bane te abhAvuka (abhAvya). AmravRkSa vagere bhAvuka dravyo che. nalastaMbha vRkSa vagere abhAvuka dravyo che. vaiDUryamaNi anya kAca vagerethI bhAvita na karI zakAya tevo abhAvuka dravya che. (107) (paMcavastuka gA-734) jIvo anAinihaNo, tabbhAvaNabhAvio yaM sNsaare| khippaM so bhAvijjai, melaNadosANubhAveNa // 108 // jIvo'nAdinidhanastadbhAvanAbhAvitazca sNsaare||| fkSa sa mAtrane mInanovAnumAna II 208 I .... 447 gAthArtha- jIva anAdi anaMta che, ane saMsAramAM rahelo jIva pAsatthA Adie Acarela pramAdAdi bhAvothI bhAvita bane che. AthI te saMsarga doSanA prabhAvathI jaladI pramAdAdi bhAvothI bhAvita karAyA che.(108) (paMcavastuka gA-735). jaha nAma mahurasalilaM, sAgarasalilaM kameNa saMpattaM / pAvei loNabhAvaM, melaNadosANubhAveNa // 109 // yathA nAma madhurasalilaM sAgarasalilaM krameNa saMprAptam / prAnoti navAbhAve mInarovAnumAna | 201 ....... .448 For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 233 gAthArtha-madhura pANI ane sAgaranuM pANI e be kramathI bhegA thayA. temAM saMsargadoSanA prabhAvathI madhura pANI khAruM banI gayuM. (10) (ogha niryukti gAthA-777, Ava.ni. gAthA-1131) evaM khusIlavaMto, asIlavaMtehiM mIlio sNto| pAvai guNaparihANiM, melaNadosANubhAveNa // 110 // evaM khalu zIlavAnazIlavadbhirmIlitaH san / prAnoti guNaparihA mautanatoSAnumAna | 220 ................442 gAthArtha- e pramANe AcArarahitonI sAthe maLelo AcAravAna saMsarga doSanA prabhAvathI guNonI hAnine pAme che. (110) AlAvo saMvAso, vIsaMbho saMthavo pasaMgo y| hINAyArehi samaM, savvajiNidehi paDikuTTo // 111 // AlApaH saMvAso vizrambhaH saMstavaH prasaGgazca / hInAvAra sAM sarvanine pratiSTa II 222 II . .... 450 gAthArtha- "hIna AcAravALA pAsatkAdikanI sAthe AlApa-vAtacIta, saMvAsa-tenI sAthe rahevuM, visaMbha-vizvAsa rAkhavo, saMtava-paricaya karavo ane prasaMga eTale vastrAdika levA-devAno vyavahAra karavo-te badhAno sarva jinendroe-RSabhAdika tIrthakaroe niSedha karyo che-manAI karI che-nA pADI che. arthAt pAsatkAdikanI sAthe munioe AlApAdika kAMI paNa karavuM nahIM." (111) (upadezamALA-gAthA-223) ussuttamAyaraMto, baMdhai kammaM sucikkaNaM jiivo| saMsAraM ca pavaDDai, mAyAmosaM ca kuvvai ya // 112 // utsUtramAcaran badhnAti karma sucikkaNaM jIvaH / saMsAruM pravardhati mAyAmRSA 2 vati 2aa 222 ... 12 gAthArtha- "A jIva usUtra (sUtra viruddha) AcaraNa karato atyaMta cIkaNAM karma bAMdhe che eTale ati gADhanikAcita evAM jJAnAvaraNAdi karmane AtmAnA pradezo sAthe saMzliSTa kare che-coMTADe che. temaja saMsArane vadhAre For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 234 che ane mAyAtRSA eTale mAyA sahita asatya bhASaNa-khoTuM bolavuMsattaramuM pApasthAna kare che. arthAt tema karavAthI te anaMta saMsAranI vRddhi kare che. anaMta saMsAra vadhAre che." (112) (upadezamALA-gAthA-221) jar3a giNhar3a vayalovo, ahava na giNhUDa sarIravuccheo / ', 452 pAsatthasaMgamo vi ya, vayalovo to varamasaMgo // 113 // yadi gRhNAti vratalopo'thavA na gRhNAti zarIravicchedaH / pArzvasthasaGgamo'pi ca vratalopastato varamasaGgaH // 113 // gAthArtha-- "jo pAsasthAe lAvelA AhArAdikane muni grahaNa kare to vratano-pAMca mahAvratano lopa thAya che. athavA jo te grahaNa na kare to zarIrano nAza thAya che. (baMne rIte kaSTa che.) paraMtu jyAre pAsasthAno saMgamAtra karavAthI-sAthe rahevAthI vratano lopa thAya che, tyAre to te pAsasthAno asaMga karavo-saMga na karavo te ja zreSTha che-sAruM che." arthAt zarIrano nAza bhale thAya paNa pAsasthAno saMga na karavo te tAtparya chebhAvArtha che. (113) (upadezamALA-gAthA-222) me eyArisANa dussIlayANa sAhupisAyANa bhattipuvvaM je / vaMdaNanamaMsaNAi, kuvvaMti te mahApAvA // 114 // etAdRzAnAM duHzIlAnAM sAdhupizAcAnAM bhaktipUrvaM ye / vandrana-namasyanAvi vanti te mahApApAH // 114 / gAthArtha AvA prakAranA durAcAravALA ane sAdhunA veSamAM pizAca jevAone je bhaktipUrvaka vaMdana-namaskAra vagere kare che te mahApApI che. (114) . 412 ........ tesiM gurubuddhIe, paccakkhANAi dhammaNudvANaM / dhammutti nALa, vihAM paddhittanuAM = / zpa // .......... 454 teSAM gurubuddhyA pratyAkhyAnAdi dharmAnuSThAnam / dharma rUti jJAtvA vipata prAyazcittayogyuM . II ? gAthArtha-- dharma che ema samajIne temanI pAse "A guru che" evI buddhithI pratyAkhyAna vagere je dharmAnuSThAna kare che te niSphaLa che, ane For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 235 prAyazcittane yogya che, arthAt temanI pAse paccakhANa vagere 42nArAmAne prAyazcitta mApe. (115) chalahuyaM gurukajje, mamattabuddhIe hoi micchattaM / lahukicce paNamAsA, saTTANaM dhammasaTTANaM // 116 // SaDlaghukaM gurukArye mamatvabuddhyA bhavati mithyAtvam / laghukArye paJcamAsAH svasthAnaM dharmasvasthAnam // 116 // . ............ 455 gAthArtha- (A gAthAno bhAvArtha samajAI gayo hovA chatAM keTalAka zabdono zabdArtha samajamAM na AvavAthI A gAthAno artha lakhyo nathI.) dussIladavvaliMgijaNANa tappakkhakArao loo| ummaggaavihirAyI, vihipakkhe maccharadharo ya // 117 // duHzIladravyaliGgijanAnAM tatpakSakArako lokaH / unmArgAvidhirAgI vidhipakSe matsaradharazca / / 117 // ................. 456 gAthArtha- dusacArI evA dravyaliMgI lokonA pakSane karanAra loka unmArgano ane avidhino rAgI che ane vidhipakSa pratye dveSa karanAro cha. (117) saMghanuM svarUpa so saMgho na pamANaM, ummaggaparUvayaM ca bahuloyaM / dRTThaNa bhaNaMti saMgha, saMghasarUvaM ayANaMtA // 118 // saH saGgho na pramANamunmArgaprarUpakaM ca bahulokam / / dRSTvA bhaNanti saGgha saGghasvarUpamajAnantaH // 118 ....... .....457 gAthArtha- saMghanA svarUpane nahi jANanArA loko unmArganA prarUpaka ghaNA lokane joIne saMgha kahe che=A saMgha che ema kahe che. paNa te saMgha 'prabhA nathI. (118) sahasIlAo sacchaMdacAriNo veriNo sivphss| ANAbhaTTAo bahu-jaNAo mA bhaNaha saMghutti // 119 // For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 saMbodha prakaraNa sukhazIlAt svacchandacAriNo vairiNaH shivpthsy| AjJAbhraSTAd bahujanAd mA bhaNata saGgha iti // 119 // ............. 458 gAthArtha- sukhane ja bhogavavAnA svabhAvavALA, svacchaMdacArI, mokSamArganA vairI ane jinAjJAthI bhraSTa banelA ghaNA lokane tame saMgha na ho, arthAt // 1 // 59 // elt Doya to 50 te saMgha nathI. (119). devAidavvabhakkhaNa-tapparA taha umggpkkhkraa| sAhujaNANa paosa-kAriNaM mA bhaNaha saMghaM // 120 // devAdidravyabhakSaNatatparAn tthonmaargpksskraan| sAdhujanAnAM pradveSakAriNo mA bhaNata saGgham // 120 / . .... 459 gAthArtha- devadravya Adi dravyanuM bhakSaNa karavAmAM tatpara, unmArgano. pakSa karanArA ane sAdhuo upara atizaya dveSa karanArAone tame saMgha na ho. (120) ahammaanIIaNAyAra-seviNo dhmmniiipddikuulaa|' sAipabhiicauro vi, bahuyA avi mA bhaNaha saMghaM // 121 // adharmAnItyanAcAraseviNaH, dharmanItipratikUlAn / sAdhuprabhRticaturo'pi bahukAnapi mA bhaNata saGgham // 121 // . .. 460 gAthArtha- dharmaviruddha, maryAdA viruddha ane AcAraviruddha vartanArA, dharmanI maryAdAone pratikULa evA sAdhu vagere cAreyane ghaNA hoya to 59. tame saMgha na 52. (121) ammApiyasAriccho, sivagharathaMbho ya hoi jinnsNgho| jiNavaraANAbajjho, sappuvva bhayaMkaro saMgho // 122 // ambApitRsadRzo zivagharastambhazca bhavati jinasaGghaH / jinavarAjJAbAhyaH sarpavad bhayaGkaraH saGghaH // 122 / / ......... 461 gAthArtha- jinezvarano (=jinezvaranI AjJAne mAnanAro) saMgha mAtA-pitA samAna ane mokSarUpa gharanA thAMbhalA samAna che. jinezvaranI AjJAthI bahAra rahelo saMgha sarpanI jema bhayaMkara che. (122) For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 assaMgha saMgha je, bhAMti rAgeNa ahava doseNa / cheo vAmUhattaM, pacchittaM jAyae tesiM // 123 // e asaGghaM saGghaM ye bhaNanti rAgeNAthavA dveSeNa / chedo vyAmUDhatvaM prAyazcittaM jAyate teSAm // 123 // ............. 462 gAthArtha-- je loko je saMgha nathI tene rAgathI ke dveSathI saMgha kahe che che ane temane cheda prAyazcitta Ave. (123) mUDhatA kAUNa saMghasaddaM, avvavahAraM kuNaMti je kei / papphoDiasauNiaMDagaM va te haMti nissArA // 124 // ........... 463 kRtvA saGghazabdamavyavahAraM kurvanti ye kecid / prasphoTitazakunyaNDakamiva te bhavanti niHsArAH // 124 // gAthArtha je koi 'A saMgha che' ema saMgha zabdano upayoga karIne durvyavahAra (zAstraviruddha AcaraNa ke saMghamAM nyAya ApavAnA prasaMge khoTo nyAya Ape) kare che teo pakSInA phoDelA iMDAnI jema niHsAra che. (124) tesiM bahumANaM puNa, bhattIe diti asaNavasaNAi / dhammotti nAUNaM, guthAe tittidhaMkhANaM // 125 // teSAM bahumAnaM punarbhaktyA dadatyazanavasanAdi / dharma iti jJAtvA gUthayA tRptirdhvAGkSANAm // 125 // 464 gAthArtha temane dharma che ema samajIne bahumAna ane bhaktithI AhAra-vastra vagere Ape che te viSThAthI kAgaDAonI tRptine kare che. (125) saMghasamAgamamiliyA, je samaNA gAravehiM kajjAI / * sAhijjeNa karaMtA, so saMghAo na so saMgho // 126 // 3 237 saGghasamAgamamilitA ye zramaNA gAravaiH kAryANi / sAhAyyena kurvantaH sa saGghAto na sa saGghaH // 126 // For Personal & Private Use Only 465 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha-- saMghanA saMmelanamAM bhegA thayelA je sAdhuo 2sagArava vagere gAravane AdhIna banIne (vivAdamAM nyAya Apavo vagere) kAryo sahAyathI kare che te saMghAta che, paNa saMgha nathI. 238 vizeSArtha-- sahAyathI kare che, te saMghAta che, saMgha nathI- pote zithilAcArI hoya ane bIjAo e zithilAcAramAM sahAyaka banatA hoya. AthI vivAdamAM nyAya ApavAnA samaye sahAyaka karanArA khoTA hoya to paNa emanA pakSamAM rahe, te rIte koi sAdhune amuka zrAvako sArA AhAra-vastra vagere ApavA dvArA emane sahAyaka banatA hoya ethI sahAyaka bananArAo khoTA hoya to paNa emanA pakSamAM rahe, tevI rIte koi zrAvako potAnA bhakta hoya, potAno Adara-satkAra karatA hoya ethI vivAdamAM enA pakSamAM rahe. gurutattva vinizcayanA pahelA ullAsanI 140mI vagere gAthAomAM saMgha zabdano zabdArtha jaNAvatAM kahyuM che ke "mAtA-pitA vagere saMsArIonA saMghAtane (=samUhane) choDIne ane saMyamasaMghAtane pAmIne jJAna-cAritranA saMdhAtane ekaTho=potAnA AtmAmAM rAkhe te saMdha che. kAraNa ke je ekaThuM kare te saMgha, evI saMgha zabdanI vyutpatti che. AnAthI viparIta hoya te saMgha nathI. saMdhamAM koi prazna upasthita thAya tyAre rAgadveSathI samAdhAna karanAra, athavA nyAya ApavAnA prasaMge rAga-dveSathI nyAya ApanAra, rAga-dveSanA kAraNe jJAna-cAritranA saMghAtane choDI de che, ane saMsArInA kAraNomAM potAne joDe che. AthI paramArthathI te saMgha nathI. rAga-dveSathI asatya nyAya ApanAra tIrthaMkaranI AzAtanA kare che. AthI te bodhidurlabha bane che. mATe mAna-sanmAna ke suMdara AhArAdi ApanArAomAM ke svajana AdimAM rAga karyA vinA ane bIjAomAM dveSa karyA vinA nyAya Apavo joie. (126) je sAhajje vaTTai, ANAbhaMge pavaTTamANANaM / maNavAyAkAehiM samANadosaM tayaM biMti // 127 // yaH sAhAyye vartate AjJAbhaGge pravartamAnAnAm / mano-vA-jAyai: samAnaddovuM tarka dhruvanti / / 127 II For Personal & Private Use Only 466 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 guru adhikAra vibhAga-1 gAthArtha- AjJAbhaMgamAM pravartanArAone mana-vacana-kAyAthI sahAya karavAmAM je pravarte che tene tIrthakaro samAna doSavALo kahe che. arthAt AjJAbhaMgamAM pravartanArAone je doSa thAya che, te ja doSa AjJAbhaMgamAM pravartanArAone mana-vacana-kAyAthI sahAya karanArane thAya che. (12) ANAbhaMgaM daTuM, majjhatthA Thiti je tusinniiaae| avihiaNumoyaNAe, tesi pi ya hoi vayalovo // 128 // AjJAbhaGgaM dRSTvA madhyasthAstiSThanti ye tussnnikyaa| vidhyanumodanayA tenAmapi pati vratanopa: II 28 I ... 467 gAthArtha tIrthakaranI AjJAno bhaMga thato jANIne je loko cUpa rahe che temanA paNa vratano avidhinI anumodanA karavAnA kAraNe lopa thAya che. tesi pi ya sAmaNNaM, bhaTuM bhaTTavvayA ya te huNti| je samaNA kajjAi, vittarakkhAi kuvvaMti // 129 // teSAmapi ca zrAmaNyaM bhraSTaM bhraSTavratAzca te bhavanti / zrama: vAyani vittaraNAlIni yuti aa 26 II. ... 468 gAthArtha je sAdhuo dhanarakSaNa vagere kAryone kare che temanuM paNa sAdhupaNuM ane vrato bhraSTa thAya che. (12) ___kiMvA dei varAo, maNuo suddha vi dhaNI vibhatto vi| ANAikkamaNaM puNa, taNuyaM pi aNaMtaduhaheU // 130 // .. kiM vA dadAti varAko manujaH suSThvapi dhanI vibhakto'pi / sAtimAM punatanuvamarthananta:vahetuM: II 220 .... 462 gAthArtha vizeSa bhaktivALo paNa ane atizaya dhanavAna paNa bicAro manuSya zuM Ape ? paNa tIrthaMkaranI AjJAnuM alpa ullaMghana anaMta duHkhanuM kAraNa che. vizeSArtha- koI dhanavAna zrAvaka koI sAdhu upara bhaktivALo hoya, ethI te sAdhu tenI bhaktine vaza banIne vivAdamAM te bhakta zrAvaka khoTo hovA chatAM bhakta zrAvakano pakSa le ane e rIte jinAjJAno bhaMga kare. For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 : saMbodha prakaraNa AvA sAdhune uddezIne ahIM kahevAmAM AvyuM che ke vizeSa bhaktivALo paNa ane atizaya dhanavAna paNa bicAro manuSya ApI ApIne zuM Ape? bahu bahu to sArA AhAra-pANI ane mAna-sanmAna vagere Ape. paNa enI khAtara AjJAno bhaMga karavAthI bhavAMtaramAM AvanArAM duHkhothI te nahi bacAvI zake. mATe sAdhue jinAjJAnA pAlanamAM ja lakSa rAkhavuM joie. jinAjJAnApAlana prasaMge bhaktanI zehazaramamAMnataNAvuM joIe. (130) titthayarArAhaNapareNa suysNghbhttijuttenn| ANAbhaTThajaNaMmI, aNusaTTI savvahA deyA // 131 // tIrthaMkarArAdhanapareNa shrutsngghbhktiyukten| nAnApraTananeDanuSTi sarvathA yA | zarU I . 470 gAthArtha tIrthakaranI ArAdhanAmAM tatpara tathA zruta(=zAstro) ane saMgha pratye bhaktivALA zrAvake jinAjJAthI bhraSTa banelA lokane badhI rIte (=je rIte zakya hoya te rIte) zikhAmaNa ApavI joie. (131) gabbhapaveso vi varaM, bhaddakaro narayavAsapAso vi| mA jiNaANAlova-kare vasaNaM nAma saMghe vi // 132 // garbhapravezo'pi varaM bhadrako narakavAsapAzo'pi / mA ninArAnopare vasanuM nAma sa pA rara .. ....... 472 gAthArtha- garbhamAM praveza thAya te hajI sAruM che, narakamAM vAsarUpa phAMsalo(=baMdhana) paNa hajI sAro che. paNa jinAjJAno bhaMga karanAra saMghanI sAthe rahevuM sAruM nathI. (132) kei bhaNaMti mUDhA, pAsatthAijaNassa daMsaNayaM / jiNaAsAyaNakaraNaM, bhamaMti teNaMtasasAraM // 133 // kecid bhaNanti mUDhAH pArzvasthAdijanasya darzanakam / ninAzatA pramatta teganantasaMsAram II rUrU II .... 472 gAthArtha- keTalAka mUDha pArthastha AdinA dharmane kahe che, arthAta pAsasthA AdimAM dharma che ema kahe che. temanuM A kathana jinanI For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 241 AzAtanAne karanAruM che. AthI AvA kathanathI te mUDha jIvo anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhame che. (133) jamhA neva jiNido, sAvajjarao sgNthisvibhuuso| loyappayArapakkhaM, kuNamANo chaMdavayamANo // 134 // yasmAd naiva jinendraH sAvadharataH sagranthisavibhUSaH / tolavArapakSe punaH jIvanama: II zarU4 I ... 47rU No paravittIvavahArakArao so havijja kaiyA vi| tamhA kusIlaliMgaM, dhammassa viDaMbaNAheU // 135 // no paravRttivyavahArakArakaH sa bhavet kadA'pi / taSNAtu zani dharmastha viDambanAdetuH II zarUvaI .................. 474 gAthArtha- (pAsatthA AdimAM dharmanathI) kAraNa ke jinezvarasAvadhakAryamAM rakta na hoya, bAhya-abhyatara graMthithI ane vibhUSAthI sahita na hoya, loka AcaraNano pakSa karanAra na hoya, svarachaMdapaNe bolanArA na hoya, kyAre paNa bIjAnI AjIvikA mATe AcaraNa karanArA na hoya, arthAt bIjAnI AjIvikA cAle e mATe maMtra-taMtra ke dorA-dhAgA karanArA na hoya. tethI kuzIlano veSa dharmanI viDaMbanAnuM kAraNa che. | vizeSArtha- ahIM bhAvArtha e che ke jo jinezvara AvA na hoya to temaNe upadezelA sAdhudharmanuM pAlana karanArA AvA kevI rIte hoya? arthAt AvA na ja hoya. sAdhuo sAvadha kAryamAM rakta na hoya, bAhyaatyaMtara graMthithI ane vibhUSAthI yukta na hoya, lokAcaraNano pakSa karanArA na hoya, svacchaMdapaNe bolanArA na hoya, kyAre paNa bIjAnI AjIvikA mATe AcaraNa karanArA na hoya, kuzIlo A badhuM kare, mATe temano veSa dharmanI viDaMbanAnuM kAraNa che. (134-135) iya jANiUNa dakkhA, kayAvi na bhaNaMti esa jinnveso| tahavvaliMgamittaM, isijjhayamAI ya vittikae // 136 // ... - iti jJAtvA dakSAH kadA'pi na bhaNantyeSa jinaveSaH / ta vyatipAtra aiSadhvajJAvi va vRtti | zarUda ....... 47, For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 saMbodha prakaraNa gAthArtha A pramANe jANIne kuzala zrAvako A (kuzIlono veSa) jinaveSa che ema kyAre paNa bolatA nathI. kuzIlono rajoharaNa vagere veSa AjIvikAno nirvAha karavA mATe dhAraNa karelo mAtra dravyaveSa che. (136) . bAlANa harisajaNaNaM, ke vi ya dhAraMti vesmnnnnyrN| ubbhaDapaMDuravasaNAirahiyaM ciya suvihiyAbhAsaM // 137 // bAlAnAM harSajananaM ke'pi ca dharanti vessmnytrm| Tapa_vasanAlihitameva viditAbhAsam II rU7 . ... 476 : gAthArtha- koIka ajJAna jIvone harSa utpanna karavA mATe ubhaTa nA hoya, sapheda vastrothI rahita hoya, arthAta vastro atyata ujaLAM na hoya, ane suvihita sAdhuono jevo veSa hoya tevA koI prakAranA veSane dhAraNa kare che. (137) raMgijjai mailijjai, uvagaraNANi baguvva gmnnaanni| dhAraMti dhammamAyA-paDalANi suvihiyabhamatthaM // 138 // rajyante malyante upakaraNAni bakavad gamanAni / dhAryAnti dharmamAyApadanAni suviditajhamArtham II rU8.I. .... 477 gAthArtha- kuzIlo upakaraNone raMge che, melAM kare che-melAM vApare che, bagalAnI jema (kapaTathI) cAle che, suvihita sAdhuno bhrama utpanna karavA (=ame suvihita sAdhuo chIe evo bhrama lokone thAya e mATe) dharmamAM mAyAsamUhone dhAraNa kare che, arthAta vividha rIte mAyA kare che. (138) jaNacittaggahaNatthaM, vakkhANAi karaMti vergge| bhAsaMti attadosA, sAhuti jaNAvabohaTuM // 139 // janacittagrahaNArthaM vyAkhyAnAdi kurvanti vairAgye / mASane mAtmoSAnuM 'sAdhu kRti banAvavadhArtham II rU? ..........478 gAthArtha lokanA cittane grahaNa karavA (=AkarSavA) mATe vairAgya bharelA vyAkhyAna vagere kare che. lokane "A loka sArA che evuM jJAna thAya evuM lAge e mATe potAnA doSone bole che. (139) For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 243 AyariA uvajhAyANaM dosA bhAsaMti kaNNajAheNa / gAhijjai jattha suyaM, pamAyadosI titaM bhaNai // 140 // AcAryA upAdhyAyAnAM doSAn bhASante krnnjaadhen| grAhyate yatra zrutaM pramAdadoSIti taM bhaNati // 140 // ............ 479 gAthArtha- AcAryo upAdhyAyonA doSone chUpI rIte kAnamAM kahe che. jyAM ( jenI pAsethI) zruta grahaNa karavAmAM Ave tene tame pramAda oSavAche sema De. (140) giNhaMti gahAvaMti, ya davvAiM naannkosvuddkie| daMsai kiriyADovaM, bAhirao bahiyaloyANaM // 141 // gRhNanti grAhayanti ca dravyANi jnyaankoshvRddhikRte| darzayati kriyATopaM bAhyato bahirlokAnAm // 141 // .............. 480 gAthArtha- jJAnabhaMDAranI vRddhi mATe dhanane grahaNa kare che ane grahaNa karAve che. bahAranA lokone(=ajJAna bhoLA lokone) bahArathI kriyAno mAna2 tAve che. (141) aNNoNNavisaMvAo, samudAyaMmi vi milaMti no kesi / niyaniyaukcariseNaM, sAmAyAriM virohaMti // 142 // anyo'nyavisaMvAdaH samudAye'pi milanti no keSAm / nijanijotkarSeNa sAmAcArI virodhayanti // 142 // ...... * gAthArtha- eka samudAyamAM paNa paraspara visaMvAda hoya che. (paraspara) koIne maLatA nathI. potapotAnA utkarSathI ekabIjAnI) sAmAcArIno viro5 73 cha. (142) savve vakkhANaparA, savve thijaNuvaesasIlA y|| ahacchaMdakappajappA, vayaMti kiM dhammaparasakkhaM // 143 // sarve vyAkhyAnaparAH sarve strIjanopadezazIlAzca / yathAcchandakalpayApyA vadanti kiM dharmaparasAkSyam // 143 // ........ 482 For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 saMbodha prakaraNa gAthArtha-badhA vyAkhyAna karavAmAM tatpara che. badhA strIlokane upadeza ApavAmAM rasika che. badhA svacchaMdI jevA banIne kALa pasAra kare che. zuM dharma parasAkSIe che? arthAt dharma AtmasAkSika che. ema bole che. vizeSArtha- jinAjJA mujaba vartavAnA badale svecchA pramANe varte ethI loko temane kahe ke A jinAjJA viruddha che tyAre teo evo javAba Ape ke kALa pramANe ame barobara karIe chIe. lokone amArA mATe jema kahevuM hoya tema bhale kahe. ame sAcA chIe. dharma AtmasAkSika che, parasAkSika nathI. ethI bIjAo amane khoTA kahe, tethI ame khoTAM banI javAnA nathI. Ama pote khoTA hovA chatAM potAno khoTo bacAva kare ane dharma parasAkSika nathI ema kahe. (143). maMDalijemaNimAIvavahAraparaMmuhA asNbddhaa| saddakarA jhaMjhakarA, tumaMtumA pAvatattillA // 144 // . maNDalijemanAdivyavahAraparAGmukhA asambaddhAH / ndirA pharatumaMtma: pApatA II 244 || 483 gAthArtha- mAMDalImAM bhojana karavuM Adi AcArathI vimukha banelA, paraspara saMbaMdha nahi rAkhanArA, moTethI bolanArA, kalaha karanArA, tuMkArAthI bolAvanArA ane pApakArya karavAmAM tatpara hoya. (144) siDhilAlaMbaNakAraNaThANavihArehiM savvamAyati / bhattajaNaMguNaleso, vi bhAsati mahamerusAriccho // 145 // zithIlAlambanakAraNasthAnavihAraiH sarvaM mimate / magana:zultazopi bAbate mahAsaMdaza // 24I ....44 gAthArtha- zithila AlaMbana, zithila kAraNa, zithila sthAna ane zithila vihArathI badhuM mApe che=nizcita kare che, arthAt zithila AlaMbana vagerethI badhA doSone seve che. bhaktalokanA alpa paNa guNane moTA meruparvata samAna kahe che. (145) dhammakahAo ahijjai gharA gharaM bhamai parikahaMto ya / #RUparaMvArdi, gatiM vadda savAra 246 / For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 guru adhikAra vibhAga-1 dharmakathA adhyeti gRhAd gRhaM bhramati parikathayaMzca / kAraprAmarati ivadatyuparacham | 246 II. 48 gAthArtha- dharmakathAone bhaNe che ane dharmakathAone kaheto te eka gharathI bIjA ghare bhame che, (khoTAM) kAraNo jaNAvIne upakaraNo adhika rAkhe che. (146). egAgicchabbhamaNaM, savvattha vi agaNiUNa pjjaao| savve ahamidadhammA niyamANaM paribhavoNNassa // 147 // ekAkIcchAbhramaNaM sarvatrApyagaNayitvA padyAH / sarvehamindradhama ninAmAne pariNavocastha I 247 || 486 gAthArtha potAnA padane (=sAdhu padane) avagaNIne IcchA pramANe ekalA sarvasthaLe bhame che. badhA ya ahamiMdra svabhAvavALA (=potAne ja sarvathI mahAna mAnanArA) che. potAno utkarSa ane bIjAno parAbhava kare che. (147). niyakajje miuvayaNA, kayakicce pharusavayaNabhAsillA / aimUDhagUDhahiyayA, cuNNakaNaguvva raMgakarA // 148 // nijakArye mRduvacanAH kRtakRtye prussvcnbhaassaavntH| .. atimUDhamUhahRdaya sUvAva 64: In 48 I . 487 gAthArtha potAnuM kAma sAdhavAnuM hoya tyAre komaLa vacana bolanArA ane potAnuM kAma siddha thaI gayA pachI kaThora vacana bolanArA, atizaya mUDha (=jaDa), gUDha hRdayavALA ane cunAnA kaNiyA jevA raMgavALA hoya che. vizeSArtha-cuno je vastunI sAthe bhaLe tenA jevA raMgavALo thaI jAya che, tema kuzIlo potAno svArtha sAdhavA jenI sAthe rahe tenA jevA banI jAya che, athavA jyAre je prasaMga hoya te prasaMgane anurUpa vartana karanArA banI jAya che, paNa temAM hetu potAno svArtha sAdhavAno hoya che. (148) ". appaMmi caraNadhamma, ThAvaMtA saMpayaMmi smyNmi| visayakasAyadhaNaMjaya-jAlAjaliyA vi te jANa // 149 // For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 . saMbodha prakaraNa Atmani caraNadharma sthApayataH sAmprate smye| viSayakaSAyadhanaJjayajvAlAjvalitAn vi tAn jAnIhi // 149 // .. 488 gAthArtha- vartamAna samayamAM potAnAmAM cAritradharmane sthApita karanArA : tebhane viSaya-5SAya 35 mAninI pANAmothI maNedAtuM 191. (148) . saMjalaMmi kasAe, caraNaM kahiyaM jiNehiM nannattha / pAyaM abhiNNagaMThi-ppaesiNo te muNeyavvA // 150 // sajvalane kaSAye caraNaM kathitaM jinairnAnyatra / prAyo'bhinnagraMthipradezinaste jJAtavyAH // 150 // .. ...........489 gAthArtha- jinezvaroe saMjavalana kaSAyamAM cAritra kahyuM che, bIjA kaSAyonA udayamAM cAritra nathI. kuzIlone prAyaH jemaNe graMthisthAnano me yo nathI teva. AL. (150) vatthivva vAyapuNNo, attukkariseNa jahA tahA lavai / na vi sevai gIyatthaM, vatthivva adaMsaNijjo so||151|| vastivad vAtapUrNa AtmotkarSeNa yathA tathA lpti| nApi sevate gItArthaM vastivadadarzanIyaH saH // 151 // .............. 490 gAthArtha- vAyuthI pUrNa bastinI (=masakanI) jema svotkarSathI jema tema bole che. gItArthanI sevA karato nathI. Avo te maLadvAranI jema mazanIya che. (151) thaddho niviNNANo, paribhavai jiNamayaM ayaannNto| tiNamiva mannai bhuvaNaM, na ya picchai kiMci appasamaM // 152 // stabdho nirvijJAnaH paribhavati jinamatamajAnan / tRNamiva manyate bhuvanaM na ca pazyati kiJcidAtmasamam // 152 // .... 491 gAthArtha akkaDa, AtmajJAnathI rahita, jinamatane nahi jANato te jinamatano parAbhava kare che. jagatane tRNasamAna mAne che. koineya potAnA jevo joto nathI, arthAt potAne badhAthI ucca tarIke jue che. (1para). bahu mannai gihiloyaM, gihiNo saMjamasahitti bhaNNaMti / . naya ANaM mannaMti, gurUNa gurunANajuttANaM // 153 // 1. vi bhavyaya cha bhane kutsA madhamA cha.. For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 guru adhikAra vibhAga-1 bahu manyate gRhilokaM gRhiNaH saMyamasahA iti bhaNanti / ja vAra macano guru guruzAnayuplnAm II para ..... . 462 gAthArtha-gRhasthajananuM bahumAna kare che. (sAdhuthI gRhasthonuM bahumAna na karAya ema koI kahe to) gRhastho saMyamamAM sahAya karanArA che ema kahe che. ghaNA jJAnathI yukta gurunI AjJAne mAnatA nathI. (153) gAmaM desaM ca kulaM, saDDA saDDI mamattae kuNai / vasahigharuleyaNAi, naMdidhaNAI pavaTuMti // 154 // grAmaM dezaM ca kulaM zrAddhAn zrAddhI mamatvake kroti| vati dostrovanavi binani pravaIyo gAthArtha gAma, deza, kuLa, zrAvako, zrAvikAo, vasati, ghara ane caMdaravAo upara mamatA rAkhe che. "samRddhi (=bAhya ADaMbara) ane dhanane vadhAre che. (154). vaMdaNanamaMsaNAi, kAraMti paresi saahubuddhiie| na ya appaNo kareMti, siDhilAyArA tahA ee // 155 // vandana-namasyanAdi kArayanti pareSAM sAdhubuddhyA / vAtmAna: purvatti zithilAvArIstathata | 51 / .................464 gAthArtha- A zithilAcArIo "pote sAdhu che" evI buddhithI bIjAonI pAse potAne vaMdana-namaskAra vagere karAve che ane pote (bIjAone) karatA nathI. (155) loe iisAhuvAyA, dhammaparA dhammadaMsiNo rmmaa| paramaMtA niddhammA, nimmerA naDayapeDanihA // 156 // loke itisAdhuvAdA dharmaparA dharmadarzinaH ramyAH / paramatA nirdhana nirme naTaveTa nima: II 216 ...........421 gAthArtha lokamAM to A loko dharmamAM tatpara, dharmane jonArA ane sArA che e pramANe temanI prazaMsA thaze, paNa kharekhara to teo tuccha, dharmarahita, maryAdA vinAnA ane naTamaMDaLInA jevA che. (156) 1. athavA nANa maMDAvavA dvArA dhanane vadhAre che. (nANamAM mUkAyeluM dhana pote laI le che.) For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa dasamagamaccheramiNaM, asAhuNo sAhuNuvva pujjaMti / hohaMti tappasAyA, dubhikkhadariddaDamaragaNA // 157 // dazamakamAzcaryamidamasAdhavaH sAdhava iva pUjyante / bhaviSyanti tatprasAdAd durbhikSa-dAridrya - DamaragaNAH // 157 // ...... 496 gAthArtha- kusAdhuo sAdhunI jema pUjAya che te A dazamuM Azcarya che. tenI asarathI ghaNA dukALa, dAritrya ane kalaho thaze. (157) je saMkiliTThacittA, mAiTThANaMmi niccatallicchA / AjIvagabhayaghatthA, mUDhA no sAhuNo huMti // 158 // 248 ye saMkliSTacittA mAtRsthAne nityatallicchAH / AjIvagabhayagrastA mUDhA no sAdhavo bhavanti // 158 // .............. 497 gAthArtha-- je rAgAdithI malina cittavALA che, sadA mAyA karavAmAM tatpara che, AjIvikAnA bhayathI pakaDAyelA che, ane mUDha che te sAdhuo na hoya. (158) mUlaguNavippamukkA, chakkAyariU asaMjayA pAyaM / guNimaNipaosajuttA, dhiANAyArasUrimuhA // 159 // mUlaguNavipramuktAH SaTkAyaripavo'saMyatAH prAyaH / guNimunipradveSayuktA dhRSTAnAcArasUrimukhAH // 159 // ....... susamAyAbbhaTThA, niyaDiparA bhattaloyathuidakkhA / pacchannasavvasaMgaha- kAriNo savvabhujjaparA // 160 // 499 susAmAcArI bhraSTA nikRtiparA bhaktalokastutidakSAH / pracchannasarvasaMgrahakAriNaH sarvabhojyaparAH // 160 // gAthArtha-- je mulaguNathI atyaMta rahita hoya, cha jIvanikAyanA zatru hoya, (jethI 4) prAyaH saMyamathI rahita hoya, guNI bhunikha pratye atizaya dveSathI yukta hoya, AcArya vagere dhiA ane AcArathI viruddha vartanArA hoya (150), susAmAcArIthI bhraSTa thayelA hoya, mAyAmAM tatpara hoya, bhaktalokanI prazaMsA karavAmAM kuzaLa hoya, chUpI rIte For Personal & Private Use Only 498 *************** Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru adhikAra vibhAga-1 249 sarvavastuono saMgraha karanArA hoya, sarva prakAranA svAdiSTa bhojana karavAmAM Asakta hoya, te sAdhuo na hoya. (16) suddhaM susAhudhammaM, aMge na dhar3a no pasaMsei / saddhAguNehi rahiyA, paramatthacuyA pamAyaparA // 161 // zuddhaM susAdhudharmamaGge na dharanti no prshNsnti| zraddhAguNai rahitAH paramArthacyutAH pramAdaparAH // 161 / / ............... 500 gAthArtha- kuzIlo zuddha susAdhudharmane AtmAmAM dhAraNa na kare, zuddha susAdhudharmanI prazaMsA na kare, zraddhAthI ane guNothI rahita hoya, paramArthathI bhraSTa thayelA hoya ane pramAdamAM paDelA hoya. (11) gihipurao sajjhAyaM, karaMti aNNoNNameva jhuujhNti| sIsAiyANa kajje, kalahavivAyaM IraMti // 162 // gRhipurataH svAdhyAyaM kurvantyanyo'nyameva yudhyante / ziSyAdikAnAM kArye kalaha-vivAdamudIrayanti // 162 // ........ 501 thArtha- duzIdo. sthAnI mAgaNa( stho mAve tyAre) svAdhyAya kare che. paraspara jhagaDe che, ziSya AdinA kAryamAM ( ziSya Adi mATe) kalaha ane vivAdanI udIraNA kare che sAme caDIne kalaha bhane vivAha 73 . (162) kiMbahuNA bhaNieNaM, bAlANaM te havaMti rmnnijjaa| dakkhANaM puNa ee, virAhagA chanapAvadahA // 163 // kiM bahunA bhaNitena bAlAnAM te bhavanti ramaNIyAH / - dakSANAM punarete virAdhakAzchanapApadrahAH // 163 // ................ 502 gAthArtha vadhAre kahevAthI zuM? kuzIlo ajJAna jIvone sArA jaNAya che, paNa kuzaLa manuSyone te virAdhaka ane guptapApanA sarovara jaNAya che. (13) vaMdaNanamaMsaNAI, joguvahANAi tappuro vihiyaM / gurubuddhIe vihalaM, savvaM pacchittajuggaM ca // 164 // vandana-namasyanAdi yogopadhAnAdi tatpuro vihitam / gurubuddhyA viphalaM sarvaM prAyazcittayogyaM ca // 164 // ................ 503 For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa gAthArtha-- gurubuddhithI temane karelA vaMdana-namaskAra vagere ane temanI nizrAmAM karelA yoga-upadhAna vagere saghaLuM ya niSphaLa che ane prAyazcittane yogya che, arthAt vaMdana vagere karanArane prAyazcitta Ave. (164) jamhA bhaNiyaM che, atithakkeNa rahiyatitthiliMgINaM / purao jaM dhammakiccaM, vihiyaM pacchittacauguruyaM // 165 // yasmAd bhaNitaM chede Astikyena rahitatIrthiliGginAm / 250 purato yad dharmakRtyaM vihitaM prAyazcittacaturgurukam // 165 // ...........504 gAthArtha-- kAraNa ke chedagraMthamAM kahyuM che ke zraddhAthI rahita evA zAsananA liMgadhArIonI AgaLa je dharma kArya karyuM hoya te nimitte 'yaturguru' prAyazcitta khAve. (165) kiikammaM ca pasaMsA, suhasIlajaNaMmi kammabaMdhA ya / je je pamAyaThANA, te te uvabUhiyA huMti // 166 // kRtikarma ca prazaMsA sukhazIlajane karmabandhAya ca / yAni yAni pramAdasthAnAni tAni tAni upabRMhitAni bhavanti // 166 // 505 gAthArtha sukhazIlalokane kareluM vaMdana ane prazaMsA karmabaMdha mATe thAya che. (kAraNa ke temane vaMdana vagere karavAthI) temanAM je je pramAdasthAno che te te pramAdasthAno prazaMsA karAyelAM thAya che, arthAt temane vaMdana karavAthI temanA pramAdasthAnonI prazaMsA karI gaNAya, ane ethI karmabaMdha thAya. (166) evaM nAUNa saMsariMga, kusIlANaM ca saMthavaM / saMvAsaM ca hiyAkaMkhI, savvovAehiM vajjae // 167 // evaM jJAtvA saMsargi kuzIlAnAM ca saMstavam / saMvAsaM ca hitakAGkSI sarvopAyaiH varjayet // 167 // ............... 506 gAthArtha A pramANe jANIne hitakAMkSIjIva kuzIlonA saMgano, temanI prazaMsAno ane temanI sAthe rahevAno sarva upAyothI tyAga kare che. (167) nihnavaabhavvagANaM, jA kiriyA muddhamohasaMjaNiyA / tArisiyA khalu kiriyA, chaumatthANaM niyaDiyANaM // 168 // For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 guru adhikAra vibhAga-1 nihnavAbhavyakAnAM yA kriyA mugdhamohasaMjanikA / tAdRzI khalu kriyA chadmasthAnAM nikRtikAnAm // 168 // ....... 507 . gAthArtha_nihnavonI ane abhivyonI je kriyA che te mugdha jIvone moha pamADanArI che. ajJAnI evA daMbhIonI paNa tevI kriyA hoya. (16) nivajjo khalu dhammo, pannatto jiNavarehiM iya vayaNaM / bhAsaMtA gRhaMtA, titthayarAINa vihibhattiM // 169 // niravadyaH khalu dharmaH prajJapto jinavarairiti vcnm| bhASamANA gUhamAnA tIrthaMkarAdInAM vidhibhaktim // 169 // .......... 508 appamaIi pavayaNaM, hIlaMtA tccmggmlhNtaa| annANakaTTharUvaM, dasai mUDhANa jIvANaM // 170 // alpamatyA pravacanaM helayantaH tathyamArgamalabhamAnAH / ajJAnakaSTarUpaM darzayati mUDhAnAM jIvAnAm // 170 / .......... 509 gAthArtha (eka tarapha) kharekhara ! jinezvaroe dharma niSpApa kahyo che evuM vacana bolatA ane bIjI tarapha) tIrthakaronI vidhipUrvakanI bhaktine(=vidhimArgane) chUpAvatA, alpabuddhithI pravacananI avajJA karatA ane sAcA mArgane nahi pAmatA kuzIlo ajJAna jIvone ajJAna 4435 bhAgane patAve. cha. (168-170) te viya adaMsaNijjA, jiNapavayaNabAhirA viNihiTThA / micchattadariddajuyA, pAviTThA savvanikTiA // 171 // te'pi cAdarzanIyA jinapravacanabAhyA vinirdissttaaH| mithyAtvadAyiyutAH pApiSThAH sarvanikRSTAH // 171 // .............. 510 gAthArtha- mithyAtvarUpa daridratAthI yukta ane atyaMta pApI te jIvone paNa adarzanIya ane jinazAsananI bahAra rahelA kahyA che. (171) | A pramANe bIjA adhikAramAM kuguru (gurvAbhAsa-pArthasthAdi) - sva35 paDeso vimA pU ithayo. // For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 aMDaya 1 saya aMDA asuhamANi aMtamuhuttapamANA aMtamahattovasamo aMtomuhuttaparao. aMtomuhuttamittaM aMtomuhuttamittaM aMbara lohama aMbassa ya niMbassa. aMbilanIrasajalaM... a aiyAresu aikkamavaikkame asa aisesa 1 dhammakahI. akayamuhakosa. akasiNapavattagANaM akiriyabhAvaguNehiM . asalamaNapavit akkhaMDiyacArito akkhayaphalabalivatthAi . agIyatthakusIlehiM aggIo na vi jANa accitadaviaviosaggo ajiNe jiNarUvattaM ajiNesu ya jiNabuddhI. ajjhappANadaMsaNa ajjhavasAyANANi ahaM rudda dhammaM aTTha ya pavayaNamAyAo agajoga 8 aDasiddhI aTThadasapAvaTThANehiM . aTThadasabheyabaMbha aTThamamicchataM puNa aTThamamicchattaMmi ruI aTThami caudasI aTThavihA gaNisaMpaya. 541 629 1120 884 1321 886 1320 1418 442 1575 1605 234 933 255 118 210 141 1499 167 438 1496 W 327 1599 aTThA 1 gaTThA 2 hiMsA aTThArasa purisaMmi 1308 1322 653 619 611 572 1459 1462 990 608 aTThArasavihabaMbha . aTThAhiyaMmi bhUyANa aDa 8 satarabheyapUjA. abhiggahaNI: abhiggahiyaM puNa. aNasaNamUNoriyA aNasaNarammaM tAraM aNubaMdha 1 aNubaMdhavA aNubhavajuttA bhattI. aNubhAga aNuvakayaparANuggaharapAyaNA aNNA daMsaNatihio aNNAdugaMchoM mUla aNNoNavisaMvAo ataNujuyA te ....... atathyaM manyate tathyaM. atihI loiyapavvaMtihi akkarisaM ami atthi jio 1 taha 256 annaM ca jiNamayaMmi. 93 annA koha ma annatthApayatthAI annatthiyavasahA iva.. saMbodha prakaraNa 795 633 ............ annANamAruri annesiM sattANaM ano mukkhami jao. aDiya aparissAvI dhIro For Personal & Private Use Only apasatthalesatiyagaM. appaM pi bhAvalaM appama caraNadhammaM appakkaM duppakkaM appamaIi pavayaNaM .......... 634 993 682 . 566 911 1269 1581 302 . 115 300 1317 1367 992 131 481 545 1436 1256 1453 940 235 56 388 13 1378 904 77 1255 1523 727 1509 488 1987 509 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 532 ........... .. 591 1323 ............461 1574 akArAdi anukramaNikA 253 appamaNAloiyavao ............ 393 | asuiTThANapaDiyA .............. appamattapamattaguNa ............. asuhakkhaeNa dhaNiyaM ........... 211 appANaM piva savvaM .............553 asuhajjhANadugassa ..............717 appAvarAhaThANe ................. 432 assaMghaM saMghaM je..... abaMbhacariyaM ghoraM.............. aha aTThamamicchattaM . ......... 1444 abaddhaAUyANaM .............. 1469 | aha khaMtimaddavajava ........... ...1390 anbhiMtarariu chakkaM ............... 644 aha sugurUNa sarUvaM.............511 abhigamaNavaMdaNanamaM ............. 308 | aha sugurUNuvaeso.............. abhinivesaM goThAmAhilapa....... 912 ahapuvvaM ciya keNai........... amaNuNNANaM ................. ahammaanIIaNAyAra .......... ammApiyasAriccho ........... ahavA aNi?kusumehiM .......... ayasi 13 harimaMtha ........... 1175 ahavA jo No giNhai .......... arasaM virasaM lUhaM ............. ahavA dei dikkhaM .............. 819 arihaM devo guruNo ..............896 | ahassasacce 1 aNuvIi ......... 745 arihaMta 1 siddha ................ 925 A arihaMtajaNaThANA .............692 AimasaMjamajuyale .............. 761 arihaMtasiddhaceiya ............... 309 Aisu puDhavIsu tisu ........... 952 arihaMtasiddhaceiyasue .......... 1023 AuTTipamAyadappa ............. 1514 arihaMtasiddhapavayaNa ........... 1609 AovamAi paradukkhama ....... 1228 arihaMtA viharaMtA ............. 1024 AgamauvaesANA ............ 1388 arihaMtAipayadasasu ............ 1021 AgamapArasaphAseNa ........... 1442 arihaMtesu ya bhattI .............. 958 AgamabhaNiyaM jo ...............811 arihaMtesu ya rAgo.. .............895 Agamasuya ANA dhAraNA ..... 1543 arihapamuhANa terasa ............. 157 | AgamA liGgino devA......... 1434 aliyaM na bhAsiyavvaM ......... 1136 ANavaNaM pesavaNaM............. 1243 avaujjhiyamicchatto ............919 ANAIsariyaM vA ............. 1162 avahAsaMmohavivega ............ 1411 ANAe tavo ...... ................665 aviyAramatthajaMvaNa ........... 1401 ANAkhaMDaNakArI ............... 667 avirayasammaddiTThI ............. 1005 ANAbhaMgaM daTuM.................. 467 avirayasammaTThiINa .............124 ANAvicayamavAe ............ 1362 avihikayANuTThANe.............. 406 ANAviNao paramaM ............. 331 avihiTThavaNamabohi ............. 154 AbhiNivesiyamicchaM ........ 1461 asaMkhijANa ................. 1309 AbhiNivesiyavajaM cauhA .... 1443 asaDhassa aparisuddhA :........... 245 AbhogANAbhoga ................ 205 asaNAINaM dosA ...............694 AbhogANAbhoge .............. 1127 asiNANa viyaDabhoI ......... 1104 | AmaMtaNi 1 ANavaNI .........565 For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .439 ....... .......... 254 . saMbodha prakaraNa AmAsu a pakkAsu a ........ 1995 AsannasiddhiyANaM jIyANaM ....... 850 AyaMke 1 uvasagge..............786 | AsavadArA saMsAraheyavo....... 1416 AyariA uvajhAyANaM ........... 479 AsavadArAvAe .. ............ 1409 Ayariya 1 uvajhAyA ........... 377 AsAyaNatittIsaM ............... 648 AyariyaM sAisayaM ............. 1541 AsAyaNaparihAra ................ AyariyappamuhA ya ............. AsAyaNaparihAro .... .......... AyariyA taha vAyaga .......... 1026 AsAyaNaparihAro .. AyANaM jo bhuMjai ............ AsAyaNApavittI. AyApavayaNamAyAmaya ...........690 AsevaNApulAo. AyArapakappAI ............... 1546 AseviUNa eyA ............. 1119 AyArAi aTTa u taha ............ 610 AhAkammuddesiya ................ 779 AyAsaNaparihAro ............... 325 | AhAragute 1 avibhUsiyappA .... 747 . AraMbhapasattANaM .................. 216 | AhArabhayapariggaha ............. 1276 AraMbhasayaMkaraNamaTTamiyA ....... 1110 ArattiyamavayAraNa ............... 188 | iMgAlI vaNasADI ......... 1216 ArAhaNAhiyAro .............. 1479 | iMdaddhayarasa sohA ................. 48 AroggasAriyaM mANussattaNaM .... 1183 iMdiya 5 visaya ................615 AroDhuM muNivaNiyA ........... 1381 | iMdiyajoyakasAyavijayatavAINa 1089 AlaMbaNakAlamaggaNa ............ 520 iMdiyatthANa vIsaM ............... 683 AlaMbaNamalahaMtI ................ 873 ii bahuhA sAvajaM ............... 413 AlaMbaNAi vAyaNa ........... 1351 iipuvyuttacaukkajjhANesuM ....... 1427 AlAvo saMvAso ........... 450 ikkaM tA haraha dhaNaM ............. 1295 AlU taha piMDAlU ........... 1214 | ikkArasa aMgAi ................. 677 Aloijai guruNo ........... 1526 ikkArasa gihipaDimA 11........ 626 AloyaNapaDikkamaNe .......... 1525 ikkArasaMgadhArI .................. 678 AloyaNA vi duvihA ........ 1512 ikkAsII te karaNakAraNANu.... 1129 AloyaNA viveo ........... 1535 ikkikA vi ya cauhA ......... 1008 AloyaNAikaje ............... 846 ikko vi nIivAI ............801 AloyaNANimittaM ............ 1485 iga 1 vi 2 ti ................ 540 AloyaNAtihIo............. . 1482 igakannA dugakannA ............. 1606 AloyaNApariNao ........... 1493 igatIsaM siddhaguNA . ............645 AloyaNApariNao ........... 1500 igabiticauraasaNNi ......... 1471 AloyaNAsudANe ............. 1508 | igavI khalu bheyA ............684 AvassayasajjhAe ............... 352 igavIsaM taha sabalA............. 637 AvassayAI na karai ............ 353 | igavIsaM sabalANaM... ............733 AsanasiddhiyANaM ............. | iccAi dhammakicca ............ 1003 196 incA3 For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 1149 ... 60 ....695 369 164 227 ekorAda anukramaNikA iccAiaNegaguNagaNa ............ 654 | ukkiTTharasaiNa nokiTTa .............887 iccAiaNegaguNagaNa ............796 ukkosaM davvatthayaM ............... 111 iccAiguNasameyA .............. 1617 ukkosaM sattarisayaM ............... 186 iccAiguNo sAhU ................531 uggama 1 uppA 2 esaNa .........794 iccAiccayaNamaio ........... 1455 uggamadosA solasa .............722 iccAiNegaguNagaNa...............736 uggamamANe vidalaM ........... 1206 iccAiNegapavayaNaguNa ......... 1454 uciyaM muttUNa kalaM. .......... iccAiNegasasamaya ...............836 uciyattaM pUyAe ... ........... iccAitavavisesA ............. 1538 uciyapavittiM evaM .............. 69 iccAibhAvasallaM, uddharaNaM ....... 1611 uciyapavittI evaM ............... 175 iccAibheyabhiNNaM ................577 uccAraM pAsavaNaM................. iccAIguNakalio. uccheiyadhammagaMthA ........808 icchai niyahiyayaMmI......... . 985 ujjU 1 gaMtuM paccAgaI ............ iTThANaM visayAINa............. 1325 ujjUbhUyA Na duve ................ ittariyamAvakahiyaM ............. 764 uha~gAmI rAmA ................ itto ceva jiNANaM .............. udagapANaM pupphaphalaM............. itthaM puNa pUyAe ................ uppaNNa 1 vigaya ...............564 itthiM 1 diya 2 stha........... 1080 uppAyaTThiibhaMgAi .... 1398 itthINa joNimajhe .............583 ubhayavihINAo puNo........ .....248 itthINa joNimajjhe .............584 ummaggaMmi paviTTho ...... .....436 . iya karaNakAraNANumai......... 1340 uraga-giri-jvalana ............. 712 iya jANiUNa dakkhA ........... 475 uvagaraNasarIrehiM ............... iya savvaguNAdhANaM............ 1426 uvadhAya 10 asaMvara ......... ......621 iriyA 1 bhAsA .................519 uvabhogo vigaIo............ ...1185 iriyAsamie 1 sayA ............744 uvasaMte 1 khINaMmi..............773 iha ceva kharAruhaNaM ............ 1155 uvasamai duriyavaggaM. ............. 75 iha, loecciya jIvA .......... 1145 uvasamakhAyagaveyaya ........... 1472 iha solasakyaNehiM ............. 568 uvasamapuggalajaNiyaM .......... 1473 ihaparaloyahayANaM ................ 414 uvasamavivegasaMvara............... 983 ihaparaloyAsaMsA .............. 1261 uvasamaveyagakhaiyA. .......... 1467 uvasamasammattAo .......... ... 878 uukAle te savve ............... 585 uvasamasammattAo ukkiTeM causuhagaM .............. 1601 uvasamasammaTThiI . 874 ukviTThaukTiM ukTuiM .......... 1558 uvasamaseDhicaukvaM ........... 891 ukkiTThajahannamajjhima ........... 1075 uvasAmagaseDhigayassa ............870 ukkiTThamajhimajahannabheehiM ....... 1017 | uvoogalakkhaNamaNAi ....... 1376 ........... ......755 .. 882 ......... For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .............. ........ ........201 256 saMbodha prakaraNa ussaggamagganirayA ...............738 eyassa ya liMgAiM ............. 1083 ussuttamaNuvaiTeM ................. 358 eyA khalu ekArasa............ 1096 ussuttamAyarato .................. 451 eyAiM aTThaThANAI. ...... eyArisa Ayario UddhAvaNA pahAvaNa..............704 | eyArisa duvvayaNaM. .......... | eyArisA kusIlA ........... e paMcAvi payatthA .............. | eyArisANa dussIlayANa eaTThArasadosA ........... .. 380 | erisamaNisamudAo ee cciya puvvANaM ............ 1385 evaM aTThaviyappA ........ ee sattarabheyA ... 50 evaM kiriyAjutto.. ee savve vi sammattasaMjuyA ...... 845 evaM khu jaMtapIllaNa ............ eeNaM bIeNaM... evaM khu sIlavaMto .........449 eesiM dhammaruI................ 1439 |evaM ciya vayajogaM ....... 1397 .. eesu bhattijuttA ................. 310 evaM titthayarattaM ........ ekkAsIe ya karaNa ..............535 evaM titthayarasamaM .... ..........664 , egatiya 1 saMsaiyaM ............ evaM duvAlasavihA ............. 1519 egattha savvadhammA ........899 evaM nAUNa saMsaggiM ....... ..506 egamavi udagabiMdU. ........... evaM nANassAvi....... 1590 egamuhuttaM divasaM .............. evaM paDhamamahavvaya ...... .........557 egassAyarasArA............... .. 62 | evaM vAyA na bhaNai .............909 egAivayajahaNNo .............. 1018 |evaM savvaTThANe .................. 267 egAgicchabbhamaNaM................ 486 evaMviho vi navaraM ............. 1108 egidiyajIvANa .............. .. 1284 | eso iha bhAvattho.... egidiyavigaliMdiya o ego sAhU egA...... .....798 osanno attaTThA.................821 etto carittalAbho osanno jaivi tahA . ........... 827 etto ciya tattannU ......... osanno vi ya duviho . ......... 351 etto ciyaM egAe ................165 osAriiMdhaNabharo ............. 1394 emAisavvakaraNe ............ ohovahopaggahiyaM..... ......... 525 evaM aNaMtarutaM ................ eyaM cauvvihaM rAga.. ........... 1327 | kaMkelli 1 kusumavuTTI ............ 21 eyaM cauvvihaM rAga............. 1341 | kaMcaNamaNisovANaM.... ........537 eyaM ciya paMcarUvaM...............950 kaMcaNamaNisovANaM ... ......... 1250 eyaM paMcaviyappaM .................915 | kaMThahiyauyaradesaMmi .... ........146 eyaM pavayaNavayaNaM ...............311 | kaMdappa 1 deva kibbisa .........749 eyamabhavvANaM ciya .............. 877 | kaiyAvi jiNavariMdA ...........599 1240 ......... 230 .....207 .....22 .908 For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akArAdi anukramaNikA kajjo asaNije kaTThe karesi appaM kaTThapaTTabhavaM jaM kahAidavvajoyaNa. kattha amAhArisA jIvA kattha amhArisA . kappUradhUvavattha kamma sahacArikAraNa kayakammAdANavao citto Dhacitto puDha vipacakhANe heardhammo 1 taha siMgArA ajjA kalikArao vi. kallANagatavamahavA kallANagatihIsu. kallANagAikajjA kallANaphaloveyA kAraNajAe cauro 'kAlatiyaM 3 vayaMNatiyaM 1528 917 1192 1304 597 806 986 1315 1073 149 kAlaviNayAirahiMo. kAle viNae bahumANe. kANa divase vutte . kAlo vi succiya jahiM. kAlociyajaNA kAvoyanIlakAlA vakAlA kiM tAe paDhiyA . 1053 1078 ........... 412 1963 . 185 1004 ............. kiM bahuNA bha kiM bahuNA bhaNiNaM 68 kulanissAe vihara . 273 kulanIiTThiibhaMga kahamaNNA muNijai.. .810 kusumakkhayagaMdhadIva kahehi savvaM jo vutto. .....: 1544 kusumayasuINa mahaNaM. kAU saMghasaddaM. 463 kAmaM ubhayAbhAvo kAmo cauvIsaviho. kAyamaNovayANaM kA kaMDU kaDU kiM bahuNA savvaM ci kiM suragiriNo garuyaM ..... kiMvA dei varAo.. kiikammaM ca saMsA kijjai pUyA ciM kiriyAsu appamAo kuMbhAracakkabhamaNaM. kukkuiyaM mohariyaM. kuNau vva pasatthA kurutaruNa phulaM kulagaNapabhiipaesu. kulagaNasaMghapaya 320 573 1238 kei bhAMti mUDhA 174 kevalathINaM purao kevalanAmeNa gurU. 59 561 kevaligaNaharahatthe . 567 354 1266 521 ....... 1355 854 1331 kSa 1342 kSaNiko'kSaNiko jIvaH 1134 1084 ...... 1288 hi puNate ? bitego. hamarpali. 373 241 1222 1329 1278 1030 1022 350 404 45 962 ke vi ya bhAMti pacchAkaDaputto . 844 ke viya sammattadharA 839 . 365 . 472 411 . 341 295 809 254 852 355 563 .522 kei bhaNati u bhaNNai. kevi muNirUpAsA kesasarIravibhUsaNa. kesiMci a Aeso ko bhUkam koha 1 mANa kohe 1 mANe 257 For Personal & Private Use Only 502 837 1383 1135 469 505 ****** 93 1432 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... 946 .....865 ......823 948 .. 34 ....86 ....698 * 757 ..187 258 saMbodha prakaraNa gIyatthANaM purao ...............828 khaiyaM 1 khaovasamiyaM ......... gIyattheNaM diNNaM .............. 1547 khaiyAipaNavihaM puNa ..... | gIyattho viha.. khaiyAI sAsAyaNa ........... | gIyattho saMviggo ..... ......... 1486 khAiyanANAtisao ............. gucche cautthao puNa. ......... khAiyamapaDivAi ................888 guNaobhiMtarabhAve ........... khiivalayadIvasAyara .......... 1375 guNaThANagaguNajaNaNI........... khittaM seu 1 keu 1181 guNaThANagaThANattA ............... 209 khitte khale araNNe ........... 1153 guNatIsapAvasuyassa ............. 643. . khINami uINNaMmi ............ .871 guNavIsaM dosANaM ............... 635 3 khuramuMDo loeNa va ............ 1115 guNisaMgajogasukahAkahAparo ... 1449 guruNo guruguNajuttA ............. 964 . . gaMThitti sudubbheo gurudattaparamamaMto .. gaMthiya 1 veDhima .............. . 171 gurumohakalahaniddA ............ 1193 gaMtho micchattadhaNAio...... gUDhasirasaMdhipavvaM .............. 1215 gaMdhavvanaTTavAiya ................ gaMdhodayassa vuTThI ................ ghaTTA maTThA paMDura ................. 386 gaccho mahANubhAvo ............. .512 ghaNarAgadosagaMThiM .............. 1456 gaNimaM jAiphala .............. gholavaDA 18 vAyaMgaNa ........ 1199 gabbhapaveso vi varaM 471 gAma desaM ca kulaM................ 493 caukAraNaparijuttaM ................ 10 gAmAgaranagarANaM ............... 1154 cauktaM sAraNasikkhAi ..........613 gArava 3 sallANa .............. caudasa dasa ya abhinne ........ 1464 gAvo mahisA oTTiya ......... 1179 caudasarayaNatteNavi ... .......... 299 gAsesaNA ya. caudisi kAusagga............ 1103 giNhaMti gahAvaMti ............... 480 caubheyaM micchattaM ................907 girikaraNI kisalapattA ...... 1212 caumuhamutticaukkaM ................ 28 gihavAvAravivajaNa ............. 122 cauro bhAsA saccA ... ........... 560 gihavAvAravivajaNa ............. 143 cauro vittipavattaNa .......... gihikajje vi vigiMcai ....... 1076 cauro samAhiThANA ........... 623 gihichaumamuNijiNANaM .......... 292 cauvIsaM porasIyA ... .......... 1570 gihipurao sajjhAyaM............. 501 causaMjogi solasa . .......... 1247 gihivAvAraparammuha ............ 1029 causaddahaNa 4 tiliMgaM ........... 921 gIyaM kappanisIhAi ............. 822 caraNa 5 vaya 5 samii ..........614 gIyatthavayaNaNAhA ..............116 | caraNAIyA dhammA... ..........863 gIyatthA saMviggA ............... 737 carittAyArANamaIyA ............ 1591 1173 .. 630 .........524 691 For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1014 974 ......103 ....107 ....898 ....400 .71 ...452 ........ .....279 akArAdi anukramaNikA 259 carimAvattapavatte jIve jaM jaM bhaNiyaM samae ........... cAlijai bIhei va ........... 1412 jaM jaM vaccai jAI.. 1143 ciMtai na logakajaM ............. .663 jaM thiramajjhavasANaM .......... 1319 ciivaMdaNa guruvaMdaNa ............. jaM nihiyamatthajAyaM ........... 1114 ciI saMnANaM sanni ............. 333 | jaM puNa abbhAsarasA ............ 240 cittAbhAvevi sayA .......... jaM puNa sunippakaMpaM ......... 1400 ceiya paDimA biMbaM. .........269 jaM bahugIyatthehiM .. ......... 1555 ceiyadavvaM tivihaM. .....166 jaMmi u pIlijaMte ............ ceiyadavvaM sAhAraNaM jaM lomahatthayAi.... .....137 ceiyadavvaM sAhAraNaM jaM vAlavIjaNAi .............. ceiyadavvaviNAse . ......... .....105 jaM sakkar3a taM kIrai ............ ceiyadavvaviNAse .......... ....106 jaMsamae jAvaIyaM ........... .....659 ceiyamaDhAivAsaM . jai appaNA visuddho ...364 ceiyavAsivisiTuM........... .....281 | jai appabhAvapaguNaM .. .......... .....316 ceiyasaddo rUDho ............. ........332 | jai kahavi egavAraM ......... ceihareNa ya keI .............. | jai giNhai vayalovo ......... ceihareNa ya keI ............... 177 jai cariuM no sakko. corA gAmavahatthaM .............. 1293 jai ThANI jai moNI ........ corANIyaM 1 corappaogagaM .... 1148 | jai davvatthayarasio ... ....284 jai nAma guNasamiddhaM ...290 chakkAyavahasamutthA .. .............. 120 jai no tA khalu evaM ........... 315 channaMgadaMsaNe phAsaNe ........... 1959 jai bhavakammaniruddhA .. ......... 1313 challahuyaM gurukajje ............... jai lesA nissaMdo............ 1312 challahuyaM chagguruyaM ................ jai vaDDAvai to.................995 chavvaya 6 chakAyarakkhA .........709 jai vi hu aviraikasAya...... 1475 chavvihajayaNA 6 gAra ........... jai vi hu sAvajaM ............ 1027 chijaMto bhijato ............... jai viya paDimAsu jahA ........ 321 'chittU NiyapariyAgaM ..............767 jai sAlaMbaNasevI ............ 1539 chiniMdiyA napuMsA ............. 1166 jai sukusalo vi vijo ...... 1498 cheyaMmi paDhamachakkaM .............. 1537 jaimuggamAsapabhii ............ 1208 jaivi hu jiNaMgasaMgaM ............ 151 jaM AruggamudaggamappaDihayaM ..... 1132 jakkhAiguttadevayapUyA ........... 409 jaM iMdiyasayaNAI ............. 1218 jacciya dehAvatthA..... ......... 1356 jaM kuNai bhAvasallaM............ 1507 jaNacittagahaNatthaM............... jaM kuNao pIiraso ........... 236 jaNavaya 1 sammaya ..............562 jaM jaM paccakkhANaM ............ 1011 | jattha gaNe Ayario............596 .....582 For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...20 .204 323 260 . saMbodha prakaraNa jattha guNe jAvaiyA ........... |jaha arihA osaraNe . ..........660 jattha na bAlapasaMgo.......... ......855 | jaha cirasaMciyamiMdhaNamanalo ... 1422 jattha ya ajAladdhaM ........... jaha chaumatthassa maNo ......... 1405 jattha ya ajjAsaMgI ...... ......428 jaha jaMbupAyavego ...... ........ 1287 jattha ya ajAhiM samaM ..672 jaha jammakammanAla .... ........ 1552 jattha ya ahiMsabhAvo.. jaha jaha appo loho ........ 1182 jattha ya guNippaosaM ........... jaha tusakhaMDaNamaya ..... ...........666 jattha ya jaM jANijjA .......... 15 | jaha nAma mahurasalilaM ........... 448 jattha ya jA davvakiriyA ........ 125 | jaha pArasaphoseNa vi ......... 1441 / / jattha ya titthayarANaM ............ | jaha bAlo jaMpaMto ............. 1502 jattha ya daMsaNamUlA ........... jaha mimmayapaDimANaM ............. 67 jattha ya paMca ime vi .......... jaha rogAsayasamaNaM ............ 1421 . jattha ya bAlA lahuyA........ jaha lohasilA appaM .........360 .: jattha ya muNiNo .............. jaha vA ghaNasaMghAyA .. ....... 1423 jattha ya vikahAiparA........... jaha veDaMbagaliMgaM...... .......... jattha ya visayakasAya........... |jaha savvasarIragayaM............. 1392 jattha ya suhajogANaM ........... |jaha sAvagassa putto ............. 249 jattha hiraNNasuvaNNaM ......... jaha sAvajA kiriyA ........... 319 jammAu ime cauro ............... 23 | jaha siddhA saMpuNNA ... .......... jamhA gaNaharavayaNaM. | jaha sIsAi nikiMtai .......... 435 jamhA jiNANa paDimA ........... 40 | jahaciMtiya 1 saparaggaha.......... 791 jamhA daMsaNapamuhANa ........... | jahajogaM kAyavvA.. vvA.............1596 jamhA nisehakaraNe............. ... 215 | jahatitthagarassANA ..... .........661 jamhA neva jiNiMdo | jahamacchAiNa majjhe ........... 72 jamhA puvvaM pacchA | jahA kukkuDapoyassa ............. 589 jamhA bhaNiyaM chee ............ | jA gaMThI tA paDhamaM .............. jamhA siddhasahAvo .......... |jA jiNabhattI kijjai. .......... jamhANubaMdhahiMsA .............. | jA jiNavayaNe jayaNA jayaNA u dhammajaNaNI .......... 536 | jANija micchadiTThI . .......... 905 jayaNA tasANa niccaM .......... 1057 jArisatArisaveso................ 82 jalagalaNadANaviNa ............. 330 | jArisayaM jaM titthaM ............ 1517 jalavallaho salajo ........... 1044 | jAvajIvaM saccittavajaNA ..... 1111 jassa ya suddho bhAvo.......... 1069 | jAvajIvAe vi hu ............ 1107 jassaMkhA jA paDimA . ......... 1094 jiNa 1 therakappa. jaha addakumaramiccho .... ....... 73 | jiNagihapamajaNaM to ... 160 jaha abhaviyajIvehiM ............ 294 | jiNajaNayajaNaNI ..........328 .872 .282 ........ ....... ....... ..731 301 For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akArAdi anukramaNikA jiNadavvANadavvaM jiNadavvalesajaNiyaM jiNadesiyAi lakkhaNa. jiNadhammaM bahu mannai jiNapaDimA vi tayaMgaM. jiNapavayaNavuDDikaraM. jiNapavayaNavuDhikaraM. jiNapavayaNavuDhikaraM. jiNapavayaNavuDDikaraM. jiNapavayaNavuDikaraM. jiNapavayaNassa savaNaM jiNabhavaNabiMbaThAvaNa jiNabhavaNabiMbapUyA. jiNabhavaNabiMbapUyA. z2iNamuddANa caukkaMmi. jiNapUA gurusevA. jiNapUyaNaM tisaMjhaM jiNapUyA jiNathuNaNaM jiNapUyAinimittaM jiNabhavaNaMmi avaNNA ........... ........ jiNariddhidaMsaNatthaM jiNavayaNamo agassa u... jIvA suhamA thUlA. jIvA kuMthumAI jIvo anAiniho vopamAyabo juggAjuggagavesaNa jiNavara ANArahiyaM jiNasAsaNe kusalayA.. sAhUguNakit jiNuddharaNAIyaM.. jiparaso jiyaniddo jIyaM dhammo kaMppo jIvaM jIvavisiTTha ...........982 1054 80 198 70 176 193 183 1369 102 934 1389 988 605 268 1580 1122 1203 juggANaM bhavvANaM ........ jeeyaM nissala 994 108 1373 1445 324 97 98 99 100 101 968 1016 217 je ke vi gayA mokkhaM. je kevi maggarattA je gharasaraNapasattA je pavayaNaM bhaNittA bharabhaTThA . je loiyakajjarayA.. jevi kusIlA je vihimaggaM parUvaMti kiliTThacittA je sadda 1 va 2 rasa je sAhaja vaTTha jesiM nikkhevo khalu jehiM kammAdANappamuhA jo staMbhAsa jo jAriseNa mittiM jo dei kaNayakoDI .. jo puNa jiguNa ( gaNa ) ceisu M jo pUei tisaMjhaM. jo ya ahiMsAdhammaM jo vIyarAyabhAvo. jo samosavvabhUesu jo sAmAiyajutto. jo uvAyanicchyavavahAra joisanimitta akkhara joei khettavatthUNi .. jogagayadavvalesA jogu 17 vaoga jo kiriyAphalANaM jhAijA nivajjaM ....... jhANapaDivattikamo 447 jhANassa bhAvaNAo 1232 jhANassa ya bheyakae. 1487 jhANovarame viNI 1614 1612 ThANa 1 nisI For Personal & Private Use Only Tha 1237 2 .......... 261 370 431 394 437 847 838 497 748 466 17 1049 804 443 579 239 277 218 538 223 1225 1249 569 382 1167 1310 ... 775 266 1364 1361 1345 129 1386 ... 792 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 . ............ saMbodha prakaraNa tabbuddhIe karaNaM ............... 1594 NANAvihovagaraNaM ............. 1180 | tabbhattIe bhAsA ................. 114 NiccaM ciya saMpuNNA ............ 199 | tamhA avihiccAo ............ 155 . NiccaM pasaMtacittA ............. 1616 | tamhA AgamamaggaM .. NiccaM sudIhadaMsI ............. .....1043 / | tamhA caunvihaMpi hu ............ NicchayavavahAraMgayA ............. | tamhA ceiyadavvaM. No thIpurisavivajAsa ...........139 | tamhA ceiyaviNayaM... ........... 334 No paravittIvavahArakArao ....... 474 | tamhA jiNabhattIsu............... 251 .. tamhA jiNasAricchA.............. 18.. taM cegavihaM 1 duvihaM ............ 941 tamhA na hiMsabhAvo .............. 123 : taM purao karijjA ............. 1554 tamhA paramaM salaM, paramavisaM .... 1476 taM sattio karijA ........... 1248 | tamhA pavayaNa khiMsA. ........... 285 taMbolapANabhoyaNu................ 87 | tamhA micchattakhae............. 1474 taiyagarUvagatullA ................ 246 | tamhA savvapayArA ............... 112 takkAijoyakaraNA ..................7 tamhA savvappayAreNA ............ 259 tagguNavipakkhiyANaM .......... 1615 tayaNu harisullasaMto . ........... 159 taNurUvanANavinnANa ........... | tayabhAve pacchAkaDa ............ 1489 tattamiNaM jA buddhI ..............960 tayabhAve vi hu jattha ya ....... 1490 tatto nisIhiyAe ............. tayabhAve saMviggo ............. 1488 tatto'NuppehAo ............... 1346 tarai titthavisese ............. 1060 tattva 1 jJAnA 2 na .............833 taruNImairAgaMdheNa . .......... 1279 tattha avaNNAsAyANa ............ 81 | tavasaMjamajogesu ... ............701 tattha na muhuttamittaM ...............708 | tasathAvarA vi duvihA ..........539 tattha paiTThAbheo ................. 39 | tassa ya jo saMbhAgo ........ 1257 tattha pariNAmajaNiyA ......... 1286 | tassa ya saMtaraNasahaM . ... 1379 tattha ya ime visesA .......... 1549 | tassa ya sakammajaNiyaM ........ 1377 tattha ya tirayaNaviNiogama ... 1382 | tassa visuddhinimittaM ............ 920 tattha ya duvihA viraI ......... 1556 tassa'kkaMdaNasoyaNa ............ 1332 tattha ya paDhamaM devo............... 12 | tassAsAyaNadosA ............... 337 tattha ya maidubbaleNaM .......... 1365 | tasseva ya selesI. ... 1403 tattha vavahArapaNagaM ............ 1521 | taha ahakhAyacarittaM .. ......772 tatthappabhAvamaggo...................6 taha ceiyadavvabhakkhaNa ......... 1588 tatthAhArasarIrA ................ 1245 | taha tivvakohalohAulassa ..... 1338 tattheha asaMpatto................. 574 | taha tihuyaNataNuvisayaM ........ 1393 tadavirayadesavirayA ............ 1335 | taha narayabhavaNavaNajoi ..........549 tappaNNAivihUNA ............. 1012 | taha nANadaMsaNAiNa ............ 1587 For Personal & Private Use Only ....158 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akArAdi anukramaNikA taha bArasaMgadhA taha vaMsa 17 saMkha taha vajjhANAyariyaM. taha vigahANa caukkaM taha visayeMdhaNahINo. taha sUlasIsarogAi taha sojjhAi samatthA tahata 8 puggalapariyaTTANaM tahiyaM paMcuvayArA... tahiyANa ime tahiyA tA ii suhabajhagao. tA na kasAyasahAyA. tA najjai no doso tANaM ciya paDivattI tAyattIsasurataM.... 182 1600 ... 296 1942 1420 1052 1047 1058 893 894 802 803 928 313 298 1540 470 127 529 1984 153 tivihaM karagaroyagadI 944 tiviha avaMcakajoga 1447 . tiviheNa karaNajoeNa ........... 750 tAvo soso bheo tikaraNatijogajuttaM. tigaraNatijogajuttaM tigaraNatijogajuttA tihaM sahasapuhuttaM . tiNhamasaMkhasahassA. titthaM cAuvvaNNo titthaM titthe pavayaNeNa titthaMkaracalaNArAhaNeNaM triguNA paDimA titthayaratitthapaDimA titthayarAipayANaM . titthayarArAhaNapareNa titthayaro titthayarataNeNa tinneva ya pacchAgA tiriyaM aho ya uDDa tiriyaMbhava ubhakkhaNa. 650 735 1299 tihuyaNavisayaM kamaso 647 1395 tulaM pi pAlayAI te a viseseNa suhA. ataNujutta terasa 1324 1419 ne desasavvao vi hu 686 te dhaNNA kayapuNNA 190 te naratirisaMgahiyA 342 te loyANaM purao 1067 te viya adaMsaNijjA -1311 te hi jai suddhakaTThAidalehiM . terasa kiriyA ThANANi ... tiviheNa karaNajoeNa. tivvatavaM tavamANo....... tesiM gurubuddhIe . tesiM ThavaNA bhavvANa | tesiM nirANubaMdhI tesiM pi ya sAmaNNaM siM bahumANaM puNa tesiM savvapayArA tesiM sevAsaMgaM | simabhAve taiyA tesimAsAyaNA ANA to jattha samAhANaM to desakAlaciTThA. to micchamahAdosaM .... toyamiva nAliyAe tha thaddho nivviNNANo thAvarapaNa 5 cauratasA | thirakayajogANaM puNa thirakaraNattaM dhamme thirakaraNA puNa thero. thirasaMghayaNI jAI. zrIkaraphAsaM bhe zrIsaMgarUvapAsaNa zrIsaMbhoge samagaM For Personal & Private Use Only 263 1516 1236 1391 238 1415 544 1010 670 550 416 . 510 1050 680 454 289 1613 468 464 117 669 861 1610 1354 1358 918 1396 491 542 1353 1086 699 697 405 588 586 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 . saMbodha prakaraNa ... 858 .. 184 ...... 163 /dadANa 1515 517 thUlatasapANarakkhaNa ........... 1051 | dasavihasAmAyArIkusalo ........652 thUlamUsAvAyassa ya ........... 1138 dANAi jahA sattI ............ 1081 thovaM kayaM supatthaM ............... 262 | diTuMtassovaNao.............. 1291 | diTThIi vi jiNiMdANaM ............ 88 dasaNa 1 vaya 2 sAmAiya ..... 1093 | divase divase lakkhaM. ......... 1233 daMsaNatigahINapaDhamA............ | divvAiuvasaggA ................646 dasaNanANacarittA .............. dINo mAI maccharaThANI........ 1452 dasaNanANacarittA ................ 618 dIno nisargamithyAtva ..........1437 dasaNanANacaritte .............. 1559 | dIvAiaggikamma ................ 49 / daMsaNanANAINaM ................ 1598 | dukkarakaraNaM mukko.. ........... 1579 daMsaNanANAyArANamaiyArA ...... 1586 |dugavIsaparisahasaho ............. 612 dasaNamiha sammattaM ........... ...864 dugasaMjoge chakkaM .. ......... 1246 dakkho saMvarasIlo ............ 1301 duguNatiguNAisese. ......... 1589 davvaMtaranimmaviyaM ............. 168 | duggaMdho pUimuho . 1144 davvaMtarasaMpattaM .................. | duTThANuogaharaNI.. ...264 davvaMtarasaMpatte................. 1209 duticaupaNagapamANe ........... 1597 davvao khittao ............ duticauridiya pANA ...... .1123 davvao tivihA .............. dupayAI cauppayAiM .. ......... 1168 davvatthayabhAvatthaya .............. 270 | duppasahaMtaM caraNaM.. . 853 davvasae saMjAe .............. dubhikkha 9 Damara ............. ... 25 davvasuyassa ya lAhI .... ......876 duvihaM davve 1 bhAve............. 942 davvAicaukkehi ... ....1019 | duvihaM divvamurAlaM ............ 1158 davvAicauvihesuM ...............593 |duvihaM loiyamicchaM .............906 davvAicauvvihehiM............... 594 | duvihaMmi vi micchatte. .......... 1593 davvAivibheehiM ................. 530 duvihA jiNiMdaANA ........... 214 davvAI ciMtiUNaM............. 1548 | duvihA jiNiMdapUyA ........... 194 davveNa amaramahio.............. 20 duvihA pUyA davva ................ 42 davveNa ya bhAveNa ya ............ 859 duvihe vi aikkamava .......... 1046 dasa tA aNusajaMtI ............ 1533 duviho ya musAvAo.......... dasa paccakkhANa ................730 dussIladavvaliMgijaNANa ........ 456 dasa viNaya paMcavaraNANi ........ 724 | dUsamakAle dulaho... ............. 417 dasa samaNadhamma ................. | devaguNaparitrANa ................ dasadosA esaNassa .............. | devayaharaMmi devA................ dasamagamaccharamiNaM............... | devAidavvabhakkhaNa .............. 459 dasamI puNa dasamAse .......... 1113 deviMdacakkavaTTittaNAi .......... 1326 dasavihapAyacchittaM 10...........627 | devo rAgI yatiH saMgI......... 1438 715 721 496 For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1171 832 akArAdi anukramaNikA 265 desaMmi uttaraguNe ............... 1520 | na sarai pamAyajutto... ......... 1230 desakulajAIrUvI ............... 604 | naNNaM kiyabhAvAisuddhaM. ...........134 desammi ya pAsattho .............349 namiUNa jiNaM vIraM ........... 1478 desAvagAsiyaM puNa ............ 1242 namiUNa vIyarAyaM ..................1 dese bhago savvami ............ 1131 | namiya jiNa savvannu........... 1006 dese saho bArasa .............. 1015 namupopurimAvahaigadutiaM ...... 1607 dehavivittaM picchai ............ 1413 | nayasaMpuNNadhaNoho ............. 1036 doNhaMpi samAoge .............. 228 | naranirayatiriyasuragaNasaMsAri .... 1370 dolahuyA doguruyA ............ 1569 narayagaiheujoisanimitta ......... 402 navakammANAyANaM ............. 1350 dhaNaseTThI pariggahami ........... 1273 / | navapAvaniyANANaM............... 620 dhaNNANaM rakkhaTThA ....1133 navamI navamAse puNa.. .......... 1112 dhannamasAraM bhannai.................752 | navaraM dasamAvattIe ............. 1532 dhanAi cauvvIsaM .............. navi taM satthaM ca visaM......... 1506 dhannAi cauvvIsaM .............. 1174 nahu appaNA parAyA .......... 1087 dhannANaM vihijogo ..............848 | naha devANa vi davvaM.............. 90 dhannANaM hoi jogo .............. |nAehiM anAehiM .............. 1513 dhammami hoi buddhI ............ 1303 nANa 5 vavahAra . ...........688 dhammakaraNe sahAo .............. 999 | nANaMmi daMsaNaMmi ya ............. 651 dhammakahAo ahijai........... 485 | nANassAsAyaNa ................. dhammarayaNassa juggo ............. 970 | nANAiguNavihINA .. 831 dharaNaraNaruyaNavigahA ............. 85 | nANAvaraNijassa u ............. 312 dhAI dUi nimitte ................781 | nANe niccanbhAso ............. 1348 dhAmaM gAravarasiyaM................ 434 | nAma livI AvattI. .......... 1560 dhAriyabhavasaMtAso ............. 1450 | nAmaggahaNe vi tahA ............. 291 dhiibalasuMdaradivvaM ............ 1578 | nAmajiNA jiNanAmA ............ 16 dhiisaMghayaNabalAi .............. 419 nAmAicaunbheyA.. ............. 1031 dhUmaM payaMDakohaNasIlaM ........... 433 | nAmAicaubheehiM.................515 nAmAiyanikkhevA ............... 335 naMdibalipIDhakaraNaM .......... .........410 nAyagasevagabuddhI ................. 63 na kasAyasamutthehiM ............ 1424 | niMdai niyayakayAI............ 1333 na dharei vayaradosaM ............. 1446 |ni 1 pu 2 e 1 AM.......... 1568 na ya kuggahiyacitto .......... 1042 | nikkhevA 4 aNuogA ......... 687 na vi taM karei aggI............916 | nikkhevAsuddhaM jaM.............. 1070 na viNA niccaM niyaMThehiM .........857 | niccaM ciya juvaipasU.......... 1352 na saMbharei je dosA ............ 1545 | niccaM sajjhAyarayA .. ......... 1545 | nicca sajjhAyarayA ..............595 ..... .679 For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 saMbodha prakaraNa 1207 .601 .......... ..345 1156 . 189 ..362 niccamavaTThiyamittA ............... 29 / nhANuvvadRNabhUsaM ................ 401 nicchayao sammattaM .............. 943 | nhANuvvaTTaNavannaga ............. 1221 niTThaviyapAvakammA ............ 1511 nineha vidalasaMbhavama .......... |paMca niyaMThA bhaNiyA .. ..........751 nimmalajalasaMpuNNo ............. 426 | paMcatthikAyamaiyaM. ........ 1374 nimmalanANapahANo .............. 799 | paMcamahavvayajuttA nimmalaMpi na evaM ............... 162 paMcamahavvayajutto ............. niyakajje miuyavaNA ............ 487 paMcamahavvayadharaNaM ............. niyakulanissAe vA .......... 1116 | paMcamahavvayapaNavIsa ............. niyataNusAyanimittaM ............. 427 | paMcamahavvayabhAvaNa .............714 | paMcavihe AyAre .. niyaparatitthiyasaDAsaDDasahA .... 1608 ............606 niyabhAsAe nara .................. 24 | paMciMdiyavahabhUyaM.. ............. niyamA jiNesu u guNo ......... 322 | paMciMdiyasaMvaraNo ..... ...... nirabaMdhamasAvajaM .............. 1048 paMcuMbari 5 cauvigaI ....... 1198 paMceMdiyadamaNaparA ... nirayAo uvaTTA .............. paMcovayArajuttA................ niravajAhAreNa ............ 1190 niravajo khalu dhammo . .. 508 pakkaNakule vasaMto ...... | pakkhiya cAummAse . 1510 niva 1 siTTi 2 ithi .. paccarakhANe kusalo. .....1045 niva 1 siTTi 2 ithi . 1263 pacchA micchaTTiI .. ......... 879 nivvANagamaNakAle .... 1402 pacchAkaDitti jeNaM .. .........842 nivvigayaM 1 purimaI .......... 1562 paDikuTThassa ya karaNe ....... 1592 nivigayAI dijai ........... 1529 paDimApaDivaNNANaM ... ......... 1072 nivviyaM taha paNagaM.. ......1566 paDimArakkhaNapUyA .............. 398 nivvI ya purimegabhattaM .......... 1564 paDirUvAI caudasa .............. 600 nivvuyajiNiMdasakahA ............ 179 paDilehaNa 8 goyarIo ......... 728 nissaMkiya nikaMkhiya ......... 1267 paDilehaNapaNavIsaM ...........640 nissagu 1 vaesaruI ............ 951 paDisevaNAkasAe . ........ nissallaM vihinimmiya ........... 140 | paDhamaM jaINa dAUNa .........978 nihnavaabhavvanANaM ............... 507 | paDhamaM joge jogesu ............ 1404 no aggapUyajaNiyaM ............... 94 paDhamaM bhAvalavAo ... ......... 242 no aNatiguttageho ............ 1038 | paDhamachakkaM pulAyANaM. ....... 1534 no appaNA parAyA .............. 513 | paDhamA puNa suhajogA ............. 53 no jiNadhamme'hiMsAdAhiNa .... 1460 paDhamA samaMtabhaddA .. ...... nhavaNavilevaNa .................. 57 | paDhamAe egamAso ............... 743 nhavaNavilevaNaAharaNa .......... 172 | paDhamApaDhame carimAcarime .........758 ........793 For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 akArAdi anukramaNikA paNa kallANasarUva ............... 55 | pavayaNapasaMsakaraNo ........... 932 paNa kuMDalasuNNaMbila ......... 1567 |pavayaNamaggasudiTThI .............. paNagaM ca 1 bhinnamAso ........ 1563 | pavayaNamubbhAvato ...............830 paNagaM 1 mAsalahuM ............. 1561 pavayaNamosAvAyaM ...............816 paNatIsa buddhavayaNA .............. 32 |pavayaNarayaNanihANA .............598 paNamaMgalapaDikkamaNasakkatthaya .. 1088 |pavayaNaliMgehiM duhA ........... 1002 paNamaMti dumA 33................ 31 | pavaraguNaharisajaNayaM. ............. 95 paNavaNNakusumavuTThI .............. 47 | pavarehiM sAhaNehiM... ........... paNavIsa guNasameo ............ 676 pavvaja saMpattaM................... paNavIsaM bhAvaNAI..............649 | pavvesu posahavayaM ...............981 paNihANajogajutto ............ 1268 | pasamAiguNavisuddhaM ............ 1095 pattaM 1 pattAbaMdho ................ 528 |pasamo pattho daMto. .......... 1577 patteyaM lesAo................ 1307 | pasamo pasannavayaNo ...........675 padArthAnAM jinoktAnAM ......... 1431 pAo muNI sahAvo .......... 1573 panarasa sikkhAThANANi .........723 | pANaMte vi na micchA ............ 825 pannavaNa 1 veya .................774 | pANAivAyapamuhe .............. 1530 payaiThiipaesANubhAvabhinnaM ..... 1372 pANivaha pemakIlA .............. 14 payaDiyaguNaTThageNo...............142 pANivaha musAvAe .............. 533 paratitthINaM taddevayANaM ...........936 pANivaha 1 musAvAe ......... 1121 paradAravajiNo paMca ........... 1161 | pANivahamusAvAyAdatta ......... 1518 paramatthasaMthavo khalu .............923 pANivahe vahatA............... 1130 paramannaM khIra ................... 1582 pANesaNAvi evaM................788 paramAgamasussUsA................924 pAyai soya (sa) i puNNaM..... 1494 paraloe siMbali ............. 1165 | pAyacchittaM viNao ........... 1270 paravasaNaM abhinaMdai ........... 1344 pAyamiha saMpadAyAo ......... 1463 pariNAmavisesAo............. 1059 pAyavaNI 1 dhammakahI...........930 pariNAmaviseso vi hu......... 1062 pAraMciyamAvajai .............. 1531 pariNAmo savvastha ............ 1305 pAvANuvikkhakArI ........... 1037 pariyaTTiye abhihaDDabhiNNe ....... 780 | pAsatthAI vaMdamANassa ........... 359 parivArapUyaheU .................. 363 | pAsatthAIesu saMviggesuM ......... 356 pariharai jo visuddhaM ............. 769 pAsattho 1 osanno ............. 347 parihAravisuddhitaiyaM ........768 piMDatthapayatthANa ................ paliyaasaMkhavibhAge ........... piMDavisohI 4 samiI ............ pallovalamAiahApavatta ..........866 piMDesaNa 7 pANesaNa ............ palhatthIkaraNaM ................ 253 piMDesaNa 7 pANesaNa ............718 pavayaNanAmagAhaM ................ 422 | pisuNAsabhAsabbhUya ........... For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XPR 268 . saMbodha prakaraNa pucchaMtANaM dhammaM ................ 367 | posahamasuhaniraMbhaNa ........... 1253 puDhavAi aDa 8 asaNNI ........543 posahavayaMmi hu ............... 1275 puDhavAidasa apajA .............547 posei suhe bhAve .............. 1251 . puDhavidagaagaNimAruya ........... 673 puNNe vihibahumANe ............. 226 bai kahamavi jattha gaNe ......... 424 . puttI pamajiUNaM .............. 1492 bajjhabbhaMtaragaMThiM.......... pupphAi NhavaNAi ............... 150 | bajjhanbhaMtarabheehiM ............. 1169 pupphAmisathuipaDivatti ........... 193 bajjhanbhiMtarabheeNa ...............720 pupphesu kIrajuyalaM ... ...... 76 bajjho navaviho Neo......... 1170 . . purisAsaNaMmi itthI ............. 590 battIsajogasaMgahaguNa............. 641 puvvaM pavayaNabhaNiyA ............ 418 bahiraMtaraparamappA. ............. 91 puvvaM yA saMkaliyA ........... 1551 | bahu mannai gihiloyaM ............ 492 . puvvakayanbhAso ............... 1347 bahujaNapavittimittaM .............. 420 . puvvadharakAlavihiyA ............ 180 bahumANavisesAo ............ 237 puvvappaogao cciya ......... 1406 bANauisayaM piMDesaNAi .......... 789 puvvamaNAilAbhe............... 1465 bANavaIkoDIo... .......... 1235 puvvamapuvvakaraNeNaM ..............880 bAyAlamesaNAo ............... 371 puvvAisuyamAhijjai ........... 1448 bArasavaya 12 ruidasagaM..........689 puvvANaM jA kiriyA ............ 307 bAlaM palaMbataruNaM .. .......... 1595 puvvAsAbhimuhamuho .............. 147 | bAlA vayaMti evaM .. ......415 . puTviM disivayamANaM .......... 1239 bAlANa harisajaNaNaM ............ 476 puTviMpacchAsaMthava................ 782 | bIo mANusa purise .......... 1294 puvvuttaM sattavihaM ............... 1458 | bIyagarUvasamaM puNa .............. 244 puvvuttanava duguNiyA ............. 546 | bIyA paMcami ....... ...........991 puvvuttaradisisamuho............ 1491 | bIyANuvvayadhArI... 1100 pUA vaMdaNamAI ............... | bIyAha iddaheNa ................ 1289 pUyammi (pUyAi)................ 203 pUyAe kAyavaho ......... bhaMDovagaraNadeha .................. 592 pUyAe kAyavaho .............. 1055 bhakkhaNapAullaMghaNa .............. pUyAe maNasaMtI ................ bhakkhei jo uvikkhai ..........104 pUyAe sattavihA................. 130 bhaNiyA paMcuvayArA .............. pUyAvihivirahAo .............. 208 bhattibahumANapuvvaM ............... pUrNaH kuhetudRSTAntairna tattvaM ...... 1435 bhattI pUyA vaNNujalaNaM ......... 926 posaM puTTi dhammassa ............ 1244 | bhattI 1 bahumANo ............... 260 posaha cauvvihaM pi ya ........ 1101 | | bhalaNaM 1 kusalaM 2 tajA ..... 1150 posahakiriyAkaraNaM............ 1102 | bhava 28 Agarise ..............776 304 ....... 202 For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akArAdi anukramaNikA bhavaNavaNa joisaMkhA bhavapAsamoyaNatthaM. bhavavirahaheU jiNamaya bhavaramANo vi bhavvANa bhinnagaMThINa. bhavvANaM puNa hoI. bhavvo vA'bhavvo vA bhAvagayaM taM maggo hu. ......... 293 1429 250 875 11 ........... bhAvagayAI satarasa bhAvaccaNamuggavihArayA bhAvaNa 12 tava ...... bhAvaNa 12 sijjacaukkaM bhAvatthao muNINaM. bhAvatthayassa heU bhAMvAisayacaukkaga bhAvija mUlabhUyaM bhAvugaabhAvugANi a bhAveNa suddhacaraNo bhAsai na sayamasaccaM bhiMgAra lomahattha bhittUrNaM tamapuvvakaraNeNa bhinnamAsa lahumAso bhuMjai ittarapariggaha bhU 1 jala 2 jalaNA bhU 1 jala 2 jalaNA bhUjalajalaNAnilavaNa. bhUjalajalaNAnilavaNa. bhUmigihA ya tarugaNa bhUyaggAmA caudasa bhogo taMbolAi . bhoyaNao kammAo ma maMgaladavvaM nihidavvaM . maMDala maNimA mANAsuddha maggANusAripaNatIsa ..... 1470 1451 1477 1079 ........ 276 628 729 275 119 33 939 446 516 559 178 869 1565 1157 ......... 534 ...... 734 555 1128 1178 . 685 83 1986 96 483 297 1035 maggo maggo loe majjaMgAlAtIyaM maje mahumi maMsaMmI. majjhaNhaM puvvaNhaM ..... majjhatthassa u muNiNo majjhimadugacAlIsA. maNa 1 vAyA 2 kAyANaM maNavayakAyavisuddhI. mannai jiNANa ANaM . mayakicce jiNapUyAparUvaNaM. maraNaM ca hoi dasamo mANe jharai ruyaMtI. mAyAidosarahio mAyAdabhe kulo mAlaMti mahIyalaM. mAlAdharAiyANa vi mAsAisattatA . micchattaM jamuiNaM. muttagasarIradavvassa. mutto samaNo dhammo muddAvasthAbheNa 4 1197 1996 1572 1328 89 927 43 980 ...... 407 ........ 575 1282 1504 1299 1202 181 742 881 1428 910 638 636 1466 903 947 micchattaM tattha duhA micchattaM puNa savvANatthANa. micchattaM veyatiyaM... micchattaM 1 asamAhi. micchattaMmi akhINe micchattathirIkaraNaM. micchattassa umasamA micchaddiTThI niyamA 805 .micchA kevalasammA 306 miyabhAsI karuNikko ......... 1034 1274 miyasuMdarI uloe muNiguNasattAvIsaM. muNidhamma 10 viNaya 639 624 muNivasahIo bahiyA 1117 mutta 1 purIsaM 252 1068 1576 224 For Personal & Private Use Only 269 ...... ....... Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodha prakaraNa 1085 1227 1191 270 muhaputtiyapaDaputtiya ........... 133 | laddhaM dasaNarayaNaM .............. muharapariNAma sAmaM ............ laddhaTThA gahiyaTThA ................ 366 mUDho AraMbhapio ............. 1300 laddhINaM aDavIsaM ...............642 mUlaM 1 sAha 2 pasAhA ........ 1297 labbhai surasAmittaM ............. 963 mUlaM 1 sAha 2 pasAhA ........ 1298 lahuyA 1 lhAijaNaNaM ......... 1505 mUlaguNavippamukkA .............. 498 lAuyabIyaM ikvaM... ......... 1140 mUlaguNA paNa thUlagapANAi .... 1009 lAbhAinimittAo .............. 229 mUlaguNehi vimukkaM .............. 429 liMgaM jiNapannattaM ................ 317 mUlA taha bhUmiruhA ............ 1213 liMgAi tassa ussannabahula ..... 1343 mUluttaraguNavisayA ............. .762 liMgIhiM pariggahIyaM ...........280 mUluttaraguNasuddho ............... | lesA kasAya puTTi ............ 1314 mUlottaraguNasuddhe .. ..............959 lesA 6 vassaya.. ...........616 mehaM pivIliyAo ............ 1200 lesANaM pariNAmA ............. 1306 mohakkhaeNa paDhamo ............... 35 loe iisAhuvAyA .............. 495 lobhANuM veyaMto ... ............... raMgijai mailijjai .............. 477 loyAloyassa majAyA ........ raMdhaNakhaMDaNapIsaNa raNNo ANAbhaMge ................ vaMdai na ya vaMdAvai ..............818 rayaNAI cauvIsaM .............. 1176 vaMdaNanamaMsaNaM vA........... .....937 rayaNIe saMkoo.............. 1283 vaMdaNanamaMsaNAi ................ rayaroyaseyarahio ................. 22 vaMdaNanamaMsaNAI ................ rAgaddosakasAyAsavAikiriyAsu 1371 vaMdaNapUyaNabaliDhoyaNesu ......... rAgeNa va doseNa va .............. 84 vajei appamatto ..... ........... rAgo doso moho ............. 1330 vatthaM cauhA taMyaphala ............ rAyAipayasameo .............. 1091 vatthaM duppaDilehiyama ............ 397 rAyAbhiogo ya ................ 938 vatthAI vivihavaNNAI .......... 385 riddhijuyasaMmaehiM ................ 169 vatthivva vAyapuNNo.. ruidasagaM 10 ca dusikkhA ....... 625 vatthuthAvararUvaM ...... ......... rukkhANa jalAhAro ........... 1277 vattheNa baMdhiUNaM. ................ 58 rUvAIyAvatthA ................... 37 vattheNa baMdhiUNaM................ 173 vatthovagaraNapattAi............... 430 lakkhaNajuttA paDimA............ 326 vaya 5 samaNadhamma ..............740 lakkhijjai sammattaM ..............935 vayachakkaM kAyachakkamakappo ....... 379 lakkhijai so sugurU........... 346 vayapaDimANa viseso.......... 1090 lajjAigAraveNaM ................ 1501 vayabhaMge puNa evaM ......... 1602 lajAlao 9 dayAla ...........971 | varaM diTThiviso sappo............967 ....494 "tyavya vAyapuNNA .............490 For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akArrAde anukrarmANakA varaM vAhI varaM maccU . puDha sahi 1 ha vasahiM paveyaittA vasahikahanisijjiMdiya vasahIsayaNAsaNabhatta vasahIsayaNAsaNabhatta ...... vastra 38 strI 39 zastra vahabaMdhachavicchee. vahabaMdhabbaMdhaNa vAyasapayamikkaM pi hu.. vAlo sarassa bhaMga vAnasa ......... viyasaMti tilayataruNo viSa-tiniza- vAyu .... visamaMmi samAroha visalavaghAivva sa vissAmaNa 9 pAyapaDaNaM.. vihikayanhANuvvaTTaNa. vihikayasavvuyayArA vikiraNaM guNirAo vikiraNaM vihirAo 135 vigalapaNidiyadavvANa vigghovasAmigegA..... 197 vitigicchA ya phalaM par3a ........902 vivaTThANaccAI. . vihikaraNamavihicAo. vihijuMjaNa 7 vihipaDivaNNacaritto. vihipUyA sAheI vihibhAsao 1 vihikArao vihiyappakayAloya. 440 64 578 1484 1160 976 1260 834 1125 1164 1141 1201 1099 283 1151 145 287 998 849 156 261 603 78 931 1524 vihiyANA pu ............. 945 vihivAe vihidhammaM. 824 973 vihivArya nayavAyaM vihisAraM ciya sevai 195 1039 1280 713 1360 .... vIraM sukkajjhANaggada vIsamasamAhiThANANi vacchinnaM siddhadhavalaM. vuhduvAragaMthe. vaDA 17 viNIo vikaraNI mANiyA ya maNuyA arrarigamakka vegasammattaM puNa. vegasammattaM puNa.. veyaNaveyAvaccaM vesA iva gihavAsaM sAgasugamaNaM. saMkappAitieNaM saMkappo saMraMbho saMkA 1 kaMkhA 2 ya tahA saMkAidosarahio . saMkAsa- vijayatakkara kimANa. saMkiyamakkhiyanikkhitta saMkhaDipamuhe kicce.. saMkho tiNisAguru saMghasamAgamamiliyA.. saMghassAvi pavatta saMghAiyANa kajne .. saMghovara bahumANo saMjaINa davvaliMgINa . sa saMtA tittharaguNA saMto daMto dhIro. saMto pasaMtacitto. saMjamahINA muNiNo. saMjalaMmi kasAe. saMjoyaNA pamANe saMnihimAhAkammaM . saMpai dUsamakAle . For Personal & Private Use Only ......... 271 1318 732 1583 862 972 220 1468 885 883 949 785 1082 966 558 1126 900 1349 338 770 783 381 1177 465 702 753 984 979 425 489 784 318 1032 518 396 514 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 989 787 552 272 saMbodha prakaraNa saMpai dUsamakAle ............. 969 | sattavahavehabaMdhaNa .............. 1336 saMpattadaMsaNAI ................ 965 | sattahattari sattasayA ............ 1254 saMpatte sammatte ..... 272 | sattAvarI virAlI ............. 1211 / saMpuNNajogavAhI. ........703 sattAvIsaguNehiM annehiM .......... 711 saMpuNNasiddhamuddA .............. | satthaggimusalajaMtaga ........... 1220 saMyamajoe jutto................. .710 | saddAiesu rAgAivirayaNaM ....... 1527 saMraMbhasamAraMbhe ................ ......527 saddAivisayagiddho ............. 1334 . saMraMbho saMkappo ............. ....571 saddAivisayasAhaNa ............ 1339 saMvaccharacAummAsiesu ....... | saddhAlUo ciyannU ............ 1033 . . saMvarakayanicchiDaM ............ | sannANaM paribhAsAcautthAi...... 1585 saMvaraviNijarAo .......... sannANaM lesANaM ............... 1285 saMvegaparaM cittaM .............. sannINaM dasapANA................ 554 saMsaiyaM puNa sutte . .913 | sabbhUyajiNapaDimANaM ............ saMsaTThamasaMsaTTA............ | samaNovAsagabheyA ............... 305 saMsAranivAsINaM ... | sammaM bhAsai jIvANa ............ 841 sai eyaMmi guNehiM ............. | sammattaM sampattaM ...... ...........957 sai paMcarUpabhAvA ............. 1440 | sammattaMmi u laddhe ...............889 sai savvatthAbhAve. .1063 | sammattaMmi u laddhe ... .......... sai sAmatthe pavayaNakaje...... 1542 | sampattaMmi u laddhe 1457 saimasaI kammagao ........... 1189 | sammattaMmi ya laddhe .890 saiyAra 1 niraiyAraM .............766 |sammattadAyagANaM.... .............955 saivelaM khalu bhogo ........... 1188 | sammattanANacaraNA ...............609 saisAmasthi uvANaha ............ 258 sagavitti (tta) nisehAI ....... 1001 | sammattanANacaraNAnupAimANA .....851 saccappabhAvao ............... 1061 | sammattanANasaMjama................696 saccavayaNANaM dasagaM.............719 | sammattarayaNakaliyA ............. 812 saccittadavvavigaI ............... 975 sammattasuddhikaraNI................ 41 saccittadavvavigaI ............. 1241 sammatte vijayanivo'hiMsAe .... 1272 saccitte nikhivaNaM ........... 1258 | sammaTThiI jIvo .... ..........897 sajjhAyadhANakaraNe ............ sammaTThiINa jaiNa .............. 303 saDDA duvihA vuttA ............. 1007 | sammadiThINa miNamA ............. 54 saDDANaM muNibhavaNe ............ 1603 | sammamakaraNe bArasa ............ 1271 saNNidugahINabattIsa ............551 sayamANayaNe paDhamA .............192 sattaNukaMpo ya thiro ........... 1302 | sayameva uggaha jAyaNe ...........746 sattami satta u mAse ........... 1109 | sayalammivi jIvaloe ..........954 sattarasabheyabhiNNA ...... ......... 46 | sarvajJena virAgeNa ...... ........ 1433 .......... ........ .......... sammattanANacaraNA ...............700 1066 For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 826 ......... akArAdi anukramaNikA 273 saviyAramatthavaMjaNa............ 1399 | sAmAiya 1 cheova .............763 savvaM thovaM uvahiM ............. 375 sAmAiyaM kuNato. .... 1234 savvaM viyANaittA ............. 1152 | sAmAiyaM cauddhA ................892 savvaM sarIrakaTuM .................339 sAmAiyaM tu kAuM ............. 1229 savvajivANaM titthaM .............856 sAmAiyaMmi u kae ...........765 savvaNNU savvabhAsA............. 232 sAmAiyaMmi u kae ... ......... 1231 savvattha uciyadiTThI............. sAmAiyacarittANaM ............. 1536 savvanaINaM jA huja ........... 1368 sAmAiyamAisuyaM .. 1025 savvappamAyarahiyA ............. 1384 | sAmAyAriM kappaM .... .......... ....278 savvavayANa vi .587 sAmAyArI dasahA ...........725 savvAo kaMdajAI ............ 1210 | sAmAyArI dasahA kahei .......... 622 savvAyareNa evaM ................. 219 | sAmiya 1 jIvAdattaM ............. 570 savvAvajapavattaNa ............... 408 | sAmI adattaM saDDANa ........... 1147 savvAsu vaTTamANA ............. 1357 | sAmI jIvAdattaM .... ......... 1146 savve dese dhamme 901 | sAraM maNNai savvaM... 1013 savve mArehittI................ 1296 sAraMbhaM sAvajANu ............. 1028 savve vakkhANaparA .............. 482 sAraNavAraNacoyaNa .............. 829 savve vi ya aiyArA.. sAlaMbaNajhANAo. .............126 savvesiM pUyaNijo ..............662 | sAvajajogavirao ............ 1224 savvesu vi desesu ............. 1204 | sAvajA niravajA ............... 329 savvo vi arihadevo ............ 668 sAvi hu pavayaNabhattA ......... 1522 savvo vi nANadaMsaNa ............800 sAhammiyavacchallaM.............. 1000 savvovayArapUyA ............... ..191 sAhiyativaggarayaNo ........... 1041 savvovahANanirao ............ 1020 sAhunivAso titthagara ......... 1064 sasamayaparasamayaviU ............607 | sAhUNa kappaNijaM............. 1259 sasarIre vi nirIhA .. ............. 344 sAhUNa ceiyANa ya..............977 sasallo jai vi kaDhaggaM....... 1497 sAhUNa bhattapacca............... 1604 sasahAo jai naivi .......... 1118 | sAhUNa vAsA saddhammadesaNA.... 1065 sasiho sabhajago vi ya .........843 siMgArakahavibhUsukkarisaM ........ 1106 saha jagaguruNA gayaNaM ............ 27 | sikkhAvayaMmi jai ............ 1071 sahasAkalaMkaNaM ............... 1139 | siTThIe samagapayaMguTThagayaM .......... 148 sA niyaniyabhattibbhara............. 38 | siDhilAlaMbaNakAraNa ............ 484 sAmaM samaM ca sammaigamii ..... 1226 siNagAra cAruveso............ 1281 sAmannattaM gurukayapayama ........... 706 | siddhA pannarasa bheyA ............. sAmAiaM karito ............. 1223 | siratuMDaMmi muMDA ................. 840 sAmAiasAmagiM ............. 1252 | siratuMDe khuramuMDaM .. ........... . . . . 777 399 For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. 817 274 . saMbodha prakaraNa sIAyavAiehiM ............... 1425 sUrappamANabhoI .................. 372 sIlaM uttamavittaM ........... . 581 sUre dhaNumINagae ........ 1483 sIlaM kulaAharaNaM .............. 580 seyaMbaro ya AsaMbaro ...............3 sIlaMgarahasahassANaM.......... .......726 sesANa nArayANaM ................953 sIlavvayAI jo bahu .......... 1262 so ANAvavahAro ............ 1553 sIsodarAiphoDaNabhaTTittaM ......... 395 so jiNasAsaNapAsAya .......... 656 sukkar3ANasubhAviyacitto ..... 1408 so devo lakkhijai ........... 19 sukkAe lesAe ................ 1410 so dhammo taM tattaM ... .............9 sugaI haNaMti tesiM .............. 368 so pAsattho duviho .............. suciraM pi acchamANo ........... 444 so puNa paMcaviyappo ............ 760 suciraM pi acchamANo............ 445 so bhAvamukkhamaggo ............. sujjhAi jaI sucaraNo ... so bhAvasUri titthayara ........... suNiUNamaNAinihaNaM | so saMgho na pamANaM. suddhaM susAhudhamma ................ 500 so saMsatto duviho .. .......... suddhaM susAhudhamma ............... so suddhadasaNadharo ........... sunnaM taha paNavIsA ............ 1571 sogaMdhaM AvattaM ................ subahu pi tavaM cinaM ........... 1264 solasa uggamadosA ............ suyadharehiM liMgassa ............ 1550 solasa uggamadosA ............ suyabhAve jaM sir3heM ............... 136 solasa vayaNA 16 saMjama ..... suraraiyA guNavIsA ............ ....... 26 sovaNa ya savvarAI.............. 374 suviiyajagassahAvo ........... sthAnA 73 nuSThAna ...............835 suvisuddhA supasatthA....... 1316 suvihiyasAhupaosaM ............. 403 hatthu 3 ttara 3 savaNatigaM...... 1481 suvvai duggayanArI . ............. 74 havai pasAhA kAU.. .......... 1292 susamAyArIbbhaTTA ............... hasiya 4 laliya ............... 576 sussUsa dhammarAo ............ hiMDai no bhikkhAe .............658 sussUsAidhIguNajutto .......... hINAyArehiM taha.... ............ suhajogANaM saraNI .............. 222 hINAyAro vi varaM. .......... suhajhANajalavisuddho ............ 759 | huMti kamavisuddhAo. .......... 1387 suhajhANadugacaukkaga ............. 716 | haMti subhAsavasaMvara ............ 1414 suhasIlAo sacchaMda ............ 458 | heUdAharaNAsaMbhave ya .......... 1366 suhumA savvattha ThiyA ......... 1124 | hoi pauso visae .............. 212 suhumiyarabhUjalaggI .............. 548 | hoi ya pAeNesA................ 247 1351 1040 * 807 .....441 For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMta marmajJa pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAjazekharasUrIzvarajI mahArAja Adi dvArA lekhita-saMpAdita-anuvAdita prApya pustako saMpUrNa TIkAnA gujarAtI vivecanavALA pustako bhAvAnuvAdavALA pustako - prabhubhakti - paMcasUtra zrAvakanA bAra vrato - dharmabiMdu - jevI dRSTi tevI sRSTi - yogabiMdu - pratimAzataka - zatruMjaya tIrtha sohAmaNuM - Atmaprabodha - paropakAra kare bhavapAra - pAMDava caritra - AhArazuddhithI Atmazuddhi - zrAddhadinakRtya - 45 Agama.ArAdhanA vidhi - AcArapradIpa - svAdhIna rakSA-parAdhIna upekSA - zrAvaka prajJapti - aSTaka prakaraNa - citta prasannarAnI jaDIbuTTIo - rUpasena caritra AdhyAtmika pragatinAM pAMca pagathiyAM - vItarAga stotra - bhAvanA bhava nAzinI (bAra bhAvanA) - vAsupUjya caritra - kaSAyonA kaTu viSAko bhAga-1-2-3 - prazamarati prakaraNa - eka zabda auSadha kare, eka zabda kare ghAva - zrAddhavidhi prakaraNa - tapa karIe bhavajala tarIe - yogadRSTi samuccaya - paMcavastuka bhAga-1-2 (bAra prakAranA tapa upara vistArathI vivacana) - upadezapada bhAga-1-2 abhyAsI vargane upayogI pustako - bhavabhAvanA bhAga-1-2 - zrAvaka dharmavidhi prakaraNa - tattvArthAdhigamasUtra (vivacana) - gurutattvavinizcaya bhAga-1-2 - upadezamAlA puSpamAlA) bhAga-1-2 (mahesANA pAThazALA dvArA prakAzita) - tattvAdhigamasUtra (pokeTa buka) sUtronA anuvAdavALA pustako - vItarAga stotra (anvaya sahita zabdArtha-TIkAtha) - saMbodha prakaraNa bhAga-1-2-3 - vItarAga stotra (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha) - caityavaMdana mahAbhASya - jJAnasAra (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha) - yatilakSaNa samuccaya - aSTaka prakaraNa (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha) - hIra prazna - prazamarati (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha). saMskRta prAkRta prata Serving Jin Shasan - saMvIdha prakaraNa chIyA sari I - sirisirivAlakahA rAdhaka TrasTanuM AgAmI prakAzana zrAddhadinakRtya 144036 raNa bhAvAnuvAda bhAga-1-2 - Atmaprabodha iyanmandirbkobat r:h.c9 ka prakaraNa saMskRta prata * prAptisthAna - zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa C/o. hindustAna mIla sTorsa : 481, ganI epArTamenTa, ratana TokIjha sAme, muMbaI-AgrA roDa, bhivaMDI - 42 1 305. phona : (0252 2) 232 266, ra33814 | ane 'valI M 98253 47620 Tejas Printers AHMEDABAD For Personal & Private Use Only