Book Title: Laghu Kshetra Samsas Granth
Author(s): Charitrashreeji
Publisher: Kumudchandra Jesingbhai Vora
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022175/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa grantha gujarAtI vistarA sahita saMpAdikA pu.pAda zAsana samrATazrIjInA AjJAvartinI sva.sA.zrI caMpakazrIjI ma.nA ziSyA sA. cAriJazrIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 34 ahaM namaH sugRhItanAmadheyasidhdhAnta mahodadhizrImadvatnazekharasUripugavapraNIta zrI laghukSetra samAsa [mULagAthA-gAthArtha-zabdArtha-vistarArtha-raMgaberaMgI citravidhavidhayo-viziSTa TippaNIo-AkRtio-prAnta mULagAthAo temaja vartamAna jagata saMbaMdhI khAsa lakhavAmAM Avela vistRta upAduvAta ityAdi sakalanA yukta] (jainabhUgoLa) saMzodhaka pUjyapAda AcArya mahArAja 1008 zrImadavijayamahanasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna 5. pU. AcArya zrI vijayapratApasUrIzvarajI ma. sA. tathA temanA paTTadhara pa. pU. AcArya zrI vijyadharmasUrIzvarajI ma. sAheba, prakAzaka kumudacaMdra jesiMgabhAI vorA (eDavokeTa) pa, paMkaja sosAyaTI, sarakheja roDa, amadAvAda 7. { prathamavRtti vi. saM. 1990 che vI. saM. ra460 mUlya-paThana-pAThana nididhyAsana puna : saMskaraNa vi. saM. 2033. vI. saM. 2503. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna : 1 kumudacaMdra jesiMgabhAI vakIla pI, paMkaja sosAyaTI sarakheja roDa amadAvAda-7 2 zrI maMjulAbena C/o pADA poLa bahenane jaina upAzraya pADA poLa, gAMdhIroDa amadAvAda, pUjya sAdhusAdhvIjI ma0 tathA jJAnabhaMDArone sabahumAna meTa. sUcanA mULa gAthAone zuddhipatraka pramANe zuddha karIne vAMcavA vinaMti che. ane A pustakane zuddha banAvavAnI amArI saMpUrNa kALajI rAkhavA chatAM-daSTideSa ane premathI rahI gayelI bhUlonuM zuddhipatraka chapAyuM che, chatAM paNa koI kSati daSTipathamAM Ave te sajane sudhArIne vAMcazo evI amo AzA rAkhIe chIe. : mudraka : rAjubhAI sI. zAha, mAmunAyakanI piALa, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramopakArI prAtaHsmaraNIya pUjya gurujI caMpakazrIjI ma. sA.ne savinaya sAdara samarpaNa saLagatA saMsAramAM saLagI rahelA jIvone sukha ane sAMtvana ApanArA, bhavATavImAM bhUlA paDelA chone satya rAha batAvanArA, bhavya jIvana aMdhakArane dUra karanArA he pUjya gurUdeva ! ApazrInA karakamalamAM samarpaNanA amRta puSpo arpaNa karatAM huM gaurava anubhavuM chuM. ApanI punita nizrAe mArA pratye jJAnarUpI-gaMgA vahevaDAvI jJAnAmRtanuM pAna karAvI muktinA aMgata jIvananuM ghaDatara karyuM. he karUNasiMdhu ! ApazrIne prathama darzane sudhAbharyA vacane ane vAtsalyabharyA hadaye hasaritA vahAvI mAruM hRdaya pulakita karyuM che. he saMyamadAtA ! ApazrInA sahavAsathI mAruM jIvana saMyamI banyuM. Apane hitopadeza mA jIvana mATe paramAdhAra bane. he upakArI gurUdeva! Apane upakAra A jIvana paryanta te zuM ? paraMtu bhavAntaramAM paNa nahi -bhUluM. he AtmaddhAraka gurUdeva! ApanA aditIya guNenuM smaraNa karI ahiMsA-saMyama ane tarU5 svastika vaDe hadayamaMdirane zaNagArI dAna-zIla-tapa ane bhAvanAthI cAritrarUpI upavanane madhamadhato banAvI eja suramyabhAva jIvananA chellA zvAsa sudhI jhagamagato rAkhavAnI zakti arpaze eja tIvra tamannA sAthe A prasaMge ApazrInA anaMta upakArone yAda karIne Apa sAhebanI pAvana preraNAnusAra kSetrasamasanI dvitIya AvRtti taiyAra karAvI A zrIjInA pavitra karakamatamAM samarpaNa karIne huM mArA AtmAne dhanya mAnuM chuM. -ApazrIjInA caraNakiMkarI sAdhvI cAritrazrInI anaMtavaMdanAvalI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana jaina darzananI peAtAnI AgavI bhUMgALa che. e khUba vyavasthita che; yuktiyukta che, ane zAstrIya chatAM buddhigamya pramANeAthI siddha che. A jaina-bhUgALanI sugrathita saMkalanA karatA A graMtha laghukSetrasamAsa' che. e mULa graMtha paramapUjya sumahIta nAmadheya sUripura...dara zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAje prAkRta bhASAmAM racelA che. jijJAsu bALajIvAne A viSayanuM vizada jJAna thaI zake e zubha AzayathI keTalAMka varSo pUrve paramapUjya zAsana pramAvaka AyA zrI vijaya meAhanasUrIzvarajI manApadhara 5. pU. AcArya zrI vijaya pratApasUrIzvarajI ma. tathA temanA paTTadhara pa. pU. AyAya zrI vijaya dhama sUrIzvarajI ma.nI zubha preraNAthI zinAravALA paDita zrAvaka caMdulAla nAnacaMdabhAIe A mahAnagraMthanuM saraLa sukhAdha gujarAtI bhASAMtara kareluM; ane te uparyu kta pU. AyAya mahArAjotI preraNAnusAra vaDAdarAnI zrI mukti kamaLa jaina meAhana gra MthamALA taraphathI prakAzita thaeluM. A graMthamAM jijJAsunI saraLatA mATe aneka ya MtrA ne nakazAonA vividharaMgI citro paNa samajUtI sAthe mUkavAmAM AvelA. pahelAM amArA vicAra evA hatA ke laghu kSetrasamAsa TUMkA vivecana sAthe chapAvIe, paNa jyAre A vAta ame pUjyapAda AcArya mahArAjazrI vijayana danasUrIzvarajI mahArAjane jaNAvI tA teezrIe jaNAvyuM ke TUMkuM vivecana chapAvA che tyAre vivecana chapAvA tA te vadhAre upayAgIne upakAraka thAya. ame te paramApakArI pUjyazrInI AjJAne zIre caDhAvIne A vivecana mudrita karAvavAno niNaeNya karyAM. jo kheta chellAM keTalAka varSomAM A suMdara graMtha abhyAsIjIvAne anupalabdha hatA ane abhyAsI vargamAM tenI mAMga paNa dhaNI hatI. vaLI pUjya guruNIjI mahArAja viduSI sAdhvIjI zrI cAritrazrIjI mahArAjane peAtAnA svargastha guruNIjI mahArAja zrI ca'pakazrIjInI mahArAjazrInI puNyasmRti nimitte eka upayAgI ane upakAraka pustakanuM prakAzana karAvavAnI bhAvanA hatI. A saMyeAgeAmAM teezrIne thayuM ke laghukSetrasamAsa' graMtha kharekhara Avazyaka kArya ane upakAraka smAraka thayuM gaNAya (tethI A vicAra paramapUjya zAsanasamrAT AcArya zrI vijyanemisUrIzvarajI mahArAjanA paTTadhara paramapUjya AcArya mahArAja zrI vintyAyasUrIzvarajI mahArAjanA paTTadhara paramapUjya AyA mahArAja zrI vijyanadanasUrIzvarajI mahArAjazrIne jaNAvyA ane vinaMti karI ke : ' Apa sAheba AcArya zrI vijaya dhasUrIzvarajI mahArAja sAheba taraphathI saMmati magAvI ApavA kRpA karo. paramapUjya AcArya mahArAjazrIe muMbaI birAjamAna te pUjya AcArya mahArAja taraphathI pustaka prakAzana aMge jazavaMtalAla gIradharalAla zAha dvArA saMmati magAvI ApIne amArA para meATI kRpA karI. A mATe pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijya naMdanasUrIzvarajI ma.nA tathA pUjya AcArya zrI vijaya dhama sUrIzvarajI ma.nA parama upakAranuM ame vandanApUrvaka smaraNa karIe chIe. A pustakanA A prakAzanamAM paMDita zrAvaka zrI rasikabhAI ane suzrAvaka bacubhAIe peAtAnA jarUrI sahakAra ApyA che tethI temanA ame AbhAra mAnIe chIe. aMtamAM, abhyAsIva A mahAnabhraMthanA vizada abhyAsa karavA jaina bhUgALanuM pAramArthika jJAna prApta karIne paramasukhanA bhAgI bane e zubhakAmanA...! nivedaka kumudacaMdra jesi gabhAI verA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanasamrATa AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja sAheba Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khUba vijaya nAmanA sthaLa 5 A prazrI vArAna sarova mATe che papUnAmAM viamRta sUvajI ma nathI ... here gata varajI ma. paNa nAma gIla karatA ma che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayeAvRddhA sva. sA. pU. ca'pakazrIjI mahArAja sAheba Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArI prAtaH smaraNIya pU. guruNIzrI caMpakazrIjI ma. sAhebanA jIvanane raMka paricaya...! A kSetrasamAsanA pustakanI dvitIya AvRttinuM prakAzana eka amArA taraNatAraNa mahAna paramopakArI gurudevanA smaraNArthe thayeluM hoI temane TUMka paricaya Apavo te asthAne nahi ja gaNAya eja AzayathI pUjyazrInA jIvananI kaMIka rUparekhA pragaTa karIe chIe, amArA gurudeva (caMpakazrIjI ma.)nuM janma sthAna jainadharmanI rAjadhAnI samAna amadAvAda (rAjanagara)nA rIcI reDa vibhAgamAM pADApALa nAme prasiddha piLa che. teozrIne janma vIzA poravADa jJAtimAM vi. saM. 1944nAM zrAvaNa vada 14nA divase thayo hato. temanA pitAnuM nAma gokaLadAsa ane mAtAnuM nAma dhuLIbena hatuM. temanA pitAzrI ke je te samaye aMgrejI bhASA upara khUba kAbU dharAvatA hatA. berIsTara, solIsITara ke eDakTane paNa zaramAve tevI aMgrejI bhASA bolavAnI temanI chaTA hatI, teone cAra dikarA hatA. (1) cImanabhAI (2) maNIbhAI (3) sArAbhAI (4) amubhAI ane be dIkarIo hatI. caMpAbena ane hIrAbena. temAM sauthI moTA A caMpAbena nAnI vayathI ja dharmacivALA ane saMsAra virAgI hatA. paNa bhagAvalI karmanA udaye 13 varSanI laghuvayamAM ja lagna thayuM ane karmasaMge 14 varSanI vaye vaidhavya prApta thayuM. vidhavA thayA bAda temanA dharmasaMskArone lIdhe temanuM mana dhArmika jJAnAbhyAsamAM joDAyuM. eTale pahapaNumAM ja paMcapratikramaNa, cAra prakaraNa, traNa bhASya, cha karmagraMtha, bRhata saMgrahaNI, kSetrasamAsa, tatvArthasUtra, vagere arthasahita tathA saMskRtanI be buka ane vyAkaraNa vagerene khUba suMdara abhyAsa karyo hate. "jJAnI 4 vipattiHe paMkti anusAra teozrInI virAgya bhAvanA ghaNI ja prabaLa banI, paraMtu tevAmAM ja temanA mAtuzrI svargastha thavAthI gharanI javAbadArI tenA upara AvI paDavAthI temanA vaDiloe saMyamanI anumati na ApI, tethI teo dharmArAdhanA karatAM nirUpAye saMsAramAM rahyA, pachI anukULa saMjogo prApta thatAM pUjyapAda navalazrIjI ma. nA paricayamAM AvatAM saMyamabhAvanA prabala banI eTale sagAMsnehIone jANa karyA vinA ja zerIsAtIrthanI nikaTanA ja "Adaraja' mukAme jaI vi. saM. 1965nA mAgasara suda pAMcamane divase dIkSA grahaNa karI teo sA. caMpakazrIjI banyA ane pU. navalazrIjI mahArAjanA ziSya banyA. pravajyA svIkAryA bAda gurukulavAsamAM rahI vinaya ane namratAnuM sevana karI potAnI AtmabhAvanAne tapa-tyAga-jJAna-dhyAna ane vaiyAvaccethI bhAvita karI sAdhanAne khUba ja vikasAvI. niraMtara zubha bhAvathI vAsita temanI vairAgyamaya jIvanacaryAne joIne temanA pitAzrI gokaLadAsabhAIne saMyamanI bhAvanA pragaTa thaI eTale temaNe paNa vi. saM. 1978nA Aso mAsamAM khaMbhAta mukAme jaI upadhAna tapa karI, saMyama bhAvanAne sAkAra karI, duHkharUpa duHkha phalaka duHkhAnubaMdhI saMsAranI asAratAne jANI vi. saM. 1979mAM zAsana samrATa AcArya mahArAja zrI vijaya nemisUrIzvarajI ma. sAheba pAse dIkSA aMgIkAra karI munizrI subhadravijyajI banyA. temanI preraNAe tenA nAnA putra amubhAIne paNa dIkSA aMgIkAra karavAnI bhAvanA thaI ane teoe paNa te svIkArI. AcArya bhagavaMta zrI vijya naMdanasUrIzvarajI ma. sAhebanA praziSya muni zrI mokSAnaMdavijayajI banyA, temaja DokaTaranI DIgrIne prApta karelA temanA nAnAbhAI trikamabhAIne ane temanA dharmapatnI ratanabenane sajoDe saMyama svIkAravA bhAvanA thaI eTale teo paNa pU. nemisUrIzvarajI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma. sAhebanA ziSya muni zrI ratnaprabhavijayajI banyA ane ratanabena saMyama svIkArI sA. rAjulazrIjI banyA. tyArabAda trikamalAlabhAInA putravadhu lIlAvatIbena sAsu-sasarAnA jIvananI anumodanA karatAM potAnA jIvanane dhanya banAvavA teo paNa dIkSA svIkArI sA. arUjA zrIjI banyA che. hAlamAM teo jJAna, dhyAna ane temanI ArAdhanA karavApUrvaka saMyamanI suMdara ArAdhanA karI rahyA che. caMpakazrIjI ma. nA kuTuMbanuM uparyukta kathana vAMcI cokkasa ema thAya che ke anaMtI pUNyarAzI ekaThI thAya tyAre ja bhAgavatI pravrajyA udayamAM Ave che. A rIte temanA pitRpakSanA kuTuMbamAMthI cha jaNe dIkSA grahaNa karI, te khUba ja anumodanIya ane prazaMsanIya che. paraMtu sA. arUjAzrIjI ma. sivAya pAMce vyakti saMyamanI suMdara ArAdhanA karI samAdhipUrvaka kALadharma pAmela che. A prasaMge amArA pU. caMpakazrIjI ma. sAhebanA AtmAnA guNonuM varNana karavuM te khUba ja ucita ane yogya che. kharekhara ! teozrInA jIvanamAM tyAga-vairAgya sAhajika pragaTelA hatA. temaNe rasanendriya upara sAro kAbU meLavyo hato. dIkSA laIne ja cA-dUdhane sarvathA tyAga ! eTale tyAga ! darda asAdhya thAya tyAre DokaTaro zarIranA kAraNe dUdha upara ja rahevA kahetA chatAM pratijJAmAM bAMdhachoDa karI ja nathI. teozrIne trIza varSa sudhI azAtAdanIya karmanA udaye gesane, alasara ane DAyAbiTizane vyAdhi rahyo hato; chatAM teozrIe kadApi davAne upacAra karyo ja nathI. nA chUTake phakta homiyopethika davAno upayoga karatA hatA AvI. aDagatA aMtima samaya sudhI jALavI hatI, zarIranI game tevI bimArI hoya teya zuM ? jIvanamAM tela-bAmane paNa upayoga karyo nathI. pUjyazrIe saMyamajIvanamAM tIrthayAtrAmAM khUba ja bhAvalAsa sAthe sidhdhAcalajI, giranArajI ane tAladhvajagirinI navANuM yAtrA karI hatI. vaLI ghaNI ghaNI tapazcaryA sAthe zarIra cAlatuM hatuM tyAM sudhI ekAsaNu ane ekAsaNAnI uparanuM paccakkhANa avirata cAlu ja hatuM. pachI vRddhAvasthA thayA bAda parisInuM paccakakhANa te choDavuM ja nathI A pramANe dhaNI ghaNI TekanI sAthe bhASA paNuM madhura, apramatta dazA ane kriyAmAM satata jAgRtI rAkhatA, jJAnayoga bhaktiyoga ane kriyAyogane triveNI saMgama spaSTapaNe dRSTigocara thato hato. temanI nidrA paNa parimita hatI. pAchalI rAtre vahelA jAmata thaI navasmaraNa, RSimaMDala, svAdhyAya ane jApa vagerenuM nitya ArAdhanA karatAM hatAM. ArAdhanA sAthe ziSyA-praziSyA pratyenuM vAtsalya paNuM AdarzarUpa hatuM. A badhA ja guNo sAthe udAratA abhuta hatI ane laghutA eka zaNagAra hatA. teozrInuM bhAvaaudArya paNa anukaraNIya hatuM ke je ceDA paNa upakArane kyAre paNa bhUlatA nahIM. nAnI vAtane paNa kSaNamAM samajI karavA yogyanI upekSA karatA na hatA. A pramANe sadAne mATe temanuM haiyuM guNAnurAgathI ja prasanna rahetuM. pUjya pratye-pUjyabhAva ane vinaya bahumAna vagere paNa suMdara hatA. nAnAmAM nAnI sAvI hovA chatAM vAtsalyane jharo evo vaheto ke temanI pAsethI khasavAnuM paNa mana na thAya. A temane puNyaprakarSa khUba ajabagajabane hato. vaLI teonuM zarIra svastha hatuM, tyAM sudhI saurASTra ane gujarAtamAM vicaryA hatA, pachI zarIra jarjarita thatAM amadAvAda ane sAbaramatI vacce chellA 25 varSa viharI keTalAka ane sarvavirati rU5 dharma arpaNa karAvI potAnI guNasvAsanA dvArA cAritrapAtra bhAvuke taiyAra karyA che. jenA pratikarUpe teozrInA parivAramAM Aje paNa pUjya cAritrazrIjIma tathA pUjya sarasvatizrIjI ma. Adi 19 ziSyA-praziSyAo cAritraguNamAM AgaLa vadhI kSamA Adi yatidharmane khIlavI cAritra yogya kriyA rUcinI ajoDa zraddhA jagAvI mekSa nagarInA prayAsamAM AgaLa vadhI rahyA che. kharekhara ! A gurudeve amArA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avinayAdi aparAdhane paNa ativAtsalya bhAve nibhAvI aMta sudhI saMyamamArgamAM AgaLa vadhavAnI je je preraNA ane je IrachAo vyakta karI tenuM smaraNa karatAM ame RNamukata thavAne je prayAsa karyo che te aMza mAtra ja che. chevaTe teozrIne tIvra azAtAnA udayathI geMgalIka (Gengalic) nAmane asAdhya roga thatAM temane eka paga vajazIlA samAna ati bhAre banyA. ane pagane thoDo bhAga zyAma banatAM dAjhayA jevA moTA moTA kolA thatAM eka mahinA asAdhya vedanA evI anubhavI ke dardane bhegavanAra gurudeva ja jANe A vedanA kevI che ! DokaTaranA kahevA pramANe hiMdustAnamAM AvA keso be-cAra ja banyA haze. AvA rogane samabhAve sahana karI potAnI nitya niyamanI tamAma kriyAo upara dhyAna rAkhI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM AtmabhAvamAM nizcala rahI pitAnI aMtima paLe paNa cAritramAM udyata rahI prasannatApUrvaka tIvra asAtavedanIyane samabhAve sahI AtmAnA svarUpamAM citta parovIne sAsaNo zapa nAlaMba saMboe pavitra vAkayane jIvanamaMtra banAvo. ekatva bhAvanAmA sthira thaI, sarva mamatvabhAvane tyajIne namaskAra mahAmaMtrane dhyAnamAM lIna rahI 48 varSanuM nirmaLa niraticAra saMyamanuM pAlana karI chevaTe gata hi pravaM mRtyu e nyAye kudaratanA saMketa pramANe janma ane maraNa amadAvAdamAM ja thayA, vi. sa. 2022nA vaizAkha suda bIjanI savAre 11 ne 10 miniTe teozrIne AtmA A vinazvara dehane tyAga karI zAzvata sthAnane prApta karavA vizrAMtirUpe svargasthAnamAM sidhAvyA. eTaluM ja paryApta che ke A prasaMge ApazrInA guNonuM yatkiMcita varNana karI atIva gurU RNamAMthI AMzika mukta thavAne A namra prayAsa mAtra che. aMtamAM eja lakhavAnuM ke.. e paramopakArI gurajInAM upakArane smaraNa karatAM ame e IcchIe chIe ke teone AtmA uttarottara prabhuzAsanane pAmI savizeSa ArAdhanA karate ajarAmara bane, ane amane sarvane paNa ArAdhanAmAM sahAya kare. vaMdana ho parama upakArI gurUdevane ! lI. ame chIe ApazrInA upakAranA RNI ziSyA-praziSyAo pAchaLathI AvelI sahAyatA 101 jyAbahena rasikalAla bhAvanagara 10 bAbubhAI cunIlAla mahetA amadAvAda 101 rAginIbahena bharatakumAra pATaNa Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama gAthAsaMkhyA, pRSThasaMkhyA, viSayaniza sanyAkartAnuM maMgalAcaraNa, anubandhacatuSTaya. tIrachalokamAM dvIpasamudranI saMkhyA. popama sAgaropamanuM savistara svarUpa. popama sAgaropamanuM gAthAthI varNana. dIpasamudranAM keTalAka nAmo. AgaLa AgaLanA dvIpasamudronAM nAma jANavAnI rIta. chellA pAMca dvIpa tathA pAMca samudronAM nAmo. samudranAM nAma jANavAne prakAra, keTalAka dvIpa samudronAM nAme kaThe, samudronA pANIne svAda. sarvadvIpa samudrone vistAra jANavAne upAya, jaMbudvIpane vyAsa-paridhi saMbaMdhI AkRti. lavaNa samudrane vyAsa (AkRti) dvIpa samudrane vIMTAIne rahelI jagatanuM savistara svarUpa. cUla tathA girivijhaMbha karaNa. paghavara vedikA varNana. jagatI upara rahelA vanakhaMDanuM svarUpa, adhipati devonA nivAsasthAne. jaMbudvIpamAM rahelA varSadhara parvata tathA kSetranuM svarUpa. cha kulagirinAM nAma. sAta mahAkSetranA nAma. sAta mahAkSetranuM citra. sAta kSetranA varSadhara parvatanuM svarUpa. varSadhara parvatanI UMcAI. kulagiri parvatane yaMtra. kulagirinI paheLAI jANavAnuM kAraNa varSadhara parvatenuM pramANa. sAta mahAkSetrane vistAra jANavAnuM kAraNa sAta mahAkSetrano vistAra. sAta mahAkSetronA pramANu vagerene yaMtra. sAta mahAkSetra ane cha varSadhara parvate banene vistAra bhego karatAM eka lAkha jajana vistAra thAya. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAsaMkhyA, pRSNasaMkhyA 53 - 54 viSaya, uttara dakSiNa bhAratanuM pramANu. varSadhara parvata upara rahelA cha dronuM pramANa, varSadhara parvata upara rahelA drahonAM nAma. kahImAM nivAsa karanArI devIonAM nAma. padmadrahamAM ratnakamaLa ane temAM devInivAsa. ranakamaLanA judA judA avayavo. kamaLanI kaNikA upara zrI devInuM bhavana. mULakamaLane pharatAM cha kamaLavato. kamaLAnI sarvasaMkhyA 12050120 cha valaya te cha jAtinA valaya. sarvakamaLane kahamAM samAveza. padmadrahamAM aneka vanaspati kamaLA, cha mahAdrone yaMtra. zrIdevInA kamaLanuM varNana. kamaLanA avayavo kayA kayA ratnanA banelA che? kamaLanI karNikA ane te upara rahela bhavananuM pramANu. kahadevInA bhavanane traNa dvArA temaja kahadevInI zayyA. kahadevInA AbhUSaNa rAkhavAnA kamaLAnuM prathamavalaya, mULakamaLane pharatuM bIjuM valaya. mULakamaLane pharatuM trIju vasya. mULakamaLane pharatuM 4-5-6 huM valaya. cha mahAdrahomAM nadIone nIkaLavAnA be be traNa traNa dvAra, kahomAMthI nIkaLatI nadIonAM nAma tathA pravAha. cAra bAhya nadIono parvata upara vakra pravAha, jivihakAmAMthI kuMDamAM paDatA nadIonA dhadha. jihikAonuM pramANa. prapAtakuMDamAMnA dvIpanuM svarUpa. prapAtakuMDanuM varNana. 86 kuMDamAM taphAvata, jaMbuddIpanA 90 kuMDa saMbaMdhI traNa vistArane ke. 90 kuMDAne vizAla yaMtra. cAra bAhya nadIonI gati. kuMDamAMthI nIkaLI samudramAM jatI gaMgA vigere 4 nadI cAra bAhya nadIone prAraMbhathI paryata sudhI vistAra tathA prAraMbhathI paryata sudhInI uMDAI. pAMca mahAkSetranI daza mahAnadIonI gati Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. daza mahAnadIonAM nAma tathA pratyeka mahAnadIone anya nadIonA parivAra, sItA sIteAdAmAM kaI kaI nadIo maLe che ? jammUdrIpamAM sava` nadIenI saMkhyA jakhUdrIpamAM nadIenI bhinna bhinna gaNatrI. kuMDAdikanuM samAna pramANu 90 mukhya nadIonA vizAla yaMtra garikUTa tathA bhUmikUTavaNa nAdhikAra. 467 girikUTa tathA 58 bhUmikUTAnA yaMtra, siddhaphUTa varNana. zAzvata jinabhavananuM pramANa, zAzvata jinabhavananuM cit svarUpa. zAzvata jinapratimAnA 'judA judA rAtmika avayaveA. zAzvata jinapratimAjInI cAre dizAmAM ratnamaya racanA, daivacchandAmAM rahela sAmagrI, phUTA upara devaprAsAdAnuM varNana. hajAra yeAjana uMcAIvAlA 3 sahasraka phUTe. sahasraka phUTanA abhAga AkAzamAM nirAdhAra, 10 34 dIvaitADhaca uparanA nava nava phUTAnuM svarUpa. phUTa uparanA jina prAsAda tathA devaprAsAnuM pramANu, phUTAnA vistAra. 467 girikUTa tathA 58 bhUmikUTanA madhyavistAranuM karaNa, 16 takUTa tathA 34 RSabhakUTa varNana. tarUkUTanA madhya vistAra. 34 RSabhakUTanuM svarUpa. RSabhakUTa upara cakravattinAM nAma, RSabhakUTanA madhyavistAranuM karazu. saphUTa para 5. ja khUdrIpatti sarva kUTAnI saMkhyA jabudrIpamAM parapa phUTAnAM nAma. ja khUdrIpamAM zAzvata jinabhavanA. zAzvata jinabhavanAnA sthAna saMbaMdhI matAMtara. 34 dIvaitADhacanuM savistara svarUpa. vaitADhaca parvatAnI 4-4 mekhalA. vaitADhatva pava tAnuM zikharasthAna 32 dIdhuM vaitADhaca. pratyeka vaitADhathamAM rahelI tamisa-khaDaprapAta guphAnuM varNana, unmannA-nimagnA nadIenuM vaNaeNna. gAthAmakhyA, pRSThasakhyA 91 92 94 95 95 9 160 60 63 64 wr 19 . pa dr }7 te dw dr 29 p 69 70 dw 91 72 73 dr 74 * dr 2 75 33 dr st bebeka H H 102 11} 103 106 10} 107 107 108 109 109 110 111 112 113 114 115 115 116 116 11 117 117 119 120 122 123 126 127 128 129 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAsaMkhyA pRSThasaMkhyA 130 ? * * * 4 - 130 131 133 136 137 138 138 139 140 141 141 143 viSaya guphAmAM cakrIe karelA prakAzamaMDalonuM svarUpa. vaitADhaya guphAmAM 49-49 prakAzamaMDalo. prakArAntare 49 prakAzamaMDala, prakAzamaMDalenuM laMbAI Adi pramANu. prakAzamaMDalo vigerenI sthiti. dakSiNa bhAratanA madhyabhAgamAM ayodhyA nagarInuM pramANa jaMbudvIpamAM mAgadha-varadAma vigere 102 tIrtha. tIrtha zabdane artha. mAgadhAdi tIrthomAM cakravattine divijaya. bharata tathA aravatamAM kAlacakranuM svarUpa cha ArAnAM nAma. cha ArAne zabdArtha sAgaropamanuM svarUpa chae ArAnuM kALapramANa prathamanA traNa ArAnA manuSyanuM AhAra tathA pAMsaLIonuM pramANu. prathamanA traNa ArAnA manuSyonuM svarUpa avasa0 nA pahelA traNa ArAnA yugalika manuSya. yugalikAmAM saMtati pAlanane kALa. yugalika kSetramAM daza prakAranA ka95vRkSo. kalpavRkSa vanaspati pariNAma che. kalpavRkSa uparAnta bIjA aneka vRkSa. sarva ArAmAM tiryacapaMcendriyanuM AyuSya pramANa keTaluM hoya ? trIjA ArAnA paryaMte 15-7 kulakaranI utpatti kulakaroe pravartAvelI traNa prakAranI daMDanIti paribhASaNa Adi 4 prakAranI daMDanIti trIjA ArAnA paryate jinadharmAdikanI utpatti, utsarpiNI tathA avasarpiNInA kayA ArAmAM pahelA ane chellA jinendro janma ane siddhipada pAme ? avasarpiNInA caturtha ArAnuM svarUpa. 63 zalAkA purUSonI utpatti. avasa0 nA paMcamaArAnuM svarUpa. pAMcamA ArAnA paryate dharma vigerene aMta. pAMcamA ArAnA paryanta aneka kuvRSTie. paMcamakALanA paryate pRthvImAM hAhAkAra. pAMcamA ArAnA paryanta aneka kuvAyunA susavATa. kuvRSTi ane kuvAyuthI thatuM pariNAma. pAMcamA ArAnA paryata bIjamanuSyAdikanAM sthAna bIjamanuSyonA bilenuM varNana. 144 145 145 146 17 Da Da : 4 $ $ $ $ $ $ $ $ $ = = = 150 150 151 15ra 152 152 153 = = = = = = = = = = 154 155 155 156 157 158 158 158 159 - 15 104 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka 109 113 171 117 179 viSaya. gAthAsaMkhyA, pRsaMkhyA, chaThThA ArAnuM svarUpa. 105 161 chaThThA ArAnA manuSya. 161 utsarpiNInuM varNana. 107 163 sAta kSetramAM sadA eka sarakho kALa. 108 cAra vRta vaitADhayanuM svarUpa. 16 6 merU parvatanuM savistara varNana. 111 - 168 merU parvatanA traNa kAMDa 112 169 merU parvatanA zikhara upara cUlikA. 170 cUlikA upara zAzvata ramaityagRha. 171 cUlikAnA madhya vistAranuM karaNa. paMDakavananuM svarUpa. 114 172 paMDakavanamAM zAzvata jinabhavane tathA devaprAsAda. 115 173 zAzvata jinabhavane tathA devaprAsAdanuM pramANa, 116 173 jinezvara janmAbhiSekanI zilAonuM svarUpa. 174 cAra abhiSeka zilAonAM nAma tathA te upara siMhAsane. 118 176 siMhAsane upara svadizinA jinane janmAbhiSeka. 176 temanasavananuM svarUpa, somanasavananI mekhalA sthAne abhyatara merU tathA bAhya merU parvatane viSkabha.. 179 merUparvatanI 7 bhAganI hAni vRddhi, 180 merUnI hAni vRddhi karNagatine anusAre. 181 nandanavananuM svarUpa, 181 samabhUmithI 500 ejana upara merUparvatamAM nandanavana. 182 nandanavanamAM UrvalokanI ATha dizAkumArIe. 183 nandanavanamAM 9 muM balakUTa nAmanuM sahastraka kuTa. 184 9 nandanakUTone kaMIka bhAga AkAzamAM nirAdhAra. 184 nandanavanarUpa prathama mekhalA pAse merUno bAdhAvyaMtara viSka bha. . 185 bhadrazAlavananuM savistara varNana. 124 186 bhUmi upara merUparvatanuM bhadrazAlavana. 186 bhadrazAlavanamAM karikUTa jinabhavana ane prAsAdanAM sthAna. bhadrAzAlavanamAM 8 karikUTanAM sthAnanuM citra. 187 bhadrAzAlavananuM pramANa 125 188 cAra gajadaMtaparvatanuM svarUpa. 126 189 cAra gajadaMta parvate kaI dizAmAM ane kevA varNavALA che ? 127 190 cAra gajadaMta parvata upara adholakavAsi ATha dizAkumArInA kUTa, 128 gajadaMtagirinuM pramANa tathA AkAra. 129 191 be be gajadUta vacce eka eka kurukSetra. 130 mahAvidehamAM devaku uttarakurU kSetra 192 123 186 191 129 192 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 200 136 140 141 206 viSaya, gAthAsaMkhyA, pRSThasaMkhyA. kurUkSetramAM sarvadA avasane pahelo Aro. 193 kurukSetra ane 10 duhone yaMtra. 194 kurUkSetramAM yamakagiri tathA citra vicitra parvatanuM svarUpa. 131 194 kurUkSetramAM pAMca pAMca kahanuM svarUpa. 196 kahamAM - kamaLavo . 197 kurUkSetramAM yamalagiri kaha ane merUnuM paraspara aMtara. 134 198 200 kaMcanagiri. 135 200 269 kurUkSetramAM parvatone yaMtra. 135 jaMbUvRkSanI pIThikAnuM pramANa 202 jabUvRkSanuM svarUpa. 138 207 jaMbUvRkSanI zAkhAo. 139 204 ja bUvRkSanI madhyazAkhA. 204 jaMbUvRkSanI zAkhAonuM pramANu. 141 jaMbUvRkSa upara 1 devabhavana. 3 devaprAsAda. jaMbUvRkSanI madhyazAkhAupara 1 jinabhavana. 141 207 1 devabhavana tathA 3 devaprAsAdamAM kayA devanI kaI vastu che ? 142 208 jaMbUvRkSanI AsapAsa bIja jaMbUvRkSanA 3 valaya. 143 208 jabUvRkSanA 6 valaya. 143 209 jabUvRkSathI 50 yojana dUra cAra bhavana tathA cAra prAsAde. 144 209 pahelA vanamAM bhavane ane prAsAdanA AMtarAmAM 8 jinakUTa tathA jaMbUvRkSa sarakhuM zAlmali vRkSa. 145 210 mahAvideha varNanAdhikAra mahAvidehamAM vijaya vakSaskAra vigere padArtho 146 212 vija vakSaskAra parvate tathA atarnAdIonI paheLAI. 147 213 "vijaya vakSaskAra parvata vigerenI laMbAI. 148 214 vakSaskAra parvatanI uMcAI. 149 215 vijaya vakSasakAra ane antarnAdIone anukrama. 149 215 16 vakSaskAra parvatAnAM nAma. 150 215 mahAvideha kSetra sthApanA. 151 12 antarnAdIonAM nAma. 152 218 32 vijyonAM nAma. 154 219 pratyeka vijayomAM zaitADhayaparvata tathA cakravatInI rAjadhAnI ane tenAM nAmo. 223 pratyeka vijamAM be be nadIo. 163 224 mahAvidehanA bane cheDe rahelA be vanamukha. 164 vanamukhane vyAsa ane laMbAI jANavAnuM karaNa. 164 225 jabUdIpane viSkabha. pazcima mahAvidehamAM adhogrAma. 198 228 jabUdIpamAM tIrthaMkara-cakrI-baladeva-vAsudevanI jadhanya tathA utkRSTa saMkhyA. 168 229 21 158 224 rara Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 178 180 181 *. viSaya, gAthAsaMkhyA, pRSThasaMkhyA jabhUdvIpamAM sUryacandranuM varNana. 230 / sUryacandranA maMDalonI saMkhyA - 170 233 candramaMDala tathA sUryamaMDalanuM paraspara aMtara. 171 antara ane maMDala dvAre maMDalakSetranI prApti. 171 236 jaMbudvIpa tathA lavaNasamudramAM sUryacandranuM cAra kSetra. 172 237 sarvAbhyantara maMDale candrathI candrane tathA sUryathI sUryane keTaluM aMtara ? 173 239 pratyeka maMDale candranI muddharta gati. 174 243 pratyeka maMDale sUryanI muhUrta gati 175 246 sUryanA udaya astanuM aMtara 176 248 pratyeka maMDale divasa keTalo ghaTe ? 177 250 jaMbUdIpanA candra sUryane maMDala vigere saMbaMdhI yaMtra. 251 sarvabAhyamaMDalavatI sUryanA udaya astanuM aMtara. 178 252 eka candrane nakSatrAdi parivAra, 178 253 28 nakSatronAM nAma. 253 eka candrane tArA parivAra 179 254 iSTa dvIpa samudramAM graha nakSatra-tArAnI saMkhyA jANavAnuM karaNa 180 256 aDhIdvIpamAM jyotiSIonI saMkhyAne yaMtra. 257 ISTadvIpamAM candra sUryanI saMkhyA jANavA mATe upAya. 258 manuSyakSetramAM candrasUryanI vyavasthA 182 puSkarArdhadvIpanA manuSyo candra-sUryane udaya asta pAmatA lA dUrathI dekhe ? 183 261 manuSyakSetra bahAra candrasUryanuM svarUpa. 184 jabUdIpa goLa-thALI sarakho che to tene paridhi-gherAve keTalo ? jabUdIpanuM gaNitapada (kSetraphala).. 186 264 vRttapadArthanuM gaNita prakaraNa. 187 265 paridhi tathA kSetra phaLa jANavAnI rIti. 188 266 vargamULa kADhavAnI rIta udAharaNa sAthe. 267 ISa ane jIvA jANavAnuM karaNa udAharaNa sAthe 189 270 vRtta padArthonAM nAma viSaMbha ane paridhi. 189 271 dhanurUSa ane bAhA jANavAnuM karaNa udAharaNa sAthe. 190 273 pratara jANavAnuM karaNa udAharaNa sAthe. 191 274 laMbacorasa kSetranuM tathA parvatanuM prataragaNita jANavAnuM karaNa udAharaNa sAthe. 192 276 ghanagaNita udAharaNo sAthe. 194 278 jaMbudvIpanA kSetra-parvatonA ISa vigerene savistara yaMtra. 194 vaitADhaya parvatanuM ghana phaLa. 194 282 jabUdvIpavarNanAdhikAra samApta lavaNa samudra varNana prAraMbha. lavaNa samudramAM gotIrtha, jalavRddhi tathA uMDAI. . 195 283 259 263 185 264 188 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 gAthAsaMkhyA, pRSThasaMkha, 196 285 197 286 289 200 291 21 294 201 295 202 296 296 202 204 297 205 206 299 299 302 303 208 210 211 307 0 308 309 213 214 viSaya lavaNa samudramAM iSTasAthe jaLakRddhi jANavAnuM kAraNa lavaNu samudramAM 16000 ejana uMcI jaLazikhA cAra pAtALakaLazAonuM svarUpa ane tenAM nAma 7884 laghupAtALa kaLazAo pAtALakaLazAnA adhipati deva pAtALakaLazAono savistara yaMtra pAtALakaLazAomAM zuM zuM che ? pAtALakaLazAmAM moTA vAyarA tathA veladdhi zikhAnI traNe bAjae thatI jaLavRddhine aTakAvavA mATe niyukta thayelA nAgakumAranikAyanA velaMdhara devo. ATha velaMdhara parvata. valaMdharadevonA nivAsasthAne. vilaMdhara5rvatanuM pramANa tathA varNa. valaMdhara parvata jaLa upara keTalA dekhAya che. ? lavaNasamudramAM 56 antaradvIpa, aMtaradIpane vistAra antara dvIpono jaLa upara dekhAva. atara dvIpanAM nAma. zikharI parvatanI lavaNasamudramAM rahelI dADhAo uparane 28 aMtaradvIpa antaradIpanAM yugalikenA zarIranI uMcAI, pAMsaLI, AhAranuM attara, ane apatyapAlanAnuM varNana. 56 ataradvIpanuM kASTaka, lavaNasamudramAM 24 candrasUryadvIpa tathA 1 gautamIpa. lavaNusamudramAM dhAtakIkhaMDa taraphanA candrasUrya dvIpa, gautamIpaAdi 25 dvIpone jaLa upara dekhAva. gautamAdi 25 kaMpanI mULathI anukta uMcAI. lavaNasamudranA gautamIpa Adi 31 dIpenuM koSTaka-yaMtra. lavaNasamudramAM AvelA padArthonuM saMkSipta kASTaka-yaMtra. 25 kI upara devaprAsAdanuM pramANa, lavaNasamudra upara jyotiSI vimAne jaLasphaTika rananAM. jaLasphaTika vimAnane adhika UrvaprakAza. mudraNasamudranA padArthone saMkSiptasaMgraha. lavaNasamudrAdhikAra samApta dhAtakIkhaMDavarNanAdhikAra prAraMbha. dhAtakIkhaMDa' e nAmanuM kAraNa. pUrvadhAtakIkhaMDa ane pazcimaghAtakIkhaMDa, pAtakIkhaMDamAM 12 varSadhara parvata, 14 mahAkSetra, 311 313 314 315 316 318 320 : 321 : 323. 324 325 326 326 327 che 7 0 226 330 0. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 viSaya. vadharA ArAsarakhAM ane kSetre vivarasarakhAM. dhAtakIkhaMDamAM jaMbuddIpa sarakhA padArthA, dhAtakIkhaMDanA 2 merUpa ta. dhAtakIkhaMDanA merU mULa vigere sthAnamAM vistAra, ja khaMdIpanI apekSAe dhAtakIkhaDa dhAtakIkhaMDanA 12 varSa dhara pava tAnuM kASTaka-yaMtra. dhAtakIkhaMDanI nadIomAM hiMgutAnA saMgraha-5 tra. dhAtakI bhadrazAlavananI paheALAI. dhAtakIkhaMDanA 8 gajada tagirinI viSamatA. vakSaskAra paryaMta vagerenI laMbAI, mahAkSetranA vistAra jANavA mATe kSetrAMka-vAMkanI utpatti. kSetrAMkanI utpatti (212 nI). kSetrAnA vistArAdi jANavA mATe vAMka. 7 mahAkSetrAnA mukhavistAra udAharaNa aMkagaNita sAthe, Adi maghya anya vAMka utpatti. paridhie mATe 3 prakAranA vyAsa. mahAvidehanI laMbAI uparathI vijaye vigerenI paheALAi. kAleAdasamudra varNanAdhikAra prAraMbha, kAleAdasamudranuM varNana kAleAdasamudramAM candrasUryanA dvIpe. kAleAdabisamudrAdhikAra samApta abhyantara puSkarA dvIpAdhikAra prAra'bha. mAnuSAttarapatanuM svarUpa. mAnuSAttara patanuM sthAna pramANa ane siMhaniSAdI AkAra be 'hukArathI pUrva puSkarA ane pazcimapuSkarA, gAthAsa`khyA pRSThasaMkhyA, 226 331 227 331 228 332 229 334 230 cakranA ArA sarakhA 12 varSa dharapava tA AMtarA sarakhA 14 mahAkSetro cAra abhyantara gajadatagirinuM pramANu, puSkarAnA parvatA tathA nadIenuM pramANu, puSkarAnA 14 mahAkSetrA mATe dhruvAMka kSetrAMka ane dhruvAMkanI utpatti puSkarAmAM 14 mahAkSetronuM pramANu dr 231 232 233 234 .. 235 ,, dhAtakIkha'DanA 14 mahAkSetrAnA yaMtra, ,, dhAtakIkhaMDamAM vijayAdinA viSNu'bha jANavAnu` karaNa-patra. nadI vigere pAMcavastuenA viSDa bha ekatra karatAM dhAtakIkhaDanI paheALAI Ave. 237 dhAtakIkhaMDamAM vijayAmAMnI nagarIe tathA kurUkSetrAmAM mahAvRkSA. 238 ghAtakIkhaDavaNa nAdhikAra samApti ,, "" 32 240 241 242 ,, 99 29 245 246 OM dr 247 337 341 342 343 344 34 348 348 349 350 355 356 35 3.7 358 358 359 363 365 367 368 369 369 372 372 375 376 376 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAsakhyA. pRSThasaMkhyA, 250 379 25 381 382 383 252 253 255 385 386 256 257 25 viSaya, puSkarAnA mahAvidehanI vijayane viSkabha. puSkarAI dvIpanA be moTA kuMDo. padArthonA viSkabhathI puSkarArdhanI purAyelI pahoLAI 800000 puSkarAInA kurUkSetramAM 4 mahAvRkSo. aDhIdvIpamAMnA sarva parvatonI saMkhyA puSkarArdhadvIpanA traNa paridhi manuSyakSetranI bahAra nahiM thanArA padArtho. avaziSTa prakIrNasvarUpa ISakAra ane mAnuSattara parvata upara zAzvata jinacaityo naMdIzvara-kuMDala-rUcakaThIpamAM parvata upara zAzvata jinacaitya naMdIzvaradvIpamAM vimAna saMkSepa. naMdIzvaradvIpamAM IndrakRta aThThAI mahotsava. vidizAnA 4 ratikara5rvata ane 16-32 IndrANIonI rAjadhAnI 11 mA kuMDaladvIpamAM kuMDalagiri upara 4 jinacaitye. rUcakIpamAM rUcakagiri upara 4 jinarau. rUcakagiri upara 36 ane nIce 4 diphakamArI. . tachalikanA 3 valayAkAra parvata. kuMDalagiri ane rUcakagirine taphAvata. rUkaparvata upara 40 diphakamArikAo granthakAranI laghutA sAthe granthane upasaMhAra. A granthamAM kahela svarUpa sivAya anya svarUpa jANavAne upAya. granthakAranuM nAma projana ane zubhecchA. laghukSetrasamAsa vistarArthe samApta, zrI zAzvata ramaityastava zrI laghukSetra samAsa mULa gAthAo, 389 390 391 391 392 392 393 397 393 14 396 397 3 08 399 258 260 261 262 263 40 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthamAM apAyelA yaMtro-keSTakenI sUcI pRSThasaMkhyA, 44 54 82-83 96 thI 99 117-118 194 198 , 200-21 251 viSayazi . 1 kulagiri parvatane yaMtra. 2 sAta mahAkSetrone yaMtra 3 varSadhara parvata uparanA padmadrahAdinuM pramANa-keka 4 cha mahAdrahone yagna. 5 90 kuMDone yaMtra, 6 90 mukhya nadIone yaMtra 7 467 girikUTa tathA 58 bhUmikUTa sarvamalI 55 phUTone yaMtra 8 kurUkSetra ane 10 kahone yaMtra. 9 10 kahene yaMtra, 10 269 parvatane yaMtra. 11 jaMbudvIpane caMdra-sUryane maMDalAdi yaMtra. 12 aDhIdvIpamAM jyotiSIonI saMkhyA pradarzaka yaMtra, 17 vRttapadArthonAM nAma-viSkabha-ane paridhine yaMtra. 14 jaMbUdIpanA kSetra-parvatanA ISa vigerene yaMtra 15 pAtALakaLazane yaMtra.. 16 56 aMtaradvIpanuM koSTaka 17 lavaNasamudramAM gautama dvIpa Adi 31 dIpone yaMtra. 18 lavaNusamudranA ApelA padArthonuM saMkSipta koSTaka 19 dhAtakIkhaMDanA 12 varSadhara parvatanuM kASTaka 20 dhAtakIkhaMDanI nadIomAM dviguNatAno saMgraha-yaMtra. 21 dhAtakIkhaMDanA 14 mahAkSetrone yaMtra. 22 dhAtakI khaMDamAM vijayAdikane vizkebha jANavAnuM kAraNa 23 puSparAdha nA 12 vaSadhara parvatA ane 2 ISakArane yaMtra. 24 dhAtakIthI pukarAdhanI nadIo saMbaMdhI guNatAne yaMtra.. 25 puSkarArdhamAM 14 mahAkSetronuM pramANu. 26 padArthonAM viSaMbhathI puSkarArdhanI pUrAyelI pahoLAI. 27 yuvaka uparathI puSkarArdhanA 3 paridhi. 257 271-272 280-281 295 315 323 324 34 342 357 358 374 375 378 382 386 " ja che Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 A granthamAM apAyelAM citronI sUcI. viSaya gAthAMka pRSTAMka | viSaya gAthAMka pRSTAMka 1 dhanavRtta palya citra 5 13 27 sUryanuM paraspara aMtara 177 240 2 asaMkhya dvIpa samudrone dekhAva 7 15 28 udayAstanuM aMtara ane dRSTi3 jabUdIpanI jagatI 18 29 | gocara 176 ' 248 4 jagatInA madhyabhAge gavAkSa 29 aDhIdvIpamAM candra-sUryanI 4 sUcIkaTakano dekhAva - zreNi ane bahAra valayazreNi 182 26 0 5 cha kulagiri ane sAta mahAkSetra 23 41 30 lavaNasamudramAM gatIrtha ane 6 kahadevInuM mULa kamaLa jaLavRddhi 195-96 284 7 kahadevInA parivArakamaLanA 31 gatIthe ane jaLavRddhine be - 6 valaya taraphana dekhAva - 195-96 286 8 kahevAmAMthI nIkaLatI nadIo. 47 73 32 lavaNasamudramAM zikhAne dekhAva 197 289 9 jivikAmAM thaIne paDato nadIne 33 pAtAla kalaza 199 290 ghodha * 50 75 34 cAra mahApAtAla kaLaza ane 788410 TakADhayaparvatanI mekhalAne laghupAtAla kaLaza lavaNusamudramAM 200 292 dekhAva 82 124 35 lavaNasamudramAM 8 vedhara5rvata 209 301 11 matAMtare gomUtrikAkAre 49 36 jaLa upara dekhAto velaMdhara parvata 210 304 prakAzamaMDala 132 37 lavaNasamudramAM 56 aMtardIpane 12 baitADhayaparvatanI be guphAone sAmAnya dekhAva 212 307 dekhAva. 38 cauda dADhA ane aMtarIpanI 13 bAra ArAnuM kALacakra 91 142 - vAstavika sthiti. 221-222 318 14 merU parvatane AkAra 113 170 39 dhAtakIkhaMDanA be ISakAra parvata 225 329 15 merUnA zikhara upara paMDakavana 119 177 40 , , 14 parvata-14kSetro 226 330 16 merUparvatamAM somanasavana 120 178 4 dhAtakIkhaMDanA merU parvatanuM 17 merUparvata upara naMdanavana 122 183 pramANa 229 335 18 bhadrazAlavananuM citra 124-25 187 42 pUrvadhAtakI mahAvideha ane gajadaMta19 sudarzana nAmanuM jaMbUvRkSa 142 206 viparyaya tathA vanamukha viparyaya 232 344 20 pahelA jaMbUvanamAM 8 jinakaTa 43 pazcimaghAtakI mahAvideha , 232 344 - tathA 8 jaMbU phUTa 145 211 44 kAledadhi samudramAM 54 candradIpa 21 vakSaskAra parvatane dekhAva 149 217 - 54 sUryadvIpa 2 adhipatidvIpa 241 363 22 mahAvidehanI vijaya 157 220 45 mAnuSAra parvata 242 368 23 mahAvidehanA vanamukhane dekhAva 164 226 46 kuMDalagiri upara cAra jinacaitya 258 394 24 sUrya-candranA maMDalakSetranuM citra 169 231 47 AThamA naMdIzvara dvIpamAM cAra : 25 candramaMDala ane candramaMDalanA dizAe cAra aMjanagiri 258 394 AMtarA (paheluM) 170 233 48 naMdIzvaradvIpamAM para jinacaitya 258 396 26 sUryamaMDala ane maMDalanA 9 rUcakaThIpamAM cAra jina caitya AMtarA (bIju) 170 234 | ane 40 dikumArikA 260 396 86 134 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAyakenI nAmAvali zahera amadAvAda jorAvaranagara amadAvAda muMbaI sAbaramatI pATaNa amaMdAvAda sAbaramatI pATaNa amadAvAda sAbaramatI bhAvanagara beMglora nAma 251 pADApaLanI bahenanA upAzraya taraphathI jJAna khAtAnA 1 1251 suzIlAbena cImanalAla 1001 sunaMdAbena surendrakumAra 1001 dharma premI eka sadagRhastha taraphathI 701 AyaMbIla bhuvananA upAzrayanI bahene taraphathI jJAnakhAtAnA 501 vinodacaMdra DAhyAbhAI (kamaLAbenanA zreyArthe) 501 mANekabena cImanalAla 51 samarathamala haMsarAja 351 sarakArI upAzrayanI bahene taraphathI jJAna khAtAnA 301 maNIlAla gokaLadAsa 251 e. bI. pavAra 251 zAtilAla nathamala 251 caMdrAbena manasukhalAla 251 lIlAvatIbena hIrAlAla 251 raMbhAbena nAgaradAsa 251 jazavaMtalAla kasturacaMda (jasudabenanA zreyArthe). 251 gajabahena maNilAla 201 caMdanabena jayaMtilAla jJAnamaMdira 201 raMjanabena narendrakumAra 201 jasumatIbena kAntilAla ha. yAminIbena 201 mayAcaMda malakacaMda 201 lIlIbena jasavaMtalAla 201 hiMmatalAla ratanacaMda 201 lAlabhAI bhIkhAlAla goLavALA 201 kAntAbena vrajalAla dUdhavAlA 201 lIlAvatIbena aMbAlAla 201 kAntAbena sevaMtIlAla cImanalAla 201 punamacaMda jesAjI 20 caMdulAla mUlacaMda 201 kamaLAbena ratilAla 201 vasumatIbena zazIkAntabhAI 201 caMdanabena maMgaladAsa 201 maNIbena DAhyAbhAI ha. ramaNalAla pATaNa sAbaramatI madurAvALA pATaNa surendranagara biru pethApura muMbaI basu sAbaramatI sihora amadAvAda Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zahera bhAvanagara amadAvAda sAbaramatI bhAvanagara mahemadapura taLAjA sAbaramatI 2kama nAma 201 hIMmatalAla dIpacaMda ha. IcchAbena, 201 tarUbena sUryakAnta 201 kamaLAbena zaMkaralAla 151 bhagavAnabhAI amaracaMda 151 lIlAvatIbena cunIlAla 151 ajavALIbena dalabhajI pArekha 151 kamaLAbena surajamala 151 lIlIbena jayaMtilAla vAraiyA 151 gajabena vADIlAla maganalAla kaMsArA 151 rUpAbena jazarAja 151 zAMtAbena caMdanamala 151 puSpAbena sAgaramala 151 zAMtAbena kezarImala 151 nabena kIzanalAla 151 goviMdarAma vanecaMda (kaMkubenanA zreyArthe). 151 lallubhAI vanecaMda (caMcaLabenanA zreyAthe, 15 prabhAvatIbena zAMtilAla 151 zAradAbena praviNacaMdra choTAlAla 151 hIrAbena punamacaMda 151 lIlIbena jazavaMtalAla satyavAdI ha. gautamabhAI 151 hIrAbahena popaTalAla 125 bAbubhAI enDa sansa 111 caMdanabAlA aMbAlAla mahetA 105 laherIbena kezarImalA 101 kamaLAbena Indramala 101 kAntAbena pAnAcaMda 101 zAntAbena chaganajI 101 kezarabena lAlabhAI 101 cunIlAla panAlAla ha. tArAbena 101 sarasvatIbena dharamazIbhAI 101 maMgubena babAlAla maganalAla 101 caMdanabena kAtilAla 101 sakaracaMda bhAIcaMda 101 caMpAbena DAhyAbhAI 101 gulAbabena tejamala maganalAla 101 aMbAlAla kasturacaMda 101 gajabena tribhovanadAsa 101 jAsudabena amRtalAla ghIyA 101 puMjIrAma bhAyacaMda sAbaramatI sihora amadAvAda sAbaramatI sAbaramatI .... " harasAla Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zahera sAbaramatI amadAvAda bhAvanagara nAma 101 zAntAbena maNIlAla 101 zAntAbena bAbubhAI 101 maMjubena kumArazIbhAI 101 suzIlAbena prabodhabhAI kApaDIA 101 sulocanAbena cinubhAI modI 101 rAjulAbena caMpakalAla 101 lIlAvatIbena zakaracaMda 101 lIlAvatIbena jezIMgalAla vorA 101 prabodhabhAI cImanalAla vakIla 101 maMjulAbena kezavalAla 101 lAlabhAI premacaMda mulatAnI 101 cinubhAI lAlabhAI ha. zAradAbena 101 cinubhAI vADIlAla ha. zAradAbena 101 hiMmatalAla mathuradAsa 101 chabalabena vrajalAla ha. baMsIbhAI 101 jitendrabhAI cunIlAla 101 nimubena hiMmatalAla 101 bhUpatarAya dharamazIbhAI ha. pratibhA 101 paramAnaMda bhagavAnabhAI ha. jazIbena 101 urmilAbena vrajalAla 101 haMsAbena anaMtarAya 101 saubhAgyabena bhogIlAla 101 ramaNIkalAla jeThAlAla ha. maMchAbena 101 mumukSu bAlikAo 101 ena. Ara. zAha 101 nirmaLAbena jayasukhalAla kALIyAvAlA 101 zAntAbena pratAparAya vallabhIpuravAlA. 101 ajavALIbena premacaMda taNasAvAlA. 101 rekhAbena dhanavaMtarAya 101 hIMmatalAla maganalAla 101 savitAbena kuMvarajIbhAI 101 raMbhAbena ramaNalAla sukhaDIyA 101 jagajIvanadAsa narazIbhAI ha. zAMtibhAI 101 surajabena pI. jI. zAha 101 prabhudAsa vIrapALa 101 muLacaMda sukhalAla dezI 101 zAMtilAla cImanalAla dalAla, 101 harSAbena praphulacaMdra surendranagara muMbaI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kama nAma 101 kIzArakumAra eca. zAha huM gItAbena 101 maMjulAbena zAMtilAla 101 pravINacaMdra DAhyAbhAI damaNIyA. 101 ramezacandra tribhuvanadAsa 101 suzIlAbena ramezacaMdra 101 ajavALIbena nAnacaMda 101 gajarAbena manasukhalAla 101 jayaMtilAla elajI 101 cheTAlAla harageAvanadAsa 101 jayasukhalAla jamanAdAsa 101 rasilAkhena sarUpacaMda 101 vIrabALAbena nidhIzakumAra 101 zAradAbena vasa MtarAya - 101 kAkIlAena ane tarAya 101 amRtalAla gIradharalAla 101 ghelAsAI ujamazIbhAI desAI 23 101 cunIlAla bhIkhAbhAI 101 zAradAbena rasikalAla 101 peApaTalAlA cImanalAla hai, padamAbena 101 kezavalAla babaladAsa 11 zAradAbena uttamacaMda 101 khannubena maNIlAla 101 nItInakumAra rasikalAla 101 gajIbena gabharUcaMdanA zreyArthe ha. Indubena vinAdacandra 101 nirmaLAbena bhagavAnadAsa 101 kusumabena khumacaMda 101. premIlAkhena ramezacaMdra 101 sUryamena sUrya kAnta 101 puSpAmena suzIlabhAI 101 ramaNalAla meAhanalAla 101 vinAdacandra dalapatarAma 101 zakarIbena kezavalAla 11 menAbena manasukhalAla hai, jasavaMtalAla 101 sumanabena manubhAI 51 nIrUbena candrakAnta 51 padmAmena sAMkaracaMda 51 cinubhAI maNIlAla geALavALA zahera mu`baI ,, vaDAdarA ,, valasADa navasArI . caMDIsara . sinAra sihAra 39 rAjaparA TANA haisura taleAdA karALI narADA ', mahemadapura chApI 39 pAleja pATaNa ka "9 pethApura dw ,, ka 22 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kama nAma 51 vasa'talAla bhAgIlAla vaLAdavALA ha. sarAjamena 51 savitAmena jIvAbhAI 51 kAntAbena cheTAlAla dhIyA 11 mANekalAla cImanalAla ha, vimaLAkhena 51 zakarImena bApulAla 51 madanabena tathA tArAbena p 51 maMjulAbena bAjIbhAI 51 bhadrAbena kAMTAvAlA 51 nIlAmena zaradaya da 51 caMdanabena cunIlAla TI. sI. vAlA 51 surajamala pratAparAya ha. navInacaMdra 51 cheTAlAla amaracaMda 51 mahezakumAranA lagna prasaMganI smRtinimitte ha. indubena sI. 51 rekhAbena caMdulAla 51 zAntAbena manasukhalAla 51 harSAbena rasikalAla alamaparavAlA 51 kalAvatIbena bhAnucadra gAMdhI 51 bhUrIbena vADIlAla 51 zAradAmena bhAIlAla 51 nAra gIbena ratIlAla 51 hIrAlAla maNIlAla kApaDIyA 51 sadguNAbena cImanalAla vakIla. 51 dharma premI sagRhastha 51 vastupALa tribhovanadAsa 51 jAsubena rasikalAla 51 kIraNabena bharatakumAra 51 damaya tikhena hasamukhalAla ta zahera sAbaramatI dw wr narADA basu vaDAdarA valasADa bhAvanagara "" ,, 33 P 99 dr dw muMbaI amadAvAda 39 pAleja = pATaNa 33 wr Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u // 34 namo'rdUvamezvarAya || d ghA ta. vi. saM. 1990nI prathamAvRttimAMthI || anantalabdhinidhAnAya zrImate gautamagaNadharAya namonamaH || nAma nAma nAkinAtha - taM zrIjJAtanandanam / laghukSetra samAsasyo - podghAtaM vitanomyaham // jJAna-zraddhA-cAritra ItyAdi anubhavagamya sahabhAvI AtmIya guNNA paikI jJAna e mukhya guNa che, sarva guNasamUhamAM tenuM prAdhAnya che, jagatpatti sarva jIvA nyUnAdhikatayA jJAnaguNuthI avirahita che, jJAna guNa che, AtmA guNI che. e guNaguNInA saMbaMdha avyabhiyArI che. arthAta jyAM jJAna che tyAM AtmAnu astittva che ja, ane jyAM AtmA che tyAM jJAnasattA avazya pratIta thAya che. nAnAMzarahita dravya jaDanI krATimAM gaNAya che. jJAna-cihna-caitanya-avaSeAdha-e sarvAM paryAyavAcaka zabdo che. yAvat pa ta AtmA jJAnaguNane AvAraka jJAnAvaraNIya ka yukta hAI chadmastha che tyAMsudhI te AtmAmAM sarvAMze jJAnanA AvirbhAvanA abhAva heAya che. e jJAna-guNAvArakakama nA nimU la kSaya thavA pUrva ke AtmA AvAraka karmAMthI jyAre nirlepa thAya che tyAre leAkAlekavatti vaikAlika carAcara bhAvAne hastAmalakavat nirIkSaNu karavAnI avinAzinI atIndriya anaMtazaktinA AtmA bhoktA bane che, je viziSTa vyaktimAM e anantazakti prAdurbhAva thAya che. te vyakti sAkSAt Izvara-paramAtmA kivA Izvara-paramAtmA svarUpa gaNAya che. jainadRSTi te vyaktine tIthaeN kara-arihaMta athavA dhruvalI- sarpItta evA pUjya zabdothI sa MkhAdhavA pUrvaka aharniza arcanA karavA pharamAna kare che. 4 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArazakitasampanna prAyaH pratyeka prANu e paramAtmatatvane upAsaka hoya che. paramAtmadazAnI prApti e upAsakanI upAsanAnuM zreya che. vartamAna jagatamAM jaina-bauddha-zavaparamAtmatattvanI vaiSNava-muslIma-pArasI. kiMvA krizcIyana vigere je je dhArmika phirakAe upAsanA najaramAM Ave che te pratyeka phirakAomAM dharmArAdhaka te te vyaktine Azaya paramAtmadazAprAptapurUSanI sAdhanA prApta karavAnuM hoya che. nIce jaNAvAtI te te dharmazAstronI paMktio dvArA thatI prabhu prArthanAmAM paNa e ja Azaya sapaSTa tarI Ave che. jaina - "name arihaMtANaM name siddhANaM | artha "arihaMtane namaskAra thAo. siddhane name AyariANuM name uvajhAyANuM ! | namaskAra thAo. AcAryane namaskAra thAo. namo loe savasAhaNa ! e paMca upAdhyAyane namaskAra thAo. lokane viSe vartatA namukkAre che sava pAvapaNusare sarva sAdhuone namaskAra thAo. e paMca nama: maMgalANaM ca savaeNsiM, paDhamaM havaI | skAra zrutaskaMdha, sarva pApano nAza karanAra che. maMgalaM che sarva maMgalamAM prathama maMgala che." baudhdhAmUla artha;-"pUrNa prajJa ana bhagavAna buddhane "name ta bhagavato a2hato namaskAra thAo. huM buddhanuM zaraNa svIkAruM chuM, sammAsabuddhasma buddha saraNuM dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM, saMghanuM zaraNuM gacchAmi ! dharma saraNa gacchAmi ! svIkAruM chuM." saMgha saraNuM gacchAmi che ?' zrImaddabhagavad gItA "vamAdideva: puruSa: purANa artha-he paramAtman !) Adideva tame ja svamasyu vizvasya para nidhAnam | che, purANa purUSa tame cho, vizvanA utkRSTa nidhAnavettAsi vedya ca paraM ca dhAma, rUpa paNa tame ja che, (akhila tattvanA) jJAtA tvayA tata vizvamanantapam | 1 | paNa tame cho, jANavA lAyaka sarvotkRSTa teja svarUpa tame cho, tame eja ananta svarUpa vizvane vAyaryameDagnirvasaNaH zazAka, vistAra karelo che. vAyuma-agni-varUNa-caMdra prajApati prapitAmahudhA -bahmA-ane vidhAtA e sarva tame ja cho. nAme namastastu sahasakRttva: hajAro vAra tamane mAro namaskAra thAo. pharIthI punazca bhUyoDapi nAme namaste che 2 | | paNa mAre tamane namaskAra thAo" pArasI "yAnIma namo yAnIma veca yAnIma | artha;-"punyAtma jarathustrane kamane dhanya Sayaothanema aSaono jarathusa che ! che, vacanane dhanya che ane vicArane dhanya che. kA amevA petA gAthAo geyuravA- e pavitra AtmAe dharma graMthonuM prakAzana karyuM InAme ve gAthAo apae nIza" | he divya dharmagraMtha ! tArI huM stuti karuM chuM." Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IsAI (krizciyana) ' "Almighty God ! unto whom artha;"sarva zaktimAna prabhu ne pratyekanA all hearts be open, all desires hRdayane dekhe che, darekanI abhilASAo jANe che, known, and from whom no secrets ane koIpaNa rahasya jemanAthI gupta nathI te are hide; eleanse tne thoughts of paramAtmA potAnA divya AtmAnI preraNAthI our hearts by the inspiration of amArA vicAro nirmala banAve jethI ame prabhu the holy spirit, that we may pe- | pratye saMpUrNa prema karIe ane prabhunA nAmano riectly love tliee, and worthily mahimA prabhu yIzamasIha dvArA sarvatra vistArIe. magnify the Holy Name, Through (AmIna.)" christ our Lord." " Ameu." musalamAna"bismillAhirahamAni rahIma | artha;-"dayAluM karuNAmaya akhilavizvanA alaholikitallAhe 2mbila AlamInA | prabhu bhagavaM tane prArthanA karuM chuM. te dayAlu karuNaarahamAnirahimA mAlike yaumiddIna | maya dharma-divasanA adhipati che. te jJAnamaya che IlyAkanA budo va IcchAkA nasta" Ina | te ja zaktimAna che. je sanmArgamAM tamArI ramaNatA IhidanasU sirAtalamustakIma sIrAtala | che te sanmArga mArga pradarzaka tame thAo. jeo chanA ana" asta" alaihima gerila maga- | tane nathI mAnatA ane adharmAcaraNa kare che dUbe, alaihima baladdaghAlInA AmInA" upara jaNAvyA mujaba pratyeka samAjane dharma dharmanA saMsthApaka ane dharmopadezaka arthAta devagurU ane dharma e traNe to mAnavAnI tathA teoe jaNAvelA pharamAne pramANe cAlavAnI pharaja rahelI che ema saheje jaNAI Ave che, chatAM ajJAnathI pUrvokta siddhAnta virUddha mantavya-kartAvyo paNa koI koI sthAne koI vyaktio taraphathI pragaTa thatAM jovAya che. jyAM sudhI paramAtmadazA pra na thAya tyAM sudhI svataMtrapaNe "mArI mAnyatAo sAcI che, mArI kalpanAo yathArtha che' ItyAdi vAkayo kiMvA vicAro keI paNa vicArazIla vyaktinA mukhamAM athavA mAnasamAM zobhAspada nathI. 'sarvaza thavuM ane sarvajJa thavA mATe maharSienA siddhAntane Azraya laI te anusAra vartana karavuM." eja paramAtma dazA prApta karavAnA abhilASI mumukSuone yogya che. pUrvokta pharamAnanuM vartamAnamAM prAyaH keTalAka mArgamAM vismaraNa jovAya che. ane ethI ja eka ja sAyavALAmAM paNa eka bIjAnA upadezo tathA vAkamAM visaMvAda spaSTa jaNAya padAravijJAnane che. A cAla jamAnAmAM tavAtatvanA rahasyathI keTalAka ajJAtavarge koI paNa padArtha upAya. (vastutatva) nA nirUpaNa prasaMge AptapurUSonA abAdhita siddhAntone dUra rAkhI kevala ka95nAnA havAI kilAo khaDA kare che. paraMtu "kUpamaMDUka' nyAyathI vyakitane e mArga svIkAravA lAyaka nathI ja, pratyakSa-parokSa kiMvA pratyakSa-anumAnaupamAna-zabda (Agama) e pramANethIja padArtha nirUpaNa hoI zake. kaI padArtha pratyakSa pramANa siddha hoya. kaI anumAna pramANa siddha hoya. jyAre kaI padArthanI siddhimAM zabda (Agama) pramANa paNa avazya kabula karavuM paDe. kAraNa ke zabda (Agama)nA praNetA rAgadveSa rahita sarvajJa hoI temanA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vacanamAM virodhAbhAsa heya ja nahi. asatya pratipAdana karavAnA kAraNe rAgadveSa ne meha che, e kAraNone nirmala kSaya karela hoI e mahAna vibhUtionA vacanamAM asatyane aMzapaNa na hoya e nizcaya che. prastuta viSayanI vizeSa siddhine arthe ahi jaNAvavuM asthAne nahiMja gaNAya ! je vartamAnamAM vaijJAnika paddhatithI zodhAyela TelIphona-vAyaralesa TelIgrApha reDIo negrApha vigere jena siddhAtonI yaMtrothI zabdonuM paugalikapaNuM siddha thAya che. " phALa%Ar[rAm' zabda e - yathArthatA AkAzane guNa che e pramANe jorazorathI uSaNa karatuM nyAya-kivA vazeSika | darzana paNa pUrvokta yAMtrika prayogomAM zabdonuM utpAdana temaja kAlAMtare paNa vaktA vinA zabdonuM utpAdana thatuM joI "zabda e AkAzane guNa che" e mAnyatAmAM zithila thayuM che. jayAre vastunA svarUpane hastAmalakavata Atma pratyakSa karanArA savajJa bhagave tAe hAlanI sAyanTIphIka (vaijJAnika) paddhati pramANe koI paNa prakAranA yAMtrika sAdhanathI prayogo (ekasaperImenTa) karyA sivAyaja lokAlokaprakAzakazAnanA sAmarthyathI aneka vakhata uddedoSaNA pUrvaka jaNAvela che ke zabda e AkAzaguNa nathI paraMtu pudagalasvarUpa che. "mahAnubhAva tIrthakara bhagavaMtanA janma vigere kalyANaka prasaMgomAM indramahAdAjanI AjJAthI hariNagameSIdeve vagADela suSA dhaMTAne zabda asaMkhyAta jana dUra temaja asaMkhya jana vimAnanA vimAne uldhI pratyeka vimAnamAM rahela baMTAmAM utarI tyAM tyAM rahelA devone prabhunA kalyANakAdi prasaMgenI jAgRti karAve che.ityAdi vRttAMtanuM zravaNa karanArAomAMthI keTalIka vicArazithila vyaktione suSA ghaMTAne zabda te te devonI ghaTAmAM utaravA saMbaMdhI Azraya upana thatuM hatuM te Azcaryane vartamAnamAM zodhAyela "reDI" vigere yAMtrika prayogoe amerikA-yuropa-vigere dUra pradazAmAM thatA bhANe temaja gAyane ahiM rahela vyaktione saMbhaLAvIne sadaMtara dezavaTo ApI zabdanA paudgalikapaNAne spaSTapaNe jaNAvI dIdhela che. e ja pramANe " kSiptajamaruddhama-kAlidigadehine mana, e vaizeSikadarzananA siddhAMtanI rUe pANI temaja vAnuM pRthaka svataMtra jAtinA paramANuthI banela dravyo hovAnuM pratiprAdana thAya che. paraMtu be bhAga hAIDrojhana temaja eka bhAga ekasIjana (H +6=Water ) maLatAM turata pANI thAya che ane pANI paNe pariNamelA aNuo prayogathI hAIDrAjhana ane okasIjana rUpe pariName che ema vaijJAnika (sAyanTIphIka) paddhatithI ekIkaraNa tathA pRthakakaraNa thatuM jovAmAM AvavAthI pUrvokta nAyika siddhAMta asatya Thare che. je dravya svato bhinna che tenuM dravyAtara rUpe traNakAlamAM parivartana thatuM nathI. jyAre je vastune vijJAnika paddhatithI amuka prakAre mAnavAno prasaMga prApta thayo che te ja vasvane mahAnubhAva sarvajJabhagavate vastune yathArtha bhAvane pRthaka pRthaku svarUpe na varNavatAM bAjIthI dekhAtA temaja anubhavAtA te pANI temaja vAyunA zarIrane pudagaladravyane temAM paNa audArika nAmanI jAtimAM samAveza hovAnuM pratipAdana karela che. e ja pramANe amuka varSothI pragati pAmela phoTogrAphika paddhati saMbaMdhI zrI prajJApanAvanI TIkAmAM samartha vyAkhyAtA vi ta ziromaNi zrI malayagiri mahArAjAe pratyeka tathavidha bAdara mUrtadravyamAMthI "phuvArAmAMthI vahetA pANInI mAphaka kevI rIte chAyAnA pudgalene pravAha nIkaLe che ? ane te chAyAnA pudagalonuM bhAsvara temaja abhAskara drazyamAM kevuM pratibiMba paDavA sAthe kevA prakArathI grahaNa thAya che ? te saMbaMdhI ghaNA ja rocaka ulekha karyo che. evI e nirNaya thAya che ke zrI jinezvaranA siddhAMtamAM je paNa vastunuM pratipAdana thayuM che te emane ema to nathI ja. phakta te te zAstranI tevI pratyeku paMkti upara khuba vicAra thavAnI AvazyakatA che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prasaMge mAre avazya jaNAvavuM paDaze ke sarvajJa prabhunA siddhAmAM pratyeka vastRsaMbaMdhI saMpUrNa pratipAdana chatAM vastunI zodha mATe nirNaya thaI zakatA nathI temAM te siddhAMtonA vAcanamanana ane saMpUrNa nididhyAsananI purepurI khAmI e ja kAraNa che. anaMta jJAnIonA abAdhita siddhAto anAdi siddha hovA chatAM te jANavAnI bedarakArI temaja tenA jijJAsuo mATe joItA uttejanane abhAva vigere kAraNethI jJAnasiddhaprayogo paNa samajAvI zakAtA nathI. te mATe ApaNuM samAjamAM lagabhaga asta pAmela jijJAsuvRttine have pragatipradhAna kahevAtA yugamAM jAWta rAkhavAnI khAsa jarUra che ane ema thaze te ja ApaNe ApaNuM maulikasiddhAMtonuM saMrakSaNa karavA sAthe ApaNA hAthe ja vaijJAnika unnati karI anya jagatane Azcarya pamADavA yogya padArthavijJAna purU pADavA bhAgyazALI banIzuM. sarvajJa zAsanamAM anya padArthonI mAphaka kSetronuM paNa pratipAdana advitIyapaNe hevAthI tenA jJAnanI paNa jarUrIyAta gaNAya te svAbhAvika che. te sarvara bhagavAnanA kSetra viSayaka kathanane anusarI zrI laghukSetrasamAsa nAmane A grantha pUjyavarya zrIranazekharasUrIzvarajI mahArAje racelo che, jemAM jaina dRSTie kSetranuM svarUpa sarvajJazailIthI pradarzita kareluM che. A granthamAM paNa pUjyagranthakAre upAtyagAthAmAM TAMkelA nIce jaNAvAtA zabdo khAsa dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che - sesANa dIvANa tahodahINa, viAravindhAramaNerapAraM sayA suyAo paribhAvavaMtu, salaeNpi sabUnumaIcittA che 1 che | [ zeSadvIpasamudro saMbaMdhI je anaMta svarUpe varNana che tene (matikalpanAthI nahi paraMtu) sarvajJA matamAM eka cittavALA thaIne zrI sarvajJabhASitasiddhAntane anusAreja vicAravuM.] pUrvokta vacana uparathI e sAra kADhI zakAya che ke;-kSetra saMbaMdhI athavA game te viSayasaMbaMdhI zAstromAM varNaveluM svarUpa daDhazraddhAvaMta hoya te ja satya mAnI zake che, athavA to zraddhAnya sarvajJa pote sAkSAt jANI dekhI zake che. paraMtu savajJamatanI zraddhArahitane mATe to padArtho. te svarUpa satya mAnavuM e bahu viSama che, kAraNa ke amuka mAIlanA ja vistAra vALI A dunIyA-pRthvI che, evA nirNayavALAone ane himAlayathI meTA parvata dekhyA na hoya tevAone tathA pAsIphika ATalAMTika Adi mahAsAgarathI meTA samudro dRSTigocara na thayA hoya tevAone hajAro yajananA parvate, karoDo ejananA tathA asaMkhya yajananA dIpa samudro kahIe to te zI rIte mAne ? evAonA manamAM te ema ja Ave che eTalA meTA parvata dIpe tathA samudro hoI zake ja nahi. paNa e badhI zaMkAne AdhAra pRthavIbhramaNanI mAnyatA upara ja rahelo che ane te mAnyatA khoTI che e nirAgrahI manuSya samajI zake tema che, paNa te zraddhAne viSaya che, mATeja keTalAka atIndriyaviSayo zraddhAgamya hoya ema mAnavuM ja yogya che, Adhunika samayamAM kSetrAdiviSayasaMbaMdhI e ja paristhiti ubhI thayela che. A kAraNathI ja sarvasiddhAMtomAM temaja prAyaH pratyakSapramANane ja svIkAra karanArA pAzcAtya vidvAnonI mAnyatAomAM visaMvAda jovAmAM Ave che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrIya mAnyatAo. 1 pRthvInA AkAra puDalA athavA thALI sarakhA gALa che. 2 pRthvI sthira che. candra sUryAdi kare che. 3 pRthvI meATI che. asaMkhya yeAjana pramANu che. ane sUrya caMdra vigere nAnA che. 4 pRthvI pRthvIsvarUpa che. paraMtu graha nathI, 5 asaMkhyadvIpa samudra pramANa pRthvI che. 30 Adhunika mAnyatAo. 1 pRthvInA AkAra IMDA athavA nAraMgI sarakhA geALa che. 2 candra sUryAM sthira che. pRthvI peAtAnI dharI upara temaja sUryanI AsapAsa phare che ane candra pRthvInI AsapAsa phare che. 3 sUrya dhaNeA mATA che. pRthvI tenI apekSAe ghaNI nAnI amuka pramANanI ja che. 4 budha-zukra vigere anya graheAnI mAphka pRthvI e ( upa) graha che. 5 ezIyA, yureApa, AphrikA, amerikA, esTreliyA vigere pAMca khaMDa pramANa pRthvI che. pRthvInA AkAra. " e sivAya bIjI paNa paraspara virAdhI ghaNI mAnyatAo che. e sarva mAnyatAe saMbaMdhI zAstrIya temaja Adhunika daSTithI samanvaya kivA khaMDana maMDana karavA besIe tA dhaNeAja vistAra thaI jAya. upeAdghAta lakhavA jatAM eka zra Mtha jeTaluM lakhANa thavAnA saMbhava rahe. ane a Mte zraddhAzIlane tA zraddhAnA ja Azraya levA paDe. Ama chatAM zAstrIya tema ja Adhunika banne dRSTie peAtapeAtAnA maMtavyeAne pagabhara karavA aneka prakAranI je je yuktie raju kare che temAM vicAradaSTie kaI yukti yeAgya che, ane kaI yukti dASApanna che, enA saMpUrNa khyAla tA te te viSayanA lagabhaga ThIka jANukArA bhegA maLe ane carcA kare tyAre ja AvI zake. tA paNa bAla jIvA vastutattvathI yatkiMcit mAhitagAra thAya te mATe ekAda maMtavya upara saheja IzArA karavA e asa Mgata nahi gaNAya. * pRthvInA AkAra iMDA athavA nAraMgI sarakhA gALa che' evuM pAzcAtya vidvAnAnuM maMtavya che, jyAre zAstrIyama tavya upara jaNAvyA mujaba anya prakAre che. bhinna bhinna A banne mAnyatAo upara vicAra karatAM prathama tA e prazna upasthita thAya che ke je pRthvIne nAraMgI sarakhI geALa mAnavI che te pRthvImAM svaSa~-mRtyu-pAtAla svarUpa traNe lAkanA samAveza svIkArAya che ke traNa leAkamAMthI phakta ekalA mRtyulAkanA ja samAveza gaNAya che ? je vyaktie svargalAka athavA pAtAlalAka e vastutaH cheja nahi ' evI mAnyatAone dharAvatA heAya tevAo mATe parabhava ke dharma jevI vastu uddezIne lakhANa karavuM e kAIpaNu sutta vyakti mATe yeAgya nathI. kAraNa ke 'anya pramANeAthI siddha vastunA apalApa karavA pUrNAMka phakta ca cakSugAcara viSayA ja jagatamAM che e sivAya sarva bhrAMti che' ityAdi maMtavyeA dharavA sAthe nAstikavAdanA zikhare ArUDha thayelAo mATe zAstrIya carcAe karavI e carcA karanAranI ja niraka vAcAlatA che. vAstavika svarga pramukha traNe lekanA samAveza karavA pUrvaka pRthvIne daDA sarakhI gALa kahevI e taddana asaMgata che. je viSaya Indriyagamya nathI, vaMziSTajJAnanA abhAve jyAM sudhI iSTaviSayanuM saMpUrNa pratyakSa jJAna dharAvavAne AtmA samartha banyA nathI tyAM sudhI ravayaM atIndriyaviSayAnu svarUpa kahevuM ke niSedhavuM e kUvAnA deDakA pAse samudranA svarUpanuM' kathana tulya che. kAraNa ke !-- dha zAstromAM anaMtajJAnI maharSi ee traNelAkanA samudita AkAra kaeNDe hAtha daI paga paheALA karIne ubhelA purUSa sarakhA ( vaizAkha saMsthAna ) AkAra jaNAvelA che. je viSaya parimita Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jJAnanI dRSTithI khAdya che te viSayamAM anantanAnIenA vacana upara zraddA' eja zraddAzIla samAja mATe rAjamArga che. " Adhunika dRSTie jeTalI pRthvIne gALa mAnavI che te pRthvIthI candra sUrya nakSatrAdi sa yeAtizrazna bhinna heAvAthI kevaLa madhya-mRtyuleAkane ja nAraMgI sarakhI geALa pRthvImAM samAveza che' e ma tajyamAM paNa aneka virAdhA nIce mujaba pratyakSa jaNAI Ave che. I. sa. 1492 mAM kAlambase amerikAne zodhI kADhavo. te pahelAM amerikAnuM astittva chatAM e deza aprasiddha-apragaTa hatA. ahiM pratyeka vicArazIla vidvAnAe vicAra karavAnI pRthvInI nAraMgI khAsa jarUra che je kAlambase karelI amerikAnI zeAdha pahelAM pRthvInA AkAra dhruvA sarakhI goLAistuM manAyeA hate ? ane zeAdha karyA bAda te AkAramAM kAMI phAraphera thayA ke krama ? te virodhI hetuo. amerikAnI zeAdha karyAM pahelAM paNa gALa ja svIkArIe tA zeAdha thayA bAda prathamanI AkRtimAM kAMIpaNa phAraphera thavA joIe, zodha thayA agAu AkAra geALa na hatA evuM jo mAnIe teA pRthvInA gALa AkAra saMbaMdhI mAnyatA ceAkkasa thaI zakatI ja nathI. kAraNa ke jema kAlambase amerikA zodhyA tyArabAda gheADA varSa pahelAMja amuka vyaktinA sAhasathI nyujhIleMDa zeAdhAyA tema haju paNa e gALAkAra manAtI pRthvInA paDa upara khIjA apragaTa dezanuM astittva nahiM hAya tenI zI khAtI? ane jyAM sudhI e apragaTa deroAnA astittva saMbaMdhI krAIpaNu cAkkasa nih ya upara na AvI zakAya tyAM sudhI pRthvIne AkAra amuka prakAranA geALa che' evI mAnyatA pragaTa karavI e vicAravAna vyaktine yAgya nathI. pahelAM adhageALa mAne ane hAla sampUrNa iMDA jevA mAne tApaNu haju sudhI uttara ane dakSiNadhruvanI taraphanA pradezeAnI zodha nyUna heAvAthI uttara ke dakSiNa taraphanI musApharI eka dizAnI thaI zakI nathI ane tenA pUrva pazcimanI musApharI makSetramAM rahela dhruvanI cAre bAju kema na hoya ? mAM visa'vAda. samudrakinArethI cAlI jatI sTImara zarUAtamAM saMpUrNa dekhAya che, amuka pramANamAM dUra jatAM sTImaranI nIcenA bhAga dekhAtA baMdha thAya che, vizeSa dUra jatAM nIcenA bhAga sTImaranA dRSTAMta vizeSa pramANamAM dekhAtA baMdha thAya che, sTImaranu ane samudrakanArAnuM dhaNuM aMtara paDatAM darIAkinAre ubhela vyakti phakta sTImaranA agrabhAgane athavA dhumADAne ja dekhI zake che, ane tethI AgaLa jatAM sTImaranA te bhAga dekhAtA paNa baMdha thAya che. mATe pRthvI nAraMgI sarakhI geALa che ema mAnavAmAM kAraNa maLe che, A pramANe samajanArA ane anyayaktione samajAvanArA pAzcAtya vidvAneAne jaNAvavAnI jarUra che je samudrakinArAthI dUra dUra jatI sTImaranA nIcenA bhAga vizeSa vizeSa nyUna dekhAya che tema thavAmAM kAraNa pRthvInI nAraMgI sarakhI gALAI che ? ke cakSunA te pramANe dekhavAnA sahaja svabhAva che? jo pRthvInI nAraMgI sarakhI geALAIja tema thavAmAM kAraNu hAya tA samudrakinAre ubhela be vyaktie paikI eka vyaktinI cakSue mandatejavALI ane anyavyaktinI cakSue vizeSa tejavALI che. temAM mantratataiyukta cakSuvALA vavakSita sthAne rahelI sTImarane jeTalA pramANamAM dekhe che te apekSAe vizeSa tejoyukta cakSuvALA purUSa teja sthAne rahelI sTImarane vizeSa pramANamAM joI zake che. jo pRthvInI nAraMgI sarakhI gaLAIthI sTImara saMbaMdhI nIcenA bhAga dabAI gayA (AvRta thayeAA) hAya tA spaSTa aspaSTapaNe bhale sTImaranA uparanA bhAga bannene yathAsabhava dekhI zakAya. paraMtu tema nahi thatAM manda tejoyukta cakSuvALA nIceneA bhAga dekhI zakatA nathI. kaivala uparanAja bhAga joI zake che. jyAre vizeSa tajoyukta cakSuvALA purUSa sTImara saMbaMdhI nIce-uparanA bhAgane spaSTapaNe joI zake che ane e hakIkata anubhava siddha che. evI " Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 sAbIta thAya che ke sTImarane nIceno bhAga nyUnatyuna dekhavAmAM pRthvInI nAraMgI sarakhI goLAI e kAraNuM nathI. paraMtu cakSane maryAdAmAM rahela vastu jevAne tathA prakArane svabhAvaja kAraNa che ane ethI ja cAkSuSa pratyakSamAM "gyadezAvasthita' yogya dezamAM viSayanA rahevApaNAnI khAsa jarUrIyAta svIkArelI che. a5Adhika dekhavAnI zaktivALA be puruSanA daSTAntamAM kAMI asaMgatapaNuM lAgatuM hoya te samudramAM ghaNe dUra cAlI jatI sTImara ke jene uparanAja amuka bhAga sthUladRSTithI jovAmAM Ave che te sTImaraneja dubi nathI jotAM nIcenA taLIAthI laIne upara sudhI spaSTapaNe dekhavAmAM Ave che te prasaMge sTImaranA nIcenA bhAgane DhAMkanAra pRthvInI goLAI durbinathI zuM dUra thaI jatI haze ? bIja je vI nAraMgI sarakhI goLa che ema mAnavA sAthe tenA 5Da upara ApaNe arthAt vartamAnamAM dekhAtA eziA-yuropa-amerikA vigere dezo rahelA che ema mAnyatA gurutvAkarSaNa rAkhavI paDe che to nAraMgI sarakho e pRthvIne geLe polo che? ke ghana che? je kahe ke ghana che to temAM zuM bhareluM che? ane pilo che te tenI khAtrI zI ? ne te khAtrI kyA pratyakSathI karI che? anumAnathI jo tenI khAtarI karAtI hoya te jJAnIonA vacanane sAkSAt bAdha Ave tevuM anumAna zA muddAthI karAya che ? vaLI pRvIne nAraMgI sarakhI goLa mAnIe to dakSiNa dhruva pAse rahela samudra vigerenuM pANI kane AdhAre rahela che ? kaheze ke gurutvA. karSaNanA niyamane aMge pRthvI pANInuM AkarSaNa kare che to uttara dhruva pAse rahela samudranuM pANI najIkamAM rahela pRthvIthI kema AkarSatuM nathI ? "pRthvInuM madhyabindu AkarSaka che" ema mAnIe to bhAre vastune agra madhya ane adha bhAgamAMthI gurutvAkarSaNathI vega krame krame vadhu joIe. dhAtunuM patarUM banAvIne karelo ghaDo vigere pANImAM tare che ane dhAtune eka hAne kakaDo hoya te tarato nathI. kakaDAne AkarSaNa ane ghaDA vigerene nahi ? AvI AvI upasthita thatI aneka prazna paramparAthI temaja AgaLa jaNAvavAmAM AvatA jana-jainetara zAstrIyapAThathI ema mAnavAne cokakasa kAraNa maLeche ke pRthvI nAraMgI sarakhI goLa nathI paraMtu thALI kivA puDalA sarakhI goLa mAnavI e vizeSa yukti saMgata che. pRthvI thALI sarakhI goLa chatAM pAzcAtya vidvAne game te yuktiothI nAraMgI sarakhI padavInI zALAmAM goLa pRvIne mAne che, tene aMge samanvatha karavA rUpe samavaya, cakSane prAyaH tevA prakAre goLa dekhavAne svabhAva saheje samajAI Avaze. revenA pATA upara cAlyo jato mANasa pitAthI so kadama dUra rahelA judA jadA pATAone paNa bhegA thatA hoya tema dekhe che, temaja teTale ja dUra rahela tAranA thAMbhalAne potAnI pAse rahelA tAranA sthaMbha jeTaluM pramANuvALA ja dUravarI staMbha chatAM ghaNe TuMke dekhe che. khubI to e che ke bane pATAo judA judA chatAM temaja te bane pATAnA madhyamAM rahela Asana bhUmi daSTigocara thavA chatAM pATAo bhegA thatA hoya tema dazyamAna thAya che. dUravattI staMbhane jamIna sAthe aDelo bhAga temaja Tocane bhAga dekhAvA chatAM ( jANe madhyabhAgathI taMbha TUMkAI gayo hoya tema ) nAne dekhAya che. tethI ema mAnavuM joIe ke cakSune tathA prakAre tIThu temaja UvAdhaDa goLa dekhavAne svabhAva temaja pheTAmAM najIkanI vastu mATI ane cheTenI vastu nahAnI paDatI jovAthI tene svAbhAvika viSaya hoI goLa nahiM chatA goLAkAre dekhAtI pRvIne nAraMgI sarakhI goLa ka95vAne prasaMga prApta thayuM hoya to te baMnavA joga che. paraMtu tethI goLa nahi evI pRthvI nAraMgI sarakhI goLa thaI jatI nathI. pRthvInI nAraMgI sarakhI goLAI mAnIe to amuka mAIla cAlatAM amuka aMza nIcANa kiMvA uMcANa thavuM joIe. kaMIpaNa dizAe uccatA hoI jatAM vadhAre thAka lAga ne AvatAM te thAka na lAgavo joIe, vaLI pANIne svabhAva sapATIe rahevAne hAI koIpaNa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 jageApara sekaDA ane dvArA mAIla darIyAthI kAMThe uMcA hovA joIe, herA khAdavAmAM paNa kAI pazu dizAe mAIle daza iMcanI UMDAI 2khAya che te paNa ochI hovI joIe. tevA UMcANu athavA nIcANanA abhAva temaja jaina siddhAMtA tathA rUgveda vigere zAstrAmAM nAraMgI sarakhI gALAInuM vaNuM na nahi heAvA sAthe puDalA sarakhI geALAI heAvAnuM pratipAdana dekhAtu hAI 'pRthvI nAra'gI sarakhI gALa nathI, paraMtu puDalA sarakhI gALa che' e pramANe mAnavuM e zAstrIya dRSTie temaja yuktithI yeAgya jaNAya che. * eka vyakti eka sthAnethI ravAnA thayA bAda teja dizAmAM akhaMDa prayANa kare tA pharatA pharatA punaH teja sthAne AvI paheAMce che, mATe pRthvI nAraMgI sarakhI geALa che' evA je vicAreA che te paNu pruddhigamya temaja zAstrIya nathI. kAraNa ke sUnA sarvAMmaMDalA paikI sarvAbhyantaramaMDala ke jene uttaradhruva ( rekhAMza) mAnave che. tenu sthAna temaja sUrya maMDalanA cAra vigere barAbara vicArAya teA ekaja dizAmAM cAlatA mANasa punaH teja sthAne AvI paheAMce chatAM * pRthvI nAraMgI sarakhI geALa nahi paraMtu puDalA sarakhI geALa che' ema sukhethI mAnI zakAya che. prazna--vata mAnamAM zeAdhAyelA eziyA-yurA - AphrikA-amerikA temaja esTreliyA dezanA samAveza jaina dRSTie gaNAtAM jaMbudrIpanA athavA jaMbudrIpanA sAta mahAkSetre paikI eka bharatakSetravati che khaDI paikI kayA khaDAmAM samAveza thAya che? ' uttara--vaitADhaja paryaMta temaja vaitADhacane bhedI lavaNa samudramAM maLanAra gaMgA sindhuthI bharatakSetranA cha vibhAgeA thayelA che. te cha vibhAgeA paikI nIcalA traNa vibhAgamAM pAMce dezanA samAveza mAnave e UMcata samajAya che, ane e pramANe mAnavAmAM kAI virAdha AvatA heAya tema jaNAtuM nathI, kAraNa ke zAstrIya dRSTie samagra bharatakSetranI ezIyA vigere pAMce khaDanA adha bharata mAM samAveza. yeA. kalA. paheALAI para 6 che. ane nIcenA ardhA vibhAgamAM rahelA traNa khaMDanI paheALAI samagra pramANanI apekSAe adha pramANathI nyUna pramANa che, tA paNa pAzcAtyavidyAnA dakSiNa dhruvathI uttaradhruvanu jeTalA mAIla pramANu aMtara mAne che tenA karatAM jarUra dakSiNA bharatanA traNa vibhAganu pramANa vizeSAdhika che. pUrvIsamudrathI zcimasamudra paryaMta bharatakSetranI laMbAI 147 yAjana pramANu che, jyAre samagra pRthvInA eka cheDAthI bIjA paMtanI (paridhanI) laMbAI lagabhaga 25000 mAIla pramANu che. pUrva pazcima vyAsa 7926 mAIla pramANa ane uttara-dakSiNa vyAsa 7900 mAIla pramANu che. e apekSAe vata mAnamAM zeAdhAyela dezAneA bharatanA nIcenaH traNa khaMDamAM samAveza karavA temAM krAI viAdhaka hetu heya tema khyAlamAM AvatuM nathI, pazcima 5 uttara. 7900 mAIla | 79264 mAila dakSiNa. pU. hAlanI pRthvI pUrvathI pazcima sudhI 7926 mAIla che ane uttara dakSiNa 7900 mAIla che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. prazna-( jyAre amadAvAdanI apekSAe) A dezamAM sUryodaya thAya che, te avasare amerikA vigere dara dezamAM lagabhaga saMdhyAne TAIma thayelo hoya che te pramANe tyAMthI AvatA vAyaralesa TelIgrAphathI jaNAvavAmAM Ave che eTale ke amerikAmAM thatA sUryodaya temaja sUryAstanuM aMtara A dezanI apekSAe nava daza kalAkanuM samajAya che. te mujaba IMgleMDa jarmanI vigere dezamAM khuda hindusthAnamAM rahela madrAsa kalakattA vigere zaheromAM paNa koI ThekANe cha kalAkanuM koI ThekANe cAra kalAkanuM, koI sthAne kalAkanuM sUryodaya tathA sUryAsta saMbaMdhI aMtara paDe che temAM zuM kAraNa che ? jaina zAstromAM aneka vakhata zravaNa thAya che ke jyAre bharatakSetramAM divasa hoya tyAre mahAvideha kSetramAM rAtri hoya che jyAre mahAvideha kSetramAM rAtri hoya che tyAre bharatakSetramAM divasa hoya che. e ekadezIya siddhAMtanuM zravaNa karI keAI ardhadagdha ema paNa kahe che ke amerikAmAM e pramANe sUryodaya sUryAsta saMbaMdhI A dezanI apekSAe lagabhaga viparIta krama heI te amerirAne mahAvideha kema na kahI zakAya ? zAstranA rahasya jANanArAo te mahAvidehamAM sadAkAla caturthaAre tIrtha karene sadbhAva mekSagamanane aviraha temaja svAbhAvika zaktivaMta manuSyane tyAM javAnI zaktine abhAva vagere kAraNothI amerikAne mahAvidehanuM upanAma svapnamAM paNa ApatA nathI, to paNa sUryodaya temaja sUryAsta saMbaMdhI je daza kalAkanuM aMtara paDe che temAM zuM kAraNa che? uttara-prathama jaNAvI gayA pramANe bharatakSetranI pUrvasamudrathI pazcimasamudra paryata laMbAI 14471 yojana pramANa che. vartamAnamAM zodhAyela eziyAthI amerikA paryata sUryodaya ane pAMca khaMDone samAveza paNa bhAratanA dakSiNArdha vibhAgamAM hovAnuM yukti pUrvaka ApaNe sUryAstamAM jaNAvI gayA chIe. ucca sthAna upara yaMtra pUrvaka goThavAyela pharate dIpaka prAraMbhamAM vilaMba thavAnuM potAnI najIkanA prakAzayogya kSetramAM prakAza Ape che. e ja dI5ka yaMtranA balathI kAraNa . jema jema AgaLa khasato jAya che tema tema prathama prakAzita kSetranA amuka vibhAgamAM aMdhakAra thavA sAthe AgaLa AgaLanA kSetramAM prakAza Ape che. te ja pramANe niSedha parvata upara udaya pAmato sUrya prAraMbhamAM pitAnuM jeTaluM prakAzya kSetra che te kSetramAM AvatA najIkanA bhAgane prakAza Ape che arthAt te sthAnamAM rahelA manuSyane sUryane prakAza maLavAthI sUryodaya thavAnuM bhAna thAya che. merUnI pradakSiNAnA krame pharato sUrya jema jema AgaLa Ave che tema tema pAchaLanA kSetramAM aMdhakAra thavA sAthe kSetra saMbaMdhI AgaLa AgaLanA vibhAgomAM prakAza thato jovAthI te vakhate sUryodaya thayo tevo khyAla Ave che. ane e hisAbe bharatakSetranA ardha vibhAgamAM rahelA pAMce dezamAM sUryodaya temaja sUryAstanuM daza kalAka ATha kalAka kiMvA kalAka aMtara paDe temAM koI prakArane virodha Avato hoya tema jaNAtuM nathI. A ja vastune vize vicArazuM to cokkasa jaNAI Avaze ke. amadAvAda, muMbaI ke pAlItANa keAI paNa vivakSita eka sthAnane AzrayI divasanuM pramANe bAra kalAka tera kalAka athavA cauda kalAka bhale rahe paraMtu dakSiNArdha bhAratanA pUrva cheDA upara jyArathI sUryane prakAza paDyo tyArathI TheTha pazcima-cheDA sudhI sUryAstanA samayane bhego karIzuM to ATha prahara arthAta 24). kalAka sudhI samagra bharatakSetranA keI paNa vibhAganI apekSAe sUryanA prakAzanuM astitva hoya temAM koI paNa bAdhaka hetu dekhAto nathI. pUrvaniSadhanI najIka jagyAethI sUryane dekhAva thato hovAthI ane pazcima niSadhanI najIka jAya tyAre adazya thato hovAthI tenuM paridhi kSetra lagabhaga savAlAkha jana pramANa thAya, ne kalAkane pAMca hajAranA hisAbe sUryagati gaNatAM covIse kalAka sUrya samagra bhAratamAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhAya temAM harakata nathI. zrI maMDalaprakaraNa vigere graMthomAM paNa e ja vastunA vizeSa nizcaya mATe bharatakSetramAM ATha prahara sudhI sUryano prakAza hovAnuM jaNAvavAmAM Ave che. te paNa uparanI vAtane vizeSa puSTi Ape che. ethI amerikAmAM A kSetranI apekSAe sUryodaya daza kalAka moDo thAya che. eTale ke ahi divasa hoya che, e kAraNathI amerikAne mahAvideha kalpavAnI mUrkhAI karavI te vicArazUnyatA che. prazna--uttaradhruva vigere keTalAka sthAne evA che ke jyAM lagabhaga eka sAthe cha mahinA sudhI divasa tema ja cha mAsa rAtri hovAnuM kahevAya che te te zI rIte banI zake ? uttara-prathamanA praznottaramAM jaNAvela che je bharatakSetranA pUrva cheDAthI pazcima cheDA sudhImAM judA judA vibhAgane AzrayI ATha prahara sudhI sUryane prakAza hovAno saMbhava che to pachI cha mahinA sudhI te ja bhAratamAM lagabhaga madhyabhAgamAM vaitADhaya parvatane koI paNa uMcANa pradezamAM sUyane prakAza rahe evuM sthAna ka2vuM joIe ke sUrya jyAre uttarAyaNamAM hoya tyAre AThe prahara tenuM samAdhAna. sudhI sUryanA prakAzane abhAva hovAthI rAtri thatI hoya to temAM kAMI paNa virodhA bhAsa Ave tema jaNAtuM nathI. A upara jaNAvelI badhI mAnyatAo upara je lakhANa karyuM che te ghaNuM ja saMkSipta che. huM pote paNa ema mAnuM chuM ke A vastuo upara aneka vakhata ghaNA ja vicAro-paraspara carcAo temaja te te vastunI siddhi mATe Akatio jaNAvavA sAthe lekho lakhAvA joIe. vedhazALAne anubhava hovo joIe. paraMtu tevA prakAranA sAhityaprApti saMbaMdhI sAdhanonA abhAve tema ja samayanA abhAve vizeSa lakhANa thaI zakayuM nathI. prasaMge A prakaraNa upara khAsa grantha taiyAra karavA-karAvavAno prayatna thAya te yogya che te paNa jena tema ja vaidika mAnyatAone aMge eTaluM te avazya kahevuM paDaze ke -pAzcAtya vidvAnoe mAnelI mAnyatAo sAcI ja che AvuM mAnI levAmAM khAsa vicAravA jevuM che. jenasiddhAMta bhUlakane sthALI sarakho goLa mAnavA sAthe prathama eka dvIpa pachI dviguNa samudra eka " dviguNa dvIpa eka dviguNa samudra ema yAvat pUrva pUrvadvIpasamudrothI diguNapramANayukta bhUloka saMbaMdhI asaMkhyadvIpa samudra svarUpa mAne che, te pramANe vaidika siddhAMta paNa bhUlakane thAlI zAstrIya maMtavya. sarakho goLa mAnavA sAthe dviguNa diguNa keTalAka dvIpa samudranI maryAdAyukta mAne che. je nIce jaNAvelA vaidika sAkSaranA kalyANa mAsikamAM Avela lekha parathI jANI zakAze "yaha sapUrNa jambudvIpa eka lakSa jana ke parimANavAlA hai. isa jambudvIpake cAra dizAose mekhalAke samAna ghere hue kSIrasamudra hai, yaha kSIrasamudra bhI eka lakSa jana parimANavAlA 1 paDhamapatarAIkAlA jabudIvAzmi desu pAsesa lakhyuMti egasamaya, taheva savastha nara e. che 1 | paDha. prathama praharAdikA udayakAlAdArabhya rAtrezcaturthayAmAtyakAla yAvanmere: samantAdaherAvasyA sarve kAlAka samakAle jakhkhadIpe pRthaka kSetre labhyate | bhAvanA yathA-bharate yadA yaMta; sthAnAt sUya udeti tatpAzcAtyAnAM dUratarANuM lekAnAmastakAlaH | udayasthAnAdhAvAsinAM jananAM madhyAhna , evuM kevA-ce prathama prahara;, keSAcidvitIya praharaH, keSAkhyitRtIya prahara, kavacinmadhyarAtra, kavacita sadhyA, evA vicAraNayASTapraharasambadhI kAlaH samarka prApyate. tathaiva naraloke sarvatra jammuThI pagatamere: samantAtu sUrya pramANenASTapraharakAlasaMbhAvanuM cityam ! (bhAvArtha sugama che.) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 hai. isake Age plekSadIpa de lAkha jana parimANavAlA hai Isa lakSadIpake cAra erase ghere - hue IkSaradaka nAmakA samudra haiyaha samudra bhI do lakSa jana parimANavAlA hai. isase Age * zAmaladIpa hai yaha zAlmalIdvIpa cAra lAkha jana parimANavAlA hai. usa zAmalIdvIpake cAre tarase ghere hue suradra nAmakA samudra hai, yaha samudra bhI cAra lAkha jana parimANavAlA hai Isase Age kazIpa hai. yaha kuzadvIpa ATha lAkha yenane parimANavAlA hai. isa kuzadvIpa ke cAre tarapha ghare hue ghAda nAmakA samudra hai. yaha samudra bhI ATha lAkha jana parimANavAlA hai isase Age dvIpa hai yaha krauMcadvIpa solaha lAkha yojana parimANavAlA hai. isa krauyadvIpa cAra taraphase ghere hue zuroda nAmaka samudra hai, yaha bhI solaha lAkha yojana parimANavAlA hai isase Age zAkakkIpa hai, yaha zAkaThI battIsa lAkha jana parimANavAlA hai isa zAkaThIpake cAre taraphase ghere hue dadhimaMDada nAmakA samudra hai. yaha samudra bhI battIsa lAkha yojanA parimANavAlA hai, usake Age puSkaradvIpa hai vaha puSkaradvIpa causaTha lAkha yojanA parimANavAlA hai. isa puSkaradvIpake cAre ora zuddhoda nAmakA samudra hai. yaha samudra bhI causaTha lAkha yojana parimANavAlA hai, ye sAta dvIpa aura sAta samudra milakara do karoDa cauvana lAkha yojana parimANuvAle hai ! sAta dvIpa tathA sAta samudra milakara jitane jana parimA muvAle hai ! utane hI jana zuddhoda nAmake samudrase Age bhUmikA parimANa hai. isa bhUmise Age ATha karoDa untAlIsa lAkha jana parimANavAlI suvarNakI bhUmi hai isa bhUmike cheDakara Age lokAloka-parvatake maya dezaka zAstrame mAnasottara mUddhasthAna kahate hai isa madhyadezameM sUrya bhagavAna rAta-dina sarvadA bhramaNa karate hai ! mAnasettara parimaMDalakA parimANa sAThe na karoDa jana zAstrameM kahA hai itane jana parimANa rAtadina sUrya bhagavAna calate hai rAta dinameM jitane yojana parimANa sUrya bhagavAna calate hai, utane jana ke battIsa guNa karane se jitane janakI saMkhyA hatI hai, utane janaparvata kA deza sUrya bhagavAna ke kiraNIse vyApta che isa leka ke buddhimAna bhUleka kahate he " "pRvI potAnI dharI upara tema ja sUryanI AsapAsa phare che ane sUrya sthira che' evuM pAzcAtya vidvAnenuM mantavya che te paNa vicAraNIya che. sUryaprajJapti, buhanasaMgrahaNI, maMDalaprakaraNa, kaprakAza vigere saMkhyAbaMdha janamamAM sUryane saMcAra ane pRthvInA zairyanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. paraMtu rUvedamAM paNa te pramANe ja varNana karavAmAM Avela che. je nIcenA vAkathI samajAze- sa hi pratidina....ekanaparAdhikapacasahastra (5058) janAni meruM prAdakSiNyana paribhrAmyati . (40 a0 2, a0 1, ba0 5.) "sUrya haMmezA (pratimuhUrta) pAMca hajAra ogaNasATha (5059) jana merUnI AjubAju pradakSiNAnA kramavaDe paribhramaNa kare che." . "acaratI avicale che ane ghAvApRthivyau" ( a2, a0 5, ba0 2.) "AkAza ane pRthvI acara che ne avicala che" e pramANe zAstrIya matavyane vizeSa vicAra mATe bAjumAM rAkhIne yukti pUrvaka vicAra karaze te paNa vAcakane pRtha mInuM strI temaja sUryanuM paribhramaNa saheje jaNAI Avaze. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI cAlatI relagADImAM beThela mANasa relagADIne sthira juve che ane bhramane aMge mArga uparanA vRkSAdine cAlatA dekhe che. AvI bhUlane lIdhe ja pRthvIne sthira ane sUryAdine pRthvInA pari- cAlatA jaIe chIe ema kadAca mAnI laIe; paraMtu AdhAra para cAlatA bhramaNa saMbadhI tIrachI gativALA gADI ke vahANonA udAharaNathI nirAdhArapaNe cakrAvA letI pRthvInI sAbItI karavI vyAjabI kema manAya ? relagADI pRthvI uparanA pATAnA ja AdhAre cAle che. keTalIka vAra pATA bUTI jatAM nirAdhAra relanA akasmAtR thayAnA dhaNa dAkhalAo maLI Ave che. je rela vigere nirAdhArapaNe cAlI zakatA nathI te pachI pRthvI nirAdhArapaNe cAlI zake ane trAMsI thavA chatAM tenI aMdaranI vastu na paDI jAya te kema bane ? sApha liMbu ke sApha rabaranA daDAne lAgelI dhULa pheravavAthI kharI jAya che, lagADeluM taNakhaluM ke dAba vinAnI TAMkaNuM paDI jAya che tyAM AkarSaNa kema kAryakAraka thatuM nathI ? kUvAne kAMThe najIka chatAM kuvAmAM, ke bhIta najIka chatAM chAparA uparathI manuSya kema bhUmi upara paDI jAya che ? kAMThA ane bhIMta karatAM manuSya ane paDanArI vastu dhaNI halakI che, cAlatI relavenA mAthe rAkhelA kAMkarA vegane lIdhe jaladI nIce paDe che, tyAM AkarSaNa kema kArya karatuM nathI ? vaLI sapATIvALA relanA vegane paNa manuSya jANI zake che to pachI gaDamathala letI pRthvInA veganI manuSyone avazya khabara paDavI jAIe, ane buddhivibhrama thatA hoya te te paNa sudharavo joIe. paraMtu pRthvI pharatI nathI te te buddhivizvama kema mAnI zakAya ? ulaTuM pRvIne pharatI mAnanArA paNa pRvIne pharatI mAne che te sAthe sUryane paNa pharate mAnavA taiyAra thAya che A te kevo buddhivaibhava ? mRgatRSNAmAM thayela jalanuM bhAna jema AgaLa jatAM jaLa na maLavAthI bhAta nakkI thAya che, tema relavenI sthiratAnuM bhAna sTezana AvavAthI brAnDa nakakI thAya che. to pachI tevA asatya bhrAnta dRSTAntothI vastu sthiti sAbIta karavI e sAcAnuM kArya gaNAya nahiM. eka bANane pura jesathI kaI paNa dizAmAM pheMkatA te AkAzamAM jaI becAra minITa pachI amuka aMtare ja pRthvI para paDaze. have pRthvInI jo gati mAnIe to becAra miniTamAM pRthvInI keTalI badhI gati thaI jAya ? ane e gati mAnatAM bANa kayAM ne kayAMI paDavuM joIe. chatAM bANanA pheMkayA pachI pA mAIlane paNa vadhAre taphAvata paDato nathI. eka minITamAM hajAra mAIlanI gativALe pRthvIne vega je sAco hoya te ApaNe eka mInITa pahelA UMce joyela athavA dhArI rAkhela pakSI vAdaLAM ke UMce pheMkela vastune eka minITa bAda joI na zakIe. kAraNa ke eka minITamAM te ApaNe eka hajAra mAIla dUra pahoMcI jaIe. vaLI AvI vegavALI pRvImAM ApaNe vasavATa hoI kSaNe kSaNe avanavA banAvo dekhAvA joIe. tathA pUrve dekhelI vastuo ApaNane kSaNe kSaNe adazya thavI joIe. ane pavananA jhapATAne lIdhe AvelI dhULa bahAra nIkaLavI joIe nahiM temaja bAraNAthI aMdara AvavI joIe nahi. aNine AdhAre ati vegathI pharatA bhamaraDo sthira dekhAya che, ane bhramaNa vakhate potAnI upara rahela rajakaNane dUra pheMkI de che. te pramANe sthira dekhAtI pRthvIne gativALI kahevI te baMdhabesatuM / nathI. kAraNa ke prathama te pRvIne nirAdhAra mAnavA sAthe pRthvInuM paribhramaNa kahevuM e visaMvAdI vacana che. chatAM pRthvIne bamaNavALI mAnIe te potAnI upara rahelI cIjane pRthvIe phekI devI joIe ane samadranA pANIne to jarUra saMbaMdha vinAnuM hoI uchALI devuM joIe paraMtu AkAzamAMthI paDatA dravyane paNa dUra nAMkhI zakatI nathI. jethI pRthavI gativALI hovAnI kalpanA asaMgata che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 upara jaNAvela judA judA daSTAMtathI pRthvInuM zairya temaja sUryanuM paribhramaNa jema siddha thAya che te pramANe "pRthvInI apekSAe sUrya ghaNuM maTe che ane sUryanI apekSAe pRthvI ghaNI nAnI che. e mAnyatA saMbaMdhI "sUrya ghaNo moTo hoya ane pRthvI te apekSAe ghaNI nAnI hoya te moTI vastunI prabhA nAnI vastunA sarva bhAgamAM (lagabhaga ghaNAkharA bhAgamAM) seMkaDe guNI moTI javAlA AgaLa TAMkaNInI chAyA ke tenA amuka bhAgamAM aprakAza na paDatAM sarvathA prakAza hoya che tema paDavI joIe. ane tema thatuM jovAmAM AvatuM nathIvigere yukti saMgata vicArothI manana karavA AvazyakatA che. vAcana-manana-athavA zravaNa pUrvaka zAstrIya manto jAaAne jeone suavasara prApta thayelo che tevA keTalAka sujJa mAnavone paNa zAstrIya mantavyathI viparIta vartamAna kSetraparAtti kSetraparAvRttimAM dekhIne kaI koI vAra vidhavidha zaMkAo upasthita thAya che. paraMtu vicAra pUrvaka kAraNe. tevI zaMkA na karavA mATe lekhaka AptabhAve sujJa samAjane sUcave che. kAraNuM ke tattvadRSTithI vicAra karIzuM to jagatmAM sakAraNa kivA niSkAraNa (kudaratI rIte) aneka parAvartana thayA kare che. sAcuM kahIe to samagra jagat parAvRttidharmamaya ja che. jagatamAM kaI paNa evuM dravya nathI ke jenuM paryAya svarUpe parAvartana na thayuM hoya. te pramANe zAstramAM te te kSetrane je AkAra pradarzita karela che temAM koI vakhate sakAraNa pheraphAra thayA kare che. paraMtu tethI zAstra pradarzita maLa AkAramAM prAyaH bahu pheraphAra thaI jato nathI. javALAmukhI, dharatIkaMpa vigere kAraNothI jalane sthAne sthaLa ane sthaLane ThekANe jala, parvatane sthAne khANa ane khINanI jagyAe parvate thatAM vartamAnamAM paNa anubhavavAmAM Ave che. sAMbhaLavA pramANe je sthAne amuka varSo agAu samudra hato tyAM atyAre seMkaDo mAIlanA vistAramAM saharAnuM raNa thayela che ane je darIAkinAre pAMcapacIza macchImAronA jhuMpaDAo sivAya lagabhaga so varSa pahelAM kAMI ja na hatuM te ja sthAna vartamAnamAM samagra bhAratavarSanA kendrasthAna tarIke gaNAvA sAthe lAkho manuSyonI vastI, gaganacuMbI bhavya ImAratAthI zobhatuM hovA sAthe vizapacIza mAIlanA vistAramAM muMbaI zahera tarIke prasiddha thayela che. AvA saMkhyAbaMdha dAkhalAo maLI AvavA saMbhava che. bharatakSetra-gaMgA sidhu nadI vigere saMbaMdhI zAstramAM je varNane apAyela che tenA varNanathI ghaNIja bhinna rIte vartamAnamAM te te kSetra temaja nadI vigerenuM svarUpa najaramAM kSetra parAvRttimAM AvatuM hovAthI zraddhAzIla varga paNa vimAsaNamAM paDI jato jovAya che. paraMtu zAstrIya pramANa. prathama jaNAvI gayA mujaba sakAraNa kiMvA niSkAraNa je kSetraparAvartana thayA kare che te khAsa dhyAnamAM levA jarUrI che. zrI zatruMjayamAhAmya sAtamA sargamAM zrI zatruMjayagirirAjane sAtamo uddhAra karanAra sagaracakravatIne adhikAra varNavatAM prathakAre nIce mujaba zabdo TakelA che. "tatazrI prolasaccitto mukhyazai zrIbharatezavat inphosavamahAdhvajadAnachatracAmararathAzvAdimekSaNapratika zrIgurovaMcasA sarvakRtye samApayAmAsA tato "mapUrvaH kRtA ete prAsAdA svarNamaNimayA kAladaNa nivibhAjane svarNaratnamena vinAzayiSyane tata eteSAmahaM rakSA karemi Iti ropAyaM dhyAyana iti cintayAmAsayadi mauraSTApadarakSaNArtha gadgA samAnItA, ahaM ca yadi teSAM rakSA karomi, tahi samudra samAnayAmati dhyAnava samudAyanAtha yakSAnuM samAdipati smA tatataiye. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNadvArAtsamAkRSTa sAgaraH kalehauH pRthvI chAyana garjitavAnajaMgadhirIpharvana TaMkaNababaracINabheTasiMhalAdidezAnuM plAviyana vegAt zatruMjayasamIpe samAjagAmA atrADAre zakroDavadhinA samudrAgamana jJAtvA sahasaiva "cakrina minaM kuru ' ityAkulavacanaH kRtvA cakriSNu nivArya bAha, tathAhi- ravi vinA yathA gho vinA putra yathA kulama ! vinA jIvaM yathA deha, vinA dIpa yathA aham / 1 / vinA vidyA yathA maryo, vinA netra yathA mukham | vinA chAyAM yathA vRkSo, yathA dharmo dayAM vinA // 2 // vinA dha yathA jIvo, vinA vAri yathA jagatU I tathA vinA tIrthamidaM, niSkalaM jagat // 3 niraddhasSTApade zale, satyasau janatAraka: I tamina ske na pazyAmi, saMsAramAra [ tAraka] bhuvi | 4 | na yadA tIrtha kRdaM, na dharmo na sadAgamAM ! tadAsau sarvalokAnAM, zalaH kAtidAyaka: / 5 || iti zakravacasA cakrI yakSAnivArayati sma samudrastu yAvatIM bhUmimAgatastA yAvattavaiva sthita: | ityAdi II [ zrIhaMsarana riviracitazatrujaya mahAme sargaH 8 ] "te vAra pachI hRSTa cittavALA te sagaracakravartIe gurUmahArAjanA vacanathI bharata mahArAjanI mAphaka mukhya zikhara upara Indra mahetsava, dhvajAropaNa, chatra, cAmara, ratha, azvanuM mukavuM vigere sarva dharma kAryane samApta karyuM. tyArabAda "suvarNamaNirananA A prAsAdo mArA pUrvajoe taiyAra karAvyA che te prAsAdane kAlanA mahimAvaDe viveka vagaranA lebhAMdhapurUSo suvarNa ratna vigerenA lobhathI nAza na kare tethI e prAsAdanuM mAre rakSaNa karavuM yogya che, ema vicArI sagaracakravarI rakSA karavAne upAya ciMtavavA lAgyA, mArA putroe aSTApadanuM rakSaNa karavA mATe gaMgAne vALI to huM A prAsAdanuM rakSaNa karavA mATe samudrane lAvuM' e pramANe vicAra karI samudrane lAvavA mATe potAnI sevAmAM rahelA yakSone hukama karyo. tyArabAda te yakSonA prayatnavaDe dakSiNa dizAnA dvArathI praviSTa thayelo samudra pitAnA mojAothI pRthvIne DhAMkI detA, garavADe jagatane baheruM karatA TaMkaNu-barbara-cIna bheTa-siMhala vigere saMkhyAbaMdha dezone tArAja karato vegathI zatruMjayanI najIka Avyo. evA avasaramAM avadhijJAnanA balavaDe IndramahArAja samudranuM Agamana jANI turtaja cakravartI pAse AvI "he cakrI A pramANe karaze nahiM' evA Akula vacanavaDe te pramANe karatA aTakAvIne cakravartIne jaNAve che je- - sUrya vinA jema divasa, putra-vinA kula, jIva vinAnuM zarIra, dIpaka vinAnuM ghara, vidyA vinAnA purUSa, cakSu vinAnuM mukha, chAyA rahita vRkSa, dayA rahita dharma, dharma vinAne manuSya, tathA pANi vinAnuM jagata jema zobhatuM nathI te pramANe A zatruMjaya tIrtha vinA sarva jagata niSphala che. arthAt zamaze nahi. jo ke aSTApada tIrthayAtrAne rodha-aTakAva thayo che te paNa A zatruMjayatIrtha bhavyAtmAone - 1 e samudra atyAre paNa tAladhvaja giri (taLAjA) nI najIkamAM che. bArIka daSTithI jo tapAsIzuM te dakSiNadvArethI samudranuM Agamana thayuM hoya to te paNa barAbara che. kAraNake dakSiNa tarapha jyAM dekhare tyAM samudra ja dekhAze. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo tAraka che. tenI yAtrAno paNa rodha thaze te pachI pRthvI upara bIjI koI sAravALI (tAranArI) vasta nathI. jethI avasare tIrthaMkarane abhAve che, sarvotkRSTa cAritradharmane abhAva che. pUrvArUpa AgamajJAnane paNa abhAva che. tevA huM avasarpiNI kAlamAM A zatruMjayagirirAja ja sarva prANIonA manavAMchita ApanAra che.' A pramANe IndranA vacanane sAMbhaLI cakravartI yakSone aTakAve che. paraMtu jeTalI bhUmi paryata samudra Avela che tyAMthI pAchA mULasthAne na jatAM tyAMne tyAM ja rahyo." pUjyavarya zrImAna haMsaratnasUri mahArAjanA e pUrvokta ulekhathI sAbIta thAya che je tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirirAjA rakSaNArthe udyata thayela zrI sagara cakravartIne prayatnathI jaMbUdvIpanA dakSiNa dvArathI lavaNasamudrane jaMbudvIpamAM praveza thayo te vakhate bharatakSetravartI saMkhyAbaMdha grAmanagara ane dezane jaLapralaya thayo hoya e saMbhavita che. ane AveluM jaLa emane ema je rahyuM tene ja ApaNe judA judA vibhAgAzrayI arabI samudra-ATalAMTika mahAsAgara-pAsIphika mahAsAgara vigere upanAmo ApIe chIe. paraMtu vastutaH vartamAnamAM dRSTigocara thatAM samudro athavA mahAsAgaro e lavaNasamudranI nahera sarakhAM che. ane vartamAnamAM dekhAtI pAMca khaMDa rUpe pRthvI ane tene pharatuM je pANI te sarvane bharatakSetranA dakSiNa taraphanA ardha vibhAgamAM ja samAveza kare e yukti saMgata che. bharatakSetramAM lavaNasamudra saMbaMdhI jalane praveza ane tyArabAda paNa upasthita thayela tevA kAraNone aMge kSetravigeremAM zAstrIya matavyanI apekSAe ApaNI sthala daSTithI je parAvartana dRSTigocara thAya che, tethI zAstrIya mato asatya che evuM mAnavAne kAMIpaNa kAraNa nathI. zAstranA vaktA Apta purUSa che. e Apta purUSonA vacanamAM avizvAsa kare e adhaHpatananuM prathama pagathIyuM che. je vastu saMbaMdhI zAstrIya mantavya anya prakAre hovA chatAM ApaNI carmacakSunI najaramAM anyarItie anubhava thato hoya tevA prasaMge "je jirNahiM 5nataM tameva nisaMke sacya' "rAga dveSa moha rahita jinezvaroe je je to je je rItie upadezyAM che te te pramANeja che sAyAM ane niHzaMka che." e sUtrane AdhAra rAkhavo ja yogya lekhAya. zAstramAM gaMgA ane sidhu mahAnadInuM je varNana Ave che te gaMgA siMdhu nadIo vartamAnamAM che te samajavI ke anya ? A prazna ghaNI vakhata aneka jIjJAsu vyaktie gagA sidhu nadInA taraphathI thAya che, tenA saMkSipta samAdhAnamAM jaNAvavuM ucita samajAya che jesthAne. sidhu nadI te prAya: teja che. eTale ke kALa baLane aMge tenA pramANamAM nyUnAdhikya thayuM bhale najaramAM AvatuM hoya ! paNa sthAnamAM khAsa parAvartAna thayuM hoya tevuM mAnavAmAM koI prabala sAdhana jANavAmAM AvyuM nathI, jyAre gaMgA nadInA pramANamAM nyUDhAdhikaya saMbaMdhI pheraphAra sAthe sthAna parAvRtti thavA mATe zAstrIya (caritAnuyoga saMbaMdhI) purA maLI zake che. "yAvatuM zakrasta pratibedhavAkaurevaM pratibodhati tAva6 ThI puruSa samakAnamAgatya cakriNe pramag: I taprathama: zrI ajitasvAminaH samAgama kathayAmAsa / dinIyastu svAmi ! tava putro samAkRSTa jAhnavI aSTApade khAtaka pUrayitvAgre prasarpanI samIpasthAna dezAna lAvayantI vartAte ! sA yadi samudra praveza na prAti tadA samagramapi bhArata pralayakAlIna samudra Iva plAvayiSyati | tateDavilambanaiva jAnapadarakSArtha tasyA: samudrapravezArtha kakhyitsamartha puruSamAjJApakatu deva, ityevuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamanena harSitaM punardezalAvanazravaNena visaMsthUlaM cakriNe punaH zaka: prAha-cakrina zeka vihAya paramazokakAraNuM jina vandasvA anyacca jahanukumAraputra bhagIrathaM mahIMja gaMgAvAlanArtha nijayaMti zAkavaca pramANIkRtya kavi -netrAkRNi pramUjya bhagIrathaM samAya tatpaSTa hastaM dattA, vatsa! "sAprata vidadhavane ivAramAka vaMze vamevAvaziSTADakaraSiA tata vaMzasthitiH sakalA vAmeva samAzritA | bhad ga7 lokarakSAvai | danDena vRttvA jAhnavIM punarmukhyapravAha samAnaya' ityAdi sanAjJApayet | sokapi mahatsavaM samAdAyAvichinnaprayANagaMgAvAlanAthe cacAla cakI x x x x x x x x x x x x x x x x x itazra bhagIratheDapi aSTApadaM prapaya svapitRpitRvyAnAM bhasma vAkya atidukhita: kSaNe mUccha labdhA punaH sacetanabhUta nANamArAdhayAmAsa seDapi tadabhakUlyA gSTastatrAgaTya Iti prAha, vatsa ! "ene mayAvAritA api nAgakepadravaM cakulA tataH OMdhavazena mayA javAlitA tataH para pazcAttApe jAtipi na kiccita sidhyati, kiM karma ! sAmpratam ? eteSAmadayeva karmagatiriti | tata etavAmidAna mRtakArya vidhehi, enAM gaMgAMca mukhyapravAhe samAnaya" ityAdi zikSA dattA nAga: svasthAne jagAmA bhagIrathapi pUrvajAnAM dAhabhasma gaMgAyAM kSipatA a yAvat lakeDapi sa vyavahAra: pravartatA atha bhagIrathasteSAM mRtakarma kRtvA daMDaranena gaMgAM mukhya pravAha samAnayata ! [ zrIhaMsaratnasUriviracitazatruMjayamAhAmyam sargaH 8] putranA zokathI duHkhita hRdayavALA sagaracakrIne IndramahArAja pUrve jaNAvelA vAvaDe pratibaMdha kare che eTalAmAM be purUSe eka sAthe AvIne cakravartIne namaskAra karavA lAgyA, te bemAMthI prathama eka purUSa zrI ajItanAthaprabhu padhAryA saMbaMdhI vadhAmaNI ApI, jyAre bIjo purUSa kahe che ke he svAmI ! "tamArA putrothI lavAyelI gaMgA nadI aSTApadanI pharatI khAIne pUrIne AgaLa vadhatI thakI najIkamAM rahelA saMkhyAbaMdha dezone DubADe che. je tene samudramAM praveza nahiM thAya to pralayakALanA samudranI mAphaka samagrabhAratane paNa jaLamaya banAvI deze, tethI jarApaNa vilaMba karyA vinA dezonA rakSaNa mATe nadIne samudramAM praveza thAya te arthe keAI samartha purUSane hukama kare.' A pramANe prabhunI padharAmaNIthI saMtuSTa thayela temaja pAchaLanA samAcArathI khina thayela cakravattIne puna: Indra mahArAja bhuve che je-te cakrI ! zokane dUra karIne sarva zAkane nAza karavAmAM kAraNa bhUta evA jinezvarane tamo vaMdanA karo, ane jahanukumAranA putra mahA parAkramI bhagIrathane gaMgA vALavA mATe hukama kare, e indranA vacanane sAMbhaLI tene svIkAra karI muzkelIthI AMkhanA AMsune luchI bhagIrathane bolAvI tenI pITha uparahAtha mukI (tenI pITha thAbaDI) tene A pramANe cakravatI kahe che ke-he putra ! "davathI baLelA vanasarakhA amArA vaMzamAM tuM eka putrarU5 aMkura avaziSTa rahela che. tethI vaMzanI sthiti-vRddhine sarva AdhAra tArA upara che. mATe tenuM rakSaNa karavA mATe jA ane daMDaranavaDe gaMgAnadIne mukhya pravAhamAM joDI de.' e pramANe hukama karyo. bhagIrathe paNa mahAna sainya sAthe eka sAthe cAlavAvaDe gaMgAne vALavA mATe prayANa karyuM. anukrame bhagIratha aSTApada pAse AvatAM potAnA pitA temaja kAkAonI rAkha dekhIne atyaMta khina thayo thake kSaNavAra mUriSThata thavA pUrvaka punaH sacetana thaye chata nAgadevanuM ArAdhana karavA lAge, nAgendra paNa tenI bhaktithI saMtuSTa thaI tUrta tyAM AvIne kahevA lAgyo ke-he "vatsa ! meM tArA pitA temaja kAkAone nAgalokane upadrava karavA mATe ghaNA aTakAvyA chatAM te aTakayA nahiM. jethI kedhathI parAdhIna evA meM temane bALI mUkyA, tyAra bAda ghaNe pazcAttApa thAya to paNa temAM kAMI vaLe nahi. eTale have zuM karavuM ? eonI kamaMsthitija evI haze. have tuM e sarvanuM mRtakArya kara ane A gaMgAne mukhya pravAha sAthe joDIda." vigere zikhAmaNa ApI nAgadeva svasthAne gayA. bhagIrathe paNa potAnA pUrvajonA zarIranI bhasmane gaMgAmAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara nAkhI, tyArathI lAkamAM paNa te vyavahAra zarU thayA je haju paNa cAle che. pUva jonuM mRtakama karIne daDaratnavaDe ga MgAne mukhya pravAha sAthe joDI dIdhI.' A pramANe zatrujayamahAtmya temaja triSaSTizalAkApurUSacarinna vageremAM vRttAMta upalabdha thatA heAvAyI ga MgAnadInA sthAnanuM parAvartta na thayuM hAya ema mAnavAmAM kAI kSetrAdinA parAva-pratikUla tarka hovAnuM jaNAtuM nathI. jaNAvavAnA Azaya eja che ke-kAI kAI namAM thatI zakA prasaMge tevA daivika saMyogAmAM kSetranI-nadIenI sthAna parAvRtti thaI hAya tA AnA nirAsa banavuM jarApaNa asa Mbhivata nathI. gayA zIyALAmAMja bIhAra-erIsA pradezamAM thayela bhUkaMpanA kAraNathI gaMDakI nadInA pravAha se| mAIla dUra cAlI javAnuM kahevAya che, e zuM kSetra parAvRttimAM purAvA nathI ? nadIenA sthAnAmAM keTale kaiTale valakSaNa pheraphAra thayA che te jANavAnI abhilASA rAkhanArAeAe zrI prasthAna mAsikamAM ? dhaNA akAthI lakhAtA 'khAvAyelI nadIo' nAmanA lekha sAdyaMta vAMcavAnI khAsa sUcanA che. e pramANe patAnA sthAna parAvartana mATe paNa vicAra karavA jarUra che. dhaNAnuM kivadaMtI rUpe kahevuM thAya che ke amuka varSo pahelAM hiMdusthAnanI uttara dizAmAM rahelA himAlaya parvatanuM astittva ja hatuM nahiM. jo e kiMvadaMtImAM satyatAnA aMza hoya teA sujJa vAyakAne zAstrIya jagatanI apekSAe Adhunika jagatanA vailakSaNyamAM leza paNa zaMkAnA udbhava thavAnA prasaMga nahiM sAMpaDe, svamantavya tarapha yuktine na dAratAM zAstra upara khAsa AdhAra rAkhI 'siddhasya gatizcintanIyA' e nyAye zAsra siddha padArthonI siddhi thAya te tarapha yuktione prayatnapUrvaka laI javAya teA sa padArthonA sAcA avakhAdha sahelAIthI thavA sabhAvanA che. A pramANe Adhunika dunIyAneA zAstrIya dunIyA sAthe NeA ja saMkSipta vicAra kavA samanvaya - pharI have A laghukSetrasamAsa nAmanA graMthamAM rahela mULa viSaya tarapha lakSya ApIe. 1 dravyAnuyAga--gaNitAnuyAga, caraNakaraNAnuyAga ane dharmAMkathAnuyAga e cAra vibhAgamAM jainasiddhAMta vaheMcAyelA che, kAIka grantha dravyAnuyAganuM pratipAdana kare che. kAI granthamAM dravyAnuyoga gaNitAnuyAganuM prAdhAnya jovAya che. krAI grantha caraNakaraNAnuyoganI vyAkhyAthI bharelA hAya che. jyAre kAIka grantha dha kathAnuyAganA viSayathI saMpUrNa jovAmAM Ave che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, jIvAstikAya ane kALa e cha dravyAnI bhinna bhinna prakAre je vyAkhyA tenu nAma dravyAnuyAga kahevAya che, te uparAMta kA jIva NuAonA anaMtapradezI ska MdhA, mithyAvAdi hetue vaDe e kANuvargANAnA ska MdhAtA Atmapradeza sAthe kSIra nIravat abhedAtmaka saMbaMdha, pratisamaye svAvagADha AkAzapradezagata ana'tapradezI kAmhaNuva NuAnA ska MdhAnuM grahaNa karavuM, grahaNu karAtA te ska MdhAmAM lesyAsahacarita kASAyita adhyavasAya tema ja mAnasika, vAcita kAyika yeAgavaDe prakRti-sthiti ane rasanI utpatti thavA sAthe spaSTa badra nidhatta ane nikAcita e cAra avasthAe utpanna thavI ityAdi sarva viSayonA samAveza dravyAnuyogamAM lagabhaga thAya che. draSyAnuMyoganA viSaya ghaNA ja gahana che. tenA jANakArA paNa ghaNA juja heAya che. siddhAntakAranuM je vacana che ke 'vie 'saNu sAhI ' 'dravyAnuyAganI viyAraNAmAM darzana-samyaktva zuddhi thAya che arthAt kSAyika samyakRtva AtmA prApta kare che.' e vacana vicAra karatAM barAbara yeAgya lAge che. 2 gaNitAnuyAga--cauda rAjaleAka, UrdhvalAka, adheAlAka, tIrAlAka, asaMkhya dvIpasamudro, vimAnA, bhuvanA, sAta nArakabhUmi, tadantaryaMta pAthaDAe, narakAvAsA, merU, himava Mta Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 gaNitAnuyoga vaitADha-zikharI vigere parvatA, te upara rahelA phrUTA, gaMgA siMdhu pramukha nadIe padmadraha vigere drahA, zAzvata jinAlayeA, bhadrasAlavana- naMdanavana -pAMDakavana ItyAdi vanA, dvIpasamudrane vIMTALIne rahelI jagatIe, bharata-aravata-mahAvideha-devaka-uttararU, pramukhakSetrA, pAtALa kaLazAe, jakhavRkSa, kRSNarAjI, siddhazilA IyAdi leAkavati zAzvata ( azAzvata ) padArthInI laMbAI- paheALAI-uMcAI-- DAI-kSetraphaLa-dhanaphaLa-khANu-chavA-dhanuHpRSTha-paridhi vyAsa viSayAnu savistara varNana e gaNitAnuyAganA viSayeA che. A anuyAga abhyasakene prAya; nIrasa lAge che, paraMtu aMkagaNita, khIjagaNita, bhUmitinA viSayamAM niSNAta thayelA vidvAnone NeA ja ramujI thaI paDe che. sUrya prajJapticaMdrapadmapti-lAkaprakAza vagere granthA gaNitAnuyAganA viSayathI bharapUra che. A lakSetrasamAsagranthamAM paNa e ja gaNitAnuyAganA viSayanuM prAdhAnya che. 3 caraNakaraNAnuyAga--A anuyAga paNa khAsa mahattvanA che. caraNa sittari-karaNasittari pramukha AcArapradarzaka zrI AcArAMga pramukha AgamA temaja pacAzaka-zrAddhavidhipramukha caraNakaraNAnu mahAgranthAmAM rahelA viSayanA A anuyAgamAM samAveza che. cAritraguNanI sthiratAmAM A anuyAga khAsa sAdhanabhUta che. kriyAkalApamAM magna rahenArAene jema A anumeganI atIva upayeAgitA che te pramANe nAnIone paNa A anuyAganuM AlaMbana levAnI khAsa AvazyaktA che. 'jJAnasya phala virati:' e saiddhAntika mAnyatA A anuyAganI ArAdhanAmAM ja saphalatA pAme che, kriyAnA ALasu, jJAna jJAnanA ja pATIe pATha paDhanArAe keTalAka abhijJA A caraNakaraNanA viSayane gauNu karI " jJAnathI ja mukti che, muhapatti caravalA pheravavAthI mukti nathI." evI peAtAnI bhrAnta mAnyatAe mugdhajanatA pAse pragaTa karavA pUrvaka kuyuktio dvArA kriyAnA apalApa karavA taiyAra thAya che, paraMtu zarIramAM utpanna thayela vyAdhine dUra karavAmAM sama vaidyanI yeAgya auSadhi saMbadhI zraddhAna temaja jJAna thavA sAthe udaramAM nAMkhavAnA udyama kriyA sevAya tAhija duHsAdhya vyAdhi paNa dUra thavA sAthe zarIra svastha bane che, e jema anubhavasiddha che te pramANe ja bhAvarAgane dUra karanAra zrIsayamamAga saMbadhI zraddhAna tathA jJAna thavA sAthe dezasaMyama ka vA sasayama grahaNa karI caraNu-karaNa kriyAkAMDamAM AtmAne tanmaya banAvAya tyAre ja bhAvarAgathI rahita thavA sAthe avicala anaMta Atmika sukhanI prApti thaI zake. e kAraNathI A caraNakaraNAnuyAga paNa khAsa AdaraNIya che. 4 dharma kathAnuyAga--- caraNaDivattiheu dhammakahA' e zAstrIya vacana pramANe cAritrAdi guNAnI prAptimAM A anuyAga mukhya sAdhana che, prathamanA traNe anuyAganI apekSAe dha kathAnuyAga. A anuyAganA viSaya gahana nathI tA paNu madhyama vargane dhaNA ja lAbhaprada che. ApaNA pratibhAsa Mpanna sama AyAryAMnI dha kathAnuyAga saMbadhI kRtiomAM ISTa bhavyAtmAnA jIvanacaritra sAthe prasaMge prasa Mge dravyAnuyAgAdi prathamanA traNa anuyAga saMbaMdhI tAttvika vAtA sthaLe sthaLe dazyamAna thatI hAvAthI dharmakathAnA jJAnasAthe drAdinuM svarUpa paNa sahelAIthI samajI zakAya che. bhavyAtmAe kayA mArgathI peAtAnA AtmAne adhogatimAMthI paDatA bacAvI uccasthAna upara paheAMcADe che ? ucca sthAna upara ArUDha thatAM bhayaMkara upadraveza-upasargAMne Atmika kSamA vaDe sahana karavA pUrvaka kevI rIte kaseATInA prasa MgeAmAMthI pasAra thAya che ? ityAdi viSayAthI bharapura kalyANukArI AtmAenA caritrA e A anuyAganA prANa che. zrI jJAtAsUtra-upAsakadazAMgasUtra-vipAkasUtra-- triSaSTizalAkApurUSacaritra, supArzvanAtha caritra, candraprabha caritra, mallinAtha caritra, zrI mahAvIra caritra ityAdi saMkhyAbaMdha Agama pramukha granthA A dharma kathAnuyAgasaMbaMdhI hAlamAM paNa upalabdha che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pa * zrI lakSetra samAsa prakaraNu' nAmanA A granthamAM pUrve jaNAvelA cAra anuyAga paikI gaNitAnuyAganuM ja prAdhAnya che. cauda rAja leAkavatti" te te kSetrA temaja kSetrAmAM rahela paryaMta-nadI-drahA-zAzvataunyA vigerenI laMbAI, paheALAI, uMcAI, uMDANlR pramukha pramANunuM dhaNA vistArathI varNana A granthamAM karavAmAM Avela che. granthakAra zrImAn ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAje A grantha ekaMdara cha adhikAramAM racela che. 1 jaMbudrIpAdhikAra 2 lavaNusamudrAdhikAra 7 dhAtakIkhaDAdhikAra 4 kAleAdadhisamudrAdhikAra puSkarA dvIpAdhikAra ane 6 avaziSTa prakIrNAdhikAra. e chae adhikAramAM anukrame jaMbudrIpa, lavaNusamudra, dhAtakIkhaMDa, kAlAdhi ane puSkarA dvIpa samudro temAM rahelA mahAkSetrA, vadhara patA, dI - vaitADhaca vRttavaitADhatva, merUpa ta, bhadrazAlavana, naMdanavana, pANDakavana, sItA, sItAdA, rUpyakalA-suvarNa kalA- gaMgA sidhu pramukha mahAnadIe, pAtAla kalazAe, laghupAtAla kalazA, lavaNusamudranI jaLazikhA, te te dvIpa samudronI vedikAe, vanakhaDA, jaMbuvRkSa, dhAtakIvRkSa, mAnuSAttara pava ta vagere tIrthyaleAkamAM rahela prAya; ghaNA kharA zAzvata padArtho saMbadhI laMbAI, paheALAI, UMcAI, UMDAI vigere pramANa sAthe varNana ApavAmAM AvyuM che. bhASAntaramAM paNa prAya: pratyeka sthAne dareka vastune te te vastunA AyAma-viSNu bha-mAhatya vagere saMbaMdhI mApane gaNitanA prayAgAthI spaSTa karavAmAM jarApaNuM nyUnatA rAkhavAmAM Avela nathI. eTaluM ja nahiM paraMtu te te viSayanI pUrNAhuti thatAM tayika vistRta yA temaja ghaNIja mahenatathI taiyAra karavAmAM Avela suMdara lagabhaga 50 raMgIna citrA ApelA heAvAthI te te kSetrA vigerenA AyAma-viSTa bha-kSetra phaLa-dhana phaLa vigere pramANanA jJAna sAthe citra darzIna dvArA padArthanuM pratyakSadAna thatuM heAya tevA khyAla Ave che. granthakAranI svApattavRttimAM batAvela bhAvA uparAMta sthaLe sthaLe prAsa`gika vivecane-TIppaNIe karavAmAM paNa bhASAMtara karatAM dhaNuMAja khyAla apAyA hAya tema granthanuM sAdyaMta vAMcana karavAthI jaNAI Ave tema che. gra Mthavatti viSayAnA Ache khyAla viSayAnukramamAM jaNAvelA hAI temaja jijJAsue mATe granthanuM sAdyanta vAcana manana pUrvaka nirIkSaNa karavuM eja upayogI hoI granthanA abhidheya saMbadhI ATalejathI virAma pamAya che. A granthanuM abhidheya 'zrI lakSetra samAsa ' nAmanA A granthanA racayitA pUjyava+ zrI ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAjA che e ApaNe prathamaja joI zakayA chIe. e pUjyapravara granthakAranI kaI granthakAra maharSi janmabhUmi ? mAtA pitAnuM zuM nAma ? kANu gurU mahArAja ? ane teezrIneA kayA sattA samaya ? e sava bAbateA saMbaMdhI vicAra karatAM temaja yeAgya tapAsa karatAM teozrIe racelA AgaLa jaNAvAtA grantho paikI amuka granthAnI nimna prazasti vigere sAdhanAthI teozrInA sattA samaya, teozrInI gurU paramparA temaja teozrInA sAhitya kSetra saMbaMdhI gheADI ghaNI mAhitI maLI Ave che. para`tu teeAzrInA janmathI kaI bhUmi pavitra thayela che athavA kayA sthAne teozrInA kALadhama thayelA che vigere kAMIpaNa mAhitI maLI AvelI jaNAyela nathI, zrI lakSetra samAsa nAmanA teezrInA racelA A granthanI antima gAthA sUrihiM ja rayaNuseharanAmaaihiM, apartyameva raIya. zurakhittavikkhaM / saseAhiaM payaraNuM suyahi leAe, pAve ta. kusalara gamaiM pasiddhi // 1 // temaja teozrIe racela prAkRtagAthAbaddha zrI zrIpAlacaritranA aMtya vibhAgamAM rahelI nimna e gAthA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siriyasegaNuharapaTTapahuhematilayasUrINuM sIsehi rayaNaseharasUrIhi ImA hu saMkaliyA | 1 | tasIsahemaca deNa sAhuNA vikamessa varisaMmi. caudasa avIsI lihiyA gurubhattirANuM 2 | " tathA zrI laghukSetrasamAsa-svapattavRttinA prAraMbhamAM rahela zleka zrIvasenagura, chayAsahematilakasuravazya | cintAmaNirivayanAma saMskRtirdizatu meDabhimatama che 1 !" ityAdi paDyothI teozrIne sattA samaya vakramAbdi 1428 arthAt paMdaramo sake tevA saMbaMdhI nizcaya thavA sAthe teozrI pratyuSAbhismaraNIya bahagaMchIya zrI vajasesUrijI canthakAranuM mahArAjanA ziSya zrI hematilaka sUrijI mahArAjanA ziSya hovAnuM jaNAya che. sAhitya kSetra ane teozrInI ziSya paramparAmAM hemacandra nAmA ziSya hevAnuM paNa siddha thAya che. khAsa ATalI vastu sivAya teozrInA jIvana saMbaMdhI kAMIpaNa vizeSa mAhItI maLatI heya tema jANavAmAM Avela nathI. teozrIe racela zrI laghukSetra samAsa pajJa vRtti cuta, zrI zrIpAlacaritra prAkRta, zrI guNasthAnakamAreha svapajJa vRttiyukta, pajJa gurUSa vipikA, nizuddhi, prAkRta chando grantha vigere aneka sAhityathI pUjyavarya zrI granthakAra maharSinuM dravyAnuyega-gaNitAnuNa-caritAnuyoga-vigere dareka viSayomAM suniSNAtapaNuM hovAnuM jaNAI Ave che. svopAzrAddhavidhi, zrAvaka pratikramaNa sUtra vRtti, AcArapradIpa vigere granthanA praNetA bIjA paNa teja nAmanA zrImadrazekharasUrijI mahArAjA yadyapi zrI laghukSetra samAsa vigere granthanA racayitA pUrvokta jaNAvela zrImAna 2nazekharasUrijI mahArAjAnA samakAlIna temaja samAnanAmavALA hAI bananA abheda saMbaMdhI zaMkA thavAno prasaMga hovA chatAM teo baharapAgachAyAye zrImAna somasundarasarijI mahArAjAnA ziSya munisuMdaramahArAjAnA ziSya hovAthI ApaNuM granthakArathI cokkasa bhinna hovAnuM sAbIta thAya che. pUjyavarya zrImAna zrI jJAnasAgarajI mahArAjA, pUjyapravara zrI jayacandrarijI mahArAja, mahArAja, zrImAna semasundarasUri, zrI kulamaMDanasUri, zrImAna guNaratnasUri, zrI kSemakIrti, zrI satyazekhara, temaja zrImAna munisundarasUri mahArAjA vigere samartha temaja vidizArada mahAna purUSo zrI laghukSetrasamAsa vigere granthanA racayitA zrImAna zrI ratanazekharasUrIzvarajI mahArAjanA samakAlIna heI paMdaramo zaike prAtaziromaNi purUSothI vibhUSita havAnuM paNa cokakasa anumAna thAya che. bhASyasudhAMnidhi zrImAna jinabhadragaNi kSamAzramaNa viracita zrI brahakSetrasamAsa granthamAM cA laghukSetrasamAsa granthanI apekSAe ghaNeja vistAra che te paNa duSamakALamAM buddhi-baLa-AyuSyanI kramaza: hAni hoI sAmAnya buddhivALA jIvo mATe A grantha ghaNo ja upayogI che. atyAra sudhImAM zrIlaghukSetrasamAsanuM bhASAMtara ghaNA vakhata pahelA zrI bhImasiMha mANeka taraphathI temaja A graMtha A mALA taraphathI chapAto jANavA chatAM ekAeka khAsa A granthanI taiyAra karI hamaNuM be traNa mahinA agAu zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI viziSTatA. bahAra paDelA hovAnuM jANavAmAM che. yadyapi bane bhASAtaromAM rItasara yaMtro vigere ApavAmAM Avela che. topaNa-mUlagAthA-zabdArtha chAyA gAthArtha vistarArtha Tipa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NIo sthale sthale yaMtro temaja jadA judA kSetra saMbaMdhI raMgaberaMgI AkarSaka lagabhaga 50 citro, tathA chevaTe mUla gAthAo vigerene khAsa saMgraha A granthamAM karela hovAthI A granthanA abhyAsakene ghaNAja upakAraka thaI paDaze ema amAruM cakkasa mAnavuM che. eTaluM to cokkasa kahevuM paDaze ke A upagI sacitra grantha keIpaNa saMsthA taraphathI bahAra paDato hoya to A saMsthA taraphathI prathama ja bahAra pADavAmAM Avela che, te mATe A saMsthA prazaMsApAtra che. sAthe sAthe kahevuM paDaze je pravacanaprabhAvaka pUjyapAda prAtaHsmaraNIya zAsanamAnya AcArya mahArAja zrI vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAjanA amUlya sadupadezathI je je bhAgyazAlI samrahasthoe A granthanA prakAzanamAM Arthika sahAya karI lakSmIne sadupayoga karyo che te paNa prazaMsanIya hovA sAthe anya saddagRhasthane te pramANe anukaraNa karavA lAyaka che. mahAdaya presanA mAlika temaja vyavasthApaka zAha gulAbacaMda lalubhAIe A granthanuM je suvyavasthita paddhatithI mudraNa karyuM che te paNa grathanA abhyAsakene sugamatAmAM sAdhana che. aMtamAM jaNAvuM chuM je-A laghukSetra samAsa-vistarArtha granthanuM sAvaMta saMzodhana karavAnuM saddabhAgya mane prApta thavA sAthe saMzodhanamAM mArI alpamatine sadvyaya thayo che upakAraramaraNa te hAra parama gurUdeva vyAkhyAprajJa siddhAnta mahedadhi, ArAdhya pada, AcArya ' mahArAja zrI vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAja temaja gurUdeva mane ratnatrayI pradAyaka, sadguNanidhi, saccAritra cUDAmaNi, akhaMDa gurUkulavAsI, pUjyapAda upAdhyAyajI mahArAja zrI pratApavijayajI mahArAjane AbhArI che. A upoddhAtanA prAraMbhamAM kSetraviSayaka je samanvaya karyo - che. temAM sthale sthale utpanna thatI zaMkAonuM samAdhAna ApavA mATe Agama ddhAraka pratyuSAbhismaraNIya AcArya mahArAja 1008 zrI zrI zrI sAgarAnandasUrIzvarajIne upakAra cirasmaraNIya che. ane AvA granthasaMzodhananA kAryamAM mArA gurU bAdhava munivarya zrI udayavijayajI, munivarya zrI bharatavijayajI, tarakyI maLatI rAhata tathA bAlamunizrI yazovijayajI taraphathI maLatI aneka yogya sUcanAo paNa mane yAda karavAnI jarUra paDe che. A laghakSetrasamAsanuM yathAmati yathAzakti zAstrIya AdhAre saMzodhana karavAno prayAsa sevya che. hAra pUjya gurUzrIne e saMzodhanamAM saMpUrNa sahayoga che. balake teoeja saMzodhana karyuM che. he to temanI anujJAnuMja ArAdhana karyuM che ema kahuM tApaNuM atizayokti nathI. tathApi chadmasthajanya temaja pramAjanya koI khalanA sujJa samAjane daSTigocara thAya te sudhArI levA sahadaya nivedana che. - A granthathI A viSayanA jIjJAsu bhavyAtmAo kSetra saMbaMdhI yogya mAhItI meLavavA pUrvaka caudarajaju pramANa lokAkAza kSetranA agra bhAgamAM rahela siddhazilAnivAsI bane eja aMtima abhyarthanA - amadAvAda elIsabrIja sutarIyA bilDIMga vaizAkha vada-2 budhavAra - ' vi. saMvata 1990 zrI gurUcaraNasevaka, pra. dharmavijaya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 jyAtiSamAM UMDA rasa dharAvatA aneka prakAre khagALanI bhItaramAM jaIne jhINavaTa bharyA vicAre karatA hAya che. khagALanuM kheDANa paNa khUba khUba thayuM che. tenA abhyAsI varga paNa baheALA pramANamAM che. bhUgALa ane khagALa aMge judA judA vicAro jyAre sAme Ave, tyAre tenA abhyAsa karanArane vivekadRSTi keLavavI jarUrI thaI paDe che. jo e dRSTi na rAkhe tA kAMIne badale kAMI samajI jAya ane arthanA anartha karI bese. evuM na thAya te mATenI kALajI rAkhIne A sarva abhyAsa karavA jevA che. 2. bhUgALanA ane khagALanA abhyAsa karavA mATe taiyAra thayela abhyAsIe prathama eka vAtanA niNaeNya karI levA joIe ke kayA prakAre abhyAsa karavA che? Adhunika paddhatinA abhyAsa karavA che ke prAcIna paddhatinA ? prAcIna paddhatimAM paNa jaina darzananA graMtha anusAra ke jainetara gra Mthe| anusAra ? ahIM ApaNe jaina gaMtha anusAra abhyAsa karanArane AgaLa karIne samajAvavAnuM che te te e che ke A prastuta adhyayanamAM AvatI vAtA dhruvaLI bhagavaMtAnI bhAkhelI gaNadhara vagere sama jJAnIoe gU thelI, viziSTa pruddhimAna AyA bhagatAe te te graMthAmAM vinA saMzaya spaSTapaNe samAvelI che. A hakIkatAne mAnya rAkhanArA pUrva puruSo kevaLa zraddhAthI gatAnugatika mAnanArA hatA evuM teone mATe kahevu e kahenAranI ajJAnatA sAthe khAlIzatA paNa che. A sarva kAraNe A viSayanuM parizIlana karanAre pUrvanA viziSTa jJAnIe upara AMkha mIMcIne vizvAsa mUkavA e savathA hitakara che. 3. Adhunika vaijJAnika paddhatithI sazAdhakAe karelA sazAdhanAne anusAra abhyAsa karanArAone paNa te te vaijJAnikAnA vacanA upara vizvAsa rAkhavA ja paDe che. abhyAsa karanArAe pAse evI kAI zakti nathI ke teo vaijJAnikAnI vAtane sava thA buddhithI samajI ke samajAvI zake, amuka vAteA mAnya rAkhIne ja AgaLa vadhavuM paDe che. gurutvAkaNanA siddhAMtA, avakAza aMgenAM maMtavyeA, prakAza varSanI vicAraNA, nihArikA, sUryanuM uSNatAmAna, judA judA tArAonuM dUratva, aneka sRSTionI mAnyatA, pRthvInI vicAraNA, judA judA samaye badalAtI jatI AkRtie, judA judA vaijJAnikAnA judA judA matapherA, dizAonA niOya aMge judI judI viyAraNAe AvA aneka praznonA buddhigamya samAdhAnA vijJAna pAsethI paNa maLatA nathI. eTale tene anusaranArAone pa vijJAna upara zraddA mUkIne cAlavu paDe che. teA zAstrane pramANabhUta mAnanArA tenA para zraddA-parama zraddhA rAkhIne cAle tA ajugatu zuM che? 4. AjanI vijJAnanI paddhatithI bhUMgALa ane khageALanuM adhyayana karanArA keTalAka te te darzanAMma ThIka ThIka sthAna dharAvanArA paNu jyAre zAstrAmAM AvatA te te ullekhA aMge ajugatu vidhAna karatA hAya che, tyAre jJAnIe temanA pratye dhyAnI dRSTithI jotA heAya che. kUvAne deDakAne je pramANe samudranI vAta mAnyAmAM na Ave evuM vijJAnathI ghaDAyelI mativALAnu che, evA binajavAbadAra keTalAka pa MDitamanyA zAstramAM AvatA te te bhAgA rada karavAnI suphIyANI salAha ApavAnuM du:sAhasa karatA hoya che. temane e khyAla nathI ke Ama rada karavA jatAM zAstrA para avizvAsanI AMdhI dhruvI caDI Ave te e AMdhImAM aTavAyelA jIvAnI kevI dazA thAya ? eTale zAstra ane zAstrakArA dvArA svanuM hita mAnanArA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhRgeALa khageALa vima tattvajJAnanA mahattvanA vicArAmAM kSetra aMgenA vicAreA khUba agatyane bhAga bhajave che. kSetra badhAne rAkhe che, avakAza Ape che. khInna rahe che eTale rahenArA mATe kSetra vizeSa vicAravA jevu banI rahe e sahaja che. e aMge dhaNA dhaNA vicAre thayA che, thAya che ane thaze. judA judA daCnAmAM paNu e aMge puSkaLa sAhitya maLe che, te aMgenA svataMtra prathA paNa che. vartamAna saMzAdhana paNa e aMge judA judA maMtavyeA bahAra pADayA kare che. A sarvAM jotAM kSetra aMge vyavasthita vicAra karanAra paripakavamativALA na heAya te| mUMjhavaNamAM sUkAI jAya evI sthiti che. e sthiti na satAva e mATe ahIM` keTalIka Avazyaka hakIkatA vicArIzuM': 1. bhUMgALa ane khageALanA viSaya e prakAranA che. eka dRzyamAna ane bIjo dRSTithI para. dRzyamAna bhUgeALa ane khageALa eTalA TUMkA che e jANavAmAM samajavA hu mahenata ke jahemata karavAnI jarUra paDatI nathI; jo ke e aMge paNa aneka dRSTibiMdue rahe che ne te te dRSTi duethI te sanA paricaya karavA hAya tA te kA` paNa kaparU che. jema ke pAte jyAM rahe che, te jamIna keTalI che, kevA prakAranI che, kAnI che, kayAM AvI che ethI AgaLa vadhe eTale je gAmamAM te hAya tenA nakazA jue ane nakazAnA vistAra vadhatAM vadhatAM eTalu lAMSu' paheALu kSetra thaI jAya ke sAmAnya chuddhivALAne thAka lAge, kaMTALA Ave; paNa e viSayanA rasavALA rasapUrvaka A viSayamAM racyApacyA rahe che. nadI-nALAM-khetarA-khANA-pava ta-pAka-khanijapANI ItyAdi judA judA vicArA bhUgALane aMge khUba khUba karavAmAM Ave che. A sarvAM dRzyamAna che. evA dRzyamAna bhUgALanA vicArA te te dezanA svataMtra sArA pramANe taiyAra thayelA hoya che, ane A leAka pUratI jeenI dRSTi baMdhAyelI che, evA jIvA temAM sArA rasa dharAvatA heAya che. nijanA svArthane sAdhavAvALA che. jyAre keTalAka A leAkanI dRSTivALA paNu * A sava mAthAkUTa che' ema mAnI tethI aLagA rahetA heAya che. khagALanA viSaya A karatAM taddana judA prakAranA che. AkAzamAM divase sUrya ne punamanI rAte caMdra dekhAya che, ne rAte gaNyA gaNAya nahIM eTalA nAnA meTA tArAe AkAzamAM camakatA hoya che, sAmAnya vAne e sarvadarzanIya lAge che, ethI adhika samaja teo dharAvatA nathI; jyAre Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavAe te te vacanAnA samavaya Taravo hitAvaha che ane e na thaI zake tema hoya te e viSayane che cheDaDyA vagara mauna rAkhIne anya viSayomAM AgaLa vadhavuM e mArga che, 5. keTalAka tattvajJAnanI bhUmikAnI vAta ane vicAraNAmAM A kSetranI vAto mahattvanI nathI. jaina darzanane tyAga vairAgya sAthe ja nisbata che, eTale A vAte aMge jenA darzanane kAMI lAgevaLage nahIM ema jaNAvIne A viSayane avaLI rIte raju kare che. paNa teone A viSaya tyAga vairAgyanA jeTaluM ja mahattvanuM che ane e vAta barAbara na samajAya che tyAga vairAgya TakI zake nahIM. e samajAvavuM-samajavuM jarUrI che. AtmA cauda rAjalokamAM paribhramaNa kare che. Urva loka adhe loka-ti loka vagere lekavyavasthA jemAM nigodathI laI devaloka sudhInA jIvone rahevAnI vyavasthA svarga-naraka Adino svarUpa A sarve na mAnanArAne chevaTe AtmA paNa mAna-manAvavo muzkela thaI paDe evuM che, eTale zAstranI eka vAtanuM vagara samaje utpAdana karanAra nAstikanA matamAM praveza karavAmAM vAra karatA nathI. zAstranA vAto nahIM mAnanArA jyAre Adhunika saMzodhanane AgaLa karIne zAstra aMge nIcenA ne tenA jevA keTalAka prazno raju kare che, tyAre zAstrane mAnanArAne thoDo vicAra karatAM karI mUke che, ne e vAta zAstra taraphanI zraddhAne DhIlI karavAnuM kAma karatI hoya che. sUryanuM paribhramaNa ane tethI te te sthaLe sUryanuM vahelA moDA ugavuM bhAratamAM divasa che tyAre amerikAmAM rAta ane amerikAmAM divasa hoya tyAre bhAratamAM rAta = koI sthaLe cha mAsanA divasa ne cha mAsa rAta = rakAbIonuM UDatAM UDatAM kAI keAI prahAmAthI ahIM AvavuM = avakAzamAM aNu saMcAlita yAnenuM ka95nA bahAranI gatithI paribhraNa = te te yAnanuM caMdraloka-maMgaLa loka AdimAM pahoMcI javuM = tyAM zuM che vagerenAM citro ahIM mokalavA = pUrvamAM gati karatAM vahA, vimA vagerenuM pharI pharIne te ja sthaLe AvI javuM = AvA aneka prazno vartamAnamAM te te ardhavidagdha jIvone vitAna ane zAstra vacce divAla UbhI kare che athavA athaDAmaNuM . UbhI kare che. upara batAvela praznonA bhAratIya bhUgoLa-khagoLanI rIte samAdhAna paNa che, paNe te eTalA cittamAM utArI zakAya evA joradAra nathI thatAM, enuM mukhya kAraNa eka e che ke Adhunika je saMpatti sAdhana sAmagrIno upayoga vartamAna saMzodhanane pAchaLa kare che, tene sahastrAza paNa prAcIna karI zakatA nathI: divya jJAnathI joyelA che te padArtho zraddhA pradhAna ahIM cho mAnya rAkhatA hatA. tethI evI kaI pratIti karAvavAnI atre jarUra paNa na hatI. keTalIka AvI zraddhAne geralAbha paNa levA hato ane levAya che, paNa anubhavIonuM tAraNa spaSTa che ke evI zraddhAthI je geralAbha thayo che, te karatAM azraddhA ane vijJAna pratyenA vagara vicArelA vizvAsathI lAkhe ghaNe geralAbha thayo che. vizvane mATe bhAga Atmavimukha A kAraNe banI gayuM che. jagatamAM svArthanI pakaDa vadhI gaI che, vadhatI jAya che. pitAnuM mAneluM sAcuM TharAvavAne durAgraha saheje chUTato nathI choDAtA nathI. suMThane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 gAMgaDe gAMdhI thanArAnI jema vijJAnanI gheADI vAtA jANIne game tema pheke rAkhavAnI Teva ghara karI gaI che; maryAdA asarAIe caDhAvIne vAtA thAya che. A sava pariNAme| vijJAnanI zodheAthI AvyA che. ema mAnavAnI jarI paNa jarUra nathI, paNa e zeAdhAne je rIte jagatamAM phelAvavAmAM Ave che, janamAnasa para je rIte ThasAvavAmAM Ave che, tene kAraNe bane che. jIvaleNa vyAdhi samA e matabyAyI bacavuM hoya teA vivekapUrNa vinA maryAdAne AgaLa karIne zAstranuM adhyayana karavuM e parama auSadha che. zrI abhayasAgarajI gaNivaya A viSayamAM sArA evA zrama karI rahyA che. zAstrIya vicArAtI surakSA karavA kAja temaNe lIdhelI jahemata asya zraddAne vimaLa banAvavA kAragata banaze. A prastuta gaMthanA adhyayanathI e viSayanuM zAstrIya jJAna meLavIne bhavye jJAna samRddha bane evI hArdika bhAvanA, li. vijayadhama hyurandhara sUri pAMjarApeALa-amadAvAda-1 tA. 21-9-76 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nine dvAra namonamaH . . ja a ha * jA r , . We - jara na ** *- -**- ****** -* *********** --- **** **** * ** ** / zAsana samrAT zrI vijayanemisUrIzvarebhyo namonamaH ||jainaacaary zrI 1008 vijayakamalasUrIzvara ziSya jainAcArya vijayamohanasUrIzvarebhyo nmonmH|| ( zrI aMdhu kSetra samApta vistarArtha sahita kAka avatAna-zrI bRhatsaMgrahaNI nAmanA graMthamAM jainadarzanane anusAre zAzvatI pagoLa vidyA darzAvIne have A graMthamAM zAzvatI bhUgoLa darzAvavAno prasaMga che. tyAM khagoLamAM caudarajaju pramANa uMcA ane aniyatapaNe sAtarajaju vistAravALA lokAkAzamAM UrvabhAge rahelA devenI vasatinuM ane adhebhAge (nIce) rahelA pAtALavAsI de tathA nArakenuM ane madhya AkAzamAM [tiryazlokamAM] manuSya tathA tiryaMcAnuM varNana darzAvyuM, e pramANe caudarajaju pramANa khagoLamAM je je padArtho [ jIve vimAno narakAvAsAo bhuvano vigere ] rahelA che te sarva padArthonuM varNana karyuM che, ane have A graMthamAM pahelI ratanaprabhA narakamRthavI ke jenA upalA taLIye ApaNe rahIe chIe teja uparanA taLIyAmAM [upalI sapATImAM AvelA asaMkhya dvIpa tathA asaMkhya samudronuM varNana saMkSepamAM kahevAnuM che, ane eja dviIpa samudromAM jyAM jyAM manuSya vasati tiryaMcanI vasati pahADa nadIo sarovare ItyAdi zAzvatA padArtho rahelA che tenuM paNa varNana karavAnuM che, temAM vizeSa varNana te manuSyanI vasativALA aDhI kIpanuM ja karavAmAM Avaze, kAraNa ke zeSa dvIpa samudromAM jANavA lAyaka zAzvata padArtho aDhI kapa jeTalA nathI mATe te sarvanuM a5 varNana karavAmAM Avaze, jethI A kSetrasamAsa graMtha aDhI dvIpanA varNanathI bharapUra che ema kahIe to paNa cAle. have e kSetrasamAsane zabdArtha A pramANe-kSega-ratanaprabhA pRthvI upara rahelA athavA madhya lekamAM rahelA asaMkhyAta dvIpasamudrorUpI kSetra tene sA-saMkSipta varNana te 1. athavA leka rUDhI pramANe samAsa eTale samAveza e artha paNa saMgata che, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa zerAnaHT. tenI A pahelI gAthA ke jemAM graMthakartAe kareluM maMgalAcaraNa tathA traNa anubaMdha kahelA che, te kahevAya che vIraM jayaseharapaya-paiDiaM paNamiUNa suguruM c| maMdutti sasaraNaTThA, khittaviArANu muMchAmi [mucchAmi] // 1 // zabdArtha - vIraM-zrI vIrabhagavaMtane tti-Iti, tethI -jagatanA sa-sva, pitAnA saMdara-zekhara-zekhara, mukuTa sarakhA saraLa-smaraNArthe, smaraNamAM rahevA mATe vatha-pada, sthAne virA-kSetranA baM-pratiSThita, rahelA vivAra-vicAranA vaLamikA-namaskAra karIne ma-ANu, kaNone, lezamAtra supurda-sugurUne chAmi-vINuM chuM, saMgrahuM chuM maMDha (4)- -maMdabuddhivALo [3chAma-kahIza] pathArtha-jagatanA mukuTa sarakhA sthAne rahelA [ jagatanA agrabhAge rahelA ]. zrI vIra bhagavaMtane ane yazekharasUrinI pATe beThelA mArA gurUne namaskAra karIne huM maMdabuddhivALe chuM tethI mArA pitAnA smaraNane arthe kSetra saMbaMdhi vicAranA aNuone [kaNone vINuM chuM [ekaThA karU chuM, arthAt kSetra saMbaMdhi vicArane lezamAtra saMgrahuM chuM]. 15 vistarArtha -dareka graMthamAM prAyaH maMgalAcaraNa, graMthamAM kahevAno viSaya, graMthane paraMparAthI cAlyA Avate akhaMDa saMbaMdha, ane graMtha banAvavAnuM prajana-kAraNa e cAra bAbata prathamathI ja kahevAnI hoya che, e cAramAM eka maMgala, ane traNa anubaMdha kahevAya che. tyAM A graMthakartAe zrI vIrabhagavaMtane ane pitAnA gurune namaskAra karyo te maMDyAvaraNa che, ane saMbaMdha paNa emAM ja aMtargata che, kAraNa ke graMthakartA pite jayazekharasUrinA ziSyanA ziSya che ema gAthAnA pUrvArdhamAM-maMgalAcaraNamAM ja kahyuM, ane jayazekharasUri zrI vIra bhagavaMtanI paraMparAmAM thayelA che, tethI maMgalAcaraNamAM ja guruparvakrama saMvaMdha kahevAI gaye, tathA vAcya vAcaka athavA 1. maMAi e samAsa che, jethI e samAsane chUTA pADatAM gaMDha (ti) thAya che. 2. anyadarzanIya takazAstromAM adhikArI sahita cAra anubaMdha kahyA che. paraMtu jainadarzanamAM traNa . anubaMdha dekhavAmAM Ave che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita sAdhya sAdhana athavA upAyopeya saMbaMdha graMthomAM prAyaH spaSTa kahevAtA nathI to paNa adhyAhArathI grahaNa karavA te A pramANeahiM kSetrano vicAra e vAcya che, ane A graMtha vAcaka che, tathA kSetrane vicAra sAdhya che ane A graMtha tenuM sAdhana che, tathA kSetrane vicAra upeya che, ane A graMtha tene upAya che [ e traNemAM ISTa te vAcya sAdhya vA upeya gaNAya, ane te ISTa prApta karavAno upAya te vAcaka sAdhana athavA upAya kahevAya. e rIte ja prakArano saMbaMdha graMthanA prAraMbhamAM kahe.]. tathA A graMthamAM kSetrano vicAra kahevAnuM che ema vivimAnagchAmi e padethI kahyuM te maya athavA vijaya kahevAya. ane maMrisaraLa e padethI [ huM maMdabuddhivALo chuM tethI mArA smaraNane arthe ] e prayogane kahyuM, vaLI ahiM prajana cAra prakAranuM paNa che te A rIte-vaktAnuM anantara prayajana [ vaktAne zIdhra lAbha] kSetranuM svarUpa pitAnI smRtimAM kAyama rahe che, athavA graMtha banAvatI vakhate thatI karmanijara. vaktAnuM paraMparA prayajana [vaktAne aMtima lAbha]. mokSaprApti tathA zretAne anantara prayajana kSetra saMbaMdhi thatuM jJAna ane bhaNatI vakhate vA sAMbhaLatI vakhate thatI karmanirjara, ane zrotAne paraMpara prayojana ekSaprApti. e pramANe graMthanA prAraMbhamAM saMkSepathI maMgaLa ane anubaMdha darzAvyA, ane have gAthAno kaMIka vizeSa artha darzAvAya che te A pramANe-- vIra nAthapadmi pAlikA (nava)=jagatanA eTale caudarajaju pramANa UMcA lekanA hA=zekhara eTale mukuTa sarakhuM je va=pada=sthAna te lekano agrabhAga che, ane tyAM 45 lAkha jana pramANa lAMbA pahoLA ane 333 dhanuSa 32 aMgula jeTalA UMcA-jADA cakra sarakhA goLakSetramAM anantAnanta siddhaparamAtmA birAje che, te siddhisthAne pakriya rahelA vIra zrI vIrabhagavaMtane mijhA namaskAra karIne huM kSetravicAra kahuM chuM. emAM zrI viraparamAtmAnI siddha avasthA sUcavI, te sAthe vIrabhagavaMtane ja namaskAra karavAnuM kAraNa vartamAna zAsananA nAyaka zrI vIrabhagavaMtaja hatA mATe tathA e siddhisthAnane mukuTa sarakhuM kahevAnuM kAraNa ke-mukuTa jema zarIranA agrabhAgemastake ja paherAya che, ane te vividha maNiethI bharapUra hoya che tevI rIte caudarajaju UMcA evA lokarUpI nararAjAe potAnA mastake pIstAlIsa lAkha jana vistAravALo siddhakSetrarUpI mukuTa paheryo che, ane temAM anantAnanta siddharUpI ratno khIcakhIca jaDelAM che, mATe siddhisthAnane jagatane mukuTanI upamA ApI te yathArtha che. (gayAyapadmi) suSux (mi)-tathA jayazekharapada pratiSThita evA mArA gurune namaskAra karIne kSetrane vicAra saMgrahuM chuM. ahiM "jya seharapayapaITriaM" e vizeSaNa prathama zrI vIrabhagavaMtanuM kahIne eja vizeSaNa pitAnA gurUne mATe paNa kahyuM che, paraMtu zabdArthamAM pheraphAra karavAne che te A pramANe-gayA eTale jayazekhara nAmanA AcArya temanA pa-pade athavA pATe varmi=beThelA evA mArA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAtharaNuM gurU zrI vAsenasUri temane namaskAra karIne huM kSetravicAra kahuM chuM--e saMbaMdha. ahiM A kSetra samAsa graMthanA kartA zrI ratnarovara che, temanA gurU zrI vajasenasUri ane temanA paNa gurU zrI jayazekharasUri che, jethI graMthakartAe A graMthamAM pitAnA gurUne ane gurUnA paNa gurUne namaskAra karyo. maMju saraLa maMda buddhivALe chuM mATe mArA pitAnA maraNane arthe huM A kSetra vicArone saMgrahuM chuM--e saMbaMdha. ahiM graMtha kartAe pitAnI laghutA darzAvavA mATe pitAne maMdabuddhivALA kahyA che, temaja graMtha racanAnuM kAraNa paNa darzAvyuM ke huM je kSetranA vicAra je siddhAntomAM chUTA chUTA kahyA che, tene ekatra karI saMgraha karUM te mane vizeSa yAda rahe, ane e vAta te nirvivAda che ke vAMcavA mAtrathI te viSaya smRtimAM ghaNIvAra rahetA nathI, paraMtu bIjAne bhaNAvavAthI vizeSa yAda rahe che, ane te viSayano na graMtha racavAmAM te tethI paNa ghaNo ja yAda rahI te viSaya ghaNe draDha thAya che. vivAdAnujjhAmi-kSetra saMbadhi vicAranA aNune vINuM chuM-saMgrahuM chuM. arthAt kSetranA vicArane saMkSepathI kahuM chuM. kSetramAM (khetaramAM) athavA khaLAmAM dhAnyanA chUTA chUTA kaNa verAyelA paDayA hoya te kaNone jema koI dANo dANo vINIne ekatra kare tema A graMthakartA e dhvanitAtparya darzAve che ke-zAstramAM kSetra vicAre rUpI kaNe chUTA chUTA guMthAelA che (eTale kiMcit kiMcit kSetra vicAra judA judA zAstromAM chUTe chUTo kahe che.) te sarva lezone huM A graMthamAM (kramazaH) saMgrahita karuM chuM. ahiM 3chAmi e paNa bIje pATha hovAthI kSetra vicAranA lezone kahIza" evo artha paNa thAya. 1 avatA:have A madhyalokamAM (tIvhalokamAM dvIpa ane samudranI kula saMkhyA keTalI che? te darzAvAya che [ athavA asaMkhyAtA dvIpa samudronI saMkhyAnuM pramANa kALanA eka bhedanI sAthe sarakhAvAya che.] tiri egarajjukhitte, asaMkhadIvodahIu te savve / udrArAtrimAviya, roriNamatustra 2 zabdArtha - tiri-tI cha te sarve-te sarve -ekarAja 3DhApa -uddhAra palyopama (sUkSama) viro-kSetramAM vLavI joITaro-pacIsa keDIkeDI asaM--asaMkhyAtA samaya-samaya phI-dIpe sunTI-tulya, jeTalA, ka3i-samudro Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samApta vistAtha sahita. thArtha -eka rajaju pramANa tIrthAkSetramAM asaMkhyAtA dvIpa ane asaMkhyAtA samudro che, te bane maLIne pacIsa keDIkeDI sUkSama uddhAra pApamanA samaye jeTalA che . 2 | mAvA A tIcchaka ghaMTIne paDa sarakhe geLa [ capaTagoLa] che, tenI jADAI 1800 yojanA ane laMbAI paheLAI eka rajaju pramANa che [ eTale amuka saMkhyAvALA asaMkhyAtA jana pramANa che], sarvathI chelle svayaMbhUramaNa samudra che, jethI te svayaMbhUramaNa samudranA pUrva cheDAthI pazcima cheDA sudhInuM athavA uttara cheDAthI dakSiNa cheDA sudhInuM sarva mApa eka rajaju che, eTale lokanI uMcAInA 14 mA bhAga jeTaluM che, ane yojananA mApathI te asaMkhya yojana thAya che, te eka rajaju jeTalA kSetramAM asaMkhyAta dvIpasamudro che, tenI kula saMkhyA rAA sUkSama uddhAra sAgazipamanA samaye jeTalI che, athavA 10 keDArkaDi pApamane eka sAgaropama e hisAbe 25 ke DAkaDi sUkSama uddhAra palyopamanA samaye jeTalI che. ahIM popama athavA sAgaropama e kALanuM pramANa vizeSa che tenA 6-6 bheda che te A 1 bAdara uddhAra pApama 1 bAdara uddhAra sAgarepama 2 sUkSma uddhAra palyopama 2 sUma uddhAra sAgaropama 3 bAdara addhA palyopama 3 bAdara addhA sAgarepama 4 sUkSma addhA pApama 4 sUkSma addhA sAgarepama 5 bAdara kSetra palyopama 5 bAdara kSetra sAgaropama 6 sUkSma kSetra palyopama 6 sUma kSetra sAgaropama. e cha prakAranA 25lyopama tathA cha prakAranA sAgarepamamAM ahiM sUkSma uddhAra palyopama athavA sUkSma uddhAra sAgarepama e bIjA bhedanuM ahiM prajana che, tenuM svarUpa bAdara palyopama samajavAthI vizeSa sugamatAthI samajI zakAya che mATe prathama bAdara uddhAra palyopamanuM svarUpa ane tyArabAda sUkSma uddhAra palyopamanuM svarUpa kahevAya che. [ tyArabAda sAgarepama sahaje samajAze) te A pramANe-- 1 bAdara uddhAra papamAM udhAMgulanA pramANathI 1 yojana lAMbe 1 jana pahoLo ane 1 jana uDe evA ghanavRtta kUvAmAM [laMbAI paheLAI ane UMDAI e traNe sarakhAM hevAthI 1. merUparvatanI talahaTI rUpa sapATIthI simabhUtalathI) 900 ejana upara ane 900 pejana nIce e rIte 1800 ejana jADo tIrachaloka jo. - 2. palya eTale pAlo (dhAnyane sATo ke je vAMsanI cIponAM pAlAM vALIne banAvavAmAM Ave che te) athavA palya eTale ke tenI upamA vaDe mapAte kALabheda te pratye 3. sAgara eTale samudranI upamAvALo kALa te sAgarepama, jema samudrane pAra nahi tema je kALano pAra na pAmI zakAya teTalo maTe, to paNa 10 ke kAkeDI paMpama eTale eka sAgarepama. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahepama sAgaropama varUpa ghanavRtta kahevAya, tevA kUvAmAM siddhAntanA abhiprAya pramANe devakurU athavA uttarakurUkSetranA yugalika manuSyanA zIrSamuMDana pachInA 1 thI 7 divasa sudhInA ugelA vALane eka aMgulamAM bharIye, athavA A cAlu graMthamAM hamaNAM ja trIjI gAthAmAM kahevAze te pramANe 1 thI 7 divasa sudhInA janmelA devakurU kSetranA gheTAnA eka utsadhAMgula pramANa vALanA sAta vAra ATha ATha kakaDA karIne khIcokhIca bharIe te eka 1. e kSetranA yugalikenA vALa bahu sUkSma hoya che mATe e kSetranA yugalika kahyA. A * eka athavA be athavA sAta ema niyata divasa na kahetAM 1 thI 7 kahevAnuM prayojana e che ke-kurUkSetranA yugalikanA pahele divase ugelA darekanA sarakhA sUkSma na haya, jethI vivakSita sUkSmatA koI yugalikanI pahele dIvase ja maLI Ave to koI yugalikanI sAtame divase paNa maLI Ave, tyAra bAda AThame divase vivakSita sUkSmatA na maLI Ave mATe 1 thI 7 divasa ema saMbhave che. 2. prazna:-ahiM eka aMgula pramANe romana khaMDa karavAnA che, ane khaMDa to vALanI uMcAImAMthI thaI zake che, te tame je sUkSmatA gaNo che te vALanI uMcAInI ke jADAInI ! je jADAInI sUkSmatA gaNI bahu pAtaLA vALa IcchatA ho to nirarthaka che, kAraNa ke romanA kakaDA karavA che te to uMcAImAMthI thAya jADAImAMthI kakaDA karavAnuM kahetA ho to te avyavahArU ane hAsyAspada vAta che, mATe uMcAImAMthI kakaDA karavAnA adhikAramAM vALa bahu pAtaLA hoya athavA jADA hoya topaNa zuM ? uttara-ahiM kR vyavasthita rIte ane vivakSita saMkhyAe bharavAne che mATe dareka ramakhaMDa samaghana hovo joIe, je viSamadhana hoya to kUvo bharavAnI rIti ane saMkhyA ane avyavasthita thAya, mATe gheTAnA vALanA kakaDA to jo ke aMgula pramANanI uMcAImAMthI ja karavAnA che, jADAImAMthI kaDA karavAnA che ja nahi, ane jADAImAMthI kakaDA na karavAnA kAraNathI ja "ekathI sAta dIvasanA jamelA gheTAnA" e vizeSaNa che, kAraNa ke uMcAImAMthI sAtavAra ATha ATha kakaDA karavAthI jeTalI uMcAI vALanA kakaDAnI rahe che teTalI ja jADAI ekathI sAta divasanA janmelA gheTAnA vALanI che, mATe jADAI ane uMcAI sarakhI thavAthI e ramakhaMDa samaghana thayo, ane evA ja samadhana romakhaMDathI vyavasthita rIte kUvo bharAya, nahitara AgaLa kahevA pramANe eka jana pramANe ramakhaMDanI zreNIno varga karIne pratara na lAvI zakAya, ane tevA pratarane pratare guNI dhana paNa na lAvI zakAya, mATe rAmakhaMDa samaghana hovo joIe, ane jADAImAMthI kakaDA nahi karavAnuM kAraNa paNa romakhaMDanI uMcAI jeTalI ja aMgula romanI jADAI prathamathI ja che, vaLI A gheTAnuM daSTAMta A kSetra mAsamAMja dekhAya che, siddhAntAmAM to ThAma ThAma ekathI sAta divasanA muMDita zIrSavALA kurUkSetranA yugalikanA ugelA vALa jeTalo ja ramakhaMDa kahyo che. prazna -je siddhAntamAM kurayugalika manuSyanA muMDitazIrSanA 1 thI 7 divasanA ugelA vAlA.gra kahyA che to te vAlAjha ane A gheTAne vAlAjha sarakho ke taphAvatavALo ? uttara-e bane vAlAjha (ramakhaMDa) kadamAM ekasarakhAja jANavA, vaLI muMDitazIva ane manuSya e bane vizeSaNa paNa sArthaka che, 1-7 divasanA janmela gheTAno vALa jeTalo pAtaLo che, teTalo ja muMDitazISa karayugalikane 1-7 divasane ugele vALa pAtaLe ane UMce che, mATe gheTAnA aMgula pramANa vALane, jema kakaDA karavA paDe che tema manuSyanA vALanA kakaDA karavAnA nathI, paraMtu tevAM ugelA ramakhaMDa ja bhegA karI kavo bharavAnuM che. e be ramakhaMDanI sarakhAmaNI A pramANe-gheTAnA eka * Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sAhata. ulledhAMgulamAM vIsalAkha sattANu hajAra ekaso bAvana [ 2097152 ] rema khaMDa samAya, tathA grevIsa aMgulane eka hAtha hovAthI tene covIsaguNAM karatAM eka ulledha hAthamAM pa0331648 ramakhaMDa samAya, cAra hAthane eka dhanuSa jeTalI jagyAmAM 201326592 ramakhaMDa samAya, behajAra dhanuSane eka gAu hovAthI eka gAumAM 402653184000 ramakhaMDa samAya, ane cAra gAuna yojanAmAM 1610612736000 ramakhaMDa samAya. eTalA ramakhaMDa te kUvAnA taLIyAmAM eka jana lAMbI eka ja zreNimAM samAyA, tethI jyAre bIjI eTalI zreNio bharIe tyAre te kevaLa taLIyuM ja patharAI rahe, mATe taLIyAne saMpUrNa pUravA mATe e 1610612736000ne punaH eTalA ja vaDe guNae tyAre 259407338536540569 ramakhaMDa vaDe kevaLa taLIyuM ja saMpUrNa patharAI rahyuM, ane tethI eTalA makhaDanuM eka pratara (eka paDa) thayuM jethI eTalA ja bIjAM paDe uparA-uparI goThavIe te kUvAnA kAMThA sudhImAM saMpUrNa kR bharAI rahe, vaLI A gaNatrI te ghanavRtta kUvAnI karavAnI hatI tene badale ghanacorasa kUvAnI thaI, arthAt e ramakhaMDane eTalA ramakhaMDe punaH guNatAM 41780476325881584ra7784540256000000000 eDalA ramakhaMDa vaDe ghanacorasa fa bharAyo, jethI eja aMkane punaH 19 vaDe guNI 24 thI bhAge te ghanavRtta kUvAmAM teTalA ramakhaMDa samAya, mATe ogaNIse guNatAM guNAkAra 793829050191750 127906340864000000000 Ave, tene 24 vaDe bhAgatAM 33076210424656254219960975360000000000 eTalA ramakhaMDa ghanavRtta kUvAmAM samAya. A ramakhaMDa saMkhyAtA che, e pramANe khIcakhIca bharelA vALane ekeka samaye ekeka vALa kADhIe te eTale kALe e kU khAlI thAya teTalA kALanuM nAma eka vAra 3rapayopama kahevAya. e kUvAne khAlI thatAM saMkhyAtA samayaja lAge, ane AMkhanA eka palakAramAM te evA asaMkhya kUvA khAlI thaI jAya tethI bAdara uddhAra palyopamane kALa te AMkhanA palakArAthI paNa asaMkhyAtamA bhAga jeTalo che, vaLI AgaLa karAtA sUkSmakhaMDonI apekSAe A ramakhaMDo asaMkhyAtaguNa moTA hovAthI A palyopamane bAdara gaNavAmAM Ave che. temaja AgaLa gaNAtA bIjA be bAdara55mamAM paNa A upara kahelI saMkhyAvALA bAdara makhaMDaja gaNavAnA che. aMgula romanA jyAre sAtavAra ATha ATha khaMDa karI ekaramakhaMDa eka aMgulanA 2097152 mA bhAga jeTalo bArIka samadhana karavAno kahyo che tyAre kayugalanA 8 vAlA 1 harivarSa-ramyaka vAvAjha.. AThe 1 himavaMta hiraNya. vAlAya tevA AThe videha vAlAma, tevA ATha lIkha, 8 lIkhe ja, 8 jue javuM, ane 8 ja 1 utsadhAMgula. e rIte paNa sAtavAra ATha guNa karatAM aMgulanA 209715ra mA bhAga jeTalo kurUvAlAgra samadhana thayuM. ATalA bhAgavALo kurUvAlAjha A jaMbU pra0 vRttimAM darzAvyo che. mATe gheTAne rAmakhaMDa ane kurUnarane romakhaMDa bane tulya samadhana che. ane tevA samadhanathI ja ko bharavAne che-A bAbatamAM ATalI ja carcA basa che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papama sAgarepama svarUpa A che 2 sUkSma uddhAra palyopama che bAdara uddhAra 55mamAM jevA ramakhaMDa bharyA hatA te ja ramakhaMDamAMnA darekanA asaMkhyAta asaMkhyAta khaMDa karIe, ane tevA asaMkhyAtA khaMDathI eja ghanavRtta kUvAne ati khIcakhIca bharIe te evI rIte ke-agnithI baLe nahiM, vAyuthI uDe nahi, jaLasaMcAra thAya nahiM, ane cakravartinuM sainya upara thaIne cAlyuM jAya te paNa lezamAtra dabAya nahi; evI rIte bharelA e asaMkhyAta ramakhaMDemAMthI ekeka ramakhaMDane ekeka samaye kADhatAM eTale kALa lAge teTalA kALanuM nAma suthama dvArapajyoma che. emAM asaMkhyAtA khaMDa hevAthI kU khAlI karatAM-thatAM asaMkhyAta samaye lAge che, ane te kALa saMkhyAtA koDa varSa jeTaluM che. eja sUma uddhAra pamanA samayathI dviIpasamudronuM saMkhyA pramANa darzAvyuM che, jethI evA 25 kaDAcheDI (2500000000000000) palyopamanA jeTalA samaye che, teTalA sarva dvipasamudro che. athavA pUrve karelA asaMkhya asaMkhya romakhaMDavALA pacIsa keDIkeDI kUvAomAM jeTalA asaMkhyAtA ramakhaMDa samAya teTalA sarva dvipasamudra che, ahiM dIpa ane samudronI bhegI saMkhyA eTalI gaNavI, paraMtu judI judI saMkhyA na gaNavI. e pramANe sarva dvIpasamudronI saMkhyA jANavI. tathA uddhAra eTale bahAra kADhavuM, uddharavuM e zabdArtha hovAthI sUma romakhaMDenA uddhArathI mapAte palyanI upamAvALo kALa te sukama 3dvAra govana e zabdArtha jANu. tathA joroNI eTale ke IpaNa saMkhyAvALI koDa saMkhyAne koDathI guNavA te. jema visa keDAcheDI eTale visakreDane eka koDe guNatAM je saMkhyA Ave te (20,0000000,0000000), paraMtu vIsakoDane vIsakoDe guNavA te nahiM. che. 3 bAdara addhA papama che pUrve kahelA bAdara vAlAjho je saMkhyAtA che tene kUvAmAMthI so se varSe ekeka vAlAjha (makhaMDa) kADhatAM te ku khAlI thavAne jeTalo kALa lAge teTale kALa vAra maDhApovana kahevAya. AmAM saMkhyAtA vALa hovAthI saMkhyAtA so varSa eTale kUvAmAM je 37 aMka jeTalA vAlA bharelA che te uparAnta be zUnya adhika vadhArartA 39 aMka jeTalAM varSe eka kUve khAlI thAya, e paNa saMkhyAta koDa varSa jeTale kALa gaNAya, vaLI A palyopama paNa sUkama addhApalyopama samajavAnI - 1. pUrvAcAryo e khaMDane bAira paryApta pRthvIkAyanA zarIra jevaDo kahe che, ane sUkSma sAdhAraNa vanaspatinA zarIrathI asaMkhyAtaguNa meTe kahyo che. 2, e vaktavya sarva dezamAM sAdhAraNa jANavuM, kAraNa ke bharavAnI paddhatithI e rIte ja bharAya, to paNa skUla draSTijIvone bharavAnI mahattA najaramAM sAkSAt Ave tethI e pramANe kathana karavuM vizeSa ucita che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita. sugamatA mATe che, paraMtu ethI bIjI kaI vastunuM mApa thaI zakatuM nathI. ahiM maSThA eTale kALa e artha che. che 4 sUkSma addhA papama che sUkSama uddhAra palma mATe bAdara ramakhaMDanA jevA asaMkhyAtA sUkSmamakhaMDa karyA hatA teja ramakhaMDomAMthI dareka ramakhaMDane se se varSe kADhatAM eTale kALe pha khAlI thAya, teTale kALa suthama dAvo kahevAya. AmAM asaMkhyAta varSe kR khAlI thAya che, ane A palyopamavaDeja avasarpiNI utsarpiNa jenAM AyuSya, karmanI sthitie, jIvonI kAyasthitie vigere mA-kALa mapAya che mATe AnuM nAma sU0 addhApalya pama che. che pa bAdara kSetra papama che bAdara uddhAra palyopama vakhate je bAda ramakhaMDa bharyA che, te dareka ramakhaMDamAM asaMkhya asaMkhya AkAzapradeze aMdara ane bahArathI paNa spazIne rahyA che, ane aspazane paNa rahyA che, temAM spezIne rahelA AkAzapradezathI nahIM pazelA AkAzapradeze ghaNA che, ane rUpalA cheDA che, te sparzelA AkAza pradezamAMthI ekeka AkAza pradezane ekeka samaye bahAra kADhatAM sarva sparzelA AkAzapradeze jeTalA kALe khAlI thAya teTalA kALanuM nAma cAra kSetra ropama che. AmAM asaMkhyAta kALacake spaSTa AkAzapradeze bahAra uddharAI rahe che, jethI A pApamAM asaMkhya kALacaka pramANune che, AnuM prayojana paNa sUkSma kSetra pApamane samajAvavA mATe che. | 6 sUkSma kSetrapalya pama che sUma uddhArapalyopama mATe jevA sUkSma khaMDe bharelA che te ja sukSama romakhaMDavALA kuvAmAM dareka sUkSma ramakhaMDamAM (aMdaranA bhAgamAM) sparzelA ane nahiM pazelA AkAzapradeza bAdarakSetrapApama prasaMge kahyA, te uparAnta eka ramakhaMDathI bIjA ramakhaMDanI vacce paNa askRSTa AkAza pradeze darekanA AMtarAmAM asaMkhyAta asaMkhyAta che, e pramANe be prakAranA spaSTa AkAzapradeza tathA be prakAranA askRSTa AkAzapradeze che te dareka AkAzapradezane pratisamaya eka eka bahAra kADhatAM jeTalA kALe kuvo khAlI thAya (AkAzapradeza rahita thAya) teTale kALa sukamakSepoma kahevAya. ahiM je ke kavAnA sarva AkAzapradeza bahAra kADhavAnA hovAthI ramakhaMDene sUkSma karavAnuM ane bharavAnuM kaMI paNa prayojana nathI te paNa sUphamakhaMDo bharIne pRSTa apRSTha kahevAnuM kAraNa e che--ke bAramA draSTivAda aMgamAM keTalAMka dravyane dhRSTa AkAzapradezathI ane keTalAMka dravyane askRSTa AkAzapradezathI mApelAM che, mATe e sarva vaktavya prajanavALuM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papama sAgarepama svarUpa che. punaH khIcakhIca bharelA bAdara vA sUkSma ramakhaMDavALA kUvAmAM aspRSTa AkAzapradeza zI rIte hoya? evI paNa AzaMkA na karavI, kAraNa ke rAmakhaMDa vastu ja evI bAdara pariNAmavALI che ke jene skaMdha e ati ghanapariNAmI nathI ke (je skaMdha) pitAnI aMdaranA sarva AkAzapradezamAM vyApta thayeluM hoya, mATe romakhaMDanI aMdaranA bhAgamAM aspRSTa AkAzapradeze hoya che, ane eka bIjA ramakhaMDanI vacce AMtarAmAM paNa evI ja rIte aspaSTa AkAzapradezo hoya che, kAraNa ke cAhe teTalA nakakara rIte ramakhaMDe khIcakhIca bharIe to paNa eka bIjAnI vacce AMtarAmAM pRSTa ane askRSTa bhAga paNa rahe che ja, mATe khIcokhIca bharelA ramakhaMDamAM pRSTathI paNa apRSTa AkAzapradeze ghaNA maLI Ave, ane temAM bAdaraskaMdhane tathAvidha pariNAma e ja hetu che. vaLI pUrve kahelA bAdara kSetrapalyopamathI A sukSma kSetra palyopamano kALa asaMkhyAtaguNe che. che 6 prakAranA sAgaropama che pUrve kahyA pramANe pitapotAnA 10 keDIkeDI palyopama jeTalo eka sAgarepama thAya che, jema 10 keDArkaDi bAdara udvArapApamAna 1 bAdara uddhAra sAgaropama, 10 koDAkaDi sUkSma uddhAra palyopamano 1 sUkama uddhAra sAgaropama, ItyAdi rIte bIjA cAra sAgaropama paNa jANavA. ahiM traNa bAdara sAgaropamanuM kaMI paNa projana nathI, kevaLa sUkSmasAgarepama samajAvavAne arthe kahyA che, ane traNa sUkSama sAgare-- pamenuM prayajana pitatAnA palyopamanA projana sarakhuM jANavuM. jema cAlu viSayamAM (dvipasamudronI saMkhyAmAM) aDhI sUma uddhAra sAgaropamanA jeTalA samaya - teTalA sarva dvIpasamudro che. ityAdi. che ra che avataraNa:-pUrva gAthAmAM sarva dvIpasamudrone pacIsa keDAkaDi uddhAra palyopamanA samaya jeTalA asaMkhyAtA kahyA, tyAM prathama uddhArapalyopama te zuM? ane te paNa bAdara tathA sUkSma ema be prakAranuM che, temAM bAdara palyopama kevI rIte thAya ? te A gAthAmAM darzAvAya che 1. zAstromAM askRSTa AkAzapradezane mATe A pramANe draSTAnta ApeluM che ke keLAMthI bharelI jagyAmAM kALAMnA AMtarAomAM bIjorAM jeTalI khAlI jagyA rahe che, bIjorAMnA AMtarAomAM haraDe samAya che, haraDenA AMtarAemAM bara, bAranA aMtarAomAM caNuM samAya che; e pramANe sUkSma rAmakhaMDonA AMtarAomAM paNa khAlI jagyA rahe che. ahiM draSTAnta pramANe vicAratAM aspaSTa AkAza spaSTathI alpa hoya che, to spaSTa tathA aspaSTa AkAzapradezanA AkarSaNarUpe sUkSmakSetrapalyopama asaMkhyAtaguNo kevI rIte ? tene uttara e ja ke-jema kALa pote keLA jeTalA AkAzamAM paNa vyApta che, ane asaMkhya guNa avyApta che, tevI rIte eka sUkSma rAmakhaMDa 5Na a5 vyApta che, kAraNa ke anekAneka chidravALe che, mATe asaMkhyAtaguNa sUkSmakSetrapApama hoya temAM zuM Azcarya ? Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita kurusagadiNAviaMgularome sagavAravihiya aDakhaMDe / vAvannasayaM sahasA, sagaNauI, vIsalakkhANU // 3 // zabdArtha -kurUkSetranA 3ma -ATha ATha khaMDa sADhiLa-sAta divasanA venacaM-ekasa bAvana agheiTAnA sakSa-hajAra "guTarome-aMgula pramANa remanA saraLaduM-sattANu savAra-sAtavAra vIsa -vIsa lAkha vijhi-karelA [-romakhaMDa TdhArtha -devakarU athavA uttarakurUkSetranA sAta divasanA janmelA gheTAnA eka aMgula pramANa remamAM (romana) sAta vAra ATha ATha khaMDa karyo chate vIsa lAkha sattANu hajAra ekaso bAvana ramakhaMDa thAya. che 3 che mAvArtha -bIjI gAthAnA bhAvArthamAM kahyA pramANe. vizeSa e ke-A bAdara ane AgaLa kahevAtA sumi ramakhaMDo keIe karyA nathI, karatuM nathI ane karaze paNa nahiM, paraMtu ziSyanA cittamAM saMkhyAnuM mahattvadarzAvavAne A pApamanI prarUpaNA asatkalpanA rUpa che, to paNa saMkhyAnI mahattA cittamAM utAravA mATe e ka95nAvALuM daSTAnta paNa ghaNuM upayogI ane sArthaka che. . 3 che avataraNa -evA ramakhaMDa paNa ghanavRtta kUvAmAM saMkhyAtAja samAya che, te darzAvIne te darekanA punaH asaMkhya asaMkhya sumakhaMDa karavAnuM A gALAmAM kahevAya che- ' te thUlA pallevi hu, saMkhijjA ceva haMti savvevi / te ikkikka asaMkhe, suhume khaMDe pakappeha / / 4 / / | zabdArtha - te-te ramakhaMDe te-te jUtha-bAdara, sthUla. ki-ekeka romakhaMDanA va -palyamAM, kUvAmAM paNa asaMve-asaMkhya asaMkhya Tu-pada pUravA mATe sudume-suma saMvijJa-saMkhyAtA _khaMDe veva-nizcaya, ja papeDha-praka, karo. sajjaivi-sarve paNa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSama sAgarepama svarUpa pathArtha -e ramakhaMDa bAdara che, kAraNa ke patyamAM (ghanavRttajana kUvAmAM) paNa te sarve maLIne paNa nizcaya saMkhyAtAja hoya che (samAya che), tethI te bAdara khaMDomAMnA darekanA asaMkhyAta asaMkhyAta sukSmakhaMDa kare. [te sukSma thAya, ane kUvAmAM paNa asaMkhyAtA samAya, toja asaMkhyAtA dvipasamudronI sAthe sarakhAmaNI thAya--e bhAvArtha.] . 4 5 vistarArtha-bIjI gAthAnA bhAvArthamAM kahyA pramANe. paraMtu ahiM bAdara remakhaMDene kUvAmAM bharIne bAdara uddhArapapama kahyA vinA bahArathIja darekanA asaM. khyAtA sumakhaMDe karavAnA kahyA tenuM kAraNake dvIpasamudranI saMkhyA sarakhAvavAmAM sukSmapalyopamanuM ja prayojana che, mATe ahiM bAdarapalyopamanI prarUpaNuM na karI. navatara -have e sukSama ramakhaMDo karavAthI palyopamano saMbaMdha kevI rIte? te A gAthAmAM kahevAya che- suhumANuNiciaussehaMgulacaukosapalli ghaNavaTTe / paisamayamaNuggahaniDiaMmi uddhArapaliutti // 5 // zabdArtha - kudumaNu-sUkSma ramakhaDA vaDe samaya-pratisamaya, ekeka samaye biji -bharele junAha -(ekeka makhaMDane) kADhatAM sehaMgutra-utsadhAMgula pramANathI niTrianikhAlI thaye vaDo-cArakeza, eka janane dvArapa3-(sUkSma) uddhAra patyevastri-palya, ku pama thAya. ghaLavaE ghanavRtta (ku), ri-iti, e rIte. jAthArtha-sUma ramakhaMDeviDe bharela je ulledhAMgulanA pramANathI cAra gAune ghanavRtta ku temAMthI pratisamaya (samaye samaye) ekeka ramakhaMDa kADhatAM jyAre te khAlI thAya tyAre e rIte sUkSma uddhAra palyopama thAya. e 5 che vistarArtha-bIjI gAthAnA bhAvArthamAM kahyA pramANe. vizeSa eja ke utsAMgula te ATha ADA yavane aMgula cAlu rIti pramANe gaNAya che, te lagabhaga jaNa. ane zrI mahAvIra svAmInuM aMgula te be ulledhAMgula jeTaluM hatuM mATe temanuM ardha aMgula jeTaluM mApa te yathArtha utsadhAMgula gaNAya, evA mApathI zarIra vigerenI UMcAI mapAya che, ane e sivAya bIjuM mApa AtmAMzula tathA pramANagula nAmanuM paNa che. te sarvanuM savistara svarUpa aMgulasattari Adi graMthethI jANavA megya che. ahiM utsadhAMgulI eka jana kahyo te pramANugulathI cArasomA bhAgane bahAne Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita gaNAya che, ane AtmAgula te aniyata hovAthI te sAthe ubhedhAMgulanI sarakhAmaNI hAya nahi. meM pa che 3888555555 abataraNa :- sA4 dvIpasamudronai nAma thAmA upAya cha paDhamo jaMbU bIo, dhAyaisaMDo a pukkharo tio| vAruNivaro cautthA, khIravaro paMcamA dIvA // 6 // ghayavaradIvA chaho, ikkhurasA sattamA a ahamaA / NaMdIsase a aruNA, NavamA iccAi(5)saMkhijA // 7 // zabdAthe paDhamo-prathama, paDato vaarunnivro-1||37||12 vI5 jaMbU- dIpa cuttho-yaa| bIo-bhInne khIravaro-kSI212 dvIpa dhAyaisaMDo-dhAtI paMcamo-pAMyamA 'pukkharo-5042 dvIpa taio-trIna dIvo-dvIpa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvIpa samadanA nAmo ghayavarIvo-dhUtavaradvIpa cho-cho yuro-Illurasa dvIpa samosAtame manamo-AThame rIsaro-naMdIzvara dvIpa gaLo-aruNadvIpa navo-navamo phuvArUityAdi vijJA-asaMkhyAtA thartha-pahele jaMbudviIpa, bIje dhAtakIkhaMDa. trIjo puSkaradvIpa ethe vArUNIvara dvIpa, pAMcamo kSIravara dvIpa, ke 6 . chaThTho vRtavara dvIpa, sAtame Izu rasa dvIpa, AThame naMdIzvara dvIpa ane navame arUNadvIpa ItyAdi asaMkhyAtA dvIpa che ! 7 [e kevaLa dvIpanAMja nAma kahyAM che.] vistarArtha-dvIpanAM e nAme guNavAcaka che, paraMtu saMjJA mAtra nathI, kAraNa ke jaMbU dvIpamAM enA adhipati anAdatadevane nivAsa karavA gya zAzvata jaMbUvRkSa nAmanuM mahAvRkSa che ke jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze, tevI rIte dhAtakIkhaMDamAM e khaMDanA adhipati devanuM dhAtakI nAmanuM zAzvata mahAvRkSa che, puSkaradvIpamAM tevA prakAranAM viziSTa punnara eTale kamaLe ghaNAM che mATe puSkara nAma che. cethA vArUNIvara kaMpanI vAvaDIo vigere jaLAzayamAM [vAhaff=madirA -uttara eTale] uttama madirA sarakhuM jaLa hovAthI vArUNIvara dvIpa nAma che. kSIravara dvIpanI vAvaDIe vigeremAM uttama kSIra=dudha sarakhuM jaLa che, vRtavaradvIpamAM uttama ghI sarakhA AsvAdayukta jaLavALI vAvaDIo che, IkSarasaHzeraDInA rasa sarakhI che, tathA naMdI=vRddhi samRddhi vaDe Izvara= dedIpyamAna (skurAyamAna) hovAthI AThame naMdIzvara dvIpa che, ane arUNa=rakta kamaLonI vizeSatAdi kAraNathI arUNadvIpa nAma che, e pramANe sarve dvIpasamudro guNavAcaka nAmavALA che. vaLI ahiM navamA dvIpa sudhInAM ja nAma darzAvyAM, paraMtu zAstramAM ethI AgaLa 10me aruNuvaradvIpa, 11me aruNuvarAbhAsa ItyAdi rIte AgaLa kahevAtI tripratyavatAranI paddhatie punaH aruNapAta dvIpa, kuMDalIpa, zaMkhadvIpa, ruca dvIpa, bhujagadvIpa, kuzadvIpa, kauMcavaradvIpa, ahiM sudhInAM nAma traNa traNa vAranAM darzAvyAM che. 1. gAthAmAM ma nathI te paNa "IccAI" padanI chellI 4 mAM lupta thayela che ema jANIne artha vakhate e "a" upayogamAM levo. lupta bhaMganA kAraNathI che. 2. e arUNApapAta nAma zrI ThANAMgajInA trIjA sthAnanI vRttimAM kahyA pramANe che, anyathA e nAma vinA tripratyavatArathI 12 mo kaMDaladIpa che, ane tripratyavatAranI apekSA vinA ane aruNApapAta sahita gaNutAM 11 mo kuMDaladvIpa che. e pramANe AgaLanA dvIpe paNa tripratyavatAra sahita gaNatAM bhinna bhinna aMkavALA thAya che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhu kSetra samAsa vistAtha sahita jethI mULa nAma 16 ane tripratyavatAra vaDe arUNathI traNa traNa nAma gaNatAM 32 dvIpa sudhInAM spaSTa nAme darzAvyA che. je 7 che hAsa , uSkara dvIpa maka kAkA kAkI svayaMbhU ramaNa dvIpa kAvatarAH-pUrva gAthAomAM arUNadvIpa sudhI nava dvIpanAM nAma kahyAM, paraMtu tethI AgaLanA dviIpanAM nAma zuM? te jANavAnI rIte darzAve che, te A pramANe- Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvIpa samudranAM nA supasatthavatthuNAmA, tipaDAArA tahA'ruNAIA igaNAme'vi asaMkhA, jAva ya surAvabhAsa ti / / 8 // zabdArtha - suvasatha-atiprazasta, uttama masaMvA-asaMkhyAtA dvIpa vasthAma-vastuonA nAma kAyAvat, sudhI tipobArA-tripravyavahAra suvimAsa-surAbhAsa dvIpa tahA-tathA ti-Iti, e (athavA samApti saLagA-arUNadidvIpa sUcaka) gaLAne vi-eka nAmavALA paNa thArtha -ati uttama vastuonA nAme nAmavALA, tathA arUNadvIpathI prAraMbhIne vipratyavatAravALA, ane ekeka nAmanA paNa asaMkhyAtA evA dvIpa sUrAvabhAsa pa sudhI che ke 8 ! vistarArtha - arUNadvIpa sudhInAM spaSTa nAme kahyAM, ane tyAMthI AgaLanA dvIpa (tathA samudro)nAM nAma traNa rIte che te A pramANe- 1 jagatamAM jeje uttama padArtho che te padArthonAM je nAma che te nAmavALA AgaLanA dvIpasamudra che, te saMbaMdhamAM kahyuM che ke AbharaNavatthagaMdhe, uppalatilae a paumanihirayaNe / vAsaharadahanaIo, vijayA vaphvArakampidA // 1 // kurumaMdara AvAsA, kUDA nakakhatta caMdasurA ya / ane ivamar, nAmar || 2 ||. AbharaNa, vastra, gaMdha dravya, utpala (kamaLanI jAti vizeSa), tilaka, pa (kamaLanI jAtivizeSa), navanidhi, seLa prakAranAM ra, varSadharaparvate, padma sarovara Adi zAzvata sAvare, gaMgA vigere nadIo, cotrIsa vijaya, soLa vakSaskAra parvata, bAra kalpa, Indra, karukSetra, merUparvata (nAM 11 nAma) bhavanapati vigere pAtAlavAsI denA AvAse, iSabhakUTAdi bhUmikUTa tathA parvatanA kUTa, aDAvIza nakSatra (upalakSaNathI uttama graha), caMdra sUrya ane e sivAyanI bIjI paNa uttama vastuonAM je je nAme che te te nAmavALA dvIpasamudro che. tathA trirAvatAra vALA dvIpasamudro che, eTale je ekaja nAma te punaH "vara" zabda sahita bIjuM nAma, ane varAvabhAsa" e zabda sahita trIju nAma, te jemake arUNadvIpa e eka nAma che tenAM ja traNa nAma te arUNu-arUNavara-arUNuvarAvabhAsa, athavA zrI vAsa zrIvAsavara kIvasavarAvabhAsa ItyAdi rIte eka ja nAma traNavAra parAvarta Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra sabhAsa vistaratha sahita thavAthI triAvatAra kahevAya, vaLI A tripratyavatAra navamA arUNadvIpathI prAraMbhIne sUradvIpasudhI jANa ke je chellA pAMca dviIpa samudronI pahelAM anaMtarapaNe Avela che. ekaja nAmane tri traNavAra=avatara=utAravuM te tripratyavatAra ane prati e upasarga che: vaLI arUNathI mAMDIne sUravarAvabhAsa sudhInA dviIpa samudramAM ekeka nAmavALA asaMkhyAtA dvIpasamudro che, jema A jaMbudviIpa che, te bIje jaMbUdvIpa tripratyavatAravALA asaMkhya dvIpamAM che, teja bIje trIje Adi asaMkhyAtA jaMbudvIpa che, asaMkhyAta dhAtakI dvIpa che, asaMkhyAta puSkaradvIpa che. ityAdi rIte jANavA. punaH e sarakhA nAmavALA dvIpa vA samudro sAthe sAthe nathI, paraMtu asaMkhyAta asaMkhyAtane aMtare che, jemAM pahelA jaMbudviIpa pachI asaMkhyAtA anya nAmavALA dvIpasamudro vyatIta thaye bIje jabUdvIpa Ave, tadanaMtara asaMkhyAtA anya nAmavALA dvIpasamudra vyatIta thaye trIjo jaMbudviIpa Ave ItyAdi, e pramANe ekeka nAmanI bahulatA, tripratyavatAra paddhati [tathA prAyaH AbharaNAdi prazasta nAme paNa ] sUravarAvabhAsa dviIpa vA samudrasudhI che, arthAta cheDe sUradvIpa, sUrasamudra, sUravaradvIpa, sUravara samudra, suravarAvabhAsa dvIpa, suravarAjabhAsa samudra kahelI vyavasthAmAM vizeSatA che. zrI jIvasamAsa vRttimAM kahyuM che ke -rUcakadvIpa sudhInA je dvIpa ane samudro kahyA che te te tevAja anukramathI che, paraMtu tyArabAda rUcakadvIpathI asaMkhya dvIpasamudro vyatIta thayA bAda bhujagadvIpa Ave che. tyArabAda asaMkhyAta dvIpasamudro vyatIta thaye kuzadIpa Ave che, punaH asaMkhya dvIpasamunne vyatIta thaye kauMcadvIpa Ave che, e pramANe asaMkhya asaMkhya dvIpasamudrone AMtare AMtare mAraNa sthape ItyAdi gAthAmAM kahyA pramANe dareka prazasta vastunA nAmavALe ekeka dvIpasamudra Ave che, te yAvat svayaMbhUramaNa dvIpasamudra sudhI te pramANe jANavuM. prazna - je "AbharaNu vatthagaMdha" e nAmavALA ekeka dvIpasamudro asaMkhya asaMkhyane AMtare che te AMtarAmAM rahelA asaMkhyAtA dvIpasamudro kyA nAmavALA che? uttara -- AMtarAmAM rahelA asaMkhya dvIpasamudro zaMkha dhvaja svastika zrIvatsa ItyAdi lekamAM pravartatA zubha nAmavALA che, siddhAMtamAM kahyuM che ke, sAvarUyA che subhA nAmA subhA rUvA subhA gaMdhA subhA rasA subhA pAsA evaiyANa dIvasamuddA nAmadhejjehi pannattaM / arthAt zaMkhadhvaja Adi je zubha nAme lekamAM pravarte che, temaja lokamAM pravartatAM zubha rUpa gaMdha rasa ane sparzanAM nAmo te nAmavALA asaMkhyAtA dvIpasamudro che. [ e pramANe zrI jIvasamAsanI vRttimAM kahyuM che.] 1 e paNa jaMbudvIpa jaMbUvaradIpa ane jaMbUvarAvabhAsadvIpa e pramANe tripratyavatAra sahita che, ane te dareka potapotAnA nAmavALA samudrovaDe vITAyelA che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvIpa samudranA nAme ' e kahelA jIvasamAsanA vaktavyamAM tripratyavatAra spaSTa kahyo nathI, temaja rUcaka Adi prasiddha nAmavALA dvIpane rUcakavara ItyAdi zabdathI "vara" zabda sahita kahela che, mATe je tripratyavatAra ISTa hoya te rUcaka Adi tripratyavatArI nAmane vara zabda sahita kevI rIte kahevAya? temaja "AbharaNavattha" ItyAdi nAmane pUrve sUravarAvabhAsa sudhI kahyAM ane ahiM svayaMbhUramaNa sudhI kahyAM tethI paNa tripratyavatAra ISTa nathI ema samajAya che, ItyAdi vizeSatA jANavI. punaH tripratyavatAramAM trIjuM nAma "varAvabhAsa" sahita ne badale "avabhAsa" sahita hoya te paNa cAle. jema sUravarAvabhAsa athavA sUrAvabhAsa paNa kahevAya. 8 avataraNa -have tripratyavatArI nAme samApta thayA bAda pAMca dvipa tathA pAMca samudra ekeka nAmavALA che te A gAthAmAM darzAvAya che - tattA deve nAge, jakkhe bhUe sayaMmuramaNe A ee paMcavi dIvA, igegaNAmA muNeyavvA / / 9 / / zabdArthagAthArthane anusAra sugama che- TyArtha tyArabAda devadvIpa nAgadvIpa yakSadvIpa bhUtadvIpa svayaMbhUramaNadvIpa e pAMce dvIpa ekeka nAmavALA jANavA. 9 vistarArtha-sugama che. vizeSa eja ke dvIpamAM sarvathI chelle e svayaMbhUramaNa dviIpa che, tyArabAda svayaMbhUramaNa samudra samApta thatAM asaMkhya dvIpasamudravALe A tIccha loka paNa samApta thAya che, ane tyArabAda cAre bAja pharate alakAkAza Avelo che ke jenA anta nathI. | 9 | : ThaMvataraNa - pUrve jema asaMkhyadvIpamAMthI keTalAka dvIpanAM nAma kahyAM te pramANe have A gALAmAM keTalAka samudronAM paNa nAma kahevAya che paDhame lavaNA bIe, kAlAdahi sesaesu svvesu| . dIvasamanAmayA jA, sayaMbhUramaNodahI crm| // 10 // zabdArtha gAthArthane anusAre sugama che - Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhu kSetra samAsa vistarA sahita. jayArtha-pahele dvipe lavaNasamudra, bIje dvIpa kAledasamudra, zeSa sarva dvIpamAM dvApa sarakhA nAmavALA samudro che te yAvat viramo=] chele svayaMbhUramaNa samudra sudhI. [sarakhA nAma vALA samudro che.] 10 | vistAH -pahelA ja bUDhIpane vITAyela lavaNasamudra che, enuM pANI khAruM hovAthI [ lavaNa=lUNa sarakhuM. hevAthI athavA eja pANImAMthI luNa bane che mATe ] lavaNasamudra nAma che. tathA bIjA dhAtakIkhaMDane cAre bAjuthI vITAyele kAlodadhi nAmane samudra che, enuM pANI kaMIka vizeSa kAla=kALA varNanuM che athavA kAla ane mahAkAla deva enA adhipati che mATe kAledadhi nAmano samudra che, tyArabAda trIjA puSkara dvIpane vITAyele puSkarasamudra che, tyArabAda vArUNIvara dvIpane vITAyele vArUNIvarasamudra che, e pramANe je nAma dvIpanuM teja nAma tene vITAyelA samudranuM che, ane e rIte chelA svayaMbhUramaNa dviIpane vITAyele svayaMbhUramaNa nAmano samudra che. tyArabAda tIrtho leka samApta thayo. AgaLa kevaLa AkAza sivAya bIjuM kaMIja nathI. 10 che // dvIpasamudronAM keTalAMka naamo|| have tripratyavatAra 1 1 jabUdvIpa ( 17 arUNa dvIpa 2 lavaNuM samudra 18 arUNuM samudra 2 3 dhAtakIkhaMDa 19 arUNavara dvIpa 4 kAledadhi samudra : 20 arUNuvara samudra 3 5 puSkara dvIpa 21 arUNuvarAbhAsa dvIpa 6 puSkara samudra ( 22 arUNuvarAvabhAsa samudra ( 23 kuMDala dvIpa 4 7 vArUNIvara dvIpa 24 kuMDala samudra - 8 vArUNIvara samudra 25 kuMDalavara dvIpa 5 9 kSIravara dvIpa 26 kuMDalavara samudra 10 kSIravara samudra 27 kuMDalavarAbhAsa dvIpa 6 11 ghatavara dvIpa 28 kuMDalavarAvabhAsa samudra 12 dhRtavara samudra 29 arUNo papAta dvIpa 7 13 Ibruvara dvIpa 14 Izkavara samudra i vara dvIpa 8 15 naMdIzvara dvIpa y , samudra 16 naMdIzvara samudra varAvabhAsa dvIpa 10 ? 4 samudra Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 6 1 kIcavara dvIpa, * himaNa samudronAM nAme [ 59 krauMca dvIpa [ 35 zaMkha dvIpa 60 krauMca samudra 36 zaMkha samudra 37 zaMkhavara dvIpa te 62 krauMcavara samudra 38 zaMkhavara samudra ! 63 kauMcavarAvabhAsa dvIpa 39 khavarAvabhAsa dvIpa ( 64 krauMcavarAvabhAsa samudra 40 zakhavarAvabhAsa samudra ahiMthI sarva zubha padArthonA nAma( 41 rUcaka dvIpa vALA tripratyavatArI asaMkhya dvIpa samudra che tyArabAda 4ra rUcaka samudra asaMkhyAta sUrya dvIpa 43 rUcakavara dvIpa che sUrya samudro , , 44 rUcakavara samudra 5 . sUryAvara dvIpa 45 rUcakavarAvabhAsa dvIpa >> sUryavara samudra 46 rUcakavarAvabhAsa samudra sUryavarAvabhAsa dvIpa sUryavarAvabhAsa samudra 47 bhujaga dvIpa ahiM tripratyavatAra samApta, 48 bhujaga samudra tyArabAda ekeka nAmavALA 49 bhujagavara dvIpa A [ deva dvIpa asaMkhyAta . ' ' deva samudra 50 bhujagavara samudra ) 51 bhujagavarAvabhAsa dvIpa ( [ nAga dvIpa , nAga samudra | para bhujagavarAvabhAsa samudra yakSa dvIpa che 53 kuza dvIpa 2 3 yakSa samudra * 54 kuza samudra - ( bhUta dvIpa , 55 kuzavara dvIpa bhUta samudra [ 56 kuzavara samudra pa I svayaMbhUramaNa dvIpa" 57 kuzavarAbhAsa dvIpa * svayaMbhUramaNa samudra" sarvathI chello. ( 58 kuzavarAvabhAsa samudra | sarva dvIpa samudra samApta. avataraNaH--have A gAthAmAM e samudranA pANIne svAda ke che ? te kahe che bIo taio caramo, udagarasA paDhamacautthapaMcamagA kavi sanamasa, rUpurasI esa niddhiA #zA. zabdArtha - vara-chelle sanAmarakSA-pitAnuM nAma sarakhA rasavALA 3rapANI sarakhA rasavALA phuvurasAIlsarasa sarakhA. naniLei-jaLanidhi, samudro. . Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistaratha sahita. TyArtha-bI samudra trIjo samudra ane chelle samudra e traNa samudra svAbhAvika pANI sarakhA rasavALA-svAdavALA che, pahele samudra, ceAthe samudra, pAMcamo samudra ane kro, paNa samudra potAnA nAma sarakhA rasavALI che, ane zeSa sarve Izu zeraDInA rasa sarakhA rasavALA che. | 1 vistara -bIjo kAledadhi samudra, trIjo puSkara samudra ane chelle svayaMbhUramaNa samudra e traNa samudra nadI kUvA taLAva vigerenuM jema svAbhAvika pANI hoya che tevA svAbhAvika pANI sarakhA svAdavALA che. tathA pahela lavaNasamudra lavaNa eTale khArA rasavALo che, cothe vArUNIvarasamudra vArUNI eTale uttama madirA sarakhA rasavALo che, pAMcame kSIravarasamudra kSIra eTale ke dudha sarakhA svAdavALo che, ane chaThTho vRtavarasamudra vrata eTale ghI sarakhA rasavALo che, ane zeSa sarva samudro pazeraDInA rasa sarakhA rasavALA che.. mataLa -A gAthAmAM sarva dvIpa samudrono vistAra kahevAya che jaMbuddIva pamANaMguli joannlkkhvttttvikkhNbho| lavaNAIA sesA, valayAmA duguNaduguNA ya / / 12 / / zabdArtha - iIva-jaMbudvIpa vAgA-lavaNa samudra vigere vamaringDha-pramANagula vaDe senA-zeSa sarva dvIpa samudro vasthAmAM-valaya sarakhA #-eka lAkha TupuLaduLar-bamaNuM sarakhAM vavavavame-vRttavikuMbhavALe 1 atipazya nirmaLa halakuM (AhAra zIdhrapacAve evuM) ane ati mIThAzavALuM e pANI jANavuM. 2 caMdrahAsAdi uttama madirA jevA rasavALuM paNa gaMdhAtA dArU sarakhuM nahiM. 3 A pANI dudha sarakhuM che, paraMtu dudha che ema nahi, vaLI e pANI dudha sarakhuM, zvetavarNa vALuM che, tathA cAra zera dudhamAMthI traNa zera bALIne (ukALIne) zera dudha rahevA daI temAM sAkara nAkhIne pItAM jevI mIThAza Ave tevI mIThAzavALuM A pANI che, parantu e pANI ne ahiM dudhapAka ke bAsudI Adi dudhanA padArtho bane nahiM, kAraNa ke svAda tevo che, paNa jAte pANI che. punaH cakravatI je gAyanuM dUdha pIe che te dudhathI paNa adhika mIThAza vigere guNa A pANImAM kahyA che. punaH zrI jinezvarene janmAbhiSeka paNa A kSIrasamudranA jaLathI thAya che. - 4 e pANI paNa ghI sarakhuM che paraMtu ghI nathI, kAraNa ke e pANIthI pUrI vigere taLAya nahi. jAte pANI hovAthI. 5 e pANI paNa zeraDInA rasa sarakhA svAdavALuM che, paNa zeraDIne rasa che ema nahi vaLI taja elAyacI kesara ane marI e cAra vastu bhegI karavAthI caturnAtaka kahevAya, te caturnAtakane cAra zera zeraDIne rasa ukALI traNazera baLavA daI eka zera rAkhIne temAM nAkhI pIvAthI jevI mIThAza Avai tevI mIThAzathI paNa adhika mIThAza e samudronA jaLamAM che, paraMtu ukALavAthI rasa je ja thAya che karI ? jADAI paNa A jaLamAM na hoya, kAraNa ke jAte jaLa che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdIpa vigere dvIpasamudronuM pramANa jAthA-jabUdvIpa pramANAMgulavaDe eka lAkha jananA vRttaviSkalavALo che, ane lavaNa samudra Adi zeSa sarva samudra ane dviIpa valayanA AkAre che, ane uttarottara bamaNuM bamaNa vistAravALA che ! 12 . / pratara vRtta AkAre jaMbUdvIpa / / ka 128 5 13 , trA e gula 5 yara 9 Gdha 314227 cIjana , uttara dakSiNa viSka kA. pUrva pazcima viSka | 100000 (ekalAkha) jana pazcima 605694150 ejana 1 gAu 1515 dhanu rA hAtha kSetraphaLa (gaNita). { uMcAI 9000 ejana OM uMDAI 1000 yejanA (meranI apekSAe) 100000(ekalAkha) jana dakSiNa vistarArtha--ahiM pramANagula te pUrve kahelA utsadhAMgulathI cAraso gaNuM mApavALuM che te jANavuM, e pramANagulanuM savistara svarUpa te aMgulasariAdi graMthethI jANavA chetevA pramANagulanA mApa vaDe jabUdvIpa 1 lAkha yojana pramANa vistAravALe che, ane te vRtta viSkavALe che eTale goLa thALI sarakhA capaTa AkAravALe che, evA AkArane prataravRtta kahevAmAM Ave che, jethI e jaMbUdvIpanI prataragoLAIno vyAsa-vistAra-laMbAI pahoLAI eka lAkha yojana che, teja vRraM-goLa vastuno viMvistAra kahevAya. arthAt geLA AkAravALA jaMbudvIpane game te sthAnethI mApyo hoya to eka cheDAthI bIjA hAmenA cheDA sudhImAM 1 lAkha yojana thAya. ahiM samagaLa vastunI laMbAI ane pahoLAInuM mApa sarakhuM ja hoya che, ane jaMbUdvIpa te samaprataravRtta che. paraMtu viSama prataravRtta eTale laMbagoLa ardhagoLa ityAdi AkAravALe nathI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita. te samaprataravRtta evA ja bhUdvIpane sava khAjuthI vITAine parima`DaLa AkAre eTale cUDI sarakhA valaya AkAre vaLasamudra rahelA che, ahiM je vastu cUDInA sarakhI gALa rekhavALI hAya, ane madhyabhAgamAM pAlANu eTale te vastunA abhAva hAya tevA AkAra maMda AkAra athavA vanya AkAra kahevAya che. te pramANe A lavasamudra paNa parimaMDaLa athavA valaya AkAre che, ane te jamUdrIpathI khamaNA eTale e lAkha ceAjananA navA vidhdhama vALA che. valayAkAra vastunI eka khAjunI paheALAI te cakravAla viSNubha kahevAya, jethI lavaNusamudra paNa jamUdrIpanA panta bhAgathI prArabhIne shAme dhAtakI khaMDanA pahelA kinArA sudhI mApIe teA be lAkha ceAjana thAya, (paraMtu eka mAju eka lAkha ane trIjI bAju eka lAkha maLIne e lAkha yeAjana che ema nahi) ca kha @ ga ma T 3 jema A citramAM vacce ja budvIpane pharatA lavaNu samudra che te jakhUdrIpa " a " thI " kha" sudhI athavA " kha'" thI "ga " sudhI lAkha ceAjana che, e vRttaviSka'bha, ane lavaNa samudra 8 a '' thI Da athavA kha thI ca sudhI e lAkha ceAjana che, parantu ka thI * sudhI te pAMca lAkha ceAjana che. e be lAkha viSpa bha te layaviSNu bha athavA cakravAla vizka bha jANavA. tyArabAda dhAtakIkhaDa te lavaNa samudranI cAre bAju pharatA ma`DaLAkAre vITAyalA che, ane cAra lAkha ceAjana valayaviSNubhavALA che, tene krUratA ATha lAkha ceAjanA valayaviSya bhavALA kALAdhi samudra che, tene pharatA 16 lAkha cAjana valayavika bhavALA puSkaradvIpa che, ItyAdi rIte dvIpa ane samudro pUva pU`thI khamaNA khamaNA vistAravALA che, tenuM kiMcit adhika spaSTa svarUpa A ALekhelA citrathI mAlUma paDaze // 12 // 1 35tratAH---- pUrve kahelA sarve dvIpa ane samudrA potAnA panta bhAge cAre bAju pharatA keTa vaDe vITAyalA hAya che, tene zAstramAM gatI kahe che te jagatInu svarUpa A 6 gAthAo vaDe kahevAya che.-- vayarAmaIhiM' NiaNiadIveAdahimajjhagaNiyamUlAhiM / aTTucAhiM bArasacau bhUlegvariruMdAhiM // 13 // vitthAradugaviseso, ussehavibhattakhao cao hoi ia cUlAgirikUDAitullavirakaMbhakaraNAhi // 14 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .-samudrI tAnu 19 gAuduguccAI tayaTThabhAgaruMdAi paumaveIe / desUNadujAaNavaravaNAi parimaMDiasirAhiM / / 15 / / beIsameNa mahayA gavarakakaTaeNa saMparittAhi / aTThArasUNacaubhattaparihidAraMtarAhiM ca / / 16 / / aTuca causuvitthara dupAsasakosakuDDadArAhi / puvAimahadviadevadAravijayAinAmAhi // 17 // "NANAmaNimayadehali-kavADaparighAidArasAhAhi / jagaIhiM te savve, dIvAdahiNA parikkhittA / / 18 // zArtha:kyasamaIhiM-bAbhaya... aTuccAhiM -413 yona yA NiaNia-pAtapAtAna: . . bArasa cau-mA2 yona mane yAra yena dIvAdahimajjha-dI5 samudronI madhye mUle uvari-bhUgamA bhane 52 gaNiya-makhu, yasa!. rUMdAhi-vistA2-5NAvaNI mUlAhiM-bhUmiri. visthAradurga meM vistAra cUlA-3nI yUti visepA-viSa, mAmA giri-bhe3 vagaire pti| ussehavibhatta-yA 43 alndi / kUDAi-58, bhUmiTa mA siMo-kSaya, hAni . . tulla-tujhya, samAna :caumyaya, vRddhi vikkhama- vilanA, vistAna hAi-thAya karaNAhi-426vAjI, gaNitavANI ia-me pramANe gAudga-me // desUNadujAyaNa-44 nyUna me yona uccAi-yA varavaNAI-uttama banA tayaThabhAga-tenI 208mA lAge parimaMDia-paribhAuta, zAlita ruMdAi-vistAravAjI sirAhi-masta, samAgavANI paumaveIe-5mavavidhA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita 'veknamena-vedikA samAna mahuvA-meTA navavAvA -gavAkSakaTaka vaDe parittAhiM-vIMTAyalI TIsUna-aDhAra yojana pUna 33matta-cAra vaDe bhAga Apela evo paridi-paridhi (teTalA pramANanA) raMtarAei-dvAranA paraspara aMtaravALI du-ATha jana uMcAM 23suvithara-cAra jana vistAravALAM supAsa -be pAse sAra-eka kezanI bhitti sahita hAra-evAM dvAravALI puvArU-pUrva Adi cAre dizAmAM majha-mahardhika, mahA addhivALA vevAra-devanAM dvAra vinayA-vijaya Adi nAmarfheM-nAmavALAM TriAmaLa -vividha maNiratnonI phesTi-uMbarA vAda-kapATa, kamADa, bAraNAM variyArU-bhegaLa vigere rAhArdi-dvArAnI zobhAvALI nahiM evI jagatIo vaDe te -te sarve phaLei -dIpa ane samudra parillitta-vITAyelA che. bhAvArtha -vAmaya evI (jagatIevaDe-e saMbaMdha 18 mI gAthAmAM nahaiiM zabdano che, jethI jagatInAM ahiM vizeSaNe ja kahevAya che), tathA pita pitAne dvIpasamudramAM gaNAya che mULano vistAra jene evI, tathA ATha pejana uMcI, tathA bAra jana mULamAM vistAravALI ane cAra ejana upara vistAravALI evI (jagatIvaDe-e saMbaMdha) me 13 tathA be vistAranI bAdabAkI karIne uMcAIvaDe bhAgatAM je javAba Ave teTalI hAnI ane teTalI vRddhi (upara caDhatAM hAnI, nIce utaratAM vRddhi) thAya, e rIte cUlikA parvata ane zikharonA vistAranAM je gaNita te samAna che vistAranuM gaNita jenuM evI (jagatIvaDe-e saMbaMdha) me 14 - tathA be gAu uMcI ane tenA AThamA bhAga jeTalA vistAravALI, evI je pavaravedikA ane kaMIka nyUna be jananA vistAravALAM be uttama vana te vaDe (arthAt eka vedika ane be vano vaDe) zebhita che zIrSabhAga jene evI (jagatIo vaDe-e saMbaMdha) | 1pa che tathA vedikA samAna meTA gavAkSanA (gekha-jharUkhAnA) valayavaDe sarva bAjuthI vITAyalI (evI jagatIe), tathA paridhimAMthI. aDhAra bAda karIne cAravaDe (bAkI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvIpa-samudronI gatInu vaNu na rahelA paridhine ) bhAgatAM jeTalA ceAjana Ave teTalA ceAjana cAra dvArAnuM paraspara antara che jemAM evI [ arthAt jagatInAM cAra dvAra paraspara eTalA ceAjanane AMtare che evI jagatIAvaDe-e saMbaMdha]. 516 // 26 tathA ATha ceAjana uMcAM cAra ceAjananA vistAravALAM ane e bAjue ekeka gAu jADI--vistRta bhittivALAM cAra devadvAra che jemAM (evI jagatIe vaDe), tathA jenI pUrvAdi cAra dizAe (cAra dvArAnA adhipati) cAra ma ika devAnAM je cAra dvArA che te deva ane dvAra e bannenAM vijaya Adi tulya nAme che jemAM evI (jagatIAvaDe) 5 17 mA tathA aneka prakAranA maNi ratnAnA kharA kamADa ane bhAgaLa vigere je dvAraze|bhA (dvAranAM aMga) te sahita evI jagatIvaDe te sarve dvIpasamudro vITAyalA che ! 185 27 vistarArthaH--sava dvIpasamudrone darekane pharatA ekeka kATa che, ke jene nAtI kahevAmAM Ave che, te jagatIonu svarUpa A gAthAomAM kahyuM che, e gAthAomAM nahi~ e vizeSya che, ane " vayarAmaihi ityAdi 11 vizeSaNA che te 11 vizeSaNAvALI " jagatIevarDasa dvIpasamudro vITAyalA che" e saMbadha chellI 18 mI gAthAmAM AvelA che, have te 11 vizeSaNA A pramANe-- 5 dvIpasamudrone pharatA koTanu svarUpa-11 vizeSaNA // o vayA--ivajAmaya evI te jagatIovaDe dvIpa samudro vITAyalA che, arthAt sarva (asaMkhyAta jagatIe sarve`) vajraratnanI che. 2 niyanigatIvomiALiyamUei--potapotAnA dvIpasamudronI madhye jenu mULa gaNyu' che evI. arthAt dareka jagatIne! mULa vistAra khAra yAjana che te khAra ceAjana te dvIpa vA samudranuM je pramANa kahyuM heAya temAM bhegAja gaNI levA, parantu jUdA khAra ceAjana na gaNavA. jemake-jabudvIpa 1 lAkha yeAjananA vistAravALA che, teA ja budvIpanI jagatInA 12 yAjana paNa te lAkhamAMja aMtargata gaNavA, jethI jagatInA e bAjunA khArakhAra cAjana bAda karIe te ja budvIpanI bhUmi 99976 ceAjana thAya, ane lavaNusamudrAdi zeSa dvIpasamudro mATe te kahelA vistAramAMthI mAtra ekakhAjunAja khAra ceAjana bAda karavA jemake-lavaNusamudra e lAkha ceAjana che te! jagatInA ekabAjunA khAra ceAjana bAda karatAM 199988 ceAjana jeTalI jaLabhUmi hAya. maiM bahuli~-dareka jagatI 1ATha ceAjana uMcI che. 1 e ATha yeAjana ucAI bhUminI sapATIthI jANavI, kAraNa ke jagatIe pava tAnI mArke bhUmimAM uMDA gayelA hAtA nathI, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistAtha sahita. 4 vArasa 13 mUrve 3vara hArdei--bAra ejana mULamAM ane cAra ejana upara rUnTAI -pahoLAI vALI che. arthAt bhUminI sapATI sthAne rahele jagatane mULa bhAga bAra jana pahoLo che, ane sarvathI uparano agrabhAga (Tocane bhAga) cAra yojanA pahALe che. prazna -e vistAra te sarvathI nIceno ane upara kahyo, paraMtu vacamAM game te sthAne vistAra jANavo hoya to te keTale? ane kevI rIte? uttara vacceno vistAra A rIte. vijyArahuse-be vistArane vileSa karavo eTale moTA vistAramAMthI nAne vistAra bAda kare, ane bAda karatAM je javAba Ave tene saivima-te vastunI uMcAI vaDe bhAgave, ane bhAgatAM je javAba Ave teTalo raNako-kSaya eTale nIcethI upara caDhatAM nIcenA vistAramAMthI ghaTADa, je javAba Ave teTalo te sthAne vistAra AvyuM jANo e pramANe karavAthI gUmAM re dArU tu merU parvatanI cUlikA, merU parvata vigere parvate, ane balakuTa vigere girikUTa tathA iSabhakUTAdi bhUmikUTanA vacalA vistAro je rIte kahelA-gaNelA che. tenI sunda-samAna vidyumaraLarfheM-vacalA vistAranA gaNitavALI evI te jagatIo che. (arthAt je rIte cUlikAdikanA madhya vistAra gaNAya che, te ja rIte jagatIonA paNa madhya vistAra gaNAya che, mATe jagatIonuM viSka bhakaraNa cUlikAdinA vijhaMbhakaraNa tulya kahyuM che.) prama-cUlikA vigerenuM viSka bhakaraNa kaI rIte che? te gaNitapUrvaka darzAve. uttara -cUlikA parvata ane kUTa e traNamAMthI prathama merUparvatanI cUlikAnuM viSkabhakaraNa (madhya vistAranuM gaNita) A pramANe-cUlikAnA mULane vistAra 12 rojana che ane uparano vistAra 4 yojana che, mATe te bene vileSa (bAramAMthI cAra bAda karatAM) 8 yojana, tene cUlikAnI 40 ejana uMcAIvaDe bhAgatAM bhAga cAle nahi mATe ATha jananA darekanA pAMca pAMca bhAga karatAM 40 vizleSaaMka Avyo, tene uMcAInA 40 vaDe bhAgatAM 1 bhAga Avya, (ekapaMcamAMza jana Ave), teTale upara caDhatAM ghaTe ane nIce utaratAM vadhe, arthAt cUlikAnA mULathI 1 jana upara caDhIe te tyAMthI 1 paMcamAMza jana ghaTatAM (8mAMthI 2 bAda karatAM 7 eTale) 7 jana pUrNa ane cAra bhAga eTalo vistAra hoya. ane uparathI 1 jana nIce utarIe te uparanA 4 jana vistAramAM 1 bhAga umeratAM 4 jana vistAra Ave. ahiM je ke yojanAne aMge hisAba gaye paraMtu upalakSaNathI aMgula hasta dhanuSa vigere game te mApane aMge madhya vistAra prApta karI zakAya che, jema 1 aMgula caDhIe te 8 ejanamAMthI 3 aMgula ghaTe, eka hAthe caDhIe to hAtha ghaTe, ane 1 dhanuSa caDhIe te madhya vistAra dhanuSaghaTe, temaja eka gAu caDhatAM ja gAu ghaTe, ane utaratAM e pramANa vadhe. e rIte parvata ane kUTa vigeremAM paNa jANavuM | zUti cUAviSkramaNa. // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 cUlA tathA giriviSkalaMkaraNa svarUpa parvatamAM jema merUparvata mULamAM 10090 (dazahajAranevu) jana ane eka ejananA agiAra bhAga karIe tevA 10 bhAga che, ane zikhara upara 1000 (hajAra) jana vistAra che, mATe 10090-10 mAMthI 1000 bAda jatAM 9090-10 rahyA, tene merUnI uMcAI eka lAkha rojana vaDe bhAgatAM bhAga cAle nahiM temaja uparanA 10 aMza agiArIA che, mATe sarva janonA agiArIA aMza karavA mATe 11 vaDe guNatAM 9090-10 4 11 uMcAI vistAra 100000)100000(1 aMza javAba. 100000 999 410 000000 e Avelo eka aMza te eka ejananA agiAra bhAga ryA hatA temAMne che, mATe have spaSTa thayuM ke 100000 aMza. merU parvatanA mULathI 1 yojanAdi upara caDhIe to dareka jAdie agiArIe ekeka bhAga ghaTe jethI 1000 jana upara caDhIe te hajAra bhAga eTale [ 1000=11=] 90 jana 10 bhAga ghaTe jethI mULanA 1009-10 mAMthI 90-10 bAda karatAM saMpUrNa 10000 (dazahajAra) jana vistAra samabhUtalane sthAne Ave. tathA zikhara uparathI 99000 ejana nIce [ samabhUtalA che. tyAM ] utarA~ 99000 zikharanA vistArathI adhika thayo, jethI 99000 ne 11 vaDe bhAgatAM 9000 ejana AvyA te zikharanA 1000 janamAM vadhAratAM paNa 10000 (dazahajAra) jana vistAra samabhUtalane sthAne Avyo. A rIte yamakagiri citra vicitra kaMcanagirio vigerenA paNa madhyavistAra prApta karavA. / rRti giri viSkramaNa | tathA kUTamAM jema merU parvatanA naMdanavanamAM balakUTa nAmanuM kUTa che te mULamAM 1000 yojana ane zikharabhAge pa00 ejana pahoLuM hovAthI e bene vileSa pa00 jana Avyo, tene uMcAInA 1000 yajana vaDe bhAgatAM dareka janAdike ardha yojanAdikanI caDhatAM hAni ane utaratAM vRddhi jANavI, jethI balakUTane mULathI 500 ejana upara caDhI athavA zikharathI 500 ejana nIce utarI ati madhyabhAge AvIe to tyAM ati madhyabhAgane vistAra [ 250 jana ghaTatAM athavA vadhatAM ] 750 jana Ave. || ta ra viSkramaNa || e pramANe jema cUlA giri ane kUTanA madhya vistAra prApta karAya che tema A jagatIne paNa game te sthAnane madhya vistAra prApta karAya che te A pramANe Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vitaratha sahita [T0 18, g0 21] uta 2 // jambUdvIpanI jagatI // aparAjita dvAra 1 ayannadAra 6 uMcI zcima) D see vijayadvAra , gata 15* tArAnAra FEEEEEE , L jagatI mULamAM 12 jana ane upara 4 jana vistAravALI hovAthI e bene vizeSa 8 jana AvyuM, tene jagatInI uMcAI 8 ejanavaDe bhAgatAM eka jane eka jana jeTalI hAni vRddhi heya. jethI nIcethI upara cAra jana caDhatAM cAra jana ghaTavAthI 8 jana madhya vistAra AvyA, temaja uparathI cAra ejana utaratAM cAra jana vadhavAthI paNa atimadhyavistAra 8 yejana Ajo, e pramANe eka aMgula, eka aMgula, eka haste eka hasta, eka dhanuSe eka dhanuSa ane eka gAue eka gAu hAni athavA vRddhi thAya che, mATe A jagatInuM viSka bhakaraNa (madhyabhAganA aneka vistAra jANavAnuM gaNita) pUrvokta rIte cUlikA parvate ane kUTonA viSaMbhakaraNa sarakhuM che, ema kahyuM che ti jJAtI vidhvaMmaraLa che Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavaravedika varNana 13 7 (kuM vizeSaNa) 3 sudhI vA= be gAu uMcI ane taya majAvaMtra tene AThame bhAga (eTale 2000 dhanuSane 1 gAu hovAthI AThame bhAga 500 dhanuSa ) vistAravALI, tathA re tu yana=kaMIka nyUna be jana vistAravALAM be varavAnuM uttama vanavALI, (e traNa vizeSaNovALI) jamaveI=padhavaravedika, te vaDe rimaMdirie zobhita zISa bhAgavALI [ evI jagatIevaDe-e saMbaMdha] ahiM tAtparya che keA jagatIonI uparanA cAra ejananA vistAramAM atimadhyabhAge sarva bAju valayAkAravALI be gAu uMcI ane 500 dhanuSa pahoLI bAMdhelI saDakanA sarakhI eka padhavaravedikA nAmanI vedikA (kAMgarA rahita koTe sarakhA AkAravALI UMcI saDaka jevI pIThikA) che, ane tenI aMdaranA bhAgamAM eka vana be gAumAM 250 dhanuSa nyUna vistAravALuM che, ane vedikAnA bahAra bhAgamAM samudra tarapha paNa eTalA ja vistAravALuM eka vana che, e rIte AkAzamAMthI dekhAte-jagatI-vedikAvedikAnI be bAju be vana che jethI dareka vanakhaMDa tathA gavAkSakaTakane dekhAva. jagatIne sarvoparitanabhAga e traNa 1-vanakhaMDa 3-vana khaMDa vastuo vaDe ati bhIto che. vizeSa 2-vedikA 4-gavAkSa kaTaka spaSTatA mATe A citra jovuM. vedikAnA ane vananA paridhionuM (gherAvAnuM) mApa jagatIne anusAre jANavuM (je ke jagatInA paridhithI e paridhie nyUna che, te paNa vyavahArathI prAyajagatI samAna jANavuM). che padyavara vedikA che vedikAno pAye rijharatnamaya zyAmavarNane che, ane tene Urdhva nIkaLatA bhitti bhAga vajIratnamaya kavetavaNane che, cAre bAju pharatA UMcA staMbha (vedikAnA thAMbhalA vairyaratnanA hevAthI lIlA varNanA che, uparane bhAga paNa gharanI chata mAphaka pATaDIo pIDhIo vAMsanI cape pAlAM ane kavelu) (TAIlsa) sarakhAM ratnanAM pATIAM ane risAethI jaDele che. vaLI dvIpa tarapha ane samudra tarapha ema be bAju gharanI pAMkha sarakhA be bhAga vedikAnA aMkaranA banelA adhika nIkaLelA che, te pAMkhane ghaMTanI ghugharIonI (nAnI ghaMTaDIonI) laTakatI metImALAonI laTakatI maNimALAnI laTakatI suvarNamALAnI ratnamALAnI zreNio cAre bAju laTakatI rahI che, jyAM jyAM pATIyAM jaDelAM che, te pATIyAM sonArUpAnAM che, lohitAkSarananI pATIyAM sajajaDa karavAnI sUIe che, be pATIyAM vaccenI saMdhie (phATa) vajanathI ne ? cha966666666SS Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha pUrelI che, vedekAnI uparanA 500 dhanuSa paheALA sapATa pradezamAM paNa vedikAnA be cheDe manuSyayugala ( be manuSyAkAra) hastiyugala, azvayugala, kinnarayugala, sarpa yugala, vRSabhayugala, ga Mdha yugalanA AkArA 5ktibaddha goThavAelA che, temaja vedikAnI vacce chUTA chUTA avyavasthitapaNe paNa goThavAelA che, e pramANe azekalatA caMpakalatA Adi aneka latAe paNa zreNiddha tathA chUTI chUTI che. e vedikAnI upara evA suMdara sapATa pradezamAM aneka vyantara devadevIo harephare che, bese che, sUve che ane aneka rIte AnaMda kare che. 31 e vedikAnA madhyaparidhi jamUdrIpanA kahelA paridhithI 38 ceAjana nyUna che, kAraNa ke vedikAnA pUrva madhyathI pazcimamadhya sudhInA vyAsa 1 lAkha ceAjanamAM 12 ceAjana nyUna che mATe. vedikA tathA jagatInu' vizeSa varNana te jIvAbhigamajIthI ja jANavA ceAgya che. 7 muM vizeSaNa-- vedikA samAna meTA gavAkSakaTakavaDe sarva bAjuthI vITAyalI evI sarva jagatIe che." ahIM tAtparya e che ke--dareka jagatInA madhyabhAge (eTale mULabhAgathI 4 ceAjana ucA caDhIe tyAM eka meATu' jAlakaTaka che, eTale gharanI bhittine jema leAkhaMDanA ubhA saLIyAvALA lAMbe kaTherA-jharUkhA hAya che tevA jharUkhA cAre khAju valayAkAre pharatA che, keTalAka AcArcI A gavAkSakaTakane jagatInA sarvoparitana bhAge rahelA kahe che. A jharUkhAnI uMcAI ane paheALAI vedikA sarakhI che eTale be gAu uMcA ane pAMcazeA dhanuSa paheALA che, evA A jharUkhAmAM aneka nyantara devadevIe krIDA karatA harephare che, bese che, sUe che ane jharUkhAmAM ubhA rahIne lavaNusamudranI lIlA dekhatA AnaMda pAme che. citramAM gavAkSakaTaka joke vananA cheDe dekhAya che, parantu jagatInA madhya bhAge che ema jANavuM. athavA anya AcAryAMnA mata pramANe e paNa vAstavika che. 8 * vizeSaNa--paridhimAMthI 18 khAda karI cAre bhAge teTalA dvArAntaravALI evI jagatIe vaDe. arthAt dareka jagatIne pUrvAdi cAra dizAmAM dvAra (moTA daravAjA) che, te cAra dvArA paraspara keTale antare-dUra AvelAM che te jANavAnI mahi rIti darzAvI ke--ja khUdvIpane anusAre jagatane paridhi traNalAkha seALahajAra khase sattAvIsa ceAjana 3 gAu ekase| aThThAvIsa dhanuhU ane sADAtera gula ceA. gA. dha. a. [316227-3-128-13] che temAMthI 18 caiAjana [dareka dvAra 4aa ceAjana vistAravALuM hAvAthI cAra dbAranA samaLIne 18 ceAjana thayA te bAda karatAM 316209-3-128-135 rahe tene cAra vaDe bhAgatAM bhAgAkAranI rIti pramANe 790para ceAjana 1 gAu 1532 dhanuo ane 35 agula, eTalu' eka dvArathI khIju dvAra ja khUdvIpanI jagatInuM dUra che, tathA lavaNusamudranI jagatIne paridhi paMdaralAkha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpa-samudronA jagatInuM vizeSa svarUpa. ekAzI hajAra eka so ogaNacAlIsa (15-1139 jana) che temAMthI 18 bAda karI cAre bhAgatAM 395280 yojana lavaNasamudranI jagatIna dvAranuM paraspara akhtara che, tathA dhAtakI khaMDane paridhi 4110961 jana che, ane pUrvokta vidhi pramANe dvAranuM anDara 1027735 jana 3 gAu che, tevI ja rIte kAledadhine paridhi 9170605 jana ane rIti pramANe dvAranuM antara 2292646 jana 3 gAu che. e pramANe dareka jagatIo 18 yojana nyUnaparidhinA cothA bhAga jeTalA dvArAntaravALI che, dviIpasamudranA vistAra vadhatA jatA hovAthI jagatIonA paridhio paNa adhika adhika hovAthI ahIM sarva jagatIonA dvAranuM antara ekasarakhuM nathI. mATe ja kAledadhi sudhInI cAra jagatIonA dvArAntaranAM udAharaNa upara kahyAM che. 1 6 vizeSaNa-ATha jana uMcA cAra jana vistAravALAM ane be paDakhe gAu gAunI bhittiyukta dvArAvALI evI jagatIo vaDe. arthAt jagatInAM je cAra dvAra che te dareka ATha yojana UMcA che, cAra jana pahoLAM che, ane be bAjunI be bArazAkha ekeka gAu pahoLI che, te paNa dvAranuM ja aMga hovAthI dvAra tarIke gaNAya che, ane te kAraNathI ja AThamA vizeSaNamAM dvArane kA jana vistAravALuM gayuM che. 20 muM vizeSaNa-pUrvAdi dizAmAM mahaddhikadevanAM ane tenA dvArenAM vijaya Adi nAmavALI evI jagatIo vaDe. arthAt jagatInI pUrva dizAmAM vinaya nAmanuM dvAra che, ane tenA adhipatidevanuM nAma paNa vijaya che, dakSiNa dizAe virayaMta dvAra ane tene adhipati vijayaMta nAmane deva che, pazcima dizAmAM nathaMta nAmanuM dvAra ane tene adhipati jayaMta nAmano deva che, tathA uttaradizAmAM avarAti nAmanuM dvAra che, ane tenA adhipatidevanuM nAma paNa aparAjita che, temaja e cAre vyantara. de mahAddhivALA che ane teonI rAjadhAnI bIjA naMbUDhIpamAM pitApitAnI dizAomAM che. - 22 muM vizeSaNa--aneka maNimaya dehalI kapATa ane parigha Adi dvArA bhAvALI evI jagatIo vaDe. arthAt e jagatIonAM je cAra dvAra kahyAM te dareka dvArane uMbare che, be be kamADa che, ane kamADa baMdha rAkhavAnI bhegaLa che, e rIte dvAranAM je je aMga hAvAM joIe te te sarva aMganI zobhAvALAM dvAra che. e pramANe 11 vizeSaNavALI jagatIo vaDe te sarve asaMkhyAtA dvIpasamudro vITAyelA che, jethI jagatIo paNa pacIsa kaDAkaDI bhUmi uddhAra palyopamanA samaye jeTalI che. A jagatIonuM atyaMta savistara svarUpa zrI jIvAbhigamajI zrIjaMbudvipapajJapti Adi sUtromAM ane vRttiomAM kahyuM che tyAMthI jANavA yogya che. te jagatinuM citra-pAna 29 upara che. avataraNa -have A gAthAmAM jagatI uparanI vedikAnI be bAjunAM be vananuM svarUpa kahe che te A pramANe Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jagatInA madhya bhAge gavAkSakaTakano dekhAya / / [gA016 pR0, 33] E e gavAkSakaTaka be gAu uMcuM ane 500 dhanuSa vistAravALuM che. ane samudra tarapha bahAranA bhAge che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varatiNatAraNajjhayachata-vAvipAsAyaselasilavaTTe / vephavaLe vamaMtra-nidAnaLanuM ramati muA / / 1 / / zabdA varatina=uttama tRNa terana--tAraNa phAya=dhvajA chatta=chatra vAvi=vAvaDIe pAsAya=prAsAda seja=zaila-pa tA sivai=zIlApaTTa vALA veLa=vedikAnA vanamAM varamaMdava=uttama maDapa fha=gRha, ghara AlaLe.=AsanemAM maMti-me che, krIDA kare che. sura=deveza gAthArtha:--uttama tRNa tAraNa dhvaja chatra vAvaDIe prAsAdo krIDApavA ane mahAzilAovALA vedikAnA ( be bAjunA) vanane viSe rahelA uttama, maMDapA gRhe ane AsanemAM devA ramaNakrIDA kare che. 5 195 vistarArtha:--vedikAnA vanamAM pRthvIkAyamaya paMca vaNu maNi ane naDa vigere jAtinuM tRNu-ghAsa che, tyAM khahAranA vananAM maNi ane tRNeA dakSiNa dizAnA (samudra taraphanA) vAyuthI paraspara aphaLAya che, te vakhate devanA gadharmanAM gIta jevA maneAhara zabdo-dhvanie temAMthI uThe che te tRNamaNinA suMdara gIta sarakhA vaniethI tyAM karatA vyantaradevA bahuja AnaMda pAme che. jabudvIpa taraphanA vanamAM tevAM tRNA ane maNie che, paraMtu vedikAthI rAkAyelA pavananA abhAve tevA dhvanie uThatA nathI e taphAvata che. tathA e banne vanakhaDAmAM ThAma ThAma dIrgha kAe vAvaDIe puSkaraNIe ati svAdiSTa bhinna bhinna jAtinA rasa (pANI ) vALI ane aneka zatapatrAdi kamaLA yukta che, te vAvaDIonI cAra triseApAna (traNa traNa pagathIAMnA ghATa ) caDhavA utaravA mATe khAMdhelA che te dareka triseApAna upara ekeka teraLa che, te tArA upara aneka dhvajA chatra aSTamaMgalA ane cAmarA AvelAM che, e sava pRthvIpariNAma jANavA ahiM tAraNa eTale ahiMnA jevAM laTakatAM lAMkhA teAraNu sarakhAM nahiM, parantu devamaMdira vigerenA mukhya dvAra AgaLa jevI kamAnA vALelI hAya che tevA kamAnavALA bhAga jANavA. ane te kamAneAmAM ThAma ThAma meAtI ane tArA lagADelA hoya che, tathA te kamAnamAM IhAmRgAdi pakSI pazu deva ane vidyAdharanAM rUpe karelAM hoya che. evAM khahiAra sarakhAM tAraNa jANavAM. 1-2 ahiM dhvA ane cAmarA judA judA rahyA nathI, parantu dhvajAe sAthe saMyukta che--e vizeSa, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita tathA e bane vanakhaMDamAM ThAma ThAma aneka nAnA parvata (moTI TekarIo) hoya che, te dareka TekarI upara ekeka prAsAda (baMgalA AkAre) hoya che, te prAsAdamAM darekamAM ekeka siMhAsana Adi ekeka Asana hoya che, jemAM deve bese che. vaLI A parvate kIDAparvate paNa kahevAya che, emAM keTalAka utpAta parvata hoya che, tyAM AvIne deva kIDA athe vaikriya rUpe race che, vaLI keTalAka niyata parvata che, ke jemAM deve prAyaH bhavadhAraNIya zarIravaDe krIDA kare che. tathA e bane vanakhaMDamAM ThAma ThAma kadalIgrahAdi gRhe che, Aligraha, mAlina gRha, kadalIgRha, latAgRha avasthAnagRha, prekSAgRha, majajanagRha, prasAdhanagRha, garbhagRha, mehanagRha, zAlagraha, jAgRiha, kusumaJha, citragraha, gaMdharvagRha, Adarzagraha, e 16 prakAranAM gRhamAM deve vividha kAryo kare che, jema pahelA traNa grahomAM sukhe besavuM vigere kArya, prekSAgRhamAM kaMI khela tamAsA dekhADavA dekhavA, majajanagRhamAM snAna, prasAdhanamAM zaNagAra saja, garbhagRhamAM ekAtabeThaka, mehanagRhamAM mithunakIDA, citragRhamAM citrAmaNa dekhavuM, gaMdharvagRhamAM gIta nRtyano abhyAsa, ItyAdi e sarva gRha ratnamaya pRthvIpariNAmarUpa che. vaLI e gRhamAM paNa AgaLa kahevAtA 12 prakAranAM, AsanomAMnuM ekeka Asana che, eTale keImAM haMsAsana, keImAM siMhAsana ItyAdi. tathA e be vanakhaMDomAM ThAma ThAma drAkSa jAI jUInAgaravela ItyAdi vanaspationA maMDapa-mAMDavA che te paNa sarva ratnamaya che, punaH e maMDapomAM haMsAnAdi AkAravALI meTI meTI zilAo che te zilApaTTa kahevAya, eTaluM ja nahiM paraMtu e uparAnta paNa aneka AkAravALI zilAo ratnamaya che, e zilApaTTo upara vyaktara deva devIo sukha pUrvaka bese che sUe che ItyAdi rIte pUrvArjita punyanuM phaLa bhegave che. e pramANe A gAthAmAM tRNa-toraNa-dhvajA-chatra-vAva-prAsAda-parvata zilApaTTa maMDa5-gRha-ane Asana e agiAra vastu kahI, temAM tRNa-vAva-parvata-maMDapa ane gRha e pAMca vastuo vanakhaMDamAM ThAma ThAma aniyata sthAne rahelI che, ane teraNa dhvajA tathA chatra e traNa vApikAeAnA tripAna upara che, temAM paNa dhajA ane chatra teraNa upara che. tyAM chatra te be chatra ane traNa chatra uparAuparI hoya che je chatrAtichatra kahevAya che, ane tevAM chatrAtichatro aneka hoya che. tathA prAsAde kIDAparvata upara AvelA che, paraMtu vanakhaMDamAM ThAma ThAma chUTA nahi, tathA zilApaTTo maMDapamAM che, ane Asana parvata uparanA prAsAdamAM tathA gRhamAM che. te Asano punaH 12. prakAranAM che te A pramANe-jenI nIce haMsane AkAra hoya te haMsAna, e rIte kauMcAsa-garUDAsana-tathA uccAsana (uMcu Asana) prabhutAsana (nIcuM Asana) : dIrdhAsana (palaMga sarakhuM dIrgha) bhadrAsana (jenI nIce pIThikA hoya te) paDhyAsana Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgata upara rahelA vanakhaMDanuM svarUpa (nIce aneka pakSI AkAravALuM) makarAsana (nIce makara machavALuM) siMhAsana-(nIce siMhevALuM)-vRSabharsana (nIce vRSabha rUpavALuM)-ane dizAsvastikAsana (nIrya dizAsvastikAkRtivALuM), e pramANe 12 prakAranAM Asane jANavAM. e sarve kahetI vastuo sarvathA ratnamaya pRthvI pariNAma rUpa jANavI. (paraMtu vAvaDIonuM jaLa kamaLa vigere pRthvImaya nahiM.) avataraNaH--A aDhIdvIpamAM amuka amuka kSetrAdikanA adhipati deve kyAM rahe che? te A gAthAmAM darzAvAya che-- iha ahiMgAro jesi, surANa devINa taannmuppttii|| NiadIvAdahiNAme, asaMkhaIme sanayarIMsu // 20 // zabdArtha - -ahiM, aDhIdviIpamAM 3mti-utpatti praSTi-adhikAra Li-potapotAnA fe-jeone asaMva-asaMkhyatamA tALa-teonI sanayarasu-pitAnI nagarIomAM thArtha -ahiM aDhIdvIpamAM je deva athavA devIone adhikAra (Adhipatya) che te deva ane devIonI utpatti pitapotAnA dvIpasamudranA nAmavALA asaMkhyAtamAM dvapasamudramAM ane potAnA nAmavALI nagarIomAM che 20 vistarArtha-A aDhI dvIpamAM (eTale jaMbudvIpathI ardha puSkaradvIpa sudhInA (manuSyakSetramAM) saMpUrNa dviIpa vA samudrane eka athavA be adhipati deva che, jema jaMbudvIpane adhipati anAdatadeva che. lavaNasamudranA adhipati susthita nAme deva che, dhAtakIkhaMDanA adhiMpati sudarzana ane priyadarzana nAmanA be deva che, e rIte kAledadhinA be deva ane puSkarArdhanA paNa be deva adhipati che, je AgaLa kahevAmAM Avaze. e uparAnta dvIpasamudramAM AvelA kSetrAdi aneka zAzvata padArthanA paNa aneka adhipati deva che, jema bharatakSetrane bharatadeva, himavaMta parvatane adhipati himavaMtadeva, ItyAdi rIte kSetronA parvatonA phuTenA sarovaranA nadIonA ane vRkSe vigerenA sarvanA judA judA adhipati deva devIo che, te sarva adhipati deva devIonA prAsAda athavA bhavano ahiM che. te kaI vakhate potAnA sthAnathI Ave che temAM ArAma mAtra le che, paraMtu e bhavana athavA prAsAdamAM teonI utpatti (janma) nathI, utpatti te ahiMthI asaMkhyAtA dvIpasamudra vyatIta thayA bAda je bIje jaMbudvIpa nAmane dvIpa che, temAM A jaMbudvIpanA sarva adhikArI devAnI pitAnI nagarI che, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita temAMja utpanna thAya che, ahiM nagarI eTale moTI rAjadhAnI, ke jemAM aneka khIjA deva devIonI paNa utpatti che, te sava deva devIonuM sAmrAjya e deva bhAgave che. ahi jema hajArA ghara ane lAkhA manuSyeAnI vastIvALu nagara kahevAya che, ane temAM te nagaranA rAjA paNa rahetA hAya teA rAjadhAnI kahevAya che, tevI te nagarIe paNa aneka prAsAdovALI ane kroDA game te deva devIonA nivAsavALI che, ane te mahAnagarIne adhipati paNa te nagarImAMja samadhyabhAge rahe che, tenuM tyAM adhipatipaNuM che, ane ahiM pazu adhipatipaNu che. tyAM AkhI nagarInA mAlika che tyAre ahiM koI AkhA dvIpanA tA koI eka patAdineAja mAlika che, e pramANe zeSa adhikArI deva devIe mATe paNa jANavuM. punaH e nagarIe paNa ahiMnI dizAne anusAre che, jema-jamUdrIyanA anAdaMtadeva merUparyaMtanI uttara dizAmAM che, teA tenI nagarI paNa te khIjA jamUdrIpamAM uttaradizAeja che, bharatadevanI bharata rAjadhAnI dakSiNa dizAmAM che ItyAdi rIte ATha dizAomAM yathAsa'bhava rAjadhAnI che. ha e pramANe lavaNa samudranA sa adhikArI devAnI rAjadhAnIe ahiMthI asaMkhyAta dvIpasamudra vItyAkhAda je khIne lavaNa samudra Ave tyAM potapotAnI dizAmAM che, ityAdi rIte dhAtakIkhaMDa vigerenA adhipati devA mATe paNa jANavuM. 5 20 // avataraLa:--pUrva gAthAomAM sAmAnyathI asaMkhyAtA dvIpasamudronu svarUpa kahIne have te sa mAM pahelA ja budvIpa che tenu svarUpa kahevAnA prasaMga che, tyAM prathama e ja mUThThIpa 6 mahAna pava tA ane te vaDe jUdAM paDelAM sAta mahAkSetrAthI vahecAyelA che te A gAthAmAM sAmAnyathI kahe che-- jaMbUdIko chahiM kulagirihiM sattarhi taheva vAsehi puvvAvaradIhehiM parichino te ime kamaseo // 21 // zabdA-- vAsendi-varSAvaDe, kSetrovaDe punna avara--pUrva pazcima rIdehiM dIva, lAMkhA pariz2ine-heMcAyalA che, vibhAgavALA che, te-te kSetro ane pa tA me-A mase-anukrame gAthArthaH--ja khUdvIpa pUrva pazcima dIrgha evA cha kulagiri vaDe tathA sAta kSetro vaDe vaheMcAyalA che, te kulagirie tathA kSetro anukrame A pramANe che. 215 vistarArthaH-sugama che-- avataraNaH--have A gAthAmAM cha kulagirinAM nAma kahe che-- Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdIpanA varSadhara pavAnuM svarUpa himavaM siharI mahahimava ruppi Nisavo a NIlavaMtA a| bAhirao dudugiriNo, ubhao vi saveiA savve // 22 // zabdArtha-- nirdha-laghu himavaMta parvata vAhimo-bahAranA bhAgathI siha-zikharI parvata Turi -be be parvata mamitta-mahA himavaMta parvata 3mamovi-bane bAjuthI ravi-rUpyI parvata, rUphamI parvata saverUma-vedikA sahita jIvaMte -nIlavaMta parvata. saka-sarve parvate Lisado-niSadha parvata thArtha -laghuhimavaMta ane zikharI, mahAhimavaMta ane rUphamI tathA niSadha ane nIlavaMta e pramANe be be parvate bahArathI gaNavA, ane e sarve parvate banne bAjue vedikA sahita che. je 22 che vistarArtha -e 6 kulagirine bahArathI be be joDale gaNavA, te A pramANe -dakSiNasamudratarapha pahele laghuhimavaMtagiri, ane uttarasamudratarapha pahele zikharI parvata, tyArabAda dakSiNasamudratarapha bIjo mahAhimavaMtaparvata ane uttarasamudratarapha bIjo rUkimaparvata tyArabAda dakSiNasamudrataraphane trIjo niSedhaparvata ane uttarasamudrataraphane trIje nIlavaMtaparvata, e pramANe bahArathI eTale samudrataraphathI dviIpanI aMdara praveza karatAM e che parvatanAM traNa yugala gaNavAM, prazna-sIdhI lITIe 6 parvate na gaNatAM be bAjuthI ekeka gaNavAnuM kAraNa zuM? uttara-jeDale gaNelA be parvata laMbAI uMcAI pahoLAI vigeremAM taddana eka sarakhA che, mATe be be parvatone judA judA bhAgamAM hovA chatAM eka sAthe gayA che, e cha kulagirinuM varNavera (varSa eTale kSetra ne dhara eTale dhAraNa karanAra) . evuM nAma paNa kahyuM che, kAraNa ke AgaLa kahevAtAM sAta mahAkSetronI maryAdA bAMdhIne rahyA che, arthAt sAta mahAkSetronI vacce vacce paDelA hovAthI sAta kSetronI maryAdA e parvate vaDe thayelI che. athavA kSetronA sAta bhAga paDyA te e parvate vacce AvavAthI paDyA che. tathA kula-parvatane samudAya temAM e cha parvato moTA hovAthI kura kahevAya che, (pitAnA kulamAM-vaMzamAM mahAguNavaMtane paNa jema kulaparvata kahevAya che taddata) e parvatanAM e nAme guNavAcaka che, jema ke - hima=hema suvarNa, tene baneluM hovAthI ane bIjA himavAnanI apekSAe nAne hevAthI raghuhimavaMta, athavA himavAnuM nAma deva adhipati hovAthI laghuhimavAnuM parvata, athavA e nAma traNe kALanuM zAzvata che, tathA zikharI eTale vRkSa, te AkAranAM ghaNAM zikhare hovAthI uttarI che 11 zikharo A parvatanAM gaNAvyAM che, te zikhara Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhu kSetra samAsa vitarAtha sahita. nahi paNa te sivAyanAM bIjAM ghaNuM zikharo vRkSanA AkAravat jUdA jUdA AkAranAM che mATe zikharI nAma che. athavA zikharI nAmano deva adhipati hovAthI, athavA zAzvata e nAma che. tathA suvarNa na hovAthI ane pUrvokta himavaMtathI ghaNo moTe hovAthI mahimavaMta, tathA rUkima eTale rUpAne banela parvata te ja. tathA niSadha nAmane deva adhipati hovAthI niSadha, ane nIlaraMganA vaiDUryamaNi hovAthI nIravaMta parvata, e guNavAcaka nAmo che. e sarvenI laMbAI vigere svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze. vaLI e dareka parvatanI dakSiNa bAju ane uttara bAjue ekeka vedikA te paNa be be vanakhaMDa sahita che, jethI eka parvatane be vedikA ane cAra vanakhaMDa che, te vedikA ane vanakhaMDanI laMbAI parvatanI laMbAI jeTalI jANavI, tathA vedikAnI pahoLAI pAMcaso dhanuSa ane uMcAI be gAunI che, temaja vanakhaMDanI pahoLAI dezena be yojana darekanI jANavI. vaLI A vedika vanakhaMDe taddana nIcenA bhAgamAM jamIna upara AvelA che, paNa parva nI upara nahiM. che 22 che avataraNa--A gALAmAM sAta mahAkSetronAM nAma kahe che - - bharaheravaya ti dugaM, dugaM ca hemavayaraNNavayaruvaM / haribAsarammayadugaM, majjhi videhutti sagavAsA / / 23 / / zabdArtha - ma-bharatakSetra darivAra-harivarSa kSetra gharavaya-arAvata kSetra razmI-ramya kSetra ti tuAM-e be kSetra malsi-madhyabhAgamAM hemacanhaimavata kSetra ndui-mahAvideha kSetra navayahiraNyavaMta kSetra -rUpa,e. sA vAsa-e sAta varSa, sAta kSetra, TyArtha-bharatakSetra ane arAvatakSetra e be kSetra (paraspara tulya,) haimavata ane hiraNyavaMta e be kSetra (paraspara tulya) tathA harivarSa ane ramya kSetra e be kSetra (paraspara tulya) ane mahAvideha, e sAta kSetra che ! 23 | vistarArtha-pUrva gAthAmAM kaheluM vahiro e pada A gAthAmAM adhyAhAra rUpe anusare che, mATe bahAranA bhAgathI gaNatAM dakSiNasamudrapAse paheluM bharatakSetra, ane uttarasamudra pAse paheluM arAvata kSetra, e be kSetro pramANadivaDe paraspara tulya che, tyArabAda dakSiNasamudra tarapha bIjuM himavaMta kSetra ane uttarasamudratarapha bIjuM hiraNya 1. gAthAmAM du mAne 3 akSara tti zabdanA saMbaMdhathI prAkRtanA niyamathI Avyo che, mATe di ta" e zabdane anusAre artha che, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaSadhara pavata tathA sAta sahakSetronuM vana vaMta kSetra, e be kSetra paNa pramANadivaDe paraspara tulya che, tathA dakSiNataradda trIja harivarNa kSetra ane uttaratarapha trIju ramyapha kSetra, e be paraspara tulya che, ane e. sarva kSetronI vacce athavA jaMbUDhIpanA ati madhyabhAge mahAvideha nAmanuM kSetra che, e pramANe sAta kSetra bahArathI eTale samudrataraphathI jaMbudvIpanI aMdara praveza karatAM karatAM gaNavAM. jethI dakSiNasamudrapAsenA bharatakSetrathI uttarasamudrapAsenA arAvata kSetra sudhI kSetra ane parvatane anukrame gaNIe te bharatakSetra-laghuhimavAt parvata, himavaMta kSetra -sahAhimavaMta parvata, harivarSa kSetra-niSadha parvata, mahAvideha kSetra-nIlavaMta parvata, ramyapha kSetra-rUkisa parvata, hiraNyavaMta kSetra-zikharI parvata rAvata kSetra. e anukrame uttara uttara dizAmAM jANavA. uttara. Pridle Batteja + Phlake ang bh hoppe Por 13) che. daSTa Ekha Dibh legje ' he r'n R'yn mahA videha vadha kSetra, niSadha parvata sake pazcima 64 _mahA himavata parvata himavata kSetra che. - 9 himavaMta parvata vaitADhya parvata uttara bhArata 1 bika bharata dakSiNa. A citramAM darzAvyA pramANe sAta mahAkSetro ane vacce AvelA cha kulagirione anukama jANa, e 13 vibhAgamAM jaMbudviIpanA 1 lAkhojana samApta thayA che, sarve kSetronI tathA kulagirionI laMbAI pUrva pazcima che ane paheLAI uttara dakSiNa che. vaLI e sAte mahAkSetro te te adhipati devone nAme nAmavALAM che, athavA zAzvata nAmavALAM che, keI kSetranA nAmanI sArthaktAmAM kaMIka vizeSa che te anya graMthethI jANavuM. citramAM eka sthApyA che te khaMDanI saMkhyA che, jema mahAvideha 64 khaMDa pramANa che, sarva maLI jaMbudvIpa 190 khaMDa pramANane che, ahiM khaMDa eTale bharata athavA arAvata kSetra jeTalo bhAga. | 23 che Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita / 6 kulagiri ane 7 mahAkSetra ane kSetronA madhyagirimA [ 22 g0 40 ] moTara Dema che - * he py uple 3 noTa eee e+O + Peno che! webO chuM ? pazcima ma have de thI 6 che , hara varSa be vana nAila himavaMta kSe vavRta va tAva | PS uta2 bharata ne tA ya pavana dakSiNa bhArata liMNa avatA:-have e sAta kSetronA madhyabhAgamAM ekeka parvanAM nAme A gAthAmAM kahevAya che. do dIhA cau baTTA, veaDhA khittachakkamamaMmi / meru videhamajheM, pamANamittA kulagirINaM // 24 // zabdArtha - phro-ahiMthI, have -vRtta, geLa kuff-kulagirionuM mA-vaitADhaya Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaSadhara pavatAnuM pramANa Tra --be dIrgha vaitADhaya ane cAra vRtta vaitADhaya (e vaitADhaya) cha kSetramAM che, ane mahAvidehanA madhyamAM merU parvata che. have kulagirionuM (varSadhara parvatanuM) pramANa (uMcAI Adi) kahevAya che. 24 vistarArtha -cha mahAkSetromAM madhyabhAge je 6 parvate che te vaitADhaya nAmanA che, ane temAM paNa be dIrgha vaitADhaya eTale pUrva pazcima lAMbA vaitADhaya che, ane cAra vaitADhaya vRtta AkAranA eTale patye sarakhA geLa AkAranA che. tathA mahAvidehanA madhyabhAgamAM je parvata che te meha nAmane che, athavA tenuM bIjuM nAma sudarzanari paNa che, tene AkAra zikhara sarakho che, eTale mULamAM ativistRta ane upara jatAM pAtaLo thato jAya che, jethI uMcA karelA gAyane pucchanA AkAra sarakho paNa gaNAya, e pramANe sAte madhyaparvate nAmabhede be bhedavALA ane AkArabhede traNa bhedavALA che. tyAM bharatakSetra ane airAvata kSetranA ati madhyabhAge be dIrgha vaitADhaya che, ane himavaMta Adi cAra kSetramAM cAra vRtta vaitADhaya che A sAtamadhyaparvata sAme AlekhelA citrane anusAre jANavA. have kulagirionI uMcAI vigere kahevAze. che 24 che kAvatarAH-pUrvagAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM parvatanI uMcAI kahevAya che, ane te uparAnta e 6 varSadhare zAnA banelA che? te paNa kahevAya che. igadocausayauccA, kaNagamayA kaNagarAyayA kmso| tavaNijjasuveruliyA, bahi majabhitarA do do // 25 // | zabdArtha - saya-se ejana tavaLajJa-tapanIya suvarNanA rakta -kanakamaya, suvarNanA raca-rajanA, rUpAnA suvedaviA-uttama vaiDUryamaNinA. nAthA--bahAranA be parvato eka se jana uMcA che, ane suvarNanA che, tathA madhyanA be parvate basa ejana uMcA ane eka sonAno tathA eka rajano (rUpAno) che, ane abhyataranA be parvate cAraso jana uMcA tathA eka tapanIya suvarNano ane eka uttama vairyamaNine che, e pramANe anukrame be be parvatanI uMcAI vigere jANavI. 25 che viratArtha-A gAthAno artha karatI vakhate prathama cothA caraNamAMthI tyArabAda pahelA caraNamAMthI ane tyArabAda bIjA caraNamAMthI pade levAM, jethI prathama vardi to ' rUA. 3 jaLAmA, tyArabAda magna ho tosa, 3, TIRTyA tyArabAda gamatA ho jAya 3nA tattaLa goTA e pramANe yathAyogya pado anukrame levAM, jethI upara kahyA pramANe gAthArtha prApta thAya che. have bhAvArtha A pramANe- suvarNanA. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita. varSadhara parvatanI ucAI ane vastu che bahAranA be parvato eTale laghuhimavaMta parvata ane zikharI parvata te se jana uMcA ane suvarNanA pItavarNanA che. tathA madhyanA eTale be parvatanI vaccenA be parvate (arthAt laghu himavaMta ane niSadha e benI madhyamAM Avela mahAhimavAna parvata, tathA zikharI ane nIlavaMta e benI vacce Avela rUphamI parvata, e pramANe e be madhya parvato baso yojana UMcA che. ane sonA rUpAnA che, eTale mahAhimavaMta parvata suvarNano che, ane rUmI parvata rUpano che. zrI jaMbadvIpaprAptimAM mahAhimavaMtane sarvaranamaya kaheluM hovAthI vetavarNana ga che, paraMtu bRhatsaMtrasamAsavRtti AdimAM pILA suvarNana kahe che, te kAraNathI jaMbUdvIpanA nakazAomAM paNa e parvatane pILA varNathI citarelo hoya che. tathA abhyantaranA eTale e parva temAM aMdara bhAge rahelA niSadha ane nIlavaMta e be parvata cAraso jana uMcA che, tathA niSadha lAlavarNana tapanIya jAtinA suvarNano che, ane nIlavaMta parvata lIlA varNanA vaiDUryaratnane eTale pAnAne che. e e parvatanI je uMcAI kahI te jamInathI gaNavI, paraMtu parvatanA mULamAMthI na gaNavI, kAraNa ke merU sivAyanA aDhIdvIpavatI sarva parvate uMcAInA cothA bhAga jeTalA jamInamAM paNa uMDA daTAyelA che, jethI mULamAMthI gaNatAM so jana uMcAIvALe parvata savAso jana uMco thAya ane cAraso jaLavALA parvata pAMcaso jana uMco thAya che, punaH e parvatanA zikharanI uMcAI ethI paNa jUdI gaNavI, ane e chae varSadhara parvata upara pAMcaso pAMcaso jana UMcAM mahAna zikharo che, jethI zikharanI Toca sudhI gaNatAM so jana uMcAIvALa parvata mULa ane zikhara sahita savAcho ejanano thAya che. A varSadhara parvata uparAnta bIjA koIpaNa zAzvata parvata upara manuSya caDhI zake evA mArga nathI, mATe devanI sahAya vinA manuSyathI upara na jaI zakAya, eTaluM ja nahiM, paraMtu parvatanI pAse paNa jaI zakAya tema nathI, kAraNake vacamAM vedikA ADI Ave che, ane vedikA be gAu sIdhI uMcI hovAthI ullaMghI zakAya nahiM. 25 che - Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) nA 6 kulamiriparvatano yantra / . ta 6 kalagirinA , kaye sthAne lA khanA laMbAI | paheLAI | uMcAI rIe upara kayuM | kaI nadIo nIkaLI che nAma saravara laghuhimavaMta merUnI dakSiNe bharatane ane - 2 suvarNane | pUrva samudrathI 105ra ye | 100 pazcima samudra pItavaNe 24932 . ejana 12 ke. padmadraha pUrve gaMgA nadI | yojana | | pazcime siMdhu nadI ! uttare rohitAzA nadI | *** 1.8 +- - 9 | 11 | paMDarIkadraha merUnI uttare zikharI airAvata ane mahAhimavaMta, tenI dakSiNe himavaMta anta pUrve raktA nadI | pazcime raktavatI nadI dakSiNe suvarNakUlA nadI 2. - - 5393 4ra10 co. 10 ka. | 200 | 8 | jana | ' | mahApadmadaha mathaka | dakSiNe rehitA nadI uttare harikAntA nadI 50 8 | mahApu DarIka -uttare rUkUlA nadI dakSiNe narakAntA nadI + 8 = T * niSadha | merUnI dakSiNe merUnI uttare rUpAno | rUphamI hiraNyavaMta ane zvetavaNe tapanIya | , suvarNana |. 94156 harivarSa ane " . raktavarNa | merUnI uttare. tnanA | nIlavaMta | ramyapha ane ! 1 | nIlavaNe . | 400 1684ra | 2 ka. tibiMchIdraha dhikSaNe harisalilA nadI 100 | | uttare zItAdA nadI ! cejane kesarika | uttare nArIkAntA nadI dakSiNe sItA nadI pAka mA: Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhu na samA vistatha sahitA avatarNa*have klagirionI pahoLAI keTalI ? te jANavAnuM kAraNa A gAthAmAM vAya che duga aDa dutIsa aMkA, lakkhaguNA kameNa nauasatyabhAra :. mUlovarisamarUvaM, vitthAraM biti juyltige|| 26 / / zabdArtha - satItta khatrIsa samajavaM=sarakhA svarUpavALe, sarakhe. nAmacaekase nevuM (190) fati kahe che, Ave che. mAma=bhAgelA, bhAgatAM jugatane traNa yugalamAM-no. mUro rimULamAM ane upara jayArthaH--be ATha ane batrIsa e traNa aMkane lAkhaguNa karIne anukrame ekaso nevue bhAgIe to (cha parvatanA) traNe yugalane mULamAM ane upara sarakhApramANavALA vistAra kahe che-Ave che. . 26 A vistAra-jaMbUDhIpa 1 lAkha jana vistAravALo che, ane te 1 lAkha ejana 10 khaMDa rUpa che, athavA 190 khaMDa jeTale ja bhUdvIpane vistAra che, temAM pahelA be parvatane vistAra be be khaMDa jeTale che, bIjA madhya be parvatane vistAra ATha AThakhaMDa jeTaluM che, ane atyaMtara be parvatane batrIsa batrIsa khaMDane che, mATe khaMDa saMkhyAne lAkhe guNa 190thI bhAge te traNe yugalane vistAra Ave che te A pramANe laghuhiMmaru-zikharI 2 khaMDa 120 ejana * 100000 cojana, 4 19 kaLA 90) 200000 (105ra yojanA 1080 190. 1204 1000 190) 2280 kaLA (12 kaLA 190 500 380 0380 380 120 ejana zeSa 000 emAM 120 jananI kaLAo na karIe ane ? A pramANe sthApIne bane. anyanI apavartana karIe (cheda uDADIe) te paNa re Ave, jethI e be laghu parvatane vistAra 105ra yojanA 12 kaLA [ 1052 ejana] Ave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhara parvatanuM pramANa jANavAnuM karaNa athavA pa26 jana 6 kaLA jeTaluM bharata athavA airAvata kSetra che, ane eTalAja pramANane eka khaMDa che, tevA be khaMDa jevaDA A be parvata che,. mATe parAne 2 thI guNIe te paNa 105 jana Ave A rIte paNa sahelAIthI vistAra prApta thAya che. . pa26-6 ka. mahAhima0-rUkamI . . . * * [105-12.] * 100000 100 che. 190) 800000 (4210 ejana 19 kaLA 760 190) 1900 (10 kaLA 0400 190. 380 0i000. 0200. 0000 190 '0000 00100 ejana zeSa. = 4210 jana-10 kaLA vistAra athavA pa26-6 19 ! 48 ] 2 . 4208 38 2.10 4208-48 ( 10 kaLA 4210-17 vistAra e pramANe be madhya parvatane pratyeka vistAra 4210 ejana 10 kaLA AvyA. niSadha-nIlavaMta - 20 . ' 19 ka. * 100000 190) 380 (2 kaLA 380 190) 3200000 (1684ra 190. jana e pramANe 16842 jana 2 kaLA 1300 vistAra prApta thayo athavA 1140 che. ka. para6 - 6 1520 4 32 00800 16832-192 760 000 1600 0400 , . - 380 E - 20 ca |Sa. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita 19) 192 kaLA (10 ceAjana 190 2 kaLA 'A traNe yugalanA je vistAra AbyA te paryaMtanA mULa bhAgamAM paNa teTalAja vistAra ane parvatanI upara paNa teTalA ja vistAra che, ane lAMkhA pUrva samudrathI pazci masamudra sudhI che, mATe lakhacArasa palaMganA AkAravALA e patA che. 5 26 // laghu himavaMta paryaMtanA vistAra zikharIne mahAhimavaMtanA rUkamI paryaMtane niSadha paryaMtane nIlavaMta pava tane e traNe yugalanA cha vistAra bhegA karatAM ceA. 44210-10 ka. Ave te A pramANeH-- 22 ' vAvana--khAvana ahiyo-adhika sadakSA-hajAra mallinAALamadhyanA e pava tAne sa uttara-daza adhika "" 16832 . + 10-2 16842 ceA.2 kaLA "" cA. 1052-12 1052-12 4210-10 4210-10 16842-2 16842-2 emAM 48 kaLAnI 2 cAjana 10 kaLA thAya che mATe 48 kaLA rada karI 2 ceAjana 10 kaLA ceAjanAmAM umeravA thI 44210 ceAjana-10 kaLA sa vaSadhara pava tAneA vistAra AvyeA. // 26 // 44210-10 44208-48 + 2-10 avataraLaH-pUrva gAthAmAM darzAvelI rIti pramANe cha e vadhara patAnA traNa yugalanA dareka vistAra keTale Ave? tenA spaSTa aMka A e gAthAmAM darzAvAya che.-- bAvannahio sahasA, bArakalA bAhirANa vitthArA majjhimANa - dasuttara bAyAlasayA dasakalAya // 27 // amiMtarANa dukalA, solasahassaDasayA savAyAlA caucattasahasa dAsaya- dasuttarA dasa kalA savve // 28 // zabdArthaH-- nAyAAyA-e tAlIzase aDasayA-AThasA sAyAjAe tAlIsa sahita navatta-cAra cAlIsa-cummAlIsa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaSara pavAnuM pramANa TyArtha-bahAranA be parvatane (darekane) vistAra bAvana adhika hajAra ejana bArakaLA [ 1052 0 12 ka0 ] che. be madhya parvatane vistAra daza adhika beMtAlIsaso ja daza kaLA [ 4ra10 0 10 ka0] che. . 27 be abhyAra parvatane vistAra seLahajAra AThaso beMtAlIsa yojana be kaLA (16842 0 2 ka.) che. e pramANe sarve parvatane vistAra bhego karatAM cummAlIsa hajAra baso dasa jana adhika dazakaLA [44210 . 10 ke.] vistara-pUrva gAthAnA bhAvArtha mAM darzAvyA pramANe sugama che. je 28 avatarAH-pUrva gAthAomAM 6 varSadhara parvatane vistAra kahIne have A gAthAmAM sAta mahAkSetrone vistAra kahevAne prasaMga che, te vistAra kADhavAnI paddhati parva tenI paddhati pramANe che te A gAthAmAM darzAvAya che- iga cau solasa aMkA, puvvuttavihIi khittjuyltige| vitthAraM biti tahA causaTTikA videhassa // 29 // zabdArtha - puyuttara-pUrve kahelA | zittazuti-kSetranAM traNa yugalamAM vihI-vidhivaDe 23ffke cesaThane aMka. jAthArtha -pUrve kahelA vidhi pramANe eka cAra ane seLanA aMka kSetranA traNa yugalane vistAra anukrame kahe che-darzAve che, ane videhane viratAra cesaThano aMka darzAve che. 29 che vistara -varSadhara parvatanA vistAra jema be ATha ane batrIsanA aMkathI prApta thAya, tema ahiM sAta mahAkSetronA-vistAra 1-4-16-64 e cAra aMkathI prApta thAya che, temAM paNa 1-4-16 nA aMkathI be be kSetronA sarakhA vistAra Ave che, ane 64nA aMkathI kevaLa eka mahAvideha kSetraneja vistAra Ave che. punaH pUrvokta vidhi pramANe ahiM paNa e cAra aMke ne 1 lAkhathI jUdA jUdA guNane 190 thI bhAgavA te A pramANe- 6. . * 100000 190) 100000 (526 jana 190) 140 (6 ka. 950 0000 e pramANe bharatakSetrane tathA arA 1200 vatakSetrane e darekane vistAra para 1140 ce.-6 kaLA Avyo. 60 ejana zeSa. 1140. 500 380. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta mahAkSetra vistAra jANavAnuM kAraNa 50 2. * x 100000 x 19 400000 (2105 je. 190) 950 (5 kaLA 380 950 0200 190 100 e pramANe bIjA kSetrayugalane eTale himavaMta ane hiraNyavaMta e be kSetrano darekano sarakhe vistAra 2105 jana-pa kaLA AvyuM. 1000 950. - 50 - zeSa. 16. * 100000 190) 1600000 (8421 1520. 10 . . 4 19 ka. 190) 190 (1 kaLA 190 . jana 00800. 000 760 400 380 e pramANe trIjA kSetrayugalane eTale harivarSa ane ramyakakSetrane paraspara sarakho vistAra 8421 2.-1 kaLA AvyA. 0200 190 10 . zeSa. * 100000 10) 6400000 (33684 : 570 ejana 700 570 40 co. 1300 1140 e pramANe mahAvidehano vistAra 33864 co. 4 kaLA AvyA. e sAte kSetrane vistAra bhege karatAM 2. ka. para che - bharata kSetra para 6 - 6 arAvata kSetra 2105 himavaMta kSetra 2105 | hiraNyavaMta 8421 - 1 harivarSa kSetra 8421 - 1 2myaka kSetra 33684 - 4 mahAvideha papa788 28 ka.-1 co. 9 ka. + 1-9 55789-9 sAta mahAkSetrane sarva vistAra, 190) 760 (4 ka. 760 1600 1520 000 00800 760 zeSa che. 40 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita. avataranaH-pUrva gAthAmAM sAta mahAkSetronA vistAra jANavA mATe je karaNa kahyuM te karaNathI je kSetrane je vistAra prApta thAya che te A e gAthAmAM spaSTa kahe che-- 50 paMcasayA chavvIsA, chacca kalA khittapaDhamajualaMmi / bIe igavIsasayA, paNuttarA paMcaya klaay|| 30 // culasIsaya igavIsA, ika kalA taiyage videhi puNeo / tittIsa sahasa chasaya culasIA taha kalA cauro // 3zA zabdA : gAthAne anusAre sugama che. gAthArtha:--kSetranA pahelA yugalamAM [bharata ane arAvata e pahelA kSetrayugalanA ] vistAra pAMcase chavIsa ceAjana ane cha kaLA che. bIjA yugalanA vistAra [himavaMta ane hiraNyavaMta kSetrane vistAra] ekavIsase adhika pAMca ceAjana ane pAMca kaLA che !! 30 5 trIjA kSetrayugalane [hariva` ane ramyaka kSetranA ] vistAra cArAzIsA ekavIsa ceAjana ane eka kaLA che, tathA videhanA [ mahAvideha kSetranA ] vistAra te trIsa hajAra chaseA ce!rAsI ceAjana ane cAra kaLA che. !! 31 // vistarArtha :--pUrva gAthAmAM gaNita pUrvaka darzAvela hAvAthI ahiM paNa samajavA sugama che. vizeSa eja ke-vistAra eTale paheALAI, ane te bharata airAvatanuM mApa pAtapAtAnI dakSiNa dizAe uttara dizAe rahelA samudranA kinArAnA madhyabhAgathI vacce aceAdhyA nagarI ane vaitADhacanI lakhAI nA paNa madhyabhAga bhedIne cAvat [ maryAdA karIne rahelA je] himavaMta ane zikharI patAnA prAraMbha bhAga sudhInu' kSetra jANavu, ane himavaMtAdi kSetronI paheALAI te e khAjue AvelA che e vaSadhara parvateAnI vaccenA kSetrabhAga jANavA. e pramANe kSetranI athavA paMtanI paheALAi samudra taraphathI merU tarapha uttara dakSiNa jANavI. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 mahAkSetrano yantra // A sthAne madhagiri keTalA kha | 7 mahAkSetranAM | nAma laMbAI | paheLAI kaye sthAne mahAnadI mahAnadI ka kALa ? kayA kALa ! pUrva samudrathI ] . ka. bharatakSetra avasa utsa- piNanA 6-6 merUnI dakSiNe samudraspazI | pazcima samudra 14471 | tA? pUrve gaMgA nadI pazcime siMdhu nadI para6-6 ArA merUnI uttare arAvata kSetra samudraspazI pUrve raphatA nadI pazcime rakatavatI nadI A - | ..... 35. | je. ke. himavaMta kSetra | 376749yA. 2105-5 himavaMta parvatanI zabdApAtI || pUrve rAhitA nadI. avasanA 3jA uttare | vRttautADhaya pazcime rAhitAMzA nadI | ArA sarakho hiraNyavaMta kSetra 4 | zikharI parvatanI| vikaTApAtI dakSiNe vRttabaitADhaya pUrve suvarNakUlA nadI pazcime rUNyakUlA nadI harivarSa kSetra 73911 . ke. 8421-1 | mahAhimavaMta parva- gaMdhApAtI tanI uttare | vRttabaitADhaya pUrve harisalilA lIlA avasaranA 2 jA pazcime harikAMtA nadI | ArA sarakhe ramyaka kSetra , rUphamI parvatanI dakSiNe mAlyavata vRttavaitADhayA pUrve narakAntA nadI | pazcime nArIkAntA nadI 100000 co. | yo. ka. mahAvideha kSetra1 lAkha jana) 33684-4 | niSadha nIlavaMtanI 64 vacce pUrve sItA nadI merU parvata || pazcime sItAdA nadI avasa. nA 4 thA | ArA sarakho Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita avatarAH-pUrve kahelA cha varSadhara parvatano vistAra ane hamaNAM kahela sAta mahAkSetrone vistAra, e be vistArane bhegA karavAthI jabUdvIpane 1 lAkha yojana vistAra prApta thAya che te A gAthAmAM darzAve che. paNapannasahasasagasaya guNaNauA Nava kalA sylvaasaa| girikhitaMkasamAse, joaNalarakaM havai puNNaM / / 32 / / zabdArtha - vApanna-paMcAvana fjavitta saMparvatane ane kSetrano aMka sAsa-sAta samAse bhegA karatAM junAga-nevyAsI - puom-pUrNa. yaMtra vAsa-sarva kSetro. jayArtha-paMcAvana hajAra sAtase nevyAsI jana ane nava kaLA eTale sarva kSetrone ekatra karele) vistAra che, e pramANe parvatanA vistArane ekatra karela aMka ane kSetravistArane aMka e be aMka bhegA kare te jabUdvIpane saMpUrNa vistAra eka lAkha pejana thAya. 32 che jana kaLA - vistarArtha-parvatane vistAra sarva maLIne 44210- 10 che, temAM kSetrone vistAra >> 557899 bheLavatAM 9999 1 19= 1 + 1 ejana 100000 ejana. vitaraLaH--have A gAthA bharatakSetra ane airAvatakSetranA uttara taraphanA tathA dakSiNa taraphanA ardha ardha bhAganuM pramANa kahe che - pannAsasuddhabAhirakhitte daliammi dusaya aDatIsA / tiniya kalA ya eso, khaMDacaukkassa vikhaMbhA / / 33 / / zabdArthavanasa- pacAsa ejana -e, te sudga-bAdakarIne liMvaDApta-cAra khaMDane darekane ri -ardha karatAM vijAlaMmA-viSkala Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta mahAkSetronuM sanarUpa thArtha -pacAsa yojana bAda karelA evA bAhyakSetrane ardha karatAM baso ADatrIsa rojana ane traNa kaLA [238. 34.] Ave, eja cAre khaMDana [ cAra ardhakSetrano] darekane vistAra jANa. . 33 che vistaraH--jabUdvIpanAM sarvabAhya kSetra [eTale jaMbudvIpanA cheDe paryanta bhAge rahelAM kSetra] je bhArata ane aravata kSetra te darekanA atimadhyabhAge pUrva pazcima samudrasudhI aneka yojana lAMbA ane uttaradakSiNa pacAsa yojana pahoLo e ekeka vaitADhya parvane ADe paDelo che, ane tethI bharatakSetrano eka vibhAga. dakSiNasamudra taraphane te dakSiNa ardha ane bIjo vibhAga merU taraphano athavA laghuhimavaMta parvata taraphano te uttara adhe, ema be vibhAga thayA che. e pramANe arAvatakSetramAM paNa vacce dIrghavaitADhayaparvata hevAthI eka uttarArdha ane bIje dakSiNArdha ema be vibhAga paDyA che. paraMtu ahiM vizeSa e che ke samudra pAseno ardhabhAga te uttarArdha ane zikharI parvata pAsene ardhabhAga te hakSiNArna gaNAya che. e pramANe be kSetranAM maLIne cAra ardhabhAganuM pramANa eTale pahoLAI ahiM kahevAnI che. te A pramANe - - bharatakSetra para jana 6 kaLA che, temAMthI 50 ejana zaitADhayanI pahoLAInA bAda karIe te 476 jana 6 kaLA bhUmi rahI, tenA be bhAga karatAM ekeka bhAga 238 jana 3 kaLA Ave, mATe bharatakSetrane dakSiNArdha bhAga 238 jana 3 kaLA che, temaja uttarArdha bhAga paNa teTale ja che, tevI rIte arAvatakSetranA dakSiNArdhanuM ane uttarArdhanuM viSkabha pramANa paNa 238 jana 3 kaLA jANavuM. ane laMbAI te aneka jana pramANa jANavI. [vartamAna samayamAM je yuropakhaMDa ezikhaMDa vigere sarva bhUmi zodhAyelI che, te sarva bharatakSetranA dakSiNArdhamAM ja AvelI jANavI. vaLI zedhAyelI sarva bhUmi paNa saMpUrNa dakSiNArdha jeTalI nathI. paraMtu cAre dizAe kaMIka kaMIka bhAga hajI nahiM zodhAyale bAkI rahyo che. ] che 33 che navatara -pUrve kahelA cha varSadhara parvata upara cha moTA draha athavA sarovara che, te sarovanI UMDAI UMcAI vigerenuM pramANa A gAthAmAM kahevAya che - 1. kSetradizAnI apekSAe zAstrakartA e pramANe gaNe che, paraMtu sUryadizAnI apekSAe punaH tyAM paNa samudra pAsene dakSiNArdha ane zikharI tarapha uttarArdha gaNAya. 2. A vaktavya-vartamAnazAstrI sarva vacanAnusArI che evI samyapha pratItivALA jIvone mATe upayogI che, paraMtu vartamAnazAstrAne sarvajJavacanAnusArI devAmAM saMdigdha ane DAmADoLa cittavALAne mATe nathI. kAraNa ke vartamAna samayanI bhUgoLa ane A cAlu zAstrIya bhUgoLa sAkSAta judI sarakhI dekhAya che, paraMtu zAstrIya bhUgoLane zAstrIya draSTie vicAratAM vartamAna samayanI bhUgoLathI bahu virodhI nahiM dekhAya vaLI kaI draSTie zAstrIya bhUgoLa avisaMvAdI che te draSTi lakhavAthI kaMI sare nahi, mATe prathama abhyAsa karyA bAda te samajI zakAya tevI che. : Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 girivari--pava ta upara sank-vedikA sahita rA-drahA. sarAvA ziriNacattAka--pava tanI uMcAIthI raoNhA--dI, lAMkhA gAthArthaH-patAnI upara vedikAsahita drahA che, te drahA parvatanI uMcAIthI dazaguNA dIdha-lAMbA che, ane lakhAIthI adha vistAravALA-paheALA che, ane sarve drahA daza cAjana UMDA che. [ arthAt uMDAI sa`nI sarakhI che] 5 345 vistarArthaH--jema patAdikane kahyA che, tema A draheA paNa cAre tarapha eka vedikAvaDe ane eka vanavaDe vITAyelA che, e vedikAnuM sava svarUpa ja MbUdvIpanI jagatI uparanI vedikA sarakhuM ja jANavuM. tathA e drahA parvatanI u McAIthI dazaguNA lAMbA kahyA, ane lakhAIthI adha vistAravALA kahyA, tethI cha e drahAnI lakhAI raheALAI sarakhI nathI, parantu jUdI jUdI che te A pramANe 5 varSa dharapatA uparanA padmadrahAdinuM pramANa // zrI laghu kSetrasamAsa vistarItha sahita giriuvari saveidahA, giriuccattAu dasaguNA dIhA / dIhattaadhdharuMdA, savve dasajoaNuvvehA // 34 // zabdArtha laghuhimavaMta zikharI pata laghuhimavaMta parvata 100 ceAjana uMcA che, teA upara rahelA padmadrahanI laMbAI dazaguNI eTale 1000 yAjana che, ane lakhAIthI adha eTale 500 ceAjana paheALAI che, ityAdi A kASTakathI samajAze. pava ta. mahAhimavaMta rUmI paryaMta niSadha pa ta nIlavaMta pava ta uMcAI | pa tanI yAjana 100 100 200 200 400 400 dazaguNa dIrghatA laMba tha kahenI 1000 1000 2000 2000 4000 4000 rIdatta kha-la khAIthI adha ravA-vistAravALA, paheALA sanebaLa-daza yAjana 3nnehA-uMDA dIdha`thI adha vistAra po kahenA 100 500 1000 1000 2000 2000 1.9 ]+$$ 10 10 10 10 10 10 annaharaLaH--have A gAthAmAM e drasAnAM nAma kahe che. - drahanuM nAma padmadraha puMDarIkadraha mahApadmadraha mahApu DarIkadraha. tigi chIdraha kesaridraha Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSadhara5te uparanA padmadraha vigere prahanuM varNana 55* bahi paumapuMDarIA majhe, te ceva hu~ti mahapuvvAA tegacchi kesarIA, abhitariA kameNesu // 35 // zabdArtha - bihAranAM tefcha-tigiMchidraha 13ma-padmadraha safma-kesarIdraha puramA-puMDarIkadraha mata-abhyataranA be parvata manga-madhyanAM mena--anukrame jeva-nizcaya ghaNuM-dromAM may -maha" zabdapUrvaka TrNArtha-padmadraha ane puMDarIkadraha e be dro bahAra che, ane madhya bhAgamAM eja be drahe "maha" zabdapUrvaka che, tathA tegachi ane kezarI e be kahe abhyantara prahe che. have anukrame e dromAM [devIonAM nAma kahevAya che. e saMbaMdha have pachInI 36mI gAthAmAM Ave che] . 35 che vistarArtha-padmadraha ane puMDarIkadraha e be sarvathI bahAra che, eTale sarva bahAranA dakSiNasamudra pAsenA laghuhimavaMta parvata upara pawdraha che, ane uttara dizAnA sarva bAhya zikharI parvata upara pueThu che, tathA eja be nAmavALAM paraMtu prAraMbhamAM "maha" zabda adhika umeratAM madada ane majeIjA madhya bhAgamAM che, eTale be madhya parvata upara che, tyAM mahApadmadraha mahAhimavaMta parvata upara ane mahApuMDarIkadraha rUphamI parvata upara che, ane be parvate madhyavatI che, kAraNake mahAhimavaMtaparvata laghuhimavaMta ane niSadha parvatanI vacce tathA rUphamIparvata zikharI ane nIlavaMtanI vacce Avyo che mATe, tathA tibiMchI ane kezarI e be kaha, abhyantara che, eTale niSadha ane nIlavaMta e abhyantara parvata upara rahelA che. - ahiM padmadrahAdika nAmamAM kaMI vizeSa nathI, kevaLa tigiMchIdraha ane kezaridrahanA nAmamAM vizeSatA che te A pramANe--tigiMchI eTale puSparajamakaraMda, tenI mukhyatAe tigiMchI athavA tegichIdraha kahevAya che, ane kezara eTale kesarAonA samUhavaDe alaMkRta zatapatrAdi kamaLo hovAthI mukhyatAe kezari athavA kesaridraha kahevAya che. - have anukrame e sarovaramAM je je adhipati devIonAM sthAna che te devIonA nAma agra gAthAmAM kahevAze. che 35 che mAtA: -pUrva gAthAmAM meLavyuM padanA saMbaMdhavALI A gAthAmAM cha mahAdramAM nivAsa karatI 6 devIonAM nAma kahevAya che... . Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita sirilacchI hiribuddhI, dhIkittInAmiyA u deviio| bhavaNavaIo palio-mAu varakamalaNilayAo // 36 // zabdArtha - siri-zrI devI jittI-kIrti devI chI-lakSamI devI nAmiyA-e nAmavALI hiri-hI devI varama-uttama kamaLanA vRddhi-buddhi devI nizyAma-nilayavALI, sthAnavALI ' dhI-dhI devI TrA- zrIdevI ane lakSmIdevI, hIdevI ane buddhidevI, tathA dhIdevI ane kIrtidevI e be be nAmavALI devIo [te parvata uparanA dramAM ] che, e sarva devIo bhavanapatinikAyanI palyopamanA AyuSyavALI ane uttamakamaLamAM nivAsa karanArI che ke 36 che vistarArtha-padmadrahamAM zrIdevIno nivAsa che, ane puMDarIkadrahamAM lakSamIdevIne nivAsa che, mahApadmadrahamAM hIdevIne nivAsa che, ane mahApuMDarIkadrahamAM buddhidevIne nivAsa che, tathA tibiMchI drahamAM dhIdevIno nivAsa che, ane kesaridrahamAM kIrtidevIne nivAsa che. e cha e devIo bhavanapati nikAyanI che, ane tethIja eka pAmanA AyuSyavALI che, kAraNake vyaktadevIonuM AyuSya ardha pahepamathI adhika na hoya mATe AyuSya uparathI ja bhavanapati nikAyanI jANI zakAya che. vaLI e devIe kahamAM je aneka ratnakamaLo che, temAM madhyavata meTA ratanakamaLamAM rahe che. che padmadrahamAM ratnakamaLa ane temAM devI nivAsa A padhasarovaramAM atimadhyabhAge 1 yojanAnA vistAravALuM (vRtta AkAre havAthI laMbAI pahoLAImAM 1 jananuM) ardhajana jADuM ane pANIthI be gAu uMcuM eka moTuM ratanakamaLa che. e kamaLa 10 ejana jeTaluM jaLamAM DUbeluM che, kAraNake padmadraha 10 ejana uDe che, jethI kamaLanI nALa paNa 10 ejana jeTalI pANImAM ja hoya, vaLI e mukhya kamaLanI cAre bAju pharato ratnamaya koTa che, te paNa jaMbudvIpanA koTa sarakhe ane gavAkSakaTakavaDe sahita che, paraMtu taphAvata eTaleja ke jaMbudvIpane 1. aDhIdvIpanA zAzvatAparvonI adhipati devIo bhavanapatinikAyanI ane devo vizeSaH zrata nikAyanA che, keTalAka velaMdharAdi devo bhavanapati nikAyanA che, ahiM tAtparya e che ke koI paNa ahIdvIpanA adhipati deva vA devIe eka palyopamathI nyuna AyuSyavALA na hoya, ane antara devIonuM utkRSTa AyuSya paNa ardha palyopamaja heya che mATe vyantara devIonuM prAyaH Adhipatya nathI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmadrahAdi varNana keTa 8 ceAjana uMcA che, tyAre A kamaLanA phatA ratnakeTa 18 ceAjana u McA che, kAraNa ke daza ceAjana pANImAM uDA che, ane ATha yAjana bahAra dekhAtA che. // ratnakamaLanA judA judA avayavA|| e mukhya ratnakamaLanuM mULa varatnamaya zveta che. mULa jemAMthI nIkaLe che te jaLa rUpa kaMda (jaDa) riSTharatnamaya hAvAthI zyAmavarNanA che. nALa lIlA vanA vaiDU ratnanI ( pAnAnI ) che, kamaLanAM cAra patro paNa lIlA vaiDU ratnanAM che, ane aMdaranAM sarve patro rakta vaNunA suvarNanAM che. vamAna samayamAM dekhAtAM ghaNAM puSpo paNa evAM che ke puSpanI bahAranAM puSpane gherIne Aju bAju lIlAM patra cAreka rahyAM hAya che, ane aMdaranAM puSpapatro puSpanA judA judA vaNu nAMja hAya che. tathA e kamaLanA atimadhya bhAgamAM eka kaNikA ( khIjakeza AvA AkAranI hAya che, tene krUratA tapanIya suvarNamaya (lAla suvarNamaya ) kesarAnA jaththA hAya che, ane te goLa AkAranI tathA nIcethI uparanA sAmaTA bhAga joIe teA seAnInI eraNa sarakhI hAya che, parantu eraNu cArasa hAya che, tyAre A kaNikAgALa AkAranI che e taphAvata che. ahi' kesarA eTale kesara sarakhA taMturUpa avayavA kaNikAnI cAre bAju pharatA heAya che. paha // kamaLanI kaNikA upara zrI devInuM bhavana // e kamaLakarNikA e gAu lAMkhI paheALI vRtta AkAranI che, ane eka gAunI uMcI che, te upara zrIvenI tuM bhavana che, te bhavana eka gAu lAMbu adha gAu paheALuM ane eka gAuthI kaMIka nyUna [1440 dhanuSa] uMcuM che. te bhavananI dakSiNadizAmAM uttaradizAmAM ane pUrvaidizAmAM e traNa dizAmAM ekeka dvAra dareka pAMcaseA dhanuSa uMcuM ane aDhIsA dhanuo paheALuM che. A paheALAI AkhA dvAranI gaNuvI, parantu kamADanI nahiM, kAraNa ke e paheALAI ne anusAre kamADanI paheALAI savAseA dhanuSanI hAya te peAtAnI meLeja vicAravI. e ratnabhavananA ati madhyabhAgamAM pAMcasA dhanuSa lAMkhI paheALI ane aDhIseA dhanuSa uMcI eka maLavIAi che. maNipIThikA eTale evA AkAranA eka cAtarA, vA pIThikA, te pIThikA maNiratnanI che mATe maNipIThikA nAma che, devaprAsAdamAM ane zAzrvatamadirAmAM ThAma ThAma maNipIThikAnuM kathana Ave che, tyAM sarvatra evI pIThikAeja jANavI. e maNipIThikA upara zrIdevIne zayata karavA ceAgya zayyA che, ke jemAM zrIdevI sukhe bese che, sUe che. ArAma le che, ane pUrvabhavamAM upArjana karelA puNyanu phaLa anubhave che. // mULa kamaLane pharatAM 6 kamaLavalaye // e mULakamaLane cAre bAju pharatAM evIja jAtinAM khIjA 108 ratnakamaLe che, ane te dareka upara ekeka ratnabhavana che, te 108 ratnabhavaneAmAM zrIdevInAM AbharaNa . Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita vigere rahe che. A kamaLo mULakamaLathI ardhA pramANavALAM che, jethI kamaLanI, kamaLanA jUdA jUdA avayanI, bhavananI, dvAranI, ane pIThikAnI e sarvanI laMbAI paheLAI uMcAI vigere yathAyogya ardha ardha pramANa jANavuM. mULa kamaLane pharatuM sarvathI A paheluM kamaLavalaya che. . jIta prathama vaya || punaH e 108 kamaLothI kaMIka dUra kamaLanuM bIjuM valaya che, temAM 34011 kamaLa pahelA valayanA kamaLathI ardha pramANamAM che, tyAM ATha dizAmAMthI vAyavya uttara ane IzAna e traNa dizAmAM maLIne 4000 kamaLa devInA sAmAnika devanAM che, pUrva dizAmAM ja mahattarAdevInAM 4 kamaLa che. mahattarA eTale devIne pUjya tarIke athavA vaDIlane sthAne salAha pUchavA yogya devIe, tathA agnikeNamAM abhyantara sabhAnA devenAM 8000 kamaLa che, dakSiNa dizAmAM madhyasabhAnA devanAM 10000 kamaLo che, ane nityakeNamAM bAra hajAra bAhyasabhAnA devanAM 12000 kamaLo che. tathA pazcimadizAmAM sAta senApatinAM sAta kamaLo che, e pramANe mULakamaLane pharatuM A bIjuM valaya che. rUti dvitIya vaya // punaH e bIjA valayathI kaMIka dara trIju valaya che temAM solahajAra AtmarakSaka devanAM 16000 kamaLa che, te dareka dizAmAM cAra cAra hajAra che, mATe cAre dizAmAM maLIne (ahiM cAra vidizAone dizAmAM aMtargata gaNIne cAra dizAja kahI che, mATe cAre dizAmAM) 16000 kamaLe che. e mULakamaLathI trIjuM valaya thayuM. A trIjA valayanAM kamaLa bIjA valayanA kamaLathI paNa ardha pramANamAM che. / phate vartava gvadhe . punaH e trIjA valayathI kaMIka dUra ceAthuM kamaLavalaya trIjA valayanA kamaLathI paNa ardhapramANuvALA kamaLonuM che. temAM batrIsa lAkha abhyantara Abhiyogika devenAM 3200000 kamaLa che, Abhiyogika deva eTale sevaka de, ane te paNa maTA mAna maryAdAvALA sevake ke jeo devIne uttama kAryomAM joDAyelA hoya che. ta vaturtha padmavaye || punaH e cethA valayathI kaMIka dUra pAMcamuM kamaLavalaya che, temAM madhyama Abhigika devanAM 4000000 (cAlIsa lAkha) kamaLa che. e sarva cethA valayanA kamaLethI ardha pramANamAM che. madhyama Abhigika eTale na atiuttama ke na nIca evA madhyama kAryomAM joDAyelA de. e pAMcamuM valaya kahyuM . ti vaMcama vaca | punaH e pAMcamA valayathI kaMIka dUra cha valaya che, temAM aDatAlIsa lAkha bAhya Abhigika devonAM 4800000. kamaLa pAMcamAM valayanA kamaLathI ardha pramANavALAM che. je sevakadeve halaka kAryomAM joDAyelA hoya che, tathA tevA prakAranA mAna bhAnI paNa apekSA na hoya te bAhya Abhigika deva kahevAya. e chaThuM valaya jANavuM | ta SaSTha pannavaya ||. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmadrahAdi varNana che kamaLAnI sarva saMkhyA 12050120 che mULa kamaLa pahelA valayamAM 108 4 thA valayamAM 3200000 bIjA valayamAM 34011 5 mA valayamAM 4000000 - trIjA valayamAM 16000 6 ThThA valayamAM 4800000 e rIte cha e valayamAM sarva maLIne kamaLa saMkhyA 12050120 (eka koDa vIsalAkha pacAsa hajAra ekavIsa) che. e sarva ekeka bhavanayukta paNa che, jethI bhavana saMkhyA paNa eTalI ja jANavI. 5 6 valaya te 6 jAtinA valaya che prazna-cothA pAMcamA chaThThA valayamAM 32 lAkha vigere kamaLo kahyAM te eTalAM kamaLa ekeka valayamAM kevI rIte samAya ? kAraNake 500 ejana pahoLA drahamAM meTAmAM mATe paridhi gaNIe te paNa dezanA 1600 ejana Ave ane tene dhanubU gaNatAM 128 lAkha dhanuSa jeTale paridhi thAya te teTalA paridhimAM 32 lAkha 40 lAkha ane 48 lAkha kamaLo kevI rIte samAya ? kAraNake pAMcamA valayanuM dareka kamaLa ardha ardha gAu pramANanuM che, jethI 1600000 (solalAkha) gAumAM e kamaLa samAya, tenA dhanuSu gaNatAM 3200000000 (traNasovIsa koDa) dhanuSa jeTalI jagyA joIe. e rIte cethA valayanAMja kamaLa je samAI zaktAM nathI te pAMcamA chaThThA valayanAM kamaLAnI to vAta ja zI? uttara-paridhinA gaNita pramANe je je valonAM kamaLo eka valayamAM samAI zake tema na hoya to tevA valayanAM kamaLa ekaja paridhimAM rahelAM na jANavAM, parantu aneka paridhimAM rahelAM jANavAM jethI te aneka paridhimAM goThavAyelAM kamaLanAM aneka vala hovA chatAM paNa ekaja jAtinAM e sarva kamaLa hovAthI eka valaya tarIke gaNAya. je kamaLa pramANamAM tulya hoya tevAM kamaLanI eka jAti jANavI. e pramANe upara kahelAM kamaLanA chaja valaya che ema nathI, aneka valaya che, paraMtu sarakhA pramANavALAM eka jAtinAM kamaLanAM aneka valane paNa jAti apekSAe eka gaNIne cha valaya kahyA che ema jANavuM. A bhAvArtha zrI jabUdvIpaprajJaptimAM che, tyAM gaNita sarva kamaLAnI apekSAe darzAvyuM che, ane meM ahiM ekaja valayanA udAharaNathI darzAvela che. eja taphAvata che. | sarva kamaLane kahamAM samAveza che 1000 ejana dIrgha ane 500 ejana paheLA padmadrahanuM kSetraphaLa gaNatAM [1000 x 500 =] pa00000 (pAMcalAkha) jana kSetraphaLa thAya che, ane sarva Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita kamaLAne mATe 200053 ejana (vIsahajArapAMca) jana ane eka ejananA soLa bhAga karIe tevA tera bhAga) eTaluM kSetraphaLa joIe, mATe sarva kamaLo sukhe samAI zake che. tyAM kayA valayane keTalI jagyA joIe tenuM spaSTa gaNita A pramANe | mukhya kamaLa 1 jananuM ane tene pharate bAra ja mULa vistAravALo keTa hovAthI keTanA mULane eka cheDAthI bIjI sAmI bAjunA cheDA sudhIne vyAsa 25 jana thaye. jethI mULa kamaLane aMge jagatI sahita 25 jana kSetra rekAyuM. prathama vayanAM kamaLa ardha ardha ejananAM che te 1 jananA kSetraphaLamAM cAra kamaLa samAya, tethI 108 ne cAre bhAgatAM ra7 yojanAmAM 108 kamaLo samAya che. ahiM ardha jana pramANa hovAthI 54 jana jeTaluM kSetra joIe e tarka asthAne che, kAraNa ke kamaLa keTaluM kSetra reke ? te kSetraphaLanA hisAbe ja gaNI zakAya che mATe A 108 kamaLa eka ja paMktie valayAkAre rahyAM che, kAraNa jagyA ghaNI che mATe. vInA vanAM kamaLe 34011 che, ane dareka kamaLa che jana vistAravALuM che jethI eka yojanAmAM kSetraphaLa pramANe 16 kamaLa samAI zake mATe 34011 ne 16 vaDe bhAgatAM 21253 [ ekavIsa pacIsa jana ane seLIA agiAra bhAga] jana bIjA valayanAM kamaLe eTalI jagyA che. A valayamAM pUrva dizAnAM 4 kamaLa tathA pazcima dizAnAM 7 kamaLa eka paMktie goThavAyAM che, ane zeSa 34000 kamaLo patapitAnI dizAmAM yathAsaMbhava aneka paMktie goThavAyelAM che, mATe A viSamAkAra valaya che. trInA vanAM kamaLa 16000 che, ane dareka kamaLa jana pramANunuM che, jethI eka jana kSetraphaLamAM 64 kamaLa samAI zake, mATe seLa hajArane cesaDe bhAgatAM 250 (aDhI) jana Ave, jethI 16000 kamaLo mATe A valayamAM 250 jana kSetra joIe, A valayamAM sarve kamaLa eka paMktie rahyAM che, kAraNa ke kSetra pUratuM che mATe. vAMdhA vaccenAM kamaLa 3200000 che, ane dareka kamaLa na yojana reke che, mATe eka jana kSetraphaLamAM 256 kamaLa samAya, jethI 32 lAkhane 256 vaDe bhAgatA. 12500 (bAra hajAra pAMcaso) jana Ave, mATe eTaluM kSetra A sarva kamaLa reke che, ahiM kamaLa aneka paMkitaothI goThavAyelAM che. , namI vaccenAM kamaLo 4000000 (cAlIsa lAkha) che ane dareka kamaLa | jana vistAravALuM che, mATe eka jana kSetraphaLamAM 1024 kamaLo samAya, jethI 40 lAkhane 1024 vaDe bhAgatAM 390 64 jana Ave. eTaluM kSetra pAMcamA valayathI kAya che. A valayamAM paNa kamaLanI aneka paMktio goThavAyelI che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padrahAdinuM varNana chaMTA vaccamAM 48 lAkha kamaLa che. ane dareka kamaLa + jana vistAravALuM che, jethI eka jana kSetraphaLamAM 4096 kamaLa samAya, mATe 4800000 ne 409 vaDe bhAgatAM 11714 jana Ave, eTaluM kSetra chaThTha valaya roke che. A valayamAM paNa kamaLo aneka paMktie goThavAyAM che, kAraNa ke paridhi nhAne ane kamaLa ghaNuM che. e pramANe-- mULa kamaLanA 25 pejana pahelA valayanA 27 jana bIjA valayanA 2125 ) trIjA valayanA 250 cothA valayanA 12500 pAMcamA valayanA 3906 ) chaThThA valayanA 117114 20004+1=20005 29 bAda-16=133 e pramANe kSetraphaLanI gaNitarItie 12050120 kamaLAne mATe 200053 jana jeTalI jagyA joIe. ane drahanuM kSetra pa000000 (pAMca lAkha)jana che. mATe sukhapUrvaka sarva kamaLane samAveza thAya che. padrahamAM aneka vanaspatika maLe vaLI padmadrahamAM upara kahelAM lAkho ratnakamaLe che eTaluM ja nahi, paraMtu te uparAta vanaspatika maLe paNa hajAregame che. taphAvata eja ke ratnakamaLe pRthvIkAya jIvamaya sacitta pRthvIpariNAmavALAM che, tyAre vanaspatikamaLo vanaspatikAya jIvamaya sacitta vanaspatirUpa che. rakamaLo sarve zAzvata che, ane vanaspatika maLe azAzvata havAthI cuMTavAM hoya to cuMTI levAya che. zrI vAsvAmIne zrIdevIe je mahAkamaLa ApyuM hatuM te A padmadrahamAMthI ja cuMTIne ApyuM hatuM ane bIjA hajAre kamaLe hutAzana nAmanA vanamAMthI ApyAM hatAM, ItyAdi vizeSa vicAra siddhAntAdikathI jANavA gya che. ahiM te ATaluM ja varNana upAgI jANIne darzAvyuM che-36 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 mahAhanAM nAma padmadraha puM DarIphadraha mahApadmadraha mahApu DarIkadraha tigi chIdraha kaeNzaridra zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita 6 mahAhonA yantra kA lakhAI parvata upara cAjana 1000 laghuhimavata parvata upara yeAjana zikharI pata upara mahAhimavaMta parvata upara rUmI parva ta upara niSadha paryaMta upara nIlavaMta paryaMta upara 1800 2000 nahara--jaLa upara nesanunu e kAza uMcuM vaLasayasa-pAMcasAmA azaneA 2000 45 0 0 paheALAI yAjana 500 500 1000 1000 po cAjana 10 'Llp2 A+ nivAsa pUggA zrI devI pU 50 50 sidh u rAhitAMzA 10 dvI devI | pU raktA 10 lakSmIdevI pU0 50 50 raktavatI 6 60 suvaNaeN phUlA 10 buddhi devI 19 JPY @ 9@ 2002 10 dhI devI. 4000 2080 10 krIti devI 3 kaMI nadIo nikaLI 2 60 rAhitA 6. u u. harikAntA ra u. rUpyaphUlA u 600 60 narakAntA u ra 60 risalilA 60 u u. sItAdA 2 avavaraNaH--pUrva gAthAmAM dradevIone uttama kamaLamAM nivAsa kamaLanuM svarUpa A gAthAmAM darzAvAya che.-- u. nArIkAntA 60 60 sItA nadI karanArI kahI te jaluvari kosadugucaM, dahavittharapaNasayaMsa vitthAraM / bAhallavitthara, kamalaM devINa mUllillaM // 37 // zabdArthaH-- vAjyuM-jADAI, bAhulya visthaghdha-vistArathI ardhuM pramANu mUnniSTha -mULa, mukhya. gAthA:-jaLanI upara e keza uMcu, drahanA vistArathI pAMcasAmA bhAga jeTalA vistAravALu ane vistArathI adha jADu evu devIonuM mULa kamaLa hAya che // 37 5 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | devInuM mUjha majha // bAdha patra | devI bhuvana. che ? 0 0 che suvarNa kaccha / - taghanIya bApatra bAhya patra GELELU nALaaryanI) (6 kaMda ziSTa 28nano Begna ITTENT TEACHER A kamaLa ja budvIpanI jagatI sarakhI paraMtu 18 yeAjana uMcI jagatIvaDe vITAyaluM che. sUcanAH - A citramAM kamaLanA bAhyapatrane lIle vaNa che tene badale rakatavaNa samaja ane atyaMtara patro atia9pa rakatavaNanAM samajavAM. kezarA vigerene vaNa graMthamAM varNavyA pramANe vicAro. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI devInA kamaLanu varNana vistara H--ahi jaLanI upara be gAu cu' kahevAthI jaLathI eTalu adhara samajavuM, kamaLapatrone samudAyaja jaLathI be gAu jeTaleA dUra che, jethI kamaLa te jaLane aDIne rahyuM che ema na jANavuM. arthAt jaLanI sapATI upara jema taratu rAkhyu hAya tevuM nathI parantu kamaLapatra ane jaLa e benI vacce be gAunu` AMtarU vA AkAza che. jo e be gAu atarAlanA kahyA hAya teA punaH kamaLanI uMcAI kahevI te! khAkIja rahe che, mATeja jADAI kahevAze te kamaLanI uMcAI jANavI. tathA drahane vistAra pAMcase caiAjanane! hAya tA tenA pAMcasemA bhAge 1 ceAjana, hunnara ceAjana hAya te tenA pAMcaseAmA bhAge e ceAjana ane be hajAra hoya tyAM tenA pAMcasAmA bhAge cAra cAjana jeTaleA kamaLaneA vistAra jANavA. tathA vistAranA adha bhAge jADAI kahevAthI nA ceAjana 1 ceAjana ane 2 ceAjana jADAI jANavI. eja kamaLanI pAtAnI uMcAI jANavI. arthAt khAdyanAM e draDhAnAM e mULakamaLa 1 ceAjana vistRta ane nA yAjana jADAM che, tathA madhya e drahAnAM be mULakamaLa 2 ceAjana vistRta ane 1 ceAjana jADAM che, ane abhyantara e drahAnAM e kamaLa 4 ceAjanaM vistRta ane 2ceAjana jADAM che. e pramANe devIonAM mULakamaLa jANavAM !! 37 li avataraNa A gAthAmAM kamaLanA avayavA kayA ratnanA anelA che te kahe che mUle kaMde nAle, taM vayarAridraveruliyaruvaM / jaMbuNamajjhatavaNija - vahiadalaM rattakesariaM // 38 // zabdA vayaravArana malTi-ariSTa ratna vemi-vaiDU ratna nakuLaya--jAMbUnada suvarNa -- mA-madhya patra taraMgina-tapanIya suvaNu vanigara-khAdyadala, khAdyapatro rattaveriyaM-rAtA kesarAvALu gAthA :--devInuM te mULa kamaLa mULamAM vajraratnanu che, kadamAM aSThiratnanu che, ane nALa vai ratnamaya che, tathA jAMbUnadasuvaNaeN maya madhyapatravALuM ane tapanIya suvarNa maya khAdyapatravALuM tathA rAtA kezarAvALuM che. 5 38 5 vistarArtha :-jamInamAM uDA utarelA jaTAjUTa sarakhA bhAga te mULa vajraratnamaya hAvAthI zvetavaNe che, jamInanI sapATIsthAne rahela tathA mULa ane mALanI vaccema jaDa-jaDathI rUpa bhAga te ariratnanA [zanI sarakhA ] zyAma vaLe che, tathA nALa rUpa skaMdha te vaiOratnamaya (pAnAnA) hovAthI lIlA vanA che, tathA kamaLapuSpanA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita patra samudAyane gherIne cArebAju rahela cAra bAhyapa tapanIyasuvarNanAM hevAthI lAla varNanAM che, ane aMdaranA sarva puSpapatra jAMbUnada suvarNamaya levAthI atialpa raktavarNavALAM che, ane vetatA adhika che, vaLI granthAntare A abhyArapatrone pItasuvarNamaya paNa kahyAM che, kSetralekaprakAzamAM zrI jaMbudvIpa prajJaptine anusAre bAhyapatrone vaiDUryaratnamaya kahyAM che, ane A gAthAmAM tapanIya suvarNamaya kahyAM che, e taphAvata che. tathA kesarA eTale karNikAnI sarvabAjue pharato kesaranA taMtusarakhe bhAga te rakta suvarNamaya hovAthI lAlavarNana che. e 38 . avataraNaHA gAthAmAM kamaLanI karNikA ane te upara rahela zrIdevInuM bhavana tenuM pramANa vigere kahe che- kamaladdhapAyapihulucca-kaNagamayakaNNigovari bhavaNaM / addhegakosapihudIha-caudasayacAladhaNuhucaM / / 39 / / zabdArtha - ne madra-kamaLathI ardha adra gosa-ardha gAu ane eka gAu vAva-pAra, cothA bhAge vidu TI-pRtha-vistAra, ane dIrghatA vidura 32-pahelAI ane uMcAI vaDayaarDha-caudase cAlIsa jaLAma-kanakamaya, suvarNamaya IndradhanuSa fir 3-karNikA upara 3thaM -uMcuM thALuM--kamaLanA vistArathI ardha pRtha-vistAravALI ane kamaLavistArathI cethA bhAga jeTalI uMcI suvarNanI karNikA che, te upara devInuM bhavana che, te bhavana be gAu vistAravALuM 1 gAu dIrgha ane caudaso cAlIsa dhanuSa UMcuM che. je 39 virA-te kamaLamAM karNikA che, tyAM karNika te kamaLane bIjakeza. jenI aMdara aneka maNimaya bIja (lIlI kamaLakAkaDIe) rahelI che, jene AkAra liMbaDAnI liMbeDIo sarakhe hoya che, te bIjakeza rUpa karNikA Urdhvasthita rAva sarakhI athavA sonInI eraNa sarakhI paNa vRtta AkAravALI hoya che. te kamaLanA puSpapatronI vacce hoya che, ane patro e kaNikAne cAre bAju vITAIne rahelAM hoya che. kamaLadaLanI uMcAI be gAu ityAdi che, tyAre karNikAnI uMcAI tethI paNa adhI eTale 1 gAu ItyAdi che. mATe gAthAmAM kahevA pramANe kamaLano vistAra 1-2-4 jana che, tyAre tethI ardha pramANa karNikAne vistAra nA-1-2 jana che, ane kamaLavistAranA cothA bhAge karNikAnI uMcAI vA-vA-1 jana che, evI e suvarNakarNikA upara te te hanI devInuM bhavana be gAu paheluM 1 gAu lAMbu ane 1440 dhanuSa (eTale 60 dhanuSanUna nA gAu) uMcuM che, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLa vana prazna:-kamaLanuM tathA karNikAnuM vistArAdi pramANa jema traNe kahayugamAM juduM juduM kahyuM tema bhavananuM pramANa jUduM juduM na kahetAM ekaja kema kahyuM? uttara -kamaLo ane karNikAo bhinna bhinna pramANavALI che, ane sarve dromAM tavano eka sarakhA pramANamAM che mATe. e pramANe cAra gAu vistAravALA kamaLamAM be gAu visatAravALI kaNikA ane temAM paNa eka gAu dIrgha bhavana jema padmadrahamAM gya avasthAnathI rahI zake che. tema bIjA dromAM paNa devIbhavano gya avasthAnathI rahyAM che, bhavananI cAre bAju chUTa paNa sArI rahe che, ane tethI vizeSa zenika dekhAya che. je 39 che avatara:-A gAthAmAM drahadevInA bhavananAM traNa dvAra tathA bhavananI aMdara drahadevInI zayyA che te kahe che- pacchima disiviNu dhaNu paNa-saya ucca DhAijjasayapihupavesaM / dAratigaM iha bhavaNe, majhe dahadevisayaNija / / 40 / / zabdArtha - viSNu-vinA rAti-traNa dvAra (4)rphaMkzana-aDhIso dhanuSa ma-ati madhya bhAge vidu-pRthu, vistRta Likna-zayanIya, zamyA. zai-praveza, uMDAI jAthArtha - pazcima dizA vinA zeSa traNa dizAmAM pAMcaso dhanuSa UMcAM ane aDhIse dhanuSa pahoLAI tathA pravezavALAM traNa dvAra A bhavanamAM che, temaja bhavananA atimadhyabhAgamAM drahadevInI eka zamyA che ke 40 che vistaf-sugama che. vizeSa e ke ahiM dvAranI jeTalI pahoLAI teTaleja praveza jANa- dvArane jeTalo bhAga ullaMghana karo teTalo praveza kahevAya, jethI vistAra ane praveza e be judA jANavA, paratu "vistAravALo praveza" evo artha na kara. | bhavanamAM kahadevInI zayyA che zaSyAnuM kiMcit svarUpa A pramANe-zamyAnA mUkhya cAra pAyA suvarNana che, mULa pAyAne vizeSa draDha karavAnA pratipAyA (kamAna AkAre Isane ane pAyAne lagAvelA tIra) aneka maNiratnanA che, Isa vigere jAMbUnada suvarNanI che, vacamAM derI athavA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita pATI bharelI che te aneka maNimaya che. leAhitAkSa ratnamaya ozIkAM che, tapanIya suvaNu maya gAlamasUriAM che, te zayyA upara punaH devInA zarIra pramANa lAMkhI gAdI pAtharelI che, puna: gAdI upara zarIra pramANa e lAMmAM ezIkAM e paDakhe che, temaja pagasthAne ane zISa sthAne paNa ezI che, jethI e bAju uMcI (athavA cAre tarapha) unnata ane vacce gaMbhIra (kaMIka uMDI) che, vaLI jemAM paga mUkatAsAthe nIcA utarI jAya evI pocI ane kemaLa zayyA che, vaLI tevI zayyA upara paNa sUtI vakhate pAtharavAnI cAdara pAtharelI che. ane nahi' suvAnA vakhate te cAdara upara paNa bIjo sUvAnac echADa pAtharelA rahe che, vaLI tenI cAre pAyA upara ubhI karela lAkaDIenA AdhAre eka suMdara maccharadAnI bAMdhelI che, te vaDe te zayyA ghaNIja zAbhe che. jyAM jyAM deva devIonI zayyAsakhaMdhi kathana Ave tyAM tyAM evA chatrapalaMga yukta zayyAe jANavI. // 40 5 gavataraLa:--have A gAthAmAM dradevInAM AbhUSaNa rAkhavAnAM kamaLAnu vadheluM. vajja kahe che-- ** te mUlakamaladdhapamANakamalANa ahiasaNaM paririkattaM tabbhavaNe - su bhUsaNAINi devINaM // 41 // zabdAH-- te-te ( mULa kamaLa) mUma mukhya kamaLathI navamAna-adha pramANavALAM marahimasa-ATha adhika sA [ekase ATha ] paridhdhiktta-parikSipta, vITAyaluM tamavaLenu--te uparanA bhavaneAmAM mUsaLaphaLi-AbhUSaNa Adi tevILa -dradevIonAM gAthA:--te mULa kamaLathI ardhuM pramANavALAM [ kamaLeAnA 108 vaDe eTale ] 108 kamaLA vaDe te mULa kamaLa vITAyaluM che. ane te uparanA bhavaneAmAM (108 bhavaneAmAM) dradevIonAM AbhUSaNu vigere rahe che ! 41 // vistarArtha:--pUrve kahelA savistara bhAvArthane anusAre sugama che. vizeSa eja ke ahiM adha` pramANa kahyuM te jaLathI uparanA bhAge rahela kamaLanI uMcAI paheALAI ane jADAInuM adha pramANa jANavuM, temaja bhavanasaMbaMdhi lakhAI paheALAI uMcAI vigere sa` apramANa jANavI, parantu jaLanI aMdara rahelA nALanI uMcAInuM adha pramANa na jANavu kAraNake nALa tA sa kamaLeAnI jaLapanta 10 ceAjana u'cI che, mATe temAM apramANa na levAya, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattarikA vigere devI tathA daivonu' svarUpa tathA kamaLanA chae valayA adha adha pramANanA heAvAthI iMdronA prAsAdonI paktievat ghaNI suMdara racanA dekhAya che, temaja parivAra devA vigerenAM kamaLe caDhatA utaratA darajjA pramANe moTAM nAnAM heAya teAja samada gaNAya, nahItara jevuM svAmInuM sthAna tevuM sevakanuM sthAna e laukika rIte paNa zaiAbhAspada nathI ! 41 / / avataraLaH--A e gAthAmAM te mULakamaLane pharatuM zrIjuM valkya kahe che-- mUlapa mAu puviM, mahayariANaM caunha cau paumA / bavarApha satta paNamA, nigAdhvirULa sattajja // 42 // vAyavvAIsu tisu suri-sAmaNNasurANa causahasa paumA / bada ma vAra sahamA, baLeyAnuM nirimALa // 43 // zabdA mUvaka--mULa kamaLathI (nI) mahariyALa-mahattarikA devIonAM -: avarA-apara dizAmAM, pazcimamAM gaLiyAddivarTUna-anIkAdhipationAM senApationAM 7 234-cAranAM 1353mAcAra kamaLa sura--devInA sAmaLapurALa-sAmAnika devAnAM gAthArthaH - mULa kamaLathI pUrva dizAmAM cAra mahattarikA devIonAM cAra kamaLA che, ane pazcima dizAmAM sAta senAdhipationAM sAta kamaLe che ! 42 // tathA vAyavya Adi traNa dizAomAM [eTale vAyavya dizAmAM uttara dizAmAM ane izAna dizAmAM ] devInA sAmAnika devAnAM (cArahajAra sAmAnikanAM) cArahajAra kamaLeA che, ane agnikANa Adi traNa dizAmAM (-agnikANu dakSiNadizA ane naiRtyakeNumAM) traNa padAnA devAnAM anukrame 8000-10000-12000 kamaLeA che // 43 5 sattae-sAtanAM gocAtu-agniAdi dizAmAM ti parisAnuM-traNa padAnA devAnAM vistarArtha :--mahattarikA eTale devInI vaDerI devIe vRddhAe sarakhI jANavI. je dradevIone paNa pUjaya devIe che, tevI phakta cAra devIe che tenAM cAra kamaLa devInA mukhya kamaLathI pUrvIdizAmAM che. tathA mahiSanuM (pADAnu'), azvanu', hastinu', rathanuM, subhaTanuM, gaMdha'nu' ane naTanu sainya, ema sAta prakAranAM sainya dareka braha devIne che, te sAta sainyanA sAta adhipati te sAta senApatinAM sAta kamaLeA pazcima dizAmAM che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita tathA drahadevInI sarakhI chaddhivALA mahardhika deve cAra hajAra che, jeo kahadevIne kArabhAramAM paNa kaMIka bhAga lenArA hoya che, kahedevIne cyavI gayA pachI jyAM sudhI bIjI devI utpanna na thAya tyAM sudhI rAjavahivaTa emAMnA mukhya cAra pAMca deve maLIne calAve che, evA tAja vinAnA rAjA sarakhA e sAmAnika denAM cAra hajAra kamaLa vAyavya uttara ane IzAna e traNa dizAmAM aneka paMktithI goThavAyAM che. - tathA A hadevIone darekane traNa traNa sabhAo che, sabhAnAM nAma spaSTa jovAmAM AvyAM nathI, paraMtu samitA caMDA ane jatA nAmanI sabhAo saMbhave che. pahelI abhyatarasabhA bIjI madhyasabhA ane trIjI bAhyasabhA gaNAya che. abhyAsabhAnA deve ghaNu mAna mobhAvALA hovAthI devI bolAve tyAre ja devI pAse janArA hoya che, madhyasabhAnA de bolAve athavA na bolAve to paNa jarUra paDaye devI pAse jAya che, ane bAhyasabhAnA deva devInA belAvavAnI apekSA rAkhatA nathI, paraMtu vinA belAbe kAma hoya ke na hoya to paNa AvajA karanArA hoya che. tathA amuka kArya karavA mATe prathama abhyatara sabhA sAthe maMtraNA cAle che, ane nirNaya paNa abhyantarasabhA dvArA thAya che, kAryane nirNaya vicAryA bAda madhyasabhAne te nirNaya saMbhaLAvavAmAM Ave che, ane madhyasabhA te kArya karavA mATe bAhyasabhAne soMpe che. evI te bAhyasabhA te nirNata thayelA kAryane karavAvAlI hoya che, paraMtu guNadoSanI udubhAvanA karavAnuM teone cheja nahiM. e prakAranI traNa sabhAomAM anukrame 8 hajAra 10 hajAra ne 12 hajAra de che, tenAM 8000-10000-12000 kamaLa anikeNuM dakSiNa ane naiRtyakeNa e traNa dizAmAM ghaNI paMktithI goThavAyelAM che. e pramANe AThe dizAmAM maLIne 34011 kamaLo viSama valayAkAre goThavAyAM che. dati tIva valaya // 43 // avataraNaH have A gALAmAM mULa kamaLane pharatuM trIju va kahe che ia bIa parikhkevA, taie causuvi disAsu deviinn| cau cau paumasahassA solasa sahasA''yarakANaM // 44 // zabdArtha - tra vIsa-e bIjo terasa salA-solahajAra riva -parikSepa; valaya kAyaravALa-AtmarakSakanAM, aMgarakSaka tarU-trIjA valayamAM devanAM jayArthaH--e pUrvagAthAmAM bIjo parikSepa (bIjuM valaya) kahyo. have trIjA valayamAM cAre dizAe cAra cAra hajAra kamaLo maLI soLahajAra kamaLo che te devIne AtmarakSaka denAM kamaLo che (arthAt devInA aMgarakSaka deve 16000 che.) che. 44 che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramaLa Alaya traNa ta vistarAM :--sugama che. vizeSa eja ke-devInA aMgane kAIpaNa jAtanuM nukazAna thavA na pAme tevI rIte ughADAM zastra karI najara rAkhanArA sAvadhAna vRttivALA 16000 deva che, te devI sabhAmAM bese tyAre paNa ughADAM zastra rAkhI cAra dizAmAM cAra cAra hajAranI sakhyAe gAThavAI jAya che. mATe e aMgarakSaka devA kahevAya che, IndrAdi sa` adhipati devAne sAmAnika agarakSaka sainya ane sabhAnA devA hAya che, temaja AbhiyAgika devA paNa hoya che. e 16000 aMgarakSaka devAnAM cAre dizAe cAra cAra hajAra kamaLe che ! 44 5 avataraLaH--have A gAthAmAM mULa kamaLane pharatAM AbhiyAgika devanAM traNa valaya eTale 4--6 vana kahe che.-- abhiogAi tivalae, dutIsacattA'DayAlalakkhAIM / iDivasarakA, sA vIsaM sayaM savve // 45 // zabdA amiyepha-AbhiyAgika devezanA ti va-traNa valayAmAM tuta:sa (salkArpha )-khatrIsa (lAkha) vrutta ( hArUM )-cAlIsa (lAkha ) mAruM hArUM-aDatAlIsa lAkha ki-eka phroDa nItA-vIsa lAkha sajjA-sA, adha sahita (50000 sahita ) vIsa sayaM ekaseAvIsa. gAthArthaH--AbhiyAgika vigere devAnA traNa valayamAM anukrame 3200000, 4000000, 4800000 kamaLA che. te sa` maLIne eka kroDa vIsalAkha ane lAkhanA adha sahita eTale pacAsahajAra ekasAvIsa (12050120) che // 45 5 vistarArthaH--sugama che. vizeSa e ke-AliyeAgika eTale kahyuM kArya karanAra sevaka devA. tathA gAthAmAM amo e padyamAM rU-Adi zabda che, te AbhiyAgika sivAyanA khIjA paNu devAne grahaNa karavA mATe nathI, parantu AbhiyAgikanA traNa prakArane sUcavanArA che. uttama madhyama ne adhama kArya karavAnA bhedathI AbhiyAgikanA traNa bheda paDayA che te pUrve 36mI gAthAnA vistarAmAM darzAvyuM che e pramANe chae valayanAM kamaLA ane 1 mukhya kamaLa maLI eka kroDa vIsa lAkha pacAsahAra ekasAvIsa kamaLA che. e sa sacitta pRthvIkAya ratnanAM che. khIjA paNa vapatikamaLe! e drahamAM hajArA che. vaLI kamaLa e joke kamalinInu puSpa vyavahAramAM gAya che, parantu ahiM te kamaLanA AkAranAM pRthvI pariNAmI vRkSeAja jANavAM, jethI kaMda mULa ityAdi kathana ghaTI zake che. // 45 5 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita // drahadebInA parivArakamaLanAM 6 valaya // [ T[0 4, pR. 61] sarva kamaLa 12050128. dareka valayamAM anukrame ardha ardha pramANavALAM kamaLe. uttara , haradizAnA aMbara vana; 4000 kamaLa 600 7. para donAM TV \ dezanA aMgara etariuAmA * devonA. 1000 | bAya jAra sabhAnAM | che "sabhAnAtanA /00 kamaLa doSa 200000 DamaLa 'bhalpanAnA ane lade zvanA aMgarakSaka devI ja devonAM 8000palaba' - kema paNa A HUAtbInA maka (dine devono paNa - bAhaya dakSiNa kapALa avataraNa-pUrve kahelA padmadraha Adi 6 mahAdramAM nadIone nIkaLavAnAM be be traNa traNa kAra che te dvArAnuM svarUpa A gAthAmAM kahevAya che- puvvAvaramerumuhaM, dusu dAratigaMpi sadisi dhmaannaa| miDDamA pimALa, satAra kiyA kaddA zabdArtha- purva avara-pUrve ane pazcime si--eMsImA 6 muhUM-merU sanmukha mApamALa-bhAge pramANavALuM suha-be sarovaramAM satArAM -toraNa sahita rAti pi-traNe dvAra paNa TLA -nirgata, nikaLelI hiMdamAnar--svadizitRhanA mAnathI -nadIvA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga'gA pramukha nadIonuM vastu na gAthArtha:--e sareAvaramAM anukrame pUrva dizA sanmukha pazcima dizA sanmukha ane merUpa ta sanmukha ema traNa traNa dvAra che. ane te dvAra peAtAnI dizamAM rahelA drahanA pramANathI eMsImA bhAganA pramANavALuM ( = vistRta ) che, teAraNa sahita che, ane darekamAMthI ekeka mahAnadI nikaLI che, evAM e traNa dvAra che. !! 46 5 1 vistarArthaH--bahAranA e draheAmAM traNa traNa dvAra che. tyAM padmadrahamAM pUrva dizAe tAraNa sahita (dvAra AgaLanA kamAnabhAga te sahita) je dvAra che te ! (savA cha ) ceAjana paheALuM che, kAraNake pUdizA tarapha drahanuM pramANa 500 ceAjata che, ane pAMcaseAne e sImA bhAga savA cha ceAjata che, mATe e 6aa ceAjata vistAravALA pUrva dvAramAMthI gaMgAnI nAmanI mahAnadI 6aa ceAjatanA paTa-pravAhathI nikaLI che. pazcima dizAmAM drahanu pramANa pAMcaseA ceAjana heAvAthI tenA eMsImA bhAge 6aa ceAjana vistAravALA dvAramAMthI siMdhU nA nAmanI mahAnadI paNa eTalAja pravAha-paTavALI nikaLI che, tathA uttara dizAmAM drahanu pramANa 1000 ceAjata he!vAthI tenA e'sImA bhAge sADAbAra -ceAjana vistAravALu.uttaradizinuM dvAra che, temAMthI rahitAMza nI 125 ceAjananA pravAhavALI nikaLI che. e pramANe padmadrahanAM traNa dvAramAMthI traNa nadIo traNa dizAe nikaLI, temAM gaMgA ane si MdhU nadI parvata upara keTalAka ceAjana sudhI vahIne bharatakSetra tarapha vaLI, ane rAhitAMzA nadI parvata upara sIdhI vahIne himava'takSetramAM paDe che. e traNe dvArA ekeka tAraNa sahita che, teAraNa eTale nadInA pravAha upara dekhAtA kamAna AkAravALA ane kamArivanAnA dvArabhAga sarakhA dekhAva jANavA. tathA arAvatakSetranA puMDarIkadrahane pUrva pazcima vistAra pAMcase ceAjana heAvAthI tenA esImA bhAge 6aa ceAjana jeTalAM vistAravALAM be dvAramAMthI rakta ane rastavatI nAmanI mahAnadI dA yAjata pravAhathI nIkaLI kaIka cAjana paryaMta upara vahI arAvata kSetra tarapha vaLe che, ane dakSiNadizA tarapha 1000 ceAjana drahapramANa heAvAthI tenA e sImA bhAge 125 ceAjana vistAravALA dvAramAMthI 1rA ceAjana pravAha vistAravALI suvarNA nadI nAmanI mahAnadI nikaLI sIdhI pavata upara vahI hiraNyavata kSetramAM paDe che. e pramANe zikharI paryaMta uparanA puMDarIkadrahanAM traNa dvAra paNa teAraNa sahita ane nadInA nIkaLatA pravAhavALAM che. 5 46 // avataraNa.... -pUrvokta cha mahAdraho paikI e mahAdrahAnA dvArAnu varNana karIne zeSa cAra mahAdrahAmAMthI nadIene nIkaLavAnA dvArAnuM varNana A gAthAmAM kahevAya che jAmuttaradAradugaM. sesesu dahesu tANa merumuhA // sadisihAsiyabhAgA, tayaddhamANA ya bAhiriyA // 47 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra sabhAsa vitA sahita. zabdArthanApura-dakSiNa ane uttara dizAe memu-merU sanmukha rAhu- be be bAraNuM sarisi-pitAnI dizAmAM rahela kahanA -bAkInA masimA -eMzImA bhAge hemudrahAne viSe tayama-tenAthI ardha pramANavALA zALa teomAM vAhiriya-bahAranAM. thArtha -zeSa cAra drahane viSe dakSiNe ane uttara dizAe be be dvAro che temAMthI je dvAre merU sanmukha rahelA che te potAnI (merUsamukha) dizAmAM rahela kahabI laMbAInI apekSAe eMzImA bhAge che. tathA bAhyamAM (kSiNa tathA uttaranA) (Are tenI (merUsamukha dvAranI) apekSAe ardha pramANavALAM che. e kahe che tirtha bAkI rahelA mahApadmadraha, mahApuMDarIkadraha, tibiMchidraha, kesarIMha e cAra haimAM dakSiNa uttara be be dvAra che. temAM merU parvata tarapha je dvAra che te meruparvata lIpha hanI laMbAInI apekSAe eMzImA bhAge che. te A pramANe-mahApamadraha, tathA bahu puMDarIkahuM, meparvata tarapha 2000-jane lAMbe che. tene eMzIme bhAga 25 vajana Ave. eTale te banane drahonuM dvAra-merU parvata tarapha 25 jana vistAravAnuM che. temaja bAhyabA (merUpardhatatarapha nahiM paNa lavaNasamudrataraphanA) merUsamukha dvAranI aipekSAe ardhapramANavALA eTale sADAbAra 1rA jana pramANu vistAravALA che che kAraNake te tarapha drahanI laMbAI ekahajAra ejana pramANe che. tene eMzI lALa sAhAbAra yojana Ave. vaLI te ja pramANe tigiM chIdraha tathA kesarIha merUsanmukha 4000 cArahajAra jata pramANe vistAravALA che. tene eMzImo bhAga para pacAMsa cojana Ave, tethI te banne drahAnA merUmukha dvAro pacAsa jana pramANa vistAravALA che, ane bAhya (merUsanmukha nahiM paraMtu lavaNa samudra taraphanA) dvAre tenAthI ardha pramANavALI eTale 25 pejana pramANa vistAravALAM che. ahiM e paNa sAthe samajI levuM je te sarva dvArA tereNa (dvAra AgaLa kamAnanA bhAga) sahita che, temaja dareka dvAramAMthI nadIo vahe che. ke 47 che maghato -have e gAthamAM nadIonAM nAma tathA teno pravAha kahe che- gaMgA siMdhU rattA, rattavaI bAhiraM NaicaukaM / bahidahapuvvAvaradAra,-vittharaM vahai girisihare // 48 // zabdArtha - Tr fedhU-gaMgA nadI, siMdhU nadI. purva avara-pUrva pazcimanA. rattA rava-raktA nadI, raktavatI nadI. hAridvAranA vistAra pramANe. vAhira-bahAranI, bAhya be kSetranI. vaida-vahe che. na jaDa-nadI catuSka, cAra naMdI, jirisiMha-girizikharapara, parvata upara, hi-bAhya kahayugalanA. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgA pramukha nadIonuM varNana kamAMthI nitI no che } [ kA. 4, pR. 81 ) AvartanakUTa paM kahyuM- DArika Avartana phUTa kapAtakuMDa A drahamAMthI traNa dizAnA dvAre traNa nadIo nIkaLe che, te AvartanaTa sudhI sIdhI cAlIne be nadIo bAhyakSetra tarapha vaLI parvata uparathI prapAtakuMDamAM paDe che, ane pachI kuMDamAMthI dakSiNa dhAre bahAra nikaLI kSetramAM vahe che, uttaradizAnI nadI sIdhI vahI prapAtakuMDamAM paDI kSetramAM madhyagirine kaMIka dUra rAkhI DAbI bAju vahe che. A cAra drahamAMthI uttara dakSiNa dvAre nikaLatI be nadIo sIdhI parvata upara kinArA sudhI vahune nIce prapAtakuMDamAM paDI bahAra nIkaLI kSetramAM madhyagirine cheDIne dakSiNa nadI jamaNI bAju ane uttara nadI DAbI bAju vahe che. kApa jAthArtha -rAMga siMdhu raktA ane raktavatI e bahAranA kSetranI cAra nadIo " bahAranA drahanA pUrva pazcima dvAranA vistAra jeTalA pravAhe parvatanA zikhara upara vahe che. 48 che 10 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita vistarAtha-padmadraha ane puMDarIkadraha e be bAhyadraha che, kAraNake sarva parvatathI bahAranA (chelA) laghuhimavaMta ane zikharI e be parvata para AvelA che. te drahAnA pUrva dvArane ane pazvimadvArane vistAra pUrve kahyA pramANe savA cha janane che, mATe bahAranA kSetromAM vahetI ane eja be dromAMthI pUrva pazcima dvAre nIkaLatI. gaMgA siMdhU raktA ane raktavatI e cAra bAhya nadIo dareka savA cha jananA pravAhathI parvata upara vahe che. e rIte keTalA jana sudhI parvata upara vahe che te vAta have pachInI gAthAmAM kahevAze. vaLI jema A cAra nadIo bAhya nadIo gaNAya che, tema himavaMta ane hiraNayavaMtakSetranI cAra nadIo madhya nadIo, ane harivarSa tathA ramyakakSetranI cAra nadIo abhyattaranadIo gaNAya. tathA mahAvidehanI apekSAe te e cAra nadIo paNa madhyanadIo gaNAya. ane mahAvidehanI abhyantaranadIo kahevAya, jaMbadvIpa laghusaMgrahaNumAM ei AThe nadIone abhyantaranadIe kahelI che. ke 48 che lAvataH-pUrva gAthAmAM cAra bAhya nadIo dA jananA pravAhathI parvata upara vahe che ema kahyuM, ane have A be gAthAmAM te nadIo parvata upara keTalA jana sudhI vahe che ane tyArabAda tene pravAha kayAM paDe che? te paNa kahe che. paMcasaya gaMtuNiagA-vattaNakUTAu bahimuhaM vli| paNasaya tevIsehiM, sAhiatikalAhiM sihraao||49|| NivaDai magaramuhAvama-vayarAmaya jibhiyAiM vayaratale Niage NivAyakuMDe muttAvalisamapavAheNa // 50 // | zabdArtha - jAtu= jaIne, vahIne vAsayatevI=pAMcaso trevIsa jana LiyA mAvettA sUET3=potAnA nAmavALA | sAma=sAdhika, adhika Avartana kUTathI | tivAhaiiM traNa kaLA vahidaM=bAhya kSetranI sanmukha hirAma=zikhara uparathI vaTa=vaLe, te tarapha vAMkI thAya. viDa=paDe mAra mudde 3vama=magaramukha sarakhI varAma =vAmaya nimiyArdu jIDrivako dvArA, pranAla dvArA vayarata=vAmaya taLIyAvALA LirAje potAnA nAmavALA Liajke nipAtakuMDamAM, prapAtakuMDamAM muttaravaDhi sama=matInA hAra sarakhA vALa pravAha vaDe Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga'gA pramukha nadIonu` vaNu na gAya:---te cAra nadIo pAMcase ceAjana sudhI jaI ne potAnA nAmavALA Avatta nakUTathI khAhyakSetra sanmukha vaLe che, tyArabAda pAMcase trevIsa ceAjana ane kaMIka adhika traNakaLA sudhI vahIne zikhara uparathI magaramukha sarakhA AkAravALI ane vAmaya evI chavhikA dvArA vAmaya taLIyAvALA potAnA nAmanA prapAtakuMDamAM meAtInA hAra sarakhA pravAhe paDe che ! 49 5 50 // vistarAyaH--te bahAranI cAra nadIo potapAtAnA dvAramAMthI nIkaLI sIdhI lITIe 500 ceAjana sudhI parvata upara vahe che, tyArabAda te sthAne peAtAnA nAma // jIhvikAmAM thane paDato nadIno dhodha // dra 6 [TTdeg deg, gov, ] jAkA nadIno pa uparathI paDato ghoDa prapAtakuMDamA kuMDabahAra kSetramAM nikaLI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita viALuM Avartana kuTa-zikhara Ave che, arthAt gaMgAnadI pUrva dizAmAM vahe che tyAM fivartana , siMdhUnadI pazcima dizAe vahe che tyAM pAMcaso jana dUra jatAM siddhAvana pUra Ave che, e pramANe rakatA nadI pAMcaso ejana vahyA bAda vartana phUTa ane raktavatI pAMcaso ejana vahyA bAda te sthAne rAvartana ra Ave che, jethI nadInI sIdhI gatimAM vyAghAta-naDatara thavAthI e cAre nadIo phUTathI ja gAu dUra rahI potAnA sIdhA pravAhane vaka karI bahAranA bharata arAvatakSetro sanmukha vaLe che. tyAM gaMgA ane siMdhU bharatakSetra tarapha vaLe che, ane raphatAratavatI arAvatakSetra tarapha vaLe che. che cAra A@ madIema parvata upara vaka pravAha che e pramANe pitAnA AvartanakUTanA naDatarathI vaka thayela nadIne pravAha punaH parvata upara ja vahI parvatanA kinAre Ave che, tyAM sudhImAM keTalA jana vahe che? te kahe che ke - AvartanakUTathI vaka thayele nadI pravAha punaH parvata upara pAMcase trevIsa jana traNa kaLA [ para3 ce. 3 ka.] vahe che, tyArabAda parvatane kinAre Ave che, jethI parvata samApta thAya che. ahiM para3 ce. 3 ka. no hisAba A rIte--parvatano vistAra 1052-12 che, temAMthI nadIne pravAha 6 jana bAda karatAM [eTale 6 jana 4 kaLA bAda karatAM] 1046 . 7 ka. Ave tenuM ardhA karatAM para3 jana 3 kaLA uparAnta 9 kaLA Ave [ athavA para3 ce. 39 ka. Ave]. eTalA jana sudhI AvartanakUTathI parvata upara vahIne jihikAmAM praveza kare che. che jivihakAmAMthI kuMDamAM paDatA nadIonA dhedha che nadIonA pravAha je jihikAomAM thaIne paDe che te jihikA pranAla sarakhA AkAravALI ane cheDe phADelA magaranA mukha sarakhI hoya che, ane vajaratananI banelI hoya che, temAM thaIne parvata uparathI nIce pitA potAnA nAmavALA kuMDamAM paDe che, tyAM gaMgAnadI nAkhavAnuMnAmanA kuMDamAM paDe che, e rIte siMdhU nadI siMdhUtavuM mAM paDe che, raktA nadI rAvapatinuM mAM ane raktavatI nadI rAvatI vrata kuMDamAM paDe che. e pramANe jihikAomAM thaIne nIce paDato kaMIka adhika 100-100 yojana lAMbe. dhodhane dekhAva dUrathI dekhatAM jANe motIno hAra hoya te vetavaNe dekhAya che. vaLI e dhadha jilDikAmAM thaIne paDatA hovAthI nadInuM pANI parvatane ghasAIne paDatuM * zrI ratnazekharasUrie pavivaraNa prasaMge pa9 mI gAthAnA vivaraNamAM 1 gAu kahyo che te anusAre ahi phUTavarjana kahyuM che, paraMtu bIje koI sthAne phUTavarjana dekhavAmAM AvyuM nathI. , 1 dhodhanI laMbAI sAdhika 100 yojana kahI che, te 100 ejana parvata uMco che, te uparAMta kiMcita adhikatA jihikAmAMthI paDatI vakhate kaMIka vakratA thavAnI apekSAe temaja nIce kuMDamAM paNa pravAha kaMIka uMDe pahoMcavAnI apekSAe saMbhave che, tatva zrI bahuzrutagamya. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAgA pramukha nadIonuM varNana methI, paraMtu jihikA be gAu lAMbI hovAthI parvatathI kaMIka dUra rahIne paDe che, jethI parvata bhIMjAte nathI. tathA e dhodha je kuMDAmAM paDe che te kuMDAnAM taLIyAM vajAramaya che ke 49 50 avatAra -have A gAMthAmAM te jihikAonuM pramANa-mApa kahe che-- dahadAravittharAo vittharapannAsa bhaagjddddaao| jaDattAo cauguNa-dIhAo savvaji bhIo // 51 // zabdArtha - sugama che-gAthArthane anusAra TyArtha-drahadvAranA vistAra jeTalA vistAravALI, vistArathI pacIsamA bhAge jADI, ane jADAIthI cAraguNI dIdhuM-lAMbI evI sarve jihikAo che. A 51 che vistarArtha-nadIonA dhodha je jihikAomAM thaIne paDe che te jihikAonuM pramANa ahiM kahevAya che. che jihikAonuM pramANa che jihikAo dareka prahadvAranA vistAra jeTalA vistAravALI, vistAranA pacAsamAM bhAge jADI ane jADAIthI cAraguNI lAMbI che, jethI bahAranI 4 jihikAo- jana vistAravALI, gA gAu jADI, ane 2 gAu lAMbI che. madhyanI ja jihikAo-1rA jana vistAravALI, 1 gAu jADI, ane 4 gAu lAMbI che. abhyantaranI 4 jihikA-25 jana vistAravALI, 2 gAu jADI, 2 jana lAMbI. ( 6 ) sItA satedAnI jihika-50 jana vistRta, 4 gAu jADI, ayojana lAMbI. ahiM jADI eTale uMcI jANavI [ parantu jihikAnI ThIkarInI jADAI spaSTa kahI nathI,] jethI pANInI uMDAI jeTalI jihikA uMcI che, ane pANInA pravAha 1 zAstramAM ghaTamukhapravRttirUpe dhodha paDavo kahyo che, eTale ghaDAmAMthI nikaLatuM jaLa jevo avAja kare che tevAja avAje nadIonA dhodha paDe che, ema kahyuM che. mATe upalakSaNathI ghaDAmAMthI jaLa nIkaLatAM ghaDo bhIMjAto nathI tema parvata paNa bhIMjAtA nathI. 2 ThIkarInI jADAI paNa eTalIja hevI ghaTI zake che. vaLI e jihikA uparanA bhAgamAM khullI samajAya che, kAraNake 6 yojanAdi pahoLAI pramANe uparano bhAga je AcchAdita hoya te uMcAI ghaNI vadhI jAya, mATe uparathI khulI samajAya che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarAtha sahita. jeTalIja pahoLI che, vaLI dIrghatAne keTaleka bhAga parvatamAM paNa haya, mATe dIrghatA pramANe ja pravAha dUra paDe che ema nahiM, paraMtu kaMIka nyUna dUra hoya che 51 che avataraNa nadIo je prapAtakuMDamAM paDe che te kuMDamAM darekamAM madhya bhAge nadInI adhiSThAtrI devIne ekeka dvIpa hoya che tenuM svarUpa A gAthAmAM kahe che- kuMDato aDajoyaNa, pihalo jalauvari kosdgmucco| veijuo NaidevI-dIvo dahadevisamabhavaNo // 52 // ' zabdArtha- tA-kuMDanI aMdara, kuMDa maLe | vephagbo-vedikAyukta vAyA-ATha jana navIvIthe-nadIdevIne dvIpa piTu-pahoLa, vistAravALe vIsama-dradevInA bhavana sarakhA johukamo-be keza UMce mavA-bhavanavALe. pathArtha -kuMDanI aMdara (madhyabhAge) ATha yojana lAMbe pahoLa, jaLanI upara be gAu uMce dekhAte, cAre bAju pharatI vedikA sahita ane kahadevInA bhavana sarakhA bhavanavALe e nadIdevIne dviIpa che . para che vistara-jema padmadrahAdikanI adhiSThAtA zrIdevI vigere devIo che, tema dareka nadInI adhiSThAtA devI paNa te te nadInA nAmavALI hoya che. jema gaMgAnadInI adhiSThAtA gaMgAdevI ItyAdi. e gaMgAdevI vigere nadIdevIo e gaMgAprapAta Adi pitapotAnA nAmavALA kuMDamAM ane te kuMDanI aMdara AvelA pitA potAnA nAmavALA dvIpamAM rahe che. jema gaMgAdevI gaMgAdvIpamAM rahe che ItyAdi. A gaMgAdevI te ja ke jenI sAthe bharata cakavatI 1000 varSa sudhI rahyA hatA, ane teTale kALa bhogavilAsamAM vyatIta karyo hato. e gaMgAdevIdvIpanI laMbAI pahoLAI 8 jana che, ane vRtta AkAre che, tathA jaLanI upara be gAu uMce dekhAya che, paraMtu jaLamAM paNa daza jana DUbelo hovAthI mULathI 10 ejana uMco che, ane jagatI upara kahelI eka vedikAvaDe vITAyale che, vizeSa e ke jagatInI vedikAne be vanakhaMDa che, ane ahiM ekaja vanakhaMDa kahevuM, jethI dIpa eka vedikA ane eka vanakhaMDavaDe vITAyale. che. ane dvIpanA ati madhyabhAge kahadevInA bhavana sarakhuM eTale teTalAja mApavALuM 1 gAu dIrgha be gAu vistRta tathA 1440 dhanuSa uMcuM bhavana che, temAM madhyavatI maNipIThikA upara gaMgAdevI Adi devIne sUvA gya zrIdevInI kahelI zayyA sarakhI zadhyA che. | para che avataraNa -have A gAthAmAM kuMDanuM svarUpa kahe che- Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prapAta kuMDAdhikAra varNana joaNasaTipihattA savAyachapihula veittiduvArA / ee dasuMDa kuMDA evaM annevi NavaraM te // 53 // zabdArthasa-sATha ejana T-e (cAra bAhya kuMDe) viduttA-pahoLA tamuM -daza yojana UMDA sava -savA cha ejana dhaM-e pramANe vidura-pahelAM ane vi-anya-bIjA kuMDe paNa vera ti phuvAra-vedikAnAM traNa dvAravALA ] vAM te-paraMtu te bIjA kuMDa TyArthaH--e bAhya cAra prapAtakuMDa sATha ja paheLA che, tathA jenI vedikAnAM traNa dvAre savA cha jana pahoLAM che, ane daza yojana UMDA che. e pramANe bIjA kuDo paNa jANavA, paraMtu te kuMDa [ AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe traNa bhinna vistAravALA che-e saMbaMdha] . pa3 che vistarArtha -gaMgAprapAta kuMDa siMdhUmrapAta kuMDa raktAprapAta kuMDa ane raktAvatIprapAta kuMDa e cAra kuMDa 60 peja lAMbA pahoLA ane goLa AkAranA che, paridhi sAdhika 18 jana eTale dezanA 1 190 jana che. vaLI e dareka kuMDane cAre bAju pharatI valayAkAre ekeka vedikA ane ekeka vana che, e vedikAne traNa dizAe traNa dvAra che, eTale vedikAmAM parvatadizisivAyanI zeSa traNa dizAe traNa visopAna ane tripAna AgaLa ekeka teraNa hovAthI traNa toraNa e ja kAra che. (teraNa tathA triso pAnanuM svarUpa jagatInA varNanamAM kahevAyuM che). e traNe tAraNe dareka savA cha jana pahoLAM che, aneka staMbhanAM banelAM che, vividha ranamaya che, paraMtu ene ughADavA DhAMkavAnAM kamADa nathI, sadAkALa khullA daravAjA jevAM che. emAM be teNe je uttara pUrva dizAnAM che, te nIce nakkara bhUmivALAM che, ane dakSiNa dizAnuM je teraNa che, tenI nIcethI gaMgA vigere nadIne pravAha teraNanI pahoLAI eTale savA cha jana paheLe (jaLapravAha) bahAra nikaLe che, ane bharataorAvata kSetramAM dakSiNa sanmukha vahI vacamAM AvatA baitADhayane bhedI dakSiNasamudrane maLe che. ahiM je dakSiNa zabda airAvatane aMge paNa kahyo te sUryadizAnI apekSAe jANu, anyathA airAvatakSetramAM uttaroraNe banne nadIonA pravAha bahAra nikaLyA che ema jANavuM. ( 1 jaMbU pra. sUtramAM sAdhika 190 jana paridhi kahyo che, te gaNitarItithI Avato nathI mATe temAM kaI judI apekSA haze ema vRttikartA kahe che. ( 2 sUtromAM ThAma ThAma puro zabdathI tripAnanI AgaLa toraNa kahyAM che. padmadrahamAM paNa temaja kahyuM che, paraMtu trisapAnanI sAtheja toraNa saMbhave, keTaleka dUra jaIne nahi, eTale toraNamAM thaIne trisapAna upara caDhAya evI rIte.. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita vaLI e cAre kuMDa 10 ejana uMDA che, pANInI upalI sapATI kuMDanA kinArAne aDIne rahI che, arthAta kuMDanI upalI kinArI sudhI jaLa pUrNa bhareluM che. e kuMDanI bhIttio vajanA pASANathI baMdhAyelI che, kuMDanuM taLIyuM paNa vajA maya che, kuMDanA jaLamAM praveza kare hoya te sukhe praveza karI zakAya ane jaLamAMthI sukhapUrvaka bahAra nikaLI zakAya evA evArA tathA utArA [ghATa) bAMdhelA che. ane nIce sudhI getIrtha jaLa che, arthAt anukrame utaratI bhUmivALuM che. jethI kuMDanA kinAreja 10 jana uMDAI nathI paraMtu ati madhya bhAgamAM che, e kuMDAmAM aneka jAtinAM vanaspatikamaLo che, aneka jaLacara vaDe vyApta che, ItyAdi vizeSa varNana sUtra siddhAntathI jANavA yogya che. jevA e cAra bAghakuMDo kahyA tevA ja prakAranA bIjI 86 nadIonA 86 kuMDanuM svarUpa paNa e sarakhuM ja che, paraMtu te kuMDamAM 1 kuMDano vistAra 2 dviIpano vistAra ane 3 vedikAnA traNa raNa vistAra e traNa prakAranA vistAramAM taphAvata che ke je kahevAtI 54 mI gAthAmAMja kahevAze, tadhA A kuMDamAM pRthvImaya kamaLo kahelAM dekhAtAM nathI, mATe kevaLa vanaspatikamaLeja haze ema samajAya che. tathA draha ane kuMDamAM taphAvata e che ke-draho laMbacorasa AkAravALA kahyA che ane kuMDa sarvatra vRtta AkAranA kahyA che. jaLano caDhAva utAra vigere svarUpamAM to kuMDa ane draha banne sarakhI rIte ja kahyA che. kiMcit vizeSatA kaI kaI bAbatamAM che. paDe che avataraNa-pUrva gAthAmAM navAM te e padathI 86 kuMDAmAM je taphAvata kahevA bAkI rAkhyA hatA te taphAvata traNa prakArane A gAthAmAM kahevAya che-- esi vitthAratigaM, paDucca samaduguNa cauguNaguNa / causahi sola caudA, kuMDA savvevi iha NavaI // 54 // zabdArtha - f*-e cAra kuDanA soviM-sarve paNa kuDo virAti-traNa vistArane heM-A jaMbUdvIpamAM vahu-Azrayine varra-nevu thA--[ paraMtu te 86 kuMDa] e cAra kuMDanA traNa vistAranI apekSAe vicAratAM 64 kuMDa sarakhA vistAravALA che, 16 kuMDa bamaNA vistAravALA che, 4 kuMDa cAra guNa vistAravALA che, ane be kuMDa ATha guNa vistAravALA che, e rIte A jaMbudvIpamAM sarva maLIne [464+16+4+2=] 90 kuMDa che. 54 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratA5 DAdhikAra vistara-gaMgAprapAta vigere cAra kuMDenA saMbaMdhamAM je kuMDavistAra 5vistAra ane vedikAnAM traNa kArane vistAra e traNa vistAra kahyA te AgaLa kahevAtA bIjA 86 kaMDonA eka sarakhA nathI, paraMtu 64 kuMDanA traNe vistAra gaMgAprapAtAdi cAra bAhyakuMDa sarakhA che, 16 kuMDanA traNa vistAra gaMgAprapAtAdi cAra kuMDanA traNa vistArathI bamaNuM che, e pramANe cAranA cAraguNa ane be kuMDanA AThaguNA vistAra che. te A pramANe-- 64 kuMDa-te mahAvidehanI batrIsa vijayamAMnI dareka vijayamAM be be mahAnadI vahe che te dareka nadI niSadha nIlavaMtavarSadhara parvata pAsenA kuMDamAMthI nikaLe che, tenA 16 kuMDa-te mahAvidehamAMnI 12 antarnAdIonA bAra kuMDa ane himavaMta tathA hiraNyavaMta kSetramAMnI be be maLI cAra mahAnadInA cAra kuMDa maLI 16 kuMDa. 4 kuMDa-te harivarSa kSetranI tathA ramyapha kSetranI be be nadIonA. 2 kuMDa-te mahAvideha kSetramAM vahetI sItAdA tathA sItA mahAnadInA. e sarvanuM saMkSipta kaIka A nIce ApyuM che te uparathI jUdA judA vistAra samajI zakAze. che jabUdvIpanA 90 kuMDa saMbaMdhi raNa vistAra che kuMDa vistAra dvIpa vistAra | traNa dvArA vistAra jana jana cAjana 120 4 bharata arA. nadIonA 16 hima.hiraNya. 4 antarnAdI 12 I 4 harivarSa ramyapha nadInA 64 vijaya nadIonA 2 satedA-sItA nadInA 480 50 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 90 kuMDana 90 kuMDanAM nAma kaMDAnuM sthAna karavI ke pahoLAI UMDAI jana 0.10 gaMgAdevIdvIpa siMdhUdIpa raktadIpa raktavatIdvIpa rohitAMzAdvIpa ( , pazcime rohItAdIpa gaMgA prapAta bharatakSetramAM pUrve yAjana siMdhU prapAta , pazcime 2katA prapAta aravatamAM pUrve rakatAvatI prapAta rohitAzA prapAta | himavaMtamAM hima050 nI uttare hitA prapAta , mahAhimavaMta A parvatanI dakSiNe suvarNaphUlA pra. | hiraNyavaMtamAM zikha rIthI dakSiNe rUcakUlA pra. , rUkUmIthI uttare herikAnA pra. harivarSamAM mahAhima thI uttare harisalilA pra. | ,, niSadhathI dakSiNe narakAnA pra. ramyaphamAM rUphamIthI dakSiNe nArAkAtA pra.. 2myaphamAM rUphamIthI uttare sIdA pra. mahAvideha devakurUmAM | niSadhanI uttare | 480 sItA pra mahAvi. uttarakurUmAM ! nIlavaMtanI dakSiNe gaMgA pra. ) 1-8 | nIlavaMtanI dakSiNa siMdhU pra. | vijaya kinAre (bhUmi upara) rakatA pra. 916 niSadhanA uttara kinAre. 2katavA pra. | vijaya gaMgA pra. 13-14 siMdhU pra. vijaya 2katA pra. 252katAva che. | vijayanIlavaMtanA dakSiNa kinAre 1-2-3 antarnAdI, (pUrva videhe) | niSadhanA uttara kinAre (pUrva videhe) | ha-8-9 , che (pazcima vihe 10-11-12 nIlavaMtanA dUkinAre | pazcima videha suvarNa phUlAThI 5 rUyikUladIpa harikAnA devIne dvIpa harisalilA devIne narakAntA devIne nArIkAnA devIne sIdA devIne sItA devIne gaMgAdevI siMdhUdevI raktAdevI raktavatI devI gaMgAdevI siMdhUdevI raktadevI raktavatI devI grAhavatI Adi 3devI taptAdevI Adi 3 kSIradA Adi 3 UrmimAlinIAdila - Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA. yi. te devI dvIpa dekhAto uca jaLathI e11c : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : KPE 911c11011c 4 | pahoLAI vI bhuvana : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : R. u cAI parvata dizi varjIne zeSa 3 dizAmAM 3 dvArA kuMDanA dvArA _| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | da ja uMcAI | kuMDanA nAme nAmavALI (paratu prapAta zabda rahita) n t t n n t t n n t t n n t t n n t t t n n | nadI kayA dvAre nikaLe che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistAtha sahita mavataH-pUrva gAthAmAM prapAtakuMDAnA vistAra vigere kahIne have te kuMDAmAM paDatI nadIo kuMDamAM ja samAya che ke kuMDa bahAra nIkaLe che? je bahAra nikaLatI hoya te kyA dvAramAMthI nikaLI kyAM sudhI kevI rIte jAya che te svarUpa kahevAnA prasaMgamAM prathama cAra bAhyanadIonI gatinuM svarUpa A be gAthAmAM kahe che- eaM ca NaicaukkaM, kuMDAo bahiduvAraparivUDhaM // sagasahasaNaisameaM, veaDagiripi bhiMdeha // 55 // tatto bAhirakhittaddhamajhao valai puvvaavaramuhaM / NaisattarasahasasahiaM, jagaitaleNaM udahimei // 56 // | zabdArtha - vahiluvAra-bAhya dvAre, samudra taraphanA dvAre | tame sameta sahita varaghuvaM-vahetI, || -bhede che. bhedIne nikaLe te. taro-tyArabAda Lasattasatta-sAtahajAra nadIo vAdiddhi -bAhya kSetrAdha sahi-sahita mANo-madhye thaIne, mAM thaIne nArataf-jagatI nIce thaIne purva avasamuhU-pUrva pazcima samukha | kaei gC-samudramAM jAya che. thArtha -e cAra khAdyanadIo kuMDamAMthI bAhyadvAre nikaLI sAta hajAra nadIo sahita zaitADhayaparvatane paNa bhede che 55 che tyArabAda bAhyakSetramAM thaIne pUrva pazcima sanmukha vaLe che, ane sAtahajAra nadIo sahita jagatI nIce thaIne samudramAM jAya che ! pada che vistarArtha -have e cAra khAdyanadIo kuMDamAM paDyA bAda kayAMthI nikaLI kyAM jAya che? te svarUpa A gAthAomAM kahevAya che kuMDamAMthI nikaLI samudramAM jatI gaMgA vigere 4 nadI che bharatakSetranI gaMgAnadI tathA siMdhUnadI padmadrahamAMthI nikaLI parvata upara vahI jihikAmAM thaIne nIce kuMDamAM paDIne tyArabAda kuMDamAMthI bAhyatoraNe eTale dakSiNadizitA teNe thaIne bahAra nikaLI kaMIka jana sudhI uttarabharatArtha khaMDamAM vahIne ane tyAM sudhImAM uttarabharatArdhanI sAta sAta hajAra nAnI nadIo mArgamAM maLatI jAya che, te badhI nadIone bhegI laIne (eTale te nadIonA jaLathI pitAnA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnadIonuM varNana pravAhamAM vadhAro karIne-adhika adhika vistAravALI thaI ne) vacce AvatA dIrghatratAhavyaparvatane bhedIne (eTale zaitAnI nIcethI nikaLIne) tyArabAda dakSiNabharatArdhamAM paNa kaMIka jana sudhI vahIne temaja dakSiNabharatArdhI paNa sAta sAta hajAra nadIo mArgamAM maLe che te sarvane paNa bhegI laIne samudra pAse rahelI jagatIne bhedIne (eTale jagatInI nIce thaIne) 14000 nadIonA jaLa sahita dakSiNa samudrane maLe che, tyAM gaMgAnadIno pravAha pUrva dizAmAM che, ane siMdhUnA pazcimadizAmAM che e vizeSa. e pramANe airAvatakSetranI raktAnadIne pravAha. ane raktAvatI nadI paNa puMDarIkadrahamAMthI nikaLI samudrane maLe che, taphAvata e ja ke-raktAnadIne pravAha pUrva dizAmAM ane raktavatInadIno pravAha pazcima dizAmAM vahe che tathA kuMDamAMthI uttaradvAre nikaLe che, ane uttarasamudrane maLe che, tathA kuMDamAMthI nikaLI prathama dakSiNa arAvatArdhamAM vahe che tyArabAda zaitADhathabhedIne uttara arAvatArdhamAM vahe che. A taphAvata kevaLa kSetradizAnI apekSAe gaNAya, ane je sUryadizA gaNIe te dizA saMbaMdhI koI taphAvata nahi. tathA kuMDamAMthI bAhyadvAre nikaLI tyAM sudhI pravAha (drahamAMthI prAraMbhIne kuMDamAMthI nikaLe che tyAM sudhI) 6 jana ja hoya che, tyArabAda kSetramAM vahetI vakhate ja nadIonA pravAha (anya nadIonA jaLathI) vadhatA jAya che. vaLI maitADhayane tathA jagatIne paNa bhedatI vakhate nadIone pravAha avyavasthita rIte vahe che ema nahiM, paraMtu akhaMDa pravAha vahe che, kAraNake parvatamAM ane jagatImAM prathamathI ja pravAha jeTalI jagyA akhaMDa nIkaLelI che, jethI pravAhanI upara pahADa athavA jagatI jevIne tevI ja hoya che, ane nIcethI suraMga ane garanAlAnI mAphaka tevI pravAhanI jagyA vyavasthita banI rahelI che ke papa che 56 che avatarAH-A gAthAmAM cAra baMghanadIne prAraMbhathI paryata sudhInA vistAra tathA prAraMbhathI paryata sudhInI uMDAI kahe che- dhuri kuMDaduvArasamA, pajjate dasaguNA ya pihulatte / savvattha mahaNaIo, vittharapannAsabhAguMDA // 57 // zabdArtha - ghuri-prAraMbhamAM saMvardha-sarvatra, sarva sthAne vaLata-paryanta, ane Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita nAthArtha -vistAramAM sarva mahAnadIo prAraMbhamAM kuMDanA dvAra sarakhA vistAravALI, ane paryate dazaguNA vistAravALI che, ane sarva sthAne vistAranA pacAsamA bhAge uMDI che ke 57 ! vistarathA-sarva mahAnadIo prAraMbhamAM kuMDanA je dvAramAMthI nikaLe che te dvAra jeTalI paheLI che, ane tyArabAda vadhatI vadhatI samudramAM maLe che tyAM dazaguNI paheLA paTavALI hoya che. ane nadInI laMbAImAM jyAM jeTalA vistAra tenA pacAsamAM bhAge te sthAne uMDAI jANavI te A pramANe - 4 grAhAnI -prAraMbhamAM dA ejana, ane paryanta 6rA jana vistAravALI che, jethI tenA pacAsamA bhAge gaNatAM prAraMbhamAM be gAu uMDI che, ane paryate gAu uMDI che. ra0 rAu 64 vinaya namo-4 bAhya nadIo sarakhI jANavI. 26 antanathI ', hima-2, hira02-e 16 nadIo prAraMbhamAM 1rA jana ane parya-te 125 pejana paTavALI, tathA prAraMbhe 1 gAu ane paryate 10 gAu uDI. 4 hari ra0 nI-prAraMbhamAM 25 pejana ane parya-te 250 ejana paTavALI, tathA prAraMbhe 2 gAu ane paryane 5 pejana uMDI che. sIto ta-prAraMbhamAM pojana ane parya-te 500 ejana paTavALI che, tathA prAraMbhe 1 jana uMDI ane paryanta 10 ejana uMDI che. 4 5 6 have A vistAra ane uMDAIne vAstavika saMbaMdha ke kahyA pramANe kAma kAma teTalA pramANane ja maLe ema nahi, paraMtu gaNitae vistAra koTTaka gaNita pramANe ane UMDAI tathA vistAra banne karNa gatie kahyA che. te koTTaka gaNita tathA karNagati anyagraMthethI jANavI. avatarI-pUrve 55-56 gAthAmAM be bAhyakSetranI cAra nadIonI gati kahIne zeSa pAMca mahAkSetranI 10 mahAnadIonI gati kahevAnI bAkI hatI te have A be gAthAmAM kahevAya che - paNa khittamahaNaIo, sadAradisidahavisuddhagiriaddha / gaMtUNa sajibmIhiM, NiaNiakuMDesu NivaDaMti // 58 // NiajinmiapihulattA, paNavIsaMseNa muttu mjjhgiriN| jAmamuhA puvudahi, iarA avaroahimurviti // 59 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgA pramukha nadIonuM varNana zabdArtha - vana vitta-pAMca kSetranI maLo -mahAnadIo sAhiti-potAnA dvAranI dizAmAM rahelA vimudra-kahapramANane bAda karela jiritra-evA girinA ardha bhAga sudhI | --jaIne, vahIne nirmadiM-pitAnI jibihekAmAM thaIne LijhaLi-pitapotAnA nAmavALA huM tu-kuMDamAM TLavadaMti-paDe che. biganimi-pitAnI jihikAnI purva vaheM-pUrva samudrane vidurajJA-pahoLAIthI zabara-ane bIjI nadIo, uttara vAvIra sena-pacIsamA bhAge | mukhI nadIo mulu-mUkIne, cheDIne avaraei -aparadadhine, pazcima maksoriM-kSetranA madhyamAM rahelA parvatane | samudrane nAmanu-cAmukhI, dakSiNamukhI nadIo | uti-maLe che, jAya che. pathArtha-pAMca kSetranI mahAnadIo potAnA dvAranI dizA tarapha rahela kahapramANane parvatanA pramANamAMthI bAda karI je rahe tenA ardhabhAga sudhI parvata upara vahIne pitApitAnI jihikAmAM thaIne pitAnA nAmavALA nIce rahelA prapAtakuMDamAM paDe che. 58 che pitAnI jihikAnA vistArathI pacIsamA bhAge madhyagirine mUkIne dakSiNamukhI nadIe pUrvasamudramAM jAya che, ane bIjI eTale uttaramukhI nadIe pazcimasamudramAM jAya che. e 59 che vistara-pAMca kSetranI rohitAMzA vigere 10 mahAnadIonI gati A pramANe- zeSa 10 mahAnadIonI gati che himavaMtakSetramAM rahetAMrA ane rehitA e be nadI tathA hiraNyavaMta kSetramAM suvarNakUlA ane rUkUlA e be nadIo vahe che, temAM hitAMzA nadI laghuhimavaMtaparvata uparanA padmadrahamAMthI uttara taraNe (uttaradvAre) 12 jananA pravAhathI nikaLI sIdhI lITIe uttara samukha parvatanA paryanta kinArA sudhI AvI tyAM sudhImAM 276 jana 6 kaLA parvata upara vahI. kAraNake sAparisi-pitAnI dizA tarapha kahanuM pramANa eTale uttaradizi tarapha drahanuM pramANa te dakSiNettara pahoLAI 500 ejana che, te laghu himavaMtanA 105ra-12 vistAramAMthI vimudra-bAda karatAM 552 jana-12 kaLA rahI tenuM maa-ardha karatAM 276 jana 6 kaLA AvI, mATe eTalA jana sudhI hitAMzA nadI parvata upara vahIne pitAnI 1 yojana lAMbI ane 1 gAu 4 gaI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita. jADI jihikAmAM thaIne parvata nIce kaMIka adhika so jana jeTalA dIrgha-lAMbA dhathI pitAnA nAmavALA rohitAMzaprapAta nAmanA kuMDamAM paDI, tyArabAda e kuMDanA uttara kAre bahAra nikaLI himavaMtakSetramAM vahetAM eja kSetranI vacce zabdApAtI nAmane goLa AkAravALo vRtta zaitADhayaparvata Avyo, te parvatathI be gAu dUra rahIne pitAne pravAha pazcimadizA sanmukha vAMke vALIne pazcima himavaMtanA be vibhAga karatI pazcimasamudramA jagatI nIce thaIne gaI. ahiM kuMDamAMthI nikaLI zaitADhaya sudhI AvatAM mArgamAM 14000 nadIo maLI, ane tyArabAda pazcimasamudramAM jatAM mArgamAM bIjI 14000 nadIo maLI, jethI hitAMzA nadIne sarva parivAra 28000 (aThThAvIsa hajAra) nadIono che. sahitA na-hitA nadI mahAhimavaMta parvata uparanA mahApamadraha nAmanA drahamAMthI dakSiNa teNe 12aa jana pahoLA pravAhathI nikaLI sIdhI lITIe dakSiNa samukha parvatanA paryanta sudhI vahI, tyAM sudhImAM 1605 jana 5 kaLA parvata upara vahI, ahiM mahAhimavaMtane vistAra che. 4210-ka. 10 che, temAMthI svadizikahavistAra 1000 ejana bAda karI ardha karatAM eTalAja jana Ave, mATe eTalA jana mahAhimavaMta parvata upara vahI potAnI eka jana lAMbI ane nA jana jADI jihikAmAM thaIne parvata nIce rohitAprapAta nAmanA kuMDamAM sAdhika 200 ejana jeTalA lAMbA dhodhathI paDIne kuMDanA dakSiNa dvAre bahAra nikaLI himavaMtakSetramAM vahetAM zabdApAtI vRttabaitADhayathI be gAu dUra rahIne potAno pravAha pUrvadizA - sanamukha vAMke vALI pUrvahimavaMta kSetranA be vibhAga karatI tathA kuMDathI vRttautAvyA sudhImAM 14000 ane zaitADhayathI samudra sudhImAM bIjI caudahajAra nadIone mArgamAM pitAnI aMdara meLavatI jagatI nIce thaIne pUrvasamudramAM praveza kare che, e rIte ene parivAra paNa 28000 nadIone rehitAMzAvat jANa. suvafI rahI-sarvasvarUpa hitAMzAnadI sarakhuM jANavuM, paraMtu vizeSa e ke madhyavatI vaitADhayanuM nAma vikaTApAtI vRtADhaya kahevuM, suvarNa kUlAno pravAha zikhara parvata uparanA puMDarIkadrahamAMthI dakSiNa taraNe nikaLI suvarNakUlAprapAta kuMDamAM paDI kuMDanA dakSiNa taraNe nikaLI hiraNyavaMtakSetramAM thaIne pUrvasamudramAM maLe che. thI navI-sarvasvarUpa rahitAnadI sarakhuM kahevuM, paraMtu vizeSa e ke-A nadI rUkamI parvata uparanA mahApuMDarIkadrahamAMthI uttara taraNe nikaLI, rUkUlAprapAta kuMDamAM paDI kuMDanA uttara taraNe thaI bahAra nikaLI vikaTApAtI AgaLa thaIne pazcimasamudramAM praveza kare che. 1. nadIne e parvatathI dUra rahevAnuM kAraNa parvata pAsenI bhUmi kaMIka uMcI hoya ema saMbhave. 2, TuMkI kSetragatimAM ane dIrgha kSetragatimAM paNa parivAra nadIo sarakhI saMkhyAe maLI ema kahyuM te zAstrakAranI vivakSAne anurodhathIja, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgA pramukha nadIonuM varNana duttA [ri nahI ]-mahAhimavaMtaparvata uparanA mahApadmadrahamAMthI uttara toraNe 25 pejana pahoLA pravAhathI nikaLI, 1605 jana 5 kaLA sudhI parvata upara uttara sanmukha vahI, parvatanA paryanta AvI be jana lAMbI ane 1 jana jADI jihikAmAM thaIne baso ejanathI kaMIka adhika lAMbA dhaMdhathI hariprapAtakuMDamAM paDI, tyAMthI punaH uttara toraNe bahAra nikaLI 28000 nadIo sahita aMdhApAtI vRttabaitADhaya pAse AvI gaMdhApAtIthI 1 pejana dUra rahI bIjI 28000 nIone mArgamAM meLavatI ane pazcima harivarSa kSetranA be vibhAga karatI sarva maLI pa6000 nadIo sahita pazcimasamudramAM praveza kare che, A nadI kuMDanA dvAra sudhI 25 jana pahoLI ane je jana uMDI che tyArabAda vistAramAM ane uMDAImAM anukrame vadhatAM vadhatAM samudranA saMgamasthAne 250 ejana pahoLI ane 5 yojana uMDI thaI che. riDhiA na-niSedhaparvata uparanA tigiMchIdrahamAMthI dakSiNa taraNe 25 jana pahoLA pravAhathI nIkaLI, . 7421-ka. 1 sudhI parvata upara ja dakSiNa mukhe vahI, parvatanA kinAre AvI be pejana dIrgha ane 1 jana jADI pitAnI jivihakAmAM thaI kaMIka adhika 400 jana jeTalA lAMbA dhaMdhathI harisalilA kuMDamAM paDI, tyAMthI paNa dakSiNa taraNe bahAra nikaLI, gaMdhApAtI vRttabaitADhaya sudhImAM 28000 nadIo sahita thaI parvatathI 1 jA dUra rahI punaH mArgamAM bIjI 28000 nadIone pitAnI aMdara bheLavatI pUrva harivarSa kSetranA be vibhAga karatI sarva maLI pa6000 nadIo sahita jagatI nIce thaIne purvasamudramAM praveza kare che. ene vistAra tathA uMDAI sarva harinadIvatu jANavuM. nAstA nathI-rUkamI parvata uparanA mahApuMDarIkadrahamAMthI dakSiNa taraNe 25 jananA pravAhe nikaLI ItyAdi sarvasvarUpa harikAntA nadI sarakhuM kahevuM. vizeSa e che ke A nadI ramyakakSetramAM vahe che, ane mAlyavaMta vRttabaitADhayathI 1 jana dUra rahe che, tathA pUrva samudramAM maLe che. parivAra pa6000 nadIne ja che. nAkrAntAnathI-sarvasvarUpa harisalilAnadI sarakhuM jANavuM, paraMtu vizeSa e ke nIlavaMtaparvata uparanA kezaridrahamAMthI utara teNe nIkaLe che ane mAlyavaMtathI 1 jana dUra rahI pazcima sudramAM maLe che. parivAra pa6000 nadIne ja che. rIte mahAnavI-niSadhaparvata uparanA tibiMchI drahamAMthI uttara toraNe thaI 50 jana paheLA pravAhathI nikaLI . 7421-ka. 1 sudhI parvata upara sIdhI uttara sanmukha vahI, 4 jana dIrgha ane 1 jana jADI pitAnI jivihakAmAM thaIne kaMIka adhika 400 ejana lAMbA dhodhathI nIcenA satedAprapAta nAmanA kuMDamAM paDI, tyAMthI punaH uttara taraNe bahAra nikaLI devakurukSetranA tathA madhyavartI pAMca dronA be 12. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e zrI ladhu kSetrasamAsa vistarA sahita be vibhAga karatI drahamAM thaIne devakuranA paryanta bhAge rahelA merUparvatathI be jana dUra rahI pitAnA pravAhane pazcima tarapha vALIne, temaja kuMDathI devakurUnA paryanta bhAga sudhImAM devakurUkSetranI 84000 nadIone potAnA pravAhamAM bheLavatI, tathA pazcimamahAvidehanA be vibhAga [ dakSiNa vibhAga ane uttara vibhAga ema be vibhAga ] karatI, tathAM kSetrane anusAre anukrame nIcI thatI thatI paryate rahelA mahAvananI vacce thaIne jagatI nIcenI 1000 ejana jeTalI nIcI bhUmimAM thaIne pazcimasamudrane pAMcaso yojananA pahelA pravAhathI maLe che. ene drahathI kuMDa sudhI vistAra 50 yojana ane uMDAI 1 yojana che. tathA samudrasaMgamane sthAne 500 janano vistAra ane uMDAI 10 ejana che, ahiM pazcimamahAvidehananI bhUmi merUparvatanA paryantathI samudra sudhImAM anukrame nIcA nIcA pradezavALI che, jethI samudra sudhImAM sAdhika 1000 ejana jeTalI nIcI bhUmI che, mATe nadI paNa te pramANe anukrame nIcA nIcA jatA pravAhavALI che. tathA pazcimamahAvidehamAMnI 16 vijayanI 32 nadInA darekanA 14000 parivAra sahita havAthI 448000 nadIo sahita thAya che, ane 6 antarnAdI maLe che, jethI kuMDathI samudrasaMgama sudhImAM 84000 devakurUnI ane 448038 pazcimamahAvi0 nI, ema sarva maLI 532038 (pAMcalAkha batrIsa hajAra ADatrIsa) nadIonA parivAra sahita sItAdA nadI pazcimasamudramAM praveza kare che. vAstavika rIte te mahAvidehanI 32 mahAnadI ane 6 antarnAdI maLI 38 mahAnadIe sItedAne mahAvimAM maLe che, paraMtu 32 mahAnadIone pitApitAne cauda cauda hajArane parivAra te paNa sItAne parivAra gaNatAM e pUrvokta parivAra gaNAya che, e sarvanadIonuM jaLa sItAdAmAM bheguM thavAnI apekSAe eTalA parivAranI gaNatrI paNa avAstavika na gaNAya. sItA mAnavI-sarvasvarUpa satedA nadI sarakhuM jANavuM, paraMtu vizeSa e ke A nadI nIlavaMtaparvata uparanA kesarIdrahamAMthI dakSiNa toraNe nIkaLI kuMDamAMthI paNa dakSiNa toraNe nIkaLI uttarakurUkSetramAM pAMca kahAnA be vibhAga karI merUthI pUrva mahAvideha tarapha vaLe che, ane pUrvasamudramAM praveza kare che. temaja pUrvavidehanI bhUmi pazcimavidehavata anukrame nIcI nathI paraMtu sarakhI sapATIvALI che, tethI nadInI nIcI gati nathI. vaLI e sarvamahAnadIo potAnA pravAhanI baMne bAjue eka vedikA ane eka vana sahita che. tathA bharata ane airAvatakSetranI gaMgA siMdhu raktA ane raktavatI e cAra nadIonuM kuMDa sudhInuM svarUpa zAzvata che, ane kuMDamAMthI nIkaLyA bAda kSetranA kAraNathIja azAzvata svarUpavALI che. che 58-59 avataraNa:-have A traNa gAthAmAM pAMca kSetranI 10 mahAnadIonAM nAma tathA dareka nadIne bIjI keTalI nadIono parivAra che te kahe che - Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA nadIenuM varNana hemavai rohiaMsA, rohiA gaMgaduguNaparivArA / eraNNavae suvaNNa-ruppakulAo tANa samA // 60 // harikhAse harikaMtA, harisalilA gNgcugunnniiaa| esi samA rammayae, NarakaMtA NArikaMtA ya // 61 // sIoA siAo, mahAvidehammi tAsu patte / NivaDai-paNalarakadutIsa-sahasaaDatIsaNaisalilaM // 62 // zabdArtha - phremavarU- hemavaMta kSetramAM suvana-suvarNakUlA nadI vALa-gaMgAnadIthI bamaNuM tALa sama-te nadIo sarakhI rivA-harivarSa kSetramAM || fsa samA-e nadIo sarakhI hImogA-sIdA nadI sagA-sItA nadI rA te nadIomAM, darekamAM nive_paDe che. vAva tutIsa sa atI-pAMcalAkha batrIsahajAra ADatrIsa jarUDhuiM-nadIonuM jaLa thArtha - himavaMtakSetramAM rohitAzAnadI ane rohitAnadI gaMgAnadIthI bamaNA parivAravALI che, ane araNyavatakSetramAM suvarNa kUlAnadI ane rUkhyakUlanadI te be nadIo (rohitAzA ane rehitA) sarakhI che. che 60 che harivarSa kSetramAM harikAntA ane harisalilA e be nAmanI nadIo che, ane te gaMgAnadInA parivArathI cAraguNa parivAravALI che, ane ramyakSetramAM je narakAntA ane nArIkAntA e be nAmavALI nadI che te e be (harikatA harisa) nadIo sarakhI che ! 61 che ' mahAvidehamAM sAtedA ane sItA e be nAmanI nadIo che, te darekamAM pAMcalAkha batrIsa hajAra ane ADatrIsa nadIonuM jaLa paDe che. [arthAt e be nadImAMnI ekeka nadIne eTalI nadIonA parivAra che. ] che da2 che Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita vistarArtha :-gAthArthavata sugama che, tathA pUrvagAthAmAM kahelA vistarArthane anusAra vizeSa svarUpa jANavuM, ahiM vizeSa eja ke gaMgA mahAnadIne 14000 nadIne parivAra che, mATe hitAMzA rahitAne 28000-28000ne parivAra che, tevI ja rIte suvarNakUlA rUkhyakalA nadIno paNa 28000-28000no parivAra che. vaLI harikAntAdi cAra nadIone darekane pa6000-pa6000pa600-pa6000ne parivAra che, ane sIdA sItAnadIne parivAra gaMgA nadInA parivAra sAthe sarakhAmaNIvALo na hovAthI te darekane jUja parivAra pa32038-pa32038 nadIone kahyo che. | parivAra nadIo azAzvatI gaMgA ane siMdhu tathA raktA ane raktavatI e cAra bAhya nadIo kuMDamAMthI nIkaLyA bAda prAyaH zAzvata che, paraMtu sarvAze zAzvata nathI, kAraNa ke kSetra parAvRtti dharmovALuM che mATe. te paNa e cAra mahAnadIone pravAha sarvathA baMdha nahiM thAya, gADAnA cIlA jeTalo paNa vaheze, ane punaH kALakrame vadhatAM vadhatAM 6rA yojanAnA paryanta pravAhavALI thaze. punaH ghaTaze e rIte prAyaH zAzvata che, ane bIjI 10 mahAnadIo, 64 vijayanadIo, 12 antanadIe kAyamane mATe ekasarakhA svarUpavALI hovAthI sarvadA zAzvata che, ane zeSa parivAra nadIo sarva azAzvata jANavI, mahAvidehAdimAM paNa sarvatra azAzvata jANavI tathA parivAra nadIone vedikA ane vana paNa na hoya che 60-61-62 che avataraNa :-sIdA tathA sItAnadImAM kaI kaI nadIo maLe che, te A gAthAmAM kahevAya che - kuruNai culasI sahasA, chaccevaMtaraNaIo paivijayaM / ho to mITTo, vI niI hiMsA 3 pR. durU . zabdArtha - kura-devakurU ane uttarakurUkSetranI aMtara -atarnAdIo narU-nadIo varU vinayaM-prativijyanI, dareka vijayanI gurulI talA-coryAsIhajAra ho ho mahAbo-be be mahAnadIo che dava-cha ja. varo-dareka mahAnadIne jAthArtha -kurUkSetranI nadIo coryAsI hajAra, cha antarnAdIo ane dareka vijyamAM be be mahAnadI che, te darekano cauda cauda hajArane parivAra che [ e sarvanadIo satedAne tathA sItAnadIne maLe che ] } 63 che Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUDhApAnagara nadI vanadhikAra te vistarAI -mahAvidehakSetra cAra vibhAgamAM vaheMcAyeluM che, tyAM atimadhyavartI merU parvata che, ane tethI dakSiNa dizAmAM vadhu nAmanuM yugalakSetra, uttare uttara nAmanuM yugalakSetra, pUrva dizAmAM pUrva mahAvideha ane pazcimadizAmAM pazcimamahAvidehakSetra che, tyAM sItedAnadI pUrve kahyA pramANe devakurUkSetramAM thaIne pazcimamahAvidehamAM jAya che, tyAM prathama kurUkSetranI 84000 nadIo che te sarva satedAne maLe che. ane sItAnadI uttarakurUkSetramAM thaIne pUrva mahAvidehamAM vahe che, tyAM uttarakurUnI 84000 nadIo prathama maLe che. punaH pUrva mahAvideha ane pazcimamahAvideha e darekamAM 8-8 dakSiNa tarapha ane 8-8 uttara tarapha vijaya che, be be vijayenI vacce ekeka vakSaskAraparvata ane ekeka nadI AvI che, eja antanadIo gaNAya che, kAraNake be be vijayanI sattaHvacce AvI che mATe, tevI nadIo pUrvamahAvidehamAM che ane pazcima videhamAM paNa 6 che. te paNa satedA tathA sItAne ja maLe che. tathA pUrva videhanI ane pazcimavidehanI 16-16 vijayamAM darekamAM gaMgA siMdhu ane raktA tathA raktAvatI e nAmavALI be be nadIo che. kaI vijayamAM kaI nadIo tathA vijaya vakSaskAra parvata ane antarnAdIono sarve anukrama AgaLa mahAvidehakSetranA varNanaprasaMge kahevAze. te be be mahAnadIne darekane 14000-14000 nadIone parivAra che, te caudahajAranA parivAravALI nadI sItAdAmAM 32 maLe che, tevI rIte sItAne paNa 32 nadI maLe che, jethI - sItAdAmAM sItAnadImAM devakurUnI [ 84000 nadI uttarakurUkSetranI pazcima videhanI 6 antarnAdI | pUrva videhanI pazcima vijayenI pUrva vijenI pazcima vijonI | 448000 parivAranadI | pUrva vijayenI ( 532038 sanadI | - ahiM keTalAka AcAryo mahAnadIo 38 ne jUdI na gaNIne 532000 nadIo gaNe che. ane cAluM graMthamAM gaNatrI karI che, mATe sItAdAmAM pa32038 nadIonuM jaLa bheguM thAya che, ane sItAmAM paNa eTalIja nadIonuM jaLa bheguM thatuM hovAthI banane mahAnadIne bhege parivAra gaNatAM mahAvideha kSetramAM 1064076 (dazalAkha cesaThahajAra chetara) eTalI nadIo che. punaH keTalAka AcArya antarnAdIone paNa darekane cauda cauda hajAra athavA aThThAvIsa aThThAvIsa hajArano parivAra gaNe che, jethI 168000 nadIo parivAranadImAM adhika thAya che, paraMtu vizeSa abhiprAya te andanadIono parivAra jUdo na gaNatAM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetrasamAsa vistAtha sahita vijayanI e mahAnadInA parivAra teja antanadInA 28000 parivAra gaNuvA taraphanA che, jema sUryanA parivAra jUdo nathI, parantu caMdraneA 28 nakSatrAdi parivAra eja sUrya ne paNa gaNAya tevI rIte antanadIonA parivAra jUdo na gaNavA. digaMkharasampradAyamAM pazu antanadIonA parivAra jUdo gaNyA nathI. za vaLI kSetrasamAsanI vRttamAM te gaMgA siMdhu Adi mahAnadI pAtAnA sahita 14000 nA parivAre samudramAM jAya che, jethI mahAnadIne parivAranadIthI jUdI gaNI nathI ! 63 // zrI avatAH-- -have ja khUdvIpamAM sava` nadIonI saMkhyA darzAve che-- aDasara mahaNaIo, vArasa aMtaraNaIu sesAo / pariaraNaI cauddasa - larakA chappanna sahasA ya // 64 // zabdAH-- anumati-aDacottara maLIyo-mahAnadIA laghu varibaLa--parikara nadIe, parivAra nadIe, gAthArtha: .--78 mahAnadIe, 12 antanadIe, ane mAkInI bIjI 1456000 parivAra nadIo [ eTalI nadIe jamUdrIpamAM che-e saMbaMdha] 5 64 5 gagA-siMdhu raktA-raktavatI vistarArthaH-bharatakSetranI tathA arAvatakSetranI gaNatAM gaMgA-siMdhu-rakatA-rakatavatI maLIne cAra nadIone! darekanA 14000 nA parivAra ane himavaMta kSetranI rAhitA zahitAMzA tathA airaNyavatAkSetranI suvaNu phUlA ane rUpyakUlA e cAra nadInA darekanA 28000 nA parivAra, tathA harivaSa kSetranI harikAntA harisalilA ane ramyakSetranI narakAntA nArikAntA e cAra nadInA darekanA 56000 nA parivAra ane mahAvidehanI sItA sItAdA nadInA darekanA 532000 parivAra, ane mahAvidehanI 12 aMtana dvI sahita 1456090 nadIe jamUdvIpamAM che. te kekathI A pramANe-- darekanA pari sa saMkhyA rAhitAMzA-rAhitA suvarNa phUlA-rUpyakUlA 14000 28000 56000 112000 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabadhapAttagata nadI vaNAdhikAra | 56000 224000 532000 1064000 [ harikAntA-harisalilA | narakAntA-nArikAntA 4 sItA-sItAdA 78 17 gaMgA-17 siMdhu 17 2ktA-17 2ktavatI - 10 rohitAMzA vigere 12 antarnAdI 78 1456090 sarvanadI che jabudvIpamAM nadIonI bhinna bhinna gaNavI A gAthAmAM kahyA pramANe jaMbUdvIpanI sarva nadIo 1456090 che, te 90 mahAnadIone jUdI gaNavAthI che. punaH ghaNA graMthamAM 90 mahAnadIone jUdI na gaNune 14pa6000 nadIeja kahI che, emAM 68 mahAnadIone te kadAca parivArAntargata gaNI zakAya, paraMtu 12 antarnAdIone jUdI kema na gaNavI te zrIbahuzrutagamya che. vaLI jeo grAhavatI Adi antanadIone jUda parivAra 28000-28000 ne gaNe che, teonA abhiprAya pramANe 336000 nadIo adhika gaNavAthI [1456000 + 336000 =] 1792000 (sattaralAkha bANu hajAra) nadIo gaNAya che. kahyuM che ke sutte caudasalarakA, chappannasahassa jaMbudIvaMmi / hu~ti u satarasalarakA, bANavaisahassa melaviyA // 1 // A saMbaMdhamAM keTalAka tarkavitarko zrIkSetra prakAzaAdigraMthethI jANavA 64 che kuMDAdikanuM samAna pramANa e 90 mahAnadIonA je 90 kuMDa ane dvIpa che tenI laMbAI pahoLAI te nadIone anusAra dviguNa dviguNa che, paraMtu kuMDanI uMDAI sarvanI 10 jana che, dvIpanI uMcAI sarvatra 2 gAuja che, ane nadIdevInuM bhavana paNa sarvatra gaMgAdevInA pUrve kahelA bhavana sarakhuM samAna ja che. tathA vedikA ane vananuM pramANa paNa sarvatra tulya che. e 64 che Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 mahAnadIonAM nAma. gagAnadI si nadI raktA raktatI sahitAMzA rAhitA suvarNa phUlA rUpasUlA harikAntA husililA narakAMtA nArIkAntA kayA sthAne ilot laghu himavata parva ta "" zikharI pava ta ,, laghu himavaMta parva tA zikharI pava ta zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita. niSadha pava ta kAMthI nIkaLI nIlavata pava ta padmadraha "" mahAhima mahApadmavaMta pa tA ha 2 puMDarIkadrA pUrva kSmI mahA kuMDarIka draha pava ta mahAhima- mahA vaMta pava ta padmadraha ela18] + ; ]psy pUrve pazcime tigichI he.. pazcime 4 7 4 9' parvata upara ceA. ka. 10 = 7 276-6 padmadraha uttare 276 uttare 500-0 |276-} pu MDarIkadraha dakSiNe | 276-6 dakSiNe 60pa-pa 10-0 raktA 276-6 prapAta 5000 raktAvatI 276-6 prapAta |16 05-5 kayA kuMDamAM paDI ? gagA prapAta dakSiNe 7821-1 sidh prapAta rUnI mahA pu MDa dakSiNe 160 -pa puta | rIka draha rAhitA prapAta suvaNaeN phUla prapAta rUpyaphUlA prapAta risala lA prapAta rAhitAMzA 1 prapAta narakAntA prapAta sap|== kezarI drA uttare 042 3-1 nArIkAMtA "" "" "" hikAnI ,, "" ,, .. A. // 90 mukhya ,, "" Florid | uttare 1605-5 kAntA ra yA. rapayA prapAta. 6aa yA. ,, 66 12 1 ce. yAjana gAu ,, ,, "" ,, "" "" jADAi| kuMDanA kA 66 * gAu ', ,, "" 2 "" gAu 3 ]]deg9'3d1 ,, dakSiNa ,, uttara 23 ?? dakSiNa 23 uttara - dakSiNa ,, uttara Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 mukhya nadIonuM yaMtra nadIono yntr|| | kayA madhyagi[rithI keTale dara | 2hIne vakra thaI ma sthAna dara pejane dara yojane za | prAraMbhamAM kayA kSetramAM sarva pahoLAI ! uMDAI. che meM je kaI dizAe 5 parivAralaMbAI | cAlI ? nadIo | gaMgAvartana bharatakSetramAM 0 : (kaTakA dUra choDIne | gaNi sivAvartana kuTathI 1 gAu ,, pazcime | yojana prAraMbhamAM , Ida-vAra | 45 0 0 ekapA kaTane 1 gAu pUrva dizAe | raktAvartana kuTathI 1 gAu | ka | sa | aravatamAM ' pUrve ,,T14000 , | T1400 che raktAtyAvartana kUTathI| 1 gAu dUra zabdApAtI himavaMta 2 gAu dUra, | | hatADhayathI kSetramAM pazcime 1 | 10] 10-10 dha. dha. gAu| gAu (bepA) 3-2 | | pazcime | | vikaTApAtI, hiraNyavaMtamAM zaitADhayathI ) 2 gAu dUra | | , pazcime | gaMdhApAtI che, pazcime 1 yojana dUra. zaitADhayathI harivarSa kSetramAM 3 | s | | Ika pUrve = | | mAlyavaMta tADhayathI zvaka kSetramAM jana dUra che pazcime T T56 0 00 che | cha | ja | | by T v - - - - - - - - - - - - - Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. niSadha |tibiMchI sItAdA parvata sItAda] prapAta kahe sItA nIlavaMta parvata kezarI dakSiNe cha421-1 sItA 'prapati prathama 1 thI 8 vijayanI nIlavaMta) gaMgAsiMdhu parvatanI | kuMDamAM ! 9thI16 vijayanI niSadhanIce raktA-raktavatI kaMDamAMthI| 17thI 24 vijayanI niSadhanIce gaMgA-siMdhu kuMDamAMthI 25thI 3ra vijayanI nIlavaMta 2mA-raktavatI nIcenA re | * | | | | | | | | | | | | | | | | | . kaMDamAMthI 1-2-3che. antarnAdI niSadhanIce 4-5-6 ThThI atarnAdI kuMDamAMthI 7-8-9mI antarnAdI 10-11-12 mI antanadI nIlavaMta nIce kuMDamAMthI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 mukhya nadIone ya merU parvatathI. mahavidehamAM,..... 1 * :IES00 1 da PsamaMdro pa72000 ya. (kakkI 50 50 0 ra yojana dUra pazcime gaNitathI) e pUrve | , pa32000 | by. I . . pp. 1 ) | by. 5 svasvavija-sItA 14*** I yamAM da. nadI 14000 ] >> e pAka T 5 | S T 5 | | " | by. I 16592 yA. 2 ka. (aMkeka) I ! | by. I 1 . sa 14560 00 ] Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s zrI laghukSe trasamAsa vistarA sahita avataraNa -e pramANe jaMbUDhIpamAM sarvanadIo kahIne have jaMbudvIpanA sarvazAzvatAparvata uparanAM niriTa tathA maniTa kahevA prasaMga che, tyAM girikUTanI uMcAI 500 jana-1000 ejana ane 6 jana ema traNa prakAranI che, tyAM 500 jana uMcAM 166 girikUTa che, te A be gAthAmAM kahevAya che egAraDaNavakUDA, kulagirijualattigevi pttoN| ii chappanna cau cau, varakAresutti causaTTI // 65 // somaNasa gaMdhamAiNi, saga saga vijjupabhi mAlavaMti punno| aThTha sayala tIsaM, aDaNaMdaNi aDha karikUDA // 66 // zabdArtha - ghara maLavuM-11-8-9 T-kUTa, zikhare kuri-varSadhara parvatanA sumattio-traNe yugalamAM damAM ba-dareka upara 2 -e pramANe 23 23-cAra cAra phUTa varAsu-soLa vakSaskAra parvata upara tti 3 -e rIte mAruti-mAlyavaMta gajadaMta parvata maLa-samanasa gajadaMta parvata upara -ATha ATha phaTa dhamArULi-gaMdhamAdana gajadaMta parvata upara sa-sarva maLIne sa/ sI-sAta sAta kUTa tIrsa-trIsa phUTa viSNupame-vighubha gajadaMtaparvata upara | vaMza-naMdanavanamAM GT-karikUTa, hastikUTa. thArtha -varSadhara parvatanA traNa yugalamAM dareka upara anukrame agiAra ATha ane navakUTa che, e pada girikUTa thayA. tathA seLa vakSaskAra parvata upara dareka-4-4 phUTa che te 64 phUTa thayA. e 65 che tathA samanasa ane gaMdhamAdana e be nAmanA gajadaMta parvata upara 7-7 phUTa che, mATe sarva maLIne 30 phUTa thayA, tathA 8 phUTa naMdanavanamAM ane 8 kariphUTa [bhadrazAla vanamAM che e 16 phUTa merUparvata saMbaMdhi jANavA] 5 66 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kreTa vadhu nAdhikAra vistarArtha :--laghuhimavaMta ane zikharI e e patA te pahelu yugaladvika kahevAya, athavA khAdya giriyugala kahevAya te dareka upara 11-11 phUTa zikharo che, tathA mahAhimavaMtapava ta ane rUkSmIparyaMta e madhya va dharayugala kahevAya. te dareka upara 8-8 zikharA che, ane niSadhapata tathA nIlavaMtaparyaMta e abhyantarava dhara yugala gaNAya, te dareka upara 9-9 zikharA che, e pramANe cha varSe dharapatA upara [22+16+18= ]56 zikharA thayAM, A gaNAtAM zikhara parvata uparanAM hAvAthI e pa6 girikUTa gaNAya. 101 tathA mahAvidehakSetranI 32 vijayAnA AMtarAmAM je 16 vakSaskAra pava tA AvelA che te dareka 4-4 zikharA heAvAthI 64 girikUTa vakSaskAranAM che. 5 65 5 - tathA mahAvideha kSetramAM devakurU tathA uttarakurUkSetranI maryAdA bAMdhanArA e be pava te 7f=hAthInA taMta=da tUzaLa sarakhA vajrakAravALA che tethI te cAra gajada tagiri kahevAya che, tyAM merUparvatanA agnikANa sAmanasa, naiRtyakANe vidyutaprabha, vAyavyakANe gaMdhamAdana ane izAnakANe mAlyavaMta nAmanA gajada Mtagiri che, tyAM sAmanasa ane vidyutprabha e enA aMtarAlamAM devakurUkSetra che ane gaMdhamAdana tathA mAhyavaMtanI vacce uttarakurUkSetra che, mATe e e e pavatA kurUkSetranI maryAdA khAMdhIne rahyA che, tyAM sAmanasa ane gaMdhamAdana e e gajadaMtagiri upara 7-7 zikharA che, ane vidyutprabha tathA mAdhyavaMta e e upara 8-8 zikharA che, jethI 14 ane 16 maLI 30 zikhare cAra gajadaMtagirinAM che. tathA merUparvata upara nIcethI 500 ceAjana uMcA caDhIe tyAM navanavana nAmanuM vata che, te vanamAM ATha girikUTa che, te naMdanakUTa kahevAya che. = tathA merUpa tanI talahaTI sthAne mAru nAmanu vana che, te vanamAM ri hAthI sarakhA AkAravALAM Ta = zikhare che, te ATha zikharAnu nAma ATha riTa kahevAya. e pramANe [56+64+30+8+<=] 166 girikUTa pAMcasA ceAjana uMcAM che, avataraNaH-- --pUrva e gAthAmAM kahelA pAMcaseA cAjata uMcAIvALAM 166 phUTamAM keTalAMka zAzvatarItyavALAM siddhaphUTa che te kayA paCtanuM siddhakUTa kayAM che ? te te A gAthAmAM kahevAya che. *ahiM 8-8 ne badale 9-9 zikharA che, parantu 1-1 zikhara hAra yeAjana uMcu hAvAthI sahasrAMkakUTa tarIke AgaLa 70mI gAthAmAM juduM gaNAze mATe ahiM 8-8 phUTa gaNyAM che. : + naMdanavanamAM paNu 9 phUTa che, paraMtu bannakUTa nAmanuM phUTa hajAra yojana uMcuM hAvAthI AgaLa 70 mI gAthAmAM sahasrAMkakUTa tarIke juduM gaNAze mATe ahiM gaNyuM nathI. jethI 8 phUTa kahyAM che. 1. A ATha karikUTa te girikUTa (=paryaMta uparanAM phUTa) nathI, parantu merUparyaMtanA vanamAM hovAthI temaja ahiM 500 yAjana uMcAIvALAM kUTAnI gaNatrI karavAnI hovAthI e ATha bhUmikUTa (bhUmi upara rahelA zikharanA AkAravALA heAvA chatAM paNa ahi' gaNavAmAM AvyA che, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 girikUTa tathA 58 bhUmikUTa Lupara kaTanI saMkhyA sthAnA uMcAI kaI vastune cityanA prAsAda I 11 himavata phUTa parvata para eja nAmavALA ejana yojana. janaka 2narmaya 500 11 zikharI phUTa - mahAhimavaMta kUTa 8 rUmI phUTa 9 niSadha phUTa 9 nIlavaMta phUTa 64 vakSaskAra phUTa 7 semenasa phUTa 7 gaMdhamAdana phUTa ucAI 8-35,8-2508 - 9 vidyuprabha phUTa daiJvata 175 9 mAlyavata' phUTa 68-500 9 naMdana phUTa merUmAM 500 co.T8-50 uipara (naMdanavanamAM -100 % : = 1 306 vaitADhayaphUTa 34 vijemAM | yojI , hinhIra - gAusava maye zeSa 204 ratnamaya rihaMyatana cita) zrI rama 1 siTa upara sihAyatana (tya) zeSa phUTa upara prAsAda (98 upara prAsAda). " cihyuM 1-1000 prasAda madhyavartI siddha :mahAvidehamAM merU| 50 50 375 ),250 sarva ratnamayadinaprAsAda sarve ratnamaya viprAsAda saMbUnada suvarNanAM | parvata nIce bhadra-1 * zAla vanamAM Tyojana yojanA ejaMno uttara kurUkSetramAM : 8 jaMbU phUTa jabUvRkSanA pahelA 8 ye.] 12 8 ] 4 vanamAM divakurUmAM zAlmalI | 8 zAmalI phUTa vRkSanA pahelA ] vanamAM 34 vijemAM be 34 RSabha phUTa 1 be prapAkuM DenI| che ' | - I rUpAnAM jAMbunaMda suvarNanAM' liprAsAda vacce Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvamalI 525 kUTono yantra. bApA siddhakaTa kamAi mAM enI sI. dvAranI laMbAi pahoLAI uaI dizAe te zuM che ? pahoLAI jIe uMcAI KRIpahoLAI 31 62 pUrva dizAe siMhAsane jojana samudra pAse ( saparivAra ) 50 | 25 | 36 pratimA : : : : : : : kiotelEE : : = = = = = = = = ! de mahAnadI pAse 0 0 1 : : : 2 pUrvadizAe mA | 01 , gAu gAu 1 gAu samudra pAse sAravAra 32pUrvadizAe 1440 dhanu dhanu 0 1 gAu gAu dhinuSa ra50 250 kAkAya che | - | - I siddhakuTa che | |1440 gAu dhane rapa0 25 50 rA~ mAM | I A . ' GT - _ siMhAsana ! P- | 'gAu' gAu gAu saparivAra * prAsAda dhAra na hovAthI dhAranuM pramANa dazAsuM nathI, * Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita ia paNasaya ucca chAsahisau (ya) kUDA tesu dIharagirINaM / pugvaNai merudisi aMtasiddhakUDesu jiNabhavaNA // 67 // zabdArtha - ma-e pUrve kahelAM purava (mi)-pUrvadizie vaLanA 3-pAMcase jana uMcA jIrU (lisa)nadI dizie meda si-merU dizie Arisava jUdA-ekase chAsaTha phUTa mata-anta, paryanta rahela teNu-te kUTamAM siddha-siddha upara vIhArI-dIrghagirIonA nigamavA-jinabhavane che. -e pramANe pAMcaso jana uMcAM 166 phUTa che, te kUTamAM je dIrghaparvate che, tenI pUrvadizAnA paryanta nadIdizinA paryanta ane merUdizinA paryanta siddhaphaTa che, temAM jinabhavano che 68 che ' vistarArtha-pUrve be gAthAmAM je 166 phUTa gaNAvyAM temAM 150 phUTa 26 dIghaparvatanAM che, ane 16 phUTa eka merU parvatanAM hovAthI vRttaparvatanAM che. tyAM e merU parvatanAM 16 phUTamAM eka paNa phUTa upara zAzvatajina bhavana nathI, paraMtu 26 dIrghaparvata uparanA ekeka phUTa upara zAzvatajinabhavana ekeka che, jethI te zAzvatajinabhavanamAM zrI siddhabhagavaMtanI zAzvatapratimA hovAthI e jinabhavana paNa sidvAyatana [ siddhanuM Ayatana eTale maMdira ] kahevAya, ane te kUTa paNa siddha kahevAya, paraMtu dareka parvatanAM 11 vA 8 vA 9, ityAdi kUTomAM te siddhakuTa kaye sthAne hoya ? te darzAvavAno prasaMga che, mATe A gALAmAM te siddhakUTanAM sthAna darzAve che te A pramANe cha varSadhara parvata upara je 11-11-8-8-9-9 phUTa pUrve kahyAM temAM pUrvadizAnuM je paheluM kUTa pUrvasamudra pAse che te cha e phUTa siddhakuTa che, tyAM 11 Adi phUTanI paMkti pUrva pazcima dIrgha che, tethI siddhakTa pUrva dizAmAM paryate raheluM che, mATe gAthAmAM pukavayi maMte kahyuM che. " tathA 16 vakSaskAraparvatanAM darekanA cAra cAra phUTanI paMkti girinadI paryanta dIrgha che, eTale paheluM siddhakUTa nadI tarapha paryo che, ane chelluM phUTa niSadha athavA nIlavaMtaparvata tarapha paryanta che, jethI vakSaskAragirinuM dareka siddhakUTa sItA athavA sItAdA nadI pAse che, mATe gAthAmAM narisi ane kahyuM che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUMTavaNu nAdhikAra, tathA cAra gajada tagiri upara je 30 phUTa gaNAvyAM temAM je paheluM paheluM siddhakUTa che te merUtarapha eTale merUparvatanI pAse che, ane zeSa phUTa niSadha tathA nIlava tapa tataraph pa'ktibaddha che. mATe gAthAmAM meiisa te kahyu` che. e rIte visi aMte e pada traNe sthAne saMbaMdhavALuM che. ane siddhakUTAnA sthAnane aMge 26 dIgha patAnA traNa vibhAga thayA. tathA e 26 dIgha pa tAmAM 6 vadhare pUrvathI pazcima dIrgha che, 16 vakSaskArapatA uttarathI dakSiNu dIrgha che, ane jenA eka cheDA niSadha nIlavaMtane sparze lA che, tathA khIjo cheDA sIteAdA sItA nadIne sparze leA che. tathA 4 gajadaMtagiri paNa uttara dakSiNa dIgha che, ane darekaneA eka cheDA niSadha nIlava'tane yathAsa`bhava spardhA che, ane khIje cheDA merUpava tanI pAse paheAMcelA che, e rIte 26 dIrgha patA upara 26 siddhaphUTa kahyAM, te upara ekeka zAzvata jinacaitya che, jenu ghaNuM vaNu na siddhAntathI jANavA ceAgya che, punaH siddhaphUTa sivAyanA zeSa 10-10-7-7-8-8 ityAdi kUTA che. te dareka upara devaprasAda che, ke je 69 mI gAthAmAM kahevAze. vaLI dIghagiri 26 kahyA te 26 ja che, ema nahi', vaitADhayAdi khIjA dIrghagirie paNa che, parantu ahi' te pAMcase ceAjana uMcAIvALAM phUTa je je pA upara hAya teTalAja patAmAM dIgiri 26 che ema gaNAvela che, ane naMdanakUTa tathA karikUTamAM kevaLa devaprasAde ja che, siddhAyatata nathI. mATe temAM siddhaphUTa kahyuM nathI !! 67 // avasaranA ---pUrva gAthAmAM je 26 dIgha pava tA uparanA 26 siddhakUTA upara ekeka zAzvata jinabhavana kahyu' tenuM pramANa keTalu che ? te A gAthAmAM kahevAya che te sirigihAo dAsaya-guNappamANA taheva tiduvArA / bavara baDavIsAbi-mayamuLavardhamAnanda // 6 // zabdA-- te-te jinabhavane simiyAo-zrIdevInA gRhathI 105 vaizavajIna-masA guNA saMdeza-temaja, zrIdevI gRhavat tisphuvArA-traNa dvAravALAM 14 navara -parantu vizeSa e che ke mahavIsAyimayanuLa--aThThAvIsa adhika sAguNa. 128 guNu vAttvamALa-dvAranuM pramANa dda-a'i, A jinabhavaneAmAM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. pathArtha -te jinabhavana zrIdevInA bhavanathI basaguNA pramANavALAM che, tathA zrIdevInA bhavananI peTheja traNa dvAravALAM che, paraMtu vizeSa e che ke-ahiM dvAranuM pramANa zrIdevIbhavananA dvArathI (baso guNa nahiM paNa) eka aThThAvIsa guNa jANavuM. 5 68 vistarArtha: zrIdevInuM bhavana je padmadrahamAM che te 1 gAu dIrgha be gAu paheluM che, tyAre A jinabhavane tethI baso guNa pramANavALAM hovAthI 200 gAu arthAt 50 ejana dIrgha ane 25 pejana vistRta che, tathA zrIdevInA bhavananI uMcAI 1440 dhanuSa che te A jinabhavanAnI uMcAI [1440 x 200 = 288000 dhanuSane 8000 dhanuSanA eka jana pramANe bhAgatAM 36 yojana Ave mATe UMcAI] 36, jana che. tathA zrIdevIbhavananA dvAranI uMcAI 500 dhanuSa che tene 128 guNa karatAM 64000 dhanuSa Ave tenA 8 yojana thAya mATe jinabhavananA dvAranI uMcAI 8 jana che, tathA dvAranI paheLAI ane praveza zrIdevIgRhanA dvArane 250 dhanuSa che tene 128 guNa karatAM 32000 dhanuSa eTale 4 jana AvyA, mATe jinabhavananA dvAranI pahoLAI ane praveza 4 jana che. je 68 che zAzvata jinabhavananuM kiMcit svarUpa che dareka zAzvatajinacaitya ratna suvarNa ane maNinuM baneluM hoya che. pUrve kahyA pramANe pazcimasivAyanI traNa dizAmAM 3 dvAra hoya che, cityanA ati madhyabhAgamAM eka moTI maNipIThikA (ratnapITha) hoya che, ane te upara eka devachaMdaka [stupa sarakhA AkAravALe gabhAre] bAMdhelo hoya che, tenuM pramANa maNipIThikA jeTaluM pramANagulathI jANavuM, paraMtu uMcAI kaMIka adhika jANavI. te devachaMdakamAM maNipIThikA upara cAre taraphanI maLIne 108 pratimA ubhedhAMgulanA pramANathI 500 dhanuSa uMcI hoya che, jethI ekeka dizAmAM 27-27 pratimAjI ubhI rahelI hoya che. tyAM trASabha-caMdrAnana vAriNa-ane vardhamAna e cAra nAmavALI pratimAo che. A zAzvata pratimAjInA jUdA jUdA rAtnika avayavo che te zrI jinapratimAonA nakha aMkarananA vetavaNe, nakhanA pratiseka (paryantavata. khuNAbhAga nakhanI nIcene heya te) lehitAkSa ratnanA rakatavaNe che, hathelI, paganAM, taLIyAM, nAbhi, jIbha, zrIvatsa (chAtI madhye upasate bhAga) ane cusuka (stananI DIMTIo) tathA tAla e sarva tapanIyasuvarNamaya raktavarNanAM hoya che, dADhI mUcha ane romarAja rijhara namaya kRSNavarNanI che. be hoTha paravAlAMnA raktavaNe che, nAsikA lohitAkSaratnanI raktavaNe che, ane nAsikAne pratiseka (aMdarane upalo bhAga) tapanIya Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phUTe uparanA devaprasAdanuM varNana. 10) suvarNamaya rAvaNe che. cakSuo aMkarannamaya vetavaNe, cakSunA pratiseka (paryantavatI khuNa) lehitAkSarananA raktavaNe, tArA (kIkI) pAMpaNa ane bhU (bhavAM) e rijharatnamaya kRSNavaNe che. lalATa kAna ane kapila e suvarNanA pItavaNe che, zIrSanA keza riSTaratnanA kRSNavarNa tathA kezabhUmi (mastakane upalA bhAga, kezanA mULa bhAganuM sthAna) tapanIya suvarNamaya raktavaNe che. zISa vajIranamaya vetavaNe, Doka-bhujAo-paga jaghA-gulpha (paganI be pAnI)-sAthaLa-ane zarIra e sarva suvarNamaya pItavaNe che. e pramANe zAzvatapratimAjInA ratanavigerethI nirmita avayave che. che zAzvata pratimAjInI cAre dizAmAM ratnamaya racanA dareka pratimAjInI pAchaLa eka chatradhArI ratnapratimA che, be paDakhe ekeka camaradhArI rUpa che, ane sanmukha be paDakhe ekeka nAgapratimA hevAthI be nAgapratimA, ekeka yakSapratimA hovAthI be yakSapratimA, tyArabAda be bhUta pratimA, tyArabAda be kaMDadharapratimA che, e cAra prakAranI be be pratimAo vinayathI namra thaI be hAtha joDIne page lAgatI hoya tevI che. che devacchanDamAM rahelI sAmagrI che tathA e devacachandamAM 108 ghaMTa, 108 dhUpanA kaDachA, 108 caMdana kaLaza (jaLapUrNa kaLaze), 108 bhaMgAra (nAnAkaLaze), 108 ArisA, 108 thALa, 108 pAtrIo (nAnI thALIe), 108 supratiSTa (DamarU AkAranI ubhI beThake ke jenA upara thALa vigere rAkhI zakAya, athavA rahelA che.) 108 mane gulikA [rananA bAjaTha vizeSa, 108 vAtakaraka kiI vastu vizeSa], 108 vicitra ratna karaMDIyA, 108 ratnanA azvakaMTha bhiA mATe], 108 hastikaMTha, 108 narakaMTha, 108 nirakaMTha, 108 jhiMpurUSakaMTha, 108 mahoragakaMTha, 108 gaMdharvakaMTha, 108 vRSabhakaMTha 108 caMgerI, 108 paTala (5DalA), 108 siMhAsana, 108 chatra, 108 cAmara 108 dAbaDA, 108 dhvajA, e vastuo jinabhavanamAM sarve ratnamaya che, ane atimanahara che. e avataraLa pUrve kahelA 500 ejana uMcAIvALA kUTamAMnA 26 phUTa upara jina bhavana che, te bIjA 140 phUTo upara zuM che? te A gAthAmAM kahevAya che. 1. chatradhara ane cAmaradhara pratimAo paNa jinapratibhAvat UbhI rahelI jANavI. 2. 108 puSpagaMgerI, 108 mAlyacaMgerI, 108 cUrNacaMgerI, 108 gaMdhacaMgerI, 108 vastracaMgerI, 108 AbharaNacaMgerI, 100 siddhArtha (ta sarSa5) caMgerI, 108 mahasta (merapIchInA pUjaNInI) caMgerI, e 8 prakAranI caMgerIo [pAtra vizeSa che. 3. caMgerIta ATha prakAranA ekaso ATha ATha palaka jANa. 4. telasamudgaka, keSThasamudgaka, yasamudgaka, tagarasamu, elAyacIsamu, haratAla samu, hiMgaloka samu, manaHzila samu, aMjana samudgaka e nava prakAranA dAbaDA te paNa dareka 108-108 jANavA. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita paNavIsaM kosasayaM, samacaurasa vitthaDA duguNamuccA / pAsAyA kUDesu, paNasayaucesu sesesu // 69 // zabdA vaLavIsa sayaM-ekase pacIsa josa-keAza, gAu. samavasarasa vithaDA-samacArasa vistAravALA : tumuLa' 3cA-khamaNA uMcA pAsAyA-devaprAsAdo seme----zeSa 140 phUTa upara gAthArtha:-pAMcaso cAjana uMcAIvALA zeSakUTo upara 125 gAu sama cArasa vistAravALA ane tethI khamaNA uMcA evA devaprAsAdo che. // 69 u vistarArtha:--pAMcase cAjana uMcAIvALAM 166 phUTamAMnAM 26 siddhaphUTa bAda karatAM zeSa 140 phrUTo upara te te phUTanA adhipatidevAnA ekeka samacArasa AkAravALe ratnamayaprAsAda [ devagraha] che, e adhipatidevA asaMkhyAta dvIpasamudra vyatIta thayA khAdya je khIjo ja khUdvIpa AveleA che, tyAM pAtapAtAnI dizimAM ane potapotAnI samRddhivALI rAjadhAnIAmAM rahe che, ekeka patyeApamanA AyuSyavALA e madhikadevA jyAre kAraNa prasaMge ja khUdvIpamAM Ave che, tyAre potAnA phUTauparanA prAsAdamAM sukhapUrvaka parivArasahita bese che. e dareka prAsAdamAM madhyabhAge ekeka maNipIThikA che, ane te upara adhipati devanu eka mukhya siMhAsana che, ane tenI cAre tarapha pharatAM padmadrahanA kamaLanA valayAnI mAphka parivAradevAnAM paNa si`hAsata che. e prAsAdanI laMbAI 31aa caiAjana tathA paheALAI paNa 315 ceAjana che, ane uMcAI khamaNI hAvAthI 62aa cAjana che. e prAsAdAnusAMgeApAMgavana siddhAntAmAMthI jANavA cAgya che. e 140 prAsAdomAM ghaNA devanA prAsAdo che, ane keTalAka prAsAde devIonA paNa che. 5 69 5 avataraNaH-- -pUrva gAthAmAM pAMcaseA ceAjana uMcAIvALAM ekasAchAsaTha phUTa kahIne have A gAthAmAM 1000 ceAjana ucAIvALAM 3 sahasrAMkaphUTa che te kahe che-- balaharisahaharikUDA, NaMdaNavaNi mAlavaMti vijjupabhe IsANuttaradAhiNa - disAsu sahasucca kaNagamayA 70 // zabdArtha: 2-malakUTa TUrisad-harisaha phUTa harikA-harikUTa satta 32-hajAra cAjana uMcA kaLAmayA-kanakamaya, suvarNa nA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ti vaNAdhikA , jAthAthA-naMdanavanamAM IzAnadizAe balakUTa, mAlyavaMtamAM uttaradizAe harissahakUTa, ane vighuprabhamAM dakSiNadizAe hariphUTanAmanuM phUTa che, e traNe phUTa 1000 (hajAra) jana UMcAM che, ane suvarNanAM che. 70 vistarArtha-naMdanavana nAmanuM vana je merUparvata upara pa00 jana caDhatAM Ave che temAM pUrve 8 giriphUTa kahevAI gayAM che, te cAra dizAe cAra jinabhavana ane cAra vidizAmAM cAra IndraprasAda e AThanA ATha AMtarAmAM che, temAM paNa pUrvadizinuM jina bhavana ane paheluM dikakumArIphaTa e benA AMtare vara nAmanuM eka phUTa 1000 jana uMcuM 1000 ejana mULa vistAra, 750 ejana madhyavistAra ane 500 ojana zikhara vistAravALuM, ane 250 ejana bhUmimAM ane suvarNanuM che. te eTale hajAra jinavaDe = aMkita-yukta hovAthI sasAMja evuM nAma che e phUTane adhipati baLadevanAmano deva che, tenI rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra bAda AvelA bIjA jaMbudvIpamAM IzAnadizAe che, ane te rAjadhAnI 84000 (coryAsI hajAra) jana vistAravALI che. ahiM te phUTa upara kevaLa prAsAdaja che. tathA mAlyavaMtanAmanA gajadaMtagiri upara uttaradizAmAM eTale nIlavaMta parvatanI pAse paheluM paraMtu merU parvata pAsenA pahelA siddhaphUTathI gaNatAM navamuM rassahajUra nAme sahastrAMkaphUTa che, te paNa 1000 yojana UMcuM 1000 yojana mULamAM vistAravALuM, madhyabhAge 750 ejana ane zikharaupara 500 ejana vistAravALuM, tathA bhUmimAM 250 ejana daTAyeluM che. paridhi gaNitane anusAre mULamAM 3062 ejana, madhya bhAge 2372 jana, ane uparane paridhi 1581 yojana che. A phUTane adhipati harissahanAmane deva che, tenI rAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM uttara dizAmAM 84000 ejana vistAravALI che, ane ahi te phUTa upara kevaLa eka prAsAda ja che. tathA vidya_bhanAmanA gajadaMtagiri upara dakSiNa dizAmAM eTale niSadhaparvatanI pAse paheluM paraMtu merU taraphanA pahelA siddhaphUTathI gaNatAM chelluM navamuM rajUra nAmanuM sahasrAMkakuTa te paNa sarvathA harissahakUTa sarakhuM che, ene adhipati hari nAmano deva bIjA jabUdvIpamAM dakSiNa dizAe pitAnI 100000 (eka lAkha) jana vistAravALI hari nAmanI rAjadhAnImAM rahe che, ane A kUTa upara to haridevane eka prAsAda (6mI gAthAmAM kahevA pramANuvALA) che, jyAre kAraNa prasaMge ahi Ave tyAre emAM sukhe bese che. 3 sahastra phUTane adhabhAga AkAzamAM nirAdhAra che naMdanavana 500 ejana pahoLuM che, ane temAMnuM varakuTa 1000 ejana mULamAM paheluM che, mATe pa00 ejana naMdanavananA dabAvIne zeSa 500 jana jeTaluM phUTa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita vananI bahAra nIkaLI AkAzamAM adhara raheluM che. eTaluM ja nahi paraMtu naMdanavananAM bIjA AThe kUTa paNa 50-50 yojana jeTalAM bahAra AkAzamAM adhara rahyAM che. tathA mAlyavaMta ane vidyaprabha e be gajadaMtagiri nIlavaMta ane niSadha parvatanI pAse 500-500 jana vistAravALA che, ane e benI uparanAM harissaha tathA harikUTa 1000-1000 ejana mULamAM vistAravALAM che. tethI madhyabhAge 500 jana gajadaMtagirinA dAbIne banane paDakhe 250-250 ejana bahAra nIkaLI e dareka phUTa AkAzamAM adhara rahyAM che. e pramANe traNe sahastrAMka kuTene amuka bhAga AkAzamAM nirAdhAra jANo. vaLI e traNe kUTa geLa AkAranA che, ane uMcAImAM jotAM gAye uMcA karelA pu7 sarakhA AkAravALA che, kAraNa ke mULamAM adhika vistAravALA ane tyArabAda anukrame hInahIna vistAravALA che. je 70 | avataraNa -have A gALAmAM 34 dIrgha vaitADhaya uparanAM nava nava phUTanuM svarUpa darzAvAya che [vRttavaitADhaya upara phUTa nathI]. veaDresuvi NavaNava kUDA paNavIsakosa uccA te / savve tisaya chaDuttara, esuvi puvvaMti jiNakUDA // 71 // | zabdArtha A veba save-34 dIrgha aitA upara paNa | ittara-cha adhika * Lava Lava yuTha-nava nava phUTa vi-e phUTamAM paNa tirya-traNaso puvaMti-pUrva dizAne ane nigamukkA-jinakUTa, siddhakUTa - rthArtha -zaitADhaya parvata upara paNa nava nava phUTa che. ane te sarve pacIsa gAu uMcA che, te sarvamaLIne cha adhika traNaso (traNaso che) kUTa che, ane e phUTamAM paNa pUrvadizine anta ekeka siddhaphUTa che. e ba1 5 - vistarA :-bharata kSetranA madhya bhAgamAM 1, airAvata kSetranA madhya bhAge 1, ane mahAvideha kSetramAM dareka vijayamAM ekeka hovAthI 32, e sarvamaLI 34 dIrgha vaitADhaya parvata che. te dareka upara 9-9 phUTa che, jethI sarva maLI 344 9 = 306 phUTa thayAM. e dareka phUTa 25 gAu uMcuM, 25 gAu (aa jana) mULamAM laMbAI pahoLAIvALuM madhya bhAge kaMIka nyUna 5 jana ane upara kaMIka adhika 3 ejana laMbAI pahoLAIvALuM goLa AkAre uMcA karelA gAyanA puccha sarakhuM anukrame hIna hIna che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phUTa uparanA jinaprAsAda tathA devaprAsAdenu pramANu, 1 bharata kSetranA tathA airAvata kSetranA baitADhaca upara je 9 phUTa che temAM sathI pahela pUrva samudra pAse siyatana phUTa, tenI pazcime khIjuM dakSiNa bharatA phUTa, trIjuM kha'Da prapAtakUTa, cAthuM mANibhadrakUTa, pammu vaitADhacakUTa, 6ThThuM. pUrNabhadrakUTa. 7 tami*guphAkUTa, 8muM' uttarabharatA kUTa, mu. vaizramaNakUTa. e pramANe 9-9 phUTa che. tathA mahAvidehanA 32 baitADhacamAM paNa pUdizimAM paheluM siddhAyatanakUTa, tyArabAda pazcimamAM dakSiNa.........vijayA phrUTa, ane AThamu uttara.........vijayA phUTa, bAkInA cha phUTanAM nAma bharata baitADhayavat jANavAM, kevaLa bIjA kUTamAM je vijaya te vijayanuM nAma dakSiNazabda sahita kahevuM, ane AThamA phUTamAM svavijayanuM nAma uttarazabdasahita kahevuM e taphAvata che. zeSasava svarUpa bharatabaitADhacanA phUTasara' jANavuM. tathA dareka siddhAyatanakUTa upara 1 gAu dIrgha nA gAu paheALu ane 1440 dhanuSa *cu ekeka jhinamavana che, tenu svarUpa pUrve 68 mI gAthAnA vistarAmAM kahyA pramANe jANavu'. tathA e 9 phUTamAM pahelA phUTaupara siddhAyatana kahyuM che, ane zeSa 8 phUTamAMthI trIjuM ane AThamuM phUTa guphAonA nAmavALu' che, ane te anukrame kRtamAladeva ane nATacamAladevanu che, jethI zeSa cha phUTanA adhipati phUTanA nAme nAmavALA deva che e AThe ekapaLye pamanA AyuSyavALA che te sa` khIjA jamUdrIpamAM peAtAnI dizAmAM AvelI 12000 ceAjana vistAravALI rAjadhAnIomAM rahe che. ane ahiM tenA ArAmamATenA prasAdA che. 5 71 5 avataranaH--pUrva gAthAmAM baitADhacapa uparanA kUTamAM je jinakUTa kahyA te upara zAzvatajinabhavaneAnuM pramANa ane zeSakUTAupara prAsAdanuM pramANa A gAthAmAM kahe che-- tANuvari ceharA, dahadevIbhavaNatullaparimANA / sesesu ya pAsAyA, advegakosaM pihuccate // 72 // zabdAH-- sALa rite jinakUTanI upara ceharA-caityagharA, caityeA. havethI mavaLa-dradevIe!nAM bhavana sujJavarimALA -tulyapramANavALAM sesetu-zeSakUTo upara vAsayA-prAsAdA adbhu phaLa che.saM-apa keza ane eka kAza vidu te-pRthutva, ane uccAImAM 1 jema kaccha vijayamAM rahelA vaitADhatvanuM khIju Ta dakSiNukacchA phUTa ane AThamuM. uttarakAphUTa e rIte zeSa 31 vijayAnA vaitADhacamAM paNa jANavuM. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita ', thArtha te siddhakTanI upara drahadevIne bhavananA pramANasarakhA pramANa vALAM citya che, ane zeSo upara be gAu pRthu-vistAravALA ane 1 gAu uMcA evA devaprAsAde che ke 72 che vistarArtha_zrIdevI Adi dradevInAM bhavane je sarovaranA madhyabhAge mULa kamaLanI karNikAupara rahelAM che te 1 gAu dIrgha che gAu pahoLAM ane 1440 dhanuSa UMcAM che, tema A zaitADhayanA jinakUTa upara rahelAM bhavana paNa eja pramANavALAM che, tathA kahadevIbhavananAM dvAra 500 dhanuSa UMcAM 250 dhanuSa vistRta ane 250 dhanuSa pravezavALAM che tema A ji.bhavanonAM dvAra paNa eTalA ja pramANavALAM che. tathA e 34 siddhakUTa sivAyanAM zeSa 272 phUTa upara ekeka devaprAsAda che, te dareka ne gAu lAMbo be gAu pahoLo ane 1 gAu uMce samarasa AkAre che. te kUTanA adhipatideva ane devIo asaMkhya dvIpasamudra vItyA bAda je bIje jaMbUdvIpa Ave che tyAM dakSiNadizAmAM pitapotAnI ratnamayarAjadhAnIo rahe che, te rAjadhAnIo 12000 yojana vistAravALI vRttaAkAranI che, dareka devanuM eka palyopama AyuSya che, ane e de. sarve vyaktaranikAyanA che ke 7ra che A avetara-pUrve kahelA sarve ne vistAra vigere A gAthAmAM kahevAya che. - girikarikUDA ucca-taNAo samaaddhamUluvari ruNdaa| rayaNamayA Navari via-Dramajjhi mAti ti kaNagarUvA // 73 // zabdArtha jiws-girikUTa ane karikUTa rathama-2namaya 34nAmo-pitAnI uMcAIthI gavAra-navaraM, paraMtu vizeSa eke sama ma-tulya ane ardha viThTha manni-vaitADhayanA madhyavartI mUtra dimULamAM ane upara ti te-traNa traNa phUTa -jda vistAravALA narasikanakarUpa, suvarNanA TyA-giriphUTe ane kariTe pitAnI uMcAItulya mULavistAravALA che, ane uMcAIthI ardha uparavistAravALA che, e sarve kuTe ratnamaya che, paraMtu vaitADhayanAM madhyavata traNa traNa phUTa suvarNanAM che ! 73 vistarArtha-pUrve je 166 phUTa kahyAM temAM bhadrazAlavananAM 8 hastikUTa te giriphUTa nathI mATe te bAda karatAM 158 phUTa ane zaitAvyanAM 306 phUTa maLI 464 phUTa ane 3 sahakSyAMka phUTa maLI 467 jiriTa che, ane 8 kariphUTa (hastikUTa) te bhUmikUTa che, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nuM pramANa te sarva 9-475 phUTa) potAnI uMcAI tulya mULavistAravALA ane tethI ardha uravistAravALA hovAthI te sarvanA mULa tathA uparanA vistAra A pramANe 158 girikUTa ane 8 karikUTanI (166 phUTanI) uMcAI 500 jana che, tethI e sarva mULamAM pa00 jana vistAravALA ane zikharasthAne 250 ejana vistAravALA che. tathA traNa sahastrAMkaphUTa 1000 jana UMcAM che, te e traNene mULavistAra 1000 ejana ane zikharasthAne 500 ejanano vistAra che. tathA maitADhayanAM 306 phUTa 6 jana uMcAM che, te e sarvane mULa vistAra paNa dA jana che ane zikharavistAra 3 ejana cha gAu che. e pramANe mULavistAra ane zikharavistAra kahyA. che girikUTa ka67 tathA bhUmiTa 58 nA madhyavistAranuM kAraNa mULavistAra tathA zikharavistAra te gAthAmAM darzAvyuM, paraMtu e kuTenA madhyavistAra kevI rIte jANI zakAya? te saMbaMdhi karaNa jagatInA varNananI 14 gAthAmAM kahyuM che te pramANe ja jANavuM, ane te kAraNathI kUTanA madhyavistAra A pramANe- 166 phUTano mULavistAra 500 jana che, ane zikharavistAra 250 jana che, jethI palpamAMthI 250 bAda karatAM bAkI 250 jana rahyA tene 500 ejananI uMcAIvaDe bhAgatAM jana AvyuM. jethI nIcethI ekeka janAdi upara caDhatAM che jana vistAra ghaTe ane zikharathI utaratAM vadhe, mATe e kSayavRddhine anusAre nIcethI upara 50 yojana caDhI ardhabhAge AvIe te 25040mA=125 pejanane 500 mAMthI ghaTADatAM 35 jana vistAra atimadhyabhAge hoya, athavA uparathI nIce utarI madhyabhAge AvIe te 250 mAM 125 jana umeratAM 35 janA vistAra atimadhyabhAge Ave, ema baMne rIte madhyavatI kaI paNa sthAnane vistAra rANI zakAya che. - tathA e rIte traNa sahastrAMkaTanA mULavistAra 1000 yojanAmAMthI zikharaviratAranA 500 ejana bAda karatAM AvelA 500 yojanane uMcAInA 1000 yojanavaDe agatAM dasejane che jana hAnivRddhi jANavI, jethI pUrvokta rIti pramANe pa00 ejana upara caDhI madhyabhAge jaIe te (1000 mAMthI 250 bAda karatAM) 750 ejana vistAra che. tathA zaitAnAM 306 phUTa mULamAM dA yojana eTale 25 gAu vistAravALAM ane zikharasthAne 12aa gAu vistRta hevAthI 25 mAMthI 12aa jatAM 1rA bAkI rahyA, tene 25 gAunI UMcAIvaDe bhAgatAM dareka pejane le che gAunI hAnivRddhi 15 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. AvI, jethI 12 jana uMce caDhatAM madhyabhAge AvatAM tyAM 25 mAMthI 6 gAu bAda karatAM 18 gAune vistAra Ave. zikharathI utaratAM paNa 12aa mAM dA vadhAratAM 18 gAu ne madhyavistAra Ave. e rIte traNa prakAranA phUTemAM darAjane | jana hAnivRddhi che, tathA e girikUTa ne kariphUTa ranamaya che, paraMtu zaitADhayanAM 4-56 e traNa traNa phUTe suvarNanAM che. e vizeSa che. sahasrAMkaphUTane enI 70 mI gAthAmAM kanakamaya kAAM che ja. jethI 467 girikUTamAM 302 ranamaya ane 105 phUTa suvarNamaya che. je 73 avataraNa -467 giriphUTa ane 58 bhUmikUTa che, tyAM 467 girikUTa uparAnta 8 kariTarUpa bhUmikUTa paNa pUrve kahevAya che, jethI have 50 bhUmiTa kahevAnA bAkI che, temAM 16. tarUphUTa ane 34 jhaSabhakUTa che, tyAM A gAthAmAM prathama 16 varUphUTa kahevAya che- jaMbUNaya rayayamayA, jagaisamA jaMbu saamliikuuddaa| aTThaTTa tesu dahadevi-gihasamA cAru ceiharA // 4 // zabdArtha - gaMgUna -jAMbunada suvarNamaya vanittama-dradevInA bhavana sarakhA rathayA-rajatamaya, rUpAnA rAka-manehara. baMsAmaTI jUdA-jaMbUkUTa ane zAlmalI kUTa | verA-tyagRha, siddhAyatane vAvArtha-ATha jaMbUTa jAMbUnadasuvarNamaya che, ane ATha zAlmaliphaTa rUpAna che, tathA jagatI jeTalA pramANavALA che, ane te sarvaupara kahadevInA bhavanasarakhA pramANavALAM manohara jinabhavane che. je 74 vistarArthe-AgaLa 136 thI 145 mI gAthA sudhImAM jaMbUvRkSa ane zAmalivRkSanuM svarUpa kahevAze te pRthvIpariNAmI jaMbUvRkSanA vanamAM ane zAmalivRkSanA vanamAM cAradizAe cAra devabhavana ane cAravidizAmAM cAra devaprAsAda che, te AThanA Aka AMtarAmAM ekeka bhUmikUTa [ zikharAkRtivALA parvata] hevAthI te 8 jaMbUkUTa ane 8 zAlmalikUTa kahevAya che, tathA jabU ane zAmali e be pRthvIkAyikavRkSo hovAthI e 16 tara(vRkSaphaTa) kahevAya che, temAM 8 jaMbUkUTa jAMbUnada suvarNana che, tethI kaMIka raktavarNana che, ane 8 zAmalikUTa rUpAnA hovAthI vetavarNanA che. e 16 tarUphaTa jaMbudvIpanI jagatI sarakhA che eTale mULamAM ja 12 jana ane zikhare cAra yajana vistAravALA goLa AkAranA che, tathA 8 jana uMcA che, te * 16 taraphUTane mULamAM 8 jana madhyamAM 6 yojana ane zikhare 4 jana vistAravALA paNa kahyAM che. iti matAntarama Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUMTalaNu nAdhikAra upara dradevInA bhavanasarakhAM eTale 1 gAu dIgha nA gAu vistRta ane 1440 dhanuSa uMcAM zAzvata jinabhavaneA che, ane pazcima sivAyanI traNa dizinAM traNa dvAra paNa. dradevInA bhavananA dvAra sarakhAM hAvAthI 500 dhanuSa uMcAM 250 dhanuSu paheALAM ane 250 dhanuSa pravezavALAM e traNe dvAra che. temAM pratimAdika sarvIsvarUpa pUve kahelA jinabhavananA svarUpa pramANe [ 68mI gAthAnA vistarAmAM kahyA pramANe] jANavuM, // tarUTanA madhyavistAra // 115 mULamAM 12 ceAjana heAvAthI zikharanA 4 caiAjana bAda karatAM 8 ceAjana AvyA tene uMcAInA 8 yeAjata vaDe bhAgatAM dara caiAjanAdike eka ceAjanAdikanI hAni vRddhi AvI, mATe bhUmithI upara cAra cAjana caDhI madhyabhAge AvIe tyAM cAra ceAjana ghaTavAthI 8 yeAjana jeTalA madhyavistAra Ave, tema ja uparathI nIce utaratAM cAra cAjana umerIe tApaNu 8 caiAjananA madhyavistAra Ave, e pramANe caDhatAM utaratAM hAnivRddhi jANavI. tathA matAntara pramANe mULamAM 8 yAjana ane upara 4 ceAjana vistAravALA gaNIe te madhyavistAra e rIte ja dyeAjana Ave che. 5 74 5 avataraLa:--have A gAthAmAM 34 RSabhakUTarUpa bhUmikUTa kahe che-- tesi samAsaha kUDA, cautIsaM cullkuNddjualNtaa| jaMbUNaesu tesu a, veaDDeyuM va pAsAyA // 75 // zabdA tesi sama--te tarUkUTanA sarakhA SHTPage #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetramAsa vistAra sahita vijayamAM jayAM e be mahAnadIenA dhodha je e e prapAtakuMDAmAM paDe che te be e prapAtakuMDanA aMtarAlamAM-AMtAmAM che. gAthAmAM e 68 prapAtaka ane laghukuMDa kara che tenuM kAraNa ke zeSa rAhilAprapAta Adi 22 kuMDanI apekSAe e kuMDA sahuthI pahAnA che. tenuM pramANa pUrve 53-54 mI gAthAmAM kahevAI gayuM che tyAMthI jANyuM. vaLI e RSabhakUTa ja khUnada suvarNa nA hAvAthI kaMIka raktavaNunA che, ane e 34 bhUmikUTo upara baitADhayakUTa uparanA prAsAda sarakhA prAsAda che eTalenA gAu dIgha nA gAu vistRta ane eka gAu uMcA samacArasa prAsAdo che, te darekanA adhipati RSabha nAmanA nyantaradeva eka patyeApamanA AyuSyavALA che, ane tenI rAjadhAnIe khIjA jabudvIpamAM potapAttAnI dizimAM 12000 yeAjana vistAravALI che. *1* # RSabhakUTa upara cakravartinAM nAma rA dareka cakravatI laghuhimavatAdvipa tanA adhipati devane digvijaya karyAM bAda amatapanuM pAraNuM karI RSabhakUTa pAse AvI potAnA rathatA agrabhAga vaDe RRSabhakUTane traNavAra sparze, tyArabAda pratAnA kAkiNI nAmanA ratna vaDe RSabhakUTanA pUrva bhAgamAM pa tane lAgelI mahAzilA upara potAnuM nAma lakhe che, ke hu amuka nAmanA cakravatI, chae khaMDa jItyA che, have mAre keAI zatru nathI tathA avasarpiNI ke utsarpiNI je kALa hoya te ane keTalAmA cakravatI te paNa lakhe. tyAra bAda peAtAnA rathane pAchA vALI jyAM chAvaNI nAkhelI hAya tyAM Ave. 5 RSabhakUTanA madhyavistAranu' karaNa gha mULamAM 12 yAjana ane upara 4 ceAjana paheALA hovAthI 12mAMthI 4 jatAM 8 rahe tene 8 ceAjananI uMcAI vaDe bhAgatAM dara caiAjanArdike eka ceAjanAdinI hAnivRddhi thAya, jethI nIcethI 4 ceAjana upara caDhI madhya bhAge AvIe tyAM 4 ceAjana ghaTavAthI 12thI 4 jatAM 8 ceAjana madhya vistAra Ave. e rIte zikharathI utaratAM 4mAM 4 ceAjana vadhAratAM paNa 8 ceAjana madhya vistAra Ave. A RRSabhakUTa paNa uMcA karelA gAyanA puccha sarakhA anukrame hIna hIna AkAravALA che. ane gALa AkAranA che. 5 sarvAMTa-papa # ahiM sudhImAM saOphUTa gaNIe to pUrva kahyA pramANe 467 girikUTa ane 58 bhUmikUTa maLI pa25 phUTa thayA. ahiM bhUmikUTa e padegtA hovA chatAM pUra zabdathI khelAya che te pUrvAcAryAMnI tathA prakAranI vivakSAthIja, anyathA e padegtA che. 5 7pa, avataraLa :--pUrva kahelAM ja khUdrIpavatI sava phUTanuM saMkhyA pramANa kahevAya che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcasaepaNavIse, kUDA savvevi jaMbudIvami / te patteaM varavaNa-juAhi veIhiM pariskittA // 76 // zabdArtha : vaMg gzavase-pAMca pacIsa varavAnumahi-uttama vanakSata te mite kUTa dareka hiM-vedikA vaDe offettA-vITAyalA che. rrrr--e pramANe jaMbudvIpamAM sarvaTa pAMcase pIsa che, te dareka uttamavanayuktavedikAvaDe vITAyalA che 76 che vistA-sugama che. vizeSa e ke dareka phUTanI cAre bAju pharatu eka valayAkAra vana 2 ejanamAM kaMIka nyUna pramANanuM che, ane te vananI cAre bAju pharatI eka valayAkAra vedika jaMbudvIpanI jagatI uparanI vedikA sarakhI be gAu uMcI ane pAMca dhanuSa vistAravALI che. . 76 che che jabUDhIpamAM parapa phUTanAM nAma che raviMta 11 -1 siddhAyatanakUTa-2 himavaMtakuTa-3 bharatakUTa, 4. ilAdevI. phUTa, 5. gaMgAvanakUTa, 6 zrIphUTa, cha rahitAMzAkUTa, 8 siMdvAvartanakUTa, 9 surAdevITa, 10 haimavat Ta, 11 vaizramaNakUTa. ziatvase 22 -1 siddhAyatanakUTa, 2 zikharITa, 3 araNyavatakUTa, 4 suvarNa kulAkUTa, 5 zrIdevIphUTa, 6 "raktAvanakUTa, 7 lakSamIkUTa, 8 1raktavatyAvartanakUTa, 9 gaMdhAvatI kUTa, 10 rAvata kUTa, 11 tigicchikUTa. mAhinavaMtaparvane 8 1 siddhAyatanakUTa, 2 mahAhimavatakUTa, 3 haimavataphaTa, 4 hitAM kUTa, 5 hakUTa, 6 harikAntAkUTa, 7 harivarSaphUTa, 8 vairyakUTa jamavarthate 8 -1 sidhAyatanakUTa, 2 kimakUTa, 7 ramyaphaphUTa, 4 narakAntAkUTa, 5 buddhi phUTa 6 rUpyakulA kuTa, cha araNyavatakUTa, 8 maNikAMcanakUTa. niSA -1 siddhAyatanakUTa, 2 niSadhakUTa, 3 harivarSaphUTa, 4 pUrva videha phUTa, pa hI phUTa, 6 kRti kUTa, 7 sItAdAdeg phUTa, 8 aparavidehakUTa, 9 rUcakakUTa. nIravaMtaparvate 1 phUTa-1 siddhAyatanakUTa, 2 nIlavaMtakuTa, 3 pUrva videhaphaTa, 4 sItA "kUTa, 6 "nArikAntAkUTa, 7 aparavidehaphUTa, 8 ramyaphaTa, 9 upadarzanakUTa. * e zunya nizAnIvALAM kUTa devIonAM che. paheluM kUTa na catyanuM che, ane zeSa phaTa devanAM che, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita sephamanamAnavaMtagirikavara 7 phUTa--1 siddhAyatanakUTa, 2 seAmanasakUTa, 3 maMgalAvatIkUTa, 4 devakuphrUTa, 5 *viJaLaphUTa, 6. aMjana*phUTa, 7 viziSTakUTa. aie dhamAnanagarikavara7 phUTa--1 siddhAyatanakUTa, 2 gaMdhamAdanakUTa, gadhagakUTa, 4 uttarakurUkUTa, pa *sphaTikakUTa 6 *leAhitAkSakUTa, 7 AnandakUTa. vidyubamanayaMtagirika [8-1] phUTa----1 siddhAyatanakUTa, 2 vidyuxbhakUTa, 3 devakurUphUTa, 4 praznakUTa 5 kanakUTa, 6 svastikakUTa, 7 sItAdAkUTa, 8 svayaMjalakUTa [9 harikuTa (sahasrAMka) ]. mAvava'sAgavaMtagirikavara 8 (1) chUTa--1 siddhAyatanakuTa, 2 mAdhyavatakUTa, 3 uttarakuraikUTa, 4 kacchaphUTa, 5 sAgarakUTa, 6 rajatakUTa, 7 sItAphrUTa, 8 pUrgu bhadrakUTa, [9 herissahaphUTa (sahasrAMka)]. nainaTa 8 (1)--1 naMdanakUTa, 2 mandarakUTa, 3 niSadhakUTa, 4 haimavatETa, 5 rajataphUTa, 6 rUcakakUTa, 7 sAgaracitrakUTa, 8 vAkUTa, ( khalakUTa sahasrAMka). riTa (madrarAjyUTa) 8--1 padmottarakuTa, 2 nIlavaMtakUTa, 3 svahastikUTa, 4 aMjanagirikUTa, pa kumudrakUTa, 6 palAzakUTa, 7 avata sagirikTa. 8 rAcanagirikUTa vaitADhavavarvatonAM 6. chUTa. sarva rU Ta-1 siddhAyatanakUTa, 2 dakSiNavijayA kUTa, 3 kha'DaprapAtakUTa, 4 mANibhadrakUTa, 5 baitADhacakUTa, 6 pUrNa bhadrakUTa, 7 tami*guphAkUTa, 8 uttaravijayA kUTa, huM baizramaNakUTa, [ ahiM khIjA ane AThamAkUTamAM vijaya ' zabdane sthAne te te vijayanuM nAma jANavuM. jema dakSiNabharatA kUTa, uttarabharatAOphUTa ityAdi ] 66 8 maMjU--e AThe siddhAyatanakUTa che, mATe jUdAM jUdAM nAma nathI. rAmaY=iTa--e AThe siddhAyatanakUTa che, mATe jUdAM judAM nAma nathI. [rU sahasrAMTa-khalakUTa-harissaOkUTa-harikUTa ]. 64 Ta 66 vakSastAranAM--1 pUrvavijayakUTa, 2 pazcimavijayaphrUTa, 3 svanAmakUTa. 4 siddhAyatana phUTa. . ahiM varSa dhara pAse pahelu phUTa pAtAnI pUrve je vijaya hAya te nAmavALuM, khIjuM phUTa pazcime je vijaya hAya te nAmavALuM, trIjuM peAtAnAja nAmavALuM ane cAthuM siddhaphUTa che. jema pahelA citranAmanA vakSaskAragiri upara 1 sukUTa, 2 kacchakUTa, 3 citrakUTa, 4 siddhaphUTa. * A nizAnIvALAM phrUTa adheAleAkamAM vasanArI A dizAkumArIeAnAM che, te devIonAM e phUTAnI nIce peAtAnAM be be bhavana che. tyAM gaMdhamAdanaupara bhAgakarA-bhogavatI ItyAdi rIte dakSiNAvakrame ADe kikumArIe 4 gajadaMtagiriupara prAsAdavALI ane nIce be be bhavanavALI che, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvata jinabhuvanAdhikAra. 24 kSamaTa--e savanuM RSabhakUTa evu ekaja nAma che. baitADhacakUTa e pramANe vadharAnA 56, gajada'tagirinAM 32, vanaphUTa 17, 306, vRkSakUTa 16, vakSaskAramU 64, RSabhakUTa 34 maLI pa25 phUTa thayAM. 576 5 -have ja bUDhIpamAM zAzvata jinabhavanA kaye kace sthAne che te kahevAya che-- avataraH-- 20 chasayarikUDesu tahA, cUlA cauvaNatarusu jiNabhavaNA / maLiyA navadIye, yA meTALamu|| 77 || zabdAH-- asara-chetera pUjA-cUlikA upara vaDavaLa-cAra vanamAM tanu-ja bhUvRkSa ane zAlivRkSanA vanamAM revayA-peAtAnA nAmavALA devadevIe sesaTALetu-khIjA sthAnamAM gAthArtha :-76 phUTa upara, cUlikA upara, cAra vanamAM, e vRkSa upara, e sthAne jaMbUDhIpamAM zAzvata jinabhavanA kahyAM che, ane zeSa sthAneAmAM potapotAnA sthAnanA nAmavALA devadevIe (nA prasAdA ) che // 77 5 vistarAH--cha vaSadhara pAupara pUdizinAM 6 phuTa, cAra gajadantagiriupara merUpata pAsenAM 4 kuTa, cAtrIsa vaitADhacapavA uparanAM pUrva samudrapAsenAM tathA pUrvadizitaraphanAM 34 phUTa, seALa vakSaskArapatauparanAM mahAnadI pAsenAM 16 phUTa, ane ja'bhUvRkSa tathA zAmalivRkSanA pahelA vanamAM ATha ATha maLIne 16 kUrma e [ 6+4+34+1+1 = ] 76 phUTa upara ekeka zAzvata jinacaitya che. jethI jinabhavane chUTa samadhi jANavAM. tathA merUpa tanA zikhare atimadhyabhAge 40 ceAjana 'cu' je madhyazikhara che te cUmi kahevAya che, vRSTinA upara 1-zAzvata jinabhavana che. tathA merUpa tanAM bhadrazAla-naMdanavana-sAmanasavana-paDakavana e cAra vanamAM darekamAM cAra cAra jinabhavana hovAthI 4 vRkSa saLaMdhi 16 zAzvata jinabhavanA che. tathA jamUvRkSa ane zAmalivRkSaupara ekeka jinabhavana heAvAthI. 2 vana sa`khadhijinabhavana che. e rIte saCmaLI ja'bUdvIpamAM [76+1+16+ra= ] ~ jinabhavanA che. ane zeSasthAneAmAM eTale zeDhA upara kuMDamAM nadIomAM xheAmAM kurUkSetranA kaMcanagirie upara yamakagiri citravicitragiri vRttavaitADhaca cAra vananI cAra cAra vidizAomAM e vRkSanI traNa traNa zAkhAeupara ityAdi sthAnAmAM te te nAmavALA devIonA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu rAjAbhA vistAra sahita prAsAda che, emAM vizeSataH vyaktaranikAyanA de che, ane devIo bhavanapatinikAyanI che. tathA jaMbUdvIpamAM svasvadizie che, ane bhavanapatidevIonI prAyaH bhavanapatinikALamAM paNa che. ane rAjadhAnIo te bIjA ja bUdvIpamAM che. je 77 che avataraNaH--je sthAnamAM jinabhavane saMbaMdhi visaMvAda che (eTale jinabhavane havAmAM be mata che) tevAM sthAne A gAthAmAM kahevAya che-- krikuuddkuNddnnidh-kurukNcnnymlsmviadd'e| jiNabhavaNavisaMvAo, jo taM jANaMti gIatyA // 78 // zabdArtha-kariTa nigamavA-jinabhavano saMbaMdhi phaLa-kuMDa nadIo draha visaMvAyo-visaMvAda kALa-rovanA kaMcanagiri || jo-je (je visaMvAda che. yamara-yamakagiri cAra taMte (te visaMvAdanA nirNayane) . saMmati -samazaitADhaya cAra upara nAthA-gItArtho pArSa--vistarArthane anusAra sugama che. ni -bhadrazAla vanamAMnAM 8 karikara, gaMgAprapAta Adi 76 kuMDa, gaMgA vigere 24 nadIo [nAM kuMDa], padmadrahaAdi kahe, devakurUkSetramAMnA 100 ane uttarakurukSetramAMnA 100 maLI kurUkSetranA 200 kaMcanagiri, tathA anukrame sItA tathA satedA nadIne e be paDakhe nIlavaMta niSadhathI kaMIka dUra rahelA be be yamalagiri ke je benuM nAma yamakagiri ane benuM nAma citra tathA vicitra parvata che, te upara, ane zabdApAtI Adi sara samagaitADhaya eTale vRttabaitADhaya je himavaMta Adi cAra yuga kSetronA 1 bhavanapatinikAyanI devIo hevAnuM kAraNake jaMbadvIpamAM sarva adhipatidevadevIonuM AyuSya 1 55mathI nyUna che nahiM, ane vyantaradevIonuM AyuSya 1 palyopama nahiM paratuM utkRSTathI 0 ma ya che, mATe adhipatidevIo bhavanapatinikAyanI jANavI, ane devAmAM to bhavanapati keIkaja che ( zapali vRkSane adhipati deva trIjI suparNabhavanapatinikAya che. tadata). - 2 adhevAsI dizAkumArIonAM be be bhavana jema gajadaMtanI nIce bhavanapati nikAmAM che tata . ahi kuMDa ane nAnA cityanAM sthAna judAM heya nahi paraMtu kuMDane dvIpa upara ja heya te paNa pUrvAcAryoe kuMDa zabdathI 76 kuMDa ane nadI zabdathI 14 mahAnadI gaNI che, jethI 14 mAnavInAM citya che ke kuMDanA dvIpamAM na heIne keI judA sthAne heAya te te mAnavAgya che Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34-04-atayonuna madhyabhAgamAM rahyA che, ane tene mULavistAra zikharavistAra madhyavistAra tathA yA se saba 1000-1000 yAnA samAna pAthI aDi samavaitAdaya 55y gAthAmAM kahyA che te, e sarva sthAne keTalAka AcAryo kahe che ke jinabhavane che, ane keTalAka AcAryo kahe che ke jinabhavana nathI paraMtu devadevIonA prAsAda ane bhavane che, mATe e visaMvAdane (visaMvAdanA nirNayane) te zrI bahuzrutaja jANe 78 avataraNaH-7ve 34 dIrdhavaitADha yanu 2135 // 4 ||thaamaa 4Aya cha puvvAvarajalahitA, dasuccadasapihulamehalacaukkA / paNavIsuccA pannAsa tIsa dasa joaNa pihuttA // 79 // veIhiM parikkhittA, skhyrpurpnnshisennidugaa| sadisiMdalogapAlovabhogiuvarillamehalayA // 80 // du du khaMDa vihia bharahe-ravayA du du guruguhA ya ruppmyaa| do dIhA veaDA, tahA dutIsaM ca vijaesu ||8shaa NavaraM te vijayaMtA, sa khayarapaNapannapura duseNIA / evaM khayarapurAiM, sagatIsasayAiM cAlAiM // 82 // zahA:puSva avara-pUrva bhane pazcima paNavIsa uccA-pacAsa yAna yA jalahi aMtA-samudranA matavA pannAsa-5yAsa yogana dasa ucca-10 yonayI tIsa-vIsa yona dasapihuLa-10 yAna pANI dasa joaNa-4sa yona mehalacaukA-yA2 memasAvaNA pihuttA-pAjAvAni parikkhittA-pAyA sa-saDita khagarapura-meyarana naga; vidyAdharana nagara pannasaTTi-50 bhane 10 seNi dugA-me meM zreNivANA sadisiM-pAtapAtAnI hazinA iMda leAgapAla-chandrana pAne uvabhogI-Guoga yogya uvarilla-652nI mehalayA-bhemasAvaNA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 rudu la-e be vibhAga vidhiba-karelA gurunuhA-moTI guphAvALA zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita navaraM-parantu vinaya caMtA-vijayanA atavALA sa-sahita layara vaLavanapura-vidyAdharanAM 55 nagara TIhA veJajJA-dIrgha baitADhaca vrutImaM-khatrIsa baitADhaca vijJattu-khatrIsa vijayAmAM 3 seLiyA-e zreNivALA chyuM-e pramANe layarapurAo-vidyAdharanAM nagarA sAtIsamArUM cAhArUM-sADatrIsaseA cAlIsa gAthA :--pUrva samudre ane pazcimasamudre cheDAvALA, tathA 10 cAjana uMcI ane 10 ceAjana vistAravALI evI cAra mekhalAvALA, 25 ceAjana uMcA, 50-30-10 ceAjana paheALAIvALA, vedikAevaDe vITAyalA, vidyAdharanAM 50 ane 60 nagaranI e zreNIvALA, peAtAnI dizitaraphanA IndranA leAkapAlAne upalega karavA ceAgya evI uparanI e mekhalAvALA, tathA bharata ane airavatakSetranA e e khaDa-vibhAga jeNe karyA che evA, e be moTI guphAvALA ane rUpAnA evA e dIgha baitADhacapa ta che, vaLI vijaceAmAM paNa khatrIsa dIgha vaitADhacapatA paNa eSA ja che. para`tu vizeSa e ke--te 32 vaitADhaca patAnA cheDA vijayA tarapha che, tathA vidyAdharanAM 55-55 nagaranI e zreNivALA che. e pramANe [ jaMbudvIpamAM athavA sabaitADhacanAM] vidyAdhara nagarA 3740 (sADatrIsaseA cAlIsa ) ! 79-80-81-82 / vistarArtha :--ja budvIpamAM 34 baitADhaca pava tA che. baitADhaya nAmane| deva adhipati hASAthI e patAnuM nAma caitanya che, athavA e zAzvata nAma che. te 34 baitADhacanuM svarUpa A cAra gAthAo vaDe kahyu` che, temAM prathama te bharataairavatakSetranA be dIgha vaitADhacanu svarUpa ane tyArakhAda mahAvidehamAMnA 32 vaitADhayanuM svarUpa kahyuM che, 52 dIrgha hotADhacanuM svarUpa // ( pu.vAvaranAdvaitA--bharata ane aravatanA e vaitADhayanA darekaneA eka che pUrva samudrane sparze leA che, ane khIjo cheDA pazcimasamudrane 'sparze le che, arthAt pUthI pazcimasamudra sudhI dIgha che, ane laMbaceArasa AkAravALA che. 2 sucanaviTTumenTA--10 ceAjana uMcI ane 10 yAjana paheALI evI cAra mekhalAvALA che. melA eTale pava ta upara caDhatAM vacce je sIdheA ane sapATa pradeza Ave tevA caDhAvarahita pradezanuM nAma mekhalA che. tyAM eka vaitADhayaupara cAra mekhalA che, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34--dIdha baitADheconu' vaNuna 5 caitADhaya patAnI 4-4 mekhalA 5 vaitADhacapava tanI talahaTIthI athavA nIcenI bhUmithI 10 cAjana upara caDhIe tA dakSiNamAjue ane uttarakhAjue paNa 10-10 yAjata paheALe sapATapradeza Ave che, te sapATapradeza paheALAImAM 10 ceAjana che, parantu lakhAImAM teA baitADhacanI laMbAI jeTaleA pUrva pazcimasamudrasudhI dIdha` che. jethI 10 ceAjana caDhayA bAda paryaMtanA caDhAva na heAvAthI 10 ceAjana sudhI parvata sanmukha sIdhA cAlIe tyAre paryaMta Ave Toca bhAga. dakSiNa vaitADhya paryaMta. tyAMthI ( eTale e pahelI mekhalAnA 10 cAjana cAlyA khAda) parvata upara punaH 10 cAjana caDhIe teA khIjo paNa tevA ja sapATapradeza 10 ceAjana paheALe ane pUsamudrathI pazcimasamudra sudhIne dIgha` Ave, te sapATapradezamAM pata sanmukha 10 cAjata sIdhA cAlyA bAda pa tane caDhAva caDhavAnA Ave, te caDhA vasthAnathI paNa pAMca ceAjanaupara caDhI rahIe te pavatanI Toce paheAMcyA gaNAya. e rIte jema dakSiNamAjue e e mekhalA che, tevI ja uttara tarapha paNa sarakhA ja svarUpavALI e mekhalA che, jethI eka zaitADhacane 4 mekhalA che- gAthAmAM mekhalAne 10 cAjana uMcI kahI tethI sapATa pradeza 10 ceAjana uMce caDhatAM mekhalA Ave che, mATe 10 cAjana uMcI kahI che. parantu mekhalAnI vAstavika UMcAI hAya nahiM, kevaLa laMbAI paheALAI hoya. e pramANe be vAra 10-10 caiAjana caDhavAthI ane ekavAra 5 yAjata uMce caDhavAthI vaitADhacanI 25 ceAjatanI uMcAI pUrNa thAya che, ane vaitADhaya 25 caiAjana jeTaleAja uMcA hAya che, te kahevAya che.-- 10 10 123 uttara. 2 vaLavIyu----dareka vaitADhacapata bhUmithI 25 caiAjana uMcA che, ane bhUminI aMdara dA ceAjana u"DA daTAyela che, jethI bhUminA aMdaranA mULamAMthI gaNIe te parvata 315 cAjana uMcA che, parantu zAstromAM sarvatra bhUmiuparathIja patAnI uMcAI gaNAya che. 4 vanAsa tIsa Tsa bebaLaviduttA--baitADhayanI paheALAI 50-30-10 yAjana, ema traNa prakAranI che, kAraNake mekhalAnA svarUpamAM kahyA pramANe bhUmithI 10 ceAjana upara caDhI pahelI mekhalAe AvIe tyAM sudhI 50 cAjana paheALA che, tyArabAda e bAjunI e mekhalAnA 10-10 ceAjana bAda karatAM e mekhalAnI vacce rahelA pata [50 bAda 20=30] 30 ceAjana paheALA ja hAya, te paNa 10 ceAjana upara caDhI khIjI mekhalAe AvIe tyAM sudhI 30 ceAjana paheALA che, parantu khIjI mekhalAne rathAne e khAjunI e mekhalAnA khIjA 10-10 caiAjana bAda karatAM e mekhalAnI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarItha sahita vacce rahelA pavata 10 cAjana ja paheALA hAya, e 10 caiAjana paheALAI pAMca ceAjana upara caDhI pa`tanI Toce zikhare AvIe tyAM sudhI hAya ane tyArabAda te patanI ja samApti thaI, e pramANe 25 cAjananI uMcAImAM parvatanI traNe prakAranI judI judI paheALAI heAya che. 5 79 5 4 // vaiTADhya parvatanI mekhalAono dekhAva // [gA. 82, pR. 122] Mob: caDhatA prayojana slot bo 0 yojananI pry) yAjana 10 >n[ hi[>p3 filelle yatA punaH10 yojana pahatI. 10 yojana patI vistRta bhojana yojana 1. vidyAdhara zroNanI mekhalA cA @lpag & ]]>ke 9 l>d pag ]]>ke aaj, tele Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34--dIgha vaitADhazonu' varNana 125 vejjivalittA--dareka baitADhacanI banne bAjue [dakSiNe ane uttare.] ekeka vana ane vana pachI ekeka vedikA hAya che, tyAM parvatane lagatuM vana e ceAjanamAM kaMIka nyUna paheALuM ane parvatanI lakhAI jeTalu dIrgha-lAMbu hAya che ane vanane lagatI vedikA paNa teTalI ja lAMkhI, parantu paheALI 500 dhanuSanI che. vaLI e vana ane vedikA parvatanI nIce bhUmi upara jANavAM parantu mekhalA sthAne che te nahiM, 6 salayarapura pannA" senig--dareka vaitADhaca vidyAdharanAM 50 ane 60 nagarAvALI e zreNi sahita che. arthAt bhUmithI 10 cAjana upara jyAM pahelI e mekhalA e mAjue che tyAM vidyAdharAnI vasatI che ane tenAM 50 tathA 60 nagara che te A rIte--bharatakSetranA baitADhacanI pahelI e mekhalAmAM dakSiNamekhalA sthAne vidyAdharAnAM 50 nagara che,ane uttarabharatA taraphanI uttaramekhalAmAM 60 nagarA che. dakSiNamekhalAnI lakhAI ja budvIpanI goLAInA kAraNathI TuMkI che mATe 50 nagara che, ane uttara mekhalAnI lakhAI vizeSa che mATe 60 nagarA che. (vaLI ahiM nagara eTale eka nagara nahi parantu aneka deza grAma sahita rAjadhAnInuM eka zahera teja eka nagara, jema vaDAdarA eka nagara eTale vaDAdarA tAkhAnA aneka kasakhA prAnta mahAla sahita evuM rAjadhAnInuM vaDodarA eka nagara gaNAya tevAM e 50-60 nagarA rAjadhAnInAM jANavAM,) tenAM dakSiNa bAjue gagatavallubhaAdi nagarA che, ane uttaramAjue rathanupuracakravAla Adi nagarA che, e rAjadhAnIe ane deza grAme| mekhalAnI laMbAI pramANe dIrgha paMktie zreNie hAvAthI vidyAvaraeNLi gaNAya che, jethI 50 nagarA dakSiNazreNimAM ane 60 nagarA uttarazreNamAM kahevAya che. aravatatA vaitADhacamAM paNa e rIte che parantu vizeSa e ke aravatakSetranA baitADhaca uparanI pahelI e mekhalAmAM zikharI parvata taraphanI dakSiNa mekhalAmAM 60 nagarAnI zreNi che, ane samudrataraphanI uttara mekhalAmAM 50 nagarAnI zreNi che, khIjuM sarvasvarUpa yathAryeAgya bharatanaitADhaya sarakhuM che. e pramANe pahelI e mekhalAmAM be vidyAdhara zreNie kahI ne have te uparanI khIjI e mekhalAmAM zuM che te kahe che. 7 saTrisiTTopAjovamogikavannimeyA--pAta peAtAnI dizinA indranA leAkapALane upaleAgayeAgya uparanI e mekhalAvALA sarve baitADhaya che. arthAt je baitADhaca dakSiNa dizAnA che tenI sarvoparitana cekhalAmAM saudha indranA ane je baitADhaya uttaradezie hAya te baitADhayanI sarvoparitata e mekhalAmAM izAna indranA leAkapALanA AbhicegikadevA rahe che; kAraNa ke saudhama indra dakSiNadizAnA indra che, ane izAna indra uttaradizAne indra che, mATe " svasva dizinA indranA ema kahyuM. e pramANe hAvAthI bharatavaitADhaca merUthI dakSiNadizAmAM hAvAthI e jaitADhayanI chellI uparanI e mekhalAmAM saudharmendranA sAma yama varUNa ane kubera nAmanA cAre leAkapAlanA AbhiyAgikadevAnA aneka bhavanAnI zreNi che, temAM te AbhiyeAgikadeveza rahe che, ane airavatanA baitADhaca mephanI uttaradizAmAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita. hevAthI tenI sarvoparitana be mekhalAomAM IzAnaIdranA eja cAranAmavALA kapALanA AbhigikadevonA bhavanenI zreNi che, temAM te Abhigikade rahe che. ahiM gAthAmAM Abhigika zabda nathI te paNa adhyAhArathI grahaNa kare, kAraNa ke e bhavanamAM kapALa pite rahetA nathI. paraMtu keI vakhate ahiM Ave tyAre ArAma levA mATenA prAsAde hoya te saMgata che, paraMtu te vAta zAstramAM spaSTa na hovAthI tema mAnI zakAya nahiM. ahiM Abhigika eTale sevakadeve jANu, te paNa sarve eka patyepamanA AyuSyavALA che; zeSa devonI mAphaka e devenI rAjadhAnIo kahI nathI, kAraNa ke pite adhipatidevo nathI vaLI e Abhigikadeve vaimAnika nikAyanA nathI. paraMtu vyantaranikAyanA che, ema zrI jaMbU prajJaptinI vRttimAM kahyuM che. AbhiyogyAH-zanalokapAlaprepyakarmakAriNo vyntrvishessaastessaam|baasbhuute zreNyau Abhiyogya zreNyau prajJapte' iti vacanAtuM. vaLI e kahelI vidyAdharanI be be zreNi ane AbhiyogyadevanI be be zreNi te dareka pitAnI be paDakhe ekeka vana ane ekeka veAi vaDe vITAyela che, jethI eka zreNi be vana ane be vedikAyukta hovAthI be zreNinAM cAra vana ane cAra vedikAjANavAM. tevI rIte uparanI be AbhiyegyazreNionAM paNa cAra vana ane cAra vedikA jANavAM. e 80 che vaitADhaya parvatanuM zikharasthAna che vaitADhaya parvatanA zikharasthAne koInI niyata vasatI mekhalAvatuM nathI, paraMtu jagatInA vana ane vedikAnI mAphaka aneka vyantarade AvI kaDA kare che, sukha pUrvaka bese che, ane pUrvakRta puNyane AnaMda anubhave che. zikharasthAna paNa ghaNuM ramaNIka ratnabaddha bhUmitalavALuM che. tenA upara madhyabhAgamAM laMbhorasa eka vedikA 500 dhanuSa pahoLI che, ane be bAju be vanakhaMDa che. tenI laMbAI parvatanI laMbAI tulya che, ane vananI pahoLAI dezona be jana darekanI che. e brahakSetrasamAsavRttine abhiprAya che, ane zrIjabUtra prajJaptinI vRttimAM te jagatI uparanI vedikA sarakhI cAre dizi vidizimAM pharatI eka ja vedikAnI sarvabAjue bAhyabhAge vITAyeluM parvatanA sarvAtya kinArA sudhI che. jethI sarvaparyanta bhAga vanayukta che. taphAvata eja ke jagatInI vedikA valayAkAra che. te A vedikA laMbacorasa AkAre che. paraMtu maitADhaya parvatanI bhUmigata vedikAvat dakSiNettaravibhAgarUpa be vedikA nathI. ema kahevAthI zikharatala sivAyanI nIcenI sarva vedikAomAM pUrva pazcima dizAmAM vedikA nathI, kevaLa uttara-dakSiNa dizAmAM vedikAo che, ane zikharasthAne te cAre dizAe vedikA che. - 8 phuvaMdaviSTigamavA =vaLI e be dIrghatADhaya kevA che? te kahe che-bharataairAvatanA jeNe be be khaMDa-bhAga karelA che, arthAt bharatanA ati madhyabhAgamAM AvelA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34-dIdha zaitADhayonuM varNana 120 zaitAye bharatakSetranA be bhAga karyA che, temAM samudra taraphana vibhAga te klibamarata ane laghuhimavaMta taraphane bhAga te uttaramata kahevAya. e pramANe airAvatakSetranA atimadhyamAM AvelA zaitADhayathI samudra taraphane bhAga te uttarAvata ane zikharI parvata taraphano bhAga te nirarvata kahevAya. 9 =99pupu=dareka zaitADhayamAM be be maTI guphAo che, jenuM pachI kahevAze. svarUpa have 10 qmayA=dareka zaitADhaya rUpAne baneluM che. hevIve -e upara kahelA 8 vizeSaNavALA dIrghatADhaya be che. che 3ra dIgha vaitADhaya che tahIM sutI = vinAnuM-tathA mahAvideha kSetranI batrIsa vijayamAM paNa upara kahelA svarUpavALA ja 3ra dIghatADhaya che, navaraM te paraMtu te batrIza vaitADhavI viSacaMtA= vijayanA aMtavALA che, arthAta teonA be cheDA be bAjunI be vijaya tarapha pahoMcyA che, athavA vija tarapha gayA che. tathA savAravA na dunIyA-vidyAdharanAM 55-55 nagaranI be zreNi sahita che, arthAt bharatabaitAdyavat eka bAju 50 ane bIjI bAja 6nagara nathI, paraMtu baMne bAju pa5-55 nagaro sahita che, kAraNa ke ahiM goLAInA abhAve baMne mekhalAnI laMbAI sarakhI che. e pramANe dareka zaitADhayamAM 110-110 vidyAdhara nagare hovAthI jaMbudvIpamAM vidyAdharanAM sarvanagara [344110=] 3740 che. e 81 82 che avaMtara:81mI gAthAmAM dareka zaitADhayane tamila ane vaMdapraVIRA nAmanI be be meTI guphAo che ema kahyuM te guphAonuM svarUpa have A 83 thI 87 mI gAthA sudhImAM kahevAze, tyAM prathama A gAthAmAM dareka mahAguphAnuM pramANa kahe che te A pramANe 1. ahi niyaMtA e zabda "samudra sudhInA aMtavALA nathI" ema darzAvavAne arthe che, paraMtu viyasparzI aMtavALA vaitADhayo che ema darzAvavAnuM nathI. jethI jatA sarakho vinayaMtA ne artha na thAya, kAraNa ke jema be vatAyanA cheDA samudrane sparyA che tema 32 vaitADhayonA cheDA vijayane spardho nathI, paraMtu vane vakSaskAra ane antarnAdIone sparzelA che, mATe ahi vinayatA ne artha vijayasparzI aMtavALA na karatAM "vijaya tarapha gayelA" evo artha karavo. vaLI e artha paNa 8 vaitADhayone sarvAze saMbaMdha karatA nathI to paNa 24 vaitADhayonI bAdulyatAe vinayaMtA zabda ghaTI zake, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zrI ladhu kSetrasamAsa vistarAtha sahita. girivittharadIhAo aDucca cau pihupavesadArAo vArasaMpiDulAu aDDaccayAu veahUduguhAo // 83 // zabdA : mirivitha-girinA vistAra jeTalI rIhAbo-dIgha, lAMkhI magasanna-ATha yAjana uM'cA raNaviduvela-cAra Ajana pahe!LA ane 4 ceAjana pravezavALAM tArAo-evAM dvAravALI vArasaviduSTA3-12 cAjana pahALI makara(yA-ATha yeAjana uMcAM vebaitADhaca patanI tunuAo-e e guphAo gAthArtha:--parvatanA vistAra jeTalI lAMkhI, tathA AyAjana uMcAM cAra cAjana paheALAM ane cAra (cAra ceAjana) pravezavALAM dvAravALI, tathA khAra cAjana paheALI ane ATha ceAjana uMcI evI baitADhaca parvatanI che e mahAguphAe che. // 83 5 vistarArthaH--patanA vistAra uttara dakSiNa rIte 50 ceAjata che, mATe vistAramAM AvelI e guphAo paNa pa0 ceAjata lAMkhI che. tathA ekeka guphAne uttara tarapha ane dakSiNa tarapha ema e e dvAra che. te dareka dvAra A yeAjata uMcAM 4 yAjana paheALAIvALAM ane 4 ceAjana pravezavALAM che. vaLI e guphAnI paheALAI aMdaranA bhAgamAM 12 yAjana che ane guDhDhAnI uMcAI ADa ceAjana che, evA prakAranI samikSA ane lakavrapAtta nAmanI e e guphAe dareka baitADhaya patine hAvAthI sa maLI 68 guphAo che, ane guphAnAM dvAra sa` maLI 136 che. e dvAzanAM kamADanI paheALAI dvArathI adha pramANanI eTale e e ceAjananI hoya ane uMcAI te guphAne anusAre 8 cAja ja hAya te svataH vacAravuM. // 83 / avasaraH-- vaitADhacapatanI dareka guphAmAM e e nadIe vilakSaNu jaLavALI che te A gAthAmAM kahevAya che-- tammajjha dujoaNa aMtarAo ti ti vittharAu duNaIo / ummagaNimmaggAo kaDagAu mahANaigayAo // 84 // zabdAH-- samA-te guphAnA madhyabhAge TunobaLa aMtarAo-e ceAjata AMtare tti tti vittharA3-traNa traNa ceAjana vistAravALI tuLo-e nadIo 3mmA-unmutikA nAmanI nimmo-nimagnikA nAmanI 43-kaTakamAMthI ( pahADanI kaDAheAmAMthI nIkaLIne ) mahAnAyAo-mahAnadImAM maLelI che 1. e enAM sthAna AgaLa 86 mo gAthAmAM kaheze. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unmajJA-nimagna nadIonuM varNana 129 thA-te guphAnA aMtimadhyabhAge be be ejanane AMtare traNa traNa ejananA vistAravALI unmajJA ane nimajhA nAmanI be nadIo kaDAhamAMthI nIkaLI mahAdIone maLelI che ke 84 che vistarArtha-guphAnA dakSiNa dvArathI guphAnI aMdara 21 jana dUra jaIe tyAM tamisrA guphAmAM pahelI vanamA navInAmanI nadI traNa yojananA uttara dakSiNa vistAravALI ane guphAnI pahoLAI pramANe 12 jana lAMbI che, te tamisrA guphAnI pUrva dizAnA kaDAmAMthI (zilAmaya bhittibhAgamAMthI nIkaLI pazcimadizAnA kaDAhamAM (bhittinI nIce) thaIne siMdhumahAnadIne maLe che. A nadImAM tRNa kASTa patthara Adi je koI vastu paDe te nIce DUbI jatI nathI, paraMtu upara taratI rahIne pANInA mojAthI traNavAra aphaLAtI aphaLAtI nadInA kinAre sthaLa upara AvI jAya che, paraMtu nadImAM te vastu rahetI nathI, mATe enuM nAma [mana-DubelI e arthane 3 upasarga pratipakSI artharUpe lAgavAthI ] mama-upara rahetI vastuvALI nadI e nAma sArthaka che. e umegnA nadIthI punaH be jana dara uttara tarapha jaIe tyAre evAja svarUpavALI bIjI nadI traNa jana vistAravALI 12 yojana lAMbI ane pUrva kaDAhamAMthI nIkaLI pazcimakaDAhanI nIce thaIne siMdhumahAnadIne maLatI nibhamA nAmanI nadI che, A nadInA jaLano svabhAva e che ke-emAM tRNa kASTa patthara manuSya Adi je kaMI vastu paDe te taravA jevI halakI hoya te paNa traNavAra haNAI hagIne nIce DubI jAya che, e pramANe keIpaNa vastu e jaLamAM taratI nathI tema jaLathI haNAIne bahAra sthaLa upara paNa AvatI nathI mATe enuM e nAma sArthaka che. kAraNe ke "jene viSe paDelI koIpaNa vastu nimajajati-DubI jAya te nimagna e vyutpatti che. e pramANe pazcimadizAmAM AvelI tamiA guphAnI be nadI kahI. e bharatakSetranA vaitADhayamAM pUrva dizAe laMpatA guphAmAM paNa dakSiNakArathI 21 jana dUra jatAM pahelI unmagna ane be ejanane aMtare bIjI nimagnA nadI Ave che, paraMtu taphAvata e che ke-A nadIo guphAnI aMdaranA pazcima kaDAhamAMthI nIkaLI guphAmAM 12 rojana vahI pUrva kaDAhanIce thaIne gaMgA nAmanI mahAnadIne maLe che. e rite bharatavaitADhayanI guphAnI cAranadIo sarakhI aravata kSetranA vaitADhayanI paNa cAra nadIe jANavI, paraMtu taphAvata e ke-kSetradizAne anusAre tyAM pUrva dizAe tamisAguphA che, ane pazcimadizAe khaMDaprapAtA guphA che, tyAM tamijAnI be nadIo pazcimakaDAhamAMthI nIkaLI pUrvakaDAhamAM nIce thaIne raktavatI mahAnadIne maLe che, ane khaMDapAtAnI be nadIo pUrva kaDAhamAMthI nIkaLI pazcimakaDAhamAM raktA mahAnadIne maLe che. e pramANe nadIone nigama viparyaya ane saMgamaviparyatha jANa pravezamAM "uttarArathI 21 jana jatAM" ema kahevuM. 1 tivRtto duSi mag[LA ityAdi vacanAta Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita tathA 32 vijayanA 32 zaitADhayAmAM paNa je methI dakSiNa taraphanA vaitADhaya che tenI guphAmAMnI nadIonuM svarUpa bharatatAyanI guphAnI nadIe tulya ane uttarataraphanA vaitADhayonI guphAmAMnI nadIonuM svarUpa aravatatAyaguphAnI nadIo tulya kahevuM. paratu saMgamanadIomAM bahu viparyaya hovAthI vijayanadIonAM sthAna vicArIne pitAnI buddhithI yathAsaMbhava saMgamanadI kahevI. e nadIo upara gamanAgamana karavAne cakravartInuM vArdhakIra (cakIne sutAra) pUla bAMdhe che. / 84 | avataraNaH--have A gAthAmAM guphAnI aMdara prakAza mATe cakravartI prakAzamaMDaLe Alekhe che, te vAta kahevAya che- . iha paibhittiM guNavanna-maMDale lihai caki dudu samuhe / paNasayadhaNuhapamANe, vAregaDajoaNujjoe // 85 // zabdArtha : 28-A guphAmAM samu-samukha, hAmAsvAmI vaDumitaii--pratyeka bhIMte ghara rU -12-1-8 yojana rLavanamaM-49 maMDaLa gopa--ughAta karanArAM fsrara-lakhe che, citare che TyArtha-A guphAmAM dareka bhI te cakravatI ogaNapacAsa prakAzamaMDaLone be be sanamukha rahe evI rIte Alekhe che, te prakAzamaMDaLa 500 dhanuSa pramANamAM ane 12-1-4 jana sudhI prakAzakaranArAM hoya che . 85 che vitaraVrtha -have A guphAmAM cakravartI 49 prakAzamaThaLa citare che te kahevAya che. che vaitADhaya guphAmAM 499 prakAzamaMDaLe che vaitADhaya parvatanI e be guphAe sadAkALa baMdha rahe che, jyAre cakravartI utpanna thAya ane cha khaMDane digvijaya karavA nIkaLe tyAre A mahAaMdhakAramaya guphAomAM thaIne uttaradizAnA traNa khaMDa sAdhavA jAya che, tyAre pahelI tamisrA nAmanI guphAnA kRtamALa nAmanA adhiSThAyakane uddezI aThThama tapa karI pitAnA senApati pAse kArane traNa vAra daMDaranavaDe prahAra karAvI guphAnAM dvAra ughaDAve che, tyArabAda cakravatI hastiranaupara besI pitAnA prakAzamATe hastinA mastaka upara maNiratnasthApIne prathama tamistrAguphAnI aMdara praveza karI eka jana gayA bAda pAchaLa AvatA sinyanA prakAzane arthe khaDI sarakhA kAkiNI nAmanA ranavaDe paheluM prakAzamaMDaLa dakSiNa dvAranA pUrvadizitaraphanA kamADaupara Alekha-citare. bIju maMDaLa pazcima kamADanA eka ejana Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guphAmAM cakIe karelA prakAza maMDaLanuM svarUpa bAda pahelAnI barAbara sammukha Alekhe. tyArabAda trIjuM maMDaLa pUrvakamADanI pAchaLanA tadraka upara ughADelA kamADanI kinArI pAse Alekhe, cUthuM maMDaLa pazcimakamADanA taTTaka upara ughADelA kamADanI kinArI pAse Ave che. pAMcamuM maMThaLa pUrva taTTaka upara trIjAmaMDaLathI eka yojanAne antare Alekhe, tyArabAda chaThTha maMDaLa pazcima tarapha pazcimaTTaka upara cethAthI eka jana dUra pAMcamAnI sanmukha Alekhe. tyArabAda sAtamuM maMDaLa parvatanI pUrvabhIMta upara ane AThamuM maMDaLa pazcima bhIMta upara taddakanI pAse Ave che. e rIte ekeka janane antare 49 maMDaLa pUrva dizAmAM ane 49 pazcimadizAmAM maLI 98 prakAzamaMDaLo citare, jethI pUrva dizAmAM dakSiNa kamADaupara 1 dakSiNakaupara 2, tyArabAda bhittiupara 43, tyArabAda uttaradvAranA teDhukaupara 2 ane kamADaupara 1 maLI 49 maMDaLa thayAM, tevI ja rIte pazcimadizAmAM paNa barAbara samukha 49 maMDaLa hoya. A prakArAntare 49 prakAzamaMDaLe che upara kahelI prakAzamaMDaLanI rIti zrImalayagirijIkRta brahakSetrasamAsanI vRtti vigeremAM kahI che, paraMtu zrI AvazyakajInI bRhadavRtti vigeremAM A pramANe kahyuM guphAmAM praveza karatA bharata cakravatI pAchaLanA rInyAdikane prakAza karavAnA kAraNathI dakSiNa dvAranA pUrvakamADaupara 1 janavajIne bIjA jananA prAraMbhamAM paheluM maMDaLa Alekhe, tyArabAda gemUtrikAnI rIte utaratAM pazcimakamADanA teDhakaupara trIjA cojInA prAraMbhamAM 2 nuM maMDaLa Alekhe punaH mUtrikA paddhatie AgaLa khasatAM trIjuM maMDaLa pUrvaka upara cethA jananA prAraMbhamAM lakhe tyAra bAda pazcimabhitti upara pAMcamA jananA prAraMbhamAM cothuM maMDaLa lakhe, tyArabAda eja paddhatie pUrva bhitti upara chaThThA ejananA prAraMbhamAM pAMcamuM maMDaLa lakhe, e rIte yAvat 48muM maMDaLa uttaradvAranA pazcimakapATa upara pahelA jananA AraMbhamAM ane 49muM maMDaLa uttaradvAranA pUrvakapATa upara bIjA jananA AraMbhamAM Alekhe. e pramANe eka bhitti upara 25 ane bIjI bhitti upara 24 maLIne 49 maMDaLa thAya. 1 be yojana pahoLA kamADanI pAchaLa cAra yojana lAMbe pahoLA kamADane AgaLa vadhatAM aTakAve e bhittibhAga je mULabhitithI jude paNa lAgelo hoya che te tedaka vA tema kahevAya. e gomUtrikA AkAra kahevAya. arthAt baLada cAlatAM cAlatAM prastravaNa kare tyAre je AkAre bhUmi upara paDe te AkAra, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (vaitADhya guphAmAM) // matAntare gomUtrikA AkAre 49 prakAza maMDalo // - O. * 4 yojanA tolka | paTa utare dvAra A parvanItimAM 25 prakAzamaMgala che topaNa 25 jANuM) prakAzanI laMbAI pramANagulathI 12 yojana che, tathA guphAnI uMcAI pramANe ATha hoya che, tathA guphAnI pahoLAI jeTaluM lAMbo sanmukha prakAza paDavAthI e maMDaLanA e dareka prakAzamaMDaLa utsadhAMgulathI 500 dhanuSa lAMbu pahoLuM ane valayAkAra prakAzamaMDaLanuM laMbAI Adi pramANa vitaka zAma ] mhAmA hAmI 49 -49 prakAzamaMDalo | zrI vadhu kSetrasamAsa vitAtha sahita -0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 = = | 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ) - 0 4 03 | mA hAjApAmI 16-16 aMhakone paNa 4 -5 maMDaLe jaNanAM te to uparanAM che. te eka ja 1-1mA " 2-2 uMmara, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guphAnA prakAzamalAnu svarUpa ceAjana prakAzanI ucAI che, ane peAtAnI e paDakhe nA nA ceAjana prakAza gaNavAthI 1 ceAjana pArzvavatI prakAza che, arthAt dareka maMDaLa sanmukha dizAe pramANAMgulI 12 cAjana sudhI prakAza kare che, uoMdha: 8 ceAjana ane e paDakhe maLI 1 caiAjana prakAza kare che. maMDaLa-jevA sUya tevuM ja dekhAya ane prakAza paNa sUrya sarakhAja jANavA. 5 prakAzamaDA vigerenI sthiti cakravatI jyAM sudhI rAjya kare athavA jIve tyAM sudhI prakAzama`DaLo prakAza karatAM rahe che, temaja guphAeAmAM thaI ne uttarakha'DamAM javuM Avavu paNa khullu rahe che. tema ja guDhDhAmAMnI e nadI uparanA vana kIratne (cakravatInA sutAre) bAMdhelA pUrNa paNa kAyama rahe che, tyArabAda guphAnAM dvAra baMdha thaye prakAzama LA Adi vinAze pAme che.] 133 e pramANe bharata baitADhayanI khIjI khaMDaprapAtALuphAmAM paNa prakAzama LAnu svarUpe tamiAguphA sarakhu' jANavu.. vizeSa e ke-uttarabharatane digvijaya karI cakravatI dakSiNabharatamAM pAchA vaLe tyAre e guphAnA uttaradvAramAM praveza karI dakSiNadvArathI bahAra nIkaLe che. mATe tamistrAguphA uttarabharatA mAM javAne mATe che, ane ma'DaprapAtAnuMkA cakravatI ne dakSiNabharatamAM pAchA AvavA mATe upayAgI thAya che. vaLI aravata ane mahAvidehanA 32 baitADhaconI guphAonAM prakAzama'DaLAnu svarUpa paNa e rIteja jANavuM, parantu praveza nigamamAM dizAonA pheraphAra vigere yathAsa`bhava peAtAnI meLe vicAravA cAgya che. saCvaNu na karavAthI graMtha vadhI jAya, mATe upara kahelA digdarzana mAtrathI ja zeSa sasvarUpa vicAravu, 5855 mavataraLa :--have A gAthAmAM baitADhayanI e guphAonAM nAma ane sthAna kahe che-- sAtamisaguhA jIe, cakkI pavise majjhakhaMDato / usa aMkia so jIe, valai sA khaMDagapavAyA // 86 // zabdAtha sAte samisanunhA--tamistrAguphA nI--jenA vaDe, jemAM thaI ne visera-praveza kare mAlavaMto-madhyakha DanI aMdara sad--RSabhakUTane agi-akita karIne ( nAma lakhIne ) so-te, cakravatI va--pA vaLe gheDAvavAyA--kha'DaprapAtAguphA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI laghu kSetrasamAsa vitaratha sahita . jayArtha-je guphAmAM thaIne cakravartI madhyakhaMDanI aMdara (uttarAkhaMDamAM) praveza kare che, te tamistrAguphA, ane jemAM thaIne cakravartI pAche vaLe che te khaMDaprapAtA guphA. 86 ! A vistArya-dakSiNabhAratanA traNe khaMDa jItIne cakavatI uttarabhAratanA traNa khaMDa jItavA jAya che, tyAre dakSiNa bhAratanA madhyabhAgathI pazcima dizAmAM, paraMtu siMdhu nadIthI pUrva dizAmAM AvelI tamannApurA nAmanI guphA che, temAM thaIne cakavata uttarabhAratamAM jAya che. ane uttarabharatakSetranA traNe khaMDa jItAI rahyA bAda bhAratanA madhyabhAgathI pUrvamAM parantu gaMgAnadIthI pazcimadizAmAM je bIjI vaNapatA nAmanI guphA che temAM thaIne cakravatI dakSiNabharatamAM pAcho vaLe che. e vigata prathama kahevAelI che. vaLI uttarabhAratanA 3 khaMDa jItyA bAda uttarabhAratanA madhyabhAgamAM laghuhimavaMtaparvatanI talahaTIthI kaMIka dUra grupama nAme hAne parvata che te parvatanI pUrva dizAnI kaTAha upara cakavatI pitAnuM nAma kAkiNIratnathI lakhIne tyArabAda khaMDaprapAtA guphAmAM thaIne pAcho vaLe che, mATe ahi sarva maitADhamAM paNa cakravartIne praveza karavAnI tamistrAguphA te pazcimamAM che, ane pAchA vaLavAnI guphA te khaMDaprapAtAguphA pUrva dizAmAM che. RSabhakUTa ane te upara nAmalekhana vigerenI vigata 75 mI gAthAnA vistarArthamAM RSabhakUTanA varNana prasaMge kahevAI che, mATe ahiM vizeSa lakhavAnuM prayojana nathI. gAthAmAM uttara bharatakSetrane madhyakhaMDa kahevAnuM kAraNa ke dakSiNa bhArata samudra tarapha bahAra paDate havAthI bAhyakhaMDa gaNAya, te apekSAe zaitADhaya ane laghuhimavaMta e be parvatanA aMtarALamAM AveluM uttarabharata te madhyakhaMDa athavA abhyantara khaMDa paNa kahevAya. ahi sarvasvarUpa bharatakSetranA maitADhayane uddezIne kahyuM che, te paNa sarve maitADhayenI be be guphAo sarakhA svarUpe jANavI. kevaLa dizAviparyaya vicArIne kahe, athavA sUryadizAnI apekSAe sarva rIte samAnatA ja jANavI. che 86 saMvatara -have A gAthAmAM maitADhayanI be guphAnA be adhipatideva tathA ughADelI guphA jyAM sudhI ughADI rahe vagere kahevAya che - kayamAlanaTTamAlaya-surAu vddhinnibddhslilaao| jA cakkI tA ciTuMti, tAo ugdhddiadaaraao|| 87 // .. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guphAnA adhipati devanuM svarUpa 15 - zabdArtha : yama-kRtamALadeva namaskanaTTamALadeva, nRttamAla murAgo-devavALI varvArdhAkiratana Li-bAMdhelI sasTiDhAmo-nadIovALI nA varjyAM sudhI cakavatI fkRti-rahe, heAya che tAgo-te be guphA di mo-uMghADA dvAravALI thAI-kRtamALa ane nRttamALa deva (nA Adhipatya) vALI, tathA vArdhakIrane bAMdhelI nadIovALI evI te be guphAo jyAM sudhI cakravartI hoya che, tyAM sudhI te be guphA ughADA dvAravALI rahe che. ke 87 | vistarArtha-tamistra guphAne adhipati kRtimAjha deva che, ane khaMDaprapAtA guphAne adhipati rAmara deva che. e banenAM be phUTa paNa zaitADhaya upara che, temaja emanI 12000 ejana vistAravALI rAjadhAnIe bIjA bUdvIpamAM che. baMnenuM eka palyapama AyuSya che, ane vijayadeva sarakhA mahAdvivALA e vyaktaradeva che. tathA e baMne guphAnI je unmajJA ane nimagnA nAmanI be be nadIo pUrve kahevAI che, te nadIo upara cakavatI digvijaya karavA jAya che, tyAre vArdhakIratna (cakravatane zreSTha sutAra) te upara traNa ja lAMbA pUla bAMdhe che, tathA jyAM sudhI cakravatInuM rAja rahe che. tyAM sudhI e baMne guphAonAM dvAra ughADAM rahe che, tyArabAda adhipatideva baMne dvArane baMdha kare che, jethI guphAnI aMdaranA prakAzamaMDaLe ane bAMdhelA nadInA pUla dhIre dhIre vinAza pAme che. ItyAdi kacita svarUpa 85 AdigAthAnA vistarArthamAM paNa kahyuM che, tyAMthI guphA ughADavAnI rIti vigere jANavI. - ahiM keTalAka AcArya kahe che ke-jyAM sudhI cakavatI jIve tyAM sudhI guphAnAM dvAra ughADAM rahe, ane keTalAka kahe che ke,-rAjya rahe tyAM sudhI. ahi jIvavAno pakSa svIkArIe te cakravartIe dIkSA lIdhA bAda paNa ughADAM rahe ema svIkAravuM joIe, mATe e be matamAM satya tatva zrI bahuzrutagamya. 87 che avatA:-have A gALAmAM bAhyavartI dakSiNa bharatanA madhyabhAgamAM eka nAnuM pramANa kahe che- bahikhaMDato vArasa-dIhA navavitthaDA aujjhpurii| sA lavaNA veaDA, caudahiasayaM cigArakalA // 88 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita zAnadArtha - varjia-bAhyakhaMDanI aMdara sA - te (adhyA ) vAta - 12 yojana dIdhuM vaLAM-lavaNasamAthI ke naiva thiratharA- 9 jaMta vistAravALI 23mahilacaM-cauda adhika se, 114 makarapuff-adhyApurI 2 phuvAra-ane 11 kaLA, jAyA-bAhyakhaMDanI aMdara 12 rojana dIrgha ane 9 jana vistAravALI adhyApurI nAmanI nagarI che, te lavaNasamudrathI ane zaitADhayathI paNa ekasacauda jana ane agiAra kaLA [114 . 11 ka.] dUra che. 88 che A vistarArtha-samudratarapha bahAranA bhAgamAM hovAthI dakSiNabharata te bAhyakhaMDa kahevAya, ane zaitADhaya tathA laghuhimavaMta e be parvatanI madhye-vacce AvavAthI uttarabharata te madhyakhaMDa kahevAya, tyAM dakSiNabharatarUpa bAhyakhaMDanA atimadhyabhAge gayodhyApura nAmanI nagarI pramANagulathI 12 jana lAMbI ane 9 jana pahoLI che. e nagarI A avasarpiNImAM zrI RSabhadeva pahelA tIrthakara ane pahelA rAjA thayA temanI rAjadhAnI che. vaLI zrI kaSabhadevanA rAjyAbhiSeka prasaMge yugalIkamanuSyae paDIAemAM bharI lAvelA jaLavaDe vinayapUrvaka prabhunA caraNaupara abhiSeka karyo, te vinayathI rAjI thaI saudharmainaje e vinItayugalIkane Azraya mATe zaizramaNa kapALane AjJA karI vinItA nA nAmanI je nagarI bAMdhI ApI teja vinItA nagarI ayodhyApurInuM bIju nAma che. je vakhate dhanade (baizramaNe) e nagarI bAMdhI te vakhate daivI zaktivaDe zIdhra sonAnA keTa sahita suvarNaratnAdimaya prAsAdavALI bAMdhI hatI. teno suvarNakile (keTa 1200 dhanuSa uce, 800 dhanuSa paheLo ra. IzAnadizAmAM nAbhirAjAne sAta mALano samarasa mahela suvarNane racyuM, ane pUrvadizAmAM bharatacakrIne goLa prAsAda ra. anikeNumAM bAhubalIne prAsAda ane te benI vacce zeSa 98 bhAIonA prAsAda dhanade racyA. madhyabhAgamAM zrI RSabhadevane prAsAda 21 mALano racce, jenuM nAma kauojAima rAkhyuM. nagaranI aMdara hajAre jinabhavane maMDalIkarAjAnA mahele kSatriyAdi uttama varNanI vastI mATenA mahela vigere avarNanIya racanA nagaramAM racI, ane nagara bahAra kArU nArU vigere varNonI vasatI mATe ekathI traNa mALa sudhInAM uMcA ghare hajAro racyAM, cAra dizAe cAra vana meTAM ane bIjA nAnAM aneka vana (bAga bagIcA) racyAM. dareka vanamAM ekeka jinabhavana racyuM. cAra dizAmAM achApada Adi cAra parvata racyA, ItyAdi aneka racanA dhanade eka aherAtrimAM racI. A adhyAnagarI lavaNasamudrathI ane maitAdyaparvatathI 114 jana 11 kaLA dara bharatanA madhyabhAge racI. bharatakSetranI pahoLAI para6 jana kaLAmAMthI zaitAstranI 50 ejana pahoLAI bAda karI tenuM ardha karatAM 238-3 ejana jeTalI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgadhAdi tIrthanuM varNana dakSiNabharatanI pahoLAI che, temAMthI nagarInI 9 jana pahelAI bAda karatAM 229-3 Ave, tenuM ardha karavAthI 114 jana 11 kaLA Ave, jethI lavaNasamudranA jaLaprAraMbhathI nagarIno keTa eTale dUra che, temaja zaitADhayaparvatathI paNa nagarIne keTa eTale dUra che. dareka avasarpiNI ane utsarpiNamAM bhArata ane eravatakSetramAM atimadhya bhAge evI mahAnagarIo racAya che, ane kALakrame punaH vinAza pAmatI jAya che, upara kahelI ayodhyA nagarI ahiM bharatakSetranI apekSAe varNavI che, tema ayodhyA nagarI aravatakSetramAM paNa dhanade racI che, paraMtu tyAMnA pahelA jinezvaranA nAma vigeremAM yathAsaMbhava taphAvata jANave. sarvavarNana sarjAze tulya na hoya. e 88 che avataraNa - have jaMbudvIpamAM mAgatIrtha Adi 102 taLe che te kahe che. cakivasaNaipavese, titthadugaM mAgaho pabhAso a / tANaMto varadAmo, iha savve biDuttarasayaMti // 89 // zabdArtha - ravi -cakavatIe vaza karelI tAna ane te be tIrthanI vacce mapha-nadIonA pravezasthAne | verA-varadAma tIrtha sthiri-be tIrtha -A jaMbUdvIpamAM mA umA-mAgadha ane prabhAsa vi 3rayaM-be adhika se (12) jAyA-cakravattane vazavartI nadIonA pravezasthAne mAgadhatIrtha ane prabhAsatIrtha che, ane te benI vacce varadAmatIrtha che. e pramANe A jaMbUdvIpamAM sarvamaLIne 102 tIrtha che ke 89 | vistArtha -cakavatIne vazavatI 34 vijaye hoya che, mATe te vijyamAM be be mahAnadIo paNa cakravatIne vazavatI gaNAya, mATe te dareka vijayanI be be mahAnadI samudra vigeremAM jyAM praveza kare che tyAM pravezasthAne jaLanA kinArAthI 12 yojana dara mAgadhadeva ane prabhAsadevanA dvIpa ane te upara devaprAsAda che, te tIrtha kahevAya che. tyAM bharatakSetramAM gaMgAnadI jyAM samudrane maLe che tyAM pUrva dizAmAM agnikoNe mAyatIrtha che, ane siMdhu nadI pazcimamAM samudrane maLe che, tyAM 12 yojana dUra pramANatIrtha 1. A nagarI pramANagulathI 12 jana-9 jana kahI to evaDI meTI nagarI hovI asaMbhavita che, ItyAdi aneka tarka vitarkanA samAdhAna mATe aMgulasittari graMtha dekho. ahIM e sarva varNana lakhI zakAya nahi temaja kRSNanI dvArikA nagarI mATe paNa eja svarUpa yathAsaMbhava jANavuM. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita naiRtyakoNe che, ane te benI vacce ayodhyAnI samazreNie dakSiNadizAmAM ramatIrtha che. e rIte vitakSetramAM raktavatI nadInA saMgamasthAne sUryadizAnI apekSAe pUrva dizA tarapha agnikoNe ane kSetradizAnI apekSAe pazcimadizAtarapha mAyatIrtha, raktAnadInA saMgamasthAne pramANitArtha ane e benI vacce varAmatIrtha che, e rIte samudramAM 6. tIrtha che. tathA 32 vijonI mahAnadIo sItA tathA sItAdA nadImAM praveza kare che mATe tyAM vijayanI rAjadhAnInI nagarIthI (sItA sIterA sanmukha ubhA rahetAM) DAbI bAju sItA sItAdAmAM mAgadhatIrtha, jamaNI bAju prabhAsatIrtha, ane nagarInI samukha tathA e be tIrthanI vacce varadAmatIrtha, che. | tIrtha zabdane artha ahiM tIrtha eTale bhavathI tAranAra zatruMjayAditIrtha sarakhe artha nathI paraMtu g=d =taravuM e dhAtunA artha pramANe jyAM tarAya evuM jaLasthAna te ja tIrtha kahevAya, ane te jaLasthAne rahela devasthAna paNa tIrtha kahevAya, jethI e traNa devasthAno jaLamAM rahelAM hovAthI temaja nadIonA saMgamasthAna pAse rahelAM hovAthI lekavyavahAranI apekSAe tIrtha kahevAya che. lAkamAM be nadIonA saMgamasthAne athavA nadIsamudranAM saMgamasthAne paNa pavitra tIrthasvarUpa manAya che, ane tyAM snAna karavAthI loko mahApuNya mAne che. jo ke varadAmatIrtha saMgamasthAne nathI to paNa be tIrthonI sadaza hevAthI e paNa tIrtha che. - athavA tIrtha eTale jaLamAM avataraNa (utaravuM) mArga. arthAta cakavartIo je devasthAnone uddezIne rathanAbhipramANa jaLamAM utare che te devasthAno tIrtha gaNAya. e devene cakavatIo jIte che te A pramANe mAgadhAdi tIrthomAM cakavatIne digvijaya che dareka cakravattI prathama cakraratnanI pAchaLa pAchaLa pUrva dizAmAM agnikeNa tarapha gaMgAnadInA kinAre kinAre ekeka ejananA prayANapUrvaka sarva lazkara sahita mAgadhatIrthanI sanmukha jaI mAgadhadevane sAdhavA mATe vardhakirane banAvelI chAvaNImAMnI pauSadhazALAmAM aThThamatapa sahita pauSadha karI aThThama pUrNa thaye sarvalazkara sahita samudranA sItA sItAdAnA jaLakinAre jaI rathanAbhi jeTalA uMDA jaLamAM rathane utArI tyAM ratha Ubhe rAkhI potAnuM bANa mAgadhadevanA prAsAda tarapha pheMke, te bANa 12 jana dUra jaI mAgadhadevanA prAsAdamAM paDe, te joI atikrodhe bharAyale mAgadhadeva bANane upADI nAma vAMcavAthI zAnta thaIne aneka bheTaNa sahita bANane grahaNa karI cakravartI pAse AvI "huM tamArI AjJAmAM chuM" ItyAdi namrathathI cakavatIne saMtoSa Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata tathA aivita kSetramAM kALacakranuM svarUpa 139 rU pamADe, cakavatI paNa mAgadhadevane sArI rIte cagyasatkAra karI visarjana kare, tyArabAda jaLamAM utArelA rathane pAchuM vALI pitAnI chAvaNIne sthAne AvI aThThamanuM pAraNuM karI mAgadhavijayane mahotsava karI punaH cakarane batAvelA mArga pramANe cakanI pAchaLa pAchaLa yojanajananA pramANe varadAmatIrthasanmukha AvI e ja paddhatie varadAmadevane sAdhe, ane tyArabAda prabhAsatIrthanI sanmukha AvI mAgadhadevavat prabhAsadevane sAdhe. e rIte traNe tIrthane digvijaya karI cakravatI pazcimadizAe rahele siMdhu nadInI pazcimane siMdhuniTakhaMDa jItavA mATe jAya. e pramANe 34 vijemAM darekamAM traNa traNa tIrtha gaNavAthI ja budvIpamAM 102 tIrtha che. temAM 6 tIrtha samudramAM 48 tIrtha sItA mahAnadImAM ane 48 tIrtha sadA mahAnadImAM che. 89 che avatarakSA-have bharata tathA aravata kSetramAM kALacakranuM svarUpa kahe che. bharaheravae cha cha ara-mayAvasappiNI usappiNIruvaM / paribhamai kAlacakaM, duvAlasAraM sayAvi kamA // 90 // zabdArtha - maheravabharata tathA aivita kSetramAM zAzva -kALacaka che cha-cha cha suvAsTisA-bAra ArAvALuM maramAvajana 3safuLAva-ArA sayA-haMmezA-sadAkALa maya avasarpiNa ane utsarpiNuM svarUpa mAM-anukrame mama -paribhramaNa kare che jayArtha-bharata tathA aravata kSetramAM cha cha ArAmaya avasarpiNI ane utsarpiNI svarUpa bAra ArAvALuM kALacaka haMmezA anukrame paribhramaNa kare che. zALA vistarArtha-yugalika kSetromAM athavA mahAvidehakSetramAM sarvadA ekasarakhe jema kALa che. eTale ke devakurUuttarakurUmAM sadA pahele Aro yAvat mahAvidehamAM sadA caturtha Are hoya che te pramANe bharatakSetra tathA aravatakSetramAM nathI, paraMtu chae ArAo 1 tIrthaMkara cakravartIo jyAre mAgadhAdi devone sAdhe che tyAre aThThamatapa karatA nathI, ane ahiM pauSadha kahyo te jo ke AhArapauSadhAdi cAre prakArane pauSadha kare che, darbhanA saMthArA para sUe che, to paNa deva sAdhavAne uddeza hovAthI e pauSadha agiAramAM zrAvakavrata rUpa nahi, tema aThThamA anazana tamarUpa paNa nahiM. sAdhya A lekanuM sukha hovAthI. 2 bharatacakrInuM sabhya potAnI zaktithI eka pramANugalI jananuM prayANa karI zake che, ane zeSacakrInAM sainyo pitAnI zaktithI nahiM paNa divyazaktithI prayANa karI zake che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamAsa vistarAtha sahita anukrame pharatA hoya che. jema gADAnu cakra-auDu cAle che tyAre phare che ane cakramAM rahelI ArAe upara nIce anukrame AvyA kare che. te pramANe bharata aravatamAM kALa ekasarakhA na rahetAM gADAnA cakranI mAphaka cha cha ArAsvarUpe anukrame pharatA pharata AvatA hAvAthI zAAkArAe e pharatA kALane cakranI upamA Apela che. jetu caNu na AgaLanI 91 mI gAthAmAM AvavAnu che te cha ArAe avasarpiNImAM hAya che ane tethI viparIta krame cha ArAe utsapi NImAM hAya che eTale avasarpiNInA prathama Aza e utsarpiNIneA chellA (chaThTho) ArA, avasiSa`NInA bIjo AA te utsapiSNuinA pAMcamA Areza, yAvat avasarpiNIneA chaThTho Aro te upiNInA prathama Aza hAya che. avasarpiNI kALamAM anukrame AyuSya-ala-pRthvI vagerenA rasa sa ityAdi dareka vastumAM kALanA mahimAthInyUnatA AvatI jAya che. ane utsapiNimAM ethI ulaTu' dareka vastunA rasakasamAM kramazaH vRddhi thatI jAya che. jema gADAnA cakra (paiDA)mAM khAra athavA nyUnAdhika ArAo hoya che, te mujaba A kALacakramAM utsarpiNInA cha ane avasarpiNInA cha ema ekaMdara khAra ArAe che ane anAdisiddha niyamane anusAre bharatakSetra tathA aravatakSetramAM e khAra AAnuM anukrame paribhramaNa thayA kare che. // 90 // avataranaH--have A bharatakSetra tathA aravatakSetra e emAM kALa eka sarakhA rahetA nathI paraMtu 6 ArAnA rUpamAM badalAyA kare che te 6 ArAnAM nAma A gAthAmAM kahevAya che. susamasusamA ya susamA, susamadusamA ya dusamasusamA ya / dusamA ya dusamadusamA, kamukkamA dusruvi arakaM // 91 // zabdA H ma samA krame ane utkrame sumutra avasarpiNI ane utsarpiNI e emAM gara-cha ArA hoya che. yayaH--suSamasuSama-suSama-suSamaduHSama-duHSamasuSama-duHSama ane duHkhamaduHSama e cha ArA avasarpiNI tathA utsarpiNImAM krame ane utkrame DAya che ! 915 vistarArtha:--je kALamAM chae ArA utaratA (hIna hIna ) bhAvavALA hAya te avasarpiLi kALa 10 kADAkeADI sAgarApamaneA che, ane je kALamAM chae. ArA caDhatAcaDhatA bhAvavALA hAya te viLI kALa paNa 10 kADAkADI sAgarApamaneA che. tyAM avasarpiNI kALamAM 1 suSamasuSama, 2 suSama, 3 suSamaduHSama, 4 duHSamasuSama, 5 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ArAnuM varNana duSama, 6 duSamaduHSama e cha ArA kramapUrvaka hoya che, ane utsarpiNImAM eja 6 ArA ulaTA kamavALA hoya che, jethI utsarpiNImAM pahele duSamaduHSama, bIje duSama, triI duSamasuSama, ethe suSamaduHSama, pAMcame suSama ane chaThTho suSamasuSama Are hoya che. vaLI rathanA athavA gADAnAM cakane jema bAra ArA ghaDyA hoya, ane gADuM cAlatI vakhate te bAra ArAvALuM caka pharatAM 6-6 ArA ulaTasulaTa rIte vAraMvAra upara jAya ane nIce parivartana pAmyA kare-pharyA kare tema A bAra ArAvALuM kALarUpI 1 cakra [ 1 kALacaka] paNa ulaTasulaTa ArAnA svarUpe vAraMvAra pharyA kare che, jethI anaMtIvAra 6 ArAvALI avasarpiNa vyatIta thaI ane anaMtIvAra 6 ArAvALI utsarpiNa paNa vyatIta thaI, ane hajI anaMtIvAra [e bane] parivartana pAmyAja karaze. checha ArAne zabdArtha che 6 munamuna -jemAM sukha ghaNuM ghaNuM hoya te ahiM darekamAM pahelo zabda adhiktAvALA ane bIje viparIta zabda alpavAcaka jANu. ane bIjo zabda hoyaja nahiM te pahelA nAmanI apekSAe nyUnatA jANavI jethI- 2 juna -jemAM ghaNuM sukha che, paraMtu ghaNuM ghaNuM sukha nathI te. 2 kutuba--jemAM sukha ghaNuM ane duHkha thatuM hoya te kALa. 4tumasuma-jemAM duHkha ghaNuM paraMtu sukha thatuM hoya tevo kALa, 2 duH--jemAM ghaNuM duHkha hoya paNa ghaNuM ghaNuM duHkha na hoya te kALa. 6 dughamatuSa--jemAM ghaNuM ja ghaNuM duHkha hoya te e ArAo saMbaMdhI hajI vizeSa svarUpa AgaLanI gAthAomAM kahevAze. che 91 . avatara:-pUrva gAthAmAM kahelA ArAe cAra kaDAkaDi sArapana ItyAdi pramANa vALA che. tethI te sAgarepamanuM paNa kALa pramANa A gAthAmAM kahevAya che - puvvuttapallisamasaya-aNuggahaNA NiTThie havai plio| dasakoDikoDipaliehiM, sAgaro hoi kAlassa // 92 // zabdArtha -- purU-pUrve kahele [ uddharavAthI ], bahAra kADhavAthI niTipa-niSThita thatAM, samApta thatAM sane saya-varSa so (so so varSa) vATarsa-kALane, addhA nAmanA bIjA ajugALA-vAraMvAra grahaNa karavAthI bhedane addhAne Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita gAthArtha :sAse varSe ekeka rezamakha'DabahArakADhavAthI pUrve kahelA palya-kUvA khAlI thaye chate kALanA 1 palyeApama thAya che, ane tevA 10 kADAkeDi patyeApame kALanA eka sAgarApama [1 addhA sAgaropama] thAya che. // 2 // oa Do. Do. 6 suSama suSa 10 koDa sAgara udy eg bee Yyi p* . AyuH 3 55opama zarIra 3 gAu AhAra ke devase tuva2pramANa sA 5 vAgarAnuM vacana // . [kADAkeADisAgaropama pramANu. ] 5 suSama 3 DaoN. ho. sAgara ka pAMsaLI 259 saMtatipAla 49 divasa Ayura patya AAra 2 divase ma. : 'gust get zen/vah 5 pAlana ble *F$ kaTa ro h 4 suSama duHSama 2 DoDo, sAbara ma Home Azara 1 divase 12

$18ZR>* kono zIra, baLa anupana AvarasAda Pled "F" | LADARsada [l[deg 6, pR0 242 ] ir 3. duHSamasuSama ko.ko.sAmAM 1.241.1 (42000 varSa jUna) sA *a *S*T} (avan) REA va a nI nent}} * *EUR doze 2. duHSama ndia }}} y-09 hiMnTa *1 22000 di sa 1 duHSa ma duHSa ma 6 duHSamaduHSama 5 25000 ya 100 varSa 21.00 4:2 :Sama v vistarArtha :-khIjI gAthAthI pAMcamIgAthAsudhImAM uddhArapApamanu' svarUpa kahetI vakhate je ghanavrutta [utsedhAMgulathI 1 ceAjana lAMbA paheALA ane uDA gALa] kUvA kahyo. temaja te kUvAmAM je rIte asaMkhyAtA sUkSmarAmakhaMDa sUkSmauddhAra palyApamanuM Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ArAmAM AyuSya vigerenuM pramANa pramANa jANavA mATe bharyA hatA, tevI ja rIte bharelA te kUvAmAMthI jyAre se se varSe te ekeka sUmaromakhaMDa bahAra kADhatAM jeTalA kALe kUvo khAlI thAya, teTalA kALanuM nAma kALane 1 palapama eTale ? sumamaDhApopama kahevAya, ane tevA 10 kaDAkaDi eTale 10,00000000000000 A AMka jeTalA palyopame kALane 1 sAgaropamAM eTale ? sUthamAsAma thAya. ahiM krAphsa e pada gAthAmAM kahyuM che te uddhAra ane kSetrapalyopama vA sAgaropamano niSedha karI addhApalyopama vA addhAsAgaropama samajavA mATe che. vizeSavarNana bIjI gAthAnA vistarArthamAM kahevAI gayuM che. A 92 che avatarA -pUrvagAthAmAM ArAnuM pramANa darzAvavA mATe addhApapama addhAsAgarepamanuM svarUpa kahyuM. mATe have A gAthAmAM tenI sArthakatAmATe chae ArAnuM pramANa darekanuM keTaluM keTaluM che? tathA te vakhatanA manuSyanuM AyuSya ane UMcAI keTalI? te darzAvAya che- sAgaracautidakoDA-koDimie aratige narANa kamA / AU tiduigapaliA, tiduigakosA taNucataM // 93 // | zabdArtha - ratidu-cAra traNa be mA-anakame jokokimi-keDArkaDi pramANavALA tabu 3 varta-zarIranI uMcAI matine-pahelA traNa ArAmAM jAthArtha - anukrame cAra traNa ane be kalAke DisAgarepamavALA pahelA traNa ArAmAM manuSyanuM AyuSya traNa be ane eka palyopama, tathA zarIra uMcAI traNa be eka gAu pramANanI che ke 7. vistara:-avasarpiNIne suSamasuSama nAmane pahele Aro 4 kaThokeDi sAgaropamane (sUphamaaddhA sAgaropamane) che, temAM manuSyanuM AyuSya traNa palyopama A cAlu kSetra 1 thI sAta divasa sudhInA janmelA gheTAnA 1 utsadhAMgula pramANe ramakhaMDanA vAra ATha ATha khaMDa karavAthI 2007150 vAlAya karIne tevA dareka vAlAmanA punaH asaMkhya asaMkhya sUkSmakhaMDa karIne sUkSmaaddhApalyopama karyo, ane siddhAntamAM devakara vA uttara kurUkSetranA yugalikanuM zIrSamuMDana karyA bAda 1 thI 7 divasamAM ugelA vAlAnA asaMkhyAtaasaMkhyAta sUkSmakhaMDa karI sUkSmaaddhApalyopama ane sAgaropama karyo che, temAM kevaLa vivakSA bheda ja che, kAraNake gaNatrI ekasarakhI ja che, kAraNake eka utsadhAMgulamAM kurayugalikanA muMDanabAda 1 thI 7 divasanA ugelA vAlA... paNa 200715ra samAya che, jethI AgaLanI sarvagaNatrI bAdarapalyopamamAM tathA sUkSmapalyopamamAM paNa sarakhI ja Ave. ane te kurU-harivarSa-himavaMta-videha-lIkha-kA ane aMgulane anukrame 8-8 guNa ravAthI [ sAtavAra 8 guNa thatAM] 209715ra Ave. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita ane zarIranI UMcAI 3 gAunI che. bIje suSama nAmane Are be keDArkaDi sAgaro5mane che. temAM manuSyanuM AyuSya be pazepama ane zarIranI uMcAI be gAunI che. trI suSamagSama nAmane Aro 1 ke DAkaDi sAgaropamAne che, temAM manuSyanuM AyuSya 1 palapama ane zarIranI uMcAI 1 gAunI che. e sarva utkRSTa AyuSya tathA uMcAI kahI, paraMtu janyathI te e traNemAM strIone ja palyopamane asaMkhyAtamo bhAga jUnA AyuSya, ane dezanA 3-ra-1 gAunI uMcAI kevaLa strInI ja jANavI. e bhArataairAvatakSetramAM parAvartana pAmatA ArAomAM paNa eja pramANa che, temaja avasthita e traNa ArAvALA yugalika kSetromAM paNa e ja pramANu sadAkALa jANavuM. tathA ahi palyopama ane sAgaropama kahA te uddhAra vA kSetra bheTavALA nahiM paraMtu addhAbheravALA jANavA eTale addhApalyopama ane aMddhAsAgaropama jANavA. che 93 . avatarA :-have A gAthAmAM eja traNa ArAnA manuSyanA AhAranuM pramANa tathA pRSThakaraMkanuM (pAMsaLIonuM) pramANu kahe che - tidaigadiNehiM tUvari-cayarAmalamittu tesimAhAro / piTThakaraMDA hosaya-chappannA taddalaM ca dalaM // 94 // zabdArtha - vagara mAna-bara ane AmaLuM [ pirAraMja-mRNakaraMDa, pAMsaLIo mA-mAtra, pramANane tad rahR-tene ardhabhAga TyAyA-te pahelA traNa ArAnA manuSyono AhAra anukrame traNa be eka divasane antare tuveranA dANA jeTala borajeTale ane AmaLA jeTaluM hoya che, ane te manuSyonI pIThanI pAMsaLIo anukrame 256; tenuM ardha 128, ane tenuM ardha 64 hoya FIRL 1 . . niraMtara-pahelA ArAnA manuSya divasamAM ekavAra tuvaranA dANA jeTale AhAra karyA bAda utkRSTathI traNa divasa pachI punaH tuvara eTale AhAra kare, eTale traNadivasa bAda AhAranI IcchA thAya, paraMtu eka divasamAM anekavAra ke dararoja AhAra karatA nathI. e manuSya kalpavRkSanA patra puSpa phaLa Adine AhAra kare che, athavA mRttikA (mATI) vigere paNa AhAra kare che, te patrapuSpAdi evAM madhura snigdha ane tRpti karanAra che ke jethI tuvaranA kaNa jeTalA AhArathI paNa traNadivasa sudhI AhAranI IcchA thatI nathI. tathA e manuSyanAM zarIra traNa gAu jeTalAM ucAM hovAthI baraDAnI pAMsaLIo paNa 256 jeTalI hoya che, e pramANe bIjA ArAnA manuSyone be divasane aMtare AhAranI IcchA thAya che, ane IcchA theye bera jeTale Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yugalikAnA mahArAdikanuM varNana AhAra kare che, ane baraDAnI pAMsaLIo tethI adhIra 128 hoya che. tathA trIjA ArAnA manuSyo eka divasane AMtare AmaLA jeTalo AhAra kare che, ane pAMsaLIo 64 hoya che. ahiM tuvarakaNa a5, tethI bera moTuM ane tethI AmaLuM moTuM jANavuM. e 94 mAtara -e pahelA traNa ArAmAM manuSya kevA prakAranA hoya che te A gAthAmAM kahevAya che- guNavannadiNe taha panarapanaraahie avccpaalnnyaa| avi sayalajiAjualA, sumaNasuruvA ya surgiaa||95|| | zabdArtha - guNavatta vize-egaNapacAsa divasa gbA-yugalika vanaranara ma4i-paMdara paMdara divasa adhika suma-uttama manavALA mavighATana -apatya pAlanA suva-uttama rUpavALA Ave sayanamA-sarve paNa jIva surAga-devagatimAM janArA thArtha - e traNe ArAmAM ] 49 divasanI tathA 15-15 adhika divasanI apatyapAlanA hoya che, vaLI sarve paMcendriya yugalika uttama manavALA uttama rUpavALA ane devagatimAM ja janArA hoya che. je 95 che vistara-have e avasarpiNInA pahelA traNa ArAmAM manuSyonuM svarUpa kahevAya che A avasara nA pahelA 3 ArAnA yugalika manu che pahelA traNa ArAmAM sarve paMcendriya eTale garbhajamanuSya ane garbha jatiyacapaMcendriya yugaladhamI hoya che. arthAt strI purUSarUpe jeDala jame ane ummara lAyaka thatAM patistrInA vyavahAravALA thAya, eTale laghuvayamAM je joDaluM teja yuvAvasthAmAM pati patnI hoya che, vaLI e sarve uttama manavALA eTale a5rAgadveSavALA a5mamatvavALA hoya che, te vakhatanA siMhavyAghaAdi hiMsaka tiya capaMcendriye paNa ahiMsakavRttivALA hoIne pazuzikAra karatA nathI, paratuka95vRkSanAM patrapuSpAdi khAIne nirvAha calAve che, jethI siMhavyAdhrAdi jevA prANIo paNa yugalika hovAthI avazya IzAna sudhInI devagatimAM ja jAya che te manuSya yugalike devagatimAM jAya temAM zuM Azcarya - 1 e tuvarakaNa Adi kaSA kALanA levA te je te jANavA dekhavAmAM nathI te paNa madhyama rIte cethA ArAnuM levuM ThIka samajAya che--satya zrIbahuzrutagamya. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa | sarva yugalIka manuSya pahelA varSabhanArAca saMhAnavALA hoya che, samacaturastra saMsthAnavALA, atimanohara svarUpavALA, sAmudrikazAstramAM kahelAM aMgalakSaNavALA, purUSe kaMIka UMcA ane strIo kiMcit jUna pramANavALI tathA purUSathI nyUna AyuSyavALI ane samAna AyuSyavALI sarva aMgalakSaNa yukta strIo hoya che. keI kaMInI sAthe kaMIpaNa mamatva vinAnA rAga vinAnA ane nahi sarakhA alpakaSAyavALA hoya che, hasti azva ItyAdi pazuo hovA chatAM tene upayogamAM nahiM lenArA, paraMtu page cAlanArA, javara Adi vyAdhio rahita, ane svAmisevakabhAvarahita sarve pramindra che. zAli (cekhA-DAMgara) ityAdi dhAnya bhUmi upara pAkelAM vidyamAna hovA chatAM tene AhAra nahi karanArA paratu kalpavRkSanAM phaLakula tathA bhUminI mRttikAne AhAra karanArA hoya che. 10 prakAranAM aneka kalpavRkSathI sarva jarUrIAta [ vastra-AhAra-prakAza-rahevAnuM gRha-nATaka-citrakArI-AbhUSaNe-vAsaNa vigerenI jarUrIAte] pUrNa karanArA hoya che. yugalika kSetranI bhUmio paNa cakravatInI kSIrathI adhika madhura sinagdha Adi guNavALI, atizaya rasakasavALI, ane vanaspatiothI bharapUra hoya che. te bhUmimAM yugalikanA puNyaprabhAvathI athavA kSetrasvabhAvathIja DAMsa macchara mAkhI bagatare vIMchI je mAkaDa Adi manuSyone upadrava karanArA zudra jaMtuo upajatA nathI, tema marakI vigere upadra tathA sUryagrahaNa caMdragrahaNa caMdra-pariveSa digdAha Adi AkAzasaMbaMdhI upadravanimitte paNa tyAM thatAM nathI. hasti vyAgha siMhAdi paMcenidraya tiryae je ke deya che, paraMtu te paNa yugaladharmI hevAthI hiMsaka hatA nathI, te kahevAI gayuM che. A yugalikAmAM saMtatipAlanane kALa che - yugalikanA mAtApitA yugalikanI pratipAlanA 49 divasa sudhI pahelA ArAmAM kare che, bIjA ArAmAM paMdara divasa adhika eTale 64 divasa pratipAlana kare che, ane trIje Are 79 divasa pratipAlana kare che. ahiM yugalanA mAtapitAnuM 6 bhAsa AyuSya bAkI rahe tyAre [ mUsAvalAsa gumAruM ghasavaMti iti jIvAbhigamAdi vacanA] sUgalane janma ApIne tyArabAda cha mAse khAMsI chIMka bagAsAdi pUrvaka pIDArahita maraNa pAmIne devagatimAM jAya che, apatyapAlanA samApta thayA bAda te sugalike bhegasamartha svataMtravihArI thAya che. mAtapitAo vAraMvAra teo kyAM phare che ke kema haze ? tevI vizeSa darakAra rAkhatA nathI. kAraNake pitAnA saMtAno pratye paNa bahu mamatvabhAva nathI, e pramANe apatyapAlanA samApta thayA bAda mAtapitA lu maraNa pAme che ema nahiM. vaLI bALakanuM uMdhu paDavuM, peTa ghasaDIne khasavuM, ghUMTaNIe cAlavuM, UbhA thaI paga TekavavA, ane cAlatAM zIkhavuM ityAdi avasthAe 49-4-vA 79 divasamAM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yugalakenA AhAradika amuka amuka divaso sudhI hoya che, ane 4 Adi divaso pUrNa thayA bA te svataH vihArI yuvAvasthAvALA thAya che. cethA pAMcamA ArAnI mAphaka kaMIka mahine besatAM zIkhe kaMIka mahine ghUMTaNIe cAle ane keTaleka varSe [ vIseka varSe 3 bhAga samartha thAya ema nahiM, tema kAyAnI vRddhi paNa ahiMnI apekSAe bahu zIvra hoya che. je 95 | | mAtA-pahelA traNa ArAmAM yugalikone je kalpavRkSathI je vastuo prApta thAya che, te A be gAthAmAM kahevAya che - tesi mattaMga bhiMgA, tuDiaMgA joi dIva cittaMgA / citarasA maNiagA, gehAgArA aNiayakkhA // 96 // pANaM bhAyaNa picchaNa, ravipaha dIvapaha kusummaahaaro| bhUsaNa giha vatthAsaNa, kappadumA dasavihA diti / / 97 / / . 4 - 9 zabdArtha ajaya-aniyata teli-te yugalikene mara-manaMga kalpavRkSa vA-nAmanA WkumA-kalpavRkSe 1 fhRti-Ape che. ar -te yugalikane manaMga-bhaMga-sUryAga-tiraMga-dIpAMga-citrAMgacitrarasAMga-maNitAMga-gRhAkAra-ane aniyata [ athavA anana] e dazanAmavALA kempavRkSa anukrame pANI-bhajana-prekSaNa-sUryaprabhA-dIpaprabhA-puSpa-AhAra-AbhUSaNa-gRha-ane vastra Asana vigere Ape che. je 7 | vistarthagAthAmAM 2-4-pa-7 kalpavRkSanAM nAmane "ja" zabda nathI te paNa tenI sAthenA nAmamAM aMga zabda Ave che te e nAmane paNa anusare che. have kayA kalpavRkSa kaI vastu Ape che te kahevAya che. 10 kahapavRkSothI yugalikane maLatI 10 vastuo 2 mattA [mavA ] avRkSenma-mada upajAvavAmAM kAraNa rUpa te mattAM kalpavRkSa. : A lekamAM sarvazreSTha caMdraprabhA Adi madirAe Aso sarakA vigere sarakhA rasa jevA madhura nigdha ane AlhAdaka hoya che te rasa A vRkSanA phaLomAM svabhAvathI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lalluM kSetrasamAsa vistarAtha sahita ja utpanna thAya che, ane tevAM phaLA khAvAthI yugalikAne pAna ( pIvAnA ) AhAranI garaja sare che. jethI ahi'nI kRtrima pAna vidhithI je tRpti ane AhlAda thAya che, tethI anekaguNI tRpti ne AhvAda e svAbhAvika maLe che. 182 2matA [ muLa ] jvavRkSa--mRta-bharavu' pUravuM ityAdi kriyAmAM za-kAraNarUpa kalpavRkSA te mAMga kalpavRkSA athavA bhUMgAMga kalpavRkSa. A vRkSAthI yugalikAne ghaTakaLaza-pAtrI-jhArI ityAdi aneka prakAranAM vAsaNAnI prApti thAya che, ane te paNa suvarNAdinAM anelAM hoya tevAM ati kArIgarIvALAM nakasIvALAM jUdA jUdA AkAranAM ane dekhAvamAM ati suMdara hoya che. arthAt e kalpavRkSAnAM phaLapatra Adi evA svAbhAvika AkAravALAM banelAM che. jo ke ahiMnI mAphaka yugalikAne anAja pANI vigere bharI rAkhavAnu nathI tethI vAsaNeAnI garaja nathI, te paNa kAI vakhata kAraNasara kaI apapracAjana hAya te! A vRkSathI vAsaNanI garaja sare che. rU truTitAMga jva%0A--tuTita eTale vAjiMtravidhi, tenuM ana-kAraNarUpa kalpavRkSa te tuTitAMga kalpavRkSa. A vRkSanAM phaLAdi svabhAvathI ja vAjIMtrAnI garaja sAre che, arthAt vAMsaLI-vINA-mRda'ga-muraja ityAdi aneka vAjIMtra AkAravALAM phaLa svabhAvathI ja pariNAma pAmelAM che. 4 jyotiraMga vavRkSa--jyAtiSa-sUrya sarakhI prabhAnu' aMga-kAraNarUpa vRkSe te caiAtiraMga kalpavRkSa, A vRkSanA kLAnA prakAza sUrya sarakhA hoya che, parantu sU sarakhA ugra nahi. aneka jyAtivRkSeAhAvAthI ekanI prabhA khIjAmAM ane khIjAnI temAM saMkrAnta thayelI hAya che, jethI dvIpanA bahAra rahelA sthira caiAtiSI sarakhAM sthira ane parasparAkrAnta prakAzavALAM che. AkAzI sUrya ugeleA hAya te vakhate divase e vRkSAnI sAkatA nathI, parantu rAtre te e vRkSeA evAM prakAze che ke jANe divasa hAya ema jaNAya che. jethI rAtre paNa prakAzasthAnamAM yugalikAne gamanAgamana vyavahAra sugamatAthI thaI zake che. * TIpAM spavRkSa--dIpa eTale dIvA sarakhu' teja ApavAmAM aMga-kAraNabhUta evAM vRkSA te vAM vRkSA kahevAya. A vRkSanAM phaLa Adi sarvottama dIvA sarakhA tejavALAM che, jethI gharamAM dIvA prakAza kare che, tema te dIpavRkSa tyAMnA aMdhakAra sthAnemAM rAtre prakAze che. [ jyAM jyAtiraMga na heAya tyAM e dIpAMga vRkSathI paNu prakAza thAya che.] jethI yugalikakSetromAM kaMI sthAne jyeAtiraMgathI sUrya`sarakhA tIvra prakAza hAya che, ane kaI sthAne dIpAMgavRkSathI dvIpa sarakhA prakAza paNa hAya che. 6vitrAMza pavRkSa--citra eTale vicitra prakAranI puSpamALAo, tenI prAptimAM aMga eTale kAraNarUpa evAM vRkSeA te citrAMga kalpavRkSa. A vRkSeAnAM phaLAdi tathA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazakAra kalpavRkSanuM varNana prakAranA svabhAvathI ja vividha prakAranI puSpamALAo rUpe pariNAma pAmelA hoya che, mATe yugalikone puSpamALA paheravAmAM A vRkSa upagI che. 7 triratA vR-cakavatI Adi mahApuruSonA vakhate jevA prakAranI rasavatIe kSIra dUdhapAka zIkhaMDa bAsUdI medaka mIThAIe bhAta dALa zAka Adi pAkazAstranI vidhi pramANe banatI hatI tevA prakAranI sarva rasavatIo bhejanenA svAdavALA phaLAdi A vRkSanAM hevAthI tri-vicitra rasa-rasavatIo bhejanonuM -kAraNa te viMgAsAMga vRkSe evuM nAma che. A vRkSonA phaLAdikathI yugalikAnI sarva prakAranA AhAranI IcchA tRpta thAya che. 8 marthana +vRkSa-ahiM maNiratna suvarNAdikanA hAra arthahAra ItyAdi AbharaNe te mA, tenuM vA-kAraNabhUta je vRkSe te mArthA vRkSa. athavA maLi eTale maNiratna vigerenAM saM-AbharaNa rUpa avayavo te mayaMga. e paNa artha che. A vRkSanAM phaLAdi tathA prakAranA svabhAvathI ja maNiratna suvarNAdikanA hAra adhahAra muku kuMDala nupUra kaMkaNa bahirakhAM ItyAdi AbharaNe rUpe pariNAma pAmelA hoya che. jethI yugalika - strI tathA purUSane pitAnA sarva aMgatA AbhUSaNenI prAptimAM A vRkSe upayogI che. ane yugalike eja AbharaNe pahere che. 1 cAra vRkSa -A vRkSe tathAsvabhAvathI ja vividha prakAranA gharanA AkAramAM pariNAma pAmela hoya che, ane te paNa eka mALa be mALavALAM ItyAdi aneka mALavALAM triNAdi aneka AkAranAM vividha racanA yukta gRha hoya che. yugalake ne jyAre jyAre ArAma vA Azraya kare hoya tyAre A vRkSo ghara tarIke rahevAmAM atyaMta upayogI che. ahiM phaLAdi gRAkAre nahiM paraMtu pUrNa vRkSa ja graha AkAre jANavuM. 20 maniyata [mana] chUTa-upara kahelA nava prakAranA padArthothI maneta-judA judA padArtho ApavAthI aniyata e nAma kSetrasamAsanI pajJa vRttimAM kahyuM che, ane siddhAMtamAM maLAza e padathI manana vRkSa evuM nAma kahyuM che. tyAM e nava vRkSAthI pUravA yogya padArtho uparAntanA vastra Asana Adi vividha padArtho pUra pAra A 10 muM kalpavRkSa che. athavA mukhyatve jethI na na rahevAya tevAM vastrone pUravAra A 10 muM anagna vRkSa che. A vRkSanAM phaLa Adi devadUSya vigere uttama jAtinAM varUpe 1 arthAta kAI kalpavRkSanuM phaLapatrAdi cakravartInI khIrasarakhA svAdavALuM, koInuM phaLa patrAdi zIkhaMDasarakhA svAdavALuM ItyAdi rIte citrarasakalpavRkSe paNa bhinna bhinna rasayukta phaLAdivALAM che. e rIte yathAsaMbhava daze prakAramAM vicAravuM, yugalikane khetI nathI, lekhana-vyavahAra nathI, zastravyavahAra nathI, vivAha paraNavuM ityAdi nathI, paraMtu sagapaNa che phaLone pakavavAnuM paNa nathI, tema te vakhate agni paNa heya nahiM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhu sArA vistAra sahita svabhAvathI ja pariNamelAM hoya che mATe e 10 muM kalpavRkSa yugalikane vastrAdi paheravAmAM upayogI che. che keha5 vanaspati pariNamI che e pramANe zugalikAnI dareka prakAranI jarUriyAta pUrNa karanArAM kalpavRkSe pite vanaspati che, temaja devAdhiSita nahiM paNa svAbhAvikapariNAmavALA che. vaLI e dareka jAtinAM vRkSe pagale pagale aneka hoya che, paraMtu eka jAtinuM eka hoya ema nahiM. temaja aneka prakAranAM pratibhedavALAM paNa che. jema bhUtAMgavRkSa aneka jAtinAM che, ane te anekamAMnI eka jAtinAM paNa aneka vRkSe che. che kaha5vRkSa uparAnta bIjI aneka vRkSa vaLI pahelA traNaArAmAM kevaLa kalpavRkSe ja hoya che ema nahiM paraMtu Amra caMpaka azAka Adi bIjAM paNa vartamAna samayamAM vidyamAna dekhAya che evAM aneka jAtinAM aneka aneka vRkSa-gucchA-gulma-latAo-valaya-tRNa-jalarUha-kaheNa-auSadhi haritakI-valI-ane parva e bAre prakAranI pratyeka vanaspatio tathA aneka sAdhAraNa vanaspatio paNa kSetrasvabhAvathI ane kALa svabhAvathI atyaMtarasakasavALI hoya che, paraMtu te agalikonA upayogamAM AvatI nathI. tathA uddAlakAdi 9 prakAranAM vRkSe vigere ghaNuM vanaspationAM nAma siddhAntamAM darzAvyAM che ItyAdi vizeSa svarUpa siddhAntathI jANavuM che 97 che mAtAjI -sarvaArA bemAM tiryacapaMcendriyenuM AyuSya pramANa vizeSataH (prAya) keTaluM hoya? te A gAthAmAM kahevAya che maNuAusamagAyAI, hayAi cauraMsajAi attuNsaa| gomahisuTTakharAI, paNaMsa sANAi dasamaMsA // 98 // zabdArtha: manuMmAsa-manuSyanA AyuSyasarakhuM jaya-gaja AdinuM, hasti AdinuM -hayAdi, azva Adi rara cethA bhAganuM manArU-ajA Adi, bakarAM vigere aDhaMtA-AThamA bhAge marsi-gAya pADA kRar--UMTa gardabha Adi paLe--pAMcamA bhAganuM zALA-zvAna AdikanuM samasaT-dazamA bhAganuM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezaprakAranA kApA pa jAthA-hastio vigere mATe cha manuSyanA Ayurtha sarakhA AyuSyavALA, azva vigere tiryaMce cethA bhAganA AyuSyavALA, bakarAM vigere AThamA bhAganA AyuSyavALA, tathA gAya pADA uMTa gardabha Adi tiryaMce pAMcamAM bhAganA AyuSyavALA, ane zvAna Adi tiryaMca prAyaH manuSyanA AyuSyathI dazamA bhAga jeTalA AyuSyavALI hoya che ! 98 che virArtha-gAthAnA arthapramANe sugama che vizeSa eja ke manuSyanI apekSAo tiryaMcAnuM e kaheluM AyuSya prAyaH jANavuM paraMtu ekAte nahi. vidhabhAve che pramANe hoya ema samajavuM. vaLI te paNa chae ArAmAM e rIte ja jANavuM. vaLI ahiM tiryaMcanuM AyuSya kahevAne prasaMga pahelA traNa ArAnAM yugalika manunuM AyuSya 93 mI gAthAmAM kahyuM che, te yugalika niryanuM keTaluM AyuSya haze? te prasaMgopAtta darzAvavAne mATe che, jethI pahelA traNaArAnA tirthacenuM paNuM AyuSya kahevAI gayuM. che 98 che avatarA -have trIje Are kaMIka bAkI rahe tyAre kulakara naya ane dharma vagerenI utpatti thAya che te A gAthAmAM darzAvAya che- iccAi tiracchANavi, pAyaM savvAraesu sAricche / - taphagAri -nivAra pattI 11 / zabdArtha - ghAM -ItyAdi tArasiM--trIjeAre kaMIka bAkI rahe tirachALa Ave-tiryaMconI paNa kura -kulakara ane nIti . pAtha-prAya; bahulatAe naLAkhkhagrApha-jinadharma AdikanI sara mApavuM-sarva ArAomAM 3sI-utpatti thAya che are sarakhuM thArtha :-pUrve gAthAmAM kahyA te Adi tiryaMcanuM paNa e kaheluM AyuSya prAya sarvaArAomAM sarakhuM ja [manuyAyunA te te bhAga jeTaluM ja] jANavuM. have trIjo Are kaMIka bAkI rahe tyAre kulakaranI nItinI ane jinadharmAdikanI utpatti thAya che ke 99 che . visara - e gAthAne pahelA ane artha pUrvagAthAnI sAthe saMbaMdhavALe che, ane sugama che, mATe uttarArdhane artha kicita kahevAya che ke Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra, zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita tA che. trIjA ArAnA paryAne 15-7 kalakaranI utpatti che - trIjA ArAnA chellA trIjA bhAgamAM pApamano AThamo bhAga bAkI rahe tyAre sumati-pratizruti-sImaMdara-sImaMdhara-kSemakara-kSemadhara - vimaLavAhana-cakSuSmA-yazasvIabhicacandrAbha-prasenajita-marUdeva-nAbhi-ane RSabha e 15 kulakaranI utpatti thAya che. kura- lekamaryAdAne -karanAra te kuTara e zabdArtha che, kAraNa ke kALakrame yugalikAmAM mamatava rAga dveSa Adi avaguNa vadhavAthI thatA aparAdhe mATe je viziSTabuddhivALA purUne yugalike moTA pade sthApe che ane te lekamAM amuka amuka vyavasthAo darzAve che, te vyavasthA pramANe nahiM vartanAra aparAdhI yugalikane zikSA kare che. evA prakAre lokamaryAdA sAcavanArA purUSe kulakara kahevAya che. vaLI zrI AvazyakajImAM vimaLavAhana-camubAna-yazasvI-abhicaMdra-prasenajita marUdeva-ane nAbhi e 7 kulakara paNa kahyA che, ityAdivicAra siddhAntAthI jANave. e 15 kulakaremAM pahelA vimaLavAhanakulakaranuM AyuSya palyopamane dazamo bhAga, zeSa 12 kulakaranuM AyuSya asaMkhya asakhyapUrva (anukrame hIna hIna), ane nAbhikulakaranuM saMkhyAtapUrva AyuSya ane iSabhakulakaranuM 84 lAkhapUrva AyuSya jANavuM che kulakaroe pravartAvelI 3 prakAranI daMDa nIti, pahelA pAMca kulakaroe * kAra nIti pravartAvI, jethI aparAdhI yugalikane " A zuM karyuM?" eTaluM ja kahevA mAtrathI aparAdhI yugalike maraNatulyazikSA thayelI mAnIne puna te aparAdha na karavAmAM sAvaceta rahetA, tyAM sumatikulakare dA kAranI daMDanIti utpanna karI, ane bIjA cAra kulakaree tenI teja daMDanIti pramANe anukaraNa karyuM. tyArabAda chaThThA kSemadhara kulakare mA kAra nAmanI bIjI daMDanIti pravartAvI, ane bIjA cAra kulakaree eja daMDanItinuM anukaraNa karyuM, jethI bIjA pAMca kulakaronA vakhatamAM mA kAra daMDanIti pravarte. ahiM je yugalike pahelI hAkAra daMDanItine yogya hoya teone mATe hakAra, ane tenI avagaNanA kare evAne mATe mA kAra daMDanIti hatI. arthAt "havethI tuM AvuM kAma na karIza" e mAkAranItinuM tAtparya che. athavA meTAaparAdhamAM mA ane laghuaparAdhamAM hA daMDanIti hatI ema paNa kahyuM che. zeSa pAMca kulakaree vikAra nAmanI trIjI daMDanIti pravartAvI. zeSa svarUpa pUrvavat vicAravuM che che paribhASaNa Adi 4 prakAranI daMDanIti, che e traNa nIti uparAMta miSA-bolAvIne vizeSa Thapake de, maMdarA amuka jaMbU e mULasUtramAM hAkAra makAra be naMti kahI che, ane vRttimAM kevaLa hAkAra kahI che 1-7 kulakaranI apekSAe 1-ramAM hA, 3-4mAM hA ane mA, 5-7mAM hA mA dhik e rIte che daMDanIti kahI che, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA ArAnA pate jinadharmAdikanI utpatti. vakhata sudhI amuka sthAnamAM chuTo rAkhIne rokI rAkha, vAra-baMdikhAne nAkhe, ane jIvie-zarIranA avayava chedavA, e 4 prakAranI daMDanIti zrIjhaSabhadeve athavA bharata cakravartIe pravartAvI, ema be abhiprAya che. A sarvasvarUpa tathA hajI kahevAtuM svarUpa cAlu avasarpiNInA trIjA ArAne aMge che, te pramANe dareka avasarpiNInA trIjA ArAnuM paryantabhAganuM svarUpa paNa yathAsaMbhava jANavuM. kevaLa nAma vigeremAM taphAvata jANu, ane zeSa bhAga anukrame sarakhI rIte jANo. che trIjA ArAnA paryAnate jinadharmAdikanI utpatti . trIjA ArAnAM 84 lAkhapUrva ane 89 pakhavADIAM bAkI rahyA tyAre zrI Sabhakulakara utpanna thayA, 20 lAkhapUrva kumAraavasthAmAM ane 63 lAkhapUrva rAjA tarIke rahIne 1 lAkhapUrva zramaNa avasthAmAM rahI 89 pakhavADIAM trIjA ArAnAM bAkI rahe siddha thayA. rAjyaavasthA vakhate bAdaraagni utpana thaye, temaja jinadharma. eTale sarvaviratinI utpatti prabhunI dIkSA vakhate thaI, paraMtu viziSTa prakAre te prabhunI prathamadezanA vakhate sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikArUpa caturvidha saMghanI prathama sthApanA vakhateja cAre sAmAyikanI utpatti gaNAya, e vakhate sarvavirati dezavirati samyakRtva ane zratanI prathama utpatti thaI, punaH avadhijJAna manaH paryAvajJAna kevaLajJAna Adi anekabhAvonI utpatti prabhunA kevalaparyAyamAM thaI. gRhasthAvAsa vakhate strInI 64 kaLAo purUSanI 72 kaLAe Adi tathA so prakAranAM zilpa (kArIgarIo) utpanna thaI, khetI vigere maTAvyavahAro bharatacakavartI e pravartAvyA che. ityAdi hajAro sAMsArika vyavahAra ane dharmavyavahAranI utpatti trIjA ArAnA paryano 84 lAkhapUrvanA kALamAM, thaI che. punaH zrISabhadevanA vakhatamAM paNa yugalikadharma cAlu hatuM, paraMtu prabhue dhIre dhIre e dharmane nAbuda karavA mATe bhinetrI sAthe lagnavidhi darzAvI. bhegAvalIkarma avazya bhagavye ja chUTake che. ema jANI janmathI vItarAgI chatAM sunaMdA sumaMgalA nAmanI be strIo paraNyA, aneka gRhasthavyavahAro pravartAvyA, te paNa manuSyone vidhimArge vALavA mATe ane ulaTI vidhithI duHkhI na thavAnA kAraNathI ja, paraMtu saMsAranA premathI nahiM. ityAdi anekavizeSasvarUpa siddhAntothI jANavA yogya che. vaLI e trIjA ArAnA chellA trIjA bhAgamAM pahelA tIrthakaranA kALamAM chae. saMghayaNa chae saMsthAnevALA manuSya hoya che, maraNa pAmIne pAMce gatimAM jAya che. ane eja pravAha cothA ArAmAM paNa cAlu hoya che, taphAvata e ja ke trIjA ArAthI ceAthe Are varNa-gaMdha-rasa-sparza-AyuSya saMghayaNa parAkrama vanaspatinA guNa ItyAdimAM utaratA darajajAne hoya che. e rIte pAMcame Aro cothAthI ane chaThTho pAMcamAthI '20* Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita paNa utarate hoya che. ema samaye samaye uttamabhAnI hAni avasarpiNImAM hoya che. 99 avataraNa-have A gAthAmAM avasarpiNI tathA utsarpiNInA kyA kyA ArAmAM pahelA ane keTalA jinendro janma ane siddhipada pAme te kahevAya che kAlaTuge ticautthA-ragesu egaNanavaipakkhesu / sesi gaesu sijhaMti, huMti paDhamaMtima jiNiMdA // 10 // | zabdArtha - jAsu-avasA utsava e be pazu-pakSa, pakhavADIyA kALamAM -bAkI rahetAM tti 3ratha sAsu-trIjA cethA -vyatIta thaye fkaoNMti-siddha thAya che. jULanava-eka nyUna nevuM, nevyAsI | Tuti-jame che. jAthA -avasarpiNI ane utsarpiNa e be kALanA trIjA ane cothA ArAmAM 89 pakSa bAkI rahe ane vyatIta thAya, tyAre pahelA ane chellA jinendra mekSe jAya che ane janme che ! 100 che eTale ke - 1-avasarpiNIne trIjo Are 89 pakSa bAkI rahe tyAre pahelA jinendra siddha thAya. 2-avasarpiNIne Ara 89 pakSa bAkI rahe tyAre chellA jinendra siddha thAya. 3-utsarpiNIne trIje Are 89 pakSa vyatIta thaye pahelA jinendra jame. -utsarpiNIne ethe Are 89 pakSa vyatIta thaye chellA jinendra janma. keka ArAmAM avasa 4 the Aro vyatIta 3 je Are 89 pakSa zeSa | siddha thAya | pahelA jinendra antima jinendra utsava | 3 je Are janma pahelA jinendra ,, | 4 the Are antima jinendra A arthane anusAre gAthAmAMnA zabdono anukama yathAgya joDave 100 gnavaMtarajI:-pUrvagAthAomAM avasarpiNInA pahelA traNa ArAnuM svarUpa kahIne have A gAthAmAM kiMcit kathA ArAnuM svarUpa kahe che - Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasarpiNInA catuthI ArAnuM svarUpa. 155 bAyAlasahasavarasU-NigakoDAkoDiayaramANAe / turie NarAu puvvANa, koThitaNu kosacauraMsaM // 101 // zabdArtha - vAra dura rara-beMtAlIsa hajAra varSa | nara sADa-manuSyanuM AyuSya (4ra000 varSa) puvALa vaNi-pUrva koDa varSanuM --nyUna tay-zarIranuM pramANa phrodAzo-ieka kaTokeTi josavAra saM-gAune ceAthe bhAga araHITU-sAgarepamanA pramANavALA turi-cethA ArAmAM jayArtha-beMtAlIsa hajAravarSapUna 1 kaTAkeTi sAgaropamapramANuvALA cethA ArAmAM manuSyanuM AyuSya ekapUrvakroDa varSa, ane zarIra eka gAune ce bhAga hoya che ja 101 * vistA-have cothA ArAnuM kiMcita svarUpa kahevAya che, te A pramANe " A avasarpiNane ethe Are che 10 keDArkaDi sAgaropama pramANunI avasarpiNImAMthI pahelA traNa ArAnA 9 keDAkeDi sAgaropama uparAnta 21000 varSa pAMcamA ArAnAM ane 21000 varSa chaThThA ArAnAM bAda karatAM cethA ArAnuM pramANa 42000 varSa jUna 1 kaDAkaDi sAgaropamanuM che, ane e ArAmAM manuSyanuM sarvotkRSTa AyuSya 1 pUrvakoDa varSanuM che. ahiM 84 lAkhane 84 lAkhe guNatAM 7056000,0000000 varSanuM ekapUrva ane tene ekakoDe guNatAM eka pUrvakeTi thAya. tathA jaghanya AyuSya 256 AvalikArUpa kSullakabhava jeTaluM hoya che. tathA utkRSTathI zarIrapramANa eka gAune ce bhAga eTale 2000 dhanuSane 1 gAu hevAthI 500 dhana jeTaluM che, ane jaghanyathI utpatti vakhate aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga jeTaluM hoya che. che 63 zalAkA purUSonI utpatti che vaLI A cothA ArAmAM vIzamA sudhInA 23 ginenadronI utpatti thAya che, teonA zAsanamAM asaMkhya manuSya mokSa pAme che. A avasarpiNImAM trIjA ArAnA paryate zrI kaSabhadevane kevaLajJAna yathAbAda sauthI prathama prabhunI ja mAtA prabhunuM tIrtha sthapAyA pahelAM aMtakRtakevaLI thaI kSe gayAM tyArathI mekSamArga zarU thaye, te cethA ArAmAM saMpUrNa cAlu rahe che. vaLI e ja cethA ArAmAM [1 cakravartI trIjA ArAmAM thavAthI] veva utpana thAya che, teo saMpUrNa bharataravatakSetranuM sAmrAjya Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita - bhagave che, puH vAre utpana thAya che. te bharataravatanA dakSiNArdhanA saMpUrNa 3 khaMDatuM eTale ardhakSetranuM sAmrAjA bhogave che. tathA ekavAsudeva sAthe temanA pitarAI bhAI eka baLadeva hevAthI 1 deva utpanna thAya che, te vAsudeva ane baLadeva be maLIne ardhakSetranuM sAmrAjya bhagave che, paraMtu baLadevanuM rAjya juduM hoya nahi. tathA dareka vAsudeva pahelAM ekeka prativAsudeva paNa vAsudevanA kALamAM ja prathama ardhavijayanuM sAmrAjya jogavatA hoya che, jethI vAsudeve prativAsudevane haNIne ja sAmrAjya le che, paraMtu jude digvijaya karIne nahi, e pramANe che prativAdeva utpana thAya che. tathA dareka vAsudevanA kALamAM kaleza karavAmAM kutuhalI paranta brahmacaryanA sarvottama guNavALA ekeka nArada nAmathI prasiddha gRhasthagI jevA nArada utpana thatA hovAthI ? nAradra utpanna thAya che, teo vAsudeva Adi rAjAonA aMtaHpuramAM (rANIvAsamAM) niHzaMkapaNe gamanAgamana karanArA ane gaganagAminI labdhivALA hoya che, ane sarvatra rAjasabhAomAM rAjAo pUche tyAre kSetranI kautukI vAta saMbhaLAve che, ane eka-bIjAne kaleza utpana thavAnuM paNa kutuhala kare che. tathA 11 mAva paNa utpana thAya che. jeo 11 rUdranA nAmathI prasiddha che. teo samyakatvI chatAM tathA prakAranA karmodaye aneka lekavirUddha AcaraNo AcaranArA hoya che, jethI vyabhicArI paNa hoya che. e pramANe trIjA ArAmAM che ane cethAmAM 81 e rIte niyamitapaNe utpanna thanArA e 83 purUSomAMthI 9 nArada ane 11 rUdrane bAda karI zeSa 63 zalAkA purUSa [mahApurUSo] tarIke oLakhAya che. je 101 che avataraNa -have A gAthAmAM pAMcamA ArAnuM svarUpa kahe chevrisegvaasNshs-pmaannpNcmre sagakaruccA / tIsahiasayAu NarA, tayaMti dhammAiANatA // 102 // zabdArtha - risa-varSa tamagiyA-trIsa adhika se,ekatrIsa rUAvIsa-ekavIsa hajAra mAsa-AyuSyavALA mAna-pramANuvALA pArA-nare vaMma sarada-pAMcamA ArAmAM tava caMti-tenA ane sAra-sAta hAtha ghammarUmana-dharma Adi vastuone havA-uMcA saMtA-aMta, nAza thArtha -ekavIsahajAra varSa pramANanA pAMcamA ArAmAM sAta hAtha uMcA ane ekatrIsa varSanA AyuSyavALA manuSya hoya che, ane e ArAnA ane dharma vagerene (jinadharma Adi vastuonA) aMta thAya che. A 102 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasarpiNInA pAMcamA ArAnuM svarUpe. vistarArtha -pAMcame duSama nAmane Are 21000 varSa pramANana che, temAM manuSya jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganA ane utkRSTathI sAta hAthanA zarIravALA hoya che, tathA jaghanyaAyuSya antarmuhUrtanuM ane utkRSTa AyuSya 130 varSanuM hoya che. pAMcamA ArAnA ane dharma vagerene anta A ArAnA manuSyo yathAyogya cAra gatimAM utpanna thanArA hoya che, yAvatuM cethA ArAnA janmelA A ArAmAM mokSamAM paNa jaI zake che. tathA A ArAne paryata bhAge jinadharma--gaNa-anya darzananA dharma--rAjyanIti-bAdara agni-rAMdhavuM vigere pAka vyavahAra-cAritradharmA-e sarva viccheda pAmaze. kadAcit kaIkane samyaktvadharma hoya che. zAstramAM kahyuM che ke sua sUri saMgha dhammA, puvvanhe chijjahI agaNi sAyaM / nivavimalavAhaNo suhamamati taddhamma majjJanhe // 1 // pAMcamA ArAnA paryate zratadharma AcArya-saMgha-ane jinadharmane pUrvotte (pahelA prahare) viccheda thaze, bAdara agni saMdhyAkALe viccheda pAmaze, vimalavAhana rAjA, sudharmamaMtrI, ane tene rAjadharma madhyAhukALe viccheda pAmaze. e pramANe prAyaH sarva avasarpiNIonA pAMcamA ArAmAM sarakhuM ja jANavuM. vizeSamAM A avasarpiNInA pAMcamA ArAnA aMte zrI duSNasahasUri nAmanA AcArya, phalgazrI nAme sAdhvI, nAgila nAme zrAvaka ane satyazrI zrAvikA thaze, eja caturvidha saMghane kALadharma thatAM pahelA prahare saMghane viccheda thaze. zrI duHpasahasUrinA kALadharmathI cAritradharmane paNa pahelA prahare viccheda thaze. ityAdi. mavaraLa -e pramANe dharmAdikane anta thayA bAda zuM thaze te kahe che - khAraggivisAIhi, hA hA bhUAkayAi puhavIe / khagabIya viyaDraisu, NarAibIyaM bilAIsu // 103 // * e AyuSya bAhulyatAe jANavuM jethI kaMIka adhika hoya te paNa visaMvAda nahi. * ahiM paryanta eTale karyo viccheda keTalA divasAdi bAkI rahya thaze tene niyatakALa kahyo nathI, mAtra pAcamA ArAnA chellA trIjA bhAgarUpe 7000 varSa pUrNa thaye kahyuM che, te uparathI pAMcamA ArAnA chellA divase saMbhave, ane zrIvIraprabhunuM 21000 varSanuM zAsana kahyuM che e hetu vicAratAM 3 varSa 17 pakSa pahelAM zAsana viccheda thAya, mATe nizcitakALa zrI bahuzrutagamya. apekSAthI baMne rIte mAnatAM paNa kAI visaMvAda nathI. punaH je chellA divase mAnIe to AgaLa kahevAtI 103mI gAthAmAM kahevAtA kSAravRchayAdi bhAvone paNa 100 varSane zeSa kALa pAMcamA ArAmAM hovo joIe ema kahyuM che ityAdi yathAsaMbhava vicAravuM. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita zabdArtha - Gra ji-kSAravRSTi cajhivRSTi vAvIyaM-pakSIonAM bIja vira mArdi-viSa AdikanI vRSTie vaDe | virakuvaitADhaya Adi parva temAM ThThA yA-hAhAkAra karAyelI bAphavIrya manuSya vigerenAM bIja puvI-pRthvImAM, visTArphA-bilamAM jAthArtha -kSAravRSTi agnivRSTi ane viSaAdikanI vRSTiovaDe hAhAkAra vALI thayelI A pRthvImAM pakSIonAM bIja maitADhayavigere sthAnamAM ane manuSya vigerenA bIja bila vageremAM raheze ! 103 che viratArtha-have pAMcamA duSamaArAnA paryane dharmAdikane anta thayA bAda A pRthvImAM kevA kevA prakAranA dukhakArI bhAva utpana thaze te kahevAya che. che pAMcamA ArAnA paryane aneka kuvRSie che pAMcamA ArAnAM chellAM 100 varSa bAkI rahe te vakhate kSAravRSTi eTale lavaNasarakhA khArA jaLanI vRSTie, agnivRSTi eTale zarIre dAha upaje evA jaLanI vRSTi viSavRSTi eTale lekamAM marakI phelAya evA jherI jaLanI vRSTi thAya che, tathA gAthAmAM kahelA mArU-Adi zabdathI bIjI paNa aneka kuvRSTi thAya che. A pramANe- jaLanA uttama svAdarahita jaLasRSTi te arasavRSTi, vilakSaNasvAdavALA jaLanIvRSTi te virasavRSTi, chANasarakhA meLA jaLanIvRSTi che khAtravRSTi, ghaNI vijaLI paDe evA meghanI vaSTi te vighata vRSTi, parvatane paNa bhedI nAkhe evA ugrajaLatI vRSTi te vaja vRSTi, pIvAnA upayogamAM na Ave evI apeyavRSTi, regautpana karanArI vyAdhivRSTi, ugravAyusahita tINa ane vegavaMta dhArAoyukta jaLanI vRSTi te ravRSTi ityAdi duHkhakArI dRSTie thAya che. che pAMcamA ArAnA paryane pRthvImAM hAhAkAra che pUrve kahelI aneka kuvRSTie ane AgaLa kahevAtA ( A vistarArthamAM kahevAtA paraMtu gAthAmAM nahiM) bhAvavaDe bharata tathA aravatakSetranI pRthavImAM hAhAkAra pravarte * zrI jaMba0 prI vRttimAM darzAvelA matAntara pramANe 100 varSa. ane A kSetrasamAsamAM A gAthA pAMcamA ArAnA saMbaMdhamAM AvavAthI e matAMtara paNa ahiM ja saMbaMdhavALA thAya che. kAraNake siddhAntomAM to e sarvabhAva chaThThAArAnI utkRSTatA vakhate pravartatA kahyA che, to paNa pAM ArAnA 100 varSazeSathI e bhAvo dhIre dhIre zarU thatA hoya ane tyArabAda chaThThA ArAmAM ati vikai hade Ave te bane manto apekSAthI avisaMvAdI samajAya che, vaLI sUtrakartAonI vicitravivakSAo hovAthI kaI kaMI rIte kahe ane kaI kaMI rIte kahe che te visaMvAda nahiM paraMtu apekSAvAda vA nayavAda kahevAya. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA ArAnA 5yane aneka kaTio. che, sthAne sthAne manuSyo pazuo ane pakSIo atyaMta karUNa svare AkaMda kare che, valavale che. ityAdi. che pAMcamA ArAnA paryate aneka kuvAyunA susavATa vagere e vakhate ati kaThorasparzavALA ane dhULa uDADatAM malina vAyu vAya che. te manuSyane atidurasaha ane bhayaMkara hoya che. vaLI meTa saMvartaka vAyuo paNa ghaNA ugrasvarUpamAM vAya che, vanaspatio makAna Adi ukheDI ukheDI pheMkI de che, vaLI daze dizAo jANe dhUmavaDe vyApta thaI hoya tevI dekhAya che, ghaNI uDatI rajavaDe paNa aMdhakAramaya thAya che, temaja divase paNa svAbhAvika aMdhakAra phelAya che. tathA kALanI rUkSatAthI caMdra atizaya zItaLatejathI ane ahitakara prakAze che, ane sUryanA tApa paNa jANe agni varSo hoya evA ugra lAge che. punaH kALanI rUkSatAthI zarIra paNa rUkSa thavAthI te caMdrateja ati zIta lAge che ane sUryateja atiduHsaha thAya che. | | kavRSTi ane kuvAyuethI thatuM pariNAma che pUrvokta kuSTie kuvAyuo duSTaprakAza ityAdithI aneka deza nagara gAma manuSya pazuo pakSIo ane vanaspationA vinAza thAya che, vaitADhayaparvata tathA zatruMjaya parvata ane 2SabhakUTa sivAyanA sarva nAnAmoTAparvata vinAza pAme che. gaMgAmahAnadI ane siMdhumahAnadIonA jaLapravAha atyaMta ghaTatA jAya che, ane e sivAyanI zeSa nadIo sarovaro draha kuMDa ityAdi jaLAzaye sUkAI jAya che, bhUmi bahu khADAvALI ghaNI kAMTAvALI uMcI nIcI ane bahu dhULavALI tathA bahu retIvALI bahu kAdavakIcaDavALI, anisarakhI garama ane manuSyAdine sukhe na besAya na sUvAya ane na calAya evI thAya che, che pAMcamA ArAnA paryanta bIja manuSyAdikanAM sthAna che pUrvokta prakAre bharata tathA aravatakSetramAM pravartatA pralayakALa sarakhA kALamAM atizata ane uSNatAthI vyAkuLa thayelA ghaNA manuSyo te maraNa pAme che, ane kaMIka zeSa rahyA hoya che te teo vaitADhayaparvatanI dakSiNadizAe gaMgAnadI tathA siMdhu nadIne kAMThe nava nava bila (moTI guphAo sarakhAM) che temAM rahe che. e pramANe dakSiNabharatArdhanA manuSyo e 36 bilamAM rahe che, ane uttarabhAratanA manuSya vaitADhayaparvatanI uttaramAM vahetI gaMgA siMdhunA kAMThA uparanAM 36 bilamAM rahe che, jethI e 72 bilamAM bharatakSetranA manuSya rahe che, ane e ja rIte eravatakSetranA manuSya ratA raktavatI nadInA kAMThA uparanAM 7ra bilamAM rahe che. gAyAmAM vecAtumAM Adi zabda hevAthI bilamAM temaja nadI kinAre tevA prakAranAM rahevA yogya bila sarakhAM bIjA sthAnamAM ItyAdi yathAsaMbhava vicAravuM. ahiM bila te nadIonI bhekhaDomAM guphAo sarakhAM pokaLa sthAno evo artha jANo, paraMtu e bila eTale tADha parvatamAMnI guphA na jANavI, kAraNa ke vaitADhyanI pAse vanakhaMDa ane zAzvatvedika hovAthI tAtyaguphAmAM rahevAnuM hoya nahiM, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita tathA pakSIo vaitADhayaparvata RSabhakUTaparvata Adi sthAnamAM rahe che. e zeSa bacelA manuSya tathA pakSIothI punaH navi sRSTi paraMparA utsarpiNImAM vadhatI jAya che, mATe e zeSa rahelA manuSyo ane pakSIo te vInamanuSyo ane vIjhAAimo kahevAya In 103. A avatarAH-pUrvagAthAmAM bIjamanuSyano je bilavAsa kahyo te bilanuM svarUpa kahe che-- bahumacchacakkavahaNai-caukka pAsesu Nava Nava bilAI / veaDromayapAse, cauAlasayaM bilANevaM // 104 // | zabdArtha - vadhuma-ghaNA macchavALI vega samayagA-vaitADhayanI be bAjue . vAha-cakra jeTalA pravAhavALI |. vomAsathaM-ekaso gumALIza zarUva8%-cAra nadIonA virALa-bile grNelu-paDakhe gvuM-e pramANe ghaNA matsyavALI ane caka jeTalA pravAhavALI cAra nadIone paDakhe paDakhe zaitAdyaparvatanI bane bAjue 9-9 bila che, e pramANe 144 bila jaMbUdvIpamAM che ! 104 - vestarArtha-pAMcamA ArAnA prAntabhAge bharatakSetranI gaMgA siMdhu nadI ane aravata kSetranI rakta raktavatInadI, e cAre nadIonA pravAha-paTa gADAnA be cakanA aMtara jeTale eTale gADAnA cIlA jeTale ati ke rahe che, ane temAM jaLa ghaNuM chIcharuM eTale pagalAM DUbe eTaluM ja alpa rahe che, paraMtu mAchalAM bahu utpanna thAya che, te nadInuM jaLa jANe mAchalAMthI ja bhareluM hoya evuM dekhAya che. evA prakAranI e cAre nadIonA ATha kAMThe ane te paNa maitADhayanI dakSiNa taraphanA ane uttarataraphanA ema bane pravAha gaNatAM 16 kAMThA thAya, te pratyeka kAMThe 9-9 bila che, jethI (164tna) 144 bila A jaMbudvIpamAM che, temAM ja pUrvagAthAmAM kahelA bIjamanuSya rahe che. che 104che. avataraNaH--have A gAthAomAM chaThThA ArAnuM svarUpa kahevAya che- - 1 jevI rIte bIjamanuSyo ane bIjapakSIo kahyA tevI rIte bIja5zuonI vAta zAstramAM dekhAtI nathI, mATe bIjapazuone saMbaMdha yathAsaMbhava zrI bahuzrutathI vicAro. 2 padmadraha tathA paMDarIkadrahamAMthI 6 jana jeTalA moTA pravAhathI nikaLatI e nadIonA pravAha eTalA atia85 kema thaI zake ? uttara, kuMDamAMthI nikaLatI vakhate janane pravAha che, paraMtu kSetranA te vakhatanA atizaya tApa AdikathI ane bhUminA paNa ati zoSaNa svabhAvathI te pravAha zeSA zeSAta atyaMta alpa thaI jAya che, ema kahyuM che, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA ArAnA manuSya. paMcamasamachaTThAre, dukaruccA vIsavarisaAuNarA / macchAsiNo kuruvA, kUrA bilavAsi kugaigamA // 105 // zabdArtha - hiMmara-pAMcamA ArAnA sarakhA pramANuvALA | maccha mAsi-machanuM bhakSaNa karanArA cha-chaThThA ArAmAM kuvA-kadrupa tura DAM-e hAtha uMcA rA-kUra hRdayavALA vIsa varasa3-20 varSanA AyuSyavALA nivAsa-bilamAM vasanArA RT-manuSya gurUvA-durgatimAM janArA thArtha -pAMcamA ArAsarakhA pramANavALA chaThThA ArAmAM manuSya be hAtha uMcA. viza varSanA AyuSyavALA, majyabhakSaNa karanArA, kurUpavALA, kUracittavALA, bilemAM vasanArA ane marIne durgatimAM janArA hoya che . 105 vistara-pUrvanI gAthAomAM pAMce ArAonuM svarUpa kahIne have avasarpiNIne chaThTho A kevuM che? te kahevAya che - chaThThA ArAnA manuSya che pAMcamA ArAnA paryantabhAganuM ja svarUpa kahyuM temAMnuM keTaluMka duHkhadasvarUpa A chaThThA ArAmAM paNa cAluja hoya che, te uparAnta manuSyonA svarUpamAM je taphAvata che darzAve che A chaThTho Aje paNa 21000 varSa pramANane eTale pAMcamA ArA eTale hoya che. emAM manuSyanuM zArIra utkRSTathI be hAtha uMcuM ane jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamAbhAganuM hoya che. tathA AyuSya purUSanuM 20 varSanuM ane strIonuM 16 varSanuM hoya che. tathA gaMgAAdi mahAnadIne kAMThe bilamAM vasanArA hoya che, te bilamAMthI prabhAte 1 muhurta ane saMdhyAkALe 1 muhUrtamAM bhilamAMthI zIdhra bahAra nIkaLI deDIne nadImAMthI mAchalAM pakaDIne kinArA upara lAvIne nAkhe, ane te pramANe karIne 1 muhUrta pUrNa thaye punaH zIghagatie bilamAM AvI jAya che, muhurta uparAnta prabhAte atizaya sUryatApa ane rAtre atizaya zIta paDavAthI bilabahAra rahI zakAtuM nathI. tyArabAda kinArAnI retImAM nAkhelA (vA dATelA) mA divasanA AkarA tApathI ane rAtrinI atizaya ThaMDIthI zeSAIne tenA kalevaro rasarahita thaye tevA sUkAmasyAnuM bhakSaNa kare che, jIvatA athavA nahiM zeSAyelA rasavALA mA pacI zake evI te manuSyonI jaTharazakti nathI, e pramANe zuSkamabhya kAcabAnA bhakSaNavaDe saMpUrNa 21000 varSa paryanta pitAnI AjIvikA calAve che. vaLI e manuSyanA zarIranA AkAra ghaNuM kadarUpa hoya che, vaLI AcAravicArarahita, mAtA strI bena AdinA vivekarahita tiryaMca sarakhA vyabhicAravRttivALA, moTA Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita nAnAnI maryAdAvinAnA, tapratyAkhyAnarahita temaja prAyaH dharma saMjJArahita, manuSyanA maDadAMne paNa AhAra karanArA, atimUra cittavALA evA e bilavAsI manuSya maraNapAmIne vizeSataH durgatimAM (narakagatimAM ane tiryaMcagatimAM) jAya che. ItyAdi ghaNuM varNana siddhAntathI jANavA gya che. * 105 mAM avataraLaH-A gAthAmAM paNa e manuSyanuM ja avazeSa raheluM svarUpa kahe che. jillajjA NivvasaNA, kharavayaNA piasuAiThiirahiA / thIo chvarisagacmA, aiduhapasavA bahusuA a // 106 // zabdArtha - fjJA-nirlajaja thImo-strIo nivasA-vastra rahita A risarama-cha varSamAM garbhadharanArI varavALA-karkaza vacanavALA ag -atidukhe trikumArU-pitAputrAdikanI vasavA-prasavakaranArI, janma ApanArI dira rahimA-sthitirahita vaMdu sumA-bahuputravALI nAthArtha -[ e chaThThAArAmAM manuSya ] nirlajaja vasrarahita, karkazavacanavALA, pitAputra vigerenI maryAdA rahita hoya che. tathA strIo chavarSa vaye garbhadhAraNakaranArI, atiduHkhe prasavakaranArI, ane bahu saMtAnavALI hoya che e 106 - vistArArtha-A pitA A putra A strI A mAtA ItyAdi vikamaryAdA rahita hevAthI eka bIjAnI lajajA nahiM rAkhanArA, vaNATazilpanA abhAve vastrane paNa abhAva hovAthI narana pharanArA, karkazavacana bolanArA, atikaSAyavALA evA e chaThThAArAnA manu vyA hoya che. temAM paNa strIo zIghayauvanavALI ane bahaviSayavALI hovAthI AyuSya 16 (vA 20) varSanuM hovA chatAM paNa ghaNuM putraputrIo vALI hoya che. zu(Du)karInI peThe ghaNAM bALakone sAthe laI pharanArI hoya che. vaLI bALakanA janma vakhate paNa mahAkaNa * prAyaH kahevAnuM kAraNa ke chaThThA ArAnA bilavAsI manuSyamAM koIka samyagadaSTi paNa hoya che, mATe samyaktva pUratI dharmasaMjJA varte che. viratidharmasaMjJAne sarvathA abhAva che. 1 vizeSataH kahevAnuM kAraNake koIka bilavAsI tuccha dhAnyAdika jevA zuddha AhArane karanAra akilaSTa adhyavasAyI hoya che, te devagatimAM paNa jAya che, temaja upalakSaNathI manuSyagatimAM paNa jAya che, tucchadhAnyAdine saMbhava nadInI taTabhUmiupara he sarvathA asaMbhavita nathI. 2 e sarvasvarUpa utkRSTadazAe pahoMcelA chaThThIAramAM utkRSTadazAvALuM heya, ane madhyamabhAgamAM madhyamadazAvALuM hoya, ane prAraMbhamAM nyUnadazAvALuM heya. e pramANe kALakrama pramANe hInAdhika jANavuM paratu 21000 varSa sarve sarvathA ekasarakhAM nahi, kramazaH hIna hIna dazAe hAya. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAya che, evA prakAranA strI nAmanA Are samApta thAya utsapi NInuM vaNu na puruSonA svarUpathI 21000 varSanA chaThTho duHSamaduHSama che. ! 106 // avataraLa :--e pramANe avasarpiNInA chae ArAnuM svarUpa kahIne huMve A gAthAmAM tethI ulaTA kramavALI utsarpiNI tathA e be maLIne kALacakra thAya te kahe che-- Et araNa vasa-piNi ti ussapiNI vi vivarIA / vIsaM sAgarakoDA -- koDIo kAlacakammi // 107 // ma-e pramANe mache. cha ArAvaDe vasiina-avasarpiNI tti-[samAptisUcaka zabda]. zabdArtha : -- 113 rasaviLI vi-utsapi NI paNa vivarIyA-viparIta svarUpavALI dhArmi-eka kALacakramAM gAthArtha :--e pramANe cha ArAnI 1 avasarpiNI, ane tethI viparIta svarUpavALI che ArAnI 1 utsarpiNI paNa thAya che. jethI eka ka.LacakramAM 20 kADAkeADi sAgarApama jeTalA kALa vyatIta thAya che ! 107 ! vistArya :--pUrve je rIte cha ArAnuM svarUpa kahyuM te sasvarUpa 10 ke0 kA sA. pramANunI avasarpiNItA cha ArAnu jANuvuM, ane ethI viparIta svarUpavALI utsarpiNI paNa 10 kADAkeADi sAgareApama pramANanI hoya che, ane eka avasa. taryA 1 utsa0 maLIne 1 Ava thAya che, mATe 1 kALacakra 20 kADAkeADi sAgare pama pramANanuM hAya che. have viparIta svarUpavALI utsarpiNI A rIte. avasarpiNIthI viparIta utsarpiNInA 6 ArA // 2 du:khamaduHkhama Areza--A pahelA Are avaNInA chaThThAArA sarakhA 21000 varSa pramANane ane sarIte sarakhAsvarUpALA hAya che, paraMtu prArabhathI samApti sudhImAM pratisamaya vaNu gaMdha rasa sparzI sasthAna saMghayaNu khaLa AyuSya vagere bhAvAmAM zubhatAnI vRddhi thatI jAya che. ane prARtumAM, sUrya*saMvatsaramAM, dakSiNAyanamAM, abhijItnakSetramAM, avakaraNamAM, zrAvaNavadi paDavAne divase pahelA muhUtta'nA pahelAsamaye A ArA prArabhAya che, arthAt e sava kALabhedanA pahelA ja samaye prArabhAya che. 2 du:khaMma Aza--pUrve avasipaNIne pAMcame ArA duHSama nAmane vaNu cai tevAja svarUpavALA A khIjo AreA hAya che, paratu taphAvata e che ke--A khIjA ArAnA prAraMbhamAM bharatakSetranA cA, 526 ka. 6 jeTalA vistAravALuM ane 14471 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita ceAjana jeTalu dIgha puSpalAvata nAmanA mahAmeghanuM vAdaLa pU`samudrathI pazcimasamudrasudhInuM pragaTa thAya che, te pukhtAvarta mahAmetra gAjavIja sahita sAtadivasa sudhI akhaMDa muzaLakhArAe varSa che, e mahAmeghathI bhUmi uSNu hatI te atizAnta thAya che. e megha 7 divasa vI` rahyAkhAda kSramAmezrva nAmane! megha AkAzamAM bharatakSetra jeTalA saMpUrNa vyApta thaIne sAtadivasasudhI muzaLa sarakhI mahAdhArAthI akhaMDa vadhe che tethI bhUmimAM zubha vaNu ga Mdha rasa sparzI utpanna thAya che. te kSIramegha cha divasa varSI rahyA khAda dhRmeSa nAmaneA mahAmegha cha divasa sudhI vatAM bhUmimAM sneha (snigdhatA) utpanna thAya che. tyAramAda amRtametra nAmanA mahAmegha paNa 7 divasa sudhI gAjavIjasahita vatAM vRkSa guccha zukSma latA Adi aneka prakAranI vanaspati utpanna kare che. tyArabAda rasamaMtra nAmanA mahAmegha gAjavIja sahita 7 divasasudhI vIne vanaspatiomAM pAMce prakAranA rasa utpanna kare che, e pramANe pAMcaprakAranA meghathI bhUmi vanaspatiyukta ane bilavAsIone haravA pharavA cAgya thAya che, tyArakhAda khilavAsI manuSyA [meghavarSA samApta thaye] bahAra nIkaLI sRSTinI atisu daratA dekhI atiSa pAmIne eka khIjAne kheAlAvI sarva bhegA thAya che, ane sa ekatra thaIne vanaspatie pragaTa thayelI hAvAthI have vanaspatinA AhAra karavA para'tu mAMsAhAra na karavA evA nirNaya kare che, ane mAMsAhAra kare tene peAtAnA samudAyathI bahAra [jJAti mahAra] karI tenI chAyAmAM paNa ubhA na rahevu' evA sAmudAyika niNa ya kare che, e pramANe bilavAsIe have vanaspatinA AhArI thAya che, dhIre dhIre cha e saMghayaNa cha saMsthAna utpanna thAya chaeN, AyuSya paNa vadhatuM vadhatu 130 varSa jeTaluM pate thAya che. ane zarIranI uMcAI cha hAtha jeTalI thAya che. 14 rai duHjana sutrama AroH--khIjAArAnAM 21000 varSa vItyAkhAH trIje Are pravarte che, te vakhate vizeSatAmAM eja ke-AyuSya vadhatuM vadhatu kroDapUvanuM thAya che, zarIranI uMcAI 500 dhanuSa pramANanI thAya che, ane maraNapAmIne siddhagatimAM paNa jAya che. yAvat avasarpiNInA cothA ArA sarakhA sabhAva pragaTa thAya che. jethI 23 *tI kara 11 cakravattI -9 khaLadeva-9 vAsudeva-9 prativAsudeva- nArada utpanna thAya che. 4 suSama du:khama AroH--avasarpiNInA trIjAArA sarakhA jANavA. vizeSa e kee koDAkeADi sAgarApamanA traNa bhAga karatAM 66666666666666; sAgaropama * A trIjA ArAmAM grAma nagara deza ityAdinI utpattimATenAM tathA leAkavyavahAra mATenAM zilpa ane karmonI utpatti pahelA jinezvara pravartAvatA nathI, parantu kSetrasvabhAve vyutpannabuddhivALA leAkathI athavA kSetrAdhiSThAtA devathI athavA pUrvanA jAtismaraNAdikavALA purUSAthI prathamathIja pravartelAM hoya che, punaH rAjanIti AdikanI pravRtti paNa e pramANe ja jANavI, parantu kulakarAthI nahi. kAraNa ke kulakaranA kALa ceAthAArAnA pahelA trimAgamAM prApta thAya che, ane te kALamAM kulakarAnuMprayAjana nathI, ema kahyuM che. vaLI A utsarpiNInA pahelA padmanAbhatIrtha Mkara te 24mA tIrthaMkara sarakhA che. e rIte tIrthaM karAdikanI sanI paripATI viparIta anukrame yathAsa Mbhava jANavI. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsarpiNInA cha ArAnuM varNana pramANunA pahelA vibhAgamAM rAjadharma-cAritradharma-anyadarzanIya dharmabadara agni (e badhuM) viccheda pAmaze, tathA A pahelA tribhAgamAM 15 kulakara sivAyanI sarvavyavasthA avasara nA cothA ArAnA chellA tribhAga sarakhI paraMtu ulaTA kramathI yathAsaMbhava vicArIne jANavI, kAraNake A vakhate kulakarenuM prayojana nathI. [anya AcAryo 15 kulakaro paNa mAne che, ane traNe daMDanItio viparIta anukramathI pravartatI kahe che.] vaLI A ArAnAM pahelAM 89 pakhavADIAM vyatIta thaye 24mA tIrthaMkara utpanna thAya che. eka cakravatI paNa utpanna thAya che. bIjA ane trIjA bhAgamAM punaH yugalikadharma pravarte che. - suSama mA-avasarpiNInA bIjA ArA sarakhe, paraMtu ulaTA kramavALe che." 6 mujaba guma cAro --avasarpiNInA pahelA ArA sarakhe, paraMtu kama viparIta. e bane ArAmAM yugalika manuSyo (6 prakAranA) ane yugalatiya jANavA che 107 II custaon svama | avatara:-pUrvagAthAmAM kALacakranuM svarUpa pratipAdana karIne have A gALAmAM sAtakSetramAM pratyekamAM amuka amuka ArAnA bhAva sadAkALa pravarte che te kahevAya che- kurudugi harirammayadugi, hemabaeraNNavaidugi videhe / kamaso sayAvasappiNi, arayacaukkAisamakAlo // 10 // ' zabdArtha - sayA-sadAkALa araya3 -cAraArAnA prAraMbhasarakhe savana-avasarpiNInA #ro-kALa TyArtha-be kurukSetramAM, harivarSa ramya e bemAM, haimavata araNyavata e bemAM ane mahAvidehamAM sadAkALa anukrame avasarpiNInA cAra ArAnA prAraMbha sarakhe kALa hoya che ! 108 che vistArtha bharata ane ravata e be kSetramAM avasarpiNInA ane utsarpiNInA cha cha ArA pramANe bhinnabhinakALa parAvartana thayA kare che, ane A kahevAtA sAta kSetramAM sadAkALa sarakhe kALa rahe che te A pramANe - 1 upara kahyA pramANe che ke avasanA trIjA ArAnA parvata pramANe cothA ArAnA prAraMbha. tribhAga vicAratAM chellA tIrthakarane kulakarapaNuM hoya nahi, paraMtu te sivAyanA 15 kulakare che te ulaTakrame prathama dhika Adi traNa daMDanItine avakAza che, ane je kulakara na mAnIe to saMpUrNa utsarpiNI kulakara rahita gaNAya che, jethI kulakaro kevaLa avasarpiNImAM ja thatA haze ema prApta thAya che, mATe anyamate kulakaronI utpatti paNa vAstavika samajAya che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thA laghukSetrasamAsa vistAtha sahita | sAtakSetramAM eka sarakho kALo sevaka ane uttaravuM-e be kSetramAM sadAkALa avasarpiNInA pahelAArA sarakhe ukaLe che. harivarSa-rasthamAM-e be kSetramAM sadAkALa avasarpiNInA bIjAArA sarakhe 2kALa che. haimavatta-daivavata- e be kSetramAM sadAkALa avasarpiNInA trIjAArA sarakhe kALa che. mahimA-sadAkALa avasarpiNInA cethAArAsarakALa che. e pramANe eka sarakhA kALavALA kSetramAM bhUmisvarUpe-manuSyasvarUpa-Aya saMghathaNa-saMsthAna-gati Adi te te ArAnA prAraMbhakALa pramANe utkRSTabhAve jANavAM 108 avataraNa:-have A be gAthAmAM cAra yuvaitatvanuM svarUpa kahevAya che- hemakeraNNavae, harikhAse rammae a rayaNamayA / saddAvai viyaDAbai, gaMdhAvai mAlavaMtakkhA // 109 // cau vaTTaviar3A sAi-aruNa paumappabhAsa suravAsA / mUluvari pihutte taha, uccate joyaNasahassaM // 110 // zabdArtha - kAverU-zabdApAtI vadhAva-gaMdhApAtI viyava-vikaTApAtI mAdevaMta sava-mAlyavaMta nAmanA 1 arthAta be kurUmAM suSamA nAmane pahelA Are che, tethI tyAMnA yugalIka manuSyanuM ane tinuM AyuSya 3 palyopama che, manuSyanuM 3 gAunuM zarIra che, 49 divasa apatyapAlanA che, traNa divasane antare AhAra che, 256 pRSakaraMDaka (pAMsaLIo) che, ane tiryacapaMcendriyanA AhAranuM etara be divasanuM che. 2 arthAta-harivarSamyamAM baMne yugalikAnuM 2 palyopamaAyuSya, ane manuSyanuM be gAunuM zarIra che. manuSyamAM 64 divasa apatyapAlane ane be divasane antare AhAra che. 128 pRSThakaraMDaka che. 3 arthAta-hemavaMta hiraNyavaMtamAM yugalikAnuM 1 papama AyuSya, eka gAunuM zarIra, 79 divasa (manuSyamAM) apatyapAlanA, eka divasane atare AhAra, ane 64 pRSThakaraMDaka che. tathA e chae kSetramAM yugalikone paheluM saMdhayaNa paheluM saMsthAna che, marIne avazya IzAna sudhInA devomAM potAnA AyuSyathI samAne hIna AyuSyavALAmAM utpanna thAya che. 4 arthAta-mahAvidehamAM manuSya sadAkALa utkRSTathI pUrvakaeNDavarSanA AyuSyavALA, 500 dhanuSanA zarIravALA varSo sudhI apatyapAlanA, AhAranA antara rahita, ane aniyata pRSThakaraMDakavALA, e saMghayaNa ane cha saMsthAnavALA, tathA maraNa pAmIne pAMce gatimAM utpanna thAya che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta kSetragata kALanuM tathA cAra vRta potAdyanuM svarUpa ravi-vRttavaitADhayaparvata mAsa-prabhAsadeva sA-svAtIdeva suravAra-e denA vAsavALuM mahA-arUNadeva mUDha sara viThThuM-mULamAM ane upara g3ma-padyadeva pahoLAImAM 3-uMcAImAM jAthA -hemavaMta hiraNyavaMta harivarSa ramyaka e cAra yugalikakSetromAM anukrame zabdApAtI vikaTApAtI gandhApAtI ane mAlyavaMta nAmanA 4 vRttavaitAdyaparvate ratnanA che, te cAre upara anukrame svAtIdeva-arUNadeva-padyadeva ane prabhAsadevanA AvAsa (prAsAda) che, e cAra parvata mULamAM 1000 yajana, zikhara upara 1000 jana ane uMcAImAM paNa 1000 ejana pramANavALA che, [mATe samavaitADhaya nAma che, ane geLaAkAranA hovAthI vRtavaitADhaya nAma che.] vistarArtha -gAthArthavata sugama che, vizeSa eja ke e parvate kSetranA ati madhyabhAgamAM rahelA che, ane e uparanA adhipati vyaktaradevonI rAjadhAnIe gIjA jaMbudvIpamAM 12000 ejana pramANunI che 110 avatarA -have jaMbudvIpanA atimadhyabhAgamAM mahAvidehakSetrane viSe rahelA parvatanuM svarUpa A gAthAthI prAraMbhIne kahevAya che.- marU vaTTo sahassa-kaMjhe lakkhusio sahassuvari / dasaguNa bhuvi taM saNavai-dasigAraMsa pihulamUle // 111 // zabdArtha - varo vRttaAkAravALo muvi-bhUmisthAne -kaMdavALe sAvarU-nevuM jasahita cakravaraNiyo lAkhAjane uMce taM-te dazaguNa uparAnta 3 iupara, zikharasthAne | _ -agiArIA bhAga daza thaI -merUparvata vRttaAkArano, ekahajArajana kaMdavALe, lAkha yojana UMce, upara zikharasthAne 1000 ejana vistAravALo, bhUmisthAne tethI dazagaNe, ane mULamAM nevu yojanA ane agiArIA daza bhAga sahita teTalA pramANavALA (dazagaNe che ! 111 - viET -sAta mahAkSetromAM parvate kahevAnA prasaMgamAM bharaairavRtamAM be dIrghatAvyanuM svarUpa pUrve kahyuM, ane hemavaMta Adi cArayugalika kSetronA madhyagiri Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita cAra vRttaLatAthanuM svarUpa hamaNAMja 109-110mI gAthAmAM kahyuM. ane have mahAvidehanA madhyagirinuM svarUpa kahevAya che. che mahAvidehamAM merUparvata merUparvata e mahAvidehakSetrane madhyagiri te vRttaAkArane che. uMcAI mULamAMthI prAraMbhIne 1 lAkha jana che, ane kaMdathI (bhUmithI) prAraMbhIne 99000 ejana che jethI 1000 ejana jeTalo bhUmimAM uDo daTAyela che. tathA eno vistAra uparanA bhAgamAM cUlikAnA sthAne (zikharatale) 1000 ejana che, bhUminI sapATI sthAne tethI dazaguNa eTale dazahajAra 10000 ejana vistAra che, ane bhUmi nIce mULamAM te 10 hajAra yojana uparAnta 90 ejana ane eka ejananA agiAra bhAga karIe tevA 10 bhAga eTale 1009 jana che. agiArIA bhAganI utpatti AgaLa darzAvAze . 119 avatarA :-have A gAthAmAM merUparvatanA 2 zA che te kahevAya che-- puDhavuvalavayarasakkara-mayakaMdo uvari jAva somaNasaM / phalihaMkrarayayakaMcaNa-maoa jaMbUNao seso // 112 // zabdArtha : putra-pRthvI, mATI f-sphaTikarana 38-upala, patthara aza-aMkarana tatha-vArane -rajata, rUpuM samaya-zarkarAmaya, kAMkarAmaya jaMgano-kaMcanamaya, suvarNarUpa nava-jAvat, sudhI kaMcULamo-jAMbUnada suvarNamaya maLa-somanasavana se-zeSabhAga jAthA - merUparvatanI upara caDhatAM yAvat bhUmitala sudhI mATI-patharavA ane kAMkarAvALe 1le kaMda che, bIje kAMDa saumanasa vana sudhIne sphaTikara7 aMkaratna rUpe ane suvarNa mizra che, ane zeSabhAga [trIjo kaMda jAMbUnada suvarNana che112 . vistArtha -vibhAga te kAMDa kahevAya, tevA traNa kAMDa (traNa vibhAga) merUparvatanA che te A pramANe che merUparvatanA kAMDa che " merUparvatanA sarvathA nIcenA mULabhAgathI upara caDhatAM bhUmi (samabhUtala) sudhI AvIe tyAM sudhImAM 1000 yojana thAya che, te hajArajana jeTaluM vibhAga bhUmimAM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvidehamAM epa ta ** ghaTAyalA haiAvAthI taMva kahevAya, te kadarUpa pahelA kAMDa mATI patthara vajaratna ane kAMkarA e cAra vastuothI mizra khaneleA che, eTale e vastue ghaNA pramANamAM che, // kRti prathama AMka | tyArabAda samabhUtalathI 63000 yAjana upara sAmanasa nAmanuM vana che. tyAM sudhInA khIjA kAMDamAM sthAne sthAne ghaNA pramANamAM sphaTikarana karatna rUpuM ane suvaNu hAvAthI e khIjo kAMDa sphaTikAdi cAra vastuethI mizra che. 1 ti dvitIya mAM4 / / tyArabAda saumanasavanathI upara 36000 yojana caDhatAM zikharaupara paMDakavana nAmanuM vana Ave che, tyAM sudhInA e trIjo kAMDa kevaLa jAMbUnada suvaNa nA che, jethI kaMIka raktavaNunA che. arthAt e vibhAgamAM jAMbUnaHsuvarNa ghaNA pramANamAM che. // ti 1tRtIya is / / e pramANe 1000 cAjananA pahelA, 63000 ceAjananeA khIje ane 36000 ceAjananA trIjo kAMDa maLI merUpava tanI cAinA lAkha yAjana saMpUrNa thayA 5 112 5 avasaraLa :~ merUparvatanA zikhara upara eka vruddhiA che, te kahevAya che. taduvari cAlIsuccA, vaTTA mUluvari bAra cau pihulA / veruliyA varacUlA siribhavaNapamANaceharA // 113 // zabdAH-- tat kavara-te merUparvata upara rAjsi 32-40 ceAjana uMcI vaijJA-vRttaAkAranI mUja pari--mULamAM ane upara cayiA-vaiDU ratnanI var zULa-uttama cUlikA sirimavaLavamALa--zrIdevInA bhavanapramA suvALA cerA-caityavALI 1 e pramANe traNa vibhAgamAM bhinna bhinna vastuenA banelA heAvA chatAM merUparyaMta suvaNaeN nA gaNAya che, te samabhUtalathI uparanA 13000 yAjana sudhImAM pItasuvarNa ( sphaTikAdi trathI ) vizeSa pramANamAM hAvAthI ane 36000 yAjana sudhImAM kaIMka rakata jA jInada suvarNa dhAvizeSapramANamAM hAvAthI suvarNa nA kahI zakAya punaH dareka kAMDamAM je cAra cAra ne eka padArtha kahyA te sivAya khIjuM kaIka ja nathI. ema sava thA nahIM, parantu pahelA kAMDamAM paNa sphaTikAdi pAMce padArtha atialpapramANamAM hoI zake che, parantu te gaNatrImAM gaNAya nahi tema ja trIjA kAMDamAM paNa e ja rIte mATI pattharAdi apramANamAM hAya, athavA jA jInadasuvaNunI mukhyatA gaNI hoya tA AHnadanAja kAMDa kahevAya. ityAdi yathAsa Mbhava vyavahArU rIte vicAravAthI kAIpaNu virAdha rahI zakatA nathI. 22 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita | parvatane sArA [0 22 66]. 0 pIjana | momanasa] vana bIjI mena sarva uMcAI 10000 7 vorana 12 50 0 yojana kAM , naMdanavana niM* vana, pahelI mekhalA je ahaM bhUmi sthAne 10000 tha4na vistRta bharapAlavana 1000 pona uMcAi 500 roja * bI 1 lo kAMDa | | kaMda vibhAga - 100 ce. 10 bhAga. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sencUlikA svarUpa gAthA :--te merUparvata upara cAlIzayeAjana uMcI, vRttaAkAranI, mULamAM 12 ceAjana ane uMpara 4 ceAjata paheALI, vaiya ratnanI, ane zrIdevInA bhavanasarakhA pramANu yukata caityavALI evI uttama cUlikA (madhyazikhara) che // 113 // 101 vistarA :--merUparvatanA zikharatala upara pAMDukavana nAmanA vanamAM ati madhyabhAge uttama vaiDU ratnanI hAvAthI lIlA vaNu vALI, uMcA karelA gAyanA pucchanA AkAre mULamAM 12 ceAjata vistAravALI, ane tyArakhAda upara upara jatAM anukrame vistAra ghaTatA javAthI hIna hIna vistAravALI, ane sarvAMgrabhAge 4 caiAjana mAtra vistAravALI, tathA sa khAjue gALa AkAravALI uMcA zikhara sarakhI eka uttama sUSTiA che, ahiM cUlikA eTale zikhara jANavuM, chatAM ene zikharAnI gaNatrImAM gaNela nathI, kAraNa ke manuSyanA mastaka upara vrUceTalI sarakhI ane tethI gaNatrImAM na levA cAgya hAvAthI enu vRSTiA evuM vizeSa nAma che. 5 cUlikA upara zAzvata caityagRha // e cUlikAnA agrabhAge [zISa bhAge] zrIdevInA bhavanasarakhA pramANavALuM eTale 1 gAu dIrgha, bA gAu vistAravALu 1440 dhanuSa uMcu' ane laMkhacArasa AkAranu eka zAzvata jinabhuvana che. temAM 108 jinapratimA che, ItyAdi sarvasvarUpa pUrve kahevAyelA jinabhavanatulya jANavuM, ahiM kevaLa deva devIeja zrI jinapratimAnAdananA lAbha le che, ane vidyAcAraNu tathA ja ghAcAraNamunie te paMDakavaMta sudhI AvIne ja upara caDhavAnI zakitanA abhAve tyAMthI pAchA vaLI jAya che. 5 cUlikAnA madhya vistAranu` karaNa u A karaNa jagatInA varNananI gAthAonA vistarAmAM darzALyu che, tyAMthI jANavuM, ane te rIti pramANe ahiM dara caiAjane cAjata ghaTatA vadhatA hovAthI jyAre 20 ceAjana upara caDhI madhyabhAge jaIe te sthAne vIsane pAMcamA bhAga cAra ceAjana mAra ceAjanamAMthI ghaTADatAM 8 caiAjana vistAra prApta thAya che. e rIte zI bhAgathI 20 yAjana utaratAM cAra ceAjananA zivistAramAM cAra Ajana vadhAratAM pazu 8 ceAjana jeTalA madhyavistAra prApta thAya che. A cUlikA paNa paDakavanamAM bhUmisthAne 1 vanakhaMDa ane 1 vedikAvaDe vITAyalI che. cUlikA upara maneAharasthAneAmAM aneka devadevIe phare che, bese che, sUve che, krIDA kare che. yAvat pUrvanuM puNya anubhave che. saudhama Indre zrIvIrasvAmIne atighAra upasarga karanAra saMgamadevane devalAka mahAra kADhelA che te saMgamadeva potAnI devAMganAe sahita A cUlikA upara rahe che. 5113aa avataraNa :--merUparvata upara zikharasthAne je vaMvana nAmanu vana che te kahevAya che. * yadyapi pUrva gaNAvelAM 467 girizikharA paNu parvatanI uMcAImAM gaNyAM nathI, parantu jUna-zikhA tulya na hovAthI te zikharAne cUlikA na kahevAya. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI ladhu kSetrasamAsa vistAtha sahita * 5 ghUlAsalAu causaya, cauNavaI palayarUvavikkhaMbhaM / / vanavuM paMdara ja mihire sarca Itii zabdArtha : jUThAtA -dhUlikAtalathI, cUlikAnAmULathI | caMduna!-ghaNA jaLayukta kuMDavALuM varasava 23LavavuM-cArase corANu yajana | verAvaLa-paDakavana varAvavizvamaM-valayavidhvaMbhavALuM saMvedra-vedikA sahita nAthA - zUlikAnA mULathI 44 vajana jeTalA vela viSka bhavALuM ane dhaMNA jaLasahita kuMDavALuM evuM, zikhara upara vedikA sahita paMDakavana che, 114 vistarArtha-zikharasthAne merU parvatane vistAra-vyAsa 1000 jana prathama kahe che, cUlikAnA mULano vistAra 12 jina che te paNa prathama kahevAI gayuM che, ane cUlikA paMkavananA atimayabhAgamAM che, mATe 1000 mAMthI 12 bAda karatAM 88 jene rahyA, temAMno eka ardhabhAga 494 yejane jeTalo pUrva saMrapha ['dha uttama tarapha ] ane bIjo 494 jana jeTalo ardhabhAga pazcima [ vA dakSiNa ] tarapha AvyuM, jethI merUcUlikAnA mULathI kaI paNa dizAe 494 pejana jeTalI pahoLAI vALuM vana che, arthAt merUcUlikAnA mULathI 44 jena jatAM vamano aMta Ave athavA vananA paryanta kinArAthI 494 yojana lIdhA adaMra AdhIe tyAra merUnI cUlikA Ave. vaLI, e paMDakavana vacce cUlikA AvavAthI valaya (parimaMDaLa) AkAranuM che, paraMtu thALI sarakhA vRttakAranuM nathI jethI tene koI paNa eka bAjuno vibha te varbima 'kahevAya. ane be bAjunA valayaviSThabha ane vaccenI liMka e sarva gaNatAM 1000 ejana bAhya merUparvatamAM gaNAya. arthAta vananA eka bAjunA payaoNbhAgathI bIjI svAmI bAjuno paryatabhAga 1000 ejana dUra che, e pramANa valayavikama merUcUlikAnA mULathI 494 ejaMna jeTale prApta thAya che. e paMDakavanamAM nirmaLa jaLavALA aneka kuMDa che, ane vana cArebAju vasaMthakAre pharatI vedikA sahita che. ahiM vana ane vedikA e be kahevAnuM prajana nathI. vaLI A vanamAM bIjA je je padArtho che te graMthakAra pote ja gAthA tarIke AgaLa kaho, mATe ahiM te varNavavAnuM prajana nathI, ahiM vaidunavuM e vizeSaNethI e vanamAM ja -kuMDa che ane bIjAM AMgaLa kahevAtAM saumanasaAdi vanamAM kuMDa nathI ane jANavuM, paraMtu saumanasaAdi vananA kuMDothI A vanamAM ghaNA kuMDa che. ane vaimAnika devadevIe paNa A kuMDamAM jaLakrIDA kare che. 114 * tina paMDakavanamAM zAzvata jinabhavana tathA devaprAsAdo che te kahevAya che Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ erUpava ta vastu nAdhikArA paNNAsajoaNehiM, cUlAo caudisAsu jiNabhavaNA / savidisisakIsANa, ca vAvijuA ya pAsAyA // 115 // ceAjana dUra vaLAsuMnomarlRi -pacAsa cUTAmo-cUlikAthI kavivirati-pAta pAtAnI virdizimAM zabdA -- 177 savAnuM zakendranA ane IzAnendranA vAvinuA-vApikAe cukata vAsAMyA-prAsAdo gAthArtha :-cUlikAthI pacAsa gaiAjana dUra cAra dizAmAM cAra janabhavanA che, ane rAta potAnI vidizimAM rahelA zaIndranA ane IzAnendranA cAra cAra vApikAe yukta cAra prAsAda ( videizimAM ) che // 115 // visarAya :--cUlikAthI pUdezAmAM 50 ceAjata dUra eka jinabhavana che, tevI rIte khIjI traNa dizAmAM paNa 50-50 cAjana dUra jinabhavata che, tathA cAra vidizAomAM cAra prAsAda che te paNa cUlikAthI 50 caiAjana dUra che. tyAM atikANu ane naiRtya kANunA e prAsAda dakSiNa dizA taraphanA heAvAthI dakSiNadizinA adhipati sauthama IndranA che, ane vAyavyakeANa tathA IzAnakANunA e prAsAdA uttaradeiza tarapha hovAthI izvaraDhizinA adhipati IzAtaIndranA che e caityA ane prAsAdenuM lakhAI Adi pramANa anantara (116 mI) gAthAmAM kahevAze. vaLI e deva prAsAdo dareka cAradizAe cAravApikAo sahita che, arthAt agnikANanA prAsAdanI cAridazAe cAra vAvaDI ane vacce prAsAda. AvI rIte e cAre prAsAda che. vAvaDIonuM pramANa paNu anaMtara gAthAmAM kahevAze. e pramANe pa'DakavanamAM cAra zAzvatajinabhavanA cAra indraprAsAda ane 16 vApikAe che. vApikAAnAM nAmo jo ke zAstramAM kahyAM che, parantu te nAmAnuM. ahiM koI viziSTaprayojana na hAvAthI kahyAM nathI, mATe jIjJAsue anyagra thAthI te nAme jANavAM // 115 // = avataraLa :--pUrva gAthAmAM kahelA paDakavanamAMnA caityo ane prAsAdanuM pramANa kahevAya che. kulagirivaharANaM, pAsAyANaM cime samaduguNA / parNavI saMrudadurguNA-yAmA u imA u vaoNvIo // 116 // 1 janajanmAdi prasa Mge merUparyaMta upara AvelA saudha Indrane IcchA thAya te| ArAma karavA mATe e prAsAda upayAgI che, tevI rIte IzAnendrane potAnA be prAsAda paNa upayAgI che, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistaratha sahita zabdArtha - -vaLI A vaLavIta -pacIsa pejanA vistAravALI samAgunAsarakhA ane AThaguNA | supuLa gAthAnA-vistArathI) dviguNa lAMbI jAthArtha -kulagiri uparanAM caityothI A cityo sarakhA pramANavALAM che. ane tyAMnA prAsAdathI A prAsAde AThaguNA pramANuvALA che, tathA A vApikAe pacIsajana vistAravALI ane tethI bamaNI eTale pacAsa yojana lAMbI che ! 116 che vistarArtha -cha varSadhara parvata upara pUrvadizAmAM samudra pAse AvelA siddhAyatana kuTa upara je zAzvatajinabhavane 50 yojana dIrgha 25 yojana vistRta ane 36 yojane uMcAM che. tenAM sarakhAM ja A citye paNa eTalA ja samAna pramANavALAM laMbacorasa AkAranAM che, tathA te cha varSadharo upara AvelA zeSa phUTa (zikharo) upara je. kaTAdhipatidevanA prAsAde che, te prAsAdathI AThaguNuM pramANuvALA A vanamAMnA prAsAde che, te A pramANe-- kulagiriprAsAda 125 gAu samacorasavistAravALA ane bamaNA eTale 250 gAu uMcA che, tethI tene ADe guNatAM paMDakavananA IndraprasAde 1000 gAu eTale 250 yojana samacorasa vistAravALA che, ane pa00 yojana UMcA che. tathA prAsAdanI cAre dizAnI 16 vApikAo dareka 25 yojana pahoLI ane 50 ejana lAMbI che. jethI laMbacorasa AkAravALI che ke 116 che mAtA :- merUparvatanA paMDakavanamAM zrIjinendronA janmAbhiSeka karavA gya cAra zilAo che, te zilAonuM svarUpa (traNa gAthAmAM) kahevAya che. zabdArtha:jinnhrbhidisijoann-pnnsydiihddhpihul cauuccA / addhasasisamA cauro, siyakaNayasilA saveIA // 117 // . jiLa-jina bhavanathI || avasisanA- ardha caMdrasarakhI vaharisiM-bahAranI dizAe sirAsi-veta kanakanI (arjuna adha pitruM-tethI ardha vistAravALI suvarNanI) zilAo jAthArtha -jina bhavanathI bahAranI dizAmAM pAMcaso yojana daI, tethI ardhA vistAravALI, cAra jana uMcI, ane ardhacaMdrasarakhA AkAravALI tasuvarNanI cAra zilAo vedikA sahita che [vedikA ane vana sahita che.] 5 117 che 1 varSadhara athavA kulagiri e be ekAIvAcaka zabda che, 2 e cetyo prAsAda tathA vApikAo sarve ratnamaya ane zAzvatIja che, vApikA 10 ejana uMDI che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 merUpavata varNanAdhikAra vistarArtha -cAra dizAmAM cAra jinabhavano cUlikAthI pa0 ejana dUra che, te jinabhavanethI bahAranI dizAe eTale bharatAdikSetronI sanmukha tathA jinabhavana ane vanane atabhAga e benI mayamAM 419 yojana jeTalA bAkInA viSaMbhamAM madhyabhAge cAra dizAmAM cAra zilAo che, te dareka 500 yojana dIrgha ane 250 yojanA vistAravALI tathA 4 yojana UMcI athavA jADI che. tene AkAra aSTamInA ardhacaMdra sarakhe che. e cAre zilAo vetavarNanA suvarNanI eTale arjunasuvarNanI che, ane dareka zilAnI cAre bAju vana ane vanane pharatI vedikA che. e vana ane vedikAnuM svarUpa paNa jabUdvIpanI jagatanI vedikAsarakhuM jANavuM. A vaLI A cAre zilAo ardhacaMdra AkAranI hovAthI dareka zilAno vakabhAga (ardhavRttabhAga athavA vaka paridhi) cUlikA sanmukha che, ane RjutA (sIdho che) pitA pitAnA kSetrasammukha bAhyadizie che. cAre dizAe cAre taraNuM [ zilA upara caDhavAnA dvAra sarakhA bhAga] che. dareka tAraNe visopAna (traNa traNa pagathIyAnA caDhAva) sahita che. vaLI ardhacaMdraAkAre hovAthI madhyabhAgamAM ja 250 yojana vistAravALI che, ane tyArabAda baMne bAjue nyUna nyUna vistAravAnI thatI paryata bhAge atisaMkIrNa (sAMkaDI) che, athavA zilAo dhanuSa AkAre paNa gaNAya, tethI zilAonuM dhanupRSTha (kAmaThI bhAga) cUlikA tarapha ane jIvA (derI) kSetro tarapha che. tathA maya bhAgane iSa vikhuMbha 250 yojana che. e cAre zilAone uparane bhAga bahu ramaNIya sapATabhUmivALe che. te upara aneka (cAre nikAyanA) devadevIo bese che, sUe che, kIDA kare che, ityAdi aneka rIte AnaMda karI pitAnA pUrvanuM puNya anubhave che ke 117 | avatana :- have A be gAthAomAM e cAre zilAonAM nAma tathA te uparanAM siMhAsane vigerenuM svarUpa kahevAya che. silamANaTThasahassaM-samANa sIhAsaNehiM dohi juaa| sila paMDukaMvalA ratta-kaMvalA puvvpcchimo|| 118 // jAmuttarAo tAo, igegasIhAsaNAo aipuvvA / causuvi tAsu niAsaNa-disibhavajiNamajjaNaM hoi // 119 // 1, ghaNA graMthamAM cAra zilAo cAra varNanI judI judI kahI che, tyAM pUrva dizAmAM arjuna survaNanI sarvathA zvetavarNanI, dakSiNa zilApaNu ajunisuvarNanI, to paNa kiMcit kamaLagarbhasarakhA vetavarNanI, pazcima dizAmAM tapanIyasuvarNanI rakatavarNanI; ane utare rakatasuvarNanI jethI be vetavaNe ane be rakatavaNe che Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhu setrasamAsa vitarA sahita zabdArtha - zikAmAizilAnA pramANathI sisTa-zilA sansa maMtamA-ATha hajAramAM bhAga | vaMduve-pAMDukaMbalA nAmanI pramANa rajaMTI-raktakaMbalA nAmathI sIhALaei hi-be siMhAsanee pua mjhino-pUrvamAM ane pazcimamAM, jAma rAmo-dakSiNa ane uttaranuM * [ 13 tA- cAre zilAo upara to te be zilAo nigamaramvikimava-potAnA Asana taraphanI poNAdANA-ekeka siMhAsanavALI dizimAM ubhula thayelA aputra- ati" zbdapUrvaka jUiLa jULa jinendranuM majAnA. . gyArtha-zilAnA pramANathI ATha hajAramA bhAganA pramANuvALAM be be siMhAsana sahita pUrvadizAnI pAMDakaMbalA zilA, ane pazcima dizAnI rakta alA zilA che ! 118 | dakSiNadizAnI uttaradizAnI tevIja zilAo ekeka siMhAsanavALI ane ati" pUrvaka nAmavALI che (jethI pUrve ati joDatAM ati pAMDakaMbalA ane atiraktakaMbalA evA nAmavALI che) te cAre zilAo upara pitatAnA AsananI (siMhAsananI) dizi taraphanA kSetromAM utpanna thayelA jinezvarone janmAbhiSeka thAya che . 119 vistarArtha-have e cAre zilAo uparanAM siMhAsanaA6i varUpa A pramANe paMDakananI 4 abhiSeka zilA upara 6 siMhAsana che merUnI cUlikAthI pUrva dizAmAM vAMduvA nAmanI arjunasuvarNanI vetavaNuM zivA che, ane pazcimadizAmAM rajIvA nAmanI zilA che. te bane zilAo 500 jana dIdhuM ane 250 ejana madhyavistAravALI ane 4 jana uMcI che, mATe tenA 8000mAM bhAge 500 dhanuSa dIrgha ane 250 dhanuSa vistAravALAM ane 4 dhanuSa UMcAM e be siMhAsano che, jemAM eka siMhAsana uttara tarapha ane bIjuM siMhAsana dakSiNa tarapha hoya che, paraMtu siMhAsananAM mukha vijaya tarapha hoya che. tathA dakSiNa dizAmAM pratiSaigEA nAmanI ane uttaradizAmAM gatirAva nAmanI zilA che, te be zilAo upara pUrvokta pramANavALuM eka eka sihAsana che te zilAnA madhyabhAgamAM che. tathA dakSiNa zilA uparanA siMhAsananuM mukha bharata kSetra tarapha ane ane uttara zilA uparanA siMhAsananuM mukha aravata kSetra tarapha che. siMhAsane upara dizinA jinane janmAbhiSeka e dareka siMhAsana upara svavRddizi taraphanA jinezvarane janmAbhiSeka thAya che te A pramANe-pUrva krizinI zilA upara nAM be siMhAsanemAM je eka siMhAsana zilA upara uttara dizAmAM che te upara pUrva mahAvideha kSetranI sItA mahAnadInA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAve ma - m abhiSeka zilAonu* svarUpa // menA zira upara vaMzrvana // H I < rAha prAsAda Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI lai kSetrasamAsa vistAtha sahita samaye 2 jinezvara jame tyAre bhAratamAM ane aravatamAM tathA eka samaye 4 jinezvara janme tyAre mahAvidehamAM janma punaH mahAvidehamAM janme tyAre bharata aravatamAM nahi, ane bharata arAvatamAM janme tyAre mahAvidehamAM jinajanya hAya nahiM, kAraNa ke jinezvaranA janma madhyarAtre hoya che, tethI bharata aravatamAM madhyarAtri hoya tyAre mahAvidehamAM divasa hoya che, ane mahAvidehamAM madhyarAtri hoya tyAre bharata aravatamAM divasa hoya, e rIte kALaviparyaya che, mATe janmaviparyaya paNa che. e chae siMhAsananuM svarUpa siddhAntamAM kahyA pramANe toraNa Adi sahita deva siMhAsana tulya jANavuM, paraMtu uparanA bhAgamAM khulluM AkAza hovAthI viyaja duSya [ caMdra] nathI. avataraNa -have merUparvatanA somanavananuM svarUpa kahevAya che-- siharA chattIsehiM sahasehi mehalAI pNcse| piMhulaM somaNasavaNe, silaviNu paMDagavaNasaricchaM // 120 // meru parvatamAM somanasa vana che gA0 120 pR0 178 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajaye zilAonuM svarUpa zabdArtha :pri -merU zikharathI vidurda-pahoLAIvALuM chiirpha saei-3600 jana nIce | sAmamaa--manasavana mehu-mekhalA sthAne, mekhalAmAM sivinu-cAra zilA vinA vasaI-pAMcase jana vistAravALI | vaMdanavana sarieN-paMDakavana sarakhuM thArtha -merU parvatanA uparanA zikharatalathI nIce chatrIsa hajAra rojana dura utarIe tyAM pAMcase lejanA pramANunI mekhalAmAM pAMcase jana pahoLuM emanasa nAmanuM vana che, te zilArahita sarva rIte paDakavana sarakhuM che [ arthAta ahiM cAra zilA nathI] . 120 vistarArtha:-have A gAthAmAM uparathI bIjuM ane nIcethI trIjuM semasavana kahevAya che-- che paMDakavanathI 36000 ejana nIce saumanasAna che paMDakavanathI eTale merUparvatanA zikharatalathI nIce 36000 ejana utarIe tyAM eka mekhalA pAMcase lejananA cakravAla viSka bhavALI Ave che, e mekhalAno eka bAju valayaviSkabha pAMcaso jana saMpUrNa che, te ja svAmI bAjune bIje valayaviSkabha paNa 500 yojana che, ane e be valayaviSkabhanA vacce 3272 jana viSkabhavALo merU parvata che, jethI mekhalAnA eka cheDAthI bIjA cheDA sudhImAM bAhya merUparvata 4ra72 viSkabhane che. e mekhalA teja somanasa vanarUpa che, enuM svarUpa zilArahita paMDakavana sarakhuM che. eTale cAra dizIe cAra jinabhavane abhyantara merUthI 5 pejana dUra che, ane cAra vidizAmAM IdraprasAde paNa teTale ja dUra che, dareka IMdraprasAda cAra dizimAM cAra vApikAyukta che, ItyAdi sarvasvarUpa paMDakavanasarakhuM kahevuM, paraMtu vizeSa e ke A vanamAM paMDakavana jevI cAra zilAo nathI. avatA:-have e manasavananI mekhalAsthAne abhyantara merUparvatane ane bAhya merUparvatane viSThabha keTale? te A gAthAmAM kahevAya che - tabbAhirivikkhaMbho, bAyAlasayAI dusyrijuaaii| aTTagArasabhAgA, majje taM ceva sahasUNaM // 121 // zabdArtha - tas vahipate vanane bahArane aTTa rUArasamA-agiArIA AThabhAga vAyarasathArU-beMtAlIsa se tai-te bAAviSThabha dusara gumArU-hotara yukta sa3-hajArojana nyUna Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 zrI laghu kSetrasamAsa vistarAthI rAhata. jAthA-te saumanasavanane bAhyaviSka beMtAlIsa hettara yojana ane agIAriA AThabhAga jeTaluM che, ane madhyamAMne-abhyantara viSphabha eja bAhA. viSkalamAMthI hajArajana nyUna karIe teTale che. (3272 jana che.) 12 vistara -e manasavananI mekhalAmAM atimadhyabhAge merUparvata che, te mukhyattara kahevAya, ane e abhyattararUnI cAre bAju valayAkAre pharatuM samanasavana che, te 500 jana valayaviSkavALuM che. athavA anyantaramarUnI sarva bAju valayAkAre vITAyelI 500 ejana pahelI mekhalA che, ane te mekhalAmAM somanasavana saMpUrNa vyApta hevAthI vina paNa 500 ejana paheluM che. vaLI e mekhalA te paNa nIcethI upara Avate. merU parvatane ja eka sapATa bhUmibhAga che. jethI vanano bane paryantabhAga sudhImAM je merU te dvArA kahevAya, mATe ahIM abhyaHramerUno je viSka hoya temAM vanane be bAjune viSkabha umeratAM bAhyamerUno paNa virSAbha prApta thAya che, jethI ahIM samanasavananI mekhalAmAM abhyaHramerU 32721 jana che. ane vananA be bAjunA 500-500 ejana umerIe te 4272OM jana bAhyamerUne vikhaMbha Ave athavA bAhyamerUnA 4272 vidhvaMbhamAMthI vananA 1000 ejana bAda karIe te abhyattaramerUne 32721 viSThabha Ave. che merUparvatanI te bhAganI hAnivRddhi. ahiM somanasavAnI mekhalAmAM madhyavartI merU 3272 kahyo te merUnI bhAganI hAnivRddhinA kAraNathI che, te hAnivRddhi A pramANe - merUparvata samabhUtalasthAne 10000 (dazahajAra) jana vistAravALo che. ane zikharasthAne 1000 ejana vistAravALe che, jethI 10000mAMthI 1000 bAda karatAM zeSa 9000 ejana rahyA tene merUthI [samabhUtalathI zikhara sudhInI] 9000 ejana vaDe bhAgatAM prathama banne rakamanI traNa traNa zUnya apavartatAM = jana tene thI chedAvartana karatAM AvyA. jethI eka aMgulAdika upara caDhatAM aMgulAghaTe, ane uparathI utaratAM eTaluM ja vadhe. e pramANe samanasavana samabhUmithI 63000 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11) 63000 (5727 2Ajana 55 080 77 30 22 80 77 = 03 ceAjana zeSa. 1000 na'navananu' svarUpa 5727 ceAjana mAda 5727-3 caiA. 4272-8 mAhyumerU saumanasamekhalAe vananA e bAjune vistAra khAda 2. 1000 3272-8 abhyantaramerUnA viSThabha thayA e rIte naveMdanavanamAM paNa e viSNubha gaNAze. 191 caiAjana upara caDhatAM Ave che mATe 63000 ne 11 vaDe bhAgatAM e AvelA 5727 cA. ane agirIA 3 bhAgane samabhUmi sthAnavI merUnA 10000 ceAjatamAMthI khAda karatAM 4272 ceAjana ane agiArIA 8 bhAga AvyA. ane temAMthI 1000 ceAjata e bAjunA maLIne sAmanasavananA mAda karatAM 3272-8 abhyantaramerUnA vistAra prApta athavA zikharathI nIce 36000 ce!jana utaratAM seAmanasa vana Ave che mATe 36000ne 11 vaDe bhAgatAM 3272 yAjana 8 bhAga Ave eja abhyantarame viSkabha jANavA. ane temAM e bAjune vaviSkabha 1000 yAjata umeratAM yA. 4272 bhA. huM te bAhyamerUnA viSNubha jANavA. e rIte AgaLa kahevAtA naMdanavanamAM pazu e viSNubha gaNavA. e rIte dareka yAjane (eka agiArAMza ceAjana eTale eka ceAjananA agiAra bhAga karIe temAMnA 1 bhAga) jeTalI hAnivRddhi merUparyaMtanI jANavI. aa merUnI hAnivRddhi gatine anusAre. upara kahelI 1 nI hAni athavA vRddhi te kaNa gatie vicAravI eTale samabhUtalathI zikhara sudhI dorI lagADIne gaNavI, jethI e dorInI sapATIthI jyAM jyAM nyUna merU heAya eTale AkAza mAtra hoya tepaNa te AkAzane merUpa ta tarIke gaNavu, ane adhika nIkaLelA bhAga AkAzatarIke gaNavA, jethI vananI mekhalAemAM thatI ekasAmaTI ghaNI hAni hAvA chatAM paNa vireAdha gaNAya nahiM. kevaLa merUparyaMtane a Mgeja nahi parantu dareka pava takUTa AdikanI hAnivRddhie satra kaNa gati pramANeja vicAravI // 121 // avataraLaH--have A gAthAmAM seAmanasavanathI nIce AvelA sa~vanavananu svarUpa kahe che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhu kSezmAsa zistatha sahita tatvo saTThadusaTThI-sahasehiM gaMdaNaMpi taha ceva / mavari bhavaNapAsAyaM-taradisikumarikUDA vi // 122 // | zabdArtha - sattote emanasavatathI navari-paraMtu vizeSa e ke duThThIsiADI bAsaTha hajAra jana | maLaTIRTyamaMtarajina bhavana ane prAsAdanA AMtarAmAM biMdo sarivaMdanavana paNa fsamari-dizAkumArIonAM rahe eva-tevA ja prakAranuM che. avi-kUTa paNa che. nIce ma-ATha jayArtha:-tyArabAda te saumanasavanathI sADIbAsaThahajAra yojana nIce nandanavana che, te paNa tevA ja prakAranuM che, paraMtu vizeSa e che ke-jinabhavana ane prAsAda e bene AMtare AMtare ekeka maLI dizAkumArIonAM ATha girikUTa che. ! 122 che vistarArtha-have merUparvata uparanA baMnavananuM svarUpa kahevAya che te A pramANe che che samabhUmithI 500 jana upara merU parvatamAM rananA manasavanathI nIce 62500 ejana utarIe tyAM athavA merUnI samabhUtala pRthvIthI (nIcenA bhUmitalathI) upara 500 jana caDhIe tyAM nandanavana nAmanuM suMdara vana Ave che, te paNa saumanasavana sarakhuM che, eTale naMdanavanamAM abhyantaramerUthI 50 yojana dUra cAre dizAmAM cAra jinabhavana che, ane cAra vidizAomAM svadiziIndranA cAra devaprAsAda cAra dizAe cAra cAra vAvaDI sahita che, (jemAM dakSiNataraphanA be prAsAda saudharmaidranA ane uttarataraphanI be vidizAnA be prAsAda IzAnaIdranA che.) e prAsAde tathA jina bhavananuM pramANa paMDakavanamAM kahelA jinabhavana ane prAsAde sarakhuM-tulya jANavuM. tathA nandanavanano keIpaNa bAjune valayavikhuMbha (vanavistAra) saMpUrNa 500 jana che, vaLI A nandanavana te merUparvatanI - paherI merI kahevAya. che naMdanavanamAM udghalekanI 8 dizAkumArIe A naMdanavanamAM 4 jinabhavana ane 4 indraprasAdanA ATha AMtarAma ekeka phUTa 500-500 yojana UMcuM pa00 jana mULavistAra ane 250 ejana zikhara vistAravALuM che, te dareka phUTa upara ekeka dizAkumArIne nivAsa che, jethI ATha AMtaramAM ATha dizAkumArIe rahe che. tene anukrama A pramANe 1.cArase saDasaDa girikUTamAM merUTa athavA naMdanakUTanA nAmathI gaNAya che teja A ATha phUTa che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrazAlavananuM varNana nA // meru parvata upara naMdanavana // gA0 122 pR0 182 ka 1 pUrvadizAnuM jinabhavana ane IzAnavidizAne prAsAda e benI vacce nandana nAmanA kUTa upara meghaMjarA jevI nAmanI dizAkumArI rahe che. 2 pUrva jinabhavana ane akiNano prAsAda, e benI vacce maMdarakUTa upara meghavatI tevI, 3 agnikeprAsAda ane dakSiNanuM jinabhavana e benI vacce niSadhakRTa upara suvA levI, 4 dakSiNajika bhavana ane naiRtIprAsAdanI vacce hemavatakRTa upara medhamaTinI levI, naitIprAsA ane pazcimajina bhavananI vacce rajatakUTa upara suyatsA sevI, 6 pazcimajinabhavana ane vAyukeNane prAsAda e be vacce rUcakaphUTa upara vartAmitre tevI, 7 vAvI prAsAda ane uttarajinabhavananI vacce sAgaracitrakUTa upara vaiAi sevI, ane 8 uttarajinabhavana tathA IzAnIprAsAda e benI vacce vAkUTa upara vArivebar athavA vaprane saivI rahe che, e ATha devIo dizAonI adhiSThAtrI hevAthI, ane kumAravat krIDApriya tathA kumAra sarakhA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita lAvazyavALI hovAthI risAvurI kahevAya che. vaLI samabhUtalathI 900 jana upara sudhI tIcchaleka ane tethI uparAta UrvIloka kahevAya che, jethI A devIone phUTa uparano nivAsa 1000 yojana UMce havAthI [ 500 jana caDhatAM naMdanavana che, ane te upara 500 ejananAM kRTa che mATe 1000 ejana upara rahevAthI ] jovAnI gaNAya che, e AThe dizAkumArIo ane bIjI 48 devIo haju AgaLa kahevAze te sarvamaLI 56 dizAkumArIdevIo bhavanapatinikAyanI che, darekanuM palyopama saMpUrNa AyuSya che, ane rAjadhAnIo potapotAnI dizAmAM bIjA naMbUdvIpane viSe che. te sarva rAjadhAnIo vijayarAjadhAnI sarakhI 12000 ejana vistAravALI che. zrI jinendronA janmasamaye calAyamAna thayelA AsanathI janmajANIne tyAM AvI jaLa tathA pupanA megha prasUtigRha racavAne sthAne varSAve che. che naMdanavanamAM 9 muM balakUTa nAmanuM sahastrAkakTa che vaLI A vanamAM IzAnI prAsAdathI paNa IzAnadizAmAM rajUra nAmanuM navamuM kUTa che, te 1000 ejana uMcuM 1000 ejana mULavistAra tathA 500 yojana zikharavistAravALuM tathA vaha nAmanA devanA AdhipatyavALuM che ane hajAra yojana UMcuM hovAthI sahastrAMjUra kahevAya che. vizeSa svarUpa 467 girikUTanA prasaMge 70 mI gAthAmAM 3 sahawAMkaphUTa kahyAM che, tyAMthI jANavuM. ahiM IzAnI prAsAda ane uttarajinabhavananI vacce eka dizAkumArakUTa ane eka sahastrAMkaphUTa maLI be phUTa AvyAM che, temAM paheluM sahastrAMkaphUTa (balakUTa), tyArabAda dizAkumArIkUTa tyArabAda uttarajinabhavana, e anukrame che. che 9 naMdanane kaMIka bhAga AkAzamAM nirAdhAra che | dizAkumArInAM 8 phUTa abhyantararUthI 50 yojana dUra che, ane 500 yojanA mULavistAravALAM che. ane nadanavana kevaLa 500 yojana vistAravALuM ja che jethI 50 ejana jeTalo bhAga vanathI bahAra AkAzamAM nIkaLIne nirAdhAra rahelo che ane 1000 yojana mULavistAravALuM balakUTa 500 yojanajeTaluM vanathI bahAra nIkaLI AkAzamAM adhara rahyuM che. avataraNa -have nandanavana rUpa pahelI mekhalAne sthAne merU parvatane abhyantara vistAra tathA bAhyavistAra (athavA abhyantaramena ane bAhyamerUne vistAra) NavasahasaNavasayAI, caupannA chaccigArabhAgA y| jaMdaNaMbahivikkhaMbho, sahasUNo hoi majhami 123 // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrazAlavananuM pramANa 15 navasAvA-navahajAra navase 35nA-cepana che 2-ane cha rUAramA-agiArIA bhAga zabdArtha DhaLaahe-naMdanavanane bahArane vivo-vistAra sata kaLo-hajAra jana nyUna makSemivatanI aMdaranA merUno pAyathArtha -naMdanavananAsthAne merU parvatane vistAra navahajAra navo cepana yojanA ane agiAriA 6 bhAga jeTaluM che, ane vananI aMdaranA merUno viSaMbha hajAra jana nyUna che ke 123 che vistarArtha-naMdanavana samabhUmithI 500 yojana upara che, ane dara yojane bhAga ghaTato hovAthI [5004 ==] kapa yojanane samabhUmisthAne rahelA merUnA 10000 vistAramAMthI bAda karatAM 954 yojana ane agiArIA 6 bhAga jeTale bAhyamene viSkabha- 10000 954-6 bAhyavistAramAMthI bAda 4pa-5 bAda 1000 vanane ubhayavistAra 9954-6 bAhyavistara 854-6 abhyantara vistAra AvyA, ane temAMthI vanane banne bAjune 500-500 yojana vistAra bAda karatAM naMdanavananA aMdaranA merUparvatano vistAra 8954 cojana ane agiArIA 6 bhAga jeTalo Avyo. athavA saumanasavananA varNana prasaMge darzAvyA pramANe zikharathI 98500 yojana nIce utaratAM naMdanavana Ave che mATe 98500 ejanane 11 vaDe bhAgatAM 854 jana-6 bhAga abhyantaramerUne vistAra Ave, temAM vananA 1000 che. umeratAM ye 9954-6 bhA. bAhya merUno vistAra Ave che 123 avataraNa - have merU parvatanI samabhUmi sthAne raheluM madrarAja vana kahevAya che- tadahI paMcasaehi, mahiali taha ceva bhaddasAlavaNaM / navaramihadiggaya ccia, kUTA vaNavittharaM tu imaM // 124 // 24 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita zabdArtha - tad mahote naMdanavananI nIce navara hR-paraMtu ahiM vizeSamAM vaMcasardei-pAMcaso jana utaratAM 'ciya -digajakUTa, karikUTa, miimahitala upara, bhUmi upara hastikUTa tava-tevAja prakAranuM vana vitha vanane vistAra madrAva-bhadrazAlavana rU-(125 mI gAthA) pramANe jAthArtha -te naMdanavananI nIce 500 ejana utaratAM bhUmi upara bhadrazAla nAmanuM vana che, te paNa tevA ja prakAranuM (nandanavana sarakhuM) che. paratuM vizeSa e che ahiM (dizAkumArInAM kUTane badale) diggaja phUTe che, ane vanane vistAra A (125 mI gAthAmAM kahevAze te) pramANe che 124 che vistarArtha-have bhadrazAla nAmanA vananuM svarUpa A pramANe-- | bhUrmi upara merUparvatanuM masIjIvana merU parvatanI talahaTIsthAne bhUmiupara bhadrazAla nAmanuM vana naMdanavanathI 500 jana che. tenuM svarUpa pUrve kahelA naMdanavana sarakhuM che, paratuM naMdanavanamAM dizAkumArInA phaTa che, te A bhadrazAlavanamAM diggaja nAmanAM ATha phUTa riTa nAmathI prasiddha che, tathA navamuM balakUTa jevuM sahastrAMkakuTa A vanamAM nathI, e taphAvata che. tathA ahiM merUnI cAre dizAomAM sItA tathA sItAdA mahAnadIonA pravAha madhyabhAgamAM AvavAthI jinabhavane barAbara dizAmAM nathI, paraMtu nadInA kinArA upara che, ane vidizAomAM cAra gajadaMtagiri AvavAthI prAsAde barAbara vidizAmAM nathI, paratuM gajadaMtagirinI kinArIo pAse che, mATe te AThe karikUTa cAra jinabhavana ane cAra prasAdanuM niyata sthAna A pramANe - - bhadrazAlavanamAM kariphaTa jinabhavana ane prAsAdenA sthAna che bhadrazAlavana be nadIonA cAra pravAha vaDe cAra vibhAgavALuM thayuM che, punaH dareka vibhAgamAM ekeka gajadaMtagirine deza-bhAga AvavAthI 8 vibhAgavALuM thayuM che, temAM pahele vibhAga merUthI izAna koNamAM mAlyavaMta gajadaMtagiri ane sItAnadIne pUrva sanmukha vahetA pravAha e benI vacce che, tyAra bAda dakSiNAvartanA anukrama pUrvaka bIje trIjo Adi AThe vibhAga yathAsaMbhava jANavA. e pramANe e AThabhAgamAM cAra dizitaraphanA cArabhAgamAM merUthI 50 yojana dUra cAra zAzvatajinabhavane nadInA kinArA upara che. ane kurukSetra tathA gajadaMtathI bahAra cAra vidizivibhAgamAM cAra IndraprasAda dareka cAra dizAe cAra cAra vApikA yukta che. e pramANe cAra jinabhavano ane 4 prAsAdo e AThanA ATha AMtarAmAM hAthInA AkAra sarakhAM ATha bhUmikUTa-parvate che, te paNa merUthI 50 ejana dura che. te A pramANe Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra gajetapatinuM rUpa uttarakurUnI bahAra merUthI IzAna keNamAM sItAnadInI uttaradizAmAM pahele IzAna Idrane kArAva che. tyAra bAda merUthI pUrve sItAnadInI dakSiNadizAe nimavana che, ane A jinabhavananI be bAjue uttaradakSiNamAM vottara ra ane nIravaMtara che, tathA devakurUnI bahAra merUnA agnikoNamAM sItAnadInI dakSiNadizAe saudharmaindrano prANAya che, tathA devakaranI aMdara sItAdAnA pravAhathI pUrve ane merUnI dakSiNadizAmAM jhinamavana che, ane e jinabhavananI banne bAju trIje ati riTa ane cothA mananeniri riTa che. tathA sItedAnI dakSiNe ane merUnI uttare devakurUthI bahAra saudharmendra prasAda che, tyArabAda sAtedAnI uttare ane merUnI pazcime jhinamAne che, ane tenI bane bAju pAMcame vumudra Ti tathA chaThTho vIrA vira che. tathA sodAnI uttare ane methI vAyavyakoNamAM uttarakurUnI bahAra IzAna Indrano prArA che, tyArabAda sItAnadInA pUrve ane merUnI uttare tathA uttarakurUmanI aMdara jhinamavana che. ane tenI be bAjue sAtame vasa rajUra ane 8 me vananiri nAmane karikUTa che. e AThe bhUmiTa hastinA AkAravALA hovAthI karikUTa-diggajakUTa-hastikUTa-gajakUTa ItyAdi nAmathI oLakhI zakAya che. e karikUTa upara te te nAmavALA eka palyopamanA AyuSyavALA devanA prAsAda che, teonI rAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM vijayadeva sarakhI 12000 ejana vistAravALI che ! 124 che bhadrazAlavanamA 8 karikUTaMnAM sthAna- citra, (sAmanasa gajadata sI to dAna dI 'vidhutaprabha gajada, - b ra is che. la vana bha 6 - Ika bha0 gaka zA zA prA0 ! * * & cho bha kU0 bha0 la ve - zA na lyavAna gajadAra sItA narI ga dhamAdana gajada ta. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita have bhadrazAlavananuM pramANa keTaluM ? te AgaLanI gAthAmAM kahevAze. avataraNa-pUrvagAthAmAM karelI sUcanA pramANe bhadrazAlavananuM pramANa A gAthAmAM kahevAya che - bAvIsasahassAiM, merUo puvvao a pcchimo| - taM cADasIvihattaM, vaNamANaM dAhiNuttarao // 125 // zabdArtha - vIsa -bAvIsa hajAra yojana | magNI-athAsIvaDe taM te bAvIsahajArene vitta-vibhakta karatAM, bhAgatAM TyArtha-merUthI pUrva dizAmAM bAvIsa hajAra yojana ane pazcimadizAmAM paNa bAvIsa hajAra jana jeTaluM dIrgha bhadrazAla vana che, ane tene aDyAsI vaDe bhAgatAM je Ave teTaluM vananuM pramANa dakSiNamAM ane uttara dizAmAM che 125 vitarAI-bhadrazAlavanane dIrghavistAra pUrva dizAmAM ane pazcimadizAmAM nadIonA pravAhane anusAre 22000-22000 jana che, ane e vistAra pUrNa thayA bAda vijaye prAraMbhAya che, tathA dakSiNamAM devakurUkSetranI aMdara tathA uttara dizAmAM uttarakurUkSevanI aMdara bhadrazAlavanane vistAra uttaradakSiNa ISa 88)22000(250 pejanA pramANe 88 mA bhAga jeTalo eTale (250 jana) 176 che. zeSabhAga kurUkSetranA yugalikonI vastIvALo che, mATe 440 te zeSabhAgamAM vana nathI. vaLI merUparvata uparanAM traNe 440 vana valaya AkAranAM che. ane A vana judA prakAranA viSama cerasa AkAranuM che. je 125 0000 0000 T 0000 avataraLa -have merUnI cAra vidizimAM cAra vAgaDhaMtazirinuM svarUpa kahevAya che- chavvIsa sahasa causaya-paNahattari gaMtu kuruNaipavAyA / ubhao viNiggayA gayadaMtA merummuhA cauro // 126 // . *merUthI 50 yojana dUra ane 500 jana mULa vistAravALA as karikUTa te 250 janA jeTalA nAnA vanamAM kevI rIte samAya ? e trazna svAbhAvika che, ane te saMbaMdhamAM naMdanavanamAMnA naMdanaTonI mAphaka zAstramAM spaSTatA karI nathI, to paNa saMbhave che ke jema naMdanavananAM 9 kUTane darekane kaMIka bhAga AkAzamAM nirAdhAra rahyo che tema ahiM paNa karikUTane 300 ejana jeTaluM vistAra kurUkSetramAM pravezelo hoya, to kaMI virodha samajAtuM nathI, ane e viratAra bhUmi upara ja hovAthI zAstrakAre spaSTatA na karI hoya te te saMbhavita che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mAruM vananuM vitra A bhadra zAla vanamAM methI 50 ejana dara cAra dizAe ja caitya nadI pAse che. 4 i-ndra prasAda paDyuM tenI pAse che, e AhanA ATha aMtarAmAM 8 kariTa che, jene keTaleka bhAga vanamAM ane keTaleka bhAga kurukSetramAM che. E / 8 _ | & D ) PnPP - zA bheMsa pazcima 12 vAga uc parvata vidhu krizna de va ku oN x pavana dakSiNa merUthI uttara dakSiNa vana 250 ejana pahoLuM che, ane pUrva pazcima vana dareka 22000-22000 pejane dIdhuM che. ane pahoLAImAM aniyata che. tpa IndraprasAdanI cAra dizAe cAra cAra vAvaDIe che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viphara uttarakurukSetra svarUpa zabdArtha zig-jaIne 3mobane bAju kuLarAvAyA-kurUkSetranI nadInA prapAta- | vaLAvIya-nIkaLelA che mera mu-merUnI sanmukha jayArtha-kurukSetramAM vahetI nadIonA prapAta kuMDathI ra6475 yojana dUra jatAM banne bAjue cAra gajadaMta parvate merU parvatanI sanmukha nIkaLyA che. 126 vistara-devakurukSetramAM sItedAmahAnadIne sItAdAprapAta nAmane kuMDa niSadhaparvatanI nIce che, te kuMDathI pUrva dizAmAM niSadhanI kinArI kinArIe 26475 yojana dUra jaIe tyAre tyAM niSadhaparvatamAMthI nIkaLela somanasa rAnavaMta nAmane parvata merUnI sanmukha hastinA dAMtasarakhA vakra AkAre nIkaLe che. narahastinA hRta datuzaLasarakho vaka hevAthI gajadaMtagiri kahevAya che. tathA teja satedA prapAtakuMDathI pazcimadizAmAM eTalA ja yojana dUra jatAM tyAMthI niSadha parvatamAMthI vidyuma anahaeNta parvata tevAja AkAre nIkaLyo che. tathA uttara kurUkSetramAM vahetI sItAmahAnadIne sItAprapAtakuMDa nIlavaMtaparvatanI nIce che, tyAMthI pazcimadizAmAM teTalA yojana dara baMdhamAna navaMtagiri nIlavaMtaparvatamAMthI tevAja AkAre nIkaLe che, ane eja kuMDanI pUrva dizAmAM eTalA yojana dara jatAM tyAM nIlavaMtaparvatamAMthI mAlyavaMta jagavaMtagiri tevAja AkAre nIkaLyo che. e pramANe merUnI dakSiNa tarapha niSadhamAMthI nIkaLelA be ane uttara tarapha nIlavaMtamAMthI nIkaLelA be maLI cAra gajadaMtagiri merUsamukha dIrghaAkAravALA che, ene vAstavika AkAra 129 mI gAthAmAM kahevAze. e cAre gajadaMtagiri merU parvatanI cAra vidizie rahela che te 127 mI gAthAmAM kahevAze. tathA enuM pramANa Adi vizeSasvarUpa AgaLanI gAthAomAM kahevAze. 5 126 che mavetara:-e cAra gajadaMtaparvate kaI dizAmAM ane kevA varNavALA che te A gAthAmAM kahe che aggeyAIsu payAhiNeNa siarattapIanIlAbhA / somaNasa vijjuppaha gaMdhamAyaNa mAlavaMtakkhA // 127 // zabdArtha : mA mAtu-agnikeNa Adi trizvetavarNavALo vidizAmAM nI mAnIlavarNanI kAMtivALe vALi-pradakSiNAvartanA anukrama mAravaMta ala-mAlyavaMta nAmane pramANe 1. ahiM " kuMDathI eTale kuMDamAM paDatA prapAtathI eTale nadInA 50 jana jeTalA pravAhathI" e artha levo. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamAsa vistaratha sahita gAthArtha:--agnikANuAdi vidizAomAM pradakSiNAvata krama pramANe sAmanasa vidyutprabha gadhamAdana ane mAlyavaMta e nAmanA cAra pA anukrame veta rakta pIta ane nIlavaNunI kAMtivALA che // 127 5. w`d vistArtha:--merUpava tathI agnikeNe somanasa gagata giri rUpAne hAvAthI zvetavaNu - vALA che, naiRtyakeANamAM vidyulama cagavaMtagiri tapanIya suvarNa nA hovAthI raktava`ne che, vAyavyakANamAM gaMdhakArana ganare pItarAmaya hAvAthI pItavaNunA che, [ matAntare suvarNamaya kahyo che, tema ja saratnamaya paNa kahyo che. ] tathA IzAnakANamAM mAEvaMta gajaMgiri vaiDU ratnanA hAvAthI nIlavaNunA che e pramANe cAre gajada tapava tAnA nAma tathA vadhu kahyA. saumanasapava ta upara prazAntacittavALA devadevIe vase che tethI athavA saumanasanAmanA deva adhipati hAvAthI saumanasa nAma che, tathA gaMdhamAdana paryaMta uparanI keSTapuTADhi vanaspatiemAMthI uttama gaMdha prasare che, athavA gaMdhamAdana nAmanA adhipati deva che mATe gaMdhamAdana nAma che, vidyutprabhaparyaMta dUrathI vijaLInA prakAza sarakho dekhAya che mATe, athavA vidyutprabha nAmanA deva adhipati che mATe vizvaprabha nAma che, tathA mAhyavaMtaparyaMta pavanathI vikharAyalA aneka puSpothI uparanI zebhitI bhUmivALA che, athavA mAhyavAn nAmaneA deva adhipati che mATe mAlyavaMta nAma che. e cAre devA paDye pamanA AyuSyavALA che, teenI rAjadhAnIe pota potAnI krizimAM khIjA ja khUdvIpane viSe 12000 ceAjananA vistAra vALI che. 5 1275 avataraLa :-e cAra gajadaMtagiri upara adheleAkavAsI ATha dizAkumArInAM phUTa kahevAya che. ahaloyavAsiNIo disAkumArIo aTTha eesiM / nayatraMrtAvirALa, hiTTA vikRti mavaLenu // 28 // mahoya -adheAlAkamAM vAsaLIo-vasanArI zabdArtha : * :1 si-e (gajada tapava tAnI ) viSkRti-rahe che. gAthArtha:apeAleAkanivAsinI 8 dizAkumArIe bhavanAmAM rahe che [ane parvata upara tenAM 8 phUTa che-e A gajada tapatAnI nIce saMbaMdha ] // 1285 vistarA : sAmanasagiri upara 7 phUTa che, temAM pAMcamA ane chaThThA phUTa upara suvatsA ane vatsamitrA nAmanI e dikUkumArI rahe che. tathA vidyutprabha upara navaphTa che. temAM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurUkSetranA yamakagirinuM varNana pAMcamA ane chaThThI phaTa upara puSpamAlA ane aniMditA nAmanI be dizAkumArI devIe rahe che, tathA gaMdhamAdana parvata upara sAtakUTa che, tenA pAMcamA ane chaThThA kUTaupara bhegaMkarA ane bhagavatI nAmanI be devIo rahe che, ane mAlyavaMtagajadataupara 9 phUTa che tenA pAMcamA cha phUTa upara sumogA ane bhegamAlinI e be dizAkumArI devIo rahe che. e pramANe gaMdhamAdanathI gaNatAM bhegaMkarA-bhagavatI- subhegA-bhegamAlinI-suvatsA-vatsamitrA-puSpamAlA-aniMditA e nAmanI AThe dizAkumAradevIonAM e kUTaupara potapotAnA prAsAde che, ane eja phaTanI nIce bhavanapatinikAyamAM pitAnAM be be bhavane che. ane rAjadhAnI bIjA naMbUDhIpamAM pitApitAnI dizimAM 12000 ejana vistAravALI che. zrI jinendronA janmasamaye Asana calAyamAna thatAM avadhijJAnathI zrI jinendrono janma jANIne parivAra sahita zIdhra janmasthAne AvI saMvartAvAyuthI eka janabhUmi svaccha karI prabhunI mAtA mATenuM sUtikAgraha race che, e mukhya kArya che. tathA nIce 900 jana sudhInA tIka gaNAya che, ane tethI nIce bhAga sarva adholeka kahevAya che, jethI A devIonAM be be bhava 900 ejanathI ghaNe nIce bhavana patinikAyamAM [ nI nIce samazreNie ] AvelAM hovAthI e devIo evo nivAsinI evA vizeSaNathI oLakhAya che. tathA gajadaMta giriuparanA phUTenuM sarva svarUpa 467 girikUTanA varNana prasaMge 70mI tathA 76mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAI gayuM che. mATe ahiM punaH kahevAze nahiM | 128 avataraNa--have A gAthAmAM gajadaMtagirionuM pramANa tathA AkAra kahevAya che. dhuri aMte caupaNasaya, uccatti pihutti paNasayAsisamA / - dIhatti ime chakalA, dusaya Nakuttara sahasatIsaM // 129 // pura-prAraMbhamAM 23Laya-cAra ane pAMca asisamA-bagasarakhA rU-e cAragiri nava uttara-nava adhika jAthArtha -e cAre parvata prAraMbhamAM 400 jata uMcA ane paryanta pa00 jana uMcA tathA prAraMbhamAM pa00 ejana pahoLA ane parya-te khaganI dhAra sarakhA pAtaLA che, ane laMbAImAM 30209 jana 6 kaLA jeTalA dIrgha che ! 129 vistarArtha-e cAre parvate niSadha ane nIlavaMtaparvata pAsethI evI rIte nIkaLyA che ke jANe e be parvatanA phAMTA nIkaLyA hoya evA dekhAya che. ane Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita jyAMthI nIkaLyA che te prAraMbhanA sthAne niSadha nilavaMta sarakhAja 400 ejana uMcA che, ane pa00 ejana pahoLA che, tyAra bAda anukrame uMcAI vadhatAM vadhatAM ane vistAra ghaTatAM ghaTatAM merU parvatanI pAse pa00 ejana uMcA paraMtu paheLAI kaMI nahiM evA thayA, arthAt paryate uMcAI 100 jana adhika vadhI, paraMtu jADAImAM te khaganI dhAra jeTalA pAtaLA thayA. tathA niSadha nIlavaMtathI merUsudhInI laMbAI 30209 ejana che. jethI uMcAImAM azvaskaMdha sarakho paNa AkAra gaNAya. ane ekaMdara hastinA daMkUzaLa sarakhA AkAravALA che. - avataraNa -have e kahelA gajadaMtagirionA be be gaja daMta vacce eka eka kukSetra AveluM che tenuM pramANa tayA AkAra vigere A gAthAmAM kahe che - tANaMto devuttarakurAo caMdaddhasaMThiyAu duve / dasasahasavisuddhamahA-videhadalamANapihulAo // 130 // | zabdArtha - tAga maM-te gajadaMtagirionI vacce vimud-bAda karela revattarakurAmo-devakupha ane uttarakurU kSetra | mahAviha-mahAvidehanA viSkabhane caMdralaMTiyA - ardhacaMdranA AkAravALAM mA-ardhapramANa tuve-be kSetra che. vidugamo-pahoLAM, viSkabhavALAM sattara-dazahajAra ejana jAthA :-te gajadaMtagirionI vacce-aMdara devakupha ane uttarakurukSetra e be kSetra ardhacaMdranA AkAravALAM che, ane dazahajAra bAda karela evA mahAvidehathI ardhapramANa pahoLAM che. je 130 | vistArtha :-have mahAvidehakSetramAM gajadaMtaparvatanI vacce AvelA kara kSetronuM svarUpa A pramANe mahAvidehamAM vaha uttara kSetra che samasa ane vidhutrabha e be gajadaMtagirinI vacce merU parvatanI dakSiNe ane * uMDAI paNa prAraMbhamAM 100 ejana ane merU pAse 125 pejana (bhUmimAM uMDA) che. 1-2 arthAta aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga jeTalA pAtaLA thayA che. 1 mahAvidehanA 33684 jana viSThabhamAMthI 10000 yojana merUne vidhvaMbha bAda karI tenuM ardhakaratAM niSadha nIlavaMtazrI merUparvata 11842 yojana dUra hovAthI eTalI ja laMbAI hovI joIe, tene badale 3209 laMbAI kahI te gajadaMta ghaNA vakra hovAthI [ ane kuMDathI 26475 jana dUrathI nIkaLelA hovAthI paNa ] saMbhavita che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurukSetranA yamakagirinuM varNana niSedhaparvatathI uttare tevaku nAmanuM yugalika kSetra che. e kSetra be gajadaMtagiri vacce AvavAthI ardhacaMdra AkAranuM athavA dhanuSanA AkAra sarakhuM che, jethI e kSetrane ISa eTale viSThabha niSadhathI merUsudhIno gaNAya, ane te mahAvidehanA 33684 yojananA virSobhamAMthI vacce AvelA merUnA 10000 ejana bAda karI 23684 jana Ave tenuM ardha karatAM 1184ra jana viSka che ane be gaja daMtagirinI be laMbAI bhegI karatAM (30209 8 + 30209 = ) 604188 jana Ave teTaluM dhanupRSTa eTale devakarUne ardhagherA-ardhaparikSepa-ardhaparidhi che. e pramANe gaMdhamAdana ane mAlyavaMta e be gajadaMtagirinI vaye, merUthI uttare ane nIlavaMtaparvatathI dakSiNe uttara gurU nAmanuM yugalikakSetra che. tene paNa vijhaMbha dhanuSpaSTa devakurUvat che. tathA bane kSetranI jIvA ( dhanuSaderI) 53000 ejana che, ane tyAM devakurUnI chavA niSadhaparvatanA kinAre che, tathA uttarakurUnI jIvA nIlavaMtaparvatanA kinAre che. ahiM prapAta kuMDathI be bAjunA 26475-26475 jana jeTalA be gajadaMta dura che te yojana meLavatAM pa250 ejana thAya ane temAM nadI pravAhanA 50 pejana umeratAM pa3000 ejana jIvA thAya che. kurakSetramAM sarvadA avasarpiNane pahele Are che ? A be kSetramAM sadAkALa avasarpiNInA pahelA suSamasuSamaArA sarakhA bhAva vate che, jethI yugalikamanuSya ane yugalikatiryacapaMcendriya ahiM traNa palyopamanA AyuSyavALA che, manuSyonI kAyA traNagAunI ane tiryaMcapaMcendriya yugaliko 6 gAunA pramANavALA che. AhAranuM attara manuSyane 3 divasanuM ane yugalatiryaMcene 2 divasanuM che. manuSyonAM pRdakaraMDaka 256 che. tuvara kaNa jeTalA ka9pavRkSanA phaLAdikano AhAra che. 49 divasa apatyapAlanA che,yugalane janma thayA bAda 6 mAse chIMka bagAsAdipUrvaka kaMI paNa pIDA vinA maraNa pAmIne IzAna sudhI : devakamAM yugala AyuSya jeTalA vA tethI hIna AyuSyavALA devapaNe utpanna thAya che, strIonI avagAhanA purUSathI kaMIka nyUna (dezena 3 gAunI) che, ane AyuSya palyopamano asaMkhyAtamabhAga hIna hoya che, eja jaghanya AyuSya gaNAya che. purUSanuM AyuSya sarvanuM 3 palyopama che. vaLI manuSyo padmabandha-mRgagandha-sama-saha-tejastalina-ane zanaizcarI e 6 prakAranAM che, ItyAdisvarUpa tathA bhUminuM ane kalpavRkSaAdi yugalikakSetranuM ghaNuM svarUpa pUrve 5 mI tathA 96 AdigAthAne vistarArthamAM ghaNuM kharuM kahevAI gayuM che tyAMthI jANavuM. ahiM ATaluM saMkSiptaka thAmanI anyatA mATe punaH darzAvyuM che 130 25 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1924 kurUkSetranAM lakhAI nAma zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita / / kSetra ane 20 dono yantra paheALAi niSadhanI lava tathI (jIvA) ek sudhI] uttarakara devakurU 53000 yo. 118422 [ dhanu: 6 041813] kA sthAne gar--nadInA putra avara- --pUrva ane pazcima he kinAre nadI ? vacce ] sAmanasavidyu prabhanI vacce merUnI dakSiNe sItAdA niSadhanIuttarai mahAnadI pi NInA [e enI merUnI uttare, sItA nIlavaMtanI dakSiNe ga MdhamAdana mAlyavatanI vacce kA yugalamanu jyanuM. kALa? | AyuSya cAI mahAnadI avasa | 3 gAu 3 pUchya 1lAArA sarakhA .. puvvAvaraphUle, kaNagamayA balasamA girI do do / uttarakurAi jamagA, vicitta cittA ya iarI // 131 // zabdA yugalatiya cAtu AyuSyauMcAI namaLA-yamakagiri rUbara--itara kSetramAM, devakurUmAM 3 55 |6 gAu avataraLaH--have devakurU uttarakurUkSetramAM ee meATApadegtAM che, ke je yamakagiri tathA citravicitra nAmathI prasiddha che te A gAthAmAM kahevAya che-- ,, (ga. catu.) gAthArtha:--mahAnadInA pUrvIkinAre ane pazcimakinAre (maLIne) e e parvatA suvarNanA ane alaphrUTa sarakhA che, te uttarakurUkSetramAM e parvata yamakagiri nAmanA ane devakurUmAM citragiri tathA vicitragiri nAmanA che // 131 // vistarArtha--uttarakurUkSetramAM nIlavaMtapa tathI merUsanmukha 8344 yAjana dUra jatAM sItAnadInA pUrva kAMThe ane pazcimakAMThe ekeka paMta kAThAMne sparzIne rahele che, te ane purva tanu nAma yamari che, joDale janmelA bhAIsarakhA paraspara sarakhA AkAra Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurUkSetranA pAMca pAMca prahanuM svarUpa - 15 divALA hovAthI, athavA yamakanAmanA pakSI vizeSasarakhA AkAravALA hovAthI athavA 'yamakadeva adhipati hovAthI yamakagiri nAma che. e bane parvate suvarNanA hovAthI pItavanA che. tathA pramANamAM nandanavanamAM kahelA navamAM balakUTa sarakhA hovAthI mULamAM 1000 jana vistAravALA, madhyamAM 750 jana ane zikharasthAne 500 yojana vistAravALA che, jethI mULathI zikhara sudhI anukrame hInahIna vistAravALA che. ane 250 yojana bhUmimAM uMDA gayelA che, sarvabAjue eka vana ane eka vedikAvaDe vITAyelA che. e bane girinA zikhara upara yamadevane ekeka prAsAda 31 yojana vistAravALo ane 6rA yojana UMce che, temAM yamakadevanAM parivArasahita siMhAsana che, e bane yamakadevenI yamakA nAmanI rAjadhAnI bIjA jabUdvIpamAM 12000 yojana vistAravALI vijaya rAjadhAnI sarakhI che. tathA devakurUkSetramAM paNa niSadha parvatathI merUsanmukha, 834 yojana dUrajatAM sIte. dAnadInA pravAhanA pUrvakAMThe vivitra parvata ane pazcimakAMThe tri parvata che. te sarva rIte uttarakuranA yamakagiri sarakhA che, paraMtu vizeSa e ke-vicitragiri upara vicitradevane prasAda ane citragiri upara citradevano prAsAda che. zeSa sarvasvarUpa yamakadevavat jANavuM. tathA ahiM 834 yojananI utpatti AgaLanI gAthAmAM pAMca kurUdrahanA antara prasaMge kahevAze . 131 che -e cAre parvatane parvatamAM gaNyA che ke kuTamAM? je kUTamAM gayA hoya to ghaTita che ane parvatamAM gayA hoya te pAMcaso pAMcasa yojana UMcA karikUTa vigerene kUTa tarIke gaNyA, ane 1000 yojana UMcA A cAra parvatane parvata tarIke kema gaNyA? 3ttara-kariphaTaAdi parvate jema bhUmiupara gepucchAkAravALA che tevA ja A cAra parvata paNa gepuccha AkAranA ane bhUmi upara che, te paNa keTalAka parvane sUra tarIke ane keTalAka kuTasarakhA pramANavALA parvatane paNa parvatamAM ja gaNyA che, temAM kaI sAkSAt hetu dekhAto nathI, zAstramAM pUrvAcAryonI vivakSAne ja ahiM hetu kahyo che. jethI AgaLa kahevAtA 200 kaMcanagirie paNa bhUmikUTa tulya hovA chatAM parva temAM ja gaNyA che. ane A cAra parvatane paNa parvatamAM ja gaNyA che, je ke zrI jaMbudvIpaprajJapti mULasUtramAM citravicitra parvatane 2 zabda jaDele che, topaNa bhUmikUTanI gaNatrImAM levA tarIke e phUTa zabda nathI. paraMtu AkAramAtrathI kUTa zabda kahyo che. 131 che avataraNa -kurUkSetromAM pAMca pAMca draha che te A be gAthAmAM kahevAya che Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. NaivahadIhA paNa paNa, harayA dudu dArayA ime kmso| Nisaho taha devakurU, suro sulase a vijjupabho // 132 // - taha NIlavaMta uttara-kuru caMderavaya mAlavaMtu ti / ghaumadahasamA NavaraM, eesu surA dahasANAmA // 133 // | zabdArtha - bharUvadyA-nadInA pravAha pramANe dIrgha | -e pAMca sarovara (nAM nAma) paLa paLa dRyA-pAMca pAMca draha kramo anukrame, A pramANe su su hArathar-be be dvAravALA taheM-tathA navaraM-paraMtu tti-Iti, e surA-deva vanasamAM padmadraha sarakhA DhasaLAmAM-drahanA sarakhA nAmavALA jayArtha-nadInA pravAha anusAre dIrgha evA pAMca pAMca draha be be dvAravALA che, te anukrame A pramANe-niSadha-devakurU-sUra-sulasa-vidyuprabha (e pAMca kaha devakurUmAM) che 132 che tathA nIlavaMta-uttarakurU-caMdra-aravata-ane mAlyavaMta (e pAMca draha uttarakurUmAM) e sarva draha padmadraha sarakhA che, paraMtu drahonA deve kahanA nAma sarakhA nAmavALA che ke 133 che viratArtha -have kurUkSetranAM 10 dronuM svarUpa A pramANe- che devakura uttarakuramAM 5-5 sarovara che niSedhaparvatathI sAdhika 834 yojana merU sanmukha gayA bAda [devakurUkSetramAM ] je citravicitra nAmanA be parvate kahyA che, tyAMthI AgaLa merUsanmukha 834 yojanA gaye pahele niSadha TUhuM tyArabAda eTalA ja yojanAne antare bIje revajaha huM, tyArabAda trIjo sUra graha, ethe surata , pAMcame vidyubama , ane tyArabAda eTalA ja aMtare merU parvata che. e pramANe 834 yojanavALA sAta AMtarA thayA tethI sAdhika 8342ne 7 vaDe guNatAM 584ra yojana Ave, temAM citravicitranA 1000 yojana teyA dareka drahanI laMbAI hajAra hajAra yojana hovAthI pa000 sahita 6000 yojana meLavatA 118423 ejana jeTale kurukSetra vistAra Ave che. * sAdhika-eTale 3 kaLA adhika, eTale 834OM yojana 3 kaLA. athavA . 834-11 kaLA. jUo gAthA 135 mI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amalagiri praha ane merUnuM aMtara e pramANe uttarakurUkSetramAM nIlavaMtaparvatathI 8344 yojana dUra be yamakagiri che, tyAMthI eTalA ja aMtare pahele nIravaMta Draha bIje karavu , trIje caMdra , the pharavata huM pAMcame mAravAnazha ane tyAra bAda eTalA ja atare merUparvata che, jethI uttarakurane vistAra paNa e sAta aMtara ane 6 padArtha sahita 118423 jana thAya che. e daze drahanI laMbAI nadInA pravAhane anusAra eTale uttaradakSiNa 1000 jana laMbAI che, ane pahelAI pUrvapazcima 500 ejana che, e vizeSa che. kAraNa ke varSadharanA draha pUrva pazcima dIrgha ane uttaradakSiNa vistAravALA che. mATe A daza kahenI laMbAI pahoLAI te mahAdrahathI judI che. | hemAM thaIne vahete mahAnadIne pravAha che e pAMca pAMca kahe kurUkSetranA ati madhyabhAge rahelA che, ane mahAnadIne pravAha paNa kSetranA madhyabhAgamAM thaIne vahe che, jethI drone vedhIne (drahamAM thaIne) mahAnadI jAya che, ane tethI dareka drahanA pUrva vibhAga ane pazcima vibhAga evA be vibhAga madhyavatI nadI pravAhanI apekSAe thAya che, ane drahanI dakSiNa vedikAmAM dakSiNa tAraNe praveza karI satedAnadI uttaratoraNe (uttaradvAre) bahAra nIkaLe che, tathA sItA nadI kahamAM uttaradvAre praveza karI dakSiNa dvAre drahathI bahAra nIkaLe che, mATe dareka prahane eka uttaramAM ane eka dakSiNamAM ema be be dvAra (be be taraNa) che. ane e kAraNathI ja dareka kahane pUrva vibhAganuM ane pazcima vibhAganuM ema be be vana tathA be be vedikA che. (ane dvArathI kahabheda na vivakSIe te eka vana ane eka vedikA che.) e kahe mAM da-6 kamaLavala che jema pUrve padyasarevaramAM 6 kamaLavala kahyA che. tevAja kamaLavalaye ahiM paNa dareka drahamAM che, ane mukhakamaLanI karNikAuparanA zrIdevIbhavana sarakhA bhavanamAM A tahenA adhipati devanI zayyA che. ane dareka drahamAM e pramANe 12050120 (ekakoDa vIsalAkha pacAsahajAra ekasevIsa) kamaLa pRthvIkAya rUpa che zeSa sarvasvarUpa padmadrahamAM kahyA pramANe yathAsaMbhava jANavuM. A prahanA adhipatidevonI rAjadhAnI bIjA ja bUdvIpamAM pitApitAnI dizAmAM 12000 yojanA vistAravALI che 132 133 che Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 duhunAM nAma niSadhadraha devakupha ra m 4y sUdraha sulasa'' vidyutprabhadraha nIlavaMta'ha uttarapharaha coMdraha aravatadraha mAlyava tahe AL uttarakuranA laMbAI paheALAi uMDAi devinavAsa ,, 100nmyA. 500 yA. 10 10 "" 33 "" "" ,, 31 "" ,, ,, "" ,, "" .. laghu 39 "" kSetrasamAsa vistarAtha sahita io r 10 sulasa 10 : vidyutprabha 10 nIva ta 10 niSadha devakurU sUra 10 10 uttarakara caMdra aravata mAhyavata paraspara antara akSayattatIna-AThasA cAtrIsa saphaLa sattamAvo-sAtiyA 1 bhAgasahita phArasa-agiAra 8344 yA. kAra vedhakanadI uttara dakSiNa 2 dvAra ?P1nLE [3-PI+- bhavanAdinu folk avataraNa -kurUkSetramAM yamalagiridraha ane merUtu' paraspara aMtara kahevAya che. asayacautIsajoyaNAI taha segasattabhAgAo / phArasa 1 jhAgA, niSninadAnamaMtaE // 3 // zabdAH-- -- 1+1b3]] ]]>p*$ pb3]l]+che pbpv$h lezbota 3-4 kamaLavalaya ( giri- (vaSadhara ane merU) pata namarddAnaM-yamalagiri ane drahAnuM a Mtaraya -AMtarU-antara gAyA -:niSadha tathA merUparvata yamalagirie ane drahAnuM paraspara antara AThasAceAtrIsayAjata tathA sAtIyA ekabhAgasahata evI 11 kaLA jeTalu che. vistarA-kurUkSetrane vyAsa 11842 yojana-2 kaLA che, temAM sarakhAsarakhA antare yamalagiri ane pAMcadra AvelA che, tyAM yamalagiri 1000 yo. vistAravALA ane dareka dra ekahajAra cA. dIrgha hAvAthI e cha vastunA 6000 yojana khAda karatAM 5842 ceAjana 2 kaLA rahe tene (1 varSa dharigirathI yamalagiri, 2 yamalagirithI pahelA draha, 3 pahelAthI khIjo draha, 4 khIjAthI trIjo dra 5 trIjAthI ceAthA draha 6 cAthAthI pAMcamA dra, cha pAMcamAdrahathI merUgiri e) 7 AMtarAvaDe bhAgatAM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 kaMcanagirinuM svarUpa 7) 584ra-2 (834 jana 56 28 4 - AThase cotrIsa rojana uparAta 11 kaLA, ane te uparAta eka kaLAnA sAta bhAga karIe te 1 bhAga eTaluM dareka antara hoya jethI varSadharathI yamalagiri 834 jana 11 kaLA dUra che, ityAdi rIte vicAravuM, ahiM gAthAmAM jiri pada yamalagiri ane merUgiri e baMnenA arthamAM che, ane mitra jiri e padathI citra vicitra ane be yamakagiri e cArenuM che mATe cAramAMthI koIpaNa eka parvata jANu che 134 *19 76 kaLA +2 kaLA 7) 78 kaLA (11 kaLA - 77 avatarA -have A gAthAmAM kurUkSetramAM rahelA 200 jaMganari kahevAya che.- dahapuvvAvaradasajoaNehi dasadasaviaDakUTANaM / solasaguNappamANA, kaMcaNagiriNI dusaya sabve // 135 // | zabdArtha - | puSpAvara-drahanI pUrve ane pazcime vizALa vaitADhayanA phUTathI mALA-selaguNA pramANavALA dunaya save sarvamaLIne baso che. TyA -drahathI pUrva ane pazcime dazayojana dUra vaitADhayakTethI saLa guNa pramANavALA daI daza kaMcanagiri che, jethI sarvamaLI basa kaMcanagiri (kurukSetramAM) che. je 136 ! vistarArtha -have 200 kaMcanagirinuM svarUpa kahevAya che te A pramANe : Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se zrI ladhu samAsa vistatha sahita 269 parvata sthAna madhya uMcAI | uDAI| vistAra | vistAra | zikhara vistAra 6 kulagiri pUrve darzAvelA | 16 vakSaskAra 8 pUrva mahAvidehe 8 pazcima videhe yojanA | yojanA | jana 400thI 100thI 50 0 500 | 125 yojana | jana 500 500 ( manasa | merUthI agnikoNa vidyaprabha | , naiRtye $aaN gaMdhamAdana , vAyavya 400 | 100 prAraMbhe prAraMbhe 50 0 | 125 parvate 1 paryanta 4 gajata prAraMbhamAM 500 ejana paryantaaMgulAsaMkhyabhAga mULavistAravata mULavistAravata | mAlyavaMta IzAne 75 200kaMcanagiri 50 de. kurUmAM kahethIpUrve 100 | 25 50 ,, ,, pazcime 50 u. karUmAM , pUrva 50 , , pazcime 2 camakagiri. u. kaphamAM 1 pUrve | 1 pazcime 2 citravicitra de. karamAM pUrve-vicitra pazcime-citra 750 500 1000 1000 1000 / 1080 zabdApAtI | himatakSetre vikaTApAtI | hiraNyavaMte maLe gaMdhApAnI | harivarSe maLe mAlyavaMta | rampakamAM maLe | 5, bharatairavatatA bharata aravatamAM 25 | 6 32 vijayatA mahAvidehamAM ravijayamAM mahAvideha madhyabhAge | bhUmithI (jaMbadvIpanA madhyabhAge) | 99000 merU . somanase 100906 4272 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 pavane maMtra pa . . . " | kaI vastunA varNa zikhara upara zuM che. darekanA keTalA ? AkAra 6 kulagirine yatra juo 'lairesa sarvaratnamaya 16572 che. 2 kaLA 4-4 zikhare laMbacorasa ane azvaskaMdha che. kaLA 302 09-6 ratnane | vetavarNa | 7 zikhara tapanIyasuvarNa | raktavarNa | 9 zikhara kanaka vaiDUrya | pItavarNa 7 zikhara nIlavarNa 9 zikhara hastinA daMtazaLa sarakha vRAkAre uMcAI suvarNanA | pItavaNe | eja laMbAI kaMcanadevane deva prAsAda uMcA gopuraSTha sarakhA kramazaH hInahIne sarvasuvarNamaya che _yamakadevane prAsAda citra-vicitradevanaprAsAda sarvaratnamaya tavaNe devaprAsAda veta 9-9 zikharo laMbArasa che. ka. | rUpAnA 10728-11 2212 . 100000 (lAkha) 2suvarNa janauMcAI eja| laMbAI - - | pItavaNe | cUlikA ane te upara jina bhavana uMcA gepucha | sarakho | Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita che karukSetramAM 200 kaMcanagiri parvate che dareka drahanI uttara dakSiNa laMbAI 1000 yojanA kahI che, teTalI laMbAImAM kahanA pUrva kinAre ane pazcima kinAre 10-10 kaMcanagiri nAmanA parvato vaitADhayakUTanA dA yojana vistArathI soLaguNa eTale 100-100 yojanAnA vistAravALA dakSiNottara paMktio AvelA che te dareka parvata drahanA kinArAthI daza yojana dUra che, paraMtu laMbAImAM dareka parvata eka bIjAne mULamAMthI sparza karIne ane bhUmi upara jude jude dekhAya evI rIte rahyA che, kAraNa ke 1000 yojanamAM so so yojanavALA parvate mULamAM spezIne ja rahI zake, ane upara ghaTatA ghaTatA vistAravALA hovAthI bhUmisthAne judAja dekhAya. e dareka parvata 100 yojana UMcA che, madhyamAM 75 yojanA ane zikhara upara 50 yajana vistAravALA che, darekano adhipati vana nAmano deva che, te sarvenI rAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM pita pitAnI dizimAM 12000 yojanA vistAravALI che. tathA eka drahanA eka bAjunA saMlagna 10 parvate ane bIjI bAjunA saMlagna 10 parvate maLI 20 parvatethI bIjA kahanA 20 parvate drahanA antarane anusAre 834 yojanA 11 kaLA jeTalA dUra che, puna: trIjA kahanA 20 parvate paNa eTale ja dUra che, e rIte devakurUmAM pUrvadizie 50 ane pazcimamAM 50 maLI 100 ane uttarakurUmAM paNa e rIte 100 maLI 200 vanadhiri che. 136 . avataraNa:-have A gAthAmAM uttarakurukSetramAM jaitUlanuM svarUpa kahevAnA prasaMgamAM e vRkSa kaMpaTa nAmanI pIThikA upara rahyuM che te ja bUpIDanuM pramANAdi kahevAya che-- uttarakurupubvaddhe, jaMbUNayajaMbupIDhamantesu / kosadugucaM kami vaDamANu cauvIsaguNaM majhe // 136 // paNasayavaTTapihattaM, taM parikhittaM ca paumaveIe / gAuduguccaddhapihutta, cAru caudAra kaliAe // 137 // zabdArtha - puNye-pUrva taraphanA ardhamAM gIra-be kesa UMcuM -jAMbUnada suvarNamaya ne mAthu-anukrame vadhatuM vadhatuM saMyupIDha-jaMbUpITha 23IsamuLa-vIsaguNa bantA-paryAbhAge maNe ati madhyabhAgamAM vaLa-pAMcaso yojana madraviMdutta-ardha paheLAIvALI ' vaidai piduta-vRtta AkAre vistAravALuM vAha 23 Ara-manahara cAradvAra ravi-parikSipta, vIMTaLAyeluM TiyANa sahita. pAdu -be gAu uMcI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUvRkSa vaNAdhikAra thaI-uttarakurUkSetranA pUrvArdhamAM jAMbUnaMda suvarNanuM jaMbupITha che. te paryantabhAge be gAu uMcu che, ane tyArabAda anukrame vadhatuM vadhatuM madhyabhAgamAM covIsaguNa uMcu che 136 che tathA pAMcaso ejana vRttaAkAre vistAravALuM che, evuM te jaMbUpITha be gAu uMcA ane ardhavistAravALAM manohara cAra dvAra sahita evI padyavedikAvaDe vITAyeluM che ! 137 che che uttarakarakSetramAM jabupITha upara jaMbavRkSa che avataraNa-te jaMbUpITha upara eka moTuM jaivRkSa che tenuM svarUpa kahevAya chetN majjhe aDavitthara-cauccamaNipIDhiAi jaMbUtarU / mUle kaMde khaMdhe varavayarAriTThaverUlie // 130 // | zabdArtha - taM-te pIThanI majo-madhya bhAge | mITiMga-mANipIThika upara virathara-ATha jana vistAravALI | varavaya-uttama vajaratna 23 3-cAra yojana UMcI mari.-ariSTa rana naMjUta-jabUvRkSa veri-vairya ratna jAthA-te jaMbupIThanI upara madhyabhAgamAM ATha jana vistAravALI ane cAra jina uMcI eka maNipIThikA che, ane te upara jaMbUvRkSa che. te mULamAM uttama vajaratnanuM vetavaNe, kaMda (bhUmitala upara lAgelA jaDabhAgamAM,) ariSTarananuM kRSNavarNa ane kaMdhamAM (thaDabhAge) vairyaratnanuM nIlavaNe che. 138 vistarArtha-pUrve kahelA jaMbupIThanA upara bIjI eka maNipIThikA che, te upara jaMbUvRkSa che, ItyAdi gAthArthavat sugama che, tathA kaMdathI upara mahAzAkhAonI jaDa sudhInuM jADuM dala te thaDa eTale skaMdha kahevAya. je pRthvIkAyapariNAmI zAzvata jaMbUvRkSathI A dvIpanuM jaMbudvIpa evuM nAma che. te jaMbUvRkSa uttarakurUkSetramAM pUrva taraphanA ardhAkSetramAM madhyabhAge raheluM che, vaLI e vRkSa bhUmiupara nathI, paraMtu uttarakurUnA pUrvArdhanA madhyabhAgamAM jAMbUnada suvarNano naMjUrI nAmane ratnamaya mATe goLa AkArane cetaro che, arthAt 500 ejana lAMbI pahoLI eka TI pIThikA che, te cheDe be gAu uMcI ane uMcAImAM vadhatI vadhatI madhyabhAge evI saguNa eTale 12 yojana UMcI che. tenI AsapAsa sarvadizAe eka vana ane tene pharatI eka padmavarevedikA che, e padmavedikAne cAradizAe tripAna sahita ekeka teraNa hovAthI sarvamaLI cAra teraNa (dvAravizeSa che, te dareka teraNa be gAu uMcu ane eka ga.u vistAravALuM che. 138 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita avataranA-A gAthAmAM jaMbUvRkSanI zAkhAo vigere kevI che? te darzAvAya che. tassa ya sAhapasAhA, dalA ya viTA ya pallavA kmso| sovanna. jAyarUvA, verulitavaNijajaMbuNayA // 139 // zabdArtha --te ja bUvRkSanI, sovanaM-senAnI afsA-zAkhA ane prazAkhA nAcava jAtarUpa, suvarNanI. -patro ve--ivairyanI fghaMTAbITa, patrane mULabhAga. tavaLa-tapanIya suvarNanI vanTavA-pallava, gucchA vaMthaLayA-jAMbUnada suvarNanA jayArthI-tenI zAkhAo suvarNanI (rUpAna), prazAkhAe jAtarUpa suvarNanI, patra vairyanAM nIlavaNe, bITa (patranAM mULa) tapanIya suvarNamaya hovAthI rakatavaNe, ane gucchA jAMbUnada suvarNanA hovAthI kiMcit rakatavaNe che. 13 viratArtha-jabUvRkSanI cAra mahAzAkhAe je cAra dizimAM che te ja suvarNana: pItavaNe, ane temAMthI nIkaLatI nAnI zAkhAo jAtarUpa suvarNanI kaMIka tavaNI che, zeSa gAthArthavat sugama che. je 139 avataraNaH--A gAthAmAM jaMbUvRkSanI madhyazAkhA vigere kevAM che te darzAvAya che. so rayayamayapavAlo rAyayaviDimo ya rayaNapupphaphalo / kosadugaM uvvehe, thuDasAhAviDimavikkhaMbho / // 140 // zabdArtha - so-te jaMbUvRkSa rayA pura-ranamaya puSpa phaLavALuM yayana -rajatamaya, rUpAmaya yurvede--uddhadhamAM, uMDAImAM vacAro-pravAla, navA pallava yuroviDa-thaDa zAkhA ane viDimanA rAthavimo-rUpAnI UrthazAkhAvALuM vizvava-viSkalamAM 1 kSetrasamAsanI pajJavRttimAM tatra suvarNa pauthaM evo artha hovAthI rUpAnI zAkhA 2 gucchA e artha kSetralokaprakAza vigeremAM che, ane te becAra nAnI pratizAkhAo maLIne : guo jANa paratuM patra ke phaLanA gucchA samajavA yukta nathI, arthAta cAra moTI zAkhAomAMthI aneka nAnI pratizAkhAo nIkaLI ane pratizAkhAomAM ThAmaThAma ghaNI hAnI zAkhAo bhegI maLIne eka ja sthAnamAMthI pragaTa thaI hoya te ahiM gucchA athavA palave jANa. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zrRvRkSa varNanAdhikAra gAthA:--te ja mUvRkSa rUpAnA pravAlavALuM [nAnI zAkhAenI kuMpaLAvALuM] rUpAnI viDimA ( ubhI Urdhva zAkhA) vALuM, aneka ratnanA puSpaphaLavALuM che. tathA uMDAImAM thaDanA vistAramAM zAkhAnA vistAramAM ane viDimAnA vistAramAM be gAu pramANavALuM che. // 140 // vistarArtha:--e ja bhUvRkSanI nAnI zAkhAomAMthI je navI kupaLeA phuTelI che te rUpAnI che, ane thaDanA antabhAge je eka moTAmAM mATI madhyazAkhA sIdhI U dizAmAM ubhI gayelI che, te vidhima zAkhA rUpAnI che, tathA puSpo ane phaLe vividha prakAranA ratnanAM che. tathA e vRkSa bhUmimAM be gAu uMDu che, enuM thaDa (skaMdha ) e gAu jADu che, tathA madhyavartI viDima! nAmanI mahAzAkhA, ane cAra dizinI cAra zAkhAe e pAMce zAkhA e be gAu jADI che. 5 140 // avataraLaH--A gAthAmAM ja bhUvRkSanI zAkhAe vagerenuM pramANa tathA te upara rahelAM bhavane kahevAya che te A pramANe-- thuDasAhAviDimadIhAtti, gAUe aTTapanara vIsaM / sAhA sirisamabhavaNA, tammANa saceiaM viDimaM // 141 // zabdAtha rItti-dIrgha paNAmAM sirisama-zrIdevI sarakhA sammAna-teTalAja pramANavALA saneJacaityasahita gAthArtha:--ja pUvRkSatA thaDanI lakhAI 8 gAu, zAkhAenI laMbAI 15 gAu ane viDimA ( madhyazAkhA)tI la`khAI 24 gAu che. tathA cAre zAkhAe zrIdevInA bhavana sarakhA bhavanavALI che, ane viDimazAkhA teTalAja pramANanA caityavALI che. 51415 vistarArtha -cAra dizAnI cAra tIcchI zAkhAe 15 gAu dIrgha che, enuM thaDa 8 gAu eTale e ceAjana uMcuM che, ane viDimazAkhA 24 gAu eTale cha yAjana uuMcI che. e pramANe hAvAthI thaDanI ane viDimAnI UMcAI bhegI karatAM ja khUvRkSa *8 ceAjana uMcuM thayuM, ane be khAjunI e tIcchI zAkhAonA 30 gAumAM madhya- * e 8 yeAjana uMcAI bhUmiparathI gaNAya che, ane mULa tathA kaMda sahita uMcAI gaNIe tA jaMbUvRkSanI uMcAI sAdhika 8 yeAjana gaNavI. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 20 vatI thaDanI jADAI 2 gAu umeratAM 32 gAu eTale 8 caiAjata jeTalA vistAravALuM 1 e vRkSa thayuM, jethI jamUvRkSa uMcAImAM ane vistAramAM 8-8 caiAjana tulya che. 5 jammuvRkSa upara 1 devabhavana ane 3 devaprAsAda // laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita // muzena nAmanuM na%0vRkSa // pazcima rAkhyu rUA yo. dIle gAImAM anukrame vadhatuM vizva yajana uMcuM ka 500 cojana samavRtta satya 6.12 yojana ucu pIDha [T[024, pR0 20] nara rAkhI kAma e jaba pIDha 1 A 8 yeAjanane vistAra zAkhAe jyAMthI nIkaLe che te sthAne gaNavA arthAt thAnA pantabhAge gaNavA, parantu evI upara nahi, kAraNa ke vizeSa upara jatAM zAkhAeAne kAMka U tIcchI gaNavI paDe, jethI ISTa vistAra Aveja nahi. zAkhAmA samake,e sIdhItII rahelI hAvAthI ja 8 ceAjana vistAra Ave tyArabAda vistAra ghaTatA ghaTatA sarvathA upara dhaNeAja Apyo vistAra hAya che, ane e rIte heAvAthI ja vRkSanA viSama dhanaRRtta AkAra suMdara dekhAya che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUvRkSa vaNAdhikAra 207 jaMbUvRkSanI cAra dizinI cAra tIccha zAkhAomAM traNa zAkhA upara madhyabhAge ekeka devaprAsAda che, ane pUrva dizAnI zAkhAnA madhyabhAge bhavana che temAM jaMbudvIpanA adhipati anAvRtadevanI zayyA che, ane zeSa traNa dizAnA traNa prAsAdamAM darekamAM parivAra siMhAsana sahita ekeka siMhAsana anAdRta devane besavA rogya che. e cArenuM pramANu zrIdevInA bhavana sarakhuM eTale 1 gAu dIrgha ane be gAu vistAravALuM tathA kaMIka nyUna 1 gAu (1440 dhanuSa) uMcAI e cArene pazcima sivAya traNa dizAe traNa traNa dvAra che, te bAre dvAra 500 dhanuSa UMcAM ane 250 dhanuSa pahelAM tathA pravezavALAM che. jaMbUvRkSanI mathazAkhA upara 1 jinabhavana che tathA madhyavartI viDimA nAmanI mahAzAkhA upara pUrvokta devabhavana sarakhA pramANuvALuM 1 jinacaitya che, tene paNa pazcimadizi sivAya traNa dizAmAM traNadvAra pUrvokta pramANuvALAM che. madhyabhAge 500 dhanuSa lAMbI pahoLI ane 250 dhanubU uMcI maNipIThikAupara eTalA ja pramANavALe devachaMdaka che, paraMtu uMcAImAM sAdhika 500 dhanuSa che. temAM pAMca pAMcaso dhanuSanA pramANavALI 108 jinapratimA che. ItyAdi sarvasvarUpa pUrve kahelA zAzvatacaityanA svarUpa sarakhuM jANavuM. savArana-e traNa prAsAda tathA eka bhavamAM kayA devanI zuM vastu che ? te kahevAya che-- pullisijja tisu AsaNINa bhavaNesu'NADhiasurassa / sA jaMbU bArasa vedaAhiM kamaso parikkhittA // 142 // zabdArtha - "viMda-pUrvadizAnA devabhavanamAM () TrDhagalura-anAdata devanAM fsanna-devazayA * baM te jaMbUvRkSa jaNA-pUrvadizAnA bhavanapAM anAdata devanI zayyA che, ane traNa dizAnA traNa prAsAdamAM anAdatadevanAM parivAra sahita siMhAsana che. tathA e ja bhUvRkSa anukrame bAra vedikAevaDe vITAyeluM che 142 che 1 viSamacarasa [ laMbacorasa] hovA chatAM e traNene prAsAda kahevAnI tathA e cArene samacorasa paNa kahyA che te saMbaMdhi adhika carcA zrI jaMbUka pravRttithI jANavI tathA gAthAmAM cAre zAkhAone aMge mavaLa zabda kahyo che. te sAmAnyathI kahyo che, mATe parvazAkhA upara bhavana ane traNe zAkhA upara prAsAda kahevAmAM koI virodha nathI. * sA e zabda strIliMge hovAthI kAraNake baM, zabda strIliMge che. mATe Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI laghukSetrasamAsa vistaratha sahita vistarArtha-pUrvazAkhAuparanA madhyabhAgamAM jaMbudvIpanA adhipati anAdatadevanuM bhavana che, te bhavananA atimadhyabhAge pa00 dhanuSya vistAravALI ane 250 dhanuSu uMcI maNipIThikAupara anAdatadevane zayanakaravAgya eka moTI zamyA che, tathA traNa dizinI traNa zAkhAo upara madhyabhAge ekeka prAsAda che te dareka prAsAdanA madhyabhAgamAM pUrvokta pramANavALI maNipIThikA upara anAdatadevane besavAyagya ekeka parivArasiMhAsane sahita che, ItyAdi svarUpa pUrve kahyuM che. e anAvRtaveva naranikAyane che, ane vartamAnakALamAM je anAdata deva che te zrI jaMbUsvAminA kAkAne jIva che. enI rAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM merUthI uttaradizAmAM anAdatA nAmanI 12000 ejana vistAravALI che. vaLI e jaMbUvRkSanI AsapAsa valayAkAre pharatI bAra vedikAo che,(e vedikAnuM pramANa paNa prAyaH jaMbUdIpanI jagatInI vedikA sarakhuM jANavuM.) avataraNa--e mahAna jaMbUvRkSanI AsapAsa bIjA ja bUvRkSonAM 3 valaya che te kahevAya che dahapaumANaM jaM vittharaM tu tAmihAvi jaMburukkhANaM / navaraM mahayariyANaM, ThANe iha aggamahisIo // 143 // zabdArtha - huM gharamA-drahavatI kamaLane mariyALe che--mahattarikA devIne ja vistha-je vistAra (parivAra) hai phuda -te ahiM paNa phuduM-A jaMbUvRkSanA parivAramAM mahilAmo-agramahiSIo thArtha -drahamAM kamaLane je parivAra kalyo te ja parivAra ahiM ja vRkSane paNa jANava, paraMtu mahattarikAdevIene badale ahiM agramahiSIo kahevI e vizeSa che ke 143 vistAH -padmadrahaAdi drahomAM jema zrIdevI vigerenuM paheluM mUkhyakamaLa, tene pharatAM 108 kamaLa ItyAdi parivAra kamaLavat ahiM paNa jaMbUvRkSane parivAra kahe, 1 zayAnuM svarUpa zrIdevInI zAnA prasaMge kahyuM che tyAMthI jANavuM. 2 jaMbu. pra. vRttimAM saparivAra siMhAsano kahyAM che, kSe sa bahavRtti vigeremAM saparivAra kahyAM nathI. 3. [ je 6 valaya gaNIe te zeSa 3 valayamAM Abhigika devonAM 32000-40000-48000 jaMbU che ] zAstrapAThamAM varNana 3 valayo sudhInuM ja Ave che, ane atideza A gAthA pramANe padmakahavatta Ave che, jethI 6 valaya paNa haze. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu tyAM padizAmAM cAra mahattarikAdevIe kahI che tene bahale ahiM anAtAnI mahiSIe kahevI, A pramANe-- | | jabUvRkSanA 6 valaya che maDhatI mahAjaMbUvRkSa 12 vedikAo vaDe vITAyeluM che te anAdarevanuM jIya jabakSa che. tenI AsapAsa ardhapramANuvALA 108 jaMbUvRkSanuM prathama che, e vane darekane 6-6 vedikAo che. tenI AsapAsa punA vAyavya uttara IzAnuM e traNa dizAmAM sAmAnikadenAM 4000 jaMbUvRkSa, pUrvadizimAM 9 amahiSIna cAra, agnikeNamAM abhyantarabhAdevanAM 12000, ane pazcimamAM sAta senApatinAM huM vRkSa che. ghInuMvastha tethI paNa ardhapramANavALuM che, trIjA valayamAM cAre dizAe 4000 -4000 vRke aMgarakSakadevanA hovAthI 16000 vRkSanuM trIjuM tethI pAchu ardha pramANuvALuM che. ahiM bIjA valayanAM 108 kama upara anAdata devanAM A mATenAM 108 bhavana che. matAntare jinacaitya paNa kahyAM che. 5 143 . mAvatara - jaMbUvRkSathI 50 ejana dara 4 bhavane tathA 4 prAsAde che te kahe che, kosadusaehiM jaMbU, caudisi puvvasAlasamabhavaNA / vidisAsu sesatisamA, cauvAvijuA ya pAsAyA // 144 // moTuarIM-basogA dUra setalama-traNa prAsA mAM puarsama-pUrvadizAnI zAkhA sarakhA | vAvijJamA-cAsvApikA yukta mAyA-jabUvRkSathI baso gAu (50 jana) hara cAre dizAmAM pUrvanI zAkhAnA bhavasarakhAM devabhavane che, ane vidizAomAM zeSa traNa prAsAda sa thAra cAra vapikAo sahita prAsAde che. 144 * virArtha --jabUvRkSane sarva parivAra samApta thayA bAda ja bUpIThanI nI [so se cAjanavALAM traNa vana che, tyAM pahelA vanamAM 50-50 ejana prAzAra dizAmAM cAra bhavano anAdRtadevanAM che. temAM anAdatadevanI ekeka zamyA che, e cA bhavanuM pramANa vigere sarvasvarUpa jabUvRkSanI pUrvazAkhAnA bhAvane zA ''. zAstramAM je ke saparivAra jaMbUvRkSanI AsapAsa e traNavana 100-100 ejana viSubhavALA kalA che, paraMtu e traNa vane 500 janavALA jaMbupIThanI upara haiI zake nahi, temaja jaMbupITha upara te jaMbavRkSo ja traNavala sahita rahelAM che ema jANavuM. mATe jaMbUvRkSathI eTale jaMbupAyA nIce 50-50 yojana dUra (pahelAvanamAM ja) devabhavano tathA prAsAdo che, paraMtu kaMpI umara nahi 27 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghutrasamAsa vistArtha sahita jANavuM. tathA eja pahelA vanamAM 50 ejana dara cAra vidizimAM cAra prAsAda che, te dareka prAsAdanI cAra dizAe cAra vApikA hovAthI cAra prAsAde 16 vApikAvALA che. e prAsAdenuM sarvasvarUpa jaMbUvRkSanI traNa zAkhAonA traNa prAsAde sarakhuM jANavuM arthAta e cAre prAsAdamAM anAdata devanI AsthAna sabhA hovAthI saparivAra ekeka siMhAsana che. dareka vAvaDI gAgAu pahelI ja gAu lAMbI, 500 dhanuSa uMDI teNe sahita cAradvAravALI tathA eka vana ane eka vedikAvaDe vITAyelI che. e pramANe 10 jana vistAravALA pahoLA vanamAM cAra dizAe cAra bhavana vidizAomAM 4 prAsAda kahyA, te uparAnta e AThanA ATha aMtarAmAM ekeka bhUmikUTa che, te AgaLanI gAthAmAM kahevAze, je 144 che. * avataraNa-te pahelA vanamAM bhavane ane prAsAdanA AMtarAmAM ATha jinakUTa che, te tathA evA prakAranuM bIjuM zAlmalivRkSa paNa che te A gAthAmAM kahevAya che. : .. tANataresu aDajiNa-kUDA taha surakurAi avaraddhe / rAyayapIDhe sAmali-rukkho emeva garulassa // 145 // zabdArtha- zALato tebhavanaprAsAdanA AMtarAma rAyade-rajatapITha upara mInaLa-AThajinakUTa (bhUmi upara) sAmaTi-zAtmalivRkSa sujhurA-devakarUkSetramAM meva-evAja prakAranuM bhavara9-pazcimaane viSe TR-garUDadevanuM - TyA-te bhavanaprAsAdanA ATha AMtarAmAM ATha jinakUTa che. tathA devakurUkSetranA pazcimamArdhamAM paNa rUpAnA pIDaupara jaMbUvRkSa sarakhuM ja zobhelivRkSa che te garUDadevanuM che. je 145 che Frvata -eja pahelAvanamAM cArabhavana ane cAraprAsAda e AThanA ATha AMtarAmAM eTale ekabhavana ane eka prAsAda e benI barAbara madhyabhAge ekeka 'bhUmiTa sarakhe parvata hovAthI ATha bhUmikUTa parvata che, te dareka upara ekeka zAzvata ginamavana hovAthI e ATha bhUmiTane ahiM jinakUTa kahyAM che. vaLI e dareka jinakUTa jAtyarUpa, suvarNanAM kaMIka zvetavaNe che, mULamAM 8 ejana, madhyamAM 6 jana ane upara 4 ejana vRttavikhaMbha (vistAra) che. 8 jana uMcuM che, UrdhvapucchanA AkAre anukrame hIna hIna vistAravALuM che. 2 jana bhUmimAM uMDuM che. e darekauparanuM jinabhavana paNa jaMbUvRkSanI viDimAzAkhAnA jinabhavanasarakhuM sarvarIte che. 12 bhUmiTAmAM 8 jaMbUTa tathA 8 zAbhUmiTa gaNAya che te Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvidekSetranu varNana // vhela baMdhUvanamAM 8 ninaTa 8 navU bA ma kya ma - 4] >> ext va va 9 H`' utA na ku meth 700 41. [T* 24, g0 220] ne jana vistAra 70 yojana vistAra Astro 213 tathA jevuM A ja prUvRkSa uttarakumAM kahyu' tevu'ja zAmarRikSa devakurUkSetramAM pazcimaadha bhAgamAM che, tenuM pIDa ( zAlipITha) rUpAnuM che, ane adhipati deva garUDadeva eTale suvaNa kumAra bhavanapatinikAyanA veLuveva nAmanA deva che, tenI garUDArAjadhAnI khIjA jamUdrIpamAM anAdatArAjadhAnI sarakhI jANavI. A zAmalipIThanI AsapAsanA traNa vanamAMthI pahelA vanamAM je ATha jinakUTa che te rUpAnAM che; // 144.5 // mahAvideha kSetranu varNana u avataraLa:-mahAvidehakSetramAM devakurUuttarakurnu svarUpa tathA temAM rahelA yamalagiridrahA~"ane mahAvRkSAnuM [jamUvRkSa zAmalivRkSanu] svarUpa kahyAmAda have e mahAvidehakSetramAM vijace vakSaskArapatra tA Adi padArthanA saMgraha A gAthAmAM kahevAya che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 thI vadhu kSemarasa virANA sahita battIsa sAla bArasa, pabijayA yaksAra aMtarapAIyo / meSagAyo puSkA gharAsu kulagirimahaNayaMtA // 146 // zabdArtha - carsasa batrIsa upavAsa-vakSaraparvate mehavaLaro-bherUnA dhanathI putravaghu-pUrvamAM ane pazcimamAM yuniri maLaya aMtA-kulagiri ane mahAnadInA paryanta bhAgavALA. yArtha-mahAvidehakSetramAM 32 vijaye 16 vakSaskAraparvate ane 12 antarnAdIo e sarva merUnA vanathI pUrva dizimAM ane pazcimadizimAM kulagiri ane mahAnadInA antavALA che, je 146 virasArtha-gAthArthavata sugama che, vizeSa e ke-e 60 padArthone darekane eka cheDe kulagirine sparzale che, ane eka cheDe mahAnadIne (sItA satedAne) spale che, tathA e sarvanAM nAma ane anukrame AgaLa kahevAmAM Avaze. tathA e traNa prakAranA padArthomAM ardhA merUne bhadrazAlavanathI pUrvadizimAM che. eTale 16 vijaya -8 vakSerakAra-ane 6 antarnadI e 30 pUrvamahAvidehamAM che, ane eTalAja padArtha bhadrazAlavanathI pazcima dizimAM eTale pazcimamahAvidehamAM che. e 146 che avataraNaH--e vijaye vakSaskAraparvate ane antarnAdIonI pahoLAI A gAthAmAM vijayANa pihatti sagaTThabhAga bAruttarA duvIsasayA / selANaM paMcasae, saveiNai paMcavIsasayaM // 14 // zadArthajavAna- vibhI || sef-parvate vaNAkorajI) pati-pahoLAI upakSa-pAMcase lejana jika-AMThIyA sAta smoga save-vedikA sahita vAra uttara-bAra adhika La-antanadIo gvIsa-bAvIsa vivevIzacaM--ekaso pacIsa yojanA * tene sAmAnyaanukrama A pramANe-bhadrazAlavananA pUrva dizinA paryadbhAgane sparzIne be vijaya uttaradakSiNamAM rahelI che, tyArabAda be vakSaskAra, tyArabAda be vijaya; tyArabAda be antarnAdI, tyArabAda be vijya. tyArabAda be vakSaskAra. punaH be vijya, punaH 2 antanadI, punaH be vijaya, punA be vakSaskAra, ItyAdikamathI yAvata vanamukha sudhI 30 padArtha gaNavA. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAhitri vaNakara jAthA-vijayenI darekanI pahoLAI bAsabAra jana uparAnta eka janA AThIyA sAta bhAga [2212 pRjana ] che. vakSaskAra parvatanI darekanI pahoLAI 500 yojana che. ane dareka antarnAdInI paheLAI 125 seja che 1, chA vaidT -gAthArthavata sugama che. vizeSa e ke-vijyanI paheLAI 22127 jina che, tene pUrvathI pazcimaparyanta sudhImAM AvelI 16 vijayavaDe guNatAM 35406 sejana AvyA, tathA eka paMkitae AvelA 8 vakSaskArane pitAnI 500 ejana pahoLAI sAthe guNatAM 4000 ejana AvyA. ane eka paMkitae AvelI 6 anta nadIone 125 ejananI pahoLAIvaDe guNatAM 750 ejana AvyA. e uparAnta AgaLa kahevAtA be vana mukhanI darekanI 2922 jana hovAthI tene be e guNatA 5844 jana AvyA, ane merUnI pUrvamAM 22000 jana tathA pazcimamAM 22000 ejana bhadrazAlavananI paheLAI 44000 ejana ane vacce rahelA merUnI 10000 jana jADAI meLavatAM merU tathA vana maLIne 54000 pahoLAI thaI e sarvane saravALe karatAM [35406+4000-750+5844+54000=] 100000 (eka lAkha) jana jaMbudvIpanI ane ahiM mahAvidehanI pUrva pazcima laMbAI samApta thaI. athavA bIjI rIte gaNIe te e vAMce padArthanI pahoLAInA sarvAkamAMthI cha yadAne sarvAka bAda karIne [ alaga rahevA daIne ] zeSa cAra padArthane sarvAka jabUdvIpanI 1 lAkhAjana laMbAImAMthI bAda kara, je zeSa rahe tene ISTa pradArthanI saMkhyAo bhAgatAM ISTa padArthanI pahoLAI Ave te A rIte- have dhAro ke sahita bhadrazAlAna vijayanI poLAI jANavAnI jarUra che 54000 te vijayane 35406 aMka alaga 16 vijayenI pahoLAI 35406 rAkhIne zeSa cAra aMkane savaLe 8 vakSaskAranI che 65594 thAya, tene jaMbunI laMbAI 100000 mAMthI bAda karatAM 35409 6 anadInI , 750 jina Ave, tene vijayanI 16 saMkhyA 2 vanamukhanI , 584 | vaDe bhAgatAM 22129 yojanA Ave. e paddhatie keIpaNa padArthanI (vijayAdi pAMcamAMnA koIpaNa padArthanI) poLAI sAsa thAya che. kAraNa ke pAMcapadArtho maLIne 1 lAkha jana sekAyA che, mATe e ja rIti sugama che. 14chA * avatarAH-pUrvagAthAmAM vijyAdikanI pahoLAI kahIne have A gAthAmAM te sarvanI laMbAI kahevAya che "solasasahasapaNasaya-bANauA tahaya do kalAoya / eesi savvesi, AyAmo vaNamuhANAM ca // 14 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 somasana--sAlahajAra paLalaya vALamA--pAMcaso khANu simanvAla e sanA zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita zabdA AyAmo--AyAma, lakhAI vaLamuddALa--e vanamukhanI jJAvArtha:--e vijayA vigere saOnI laMbAI solahajAra pAMcaso mANu ceAjana tathA be kaLA ( 16592-14 ceAjata) che, temaja AgaLa kahevAtA e vanamukhanI lakhAI paNa eja che 51485 vistAMya :--gAthA vat sugama che. vizeSa e ke vijayAdikAnI laMbAi varSe dharapava tathI prAraMbhIne mahAnadInA pravAhasudhI eTale uttaradakSiNa che, ane paheALAI pUrva pazcima che tathA A lakhAI prApta karavAnA upAya A pramANe ja khUdvIpanI laMbAI paheALAI bharata athavA aravatakSetra jevA 190 khaDa jeTalI che, tyAM bharata vA airavatakSetra 526 cAjana 6 kaLAnuM te 1 khaMDa pramANa che, ane mahAvidehakSetranI paheALAI tevA 64 khaMDa jeTalI che para6-6 ne 64 vaDe guNatAM 33684 ceAjana-4 kaLA thaI, temAMthI 500 ceAjana mahA nadInI paheALAI bAda karatAM cA. 33684-4 ka. paheALAi rahI, tene a bhAge karatAM cA, 16592-2 ka. paheALAI uttaradizAe ane eTalI ja paheALAI dakSiNadizAe AvI, teja vijayAdikanI lakhAI jANavI, kAraNa ke vijayAdikanI laMbAi mahAvidehanI paheALAImAM ja AvelI che, 5 148 // avatAH-- --pUgAthAomAM vijayAkrikanI lakhAI paheALAI kahevAI, parantu temAM vakSaskArapatAnI uMcAI kahevI khAkI rahI che, [vijayAdikanI uMcAI na hoya mATe kahevAnI nathI] te kahe che---- gAyazgiriva-gajada tagirivat 36-cA valArA-vakSaskArapatra tA sALaM--te vakSaskArapava tAnA gayadaMtagirikhvaccA, vakkhArA tANamaMtaranaINaM / vijayANaM ca bhihANAraM mAlavaMtA payAhiNao // 149 // zabdArthaH-- (a)nihALArU--abhidhAna, nAme mAvatAM-mAlyavata gajajjatathI prAraMbhIne vayALio-pradakSiNAvatanA krama pramANe * prazna;-mahAnadInI 500 yAjana paheALAI tA samudranA sa`gamasthAne che, tA ahIM" zarUAtathI ja viyAdine sthAne 500 yAjana kema gaNAya ? uttaraH-vijayAdikane sthAne mahAnadInI paheALAI 500 yAjana nathI, parantu anukrame hIna hIna che, tA paNa jeTalI hInatA teTalA nadInA ramaNu pradeza pazu (jaLavinAnA khAlI medAnabhAga) nadI tarIke gaNIne satra 500 yAjana jeTalI nadInI paheALAI gaNavI. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvidehakSetra varNanAdhAra jAthA -vakSaskAraparvate gajadaMtagiri sarakhA uMcA che, te vakSaskAronAM antanadIenAM ane vijayenAM nAmo mAlyavaMta gajadaMtathI prAraMbhIne pradaziNuM vartanAkramathI A pramANe che. te 149 che gajadaMtaprarvate jema niSadha ane nalavaMtaparvata pAse prAraMbhamAM 400 jana uMcA che. ane tyArabAda uMcAImAM vadhatA vadhatA merUparvata pAse 500 yojanA uMcA thayA che, tema A 16 vakSaskAraparvate paNa niSadha ane nIlavaMtaparvata pAsethI nIkaLyA che tyAM prAraMbhamAM 400 ejana uMcA che, ane tyArabAda uMcAImAM anukrame vadhatA vadhatA mahAnadI pAse eTale paryate 500 ejana uMcA thayA che, jethI e parvate azvaska dhasarakhA AkAravALA che. have e 16 vakSaskAra 32 vijya ane 12 antarnAdInA nAma kahevAnAM che tene anukrama mAlyavaMta nAmanA gajadaMtaparvatathI jamaNuM AvatuM gaNAve, te A pramANe che vijaya vakSaskAra ane antarnAdIone anukama che merUparvatathI IzAzakoNamAM mAlyavaMta gajadaMtanI pAse pUrva dizAmAM huM kaccha vinaya, te pachI ? vinnardhata, tyArabAda 2 avinaya ityAdi anukrama AgaLa darzAvelI sthApanAne anusAre vicAra, te sthApanA A pramANe--(bAjumAM) avatarA -A gAthAmAM 16 vakSaskAraparva tenA nAma anukrame kahe che- citte ya baMbhakUDe, NaliNIkUDe ya egasele ya / tiuDe vesamaNevi ya, aMjaNamAyaMjaNe ceva // 150 // aMkAvai pamhAvai AsIvisa taha suhAvahe caMde / sUre NAge deve, solasa vakkhAragiri NAmA 151 // gAthArtha pramANe sugama che- Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita mahAvideha kSetra sthApanA-nagAthA 149) vanasukha. 8 puSkalAvatIvijaya vanasukha. | vatsavijaya TV agnikANa 7 pukalavijaya 10 sAsavijaya : 6 maMgAvartI vijaya 11 mahAvatsavijaya * AvartAvijaya 12 vasAvatI vijaya 4 kacchAvatI vijaya 13 ravijaya. na dI 14 rakavijaya tA - IT 3 mahAkachavijaya zAhuvatI nahota 2 sukacchavijaya sI 15 ramaNIyavijaya 1 kacchavijaya 16 maMgalAvatI vijaya manasagiri mAtami. uttara khaLa. "3 ra7 UleepiNa 32 gaMdhilAvatIvijaya 17 pavijaya ja I Tare 32 dhilavijaya 18 apadhavijaya - che. - 30 suvavijaya 19 mahApaddhavijaya sI to dA nadI 29 19zuvijaya 20 padmAvatI vijaya ja 28 prAvatIlajaya. 21 saMkhavijaya SCA 22 nalinavijaya 27 kAlupravijaya. A a - 26 julamavijaya 24 kalakavijaya - pravijaya ri ! 24 nalinADatI vijaya gAyatrI Tima. naiRtya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvidehakSetra vanAdhikAra // vakSaskAra parvatanA dekhAva // [0 14, ra. navaMta va YkSa skiAra, - mana thI sIdhA vA sIsodA aa niSa. T:--citra-brahnakuTa-nalinITa-ekazaila-tri-zramaNa-aMjanagiri-mAjama giri-aMkApAtI-pakSyApAti-AzIviSa-sukhAvaha-candra-sUra-nAga-deva, e 16 valarakAra parvatanAM nAma anukrame jANavAM 151 jittarASA-gAthArthavata sugama che, ane zabdArtha A pramANe-vijayene rashadayabhAgamAM arthAta vacamAM - karanAra-rAkhanAra te pAra kahevAya, arthAta je be parvate maLIne rakSaNIyakSetrane pitAnI benI vacce rAkhe te vakSaskAraparvata ahiM be vakSaskAraparvate pitAnA aMtarAlamAM be be vijayane gopave che, e bhAvArtha che, e - 1 e zabdArthane anusarIne cAra gajadaMtagirio e be kurUkSetrone pitAnI vacce gupta rAkhavAthI te gawdaMtagirione paNa vakSakAraparvata zrI jaMbU pra. sumAM kahyA che, paraMtu e arthathI, vadhaze anadIo Adi padArthone paNa vakSaskAraparvata Adi kema na kahevA? e tarka na karo, kAraNa ke e zabdArtho pakaja zabdava8 rUDhapadArthaneja sUcavanArA che, paratuM tevA arthavALA sarva padArthane sUcavanAra nathI. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita sarvaparvata viSamAMka vijane aMte vijayanI maryAdA bAMdhIne rahyA che. 150 che 151 che attara--A gAthAmAM 12 antarnAdIonA anukrame nAma kahe che- gAhAvaI dahavaI vegavaI tatta matta ummattA / khIroya sIyasoyA, taha aMtovAhiNI ceva // 152 // ummImAliNi gaMbhI-ramAliNI pheNamAliNI ceva / savvatthavi dasajoyaNa uMDA kuMDubbhavA eyA // 153 // zabdArthakaparA-sarva sthAne paNa cuMTuramava-kuMDamAMthI utpanna thayelI i--uDI --e antarnAdIo jayArtha:-grAharatI-drahavatI-vegavatI-tatA-mattA-unmattA-kSIradA-zItastrotA tathA antarvAhinI UmimAlinI-gaMbhIramAlinI ane phenamAlinI e 12 antarnAdIo sarvasthAne 10 ejana uMDI che, ane ekeka kuMDamAMthI ekeka nadI nIkaLe che. 153 vistara-gAthArthavata sugama che, vizeSa e ke-e bAra nadIone kaI paNa bIjI nadIone parivAra nathI. prAraMbhathI paryata sudhI eka sarakhe 125 vijana pahoLo pravAha che, gaMgA Adi nadIvat prAraMbhamAM alpa uMDAI ane paryane IzaguNI UMDAI A nadIomAM nathI, paraMtu pravAha sarvatra sarakhe hovAthI uMDAI paNa sarvatra sarakhI rIte 10 ejana jeTalI che. A nadIono janmakuMDa niSaghanIlavaMtaparvatanI nIce che, tenuM pramANa Adi svarUpa 53-54 mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAyuM che. e kuMDamAM A bAra nadIdevIonA 12 dvIpa che, temAM 1, jema 1-5-7-9-11-17-15-17-18-21 Adi vijonI pUryo , - - - 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11 Adi vakSasakAraparvata rahyA che. 3 e parvatanA nAmavALa devo e parvatanA adhipati che, tenI rAjadhAnI Adi pUrvavata yathAsaMbhava. 2 : kA eka bI mahiM eka vAta avazya vicAravA yogya che ke-grAvatI Adi bAra antarnadIonA kuMDa 120 thAjana mAtra vistAravALI che, te temAMthI prAraMbhamAMja 125 jana vistAravALI nadI kevI rIte nIkaLI 3 temaja dareka nadI kuMDanA dvAramAMthI nIkaLe che te dari 12aa jana: paheluM che. te temAMthI kaviNa 125 yejane prAraMbhathI ja paheLAIvALI nadI, kevI rIte nIkaLe ? je AkhA kuMDamAMthI paNa nadI nIkaLavI azakayuM che to hAramAthI nIkaLavAnI to vAtaja zI ? vaLI A bAbatanuM kaMipaNa samAdhAna e viSamatAne uddezIne zAstramAM dekhAtuM nathI, paraMtu jaMbudvIpanI sarvatadIonI samAna laMbAInA dikakaraNane Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mahAvidehanI para avanadio. devInAM bhavana che. arthAta 120 jana vistAravALA kuMDa che. 16 jana vistAravALA devInA dvIpa che, ane 12aa jana vistAravALA kuMDanA dvAra che, A nadIo niSadhanIlavaMtaparvata nIcenA kuMDAmAMthI nIkaLI sItA satedA nadIne maLe che. 6 nadIo pUrvamahAvidehamAM ane 6 nadIo pazcima mahAvidehamAM che. tathA dareka nadI 2-4-6, 10-12-14, 18-20-22, 26-28-30 e samAMka vijayane ane AvelI che. je 15ra 153 avataraNa--have A cAra gAthAomAM 3ra vijayenA nAma anukrame kahevAya chekcchu sukaccho ya mahA-kaccho kacchAvaI tahA / Avatto maMgalAvato, pukkhalo pukkhalAvaI // 154 // vaccha suvaccho ya mahA-vaccho vacchAvaI vi ya / / rammo a rammao ceva, ramaNI maMgalAvaI // 155 // pamhu supamho ya mahA-pamho pamhAvaI to| saMkho galiNanAmA ya, kumuo NaliNAvaI // 156 // vappu suvappo a mahA-vappo bappAvaItti y| vaggU tahA suvaggU a, gaMdhilo gaMdhilAvaI // 157 // zabdArtha - gAthArthavata sugama che- uddezIne zrIjaMbuddIpa pra. vRttimAM zrImalayagiriphata kSetrasamAsavRttine pATha darzAvyA che, te pAThamAM prAraMbhe 12 jana pravAha ane mahAnadIpravezasthAne (paryate) 125 pejana pravAha antarnAdIone laghuvRttinA abhiprAya pramANe darzAvyo che, tethI te abhiprAya pramANe to koIpaNa zaMkA upasthita thatI nathI, paraMtu bahumata samapravAha kahelo che tenuM samAdhAna zuM ? te zrI bahuzrutagamya. vaLI zrI malayagirijI mahArAje paNa jaMbUdIpanI antarnAdIonA varNanamAM samapravAha kahIne dhAtakIkhaMDAdikanI nadIonA varNanaprasaMge "viSama pravAha jaNAvavAmAM grAhavatI Adi antanadIonuM paNa udAharaNa ApyuM che. te laghuvRttinA abhiprAyathI ja; paraMtu svataH nahi, svAbhiprAyathI te antarnAdIo samapravAhavALI mAnelI samajAya che. mATe tatva zrI bahuzrutagamya. * 1 Likno e paNa pATha che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhu kSetrasamAsa vistatha sahita | | mAhitI zika mA ridhdha - nIlavaMta parvata paha8 pahoLAI 2212 riyanI laMbAI 16592 yojanA ejana 2 khaMDa vijaya mUhanI siMdhu riya mAnadI gaMgA 7 kAyama kacchaviSa,2 sukacchavijaya 3 mahAkachabrijA, jAvaMzI vijA. * Avartavijaya 6 maMgaLAvatavijaya, cha pulakvi , 8 puSkalAvaracipa, paNa vatsavijaya, 10 suvatsavijaya, 11 mahAvatsavijaya, 12 vasAvatI 33 vijaya 14 ramyavijaya 15 ramaNIya (ramaNika) vijaya, 16 maMgalAvatIvijya, 155 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara vijayanAM nAma 17 paphamavijaya, 18 supamavijaya, 19 mahAparmavijaya, 20 padmAvatIviya, tyArabAda 21 zaMkhavijaya, 22 nalivijaya nAmanI vijaya, 23 kumudavijaya, 24 nalinAvatIvijaya, 156 che 25 vapravijaya, 26 suvapravijaya, 27 mahAvapravijaya, 28 vaprAvatIvijaya, 29 vaSNuvijaya, tathA 30 suvaSNuvijaya, 31 gaMdhilavijaya; 3ra gaMdhilAvatIvijaya : 157 vistArya--gAthArthavata sugama che. vizeSa e ke-e dareka vijayano te te nAmavALe adhipatideva pApamanA AyuSyavALe che, tethI e nAme che, athavA zAzvatanAme che. e devonI rAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM potapotAnI dizimAM 12000 ejana pramANanI che. e dareka vijayanI laMbAI pahoLAI pUrvagAthAomAM kahevAI gaI che te pramANe jANavI. tathA cakravartio e kSetrone vi=vizeSa prakAre jayajIte che te kAraNathI vinaya evuM nAma kahevAya che. arthAt cakavartIne jItavA gya kSetra te vinA. tathA A batrIse vijayomAM avasarpiNI utsarpiNI ane tenA cha cha ArArUpa kALa che nahiM tethI no satsaLI no avasarpiNI kALa che, te avasarpiNInA 4 thA ArA sarakho sadAkALa vate che, jethI 500 dhanuSanI kAyAvALA manuSya, koDapUrvanA AyuSya vALA che, ItyAdisvarUpa pUrve cothA ArAnuM kahevAI gayuM che te sarakhuM jANavuM. ' tathA vartamAnakALamAM 8mI puSkalAvatI vijyamAM zrI sImaMdharasvAmI nAmanA tIrtha kara vicAre che, 9mI vatsaviyamAM zrIyugamaMdhara nAmanA tIrthakara vicare che, ane 24mI nalinAvatI vijayamAM zrIvat nAmanA tIrthakara vicare che, ane rapamI vapravijayamAM zrImuvADu nAmanA tIrthakara vicare che. e pramANe jaghanyathI 4 ane ukRSTathI 32 tIrthakara, jaghanyathI 4 cakavatI, 4 vAsudeva, ane utkRSTathI 28 cakravatI tathA 28 vAsudeva samakALe hoya che. ItyAdi ghaNuM svarUpa graMthAntarathI jANavA gya che. 154 thI 157 sataraba:-e dareka vijayamAM vaitADha parvata tathA cakravartInI rAjadhAnInuM nagAra hoya che te kahe che * e arthapramANe bharata tathA airAvatakSetra paNa vijaya tarIke gaNI zakAya, ane te kAraNathI vatInuM viSANuM e jabUdIpa saMgrahaNInA pAThathI jaMbadvIpamAM 34 vijaye kahelI che. 1 mahAvidehakSetra cakravartI ane vAsudeva rahita hoya nahIM, mATe jadhanyathI 4 vAsudeva hoya tyAre 4 thI 28 cakravatI hoya, jethI batrIse vijaye purAya, ane jo cakavartI cAra heya te vAsudeva 4 thI 28 sudhI hoya, punaH dareka vijayamAM tIrthaMkara-cakrI-ke vAsudeva hovA joIe e niyama nathI, paratu jadhanyathI 4 tIrthakara, 4 cakI, 4 vAsudeva te havA ja joIe, Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita . ee puvvAvaragaya-viadaliya ti Naidisidalesu / bharahaddhapurisamAo, imehi NAmehi NayarIo // 158 // zabdArtha-- -e viye maratrapurisama-bharatAnI nagarI puravamavara-pUrva pazcimamAM rahelA vi-ivaitADhayavaDe ardha thayelA hiM-A (AgaLanI gAthAmAM kahevAtA) "Lasisu-nadItaraphanA ardha bhAgamAM nahi-nAmavALI myarI-nagarIe. sarakhI jAthArtha_e sarvavija pUrva pazcima laMbAI pramANe rahelA dIrghavaitADho vaDe ardhabhAgavALA thayelA che, tethI mahAnadI pAsenA arthamAM dakSiNabharatAnI ayodhyAnagarI sarakhI ane AgaLanI gAthAomAM kahevAze evA nAmavALI nagarIe che. che 158 che vistArtha -e dareka vijayanA atimadhyabhAge vaitADhayaparvata Avela che, vijayanI pahoLAI eTale te pUrva pazcima dIrgha che, ane 50 jana uttara dakSiNa vistAravALe che. A vaitADhayonuM pramANamekhalA-vidyAdharanagaranI zreNioAbhigika denI zreNio ityAdi sarvasvarUpa 76 thI 87 mI gAthA sudhImAM kahyuM che, te pramANe yathAsaMbhava jANavuM. tathA vijayanA vaitADhayavaDe be bhAga thavAthI ekabhAga varSadharaparvata pAse ane bIjo bhAga mahAnadI sItA sItedA pAse che, tyAM mahAnadI pAsenA ardhavijayamAM ekeka nagarI cakravAtanI rAjadhAnIrUpa che, te dakSiNa bhAratamAM rahelI ayodhyAnagarI sarakhI 12 jana lAMbI, 9 jana pahoLI ityAdi yathAsaMbhava svarUpavALI che, vizeSa e ke bharata ayodhyAmAM bharatakI utpana thAya che. te paNa amuka niyamitakALe ja, ane A nagarIomAM te te nagarInA nAmavALA ja cakavatie aniyatakALe sadAkALa utpanna thAya che, ema jANavuM. tathA bharataadhyA azAzvatI nagarI che, ane kSemA Adi nagarI zAzvatI che, vaLI e nagarIonuM nadIthI ane vaitADhayathI antara vigere pitAnI meLe gaNatrI karIne jANavuM. te 158 avAra-pUrvagAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM te nagarIonAM nAma kahevAya che- Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka vijayamAM utAhatha pavata tathA cakravatInI rAjadhAnI khemA khemapurA vi a, ariTa riTAvaI ya NAyavvA / khaggI maMjUsA vi a, osahipuri puMDarigiNI ya // 159 // susImA kuMDalA ceva, avarAIcapahaMkarA / aMkAvaI pamhAvaI, suhA rayaNasaMcayA // 160 // AsapurA sIMhapurA, mahApurA ceva havai vijayapurA / avarAiyA ya avarA, asogA taha vIasogAya // 161 // vijayA ya vejayaMtI, jayaMti aparAjiyA ya bodhavvA / - cakkapurA khaggapurA hoi avajjhA aujjhA ya // 162 // zabdArtha - gAthArthavat sugama che- mAthArtha-1 kSemA, 2 kSemapurA, 3 ariSTA, 4 ariSTAvatI, e cAra nagarIe jANavI, tathA 5 khaDragI, 6 maMjulA, 7 auSadhipurI, puMDarIkizuM che 159 tathA 9 susImA, 10 kuMDalA, 11 aparAjitA, 12 prabhaMkarA, 13 aMkAvatI, 14 padmAvatI, 15 zubhA, 16 ranasaMcayA che 160 ke 17 azvapurA, 18 siMhapurA, 19 mahApurA, 20 vijayapurA e nagarIe che, tathA 21 aparAjitA, 22 aparA, 23 azakA, 24 vItazekA. 161 25 vijayA, 26 vaijayantI, ra7 jayantI, 28 aparAjitA, e nagarIe jANavI, tathA 29 caMdrapurA, 30 khaDugapurA, 31 avadhyA, 32 ayodhyA e nagarIo che. 5 162 vistarArtha -gAthArthavat sugama che. vizeSa eja ke pahelA kacchavijayamAM kSemAnArI e pramANe anukrame sukaccha Adi vijemAM e nagarIo atimadhyabhAge che, ityAdi che 162 che avataraNa--have dareka vijyamAM be be nadIo che tenuM svarUpa A gAthAmAM kahevAya che-- kuMDubbhavA u gaMgA-siMdhUo kacchapamhapamuhesu / ajhaTTasu vijaesuM, sesesu ya rattarattavaI // 163 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita. zabdA : kula 7mavA-ku.DamAMthI udbhavelI (nIkaLelI ) A pa -kaccha ane padma vamuddenu vigere ada nu AThe ATha sesetu-bAkInI ATha ATha vijacAmAM ratta rattaryuM-raktA raktavatI nadI gAthA:-kuMDamAMthI nIkaLelI evI gaMgAnadI ane sindhunadI nAmanI e nadIe kaccha Adi 8 vijyeAmAM ane pavijaya Adi 8 vijayAmAM che, ane zeSa 16 vijAmAM rastAnadI tathA rakatavatInadI e e e nadIe che ! 163 5 vistAH--kacchavijaya Adi 1 thI 8 vijacAmAM darekamAM naMA ane siMdhu nAmanI e e nadI che, tevIja rIte padmavijaya Adi 17 thI 24 sudhInI ATha vijyeAmAM paNa darekamAM eja e nadIo che. tathA vatsavijaya Adi 9 thI 16 sudhInI 8 vijayAmAM, tathA vapravijaya Adi 25 thI 32 sudhInI 8 vijacAmAM navI ane rastavatInavI e e nadIo che. e rIte khatrIsa vijayamAM 64 nadIe che e sa nadIe niSadha ane nIlavaMtapa tanI nIcenA 64 kuDAmAthI nIkaLI che, ke je kuMDa pUrve je 60 cAjana vistAravALA kahyA che, temAMthI prathama 6aa ceAjana jeTalA pravAhathI nIkaLI giripAsenA vijayAnA traNavibhAga karatI 7000-7000 nadIonA parivArasahita baitADhacapava tanI nIce thai nadIpAsenA vijayA mAM bahAra nIkaLI traNavibhAga karatI khIjI 7000-7000nA parivArasahita e e e nadIe sItA sItAdAmahAnadIne dareka 14000-14000 nadIonA parivArasahita maLe che. A nadIe pava ta uparathI nIce paDatI nathI tethI enA prapAtakuMDa nathI, tathA, je ku MDAmAMthI e nadIo nIkaLe che, te kuMDa va`dharapaMta nIce RSabhakUTanI be bAjue AvelA che. ahi nadIonA nAmanA anukrama judo judo hAvAthI granthAntarathI jANavA. 5163 / / avasaraLaH----mahAvidehanA be cheDe e vanasukha che te A gAthAmAM kahevAya che-- p avivakkhiUNa jagaI, savevaNamuhacaukapilattaM / guNatIsasaya duvIsA, iMti giriaMtiegakalA // 164 // zabdA -- avivavi-vivakSA nahi karIne nArdU-jagatInI veTTvedikAsahita baraDA cAra vanasukha vidurusta-paheALAI zuLatIsamaya dhruvImA-ogaNatrIsaseA bAvIsa ce. narU ati-nadInA anta giri ati-girinA anve Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zrRdvIpanA viSNu bha yathArthaH--jagatInI vivakSA nahi karIne vedikAsahita cAra vanamukhanI paheALAI nadInI pAse 2922 ceAjana che, ane vadharapata pAse 1 kaLA che 5164aa vistarArthaH-----pUrva mahAvidehanI pate 8-9 mI vijayane antu athavA spIne ane spAmI khAju jagatIne sparzIne eka meATu vana AveluM che, parantu vacce sItAmahAnadInA pravAhu AvI javAthI e mahAvananA be vibhAga thavAthI e vana kahevAya che. tevI rIte pazcimamahAvidehanI ante paNu e vana AvavAthI mahAvidehamAM 4 vanamula gaNAya che. 13mI gAthAmAM kahyA pramANe jagatInA mULanA 12 ceAjana ja khUdvIpamAM gaNelA hai|vAthI A vanane ante rahelI jagatInA 12 ceAjana A vanamAMja gaNAya che. jethI 12 ceAjana jagatInA te paNa vananA vistAramAMja gaNatAM 2922 ceAjana jeTalI vananI paheALA nadI pAse che, e 2922 caiAjana gaNyA te jagatIne avivakSIne eTale jagatIne judI na gaNIne gaNyA che, nahItara jagatIsivAyanuM zuddhavana te 2910 ceAjana ja thAya. tyAramAda jagatInI vakratAnA kAraNathI vananA vistAra ghaTatAM ghaTatAM varSe dharapava tanI pAse kevaLa 1 kaLA jeTaleA ja (14 caiAjana jeTalA ja ) vistAra rahe che. e pramANe vijayanI paheALAI pramANe vananI paheALAI paNa pUva pazcima che, ane lakhAI vijayavat uttaradakSiNa che, te vijaya jeTalI ja 165921 cAjana 148mI gAthAmAM spaSTa rIte kahI che. 5 vanasukhane vyAsa ane laMbAI jANavAnuM karaNa u vaSa dharapa tathI nadIsanmukha jatAM keTalA ceAjana gaye keTaleA vyAsa hAya ? te jANavAnI rIti A pramANe-16592 ceAjana 2 kaLA dUra jatAM 2922 ceAjana vyAsa che tA 1 ceAjana gaye keTaleA vyAsa? e pramANe trirAzi cA0 16592 ka. 2 | ceA. 2922 | 0 1 A pramANe sthApIne khIjA trIjA a'kanA guNAkArane pahelA aMkavaDe bhAgavAnA che, parantu 2 kaLA e aMza heAvAthI sugamatA mATe 16592 jananI sava kaLAe 19 vaDe guNIne karIe tyAre 315248mAM 2 kaLA umeratAM 315250 kaLA thAya, tathA 2922 ceAjananI paNa kaLA karavAne 19 vaDe guNatAM 55518 kaLA thaI. jethI dara caiAjane 555 ceAjana paheALAI Ave, jethI 16592 ceAjana dura jatAM 55518 ne 315250 vaDe guNIne 315250 vaDe bhAgI punaH 19 vaDe bhAgatAM 2922 ceAjana vistAra prApta thAya che. athavA 315250 ne 2922 vaDe guNatAM 921160500 Ave tene 315250 vaDe bhAgatAM 2922 ceAjana paryanta vistAra Ave. e uparathI nadI pAsethI pa tatarapha jatAM dara caiAjane nyAsa hIna karavAneA hoya che, te svata: jANavA ceAgya che, tathA vyAsa uparathI lakhAI jANavAnuM gaNita paNa peAtAnI meLe gaNavA ceAgya che, ahaii' adhika vistAra thavAthI darzAvAze nahi. 5165 avataraLa,--have vijaya Adi pAMca padArthonA viSNuMbha bhegA karavAthI ja budvIpane viSTabha je 1 lAkha cAjana che je paripUrNa thAya che te A e gAthAmAM darzAvAya che 29 zya Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kaccha kSetrasamAsa vistAtha sahita // mahAvidehanA vanamukhano dekhAva // [T0 4, pR. 224] nipatha - nI la vaMta parvata 16 vistAra | ' a mu kha laMbaI 16591 ojana 2 kaLA, na va vera-tAra 29 22 pojana vistAryuM. na >>ra | kha mu na va 1 2 nIlavaMta - ni 5 6 parvata Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAgAma vasa paNatIsasahasacausaya chaDuttarA sayalavijayavikkhaMbho / vaNamuhadugavikkhaMbho, aDavanasayA ya coyAlA // 165 // . sagasayapaNNAsA pai pihutti cauvannasahasa merukhaNe / girivitthari causahasA, savvasamAso havai lakkhaM // 166 // zabdArtha - vanasaNa-pAMtrIsa hajAra sarAsathapanA I-sAtase pacAsa jasa-cAra naSidutti-antarnAdIonI pahoLAI cha4 3ttarA-cha adhika 23vana-cepana hajAra sava ni sarva vijayane meva-merU ane bhadrazAlavananA du-be vanamukhane rivAra-vakSaskAragirione vistAra eDavannara-aThThAvana vaDasA-cAra hajAra cheer-cumAlIsa sava samAsa-e sarvene bhegA karatAM thArtha-sarva vijone ekatra vistAra 35406 ejana, be varamukhane vistAra 5844 yojana, cha antarnAdIonI paheLAI 750 jana, mesahita bhadrazAlavanane vistAra 54000, ane 8 vakSaskAra parvatanI pahoLAI 4000 ejana, e sarvaaMkane bhegA karatAM (e pAMce padArthane vistAra bhego karatAM) jaMbudvIpane pUrva pazcima vistAra 1 lAkha rojana pUrNa thAya che 15-16 dA vistarArtha -gAthArthavata sugama che. vizeSatAmATe 147 mI gAthAne vistarArtha juo, avatarA: -have A gAthAmAM pazcimamahAvidehamAM AvelAM matadAna kahevAya che- joyama sayadasagaMte, samadharaNIo aho ahogAmA / bAyAlIsasahassehiM gaMtuM merussa pacchimao // 167 // zabdArtha hara aa mate-(se dazaka) hajAra vAvAjhIsa sasaihiM-betAlIsa hajAra ejana yajana nIce, ramavALI-samabhUmithI tuM-jaIne -nIce, uMDAImAM meksa-merUparvatanI anAma-adhe grAma mo-pazcimadizAmAM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamAsa vistAtha sahita gAthA:--merUpa tathI pazcimadizAmAM 42000 cAjana dUra jaI e tyAM merUnI samabhUtalathI nIce 1000 ceAjana nIce-'DAImAM adhogrAmA che ! 167 // vistarA :--have ahi' pazcimamahAvidehamAM rahelAM adheAgrAmanu svarUpa A pramANe 5 pazcima mahAvidehamAM 1000 cAjana nIce adheAgrAma // 28 merUnI pazcimadizAe merUnI pAsethI jagatIsudhInI ane niSadhapati tathA nIlavaMtapava tanI vaccenI savabhUmi eTale pazcimamahAvidehanI sarva bhUmi menI pAsethI ja anukrame nIcI nIcI utaratI gaI che,te yAvat jamUdrIpanI jagatIsudhI sa`bhUmi nIcI nIcI utarelI che, te evI rIte nIcI utaratI gaI che ke methI 42000 caiAjana dUra jatAM tyAMnI bhUmi merUnI pAsenI samabhUmithI 1000 yAjana jeTalI sIdhI u`DI gayelI che, jethI te sthAne AvelI 24 mI nalinAvatIvijaya ane 25 mI vapravijaya e be vijAnAM gAma nagarA 1000yeAjana uMDA hAvAthI te apeAtrAmAM gaNAya che, kAraNa ke 900 yAjana DAIsudhI tIrthyaleAka, ane ethI adhika nIce hoya te adhAlAka gaNAya che mATe. vaLI e be vadharAnI vacce AvelI e [kramazaH utaratI] bhUmi kUvAmAMthI keza khecavAmATe baLadone cAlavAnI Aka`bhUmi sarakhI kramazaH utaratI che. vaLI e adheAgrAmapachInAM AvelAM e vanA 1000 cAMjanathI paNa adhika u`DA che, ane tyAramAda jagatInI nIcenI bhItti pazcimamahAvidehanA pate AvelA ghaNA uMcA koTa sarakhI che. tathA pazcimamahAvidehanI bhUmi e pramANe nIcI utaratI hAvAthI savijaye savakSaskArapatA ane sava antatadIe paNa anukrame `nIcA nIcA thatA gayA che. avataraLa :--have ja'bUdvIpanuM' vanasamApta thavAnA praznaMge A ja bUDhIpamAM tIkara cakravattI vAsudeva ane khaLadevanI utpatti jaghanyathI tathA utkRSTathI kahevAya che 1. prathama 24-25 mI vijayanAM grAmanagarene adheAtrAma kahyAM te 1000 ceAjana uMDAInI apekSAe kahyAM che, parantu gaNitanI pramANe teA 23-24-25-26 e cAre vijayAnAM grAmanagara 900 yeAjana DAIthI adhika uMDA hovAthI adheAgrAma tarIke gaNI zakAya, teA paNa zAstramAM sarvatra 42000 cAjana dUra gaye adheAgrAma kahyA te saMbaMdhamAM vAstavika spaSTa kAraNa tA zrI bahuzrutA ja jANe, anyathA gaNitarIti pramANe tA 37800 yeAjana gaye aAgrAma Ave che. athavA merUnA madhyavI ATha rUcaka pradezanA sthAnane samabhUtala gaNIne tyAMthI 42000 yeAjana gaNIe tA paNa e cAra vijayAja adhrAgrAma tarIke gaNAya, chatAM zAstramAM 24-25 mI vijayamAnAM paNa keTalAMka grAmanagarezane adheAgrAma tarIke gaNyA che te gaNita sAthe baMdhabesatuM nathI, mATe ahiM kaI paNa samAdhAna tarIke zAstrakartAoe IcchelI kaNa gati aMgIkAra karIe teA sarve tarkavitarka zAnta thAya che, mATe saMbhave che ke--A 42000 yAjane je adheAgrAma kahyAM te paNu kagatinI apekSAe haze, ane ahiM ka gatine avakAza paNa hoI zake che. mATe e rIte zAstranuM vacana vyavasthita dhaTAvavuM ucita che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa tathA jAnyathI ja bhUpamAM tItha karAdi saMkhyA cau cautIsaM ca jiNA, jahannamukkosao a huMti kamA / / hari cakibalA caurA tIsaM patteamiha dIve // 16 // zabdArtha- nA-anukrame | paroDha-pratyeka, dareka hari-vAsudeva huM rave-A ja bUDhIpamAM TyArtha-A jaMbudviIpamAM jaghanyathI 4 tIrthakara ane utkRSTathI 34 tIrthakara samakALe hoya che, tathA vAsudeva cakravatI ane baLadeva paNa dareka jaghanyathI cAra cAra ane utkRSTathI trIsa trIsa hoya che ke 168 che vistarAI-bharata aravata ane 32 vija maLI A jaMbUDhIpanI 34 vijemAM darekamAM utkRSTakALe ekeka tIrthakara havAthI 34 tIrthakara samakALe vicaratA hoya che, ane jyAre bharataairavatamAM tIrthakara na hoya temaja mahAvidehamAM paNa sarva vijyamAM tIrthakara na hoya te paNa 4 vijaye to tIrthakara sahita hoya ja, mATe jaghanyakALe mahAvidehakSetramAMja cAra tIrthakara samakALe vicaratA hoya che, vaLI mahAvidehakSetra keIpaNa kALe tIrthakaraAdirahita na hoya te apekSAe jaMbudviIpamAM jaghanyathI 4 tIrthakara to avazya (mahAvidehamAMja) vicaratA hoya che, vartamAnakALamAM paNa mahAvidehamAM 8-9-24-25 e cAra vijamAM anukrame zrI sImaMdhara-zrI yugadhara-zrIbAhu-zrI subAhu-nAmanA cAra tIrtha kara vicare che. kahyuM che ke-avirahiTsa ninavanavisTavevAyuvehiM | ___ evaM mahAvidehaM battIsA vijayapavibhattaM / / 393 // artha-32 vijo vaDe vaheMcAyeluM A mahAvidehakSetra jinavara cakravatI baladeva ane vAsudevo vaDe avirahita che. ba0 kSetra sa0 gA. 393. vaLI "mahAvidehanA pUrvArdha ane aparAdhamAM ekeka tIrthakaranI apekSAe aDhIdvIpamAM jadhanyathI 10 tIrthaMkara vicaratA hoya che" ema paNa keTalAka AcAryo kahe che. te matAntara che. cAluM bahumate te 20 tIrthakara ja vicaratA kahyA che, vaLI ahi vicaratA zabdano artha kevalIpaNe ja vicaratA evo artha ekAta na karatAM "koIpaNa avasthAmAM rahelA" evo artha karIe to aDhIdvIpamAM tIrthakaronI sattA vicAravI bahu sugama paDe che, jo ke e arthathI mahAvidehamAM koI kALa evo paNa Ave ke je vakhate kevaLI tIrthakara na paNa hoya, jethI e artha paNa kaMIka vicAravA yogya te khare, te paNa avirahita athavA vicaratA zabdane artha kevalajJAnI tIrthakaranA ja sadbhAvavALe karIe to ethI paNa vizeSa vicAravA yugya thAya che, uparAMta bahu asaMgata prAva thAya che. tenuM saMkSipta kAraNa A pramANe che je aDhIThIpavartI jadhanya 20 tIrthakarone kevalIpaNe ja vicaratA svIkArIe to eka tIrthakaranI pAchaLa bIjA 83 tIrthakarone saddabhAva hovo ja joIe, ane tema gaNavAthI 32 vijayamAM bhina Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhuvasamAsa zistarA sahita tathA jaMbudviIpamAM jaghanyathI 4 vAsudeva baLadeva, ane 4 cakavatI hoya che, tethI zeSa 30 vijayamAM 30 vAsudeva baLadeva ane 30 cakravatI utkRSTathI hoya che, je cetrIse vijayamAM 34 cakravatI samakALe mAnIe to jabUdvIpa te kALe vAsudeva baLadeva rahitaja hoya, ane je 34 vAsudeva baLadeva mAnIe te sarvathA cakravatI rahita hoya, paraMtu tema banatuM nathI, cAra cakravatI athavA cAra vAsudeva baLadeva te hovA ja joIe. arthAt jyAM vAsudeva hoya tyAM cakravartI na hoya ane cakravartI hoya te vijayamAM vAsudeva na hoya te kAraNathI e pramANe cakravatI ane vAsudevanI saMkhyArmA vipaya ya hoya che. e 168 che // jaMbUdvIpamA sUrya caMdranuM varNana // avataran:-have jaMbUdIpamAM sUryacaMdrAdi tikSakanI gati kahevAnA prasaMge prathama A gAthAmAM jaMbudvIpanA sUryacaMdra keTalA? ane tenuM gatikSetra keTaluM! te kahevAya che-- sasiduga ravidugacArA, ihadIve tesiM cArakhitaM tu / paNasaya dasuttarAI, igasahi bhAgA (hAyA) ya aDayAlA // 169 // zabdArtha - saitidupa-be candrane jAvatta-cArakSetra, gatise kSetra vidu-be sUryane pAsa-pAMca yojana ar-cAra, gati, bhramaNa rasa 3ttara-dasa adhika chUTuM rave-A dvIpamAM rAdi mAekasaThIyA bhAga teeteonuM, be be sUryacaMdranuM arayAtrA-aDatAlIsa bhinna avasthAvALA seMkaDo tIrthakarone sadabhAva mAnavo joIe, ane tethI eka ja vijayamAM aneka avasthAvALA aneka tIrthakaro sadAkALa hovA joIe, ItyAdi vicAratAM ""avirahita"ne tathA vicaratA"ne artha koIpaNa avasthAvALA jinavarane saddabhAva samajo vizeSa sugama paDe che, mATe A bAbatamAM satya tatva zrI bahuzrutagamya che. A bAbatanI vizeSa spaSTatA-kSetraloka prakAza pRSTa 238 mAM zrImAna sAgarAnandasUrIzvarajIe karela TippaNIthI thAya che. 1 jema pUrve zrI jinendronI bAbatamAM mAvati padano artha kahyo te rIte ahiM cakravartI tathA vAsudevanI bAbatamAM paNa samajAya che ke ahiM vAsudeva ane cakrI eTale digvijaye karelAja vAsudeva ane cakravartIo mAnIe te eka vAsudeva tathA eka cakravata pAchaLa tenI jagyAo pUravAne aneka vAsudevo tathA cakravartIo bhinna bhinna avasthAmAM utpanna thayelA hovA joIe, ane tethI ekaja vijayamAM aneka vAsudeva baLadeva tathA cakravartIe saMmizra thavAno saMbhava che, mATe ahiM paNa rAjyakartA cakravatI vAsudeva na gaNatAM koIpaNa avasthAvALA vAsudeva cakravatI avazya hovAnuM mAnIe to vizeSa sugamatAthI samajI zakAya che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhUdISamAM sUcaya tuM mana sU0 pa0 maMDaLa kSetranaM citra // ze zo rI sAnyantara (0 266, 60 220) 82. 5 5 DAna kSetra 1. lava Na sagu nanaca A ja mUDhIpamAM e candra ane e sUryanI gati pravarte che, ane te retu' gatikSetra pAMcasA daza ceAjana uparAnta ekasaDhiyA aDatAlIsa bhAga (51046 0 ) che // 169 u vAstavamAM ja bUDhIpamAM divasarAtrine uttpanna karAza e sUrya prakAza kare che, ane tithione utpanna karanArA e candra prakAza kare che, e cAre nyAviSanA IndronAM e cAra vimAna eTaluM ja nahi parantu e cAra IndronA parivAra rUpa 88- mAnAM vimAna, 28-28 nakSatronAM SimAna ane 66975-667pa DAkAtI tArAmAmAM vimAna paNa jakhUdvIpanI u52 790 ceAjanathI 900 cAjana mudhInA 110 ejana jeTalAM uMcA AkAzamAM sadAkALa jamRdvIpanA menI cAre temaNe miDalAkAra ( goLa gherAvA pramANe) ratAM ja rahe che, ane e pramANe Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetramAsa vistAtha sahita ardhapuSkaradvIpasudhInA rA dvIpa ane 2 samudranA 45 lAkha jana jeTalA manuSyakSetramAM jeTalA jyotiSIo che, te sarve naMbudvIpanA ja merUnI AsapAsa sadAkALa goLa AkAre bhamatA rahe che, e vimAnanI evI valayAkAra gaLagati svabhAvasiddha che, paraMtu kRtrima nathI. e pramANe pharatA jAtizcakamAM jaMbudvIpanA be sUrya ane be candranuM vArakSetra eTale gatikSetra uttarathI dakSiNa athavA dakSiNathI uttara gaNatAM 110 ejana ane eka ejananA ekasaTha bhAga karIne temAMnA 48 bhAga jeTaluM che, te A pramANe AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe sUrya 184 maMDala (valayAkAra gati) kare che, ane cadra 15 maMDala kare che, tyAM merU parvatathI 44820 ejana dUra caMdrasUrya hoya che, mATe sarvathI paheluM maMDala merUthI eTalA yojana dUra thAya che, arthAt paheluM bhramaNa jaMbudvIpanA paryantabhAgathI 180 yojana ja budvIpamAM khasatuM niSadha ane nIlavaMtaparvata upara prAraMbhAya che, ane tyArabAda be be ejanane antare bIju trIjuM yAvat 184 muM lavaNasamudramAM 330 ejana dUra thAya che, ane candramaMDalamAM paNa eja rIte 15 muM maMDaLa lavaNasamudramAM kiMcit jUna 330 jana dUra thAya che, mATe 330-48 samudranA + 180 dvipanA 510-48 cArakSetrano-gatikSetrane uttara dakSiNa vistAra gaNAya che. e pramANe jaMbudvIpanA sUryacaMdrane bhramaNa karavAnA kSetrane vistAra 51046 jana jeTaluM che, eTalA ja kSetramAM sUrya 184 maMDaLa pUre che, ane candra 15 maMDaLa pUrNa kare che. dakSiNAyananA 6 mAsamAM sUrya pahelA maMDalathI 184 me maMDale (jabUdvIpamAMthI khasa khasate samudramAM) jAya che, ane punaH palaTAIne khasa khasa jaMbudvIpamAM 180 ejana aMdara pahelAmaMDaLe AvI jAya che tyAre uttarAyaNanA cha mAsa pUrNa thAya che. e pramANe eka varSamAM chehalA maMDale jaI pahelA maMDale AvI jAya che. avasarpiNI utsarpiNI yuga palyopama sAgaropama sUryavarSa sUryamAsa dakSiNAyana ItyAdi kALabhede dakSiNAyananA pahelA divase athavA karkasaMkrAntinA pahelA divase paheluM maMDala pUrNa thatAM samApta thAya che, ane bIjA maMDalanA prAraMbha samaye ja te sarve kALabhede prAraMbhAya che. tathA ekavarSamAM paheluM ane 184 muM e be maMDala mAM sUrya ekeka vAra phare che, ane madhyavatI 182 maMDalamAM jatAM ane AvatAM ema be be vakhata phare che. punaH eka sUrya jyAre niSadha parvata upara 183mAM paheluM maMDala prAraMbhe che, te ja samaye bIje sUrya tenI samazreNImAM ja nIlavaMtaparvata Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUDhIpamAM sUryacandranuM varNana upara paheluM maMDaLa prAraMbhe che, e rIte be sUrya maLIne eka ahorAtramAM eka maMDala pUre che, ane eka sUrya eka ahorAtramAM eka ardhamaMDala ja pUrNa kare che, - caMdranAM dakSiNAyana uttarAyaNa che, paraMtu sUrya sarakhA nathI mATe tenuM ahiM prajana nathI, vizeSAthae anyagraMthethI jANavAM. . 169 che. avatara:-have A gALAmAM sUryacaMdranA maMDalanI saMkhyA ane pramANa kahe chepnnrs culasIisayaM, chppnn'ddyaalbhaagmaannaaii| . sasisUramaMDalAiM, tayaMtarANigigahINAI // 170 // te caMdramaMda sane maMtranA zAMtA (vitra ?) [0 270, g0 233] sarva maMDala 15, AMtarA 14. parvata ( 35 30 che. bhA. pratibhAga e saMlathI maMDalanuM attara che. ane dareka maMDala ye che. eTale A maMDala lITIo . jADI jANavI. 4 caMdra paNa ma sudhI bAhyamaMDala pUrNa karI . nIcenI lITI pramANe merU tarapha khasatuM jAya che, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pr zrI laghu kSetrasamAsa vistarAtha` sAhata. // mukhyamaMtjha ane maMdajInA brAMtA ||(nitrana. 2) [T[. 270, glR0 224] sa` ma`Dala 184, AMtarA 183, vanasa-paMdara pustIksa ekasA cArAsI chappanna-chappana bhAga pramANanuM mahayAjmAnanA phai-aDatAlIsa bhAga pramANanu meru parvata maMDala sarvAtyanara zabdArtha : 2 /2 /2 vebAhya maMDala satisUtra--cadrasUrya'nA maMGApha-ma'DalA ma taya atarAzi-tenAM AMtarA pharALa dInADuM-eka eka AchA A thI sa~sudhInuM sIdhI lITInuM maMDalakSetra che ane te 510 yAjata che. a A ke Da vartula lITI 46 jADI te paheluM mAMDala pUNu gaNAya. evAM 194 maMDala che. sUrya 4 sudhI jaI ne darzAvelI lITI pramANe merU tarapha khasatA jAya che. khIjo sUya a sthAnathI pUrvenI jevAM ja khIjA judAM maMDala 184 kare che, e sUryanA maMDala eka lITImAM AvatAM nathI. paNa pAtapeAtAnI judI lITIo pADe che. e dareka maDala 2-2 rAjanane antare hAya che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candrama'DalA tathA sUca`maDalAnA a'taranuM pramANa cothAya--candranAM 15 maDala che, ane te dareka ekasaThIyA chappanabhAga pramANanAM che, tathA sUnA ekaseA cAsI maMDala (184) che, ane te dareka ekasaThIyA 48 bhAga pramANanAM che, e bannenA AMtarA ekeka nyUna-ochA che.[ candramaDaleAnA 14 AMtarA ane sUryaMma DaleAnA 183 AMtarA che,] // 170 // vastarae:--candranuM vimAna eka ceAjananA ekasaTha bhAga karIe tevA 56 bhAga jeTalA vRttavistAravALu che, ane sUnu 48 bhAga jeTaluM vRttavistAravALu che. jethI 51046 cAjana jeTalA maMDalakSetramAM caMdranA 15 maDala thAya che, te dareka maMDalanuM pramANa ekasaThIyA 56 bhAga jeTalA vistAravALuM che, ane sUryanA 184 maMDalA thAya che te dareka maMDalanA vistAra ekasaThIyA 48 bhAga jeTale che, ane matA ekeka echA eTale caMdramaMDaleAnA 14 AMtarA che, kAraNa ke pAMca AMgaLImAM jema. cAra AMtarA hAya, ane cAra bhIMteAmAM jema 3 AMtarA hAya tema maMDaleAmAM paNa AMtarA eka nyUna jeTalA ja heya, te rIte sUmaMDalAnA 183 AMtarA che. jema pahelAthI khIjA ma`Dala vaccenA maMDala vinAnA khAlI kSetrarUpa eka AMtarA, ane khIjAthI trIjA maDala vacceneA khIjo AMtare. ityAdi rIte AMtarA eTale sUryacaMdranA paMza vinAnu zUnya kSetra jANavuM. tathA AkAzanI aMdara jeTalI jagyAmAM pharatAM caMdrasUryanA vimAnane ghasArA-lITI paDe teTaluM ghasArAvALuM kSetra te eka maeNkalTa kahevAya, mATe vimAnanA vistArane anusAreja maDalanA paNa vistAra tathA ceAjana jANyeA. 5170nA 61 avataraLa: pUCgAthAmAM candrasUryanA maDaleAnI sakhyA ane AMtarA kahIne have A gAthAmAM candrama DalAnAM AMtarA tathA sUrya maMDalanA AMtarAonuM pramANa kahe che, te A pramANe che paNatIsajoaNe bhAga tIsa cauro a bhAgasagabhAgA (hAyA) aMtaramALa sataLA, ravA puLa nabaLe yuni revi zabdA vAtIta-pAMtrIsa mALa tIsa-trIsa (ekasaThIyA ) bhAga ro-cAra aa mAi-sAtIyA bhAga aMtaramAna-antara pramANa sasiLe-candranA maMDaLanu ravine puLa-vaLI sUryanA maDalanuM lumni-e gAya:-candranA ma`DaleAnA antaranu pramANa 35 ceAjana 30 ekasaThIyA bhAga ane eka ekasaThIyAnA sAtIyA 4 bhAga jeTaluM che, ane sUryanA maphlAnuM antara 2-2 ceAjata che ! 171 5 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita huM vitaramaMDalakSetra pUrve 510 2.jana 48 ekasaThIyA bhAga adhika kahyuM che, mATe ahiM gaNitanI sugamatA mATe pAMca daza ejananA paNa ekasaThIyA bhAga batAvIe te [510461 ] 31110 bhAga Ave temAM 48 bhAga umeratAM [ 31110+48=] 31158 ekasaThIyA bhAga AvyA. have 15 maMDala che, ane te dareka pada, bhAga jeTaluM che, mATe 15 ne 56 vaDe guNatAM 840 bhAga AvyA tene 31158 mAMthI bAda karatAM AMtarAnuM sarvakSetra 30318 bhAga rahyuM, tene janA karavAmATe 61 vaDe ane AMtarA lAvavA mATe 14 vaDe bhAgavA joIe, jethI prathama 14 AMtarAvaDe bhAgatAM-- * 14)30318(2165 bhAga 61)2165(35 jana 7 28 183 335 305 =2165! 30 bhAga ekasaThIyA 70 che. bhA. pratibhAga eTale javAba 35-30-4 8 pratibhAga che. bhAga 35-303 javAba tathA ahiM sUryamaMDaLe 184 che, ane dareka maMDaLa 48 bhAganuM che. mATe 184ne 48 vaDe guNatAM [ 184448=] 8832 bhAga AvyA tene prathama kahelA 31158 maMDaLakSetrAMzamAMthI bAda karatAM 223ra6 kSetrAMza Ave, tene 183 AMtarAvaDe bhAgatAM 122 aMza Ave ane e ekasaThIyA aMza hovAthI 61 vaDe bhAgatAM 2 yojana saMpUrNa antara Ave. e pramANe pahelA sUryamaMDalathI bIjuM sUryamaMDala 2 jana kara che. tyArabAda trIjuM trIjAthI cothuM yAvat 183 mAMthI 184 muM maMDala be jana dUra che. che attara ane maMDala dvArA maMDalakSetranI prApti che athavA bIjI rIte vicAratAM e antare uparathI maMDalakSetranI prApti paNa A pramANe thAya che.-caMdramaMDalAntara ke. 35-30OM bhAga che, te prathama 30 nA sAtIyA bhAga sarva banAvatAM 3047=10 mAM 4 umeratAM 214 sAtIyA bhAga te ekasaThIyA aMza che, mATe 35 ejananA paNa ekasaThIyA aMza banAvavAne 35 ne 61 vaDe guNatAM 2135 aMza AvyA tene 7 thI guNatAM 14945 AvyA temAM e 214 umeratAM 15159 sAtIyA caNibhAga-pratibhAga AvyA. A 15159 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUtIpamAM tathA lavaNusamudramAM sUrya'candranu cArakSetra ceA. bhAga prati 35-30-4 athavA x61 utaratI bhAMjaNI 35 pramANe 210 2135 bhAga +30 bhAga 2165 bhAga XG 15155 * 4 151pa9 cUrNi bhAga ( eka AMtarAnA ) tathA sUrya ma`DalAntara 2 caiAjanane 183 ane 48 eka maMDalAMzane 184 vaDe guNatAM 144 cA0 48 aMza AvyA tene 366 mAM maDalakSetra prApta thAya. // 171 // pratibhAga eka maDalAntaranA AkhyA mATe 14 mAMDalAntare guNatAM 212226 pratibhAga AvyA have maMDala 56 bhAganuM che mATe tene cha vaDe guNatAM 392 Ave, tene 15 maMDale guNatAM 5880 pratibhAga AvyA tene pUnA 212226 mAM umeratAM 218106 sava pratibhAga Ave e pratibhAga sAtIyA haiAvAthI sAte bhAgatAM 31158 bhAga ekasaThIyA AvyA tene punaH 61 vaDe bhAgatAM 510 cAjana 48 aMza ma`DalakSetra Ave. vIvato-ja khUdvIpanI aMdara abhid-ekasA e'sI ceAjatamAM avasaraLaH--jamUdrIpanA sUrya caMdranA ja bhUdvIpamAM keTalAM maMDala ? ane keTalu maDalakSetra che? tathA lavaNusamudramAM keTalAM ma`Dala tathA ma`Dala kSetra che ? te A gAthAmAM darzAvAya che.-- dIvaMta asiasa paNapaNasaThThI a maMDalA tersi / tIsahiatisayalavaNe, dasiguNavIsa sayaM kamaso // 172 // zabdAH-- vaLa--pAMca maMDaLa vaLataTTIpAMsaTha * asi~--temanAM--caMdra ane sUryanAM aMtaravaDe guNatAM 366 caiAjana AvyA, 8832 AvyA tene 61 vaDe bhAgatAM umeratAM 510 0 48 aMza sapUrNa 37 tIsaphrima-trIsa adhika tilaya-traNasA cAjana sa-daza tuLavIla sayaM-eka sA ogaNIsa mo-anukrame (caMdra sUryanAM) Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lA kSetra vistAtha hila " - jayArthI-jabUdvIpanI aMdara ekase eMsI ejanamAM caMdranAM pAMca maMDala ane sUryanAM pAMsaTha maMDala che, ane lavaNasamudramAM traNa trIsa jaA [48 aMza sahita ]mAM anukrame caMdranA daza maMDala che, ane sUryanAM eka gaNIza maMDala che. 172vA A vistarArtha-jabUdvIpamAM maMDalakSetrano vyAsa 180 jana saMpUrNa che, temAM sUryanA 65 maMDala saMpUrNa ane chAsaThamA maMDalane kaMIkawbhAga prApta thAya che, ane candranAM 5 maMDala saMpUrNa ane chaThThA maMDalane ghaNe bhAga prApta thAya che, ane lavaNasamudramAM 330 jana-48 aMza jeTalA maMDalakSetramAM caMdranAM 10 maMDala ane sUryanA 119 maMDala thAya che, jethI sarvamaLI dho. 510-48 aMza jeTalA saMpUrNa maMDalakSetramAM caMdranAM [10] 15 maMDala ane sUryanAM [65+1199] 184 sarvamaMDale thAya che. vaLI vizeSa e ke sUryanAM 65 maMDalamAM paNa bharata sUryanA 63 maMDala niSadhaparvata upara ane be maMDale harivarSakSetramAM IzAna khUNe thAya che, tevI ja rIte bIjA aravatasUryanAM 63 maMDale nalatavaMta upara ane be maMDale ramyakSetranA naihatyakANamAM (kSetradizAnI apekSAe) thAya che. -64-65 mA maMDalane harivarSa athavA ramyakakSetranA khUNAmAM kahyuM ane tyArabAdanAM maMDala samudranA gaNyA, te dvIpanA paryanta AvelI 4 janavistAravALI jagatI upara ekamaMDala saMpUrNa ane bIjA maMDaLane ghaNe bhAga thavA yogya chatAM ekapaNa maMDala na kahyuM te kema ghaTe? . 3ttara:-jagatI upara sAdhika 1 maMDala thAya che, paraMtu jagatInA 4 yojana harivarSamyakakSetranI chavAmAM (laMbAImAM) gaNAya che, jethI te 4jana harivarSaramyanA hovAthI kSetranA khUNAmAM e be maMDala kahyAM che, ane jagatIne vistAra ja bUDhIpanA te te kSetrAdimAM atargata gaNavAnuM jagatInA varNana prasaMge ja kahevAI gayuM che mATe vAstavika rIte sAdhika 1 maMDala jagatI upara thAya che, te paNa jagatI upara na kahetAM kSetranI jIvAkoTImAM ja graMthakartAo gaNe che. tathA gAthAmAM 180 ane 330 e be yojanaaMka kahelA hovAthI saMpUrNa 510 ejana maMDalakSetra thAya che, ane maMDala kSetra te 510 uparAnta 48 aMza jeTaluM che, te paNa 48 aMza jeTalA alpakSetranI ahiM alpatAnA kAraNathI vivakSA nathI karI eja hetu samajAya che, mATe visaMvAda na jANuM. - + pa maMDalathI 19 0 9 aMza kSetra rokAyuM che mATe 66 mAM maMDalanA para aMza jaMbUDhIpamAM che, e paddhatie caMdrakSetra svataH gaNavuM. 1 sUryavarSanA prAraMbhamAM je sUrya bharatakSetramAM udaya pAmI sUryavarSanuM paheluM maMDala (ane 184 mAMnuM bIjuM maMDala) niSadhaparvata upara prAraMbhe che te sUrya bhArata sUrya kahevAya, e paddhatie kheravatasUrya evuM upacAranAma jANavuM, vAsvavika nahiM. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhyanaramaMDale cAdathI ane tathA sUyI sUryane keTaluM aMtara ? ja avataraNa - jaMbudvIpamAM be candra ane be sUrya kahyA, temAM eka sUrya-caMdranI rahAme bIjI bAjue bIje sUryacaMdra hoya che, te sarvAbhyataramaMDalamAM vartatA caMdrathI caMdrane athavA sUryathI sUryane keTaluM antara? temaja sarva bAhyamaMDalamAM pharatI vakhate keTaluM antara? te be atara A gAthAmAM kahevAya che-- sasisasi raviravi aMtari, majhe igalakkhutisapasAThUNo / sAhiya dusayari paNa cai-bahi lakkho usayasAThahio // 173 // ' zabdArtha - sasa saf-eka caMdrathI bIjA caMdrane sAvi dulAra-sAdhika bahettara yojana -eka sUryathI bIjA sUryane vana-sAyika pAMca ejana, aMtari-paraspara akhtara svarUM vRddhi (dara maMDele adhika vadhAratAM) maLaze-madhya maMDale, pahelA maMDale aheM-sarvabAhyamaMDale lAlu-eka lAkha jana ravo-eka lAkha jane tisayasAya. kaLo-traNaso sATha jana nyUna | mahima-cha sATha janaadhika TrSA-sabhyantaramaMDale caMdrathI caMdrane ane sUryathI sUryane paraspara antara traNaso sATha jana nyUna 1 lAkha jana pramANa [99640 jana] che, tyArabAda dareka maMDale sAdhika 72 yojana caMdrAntara vadhatAM ane sAdhika 5 jana sUryAntara vadhatAM sarvabAhyamaMDale cha sATha jana adhika 1 lAkha jana pramANa [=100660 cojana ] jeTaluM paraspara akhtara hoya che 172aa vitratA-jaMbUDhIpanI jagatIthI eTale jaMbudvIpanA paryaMtabhAgathI dvIpanI aMdara 180 yojana khasatuM caMdrasUryanuM paheluM sabhyantaramaMDala che. mATe pUrvataraphanA 180 ane pazcimataraphanA 180 maLI 360 jana jaMbUDhIpanA 1 lAkha jana vyAsamAMthI bAda karatAM 99640 jana jeTaluM antara sabhyantaramaMDalanA vartata caMdrane caMdrathI ane sUryane sUryathI hoya che, ane eja 9640 mAMthI merU parvatane bhUmistha vyAsa 10000 ejana bAda karI bAkI rahelA 8940 ejananA be vibhAga karatAM 44820 ejana Ave tethI ema spaSTa thayuM kesabhyantaramaMDalamAM vartata [eTale uttarAyaNanA chelA maMDelane samApta karatA ane dakSiNAyananA pahelA maMDalane prAraMbho] bhAratasUrya niSadha upara rahyo che merUthI agnikhUNe 44820 ejana dUra rahyo che, te ja vakhate aravata sUrya tenI ja barAbara vaka samazreNie merUparvatathI 44820 ejana dUra vAyavya khUNe nIlavaMtaparvata maMDalane prAraMbha heya che, ethI adhika najIka AvavAne have bIjo koI avakAza " pUrvanA merUnA nathI, mATe sabhyantaramaMDale vartatA be sUryane paraspara [44820+10000+ Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI ghaNu kSetrasamAsa vistAra sahita // sUrya sUryarnu paraspara aMntara, eja rIte caMdra caMdranu paNa paraspara antara // [0 272, g0 24deg] C8 D BA, dira 9 " sii kRmi che . bU ke D ri i ikAra ( RJAR - - - - A maMDale vAstavika nathI, paraMtu prAyaH maMDaLa tulya che, je gaNita mAtra samajavAne mATe che emAM sabhyantara maMDale vartatA be sUryanuM paraspara antara traNe aMka maLIne 99640 ejana, ane sarvabAhyamaMDale pAMce aMka maLIne 100660 jana antara che. - tathA sUryanI paraspara antaravRddhi be bAju 24, 24 jana che, ane caMdranI - bhA. prati paraspara antaravRddhi pratimaMDale be bAju 36-25-4 judI judI che. ' pazcimanA 44820=] 964 yojana jeTaluM antara heya che, eja rIte be candrane paNa parasparaantara eTaluM ja jANavuM. | ti sabhyanta maM ne 1 sUryane attara ! Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thasUyanA maMDaLanuM aMtara. tathA sarvabAhyamaMDala lavaNasamudramAM jaMbudvIpanA paryantabhAgathI 330 yojana dUra sava bAjue pharatuM hovAthI be bAjunA 330-330 gaNatAM 66. jana jaMbudvIpanA 1 lAkha jana vyAsamAM adhika gaNavAthI 100660 ejana thAya che. jethI ema spaSTa thayuM ke sarvabAhyamaMDalane samApta karatI vakhate e 184mA maMDalamAM vartatA caMdrathI caMdrane ane sUryathI sUryane paraspara utkRSTa anDara 100 660 ejana [mAM 16 bhAga nyUna] hAya che. e vakhate bhArata sUrya merUparvatathI 45330 ejana dUra agni khUNe samudramAM raheluM hoya che, tyAre bIjo airavatasUya tenI ja (bhArata sUryanI ja (vaka (khUNAthI khUNA taraphanI) samazreNIe merUthI vAyavyakoNamAM samudrane viSe merUthI 45330 ejana dara rahele hoya che, e pramANe caMdra 15 mA maMDale eja sthAne e ja rIte ja rahelA hoya tyAre eka caMdrathI bIjA caMdrane utkRSTaakhtara jANavuM A baMne aMtara merU parvata AvavAthI cApati mantara jANavuM hRti saryavAna vana vandrane sUvaM sUryane 3Na aMtara ! have dareka maMDale paraspara aMtaravRddhi A pramANe-caMdramaMDalathI caMdramaMDalanuM paraspara atara pUrve 35 jana-30 bhAga-4 pratibhAga kahyuM che, te eka bAjunuM hoya che ane eTaluM antara bIjI svAmI bAjue paNa hoya che, te e be bAjunAM aMtara bhegAM karatAM 70 ejana 60 | 35-30-4 bhAga ane 8 pratibhAga (sAtIyA) AvyA 35-30-4 punaH caMdramaMDala peka bhAganuM che, te paNa 70-60-8 bane bAjunuM gaNatAM 112 bhAga sAThamAM | 112 umeratAM 172 bhAga thayA, tathA sAtIyA 70-172-8 8 pratibhAgamAMthI sAtapratibhAgane 1 bhAga 14-7 172 mAM umeratAM 173 bhAga thayA, ane - 70-173-16, 1 pratibhAgI rahyo, te 173 pratibhAgane + 20-122 61 vaDe bhAgatAM 2 pejana AvyA te 70 72-51 - * ahiM sUryathI sUryane utkRSTa aMtara to gAthAmAM kahyA pramANe saMpUrNa che. paraMtu caMdrathI caMdranA utkRSTa antaramAM 16 bhAga ochA jANavA, kAraNa ke sUryamaMDala 48 aMzanuM che, tyAre caMdramala 56 aMzanuM che, jethI baMne bAjuthI 8-8 bhAga traTatA 16 bhAga ghaTe, mATe sabAmaMDale caMdrathI caMdrane utkRSTa aMtara che. 100659-45 bhAga jeTadhuM hoya che.--e vizeSa che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vihArI sahita mAM umeratAM 72 jana AvyA, ane | aMtara 35-3-4 bhAga 51 rahyA, tethI dareka maMDale ce. | maMDala + 56 72 bhA. 51 pratibhAga 1 (. 7ra bhA. 35-86-4 11) adhika adhika aMtara vadhatuM jAya + 1 - 61 che. athavA bIjI rIte gaNIe te eka 36-25-4 * 2 bAjunuM aMtara ane maMDala maLIne . 36 bhA. 25 prati. 4 thAya tene be 72-50-8 bAjunuM gaNI dviguNa karatAM paNa e 72 +14-7 bhA. 51 prati. 1 aMtaravRddhi prApta 72-para-1 thAya che, cA. bhAga 2-48 eka bAjunA have sUryamaMDalemAM dareka maMDala 2 | + 2-48 bIjI bAjunA jana aMtare che, ane 48 bhAga maMDalanA maLIne 2 jana 48 bhAga eka | + 1--61 bAjunI aMtaravRddhi hoya che. tevI ja bIjI | pa-35 bAju gaNatAM 4 jana 96 bhAga Ave, emAM 96 mAMthI 61 bhAgane eka ja kADhI laI cAra yojanamAM umeratAM rojana pa thAya, ane bhAga 35 rahe, jethI spaSTa thayuM ke dareka maMDale be sUryane paraspara 5 jana 35 bhAga jeTaluM antara vadhatuM jAya che. ane e pramANe vadhatAM vadhatAM sarva bAhyamaMDale 100660 ejana jeTaluM attara be sUryane paraspara prApta thAya che. athavA candranA pahelAM maMDalanI AdithI candranuM chelluM maMDala eka bAjue [maMDalakSetranI apekSAe maMDalakSetranA prAraMbhathI] . 109-53 bhAga dUra che. tevI ja rIte bIjI bAjue paNa gaNatAM [e. pa0-pa3 bhA.42=] . 101-45 bhAga jeTalA yo bhA. prati kSetramAM 15 maMDala pUrAya che, ane dara maMDale aMtaravRddhi 72-51-1 che, ane anDara 14 che mATe 72-51-1 ne 14 vaDe guNatAM paNa 1019-4pa prApta thAya che. tevI ja rIte sUryane aMge gaNatAM maMDalakSetranA prAraMbhathI chelle maMDala eka bAjue 510 ane bIjI bAju paNa 510 hovAthI 1020 yojana maMDalakSetramAM dUra che, ce. bhA. ane antaravRdhdhi 5-35 che jethI 183 AMtarAe guNatAM [maMDalasahita AMtara guNatA] 1020 jana prApta thAya che. e maMDalakSetramAM jabUdvIpanA 9640 jana Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'hanI sabhya varaso suhUgati. bannemAM umeratAM caMdranuM utkRSTa antara pUrve kahyA pramANe [9640+1019-45=] 100659-45 Ave, ane sUryanuM utkRSTa antara [9640+1020=] 100 660 jana saMpUrNa prApta thAya che. A sUryanA ataramAMthI ja caMdramaMDalanI adhikatAnA [8+8= 16 bhAga ochA karatAM pUrvokata 100 659-45 caMdrAntara prApta thAya che. ityAdika aneka rIte gaNitajJoe aMtaravRddhi uparathI, maMDaLakSetra uparathI aMtaravRddhi svataH prApta karavI. me 173 che avataraNa -have A gAthAmAM darekamaMDale caMdra ekamuhUrtamAM keTaluM cAle? te kahevAya che- sAhiapaNasahasatihuttarAI sasiNo muhuttagai majjhe / bAvannahiA sA bahipaimaMDala pauNacauvuDDI // 174 // zabdArtha - sAhi-sAyika maze-madhyamaMDale pahelAmaMDale vAsaddha--pAMca hajAra cAvagnAdikA-bAvana jana adhika tiduttarAruM--tihunnaratera -te pUrvoktagati muduttA--muhUrtagati 23LavavuM-piNa cAra ejana thA-sarvAzyantaramaMDale caMdranI muhUrtagati pAMca hajAra vihunnara janathI kaMIka adhika che, ane sarva bAhyamaDale eja muhUrtagati bAvana jana adhika che, tathA dareka maMDaLe paNa cAra yojana muhurtagatimAM vRddhi thatI jAya che. je 174 vitartha sarvAbhyantaramaMDalano paridhi 315089 (traNa lAkha paMdara hajAra nevyAsI) jata che, teTalA paridhine be candra maLIne adhika eka ahorAtramAM gativaDe samApta kare che, jethI eka ardhamaMDalane pUratAM eka caMdrane adhika ahorAtra kALa lAge che, ane saMpUrNa maMDaLa pUratAM sAdhika be divasa eTale gaNita pramANe 2 divasa 2 muhUrta ane eka muhUrtana basa ekavIsIA 23 bhAga [=2-23 ] eTale kALa lAge che, ane sUrya e ja maMDalane saMpUrNa be ahorAtra jeTalA kALamAM saMpUrNa kare che. ahiM caMdranI gati maMda hevAthI sUryanA maMDalapUrtikALathI caMdrane maMDaLamUrtikALa adhika che. ahiM gaNitanI sugamatA mATe 2 divasa rapha muhUrtanA sarvanA base ekavIsIyA muhUrtabhAga karIe te prathama 2 divasanA 60 muhUrtamAM 2 suhurta umeratAM 62 muhUtta thayA tene ra21 vaDe guNatAM 13702 AvyA temAM 23 aMza umeratAM 13725 aMza thayA. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sAhita 4221 have maMDalanA paNa aMza karavA mATe 315089 ejanane 21 vaDe guNIe te 69634669 maMDalAza thayA. tene 13725 muhurtAzavaDe bhAgatAM pa0734s, jana jeTalI caMdranI muhUrtagati prApta thaI aMkagaNita A pramANe di. mu. aMza. 315089 jana sarvAbhyantara maMDalana-paridhi 430 [221]. 315089 60 mu. 6371784 +2 muhurtAza. 630178xx 13725) 69634669 maMDalAMza (5073 jana. 4221 muhUrtAza 68625 - 62 100966 yojana 124 =5073325 48919 13702 41175 aMza. zeSa 13725 muhUrtAza 124 23 ahiM basoekavIsIA aMza kevI rIte? tenI utpatti granthAtarathI jANavI, kAraNake te utpattivarNavavAnuM vakatavya adhika hevAthI ahiM tenuM prayojana nathI. have sarvabAhyamaMDalane paridhi gaNitarIti pramANe 318315 [ traNa lAkha aDhAra hajAra traNaso paMdara] jana che, tene paNa pUrvokata rIte 221 vaDe guNI 13725 muhUrnAzavaDe bhAgatAM 5125 11, jana jeTalI muhUrNAgati prApta thAya. [ tyAM 318315 221 vaDe guNatAM 70347615 pejanAMza-maMDalAza Ave che.) e pramANe candra 15 maMDalemAMnA koIpaNa maMDalamAM bhramaNa karato hoya tyAre tenA paridhine (pUrvokatarIte upajAvelA maMDalAzane) 13725 vaDe bhAgatAM te maMDale caMdranI muhurtagati prApta thAya, arthAt tyAM caMdra eka muhUrtamAM eTaluM kSetra vyatIta kare. punaH dareka maMDalane paridhi jANavAnI rIti A pramANe-pUrve 72-51-1 jeTalI antaravRddhi kahI che, tene paridhi gaNitanI rIti pramANe lagabhaga sAdhika Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka maDale sUrya nI muhUta gati. 230 cAjana jeTalA thAya che, jethI darekama`Dale 230 ceAjana pU`maDalaparidhimAM umeratAM anantara ( agra agra ) maDalanA paridhi Ave, jemake pahelA ma`Dalane ridhi 315089 cAjana che te temAM 230 cAjana umeratAM 315319 ceAjana Ave, puna: emAM 230 umeratAM 315549 ceAjana Ave, e pramANe yAvat chellA paMdaramA maMDalane paridhi 318315 ceAjana prApta thAya che. ahiM caudavAra 230 umeratAM eTale [230x14] 3220 ceAjana umeratAM 318309 cAjana AvavAthI 6 ceAjana truTe che te 230 ceAjana uparAMtane! dezeAna nA ceAjana na vadhAravAthI phruTe che, mATe pante vA madhye pUNa akasthAne dezeAna nA ceAjanathI upajatA aka vadhAravAthI paridhi kharAkhara prApta thaI zake che, mATe e truTatA 6 ceAjana saMdhi visaMvAda na jANuvA. have caMdranA pratyeka pramANe 221 vaDe guNI kiMcityUna zAA ceAjanajeTalI muhU ta gatidareka maMDale maMDale 230 13725 vaDe 230 ceAjana. vadhatI jAya che. jethI e !! ne 14 vaDe jana bhAgatAM x221 muhUrtAza 230 40x 40xx 50830 cAjanAMza. paridhi vadhe che, tene pUrva kahyA 955 3 4 cAjana eTale lagabhaga 13725) 10830 (3 ceAjana 41175 9655 cAjanAMza zeSa. ceAjana guNatAM (14xzA) =parA ceAjanavrudhdhi paMdaramA maMDale thaI, parantu 3ppA caiAjana saMpUrNa` na heAvAthI paMdarame maMDale te nyUnatAone ekatra karI nA ceAjana eLe karatAM sa pUrNa para ( khAvana ) ceAjanavRddhi pahelA maMDaLanI apekSAe chellA maMDaLamAM prApta thaI / / 174 5 kRti pratima 372 muhUtta gati 25 ,8255 -13725 =3 avasaraLa : --pUrva gAthAmAM caMdranI muhutta gati ma`Dale maMDale kahIne have A gAthAmAM pratyeka maMDale sUryanI muhUtta gati keTalI che? te kahevAya che-- jA sasiNo sA raviNo, aDasayarisaeNa 'sisapaNahiA / kiMcUNANaM aTThArasaTTihAyANa [bhAgANa] mihabuDhI // 175 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - thI 7 phesamAsa vistatha sahita zabdArtha ja -je suhUrtagati caMdranI divALari -kaMIka nyUna I Lei-te suhurtagati sUryanI madAra -aDhAra bhAga mannara saLa-ekaso attara miALa-sAThIyA bhAgonI mahilA-ekaso eMsI yojanavaDe -A sUryanI muhurtagatimAM mahibA-adhika jANavI. ku-pratimaMDale vRddhi jANavI TrgharSa pUrvagAthAmAM je mUhurtagati caMdranI kahI teja muhurtagati sUryanI jANavI, paraMtu sabhyantaramaMDale 178 jana adhika jANavI, ane sarva-bAmaMDrale 180 ejana adhika jANavI, tathA ahiM sUryanI muhurtagatimAM dareka sUryamaMDale sAThIyA 18 bhAga jeTalI vRddhi jANavI che 175 che vistarAI -pUrvagAthAmAM caMdranI sarvAbhyantaramaMDale muhurtagati 2073 ejanathI addhika kahI che, temAM 178 jana adhika karatAM [5073 178=] para 52 ejana lagabhaga muhUrtagati sUryanI sabhyantaramaMDale jANavI. ane sarvabAhyamaMDale caMdranI muhUrtagati sAdhika 5125 jana kahI che temAM 180 ejana adhika karatAM [ 5125 +180=] 5305 jana jeTalI muhUrtagati sUryanI sarvabAhyamaMDale jANavI. tathA dareka sUryamaMDale sUryanI muhUrtagati kaMIka nyUna sAThIyA 18 bhAga jeTalI vadhatI vadhatI jAya che, e pramANe gAthAne anusAre bhUlathI [aMza pratyaMza vinA lagabhaga saMpUrvaka] muhUrtagati darzAvI, have sUkSmatAthI aMza pratyazapUrvaka muhUrtagatinI utpatti A pramANe pUrvagAthAnA vistAramAM darzAvyA pramANe sarvAzyantara maMDalane pariddhi 315089 jana che, ane sUrya potAnA keIpaNa maMDalane saMpUrNa be divase gati vaDe samApta kare che, jethI be divasanA | 60) 315089 (5251 jana 60 muhUrta vaDe sarvAzyantara paridhine 300 bhAgatAM pa251 jana uparAnta sAThIyA 150 29 bhAga eTaluM kSetra sUrya sarvAbhyantara maMDale eka muhUrtamAM cAle che, tyArabAda 120 =para 51 jana bIjA maMDale kaMIka nyUna 6 ejana adhika cAle che jethI tyAM bIje maMDale sUryanI muhUrNAgati 29+18=7 aMza ane parapa1 jana [para 51 9 ] jeTalI hoya che. e pramANe pratyeka maMDale 29 zeSa aMza' 18-18 bhAga vadhAratAM vadhAratAM yAvat 184me maMDale 183 vAra aDhAra bhAga vadhe 308 300 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcanA uDDaya-ArAnuM atara, jethI3x18=3294ne 60 vaDe bhAgatAM 54 cezajana 54 aMza Ave te pa251-29mAM 60) 3294 (54 20 300 umeratAM 5305-83 Ave, para`tu vadhAravA ceAgya 18 aMza sa`pUrNa nahi parantu kaMIka nyUna heAvAthI te nyUnatAe ekatra karatAM chellA maDale 68 aza truTe che, te khAda karatAM 15 aMza Ave, mATe 5305 caiAjana ane sAThIyA 15 a'za jeTalI sUryanI muhUtta gati sava bAhyamaDale hAya che.athavA khIjI rIte vicArIe teA--samAhyamaMDalanA paridhi 318315 ceAjana che tene 60 vaDe bhAgatAM paNa e ja muhUti prApta thAya (0) 318315 (5305 ceAjana 300 183 180 =53054 20 315 300 khAda 294 240 54 5251-29 + 54-54 1305-83 68 za 5305-15 =53055 cAjana RA * have dareka sUryoMmaDale 14 caiAjana vRddhi thavAnuM kAraNa kahevAya che-- dareka sU` ma`DalanI antaravRdhdhi 2 ceAjata 48 aza kahI che, tevI ja khIjI bAju paNa antaravRdhdhi hovAthI ane legI karatAM 5 ceAjana 35 aMza pUrve 15 a'za. zeSa. kahI che, tene gaNittarIti pramANe paridhi kADhatAM sAdhika 17 ceAjana athavA dezeAna 18 ceAjana thAya che te paNa sthUlavyavahArathI saMpUrNa` 18 caiAjana gaNavA, jethI pratisUrya maDale 18-18 ceAjana paridhi vadhate jAya che. vaLI sUrya potAnA koIpaNa maMDalane - muhUte sa pUrNa kare che, tethI e 18nI vRddhine 60 vaDe bhAgatAM 18 sAThIyA aza jeTalI muhUta gatimAM vRddhi pratyeka sUrya maMDale prApta thAya che. 5 175 5 avataraLaH--have sUrya sarvobhyantara vA sa`khAdyama Dale hoya te vakhate jyAMthI udaya pAmatA dekhAya tyAMthI keTale dUra astapAme te udayaastanu' antara A gAthAmAM kahevAya che-- majhe udayatthaMtari cauNavaisahassapaNasayachavIsA / bAyAla sahibhAgA, diNaM ca aTThArasamuhutaM // 176 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita zabdArtha - ma=sabhyantara maMDale vAya =beMtAlIsa 3 anya aMtari=udaya astanuM attara dimA =sAThIyA bhAga ravihA =rANu hajAra hif=divasa vAya chavIsa-pAMcaso chavIsa ' aDhArasa muhuraM aDhAra muhurtAne Tr --sabhyantaramaMDale sUrya hoya te vakhate corANuhajAra pAMcasa chavIsa jana uparAnta sAThIyA beMtAlIsa bhAga jeTaluM udayathI astanuM antara hoya, ane divasa 18 muhurtAne heya. me 176 vistara-sUrya jyAre sarvAbhyantaramaMDale hoya che tyAre prakAzakSetranI pahoLAI . (traNa dazAMza) jeTalI hoya che, ane aMdhakAranI paheLAI (be dazAMza) jeTalI hoya che, punaH te prakAzakSetra 18 muha samApta thAya che te A pramANe -abhyantaramaMDalane paridhi 31508 che, tene 10 vaDe bhAgI traNe guNatAM ha4526 jana uparAnta dazIyA sAta bhAga Ave che e 10,315089(31508 dazIyA sAta bhAga te sAThIyA beMtAlIsa bhAga 315080 ja che. kAraNa ke bane rakamane cha guNI karatAM dazane sthAne 60 ane sAtane sthAne 42 Ave che. 31508-9 * 3 athavA bIjI rIte vicAratAM pUrve sUryanI 94524-27 je eka muhUrtanI gati kahI che te gatine 18 vaDe + 20-20 guNatAM paNa eja udayaastAntara prApta thAya che. 94para6- ] te A pramANe-sabhyantaramaMDale sUrya ekamuhUrtAmAM parapa1-29 cAle che, ane te maMDale divasa 18 muhUrtAne che mATe para51 ne 18 guNatAM 5251 29 94518 Ave tyArabAda 29 aMzane 4 18 18 vaDe guNa sAThe bhAgatAM AvelA 8 janane janamAM umeratAM 94para6 + 8-4ra 29 jana ane uparAnta zeSa 42 vadhyA 9426-42 60) para2(8 ye - te sAThIyA aMza gaNAya. e yo0 aMza 480 rIte sabhyanaramaMDale sUrya pUrvamAM =94para64jana 42 aMza niSadha parvata upara jayAM udaya pAme tyAMthI 94para63 ejana dUra niSedhaparvata upara ja pazcima dizAmAM asta pAme che, mATe udayaastanuM e antara bharatakSetranA madhyabhAgavata manuSyanI apekSAe jANavuM, paraMtu sarvanI apekSAe nahi, kAraNake vAstavikarIte te sUryane asta che * 18 94518 - 23 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka maMDale divasa keTale ghaTe? 14 - ja nahi tema amuka sthAneja udaya pAme che tema paNa nathI, sadAkALa prakAza karanAra che, paraMtu je sthAnanA manuSyone jyAM na dekhAya tyAM asta ane jyAMthI dekhAya tyAM udaya e vyavahAvyapadeza che. vaLI sUrya jyAre sabhyataramaMDale hoya tyAre koIpaNa kSetramAM (dareka kSetramAM) divasa 18 muhUrtAneja hoya, kAraNa ke e vakhate prakAzakSetra pUrve kahyA pramANe maMDalanA (paridhinA) 3 bhAga jeTaluM che, ane maMDalapUrtAikAla sUryane dara muhurta che, tethI 60 ne 3 vaDe guNatAM [43=16] 18 muhUrta Ave che. tyArabAda dareka maMDale sUryanuM prakAzakSetra eTale divasa ghaTate ghaTato sarvabAmaMDale 12 muhUrNa thAya che, kAraNake prakAzakSetra 2 hatuM te ghaTatuM ghaTatuM je thAya che, jethI che 38thAptinuM sattara ane draSTigocara | [ T0 276, p. 246] - gaThabAhaya maMDala : sarvAtamyA neSa parvata ja asta :. 47 263 '263 - 2R 2 8 - 3 1 5 dvaSTigezvara 8 yAstAntara ke 1' * A 3i 3 * * 1 sthAne ubhele manuSya abhya. maMDale udayathI 94para63 ejana dUra sUryane asta pAmato dekhe ti 3yAttAntara. ane 47263 ce. dUrathI udaya pAmato ane 47263 ce. dUra (svasthAnathI) asta pAmate dekhe. te draSTiottara: I, udayAstanI vaka lITI ma che. e pramANe sarvabAhyamaMDale citramAM AlekhyA pramANe. hRti naMgUDhI. puSkarArdhadvIpamAM utkRSTa astAntara 2134537 ejana, ardha draSTigocara. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI ladhukSetrasamAsa vistarA sahita bAhAmaMDale jatAM sUryanuM udayaastAntara-prakAza kSetrAMza - ane AgaLa kahevAtI draSTigocaratA e sarva ghaTatuM jAya che, ane sUryanI gati tathA muhurtagati ane aMdhakArakSetra vigere sarva vadhatuM jAya che, ane te ghaTatAM ghaTatAM keTaluM ghaTI jAya che, te AgaLanI ja gAthAomAM kahevAze. - vaLI ahiM udayaastanuM antara kevaLa sUryaprakAzanuM ja gaNavAnuM che, paraMtu candranuM nahiM, kAraNa ke caMdrane udaya asta sUryanA prakAzanI AgaLa vyAghAtavALe che, temaja caMdranI gati maMda hevAthI rAtre paNa aniyamita udaya asta thAya che, mATe te kahevAnuM ahiM prayojana nathI, vaLI ahiM udayaastanuM je antara 94para6 jana kahyuM che te AkAzamAM paNa sIdhI lITIe nahiM temaja dekhanAranI apekSAe paNa sIdhI lITIe nahi paranta kevaLa paridhinA gherAvAne anusAre ja che, jethI sIdhI lITIe te ethI paNa ochuM lagabhaga harivarSajIvAthI adhika [ 74000 yojana] hoya che ! 176 che avataraNa - sarvAbhyantaramaMDalathI sarvabAhyamaMDale sUrya jatuM hoya tyAre dareka maMDale divasa ghaTata ghaTato jAya che, to keTale ghaTe? te A gAthAmAM kahevAya che paimaMDala diNahANI, duNha muhuttegasadvibhAgANaM / aMte bAramuhuttaM, diNaM NisA tassa vivarIA // 177 // zabdArtha - padaMDara-pratyeka maMDale aMte-sarvabAhyamaMDale nihALI-divasanI hAni varamudra-bAra muhUrta suThTha-be bhAga LiyA-nizA, rAtri muduttarAdeimAna-muhUrtanA ekasaThIA | tarasa-te divasathI bhAganI favarImA-viparIta TLA-dareka maMDale muhurtAne ekasaThIyA be bhAga jeTalI divasanI hAni thAya che, jethI sarva paryatamaMDale divasa bAra muhUrtano ane rAtri tethI viparIta aDhAra muhurtanI hoya che ke 177 che vistA-pahelA maMDale 18 muhUrtano divasa che, temAMthI dareka maMDale muhUrta ghaTatAM ghaTatAM 183 maMDala samApta kare tyAre -==6 muhUrtA divasa ghaTI jAya jethI sarvabAdAmaMDale eTale 184mAM maMDale 12 muhUrtano divasa rahe che. athavA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te naMdIpanA caMdra sUryano maeNciMtrA ja * jaMbudvIpanA maMDalakSetra caMdra-sUrya | vikhaMbha ne * jabUdvIpamAM maMDalakSetra lavaNasamudramAM maMDalakSetra sarve maMDala | jIpamAM maMDalaMsaMkhyA lavaNasamudramAM maDalasaMkhyA maMDalarekhAnI rin1@h maMDalathI maMDalanuM attara aca0maDala merUthI dUra abhya bAhya- | maMDala maMDala | paridhi * * bAhyamaMDala paridhi * 51 se. yeAjane 15 | 5 | ejana che. bhAga T4489 0 45330 35-30OM 325089 [ 318315 ejana. yojanA 4 5 | 119 co. 2 yojanA 42 4330 315089 318315 jana rojane paridhinI vRddhi hAni abhyao maMDala paraspara atara pratimaMDale ataravRddhi parasparanI bAhyamaMDale paraspara akhtara ajaya0 maDale udaya astanuM attara bAhyamaMDa udaya | astanuM attara dRSTigocara abhyao maMDale dinamAna bAhyamaMDale dina mAna pratimaMDaladinamA nanI hAnavRddhi abhyao maMDale muhUrta gati maMDale muhUrta gati bA pratimale mUhurta 365 cogatinIhAniddhi lagabhaga 99640 230 ejana | jana | 72-512 ye. bhA. | . \ 94 10066 . 63663 uddAstA12 yA. | ntarathI. mudata udayAstA 12 mudata 18 muhUrta mudata ardha | rAtri | rAtri | rAtrinI hka daLa 51256pa lagabhaga | 9640 18 ejana 1 ejana. pa . | . \ 945ra kara 10066 ke. 6363 udayAstA 1dU muddata 12 muhUrta para pa1pa3 53 66 , starathI 1 divasa | divasa | mukta mukta ardha 1 divasanI |di Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita. 18mAMthI 12 bAda karatAM zeSa 6 muhUrtano taphAvata 183 maMDalemAM thaye mATe 6 muhUrtAnA ekasaThIyA bhAga karatAM 6461=366 bhAga AvyA tene 183 maMDalavaDe bhAgatAM 2 aMza jeTalo dareka maMDele divasa ghaTato jAya ema spaSTa thayuM. ethI bAhAmaMDalanuM prakAzakSetra paNa ghaTatuM ghaTatuM hatuM tenuM te thayuM jethI ghaTayuM, tethI tyAM paNa 60 muhurtAne eka dazAMza te [ 4-=6] cha muhurta dinahAnI thaI, ane prakAzakSetra [14=12] bAra muhUrta jeTaluM AvavAthI e rIte paNa divasa 12 muhUrtAne spaSTa thaye, have jyAre divasa 12 muhUrtAne che tyAre rAtrimAM 3 muhUtta vadhatAM vadhatAM cha muhUrtAne vadhAro thatAM ane aMdhakArakSetra che (traNa dazAMza jeTaluM) thatAM rAtri [ 5 ] aDhAra muhUrtanI ja Ave e spaSTa che. 197 | ' avatarAH -have sarvabAhyamaMDale sUrya Ave tyAre udayaastanuM attara keTaluM? tathA eka caMdrano parivAra keTale? te kahevAya che - udayatvaMtari bAhiM, sahasA tesahi chasayatesahA / . / taha igasasiparivAre rikkhaDavIsADasIi gahA // 17 // zaznAtha3ya atha maMtari-udaya astanuM antara rUA sasa rivAra-eka caMdranA parivAramAM hiM-sarva bAhya maMDale viva-nakSatro sA taisardi-tresaTha hajAra kaDavI-aThThAvIsa chatA tesaThTha-chasotresaTha jana mArI -aThayAsI graha TdhArtha -sarvabAhAmaMDale udayaastanuM antara 63663 tresaThahajAra chaso tresaTha jana che, tathA eka caMdranA parivAramAM 28 nakSatro ane 88 graha che. 178 che vistara -sarvabAhyamaMDalano paridhi 318315 che, ane prakAzakSetra (beM dazAMza) jeTaluM che, mATe bee guNI daze bhAgatAM 318315 udayaastanuM attara athavA prakAzakSetra x 2. 636 63 ejana prApta thAya che. athavA yojana sarvabAhAmaMDale divasa 12 muhUrtAno 10) 636630 (6363 che, ane dareka muhUrta sUrya pa305 3 136630 jana cAle che, mATe tene 12 vaDe 000000 guNatAM paNa prakAzakSetra athavA udayaastanuM antara Ave. e pramANe bane rIte udayaastAntara prApta thAya che, vaLI je 5305 - 15 udaya astanuM antara che tenuM ja ardha 412 karavAthI sabhyantaramaMDale 47263 ] 23660 60) 180 (3 ejana jana dUrathI sUrya udaya pAmato dekhAya + 3 180 che, tema ja eTale durathI asta pAmate dekhAya che, mATe eTalo daSTigocara gaNAya 63663, 000 ejana Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka caMdrane parivAra temaja sarvabAhyamaMDale paNa e rIte 63663 yojanAnuM ardha karatAM 31831 ; jana daSTigocaratA che te potapotAnA kSetranA madhyabhAgavata manuSyanI apekSAe eTale daSTigocara sUya jANu. eka caMdrane nakSatrAdi parivAra che have eka caMdrano parivAra keTale te kahevAya che-eka caMdrane 28 nakSatro ane 88 grahe tathA AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe 66975 kaDA kaDI tArA, eTale parivAra hoya che. sUryane parivAra caMdravat jude kahyuM nathI, mATe je caMdrano parivAra teja sUryane paNa parivAra gaNAya, ema pUrve antarnAdIonI parivAra nadIonA abhAvasadbhAvanI carcAne aMge darzAvyuM che. vaLI sUryathI caMdra mahaddhika ane vizeSa puNyazALI che, mATe AkAzamAM dekhAtA sarva nakSatra graha ane tArA te caMdrane parivAra che. sUryanA parivAra tarIke caMdraparivArathI judA nakSatra graha Adi kaMIpaNa nathI. indra padavI bane che, paNa parivAra ane mahaddhikatAmAM e taphAvata che. 28 nakSatranAM nAma A pramANe 1 abhijituM 11 rohiNI 21 citrA 2 zravaNa 12 mRgazIrSa 22 svAtI 3 dhaniSThA 13 Adra 23 vizAkhA 4 zatabhiSapha 14 punarvasu 24 anurAdhA 5 pUrvAbhAdrapada 15 puSya 25 jyeSTA 6 uttarAbhAdrapadA 16 AleSA 26 mUla 7 revatI 17 maghA 27 pUrvASADhA 8 azvinI 18 pUrvAphAlganI 28 uttarASADhA 9 bharaNI 19 uttarAphAlganI 10 kRttikA 20 hasta laukika graMthamAM azvinIthI paheluM bIjuM Adi nakSatra saMkhyA gaNAya che, ane ahiM jainazAstromAM abhijitathI prAraMbhIne nakSatrone krama gaNAya che tenuM kAraNa ke yuga -avasarpiNI Adi moTA kALabhedanA prAraMbha samaye caMdra abhijit nakSatramAM bhegamAM ja hoya che mATe. tathA nakSatranAM pitApitAnAM niyata 8 maMDale che te AThamAM ja ra7 nakSetra niyata sthAne pharyA kare che, paraMtu maMDala badalAtAM nathI. vaLI te nakSatra maMDala caMdranA 1-3-6-7-8-10-11-15 e ATha maMDalomAM ekatra che, tathA AkAzamAM dekhAtAM nakSatro te nakSatradevanAM vimAno che. ane e vimAnomAM te te nAmavALA nakSatradeve adhipati tarIke che, ane vimAnamAM bIjA aneka prajA Adi bhedavALA, nakSatradevanI vasati che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistaratha sahita tathA vikAlaka aMgAraka lehitAMga zanizcara Adhunika prAdhunika kaNa kaNaka tathA sema maMgaLa budha ahaspati ItyAdi 88 graha che. e paNa grahadevonAM vimAne che ane te vimAnamAM vikAlaka Adi nAmavALA adhipati grahade rahe che, ane temAM bIjA prajA Adi bheTavALA paNa aneka grahade ane grahadevIe pitA potAnA prAsAdemAM rahe che, AkAzamAM je grahe dekhAya che te vimAne ja dekhAya che. vaLI caMdrasUyaMvata grahonAM aneka maMDale nathI, tema nakSatravat niyamita maMDale paNa nathI, paraMtu merUnI AsapAsa valayAkAre aniyamita maMDalanI paddhatie pharatA rahe che, kaI vakhata pharatA pharatA bahu dura jAya che, ane kaI vakhata najIka AvI jAya che. keI vakhata pAchA haThIne pazcAt cAlathI paNa cAle che. e pramANe aniyatagatinA kAraNathI zAstramAM niyamita gaNatrInA viSayamAM AvatA nathI, keI rAhu ketu maMgaLa Adi grahe kaMIka niyatagativALA hovAthI tenuM gaNita lokamAM pravarte che. - vaLI anya zAstromAM ekaja caMdra ane ekaja sUrya mAnIne tenI paMcAMga gaNatrI baMdhabesatI darzAvI che, ane jainadarzanamAM be caMdra be sUrya gaNIne paMcAMgagaNatrI baMdhabesatI darzAvI che, paraMtu lokasamudAyamAM laukika graMtha pramANe ja paMcAMgagaNatrI pravarte che, ItyAdi ghaNuM vakatavya zrI caMdra prajJapti-sUrya prajJapti Adi jainazAstrothI jANavA cogya che. upara pramANe eka caMdranA 28 nakSatra ane 88 graha hovAthI A jaMbudvIpamAM be caMdra che, mATe ja bUDhIpamAM pa6 nakSatra ane prad praha che ema jANavuM. che 178 che. 10 avatarA-have A gAthAmAM eka caMdrane tArA parivAra darzAvAya che- chAsadvisahasaNavasaya-paNahattari tAra koDikoDINaM / saNaMtareNavussehaMgulamANeNa vA huMti // 179 // zabdArtha - chasidiEchAsaTha hajAra navasa=navasa pAri=paMcattara tAra =tArA vekeDI =keDAcheDI saraFiLa vA=athavA saMjJAntare kadaM puramALA=utsadhAMgulanA pramANa vaDe vA duti =athavA hoya che. jAMca-chAsaTha hajAra navaso paMcAra koDakeDI tArA eka caMdrane parivAra che. ahiM kaDAkaDipadane kaI saMjJAra mAne che, athavA utsadhAMgulanA pramANathI eTalA tArA hoya che, ema be rIte abhiprAya che. 179 che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka cakrane tArA parivAra, vistA-eka koDane joDe guNatAM kaDAkaDi saMkhyA kahevAya, jeTalI kaDAkaDi kahI hoya teTalI saMkhyAne kIDaguNI karI punaH kroDaguNa karavI. ahiM 66975 kaDAkaDi kahI che tethI pahelIvAra koDe guNatAM 669750000000 ane bIjI vAra kroDe guNatAM 667500000000000000 saMkhyA Ave jeTalA tArA eka caMdrane parivAra che, have ahiM zaMkA e upasthita thAya che ke - jaMbudvIpanuM pramANa 1 lAkha jana che, ane tenuM kSetraphaLa 790567150 ejana te ati a9pa che, ane tArAonI saMkhyA ghaNI che, te eTalA tArA jabUdvIpanA AkAzamAM kevI rIte samAya? tenA uttara tarIke graMthakAre gAthAmAM ja samAdhAna karyuM ke-ahiM ke DAyeDi e zabda kaI amaka saMkhyAnI saMjJAvALe che. eTale kaDAkaDi zabdathI prasiddha saMkhyA je koDathI koDaguNI Ave che te ahiM na letAM kaIka evI alpa saMkhyA ja grahaNa karavI, jema lekamAM 20 nI saMkhyAne paNa keDi kahevAya che, tema ahiM paNa evI ja keI alpa saMkhyAne keDi kahIe te teTalA tArA jaMbudvIpamAM sukhe samAI rahe, athavA bIjA AcAryo A bAbatamAM ema kahe che ke--koDAkaDi saMkhyA te prasiddha saMkhyA ja [ cauda zUnyavALI ] levI, paraMtu tArAmAM vimAnanuM mApa ubhedhAMgulathI jANavuM, paraMtu punarAvinAnA Adi pATha pramANe pramANAMgulathI na jANavuM, jethI jaMbudvipanuM kSetraphaLa 790567150 ejana che te pramANAMgulanA hisAbe che, tene utsadhAMgula pramANe [400 vA 1600 guNa ] karatAM jaMbudvIpanuM AkAza ghaNuM moTuM gaNAya, ane teTalA AkAzamAM prasiddha kaDAkaDi saMkhyAvALA 66975 kaDAkaDi tArAe sukhe samAI zake, e pramANe jaMbudvIpanA AkAzamAM tArAo samAI rahevAne saMbaMdhamAM be AcAoMnA be jUdA jUdA abhiprAya zAstramAM prasiddha che te A gAthomAM paNa darzAvyA, ahiM pramANagula zuM ane udhAgula zuM? te bAbata zrI bRhatsaMgrahaNImAM AvI gaI che, mATe ahiM te varNavavAnuM prayojana nathI, mAtra eTaluM ja samajavA * ahiM jaMbuddIpanA kSetraphaLa) pramANa jeTaluM ja AkAza gaNIne temAM tArAonA vimAna samAvavAnI vAta jaNAvI, paraMtu bIjI rIte vicArIe to jaMbUdIpanA kSetraphaLa jeTaluM ja AkAza zA mATe gaNavuM ? 11 yojana jeTaluM tiSamatara uMcuM che te uMcAI gaNue te punaH 110 guNa AkAza eTale ghanaphaLa pramANa AkAza paNa gaNavuM hoya to gaNI zakAya tema che, kAraNa ke tArAe jyotiSaprataranI uMcAImAM prAraMbhathI paryanta sudhI rahyA che, ema paNa zAstramAM mAneluM che, jethI jyotiSaprataranuM ghanaphaLa gaNIne punaH tArAonuM pramANa usedhAMgulathI gaNIe to paNa tArAonA samAveza mATe ghaNuM kSetra maLI Ave tema che. vaLI bIjI vAta e che ke-jaMbudvIpanA keTalAka tArAone lavaNusamudranA AkAzamAM paNuM 2helA gaNIe to pazu zu hAni ? lavaNasamudranA caMdranA tArAomAM e tArAo mitra kema thAya ? evA tarkane paNa avakAza nathI, kAraNa ke lavaNasamudranA caMdra samudramAM ghaNe dUra che, ane tyAM cAra caMdranA parivAra mATe kSepa gharuM che. mATe A sarvavaktavyasamAya tarkavAdarUpa che, tethI satyanirNaya zrI sarvagamya. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistatha sahita gya che ke-utsadhAMgulathI pramANugula rA guNa 400 guNa 1000 guNa ane 1600 guNa ema yathAsaMbhava ghaNuM moTuM che. kaI padArtha mATe kaI rIte ane koI padArtha mATe bIjI kaI rIte yathAvathita mApa levAya che, mATe jyAM jema saMbhavatuM hoya tyAM teTalA guNa pramANAMgula gaNIne te vastunuM mAna jANavuM regya che ke 179 avatara:-have kyA kapamAM ane samudramAM keTalA graha nakSatra tArA hoya tenuM kAraNa kahevAya che-- gaharikkhatAragANa, saMkhaM sasisaMkhasaMguNaM kAuM / icchiadIvudahimmi a, gahAimANaM viANeha // 180 // zabdArtha - | pArivAvatAraTri-grahanakSatra tArAonI ha-saMkhyAne ofsaMta-caMdranI saMkhyA sAthe huM jAuM-guNAkAra karIne jIgna-IcchelA rIvahi -dvapasamudramAM pAramaf-grahAdinuM pramANa vizALa jANe TyAgrahanakSatra ane tArAonI saMkhyAne caMdranI saMkhyA sAthe guNAkAra karIne icchelA dvIpa vA samudramAM grahAdikanuM saMkhyA pramANa jANe [ jANavuM] 180 vistarArtha -grahanI saMkhyA 88, nakSatranI saMkhyA 28, ane tArAonI saMkhyA (275 keDArkaDi che, te pUrvagAthAmAM eka caMdranA parivArarUpe kahelI che, mATe je dviIpamAM vA samudramAM jeTalA caMdra hoya teTalA caMdranI sAthe te saMkhyAne guNIe te te dvIpa vA samudramAM sarva grahanakSatra tArAnI saMkhyA Ave. jema ke-jabUdvIpamAM 2 caMdra che to 176 graha, 56 nakSatra ane 1350 keDAcheDI tArA jaMbudvIpamAM che, ane puSkarArdhadvIpamAM 72 caMdra che, te [88472] 6336 graha, [72428=] 2016 nakSatra, ane [72466975=] 4822200 kalAke tArA ardhapuSkaradvIpamAM che, e pramANe yAvat svayaMbhUramaNasamudrasudhI gratAdi jANavAnI eja rIti che. je 180 avatarAH-pUrvagAthAmAM dvIpasamudromAM grahAdikanI saMkhyA jANavAne te dvIpanI caMdrasaMkhyA sAthe guNAkAra karavAnuM kahyuM, paraMtu kyA dvIpamAM vA samudramAM keTalA caMdra vA sUrya che? te jANyA vinA grahAdisaMkhyA jANI zakAya nahi, mATe A gAthAmAM dvIpa vA samudramAM caMdrasaMkhyA jANavAnuM karaNa kahevAya che, te A pramANe- Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aDhIdvIpamA jyotiSIonI saMkhyA // puSkarAI jaMbU | lavaNa | dhAtakI | kAledadhi jotiSInAM dvipamAM | samudramAM | khaMDamAM | samudramAM | vimAnanuM pramANa dvIpamAM nAma. 2 | 12 | caMdra 42 72 | | ma da jana maMda | adhika sUrya 4 | 12 | 72 26 jana adhika tethI alpa alapimAM jotiSIonI saMkhyA praha 176 | 35ra | 1056 | 3696 6336 2 gAu che tethI adhika tithI aha5 ma 56 | 112 nakSatra 336 ] 1176 1 gAu 2016 tethI adhika che tethI alpa 133lpa0 26700803700281250 koDA keDI ko ke koi ko. ke. ke. tArA 4822200 ke. koi mA gAu tethI adhika tethI alpa Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita cau cau bArasa bArasa, lavaNe taha dhAyaimmi sasisUrA / paraodahidIvesu a, tiguNA pugvillasaMjuttA // 181 // zabdArtha - dhArarRmi-dhAtakIkhaMDamAM kahe haveNu-samudromAM ane kaMpamAM fsUra-caMdra ane sUrya tiguNa-traNa guNA karIne para [5]-tyArapachInA gvararasaMguttara-pUrvanA caMdrAdi sahita karavA. nAthArtha -cAra caMdra cAra sUrya lavaNasamudramAM che, bAra caMdra bAra sUrya dhAtakIkhaMDamAM che, tyArapachInA samudramAM ane dviIpamAM triguNA karIne pUrvanA sarva caMdrasUrya umeravA, [ jethI AgaLa AgaLanA dvIpa sudramAM caMdrAdikanI saMkhyA Ave che.] | 181 | viratArtha - jaMbudvIpamAM 2 caMdra ane sUrya che te 169 mI gAthAmAM kahevAI gayuM che, tyArabAda lavaNasamudramAM 4 candra 4 sUryA tyArabAda dhAtakIdvIpamAM 12 caMdra 12 sUrya che, ane tyArapachInA samudramAM ane dviIpamAM caMdrasUryanI saMkhyA jANavI hoya to te mATe karaNa kahe che-je samudra vA dvIpamAM caMdrasUrya jANavA hoya tethI pUrvanA [pAchalA ] dvIpa vA samudramAM cadra sUryanI je saMkhyA hoya tene traNa guNa karIne tethI paNa pahelAMnA dviIpa samudromAM jeTalI caMdrasUrya saMkhyA vyatIta thaI hoya te sarva A guNAkAramAM umeravI, jethI IcchalA dvIpa vA samudramAM caMdrasUryanI sarvasaMkhyA prApta thAya, te A pramANe dhAtakIkhaMDamAM 12 caMdra 12 sUrya jANelA che ane tethI AgaLanA kAledadhisamudramAM jANavAnA che, te dhAtakIkhaMDanA 12 caMdrasUryane 3 guNA karatAM 36 AvyA, temAM te pahelAMnA vyatIta thayelA lavaNasamudranA 4 ane jaMbudvipa 2 maLI 6 caMdrasUrya umeratAM kAledadhisamudramAM 42 caMdrasUrya prApta thayA, punaH e 42 ne 3 guNa karatAM 126 thayA, temAM dhAtakInA 12 lavaNanA 4 ane jaMbudvIpanA 2 maLI 18 caMdrasUrya umeratAM puSkaradvIpamAM 144 caMdra 144 sUrya AvyA, ane tenuM ardha karatAM ardhapuSkaradvIpamAM 72 caMdra 72 sUrya prApta thayA, e pramANe caMdrasUryanI saMkhyA jANavAnuM kAraNa kahyuM che 181 avataran:--have e caMdrasUryAdi jyotiSIo manuSyakSetramAM kevI rIte rahelA che? tathA keTale dUrathI daSTigocara thAya che? ityAdi A gAthAmAM kahevAya che 1 caMdrasUryanI saMkhyA jANavAnuM A karaNa puSkaradvIpa sudhI ke AgaLanA sarvadIpa samudrone mATe che? te saMbaMdha vicAro bahu duSkara che. kAraNa ke aDhIdvIpanI bahAra caMdra sUrya kevI rIte rahyA che? tene nirNaya jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI A karaNa mATe paNa nirNaya thaI zake tema nathI, mATe A saMbaMdhamAM visaMvAdanI carcA anya graMthethI jANavA yogya che, puSparArdhadvIpa sudhI te A karaNa ane caMdrasUryanI samaNi mATe kaI paNa prakArane visaMvAda nathI, Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetramAM candrasUnI vyavasthA NarakhittaM jA samaseNicAriNo sigghasigghataragaiNA / diTThipahamiti khittANumANao te NarANevaM // 182 // zabdArtha - ravitta-narakSetra, aDhI dvIpa virdi-draSTipatha, draSTigocara nA-sudhI hRti-Ave che, thAya che samasaLa-samazreNie vira majumALo- kSetrane anusAre vAri-cAlanArA rALa-manuSyone misipatara-zIvra zIghatara -A pramANe jaLa-gativALA, cAlanArA thArtha -te caMdrAdi jyotiSIo manuSyakSetrasudhI samazreNie cAlanArA che, ane kramazaH zIgha zIghatara [ adhika adhika jhaDapathI ] gati karanArA che, tathA kSetrane anusAra (meTA nAnA kSetra pramANe) manuSyane [ dUrathI vA najIkathI] draSTigocara thAya che, te A pramANe 182 che - vistara -puSkarArdha dvIpasudhInA aDhI dvIpa ane be samudra jeTalA athavA 45 lAkha jana jeTalA manuSyakSetrasudhImAM eTale saMpUrNa manuSyakSetramAM jeTalA jyotiSIo che, te sarve naMbudvIpanA merUthI be bAjue be samazreNie rahIne pharatA rahyA che, arthAt manuSyakSetramAM sarvamaLIne 13ra caMdra tathA 132 sUrya che, tyAM merUnI pUrva dizAmAM jyAre 66 caMdranI eka samazreNi merUne pradakSiNA detI phare tyAre bIjI 66 caMdranI samazreNi eja merUnI pazcima dizAmAM pradakSiNa detI phare, jethI 132 caMdranI eka meTI sIdhI paMktinA be vibhAga, vacce merU AvavAthI thayelA che. e ja rIte 132 sUryanI paNa eka moTI samazreNI vacce merU AvavAthI 66-66 sUryanI be zreNi gaNAya che. zreNimAM rahelA caMdrasUryomAMne keI eka paNa caMdrasUrya zreNithI khasate ke A pAchA kaI paNa vakhate thatuM nathI. e rIte merUnI AsapAsa be zreNi caMdranI ane be zreNi sUryanI maLIne cAra zreNio eja merUne pradakSiNA detI phare che, paraMtu * dhAtakIdvIpanA be merU ane puSkaradvIpanA be merUnI AsapAsa tiSIonI pradakSiNa nathI. vaLI nakSatra graha ane tArAonI samaNie paNa e rIte sarakhA sarakhA nAmavALAnI jANavI, jema ke 66-66 abhijItu nakSatronI be samazraNa, 66-66 zravaNa nakSatranI be zreNi ItyAdi rIte aThThAvIsa nakSatrono darekanI 66-66 nI be samazreNi che, jethI merUnI AsapAsa nakSatranI 56 zreNie che, eja rIte dareka nAmavALA grahanI 66-66nI be zreNio hevAthI merUnI AsapAsa grahanI 176 zreNio che e rIte tArAnI samaNie paNa yathAsaMbhava pitAnI meLe vicArI levI. tei sanamaLavAra che Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahitI tathA caMdra sarvathI maMdagativALA che, tethI sUrya adhika gativALA che, tethI graha nakSatra ane tArA anukrame adhaka Adhaka gativALA che. je ti zI rAtratA mti che // aDhI dvIpamAM caMdra sUryanI 4 sUcIzreNi // bahAra valayazreNi. [T0 282 g0 260] D RR RR; ma I SMEHA / kai bArI prakAra tathA 176 ane 178 mI gAthAmAM udaya astanuM antara kahevAyuM che, te udayaastanA antarathI ardha draSTigocaratA hoya che, tyAM jaMbudviIpamAM kSetra nAnuM hovAthI (1 lAkha pejana mAtra hovAthI) paridhi paNa 316227 ejanathI adhika te hAne che, mATe paridhine anusAre pUrve kahyA pramANe 94para6 jana udayAstanuM antara che te tethI ardha 47263 3 draSTigocaratA paNa alpa che, draSTigocaratA sabhyantaramaMDale vatatA sUryanI che, ane sarvabAhya maMDale vartatA sUryanI 1. athavA samaNimAM rahIne maMDalAkAre pharavAnuM hevAthI 6-66 sUryo paNa pUrva pUrvathI kramazaH zIdhragativALA che, jemAM dareka benI samagati deya che, e rIte caMdrAdi paNa jANavA. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetramAM candrasUryaMnI vyavasthA 178mI gAthAmAM kahyA pramANe tethI a bhAganI 31831 ceAjananI che, tyArakhAda lavaNusamudrAdikSetromAM vadhatAM vadhatAM kSetrapramANe maMDala paridhine anusAre udayaastAntara ane draSTigeAcaratA paNa ghaNI adhika adhika vadhatI jAya che, te yAvat puSkarA dvIpanA pantama'DalanI paridhi ghaNI mATI hAvAthI tyAMnu udayaastAntara ane draSTigAcaratA paNa ghaNA ceAjana pramANe hoya che tyAMnA manuSyAne sUryAMya jamUdrIpanA manuSyAnI apekSAe ghaNe dUrathI dekhAya che, tema sU`asta pAmatA paNa ghaNe dUrathI dekhAya che. have te keTalA ceAjana dUrathI dekhAya che te A pramANe, eTale AgaLanI gAthAmAM kahevAya che te pramANe jANavA. 5182aa avatara--pUrva gAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM puSkaradvIpanA manuSya caMdrasUryane udayaasta pAmatA keTalA ceAjana dUrathI dekhe te kahevAya che. paNasayasattattIsA, cautIsasahassa lakkhaigavIsA / pulahIvaTTuLarA, puddhe reLa vistRti zA zabdAH-- vaLatayasattattIsA--pAMcaseA sADatrIsa naDatItaddana - ceAtrIsa hajAra havA tA-ekavIsa lAkha 11 | pulararIjjaLarA-----puSkaradvIpA nA manuSyA puve...pUrva dizAmAM udaya pAmatA avareLa--pazcimadizAmAM asta pAmatA vidyuti-- dekhe gAthArthaH -- a puSkaradvIpa manuSyA pUdizAmAM udaya pAmatA sUryane ekavIsa lAkha ceAtrIsahajAra pAMcamA sADatrIsa ceAjata dUrathI dekhe che, tema ja eTale ja dUrathI pazcimadizAmAM sUryane asta pAmatA dekhe che!183 vistarAryaH--a puSkaradvIpaneA paridhi 45 lAkha cAjana vyAsane anusAre gaNita rIti pramANe 14230249 [ ekakroDa e'tAlIsalAkha trIsahajAra khaseA e gaNapacAsa] ceAjata che, tenu pUrve darzAvyA pramANe 3 [traNadazAMza] tApakSetra-prakAzakSetra gaNavAthI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita prathama daza vaDe bhAgatAM 1423024 AvyA tene 3 vaDe guNatAM 4269074. AvyA, eTaluM prakAzakSetra che athavA eTalu udayaastanuM antara che. jethI enuM ja adha karatAM 2134537 1/ jeTalI draSTigocaratA AvI, ahi gA ne chae guNavAthI 21 ane 10 ne chae guNavAthI 60 Ave jethI 21 e sarakhA aMka gaNatAM 2134537 21 cAjana dUrathI puSkarA dvIpanA manuSyA sUne udaya pAmatA dekhe ane eTale ja dUrathI sUryane asta pAmatA dekhe. // kRti draSTi gocaratA || naravihi - narakSetra mahAra sasivisalA--caMdra sUryanI saMkhyA naMtare hiM--khIjA karaNa vaDe vA--athavA, paNa tad tattva--tathA tyAMnA paridhi 10) 14230249 (1423024aa.0 14230240 9 zeSa= gavataraLaH----have manuSyakSetranI bahAranA caMdrasUryanuM svarUpa darzAvAya che.-- NarakhittabahiM sasiravi - saMkhA karaNaMtarehi vA hoi / tad tatha ya nautibA, battarudrupamALasuvimALA zA 1423024-9 43 8269072-27 +20-20 2) 4269074-7(prakAzakSetra 4269074- 2134537 2) 7 (35 STigocara 7 zabdAH-- nautimA--jayAtiSIe ana--sthira maDhavamALa--ardhA pramANamAM sutrimALa--suMdara vimAnavALA * jaMbudrIpavat puSkarA dvIpamAM sarvAbhyantaramaMDale vatA antima (66mAM) sUryanI apekSAe utkRSTa uddayaastAntara athavA draSTigAcaratA hoI zake, sava bAhyama Dala vakhate alpa antaravA dRSTi gAyaratA hAya, ane e pramANe 66 mA sUrya abhyantaramAMDala mAnuSeAttara patathI athavA manuSyakSetranA paryaMtabhAgathI aMdaranA bhAgamAM 510 ceAjana khasatu najIka heAya che, ane te sthAne sU maDalanA paridhi pUrvokta paridhithI alpa hoya che, jethI udayaastAntara alpa ane dRSTigAyaratA paNa 213453721 yeAjanathI alpa hoya, teA ahiM khAdyamAMDalanI apekSAe yAstanuM antara tathA dRSTigeAcaratA 213453 kevI rIte prApta thAya ? te zrI bahuzrutagamya, Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetranI bahAra candrasUryanuM svarUpa. 23 jayArtha-manuSyakSetrathI bahAra caMdrasUryanI saMkhyA pUrve kahelA triguNapUrvayukta karaNathI thAya che athavA bIjA kAraNavaDe paNa thAya che. tathA tyAM rahelA tiSIo gativALA nathI paNa acala sthira che, ardha pramANavALA che, ane vizeSa suMdara vimAnavALA che ! 184 che vistarArtha-manuSyakSetra sudhInA cadrasUryanI saMkhyA jANavA mATe 181 mI gAthAmAM triguNapUrvayuktanuM karaNa kahevAyuM che, teja karaNuvaDe manuSya kSetranI bahAranA candrasUryanI saMkhyA jANI zakAya che, athavA bIjA keI karaNava paNa saMkhyA prApta karI zakAya che -ahiM kahevAnuM tAtparya e che ke-manuSyakSetranI bahAranA caMdrasUne manuSyakSetravat samazreNivALA mAnIe te pUrvokta karaNa pramANe je saMkhyA Ave teTalA ja caMdrasUrya hoya che, ane je valaya zreNie [ paridhi sarakhI goLAkAra zreNie ] rahelA mAnIe te bIjA karaNathI upajatI saMkhyA jeTalA caMdrasUrya hoya che. tyAM samazreNinA mata pramANe mAnuSottara parvatathI bahAranA ardhA puSkaradvIpamAM [ 8 lAkha jana ] 72 caMdra ane 72 sUrya hovAthI 36-36 nI be paMkti caMdranI tathA 36-36 nI be paMkti sUryanI te aMdaranA puSkarAI sarakhI ja hoya. ane je valayazreNi mAnIe to mAnavottara parvatathI 50 hajAra jana dUra pahelI vaMtti che, temAM 72 caMdra ane 72 sUrya paraspara aMtarita [caMdra-sUrya-caMdra-sUrya-caMdra e rIte ] rahyA che, tyArabAda 1 lAkha yejana dUra bIjI paMktimAM be caMdra be sUrya adhika maLIne 74 caMdra 74 sUrya paraspara aMtarita rahyA che. e pramANe yAvat AThamI paMktimAM 172 caMdrasUrya 1-144 [ rahelA che, dareka paMkti lAkha lAkha janane antare AvelI che. mATe 2-148 puSkarArdhathI AgaLanA dareka dvIpa vA samudra jeTalA lAkha ejanane 3-1para hoya tyAM teTalI paMktio hoya, jemake-puSkara pachIne vArUNIvaradvIpa 4-156 64 lAkha ejanane che te tyAM 64 paMktio valayAkAre che. e 5-160 6-164 pramANe bAhyapuSkarArdhamAM 8 paMkitaomAM sarva maLIne 1264 caMdrasUrya 7-168 ) samudita hovAthI 632 caMdra ane 632 surya che. A pramANe dareka 8-172 ] paMktimAM AgaLa AgaLa be caMdra be sUryane vadhAre kare eja bIjuM 1264 valayapaMktine anusAre jANavuM. ane e rIte manuSyakSetranI bahAranA caMdrasUryo mATe zAstramAM be abhiprAya maLavAthI kaMI paNa nirNaya kahI zakAya nahi. tathA bahAranA caMdrasUrya sthira hovAthI jyAM rAtri tyAM sadAkALa rAtri ane jyAM prakAza tyAM sadAkALa prakAza ja hoya che. tathA manuSyakSetranA jyotiSIonAM vimAnathI bahAranAM caMdrasUryAdinAM vimAna ardha pramANamAM che, jethI caMdranuM vimAna eka ejananA ekasaThIyA 28 bhAganuM sUryanuM 24 bhAganuM grahanuM 1 gAunuM nakSatranuM 0 gAunuM ane tArAnuM pAMcaso dhanuSya pramANunuM che, tathA manuSyakSetranA jyotivIo ardha kaviThA keDuM) phaLa [ ardhaghanagaLanA] AkAre che, ane bahAranA jyoti Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita pIo pAkI IMTa sarakhA eTale laMbacorasa AkAranA che. temaja adhika suMdara vimAne che-ahiM pAkI IMTanuM draSTAMta te vimAnanI rakta kAMtine sUcavavA mATe che. tathA prakAza -antara ityAdi adhikavarNana anya graMthethI jANavA yogya che. // ti vAghoSaNamukAta jyotipka svarupa // avataraNa-A jaMbudvIpanA prakaraNamAM jabUdvIpa vRttapratara (geLa thALI sarakho) che. to tene paridhi-ghera keTale? te A gAthAmAM kahevAya che iha parihi tilakkhAsolasahasa sayadunni pauNaaDavIsA / dhaNuhaDavIsasayaMgula-terasar3A samahiA ya // 185 // zabdArtha - di-ahi, jaMbudvIpa dhaguThTha-dhanuSya riddhi-paridhi-gherAvo 3mAvIsasaya-ekaso aThThAvIsa vikravAseTasatta-traNalAkha lahajAra maMguterasa-sADAtera aMgula yaduni-base samalsiA -ane kaMIka adhika 3LagAvIsa-paNuaThThAvIsa jAthA-ahiM jaMbUdvIpano paridhi eTale gherAva traNalAkha solahajAra baso piNIaThavasa jana-eka aThThAvIsa dhanavuM sADAtera aMgula ane tethI paNa kaMIka adhika che. je 185 che vistara -jaMbudvIpanI jagatInI bahArathI jagatIne aDIne je jaMbudvIpanI pradakSiNe pharIe te 31622chA ejana, 128 dhanuSa ane 13aaaa aMgula uparAnta kaMIka adhika, eTaluM cAlavuM paDe. e goLa vastuone paridhi-athavA parigha kahevAya che. e paridhinuM pramANu kaI rIte prApta karI zakAya? tenuM kAraNa to 188 mI gAthAmAM ja kahevAze, ane ahiM te kevaLa paridhinuM pramANa ja darzAvyuM. tathA ahiM "kaMIka adhika" ema kahyuM te 13 aMgula uparAnta yava-mUkA-likha Adi pramANu Ave che mATe. tathA 227 jana kahyA temAMnA ghA ejananA 3 gAu e aMkathI paNa jaMbudvIpane paridhi gaNAya 185 avataraNa -have A yAthAmAM jaMbudvIpanuM gaNitapada [ kSetraphaLa] kahevAya chesgsynnuaa koDI, lakkhAchampanna cauNavai sahasA / saDhasaya pauNadukosa saDUDhabAsaTTikara gaNiaM // 186 // zabdArtha - sAthan3ma-sAtaso nevuM vALadu-piNe be gAu vAva-rANuM sarASThira sADIbAsaTha hAtha saddasa-doDhase jaLasaMgaNitapada- kSetraphaLa Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdIpanuM kSetraphaLa TdhArtha -sAtasAnevuM koDa chapanalAkha corANuhajAra dAse jana piNA be keza jana. gA. hAtha. ane sADIbAsaTha hAtha [ 795694150-nA-darA] eTaluM gaNita pada che. 18 vistarI -jabUDhIpanI bhUmine kaI pattharanI lAdIothI maDhavA Icche te 1 jana lAMbA 1 jana paheLA evA samacorasa patthara 7905694150 joIe, uparAnta 1 yojana lAMbA ane 1 gAu pahoLA evA 1 patthara joIe, ane te uparAnta eka yojana lAMbA ane eka aMgula paheLA evA 6rA patthara joIe, te Akho jaMbudvIpa pattharathI maDhAI rahe. jema 8 hAtha lAMbA ane 8 hAtha pahoLA eka samacorasa eAraDAmAM 1 hAtha lAMbI ane 1 hAtha pahoLI pattharanI lAdIo javI hoya te [ 848= ] 64 lAdIo joIe te A jaMbudviIpa jaDavAne upara kahelA patthara joIe, jethI tAtparya e che ke jaMbUDhIpanI bhUminA jana jana pramANe samarasa khaMDa karIe to 790 koDa ItyAdi jeTalo thAya. A gaNitane gaNitapada- kSetraphaLa-athavA pratara kahevAya che. je padArtha cerasa hoya tenI laMbAI pahoLAInA guNAkAra jeTaluM ja kSetraphaLa Ave, paraMtu je thALI sarakhA goLa AkAravALe padArtha hoya tenuM kSetraphaLa judI rIte Ave che, ane te rIti paNa 188mI gAthAmAMja kahevAze. 186 ! avataraNa -have vRtta padArthonA 8 prakAranA mApanuM gaNita kevI rIte thAya? te kahevAya che vaTTaparihiM ca gaNiaM, aMtimakhaMDAi usu jiaM ca dhaNuM / bAhuM SayaraM ca dhaNaM, gaNehiM eehiM karaNehiM // 187 // zabdArtha :parihiM-vRtta padArthanA paridhine vADuM-bAhune, bAhAne TLa-gaNitapadane, kSetraphaLa tha-pratarane, kSetraphaLane atimahA-chelA khaMDathI prAraMbhIne ghai-ghanane |-ISane, bANane vArdUi-gaNe niyaM-jIvane, guNane. derIne guheM-A [ AgaLa kahevAtA ] dhanuM- dhanupRSThane, dhanuSane #mhiM-karaNavaDe, rItivaDe * ahiM jema yajananA kakaDA samarasa gayA, tema gAu ane aMgulanA kakaDA samarasa kema nahi? e tarka thAya to paNa e gaNitarIti pramANe tema banI zakatuM nathI eTaluM ja samajavuM yogya che. e gaNitanI sajanA kilaSTa varNananuM ahiM prayojana nathI, Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita - thAI-vRttavastune paridhi, gaNitapada, chellA khaMDa vigerenA ISa athavA athavA chelA khaMDathI gaNAte IrSA, jIvA, dhanu pRSTa, bAhA, pratara, ane ghana e ATha mApane A AgaLa kahevAtA karaNevaDe [gaNitarItievaDe ] gaNe-gaNavA. 187 che vistara -vRttavaratune gherA te ripi, amuka mApanA samacorasa khaMDa te TLatA chellAkhaMDa vigerenA athavA chelalAkhaMDathI mapAte viSaMbha te ISa athavA dhatupRSTane madhyathI chavAnA madhyabhAga sudhIne viSka te rUpuM, athavA bANa, khaMDanI chellI laMbAI te nIvA, khaMDa paryata gherA (khaMDita gherA ) te dhanu, athavA dhanuSa AkAravALA khaMDane kAmaThIbhAga te dhanaHpRSTa, khaMDanI be bAjunAM paDakhAM te vahAM, khaMDanuM kSetraphaLa te pratara, athavA cerasa padArthanI laMbAI pahoLAIno guNAkAra te pratara, tathA laMbAI pahoLAI ane uMcAIne guNAkAra te ghana. 187 che jhavataraNa -pUrvagAthAmAM karelI sUcanA pramANe have A gALAmAM prathama paridhi jANavAnI rIti ane tyArabAda gaNitapada jANavAnI rIti darzAvAya che- vikkhaMbhavaggadahaguNa-mUlaM vaTTassa parirao hoI / vikkhaMbhapAyaguNio, parirao tassa gaNiapayaM // 18 // | zabdArtha - vikramavA -viSkabhane varga vivaMma-viSkabhanA DhALa- dazaguNa karI pAyaluLigo-cethAbhAge guNelo mU-tenuM vargamULa kADhatAM riyo-paridhi valsa-vRtta padArthane tarU-te vRtta padArthanuM rimo rU-paridhi thAya che. jaLa-gaNitapada thAya che. jayArtha-viSkabhanA vargane dazaguNA karI tenuM vargamULa kADhatAM vRttavastune paridhi Ave che, ane eja paridhi vidhvaMbhanA pA bhAge [ cothA bhAge | gu chate te vRttavastunuM gaNitapada thAya che [ arthAt paridhine vidhvaMbhanA cothA bhAge guNatAM gaNita pada Ave che 188 che vistarA -keIpaNa vRttapadArthane jeTale viSkabha-yAsa-vistAra hoya tene prathama varga kare, eTale tene teTalAe guNavA [jema jano varga 484=16 ], 4 ahiM saMpUrNa vRttavastunAM paridhi ane gaNitapada heya che, ane eja saMpUrNa vastunA deza bhAganA ISe Adi 6 mApa hoya che, jethI gaNita pada ane pratara e bene prAyaH sarakhA arthamAM visaMvAda na jANuM. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 paridhi tathA kSetraphaLa jANavAnI kSeti tyArabAda punaH 10 vaDe guNavA, ane je javAba Ave tenuM vargamULa kADhavuM, tenI rIti A pramANe- ke vargamULa kADhavAnI rIti vargamULa kADhavA yogya aMkanA upara AvuM cinha karavuM tyArabAda-AvuM e be cinhamAM ubhIlITI viSamaaMka ane ADIlITI samaaMkane sUcavanArI che, ane bhAgAkAramAM prathama bhAgAkAra viSamaaMka sudhI [ e cinhavALI prathama lITInA aMka sudhI ] karavAnuM hoya che, ane utAravAnA aMka paNa viSama cinha sudhInA ja utAravA mATe e cinho upayogI che. tyArabAda pahelA viSamacinhasudhInA aMka bAda jaI zake evA vargavaDe bhAgave, ane jenA vargavaDe bAda jAya te mULa aMkane bhAjakasthAne tathA bhAgAkAra-javAbanA sthAne sthApIne tene varga bhAjyamAMthI bAda karI javAbanI rakama punaH bhAjyaaMkamAM umeravI, tyArabAda bhAjya rakama viSamacinhasudhInI nIce utArI bhAjakarakamavaDe evI rIte bhAgAkAra kara ke bhAjaka aMka AgaLa je aMka goThavAya teja aMkavaDe bhAjaka sAthe goThavAyelA teja aMka sahitanA guNAkAra bhAjyamAMthI bAda jAya, ane te guNaka rakama punaH javAbasthAne sthApavI, e rIte saMpUrNa rakamanuM vargamULa kADhI zakAya che, tenuM udAharaNa A jaMbudvIpanI paridhidvArA darzAvAya che te A pramANe- 100000 jaMbUdvIpane vyAsa ke vikhaMbhano varga karavA mATe 10000000000 yojana. viSkabhano varga Avyo. 4 10 100000000000 [ se abaja ] vargamULa kADhavA egya bhAjya rakama thaI. || - 1 - 1 - 1 - I - | 1 le bhAjaka 3) 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 (3 ejana. bhAgAkAra * 100000 55. A chae yojanAnA aMkane ekatra karatAM 316227 jana thayA. 2 je bhAjaka 6, 1) 100(1 + 1 61 3 je bhAjaka 62 6) 39,00 (6 + 6 3756 4 the bhAjaka 632, 2) 144,00 (2 + 2 12644 5 me bhAjaka 6324, 2) 1756,00 (2 + 2 126484 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita A 6 ThTho bhAjaka 63244, 7) 49116,00 (7 + 7 4427129 7 me bhAjaka 632454 zeSa 484471 zeSa jananA gAu karavA mATe ja dhruvabhAjaka - 4 4 [ cAra gAune jana mATe] 632454) 1937884 (3 gAu 1897362 40522 4 2000 [be hajAra dhanuSane 1 gAu hevAthI] 632454) 81044000 dhanu. (128 dhanuSa -632454 1778860 -1264908 5149520 5059632 89888 dhanuSa zeSa vadhyA. * 4 [cAra hAthane dhanuSa havAthI ] 632454) 355para ( hAtha [ bhAga na cAlavAthI 0 AvI ] 000000 3595para hAtha zeSa vadhyA 4 24 632454) 8629248 aMgula (13 632454 2304708 1897462 407346 316227 91119 aMzula zeSa vadhyA. AgaLa gAu dhanuSa aMgula Adi kADhavA mATe eja bhAjaka sarvatra upayogI hovAthI e dhruvabhAjaka che, ane uparanA chae adhruvabhAjaka gaNAya. 1 e vadhelA 91119 aMgulanA zeSane ATha ATha guNa karI vAraMvAra dhruvabhAjaka 32454thI bhAgatAM anukrame yava -jU-lIkha-vAlApra-rathareNu-traNa ItyAdi nhAnAM bahAnAM pramANa paNa Ave che. paranuM ahiM mULagAthA 185 mIne anusare eTaluM ja gaNita upayogI che. tathA e vadhelA zeSa pramANe kaMIka adhikatA aMgula uparAta gaNAya tayA ahi 632454 e bhAjakarAzi athavA chedarAzi kahevAya tenuM ardha karatAM paNa jana javAba Ave, ane tyArabAda vadhelA zeSane gAu Adike guNa e ja chedarAzi vaDe bhAgatAM gAU dhanuSa Adi pramANa Ave. vargamULamAM bhAjathI ardha javAba ane javAbathI ardha bhAjaka rAzi hoya che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetraphala jANavAnI rIta che. gA. dha. aMgula e pramANe jaMbudviIpane paridhi 316227-3-128-13 prApta thaye. have eja paridhine vidhvaMbhanA eTale jaMbudvIpanA 1 lAkha yojananA -cAthA bhAge eTale 25000 vaDe guNatAM jaMbUDhIpanuM gaNitapada Ave tenuM aMkagaNita A pramANe-- 316227 jana | 3 gAu 128 dhanu 4 25000 * 25000 25000 = 7905675000 ejana [ 75000 gAu =3200000 dhanu 13 aMgula 96) 337500 (3515 dhanuSa * 25000 337440 337500 aMgula 60 aMgula zeSa. 3200000 dhanu. 75000 gAu + 3515 dhanu. + 1601 gAu 2000) 3203515 (1601 gAu 4) 76601 (19150 jana 3202000 76600 1515 dhanu zeSa. 1 gAu zeSa. 7905675000 jana e gaNitamAM 337500 aMgulanA dhanuSa 19150 karavA mATe 96 vaDe bhAgyA, ane je 7905694150 jana dhanuSa AvyA te 32 lAkha dhanuSamAM umerI 2000 dhanuSane 1 gAu hovAthI tene 2000 vaDe bhAgyA, javAba gAu AvyA tene mULa gAu 75000mAM umerI 4 gAuna jana pramANe cAre bhAgatAM yejana AvyA te janane mULa janamAM umeratAM 790 ityAdi jana AvyA, ane bhAgAkAramAM sarvatra zeSa vadhyA te sarva adhika gaNAya, jethI e aMkagaNita pramANe saMpUrNa gaNita che. gAdha. aM. pada (kSetraphaLa) 7905694150-1-1515-60 jeTaluM AvyuM. e pramANe A gaNitapaNu rIti samaprataravRta padArthanI gaNAya, paraMtu valayavRtta (cUDI sarakhA goLa maMDalAkAra) padArthonAM gaNitapada bIjI rIte che te rIti gaNitanA jJAtA pAsethI samajavI, ahiM tenA vizeSa vistAranuM prayojana nathI, temaja viSamavRttapadArthanAM gaNitapada ane paridhi paNa judI rIte hoya che, A rIti te kevaLa samavRttanI ja jANavI. che Iti samavRtta dadhi, jagatapaLe - 188 samavetALa -have A gAthAmAM ISa ane jIvA jANavAnuM kAraNa darzAvAya che- * 1515 dhanuSamAMnA 1500 dhanuSa | gAu gaNatAM 15 gAu, ane zeSa 15 dhanunA 60 hAthamAM 60 aMgulanA 2 hAtha umeratAM 6rA hAtha 186 mI gAthAmAM kahyA pramANe Ave che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 zra laghu kSetrasamAsa vistarAtha sahita ogAhuus sucia, guNavIsaguNo kalA usU hoi / viusupihUtte cauguNa-usuguNie mUlamiha jIvA // 189 // yogadu-avagAha, dUra javuM kasu-ISu, mANasthAnIya vistAra sucitra-nizcaya eja muLavIsanuoLa-AgaNIsaguNA jAganuM-kaLArUpa iSu visu-IjI rahita karelI zabdAH-- viduro-vRtta paheALAI zvazuLa anu-cAre guNelA ivaDe yuni-zuNatAM [ane tenu] mUja-va mUla kADhatAM rUhaiM nIvA-ahi jIvA Ave gAthArtha :--[ dhanu:pRSTanA madhyabhAgathI ] avagAhIe, jeTalA dUra jaI e teTalA ja nizcaya kSu kahevAya. tathA egaNIsaguNA karelA iSu te kalAISu kahevAya, tathA iSurahita vRttavastunI paheALAIne cAraguNA iSuvaDe guNIne vaCmULa kADhatAM je Ave te ahiM jIvA kahevAya // 189 5 vistarArtha:---vRttapadAnA je eka chellA dezabhAga dhanuSanA AkAra sarakhA thAya che, teTalA dezabhAgane khaMDa kahevAya, te khaMDasthAne chellA dhanuSanI kAmaThI sarakhA deza paridhi te dhanuika kahevAya, te dhanuHpRSTanA atimadhyabhAgathI te khaMDanA pantabhAga sudhIne khANa sarakhA je viSNuMbha eja vu kahevAya. ahiM viSpabha ane iSumAM eja taphAvata che ke--te khaMDanI ja paheALAI te vima, ane dhanuH pRSThathI prAraMbhIne te khaMDanI utkRSTha jIvA sudhInI paheALAI te pu. iSumAM khaMDanI paheALAI antagata che, ane te uparAnta dhanuHpRSTha sudhInI paheALAI adhika che, ane viSThabhamAMtA mAtra khaMDanI ja paheALAI gaNAya, jethI ghaNA kSetromAM iSuthI viSThabha nhAnA hAya che, ane paryantavibhAgeAmAM iSu ane viSNubha e sarakhA hoya che. tathA eja ISune 19 guNA karatAM je Ave te kalAijI kahevAya. ahi`kalAipu kahevAnu` prayeAjana mAtra gaNitanI sugamatA mATe ja, nahi Mtara apUrNAMka cAjanAnAM gaNita vikaTa thaI jAya che, jethI satra kaLAe karIne ja gaNita karavAmAM Ave che. tathA vRttapadArthanA je vistAra hAya temAMthI ichu bAda karavA, tyArakhAda iSune cAre guNI je Ave tenA vaDe [idhu khAda karatAM AvelI rakama sAthe] guNAkAra karavA, Ave tenu vargamULa kADhatAM te kSetranI navA eTale dhanuSanI dorI sarakhI utkRSTa lakhAI prApta thAya che, tyAM bharatakSetranA dRSTAnte aMkagaNita A rIte~ Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttapadArthonAM nAma-viSkaba-ane pariddhi ahiM bharatakSetrano ISa para jana 6 kaLA che, [ ane viSkrabha paNa eja che.] tene 19 guNa karatAM 526-6 4 19 9994 kaLAmAM + 6 uparanA kaLA umeratAM jI vA 10000 [dazahajAra] kaLAIs. 4 4 40000 caturguNa iSa 100000 jambudvIpane viSkabha, rojana rUpa che tenI sarva kaLAo karavAne 4 19 kaLAne 1 jana hovAthI 19 vaDe guNatAM 1900000 kaLA, jaMbudvIpanI pahoLAI AvI temAMthI - 10000 kaLA iSanI bAda karatAM 1890000 kaLA AvI. tene - x 40000 caturgaNa iSakaLa vaDe guNatAM 75600000000 sarva kaLA AvI, tenuM vargamULanI rIti pramANe vargamULa kADhatAM 274954 kaLA AvI [297884 zeSa vadhyA] tene 19 vaDe bhAgatAM 19) ra7454(14471 jana =14471 ejana, bharatakSetranI 274949 chavA eTale paryata laMbAI AvI. eja utkRSTa laMbAI che. e pramANe zeSa sarva kSetra ane parvatanA ISa tathA jIvA prApta karavI.18. vRtta padArthonAM nAma. | vikhuMbha paridhi padmadrahanuM mukhya kamaLa [10 kuraddhahekamaLa] | ( 3 cA. puMDarIkadrahanuM mukhya kamaLa mahApadmadrahanuM mahApuMDarIkadrahanuM tigiMchIdrahanuM kesaridrahanuM 17 gaMgAdvIpa 25. e. 17 siMdhuddhama * 17 tAdvIpa 17 rakatavatIThIpa hitA-rahitAMzAdvIpa suvarNakUlA rUkhyakUlAdvIpa harikAntA-harisalilAdvIpa 32 co. | 101 co. 1 athavA be nAnI moTI chavAnA be vargane bhegA karI vargamULa kADhatAM paNa bAhA Ave che, e bIjI rIti ba0 che. vRttimAM kahI che. - saM saM 2 0 3 blaul0nA 8 8 1 1 1 saM saM saM saM saM saM je je 1 16 16 . . Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita. 101, 199pa9 che. ' saM saM 1897 120 120 240 240 je 480 je 120 co. # # # # # # # # # # athii narakAntA-nArIkAntAdvIpa zItA-zIdAdvIpa gaMgA-siMdhu-raktA-raktavatIkuMDa rehitA-rohitAMzAkuMDa suvarNakUlA-rUpyapUlArkaDa harikAntA-harisalilAkuMDa narakAntA-nArIkAntAkuMDa zItA-zI dAkuMDa 12 antarnAdIonA kuMDa 64 mahAvidehanadIonA kuMDa merUparvatanuM mULa merU parvatane kaMda (samabhU0) naMdanavanamAM bAhyamerU abhyatararU saumanasavanamAM bAhya merU , abhyaHramerU paMDakarane merU merUnI cUlikAnuM mULa 166 varSadharAdikanAM kUTa mULa 3 sahastrAMkaphUTa mULa 306 vaitADhayakUTa mULa 34 jhaSabhakUTa mULa 16 vRkSaphUTa mULa 4 vRttavaitADhaya mULa 200 kaMcanagiri mULa 4 kyamalagirimULa 10090 10000 co. 954 8954 42721 3272 1000 je. 12 e. pa00 1000 che. 379359 3796 . 758 e. 58 che. 15177 che. 375 e. 18976 ye. 31910 . 31622 . 31479 sAdhika 28316 sAdhika 13511 sAdhika 10349 sAdhika 31dara che. 377 . 1581 che. 31ra3 ce. ce. 19-38 gAu 376 che. 376 . 3162y 316 e. 31623 ce. 12 e. * 1ra.. 1000 che. 100. 1000 che. mAtALa -have A gAthAmAM dhanupRSTha ane bAhA jANavAnuM karaNa kahe che - maka ahiM vRttapadArthonA paridhinA gaNita prasaMge e keTalAka vRttapadArthonA paridhi spaSTa darzAvyA, paraMtu e sivAya bIjA vRttapadArtho che, te sarva lakhatAM bahu vistAra thavAnA kAraNathI ahi eTalA ja padArtho jaMbupanA ja kahyA che. ane cAlu prakaraNa paNa jaMbUdvIpanuM che. kSetrasamAsavRttimAM upara darzAvelA padArthamAMnA keTalAka padArtha darzAvyA che, Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharyka ane bAhA jANavAnuM kAraNa usuvaggi chaguNi jIvAvaggajue mUlaM hoi dhaNupiTuM / dhaNudugavisesasesa, daliaM bAhAdugaM hoi // 190 // zabdArtha - suvA -ISanA vargane dhanuTu-be dhanupRSThano chaguna-cha guNe karI vi-vileSa karyo nIpAvAgu--chavAna varga yukta karatAM sela-zeSa rahe tenuM mUrNa-tenuM vargamUla kADhatAM nTi-ardha karyAthI pi-dhanupRSTha thAya vaju-be bAhA Ave nAyA-ISanA vargane cha guNe karI temAM jIvAne varga yukata karI tenuM vargamULa kADhIe te dhanupRSTha Ave, ane be [nAnA moTA ] dhanupRSThane vizleSa (bAdabAkI) karatAM je zeSa rahe tenuM ardha karIe teTaluM be bahAnuM [juduM juduM] pramANa Ave, e 190 che vistara -sugama che, bharatakSetranA udAharaNathI aMkagaNita A pramANe je. ke. 10000 bharatanI ISakaLA 14871-5 bharata chavA yojanA 410000 che ) * 19 100000000 bharataIbruvoMkaLA 274949 _x 5 600000000 SaDUguNa bharataISamAM 27454 bharata jIvA kaLA 75600000000 jIvAvargakalA umeratAM 427454 bharata chavA kaLA 76200000000 kaLAnuM vargamULa karatAM 7559702116 vargakaLA vargamULa + 27884 vakhata rahelA zeSa 262151 zeSa vadhyA, 552086 bhAjaka 75600000000 chavA vargakaLA rAzi Avyo, ane javAba 276043 kaLA, tene 19 vaDe bhAgatAM 14529 yojanA 11 kaLA e bharatakSetranuM dhanupRSTha jANavuM. have bAhAnuM aMkagaNina A pramANe ahiM saMpUrNa bharatakSetra eka gaNatAM dhanupRSTha paNa eka haya, ane tethI bAhA hoya nahiM, paraMtu vacce AvelA vaitAlyathI bharatanA dakSiNa bhArata ane uttarabhArata evA be vibhAga pUrve 81 mI gAthAmAM kahyA che te rIte uttarabharatanI be bAhA heI zake che, paraMtu dakSiNabharatanI nahiM. jethI uttarabhAratanI bahAnuM gAthAmAM kahyA pramANe aMkagaNita A pramANe 35 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita 14528-11 [ uttarabhAratanuM ] moTuM dhanupRSTha temAMthI 10743-15 [dakSiNabharananuM] nAnuM dhanupRSTa bAda karatAM 3784-15 zeSa rahyA tenuM ardha karatAM X oll 1892-LA [aDhArase bANu yajana sADAsAta kaLA] e uttara bhAratanI eka bAjunI bAhA ane eTalA ja pramANavALI bIjI bAjunI bAhA jANavI. parantu e be bAhA bharatakSetranI che ema na kahevAya, uttarabhAratanI ja kahevAya. je 190 | avataraNa--have A gAthAmAM pratara jANavAnuM kAraNa darzAvAya che te A pramANe aMtimakhaMDassusuNA, jIvaM saMguNia cAhiM bhaiUNaM / , laddhammi vaggie dasa-guNaMmmi mUlaM havai payaro // 191 // | zabdArtha - aMtimahaMda - chelA khaMDanA mi--ije lakhya-prApta thAya yamunA-ISavaDe. tene varga karyo chate [karIne] navuM saMkuLama-jIvAne guNIne sALamitene daze guNone vardi ma-cAravaDe bhAgIne mUruM-vargamULa kADhatAM varU tharo -pratara thAya thA-chellA khaMDanA ISavaDe chavAne guNIne cAre bhAgIne je javAba Ave tene varga karI dazaguNa karI tenuM vargamULa kADhatAM pratA prApta thAya. me 191 . vistara -A prataranuM gaNita kevaLa dhanuSa AkAravALA ja kaMIpaNa khaMDane mATe che, paraMtu sarvakSetra vA parvatene mATe nathI. jaMbudviIparUpI vRttapadArthamAM tevA dhanuSa AkAravALA bharata ane aravata e be kSetra che, ane temAM paNa be be vibhAganI vivakSA karIe te varSadharaparvata taraphanuM ardhakSetra prAyaH laMbacaturabhra AkAravALuM thAya che, jethI kevaLa samudra pAsenA dakSiNabharata tathA uttaraaravata kSetranuM ja pratarae kahelA karaNathI prApta thAya, ane zeSa sarva vibhAgenuM pratara juduM juduM karavuM hoya te laMba cerasanA kSetraphaLanI gaharItie prApta thAya, ane paryantabhAgathI tyAM sudhI sarvakSetranuM karavuM hoya te A kahelA karaNathI ja prApta thAya. dhAro ke-harivarSakSetra laMbacorasa hovAthI 12 mI gAthAmAM kahevAtI rIte ja kSetraphaLa Ave che. paraMtu harivarNakSetra * be jIvAvarganA saravALAnA ardhanuM vargamULa karI virSobha sAthe guNatAM khetara Ave, e gAthA 19 mAM kahevAze. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratara joyuvAnuM kAraNe sudhInA [bharatathI harivarSa sudhInA] dhanuSAkAra kSetranuM kSetraphaLa jANavuM hoya te A gAthAmAM kahelI rIti pramANe ja prApta thAya, ane temAM bharata-himavaMtaparvata-himavaMtakSetramahAhimavaMtaparvata ane harivarSakSetra eTalA sarva vibhAganA kSetranuM kSetraphaLa aMtargata AvI jAya che. e pramANe hovAthI A gAthAnuM gaNita vRttapadArthamAMno keI paNa vibhAga dhanuSAkAre hoya tene mATe ja che, paraMtu game te ekeka vibhAga mATe nathI, have ahiM dakSiNabharatAIne ja dhanuSAkAra gaNune tenuM pratara eTale kSetraphaLa prApta karavuM hoya te tenuM aMkagaNita A pramANe- mo. ka. 238-3 dakSiNa bhAratanA ISayojana A gaNitamAM cAre bhAgatAM * 19 [ kaLAe karavA mATe guNatAM ] 1 pratikaLAnI paNa pratikaLA 4parara kaLAmAM AvI che, tene alpagaNuM + 3 uparanI kaLA umeratAM gaNitamAM na levI. vaLI dakSiNa 4525 da. bha. nI IbukaLAne bharatanI jIvAkaLa sAdhika 4185rarapa da. bha. nI jIvALAeguNatAM 18524 che, tene vyavahArathI 4) 838143125 pratikaLAne cAre bhAgatAM ahiM saMpUrNa 18525 gaNI che. ane ISakaLAne jIvAkaLAe 209535781-1 kaLAne varga karavAne guNatAM kaLA na Ave paNa prati 4 209535781 kaLA ja Ave e gaNitarIti 43905243519ra79961 [ vagita che, kAraNa be judAjudA padArthonA kaLAne x 10 dazaguNa jinenI kaLAene paraspara 439052435192799610 guNatAM kaLAne badale pratikaLA Ave. pratikaLAnuM vargamULa karatAM zeSa rAzi 347517849 bhAjaka rAzi 1325220638, ane javAbo aMka 662610319 pratikaLA AvI, tene 19 vaDe bhAgatAM 34874rara7 kaLA-6 pratikaLA AvI ane punaH19 vaDebhAgatAM 1835485 jana-12 kaLA-6 pratikaLA eja dakSiNa bhAratanuM pratara jANavuM. ahiM dakSiNa bhAratanuM pratara eTale samarasa jana eTalA che, athavA dakSiNa bhAratanuM gaNitapada eTaluM che. me 195 avatara: -pUrvagAthAmAM vRttapadArthanA dhanuSAkAravALA chellA khaMDanuM pratara jANavAnI ratidarzAvIne have A gAthAmAM vRttapadArthanI aMdara laMbArasakhaMDa AvyA hoya te tenuM pratara kevI rIte kADhavuM te kahevAya che, eTale ahiM vaitADhayAdilaMbacorasaparvate ja ane kSetranuM pratara jANavAnI rIti kahevAya che- 1. ahiM saMkSepamAM eTaluM ja samajavuM ke banne sthAne yojanA 18 guNa thayelA hevAthI ja be minapadArthonI kaLAno guNAkAra pratikaLapa ja Ave, karatAM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita jIvAvaggANa duge, milie dalie a hoi jaM mUlaM / veyaDAINa tayaM sapihuttaguNaM bhave payaro // 192 // zabdArtha - lIlAvAna-chavAnA vargane vitha mAna-vaitADhaya AdinA Tu-be tayaM tene migi-meLavyuM chad, meLavatAM viduttazuLa-svapRthutva guNatAM gi-daLatAM, ardhA karatAM tenuM ma-thAya # mUrgha-je vargamULa patharo pratara ' jayArtha-nAnI mAtra be javAne varga meLavIne ardha karI tenuM je vargamULa Ave tene potAnA vistAra sAthe guNatAM vaitADha0Adi parvate tathA kSetronuM pratara thAya che. je 192 che vistarArtha-sugama che. ane aMkagaNita vaitADhayanA udAharaNathI A pramANe ahiM 34308097500 kaLA vaitADhayanI laghuchavA eTale dakSiNa bhAratanI jIvAnI vargakaLA che, ane mULakaLA pUrvagAthAmAM darzAvyA pramANe 185224 che. ene varga karIne vargamULa vakhate zeSa rahelA 167324 umerIe te 34308097500 Ave, tathA zaitADhayanI gurUchavA te zaitADhayanI potAnI ja chavA che, 1072010 jananI kaLA 203691 che, tene varga karI vargamULa vakhatanA vadhelA 74019 zeSa umeratAM 41499097500 vargakaLA Ave. vaLI uttarabhAratanI kaLAe laghuchavAnI vargakaLA gaNAya, e pramANe bane chavAnI vargakaLA uparathI prataranuM aMkagaNita A pramANe- 34308097500 caitADhaya laghuchavAnI vargakaLA. temAM 41490097500 maitADhayanI gurUchavAnI vargakaLA umeratAM 2) 757981lpa000 kaLA AvI. tenuM ardhakaratAM 3789097500 kaLA AvI, tenuM vargamULa karatAM 194676 kaLA ane zeSa 352524 tathA bhAjaaMka 389para kaLA. ahiM zeSanA tathA bhAjakanA cheda uDADatAM 3 = 3399 bAra vaDe bannene cheda uDyo jethI 29377 = zeSakaLA ane 32446 bhAjakakaLA thaI. jethI te rakama mULakaLA uparAntanI AvI. 1. dakSiNabharatanI chavA jana tarIke 9748 14 jana che, tene 19 vaDe guNatAM 185224 Ave che, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laarasakSetranuM pratara jANavAnuM kAraNa 27 194676 vargamULa kaLAne 4 5 zaitAyabhUminI pahoLAI vaDe guNatAM 733800 kaLA AvI. temAM 29377 zeSakaLA + 45 zeSarAzine 50 guNatAM AvelI umeratAM 450 19) 9733845 ka. (512307 jana 32446) 1468850 (45 kaLA 9733833 129784. 12 zeSa kaLA. 171010 162230 08780 zeSa. jana kaLA e pramANe vaitADhyabhUminuM pratara 512307-12 prApta thayuM, eTale tADhayanI bhUmi eTalA samarasa ejanavALI che, te bhAvArtha gaNitapadane anusAre ja jANa. vaLI ahiM 8780 zeSa rahyA te lagabhaga 3 (pA) kaLA eTale che, mATe tenI gaNatrI na karavI. athavA enI pratikaLA karavA mATe 19 vaDe guNae te 166820ne 32446 vaDe bhAgatAM 32446) 166820 (5 pratikaLA Ave. 162230 3590 e pramANe uttarabharatAdikSetra ane laghuhimavaMtaAdiparvatenuM paNa pratara e rIti pramANe ja prApta karavuM. prazna-laMbacorasa athavA samarasa kSetranI laMbAI pahoLAInA guNAkAra mAtrathI ja kSetrAdinAM pratara prApta thAya, e gaNitarIti hovA chatAM "be jIvAvargane meLavI ardha karIne vargamULa kADhI pahoLAI sAthe guNAkAra karavAthI pratara prApta thAya" e kilaSTa rIti darzAvavAnuM kAraNa zuM? uttara:- laMbAI pahoLAInA guNAkAra mAtrathI je pratara Ave che te te sarvAze corasa eTale sIdhI lITInA laMbacorasa vA samarasa padArtho hoya tene mATe che, parantu vRttakSetranI aMdaranAM kSetrAdinA paryatabhAga sIdhI lITIvALA nahiM. paranta vakalITIvALA hoya che, te kAraNathI gAthAmAM kahelI rIti pramANe pratA prApta thAya che, ane te paNa skUlathI ja prApta thAya che, ane laMbAI pahoLAInA guNAkAra mAtrathI prApta karavA jaIe te pratara ghaNuM nyUna Ave che. tathA be javAnA ardha sAthe [eTale madhyama laMbAI sAthe] pahoLAIne guNAkAra karI pratara lAvavAnI rIti paNa keI AcAryo darzAvI che, paraMtu te matAntara tarIke gaNIne jaMbudvIpanA kSetrAdi mATe Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRha8 thI lAkSetramAsa tithi sahita upagI nathI ema jaNAvIne ghaNuM gaNitajJa graMthakartAoe svIkArI nathI. bUTa kSetra samAsamAM spaSTa rIte te gAthAmAM kahelA gaNitane agya gaNI svIkAryuM nathI 19rA mAtA-pUrvagAthAmAM kaheluM pratara gaNitavyavahArathI sthULa gaNita che. ema A gAthAmAM sUcanA karAya che - evaM ca payaragaNiaM, saMvavahAreNa daMsiaM teNa / kiMcUrNa hoi phalaM, ahiapi have suhumagaNaNA // 193 // zabdArtha - guM -vaLI e pramANe kaheluM ( saiA-te kAraNathI pALava-prataragaNita jiMga kaM -kaMIka nyUna lavavAna-vyavahArathI -phaLa, javAba, pratara sikaMdarzAvyuM che. mahiri adhika paNa suhumALana-sUkama gaNitathI jayArtha-vaLI e prataragaNita vyavahArathI darzAvyuM che, mATe sUkSama gaNatrIvaDe pratararUpa javAba kaMIka nyUna Ave, tema adhika paNa hoya. 1llA viratA-e prataragaNita vyavahArathI sthUla kahevAnuM kAraNa e che ke vargamULamAM rahelA zeSa cheDI dIdhelA hoya che, mATe je zeSaaMza pratyakSa (kaLA pratikaLAmAMnA paNu zeSa) gaNavAmAM Ave, te paNa saMpUrNa pratara barAbara na Ave. vaLI e prataragaNita sthUla hovAnA kAraNathI ja sarvapratone ekatra karIe to 7791877456 co. gA. jana thAya che, ane jaMbudvIpanuM gaNitapada (pratara) te pUrve 790564150-1- dha. hAtha 1515-rAA AvyuM che, jethI 113816694 ejanathI kaMIka adhika jeTale taphAvata Ave che, arthAt ekatra karatAM eTaluM nyUna pratara Ave che.-mATe karaNethI ja e taphAvata Ave che, tatva zrIsarvajJa jANe che 17 che avataraNa -pUrvagAthAomAM prataragaNitakahIne have A gAthAmAM ghanaNita kahe che- payaro sossehaguNo, hoi ghaNo parirayAisavvaM vA / / karaNagaNaNAlasehi, jaMtagalihiAu daTTavvaM // 194 // * chavAomAM vargamULa pahelAM paNa ghaNA aMzo ane pratyaMze bAkI hoya che, ane tenA punaH - varga karavAthI ghaNe aMza pratyeza guTe che, tethI taphAvata paDe te vAstavika che, vaLI A vizeSa taphAvata prataragaNitamAM adhika Ave che, ane dhanu praSTAdikamAM a5 Ave, tenI vivaphA nahi, * * Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghana gaNita raka zabdArtha-katarane zALa jagaLA-gaNita gaNavAmAM 43snehALA-pitAnI UMcAI sAthe guNa- seTiM-ALasuoe kAra karatAM ; tAtriA -catralikhitamAMthI ghera gho-ghana thAya che. DhavuM-dekhavuM, jANavuM. variya A savaeN paridhi vigere sarve jAthA-je parvatAdinuM pratara Ave te pratarane teja parvatAdinI uMcAI sAthe guNe te tene (parvatAdine) ghana Ave. athavA gaNitagaNavAnA ALasueAe paridhi vigere uparanA sarve yaMtramAM lakhyuM che temAMthI jANavuM. . 1945 vistarArtha--ahiM ghanaphaLano upayoga parvate ane samudrAdimATe che, kAraNa ke parvatenI uMcAI ane samudrAdi jaLAzanI uMDAI hoya che, mATe bhUmipratarane uMcAI tathA uMDAIsAthe guNatAM tenuM ghanaphaLa Ave che, ghanaphaLa eTale jema prataramAM bhUmisthAne samacorasakhaMDanuM mApa Ave che. tema ghanaphaLamAM te AkhI vastunA sarva samacorasakhaMDanuM mApa Ave che. udAharaNa tarIke cAra yojana lAMbI cAra janapoLI ane cAra ejanauMcI vastumAMthI samacorasa ejana jevaDA [484= 16 khaMDa nIkaLe te pratara gaNita athavA kSetraphaLa kahevAya, ane te eka yojana jeTalI uMcAImAMthIja 16 khaMDa thayA che, mATe zeSa traNajana jeTalI uMcAImAMthI tevAja samarasakhaMDa 48 nIkaLe jethI te AkhI vastumAMthI [44444=] 64 khaMDa nIkaLe, e ghanaphaLa kahevAya, e ja rIte parvata samarasa ejananA mApamAMthI uMcAI sahita keTalA jana pramANunA che. te jANavAne mATe A ghanagaNita upayogI che. tyAM zaitADhaya parvatanA udAharaNathI aMkagaNita darzAvAya che te A pramANe - zaitADhaya parvatanI be mekhalA che, temAM pahelI mekhalAnI nIce bhUmigatADhayanuM ghana A pramANe- co. ka. 512307-12 vaitADhayanuM bhUmipratara che, tene daza jananI UMcAI sAthe guNatAM 410 19 ) 120 ( 6 jana 5123070-120 +6 - 6 kaLA zeSa. pa123076-6 bhUmimaitADhayanuM ghanaphaLa . . ka. 307384-11 pahelI mekhalAnuM pratara. tene pahelI mekhalAnI 10 410 ejana uMcAIe guNatAM 3073840-110 - 19) 110 (5 . 114 3073845-15 pahelI mekhalAnuM ghanaphaLa 15 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita // jaMbUdvIpamA kSetra-parvatonA (dezaparidhi) kSetrAdikanAM nAma vidhvaMbha jIvA ke. kaLA dhanuM pRSTa 976 - 1 9748-12 dakSiNa bhArata uttara airAvatA 238- 3 238 3 238- 3 238-- 3. dIvaitADhayaparvata 288- 3. 1074-15 | 10729-11 uttara bharata dakSiNa airavata' para6- 6 526- 6 238-3 + 14528-11 | 238 3. | 25270- 4 | 24932- 8 laghu himavaMtaparvata zikharI parvata 1578-18 157-18 105-12 105ra-12 38740-10. | 38674-15 himavaMtakSetra hiraNyavaMtakSetra 3684- 4 | 3684- 4 2105- 5 2105- 5 57293-10 [ 53931- mahAhima parvata rUphamI parvata 7894-14 7894-14. 4210-10 4ra10-10 7391-17nA harivarSa kSetra ramyapha kSetra 16315-15 16315-15 8421- 1 | 84016- 4 8421- 1 124346- 9 | 94156-- 2 niSadha parvata nIlavaMta parvata 33157-17 33157-17 16842- 2 16842 - 2 50000 158113-16] 100000 uttara videhAdha dakSiNa vihAI 16842- 2 16842- 2 50000 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUtInA kSetra parvatane ISa virene mRtva iSu vigereno yntr|| bAhI pratara (kSetraphaLa) ghanaphaLa 2. ka. pra.kaLA. 1835485-12-6 uMcAI ve uMDAI--rahita hevAthI ghanaphaLa na hoya- 488-16 12307-12) 1 lA bhAge 307384-11} 2 jA bhAge ]. 10246 - 0J 7 jA bhAge | pA23076- 1 bhajistha vRtADhaye 303845-15 pahelI mekhalInuM pAra307-12 bI mekhalA 8709229-14 sarva dhUnaphaLa 1892- 7 3032888-12 535-15 21456971-8-10 2145697144-16-12 6755- 3 67253145-5-8 927-aa 195868186-10-5 391736373 08-012 che che 13361- 6 544777870-7 20165- 2 142546656 69-18 570186627979 16883-13 1635739303 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 cA. ka. 102461-10 45 512305-50 +ra 512305-12 5123076- 3073845-15 512307-12 8709228-33 +1-19 zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita khIjI mekhalAnuM pratara, tene khIjI mekhalAnI 5 ceAjana uMcAI e guNatAM khIjI mekhalAnuM ghanaphaLa bhUmistha baitADhayanuM ghanaphaLa pahelI mekhalAnu ,, khIjI mekhalAnu 19 ) 50 (2 cA. 38 12 ka. zd e traNane ekatra karatAM samagra vaitADhayanuM ghanaphaLa prApta thayuM. eTale samagra .8709229-14 4. baitADhayamAMthI caiAjana caiAjana pramANunA samacArasa khaDa kADhIe te eTalA khaMDa nIkaLe e tAtpa . -'' e pramANe vaitADhyapa tanI traNa paheALAI judI judI hAvAthI traNavAra dhana 34 baitADhyonA sarakhI rIte Ave che, zeSa himavataAdila'macArasa patAnA ghana ekavAra ja thAya che, ane rIti sarakhI ja che. samaghanavRttapatAnA ghana karavA hAya tA kaMIka taphAvatavALI rItie prApta thaI zake, parantu zAstramAM tevA patAnA ghana karelA nathI mATe ahiM paNa tenuM pracAjana nathI. tathA uMDAI ne aMge samudrAddiparima'Dala jaLAzayAnA ghananI rIti lavaNusamudranA prasaMge kahevAze, ane cArasa drA vAvaDIe vigerenA ghana teA laMbAI paheALAI ane uMDAInA guNAkArathI ja Ave jema kepadmasareAvara 500 ceAjana paheALuM che, ane 1000 ceAjana dIgha che teA [ [ 500x 1000=] 500000 ceAjata thayA tene 10 ceAjana u DAI e guNatAM [100000 x10=] 5000000 pacAsalAkha ceAjana ghanaphaLa AvyuM. e rIte zeSa drahArdikanu paNa ghanaphaLa prApta thAya che. tathA gaNitagaNavAthI parizramapAmatA jijJAsuene mATe A pRSTha 280-281mAM lakhelA yaMtrathI zeSa kSetraparvatAdinA ISu vigerenA taiyAra aMka jovA. // 194 // // iti prathamaH zrIjaMmbudvIpAdhikAraH samAptaH // Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM ja che jIvana samudranuM varNana chuM ne Paunu nema nennennusalamaan avataraNaH--pUrve jaMbUDhIpanuM svarUpa kahIne have te jaMbUDhIpanI cAre bAju pharatA pahelA lavaNasamudranuM svarUpa kahevAya che gotitthaM lavaNobhaya-joaNa paNanavaisahasa jA tattha / samabhUtalAo sagasaya jalavur3I sahasamogAho // 1 // 195 // zabdArtha - tiratha gotIrtha, bhUmine utAra samajUtAmo-samabhUtalathI vaLomIlavaNasamudranI be bAju sAra-sAtase ejana vaLanavarsa-paMcANuM hajAra naTavRdgha-jaLavRddhi, pANIne caDhAva -cAvata saf_eka hajAra yojana taratha-tyAM monro avagAha, uMDAI TyA-lavaNasamudramAM be bAjue 5000 jana sudhI gotIrtha che, ane tyArabAda tyAM madhyabhAge samabhUtalathI sAtaso ejana uMcI jaLavRddhi che, ane ekahajAra 1000 ejana jeTalI uMDAI che. 1. 1lpa che vistarArtha-bUdvIpane pharate lavaNasamudrane pharate dhAtakIkhaMDa che, jethI lavaNasamudranuM bane kinArAnuM jaLa be dvIpanA be kinArAne aDIne-spazane rahyuM che. temAM jaMbudvIpane sparzela abhyantarakinAre ane dhAtakIdvIpane sparzela bAhyakinAro gaNAya, tyAM jaMbUdvIpanI jagatIne sparzelA abhyantara kinArAthI 5000 jana samudramAM dUra jaIe tyAM sudhI samudranI bhUmi anukrame nIcI nIcI utaratI gaI che, jethI 5000 ejanane ane 1000 ejana jeTalI bhUmi uMDI thavAthI tyAM jaLanI uMDAI 1000 jana che, tevI ja rIte dhAtakIkhaMDane aDelA kinArAthI samudramAM 5000 jana (jabUdvIpatarapha) AvIe tyAM sudhI kramaza bhUmiutAra thatAM tyAM paNa 5000 ne anta jaLanI uMDAI 1000 ejana thayelI che, evA prakAranA bhUmiutArane zAstramAM tIrtha kahe che. arthAt o eTale gAya paNa pItI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ briA laghukSatrasamAsa vistAtha sahita vAmamudramAM gotIrtha ja naThavRddhi (vitra naM. 2.) [T0 16-16, g0 282 ] be gotIrtha ane samatala maLI lavaNu samudranA 200000 ejana pUrNa. be jaLavRddhi ane zikhAviSThabha maLIne paNa 200000 ejana pUrNa. . jo karI ke, ke na dha E maHEET: ki, res jaMbUdvIpathI 5000 jana sudhI samudramAM bhUmi anukrame utaratI hevAthI jaLanI adhikatA anukrame dekhAya te dekhAva. tevI ja rIte dhAtakIkhaMDathI paNa 5000 jana sudhI te anukrame adhika jaLane dekhAva ane vacce 10000 ejana eka sarakhI 1000 jananI uMDAI hovAthI samAna jaLa ane samAna samudratalane dekhAva, ti tIrtha che. bane bAjuthI 700-700 jana jaLavRddhino dekhAva paNa e rIte ja ane vacce 10000 janamAM jaLazikhA che, te citra AgaLa darzAvAze. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamudra varNa na 201 vakhate jema mukhatarapha namelA ane pUchaDAtarapha uMcA aMgavALI hoya che, tevA prakAranu je tI eTale jaLamAMnA bhUmiutAra athavA jaLaneA utAra te khetI kahevAya. jethI jabudvIpane aDatuM jaLa aMgulanA asa`khyAtamAbhAganuM uMDu gaLuvu', ane tyAramAda anukrame jaLanI uMDAI vadhatAM vadhatAM 95000 caiAjanane ante 1000 ceAjana u uN che. eja rIte dhAtakI taraphanA 95000 cAjanamAM paNa jANavuM tathA lavaNusamudra 200000 be lAkha caiAjana vistAravALA heAvAthI e khAjunA 95000-5000 yeAjana gAtInA khAda karatAM atimadhyabhAge zeSa rahelA 10000 daza hajAra cAjana jeTalA vistAramAM 1000 ceAjata uMDAI eka sarakhI rIte che. tathA baMne bAjue jema 95000 ceAjanasudhI bhUmiutAra che tema 95000 ceAjanasudhI jaLa paNa anukrame samabhUninI sapATIthI caDhatuM caDhatuM. uMcu thatuM gayuM. che, jethI mane khAju 95000ne ante samabhUminI sapATIthI 700 caiAjata jeTaluM uMcu naLa che. jethI te sthAne nIce 1000 ceAjana DAI ane 700 ceAjana uMcAI hAvAthI tyAMnI bhUmithI 1700 ceAjana jeTalu 19Mcu jaLa che. // 1 // 195 / / avatarazaH--pUrva gAthAmAM lavaNusamudranA jaLanI kramazaH vRddhi thatAM 5000 ne ante 700 sAjana jaLavRddhi kahI, tA 5000 mAMnA kAIpaNa IcchitasthAne jaLavRddhi jANavI hAya teA zI rIte jANavI tene upAya A gAthAmAM [gaNitarIti ] darzAvAya che.-- terAsieNa mijjhillarAsiNA saMguNijja aMtimagaM / taM padamarAsibhaiaM ubveha muNasu lavaNajale // 2 // 196 // zabdA terasighna--trirAzivaDe,thI mAirAsiLA-madhyarAzivaDe saMmukhinna guNavA a-te guNAkArane vaDhanAsi-pahelA rAzivaDe maLa-sAgatAM je Ave te yuveda muLasu uMDAI jANA smRtimA--chellA rAzine gAthA :--trirAzinA gaNitathI madhyarAzivaDe chellArAzine ( aMkane ) guNavA, ane te guNAkArane pahelA aMkavaDe bhAgavA, je Ave teTalI lavaNu samudramAM te sthAne uMDAI jANavI // 2 // 296 . jaLanA kudaratI svabhAva haMmezAM sapATImAM rahevAnA che, chatAM A jaLane kramaza; caDhAvapUrNAMka 70 yeAjana uMcu kA che te kema bane 8 uttaraH--A lavaNusamudranuM jaLa tathA prakAranA kSetrasvabhAveja kramazaH caDhatu che, eTaluMja nahiM paraMtu AgaLa kahevAtI trIjI gAthAne anusAre kATa sarakhA ubhA AkAranuM athavA ubhI bhItti sarakhuM paNu che, te vaLI ethI paNa adhika A kAraka che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sAhita. (jabUtra taraphathI dekhAva) gotIrtha ane jaLa vRddhino 0 0 po. A samatala 10 0 0 0 yojana 15] 1 0 0 0 co. uMcI zikhA jaLa vRdhdha - 5 0 0 0 [TT0 215-16, g0 284] be taraphathI dekhAva // (citra naM. 2) yo dhAtakIkhaMDa (dhAtakI khaMDa taraphathI dekhAva) # a 2 tathA dha ja che e jaLa vRddhi 700-700 ejana (paryanta) uMcI che. ja = tathA 4 4 phu e be gotIrtha che. 100-1000 jata (paryakta uMDA che, samatalathI zikhAjala sudhInuM jaLa 17000 ejana uMcuM che, te 10000 yojanamAM tevI uMcAI che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNusamudranI jaLazikhA vistarArtha :-lavaNusamudramAM kAIpaNa sthAne jaLavRddhijANavAne upAya trirAzinA gaNitathI che, ahi trirAzi [ traNa aMkavALA ] gaNitamAM sAjana pahelA aMka, jaLavRddhinA khIjo aMka, ane atikramelA IyeAjana e trIjo ( chellA ) aMka che, te A pramANe--dhArA ke 1 ceAjana dUra gayA te| tyAM jaLavRddhi keTalI, te jANavAne trirAzi sthApanA A pramANe ceAjana jatAM jaLavRddhi teA ceAjane keTalI ? AvA gaNitamAM khIjA trIjA aMkanA guNAkArane 9500 go. -. 1 =700 bhAgyA 95000 pahelA a'vaDe bhAgavA eja rIti hAya che, jethI 7004 jethI 700 950 e pramANe banne aMkanI be be zUnya uDADatAM 7. eTale eka ceAjananA 950 bhAga karavAthI je eka bhAga Ave tevA sAta bhAga jaLavRddhi 1 ceAjana dUra jatAM hAya. ceAjanagaye cA. jaLavRddhi te ceAjanagace keTalI jaLavRddhi ? khIjuM udAharaNa-- 95000 700 42000 9 45 | ahi. apUrNAMkanI rIti pramANe akasthApanA karI traNa traNa zUnya uDADatAM upara 42 ane 700 rahyA tene guNAkAra 29400 ALye, tene 95 vaDe bhAgatAM 309 ceAjata AvyA, ane 45 zeSa vadhyA tene 95 bhAjaka sAthe pAMca vaDe uDADatAM 9 19 AvyA, jethI javAma e AnyA ke jabUdbIpanA kinArAthI 42000 ceAjana 19 dUra samudramAM jaI e tyAM athavA dhAtakIkhaMDanA kinArAthI 42000 caiAjana dUra samudramAM jammUDhIpa tarapha AvatAM ane sthAne 3099 ceAjana jeTalI jaLavRddhi hAya, e pramANe trirAzinI rIte kAIpaNa sthAne jaLavRddhi jANI zakAya che. // 2 // 1965 - 95 = 42000 x 700 29400 95 95000 95) 29400 (309 2Ajana 285 200 0900 9 855 19 045 = zeSa bhAga avataraLa:--have lavaNasamudranA atimadhyabhAge jaLanI zikhA [koTa sarakhuM... ubhuM ane sa`khAjue pharatu valayAkAra jaLa ] che te A gAthAmAM kahevAya che-- hivarasahasadasagaM, pihalA mUlAu satarasahasuccA / lavaNi sihA sA taduvari, gAudugaM vaDDhai duvela // 3 // 197 // *vata mAnapaddhatinI trirAzimAM 700 ceAjana chellA ane 42000 madhyamAM sthapAya che. parantu gaNitamAM taphAvata na heAvAthI emAM paNa visavAda nathI, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita hiDhavAri-heThe ane upara sasasa-dazahajAra jana vidu-pahoLI, vistAravALI mULa --mULamAMthI, samudrabhUmithI satarasanna-sattArahajAra ejana 3LyA-uMcI zabdArtha - sava-lavaNasamudramAM, la0 sava nI sA-zikhA sA-te zikhA taduvAra-te 17000 che. thI upara jAdu-be gAu uMcI vadhe che tuve-be vAra [ eka ahorAtramAM vArthanIce ane upara dazahajAra jana pahoLI, ane mULamAMthI sattarahujAra jana uMcI evI jaLazikhA lavaNasamudramAM che, te zikhA punaH 17000 ejananA upara bhAge [eka aherAtramAM be vAra be gAu uMcI vadhe che. [uchaLe che.] 319LA che lavaNasamudranI 16000 ejana UMcI zikhA che vistarA-15mI gAthAmAM kahyA pramANe be bAjunA gotIrthanI vacce je 10000 ejana sudhI eka sarakhuM 1000 ejana UMDuM jaLa che, te jaLanI upalI sapATIthI 16000 ejana uMcuM cAre tarapha valayAkAre bhIti sarakhuM jaLa che, te zilA (lavaNusamudrarUpa purUSanI ubhI coTalI sarakhuM) kahevAya che. e zikhAjaLa te jaMbudvIpanI AsapAsa sarvabAjue 95000 yojana dUra rahelo ane 16000 jana uMco jaLane keTa-gaDha-killo bAMdhela hoya tevuM che. vaLI nIcenI uMDAI 1000 jana gaNIe te e zikhA (jaLane keTa) samudranA taLIyAthI 17000 rojana uMcI gaNAya, ane mULamAM (bhUmitaLe) 10000 ejana pahoLI che. tevI ja soLa hajAra uMcAInI upara paNa teTalI ja 10 hajAra jana pahoLI che. tathA 16000 nI uMcAI upara eTale zikhAnI uparanuM jaLa dararoja be vakhata be gAu uMcuM caDhe che, ane punaH nIce utarI jAya che. jethI e caDhelI jaLavela vakhate samudranA bhUmitaLathI jaLanI uMcAI 17000 jana uparAnta 2 gAu adhika hoya che. e Urdhva jaLavela paNa 10000 ejana jeTalA vistAramAM caDhe che, puna: e zikhAjaLa jema uMcuM caDhavAnA svabhAvavALuM che tema bhaktibhAgamAMthI banne bAju be hapatarapha paNa vadhavAnA-phelAvAnA svabhAvavALuM che, paraMtu nAgakumAranikAyanA de * zikhAnuM jaLa be gAu jeTaluM uMcuM uchaLavAnuM kAraNa bhUmitaLamAM rahelA moTA nAnA pAtALakaLazanA vAyu che, te saMbaMdha AgaLa 8-9mI gAthAmAM kahevAze. tathA e velane leka prakAzamAM saMpUrNa be gAu nahiM paraMtu kaMIka nyUna be gAu uMcI kahI che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamudramAM cAra meTA pAtALakaLazA ||lvnn samudramAM zikhAno dekhAva samabhUminA samajaLathI 16000 jana UMcI ane samudratalathI 17000 jana uMcI A jaLanI zikhA lavaNasamudramAM madhyabhAge cAra bAju pharatA valaya AkAre jaLanA keTa sarakhI dekhAya che. eno vistAra 10000 ejanamAM che. eTale 10 hajAra jana pahoLI che. traNe bAju vadhatI velane aTakAvavAmAM sadAkALa niyukta joDAyelA che, tethI traNe bAjunI vela vadhu phelAtI nathI te vAta AgaLa gAthAmAM ja kahevAze. [T[0 217 pR281] rAja avataraNa: _have lavaNasamudramAM je cAra moTA pAtAlakaLaza rahelA che te darzAvAya chebhumjjhe caudisi cau, pAyAlA vayarakalasasaMThANA / joaNasahassa jaDDA, tahasaguNahiTuvari rUMdA // 4 // 198 // lakkhaM ca majjhi pihulA, joaNalavakhaM ca bhUmimogADhA / pubvAisu vaDavAmuha-kejuvajUvesarabhihANA // 5 // 199 // 1. tathA zikhAnuM jaLa traNe bAju adhika nahi phelAvAnuM kAraNa bane dIpamAM rahelA zrIsaMdha arihaMtabhagavaMta ane cakravati Adi mahApuNyazALI jIvone puyaprabhAva che, athavA jagatasvabhAve paNa zikhAjaLa adhika vadhatuM nathI, ema be kAraNo zAstramAM adhika kahyAM che. uparAta vAyaviryAsana paNa trIja' kAraNa kahayuM che, jethI sarvamaLI cAra kAraNothI zikhAjaLa adhika phelAtuM nathI. 37. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistAtha sahita dumatte bahumadhyabhAge vAyAbha-pAtALakaLaze. vayarasa-vajana ghaTasarakhAM dALA-AkAravALA zabdArtha maLad-hajAra yojanA lA -jADA taddabhUkhatethI (jADAIthI) dazaguNa virA-heDeupara vistAravALA rAva-eka lAkha ejana vaDhavAmuvADavAmukha je vidura-madhyabhAge pahoLA guva-keyUpa mUke moDhA-bhUmimAM avagAhelA buva rUra-cUpa ane Izvara puvA pUrvAdi cAra dizAomAM mALaT-nAmavALA | to Iza . lavaNasamudranA atimadhyabhAge cAra dizAe cAra moTA pAtALakaLaza che, te dareka ratnaprabhApUvImAM 100000 jana UMDA che, 100000 jananuM peTa che. 10000 jana pahoLuM mukha che, ane teTaluM ja paheluM budha (baMdhu) che, 1000 ejana jANe ThIkarI che, tenA uMcAInA bhAgamAM (33333 0 mAM) nIce kevaLa vAyu, uparanA bIjA bhAgamAM jaLa ane vAyu, tathA 3 bhAgamAM kevaLa jaLa che. [T0 266, pR. 210] 3 mAM ja che mAM - nA * mAM vAyu 3 bhAgamAM rahelA mahAvAyuo kSobha pAmavAthI samudranuM jaLa uchaLe che tethI bharatI oTa thAya che. divasamAM bevAra sAmAnyathI ane amAvAsyAdi tithiomAM atyaMta vAyu kSobha thAya che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamamAM bIjA aneka nAnA pAtALakaLaza TTrI samudranA atimadhyabhAgamAM (bhUmitaLamAM ) vajana ghaDA sarakhA AkAravALA cAre dizAe cAra moTA pAtAlakaLaza che, te hajAra jana jADA ane heThe upara jADAIthI dazaguNa vistAravALA-pahoLA che 4 me 198 che madhyabhAgamAM lAkha jana pahelA ane lAkha jana bhUmimAM daTAyalA che, te pUrvAdi cAradizAe vaDavAmukha-keyUpa-dhUpa-ane Izvara e cAra nAmavALA che . pa 199 che vistA-have lavaNasamudranA cAra moTA pAtAlakaLazanuM svarUpa kahevAya che che lavaNasamudramAM 4 moTA pAtAlakaLaza H samudranA je atimadhyabhAgamAM dazahajAra jana jeTalA vistAravALI jaLazikhA kahI che, te ja zikhAnI nIce bhUmitaLamAM meTA ghaDAnA AkAra sarakhA cAra dizAe cAra moTA kaLaza che, te vAratamaya che, tathA e kaLazonI ThIkarI 1000 ejana jADI che, ane ThIkarIthI daza guNa eTale 10000 dazahajAra ejana nIce bubhAge (budha) pahoLA che, temaja eTalAja upara pahoLA che, eTale e kaLazetuM mukha 10000 ejana paheluM che. tathA madhyabhAgamAM eTale kaLazanuM peTa eka lAkha jana pahoLuM che, ane bhUmimAM 100000 ekalAkha yeAjana uMDA daTAyelA che, jethI A ratnaprabhApRthavInI samabhUmithI-sapATIthI 1 lAkha uparAnta eka hajAra yojana nIce kaLazanuM taLIyuM che, jethI dareka mahAkaLaza 7 narakamatane ullaMghIne chaThThA bhavanapatinikAyasudhI uMDe utarela che, tathA dareka kaLazanuM mukha samudranA bhUmitaLanI sapATImAM AveluM che, paNa bhUmithI uMcu nathI. evA prakAranA e cAra mahAkaLazenAM cAra nAma te A pramANe-pUrva dizAmAM vevAmu, dakSiNadizAmAM vecUra pazcimadizAmAM pUra ane uttaradizAmAM phrezvara nAmane mahAkaLaza che, 4-5 . 198 5 1995 avatarAH-pUrvagAthAmAM je cAra moTA pAtAlakaLazo kahyA te uparAnta samudramAM bIjA aneka nAnA pAtAlakaLaza paNa che te A gAthAmAM kahevAya che anne lahupAyAlA, sagasahasA aDasayA saculasIA / puvvuttasayaMsapamANA tattha tattha ppaesesu // 6 // 20 // zabdArtha - ane-bIjA puNvatta-pUkta, prathamakahelA -laghu pAtALakaLaze sayaMsavamAna-samA aMza jeTalA sAta-sAtahajAra taratha tatha-te te maraNayA-AThaso gusesu-sthAnamAM sa sulIyA-coryAsI sahita Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistaratha sahita // 4 mahA pAtAlakalaza 7884 ladhu pAtAlakalaza lavaNa samudramA // [ ra0 200 go 262] ) haa ta la va :: haro che te roha ? Goin - de rahI mana mA na ja che makara : para na QDI che reka pa ke Fo30 che - pd 2009 hatI ke con5 laghu pAtALa kaLaza bhUmimAM 1000 ejana uMDA 1000 ejana peTavALA, 100 jana mukhe ane budhe pahoLA tathA 10 0 jADI ThIkarIvALA che. 217 dareka dizAmAM pahelI paMktimAM 215 bIjI ,, 216 trIjI cethI 218 pAMcamI 219 220 sAtamI 221 AThamI 222 navamI 1 % laghu pAtAla kalazAonI saMkhyA jo ke 7884 che. to paNa sthApanA citramAM teTalAno samAveza na thAya te mATe phakta amuka saMkhyA Apela che. 223 1971 44 dizA 7884 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtALakaLazAne yaMtra pathArtha-lavaNasamudramAM te te sthAne bIjA sAta hajAra AThaso coryAsI 7884 nAnA pAtAlakaLaze che, te pUrve kahelA cAra mahAkaLazathI somA bhAge pramANavALA che. 5 6 200 | vistarArtha-lavaNasamudranI jyAM zikhA AvelI che, tyAM zikhAnA abhyantarabhAgano jaMbudvIpa taraphano paridhi [samudrano gherAvo] 290000 be lAkha nevuM hajAra ejananA vyAsa pramANe 917060 navalAkha sattarahajAra sATha . che, te gherAvAmAM AvelA cAra mahAkaLazenA cAra mukhane ekatra vistAra 40000 %cAlIsa hajAra yojana bAda karIe te 877060 ATha lAkha sittotarahajAra sATha yojana Ave, tene cAra mahAkaLazenA cAra AMtarAvaDe bhAgatAM 2192 65 jananuM ekeka AMtarU Ave, vaLI dareka AMtara 10000 jana vistAravALuM che, tyAM abhyantaranA e laghuparidhimAM cAra AMtarAmAM darekamAM 215-215 laghu pAtAlakaLazenI cAra zreNI paridhi pramANe geLa AkAramAM AvelI che. tyArabAda bIjI paMktimAM 21-216 pAtALakaLaze, trIjI paMktimAM 217-217, 7884 laghu cethI paMktimAM 218-218, pAMcamI paMktimAM 219-219, chaThThI pAtALa kaLazo paMktimAM 220-220, sAtamI paMktimAM 221-221, AThamI ' paMkitamAM 222222, ane navamI paMkitamAM 223-223, pAtAla. kaLaze che, jethI eka AMtarAmAMnI 9 paMktimAM sarvamaLIne 1971 pAtAlakaLaze che, ane cAre tarAnA sarva kaLaze gaNatAM [177144=] 7884 laghu pAtAla. kaLaza thAya che. ahiM chelI navamI paMkti dhAtakIkhaMDatarapha zikhAnI bAhyaparidhimAM AvelI che, ane pahelI paMktithI dhAtakIkhaMDatarapha jatAM moTA moTA paridhi hovAthI dareka AMtarAmAM ekeka pAtALakaLaza adhika adhika che. tathA e laghu pAtALakaLaze paNa paraspara yathAsaMbhava kaMIka AMtare AMtare rahelA che, paNa ekabIjAne aDIne rahyA nathI. e dareka laghupAtALakaLaza meTA kaLazathI 100 mA bhAganA che, laghupAtALa jethI 10 ejana jADI ThIkarI che, 100 ejana mukhe pahoLA kaLazenuM pramANa che, 100 yojanA buMdhe (taLIye) paheLA che, 1000 ejana peTavALA che, ane 1000 yejana UMDA bhUmimAM daTAyelA che. e abhyantara paridhirathAne mahApAtALakaLazanuM mukha jo ke 10000 jana vistAravAnuM nathI, paraMtu samadranA madhyabhAgamAM ja che, te paNa madhyabhAge rahelA mukhavistAranI sIdhI lITIe-samazreNIe atyantaraparidhimAM paNa 10000 mukhavistAra gaNavo anucita nathI. punaH ahiM bIjI e paNa AzaMkA thavA yogya che ke-samudrane madhyaparidhi gaNo ucita che, tene badale abhyantaraparidhi gaNIne dazahajAra jana mukha kema gayuM ? mukhane madhyavistAra madhyasamudramAM hovAthI madhyaparidhi gaNavo joIe. e zaMkAnA samAdhAnamAM eTaluM ja kahI zakAya ke laghukaLazanI pahelI paMkti je sthAne vavI che teja sthAnano paridhi gaNu yogya hovAthI madhyaparidhi na gaNatAM abhyatra paridhi ja ga. ane mukhane madhyavistAra tyAM na hovA chatAM sIdhI lITI pramANe madhyavistAra bAda karyo temAM koI visaMvAda nathI, e paNa gaNitarIti ja che. vaLI 215nI pahelI paMkti paraspara AMtarA pUrvaka rahI zake che ema paNa abhyantaraparidhInA pramANu uparathI spaSTa thAya che, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vadhu kSetrasamAsa vistarA sahita pramANe e 7884 laghu kaLaze tatha ratha davase, [ te te sthAnamAM ] eTale cAra meTA kaLazanAM cAra AMtarAmAM rahelA che. A dareka kaLazanA paNa adhipati de che te sAtamI gAthAmAM kahevAze. vaLI e laghu kaLaze paNa sacitta vajIranamaya pRthvInA che. che 6 me 200 che kAlo a mahAkAlo, velaMbapabhaMjaNe a causu suraa| paliovamAuNo taha, sesesu surA tayaddhAU // 7 // 201 // avataraNaH--have A gAthAmAM e sarva kaLazonA adhipati deve kahevAya che - zabdArtha - vo-kALa nAmane deva ma#iro-mahAkAla veDhavaM-valaMba umaMgaLa -prabhaMjana 23muM-cAre mahAkaLazonA suradeva vamiovaLI-5 pamanA AyuSyavALA tada-tathA serenuM-zeSa laghukaLazenA taya maDha mA -tethI ardha AyuSyavALA jAthArtha -cAra mahAkaLazanA cAra adhipatideva kALa-mahAkALa-laMba-ane prabhaMjana e nAmanA che, te cAre deve 55manA AyuSyavALA che, ane zeSa laghukaLazonA adhipati je deve che te sarva tethI ardha AyuSyavALA [ bA popama AyuSyavALA] che ke 7 2015 vistArtha :-pUrva dizAmAM vaDavAmukha nAmanA kaLazane adhipati #Ara nAmane deva che, dakSiNa dizAmAM keyUpanAmanA kaLazane adhipati nahIM deva che, pazcima dizAmAM cUpa nAmanA kaLazane adhipati veva deva che, ane uttaradizAmAM Izvara nAmanA kaLazane adhipati ghamaMgana nAmane deva che, e cAre devo ekapApamanA AyuSyavALA che, te devenI rAjadhAnIo asaMkhyadvIpasamudra vItyAbAda AvelA bIjA lavaNasamudramAM potapotAnI dizimAM vijathadeva sarakhI 12000 jana vistAravALI che, zeSa 7884 laghu pAtAlakaLazenA adhipati devo nA papamanA AyuSyavALA che. . 7 me 201 che 1. A devonI rAjadhAnIo zrI jIvAbhigama vigeremAM spaSTa rIte kahI nathI, paraMtu A prakaraNanI ja 20 mI gAthAne anusAra rAjadhAnIo kahevAmAM visaMvAda nathI, kAraNa ke pApamanA AyuSyavALA ane mahardhika e cAra devo che, ane laghukaLazAdhipatidevanI rAjadhAnIo haze ke nahi. te zrI bakatagamya. paraMtu 01 palyanA AyuSyavALA hovAthI e devonI rAjadhAnI na hovI joIe e vizeSa samajAya che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtALakaLazanAM kaI dizAe uMDAI budhana vistAra madhya vistAra mukha vistAra mukha akhtara ThIkarInI jADAI adhipati devo traNa vibhAgamAM vAyu Adi kaye sthAne nAma. | |1 lAkha ke, 10 hajAra 1 lAkha 10 hajAra 219265100 0. kAla dakSiNa mahAkAla mAM jaLa pahelA nIcA mAM vAyu bIjA tuM mAM vAyu-jaLa uparanA madhyavatI pazcima 5. 1 ) | SD THE vilaMba pAtALa kaLazAnA svarUpane keDe uttara prabhaMjana laghukaLaza yathAsaMbhava 10. darekanA judA | , 7884 cAre vidi 1000 . 100 co.100.00 zAmAcArakaLa zinA cAra | AMtarAmAM 9. 9 paMktie 213thI 223/ Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita. avataraLa :--have e pAtAlakaLazemAM zuM zuM rahyuM che ? te ane temAM rahelA vAyuthI je velavRddhi thAya che te A gAthAmAM kahevAya che. 29 savvesimahAbhAge, vAU majjhillayaMmi jalavAU / vevajInamu ratnuM, mAnakuro tatva sAmuntra vyAra0rA bahave udAravAyA, mucchaMti khuhaMti dannivArAo / bAvarttatA, tathA tathA vevuiThThI rA zabdAH-- sanvesi-sava kaLazeAnA mahomAze-adhAbhAge, nIce malziyaMmi-madhyabhAge kevanajI -kevaLa jaLa riddhe upalA bhAgamAM majUro-e bhAgamAM tattva--tyAM, kaLazeAmAM sAsuvazvAsavat vave ghaNA uddAravAyA-meTA vAyarA muddhRti-samUcche che, utpanna thAya che. vrutti-kSeAbha pAme che, uchaLe che durnivArAyo-be vAra zabadoratta atto-eka ahArAtramAM tAM -tyAre tyAre vevariyuTIvelanI vRddhi thAya che gAthArthaH --sa kaLazeAnI nIcenA tribhAgamAM kevaLa vAyu hAya che, madhya tribhAgamAM vAyu ane jaLa e mizra hoya che, ane uparanA tribhAgamAM kevaLa jaLa hAya che, tyAM nIcenA be bhAgamAM zvAseAcchavAsanI peThe ghaNA moTA vAyarA utpanna thAya che, ane eka ahArAtramAM bevAra e rIte utpanna thaI kSeAbha pAme che, tema tema samudranI vela vRddhi pAme che // 8-9 // 202 5 2035 5 pAtAla kaLazeAnA mATA vAyarA ane tethI velavRddhi vistarAIH--cAra mahA pAtAlakaLaze 1 lAkha caiAjana "DA athavA uMcA che tene trIjo bhAga 33333 ceAjana che, jethI nIcetA 33333OM ceAjanamAM phakata vAyu hAya che, tenI uparanA 333333 ceAjanamAM vAyu ane jaLa ane mizra rahe che ane uparanA 33333OM ceAjanamAM kevaLa jaLa heAya che, ane e rIte laghukaLazenA 333 ceAjana jeTalA traNa bhAgamAM vAyu-jaLavAyu ane jaLa hAya che, e pramANe nIcenA e bhAgamAM vAyu mUcche che, eTale svabhAvathI ja mATA vAyarA utpanna thAya che, ane kSeAbha pAme che eTale uMce uchaLe che, jema manuSyanA peTamAM rahelA zvAseAAsarUpa prANavAyu peTamAM svabhAvathI ja utpanna thaI ucchvavAsa rUpe bahAra nikaLe che, Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ velavRddhine aTakAvanArA nAgakumAra devo ra90 tema kaLazamAM mahAvAyu utpana thaI kaLazanI bahAra nIkaLavAne prayatna karatA hoya tema uMcA uchaLe che, ane tethI kaLAnuM jaLa bahAra nIkaLavAnA prayatathI kaLazanI upara raheluM 17000 ejana uMcuM zikhAjaLa paNa uMcuM uchaLe che. jethI zikhAnI uparanuM jaLa be gAu sudhI uchaLIne svabhAvathI athavA anusaMdhara devanA prayatnathI aTake che. ane be paDakhe phelAtuM jaLa zikhAbhAttithI vizeSa AgaLa vadhatuM nathI, paraMtu 700 ejana vRddhivALA bhAgamAMthI AkhA samudranuM jaLa amuka maryAdAe vadhIne kinAro cheDI uparAnta vadhI jAya che, temAM paNa jyAM jyAM jagatIvaDe rodhAyeluM che te te jagatane ja athaDAya che, ane jagatImAMnAM keTalAMka vivaramAM thaIne je jaLa dvIpanI aMdara praveza kareluM hoya che te jaLa bhUmi upara vadhI jAya che, ane te kaLaza che moTA vAyarA jyAre zAnta thAya che tyAre bhUmi upara vadheluM dvIpavata jaLa ane zikhA upara vadheluM be gAu uMcI velanuM jaLa e bane utarIne mULa sthAne AvI jAya che. vaLI evA prakAranA kaLazavAyuonA kSobha eka aherAtramAM be vakhata ja thAya che, tethI velavRddhi paNa divasamAM be vAra ja hoya che. tathA aSTamI pUrNimA ane caturdazI tathA amAvAsyA e cAra divasomAM e vAyarAo ghaNo kSobha pAme che, tethI evA divasamAM velavRddhi ghaNI adhika thAya che. anyadarzanamAM keTalAka leka ema mAne che ke samudrane putra caMdra che, te caMdra zudi divasomAM vizeSa vRddhivALo hovAthI bahu khuzI thayele caMdrane pitA bahu uchaLe che, eTale jANe caMdrane bheTavA jatA hoya tema uMce uchaLe che, paraMtu e sarva kavionI kalpanA che, ane vAstavika kAraNa te samudrane vAyu vikAra ja che. che 8-9 202 203 che avataraNaH--have zikhAnI traNe bAju thatI jaLavRddhine aTakAvavA mATe niyukta thayelA devenI saMkhyA A gAthAmAM kahevAya che bAyAlasahidusayari-sahasA nAgANa majhuvarivAhi / velaM dharaMti kamaso, cauhattaru lakkhu te savve // 10 // 204 // zabdArtha - vAyAha (sA)-beMtAlIsa hajAra veruM-velane, vadhatA jaLane sa (sahna)-sATha hajAra dhAMtaii-dhare che, aTakAve che tusara sAM-hottara hajAra jamaNo-anukrame nA IIM-nAgakumAra devenI saMkhyA vatta cakravuM-zumettara hajAra eka lAkha maksa kavare vaheM-aMdara upara bahAra te sarve-te sarva velaMdhara de 38 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita TyArtha--anukrame 4200 nAgakumAra de madhyavelane (jaMbudvipa taraphanI velane) aTakAve che, 60000 de zikhAnI upara vadhatI velane aTakAve che, ane 72000 de bahAranA bhAgamAM vadhatI velane aTakAve che. e pramANe e sarvanAgakumAra devo 174000 che ke 10 me 204 vistarArtha-zikhAnI abhyantaranI bAjue eTale jaMbudviIpataraphanA bhittibhAge vadhatA jaLane 42000 (beMtAlIsa hajAra) nAgakumAra devo aTakAve che, eTale jaLanI bhittinI sapATImAMthI vizeSa khasavA detA nathI, tevI ja rIte velavRddhine aTa- zikhAnI bahAranI bAjumAM paNa 60000 (sATha hajAra) nAgakumAra kAvanArA nAga- deve jaLane dhAtakI khaMDa tarapha khasavA detA nathI, ane zikhAnI kumAra de uparanA bhAgamAM be gAu jeTaluM uMcuM vadhavA daIne adhika vadhatuM aTakAvavAne niyukta thayelA 72000 nAgakumAra de che. e pramANe traNe bAju vadhatA jaLane aTakAvavA mATe deve te te sthAne hAthamAM moTA kaDachA rAkhIne AkAzamAM rahelA hoya che, te kaDachAevaDe vadhatA jaLane AghAta karI karIne aTakAve che. vaLI e badhuM jaLa aTakAvavAnuM kAma samabhUmithI 700 ejana jaLavRddhithI uparAntanI zeSa zikhAmAM ja eTale samabhUmithI 16000 uMcI zikhAmAM 700 bAda karatAM 15300 jeTalI uMcI zikhAmAM ja cAle che, ane 700 ejana jeTalA uMcA vibhAgamAMnuM vadhatuM jaLa te pUrva gAthAnA vistarArthamAM kahyA pramANe vadhIne amuka hada sudhI dvIpamAM paNa praveze che, ane tethI mULa kinArAne cheDIne paNa bhUmiupara vadhI jAya che, ane kaLazavAyuonA mahAnuM kSebhathI paNa e (700 janamAMnuM) jaLa ghaNuM vadhavuM joIe tene badale atialpa vadhIne ja aTake che te jagasvabhAve ja, athavA tapavatI zrIsaMgha Adika puNyavaMtenA puNyaprabhAve ja samudrajaLa niyana mitamaryAdA cheDIne vadhatuM nathI. tathA zikhAnuM jaLa upara game teTaluM vadhe te kaI harakta nathI, paraMtu be bAjue bhittibhAgamAMthI (vAyuonA nirvina kSobhapUrvaka) vadhavA mAMDe te paNa dviIpane DUbAvI de, mATe e rIte paNa nahi vadhavAmAM jagatasvabhAva tathA zrIsaMghAdikane puNyaprabhAva kAraNarUpa gaNavAmAM koI virodha nathI. e pramANe velavRddhine rokanArA sarva nAgakumAra de ekalAkha cattara hajAra 174000 che, e sarva bhavanapatinI bIjI nikAyanA che. 1.pArakA avataraNa -pUrvagAthAmAM vadhatI velane aTakAvanArA je velaMdharadeve kahyA tenA ane tenI AjJAmAM vartanArA anulaMdhara deve tenA sarva maLI ATha parvata A samudramAM che te A gAthAmAM kahevAya che. 1 athavA e velavRddhi devonA prayatna chatAM paNa aTake evI nathI, chatAM paNa aTake che, eTale vizeSa vadhatI nathI tenuM kAraNa zrIsaMdhAdikane puNyaprabhAva tathA jagasvabhAva tathA samudranA bIjA bahAranA pratikULa meTA vAyare che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vela'dharadevenA nivAsasthAna bAyAlasahassehi, puvvesANAidisividisi lavaNe / velaMdharANuvedhararAINaM girisu vAsA // 11 // 205 // zabdArtha - vAvAkSahiM -beMtAlIza hajAra | avane--lavaNasamudramAM yojana dUra | veruMdhara-velaMdhara rAjAonA purva tALAra-pUrva Adi ane IzAna | magveraMparAga-anusaMdhara rAjAonA - Adi | jirimu-parvata upara hiti vi--idizimAM ane vidizIomAM| vAsa-nivAsasthAne che. jAthArtha -lavaNasamudramAM 42000 ejana dUra jaIe tyAM pUrva Adi cAra dizAomAM velaMdhararAjAonA ane IzAna Adi cAra vidiziomAM anuvelaMdhara rAjAonA parvate Ave che, te upara temanA AvAsa (prAsAda) che. 11ArapA - vistAT :- -samudranI vadhatI velane dhara dhAraNa karanAra je pUrve 174000 nAgakumAra deva kahyA temanA rAjA eTale adhipati cAra devo che, tathA velaMdharane bana-anusaranArA eTale 174000 devanI AjJAne anusaranArA te anusaMdhara denA paNa cAra adhipati de che, e pramANe cAra velaMdharAdhipatidevonA ane cAra anuladharAdhipatinA 4-4 parvate lavaNasamudramAM jaMbudvIpanA kinArAthI 42000 yojana dUra che, tyAM cAra dizAmAM velaMdharanA ane cAra vidizAmAM anulaMdharanA cAra cAra parvate che, e AThe parvata upara ATha adhipatidevanA AThaprAsAda che, temAM koI vakhate AvIne bese che, ane ArAma le che, ane e AThenuM mULa sthAna to asaMkhya dvIpasamudra vyatIta thayAbAda AvatA bIjA lavaNasamudramAM potapotAnI dizimAM 12000 yojana vistAravALI vijayarAjadhAnI sarakhI gastupAdi rAjadhAnIo che, AThe devanuM AyuSya ekeka palyopamanuM che. ane e ATha adhipatio paNa nAgakumAranikAyanA che. 11 205 avataraNa:-have kayA parvataupara kaye adhipati deva che ? tenAM nAma kahevAya chegothuubhe dagabhAse saMkhe dagasImanAmi disi sele / gothUbho sivadevo, saMkho a maNosilo rAyA // 12 // 206 // kakoDe vijjupabhe kelAsa'ruNappahe vidisisele / kakkoDagu kaddamao kelAsa ruNappaho sAmI // 13 // 207 // 1 , e pATha mudrita laghutrasamAsamAM che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita - zabdArtha bhUme-gesUpa parvata upara rAma-dakabhAsa parvata upara saMve-zaMkha parvata upara sIna nAma-daksIma nAmanA parvata upara hiti se-e dizAnA parvata upara dhUmo-gastUpa nAmane deva sive-zivadeva nAmane deva saM-zaMkhadeva maLarfsa-maziladeva 2AyA-rAjA, adhipati che. zno -karkoTaka parvata upara zodabhu-karkoTaka nAmane deva viSNupa-vidhuprabha parvata upara kramo -kardamaka deva sTA-kailAsa parvata upara verAsa-kailAsa deva kuLade-arUNaprabha parvata upara haLavyA -arUNaprabha deva viiisaMhe-e vidizinA parvata upara | sAma-svAmI, adhipati jAthArtha - gostUpa nAmanA parvata upara gesUpadevane nivAsa che, dakabhAsa parvata upara zivadevane, zaMkha parvata upara zaMkhadeva ane dakasIma nAmanA parvata upara manaH zila nAmane deva adhipati che, e pramANe cAra dizAnA cAra parvata upara e cAra deva adhipati kahyA che 12 206 tathA karkoTakaparvatane adhipati karkoTaka deva che, vidyu--bhaparvatano kardamaka deva che, kaila parvatano kailAsadeva, ane arUNuprabha parvatane adhipati arUNaprabha nA deva che, e pramANe vidizinA cAra anulaMdhara parvatanA adhipati kahyA che 13 207 vistarArtha-gAthArthavat sugama che ane e devenI rAjadhAnI Adi vigata pUrva gAthAnA vistarArthamAM kahI che. tathA parvata uparanA AThe prAsAda 62 jana uMcA ane 31 jana vistAravALA che. e prAsAdanA madhyabhAge sarvaranamaya maNipIThikA 1 jana vistAravALI ane vA yojana UMcI che, ane te upara adhipatidevane besavA yogya eka siMhAsana che, ane tene pharatAM sAmAnikAdi denAM bhadrAsane che, e pramANe vijyadevanA prAsAda sarakhe e prAsAda che. pitAnI stUpA Adi nAmavALI rAjadhAnImAMthI jyAre ahiM Ave tyAre parivArasahita pitAnA prAsAdamAM. bese che, nahitara prAsAda zUnya rahe che, paraMtu parvatauparanA manohara sapATa pradezomAM te hamezAM aneka devadevIo pharatA vA sUtA besatA hoya che. je 12-13 me 2016-207 avataraNaH--have A gAthAmAM ATha velaMdhara parvatanuM pramANa tathA varNa vigere kahevAya che- Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valapara parvatanuM pramANa ||lvnn samudramA 8 velaMdhara parvata ane 12-12caMdrasUryanA dvIpa, 1 gautmdviip|| [ T206, go 201] 4 veladharaparvata dizAmAM 12 sUryadvIpa pazcimadizAmAM 4 anuladharaparvata vidizAmAM 1 gautamIpa ,, 12 caMdradIpa pUrva dizAmAM 4 sUryadvIpa vacce gautamadviIpa che. utta2 New S : ka: : WIE DIE :: BE dakSiNa 8 parvata 1721 jana uMcA 25 dvire 120000 jaMbUrA thI dUra 1022 yo) mULa vistAra 12000 ya vistRta 424 . zikhara vistAra 88 0 jaMbU tarapha jaLathI upara 969 jaLa upara jaMbU tarapha 2 gAu jaLathI uMcA zikhA tarapha 9636 ca0 , zikhA tarapha 42000 0 jaMbU0 thI dUra Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita e e giriNo sabve, bAvIsahiA ya dasasayA mUle / causaya cauvIsahiA, vicchinnA hu~ti siharatale // 14 // 20 // satarasasaya igavIsA, uccatte te saveiA savve / kaNagaMkarayaya phAliha, disAsu vidisAsu rayaNamayA // 15 // 209 // zabdArtha- gu foNri-e parvate ra3ra-cAraso vAvIra atriA-bAvIsa adhika vasavIra agni jevIsa adhika vasa cA-dasa sa, eka hajAra vichinna-vistIrNa, pahoLA mU-mULamAM bhUmi aMdara sita-zikhara upara tarasathAvasA-sattarasa ekavIsa phaLa-kanakanA, suvarNanA utta-uMcAImAM aza-aMka 2tnanA te te sarve parvata rathaya-rajatamaya, rUpAnA mA-vedika sahita pATi-sphaTikamaya save sarve rayAmaya-ratnamaya TrNAyA-e sarve parvato mULamAM 1022 jana vistAravALA, ane zikhara upara 424 jana vistAravALA [ UrdhvagepucchAkAra] che. je 14 208 tathA te sarve parvate 1721 jana uMcA che, paryane vedikA sahita che, pUrvAdi dizAomAM anukrame suvarNa-aMkarana-rUpuM-ane sphaTikanA che, tathA vidizAmAM cAra parvata rananA (zvetavaNe) che. 15 | 209 che. vistarArtha-gAthArthavata sugama che. avataraNa -e ATha velaMdhara parvata jaLaupara keTalA dekhAya che ? te kahevAya che- NavaguNahattarijoaNa, bahi jaluvari catta paNaNavaibhAyA / ee majhe Navasaya, tesaTThA bhAga sagasayari // 16 // 210 // | zabdArtha - navakuLari-navase eguNottara gg-e AThe parvate vadi-bahAra, jaMbudvIpatarapha ma-madhyabhAge, zikhAtarapha gaDha 3vari-jaLanI upara navasayatela-navasa tresaTha yojanA rara ghaNAvamAcA-paMcANuA cAlIsa bhAga | mArA sAsari-sittattara bhAga Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vela para patAnu' svarUpa gAthArthaH--e AThe patA bahAra jamUdrIpatarapha jaLanA upara navase| aguNeAttara ceAjana ane poMcANuA cAlIsa bhAga [69epa cAjana ] uMcA dekhAya che, ane madhyabhAge zikhAtarapha navase tresaTha ceAjana uparAnta paMcANuA sittera bhAga [ 96385 ceAjana] jaLathI uMcA dekhAya che ! 165 210 5. vistarArthaH--A AThe pavatA jaLamAM keTalA DubelA che, ane jaLanI upara mahAra keTalA dekhAya che te ahiM darzAvavAnu che, temAM prathama e pavatA ja khUdvIpanA panta kinArAthI 42000 ceAjana dUra che, ema kahevAyuM che, ane 95000 cAjana sudhImAM 700 ceAjana jeTaluM jaLa kramazaH uMcuM vadhatu gayu` che. e vAta paNa pUrva' kahI che, te e uparathI trirAzigaNita karavAthI te sthAne jaLa keTaluM che? te prathama jANyAbAda tyAM gAtI keTalu che te jANIne bene sarvALA karIe teTalA pANImAM DUbelA che, ane parvatanI uMcAImAMthI bAda karatAM khAkI rahe teTalA jaLa upara dekhAya che, te A pramANe-- ceAjana gaye gAtI teA yojane keTalu ? 42000 x 1000 42000 95000 95 95000 - 1000 - 42000 95)42000(44ra ceAjana 41990 000010 zeSa yojane yo. jaLavRddhi tA yojane keTalI ? 42000 700 95000 95)29400(309 yojana 29355 00045 zeSa arthAt 44ra yojana 10 bhAga gAtI che. 42000x700 29400 95000 95 442-10 gAtItha 309-45 jaLavRddhi 751-55 jaLavRddhi 303 66 1 vRtti-bahAra e zabdano artha vyavahArU rIte temaja khInna prathAmAM kahyA pramANe lavaNa samudranI zikhAtarapha thAya che, ane manna=madhya-abhyantara e zabdanA artha ja bUMdIpa taraph thAya che, parantu A prakaraNamAM e banne zabdanA atha ethI viparIta karavAnA che. jethI hi eTale ja mUddIpatarapha ane magna eTale zikhA taraph evA vilakSaNa atha' karavAnA che, evA vilakSaNu atha' rAkhavAmAM paNa gra MthakartAnI apekSA jo ke baMdhakhesatI che, parantu sthUladRSTie kaMIka guMcavaNuvALI che, te apekSA A pramANe--ja khUdrIpanA panta bhAge ubhA rahIne jyAre jaMbudrIpatarapha nahi paNa bahAra lavasamudratarapha dRSTi karIe tyAre ja jamUdropataranI parvatAdikanI uMcAI dekhI zakAya mATe ahiM bahAra eTale ja mUThThIpatarapha evA a` upajI zake che, ane zikhAtarapha ubhA rahIne jyAre abhyantara eTale jabUIpatarapha draSTi karIe tyAre ja zikhAtaranI bahAranI UMcAI patArdikanI dekhI zakAya che mATe e apekSAe madhya-abhyantara eTale zikhAtarapha evA atha thaI zake che. e pramANe A kSetrasamAsa prakaraNamAM AgaLa paNa bahAra eTale a Mdara ane abhyantara eTale bahAra evA vilakSaNa aja karavA, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita // jaLa upara dekhAto velaMdhara parvata // [ T0 220, pR. 202] 42000 52 valaMdhara parvata I 1721 parvatanI UMcAImAMthI 751-55 jaLAvagAha bAda karatAM 969-40 eTalA jana jaLaupara jabUDhIpatarapha uMcAI che. e pramANe 751 yojana 55 paMcANuMA bhAga jeTale parvata jaLamAM DUbele che, te mULathI 75155 yojana UMcAIne sthAne eTale jaLAvagAhanA paryane ane daSTigocaranA prAraMbhasthAne parvatane vistAra-pahoLAI keTalI che te jANIne 4ra000 yojanamAM umerIne teTale dUra jaIe te jaLAvagAha keTale ? te jANyA bAda zikhAtaraphano bAhya dekhAva kADhI zakAya, mATe 751 yojana jaLAvagAhane ane vistAra jANavAne gaNitanI sugamatA mATe prathama jaLAvagAhanA bhAga-aMzeAja karI nAkhavA, jethI 751*5=71345 mAM 55 umeratAM 71400 sarvakaLA jaLAvagAhanI AvI, tyAra bAda virArA vize e A prakaraNanI ja 14 mI gAthAmAM darzAvelI rIti pramANe be vistArane vizeSa karatAM [1022 bAda 424=] 598 AvyA tene uMcAInA 1721 vaDe bhAgatAM bhAjaka adhika hovAthI bhAgAkAra thAya nahiM mATe e bhAgAkAra Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedhara pavAnuM svarUpa baMdha rAkhIne prathama 598 ne 71400 vaDe guNIne pachI 1721 vaDe bhAgavA, jethI guNAkAra [598471400=] 4267200 AvyA, tene 1721 vaDe bhAgatAM javAba 24809 ane zeSa 911 AvyA, e 11 zeSa te 7121 bhAjakano ardha uparAntane 13 aMka havAthI vyavahArathI pUrNa gaNIne (1 gaNIne) 24809 mAM 1 umeratAM 24810 AvyA, te paMcANuo bhAga levAthI 5 vaDe bhAgatAM 261 yojanA 15 bhAga AvyA, tene mULavistAra 1022 mAMthI bAda karatAM zeSa 760 yojana 80 paMcANuA bhAga AvyA jethI spaSTa thayuM ke parvatanI uMDAInA ane athavA dekhAvanA prAraMbhamAM parvatane vistAra 7606 yojana che. have zikhAtaraphano jaLAvagAha jANavA mATe eja aMka uparathI jaLavRddhi prApta karIne pUrvokta jaLAvagAhamAM umeravA yogya che, mATe gaNitanI sugamatA mATe. prathama 7606 yojananA sarva paMcANuA bhAga banAvatAM 760495=72200+80=72287 bhAga thayA. jethI punaH trirAzi A pramANe- yojanA che. jaLavRddhi te bhAge keTalI jaLavRddhi? 95000 - 700 - 72280 ahiM anya aMka bhAgarUpa che mATe pahele aMka paNa bhAgarUpa sarakho ja have joIe e gaNita rIti hovAthI 5000495=9025000 bhAga AvyA jethI punaH trirAzi- bhAga dUra gaye . jaLavRddhi te bhAga dUra gaye keTalI vRddhi? 9025000 - 700 - 72280 7 -7228 4 90 258 8 8 50596 9025 9025)50596(5 yojana 45125 05471 zeSa pratibhAga e pramANe 5 yojana uparAnta 5471 zeSa te pratibhAga rUpa gaNAya, jethI 5 vaDe bhAgatAM 57 bhAga AvyA ane 56 pratibhAga zeSa rahyA te bhAjaka 5 nA ardha uparAMta hevAthI vyavahAra saMpUrNa gaNuM 1 bhAga gaNIe te pa7+1=58 bhAga AvyA, jethI 5 yojana 58 bhAga jeTalI jaLavRddhi jaMbudvIpataraphanI jaLa vRddhithI adhika AvavAthI pUrvokta jaLavRddhimAM umeratAM 95) 5471(57 bhAga 475 721. 56 zeSa pratibhAga, Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita 751-55 abhyantare jaLathI [ 42000 yojana dUranI ] . pa-58 adhika jaLavRddhi bAhya bhAge [760 vyAsanI ] 56-113 bAda 95 + 1 757-18 jaLa 42760 yojana dUra prApta thayuM. e pramANe 757-18 jaLamAM 1721 yojana UMcA parvata Dubele hevAthI te 1721-0 uMcAImAthI 1721 mAMthI bAda karatAM 963 yojana 757-18 jaLAvagAha bAda karatAM | 77 paMcANuA bhAga jeTale parvata zikhA 863-77 tarapha jaLathI uce dekhAya athavA bIjI rIte gaNIe te je 5 yojana 58 bhAga AvyA che, tene abhyatara draSTigocaramAMthI bAda karatAM paNa eja javAba Ave, te A pramANe - 969-40 jaMbUDhIpatarapha draSTigocara parvata, temAMthI pa-58 bAda karatAM [40 mAMthI bAda 58 na jAya mATe 96nne badale 968 yojana rAkhI 1 jananA 95 bhAga 40 mAM umeratAM 135 bhAga thAya jethI punaH meM bhAga. | aMka sthApanA karI bAda karatAM paNa e ja javAba Ave. 68- 135 mAMthI | jethI ema spaSTa thayuM ke zikhAtarapha bahAra bhAgamAM e 5 - 58bAda parvata 963 haja jana jaLathI uMcA dekhAya che16 963 - 77 210 | che lavaNasamudramAM pada anahIM pa avataraNa -have lavaNasamudramAM pa6 antadvIpanuM varNana karAya che-- himavaMtaMtA vidisIsANAigayAsu causu dADhAsu / saga saga aMtaradIvA, paDhamacaukaM ca jagaIo // 17 // 211 // joaNa tisaehiM tao, sayasayavuDDhI a chasu caukkesu / annunna jagai aMtari aMtarasama vittharA savve // 18 // 212 // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 atadIpanuM varNana 307 zabdArtha - himavaMta saMtA-himavaMtapavatane ane saT sI-sAta sAta rahelA | saMtararIvA-antaradvIpa che. vivilI-vidizAo vaDhava-pahela catuSka, pahelA cAra sALaTyA-IzAna AdikamAM rahelI nArDo-jagatIthI 23, DhA-cAra dADhAomAM-upara komaLatisAhaiiM-traNase yojana dUra anuna-anyonya anDaravALA tamo tyAra pachI (nA catuSkamAM) najara aMtari-jagatIthI aMtaravALA sayasathavuThTha--so so jana adhika tarasama -aMtara tulya che, 23-cha catuSkamAM vitha-vistAravALA thA-himavaMtaparvatanA cheDAthI (paryAthI) IzAnAdi vidizAomAM rahelI cAra dADhAo upara sAta sAta antadvapa che, emAM pahelA cAra aMtadvIpa jagatIthI traNaso yojana dUra che, tyArabAda chae catuSkAmAM dvIpanuM paraspara antara tathA jagatIthI dviIpanuM aMtara e bemAM so-so jananI vRddhi karavI, tathA e sarve dviIpa jagatIthI jeTalA dUra che, teTalA ja vistAravALA che. 17-18 ra11-21ra vistarArtha -bharatakSetrane cheDe je laghuhimavaMta nAmane pahelA varSadhara parvata che tene eka cheDe pUrvasamudrane ane bIje cheDe pazcimasamudrane maLe che. tyAM pUrva cheDe e parvata jaLasapATI jeTalI prAraMbhanI uMcAIthI AgaLa samudramAM phADelA magara mukha sarakhe be phADarUpa thaIne evI rIte vadhela che ke jenI eka phADa dakSiNa tarapha vadhatI vadhatI jagatIne anusAre vaka thatI gaI che ane bIjI UrdhvaphADa uttara tarapha vadhIne jagatIne anusare vakra thatI gaI che, eja rIte himavaMtaparvatane pazcima cheDe paNa samudramAM phADelA magaramukhanI peThe be phADa thaI anukrame jagatIne anusAre vaka thaI vadhato gayo che. e pramANe himavaMta parvata bane cheDe daMTra=dADhAnA [eTale magaranI be dADhA arthAta phADelA mukhanA] AkAre vadheluM hovAthI e cAra phADanuM nAma 4 dADhA kahevAya che, magaramukhanI sAthe visaMvAda eTale ja che ke magaramukhanI phADa prAraMbhe pahoLI ane paryate sAMkaDI hoya che, ane A parvatanI phADa prAraMbhamAM sAMkaDI ane kramazaH pahelI thatAM thatAM paryate ghaNuM pahoLI che. e cAra dADhAomAM pUrva cheDAnI uttaratarapha gayelI te pahelI IzAna vidizAnI dADhA kahevAya, dakSiNatarapha vaLelI bIjI dADhA agni khUNAnI dADhA gaNAya, pazcima ka cheDe dakSiNa tarapha vaLelI te naiRtyakeNanI trIjI dADhA, ane uttaratarapha vaLelI te vAyavyakoNanI ethI dADhA gaNAya, e pramANe pradakSiNuM vartana kama pramANe Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sc zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita 4 vidizAomAM 4 dADhAo che tyAM pahelI IMzAna dADhA upara jagatIthI (prAraMbhathI) 300 caiAjana dUra jaI e tyAM 300 yAjana vistAravALe pahele dvIpathI dvIpanu antadvIpa Ave che, ke jenI sanmukha sIdhIlITIe AvelI jagatI ane jagatIthI paNa teTalIja 300 yojana dUra che, athavA samazreNie rahelI dvIpanu' adhika jagatIthI e paheleA dvIpa samazreNie 300 ce. dUra che, tyArabAda adhika antar pahelA dvIpathI 400 caiAjana dUra jaI e tyAre khIjo dvIpa 400 cAjana vistAravALA Ave, A dvIpathI haeNAmenI jagatI 400 yojana dUra che, parantu jyAMthI dADhA nIkaLI te mukhajagatI teA 1000 yojana dUra rahI, arthAt jyAMthI dADhA nIkaLI te prAra'bhasthAnathI 1000 yojana dUra dADhA upara cAlIe tyAre khInne dvIpa Ave. tathA eja khIjA dvIpathI 500 yojana dUra jatAM trIjo dvIpa 500 yojana vistAravALA Ave, ane sanmukha jagatIthI paNa e 500 yojana dUra che, tyArakhAda 600 yojana dUra gaye 600 ceAjana vistAravALA cAthA dvIpa sanmukha jagatIthI paNa 600 yojana dUra che, tyAramAda 700 yojana dUra 700 yojana vistAravALA ane sanmukha jagatIthI paNa 700 yojana dUra pAMcamA dvIpa che, tyAraSAda 800 yojana dUra 800 yojana vistAra vALA ane jagatIthI paNa 800 yojana dUra chaThTho dvIpa che, tyArabAda chaThThA dvIpathI ane sanmukha jagatIthI 900 yojana dUra 900 yojana vistAravALA sAtamA dvIpa che. e pramANe IzAna dADhA uparanA sAtadvIpAnuM paraspara aMtara seAse ceAjana anukrame adhika adhika che, temaja jagatIthI dvIpanuM aMtara paNa kramazaH se| se yojana adhika che. tathA jevI rIte IzAnadADhAnA cha dvIpa kahyA tevI rIte zeSa traNe dADhAnA paNa sAta sAta dvIpa sarakhI rIte kahevA, ane sarva dvIpa vRtta AkAranA che. / / vrutti anyonya antara tathA jJAtIthI attara || tathA ahiM paheluM catuSka eTale cAre dADhA uparanA traNase traNaseA cAjana dUra gaye AvatA pahelA cAra dvIpa jANavA, tyArabAda cArasA yeAjana dUra jatAM je Ave te cAra dvIpAnu khIjuM catuSka kahevAya, e rIte trIju cAthuM yAvat sAtamuM catuSka jANavuM. kRti catum e pramANe A laghuhimavaMtapava tanA be cheDe AvelI ( patanI ) cAra dADhAe upara sa`maLIne 28 dvIpa thayA te antaH=jaLanI aMdara rahelA haiAvAthI antasa~va athavA antara eTale eka khIjAthI amuka antare antare (dUra dUra) rahelA evA dvIpa antarrIva evI vyutpatti zAstramAM kahelI che. / / rUti antavika rAjvArtha / / 1. e pramANe 300+300+400+400+500+500+600+} 0700700+800+ 4 5 8400 ceAjana thAya che. mATe kare 1 2 3 800+900+900= 8400, arthAt sAtamA dvIpa samApta thaye 7 dADhA 8400 yAjana vakradIdha che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 ladhu himavaMta giri, bU dvI para 909cA. GOOL ta viDakuMbha | 80 co. 900 90 cha400 (40) pa00(pa00 800 500(500) 600 // dADhA ane antaradvIpanI vAstavika sthiti // soo 700 800 8400/ yag 001 lAMbI dA upara 7 atta2tI 9 828 sa mu 6 A citra mApaNIpUrvaka che. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ataradvIpanA vistAra vaLI evAja 28 khIjA antadvIpa zikharIpatanI dADhIo upara che te 24mI gAthAmAM kahevAze, jethI samaLIne jaMbUdvIpamAM pa6 antadvIpa che. tathA e dvIpAnI uMcAI tathA emAM yulikAnI vasatiAdinuM svarUpa tathA dvIpanAM nAma paNa AgaLanI gAthAomAM kahevAze. // 17-18 // 211-212 // avataraLaH--have antaradvIpo jaLanI upara keTalA uMcA dekhAya che, ane te uparathI jaLamAM keTalA DUbelA che, tenu' pramANa A gAthAmAM darzAvAya che-- paDhamacaukkucca vahi, aDDhAiajoaNe a vIsaMsA / sarisavuDhi parao, majjhadisiM savvi kosadugaM // 19 // 213 // zabdAH vamannaDa -paheluM catuSka 3nna-jaLathI uMcuM. vaheM-bahAra, jamUdrIpatarapha aAma nomaLe-aDhI 2Ajana trIsa gaisA-vIsa aza 366 - * sari aMta-sittera aMza vRddhi vRddhi, adhika. vasro-AgaLa, AgaLanA dvIpAmAM mAviAi-madhyadizie, zikhAtarapha dosatuLa e kAza gAthArtha:--pahelA cAra dvIpa jamUdrIpatarapha aDhIyAjana vIsaaMza jaLathI uMcA che, ane tyAra pachInA cAra cAra dvIpa [eTale 6 catuSko ]70 aMza adhika adhika uMcA che, ane sAte catuSkA madhyadizie [zikhA tarapha] te e be gAu ja uMcA che ! 195 213 // vistAH--jagatIthI 300 ceAjana dUra rahelA ane 300 ceAjana vistAravALA je pahelA cAra dvIpa che te rA Ajana uparAnta paMcANuA 20 bhAga jeTalA jaLathI uMcA dekhAya che, ane e sivAyanA badhA bhAga jaLamAM ja DUbelA che. have e ThekANe eTalA khAhya dekhAva kevI rIte? te jANavAnI gaNitarIti A pramANe;-paMcANu hajAra ceAjane 1000 cA0 gAtItha che, ane 700 ceAjana jaLavRddhi che tA antaradvIpAnA traNaseA cAjana dUra gaye gotI ane jaLavRddhi keTalI? te prApta jaLaupara dekhAva karIne bannenA saravALA karIe teTalu jaLa tyAM hAya. parantu ahiM zAstramAM sava dvIpAnI uMcAI judI judI kahI nathI, ke jethI te saravaLA uMcAImAMthI khAda karAya, kevaLa jaLa uparanA dekhAva mAtra kahyo che, mATe prathama abhyantarabhAganI uMcAI jANavAne mATe zikhAtaranA be gAunA sarvanA je sarakhA dekhAva kahyo che teja ahiM upacAgI che, mATe kevaLa jaLavRddhi ja prApta karavI te A rIte Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamasa vistarAtha sahita e. gaye jaLavRddhi te pejane keTalI ? 5000 - 700-300 %8 *38 8 = 11deg 958 8 8 5) 210(2 yo. e pramANe 2 yojana 20 bhAga jeTalI jaLavRddhi 300 yojana dUra 10. jatAM dvIpanA prAraMbhe hoya ane zikhAtaraphanA paryanta bhAge punaH 20 bhAga. 300 yojana jatAM paNa eTalI adhika jaLavRddhi hevAthI 4 yojanA che. bhA. 40 bhAga jaLavRddhi heya, punaH eTalI jaLavRddhi heIne paNa 2 2-20 gAu uMce parya-te dekhAya che, teja be gAu uMce jaMbudvIpa +2-20 tarapha paNa hoyaja, ane te uparAnta paryatabhAga sudhInA je 2-40 adhika DUbelA gaNyA hatA te jaMbudvipa tarapha teTale khule hoya che, jethI 20 gAu bhAga. 2-0-40 jaMbUdvIpa tarapha adhika daSTigocara 0-2-0 paryatabhAgavat prathamathI ja daSTigocara yojana bhAga 2-2-40 jaMbUDhIpa tarapha sarva daSTigocara =rA-40 have 300 jana gae jotI keTaluM che te jANavAno upAya paNa A pramANeche. gaye tIrtha te pejane keTaluM? 4--40 5000 - 1000 - 300 5 5)300(3 yau. 285 015 bhA. 14 8 8 x 300 300 958 8 8 3-15 gotIrtha 2-20 jaLavRddhi 300 yojana gaye pa-35 jaLAvagAha | e pramANe gotIrtha ane jaLavRddhi maLIne pahelo dviIpa jaMbUDhIpatarapha yo. bhA. 5-35 jaLamAM DUbele ane pa-35 jaLAvagAha rA-40 daSTigocara che, te te + rA-40 daSTigocara be meLavatAM pahelA dvIpanI zA-75 dvIpanI abhyatara uMcAI. abhyantara uMcAI 7 yojana-75. bhAga jeTalI AvI, punaH traNase yojana dUra zikhA yo. bhA. taraphanA bhAgamAM uMcAI jANavI hoya te 300 jana saMbaMdhi 3-15 jeTaluM adhika Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ataradIpane jaLamAM dekhAva 2 gotIrtha ja umeravAnuM rahyuM. kAraNa ke jaLavRddhi te prathamathI ja abhyantara daSTigocaramAM antargata gaNelI ja che, mATe punaH gaNavAnI jarUra hoya nahi jethI chA-75 atyantara uMcAI pahelAM dvIpanI, temAM + 3-15 paryanta adhika tIrtha umeratAM 11-90 pahelA dviIpanI bAhya uMcAI zikhAtaraphanI) e pramANe A pahelA kapanI uMcAI vigerenA sarva saMgraha A pramANe- yo. bhA. 5 -35 abhyantara jaLAvagAha (jaLamAM DUbele) rA-40 abhyantara daSTigocara (jaLathI uce dekhAya che) chA-75 abhyantara uMcAI 10 -70 bAA jaLAvagAha (zikhA tarapha jaLamAM DUbele) - 0 bAhya daSTigocara (jaLathI uce dekhAya che) 1LA-70 bAhya uMcAI [abhyantara jaLAvagAhane dviguNa karI be gAu umerata]: have bIjA cAradvIpa trIjA cAradvIpa yAvat sAtamA cAradvIpa e cha catuSkamAM anukrame daSTigocaramAM 70-70 aMza adhika adhika vadhatA jAya che tenuM kAraNa ke-e yo. e. yo. catuSka jagatIthI so se yojana adhika adhika dUra che mATe 5009-700 te 100 jene keTalI? e trirAzI pramANe 1 958 8 = 95 = 9 A rIte paMcANuo 70 aMza ja prApta thAya che mATe aMdaranA bhAgamAM 70-70 aMze vadhatA jAya che. jethI bIje dvIpa rA-90, trIjo dviIpa 3-6pa, cothe dviIpa kA-40, pAMcame dvIpa pA-15, chaThTho dvIpa pA85 ane sAtame drIpa davA-60 jeTale jaLathI uce daSTigocara thAya che ane e sAte catuSka (aThThAvIse dvIpa) zikhAtarapha te be gAuja daSTigocara che. dvIpanI uMcAI che ke zAstramAM kahI nathI, to paNa jANavI hoya te bIjA trIjA Adi catuSkomAM anukrame abhyantara bhAge 1 yojana 5 aMza ane bAhyabhAge 2 yojanA 10 aMza adhika adhika vadhAratA javuM, jethI bIjA dvIpanI abhyantara uMcAI yo. 8-80 bhA. ane bAhya uMcAI yo. 12-80 bhA. che, ItyAdi uMcAI jANavI. che 19 213 che navatara -have A cAra gAthAomAM antadvIpanAM nAma kahe che- sabve saveiaMtA, paDhama caukkammi tesi nAmAI / 3 sAmAjika veNANika veva aMke rabArasa Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita bIyacakke, hayagaya - gosakkuli puvvannaNAmANo / AyaMsamiDhagaao - gopuvva muhA ya taiyammi // 21 // 215 // hayagayahavigdhamuhA, utthae Asakanna harikaraNo / akaNNa kaNNapAvara dIvA paMcama ukami // 22 // 216 // ukkamuha mehamuha vijjumuha vijjudaMta chuTTammi / sattamage daMtatA, ghaNalaTThanigUDhasudhdhA ya // 23 // 217 // vera aMtA-ante vedikA sahita vanava'mni-pahelA cAradvIpamAM nIana-khIjA cAradvIpamAM (nAM) puvaeN--pU'ka phaLaLAmALo--kaNu e nAmavALA muddA~~( e zabdo pUrNAMka) mukhanAmavALA raMtu antA--( e zabdone) ante danta zabdasahita nAmavALA. tesi--te cAradvIpanAM nAmA++-nAmA A pramANe pu-muhA -pUrNAMka ' mukha' evA nAmavALA tami--trIjA cAradvIpamAM (nAM) paMcama razmi-pAMcamA catuSTanAM gAthA :--save dvIpAne ante vedikA che. [ arthAt dareka dvIpa pantabhAge vana ane vedikAvaDe vITAyalA che], sAtacatuSTamAM je paheluM catuSTa eTale pahelA cAra dvIpa che tenAM nAma-eka ka-AbhAsika-vaiSANika-ane lAMgUlika dvIpa 5 20 5 214 / / khIjA catuSTamAM [huya gaja gA ane zalI e cAra zabdo pUrve rAkhIne uttaramAM darekane maLa zabda joDIe evA nAmavALA che eTale] hayakaNu -gaja kahyugaka-ane zazkelIkaNu e cAranAmavALA che, tathA trIjA catuSkamAM [Adaza' meDha ayo ane gA e cAra zabdane pUrva rAkhI uttaramAM * mukha ' zabda joDavAthI je nAma thAMya tevA nAmavALA che. eTale) Adaza mukha-meDhamukha-aye mukha-ane gomukha e ' cAranAmavALA // 21 // 215 cothA catuSTamAM [haya Adine mukha zabda joDavAthI ] hayamukha-gajamukha-harasukha (si'hamukha) ane vyAghramukha e nAmavALA dvIpA che, tathA pAMcamA catuSkamAM Asaka harikaNa akaNa kaNa prAvaraNadvIpa e cAra nAmavALADhIpa che. / / 22aa 216 5 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // lavaNa samudramA 56 antardIpano sAmAnya dekhAva / uta2 | la va Na 6000 20book kpbele (c)00, pazcima ) dvIpa | tI anaM 7dvIpa bha2takSetra DO 2 TeparekI, mu dakSiNa Page #377 -------------------------------------------------------------------------- Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharIpatanI dADhAoupararahelA 28 atarakapa 17* - chaThThA catuSkamAM ulkAmukha meghamukha vidyumukha ane vidyuta e cAra nAmavALA dvIpa che. ane sAtamA catuSkamAM [ghana Adi zabdone anne "danta" zabda jeDIe evA nAmavALA eTale] ghanadatta laSTadaH gUDhadata ane zuddhadaH e cAra nAmavALA dvIpa che. e 24 . 217 | vistarArtha-gAthArthava sugama che. vizeSa eja ke e sarve dvIpa kAMgarA sivAyanA keTasarakhI ekeka vedikAvaDe vITAyelA che, jaMbudvIpanI jagatI upara vedikAnuM je svarUpa kahyuM che. tevI ja be gAu uMcI ane 500 dhanuSa paheALI A vedikAe paNa jANavI tathA vana paNa jagatI uparanA vanasarakhuM yathAsaMbhava jANavuM che 20-2122-23 me 214-21521-217 che. matratALaH--jevA 28 anahIM pa laghuhimavaMtaparvatanA be cheDe che, tevA ja bIjA 28 antadvIpa zikhara parvatanA be cheDe paNa che te, tathA antadvIpamAM kenI vasati che? te A gAthAmAM kahevAya che-- emeva ya siharimmivi, aDavIsa sabvi hu~ti chappaNNA / eesu jualarUvA, paliAsaMkhaMsaAu NarA // 24 // 21 // zabdArtha - meva-e pramANe ja gusu-e antadvIpamAM sirivi-zikharI parvatane aMte paNa guruvA-yugalika rUpa madavIf-aThThAvIsa antapa che vasTima asaMvaMta baka-palyopamanA asaM. ravi adhULa-sarve maLIne chapanadvIpa khyAtamA bhAga jeTalA yuvALA i-manuSyo (tiryaMce paNa) jAthArtha -e pramANe ja zikhara parvatanA bane cheDe paNa 28 dvIpa che, jethI sarvamaLIne pa6 antadvIpa che, ane chappana-antadvIpamAM yugalikamanuSya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSyavALA vase che [ garbhAjatiryaMce paNa evAja vase ] che 24 218 vistarArtha-laghuhimavaMtane cheDe jevA 28 antaradvIpa kahyA tevA ja uttaradizAmAM airavatakSetrane ane rahelA zikharI varSadhara parvatanA be cheDe paNa 28 antaradvIpa che. jethI sarva pada akhtaradvIpamAM yugalika manuSyo ane yugalikatiryaMce maNa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgane AyuSyavALA vase che, tathA bhUmi kalpavRkSa ItyAdi je svarUpa himavaMtakSetrAdinuM kahevAyuM che, te sarvasvarUpa ahiM paNa yathAyogya jANavuM. samasUcchima Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. zrI lakSetrasamAsa vistAtha sahita tiya apacendriyo paNa AyuSyanA tatkAyogya zubhaadhyavasAye antadvIpanA manuSyanu AyuSya khAMdhe che ane ahiM uttpanna thAya che, ane tethI hIna paNa tatkAyogya zubhaadhyavasAye yugalatiya cattu ja AyuSya bAMdhI ahiM yugalatiya camAM utpanna thAya che, gAthAmAM jo ke yugalatiyA~ca kahyA nathI te paNa upalakSaNuthI grahaNa karavA. 524 / 18 / avataraNa --have A gAthAmAM antaradvIpanA yugalikAnA zarIranI uMcAi pAMsaLI AhAranu' antara ane apatyapAlanA e cAra mAmata kahevAya che-- * joaNadasamaMsataNU piTThakaraMDA mesi ca saThThI / asaNaM ca cautthAo, guNasIdiNavaccapAlaNayA // 25 // 219 // zabdA-- noaLasamagata-eka ceAjananA dazamA bhAga tanU-zarIranI uMcAI badara dALa -pRSThakara'DakA, pAMsaLIo tri-e yugalikAne naDasaTTI-ceAsaDa asaLa tra-vaLI AhAra (tuM antara ). trakathAo-caturtha bhaktathI (eka divasane AMtare) zuLasI La-egAnyAsI (79) divasa avantavAMjhayA-apatyapAlanA ( saMtati pAlana ) nAthAya :--e yugalikAnu' zarIra yojananA dazamA bhAga jeTaluM [800 dhanuSanuM ] uMcu hAya che, e manuSyone pAMsaLIe 64 hAya che, eka divasane antare AhAra hAya che. ane apatyapAlanA 79 divasa sudhI haiAya che. 5255 219 // vizvarA -gAthAtha vat sugama che. vizeSa eja ke--e cAre khAkhata yugalika manuSyone aMge ja jANavI, parantu yugalatiya cAne aMge nahiM. kurUkSetranA yugalaticAne utkRSTa AhArAntara e divasanu kahyuM che manuSyone traNa divasanuM kahyu che, te anusAre zeSa yugalabhUmiemAM paNa yugalatiya cAne manuSyanI apekSAe kaMIka nyUna AhArAntara saMbhave paraMtu spaSTa kareluM nathI mATe ahiM paNa keTalu AhArAntara te spaSTa kahevAya nahi. ane zeSa traNa vAta te yugalatiya cane mATe kurUkSetramAM temaja auMje paNa darzAvI nathI. tathA cha AyuSya zeSa rahe yugalaprasava hovAthI ahiM` 79 divasa sudhI putraputrInuM rakSaNakarI zeSa (101 divasa lagabhaga) AyuSyapUNa karI mAta-pitA bhavanapati athavA nyantaramAM jAya che, ane 79 divasa khAda yugalakhALaka yuvAna thaI svataMtra vicAre che, 5 255 2195 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atI pa ja pahelA 4 dvIpa 30 yA. bIna 4 dvIpa trIjA 4 skrIpa OM lalPlco cAcA 4 dvIpa 400 500 pAMcamA 4 dvIpa | 700 chaThThA 4 dvIpa 800 sAtamA 4 dvIpa 900 yA. pUrva dvIpathI dUra 300 yA. (jagatIcI) 400 (pUrva dvIpathI) 500 6 00 700 800 H 2 "" .. // 56 antaradvIpanuM koSThaka // // pad 33 vRtta vistAra x budIpa zikhAna tarapha jaLathI rapha jaLa cA thI UMcA 400 ya.| 300 co. rASTrapa yA| 2 bAda mInArAnA payanta sarakhA 2 gAu ane manuSyA tathA niMya cA yugalika ce. bhA. --90 500 ceA. 3aa--65 600 co. jA--40 700 yA. pAA--15 800 yA. pA--85 900 900 yA. 65--} 2 gAu 2 gAu 2 gAu 2 gaDha kALa ane manuSya tiya ca 2 gAu 4 32 33 AhArAntara apaNa pAlana 74 x pRSTha karaDaka elike Pebb3] 3 9 divasa apatya pAlana zarIranI OM cAI AnuSya (h>B 002 1bake) **ole lcld 1tpl ke lethleh Jyk hl) 949 yA. 1265 1581 1897 2213 2529 2845. patra antaradvIpanu kASTaka Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistaratha sahita avatara-pUrve gAthAomAM kahelA 56 antaradvIpauparAnta bIjA paNa gautamIpaAdi dvIpa A lavaNasamudramAM che te A be gAthAomAM kahevAya che-- pacchimadisi sutthia lavaNasAmiNo goamutti igudIvo ubhaovi jaMbulAvaNa dudu ravi dIvA ya tesiM ca // 26 // 220 // jagaiparupparaaMtari, tahavitthara bArajoaNasahassA / emeva ya puvvadisi, caMdacaukkassa caudIvA // 27 // 221 // zabdArtha - variSThamahiti-pazcimadizAe 3matro-bane bAjue paNa yurithama-susthita nAmanA yurAvaLa-jaMbudviIpanA ane lavaNasamudranA mithe-lavaNasamudranA adhipatino mutti-gautama evA nAmane phudu jIva TuvA-be be sUrya dvIpa jI rI-ekaThIpa che tesiM -ane te dvIpanuM nAta (aMtari)-jagatathI attara pappara antara-paraspara attara taEUR visthara-tathA vistAra vAMargAmaNuksA-khArahajAra yojana meva -vaLI e pramANe puvaviliM-pUrva dizAmAM caMdrazna-cAra caMdranA navA-cAdvIpa jAthA -pazcimadizAmAM lavaNasamudranA adhipati susthitanAmanA devane nautamannA nAmane eka dviIpa che, ane te gautamIpanI be bAjue jaMbudviIpanA be sUryanA be dvIpa ane lavaNasamudranA be sUryanA [cAra sUryamAMthI be sUryanA be dvIpa che, tathA te pAMce dvIpanuM jagatIthI atara ane dvIponuM paraspara [dvIpathI dvIpanuM) antara tathA tathA vistAra bAra hajAra yojana che, ane e pramANe ja pUrva dizAmAM cAra caMdranA cAra dvIpa che. je 26-27 me 220-221 che vistarArtha-have A lavaNasamudramAM caMdrasUryanA AvAsa dvipa che te kahevAya che che lavaNasamudramAM 24 caMdrasUryadvIpa tathA 1 gautamadvIpa lavaNasamudrano adhipati muthita e nAmane vyataranikAyane mahaddhika deva che. tenI susthitA nAmanI rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra vyatIta thayA bAda bIjA lavaNasamudramAM pazcimadizAmAM virAjadhAnI sarakhI 12000 jana vistAravALI che, tyAM A susthitadeva rahe che, paraMtu jyAre pitAnA tAbAnA lavaNasamudranA keI kAryaprasaMge Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamudramAM 28 candrasUryadIpa, 1 gautamIpa athavA bIjA koI kAraNe ahiM Ave tyAre A gautamIpanA upara bhaumeya AvAsamAM ArAma le che, A kriIDA AvAsa darA yojana UMce ane 31 yojanA vistAravALe che, emAM susthitadevane besavAyogya siMhAsana nathI paraMtu zayanakaravAgye zayyA che, susthitadevanuM 1 palyopama AyuSya che. lavaNasamudra ane lavaNasamudramAM rahelA dvIpa parvata Adi padArtho pratye paNa enuM Adhipatya che, nAradane avirati jANIne draupadIe potAnA nivAsabhuvanamAM AvatAM gyasatkAra na karyo tyAre kalezapriya nArade dhAtakI khaMDanI aparakaMkA nagarInA pattararAjA AgaLa draupadInI suMdaratAnuM varNana karatAM rAjAe svAdhIdevadvArA draupadInuM haraNa karyuM, te vakhate draupadInI zodhamAM vyAkuLa thayelA kRSNane ainyoktimAM nAradeja draupadInuM sthAna darzAvyuM, jethI aparakaMkA nagarImAM javAne lavaNasamudra ullaMghavA mATe kRSNa eja surata vaivanuM ArAdhana karyuM hatuM, ane eja deve lavaNasamudramAM moTI saDaka sarakhe sthalamAga karI ApyuM hatuM, ke je mArge thaIne aparakaMkA nagarImAM pAMDe sahita jaI pattarane jItI draupadIne pAchI lAvyA. A gautamadvIpa jabUdvIpanI jagatIthI 12000 ejana dUra samudramAM merUnI pazcimadizAe eTale jayaMtadvAranI sanmukha che, ane e dvIpanI laMbAI pahoLAI paNa 12000 yeAjana che, ane samavRtta AkArane che, jethI mULa vistAra ane uparano vistAra bane sarakhe che. / kRti ruvanarfpatithideva nautamIna : | tathA eja gautamadviIpane be paDakhe uttaradakSiNabAjue be be sUryazIna che, emAM be sUryadvIpa jaMbudvIpanA be sUryanA che, ane bIjA be dvIpa lavaNasamudranI zikhAnA abhyatara bhAge eTale ja bUDhIpatarapha pharatA be abhyantara sUryanA che, be be sUrya dvIpanI vacce gautamadvIpa Ave che, ane e cAre dvIpa paNa gautamadvIpasarakhA ja jANavA, jethI jagatIthI 12000 yojana dura che, ane 12000 ejananA vistAravALA che, tathA pazcimadizAmAM e pAMce vakra paMktio paraspara bArabAra hajAra yojana dura rahelA che, paNa eka bIjAne aDIne najIkamAM rahyA nathI. e sUrya dvIpanI upara paNa pUrve kahelA bhaumeya AvAsa (bhavana) sa ekeka kIDA prAsAda che, vaLI emAM jaMbUdvIpanA be sUryanI mukhya rAjadhAnIo asaMkhyadvIpasamudra vyatIta thayA bAda bIjA jaMbUdvIpamAM che, ane lavaNa sUryanI be rAjadhAnIe eTale ja dura bIjA lavaNasamudramAM pita pitAnA dvIpanI pazcimadizAe che. tyAM aneka jyotiSI * gautamadIpane be paDakhe be be sUryadvIpa sAmAnyathI kahyA che, paraMtu emAM jabUsUryanA dvIpa kaI bAjue ane abhyantaralavaNusUryanA dvIpa kaI bAjue te sthAnanI spaSTavA upalabdha thatI nathI. temaja pUrva dizAmAM cAra caMdradIpamAM paNa kyA caMdranA dIpa kaI bAjue che, tenI spaSTatA dekhAtI nathI, mATe te sthAnaniyama zrIbahuzrutathI jANavo. 1. arthAta gautamadIpa upara bhaumeyavihAra (bhavana ) che ane caMdrasUryadvIpa upara prAsAda che e taphAvata che. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArTI zo laghukSetrasamAsa vistarA sahita devadevIonuM Adhipatya bhogave che, janma paNa tyAM che, ane kArya prasaMge ahiM Ave tyAre AkAzamAM pharatA pitAnA sUryavimAnamAM sihAsana upara parivAra sahitabese che, ane kaI vakhata A dvIpa uparanA prAsAdamAM AvI zayyAmAM zayana kare che. punaH A dvIpa uparanAsapATa pradezanAM haMmezAM bIjA aneka jyotiSadevadevIo phare che bese che sUe che, ane AnaMda karatA vicAre che // kRti 4 sUryadvIpa / tathA je rIte pazcimadizAmAM cAra sUryadvIpa kahyA tevA ja merUnI pUrvadizAmAM eTale vijayadvAranI hAme jagatIthI 12000 e. dUra 12000 ejana vistAravALA ja vaMdana che, emAM paNa be dviIpa jaMbudvIpanA be caMdranA che, ane bIjA be dvIpa lavaNa sadranA zikhAnI abhyantara bhAge pharanA be caMdranA che e cAre dvIpa paraspara bArabArahajAra yojana dura rahelA che. tathA e dvIpa uparanA kIDAprAsAde tathA caMdrA rAjadhAnIe vagere svarUpa sarva sUryavata kahevuM, vizeSa ke e caMdronI caMdrA nAmanI rAjadhAnI bIjA jaMbudvIpamAM tathA lavaNasamudramAM pUrva dizAmAM jANavI | ti 4 vaMdaThThI || ra627 220-221 " avataraNa-pUrvagAthAmAM jabUdvIpa tarapha jema cAra sUryadvIpa ane cAra caMdradvIpa kA tema dhAtakIkhaMDa tarapha paNa 8 sUryadvIpa ane 8 caMdradviIpa che te A gAthAmAM kahevAya che evaM cia bAhirao, dIvA aTTaTTha puvvapacchimao / du du lavaNa cha cha dhAyai-saMDa sasINaM rakhINaM ca // 28 // 222 // zabdArtha - gs nima-e pramANeja | huM Tu-be caMdradvIpa be sUryadvIpa vAoi -bahArabhAgamAM vaLa-lavaNasamudranA tIvrA-caMdrasUryanA dIpa che che-6 caMdradIpa 6 sUryadvIpa aTha-ATha ATha dhArUsaMDa-dhAtakIkhaMDa pura jIino-pUrve ane pazcime sarI ravI -caMdrasUryanA jayA-e pramANeja lavaNasamudranI zikhAthI bahAranA bhAgamAM pUrva dizAmAM be dvIpa bAlavaNacaMdranA ane cha dvIpa dhAtakIkhaMDanA abhyaHracaMdranA, tathA pazcima| dizAmAM be dviIpa bAhyalavaNasUryane ane 6 dviIpa abhyantaradhAtakI sUryanA che, savamaLI 8 caMdraDhIpa ane 8 sUryadvIpa che. 5 28 222 ! vistarArtha-lavaNasamudranI zikhAnI bahAra lavaNasamudranA be caMdra ane be sUrya phare che, ane dhAtakIkhaMDamAM je 12 sUrya ane 12 caMdra che temAMnA 6-6 sUryacaMdra Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamudAmA dhAtakIkhaMDataraphanA candrasUyakipa dhAtakInA merU parvatanI abhyantarabAjue lavaNasamudra tarapha phare che, ane bIjA 6 sUrya 6 caMdra dhAtakImerUnI bahAranA bhAgamAM kALadadhisamudra tarapha paNa dhAtakIkhaMDamAMja phare che, jethI 6 caMdra ane sUrya abhyantaradhAtakInA ane bIjA 6-6 bAhyadhAtakInA gaNAya. tyAM lavaNasamudranA parvane lavaNasamudranI jagatI dhAtakIkhaMDanA abhyattarakinAre AvelI che, tyAMthI 12000 yojana dUra pUrvadizAmAM 8 caMdradvIpa AvelA che, temAM be dvIpa bAhyalavaNacaMdranA ane 6 dviIpa abhyantara dhAtakIcaMdranA che, ane sarva rIte pUrvokta cAra caMdraDhIpa sarakhA che, tathA pazcima dizAmAM paNa dhAtakIne abhyantarakinArAthI 12000 ejana dUra lavaNasamudramAM 8 dviIpa che, temAM 2 kapa bAhyalavaNasUryanA che, ane 6 dviIpa abhyattaradhAtakI sUryanA che. tathA e dviIpanA te te caMdronI caMdrAnAmanI rAjadhAnIo tathA sUryanI sUryAnAmanI rAjadhAnI pUrve kahyA pramANe asaMkhyadvIpasamudra vItyA bAda bIjA lavaNasamudramAM ane bIjA dhAtakIdrIpamAM pitApitAnI dizAomAM vijayarAjadhAnI sarakhI 12000 jana vistAravALI che / rati vaidyartinaH 8-8 caMdrasUryadrAvaH || e pramANe A lavaNasamudramAM 1 gautamadIpa 12 caMdradvIpa ane 12 sUryadvIpa maLIne 25 dviIpa sarakhA pramANuvALA ane zAzvatA che. e uparAnta ratnadIpa vigere bIjA dvIpa paNa saMbhave che, paraMtu zAstromAM samudranA adhikAra prasaMge tevA dvIpanuM varNana AvatuM nathI, tenuM kAraNa azAzvata hoya athavA te evA kSulladvIpamAM kaMI jANavA lAyaka na hoya te te kAraNa paNa heya, ItyAdi yathAyogya kAraNa vicAravuM. che 28 me 222 . avataraLa:-pUrvagAthAomA kahelA gautamIpa vigere 25 kIpe jaLa upara keTalA UMcA dekhAya che? tenuM pramANa A gAthAmAM kahevAya che. ee dIvA jaluvari, bahijoaNa saDaaTThasIha tahA / bhAgAvi a cAlIsA, majjhe puNa kosadugameva // 29 // 223 // zabdArtha - E E hovA-e dvIpa mar -vaLI bhAga paNa navari-jaLa upara vAsA-(paMcANuA) cAlIsa vahi-jaMbudvipa dhAtakIdvIpa tarapha mansa puLa-ane zikhAdizi tarapha hUDa DisInsADhI aThayAsI phosaduiAva-be koza ja jayArtha-e dvIpa abhyantaradizie [ dvIdizie ] 88 yojana tathA 40 paMcANuAbhAga jeTalA jaLa upara dekhAya che, ane bahAranI dizie be gAuMja dekhAya che . 29 223 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita vistarArtha -e 25 dviIpanI bahArane tathA aMdaranA jaLa upara dekhAva A pramANe-- gautamadvIpa Adi rapa dvIpane jaLaupara dekhAya che ahiM pUrvanA saMketa pramANe bAhyazabdathI abhyataradizi ane madhya vA abhyantarazabdathI bAhyadizi e artha che. tyAM e dvIpa bAhyadizie eTale jaMbudvipa taraphanA dviIpa jaMbudvipa tarapha ane dhAtakI khaMDa taraphanA dvIpo dhAtakI khaMDa tarapha jaLathI keTalA uMcA dekhAya che te darzAvavAnuM che, tyAM bane dvIpanA kinArAthI 12000-12000 jana dUra jatAM e dvIpa Ave che ane 12000 yojana vistAravALA hovAthI 24000 yojanAne ane jaLavRddhi keTalI? te jANIne tyArabAda zrIpadizine dekhAva jANa sugama hovAthI prathama te jaLavRddhi kADhavAnI trirAziA pramANe-Ajane-vRddhi te pejane--keTalI? 95000-700-- 24000 7004248 8 8 = 168000 * 958 % % 95 5) 168000 (176 yojanA 95 730 = 176- 0650 570 080 zeSa bhAga. 2) 176 (88 2) 80 (40 176 e pramANe 24000 janAte 176 daza jana jaLavRddhi hovAthI samabhUmithI eTale uce jaLamAM DUbelo che, ane be gAu bahAra che, puna je bahAranA bhAgamAM bahAra dekhAya che. eTalA ja abhyantara bhAge paNa jaLabahAra hoya che, ane te uparAnta abhyattara dizimAM 12000 yojana haThIne pAchA AvavAthI 176-80nuM ardha 88-40 adhika khullo hoya, jethI 000 ca0 bhAva =88-40 + 01 daSTigocara 88-40 kIpadizi ( alyantara daSTigocara) Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautamI Adi 15 ne jaLaupara dekhAva sarve maLIne 88 jana-40 bhAga dvIpa tarapha sarve dvIpa jaLa bahAra UMcA dekhAya che. arthAt jaMbudvIpa pAsenA - dvIpa jaMbudvIpa tarapha 88-40 khullA che, ane , bhA. yo. bhA. dhAtakIkhaMDataraphanA 16 dviIpa dhAtakI tarapha 88-40 khulA che. A pramANe bane dvIpa tarapha sarakhA daSTigocara thavAnuM kAraNa ke-jevuM gotIrtha ane jaLavRddhi jabUdvIpathI zikhA sudhI che, tevuM jotIrtha ane ja vRddhi dhAtakI khaMDathI paNa zikhA sudhI che tathA bahAra bhAge eTale e sarve dvIpa zikhA tarapha te be gAu daSTigocara che te svAbhAvika che, jethI e UMcAI gaNitalabdha nathI , gatamAdi rapa dvIpanI mULathI anukata UMcAI have e 25 dIpi samudranI bhUmithI keTalA uMcA che? te che ke zAstramAM darzAveluM nathI te paNa ahiM vizeSa artha tarIke kahevAya che te trirAzinA gaNitathI A pramANe- jane tIrtha te jane keTaluM! 12000418 12000 5000 - 1000 - 12000 95% 8 8 95 95) 12000 (126 ce. bhA. 95 = 126 - 30 tIrtha. (12000 nuM) 250 88- 40 daSTigocara ( ;, nI) pUrvavata 214tA- 70 anyantara uMcAI. 570 zeSa bhAga : jana bhAga - e pramANe 214-70 jeTalI uMcAI dvIpadazie eTale abhyattarabhAga che, ane bAhya bhAge eTale zikhAdizi taraphanI uMcAI jANavAne prathama je 12000 jana akhtaranuM tIrtha tathA jaLavRddhi kahI che tene ja bamaNI karavI, kAraNa ke dvIpanA * zAstramAM e dIpe bhUmibhAgathI keTalA uMcA che? te kahyuM nathI. mATe zAstramAM nahi kahelI uMcAI te ahIM anukta uMcAI jANavI. 41 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita paryarate jatAM pavistAranA bIjA 12000 ejana adhika vadhe che, jethI dvIpathI 24000 ejana dvaranuM gotIrtha ane jaLavRddhi prApta karIne tyArabAda mA yojana daSTi gocara umeratAM bAhya ucAI Ave che te A pramANe- pejane getIrtha te pejane keTalA? 95000-1000-24000 2400041 4 =24000 5) 24000 (25ra jana 954 % 95 190 gotIthI 500 475 jene vRddhi te pejane keTalI ? 5000-700-24000 250 190 60 zeSa bhAga 5) 16800 (176 yojana jaLavRddhi. 700424000=16800 95000 730. ' 650 570 ce. bhA. 25260 getIrthajaLa 176-80 vRddhijaLa ne draSTigocara 80 zeSa bhAga * 428-140 + 10 - 5 [ paMcANuM aMzane 1 jana kADhI laI yojanamAM umeratAM karA-45 bAhyadizie zikhAtarapha 25 kapinI mULathI UMcAI * athavA bIcharIte vicArIe to 5000 ejana gaye bhUmithI 1000 ejana uMcuM jaLa che mATe pejane UrdhvajaLa te pejane keTaluM ? 95000 1700 24000 170042400=40800 5) 40800 (4ra9 . Youty 95000 95. che. bhA. 0005 zeSa bhAga emAM je jana dRSTigocarane meLavatAM e rIte paNa 429-45 bAla uMcAI Ave che, Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // lavaNasamudranA gautamadvIpa Adi 31 dvIpono yaMtra // diza ! jagatIthI ! paraspara | vRtta jaMbU tarapha zikhA tarapha upara | adhipati dvIpa (jaMbU methI) | dUra dUra | vistAra jaLathI uMcA jaLathI uMcA zuM che? deva (jaba jagatIthI) thita deva- lavaNasamudrana azvinI 1 gautama dIpa | pazcime prAsAda | pati susthitadeva yo. bhA. 1 : 2 gAu | 12000] 12000, 1200 che. | nA 88 4 caMdra dvIpa pa* candraprasAda 2 jaMbUnA candra 2 lavaNanA candra mautamAdilIponI UcAi vigere * sUrya dvIpa pazcime sUryaprAsAda 2 sU0 jaMbUnA 2 sU0 lavaNanA 8 caMdra dvIpa | pUrve (dhAtakIthI 12 000 2 lavaNacandra candraprasAda | 6 dhAtakIcandra 8 sUrya dvIpa pazcime sUryaprAsAda 2 lavaNaya 6 dhAtakI sUrya 3-3 tIrtha dvIpa uttare-3. | dakSiNe-3 jaMbU jagatIthI ( 12 e. 12 yo. | sAdhika pA tIrtha devanA| mAgadha-vara prAsAda dAma-prabhAsa ye, Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pha // lavaNasamudramAM AvelA padArthAnu saMkSiptakoSThaka // kayAMthI prAraMbhIne upara lA keTale dUra 1 || uMcAI uMDAI | pahoLAI || jaLathI upara de. khAva jaMbu, tarapha kayAM sudhI (jagatIthI) . jaLaupara dekhAva zikhA tarapha vistAra vistAra gotIrtha be jagatIthI 95000 che. kramazaH | 1000 che.' 9500. prAraMbhathI jaLavRddhi 2 | jagatIthI 950 00 . | kramazaH | 700 che. 95000co. prAraMbhathI zikhA jaLathI 16000. ati madhya bhAge (10 000 yojanamAM) - 10 0 0 0 | 10000 95000 co. 1 1 16000 ' | 00] 10000 | aaN . zrI laghukSetrasamAsa vistacatha sahita kaLaza 10 0 0 0 0. . . 1 lAkha co.9pa0 0 0 7888 , * (1 lAkha yojanamAM). mukhavivakSAo valaMdhara parvata uMcAInA 1781 | cothA bhAge 1022 .|42000 co. 969huM 9689 102.424 . antarIpa | 56 | jagatIthI 8400 co. ] krama '. 5 | jagatanA 240deg 1* bhinnabhinna - 300 thI. | 300 thI 980 che. 900 . 2 gAu caMdrAdiThapa 25) - 12000 12000 . 88e| 2 gAu 12000]12000 | ye. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavasamudramAM AvelA kIDA prAsAda 325 yo. bhAga e pramANe gatamAdi dvIpanI abhyantaraUMcAI 214-70 ane bAdA che. bhAga. uMcAI 42lA-4pa jANavI che 29 me 223 che avataraNa - have e 25 dviIpa upara susthitadeva tathA caMdrasUryanA je kIDAprAsAda rahelA che te prAsAdanuM pramANa tathA lavaNa samudranA tiSI vimAnonuM kaMIka svarUpa kahevAya che, ane te sAthe A lavaNa samudrane adhikAra paNa samApta karAya che kulagiripAsAyasamA, pAsAyA esu NiaNiapahaNaM / ..... taha lAvaNajoisiA, daMgaphAliha uDulesAgA // 30 // 224 // * zabdArtha - phujiriAsAya-varSadharanA prAsAde taraM-tathA samA-sarakhA DhAvaLanoriMgA-lavaNa samudranA tiSie hu-e dvIpa upara ifTa-dakasphaTika, jaLasphaTikarananA minima-nija nija, pitapotAnA dUjelA-UdgalezyAvALA, adhika ghadUi-prabhunA, adhipationA UrvatejavALA. jAthA -e dvIpa upara potapotAnA adhipatidevanA je prAsAda che te kulagiri uparanA prAsAde sarakhA che, tathA lavaNa samudranA jyotiSIo jaLasphaTikarananA ane adhika UrdhvatejavALA che. 30mArA vistarArtha -laghuhimavata Adi 6 varSadharaparvata upara siddhAyatana phaTa sivAyanA phUTe upara jevA devaprAsAda che tevA ja ane teTalA pramANavALA dvIpa upara deva- A 25 dviIpa uparanA prAsAde paNa che, jethI A 25 deva prAsAdanuM pramANu prAsAda 6rA yojana UMcA ane 31 jana vistAravALA che, ane e sarve kIDAgrahasarakhA che, susthitanA AvAsamAM eka devazayyA che, pitAnI rAjadhAnImAMthI susthitadeva jyAre ahiM Ave tyAre zayana kIDA athavA ArAma karavAne mATe A AvAsa upayogI che, ane caMdra sUryanA prAsAdamAM darekamAM ekeka saparivAra siMhAsana che, ane te te caMdra sUrya jyAre pitAnI bIjA naMbudvIpalavaNasamudramAM rahelI rAjadhAnImAMthI ahiM Ave tyAre kaI kaI vakhate pitAnA A dvIpa uparanA prAsAdamAM AvI sukhe bese che, ane ArAma 1. gAthAmAM sAmAnyathI 25 mAM prAsAda kahyA che te paNa gautamIpamAM mavana ane 24 ThImAM prANa che eTaluM vizeSa jANavuM. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kSetrasamAsa vistAtha sahita kare che. e pramANe 25 prAsAdamAMnA 1 prAsAdamAM zamyA ane 24 prAsAdamAM siMhAsana jANavAM. tathA lavaNasamudranI zikhA 16000 ejana uMcI che, ane jyotiSIo 790 jana UMce AkAzamAM phare che, te 10000 ejana jeTalA lavaNasamudranAM tiSa viratAravALI zikhAmAM jaLa hevAthI teTale vistAra sarvathA vimAne jaLasphaTikanAM tiSIe rahita che ke sahita che? arthAta lavaNasamudranA jyotiSIo zikhAnI AjubAjue ja che ke zikhAnI aMdara paNa che? ane je zikhAnI aMdara hoya te jaLamAM vimAne kevI rIte cAle? e sarva zaMkAonA samAdhAna tarIke A gAthAmAM kahe che ke-lavaNasamudramAM pharatAM tiSa vimAne jaLasphaTika ratnanAM che, ane jeraphaTikara jaLamAM pitAnI jagyA - karI karIne cAlatuM jAya evA svabhAvavALuM hoya che, mATe zikhAnI aMdaranAM jayotiSavimAne paNa zikhAnA jaLane bhedIne kaMI paNa naDatara vinA akhalita paNe phare che, arthAta zikhAnI bahAranAM vimAna jema khullA AkAzamAM nirvighapaNe phare che tevI ja rIte zikhAnI aMdaranAM vimAne paNa jaLanI aMdara nirvighapaNe gati kare che. prazna -je e pramANe che te zikhAnI aMdara pharatAM jotiSavimAne ja jaLasphaTikarananAM che ke zikhAnI bahAra pharanArAM paNa tevA ja ranamAM che? uttara-lavaNasamudramAM jeTalAM vimAne che teTalAM sarvavimAna jaLasphaTikanAM che, je ke zikhAbahAra jaLabheda karavAnuM nathI te paNa svabhAvathI ja sarvavimAne jaLasphaTikanAM che. prazna-te lavaNasamudravat bIjA samudromAM jaLasphaTikanAM ke anyathA? uttara-kevaLa lavaNasamudranAM ja sarvavimAne jaLasphaTikamaya che, ane zeSa sarve dvIpasamudranAM vimAne sAmAnya sphaTikanAM che. tathA e vimAna UrvaprakAza ghaNo hoya che, jethI caMdrasUrya prakAza zikhAnA paryantabhAga sudhI pahoMce che, ane tethI je vakhate jaMbUdvIpamAM je sthAne divasa hoya che, te ja sthAnanI sanmukha rahelA lavaNasamudranA paNa saMpUrNa kSetramAM eTale jaMbudvIpanA paryantathI dhAtakIkhaMDanA prAraMbha sudhImAM jaLasphaTika vimAnane sarvatra divasa hoya che te vakhate teTalAkSetramAM Avele zikhAne adhika UrvaprakAza bhAga paNa teTalA vistAramAM 16000 ejana UMcAI sudhI saprakAza hoya che, ane bAkInA be bhAgamAM rAtri hovAthI aMdhakAra hoya che, zikhAnI aMdara jaLamAM caMdrasUrya pharatA nathI paraMtu zikhAnI bane bAjue dvIpadizitarapha khullA AkAzamAM phare che, ane tethI tene UrdhvatIccha prakAza Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ havasamudra upara rahelA jaLasakaTikamaya tithI ravAnA vimAna 27 TheTha zikhAnI upara pahoMce che. jaMbUDhIpAdi sarva dvIpasamudranA candrasUryane UddhaprakAza mAtra 100 yojana sudhI ja hoya che, ane A lavaNasamudranA sUryacaMdrane UrdhvaprakAza sAdhika 800 yojana jeTaluM hovAthI A vimAnene adhika UrvIlezyAvALAM (adhika UrdhvatejavALAM) kahyAM che te yathArtha che. vaLI je e vimAne evAM UrdhvatejasvI na hoya te 700 ejana jeTalI zikhAne UrdhvabhAga sarvatra sadAkALa aprakAzita ja rahe. che lavaNasamudranA svarUpane upasaMhAra e pramANe ahi lavaNasamudranuM svarUpa have samApta thayuM, vizeSavarNananA jijJAsuoe anyazAstromAMthI vizeSavistAra jANavA cogya che, ane kiMcit saMkSipta saMgraha kahevAya che te A pramANe lavaNasamudranA padArthone saMkSipta saMgraha 56 antadvIpa 1 gautamIpa 12 caMdradvIpa 12 sUryadvIpa [81 dvIpa ] 6 tIrtha dvIpa 4 meTA pAtAlakaLaza | ' 4 candra 7884 laghu pAtAlakaLaza 4 sUrya [7888 pAtAlakaLaza] 132 nakSatra 4 velaMdhara5rvata 352 graha 4 anulaMdhara parvata | 267900 keke tArA 1 udakamALA (zikhA) | 2 gotIrtha 174000 velaMdharadeva vaLI e uparAnta ukRSTathI 500 yojana [ ulledhAMgula] pramANanA masyAdi jalacare che, tathA jagatInA vivaramAM thaIne jaMbudvIpamAM pravezelA jaLamAM e ja vivarAmAM thaIne malyo paNa vadhumAM vadhu 9 yojanAdIrgha kAyAvALA praveza kare che. A lavaNasamudra kALadadhisamudra ane svayaMbhUramaNasamudramAM matsya ghaNI jAtinA ane ghaNA che, zeSasamudromAM matsyo che paraMtu lavaNAdi traNasamudranI apekSAe bahu alpa che. temAM kAledadhimAM moTAmAM moTA 700 jananA matsya ane svayaMbhUramaNamAM 1000 jananA matsya che, zeSa samudromAM 700 thI 1000 nI aMdara madhyamapramANuvALA matsya che. e rIte A lavaNasamudrane adhikAra samApta thaye. 30-224o che ke ti hitIno vAsaidrANi che Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha tRtIyo dhAtakIkhaMDAdhikAraH // avataranaH-- pUrva lavaNusamudranA adhikAra samApta thayA, ane have A trIjA adhikAramAM dhAtIlaka nAmanA khIjA dvIpanuM varNana karavAne prasaMga che, tyAM A dhAtakIkhaMDadvIpa lavaNusamudranI cAre khAju valayAkAre vITAI rahyo che, te lavaNusamudrathI khamaNA eTale 400000 (cAralAkha ) yAjata paheALe| ane lakhAImAM AgaLa kahevAze tevA traNa paridhie jeTalA prArabhamAM madhyamAM ane pate valayAkAra paridhivALe che, eTale prArabhamAM 1581139 (paMdaralAkha ekAsI hajAra ane ekase egaNucAlIsa ( ceAjana paridhi AkAre lAMkhe che, ane payante 4110961 ( ekatAlIsalAkha dazahajAra navaseA ekasaDa) ceAjana paridhi AkAre lAMkhA che, parantu sIdhI lITIe lAM nathI. tathA A dhAtakIkhaMDamAM uttaradakSiNadizAe uttaradakSiNu lAMkhA e mATA ISukAra pavatA AvelA che ke jene laIne lakhAImAM dhAtakIkhaMDanA e moTA vibhAga paDayA che, jemAMnA eka pU`dizA taraphanA vibhAga te pUrvaSTAtIlaka ane pazcimadizA taraphane vibhAga te pazcimabAtalaMka e nAme oLakhAya che, teja vAta A gAthAmAM kahevAya che.-- jAmuttaradIheNaM, dasasayasamapihula paNa uccarNaM / muvAnijhumeLa, dhAyAno tumitto zArarA zabdA nAma uttara-dakSiNauttara vADheLa -dIdha sataya ( dasaseA ) hajAra ceAjana sAviduH-sarakhA pahALe! vaLasa ( 1 ) 32La - pAMcase cAjana ucA rasuri-ijIkArapatra ta jIjJeLa e vaDe dhAyaEko-dhAtakIkha Da 34-e vibhAge vimatto-heMcAyale che. gAthArthaH--dakSiNauttara dI, ekahajAra ceAjana satra sarakhA paheALA ane pAMcasA ceAjana (satra sarakhA) uMcA evA e ikArapAvarDa a dhAtakIkhaMDa e vibhAgamAM vaheMcAyelA che // 1 // 2255 ( Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakIkhaMDamAM 12 varSadhara5vata, 1 mahAkSetra vistartha -jabUdvIpa te pahele dviIpa, jaMbUDhIpane vITAyelA lavaNasamudrane vITAyale A ghAtaH nAmane bIje dviIpa che. A dvIpanuM dhAtakIkhaMDa evuM nAma paDavAnuM kAraNa A pramANe- [ T[0 260, pR. 328] // dhAtakIkhaMDanA 2 iSukAra parvata // vo prathahe parvata karavA HARE FREE che pazcima ) ta ta lavanuM vizvata tArI dhA 62 vi se va 6 ETTER: priyaMkAra vAhInuM dAMpaNa * dhAtakIkhaMDa" e nAmanuM kAraNa A dvIpamAM sthAne sthAne dhAtakIvRkSanAM (dhAvaDInAM) ghaNAM vana che, tathA A dvipanA adhipati be deve jaMbUvRkSa sarakhA dhAtakI ane mahAdhAtakI nAmanA be mahAvRkSe upara rahe che, tethI [ jema jaMbUvRkSanA ghaNAM vana ane A vAta devanA nivAsasUta zAzvata jaMbUvRkSa uparathI pahelA dvIpanuM jabUdvIpa nAma thayeluM che, tema ahiM paNa e pUrvokta kAraNathI] ghAtaka evuM nAma thayeluM che. athavA e nAma traNe kALamAM eka sarakhI rIte vartatuM zAzvata nAma che. 42 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita I pUrva dhAtakIkhaMDa ane pazcima dhAtakIkhaMDA puraparvata A dvIpamAM uttaradizAe hajuFIR rvata nAmane eka mATe parvata che, te uttaradakSiNa dIrgha che, 1000 yojanA prAraMbhathI paryata sudhI eka sarakho pahoLo che, ane tevIja rIte prAraMbhathI paryata sudhI 500 yojana eka sarakho uMce che, vaLI eja bIje rUpuIRparyaMta dakSiNadizAmAM paNa Ave che. emAM uttaradizAne ISakAra parvata lavaNasamudranI jagatInA aparAjItadvArathI prAraMbhIne dhAtakIkhaMDanI jagatInA aparAjItadvAra sudhI pahoMcelo che, athavA lavaNasamudranA uttaraparyatathI kALadadhisamudranA uttaraprAraMbha sudhI lAMbo che, eTale e parvatane eka cheDo lavaNasamudrane maLe che, ane bIje cheDe kAledadhi samudrane maLe che. tevI rIte bIjA dakSiNaISakArano eka cheDo. lavaNasamudranA vijayaMtadvAre AveluM che, ane bIje cheDe dhAtakIkhaMDanA viyaMtadvAre pahoMcyA che. jethI [ dhAtakIkhaMDa 400000 ojana pahoLo hovAthI ] e be parvate paNa 400000 (cAra lAkha) yojana lAMbA che. ane e pramANe e be parvate dvIpanI vacce uttara dakSiNamAM AvavAthI dhAtakI khaMDanA pUrvadhAtAvuM ane pazcimaghAtI vaMdu evA be moTA vibhAga thayelA che. tathA raju eTale bANanA ra-AkAra sarakhA kaI hovAthI pura evuM nAma che, e dareka ISakAra upara cAra cAra phUTa-zikhara che, temAMnuM paheluM siddhAyatana phUTa kAlodadhisamudra pAse che, tyArabAda bIjuM trIjuM cothuM kUTa lavaNasamudra tarapha che. 1 225 che dhAtakI khaMDamAM 12 varSadharaparvata, 14 mahAkSetra che matarAH-pUrve kahelA pUrvadhAtakI khaMDamAM ane pazcima dhAtakI khaMDamAM darekamAM 6-6 varSadharaparvata ane 7-7 mahAkSetra che, ane te cakanA (paiDAnA) ArA tathA AMtarA sarakhA che jethI parvate sarakhI pahoLAIvALA ane kSetro viSama pahoLAIvALAM che te A gAthAmAM kahevAya che- khaMDaduge cha cha giriNo, saga saga vAsA ya ara vivararUvA / dhuri ati samA giriNo, vAsA puNa pihulapihulayarA // 2 // 226 // zabdArthavaMdu-ane vibhAgamAM puri aMti-prAraMbhamAM ane ane che jiLio-cha cha varSadhara parvate samA (Lio-parvate sarakhA pahoLA sA sA vAra-sAta sAta kSetra vAsA puLa ane kSetro ara-cakranA ArA sarakhA viduravidura -adhika adhika paheLAM che, vivAhavA tathA AMtarA sarakhA Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakIkhaMDamAM ja mRtapasarakhA padArtho 331 thArtha -bane khaMDamAM-vibhAgamAM 6-6 varSadharaparvate cakranA ArA sarakhA che, ane kSetro cakanA vivara (ArAnA AMtarA) sarakhA che, tethI parvate prAraMbhamAM ane anne sarakhA pahoLA che, ane kSetre adhika adhika paheLAIvALAM che. che 25 226 che vistarArtha-pUrve kahyA pramANe dhAtakI khaMDanA je be meTA vibhAga thayelA che temAM pahelA vibhAgamAM eTale pUrvadhAtakI khaMDamAM ane bIjA vibhAgamAM eTale pazcima dhAtakI khaMDamAM jaMbudvIpanI peThe 6-6 varSadhara parvata ane 7-7 mahAkSetro AvelAM che, jethI jaMbudvIpamAM 6 varSadhara che, tyAre ahiM 12 varSadhara che, ane jaMbudvIpamAM 7 mahAkSetra che tyAre ahiM 14 mahAkSetra che e taphAvata che. che varSadhara ArA sarakhA ane kSetro vivarasarakhAM che dhAtakIkhaMDa te eka mahAna caka (rathanA paiDA) sarakho che, jemAM jaMbudvIpasahita lavaNa samudra te cakanI nAbhi che, ane kAledadhisamudra te cakane pradhi (lokhaMDanI vATa sarakho) che. evA prakAranA e ghAtakIdvIpa rUpI mahAcakramAM 12 varSadhara ane 2 ISakAra maLI 14 parvate ArA sarakhAM che. ane te cauda ArAnA 14 AMtarAmAM mahAkSetra rahyAM che, mATe kSetre ArAnA vivarasarakhAM (AMtarA sarakhAM) che. e pramANe 14 pavane ArA sarakhA hovAthI prAraMbhamAM eTale lavaNa samudra pAse jeTalA pahoLA che, teTalA ja pahoLA paryate eTale kAledadhisamudra pAse paNa che, arthAt e caude parvataino eka cheDe lavaNa samudrane aDelo che, ane bIje cheDe kAloda dhisamudrane aDelo che, jethI caude parvato 400000 (cAra lAkha) jana lAMbA che. e parvate prAraMbhe ane paryate keTalA paheLAM che? te AgaLa 10 mI gAthAmAM ttA ghuvaM" e gAthAnA vistarArthamAM kahevAze. tathA cauda AMtarAmAM rahelAM 14 mahAkSetra te paNa dhAtakI khaMDanI pahoLAI pramANe varSadhara parvate jeTalAM ja 4 lAkha yojana lAMbAM che, ane pahoLAImAM bahu viSamatA che, kAraNa ke lavaNa samudra pAse kSetronI pahoLAI alpa che, tyAra bAda cakranA vivarapramANe vadhatI vadhatI kALadadhisamudra pAse kSetronI pahoLAI ghaNI ja vadhI gaI che. jethI AgaLa 10-11-12 mI gAthAmAM kahevAze tevI gaNita rIti pramANe prAraMbhanI madhyanI ane paryantanI ema traNa pahoLAI judI judI dareka kSetranI kahevAze. che 2. thara6 che avatarAhave A dhAtakIkhaMDamAM jaMbUDhIpanA padArtha sarakhA kayA kyA padArtha che te kahevAya che- dahakuMDaMDattamamerumussayaM vittharaM viyaDUDhANaM / vaTTagirINaM ca sumeruvajamiha jANa puvvasamaM // 3 // 227 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita zabdAH-- ra4 ( utta')-drahAnI uMDAI dura datta-kuMDAnI uMDAI ameru6-merU rahita patAnI 3saya - cAI visthara viyadghALa'-vaitADhayone vistAra -- vavirALa -vRttagirione sumeLvapna -merUpa ta va ne haiM -ahiM dhAtakIkhaMDamAM jJAna-jANavuM punama -pUrva sama, ja khUdvIpa tulya gAthArtha: draDhAnI uMDAI, kuMDAnI uMDAI, mevinA zeSapava tAnI uMcAI, vaitA DhonA vistAra, ane mesivAya zeSavRttaAkAravALA patAnA vistAra e sa ahiM dhAtakIkha DamAM ja bUDhIpanA sarakhuM jANavuM [e 5 khAkhata sarakhI jANavI] !! 35 227 II vistarArtha : jaMbudrIpamAM draheAnI ane kuMDAnI je 10 yojana uMDAI kahI che teTalIja uMDAI dhAtakIkhaMDanA drAnI ane kuMDAnI che, parantu e draheAnA ane kuMDAnA vistAra vigere te mamaNA che. tathA merUvinA zeSa kulagiri gajadantavakSaskAra yamalagiri kaMcanagiri ane vaitADhaca vigerenI je uMcAI ja budvIpamAM kahI che teja uMcAI dhAtakIkhaMDamAM paNa che, tathA dI baitADhayone vistAra ja khUdvIpamAM 50 ceAjana kahyo che, te pramANe ja dhAtakIkha'DanA 68 dIgha vaitADhone vistAra paNa 50 ceAjana ja che, parantu lakhAI jUdI jUdI che, ane uMcAI tulya che te varALa e padathI kahevAI che. tathA merUvinA zeSavRttaAkAranA patA je vRtabaitADhaya yamalagiri kaMcanagiri Adi che tenA vistArapaNa jakhUdvIpamAM pramANe kahyA che, te pramANe ja dhAtakIkhaMDanA vRttabaitADhacAdinA paNa vistAra che. e pramANe e pa khAkhatA ja khUdvIpatulya jANavI. ane ja khUMdrIpathI dviguNa pramANavALA kaya1 kayA padArtho che te 6ThThI gAthAmAM kahevAze. 5 35 227 5. 5 dhAtakIkhaMDanA 2 merUpatA avataraLa:--have jamUdrIpanA merUparvatathI dhAtakIkhaDanA merUparvatamAM je je AAmatane taphAvata che te A gAthAmAM kahevAya che-- merudugaMpi tahacciya, NavaraM somaNasavara dese / sana barasanasanu tti masaLI catte ANArA Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakIkhaMDanA merUno mULa vigere sthAne vistAra zabdArtha - madui fpa-be merU parvata paNa || sa [ 8 ]-sAta hajAra yojana tavi -nizcaya tevAja che asara-ane ATha hajAra yojanA kag-UNa, nyUna navara -paratu vizeSa e che ke tti-[ samAptisUcaka ] Iti. maLata-somanasavanathI 3Sya uMcAImAM hi43ri heThe ane uparanA bhAgamAM | sakSapANI-pacAsa hajAra jana jAthArtha -dhAtakIkhaMDanA be meruparvata paNa jaMbU dvIpanA merU jevAja che, paraMtu vizeSa e che ke-saumanasavananI nIceno bhAga sAta hajAra jana oche che, ane uparano bhAga ATha hajAra yojana e che che, ane bane merUnI uMcAI 85000 [ paMcAsI hajAra | jana che | 4228 vistarArtha-jaMbUdvIpamAM eka ja merU parvata che tyAre A dhAtakIkhaMDamAM 2 merU parvata che, kAraNake 1 merU pUrvadhAtakIkhaMDanA atimadhyabhAgamAM che, ane 1 merU pazcimaghAtakIkhaMDanA atimadhya bhAge che. jethI kSetra parvata nadIo vigerenI jeTalI vyavasthA saMpUrNa jabUdvIpamAM che, teTalI sarva vyavasthA kevaLa eka pUrvadhAtakIkhaMDamAM che, ane tevI ja sarvavyavasthA pazcimaghAtakIkhaMDamAM che, jethI A dvIpamAM be merU parvata hoya te paNa vAstavika che. tathA jaMbUdvIpanA merUthI A be merUmAM je taphAvata che te A pramANe- jaMbUdvIpanA merUparvatamAM tenI samabhUtala pRthvIthI [ nIcenI bhUmithI] saumanasavana 63000 cojA ane bhUmi aMdaranA mULamAMthI 64000 yejana uMcuM che, tyAre A dhAtakemerUnuM saumanasavana tethI 7000 ejana nyUna eTale mULathI pa7000 jana ane samabhUmithI pa6000 jana uMcuM che- tathA jaMbudvIpanA merUnA saumanasavanathI uparanuM paMDakavana athavA merUnuM zikharatala 36000 jana UMcuM che, tyAre A dhAMtakImerUnA saumanasavanathI paMDakavana ATha hajAra nyU eTale 28000 ejana upara che. e pramANe nIce 7000 ane upara 8000 maLI 15000 yojana lUTavAnuM kAraNake AgaLanI ja "sasaghaLasIrpha 3gharo" = e padamAM dhAtakI nA merU 85000 0 uMcA kahyA che, jethI jaMbuMdIpanA lAkha yojana UMcA merUthI A merU 15000 yojana nIcA che, mATe e 15000 yojana tUTayA che. vaLI ahiM uMcAI nyUna hovAnA kAraNathI ja bUdvIpanA merUvata eka pejane bhAganI hAni vRddhi nahi thAya, paraMtu AgaLanI gAthAnA vistarArtha mAM darzAvyA pramANe 1 bhAga nI hAni vRddhi thAya che. zeSa cAre vA vigerenuM svarUpa jabUdvIpavat jANavuM, ane vistArane taphAvata AgaLa kahevAya che. ke 4 228. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita mavaraLa -pUrvagAthAmAM kahelAM be merUparvatane mULa Adi pAMca sthAne vistAra keTaluM che? te A gAthAmAM kahevAya che - taha paNaNavaI cauNaua addhacauNaU a aTThatIsA ya / dasaI sayAI kameNaM, paNaThANapihutti hiTThAo // 5 // 229 // zabdArtha - vaLAva [ sA ]-paMcANuso jana saruM sAruM-dasa sa yojanA vALa3-corANu jana meLuM -anakame mavaDaLa- ardhacorANu ] sADhItrANase traTALa-pAMca sthAnanI jana fhutti-pahoLAI agratIsA-ADatrIsaso ejana hiTTAmo heThethI prAraMbhIne jAthA -tathA merUparvatanI nIcethI prAraMbhIne pAMcasthAnamAM anukrame 5009400-350-3800 ane 1000 ejanane vistAra che [ ahiM nA e pada paLaneverU Adi pAMce aMka sAthe joDavuM ]. e pa aaN 229 viratArtha -ahiM pAMcasthAna te merU parvatanuM mULa, samabhUmi, naMdanavana, saumanasavana ane sarvathI uparanuM paMDakavana athavA zikharatala e uparA uparI pAMca sthAnonI kamazaH pahoLAI anukrame 9500 janAdi kahI te A pramANe 1 merUnA mULane vistAra 500 | 4 saumanasa sthAne 2 samabhUmisthAne 8400 [ pa paMDakarane (zikharatale) 1000 3 naMdanavane 9350 3800 e vistArano vileSa karI uMcAI vaDe bhAgatAM je Ave teTalI hAni upara caDhatAM hoya ane nIce utaratAM teTalI vRddhi hoya " e gaNita rIti pramANe mULanA zikharatalanA niyata vistArathI vaccenA traNa sthAnane athavA pAce sthAnane vistAra prApta thAya te A pramANe- Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMDAI dhAtakIkhanA enA mULa vigere sthAne vistAra 71 g // dhAtakI khaMDanA meruparvatanuM pramANa || sAma * pile PS9.9 M . . hnn (mULathI 500 co. saumanasa udAha H// ra mULa desu deg ' na . . naMdana (naMdana varma) 93 5 0 coka vistAra saumanasa vistAra satra bhUtala 4. yo. vistAra 95 0 0 co. vista [o 226, 0 224] sarva uMcAI 85000 jana 335 vana dhAtakIkhaDanA 2 merU ane apuSkaranA 2 merU e cAra merU tulya pramANu ane svarUpavALA che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33s zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita 9500 mULa vistAramAMthI 1000 zikhara vistAra bAda jatAM 8500 ne 85000nI uMcAI e bhAgI zakAya nahi mATe dazIyA aMza karavAne * 10 dazavaDe guNatAM 85000 dazIyA bhAga AvyA tene 85000 vaDe bhAgatAM 85000)85000(1 dazo bhAga Ave jethI spaSTa thayuM ke A be merUmAM dareka - janAdike ekeka daza bhAga eTale janAdi ghaTe ane vadhe - te uparathI samabhUmisthAnano vistAra A pramANe- 85000 00000 1 6 mULabhAgathI 1000 ejana upara jamInanI aMdara caDhIe tyAre samabhUmi bhAga Ave che, eTale merUparvata bhUmimAM 1000 ejana uMDo che, ane dareka pejane jana ghaTe che te 100 = 100 ejana ghaTatAM 500 mAMthI 100 bAda karatAM 8400 AvyA, jethI spaSTa thayuM ke samabhUmi sthAne merUno vistAra 9400 yojana che. ti sama bhUmimehavistAra || have samabhUmithI upara 500 ejana caDhatAM naMdanavana Ave che mATe pAMcasone daze bhAgatAM athavA vahe guNatAM 50 pejana AvyA tene samabhUmi vistAra 9400mAMthI bAda karatAM [ 9400-50] 350 ejana jeTalo merUne bAhya vistAra naMdanavanane sthAne che. ti naMDhanavane mekavATyavistAraH || (abhyantara vistAra naMdanavananA be bAjunA 500-500 ejana bAda karatAM 99250 ejana Ave e paNa ahiM taphAvata rUpa ja che.) tyArabAda samabhUmithI pa6000 (mULathI 57000) jana eTale naMdanavanathI 55500 (paMcAvana hajAra pAMcaso) yojana upara caDhatAM saumanasavana Ave che mATe pa6000 ne 10 vaDe bhAgatAM pa600 yojame AvyA tene samabhUmivistAranA 9400mAMthI bAda karatAM 3800 yajana AvyA. jethI saumanasavanamAM merUne bAhyavistAra 3800 ejana che. rUti saumanasavane vivistAra , [ alyantara vistAra naMdanavat 1000 bAda karatAM 2800 yojana che ]. 1 abhyatveramerUne vistAra jaMbUDIpathI ahiM taphAvata rU5 che, chatAM graMthamAM darzAvyo nathI te. upalakSaNathI jANo. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdIpanI apekSAe dhAtakIkhaMDa tyArabAda saumanasavanathI 28000 yojanA upara jatAM athavA samabhUmithI 84000 yojana upara jatAM merUparvatanuM zikharatala athavA paMDakavana Ave tethI 84000 ne 10 vaDe bhAgatAM 8400 Ave, tene samabhUminA 9400mAMthI bAda karatAM 1000 jana zikhavistAra Ave. [ ahiM abhyantaravistArane abhAva che, kAraNa ke merUparvata samAsa thaye, ane cUlikAvistAra te jabUdvIpatulya 12 yojana hovAthI paMDakavana paNa jaMbUdvIpavat 494 yojana cakravAlavistAravALuM che. te rati zivaravistAra: | e pramANe upara caDhatAM jemAM nIcenA vistAramAMthI ghaTatuM jAya che, tema uparathI nIce utaratAM uparanA vistArathI merUparvata 10 yojana vadhatuM jAya che, ane te vRddhine anusAre paNa nIcenA cAra sthAnanA vistAra prApta thAya che te eka ja udAharaNathI A pramANe zikharathI 84000 yojana nIce utaratAM bhUmi Ave che, mATe 84000 ne 10 vaDe bhAgatAM 8400 yojanA AvyA tene zikharanA 1000 yajana vadhAratAM [1000+ 8400=] 9400 yojana AvyA, jethI spaSTa thayuM ke mUrithAne meda 1400 yogane vistAravALe che. e rIte ja mULa 1000 yojana UMDuM hovAthI [ 1000-10=100+ 9400=] 500 yojana vistAra mULamAM che. have ahiM keTalAMka sthAnane jaMbUdvIpanI apekSAe spaSTa taphAvata A pramANe- jaMbudvIpamAM dhAtakIkhaMDamAM 1 merUne mULa vistAra 100901 . 9500 yo. 2 > samabhUmi vistAra 10000 yo. 8400 J,, naMdanavane bAhya vi. 9954 . 350 che. , , abhya0 vi 854 . 8350 che. J,, saumanase bAhya vi0 4ra72 yo. 3800 yo. ,, , abhya0 vi0 3272 . 2800 yo. ', zikhara vistAra 1000 1000 co. ,, mULathI samabhUmi 1000 yo. UMce 1000 yo. uMce , samabhUmithI naMdanavana 500 yo. UMce 500 yo. uMce , naMdanathI saumanasa 62500 yo. uMce pa5500 yo. UMce sauma.thI paMDakazikhara 36000 yo. uMce 28000 yo. uMce bhadrazAla V) * yA. | * bhadrazAlavananI laMbAI pahoLAI saMbaMdhi taphAvata AgaLa 7 mI gAthAmAM ja kahevAze. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita e rIte merU parvatanA saMbaMdhamAM je samAnatA ane viSamatA jabUdvIpanI apekSAe che te ahiM darzAvI. bIjI samAnatA Adi svataH jANavI, pAralA avataraNa:-have jaMbudviIpanA padArthothI bamaNApramANavALA kayA kyA padArtho dhAtakIkhaMDamAM che te A gAthAmAM darzAvAya che. NaikuMDadIvavaNamuha-dahadIharaselakamalavitthAraM / NaiuMDattaM ca tahA, dahadIhattaM ca iha duguNaM // 6 // 230 // zabdArtha - napharuM lIva-nadI kuMDa ane dvIpa jarU39tta-nadIonI UMDAI vamud-vanamukha taheM-tathA hR-draho TvIndra -drahanI laMbAI rIhari dIrgha parvata phuduM-A dhAtakIkhaMDamAM mavirathAra --kamaLano vistAra TupuLa-dviguNa, bamaNuM TdhArtha -[ virathA e pada dareka sAthe joDavAthI ] nadIonA vistAra, kuMDanA vistAra, dvIpanA vistAra, vana mukhanA vistAra, drahonA vistAra dIrdha parvatanA vistAra ane kamaLAnA vistAra, tathA nadIonI UMDAI, ane drahanI laMbAI te ahiM dhAtakIkhaMDamAM e sarva jaMbudvIpathI bamaNuM bamaNuM jANavuM che 6 me 230 | viratArtha - jaMbadrIpanI gaMgA siMdhu Adi je 90 moTI nadIo che, temAM vistAra AdinI apekSAe 68-16-4-2 e cAra vibhAga paDe che. tyAM trIsa vijayanI (samAna vistArAdivALI) be be nadI gaNavAthI 68, himavaMta haraNyavaMtanI 4, ane 12 antanaMdI mahAvidehanI gaNavAthI 16, harivarSa ramyanI 4 ane mahAvidehanI sItA satedA e 2, e rIte 90 nadIo jaMbUdIpamAM che, tevI ja 90 nadIo pUrva dhAtakI khaMDamAM bamaNA vistAravALI ane pazcima dhAtakI khaMDamAM paNa evI ja 90 nadIo jaMbUdvIpathI bamaNuM vistAravALI che, tathA ahiM nadIone vistAra kahevA mAtrathI paNa upalakSaNathI nadIone anusarate nadIonI che jihikAno vistAra, AhikAnI jADAI, jhahikAnI laMbAI, e paNa dviguNa dviguNa ja jANavuM, tema ja madhyagirithI atara paNa dviguNa dviguNa jANavuM. jethI 136-32-8-4 e cAra saMkhyAvALI nadIomAM anukrame mULa vistAra 12-25-50 -100 jana, anya vistAra anukrame 125-250-500-1000 ejana, hikA vistAra 12-25-50-100 ejana tathA hikAnI jADAI 1-2-4-8 gAu, inDikAnI laMbAI 1-2-4-8 cIjana, tathA madhyagiri antara vo-1-2-4 ejana, e pramANe dviguNa dviguNa vistArAdi jANavA | rti 80 narIvistAvuiLatyam | Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja'mUThThIpanI apekSAe dhAtakIkhaDa tathA gAthAmAM kuMDamAtra kahevAthI paNa kuMDane vistAra ane kuMDanA dvAraneA vistAra paNa dviguNu jANavA, tathA kuMDa te nadIena! ja che mATe nadIenI saMkhyA pramANe / kuMDanA paNa 1-32-8 ane 4 e cAra saMkhyA vibhAgamAM anukrame kuMDa vistAra 120-240-480-960 yAjana che, ane kuM DavedikAnA traNa dvAranA vistAra 12- 25-50-100 yojana che. | ti 180 narvavistAraramuLastram | 339 tathA dvIpa te kuMDanI aMdaranA che mATe tenA paNa kuMDavat 168-32-8-4 e cAra saMkhyAvibhAgamAM anukrame 16-32-64-128 yojana vistAra che. ti 80 dvIpa vistAra dviguNatvam // ja tathA jamUdrIpamAM mahAvidehanI pUrva dizAmAM jagatI pAsenAM 2 mahAvana ane tevI ja rIte pazcima dizAnAM 2 mahAvana maLI 4 vanakhaMDa che, ane dhAtakI khaMDamAM tevA 8 vatakhaMDa che, teneA vistAra dviguNa che; eTale ja bhUvanamukhaneA 2922 yojana vistAra nadInI pAse che, ane jaghanyathI 1 kaLA vistAra niSadha nIlavaMta pAse che, tyAre ahiM dhAtakI kha'DanA 8 vanamukhanA darekanA 5844 yojana vistAra utkRSTathI che ane jaghanyavistAra 2 kaLA che, parantu ahiM 4 vanasukhane vistAra ja budvIpavana mukhathI viparIta rIte che, kAraNa ke utkRSTa vistAra niSadhanIlavaMta pAse ane jaghanya vistAra sItAsIteAdA nadI pAse che, e viparItatAnu` kAraNa ke dhAtakI kha DaneA prathama paridhi lavaNa samudrane vITAI ne vakratAvALA che mATe lavaNa samudra pAsenA 4 vanamukhane vistAra viparIta thayeA che, ane kAleAdhi pAsenA (2-2) vanamukhaneA 4 vistAra jamUdrIpavata che. paraMtu viparIta nathI, kAraNa ke dhAtakI khaDane anya paridhi dhAtakI khaMDane ja vITAI ne vakratAvALA che. e pramANe khaMDatA paridhiyakatAnA bhedane aMge e taphAvata che // rUti 8 vanakula vistAradamuLa, 4 vanatulAnA viyava 7 // tathA jamUdrIpanAM 16 draheAthI dhAtakI khaMDanA 32 drahAne vistAra khamaNeA che. tathA lakhAI paNa khamaNI che jethI 2 padmadraha 2 pu'DarIka draha ane 20 kurUdraha e 24 dnaheA 1000 cojana paheALA ane 2000 ceAjana lAMbA che, tathA 2 mahApadma ane 2 mahApuMDarIka e ja draha 2000 ceAjana vistRta ane 4000 yojana dIrgha che, tathA 2 tigichI ane 2 kesarI e 4 draha 4000 ceAjana vistRta ane 8000 ceAjana dIrgha che. || iti rU2 vistAra T-krizuLastram | dIrghatA. jo ke A gAthAmAM ja padamAM kahevAnI che, te paNa prasaMgataH ahiM ja kahI. AgaLanA tathA dIrgha rola-lAMbA pavatA je 12 varSadhara 32 vakSaskAra 68 vaitADhaya 8 gajada giri e sarvenA vistAra ja khUdrIpa vadharAdithI khamaNeA khamaNeA che, ane lakhAI te kSetrane anusAre judI judI che te yathAsaMbhava te te kSetrane anusAre vicAravI, jemAM 6 vaSadhara ane bharataurAvatabaitADhacanI lakhAI teA 4 lAkha ceAjata che, ane Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita zeSagirionI kSetrAnusAre 9 mI gAthAno vistarArtha pramANe jANavI | ti rIvaMjAra vistAradviguNatvama // tathA kamaLane vistAra dviguNa che, jethI padmasarovara Adi 32 kahAnAM darekamAM mukhya kamaLa ane 6-6 valayanAM kamaLane jude jude dviguNa vistAra svataH jANa. jemAM padmadraha Adi 24 kahanAM mukhya kamaLa 2 jana vistRta, madhya 4 kahavata mukhya kamaLane 4 jana vistAra ane abhyataravata 4 kahanA mukhya kamaLone jana vistAra che uMcAI vigere judI kahI nathI, paraMtu vistArathI ardhabAhalya. hoya e niyama pramANe uMcAI paNa 1-2-4 yojana anukrame saMbhave che. uti 32 navistArotyodRkuLatvama | valamAM kramaza: ardhAdha uMcAI vistAra jANavA. // ti valayavartikamalamAnam // tathA upara kahelA vibhAga pramANe 136-32-8-4 nadIonI uMDAI anukrame mULa sthAne vA-vA-1-2 yojana ane paryate rA-2-10-20 ejana che. je te 18. nadInAmudvedhe dviguNatvam / / tathA upara kahelA drahanA vistAra prasaMge ja 24-4-4 drAmAM kramazaH 2000 -4000-8000 ejana dIrghatA-laMbAI kahevAI gaI che. | pheti 22 hALAM phI e pramANe je je bAbatanI dviguNatA mAthAmAM darzAvI te mukhya dviguNatAo che, jethI bIjI paNa aneka dviguNatAo che te yathAsaMbhava svayaM vicAravI. dAra301 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 varSadhara parvata // dhAtakAkhaMDanA 12 varSadhara parvato- koSThaka // uparanA drahanI vaDanA mukhya kamaLanI | karNikA karNikA paheLAI | laMbAI | uMcAI | UMDAI | | laMbAI pahoLAI | paheLAI uMcAI vistAra uMcAI yo. ka. | 400000 100 | 25 | 2000 | 1000 | 2 0 | 1 2 laghuhima tA2105-5 2 zikharI | mahAhimavaMta 8421-1 | 50 | 40 0 0 | 2000 4 0 dhAtakI 2 varSadhara parvatanI pahoLAI vigere 2 rUkimaparvata che 2 niSadha 33684-4 ) 8000 T8 yo. 2 nIlavaMtA 2 ISakAra we Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ||dhaatkiikhNddnii nadIomAM driguNatAno saMgraha // nadIe jIhAne vistAra jIhA jADAI jIhA laMbAI nadIne mULa vistAra ke nadInI mULamAM bhUMDAI kSetranA madhyagirithI keTale dUra anya vistAra anya uMDAI nirgama kuMDane vistAra kuMDamAM dIpa vistAra kuMDane dvAra vistAra jana nadIo 106 | (mahAvi0 128, bharataira0 8) 12. | 16 | 12 zrI laghukSetrasamAsa vistarI 32 25 | || 2 | 25 (24 antaranadI, himavaMta hira zya nI | | | 1 | 250 | 5 | 240 | 32 | 25 sahita 50 | 1 | 4 | 50 1 | (hari racyaka mAMnI). 2 | pa00 | 10 | 480 64 | 50 T 100 | 2 | 1000 | 20 (sItA-sItAdA 8 | 960 | 128 | 100 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakI bhadrazAlavananI la'AI avataraLa! --have A gAthAmAM bhadrazAlavananI laMbAI paheALAI darzAvAya che. igalakkhu sattasahasA, aDasaya guNaMsIi bhaddasAlavaNaM / munnAvarItlR teM, nAnuttare baTTIma5 bArarU zabdAH-- phAvuM-eka lAkha sattattatA-sAta hajAra asaya-AThasA zuLasIrphe -e guNAsI madyAvaLa-bhadrazAlavana gAthA :-bhadrazAlavana eka lAkha sAta hajAra AThasA ekAnAsI ceAjana pU dizAmAM ane pazcima dizAmAM dIrgha che, ane teja lakhAInA aTThayAsImA bhAga jeTaluM dakSiNa dizAmAM ane uttara dizAmAM paheALuM che. ANA2315 11688 8000 vistArya :--dhAtakI khaMDa 4 lAkha ceAjana paheALA che temAM pUrva kahyA pramANe jammU. thI khamaNA e khAjunA be vanamukhe 11688 cAjana rAkayA che, tathA khamaNA vistAravALA ATha vakSaskAra patAe 8000 yojana rAkayA che, tathA khamaNA vistAravALI 6 antara nadIoe 1500 ceAjana reAkayA che, ane AgaLa kahevAmAM Avaze te gaNitarIti pramANe 16 vijayoe 153654 ceAjana reAkayA che, tene sanA sarvALA karI dhAtakI khaMDanI 4 lAkha paheALAImAMnI khAda karIe, 1500 153654 174842 A 400000 -174842 225158 09400 pukhtAvara-pUrva ane pazcime tA. -dI, lAMbu saM-te bhadrazAlavana athavA te laMbAI (ne) gAma uttara-dakSiNamAM ane uttaramAM paheALuM asImaDjha -aThThayAsImA bhAga jeTalu 215758 107879 2Ajana ] ane je rakama rahe temAMthI merUnI 9400 2Ajana paheALAI khAda karavI, tyAramAda pUrva pazcima rUpa e dizAe bhAgatAM gAthAmAM kahyA pramANe 107879 ceAjana pUmAM dIgha ane 107879 yojana pazcimamAM dIrgha bhadrazAlavana hAya che. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita 198 - tathA paheLAI 88mAM bhAga levAthI 88 vaDe bhAgAkAra kare te A pramANe88)107839(1225 ahiM bhAgAkAramAM 1225 pejana Ave che, paraMtu vadhelA 79 zeSa te 88 thI 9 jUna levAthI saMpUrNa 1 ejana 176 1226 che. nathI paraMtu huM eTale aDAsIyA 9 227 aMza nyUna che, te paNa vyavahArathI 176 a5 nyUnatA na gaNatAM 79 zeSane 0519 eka saMpUrNa yojana gaNIne 1225mAM umeratAM 1226 yojana jeTalI pahoLAI uttara dizAmAM ane teTalI ja dakSiNa dizAmAM paNa gaNavI. ahiM taphAvata e ke jaMbudvIpanA merUnA bhadrazAlavananI pUrva ane pazcima laMbAI 22000 (bAvIsa hajAra) yojana che, ane uttara dakSiNamAM 88 mA bhAganI pahoLAI 250 (aDhIse) yojana che, tyAre dhAtakI khaMDanA merUnA bhadrazAlavananI laMbAI pahoLAI upara kahevA pramANe che. meM phaMti marAvanA magdhUve che 7 231 che - 440 007961 lagabhaga | dhAtakhaMDanA 8 gajadaMtagirinI viSamatA che rAvatALa :-have A gAthAmAM dhAtakI khaMDanA 8 gajadaMtagirinI jUdI jUdI 44nI laMbAI kahevAya che, [ ane ethI thatuM kurUkSetranuM dhanupRSTha paNa arthamAM kahevAze ] 6 bani gayadaMtA dIhA, paNalarakUNasayarisahasa duguNaTThA / __ iyare tilarakachappanna-sahassa sayaduNi sagavIsA // 8 // 232 // zabdArtha - afha-merUnI bahAranA Tu kaLa (2) baso ogaNa sATha jayavaMtA-gajadaMta parvata -bIjA, merUthI abhyantaranA TI-dIrgha tiruva8cqoudalsa-traNa lAkha chappana hajAra paNa have pAMca lAkha saya kufor--base kaLasarisa-eguNettara hajAra sAvInA sattAvIsa thAI-merUthI bahAranA cAra gajadaMtagiri pAMca lAkha eguNottera hajAra base sATha yojanA (56260 ya.) dIrgha che ane merUthI abhyantaranA cAra gajadaMta Page #410 -------------------------------------------------------------------------- Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 // pazcima dhAtakI mahAvideha tathA temAM gajadaMta viparyaya ane vanamukha viparyaya // 2 // DITI cpazcima dhAtakI) ma " vi de ha | Jok : jAmakasa viki vidhutUla gaQ patadinA thA himapAtanA gAna ane ne pas ki ke dina tA sUcanA:- A citramAM vanamukhane vaNa" lIlo, nilavaMta vaNuM lIlA ane niSadhane vaNI lAla samajavo. temaja gajadaMtanA vaNa graMthamAM vaNa vyA pramANe vicAravA. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakI 8 gajada'tagirinI viSamatA girie traNa lAkha chappana hajAra khaseA sattAvIsa (356227) ceAjana dIrgha che || 8 || 232 5 rUpa vistarA :--ahi' merUpa tathI bahAranA gajadaMtagiri te pU dhAtakI khaDanA merUpa tathI pUrva taraphanA je pahelI ane seALamI vijaya pAse rahyA che te seAmanasa ane mAlyavaMta e che, tathA pazcima dhAtakI khaMDanA merUnI pazcimanA je tyAMnI mahAvidehanI 17 mI ane 32mI vijaya pAse rahelA vidyutprabha ane gaMdhamAdana e e maLI cAra gaja tagiri mahAranA eTale kALAdhi-samudra taraphanA che, te cArenI laMbAI 569260 yAjana che, ane pUrva dhAtakImerUthI pazcimanA vidyutprabha ane gadhamAdana tathA pazcima dhAtakImerUthI pUrvanA seAmanasa ane mAlyavaMta e ja bUThThIpasanmukhanA 4 gajadaMtagirinI laMbAi 356227 caiAjana che. e rIte pU dhAtakImAM je e gajadaMta ghaNA dIrgha che teja e gajadata pazcimadhAtakImAM nhAnA-TuMkA che, ane pUrva dhAtakInA je be gajada ta nhAnA che, teja e gajadaMta pazcima dhAtakImAM ghaNA moTA che. ! iti gajadaMtagiridIrghatvam // e pramANe cAra cAra gaI tAmAM paraspara lakhAI ne viparyAsa hAvAnuM kAraNa e che ke kALAdhi samudra taraphanA dhAtakI khAMDanA gajadatasthAne rahelA piriSa ghaNA moTA haiAvAthI mahAvidehane vistAra ghaNA che, ane tyAM rahelA e cAra pava tAe peAtAnI varkala'khAIthI dareke dezeAna avistAra jeTalu kSetra rokayu che, mATe adhika dIrgha che, ane lavaNa samudrane gajada tane sthAne rahelA dhAtakI kha'DanA paridhi nhAnA hAvAthI tevA sthAne rahelA te cAra gajada te alpa lakhAIvALA che. aa ti 4 4 gajadaMtagiriNA dIrghatve viparyAsahetuH // A gajadantagirionI laMbAInI utpatti graMthAmAM aMkagaNitapUrvaka dekhAtI nathI, mATe ahiM vistarAmAM paNa te aMkagaNita darzAvyuM nathI. tathA a vartulAkAre bhegA thayelA ( panta bhAga paraspara sparzelA nathI te paNa dUrathI bhegA jevA dekhAtA heAvAthI) e gajadagi reenI laMbAI nA sarvAMLe je 925486 ceAjana thAya che teja kurUkSetranuM dhanuHpRSTha che, eTale adha lakhavatu lAkAra kurUkSetrane e adha abhyantaraparidhi che. bAhyaparadhinI vikSA dhanuHpRSTha kahevAnA prasaMgamAM hAI zake nahi. mATe dhanupRSThamAM satra abhyantaraparidhija gaNavA. tathA e gajada tagirie paheALAImAM tA 6 ThThI gAthAmAM kahyA pramANe ja khUgajajjatathI dviguNa hovAthI vadharapata pAse 1000 jana pahoLA ane paryante 1. vicAratAM samajAya che ke e gajada tagirionI me viSama laMbAI aMkagaNitathI zodhI kADhavI te vizeSa vikaTa che, jo ke zeAdhavAnI rIti tA hAya ja parantu e vikaTa rIti AvA arthamAM upayAgI nathI. 44 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as zrI laghukSetrasamAsa vitarA sahita khaganI dhArA sarakhA pAtaLA che, temaja uMcAImAM paNa prAraMbhe 400 yojana ane paryanta 500 ejana hovAthI azvaskaMdhanA (gheDAnI Deka sarakhA) AkAravALA cheche 8 232 5 avataraNa -vakSaskAraparvata vigerenI laMbAI keTalI ? te A gAthAmAM kahevAya chekhittaannumaanno sesasela-Nai-vijaya-vaNamuhAyAmo / caulakkhadIhavAsA, vAsavijayavittharo u imo // 9 // 233 // zabdArtha - , tti manunAno-kSetrane anusAre | 23ravINa-cAra lAkha jana dIrgha se-kahelA parvatothI bAkI rahelA vAsA-kSetro La vana-parvata, tathA nadI, vijaya | vAra vinaya-kSetrona ane vijayena vaLamudda-vanamukhanI vitho 3-vaLI vistAra te mAyA-laMbAI mo-A pramANe jAthA -zeSa, vakSaskAra parvate nadIo vi ane vanamukhanI laMbAI kSetranA anusAre jANavI, tathA sAtakSetronI laMbAI 4 lAkha jana che ane kSetro tathA vijayane vistAra A pramANe [ AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe | jANu che 9 233 vistarI : gAthAmAM kahele se zabda setra zabdanI sAthe saMbaMdhavALe che. paraMtu na Adi zabdanI sAthe nahi, tethI pUrve bIjI gAthAmAM 12 varSadharonI laMbAI arthapattithI kahI che, 8 gajadaMtanI laMbAI AThamI gAthAmAM kahevAI, 2 bharatairAvata zaitADhayanI laMbAI bIjI gAthAmAM arthapattithI jANavI, ane 32 vijayazaitADhayonI laMbAI teramI gAthAmAM vijayanI pahoLAI jeTalI arthopattithI jANavI. jethI e sivAyanA zeSa 32 vakSaskAra parvata ja rahyA te 32 vakSaskAronI LarUM zabdathI 24 antarnAdIonI tathA 64 vijayenI ane 8 vamukhanI laMbAI kSetranA anusAra eTale mahAvidehakSetranI pahoLAIne anusAre judI judI jANavI paraMtu amuka yojanA kahI zakAya nahi, kAraNa ke mahAvidehane vistAra prAraMbhathI paryanta sudhI adhika adhika vadhatuM hovAthI aniyata che, jethI je sthAne je vakSaskAra athavA antarnAdI athavA vijaya che te sthAne mahAvidehano jeTalA vistAra hoya temAMthI 1000 jana sItA athavA sAtedA nadIne vistAra bAda karIne je aMka Ave tenuM ardha karIe teTalI laMbAI te sthAne rahelAM vakSaskAra vigerenI hoya, ane e pramANe pUrvadhAtakInA mahAvidehamAM vakSaskAranI laMbAI judI judI ATha prakAranI Ave, bAra antarnAdIonI Page #414 -------------------------------------------------------------------------- Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // pUrva dhAtakI mahAvideha ane gajadaMta viparyaya tathA vanamukha viparyaya // 1 // ahiM pUrvanA che gajadUta atidIdhuM che ane pazcimanA be gajadUta TuMkA che. temaja pUrva nAM be vanamukha ane pazcimanAM be vanamukhamAM paNa pramANune viparyaya che. gaMdhamAdana RDIC Dne (pUrvadhAtakI) mAM vi de ha (179 RR sumeru parvata satata mahAtmae/ vidhutaprabha sAmenarsagaja kAja daMta giSi paNa na ga gha . vata sUcanA:- A citramAM vanamukhane veNa lIle, nilavaMta vaNuM lIlA ane niSadhane vaNa lAla samajavo. temaja gajaEUR tanA vaNa graMthamAM varNavyA pramANe vicAravA. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakInA kSetrone vistAra jANavA pravAMke laMbAi cha prakAranI judI judI Ave ane vijayanI judI judI soLa prakAranI laMbAI Ave, e rIte bhinna bhinna laMbAI o hovAthI graMthakartAe kaI aMka na kahetAM fghatAjumALo= kSetrane anusAra " eTaluM ja kahyuM che te yathArtha che. mahAvidehanA traNa prakAranA vistAra AgaLa 11-12 mI gAthAnA vistarArtha prasaMge 423334-805194 -1187054 lagabhaga che te kahevAze, tathA vakSaskArAdivat 4 vanamukhanI laMbAI paNa be prakAranI Ave. vaLI eja paddhatie pazcima dhAtakIkhaMDanA mahAvidehamAM paNa pUrvadhAtakIvata vakSaskAdinI aniyata laMbAI e ATha prakAre ItyAdi tulya laMbAIo jANavI. | ti mahAvide vakSaIRAryanAM dhaivem tathA dhAtakIkhaMDanA 7-7 mahAkSetronI laMbAI dhAtakI khaMDanI pahoLAImAM saMpUrNa AMvavAthI 400000 (cAra lAkha) yojana che. ane e 14 mahAkSeznono temaja 32-3ra vijayane vistAra te havenI 10 mI gAthAmAM kahelI rIti pramANe kSetrAMka ane yuvakanA guNAkArathI prApta thAya che, ane te aMkagaNita pUrvaka 11-12 mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAze. te paNa ahiM sthAna khAlI na rahevAnA kAraNathI kahevAnA che ke bharata-aravatano vistAra - 6614 yojana cheA prAraMbhane ja eTale himavaMta-hiraNyavaMta, - 26458 yojana lavaNa samudra pAseno vistAra harivarSa-ramyaka , -105832 3 yo. | che, jethI zeSa madhyamavistAra mahAvideha , -423334-31; ye. ane anya vistAra AgaLa kahevAze. che 9 233 che eka vijaya vistAra 9603yo . (pratyeka vijaya) avatAra -dhAtakI khaMDamAM bharataravata Adi mahAkSetrano vistAra jANavA mATe pUrvagAthAmAM je sUcanA karI hatI te sUcanA pramANe have A gAthAmAM dareka mahAkSetranAM kSetrAMka ane yuvAka uparathI kSetravistAra kevI rIte jANI zakAya te kahevAya che khittaMkaguNadhurvake, dosayavArUttarehi pavibhatte / savvattha vAsavAso, havei iha puNa iya dhuvaMkA // 10 // 234 // 1. jo e vakSaskArAdikanI laMbAI niyata aMkathI jANavI ja heya to te vakSaskArAdinI paheLAInA madhyabhAga sudhInA (jaMbUDIpa sahita svAmI bAja sudhInA) vyAsanI paridhi gaNIne 9 mI gAthA pramANe gaNita karI 1000 bAda karI tenuM ardha karavuM, jethI kevaLa madhyabhAganI paNa nirNata laMbAI prApta thaze. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita zabdArtha - latta-kSetrAMkavaDe guLa-guNelA dhuvaM -thuvakane hocAratodi-baso adhika bAra vaDe vimaro bhAgye chate savatha-sarvatra sarvasthAne ' vAtavAso-kSetrono vyAsa Ave hRpu-vaLI nahi rUca dhuvaMdhruvAMka A pramANe TyA -kSetrAMkavaDe guNelA dhruvAMkane baso bAravaDe bhAgatAM sarva sthAne (prAraMbhemaLe-ane paryanta) kSetranA vistAra prApta thAya, ane temAM yuvaka te A pramANe (AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe-) | 10 | 234 vistara-ahiM kSetra saMbaMdhivistAra jANavA mATe jaMbudvIpanA varNana prasaMge 29lmI gAthAmAM je 1-4-16 ane 64 e cAra AMka darzAvyA che te kSetra kahevAya, ane have 11-12mI gAthAmAM je traNa paridhionA aMka darzAvAze te yuvAna kahevAya emAM je kSetrano je sthAne vistAra jANa hoya te sthAnanA paridhisAthe guNIne 212 vaDe bhAgatAM je javAba Ave te te kSetranA te sthAnane vistAra AvyuM jANa. ahiM 212 vaDe bhAgavAnuM kAraNake samasta dhAtakIkhaMDane paridhi kSetramAMka ane giriaMka vaDe [4+16+4+128=112 kSetramAMka tathA 8532164+128=168 giriaMka=380 khaMDarUpa aMkavaDe ] saMpUrNa vaheMcAyeluM che. kSetrAMkanI utpatti (21ra nI) - bharata aravata 1-1 khaMDapramANane che mATe be bharata aravatanA ja khaMDa eja 4 kSetrAMka, hima. hiraNya kSetra cAra cAra khaMDapramANanuM che, mATe be hima. be hiraNyanA malIne 16 khaMDa eja 16 kSetrAMka, tathA harivarSa ramyapha 16-16 khaMDapramANanuM hevAthI be hari. be ramya.nA maLIne 64 khaMDa eja 64 kSetramaka ane mahAvideha 64 khaMDapramANunuM che, mATe be mahAvi.nA 128 khaMDa te 128 kSetramAMka gaNatAM, bha. e. 4 ahiM samajavAnuM e che ke varSadhara parvatothI rokAyeluM je zuddha hi. hi. 16 kSetra rahyuM teTalA kSetramAM A 212 khaMDa jeTalA vistAravALAM 14 ha. 12. 64 kSetro samAyelAM che, mATe ahiM kSetramAMka sarvamaLIne 212 gaNAya mahA. 128 che. | ti zetrAM 3H || 212 tathA ahiM giriaMkanI utpattinuM prayojana nathI to paNa darzAvAya che ke laghuhimavaMtagiri 2 khaMDa che, ane zikhara parvata paNa 2 khaMDa che, ane tevA be be hima. ane be zikharI hevAthI e cAra parvatanA 8 khaMDa eja 8 giriaMka che, Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA. kSetrano vistAra jANavA mATe kSetrAMka dhruvAMka tathA ATha AMka khaMDavALA e mahAhima. ane e figiri heAvAthI e cAra pa tAnA maLIne 32 khaMDa eja 32 giriaMka, tathA khatrIsa kha`DavALA e niSadha ane be nIlavaMtapava ta e cArenA maLI 128 khaMDa te 128 girieka gaNAya. e pramANe [8+32+128=] 168 girimaMda kahevAya. // iti zirinna utpatti e pramANe 212 kSetrakhaDa ane 168 girikhaDa maLIne 380 khaMDavaDe dhAtakIkhaMDa vaDe cAyelA che. vaLI ahi' khaMDanuM pramANa te ja budvIpamAM je rIte 190 khaMDa kahyA hatA te rIte ja jANavu', jethI jaMbudrIpa 190 khaMDa pramANanA che, tyAre dhAtakIkhaMDa tethI dviguNu khaMDavALA eTale 380 khaDavALA che, e rIte dhAtakIkhaMDanI dviguNutA khaMDasaMkhyAvaDe paNa yathArtha che. vaLI AgaLa puSkarA dvIpa je dhAtakIkha'Dane anusaratA che te paNa A rIte ja 380 khaMDanA jANuvA, parantu kSetrAMka ane giriaka [ 212 tathA 168 e] tulya hovA chatAM vistAranA ceAMjata aMka judA judA che, te puSkarA dvIpanA varNanaprasaMge kahevAmAM Avaze. / / 10 / / 2345 kSetrAnA vistArAdi jANavA mATe dhruvAMka avataraze ..pUrva gAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM dhruvAMka darzAvAya che, [ane vistarA'mAM 10mI gAthAmAM kahelI gaNatarIti pramANe kSetrAnA vistAra paNa aMkagaNita sahita darzAvAya che] tathA vanasukhAdi pa padArthonA viSNubha jANavAnI rIti paNa darzAvAya che.-- dhuri caudasalakkhaduHsahasa - do sagaNauA dhuvaM tahA majjhe / dusaattarasatasasihasa chavIsa lakkhA ya // 11 // 235 // guNavIsa sayaM battIsasahasa guNayAlalavakhA dhuvamante / igikhiNamANavisuddhakhittasolasa pihU vijayA // 12 // 236 // phera vrutti- prAra bhamAM navalalA-caudalAkha dusasa-be hajAra phosALakamA-maseAsattANuM dhruva-dhruvAMka zabdArthaH-- manne-madhyabhAgamAM juyatra33ttara-khase adhikaADa satasaTrisaTsa-saDasaThahajAra chavvIsanTavA-chavIsalAkha Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita khkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhkh gujara sayaM-ekase ogaNIsa vIsa-batrIsa hajAra guNatharTasTa -ogaNacAlIsa lAkha dhuvaMte-paryane kuvAMka MrivALa-nadIgirivananA pramANathI vimudra-bAda kareluM ttitoraMsa kSetranA seLamA bhAga jeTalI vidu vinayA-vijaye paheLI che ar -prAraMbhane dhuvAMka cauda lAkha be hajAra baso sattANuM [ 140227 [ tathA madhyane dhuvAMka chavIsa lAkha saDasaTha hajAra baso ATha (2667208), tathA anya dhuvAMka ogaNa cAlIsa lAkha batrIsa hajAra ekase ogaNIsa (3932119) che. tathA antarnadIo vakSaskAra parvate vanamukha merUvana e sarvane vistAra kSetramAMthI bAda karatAM (4 lAkhamAMthI bAda karatAM) bAkI rahe tene seLa vaDe bhAgatAM vijayanI paheLAI Ave. | 11-12 / 235-236 vistarArtha -ahiM je aMka guNAkAra vigeremAM vAraMvAra upayogI thatuM hoya te putra= nizcita hovAthI pRnAM kahevAya che, e pramANe ahiM bharatAdi sAta mahAkSetronA mukhavistAra (lavaNa samudra pAse pahele vistAra) jANavAne gAthAmAM kahela pahele 1402297 aMka ja vAraMvAra guNAkAramAM levuM paDe che mATe mukhya vistAra jANavA mATe e yuvA che. tevI rIte sAta mahAkSetranA madhya vistAra jANavA mATe madhya aMka 2667208 vAraMvAra upayogI hovAthI e madhya dhruvAMka che, temaja sAtenA paryata vistAra jANavAmAM 3932119 e aMka vAraMvAra (sAtavAra) upayogI hovAthI e paNa antima dhuvAMka kahevAya che. che 7 matakSetranA mukhavistAra che have pUrvagAthAmAM (10 mI gAthAmAM) kahelI gaNita rIti pramANe- 1 mata vatana kSetrAMka, tenI sAthe 4 1402297 mukha yuvakane guNatA 212) 140227 (6614 - 1402297 jana AvyA tene 1272 212 vaDe bhAgatA 1302 1272 0309 = 6614 jana mukha vistAra bha.. ara, no - 212. 77' 848 129 zeSa Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkSetronA sukhastAra 4 dina, hiraNyanAM kSetramAMka sAthe 212) 5609188 (26458 424 * 1402297 mukhapRvAMkane guNatAM 1369 5609180 ejana vaDe bhAgatAM 1272 212 vaDe bhAgatAM 0971 848 = 26458 rU yojana mukhavistAra Avyo. 1238 hima. hiraNya.no 1060 1788 1696 0092 zeSa. 212)22436752(15833 2120 16 hari. ramya kSetramAMka sAthe 1236 4140227 mukhaghuvakane gaNatAM 1060 2243675ra yo. AvyA tene 212 1767 vaDe bhAgatAM = 105833jana mukha vistAra 0715 hari. ramyakano 636 0792 638 212)89747008(423334 494. 424 707 64 mahinAnA kSetramAMka sAthe 41402297 mukhaghuvakane guNatAM 8747008 ye. AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM = 423334 jana mukhavistAra mahAvidehane. 0710 636 1048 848 200 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35ra zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita 212)2667ra08(12581 212 1 bharata ara.nA kSetramAMka sAthe * 26 67208 girivarjIta madhyaparidhine | [madhyadhuvakane ] guNatAM 2867208 pejana AvyAM tene 212 vaDe bhAgatAM 547 424 1232 1060 1720 1696 =12581 jana madhya vistAra , g0ne che. 0248 212 36 212)10668832(50324 1060 4 hima. hirAnA kSetrAMkavaDe 42667208 madhyadhuvakane guNatAM 10668832 . ApyA tene 212 vaDe bhAgatAM 0688 636 pa23 424 =50324 . madhyavistAra hima. hirane 992. : 44 212)42675328(201298 424 16 hari. ramyakUnA kSetrAMkavaDe 42667208 madhyavAMkane guNatAM kara675328 jAna AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM 275 212 633 424 =2012985 . madhya vistAra hari. ramyakano. 2032 1908 1848 1696 152 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkSetronA sukhavistAra 64 mahAvi,nA kSetrAMkavaDe 42667208 madhyakuvAMkane guNatAM 170701312. cA. AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM =8051949 cA madhyavistAra mahAvi.nA 1 bha. a. nA kSetrAMkavaDe 43932119 khAdyadhruvAMkane guNatAM 3932119 ce. AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM =1854755 ceA. khAdgha ( anya ) vistAra bha. e. ne 4 hima. hira. kSetrAMkane x 3932119 mAhyadhruvAMke guNatAM -15728476 . AvyA tene thb 212 vaDe bhAgatAM 741906 cA. bAhya vistAra hima. hira. ne 212)170701312(805194 1696 1101 1060 413 |7|1|# 212)3932119(18547 212 1812 1696 1161 1060 1011 848 1639 1484 155 353 212) 15728476 (74290 1484 888 848 #/### 3/ Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistaratha sahita 212) 62913904 (296763 424 2051 1908 16 hari. ramyakanA kSetrAMkane 4 332119 bAhyayuvake guNatAM dara91304 e. AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM 296763 . bAhya vistAra hari. ramyakane. 1433 127ra 1619 1484 1350 1272 784 636 148 212)251655616 (1187054 212 64 mahA vi. kSetrAMkane 4 3932119 bAhyabruvAMke guNatAM 251655616 co. AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM 396 212 1845 1696 1187054 . bAhya vistAra mahAvidehane 145 1484 1161 1060 1016 848 168 e pramANe sAte mahAkSetranA Adi madhya ane anya vistAra jANavA. prama-uparanA dareka guNAkAramAM traNa yuvaka darzAvyA, te yuvakanI utpatti kevI rIte? 3rara :- dhAtakIkhaMDanA Adi madhya ane anya e traNe paridhiemAMthI parvatanu kSetra bAda karavAthI zeSa rahelI paridhi jeTalI jagyAmAM sAta mahAkSetre pitapotAnA aMka pramANe vistAravALAM AvelAM che, mATe parvatanuM kSetra bAda karatAM bAkI raheluM kSetra teja ahiM muvAda gaNuAya che te A pramANe- Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvidehanI lakhAI uparathI vijaye vigerenI pahoLAI * N5 che Adimadhya anya dhruvakanI utpatti che dhAtakIkhaMDanA traNa paridhi che, temAM lavaNasamudrapAse eTale lavaNasamudrane atyaparidhi teja dhAtakIkhaMDano abhyantara paridhi 1581139 jana che, madhyaparidhi 2846050 yojana che ane anya paridhi 4110961 yojana che. ahiM atyaparidhi ane abhyatara (Adi) paridhinA sarvALAne ardha karavAthI madhyamaparidhi prApta thAya che, te A pramANe 1581139 AdiparidhimAM 2) 5692100 + 4110961 anya paridhi UmeratAM 2846050 madhyaparidhi pada92100 nuM ardha karavAne 2 vaDe bhAgatAM have e traNe paridhirUpa dhAtakIkhaMDa 12 varSadharaparvata 2 iSakAra parvata ane 14 mahAkSetrothI pUrAyo che, temAM paNa 14 parvate sarvatra samavistAravALA che, jethI e parvatanA vistArane bAda karIe te 14 mahAkSetroe rokeluM kSetra prApta thAya, mATe te 14 parvatane vistAra sarvamaLIne 17874ra che te A pramANe--.. . ka. 2105-5 laghuhimavaMtaparvata , 2105-5 zikharI parvata 884ra1-1 pUrva dhA. kulagirivi. 8421-1 mahAhiMmavaMta parvata 88421-1 pazcima dhA. , 8421-1 rUkimaparvata 17684-2 33684-4 niSedhaparvata + 2000 be ISakAra vidhvaMbha 33684-4 nIlavaMtapavata 178842-2 ahiM 2 kaLAne alpa 88420-20 gaNuM vajevAthI dhAtakIkhaMDanuM girikSetra + 1 19 178842 jana saMpUrNa gaNavuM. 88421-1 pUrva dhAtakInA kulagiri ene viSkabha e pramANe girikSetrane traNe paridhimAMthI bAda karavAthI ghUvAMka Ave te A pramANe1581139 prathama paridhimAMthI 2846050 madhya paridhimAMthI 178842 girikSetra bAda karatAM 17885ra nirikSetra bAda karatAM 1402297 pahele muvavA 2667208 madhya dhruvAMka.. 4110961 anya paridhimAthI ahiM bruvAM te mahAkSetro mATe zeSa 178842 bAda jatAM rahelI jagyA sUcave che. . 3972111 anya yuvA Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhukSetrasamAsa visatArAtha sahita che paridhio mATe traNa prakAranA vyAsa paridhinI utpatti pUrve jaMbUdvIpanA prakaraNamAM 188 mI gAthAnA pUrvArdhamAM darzAvI che te pramANe vyAsanA vargane dazaguNe karI vargamULa kADhatAM paridhi Ave che, mATe paridhio vyAsauparathI ja prApta thAya che, jethI ahiM pahela vyAsa lavaNasamudranA cAra lAkha ane je bUdvIpanA eka lAkha sahita 500000 (pAMca lAkha) jana gaNavo. tathA dhAtakIkhaMDanA madhyabhAga sudhInA be bAjunA be be lAkha adhika gaNatAM 900000 (nava lAkha) janano bIjo vyAsa gaNave, ane dhAtakInA paryata bhAga sudhInA be bAjUnA cAra cAra lAkha gaNI ATha lAkha adhika gaNavAthI (500000+800000= ) 1300000 (tera lAkha) janane anya vyAsa (trIjo vyAsa) gaNave, ane te uparathI paridhi kADhavA, ane te A cAlu arthamAM ja traNe paridhi kahevAI gayA che. - A mahAvidehanI laMbAI uparathI vija vigerenI pahelAI che have jaMbudvIpamAM 1 lAkha yoja jeTalI mahAvidehanI madhya laMbAI uparathI jema vanamukha tathA vija vigerenA vistAra jANavAno upAya 165-166 mI gAthAmAM ane vistarArthamAM darzAvyuM hatuM te pramANe ahiM paNa vijaya vigerenA vistAra darzAvAya che- merU parvata nIce bhadrazAlavana 225158 yojana dIrgha che. (merU sahita). sola vijayene sarva vistAra 153654 yojana che. ATha vakSaskArane , 8000 yojana che. 6 antanadIone 1500 yojanA be vanamukhane , 11688 yojana. 400000 e. mahAvi.nI laMbAI e pAMca padArthomAMthI je padArthane vistAra jANa hoya te padArthathI bhinna cAra padArthone vidhvaMbhano sarvALAM karI cAra lAkhamAMthI bAda karI te padArthanI saMkhyAe bhAgatAM pratyekane vistAra AvI rahe te aMkagaNitapUrvaka A pramANe- dhAro ke pratyeka vijyano vistAra jANave che, te zeSa cAra padArthone vistAra [225158+8000+1500+11688=] 246346 che tene 400000mAMthI bAda karatAM 153654 yojanA AvyA tene samazreNIo rahelI 16 vijayavaDe bhAgatAM dareka vijayane vistAra 9603 yojana prApta thayo. e rIte dareka antanaMdI 250 yojanA pahoLI che. dareka vakSaskAra 1000 yojana pahoLo che, ane dareka vanamukha 5844 yojana paheluM che. 11-12 me 235-236 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakIkhaMDamAM bharatAdinuM viSkAra ||dhaatkiikhNddnaa 14 mahAkSetrono yaMtra // AdivistAra madhyavistAra atyavistAra kSitriAMka laMbAI yojana cejane jana 2 bharata 6614rUpha re ku 125813 185473 400000 2 aravata 2 himavaMta 4 | 26458 53245 741906 400000 ---- 2 hiraNyavaMta | 4 _2 harivarSa 15833 201ra98rU 296763 40 0 0 0 0 2 2myaka 2 mahAvideha 423343 | 85946 | 11870546 " avataraNa -have pUrvagAthAomAM kahelI rItipramANe vijayone je vistAra prApta thAya che te spaSTarIte A gAthAmAM darzAvIne nadI Adi pAMce padArthone ekatra karatAM dhAtakIkhaMDanI pahoLAI saMpUrNa thAya te paNa darzAvAya che- NavasahasA chasaya tiuttarA ya chacceva sola bhAyA ya / vijayapihattaMNaigiri-vaNavijayasamAsi caulakkhA // 13 // 237 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSNubha padArtha (iSTa padA) merUsahitabhadra 0 vijayAnA vana vakSaskArAnA // dhAtakIkhaMDamAM vijayAdikano viSkaMbha jANavAnuM yaMtra // padArtha bhAgavAthI Avela sakhyA ISTa padAtha nA (bhAjaka)| viSNu bha (ekanA) be vanamukhAnA ISTa padArtha sivAya zeSa padArthonA viSNu bha yeAjana 153654-8000-1500-11688 225158-8000-1500-11}88 ekatra karavAthI 174842 246346 225158-153654-1500-11688 392000 antara nadIonA | 225158-153654-8000-11688 398500 225158-153654-8000-1500 385312 4 lAkhamAMthI bAda karatAM 225158 153654 8000 1500 11688 400000 khAtakIviSNu bhapUrNa 1 14 ' E ra 225158 9603 1000 250 5844 358 zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhA, vijayomAMnI nagarIo tathA kurukSetramAM mahAvRkSo zabdArtha nava -nava hajAra akSaya tittarA-chase traNa adhika cha -cha ja, so mAyA -vaLI solIyA bhAga vinAjidutta-vijyanI pahoLAI jarUri-nadI giri vaLa-vanamukha ane merUvana vinayasamAja-vijayane ekatra karatAM vaDavA-cAra lAkha yojana thAya. jAthA-dareka vijayanI pahoLAI navahajAra chaso traNa yojana uparAnta solIyA cha bhAga (9903yo .) che. tathA antarnAdIe vakSaskAraparvate vanamukha merUvana ane vijayo e sarvane viSkabha ekatra karavAthI dhAtakIkhaMDane 4 lAkha jana eTale vistAra saMpUrNa thAya che 13 237 vistarArtha-pUrvagAthAnA vistarArthane paryanta dareka vijayane vistAra kADhavAnI rIti darzAvI che te pramANe vijayavistAra 96034 jana che, ane laMbAI te mahAvidehane aniyata vistAra hovAthI aniyata eTale lavaNasamudra taraphanI vijaya TuMkI che ane tadanaMtara be be vijayenI joDe adhika adhika dIrgha thatAM yAvata kALe dadhisamudrapAsenI be vijaye ghaNI ja dIrgha che. e bhAvArtha prathama kahevAI gayuM che. tathA antanadI AdinA vistAro ekatra karavAthI dhAtakIkhaMDanI 4 lAkhAjana paheLAI pUrNa thAya che te paNa pUrvanantara gAthAthe prasaMge darzAvyuM che. 13ra3LA avataraNa -have A gAthAmAM vimAnI nagarIo tathA kurukSetromAM be be mahAvRkSo che te kahevAya che- puvvaM va purI a taru paramuttarakurUsu dhAi mahadhAI / rukkhA te sudaMsaNa-piadaMsaNanAmayA devA // 14 // 230 // zabdArtha pura-pUrvanI peThe purI-nagarIo ta-mahAvRkSo paraMparatu uttaraguhu-uttarakurUkSetramAM bAda mAvA-dhAtakI mahAdhAtakI nAmanA ka-vRkSa teNu-te vRkSa upara suTuMba-sudarzana nAme -priyadarzana nAma-nAmanA | sevA-de Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamAsa vistarAtha sahita thAya :--ahi' 32 vijayanI 32 nagarIonAM nAma tathA mahAvRkSAnAM nAma paNa jaMbUdvIpamAM kahyA pramANe jANavAM, parantu taphAvata e che ke-pUrva dhAtakInA uttarakurUkSetramAM dhAtIvRkSa nAmanu vRkSa che, ane pazcimadhAtakInA uttarakurUmAM mahASAtIvRkSa nAmanuM vRkSa che, ane e be vRkSeA upara eTale dhAtakIvRkSaupara sudarzana nAme devanuM bhavanAdi che, ane mahAdhAtakIvRkSa upara priyadarzIna nAme devanu bhavanAdi che. 514Ara38A 30 vistarArtha:--gAthAvat sugama che, parantu vizeSa e ke-ahi` vijayanagarInA nAmanI tathA mApanI tulyatA hAya parantu nadIthI ane vaitADhacathI dUra kahI che te tulyatA na levI. tathA e uttarakurUmAM dhAtakI mahAdhAtakIvRkSa e e jUdA nAmavALAM che, ane e devakurUmAM ane vRkSa zAma"i ( athavA kUTa zAli) e eka ja nAmavALAM che, ane te banne upara suvarNakumAranikAyanA veNudeva nAmanA ja e devA che, zeSa vana--kUTa Adi yathAsabhava sa`svarUpa ja bhUvRkSane anusAre vicAravuM 514ra38nA vAMka uparathI ja prApta thAya te A samApta thAya che. ayanaLa:--11-12mI gAthAmAM je traNa vAMka kahyA che, te dhAtakIkha'DanA Adi madhya ane antya e traNa paridhi kevI rIte gAthAmAM darzAvAya che, ane te sAthe A dhAtakIkhaMDanuM prakaraNa paNu dhruvarAsIsu a miliA, ego lakkho ya aDasayarisahasA asayA bAyAlA, parihitigaM dhAyaIsaMDe ||15|| 239 // dhruvarAbhInu-dhruvarAziomAM mimi-meLavatAM, malyA chatA hoo hato-eka lAkha madanarisahalA-aDacottara hajAra zabdAH-- TUyA nayAA-AThase betAlIsa parihitina-traNa paridhi dhAsaMde-dhAtakIkha'DamAM (nA) thAya. gAthArthaH--dhruvarAziomAM eka lAkha acottarahajAra AThasA kheMtAlIsa umeratAM dhAtakIkhaMDanA traNe paridhi Ave // 155 239 // vistarArtha:--dhruvAMkAnI utpattinA prasaMgamAMja dhAtukIkhaMDanA traNa paridhi 11-12mI gAthAnA vistarAmAM kahevAI gayA che, mATe ahi puna: kahevAze nahi; teA paNu sthAnazUnya na rahevAnA kAraNathI ahiM yatramAtra darzAvAya che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtakIkhaMDanA muvAMka uparathI paridhi // dhAtakIkhaMDanA dhruvAMka uparathI 3 paridhinI prApti // ghAtakIkhaMDanA kuvarAzimAM zreSyAMka umeratAM paridhi Adi - madhya atya 1402297 2667208 3932119 178842 178842 178842 1581139 (Adi paridhi ) 2846050 (madhya paridhi) 4110961 (anya paridhi ) pUrve vistarArthamAM paridhi uparathI yuvakanI utpatti darzAvI che, ane ahiM dhuvAMkathI paridhinI utpatti darzAvI, paraMtu svarUpatulya che. tathA 178842 te parvataniruddha kSetra jANavuM, ane te savistara pUrve darzAvyuM che. e pramANe A dhAtakI khaMDanA prakaraNane vistarArtha samApta thaye. vaLI A prakaraNamAM jaMbudviIpanI apekSAe je je taphAvate darzAvyA che te teTalA ja che, ema nahiM paraMtu tene anusaratA bIjA paNa nAnA nAnA taphAvato vigere je kaMI vicAravA gya hoya te sarva yathAsaMbhava pitAnI meLe vicAravuM che 15 me 239 A che rati vRtI dhAtakIvarAdhikAra Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che mathe turtha - kAmukAyA che che avatarAH-pUrvagAthAomAM trIjA adhikAra tarIke dhAtakIkhaMDanuM varNana saMkSepamAM kahyA bAda have te dhAtakIkhaMDanI AjubAju valayAkAre vITAyelA chAtro samudra nAmanA bIjA samudranuM svarUpa ahiM cethA adhikAramAM kahevAya ne--- kAloo savvatthavi, sahasuMDo velavirahio tattha / sutthiasamakAlamahAkAlasurA puvvapacchimao // 1 // 240 // zabdArtha - gokAleda samadra surathama sama-susthita deva sarakhA savatha -sarva sthAne paNa #ADha ma4i-kAla ane mahAkAla nAmanA sara kare-hajArajana UDe surA-be deva vesTaviratrio-vela rahita pura jInama-pUrva pazcimamAM che. tatha-te samudramAM (nA) nAthArtha -kAledadhisamudra sarvasthAne 1000 yojana UMDe che, vela (zikhAdi) rahita che, tathA pUrva dizAmAM susthitadeva sarakhe kAla nAmane deva rahe che, ane pazcima dizAmAM mahAkAla nAmane deva rahe che. 1 240 che vistarArtha-A samudranuM pANI kALA varNanuM hovAthI athavA kAla ane mahAkAla nAmanA be deva adhipati hovAthI athavA traNe kALamAM zAzvata nAma hovAthI A samudranuM Todhi athavA kAlasamudra evuM nAma che. vaLI dhAtakIkhaMDanA chellA kinArAthI prAraMbhIne hAme puSkaradvIpanA kinArA sudhI sarva sthAne 1000 (hajAra) yojana UMDe che, jethI kahevAnuM tAtparya e che ke lavaNasamudravat A samudramAM gotIrtha nathI (samudranI bhUmi anukrame nIcI thaIne amukasthAne 1000 yojana UMDAI che tema nathI.) vaLI vesTavaradi-vela rahita che ema kahevAthI A samudra zikhA rahita che, jaLavRddhi je 700 ejana lavaNasamudramAM kahI hatI tevI jaLavRddhi rahita che. temaja pAtAlakaLaze paNa nathI, ane tenA abhAve samudranI bharatI oTa paNa nathI, tathA lavaNasamudranI zikhA ane velanA abhAve velaMdhara anusaMdhara deve paNa nathI temaja tenA Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAle samudranuM varNana ---- // kAlodadhi samudramA 54 caMdradvIpa 54 sUryadvIpa 2 adhipatidvIpa // [ T0 244, g0 365] - citramAM kAledadhisamudranuM jaLa zyAma levAthI zyAma varNanuM darzAvyuM che. sarve dvIpe jagatIthI 12000 ejana dUra ane 12000 jana vistAravALA che. . A00 - - 000000000000 Asa yu ke 000000000000 kA lo; 000 . 42 sUryanA tI, 0000000000 12 pa sUrya dvIpa 000 o, 00000000O0 9 P00 0 0 0 na ko khaMDa - 12 * * kAloda samunA 2 sa, 0000000000, * dhAna ko nA 1ra, O000000000) - 20000 0 : oo poo kahAvo samu" che. lAkha pojana rakama 0000000000 0000000000 kI 'haoooooo nivAsaparvate paNa nathI tathA lavaNasamudramAM jema samudranA vAyarAethI meTAM meTAM mojAM uchaLe che tevAM uchaLatAM pANI nathI, paraMtu sthira pANI che tathA uttama meghathI varSelA varSAda jevuM sAmAnya jaLa sarakhuM ati svAdiSTa pANI che. tathA surithama lavaNasamudranA adhipati susthitadeva sama-sarakhA be deve kAla ane mahAkAla nAmanA A samudranA adhipati che. tyAM pUrva taraphanA ardhA kAledasamudrane adhipati heva nAmane deva che. ane pazcimadizAtaraphanA ardhA kAledasamudrane adhipati mahotra nAmane deva che, e pramANe kAleda samudramAM paNa pUrvAdha ane pazcimAdhe e be vibhAga che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vitAtha sahita -ahiM samudramAM be vibhAga zAthI? jema lavaNasamudramAM be vibhAga adhipatidevane aMge che nahiM, ane ekaja deva AkhA samudrane adhipati che tema A samudranA adhipati paNa ekaja deva hoya te zuM harakta? sattaraH--kAledasamudramAM be vibhAga hevA jevuM kaMI avazya kAraNa dekhAtuM nathI, ane dhAtakIkhaMDathI prAraMbhIne svayaMbhUramaNasamudrasudhInA sarve dvIpe ane samudramAM be be adhipati de che, tathA puSkaradvIpa pachInA dviIpamAM varSadharo tathA kSetro na hovA chatAM paNa be be deva adhipati che, tethI kSetrAdi viziSNabhedane lIdhe ja be deva hoya e hetu nathI, paraMtu kSetrAdi vibhAga hoya ke na hoya te paNa dhAtakIkhaMDathI prAraMbhIne sarvadvIpa samudronA jagasvabhAveja be be adhipatideva che ema mAnavAmAM virodha nathI. tathA kAledasamudranA e be adhipati deva eka popamanA AyuSyavALA vijayadeva sarakhA mahaddhika che, teonI rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra vItyA bAda bIjA kAledasamudramAM vijayarAjadhAnI sarakhI potapotAnI dizAmAM che. vaLI e be denA be dviIpa susthitanA gautamIpa sarakhA 12000 ejana vistAravALA ane dhAtakIkhaMDanI jagatIthI 12000 ejana dUra che, te upara e denAM bhavana che. vaLI A be dvIpa samudramithI 1000 yojana UMcA jaLamAM DUbelA che ane sarvadizAe jaLathI be gAu uMcA dekhAya che, kAraNa ke ahiM jaLa sarvatra sapATa pradezavALu hevAthI vRddhine abhAve amuka dizAe jaLathI adhika uMcAI tathA bIjI dizAe nyUna uMcAI ema. che ja nahiM, evA A be dvIpanA nAma tathA svarUpa dekhAtuM nathI paraMtu saMbhavita rIte kSetrasamAsa lagvRttinA AdhAre lakhyuM che tene pATha A pramANe-- tatra kAlode susthitalavaNAdhipatisamau kAlamahAkAlAkhyau surau pUrvAparadizau gautagadvIpasadRkSadvIpayoradhivasataH [etyAM kAledasamudramAM adhipati susthitadeva sarakhA kAla ane mahAkAla nAmanA be deva pUrva dizAmAM ane pazcima dizAmAM gautamIpa sarakhA be dvIpa upara vase che.] che 1 / 240 che avatarA -lavaNa samudramAM jema caMdra sUryanA dvIpa kahyA che, tema A kAloda samudramAM paNa caMdra sUryana dvIpa che te A gAthAmAM darzAvAya che, ane te sAthe kAledasamudrane A ce adhikAra paNa samApta thaze. * zrI jIvAbhigamachamAM tathA kSetralokaprakAza ane bahaetrasamAsamAM paNa e be adhipatidevanA dvIpanI vAta ja karI nathI, mATe susthitanI samAnatA kahevA mAtrathI ja e dIpa upalakSaNathI jANavA yogya gaNI vivakSA karI nathI athavA to bIja' kaMI kAraNa haze ? te zrI bahuzrutagamya. ema chatAM paNa uparanA vistarArthamAM be dIpa spaSTa kahyA te kevaLa laghukSetrasamAsanI vRttinA e darzAvelA pATha uparathI ja tathA A kSetramAsanI bALAvabodha zrIudayasAgarajI viracita che ane hAla eja bhaNavA . bhaNAvavAnA upayoga Ave che te bAlAvabodhamAM paNa tene rahevA megya pUrva ane pazcimadizAne viSe gautamIpa sarakhA be Thapa che." ema lakheluM tathA che "aDhIdvIpanA nakazAnuM varNana" e nAmane bALAvabodha graMtha pUrvAcArya racita che temAM paNa be dIpa kahyA che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlida samudranuM varNana lavaNambhiva jahasaMbhava sasiravidIvA ihaMpi nAyavvA / . NavaraM samaMtao te, kosaduguccA jalassuvari // 1 // 241 // zabdArthaaniva-lavaNa samudramAM che tema navara- paranuM vizeSa e ke nadamaM mava-yathA saMbhava tamaMto-sarva bAjuthI sivilavA-candra sUryane dvIpa te-te dvIpa hRpa-ahiM (kAleda samudramAM) paNa krosadu532-be gAu uMcA nAya-vA-jANavA nasavAraM-jaLanI upara thA' -jema lavaNa samudramAM che tema yathAsaMbhava A samudramAM paNa caMdra sUryanA dvIpa jANavA, paraMtu te sarve dvIpa jaLathI upara sarvabAjue be gAu uMcA dekhAtA jANavA. 2 241 / viratArtha -lavaNasamudramAM je rIte dvIpathI 12000 ejana dara 12000 ejana vistAravALA pUrvapazcimamAM caMdrasUryane dviIpa kahyA che te rIte ahiM kAleda samudramAM paNa caMdrasUryanA dvIpa che te A pramANedhAtakIkhaMDanI pUrva dizAmAM dhAtakIkhaMDanI jagatIthI kAledasamudramAM 12000 yeAjana dUra jaIe tyAM dhAtakI khaMDanA 12 caMdranA 12 9 1 che, tathA pazcima dizAmAM dhAtakIkhaMDanI jagatIthI samudramAM 12000 jana dUra jaIe tyAM dhAtakIkhaMDanA 12 sUryanA 12 * sUryadvIpa che, tathA kAladasamudranI jagatIthI eTale pUrva dizAmAM puSkaradvIpanA abhyantara kinArAthI 12000 ejana dUra kAladasamudramAM AvIe tyAM (pUrva dizAmAM) kAleda samudranA 42 caMdranA kara vaMdvIpa che. ane kAledanI pazcima dizAe puSkaradvIpanA abhyantara kinArAthI kAledasamudramAM 12000 ejana dUra (pUrvatarapha) khasatA AvIe tyAM kAleda samudranA 42 sUryanA 4ra sUryadvIpa che. * ahiM zaMkA thAya ke-dhAtakIkhaMDanA 12 caMdra 12 sUrya sarve maLIne che, temAM 6 caMdranA ane 6 sarSanA - dIpa to lavasamudramAM kahyA che to A kAledasamudramAM dhAtakInA zeSa 6 caMdra 6 sUryanA -dIpa hovA joIe tene badale 12 caMdradI5 12 sUryadIpa kevI rIte ? uttara :-zrI jIvAbhigamamAM lavaNasamadranA adhikAramAM dhAtakIkhaMDanA caMdrasUryanAThI5 lavaNusamudrathAM kahyA namI, paraMtu kAlodasamudramAM kahyA che, paraMtu prakaraNamAM lavaNasamudrane viSe dhAtakInA 6-6 caMdrasUryadvIpa lavaNasamudramAM kahyA che, ane kAledasamudramAM 12-12 caMdrasUryanA dIpa kahyA che, mATe zrI jIvAbhigamajI AdimAM kahyA nathI ane kSetrasamAsa prakaraNomAM kahyA che tenuM kAraNa zrI bahuzruta jANe. vaLI AgaLa AgaLane sarva dIpanA . caMdrasUryanA dIpa potapotAnA nAmavALA agrasamudramAMja kahyA che. te rIte vicAratAM dhAtakIkhaMDanA ardhA caMdrasUryadIpe pazcAtasamudramAM hovA e vilakSaNa che, paraMtu prakaraNamAM temaja kaheluM hovAthI te paNa mAnavA yogya ja gaNAya. AvI bAbatamAM ApaNe kaMI paNa visaMvAdivicAra na karI zakIe. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita e pramANe kAlodadhisamudramAM (12+1ra4ra42+2= ) 110 dviIpa che. temAM adhipatidevanA be dvIpa upara be bhavana che, ane zeSa 108 dvIpa upara 108 prAsAda che, ItyAdi svarUpa lavaNasamudravata jANavuM. tathA A 110 dvIpanA adhipati devAmAM dhAtakIkhaMDanA 24 caMdrasUryanI 24 rAjadhAnIe asaMkhyadvIpasamudra vyatIta thayA bAda bIjA dhAtakIkhaMDamAM che, ane kALadadhinA 84 caMdrasUryanI 84 rAjadhAnIo tathA kAla-mahAkAlanI rAjadhAnI paNuM eTale ja dUra bIjA kAledadhisamudramAM che ane te sarvarAjadhAnIe pitApitAnI ahiMnI dizine anusAra te te dizAmAM vijayarAjadhAnI sarakhI che. e pramANe havethI AvatA dareka dvipasamudranA caMdrasUryana dvIpamAM e ja vyavasthA che ke samudranA caMdrasUryadvIpa teja samudramAM paryanta ane dviIpanA (pazcAdvIpanA) caMdrasUryadvIpa agravartI samudramAM prAraMbhe-pahelA heya. tathA 110 dvIpa jaLathI be gAu uMcA daSTigocara thAya che ane 1000 ejana uMDA che, jethI 1000 jana uMcA che tathA kAledadhisamudranuM jaLa lavaNasamudranuM jaLa lavaNasamudravat bhUminA utAravALuM tathA jaLane caDhAvavALuM nathI tethI dareka dvIpa sarva bAjuthI be be gAu uMcA dekhAya che. 2 241 che U iti caturthaH kaaloddhismudraadhikaarH|| Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 abhyantarapuSkarAdhadvIpAdhikAra ' avatara-pUrve kAledasamudrane ce adhikAra samApta thaye, ane have ardha puSkaradvIpa nAmane pAMcame adhikAra kahevAya che, tyAM puSkaradvIpanA madhyabhAgamAM valayAkAre mAnuSettaraparvata Avela che ke jenAthI puSkaradvIpanA abhyantara puSkarAI ane bAhyapuSkarAI evA be vibhAga thayA che, te abhyattara puSkarAIne parya-te AvelA mAnuSettaraparvatanuM svarUpa A gAthAmAM kahevAya che pukkharadalabahijagaivva, saMThio mANusuttaro selo / velaMdharagirimANo, sIhaNisAI NisaDhavanno // 1 // 242 // zabdArtha - kuvarapuSkaradvIpanA ardhabhAganI veraMpiira-velaMdhara parvate sarakhA vari-bahAra (bIjAardhamAM) mA-pramANuvALe nava-jagatI sarakhe sILinArdU-siMhaniSAdI AkAra Timo-rahele che niSaDhavA-niSedhaparvatanA varNavALe mANumuttarosero-mAnuSettara parvata Tr:-ardha puSkaranI bahAra jagatI sarakhe mAnuSettaraparvata rahela Avele che, te velaMdhara parvata sarakhA pramANuvALa siMhaniSAdI AkAravALe ane niSadhaparvata sarakhA varNavALe che ke 124ra che vistarArdha-kAledasamudranI sarvabAjue vITAyale valayAkAra sarakhe puSkaradvIpa nAmane dvIpa che, te kAledasamudrathI bamaNe hovAthI 1600000 (sola lAkha) jana vistAravALe che, e dvIpanA valayAkAramadhyabhAgamAM eTale e dvIpanA AThalAkha jananA be vibhAga thAya tevA pahelA vibhAgane paryanta ane bIjA vibhAganA puSkaradvIpama prAraMbhamAM mAnavettaraparvata nAmano parvata Avelo che. te paNa dvIpavata dayavartimAnu valayAkAra che, jethI e parvata puSkaradvIpanA pahelA ardhabhAgathI pittaraparvata. bahAra gaNAya che, kAraNake ene vistAra bIjA ardhabhAgamAM Avele che, jethI je bUDhIpataraphane athavA kAledasamudrane sparze te pahele Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarAI sahita atyantara puSkarArdha saMpUrNa 8 lAkha janane che, ane bIje bAhyapuSkarArdha dezanA [mAnuSettaravistAranA 1022 jana rahita ] AThalAkha janane che. e pramANe abhyatarapuSkarAIne vITAyale e parvata jANe abhyattarapuSkarAI dvIpanI athavA manuSyakSetranI jagatI sara [koTa sarakhe] na hoya ! te bhAse che, mATe gAthAmAM kAva=jagatI sarakho " kahyo che. e parvatanuM pramANa lavaNasamudramAM kahelA ATha velaMdhara parvata sarakhuM mAnuSettara che, eTale mULamAM 1022 yojana pahoLo tyArabAda eka bAjueja parvatanuM pramANa ghaTo ghaTa che zikharatale kara4 yojana pahALe che. ane 1721 ane siMhani. yojana UMco che. ahiM pramANanI sarakhAmaNImAM velaMdhara parvata sarakhe vAdI AkAra, kahyo, paraMtu AkAramAM sInivAe siMhaniSAdI AkAravALe che, eTale siMha jema AgaLanA be paga UbhA rAkhIne ane pAchalA be paga vALI kulA taLe dAbIne saMkecIne bese te vakhate pazcAtubhAge nIce ane anukrame AgaLa mukhasthAne ati uce dekhAya tevA AkArane che, jethI A parvata bahAranI bAjumAM mULathI ja ghaTatA ghaTatA vistAravALe thaI anyantarabhAge ubhI bhittisarakhe ja UMce rahI zikharatale 424 jana mAtra rahyo. jethI 1022mAMthI 424 bAda karatAM 598 ejanane ghaTADe te kevaLa bahAranI bAjumAMja thaye, ane abhyArabAjumAM kaMIpaNa vistAra na ghaTavAthI ubhI bhiMta sarakho uce ja rahyo. athavA A parvatanA AkAramATe zAstramAM bIjuM draSTAMta kahyuM che te A pramANepuSkaradvIpanA atyaMta madhyabhAge valayAkAre sarvabAju pharate eka parvata evo kalpIe ke je mULamAM 2044 yojanA vistAravALo heya, ane zikharatale 848 jana vistAravALo heya. e parvatakalpIne tenA atimadhyabhAgathI be vibhAga karI aMdaranA vibhAgane uThAvI laI game te sthAne rada karI daI e tethI je bAdoardha vibhAga jevA AkArane bAkI rahyo che tevAja AkAranera e mAnuSettara parvata che. tathA e parvata niSedhaparvata sarakhe kahyo, te paNa tapanIya suvarNa sarakhA raktavarNane nahi, paraMtu jAbUnaMda suvarNamaya eTale kaMIka ochA raktavarNane tathA mAnuSa eTale manuSyakSetranI uttara -uttare eTale paryate Avele hevAthI AnuM mAnavettaraparvata evuM nAma che. 1. athavA jabUdIpane jema jagatI vITAyelI che, tema manuSyakSetrane A parvata vITAyale che. 2. bIjI rIte ardha yavana AkAra sarakho paNa mAnuSottaraparvata kahyo che. 3. niSadha parvatane sarvatra nisA taLigamo tathA saMvatavALanamA ItyAdi pADethI tapanIyasuvarNamaya kahyo che, chatAM A sthAne niSadhatulyavaNuM kahevA chatAM paNa jaMbUnadasuvarNa tulyavarNa sarakhe kahyo te vivaphA bheda che, kAraNa ke bane vivalAmAM raphatavarNanI tulyatA che, kevaLa adhika apatAne ja bheda avivakSita che, Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUvapuSparAdha ane pazcimapuSparAdha tathA e mAnuSettara parvatanI upara cAra dizAmAM ekeka siddhAyatanakUTa che ane dareka dizAmAM traNa traNa te te devanAmavALA devaphaTa che, jethI dareka dizAmAM 3 devakUTa ane 1 siddhakUTa maLI 4-4 phUTa che, tathA vidizAmAM paNa ekeka phUTa che. jethI 16 devakUTa ane 4 siddhaphaTa maLI 20 phUTa chetathA 4 siddhakUTa je ke siddhAntamAM sAkSAt kahyAM nathI te paNa cAraNamunionA gativiSayanA prasaMge munione mAnuSettaragiri upara maityavaMdana karatA kahyA che mATe te anumAnathI tema ja A prakaraNamAM paNa AgaLa kahevAtI rAsuf 3bAra, ji. naranAgni vattA e gAthAne anusAra cAra dizAmAM cAra jinabhavana hovAnuM samajAya che. vaLI dizAmAM traNa traNa devakUTa paNa kahyAM ane dizAmAM ekeka jinabhavanakuTa paNa kahyuM che te e cAra kevI vyavasthAmAM rahyAM che te spaSTa kaheluM nathI, mATe yathAsaMbhava vicAravuM tathA e parvata upara suvarNa kumAra de, aMdaranA bhAgamAM nIce manuSya, ane bahAranA bhAgamAM (sAmAnyathI) de rahe che. e be ISakArathI pUrvapuSparAdha ane pazcimapuSkarAI che tathA dhAtakIkhaMDanA be ISakAranI ja samazreNimAM sIdhI lITIe ahiM abhyantara puSkarArdhamAM paNa be ISakAragiri rahyA che, te paNa sarjAze dhAtakIkhaMDanA iSakAra sarakhA ja che. tyAM e be ISakArane darekano eka cheDo kAleda samudrane sparzela che, ane bIje cheDe mAnuSettara parvatane sparze che jethI kAledathI mAnuSettara sudhI 800000 ATha lAkha yojana lAMbA ane pUrva pazcima 2000 ejana pahoLA e ISakAra parvate che, ane tethI pUrvataraphano bhAga te pUrvapurva ane pazcima taraphano bhAga te ghafane puSparArdha kahevAya che. tathA e dareka ISakAra upara cAra cAra phUTa che, ane mAnuSettara taraphanA chellA ekeka phUTa upara siddhAyatana (zAzvatacaitya) che, tathA zeSa phUTa upara deva prAsAde che, ane e bane parvate 500-500 ejana uMcA che. e ISakAra pachI anukrame je bharatakSetrAdi kSetro che tene anukrama paNa lezamAtra kahevAya che. A pramANe- cakanA ArA sarakhA 12 varSadharaparva ane AMtara sarakhAM 14 mahAkSetra dhAtakIkhaMDavat ahiM paNa 12 varSadharaparvate puSkarArdharUpI cakranA (paiDAnA) Ara sarakhA che, jethI dhAtakIkhaMDanA varSadharothI bamaNa vistAravALA che ane bamaNI laMbAIvALA eTale kAledathI mAnuSettara sudhI 800000 ejana dIrgha-lAMbA che, tathA 14 mahAkSetrone vistAra AgaLa 8 mI gAthAnA paryate kSetramAMka ane yuvakanI . 424 janamAMnA madhyamAge 16 devaphUTa heya ane bAhya bhAge 4 siddhakuTa hoya te vIse kuTa cAra madhyarUcakakuTanA matAntaraya sthAnavat vyavasthita thaI zake che, - 7 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistAtha sahita gaNita rIti pramANe vistarAmAM kahevAze, ane lakhAI teA varSe dharavat kAleAdathI mAnuSAntara sudhI 800000 ceAjA che, tathA Adi maghya ane anya sudhImAM satra adhika adhika vistAravALA che. 370 tathA pUrva puSkarAmAM dakSiNa iSukArathI pUrva dizAmAM paheluM marata kSetra tyArakhAda uttara dizAmAM ghuhimavata vata tyArabAda himavatakSetra, tyArabAda mahAhimavata va tA, tyAra bAda rava kSetra tyArabAda niSedha vata tyArabAda mahAvivekSetra, tyArabAda nIvata vata, tyArabAda ramyakSetra tyArabAda vimavata tyArabAda digyavaMtakSetra, tyArakhAnlR zivarAva ta ane tyArabAda uttaramA pheravatakSetra, ane tyArabAda uttaranA iSukAra pavata e pramANe pUrva puSkarA'mAM kSetrapa`tAnA anukrama che. tathA pazcimapuSkarAmAM paNa dakSiNaikAranI pazcime paheluM bharatakSetra tyArabAda pUrvAvat chellu aravatakSetra ane tene ante uttaranA prakArapata che. // 1 // 242 5 gavataraLa :--A gAthAmAM puSkarA dvIpanA kSetra tathA patAnuM svarUpa kahe che jaha khittanagAINaM saMThANo dhAie taheva ihaM / muLo ya masAjo, meru muvADA tA ceva ArArakarUNA zabdA -- ha-je pramANe vittanamArNa--kSetra tathA pava tone sadAbo-AkAra | tutuLo ya--valI dviguNu ( khamaNuM') mAho-bhadrazAla vana me-merUpava ta suyArA-dhakAra pava to taddA-te pramANe caiva-nizcayathI dhA dhAtakI khaMDane viSe tadeva -te pramANe -ahi. ( puSkarA kSetramAM ) gAthA :--dhAtakI khaDamAM je pramANe kSetro tathA patone AkAra che te pramANe ahiM puSkarAdhamAM jANavA, paraMtu bhadrazAla vana khamaNuM jANavuM. temaja merU tathA iSukAra patAnuM pramANu dhAtakIkhaMDa mAphka samajavuM // 2 // 243 // vistarAya :-dhAtakIkhaDanA 12 varSe dharapatAnA AkAra cakranA ArA sarakhA ane 14 mahAkSetronA AkAra AMtarA sarakhA je pramANe prathama kahevAyA che te pramANe A puSkarAdha kSetramAM paNa 12 vaSadharapava tAne AkAra cakranA ArA sarakhA ane 14 mahAkSetrone AkAra AMtarA sarakhA jANavA. paratu dhAtakI khaMDamAM je vadhara patAnI tema ja mahAkSetronI laMbAI 400000 (cAra lAkha) ceAjana pramANa che tenA karatAM ahiM dviguNa eTale 800000 (ATha lAkha) cAjana pramANa jANavI. kAraNa ke puSkarAya taraphanA kAlAdhi samudranA kinArAthI mAnuSAntara padegta sudhInA vistAra 800000 (ATha * 396 mA pRSThamAM nIce apAyela 244 mI gAyAnA saMbaMdha 397 mAM pRSTha sAthe jAgve, Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkarA dIpanA kSetra tathA pavAnuM svarUpa lAkha) yojana pramANa che mATe. eTale ke kSetro tathA varSadhara parvatone AkAra dhAtakIkhaMDanA varSadhare tema ja kSetro sarakho samaje paraMtu laMbAI dviguNa samajavI, ane pahoLAI graMthakAra pote ja AgaLa AThamI gAthAmAM kaheze. valI dhAtakIkhaMDanA bhadrazAla vananI apekSAe puSkarArdhanuM bhadrazAla vana laMbAImAM tema ja pahoLAImAM dviguNa samajavuM eTale ke dhAtakIkhaMDanA bhadrazAla vanane merUnI pUrva pazcima dizAmAM 107879 (eka lAkha sAta hajAra AThasene egaNuM zI) jana vistAra che. tenA karatAM puSkarAInA bhadrazAlavanane merUnI pUrva-pazcima dizAmAM vistAra tenAthI bamaNe eTale 215758 (be lAkha panara hajAra sAtase aThAvana) jana pramANa thAya. ane dhAtakIkhaMDanA bhadrazAlavana saMbaMdhI uttara-dakSiNa vistAra prApta karavA mATe pUrva pazcimanA vistArane jema aDyAsIe bhAgIe chIe te pramANe puSkarAInA bhadrazAla vana saMbaMdhI uttara dakSiNa vistAra prApta karavA mATe pUrvadizAnA vistArane aThayAsI vaDe bhAga karatAM 2451 jeTalo uttara dakSiNane vistAra prApta thAya. tathA puSparArdhanA be merUparvata temaja ISakAra parvatane vistAra dhAtakIkhaMDanA merU tathA ISakAra parvatanA vistAra tulya jANa che 25 243 mAtALa -A gAthAmAM puSkarArdha dvIpanA cAra bAhyagajaMdatagirinuM pramANa kahevAya che - iha bAhiragayadaMtA cauro dIhatti vIsasayasahasA teAlIsasahassA, uNavIsahiA sayA duNNi // 3 // 244 // zabdArtha - 28-ahiM ardhapuSkaradvIpamAM vIsanahasa-vIsa lAkha vAhiyata bahAgajadaMtagiri temAthI sassAneMtAlIsa hajAra ra3ro-cAra 3LavI maheigA-ogaNIsa adhika hatti-dIIpaNe sAdunna-ba jayArtha:-ahiM ardhapuSkaradvIpamAM cAra bAhyagajadantaparvata 2043219 (vIsalAkha tetAlIsahajAra basoogaNIsa) jana dIrgha che. je 3 244 vistara -gAthArthavat sugama che. vizeSa eja ke bAhya eTale mAnuSettaraparvata taraphanA be gajadaMta pUrvArdhanA ane 2 gajadaMta pazcimArthanA e cAra bAhyagajadUta che, tathA A cAre gajadaMtanI pahoLAI uMcAI to cothI gAthAnA vistarArthamAM kahevAze te pramANe cAra abhyatarajadaMta sarakhI ja jANavI che 3 244 mAtA-pUrvagAthAmAM cAra bAhya gajadaMtanuM pramANa kahIne have A gAthAmAM cAra abhyAragajadaMtagirinuM pramANu kahevAya che- Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita abhitaragayadaMtA, solasalakkhA ya sahasachavIsA | sohina sathamena, rItte kuMtti rovi Ara: zabdAH-- = sayaM A~ eka sA rItte-dIghra paNe kuMti-che amitarAyattA-abhyantara gajarda to jovA-sAla lAkha salavIsA-chavIsa hajAra soi ami-sAla adhika novi-cAre paNa gAthArthaH--a puSkaradvIpamAM cAre abhyantaragajadaMtapava to seALalAkha chavIsahajAra ekaseseAla ceAjana dIgha che. 5 45 245 // vistarArtha:--gAthA vat sugama che. parantu vizeSa eja ke--abhyantara eTale kAlodadhisamudrataraphanA pUrva puSkarA nA e ane pazcimapuSkarAnA e e cAra gajadantagiri abhyantaragajadanta jANavA, ane te pUrvAdha mAM vidyutprabha tathA gaMdhamAdana ane pazcimAdhamAM sAmanasa tathA mAdhyavaMta e cAra abhyantaragajadantagiri che, pUrva kahelA cAra bAhmagajadaMtathI A gajada to nyUna pramANavALA heAvAnu kAraNa dhAtakIkhaMDanA gajadaMto prasaMge darzAvyuM che teja kAraNa ahiM jANavuM. arthAt A cAra gajadaMtone sthAne mahAvidehane vistAra nyUna che, ane pUrva kahelA bAhyagajaDhatone sthAne mahAvidehanA vistAra adhika che. vaLI A cAre gajada tonI paheALAI to niSadhanIlavatanI pAse 2000 ( ehajAra) cAjana che, uMcAI cArasA (400) ceAjana che, ane tyArabAda anukrame paheALAImAM ghaTatA ane uMcAImAM vadhatA vadhatA merUpa tanI pAse 500 ceAjana uMcA ane aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga jeTalA pAtaLA che jAra4pA avataraNaH--e ATha gajadaMtagiri sivAyanA zeSapavA ane nadIe vigerenu pramANa keTaluM ? ( laMbAI paheALAI keTalI ?) te A gAthAmAM kahevAya che-- sesA pamANao jaha, jaMbUdIvAra dhAie bhaNiyA / duguNA samAya te taha dhAiasaMDAu iha NeyA // 5 // 246 // zayadA: sesa-zeSa padArtho vamALo-pramANathI saMjUrIvAra-ja khUdvIpathI dhArU-dhAtakIkha DamAM mALiyA-kahyA che jununA-mamaNA samA ya-ane sarakhA te saha-te padArtho tevI rIte dhArUbaACAu-dhAtakIkha'DathI ha oyA- ahi. puSkarA mAMjANavA gAyA :--zeSa padArthonuM pramANa ja khUdvIpathI jema dhAtakIkhaMDamAM khamaNuM ane sarakhuM kahyuM hatu. tevI rIte te padArtho ahiM puSkarAmAM paNa dhAtakIkhaMDathI bamaNA Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkarAdhadvIpanA cAra bAhya rAjadUtagiri 303 ane sarakhA jANavA. [arthAta jaMbudvIpathI cAra guNa ane sarakhA jANavA.] . pa. che 246 vistarata -ahiM zeSapadArtho eTale nadIe, nadIne kuMDa nadIkuMDamAMnAdvIpa ityAdi, tathA varSadharaparvato, parvata uparanA draha, drahamAMnA kamaLa, ItyAdi tathA vakSaskAra Adi parvate, dhAtakI khaMDathI bamaNuM pramANuvALA che ane sarakhA che. eTale pahoLAI laMbAI bamaNuM hoya te te padArthonI uMcAI Adi samAna hoya ityAdi vizeSa dhAtakIkhaMDanA prakaraNamAM chaThThI gAthAmAM kahevAI gaye che te paNa ahiM sthAna zUnya na rahevA mATe ane adhika spaSTatA mATe saMkSepamAM kahevAya che- 280 navI-ahiM anukrame 13-32-8-4 nadIonA mULa vistAra 25-50 -100-200 ejana, paryata vistAra 250-500-1000-2000 ejana, kuMDavistAra 240-480-90-120 pejana, dvI pavistAra 32-64-128-256 jana ItyAdi vizeSa yaMtrane anusAra jANa tathA varSadharaparvata kahe ane kamaLa AdinuM bamaNuM pramANe A pramANe 4 kulagiri (be laghuhimavaMta be zikharI) 4ra10 jana vistAravALA che, e uparanAM padmaAdi 4 draha 2000 jana vistAravALA ane 4000 ejana dIrgha che, e drahamAM ekeka mukhya kamaLane vistAra 4 jana ane uMcAI 2 jana tatha. karNikAne vistAra 2 jana ane uMcI 1 jana che. bIjA 4 kulagiri (be mahAhima. be rUkima) 1984ra jana vistAravALA che, e uparanAM drahe 4000 ejana vistRta ane 8000 yojanAdIrgha che, emAM . ekeka mukhya kamaLa 8 jana vistAravALuM ane 4 jana uMcuM che, ane karNika 4jana vistRta ane 2 jana ucI che. bIjA 4 kulagiri (be niSadha be nIlavaMta) 473688 jana vistAravALA che, e uparanA kahe 8000 jana vistRta ane 16000 ejana dagha che, emAMnuM ekeka mukhya kamaLa 16 jana vistRta ane 8 jana uMcuM che, ane karNikA 8 jana vistRta tathA 4 jana uMcI che. ahiM sarvatra kamaLanI uMcAI kahI te puSpanI jADAI jANavI. pa 246 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 varSa dhara 2 InnukAra 2 laghuhima. 2 zikharI 2 mahAhima 2 rUkamI raniSadha 2 nIlavata 2 InnukAra // puSkarArdhenA 12 varSadharaparvato ane 2 iSukArano yantra brahanI mukhya kamaLanA kaNikAnA laMbAI | paheALAI vistAra jADAI vistAra jADAI lileh 4210g 800000 100 "" 1684269 2 673689 .. lakhAI 1000 "" "" 33 "" : zra 200 400 33 500 25 400 "9 50 2 100 125 "" 2000 "" 8000 400 : "" |16 0 0 0 8000 35 4 . - " 16 56 2 66 4 . ~ 65 ..... 2 55 4 2 35 pa 2 "" |D "" ja 2 4 25 374 zrI lakSetrasamAsa vistAtha sahita Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkarAnA traNa prakAMka // dhAtakIthI puSkarArdhanI nadIA saMbaMdhI dviguNatAno yantra // jIhA jADAI jIhA laMbAI nadIone mULa vistAra mULa uMDAI madhyagiri attara nadIone paryate vistAra 18. kuMDanA vistAra kuMDamAM dvIpane vistAra 250 | 180 nadIo 6 | 6 | 6 | 2 | jIllA vistAra | * | 2 | jIlDA jADAI | | | | 2 | * | nadInI paryata uMDAI 6 | 6 | 6 | E kaMDane dvAra vistAra 481 100 0 | 960] 128 | | 4 2 4 6 200 | * |- | 2001 1920 256 navataraNa -dhAtakIkhaMDavat ahiM paNa 14 mahAkSetrone vistAra jANavA mATe yuvAMka kahevAya che [ke jene kSetramAMka sAthe guNa 212 vaDe bhAgavA mAtrathI ja vistAra prApta thAya che ] aDasIlakkhA caDadasa-sahasA taha NavasayA ya igavIsA / abhiNtrdhuvr|sii, puvvuttavihIi gaNiavvo // 6 // 247 // igakoDiteralakkhA, sahasA caucatta sagasaya tiyAlA / pukkharavaradIvar3e, dhuvarAsI esa majjhami // 7 // 240 // egA koDi aDatIsalakkha cauhattarI sahassA ya / paMcasayA paNasaTThA, dhuvarAsI pukkharaddhaM te // 8 // 249 // zabdArtha - _| pujyuttaravahI-pUkta vidhie amitara-ajyantara ra3ra-cumAlIsa riyAsthA-seMtAlIsa fma-madhyabhAgane vahIcummottara puratai-puSkarAIne ane Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita thArtha H--acAsI lAkha cauda hajAra navase| ekavIsa [8814921] e abhyantara dhruvAkane pUve kahelI [ dhAtakIkhaDamAM kahelI] vidhie kSetrAMka sAthe guNava vt // 6 // 247 || ekakroDa teralAkha cummAlIsahajAra sAtaseA tretAlIsa [ 11344743 ] e dhruvAMka puSkarA dvIpanA madhya bhAganA che // 7 // 248 5 tathA ekakoDa ADhatrIsa lAkha cummAtara hajAra pAMcaseA pAMsaTha [ 13874565] e vAMka puSkarAnA pantabhAganA che! 8 5 2495 vistarA :--dhAtakI khaMDamAM darzAvyA pramANe upara gAthAthamAM kahelA traNa dhruvAMkane kSetrAMka sAthe guNatAM kSetravistAra Ave che, tyAM kSetrAMka pramANe--bharata aravatanA 1, hima. hiraNya. 4, hari. ramyakanA 16, ane mahAvi.ne 64 kSetrAMka che mATe. bha. a. kSetrAMkane 212 ) 8814931 (41579 848 1 x 8814921 8814921 Adi dhruvAMke guNatAM ne 212 vaDe bhAgatAM 415796 Adi vistAra bha. a. ne 1 bha. e. kSetrAMkane x 11344743 madhya ghruvAMke gaNatAM 11344743 ne 212 vaDe bhAgatAM 535126 madhyavistAra bha. era. nA. 334 212 1229 1060 1692 1484 2081 1908 103 1 bha. a. kSetrAMkane x 13874565 anya dhruvAMke guNatAM 13874565 ne 212 vaDe bhAgatAM 65445,3, antyavistAra bha. ara. nA. 4 hima. hiraNya.nA kSetrAMkane x 8814921 Adi dhruvAMke guNatAM 35259684 ne 212 vaDe bhAgatAM 45378972212 1663195 madhyavistAra hi. hinA =2140516 -hi.hi. madhyavistAra 4 hi hi. kSetrAMka x11344743 madhya vAMka Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkarAnA 14 mahAkSetrone vistAra jANavA mATe vAMka hi. hi. kSetrAMka 16 hari. ramyaka kSetrAMkane 4 13874565 anya yuvaka 4 8814921 Ada yuvake guNatAM 554982 60+212 141038736212 =261784 hi. hi. atyavistAra =665ra772 ha2.AdivistAra 16 hari. ramyaka kSetrAMkane ' 16 ha. 2. kSetramAMka 411344743 madhyadhuvake guNatAM 4 13874567 atyavAke guNatAM 181515888212 22193040212 =856207maiM madhyavistAra =104713 atyavistAra hari. ramyakane ha. 2. 64 mahAvi. kSetramAMka 48814921 Adiyuvake guNatAM 564154944212 =2661108 AdivistAra mahAvina 64 mahA. kSetramAMka 411344743 madhyagvAMke guNatAM 726063552212 =34024828 madhyavistAra mahAvi.no 64 mahA. kSetrAMka 413874567 atyaghuvake guNatAM 88797ra160212 =4188547SNu anya vistAra mahAvi.no e pramANe 14 mahAkSetronA Adi vistAra kAledasamudra pAse, madhyavistAra koleda ane mAnuSettara e bethI 4 lAkha yojana dUra madhyabhAge, ane paryatavistAra mAnuSettara parvata pAse jANa. tene saMgraha 2 bharata 2 era0 Adi vi. 415793 16631 65ra77 26611086 madhya vi. 53512 214051 2 hima02 hira0 anya vistAra 65446 261784 10471366 41885473 2 hari0 2 ramyaka 856207 2 mahAvideha 3424828, Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita | kSetrAMka ane pravAMkanI utpatti che ahiM kSetrAMkanI 212nI utpatti tathA prasaMgataH 168 giriaMkanI utpatti dhAtakIkhaMDanA varNana prasaMge 10 mI gAthAmAM ja vistarArthamAM spaSTa darzAvI che tyAMthI jANavI. tathA yuvakanI utpatti A pramANe-29 lAkha ejananA vyAsa pramANe kAledasamudrane chelle bAhyaparidhi athavA eja puSkaradvIpane Adiparidhi gaNitanI rItie 9170605 (ekANulAkha sittera hajAra chase pAMca) jana che, ane puSparArdhamAM giriaMka UparathI upajatuM varSara parvato vaDe rokAyeluM kSetra 355684jana jeTaluM che, te A pramANe--pAMcamI gAthAnA vistarArthamAM darzAvyA pramANe 4 parvate 42103 jana vistAravALA che, bIjA 4 parvata 16842 180 vistAravALA che, ane trIjA cAra parvate 67368 jana vistAravALA che. A mATe 42144 =1684ra jana [ 2 hira0 zikharIe rokyA che.] 16842Ex4 =67 68 0 [ mahAhi0 2 rUkamIe rokyA che.] 6736884 =2694734 0 [2 niSadha 2 nIlavaMte rokyA che.] 2000 0 [ 2 ISakAre rokyA che.] e pramANe puSkarArdhamAM355684 jina jeTaluM kSetra 14 mahAparvatee rekeluM che tethI 9170605 mAMthI 355684% bAda karatAM 88140921 jana jeTale paridhi bAkI rahe teTalAmAM 14 sahAkSetrone Adi vistAra samAyale che. te hRti mahilavo | ' - tathA puSkarAne madhyaparidhi 37 lAkha jana vyAsanA anusAre gaNitarIti pramANe 117004ra7 che temAMthI 355684 girikSetra bAda karatAM 11344743 madhyagvAM Avyo // kRti muvAMtiAtti: // - tathA puSkarArdha paryata paridhi eTale aDhIdvipa rUpa manuSyakSetrano paridhi 45 lAkha yojana vyAsane anusAra gaNatAM 14230249 yojanane che, temAMthI 355684 yojana jeTaluM nirikSetra bAda karatAM 13874565 atyavruvAMka Ave, / ti matsyapuva II che 6-7-8 247-248-249 * ahIM jana eTale 4 kaLAne a9pa gaNIne vajelI che. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mahAkSetra 2 bharata 2 aravata 2 himavaMta 2 hiraNya 2 hariva 2 ramyaka puSkarAjyanA 14 mahAkSetronA vAMka // puSkarArdhamA 14 mahAkSetronuM pramANa // kSetrAMka Adi vistAra madhya vistAra anya vistAra 1 4159063 | 5351239 | 654463 800000 2 mahAvideha 19 29 29 4 16631936 21405163 261784 39 39 39 16 66pa277,12 085627-e, 104713621 ,, "3 dr lakhAI .99 39 "" "" 64 2661108 2141885473 avataraNaH have A gAthAmAM mahAvidehanI ekeka vijayanA viSNuMbha-vistAra keTaleA ? te kahevAya che-- 306 guNavIsasahasa, sagasya caraNaua savAya vijayavikkhaMbho / taha iha vihasalilA, pavissaMti a NaraNagassAho // 9 // 250 // zabdAH-- vahivada-khAhera vahetI ( pravAhavALI ) sahitjhA-nadIo visaMti-praveze che muLavIsa satta-ogaNIsa hajAra samaya 2La-sAtaseA cArANu savAya-sapAda, vinayavivamo-vijayane viSNu bha ceAthA bhAga sahita baranAstra aho-mAnuSAttara patanI nIce gAthArtha:--dareka vijayanA vistAra egaNIsa hajAra sAtase cArANu ceAjana uparAnta 5 yojana sahita [ eTale 19794 cAjana ] che. tathA ahiM puSkarA mA mahArabhAge [ mAnuSAttara tarapha ] vahetInadIe mAnuSAntaranI nIce praveza kare che prArapA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamAsa vistazatha sahita vistAryaH--ahi. vijayane vistAra jANavA mATe vijayonA vistAra sivAyanA * vanamukha vigere cAra zeSa padArthonA ekatra vistAra purAnA 8 lAkha yojanamAMthI Ada karI 16 vaDe bhAgAkAra karavA. tyAM vanamukhAdi cArenA vistAra A pramAMNe-- 390 dhAtakIkha'DamAM kahelA vistArathI khamaNuAvistAra pramANe ahiM puSkarAmAM eka vanamukhanI paheALAI 11688 yojana hovAthI mahAvidehanA payanse rahelAM e vanamukhanA ekatra vistAra 23376 yojana che, tathA cha antaranadIomAMnI dareka 500 yojananA vistAravALI hAvAthI ekatra vistAra 3000 yojana che, tathA dareka vakSaskArapata 2000 yojana paheALA hAvAthI ATha vakSaskAranA vistAra 16000 yojana che, tathA bhadrazAlavananI pUrva lakhAI 215758 yojana che, teTalI ja lakhAI pazcimamAM che, ane e benI vacce merUpava tanI jADAI 9400 yojana che, jethI traNenA ekatravistAra 440916 cAjana che. e pramANe-- 11688 x 2 500 1 vanamukha 1 antaranI 1 vakSakAra 2000 1 bhadrazAlavana 215758 [ eka dizie ] 1 merUpa ta 9400 x x 8 x 2 x 1 800000 puSkarAdha vistAramAMthI 483292 vanamukhAdinA ekatra vistAra - = 16000 mATe vakSasmAra = 431516 bhadrazAnanI ekatra lakhAI 9400 eka menI jADAI 483292 23376 e vanamukhanA vistAra 3000 cha antaranadInAM ekatravistAra "" - mAda karatAM 316708 ne 16 vijaye bhAgatAM =197944 . eka vijayanI paheALAI prApta thaI. 16) 316708 (19794 16 156 144 127 112 440916 150 144 68 64 4 zeSa. vaLI e rIti pramANe e pAMca padArthomAMnA kAIpaNa padArthInA vistAra jANI zakAya che tenA eka udAharaNa tarIke dhArA ke vakSaskAra pa`tanA vistAra jANavA hAya teA zeSa cAra padArthonA ekatra vistAra [merU sahita bhadrazAlavananA 440916+vijacAnA 316708+antanadIonA 3000+vanamukhanA 23376=] 784000 AvyA tene Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkarA dhamAM 14 mahAkSetronuM pramANa 8 lAkhamAMthI bAda karatAM 16000 rahe tene AThavaDe bhAgatAM dareka vakSaskArane vistAra 2000 yejana AvyuM. ti vinayAvInAM vimaraNam II che puSparAdhanI nadIo kAledamAM ane mAnuSettaramAM laya pAme che puSkarArdhadvIpamAM je mahAnadIe 28 che, temAMnI abhyantara pravAhavALA eTale kAleda samudra tarapha vahenArI 14 nadIe kAleda samudramAM maLI samudranA jaLamAM maLI jAya che, paraMtu bAhyapravAhavALI eTale mAnuSatta tarapha vahenArI 14 mahAnadIo mAnuSettara parvatanI nIce ja pravezI tyAM ne tyAMja bhUmimAM vilaya pAme che, paraMtu e 14 ne pravAha bAhyapuSkarArdhamAM nIkaLatuM nathI, mATe parvatanI nIce ja sarvajaLa bhUmimAM samAI jAya che. che 250 avatarA - puSkaradvIpamAM be meTA kuMDa che te A gAthAmAM kahevAya che- pukkharadalapuvvAvara-khaMDato sahasadugApihu du kuMDA / bhaNiyA taTThANaM puNa, bahussuyA ceha jANaMti // 10 // 251 // | zabdArtha - punara-puSkarArdhanA puchava evara-pUrva ane pazcima takALa-tenuM sthAna vaMs saMto-khaMDanI aMdara caMdusutha-bahathata saMta tuja vid-be hajAra ejana paheLA | bALati-jANe che. TyArtha puSkarArdhadvIpanA pUrva bhAgamAM ane pazcimabhAgamAM be hajAra jana pahoLA be kuMDa zAstramAM kahyA che, paraMtu tenuM sthAna te nizcaya bahuzruto ja jANe che 10 251 che vistarArtha-pUrvapuSparArdhamAM kAloda samudrathI 39000 jana jaIe tema ja mAnuSettaraparvatathI paNa 39000 jana jatAM dvIpanA barAbara madhyabhAgamAM 2000 jana lAMbe pahoLo ane 10 ejana uDe tathA taLIye alpa vistAravALo ane upara upara anukrame adhika vistAravALo eka meTe kahyuM che, ane e ja bIje kuMDa pazcima puSkarArdhamAM paNa che, jethI 2 mIra puSkarArdhamAM paNa che, paraMtu e kuMDa kyA kSetramAM kaye sthAne haze te nizcaya A graMthakartAthI thaI zaka nathI, kAraNa ke 1. e mahAnadIonuM dararoja vahetuM jaLa 1022 yojanA mAtra a5 vistAravALI parvata bhUmimAM samAI jAya te paNa jagata PvabhAve bhUmine atizeSaNa svabhAva ja saMbhave che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 padArthAnA viSkabhathI puSkarArdhanI pUrAyalI pahoLAi 800000 // (athavA 8 lAkha yojanamAM pUrAyalA 5 padArthonA viSkabha) 5 vidhvaMbha padArtha | ISTa padArthathI zeSa 4 padArthonA viSkama |8 lAkhamAMthI. ekatra karatAM bAda karatAM tene bhAgavAnA bhojake eka prApta thayelo ekekane viSkabha 1 merU saha vanane ( 316708-16000-3000-233765 359084/ 44916 | 44916 16 vijaya | 440916-16000-7000-23376 | 483292 | 716708 | 19794 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita 8 vakSaskArane 44096-316708-3000-23376 | 784000 1 16000 2000 6 ataranadIo 440916-316708-16000-23376 | 797000 30 00 50 0. 2 vanamukhane 440916-316708-16000-3 00 | 776624 | 23376 11688 =80000 0. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSka. mahAvidehanI vijayanA viSNubha vartamAna samayamAM vatAM zAstromAM paNa tenuM sthAna darzAvyuM nathI, tethI e vAtane nizcaya ' zrI mahuzruta jANe' ema kahyu` che. 5 10 | 251 // avataraNaH-- --pUrve dhAtakIkhaMDamAM jema cAra mahAvrukSa kurUkSetramAM kahyA che, tema ahiM puSkarAmAM paNa kurUkSetromAM cAra mahAvRkSe che te A gAthAmAM kahevAya che-- iha paumamahApaumA rukkhA uttarakurU puvvaM va / te va vasaMti devA, paumo taha puMDarIo a || 11||252 // zabdA--- da-ahiM puSkarA mAM 13ma mahApaDamA padma mahApadma vAM vRkSa puchyuM va-pUrvavat, jammUvRkSavat gAthArthaH--ahi. puSkarAmAM paNa e ane mahApadmavRkSa nAmanAM be vRkSa che, temAM mahApadmadeva rahe che ! 115 2para / tevu tri-te vRkSeA upara paNa vasaMti revA-devA rahe che 393 vasame--padmadeva suMdara go-pu DarIka deva uttarakurUkSetramAM ja bUvRkSasarakhAM padmavRkSa padmavRkSaupara padmadeva ane mahApadmavRkSaupara vistarArthaH--ja khUdvIpanA uttarakurUkSetramAM jevu' jamUvRkSa che, tevAM dhAtakIkhaMDanA e uttarakurUkSetramAM dhAtakI ane mahAdhAtakI e be vRkSa dhAtakIkhaMDanA varNanamAM kahevAI gayAM che, ane ahi' puSkarAnA e uttarakurUkSetramAM eTale pU puSkarAnA uttarakurUmAM padmavRkSanAmanuM mahAvRkSa ja'bhUvRkSasarakhuM' che, ane pazcimapuSkarAnA uttarakurUmAM nahAva"vRkSa nAmanuM vRkSa ja bhUvRkSasarakhuM che, tyAM padmavRkSa upara padmadeva pUrva puSkarAnA adhipati ane mahApadmavRkSaupara puMDarIka deva pazcimapurAnA adhipati pUrvIdezAnI zAkhA uparanA bhavanamAM rahe che. zeSa sava svarUpa dhAtakIuttarakurUnA e vRkSavat jANavuM. tathA ahiM e devakurUmAM tA e zAmila vrukSaja pUrvavat che, ane te upara supa kumAranA e bhavanapatideva veNudeva nAmanA rahe che. e pramANe 4 mahAvRkSa che. 5 11 5 252 // avataraLa:--ahi' puSkarA dvIpa sudhInA rAA dvIpamAM sa`pavAnI saMkhyA A e gAthAmAM kahevAya che-- * kuMDanI uMDAI tathA AkAra ahiM gAthAmAM kahyo nathI, parantu khInna prathAmAM kahyo che, 1. zrI bahuzrutAeja karelA vartamAnamAM upalabhya zAstrAmAM jo sthAnanizraya nathI kahyo tA "zrI bahuzrutA jANe" ema kahevuM anucita kema nahi? uttara H-zAstramAM sthAna na kahevA mAtrathI te zAstrakartA sarve jANatAja nathI ema na mAnI zakAya mATe ahiM e sthAnane jANanArA evA bahuzruta grahaNa karavA. * ahiM. e uttarakurU mATe dvivacanane badale bahuvacana prayAga che, te ja zabda nitya bahuvacanAta hAvAthI che. 1. puSkarAdha'nA e be adhipati devA che, ane e rIte AgaLa AgaLanA sava dvIpasamudranA e e adhipati devA hAya che, Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI lakSetrasamAsa vistarAtha sahita do guNahattara paDhame aDa lavaNe bIa dIvi tahaaddhe / viviTTu paLasayavALa, phaLa vitta mayatiLo zANA terahasayasagavanna / , te paNa merUhi virahi savve | umedapAyatA, mAjImejoDava metra zArA zabdAH-- ve muLasattari khase eguNeAttara vame pahelA ja budvIpamAM anya vaLe-lavaNusamudramAM ATha zrImatIvi-khIjA dhAtakIdvIpamAM taSye-trIjA dvIpanA amAM terahasaya-terase sAvanA-sattAvana te-te ( sa pa tA ) vaLamegi-pAMca merUpa ta virahimA-rahita viSNu vidu-pRthak pRthak ( judA judA ) paLasayattA-pAMcaseAcAlIsa rUma-e pramANe Lavize-narakSetramAM sayazirino-sava parva tA save-sa, 1352 pA uttta-utsedhathI ucAIthI vAyaLavA-ceAthAbhAga jeTalA kaMdavALA mAsaseche| vi-mAnuSAntarapata paNa meva-evAja prakAranA che gAthAya': pahelA ja khUdvIpamAM 269 pava tA che, lavaNusamudramAM 8 padegtA che, bIjA dhAtakIdvIpamAM tathA trIjA puSkaradvIpanA adha bhAgamAM jUdA jUdA 540540 pA che, e pramANe manuSyakSetramAM sa pa tA 1357 teraseAsattAvana che. temAMthI pAMca merU pa`ta vinA sarve 1352 patA potAnI uMcAIthI cothA bhAga jeTalA bhUmimAM daTAyalA che, ane mAnuSAntara padegta paNa e pramANe ja (uMcAIthI ceAthA bhAga jeTale bhUmimAM) che. 5 12-13 5 253-2545 vistarA :--gAthA mAM aDhIdvIparUpa manuSyakSetranA 1357 parvata kahyA te A pramANe-- na buddhIvamAM 2666--1 merU, varSoMdhara, 4 gajadanta, 16 vakSaskAra, 34 dIgha baitADhaca, 4 vRttabaitADhaca, 4 yamalagiri, 200 kaMcanagiri. savaLasamudramAM 8;--4 vela dhagiri, 4 anuvela dhagiri. pAtaLIdIvamAM 140; 2 iSukAra, 2 merU, 12 varSoMdhara, 8 gajadanta, 32 vakSaskAra, 68 dIgha baitADhaca, vRtta baitADhaya 8 yamalagiri, 400 kaMcanagiri. vAjodhisamudra..--A samudramAM eka paNa pata nathI. purA dIvamAM 140--dhAtakIdvIpavat e pramANe 26+8+540+540=1357 patA thayA. emAMthI pAMca merU vinA Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkarA dvIpanA traNa paridhi 13para pava tA uMcAInA ceAthA bhAge bhUmimAM che, ane te bhUmimAM daTAyalA pava tane bhAga 6 ( girikaMda) kahevAya tathA zAstromAM e patAnI je uMcAI 100 ceAjana Adi kahI che te uMcAI bhUmithI ja gaNavI, parantu mULamAMthI ka MdamAMthI ) nahiM, jethI kada jUdo gaNIne mULathI 125 ceAjana Adi ucAI gaNavI. tathA pAMce merU bhUmimAM 1000 ceAjana UMDA daTAyalA che, te kaMda sahita ja zAstromAM merUnI uMcAI gaNI che, jemake jamUdrIpanA merU 100000 cA. uMcA che, temAM 1000 yAjata bhUmimAM ane 9000 ceAjata bhUmi upara che. tathA zeSa 4 merU 85000 caiAjana uMcA kahyA che te 1000 Ajata bhUmimAM ane 84000 ceAjana bhUmi upara UMcA che. e rIte merUnI UMcAI tathA UMDAI jUdI rIte che. tathA mAnuSAttara pata 1721 ceAjana uMcA kahyo che, tenA ceAthe| bhAga 4300 cArasA savAtrIsa yeAjana bhUmimAM che, jethI mULathI 2151 ekavIsase savAekAvana ceAjana uMcA che, mATe A pavata 13para pava ta sarakhA jANavA 512 135 253-2545 avataraNa :~ -have A gAthAmAM puSkarA dvIpanA 3 paridhi kahe che-- dhruvarAsI tilakkhA - paNapaNa sahassa chasaya culasIA / mini vaMti mamo, iitinuM puvaddhasArA zabdAH-- varasIyu-dhruvarAzIomAM, vAMkAmAM miTiMba-meLavatAM tivavA-traNa lAkha vaLavA sahasa--paMcAvana hajAra mano-anukrame parihiti -traNa paridhi putttaradrasta-puSkarAnA 4 saya custI-chasA cArAzI gAthA :vAMkAmAM traNa lAkha paMcAvana hajAra chaseA cArAsI 355684 meLavatAM puSkarAnA anukrame traNa paridhi prApta thAya che ! 145 255 // vistarA :dhruvAMka traNa prakAranA pUrve 6-7-8 mI gAthAmAM kahyA che, temAM temAM 355684 umeratAM traNa paridhi thAya te A pramANe 8814921 pahelA kuvAMkamAM + 355684 kSeSyAMka umeratAM + 9170605 Adi paridhi 13874565 anya vAMkamAM 355684 kSeSyAMka 14230249 anya paridhi 11344743 madhya vAMkamAM 355684 kSeSyAMka 35 + 11700427 madhya paridhi ahiM ApyAMka 355684 te e iSukAra ane 12 varSoMdha2patAe zakela kSetra jANavuM, ane vAMka te 14 mahA kSetroe reAkelu' kSetra jANavuM, jethI e * 8 3ste vAya ? - cAIthI cothA bhAganA kaMda' e niyama rasA dvIpanA merU vinA sarvapava`tA mATe che, ane jaMbudrIpasa MgrahaNImAM kahela samayalittamni mavidULA ItyAdi vacanathI, bahAranA pava tA e niyamavALA nathI. 49 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita bene saravALo te ja puSkarAne Adi madhyama ane anya paridhi saMpUrNa che, cAlu prakaraNamAM lepyAMkarUpa giriaMka ane dhuvAMkarUpa kSetrAMkanI utpatti 6-7-8 mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAI gaI che . 14. 255 . // dhruvAMka uparatho puSkarAdhanA 3 paridhi // | pRSTharArdhanA | yuvAMkamAM | pya aMka | umeratAM Avela paridhi Adi 8814921 355184 91701 05 (khAdi paridhi. madhya 11344743 | papa684 | 1170 04ra7 (madhya paridhi) anya 13874 pa6 3556 84 14230249 (aya paridhi) avataraNa : have aDhIdvIpanI bahAra kyA kyA padArtha na hoya ! te A gAthAmAM kahIne puSkarArdhadvIpanuM svarUpa samApta karavAmAM Ave che. NaidahaghaNathaNiyAgaNi-jiNAi NarajammamaraNakAlAI / paNayAlalakkhajoyaNa-NarakhittaM muttu No pu(pa)rao // 15 // 256 // zabdArtha - jarU- nadIo hRhR-drahA vaLa-megha thaya-tanita, garjanA arLa-agni ninagArU jinezvara Adi para-nara, manuSyanAM janma maraNa-janma maraNa vadhyArU-kALa Adi qLayA -pIstAlIsa lAkha joyA-ejana ravinaM-narakSetra, manuSyakSetra mustu-mUkIne, cheDIne Lo puro-AgaLa nathI jayArthanadIo, dro, megha, garjanA, agni, jinezvara vigere manuSyanAM janma maraNa ane kALa vigere e padArtho pIstAlIsalAkha janapramANe manuSya kSetra cheDIne AgaLa [ bahAranA dvipa samudromAM] nathI. che 15 256 che Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetranI bahAra nahi thanArA padArtha // manuSyakSetranI bahAra nahi thanArA padArthoM u vistarArthaH--aDhIdvIpamAM jema gaMgA sidhuAdi mahAnadIe zAzrvatI varte che, tevI zAzvatI nadIo tathA padmadraha Adi zAzvatadrahA-sarAvA tathA puSkarAvata Adi svAbhAvikameghA, ane meghanA abhAve meghanI svAbhAvikagajanA, vijaLIe, tathA Adaraagni, tathA tIrthaMkara cakravatI vAsudeva khaLadevaAdi uttamapurUSA tathA kAIpaNa manuSyanA4janma athavA manuSyanu' pamaraNu, ane samaya AvalikA muhUtta divasa mAsa ayana 380 1. azAzvatI nadIe hevAne niSedha sabhave nahi. temaja azAzvatAM sarAvara Adi jaLAzayA sarvathA na heAya ema paNa nahiM, parantu zAstramAM je nadI sareAvara AdinA niSedha che te aDhaudvIpamAM je vyavasthApUrva'ka zAzvatanadIe sarAvara Adi kathAM che tevI [ vanavedikA ItyAdi vyavasthApUva'ka zAzvatanadIsarAvA na heAya. ane jo savathA nadI sarAvarAdinA abhAva mAnIe tAdvIpanuM svarUpa ja avyavahArU thAya che, eTaluM ja nahiM parantu tyAMnA nivAsI pazupakSio pANI kayAM pIe ? temaja sarvathA jaLAzayeAnA abhAve dvIndriyAdi vikalendriyA ane samUcchi'mapacendriyAnA paNu abhAva thAya, mATe azAzvatasarAvarA pANInAM jharaNA ane nAnI nAnI nadIe paNa hAya. tathA asaMkhyAtamAdrIpe uttaradizAmAM asaMkhya yeAjananuM mAnasarezavara zAzvata che. parantu apa hAvAthI avivakSita che. tr 2. ahiM " svAbhAvika '' kahevAnuM kAraNake aDhIIpanI bahAra asurAdi devAe viSuvelA melagarjanA ane vijIe varasAda e sava hoI zake che. 3. " bAdara " e kahevAnu kAraNake sukSma agni tA cauda rAjaleAkamAM satra vyApta hovAthI aDhIdIyanI bahAra paNa heAya che. 4-5 aDhIMdIpanI bahAra manuSyAnuM javuM AvavuM che, kAraNake vidyAdharA ane cAraNamunie naMdIzvarIpa sudhI paNa jAya che, parantu kaIpaNa manuSyanuM janma maraNu tA sarvathA nathI ja te eTale sudhI ke naMdIzvaradIpe gayelA vidyAdharA peAtAnI strIe sAthe sabhAga kare parantu tyAM gabha tA na ja rahe, tathA ahiMnI zIghra prasUti thavAnA avasaravALI gama vatI strIne kAI deva apaharIte aDhIdvIpa bahAra mUke teA paNa tyAM te strIne bALakaneA janma na ja thAya, kadAca avazya janma thavAneAja hAya tA te apaharanAra devanuM citta paNa pharI jAya, ayavA bIjo kAI deva paNa te strIne aDhIdvIpanI aMdara mUkI de. temaja kaMThaprANu AvelA ane antamutta mAM mRtyu pAmaze evA samAptathayela AyuSyavALA manuSyane paNa kAI deva apaharIne aDhIdvIpa bahAra mUke teA pazu mRtyu na thAya, kAraNake mRtyukALa pahelAMja apaharanAra devanuM citta pharatAM te deva athavA khIjo kAI paNu deva tene manuSyakSe ma'ja lAvI mUke. * Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 788 zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita varSa yuga palyopama sAgaropama avasarpiNI Adi kALa vigere padArtho aDhI dvIpamAMja che, paraMtu aDhI dvIpanI bahAra nathI. e uparAnta [ #iArU padamAM kahelA mA Adi zabdathI ] aDhIdvIpanI bahAra varSo (bharatAdi sarakhAM kSetro) nathI, varSadharasarakhA parvato nathI, ghara nathI, gAma nathI, nagaro nathI, caturvidha saMgha nathI, khANe nathI, nidhi nathI. caMdrasUryAditiSavimAnanAM bramaNa nathI, grahaNa nathI, caMdrasUryanA pariveSa nathI. IndradhanuSa nathI, gAMdharvanagarAdi [ AkAzI upAtasUcaka cinha ] nathI, paraMtu samudramAM zrI che, temaja kaI kaI dvIpasamudramAM zAzvataparvata paNa che, paraMtu parvate alpa hevAthI ahiM vivakSA karI nathI ane (aDhIdviIpa bahAra) dvIpa ghaNA hevAthI gAthAmAM dvIpano abhAva kahyo nathI. che 1449 // iti paMcamo'rdhapuSkaravaradvIpAdhikAraH // ) 1. samaya Avali Adi vyAvahArikALa caMdrasUryanA bhramaNathI che. ane tyAM caMdrasaryAdi sarva tizraya sthira che. mATe vyAvahArika kALa nathI, paraMtu vartanalakSaNavALe nizrayakALa te che ja. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // mAnuSottara parvata ane te upara 4 caitya tathA 16 devakUTa / parvatanI uMcAI 17ra1 ejana.. mULa pahoLAI 1025 pejana, zikhara pahoLAI 424 ejana, AkAra siniSAdI. ( ja baddhopa tarapha ubhI bhIta sara che ane bahAra uparathI mAtIrtha vata ) bA rya ke bpha che. 01 od AM () a huM ka la sah thaI hatI ke 08 nuM dvIpa *rA ) 6 Gii SICULE ne, * (EL sUcanA:- A citramAM parvatane vaNe lIle che tene badale lAlavaNa" samajo. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaziSTa prakIrNa svarUpam // avataraNa:-aDhIdvIparUpa manuSyakSetranuM varNana samApta thayuM, ane have pUrve kahelA zAzvata satya uparAnta adhika zAzvata caitya je ISakAra Adi parvata upara manuSyakSetramAMja che, temaja prasaMgathI manuSyakSetranI bahAra paNa jyAM jyAM parvata upara zAzvatacaitya che te kahevAnA prasaMgamAM prathama A gAthAmAM ISakAra ane mAnuSettara parvata uparanAM zAzvata saitya kahevAya che- causu vi usuAresuM, ikikaM NaraNagammi cattAri / kUDovari jiNabhavaNA, kulagirijiNabhavaNaparimANA // 1 // 257 // zabdArthasumAreluM-ISakAra parvata upara vari-phUTa upara rUDhi -ekeka parimALA-pramANavALA gharanA-mAnuSattara parvata upara TyA -cAre ISakAra parvata upara ekeka jina bhavana che, mAnuSattara parvata upara cAra phUTa upara jinabhavana che, e sarve varSadhara parvata uparanA jinabhavana sarakhA pramANavALA che [ e 8 jinabhavana kahyAM ] . 1 257 vistara - dhAtakIkhaMDalA be ISakAra parvata ke je uttaradakSiNa dIrgha ane eka cheDe lavaNasamudrane tathA bIje cheDe kAledadhisamudrane sparzelA che, te be ISakAra parvata upara cAra cAra phUTa pUrve kahyAM che temAMnA kAledasamudra pAsenA chellA ekeka siddhaphaTa upara ekeka jinabhavana hovAthI be jinabhavana che, tathA tevI ja rIte puSkarAI dvIpamAM uttara dakSiNa dizAmAM je be ISakAra uttara dakSiNa dIrgha che, te upara paNa chelle ekeka siddhaphaTa mAnuSettara parvatanI pAse che te upara ekeka jinabhavana hovAthI be jinabhavana che, jethI cAra iSakAra parvata upara 4 zAzvatajinabhavane che. - tathA mAnuSetara parvata upara je cAra 'vidizAe traNa traNa phUTa kahyAM che te 1 zrI ThANAMgajI mULasUtramAM tathata vRttimAM kahelI gAthAne viSe e traNa phUTa jo ke dizAmAM kahyAM che, to paNa vRttikartA zrIabhayadevasUribhagavAne dizAne arthe vidizA tarIke kahyo che, paraMtu pUrvAdi dizA nahi. jethI ahiM vidizimAM traNa traNa deva kuTa kahyAM che. ane dizimAM ekeka siddhakuTa kahyuM che. siddhAntAmAM cAra dizAe cAra siddhaphaTa hovAno spaSTa () pATha nathI, parantu cAraNamunionA gati viSaya uparathI tathA A gAthA uparathI ahiM siddhaphaTa hovAnuM anumAna thAya che-Iti kSetralokabhAvArtha : Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita sivAya cAra dizAmAM ekeka siddhAyatanakUTa (parvatanI pahoLAInA madhya bhAge che. te upara ekeka jinabhavana che. jethI mAnuSettaragiri upara 4 zAzvata jinabhavane che. e AThe jinabhavane laghuhimavaMta Adi varSadhara parvata uparanA jinabhavana sarakhAM che, eTale 50 ejana dIrgha, 25 jana pahelA ane 36 jana uMcAM che. je 1 che 257 che naMdIzvaradvIpamAM para, kuMDaladvIpamAM ja, ane rUcakadvIpamAM 4 zAzvata jinacaitya. avataraNa : tIcchalakamAM rA dvIpamAM zAzvatacaityo kahevAnA prasaMgamAM aDhI dvIpathI bahAranA naMdIzvaradvIpa kuMDaladvIpa ane rUcakadvIpamAM paNa parvata upara zAzvata anukrame para-4-4 che te A gAthAmAM kahevAya che tatto duguNapamANA, caudArA thuttavaNNiasarUve / .gaMdIsari bAvannA, cau kuMDali rUagi cattAri // 2 // 258 // zabdArtha - tato-te 8 cothI am -varNavelA svarUpavALA dudhALapamALa-bamaNA pramANanA fsare vana-naMdIzvaradvIpamAM bAvana vAra-cAra dvAravALAM vara-kaMDaladvIpamAM cAra yutta-stotramAM malina vArirUcakadvIpamAM cAra thArtha -te 8 cothI bamaNuM pramANavALAM ane cAra cAra dvAravALAM caitya tetramAM varNavelA svarUpavALA naMdIzvaradvIpamAM para (bAva.) che, kuMDaladvIpamAM 4 che, ane rUcakadvIpamAM paNa 4 che [ e 60 caitya kahyAM ] 2 258 vistarArtha -zrI devendrasUrIzvarajInuM raceluM " zrIzAzvatacaityastava" nAmanuM ekastAtra che, temAM sarve zAzvatanAM sthAna pramANa dvArA pratimA saMkhyA Adi savistara varNana che, te stotramAM zAzvata jinastutine mATe varNavelA AThamAM naMdIzvaradviIpamAM bAvana aitya kahyAM che, 11 mA kuMDaladvIpamAM 4 caitya ane 13mA rUcakadvIpamAM paNa 4 aitya kahyAM che, e pramANe traNa dviIpamAM maLIne 60 caitya kahyAM che, tenuM kiMcit svarUpa A pramANe- che 8 mAM naMdIzvaradvIpamAM (bAvana) zAzvata jinacaitya che vaMzI samRddhi vaDe sara=aubhavavALo-dIpate je dvIpa te vaMcIzvarabrIva tenA pUrvArdhane adhipati kailAsa deva ane pazcimanA adhipati harivahana deva che, e devanI vijayadeva sarakhI rAjadhAnI bIjA naMdIzvaradvIpamAM che. A kaMpanI pahoLAI 1638400000 ekase tresaTha kroDa corAsI lAkha ye ja che, e hIpanA atimadhyabhAge cAradizAmAM aMjArananA zyAmavarNa 4 nanakiri nAmanA cAra parvate bhUmithI 84000 ejana uMcA ane 1000 ejana bhUmimAM UMDA che, tathA 10 hajAra je. 1 je stotra A granthanI samApti pachI pRSTha 431-432 mAM Apela che. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka aMjanagirinI cAra dizAe 4 vApikA vApikAomA 4 dadhimukhaparvata ane vApIkAonA AMtare AMtare 2-2 ratikara parvata e sarvanI upara ekeka caitya maLIne eka dizAmA 13 caitya gaNatAM cAre dizAmA 52 jinacaitya. 112000003 00025 100000 K8 (4000yA.bhuNadhI (000000 yA. 100000 yo. 10000yA. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nadIzvaradvIpa varNana bhUmisthAne vistAravALA ane zikhara upara 1000 jana vistAravALA che. [matAntare bhUmisthAne 9400 yojana vistAravALA paNa kahyAM che.] e dareka aMjanagiri upara ekeka jinabhavana che. | ti 4 yaMganarinicaityane e dareka aMjanagirinI cAra dizAe lAkha lAkha yeAjana dUra gaye lAkha jananI lAMbI pahoLI [matAntare lAkhAjana lAMbI pacAsa hajAra yojana paheLI), ane 10 ejana UMDI (matAntare 1000 ejana uMDI) cAra cAra vAvaDI maLIne 16 vAvaDI che, te dareka vAvaDInI paNa cAra dizAe pAMcase lejana dUra gaye 500 yojana paheluM ane 1 lAkha jana lAMbu evuM ekeka vana hovAthI 64 vana che, tathA e soLa vAvaDImAM darekamAM madhyabhAge ujavaLavarNana, sphaTika ratnane 64000 ejana u ce 1000 ejana bhUmimAM UMDe, mULamAM tathA zikharataLe 10000 (dazahajAra jana) lAMbe pahALe vartula AkArane dhAnyanA pAlA sarakhe ekeka milavata hovAthI sarva maLI rad dhimuvaparvata che. te dareka upara paNa ekeka zAzvata jinacaitya hovAthI 16 maitya dadhimukha parvatanAM gaNAya che. ti dhamalaparvatajinacaityAni tathA dareka aMjanagirine pharatI cAra vAvaDIonA cAra AMtarAmAM darekamAM be be ratikara parvata havAthI cAre aMjanagirine pharatA sarva maLI 32 ri parvata che, te padmarAga maNinA (athavA suvarNanA) che, e parvatanuM pramANa dekhAtuM nathI. e dareka upara ekeka zAzvatajinacaitya hovAthI 32 jinacaitya che. | ti rU2 tArinityAna . e pramANe (4+16+32 maLI) para (bAvana) jinacaitye naMdIzvaradvIpamAM kahelA te sarve ca siMnivIi AkAranAM che, eTale eka bAju nIcAM ane bIjI bAju anukrame UMcA thatAM thatAM yAvat 72 jana UMcA thayelAM che. tathA pUrve kahelA ISakArAdi uparanA jinacaityothI bamaNuM pramANuvALA hovAthI 100 ejana dIrgha, 50 jana pahoLAM ane 72 yojana UMcAM che. che naMdIzvara dvIpamAM vimAnasaMkSepa che zrI jinezvaranA kalyANaka prasaMge saudharmaindra vigere Indro je pAlakAdi nAmanA lAkha jana pramANane prayANavimAnamAM besIne Ave che, te vimAnane sarve Indro ahiM naMdIzvaradvIpa upara ja saMkSepI nhAnAM banAvIne bharatAdi kSetramAM Ave che. che naMdIzvaradvIpamAM indrakRta aTUkAI mahotsava che dareka varSanA paryuSaNapUrva, traNa cAturmAsikaparva, tathA zrI siddhacakArAdhanaparva e prasaMgamAM tathA zrI jinezvaranAM janmAdi kalyANamahotsava karIne pAchA vaLatI vakhate idro 1. zrI jIvAbhigamachavRttimAM 32 ratikara kahyA che paNa uMcAI Adi vaktavyatA nathI. 2. A jinabhavanamAM nIcANu bhANa kyAM ane uMco bhAga kayAM te je ke spaSTa karyuM nathI paraMtu siMhaniSAdIne anusAra vicAratAM beThelo siMha jema mukha tarapha uMce ane puracha tarapha nIce hoya che tema A jinamavane aDhAra tarapha uMcA ane pazcima bhitti tarapha nIcA hoya ema saMbhave che. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 zrI lakSetrasamAsa vistarAtha` sahita A naMdIzvaradvIpamAM aTUTAI maheAtsava kare che, tyAM pUrdizinA aMjanagiri upara saudharmaindra, ane cAra dadhimukhapava ta upara enA ja cAra leAkapAla aThThAI maheAtsava kare che. uttaradizanA aMjanigara upara, IzAna indra, ane 4 dadhimukhapavA upara enA ja cAra lAkapALa aThThAImahAtsava kare che, dakSiNa aMjanagiri upara camarendra, ane dakSiNanA cAra dadhimukha upara camarendranA cAra lekapAla aThThAI utsava kare che, tathA pazcima aMjanagiri upara alIndra ane pazcimanA 4 dadhimukha upara enA leAkapALa, aThThAI utsava kare che. 5 vidizAnA 4 ratikara paryaMta ane 16-3ra indrANIonI rAjadhAnI vaLI A dvIpanA atimadhyabhAge cAra vidizAmAM 4 ratiparvata che. AMtarAnA e e ratikarAthI A jUdA ratikara che. te sa ratnanA anelA, 10000 (dazahajAra) 'cAjana uparanIce vistAravALA, ane (1000) yAjana UMcA che, tethI jhAlara [ghaMTa] sarakhA che. 250 ceAjana bhUmimAM daTAyalA che, ane gALa AkAranA che. e dareka ratikarathI lAkha lAkha ceAjana dUra lAkha lAkha ceAjananA pramANavALI rAjadhAnIe indrANIonI che, te A pramANe-- agnikhUNAnA ratikarapava tanI cAra dizAe tathA naiRtyakoNanA ratikaranI cAra dizAe maLI saudharmendranI ATha indrANIenI rAjadhAnIe che. tathA vAyavya ane IzAnakANunA e ratikarapatanI cAra cAra dizAe IzAnendranI 8 indrANIenI 8 rAjadhAnIe che jethI sa` maLI 16 rAjadhAnIe che. e dareka rAjadhAnImAM ekeka jinAtya che tethI 16 jinacaityo indrANInI rAjadhAnIemAM adhika che, vaLI matAntare teA dareka ratikaranI AThe dizAmAM ATha ATha rAjadhAnIe ATha ATha indrANIonI gaNelI hAvAthI dareka indrANInI e che rAjadhAnI maLIne 32 rAjadhAnIe hAvAthI 32 jinacaitya paNa adhika gaNAya che. e rIte nadIzvaradvIpamAM para ( khAvana ) caitya tA prasiddhaja che. jethI jUdI judI apekSAe tA 20-50 ane rAjadhAnInAM 16-32 adhika eTalAM zAzvata jinacaityeA che. 5 11 mA kuMDalIpamAM kuMDalagiri upara 4 jinacaitya // e naMdIzvaradvIpa me che, tyArabAda 9 me arUNudvIpa, ane 10 me arUNApapAtadvIpa, tyArabAda 11 mA A jjIva che. A dvIpamAM atimadhyabhAge valayAkAre mAnuSAttaraparyaMta sarakhA siMhaniSAdI AkAravALA girinAmanA pa ta che, te 42000 ceAjana UMcA, ane 1000 ceAjana bhUmimAM UMDA che, tenI upara atimadhyabhAge cAra dizAe 4 jinabhavanA che, te naMdIzvaradvIpanA samAna che. vaLI ahi leAkapAlanI agramahiSIonI 32 rAjadhAnIe che te A pramANe-- e valayAkAra kuDalagirinA abhyantarabhAge nIce bhUmiupara uttaramAM ane dakSiNamAM cAra cAra padegta sAma-yama vaizramaNa ane varUNaprabha nAmanA che te pUrvokta ratikara * zAzvatapratimAnI gaNatrI prasa Mge nadIzvaranAM pa +16 maLI 68 caitya gaNyAM che, Page #466 -------------------------------------------------------------------------- Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 mA kuMDaladvIpamAM kuMDalagiri upara 4 jina caitya ane abhyantara bhAge nIce lokapAlanI 32 rAjadhAnI // ahi dakSiNu dizAmAM 4 lokapAlanA nAmavALA cAra parva tenI darekanI cAra cAra dizAe 4-4 rAjadhAnIe fii 16 rAjadhAnI kSedha me jUnA cAra vekapAlanI che, e rIteja uttaradizAmAM IzAnendranA cAra lokapAlanI 16 rAjadhAnI che, H kaMDalagiSi I ke So 11 mAM ku lagiri 42 100 ejana uMce 1000 ejana bhUmimAM ane siMha niSadana AkAre valayAkAra che. sUcanA:- A citramAM parvatane vaNe lIle che tene badale lAlavaNa samajavo. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 13 mA rucakadvIpamA 4 jina caitya ane 40 dikamArikA // A Tucakagiri sihaniyAdI mAkArane che, te 840000 yeAjane uMcA, 1022 thAjana mULa vistAra ane 7023 thALa(na madhya vistA2, tathA 4024 jana zikhara vistAravALe che, te zikhara vistAranA bahAranA cothA dvAramAM 4 caya 36 dikakumArakUTa che, ane dvIpanA ayantarArdha bhAgamAM 4 dikakumArIphUTa che, ondon _ / 7 7 7 1 A D{\ C] 3 A \ 06) U V 70 0 - sUcanA:- A citramAM parvatane varNa lIlo che tene badale lAlavaNa samaja. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuM DalagirithI rUcakagirinA taphAvata 3 pata sarakhA che, emAM dakSiNadizAnA 4 parvatanI cAra cAra dizAe lAkha lAkha ceAjana dUra ane lAkha lAkha ceAjana vistAravALI cAra cAra rAjadhAnIe che saudharmendranA cAra leAkapALanI e 16 rAjadhAnI che, tevI ja rIte uttaradizAmAM IzAnendranA cAra leAkapALanI paNa cAra cAra rAjadhAnI hAvAthI 16 rAjadhAnI che, jethI samaLI 32 rAjadhAnIe che, parantu ahiM jinacaityanI vivakSA matAntare paNa dekhAtI nathI, jethI kuMDaladvIpamAM 4 nicaitya kahyAM che. // 13 mA rUcakadvIpamAM rUcakagiri upara 4 jinacaitya 5 yaMtra 11 mA kuMDaladvIpa bAda zaMkhadvIpa nAmaneA 12mA dvIya che, ane tyArabAda 13mA nAmanA dvIpa che, tenA paNa atimadhyabhAge mAnuSettara parvatasara kheA giri nAmanA valayAkArapata che, te 84000 ceAjana UMcA, mULamAM 10022 (dazahajAra khAvIsa ) cAjana vistAravALA, ane madhyamAM 7023 (sAtahajAra trevIsa) ceAjana vistAravALA che, ane zikharatale 4024 (cArahajAra cAvIsa ) ceAjana vistAravALA che, tenA upara cAthAhajAramAM eTale bAhya rUcakA taraphanA 1024 caiAjananA madhyabhAge cAra dizAe 4 binamavana che te, naMdIzvara dvIpanA a Mjanagiri uparanA caitya sarakhAM che ||tti 4 giribinacaityani 5 rUcakagiri upara 36 ane nIce 4 dikumArI eja pava taupara cAthAhajAramAM madhyabhAge cAra dizAe je 4 jinabhavanA kahyAM che, te dareka jinabhavananI e be paDakhe cAra cAra phUTa che, jethI samaLI 32 krizi phUTa che, ane eja pava taupara cAthAhajAranA madhyabhAge cAra vidizAmAM ekeka phUTa hAvAthI 4 videizikUTa che, te saOmaLI 36 rUcakaphUTa upara 36 dikkumArI rahe che ke je dik kumArIe zrIjinezvaranA janmakalyANakaprasaMge AvatI 56 dikumArIomAMnI che, ane U-rUcakanI gaNAya che, vaLI e parvatanI nIce abhyantararUcakAnA madhyabhAge 4 patA-kUTaupara 4 dikumArI rahe che, madhyacakanI gaNAya che athavA jamUprajJaptianusAre te pava taupara ja bIjA hajAramAM e cAra dikkumArikA kahI che, te AgaLanI ( 4-260 mI) gAthAmAM kahevAze. ! tIrthyalAkanA 3 valayAkAra patA e pramANe A tIrmAMlAkamAM mAnuSAntarapata, kuMDalagiri, ane rUcakagiri e traNa pavatA valayAkAre che, ane bAkInA aneka padegtAmAMnA keTalAka dIdha, keTalAka palyAkAra, keTalAka jIllarI AkAranA, keTalAka uddeztagApucchAkAra, keTalAka azvaska dha athavA * arUNadIpathI tripratyavatAra gaNatAM 18 me rUcakIpa gaNAya che, 1. kuMDaligaranAM 4 ane rUcakagirinAM 4 caitya maLI AThe caityane naMdIzvaracaitya sarakhAM kahyAM che, jethI AkAra siMdUniSAdI ke anya tenI spaSTatA yathAsaMbhava vicAravI tathA e 60 caityA cAra cAra hAravALAM che, ane rAjadhAnI caityo traNa traNu dvAravALAM kAraNake e 6. caityA sivAyanAM traNe leAkanAM zAzvatacaityeA traNa traGga dvAravALAM ja kahyAM che, 50 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita // 8 mA naMdIzvaradrIpamAM cAra dizAe 4 aMjanagiri // [0 258, g0 rU8] jANI aMjanA hA , R ajanAgari ra Balgee siMhaniSAda AkAranA, keTalAka gajadaMtaAkAranA che ane keTalAka DamarUka AkAranA paNa che2 258 che avataraNa -pUrvagAthAmAM kuMDalagiri ane rUcakagiri kahyA, temAM kuMDalagirithI rUcakagiri kaMIka taphAvatavALo che, te taphAvata A gAthAmAM kahevAya che. bahasaMkhavipperuaga-dIvi utti sahasaculasII / garaNagasamaruago puNa, vitthari sayaThANi sahasaMko // 3259 // 1. camarendra ane balIndranA utpAta parvato DamarUka sarakhA athavA vajasarakhA nIce upara pahoLA ane atimayamAM pAtaLA che mATe. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caparvata upara 40 dikumArIe zabdArtha:vahu -ghaNI saMkhyAnA garAsamAnuSetara parvata sarakhe. visAve-vikalpavALA go-rUkagiri mAhIvi-rUcakadvIpamAM punavisthA-paraMtu vistAramAM tti-uMcAImAM sayA -sene sthAne sahevurasI-coryAsIhajAra yojanA samo -hajArano aMka jANave. jAnArtha - ghaNI saMkhyAnA vikalpavALA rUcakIpamAM rUcakagiri mAtutara parvata sarakhe che, paraMtu uMcAImAM 84000 ejana ne, ane vistAramAM sone sthAne hajAra aMkavALo che 35 259 vistarata -pUrvagAthAnA vistarArthamAM kuMDalagiri ane rUcakagirinuM varNana spaSTa rIte kahevAyuM che, te paNa ahiM gAthAne anusAra ki cat kahevAya che te A pramANe -rUcakadvIpa ghaNI saMkhyAnA bhedavALe che, eTale judI judI rIte vicAratAM rUcakadvIpa 11, 1315, mo, 18 me, ane 21 me paNa gaNAya che, te A rIte--zrI dvIpa sAgara prajJaptinI niyuktimAM kuMDaladvIpano 26214400000 jana viSkabha kahyo che, ane rUcakadvIpano 104857600000 vijhaMbha kahyo che mATe jaMbudvIpathI sthAna dviguNa vicAratAM kuMDalIpa dazame ane rUcakadvIpa 11 mA Ave che. tathA zrI anu gaDhArasUtramAM arUNabhAsaddhIpa ane zaMkhavara kapa nahi gaNane (8 me naMdI, 9 me arUNa gaNIne) kuMDalIpa 10 me ane rUcakadvIpane 11 mo sUcavyuM che, ane anuyogadvAracUrNimAM tathA saMgrahaNImAM 8 mA naMdIzvaradvIpa bAda 9 me arUNavara, 10 arUNAvabhAsa, 11 me kuMDalavara, 12 me zaMkhavara, ane 13 me rUcakavaradvIpa kahyo che. tathA zrI bRhasaMgrahaNImAM darzAvelA krama pramANe tripratyavatAra vinA rUcakIpa 13 me thAya che, paraMtu arUNathI mAMDIne tripratyavatAra gaNatAM 21 me thAya che, ane zrI chavAbhigamasUtra tathA vRtine anusAre AThamA naMdIzvara dvIpa bAda arUNadvIpa ane kuMDalIpa tripratyavatArI Ave che, jethI rUcakadvIpa 15 me paNa gaNAya, tathA arUNepa pAtane na gaNane ane naMdIzvara pachI arUNa kuMDala ane zaMkhAdvIpanA tripratyavatAra gaNIne tyArabAda rUcakadvIpa gaNatA 18 me rUcakadIpa Ave che. e pramANe jUdI jUdI rIte rUcakIpanI aMka saMkhyA zAstromAM gaNelI che. mATe A gAthAmAM vahuvivedana kATvIMvi kahyuM che. e rIte anekasaMkhyAvALA rUcakadvIpamAM phrencAra nAmane valayAkAra parvata te mAnuSetaraparvatasara eTale siMhaniSAdI AkAravALo che. paraMtu mAnuSottaragiri 1721 jana uce che, tyAre A rUkaparvata 84000 ejana uMce che, tathA vistAramAM "so ne sthAne "hajAra" aMkavALo che. eTale mAnuSattara parvata mULamAM (1022) daza "sa" bAvIsa rojana ane zikharatale (24) cAra "so " vIsa yojana che, tyAre A rUcakagiri mULamAM daza "hajAra" bAvIsa ejana Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vitarAI sahita ane zikharatale cAra "hajAra vIsa jana vistAravALo che, e rIte so' zabdane sthAne "hajAra zabda jANa. tathA kuMDalagiri paNa che ke uMcAImAM bhinna che, eTale 42000 ejana uMce che, te paNa AkAra ane vistAramAM mAnuSattaragiri sarakhe hovAthI graMthakartAe kaMDalagirine taphAvata darzAvyA nathI, nahitara rUcakagirinA taphAvatanI gAthA jevI kaMDalagirinA taphAvatanI gAthA paNa kahevI yogya hatI, paraMtu uMcAI mAtrane ja alaga taphAvata hevAthI kahI nathI. e 3 259 avataraNa-rUcakagiri upara 4 jinacaitye pUrvagAthAmAM kahyAM che, paraMtu te uparAnta 40 dizAkumArI devIo paNa rahe che te A gAthAmAM kahevAya che- tassa siharammi caudisi, bIasahasigigu cautthi aTTA / vidisi caUia cattA, disikumarIkUDa sahasaMkA // 4 // 260 // zabdArtho :tarasa-te rUcakagirinA garamA-ATha ATha phUTa che fsami-zikhara upara vi ivaka-vidizAmAM cArakUTa che vasi-cAra dizAe rUma vattA-e cAlIsa vImasi-bIja hajAramAM phinikuma dizAkumArInAM phUTa che -ekeka phUTa che. sA -sahastrAMka phUTa che. vari-cothA hajAramAM nAthA-te rUcakagirinA zikharatale bIjA hajAramAM cAradizAe ekeka phUTa che, tathA cethA hajAramAM ATha ATha phUTa che, ane vidizAmAM cAra phUTa che, e pramANe cAlIsa dizAkumArInAM 40 phUTa che, ane te sahastrAMkakRTa che. 4 260 che vistarArtha-bIjI gAthAnA vistarArthamAM A bhAvArtha kahevAI gayo che to paNa A gAthAnuM sthAna zUnya na rahevAnA kAraNathI kiMcit kahevAya che te A pramANe- rUcakagiri 4024 jana zikharatale paheLe che, tyAM abhyatara bhAganA pahelA 1000 jana choDIne bIjA hajAranA madhyabhAge eTale parvatanA abhyatarataTathI 1500 che. dara cAradizAmAM cAra phUTa che te upara ekeka dizAkumArI devIne nivAsa che te madhya eTale parvata uparanA abhyantara bhAgamAM hovAthI magahanI 8 ITAlukumAra kahevAya che, athavA bIjA graMthonA abhiprAya pramANe e cAra kUTa parvata upara nathI paraMtu parvatanI nIce rUcakadvIpanA abhyattarArdhamAM madhyabhAge cAradizAmAM hovAthI madhyarUcakanI kumArI kahevAya che, e paNa abhiprAya che. / rUti 4 madhya% kikumAni | 1 ahiM taphAvatamAM AkAra uMcAI ane pahoLAI e traNa ja vicAravAnAM che, nahitara bIjI rIte vicAratAM te parvato ane caityamAM pramANa vigerenA aneka taphAvata che, paraMtu tevA taphAvatonI ahiM vivakSA nathI. tathA cetyAdinuM svarUpa pUrvagAthAnA vistarArthamAM kahevAI gayeluM hovAthI have ahiM punaH kahevuM yogya nathI mATe kahyuM nathI. , Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra - tathA eja rUcakagirinA cothAhajAramAM eTale pahelA traNahajAra jana pachInA 1024 jananA madhyabhAge cAra dizAmAM ekeka siddhapura che, ane te siddhaTanI be paDakhe cAra cAra phUTa che te upara dizAkumArInA nivAsa che, tethI pUrvanI 8 kumAra dakSiNa rucakanI 8 kumArI, pazcimarucakanI 8 kumArI bhane utararUcakanI 8 kumArI the| mAmayI prasiddha che. | ti 22 phizivadrikumAra tathA eja cothAhajAramAM agnikoNa Adi vidizAomAM ekeka dikakumArIphaTa havAthI 4 viiihandrakumAra gaNAya che. | pheti viviMdakumArane / e pramANe rUcakagiri upara 40 dizAkumArakUTa che, temAM vidizinAM 4 phUTa sahastrAMka che eTale hajAra jana uMcAM hajAra jana mULa vistAravALAM, ane 500 jana zikharavistAravALAM balakUTAdi sarakhAM che. e rIte cakaparvatasaMbaMdhi kiMcit svarUpa jANavuM. 5 4 260 avataraNa -have A kSetrasamAsa prakaraNane pAra karatAM AcArya paryanta maMgala tarIke A graMtha racavAmAM zrIjinezvarAdikanIja kRpA che ema pitAnI laghutApUrvaka A gAthAmAM darzAve che ii kaivayadIvodahi-viAraleso mae vimaiNAvi / lihio jiNagaNaharaguru-suasuadevIpasAeNa // 5 // 261 // zardArtha:-Iti, e pramANe trioi-lakhyo vayavohi-keTalAka dvIpasamudrano ninALA-jinezvara guNadhara vimA-lezavicAra guru rAma-gurU ane zu jJAna maU_meM sugavI-zrIdevInA vimaLA -mati rahita evAe paNa | sAba-prasAdavaDe 1 dareka dikumArInAM judAM judAM nAma ane kArya A pramANe pUrvajanI 8-naMdottarA-naMdA-sunaMdA-naMdIvardhanI-vijayA-jayantI-jayantI-aparAjItA zrI jinezvaranA janma samaye prabhunI AgaLa darpaNa dharI gAyana karatI ubhI rahe che. dina 8. samAhArA supradattA -suprabhuddhA yazodharA-lakSmIvatI zeSavatI citraguptA vasundharA zrI jinezvara AgaLa kaLazamAM jaLa bharIne gAyana karatI ubhI rahe che. gzcakakSanI 8 IlAdevI sarAdevI pRthvI padmAvatI -eka tArA anavamikA bhadrA - azakA zrI jinezvaranI AgaLa paMkhA halAvatI gAyana karatI ubhI rahe che. - 347na - alaMbusa-mizrakezI puMDarIkA-vArUNI-hAsA sarva prabhA-zrI hI e jinezvaranI AgaLa prabhune cAmara DhALatI gAyana karatI ubhI rahe che. viiiAvanI 4 ciA-citrakanakA-tejA-sudAminI dIpaka dharI gAyana karatI ubhI rahe che. madhyavanI -rUpa rU nitakA surU pA-rUpavatI prabhunI prasUtikAma kare che e 4 uparAnta lavalokanI 8 kumArI 8 naMdanakUTa (merUphUTa), ane alokanI 8 kumArI cAra gajadaMtagirinA kuTa prasaMge kahevAI gaI che, jethI sarvamaLI radda vinara jANavI. 2, zeSaphUTanuM pramANu spaSTa rIte kahyuM nathI, mATe zrI bahuzrutathI jANavuM. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarazAtha sahita gAthArtha:--e pramANe buddhirahita evA paNa me keTalAka dvIpasamudroneA lezamAtra vicAra zrI jinezvaranI gaNadharanI gurUnI zrutanI ane zrutadevInI kRpAvaDe lakhyuM| pAAra615 vistarArtha: sugama che. vizeSa eja ke--keTalAka dvIpasamudra eTale vizeSataH rA dvIpa 2 samudra ane atisa kSepathI na MdIzvara kuMDala rUcakAdinA lezavicAra darzAvyeA che. tathA vimaLAvi e padavaDe potAnI laghutA darzAvI che, ane niLanaLada Adi padAvaDe potAnI laghutApUrNAMka 1pantamaMgalapaNuM darzAvyuM che. tathA A graMthakartAnA gurU zrIjagatzekhara athavA jayazekhara AcAyanI pATe thayelA zrIvagrasenasUri che, ke je prathama gAthAmAMja namaskRta thayelA che! 55 261 5 kuTa avataraLaH--A graMthamAM vizeSata: rAA dvIpa 2 samudranA svarUpane vistAra kahIne have khIjA khAkI rahelA asaMkhyAtA dvIpasamudranA svarUpane vistAra zI rIte jANavA? te A gAthAmAM kahevAya che- sesANa dIvANa tahodahINaM, viAravitthAramaNorapAraM / sA muyAbo jamAvayaMtu, saZpi sanvantumavattA ddAddA zabdA : sayA suyAmo--hu'mezAM zrutajJAnathI rimAvayaMtu-vicAre sajja vi-sava paNa vantuma ( ya )-sarvajJa matamAM phacittA-eka cittavALA gAthArya:--zeSadrIpeA tathA samudranA pArAvAra rahita (apAra ) vicAranA-svarUpanA sarva vistArane sajJamatamAM ekacittavALA thaIne haMmezA zrutane anusAre vicAre // 6 // 262 / / sevAna-zeSa rIvALa--dvIpAnA taddA uddIna -tathA samudronA vimAravisthA -svarUpa vistArane aLoravara'-anantapAra vistarArthaH--ahi zeSa eTale bAkInA asa`khyAtA dvIpasamudro che, tenuM darekanuM vistArathI saCsvarUpa vicAratAM anantasvarUpa che, te anantasvarUpane peAtAnI matikalpanAthI nahi paNa zrI sarvajJabhASitasiddhAntane anusAre ja vicAravu', vaLI te paNu sajJamatamAM ekacittavALA thaI ne eTale zrI sava jJamata upara daDha zraddhA rAkhIne ja vicAravuM, ane jo zraddhArahita vicAre te A dvIpasamudronuM ja nahi parantu cauda rAjaleAkanu paNa saCsvarUpa sAmAnyajJAnIe mATe te vicArI zakAya evu ja nathI, kAraNa ke kUpanA deDakAne jema samudranI vAtA mAnavA cAgya na hoya tema sajJazraddhA 1. zAstrakartA utkRSTo Adima gala madhyamoMgala ane antyamoMgala e traNa moMgala gra MthamAM kare che, keTalAka laghuma theAmAM devaLa Adima gAja spaSTa hAya che, ane AvazyakrAdi mahAzAstromAM traNa moMgala spaSTa hAya che, tema A kSetrasamAsamAM spaSTa rIte AdimaMgala ane 5 tamoMgala e be moMgala che. athavA pra MthakartAe kadAca jhiLaLaLara Adi padAne atyamoMgala karavAnA abhiprAyathI na kahyAM heAya chatAM gabhitarIte paNa anyamaMgala thayu che, ema kahevAmAM virAdha nathI. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa hAra rahitane athavA e sasvarUpa saCjJakathita che evI zraddhArahitane e kSetronuM svarUpa mAnavA ceAgya na hAya, ane te sAkSAt anubhavAya che ke vata mAnamAM ghaNA ne paNa evA che ke pUrvokta kSetrasvarUpane yathArtha svarUpe mAnatA nathI. mATe e svarUpane zraddhAthI athavA bIjo atha zrI laghukSetrasamAsavRtimAM kahyA che te A pramANe-- saCjJamatamAM ekacitavALA thaIne vicAre ' eTale sarvajJamatamAM ekacitavALA thavAthI anukrame ( para'parAe) kevaLajJAnaprApta thAya che, ane tethI sava padArtho hAthamAM rahelA meATA AmaLAnI mAphka sAkSAt dekhAya che, mATe tevI rIte kevaLajJAnaprApta karIne e kSetranu` svarupa vicAre (eTale sAkSAt jANeA sAkSAt dekhe ane) tenuM svarUpa khIjAnI AgaLa prarUpe-kahA, e bhAvArtha che. // 6 // 262 5 atratA :--have A prakaraNanI samApti karatAM prakaraNakartA AcAryAM peAtAnuM nAma prayAja, ane graMtha pratyenI zubhecchA darzAve che te A pramANe-- sUrIhi jaM ravaNaseharanAma ehi, apatthameva raiyaM NarazvittavikkhaM / sa~sohiaM paparaNaM suaror3a loe, pAveu taM kusalaraMgamaI pasiddhi // 7 // 263 // zabdA : sUrIhi-AcArya na -je ( A prakaraNa ) rayaLandra-zrI ratnazekhara sa'sohima zeAdhyu', zuddha karyuM. vacaLa -A prakaraNa sumanehiM-sajjane e kura sro-leAkane viSe vaveka-yAmA sa-te prakaraNa saragama'-kuzaLa raMganI buddhivALu paziai-prasiddhine nAmaei --nAmavALA q ( 4 )tha v -peAtAne arthe ja ya-racelu, racyu ralitta-manuSyakSetranI vivala vyAkhyAvALu vyAkhyA tha :--zrI ratnazekharasUri nAmanAAcAye A je manuSyakSetranI vALuM prakaraNa potAnA AtmAne arthe ja racyuM, ane sujanAe ( khIjA utamajJAnI AcAryAdike) zeAdhyu. zuddha karyuM., kuzala raMgamativALuM A prakaraNa leAkamAM sujane vaDe prasiddhine pAme|| 7 / / 263 // 1. e bhAvAmAM paNa evA sAra kADhI zakAya che -A kSetrAnuM svarUpa dRDha zraddhAvaMta chadmastha satya mAnI zake athavA tA sana pAte sAkSAt jANIdekhI zake, paraMtu savajJamatanI zraddArahitane mATe tA bahu viSama che kAraNa ke amuka mAIlanAja vistAravALI A duniyA-pRthvI che, evA niNaeNyavALAne ane himAlayathI meATA paDatA dekhyA na hoya tevAone tathA pAsIphika, ATalAMTika Adi mahAsAgarAthI meATA samudro dekhyA na heAya tevAone hAre| yeAjananA patA karADA yeAjananA tathA asaMkhya yAjanAnA dvIpasamudro kahIe teA te zI rIte mAte ? enA manamAM tA e ja Ave ke eTalA meTApava tAne dIpA tathA samudro hAi zake ja nahi mATe graMthakartAe A kSetrasvarUpaneA viSaya zraddhA pUrvaka samajavA yeAgya phaLo che, Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita vistara -zrI jayazekhara sUrIzvaranI pATe thayelA zrI vajasenasUrinA ziSya zrI ratnaro varasUri A prakaraNanA kartA che, A prakaraNamAM rA dvIpa ane 2 samudranuM ja vizeSa ravarUpa che. prakaraNartAe A graMtha pitAnI smRtine arthe tathA karmanirjarAne arthe racele che, te svaprayojana che, te paNa kSetranuM svarUpa jANavAnI jijJAsAvALA jIvane kSetranuM jJAna thavAthI parane anugrahabuddhi tathA bhaNanAra vAMcanArane karmanijarAne lAbha e projana paNa antargata raheluM che. punaH A prakaraNane paMDita munivaroe joI tapAsI zuddha karyuM che. tethI A prakaraNa kuzala-kalyANanA raMgathI raMgAyelI mativALuM che, eTale A prakaraNa bhaNavA vAMcavAnI IcchAthI-buddhithI chanuM kalyANa thAya evuM che), mATe evuM A prakaraNa lokane viSe sajjane vaDe prasiddhi pAme, arthAt sajajane A prakaraNanI upekSA na karatAM bIjAne bhaNAvavA gaNAvavA vaDe prasiddha karaze. [ A gAthAmAM sumahi e pada "saMhiaM' padane ane prasiddhi pAu" e bane padane saMbaMdhavALuM che.] >> 7 ra63 che iti pUjyapAda jainAcAryai 1008 zrImadvijayamohanasUrIzvapreraNAtaH sinoravAstavya. zreSThivaryanAnacandrAtnajapaMDitacaMdulAlena vihito vistarArthaH samAptaH // che ke ti zrIghukSetramAviratArtha samAna che ! Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImaddevendrasUrizekharasandabdhaH // zrIzAzvatacaityastavaH // khaaaaaaaaaa siriusahavaddhamANaM cNdaannnnvaarisennjinncNd| namiu sAsayajiNabhavaNasaMkhaparikittaNaM kAhiM // 1 // joivaNesu asaMkhA sagakoDi bisayarilakkhabhavaNesu / culasIlakkha saganavaisahassa tevIsuvarilAe // 2 // bAvannA naMdIsarammi caucaura kuMDale ruyage / / ia saTThI caubArA tiduvArA sesajiNabhavaNA // 3 // pattayaM bAresu a muhamaMDava-raMgamaMDave tatto / maNimayapIDhaM taduvari thUme caudisisu cau paDimA // 4 // tatto maNipIDhajuge asoga-dhammajjhao a pukkhariNI / paibhavaNaM paDimANaM majjhe aThuttarasayaM ca // 5 // paDimA puNa guruAo paNadhaNusaya lahuya sattahasthAo / ____ maNipIDhe devacchaMdayammi sIhAsaNanisannA // 6 // jiNapiThe chatadharA paDimA jiNabhimuhaM dunni camaradharA / nAgA bhUA jakkhA kuMDadharA jiNamuhA do do // 7 // sirivacchanAbhicuccua paya-kara-kesa-mahinIa-tAluruNA / aMkamayA naha acchI aMto rattA tahA nAsA // 8 // tArAiromarAi acchidalA kesabhamuhariTThabhayA / phalihamayA dasaNa vayaramaya sIsa vidamamayA uTThA // 9 // kaNagamayajANujaMdhA taNujaTUThInAsasavaNa bhAloru / ' paliaMkanisaNNANaM iya paDimANaM bhave vaNNo // 10 // bhavaNavaNakappajoisa uvavAyabhiseya taha alaMkArA / vavasAyasuhammasahA muhamaMDavabhAi chakkajuA // 11 // tiduArA patteaM to paNa samadhUma saTUThi bibehiM / ceiyabibehiM samaM paibhavaNaM biMba asIisayaM // 12 // Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02 zrI zAzvatatyastava: joyaNa sayaM ca pannA bisayari dIhatta pihulauccattaM / vemANiya naMdIsara kuMDalaruage bhavaNamANaM // 13 // tIsakulagirisu dasa kuru meruvaNa asIya vIsa gayadaMte / vakravAresu asIi cau cau isuyAra maNuyanage // 14 // eyAiM asurabhavaNaTThiyAI puvbuttamANaaddhAI / / dalimitto nAgAI navasu vaNesu io addhaM // 15 // diggayagirIsu cattA dahe asI kaMcaNesu igasahaso / sattari mahAnaIkheM sattarisayaM dIhavepar3e // 16 // kuMDesu tisaya asiyA vIsaM jamagesu paMca cUlAsu / ikArasa sayasattari jaMbUpamuhesu dasa tarusu // 17 // vaTTaviyar3e vIsA kosatayaddhaM ca dIhavitthArA / caudasa dhaNu sayacAlIsa ahiya uccattaNe savvo // 18 // aDadIvi vidisi solasa suhumIsANaggadevanagarIsu / eyaM battIsasayA guNasaTijuA tirialoe // 19 // evaM tihuyaNamajhe aDakoDI sattavaNNa laksvA ya / do ya sayA bAsiyA sAsayajiNabhavaNa vaMdAmi // 20 // sahi lakkhA guNanavai koDi terakoDi saya bibabhavaNesu / tiyasaya visati iganavai sahassa lakkhatiga tirie // 21 // ega koDisayaM khalu vAvannA koDi caunavai lakkhA / caucattasahassa sagasaya saTThI vemANi biMbANi // 22 // panarasakoDisayAI ducattakoDI uDavannalakkhA ya / / chattIsa sahasa asIA tihuyaNabiMbANi paNamAmi // 23 // siribharahanivaIpamuhehi jAiM annAI Ittha vihiyAI / deviMdamuNiMdathuAI diMtu bhaviyANa siddhisuhaM // 24 // Re::2:00:00:ch * iti zrIzAzvatacaityastavaH samAptaH / Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnazekharasUrikRta -- zrIlaghukSetrasamAsaprakaraNam // vIraM jayaseharapaya-paTThiaM paNamiUNa suguruM ca / maMdu tti sasaraNaDDA, khittaviArA'NumuMchAmi // 1 // tiriegarajjukhitte, asaMkhadIvodahI te savve / uddhArapaliyapaNavIsa - koDAkoDI samayatullA U // 2 // kurusaga diNA viaMgula - rome sagavAra vihiaaDakhaMDe / bAvaNNasayaM sahasA, sagaNauI vIsa lakkhANU 11311 te dhUlA pallevi hu, saMkhijjA ceva huMti savve'vi / te irkika asaMkhe, suhume khaMDe pakappeha 11811 suhumANu Niciyausse - haMgulacaukosapakti ghaNavaTTe / paisamayamaNuggaha-niTThiammi uddhArapaliu ti // 5 // paDhamo jaMbU bIo, dhAyaisaMDo a pukkharo taio / vAruNivaro cauttho, khIkharo paMcamo dIvo // 6 // varadIvo chaTTho, ikkhuraso sattamo a aTTamao / naMdIsaro a aruNo, navamo iccA asaM khijjA // 7 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI laghukSetrasamAsAkaraNama supasatthavatthuNAmA, tipaDoArA tahA'ruNAIyA / igaNAme'vi asaMkhA, jAva ya sUrAvabhAsa tti // 8 // taso deve nAge, jakkhe bhUe a sayaMbhuramaNe ya / ee paMca vi dIvA, igegaNAmA muNeyavvA // 9 // paDhame lavaNo bIe, kAlodahi sesaesu savvesu / dIvasamaNAmayA jA, sayaMbhuramaNodahI caramo // 10 // vIo taio caramo, udagarasA paDhamacautthapaMcamagA / chaTTho'vi saNAmarasA, IkkhurasA, sesajalanihiNo // 11 // jaMbuddIvapamANaM-gulajoaNalakkhavaTTavikkhaMbho / lavaNAIyA sesA, valayAmA duguNaduguNA ya // 12 // vayarAmaIhiM niyaniya-dIvodahimajjhagaNiyamUlAhiM / aThuccAhiM vArasa-caumUleuvariMdAhiM // 13 // vitthAradugaviseso, usseha vibhattakhao cao hoI / ia cUlAgirikUDAi-tullavikkhaMbhakaraNAhiM // 14 // gAuduguccAi taya-bhAgaruMdAi paumaveIe desUNadujoyaNavaravaNAi parimaMDiyasirAhiM / // 15 // veIsameNa mahayA, gavakkhakaDaeNa saMparittAhiM aTThArasUNacaubhatta-parihidAraMtarAhiM ca / // 16 // aTUThuccacausuvitthara-dupAsasakosakuDUDadArAhiM puvvAimahaDDiyadeva-dAravijayAinAmAhiM / // 17 // Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsAkaraNama nANAmaNimayadehali-kavADaparighAidArasohAhiM / jagaIhi te savve, dIvodahiNo parikkhittA // 18 // varatiNatoraNajjhayachatta-vAvipAsAyaselasilavaTTe / veivaNe varamaMDava-gihAsaNesu ramaMti surA // 19 // iha ahigAro jesiM, surANa devINa taannmuppttii| niyadIvodahinAbhe, asaMkhaimesanayarIsu // 20 // jaMbUddIvo chahiM kula-girihiM sattahiM taheva vAsehiM / puvvAvaradIhehiM, parichinno te ime kamaso // 21 // himavaMsiharI mahahibha-varuppinisaDho ya nIlavaMto ya / bAhirao dudugiriNA, ubhao vi saveiyA savve // 22 // bharaheravaya tti duga, dugaM ca hemavayaraNNavayaruvaM / harikhAsarammayadurga, majjhi videhu tti saga vAsA // 23 // do dIhA cau vaTTA, veaDUDhA khittachakkamajjhammi / bherU videhamajhe, pamANamitto kulagirINa // 24 // igadocausayauccA, kaNagamayA kaNagarAyayA kamaso / tavaNijjasuveruliyA, bahimajjhabhiMtarA do do // 25 // duga aDa dutIsa aMkA, lakUkhaguNA kameNa nauasayabhaiyA / mUlovari samarUvaM, vitthAraM biti juala tige // 26 // pAvaNahio sahasA, bArakalA bAhirANa vitthaaro| majjhimagANa dasuttara-bAyAlasayA dasa kalA ya // 27 // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y06 zrI laghukSetrasamAsaprakaraNama AAAAAAAA abhitarANa dukalA, solasahassaDasayA, sbaayaalaa| caucattasahasa dosaya, dasuttarA dasa kalA savve // 28 // igacausolasaMkA, puputtavihIi khittajualatige / vitthAraM viti tahA, causaddhiko videhassa // 29 // paMcasayA chabbIsA, chacca kalA khittapaDhamajualammi / bIe igavIsasayA, paNuttarA paMca ya kalA ya // 30 // culasIsaya igavIsA, ikvakalA taiyage videhi puNo / tittIsasahasa chasaya, culasIyA taha kalA cauro // 31 // paNapannasahasa saga saya, guNaNauA nava kalA sayalavAsA / girikhittakasamAse, joaNalakvaM havai puNNaM // 32 // pannAsasuddha bAhira-khitte daliyammi dusaya aDatIsA / tiNi ya kalA ya eso, khaMDacaukkassa vikravaMbho // 33 // giriuvari saveidahA, giriuccattAu dasaguNA dIhA / dIhattaaddharuMdA, savve dasajoaNuvvehA // 34 // bahi paumapuMDarIyA, majjhe te ceva hu~ti mahapuvvA / tegacchikesarIyA, abhitariyA kameNesuM // 35 // sirilacchI hiribuddhI, dhIkittI nAmiyA u devIo / bhavaNavaIo palio camAu varakamalanilayAu // 36 // jaluvari kosaduguccaM, dahavittharapaNasaMyaMsavitthAraM / bAhallavittharaddhaM, kamalaM devINa mUllillaM // 37 // Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNama mUle kaMde nAle, taM vayarAriTThaveruliarUvaM / jaMbuNamajjhatavaNijjabahiadalaM rata kesarI ||38|| kamaladdhapAya pihulucca-kaNagamayakaNNigovariM bhavaNaM / advegakosa pihudIha - caudasayacAladhaNuhuccaM // 39 // pacchimadisi viNu dhaNupaNa-sayaucca DhAijjasaya pihupavesaM / dAratigaM iha bhavaNe, majjhe dahadevisayaNijjaM // 40 // te mUlakamaladvapa-mANakamalANa ahiasaNaM / parikhittaM tacabhavaNe-su bhUsagAINi devI ||41|| - mUlapaumAu putri, mahayariyANaM cauNha caupaumA / avarA satta paumA, aNiAhivaINa satahaM // 42 // vAyavA tisu suri-sAmannasurANa causahasapaumA / aTThadasabArasahasA, aggeyAsu tiparimANaM || 43 // ia bIaparikkhevo, tar3ae causu vi disAsu devINaM / ca ca paramasahassA, solasahassA''yaravasvANaM // 44 // abhiogAitivalae, dutIsacacADayAlalakkhAI / kaDavI lakkhA, saDDhA vIsa sayaM savve ||45 // puvvAvaramerumuha, dusu dAraliMgaM pi sadisi dahamANA / asi bhAgapamANaM, satoraNaM niggayanaIyaM // 46 // " jAmuttaradAradurga, sesesu dahesu tANa merumuhA / sadasi dahAsiyabhAgA, tayaddhamANA ya bAhiriya ||47|| 1 'paNNAsasahussa vIsasayaM' iti pAThAntaram / 407 Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamAM gaMgA siMdhU rattA, rattavaI bAhiraM naIcaukaM / bahidahapuvvAvaradAra-vittharaM vahai girisihare // 48 // paMcasaya gaMtu niyagA-vattaNakUDAu bahimuhaM valai / paNasayatevIsehiM, sAhiyatikalAhiM siharAo // 49 // nivaDai magaramuhovama-cayarAmayanibhiyAivayaratale / niyage nivAyakuMDe, muttAvalisamappavAheNa // 50 // dahadAravittharAo, vittharapannAsabhAgajaDDAo / jaDattAo cauguNa-dIhAo savvaaibbhIo // 51 // kuMDato aDajoaNa, piThulo jalauvari kosadugamucco / veijuo naidevI-dIvo dahadevisamabhavaNo // 52 // joaNasaTThipihuttA, savAyachappihula veitiduvArA / ee dasuMDa kuMDA, evaM anne vi navaraM te // 53 // esiM vitthAratigeM, paDucca samadugugacauguNadvaguNA / causa hisolacaudo, kuMDA savve'vi iha navaI // 54 // eaMca naicaukaM, kuMDAo bahivAraparibUDhaM / sagasahasanaisameaM, veaTTagiri pi bhiMdei // 55 // tatto bAhirakhitta-dva manjhao valai pudhaavaramuhaM / naisattasahasasahiaM jagaitaleNaM udahimei // 56 // dhuri kuMDaduvArasamA, pajjate dasaguNA ya pihulatte / savvattha mahanaIo, vittharapannAsabhAguMDA // 57 // Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNama pakhittamahanaIo, sadAradisi dahavisuddhagiriaddhaM / gaMtUNa sajimbhIhiM, nianiakuMDesu nivaDaMti // 8 // niajimbhiASikulattA, paNavIsaMseNa muntu majjhagiri / jAmamuhA puvudahi, iarA, avaroahimuviti / / 59 // hemavaha rohiaMsA rohiA gaMgaduguNaparivArA / erannavara suvanta rupakUlAo tANa samA // 60 // harivAse harikaMtA, harisalilA gNgcugunnniiaa| eli samA rammayae, narakaMtA nArikatA ya // 61 // sIoA sIAo, mahAvidehammi tAsu patteyaM / nivaDai pAlakkha, dutIsasahasa aDatIsa naisalilaM // 2 // kurunai culasIsahasA, chaccevaMtaranaIo paivijayaM / do do mahAnaIo, caudasahassA u pattayaM // 3 // aDasayari mahanaIo, bArasa aMtaranaIu sesAo / pariaranaI caudda-salakkhA chappannasahasA ya // 64 // egAraDanavakUDA, kulagirijualattige vi pattoM / ii chappannA cau cau, vakkhAresu tti causaTThI // 65 // somaNasi gaMdhamAyaNi, saga saga vijjuppabhi mAlavaMti puNo / aTTha sayala tIsa, aDanaMdaNi aTTha karikUDA // 66 // isa paNasayaucca chAsahi-saya kuDA tesu dIharagirINaM / puSyabaimeladisi aMtasiddhakUDesu jiNabhavaNA // 6 // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zrI laghukSetrasamAsa prakaraNama te sirigihAo dosaya-guNappamANA taheva tiduvArA / navaraM aDavIsAhia-sayaguNadArappamANamihaM // 6 // paNavIsa kosasayaM, samacaurasavitthaDA duguNamuccA / : pAsAyA kUDesu, paNasayauccesu sesesu // 69 // . balaharisahaharikUDA, naMdanavaNi mAlavaMti vijjupame / . IsANuttaradAhiNa-disAsu sahasucca kaNagamayA // 7 // veaDDhesuvi navanava, kUDA paNavIsakosa uccA te / . savve tisaya chaDuttara, esuvi puvvati jiNakUDA // 1 // tANuvari ceIharA, dhdeviibhvnntullprimaannaa| .. sesesu a pAsAyA, addhegakosa pihuccatte // 72 // girikarikUDAucca-taNAo samaaddhamUluvari ruMdA / rayaNamayA navari viaDDhamajjJimA ti ti kaNagarUvA // 73 // jaMbUNayarayayamayA, jagaisamA jaMbusAmalIkUDA / ra aTThaTTha tesu dahade-vigihasamA cAru ceiharA // 4 // tesi samosahakUDA, cautIsaM cullakuMDajualaMto / jaMbUNaesu tesu a, veaDDesu va pAsAyA // 5 // paMcasae paNavIse, kUDA savve vi jaMbudIvammi / te patteaM varavaNa-juAhi veIhi parikkhittA 176 // chasayari kUDesu tahA, cUlA cauvaNatarUsu jinnbhvnnaa| bhaNiyA jaMbuddIve, sadevayA sesaThANesu // 77 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamAM karikUDakuMDanaidaha-kurukaMcaNayamalasamaviaDhesu / jiNabhavaNavisaMvAo, jo taM jANaMti gIatthA // 78 // puvvAvarajalahitA, dasuccadasapihulamehalacaukkA / paNavIsuccA pannAsatIsadasajoaNapihuttA // 79 // veIhiM parikvittA, ssvyrpurpnnsttttisennidugaa| sadisiMdalogapAlo-vabhogiuvarillamehalayA // 8 // du du khaMDa vihia bharahe-ravayA du du guruguhAyaruppamayA / do dIhA veaDA, tahA dutIsaM ca vijaesu // 81 // navaraM te vijayaMtA sakhayarapaNapannapura duseNIA / evaM khayarapurAI, sagatIsasayAI cAlAI // 82 // girivittharadIhAo, aDDucca cau pihupavesadArAo bArasapihulA aDDa-cayAu veaDDhaduguhAo // 83 // tammajjhadujoaNaaMtarAu ti ti vittharAo dunaIo / ummagganimaggAo, kaDagAu mahAnaigayAo // 84 // iha paibhittiM guNava-nnamaMDale lihai cakki du du samuhe / paNasayadhaNuhapamANe, vAregaDajoaNujjoe // 85 // sA tamisaguhA jIe, cakkI pavisei majjhakhaMDato / usahaM aMkia so jIe valai sA khaMDagapavAyA // 86 // kayamAla-naTTamAlaya-surAo vaddhainibaddhasalilAo / jA cakkI tA ciTThati, tAo ugdhaDiadArAo // 87 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNama. 412 bahiravaMDato bArasa-dIhA nava vitthaDA aunjhapurI / sA lavaNA veaDUDhA, caudahiasayaM cigArakalA // 8 // cakkivasanaipavese, titthadugaM mAgaho pabhAso a / tANaMto varadAmo, iha savve biDuttarasayaMtti // 89 // bharaheravae chachaara-mayAksappiNiusappiNIrUvaM / paribhamai kAlacakaM, duvAlasAraM sayA vi kamA // 9 // 5 susamasusamA ya susamA, susamadusamA ya dusamaMsusamA ya / dusamA ya dusamadusamA, kamukkamA dusu vi arachakaM // 91 // puvyuttapalli samasaya-aNugahaNA niTThie havai palio / dasakoDikoDipalie-hiM sAgaro hoi kAlassa // 92 // sAgaracautidukoDA-koDimie aratige narANa kamA / AU tiduigapaliA, tiduigakosA taNuccattaM // 93 // tiduigadiNehiM tuvari-cayarAmalamittu tesimAhAro / piTThakaraMDA dosaya, chappannA taddalaM ca dalaM // 94 // guNavannadiNe taha pana-spanaraahie avaccapAlaNayA / avi sayalajiA jualA, sumaNasurUvA ya suragaiA // 95 // tesi mattaMga bhiMgA, tuDiaMgA joI dIva cittaMgA / cittarasA maNiaMgA, gehAgArA aNiayakkhA // 16 // pANaM bhAyaNa picchaNa, ravipahadIvapahakusumamAhAro / bhUsaNa gihavatthAsaNa, kappadumA dasavihA diti // 97 // / 5 Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghukSetrasamAsa prakaraNama maNuAusama gayAI, hayAi cauraMsajjAi aTuMsA / gomahisuddhakharAI, paNaMsa sANAi dasamaMsA // 9 // iccAi tiracchANa vi, pAyaM savvAraesu sAricchaM / taiArasesi kulagara-nayajiNadhammAi uppattI // 99 // kAladuge ticautthA-gesu egUNanavaipakkhesu / sesi gaeK sijhaMti, huMti paDhamaMtimajiNiMdA // 100 // bAyAlasahasavarisU-NigakoDAkoDiayasmANAe / turie narAu puvvA-Na koDi taNu kosacauraMsaM // 101 // varisegavIsasahasa-ppamANapaMcamarae sagakarucA / tIsahiyasayAu narA, tayati dhammAiyANaMto // 102 // [suasUrisaMghadhammo, puvvaNhe chijjihI agaNi sAyaM / nivavimalavAhaNo suha-mamaMti taddhamma majjhaNhe // 1 // ] khAramgivisAIhiM, hAhAbhUAkayAi puhavIe / khagavIyaM viaDDhAisu, narAibIyaM bilAIsu // 103 // bahumacchacakkavahanai-caukapAsesu nava nava bilAI / veaDDhobhayapAse, cauAla sayaM bilANevaM // 104 // paMcamasamachaTThAre, dukaracA vIsavarisaAu narA / 'macchAsiNo kurUvA, kUrA bilAsi kugaigamA // 105 / / nillajjA nivvasaNA, kharavayaNA piasuAiThiirahiyA / thIo chavarisagabbhA, aiduhapasavA bahusuA ya // 106 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gen zrI laghukSetrasamAsaprakaraNama ia araNavasa - paNa tti ussappiNI vi vivarIA / vIsa sAgarakoDA - koDIo kAlacakami // 107 // kurudugi harirammayaduga, hemavaerannavaidugi videhe / kamaso sA'vasappiNi, arayacaukkAisamakAlo // 108 // 1 hemavaraNNava, harivAse ramma a rayaNamayA / 1 4 saddAvara viaDAvara, gaMdhA mAlavaeNtakkhA // 109 // cauvaTTaviaDDhA sAiaruNapaumappabhAsasukhAsA / mUluvari pitte taha, uccatte joyaNasahassaM // 110 // merU vaTTo sahassa- kaMdo lakkhusio sahassuvariM / dasaguNa bhUvi taM sanavai, dasigAraMsaM pihulamUle // 111 // puDhabuvalavayarasakkara - mayakaMdo uvari jAva somaNasaM / phalihaMkarayayakaMcaNa-mao ya jaMbUNao seso // 112 // taduvari cAlIsuccA, vaTTA mUluvari bAra cau pihulA / veruliA varacUlA, siribhavaNapamANaceharA // 113 // cUlAtalAu causaya, cauNavaI valayarUvavikrabhaM / bahujalakuMDa paMDaga-vaNaM ca sihare saveIaM // 114 // pannAsajoaNerhi, cUlAo caudisAsu jiNabhavaNA / savidisi sakIsANaM cauvAvijuA ya pAsAyA / / 115 / / . kulagiriceiharANaM, pAsAyANaM cime samaTThaguNA / paNavIsa rudaMduguNA - yAmAu imA u vAvIo // 116 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 zrI laghukSetrasamAsa prakaraNama jiNaharabahidisi joaNa-paNasayadIhadvapihula cauuccA / addhasasisamA cauro, siakaNayasilA saveIA // 117 // silamANadvasahassaM-samANasIhAsaNehi dohi juA / sila paMDukaMbalA ratta-kaMbalA pucapacchimao // 118 // jAmuttarAu tAo, igegasIhAsaNAu aipuvvA / causu vi tAsu niyAsaNa-disibhavajiNamajjaNaM hoI // 119 // siharA chattIsehiM, sahasehiM mehalAi paMcasae / pihulaM somaNasavaNaM silaviNu paMDagavaNasaricchaM // 120 // tabbAhiri vikkhaMbho, bAyAlasayAI dusayarijuAI / advegArasabhAgA, majjhe ta ceva sahasUNaM // 121 // tatto saiDhadusaTThI-sahassehiM naMdaNaM pi taha ceva / navari bhavaNapAsAyaM-taradvadisi kumarikUDA vi // 122 // navasahasa navasayAI, caupaNNA chaccigArabhAgA ya / naMdaNabahivikkhaMbho, sahasUNo hoi majjhami // 123 // tadaho paMcasaehiM, mahiali taha ceva bhaddasAlavaNaM / navaramiha diggaya ciya, kUDA vaNavittharaM tu imaM // 124 // bAvIsasahassAI, merUo puvvao a pacchimao / taM cADasIvihattaM, vaNamANaM dAhiNuttarao // 125 // chavvIsasahasa causaya, paNahattari gaMtu kurunaipavAyA / ...; ubhao viNiggayA gaya-daMtA merummuhA cauro // 126 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsAkaraNamA aggeAisu payAhi-NeNa siarattapIyanIlAmA / somaNasavijjuppaha-gaMdhamAyaNamAlavaMtakkhA // 127 // .. ahaloyavAsiNIo, disAkumArIu aTTa eesi / gayadaMtagirivarANaM, hiTThA ciTThati bhavaNesu // 128 // dhuri aMte caupaNasaya, uccatti pihutti paNasyA'sisamA / dIhatti ibhe chakalA, dusaya navuttara sahasatIsaM // 129 // toNaM to devuttara-kurAu caMdaddhasaMThiA u duve / dasasahasavisuddhamahA-videhadalamANapihulAo // 130 // naipUvvAvarakUle, kaNagamayA balasamA girI do do / uttarakurAi jamagA, vicittacittA ya iarIe // 131 // naivahadIhA paNa paNa harayA dududArayA ime kamaso / nisaho taha devakurU, sUro sulaso ya vijjapabho // 13 // taha nIlavaMta uttara-kuru cadevaya mAlavaMtu ti / paumadahasamA navaraM, eesu surA dahasanAmA // 133 // aDasaya cautIsa joa-mAI taha segsttbhaagaao| ikkArasa ya kalAo girijamaladahANamaMtarayaM / / 134 // pa 000 dahapuvvAbaradasajo-aNehi dasa dasa viaDDANaM / solasaguNappamANA, kaMcaNagiriNo dusaya savve // 135 // uttarakurupuSvaddhe, jaMbUNayajaMbUpIDhamatesu / kosaduguccaM kami va-iDhamANu, cauvIsaguNaM majhe // 136 // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 zrI laghukSetrasamAsaprakaraNuma paNasayavaTTapittaM taM parikkhittaM ca paramaveIe / gAuduguccaddha pitta, cAru caudAra kaliAe || 137 // taM majhe aDavitthara, caucca maNipIDhiAi jaMbUtarU / mUle kaMde khaMdhe, varakhayarAriTThaverU - lie || 138 // 3 4 tasya sAhasAhA, dalA yA 1 2 X sovaNNajAyaruvA, verulitavaNijaM 5 5 pallavA kama / // 139 // so rayayamayapavAlo, rAyayaviDimA ya rayaNapuSpaphalo / kosadugaM uode, thuDasAhA viDimavikkhaMbho // 140 // thuDasAhAviDimadIha- tti gAUe aTThapanaracauvIsaM / sAhA sirisamabhavaNA, tammANasaceiyaM viDimaM // 141 // puvvilla sijja tisu A - saNANi bhavaNesu NADhiasurasa / sA jaMbu bArasave - AhiM kamaso parikkhittA // 142 // dahapaumANaM jaM vi-ttharaM tu tamihAvi jaMburukkhANaM / navaraM mahayariyANaM, ThANe iha aggamahisIo // 143 // kosadusaehiM jaMbU, caudisiM puvvasAlasamabhavaNA / vidisAsu sesatisamA, cauvAvijuyA ya pAsAyA // 144 // tANaMtaresu aDa jiNa - kUDA taha surakurAi avaraddhe / rAyayapIDhe sAmali-rukkho emeva garulassa // 145 // tIsa sola bArasa, vijayA vakkhAra aMtaranaIo / meruvaNAo puvvA - varAsu kulagirimahaNayaMtA // 146 // vijayANa pihutti saga - dubhAga bAruttarA duvIsasayA / selANaM paMcasae, saveinai panavIsasayaM // 147 // jA Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamAM solasasahassa paNasaya, bANauA taha ya do kalAo ya / eesi savvesiM, AyAbho vaNamuhANaM ca // 148 // gayadaMtagirivvuccA, vakkhArA tANamaMtaranaINaM / vijayANaM ca bhihANA-I maalvNt| payAhiNao // 149 // citte ya baMbhakUDe, naliNIkUDe ya egasele ya / tiuDe vesamaNe vi ya, aMjaNamAyaMjaNe ceva // 150 // aMkAvai, pamhAvai, AsIvisa taha suhAvahe caMdai / sUre nAge deve, solasa vakkhAragirinAmA // 151 // gAhAvai, dahavaI, vegavaI tatta matta ummattA / khIroya sIyasoyA, taha aMtovAhiNI ceva // 152 // ummImAliNi gaMbhIramAliNI pheNamAliNI ceva / savvattha vi dasajoyaNa-uMDA kuMDubbhavA eyA // 153 // kaccha sukaccho ya mahA-kaccho kacchAvaI tahA / Avatto maMgalAvatto; pukkhalo pukkhalAvaI // 154 // vaccha suvaccho ya mahA-vaccho vacchAvaI vi ya / rammo ya rammao ceva, ramaNI maMgalAvaI // 155 // pamhu supamho ya mahA-pamho pamhAvaI tao / saMkho naliNanAmA ya, kumuo naliNAvaI // 156 // 22 Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSetrasamAsaprakaraNama 25 26 28 ary suvo ya mahA-vappovapAvaI yi / 06 27 29 vaggU tahA suvaggU ya, gaMdhilo gaMdhilAI // 157 // er puvvAvara ya-viaDDhadaliya tti naidisi dalesu / bharadvapurisamAo, imehi nAmehi nayarIo / / 158 / / khemA khemapurA vi a, ariTTha riTThAvaI ya nAyavvA / khaggI maMjUsA vi ya, osahipuri puMDarigiNI ya / / 159 / / 8. 11 12 susImA kuMDalA ceva, avarAya pakarA / 13 14 15 16 aMkAvara pahAvara, subhA rayaNasaMcayA // 160 // 17 18 19 20 AsapurA sIhapurA, mahApurA ceva havai vijayapurA / 23 21 22 24 avarAyA ya avarA, asogA taha vIyasogA ya // 161 // 25 vijayA ya vejayati jayati aparAjiyA ya bodhanvA / 27 30 31 32 cakapurA kharagapurA, hoi avajjhA aujjhAya // 162 // kuMDubhavA ugaMgA-siMdhUo kacchapampamuhe / asu vijari sesesu ya rata rattavaI // 163 // avivakkhiUNa jagaI, savevaNamuhacakkapittaM / 2800 guNatIsasaya duvIsA, naIti giriaMti egakalA // 164 // paNati sasahasa causaya, chaDuttarA sayalavijayavikkhaMbho / vaNamuhadugavikkhaMbho, aDavannasayA ya coyAlA // 165 // sagasaya pannAsA naha - pihutti cauvannasahasa meruvaNe / girivitthari ca sahasA, savvasamAso havai lakkhaM // 166 // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamAM joyaNasayadasagate samadharaNIo aho ahogAmA / bAyAlIsasahasehiM, gaMtuM merussa pacchimao // 167 // cau cautIsaM ca jiNA, jahannamukkosao a huti kamA / haricakkabalA cauro, tIsaM patteamiha dIve // 168 // sasidgaravidugacAro, iha dIve tesiM cArakhittaM tu / paNasaya dasuttarAI, igasahibhAgA ya aDayAlA // 169 // panarasa culasIisayaM, chappannaDayAlabhAgamANAI / sasisUramaMDalAI, tayaMtarANigigahINAI // 170 // paNatIsajoaNe bhA-gatIsa cauro a bhAgasagabhAyA / aMtaramANaM sasiNo, raviNo puNa joaNe dunni // 171 // dIvaMto asiasae, paNa paNasaTThI ya maMDalA tesi / tIsahiatisaya lavaNe, dasiguNavIsa sayaM kamaso // 172 // sasisasi raviravi aMtari, majhe igalakkhutisayasAThUNo / sAhiyadusayaripaNacaya, bahi lakkho chasaya sAThahio // 173 // sAhiyapaNasahasa-tihu-tarAi sasiNo muhuttagai majjhe / bAvannahiA sA bahi, paimaMDalapauNacauvuDUDhI // 174 // jA sasiNo sA raviNo, aDasayarisaeNa 'sIsaeNa hiA / kiMcUNANaM aTThA-rasadvibhAgANamiha vuDDhI // 175 // majjhe udayatthaMtari, cauNavaisahassa paNasaya chavIsA / pAyAlasadvibhAgA, diNaM ca aTThArasamuhuttaM // 176 // 178 Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ladhutrasamAsaprakaraNamAM paimaMDala diNahANI, duNha muhuttegasaTThibhAgANaM / aMte bAramuhuttaM, diNaM nisA tassa vivarIA // 177 // udayattari bAhi, sahasA tesaTTi chasaya tesaTThA / taha igasasiparivAre, rikkhaDavIsADasIi gahA // 178 // chAsadvisahasa navasaya, paNahattari tArakoDIkoDINaM / saNNaMtareNa musse-haMgulamANeNa vA huMti // 179 // gaharikvatAragANaM, saMkhaM sasisaMkhasaMguNaM kAuM / icchiadIvuda himmi ya, gahAimANaM viANeha // 180 / / cau cau bArasa bArasa, lavaNe taha dhAyaimmi sasisUrA / paraodahidIvesu ya, tiguNA pugvillasaMjuttA // 181 // narakhittaM jA samase-NicAriNo sigdhasigdhataragaiNo / didvipahamiti khittA-NumANao te narANevaM // 182 // paNasaya sattattIsA, cautIsasahassa lakkhaigavIsA / pukkharadIvaDDhanarA, puvveNa 'vareNa picchaMti // 183 // narakhittabahiM sasiravi-saMkhA karaNaMtarehiM vA hoi / taha tattha ya joisiA, acaladdhapamANasuvimANA // 184 // jaMbUparihi tilakkhA, solasahasadusaya pauNaaDavIsA / dhaNuaDavIsasayaMgula-terasasaiDhA samahiA ya // 185 // sagasayanauAkoDI, lakkhAchappanna cauNavaisahasA / saiDhasayaM pauNaduko-sa saDDhabAsaDhikara gaNiyaM // 186 / / Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNama vaTTaparihiM ca gaNizaM, aMtimarakhaMDAi usu jioM ca dhaNuM / bAhuM payaraM ca ghaNaM, gaNeha eehi karaNehiM // 187 // vikvaMbhavaggadahaguNa-mUlaM vaTTassa parizao hoI / vikvaMbhapAyaguNio, parirao tassa gaNiapayaM // 188 // ogAhuusU sucia guNavIsaguNo kalA-umra hoI / viusupihutte cauguNa-usuguNie mUlamiha jIvA // 189 // usuvaggi chaguNi jIvA-caggajue mUla hoi dhaNu piDhe / dhaNudugavisesasesaM, daliaM bAhAdugaM hoI // 190 // aMtimakhaMDassuNA, jIvaM saMguNiacauhi bhaIUNaM / laddhaMmi vaggie dasa-guNami mUlaM havai payaro // 991 // 'jIvAvaggANa duge, milie dalie ya hoi jaM mUlaM / veaiDhAINa tayaM, sapihuttaguNaM bhave payaro // 192 // .. eaM ca payaragaNiaM, saMvavahAreNa daMsiaM teNaM / kiMcUrNa hoi phalaM, ahiaM pi havai suhumagaNaNA // 193 // . payaro sAssehaguNo, hoi ghaNo parirayAisavvaM vA / karaNagaNaNAlasehiM, jaMtagalihiAu daTTavvaM // 194 // Madra iti zrIlaghukSetrasamAsaprakaraNe prathamo jaMbUdvIpAdhikAraH DIO ta Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsAkaraNama // atha dvitIyo lavaNasamudrAdhikAro bhaNyate // gotitthaM lavaNobhaya, joaNapaNanavaisahasa jA tattha / samabhUtalAo sagasaya-jalavuDDhI sahasamogAho // 195 // terAsieNa majjhi-larAsiNA saMguNijja aMtimagaM / taM paDhamarAsibhaiyaM, uvvehaM muNasu lavaNajale // 196 // hiTuvari sahasadasagaM, pihulA mUlAu satarasahasuccA / lavaNasihA sA taduvari, gAudugaM vaDDhai duvelaM // 197 // bahumajjhe caudisi cau, pAyAlA vayaskalasasaMThANA / joaNasahassa jaDDA, tahasaguNahiTThabari ruMdA // 19 // laphraMvaM ca majjhi pihulA, joaNalakkha ca bhUmimogADhA / puvvAisu vaDavAmuha-kejuvajUvesarAbhihANA // 199 // anne lahupAyAlA, sagasahasA aDasayA saculasIA / puvvuttasayaMsapamA-NA tattha tattha ppaesesu // 20 // kAlo a mahAkAlo, velaMba pabhaMjaNo a causu surA / paliovamAuNo taha, sesesu surA tayaddhAU // 201 // 23. 4 savvesimaho-bhAge vAU majjhillayammi jalavAU / kevalajalamuvarille, bhAgaduge tattha sAsuvva // 202 // bahave udAravAyA, mucchati khuhati duNNivArAo / egaahorattato, tayA tayo velaparikhuDDhI // 203 // bAyAlasadvidusayari-sahasA nAgANa majhuvari bAhiM / velaM dharaMtikamaso, cauhattaru lakkhu te savve // 204 // Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414. zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam| bAyAlasahasserhi, puvvesANAidisividi silavaNe / velaMdharANuvelaM - dhararAINaM girisu vAsA / / 205 / / godhUme dagabhAse, saMkhe dagasImanAmi disi sele / godhUmo sivadevo, saMkhA a maNosilo rAyA // 206 // sais vijjupa kelAsa rupa vidisisele / Z aats kadamao, kelAsa gappa ho sAmI // 207 // ee giriNI savve, bAvIsahiA ya dasasayA mUle / casaya cauvIsahiA, vicchinnA huMti siharatale // 208 // satarasasaya igavIsA, uccate te saveiA savve | 3 kaNagaMkarayayaphaoNliha, disAsu vidisAsu rayaNamayA // 209 // navaguNahattarijoaNa, bahi jaluvari catta paNanavaibhAyA / ee majhe navasaya, tesaTThA bhAga sagasayari / / 210 // himavaMtaMtA vidisI-sANAigayAsu causu dADhAsu / sagasaga aMtaradIvA, paDhamacaukaM ca jagaIo / / 211 // jotisaehi tao, sayasayabuDDhI a chasu caukesu / annunnajagaiaMtari, aMtarasamavittharA savve // 212 // paDhamacaukucca barhi, aDDhAiajoaNe ya vIsaMsA / sarisabuDhi parao, majjhadisiM savvi kosadugaM // 293 // savve saveiaMtA, paDhamacaukaMmi tesi nAmAI / egauruya AbhAsiya, vesANiya ceva laMgUle // 214 // Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasasamAprakaraNama x 1234 1 2 3 bIacaukke hayagaya gosakulipuvakaNNanAmANo / AyasamiMdagaao-gopugdhamuhA ya taiyami // 215 // hayagayaharivagdhamuhA, cautthae AsakaNNu harikaSNo / akaNNa kaNNapAvaraNu dIvo paMcamacaukkami // 216 // ukkamaho mehamuho, vijjumuho vijudata chaTThammi / sattamage daMtatA, ghaNalaTThanigUDhasuddhA ya // 217 // emeva ya siharammivi, aDavIsa sabi huti chaNpanA / eesu jualarUvA, paliAsaMkhaMsaAu narA // 218 // joyaNadasamaMsataNU, piTThakaraMDANamesi causaTThI / asaNaM ca cautthAo, guNasIdiNavaccapAlaNayA // 219 // pacchimadisi sutthiyalava-NasAmiNo goyamutti igudiivo| ubhaovi jaMbulAvaNa, du du ravi dIvA ya tesiM ca // 220 // jagaiparupparaaMtari, taha vitthara bArajoyaNasahassA / emeva ya puvadisiM, caMdacaukassa caudIvA // 221 // evaM ciya bAhirao, dIvA aTThaTTa puSvapacchimao / du du lavaNa cha cha dhAyai-saMDa sasINaM rakhINaM ca // 222 // ee dIvA jaluvari, bahiMjoyaNa saDaaTThasIi tahA / bhAgAvi ya cAlIsA, majjhe puNa kosadugameva / / 223 // kulagiripAsAyasamA, pAsAyA esu niyaniyapahUNaM / taha lAvaNajoisiyA, dagaphAliha uDalesAgA // 224 // iti zrIlavaNasamudrAdhikAro dvitIyaH Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A zrI laghukSetrasamAsa prakaraNama - 950 0 8400 9350 380 0 1000 // atha tRtIyadhAtakIkhaMDadvIpAdhikAraH // .. jAmuttaradIheNaM, dasasayasama pihulapaNasayucceNaM / usuyAragiridurgaNa, dhAyaisaMDo duhavihatto // 225 // raMvaDaduge cha cha giriNo, saga saga vAsA ya aravivararUvA / / dhuri aMti samA giriNo, vAsA puNa pihulapihulayarA // 226 // dahakuMDaMDattamame rumussayaM vittharaM viyaiDhANaM / vagirINaM ca sume-ruvajjamiha jANa puvvasamaM // 227 // merudurgapi taha ciya, navaraM somaNasahiDavaridese / sagaaDasahassaUNutti sahasapaNasIi uccatte // 228 // ..... taha paNanavaI cauNau a addhacauNaU ya ahatIsA ya / dasa sayAI kameNaM, paNaThANa pihutti hiTThAo // 229 // nAikuMDadIvavaNamuha-dahadIharaselakamalavitthAraM / naiuMDattaM ca tahA, dahadIhattaM ca iha duguNaM // 230 // . igalakkhu sattasahasA, aDasaya guNasIi bhaddasAlavaNaM / puvyAvaradIhaMtaM, jAmuttara aTThasIbhaiyaM // 231 // bahigayadaMtA dIhA, paNalakkhUNasayarisahasa duguNaTThA / iyare tilakkha chappa-NNasahasa saya dunni sagavIsA // 232 // khittANumANao se-saselanaIvijayavaNamuhAyAbho / caulakkhadIhavAsA, vAsavijayavittharo u imo // 233 // khittaMkaguNadhuvake, dosayavAruttarehiM pavibhatte / savvattha vAsavAso, havei iha puNa iya dhuvaMkA // 234 // dhuri caudalakkhadusahasa dosaganauA dhuvaM tahA majjhe / dusayaaDuttarasatasa-TThisahasa chabbIsalakkhA ya // 235 / / 1 2 34 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YEHI RO zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamAM - guNavIsasaMyaM battIsa-sahasa guNayAlalakkha dhuvamaMte / naigirivaNamANavisu-ddhakhittasolaMsa pihu vijayA // 236 // navasahasA chasaya tihu-tarA ya chacceva solabhAyA ya / vijayapihutta naigiri-vaNavijayasamAsi caulakkhA // 237 // puvvaM va purI ya tarU, paramuttarakurusu dhAi mahadhAI / rukkho tesu sudaMsaNa-piyadasaNanAmayA devA // 23 // dhuvarAsIsu a miliyA, ego lakkho ya aDasaya risahasA / aTThasayA bAyAlA, parihitigaM dhAyaIsaMDe // 239 // .. iti laghukSetrasamAsaprakaraNe dhAtakIkhaNDadvIpAdhikArastRtIyaH // atha caturthaH kAlodasamudrAdhikAro bhaNyate // kAlo o savvattha vi, sahassuDo velavirihio tattha / sutthiyasama kAlamahA-kAlasurA puvvapacchimao // 240 // lavaNammiva jahasaMbhava, sasiravidIvA iha pi nAyavvA / navaraM samaMtao te kosaduguccA jalassuvariM // 241 // [iti kAlodasamudrAdhikArazcaturthaH] // atha paJcamaH puSkaravaradvIpArdhAdhikAro bhaNyate // pukkharadalabahijagaivva saMThio mANusuttaro selo / / velaMdharagirimANo, sIhanisAI nisaDhavanno // 242 // jaha khittanagAINa, saMThANo dhAie taheva ihaM / . duguNo ya bhaddasAlo, bherusuyArA tahA. ceva // 243 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamAM iha bAhiragayadaMtA, cauro dIhatti vosasayasahasA / teyAlIsasahassA, uNavIsa hiyA sayA dunni // 244 // abhitara gayadaMtA, solasalavasvA ya sahasachabbIsA // solahi sayamegaM, dIhatte huti cauro vi // 245 // sesA pamANao jaha, jaMbUdIvAu dhAie bhaNiyA / duguNA samA ya te taha, dhAyaisaDAu iha neyA // 246 // aDasIlakkhA caudasa-sahasA taha navasayA ya igavIsA / ambhitaradhuvarAsI, puvyuttavihIi gaNiyabvo // 247 // igakoDIteralakkhA, sahasA caucatta sagasaya tiyAlA / pukavaravaradIvaiTe, dhuvarAsI esa majhami // 248 // egA koDI aDatI-salakkha cauhattarI sahassA ya / paMcasayA paNasaTThA, dhuvarAsI pukkharakhaMte // 249 // guNavIsasahasa sagasaya, cauNau ya savAya vijyvikkhNbho| . taha iha pahivahasalilA, pavisaMti ya naranagassAho // 250 / pukkharadalapuvAvara-vaDato sahasadgaSihu du kuMDA / bhaNiyA tahANa puNa, gIyatthA ceva jANati // 251 // iha paumamahApaumA, rukkhA uttarakurUsu puvvaM va / tesu vi vasaMti devA, paumo taha puMDarIoa // 252 // 540 do guNahattari paDhame aDa labaNe bIadIvi taiyaddhe / pihu pihu paNasayacAlA, ia narakhitte sayalagiriNo // 253 // terahasaya sagavannA, te paNa merUhi virahiyA savve / ussehapAyakaMdA, mANusaselo vi emeva // 254 // Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamA dhuvarAsIsu tilakkhA, paNapanna sahassa chasaya culasIyA / miliyA havaMti kamaso, parihitigaM puphkharaddhassa // 255 // naidahaNathaNiyAgaNi-jiNAinarajammamaraNakAlAI / / paNayAlalakkhajoyaNa-narakhittaM muttu no purao // 256 // [iti laghukSetrasamAsaprakaraNe puSkaravaradvIpArdhAdhikAraH] - [atheSukAreSu jinabhavanAnyAha] causu vi usuAresu, ikkikaMnaranagammi cattAri / kUDovari jiNabhavaNA, kulagirijiNabhavaNaparimANA // 257 // tatto duguNapamANA, caudArA thuttavaNNiasarUve / naMdisari bAvannA, cau kuMDali ruagi cattAri // 258 / / bahusaMkhavigappe rua-gadIvi uccatti sahasa culasII / naranagasamaruago puNa, vitthari sayaThANi sahasaMko // 259 // tassa siharammi caudisi, bIyasahassigigu cautthi ahaTTa / vidisi caU ia cattA, disikumarikUDasahasaMkA // 260 // ihakaivayadIvodahi-viyAraleso mae vimaiNAvi / lihio jiNagaNaharaguru-suasuadevIpasAeNaM // 261 // sesANa dIvANa tahodahINaM, viyAravitthAramaNorapAraM / sayA suAo paribhAvayatu, savvaMpi savvannumaikkacittA // 262 // sUrihi jaM rayaNaseharanAmaehiM, appatthameva raiyaM narakhittavikvaM / saMsohiyaM payaraNaM suyaNehi loe, pAveu taM kusalaraMgamaI pasiddhiM // 263 / / [iti iSukAreSu jinabhavanAni] [zrIlaghukSetrasamAsaprakaraNaM saMpUrNam ] .. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka eka dra che bhuvane pAnuM lITI azuddha zuddha || pAnuM lITI azuddha zuddha 2017 gajabahena maNilAla gai. maNi. para 20 vikhaMbho viskha bho jJAnamaMdira 63 19 tavaNija tavaNijja 20 18 caM. jya. jJAnamaMdira caMdanabahena 63 22 ) jayaMtilAla 66 10 eda. rara 13 ha. zAradAbahena ha. savitAbahena 66 15 te ghelAbhAI ghelAbhAI 23 20. popaTalAla pipaTalAla pariskitaM parikkhita 1 13 bhavane parikhkevo parikkhevo 3 8 muchAmi muM chAmi AyaraskANa AyarakkhANaM 8 8 sukSma sUkSma 69 12 vIsalakA vIsalakkhA 10 12 ka. larakAI lakkhAI 11 2* i. 69 17 11 27 che 12 jyAM jyAM sukSma che tyAM sUkSma vAMcavuM sadisiM sadisi 14 4 irakuraso ikhuraso dizamAM dizAmAM 14 16 uttara uttama 71 2 pazcima pazcima 16 7 surAvabhAsa sUrAvabhAsa 73 14 17 14 74 18 nimiyADuM. jibhiyAI 0 virakaMbha vikkhabha 74 18 samayavALA samappavAheNa 24 4 vara gavakkha 76 4 kuTha 0 pranAla 5ranALa 30 23 urva 76 7 evaM evaM 32 14 bArazAkha bArasAkha 80 6 nikaLI nIkaLI 32 33 pAne pAnuM dareka pAne jyAM jyAM nikaLI che tyAM nIkaLI vAMcavuM 36 27 judA judA judA judA 80 14 tadhA 4 = = = = = = = = = ==ka da ka ka ka # 3 4 6 * uq tathA 37 21 pajjate lakkha ravallA * 18 2 sihora Niso 42 25 phugAvavuM igadocau 42 26 majjabhiMtahA majjhabhiMtarA 45 4. guya ' juala 48 12 > zittajuyala khittajuala judAjudA 50 7 taEUR tahA 5ra 6 jIva - 91 7 94 11 95 18 97 11 100 7 106 19 107 11 DI 111 2 8ra. sTAra che. 25 varakAre pazcima camaradhArI arAvata 250 vakkhAre pazcima cAmaradhArI aravata Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhi veiAhiM . tamihAvi paNNavIsasaya aravata salsa : 213 B P 223 2 AyAmo osahipuri sumar cakrapurA - novA - ja sUrya naphaLa * dhaNuaDavIsa terasasaDDhA chaqna . zrI laghukSetramAsapakaraNamA pAnuM lITI azuddhi pAnuM lITI azuddhi 112 18 mIksa majji 207 20 vedaAhiM 114 8 32 362 208 15 tAmihAvi 115 28 arAvata 212 20 paMcavIlalayaM 117 3 utnattA rivivA 213 sahasa 119 24 saMdhI saMbaMdhI AyAmA 223 3 Asahipuri | hevAmAM havAmAM suhA 126 22 laMbhArasa laMbacorasa 223 17 caMdrapurA 127 12 viSacaMtA vijayaMtA 227 jAyaNa 128 25 3SNana ummagga 257 128 26 che 257 kare 11 20-21 lakhe Alekhe 259 jarUorr 15 5 - sUrNa 264 dhaNuhaDavIsa 143 4 5Dazopama palyopamAM 264 tehsddddh| 149 5 pAkazastra pAkazAstra 264 chappana 150 21 varSa gayAI 274 guNa mmi 15ra 12 siddhAMtAthI siddhAMtathI 278 7 dave zre , 155 3 koThitaNu . koDitaNu 285 samabhUminI 156 21 varase vAta varAvI 285 unveha 157 khagaSIya khagaSIyaM 287 29 duvela 157 , biyaDDhaisu viyaDDhAisu 293 20 moTAmoTA 167 14 bIjA 294 14 caumu 168 15 marga. mao 294 gahAkAla 172 13 uttama uttara 296 nikaLe che 173 3 paumi paNNAsa 298 2 4200 " 103 pAsAMyA pAsAyA 299 Nuvedhara 174 '' 4' samagaDhaDAnA ' samaguNA 300 18 kelasa 176 26 sihAsana siMhAsana aguNottara 179 ra1 IdraprAsAda idraprAsAdo 175 27 aThagArasa aSThegArasa dADhIo ' 187 : 187 * * 3 " IdranA iMdrane anaMtadvIpa 196 5 sALAmAM dahasaNAmA maNuM 196 20 devakara devakuru 313 bhuvanamAM 198 15 thI kalAo ka 11 27 19 mAsaMos AsaNANI J 319 13 dhAtakIdvIpa samabhUminI 3gheTuM : bIjA moTImoTI causu nIkaLe che ? 4200 , : 3.8 309 kailAsa : eguNottara : dareka : dADhAo * atardIpa paNa : bhavanamAM 308 dhAtadvIpa Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukSetrasamAsa prakaraNamA 375 pAnuM lITI azuddhi zuddhi 36 33 bahi bahiM aTTasIha aSThanIi " 28 majjha . majjhe jaMbudvIpa jaMbudvIpa 27 14 132 nakSatra 112 nakSatra 328 15 paNasaucceNa / paNasayucceNa 228 16 vibhatto vihatto 330 dapukAra iSukAra pazvima pazcima dasaI dasa pAnuM lITI azuddhi 373 18 1684 8 nadIA u75 11 caDadasa 376 dhruvA 376 ADhatrIsa 381 mAnuSatta 381 12 dugA , 13 ceha 382 1 viSkamathI 384 ia muNasattahi 392 11 judA jinacaya naMdIzvaradrIpa saMkhavippe mAtuSottara 306 5 aMge zuddhi : 16842 8 nadIo caudasa dhuvAMka mAtrIsa mAnuSettara duga ceva viSkabhadhI iga muNahattari . | zikhavistAra 118 zikharavistAra 136 judA 336 4 * < . 5 : 2 :- 0 0 .:: 8 - 66 0 8 . : . 8 yojana 4000 dviguNatA guNasIi jAmuttara bhinayasa naMdIzvaradvIpa saMkhavigappe mAnuSottara a85 alaga athe thame bahi utadharA ___" lakSaNa tilakkha vakSaskArAdi 4. jana 41 8000 342 / dviguNatA 3 guNaM sIi 347 4 jAmuttara 344 20 bavi larakSa , 21 tilaraka 3478 vakSaskAdi caudasa 344 22 lakkhA 248 29 caudasa ave 22 te 362 virahiA 364 3ra paNa 198 tausuvi 370 23 puSparAdhamAM 372 25 dhAia Bre cauda 4.2 lakkha chattadharA jiNAbhimuhaM rihamayA maMDaamAi dIhaveyaDDhe sohAhi lakhaguNA solasasahassA jibbhio khittaddha haricaki khassusuNA jiNamimuhaM riTThabhayA maMDavabhAi dIhavepaGDhe 4.5 2 sAhAhi / lakUkhaguNA 407 solasahassA 408 aibhio| 408 18 khittadva 420 5 haricaka 422 10 khaMDassuNA cauda tesu virahio paNa causuvi puSkarArdhamAM dhAyai Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KS (6 kI, che. 14 rAjaloka o O'co wr! GS." Rule dhaal