________________
દ્વીપ સમુદ્રનાં ના
सुपसत्थवत्थुणामा, तिपडाआरा तहाऽरुणाईआ इगणामेऽवि असंखा, जाव य सुरावभास ति ।। ८॥
શબ્દાર્થ – સુવસથ-અતિપ્રશસ્ત, ઉત્તમ
મસંવા-અસંખ્યાતા દ્વીપ વસ્થામ-વસ્તુઓના નામ
કાયાવત્, સુધી તિપોબારા-ત્રિપ્રવ્યવહાર
સુવિમાસ–સુરાભાસ દ્વીપ તહા–તથા
તિ-ઈતિ, એ (અથવા સમાપ્તિ સળગા-અરૂણદિદ્વીપ
સૂચક) ગળાને વિ–એક નામવાળા પણ
થાર્થ –અતિ ઉત્તમ વસ્તુઓના નામે નામવાળા, તથા અરૂણદ્વીપથી પ્રારંભીને વિપ્રત્યવતારવાળા, અને એકેક નામના પણ અસંખ્યાતા એવા દ્વીપ સૂરાવભાસ પ સુધી છે કે ૮ !
વિસ્તરાર્થ – અરૂણદ્વીપ સુધીનાં સ્પષ્ટ નામે કહ્યાં, અને ત્યાંથી આગળના દ્વીપ (તથા સમુદ્રો)નાં નામ ત્રણ રીતે છે તે આ પ્રમાણે–
૧ જગતમાં જેજે ઉત્તમ પદાર્થો છે તે પદાર્થોનાં જે નામ છે તે નામવાળા આગળના દ્વીપસમુદ્ર છે, તે સંબંધમાં કહ્યું છે કે
आभरणवत्थगंधे, उप्पलतिलए अ पउमनिहिरयणे । वासहरदहनईओ, विजया वफ्वारकम्पिदा ॥ १ ॥ कुरुमंदर आवासा, कूडा नकखत्त चंदसुरा य । અને િવમr, નામr || ૨ ||.
આભરણ, વસ્ત્ર, ગંધ દ્રવ્ય, ઉત્પલ (કમળની જાતિ વિશેષ), તિલક, પ (કમળની જાતિવિશેષ), નવનિધિ, સેળ પ્રકારનાં ર, વર્ષધરપર્વતે, પદ્મ સરોવર આદિ શાશ્વત સાવરે, ગંગા વિગેરે નદીઓ, ચોત્રીસ વિજય, સોળ વક્ષસ્કાર પર્વત, બાર કલ્પ, ઈન્દ્ર, કરુક્ષેત્ર, મેરૂપર્વત (નાં ૧૧ નામ) ભવનપતિ વિગેરે પાતાલવાસી દેના આવાસે, ઇષભકૂટાદિ ભૂમિકૂટ તથા પર્વતના કૂટ, અડાવીશ નક્ષત્ર (ઉપલક્ષણથી ઉત્તમ ગ્રહ), ચંદ્ર સૂર્ય અને એ સિવાયની બીજી પણ ઉત્તમ વસ્તુઓનાં જે જે નામે છે તે તે નામવાળા દ્વીપસમુદ્રો છે.
તથા ત્રિરાવતાર વાળા દ્વીપસમુદ્રો છે, એટલે જે એકજ નામ તે પુનઃ “વર” શબ્દ સહિત બીજું નામ, અને વરાવભાસ” એ શબ્દ સહિત ત્રીજુ નામ, તે જેમકે અરૂણદ્વીપ એ એક નામ છે તેનાં જ ત્રણ નામ તે અરૂણુ-અરૂણવર–અરૂણુવરાવભાસ, અથવા શ્રી વાસ શ્રીવાસવર કીવસવરાવભાસ ઈત્યાદિ રીતે એક જ નામ ત્રણવાર પરાવર્ત
