Book Title: Chaturvinshati Prabandh
Author(s): Rajshekharsuri
Publisher: Hemchandracharya Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020150/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir / / kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH / / / / anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / / / / yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo namaH / / / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / ||caaritrcuuddaamnni AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / AcArya zrI kailAsasAgarasUrijJAnamaMdira punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa graMthAMka:1 ArAdhanA vIra jaina zrI mahAvI kobA. amRtaM amRta tu vidyA tu zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) (079) 23276252, 23276204 pheksa : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara parivAra DAiniMga haoNla kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079)26582355 For Private And Personal Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrIhemacandrAcArya granthAvalI na0 20 OM arham zrI rAjazekharasUriviracitaH caturviMzatiprabandhaH AcArya mahArAjazrIvijayanItimUrIzvarasamupadiSTacANasmAcA stavya zrAddhavarya 44 zAha pUnamacanda nagInadAsa " ityetatsAhAyyena paTanasthazrI hemacandrAcAryasabhAyAH sekreTarI " zA. jagajIvanadAsa uttamacanda " ityanena prakAzitaH zrAvaka paNDita vIracandraprabhudAsAbhyAMca saMzodhitaH mudritastu paTTastha " kezava " jaina mudrAlayAdhipatidolata candrAtmaja kezavalAlena prakAzakakRte tA. 20-10-1921 saMvata 1977 prataya. 300 mUlyaM rUpyakamAtram For Private And Personal Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir viSayaH pravandhAnukramaNikA pRSThAGkaH - 8 haribhadramarimabandhaH.... 26-28 17 vikramAdityapravandhaH..... 86-91 9 bappabhaTTamariprabandhaH..... 28-51] 18 nAgArjunaprabandhaH.... 91-93 1 bhadrabAhuvarAhapravandhaH.... 1-4 10 hemacandramarimavandhaH.... 51-60 19 vatsarAjodayanaprabandhaH.... 93-95 2 AryanandilaprabandhaH.... 5-7 | 11 harSakavipravandhaH.... 60-64 20 lakSmaNasenakumAradevaprabandha..96-97 3 jIvadevamUriprabandhaH.... 7-11 12 hariharaprabandhaH.... . 64-67 21 madanavarmaprabandhaH.... 97-99 4 AryakhapaTAcAryaprabandhaH.... 10-12 13 amarasuriprabandhaH..... 68-70 22 ratnazrAvakaprabandhaH.... 100-104 5 pAdaliptAcAryapravandhaH... 13-16 14 madanakIrtiprabandhaH..... 70-73 23 AbhaDaprabandhaH...... 104-107 6 vRddhavAdisiddhasenamaribhavandhaH 16-23| 15 sAtavAhanaprabandhaH.... 73-82 24 vastupAlaprabandhaH...... 107-138 7 mallavAdiprabandhaH..... 23-25/ 16 vaGkacUlapabandhaH..... 82-86 For Private And Personal Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashesgarsuri Gyanmandit zrIhemacandrAcAryagranthAvalI na0 20 OM aham zrI gajazekharamRtiviracitaH caturvizatiprabandhaH AcAryamahArAjazrIvijayanItimUrIzvarasamupadiSTacANammASAstavyabhAvaparya "zAha pUnamacanda nagInadAsa" ityetatsAhAyyena paTanasthazrIhemacandrAcAryasabhAyAH sekreTarI "zA. jagajIvanadAsa uttamacanda" ityanena prakAzitaH zrAvakapaNDitavIracandraprabhudAsAbhyAMca saMzodhitaH mudritastu paTTanastha " kezava" jaina mudrAlayAdhipatidolanacandrAtmajakezavalAlena prakAzakakRte saMvata 1977 prataya. 3.. tA. 20-10-1921 mUlyaM rupyakamAtram For Private And Personal Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhAnukramaNikA viSayaH pRSThAGkaH | 8 hArabhadramUribhavandhaH.... 26-28| 17 vikramAdityapravandhaH..... 86-91 9 bappabhaTTamarimabandhaH.... 28-51 18 nAgArjunaprabandhaH.... 91-93 1 bhadrabAhuvarAhapravandhaH.... 1-4 | | 10 hamecandramariprabandhaH.... 51-60 19 vatsarAjodayanapravandhaH.... 93-95 2 AryanandilapravandhaH..... 5-7 | 11 harpakavipravandhaH..... 60-64 20 lakSyaNasenakumAradevaprabandha..96-97 3 jIvadevamUripravandhaH..... 7-10 12 hariharapravandhaH..... 64-67 21 madanavarmaprabandhaH...... 97-99 4 AryagvapaTAcAryaprabandhaH.... 10-12 68-70 22 ratnazrAvakapabandhaH.... 100-104 5 pAdaliptAcAryapravandhaH... 13-16 14 madanakIrtiprabandhaH..... 70-72 23 AbhaDapravandhaH...... 104-107 6 vRddhavAdisiddhasenamAribhavandhaH 16-23 15 sAtavAhanaprabandhaH.... 73-82 24 vastapAlapravandhaH...... 107-138 7 maluvAdiprabandhaH..... 23-25 16 vaGkacUlapravandhaH.... For Private And Personal Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vaMzati yattA''gamazuddhadhIjakabalAdadyApi tatvAbhidhAH labhyante nidhayo budhairbharatabhuvyasyAM sa vIraH zriye // 4 // deyAsurvAGmayaM me jinapagaNabhRto bhAratI sAratIbA bhAratyAH saumyadRSTyA vilasatu mama sA santu santaH prsnnaaH| marimeM sadaguruH zrItilaka iti kalAH sphorayatvastavighnaH ziSyAH sphUrjantu garjantvaviralasukRtazreNayaH zrAvakaughAH // 5 // iha kila ziSyeNa vinItavinayena zrutajaladhipAraGgamasya kriyAparasya guroH samIpe vidhinA sarvamadhyesavyam / tato bhavyopakArAya dezanA klezanAzinI vistAryA / tadvidhizcAyam-askhalitam , amilitam , | ahInAkSaraM sUtram , agrAmyalalitabhaGgayArthaH kathyaH, kAyaguptena paritaH sabhyeSu dattadRSTinA yAvadarthayodhaM vaktavyam / vaktuH prAyeNa caritaiH prabandhaizca kAryam / tatra zrI RSabhAdivardhamAnAntAnAM jinAnAm , cabadhAdInAM rAjJAm , RSINAM cAryarakSitAntAnAM vRttAni caritAni ucyante / tatpazcAtkAlabhAvinAM tu narANAM vRttAni prabandhA iti| idAnI vayaM gurumukhazrutAnAM vistIrNAnAM rasAkhyAnAM prabandhAnAM saGghahaM kurvANAH sma / tatra sUripravandhA For Private And Personal Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir OM aham zrIhemacandrAcAryaprandhAdhalI meM0 20 zrIrAjazekharasUriviracita cturviNshtiprbndhH|| rAjyAbhiSeke kanakAsanasthaH srvaanggdivyaabhrnne'bhiraamH| zriye'stu vo meruziro'vataMsaH kalpadrukalpaH prathamo jinendrH||1|| vivekasuccaistaramAroha yastato'drizaGgaM caraNaM ttstpH| tataHparaM jJAnamayottaraM padaM zriyaM sa nemirdizatRttarottarAm // 2 // yasmai svayaMvarasamAgatasaptatattvalakSmIkaragrahaNamAcarateti bhktyaa| sAvyadhAtphaNipatiH phaNamaNDapAnki vAmAnabhUH sa bhagavAnbhavatAnmudevaH / / 3 // arthena prathamaM kRtArthamakarodyo vIrasaMvatsare / dAne ca vrataparvaje'tha paramArthenApi viSvaga janam / For Private And Personal Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir | daza, kaviprayandhAzcatvAraH, rAjaprabandhAH sapta, rAjAGgazrAvakaprabandhAtrayaH, evaM cturviNshtiH|1 bhadrabAhuvarAhayoH, 2 AryanandilakSapaNakasya, 3 zrIjIvadevamarINAm , 4 AryakhapaTAcAryANAm , 5 pAdaliptaprabhUNAm , 6 vRddhavAdisiddhasenayoH, 7 mallavAdinaH, 8 haribhadramarINAm , 9 bappabhaTisUrINAm , 10 hemamarINAm , 11 zrIharSakaveH, 12 hariharakaveH, 13 amaracandrakaveH, 14 digambaramadanakIrtikaveH, 15 sAtavAhana-16 vaGkacUla-17 vikramAditya-18 nAgArjuna-19 udayana-20 lakSaNasena-21 madanavarmaNAm , 22 ratna-23 AbhaDa-24 vastupAlAnAM ceti / teSu prathamaM bhadrabAhuvarAhaprabandhaHdakSiNApathe pratiSThAnapure bhadrabAhu-varAhAhrau dvau dvijau kumArI nirdhanI nirAzrayI prAjJo vasataH / tatra yazobhadro nAma caturdazapUrvI samAgataH / bhadrabAhuvarAhI taddezanAM shushruvtuH| yathA-bhIgA bhaGguravRttayo bahuvidhAstaireva cAyaM bhavaH, tattvasyeha kRte paribhramata re! lokAH! mRtaM cessttitaiH| AzApAzazatopazAntivizadaM cetaH samAdhIyatAm , kApyAtyantikasaukhyadhAmani yadi shrddheymsmdvcH||1|| For Private And Personal Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH // 2 // etacchravaNamAtrata eva prativuddhau gRhaM gatvA tau mantrayete sma-"janma kathaM vRthA nIyate ? tAvadbhogasAmagrI nAsti, tarhi yogaH saadhyte| agre gItaM sarasakavayaH pArzvato dAkSiNAtyAH pRSTe lIlAvalayaraNitaM cAmaragrAhiNInAm / yadyastyevaM kuru bhavarasAsvAdane lampaTatvaM no ceccetaH praviza sahasA nirvikalpe samAdhau // 1 // " iti vimRzya dvAvapi bAndhavau pravavrajatuH / bhadrabAhuzcaturdazapUrvI SaTtriMzadguNasampUrNaH sUrirAsIt / darzavakAlika-utarAdhyayana-dazAzrutaskandhakalpa- vyavahAra- Avazyaka- sUryaprajJapti -sUtrakRta-AcArAGga -RSibhASitAkhyagranthadazakapratibaddhadazaniyuktikAratayA prapathe, bhadrabAhavIM nAma saMhitAM ca vyaracayat / tadA AryasaMbhUtivijayo'pi caturdazapUrvI vartate / zrIyazobhadrasUrINAM svargagamanaM jAtam / bhadrabAhusaMbhUtivijayau snehaparau parasparaM bhavyAmbhoruhabhAskarI viharato bharate pRthak pRthaka / varAho'pi vidvAnAsIt , kevalamakharvagarvaparvatArUDhaH saripadaM yAcate bhadrabAhvAhvasahodarapArdhAt / bhadrabAhunA bhASitaH saH-" vatsa! vidvAnasi, kriyAvAnasi, paraM sagarvo'si, sagarvasya sUripadaM na dadmaH" etatsatyamapi tasmai na ssvde| yato guruvacanamamalamapi mahadupajanayati zravaNasthitaM zUlamabhavyasya / tato vrata tatyAja / mithyAtta gata: punajiveSaM jgraah| For Private And Personal Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vratAvasthAdhItazAstrArthajJatayA vArAhasaMhitAdinavAnazAstraracanAyAM pragalbhe, lokeSu ca jagAda-"ahaM bAlye lagnamabhyasyAmi sma / tadvicAra eva lInastiSThAmi sma / ekadA pratiSThAnAhahiH zilAyAmakasyAM lagnaM | maNDayAmi sma / sAyamamRSTa eva tasminsvasthAnamAgatya svapimi sma / supto'haM tallagnamamRSTaM smarAmi sma / tato mATuM tatra yAmi sma / tatra lagnAdhiSThite zilAtale paJcAnana upaviSTo'bhUt / tathApi tadudaradeze karaM nikSipya mayA tallagnaM mRSTam / tAvatA paJcAnanaH sAkSAgAskara evAbhUt / tenAhaM bhASitaH-'vatsa ! tava dRDhanizcayatayA lagnagrahabhaktyA ca tuSTo'smi, raviraham , varaM vRNISva / ' atha mayoktam-svAmin ! yadi prasanno'si, tadA nijavimAne ciraM mAmavasthApaya, sakalamapi jyotizcakra me darzaya / athAhaM mihareNa ciraM svavimAnasthaH khe bhrAmito'smi / sUryasaMkramitAmRtasaMtarpitena ca mayA kSuttRSAdiduHkhaM na kizcidanubhUtam / kRtakRtyazca sUryamApRcchaya jJAnena ca jagadupakartuM mahIlokaM bhramannasmi / ahaM 'varAhamiharaH' iti vaacyH|" ityAdi svairaM prakhyApayAmAsa / saMbhAvyatvAt loke pUjAM paramAmApya pratiSThAnapure zatrujitaM bhUpAlaM kalAkalApena raJjayAmAsa / tena nijapurohitaH kRtH| yataH gauravAya guNA eva na tu jnyaateyddmbrH| vAneyaM gRhyate puSpamaGgajastyajyate mlH||1|| - For Private And Personal Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH atha zvetAmyarAnnindati-"kimamI varAkAH kAkA vidanti ? makSikAvadbhiNihaNAyamAnAH kArAsthA iva kucelAH kAlaM kSapayanti, ksspyntu|" tacchRNvatAM zrAvakANAM ziraHzUlamutpeI / dhigidamasmAkaM jIvitam / yena gurvavajJAM sahAmahe / kiM kurmaH ? ayaM kalAvAniti narapatinA pUjyate / rAjabhiH pUjyate yazca sarvairapi sa pUjyate / bhavatu / tathApi bhadrabAhumAyAmastAvat / iti saMmantrya tathaiva cakSuH / AgatAH zrIbhadrabAhavaH / / kAritaH zrAvakaiH sasparddhapravezamahaH / sthApitA guravaH susthAne / nityaM vyAkhyAramAnAsvAdayAmAsuH sabhyAH / bhadrabAbAgame varAho bAda mamlau / tathApi tebhyo naapkrtumshkdsau| / atrAntare varAhamiharagRhe putro jAtaH / tajjanmatuSTaH prabhUtaM dhanaM vyayati sma / lokAca pUjAmApnoti sma / 'putrasya varSazatamAyuH' iti tena narendrAdilokAgrasabhAsamakSaM prakhyApitam / gRhe utsavodayastasya / ekadA sadasi varAhaH prAha sma-"aho ! sahodaro'pi bhadrabAhumeM putrajanmotsave nAgAt , iti bAhyA ete" etadAkarNya zrAvakairbhadrabAhurvijJaptaH / evaM evaM asau vdnnaaste| gamyatAM bhavadbhirekadA tadgRham / mAvRdhanmudhA krodhH| bhadrabAhunA''diSTam-"dvau klezo kathaM kArayadhve ? ayaM bAlaH saptame dine nizIthe biDAlikayA ghaanissyte| tasminmane zokavimarjanAyApi gantavyameva tAvat / " zrAvakairUce-" tena vipreNoparAjamarbhasya samAzatapAyuruktam / bhavadbhiH punaridamAdizyate / kimetat ? " | - ----- - - ||3 // For Private And Personal Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcharth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmand zrIbhadrabAhusvAminA bhaNitam-"jJAnasya pratyayaH sAram , ma cAsanna evaast"| sthitAstUSNI zrAvakAH / AgataM saptamaM dinam / tatraiva dvipraharamAtrAyAM rAtrI ghAlaM stanyaM pAyayituM dhAtryupaviSTA / dvArazAkhAgranyastA'rgalA bAlamastake patitA janAntarasaJcArAt / pramRto bAlaH / rudyate varAhagRhe milito lokaH / bhadrabAhunA'pi zrAvakA uktAH-zokApanodo dharmAcAryaH, iti tatrAsmAbhiradhunA gantavyam / " zrAvakazatavRtA gatAstatrAcAryAH / varAhazokasaGkalo'pyabhyutthAdhucitamakarot / abhyaddhAcca-"AcAryAH ! bhavatAM jJAnaM militam , kevalaM biDAlIto mRtyuna, kintvargalAtaH" bhadrabAhunA nijagade-" tasyA argalAyA lohamayyA | agrabhAge rekhAmayI biDAlyasti, nAsatyaM bruumH|" AnItA'valokitAgalA tathaivAste / adhovAca barAhaH| " tathA putrazokena na khidye'ham , yathA rAjaviditAkhyAtaputrazatAyustvavaiphalyena khiye / dhigamISAM nijapustakAnAM pratyayenAsmAbhirjJAnaM prAkAzi, etAnyasatyAni tasmAttu mRjmH|" ityuktvA kuNDAni jlairpuupurt| pustakAni mASTuM sa yAvadArabhate, tAvadbhadrabAhunA bAhau dhRtvA vAritaH, "AtmapramAdena jJAnaM vinAzya kathaM pustakebhyaH kupyasi ? ete pustakAH sarvajJoktameva bhASante, jJAtA tu durlabhaH / amukasminsthAne tvaM viparyastamatirjAtaH, AtmAnameva ninda / prabhuprasAdastAruNyaM vibhavo ruupmnvyH| zaurya pANDityamityetadamayaM madakAraNam // 1 // For Private And Personal Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit caturviMzati / mattasya kuto vicAramUkSmakSikAH tasmAnmAbhADIH pustakAna / " iti niSiddhaH vilabhIbhava varAhaH / tatrAntara pUrva tatkRtAhanmatagahIpIDitamanamA kenApi zrAvakeNa paThitam "yuSmAdRzAH kRpaNakAH kRmayo'pi yasyAM bhAnti sma sNtmsmyygmnnishaa'sau| sUryAzudIptadazadigdivaso'dhunA'yaM bhAtyatra nendurapi kITamaNe ! kimu tvam // 1 // iti vadanneva naSTaH sH|" yA pIDito varAhaH / atrAntare svayamAgato raajaa| rAjJoktam-" mA sma zocIH, bhavasthitiriyaM vidvan !" tadA jinabhaktena rAjamantriNaikena bhaNitam-"te AcAryA navA yAtAH santi, yairDimbhasya saptAhamAtramAyurabhANi te sAtavAco mahAtmAnaH" kenApi darzitA bhadrabAhavaH, "ete te" tadA dvijastathA dUnaH, yathA sa eva viveda / gato rAjA'pi, bhadrabAhurapi, loko'pi svasthAnam / rAjA zrAdhakadharma pratipede / varAho'pamAnAdbhAgavatI dIkSAM gRhItvA'jJAnakaSTAni mahAnti kRtvA jainadharmadveSI duSTo vyantaro'bhUt / RSiSu dveSavAnapi na prababhUva / sapo hi vajrapaJcaraprAyaM mahAmunInAM parapreritapratyUhapRSatkadurbhedataram / ataH zrAvakAnupadrotumArebhe | gRhe gRhe rogAnutpAdayAmAsa / zrAvakaiH pIDAtarbhadrabAhurAdareNa vijJasa:" bhagavan ! bhavati satyapi yadvayaM kambhiH pIDyAmahe, tatsatyamidam-kuJjaraskandhAdhirUDho'pi bhaSaNairbhakSyate" iti / gurubhiramANi-"mA bhaiSTa, mo'yaM varAhamiharaH pUrvavairAgavaDyo dudhkssti| rakSAmi pANerapi bjrpaanneH|" N // 4 // For Private And Personal Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir |nataH pUrvebhya uddhRtya ' uvamagaharaM pAmama ' ityAdi stavanaM gAthApanakamayaM saMdarabhaM gurubhiH, paThitaM ca tallAkaH, sadya zAntiM gatAHlezAH / adyApi kaSTApahArArthibhistatpazyamAnamAste, acintyacintAmaNipranimaM ca tat / zrIbhadrabAhunAM vidyopajIvI caturdazapUrvI zrIsthUlabhadraH paramatAnyacucUrNaviti / // zrIbhadrabAhuvarAhaprabandhaH prathamaH / / athAryanandilapravandhaHpadminIkhaNDapattane pApabhanAmA rAjA / tasya bhAryA padmAvatI / tasmina pure padmadattanAmA zreSThI vamati / tasya kAntA pAyazAnAmA / tayoH suptaH padmanAmA'bhUt / varadattena sArthavAhena svakIyA vairoTyA nAma putrI tasya dattA / satAM vyavAyat / anyadA varadatto vairokhyAjanakaH maparivAro dezAntaraM gacchan vanadavena dagdhaH / vairovyAM zvazraH zubhraSyamANA'pi nipitRkAM bhaNityApamAnayati / yataH "rUpa raho dhanaM nejaH maubhAgyaM pranaviSNunA / prabhAvAtpaitRkAdeva nArINAM jAyate dhvam // 1 // " For Private And Personal Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati pravandhaH mA zvavacanaiH kukulAnalakarkazaH pIDitA'pi devamupAlabhate, na zvazraM nindati, cintayati ca " samvo puvakayANaM kammANaM pAvA phalavivAgaM / abarAhemu guNesu ya nimittamittaM paro hoDa // 1 // " anyadA vairoTyA bhogIndrasvapnabhUcitaM garbha babhAra / pAyasabhojanadohada utpannaH / tadA''cAryanandilanAmA marijhadyAne samavAsArSIta, sArddhanavapUrvadharaAryarakSitasvAmivat / vairoTyAyAH zvazruriti vakti-" asyA vadhvAH sutA bhaviSyati, na tu sutaH, " iti karNakrakacakarkazatadvacaHpIDitA matI sA satI vadhUH mRrivanda| nArtha gatA / marayo vanditAH / tataH svasya zvazvA saha virodho'kthi| mRribhiraktama-" pUrvakarmadoSo'yam , | krodho na varddhanIyaH bhavahetutvAt , vatse! iha loe ciya kovo marIrasaMtAvakalahaverAI / kuNai puNo paraloe naragAisudAruNaM dukAnaM // 1 // putraM ca lapsyase / pAyasadohadasne jAto'sti / so'pi yathAtathA pUrayiSyate / " iti sA mRrivacasA'' nanditacittA nijagRhamAgacchat , acintayacca"asmAbhizcaturamburAzirasanAvicchedinI medinI, bhrAmyadbhiH sa na ko'pi nistuSaguNo dRSTo viziSTo jnH| yasyAgre cirasazcitAni hRdaye du:gvAni saukhyAni vA, vyAkhyAya kSaNamekamarddhamathavA niHzvasya vizramyate // 1 // For Private And Personal Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pate tu guravastAdRzAH manti / " padmayazA api caitrapUrNimAyAmupoSitA puNDarIkatapasi kriyamANe udyaapnmaarebhe| tahine pAyasapUrNaH pratigraho yatibhyo dIyate, sAdharmikavAtsalyaM ca kriyate / tayA sarva kRtam / vadhvAH punarvairabhAvAtkulatyAdi kadazanaM dattam / vadhU punaH sthAlyAmuddhRtaM pAyasaM pracchannaM kRtvA vastre baddhavA ghaTe kSiptvA jalAzayaM jalAya gatA / vRkSamUle kumbhaM muktvA yadA hastapAdaprakSAlanArtha gatA, tAvatA'liJjaranAmA nAgaH pAtAle'sti, tasya kAntAyAH pAyasadohadaH samajani, pRthivyAmAyAtA kSIrAnnaM gaveSayati, tatra taromale ghaTamadhye kSIrAnnaM dRSTam , bhuktaM ca / yena mArgeNAgatA, tenaiva ganA nAgapatnI / yadA vairoTyA pAdazaucaM kRtvA samAyAti, tAvat kSIrAnaM na pazyati / tathApi na cukopa / na virUpaM babhASe / kintvevaM babhANa-"yenedaM bhakSitaM bhakSyaM, pUryatAM tanmanorathaH " ityAziSaM dadau / itazcAlicarapatnyA tarvantaritasthitayA tasyAstadAzIrvacanaM zrutam / svasthAnametya svanaDe niveditaM ca / vairoTyA svagRhamAgatA / tato rAtrI vairoTyApAtivezmikyAH striyAH svapne nAgapatnyA kathitam-" bhadre ! ahaM aliJjaranAgapatnI / madIyA tanayA vairoTyA / tasyAH pAyasadohado'sti / sa tasyA| stvayA pUraNIyaH / tathA tasyAgre kathanIyam-" tavapitRkulaM nAsti, paramahaM pitRsamAnopakAraM kariSyAmi, zvazraparAbhavAgnitApamupazamayiSyAmi / " tayA prAtivezmikyA prAtarvairoTyA kSIrAnnaM bhAjitA, sampUrNadohadA | For Private And Personal Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati | sUtamajIjanat / nAgakAntayApi sutazatamayata / vairIvyAputranAmakaraNa dina pannagaMna utsavaH kAritaH / | yatra pitRgRhaM pUrva sthitam / tatra dhayalagRha kArayitvA pAtAlavAsibhi gairalakRtam / gajA'zvavaravAhanapadA tivargasahitA nAgalokAH samAyayuH / tasyA gRhaM lakSamyA saMkIrNa cakruH / aliJjarapatnI patinA putraizca yutA divyavasnapaddakUlasvarNaratnakhacitasarvAGgAbharaNAdikaM sarva manojJaM vastusamuhaM bairovyAyAH pratipannasutAradhena pUrayati / vairAMTyA aliJjarapatnIgRhe nityaM yAtyAyAti ca / aliJarapatnyAtIva mAnyate, pUjyate vairaavyaa| zvazrUstathAvidhaM pitRgRhaM melApakamiva dRSTvA tAM vairoTyAM vadhU satkartumArebhe / 'lokaH pUjitapUjakaH / vairovyAyA rakSArtha nAgavadhvA svakIyalaghavaH zataM putrAH sarpakAH samarpitAH / tayA sarpA ghaTe bhitAH / mantra kayApi karmakaryA agnitaptasthAlImukhe marpaghaTI dattaH / tatkSaNameva vairAMTyayottAritaH / pAnIyanAbhiSiktAste tataH svasthAH sampannAH / ekastu zizurvipuccho jAtaH / yadA sa skhalati kSinau, tadA varodayA brane- "baNDo jIvatu" vairoTyA jAtakasya snehena mohitAste marve bAndhavarUpAH marpAH kSomaratnasvarNAdi datvA nAmakaraNaM ca | | kArayitvA yathAsthAnaM yayuH / vairoTyA nAgaprabhAvAt gauravapAtraM jaataa| anyadAliJcaraH svaputraM puccharahitaM dRSTavA cukrodha / mama putraH kena durAtmanA vipulaH kRtaH / tato vairoTyayA kRto vipuccho me putraH / ' ityavadhinA jJAtvA vairoTyAyA upari pUrva muprasanno'pi cukaap|| For Private And Personal Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmande kupitaH san virUpaM kartuM vairoTyAgrahamagamat / aliJjarI gUDhatanuhamadhye sthitaH / yadA vairoTyA dhvAntabhare sati gRhApavarakanadhye praviSTA , tadA layoktam-" raNDo jIvatu ciram" tacchutvA nAgarAjaH santuSTastasyai nuyUre dadau / "adya prabhRti vatse ! tvacA pAtAle Agantavyam , nAgAzca tvadyameSyanti" iti prasAdaH kRtaH / sA vairoTyA pAtAle gamanAgamanaM karoti / nAgavarAt 'nAgadattaH' iti nAma dattaM putrasya / tadA padmadatto vairoTyAnvazuraH zrIAryanandilakSapakairevamuktaH- tvayA skvadhvA'gre kathanIyas-nAgAzrayaM gatayA | tvayA nAgA vaktavyAH-" bhavadbhirlokasyAnugrahaH karnavyaH / ko'pi na daMSTavyaH / tatparivacanaM zvazureNa tasyai, tayA ca nAgebhyaH kathitam / tatra gatA ca vairoTyA evamuccairjago-"sAliJjarapatnI jIyAt / soliJjaro | jIyAt / yenAhamapitRgRhA'pi sapitRgRhA kRtA / anAthA'pi sanAthA snycaataa| bho bho nAgakumArA! Aryanandilena mahAtmanA evamAdiSTam-loko na pIDayitavyaH, lokasyAnugrahaH kaaryH|' vairoTyA punarapi svagRhaM gatA / guruNA vairokhyAstado nabo viracitaH / yo vairoTyAstavaM paThati, tasya pannagabhayaM nAsti / pannagAH sarve vairoThyayA guroH paarshvmaaniitaaH| upadezaM zrAvitA upazAntacittAH sNvRttaaH| nAgadattanAmA vairovyAputraH saubhAgyaraGgabhUrabhUt / pAdattena priyAsahitena vrataM gRhItam / tapastaptvA svarga gtH| padmayazA api tasya devatvaM prAptasya icchAsiddhiyujo devI sanAtA / vairoTyA ca phaNIndrANAM dhyAnAnmRtvA dharaNendrapatnI| tvenotpannA / tatrApi vairoTyA' iti nAmA'syAH / // iti AryanandilaprabandhaH // For Private And Personal Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kebatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH // 7 // atha zrIjIvadevamRriprabandhaHgUjaradharAyAM vAyudevatAsthApitaM vAyaTa nAma mahAsthAnam / tatra dharmadevanAmA zreSThI dhanavAn / tasya | zIlavatI nAmA gehInI gehazrIriva dehinI / tayoH sutau mahIdharamahIpAlI / mahIpAlaH kriDApriyo na kalA | bhyAsaM karoti / tataH pitrA hakito ruSTo dezAntaramasarat / dharmadevazreSThI paralokaM praaptH| mahIdharo'pi zrIjinadatasUrINAM vAyaTagacchIyAnAM pAdamUle pravavrAja | sa rAzillasari ma sUrIndro babhUva / mahIpAlo'pi pUrvasyAM dizi rAjagRhe pure digambarAcAryadIkSAM prApyAcAryapadamavApa / 'suvarNakIrtiH' iti nAma paprathe / zrutakIrtinA guruNA tasmai dve vidye pradatte cakrezvarIvidyA parakAyapravezavidyA ca | dharmadeve divaMgate zIlavatI |duHkhinyAsIt / yataH yathA nadI vinA'mbhodAdyAminI zazinaM vinA / ambhojinI vinA bhAnu bhA kulavadhUstathA // 1 // rAjagRhAgataparicitamanuSyamukhena svaputraM svarNakIrti tatrasthaM jJAtvA tamilanAya gatA / militaH suvarNakIrtistasyAH / unmIlito mAtAputrasnehaH / ekadA tayA suvarNakIrtibhASita:-" tava pitA divamagamat / // 7 // For Private And Personal Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tvamatra sUriH / mahIdharastu rAzillasUri ma zvetAmbarasaripade vartate / vAyaTapradeze viharati / yuvAM dvAvekamatIbhUya ekaM dharmamAcaratam / " vAyaTamAnItastayA saH / dvau vAndhavAvekatramIlito / suvarNakIrtirbhASito |mAtrA, vatsa ! tvaM zvetAmbara edhi / suvarNakIrtirvadati-"rAzillasUrirdigambarAcAryo bhavatu mdnusrnnaat|" evaM vartamAne mAtrA dve rasavatyau kArite / ekA viziSTA / dvitIyA madhyamA kuTumbArthA / digvAsAH pUrvamAkAritaH / sa viziSTAM rasavatI bhute svairam , kurasavatIM pazyatyapi na / rAzillasariziSyo dvAvAgatau / tAbhyAM nirjarArthibhyAM kurasavatIM vijaDU / mAtrA bhojanAdanu digambaraH proktaH-" vatsa ! ete zvetAmbarAH zuddhAH, tvamAdhAkarmacintAM na karoSi / ete tu vadantibhujaha AhAkammaM sammaM na ya jo paDikammai luddho / savvajiNANAvimuhassa tassa ArAhaNA natthi // 1 // tathaiva ca pAlayanti / tasmAdeteSAM mila, mokSamicchasi cet / " suvarNakIrtirmAtRvacasA prabuddhaH shvetaambrdiikssaamaadde|' jIvadevamUriH' iti nAma tasya dazasu dikSu vistRtam / yatipazcazatIsahacaro viharana bhavyAnAM mithyAtvAdirogAn sudezanApIyuSapravAheNa nirdlyti| zrIsarerekadA dezanAyAM yogI kshcidaagtH| sa trailokyajayinI vidyA sAdhayituM dvAtriMzallakSaNabhUSitaM naraM vilokayati / tasminsamaye te traya eva / eko vikramAdityaH, dvitIyo jIvasUriH, tRtIyaH sa eva yogI, nAnyaH / rAjA'vadhyaH / narakapAle ekapuTI SaNmAsI For Private And Personal Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir & caturvizati gravandhaH // 8 // yAvadbhikSA yAcyate bhujyate ca, lataH siddhayati / tena sari chlyitumaayaatH| sUrINAM mRrimannaprabhAvAdvastrANyeva nIlIbhUtAni na punarvapuH / tato gurusamIpasthavAcakajihvA stambhitA / zrIjIvadevamAridRSTau svajihvAyA | yogapaTTaparyastikAM babandha / sabhyaloko vibhAya / prabhubhiH sa kolitaH / tatastena khaTikayA bhUbhI likhitam "udayAraha uvayAraDau sabau lou karei / avaguNi phiyai ju guNu karai viralau jaNaNI jaNei // 1 // ___ ahaM tava uchalanArthamAgato'bhUvam / tvayA jJAtaH, stambhitaH, prasIda, muzca, kRpAM kuru," ityAdi / tataH | | prabhubhirmukto'sau vAyaTanagare bahirmaThI gatvA tasthau / prabhubhiH svagacchaH samAkAryokta:-"yogI duSTo bahimaMThe'sti amukadizi / tasyAM dizi kenApi sAdhunA sAdhyA yA na gantavyameva"tatheti tanme sarvaiH / sAdhvyau tu dve RjutayA kutUhalena nAmeva dizaM gne| yoginA sametya cUrNazaktyA vazIkRte tatpArca na muzcataH / prabhubhiH svavasatau darbhaputrakaH kRtaH / tatkaracchede yogino'pi karacchedaH / mukta sAdhvyau / mastakakSAlanAtparavidyAvidalanena susthIbhUte te|| athAnyadojayinyAM vikramAdityena saMvatsaraH pravartayitumArebhe / tatra dezAnAmanRNIkaraNAya mantrI nimbo gurjaradharAdizi prahito vikrameNa / sa nimbo vAyaTe zrImahAvIraprAsAdamacIkarat / tatra devaM zrIjIvadevasUrIndraH prtytissttipt| anye dyAyaTe lalho nAma zreSThI mahAmithyAhA / tena homaH kaarthitumaarbdhH| viprA militaaH| // 8 // For Private And Personal Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir AsannAdAcAmlikA dranAddhamAkulohiH jhuNDAsanopajat / nijaivipraiH sa barAka utpATya vahrau juhuve / / lallastadRdRSTavA virakto vizeSu uvAca ca-" aho ! niSThuratvameteSAm / evaM jIvahiMsAratA ye tsmaadlmebhirgurubhiH|" evaM badana vidhAra vijya svagRhanagamat / sarvadarzanAnAmAcArAgvilokate / ekadA madhyAhne zrIjIvadevasUrINAM sAdhusavATakasladgRhe bhikSArthaM gtH| tayoH shuddhbhikssaagrhnnaattussttH| lallena to munI AlApitau / yuvayoH ke guravaH / tAbhyAM zrIjIvadevasUrayaH kathitAH lallastatra gataH / zrAvakadvAdazavatI sasamyaktvAM lalau / anyadA lallenoktam-"sUryaparvaNi mayA dravyalakSaM dAne kathitam / tasyArddha vyayitam , zeSamaI gRhIta / " na gRhNanti te nirlobhAH / lallo bADhaM prItaH / gurubhiruktam-" adya sAyaM prakSAlitaka| pAdasya tava yatprAbhRtamAyAti tadasmatpAce aaneym"| iti zrutvA gRhaM gato lallaH / sAyaM kenApi dve vRSabhau prAbhRtIkRtau / lallena gurupArzvabhAnItau / guruNoktam-" yatraitau svayaM yAtvA tisstthtH| tatraitadravyavyayena caityaM kArApyam / " tacchutyA tena vRSau svacchandaM muktau pippalAnakagrAme gatau kvacit sthitau / tatra bhUmau lallena caityamArabdham / niSpannam / tatrAvadhUtaH ko'pyAyAtaH / tenoktam-" atra prAsAde doSo'sti / " janaruktam-"ko doSaH " tenoktam-" strIzalyamAste " / lallena tacchutvA guravo vijJaptAH / gurubhiruktam-" niHzalyAM bhUmiM kRtvA punaH prAsAdaH kAryate / lalla ! tvayA dravyacintA na kAryA / tadadhiSThAbhyo dhanaM pUrayiSyanti / " prasAda utkIlayitubhArebhe / zabda utpanna:, 'caityaM notkIlanIyam / ' guravo vijnyptaaH| - - - For Private And Personal Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH / lallA acintyata prAribhiste saiAnaM dH| adhiSThAtrI devyaayyau| tayoktam-"kanyakubjarAjasutA'haM mahaNI nAmnI pUrva gUrjaradeze vasantI mlecchasainye samAgate palAyamAnA teSu praSTApatiteSu bhiyA'tra kUpe'patam / mRtvA vyantarI jaataa| ataH svAGgAsthizalyAkarSaNaM nAnumanye / pratoyA mAmadhiSThAtrI tvaM kuru / yathA RddhiM vRddhiM kurve / " gurubhiH pratipannaM tat / tahattabhUmau tayogyA devakulikA kaaritaa| tatra cAmitaM dhanaM labdham / lallo nissptimllsukhbhaajnmbhvt| saGghazva tussttH| lalladveSAdvijairmumUrSurgoMzcaitye kssiptaa| sAtatra mRtaa| zrAvakaivijJaptaM tad gurave / guruNA vidyAcalAdgaumabhaSane kSiptA / 'yacintyate parasya tadAyAti sNmukhmev'| brAhmaNairananyopAyatvAjIvadevasUrayo'nunItAH / jIvadevasUre ! tAraya naH / zrIsUribhiste tarjitAH, uktAzca-" yadi maccaitye matpaTTasUrezca zrAvakavat sarvAM bhaktiM kurudhve,. matsUreH sUripadaprastAve hemamayayajJopavItaM dattha, tatsukhAsanaM svayaM vahatha, tadA gAmimAM brahmAlayAdAkRSAmi anyathA tu n"| tairapi kAryAturaiH sarvamaGgIkRtam / akSarAdibhiH sthairyamutpAditam / tato gaurAkRSyAcAbahiH kSiptA / tuSTaM cAturvarNyam / kAlAntare maraNAsattau sUribhistasmAdyogino bibhyadbhiH svakIyAkhaNDakapAlasya sarvasiddhihetoJjanaM zrAvakAgre kathitam / anyathA vidyAsiddhau saGgopadravaM kariSyati / tathaiva taistadA cakre / yogI nirAzazciramarodIt // // iti zrIjIvadevamariprabandhaH // For Private And Personal Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir adhAryakhapaTAcAryapravandhaHkvApi gacche'nekAtizayalabdhisampannAH zrIAryakhapaTA nAma AcAryasamrAjaH / teSAM ziSyo bhAgineyo bhuvano nAma / te sUrayo bhRgukacchaM vijahuH / tatra balamitro nAma bauddhabhakto rAjA, bauddhAzca mahAprAmANikAstAdRgyajamAnagarvitAzca durdAntAH / 'eka vAnarI, aparaM vRzcikena jagdhA' iti nyAyAt zvetAmbarANAM dharmasthAneSu tRNapUlakAnnikSepayanti, 'yUyaM pazavaH' iti bhaavH| anayA'vajJayA khapaTAcAryA na cukudhuH, gurutvaat| yataH upadravatsu kSudreSu na krudhyanti mahAzayAH / utphAlaiH zaraiH kiM syAllolaH klloliniiptiH||1|| bhuvanastu cukopa / zrAvakazatasahasrasaGkalo rAjJaH pArca yayau / zrIsaGghagurvanujJAM gRhItvA tatroccairuvAcatAvaDiNDimaghoSaNAM vidadhatAM tAvatprazaMsantu ca, svAtmAnaM prathayantu tAvadatulAM rIDhAM ca pUjye khlaaH| yAvatprAjyaghRtapatarpitavRhadbhAnuprarohatpRthujvAlAjAlakarAlajalpanivahernottiSThate'yaM janaH // 1 // rAjJA balamitreNoktam-" sAdho ! kiM kimAttha ?" bhuvano babhANa-"tava guravastArkikaMmanyA gehenardinaH For Private And Personal Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH zvetAmbarAnnindanti / tato vayaM bAdAya tvatsadaH saMprAptAH / AsphAlaya tAnmayA saha, ekadA bhavatu zrotRNAM krnnkautukm"| tato rAjJA te aaitaaH| caturaGgasabhAyAM vAdaM kaaritaaH| bhuvanamunipazcAnanatarkacapeTAtADitAH pheraNDA iva tUSNIkAH samajaniSata / rAjAdibhirghoSitaH-jayaH zvetAmbarazAsanasya / vartante caityeSu mahotsavAH / bauddhAstu himahatapadmavanAbhA jAtAH / taM bauddhApamAnaM zrutvA bauddhAcAryoM guDazastrapurA vRddhakarAkhyo mahAtArkiko bhRgupuramagAt / rAjAnamavocat-" zvetAmbaraiH saha vAdaM kArApaya" rAjJA bhuvanaprajJAsphUrtijJena pArito'pi naasthaat| bAdejita eva so'pi bhuvanena jitH| na khalu yamo bhUtAnAM dhiiyte| sabhyAH prabhASitAH bho ! bho ! zRNutayadRDko dRSado yaduSNakiraNo dhvAntasya yacchItaguH, zephAlikusumotkarasya ca dazA karSaH pataGgasya yat / adreryatkulizaH pracaNDapavano meghasya yadyattaroH, paryatkariNo hariH prakurute tadvAdino'sAvaham // 1 // sabhyAzca camatkRtA ujjughuSuH-" jayati dhvlaambrshaasnm"| vRddhakaro'pamAnAzanitapto'nazanaM kRtvA guDazastrapure vRddhakarAkhyo yakSa utpnnH| prAgvaireNa jainAnupadravati, vyaadhivrddhnmaapndhnhrnnaadiprkaaraiH| | guDazastrapurasaGghana AryakhapaTAstadvijJaptAH, tatra gtaaH| tatra ca yakSAyatanaM pravizya yakSasya karNayorupAnahI | prabandhuH / vakSasi pAdau dduH| loko militH| rAjA ttrtysttraagtH| rAjJi tatrAgate AcAryAH zveta For Private And Personal Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vastreNa svaM sarvamaGgamAvRtya tasthuH / rAjA yatra yatrodghATayati, tatra tatra sphijAveva dRzyate / tataH kruddho rAjA ghAtAndApayati khpttaacaarysyaane| te ghAtAH zirISakoSAdapi komalevantaHpurINAmaGgaSu leguH / ucchalito'ntaHpure strINAM kolAhala:-" hA nAtha ! rakSa rakSa, hA! hanyAmahe kenApyadRSTena, kathaM jIviSyAmaH / " rAjA sUrizakticamatkRtamanAH sUrINAM pAdau lamaH, "prasaya mama saparijanasya jIvitabhikSAM dehi, kRpAlustvam" isyAguvAca / yakSastu svasthAnAdutthAyopasari samAgato vinItaH pAdasaMvAhanAM kurute|"mm kiTikAmAtrasyopari vaH kaH kaTakArambha" iti bruute| milito lokH| AryakhapaTairyakSa uce-"re adhama ! asmathAnparAbabhUSasi ? parAbhava, yadyasti prAbhavam" / yakSaH prAha sma-" hanUmati rakSati sati zokinyaH pAtrANi kathaM asante / tava bhRtyo'smi / mA mAM piiddy| tava saGgha bAndhavavadrakSitAsmi" rAjAdayaH sarve camatkRtAH saribhaktA babhUvuH / sUrayaH prAsAdAnirgatya yadA bahirgatAstadA yakSaH pASANamUrtiH shaayaatH| dve dRSado, dU dArSadakuNDike, sUkSmayakSAH sahAguH / nagaraprAkAradvArAyAtena sUrIndreNa yakSAcA visRSTAH svasthAnamaguH / / kuNDike tu puradvAre sUriNA sthApite, loke khyAtinimitam / rAjA prabodhya sadyaH zrAvakaH kRtaH svasaudhaM gtH| "prabhAvanAnartakI raGgAcAryaH' iti sUrIndrastatra cAturvarNyana varNayAmAse / tadaiva bhRgupurAtsAdhU dvAvAgato, sAbhyAM prabhavaH proktAH-"bhagavan ! bhRgupurAdatrAgacchadbhirbhavadbhiryA kaparikA gUDhamadhAri / sA kSullakenaikenAvAcyata / vAcayatA AkRSTilandhirlandhA / tadazAdibhyAnAM gRheSu niSpannAM rasavatImAkRSyAnIya bhule sma / For Private And Personal Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati // 11 // tathA kurSan gacchena jJAto niSiddho na nivartate, rasanendriyaparavazatvAt / tataH saGghana hakkitaH / kruddhavA gatvA bauddhAnAM militaH / tadAcArya iva jAtaH / boddhAnAM pAtrANi maThAtvena gRhamedhinAM gRheSu nayati / tato bhakta| pUrNAni tAni khenaiva maThamAyAnti / tathA dRSTvA loko bauddhabhaktobhavannAste / yaducitaM tatkurudhvam / tadavadhApharyakhapaTadevA bhRgupuramaguH / pracchannAH sthitAH / bauddhAnAM pAnnANi annapUrNAnyAgacchanti / zilAvikurvaNena khe bbhnyjH| patanti pAtrebhyaH zAlimaNDakamodakAcaMzAca lokasya mastakeSu / celakaH sUrINAM samAgamanaM saMbhAvya bhIto naSTo varAkaH / sUrayaH sasaGghA bauddhAnAM prAsAdamagaman / vuddha upalamUrtiH sammukha utthitaH 'jaya jaya maharSikulazekharaH' ityAdi stutIrataniSTa / punarjinapatizAsanasya prabhAvaH pradidIpe / AryakhapaTA anyatra vijhuH| itazca pATalIputrapattane dAhaDo nAma nRpo viprabhakto jainayatInAhvayat , avocacca-"viprAnnamaskuruta, iti / " jainaruktam-" rAjan ! nedaM yuktam , gRhiNo'mI, vayaM ca yatayo vandyAH " / dAhaDenoktam"na vandadhve cecchirAMsi vaH kRntAmi / " jainayatibhiH saptadinI yaacitaa| rAjJA dttaa| daivAdAryakhapaTa-| ziSya upAdhyAyo mahendranAmA bhRgukacchAttatrAyAtaH / tadne yatibhiH svaduHkhaM kathitam / tena saMdhIritAste / prAtaH karavIrakambe dve raktazvete lAtvA mAhendra upadAiDamagAt / tadA'STamadinapratyUSaM vartate / rAjJoktam For Private And Personal Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir " zvetAmbarA viprapraNAmAyAhayantAm / " AhatAH, agre urdaaststhuH| mahendreNa raktAM kambAM vAhayitvA rAjA bhASitaH-" kiM prathamamito namAmaH? kiMvA ito namAmaH ? iti" etadbhaNanasamakAlameva viprANAM mastakAstruTitvA tADaphalavaGgamau petuH / tadRSTavA bhIto rAjA cATUni karoti sma, " punarnaivamavinayamAcarivyAmi," iti uvAca / tadA mahendreNoktam kaH kaNThIravakaNThakesarasaTAbhAraM spRzatyahiNA? kaH kuntena zitena netrakuhare kaNDayanaM kAGkSati ? / kaH saMnayati pannagezvaraziroratnAvataMsazriye? yaH zvetAmbarazAsanasya kurute vandyasya nindAmimAm // 1 // vizeSato bhIto nRpo darzanasya pAdeSvalagIt / tadA mahendreNa dhavalA karavIrakambA digdvaye'pi vaahitaa| punarviprANAM mastakAH svasthAneSu sasaJjaH / pratibodhito rAjA vipralokazca / evaM prabhAvanA'bhUt / bhuvano'pi | bauddhAnparihatya svagurUNAM miilitH| tena svaguravaH kssaamitaaH| tairgurubhistasya bhuvanasya vahumAnaM dattam / | pazcAguvano guNavAn , vinayavAn , cAritravAn , bhratavAn , jAtaH / tata AryakhapaTAH sUripadaM bhuvanAya duttvA'nazanena dyaamaaruruhuH| For Private And Personal Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // / 12 / / www.kobatirth.org jIvitavyaM ca mRtyuM ca dvayamArAdhayanti ye / ta eva puruSAH zeSaH pazureSa janaH punaH // 1 // // iti mahAprabhAvaka zrI khapaTAcAryaprabandhaH // (5) // atha pAdaliptAcArya prabandhaH // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kauzalAnAma nagarI, tatra vijayavarmA rAjA nayavikramasAgaraH / phullanAmA zreSThI jainaH prAjJo dAnabhaTaH / tasya pratimASA nAma patnI rUpazIlasatyanidhivasudhA / sA niSputratvena vidyate / kenApyuktam - " vairoTyAM devImArAdhaya " taponiyamasaMyamaistayA''rAdhitA sA pratyakSIbabhUva, abhidadhau ca - " vatse ! kimarthaM smRtAham ? " zreSThinyoktam -- " putrArtham " vairoTyoktaM " vatse ! zRNu, vidyAdharavaMze zrIkAlikAcAryo'bhUt / tasya vidyAdharo nAma gacchaH / tatra AryanAgahastI nAma sUrirAste, sa samprati imAM nagarImAgato'sti kriyAjJAnArNavaH, tasya pAdodakaM piba ! " tatra zreSThinI bhAvanAbharabharitA gatA / karasthagurupadaprakSAlanajalapAtraH ziSyakaH sammukhamAgacchan dRSTaH / zreSThinyA pRSTam -- " tapodhana ! kimetat ?" ziSyakeNoktam - " gurUNAM pAdodakam " / tayA pItam / For Private And Personal prabandhaH // 12 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir " atha guravo'vandiSata / guravo prAhuH- " yanmanto dazakarAntarasthayA tvayA'mbhaH pItaM tatte putrastvatto dazayojanAntaritaH sthAtA / pazcAdanye navaputrA bhavitAraH sArazriyaH / " sA campakamakarandapAnamattamadhupadhvanikomalayA girA babhASe - " Adya putro yuSmabhyaM dAtavyo mayA' ityuktvA nijasadanamagamat / bhartre guruktaM svoktaM cAkathayat / tuSTaH saH / zreSThinI kAle nAgendrasvapnasaprabhAvaM putraM prAsUta / mAGgalyotsavAH prasaranti sma / gurusatkaH san varddhate / nAgendra iti nAma tasya / zarIrAvayavairguNaizca sakalalokakamanIyairvavRdhe / gurubhirAgatyASTame varSe dIkSitaH / maNDanAbhidhasya muneH pArzve pAThitaH / bAlo'pi sarvavidyo jAtaH / ekadA guruNA jalArtha prasthApito vihRtyAgata Alocayati aMba taMbacchIe apuSphiyaM pupphadaMtapaMtIe / navasAlikaM jiyaM navavahaha kuDaeNa me dinnam // 1 // iti gAthayA gurubhirbhaNitam - " palittao " zRGgAragarbhabhaNitizravaNAt / ' kila tvaM vineyaka ! rAgAgninA pradIptaH ' iti bhAvaH / nAgendreNAcacakSe - " bhagavan ! mAtrayA ekayA prasAdaH kriyatAm, yathA ' pAlittao ' iti rUpaM bhavati / " atra ko bhAvaH 1, gaganagamanopAyabhUtAM pAdalepavidyAM me datta, yenAhaM ' pAdaliptaka ' ityabhidhIye / ' tato gurubhiH pAdalepavidyA dattA / tadvazAtkhe bhramati / dazavarSadezIyaH For Private And Personal Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati / pravandhaH // 13 // sansUripade sthApitaH / bahuziSyaparikarito bhramati / nityaM zatruJjayojayantAdipaJcatIrthI vanditvArasavirasa-1 maznAti / tpstpyte| yaharaM yaddarArAdhaM yacca dUre pratiSThitam / tatsarvaM tapasA sAdhyaM tapo hi duratikramam // 1 // tataH srvsiddhyH| ekadA pATalIputraM gtaaH| tatra muraNDo nAma khaNDitacaNDArimuNDo rAjA / tasya SaNmAsAn yAvacchiro. tirutpannA''ste / mantratantrauSadhairna nivRttaa| vizeSavidurAnsUrInAgatAn zrutvA rAjJA mantriNaH prahitAHprocuH" bhagavan ! rAjarAjendrasya ziro'rtinivartyatAm , kIrtidhauM saMvIyetAm / " tataH surIndro rAjakulaM gatvA mantrazaktyA kSaNamAtreNa zirotimapaharati sma / tato'dyApi paThyatejaha jaha paesiNiM jANuyaMmi pAlittao bhamADei / taha taha se siraviyaNA paNassai muraMDarAyassa // 1 // prIto rAjA / saMvRttA utsavAH / pAdaliptamUriNA yazasA pavitritAni saptabhuvanAni / rAjA stauticetaH sArdrataraM vacaH sumadhuraM dRSTiH prasannojjvalA zaktiH kSAntiyutA zrutaM hRtamadaM zrIrdInadainyApahA / rUpaM zIlayutaM matiH zritanayA svAmitvamutsekitA nirmuktaM prakaTAnyaho navasudhAkuNDAnyamUnyuttame // 1 // For Private And Personal Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ekadA sabhAyAM nRpeNoktam-"rAjakule mhaanvinyH|" AcArabhihitam-"gurukule mahIyAnvi-1 nyH|" tata AcAryAH prAhu:-"yo vaH paramabhakto rAjaputro'sti / sa AhRyatAm , idaM ca tasmai kathyatAm'gatvA vilokaya gaGgA ki pUrvavAhinI? kiMvA pazcimavAhinI ? iti,' AhUto rAjaputraH, prahitazca vilokanAya, yatra tatra bhramitvA samAgataH, bhASito bhUpAlena-"vilokitA gaGgA, kiM pUrvavAhinI ? pazcimavAhinI? iti vA" / atha rAjaputraH pracakhyo-"kimatra vilokanIyam ? bAlA api vidanti, 'gaGgA pUrvavAhinI' gatvA ca vilokitA mayA, puurvvaahinyevaaste|" rAjA zrutvA'sthAt / sUribhiH sAdhuH svastasmai karmaNe prahitastatra gataH / daNDakaM pravAhya vyalokata, pUrvavAhinI suravAhinI / upasUri samAgataH, abhASata-"ahaM gaGgA pUrvavAhinIM pUrvamazrauSam , gatvA'pazyaMzca tathaivAjJAsiSam, tattvaM tu sadgaravo vidanti / " etacca rAjaputrayatyozvaritaM rAjasUryoH pracchannacarairuktam / rAjA mene eva-" mahiyAn gurukule vinyH|' tataH paThyate nivapucchiNa guruNA bhaNio gaMgA kaomuhI vahai / saMpAiyavaM sIso jaha taha savattha kAyabvam // 1 // __ pATaliputrAdatha sUrIndro lATAngataH / tatraikasminpure bAlaiH saha krIDati / munayo gocaracaryArtha gtaaH| tAvatA zrAvakAH prvndnaarthmaayaataaH| AkArasaMvRtyopaviSTaH prbhuH| zrAddheSu gateSu punarapavarakamadhyaM gatvA | khelati / tAvatA ke'pi vAdinaH samAyAtAH tairvijanaM dRSTvA 'kUkuDUkU' iti zabdaH kRtH| sUrIndreNa tu| For Private And Personal Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org caturSizati pravandhaH // 14 // |'myAuM' iti biDAlazabdaH kRtH| tato darzanaM dattam / vAdinaH pAdayoH petuH prabhoH / "aho ! pratyutpanna| matitvam te, ciraM jaya baalbhaarti"| tataH ArabdhA prabhuNA taiH saha goSThI / teSvekena pRSTampAlittaya ! kahasu phuDaM sayalaM mahimaMDalaM bhamaMteNa / diLaM suyaM ca katthavi caMdaNarasasIyalo aggI // 1 // prabhuNA'bhANiayasAbhiogasaM dUmiyassa purisassa suddhahiyayassa / hoi vahaMtassa duhaM caMdaNarasasIyalo aggI // 1 // tuSTAste vAdinastuSTuvuH-"sAkSAdamaragurureva tvam , dhanyA brAhmI, yA te vadane vasati / " itazca ye pUrva brAhmaNAH khapaTAcAryagacchIyenopAdhyAyena mAhendraNa bhASitAH, te balAtkecitpravAjitAH | teSAM svajanAH pATaliputrapattane vasanti / pUrvavairAjjainayatInupadravanti / sA ca vArtA prabhuzrIpAdaliptAcAyaH zrutA / svayaM te gaganena tatra gatAH, abhyadadhuzca-"re ! mayi vIre sati ke nAma jainajanamupadravanti ? jarjarA'pi yaSTiH sthAlInAM bhaJjanAya prabhavatyeva / " tataste kAkanAzaM naSTAH / prabhuH puna gupuramagamat / tatrAryakhapaTasampradAyAtsakalAH kalAH prajagrAha / DhaMkaparvate nAgArjunaH prabhuNA khagamanavidyAM zikSApitaH prmaahtojni| sena pAdaliptakapuraM navyaM kRtam dazAhamaNDapograsenabhavanAdi ca tat tatra tatra prabhuNA gAthA yugalena stavanaM // 14 // For Private And Personal Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir baddham / tatra hemasiddhividyA'vatAritA'stIti vRddhAH prAtuH / nAgArjunena ca rasaH prArabdhaH, so'tikRcchre'pi kRte na bandhamAyAti / tato vAsukinAgastenArAddhaH / tena zrIpAdaliptena copAyo'rpita :- "yadi kAntIpuryAH zrI pArzvanAthamAnIya taddRSTau rasaM baghnAsi, tadA bandhamAyAti, nAnyathA / " nAgArjunena pRSTam - " kathameti zrIpArzvanAthaH / " vAsukinA pAdaliptena ca proktam - " utpATyAnaya gaganAdhvanA / "gato nAgArjunaH kAntIm / tatra caityaM pRcchati / tatra dhanapatizreSThI caityagoSTikaH / tasyAgre naimittikena proktam - " pArzvaM rakSeH / dhUrta ekastaddharaNAya bhramannasti / " sa sacatuSputro devaM rakSati | nAgArjunastatra gataH / teSu rakSatsu haraNAvasaro nAsti / taireva saha nAgArjunena prItirArebhe / vizvAsa utpannaH / ArAtrikamaGgaladIpakasamaye pitAputreSu praNAmAdhomukheSu pArzva khena gRhitvA gato nAgArjunaH / meDIsaMjJanadItade zrIpArzvadRSTau rasaH stambhitaH, stambhanakaM nAma tattIrthaM prapathe, stambhanapuraM nAma puraM ca / I atha zrI pAdaliptAcAryAH pratiSThApanapuraM dakSiNAzAmukhabhUSaNaM godAvarInadItaraGgaraGgajjalakaNahRtapAndha zramabharaM jagmuH / tatra sAtavAhano rAjA viduSAM yodhAnAM dAnazauNDAnAM bhoginAM ca prathamaH / tasya sabhAyAM vArttA'bhUt, yathA-" pAdalipnAcAryAH sarvavidyA vanitAvadanaratnadarpaNAH samAgacchantaH santi prAtaH / " tataH sarvaiH paNDitaiH saMbhUya styAnaghRtabhRtaM kaccolakamarpayitvA nijaH puruSa eka AcAryANAM saMmukhaH preSitaH / A For Private And Personal Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH cAryaighRtamadhye sUcyekA kssiptaa| tathaiva ca pratipreSitaM tat / rAjJA sa vRttAnto jnyaatH| paNDitAH pRSTAH-! "ghRtapUrNakaccolakapreSaNena vaH ko bhaavH|" tairuktam-" evametannagaraM viduSaiH pUrNamAste, yathA ghRtasya vartulakam / tasmAdvimRzya praveSTavyam , iti bhAvo nH|" rAjJA nigaditam-" tarhi AcAryaceSTA'pi bhavadbhiAyatAm-'yathA nirantare'pi ghRte mijatikSNatayA sUcI praviSTA / tathA'hamapi vidvanniviDe nagare pravakSyAmi, iti dadhvanuH pnndditaaH|" sarve paNDitA rAjendro'pi saMmukhaM gatAH surasarillaharihAriNyA vANyA tutuSuH / nagaramAnIto gurunirvANakalikApraznaprakAzAdizAstrANi sNddrbh| ekAM ca taraGgalolAM nAma campUM rAjJo'gre navAM nirmAya sadasi vyAcakhye prabhuH / bhavatyayaM kviindrH|| zANottIrNamivojjvaladyutipadaM bandhorddhanArIzvaraH zlAghAlaGghanajAtiko divi latodbhinneva caarthaadgtiH| ISaccUrNitacandramaNDalagalatpIyUSahRdyo rasastatkiJcitkavikarmamarma na punrvaaddinnddimaaddmbrH||1|| ityevaM kavayo'pi tussttuvuH| ekA tu vezyA viduSI rAjasabhyA guNajJApi sUrIndrAnna stauti / tato rAjJA| bhaNitama-" vayaM sarve tuSTAH stumaH / kevalamiyamekA na stauti / takriyatAM yena stute / " tadAkarNya sUrayo | vasatimAyayuH / rAtrI gacchasammatyA kapaTamRtyunA mRtAH pacanajayasAmarthyAt / zavayAnamAzritaH suuriH|| cAturvarNya roditi / vezyAgRhadvAre nItaM zabayAnam / vezyApi tatrAgatA rudatI vadati For Private And Personal Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir www.kcbatrth.org - | "sIsaM kahaSi na phuha jammassa pAlittayaM haraMtassa / jassa muhanijmarAo taraGgAlolA naI bUDhA // 1 // " punarajIvatprabhuH / veshyyaa'bhaanni-"mRtvaa''tmaa'staavi?|" sarirAha sma-" mRtvA'pi paJcamo geya iti kiMna zrutam / / " atha prabhuH zatrunaye radanasaMkhyopadAsAnazanena izAnendrasAmAnikatvenodapadyata / // iti shriipaadliptaacaarypryndhH|| // atha zrIvRddhavAdisiddhasenayoH prvndhH|| vidyAdharendragacche zrIpAdaliptasUrisantAne skandilAcAryAH sAdhitajainakAryAH puskuruH / te yatanayA viharanto gauDadezaM yayuH / tatra kozalAkhyagrAmavAsI mukando nAma vitrH| sa teSAM sUrINAM milita itthaM dezanAmazrauSItbhoge rogabhayaM sukhe kSayabhayaM vitte'gnibhUbhRdbhaya, dAsye svAmibhapaM guNe khalabhayaM vaMze kuyoSidbhayam / snehe vairabhayaM naye'nayabhayaM kAye kRtAntAdyaM, sarva nAma bhayaM bhave yadi paraM vairAgyamevAbhayam // 1 // For Private And Personal Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 16 // www.kobatirth.org bhutvA bhavodvidmazcAritraM gRhItvA gurubhiH samaM bhRgupuraM gataH / sa mukundamunistArasvareNAdhIte rAtrau / sAdhUnAM nidrAbhaGgo bhavati / tatastAn durmanAyamAnAn jJAtvA gurubhiH paThanniSiddho'sau / yathA-" bassa ! namaskArAnguNaya / rAtrAvucairbhASaNe hiMsajIvajAgaraNAdanarthadaNDo mA bhUditi / " tato divA paThane zrAvakazrAvikAdInAM karNajvaro bhavati / kenApyuktam - " kimayamiyadvayAH paThitvA muzalaM puSpApayiSyati / " tacchrutvA mukundaH khinnaH sadyo mahAvidyArthI ekaviMzatyopavAsairjinAlaye brAhmImArarAgha / tuSTA'sau pratyakSIbhUSa jagAda - " sarvavidyAsiddho bhava / " tataH kavIndrIbhUya svagurvantikamAgatya saGghasamakSamakSAmasvareNa babhAga" yanmamopahAsaH kenApi kRto 'yadayaM kiM muzalaM puSpApaviSyati' vilokayata lokAH ! muzalaM puSpApayAmi / " ityuktvA muzalamAnAyya catuSpathe sthitvA tatpuSpApayAmAsa mantrazaktimAhAtmyAt / skandhasthitena tena bhramati paThati ca pattamabalaMbiyaM taha jo jaMpar3a phullae na musalamiha / tamahaM nirAkaritA phullara musalaM ti pAmi // 1 // tathA manozRGgaM zakrayaSTipramANaM zIto vahnirmAruto niSprakampaH / yasmai yadvA rocate tanna kiJcit vRddho vAdI bhASate kaH kimAi // 1 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir For Private And Personal pravarapara / / 16 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir apratimallo vAdI so'bhUt / skandilAcAyaH svapade niveshitH| 'davAdI' iti jyAtaM samAna skandilAcAryAH samAdhimRtyurathena thAmagaman / ekadA vRddhavAdI bhRgupuraM gacchannAste / itadhAvantyAM vikramAdityo rAjA / yasya dAnAniaSTau hATakakoTayastrinavatirmuktAphalAnAM tulA, paJcAzanmadagandhalubdhamadhupakrodhoddharAH sindhuraaH| lAvaNyopacayapazcitahazAM paNyAGganAnAM zataM, daNDe pANDyanRpeNa daukitamidaM vaitAlikasvArgyatAm // 1 // ityAdIni khyAtAni / tasya rAjye mAnyaH kAtyAyanagotrAvataMso devrssirdvijH| tatpatnI devsikaa| tayoH siddhaseno nAma putraH / sa prajJAvalena jagadapi tRNavadgaNayati / prajJAyAma iyattA nAsti / jagati tataH pazyate mitA bhUH patyAyAM sa ca patirapAM yojanazataM, sadA pAnthaH pUSA gaganaparimANaM klyti| iti prAyo bhAvAH sphuradavadhimudrAmukulitAH, satAM prajJonmeSaH punarayamasImA vijayate // 1 // "yena vAde jIye tasyAhaM ziSyaH syAm" / iti pratijJA tasya / krameNa vRddhavAdinaH kIrti bhutvAsa tatsaMmukhaM dhAvati sm| sukhAsanArUDho bhRgupuraM gtH| tAbabhRgukacchAnirgato vRddhavAdI mArge militH| parasparamAlApo jaatH| siddhaseno bhASate-"vAdaM dehi / " sUrirAha-"dadmaH, paramatra ke sabhyA? sabhyAn vinA For Private And Personal Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturSizati pravandhaH // 17 // vAde jitAjite ko badet ?" siddhasenenoktam-" ete gopAlakAH sabhyA bhavantu / " vRddhavAdinA bhaNitam-" tarhi hi / " tataH siddhasenastatra nagaragocare ciraM saMskRtena jalpamanalpamakarot / krameNa ca sthitH|| gopairuktam-"kimapyayaM na vetti / " kevalaghuccaiH pUtkAraM pUtkAraM karNAnnaH pIDayati / dhim dhim / vRddha ! tvaM brUhi kizcit / " tato vRddhavAdI kAlajJaH kacchAM dRDhaM baddhavA dhindiNicchandasA kiDati"navi mAriyai navi coriyai paradArahagamaNu nivAriyai / thopAthovamudAviyai sAgaNDa guha gujAIyai // punaH paThati| gulasiuMcAvaI tilatAMdalI veDiiM bajAvaI vaaNslii| pahiraNioDhaNidui kAyalI iNa parigvAlaha pUjai russii|| nRtyati ca kAlau kaMbalu anunIvATu chAsihiM khAlaDDu bhariu ni paattu|| aivaDu paDiyau nIlai DADi abarakisaragahasiMganilADi // 2 // " gopA hRSTAH procuH-" vRddhavAdI sarvajJaH aho ! kI zrutisukhamupayogi paThati / liisenastu asArapAThakaH," ityanindan / For Private And Personal Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tataH siddhasenaH prAha - " bhagavan ! mAM pravAjaya / tava ziSyo'haM vAde sabhyasaMmataM jitatvAt / " atha vRddhavAdI Aha - " bhRgupure rAjasabhAyAmAvayorvAdo'stu / gopasabhAyAM ko bAda: ? / " siddhasenenoktam"ahamakAlajJaH / tvaM tu kAlajJaH / yaH kAlajJaH sa sarvajJaH / tvayaiva jitam / " ityevaM vadantaM te tatraiva dIkSayAmAsa / tatra bhRgupuranarendreNa taM vRttAtaM jJAtvA tAlAraso nAma grAmaH sthApitaH prauDhaH / nAbheyacaityaM kAritam | nAbheyavimbaM vRddhavAdinA pratiSThitam / saMgho jagarja / siddhasenasya dIkSAkAle 'kumudracandraH' iti nAmAsIt / sUripade punaH siddhasenadivAkaraH ' iti nAma prapathe / tadA ' divAkaraH ' iti sUreH saMjJA / svAtizabdavacca / | vRddhavAdI anyatra viharati / siddhasenastvadantIM yayau / saGghaH saMyukhamAgatya taM sUriM ' sarvajJaputrakaH ' iti birude paThyamAne'vantIcatuSpathaM nayati / tadA rAjA vikramAdityo hastiskandhArUDhaH saMmukhamAgacchannasti / rAjJA zrutam - " sarvajJaputrakaH " iti / tatparIkSArthaM hastistha eva manasA sUrernamaskAraM cakAra, na vAziro bhyAm / surizcAsannAyAto dharmalAbhaM vabhANa / rAjendreNa bhaNitam - " avandamAnebhyo'smAkaM ko dharmalAbhaH ? | kimayaM samartho labhyamAno'sti ? " sUriH zrutvA'bhANi "cintAmaNikoTito'pyadhiko'yaM vandamAnAya devo / na ca tvayA na vanditA vayam, manasaH sarvapradhAnatvAt / asmatsArvajJaparIkSAyai hi manasA'smAn bandadhAH / " tatastuSTo rAjezvaro hastiskandhAdavaruhya saGghasamakSaM vavande kanakakoDiM cAnApayat / AcAryaiH sA na jagRhe For Private And Personal Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit prabandhaH patarvizati // 18 // nirlobhatvAt / rAjJApi na jagRhe kalpitatvAt / tata AcAryAnuzayA sahapuruSairjIrNoddhAre vyayitA / rAjaba| hikAyAM tvevaM likhitam " dharmalAbha iti bhokte dUrAducchritapANaye / sUraye siddhasenAya dadau koTi dharAdhipaH // 1 // " zrIvikramAne avasare tenaiva bhagavatA bhaNitampunne vAsasahasse sayaMmi barisANa navanavai klie| hohI kumaranarindo tuha vikamarAya sAriccho // 1 // anyadA siddhasenazcitrakUTamaTati sma / tatra ciraMtanacaityastambhamekaM mahAntaM dRSTvA kazcidamAkSIta-"ko'yaM stambho mahAn ? kiMmayaH ?" tenoktam-"pUrvAcAryairiha rahasyavidyApustakAni nyastAni santi / stambhastu | tattadoSadhadravyamayaH / jalAdibhirabhedyo vajravat / " tadvacanaM zrutyA siddhasenastasya stambhasya gandhaM gRhItvA / pratyauSadharasaistamAcchoTayAmAsa / taiH sa prAtarambujavadvicakAsa / madhyAtpatitAH pustkaaH| tatraikaM pustaka choTayitvA vAcayanAthapatra eva dve viye labhate sm| ekA sarSapavidyA, aparA hemvidyaa| tatra sarSapavidyA sAyathotpanne kArya mAntriko yAvantaH sarSapAna jalAzaye kSipati tAvanto'zvavArA dvicatvAriMzadupakaraNasahitA niHsrnti| tataH paravalaM bhajyate / subhaTAH kAryasiddharanantaramadRzIbhavanti / hemavidyA punaraklezena zuddhahama // 18 // For Private And Personal Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie 684 koTIM so niSpAdayati yena tena dhaatunaa| tadvipAdvayaM samyag agraah| yAbada vApayati tApastambho militaH pustkgrbhH|khec vAgutpannA-"ayogyo'si irazAnAM rahasyAnAM, mA cApalaM kRthaaH| sadyo mA briyasva, iti |"tto bhItaH sthitaH / yadvidhAdUyaM labdhaM tallandham / nAdhikaM labhyate apraaptitH| citrakUTAsiddhaseno'tha pUrvadeze kUrmArapUraM gataH / tatra devapAlarAjAnaM prabodhya nIlIrAgajainamakArSIt / tatrAsthAt / | nityamiSTagoSTI vartate / kiyAnapi kAlo jagAma / ekadA rAjJA raha etya sAzruNA vijJaptam-" bhagavan ! pApA vayaM nedRzamadhuragoSThIyogyAH , yena saGkaTe patitAH sma / " sUrIndraH prapaccha-"kiM saGkaTaM kaH / " rAjA prAha-"sImAlabhUpAlAH saMbhUya madrAjyaM jighRkSava aayaanti|" sUrirAha-"sajan ! mA sma vihalo bhUH / tathaiva rAjyazrIrvaze yasyAhaM sakhA / " rAjA dRssttH| paracakramAyAntam / vidyAdvayazaktyA rAjendraH samartho vihitaH / sUriNA bhagnaM parabalam / gRhItaM tatsarvasvam / vAditAnyAtIcAni / tato bAI rAjA sUribhaktaH smpnnH| sUrayaH sagacchA api kriyAzaithilyamAdRSata / yataH cATukAragirAM gumphaiH kaTAkSamaMgacakSuSAm / kalikallolitaH strINAM bhidyate kasya no manaH // 1 // suai gurU nizcaMto sIsAvi suaMti tassa aNukamaso / osAhibai mukkho huDAhuiMsuyaMtehi // 1 // For Private And Personal Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati / / 19 / / www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zrAvakAH pauSadhazAlAyAM pravezameva na labhante / dagapANaM puSphaphalaM aNesaNijjaM gihatthakicAI / ajayA paDisevaMtI jaivesaviDaMbagA navaraM // 1 // iti gAthA samAcaryate / tadapayazaH zrutvA vRddhavAdI kRpayA taM nistArayitumekAkIbhUya gacchaM vRSabheSu nyasya taMtra gataH / dvAre sthitaH sUrINAmagre kathApayati dvAsthaiH / yathA - " vAdI eko jyAyAnAyAto'sti / " madhye sUribhirAhRtaH / pura upavezitaH / vastrAvaguNThitasarvakAyo bRddhavAdI vadati vyAkhyAhi aNahulliyaphullamatoDahi mA rovA moDahiM / maNakusumehiM aci niraMjaNu hiMDai vaNeNa vaNu // 1 // siddhasenazcintayannapi na vettyartham / tato dhyAyati - " kimete me guravo vRddhavAdinaH ? " yeSAM bhaNitimahamapi vyAkhyAtuM na zaknomi / punaH punaH pazyatA upalakSitA guravaH / padayoH praNamya kSAmitAH payArtha pRSTAH / te'tha vyAcakSire / yathA- 'aNahulliyaphulla' prAkRtasyAnantatvAt aprAptaphalAni puSpANi mA troTaya / ko bhAvaH ? yogaH kalpadrumaH / kathaM ? yasminmUlaM yamaniyamAH, dhyAnaM prakANDaprAyaM, skandhazrIH samatA, kavitva| vaktRtvayazaHpratApamAraNastambhanoccATanavazIkaraNAdisAmarthyAni puSpANi, kevalajJAnaM phalam / adyApi yogakalpadrumasya puSpANyuGgatAni santi tatkevalaphalena tuH puraH phaliSyanti / tAnyaprAptaphalAnyeva kimiti For Private And Personal 191555 pravandhaH 6 // 19 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir proTayasi mA troTaya iti bhaavH|'maa rovA moDahi' iha ropA paJcamahAvratAni tAni mA moTaya / ' maNakusumehiM' manaHkusumairniraJjanaM jinaM pUjaya / 'hiMDai vaNeNa vaNu' banAdanaM kiM hiMDase rAjasevAdIni kRcchANi virasaphalAni kathaM karoSi iti padArthaH / tato vAdI tAM guruzikSA mUni dhRtvA rAjAnamApRcchaya vRddhavAdinA saha niviDacAritradharo vijahAra / aparAparagurubhyaH pUrvagatazrutAni lebhe / vRddhavAdI dhAM gataH / ekadA siddha. senaH saMgha melayitvAha sma-"sakalAnapyAgamAnahaM saMskRtAnkaromi, yadi Adizatha / " tataH saMgho vadati sma-" kiM saMskRtaM kartuM na jAnanti zrImantastIrthakarA gaNadharA thaa| ydrdhmaagdhenaagmaankRsst| tadevaM jaspatastava mahatmAyazcitamApannam / kimetattavAgre kathyate / svayameva jAnanasi / " tato vimRzyAbhidadhe'sau" saGgho'vadhArayatu ahamAzritamauno dvAdazavArSikaM pArAzcikaM nAma prAyazcitaM guptamugvavastrikArajAharaNAdiliGgaH prkttitaavdhuutruupshcrissyaamyupyuktH|" evamuktvA gacchaM muktvA grAmanagarAdiSu paryaTana dvAdazavarSe zrImadujayinyAM mahAkAlaprAsAde zephAlikAkusumaraJjitAmbarAlaGkasazarIraH samAgatyAsAMcake / tato devaM kathaM na-namasIti lokairjalpyamAno'pi nAjalpat / evaM ca janaparamparayA zrutvA vikramAdityadevaH samAgatya alpayAMcakAra-"kSIralilikSo! bhikSo! kimiti tvayA devo na vndyte|" tatastu rAjAnaM pratIdamavAdi vAdinA"mayA namaskRte liGgabhedo bhavatAmaprItaye bhvissyti|" rAjJoce-"bhavatu kriyatAM nmskaarH|" tenoktamzrUyatAM tarhi / " padmAsanena bhUtvA dvAtriMzadvAtriMzikAbhirdevaM stotumupacakrame / tathAhi / For Private And Personal Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandie caturSizati // 20 // svayaMbhuvaM bhUtasahasranetramanekamekAkSarabhAvaliGgam / avyaktamavyAhatavizvalokamanAdimadhyAntamapuNyapApam / / ___ ityAdi zrIvIradvAtriMzadvAtriMzilA kRtaa| paraM tasmAttAhakaM calatkAramanAlokya pazcAt zrIpArzvanAtha | triMzikAmabhikartuM kalyANamandirastava[vaM cakraM prathamazloke eva prAsAdasthitAt zikhizivAgrAdiva liGgAnavatirudatiSThat / tato janairvacanAmidamUce-"aSTavidyazAdhIzaH kAlAgnirudro'yaM bhagavAMstRtIyanetrAnalena bhikSu | bhsmsaatkrissyti|" tatastaDitteja iva sataDAtkAraM prathama jyotirnirgatam / tataH zrIpArzvanAthavimyaM prakaTIpabhUva / tadAdinA vividhastutibhiH stunaM kSamitaM gha / rAjA vikramAdityaH pRcchati-" bhagavan / kimidamapUrva dRshyte| ko'yaM navIno deyaH praadurbhuut|" atha siddhasenaH provAca-rAjan ! pUrvamasyAmevAvantyAM joSThinIbhadrAmanu priMzatpatnIyauvanaparimalasarvasvagrAhI 'avantIsukumAlaH' iti khyAtaH zreSThyAsIt / sa zAlibhadra ipa gRhavyApAraM kimapi nAkArSAt / kintu mAtaiva sarvamapi gRhataptimakRta / ekadA dazapUrvadharAyasuhastyAkhyo / mauryavaMzamukuTasampratinRpaguruH sagaccho viharanavantImAgatya bhadrAnumatyA gRhekadeze'sthAt ! rAtrI te nalinI-1 | gulmAkhyasya svardhimAnasya vicAraM guNayanti / tapodhanajane vizrAnte sati taM vicAraM zRNvana sAndracandrAtapAyAM| | nizi svairaM padbhyAM bhramanavantIsukumAlastatrAyAtaH samyagoSIt / Agatya gurun jagau-bhagavan ! kimetad guNyate ? / Ayaruktam-vatsa ! nalinIgulmavicAraH / avantIsukumAlaH prAha sma-idRzamevedaM pretya mayAnu ani // 20 // For Private And Personal Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhUtam / idaM kenopAyena labhyate / AyairbhaNitam-" caaritrNnn|" avantIsukumAlo'pyAvibhAtAt gRhItamalinIgulmavimAnagrahaNapratijJaH svayaM kRtalocaH pazcAdgurubhirapi dattasAmAyikaH kanthArakuDaDAlyaM smazAna-1 mesya kAyotsargI bhavAntarabhAryayA zRGgAlIsvamApanayA sArbhayA kSudhitayA darbhasUcIvedhakSaratadhiradhArAgandhalubdhAgatayA bhakSitaH sadbhAvanAz2arjaritapApakarmA nalinIgulmamApa / prAtastanmAtA sasnuSA gurumukhAdavagataputravRttAntA tatsmazAnamAgatya vilalApa vividhaM vividham / punargRhamAgatA / ekA sagarbhA babUM gRhe muksthA ekatriMzatA baghUbhiH saha saMyamamAdAya divaM leme / sagarbhasthitabadhukAjAtaputreNa sphItayauvanenAyaM prAsAdaH kAritaH / mama piturmahAkAlo'trAbhUditi mahAkAlanAma dattam / zrIpArzvanAthavimba madhye sthApitam / katyapyahAni loke pUjitam / avasare dvijaistadantaritaM kRtvA mRDaliGgamidaM sthApitam / adhunA matkRtastutituSTaH zrIpAzvanAthaH prAdurAsIt / matpreritazAsanadevatApalAtu muDaliGgaM vidadhe / satyAsatyayorantaraM pazya / tacyU baNAnnRpaH zAsane grAmazatAnyadatta devAya / upaguruH sasamyaktvAM dvAdazavatImupAdatta / azlAghata vAdIndram - ahayo yahavaH santi bhekabhakSaNatatparAH / eka eSa zrIzaMSo hi dharaNIdharaNakSamaH // 1 // tathA tvam / aho ! kavitvazaktiste / padaM sapadi kasya na sphurati zarkarApAkima rasAlarasase kima bhaNiti vaibhavaM kasya na / tadetadubhayaM kimapyamRtanijjharogArimaistaraGgayati yo rasaiH sa punareka eva kvacit // 1 // For Private And Personal Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 21 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir na nAmnA no vRttyA paricayavazAcchandasi navA, na zabdavyutparayA nibhRtamupadezAnna ca guroH / api svetAH svairaM jagati sukavInAM madhumuco, vipacyante vAcaH sukRtapariNAmena mahatA ||2|| iti stutvA samrATasvasthAnamayAsIt / bAdIndro'pi prabhAvanAtuSTena saGkena madhyekRtaH / anyeSuH siddhaseno viharan A~kArAkhyaM mAlabeSu nagaraM yayau / tatra bhaktaiH zrAvakairvijJaptaM saraye / yathA-bhagavan ! asyaiva nagarasyAsanno grAma eka AsIt / tatra sundaro nAma rAjaputrAmraNIH / tasya dve patnyau / ekA prathamAM putrI prAbhUta, asvidyata ca / sadaiva sapatnyapyAsannaprasavA vartate / mA sma iyaM putraM prasUya bhartuH savizeSaM vallabhAbhUt, iti strItvocitayA tucchayA buddhyA sUtikAmekAmabocata-yadA iyaM me sapatnI prasavakAle daivavazAtvAmAhayati / tadA svayA parasthAnAtprathamaM saMgRhItaM mRtaM kiJcidapatyaM tatra saMcAryam / tajjAtakaM vetputro bhavati tadA svayaM gRhItvA grAmAddure vyuttraSTavyam / idaM hema gRhANa / iti sUtraNAM cakuSI / vidhivazAttatra tattayA tathaiva kRtam / rAjaputro jAtamAtro grAmAdare kSiplo hI / rAjaputro'pi puNyAdhika iti tatkuladevatayA dhenurUpeNa dugdhaM dattvA pAlayantyA'STavarSadezIyaH kRtaH / atraiva A~kAranagare zivabhavanAdhikAriNA bharaTakena dRSTaH, AlApitaH, svAM dIkSAM grAhItaH / anyadA kanyakubjadezAdhipatirnarendro jAtyandho digvijayakAryeNa pratyAsannaH samAvAsitaH / rAtrau laghubharaTakasya zivAdezaH saMjAta:- " tvayA kanyakubjezAya zeSA degA / tayA'sau For Private And Personal 115 prabandhaH 6 // 21 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sajAkSo bhaavii|" tadvAkyaM laghurvRhadrave samAkhyAya tadAjJayA zeSAmAdAya skandhAdhAramadhyametya rAjAmAtyAnuvAca-"bho! bho! svanAthamasmatsaMmukhamAnayadhvam / yathA sadyaH kamaladalalalitaM svaviSayagrahaNakSamAkSaM kurmahe / " tato'mAtyanunno rAjA tatrAyAtaH / RSidattAM zeSAmAdAyAkSNonivezya sajjAkSo j.tH| prItaH bhaktyA grAmazatAni zAsane'dAt / ava ca oNkAre imamuttuGgaM prAsAdamacIkarat / vayamiha puraM mAmaH / jainaH prAsAdaH kArayituM na lbhyte| mithyAdRzo balinaH / tasmAttatkuru yena ito'dhikaM tujhaM ramyaM caityaM niSpadyate / yalI tvameveti / tadvacanaM zrutvA bAdI aghantImAgatya catuHzlokI haste kRtvA vikramAdityadvAra| metya dvAsthenoparAjaM zlokamacIka.that / sa tena kathitI yathA didRkSurbhikSurAyAtastiSThati dvAri vAritaH / hastanyastacatuHzloka utAgacchatu gacchatu // 1 // taM zlokaM zrutvA vikramAdityena pratizlokaH kathApito yathAdattAni dazalakSyANi zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuHzloka utAgacchatu gacchatu // 2 // vAdinA taM zlokaM zrutvA dvAsthadvAreNa bhANitaM rAjJe-" darzanameva bhikSurIhate nArtham / " tato rAjJA svadRSTI AhRtaH / upalakSito bhASitazca-" bhagavan kimiti cirAdUdRzyadhve / " aacaaryruktm-dhrmkaaryvshaaciraadaayaataaH| zlokacatuSTayaM zRNu / rAjJi zRNvati paThitaM tat / yathA For Private And Personal Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH // 22 // apUrvayaM dhanurvidyA bhavatA zikSitA kutH| mArgaNaughAsamabhyeti guNo yAti digantaram // 1 // sarasvatI sthitA vakne lakSmIH karasarorahe / kIrtiH kiM kupitA rAjan yena dezAntaraMgatA // 2 // kIrtiste jAtajAjyeva caturambhodhimajanAt / AtapAya dharAnAtha ! gatA mArtaNDamaNDalam // 3 // sarvadA sarvado'sIti mithyA saMstUyase janaiH / nArayo lebhire pRSThaM na vakSaH pryossitH||4|| zrutvA tuSTo vikramazcaturo gajAn yathAsaMkhyaM vasana-sugandhadravya-hemanANaka-hArAdipUrNAn AnAyya sUrimabhANIt-"ime gRdyantAm / " sUrirUce-"maitadathyaham / " punarvikramo bhaNati-"manmahIsArabhUtAMzcaturo dezAn svairamAdatsva / " yAcAha-"iMdamapi necchaami|" tahi kimicchasIti / zramatAm-"A~kAre caturTAra jainaprAsAdaM zivaprAsAdAdumaM kAraya / svayaM saparicchadaH pratiSThAM ca tana kArayati / " rAjJA haptathaiva kRtam / prabhAvanayA saMghasguSTaH / evaM jaina dharma dhotayan vAdI dakSiNasyAM pRthvIsthAmapuraM biharana gataH / tatrA yurantaM jJAtvA'nazanaM lAttA svargalokamadhyapAtsIt / tatratyasaMdhena citrakUTe siddhasenagacchaM taM vRkSAntaM || jJApayituM dhAgmI bhaTTa ekaH prasthApitaH / sa tattUrisanAyAM zlokapUrvArddha punaH punaH paThati sma sphuranti vAdikhadyotAH sAmprataM dkssinnaapthe| punaH punaH pAThe siddhasArasvatayA siddhasenanaginyoktam 22 // For Private And Personal Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir nUnamastaMgato vAdI siddharono diyAkaraH // 1 // pavAda Trena prapaJcyoktam / tataH zoko vihito visRSTazca / // iti vRddhavAdisiddhasenayoH prbndhH|| - atha zrImallavAdiprabandha:- . zrIindrabhUtimAnamya prabhAvakaziromaNeH / zrImallayAdisUrIndozcaritaM kIyate mayA // 1 // kheTAbhidhaM mahAsthAnamasti gUrjaramaNDale / dedAdityAhayastatra viyo'bhUvedapAragaH // 2 // subhagArayA sutA tasya vidhavA cAlakAlataH / karamAdapi gurormanna sauraM sA pAe bhaktibhA // 3 // ASTaslena mamINa bhAratAstAmupAgamat / tabhogalAbhAdApanasAvA sAmacirAva bhUt // 4 // dhetriyA surAjhebhyo gau yadyapi nodbhavet / tadAnIM tvIdArikAladhAyogAtu rummdii||5|| ApANDamaNDaphalakA glAsAhI vIkSya tAM pitA |ymaa vimidaM yatse ! nihimAcaritaM tvayA // 3 // sA mAha rama pitayaM pramAdavikRtirmama / sanmASTAgatoSNAMnyAsaH punarayaM balAt // 7 // %3 For Private And Personal Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati // 23 // ityukto'pi viSaNAtmA devAdityaH kukarmaNA / tAM dhIM preSayAmAsa sabhRtyA balabhI purIm // 8 // kAlena tatra sA'mRta putraM putrI ca sudyatam / tatraivovAsa suciraM janakArpitajIvikA // 9 // krameNa vadhAte tI putrI thAlArkalejasau / yAdadaSTau vyatikrAntA vatsarAH kSaNavattayoH // 10 // tAvadadhyApakasyAnte paThita to niveshitii| kala herbha nipitRkamRcire lekhazAlikAH // 11 // sadgirA vidyamAno'rbhaH praparacha jananI nijAm / ki mAtAsti me tAto yena lokoktirIdazI // 12 // mAtA jagAda no veni kiM pIDayasi pRcchyaa| tataH khinaH sa satcATyo martumacchadvipAdibhiH // 1 // sAkSAdAgatya taM bhAnurUce'haM yatsa!te pitA / parAbhayakaro yaste tasyAhaM prANahArakaH // 14 // ityuktvA karkaraM sUkSmamekaM tasya samArpayat / tAjyo tena tvayA dveSI sadyo marteti cAdizat // 15 // tena karkarazastreNa pArasa blvttrH| vidravantaM viyanAmavadhIllekhazAlikam // 16 // balabhIpurabhUpena zruto bAlabadhaH sa tu / kupinastaM zizu sadyo janaiH svAntikamAnayat / / 17 // uktazca re ! kathaM haMsi nRzaMza! zizakAnamUn / bAlaH pratyAhana paraM bAlAnhanmi nRpAna pi // 18 // itthaM ghadanmahopAlamahan karakeNa lg| mRtasya tasya sAmrAjya sarA-ni vikramI / / 19 // zilAditya iti khyAtaH suraassttraaraassttrbhaaskrH| lebhe sUryAdvaraM vAhaM paracakropamaddekam // 20 // nijAM svasAraM sa dadI bhRgukSetramahIbhuja asUta sA sutaM divyatajasaM divyalakSaNam // 21 // 1 // 23 // For Private And Personal Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zanuaye girau caityoddhAramAracayacca saH / zreNizAdibhAvakANAM zreNAvAtmAnamAnayat // 22 // kadAcivAgatAstatra bauddhAstarkamadodaraH / te zilAdityamagaDhan manti zveta.mparA ime // 23 // yAde jayanti yadyasmAMstadi le sannu nIti / vara yadi jayAmo'stadA gntvymNtH|| 24 / / daivayogAjitaM cauddhaiH sarve zvetAmbarAH punH| videzamAzizipire panaH kAlabalArthinaH / / 2 / / zilAdityanRpo bauddhAn prapUjayati bhaktitaH / zatrucaye ca RSabhastairbuddhIkRtya pUjitaH // 26 / / itazca sA zilAdityabhaginI bhrtRmRtyutH| viranA bananAdatta susthinAcAryasanidhau // 27 // aSTavarSe nijaM bAlamapi vratamajigrahat / sAmAcArImApe prAjJaM kizcitkiJcidajijJapat / / 28 / / ekadA mAtaraM sAdhvIM so'pRcchadabhimAnavAn / alpaH kathaM naH saMgho'yaM prAgapyalpo'bhavatkatham // 29 // sA'pyudarabhASiSTa vatsa ! kiM vacmi pApinI / zrIzvetAmbarasaMgho'bhUdyAnapi pure pure // 30 // tAhApabhAvanAvIrasUrIndrAbhAvataH paraH / svasAtkRtaH zilAdityo bhUpAlo mAtulastava / / 31 / / tIrtha zatrukSayAhUM yadviditaM mokSakAraNam / zvetAmbarAbhAvatasnadvauddharbhUtairivAzritam // 32 // videzavAsinaH zvetAmbaraH khaNDitaDambarAH / kSipanti nihitIjaskAH kAlaM pavacana kecana / / 33 / / iti zrutvAkupAlastAthAgatabhaTAmiti / pratijJAMca cakArocaiHprAvaDambhodharadhvaniH // 34 // For Private And Personal Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 24 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir nonmUlayAmi cedvauddhAn nadIraya iva drumAn / tadA bhavAmi sarvajJadhvaMsapAtakabhAjanam // 35 // ityuktvA'mbAM samApRcchtha bAlaH kAlAnaladyutiH / mallanAma giriM gatvA tepe tIvrataraM tapaH // 36 // AsannagrAmabhaikSeNa pAraNaM ca cakAra saH / dinaiH katipayaistaca jajJau zAsanadevatA // 37 // bhUtvA vyomani sAvAdItke miSTAH ? so'pi bAlakaH / tacchrutvA''khyatsAnubhavaM vallA iti khadata // SaNmAsyante punaH soce khasthA kena sahetyatha ? / bAlavirapyabhASiSTa samaM ghRtaguDaiH zubhaiH // 39 // avadhAraNazaktyA taM yogyaM zAzanadevatA / pratyakSA nyagaddvatsa ! bhUyAH paramatApahaH // 40 // nayacakasya tarkasya pustakaM lAhi mAnada ! / vANI setsyati te sampad kutarkoragajAGgalI // 41 // bhUmau mumoca taM tarkapustakaM bAlako muniH / pramAdaH sulabhastanna vayolIlAvizeSataH // 42 // ruSTA zAsanadevyUce vihitAzatanA tvayA / sAnidhyaM te vidhAtA'smi pratyakSIbhavitA na tu // 43 // taM labdhA pustakaM mallavAdI dedIpyate sma saH / zastraM pAzupatamiva madhyamaH pANDunandanaH // 44 // Agatya valabhadra surASTrArASTrabhUSaNam / zilAdityaM yugaprAntAdityacyutiruvAca saH // 45 // baghA jagajAgdhaM pratimohamutthitaH / apramAdI mallavAdI tvadIyo bhaginIsutaH // 46 // zilAdityanRpopAnte bauddhAcAryeNa vAgminA / vAdivRndArakaca ke tarkapadarasulbaNam // 47 // mallavAdini jalpAke nayatarkabalolapaNe / hRdaye hArayAmAsa SaNmAsAnte sa zAkyarAT // 48 // For Private And Personal pravandhaH 7 // 24 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir SaNmAsAntanizAyAM sa svaM nizAntamupeyivAn / tarkapustakamAkRSya kozAtkiJcidavAcayat // 49 // / cintAcakrahate citte nAstAndha mIzvaraH / baudhaH sa cintayAmAsa prAtastejovadho mama // 50 // zvetAmbarasphuliGgasya kizcidanyadaho! mahaH / nirvAsayiSyante'nI hA! bauddhAH saamraajyshaalimH||51|| dhanyAste ye na pazyanti dezabhaGgaM kulakSayam / parahastagatAM bhAryA mitraM cApadi saMsthitam // 52 // iti duHkhaughasaMghadvAdvidadre tasya hRtkSaNAt / nRpAhAnaM samAyAtaM prAtastasya vrataM dratam // 53 // nodaghATyanti tacchiSyA gRhadvAraM varAkakAH / mando gurunAtha bhUpasabhAmeteti bhaassinnH||54|| tadgatvA tatra tairuktaM zrutvA tanmalla ullasan / avocacca zilAdityaM mRto'sau zAkyarAT zuSA // 15 // svayaM gatvA zilAdityastaM tathAsthamalokata / bauddhAnyAvAsayadezAdhika pratiSThAcyutaM naram // 56 // mallavAdinamAcArya kRtvA vAgIzvaraM gurum / videzebhyo jainmuniinsrvaanaajuuhvnnRpH||7|| zatruJjaye jinAdhIzaM bhavapaJjarabhaJjanam / kRtvA zvetAmbarAyattaM yAtrA praavrtynnRpH||58|| kAlAntare tatra pure raGko nAmAbhavadvaNik / tasya kApaTTiko haDhe nyAsIcake mahArasam // 59 // rasena tena spRSTasya lohasya tapanIyatAm / sa dRSTvA hasadanaparAvarta cakAra ca // 6 // vaJcayitvA kArpaTikaM raGkaH so'bhuunmhaadhnH| tatpucyA rAjaputryAzca saMkhyamAsItparasparam // 61 // For Private And Personal Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir P prabandha catuvizAta // 25 // hemIkakanIkAmeko divyaratnavibhUSitAm / raGkaputrIkare dRSTvA yAcate sma nRpAtmajA // 62 // tAM na datte punA raGko rAjA taM yAcate balAt / tenaiva matsareNAsau mlecchasainyamupAnayat / / 63 // bhagnA pUrvalabhI tena saMjAtamasamaJjasam / zilAdityaH kSayaM nIto vANijA sphItaRddhinA // 64 // tato'thAkRSya vaNijA prakSiptA ariNe zakAH / tRSNAyA te svayaM mRtvA hato vyAdhirmahAnayam // 65 // vikramAdityabhUpAlAtpazcarSitrikavatsare / jAto'yaM balabhImako jJAninaH prathamaM yayuH // 66 // khavarmanA gatAnyahadvimbAni viSayAntaram / devatAdhiSThitAnAM hi ceSTA sambhavinI tathA // 7 // etacca prathamaM jJAtvA mallavAdI mahAmuniH / sahitaH parivAreNa pazcAsarapurImagAt // 68 // nAgendragacchasatkeSu dhrmsthaanessvbhuutprbhuH| zrIstambhanakatIrthe'pi saGghastasyezatAmadhAt // 69 // zrImallavAdicaritaM jinazAsanIyatejAsamunnatipravitramidaM nizamya / bhavyAH ! kavitvavacanAdivicitralabdhibAtaiH prabhAvayata zAsanamArhataM bhoH // 7 // // iti zrImallavAdicaritram // // 25 // For Private And Personal Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir (8) atha zrIharibhadrasUripravandhaHzrIcitrakUTe haribhadro viprshcturdshvidyaasthaanjnyH| dRzyAM pAdukAH 'paJca madUrIkRtadarzanAnyAni paJcamamAghaH iti kRtvA' udare paTTaH 'udaraM vidyayA sphuTatIti kRtvA' jAlaM kudAlo niHzreNI saha calanti (?) / yatpaThitamahaM | na jAnAmi tasya ziSyo bhavAmIti pratijJA / ekadA catuSpathAsannabhUmiM bajatA gAthAmekAM paThyamAnA yAkinI nAma sAdhvI zrutA / tayA cakkidugaM haripaNagaM paNagaM cakkINa kesavo ckii| kesavacanIkesavaducakikesIyacakIya // 1 // iti gAthA peThe / na ca tena buddhA / agne gatvoktam-" mAtara ! kharaM cikcikaapitm|" sAvyoktam" navaM liptam / " aho ! anayA'hamuttareNApi jitaH / iti tAM vavande / tvacchiSyo'smi / gAthA) brahi |mAtaH ! / sA prAha sma-" mama guravaH santi / " haribhadraH mAha-kva te ? / atra santi / tataH kenApi zrAvakeNa sa caityaM nItaH / jinadarzanaM tatpathamaM hrssH| vapureva tavAcaSTe bhagavan vItarAgatAm / nahi koTarasaMsthe'nau tarurbhavati shaaddvlH||1|| For Private And Personal Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 26 // www.kobatirth.org jaM diTTI karuNAtaraGgiyapuDA eyarasa somaM muhaM / AyAro pasamAyaro pariyaro saMto pasannA taNU // taM nUNaM jarajammamacharaNo devAhidevo imAM / devANaM avarANa dIsaha jao neyaM sarUvaM jae // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ityAdi navInanamaskArAH / tato jinabhaTAcAryadarzanam / pratipattiH / parizram / sUriSadavI / Avazyake cakkItyAdiduSkaratvAdAvazyakaM tenaiva vivRtam / 'kavicAsarvazaH' iti birudam / rahasyapustakA devatAbhyo labdhAH / te cAdareNa jitadipaTAcAryAcchita 84 maThapratibaddhacaurAsInAmakaprAsAdastambhe vividhauSadhaniSpanne jalajvalanAdyasAdhye kSiptAH / ekadA bhAgineyau haMsaparamahaMsI pAThayati prabhuH niSpannau / paraM bauddhatarkAnkhe na pipaThiSataH / tau guruNA vAryamANAvapi tatpArzva gatI / jaratIgRhe uttArakaH / bauddhAcAryAnti tadveSasthI paThataH / kapalikAyAM rahasyAni likhataH / pratilekhanAdisaMskAravazAdayAlu hava jJAtvA gurugA'cinti- " dhruvaM zvetAmbarAvetau / " dvitIyAhe sopAnazreNI khavyA'dviyamAlilikhe / tadAnnAyAtI to pAdau tatra na dattaH / rekhAcayAGkastatkaNThazca / buddho'yaM jAta iti kRtvA upari pAdo dattaH / upari caTitau / guruNA dRSTau / guroH | samakSaM niSaNNau / tau gurvAsyacchAyAparAvarta dRSTvA tatkaitavaM tatkRtameva satyA jaTharapIDAmiSeNa tato nira kAmatAm / kapalikAM lAyA gatau tau / vilokApitau va halaH / rAjA kathitam - " sitapaTAvutkaTakapaTa tavaM lAtyA yAtaH / kapalikAmAnAyaya / " pRSThe sainyamarUpaM gatam / dRSTidRSTiH / dvAvapi sahastrayodhau tau / For Private And Personal pravandhaH // 26 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tAbhyAM nihataM rAjasainyam / uddhRtanaSTairuparAjaM gatvA kathita sattejaH / punrvhsainympressi| dRSTimelApakaH / yuddhamekaH karoti / aparaH kaparikApANinaSTaH / haMsatya zirazchitvA rAjJe darzitaM taiH / tenApi gurave dattam / gururAha-"kimanena kprikaamaanaayy|" gatA bhttaaH| rAnau citrakUTe prAkArakapATayordattayostadAsanne suptasya paramahaMsasya zirazchitvA taistatrArpitam / teSAM bauddhAnAM tatrezca sntossH| prAtaH zrIharibhadrasUribhiH ziSyakarandho dRSTaH / kopaH / tailakaTAhAH kAritAH / agninA tApitaM tailam / 1440 bauddhA hotuM khe AkRSTAH zakunikArUpeNa patanti / gurubhivRttAnto jJAtaH / pratibodhAya sAdhU prahitau / tAbhyAM gAthA dattAHguNaseNaaggisamA sIhANaMdAya taha piyaaputtaa| sihijAliNi mAisuyA, dhaNadhaNasirimo ya paibhajjA // 1 // jayavijayA ya sahoyara dharaNo lacchI ya taha paI majjA / seNaviseNo pittiya uttA jammaMmi sattamae // 2 // guNacandavANavaMtara samarAica giriseNa pANAu / egassa tao mukkho'Nato bIyassa saMsAro // 3 // jaha jalai jalau loe kusatthapavaNAhao kasAyaggI / taM culaM jaM jiNavayaNa amiyasittovi pajjalai // 4 // bodhH| zAntiH / 1440 granthAH prAyazcittapade kRtaaH| citrakUTatalahadhikAsthena tailavaNijA pratayaH kAritAH / tatprathamaM yAkinIdharmasUnuriti hAribhadragrantheSvante'bhUt / 1440 punrbhvvirhaanttaa| guNaseNaaggisammAityAdigAthAtrayapratibaddhaM samarAditvacaritraM navyaM zAstraM kSamAvallIvijaM kRtm| 100 zataka For Private And Personal Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 27 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paJcAzat SoDazaka- aSTaka- paJcaliGgI anekAntajayapatAkA- nyAyAvatAravRtti pazcavastuka-paJcasUtraka-zrAvakaprajJi nANAyattakaprabhRtIni hAribhadrANi / atrAntare zrImAlapure ko'pi dhanI zreSThI jainazcaturmAsa ke saparikaro devatAyatanaM vrajan siddhAkhyaM rAjaputraM dyUtakArayuvAnaM deyakanakapade nirdeyairyutakArairgatAyAM nikSiptaM kRpayA taddeyaM dattvA amocayat / gRhamAnIyAbhojayat / apAThayat / sarvakAryAdhyakSamakarot / paryaNAyayat / mAtA prAgapyAsIt / pRthag gRhe'sthAt / mAtrA priyayA ca samaM sa gRhamaNDanikA / zreSThiprasAdAddhanaM babhUva / siddho rAtrAvatikAle eti, lekhyaka lekha lekhanaparavazatvAt / zvazrUsnuSe atinirviNNe atijAgaraNAt / vadhvA zvazrUruktA - " mAtar ! putraM tathA bodhaya / yathA nizi sakAle eti / " mAtrA uktaH saH - " vatsa ! nizi zighramehi / yaH kAlajJaH sa sarvajJaH / " siddhaH prAha - "mAtar ! yena svAminA'haM sarvasvadAnena jIvitavyadAnena ca samuddhRtastadAdezaM kathaM na kurve / " tauSNIkyena sthitA mAtA / anyadA''locitaM zvazrUsnuSAbhyAm - " asya cirAdAgatasya nizi dvAraM nodaghATayiSyAvaH / " dvitIyarAtrAvaticirAd dvAramAgataH sa kaTakaM khaTakhaTApayati / te tu na brUtaH / tena kruddhena gaditam - " kimiti dvAraM nodghATayethe ? / " tAbhyAM mantrita pUrviNIbhyAmuktam - " yatredAnIM dvArANi udghATitAni bhavanti, tatra vraja / " tacchrutvA kruddhacatuSpathaM gataH / tatroghATe haTTe upaviSTAn sUrimantra For Private And Personal prabandhaH 8 // 27 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir smaraNaparAn zrIharibhadrAndRSTavAn / sAndracandrika nabhasi dezanA / bodhaH / vrataM jagRhe / sarvavidyatA / divyaM kavitvam / haMsaparamahaMsavada vizeSatarkA jighRkSubauddhAntikaM jigamiSurgurumavAdIt-"preSayata bauddhpaashce|" gurubhirgaditam-" tatra maagaaH| manaHparAvartI bhAvI / " sa Uce-"yugAnte'pi naivaM syAt / " punarguravA procuH-" tatra gataH parAvartyase cet tadA asmaddattaM veSamantrAgatyAsmabhyaM ddiithaaH|" UrIcakre sH| gatastatra paThituM lagnaH / sughaTitaistatkutarkaiH parAvartitaM manaH / taddIkSA lalau / veSaM dAtumupazrIharibhadraM yayau / tairapyAgacchannAvarjitaH vAdaM kurvanvAdena jitH| bauddhAcAryasya bauddhaveSaM dAtuM gtH| tenApi bodhitH| punarAgata upazrIharIbhadraM zvetAmbaraveSaM dAtum / punarvAdena jitH| evaM veSadvayapradAnena ehi re! yAhirAH 21 kRtaaH| dvAviMzavelAyAM gurubhizcintitam-" mA'sya varAkasya AyuHkSayeNa mithyAdRSTitve mRtasya dIrghabhavabhramaNaM bhuut|" purA'pi 21 vArAn vAde jito'sau| adhunA vAdenAlam / lalitavistarAkhyA caityavandanAvRttiH | sato kRtA / tadAgame pustikAM pAdapIThe muktvA guravo bhirguH| tatpustikAparAmarzAdvodha: samajani / tatastuSTo nizcalamanAH prAha __ namo'stu haribhadrAya tasmai prvrsuurye| madartha nirmitA yena vRttilalitavistarA // 1 // tato mithyAtvanirviNNena siddharSiNA 16 sahasrA upamita avaprapaJcA kathA'raci zrImAle siddhimnnddpe| For Private And Personal Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paturvizati prabandha sA ca sarasvatyA sAdhvyAJzodhi / samaye zrIharibhadrasUrayo'pi so'pi anazanena suralokamavApan / // iti shriihribhdrsuuriprvndhH|| // 28 // // atha zrIvappabhaTTasUripravandhaHgujaradeze pATalApuranagare jitazatrU rAjA rAjyaM karoti sma / tatra zrIsiddhasenanAmA sUrIzvaro'sti sm| sa moDherapure mahAsthAne zrImahAvIranamaskaraNAya gtH| zrImahAvIraM natvA tIrthopavAsaM kRtvA rAtrAvAtmArAmarato yoganidrayA sthitaH sansvapnaM dadarza / yathA-"kesarikizorako devagRhe prikriiddti|" svapnaM lbdhvaa'jaagriit| mAGgalyastavanAnyapAThIt / prAtazcaityaM gtH| tatra SaDvArSiko bAla eko bAlAMzumAlisamadyutirAjagAma / sariNA pRSTaH-"bho ! arbhaka ! kastvam ? kuta Agata:?" tenoktam-pazcAladeze DubAudhIgrAme bappAkhyaH ksstriyH| tasya bhadhirnAma sadharmacAriNI / tayoH surapAlanAmaputro'ham / mattAtasya bahavo bhujavalagarvitAH pracuraparicchadAH zatravaH snti| tAnsarvAnhantumahaM sannahya calanAsam / pitrA niSiddhaH-"vatsa! pAlastvam, nAsmai karmaNe prglbhse| almuyogen|" tato'haM kruddhH| kimanena nirabhimAnena pitrApi? yaH // 28 // For Private And Personal Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org svayamarIna hanti mAmapi prantaM nivArayati / apamAnena mAtApitarAvanApRcchayAtra samAgataH / sUriNA cintitam - " aho ! divyaM ratnam / na mAnavamAtro'yam / tejasAM hi na vayaH samIkSayate / " iti vimRzya bAla Alepe - " vatsaka! asmAkaM pArzve tiSTha nijagRhAdhikasukhena / " bAlenoktam- "mhaanprsaadH|" svasthAnamAnItaH / saGgho haSTastadrUpavilokanena / dRSTayastRptiM na tanvate / pAThayitvA vilokitaH / ekAhUna shlokshsrmdhygiisstt| guravastuSTuvuH / ratnAni puNyapracayaprApyAni / dhanyA vayam / tena vAlenApyalpadinairlakSaNatarkasAhityAdIni bhUyAMsi zAstrANi paryazIliSata / tato guravo DuMbAudhIgrAmaM jagmuH / bAlasya pitarau vanditumAgatau / guru| bhirAlApitau- " putrA bhavanti bhUyAMso'pi / kiM taiH saMsArAvakarakRmibhiH ? / ayaM tu yuvayoH putro vratamIhate / | dIyatAM naH / gRhyatAM dharmaH / naSTaM mRtaM sahante hi pitaro nijatanayam / zlAdhyo'yaM bhavaM nistitIrSuH / " pitRbhyAmuktam- "bhagavan / ayameka eva naH kulatantuH / kathaM dAtuM zakyate / " tAvatA savidhasthena surapAlana gaditam - "cAritraM gRhaNAmyeva / " yataH - sA buddhirvilayaM prayAtu kulizaM tatra zrute pAtyatAm valgantaH pravizantu te hutabhuji jvAlAkarAle guNAH / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturSicati // 29 // yaiH sarvaiH zaradendukundavizadaiH prApsairapi prApyate bhUyo'pyantra purandhrirandhranarakakroDAdhivAsavyathA // 1 // tato jJAtatanizcayAbhyAM tanmAtarapitRbhyAM jalpitam-"bhagavan ! gRhANa pAtrametat / paraM 'vappamahiH iti nAmAsya karttavyam / " gurubhirbhnnitm-"evmstu| kotra dossH| puNyavantau yuvAm / yayorayaM lAbhaH sampanna / " bappabhaTI ApRcchaya sUrapAlaM gRhItvA siddhasenAcAryA moDherakaM gtaaH| | zatASTake vatsarANAM gate vikrmkaaltH| saptAdhike rAdhazuklatRtIyAdivase gurau // 11 // dIkSA dttaa| 'bappabhahiH' iti nAma vizvavallabhaM jughuSe / saGghaprArthanayA tatra caturmAsakaM kRtam / anyadA yahibhUmiM gatasya bappabhamahatIM vRSTimataniSTa ghanaH / kvApi devakule sthitaH sH| tatra devakule mahAbuddhaH ko'pi pumAn smaagtH| tatra devakule prazastikAvyAni rasADhyAni gambhirArthAni tena bappabhaTipA dvadhAkhyApitAni / tataH sa bappamahinA samaM vstimaayaatH| gurubhiraashirbhirbhinnditH| AmnAyaM sa pRssttH| tato'sau jagAda-"bhagavan ! kanyakubjadeze gopAlagiridurganagare yazovarmanRpateH suyazodevIjanmA nandano'haM yauvanena nirargalaM dhanaM lIlayA vyayana pitrA kupitena zikSitaH-'vatsa ! dhanArjakasya kRcchmasthAnavyayI putro na vetti tAtasya / mitavyayo bhava / tato'haM kopAdihAgamam / " guruvo'pyUcuH-kiM te nAma ? / tenApi // 29 // For Private And Personal Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir khaTikayA bhuvi likhitvA darzitam / 'AmaH' iti / mahAjanAcAraparaM paredazI svanAma nAmAdadate na saadhvH| tasyaunatyena gUravo hRSTAH / cintitaM ca taiH-"pUrvaM zrIrAmasainye grAme dRSTo'sau pANmAsikaH shishuH| pIluvRkSamahADAlyAM vstrdolkmaasthitH| acalacchAyayA ca puNyapuruSo nirnnitH|| tatastajananI vanyaphalAni vicinvAnA'smAbhirbhaNitA-'vatse! kA tvam / kiM ca te kulam / ' sA'vAdIt nijaM kulam-'ahaM rAjaputrI kanyakubjezayazovarmapatnI suyazA nAma / ahamasminsute garbhasthe sati dRDhakArmaNavazIkRtaghavayA yatkRtapramANayA'kRtyaye ca krUrayA sapatnyA mithyA parapuruSadoSamAropya gRhaanisskaasitaa| abhimAnena zvazurakulApatRkule hitvA bhramantIha samAgatA vanyavRttyA jIvAmi / bAlaM ca pAlayAmi / " idaM zrutvA'smAbhirmA uktA-"vatse ! asmacaityaM samAgaccha svaM vatsaM varddhaya / tayA tathA kRtam / sapatnyapi bahusapatnIkRtamAraNaprayogeNa mmaar| tato viziSTapuruSaiH kanyakubjezo yazovarmA vijJapta:-"deva! suyazA rAjJI nirdoSA'pi tadA devena sapatnIvacasA niSkAsitA sA pratyAnIyate" / rAjJA sA svasaudhamAnAyitA saputrA gauravitA c| anyadA viharanto vayaM tasyA dezaM gtaaH| tayA pUrvapranipannaM smarantyA vayaM vanditAH puujitaaH| For Private And Personal Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhA caturviMzati // 30 // anena AmanAmnA tatsutena bhAvyam / evaM ciraM vibhAvya sUrayastamUcu:-"vatsa! basa nizcinto nijena suhRdA bappamahinAmnA smmsmtsnnidhau| tvaM gRhANa klaaH| kAstAH?-likhitam 1 gaNitam 2 gItam 3 nRtyam 4 paThitam 5 vAcam 6 vyAkaraNam 7 chando 8 jyotiSam 9 zikSA 10 niruktam | 11 kAtyAyanam 12 nighaNTu 13 patracchedyam 14 nakhacchedyam 15 ratnaparIkSA 16 AyudhAbhyAsam 17 gajArohaNam 18 turagArohaNam 19 tayoHzikSA 20 mantravAdaH 21 yantravAdaH 22 rasavAdaH 23 khanyavAdaH24 | rasAyaNam 25 vijJAnam 26 tarkavAdaH 27 siddhAntaH 28 viSavAdaH 29 gAruDam 30 zAkunam 31 vaidyakam 32 AcAryavidyA 33 AgamaH 34 prAsAdalakSaNam 35 sAmudrikam 36 smRtiH 37 purANam 38 itihAsa: 39 vedaH 40 vidhiH41 vidyAnuvAdaH 42 darzanasaMskAraH 43 khecarIkalA 44 amarIkalA 45 indrajAlam 46 pAtAlasiddhiH 47 dhUrttazambalam 48 gandhavAdaH 49 vRkSacikitsA 50 kRtrimamaNikarma 51 sarvakaraNI 52| | vazyakarma 53 paNakarma 54 citrakarma 55 kASThapaTanam 56 pASANakarma 57 lepakarma 58 carmakarma 59 yantrakarasavatI 60 kAvyam 61 alaGkAram 62 hasitam 63 saMskRtam 64 prAkRtam 65 paizAcikam 66 apabhrazam 67 kapaTam 68 dezabhASA 69 dhAtukarma 70 prayogopAyam 71 kevalIvidhiH 72 etAH sakalAH kalAH zi|kSitavAna / lakSaNatarkAdigranthAna paricitavAn / bappabhahinA sAkamasthimajjanyAyana prItiM baddhavAn / For Private And Personal Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pataH-AraMbhagurSI kSayiNI krameNa hasvA purA vRddhimatI ca pazcAt / dinasya pUrvArddhaparArddhabhinnA cchAyaiva maitrI khalasajjanAnAm // 1 // kiyasyapi kAle yazovarmanRpeNAsAdhyavyAdhitena paTTAbhiSekArthamAmakumArAkAraNAya pradhAnapuruSAH pressitaaH| anicchannapi taistatra niitH| piturmelitaH / pitrA''liGgitaH savASpagadagadamupAlandhazca dhigvRttavRttamucitAM zucitAM dhigetAM dhik kundasundaraguNagrahaNAgrahitvam / cakre'GkasImni tava mauktika yena vRddhirvArddhana tasya kathamapyupayujyase yat // 2 // (2) abhiSiktaH svarAjye / zikSitazca prajApAlanAdau / etatkRtvA yazodharmA arhantaM vidhA zuddhyA zaraNaM zrayan yAM gtH| AmarAjA pituraurddhadehikaM kRtavAn / dvijAdidInalokAya vittaM dattavAn / lakSadvitayamazvAnAM hastinAM rathAnAM ca / pratyekaM caturdazazatI ekA koTI padAtInAm / evaM rAjyazrIH zrIAmasya nyAyarAmasya / tathApi vappabhaTTimitraM vinA palAlapUlaprAyaM manyate sma / tato mitrAnayanAya pradhAnapuruSAn preSIt / taistatra gatvA vijJaptam-"he! zrIpappabhadde ! AmarAjaH samutkaNThayA''yati / AgamyatAm / " bappamahinA gurUNAM badanakamalamavalokitam / taiH samAnamatyA gItArthayatibhiH samaM barapabhahimAniH prahitaH / Amasya puraM For Private And Personal Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati // 31 // gopAlagiriM prApa / rAjA sabalavAhanaH saMmukhamagAt / pravezamahamakArSIt / saudhamAnaiSIt / avocata ca- " bhagavan ! arddharAjyaM gRhANa / " tenoktam-asmAkaM nirgranthAnAM sAvadyena rAjyena kiM kAryan ? yataH anekayonisampAtA'nantabAdhA vidhAyinI / abhimAnaphalaiveyaM rAjyazrIH sApi nazvarI // 1 // tato rAjJA'sau tuGgadhavalagRhe sthApitaH / prAtaH sabhAmAgatAya bappabhaTTaye nRpeNa siMhAsanaM maNDApitam / / tena gaditam-"UrvIpate! AcAryapadaM vinA siMhAsanaM na yuktam / gurvAzatanA bhvet| tato rAjJA bappabhahiH pradhAnasacivaiH saha gurvantike prhitH| vijJaptikA dattA-"yadi mama prANaiH kArya tadA prasadya sadyo'yaM maharSiH sUripade sthApyaH / 'yogyaM sutaM ca ziSyaM ca nayanti guravaH zriyam / ' sthApitamAtrazcAtra zighraM preSaNIyaH / / anyathA'haM na bhavAmi / mA vilambyatAmiti / " akhaNDaprayANakairmoDherakaM prApto bppbhttttiH| sacivaiH sUrayo vijJaptAH-" prabho ! rAjavijJaptyartho'nusAryaH / ucitajJA hi bhvaadRshaaH|" atha zrIsiddhasenAcAryabappabhahiH sUripade sthaapitH| tadaGge zrIH sAkSAdiva saMkrAmantI dRSTA / rahazca zikSA dattA-" vatsa ! tava rAjasatkAro bhRzaM bhAvI / tatazca lakSmIH pravartyati / tata indriyajayo dusskrH| tvaM mahAbrahmacArI bhvH| For Private And Personal Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vikArahetau sati vikriyante yeSAM na cetAMsi ta eva viiraaH| anena mahAvratena mahattaraH sphuriSyasi / ekAdazAdhike tatra jAte varSazatASTake / vikramAtso'bhavatsUriH kRSNacaitrASTamIdine // 1 // guruNA AmarAjasamIpe preSitaH / tatra praaptH| gopagireH prAzukavanoddeze sthitH| rAjA abhyAgatya mahAmahena taM purI prAvIvizat / zrIvappabhaddasUriNA tatra dezanA klezanAzinI dattA zrIriyaM prAyazaH puMsAmupaskAraikakAraNam / tAmupaskurvate ye tu ratnasUstairasau rasA // 1 // Amena gurUpadezAdekottarahastazatapramANaH prAsAdaH kArayAmAsa gopgirau| aSTAdazabhArapramANaM zrI varddhamAnavimbaM tatra nivezayAMbabhUve / pratiSThAM vidhApayAMcake / tatra caiye mUlamaNDapaH sapAdalakSaNa sauvarNa kairniSpanna iti budhAH prAhuH / AmaH kuJjarArUDhaH sarvA caityavandanAya yAti / mithyAdRzAM dRzau saindhavena pUryete samyagdRzAM tvamRteneva / evaM prbhaavnaaH| prAtarnRpo maulamanarghya svaM siMhAsanaM sUraye niveshaapyti| taddRSTvA vipraiH krudhA jvalitairbhUpo vijJaptaH-"deva! zvetAmbarA amI shuudraaH| ebhyaH siMhAsanaM kim / athAstAM tat / paraM hasvIyo bhavatu na mahat / muhurmuhustairitthaM vijJaptyA kadarthyamAnaH pArthivo maulasiMhAsanaM kozagaM kArayitvA'nyallaghvArUrupat / pratyUSe sUrIndreNa tad dRSTvA ruSTeneva rAjJo'gre paThitam For Private And Personal Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 32 // OMOM www.kobatirth.org samasyeyam / prabhuH smAha mardayamAnamataGgajadarpaM vinayazarIravinAzanasarpam / kSINo darpAddazavadano'pi yasya na tulyo bhuvane ko'pi // 1 // idaM zrutvA rAjJA TrINena sadA bhUyo mUlasiMhAsanamanujJAtam / aparAdhaH kSamitaH / ekadA sapAdakoTI hemnAM dattA gurubhyaH / tairnirIhaiH sA jIrNoddhAre RddhiyuktazrAvakapArzvAd vyayitA / anyadA zuddhAntaM pramlAnavadanAM vallabhAM dRSTvA prabhoH puro gAthArddhaM rAjA''ha ajjavi sA paritappa kamalamuhI attaNo pamAeNa / Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paDhama vibudveNa tae jIse pacchAiyaM aMgam // 1 // rAjA AtmasaMvAdAccamatkRtaH / anyadA priyAM pade pade mandaM mandaM saJcarantIM dRSTvA gAthArddha rAjA jagAda yAlA caMkrammaMtI pae pae kIsa kuNai muhabhaMgam / sUrirAha nUrNa ramaNapaese mehalayA chivadda nahapaMtiM // 1 // For Private And Personal prabandhaH // 32 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir idaM zrutvA rAjA mukhaM nizvAsahatadarpaNasamaM dadhe / amI madantaHpure kRtaviplavA iti dhiyA / taccAcAryaiH kSaNArddhanAvagatam / cintitaM ca-aho vidyAguNo'pi doSatAM gataH / jaladherapi kallIlAJcApalAni kaperapi / zakyante yatnato roddhuM na punaH prabhucetasaH // 1 // rAtrau sUriH saMghamanApRcchya rAjadvArakapATasampuTataTe kAvyamekaM likhitvA purAdvahiryayau / tadyathAyAmaH svasti tavAstu rohaNagire ! mattaH sthitipracyutA vartiSyanta ime kathaM kathamiti svapne'pi maivaM kRthAH / zrImaMste maNayo vayaM yadi bhavallabdhapratiSThAstadA te zRGgAraparAyaNA kSitibhujo maulau kariSyanti naH // 1 // asmAn vicitravapuSazcirapRSTalagnAn kiMvA vimuJcasi vibho ! yadi vA vimuca / hA ta ! kekavara ! hAniriyaM tavaiva bhUpAlamUrddhani punarbhavitA sthitirnaH // 2 // isa jihiM gaya tihiM gayA mahi maNDaNA havaMti / cheDutAMha sarovaraha jaM haMse muJcati // 3 // dinaiH katipayaigaDadezAntarviharan lakSaNAvatInagaryAH puro bahirArAme samavAsArSIt / tatra pure dharmo nAma rAjA / sa ca guNajJaH / tasya sabhAyAM vAkpati nAmA kavirAjo'sti / tena sUrINAmAgamanaM lokAdavagatam / jJApitazca rAjA / rAjJA pravezamahaH kAritaH / pUrmadhye saudhopAnte gurustuGgagRhe sthApitaH / rAjA nityaM vandate / kavayo jitA raJjitAzca / prabhAvanA predhate sma / yazazca kundazubhram / rAjA proSe For Private And Personal Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 33 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir adRSTe darzanotkaNThA dRSTe virahabhirutA / dRSTenApyadRSTena bhavatA nApyate sukham // 1 // nirbandhe sUrirAha - AmazcetsvayamAyAsyati tadA vayaM yAsyAmo nAnyathA iti pratijJAya sthApitAH puNyalAbhaM kurvanti / itazca yadA bappabhaTTiH kRtavihAraH prAtaH zrIAmapArzva nAyAtastadA tena sarvatrAvalokito na labdhaH / jAto vilakSaH / ' yAmaH svasti tavAstu ' ityAdi kAvyAni dRSTAni / akSarANyupalakSitAni / dhruvaM samAM muktvA kvApi gata eveti nirNitam / anyadA bahirgatena rAjJA bhujaGgamo dRSTaH / taM mukhe dhRtvA vAsasA''cchAdya saudhaM gataH / kavivRndAya samasyAmarpitavAn zastraM zAstraM kRSirvidyA anyo yo yena jIvati / iti / pUritA sarvairapi / na tu nRpazcamaJcakAra hRdayAbhiprAyAkathanAt / tadA bappabhahiM vADhaM smRtavAn / "sA hRdayasaMvAdinI gIstatraiva" atha paTahamavIvadat / tatredamajUghuSat - "yo mama hRdgatAM samasyAM pUrayati | tasmai hemaTaMkakalakSaM dadAmi / " tadA gopagirIyo dyUtakAraH kazcid gauDadezaM gataH / sa bappabhaTTisUrINAmagre tatsamasyApadadvayaM kathitavAn / sUriNA pazcArddha peThe sugRhItaM ca kartatryaM kRSNasarpamukhaM yathA // 1 // For Private And Personal prabandhaH // 33 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Sy iti / sa hi bhagavAn SaDvikRtityAgI siddhasArakhato gaganagamanazaktyA vividhatIrthavandanazaktiyuktastasya kiyadetat / sa cUtakArastatpAdadvayaM gopagirau zrI AmAgre niveditavAn / rAjA ddhvaan-"aho!| sughaTitatvamarthasya / " taM papraccha-"kena kveyaM pUritA smsyaa|" dyUtakRdAha-"lakSaNAvatyAM bappamaTimariNA iti / " tasyocitaM dAnaM cakre / anyadA rAjA nagaryA bhiryyau| nyagrodhadramAdhaH pAnthaM mRtaM ddrsh| zAkhAyAM| lambamAnaM karapatrakamakaM vipuSAM vyUhaM savantaM gAthAddhaM ca viziSTagrANi likhitaM kaThinyA'pazyat / taiyA maha niggamaNe piyAi ghoraM suehiM jaM ruNNaM / tadapi samasyApAdvayaM rAjJA kavibhyaH kathitam / na kenApi suSTu pUritam / rAjA cintayati sma vezyAnAmiva vidyAnAM mukhaM kaiH kainai cumvitam / hRdayagrAhiNasteSAM dvitrA santi na santi vA // 1 // ___ hRdayagrAhI sa eva mama mitraM suurivrH| sa eva daurodariko nRpeNopasUri praiSi / sUriNA'kSinimeSamAtreNa pUritA samasyA karavattayabiMduanivaDaNeNa taM majha saMbhariya // 1 // For Private And Personal Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // prabanya caturvizati // 34 // tatpunarNatakArAcchutvA rAjJA haSTanAtkaNThitana sUrerAhAnAya vAgminaH sacivAH prsthaapitaaH| upAlambhalAsahitA vijJaptiA dade / prAptAste tatra / dRSTAstaistatra sUrayaH / upalakSya bnditaaH| raajvijnyptirdttaa| tatra likhitaM mAcita gurubhiH| nagana gAGgeyaM suyuvatikapolasthalagataM na vA zukti muktAmaNirurasijasparzarasikaH / nakoTIrAlA smaratiSa savitrI maNicayastato manye vizvaM khasukhanirataM snehaviratam // 1 // chAyAkAraNisiradhariya pacavi bhUmi prati / pattahaM paupattattaNauM tahaara kAI karaMti // 9 // saMdhivA apyUcuH-" svAmin ! AmarAjo nirvyAjaprItirvijJapayate-zIghamAgamyA'yaM dezo vasantAvata| sitocAnasIlA lambhanIyaH / bhavadvAgrasalundhAnAmasmAkamitarakavivAga na rocte| kathAsu ye landharasAH kavInA te nAnurajyanti kathAntareSu / . na gandhiparNapraNayAzcaranti kastUrikAgandhamRgAstRNeSu // 1 // " saMdAkaNye likha daravA sUribhiH sacivAH procire-"zrIAmo gIpatisamaprajJa evaM bhASaNIyaH'ammAbhiyadi kA kArya tadA dharmasya bhUpateH / sabhAyAM namAgamya svayamApucchyatAM dratam // 1 // - // 34 // For Private And Personal Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir asmAkamiti pratijJAste dharmeNa rAjJA saha-" svayamAmaH sametya tvatsamakSaM yadA'smAnAkArayate kila tadA tatra yAmo nAnyathA iti / " pratijJAlopazca nocitaH satyavAdinAM pratiSThAvatAm / tato mantriNa upakanyakurjezamAjagmuH / sUrINAmuktamuktaM lekhazcAdarzi / tatra likhitaM yathAvizeSa viNAvi gayA nariMdabhavaNesu huMti gAraviyA / vijhona hoi baMjho gaehiM bahuehiM vigaehiM // 1 // mANasarahiehiM suhAI jahana lambhati rAyahaMsehiM / taha tassa vi tehiM viNA tIrucchaMgA na sohaMti // 2 // parisasiyahaMsaulaMpi mANasaM mANasaM na saMdeho / annattha vi jattha gayA haMsA vi bayA na bhannati ||shaa haMsA jahi gaya tahiM jigaya mahimaMDaNI havaMti / chehau tAhaM mahAsarahaM je haMsihi muccaMti // 4 // malao sa caMdaNucciya naimuhahoraMtacaMdaNadumoho / pa-bhaTThapi hu malayA u caMdaNaM jAyai mahagdhaM // 5 // agghAyaMti mahuyaza vimuktakamalAyarAvi mayaraMdaM / kamalAyaro vi diDo suo vi kiM mahuyaravihuNo // 3 // imeNa kutthuheNaM viNAvi rayaNAyaru ciya samuddo / kutthurayaNaM pi ure jassa ThiyaM sovi hu mahagdho // 7 // paI mukANavi taruvara phidRi pattattaNaM na pattANaM / tuha paNacchAyA jai hoi kahavitA tehiM pattehiM // 8 // meM kaivi pahU mahimaMDalaMmi te ucchudaMDasAricchA / sarasA jaDANa majhe virasA pattesu dIsaMti // 9 // saMpeI pahuNo pahuNoM pahutaNaM kiM ciraMtaNa pahaNaM / dosaMguNA guNadosA pahiM kayA nahu kayA tehiM // 10 // For Private And Personal Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH paturvizati / // 35 // | etadbAcayitvA soskaNThaM nRpaH sArakatipayapuruSavRtto'cAlIt / godAvarItIragrAmamekamagamat / tatra khaNDadevakule vAsamakArSIt / devakulAdhiSThAtrI vyantarI saubhAgyamAhitA gaGgeca bharataM taM bheje / prabhAte |karabhamAruhya tAM devImApucchya prabhupAdAntaM prApa | gAthAddhaM papATha anjavi sA sumarijai ko neho egarAIe / sUrIndraH prAha golAnaIyatIre sunnaule jaMsi vIsamio // 1 // iti / anyo'nyaM gADhamAliliGgaturubhau / tata Ama Aha smaaMdha meM saphalA prItiradya me saphalA ratiH / adya me saphalaM janma adya me saphalaM kulam // 1 // rAtrI iSTagoSTI vavRte mdhumdhuraa| tataH prabhAte sarirdharmanRpAsthAnamagamat / AmanRpo'pi pradhAnaH svH| puruSaiH saha sthagIdharo bhUtvA''gacchat / 'Ama Avau' iti bruvANaiH sUribhirdharmAya Amasya viziSTapuruSA drshitaaH| "ete AmanRpanarAH kilAsmAnAhAtumAyAtAH" iti / dharmeNa rAjJA pRSTaM viziSTajanapAce-"bhoH 11. AmapradhAnanarAH ! sa bhavatAM svAmI kiidRshruupH|" tairnigaditam-" yAdRgayaM sthagIdharastAdRgasti / " prathama For Private And Personal Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mAtulita kare dhArayitvA Ama AnIto'sti / saribhiH pRSTabhu-bho ! sthagIdhara ! tavakare kimetat / / mAtuliGga kare dhArayitvA Ama AnIto'sti / sUribhiH pRSTam-" bhoH ! sthagIdhara ! tabakare kimetat ? / " sthagIdharIbhUtena zrIAmenoktam-" bIjaurA" iti / kSaNArddhana vArtAmadhye sUribhiH sUktamavatAritam- | tattIsIyalImelAvAkehA dhaNiutAvalI piumaMdasaNehA / virahi jo maNu sumarai tasu kavaNanihorA kannipavittaDI jaNu jANai dorA // 1 // iti / guruNA kathitam-" Ama Avau Ama Avau" dharmeNa rAjJA tuarichoDaM dRSTvA pRSTam-"aho! sthagIdhara ! kimidam ?" tenoktam-" tU ari" tavArItyarthaH / ityAdi goSThyAM vartamAnAyAM zanaiH zanaiH zrIAmarAjazcidrapamelApakAnnimRtya purAvahiH sthAne sthAna sthApitairvAhanaiH kithatImapi bhUmimatyakAmat / tAvatA surIzvaro vilambAya praharadvayaM kAmapi kathAmacikathat / rasAvatAraH sa ko'pi jAto yo rambhAtilottamAnakSaNIyake'pi durlabhaH / Amo rAjA mUlyaM kaGkaNaM grahaNake muktvA vezyAgRhe uSita AsIt / sA tu lakSaNAvaMtIpatervArastrIH / ekaM kaGkaNamAmorAjadvAre muzcannagAt / aparAhne rAjJaH pAda bappabhaTisUribhirmutkalA|pitam-"deva ! gopagirAvAmapArzva yAmo'nujJAM dIyatAm / " dharmeNa bhaNitam-"bhavatAmapi vANI vighaTate? bhavadbhirbhaNitamabhUt ? yadA tava dRSTau AmaH sametyAsmAnAhvayati tadA yAmo nArvAk / tatki vismRtam ? || jiMDhe ki vo dve stH|" AcAryA jagadu:-"zrIdharmadeva ! mama pratijJA pUrNA / " rAjA''ha-"katham ?" sari For Private And Personal Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 36 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vadati - "Amo rAjA khayamAgatastava dRSTau / " rAjA''ha -" kathaM jJAyate ? / " sUriH- "yadA bhavadbhiH pRSTaM bhavatAM svAmI kIdRza: ? viziSTaistadA bhaNitam - sthagikAdhararUpaH, tathA bIjaurA zabdo'pi vimRzyatAm / dorA| zabdo'pi yo mayokto'bhUt / tasmAtpratijJA pUrNA me / " atrAntare kenApi rAjadvArAd AmakaGkaNaM nRpadharmahaste dattaM AmanAmAGkitam / dvitIyaM vezyayA dattam / tad dRSTvA naSTasarvasvastadvana iva zuzoca / "dhigmAm / yanmayA zatruH svagRhamAyAto nArcitaH na ca sAdhitaH / " dharmeNa mutkalitAH sUrayaH puraH kApi sthitenAmena saha jagmuH / mArge gacchatA Amena pulIndra eko jalAzayamadhye jalaM chagalavanmukhena pibandRSTaH / AmarAjena sUrINAmagre patyoktam pasu jema puliMda u pa piyaha paMthiu kavaNiNa kAraNiNa / sUribhirabhANi karave vikaraMbiya kajjhaliNa mudvaha aMsu nivAraNiNa // 1 // rAjJA pratyayArthaM sa samAkArya pRSTaH / tenoktam, satyaM sUrivaca: / hastau darzitau / rAjA tena vAksaMvAdena prItaH / ' ajjabi sA paritappar3a' ityAdi taduktaM sarvaM sArasvatavilasitamiti niracaiSIt / zighrazighraM gopAlagiriM gataH / patAkAtoraNamaJcapratimaJcAdimahAstatrAsuH / divasAH katyapyatikrAntAH / tataH zrIsiddha For Private And Personal prabandhaH 9 // 36 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie senasUrayo bArddhakena pIDitA anazanaM gRhItukAmAH zrIvappabhaTisUrINAmAkAraNAya gItArthamuniyugalaM pressissuH| te sad gurolekhamadIdRzan / tatra likhitaM yathA adhyApito'si padavImadhiropito'si tatkiMca nApi kuru vatsaka ! bappabhadde ! / prAyopavezanarathe vinivezya yena saMpreSayasyamaradhAma nitAntamasmAn // 1 // tedRSTvA AmabhUpatimApRcchaya moDherakapuraM bramazAntisthApitavIrajinamahotsvAyaM prApuste / gurUnyavandire / guravo'pi tAnyADhamAliGgathAlApiSuH / vatsa ! gADhamutkaNThitamasmAkaM hRdayam / mukhakamalakamapi te vismRtam / rAjAnugamanaM te'smAkaM duHkhAyAsIt / kAraya sAdhanAm / anRNo bhava / tato'ntyArAdhanA catu:zaraNagamana-duSkRtagA~-sukRtAnumodanA-tIrthamAlAvandanAdikA vidhinA vidhApitA / guravo devalokalalanAnayanavibhAgapAtratvamAnaJcuH / zoka ucchalitaH / tato bappabhahiH zrImadgovindasUraye zrInannasUraye ca gacchabhAraM samarpya zrIAmapArzvamagamat / pUrvavatsamasyAdigoSTyaH sphuranti / ekadA sUrinaeNpasabhAyAM ciraM pustakAkSaradattak tsthau| tatraikA nartakI nRtyantI AsIt , ruupdaasiikRtaapsraaH| sUridRgnIlinivAraNAya tasyAH zukapicchanIlavarNAyAM nIlakaMculikAyAM dRzaM nivezayAmAsa / AmastadRSTvA manasi papAThamitatattapAraMgayANa jogINa jogajuttANam / jaitANaM pi miyacchI maNami tAta ciya pamANam // 1 // A/ bhAra samapAtratvamAnaJcuH / zoka lAmAlAvandanAdikA vidhi For Private And Personal Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 37 // www.kobatirth.org Amo rAtrau puMveSAM tAM nartakIM sUrivasatau praiSIt / tayA sUrINAM vizrAmaNA''rabdhA / karasparzena jJAtA | yuvatiH sUriNA'bhihitA sA- " kA tvam ? / kasmAdihAgatA ? / asmAsu brahmavrataniyiDeSu varAki ! bhavatyAH htsakAzaH / vAtyAbhirna calati kAJcanAcalaH / " tayoktam - " bhavadbhaya upadeSTumAgatA / rAjye sAraM vasudhA vasudhAyAmapi puraM pure saudham / saudhe talpaM talpe varAGganA'naGgasarvasvam // 1 // iti / kiMca Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir priyAdarzanamevAstu kimanyairdarzanAntaraiH / prApyate yena nirvANaM sarAgeNApi cetasA // 2 // zrI Amena preSitA'haM prANavallabhA bhavatAM zuzruSArtham / " tataH sUrizakro vadati sma - " asmAkaM jJAnadRkprapAtadRSTadraSTavyAnAM naiva vyAmohAya pragalbhase malamUtrAdipAtreSu gAtreSu mRgacakSuSAm / ratiM karoti ko nAma sudhIrvacaugRheSviva // 1 // " sApi nirvikAraM rivaraM nizcitya dhvanacetAH prAtarnRpatisamIpaM gatA / pRcchate rAjJe rAtrIyaH sUrivRttAntaH samyakkathitastayA / " pASANaghaTita iva tava guruH / navanItapiNDamayaH zeSo lokaH / yAvantaH kUTaprapazcA hAvabhASa-kaTAkSa- bhujAkSepa-cumbana-nakharadanAkSatAdivilAsAste sarve AjanmazikSitAstatra prayuktAH / punastilatu For Private And Personal prabandhaH // 37 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir SatribhAgamAtramapi mano'sya naacaaliit| anurAgabalAtkArapUtkArabhIdarzanahatyAdAnAdivibhISikAbhirapi | nAkSubhat / tadeSa manye mahAvajramayo na devakanyAbhirna vidyAdharIbhirna nAgAGganAbhizvAlyate mAnuSINAM tu kA kathA?" asminsUrarddharmasthairya zrute nRpo vismayAnandAbhyAM kandambamukulasthUlaromAJcakaJcukitagAtraH sNvRttH| dabhyo ca guruM dhyAnapratyakSa kRtvA nyuchane yAmi vAkyAnAm / razoryAmyavatAraNe baliH kriye'haM sauhArdahRdyAya hRdayAya te // 1 // prAtarguravaH smaaguH| rAjA hUNo na vadati kizcit / sUribhirbhaNitam-"rAjan ! mA ljisstthaaH| maharSINAM dUSaNabhUSaNAnveSaNaM rAjJA kArya na dossH|" rAjJoktam-" alamatItavRttAntacarcayA / etadahamuttambhitabhujo bruve yuSmAndranadhanAnavalokya " bhanyAsta eSa dhavalAyatalocanAnAM tAruNyadarpaghanapInapayodharANAm / bhAmodaroparilasacivalIlatAnAM raSTvA''kRti vikRtimeti mano na yeSAm // 1 // " For Private And Personal Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 38 // www.kobatirth.org sUrya papATha / sUrirgAthApUrvArddhamuvAca - ityuktvA daNDapraNAmena praNanAma zrIAmaH / anyedyU rAjA rAjapathena sattaramANo hAlikapriyAM eraNDabRhatpatrasaMvRtastana vistarAM eraNDapatrANi vicinvAnAM gRhapAzcAtyabhAge dRSTvA gAthArddhaM yojitavAnvavivaraniggayadalo eraMDo sAhai vva tarUNANaM / tattu sUrINAM puraH samasyAtvena samarpitavAn | sUraya ucuHittha ghare haliyavaha iddahamittatthaNI atthi // 1 // rAjA vismitaH / aho ! sAraM sArakhatam / anyadA sAyaM proSitabhartRkAM vAsabhavanaM yAntIM vakragrIvAM dIpakarAM dadarza / gAdhArddha coce dijjhai kaggIvAi dIvao pahiyajAyAe / piyasaMbharaNapulaIta aMsudhArAnivAya bhIyAe // 1 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir iti / sUribhUpau sukhena kAlaM gamayato dharmaparau / anyadA dharmanRpeNa AmanRpasya pArzve dUtaH prahitaH / esyAvocat - "rAjan ! tava vicakSaNatayA dharmannRpaH santuSTaH / punaH sa Aha / bhavadbhirvayaM chalitAH / yato bhava For Private And Personal prabandhaH 11 3/1 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir dabhyo gRhamAgatebhyo nAsmAbhimahAnalpo'pi ko'pi satkAraH kRtH| adhunA zRNu-"asmadrAjye varddhanakuJjaro nAma mahAvAdI bauddhadarzanI videzAdAgato'sti / sa vAdaM jighRkssuH| yaH ko'pi vo rAjye vAdI bhavati sa AnIyatAm / asmAkaM bhavadbhiH saha ciratna vairam | yaH ko'pi vAdI vijayI bhaviSyati tatprabhuraparasya rAjyaM grahiSyati / mama vAdinA yadA jItaM tadA tvadIyaM rAjyaM mayA grAhyam / yadA tava vAdinA jitaM tadA madIyaM rAjyaM tvayA grAhyam / ayaM pnn| vAgyuddhamevAstu / kiM mAnavakadarthanena?" Amenoktam-"dUta! tvayA yaduktaM taddharmeNa kathApitamathavA tvayA khatuNDakaNDUtimAtreNoktam ? yadi tava prabhuH saptAGgaM rAjyaM vAde jIte samarpayiSyati me iti satyam / tadA vayaM vAdinamAdAyAgacchAma iti / " dUtenoktam-kAraNavazAd yudhiSThireNApi droNaparvaNyasatyaM bhASitam / matprabhustu kAraNe'pi na mithyA bhASate / " Amena dUtaH praiSi / uktadinopari ca SApabhAdi ca gRhItvA arddhapathe uktasthAne aamogmt| dharmabhUpatirapi varddhanakuJjaraM vAdIndramAdAya tannAjagAma / paramAraMvaMdayaM narendra mahAkaviM vAkpatinAmAnaM khasevakaM sahAdAya smaayyau| ucitapradeze AbAsAndApayAmAsa / tau vAdiprativAdinI pakSapratipakSaparigraheNa vAdamArebhete / sabhyAH kautukAkSiptAH pazyanti / dvaappysaamaanyprtibhau| bAde SaNmAsA gatAH / dvayoH ko'pi na hArayati na jyti| Amena sUrayaH proktA sAyam-"rAjakAryANAM pratyUhaH syAt nijIyatAmasI zIgham / " sUriNA bhaNitam-"prAta. For Private And Personal Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandha: caturviMzati // 39 // nigrhiissyaami| mA ma yo bhraantibhuuyaat|" rAtrI sUrIzvareNa mantrazaktyA maNDale hArArddhahAramaNikuNDalamaNDitAGgI divyAGgarAgavasanA divyakusumaparimalavAsitabhuvanodarA bhagavatI bhAratI saakssaadaaniitaa| caturdazabhiH kAvyaiH sadyaskairdinyaiH stutA / devyoktam-"vatsa! kena kAraNena smRtaa|"suuriviirenn bhANitam- "SaNmAsA vAde lagnAH / tathA kuru yathA vAde niruttarIbhavati sH|" devyA gaditam-"ghatsa ! ahamanena prAk sapta bhavAnArAdhitA / mayA'tra bhave'smai akSayavacanA guTikA dattA'sti / tatprabhAvAcakrinidhidhanamiva nAsya vaco hIyate / " sUriNoktam-" tvaM devi ! kiM jainazAsanavirodhinI ? yena me jayazriyaM na datse / " bhAratyUce-"vatsa! jayopAyaM bruve svayA vAdArambha prAtaH sarve vadanazaucaM kArApyAH pArSadyAH gaNDuSaM kurvatastasya badanAda guTikA mamecchayA patiSyati tadA tvayA jeSyate / ekaM tu yAce-matstutezcaturdazakAvyaM kasyApyagre na prakAzyam / tatpaThane hi mayA dhruvaM pratyakSayA bhAvyam / kiyatAM pratyakSA bhavAmi / klezenAlam |"evmuktvaa devI vidyujjhAtkAralIlayA'ntardadhe / sUribhirnizi paramAptaziSya eko vAkpatirAjasamIpaM prahityAkhyApita yathA-sUrayo vadanti-"rAjan ! tvaM vidyAnidhirasmAkaM lakSaNAvatIpurIparicitacaraH / tadA'vAdIH-bhagavan ! nirIhA bhavantaH kAM bhavadbhyo bhakti drshyaami|" tadA vayamavocAma-avasare kAmapi bhaktiM kaaryissyaamH| bhavadbhirbhaNitam-tathAstu / " idAnIM so'vasaro'tra smaayaatH| ghApatinA ziSyaH pRSTaH-" sUrayaH kiM me 39 // For Private And Personal Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir samAdizanti ? / AdiSTaM kurve dhruvm|" ziSyonyavedayat-"rAjan ! guravaH Adizanti-prAtardharmAmayoH sadaH sthayoH satostvayA vAcyaM yathA-vadanazaucaM vinA bhAratI na prasIdati / tasmAdvAdiprativAdisabhyasabhezAH sarve zaucaM kurvntu| etAvati kRte bhavatA naH sarvaH snehaH kRta ev|" vApatimA tdnggiikRtm| ziSyeNopagurU gatvA tattatpratijJAtaM kathitam / tuSTAH guravaH / pratyUSe udayati bhagavati gabhastimAlini lAkSAlipta iva prAcImukhe rAjAnau samAyAmAgAtAm / vAkpatinA badanazaucaM sarve kAritAH, bauddhavAdIndro'pi / tasya vadanakamalAdvigalitA guTikA ptgrhe| bappabhahiziSyaiH patadgraho janaidUre kArApitaH / guTikA sUrIndrasAjAtA / bauddho guTikAhInaH sUriNA pArthena karNa iva divyazaktimukto niHzaMkaM vAkpRSaktairhataH / nirutarIkRtaH rAhugrastazcandra iva himAnIviluptastarukhaNDa iva nistejatAM bheje| tadA zrISappabhanirvivAdaM vAdikuJjarakesarIti birudaM khaiH paraizca dattam / dharmeNa saptAGgaM rAjyaM AmAya dattam / lAhIdam / dharmAddhi rAjyaM labhyate / kA'tra carcA ? / Amena gRhItam / tadA sUriNA AmaH proktaH-"rAjan ! punaH rAjyaM dharmAya dehi| mahAdAnamidam / zobhate ca te / rAjasthApanAcAryAzca yUyam / zrIrAmeNa vanasthenApi suprISavibhISaNI rAjIkRtau / tvamapyevaM yugInanRpeSu tulyH|" etadvacanasamakAlameva Amena gAmbhIryodArthadhAmnA dharmAya tadrAjyaM pratyarpya sa dharmaH paridhApitaH / khe mattAH kariNaH zataM, sahasraM tuGgAsturaGgAH, sahasaM savarUthA rathAH, zataM For Private And Personal Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati pravandha: // 40 // vAditrANi prAdAyiSata / khaM svaM sthAnaM gatAH saH / sUribhUpo yazodhavalitasaptabhuvanI gopagirau zrImahAvIramavandiSAtAm / tadA sUrikRtaM zrIvIrasya stavanam-'zAnto veSaH zamasukhaphalA' ityAdi kAvyaikAdazakamayamacApi saGgha pavyate / saGghana prabhurvavande / tuSTuSe ca raverevodayaH zlAghyaH ko'nyeSAmudayagrahaH / na tamAMsiM na tejAMsi yasminnabhyudite sati // 1 // anyadA svaparasamayasUktaiH prayodhya rAjA prabhubhirmadyamAMsAdi saptavyasananiyamaM kaaritH| samyaktvamUlaikAdazavrataniratazca pAvakaH kRtaH / dvAdazaM vrataM svatithisaMvibhAgAkhyaM prathamacaramajinanRpANAM niSiddhaM siddhAnte / ekadA lakSaNAvatyAM bauddho varddhanakuJjaro dharmanRpamAha sagadgadam-" ahaM pappamahinA jitastanme na dUSaNam / bappabhaTTirhi bhAratI nararUpA, prajJAmayaH piNDaH, gIputraH, na ca dunoti / etattu dunoti yattava bhRtyenApi vAkpatirAjena sUrikRtabhedAnmama mukhazocopAyena guTIM hArayAmahe / etAvadabhidhAya sa tAraM tAraM ruroda / sa nivAritaH kSamApena rodanAt / uktazca kiM kriyate ? / ayaM nazcirasevako'nekasamarAGgaNalabdhajayapratiSThaH prabandhakaviH parAbhavituM na rocate / kSamasvedamasyAgaH / tato bauddho joSaM sthitH| aparazuryazodharmanAmnA samIpadezasthena balavatA bhUpena lakSaNAvatImetya raNe dharmanpo vyaapaaditH|raajyN jagRhe / vAkpatirapi bandIkRtaH / tena kArAsthena gauDavadhasaMjJakaM prAkRtaM mahAkAvyaM racayitvA yazodharmAya rAjJe darzitam / tena // 40 // TA For Private And Personal Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir guNavizeSavidA sasatkAraM vandemuktaH / kSamitazca / vidvAn sarvatra pUjyate / tato vAkpatirthappabhaDiM samIpaM gataH / dvayostayomaitrI pUrvamapyAsIt / tadAnIM vizeSato'vRdhat / tena vAkpatinA mahAmahavijayAkhyaM prAkRtamahAkAvyaM baddham / AmAya darzitam / Amo hemarakakalakSyamasmai vyazizraNat / kiyatI paJca sahasrI kiyatI lakSyA ca koTirapi / audAryAnatamanasA ratnavatI vasumatI kiyatI // 1 // aparedhuH prabhuH zrIAmena pRSTaH-" bhagavan yUyaM tAvattapasA vidyayA ca loke lbdhprmrekhaaH| kimanyo ko'pi kyApyAsta yo bhavattulAlezamavApnoti / " pappabharibhANIt - avanipate ! mama guruvAndhavau govindAcArya-nannasUrI sarvaguNairmadadhiko gurjaradharAyAM moDherakapure stH|" guNotkaNThayA'mitasainya Amastatra gataH tadA namasUriAkhyAne'vasarAyAtAn vAtsyAyanoktAna kAmAGgabhAvAnpallavayannAsIt / rAjJA zrutaMtatsadham / arucirutpannA | aho ! vayaM kAmino'pi naitAna bhAvAna vidmH| ayaM tu vetti samyak / tasmAdavazyaM nityaM yoSitsaGgI kimasya praNAmena ? ityakRtanatirevotthAyAzu gopagirimAgAt / cirAdRSTaH kSamApa iti raNaraNakAkrAntasyAntAH prabhavo vandApayitumaiyaruH / rAjA nirAdaraH na vandate tathA / evaM dinAni katipayAni gatAni / ekadA gurubhiH prapacche-"rAjan ! yathA purA bhakto'bhUstathedAnI bhakto nAsi / kimasmAkaM doSaH ko'pi?|" rAjA mAha-"maribara ! bhavAdRzA api kRpAtrazlAghAM kurvte|" sarirUce-katham / Ama: For Private And Personal Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caziti prAha-yo bhavadbhiH svau gurubAndhavau stutau| tatra gatvA eko nannamarinAmA dRSTaH zRMGgArakathAbyAkhyAnalampaTa. stapohIno lohataraNDatulyo majjati majjayati ca bhavAmbudhau / tasmAnna kiJcidetat / sUrayo masimalinabadanAH khvstimguH| tatropavizya dvau sAdhU moDherakapuraM prahitau / tatpAttatra kathApitam-"Amo'kRtapraNAmo bhvtpaadiaagtH| evamevaM yuvAM nindati / tatkartavyaM yenAsau bhavatsyanyeSvapi zramaNeSu avajJAvAnna bhavati / " | sarva tatratyaM jJAtvA tau dvAdapi guTikayA varNasvaraparAvarta kRtvA naTaveSadharau gopgirimiiytuH| zrIRSabhadhvajacaritraM nATakatvena bbndhtuH| naTAn shikssyaamaastuH| AmarAjamavasaraM yyaactuH| rAjJA'vasaro dattaH / militAH sAmAjikAH tattadrasabhAvajJAH / tAbhyAM nATakaM drshyitumaarebhe| bharatabAhubalisamarAvasaro'bhinI yate / yadA vyUharacanA-zastrajhAlarakAra-dIravarNanA-bhaTTakolAhalAzcotthApanaghagharikA-RNaRNatkArAdi tA. bhyAM varNayitumArabdham / dhArArudasya ramo'vAtArIt / tadA zrIAmastaTAzca kAlindIpravAhazyAmadIrghAnasInAkRSyotthitA hatahata iti bhASante sma / atrAntare nannanarigovindAcAyI svarUpamudre prakAzyAhatu:-"rAjan ! 2 bhaTAH 2 zRNuta 2 kacAyudhamidaM na tu sAkSAdalaM sNbhrmnn|" ityuktA lajjitA vismitAca te rAjAdyAH sNdhRtyaakaarmsthuH| tadA govindAcAryananasUribhyAM bhUpo'bhANi-"kila zRGgArAnubhavino cayamiti samyagvyAkhyAtuM vidmH| kintu samarAjiramapi bhavadvatpraviSTAH smaH / kuraGgA iva zo dRSTe vibhimaH / AvA For Private And Personal Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir | syAd gRhItavratAH pApabhIravaH smH| paraM bhAratIprabhAvaprabhavavacanazaktyA rasAnsarvAn jIvadrpAniva drshyaamH| rAjan ! moDherake yaiste vAtsyAyanabhAvA vyaakhyaataaH| te vayaM nannasUraya ime ca govindAcAryAH / bhavatAM tadA mRSA vikalpaH samajani / rAjA sadyo llce| tau sUrI kSamayAmAsa Anarca vappabhA ca / tau katicidinAni uparAjaM sthitvA bappabhayanujJayA punarmoDherapuramagAtAm / gataH samayaH kiyAnapi / anyadA gAyakavRndamAgatam / tanmadhye bAlikekA tamAlanIlotpalalocanA mRgAGkamukhI kinnarasvarA viduSI gAyati / tadRSTvA madanajvarajarjaro galitaviveko gataprAyazaucadharmAbhinivezaH kanyakubjezaH padadvayaM prabhupratyakSamapAThItvaktraM pUrNazazI sudhAdharalatA dantA maNizreNayaH kAntiH zrIgamanaM gajaH parimalaste paarijaatdrmaaH| vANI kAmadughA kaTAkSalaharI sA kAlakUTacchaTA tatkiM candramukhi ! svadarthamamarairAmandhi dugdhodadhiH // 1 // janmasthAnaM na khalu vimalaM varNanIyo na varNo dUre zobhA vapuSi nihitA paGkazaGkAM tanoti / vizvapArthyaH sakalasurabhidravyadarpApahArI no jAnImaH parimalaguNaH kastu kastUrikAyAH // 2 // sUribhizcintitam-aho ! mahatAmapi kig mtivipryaasH| For Private And Personal Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH // 42 // bhastrA kAcana bhUrirandhravigalastattanmalakledinI sA saMskArazataiH kSaNAImadhurAMbAyAmupaiti yutim / antastattvarasormidhautamatayo'pyetAM nu kAntAdhiyA zliSyanti stuvate namanti ca puraH kasyAtra puskurmahe // 1 // utthitA sabhA / tribhirdinairbhUpena pUrvahiH saudhaM kAritam, mAtaGgIsahito'tra vatsyAmIti dhiyA / tadavagataM zrIbappabhavisUribhiH / dhyAnapratyakSaM hi teSAM jagavRttam / tato mA'sau narakamayAsIditi kRpayA tairniSpAdyamAnasaudhapaTTe nizi khaTikayA bodhadAni padyAni likhitAni / yathA zaitvaM nAma guNastavaiva tadanusvAbhAvikI svacchatA kiM brUmaH zucitAM bhajantyazucayastvatsaMgato'nye yataH / kiMvA'taH paramasti te stutipadaM tvaM jIvitaM dehinAM tvaM cennIcapathena gacchasi payaH kastvAM niroddhaM kSamaH // 1 // savRttasadguNamahArhamahArghakAntakAntAdhanastanataTocitacArumUrte / / AH pAmarIkaThinakaNThavilagnabhagna hA hAra ! hAritamaho bhavatA guNitvam // 2 // jIvaM jalabindusamaM saMpattIo trNgolaao| sumiNayasamaM ca pimmaM jaM jANasi taM karinAsi // 3 // lajjijjhai jeNa jaNe mailijjai niakulakamo jeNa / kaMThahie vi jIe taM na kulINehiM kAyavvaM // 4 // . prAtaramUni padyAni svayamAmo dadarza / varNAnkavitvagatiM ca upalakSayAmAsa / aho ! gurUNAM mayi kRpA // 42 // For Private And Personal Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ahotamAM mama pApAbhimukhatA iti lalale / dadhyA ca-"sAMkalpikamidaM janaGgamIsaGgamapApaM mayA''caritam / bhArito'haM kva yAmi ? / kiM karomi ? / kathaM gurormukhaM drshyaami?| kiM tapaH samAcarAmi ? kiM tIrtha seve?| Urdhva mukhaM gRhItvA gcchaami| kUpe ptaami| zastreNAtmAnaM ghaatyaami|" athavA jJAtam-sarvajanasamakSaM pApamudbhIrya kASThAni bhakSayAmi / evaM TalavalAyamAno'nucarAnAdideza-agniM praguNayata / praguNitastairagniH / samAgatAH shriivppbhhimuuryH| melitaM cAturvarNyam / uktaM tadagham / yAvatsahasA'gni pravekSyati AmastAvatsaribhirvAhI dhRtvokta:-"rAjan ! zuddho'si / mA sma khidyathAH / tvayA hi saMkalpamAtreNa tatpApaM kRtaM na sAkSAt / saMkalpenAgnimapi praviSTo'si / ciraM dharma kuru|| manasA mAnasaM karma vacasA vAcikaM tathA / kAyena kAyikaM karma nistaranti mniissinnH||" iti vacanAdvisRSTo'gniH / jIvito raajaa| tuSTo lokH| prItaH muuriH| samayAntare vAkpatirAjo mathurAM yyau| tatra zrIpAdastridaNDI jajJe sH| tallokAdavagamya AmaH sUrIn babhASe-"bhavadbhirahamapi zrAvakaH kRtH| divyA vANI vaH prasannaiva / jAnAmi vaH zaktiparamarekhAM yadi vAkpatimapyAItadIkSAM graahyth|" AcAryaiH pratijJA cakre-" tadA vidyA me pramANaM yadi vAkpatiM vaziSyaM zvetAmbaraM kurve / " vAkpatistu kvAsti, iti ucyatAm ? / rAjJoktam-"mathurAyAM vidyte|" sUrayo mathurAyAM gatA bahubhiH zrIAmAptanaraiH saha / varAha For Private And Personal Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH // 43 // mandirAkhye prAsAde dhyAnasthaM vAkpatiM gtvaa'draakssuH| tatpRSTasthaiH sUribhistArasvareNa AzirvAdAH paThitumArabdhAHsandhyAM yatpraNipatya lokapurato baddhAJjaliryAcase dhatse yacca nadI vilajja ! zirasA tacApi soDhaM mayA / zrIrjAtA'mRtamanthanAdyadi hareH kasmAdviSaM bhakSitaM mA strIlampaTa mAMspRzetyabhihitI gauryA haraH pAtu vH||1|| ekaM dhyAnanimIlanAnmukulitaM cakSurdvitIyaM punaH pArvatyA vipule nitambaphalake zRGgArabhArAlasam / anyadaravikRSTacApamadanakrodhAnaloddIpitaM zaMbhobhinnarasaM samAdhisamaye netratrayaM pAtu vaH // 2 // rAmo nAma babhUva huM tadabalA sIteti huM tAM piturvAcA paJcavaTIvane vicaratastasyAharadrAvaNaH / nidrArthaM jananIkathAmiti harehuMkAriNaH zRNvataH pUrvasmarturavantu kopakuTilA bhrUbhaGgarA dRSTayaH // 3 // uttiSThantyA ratAnte bharamuragapatau pANinaikena kRtvA dhRtvA cAnyena vAso vigalitakabarIbhAramaMse vhntyaaH| sadyastatkAyakAntidviguNitasurate prItinA sauriNA vaH zayyAmAliGgaya nItaM vapuralasalasadvAhu lakSmyAH punAtu // 4 // evaM baha peThe / atha vAkpatirdhyAnaM vimRjya saMmUkhIbhUya sUrInAha-"he bappabhadvimizrA yUyaM kimasmatpurataH | zRGgAraraudrAGgaM padyapAThaM kurudhvaM / " bappabhaTTayaH prAhu:-" bhavantaH sAMkhyAH / // 43 // For Private And Personal Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAMkhyA nirIzvarAH kecit kecidIzvaradevatA / sarveSAmapi teSAM tattvAnAM paJcavizatiH // 1 // iti jJAtvA bhavadabhimatadevAziSaH paThantaH smaH / yathAruci hi zrotuH puraH paThanIyaM samayajJaiH / " vAkpatirAha-yathapyevaM tathApi mumukSavo vayamAsannanidhanaM jJAtvA iha paramabrahma dhyAtumAyAtAH smaH / " bappa bhayo jagaduH kiM tarhi rudrAdayo muktidAtAro na bhavantIti manudhve / " vAkpatiH prAha-" evaM saMbhAvyate / " bappa bhayo babhASire - " tarhi yo muktidAnasamastaM zRNu / paThAmi / sa jina eva / madena mAnena manobhavena krodhena lobhena sa saMmadena / parAjitAnAM prasabhaM surANAM vRthaiva sAmrAjyarujA pareSAm // 1 // jaM diTTI karuNAtaraMgiyapuDA eyassa somaM muhaM AyAro pasamAyaro pariyaro saMto pasannA taNU / taM manne jarajammamaccuharaNo devAhidevo imo devANaM avarANa dIsaha jao neyaM sarUvaM jae // 2 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ityAdi bahu peThe / " vApatiH prAha - " sa jinaH kvAste / " sUri :-" svarUpato muktau mUrtitastu jinAyatane / " vAkpatirbrate -"prabho ! darzaya tam / " prabhurapi AmanarendrakArite prAsAde taM ninAya / svayaM pratiSThitavaraM zrI pArzvanAthamadIdRzat / zAntaM kAntaM niraJjanaM rUpaM dRSTavA prabuddho babhANa - " ayaM niraJjano deva AkA For Private And Personal Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati // 44 // reNaiva lkssyte|" tadA bappamahimagibhirdevagurudharmatatyAnyuktAni / raJjitaH saH / mithyAtvaveSamutsRjya jaina RSiH zvetAmbaro'bhUt / jinamavandiSTa apAThIcameyanAe surahieNaM imiNA kiMkaraphalaM NalADeNam / icchAmi ahaM jiNavarapaNAma kiMNa kalusiyaM kAuM // 1 // dovi gihitthA dhaDahaDa vaccaI ko kira kassa vipatta bhnnijii| sAraMbho sAraMbhaM pujai kaddamu kaddameNa kima mujjai // 2 // ____ atyAsanne AyuSi mathurAcAturvarNyasya AmabhUpasacivalokasya ca pratyakSaM aSTAdRzapApasthAnAni tyaajitH| namaskAraM paJcaparameSThimayaM shraavitH| jIveSu kSAmaNAM kArito vAkpatiH sukhena tyaktatanurdivamagamat / tatsarva pradhAnairanyairapi prathamaM jJApito nRpH| pazcAhappabhaTTiopagiriM gtH| rAjA tuSTastuSTuve sUrizakram AlokavantaH santyeva bhUyAMso bhAskarAdayaH / kalAvAneva tu grAbadrAvakamaNi karmaThaH // 1 // | ekadA rAjJA sUriH pRSTaH-"kiM kAraNam ? yenAhaM jJAtajainatatvo'pi antarA'ntarA tApasadharme ratiM bdhnaami|" sriraah-"praatrvkssyaamH|" prAtarAyAtAH procuH-"rAjan ! asmAbhirbhAratIvacasA tava prAgbhavo jnyaatH|| tvaM kAliJaragirestIre zAlanAmA tapasvI zAlaTThamAdhobhAge dviupavAsAntaritabhojanastapo baTuni varSANya // 44 // 6 . For Private And Personal Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tpthaaH| sa mRtvA tvmutpnnH| tasyAtidIrghA jaTA tatraiva latAntaritA adyApyasti / " tadAkarNya AptanarAstantra rAjJA prhitaaH| tairjaga aanotaa| sUrivAksaMvAdo dRSTaH / bhUpatiH harINAM padovilagya tasthau / paramAha to babhUva / anyadA saudhoparitalasthena Amena kvApi gRhe bhikSArtha praviSTo munidRssttH| tatra yuvatirekA kAmArtA gRhAgataM muni parabrahmaikacittaM riramayiSuH kapATasampuTaM dadau / munineMcchati tAm / tayA munaye pAdatalapahAre dIyamAne nUpuraM munivaracaraNe praviSTaM kAkatAlIyanyAyena andhavartakInyAyAcca / rAjA taddRSTvA sUraye samasyAM dadau kavADamAsaja varaMgaNAe anbhutthio junvnngbbiyaae| sUriH prAha namanniyaM teNa jiyaM dieNa sa neuro pabvai assa pAo // 1 // anyadA propitabhartRkAyA gRhe bhikSuH kazcid bhikSArthI praviSTaH / rAjJA saudhAgrasthena dRSTaH / tayA bhikSAH pAraNAyAnnamAnItam / upari kAkaikSitam / munikasya dRSTistasyA nAbhau ptitaa| tasyAstu dRssttistnmukhkmle| AmaH sUraye samasyAmArpipat / yathA For Private And Personal Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra catuvizAMta // 45 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhikhayaro picchai nAbhimaMDalaM sAvi tassa muhakamalam / sUrirAha dunhaMpikavAlaM capi kAyA viluMpanti // 2 // iti AmaH zrutvA camatkRtaH / aho sarvajJaputrakA ete / anyadA ko'pi citrakRd bhUparUpaM likhitvA upabhUpaM gataH / bappabhaTTinA zlAghitA tatkalA / nRpAttena TaMkakalakSaM lebhe / lepyamayabimba catuSTyaM ca kAritam / ekaM mathurAyAm / ekaM moDheravasahikAyAmaNahillapure / ekaM gopagirau / ekaM satArakAkhyapure / tatra pratiSThAH prabhAvanAzva kAritAH / anyadapi bahnakAri / atha AmagRhe putro jAtaH / sulakSaNaH / sotsavaM tasya 'dundukaH ' iti nAma pratiSThitam / so'pi yuvatve taistairguNaiH pitRvatpaprathe / ekadA samudrasenabhUpAdhiSThitaM rAjagirinAmadurgaM Amo rurodha / amitaM sainyaM kuddAlAdisAmagrI bhairavAdayo yantrabhedAH kalpitAH / prAkAro'tibalena prapAtayitumArebhe / naaptt| AmaH khinnaH / tena sUrayaH pRSTAH- "ayamabhraMlihaH prAkAraH kadA'smAbhigrahiSyate / " sUribhirbabhaNe- " tava putraputro bhojanAmA'muM prAkAraM dRkpAtamAtreNa pAtayiSyate anyo naiva / " AmastyaktArambhaH prAkArAdvahirdvAdazAbdImasthAt / zatrudezamAtmasAccakre / dundakagRhe putro jAtaH / tasya 'bhoja' nAma dade / sa jAtamAtraH paryakikAnyAste / durgadvArAgramAnItaH pradhAnaiH / taddRkaprapAtamAtreNa prAkAraH khaNDazo vizIrNaH / For Private And Personal prabandhaH 9 // 45 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir |samudrasenabhUpo dharmadvAre niHsRtaH / Amo rAjagirimavikSat / prajAmArona kRtH| akarA hi jainA maharSayaHrAjarSayazca dayAparAste / rAtrau AmAya rAjagiryadhiSThAtrA bhANatam-"rAjan ! yadi tvamatra sthAsyAsi tadA tava lokaM haniSyAmi" AmaH pratyUce-"lokena hatena kiM te phalaM ? / yadi haniSyAsa tadA mAmeva ghaaty|" etanirbhayamAmavacaH zrutvA tuSTo vyantara uvAca-"prIto'smi te sattvena | yAcasva kizcit / " rAjoce-"na kimapi nyUnaM me kevalaM kadA me mRtyuH? brIdam / " vyantara uvAca-"SaNmAsAvazeSe AyuSi svayametya vkssyaami|" SaNmAsAvazeSe AyuSi punarAgataH sH| rAjJoktam-"kiyanme AyuH?" vyantaro vadati-"deva! 'gaGgAntarmAgadhe tIrthe nAvA'vatarataH stH| makArAdyakSaragrAmopakaNThe mRtyurAsta te // 1 // || SaNmAsAnte iti vidyaaH| pAnIyAnnirgacchantaM dhUmaM yadA drakSyasi tadA mRtyurjJAtavyaH / sAdhanA ca kAryA pAra laukikii|" iti gaditvA gato devjaatiiyH| rAjA prAtaH sUripArzva gtH| sUriruvAca-"rAjan ! yadvayantareNa vo'gre kathitaM AyuSpramANaM tattathaiva / dharmapAdheyaM gRhiithaaH|" tadAkarNya bhUpastutoSa visismiye ca / aho ! jJAnam / athavA vismaya eva kH?| sUrastejasvI / indurAlAdakaH / gaGgAmbhaH pAvanam / jainA jJAnina iti / dinadvaye gate sUriH zrIAmastha puraH prasaGgena zrIneminAthasyAzIrvAdaM papATha / yathA For Private And Personal Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati pravandhaH // 46 // lAvaNyAmRtasArANisamA sA bhojabhUH snehalA sA lakSmIH sa navodgamastaruNimA sA dvArikA talam / te govindazivAsamudravijayaprAyAH priyAprerakAH yo joveSu kRpAnidhiyaMdhita nodvAhaM sa nemiH zriye // 1 // bhUyopi-magnaiH kuttumbjmbaaleyairmithyaakaaryjrjraiH| nojayante nato nemiste cejIvanti ke mRtAH // 2 // tathA raivatakatIrthamahimA sUribhiAravyAya pllvitH| yathA-bhUmimAhatyotthAya parikaraM baddhavA sara-IN bhasaM bhUpaH pratizuzrAva-"raivatake nemimavanditvA mayA na bhoktvymiti|" lokainiSiddhaH-"rAjan ! mA mA dUre raivatako giriH mRdavo bhvaadRshaaH|" rAjA''ha-"pratijJAtaM me na calati / tataH saha sUriNA AmaH lakSamekaM pRSTavAhA vRSabhAH karamasahasra 20 hastizata 7 azvalakSamekaM padAtilakSatrayaM zrAddhakuTumbasahasra 20 sArasainyaiAtriMzadupavAsaiH raivatakAyAcAlIt / stambhanatIrtha yaavdgtH| tatra kSuttApena vyAkulito'pi prANasandehaM prApto'pi nAhAramagrahIt / bhIto lokH| khinnaHmUriH mantrazaktyA kUSmANDIdevIM sAkSAdAninAya / tadane kathayAmAsa-"tatkuru yena rAjA jemati jIvati c|" tadvacanAskUSmANDI bimbamekaM mahacchirasA vibhratI gaganena AmasavidhaM gatA uce ca-"vatsa! sA'hamambikA / tava sattvena tussttaa| gagane AgacchantI mAM tvaM saakssaaddraakssii| mayedaM raivataikadezabhUnAdavalokanAzikharAnneminAthabimbamAnItam / idaM vndkh| asminvandite mUlanemirvandita eva / kuru pAraNakam / " sUribhirapi tatsamarthitam / lokenApi sthApitam / tadvimba // 46 // For Private And Personal Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vanditvA rAjJA grAsagrahaNaM cakre / adyApi tabimba stambhatIrtha puujyte|'ujjynt' iti prasiddhaM tattIrtham / hRdyAtodyAni dhyAnayanAmo vimalagirI vRSabhadhvajaM sotsavaM vanditvA yAvadaivatAdriM gtH| tAvatA tattIrtha | digambarairuddhaM zvetAmbarasaMghaH praveSTuM na labhate / Amena tajjJAtam / jJAtvoce-"yuddhaM kRtvA niSedhRnhatvA zrInemi nsyaami|" tAvattatra digamvarabhaktA ekAdaza rAjAno militAH / sarve yuddhakatAnAstadA bappabhASTinA bhaNita AmaH-"rAjendra! dharmakArye pApArambhaH kathaM kriyate ? / lIlayaiva tiirthmidmaatmsaatkrissye| bhavadbhiH sthiraiH stheyam / " evaM bhUpaM prabodhya bappabhahirupadigambaramupatadbhaktaM bhUpaM ca naraM prahityAvabhANat" idaM tIrtha yasyAmbikA datte tasya pakSasya satkamiti manyadhve / " tairuktam-"yuktametat / " tato bappabhaTinA surASTrAvAstavyAnAM zvetAmbarIyANAM digambarIyANAM ca zrAvakANAM zatazaH kanyakAH paJcasaptavArSikyo melitAH1 militAH sbhyaaH| bappabhahinA ambAdevIpArdhAtkathApitam-" yadi sarvAH zvetAmbarakanyakAH ujitaselasihare dikkhAnANaM nissIhiyA jassa / taM dhammacakkaTTi ariThThanami namasAmi // 1 // iti gAthAM paThiSyanti tadA zvetAmbarIyaM tIrtha pakSAntare tu digambarIyaM tIrthamiti / " tata AnItA| mugdhavAlikAH / sarvAbhiH zvetAmbarapakSabAlikAbhiHpaThitA sA gaathaa| aparAsu tu naikayA'pi / tato jAtaM For Private And Personal Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati // 47 // zvetAmbarasAdaivatatIrtham / ambikayA khasthayA puSyavRSTiH zvetAmbareSu kRtA / tato naSTA dikpaTA mahArASTrAdidakSiNadezAnagaman / rAjJA'nyairapi sarvasaMdhaizcirAttatra militai mirneme / vittaM dde| prabhAse candraprabhaH praNeme / SandimokSaH sarvatrApi kaaritH| Amasya bhuktau gUjarAdidezAstadA tIrthAnAM ciraM pUjopayogino haddAdyA yAH prklptaaH| evaM kAryANi kRtvA sasUrina'po gopagiriM praavisht| saMghapUjAdimahAstatra nvnvaaH| prAptaprAye kAle dunduko rAjye prtisstthitH| ApRSTaH sH| lokopi kssmitH| anRNo dezaH kRtH| saha sUriNA nAvA''rUDho gaGgAsarittIre tIrtha mAgadhaM gataH / tatra jale dhUmaM dRSTavAn / tadA sarIndramakSamayat / saMsAramasAraM vidan anazanamagRhNat / samAdhisthaH zrIvikramakAlAt aSTazatavarSeSu navatyadhikeSu vyatIteSu bhAdrapade zuklapaJcamyAM paJca parameSTinaH smaran rAjA divamadhyaSThAt / sUrayastattvajJA api ruruduH| ciraprItimoho durjaya eva / sevakAstu cakranduH-" hA zaraNAgatarakSAvajrakumAra ! hA rAjasthApanadAzarathe ! hA azva| damananala ! hA satyavAg yudhiSThira ! hA hemadAnakarNa ! hA majjAjenatvazreNika ! hA sUrisevAsamprate ! hA anRNIkaraNavikramAditya ! hA vIravidyAzAtavAhana ! asmAn vihAya kva gato'si ? / darzayaikadA'smabhyamAtmAnam / maikAkino muJca / " evaM vilapantaste mUribhiH pratibodhitAH-" bho bhoH satyaM devena pApena / For Private And Personal Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir A labdhA kAmadhenuH sarasakizalayazcandana cUrNito hA cchinno mandArazAkhI phalakusumabhRtaH khaNDitaH klpvRkssH| dagdhaH karpUrakhaNDo ghanahatidalitA meghamANikyamAlA bhagnaH kumbhaH sudhAyAH kamalakuvalayaiH kelihomaH kRto'yam // 1 // tathApi mA zocata zocata yataH pUrvAhne pratiyodhya paGkajavanAnyutsArya naizaM tamaH kRtvA candramasaM prakAzarahitaM nistejasaM tejsaa| madhyAhe saritAM jalaM pravizatai rApIya dIptaiH karaiH sAyA ravirastameti vivazaH kiM nAma zocyaM bhavet // 1 // iti lokaM niHzokaM kRtvA lokena saha sUrirgopagirimagAt / sUribhirdunduko rAjA Amena Amazokena jAtyamuktAphalasthUlAni azrUryudgaran himamlAnapadmadInavadanazcintAcAntasvAnto babhASe-rAjan ! ko'yaM mahatastava pitRshokH| sa hi caturvarga saMsAdhya kRtakRtyo babhUva / yazomayena dehena jiivnnevaaste| puNyalakSmIH kIrtilakSmIzceti dve narasyopakAriNyau vllbhe| For Private And Personal Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir catuvizati // 48 // puNyalakSmyAzca kIrtazca vicArayata cArutAm / svAminA saha yAtyekA parA tiSThati pRsstthtH||1|| prabandhaH anyo'pyevaMvidhaH ko'pi bhavatu / ityevaMvidhAbhirvAgbhirdundukarAjaM sUrirAjo niHzokamakArSIt / dundukaH zanaiH 2 paramAhato'bhUt / rAjakAryANi akArSIt / trivarga sa samaseviSTa / evaM vartamAne kAle | ekadA dundukazcatuSpathe gacchan kaNTikAM nAma gaNikAmudArarUpAM cidrapAM yuvajanamRgavAgurAM madanamAyAmayI-| mAlokiSTa / tAM zuddhAntastrImakArSIt / tayA dundakastathA vazIkRto yathA-" yadeva sA badati tatsatyam / yadeva sA karoti tadeva hitaM manute / sA tu kArmaNakAriNI vAkpaTuH sarva rAjyaM asate himAnIva citram , | bhojamAtaraM padmA nAma anyA api rAjJIranvayavatIvinayavatIrlAvaNyavatIstRNAya manute / ekadA kalAkeli| ma jyotiSiko nizi visRSTe sevakaloke dundukarAjaM vijanaM dRSTavA'vAdIt-"deva ! vayaM bhavatsevakatvena sukhinaH khyAtAH zrIzAzca / tato yathAtathaM brUma:-ayaM te bhojanAmA tanayo bhAgyAdhikastvAM hatvA tava rAjye nivekSyate / yathArha svayaM kurviithaaH|" rAjA tadavadhArya vajAhata iva kSaNaM maunI tasthau / jyotiSikaM vissrj| sA vArtA bhojajananIsahacaryA dAsyaikayA vipulastambhAntaritayA shrutaa| bhojamAtre coktaa| sA putramaraNAdvibhAya / rAjApi kaNTikAgRhamagAt / sApi rAjAnaM sacintamAlokyAlApIt-deva ! adya kathaM mlAnabadanAH ? / " rAjA''ha sma-" kiM kriyate / vidhiH kupitaH / putrAnme mRtyuAninA dRSTapratyayazatena || // 48 // For Private And Personal Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kthitH|" kaNTikA vadati sma-"kA cintaa| mAraya putram / sutamapi nirdalayanti rAjyalubdhAH / suto|| na sutH| sutarUpeNa zatrureva sH|" tadvacanAddandukaH sutaM jighAMsAmAsa / yAvatA ghAtayiSyati tAvatA bhojamAtrA pADalIpure svabhAtRNAM zarANAM rAjyazrIsvayaMvaramaNDapAnAM snehalAnAM dharmajJAnAmagre pracchannalekhena jJApita yathA-" evameva bhavatAM bhAgineyo vinaMkSyati / " ruSTo raajaa| Agatya enaM gRhItvAgacchat / rakSati jiivvt| mA smAhaM bhavatsu satsu niSputro'bhUvam iti / te'pyAgacchan, dundukamanaman / utsavamiSeNa bhAgineyaM bhoja gRhItvA pATalIputramagaman / tatra tamapIpaThan / alIlalan / zastrAbhyAsamacIkaran / jIvavadamaMsata / tatra tasya pazcAbdI dinaiH katibhirapyUnAtikAmati sma / kaNTikA dundukAne kathayati sma-"deva! putrarUpaste zatrurmAtRzAle varddhate / nakhacchedyaM pazucchedyaM mA kuru / atrAnIya cchannaM yamasadanaM ny|" rAjA''ha-" satyametat tato dUttamukhena bhoja tanmAtulebhyojyAcIt / te bhoja nArpayanti / punaH punaH svAndUtAn dundukaH prahiNoti / bhojamAtulAH prAhu:-" rAjan ! vayaM tava bhAvaM vidmH| nArpayAma evainam / dhrmpaatrmsau| anyo'pi zaraNAgato rakSyaH kSatriyaH, kiM punarIdRg bhginiiputrH|" bhojo'pi taiH piturduSTatvaM jJApitA kavacaharaH upapitR naiti / tato dundukena bappabhaTisUrayaH prArthitA:-"yUyaM gatvA bhoja sutamanunIyAnayatatamAm / " anicchanto'pi tatsainikaiH saha pATalIputra celu| arddhamArga sammAptaH sthitvA vimRSTaM jJAnadRSTyA-"bhojastA For Private And Personal Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi pravandhaH catuvizati // 49 // | vanmama vacasA nRpasamIpaM nessyti| AnIyate vA yathA tthaa| tadAnIto'pi pitrA hanyate / vAgalaMghane rAjA|'pi kruddho mAM hanti / tasmAdito vyAghra ito dustaTI iti nyAyaH praaptH| samAptaM ca mamAyuH divasadvayamava| ziSyate / tasmAdanazanaM zaraNam / " iti vimRzyAsannasthayatayo bhASitAH-"nannamUrigovindAcAryoM prati hitA bhaveta / zrAvakebhyo mithyAduSkRtaM brUyAt / parasparamamatsaratAmAdriyedhvam / kriyAM paalyet| AbAlavRddhAn lAla| yeta / na vayaM yussmdiiyaaH| na yUyamasmadIyAH / sambandhAH kRtrimAH sarve / " iti zikSadhitvA'nazanasthAH samatAM prapannAH / ahaMtakhijagadvandyAna siddhAn vidhvastabandhanAn / sAdhUMzca jainadharma ca prapaye zaraNaM tridhA // 1 // mahAvratAni pazcaiva SaSThakaM rAtribhojanam / virAdhitAni yattatra mithyA duSkRtamastu me // 2 // iti vANA AsInA adInAH kAlamakArSaH / zrIbappabhahisUrINAM zrIvikramAdityAdaSTazatavarSeSu gateSu bhAdra| pade zuklatRtIyAyAM ravidine hastAkeM janma, paJcanavatyadhikeSu gateSu svargAhoraNam / tadaiva moDhere nannasUrINA magre bhAratyoktam-" bhavadurava izAnadevalokaM gtaaH|" tatra pADhaM zoka prasasAra / zAstrajJAH suvacakhino bahujanAdhAratAmAgatAH sadvRttAH khaparopakAraniratA dAkSiNyaratnAkarAH / // 49 // For Private And Personal Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sarvaspAbhimatA guNaiH parivRtA bhUmaNDanAH sajanA dhAtaH ! kiM na kRtAstvayA gatadhiyA kalpAntadIrghAyuSaH // 1 // vRstu prabodho dattaH hitvA jIrNamayaM dehaM labhate bho punarnavam / kRkhapuNyasya martyasya mRtyureva rasAyanam // 2 // iti / dundukena saribhiH saha prahitA ye sainikAte nivRtya dundakapArzva gatAH / so pazcAtApAnalena dandahyate sma / bhojenApi samAtulena sUriziyANAmanyeSAmapi lokAnAM mukhAdavagataM yathA-"sUrayo mnuH| tava pArtha nAjagmuH / mA smAyamaspaduparodhasaMkaTe patitaH pituH pArzva gataH san mRyata iti kRpAM ddhuH|" tadetadAkarNya bhojastathA pIDito yathA vajrapAtenApi na pIvyate / piturantikaM naagaadsau| ekadA mAlikaH kopi pUrvamAmarAjabhRtyo videza bhrAntvA bhojAntikamAgataH pATalipure / tenoktam-"deva ! tvaM matsvAmikulapradIpaH / mayA videze sagurormukhAdvidyakA labdhA mAtuliGgI nAma / yayA'bhimantritena mAtuliGkana htaaH| kariharimAyA api balino niynte| mAnavAnAM tu kA kathA / deva ! gRhANa tAm / " bhojena sA tsmaadaattaa| pramANitA / satyA / mAliko dAnamAnAbhyAM bhojena raJjitaH / mAtulAH sarve bhojena vidyAzakti prakAzya toSitAH / te Ucu:-" yadi iyaM te zaktistadA prAbhRtamiSeNa mAtuliGgAni gRhItvA'smAbhiH saha pituH, For Private And Personal Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caturvizati samIpaM vraja / pitaraM nipAtya rAjyaM gRhANa / " tat ruruce bhojAya / calito bahumAtuliGgazobhI san gataH piturim / kathApitaM ca-"tAta ! tvaM pUjyo'haM shishuH| tvato maraNaM vA rAjyaM vA sarva ramyaM me / " rAjA saMtuSTaH / aho vinItaH sutH| aayaatu| iti vimRzya AhUto bhojH| zodhito mdhymaagtH| ekAsanasthoM kapiTakArAjAnau pRthakpRthagmAtuliGgena jaghAna / samyagvidyA hi nAnyathA / upaviSTo dundukarAjye mojaH / tanmAtulA atulaM topaM ddhuH| mAtA padmA prasasAda / dundukena dhanaharaNena grAsoddAlanAdinacarA rAjanyakAH | | punarjAtamAtmAnaM menire / mahAjano jijIva / varNAH sarve unmeduH / saMsArasaro'mbhoja bhoja kamalA bheje / dobalAtparicchadavalAca jagajigAya / atha kRtajJatayA moDherapure nannasUraye vijJapti datvA uttamanarAnpreSIt / te gatAstatra / vijJaptirdarzitA taistatra / vAcitA nannadarigovindAcAryathA-" svasti zrImoDhere paramaguruzrInannasUrizrIgovindamUripAdAna sagacchAn gopagiridurgAt zrIbhojaH paramajenovijJapayati yathA-"iha tAdatprajJAgaGgAhemAdrayaH samAcArInArIsaubhAgyavarddhanamakaradhvajAH kSitipatisadAkumudinIzvetadIdhitayo bhAratIdharmaputrAH shriivppbhddisuurystridivloklocnlehyllitpunnylaavnnyttaamaaddhire| tatsthAne sanprati dIrghA yuSo yUyaM stha / dRSTavijJaptikApramANenAtra pAdo'vadhAryaH / " tad dRSTvA bhaktirahasyaM sUrayaH sasaMghAH sutarAM jahRSuH / saMghAnumatyA govindAcArya moDherake muktvA zrInannasUrayo gopagirimasaran / bhojaH pAdacAreNa For Private And Personal Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir | sasainya saMmukhamAyAtaH / guroH pAdodakaM papau / ullasatRSNo giraM zuzrAva / sthAnasthAnamilitajanahRdayasaMghaTTacUritahAramauktikadhavalitarAjapathaM puraM ninAya / siMhAsane nivezayAmAsa tAn / maGgalaM cakAra / tadA'sjJAmayo babhUva / tadbhaktAnAtmavaddadarza / tadabhaktAn viSavadIkSAMcakre / tadupadazAjinamaNDitAM maidinI vidadhau / dundukasya tAg maraNaM smRtvA kupatheSu na reme / mathurAzatruJjayAdiSu yAtrAzcakAra / ekAdaza vratAnuJcacAra / pUrvarAjarSiyazAMsi uddadhAra / ciraM rAjyaM bheje / ityevaM gopagirau bhojo dharma lAlayAmAsa udiyAya ca / anyairapi puNyapuruSarevaM bhAvyam // // iti zrIvappabhaTTicaritram / granthAgraM 600 / / atha zrIhemasUrINAM pravandhaHpUrNatallagacche zrIdattasUri prAjJaH vAgaDadeze vaTapadraM puraM gataH / tatra svAmI yazobhadranAmA rANakaH RddhimAn / tatsaudhAntike upAzrayaH zrAddhairdattaH / rAtrI unmudracandrAtapAyAM rANakena RSayo dRSTA upAzrayai niSapaNAH zrAvakAmAtyapAce pRSTam-"ke ete?" amAtyaHproce-"deva!mahAmunayo'mI viSamavratadhAriNaHrANakA For Private And Personal Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir dhe caturviMzati prabandha: // 51 // sya zraddhA babhUva / prAtar vandituM gataH / dezanA / zrAvakatvaM suSTu sampannam / mAsakalpamekaM sthitAH / paradezaM gatA gurvH| tAvatA vrssaakaalH| devapUjAdidharmavyApArasArANyahAni gamayati raannH| prAptA zarad / carikSetrANi draSTuM gato raannH| tAvatA vuNTAni jvAlayanti bhRtyaaH| teSu sarpiNyekA garbhabhArAlasA jvAlAdibhirdahyamAnA taDaphaDAyamAnA simisimAyamAnA rANena dRSTA / dayotpannA, viraktazca / hA! hA ! saMsAraM, dhig gRhanAsaM, kasya kRte pAemidamAcaryate / rAjyamapi duSpAlaM mAyAjAlaM narakaphalam / tasmAtsarvasaGgaparityAgaH kAryaH / iti dhyAyansaudhamAyAsIt / nizi zrAvakamantriNamAkArya raho'prAkSIt-"mama dharmaguravaH zrIdatta-| sUrayaH kva viharanti ? / " mantryAha-"DiNDaANake" visRSTo mantrI zeSaparicchadazca / rANako mitAzvaparivAraH sAraM hAramekaM gRhItvA zIghaM DiNDuANakaM prAptaH / guravo dRSTA vnditaaH| bhavabairAgyAnuditaH / padolagitvA kathitaM svapApam / gurubhirbhaNitam-" rANaka ! cAritraM vinA na cchuTanti pApebhyo jiivaaH|"| rANakena nyagAdi-" sadyo dIyatAM tarhi tat / " sUraya OM ityAhuH sma / rANakena DiMDaANakIyazrAvakAH samAkAritAH / hAro'rpitaH / divyaH prAsAdaH kAryatAmiti / tathA''caritaM tH| adyApi dRzyate sa tatra / rANakairvatamAttam / nandyAmeva SaTvikRtiniyamaH ekAntaropavAsA yAvajjIvam / tasya rANayazobhadrasya gItArthatvAtsaripadaM jAtam / 'zrIyazobhadramariH' iti nAma / tadIyapaTTe prdyumnsrindhkaarH| tatpade zrI For Private And Personal Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir guNasenasUriH / zrIyazobhadrasUripAdAstrayodazopavAsA raivate neminAthadRSTau kRtAnazanAH svarlokamaiyaruH / / guNasenasaripaTTe zrIdevacandrasUrayaH tthaannaaNgvRtti-shaantinaathcritaadimhaashaastrkrnnniyuuNddhprjnyaapraagbhaaraaH| te viharanto dhandhukkapuraM gUrjaradharAsurASTrAsandhisthaM gtaaH| tatra deshnaavistrH| ekadA neminAganAmA zrAvakaH samutthAya zrIdevacandrasUrIn jagau-" bhagavan ! ayaM moDhajJAtIyo madbhaginIpAhiNikukSibhUH ThakkaracAciganandanazcaGgadevanAmA bhavatAM dezanAM zrutvA pravuddho dIkSAM yaacte| asmiMzca garbhasthe mama bhaginyA sahakArataruH dRSTaH / sa ca sthAnAntare uptastatra mahatI phalasphAtimAyAti sma / " gurava Ahu:-" sthAnAntaragatasyAsya mahimA praidhiSyate / mahatpAtramasau yogyaH sulakSaNo diikssnniiyH| kevalaM pitroranujJA graahyaa|" gatau mAtulabhAgineyau pAhiNicAcigAntikam / uktA vratavAsanA / kRtastAbhyAM pratiSedhaH krunnvcnshtaiH| cAGgadevo dIkSAM lalau / sa zrIhemasUriH prbhuH| tena yathA zrIsiddharAjo raJjitaH, vyAkaraNaM kRtam , vAdino jiitaaH| | yathA ca kumArapAlena saha pratipannam / kumArapAlopi yathA paJcAzadvarSadezIyo rAjye nissnnnnH| yathA hemasUrayo gurutvena prtipnnaaH| tairapi yathA devabodhiH pratipakSaH praakRtH| rAjA samyaktvaM grAhitaH zrAvakaH kRtH| | nirAdhanaM ca mumoca sH| tatprabandhacintAmaNito jJeyam / kiM carvitacarvaNena ? / navInAstu kecana prabandhAH prakAzyante-kumArapAlena amArau prArabdhAyAM AzvinazudipakSaH samAgAt / devatAnAM kaNTezvarIpramukhANAM For Private And Personal Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati // 52 // aboTikairnRpo vijJaptaH-"deva ! saptamyA saptazatAni pazavaH sapta mahiSAH, aSTamyAM aSTa mahiSA aSTau | zatAni pazavaH, navamyAM tu navazatAni pazavo nava mahiSAH, devIbhyo rAjJA deyA bhavanti pUrvapuruSakramAt / "|G rAjA tadAkarNya zrIhemAntikamagamat / kathitA sA vArtA / zrIprabhubhiH karNa evamevamityuktam / raajotthitH| bhASitAste-"deyaM daasyaamH|" ityuktvA bahikAkrameNa rAtrI devIsadane kSiptAH pazavaH / tAlakAni dRDhIkRtAni / upavezitAsteSu prabhUtA aaptraajputraaH| prAtarAyAto nRpendrH| udghATitAni devIsadanadvArANi / madhye dRSTAH pazavo romanthAyamAnA nirvaatshyyaamusthaaH| bhUpAlo jagAda-"bho aboTikAH! ete pazavo mayA'mUbhyo dttaaH| yadi amUbhyo rociSyante te tadA grasiSyante / paraM na grstaaH| tasmAnnAmUbhyo'daH palalaM rucitam / bhavabhya eva rucitam / tasmAttUSNImAdhvam / nAhaM jIvAn ghAtayAmi / sthitAste vilkssaaH| muktA chaagaaH| chAgamUlyasamena tu dhanena devebhyo naivedyAni dApitAni / athAzvinazukladazamyAM kRtopavAsaH kSmApo nizi candrazAlAyAM dhyAne upaviSTo japati / bahirdAsthAH santi / gatA bahI nizA / stryekA divyA pratyakSA''sIt / uktastayA saH-"rAjan ! ahaM tava kuladevI knntteshvrii| kimiti tvayA nAsmaddeyaM dattam / " | rAjJoktam-"jaino'haM dayAluH pipIlikAmapi na hanmi / kA kathA paJcendriyANAm / " tacchutvA kaNTezvarI kruddhA rAjendra trizUlena zirasi hatvA jgmussii| rAjA kuSTI jaatH| dRSTaM svavapurvinaSTam / vissnnnnH| bhRtyena // 52 // For Private And Personal Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mantriNamudayanamAkArya tatsvarUpaM nigadya papraccha-" mantrin ! devI pshuunyaacti| dIyante nvaa|" mantrI dAkSiNyAdAha-"deva ! rAjA yatnena rakSya eva / " bhUpo nyagAdIt-"niHsattvo vnnigsi| yadevaM brUSe / mama kiM kArya jIvitena ? / kRtaM rAjyam / labdho dhrmH| hatAH zatravaH / kevalaM kASTAni dehi rahaH / yena prAtarmAmIdRzaM dRSTvA loko dharme noDDAhaM karoti / udayanena cintitam-"aho! mahatkRcchramApatitam / pAravazyabhUlaM niyogaM dhik / " mantriNoktaM sadyo buddhivazAt-"zrIhemasUrayo vijJapyante / " raajnyoktm-"tthaa'stu|" gato mantrI upamRri / mRribhirjalamabhimancyArpitam / anena rAjA''cchoTya iti / sacivena tathA cake raajnyH|| rAjA dogundukadeva iva divyarUpaH sampanno bhaktazca samadhikaM zrIgurUM vandituM yayau / gururdezanAM rane zarAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nekazaH ___ santi zrIpatayo nirastadhanadArate'pi kSitI bhuurishH| kintvAkarNya nirIkSya vA'nyamanujaM duHkhAditaM yanmana stadrapaM pratipadyate jagati te satpUruSAH pazcaSAH // 1 // rAjA svAvAsaM gataH / rAjyaM samRddhaM bhunakti / ekadA prabhubhirbharatasya cakriNaH sAdharmikavAtsalyakathAkathi / tAM zrutvA bhUpaH sAdharmikavAtsalyaM divyabhojanavasanakanakadAnaH pratigAmaM pratipuraM prAraMbhe / tad / - For Private And Personal Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati // 53 // www.kobatirth.org dRSTvA kavi zrIpAlaputraH siddhapAlaH sUktamapAThIt kSiptvA vArinidhistale maNigaNaM ratnotkaraM rohaNI reNvAvRtya suvarNamAtmani dRDhaM baddhvA suvarNAcalaH / kSmamadhye ca dhanaM nidhAya dhanado vibhyatvarebhyaH sthitaH kiM syAttaiH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamarthaM dadat // 1 // dramalakSadattiratra / punaH kadAcitpaThitam - zrIvIre paramezvarespi bhagavatyAkhyAti dharmaM svayaM prajJAvatyabhayespi mantriNi na yAM karttuM kSamaH zreNikaH / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSAM vyadhAt yasyAsvAdya vacaH sudhAM sa paramaH zrIhemacandraH guruH // 1 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir atrApi lakSadattiH / anyedyuH kathAprasaGge prabhavaH prAhuH sma - " pUrvaM zrIbharato rAjA zrImAlapure nagarapure zatruJjaye sopArake'STApade ca jIvatasvAmizrI RSabhapratimAzcaturaGgacamU cakrAMcchalitarajaHpuJjadhyAmalitadikcakravAla: saMghapatirbhUtvA vavande / " tadAkarNya zrI caulukyaH svayaM kAritarathe'rhaDimbamAropya sasainyaH zatru For Private And Personal prabandhaH 10 // 53 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ayojayantAdiyAtrAyai cacAla / saMghe udayanasuto vAgbhaTazcaturviMzatimahAprAsAdakArAekA, nRpanAgAkhya|zreSThibhUH zrImAna AbhaDaH, paTabhASAkavicakravartI zrIpAlaH, tadbhaH siddhapAlaH, kavInAM dAtRNAM ca dhuryoM bhANDAgArikaH kapardI, paramAravaMzyaH kUrcAlasarasvatI prahlAdanapuranivezako rANaH prahlAdanaH, rAjendradauhitraH pratApamallo, navatilakSahemasvAmI zreSThichADAkA, rAjJI bhopaladevI, caulukyaputrI lIlUH, rANaambaDamAtA mAUH, AbhaDaputrI cAmpalade, ityAdi koTIzvaro lokaH; zrIhemacandrasUripAdAH, zrIdevasUrayaH, zrIdharmasUrayaH, lakSasaMkhyA mAnavAH / sthAne sthAne prabhAvanA / jine jine chatracAmarAdidAnam / pAtrANAM icchaasiddhiH| prathamaM raivatAdritale sAMkalIyAlIpadyA dizi gatvA sthitaH kssitiptiH| naandiinirghossH| rAtrI bhAratyA zrIhemasUribhya AdiSTam-" rAjJA nAdAvAroDhavyaM vighnasaMbhavAt / atraiva devo madanasUdano nemirvndyH|" tathaiva kRtam / saMghastu raivatagirau zrInemisnAnavilepanapuSpaphalavastrapUjAnaivedyanAdamAlAdigrahaNairbhAvamapUri / rAjApyakSavATakavastrApatharAjimatyA guhAprAyasthAnayAtrayA mahAdAnazca dhanajIvitavyayorlAbhamagrahIt / deva| pattane candraprabhayAtrA sasaMghasyAsyAsIt / tato vyAghuTya zatruJjayAdriM gtH| ArUDhaH / marudevAdarzanapUje / tatrAzI: bAlo me vRSabho bharaM sumanasAmapyeSa kiM sAsahi madandhe hi kirITamasya karayormA kAGkaNI bhuuythaa| For Private And Personal Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati gAGgeyaM kaTisUtramatra tanukaM yuktaM baliSThe'pyamU naye mAtRdayAgiraH surajane hAsyAvahAH pAntu vaH // 1 // puraH kapardI tatra kaayotsrgH| AzIstu rUDhiH kilaivaM vRSabhaH kapardinaM niSevate'sminvimalAcale punaH / ayaM kapI vRSabhaM zubhAzayastanotu vaH zAntikapauSTikazriyam // 1 // 'puro vRSabhaprabhuprAsAdaH / devadarzanaM pUjA / AzIrvAda: navyovAhavidhau vadhUdvayayutaM putraM savitrIrati prItyAsannamiva smaraH kila dadau yaM vikSya satyAziSam / kalpadrurbhuvi jaGgamaH kimadhunA patradvayenodgata stattvaM syAH zatazAkha ityanudinaM sa zreyase nAbhibhUH // 1 // | caityaparipATyA kaparyAha zrIcAlukya sa dakSiNastava karaH pUrva samAsUtritaH prANiprANavighAtapAtakasakhaH zuddho jinendrArcanAt / For Private And Personal Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vAmospyeSa tathaiva pAtakasakhaH zuddhiM kathaM prApnuyAt na spRzeta kareNa vedyatipateH zrIhemacandraprabhoH // 2 // Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir merumahAdhvajAvAritAnnadAnayAcakasatkArAH pravarttante / mAlodvahanaprastAve tAdRzi saMgha rAjJi ca niSaNNe mahaM vAgbhaTaH prathamaM lakSacatuSkamavadat / pracchannadhArmikaH kazcitkathApayati-" lakSASTau / " evamanyo'nyeSvIzvareSu varddhayatsu kazcitsapAdakoTIM cakAra / rAjA'pi camuccakAra / uvAca ca -" utthApyatAM sa yo gRhNAti / " | utthitaH saH / yAvad dRzyate tAvadvAdaramalinavasano vaNigurUpaH / rAjJA vAgbhaTo bhASitaH- "drammasusthaMkRtvA dehi / " vAgbhaTo vaNijA sahotthAya pAdukAntikaM gatvA drammasusthaM prapaccha tam / vaNijA sapAdakoTimUlyaM mANikyaM darzitam / mantriNA pRSTam - " 'kuta idaM te / " vaNigAhU-" mahUakavAstavyo matpitA haMsAkhyaH saurASTrikaH prAgvATaH / ahaM tadbhUrz2agar3aH / mAtA me dhAruH / mama pitrA nidhanasamaye'haM bhASitaH - " vatsa ! ciraM kRtA pravahaNayAtrAH phalitAzca / melitaM dhanam / tena ca krItaM pratyekaM sapAdakoTimUlyaM mANikyapaJcakam / adhunA prabhuvRSabhacaraNau zaraNaM me anazanaM pratipannam / kSAmitAH sarve jIvAH / ekaM mANikyaM zrIRSabhAya, ekaM zrIneminAthAya, ekaM zrIcandraprabhAya dadyAH mANikyadvayamAtmano'ntardhanaM dadhyAH / bAhyadhanamapi pracurataramAste / " idAnIM mAtA mayA sahAnItA kapardibhavane muktA'sti / tAM jarantImA For Private And Personal Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandha: // 55 // taraM sarvatIrthAdhikatayA purANapuruSairniveditAmetAM mAlAM paridhApayiSyAmi / zrutvA hRSTo mantrI rAjA saMghazca / mAtRsaMmukhagamanaM sarvazrAvakANAM mAlAparidhApanam / tanmANikyaM hemnA khacitvA RSabhAya kaNThAbharaNamanuSNakiraNabharitacaityagarbhamAsUtrayAmahe / valitaH saMghaH prAptaH pattanam / pravarttante saMghabho|jyAni prtilaabhnaashc| amAristu nityaiva / tasya ca kumArapAladevasya bhagnI zAkambharIzvareNa cAhamAnavaMzyena rAjJA AnAkena pariNItA'sti / ekadA tau sAribhiH kriiddtH| krIDatA rAjJA sArigRhe muzcatoktam-" mAraya muNDikAn punarmAraya muNDikAn / " evaM dvistriH| TopikArahitazIrSakatvAnmuNDikA gurjaralokA vivakSitAH athavA zvetAmbarA gUrjarendraguravo muNDikA iti haasgrbhoktiH| rAjJI kupitA vadati-"re jaGgaDaka ! jihvAmAlocya nocyate? kiM vakSi ? / na pazyasi mAm / na jAnAsi mama bhrAtaraM rAjarAkSasam / " kuddho rAjA tAM padA jaghAna / sApyAha-" yadi te jihAM avaTapathena karSayAmi tadA rAjaputrI maammNsthaaH|" iti vadantyeva sA sasainyA nirvilamba zrIpattanametya caulukyAya taM paribhavaM pratijJAM ca svopajJamajijJapat / caulukyo'bhASata-" itthameva kariSyAmaH kautukaM pshyH|" tatazcAnakastasyAM tatra gatAyAM gUjaranRpataMjo durddharaM vidaMzcakSobha / caulukyo'pi bAptaparicchadaM mantriNamekaM tatratyavRtAntajJAnAya praissiit| gataH satatra / jagrAha gRham / rAjAsannadAsImekAM dhanena rajayitvA AtmIyaM bhogapAtramakarot / nityaM sA For Private And Personal Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir yAmamAbhyAM rAtryAmAyAti raJjayati tam / ekadA nizIthe sA''gAt / mantrI kupitaH-" AH pApe ! paranR- gAmini ! kimiti vilambena samAgatAsi ? / " sApi saprazrayaM mantriNamabhASata-" svAmin ! mA kup| kAraNena sthitA'sti / " mantriNoce-" kiM kAraNam ? / " sA jagAda-"prabho ! ahaM raajnystaambuuldaasii| rAtroma ekasmin rAjJA paricchadaH saryo visRssttH| ahamapi visRSTA / visRjatA cAptanara eko'bhASi"vyAghrarAjaM hakAraya / " ahaM stambhAntaritA kautukena sthitA / ko vyAghrarAjaH / kathamAhUyate ? iti / tato rAjJAkAritaH sa AgataH kRtapraNAmaH san rAjJA''lApi-"bho ! vijanamasti iti bhASyase / tvamasmAkaM kulakramAgataH sevakaH / sadyo vraja / gUjarezvaraghAtako bhUtvA vyApAdaya / lakSatrayaM henAM daasye|" atha sa vyAghrarAjAkhyo babhASe-" deva ! haniSyAmyeva taM rAjAnam / mA sma saMzayaM kRthAH svAmin ! / " tatastadvacaH zrutvA tuSTaH zAkambharIzvaraH sadyo hemalakSatrayabadarakAMstadgRhAyAcIcalat / vyAghrarAjaM cAprAkSIta-"kadA kenopAyena taM haniSyasi ?" vyAghrarAjo'vAdIt-"nAtha ! adya ravivAroM vartate / AgantukAme somavAre kvacanAvasaraM labdhvA haniSyAmi / upAyastu bharaTakarUpaM kariSyAmi / rAjA tu karNaruprAsAde AyAti somavAre dhruvam / devaM natvA vyAvarttamAnAyAsmai bAhyAGgaNe zeSAdAnamiSeNa puSpakalaMbakamutpATayipyAmi / tatra dhRtayA kartikayA kaGkamayyA ghAtayiSyAmi / aGgIkRtasAhasAnAM na kizcidapi duSkaram / ahaM For Private And Personal Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati hatazvettatra tadA manmAnuSANAmupari kRpA karaNIyA / uddhRtazcedahaM taMdA jitaM jitam / " evaM vyAghrarAjena nigadite AnAkena bITakaM dattam / visRSTo'sau / tatsarvaM sAvadhAnatayA stambhAntaritayA mayA zrutam / rAjJi zuddhAnte gate'haM tvadaMdrisevArthamAyAtA / tasmAnmA mano mayi zodhakazmAlitaM kArSIH / etahAsIvacaH zrutvA caulukyaniyogI cintayati-" labdhaM zatrugRhamarma / yatiSye'taH kAryakaraNAya / " iti parAmRzan dAsIma. bhASata-" yAhi mRSA bhASiNi ! / kaH strIvacasi vishvaasH| zrUyate yanna zAstreSu yalloke'pi na dRzyate / tatkalpayanti lolAkSyo jalpanti sthApayanti ca // 1 // " ityAdi bhASitvA tAM vyasAkSIt / svayaM tu caturAMzcaturo yAmalikAnupacaulukyaM praasthaapyt| vijJaptyA cAjJApayat-" sAvadhAnaH stheyam / itthaM itthaM svAmipAdAnAmupari zatrukRtaM kapaTaM vartate / bhrttkshcintniiyH|" caulukyaH saavdhaanststhau| somavAre gatoM rAjA karNamerum / prakaTIbhUtaH pUrvoktaceSTayA bhrttkH| dRSTamAtrameva taM nRpo mallairadIdharat / kartikA ca labdhA / baddho vyAghrarAjaH / jalpitazca-" re varAka ! jaMgaDakena pressito'si?| sevakastvam / sevakasya ca hitAhitabicAro nAsti / svAmyAdezavazaMvadastvaM mAbhaiH / mukto'si / tameva hanipyAmi ya evaM drohamAracayati durduruuddhH|" ityuktvA paridhApya vyasRjat / svayaM tu saudhe gatvA sAmagrI For Private And Personal Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir yauddhI vyrrct| pANirakSAM vidhivadvidhAya clitH| sapAdalakSAnyaviSTa / bhaTTena AnAkanarendramAlIlapat / yathA aye! bheka ccheko bhava bhavatu te kUpakuharaM zaraNyaM durmattaH kimu raTasi vAcATa kaTukam / puraH sarpo dI viSamaviSapUtkAravadano lalajihvo dhAvatyahaha bhavato jigrasiSayA // 1 // Anako'pi taduddAmazauNDIyaripudatavacaH zrutvA lakSatrayAzvena naralakSadazakena paJcAzatA ca madAndhairgandhagajairacalat / zAkambharItaH pnyckroshyaarvaagaagtH| dinatrayeNa yuddhaM bhaviSyatIti nirNItamubhAbhyAM rAjendrAbhyAm / anyo'nyamakSAndIvyanti raajputraaH| yodhayanti mallayodha-cchurIkAra-meSa-vRSabha-mahiSa-gajAn / sphoTayanti nAli keraanni| tAvantamavakAzaM labdhvA sapAdalakSamApAlena nizi dravyabalena nahulIyakelhaNAdayo rAjakIyAzcaulukyabhaktA bheditAH svapakSe kRtaaH| sarveSAmeko mantraH-"yuddhAya saMnaddhavyameva na tu yoddhavyam / rAjA colukya ekAkI mocniiyH| zatrubhihanyatAm / " artho hi parAvarttayati tribhuvanam 'dadhAti lobha evaiko raGgAcAryeSu dhuryatAm / AraGkazakraM yannAdya pAtrANi bhuvanatrayI // 1 // enaM ca teSAM mantraM caulukyo'dyApi na vetti| ataH prAtaH rAjA kumArapAlaH kalahapazcAnanaM paTTahastinaM mahAmAtrazyAmalapArdhAtprerayAmAsa / tadasthAMstu ceSTitairduSTAnniraNaiSIt / nRpeNa gaditaH zyAmala:-"kimarthamamI For Private And Personal Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabanyA // 27 // udAsInA iva dRshynte|" zyAmalena vijJaptam-"deva! arikRtArthadAnAdamI tvayi drohaparAH smpnnaaH|" rAjA''ha-"tarhi tava kA ceSTA ?" zyAmalo'pyAlalApa-"deva ! eko devaH1 aparo'ham 2 anyastu kalahapazcAnano hastI 3 ete trayaH kadApi na praavrtynte|" nRpo vadati-"tarhi saMmukhIne dRzyamAne zatrunRpamudgaraghahe gajaM prery| kheDima khUTATAli khUTA viNa khIMkhai nahI / daivahataNai kapAli sAhasa juttA halavalai // 1 // tadaiva cAraNa eko nyagAdIta"kumArapAla mana ciMta kari ciMtii kiMpi na hoi / jiNi tuhu rajja sammappiu ciMtakare sai soi // 1 // " tattadIyaM vacaH zrutvA suzandaM manyamAnaH purasthe mahAghadde'vizat / narasahasreNa saha bhaJjan man gato gajArUDhaH kumArapAla AnAkagajAntike / AsphAlito gajo gajena / lagnaH karaH kareNa / AsphAlito dantau dantAbhyAm / ekadehatvamiva dvayoribhayorabhUt / pravRttaM yuddhaM naaraacaiH| dvApapi bAleSThau mahotsAhI rAjebho / tathApi kalahapaJcAnanazcItkArAnmuzcan punaH punaH pazcAnnivarttate / tadA caulukyena zyAmala Uce"kathamayaM nivartate / / " zyAmalo gadati sma -svAmin ! zrIjayasiMhadeve vipanne 30 dinAni pAdukAbhyAM rAjyaM kRtam / mAlavIyarAjaputreNa cAhaDakumAreNa rAjyaM pradhAnapAveM yAcitam / pradhAnaistu paravaMzatvAnna dattam / For Private And Personal Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tato ruSTavA cAhaDa AnAkasevakaH sNjaatH| sa bhagadattanRpavanmahAmAtradhuryaH, atulblH| tasya siMhanAdena kalahapazcAnanaH kSubhyan pshcaanivrtte| kimatra kriyate? na vidmH| caulukyastadAkarNya dvipaTI vidArya phAlikadvayana dvau gajakaNoM pUrayAmAsa / tatazcAhaDasiMhanAdamazRNvan kalahapaJcAnanaH sthirataraH girivat / vartate patriMzadAyudhairyuddham / camatkRle dve'pi sainye / udAsInatayA prathamasthitAzcaulukyIyAzcakampire bhayena / aho! | ekAGgamAtrasvApi kumAradevasthAsamasamarasampallampaTatvam / sainyayoyuddhamapi nivRttam / tAveva yudhyate / atrAntare caulukyo vizudutkSiptakaraNaM dattvA aanaakgjptiskndhmaaruuddhH| kSiptau bhujau raajopri| kasaNakAni churikayA chittvA AnakaM saDhaM cakraM ca bhUmau pAtayitvA yoktRvandhaM kSiptvA hRdi pAdaM dattvA churI karAne grahItvA avAdIt-re vAcATa ! mRDha ! nirdharman ! pizAca ! smarasi madbhaginyagre 'mAraya muNDikAn' iti vdissyaasi| pUrayAmi nijabhaginIpratijJAm / chinabhi te durvApadRSitAM jihvaam|" ityevaM vadati kRtAntaduSprekSe caulukye sapAdalakSIyaH kiJcinnAcakhyau / kevalaM taralatArakAbhyAM cakSuAmadrAkSIt / caulukyo'pyutpannalokottarakaruNApariNAmaH prAbhANIt-"re jAlma! mukto'si na bhaginIpatitvena kintu kRpApAtratvena / pUrva tava deze TopISandhe'grabhAge jihikaM AsAtAm / kasAyA jihvati saMjJA / ataH paraM jihvAvandhaH pshcaakrnniiyH| akttorjihvaakrssnnprtijnyaasiddhisuucktvaat|" evaM zrute tatheti pratipede aamkH|' balavadbhiH saha For Private And Personal Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi caturvizati prabandhaH // 28 // kA virodhitA" iti nyAyAt / kASThapaJjare kSiptaH trirAtraM svasainye sthaapitH| jayAtodyAni ghoSitAni / | pazcAt shaakmbhriiptirvihitH| utkhAtapratiropitavratAcAryoM hi littuannpaaldevnndnH| gambhIratayA khabhaTA nopAlabdhAH / tyaktajIvAzAste taM sevante / meDataM saptavArabhanan / pallIkohasthAne Ardrakamuptam / ciraM tasthau sa tatra / zrIhemacandrasUrayaH sahaiva santi / pRSTAste tena-" bhagavan ! mAlavIyA rAjAno gUrjarAnAgatAH prAsAdAnpAtayanti AtmakhyAtaye / tadasmAkamakRtyam / kenopAyenAtmakhyAti kuurmH|" gurubhiruktam-"rAjendra ! pASANamayAni tilapeSaNayantrANi bhajaya punnykiirtilaabhaat|" bhaJjitAste tena ghaannkaaH| adyApi bhagnAH patitAH sthAne sthAne dRzyante / tato vavale prraassttrmrdncaulukyH| AyAtaH pattanam / bhaginIM bhartRkule pragantumatatvarat / na tu sA gatA abhimAnAt / tapastu tepe| rAjA stambhapure yAtrAMsUtrayAmAsa / tatpuraM pArzvadevAya dadau / punaH pattanamaita / gRhItasapAdalakSAdhipatilaJcAdravyAnkusevakAn nigRhya nizcintIbhUtaH zrIkumArapAlaH zrIhemamRripAdAnparyupAste / sAmAyikapauSadhAdInyAcarati / ekadA pRSTaM rAjJA-" bhagavan ! idamapi jJAyatte yadahaM pUrvabhave kIdRzo'bhUvam / " gururAha-"rAjan ! niratizayaH kAlo| 'yam / yataH zrIvIramokSagamanAdvarSANAM catuHSaSTyA caramakevalI jambUkhAmI siddhiM gataH / tena samaM manaH paryavajJAnam , paramAvadhiH, pulAkalabdhiH , AhArakazarIram , kSapakazreNiH, upazamazreNika, jinakalpaH, pari // 58 // For Private And Personal Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hAravizuddhi-sUkSmasamparAya yathAkhyAtacAritrANi, kevalajJAnam, siddhigamanaM ca iti dvAdazasthAnAni bharata | kSetre vyucchinnAni / saptatyadhike varSazate gate sthUlabhadre svargasthe caramANi catvAri pUrvANi samacaturasrasaMsthAnaM vajraRSabhanArAcasaMhananaM mahAprANadhyAnaM vyucchinnam / AryabajrasvAmini dazamaM pUrva AdyasaMhananacatuSkaM ca vyapagatam / tataH paraM zanaiH zanaiH sarvANi pUrvANi pralayaM gatAni / samprati alpazrutaM varttate tathApi devatAdezAtkimapi jJAyate / " rAjJA vijJaptam- " yathA tathA pUrvabhacaM jJApayata mAm / " gurubhiH pratipannam / tataH siddhapure nijairAptatapodhanaiH saha sarasvatItIraM gatvA vijane dhyAne niSaNNAH / dvau munI digrakSAyAM muktau / dinatrayAnte vidyAdevya AjagmuH / prabhUNAmagre tAbhiruktam- " yadbhavatAM sattvena tuSTAH smaH / yAcyatAM kiJcit / " sUribhirabhANi - " kumArapAlasya prAgbhavaM vadata | / " tA Ucu:-" medapATaparisare parvatazreNyAM paramAraH pallIzo jayatAko rAjyamakarodanyAyI / ekadA dhanakanakasamRddhA balIvaI zreNI tena gRhItA / balIvardAdhipatirnaSTaH / jayatAkena sarva luSTitam / balIvaddadhipatistu mAlavadezaM gatvA rAjJA saha militvA senAM gRhItvA tasyAM pallayAM veSTamakRta / kITamAriH kRtA / jayatAko naSTaH / tasya bhAryA ghaTitA / tasthA | udaraM vidArya putraM garbhamupale AraphAlya pallI grAmAdi prajvAlya punarmAlavadezaM gataH / rAjJA hRSTena pRSTaH' kathaM kathaM vigrahaH kRtaH / " vANijyArakeNoktam- " svAmin ! tatpuraM prajvAlitas jayatAko naSTaH, 46 For Private And Personal Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 3 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caturviMzati tatpatnI caTilA sgrmaahtaa|" rAjJoktam-" tyA na suSTu kRtam / hatyAdayaM gRhItam / adraSTavyamukhastvaM mamAntikaM tyaja | " niSkAsitaH / loknindocchlitaa| tapovanaM gatvA tapasvidIkSA jagRhe / gADhaM tapastaptvA mRtvA sa vANijyArako jayasiMhadevo jaatH| jayatAkastu sthAnabhraMzaM dRSTvA dezAntaraM gtH| aTavI gacchatastasya saMDaragacchasvAminaH zrIyazobhadrasUrayo militaaH| sUribhirabhihitam-"yad bhavato'dhunA sarva gatam , kimarthamanyAyaM krossi|" jayatAkenoktam-"vubhukSitaH kiM na karoti pApam / tataH sarvamakRtyaM kromi| "sUribhiratam-"adhunA zambalAdikaM bhojanAdi kaaryissyte| anayaM mA kRthaaH|" bhojanavastrAdikaM kasyApi pArthAdApitam / sAthai hi tadAdezakAriNo yahavaH cauryaniyamaM yAvajIvaM graahitaaH| sa| tilaGgeSu uraGgala pure oDharavANijyArakagRhe bhojanAdivRtyA bhRtyo'sthAt / tatra viharana yazobhadrasUrayaH praaptaaH| catuppathe militA jayatAkasya / sAya kairupAzrayo dattaH / jayatAkena tatra gatvA hRdayazuddhayA punazcauryaniyamo gRhItaH, anye'pi bahavo niyamA jhotaaH| utsare oDharagRhaM gtH| oDhareNa pRSTam-"tava kva velA lgnaa| svAMvinA kAryANi sIdanti" tenoktam-"mama guravaH samAgatAH santi / tatkramakamalavandanAnandamanvabhUvam / niyamAnagrahISam / oDhareNApi samutpannazraddhena vyAkRtam-" vayamapi gurun vandiyAmahe " jayatAkenoktam"puNyAtpuNyamidam / " oDharastatra gataH / gurun vanditvA nyaSadat / dezanA zrutA / tattvajJAnamunmIlitam / / 59 // For Private And Personal Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zrAvakatvaM gRhItam / pazcAt 'guru dakSiNA gRhyatAm' iti oDhareNokta sUribhiruktam-" vayaM nirmamA niSpariyahA dhanAdi na gRhiimH| atha tavAtyAgraha eva tahi zrImahAvIraprAsAdakArApaNaM dakSiNA'stu / " kArita: prAsAdaH / oDharasya jayatAkena saha sodrtvmivaasiit| ekadA paryuSaNe oDharaH saparivArazcAlito jayatAkena. | samaM devagRhaM prati / puSpANi gRhItvA oDhareNa devasya pUjA kRtA, jayatAko jajalpe-" imAni me puSpANi gRhItvA pUjAM kuru|" jayatAko jagAda-"puSpANi bhavadIyAni ebhiH pUjAyAM kRtAya kiM me kalam ? veSTireva kevalA / kevalaM mamApi paJca varATakAH santi / tatpuSpaiH pUjayiSyAmi jinendram / " tathaiva puujitH| jayatAko puNyamagaNyamupAjayat / tata oDharajayatAko gurun vandituM jagmatuH / upavAsaH kRto jytaaken| dvitIyadine munibhyo dattvA pAraNaM kRtam / evaM puNyAkhyaH san mRtvA zrImUlarAjavaMze tihuaNapAladevagRhe zrIkumArapAlo'bhUt / evamuktvA viratAsu devISu prabhubhiH proktam-"ko'tra prtyyH|" punardevyaH prAhu:uparAjaM vadeH navalakSatilaGgazRGgAranagare uraGgale mAnavAnpreSaya / adyApi oDharasya vaMzIyAH santi / teSAM dAsI sthiradevI jIrNavRttAntAna jAnAti vakSyati ca / " ityuktvA devyo gatAH svasvasthAnam / pattane rAjAntikaM gatA prabhavaH / pRSTaM tatra rAjJA / tathaiva rAjJo'gre nygaadi| narapreSaNAtsarvaM jJAtam | jinadharme sthairya jAtam / |saha siddhezenApi vairakAraNamupalabdham / pUrvabhave garbhaghAtAnna siddharAjasya sntaanm| iti kumaarpaalpuurvbhvH|| // iti hemasUriprabandhaH / / For Private And Personal Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir canurvizati prabandha atha harSakaviprabandhaHpUrvasyAM dizi vArANasyAM puri govindacandro nAma rAjA 750 antHpuriiyauvnrsprimlgraahii|| tatputro jyntcndrH| tasmai rAjyaM dattvA pitA yogaM prapadya paralokamasAdhayat / jayantacandraH saptayojanazatamAnAM pRthvI jigAya / meghacandraH kumArastasya / yaH siMhanAdena siMhAnapi bhaktumalaM kiM punarmadAndhagandhebhaghaTAH / tasya rAjJazcalataH sainyaM gaGgAyamune vinA nAmbhasA tRpyati / nadIdvayayaSTigrahaNAtyaGgAlo rAjeti loke zrUyate / yasya gomatIdAsI SaSTisahasreSu vAheSu prakSarAM nivezyAbhiSeNayantI paracakraM traasyti| rAjJaH zrama eva kaH / tasya rAjJo bahavo vidvAMsaH / tatraiko hIranAmA viprH| tasya nandanaH prAjJacakravartI shriihrssH| so'dyApi bAlAvasthaH / sabhAyAM rAjakIyenakena paNDitena vAdinA hIro rAjasamakSaM jitvA mudritavadanaH kRtaH / lajjApaGke magnaH / vairaM babhAra dhArAlam / mRtyukAle harSa sa vabhASe-" vatsa ! amukena paNDitenAhamAhatya rAjadRSTI jitH| tanme duHkham / yadi satputro'si tadA taM jayeH kSamApasadasi / " zrIharSeNAktam- om' iti hIro dyAM gtH| zrIharSastu kuTumbabhAramAptadAyAdeSvAropya videzaM gatvA vividhAcAryapArzve'cirAttarkAlaGkAragItagaNitajyotiSacUDAmaNimantravyAkaraNAdIH sarvA vidyAH sasphurAH prajagrAha / // 6 // For Private And Personal Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir gaGgAtIre sugurudattaM cintAmaNimantraM varSamapramataH sAdhayAmAsa / pratyakSA tripurA'bhUt / amoghAdezatvAdivarAptiH / tadAdi rAjagoSTISu bhramati / alaukikollekhazikharitaM jalpaM karoti / yaM ko'pi na budhyate tatotividyayA'pi lokAgocarabhUtayA khinnaH punarbhAratIM pratyakSIkRtyAbhaNat-" mAtar ! atiprajJA'pi doSAya | me jAtA / budhyamAnavacanaM mAM kuru / " tato devyoktam - " tarhi madhyarAtre'mbhaH klinne zirasi dadhi piba / pazcAtsvapihi / kaphAMzAvatArAjjaDatAlezamApnuhi / " tathaiva kRtam / bodhyavAgAsIt / khaNDanAdigranthAn paraHzatAJjagrantha / kRtakRtyIbhUya kAsImAyAsIt / nagarataTe sthitaH / jayantacandramajijJapat-" ahamadhItyAgato'smi / " rAjA'pi guNasnehalo hIrajetRpaNDitena saha sacAturvarNyaH purIparisaramasarata / zrIharSo namaskRtaH / tenApi yathArhamucitaM lokAya kRtaM rAjAnaM tvevaM tuSTAva govindanandanatayA ca vapuH zriyA ca mA'sminnRpe kuruta kAmadhiyaM taruNyaH / astrIkaroti jagatAM vijaye smaraH strIrastrIjanaH punaranena vidhIyate strI // 1 // vyAcakhyau ca tArakharaM sarasavistaram / tuSTA sabhA rAjA ca / pitRvairiNaM tu vAdinaM dRSTvA sakaTAkSamAcaSTesAhitye sukumAravastuni dRDhanyAyagrahagranthile tarphe vA mayi saMvidhAtari samaM lIlAyate bhAratI / zayyA vAstu mRdUttaracchadavatI darbhAGkurairAstRtA bhUmirvA hRdayaMgamo yadi patistulyA ratiryoSitAm // 1 // For Private And Personal Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH // 61 // etacchutvA sa vAdI prAha-- deva ! vAdIndrabhAratIsiddhaH, tava samo ko'pi na kiM punrdhikH| hiMsrAH santi sahasrazo vipine zauNDIryavIryoddhatAstasyaikasya punaH stavImahi mahaH siMhasya vizvottaram / kaliH kolakulairmado madakalaiH kolAhalaM nAhalaiH saMharSo mahiSaizca yasya mumuce saahNkRtertungkteH||1|| atra zrIharSe idameva vaktumarham / prativAdInAM ko'rthaH / smygvsrmjnyaasiiH| shriihiirvairinnityrthH| anyo'nyaM gADhAliGganamacIkarat dvayorapi vsuNdhraasudhaaNshuH| vistareNa saudhamAnIya mAGgalikAni kArayitvA gRhaM prati prahitaH / lakSasaMkhyAni hemAni dadire / nizcintIkRtyaikadA mudA nRpeNokta:-"kavIza! vAdIndra ! kizcitpravandharatnaM kuru / " tato naiSadhaM mahAkAvyaM baddhaM divyarasaM mahAgUDhavyaGgyabhArasAram rAjJe darzitam / | rAjJoce-"suSTutamamidam / paraM kAzmIraM vraja / tatratyapaNDitebhyo darzaya / bhAratIhaste ca muzca / bhAratI ca tatra pIThe svayaM sAkSAdasati / asatyaM prabandhaM haste nyastamavakaranikaramiva dUre kSipati / satyaM tu mUrddhadhUnanapUrva suSTu ityurIkaroti / uparitaH puSpANi patanti / " zrIharSI rAjadattArthaniSpannavipulasAmagrIkaH kazmIrAnagamat / sarakhatIhaste pustakaM nyAsthat / sarasvatyA dUre kSiptaM tat / zrIharSeNa kathitam-" kiM jaratIti 61 // For Private And Personal Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie vikalAsi ? / yanmaduktamapi prabandhamitaraprabandhamiva mnyse|" bhAratyAha-"bhoH! paramarmabhASakaH na smarasi ? yadatroktaM tvayA ekAdaze sarge catuHSaSTitame kAvye devI pavitritacaturbhujavAmabhAgA bAgAlapatpunarimAM garimAbhirAmAm / asthAriniSkRpakRpANasanAthapANeH pANigrahAdanugRhANa gaNaM guNAnAm // 1 // evaM mAM viSNupatnItvena prakAzya loke rUDhaM kanyAtvaM luptavAnasi / tato mayA pustakaM kSiptam / yAcako vaJcako vyAdhiH paJcatvaM marmabhASakaH / yoginAmapyamI paJca praayennoddeghetvH||1||" iti vAgdevIvAcaM zrutvA zrIharSoM badati-"kimarthamekasminnavatAre nArAyaNaM pati ca puSI, tvaM purANeSyapi viSNupatnIti paThyase / tataH satyaM kimiti kupyAsi? / kupitaiH kiM chuTyate kalAt ? / " iti zrutvA khayaM gRhItvA pustakaM haste dhAritam / granthazca zlAghitaH sabhAsamakSam / zrIharSeNa paNDitA uktAstatratyAH-"granthamatratyAya rAjJe mAdhavadevanAmne darzayata / zrIjayantacandrAya ca zuddho'yaM grantha iti lekhaM pradatta / " iti zrute'pi granthe bhAratyabhimate jJAte'pi te na lekhaM dadate, na bhUpaM darzayanti / sthitaH zrIharSI bahUnmAsAn / jagdhaM pAtheyam / vikrItaM vRSabhAdi / mitIbhUtaH pricchdH| ekadA nadyAsannadeze kUpataTAsannatame devakule rudrajapaM rahaH karoti / tatrAgate kayozcidgRhiNorullaNThe ceTyau / jalaprathamapazcAdgrahaNaghaTabharaNaviSaye vAde lagne / tayo For Private And Personal Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra caturviMzati / / 62 / / OMOM www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zciramuktipratyuktirabhUt / zIrSANi sphuTitAni ghAtapratighAtaiH / gate rAjakulam / rAjA sAkSiNaM gaveSayati / ukte te - " atra kalahe ko'pi sAkSI vidyate navA / " tAbhyAM jagade - "vipra ekastatrAste japatatparaH / " gatA rAjakIyAH / AnItaH zrIharSaH pRSTastayornayAnayau / zrIharSaNa gIrvANavANyoktam- "deva ! vaideziko'ham / na | vedmi / kimapyete prAkRtavAdinyau brUtaH / kevalaM tAnzabdAnvIi / " rAjJoktam- "brUhi / " tatkramasthameva tad| bhASitapratibhASitazatamabhihitamanena / rAjA camutkRtaH / aho ! prajJA aho ! avadhAraNA / dAsyorvAdaM niff yathAsaMbhava nigrahAnugrahau kRtvA prahitya zrIharvamapRcchad rAjA- "kastvamevaM medhiraziromaNiH ? / " zrIhaNoktaM sarvaM kathAnakaM svam / rAjan ! paNDitakRtadaurjanyAttava pure duHkhI tiSThAmi / samyakUpAraM paryajJo rAjA' paNDitAnAhRyAvAdIt - " dhig mUDhAH ! idRze'pi ratne na snihyatha / varaM prajvalite bahAvahAya nihitaM vapuH / na punarguNasampanne kRtaH svalpo'pi matsaraH // 1 // varaM sA nirguNA'vasthA yasyAM ko'pi na matsarI / guNayoge tu vaimukhyaM prAyaH sumanasAmapi // 2 // tasmAtkhalA yUtham / gacchata etaM mahAtmAnaM pratyekaM khagRheSu satkuruta / " tadA zrIharSaH prAgadItyathA yUnastadvatparamaramaNIyApi ramaNI kumArANAmantaH karaNaharaNaM keva kurute / maduktizcetazcenmadayati sudhIbhUya sudhiyaH kimasyA nAma syAdarasapuruSArAdhanarasaiH // 1 // For Private And Personal prabandhaH 11 // 62 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir iti lajire paNDitAH / sarve gRhaM nItvA satkRtyAnunIya rAjJA ca satkAryajJaiH prahitaH zrIharSaH kAsIm / / milito jyntcndraay| uktaM sarvam / tuSTaH sH| pramRtaM naiSadhaM loke / atrAntare jayantacandrasya padmAkaranAmA pradhAnanaraH zrIaNahilapattanaM gtH| tatra sarastaTe rajakakSAlitAyAM zATikAyAM ketakyAmiva madhukarakulaM nilIyamAnaM dRSTvA vismitaH / aprAkSadrajakam-"yasyA yuvateriyaM zATI tAM me darzaya / " tasya hi mantriNastatpadminItve nirNayasthaM manaH / rajakena sAyaM gatvA tasmai tadgRhaM nItvA tAmarpayitvA tatvAminI sUhavadevI nAmnI zAlApatipatnI vidhavA yauvanasthA surUpA darzitA | tAM kumArapAlarAjapArthAduparodhya tadgRhAnnItvA somanAthayAtrAM kRtvA kAsIM gtH| padminI jayantacandrabhoginImakarot / 'sahavadeviH' iti khyaatimgaat| sA ca sagarvA viduSIti kRtvA kalAbhAratIti pAThayati loke / zrIharSo'pi narabhAratIti pAThate / tasya tanna sahate sA matsariNI / ekadA sasatkAramAkAritaH zrIharSaH / bhaNitazca-"tvaM kaH?" zrIharSa:-"kalAsarva-||A jJo'ham / " rAjyA'bhANi-"tarhi mAmupAnahI paridhApaya / " ko bhAvaH yadyayaM na vedmi, iti bhaNati dvijatvAttarhi ajnyH| zrIharSeNAGgIkRtam / gato nilayam / taruvalkalaistathA tathA parikarmitaiH sAyaM lolAkSaH san dUrasthaH svaaminiimaajuuhvt| carmakAravidhinopAnahI paryadIdhapat / abhyukSaNaM nikSipedhvaM carmakAro'hamiti vdn| rAmapi tatkRtAM kuceSTAM jJApayitvA khinno gaGgAtIre saMnyAsamagrahIt / sA ca sUhavadeviH sAmrAjyezA For Private And Personal Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati // 63 // putramajanayat / so'pi yauvanamAsasAda / dhIraH paraM durnayamayaH / tasya ca rAjJo vidyAdharamantrI / sa ca cintA| maNivinAyakaprasAdAtsarvadhAtuhaimatvakaraNaprakhyAtamAhAtmyasparzapASANalAbhAt 8800 viprANAM bhojanaM dAtA, iti laghuyudhiSThiratayA khyaatH| kushaagriiyprjnyH| rAjA taM jagade-"rAjyaM kasmai kumArAya ddaami|" mantryAha-" meghacandrAya suvaMzAya dehi, na punardhatAputrAya / " rAjA tu tayA kAmaNitastatputrAyaiva ditsti| evaM virodha utpanno mantrirAjJoH / kathaM kathazcinmantriNA rAjJIvAcamapramANIkArya bhUpo meghacandrakumArAya rAjyadAnamaGgIkAritaH / rAjJI kruddhA / dhanADhyatayA svacchandatayA nijapradhAnanarAnpreSya takSasilAdhipatiH suratrANaH kAsIbhaJjanAya prayANe prayANe sapAdalakSahemadAnena cAlita AyAti / tattu vidyAdhareNa caradRzA viditam / rAjJe kathitam / rAjA tatkArmaNadiGmUDhaH prAha-"mameyaM vallabhezvarI naivaM patidroham smaacrti|" mantrI tu vadati-"rAjan ! amukaprayANe tiSThati shaakhiindrH|"raajnyaa hakkito gato gRham / cintitaM ca tena-" nRpastAvanmUDhaH / rAjJI balavatI, labdhaprasarA, avivekinI / mama maraNaM svAmimaraNAdarvAg bhavettadA dhnytaa|" prAtazcalito mantrI svasadanAt / pathi gacchantaM piNyAkaM dRSTvA tmjigrsisst| punaH puro gataH sphuTitacanakapiTakamAlokya tadadane mano'dadhat / tena kuceSTAdvayenAtmano vidhivaiparItyaM nirNIyoparAjaM gatvA vyajJapat-"deva ! ahaM gaGgAjale maMktvA mriye, ydyaadishsi|" rAjA''khyat-" yadi niyase tadA sUkhena For Private And Personal Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir jIvAmaH / karNajvaro nivarttate / " mantrI danaH hUM hitavacanAnAkarNanam , anaye vRttiH, priyeSvapi dveSaH, nijagurujane'pyavajJA, mRtyoH kila pUrvarUpANi / AgataM rAjJo maraNam / rAjAnamApRcchya gRhaM gatvA sarva dvijAdilokAya pradAya bhavavirakto jAhnavIjalamadhyaM pravizya kulapurohitamAha-" dAnaM gRhANa / " vipreNApi karaH prsaaritH| dattaH sprshpaassaannH| tenoktam-" dhik te dAnam , yaddhAvANaM dtse|" iti kruddhanAntarudakaM cikSepe / so'zmA gaGgAdevyA jale / mantrI jale maMktvA mRtH| rAjA anAtho jaatH| suratrANa aayaatH| nagare bhANDaM bhANDena sphuTitam / rAjA yuddhAyAbhimukhamAgAt / 8400 etAvanti nikhAnAni nijadale paraM ekasyApi nikhAnakhanaM rAjA na zRNoti / ApRcchacca taTasthAn / tairSabhaNe-"mlecchadhanurvAneSu magnAni dhvAnAntarANi / " rAjA hRdaye hArayAmAsa / tato na jJAyate kiM hato gato mRto vA gaGgAjale'patat / yavanAtA puuH|| // iti shriihrss-vidyaadhr-jycndrprvndhH|| For Private And Personal Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shui Kailashsagarsuri Gyanmandit caturviMzati prabandha // 4 // // atha hariharaprabandhaH zrIharSavaMze hariharaH gauDadezyaH siddhasArasvataH / sa gUjaradharAM pratyacAlIt / azvazatadvayaM mAnavAnAM zatapaJcakaM karabhAH pazcAzat / anivAramAdAnaM dhavalakkataTagrAmamAgAt / rANazrIvIradhavala-zrIvastupAlazrIsomezvaradevebhyaH pRthaka pRthak AzirvAda pragalbhavaTuhastena prAhaiSIt / zrIvastupAlo jaharSa / utthAya baTuM saha nItvA zrIvIradhavalAya paNDitasyAzIrvAdamadIdRzat / tadguNAMzcAvarNayat / rANakenoktam-" kimatra yuktam ? / " mantryAha-" deva ! vistareNa prAtaH paNDitasya pravezamahotsavaH kriyate / vipulaM deyaM diiyte|" rANakenoktam-" nyAyyam / " tato nivRttI mantrirAjazca baTuzca / baTunA tRtIyAzirvAdaH pnndditsomeshvrdevaayaadrshi| kavitayA tasya mAtsaryamadIpiSTa / sa nizvAsamadho'drAkSIt / baTumAlApIdapi na / Agata utthAya btturhrihraantikm| uktaM rANakamantriNoH saumanasyaM somezvarasya tu daurmanasyam / kupitaH somezvaradeve hrihrH| jAtaM prAtaH / rANakaH samantrika: sacAturvarNyaH sarvaryA saMmukho gtH| milito hrihrH| tatra vIradhavalaM prati // 64 / For Private And Personal Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zambhurmAnasasannidhau suradhunI mUrnA dadhAnaH sthitaH zrIkAntazcaraNasthitAmapi pahanetA niliino'mbudhau| magnaH paGkahe kamaNDalugatAmenAM dhannAbhibhUrmanye vIra ! tava pratApadahanaM jJAtvolbaNaM bhAvinam // 1 // dRSTastena zarAnkirannabhimukhaH kSatrakSaye bhArgavo dRSTastena nizAcarezvarabadhavyagro rghugraamnnoH| dRSTastena jayadrathapramathanonnidrasubhadrApatiH dRSTo yena raNAGgaNe sarabhasazcaulukyacUDAmaNiH // 2 // baTuH pRSTaH paNDitena-" atra sadasi somezvaro'sti na vaa|" baTurAha-"sa krodhaanaagtH|" pnnddito| jJAtvA'sthAt / jAtaH prveshH| rANakena dattaM saudha-dhana-kupya-vasana-parijana-turagAdi camutkArakam / atha mantrigRhaM gato'sI / gurvI sbhaa| madhyabhyutthAnaM cakre / uce ca mudhA madhu mubhA sIdhu mudhA so'pi sudhArasaH / AsvAditaM manohAri yadi hAriharaM vacaH // 1 // paNDitastUce-"deva ! laghubhojarAja ! vicAracaturmukha ! sarasvatIkaNThAbharaNa ! avadhAraya / vayaM pnndditaaH| asmAkaM mAtA bhAratI / sA ca tribhuvncaarinnii| ekadA bhAratyA saha mahendrasya sabhAmamamAma / sA ca sudharmA nAma / indraH zrImAn / 3 koTyaH surAGganAH / 84 sahasrANi sAmAnikAH tathA dvAdazArkA vAsavo'STau vizve devA trayodaza / patriMzat tuSitAzcaiva SaSTirAbhAsvarA api // 1 // For Private And Personal Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caturvizati SaT triMzadadhikA mAhA rAjikAzca zate ubhe / rudra ekAdazaikonapazcAzadvAyavo'pi ca // 2 // caturdaza tu vaikuNThAH suzarmANaH punardeza / sAdhyAzca dvAdazetyAdyAH prasiddhA gaNadevatAH // 3 // etatsamRddhisvarUpaM vilokya vayaM vismitAH sthitAH 'aho ! tapaHphalabhogaH' ityAdi cintayanto| | yAvatA smaH / atrAntare Agatastatra kopi vumbAM pAtayannAha deva varnAtha kaSTaM nanu ka iha bhavAnandanodyAnapAla: khedastatko'tha kenApyahaha hata itaH kaannaatklpvRkssH| huM mA vAdIstadetatkimapi karuNayA mAnavAnAM mayaiva prItyAdiSTo'yamuAstilakayati talaM vastupAlacchalena // 1 // evaM tatrAlApaM zrutvA vismito'haM bhAratyA saha paJcamakalpadrumaM tvAM draSTumAgAm / evaM vistaraM kAvyaM vyAkhyAya sthitaH paNDitaH / mantrI yAvatkiM dadAmi iti cintayati tAvad DoDIyAvaMzyarANabhImadevena jAlyA vAhanottIrNAzcaturviMzatirazvA ekaM ca divyaM padakaM prAbhRtamAnItam / tadeva paNDitAya sarva dattam / tuSTo'sau paJcamakalpatarurbhavasi ityuktvA svottArakamagAt / gateSu katipayeSvahaHsu militAyAM sabhAyAM For Private And Personal Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir puraHsthe somezvare rANakena paNDitaharihara uktaH-" paNDita ! atra pure'smAbhirvIranArAyaNAkhyaH prAsAdaH kArito'sti / tatpazastikAvyAnyaSTottaraM zataM somezvaradevapArdhAtkAritam / tatra bhavanto'vadadhatu / yathA zuddhatve nizcayo bhavati / mahAlakSmIdRSTau nANakaparIkSA ytH|" harihareNoktam-"kathApyatAM tAni / " uktAni somezvareNa tAni / zrutvA tAni harihara Uce-"deva ! suSTu kAvyAni paricitAni ca naH / yato mAlavIyeSUjjayanI gaurasmAbhiH sarasvatIkaNThAbharaNaprAsAdagarbhagRhe paTTikAyAM zrIbhojadevavarNanAkAvyAnyamUnyadRkSata / yadi tu pratyayo nAsti tadA paripATyAM zrUyatAm / " ityuktvA krameNAskhalitAnyapAThIt / khinno rANakaH / prItAH khalAH / vyathitAH zrIvastupAlAdayaH sjnaaH| utthitA sbhaa| hata iva mRta iva stambhita iva jaDita iva jAtaH someshvrH| gataH svagRham / TThiyA vadanaM na darzayati gRhe'pi, kA kathA rAjAdisadanagamanasya / atha somezvaraH zrIvastupAlamandiraM gatvovAca-"mantrin ! mamaiva tAni kAvyAni / nAnyathA mama zaktiM jAnAsi tvam / hariharastvevaM mAM vyajUgupat / kimahaM kromi|" mantryAha-"tameva zaraNaM zraya / yata:-'bhajate videzamadhikena jitastadanupravezamathavA kuzalaiH' iti nyAyAt / " paNDitaH-"tarhi mAM ny|" tathAkRtaM mantriNA / paNDitasomezvaraM bahirAsayitvA mantrI svayaM hariharAntikamagAt / babhANa ca-"paNDitasomezvaradevastavAntikamAgato'sti vijnyiipsuH|" hasito hrihrH| AnInayatsvasamIpam / cakArAbhyutthA For Private And Personal Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH | nAliGganamahAsanAdisatkAram / somezvareNoktam-" paNDita ! nistAraya mAmasmAtparakAvyaharaNakalaGka-17 paGkAt / yataH Agatasya nijagehamapyaregauravaM vidadhate mhaadhiyH|| - mInamAtmasadanaM sameyuSo gISpatiLadhita tuGgatAM kveH||1||" tuSTo hariharo bhaNati sma-mA sma cintAM vidhAH / punagauravamAropayitA'smi tvAm / gataH svasthAnaM mantrI | somezvarazca / pratyUSe rANakasabhAbhare somezvara aalaayitH| prastAvanA cArabdhA / yathA-"jayati paramezvarI | bhaartii| yatprasAdAdevaM mama zaktiH / " zrIvastupAlenoktam-"kiM kim ? / " harihara:-"deva! mayA kAberInadItaTe sArasvatamantraH saadhitH| homakAle gIrdevI prtykssaa''siit| varaM vRNISvetyAha sma / bhayA jagade-jagadekamAtar ! yadi tuSTAsi tadA ekadA bhaNitAnAM 108 saMkhyAnAM RcAM SaTpadAnAM kAvyAnAM vastukAnAM ghattAnAM daNDakAnAM vAvadhAraNe samartho bhUyAsam / " devyAcaSTa-" tathA'stu / " tataH prabhRti yo yadAha 108 tattu bruve / yathedaM somezvaradevopajJaM kAvyASTottarazatam / rANakenoktam-"pratyayaH kaarytaam|" bhANitAnyaSTottarazatAni / tattacchandasAM pratibhANitAni ca harihareNa tAni / jAto nizcayaH pnnddithrihrvcne| kSuttRSNAtapaprabhRticintAnapekSaH sthito lokH| rANakezvareNa babhaNe-" tarhi paNDita ! kathamevaM dRSitaH For Private And Personal Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir someshvrH|" hariharaH prAbhASat-deva ! rANaH- priyaM vA vipriyaM vApi savizeSa parArpitAt / pratyarthayanti ye naiva tebhyaH sApyurvarA varA // 1 // rANaH prAha-"taryastvevam / paraM mithaH sarakhatIputrayoH leho yuktH|" ityuktvA knntthgrhnnmkaaryt|| sthito niSkalaGkaH someshvrH| vartate nitymissttgossttii| hariharo naiSadhakAvyAnyavasarocitAni ptthti| zrIvastu-| | pAlaH prIyate-" aho! azrutapUrvANi kaavyaanymuuni|" ekadA''lApitaH paNDitaharihara:-"ko'yaM mnyH|" paNDito vadati-" naiSadhaM mahAkAvyam / " kaH kaviH ? / zrIharSaH / vastupAlena gaditam-" tadAdarza darzaya tahi / " paNDito brUte-" nAnyatrAyaM granthaH / caturo yAmAnarpayiSyAmi pustikAm / " arpitA pustikA / rAtrau sadyo lekhakaniyogibhirlekhitA navInA pustikA / jIrNarajyAvRtA / vAsanyAsena dhUsarIkRtya muktA / prAtaH paNDitAya pustikA dattA / gRhyatAM tadidaM svanaiSadham / gRhitA paNDitena pustikaa| mantriNA nyagAdi-| " asmAkamapi koze kilAstIvedaM zAstramiti smraamH| vilokyatAM koshH|" yAvadvilambenaivaM kRSTA navInA pratiH / yAvacchodhyate tAvat 'nipIya yasya kSitirakSiNaH kathA' ityAdi naiSadhamudaghaTiSTa / dRSTvA paNDitaharihareNoktam-"mantri ! tavaiva mAyeyam / yadIdRzeSu kAryeSu nAnyasya kramate mtiH| yuktam-tvayA daNDitAH pratipakSAH / sthApitAni jaina-vaiSNava-zaivazAsanAni / udazcitaH svAmivaMzyaH / yasyaivaM prajJA prakA For Private And Personal Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati // 67 // shyte|" atrAntare vIradhavalAhitasainyakampitena mahArASTraprabhuNA sapAdakoTihemazamito daNDaH prhitH|| zrIvastupAlena tu taddhema caturdigyAtrikebhyo yAcakebhyo'dAyi vivekAt / lad dRSTvA hariharo varNayati A! sAmyaM na sahehamasya kimapi kroDIkRtaikazriyo yAbjotAnakareNa kharSitanijAkAroSmaNA shaarinn| yenaitA puruSottamAdhikaguNodgAreNa pudvArNavAdAkRSyaiva tathA zriyaH zakalazaH kRtvaarthinaamrpitaa| tadA vIradhavalasya 'sapAdakoTIkAzcanavarSaH' iti bhaTTAdiSu virudaM khyAtimAyAlaya / apahA : somezvaraM nantuM gato devapatanam / paNDitasomezvaradevasya tatra taddaurjanyaM stutvA pilikva yAtu kvAyAtu kva badatu samaM kena paThatu kva kAvyAnyavyAja rathacaturU. ! khalavyAlagraste jagati na gatiH kvApi kRtinAmiti jJAtvA tasvaM harahAregUDhA 1.5 !" ArukSAma nRpaprasAdakaNikAmadrAma lakSmIlavAn kizcidvAGmayamadhyagISmahi gule / itthaM mohamayImakArma kiyatI nAnarthakanthI manaH svAdhInIkRtazuddhabodhamadhunA pAekomA ityuktvA dhanAI dattvA zeSAI gRhItvA dhavalakakamadhye bhUtyA rANakamantriNI ApRcchaya kAzIM prApya, svArthamasAdhayaditi // 4iti hariharaprabandhaH smaaptH|| 67 // For Private And Personal Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir // atha amaraprabandhaH -- zrIaNahillapattanAsannaM bAyaTaM nAma mahAsthAnamAste, caturazItimahAsthAnAnAmanyatamat / tatra parakAyapravezavidyAsampannazrIjIvadevasUrisantAne zrIjinadattasUrayo jgrjuH| teSAM ziSyo'maro nAma prajJAcUDAmaNiH / sa zrIjinadattasUribhaktAt kabirAjaarisiMhAt siddhasArasvataM mantramagrahIt / tadgacchamahAbhaktasya vivekanidheH koSTAgArikasya padmasya vizAlatamasadanaikadeze vijane ekaviMzatyAcAmlarnidrAjayAsarajayakaSA| yajayAdidattAvadhAnastaM mantramajapat / vistareNa homaM cakre / ekaviMzatitamyA rAtrI madhyaprAptAyAM nabhasyubhyu| ditAccandrabimbAnnirgatya svarUpeNAgatyAmare bhAratI karakamaNDalujalamamalamapIpyat / varaM ca prAkSIt-"siddhakavirbhava / niHzeSanarapatipUjAgauravatAzcaidhi / " iti varaM dattvA gatA bhagavatI / jAtaH kviprirmrH| racitA kAvyakalpalatA nAma kavizikSA, chandoratnAvalI, sUktAvalI ca / kalAkalApAkhyaM ca zAstraM nibaddhaM, bAlahAbhArataM ca bAlabhArate prabhAtavarNane "dadhimathanavilolalloladRgveNidambhAdadyamadayamanako vishvvishvktaa| bhavaparibhavakopatyaktabANaH kRpANaH zramamiva divasAdI vyaktazaktipanakti // 1 // For Private And Personal Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caturviMzati // 68 // ityatra veNyAH kRpANatvena varNanAdveNIkRpANo'mara iti birudaM kavivRndAllabdhamamareNa / dIpikAkAlidAsavat / ghaNTAmAghavaJca kavitvaprasiddhezca mahArASTrAdirAjendrANAM pUjA upasthire / tadA visaladevo rAjA gUjarAdhipatirdhavalakake rAjyaM zAsti, tenAmarakavarguNagrAmaH shrutH| ThakkuraM vaijalaM pradhAnaM preSya prAtarAhUtaH kavIndraH / AsanAdipratipattiH / kRtA sabhA mhtii| amareNa paThitam vIkSyaitadbhujavikramakramacamutkAraM nakAraM mayi premNo nUnamiyaM kariSyati gunngraamaikgRdhaashyaa| zrImadvIsaladeva ! devaramaNIvRnde tvadAyodhane prekSya prakSubhite vimuJcati parIrambhAnna rambhAM hriH||1|| tvatprArabdhapracaNDapradhananidhanatArAtivIrAtirekakrIDatkIlAlakulyAvalibhiralabhata spndmaakndmurvii| daMbholistaMbhabhAsvabhujagabhujajagadbharturAbharturenAM tenAyaM mUrdhni ratnAtitatimiSataH zobhate zoNabhAvaH // 2 // ___ razritA sabhA prINitaH pRthviipaalH| tato rAjJA proktam-"yUyaM kavIndrAH zrUyadhve / " amaro'bhidhatte"satyameva / yadi gaveSayati devH|" tato nRpeNa somezvaradeve dRSTiH snycaaritaa| tataH somezvareNa smsyaarpitaa| yathA 'zIrSANAM saiva vandhyA mama navatirabhUllocanAnAmazItiH' amareNa sadyaH pUritA kaiSA bhUSA ziro'kSNAM tava bhujagapate rekhayAmAsa bhUtyA gate manmUrdhni zambhuH sadazanavazatAna(910)kSapAtAn vijitya / // 18 // For Private And Personal Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir gaurI tvAJa dRSTIrjitanakhanavabhU(1920)stadvizeSAttaditthaM zIrSANAM saiva vandhyA mama nvtirbhuullocnaanaamshitiH||1|| atra ziro'kSaNAmiti zirasA yuktAnAmakSaNAmiti madhyapadalopI samAsaH kAryaH / dvandve tu prANyaGgatvAdekatvaM prAmoti / tato vAmanasthalIyakavisomAdityena samasyA dattA 'dhanuSkoTau bhRGgastadupari giristatra jaladhiH'. amareNoktam bhavasyAbhUbhAle himakarakalAgre girisutA lalATasyAzleSe hrinnmdpunnddrprtikRtiH| kapaIstatprAnte yadamarasarittatra tadaho dhanuSkoTau bhRGgastadupari giristatra jldhiH||2|| tataH kRSNanagaravAstavyena kamalAdityena samasyA vitIrNA _ 'mazakagalarandhra hastiyUthaM praviSTam' amareNa pupUre taTavipinavihArocchRGkhalaM yatra yAdomazakagalarandhra hastiyUthaM praviSTam / bata baka na kadAcitkiM zruto'pyeSa vArddhi: pratanutiminitalle kApi gaccha kSaNena // 3 // For Private And Personal Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandha // 19 // atha vIsalanagarIyeNa nAnAkena samasyA vizrANitA 'gItaM na gAyatitarAM yuvatirnizAsu' amareNoktam zrutvA dhvanemadhuratAM sahasAvatIrNe bhUmau mRge vigatalAJchana eSa cndrH| mAgAnmadIyavadanasya tulAmitIva gItaM na gAyatitarAM yuvatirnizAsu // 4 // evamaSTottaraM zataM bahukavidattAH pUritAH samasyAH zrIamareNa / tato rAjJAbhihitam--"satyaM kavi| sArvabhUmaH shriiamrH| tatra dine sandhyAvadhi sabhA niSaNNA sthitA / rAjA lacitaH sabhyaloko'pi / rasAveze hi kAlo jJairgacchannapi na lkssyte| dvitIyadine sadyaH kAvyamayaiH pramANopanyAsaiH prAmANikA jaataa| tRtIyadine rAjJA pRSTam-" asmAkaM samprati kA cintAstIti kathyatAm / " amareNa bhaNitam-" deva ! kathaM dUraM gatAH svarge airAvaNasya dakSaNakarNe lukitaaH|" bhUpatiH svasaMvAde'modata, ziro'dhunot / nityaM gamanAgamane jinadharmAsannaH kRto rAjA caityeSu pUjAH kaaryti| ekadA nRpeNa pRSTa-"avatAM kaH kalAguruH?" amareNa gaditam-" arisiMhaH kavirAja iti / " tarhi praatrtraaneyH| amaracandraNAnItaH prAtaH kavirAja For Private And Personal Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir uparAjam / tadA rAjA khaDgena zramayannAste / rAjJA pRSTam-" ayaM kavirAjaH / " kavirAjena vyAjahe-| " omiti / " rAjAha-" tarhi vada kAlocitaM kizcit / " arisiMhaH kavayati svatkRpANavinirmANazeSadravyaNa vedhasA / kRtaH kRtAntaH sarpastu krodvrtnvrtibhiH||1|| atyAbhyadhikArpaNaM kimapi yaH pANeH kRpANe guNaH saJcakAma sa yaddadau grupadavI pratyarthiSu kSmArthiSu / tvatsaGgAnna sa baddhamuSTirabhavadyenAripRthvIbhujAM pRSTheSu svamapi prkaammuditpraahaamromodgmH||2|| kalayasi kimiha kRpANaM vIsala balavaMti zatruSu tRnnaani| yAni mukhagAni teSAM na caiSa lvyitumsmrthH||3|| deva ! tvaM malayAcalosi bhavataH zrIkhaNDazAkhIbhujastambhaH krIDati kajalAkRtirasirddhArAdvijihvaH phagI pae tvAM gamanargalaM riputaruskandheSu saMveSTayet dIrgha vyomavisArinirmalayazo nimmokamunmuJcati // 4 // adbhutakavitAdarzanAtkavirAjo rAjendreNa nityasevakaH kRtH| grAso mahAn pratyaSTApi / ekadA zrIvIsaladevena bhojanAnte tRNakare dhRtvArisiMho'bhidadhe-" idaM tRNaM sadyo varNaya / yadi rucitabhaGgayA barNayasi, tadA grAsadvaiguNyaM anyathA sarvagrAsatyAjanam / " ityuktisamakAlamevAhatapratimatayA sa UcekSAro'bdhiH zikhino makhA viSamayaM zvabhraMkSayIM durmudhA prAhustatra sudhAmiyaM tu danujatrastaiva lInA tRnne| pIyUSaprasavo gavAM yadazanAdattvA yadAsye nije deva ! tvatkaravAlakAlamukhato niryAti jAtirdiSAm // 1 // For Private And Personal Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati | prabandhaH 70 // camatkRto bhUpAla: 1 grAsadvaiguNyaM kRtam / kAlAntare'mareNa koSThAgArikapadmasirApadmAnandA''khya zAstraM rapitam / evaM kavitAkallolasAmrAjyaM pratidinaM // // iti amrcndrkviprbndhH|| (14) atha madanakIrtiprabandhaHujayinyAM vishaalkiirtidigmbrH| tacchiSyo mdnkiirtiH| sa pUrvapazcimottarAsu tisRSu dikSa vAdinaH sarvAn ghijitla 'mahAprAmANikacUDAmaNiH' iti virudamupAyaM svagurvalatAmujjayinImAgAt / gurUnavandiSTa / pUrvamapi janaparamparAzrutatatkIrtiH sa madanakIrtiH bhUyiSTamazlAghiSTa / so'pi prAmodiSTa / | dinakatipayAnantaraM ca gurUM nyagAdIt-" bhagavan ! dAkSiNyAtyAn vAdino vijetumIhe / tatra gcchaami| anujJA dIyatAm / " guruNoktam-"vatsa ! dakSiNAM mAgAH / sa hi bhoganidhirdezaH / ko nAma tatra gato darzanyapi na tapaso bhrazyet / " tadguruvacanaM vilaya vidyAmadAdhmAto jAlakuddAlanizreNyAdibhiH prabhUtaizca | ziSyaiH parikarito mahArASTrAdivAdino sRdnan karNATadezamApa / tatra bijayapure kuntibhoja nAma rAjAnaM svayaM vidyAvidaM vidvAtmiyaM sadasi niSaNNaM sa dvAsthanivedito dadarza tamupazlokayAmAsa 7.2 For Private And Personal Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir deva ! tvabhujadaNDadarpagarimodgArapratApAnalajvAlApavitramakIrtipAradaghaTIvisphoTino vindvH| zeSAhiH kati tArakAH kati kati kSIrAmbudhiH katyapi pAleyAcalazaGkhazuktikarakA kapUrakundendavaH // 1 // kIrtiH kaikanakuntibhojabhavataH svarvAhinI gAhinI dikpAlAn paritaH parItya dadhatI bhAsvanamayaM golk| laGghitvAmbudhisaptamaNDalabhuvastvayyekapatnIvrattakhyAtyai viSNupadaM spRzatyavirataM shessaahishiivaayo||2|| | camatkRto rAjA / sthApito digambaraH saudhAsanadeze / rAjJAdiSTam "anya mekaM kuru asmatpUrvajavarNanapratibaddham / " lenoktam-"deva ! ahaM zlokapaJcazatI ekassina dine kartuM kSamaH, tAvattu lekhinuna kSamo'smi / kazcillekhakaH samarpyatAm / " rAjJoktam-"asmatputrI madanamaJjarI nAma liviSyati javanikAntaritA stii| digambareNa grandhaM kartumArebhe / rAjaputrI pazcazatI likhati / evaM phatyayahAni yayuH / ekadA rAjasutA tasya kharaM kokilaravajitvaraM zRNvatI satI cintayati-" asya rUpamapi sundaraM bhaviSyati / javanikAntarilayA kathaM dRzyate ? / karomi tAvadupAyam / rasavatyAM lavaNavAhulyaM kArayAmi / " so'pi vigyatraH rAjaputrI tAhagviduSI sukharAM didRkSate / lavaNAtizaye dikpaTa Uce-"aho lavaNimA / " rAjaputryabhidadhe-"aho nisstthurtaa|" evamAlApapratyAlApe dUre kRtA ubhAbhyAM maryAdAmayI vastramayI ca jvnikaa| parasaraM divyarUpadarzanam / / tAvatA digvastreNoktam For Private And Personal Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati "nirarthakaM janmagataM nalinyAH yayA na dRSTaM tuhimAMzu bizyam / rAjasutayApi bhaNitam utpattirindorapi niSphaleva, dRSTA pravuddhA nalinI na yena // 1 // satazcakSuprItimudbhavanlIvA'parANi kusumacASacApalAnIni vacanAnnirargale madane bhagnaM kaumAravrataM tyoH| vartate vikathA / alpo niSpadyate granthaH / sAyaM rAjA vilokayati zAstrAn / ko heturadya stokaM nipannam ? / digambarasteSu tricaturANi viSamANi padyAni nikSipate / tato rAjAgre bhAti-"deva! mameyaM pratijJA ahamabudhyamAnasya lekhituH pArthAnna lekhayAmi / tava tu putryA idaM sthAnaM kRccheNa buddham / iti kAlabilampAd granthAlpatvaM jAyate / " rAjendro vimRzati-"zaThottaramevedaM dRzyate / ekadA harayAmi kimimau smaacrtH|" nizAyAM vibhAtAyAM ekadA rAjA channarUpa ekAko tayogranthaniSpattipradezakuDyAntare'sthAt / tadaiva dikpaTo rAjaputrI prati praNayakalahAnunayagarbhamAhasubhu! tvaM kupitetyapAstamazanaM tyaktvA kathA yoSitAM dUrAdeva nirAkRtAH surabhayaH svgndhdhuupaadyH| rAgaM rAgiNi muzca mayyavanate dRSTe prasIdAdhunA satyaM tvadvirahe bhavanti dayite sarvA mamAndhA dishH|||| For Private And Personal Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandie etatkAvyazravaNAda' dvayodazIlyaM niIya mandapadaM niryayo / sthAnaM gato vasudhAdhipatiH / kruddhena tena takAlamAito dikpaTa aagtH| bhASito yayA-"paNDita! kimidaM navInaM padyam ? / 'subha! tvaM kupitetyapA stamazanam' ityaadi|" digvasanena vimRSTam-"rAjJA harito'ham / aparAdhI labdhaH / tathApyuttaraM dadAmi ythaatthaa|" iti cintayitvA'vadhipatimabhyadhAt-"deva ! dinadvayAtprabhRtihamme pIDAA vartate / tadupazlokA yAmunayaparaM padyamidamapAbdhim / / iti prastAvanAM kRtvA nikSobhastayaivaM bhaGgayA sadyo vyAcacakSe / tayA prajJayA suSTo'ntaH kssitipH|| akRtyakaraNadarzanAttu ruSTaH / sa bhrUbhaGga bhRtyAmUce-" yadhnIta re amuM kukarmakAriNaM ghAtayata ca / " bddhstaiH| tadAkarNya rAjaputrI dvAtriMzatA sakhIbhiH zatrikApANibhiH samaM AgAt / rAjadRSTimatya svayamakathayat" yadyame manorucyaM muzcase tadA cArU / atha na munase nayA catustriMzaddhatyA bhavitAraH / ekA digambarahatyA trayatriMzayuvatihatyA iti / " tato rAjA mantribhirvijJapta:-" deva ! tvayaiveyamasyAsannIkRtA / yUnAM strI sannidhAnaM ca manmathadrumadohadaH / kasya doSo dIyate / citrasthA api cetAMsi haranti hariNIdRzaH / kiM punastAH saarsmervibhrmnmitekssnnaaH||1|| KHANAL For Private And Personal Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandha // 72 // mucyatAM prasadya digvastraH / iyaM vAsyaiva bhvtu|" iti zrutvA te muktvA tAM tasyaiva patnImakarot / sa seca rAjyAMzabhAjanaM kRtaH / digjayadhanAni ca zvazurasAcakAra / vrataM tyaktvA bhogI jAtaH / tAdRzaM vRttA |ntaM vizAlakIrtigururujayinyAmazroSIt / adhyAsIcca / "aho / yauvanadhanakusaGganAM mahimA / yenAyamevaMvi| dho'pi vratI vidvAn vAdI yogajJo bhUtvA evaMvidhaM ugradurgatipatanamUlaM kupathaM prpnnH| hA! hA! dhig paricchedAtItaH sakalavacanAnAmaviSayaH punarjanmanyasminnanubhavapathaM yo na gatavAn / vivekapradhvaMsAdupacitamahAmohagahano vikAraH ko'pyantajaMDayati ca tApaM ca tanute // 1 // evaM vimRzya caturAMzcaturaH ziSyAMstadvodhanAya prAhaiSIt / taistatra gatvokto'sau"viramata budhA yoSitsaGgAtsukhAt kSaNabhaGgurAt kuruta karuNAprajJAmaitrIvadhUjanasaGgama na khalu narake hArAkAntaM ghanastanamaNDalaM bhavati zaraNaM zroNIbimbaM raNanmaNidAma vA // 1 // ityAdi gurubhivoMdhyamAno'si / budhyasva / maamuhH|" so'tha nirapatayA teSAM haste gurubhyaH padyAni patre likhitvA prajighAya / gatAste tatra / vAcitAni padyAni guruNA tako pratiSTaH zrutayobibhinnAH nAsau gururyasya vacaH pramANam / dharmasya tatvaM nihitaM guhAyAM mahAjano yena gata sa panthAH // 1 // - || 72 // For Private And Personal Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir priyAdarzanamevAstu kimanyairdarzanAntaraiH / prApyate yena nirvANaM sarAgeNApi cetasA // 2 // sandaSTAdharapallavA sacakitaM hastAgramAdhunvatI mA mA muzca zaTheti kopvcnairaantitbhuultaa| sItkArAzcitalocanA sarabhasaM yaizcumbitA mAninI prAptaM tairamRtaM zramAya mathito mUDhaiH suraiH saagrH||1|| ityAdi dRSTvA tasthau tUSNIM guruH / madanakIrtistu vyalAsIdvividham // // iti mdnkiirtiprbndhH|| - atha sAtavAhanaprabandhaHiha bhArate varSe dakSiNakhaNDe mahArASTradezAvataMsaM zrImatpratiSThAnaM nAma pattanaM vidyte| taba nijabhUtyAbhibhUtapurandarapuramapi kAlAntareNa kssullkgraampraaymjnisstt| tatra caikadA dvau vaidezikadvijo samAmatya vidhavayA khasrA sAkaM kasyacit kumbhakArasya zAlAyAM tsthivaaNsii| kaNavRttiM vidhAya kaNAn svasuruSanIya taskRtAhArayAkana samayA kurutaH sm| anyezu sA tayorviprayoH svasA jalAharaNAya godAvarI gtaa| tasyAH svarUpamapratirUpaM nirUpya maraparavazo'ntahRdavAsI zeSo nAma nAgarAjo hadAnirgatya vihitamanuSyavapustayA saha palA-|| For Private And Personal Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH catuvizati // 73 // dapi sambhogakelimakalayat / bhavitavyatAvilasitena tasyAH saptadhAturahitasyApi tasya divyazaktyA zukrapudgalasaJcArAdUgarbhAdhAnamabhavat / svanAmadheyaM prakAzya vyasanasaGkaTe mAM smarerityabhidhAya ca nAgarAjaH pAtAlalokamagramat / sA ca gRhaM pratyagacchat / vrIDApIDitatayA ca svabhrAtrostaM vRttAntaM na khalu nyavedayat / kAlakameNa sahodarAbhyAM garbhaliGgAni vIkSya sA jAtagarbhA ityalakSyata / jyAyasastu manasi zaGkA jAtA-'yadi khalu kanIyasopabhuktA' iti, zaGkanIyAntarAbhavAt / yavIyaso'pi samajani vikalpa:- nUnameSA jyAyasA saha. vinaSTazIlA' iti / evaM mithaH kaluSitAzayau vihAya tAmekAkInI pRthak pRthag dezAntaramayAsiSTAm / / sApi pravarddhamAnagarbhA paramandireSu karmANi nirmimANA praannvRttimkrot| krameNa pUrNe'nehasi sarvalakSaNaradhitAGgaM prAsta sutam / sa ca kramAdvapuSA guNaizca varddhamAnaH savayobhiH saha ramamANo bAlakrIDayA svayaM bhUpatIbhUya tebhyo vAhanAni karituragarathAdIni kRtrimANi dattavAn / iti sanotedAnArthatvAllokaH 'sAtavAhanaH' iti vyapadezaM lambhitaH / khajananyA pAlyamAnaH sukhmvsthitH| itazcojapinyAM zrIvikramAdityasyAvantinarezituH sadasi kazcinaimittikaH sAtavAhanaM pratiSThAnapure bhAvinaM narendramAdizat / athaitasyAmaiva puryAmekaH sthaviravipraH svAyuravasAnaM jJAtvA caturaH svatanayAnAhUya | proktavAn yathA "vatsA! mayi mRte madIyazagyocchIrSakadakSiNapAdAdArabhya caturNAmapi pAdAnAmadhovartamAnaM // 73 // For Private And Personal Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir nidhikalazacatuSTayaM yuSmAbhiryathAjyaSTaM vibhajya grAhyam / yena bhavatAM nirvAhaH smpnipdyte|" putraistu tathetyAdezaH svIcakre pituH| tasminnuparate tasyordhvadehikaM kRtvA trayodaze'hani bhuvaM khanitvA yathAyathaM caturo'pi nidhikalazAste jgrhire| yAvadudghATya vilokayanti tAvatprathamasya kumbhe kanakam , dvaiteyIkasya kRSNamRtsnA, tRtIyasya vuzam , turIyasya tvasthIni ddRshire| tadanu jyAyasA sAkamitare trayo vivadante sma-" tadasmabhyamapi vibhajya kanakaM vitareti / " tasmizcAvitarati sati te'vantipale madhikAriNamupasthiSata / tatrApi na teSAM vAdanirNayaH samayAdi / tatazcatvAro'pi mahArASTrajanapadamupAnasiSuH / / sAtavAhanakumArastu kulAlamRdA hastirathamubhaTAnanvahaM navanavAnvidadhAnaH kulAla zAlAyAM bAlakrIDAdurlalitakalitasthitiranayat samayam / te ca dvijatanujAH pratiSThAnapattanamupetya parato bhramantastasyAmeva cakrajIvinaH zAlAyAM tasthivAMsaH / sAtavAhanastu tAnavekSyegitAkArakuzala: provAca-"bho viprAH! kiM bhavanto vIkSApannA iva vIkSyante ? / " taistu jagade-" jagadekasubhaga ! kathamiva vayaM cintAcAntacetasastvayA jnyaataa|" kumAreNa babhaNe-"izitaiH kimiva nAvagamyate / " tairuktam-"yuktametat / paraM bhavataH puro niveditena cintAhetunA kiM syAt ? / bAlaH khalu bhavAn / ' bAla Alapat-"yadi paraM jAtu matto'pi sAdhyaM ghaH sidhyati, tanivedyatAM sa cintAhetuH.?" tataste tadvacanavaicitryahRtahRdayAH sakalamapi svasvarUpaM nidhinigama For Private And Personal Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati | // 74 // nAdi mAlavezapariSadyapi vivAdAnirNayAntaM tasmai niveditavantaH / kumArastu smitavicchuritAdharo'vAdId"bho! viprAH! ahaM yauSmAkaM jJagaTakaM nirNayAmi zrUyatAmavahitaH / yasmai vaptA kanakakalazaM pradade, sa tenaiva nivRtto'stu / yasya kalaze kRSNamRtsnA niragAt sa kSetrakedArAdIna gRhnnaatu| yasya tu vuzaM sa koSTAgAragatadhAnyAni sarvANyapi svIkurutAm / yasya cAsthIni niraguH so'zvamahivAdAsIdAsAdikamupAdattAm / iti yussmjnksthaashyH|" iti kSIrakaNThoktaM zrutvA sUtrakaNThAH chinnavAdA: tadvacanaM pratizrutya tamanujJApya pratyAyayuH svAM nagarIm / prathitA sA tadvivAdanirNayakathA puryAm / rAjJAppAkArya te paryanuyuktAH-" kiMnu bho ! bhavatAM vAdanirNayo jAtaH / " tairuktam-"om svAmin / " "kena nirNItaH ?" iti nRpeNodite te sAtavAhanasvarUpaM sarvamavitathamakathayat / tadAkarNya tasya zizorapi buddhivaibhavaM vibhAvya prAguktaM daivajJena tasya pratiSThAne rAjyaM ca bhaviSyatItyanusmRtya taM svapratipanthinamAkalayya kSubhitamanAstanmAraNopAyamacintayat ciraM narezvaraH / abhighAtakarAdiprayogaiArite cAsminnayazAkSAtravRttikSatI jAyetAmiti vicArya sannaddhacaturaGgacamUsamUho'vantipatiH prasthAya pratiSThAnapattanaM yatheSTamaveSTayat / tadavalokya te | grAmyAstrastAzcintayanti sma-" kasyopari ayametAvAnATopaH sakopasya mAlavezasya / na tAvadatra rAjA rAjanyo vA vIrastAdRgdurgAdi vaa|" iti cintayatsu teSu mAlavezaprahito dUtaH sametya sAtavAhanama // 74 // For Private And Personal Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir %% | vocat-" bhoH kumAraka ! tubhyaM nRpaH kruddhH| prAtastvAM maaryissyti| ato yuddhAdhupAyacintanAvahitena bhavatA bhAvyamiti / " sa ca zrutvA'pi dUtoktInirbhayaM nirantaraM krIDannaivAste / atrAntare viditaparamArthoM tau tanmAtulAvitaretaraM prati vigatadurvikalpo punaH prtisstthaanmaagto| paracakraM dRSTvA tAM svabhaginIM procatu:-"he svasaryena divaukasA tavAyaM tanayo dattastameva smr| yathA sa evAsya sAhAyakaM vidhtte|" sApi tadvacasA prAcInaM nAgapatervacaH smRtvA zirasi nivezitaghaTA godAvaryA nAgadaM gatvA snAtvA ca tameva naagnaaykmaaraadhyt|ttkssnnaannaagraajHprtykssiibhuuy vAcamuvAca-"brAhmaNI ko heturhmnusmRtstvyaa|" tayA ca praNamya yathAvasthitamabhihite babhASe zeSarAja:-"mayi patyau kastava tanayamabhibhavituM kSamaH?" ityudIrya ghaTamAdAya hadAnte nimajjya pIyUSakuNDAtsudhayA ghaTaM apUrya ca tasyai dattaH / tvaM cAnenAmRtena sAtavAhanakRtamRnmayAzvarathagajapadAtijAtamabhiSizcaH / yathA tatsajIvaM bhUtvA parabalaM bhanakti / tvatputraM ca pratiSThAnapattanarAjye ayameva pIyUSaghaTo'bhiSekayiSyati / prastAve punaH smaraNIyo'hamityuktvA svaaspdmgmbhujnggpunggvH| sApi suvAghaTamAdAya svasajhopetya tena tanmRnmayaM sainyamadainyamabhyukSAmAsa / prAtardivyAnubhAvataH sacetanIbhUya tatsainyasaMmukhaM gatvA yuyudhe parAnIkinyA sArddham / tayA sAtavAhanapRtanayA bhagnamavantIzitubalam / vikramanarapatirapi palAyya yayAvavantIm / tadanu sAtavAhano raajye'bhissiktH| pratiSTAnaM ca nija For Private And Personal Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati nijavibhUtiparibhUtavastvaukasArAbhidhAnaM dhavalagRha-devagRha-hahapati-rAjapatha-prAkAra-parivAdibhiH suniviSTa prabandhaH majaniSTa pattanam / sAtavAhano'pi krameNa dakSaNApathamanRNaM vidhAya tApItIraparyantaM cotarApathaM sAdhayitvA | svakIyasaMvatsaraM prAvIvRtat / jainazca samajani / acIkaracca janitajananayanazaityAni caityAni / paJcAzadvArA api / pratyeka svasvanAmAGkitAni antarnagaraM kArayAMbabhUvurjinabhavanAni / parasamayalokaprasiddhaM sAtavAhanacaritraM zeSamapi kizciducyate-" zrIsAtavAhane kSitirakSati sati pazcAzadvIrAH pratiSThAnanagarAntastadAvasanti sma pazcAzanagarAhahiH / itazca tatraiva pure ekasya dvijastha sUnurdappoburaH zUdrakAkhyaH samajani / sake ca yuddhazramaM darpAt kurvANaH pitrA svakulAnucitamidamiti pratiSiddho'pi nAsthAt / anyeyuH sAtavAhananRpatirvApalAdalAdipurAntarvartivIrapazcAzadanvito dvipaJcAzaddhastapramANAM zilAM zramArthamutpATayan dRSTaH pitrA samaM gacchatA dvAdazAbdadezIyena zudrakeNa / kenApi bIreNAGgalIcatuSTayaM kenacitSaDaGgalAnyapareNatva|GgalAnyaSTau zilAbhUmita utpATitA mahIpatinA tvAjAnu nItA / ityavalokya zUdrakaH sphUrjadUrjitamavAdIt"bhoH ! bhoH bhavatsu madhye kiM zilAmimA mastakaM yAvanna kazciduddhattuM samarthaH / te'pi seya'mavAdiSuyathA-" tvamevotpATaya yadi samarthamanyo'si / " zudrakastadAkarNya tAM zilAM viyati tathocchAlayAMcakAra / yathA dUramurdhvamagamat / punaravAdizakeNa-" yo bhavatsu alaMbhUSNuH sa khalu imAM nipatantIM stanAtu / " For Private And Personal Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sAtavAhanAdivIrairbhayAd bhrAntalocanairUce sa eva sAnunayam-" yathA bho ! mahAdala ! rakSa 2 / asmAkInAn prANAn iti|" sa punastAM patayAlu tathA muSTiprahAreNa prahatavAn , yathA tA trikhaNTamanvabhUt / tatraikaM zakalaM yojanatrayopari nyapatat / dvaitIyikaM ca khaNDaM nAgahade / tRtIyaM tu pratolIdvAre catuSpathamadhye nipatitamadyApi tathaiva vIkSyamANamAste janaH / tahalavilasitacamatkRtacetAH kSoNinetA zUdrakaM sutarAM satkRtya purArakSakamakarot / zastrAntarANi pratiSidhya daNDadhArastasya daNDamevAyudhamanvajJAsIt / zUdrako bahizvarAn vIrAn puramadhye praveSTumapi na dattavAn , anarthanivAraNArtha / anyadA khasodhasyoparisale zayAnaH sAtavAhanakSitipatimadhyarAtre shriircintaarthputthitH| purAvAhiHparisare karuNaM ruditamA Urya tatpavRttimupalabdhuM kRpANapANiH paraduHkhaduHkhitahRdayatayA gRhAnniragAt / antarAle zUdrakeNAvalokya saprazrayaM praNataH pRSTazca mahAnizAyAM nirganAkAraNam / dharaNIratirabadala-"yadayaM pahiHpuraparisare karuNakranditadhvaniH zravaNAdhvani pathikabhAvamanubhavannasti / tatkAraNAvRti jJANu bajAsmi / " iti sokte zUdrako vyajijJapat-"deva ! pratIkSyapAdaiH svasaudhAlAraNAya pAdo'vadhAryatAm / anapi pravRttimAneSyAmi / " ityabhidhAya vasudhAnAyakaM vyAvartya svayaM rudinadhvanyanusAreNa purAvahirgantuM prvRttH| purastAda vrajan dasakI godAvaryAH srotapti kazcana rudantamauSIt / tataH parikarabandhaM vidhAya zadrakastItvA yAvatsarito madhyaM prayAti / tAvatpayaHpUraplAvyamAnaM For Private And Personal Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabana caturvizati // 73 // naramekaM rudantaM vIkSya yabhASe-"bho ! kastvam ? / kimarthaM ca rodissi|" ityabhihitaH sa nitarAmarudat / iti nirbandhena punaH spaSTamAcaSTa-" bho ! sAhasikaziromaNe ! mAmito niSkAsya bhUpateH samIpaM praapy| yena tatra svvRttmaacksse|" ityuktaH zUdrakastamutpATayituM yAvadayatiSTa tAvanotpaTati smaH sa / tato'dhastAkenApi yAdasA vidhRto'yaM bhaved / ityAzaGkaya sadyaH kRpANikAmadho vAhayAmAsa shuudrkH| tadanu ziromAtrameva zudrakasyoddhartuH karatalamArohat / laghutayA ziraHprakSaradrudhiradhAramavalokya zudrako viSAdamApannacintayati sA-" dhig mAmAhartari prahartAraM zaraNAgataghAtakaM ca / " ityAtmAnaM nindana vajAhata iva kSaNaM muunychitststhau| tadanu samadhigatacaitanyazciramacintayat-" kathamivaitatsuduzceSTitamavanipataye nivedayipyAmi / " iti lajjitamanAstatraiva kASTaizcitAM viracayya tatra jvalanaM prajvAlyetacchiraH saha gRhItvA yAvadudarciSi praveSTuM pravavRtte / tAvattena mastakena nijagAde-" bho mahApuruSa ! kimarthamitthaM karoSi / ahaM ziromAtramevAsmi rAhuvatsadA / tavRthA mA viSIda / prasIda / mAM rAjJaH samIpamupanaya / " iti tadvacanaM nizamya camatkRtacittaHprANityayamiti prahRSTaH zUdrakastacchiraH padyAMzUkaveSTitaM vidhAya prAtaH sAtavAhanamupAgamat / apRcchat pRthivInAtha:-"zudraka ! kimidam ? / " so'pyavocat-" deva ! so'yaM yasya Rnditadhvanidevena rAtrau shushruve|" ityuktvA tasya prAguktaM vRttaM sklmaavedyt| punA rAjA tameva mastakamaprAkSIt-"kastvam / For Private And Personal Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir - bhoH kimartha cAtra bhavadAgamanamiti / " tenAbhidadhe-" mahArAja ! bhavataH kIrtimAkarNya karuNaruditavyAjenAtmAnaM jJApayitvA ahamupAgamam / dRSTazca bhavAn / kRtArthe me'dya cakSuSI jAne iti / " kAM kalAM samyagabagacchasi ? iti rAjJa AjJayA niravagItaM gItaM gAtuM pracakrame / krameNa tadAnakalayA mohitA sakalApi patipramukhA pariSat / sa ca mAyAsuranAmako surastAM mAyAM nirmAya mahIpatermahiSI mahanIyarUpadheyAmapajihIrSarupAgato babhUva / na ca viditacarametatkasyApi / lokaistu zIrSamAtradarzanAt tasya prAkRtabhASayA sIsulA iti vyapadezaH kRtH| tadanu pratidinaM tasminnatitumbarau madhurakharaM gAyati sati zrutaM tatsvarUpaM mahAdevyA dAsImukhena / bhUpaM vijJApya tacchIrSa svAntikamAnAyitam / pratyahaM tamajIgapat rAjJI dinAntare rAtrau / prastAvamAsAdya sadya evApaharati sma tAM maayaasurH| AropayAmAsa ca tAM ghaNTAvalambinAmani svavimAne / rAjJI ca karuNaM kranditumArebhe-"hA ! ahaM kenApyapahiye / asti ko'pi vIraH pRthivyAM yo mAM mocayati / " taJca khUndalAbhikhyena vIreNa zrutvA vyomanyutpatya ca tadvimAnasya ghaNTA pANinA gADhamadhAryata / tatastatpANinAvaSTacaM vimAnaM purastAna prAcAlIt / tadanu cintitaM mAyAlureNa-"kimartha vimAnametanna srpti|" yAvadadrAkSIttaM vIraM hastAvalambitaghaNTaM / tataH khaDgena taddhastamacchidat / patitaH pRthivyAM vIraH / sa cAsuraH puraH prAcalat / / tato viditadevyapahAravRttAntaH kSitikAntaH paJcAzatamekonAM vIrAnAdizat-"yatpadRdevyAH zuddhiH kriyatA - For Private And Personal Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi prabandhaH pahAviMzati // 77 // keneymphRteti|" te prAgapi zUdrakaM pratyakRyAparAH prokSuH-"mahArAja! zudraka evjaaniite| tenaiva tacchIrSakamAnItam / tenaiva devI jhe|" tato nRpatistasmai kRSitaH zulAropaNamAjJApayat / tadA dezazetivazAttaM raktacandanAnuliptAGgaM zakaTe zAyayitvA tena saha mAdaMbaddhvA gRlAyai paabdraajaapurussaaluH| vAyatpazcAzadapi vIrAH saMbhUya zudrakamabocana-"bho ! mahAvIra! kimartha raNDeva niyase bhavAn / azubhasya kAlaharaNamiti nyAyAt mArgaya narendrAkatipayadinAvadhim / zoSaya sarvatra devyapahAriNam / kimakApaDe eva svakIyAM vIratyakIrtimapanayasi!" tenoktam-"gamyatAMtahi uparAjam / vijJApyatAmelagArtha raajaa| nirapi tathA kRte pratyAnAyita: gadrakaH kSitIjAmapi svamukhena vijJatiH kRtA-"mahArAja! dIyatAmavadhiH / yena vipinomi pratidizaM devIM tadapahAriNaM cA" jhA dindshaabhvdhidtH| zudrakagRha ca sArameyasyamAsIt ttshcaari| dRpatiravadata-"etaSaNayugalaM pratibhUmAyamasmalyA mutra / svayaM punarbhavAn decyudantopalabdhaye hiNDatAM mahImaNDa lam / " so'pyAdezaHpramANamityuvIrya pravIryavAna pratisthe / bhUcakrazastakAlayakaddhanvaM zRjalAbaddhaM zacyApAde'vaghnIt / zUdrakastu paritaH paryaTat / avyamAno'pi yAvatprastutArthasya vArtAmAtramapi kvApi noelebhe / tAvadacintayat-"aho ! maleDmayazaH prAdurabhUt / yadayaM svAbhidohI bhUtvA devImapAjIharaditi |n |ca kvApi zuddhilabdhA tsyaaH| tasmAnmaraNameva mama zaraNam / " iti vimRSya dArubhizcitAmaracayat / For Private And Personal Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir |jvalanaM cAjyAlayat / yAyanmadhyaM prAvizat tAvattAbhyAM zunakAbhyAM deyatAdhiSThitAbhyAM jJAtam-"yadasmadadhipatirnidhanaM vaanycchlstiiti|" tato devatazaktyA zRGgalAni bhaGgatvA nirvilambI gatau tatra to| yatrAsIcchudrakaracitA citA / dazanaiH kezAnAkRSya zUdrakaM yahirniSkAsayAmAsa / tenApi akasmAta vilokya vismi| tamanasA nijagade-"ra pApIyAMsau phimetatkRtaM bhavadbhyAmanubhavadyAm ? / rAjJA manasi vizvAlanirAso | bhaviSyati / yatpratibhuvAvapi tenAtmanA saha niitau|" bhaSaNAbhyAM vabhASe-"dhIro bhava / aspadarzitAMdizamanusara sarabhalam / kA cintA tv|" ityabhidhAya purobhUya prasthito tena sAIn / zamAtyAtau kollApuram / tatrasthaM mahAlakSmIdevyA bhavanaM prvidhau| tatra zUddhakastAM devImabhyarcya kuzasaMstarAsInastrirAtramupAvasat / tadanu pratyakSIbhUya bhagavatI mahAlakSmIstamapocA-"vatsa! kiM mRgayase ? / " zUdakegoktam-" svAmini ! sAtavAhanamahIpAlamahiSyAH zuddhiM bada / kArane keja yamapahatA / " zrIdevyoditam-"sarvAn yakSarAkSasabhUtAdidevagaNAn saMmIlya tatpravRttimahaM nivedyissyaami| paraM teSAM kRte tvayA balyupahArAdi praguNIkRtya zaryam / yAvacca te kaNehatya yalyAdi upabhujya prItA na bhaveyustAvatvayA vimA rkssnniiyaaH|" tataH zUdrako devatAnAM tarpaNArtha kuNDaM viracayya homamAre bhe| militAH sakaladevatagaNAH / svAM svAM bhuktimagnimukhena jagRhire / tAvattaddhomadhUmaH prasmaraH prApa tatsthAnam / yatra mAyAsuro'bhUt / tenApi jJAnalakSyAdiSTazadrakahomasvarUpeNa For Private And Personal Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paturvizati prabandha // 78 // preSitaH svabhrAtA kollAsuranAmA homapratyUhakaraNAya / samAgatazca biyati kollAsuraH svasenayA samam / / dRssttaasvdaivtgnnaiH| cakitaM ca taiH| tato bhaSaNau divyazaktyA yuyudhAte daityaiH saha / kramAnmAritau ca tau daityaiH / tataH zudrakaH svayaM yoDhuM prAvRtat / krameNa daNDavyatiriktapraharaNAntarAbhAvAddaNDenaiva bahUnidhanaM nItavAnasurAn / tato dakSiNabAhuM daityAstasya cicchiduH| punarvAmadoSNaiva daNDayuddhamakarot / tasminnapi chinne dakSiNAMhiNopAttadaNDo yoddhaM lgnH| tatrApi daityailUne vAmapAdAttayaSTirayudhyata / tamapi krsaadcchidnnsuraaH|| tato dantairdaNDamAdAya yuyudhe / tatastamastakamacchedi / athAkaNThatRptAdaivatagaNAstaM zUdrakaM bhUmipatitaziraskaM dRSTvA aho'smadbhuktidAturvarAkasyAsya kiM jAtam ? / iti paritapya yoddhaM pravRttAH kollAsuramamArayat / tataH zrIdevyA'mRtenAbhiSicya punaranusaMhitAGgazcake / zUdrakA pratyujjIvitazca sArameyAyapi punrjiivitau| devI ca prasannA satI tasmai khaGgaratnaM prAdAt / anena tvamajayyo bhaviSyasIti ca baraM vyatarat / tato mahAlakSmyAdidaivatagaNaiH saha sAtavAhanadevyAH zudhyarthaM samagramapi bhuvanaM paribhramya prAptaH zUdrako mahArNavam / tatra caikaM vaTatarumuccaistaraM nirIkSya vizrAmArthamAroha yAvat / tAvatpazyati tacchAkhAyAM lambamAnamadhaH zirasaM kASTakilikApravezito'rddhapAdaM puruSamekam / sa ca prasAritajihvo'ntIraM vicarato jalacarAdIn bhakSayan vIkSitastaiH / pRSTazca zUdrakeNa-"kastvaM ? / kimartha cetthaM lambito'si / " tenoktam-"ahaM mAyAsurasya kaniSTo // 78 // For Private And Personal Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhrAtA sa ca madanonmadiSNurmagraja pratiSThAnAdhipateH sAtavAhanasya mRpatermahiSI vAMchanapAharat sItAmiva dazavadanaH / sA ca pativratA tannecchati / tadanumokto agrajanmA-"na yujyate paradArA'paharaNaM tava / kikramAkAntavizvospi parastrISu rimsayA / kRtvA kulakSayaM prApa narakaM dshkndhrH||1|| ityAdivAgbhiniSiddhaH kuddho mahyaM bhAyAsuro'syAM vadazAkhAyAM TaMkitvA mAmitthaM vyaDambayat / ahaM ca prasAritavadanaH samudrAntaH saMcarato jalacarAdInabhyavaharanprANayAtrAM kromi|" iti zrutvA zUdrako'pyabhANIt-"ahaM tasyaiva mahIbhRto bhRtyaH zUdrakanAmA tAmeva devImanveSTumAgato'smi / " tenoktam-"evaM cettarhi mAM mocaya / yathA'haM saha bhUtvA taM darzayAmi tAM ca devIm / tena svasthAnaM parito jAtuSaM durga kAritamasti / taba nirantaraM prajvaladevAsti tato durlakSyam / tanmadhye pravizya taM nipAtya devI prtyaahrtvyaa|" ityAkarNya zUdrakastena kRpANena tatkASThabandhanAni cchitvA taM purodhAya daivatagaNaparivRttaH prasthAya prAkAramullaMghya tatsthAnAntaH prAvizat / daivatagaNAMcAlokya mAyAsUraH svasainyaM yuddhAya prajidhAya / tasminpazcatAnaJcite svayaM yoddhamupatasthau / tataH krameNa zUdrakastenAsinA tamavadhIt / tato ghaNTAvalambivimAnamAropya devI devatagaNaiH saha prasthitaH pratiSThAnaM prati / itazca dazamaM dinamavadhIkRtamAgatamavagatya jagatyadhipatirdhyAtavAna-"aho mama na mahAdevI na ca zUdrakavIro na cApi to rasanAlihau sarva mayaiva kubuddhinA vinAzitam / " iti zocanAtsa For Private And Personal Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir catuvizati prabandhaH paricchada eva prANatyAgacikIH purAhahizcitAmaracayacandanAdidArubhiH / yAvatkSaNAdAzuzakSaNiM kssepyti| parijanazcitAyAm / tAbaddhardhApaka eko devayanamadhyAsamAyAlId / vyajijhapaJca sapraayam-" deva ! diyaa| parddhase mahAdevyAgamanena / lazimya amagaramyaM sarezvaraH sphuradAnandakandalitaDdaya adhyAlokayAlo nabhasi devatagaNaM zUdakaM ca / ayamapi jijAmAiktorya rAjJaH pAdorapatara marAiyo / jAbhAnA sAnandaM medina duH zUdrakam / rAjyAI tasmAdizat / sotsavamantagaraM pravizvaladvArukaritAmaha sahicyA rAjyaniyanupadhune mhaanujH| tattva ca sAtavAhanasya candralekhAdyAH paJcazatAni patnyaH sI api SaDbhASAkSayitvavidaH / rAjA pulrndhiitvyaakrnnH| Agata ussnnkaalH| ArabdhA jalakeritaH / cakra lekhA tu zItAluH zItaM na sahate / kRpastu premNA zRGgakajalaistAmalavarataM sizcati / tataH sA saMskRtena pAha"deva ! mAM modakaiH pUraya hAlastu tatsaMskRtatattvamanavagacchan modakanAma zrutvA dAsyAH pAvonmodakapaTa likAmAnInayat / candralekhA tAM dRSTvA patimatinajadarzanAdahasIt / aho ! mahArAjasya shaastrottejitmtivyaapH| rAjJApyupahAso jnyaatH| pRSTA rAjJI-"kimartha kyamupahatyAmahe / " rAjhI jagAda-"anyArthasthAne'nyArthAvabodhAda hasitA'si priya ! / lajjito rAjA / sadyo vidyArtha bhAratI trirAtropavAsenArAdhya pratyakSIkRtya tadarAnmahAkavirbhUtvA sArasvatavyAkaraNAdizAkhazatAnyacIkarat / tasthezvarasya gaNakRtvo bhAratI deva-1 // 79 // For Private And Personal Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tAvasare'vatIryAha (1) / ekadA bhAratImabhyarthayat,-"sakalamapi puraM AdyayAmAI ahaH kavirUpaM bhavatu" tathaiva kRtaM devyA / ekasmin dine dazakocyo gAthAH sampanna / sAtavAhanakazAstraM tatkRtam / tasya corvIpateH kharamukho nAma daNDanAthaH zUro bhaktaH prAjJaH puNyAThA aarmbhliddhH| ekadA hAlenAdi, kharasuvAya-"madhurAM lAhi / " AdezaH pramANamityuktvA bahiyApAriNAM pAzcametya rAjAdezanacakathat / vyApAribhiH pokam"kharamukha ! dve mathure stH| ekA dakSiNamadhurA pANDavatA | aparA pUrvamathurA yadgoche kRSNaH sanutpannaH yatra vRndAvalAdIni vanAni / dvayormadhyAtkA mathurA grAhyeti pRcch|" khAmukhenokta-"pratApanArtaNDaM taM kaH iSTamISTe / vakSyati hi re mama ceto na jaaniith| tasya prakopaH sadyaH praannhrH| dve apina nahIcyAmaH / sainyaM dvikhaNDaM kRtvA madhure ekasminneva madhyAhe kharamukhena jagRhAte / tatpurIdvayagrahagabardApanikAmukhau dvau narau AyAtau / yAvatpramodAttI patirAlapati tAvatRtIya eka AgAt / sa uvAca-deva! bhavatkArApyamANanaprAsAdabhUmitale'kSayo nidhiHprAdurbabhUva dRiSTayA / yaavttdbhimunvniiksste| tApadeva dAsI premamaJjUSA zuddhAntAdAyAsIt / svAmin ! devyA candalekhayA sarvAGgalakSaNaH sulo jAtaH / catantro'pi dhapanikA dattA kSmApAlena / tena pramodenAsya mahonmAd utpannaH / tato melAyetvA lokaM yAdo godAvarItIranupetya tAM jagAda tAratarasvarama For Private And Personal Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati // 8 // sacaM bhaNa godAvari pubdasamuddeNa sAhiyA sNtii| sAlAhaNatulasarisaM jai te phule phulaM asthi // 1 // uttarau hiprato dAhiNau saalvaahnnraayaa| samabhArabharakAMnA teNa na pallatthae puhavI // 2 // tAdRzaM tasya garvanIkSamANamahApandhigo'nyonya mantrayAmAsuH-paH zriyA trlitH| jitazcetpuruSo lakSmyA, hutaM lokadvayaM ttH| jitA cetpuruSeNaiSA jitaM lokadvayaM tataH // 1 // samAdasya duHkhAtpAdanena madagadocchedaH knubhaaii|" ityAlocya rAjAnaM vyajijJapatt-"deya ! lalATaMtapatapanaH kAlaH bhojanAcasaro vrtte| pAdo'vadhArthatAM saudhAyetyuditvA sodhmaanessuH| tatrApi madAt stambhAdIni kuddayati / tato mannibhi kharakhaM vIrotaMsaM chIkRtya rAjJe uktam-" deya ! kharamukhaH sadyo vyAdhinA dyAmagamat / " ya tarUpaNe mAMgo duHkhAcchokAnmadamahAtot / zokAtu vaikalpamacakalat / athAmAtyarvijJasam-" majezvara ! ghidezAdAyAtatajIvanaviduH kharamukho jIcitaH / yadyAdezaH syAt tadA padakamalayugalatale locyte|" ityurale muskho jaatH| dRSTaH khrmukhH| suSTu tuSTo raajaa| evaM tsyodyH| anyadA'sau godAvarItIre mohAta / tadekamInena jalAhAhanuvaM niSkAkha hsitH| bhItalyamutkRtazca bhuupH| rAtrau dhyAnAkRSTA'dhyAtA prAzI pRSTA-" devi ! monaH kimartha hasati ? / " sAmyAi-" vatsa! prArabhaye tvaM atraiva pure kASThamArahAraka AlIH / sa ca madhyAhe kASThakaSTArjitadhanakItAn sastUn uSNodakavilo For Private And Personal Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir DitAna mAsakSapaNikaRSaye mudA dade / saMta puNyena tvaM bhUpo'bhUt / tadekastatrayo vyantaro vetti| tena mIne saGkamya hasitaM tvayA dRSTam / " rAjAha-" hAsasya ko bhaavH|" brAhmI vakti ayaM bhAva:-"ayaM dAnAdAptaRddhiH punane mndaadrH| dhigAtmakAryamUDha jovalokamiti / " sAtavAhano jalpati-" tasya vyantarasya maJcarcayA kiM kArya ? / " brAhamyAha-"prAgbhave'yaM tavaiva sakhA'bhUt / tena kRpaNatvAtkimapi na dattam / kevalaM tvaddattameva kiJcidanumoditam / tena puNyena vyantaratvenAvatIrNo'yam / tatastvayi hitArthisvamasya / mAM ca tvanmatrizaktisamAkRSTipratyakSAM tvanmAtRkalpAM jAnAti ! satatadhAhasaditi viddhi|" savRttAntajJAnAdavanIzo vadAnyatvaM suSThvAdade / brAmozrIdattazabdavedharasasiddhericchAdAnI mAnI jainaH / itthaMkAraM nAnAvidhAnyavadAtAni hAlakSitipAlasya kiyanti nAma varNayituM pAryante / sthApitA cAnena godAvarItIre mahAlakSmIH prAsAde / anyAnyapi ca yathAI daivatAni nivezitAni tattatsthAneSu / rAjyaM prAjyaM ciraM bhunAne jagatIjAnI anyadA kazihArubhArahArakaH kasyacidvANijasya cIdhau pratyahaM cArukANi dArUNyAhRtya vikrINIte sma / dinAntare ca tasmiAnupeyuSi vaNijA tadbhaginyApuSTA-"kimarthaM bhavadbhAtA'dya nAgato madvIbhyAm / " tayA babhaNe-"zraSTizreSTha ! matsodayaH khargiSu samprati prtivsti|" yaNigabhaNat-"katha|| miva / " sAvadat-" kaGkaNavandhAdArabhya vivAhaprakaraNe dinacatuSTayaM naraH svaniSviva vasantamAtmAnaM manyate For Private And Personal Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati pravandhaH // 81 // tidutsavAlokanakautUhalAt / " taccAkarNya rAjA'pyacintayat-" aho! ahaM svArgeSu kiM na vasAmi / caturpa caturpu dineSu anavarataM vivAhotsavamaya evAsthAsyAmi / " iti vicArya cAturvaNya yAM yAM kanyAM yuvati rUpazAlinI pazyati, zRNoti sma / tA tAM sotsavaM paryagaiSIt / evaM ca bhUyasyanehasi gacchati lokaizcintitam-" aho ! kathaM bhAvyamanapakhaireva sarvavaNaH sthayam / sarvAH kanyAratAvadrAjaiva vivoDhA / yoSidabhAve ca kutaH snttiriti|" evaM viSaNNeSu lokeSu vivAhavATikAnAnni grAme vAstavya eko dvijaH pIThajAM devI |mArAdhya vyajijJapat-" bhagavati ! kathaM vivAhako'smadapatyAnAM bhAvIti / " devyoktam-"bhoH ! vADava! tvadbhavane'hamAtmAnaM kanyArUpaM kRtvA'vatariSyAbhi / yadA mAM rAjA prArthayate tadA'haM tasmai deyaa| zeSamahaM kariSye / " tathaiva rAjA tAM rUpavatIM zrutvA viSamayAcata / so'pi jagAda-" dattA mayA / paraM mahArAja ! svayamatrAgatya mtknyodboddhvyaa|"prtipnnN rAjJA / gaNakadatte lagne kramAdvivAhAya pracalitaH / prAptazca taM grAmaM shvshurkulmvniptiH| dezAnurodhAdvadhUvarayorantarAle javanikA dsaa| anliyugdhriilaajairmRtH| lagnavelAyAM tiraskaraNImapanIya yApadanyo'nyasya zirAMta lAjAnvitarItuM pryo| tadanu kila hastamelApo bhavipyatIti / tAvadAjA tAM raudrarUpAM rAkSasImivaikSiSTa / te ca lAjAH kaThinakarkarapASANarUpA rAz2aH zirasi lAgihu~ lagnAH / kSitipatirapi kimapi vitamidamiti vibhAvayan palAyitaH / tAdatsA pRSTalazAzmaza For Private And Personal Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // kalAni varSantI prAptA tato narapati gaide prAvizannijajanmabhUmim / tatraiva ca nidhnmaanshe| adyApi sA pIThajA devI pratolyA bahirAste nijaprasAdasthA / zudrako'pi krameNa kAlikAdeNyA'jArUpa vikRtya vApI praviSTayA karuNarasitena vipralabdhastaniSkAsanArthaM prAvizat / patitasya tasya vRpANasya kUpadvAre tiryakpatanAcchinnAGgaH paJcatAmAnazca / mahAlakSmyA hi varavitaraNAvasare smAdevasyagAttavamaraNaM bhAvItyAdiSTamAsIt / nataH zaktikumAro raajyebhissiktH| sAtavAhanasya nijUdanAntaramadyApi rAjA na kazcitpratiSThAne pravizati vIrakSetratvAt / atra ca yadasadbhAvyaM kacid garbhe / tatra parasamaya eva mantavyo hetuH| pannAsaGgastavAgjano jainaH / zrIvIre zivaM gate 470 vikramArko rAjA'bhavat / tatkAlIno'yaM sAtavAhanastatpratipakSatvAt / yastu kAlikAcAryapAt paryuSaNAmekenAhA abhaMgAnAyayat , so'nyaH sAtavAhana iti sambhAvyate / anyathA nayasayateNaUehiM samajhatehiM vIramukkhAo / paJjosavaNacautthI kAlayamUrehiMto viA // 1 // iti ciratnagAthAvirodhaprasaGgAt / na ca sAtavAhanAmikasAtavAhana iti viruddham / bhojapade bahUnAM | bhojatvena / janakapar3e pahanAM janakatvena rUDhatvAt / // iti shaaliyaahnprbndhH|| - For Private And Personal Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paturviMzati pravandhaH // 82 // atha vaMkacUlapravandhaHpAretajanapadAntazcarmaNyatyAstaTe mahAnadyAH / nAnAghanavanagahanA jayatyasau purIti purI // 1 // atraiva bhArate varSe vimalayazA nAma bhUpatirabhUt / tasya sumaGgaladevyA saha viSayasukhamanubhavataH nAjAtamapatyayugalam / tatra putraH puSpacUla: putrI pusspcuulaa| anarthasArthanutpAdayataH puSpacUpasya kRtaM lokai iti nAma | mahAjanopalabdhena rAjJA ruSitena niHsArito nagarAIkacUtaH / gacchaMzca pathi patito bhIramAyAmaTavyAM saha nijaparijanena khamrA ca shprvshyaa| satra ca SutpipAsArdito dRSTo bhillaiH nItaH khAllyAm / sthApitazca mRtapUrvapallIpatipade / paryapAlayadrAjyam / aluNTayad grAmanagaratArthAdIn / anyadA susthinAcAryA arbudAcalAdaSTApadayAtrAyai prasthitAstAmeva siMhaguhAM nAma pallIM sagacchAH praapuH| jAtazca vrssaakaalH| ajani pRthivI jiivaakulaa| sAdhubhiH sahAlocya mArgayitvA vaMkacUlAdasatiM sthitA tatraiva suuryH| tena ca prathamameva vyavasthA kRtA-"mama sImAntardharmakathA na kathanIyA / yato yuSmakathAyAM ahiMsAdiko dharmaH / na caivaM mama hoko nirvahati / " eSamastu iti pratipadya tasthurUpAzraye gurvH| vaMkacUlenADya sarve pradhAnapuruSA bhaNitA: // 8 // For Private And Personal Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir - - "ahaM rAjaputrastanmassamIpe brAhmaNAdaya AgamiSyanti / tato bhavanirjIvavadho mAMsamadyAdiprasaGgazca ellyA madhye na kartavyaH / evaM kRte yatInAmapi bhaktapAvamajugupsitaM kalpata iti / " saistathaiva kRtaM yAvaturomAsAn / prApto vihArasamayaH / anujJApito vAcUlaH sUribhiH___"samaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM gokulANaM ca / anio basahIyo sAraIANaM ca mehANaM // 1 // | ityAdi vaakyaiH|" tatastaiH saha calito vaGkacUla: svasInAM prApuSA tena vijJaptam-" vayaM parakIyasImAMna pravizAma iti|" sUribhirbhaNita:-"vayaM sImAntaramupetA te kimapyupadizAmastubhyaM daakssinnyaat|" tenoktam-" yanmayi nirvahati tadupadezenAnugRhyatAmayaM janaH / " tataH sUribhizcatvAro niyamA dttaaH|| tadyathA "ajJAtaphalAni na bhoktavyAni 1 saptASTAni padAnyapamRtya ghAto deyaH 2 paTTadevI nAbhigantavyA3 / kAkamAsaMna bhakSaNIyamiti 4"pratipannAstena te 1 gurun praNamya svagRhamagamat / anyadA gataH sArthasyopari dhATyAm / zakunakAraNAnAgataH saarthH| truTitaM ca tasya padhyadanam / pIDitA: kSudhA raajnyaaH| dRSTazcataiH kimpAkataruH phalitaH / gRhItAni phalAni na jAnanti te nAmadheyam / iti tena na bhuktAni / itaraiH sarvairbubhujire / mRtAzca te kimpaakphlaiH| tatazcintitaM tena-"aho! niyamAnAM phalam"tata ekAkyevAgataH pallIm / rajanyAM praviSTaH svagRham / dRSTA puSpaculA dIpAlokana puruSaveSA nijapalyA saha prsuptaa| For Private And Personal Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pahervizati // 83 // jAtazca kopastayogapari / dvAvayetI khaDgaprahAreNa chindhi| iti yAvadacintayattAvasmRto niyamaH / tataH saptASTapadAnyapakramya ghAtaM dadataH svAdakRtamupAra khanana / vyAhRtaM svarA-'jIvatu vngkcuulH|" iti tadvacaH zrutvA ljjito'saaypRcchn-"kimoditi|" sApi naTavRttAntamacIkayat- "bhrAtar ! atra pratibhUpatenaTaveSa-10 gharAzcarA Agacchan / yadi pallayAM basacUlo'sti sadAmA nRtya pazyatu, ityarUpam / tadA mayA'cintisAmprataM bhrAtA bacUlo nAsti rahe / tadA mayA tava veSadhAriNyA mRtyamakAri teSAM paardhaat| dAnamadAyi tebhyaH / gatAca te svasthAnam / tato bahanizAgamanena nidrAparakzA naiva veSeNa bhrAtRjAyAyAve asyapam / " iti vRttAntaM zrutvA'tIda manasi kheDo dadhe tena / tena kAlakameNa tasya nadrAjya zAsanastatraiva pallyAM tasyaivAcAryasya zippI dharmApidharmadatamAmAnI kadAcidvapIrAgrAmavAsthipAnAm / tatra tayorakastrinAsakSapaNaM vidadhe, dvitIyastu caturmAsakSapaNam / bAthaTastu tadattaniyamAnAmAyazizubhaphalatAmaya rokya vyajijJapat"he bhadantI madanukampayA kamapi pezalaM dharmopadezaM dttH| tatastAbhyAM caityavidhApanadezanA pApanAzinI vidadhe / tenApi zarAvikApasabIpanAtanyAM tasyAmera pasyo campanImAratore kAritanucaistaraM cAru caityam / sthApitaM ca tatra zrImanmahAvIrayimbam / tIrthatayA ca rUDhaM tt| tatrAyAntima caturdigbhyaH saGghAH / kAlAntare kazcinnaigamaH sabhAryaH sarvajyA tayAtrAyai prasthitaH prAptaH krameNa rantinadIm / nApa // 83. For Private And Personal Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir %3 | mArUDau ca dampatI caityazekharaM vyalokayatAm / tataH saramasaM sauvarNakadolake kuGkamacandanakaraM prakSipya jalaM kSeptumArabdhavatI naigamagRhaNI / pramAdAt nipatitaM tadantarjalatalam / tato'bhANi vaNijA-"aho ! idaM kaccolakaM naikakoTimUlyaM ratnakhacitaM rAjJA grahaganimAsIt / tato ra jJaH kathaM chuTitavyam / " iti ciraM viSadya baGkacUlasya pallopanabijJApitaM tat yathA-"asya rAjakIyavastuno vicitiH kAryatAm / " tenApi | dhIvara AdiSTa tacchodhayituM prAdhizadantarnadIm / vicipalA cAntarjalaM dRSTaM tena hiraNyamayarathasthaM jIvantasvAmizrIpArzvanAthabimbam / yAvatpazyati sa sa cimpatya hRdaye tatkaccolakam / dhIvareNoktam-"dhanyAvimau dampatI / yadbhagavato vakSasi ghusmRNavandra pandanavilepanAha sthitamidaM, talo gRhItvA tadarpitam naigamasya / tena dattaM tasmai bahudravyam / uvAM ca vigbamvarUpaM lAvikena / tato varacUlena zradvAlunA tameva pravezya niSkAsitaM tadvimbam / kanakarathastu tatraiva muktH| niSeditaM hi svapne prAgbhagavatA nRpateH-" yantra kSiptA satI puSpamAlA gatvA tiSThati ! tatra yim zodhyamiti / " tadanusAreNa bimbamAnIya samarpitaM rAjJe vaktacUlAya / tenApi sthApitaM zrIvIravimbasya bhirmnnddpe| yAvatkila navyaM caityamasmai kaaryaami| ityabhisandhimatA kArite ca caityAntare / dhAvattatra sthApanArthamutthApayitumArabhante rAjakIyAH puravAstAvadvimyaM nottiSTati sma / devatAdhiSThAnAttatraiva sthitamadyApi tthaivaaste| dhIvareNa punarvijJaptaH pallIpatiH-"pattatra deva! mayA - For Private And Personal Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caturvizati 184 // nayAM praviSTena bimbAntaramapi dRSTam / tadapi bhiraanetumaucitiimshcti| pUjArUda hi bhavati / tataH pallIzvareNa pRSTA svapariSat-" bhoH ! jAnIta ko'pi anayodhviyoH saMvidhAnakam ? / kena khalvete nadyantarjalatale nyste|" ityAkaNyakena purAvidA sthacireNa vijJaptam-"deva ! ekasminnagare pUrva nRpatirAsIt / sa ca paracakreNa samapeyuSA sArddha yoddhaM sakalacamUsamuhaM sannahya gataH / tasyAgramahiSI ca nijaM sarvakhotaca bimbadvayaM kanakarathasthaM vidhAya jaladurgamiti kRtvA carmaNvatyAM kauTimbike prakSipya sthitA / ciraM yuddhavatastasya koei khalaH kila vArtAmAnaSIt-" yadayaM kRpatistena paracakrAdhipatinA vyApAdita iti / " tacchutvA devI tatkauTimbakamAkramyAntarjalatalaM prAkSipat / khayaM ca parAsutAmAsadat / sa ca nRpatiH paracakra nirjitya yAvannijanagaramAgamat / tAvaddevyAH prAcInavRttamAkarNya bhavAdviraktaH pAramezvarI dIkSA kakSIcake / tayaka bimba devena bahirAnItaM pUjyamAnaM cAsti / dvitIyamapi ceniHsarati tadopakamyatAmiti / tadAkarNya vaGkacUla: paramAhatacUDAmaNistameva dhIvaraM tadAnayanAya prAvizat / sa ca tadvigbaM kaTIdAnavapurjalatale tiSThamAnaM bahisthazeSAGgamavalokya niSkAsanopAyAnanekAnakArSIt / na ca tannirgatamiti daivataprabhAvamAkalayya samAgatya ca vizAmIzAya nyavedayat tatsvarUpam / adyApi tatkila tatraivAste / ayane ghadyApi kenApi dhIvarasthavireNa naukAstambhajAte tatkAraNaM vicinvatA tasya hiraNyamayarathasya // 84 // For Private And Personal Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir yugakIlikA lbdhaa| tAM kanakamayIM dRSTvA lubdhena tena vyacinti-"yadimaM rathaM kramAt sarva gRhItvA RddhimAn bhaviSyAmIti / " tatazca sa rAtrau nidrAM na lebhe| uktazca kenApi adRSTapuruSeNa-" yadimAM tatraiva | vimucya sukhaM stheyaaH| no cetsadya evaM tvAM haniSyAmIti / " tena bhayArtena tatraiva muktA yugakIlikA ityAdi / kiM na sambhAvyate devatAdhiSThiteSu padArtheSu ? / zrUyate ca sampratyapi kAle-"kanin mleccha: pASANapANiH zrIpArzvanAthapratimAM bhaktamupasthitaH stambhitabAhurjAtaH / mahati pUjAvidhI kRte sajjatAmApanna iti|" zrIvIrabimbaM mahat tadapekSayA laghIyastaraM shriipaarshvnaathvimbmiti| mahAvIrasyArbhakarUpo'yaM deva || iti medAzcellaNa ityAkhyAM prAcIkathat (1) / zrImacelaNadevasya mahIyastamamAhAtmyanidheH purastAbhyAM maharSibhyAM | suvarNamukuTAmnAyaH sAdhitaH / prakAzitazca bhvyebhyH| sA ca siMhaguhA pallI kAlakramAd dipurItyAkhyayA prasiddhA nagarI snyaataa| adyApi bhagavAn zrIvAraH sa ca cellaNapArzvanAthaH sakalasakena tasyAmeva puryA yAtrotsavairArAdhyate iti / anyadA vaGkacUla ujjayinyAM khAtapAtanAya cauryavRttyA kasyApi zreSThinaH samani gataH kolAhalaM zrutvA |clitH| tato devadattAyA gaNikAyA gRhaM prAvizat / dRSTA sA kuSTinA saha prasuptA / tato niHsRtya gataH puraH zreSThino vezma / tatraikavizopako lekhyake truTayatIti paruSavAgbhinirbhapa nisArito gehAtputraH shressttinaa| For Private And Personal Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati 185n / 23 virarAma ca yaaminii| yAbadrAjakulaM yAmItyacintayat , tAvadujagAma dhAmanidhiH / pallIpatizca niHsRtya nagarAd goSAM gRhItvA tarutale dinaM nItvA punA raatraavaagaadraajbhaannddaagaaraahhiH| godhApucche vilagya prAvizat kozam / raSTho rAjAmamahiSyA ruSTayA / pRssttshc-"kstvmiti|" tenoce-"caura iti / tayoktam-"mAbhaiSIHmayA saha saGgamaM kuru|" so'vAdIt-"kA tvam / " saa'pyuuce-"agrmaahissyhmiti|" caurojyAdIt"yavevaM sarhi mamAmbA bhavasi / ato yaami|" iti nizcite tayA svAGgaM nasvairvidArya pUskRtipUrvamAhUtA Ara. ksskaaH| gRhIkhastaiH rAjJA cAnunayArthamAgatena tad dRSTam / rAjJoktAH svapUruSA:-"mainaM gAdaM kurviidhvmiti|" te rakSitaHprAtaH pRSTaH kSitibhRtA / tenApyuktam-"deva ! cauryAyAhaM praviSTaH pazcAddevabhANDAgAre, dekhyA dRSTo'smi / yAvadanyanna kathayati / tAvatuSTo viditavidyo narendraH svIkRtaH putratayA sthApitazca saamntpde| devI viDambyamAnA rakSitA baGkacUlena / aho / niyamAnAM zubha phalamiti anvrtmymdhyaasiit| preSitadhAnyadA rAjJA kAmarUpabhUpasAdhanArtha gtH| yuddhe ghAtairja rito vijisya tamAgamatsvasthAnam / vyAhRtAzca rAjJA vaidyaaH| yAvadraDho'pi ghAtavraNo vikasati / tairuktam-"deva ! kAkamAMsena zobhano bhvtyym|" tasya ca jinadAsazrAvakeNa sAI prAgeva maitryamAsIt / tatastadAnayanAya preSitaH puruSaH purussaadhiptinaa| yena | tadvAkyAt kAkamAMsa bhakSayatIti / tadAtaca jinadAso'vantImAgacchannubhe divye sudatyo rudatyAya-1 - // 85 // For Private And Personal Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir drAkSIt / tena pRSTe-"ki sdiyH|" tAbhyAmuktam-"asmAkaM bhartA saudharmAccyutaH / ato rAjaputraM cala-| cUlaM prArthayAvahe / paraM tvayi gate sa mAMsaM bhakSayitA / tato durgatiM gantA / tena divH|" tenoktam-"tathA| kariSye yathA tanna bhkssyitaa|" gatazca tatra rAjJoparodhAdvaGkacUlamabocat-"gRhANa valimupizitam / paTTabhUtaH san prAyazcittaM creH|" varacUlo'vocat-"jAnAsi tvaM yadAcaryApyakArya prAyazcittaM grAhyam / tataH prAgeva tadanAcaraNaM zreya iti / " 'prakSAlanAddhi paGkasya dUrAvasparzanaM varam' iti vAkyAnniSeddho nRptiH| vizeSapatipannavratanivahazcAcyutavalpamagamat / balabhAnena jinadAsena te devyau tathaiva rudayo hadavA proktam-"kimiti | rudiyH|" na tAvatsa mAMsaM grAhitA 1 tAbhyAM abhidadhe-"sa hadhikArAdhanAvazAdacyutaM prAptaH / tato nAma| vadasmadarteti / " evaM jinadharmaprabhAvaM suciraM vibhAvya jinadAsa svAvAsamAsasAdeti / asya dipurItIrthasya nirmApayitA vaaclH| // iti vacUla prabandhaH atha vikramAdityapravandhaHvikramAdityaputra vikramasenarAjAnaM prati pusadhasA''zIrdattA-"yatvaM piturvikramAdityAdadhiko bhUyAH For Private And Personal Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati tadA devatAdhiSTitAbhiH siMhAsanasthAbhizcatamRbhiH kAThaputrikAbhihasitam / tadA vikramasenena pRSTAH putrikA:-"kimiti hasyate?" tAHprocu:-"tena saha samatvamapi na ghaTate kuto nAmAdhikyam ? / " AdyAha"avantyAM vikramo rAjA apUrvasatyavArtAkathakAya dInArapaJcazatI itte / evaM zrutvA kharparacaureNa dInArapazcazatI yAcitA / vArtA caikA kthitaa| yathA-"gandhavahazmazAnasamIpe pAtAlarivarakUpe mayA dIpo devIharasiddhipreSitaH patan dRSTaH / mayApi tatpRSTe zampApitam / pAtAle tatra divyaM sodhaM dRSTam / tatra tailakaTAhikA jvalantI dRSTA / tatpAzcai eko naro dRSTaH pRSTazca-"kimartha tvamiha / " tenoktam-"atra saudhe zApabhraSTA divyakanyA'sti / sA brUte 'yastailakaTAhikAyAM jhampA dAtA / sa me varSazataM ptirbhvitaa|' ato'hametatpatitvArthamatra tiSThAmi / paraM sAhasaM naasti|" iti vArtayA pazcazato labdhA / tena kharpareNa sanaM rAjApi tatra gato vivareNa / tailakaTAhikAyAM jhampA dattA / kanyayA so'ntena jIvitaH / yAvatsA rAjAnaM ghRNute / tAbadrAjJoktam-"agretanaM naraM varaya / " vRtaH sa tayA / evaM yaH paroekArI tadadhiko'yaM kathaM bhAvI? // 1 // " / dvitIyayoktam-"kAsIto dvau dvijo aayaatii| vikramArkeNa pRSTau rAjyasvarUpam / tAbhyAmUce-"asmaddeze pAtAlavivaramasti / tatrAndho rAkSaso vartate / asmaddezasvAmI tilakaTAhe jhampAM dasthA svamAMsena rAkSasasya pAraNaM kArayati sma / rAkSasopi taM punarnavIkaroti / sasa apavarikAH kharNasampUNAzca kurute / pratyahaM prAtaH // 86 // For Private And Personal Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir saptApyapavarikAstyAgena riktIkurute / zutvedaM vikramo'pi tatra gataH / kaTAhe jhampA dttaa| rakSasA bhakSito jIvitazca / rAzasasya zApenAndhyamasti tacchApAnto'bhUt / dRgbhyAM pazyati / dRSTvA cAha-"kastvaM sAhasI ?" tenoktA-"vino'ham / " tuSTo'haM te / yAcasva / rAjJoktam-"tuSTazcettadA'tya rAjJo nityaM saptApyayaparikAH | svargaNI yAMsuH / tathA'sya punarevaM kaTAhijhampApAtAdiyAtanA mA bhUt / " rakSasoktam-"evamastu / " ataH vikramAdidhiko bhAvI? | samo'pi na ato hasitaH // 2 // " tRtIyayoktam-"ekadA vikramArko nijapUrvAstavyakhalvATakumbhakArayukto dezAntaraM gtH| parakAyanavezavidyAvedI yogI militH| sa AvarjitaH tuSTazca vidyAM dAtumArebhe / rAjJoktam-"prathanaM mama mitrasya ddt|" tenoktam-"na yogyo'sau|" nibandhAttasyApi dattA guNaraJjitena yoginA nRpasya pazcAd blaadttaa| avantIM gato rAjA rAjyaM karoti / ekadA pahAco mRtaH / vidyAparIkSArtha rAjJA svajIvatatra kSiptaH / kumbhakAreNa svajIvo nRpadehe / kumbhakAro rAjyaM karoti / tenAzvamAraNAya cintitH| nRpajIvaH pUrvamRtazukadehe praviSTaH / zuko'pi somadattazreSTibhAryAproSitabhartRkAkAmasenAgRhaM gtH| sA tacAturyeNa hRSTA rAjJI samIpaM na gacchati / zreSThI smaagtH| sA rAjJI samIpaM gatA / anAgamanakAraNaM pRSTA / zukacAturyakAraNaM proktam / For Private And Personal Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati pravandhaH tayA AnAyitaH zukaH / sA raJjitA tena, yathA rAjJA pUrvam / ekadA zukena rAjJIlehaparIkSArtha gRhagodhikAdehaM gatam / rAzyA tadviyogena kASThabhakSaNaM kartumArabdham / tRpajIvena zuko jIvApitaH / sA rAjI vyaakRttaa| zukena sarvo'pi vRttAnto rAzyai kathitaH / rAzyA kumbhakArasyAvarjanA kRtA / tena kumbhakArajIvena tuSTena vidyApradarzanAya mRtabokaTadehe svajIvaH kssisH| nRpare nijadehaM gtH| ajo bhayAtkampate / rAjJA ukta:-"na bhettavyam / nAhaM tvatsamo bhAvI / sakRpo'si / tvaM mukhaM jIva / cara / piv|" tataH kathaM tena samo bhaviSyati // 3 // " catuthyotam-"ekadA vikramArkeNottamaM saudhaM kAritam / rAjA tatra gataH vilokanAya / tatra ceTakayugmamupaviSTamasti / ceTakenoktam-"suSTu saudhamasti / " ceTikayoktam-"yAdRzaM khIrAjye lIlAdevyA bAtharahamasti tAdRzametat / " rAjJA tacchutam / tadgamanautsukyaM jAtam / paraM sthAnaM tu na vetti / tena sacinto jAtAmahamAno sapAzayaM jJAtvA tatsthAnakajJAnAya cacAla tanmArge lavaNasamudraM tato dhUlIsamudramuttIrya satra rAtrI madanAyatane sthitH| nizIthe iyadhAravasaMsUcitaM divyAlaGkArabhUSitaM divyastrIvRndamAgamat / satsvAmisyA kAmaH pUjitaH / vyAvRttamAnAnAM tAsAM azvapucche lagitvA tanna gataH / dAsIbhidRSTaH svAminI 87 // For Private And Personal Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pArve niitH| tayA lAnAdi kAritaH / rAtrau tadgRha eva sthitaH / tayA svapatyA uktam-"mama vikramAdityo bhartA bhUyAt , kiM vA yo mAM caturbhiH shbdairjaagryti|" ityuktvA suptA / tena cintitam-"kiM caturbhirapi zabdaina jAgarti / tarhi enAmahameva jaagryissyaami|" catvAraH zabdAH kRtAH yadA na jAgarti tdaapaadaanggssttshcmpitH| tayA pAdenAhataH yatra vikramAdityaH supto'sti tatra ptitH|raajnyaa pRSTam-"kimidaM ? / " tena sarvo'pi vRttAntaH proktH| tato rAjA'gnisaMjJaM vetAlamAruhya tatra gataH / vetAla pracchanno jaatH| rAjA dAsIbhistatra niitH| tayA bhaktiH kRtaa| tadrUpadarzanAtsarAgA jaataa| paraM zayAnayA pratijJA kRtA / tathaivoktam / rAjJA dIpasthito vetAla ukta:-" bhoH pradIpikAmapi kathAM kathaya / " sa vktumaarebhe| "kshcidviprH| tasya putrii| sA caturNA varANAM dattA pRthakpRthaggrAme / catvAro'pyAgatAH / vivAdo jAtaH / tayA mahAntamanartha dRSTvA kASTabhakSaNaM kRtam / snehAdekena vareNApi citAmadhye jhampApitam / eko'sthIni gRhItvA gaGgAyAM gataH / ekastatroTajaM kRtvA sthito bhasmarakSArtham / eko dezAntaraM gtH| bhramatA ca tena saJjIvanI vidyA zikSitA / punarapi ttraagtH| apare'pyAgatAH / sA jIvApitA / punarvivAdo jaatH| tarhi caturNA madhye kasya sA patnI?rAjJoktam-"ahaM na vacmi / tvameva brUhi / " sa Aha-"yazcitAyA sahotthitaH For Private And Personal Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit caturvizati prabandha: // 88 // 9 sa bhraataa| yo'sthinetA sa putraH / yena jIvApitA sa pitA utpattihetutvAt / yo bhasmarakSakaH sa bhartA || pAlaRsvAt / " rAjJA sabUlasthagikA dvitIyakathAM pRSTA / vetAlAdhiSThAnAtsApyAha-"kutrApi mRtabhartRkA brAhmaNI | abhUt / hatyA hAreNa saha sutA jAtA / tAM rAtrI vAhistyaktuM gatA / itazca tatra ko'pi zUlAkSipto jIvanAsti / tasya pAde skhlitaa|tenoktm-"kH pApI dukhino'pi dukhmutpaadyti|"tyoktm-"kiNduHkhm ?" so'pyAha-" dehapIDAdikaM vizeSato niSputratvaM kathitam / " punaH zUlAnareNoktam-" tvamapi kathaya / kA tvam ?" nijacaritaM tayoktam / sannizamya tenApyuktam-"puro hRtaM bhUnikSiptaM atrasthaM dravyaM tvaM madIyamAdAya sutAM mayA saha vivAhaya / " brAhmaNI prAha-" tvamidAnI mariSyasi / sutA ca laghavI / kathaM putrotpttiH|" tenoktam-"RtukAle kasyApi dravyaM dattvA putrmutpaadyH|" tayA tathaiva sarva kRtam / putro jAtamAtro rAjadvAre kssiptH| rAjJaH kenApyarpitaH / kAlena niputrasya nRpasya rAjye sa evopvissttH| zrAddhadivase gaGgAyAM piNDadAnaM kartu gataH / jalAddhastatrayaM nirgatam / sa rAjA vismitaH / kasya karasya piNDaM dadAmi / tarhi bho rAjan ! pada kasya deyaH pinnddH| rAjJoktam-" caurahastasya // " // 88 // For Private And Personal Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir rAjJA svarNapAlanakaM jalpitam / tadapi kathAmAha-"kasminnapi grAme kazcitkula putraH sa prinniito'nygraame| paraM tatparanI zvasuragRhe nAgacchati / sa svajananirguNa iti hasyate / ekadA sarvajanaprerito mitrayuto tatra gataH / mAgeM yakSasya ziro nAmitam / tatprabhAvAtsAdarA jAnA, AgantuM pravRttA / yakSabhatrane saptIpamAgate sa ekAkI yakSa nantumAgacchat / yakSeNa strIlobhena tasya zirazcheditam / mahatyAM belAyAM mitrmaaraanm| tadavastho jAto dhaniko dRssttH| cintitaM ca tena-"janapravAdo bhaviSyati yathA-anena strItohanaH / " tarhi mamApi martuM yuktam / iti vicintya tenApi skhaziraH chinnam / mahativelAyAM saapyaagtaa| dvAvapi tadavasthau prekSya cintitaM tayA-"jano'gre'pi dveSiNI kazyAsti, samprati patinImiti kathayiSyanti / tarhi |briye'haM / " iti dhyAtvA gale zadhikA lagApitA / tAvatA yakSeNa kare dhRtaa| mA sAhasaM kuru / tayoktam"dvAvapi jIvaya / " yakSeNoktam-"zirasI nijanijakabandhe yojaya!" tyotsukyaa'nyaanykbndhyoy'ste| tayobhIryAvivAdo jAta:-"eko vadati padIyA dvitIyo'pi tathA / " tarhi kasya saa?| rAjJoktaM-"yasya kadhandhe ziraH sa bhartA, sarvasya gAtrasya ziraH pradhAnamiti vacanAt // " 'ka'rasamudgopi kathAmAha-"kuto'pi grAmAtsvasvakalAvidazcatvAraH suhRdo dezAntaraM celuH, ekaH kASTasunnadhAraH dvitIyaH svarNakAraH tRtIyaH zAlApatiH turyo vipraH / kApi vane raatraavussitaaH| prathamayAse sUtra For Private And Personal Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati // 89 // dhAraH prAharake sthitH| tena kASThaputrikA taruNIsadRzI kRtA samagrA'pi / dvitIyAhare svarNakAro yaamikH| tenAbharaNairvibhUSitA / tRtIye zAlApatiH / tena kSaumANi pridhaapitaa| caturthe vipreNa sajIvA kRtaa| prAtaH sajIvAM dRSTvA sarve'pi tajighRkSayA mitho vivadante / tarhi kasya sA bho ! vikramAdityanarendra ! ? / sA nAma zrutvA cukssobh| rAjJoktam-"tadahaM na vacmi / " tayorakathayantozca tayA jalpitam-" bho rAjan ! kasya sA?" rAjJoktam-" svarNakArasya / adhunApi yaH svarNa caTApayati sa eva bhartI bhavati 4 // " sA papraccha-" ke yUyam / " dIpasthena vetAlenoktam-" asau sa vikrmaadityH|" sA hRSTA vyUDhA ca / tAM gRhItvA'vantImAgamat / yadIdRg tatsamakaH, Adhikye tu kA kaSeti hasitam / vikramasenena garvastyaktaH // tato vikramasenaH purodhasamaprAkSIt-" yadi kila etAH kASTaputrikA mama pitaramabhutaguNaM varNayanti / tarhi sa eva loke tatprathamatayottamatvenAvatI! bhaviSyati / tataH prAk tu na ko'pi tAhaguttamo'bhUditi bruumH|" purodhAH prAha-"rAjan ! anAdiriyaM rtngrbhaa| anAdizcaturyugI / yuge yuge nararatnAni jAyante / ahameva pradhAnamiti garvo na hitakArI na ca nirvhte| yatastvatpiturvikramAdityasya manasyekadA evmbhuut| yathA rAmeNa vyavahRtya lokaH sukhIkRtaH / tathA'hamapi kariSye / tato rAmAyaNaM vyAkhyApitam / tatra yathA rAmasya / For Private And Personal Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir dAnaM AgArasthApanaM varNAzramavyavasthA gurubhaktistathA sarvamArabdham / tato'bhinayo rAma ityAtmAnaM pAThayati / tad dRSTvA mantribhizcintyate sma-" anucitakArI asmatprabhuH / yo garvAdAtmAnaM tadvanmanyate / ayaM garvossyopAyenottArayitavyaH prstaave|" itazca tvapitrA vikramAdityena pRSTam-"loke sa kopi kApyAste po'zrutapUrva rAmasyAcaraNaM jJApayati nH|" tata ekena jyAyasA mantriNA'paramantripreritena kathitam-"rAjendra ! kozalAyAM vipra eko vRddho'sti| sa kAzcit zrIrAmasya vArtAH pAramparyAyAtAH samyag viveda / AhUya pRcchyte|" | rAjJA AhUtaH sH| sagauravamAyAtaH pUjitaH pRSTazca-"vRddha ! vada kAzcidrAmakathAM navyAm / " vipro babhANa"pRthvInAtha ! yadi kozalAyAmAgacchasi / tadA rAmasya kamapi prabandhaM sAkSAddarzayAmi / iha sthitastu vaktuM na pArayAmi / " tadA rAjJA rAjyabhAro mantriSu nyastaH / svayaM mahAcamUsahito vRddhadvijayuk ayodhyopazalyAM yayau / skandhAvAre tasthau / tadAnIM sa eva sarvadigIza ityabhIH vipro bhASitaH kSamApAlena-"darzaya rAmadevacaritram / " tato vipraH sthAnamekaM darzayitvA bhUpAlamAlapat-"idaM bhUkhaNDaM khAnayata / " tataH khAnayati kSamApAlaH / khanayatsu khanakeSu prathamaM hemklshH| tato haimI maNDapikA prakaTIvabhUva / uparitanaM rajopasAritam / pazcAnupUA prathamadvitIyatRtIyakSaNA haimA dRSTA mahIbhujA / caturthe kSaNe nIraje kRte vipulA upAnadekA haima| sUtrakRtA jyotirjAlajaTAmANikyakhacitA dRSTA / bhUpena vismitena gRhItvA hRdi zirasi nihitaa| aho ! For Private And Personal Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paddharvizati // 20 // mAnyA ratnajAtiriyaM / tato vipreNa vijJaptam-" deva ! carmakArapatnyA upAnadeSA na svaSTumarhati taca vissttppteH|" vikrameNoktam-"sA carmakAryati dhnyaa| yasyA I.pAnat / vada keyaM kA?" tato vimo brUte-"vizvezvara ! zrIrAme rAjyaM kurvati sati atra carmakArasadanAni Asan / idamekasya carmakArastha sdnm| tasya patnI laaddbhulaa| ato garvamudvahati / vinayaM na karoti / ata: kAraNAt sA teja ikitAhatA c| yAhi re dukhaM gRhItvA ityuktA c| tato ruSTAsyAmekasyAM upAnahi taTapatitAyAM aparihitAyAM dvitIyasthAM tu parihitAyAM nijatAtasya sadanaM jagAma / gatvA patyuH kaThorabhASitaM pitra babhANa / pitrA dinadvayaM sthApitA AvarjitA ca athoktA-"vatse ! kulastriyAH patireva zaraNam / tatraiva yaahi|" soce-"na yAme maankssyaat| dvistriruktipratyuktayo bhaNitA / pitRbhyAM bhANitApi yadA patigRhaM na yAti tadA pitrA bhASitam-" vlle| ahamevaM manye-yadA zrIrAmaH sItAlakSmaNasahitaH svayamAgatyAnunIya tvAM zvasurakule prahitA / tadA tatra gantrI tvam / " sApyalIkAbhimAninI pravadati-"idamitthameva / rAma evAgate yAmi tatra nAparathA / " imaM | vRttAntaM caratvaniyuktA pracchannAH surA gatvA rAmaM vyajijJapan-"deva ! ayaM vRtaantshcmkaarputryaaH|" tto| devaH zrIrAma prajAvatsalaH prAtaH sasIla: salakSmaNaH sAmAtyastacarmakArabhavanamagAt / tanmadhyaM praviSTaH / pUjita: kArabhirvimitiH / vijJaptakSa.-"deva ! ayamasmAna kITAna prati kiyAna prasAdaH kRtH| svame'pi nedN| For Private And Personal Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi sambhAvyate-yaddevo'smAnupatiSThate / kiM kAraNamAgamanasya ? / " zrIrAmaH prAha-"tvatputryAH zvasurakule preSaNAyAyAtAH smH| tasyA hi varAkyAstathAvidhA saMdhA'ste / " tato hRssttstjnkH| apavarakaM gatvA duhitaramAha sma-"mugdhike! tava pratijJA pUrNA / zrIrAmadevo AyAtaH sdeviikH| ehi vandasvataM jgtptim|" tatastuSTA raamaantikmaagtaa| vavande tam / AlApitA prajAtAtena-"vatse ! gaccha zvasuramandiram / " tayA bhaNitam"AdezaH pramANam / " gatA patigRham / rAmaH svasthAnamAyAsIt / zrIvikrama ! asyA dvitIyA upAnat tatra pitRgUhe khanyamAne lapsyate / svAmin ! AyAhi tatvAnyate / gato rAjA tatra / khAnitaM tat / labdhA dvitIyApyupAnat / dRSTaM haimagRham / evamanyAnyapi tena vipreNa khAnayitAni / lAtaM tddhem| rAjJA vipraH | pRSTaH-"kathamIdRzaM samyagjAnAsi / vipreNa gaditam-" pUrvajapAramparyopadezAt jJAtaM tubhvamuktaM ca / paraM garva mA dhAH / sa rAmaH sa eva / tasya svAjJayA jalajvalanau stambhete sma / patantyo bhittayordattAyAM tadAjJAyAM na petuH| lUtA dvicatvAriMzat andhagaDAH saptaviMzatiH sphoTikA aSTottarazataM viDvarANi doSAzca sarve vyanezan / yA tu taddevI sItA ye trayastadbhAtaro ye tabhRtyA hanUmatsugrIvAdayasteSAM mahimAnaM varSazatenApi vAkpatirapi vaktuM na shktH|" iti zrutvA vikrameNa garvo muktH| birudaM niSiddhaM 'abhinavarAmaH' iti / punarujjayinImAgAt / yathAzakti lokamudadharat / tasya hi agnivetAlapuruSakasiddhibhyAM For Private And Personal Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir catuvizAta prabandhaH suvarNasiddhyA copakAraizvarya tadA nirupmmaasiit| tato vikramo dhanya eva / tatAdhikAstu paraH kottyo'bhuuvn|" ityAkarNya vikramaseno vivekI abhUt // // iti vikrmaadityprbndhH|| (18) atha nAgArjunaprabandhaHDhaNkaparvate surASTrAbhUSaNazatruJjayagirizikharaikadezarUpe rAjaputraraNasiMhasya bhopAlanAnI putrI rUpalAva|NyasampUrNA pazyato jAtAnurAgasya sevamAnasya vAsukinAgasya putro nAgArjunanAmA jAtaH / sa ca janakena putralehamohitena sarvAsAM mahauSadhInAM phalAni mUlAni dalAni ca bhojitH| tatprabhAvena sa mahAsiddhibhiralataH siddhapuruSa iti vikhyAtaH / pRthvIM vicaran pRthvIsthAnapattane sAtavAhanasya rAjJaH klaagururjaatH| sa ca gaganagAminI vidyAdhyayanArtha prAlittAnakapure pAdaliptAcAryAn sevate / anyadA bhojanAvasare pAdapralepa // 91 // For Private And Personal Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir balena tAn gagane utpatitAn pazyati / aSTApadAditIrthAni namaskRtya svasthAnamupAgatAnAM teSAM pAdau prekSAlya saptottarazatamahauSadhInAM AsvAdena varNagandhAdibhirnAmAni nizcitya gurUpadezaM binApi pAdalepaM kRtvA kurkuTapota ivotpatannavaTataTe niptitH| vraNajajaritAGgo gurubhiH pRssttH-"kimetditi|" tena yathAsthite prokte tasya kauzalyena camatkRtacittA AcAryAstasya zirasi padmahastaM datvA bhaNanti-" SaSTikatandulodakena tAnyauSadhAni vartayitvA pAdalepaM kRtvA gagane garuDa iva svairaM brj|" tatastAM siddhiM prApya parituSTo'sau nnt| | punarapi kadAcidgurumukhAdAkarNayati-"yathA rasasiddhiM vinA dAnecchAsiddhirna bhvti|" tato rasaM parikarma yituM pravRttaH svedanamardanajAraNamAraNAni cakre / rasastu sthairya na banAti / tatastu gurun papraccha-"kathaM rasaM sthairthamAbadhnAti ? / " guravaH prAhuryathA-"duSTadaivatanihalanasamarthAyAM zrIpArzvanAthasya dRzi sAdhyamAnaH sarvalakSaNopalakSitayA mahAsatyA yoSitA ca mRdyamAno rasaH sthirIbhUya koTivedhI bhvti|" tacchutvA sa pArzvanAthapratimAM smhimaamnvessyitumaarebhe| paraM tAdRzIna kvApi pazyati / itazca nAgArjunena svapitA vAsukiyAtvA pratyakSIkRtaH, pRSTazca-"zrIpArzvanAthasya divyakalAnubhAvoM pratimAM kathaya / " tejAvAci-"dvAravatyAM samudravijayadazAhaMNa zrIneminAthamukhAnmahAtizayasampannA jJAtvAzrIpArzvasya pratimA prAsAde sthApayitvA puujitaa| dvAraghatyA dAhAnantaraM samudreNa plAvitA sA pratimA tathaiva samudramadhye sthitA / kAlena kAntIvAsino dhana For Private And Personal Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati // 12 // tinAmakasya sAMyAtrikasya yAnapAtraM devatAtizayAt svalitam / atra jinabimba tiSyatItyadRSTavAcA nizcitya nAvikAstatra nikSipya saptabhirAmasUtratantubhirvaddhavoddhatA pratimA nijanagayA~ nItvA prAsAde sthApitAsti / cintitAtiriktalAbhaprahRSTena pUjyate sma pratidinam / tataH sarvAtizAyi tadvimyaM jJAtvA nAgA| rjuno rasasiddhinimittamapahRtya seDInadyAstaTe'tiSThipat / tasya purato rasasAdhanArtha sAtavAhanasya rAjJazcandralekhAbhidhAM mahAsatI devI siddhavyantarasAnnidhyenAnAyya pratinizaM rasamaInaM kArayati / evaM tatra bhUyo bhUyo | gatAgatena tayA bAndhava iti pratipede'sau / sA teSAmauSadhAnAM maInakAraNaM pRcchati / sa ca koTIvedhasya rasasya vRttAntaM satyaM kathayati / anyadA dvayonijaputrayostayA niveditaM yathA-" seDInadItaTe nAgArjunasya rssiddhirbhvissyti|" to rasalabdhau nijarAjyaM muktvA naagaarjunaantikmaagtau| kaitavena taM rasajighRkSa pracchannaveSau yatra nAgArjuno jemati tasya gRhasya parisare bhrmtH| randhanImAlapataH-" tvaM nAgArjunAya rasavatI lavaNabahulA kuryAH / yadA tAM rasavatI kSArAM kathayati / tadA'smabhyaM vadeH / sA'pyomiti pratizuzrAva / atha sA tajjJAnArthaM tadarthaM salavaNAM rasavatIM sAdhayati / SaNmAsyAmatikrAntAyAM rasavatI tena kSAreti dUSitA / randhanyA ca rAjaputrayAMragre gaditam / adya kSAratvaM jajJe nAgArjunena / tAbhyAmapi tasya rasasiddhi| nizcikye / atha tau tasya vadhopAyaM dhyAyataH pRcchatazca lokaM tajjJam / pRcchayAM jJAtaM yathA-" vAsukinA // 92 / / For Private And Personal Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org evAsya darbhADkurAnmRtyuH kathito'sti / " nAgArjunena siddhasya zuddhasya rasasya kutapo dvau bhRtI DhaGkaparvatasya guhAyAM kssiptii| pRSTacarAbhyAM tAbhyAM jJAtI / muktvA valamAno nAgArjunastAbhyAM saMmukhastho darbhAGkareNa janne / mRtaH sdyH| . Alekhya citrapatite mRte ca madhusUdana / kSatriye triSu vizvAsazcaturthI nopalabhyate // 1 // tau kutapo devatayA saGgahItau / rAjaputrau narakapaGkagocaratAM gatau / devatayA kruddhayA hatau / na rasalAbho na ca dharmastayoH / tAvapi rAjaputrau maraNakAle pazcAttApena dagdhau-" hA hA ! yena khaTikAsiddhivazAddazAhamaNDapAdikIrtanAni raivatopatyakAyAM kRtAni / yena raso lokopakArAya saadhitH| tasya prANadroheNAvAbhyAM | kiM sAdhitam ? / ekaM tAvatkalApAtradrohaH / aparaM ca maatuldrohH|" evaM duHkhArtI mRtau / rasastambhanAt stambhanaM nAma tIrtha tatpArzvadevasya / kAlAntare tadvimvaM tataH sthAnAtstambhanapure pUjyate'dhunA / / // iti nAgArjunaprabandhaH // atha vatsarAjodayanapravandhaH- pUrvasyAM vatso jnpdH| tatra kauzAmbI puuH| zrIRSabhavaMzyazAntanu-vicitravIrya-pANDa-arjuna-abhimanyuparIkSita-janamejayakule sahasrAnIko rAjA / tatputraH zatAnIkaH / tasya patnI mahAsatI caMdakarAjanandanI For Private And Personal Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit caturvizati 19 // 93 // mRgAkSI mRgAvatI nAma tayornandana: udayanaH / yaH kilaM nAdasamudro vikhyaatH| yo gItazaktyA ujjayinyAM pravandhaH analagirIbhaM vindhyAbhimukhaM gacchantaM punarAlAne nivezya cnnddprdyotraajymdyotyt| sa sukhena rAjyaM zAsti yauvanastho bhogI kalAsakto dhIraH lalitI nAyakaH / itazca pAtAle krauzcaharaNaM nAma pattanam / tatra | vAsukiH sarparAjaH zveto niilsrojlaanychitphnnH| tasya nAmaladevI nAma dyitaa| vipulo deshH| sakSako nAma tasya pratIhAro viSamAdevipriyaH / yasya phaNAmaNDape trayodazabhArakovyaH viSasya vasantIti shrutiH| vAsuke putrI divyarUpA kanI vsudttinaamaa| tasyAH sakhyazcaturdaza tadyathA-" dhArU 1 vArU 2 campakasenA 3 vasantavallI 4 mohamAyA 5 madanamUcho 6 rambhA 7 vimalAnanA 8 tArA sArA 10 candanavallI 11 | lakSmI 12 lIlAvatI 13 kalAvatI 14 / " sAtAbhiH saha vINAmRdaGvaMzasUktAdibhiH krIDati / ekadA | tAsAM madhyAdekayA uktam-" khAmini ! vasudattike! ahaM khaparicchadA sadhIcI naraloke kauzAmbyAM divyarUpaM mahodhAnaM krIDitumagAm / dRSTA tatra bakulavicakiladamanakacampakavirahakAdidrumANAM sAraNInAM drumAlavAlAnAM vATIkodRsya zrIH / yadi khAminI tatkali kAmyati, tadA tatra pAdamavadhArayatu / idaM zrutvA | sA vasudattikA tAbhiH sarvAbhiH sahecchAsiddhyA sahasA tadnaM prAptA / tatra keliM kurvanti tAH-" kusu-laa||3|| For Private And Personal Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir mAni cinvanti / taiH karaNDAnpUrayanti / dhamillAnuttaGgayanti / hArAnsArAn scayanti / " evaM khelantInAM tAsAM vane kokilakulakalaravakalaH kolAhala ucchlitH| tadA''karNanAdudyAnapAlaka etya tA adrAkSIt / ahorUpamaho svarojho prabheti visiSmiye / bhaktyA zrI udayanaM tAH samAlokitumAhvAtumagamat / udayano'pi kutUhalAdalpaparicchado vanamagAt / vasudattiM sasakhIkAmAlokiSTa / abhyAsIca-"manojanmanaH mahAvyAdheH paramarasAyanametat / asyAH rUpasampat jihvAbhiH koTibhiH taabhirvrnnyitumshkyaa| asyAH sargavidhau prajApatirabhUccandro tu kAntipradaH zRGgAraikarasaH svayaM nutano mAso tu puSpAkaraH / vedAbhyAsajaDaH kathaM tu viSayabyAvRttakautuhalo nirmAtuM prabhavenmanoharabhidaM rUpaM purANo muniH // 1 // tadyathAyatpazyanti jhagityapAGgasaraNidroNIjuSA cakSuSA gacchanti kamalolitobhayabhujaM yannAma vaambhuvH| bhASante ca yaduktibhiH sacakitaM baidagdhyamudrAtmabhistaddevasya rasAyanaM rasanidhermanye manojanmanaH // 1 // taM dRSTvA sA palAyiSTa / nRpo'pyanvamAd dutaM drutam / kSaNArddhana sarvAH sakhyo'dRzyAH samapatsata / sApi pAtAlavivaramAye gata ekasmin praviSTA / rAjJApi jJAtam-" kAmarUpiNI gmissytyeveti|" tAvatkare dhRtvA tasyA veNIdaNDo yamunAjalapravAhaprAyaH kRpANikayA chinnH| gatA sA mRgazAvalocamA / veNI kare'sthAt / For Private And Personal Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir cAzAta prabandhaH tA vaNIM pazyaMstAM camatkRtacakoracalAcalAkSI sa muhurArSIt / tato hataprArambhodayApaH sakhedaH pU:parisarametya amAtyAnAhayAvAdIla-" mayA evaM evaM bAlikAyAH kasyAzcidveNI chinnA / sA tu zvabhramUlamagAt / / ato mama rAjyena na kAryam / imAmeva veNI rAjyaM kArayata / " te'pi tatheti pratipadya pUrvahirmaNDape sotsavaM veNI rAjyaM kArayanti rAmapAdukAvat / itazca sA vasudattikA khinnA gatvA svasaudhe'khApsIt / tasyAH sakhyastatkabarI chinnAmIkSitvA nAmaladevImAkAryA'dIdRzat / jAgaritAM putrIM nAmaladevI vatse ! kimetat ? tavApi paribhavapadamityaprAkSIt / tamayApi yathAsthitaM mAtre Akhyat , sApi nAgapataye svaSataye / kruddhaH sadyo'sau takSakamAkArya kathAmuktvA AdikSat yathA-"gaccha sarASTraM udayanaM bhasmIkuru / " so'pi tadAdezAdacAlIt / kauzAmbIM prApat / tatparisare utsavAn dRSTvA nararUpaH kizcitpapraccha-"kimetadutsavasAmrAjyam ?" tatratyena janenoktaM "evaM eka-rAjJA divyakanyAveNI chinnA / utpannA'nutApena rAjyaM tadAyattaM kRtam / / ato veNI rAzI / rAjA caiva ekadeze tapastapyate / " takSakeNotsavo dRsstto| madhye bhramatA rAjA'pyAlokitaH kuzasrastaragaH padmAsanI jayamAlApANiH tapaHkSAmaH jitaprANAyAmaH maunI / pRSTazca takSakeNa nRrUpeNa-"kastvaM ? kimartha tapazcarasi ?" tenApi dIrghamuSNaM ca niHzvasya gaditam-"bho ! puruSavipra ! kiM pRcchasi ? mAM mandabhAgyam / dRSTA mayaikA puNyavatI mRgadRg / tAmanusarpatA mayA pAtakinA yAntyAstasyAH kabarI kRpANi // 94 // Tal For Private And Personal Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir |kayA nijapuNyadazayA saha kRtA / sA manISitaM sthAnaM sasarpa / ahaM tu udayano rAjA rAjyaM tatsAtkRtyA svayaM tapaH kurvANo'smi / " evaM zrutyA kSaNaM sthityA upadravamakRtvA pAlAla yAtyA nAgendramAlalApa-nipApaprajJaH deva ! dRSTo mayA udayanaH, veNIpurazca tathA rAjyotsavaH / sa puNyAtmA mRdumanA bADhaM pritpyte|| vinayI mAnamarhati / " tacchyaNAd atuSadAzIviyendraH / tarhi kiMyuktamiti takSakamUce / takSako ghamAredeva ! sa eva vasudattivivAhAhaH / kulaMna zIlena vidyayA vRttena parAkrameNa rUpeNa ca kiM vaya'te saH / vidhAkanyAlakSmyo hi kusthAne nivezitA nivezayitAraM zapanti / nAnaladevImataM ca lAtvA takSakeya vatsarAjamAjUhavala / pravezamahamacIkarat / vivAhaH praarbdhH| prathamAyAM dakSiNAyAM savatsA bhoH kaamdhenulbdhaa| dvitIyasyAM viziSTA naagvllii| tRtIyasyAM sopadhAnA khavA latRlokA / caturthAM ratnodyoto dIpaH / evaM ratnacatuSkeNa satkRtya sajAyaM jAmAtaraM kauzAmbI purI prati prekyat / gataH svapuraM tana baddhaM rAjyaM bhunkti| krameNa sa eva vAsavadattA caNDamadhotaputrI guNakatti paryaNeSIt // iyaM ca kathA jainAnAM na sammatA, devajAtIya gaiH saha mAnavAnAM vivaahaasmbhvtH| vinodisaMbhA'hati / naagmtaayudhdhRtyaatroktaa| // iti udayanaprabandhaH / / For Private And Personal Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati // 95 // (20) // atha lakSaNasenasya prabandhaH-mantriNaH kumAradevasya ca // | pUrvasyA lakSaNAvatI pUH / tatra lakSaNaseno nAma pratApI nyAyI nRpH| tasya dvitIyamiva jIvitaM malA vikramabhaktisAro mantrI kumAradevaH / vipulaM rAjyam / apArasainyam / atrAntare vArANasyAM govindacandrAkhyanUpaputro jayantacandro rAjA / tasya vidyAdharo mntrii| mahecchAnAM annadAnaNAM satyavAdinAM ca prthmH|| ekadA jayantacandrasabhAyAM vArtA iyamAsIt-" yallakSaNAvatIdurga durgrahaM rAjA mhaacmuusmuuhsmpnnH|" tAM bArtAmavadhArya kAzIpatiH pratijJAM sabhAsamakSamagrahIta-"itazcalitvA'smAbhilakSaNAvatIdurga grahItavyam / atha na gRhNAmi tadA yAvanti dinAni durgataTe tiSThAme, tAvanti hemalakSANi daNDa gRhNAmi / anyathA na nivatta / " iti sandhAM nirmAya prayANaDhakkAmadApayat / militaH samakAlaM rAz2alokaH / jAtA gajamayIya sRSTiH / bhUpAlamAlAmayI ca bhUmiH / azvamayamiva jagat / nirgataM sainyaM bhiH| akhaNDitaH prayANabhan parabalAn , zoSakna sarAMsi, paGkayannadIH, samIkurvan viSamANi, cUrNayam zivarANi, lekhayana zAsanAni, jIvayan sAdhulokAn , lakSaNAvatI praaptH| durgAlAtidurAsanne bhUbhAge ApAsAn dApayAmAsa / lakSaNasenastu dvArANi pidhAya dharmadhye eva tasthau / kSubhitA purii| saGkIrNatvamApanasannapAdhoghRtatailavasanatAmbU // 9 // For Private And Personal Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir lAdivastUnAm / sthAna sthAna bAta AtI pravartI-"kAzIpatistu mutkalaM paradezaM grasate / sArthA ehire yAhire kurvanti / subhakSamakSAmam / navyAni kUpAdIni khanitAni / vicaranti svairaM sainikAH / varddhante vyavasAyAd riddhayaH / luTyante graamaaH| dvayopayorUrdhvamukhairadhomukhaiH zaraiyuddhAni / natAni dinaanyssttaadsh|" tasmin dine sAyaM lakSaNasenena kumAradevo mantrI nyagAdi-" mantrin ! idamasmAbhiranucitamAcaritam / yadayaM ripurdazaM pravizanneva na prtiskhlitH| adhunA durgarodhe loko duHkhI mAnaglAninaH / tasmAtprAtaryoddhavyam / daNDaM na dadAmi / Ahvaya sAmantaamAtyAdIn / " kumAradevaH prAha-"deva ! yuktamevedam / mRgendraM vA mRgAriM vA dvayaM vyAharatAM janaH / tasya dvayamapi vIDA krIDAdalitadantinaH // 1 // tvayi dhRtAyudhe vajrAyudhopi kAtara eva tatkAlaM militAH prdhaanyoddhaaH| ukto yuddhaabhipraayH| prItAste pItAmRtA iya ! uttambhivAstana vaijayantyaH / niSpanA viirkrmbkaaH| sampannAci patnyAmutkalApanAni / evaM sati kumAradevo rAjAntikAd gRhaM gatvA mantrayatesma-"asmAkaM prabhuyuddhArthI jayantacandrastu blii| asthAne balamArambho nidAnaM kssysmpdH||1|| tasmAt kiM karttavyam ? / AH! jJAtam-"jayantacandramantrI vidyaadhro'nusrnniiyH| sa hi pratipannazUraH sakRpo niSpApo daanii|" iti vimRzya enImekAM svalikhitAM sahAdvAya prAkArAnagarapotodvAreNaikAkI For Private And Personal Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandit catuzAta pramaji. nirgatya madhyarAtre bahiH sainye mantrigRhadvAre'sthAt / tatra dvAHsthaimadhye mantriNaM vidyAdharaM AtmAnamAyAntamajijJapat / sadyarAhatastena / AsitaH svasamIpe, pRSTazca-" kiM bhavantaH / " mantriANoktam-" ahaM lakSaNasenA'mAtyaH kumAradevastvAM draSTumAyAsiSam / kizcidvaktavyamasti / tattu vaktuM na zakyate / patrI tu likhitA vakSati / ityuktvA vidyAdharahaste tAmArpipat / tatra zloko dRSTaH upakArasamarthasya tiSThan kAryAturaH puraH / mUrtyA yAmAtimAcaSTe na tAM kRpaNayA girA // 1 // asya zlokasyArtha ciraM paribhAvya vidyAdharocintayat-" ayaM mahIyAn mdntikmaagtH| jyntcndraapsaarnnmiihte| daNDaM ca na disate / mayyeva bhAramAropayati / tasmAnistAryo'sau vyasanasAgarAt / sa eva puruSo loke sa eva zlAdhyatAmiha / nirbhayaM sarvabhUtAni yasmin vizramya zerate // 1 // iti dhyAtvA kumAradevaM jagAda-"mA bhaissiiH| daNDaM mA dAH / prAtaratrAsyatsainyaM na sthAsyatyeva / gcch|" ityuktvA kumAradevaM satkRtya vyasrAkSIt / gataH sa svsthaane| itaya vidyAdharo jayantacandrAntikaM gatvA vijJa ptavAn-"rAjendra ! adya devasyAtrAgatasya dinASTAdazakaM gatam / kumAradekena khayametya mamASTAdaza hemalakSANi pravezitAni ato'bhayaM dehi ! prasIda / svasthAnaM gaccha / kAzyAmapi muktAyAM nirvAho nAsti / durghahaM ca | durg|" iti zrutvA kAzondraH sayo rAtrAyeva calitaH / dazakozI gatvA sthitaH sthanagaryabhimukhIniH paTa For Private And Personal Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kuTIbhiH / lakSaNAvatIloko vismito iSTazca / lakSaNasanema kumAradevaH pRSTaH-"kimitigatI jayantacandraH?" mantriNoktam-deva ! svAM yuddhodyataM zrutvA kAzIndraH sabhItaH prANatrANArtha gtH| kAzyadhipo'pi kAzyAsannaM gataH san vidyAdharamAdizat-"lakSaNAvatIzadaNDadhanacaturdigmilitebhyo'rthibhyo dehi / yena yazAMsi praidhte|" vidyAdharo'pi svAminaM smAha-"deva ! kumAradevena mahyaM ranamekaM daNDapade dattamasti / tena sathaH kathaM hama niSpadyate?" rAjoce-"tahi ratnaM drshy|" atha tema patrIgataH zloko'darzi, kumAradevAgamanavRttAntazca proktH| vicAgharamukhAca tadavadhArya jayantacandro jajalpa analpadhI:-"mantrina ! tadaiva kiM neyaM patrI darzitA / yena tebhyo viziSTAM kRpAM kurmastadaiva / tvayA svadhanArpaNAGgIkAreNaiva vagaM tata utthaapitaaH| prApito daNDo'smabhyaM kila tena / atha hemASTAdazalakSANi kozAdAkRSyArthibhyo dehi / aSTAdazahemalakSAstu kRpAprasAdapade lakSaNasenAya, aSTau hemalakSAH kumAradevAya pressy|" tathaiva kRtaM vidyAdhareNa / praviSTau kAzI tau| sphItarAjyaM bhukhH| SaDviMzatihemalakSeSu tatra gateSu lakSaNasenena kumAradevaH pRSTaH kimidaM / / kumAraH smitapUrvakamAcaSTa-"tvAM virodhya kaH sukhI tiSThet / tato'riNA dnnddsterpitH| pipriye pRthviiptiH| mumudde prjaaH| vavRte mahotsavaH / evaM mantriNaH kAlajJAH sugUDhAzayAH lAkabhUpayo kArya kuryuriti|| ||iti lakSaNasenakumAradevaprabandhaH // For Private And Personal Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandha // atha madanavarmaprabandhaHcaulukyavaMzyo mUlarAjacAmuNDarAjadurlabharAjabhImAnvaye karNadevajanmA mayaNalladevikukSibhUdvAdazoM rudra | iti viditabirudaH zrIjayasiMhadevanAmA mahIpatirabhUt / sa aNahillapattanAnnirmatyAmitaiH sainyairmAlavadezarAjadhAnI dhArAM dvAdazabhirvarjagrAha / pratolItrayaM sphoTayitvA yazapaTahakucareNa lohImargalAmanvabhaJjat / sA'dyApi devapattane somanAthAgre dRzyate / yazaHpaTaho mRtvA vyantaro'bhUt / jayasiMho madhye puraM praviSTo naravarmANaM bhUmau pAtayAmAsa / vitastamAtraM cAhisatkamudatItArat / atrAntare pradhAnairvijJaptam-"rAjan ! rAjA'vadhya eveti nItivacaH / tasmAnmoktamo'yam / " tato muktaH saH kASThapiJjare kssiptH| naravarmacA'nyacarmabhyAM siddharAjena nijakRpANe pratyAkAra: kaaritH| tataH kavIzvarairvividhaM stUyate saH ekadhArApatiste'dya dvidhAraNAsinA jitH| kiM citraM yadasau jetuM zatadhAramapi kssmH||1|| __ tato dakSiNApathe mahArASTra-tilaGga-karNATa-pANDvAdirASTrANyasAdhayat / anantaM dhanaM saGghaTitam / tato gurjaradharAM prativyAghuTat / yAvaddezasImasandhau sainyanivezaM kRtvA sthitastAvat sAyaM ekadA mahA sabhAyAmupaviSTo'sti pratyakSa iva sura privRtH| tAvatkazcidvaideziko bhadraH etyAzIrvAdaM bhaNitvA sabhAM dRSTvA'vada // 97 // For Private And Personal Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie mami | didaM yathA-" aho! paramAravaMzadhUmaketoH zrIsiddharAjasya sabhA madanavarmaNa iva mnovismyjnnii|"| tadAkarNya siddhendrastameva bhadraM puraH upavezya papraccha-"bhadra! ko'sau madanavarmA? kva nagare rAjyaM karoni?" bhadraH prAha-"deva! pUrvasyAM mahobakaM nAma pattanaM sphAram / tatra madanavarmA nAma pRthvIpAlaH prAjJastyAgI bhogI dharmI nayI nala iva puruSottama iva vatsarAja iva punaravatIrNaH pRthivyAm / taM rAjAnaM tacca puraM yaH khalu nityaM pazyati so'pi varNayituMna pArayati / kevalaM pazyannantarmanasaM mUka iva svAdaM tadguNaM jAnAti / asmAkaM vacasi prAyo lokasya vizvAso nAsti vAvadUkatvAt / paraM preSaya kizcitparamAptaM nijaM mantriNaM jJam / yena sa tAmRddhiM dRSTvA'trAgatya devapAdebhyo nivedayati / " evaM bhAdrIM vAcamavadhArya siddharAjo mantriNamekaM katipayajanayutaM draSTuM tatra tenaiva bhadreNa saha prAdeSIt / gatau tau bhadramantriNau / mahobakapattanaM darzitaM bhadreNa mantriNA / dRSTvA nirvilaMyaM uparAjametya yathAsthitamabhANIt-"avadhAraya svAmin / gatastatrAham / darzitaM bhadreNa tatpattanam / tadA vasantotsavastatra pravartate / gIyante vasantAndolakAdirAgairgItAni / bhramanti divyazRGgArA nAryaH / makaradhvajalakSabhrAntimutpAdayanto vilasanti yuvAnaH / kriyante pratirathyaM chaNTanAni pksskrddmaiH| prAsAda prAsAde saGgItakAni / deve deve mahApUjara / bhojanavArAsArAH pratisadanam / rAjakIyasatrAkAre tu dAlikUrAvasrAvaNAni mutkalAni na mucyante / kintu gAyAM niyantryate, tadA saghaNTo hastI nimajjati / rAjA'zva For Private And Personal Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 21 caturvizati // 98 // vArAH paritaH puraM bhramanto bITakAni dadate lokaay| kpuurailiprvaadyH| rAtrau vipaNIn vaNijona saMvRNanti | udghATAn vimuJcanti / prAtarAgatyopavizati / evaM nItiH / vyavasAyo'pyAcAramAtreNaiva / tatra deze lohavAnivatsuvarNarUpyakhAnIrvahanti tena sarvaH ko'pi siddhArthatvAt / rAjA tu kIgapyAste mayA sa na dRssttH| idaM zrutaM sa nArIkuJjaraH sabhAyAM kadApi nopadizati / kevalaM hasitalalitAni neti pratyakSa indrH|" aa evaM vacaH zrutvA siddharAjo mahatA sainyena mahobakaM prati pratasthe / krameNa gacchan tasthau tadAsanne bhUpradeze kozAcTakena / kSubhito deshH| sthAnAcalitaM mahorakam / pradhAnarmadanavarmA divyodyAnasthaH strIsahasrasamAvRttaH etyoce-"svAmin ! siddharAjo gorjaraH upanagaramAgato'sti, sa kathaM pazcAnivartanIyaH ?" madanavarmaNA smitvA bhaNitam-"siddharAjaH so'yaM yaddhArAyAM dvAdaza varSANi vigrahAya asthAt / sa kathADI rAjA vAcyo bhavadbhiH / yadi naH puraM bhuvaM ca jighRkSasi / tarhi yuddhaM kariSyAmaH / athArthena tRpyati tadA'yaM gRhANeti / tato yadyAcate savarAkastaddeyaM bhavadbhiHna vayaM dhane datte truttyaamH| so'pi jIvatu ciram , yo vittArtha kRcchakarmANi kurvANo'sti / " rAjJo yaco'nugRhItvA mantriNaH paracakramaguH / mantribhirrAjavAkyaM dUtamukhena bhANitam-"yadi arthamIhase tadA'rtha lAhi / bhUmi cettarhi yuddhAmahe vayam / madanavarmadevAya jJApitaM atra bhavadAgamanam / tena asmatprabhuNA uktam , kavADI rAjA'rthena tarpaNIyaH sH|" siddharAjastallIlayA vismitaH 98 // For Private And Personal Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir paNNavatikoTIH kanakasyAyAcIt / dattAstAH prdhaanaiH| sadyaH dezaMH sukhaM tasthau / tathApi pazcAnna yaati| tadA pradhAnairbhANitam-rAjan ! artho labdhastvayA / kathamatha na prtigcchsi|" siddhezenabhANitaM mantripura:"taM lIlAnidhi bhavatmamuM darzayatha / " te'pyetya madanavarmANamabhaNat-"arthena toSitaH sa klezI raajaa| paraM bhaNati rAjendraM draSTumI he|" tato madanavarmaNA nigaditam-"tarhi etu saH sainyaM tathAsthameva muktvA / " tato mitasainyastatrodyAne AgataH siddharAjaH / yatra mahAprAkArasthe saudhe madanavarmA'sti / prAkArAdvahiryodha sAstiSThanti / pratolI yAvadAgatya madhye'cIkathad dvAHsthaiH, aagtmsmaabhiH| mahAyakaprabhuNA bhANitam"janacatuSkeNa sahAgacchata / " Agato madhye siddhraajH| yAvatpazyati kAzcanatoraNAni sptprveshdvaaraanni| | agre dadarza rajatamayIrvApI, nAnAdezabhASAvicakSaNAH zazAGkamukhIrvizAlanitambasthalAstAruNyapuNyAvayavAH strIH, paNavaveNuvINAmRdaGgAdikalAsakta parijanajanam / sphItAni gItAni zuzrAva / nandanodyAnAdhikamudyAnaM, himagRhANi, haMsasArasAdIn khagAn , upakaraNAni haimAni, kadalIdalakomalAni vasanAni, janitAnantarAgAn uttuGgAn puSpakaraNDAMzcaikSata / evaM pazyan pazyan puraH puro gacchan sAkSAdiva madanaM madhure vayasi vartamAnaM mitamuktAphalaprAyabhUSaNaM sarvAGgalakSaNaM kAzcanaprabhaM madhurasvaraM tAmarasAkSaM tuGgAghrANaM upacitagAtraM madanavarmANamapazyat / mdnvrmaapybhyetyaashlile| hemAsanaM datvA tamabhANIt-"siddhendra ! puNyamadyAsmAkaM yena For Private And Personal Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH // 99 // 21 tvamatithiH smpnno'si|" siddharAjaH prAha-"rAjan ! AvarjanAvacanamidaM mithyaa| yattu tvanmantriNAmane kabADI ityuktaM tatsatyam / " madanavarmA jhaas| siddheza! kena vA vijJaptamidam / siddhezaH prAha-"taireva mantribhistAvakaiH / ko'bhiprAyo mAnindAbhaNane devsy|" madanavarmA Aha-"deva ! kalirayam , alpaM jIvi-|| tam , mitA rAjyazrIH, tuccha balam , tatrApi puNyaH sphInaM rAjyaM labhyate, tadapi cet na bhujyate, rulyate videzeSu, tatkathaM na kavADikastvam / " siddhezenoknaM-"satyam," tAdRzaH kATika evAham / tvamevAyaM dhanyo yasyetthaM zarmANi / tvayi dRSTe'smAkaM jIvitaM saphalama / ciraM rAjyaM bhuikssv|" ityuktvA tasthau / madanavarmaNAtthAya nijaparijanakozadavanAvasarAdi sarva darzinam / premAvRdhat / viMzatyuttaraM pAtrazataM svAGgasevakaM siddharAjAya vyatarat / tena prItoM jayasiMhadevaH sainyaM gRhItvA dhArAmadhye bhUtvA pattanaM aNahillapuraM prvissttH| teSAM 120 madhyAdaI pathi mRtaM mAIvAt, zeSaM pattane praviSTam / pattanapravezotsave zrIpAlakavinA siddharAjA varNitaH mAnaM muzca sarasvati tripathage saubhAgyabhanIM tyaja re kAlindi tavAphalA kuTilanA reve rystyjytaaN| zrIsiddhezakRpANapATitaripuskandhocchalacchoNitazrotojAlanadInavInavanitArakto'mbudhirvartate // 1 // evamanyairapi kavibhibhaNitAni / // iti mdnvrmprvndhH||: For Private And Personal Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir atha ratnazrAvakaprabandhaHuttarasyAM dizi kAzmIreSu dezeSu navahullaM nAma maharddhimatpattanam / tatra vikramAkAntabhUcakro navahaMso nAma bhuupaalH| tasya rAjJI rUpazrIhasitarambhAga vijayAdevinAnI satraiva pattane pUrNacandraH zreSThirAjo. 'bhUt / mnnndnaastryH| ratno madanaHpUrNasiMhazca trayo'pi jainAH zrImantaH priyaMvadAH sAttvikAH prAjJAH rAjapUjyAH pArambhasiddhAH / ratnasya patnI paumiNoriti khyAtA / putrastu komala iti nAma thAlo varttate / tadA zrIneminAthanirvANAdaSTasahastrI varSANAM vyatItA'sti / asminnavasare'tizayajJAmI pahamahAdevanAmA navahullapattanaparisare samakAsAt / devabhUmiH shodhitaa| udshchottitaa| kanakapA maNDitam / tatra paTTamahAdava upaviSTaH / madhya nagaramya tadAgamanaM jJApitamudyAnapAma lokAya pAya ca / prathamamAmato pAsAnta:puramaritradaH / saratnamadanapUrNasiMhaH / aparo'pi lokastathaiva / zreSTinI paumiNirapi saputrA tatrAgatA / evaM sabhAyAM badambammanakamundarAyAM gururdezanAM mArebhe-- yAsyAmIti jinAlaye sAlabhate dhyAzcaturtha phalaM SaSThaM costhitumudyato'STamamayo gantuM prvRtto'bhvni| zraddhAlaIzama bahirjinagRhAta prAptastatA dvAdazaM madhye pAkSikamIkSite jinakato mAsopavAsaM phalam // 1 // For Private And Personal Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandha // 10 // and sayaM samajaNe punaM sahassaM ca vilevaNe / sayasAhassIyA mAlA aNaMtaM giiavaaiaN||2|| pUjA koTisamaM stotraM stotrakoTisamo japaH japakoTisamaM dhyAnaM dhyAnakoTisamo layaH // 3 // ___ idaM sAmAnyataH sarvajinasevAphalam / zatruJjaye tu savizeSaM tadeva asaMkhyAnAM yatInAM siddhatvena siddhA kssetrtvaat| dhUve ekkho vAso mAsaktavarNa pUradhvasmi / kattiamAsakkhavaNaM sAhapaDilAbhie lahai // 1 // iti vacanAt / zatruJjayAdapi raivatasevA mahAphalA / raivato hi zatruJjayaikadezatvAt zatruJjaya eva, zrInemikalyANakatrayabhAvAdatizAyitamaprabhAvazca / neminAthasya mAhAtmyaM mithyAdRzo'pi prabhAsapurANe evaM pravadantaH zrUyante padmAsanasamAsInaH zyAmamUrtidigambaraH neminAthaH zivetyAkhyo nAma cakresya vAmanaH // 1 // vAmanAvatAre hi vAmanena raivate neminAthA'gre balivandhasAmarthyArtha tapastepe iti tatra kthaa| kalikAle mahAghore sarvakalmaSanAzanaH darzanAsparzanAdevi koTiyajJaphalapradaH // 2 // IzvaroktamidaM prabhAsapurANe evam-"tamAnena neminAtho vandito raivatagirimAruhya tena kila paramapadaM IN // 10 // For Private And Personal Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zraddhAlunA gRhItameveti tattvam / " ityetAM dezanAM zrutvA ratnaH Avaka utthAya guroragre pratijJA cakre-"mayA sasaGkena yadA raivate nemiH praNato bhvissyti| tadA dvitIyA vikrtigrhiitvyaa| tadaiva ekabhaktaM bhoktvym| tAvantaM ca kAlaM yAvad dhruvaM bhUmizayyAbrahmacarya dhArye / varaM prANAMstyajAmi paraM neminAthaM namAmyeveti / " tataH svagRhamAyAto rAjA lokazca / ratnazrAvakoparodhAt paTTamahAdevastatrAsthAt / ratnastUpAyanaM dattvA rAjAnamUce-" rAjan ! mAM nemiyAtrAyai raivatagamanAya visRj|" rAjJoktam-" svairaM dharmaH samAcaryatAm / asmAkaM matametat / yadvilokyate tad gRhANa / " ratno jaharSa / saGghamamelayat / gajarathaturagapadAtirUpaM mahaH / ttama sainyaM nRpAlebhe / yasya yannyUnaM tasya tatpUrayAmAsa / amAricaityaparipATIzAntikabhojanavArApatilAbhanAbandimokSalokasatkArAMzcakAra / gaNitaM muhUrttam / calito devAlayaH / rAjA mahotsavakaraH paramasakhA karabhazatardhanAni celuH| zreSThinI paumiNirnupapatnI vijayadevIM yAlavayasyAM bheTAyituM jagmuSI pAdayostasyAH petuSI ApapRcche-"svAmini ! yAtrAyai yAntyasmi / bhavadviyogaduHkhaM dinakatipayAni dharmalobhataH sodumiihe'hm|" rAjJI api zAstumUce-" sakhi ! tatra gatA dhanakRcchatayA kArpaNyaM kRtvA mAM lajjApAtraM mA kRthaaH| bairaM dadIthAH / amUni dhanAni bhUSaNAni vasanAni yathecchaM gRhANa / " ityuktvA bhUri dade / padAni katipayAni sampreSayat / nivRttA rAjJI / zreSThinI saGghamadhyamadhyAsta / zrIpaTTamahAdevo guruH saha vyavaharat / tena sanAthaH For Private And Personal Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir RI prabandha caturvizati samityaM dhanasya svairaM vyyH| koTIzvarAH saadhrmikaa:-prshsraaH| candrahAsanagamakA bhaTAH zatasahasrAHlena kva bhIH / evaM pathi tIrthAni vandamAno ratnaH saGkapatirvAndhavadyayutaH saputraH sapatnIkastAvad yayau / yAvad rolAtolAkhyau dvau parvatau stH| tatra prAptaH / iha kila zatruJjayamadhye bhUtvA raivataM gacchatAM lokAnAM rolAtolau girI na stH| paraM bhadrezvarapathe gacchatAM stH| tatra rolAtolayorayAmukhe militvA toDukadvayamiva jAtamAste / tatra parisare satra aavaasinH| dinaM sarva snAtracatyavandanAnAdapUjAbhojanAdIni svairaM vavRnire / rAtrI sukhaM sthitaM / prAtaH puro gamanAya sNnhyaaclrsngghH| yAvadagrayAnaM girimukhasaGkaTapathena calituM pravRttam / tAvatA kazcideko maSIzyAmo vyAttavaktro narasiMhayapurahahAsI bahugamyUtoco daMSTrAkarAlAsyo nakharailokaM dArayituM pravavRte / bhakSayAmi bhakSayAmi ca Uce / tad dRSTvA bhIto lokaH pazcAnivRtya gacchati / tadrAjaputraitim / nairgatvA sa kAlarUpaH pravabhASe-" kastvaM kathaM janamupadravasi ? / devo vA daityoM yA rAkSaso vA yena tannAmA puujyaamH|" sa kAlamUrtirvadati-"kiM re! bAdaM vadatha / yadi puraH padamakaM brajiSyatha / tadA sarvAn ekaikazayayiSyAmyeva / " iti gadati sati tasmin saGgharakSapAlairbhaTevyAghuTya ratno vijJAna:-" deva! eva|mavaM vRttAntaH / puro gantuM na labhyate'bhAgyAt / evaM tadaMSTrAcAryatA lokAH puraH patitAH prekSyantAm / nadAkaparya karNakaTukaM viSaNNo ratnaH / ka upAyaH 1 kA gatiH 1 kA matiH ? iti kalakAlataH saGghaH / vizeSataH For Private And Personal Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir yojanaH / sthAne sthAne ghRndazo yAtaH kecidvadanti-" pazcAnnitya gamyane / ayaM sarvamakSayiSyatyeva / ' jIvannaro bhadrazatAni pshytiiti|" apare sva.hu:-"priyate ca mriyatAm / gamyate puraH, nemirava shrnnm|" kecid drumlnaantrinaaststhuH| anye jyotiSamapazyan / itare saGghasasthAnamuhUrttadAtAramanindiSuH / ityevaM. viSame vartamAne saGghapatiratnena bhaTAH prabhASitA:-" gatvA pRcchata taM ghoraM naram / tvaM kathaM prasIdasi / yena ntkurmH| purA vrjHmH|" gatA bhssttaaH| bhASitaM ratnavacanaM tdne| lenoktam-" ahametasyA giribhuvo vissttstaa| eka saGghapradhAnamanuSaM bhakSayAmi / tatastRpyAmi / anyeSAM nopadravAmi, pratijJA ca na ldd'e|" te mA bhavAstatsamyagniIya tadAlApaM ratnAya UcuH / ratnenaikatropavezitAH sarva lokAstathA sannadrA eva bhaNitAca ne lokA:-" puNyaM me mahad , yenAso kopi ghorapuruSaH eka mAnuSaM jikSati / tadbhAgAt tRptazveccheSaM na P kSayati / tasmAdU yUrya yAtA nemi vnddhvm| mayA'smai sthAna deyam / ahA ! lAbhodayaH / iyatkAla vividhaa yatnapAlitaM dehaM saGghArthe upakRtam / " evamuktvA tUSNIke saGkeza rAjaputrAH prabhaNanti-" nararatna ! ratna ! tvaM ciraM jIva / asmAkaM madhye ekatareNa sa dhAyatu / vayaM hi saMvakAH / sevakAnAM ca dharmo'yam / yanmRtvA'pi prbhurudrnniiyH| anyathA dharmayazovRttikSayAt / " ne muggaDA harAviyA ye prividdhaataaii| avaraparajoyaM taha sAmiugaM jijAI // 1 // For Private And Personal Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati prabandhaH // 102 // - saGghapradhAnasAdharmikA UcuH-"heratna ! tvaM ciraM jIva / yuvA'si rAjapUjyo'si sahasralakSajanapoSakosi pavayaM vinazvarakalevaravyayena sthiraM dharma jaghRkSAmahe / jai ravivajai to kuhai, aha Dajjhai tau cchAraM / eyaha duTThakalevaraha jaM vAhiyai taM sAra // 1 // madanapUrNasiMhabhrAtarau jagadatuH-" AvayostvaM jyeSTho bhrAtA / jyeSTho bhrAtA pitA ythaa| pitarAyattazca putraprAyo lghubhraataa| kiM rAmAgre yuvA lakSmaNena na praannaastRnniikRtaaH| lehona jJAyate deva ! praNAmAna mRdUktitaH / jJAyate tu kvacitkArye sadyaH praannprdaantH||1|| paumiNi--ne-"kulastriyAyAH patyAdhInAH prANAH / patyau lokAntarite jIvantyapi mRtAH zRGgArAdhabhAvAt / grathA| zazinA saha yAti kaumudI saha meghena taDid viliiyte| pramadAH pativama'gA iti pratipanna hi vicetanairapi // 1 // __ bhartari mRte nAryA'numartavyam / tAvadyadi mayi mRtAyAM tvaM jiivsi| tadA kiM na labdhaM myaa|" komala: mAha tAta! ekadehavinirmANAdadhamarNIkRtaiH sutaH / yazodharmamayaM dehadvayaM pitrorthiniryate // 1 // For Private And Personal Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit ityevaM vadatastAn sarvAn yuktibhiryADhaM niSedhya svayaM mattuM sthitH| so vahan kRtH| kAlapuruSeNopadravoM na kRtaH / gate tu saGgha ratnaHzrInamiparAyaNaH sthiraH tasthau / paumiNi gre gatA / paratra sthitvA kAyotsargamadhAt / komalo pi tathaiva / kAlapuruSeNa ratno giriguhAyAmekasyAM kSiptaH / dvAri zilAM dattvA pucchaM aacchottyti| siMhanAdaiH khaM bdhiryti| tathApi ratno na bibheti / hRdi sthitjinraagH| atrAntare kUSmANDI vandituM raivatazikhara kSetrapatayaH sapta kAlamegha 1 meghanAda 2 girividAraNa 3 kapATa 4 siMhanAda 5 khoTika 6| raivata 7 nAmAno militaaH| te devIM vanditvA Ucu:-" devi! kApi parvato dhaDahaDAyate / IdRzaM kvApi pUrva na jAtam / yAhagadhunA vartate / tataH pazya kimidaM ? / kApi puruSo mahAneka upadrayamANo'sti kenApi reNa / " ambayA jJAtaM jJAnena / taiH saha satra gatA / paumiNikomalau dRSTau tathA kAyotsargasthau / kRpAbhaktI jAte / guhAdvAraM gatvA sa AkSiptaH krUraH / re| kimidaM karoSi / yudhyasva cetsamartho'si / ratvaM rakSAmo vayaM kssetrpaalaaH| ahaM ambA jgdmbaa| tathokteghughuritaH sH| yuddhaM vvRte| yAvatA so'mbayA pAde dhRtaH ziraH parito bhramayitvA sphAlayiSyate grAvaNyugre tAvatpratyakSo divyamUrtiH purato naro ddRshe| ratnazca puraH divyAbharaNAGgarAgI sapriyaH saputraH sukhI / uce ca sa-divyAGga:-" ambe ! kSetrapAH zrIratnazca zRNuta / yadA raivatamahimAnaM gurujagI / tadA'nena ratnena pratijJA kRtA / mayA prANavyayenApi nemirvandanIya eveti / tadA'haM For Private And Personal Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir N A . . .. prapanya: caturvizati vaimAnikaH suraH zaGkaro naam| tatra upaguru niSaNNa Asam / mathA na soDhA sA'sya sndhaa| tenAtrAgatya ev||103|| LTDmupadruto'yaM rana: mahAsatvaH / dhanyA'sya jAyA puNyavAnagajaH zlAghyA yUyaM saGkabhaktAH sAhAyyakarAzca / ahaM | yadi satyenaiva yudhyeyam / tadA bhavadbhirna jIyeya / paraM krIDAmAtrametadamalinamanasA kRtamiti / ratnadRSTvA ratnamAliGgaya saGghamadhye muktvA vayaM yAM yayau / ambAthA girimaguH / saGgho raivatakamAroha / nemi nanAma / lepyamUttau nemo tathA lAnaM jalastene / yathA bimbaM ghaTIdvayena galitvA mRdbhUya bhUmyA saha militam / viSaNNAH sarve'pi / vizeSatastu ratnaH / acintayaca dhigmAM AzAtanAkAriNam / yena evaMvidhatIrthavidhvaMsajinabhAjanaM jAto'smi / atha tadA bhoktavyam / yadA tIrtha punaH sthApitaM bhaviSyati / ityuktvA bandhavo saharakSAyai niyujya ambAM dhyAtvA tpstepe| SaSTyupavAsAnte'mbA pratyakSIbhUya taM kAzcanabalAnAkhye indranirmite niza ninAya / tatra tIrthe dvAsaptatijinabimbAni mahAkAyAnyadIhazat / tatrASTAdaza haimAni aSTAdaza ratnAni aSTAdaza rAjatAni aSTAdaza zailamayAni evaM dvAsaptatiH / tatraikasmin ratnamaye bimbe ratnaH khanAmasAmyAdiva tuSTo vilagnaH / idamarpaya me svAmini ! / yena tatra sthAne rogyAmIyambAmUce / ambA'pyAha sma"vatsaka ! tIrthamidaM mahat / AgamiSyati zanaiH zanaiH kaliH / tatra loko honasattvo'rthalubdhaH pApakArI sarcadharmabAhyo bhAvI / tadagrato ratnaM bimbaM na chuTiSyati / mahatyAzAtanA bhaavinii| tasmAdidaM AzmanaM For Private And Personal Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir - gRhANa / " ratnena tathetyUrIkRtam / uditaM ca-" mAtaH ! kathamidaM mahanmayA''neyam / " devyoktam-"AmasUtratantrubhirebhirveSTaya / itazcalamAne yatra tu pazcAdvilokayiSyAsi tatraiva sthAsyati / " ityambikAgirA calito ratno vimyaM gRhItvA / yAvatkiyatImapi bhuvaM puro yAti tAvad vismitaH pazcAdAluloke / ambA Agacchati naveti / tatraiva tasthau bimbamudambaropari / na calati sthaanaanmnussylkssairpi| tataH parAvRttya dvArasya prAsAdasya racanA kRtA / sA'dyApi tathaiva tatrAste / evaM pratijJAM sampUrya ratnaH sasako raivatAda vyAghulya zatruJjaye RSabhaM praNamya anyAnyapi tIrthAni vanditvA navahullapattanaM prvissttH| rAjA svayamabhyA| gataH / gRhe gRhe maGgalAni sAdharmikavAtsalyAni ca prvRttaani| AcandrArkasthAdhiyazo llii| ratnasthApita nemibimbamidaM yadvandyamAnamAste'dhunA / tasya tu stutirevaM prAk kvikRtaa| na khAnimadhyAdudakhAni sUtrai mUtri Taverudati naiva adhoti na dyotanakainavAharavAhi yo'mantri na siddhmntraiH| anAdiravyaktatanUrabhedyaH prabhAmayo'nantayalaH susiddhaH tarIstarItuM bhavinAM bhavAbdhi sa neminAthaH kRpayA'''virAsIt // 1 // // iti ratnazrAvakamayandhaH // - -- For Private And Personal Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH 23 caturviMzati / / atha AbhaDa prayandhaHaNahillapure zrImAlacaMzyaH zreSThI nRpnaagH| tatpanI sundarI / tayaH zrIAbhaDaH / tasmin dazavarSa-11 dezye mAtApitarau dyAM gtaa| zrInaSTA / tathA'pyAmaDaH sujanAzrito vyavasAyajJa iti yavRdhe / pUrvajakA kanyA labdhA / pariNItaH / vRttyartha maNikArakArakANAM gRhe ghughurAna gharSayati / loSTikAn paJcopArjayati / teSAM madhye loSTikamekaM dharme vyayati / dvau kuTumbavRttikArye / dvau saJcaye vidhatte / catudaze'bde putro jaatH| tasyAH stanyaprAptiralpA / ataH chAgIgaveSaNAya AbhaDo bahirgAmaM gtH| tatra AvAhe prAtardantapAvanaM kurute / atrAntare AgataM ajAyUtham / tAH AvAhe sarvAH payaH pAtuM lgnaaH| payaH kambudhavalamapi sahasA nAgavallIdalacchAyaM jAtam / vismita AbhaDaH / chAgISu payaH pItvA nivRttAsu yAvad gaveSayati tAvadekasyAH kaNThe | TokarakaM tanmarakataratnagarbha jJAtvA-tena sahasA krItA / bAlo'jIvat ratnaM tu zirANe udyotitaM mahAtejaHpuJjamayam / parIkSakAnAM darzitam / tairamUlyaM bhaNitam / tadanu jesiGgadevanRpAya arpitam / tuSTena rAjJA ekA varNakoTI daapitaa| nakhapRSTamAtraM hi tallakSaM labhate / AbhaDopi tena mhrddhirjaatH|subhikssN ca tdaa| jayasiMharAjyaM tadA Rddham / AbhaDasya vhikaastisrH| ekA rokyavahI, aparA bilambavahI, tRtIyA paarlaukikvhii| // 10 // For Private And Personal Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir etAvatA ko bhAvaH dharaNabandhanayAtanAH kasyApi na karoti kRpaambodhiH| 36 velAtaTeSu dhanarddhiH mhaalaabhaaH| pUgahaTTikA 1 nijasadanaM 2 zrIhe namUripauSadhazAlA 3 mASapiSTakaiSTakacitA'kAri / amArikArakazrIkumArapAladevasamaye mahAvyApastasya / ekadA zrIhemamUribhiH sAdharmikavAtsalyaM mahAphalamiti rAjJe vyAkhyAtam / / rAjJA AbhaDa ukta:-"truTitadhanaM zrAvakakulaM dInArasahasraM dattvoddhAryam / varSAnta lekhyakaM vymvdhaaraapyaaH|" AbhaDena varSAnta rAjJe lekhyakaM darzitam / ekA koTirAyAtA / rAjA yAvaddApayati / tAvadAbhaDena vijJaptam"deva ! bhUbhujAM kozo dvidhA sthAvaro jaGgamazca / tatra sthAvaro hemAdibhANDAgAraH / jaGgamo vaNigjanaH / vaNigdhanamapi svAmidhana meveti / " rAjovAca-" evaM maavaadiiH| lobhapizAco mAM chalayati / tAvanmAnaM tatkAlamevAnAyya dApitam / rAjA tuSTaH / evaM vrajati kAle rAjA kumArapAladevaH zrIhemazca vRddhI jaatii| zrIhemasarigacche virodhaH / rAmacandraguNacandrAdivRndamekataH / ekato bAlacandraH / tasya ca bAlacandrasya rAjabhrAtRjena ajayapAlena saha maitrii| ekadA prastAve rAjJo gurUNAmAbhaDasya ca rAtrI mntraarmbhH| rAjA pRcchni-"bhgvnnhmputrH| kaM sthapade ropayAmi / guravo avanti-"pratApamalladauhitraM rAjAnaM kuru dharmasthairyAya ajayapAlAttu tvatsthApitadharmakSayo bhAvi / atrAntare AbhaDaH prAha-"bhagavan ! yAdazastAdazaH AtmIyo bhavyaH / punaH zrIhemaH ajayapAlaM rAjAnaM mA kRthAH sarvathaiva / evaM mantraM kRtvotthitaatryH| sa For Private And Personal Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati 23 mantro bAlacandreNa shrutH| ajayapAlAya ca kthitH| ato haimagacchIyarAmacandrAdiSu dvessH| AmaDe tu priitiH| zrIhemasUreH svargagamanaM jAtam / tato dinadvAtriMzatA rAjA kumArapAlA ajayapAladattaviSeNa paralokamagamat / ajayapAlo rAjye niSaNNaH / zrImadveSAd rAmacandrAdiziSyANAM taptalohaviSTarAsanayAtanayA mAraNaM kRtam / rAjavihArANAM bahUnAM pAtanam / laghukSullakAnAhAyya prAtaH prAtadRgayAM kartuM abhyAsayati / pUrvamete | caitypripaattiimkaarssurityuphaasaat|baalcndro'pi svagotrahatyAkArApaka iti bruvadbhiAhmaNairnRpamanasa uttaaritH|| lajito mAlavAn gatvA mRtH| pApaM pacyate hi sdyH| prAsAdapAtanaM dRSTvA zrAvakalokaH vidyte| AbhaDaH pUrvapratipannatvAnmAnyo'pi vaktuM na zaknoti, ugratvAdrAjJaH / paraM tena prapazvena tu rakSA kArApitA tadA hA kathaM? ekadA AbhaDena nRpavallabhaH kautukI sIlaNo nAmA bhUrihemadAnena prArthitaH-'tathA kuru, yathA zeSaprAsAdA ugrnti|" tenoktam-"nizcintaHstheyam , rakSipyAsyeva / " sIlaNena sAMTakasaudhamekaM kRtm| dhavalitaM citritaMca! putrAH paJca kaNe evamevamuparAjaM karttavyaM iti zikSitAHgatozAntikaM sIlaNo vadati-"deva ! jarA me zirati sthitAH / pumrapautravAn jAtaH / adhunA tIrthayAtrAyai videzAn yAmi yadhAdezaH syAt / " rAjJoktam-"yathAruci tathA ceSTasva / " tadanu tatsaudhaM putrAMzcAdAya mahAsabhAsthe nRpe AgAt / putrA bhalApinA: kssitiptye| putrAzca bhASitA rAjJi pazyati sati-"etanme saudhaM yatnato rakSyam / mama yazaHzarIrametat / bahu yatAniyA For Private And Personal Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit ditmiti|" taistatheti prtipede| kRpAdi sarva Apacchaca purastAt kiyatImapi bhuvaM yAvat sIlaNo yAti kila | tApattaistat saudhaM lakuTerAsphAlya sadyo bhanam / svaTaskAraM zrutvA sIlaNo vyAdhuTito vadati-"re hatAzA asmAdapi kunRpAtkuputrA yUyam / anenAtmIye pitari mRte sati taddharmasthAnAni paatitaani| bhavadbhiH punaH ahaM | padazatakamapi gacchan na prtiikssitH|" rAjA lalaje / caityAnAmapAtanamAdizati sma / tasya kutsitasya rAjJo| mAtAputrayorvalAdviplavaM kArayituM rucirutpannA / vaMThAMstathAkArayati / ekadA ekena vaMThena cchannadhRtahasvakaMkalohakartRkayA japne / dinakanipayAni kIrtipAlanAmA rAjaputro gurjaradharAyA lokarakSAmakarot chatracAmarAdi na tasya / tasmin mAlavasainye mRte gurjaradharAyAM bhImadevo rAjA mAsIt / sa dIrghajIvI paraM vikala: | puNyAdhikaH / tasya soDhU moDhU dve gddrike| te dve lapayati / sarvAMgAvayavavibhUSite kArayati / sukhAsane | upavezayati / grAmeSu sasainyo bhramayati / grAmAH sainyakairbhakSyante / evaM bahukAlo gataH / ekadA dezApAlaiH saMbhUya rAjA vijJapta:-"deva ! nirarthaka kimiti svadezaM bhakSApayasi / annaghUtavasanAdivyayo vRthA'yam / " tadA rAjA Aha-"kathAmekAM zRNuna / kaciThUlAkUle pUrva jalavegAzahato eko mInastaTe lgnH| tatra durmi ghoram / annAbhAve kSudhAoM lokH| ataH sarvo'pi jano kuThArAcaizchedaM chedaM taM mInaM bhakSayituM gRhNAti / tathApi sa na mriyate, mahAkAyatvAt / anAvasare kSudhitaH patnIpreritaH ko'pi For Private And Personal Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturviMzati // 106 // viprastanmInamAsaM grahItumagamat / aparalokaiH chidyamAnaM pazyatastasya svabhAvadayAlorviprasya dayA AsIt / / tena na chinatti / tadA vyantarAnupravezAt sa matsyo vipramAha-" bho chinDUi mAm / anye'pi vAdantaH santi / tavopakRto bhvyH|" vipraHproce-"dayA me, na chinAdi / " mIno badati-"tahi zRNu ayaM pApI loko mAM mriyamANaM mArayati / ahaM tu mRtvA'tra taTe rAjA bhaviSyAmi purandaro nAma / rAjakule'vatariSyAmi / tvaM mamopAdhyAyo bhaviSyasi / ahaM prAg vairAdamuM lokaM navanavabhaGgibhiH kadarthayiSyAmi / tvayA | kasyApyarthe vijJapti va karaNIyA / tvAM tu satpuruSaM ahaM gurubuddhyA pUjayiSyAmi / " iti jalpan mRtaH sa| mInaH yathokto rAjA purandaro nAma samabhUt / viprastu guruH / taM lokaM kRtaparamAgasaM sa rAjApopiDat / viprastu taduktaM smaran na Uce kizcit / tasmAd bho grAmaNyo'ha prapi tadvidhaH ko'pyavatIrNo'smi / phoDayA pIDayAmi lokam / tasmAd bhavadbhirna vAcyam / vakSyatha ced tadA rasanAM chetsyAmi / evaM zrutvA sthita slU jgoM lokaH / dezo'pacIyate / evaM rAjye AbhaDastathaiva RddhimAn / AbhaDasya ca cAmpalade nAnI baalvivaa| vAgminI ucitajJA sarvazAstravidurA tanayA gRhavyApArAn karoti / ekadA lobhAtkiJciccorayan bhANDAgAriko ruSThenAbhaDena nisskaashitH| sa kopAdupabhomabhUpaM gtH| Uce ca-"rAjan ! AbhaDasya anatA RddhiH| evamevaM tAM gRhaann|" rAjAha-" ko'pyasyApyanyAyo'sti / bhANDAgArika uce-nAsti' tarhi paradhanaM // 106 For Private And Personal Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kathaM vRthA gRhyate ? / " bhANDAgArikaH prAha-"chale kimapi kriyte|"raajaah-"sthaahN krissyaami|" iti vicArya bhANDAgArikaM svasaudhe eva sthApayitvA chagImAsaM dAsazirasi sthAlasyaM kRtvA pradipIt / AgatA sA dAsI madhyAhe AbhaDasadanadvAram / tadA AbhaDo dhyAnena jinamarcayani / cAmpaladevyA svayaM dvAramudaghATi / dAsI madhyamAgatA / sthAlaM darzitam / cAmpaladevyA mAMsaM dRSTvA tadaiva bhANDAgArakAmA iyamiti jahAMcakre / madhye AnItA sagauravam / sA pRSTA kimetat ? / dAsyAha-"rAjJA mahiNimAtsave gauravAya vaH prsthaapitmdH|" etanmAMsaM cAmpaladevyA sthAlAntare laatm| sapAdalakSamUlaharo raajnye'rpitH| dAsyai kaNThAbharaNam / sthAlaM mauktikairvaJapitam / dAsI hRSTA uparAjaM vavAja / bhojanAdanu AbhaDaHpucyA jagAda-"tAta ! niSkAsitabhANDAgArikaritanRpakartavyamanat / mayA dAsya rIDhA na kRtaa| yAsyati shriiH|| paraM upAyaM kuru| sarva svadhanaM TippayitvA rAjJe darzaya kathaya ca / gRhANa svAmin yAda te rucirsti|" tathaiva cakre saH / nRpo vismito lajjito hRSTazca / bhANDAgArikaM taTe dhRtvA rAjIce-" re mUDha ! yasmai vidhidravya datte, tasmai tadrakSopAyabuddhimapi datte / tato mAtra vRthA matsarA syaaH|" punaraMvAbhaDapAdayolagitaH sH|| tRNamapi tatsatkaM rAjJA na gRhotameva / evaM dhanI akhaNDabhArAyaH cirAyuH norum AbhaDaH maraNAvasare punopakArAya svasadane catuSkoNyAM nidhicatuSkaM nyAsthat / mRtaH svayaM smaadhinaa| cAmpaladevyapi dyAM gtaa| For Private And Personal Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH prastra putraidhe dhane gate sati te nidhayaH smbhaalitaaH| paraM na labhyante / aJjanaM ca dApitam / aJjanI bhaNati"kaM'pi zyAmAkA mudgarapANayo'dho'dho dhanaM nayanti / kiM mudhA klizyadhve / " jAtA nirAzAH sAmAnyavaNijo'bhavat / tasmAtpurupANAM puNyodaya eva dhanavRddhinivandhanaM na kulam / // ityaabhddprvndhH|| caturviMzati u // 107 // Syr // atha zrIvastupAlapravandhaHzrIvastupAlatejapAlI mantrIzvarau ubhI AstAm / yo bhrAtarau prasiddhI, kiirtnsNkhyaantyomH| pUrva gurjaradharitrImaNDanAyAM maNDalImahAnagaryA zrIvastupAlatejapAlAdyAH vasanti sma / ekadA zrImatpattanavAstavyaprAgvAra'nvayaThakkura zrIcaNDapastadAtmajaThakkurazrIcanDaprasAdastadaGgajamantrizrIsomastaskulAvatasamaMtrizrIasarAjaH tannandanI kumarAdevIkukSisarovararAjahaMsau zrIvastupAlatejaHpAlI zrIzatruJjayagirinArAditIrthayA-| brAyai prasthitI / haDAlakagrAmaM gatvA yAvatvAM bhUtiM cintayantastAvallakSatrayaM jAtaM sarva svam / tataH surASTrAsvaM sIsthyamAkalayya lakSamekamavanyAM nidhAtuM nizIthe mahA'zvasthatalaM khaanyaamaastuH| tayoH khAnapatoH For Private And Personal Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandit kasyApi prAktanaH kanakapUrNaH zaulvaH kalazo niragAt / tamAdAya zrIvastupAlaH tejapAlajAyAM anupadevI mAnyatayA apRcchat-"kva etanidhIyate ? / tayoktam-"girizikhare etaduccaiH sthApyate / yathA prastutanidhivannAnyasAd bhavati / " tat zrutvA zrIvastupAlaH tavyaM zrIzatruJjayojjayantAdI avyayat / kRtayAtro vyAvRtto dhavalakapuramagAt / atrAntare mahaNaladevI nAmA kanyakubjezvarasulA janakAt prasannAt gujaradharAM kadhulikApade labdhA suciraM bhuktvA kAlena mRtvA tasyaiva gurjaradezasya adhiSThAtrI maharddhiya'ntarI jaataa| sA dhavalakake zayyAyAM sukhavizrAntaM rANakazrIvIradhavalaM pratyakSIbhUya jagAda-"rANaka ! iyaM gujaradharA banarAjaprabhRtibhirnarendraH saptabhizcApotka'vazyaH SaNNavatyadhikaM zarta varSANAM bhuktA, tadanu mUlarAja-cAmuNDarAja-vallabharAja-durlabharAja-bhIma-karNa-jayasiMhadeva-kumArapAla-ajayapAla-laghubhIma-arNorAja-evaM caulukyaiH sanAthIkRtAH / samprati yuvAM pitAputrau lavaNaprasAdavIradhavalau staH / iyaM gurjaradharA kAlavazAdanyAyaparaiH pApeH svAmyabhAvAnmAtsyanyAyena kadarthyamAnAste mlecchariva gauH| yadi yuvAM vastupAlataMjaHpAlI mantriNau kurvIthe / tadA rAjyapratApadharmavRddhirbhavati / ahaM mahaNadevI sarvavyApibhirbhavatpuNyairAkRSTA badantyasma / " iti vadantyava dizudiva sahasAdRzyA babhUva / rANakazrIvIradhavalaH padmAsanasthastalpopaviSTazcintapati-"aho devyupadezaH sAkSAtkartavyameva / tatmantridayaM yaddevyoktam yataH-- For Private And Personal Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati // 108 // kA prabandha dRpyabhujAH kSitibhujaH zriyamarjayanti nItyA samunnayati mantrijanaH punastAm / ratnAvalI jaladhayo janayanti kintu saMskAramantramAgekAragaNaH karoti // 1 // " ityAdi cintayan praatrutthitH| pUrvoktamevopadezaM mahAdevI zrIlavaNaprasAdAvApyadatta / kRtaprAtaHkRtyau / milito pitAputrAvekatra / kathitaM rAtrivRttamanyonyam / tuSTI dvAvapi / tadaiva ca teSAM kula guruH puruSasarasvatI somazvaradevA dvijaH svastyayanayogAt / jJApito'sau tavRttAnta tAbhyAm / sopyuvAca-" devI yuvayoH prAcIna pugyapreritA devatA api sAkSAt / tasmAttaduktamAcaratAm / mantribalaM vinA na kiJcidrAjyaparikabhaNAM / mantriNI ca yau bhavatorane pratipAditau devyaa| tAvatrAgato tH| mama militau rAjasevArthinI dvAsaptatikalAvidurau nyAyaniSTau jainadharmajJau stH| yadyAdezaH syAt tadA''nIyate |"raannkaadeshaatpurohiten hi tena sadya AnItau nmskaaritau| AsanAdipratipatyA gaurvito| uktau ca zrIlavaNaprasAdAdezAdvAradhavalena khayam AkRtiguNasamRddhizaMsinI namratA kulavizuddhisUcikA / vAkkramaH kathati zAstrasaGgamaH saMyamazca yuvyorvyo'dhikH||1|| For Private And Personal Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zlAghyatAM kulamupaiti paitRkaM, syAnmanorathataruH phlegrhiH| unnamanti yazasA saha zriyaH svAminAM ca purussairbhvaadRshaiH||2|| yauvane'pi madanAnna vikriyA, no dhane'pi vinyvytikrmH| durjane'pi na manAganArjavaM, kena vAmiti navAkRtiH kRtA // 3 // Avayozca pitRputrayomahAnAhitaH kSitibharaH paradruhA / tad yuvAM sacivapuGgavAvahaM yoktumatra yugapatsamutsahe // 4 // yena kena na ca dharmakarmaNA bhUtale'tra sulabhA vibhuutyH| durlabhAni sukRtAni tAni yairlabhyate puruSaratnamuttamam // 5 // atha vastupAlaH prAha deva ! sevakajanaH sa gaNyate puNyavatsu guNavatsu caagrnniiH| yaH prasannavadanAmbujanmanA svAminA madhuramevamucyate // 6 // nAsti tIrthamihaM pArthivAtparaM yanmukhAmbujavilokanAdapi / nazyati dutamapAyapAtaka sampadeti ca samIhitA setAm // 7 // For Private And Personal Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paturviMzati // 109 // saprasAdavadanasya bhUpateryatra yatra vilasanti rssttyH| tatra tatra zucitA kulInatA dakSatA subhagatAca gcchti||8|| kintu vijJapayitAsmi kizcana svAminA tadavadhAryatAM hRdi| nyAyaniSThuratarA giraH satAM zrotumapyadhikRtistaveva yat // 9 // sA gatA zubhamayI yugatrayI deva / samprati yugaM kaliH punH| sevakeSu na kRtaM kRtajJatA, nApi bhUpatiSu yatra dRzyate // 10 // raSTineSTA bhUpatInAM tamobhiste lobhAndhAna sAmprataM kurvte'gre| taiIyante vartmanA tena yatra azyantyAzu vyAkulAste'pi te'pi // 11 // na sarvathA kazcana lobhavarjitaH karoni sevAmanuvAsaraM vibhoH| tathApi kAryaH sa tathA manISibhiH paratra bAdhA na yathA'tra bAdhyatA // 12 // kiza-samprati AvAM maNDalInagarAt sevArthino yaH samIpamAgatau staH sakuTumbau / lakSatrayI dravyasya nau gRhe'sti / yadA devau pizunavacane lgtH| tadA etanmAtrasvApateyasahitau divyaM kArayitvA AvAM moktavyAviti / atra kAhalika maryAdIkRtya parigrahasya dhIrAdevayozca bhavatu / iti rANakAbhyAM dhIrAM davA dApa For Private And Personal Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir yitvA pradhAnamudrAnivezastejaHpAlasya kare kRtH| stambhatIrthadhavalakayostbAdhipatyaM vastupAlasya niveshitm|| evaM zrIkaraNamudrAyAM labdhAyAM anyaiva tayoH sphurtirudalAsIt , devatA sAnnidhyAt sahajavudipalodayAca / svagRhamAyAto vastupAlaH zrIjinarAjaM pUjayAmAsa / atha tattvaM kSaNamacintayat uccairgarva samAropya naraM zrIrAzu nazyati / dainyadattA'valamyo'ya sa tasmAdavarohati // 1 // andhA eva dhanAndhAH syuriti satyaM tathAhi te / anyoktenAdhvanA gacchantyanye hstaavlmbinH||2|| dhanI dhanA'tyaye jAte dUraM dukhena dUyate / dIpahastaH pradIpe'sne tamasA bAdhyate'dhikam // 3 // chatracchAyAcchalenAmI dhAtrA cakre nivezitAH / bhramanto'pi svamAtmAnaM manyante sthiramIzvarAH // 4 // kAlena saunikeneva nIyamAno janaH pshuH| kSipatyeSa dhigAsanne mukhaM viSayazADvale // 5 // kAyaH karmakaro'yaM tannAtra kAryA'tilAlanA / bhRtimAtrocito vaMSa prapuSTo vicikIrSati / / 6 / / prayojakAnyakAryeSu nazyantyAzu mahApadi / durmitrANIva khAnyeSu bandhuvuddhiradhImatAm // 7 // viSayAmiSamutsRjya daNDamAdAya ye sthitAH saMsArasArameyo'sau bibhyattebhyaH palAyate // 8 // duHkhAnirvA smarAgnirvA krodhAgnirvA hRdi jvalan / na hanta zAntimAyAnti dehinAmavivekinAm // 2 // vidhau vidhyati sakroghe dharma dharmaH zarIriNAm / sa eva kevalaM tasmAdasmAkaMjAyatAM gtiH||1|| For Private And Personal Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturvizati ityAdi dhyAtvA vastrANi parAvRttya zrIvastupAlaH saparijano vubhuje| gRhItatAmbUlo rAjakulamagamat / evaM dinasaptake gate prathamaM tadrAjyajIrNAdhikArI eko ekaviMzatilakSANi bRhadrammANAM dnndditH| pUrvamadhinIto'bhUt / tadanu vinayaM praahitH| taivyaiH kiyadapi iyapattilakSaNaM sAraM sainyaM kRtaM tejaHpAlana / pazcAtsainyabalena dhavalakatibaddhagrAmapaJcazatIgrAmaNyazcirasanittaM dhanaM havayaiva daNDitAH / jIrNavyApAriNo nishyotitaaH| evaM militaM prabhUtaM svam / tataH sabalasainyasaMgrahapaTutejasaM zrIvIradhavalaM sahaivAdAya sarvatra dezamadhye'bhramana mNtrii| adnnddytsrvm| tato'bhutariddhiIradhavalaHnejaHpAlena jagade-"deva! surASTrarASTre'tyantapaninaH ThekurAste daNjyante / " tato'caladayam / 'landhAsvAdaH pumAn yatra tatrAsaktiMna muzcati / ' atha vardhamAnapuragohilavATyAdiprabhUna daNDayanto prabhumantriNau vAmanasthalI AgAtAm / taTe caturakAna datvA sthito vIradhavalaH / vAmanasthalyAM tadAnIM yo prabhU sahodarau tau sAGgaNacAmuNDarAjanAmAnau uddAmasthAmAnau rANazrIvIradhavalasya zAlako / iti saujanyamaryAdAM pAlayaMstadbhaginI nijajAyAM nAnA jayataladevI bahuparijanaparivRtAM madhye prAhaSIt / sA gatvA sahodarI abhASiSTa-"bhrAtarau bhavatAM bhaginIpatiH adaNDa| daNDanaH abhaGgabhAnaH gurjaradharAyAM pratigrAmaM pratipuraM daNDayan bhavatordaNDanAyAtrAgato'sti / dIyatAM dhanAzvAdisAram / " etad bhaginIvacaH zrutvA madoddhmAtau tau pocatu:-" manye svasastvaM tataH samAyAtA // 11. // For Private And Personal Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit sandhyartham / yato mA'smada bAndhavayoH samarArUpayorara nirdhavA'bhUvam / etAM mA sma cintAM kRthaaH| amuM tvatpatiM hatvApi te cArugRhAntaraM kariSyAvaH / na ca niSiddho'sau vidhiH rAjaputrakule dazyamAnatvAt / " tato jayataladevyAha-" samAnodayoM nAhaM pativadhabhItA vaH samIpamAgAm, kintu nippitRgRhtvbhiitaa| sahi nAsti vo madhye yastaM jagadekavIraM UparavaTAkhyAyArU nArAcAna kSipantaM kuntaM vellayantaM khaDgaM khelayantaM | vA draSTumIziSyate / kAlaH sAkSAdarINAM sH| adRSTaparazaktiH sarvo'pi bhavati blpaan|" ityevaM vadantyeva tato nirgasya sA satI patisavidhaM gatvA tAM vArtAmucairakathayat / tanizamya vIradhavalaH krodhakarAlAkSo bhrakuTIbhaGgabhISaNabhAlAnukRtabhImaH san saGghAmamamaNDayat / tau drAvapi vIrAdhivIrau sasainyau Agatau / saGghaTito raNaH / patitAni yodhasahasrANi pkssdvye'pi| rajasAcchAditaM gaganaM / gataH svaparavibhAgaH / vIradhavalo hata iti sainyadye vyAcakSe / kSaNArddhana vIradhavalo divyAzvAdhirUDhaH sArasubhaTayuk sAGgaNacAmuNDarAjayomelApake gatvA prasRtaH / uce ca-" re saurASTrI gRhItaH kare zastraM yadyasti tejaH" ityuktvA tacakre yavaidivi ziro nitaM kurvadbhirdaze / hatau sAlaNacAmuNDarAjau / asimukhaiH zodhitaM raNakSetram / pAlitAH sve pare ca pAlanArhAH / praviSTo vIradhavalo vAmanasthalImadhyam / gRhItaM zAlakayoH koTisavaM pUrvajazatasazcitaM kanakam , caturdaza zatAni divyAturAmINAm , paJcasahasrANi tejasviturAmANAm , anyapi maNimuktA For Private And Personal Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir praLINE paturvidhati // 111 // phalAdi / jitaM jitamityudghoSaH smucchlitH| sthitastatra mAsamekam / tato vAjAmAnagajendracUDAsamAvAlAkAdisvAminaH pratyekaM gRhItadhanAH kRtaaH| dvIpavaMTapattaneSu pratyeka banAma / dhanamakRzaM militam / evaM saurASTrajayaM kRtvA samantrI rANo babalakaM prAvikSat / utsavA utsavoparyapusphuran / tatra prastAce pAraNena dodhakapAdayaM paThitam / "jItahiM jaNehiM, saaNbhlismhrivaajli| etAvadeva punaH puno'pAThIt nottarArddham / gatazcAraNaH svasthAnam / tatra rAjavaMzyAH SaNNAM janAnAM madhye AtmIyaM nAma nyAsayituM rAtrI tasmai pratyekaM lshaamduH| so'pi samagrahIt / evaM grAiM grAhaM paripArite ekadA prAtaHsabhAyAM bahujanAkIrNAyAM rANakAgre uttarArddhamapyapAThIt / bihuM bhujivIrataNehiM cihuM pagiUparavaTataNe // 1 // " | iti zrutvA sarve'pi camatkRtA raajnykaaH| aho prapazcanAnenAsmAn vazcayitvA niryAse tatvamevoktam / | punaH savizeSaM daduH svAmibhaktatvAt / tadA bhadrezvaravelAkUle bhImasiMho nAma pratIhArastiSThati / sa AtmabalI kasyApyAjJAM na manyate / dhanIcatasmai bIradhavalo rAjA AdezamadIdapat-" sevako bhv|"|| For Private And Personal Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir so'pi pratyadIdapat-" sevako bhava / yaddIyate tallabhyate, iti nyaayH|" vIradhavalastadvigrahAya gurjaradharArAjaputrAnamelayat bahusainyaM ca / bhImasiMho'pi balena prblH| ubhayapakSepi balavattA / atrAntare jAvAlipure cAhamAnakulatilakaH zrIudayasiMho nAma rAjakulo rAjyaM bhunakti / tasya dAyAdAstrayaH sahodarAH sAmantapAla-anantapAla-trilokasiMhanAmAno dAtArAH zUrAH taddattagrAsena tRptimadadhato dhavalakkamAgatya zrIvIradhavalaM dvAsthenAbabhANat-"deva ! vayaM amukavaMzyAstrayaH kSatriyAH sevArthinarA AgatAH smH| yadyAdezaH syAt tadA aagcchaamH|" rANakenAhRtAste / tejaAkRtizramAdibhiH zobhanAH / rucitAste tasya / paraM pRSTA:-" ko grAso vaH kalpate / " te procu:-"deva ! pratipuruSaM lUNasApurIyadrammANAM lakSaM lakSaM graasH|" rANakenoktam"iyatA dhanena zatAni bhaTAnAM saGgacchante / kimadhikaM yUyaM kariSyatha / na dAsyAmIyat / " iti kathayitvA te bITakadAnapUrva visRssttaaH| tadA mantrivastupAlatejaHpAlAbhyAM vijJaptam-" svAmin ! na ete mucyante / puruSasaGgrahAd dhanaM na bahu mantavyam / vAjivAraNalohAnAM kASTapASANavAsasAm / nArIpuruSatoyAnAM antaraM mahadantaram // 1 // evaM vijJaptamapi rANakena nAvadhAritam / muktA eva te gatAH prati bhaTataTam / zrIbhImasiMhapratIhAreNa bheTitAste / ukto vIradhavalakRtaH kaarpnnyvyvhaarH| tuSTo bhImasiMhaH / kRtaM tadiSTavRttidvaiguNyam / taizco For Private And Personal Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati // 112 // ktas-" deva ! zIghrameva kathApaya vIradhavalAya asmadvalena / yathA-" yadi kSatriyosi / tadA zIghraM yuddhaayaagccheH| anyathA asmadIyo bhUtvA jiiveH|" preSito bhImasiMhena bhaTTaH / uktaH sametya vIradhavalastat / evaM zrutvA vIradhavalaH ssainyshclitH| bhadaM puraH prAhaiSIt / paJcagrAmAgre yuddhmaavyoH| tatra kSetraM kArayannasmi / | zIghamAgaccharityAdyAkhyApayat / so'pi tatra grAme sametaH sainyena savalaH / saGghaTitaM sainyadvayam / vartante bhaTAnAM siMhanAdAH / nRtyanti pAtrANi / dIyante dhanAni / pUjyante zastrANi / baddhyante mahAvIrANAM ttoddraanni| tridinAMte yuddhaM pratiSThitam / utkaNThitA yoddhaaH| bAhujAnAmAhavo hi mahAmahaH / saGgrAmadinAdarvAg mantri| vastupAlatejaHpAlAbhyAM svAmI vijJapta:-"deva! trayo mAravAH subhaTAstvayA na saMgRhItAste paravale militaaH| tahalena bhImasiMho ni garjati / iti avadhAryam / carairapi niveditametannau / " rANakenoktam-yadasti tdstu| kiM bhayam / jayo vA mRtyu yudhi bhujabhRtAM kaH pribhvH|" mantriNA jyAyasoktam-"svAmin ! kArmukakara deve ke pare parolakSA api / yaduktam kAlaH kelimalaGkarotu kariNaH krIDantu kAntAsakhAH kAsAre vata kAsarAH sarabhasaM garjantviha svecchyaa| 112 // For Private And Personal Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir . abhyasyantu bhayojjhitAzca hariNA bhUyo'pi jhampAgati __kAntArAntarasaJcaravyasanavAn yAvanna knntthiirvH||1|| kaNThIrave tu dRSTe kuNThAH sarve vanyAH / anyacca prabho! asmadIyasainye DoDIyAvaMzIyo jahula: caulukyaH somabAgulakulyaH kSetrabarmA'sti / devastu kiM varNyate klyrjunH| evaM vArtAsu vartamAnAsudvAHstha etya vyajijhapadrANakam-" deva! puruSa eko dvAri vo'sti / kstsyaadeshH|" bhUsaMjJayA rANakastamamocayat / madhyamamAgatya sa uvAca-deva ! sAmantapAlaanantapAlatrilokasiMhastyaktImasiMhamAzritaiH kathApitamasti"deva ! tribhilakSairye bhaTAstvayA sthApitA bhavanti / tairAtmAnaM samyag rksseH| prAtaH kumAryA AreNyAM tvAmeva prthmtmmessyaamH|" iti zrutvA hRSTena rANena sasatkAraM sa praiSi / kathApitaM ca-ete vayamAgatA evaM prAtarbhavadbhirapi Dhaukyam / sarveSAmapi tatraiva jJAsyate bhujasauSTavam / " gataH sa tatra / prAtarmilitaM ca baladvayam / vAditAni raNatUryANi / aMgeSu bhaTAnAM varmANi na mmuH| dattAni dAnAni / taistu tribhirmAravairAtmIyaM varSalabhyaM dravyalakSatrayaM bhImasiMhAtsadyo lAtvA'rthibhyo dade / svymshvessvaaruuddhaaH| pravartante mahArAH / utthitamAndhyaM zastraiH / patanti zarAH kRtaantduutaabhaaH| ArUDhaM prhrmaatrmhH| sAvadhAno viirdhvlH| dattAva|dhAnA mantryAdayastadrakSakAH / atrAntare AgatAste trayo mruviiraaH| bhASitaH svamukhena taiIradhavala:-"ayaM For Private And Personal Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati // 113 // devaH / ime vayam / sAvadhAnIbhUya rakSAtmAnam / tvadyodhA api tvAM rakSantu / " vIradhavalenApyuktam-"kimatra | vikatthadhve / kriyayaiva doH sthAma prakAzyatAm / " evamuktipratyuktau lagnaM yuddham / yatnapareSu taTastheSu rakSatsvapi | tairbhallatrayaM vIradhavalasya bhAle liGgitam / evaM tvAM hnmH| paraM ekaM tava bITakaM tadA bhakSitamasmAbhiH / iti vadadbhistaireva zrIvIradhavalasya taTasthAH praharaNaiH paatitaaH| te'pi trayo mAravAH vraNazatajarjarAGgAH snyjaataaH| rANazrIvIradhavalaH uuprvttaa'shvaatpaatitH| uparavaTastaiauravaiHsvottAraka bandhitaH pracchannaH / rajasAndhaM jagat / tadA rANazrIvIradhavalo bhuvi pAtito bhaTTairutpATya lle| tAvatA patitA sandhyA / nivRttaM sainyadvayam / rAtrI bhImasiMhIyAH subhaTAH sarve'pi vadanti / asmAbhirvIradhavalaH pAtitaH pAtitaH / tato mAravairabhihitaM yuSmAbhiH pAtita iti / kimatrAbhijJAnam / tairuktam-"kiM bhvdbhiHpaatitH|" mAravairabhidadhe-"asmAbhiH paatitH| UparavaTo vadiSyati / " uttarakAdAnIya UparavaTo darzitaH / tuSTo bhImasiMhaH / uktavAMzca zuddharAjaputrebhyo dattaM dhanaM zatadhA phalati / idameva pramANaM ripuhayaharaNaM kSatriyANAM mahAn zRGgAraH / evaM vArtAH kurvatAM |bhaTAnAM rAtrirgatA / prAtIradhavalo vraNajarjaropi paTUbhUyAkSAn krIDituM prvRttH| bhImasiMhasainyaherikairgatvA tajjJAtvA tatroktam-" vIradhavalaH kuzalI garjati / evaM sati yajAnItha tatkurutha / " atha bhImasiMhAya tanmantribhirvijJaptam-" deva ! ayaM baddhamUlo desheshH| anena virodho durAyatiH tasmAtsandhiH shressttH| bhIma For Private And Personal Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir siMhena mAnitaM tadvacanam / paraM saGgrAmADambaraH kRtaH / anyo'yamapi yAvad militau dvau / tAvad bhaTTairantarA pravizya melaH kRtaH / UparavaTAzvo rANAya dApitaH / bhImasiMhena bhadrezvaramAtreNa dhRtirdhrnniiyaa| birudAni na pAThanIyAni / iti vyavasthA''sIt / evaM kRtvA zrIvIradhavalo dAnaM tanvan zrIdhavalakkakamAgAt / zanaiH zanaiH prAsaparamaprANo bhImasiMhamaparAdhyaM taM mUlAducchedya ekavIrAM dharitrImakarot / evaM dhavalakake rAjyaM kurvatastasya kSubhitaH prabhUtaiH pararASTapatibhiH svaM dattam / tena svena sainyameva militam / caturdazazatAni mahAkulAni rAjavaMzyAnAM rAjaputrANAM melinAni / tAni samabhojanabhogavasanavAhanAni zrItejaHpAlasya sahacArINi chAyAvat samajIvitamaraNatvena sthitAni / tahalena sainyabalena ca khabhujAbalena ca sarva jIyate / itazca mahItaTAkhyadeze godhirAnAma nagaraM vartate / tatra ghUghulo nAma mnnddliikH| sa gurjaradharAsamAgantukasAna gRhNAti / rANazrIvIradhavalasyAjJAM na manyate / tasmai mantribhyAM vastupAlatejaHpAlAbhyAM bhahaH preSitaH / asmatprabhorAjJAM manyasva / anyathA sAGgaNacAmuNDarAjAdInAM madhye mila, iti kathApitam / tacchavaNAt kruddhena tena tenaiva bhaTTena saha svabhaTTaH prasthApitaH / tenAgatya rANazrIvIradhavalAya kajjalagRhaM zATikA ceti dattaM dvayam / uktaM ca-" mamAntaHpuraM sarvo'pi rAjalokaH / iti naH prabhuNA khyApitamasti / " rANena sa bhahaH satkRtya prahitaH svasthAnam / rANena bhASitAH sarve nijbhdaaH| uktaM ca-"ghUghulavigrahAya pITakaM For Private And Personal Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 'prabandha caturvizati // 114 // ko grahISyati / " paraM ko'pi nAdriyate / tadA tejaHpAlena gRhItam / calitaH prauDhasainyaparicchadaH / gatastadvezAdarvAgbhAge / kiyatyAmapi bhuvi sthitvA sainyaM kiyadapi svalpamagre prAsthApayat / svayaM mahati melApake guptastasthau / alpena sainyenAgre gatvA godhragokulAni vAlitAni / gopAlAH zaraistADitAH / tairantagoMdhaka pUtkRtam-" gAvo hriyanta kaizcit / kSAtraM dharma puraskRtya tato dhAvata dhAvata / " iti zabde zrute ghUghulo vyacintayat-" navInamidam / kenAsmatpadramAgatya gAvo hriyante / vRtticchedavidhau dvijAtimaraNe svAmigrahe gograhe samprApte zaraNe kalatraharaNe mitrApadAM vAraNe / ArttatrANaparAyaNaikamanasAM yeSAM na zastragrahastAnAlokya vilokituM mRgayate sUryo'pi sUryAntaram // 1 // iti vadanneva sasenasturaGgamamArUDho gato'nupadaM gohataNAm / gohAro'pi ghughulAya darzanaM dadate zarAn sandadhate / na ca sthitvA yuddhyante / ityevaM khedayadbhistaistAvannIto ghUghulaH yAvanmantriNo mahati vRnde prvissttH| tato jJAtamIdRzaM chadmadaM mantriNaH / bhavatu tAvat ghUghulo'smi / nijAH subhaTAH samarAya preritAH / svayaM savizeSamabhiyogaM dadhau / tato lagnaH saMhartum / mantrikaTakenApi DuDhAke / ciraM raNarasarabhaso'bhUt / bhagnaM ghUdhulena mantrikaTakaM kAndizIkaM dizordizaM gcchti| tadA mantritejaHpAlena sthiraM azvasthitena taTasthAH saptakulInAH zuddharAjaputrAH bhASitA:-" aristaavlii| AtmIyaM tu bhagnaM sakalaM balam / naSTAnAmasmAkaM kA gtiH| For Private And Personal Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir kiM yshH| yazo vinA jIvitavyamapi nAstyeva / tasmAt kurmaH samucitam / " tairapi saptabhistadvaco'bhimatam / vyAghuTitA'STau nanti nArAcAdibhiH parasenAm / tAvanmAtraM svavRndaM saGghaTitaM dRSTvA apare'pi sattvaM | dhRtvA vlitaaH| tadA tejaHpAla: ekatra nijAMse'mbikAdevIM aparatra kapardiyakSaM pazyati / ato jayaM nizcitya praharaMstAvadyayau yAvad ghUghulaH / gatvA bhASitaH-" he maNDalika ? yenAsmannAthAya kajjalagRhAdi prahIyate / tadbhujAyalaM darzaya / " ghughUlo'pi pratyAha-" idaM tadbhujA balaM pazya" ityuktvA nibiDaM yuyudhe| dvandvayuddhaM mantrimaNDalIkayoH saJjAtam / atha mantrI sahasA daivatabalabhujAvalAbhyAM tamazvAdapIpatat / jIvantaM baddhvA | kASTapaJjare'cikSipat / svasenAntarninAya / svayaM bahuparicchado godhrAnagaraM praviveza / azvasahasrANi catvAri, || aSTAdaza koTIhemnAM kozaM, mUTakaM zuddhamuktAphalAnAM, divyAsrANi, divyavastrANi, ityAdi sarva jagrAha / ghUghulasthAne AtmIyaM sevakaM nyAsthat / calito mantrI gato dhavalakkake / zrIvIradhavalena mahatyAM sabhAyAmAkArya zrItejaHpAlaH pridhaapitH| prasAdapade svarNa bhUri dde| tadavasare kavIzvarasomezvare ca haka saJcAritA zrIvIradhavalena / tataH somezvaradevaH prAha mArge kaImadustare jalabhRte gartAzatairAkule khinne zAkaTike bhare'tiviSame dUraM gate rodhsi| zabdenetadahaM bravImi mahatA kRttvocchitAM tarjanImIdRkSe gahane vihAya dhavale voDhuM bharaM kaH kSamaH? // 1 // For Private And Personal Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shei Kailashesgarsuri Gyanmandit | prabandha caturvizati // 115 // visRSTA sbhaa| militau vastupAlatejaHpAlAvekatra / kRtAH kathAzciram / tuSTau dvau mantrayete sm| dhammeM eva dhanamidaM puNyalabdhaM vyayanIyam / tataH savizeSaM tathaiva kurutaH / tataH kavinA kenApyuktam panthAnameko na kadApi gacchediti smRtiproktamiva smarantau / tau bhrAtarau saMsRtimohacaure saMbhUya dharme'dhvani sampravRttau // 1 // "atha zrIvastupAlaH zubhe muhattaM stambhatIrtha gtH| tatra militaM cAturvarNyam / dAnena toSitaM sarvam / tatra |ca saidanAmA nauvittiko basati / sa ca sarvavelAkUleSu prasaramANavibhavo mahAdhanAkhyaH baddhamUlaH adhikAriNaM nantuM nAyAti / pratyuta tatpArthe'dhikAriNA gatavyam / evaM bahukAlo gataH / pUrva mantrIndrastaM bhanovAca" asmAnnaMtu kimiti naagcchsi|" sa prativakti-"tava naveyaM rItiH / prAgapi naagcchaami| yatu syAnnyUnaM tava, tadA tatpUrayAmi sthaansthH|" tat zrutvA mantrI ruSTaH kathApayAmAsa-" puruSo bhUtvA tiSTheH / zAsmi | tvAM durvinItam / / " tatastena bahUAkhyavelAkUlasvAmI rAjaputraH pazcAzadvaMzamadhyasthakhAdiramuzalasya ekakhaDgaprahAreNa chedane prabhuH prabhUtasainyatvAtsAhaNasamudra iti khyAtaH zaMkhAkhya utthApitaH / tena bhANitaM mantriNe-"matrinmadIyamekaM nauvittikaM na sahase / madIyaM mitramasau jJeyaH / " tasmAdvacanAt kruddho mantrI taM pratyavocat-"zmazAnavAsI bhUtebhyo na vibheti / tvameva praguNo bhUtvA yudhi tiSTheH" iti zrutvA sannaddha For Private And Personal Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir | baddho bhUtvA so'pyAgataH / mantriNA vastupAlenApi dhavalakakAd bhUri sainyamAnAyyAbhyaSeNayat / raNakSetre militau dvau / prArabdhaM raNam / zaGkhana nirdalitaM mantrisainyaM palAyiSTa dizodizi / tadA zrIvastupalena satya rAjaputro mAhacakanAmA bhASitaH-" idaM asmanmUlaghaTaM tvameva vartase / atha tatkuru yana zrIvIradhavalo na lajjate / " tato'sau rAjaputraH svaireva katipayairmitrarAjaputraiH saha tamabhigamyovAca-"he za! neyaM vaDUAkhya! taba grAmasImaAkheTakakrIDA kintu kSatriyANAM saGgrAmo'yam / " zaGkho'pyAha-"suSTu vaktuM vetsi| nAyaM tava prabhoH paTTaH, kila paripanthinaH pradezaH / kintu subhaTasya krIDAkSetramidam / ityavaM bAde jAte dvandvaraNe mAhecakena mantriNi pazyati mantripratApAcchaGkhaH pAtitaH / samare jAto jayajayakAraH / mantriNA tadrAjya gRhItam / velAkUlanRpaddhInAM kva sNkhyaaH| tataH stambhatIrthamuttoraNamutpatAkamavizat / tato mantrI praviSTaH saidasadanam / tasya bhavAn saptadviguNitazatAni sannaddhAni hatvA taM jIvagrAhaM jagrAha / vilavANaM taM kRpANena jghaan| tato gRhaM tadIyamAmUlacUlaM khAnitaM pAtitaM ca / hemeSTikAnAM saMkhyA na | tathA maNimuktAphalapadakAnAM pramANaM kenApi na jJAtam / kecid vRddhA vadanti-"tatra tejanatUrikAyAH karaNDazcaTitaH zrImantrIzvarasya / AyAto mantrI svadhavalagRham / toSitaH svasvAmI vIraH parigrahalokazca / tataH kavIzvarANAM stutiH zrIvastupAla pratipakSakAla ! tvayA prapede puruSottamatvam / sIrapi vAdvairakRte'pi mAtsye rUpe parAjIyata yena zaGkham // 1 // For Private And Personal Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH caturviMzati tAvallIlA kavalitasarittAvadabhraM lihormistAvattIvadhvanitamukharastAvadajJAtasImA / tAvatpravatkamaThamakaravyUhabandhuH sasindhulopAmudrAsahacarakroDavartI na yAMvat // 1 // satazcokSavATinauvittikavAdyoH pArthakyaM kRtam / mantriNA A mahArASTrabhyaH sAdhitA bhUH / velAkUlIyanarendrANAM narendrAntarAkramyamANAnAM mantrI pratigrahapreSaNena sAnnidhyaM kRtvA jayazriyaM arpayati / iti kAraNAtte tuSTAH bohitthAni sAravastupUrNAni prAbhRte prahiNvanti / ambikAkapardinau nidhAnabhuvaM rAtrI samAgatya kthytH| te nidhayo mantriNA khAtaM khAtaM gRhyante / tadbhAgyAt durbhikSasya nAmApi nAbhUt / viDvarANi dUre naSTAni / mudgalabalAni vAraM vAramAgacchanti janire ekadA / puna yayuH / pallIvaneSu dukUlAni nAgodarANi ca baddhAni / grahItA ko'pi na / grAme grAme maNDitAni satrANi / satre sane miSTAnnAni / upari tAmbUlAni ca / tatra glAnArthaM vaidyA vividhAH prsthaapitaaH| mantrivyavasthayA darzanadveSo na / varNadveSo na / prativarSa svadeze sarvanagareSu vAratisrastisraH zvetAmbarebhyaH pratilAbhanA shessdrshnaanaampyrcaa| mantrivastupAlasya patnI dve lalatAdevisopUnAmnyau kalpavallikAmadhenU iva / lalitAdevyAH suto mantrijayantasiMhaH sUhavadevijAniH prtyksscintaamnniH| tejaHpAladayitA'nupamA'nupamaiva / paThitaM ca kavinAlakSmIzcalA zivA caNDI, zacI saaptnyduussitaa| gaGgA nyaggAminI vANI, vAksArA'nupamA tataH // 1 // For Private And Personal Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir zrIzatrukSayAdiSu nandIzvarendranaNDapaprabhRtikarmasthAyAH prArambhivatA ArAsaNAdidalikAni sthalapathena jalapathena ca tatra tatra prApyante / ekadA tau bhrAtarau dvAvapi mantripurandarau maharddhisaGghopeto zrIpArzva nantu stmbhnkpurmiiytuH| prathamadine sasaGghau tau zrIpArzvasya puraH zrAvakazreNipuraHsarau sthitI / tadA gItagAnarAsAdimahArasaH pravarttate / tadavasare tatratyasaGghoparodhAt tatratyAdhyakSAH sUrayo mallavAdinaH smaakaaritaaH| te yAvaddevagRhaM pravizanti / tAvattaireva paThitam asminnasAre saMsAre sAraM saarngglocnaaH| mantribhyAM zrutaM cintitaM ca-" aho maThapatihabaddevagRhe'pi zRGgArAGgAragarbha padadvayaM kthynnstiiti|" devanamaskArAdikamucitamiha tatki nAdhIte / tsmaaddRssttvyo'sau| upaviSTaH sUriH sH| anye'pi sUrayaH zatazaH panau niSaNNAH / maGgalapradIpAnte'parasUribhirmallavAdina evA'zIrvAdAya preritaaH| mantrI purstisstthti| 'asminnasAre saMsAre sAraM' ityAdi pAdadvayaM bhaNitam / taiH vyAkhyAtaM ca tadeva / mantrI hastena vanditvA virakto gataH svottArakam / evaM dinAH 8 sa eva padyArddhapAThazcakre navanavabhaGgayA vyaakhyaatH| aSTamyAM rAtrI mantrI mutkalApanikAM kartuM devaraGgamaNDapa niviSTaH / puro dhanayadarakANAM rAzayaH / ko'pi kavirAha For Private And Personal Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati // 17 // zrIvastupAla ! tava bhAlatale jinAjJA, vANI mukhe hRdi kRpA karapallave shriiH|| dehe yutirvilasatIti ruSeva kIrtiH, paitAmahaM sapadi dhAma jagAma nAma // 1 // aparastu aniHsarantImapi gehagIt kAtti pareSAmasatI vadanti / svairaM bhramantImapi vastupAla ! tvatkIrtimAhuH kavayaH satIM tu // 2 // punaH kazcidUcuH krameNa mandIkRtakarNazaktiH prakAzayantI ca ylisvbhaavN| kairnAnubhUtA saziraHprakampaM jareva dattistava vstupaalH|| 3 // tebhyaH kavibhyaH sahasralakSANi ddire| evaM gAyanabhaddAdibhyo'pi / yAvajjAtaM prAtareva tadA mllvaadibhiH| svasevakAzcaityadvAradvaye'pi niyuktAH / ekaM dvAraM anyaM dizi ekaM ca maThadizi / uktaM cAsti tebhyaH-"mantrI caityAnniHsaran jnyaapniiyH|"kssnnen vastupAlo maThadvArAnnirgacchati yAvat tAvatA sevakajJApitAH sUrayaH samAgatya sammukhA sthitAH / mantriNA rIDhayA prabhupraNAma iva kRtaH, AcAryairabhihitam For Private And Personal Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandi dUre karNarasAyanaM nikaTatastRSNApi no zAmyati / vijIyatAm / tIrthAni pUjyantAM / mantrI kautukAttathaiva tasthau / kiM paryavasAne prastAvanetti dhyAnAt, Uce ca-" na vidmaH paramArtha kimetadabhidadhe / " AcAryairuktam-"puro gamyatAM gamyatAm / bhavatAM kAryANi bhUyAMsi / " mantrI savizeSaM pRcchati / sUrayo vadanti sacivendra zrUyatAma marugrAme kacit grAmArAH sthUlabahulA lomazApazavo vasanti / parSadi niSIdanti / kapolajhallarI vAdayanti / tatraikadA velAkUlIyacaraH pAntha Agamat / navIna iti kRtvA graamyairaahtH| pRSTaH-" tvaM kaH ? kvatyaH / " tenoktam-"haM samudrataTe'vAtsam / " pAntha:-puro yAmi / taiH pRSTam-"samudraH kena khaanitH|" | tenoce-" svyNbhuuH|" punastaiH pRSTam-" kiyAn sH|" pAnthenoktam-" albdhpaarH|" kiM tatrAstiH iti | pRSTe punastenAcakhyegrAvANo maNayo harijalacaro lakSmIH payo mAnuSI muktaughAH sikatAH pravAlalatikAH sevAlamaMbhaH sudhaa| tIre kalpamahIruhAH kimaparaM nAnApi ratnAkara For Private And Personal Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH // 118 // iti pAdatrayaM paThityA vyAkhyAya puro gataH paanthH| teSu grAmyeSvekaH sakautukaH pRcchaM pRcchaM samuta- magAt / dRSTaH kallolamAlAcumbitagaganAyaH smudrH| tuSTaH sH| acintayaca-"ito RddhayaH sarvA lpsynte|| prathamaM tRSitaH salilaM pibaami|" iti matvA pItaM tat / dagdhakoSTaH / tena paThati iti dUre karNarasAyanaM nikaTasStRNApi na zAmyati / ___ varaviyarAjihiM jaNu piyai ghaTTa ghaTujaluehiM sAyariasthibahutajalu chai khAraM kiM teNa // 1 // taireva padainaSTaH svAspadaM gtH| tathA vayamapi smaH / mantriNoktam-"kathaM tathA yUyaM yathA sa prAbhyaH / | sUrayastAramUcuH-"mahAmAtya ! vayamatra zrIpArzvanAthasevakAH vidyavidaH, sarvarddhayaH / avasthAH shRnnunH| yathA| dhavalakake zrIvastupAlo mantrI sarasvatIkaNThAbharaNo bhAratIpratipannaputro vidvajanamadhukarasahakAraH sArAsAravicAravedyAste iti / tadutkaNThitAstatrAgantum / izvaratvAca na gacchAmaH kApi / punazcintitaM ca-kadAcid tIrthanatyai etAtra mntrii| tasya puro vakSyAmaH svairaM sUktAni / iti dhyAyatAmasmAkaM mantrimitrAH atraagtaaH| yAvatpaThyate kimapi tAvadasatsambhAvanayA'vajJAparA yUyaM sthitAH / tataH kiM paThyate gacchata. gacchata utsUraM bhavati / " mantrI prAha-" mamAparAdhaH kSamyatAM kimetatpaThitumArebhe bhvdbhiH|" AcAryA jagadu:-"deva ! yadA yuvAM sapAndhavI zrAdaka zreNya'gre rAjarAjezvarI divyabhUSaNI, zrAvakAzca dhanADhyA dRSTAH, gItAcucchyazca / | // 118 // For Private And Personal Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tadA etanazcitte kabhUca-jagati strIjAtireca dhanyA / yadgarbha jinacakravarddhacaphrimala-karNa-yudhiSThira-vikrama sAtavAhanAdayo jAtAH / sampratyapi IdRzAH santi / tasmAt zrIsAmbazrIzAnti brahmanAgaAma-dattanAgaDavaMzyazrIAbhUnandinI kumarA devI shlaaghyaa| yayA etau kaliyugamahAndhakAramajjajinadharmaprakAzanapradIpau IdRzau nandanau jAtI / ityevaM cintayatAmasmAkaM padyapAdadvayaM vadanAdudgatam / jinanamaskArAdi vismRtaM / pazcAI tu shRnnut| yatkukSiprabhavA ete vstupaalbhvaadRshaaH||1|| savistarataraM vyAravyAnaM kRtam / lajitaH sacivendraH / pAdolagitvA sUrIna kSamayitvA calitaH / kozAnte grAma eka AgAt / tatra snAtabhuktaviliptaH / tadanu svabhRtyaM sacivabhekamAkArya AdikSat / iyaM vAhinI hemasahasradazavadarakayuk sUribhyo maThe deyAHgato mantrisevakastatra / bhASitAH suuryH| mantridattamidamavadhAryatAM / AcArTaSTam / azvamAruhya bhaTazatollAlitakRpANajalaplAvitaravAstatra gatAH, yatra shriivstupaalH| uditazca taiH-"mantrin ! kimahamucitabhASI cAraNaH ? / kiM vA bandI ? / kintu sarvasiddhAntapAragaH tamyA jainmuuriH| mayA manaHpramodana yad vaH upazlokanamuktaM tanmUlyabhUtAmimAM vo dattiM kathaM gRhAmi / na mayedaM vittAyAbhihitam / kintvidaM antarmanasaM dhyAtvA bhaNitam / yathA'dyApi jayati jinapatimanaM tIrthakRtAraka For Private And Personal Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha paturviMzati sadRzaM evaMvidhaH purussrtnaiH| dhanaM na gRhnnaamyev|" mantrI prAha-bhavanto nispRhatvAnna gRhNanti / vayaM tu dattatvAta prtigRhnniimH| tarhi kathamanena hemnA bhavitavyamiti / zikSA datta / " tataH sUribhirjagade-"jagadekadAnavIra ! mantrin ? khagRhAya samprati gaMsyate bhavadbhistIrthAya kasmai cidvaa|" mantrIAha-"prabho! zrIsuvratatIrthavanda. nArtha gacchantaH smH|" AcAryAH prAhu:-"tarhi labdhaH idaM hemvyyopaayH| tatra lepyamayI pratimAste / tatra lAtrasukhAsikA na pUryate zrAvakANAm / tasmAdanena hemamayI snAtrapratimA nirmApayata / " mantriNordhvanitaM mnH| tattathaiva kRtam / tataH samAyAtaH svasadanaM guurjrmntrii| anyedhurAdarza prAtarvadanaM pazyatA sacivena palitamekamAloki apAThi ca / adhItA na kalA kAcit na ca kiJcitkRtaM tapaH / dattaM na kiJcitpAtrebhyo gataM ca madhuraM vayaH // 1 // AyuryovanavitteSu smRtizeSeSu yA matiH saica cejjAyate pUrva na dUre paramaM padam // 2 // ArohantI zirazsvAntAdaunnatyaM tanute jarA / zirasaH svAntamAyAntI dizate nIcatAM punaH // 3 // loka pRcchati mevAtartA zarIre kuzalaM tava / kutaH kuzalamasmAkamAyuryAti dine dine // 4 // 19 // For Private And Personal Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tato'dhikaM jinadharma reme / athaikadA dvAyapi bhrAtarau rANazrIvIradhavalaM vyajijJapatAm-" deva ! devapAdairiyaM gurjaradharA sAdhitA / rASTrAntarANi karadAni kRtAni / yadyAdezaH syAt tadA rAjyAbhiSekotsavaH | kriyate |"raannkenoktm-mntrinnii RjU bhaktijaDau yuvAM / ___ ajitvA sArNavAmurvImaniSTvA vividhairmakhaiH / adatvA cArthamarthibhyo bhaveyaM pArthivaH katham // 1 // tato rANakamAtratvamevAstu / ityuktvA vyasRjattau / ekadA mantribhyAM zrIsomezvarAdikavibhyo vipulA vRttiH kRtA bhUmyAdidAnaiH / tataH paThitaM somezvareNa sUtre vRttiH kRtA pUrva durgasiMhana dhImatA / visUtre tu kRtA'smAkaM vastupAlena mantriNA // 1 // zrIvIradhavalo'pi sevakAn suSTu padavImAropayan jagatpriyo'bhUt / kimucyate tasya / pazyata pazyata zrIvIradhavalo grISme candrazAlAyAM susosti / vaNThazcaraNo campayatyekaH / rANakaH paTIpihitavadano jAgradapi vaNThena supto mene / tatazcaraNAGgalisthA ratnAGkAmudrA jagRhe / mukhe ca cikssipe| rANakena kimapi noktam / utthito rANaH / bhANDAgArikapAAd gRhItvAnyA mudrA tAgeva pAdAGgalau sthaapitaa| dvitIyadine | punaH rANakastatraiva zAlAyAM prsuptH| vaNzcaraNau sa eva campayati / rANastathaiva padIsthagitavadano'sti / For Private And Personal Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandir prazandhA caturviMzati jA // 120 // vaNThaH punaH punaH mudrAmAlokate / aho prAktanI ceyam / tato rANendraH prAha-"bho baMTha ! imAM tu mudrA grahIH / yA kalye gRhItA sA gRhItA / etadvacanAkarNana eva vaNTho bhItyA vajAhata ivAsthAt / yato-hasannapi nRpo hanti mAnayannapi durjanaH / spRzannapi gajo hanti jighrannapi bhujaGgamaH // 1 // tAM tasya dInatAM dRSTvA rANakena bhaNitam-" vatsa ! mA bhaissiiH| asmAkamevAyaM kArpaNyajo dossH| yena te'lpA vRttiH / icchA na pUryate / tato yahvapAye caurye buddhiH / ataH paraM haya ArohAya dIyamAno'sti | lakSArddha vRttau / " ityAzvAsitaH saH / / ato vIradhavalaH kSamAparatvAjagadvallabhaH sevakasadAphalatvena prpthe| sa sahajadayA iti kAraNAnmantri| bhyAM iha kathAntare zAntiparvaNi dvaipAyanoktabhISmayudhiSThiropadezadvArAyAtaM dvaipAyanoktadvAtriMzadadhikAramayetihAsazAstrIyASTAviMzAdhikArasthaM zivapurANamadhyagataM ca mAMsaparihAraM vyaskhyAya vyAkhyAya prAyo mAMsamadyamRgayAvimukhakRtaH punarmaladhArizrIdevaprabhasarisavidhe vyAkhyAM zrAvaM zrAvaM savizeSa tena ttvprimlitmtirvircitH| anyedyuvastupAlo brAmye muharte vimRzati-"yaha yAtrA vistareNa kriyate tadA zrIphalavatI bhavet / zrINAM strINAM ca ye vazyAste'vazyaM puruSA'dhamAH / striyaH triyazca yadazyAste'vazyaM puruSottamAH // 1 // // 120 // For Private And Personal Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kRpavyApArapApebhyaH sukRtaM svIkRtaM na yaiH| tAna dhUlidhAvakebhyo'pi manye mUkhatarAna narAn // 2 // " ityAdi vimRzya tejaHpAlena nityabhaktena sAMmatyaM kRtvA maladhArizrInaracandramUripAdAnapRcchat| " bhagavan ! yA me cintA'dhunA vartate sA niSpatyUha setsyati?" prabhubhiH zAstrajJakirITairuktam-"jina| yAtrAcintA vartate, sA setsyati / " vastupAlena gaditam-" tarhi devAlaye vAsakSepaH kriyatAm / " tadA zrInaracandrasUrayaH prAhu:-"mantrIza ! vayaM te mAtRpakSe guravo na pitRpksse| pitRpakSe tu nAgendragacchIyAH zrIvijayasenasUrayaH udayaprabhasUrisaMjJakaziSyayujo vizAlagacchA pIlUAIdeze vartante / te vAsanikSepaM kuvantu paraM na vayaM / yaduktam jA jassa ThiI jA jassa saMtai puThyapurisakayamerA kaMThaThie vi jIe sA keNa na laMghiyavatti // 1 // " atha manyAha-" asmAbhirbhavadantike traividyaSaDAvazyakakarmaprakRtyAyadhItam / yUyameva guravaH / " prabhubhiruktam-" naivaM vAcyam , lobhapizAcapravezaprasaGgAt / " tato mantribhyAM marudezAd guravaH shiighrmaanaayitaaH| muhUrnapratiSThAdevAlayaprasthApanaM vAsanikSepaNaM kulagurubhiH kRtam / sAdharmikavAtsalyaM zAntikaM mArivAraNaM svAmipUjanaM lokaraJjanaM caityaparipATIparyaTanaM ca vihitam / atha pratilAbhanA tatra militAH kavIzvarAH For Private And Personal Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit prabandha caturvizatI // 121 // 24 narezvarAH sveshvraaH| dattAni kauzayakaTakakuNDalahArAdIni lokebhyH| yatipatibhyastu tadunitAni vasrakambalabhojyAdIni / tadA zrInaracandrasUribhiH sAnujJAtavyAkhyA kRtaa| caulukyaH paramAIno nRpazatasvAmI jinendrAjJayA nigranthAya janAya dAnananana prApa jaannpi|| sa prAptastridivaM svacArucaritaiH satpAtradAnecchayA tvadapo'vatatAra gurjarabhubi zrIvastupAlo dhruvam // 1 // "dhvanitaH sngghH| atha calitaH suzakunaiH sasako mantrI / mArga saptakSetrANyuddharan shriivrddhmaanpuraasnnmaavaasitH| tadA barddhamAnapuramadhye bahujanamAnyaH zrImAn ratnanAmA zrAvako valAte / tadgehe dakSiNAvartaH zahaH pUjyate / sa rAtrI karaNDAnnitya snigdhagambhIraM ghunaghunAyate nRtyati c| tattabhAvAttasya gRha caturaGgA lakSmIH / zaGkhana rAtrau ratna Alepe-"tava gRhe'haM ciramasthAm / idAnIM tava puNyamalpam / mAM zrIvastugalapuruSottamakarapaGkajapraNayinaM kuru / satpAtre maddAnAt tvamapIha paratra ca sukhI bhv|" tasmAbhimAyaM vyaktaM tajjJAtvA ratno vipulasAmacyA'bhimukho gatvA mantrIzaM samaI nimanvya svagRhe bahuparikara bhojayitvA paridhApyoce-" evamevaM zaGkhAdezo me / gRhANemam / " madhyAha-" na vayaM prdhnaarthinH| pizunAccha asattAM jJAtvA taM grahISyati svayaM mantrI / tasmAt svayameva dadAmi / ityapi mA zatiSThAH, nirlobhatyAdasmAkamamaprabhUNAM ca / " ityuktvA virate mantriNi ratnena gaditam-"deva ! magRhAvasthAnamasmai na rocale / tataH kiM For Private And Personal Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kriyate. gRhANaiva / " tato gRhIto mantriNA zaGkhaH / tatprabhAvo'nantaH / zanaiH zanaiH saGghaH zrIzatru jayatalaha-|| TikAM praaptH| tatra lalitAmaraH prAsAdAdikIrtanAni pazyan anuditaH sasaddhaH sacivaH / a.rUDhaH zatrukSayAdriM viyekaM ca bhAvaM ca / satra mantrI prathanaM RSabhaM vandanaM / tadA kAvyapATha: AsyaM kasya na vIkSitaM ka na kRtA sevA na ke vA sunA, tRNa.pUraparAhatena vihitA keSAM ca nAbhyarthanA / / tattAtarvimalAdrinandanavanA kalyaikakalpadruma, tvAmAsAdya kadA kadarthamidaM bhUyo'pi nAhaM saha // 1 // athAvAritasatramerudhvajAropaNendrapadArtharajamAdIni kartavyAni vihitAni / devebhyo nAni AbharaNAni tilakAdIni dattAni / kuGkamakarpUrAgurumaganadacandanakusumaparimalamiladalikulajhaGkArabhArapUritamiva gaganamabhavat / gItarAsadhvanibhirdikkuharANi abhiyanta / pUrva mantriIudayanadattA devadAyAH sa'pi savizeSAH kRtaaH| devadravyanAza niSedhArtha catvAri zrAvakakulAni adrI muktAni / anupamA dAnAdhikAriNI kRtA'sti / tasyAH sAdhubhyo dAnAni dadatyAH kila mahati vRnde patatA ghRtakaDahaTakena kSAmANyabhyuktAni tadA yASTIkena kaDahabhRte sAdhaye yaSTiprahAralezo dttH| mantriNyA dezanirvAsanaM samAdiSTam / bhaNitaMca" re na vetsi ! yadyahaM tailikapatnI kAndavikapatnI cA'bhaviSyam / tadA pratipadaM tailavRtAbhiSvaGgAnmalinAnyeva vAsAMsyabhaviSyan / evaM tu vastrAbhyano bhAgyalabhyaH darzanaprasAdAdeva syAt / ya idaM na manyate tana naH For Private And Personal Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhaH caturvizati // 122 / / kAryameva na / " ityuktaM ca / aho darzanabhaktiriti dhvanitaM sarvam / ekadA mantrIzvaro nAbhayapuraArAtrike sthito'sti divyadhavalavAsAzcAndanatilako divypdkhaarbhuussitorsthlH| sUrINAM kavInAM zrAvakazrAvikANAM |ca natiH / tilakaM tilakopari / puSpasapuSpasragupari / tadA sUtradhAreNaikena dAravI kumarAdevyA mAturmUrtimahantakAyanavInaghaTitA dRSTau kRtA / uktaM ca tena-" mAturmUrtiriyam / tadA mantrIzvareNAzivAnakhaM dRSTA muurtiH| dRSTvA ca ruditam / prathamamazrumAtraM tato'vyaktaitaro dhvaniH / tato vykttrH| sarve taTasthAH pRcchanti-" deva ! kiM kAraNaM rudyate ? / harSasthAne ko vissaadH| yathA zrutazIla iva nalasya / uddhava zva viSNoH / abhaya iva zreNikasya / kalpaka iva nandasya / jambaka iva kanarAjasya / vidyAdhara iva jayantarAjasya / Aliga iva siddharAjasya / udayana iva kumArapAlasya / tathA tvaM mantrI vIradhavalasya / vipaTTItAH parvatA iva sAgaraM tathA tvAmAzrayanti bhUpAH / tAyeNeva pannagAstathA tvayA hatAH sapatnAH pRthivIpAlAH / candrAya iva cakorAstathA tubhyaM spRhayanti svjnaaH| himavata ica gaGgA tathA tvatprabhavati raajniitiH| bhAnoriva padmAstathA tavodayamIhante suuryH| viSNAviva tvayi ramate shrii| tannAsti yannAsti te / evaM sati kimarthaM duHkhaM dhiyte|" tato mantriNoktam- "idaM duHkhaM yanme bhAgya saGghanadhipatyAdivibhUtirmAtRmaraNAdanantaraM sampannAH / yadi tu sA me mAtA idAnIM syAt / tadA svahastena maGgalAni kurvatyAstasyA mama ca maGgalAni kArayataH pazyatazca // // 122 // For Private And Personal Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir lokasya kiyatsukhaM bhavet / paraM kiM kurmoM dhAtrA hatAH smaH ekaikanyUnIkaraNena / " tadA zrInaracandrasUribhi| maladhAribhirabhihatam-"mantrIzvara ! yathA tvaM saciveSu tathA'tra deze pradhAnarAjasu siddharAjo vyajIyata / sa mAlavendra jitvA pattatamAgato maGgaleSu kriyamANeSvapAThIda yathA mA'sma sImantinI kApi, janayet sutamIhazam / bRhadbhAgyaphalaM yasya, mRtamAturanantaram // 1 // tasmAt hRdayaM adhaHkRtvA sthIyate vivekibhiH / na sarve'pi nRNAM manorathAH prapUryante / " ityAyuktvA mantrI balAdArAtrikamaGgaladIpAdi kaaritH| tato caityavandanA guruvandanaM c| tadA zrInaracandrasUribhirAzIdattA tavopakurvato dharma tasya tvAmupakurvate / vastupAla dvayorastu yukta eva samAgamaH // 1 // ityAdi / atha rAtrau tanmayatayA nAbheyapUjAdhyAnadAnaH / tadA kavayaH paThanti / ekaH kazcitye pApapravaNAH svabhAvakRpaNA! svAmiprasAdolyaNAste'pi dravyakaNAya martyabhaSaNA jihve bhavatyA stutaaH| tasmAt tvaM tadadhApaghAtavidhaye baddhAdarA samprati zreyAsthAnavidhAnadhikRtakaliM zrIvastupAlaM stuhi // 1 // For Private And Personal Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati prabandhaH aparastu zUro raNeSu caraNapraNateSu somo, vakro'tivakracariteSu budho'rthayodhe / nItI guruH kavijane kavirakriyAsu mandopi ca graha nayA nahi vastupAlaH // 2 // anyastuzrIbhojavadanAmbhojaviyogavidhuraM manaH / zrIvastupAlavaktrendau vinodayati bhAratI / / 3 / / itarastuzrIvAsAmbujamAnanaM pariNitaM pazcAGgalichadmato, jagmuIkSiNapazcazAkhamayAM paJcApi devdumaaH| vAJchApUraNakAraNaM praNayinAM jilaiva cintAmaNijItA yasya kimasya zastraparaM zrIrAmAlasa tat // 4 // sarvatra lakSadAnam / aSTAhikAyAM gatAyAM RSabhadevaM gadagadoktyA mantrI apRcchat" tvatprAsAdakRte nIDe, vasan zRNvan guNAM stava / saGghadarzanatuSTAtmA bhUyAMsa vihago'pyaham // 5 // yaddAye dyUtakArasya yatpriyAyAM viyoginaH / yadrAdhAvedhino lakSe nayAnaM mestute mate // 6 // ityAdyakathayat / evaM saGgho'pi calitaH / sasaGghaH saciyaH marudevAzikharAdagre yAvat kiyadapi yAti / / tAvat zramavazavigalatsvedaklinnagAtravasanAna katyapi mAlikAn pusspkrnnddkbhaaritshirso'pshyt| pRSTAste- // 123 // For Private And Personal Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir |" kathamutsukA iva yUyam / " tairvijJaptam-" deva ! vayaM dUrAt puSpANyAhArmaH / saGghaH kila zatrucayazikhare 'sti / prakRSTa mUlyaM lapsyAmahe / tatpunaranyathA jAtam / saGghazcalitaH / tasmAdabhAgyA vayamiti / " teSAM | dainyaM dRSTvA mantriNA'bhANi-" atraiva sthIyatAmRdhvaiH kSaNam / " tAvatA pAzcAtyaM sarvamAyAtaM / zrIvastupAlena svakuTumba saGghazcAbhANyatAM / yathA-" bho dhanyA ! sarveSAM puurnnstiirthvndnpuujaabhilaassH|" lokenoktam" bhvtprsaadaatpuurnnH|" mantryAha-" kimapi tIrthamapUjitaM sthitamasti / " lokaH prAha-"pratyekaM sarvANi tIrthAni pUjitAni dhyAtAni / " mantrimahendraH prAha-" yadvismRtaM tanna jAnItha yUyam / vayaM smaaryaamH|" saGko vadati-"kiM vismRtaM, tatkathayantu / " mantrI vadati-" bho lokAH! pUrva tIrthamayaM parvataH / yatra svayamRSabhadevaH samavAsArSIt / tato nemivarjitAtrayoviMzatirjinAH samavAsArSuH / asaGkhyAH siddhAzca yatra / sAdiH kathaM na tIrtham ? / loko'pyAha-"satyaM tIrthamayaM prvtH|" tarhi pUjyatAm / puSpAdIni kveti ceda kathayiSyan nadA ime mAlikA imAni puSpANi vaH punnyrupaasthissteti|" taptaH saGgrena tAni puSpANi gRhItvA'dripUjA kRtA / drammeNa puSpaM jAtam / nAlikerAsphAlanavastradAnAdikelayazca / tuSTA maalikaaH| evaM parAzAbhaGgaparAGmukhaH AsarAjabhUH / tataH zanaiH zanaiH pazuturaGgazizvAdyapIDayA saGgho raivatakamAroha ca / nemini dRSTe mantrI nanata / papATha ca AnandAzrunijharitAkSaH For Private And Personal Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizatI prabandha kalpamatararasI taravastathA'nye, cintAmaNirmaNirasau maNayastathA'nye / dhigjAtimeva dadRze bata yatra nemiH, zrIraivate sa divaso divasAstathA'nye // 1 // abhagavairAgyataraGgarane, citte tvadIye yaduvaMzarata kathaM kRzAjayo'pi hi mAntu hanta, yasmAdano'pi padaM na lebhe // 2 // tatrApyaSTAhikAdividhiH prAgiva / nAbheyabhakmakalyANatrayagajendrapadaNDAntikaprAsAdaambikAzA|mbapradyumnazikharatoraNAdikIrtanadarzanairmantrI saGghasya jayanayo svAduphalamArpipatAm / ArAtrikerthinAM sasambhramaM mantri madhye jhampApanaM dRSTA zrIsomezvarakaviH prAhaicchAsiddhisamunnate suragaNe kalpadrumaiH sthIyate pAtAle pacamAnabhojanajane kaTaM pranaSTo bliH| nArAyAnagamana munIn surabhayazcintAmaNiH kApyagAt tasmAdarthikadarthanAM viSahatAM zrIvastupAlaH kSitau // 1 // lakSAsapAdo'sya dattI mantriNaH dAnamaNDapikAyAM niSaNNo nirargalaM dAnaM dadat evaM stutaH kenApi kavinApIyUSAdapi pezalAH zazadharajyotsnAkalApAdapi, svasthA nuutncuutmnyjribhraadpyullstsaurbhaaH| bAgdevImukhasAmamUktavizadodgArAdapi mAJjalAH, keSAM na prathayanti cetasi mudaM shriivsnupaaloktyH||1|| For Private And Personal Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir vastupAla! tava parvazarvarIgavitendukarajisvaraM yshH| kSIranIranidhivAsasaH kSiteruttarIyatulanAM vigAhate // 2 // evaM bhAvaM sampUrya devottamaM zrInemimApRcchaya sarvAsAM tIrthacintAkRtAM nirmAlyapadaM datvA parvatAdudatArIt , na satAM hRdayAt nApi mahattvAt / atha khaGgAradurgAdridevapattanAdiSu devAn vavande / tejapAlaM khaGgAradurge sthApayitvA svayaM sasaGgho vastupAla: zrIdhavalakake zrIvIradhavalamayamat / svAgatapraznaH svAminA kRtH| Arambhasiddhipraznazca / tato mantryAhakAmaM khAmiprasAdena preSyAH karmasu karmaThAH / tad dhaibhavaM bRhanoH kacidRSmA joti yat // 1 // . rANakena sasaGghaH sacivaH svasadane bhojitaH paridhApitaH stutazca / tejaHpAlo'pi khaGgAradurgastho bhUmi vilokya tejalapuramamaNDayat , satrArAmapuraprapAjinagRhAdiramyaM / prAkArazca tejalapuraM paritaH kAritaH paapaannbddhstunggH| atha vastupAla: zrIvIradhavalapArzve sevAM vidhatte / dezaH susthaH dharmoM vartate / evaM satyekadA dillInagarAdetya carapuruSaiH zrIvastupAlo vijJapta:-"deva! dillItaH zrImojadInasuratrANasya sainyaM pazcimAM dizamuddizya malitam / catvAri prayANAni vyUDhaM / tasmAtsAvadhAnaH stheyam / manye arbudamadhye bhUtvA gurjaradharAM praveSTA / " mantriNA satkRtya te carA rANapAva nItAH kathApitaH sa prapandhaH / tato rANakenAbhANi For Private And Personal Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit prabandha paturvizati | " vastupAla! mlecchairgardabhallo giibhiividyaasiddho'pybhibhuutH| nityaM sUryabimbanidhaturaGgaprakRtarAjapATIkA zilAdityo'pi pIDitaH / saptazatayojanabhUnAtho jayantacandro'pi kSayaM niitH| viMzativArabaddhasahAvadIna tu ratrANamoktA pRthivIrAjo'pi baddhaH / tasmAd durjayA amii| kiM kartA'si ? / " vastupAla uvAca-"khAmin ! preSaya mAm yaducitaM tatkariSyAmi / " tataH sArAzvalakSeNa saha calito mantrI / tRtIyaprayANe mahaNaladevIM karpUrAdimahApUjApUrva sasmAra / sA tadbhAgyAtpratyakSIbhUyovAca-"vatsaka!mA bhaissiiH| abuMdagiridizA yavanAH pravekSyanti / tava dezaM yadA'mI pavizanti tadaiva tallavitA ghaNTikAH svarAjanyai rodhayethAH / te'tha yatrAvAsAn gRhNanti / tatra sthiracittaH sasainyo yuddhAya sarabhasaM daukethAH / jayazrIstava karapaGkaje eva / " idaM zrutvA dhArAvarSAyA'rbudagirinAyakAya svasevakAya narAn preSayat / akathApayaJca-" mlecchasainyamabuMdamadhye bhUtvA AjigamiSadAste / tvayaitAnAgacchato muktvA pazcAd ghaMTTikA rundhyAH / " tena tathaiva kRtam / pravidhA yavanAH / yAvadAvAsAn gRhISyanti tAvatpatito vastupAlaH kaalH| hanyante yavanAH / ucchali to bumbaarvH| kevidantAntaraM aGgulI gRhNanti / apare tobAM kurvanti / tathApi na cchuTanti / evaM tAn hatvA tacchavilakSaiH zakaTAni bhRtvA dhavalakkametya mantrI svasvAminaM pratyadarzayat / zlAdhitazca tenAyam / For Private And Personal Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir na dhvAnaM tanuSe na yAsi vikaTaM nocairvahasthAnanaM donnollikhasi kSitiM kharapuTai vajJayA vIkSyase / kintu tvaM vasudhAtalaikadhavalaskandhAdhirUDhe bhare tIrthAnyuccataTIviTaGkaviSamANyullaGghayan lakSyase // 1 // tataH paridhApitaH / visRSTaH svagRhAya / tatra maGgalakaraNAya lokaagmH| drammeNa puSpaM labhyate tdvsre'pi| evaM puSpasravyayo lokaiH kRtH| itazca nAgapure sAdhudelhAsutaH sA0 pUnaDaH zrImojadInasuratrANapatnIbobIpremakamalApratipannabandhavo azvapatigajapatinarapatimAnyo vijayate / tena prathama zrIzatruJjaye yAtrA trisaptatyadhikadvAdazazatavarSe vikramAt 1273 varSe bimbarapurAt kRtA / dvitIyA suratrANAdezAt SaDazItyAdhike dvAdazazatasaGkhye 1286 varSa nAgapurAtkattumArabdhA / tatsadve'STAdazazatAni zakaTAni / bahavo mahAdharAH / tadanusAreNa zeSaH parivAraH / mANDaligrAmAsanno yAvadAyAtaH ssngghH| tAvatsammukhamAgatya tejaHpAlamantriNA dhvlkkmaaniitH| zrIvastupAlaH sammukhamAgAt / saGghasya dhUlI pavanAnukUlyAd yAM yAM dizamanudhAvati / tatra tatra sa gacchati / taTasthairnarairbhaNitam-"mantrIza ! ito rajaH / itaH paado'vdhaarytaaN|" tataH sacivena babhaNe-"idaM rajaH spraSTuM puNyairlabhyate / anena rajasA spRSTena pAparajAMsi dUre nazyanti / yataH For Private And Personal Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati // 126 // zrItIrthapAndharajasA virajIbhavanti tIrtheSu pambhramato na bhave bhramanti / dravyavyayAdiha narAH sthirasampadaH syuH pUjyA bhavanti jamadIzamathArcayantaH // 1 // tataH saGkapatipUnaDamantriNoDhamAliGganapriyAlApau saMvRttau / sarastIre sthitaH sngkH| rAtrI zrIvasnupAlena kathApitaM pUnaDAya puNyAtmane-"prAtaH sarvasaGgrenAsmadAvAse bhoktavyam / dhUmo na kaaryH|" pUnaDena tatheti pratipannam / rAtrI maNDapo dvidvAro rasavatIprakArazca / sarva niSpannam / bhojanamaNDape prAtarAyAnti nAgapurIyAH / sarveSAM caraNakSAlanaM tilakaracanAM ca zrIvastupAlA svahastena karoti / evaM lagnA dviprhrii| mantrI tu tathaivAnirviNaH / tadA tejaHpAlena vijJaptam-"deva ! anyairapi saGghabhaktiH kArayiSyate / yUyaM mugdhvam / tApo bhAvI / " mantrI bhaNati-"maivaM vAdI / puNyairayamavasaro lbhyte|" gurubhirapi kathApitam yasmin kule yaH puruSaH pradhAnaH sa eva yakSena hi rkssnniiyH| sasmin vinaSTe hi kulaM vinaSTaM na nAbhibhane svarakA vahanti // 1 // tasmAd bhoktavyaM bhvdbhiH|" mantriNA gurUna prati punaridaM kAvyaM prahitam "adya me phalavatI piturAzA mAturAzikhazikhAM kurutAya / yadu yugAdijinayAtrikalokaM, puujyaamyhmshessmkhinnH||2|| For Private And Personal Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir bhojayatA mantriNA nAgapurIyANAmekapaGkitvaM dRSTvA ziro dhUnitam / aho ! zuddhA lokA ete / evaM bhojayitvA paridhApya ca raJjito nAgapurasaGghaH / gatI vastupAlapUnaDI zrIzatruJjayaM sasaGghau / vanditaH zrISabhaH / ekadA lAne sati devArcako devasya nAsAM pidhatte pusspaiH| kila kalasena nAsAM maapiiddiidityaashytH| tadA mantriNA cintitam-"kadAcidaivAd devAdhidevasya kalazAdinA paracakreNa vA'vaktavyamamaGgalaM bhavet tadA kA gatiH saGghasya / " iti cintayitvA pUnaDa Alepe-" bhrAtaH! saGkalpo'yamevaM me sNvRttH| yadi bimbAntaramajhamamammANImayaM kriyate tadA sundaram / tattu suratrANamojadInamitre tvayi yatamAne syAnAnyathA / " pUnaDenoktam-"tataH gtaishcintyissyte'dH|" ityAdi vandatauraivatAditIrthAn vanditvA vyAvRttI to / gataH pUnaDo nAgapuram / mantrI stambhatIrthe rAjyaM zAsti / evaM sthite'nyeyuH suratrANamojadInamAtA vRddhA hajayAtrArthinI stmbhpurmaagtaa| nauvittagRhe'tithitvenA|| sthAt / sA samAgatA sacivena carebhyo jJAtA / carAH proktAH zrImantriNA-" re ! yadA iyaM jalapathena yAti | tadA me jnyaapyaa|" taistathA kRtam / gacchantI jnyaapitaa| mantriNA nijakolikAn preSya tasyAH sarva koTImbakasthaM vastu grAhitam / suSTu rakSApitaM ca kvacit / tadA nauvittaiH pUtkRtaM upamantri-"deva ! jaratyekA'smadayUthyA hajayAtrAyai gacchantI tvatpadre tskrailunnttitaa|" mantriNA pRSTam-"kA sA jaratI?" tairuktam For Private And Personal Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizatI "deva! kiM pRcchasi ? mA mojadIna uravAgamAtA puujyaa|" mantriNA bhatiM mAyagA-"are! vastu vilo-|| kayata vilokyn|" dinadayaM vilambyAnIyArpita savam / jaratI tu svagRha ninye / vividhA bhaktiH kriyte| pRSTA ca-" kiM hajayAtrecchA vH|" tayAktam-" aNniti|" tarhi dinakatipayAn pratIkSadhvam / pratIkSA cakre saa| tAvatArAsaNe AzmIyaM toraNaM ghaTApitam , AnAyitaM ca / bhelayitvA vilokita ca / punarvighaTita / / rUtana baddham / sUtradhArAH saha praguNitAH / mantriNava mArgazcAntare trividho'sti / eko jlmaargH| aparaH karabhagabhyaH / inarastu azvalayaH / yatra ye rAjAno'yodhvA yathAllayantaM tathA sUtraM kRtam / rAjJAM upadAyai dravyANi praguNIkRtAni / evaM sAmayyA svayaM saha bhUtvA sA mahinA tatra / racitaM toraNaM masatidvAre / tatra dIpanelAdipUjAcintA tadrAjapAcIt zAzvatI kAritA / dattaM bhUri bhUri tatra / udabhUt bhUri yshH| vyAvRttA jaratI / AnItA stambhapuram / pravezamahaH kaaritH| svayaM nadehikSAlacake / evaM bhaktyA dinadazaka sthApitA svagRhe / tAvatA dhavalakizorazanapaJcaka anyadAre dukU gandharAjArAdi gRhItam / vRddhA proktA-11 "mAtazcalasi / yadyAdizasi tatra mAnaM ca dApayAsa tadA'ha vayAgacchAmi tava sampreSaNArtham / " nayA bhaNitam-"tatrAha va prbhuH| svairamehi / pUjA te natra yhuprii|" zrI vIradhavala'nupratyA calito mntrimhendrH| gato dillItaTa rAjamAtRvacanAt / kozadUyaMAm tasthau / suratrANaH samnukhamAgAnmAtuH / mA IN // 127 // For Private And Personal Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir praNatA pRSTA ca sukhayAtrAM / jaratyA proktam- "kathaM na me bhadram / yasyAH DhillyA tvaM putrH| mUridharAyAM tu vstupaalH|" rAjJA pRSTam- "ko'sau?" jAtyA vRttaantHpromaanniyruupaatigbhH| rAjAha:-"sa kimini naatraaniitH|" vRddhaah-"aaniito'sti|" dRzyatAMnAha ? / azvavArAn prahitya AnAyya darzino vastupAla: / dattApadA mantriNA / AlApitazca rAjJA-" mAtrA madadhikastvaM putro mtH| tena mama bAndhavastvam / asmanmAtA tvAM stauti|" evaM sukhavArtA kRtvA mahotsarvana svamAturagrasaraH kRtvA zrIvastupAlo dillIpuraM nona: AvAsitazca . sAdhuvUnaDasyAvAse / svamu vana suratrANana ninanya sAdhupUnaDasadane bhojayitvA nijadhavalagRhe AkAritA scivendrH| savinayaM satkRtya pridhaapitH| suvarNakorTimekAM prasAdapade davA uktazceti-"kizcidyAcasva / " vastupAlenAbhihinam-"deva ! gujara gharayA saha devasya yAva| jIvaM sandhiH stAt / upalapazcakaM mamANIkhanIto dApaya / " rAjJA mAM tat / dattA dhIrA / natphalahAMpaJcaka nRpAdezAt pUnaDena preSitaM zatruJjayAdrI / tatraikA RSabhaphalaho / dvitIyA puNDarIkAlaho / tRtIyA kapardinaH / caturthI cakrezvaryAH / paJcamI tejalapure zrIpArzvaphala ho / valitaH pazcAnmantrIzvaraH svapura gtH| praNataH svasvAmI tena ciradarzanotkaNThAvihvalena / pUrvamapi karNAkarNikayA zrutaM DhilogabhanavRttAntam / punaH saviza mantriNa papraccha / so'pi niravazeSamagarvaparaH prAcakhyau / tuSTo vIradhavalaH / dattA dazalakSI hemnAM prasAdapade / sA tu For Private And Personal Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandhaH 24 caturvizati // 128 // gRhAdAgeva dattA bahumilitayAcakebhyaH / milito mantrigRhe sA'pi lokaH / sa satkRtya pressitH| kavayastu ptthnti| zrImanti dRSTvA dvijarAjamekaM padmAni saGkocamaho bhajanti / / samAgate'pi dvijarAjalakSe sadA vikAsi tava pANipadmaH // 1 // uccATane vidviSatAM ramANAmAkarSaNe svAmihRdazca vazya / ekopi mantrIzvaravastupAla ! siddhastava sphUrtimiyarti mntrH||2|| ___ evaM stUyamAna uttamatvAtlajamAno vastupAlo'dho vilokayAmAsa / tato mahAnagaravAsinA nAnakakavinA bhaNitamekastvaM bhuvanopakAraka iti zrutvA satAM jalpitaM, lajjAnamrazirAH sthirAtalamidaM yadIkSase veni tt| vAgdevIvadanAravindatilaka zrIvastupAla ! dhruvam , pAtAlAlimuddidhIrSurasakRnmArga bhavAnmArgati // 3 // tadaiva kRSNanagarIyakavikamalAdityena bhaDyantaramuktam // 128 // For Private And Personal Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir lakSmI calAM tyAgaphalAM cakAra, sArthizritA kIrtimasUta nandinIm / sA'pIcchayA krIDati viSTapAgratastadvAtayA'sau trapate yato mahAn // 4 // teSAM kavInAM bhUri dAnaM dattam / atha kadAcana mantriNA zrutaM yathA-"raivatakAsannaM gacchatAM lokAnAM pArzvato bharaTakAH pUrvanarendradattaM karamugrAdyanti / pohalikebhyaH kaNamANakamekaM 1 kUpakAtkarSa ekH| evaM upadyate lokH|" tata AyatidazinA sacivena te bharaTakAH kuhADInAmAnaM grAmaM dattvA taM karamugrAhayanto nissiddhaaH| aGkavAliyAkhyo grAmastu RSabhanemiyAtrikANAM kSINadhanAnAM svagRhAptiyogyapAtheyadrammapade dttH| zatruJjayaraivatakatallahaTTikAnagarayoH sukhAsanAni kRtvA muktAni andhajvaritAdInAM yAtrikANAM tIrthArohaNArtham / tadutpATakanarANAM tu grAsapade zAlikSetrANi pratiSTitAni / tIrtheSu sarveSu devebhyo ratnakhacitAni haimabhUSaNAni kAritAni / videzAyAtasUrisuzrUSArtha sarvadezagrAmaNyo niyuktAH / kRtaM laukikatIrthakaraNamapi svasvAmiraJjanArtham , na bhaktyA svayaM tu samyagdRSTitvAt / evaM tasyopakArAH kiyantyucyante vivekaziromaNeH / ekadA stambhatIrthapuraM gato mantrI dhavalakkakAt |ttr samudratIre yAnapAtrAtturaGgA uttarantaH santi / tadA somezvaraH kavIndraH AsannavI / mantriNA samasyA pRSTA For Private And Personal Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir catuvaMzAta " prAdRTkAle payorAzi : kasmAd garjitavarjitaH / " prabandhA somezvaraH pUrapati sma "antaH suStajagannAthanidrAbhaGga bhayAdiya // 1 // " turaGgamaSoDazakanucitadAne'tra dattam / punaH kadAcinmaMtrigotara-"kAkA kiMvA krmelkH|" somezvareNa pUrita padyam yenAgacchanmamAkhyAto yenAnItazca mtptiH| prathama sakhi kaH pUjyaH kAkaH kiMvA kramelakaH // 2 // atrApi poDazasahasrA drammANAM dttiH| evaM lIlA tasya / ekadA vRddhabhyaH zrutamevaMvidham / yathA-"prAgvATvaMze zrIvimalo daNDanAyako'bhavat / sa ciramarbudAdhipatyamabhunak, gurjarezvaraprasatteH / tasya dhimalasya vimalamatarvAJchAdvayamabhUt / putravAnchA prAsAdavAJchA ca / tatsiddhye svarga tradevyAM ambikAmupavAsatrayeNArarAdha / pratyakSIbhUya sA mAha-"vatsa ! vAgchAM hi|" vimalA jagau-"putrecchA prAsAdanipattIcchA cAbudabhRGga meM vartate / " ambayA proktam-" dve prAptI na snaH / ekAM brUhi / " tato bhAryAzrIdavyA bacasA vimalana saMsAraddhimAtraphalAmasArAM putrecchAM muktvA prAsAdecchaiva saphala kartumiSTA / ambyoktm-17|| 129 // For Private And Personal Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir saMtsyati taveyam / paraM kSaNaM pratIkSasva / yAvatAhaM girivarA'rbudAdhiSThAnyAH sakhyAH zrImAturmataM gRhaami|" ityuktvA gatA devI / tAvad vimalo dhyAnena tasthau / zrImAtRmataM lAtvA devyAyAtA abhANIca puSpasragadAmaruciraM, dRSTvA gomayagomukham / prAsAdAI bhuvaM vidhAH, zrImAturbhavanAntike // 1 // tattathaiva dRSTvA campakadumasannidhau tIrthamasthApayat / paittalapratimA tatra mahatI vikramAdityAt shsropri| varSANAmaSTAzItI gatAyAM caturbhiH sUribhirAdinAthaM pratyatiSThipat / 'vimalavasatiH' iti mAsAdasya mAmadattaM / tasmin dRSThe janma saphalaM kathyate / etatkathAzravaNAnamantrI dadhyau "vayaM catvAro prAtaro'bhUma / tanmadhye dostAdautumAladevalUNigAvalpavayasau divamagAnAm / mAladevamAnA kIrtanAni prAgapi akAriSata / kiyansyapi lUNigazreyase tu lUNigavasanirarbude kArAcyA" etattejaHpAlAya prakAzitam / tena vinItena sutarAM mere / atha tejaHpAlo dhavalA kAdarbuigiribhUSaNaM candrAvatIM purI matvA dhArAvarSarANakagRhamagAt / tenAsyartha puujitH| kiM kArya bhAdizyatAmityuktaM ca / mantriNoktam-" arbuda zikharAgre prAsAdaM kArayAmahe / yadi yUyaM sAhAyyA: syaat|" dhArAvarSaNa bhaNitam-" tava sevako'smi / ahaM sarvakAryeSu dhuri yojy:|" tato rASTrikamaurgalikAdayo mahAdAnezIkRtAstathA, yathA nirupadyamAnacaityopari pradveSaM na bhajante / vAlena bhUtAni pazIbhavantItivacanAt / tata For Private And Personal Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizatI prapanyA cakrapravezo no bhavet / zcandrAvatImahAjanamukhyaM zrAvakaM cAmpalanAmAnaM gRhaM gatvA''lalApa-"vayaM caityamabude kArayAmahe yadi pUjAsAnnidhdhaM kurudhve / " cAmpalenApi svasya kuTumbAntarANAmapi devapUjArthaM nityadhanavitA kRtA / tato mantrI ArAsapAM gatvA caityaniSpattiyogya dalavATakaM niravakAzayati / tadyugyairahakalaizcAdhuMdopatyakAmAnInayat / arddhakrozArddhakozAntare haddAni maNDApitAni / tatra sarva labhyate / pazUnAM narANAM kSudAdi kRcchaM mAbhUditi | kAraNAt / umbaripIpathena prAsAdaniSpattiyogyaM dalaM dviguNamupari gireH pravezayAmAsa / punastAM padyAM vissmaanyckaar| yathA paracakrapravezo no bhavet / evaM siddhe pUrvakarmaNi zobhanadevaM sUtradhAramAhUya karmasthAye nyyukt| UdalAkhyaM AtmazAlakaM upari sthAyinamakarot / arthavyaye svairitAM ca samAdizat / evaM sUtraM kRtvA teja:|pAlo dhavalakakamAgamat / niSpadyale prAsAdaH / zrInemibimbaM kaSopalamayaM sajIkRtaM vidyate / sUtradhArANAM saptazatI ghaTayati ghATam / te tu duHzIlAH puraH puro'tha gRhNanti / kAryakAle punaH yAcante / tata Udalo mantritejaHpAlAya likhati-"deva ! drammAH vinazyanti / sUtradhArA karmasthAyAt prathamaM prathamaM gRhnnnti|" | tatastejaHpAlena kathApitam-"drammA vinaSTA iti kiM brUSe ? / vinaSTAH kiM kuthitAH / na tAvat kuthitaaH| kintu mnussyaannaamupkRtaaH| upakRtAzcedvinaSTAH kathaM kathyante ? | mAtA me vandhyeti vAkyavatparasparaM viruddhaM bruSe / tasmAt tattvamidam-sUtradhArANAmicchAcchedo na kAryaH, deyameveti / " tato datte uudlH| tAvanni avyaye svairitAM ca sa vidyate / sUra For Private And Personal Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir ppannaM yAvadgarbhagRhamadhye zrIneminAthayimya sthApitam / etacca kRtaM zrItejaHpAlAya vijJaplam / tuSTau dvau mantriNau / zrIvastupAlAdezAt tejaHpAlo'nupayA sahAnalpaparicchado'dhaMdagiri prAptaH / prAsAdaM niSpannavArya dadarza tutoSa / snAtvA sadananAvaraNaH sapatnIko mantrI nemi pUjayati sma / atha kAyotsarge dhyAnenolastasthau ciram / kSaNArddhanAnupamA paliM tathAsthaM muktvA prAsAdaniSpattikutUhalena bahirAgAt / tatra sUtradhAraH zobhanadevo maNDapacatuHstambhI Urdhvayitumupakramate / tadA mantriNyA uktam-"sUtradhAra! mama pazyantyAdhira babhUva / adyApi stambhA mottmbhynte|" zobhanadevenoktam-"svAmini giriparisaro'yam / zItaM sphanim / prAtarghaTanaM viSamam / madhyAnhe gRhAya gmyte| snaayte| pcyte| bhujyate evaM vilambaH syAt / atha vilamyAt kiM bhayam ?, zrImantripAdAzciraM rAjyamupabhuJAnAH santIha tAvat / " tato'nupamayA jagade-" sUtradhAra ! cATumAtrametat / ko'pi kSaNaH kIdRgbhavet ko vetti / " sUtradhAro maunaM kRtvA sthitH| patnIvacanamAkArya sacivendro bahiniHmRtya sUtradhAramavocat-" anupamA kiM vaavdti|" sunnadhArI vyAhApAta-" yaddevena avadhAritam / " mantrI dayitAmAha-"kiM tvayoktam / " anupamAha-"deva ! badantyasmi / kAlasya ko vizvAsaH / kApi kAlabelA kIdRzI bhavati / na sarvadApi puruSANAM tajastathA / yathA niyorvA svasya vA nAzo yenAvazyaM vinshyti| zrIsampandhe vudhAH sthaiyabuddhibadhnanti tatra kiN||1|| For Private And Personal Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandie prasanyA caturvizati 24 // 131 // vRddhAmArAdhayanto'pi tarpayanto'pi pUrvajAn / pazyanto'pi gatazrIkAn aho muhyanti jantavaH // 2 // bhUpAllavaprAnte, nirAlamyA'vilampanIm / svalpAvasthAyinI lakSmI, manyante mantriNo budhAH // 3 // iti viyadito mRtyurito vyAdhirito jarA / jantavo hanta pIjyante, caturbhirapi santatam // 4 // etattatvavacaH zrutvA mantrivaraH mAha-"ayi! kamaladaladIrghalAMcane / tvAM vinA ko'nyaH evaM vaktuM | jAnAti, tAmrapatiSTotpannamauktikairikSukukSijaiH / SadhasparddhabharA varNAH, prasannAH svAdavastava // 5 // gRhacintAbharaharaNaM mativitaraNamakhilapAtrasatkaraNam / kiM kiM na phalati kRtinAM gRhiNI gRhakalpavallIva // 6 // rAjyasvAmini pada kenopAyena zIghnaM prAsAdA nissptsnte|" devyAha-nAtha ! rAtrIyasUtradhArAH pRthak | | dinIyasUtradhArAH pRthak vyavasthApyante / kaTAhizvadApyante / amRtAni bhojyante / sUtradhArANAM ca vizrAmalAbhAdrogo na prabhavati / evaM caityasiddhiH zIghA / AyuryAtyeva zrIrasthirava / yataH gRhIta iva kezeSu mRtyunA dharmamAcaret / ajarAmaravat prAjJo vidyAmartha ca cintayet // 7 // For Private And Personal Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir " ityAdi sarasvatIvINAkvaNitakomalayA girokaravA nivRtA sulakSaNA sA!" mantrimA sarvadezakamasthAyeSu saiva rotiH prArabdhAH / niSpannaM ca sarva stokaireca dinaiH| gato mantrI dhavalakam / dinaiH katiparvardApanikAnara aayaatH| deva! arbudAdrau nemicaityaM niSpannam / hRSTau dvau baandhvo| punaH prAsAdapratiSThAnatI sasaGghau tatra / tatra ca jAlahurapurAt zrIyazovIro nAma bhANDAgArika: sarasvatIkaNThAbharaNatvena ruupaatH| sa AhUta AgAt / militA vastupAlatejaHpAlayazovIrA ekatra nyAyadhikamavinayA iva sAkSAt / caturazItIrANAH / dvAdaza maNDalIkAH / catvAro mahAdharAH / cturshiitirmhaajnaaH| evaM sbhaa| tadvA vastupAlena yazovIraHproce-"bhANDAgArika! tvaM nRpaudayasiMisya mntrii| paugandharAyaNa iva vatsarAjasya / taba snutIH svasthAnasthAH zRNumaH / yathA pindavaH zrIyazovIra ! madhyazUnyA nirarthakAH / saGkhyAvanto vidhIyante tvayaikena puraskRtA // 1 // pazovIra ! likhatyAkhyAM yAvacandravidhistava / na mAti bhuvane tAvadAdyamapyakSaradvayam // 2 // ata eva naH sadA bhavaddarzanaraNaraNakAkrAntameva svAntamAsIt / idAnI cArusampannaM bhavadIvasAnatyam / |tadapi vizeSataH shriimaannemissttrau|" tato yazovIro vyAharati For Private And Personal Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati // 132 // zrImatkarNaparamparAgatabhavatkalyANakIrtizruteH, protAnA bhavadIyadarzanavidhAvasmAkamutkaM mnH| zrutvA pratyayinI sadA RjutayA svAlokAyasrambhaNI, dAkSiNyaikanidhAnakavalamiyaM dRSTiH smutknntthte||1||" ityAdyAH saMkathAH prapathire / prAsAdabimbapratiSTotsavAH sNvRttaaH| zrIvastupAlena ekadA caityasya dUSaNabhUSaNAni pRSTo yazovIraH proce-"deva ! zobhanadevaH sUtradhAraH shobhnH| tato'pi na yuktaM etadambA kIrtistambhoparisthitA ekAmaGgalImUrvIkRtya vartamAnA ghaTitA / sa tu karmakara eva drvylolupH| atra tava mAturmUrtirvilokyate / yena dAtA durlabhaH / zateSu jAyate zUraH sahasreSu ca paNDitaH vaktA zatasahasreSu dAtA bhavati yA na vA // 1 // ityAdi kimucyate / prAsAdaH paramatamaH / paraM doSA api santi / prAsAdApekSayA sopAnAni hrasvAni ? stambhe vimbAnyAzAtanAbhAjanaM syuH 2 dvArapradeze vyAghrarUpANi pUjAilpatyAya syuH 3 jinapRSTaM pUrvajAropaNA tpAzcAtyAnAmRddhinAzo bhavitA 4 AkAze jainamunimUrtiropaNAcatparaM darzanapUjA'lpatyApa 5 mUhalAkRSNA na maGgalAya 6 bhArapadAH dvAdazahastapralambAH kAlena sa ko'pyevaMvidho na bhaviSyati yaH dhinAza IdazaH prakSepayiSyati // " ityAdi zrutvA satyaM matvA na cukopa ko'pi / bhavitavyatAM cApratikArAM nizcikye vivi // 132 // For Private And Personal Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir dhadAnaivikramAditya iva prakAzya mahimAnaM vimRjya svasthAne lokaM saparijano dhavalakaM gatvA prabhu natvA sukhaM tsthau| itazca zrIvIradhavalasya dvau putrau stH| eko vIramaH / aparo vIsalaH / tatra vIramo yauvanasthaH zareSu rekhAM prAptaH / yo varSAkAle'kasmAdupari patantyA vidyuta uddezena kRpANImAkRSat / sa ekadA kacidekAdazIparvaNi dhavalakSakamadhye tarutalamagamat / tatra parvaNyasau rItiH-'vaiSNavaiH sarvairaSTottarazataM badarANAM vA AmalakAnAM drammANAM vA moktavyaM trordhH|' vIramenA'STottaraM zataM drammA muktAH / ekena tu vaNijA tatra sthitenASTotta| razata duHkRtA muktA / vIrameNa tasyopari kRpANikA kRSTA / re ! asmattaH kimadhikaM karoSIti vadannasI vaNijaM hantumanvadhAvat / vaNig naSTo vIradhavalAdhyAsitAM sabhAmAvizat / jAtaH kalakalaH / jJAtaM pAraMparyaM vIradhavalena / vaNiji pazyati vIramo AkArya hakita:-"kA te carcA | yadyayaM tvadadhikaM karoti / asmAkaM nyAyaM na vetsi / dUre bhava punarmadRSTau nAgantavyam / vaNijo mama jaGgamaH kozaH / mayi jIvati sati kenaabhibhuuynte|" ityuktvA taM vIramagrAmAkhye AsannagrAme'tiSThipat / sa tu koNikakumAravat kaMsavat pitAre dviSTo jIvanmRtaMmanyo'sthAt / vIsalastu rANazrIvIradhavalasya vallabhaH zrIvastupAlasya ca / atrAntare zrIvIradhavalo'cikitsyena vyAdhinA jgrse| tadA vIramaH svasahAyairbalavAn bhUtvA rAjyArthaM rANakamilanamiSeNa 'dhavalakka For Private And Personal Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizatI prabandha mAgAt / tadaiva zrIvastupAlena te durAzayeM jJAtvA pratyutpannamatitvAdazvagajahemAdiSu paramAtmamAnuH paramo yatnaH kRtH| vIramaH prabhavituM na zazAka / dhavalakka eva svasaudhe vipule'vatasthau / dinaistribhirvIradhavalo divaM gataH / lokaH zokasamudre ptitH| bahubhizcintArohaNaM kRtam / mantrI tu saparijanaH kASThAni bhalAyannaparAparairmantribhiniSiddhaH / uktaMca-"deva ! tvayi sati rANapAdAH svayaM jIvantIva lkssnte| tvayi tu lomAntarite paripUrNAH pizunAnAM mnorthaaH| gatA gurjaradharA iti jJeyam / " tato na mRto mantrI / utthApanarine mantrI |zrIvastupAlaH sabhAsamakSaM paThati AyAnti yAnti ca pare RtavaH krameNa saJjAtametadRtuyugmamagatvaraM tu| vIreNa vIradhavalena vinA janAnAM varSA vilocanayuge hRdaye nidaaghH||1|| atIva nizvasya gatAH sarve'pi khasthAnaM / tatazca mRte vIradhavale tadrAjyalipsuUramaH sannaya gRhAnirgamiSyati yAvatA tAvatA zrIvastupAlena vIsalA kumAro rAjye viniveshinH| vIsaladeva iti nAma prkhyaapitm| sarvarAjyAGgeSvApsanaraiH rakSA kAritA / svayaM pIsalaM gRhItvA sArA'zvakhurapuTakSaNakSamApITholadarajaH puJjasthagitavyomA rAjanyakakrUrakaravAlazallabhallAkiraNadviguNadhotitaravikiraNo vIramasammukhaM yayau / dAruNaH samaro jajJe / vIramaH svasya tejaso'navakAzaM manyamAno naMSTrA zvasureNa rAjakulena udayasiMhanAdhichitaM jAla For Private And Personal Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir hurapuraM prati acAlIt / mantrI tasyAzayaM dakSatayA jJAtvA SoDaza yojanikAnarAnudayasiMhAntike praipIt AkhyApayat / yathA-" amuM rAjadviSTakArakaM jAmAtRsambandhena yadi svAntike sthApayiSyasi / tadA te na rAjya na jIvitaM ca / hanyAnam / " tato yadA varimo jAbAlipurodhAnaM prAtastadA vizrAmyannaMgarakSikAguttArayaalasAyamAna udayasiMhaniyuktairdhanurddharaiH zaraiH zatamitairjarjaracAlanIyaprAyakAyaH kRtaH mRtastatra / tasya ziro bIsaladevAya prahitaM udayasiMhena / tadanu jAtaM niSkaNTakaM bIsaladevarAjyam / yAvanmAtraM vIradhavalena sAdhitaM tAvanmAtrAnna kimapi nyUnamAsIt / kevalaM labdhaprasareNa vIsalena zrIvastupAlA laghutayA dRssttH| puruSaH sampadAmagramArohati yathA yathA / gurUnapi laghutyena sa pazyati tathA tathA // 1 // rAjJA vRddhanagarIyanAgaDanAmA vipraH prdhaaniikRtH| mantriNoH punarlaghuzrIkaraNamAnaM dattam / asmin prastAve ekaH samarAkanAmA pratIhAro rAjJo'sti / sa prakRtyA nIcaH pUrvamanyAyaM kurvANo mannizrIvastupAlena pIDito'bhUt / sa labdhAvakAza uparAjaM brUte-"deva ! anayoH pArthe'nantaM dhnmaasnetdyaacytaam|" kRtaghnena rAjJAna tAvAhayAvAdIt " artho dIyatAm / " tAbhyAmuktam-" arthaH zatruJjayAdriSu vyayitatvAnnAsti naH paandhai|" rAjJoktam-"tarhi divyaM dIyatAm / " mantribhyAmabhihitam-" yadivyaM bhavadbhayo rocate tadAdizyatAm / " rAjJA ghaTasarpaH puraskRtaH / lavaNaprasAdo tadA jIvanabhUt / sa niSedhayati tadakRtyam / natu tadvacanaM rAjA zRNoti abhinavadurpavazAt / tadA somezvareNoktaM kAvyamekaM vIsalaM prati For Private And Personal Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir paturvizati // 134 // mAsAnmAMsalapATalAparimalavyAlolarolambataH prApya prodimimAM samIramahatIM hanta tvayA kiM kRtam / sUryAcandramasau nirastatamasau dUraM tiraskRtya yat pAdasparzasahaM vihAyasi rajaH sthAne tayoH sthApitam // 1 // nivartitaM divyaM raajnyaa| atha kadAcid dhavalakake mantriNi vasati sati pauSadhazAlA ekA aaste| tasyA uparitanaM puJjakaM kSullako'dhaH kssipnnaasiit| tasyAjJAnAt sa puJjako vIsaladevamAtulasya siMhanAno yAnAdhirUDhasyAdho rathyAyAM gacchataH zirasi patitaH / kruddhaH saH madhye Agatya kSullaka dIrghayA tarjanakena pRSTe dRDhamAhatya re mAM jeAkaM siMhanAmAnaM rAjamAtulaM na jAnAsIti vadana svagRhe gataH / taM vRttAntaM madhyAhne mantrivastupAlaM bhojagArambhe utkSiptaprathamakavalaM Agatya rudannughATitapRSTo'bhijijJapat kssullkH| mantriNA'bhuktenaiva utthAya kSullakaH sandhArya prasthApitaH, zAlAyAM preSitazca / tadanu svayaM svakIyaH parigraho bhASita:-" bhoH kSatriyAH ! sa ko'pyasti yuSmAsu madhye yo mama manodAhamupazamayati / " tanmadhye ekena rAjaputreNa bhUNapAlAkhyenoktam| "deva ! mamAdezaM dehi / ahaM tu prANadAne'pi tava prasAdAnAM naa'nRnniibhvaamH|" sa ekAnte nItvA mantriNA channaM karNe pravizya samAdiSTam-"yAhi jeThuAvaMzasya rAjamAtulasya siMhasya dakSiNaM pANiM chisvA me ddhoky|" | sa rAjaputrastathetyuktvA ekAkI madhyAhe siMhAvAsadvAre tsthau| tAvatA rAjakulAt siMha AgAt / rAjapu // 14 // For Private And Personal Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shei Kailashsagarsuri Gyanmandit treNAgre bhUtvA praNipatya siMhAya uktam-" mantriNA zrIvastupAladevenAhaM vaH samIpaM kenApi gUDhakAryeNa preSi to'smi / tena ito bhUtvA prasadyA'vadhAryatAm / " ityukte sa kizcidgatvA parAGmukho bhUtvA yAvad vArtA zrotuM yatate tAvan mantribhRtyena siMhasya karaH svakare kRtya sahasA kaMkalohachuryA chinnH| chinnaM taM karaM gRhItvA re ! vastupAlasya bhRtyo'smi / punaH zvetAmbaraM paribhaveriti vadaMzcaraNabalena palAyya bhUNapAlo manyantikamagamat , karamadIdRzat / mantriNA zlAghe'sau / sa karaH svasaudhA'gre bddhH| svamAnuSANi paramAptanaragRhe | muktAni / AtmIyaparigraho bhASitaH-"yasya jIvitAzA sa svagRhaM yAtu jIvatu ciram / asmAbhirbalavatA saha vairamupArjitam / maraNaM karasthameva jIvite sndehH|" taiH sarvairapyuktam-"devena saha maraNaM jIvitaM ca / sthitAH smo vayaM / etadarthe nizcayo jnyaatvyH|" tato gopurANi dattvA gRhaM naraiH svAvRttaM kRtvA svayaM svasaudhopari sajjIbhUya tasthau niSaGgI kavacI dhanuSmAn / tataH siMhasyApi paricchado milito baandhvaadibhuuyaan| taiH sarvairabhANi-" gatvA vastupAlaM saputrapazuvAndhavaM haniSyAmaH iti pratijajJe / " calitaM jeTThaAkasainyam / yAvadrAjamandirAne AyAtaM kalakalAyamAnaM tat / tAvadekena jyAyasoktam-" evaMvidhaM vyatikaraM yadi | rAjA vijJapyate tadA varam / mA'smatsahasAkAritve tasya kopo'bhUt / " tato vijJasaM rAjJe / rAjJA vAtA | jJAtvA vimRzya bhaNitam-" anaparAdhe keSAmapi vastupAlo na pIDayati kizcit / yuSmAbhiranyAyyaM kRtaM For Private And Personal Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pravandhara caturviMzati // 135 // bhaavi|" tairuktam-" mantriNo guruHpiidditH|" rAjA prAha-" yadItthaM kRtaM tasmAttiSThatAmatraiva / vayaM svayaM kariSyAmo yadacitam / " tataH somezvaradevaH pRSTaH-" he guro ! kimatra yuktaM syAt / " guruppoktam-" mAM tatpAce prahiNuta / AyatipathyaM krissye|" prahitaH sH| prApto mantrisaudheyadvAram / prApto manyanujJayA mantripArzva purohita Aha-" mantrin ! kimetadalpe kArya kiyatkRtaM bhvdbhiH| jeTThaakA militAH santi / rAjApi tadAgineyaH / tena krodhaH zamyatAm / yena sandhi kArayAmi / " atha mantrIzaH prAha-"maraNAta kiM bhyN| jite ca labhyate lakSmIrmute cApi surAGganA kSaNavidhvaMsinI kAyA, kA cintA maraNe raNe // 1 // paraM guruparibhavo duHsahaH / atha kiM vyApRtaM jagdhaM pItaM dattaM gRhItaM vilasitaM yathA tathA yadA tadA marttavyameva / idamekaM maraNamitthaM bhavatu / jIvitaikaphalamAghamArjitam luNTitaM purata eva yad yshH| se zarIrakapalAlapAlanaM kurvate bata kathaM mnsvinH||1||" ityAdi gIrbhitikRtanizcayaM mantriNaM jJAtvA gururgatvA rAjAnamUce-" rAjendra ! mriyata evA'tra jhaga| Take mantrI / sa agre'pi zuddhazaraH teSu teSu sthAneSu jayazrIvaro jAtaH / tatra vaktuM na pAryate / api ca tRNaM| For Private And Personal Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir | zarasya jIvitamiti vacanAt / IdRzo yodhaH kacidviSame kArye'gre dhRtvA ghAtyate naivaM vRthA / bahudhA bhvtaamupkaarii| anyaca sa kiM prabhuryo jIrNabhRtyAnAM dvitrAnaparAdhAnna sahate / asmadAdInAmapi manasi devasya kIzI AzA bhaavinii|" ityAdi dRDhaM mRdusAraM nigadya haste kRto rAjA / yaduktam vallInarindacittaM vakkhANaM pANiyaM ca mhilaao| tatthaya vacaMti sayA jatthaya dhuttehiM nijaMti // 1 // rAjA provAca-" mantrI dhIrAM dattvA sammAnya samAnIyatAm / " gato gurustatra / rAjJoktamuktvA nIto mantrI / paraM sannaddhabaddha eva militH| rAjA vividhatadupakRtismRtyA ArdranayanamanasA pitRvadupazamito mntrii| mAtulAH paadyolgaapitaaH| sa mantriccheditaH siMhahasto loke drshitH| bahurAjalokasamakSaM zabdaH pralApita:-"yo mantridevaguruhantA tasya prANAn hnissyaamH|" ityuktvA jinamatasya mantriNazca gauravamavIvRdha. dvIsaladevaH / evaM kAle gacchati vikramAdityAt 1298 varSa prAptam / zrIvastupAlo jvararuka klezena pIDitaH tadA tejaHpAlaM saputrapautraM ca jayantasiMhamabhASata-" vatsa ! zrInaracandrasUribhirmalladhAribhiH saMvatta 1287 varSe bhAdrapadavadi 10 dine teSAM devagamanasamaye vayamevamuktAH - mantrin ! bhavatAM 1298 varSe svargAroho | bhaviSyati / " teSAM vacAMsi ca na calanti gI:siddhisampannatvAt / tato vayaM zrIzatruJjayaM gamiSyAma eva / ___ gururbhiSag yugAdIzapraNidhAnaM rasAyanam / sarvabhUtadayApathyaM santu me bhavarugbhide // 1 // For Private And Personal Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturviMzatI // 136 // labdhAH zriyaH sukhaM spRSTaM mukhaM dRSTaM tanUruhAm / pUjitaM darzanaM jainaM na mRtyorbhayamasti me // 2 // " kuTumbana tanmAnitam / zatruJjayagamanasAmagrI niSpannA / vIsaladevo mantriNA sAzrulocanaH samApRSTaH mutkalApitazca katipayapadAni smpressnnaayaayaatH| tato nAgaDapradhAnagRhaM mantrI khymgaat| tena''sanAdibhiH satkRtya pRSTo kAryavizeSa mantrI babhASe-" vayaM bhavAntarazuddhAya vimalagiriM prati pratiSThAmahe / bhavadbhijainamunayo'mI RjavaH samyararakSaNIyAH kliSTalokAt / yataH gaurjarANAmidaM rAjyaM vanarAjAt prabhRtyapi / sthApitaM jainamantrIstu tadveSI naiva nandati // 1 // iti jJAtavyam / mantrinAgaDenoktam-"zvetAmbarAna bhaktyA gauravayiSyAmi / cintA eSA na kaaryaa| khastyastu vH|" iti tadvacasA samatuSat / atha cacAla vastupAlaH / aGkevAliAgrAma yAvatpApa / tatra zarIraM bADhamasahaM dRSTvA tasthau / tatra sahAyAtAH sUrayo niryAmaNAM kurvanti / mantrIzvaro'pi samAnA sarva | zRNoti, zraddadhAti ca / anazanaM pratipadya yAme mate svayaM bhaNati na kRtaM sukRtaM kizcit , satAM smaraNocitam / manorathaikasArANAmevameva gataM vyH||1|| yanmayopArjitaM puNyaM jinshaasnsevyaa| jinazAsanasevaiva tena me'stu bhave bhave // 2 // For Private And Personal Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir yA rAgiNi virAgiNyaH striyastAH kAmayeta kaH / tAmahaM kAmaye mukti yA virAgiNi rAgiNI // 3 // zAstrAbhyAso jinapatinutiH saGgatiH sarvadA''yaH, sadvRttAnAM guNagaNakathA doSavAde ca mautam / sarvasyApi priyahitavaco bhAvanA cAtmatattve, sampadyantAM mama bhavabhave yAvadAptopavargaH // 4 // iti bhaNannevAstamito jainazAsanagaganamaNDanamRgAGkaH shriivstupaalH| tadA nigranthairapi taarpuutkaarmrodi| kA kathA sodarAdInAm / mantriNi divaM gate zrIvarddhamAnasUrayo vairAgyAdAmbilavarddhamAnatapaH kartuM naarebhuH| mRtvA zaMkhezvarAdhiSThAyakatayA jAtAH / taimantriNo gatirvilokitA, paraM na jnyaataa| tato mahAvidehe gatvA zrIsImandharo natvA pRssttH| svAmyAha-"atraiva videhe puSkalAvatyAM puNDarIkiNyAM puri kurucandrarAjA sNjaatH| sa tRtIye bhave setsyati / anupamadejIvastu atraiva zreSThisutA'STavArSikI mayA dIkSitA puurvkottyaayuH| prAnte kevalaM mokSazca / " sA eSA sAdhvI vyantarasya darzitA / tadanu tena vyantareNAtrAgatya tayorgatiH prkttitaa| tatra tejaHpAlo vilapati AlhAdaM kumudAkarasya jaladhevRddhiH sudhAsyandibhiH, pradyotairnitarAM cakoravanitAnetrAmbujaprINanam / etatsarvamanAirAdahRdayo'nAdRtya rAhuhahA, kaSTaM candramasaM lalATatilakaM trailokyalaNyAH papI // 1 // For Private And Personal Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturvizati // 137 // jayantasiMho vadati privandhaH khadyolamAtrataralA gaganAntarAlamuccAvacAH kati na danturayaMti taaraaH|| 24 ekena tena rajanIpatinA vinA'dya sarvAH dizo malinamAnanamudvahanti // 2 // kavayaH prAhu:manye mandadhiyAM vidhe ! tvamavadhivairAya sevArthinAM, yadvairocanasAtavAhanabalizcaitAjabhojAdayaH / kalpAntaM cirajIvinona vihitAste vizvajIvAtavo, mArkaNDadhruvalomazAzca munayaH tRptAH prabhUtAyuSaH // 3 // | lokAstu vadantikiM kurmaH kamupAlabhemahi kimu dhyAyAma kaM vA stumaH kasyAne svamukhaM svaduHkhamalinaM sndrshyaamo'dhunaa| zuSkaH kalpataruyaMdaGgaNagatazcintAmaNizcAjaran kSINA kAmagavI ca kAmakalazo bhagno hahA ! daivtH||4|| __tatastejaHpAlajayantasiMhAbhyAM mantridehasya zatruJjayaikadeze saMskAraH kRtH| saMskArabhUmyAsannaH svargArohaNanAmA prAsAdo namivinamiyutaRSabhasanAthaH kaaritH| mantriNyau lalitAdevI soSU anazanena mmRtuH| zrItejaHpAlastvanupamAsahito madhyamavyApAra bhogabhAga lezato'pi tathaiva dAnaM tanvAnaH 1308varSe dhaamgmt|| 137 // For Private And Personal Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir tataH zrIjayantasiMho'pi paralokamabhajat / zrIanupamApi tapasA svargamasAdhayaditi bhadram / etayozca zrIvastupAlatejaHpAlayodharmasthAnasaGkhyAM kartuM ka IzvaraH / paraM gurumukhazrutaM kiJcillikhyate-"lakSamekaM sapAdaM jinabimbAnAM vidhApitam / aSTAdaza koTyaH SaNNavatirlakSAH zrIzatruJjayatIrthe draviNaM vyayitam / dvAdaza koTyo'zItilakSAH shriiujjynte| dvAdazakoTyastripaMvAzallakSAH arbudagirizikhare lUNigavasatyAm / navazatAni caturazItizca pauSadhazAlAH kAritAH / paJcazatAni dantamayasiMhAsanAnAM kArApaNam / sUrINAM pratyekamupavezanArthamarpaNam / paJcazatAni pazcottarANi samavasaraNAnAM jAdaramayAnAM kAraNaM zrIkalpavAcanAkSaNe maNDanArtham / brahmazAlAH saptazatAni / saptazatAni satrAgArANAm / saptazatI tapasvikApAlikamaThAnAm / teSAM sarveSAM bhojananirvApAdi dAnaM kRtaM / paJcaviMzatizatAni hariharabrahmAdimahezvarAyatanAnAm / trayodazazatAni caturuttarANi zikharabaddhajainaprAsAdAnAm / trayoviMzatiHzatAni jIrNacaityoddhArANAm aSTAdaza koTivyayena sarasvatIbhANDAgArANAM trayANAM sthAnatraye karaNaM dhavalakastambhatIrthapattanAdau / paJcazatI brAhmaNAnAM nityaM vedapAThaM kArayati sma / teSAM gRhamAnuSANAM nirvAhakaraNam / varSamadhye saGghapUjAtritayaM sarvadarzaninAm / / paJcadazazatI zramaNAnAM nityaM gRhe viharati sma / baTukakaTikakAryaTikAnAM sahasraM samadhikaM prtyhmbhukt| trayodazayAtrAH saGghapatIbhUya kAritAH lokAnAM / tantra prathamayAtrAyAM catvAri sahasrANi pazcazatAni zakaTA For Private And Personal Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalashsagarsuri Gyanmandir prabandha caturvizati // 138 / nAM sazayyApAlakAnAm / saptazatI sukhAsanAnAm , aSTAdazazatI vAhinInAm / ekonaviMzatizatAni zrIkarINAm / ekaviMzatiH zatAni zvetAmbarANAm / ekAdazazatI digambarANAm / catvAri zatAni sA bhani jainagAyanAnAm / trayastriMzacchatI bandijanAnAm / ctuHshsrturgaaH| dvisahasroSTAH / catuzcatvAriMza| dadhikazataM devAryAH / saptalakSamanuSyAH / idaM prathamayAtrApramANam / agretanA tadadhikA jnyeyaa| tathA caturazI-2 tistaDAgAH subaddhAH / catuH zatI catuHSaSThayadhikA vApInAm / pASANamayAni dvAtriMzad durgANi / catuH sssstthirmshiityH| evaM laukikamapi kRtaM mano vinApi / tathA dantamayajanarathAnAM cturviNshtiH| viMzatizataM zAkaghaTitAnAM / ekaviMzatyAcAryapadAni kAritAni / sarasvatIkaNThAbharaNAdIni caturviMzativirudAni bhASitAni kvijnaiH| zrIvastupAlasya dakSiNasyAM dizi zrIparvataM yAvat , uttarasyAM kedAraparvataM yAvat , pUrvasyAM vANArasI yAvat , pazcimAyAM paJcanadaM yAvat , tayoH kIrtanAni zrUyante / sarvAgreNa trINi koTizatAni caturdazalakSA aSTAdazasahasrANi aSTazatAni dravyavyayaH puNyasthAne / triSaSTivArAn saGgrAme jaitrapadaM gRhItam / aSTAdaza varSANi tyoaavRtiH||" iti shriivstupaalprvndhH|| // 138 // For Private And Personal Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir caturviMzati zrIpraznavAhanakule koTikanAmani gaNe jagadvidite zrImadhyamazAgvAyAM harSapurIyAbhidhe gacche // 1 // maladhArivirudaviditazrIabhayopapadasUrisantAne zrItilakasUriziSyaH sariH zrIrAjazekharo jayati // 2 // tenAyaM mRdugadyamugdho mugdhAvabodhakAmena / racitaH prabandhakozI jayatAjinapatimataM yAvat // 3 // tathA kahAravIradussAghavaMzamukuTo nRpaughagItaguNaH / babbUlIpUrakAritajinapatisadanocchalatkIrtiH // 4 // bappakasAdhostanayo gaNadevo'jani sapAdalakSabhuvi / tadanakanAmA tatputraH sAhako dRDhadhIH // 5 // tatsUnuH sAmantastatkulatilako'bhavajagatsiMhaH durbhikSaduHkhadalanaH shriimhmdsaahigaurvitH||6|| tajjo jayati siribhavaH SaTdarzanapoSaNo mahaNasiMhaH DhillyAM svadattavasatau granthamimaM kArayAmAsa // 7 // zaragaganamanumitAbde(1405)jyeSThAmUlIyadhavalasaptamyAma niSpannamidaM zAmnaM zrotradhyetroH sukhaM tanyAt // iti caturviMzatiprabandhAH sampUrNAH // [zrImattapAgacche paM0 sAgaradharmagaNayaH tacchiSyapaM0 kulamAragaNayastenaiSA pratiH sampUrNAkRtA svaparopakArArtham // maNUMdragAma likhitA, eSA pratirvAcyamAnAvicalakAlaM nandatAt ] For Private And Personal Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir For Private And Personal