Book Title: Agam 17 Upang 06 Chandra Pragnapti Sutra Sthanakvasi
Author(s): Amolakrushi Maharaj
Publisher: Raja Bahaddurlal Sukhdevsahayji Jwalaprasadji Johari
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600254/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NIWANANTARAVAN sUtra 17 jImahArAjakUtA WWWW bAlabrahmacArI zi paMDita muni zrI amolaka RSikI 48 hindI bhASAnuvAda sAhita. - candra sUryaprajJapti sUtra p- TC NAYANAYNAVAYANAYANAVANAINA jAha prAsiddha kartA-dAkSiNa haidarAvAda nivAsI. lAlA mukhadevasahAyajI jvAlApramA amUlya prasAdajI jauMdarA prata 15 JANAVAR AAWARAWAL mena zAstrodvAra mudrAlaya sIkaMdarAbAda (dakSiNa.) Jisesign wwwppulasyam Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wreccccccce-teccene 6: amulya zAstra dAnadAtA. G EEccccc jaina sthambha dAnavIra jana prabhAvaka dharma dharadhara * SHAD S.JWALA jena zAstroddhAra mudrAlaya, sikaMdarAbAda, (dakSiNa) OR Ivatelia-Only sva rAjA bahAdA lAlA sukhadeva sahAyajI. jauharI. kAlA jyAla pramAdajA. jAhaw.jainalitirary.org janma maM.1950 ---h oo svagamyama007 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza-caMdraprajJapti sUtra-SaSTa upAGga 4828 candraprajJapti sUtra kI prastAvanA devAdhidevaM jinaM natvA, sadgurU jJAna prasAdate!candra prajJapti sUtrasya vArtikaM kurute mayA // 1 // 1 sarva devoM ke deva zrI jinezvara bhagavana ko namaskAra karake zrI sadguru .mahArAjane dI huI jJAna rUpa prasAdI ke prasAda kara yaha chaThA aMga candraprajJati zAstra kA hindI bhASAnuvAda karatA hUM. // 1 // ya jJAtAjI zAstra kA upAMga kahA jAtA hai. jJAtA sUtra ke prathama zrutaskandha kA adhyayana candramA kA hai tathA dUsare zrUtaskandha meM candramA kI agrapahiSIyoM ke nAma mAtra va pUrvabhava kI karaNIkA kathana kiyA hai, vaha candramA kisa prakAra RddhivAlA hai. jisa kA maMDala,gati,gamana, saMvatsaroM,varSa,pakSa, mahine, tIthi, nakSatroM: kAla pramANa kalopakula nakSatroM jyotiSI ke mukha vagairaha bahuta vistAra se varNana kiyA hai. yaha candraprajJapti sUtra kaisA prabhAvika (camatkArI) va kitanA gahana haiM yaha kucha jainoM se chipA nahIM hai baDe 2 mahAtmA sAdhuoM bhI isa kA paThana mAtra karate acakAte haiM. jina 2 ne isa kA paThana kiyA una 2 ne isa ke camatkAra dekha aisI daMta kathAoM bhI bahasasI pracita hai. isa se sahaja bhAna hogA ki isa ko likhanA aura chapA ke prasiddhI meM lAnA yaha kitanA vikaTa kAma hai. sAmAnya puruSa se ho sakatA hai kyA? aise duSpApya zAstra ko Aja hindI bhASAnuvAda yukta prasiddhI meM rakhane jo maiM samartha hotA hUM yaha pravala pratApa kaccha deza na karatA ATha koTI vaDI pakSa ke pratApI paramapUjya zrI karmasiMhajI mahArAja ke jeSTa Bo3gp 4882- prastAvanA 48488 4 For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 4. anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI ziSya kavivarendra paramopakArI mahAtmA munirAja zrI nAgacandra jI mahArAja kA hI hai. ina mahAtmAne eka bata artha vAlI zuddhalipI dAlI apane pAsa kI candra prajJaptI kI prata bhegI, taise hI parama prayAsa kara ahamadAbAda ke bhaMDArameM rahe huve aSTa koTI dariyApurI sampradAya ke paramapUjya raghunAthajI mahArAja ke ghiddha zi romaNi, gaNitAnuyoga vizArada mahApuruSa zrI hAthInI svAmIjI ke paraka prayAsa se likhe huve bahuta hI khulAsA aura yaMtro ke candra prajJapti kI guTake ( pustake ) yahAM bhejabAi, una ke AdhAra se isa ma prakAra khulAse sahita isa kA utArA kara sakA hUM. taise hI gauNatANeM bhInAsara ke seTha hajArImalaja, bAMThIyA kI tarapha se prApta huI prata kI bhI sahAya lI gaI haiM. hamAre jAnane meM to yathA buddhi bahuta khulAsA kiyA hai tadyapi isa ke mUla meM azuddhIyoM kA saMbhava rahA hai kyoMki isa prakAra isa hasta likhita pratIyoM bhI kvacita upalabdha hotI hai. isaliye viTTara sudhArA kara paThana kI bhIye. parama pUjya zrI kahAnanI RSijI mahArAja sampadAyakevAlagrahmacArI bhani zrI amolakaRSijI ne sIrpha tIna varSa meM 32 hI zAstroM kA hiMdI bhASAnuvAda kiyA, una 32 hI zAstroM kI 10001000 pratoM ko sIrpha pAMca hI varSa meM chapavAkara dakSiNa haidrAbAda nivAsI rAjA bahAdUra lAlA murkhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI ne saba ko usa kA amUlya lAma diyA hai ! * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KEE. zAstra prakAzaka dakSiNa haidrAbAda nivAsI joharI varga meM zreSTha daravI dAnavIra ganA vahAdura lAlAjI mAheva zrI mukhadeva mahAyajI jvAlApramAdajI! Apane mAdhu sevA ke aura jJAna dAna jaise mahAlAbhake lobhI bana jaina sAdhumArgIya dharma ke parama mAnanIya va parama AdaraNIya battIma zAstroM ko hindI bhArAnuvAda sahita chapAne ko ru.20000, kA parcakara amUlya denA svIkAra kiyA aura yuropa yaddhAraMbha se saba vastu ke bhAva meM vRddhi hone me ru. 40000 ke kharca meM bhI kAma pUrA honekA maMbhava nahI hote bhI Apane usa hI utsAha me kArya ko samApta kara sabako amUlya mahAlAbha diyA, yaha Apa kI udAratA mAdhumArgIyoM kI gaurava darzaka va paramAdaraNIya hai ! jhayAlA ( kATIyAvADa ) nivAsI dharma premI kAryadakSa kRtajJa maNilAla zivalAla zeTha! inoMne jaina TaniMga kAleja ratalAma meM saMskRta prAkRta va aMgrejI kA abhyAsa kara tIna varSa upadezaka raha acchI kauzalyatA prApta kI.ina se zAstrodhdhAra kA kArya acchA hogA aisI sUcanA guruvarya zrI rasma rapijI mahArAja se milane se ina ko bolAve, inoMne anya presa meM zuddha acchA aura zIghra kAma honA nahIM dekha zAstrodhdhAra presa kAyama kiyA aura presa ke karmacAriyoM ko utsAhI kArya dakSa banA kAma liyA.taise hI bhApAnuvAda kI presakopI banAi.yadyapi yaha bhAi pagAra se rahe the tathApi inoMne isa kArya kI sevA betana ke pramANa bhe adhika kI. isa liye inako bhI dhanyavAda dete haiM. SEars haidrAbAda sikandrAbAda jaina maMca EIR jyAlAprasAda KRTERESTER For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSS mahAya-manimaMDala He aura bhI-sahAyadAtA - apanI chattI Rddhi kA tyAga kara haidrAbAda sIkandrAbAdameM dIkSA dhAraka bAla brahmacArI paNDita muni zrIamolaka RpijIke ziSyacarya jJAnAnaMdI zrI deva RSijI. bhaiyyAvRtyI zrI rAja RSijI. tapasvI zrI udaya RSijI aura vidyAvilAsI zrI mohana RSijI. ina cAroM munivaroMne guru AjJAkA bahamAnase svIkAra kara AhAra pAnI Adi mukhopacAra kA saMyoga milA. do prahara kA vyAkhyAna, prasaMgIse vArtAlApa,kArya dakSatA va samAdhi bhAva se sahAya diyA jisa se hI yaha mahA kArya itanI zIghratA se lekhaka pUrNa sake. isa liye isa kArya baddala ukta munivaroM kA bhI baDA upakAra hai. ku tm paMjAba deza pAvana karatA pUjya zrI sohanalAlajI, mahAtmA zrI mAdhava munijI, zatAvadhAnI zrI ramacandrajI, tapasvIjI mANakacandajI, kavIvara zrI amI prASijI,mavaktA zrI daulata RSijI.paM. zrI nathamara.jI.paM.zrI jorAvaramalajI. kavidhara zrI mAnapandrajI.pravartinI satIjI zrI pArvatIjI.guNajJasatIjI zrI raMbhAjI. dhorAjI sarvajJa bhaMDAra,bhInA saravAle kanIrAmajI bahAdaramalajI bA~ThIyA, lIvaDI bhaMDAra.kucerA bhaMDAra, ityAdika kI tarapha se zAstroM va sammati dvArA isa kArya ko bahuta sahAyatA milI hai. isa liye ina kA bhI bahuta upakAra mAnate haiM. -- Voic mu khadeSa sahAya jyAlA pramAda mukhadeva mahAya cAlAprasAda For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** AbhArI-mahAtmA kaccha deza pAvana kartA moTI pakSa ke parama pUjya zrI karmasiMhajI mahArAja ke ziSyavarya mahAlA kavivarya zrI nAgacandrajI mahArAja ! isa zAstroddhAra kArya meM AdyopAnta Apa zrI prAcina zuddha zAtra, huMDI, guTakA aura samaya para AvazyakIya zubha sammati dvArA madata dete rahanetehI maiM isa kArya ko pUrNa kara sakA. isa liye kevala maiM hI nahIM parantu jo jo bhavya ina zAkhAdvArA lAbha prApta kareMgeM ve saba hI Apa ke abhArI hoMge. ApakA-amola RSi * hindI bhASAnuvAdaka zuddhAcArI pujya zrI khUbA RSijI mahArAja ke ziSyavarya, Arya muni zrI cenA RSijI mahArAjake ziSyavarya bAlabrahmacArI paNDita munizrI amolaka RSijI mahArAja! Apane baDe sAhasa se zAstroddhAra jaise mahA parizrama vAle kArya kA jisa utsAhase svIkAra kiyA thA usa hI utsAha se tIna varSa jitane svalpa samaya meM aharniza kArya ko acchA banAne ke zubhAzaya se sadaiva eka bhakta bhojana aura dina ke sAta ghaMTe lekhana meM vyatIta kara pUrNa kiyA aura aisA sarala banAdiyA ki koI bhI hindI bhASajJa sahaja meM samaja sake, aise jJAnadAna ke mahA upakAra tala dave huye hama Apa ke baDe abhArI haiM. saMghakI tarpha se. For Personal & Private Use Only sukhadeva sahAya jvAlAprasAda Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YAMANASAN makhyAdhikArI-slashasanasexal Heaslesesaste upakArI mahAtmA SSSS parama pUjya zrI kahAnajI RpijI mahAgaja kI sampradAya ke zudhdhAcArI pUjya zrI khubA RSijI mahArAja ke ziSyavarya sva. tapasvIjI zrI kevala RSijI mahAgaja!Apa zrIne mujhe mAthale mahA parizrama se haidrAbAda jaisA baDA kSetra sAdhumAniya dharma meM prasiddha kiyA va paramopadeza se rAjAbahAdura 21 dAnavIra lAlA mukhadeva sahAyajI jvAlA prasAdajI ko dharmapremI banAye. unake pratApase hI zAstroddhArAdi pahA kArya haidrAbAda meM hue. isa liye isa kArya ke mukhyAdhikArI ApahI hue. jo jo bhavya jIvoM ina zAstra dvArA mahAlAbha prApta kareMge be ApahI ke kRtajJa hoMge. RAI . parama pUjya zrI kahAnajI RSijI mahArAja kI sampradAya ke kavivarendra mahA puruSa zrI tiloka RSijI mahArAja ke pATayIya ziSya varya, pUjyapAda guruvarya zrI ratnaRSijI mahArAja! Apa zrI kI AjJAse hI zAstroddhAra kA kArya svIkAra kiyA aura Apake paramAzirvAda se pUrNa karasakA. isa liye isa kArya ke paramopakArI mahAsmA Apa hI haiM. Apa kA upakAra kevala mere para / / hI nahIM parantu jo jo bhavyoM ina zAstroMdvArA lAbha prApta kareMge una manapara hI hogA. Irl News ziza-amola RSi.EENA za URE dAsa-amAla 556 For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488+ saptadaza caMdramaiti sUtra- paSTa upAGga 42 candraprajJapti mUtra kI viSayAnukramaNikA. | prathama maMgalAcaraNa bIsa hI prAbhRta kA saMkSipta varNana prAbhRta prati mAbhUta prativatti kA yaMtra saba antara pAhuDe kA saMkSipta kathana ( prati prAbhRta maMDala pramANa dvitIya prati prAbhRta-maMDala saMsthAna tRtIya pratimAbhUta-maMDala kSetra cauthA prati prAbhRta-jyotiSI aMtara ( pAMcavA prati prAbhRta-dIpAdi meM gati antara chaThA mati prAbhRta-ahoniza kSetra sparza sAtavA prati prAbhRta- maMDala saMsthAna. AThavA pratimAbhRta-maMDaLa pramAna dvitIya prAbhRta prathama pati prAbhRta-tirachIgati pramANa. dvitIya prati prAbhRta-maMDala saMkramaNa. 1 8 24 33 38 45 49 56 58 70 76 tRtIya prati prAbhRta-muhUrta gati pramANa 77 tRtIya prAbhRta-kSetra pramANa. 94 caturtha prAbhRta-tApa kSetra saMsthAna. 99 1. pAMcavA prAbhRta-lezyA pratighAta. 111 SaSTa prAbhRta prakAza kathana. 998 saptama mAbhRta prakAza saMkSipta. 122 aSThama prAbhRta udaya asta pramAna. 124 navama mAbhRta-puruSa chAyA pramANa. dazama prAbhRta. 140 prathama pratipAhuDa-nakSatroM kA yoga. dvitIya pratipAhuDa-nakSatra muhUrta gati. 153 155 sUrya candra ke sAtha nakSatra kA kAla kA yaMtra. 161 tatIya annara pAhuDa-nakSatra dizA bhAga. 162 For Personal & Private Use Only __4%+488+ anukramaNikA 4-848488+ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI | caturtha pratipAhuDA yugAdi ke nakSatra yoga candra ke sAtha nakSatra yoga kA yaMtra paMcama prati pAhuDA kula upakula nakSatra kula upakula kulopakula nakSatra yaMva { chaThA pratipAhuDA* pUrNimA amAvAsyA pUrNimA ko nakSatra yoga kA yaMtra parva tithI nakSatra nikAlane kI vidhI ( 187 prathama se antima nakSatra ke muhUrta yaMtra (pAMca saMvatsara ke pUrNimA ke nakSatra kA yaMtra. 188 bArA amAvasyA ke nakSatra. amAvasyA ke kulAdi nakSatra tathA yaMtra pAMca saMvatsara kI amAvAsyA kA yaMtra sAtavA prati pAhuDa-nakSatroM kA sannipAta 164 172 174 176 1.77 183 183 193 195 196 201 amAvAsyA pUrNimA kulAdi nakSatra kA yaMtra 203 AThavA pratipAhuDa-nakSatroM ke saMsthAna 204 navavA prati pAhuDa-nakSatroM ke tAre kI saMkhyA 206 'dazavA prati pAhuDa- ahorAtra pUrNa nakSatroM 208 209 213 nakSatroM ke mahine dina kA yaMtra igyAramA prati pAhuDa candra nakSatra mArga sUrya maMDala ke nakSakSoM kA yaMtra sUrya maMDala ke Upara ke nakSatra vidhI 217 218 bArA prati pAhuDa-nakSatra ke adhiSThAtA bai0 223 gvA prati pAhuDa-tIsa muharta ke nAma caudavA prati pAhuDa-tithIyoM ke nAma 224 225 229 232 pandaravA prati pAhuDa-tithI nikAle kI vidhI 227 solavA prati pAhuDa- nakSatroM ke gotra satarahavA pratipAhuDA-nakSatroM meM bhojana aThArahavA prati pAhuDA candra sUrya kI gati 235 unnIsavA prati pAhuDA - bAraha mahine ke nAma 236 bIsavA prati pADA-pAMca saMvatsara varNana ikkIsavA pratipAhuDA cAroM dizA ke nakSatra 245 bAprati pAhuDA-nakSatroM kA yoga bi0249 nakSatroM ke bhoga pramANa kA yaMtra 237 249 ekAdaza prAbhRta-saMvatsarakA Adianta 285 For Personal & Private Use Only * prakAzaka rAjAvahAdura lAlA. sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 488+ saptadaza caMdraprajJApta sUtra-paSTa upAGga 4388 Aammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmanman dvAdaza prAbhata-saMvatsara kA parimANa 294 / Rtu mAsa meM calane kI maMDala saMkhyA yaMtra 31 pAMca saMvatsara ke mahine dina muhUrta kA yaMtra 302 Aditya mAsa meM calane kI maMDala saMkhyA 374 } * pAMca saMvatsara ke saMyoga ke 26 bhAgekA yaMtra309 SoDaza prAbhRta-udyota ke lakSaNa 381 Rtu nakSatra parimANa kA yaMtra 319 candra nakSatra zeSa rahe jiMsa kI AuTI yaMtra 333 saptadazaprAbhRta-candra mUrdha kA cavana 389 prayodazaprAbhRta-candra kIvRddhi apavRSTi 336 / | aSTAdaza prAbhRta-jyotiSI kI UMcAI 384 hai / caturdaza prAbhRta-zukla kRSNa pakSa 353 / ekona viMzatiprAbhRta-candrasUrya saMkhyA 388 paMcadaza prAbhata-jyotiSI zIghramaMda gati 356 / vizatitama prAbhRta candrasUrya anubhava 395 nakSatra mAsa meM calane kI maMDala saMkhyA yaMtra 365 | jyotiSIyoM ke bhoga kI uttamatA kA dRSTAnta 405 candramAsa meM calane kI maMDala saMkhyA yaMtra 368 / aThyAsI graha ke nAma ... ... ...400 280 anukramANakA 28th - For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : PHTaal hAyarIyAdA vArA GHATANAMATAMANSarmananeKMATTER SaSTha upAGga-candraprajJapti sUtra / / sadaza candra pragati bhUtra-SaSTha upAGga jathai nava galiNa kuvalaya vigaliyasayavatthapatala dalattho // vIro gayaMdamayaMgala / prathama iSTArtha ko siddhi ke liye mUtrakartA iSTa devakI stavanA karate hue kahate haiM ki navina vikase huve nalina, nIlotpala, sopAkhaDI vAle, vagairaha kamala samAna dIrgha manoharakArI netroM vAle aura apanI lIlA sahita mAtA huvA gajendrakI gati samAna gati vAle bhagavAna mahAvIra svAmI rAgAdi oMko bhavipane jInate hai. yahAM para kAI prazna kare ki rAgAdiza oMkAjaya hone se hI kevalajJAnakImA aura kevala jJAna kI prApi hone se satra prarUpanA hui to yahAM para vartamAna kAla vAcaka jayati bhanda kA prayoga kesa kahA ? uttara-padyapi jinezvara ne sUtra prarUAnA ke pUrva hI rAgAdi zatruoM jIte / tapi jItane kA phala jo kevala jJAnAdi gunahaiM ve vartamAna kAla meM hI varta rahe haiM, isa taraha phala ke upnaa|" For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salaliya gayavikkamo bhayavaM // 1 // namiUNa asura suMra garUla bhuyeMga parivadie / 48 anuvAdaka-bAlabrahmacarI mumne zrI amolaka RSijI + rika kAraNa me bhUtakAla kI krigA ko vartamAna kAlavAcI jayati zabda ke prayoga se batalAi hai jilezvara kI bhaktivAle bhavya jIvoM jJAnAdi meM pravRtti karate hue rAgAdi kA jaya karate haiM. kahA hai kimatAI jinavarANaM khipati puvvasaMciyA kammA / AyIraya NamokkAre vijA maMtAya sijjhati // 1 // arthAt jinezvara kI bhakti karane se pUrva janmake saMcita karmoM kA kSaya hotA hai, aura AcArya ko namaskAra karane se vidyA maMtra vagairaha siddha hote haiM isaliye jayati zabda kA yahAM para prayoga kIyA hai. athavA jinezvara ne a apane sarvAdhika guNoM ke surAsura mAnayAdi bhavyagaNoMko jItakara apane bhakta banAya haiM ve bhavyoM jinezvara kI sadaiva bhakti karate haiM, isa se bhA jI zabda kA prayoga kIyA hai, aba ve jinezvara kaise haiN| prazna-ese rAgAdi zatruko kauna jIte haiM ? uttara mahAvIra bhagavaMtane aise rAgAdi zatruoM jIte haiM? pAyAdi valiSTa malloM kI sAtha dhyAnAdi yuddha kara unakA parAjaya kIyA hai, isIse AtmAko punarmava prApti se parAGmukha kIyA hai, aura ziva nirupadrava mokSa ke zAzvata sukha ke sammukha kIyA hai, yahAM para vIra zabda se bhagavaMta apAyaapagama atizaya arthat sAMsArika duHkha bhogane se dUra darzAyA hai, aura bhI jinezvara kaise haiM ? navina utpanna hue vikasAyamAna nalina ( raktotpala kamala) nIlotpala kamala kI sopAMkhaDI vAlA kamala kI samAna praphullata dIrgha va cakSuoM vAle aura bhI taruNa madonmatta apanI prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI.. For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 48 artha pet gayakila se arihe sidvAyarie uvajjhAe savyasAhUa // 2 // phuDaviyaDa pAgaitthaM hai vutthaM puvvasuya sAraNIsada, suhumagaNiNAvaiTTha, joisagaNarAya paNNatte // 3 // lIlA lIna banA huvA gajendra jaime calatA hai vaise calane vAle,aura bhI bhagazabda se aizvaryavAle,ThakurAi bAle, anupama da dha rUpa ke dhAraka, tIna jagata meM yazakIrti dhArana karane vAle, uttama eka hajAra ATha lakSaNa dhAraNa karanevAle, dharma ke sthApaka, aura samyakSa prakAra se yattA pUrvaka pravartaka ityAdi guNoM yukta, cAroM prakAra ke mahA atizaya ke dhAraka zrI jinezvara bhagavAna haiM... # isa taraha prathama gAthA meM vartamAna tIrthAdhipati zrI mahAvIra svAmI ko namaskAra karake dUmarI gAthA meM samuccaya paMca parameSTi ko namaskAra karate haiM. // 1 ||asur ( amurakumAra) mura (vaimAnika deva) gurulI savarNakamAra ] bhayaMga ( nAgakumAra athavA vyaMtarAdi deva ke) vaMdanika, rAgAdi saba kleza se rahita aise arihaMta tIrthaMkara bhagavAna, saba kArya kI siddhi karane vAle siddha bhagavAna, paMcAcAra pAlane vAle 4 AcArya bhagavAna, mUtra paThana pAThana ke kartA upAdhyAya bhagavAna aura mokSa ke sAdhaka sAdhu bhagavAna ko namaskAra hove // 2 // isa prakAra namaskAra kara kahate haiM, kisa ko?-jisa kA jaisA sarUpa hai vaisa hI usa kA jAnapane kA viSaya hai, viyaDa vistIrNa sUkSpabuddhi gamya pratyakSa sAkSAta akSaroM meM jisa kA artha jhalakatA hai, pUrvazruta kA sArabhUta arthAt pUrva meM se uddhAra kiyA huvA, sUkSma buddhi vAle AcArya ne kahA huvA aisA jyotiSiyoM ke gaNa ke rAjA jo caMdra usa kI prarUpaNA so. caMdraprajJapti sUtra kahA hai. // 3 // prathama pAhuDA 4 saptadaza candraprApti 4+BP 4 Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4 anuAdaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSinI zAma 353, gAyamA baMdiUNa siviNaM // pucchai jinavara vasaI, joisa gaNarAyaNasiM // 4 // kai maMDalAI vaceti // tiricchA kiMvA ecchati // AbhAsIta, kevaiyaM mAe, kiMti saMditi // 5 // kahiM ghaDiyA aisA kahiM teuya saMThiti // kiriyA jyotiSI ke adhikAra kI prathama pRcchA gautama svAmIne kI thI isa se una kA kathana kahate haiM. jinezvara (zrI mahAvIra svAmI ko mana vacana bakAyA se namaskAra karake gautama gotrIya indrabhUti nAma ke anagAra caMdrapati kI pRcchA karate haiM. // 4 // isa taraha maMgalAcaraNa karake caMdramasi sUtra kA saMkSipna meM sambandha kahate haiM isa caMdra ke bIsa bAhuDe kahe haiM. prathama pAhuDe meM sUrya ke jo 184 mAMDale kahe haiM una meM { se eka vakta meM kinane maMDala sparzatA hai aura do vakta meM kitane maMDala sparzatA hai jisakA kathana hai. ina ke ATha aMtara pAhuDe haiM, dUsare pAhuDe meM se pUrva prakAra tIccha dizA meM sUrya kisa taraha calatA hai yaha kathana hai, isa ke tIna aMtara pAhuDe haiM. tIsare pAhuDe meM caMdra sUrya kitane kSetra meM rahe hune prakAza karate haiM. isa meM anya tIrthI kI prarUpanA rUpa bAraha paDivRti hai. cauthe pAhuDe meM caMdramA va sUrya ke saMsthAna kA varNana hai. isa me anya tIrtha kI prarUpaNA rUpa solaha paDivRti hai. tApa kSetra va aMdhakAra kSetra kI prarUpaNA bhI hai. vaise sUrya UMcA nIcA va tIccha kitanA sapanA hai usa kA varNana hai. // 5 // pAMcatre ((neja) kA pratighAta kahAM hoge to kahA hai. isameM anyatIrthikI prarUpaNA For Personal & Private Use Only pAhuDe meM sUrya kI leiyA bIsa parivRti kahI hai chaDDe pAhuDe meM prakAzaka rAjabahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlApasAdajI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44874 + be Baki Bike Gakat . carayaMti, kahate udaya saMThiti // 6 // kaikaThA porasI chAyA, joetti kiMte Ahie, 41 sUryakA prakAza kisa taraha rahatA hai usa kA kathana hai,ima meM anya tIyoM kI prANA rUpa paccIsa parivRtti kahI hai. mAto pAhu me phitane dUra ke pudgala caMdra sUrya ke teja ko sparza kara rahe haiM. so kahA hai, isa meM anya * tIthiko prarUNA rUpa bIsa paDivRtti kahI hai. ATho pAhuDa meM jA sUrya kA udaya asta hove, jahAM dina va rAtri hove, usa kA kathana hai, aura uttara dakSiNa meM prathama samaya hoce uma ke dUsare samaya meM pUrvapazcima meM prathama samaya hove usa kAjambUdvIpa artha puSkara dvIpa taka kA varNana haiM.isa meM anyatIrthI kI prarUpaNA E-rUpa tIna paDivRttiyoM haiM. // 6 // navatra pahuDe meM tApa kSetra kA kathana hai isa meM anyatIrthikI prarUpaNA rUpa tIna paDivRtti haiM. inameM sUrya ke teja kA sArUpa batalAyA hai. jisa samaya sUrya teja se puruSa kI cha yA banAva usa varNana meM anyanIkI prarUpagA rUpa paccIma paDibRti haiM. aura puruSa cha.ga kA varNa haiM usa meM anya tIthi kI prarUraNA rUpa do paDivRtti athavA channu paDivRtti bhI hai. aura paurasI, artha, pairasI va dada aurasI meM kitanA dina vyatIta hotA hai aura zeSa kitanA dina rahatA hai, aura puruSa cha yA me kitanA dina jAtA hai aura kitanA dina zeSa rahanA pacama prakAra kI chAyA kA varNa: yA satra kathana isa. me kIyA hai. dazave pAhuDe meM caMdra kI sAtha kitane nakSatra kA yoga hotA hai. usa kA kathana hai. usa meM anyatathi kI prarUpaNA rUpa para pariputta haiM. agyArahave. pAhuDe meM kitane saMbalara kahe haiM. aura una kI Adi 5 aMta kahAM prathama pAhuDA. 42 For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 amolaka RSijI kete saMvaccharANAi, kai saMvacchareIca // 7 // kaha caMdamasovuDhI, kAyAta dAkSiNA bahuM . hai aura caMdra sUrya kI sAtha kauna 2 nakSatra yoga meM lAte haiM usa kA kathana hai. bArahave pAhude meM pAMva saMvatsara, una ke mApa, dina va muhUrna kA kathana hai, aura yuga meM caMdra Rtu, sUrya Rtu kA kathana sUrya nakSatra yoga mAlAve, daza prakAra ke yogakA kathana, va kauna nakSatra meM chatrapara chatra kA yoga hove vaha saba kathana hai. // 7 // terave pAhuDe meM kRSNapakSa meM caMdra kA vimAna rAhu ke vimAna kI sAtha rakta hove, saba udyAta kI hAni aura zuklapakSa meM virakta hove tatra udyota kI vRddhi hove, muhUrnAdika kA mAna, caMdra yuga kI Adi meM kahAM se praveza kare, aba nakSatra ke artha pAsa meM caMdramAke ardha maMDala kitane calate haiM aura caMdra ke artha mAsa meM caMdra ke maMDala kitane calate hai.. nakSatra ke ardhamAsa se caMdra ke ardha mAsa taka meM caMdra ke kitane ardha maMDala adhika calate haiM caMdra ke svataHke kaina se maMDala haiM aura anya ke kauna 2 se maMDala haiM.. vagairaha kathana hai. caudahave pAhuDe meM cadra kA aMdhakAra va udyAta kA varNana kIyA haiM. panave pAiDe meM pAMca jyotiSiyoM ko paMdAgati va zIghragati caMdra sUrya va nakSatra eka maDala para kitane bhAga calate hai, pAMcoM yugake mAsa meM caMdra sUrya nakSatra kitane 2 mAMDale calate haiM, eka ahorAtri meM caMdra sUrya nakSatra kitane mAMDale calo haiM mUrya va nakSatra ko eka 2 mAMDale meM kitanI ahorAtri ho| eka yuga meM pratyeka ke kitane mAMDala hai, vagairaha kathana haiM. solahave pahaDe meM caMdra sUrya kI chAyA ke lakSaNa * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / anya sAthI pAuDA aMtara kAMprarUpaNA / saptaza caMdrapajJAti sUtra-paSTa upAGga 483 pAhuDA keisigdhagativatte, kiMte dosiNalakkhaNaM // 8 // cayaNovavAyaM cattaM, sariyA kati / kA kathana hai|| 8 // mattara ve pAiDe meM caMdra sarya ke cakSaNa utpanAkA kathana hai ima me mithyAvI kI prarUpanAI rUpa paccIma parivRtti yo haiM aThArahave pAiMDa meM sUryAdi ve sama bhUme kitane UMce haiM usakA kathana hai hai isameM mithyAtvA kI prarUpanA rUpa paccIsa paDivRtti kahI unnIsavA pAhuDa meM dvIpasamudra meM caMdra sarga vagairaha kitane kahe haiM usakA kathana haiM aura bAsava pAhuDa meM caMdra sUrya kA sukha kisa prakAra . .... pAhuDA aMtara pahuDA va paDhivRttiyoM kA yaMtra usakA kathana pAhuDA ra aMtara anya tIrthI janya tIthI kIyA hai, isa meM kIprarUpaNA. pAuDA aMtara kIprarUpaNA mithyAtva kI pAhuDA rUpa paDivRtti rUpa paDivatti rUpanA rUpa do 126 |meM rAhakA bhI na kathana hai, aThAsI mahAgraha kAkathana caMdra prajJaptikA jJAna dAna denA hai| vagairaha kathana hai / ina bIsa pAhuDe meM aMtara pAhuDe kitane haiM, aura anya tIthi kI prarUpanArUpa parivRttiyoM kitanI haiM utakA kathanakahA / rUpa paDivRtti TivIta hai, isa . . . . N . www 4 4 / For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI - AhiyA|aNubhAve rise vutte, evametANi vIsati // 9 // vaDDovaDDI muhuttANe, addhamaMDala sNttii|kiNte ciNNaM paDicaraMtti, aMtaraM kiM crNtiyaa||10||ugghti kavatiyaM, kevatiyaM / * isa taraha mUla pAhuI bIma hai. jina ke tIna pAhuDe meM aMtara pAhur3e haiM, sattara pAhuDe meM aMtara pAhuDe nahIM haiM. mUla pAhA ko aMtara pAhuDA sarIkhe ke eka gina kara aura antara pAhuDe pacAsa aura anyaniyarthI kI prarUpaNA rUpa paTivRtta satra mIla kara 357 hove||2|| aura pAhur3e kA kathana karate haiM. prathama pAhuDe ke prathama aMtara pAhuDe meM sUrya maMDala kitane haiM, aura rAtridina kI chAnivRddhi kA kathana hai, dusare aMtara pAhu meM sUrya maMDala ardha uttara dakSiNa caleM usa kA kathana hai, meM tIsarA aMtara pAhuDA meM mUrya kitanA kSetra sparza kara dUsare kSetrakA AcaraNa kare,jambUdvIpameM do sUrya haiM, unameM kaunasA sUrya bharatakAkAramA bata kA hai. svataHkI tarapha sataHka mAMDale kauna se aura anya ke mAMDale kauna sa. yaha kathana cauthA aMtara pAhuDA meM haiM, dono sUrya kitane aMtara se calana hai, so kahA hai. isa meM anya tIthi kI prarUpaNA rUpa cha pahivRttiyo kahI hai. // 10 // pAMcave aMtara pAhaDa meM syaM kitanA kSetra AgAha kara calate usa meM anya tIrtha kI prarUpaNA rUpa pAMca paDivRttiyoM kahI hai, chaThe aMtara pAhure meM sUrya kSatra ullaMca kara calanA hai isakA kathana hai. isa meM anyatIthi kI prarUpaNA rUpa sAta pattiyoM sAtava aMtara pAhaDa meM sUryAdika ke maMDala kauna se saMsthAna vAle hai. isameM anyatIrtha kI prarUpaNa rUpa ATha pAvRttiyoM haiM. 8 bATha va aMtara pAhuDe meM sUrya maMDala kA jADapana, cauhAI va paridhi .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI. . . . paNa / For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cavikappati / maMDalANaya saMThANaM, vikvaMbha aTrapAhuDA // 11 // chappaMcaya sattevaya, OM aTThaya tinniya havaMti pddivttii||pddhmss pAhuDassa AhavaMti eyAopaDivattI // 12 // sakA kathana hai, isameM anyatIrtha kI prarUpaNA rUpa tIna pahivattiyoM hai. isa taraha prathama pAhure ke aMtara pAhuDhe meM saba milakara anyatIrthI kI prarUpaNA rUpa gunatIsa paDivRttiyoM hui. // 11 // aba prathama pAhuDa meM alaga 2 paDivRtti kahate haiM. prathama pAhuDe se cauthe pAhuI taka sAta paDivate haiM." pAMcave pAhure meM pAMca paDivRtti haiM, chaThe pAhuDaM me sAta paDivRtti hai, mAta ve pAhuDe meM ATha paDivRti haiM | aura bhAThave pAhu meM tIna pahivRtti hai, ina saba paDivRti meM alaga 2 paramata kI prarUpaNA kaha kara phIra bhagavaMta ne svamata kI prarUpanA kI hai. // 12 // aba dUsara pAhude ke tIna aMtara pAhuDe kahate haiM prathama aMtara pAhuDe meM sUrya kahAM udaya honA hai aura kahAM asta hotA hai usa kA kathana hai, dUsara aMtara | pAhuDe meM bhedaghAta va karNakalA hAni kA kathana hai. arthAta bheda kahate hai maMDala ke aMtara ke aura ghAta kahate haiM una para gamana karane ko. isa viSaya meM ekeka mana kI marUpanA kI hai, jaise vivakSita maMDala meM sUrya phIra tadanaMtara abhya maMDala meM jAve, tathA karNa kalA karNa ko hI bhAga sammukha kara paramana ke anusAra me kAla kahA. jaise vivakSita maMDala meM donoM mUrya andara kSaNa me praveza kara pahile pIche kI donoM koroM lakIraM rUpa kara pratipUrNa yathAvasthita maMDala ko vacchipane yoM phora dUsare maMDala se karNa ko hI kahI. yaha bhAga rUpa kAla mAtrA kare phera dUsare maMDala ke sammukha aMgIkAra kre| saptadaza caMdra pravati sUtra SaSTha-zA448 Niti+ prathA pAhuDA + 2+ 4 For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 anuvAdaka-bAlabrahmacArImAna zrI amolaka RSijI 1 1 par3ivattIo udae, taha asthi mnnesuy||bhy ghAe kaNNakalA,muhuttANagatI tiy||13|| nikvamamANe sigdhagatI,pavisaMte maMdagati tiiy||culsiiysyNpurisaannN, tesiMcapaDivattI-o // 14 // udayaMmi aTThabhaNiyA, bhayagghAe duveyapaDivattI cattAri muhuttagatI, hoti vIyaMmi paDivattI // 15 // Avaliyamuhuttagge, evaM bhAgAya jogrs|| kulAyatIsare aMtarapAhuDemeM sUrya maMDale 2 eka muhUrta meM kitanA gamana kare // 13 // prathama mAMDale se la kara bAhira ke mAMDala para yathokta jAte hue zIghagati hove aura saba ke bAhara ke maMDala se aMdara ke mAMDale meM praveza karate maMdagati hove yo 184 maMDala ko muhurta ke pramANa meM gatipramANa puruSapaDivRtti khii| // 14 // aba jo tIna aMtara pAhuDe kahe umameM se pahile aMtara pAhude meM ATha paDivRti dUsare aMtara pAhuDe meM do pahivRti aura tIsare aMtara pAhuDe meM cAra pAMDavRtti kahI; isa taraha dUptara pAhuDe ke tIna aMtara pAhuDe meM anya tIrthIkI prarUpanA rUpa caudaha paDibRttiyoM hui // 15 // aba dazave pAhuDe ke zavIsa aMtara pAhuDe kahate haiM 1 prathama aMtara pAhuDe meM nakSatra kI AvalikA kA kathana hai arthAt caMdramA mUrya donoM kA sAtha kitane nakSatra meM anukrama se yoga hotA hai isa meM anya tI kI rUpanA rUpa pAMca paDibRti kahI hai. dUsare aMtara pAhaDe meM caMdra kI sAtha nakSatra kA kitane mahurta taka yoga hotA hai aura mUrya kI sAtha kitanI ahorAtri meM yoga hotA hai. 3 tIsare aMtara pAhuDa meM pUrva,pazcima bhAga kI vaktavyatA hai 4 cauthe pakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAda jI. ... Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - viNamAsIya saMNNIcAeya saMThitI // 16 // tAraMgAcaNNeSAya caMdamaggatiyAvare,devA -- aMtara pAhuDe meM caMdra kI mAtha yugakI Adi meM prAtaHkAla va saMdhyA kAla meM nakSatra kA yoga hone usa kA kathana hai 5 pAMcave pAeDa meM kula, upakula va kulopakula nakSatroM kA caMdra kI sAtha yoga kahA / 6 cha8 aMtara pAhuDe meM pUrNimA kI vaktavyatA kahI hai, pUrNimA ko jo nakSatra yoga mIlAve ve kula upakula va kulopakara kA varNana hai. vaise hI amAvAsyA kI tIthi kA jAnanA-yuga kA 62 pUrNimA 621 / amAvAsyA mIlAkara 124 parva haiM. uttarahI nakSatra kA caMdra kI sAtha yoga hotA hai. mAtave aMtara pAhuDe meM jo mAsa kI pUrNimA meM jisa nakSatra kA caMdra kI mAtha yoga hotA hai vahI nakSatra kA kisa mAsa kI amAvasyA ko caMdra kI sAtha yoga hova. yaha kathana hai. 8 ATha ve aMtarapA huDe meM aThAvIsa "nakSatra ke saMsthAna kahe . // 16 // 2 navave aMtarapA huDe me aThAisa nakSatra ke tAre kahe haiM 10 dazane aMtara pAhaDe meM jo2nakSatra jima mAsa kI aho rAtri pUrNa kare va jo tithi meM paurakhI Ave usa kA kathana hai 11 agyArahave pAhuDe meM caMdra ke maMDala meM bakSatroM ke maMDala se kahate hai, caMdra ke jisa mAMDa para nakSatra haiM. aura jisa mAMDale para nakSatra nahIM haiM. chatra para chatra hove sUrya caMdrake maMDala meM nakSatroM ke ramaMDala saMkramate hai, sUrya caMdra ke vike kaMpana kSetra, sUrya maMDala para caMdra maMDala kitane bhAga se mAzrita aura .] ucara dakSiNa nIkalatA humA, caMdra maMDala sUrya maMDala kI bIcameM tIrcha aMtarA hai. usakA saptadaza-caMdra prajJapti satra SaSTha-upAGga pAhuDA 8 For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amolaka RSijI + maya ajjhayagA, muhuttANaM gAmadheAI // 17 // divasarAIyavuttA, tihiMguttA bhoya. . NAgiya // Aicca cAra mAsAya, paMcasaMvaccharAtiya // 18 // joisiya dArAi, mA NakkhattIvajayatiya // dasame pAhuDapae bAvIsa pAhuDapAhuDA. // * // kathana hai. 13 vArave aMtara pAhuDe meM AThAisa nakSatra ke adhiSTAyapha devoM ke mAma kahe haiM 13 terave , baMdara pAhuDe meM eka aho rAtri ke tIsa muhUrma ke nAma kahe haiM. // 17 // 14 caudave aMtara pahuDe meM eka pakSa ke pannaraha dina va rAtri ke nAma kahe haiM 15 pannarahave aMtara pAhuDe meM panara tithioM ke nAma kahe haiM? 16 solahave aMtara pADa me aThAvIsa nakSatra ke gotra kahe haiM 17 sattarace aMtara pAhuDe aThAisa nakSatra meM bhojanakA kathana kahA hai 18 aThArakhe pAhaDe meM sarya caMdra calane ke lakSaNa kahe hai| 19 unIsa ve pAhuDe meM eka saMvatsara ke kitane mAsa una ke lokikavalAkottara nAmakahe haiM. bIsave aMtara pAhuDe meM pAMca saMvatmara kI vaktavyatA kahIM hai,||18||ikkiisve aMtara pAhuDe meM aThAvIsa nakSatra jiMsadvAravAle hai usakA kathana hai. me anyatithi kI prarUpanA rUpa pAca paDivRtiyoM kahI hai-aura 22 bAvIsameM pAhure bAbosA nakSatra cadra muryakI sAtha joga joDakara cale usakA nirNaya kahA hai ina bAvIsa pAhuDemeM bAraha aMtara pAhuMDameM anya tIrthIkI prarUpaNA rUpa daza paDivRti kahI haiM // 19 // daza se solaha pahuDe taka . tara pADe va paDivRti nahIM hai, satarave pAhuDemeM paccIsa paDivRttI, aThArave pAhuDemeM paccIsa parivRti ubhisa ye pAhameM baraha parivRti, aura bIsace pAhuDameM cAra paDivRti. satra milAkara 357 paDivRti hotIhai. usa kAra caMdra prApti ke pAhuI, aMtara pAhure va paDivRti kA adhikAra huA, prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadavasahAyajIvAlA prasAdajI banuvAdaka-cAlaya For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha candraprApti sUtra SaSTha upAGga 48 teNaM kA leNaM teNaM samaeNaM mahilAe NAmaM NayarIe hotyA vaNNao tIseNaM mahilAe NAmaM NayarIe bahiyA uttara purAtthime disIbhAe etthaNaM maNibhadde nAmaIe hosthA cirAie vaNNao || 1 | tIseNaM mahilAe NayarIe jiyasattU nAmaM rAyA dhArANi devI vaNao || teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAmI samosaDhe parisANiggayA, dhammokahio parisA paDigayA || 2 || teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa bAhira IzAna kauna meM nAmaka yakSakA varNana usa kAla cauthe Are meM, carama jinezvara bhagavaMta mahAvIra svAmI vicaratethe usa samaya meM mithilA nAmakI nagarI thI, usa kA varNana ubavAi sUtra se jAnanA. usa mithilA nagarI ke ( maNibhadra nAmaka yakSakA caitya-udyAna thA. usakA satra varNana uvabAI sUtra meM jaise pUrNabhadra kahA vaise kahanA. usa mithilA nagarI meM jitazatru rAjA rAja karatA thA. una ko dhAraNI nAma kI rANI thI. ina donoM kA varNana uvavAi meM jaise kUnika rAjA kA kahA vaise kahanA (IzAna kauna meM maNibhadra nAmaka udyAna meM zrI zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAre, pariSadA Ai, dharma kathA sunAI, pariSadA, pIchIgar3a vagairaha saba kathana ubavAi sUtra meM kahe anusAra jAnanA // 2 // usa kAla usa samaya meM zrI zramaNa bhagavana mahAvIra svAmI ke jyeSTha ziSya gautama gautriya, sAtaddAtha kI avagAhanA vAle || 1 | usa mithilA nagarI kI For Personal & Private Use Only *** pahilA pAhuDe kA pahilA aMtara pAhuDA 13 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTTe aMtevAsI iMdabhUI NAma aNagAre goyamagotteNaM sattussehe jAva pajavAsamANe, evaM kyAsI-tA kahate mahattANaM, vuDDovuDDIya ahieti vaejA? tAaTThasae UgUNavIse muhuttasae sattAvIsaMca sattasaTThI bhAge muhuttassa ahieti vaejjA // 3 // tA jayANaM te sarie samvanbhaMtarAo maMDalAo savva vAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, savavAhi rAo maMDalAo sanvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai // esaNaM avAkevatiyaM *indrabhUti nAmaka anagAra yavAt paryupAmanA karate huve zramaNa bhagavaMta mahAvIra svAmI kI pAsa Akara isa prakAra prazna puchane lage ki aho bhagavana! nakSatramAma, maryamAsa,caMdramAsa tathA RtapAsa ke kitane muharna kI hAni-ddhi kahI hai arthAt kisa prakAra hAnivRddhi hotI hai? aho gaunama! 1 nakSatrama.sa ke 8.915 kI hAnivRddhi kahI hai| yuga ke nakSatrapAma 67 haiM aura yuga ki dina1830 ima 1830 ko caMdramAsa 67 ke bhAga dana se eka mAma ke27 dina 9 muharta aura zeSa27 bhAga rahatA hai. ina ko tIsa muhurna kI sAtha gunAkAra karanese 81917 muhUrta hAve. aise hI mUryamAsa ke 915 muhurna haiM. yuga ke sUryamAsa 60 haiM aura dina 1.83. usa kA 60 kA bhAga dene se eka mAsa ke 30 // dina hove aura ina ko tIma muhUrta kI sAtha gunAkAra karane se eka mAma ke 115 muhUrta hoye. caMdra mAsa ke 885 muhUrna hove. yuga ke caMdra mAsa 62 hove aura dina 1183 . hove isake 62kA bhAga dene se eka mAsa ke 22 // rAtrIdina va bAsaThIyA eka bhAga hobe, usa |Fse tIsa muhUrnakA gunAkAra karane se885 : muhUrna hote hai. RtumAsa900 muhUrta kA hotA hai. yugakI anu3 hai| __ anugadaka- labamacArImuni zrI amolaka prASijI prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhada vamahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 488- saptadaza caMdramaiti sUtra- SaSTha upAGga 4984 rAdiyaMggoNaM Ahiteti vajA ? tAtiSNichAtraTThI rAyaMdiyasae rAyadiyagoNaM Ahieti vejjaa||4|| tA eeNaM addhAe sUrie kai maMDalAi caraMti ? kai maMDalAI dukkhutto carai, kaimaDalAi egakkhatto carai ? tA culasIti maMDalasayaM carai, bAyAsIyaMca maMDalasayaM dukkhutto carai, tajahA nikkhamamANecatra patrisamANecetra duveya khalu maMDalAI egakkhutto aura dina 1830 hai. isa se 1830 ko 30 kA bhAga dene se eka Rtu ke rAtri dina 60 hone usa se 30 muhUrta kA gunAkAra karane se 1800 muhUrta hove, aura eka Rtu ke mAsa do haiM to 1800 ko do kA bhAga dene se 900 hove, arthAt ekamAsa ke 900 muhUrta isa kA yaMtra. { // 8 // ava gautama svAmI prazna karate haiM ki jaba sUrya saba se AbhyaMtara mAMDale meM se nIkalakara sabaka bAhira ke maDale meM cAla cale tathA sabake bAhira ke mAMDale se nIkalakara saba ke AbhyaMtara maDale meM cAla cale taba yaha kAla kitane rAtri dina hove ? yahAM tIna so chAsaTha 366 rAtri dina kA kAla hove // 4 // prazna -- pUrvokta kAla meM sUrya kitane mAMDale para calatA hai, kitane mADale para eka vakta calatA hai| aura kitane mAMDale para do vakta calatA hai ? uttara - sAmAnya prakAra se sUrya 184 mADale para calatA jisa meM se 182 mAMDale para sUrya do vakta calatA hai, aura prathama va antima mAMDale para eka vakta calatA { hai; kyoMki bacike 182 mADale para sUrya kA AnA va jAnA hone se do vakta calatA hai aura prathama va ++ pahilA pAhuDe kA pahilA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only 15 ( Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI mAsa ke muharta kA yaMtra. carai taMjahA samvanbhaMtaraMceva maMDalaM svvaahirNce| . / yaga kapaka mAsa eka pa sa | maMDalaM // 5 // jadi khalu tasseya Aica mAsa ke dina ke muhUrta | saMbaccharassa sayaM aTrArasa mahatte divase bhavai, nakSatra mAma 61 27- 2 819 sayaM adArasa mahattA rAi bhavai, saya duvAlasa sUrya ma.sa 60 30 // 9.5 caMdra pAma | 62 29 // 885 muhatta divasa bhavai, sayaM duvAlasa mahatvArAI Rtu mAsa | 61 30900 bhavai, sepaDhame chammAse. atthi aTThArasa muhuttA rAI, Natthi aTThArasa muhutte divase, atthi duvAlama muhatte divase, natthi duvAlasa muhuttA rAI bhavai // docce chammAse asthi aTThArasa muhutte divase aMtima mAMDale meM jAkara pIchA dusare para A jAtA hai isa se donoM mADale para eka vakta hI calatA hai // 5 // prazna-isa Aditya saMvatsara meM kyA kabhI aTha raha muhUrta kA dina, kabhI aThAraha muhurta kI rAtri, kabhI bAraha muhUrta kA dina va bAraha muhUrta kI rAtri hove ? uttara-pahile ke cha mAsa meM arthAt sUrya 184 ve mAMDale para hotA haiM taba aThAraha mur3a kI rAtri hotI hai paraMtu aThAraha muhurta kA dina nahIM hotA hai, aura bAraha muhUrna kA dina hotA hai paraMtu bAraha muhUrna kI rAtri nahIM hotI hai arthat jaba aThAraha muhUna kI rAtri hotI hai taba bAraha muhUrta kA dina hotA hai aura bAraha muhUrta kA dina hotA hai taba aThAraha muhUrnakI rAtri hotI hai. dumara cha mAsa meM arthAt pahile mAMDale para jaba sUrya hotA hai taba aThAraha muhUrta kA dina * prakAzaka-gajAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. artha For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 ra saptadaza-caMdra prajJapti sUtra SaSTha-upAGga tthi aTThArasa muhuttArAI, atthi duvAlasa muhuttA rAI patthi duvAlasa muhutte divase bhavai // paDhamevA chammAse duccevA chammAse Natthi paNNarasa muhutte divase bhavati,Natthi paNarasa mahuttArAI bhvi||6||tty kA heu?ayaNNaM jaMyUddIvehove sabaddIva samudANaM savva bhatarAe jAva visemAhie parikkheveNaM paNNatte // tAjayANaM sarie sababhataraM maMDalaM uvarukamittA cAraM carati tayANaM uttama kaTTapatte ukkoseNaM aTThArasa mahutte divase bhavati, tayANa duvAlasa mahuttA rAI bhavati, se nikkhamamANe sUrie NavaM saMvaccharaM ayamANe hotA haiM tu aThAraha muhUrta kI rAtri nahIM hotI hai aura bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai paraMtu vAraha muhUrna kA dina nahIM hotA hai arthAt isa meM aThAraha muhUrta kA dina va bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. prathama cha mAsa adhavA dUsare cha mAsa arthAta 184 ve mAMDale para athavA pahile mAMDale para patharahe 'muhU kA dina navarAtri nahIM hotI hai // 6 // prazna-isa kA kyA hetu hai ? uttara-yaha jambUdvIpa nAmaka dvIpa saba dvaipa samudra ke bIca meM rahA huyA hai. eka la.kha yojana kA lambA cauDA hai, tIna lAkha tolaha hajara do so sattAvIsa yojane, tIna koza,eka so aThAvIsa dhanuSya, sADhI teraha aMgula se kucha adhika paridhi hai.isa meM jaba 80 saba se Abhyantara-adara ke (meru parvata ke pAsa ke).mAMDala para sUrya Akara cAla calatA hai taba uttama artha pahilA pAhaDe kA pahilA aMtara pahuDA 48 48 For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + par3hamaMsi ahorattaMsi antarANataraM maMDalaM uvasaMkamitA cAraMcaraMti tA jayANaM sUrie abhaMtagaNaMtaraMmaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM aTThArasa muhutte divase. bhavati, dohiM eka? bhAga muhuttehiM Uge duvAlapta muhuttA rAI bhavai,dohiM egaTThI bhAga muhuttehiM ahiyA.se nikkhamamANe sarie doccaMpi ahorattaMsi abbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tAjayANaM sarie abbhaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraMcarati tayANaM aTThArasa muhutte divase bhavati, cauhiM egaTThI bhAga muhuttehiM UNe duvAlasa muhuttA kASTa prApta arthAt karka saMkrAnta ko utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina hotA hai aura bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. phira usa prathama maMDala se bAhara nIkalatA huA dUsare mAMDale meM praveza kare taba nayA sUrya saMvatsara hove aura nayI ayana sparza, usa mamaya ahorAtri meM saba se AbhyaMtara jo pahilA mAMDala usa se anaMtara dUsarA mAMDalA usa para jAkara cAla calatA hai. jaba sUrya dUsare mAMDale para cAla calatA hai taba aThAraha muhUrta meM ekamaThiye do bhAga kama dina arthAt 175, muhUrna kA dina hove aura 12 , bhAga kI rAtri hove. vahAM se nIkalatA huvA sUrya prathapa ayana kI dUsarI ahorAtri meM tIsare se prAbhyantara mAMDale para cAla calatA hai. jaba Abhyantara tIsare mAMDale para sUrya cAla calatA hai taba aThAraha / prakAmAka-rAjAbahAdura lAlA mukhadava mahAthakI cAlAprasAdajI, For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 rAI bhavai cauhi egaTTI bhAga muhuttehiM ahiA evaM khalu eteNaM uvAeNaM nikkha mamANe sUrie tadANaMtarAo maMDalAto maMDalaM saMkamamANe do do egaTThI bhAga muhutte egamege maMDale divasakhaMttassa nivuTTemANe rayaNi khettassa abhivaTThamANe savva bAhiraM maMDalaM uvasaMkImattA cAraM carati tA jayANaM sUrie samva vAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM savvabhaMtara maMDalaM paNihAya egeNaM tesIteNaM rAtidiya sateNaM tinni chAvaTThIegaTThI bhAgaTTi bhAga muhuttarasa divasa khettassa 48 saptadaza candraprajJapti sUtra SaSTha upAGga 18+ muhUrta meM ekasaThIe cAra bhAga kama kA dina hotA hai arthAt 175 muhUrta kA dina va 12, muhUrta kI rAtri hotI hai. isI taraha nIkalatA huvA sUrya anaMtara mAMDalA aMgIkAra kare, arthAt tIsare se cauthe. Fcauthe se pAMcave yo anaMtara mAMDala para jAtA huvA sUrya dina vibhAga meM ekasaThiye do 2 bhAga kama karatA hai| aura ukta donoM bhAga rAtri kSetra meM baDhAtA hai. isa taraha baDhAtA huvA saba se bAhira ke 184 ve mAMDale OM jAtA hai. jaba sUrya saba me bAhira ke 184 ve mAMDale para cAla calatA hai tara 183 rAtri meM eka mahUrta ke 4 ekasaThiye 366 bhAga dina ke kSetra kI hAni hotI hai aura itanA hI rAtri ke kSetra kI vRddhi hotI hai. jasa samaya aThAraha muhUrta kI rAtri aura bAraha muhUrna ko dina hotA hai, yaha pahilA cha mAsa huvA, aba pahilA pAhaDe kA pahilA aMtara pAhuDA 42 AMA For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivvaTTittA rAikhettassa' abhivaTTittA cAraM carati, tayANaM uttamakaTrapattA ukkosiyA aTThArassa muhuttA rAi bhavati jahaNNate duvAlasa muhutte divase bhavati,. esaNaM paDhame chammAse esaNaM paDhamassa chammAsassa pjjvaasnne| se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi vAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM aTThArasa muhatte rAI bhavati dohiM emaTThibhAga muhuttehiM UNe duvAlasa muhutte divase bhavati, dohiM egaTThIbhAga muhuttahiM ahie se pahile cha mAsa ke paryavasAna meM jo mUrya hotA hai vaha dUsare cha mAma kI ayana meM pahilI rAtri meM saba se vAhira ke anaMtara dUsare mAMDale para AtA hai, taba aThAraha mahUrta meM ekasaThiye do bhAga kama kI gAtra hotI hai aura bAraha muhUrta para ekasaThiya do bhAga adhika kA dina hotA hai. aba dUmarI ahorAtri meM tIsara. mAMDale para sUrya praveza kara cAla calatA hai. jaba dUsarI ahorAtri meM tIsare mAMDale para Akara mUrya cAla calatA hai taba aTTAha muhUrta meM ekasaThiye cAra bhAga kama kI rAtri hotI hai aura bAraha muhU para ekasAThiye vAra bhAga adhika kA dina hotA hai. isI taraha praveza karatA huvA sUrya 15 anaMtara mAMDale se dusare mAMDale para jAtA huvA ekasAThaye do 2 bhAga rAtri kSetra meM kamI karatA hai aura muni zrI amAlaka RSijana 0prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA mumbadavasahAyajI cAlAprasAdajI. artha 21-22 For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ str| saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTa-pAGga 48 pavisamANe sarie docaMsi ahorasi bahiraM taccamaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM sUrie bahiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM aTThArasa muhuttA . rAI bhavati, cauhiM egaTThI bhAga muhuttehiM UNe duvAlasa muhutte divase bhavati cauhiM egaTThI bhAga muhattehiM Ahae // evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe parie tayANaM tarAo maMDalAo maDalaM saMkamamANe dodo egaTThIbhAga muhatte egamege maMDale rAti khettarasa nibaTTamANe divasakhettarasa abhivaDamANeya 2 sayabhaMtaraM maMDala uvasaM kabhittA cAraM carati,tA jayANaM mUrie savabAhirAo savvabhaMtaraM maMDalaM usakamittA ukta do 2 bhAga dina ke kSetra meM vRddhi karatA hai. isa taraha karatA hama saba atara arthAta pahile mAMDale paryaMta cAla calatA hai. jaba sarya saba ke ghahira ke mAMDale se saba ke AbhyaMtara mAMDalepara cAla calatA hai taba saba kA bAhira kA mAMDalA choDakara 1.83 rAtri dina meM ekamaThIye 366 bhAga kI rAtri kSetra meM hAni huI, aura itanA hI bhAga kI dina ke kSetra meM vRddhi hui. aura isI se vahAM utkRSTa aThAraha muhUrna kA dina va bAraha muhUna kI rAtri huI. yaha dUsarA cha mAsa kA paryavAsana huvA. yaha aditya saMvatsara va Aditya saMvatsara kA paryavasAna huvA. isI se Aditya saMvatsara meM eka mamaya aThAraha muhUrta kA dina, eka samaya aThAraha muhUrta kI rAtri hAva, eka samaya bAraha muhUrta kA dina hoya. eka samaya bAraha muhUrta kI rAtri hoya. .. 84 pahilA pAhuDe kA pahilA aMtara pAhuDA 42 + ... For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anavAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka SijI+ cAraM carati tayANaM savvabAhiraMmaMDalaM paNihAya egeNaM tiyAsieNaM rAiMdiyasateNaM tiNi chAvaTThI egasaTTI bhAgamuhuttasateNaM rAtikhattassa giviTTittA divasakhettassa abhivaDDittA cAraM carati, tayANaM uttamakaTTha patta ukkosae aTThArasa muhutte divase bhavati, jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAIbhavati // esaNaM doccassa chammAsassa pajavAsaNe esaNaM AdiccasaMvacchare adicca saMvaccharassa esaNaM pajavAsaNe, iti khalu tasseva adiccasaMvaccharassa sayaM aTThArasa muhutte divase bhavati, sayaM aTThArasa muhuttattA rAi bhavati, sayaM duvAlasa muhutte divase bhavati sayaM duvAlasa muhutsArAI bhavati, paDhame isa meM prathama chApAma ke aMte meM aThAraha muhUrna kI rAtri hotI hai paraMtu aThAraha muhUrta kA dina nahIM hotA hai, aura bAraha muhUrta kA dina hotA hai paraMtu bAraha muhUrta kI rAtri nahIM hotI hai. dUpare cha mAsa ke aMtameM aThAraha muhUrta kA dina hotA hai paraMtu aThAraha muhUrta kI rAtri nahIM hotI haiM, bAraha muhUrta kA dina nahIM hotA hai paraMtu bAraha maharna kI rAtri hotI hai. pahile va dUsare cha mAsa ke aMta meM pasaraha muhUrna kA dina va pannaDa muhUrta kI rAtri nahIM hotI hai. pannAha muhU kI rAtri va panAha muhUrta kA dina kadApi nahIM hotA hai. kyoM ki chamAma meM saba mIlakara 183 ahorAtra aura cha mahUna kI hAnivRddhi hai. isa ko ardha karane me 91 // va dina hove. uma meM pahile kA eka mAralA vaDhAne se 92 // mAMDalA hove. usa vakta pabharaha muhUrta kA dina va panaraha muhUna kI rAtri hote. paraMtu 12 va mAMDalepara mUrya calatA hove taba .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI . artha For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chammAse asthi aTTArasamuhuttA rAti bhavati, Natthi aTThArasa muhutte divase bhavati asthi duvAlasa muhutte divase tyi duvAlama muhuttA rAI bhavati / docce chammAse asthi aTThArasa muhutte divase bhavati patthi aTThArasa muhuttA rAI, asthi duvAlasa muhuttA rAI jAttha duvAlasa muhutte divame bhavati paDhame vA chammAse docca vA chammAse, Natthi paNNarasa muhutte divase Natyi paNNarasa muhuttA rAti bhavati, gaNNattha rAiMdighANaM vaDDovaDhIe muhattANaM cayocateNaM, NaNgatthavA aNuvAya gaiyaM puveNaM doNibhAga, pAhuDiyA gAhAo bhANiyavA // 1 // 1 // * * * 488+ saptadaza candra prajJapti sUtra-SaSTha upAGga - + pahilA pAhuDe kA pAilA aMtara pAhuDA 48 115 - muhU kA dina ho aura rAtri 14 muhUna kI hove aura23 ve mAMDalepara dina 14 muharna kA hove aura mAtra 15 muhUrta kI hove. isa kArana se panAha muhUrta kA dina va panAha murta kI rAtri na hovaM. isa taraha sUrya ke mAMDalapara DAni vRddhi kahI. yahAMra cha bhAga kA khulAsA karata haiM. 183 mAMDalapara cha muhU hI hAnivRddhi hotI hai. isa meM 183 ko tIna kA bhAgane me 11 hote haiN| aura cha muhU kA tIna kA bhAgadena se do hote haiM. isI se eka muhU ke ekamaThiya do bhAga kI hAnivRddhi hove. maryAdA se vRddhi maryAdA se hAni hove. pannAha muhUrta ke rAtri dina nahIM hote| 1. pUrvokta do bhAga kI hAnivRddhi hotI hai. yaha prathama pADA grathama aMtara pAhaDA nA // // // For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI tA kahate aDa, maMDala saMThiI Ahitati vadejjA tattha khalu imA duvihA addhamaMDala saMThiI. paNNattA taMjahA dAhiNA ceva uttarAceva // 1 // . tA kahate dAhiNaaddha maMDalasaMThiI ahiteti vedejjA, vA ayaNNaM jaMvRddIvedIve savvadIvasamudANaM jAva parikkhavaNaM tA jayANaM sarie sabhaMtara dAhiNaM addhamaMDalaM saMThiti uvasaMkamittA cAra carati, tatANaM uttamakaTupatte ukkAsae aTThArasa muhutte divase bhavati jahaNNayA aba dUsarA aMtara pAhuDA meM ardhamaMDala sparzane kA adhikAra kahA hai. yahAM gautama svAmI prazna-puchate 7 haiM. aho bhagavan ! ekeka mUrya ekeka ahorAtri se ekeka mAMDale ke artha vibhAga ko paribhramaNa kara rNa kare ekeka aho rAtri se prAdhe maMDala para vyavasthita rahe yaha kathana Apa ke mata meM kisa taraha uttara-adha maMDala do prakAra ke kahe haiM . dakSiNa dizA kI tarapha AdhA maMDala rahA hai| aura 2 uttara dizA ke sthAna AdhA maMDala rahA hai. // 1 // prazna-dakSiNa dizA ke ardhamaMDala kI saMsthiti kaise kahI hai ? uttara- saba dvIpa samudra meM yaha jambUdvIpa yAvat paridhivAlA hai. isa meM jaba sUrya dakSiSA vibhAga meM saba ke AbhyaMtara mAMDale para dakSiNa ke artha maMDala kI saMsthiti koI aMgIkAra kara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina hove aura jaghanya bAraha muhUna kI rAtri hove. aba vaha sUrya usa prathama mAMDale para se nIkala kara do yojana va eka yojana ke ekasaThiye 48 .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 sUtra + davAlasa mahattA rAtI bhvti||se nikhamamANa sarie NavaM saMbacharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi dAhiNAe aMtarAe mAgAe tasAe padasAe abbhatarANaMtaraM uttarahU maMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati, jayANaM sUrie abhaMtarANataraM uttaraddhamaMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM aTThArasa muhatte divase bhavati, dAhi egaTThIbhAga muhattehiM UNe, duvAlasa muha tA rAI bhavati, dohiM egaTTI bhAga mahattehiM ahiyaa|| se nikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattIsa, uttarAe aMtarAe bhAgAe tasAe sanadaza candra prajJapti mUtra-paSTa upAGga bhAga itanA ulaMgha kara nayA saMvastara meM AtA hai taba prathama ahorAtra sarzatA hudhA, dakSiNa dizA ke aMtara bhAga meM se usa dakSiNa dizA ke prathama mAMDaleka pradeza se, pahilA AbhyaMtara mAMDale ke aMtase uttarArdha maMDala para raha kara cAla calatA hai. jaba do yojana va eka ye jana ke ekasAThaya 48 bhAga mitane bAhira nIkalatA huvA sUrya AbhyaMtara maMDala ke aMta se uttarArdha maMDala ko aMgIkAra kara cAla calatA hai taba aThAraha muhUrta meM eka saThiye do bhAga kama kA dina hAtA hai aura bAraha muhUrta meM ekasaThiye do bhAga 4 adhika kI rAtri hotI hai. phIra dUsare mAMDale se sUrya nIkalatA havA dUsarI ahorAtri meM uttarArSa mAga se usa pradeza se nIkalakara do yojana va eka yojana ke ekasAThaye 48 bhAga ullaMgha kara pra.maMjara pahilA pAhuDe kA dUnaga aMtara pahuDA 42 kaI 428 For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anuAvadaka-salabrahmacArI muni zrI amolaka RSinI + padesAe abhaMtaraM taccaM dAhiNaM addhamaMDala saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati // tA jayANaM surie abbhaMtaraM taccaM dAhiNaM addha maMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAra carati, tadANaM aTThArasa muhutte divase bhavati cauhiM egaTThiyA bhAga muhuttehiM UNe, duvAlasa muhuttA rAI bhavati, cauhiM egaTThibhAga muhurohiM ahiyaa|| evaM khalu eteNaM uvAeNaM nikkhamamANe sarie tadANaMtarAo tadANaMtara saMkaM taMsi desasi tataM advamaMDalaM saMThiiM saMkamamANe 2 dAhiNAe 2 aMtarAe bhAgAe tasAe padasAte savvaM bAhiraM uttaraddha ke tIsare mAMDale ko aMgIkAra kara cAla calatA hai. jaba sarya AbhyaMtara ke tIsare ardha gaMDale. ke dakSiNArdha vibhAgapara saMsthita ho upasaMkrama kara cAla calatA hai taba aThAraha muhU ma eka yojana ke ekasaThiye cAra bhAga kama kA dina hotA hai aura bAraha muhUrna va ekasaThie cAra bhAga adhika kI rAtri hotI hai. isa taraha ukta upAya se nIkalatA huvA sUrya pratyeka maMDala ke eka yojana ke ekasaThiye 48 bhAga aura do 2 yojana kSetra ullaMghatA huvA tadanantara maMDala meM praveza karatA huvA eka ahorAtri dakSiNA vibhAga meM, eka bahorAtri, uttarArdha vibhAga meM una artha maMDalapara saMsthita / saMkramatA huvA dakSiNa dizA ke do yojana va eka yojana ke ekamaThiye 48 bhAga usa pradeza se prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlApasAdajI For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + artha saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha-upAGga maMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati, tAjayANaM sUrie savva bAhiraM uttaraMaDa maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM uttama kaTThapattA ukrosiyA aTThArasa muhattA rAI bhavati jahaNiyA duvAlasa muhutte divase bhAti, esaNaM paDhame chammAse, esaNaM paDhamarasa chamAsasta pajavAsaNe // se pavisamANe sUrie docce chammAse ayamANe par3hamaMsi ahorattaMsi uttarAe jAva paesAe bAhirANaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalaM saMThiti uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM sarie bAhirANaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalaM saMThiI ubasaMkamittA saba ke bAhira ke maMDalapara saMsthita ho upakramakara cAla calatA hai. jaba mUrya saba ke bAhira ke maMDalapara uttarArdha vibhAga meM upasaMkrama kara * calatA hai taba utkRSTa aThAraha mahUrta kI rAtri hotI hai aura jaghanya bAraha muhUrta kA dina hotA hai. yaha prathama cha bhAsa va prathama cha mAsa kA paryavasAna huvA. aba vaha sUrya saba se vAhira ke maMDala se phIrakara aMdara ke dUsare maMDalapara sanmukha hotA huvA aMdara praveza karatA hai. dUsare cha mAsa kI Adi karatA huvA prathama mahArAtri meM uttaradizA ke saba ke bAhira ke mAMDale se do yojana va eka yojana ke ekasaThiye 48 bhAga kSetra ullaMghakara bAhira ke maMDala me naMtara dUsare maMDalapara cAla calatA hai. jaba sUrya bAhira ke maMDala se tadanaMtara dasare mAMDalepara cAla pahilA pAhuDa kA dUnA aMtara pAhUDA For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI cAraM carati, tayANaM divasappamANa bhANiya // se pavisamANe marie doccapi ahorattaMsi dAhiNa jAva padesAe bAhiraM taccaM uttaraM ahamaMDalaM saMThii uvasaMkamittA cAraM gharati, tA jayANaM sUrie bAhiraM taccaM uttaraM ahamaMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM rAtidivasappamANaM tace bhAgiyatvaM // evaM khalu eeNaM uvAeMNaM pavisamANe sarie tayANaM rAtidivasappamANa taMcava bhANiyanvaM, tataM addha maMDalaM saMThii, saMkamamANe 2 uttagae jAva padasAe savabhaMtaraM dAhiNaM addhamaMDala calatA hai taba eka mahU ke ekamaThiye do bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri hotI hai aura do bhAga adhika kA dina hotA hai. isa prakAra vaha praveza karatA hA sUrya damarI ahorAtri ko dakSiNa dizA ke aMtara bhAga se uttarAdazA ke ardhabhAga ke Adi pradazapara bAhira ke tImare maMDala ke uttagardha maMDalapara masthita ho upamaMkrama kara cAla calanA hai uma samaya ekasAThiye cAra bhAga kama aThAraha mahUna kI rAtri hotI hai aura cAra bhAga adhika bAraha muhU kA dina hotA hai. isa taraha praveza karatA huvA sUrya pratyeka do yojana va eka yojana ke eka maThiye aDatAlIma bhAga jitanA kSetra saMkrapa kara anaMtara mAMDale meM praveza karatA hu sUrya eka ahorAtra dakSiNArdha maMDalapara eka ahorAtra uttarArdha prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI umApramAdajI. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 * saptadaza-caMdra prajJaptI sUtrapaSTa-upAi . vaTThIbhUe ubhaovi boyaNe duhao uNae majjhayaNa gaMbhIrae gaMgApuliNa vAlutA uddAli salilae ucite pupAlapaTTapaDicchapaNe viratiyA tANe ratte suttabuDe surambhe AyaNigasupa bUraNayamitatulaphAse sugaMdhavara kusumatRNasayaNodhakArikAsie tArisayAe bhAriyAra sahiM lipArAgAra cAlavalAe laMgaya jAya jovaNavilAsa kaliyAe aNurattAra avirala ra kANeNukula ra sAI 34 sadapharasa rUyagaMdhe pacabihe mANasae kAmabhAge pacaNabhayanANA viharejjA tiseNaM parise vitasmakAla samayaMsi keriyaM lAtA sokkhaM paJcazubhavamANe viharati ?eteNaM samaNAuso ! tassaNaM purisarasa yAko bAga, cAA narapha samAna, donoM bAju mAla masUra, donoM vAjU kuccha UMcA, madhya bhAga gaMbhIra. jaisa maMgA nadI kI dhAlu pAnI meM svaccha dikhatI hai vaise hI svaccha cAdara se cAroM narapha acchI taraha TakA huvA, bhaya, bura nAni samAna komala, sugaMdhita pradhAna puSpa samAna zaiyyA meM zRMgAra ke ghara samAna yAta yAvanI bilAsayatA va mana ko anukUla bhAryA kI sAtha iSTa zabda, rUpa, gaMdha, rasa va parza yoM hai| pAMca prakAra ke manuSya saMbaMdhI ka mabhoga bhogatA huvA vicaratA hove. usa puruSakA usa samaya kaisA sukha hove ? aho kAyuSyaMta zramaNo ! usa puruSa ke kAma bhoga sa vANavyaMtara ke kAma bhoga anaMtagune viziSTanara haiM. bInanA pAhuDA 4 4 For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 +8+sanadaza candraprApta patra SaSTha upAGga 4 saMThii uvasaMkamitnA cAraM carati, tA jayANaM sarie savabhaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAraM carAta, tatANa uttama kaTTapatte ukosae aTrArammahatte divase bhavati, jahANiyA davAlasa mahattA rAI bhavati // esaNaM docce chammAse, esaNaM docca chammA sassa, pjvaasnne|| esaNaM Aica saMvacchare, esaNaM AiccasaMvaccharassa pjvaasnn||2|| tA kahaM te uttarA ahamaMDalasaMThi Ahiteti vadejA ? tA jayANaM sarie sadhabhataraM uttara addhamaMDalasaMThiiM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANa uttama kaTTapatte ukAsae aTThArasamahatte divase bhavati, jahaNiyA duvAlasa muhattA rAI bhavati / maMDalapara sasthita havA eka muhUrta ke eka saThiyado 2 bhAga kI dina rAtri meM hAni vRddhi karatA huga yAvat sabase AbhyaMtara maMDala ke dakSiNArtha vibhAga meM saMsthita hokara upakrama kara cAla calatA jaba mUrya saba ke AbhyaMtara maMDala para dakSiNArtha vibhAga meM sthita hokara upakramakara cAla calatA haiM taba sabase adhika utkRSTa aThAraha mahUna kA dina va jaghanya bAraha mahUna kI rAtri hotI hai. yaha hai dasare chamAsa kahe aura yaha dUsare cha mAsa kA paryavasAna kahA. yaha Aditya saMvatsara va bhAditya saMvatsara kA paryavasAna huga. yaha dakSiNArdha maMTala kA kathana saMpUrNa duvA. yaha dakSiNa dizA ke sUrya ke ardha maMDala Aditya saMvatsara kA kathana huvA // 2 // aba uttara dizA ke sUrya kA artha maMDala ke Aditya saMvatsara kI pucchA' / artha pahilA pAhuDa kA dUsarA atara pAhuDA 48. - For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni zrI amolaka RSijI + sa nikkhamamANe sarie gavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorasi, uttarAe jAva paesAe abbhaMtarANaMtaraM dAhiNaM addha maMDalaM saMThiI uvaMsakamittA cAraM carati / tadANaM sRrie abhaMtarANaMtaraM dAhiNaM jAva cAraM carati, tayANaM aTThArasa muhutte divase bhavati, dohiM egaTTi bhAga muhuttehiM UNe, duvAlasa muhuttArAI bhabati dohiM egaTThI bhAga muhuttehiM ahiyA // se nikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattasi dAhiNAe jAva padesAe abbhaMtaraM tacaM uttaraM ahaMmaMDalaM saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM surie abbhaMtarANaM tacaM uttaraM jAva cAra carati tadANaM divasarAtippamANaM zrI gautama svAmI karate haiM. prazna-u nara kA ardha maMDala kisa prakAra rahA huvA hai ? uttara-jaba sUrya saba se AbhyaM ra ke uttarArdha maMDala kI sthiti ko upasaMkrama kara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha / dina hotA hai aura jaghanya bAraha mahurta kI rAtri hotI hai. vahAM se nIkalatA havA sUrya navina saMvatsara meM gamana karatA prathama ahorAtri meM uttarArdha maMDala ke aMtima pradaza sa abhyaMtara dUsare dakSiNa kI ardhamaMDala kI saMsthiti ko aMgIkAra kara cAla calatA hai. jaba sUrya AbhyaMtara dUrI dakSiNa kI ardha maMDala ke saMsthiti ko upasaMkramakara cAla calatA hai taba aThAraha muhUrta meM ekasaThiye do bhAga kama kA dina hotA hai aura eka saThiye do bhAga adhika bAraha muhUrna kI rAtri hotI hai. vahAM se nIkalatA huvA sUya bhari prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlAmukhadevamahAyajI jvAlAmasAhajI. For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza caMdraprajJati sUtra-paSTa upAta 48 taMcava bhANiyavyaM // evaM khalu eeNaM uvAeNaM nikkhamamANe sarie tadANaMtarAo tadANaMtara taMsi taMsi desaMsi taM taM addhamaMDalaM saTrii jAva cAraM carati // tA jayANaM sRrie saba bAhiraM dAhiNaM ahamaMDalaM jAva cAraMcarati tadANaM uttama kaTTapattA ukkosiyA aTThArasa muhattA rAI bhavati, jahaNNaye duvAla samuhatte divase bhavati // emaNaM paDhame chammAse, esaNaM paDhama chammAsarata pajjavAsaNe se pavisamANe marie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamAMsa ahorattaMsi dAhiNAe jAva padesAe vAhirANaM uttaraM addhamaMDala saMThiI uvasaMkamittA cAraM carati // tA jayANaM mUrie bAhirANaM uttaraM / ahorAtra meM dakSiNa ke AbhyaMtara maMDala ke pradeza ke tIsarA AbhyaMtara uttarArdha paMDala kI saMsthiti ko aMgIkAra kara cAla calatA hai taba ekasaThiye cAra bhAga kama aThAraha muhU kA dina hotA hai cAra bhAga adhika bAraha mahUna kI rAtri hotI hai. isI taraha nI ThatA huvA sUrya eka paMcha eka maMDala ko usa 2 deza meM usa 2 artha maMDala saMsthiti ko aMgIkAra kara cala calatA hai. jaba sUrya saba sa bAhira dakSiNa ke artha maMDalapara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha muhUrta kI rAtri aura jaghanya bAraha muhUrta kA dina hotA hai. yaha pahilA cha mAma huA aura yaha pahilA cha mAsa kA paryavasAna huA. punahI marya praveza karatA 432 pahilA pAhuI kA dUsarA aMtara pAhuDA artha 48 For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 42 anuvAdaka bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI addhamaMDala saMThii jAtra cAraM carati tANaM aTThArasa muhuttA rAI bhavati dohiM egaTTI bhAga muhuttehiM Uge, dubAlasa muhutte divase bhavati dohiM egaTTI bhAga muhuttahiM ahiyA || se parimANe sRrie dosi ahorattaMsi uttarAe jAva padesAe bAhiraM taccaM dAhiNaM addhamaMDala saMThiI jAva cAraM carati, tA jayANaM surie bAhiraM taccaM dAhiNaM jAtra cAraM carati tayANaM aTThArasa muhuttA rAI bhavati cauhiM egaTThI bhAga muhu tehiM UNe, dubAlasa muhutte divase bhavati cauhiM egaTThI bhAga muhuttehiM ahie| evaM khalu eeNaM ucaeNaM patrisamANe sUrie tadANaMtarAo tadANatarasi taMsi 2 desi taM taM addha hUvA dUsare cha mAsa kI pahilI ahorAtra meM dakSiNa ke mAMDala kI saMsthiti ko aMgIkAra kara cAla calatA hai. do bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina hove. aba dUsarI AbhyaMtara mAMDala ke pradeza se bAhara kI uttara taba ekamaThiye do bhAga kama kI rAtri ho aura ahorAtra meM praveza karate uttara ke ardha maMDala ke pradeza se bAhira kA tIsarA dakSiNa kA artha maMDala kI saMsthiti ko aMgIkAra kara yAvat vicaratA hai taba eka saThiye cAra bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri hotI hai aura cAra bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina | hotA hai. isI taraha praveza karatA huvA marya eka pIche eka mAMDalA ke usa deza meM usa ardha maMDala sasta * prakAzaka- rAjabahAdura lAlA sukhadeva mahAyajI jvAlA prasAdajI * For Personal & Private Use Only 32 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrasU artha 488+ saptadaza candramajJapti sUtra- SaSTha upAGga maMDala saMTiI ubasaMkamamANe 2 dAhiNAe jAtra padesAe savvamaMtaraM uttaraddha maMDalaM saMThi uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM sUrie savvamaMtaraM uttara addha maMDalaM saMThi jAva cAraM carati tadANaM uttamakaTutte ukkomae aTThArasa muhutte divase bhavati jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAtI bhavati || esaNaM doghe chammAse esaNaM deocca chammAsassa pajavAsaNe, / esaNaM AiccasaMvacchare esaNaM aicca saMvaccharassa pajjavAsaNe || paDhamasta bIaM pAhuDaM sammattaM // 1 // 2 // * tA ke te cinhaM paDicaraMti Ahiteti vadeja ? tattha khalu ime dube sUriyA paNNattA ( ko aMgIkAra kara cAla calatA hai. jaba sUrya satra se AbhyaMtara uttarArdha maMDala kI saMsthiti ko aMgIkAra kara cAla calatA hai natra utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina hove aura jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hova. yaha dUsarA cha mAsa huvA yaha dUsarA cha mAsa kA paryavasAna huvA yaha Aditya, saMvatsara' huvA yaha Aditya saMvatsara kA paryavasAna huvA yaha pahilA pAhuDA kA dUsarA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA. // 1 // 2 // aba tIsarA aMtara pahuDA kahate haiM. prazna - gautama svAmI prazna karate hai. ki isa jambUdIpameM kitane sUrya pratikSetra cAla calate haiM ? arthAt apanA yA anya ke kSetra ko aMgIkAra kara calate haiM ? uttara -- isa jambUdvIpa meM do sUrya kahe haiM. 1 bharata kA sUrya aura 2 eravata kA sUrya. ukta donoM sUrya alaga 2 tIsa 2 ** For Personal & Private Use Only + pahilA pAhuDa kA tIsarA aMtara pAhuDA sa 33 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI jahA-bharahecaiva sUrie eravaecava sarie / tA eeNaM duve sariyA tIsAe 2 muhattehiM .. egamega addha maMDalaM caraMti saTThIe 2 muhuttehiM egamage maMDale caraMti saMghateti, tAnikkhama. mANe khalu ee duve sUriyA No aNNamaNNarasa ciNaM paDi caraMti, pavisamANe khalu ee duve ceya sUriyA aNNamaNNassa ciNNaM paDicaraMti // 1 // tatthaNaM / koheu vadejA ? tA ayaNaM jambuddIvadIve jAva parikkhaveNaM, titthaNaM ayaMbharahe cava sUrie jambuddIvarasa davissa pAINa paDANAyatAe udINa dAhiNatAe muhUrva meM ekeka ardha maMDalapara calate haiM, aura sATha muhUrta meM ekeka mAMDale para calate haiM aura sAtha hI mAMDale pratipUrNa karate haiM. vahAM se nIkalate ho donoM sUrya paraspara apane kSatra va anya ke kSetra para nahIM calate haiM, paraMtu 184 mAMDale meM praveza karate ukta donoM mUrya apane 2 kSetra para calate haiM anya kSetra meM praveza karate udyAta kare nahIM. kyoM kI bharata kSetra kA mUrya agnikone ke bakI mAMDale sparza aura vAyavya kauna ke ekI mAMDale sparza aura eravata kSetra kA mUrya vAyavya na ke bakI mAMDala sparza aura agni kauna ke ekI mAMDale sprsh||1|| yahAM gatama svAmI prazna karate haiM ki isa meM kaunasA heta hai ? uttara-yaha jambUdvIpa nAmaka dvIpa yAvat paridhi vAlA hai. isa jambUdvIpa meM pUrva pazcima kI lambAI va uttara dakSiNa kI jivhA se cAra . prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI , , For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saptadaza cadraM prajJapti sUtra SaSTha-upAGga jIvAe maMDalaM ca uvIsasateNaM chettA dAhiNa purathimilaMsi caubhAga maMDalAMsa bANa utiM sariyamaMtAI jAiM sarie appaNo ceva cinnaM paDicaraMti uttara paJcasthimiti ca ubhAga maMDalAMsa ekANa uti sUriyamaMtAI jAiM murie appaNI ceva ciNNaM paDicarati tathaNaM ayaM bhArahe srie||2|| eravayasta sariyasla jaMbuddIvarasa dovassa pAINa paDINAyatAe udINa dAhiNatAe jIvAe maMDalaM cauvIsa sateNaM chattA uttarapurathimilasi ca ubhAga maMDalaMsiM bANautiM sUriyamaMyAiM jAI bhAga ke eka paMDala ke 124 bhAga karake usa kA vibhAma kare. isa se pratyeka dizA meM eka 2 maMDalake 311 bhAga rahe. isa taraha dakSiNa pUrva agnikUna ke maMDala ke 31 bhAga meM sUrya aba 92 ve mAMDale se nIkale taba bharata kSetra kA sUrya bharata kSetra meM hI udyota karatA havA cale aura uttarapazcima-vAyavyakUna ke mAMDale ke cauthe bhAga meM jaba mUrya 91 ve mAMDale se nIkale taba bharata kSetra kA mUrya eravata kSetra meM udyoga karatA huvA nIkale. yahI bharata kSetra kA sUrya jAnanA // 2 // eravata kSetra ke sUrya ke maMDala ke 124 gAga kara jambUdvIpa ke pUrva pazcima kI lambAi, uttaradakSiNa kI jindA se chedakara uttarapUrva ke cauthe bhAga meM 52 ve mAMDalesa nIkalatA huvA sUrya kSetra arthAt-pUrvamahAvidaha kSetra meM udyAta karatA huvA cale, dakSiNa pazcima ke naiRtyakana ke cauthe bhAga meM 9. ve mAMDale se nIkalatA mUrya para kSetra so pazcima pahAvi. +2+ pahilA pAhuDe kA tIsarA aMtara pAhuDA + For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka RSiNI + 47 anuvAdaka-cAlabrahmacArI muni sarie parasta ciNNaM paDicaraMti dAhiNapaJcathimillaMsi caubhAgaM maMDalasi ekAgauti mariyamayAI, jAiM sUrie parassa ciNNaM paDicaraMti tatthaNaM ayaM eravae sUrie // 3 // jaMbUddIvasta dIvassa pAINa paDINAyatAe. udiNadAhiNatAe jIvAe maMDalaM cauvIsasaeNaM chattA uttara paJcathimillAMsa caubhAga maMDalaMsi bANaui sariya mayAiM jAiM sUrie apaNo ceva ciNNaM paDicaraMti dAhiNapurathimillaMsi caubhAga maMDalaMsi,ekkANautti sarie matAI apaNo ceva ciNaM paDicaraMti,tatthaNaM ayaM eravae sUrie // 4 // bhArahassa sUriyassa jaMbUddIvassa pAINapaDINa deha kSetra meM sUrya udyota karatA huvA cale. yaha erayata kA sUrya kahA. jambUdvIpa kI pUrva pazcima kI lambAi se va uttara dakSiNa kI jidI me mAMDale ko 124 bhAga se cheda kara uttarapazcima. vAyavya kUna ke caM vibhAga meM 92 ce mAMDale se nIkalatA huvA ma aAnA kSetra eravata kSetra meM udyota karatA huvA cale aura dakSiNa pUrva ke [ agnikUna ] ke cauthe bhAga meM ekANa mAMDale se nIkalatA huvA sUrya apanA kSetra bharata kSetra meM udyota karatA huvA cale. yaha eravata kSetra kA mUrya huvA // 4 // jambUdvIpa meM pUrva pazcima kI lambAiba uttara dakSiNa kI jivhAM se eka maMDala ke 124 bhAgako chedakara dakSiNa pazcima (naiRtyakUna) * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAe udIpadAhiNatAe jIvAe maMDalaM cauvIsamaeNaM chettA dAhiNapaJcasthi milaMsi caubhAgamaMDalaMsi bANauti sUriyamayAiM // jAI sarie parassa ciNNaM paDicaraMti uttaraparAta millusi cau bAga maMDalaMsi ekkANauti sA AI, jAI sarie parassaceca ciNyA paDicaraMni tattha ayaM bhArahe sArae // tA nikkhamamANe khalu ete duve sUriyA aNNamassa ciNNaM pADecaraMti pavisamANe khalu te duve sUriyA aNNamaSNassa ciNaM pddicrti||tN sayamegaM coyAlaM gaahaa||cNd paNNattissa paDhamasta sadaza caMdra prajJapti sUtra-pRSa upAGga ++ pahilA pAhaDe kA tIsarA aMtara ke cauthe bhAga meM 92 ve mAMDale se nIkalatA huvA para kSetra pazcima mahA videha kSetra meM udyota karatA hudhA sUrya cale. uttara pUrva ke (IzAna kUna) ke cauthe bhAga 21 ve mAMDale se nIkalatA huvA sUrya para kSetra so pUrva mahA videza meM udyota karatA huA cale. yaha bharata kSetra kA sUrya kahA. imI hetu se prathama mAMDale se nIka late huye donoM kSetra ke mUrya paraspara ke kSetra udyana kare nahIM, paraMtu para kSetra meM udyota karate huye cale. ukta donoM sUrya 1.04 mAMDale meM praveza karate huye paraspara kSetra meM udyota kare paraMtu anya ke kSetra meM udyota ** kare nahIM. isa taraha bharata kSetra kA sUrya va eravata kSatra kA sUrya anya ke kSetra meM paraspara ke kSetra meM cAra dizA va vidizA se paribhrANa karate huye calate haiM. isa kI satamagaM cotAlaM yaha gAthA kA artha nahIM rasakate haiM. kyoMki gAthA apUrNa hai. zeSa kA vyavaccha : huvA hai. yaha pahilA IDR 1 For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amAlaka RSijI tatIyaM pAhuDaM sammattaM // 1 // 3 // tA kevaiyaM ta ete duve bhUriyA aNNamaNNasma aMtaraM kaTu cAraMcarai ahite ti vaejA? tattha khala imAo cha paDIvattIo paNNatAotaMjahA tatthega evaM mAiMsu ega joyaNa sahassaM egaca te sIma jAyaNasayaM apaNamaNNama aMtaraM kaTu, mArayA cAraM caraMti Ahiteti vaejjA? egeevaM mAsu // 1 // egepuNa evamAsu tA egaM jogaNasahassaM ekAM cauttisaM joyaNasataM aNNamaNNarasa ataraM kaTu nariyA cAraM caraMti Ahiteti vaeja, ege evaM mAhaMsu // 2 // egepuNa evaM mAsu tA egaM joyaNa sahassaM, egaM ca pannatIsajAya aNNamaNNaM aMtaraMkaTu sUriyA caraM carati Ahite ti vaejjA, egeevamAhaMsu // 3 // . prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 1 // 3 // aba paraspara sUrya meM aMtara rUpa cauthA pAhuDA kahate haiM. prazna-aho bhagavana ! isa jambUdvIpa ke donoM sUrya paraspara kitanA aMtara rakhakara calate haiM? uttara-aho ziSya : isa meM anya tIthi kI prarUpaNA cha pattiyoM kahI haiM. inakA alaga kathana kA -1 kitaneka aisA kahate ki donoM sUrya paraspara eka hajAra eka kA tettIya 133 yajala kA aMtara rakhakara calate haiM, 2 kitaneka aisA |00 kahate haiM ki eka hajAra eka sA cautIsa 1134 yojana ke aMtara se calate haiM 3. kitaneka aisA kahate haiN| ki eka hajAra eka so peMtIsa 1135 yojana ke aMtara se calate haiM, 4 kitaneka aisA kahate haiM ki eka 5 For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha artha - saptadaza caMdra maiti sUtra paTha egepuNa evaM mAsu, egadivaM egaMsamudda aNNamaNNassa aMtara kaTTu ra Ahiteti vadejjA egeevamAhaMsu // 4 // egepuNa evaM mAhaMsu tA dona aNNamaNNasma aMtaraM kaTTu mahitati vadejA, egeevaM mAhaM // 5 tA tignidine tigbhilanu, aNNNassa aMtaraM kahujana hi mAsu || 6 || trayapuNa evaM vayAmo-tA paMcapaMca joyaNAI panna joyaNassa egamaMge maMDale aNNamaNNassa aMtaraM, cAraM caraMti ahiteti vadejA // 1 // satthaNaM dvIpa va eka samudra kA aMtara rakhakara calate haiM, 5 kitane aMtara rakhakara calate aura 6 kitaneka ainA kahate haiM ki cAla calate haiM. aura hama aisA kahate haiM ki pAMca 2 yo yojana kA paraspara aMtara karate huve Abhyantara maMDa mAMDale se AbhyaMtara ke maMDalapara jAve. // 1 // prazna- isa calatA hai ? uttara- yaha jambUdvIpa nAmaka dvIpa yAvat pa For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14.dIke jAba parikkheverNa tA jayANaM ete dave cAra caraMti, tayANaM NavaNavati joyaNasahassa - aMtaraM kaTu cAraM mRriyA caraMti, tayANaM uttama bhavati jahaNiyA duvAlapta muhuttArAI bhavati ayamANe paDhamaMsi ahorattasi anbhaMtarANaMtaraM jayANaM dube sariyA abbharANaMtaraM jAva cAraM sahassAI chaccapaNNayAle joyaNasae paNNatasiMra FmaMDalapara raha kara cAla calate haiM. taba ninyAnave hajAra chaso cAlIsa... ki eka lakSa yojana ke jambUdvIpa meM donoM sUrya ekamo assI yojanA. ko dugune karane se 360 hove. itanA eka lakSa yojana meM kamo karane se 996) donoM sUrya AbhyaMtara ka paMDalapara ukta aMtara me cAla calate haiM. uma sapaya u va bAraha mahUna kI rAtri hotI haiM ||2||phiir AbhyaMtara maMDala se nIkalate huca dA: karate huve pahilI ahorAtri meM dUsare mAMDalepara calate haiM. jaba ve donoM pUrya a anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI aolaka RpinI For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra * Bb-E BIKE : 4 cAraM caraMti tayANaM aTThArasa muhutte divase bhavati dohiM egaTThI bhAga muhuttehiM UNe, dubAlasa muhuttA rAI, dohiM egaTThI bhAga mahutterhi ahiyA / tenikkhamamANe suriyA dozcaMsi ahorattaMsi antaraM tacamaMDalaM ukrukamittA cAraM caraMti // jayANa ete dube sUriyA ammitaraM tavaM maMDala jAba cAraM carati tayANaM NavaNavauti joyaNa sahassAiM chacca ekkAtraNa joyaNasae navaegaTThI bhAge joyaNassa aMtaraM kaTTu cAraM caraMti, tayANaM aTThArasla muhutte divase bhavati cauhiM egaTTi bhAga muhuttahiM UNe, duvAlarasa muhusA rAI bhavati, cauhiM egaTTi bhAga muhuttehiM ahiyA // evaM khalu kara cAla calate haiM taba ninyAnave hajAra chato paiMtAlIsa yojana va eka yojana ke eka jitanA aMtara hojAtA hai. eka 2 maMDala ko do 2 yojana va ekasaThiye 48 (hai. itanA aMdara donoM tarapha se pAMca yojana va ekasadiye 35 bhAga hote. itara dare maMDalevara 19645 / yAjana kA aMtara rahatA hai aura usa vakta eksaThi dA bhAga kama muhUrta kA dina va do bhAga adhika vAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. ve vahAM se nikalakara dUsarI aorAtri meM tIsare AbhyaMtara maMDalepara rahakara cAla calate haiM. jaba ukta donoM sUrya tIsare maMDalepara rahakara cAla calate haiM. For Personal & Private Use Only Thiye paiMtIsa bhAga bhAga kA aMtara pahilA pAhuDe kA cauthA aMtara paDA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4 anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI eteNaM uvAeNaM NikkhamamANe ete duve sUriyA, tayANaMtarAo tathANaMtaraM maMDalAo maMDalaM saMkamamANA paMcapaMca joyaNAI paNNatIsaMca egaTTi bhAge goyaNassa egamaMge maMDale aNNamaNNassa aMtaraM kaTTu abhitraDDemANe 2 sabvavAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti, tA jayANaM ete duve sUriyA savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkramittA cAraM carati tayANaM egajoyaNasayasahassaM chanbasaTThi joyaNasate aNNamaNNassa aMtaraM kaTTu cAraM caraMti, tayANaM uttamakaTUpatA ukkosiyA aTThArasa muhuttA rAI bhavati jaTTapeNaM dubAlasa muhuro divase bhavati, esaNaM paDhame chammAse, esaNaM paDhamachammAsasya pajjalA taba ninyAnave hajAra chaso ekAvana yojana va eka saThiye nava bhAga jitanA aMtara hotA hai. k saThiye cAra bhAga kama aThAraha muhUrta kA dina va ukta cAra bhAga adhika bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. { isa upAya se nIkalate hue donoM sUrya pratyeka Age ke maMDala para saMkramate huve paraspara pAMca 2 yojana eka yojana ke ekasAThiye peMtIsa bhAga kI paraspara aMtara kI vRddhi karate huve aura dina ke ekasaThiye do bhAga ghaTAte huve va rAtri ke bhAga baDhAte huve bAhira ke aMtima mAMDale para hokara cAla cale. jaba donoM sUrya bAhira ke aMtima mAMDale para rahakara cAla calate haiM taba donoM sUrya meM eka lAkha For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjabahAdura lAla jvAlAprasAdajI * 42 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha ++ saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha upA sANe // 3 // sepatrisamANe suriyA doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattAMsa bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM crNti||taa jayANaM ete duve bhUriyA bAhirANaMtaraM maMDalaM jAva cAraM caraMti, tayANaM egajoyaNa sayasahassaM chacca cauppaNa joyaNasae chatrisaMca egaTTI bhAge joyaNassa aMtaraMka cAraMcaraMti, tayANaM aTThArasa mahattA rAI bhavati dohiM egaTTI bhAga muhuttehiM UNe duvAla mahate divase jAva ahie // te pavisamA suriyA do se bhAga kamattA maMDale jAva cAravarati tayAnaM jAtra cAraMcarati // tA jayANaMe te duve sUriyA bAhira ta cha so sATha 100660 yojana kA aMtara hotA hai. usa vakta utkRSTa aThAraha muhUrta kI rAtri aura vanya bAraha muhUrta kA dina hotA hai. yaha eka 2 maMDala meM 5 yojana ke aMtara ke hisAba se hotA hai. yaha prathama cha mAsa va prathama cha mAsa kA paryavasAna huA. vahAM se ukta donoM sUrya praveza karate huve prathama ahorAtri meM bAhira ke anaMtara kA dUsarA maMDala para rahakara cAla calate haiM. jaba ukta donoM sUrya bAhira ke maMDala para { yAvat cAla calate haiM taba eka lAkha cha so caupana yojana va ekasaThiye chabbIsa ( 10065863) bhAga kA aMtara rahatA hai usa vakta utkRSTa ekasaThiye do bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri va jaghanya For Personal & Private Use Only ** pahilA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhuDA 43 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 4+ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI egaM joyaNasaya sahassaM chacca aDayAla jAyaNaseai bAvaNaM ca egaTThI bhAga joyaNassa. aNNamaNNassa atara kaTU cAraM carati, tayANaM aTThArassa muhuttA rAtI bhavati cauhiegaTTi bhAga ja ! UNa, duvAlassa maDutte divase bhavati cauhiMegaThI bhAga ahie // evaM khalu eta. uNaM gAvisamA ete duve sariyA tadANaMtarAo tadANataraM maMDalaM usakamamANe 2 paca joyaNAI papaNatIsaMca egaTThI bhAga joyaNassa egamega maMDala aNNamaNNassa aMtaraM nibadrimANe 2 sababhaMtaraM maMDalaM ubasaMkamittA cAraM caraMta, tA jayANaM ete duve suriyA savvabhaMtaraM maMDalaM uyasaMkamittA cAraMcarati tayANaM NavaNauti joyaNa sahassAI chaccacatAle joyaNasae aNNamaNNarasa aMtaraMkaTu, .prakAzaka-rAjAvahAdaralAnA mukhadava sahAyanI jvAlAprasAdajI. ukta do bhAga AdhabAraha mahatakA dinai hAtI phIra ve nIkalane ho donoM mUrya dasarI ahorAtri meM tIsare mAMDala para rahakara cAla calate. jara tIpare mAMDale para rahakara cAla calate haiM taba donoM ko paraspara eka lAgya cha mo aDanAlIpa yAMjana aura erapaTiye vAvana bhAga kA aMtara rahatA hai aura utkRSTa ekasaThiye cAra bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri va jayanya ukta cAra bhAga adhika bAraha mahUrta kA dina hotA he iMgataraha aMdara praveza karane ho donoM nUI prayaka maMDala meM pAMca 2yajana va ekamAThiye paMtIsa bhaya Asatara. kama karate huve saba se Abhyantara maMDala para upasaMkrama kara calate haiM. jaba donoM sarya saba se 16 makAntara maMDala 53 ghAla calate haiM taba 99640 yojana kA paraspara aMtara rahatA hai aura aThAraha. For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 4 saptadaza caMdraprajJati sUtra- SaSTha upAGga 48 artha cAraMcaraMti, tayANaM uttama kaTTupatte jAba divase bhavati jahaNiyA dubAlasa muhutAratI bhavati, esaNaM do chammAse, esaNaM doccachammAsassa pajjabasaNe, esaNaM AIca saMvaccharAntassa pajJatrasANe // iti caMdarannattisma paDhamasta cautthaM pAhuDaM sammattaM // 1 // 4 // tAidavasa mudde uggAhittA sUrie cAraM caraMti Ahiteti vadejJA ? tatthakhalu imAo paMcapaDivattIo taMjahA-tatyeMge evamahaMsa- ega joyaNa sahasse egaMca tettIsaM muhUrta kA dina va bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. yaha dUsarA cha mAma huvA va dUsarA cha mAsa kA paryava mAna huvA yaha Aditya saMvatsara Aditya saMvatsara kA paryavasAna huvA yaha pahilA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 1 // 4 // 7 aba dvIpa samudra meM sUrya kitanI dUra calate haiM so kahate haiM-- aho bhagavan ! kSetra va samudra kA kitanA kSetra avagAhakara cAla calate haiM ? bhagavAna mahAvIra emA yahAM anyatIrtha kI taruNa rUpa pAMca prakAra kI paMDita kahI hai. kitane enA kahate haiM ki eka hajAra eka motI 1133 yojana dvIpa yA samudra bhavara sUrya cAla calate haiM, 2 kitane dvIpa yA samudra avagAhakara cAla calate haiM, kitaneka aisA dvIpa yA samudra avagAhakara sUrya cAla calate haiM 4 kita kahate haiM ki eka hajAra eka so cauMtIsa yojana kahate haiM ki eka hajAra eka so penIsa yojana 0 For Personal & Private Use Only sUrya dvIpa kA kitanA svAmI kahate haiM ki 4- pahilA pAhuDe kA pAMcavA aMtara pAhuDA 45 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSijI - 4. anuvAdaka-bAlabrahmacArI munika joyaNaMsataM divaMdhA samudaMbA uggAhittA sarie cAra caraMti ahiteti vadejjA, ega evaM maahNsu||1||egpunn evaM mAsu tAega joyaNahasarasaM egaMca cottIsaM joyaNasataM divaMvA samudaMvA uggAhittA sarie cAra caraMti ege evaM mAhaM tu // 2 // ege puNa evaM mAhaMsu tA egaM joyaNa sahassaM egeca paNatIsaM joyaNasata dIvA samuddabA uggAhitta sUrie cAra carati ege evaM mAsu // 3 // ege puNa evaM mAsu tA avaTTha divaMvA samudaMvA uggAhitA sUriza cAra carati ege evaM mAha // 4 // ega puNa evaM mAhasutA no kiMci dodhAsamavA uggAhittA sarie cAra crti.||5|| tattha jata evaM mAhaMsu tA ega joyaNa rAhassaM egaMca tettIsa joya sataM divA samudavA uggAhittA marie caraM caraMti neka aisA kahate haiM ki zAdhA dvIpa 3 Adha, samudra kA kSetra avagAhakara mUrya cAla calate haiM, 5 kitaneka aisA kahate haiM ki kiMcinyAtra dvIpa kiMcinmAtra samudra avagAhe vinA sUrya cAla calate haiM // 1 // ina pAMca meM se jo aisA kahate haiM ki eka hajAra eka so tIca gojana dvIpa yA samudra ko avagAhakara sU calate haiM una kA kathana isa hetu se hai ki jaba sUrya maba se Abhyantara ke maru ke pAsa ke maMDala rahakara cAla calate haiM, taba jambUdvIpa kA 1133 yojana avagAhakara cAla calate haiM usa samaya , aThAraha samUhUrta kA dina va bAraha muhUna kI rAtri hotI hai. java sUrya saba se bAhira ke maMDala para rahakara cAla prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 4884 saptadaza candravajJapti sUtra SaSTha upAGga 4 te eva mAhaMsu, jayANaM sUrie savvamaMtaraM maMDalaM utrasaMkamittA cAraM caraMti, tayANaM jaMbUddIvaM divaM egaM jIyaNa sahassaM egaca tettisa joyaNa sataM uggAhittA cAraM caraMti, tayANaM uttama kaTTapatta ukkosae aTThArasa mahute divase bhavati, jahaSNiyA dubAlasa muhuttArAI bhavati, tA jayAgaM garie sambAhiraM maMDala utrasaMkamittA vAraM caraMti, tayAlavaNa samudaM ega gaNa hassaM egaMcatetIsa jogaNasataM uggAhilA cAra caraMti, tayANaM uttama kaTupA usiyA aTThArasa muhuttA rAtti bhavati, jahaNate duvAlasa mahatta divase bhavati, evaM cotasiM joyaNasataM, evaM paNNattIsaM joyaNasataM // tattha jete evaM mAhaMnu atradivaM avasamudaM uggAhittA mUrie cAraM caraMti te calate haiM taba lavaNa samudra meM 1133 yojana kSetra avagAhakara rahate haiM. usa samaya utkRSTa aThAraha muhUrta kI rAtri va jaghanya bAraha muhUrta kA dina hotA hai. aise hI eka hajAra cauvIsa va eka hajAra peMtIsa yojana vAle kA mata kahanA. usa meM jo aisA kahate haiM ki AdhA dvIpa AdhA samudra avagAhakara sUrya cAla calate haiM una kA kathana isa prakAra hai ki jaba sUrya saba se Abhyantara maMDala para rahakara cAla calate haiM taba AdhA jambUdvIpa kA kSetra avagAhakara cAla calate haiM usa samaya utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. aise hI saba bAhira ke mAMDale para rahakara sUrya cAla calate haiM taba AdhA For Personal & Private Use Only 4 pahilA pAhuDe kA pAMcavA aMtara pAhuDa 47 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anuvAdaka- brahmacArImAna zrI amolaka RSijI evaM mAhaMsu-jayANaM mRrie savabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM avada jaMdivaM 2 uggAhitA cAraM cAMti, tathANaM uttama kaTrapatte ukkoseNaM aTura: mt| dina bhavati jahA gaNavA dAlana mahattA rAtI bhavati // evaM sabdha bAhiraevi. pavara abadalavA samuI, tayA rAyaMdiyaM rahava // tattha jete evaM mAhaMmu tA no kiMcidivaMvA samuhaMvA uggAhittA surie cAra caraMti, te evaM mAhaMmu jayANaM sarie sadhyabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti, tayANaM no kiMci. divaMvA, samaIvA uggApitA cAraM carati, tayANaM uttama kaTrapatte ukkosae aTArasa muhatte di se bhavati, taheva evaM sabve bAhira maMDalaM Navara no kiMcilavaNasamudaM lavaNa samudrakA kSetra agAhakara cAla calate haiM aura utkRSTa aThAraha muhUrta kI rAtri va jaghanya bAraha muhUrtakA dina 6 hai. jo aimA kahate haiM ki kiMcinmAtra jambUdvIpa va kiMcintrAtra lavaNa samudra avagAhe vina. sarya cala calate haiM unakA. kathana isa prakAra hai ki jaba sUrya saba se Abhyantara mAMDale para rahakara cAla calate taba kiMcinmAtra daMpa kSetra ko avagAhe binA cAla jalate haiM. usa samaya aThAraha muhUrta kA dina va bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. aura jaba sUrya satra ke zahara ke maMDalaM para cAla calatA hai taba kiMci1-1- ma rai binA calate haiM, usa samaya aThAraha muharta kI rAtri va bAraha muhUrta kA dina prakAzaka-rAjAsAdura lAlA sukhadevamahAyajI cAlAprasAdamI. For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 48 candraprApti sUtra SaSTha upAGga saptadaza candrama uggAhitA cAraM caraMti, rAtidiya taheva mAhaMmu // vayaM puNa evaM vayAmo, tA jayANa mUrie savvaLabhataraM maMDalaM uvataMkamittA cAraM carati tayANaM jaMbuddIvaM asItaM joyaNa sataM uggAhittA cAra kAma Tupate aTThArasa muhutte divase bhavati jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAI bhavati, tA jayANaM sabavAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM lavaNasamuI tiNNitise joyaNasae uggAhittA cAraM carati, tayANaM uttama kaTThapattA aTThArasa muhuttA rAI bhavati, jahaNNae duvAlasa muhutte divase bhavati // iti caMdapannattissa paDhamarasa paMcamaM pAhuDaM sammattaM // 1 // 5 // * tAkevaiyaM te egamegeNaM rAtidie gaM vikaMpai 2 ttA sUrie cAraM carati hotA hai. isa kathana ko maiM isa prakAra kahatA hUM ki jaba sUrya saba se abhyantara maMDala para calate haiM taba meM jambUddha 1 kA 180 yojana kSetra avagAhakara cAla calate haiM. usa samaya aThAraha muhUrta kA dina va cAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. aura jaba sUryasaba se vAhira ke maMDala para calate haiM tava lavaNa samudra kA / yojana kSetra avagAhakara cAla calate haiM. usa samaya utkRSTa aThAraha muharta kI rAtri va bAraha muhUrta kA dina 4 hotA hai. yaha pahilA pAhuDe kA pAMcavA aMtara pAhuDA maMpUrNa huvA // 1 // 5 // aba chaThe aMtara pAhuDhe meM eka rAtri dina meM sUrya kitane kSetra sparza kara calate haiM. prazna-eka 2 rAtrI pahilA pAhuDe kA chaThA aMtara pAhuDA 488 - For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-cAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI bhAhiteti vadejA ? tattha khalu imAo satta paDivattIo paNNatAo taMjahA tatthege eva mAhaMmu tA do joyaNAI addha bayAlIsaMca tettIsaM satabhAge. joyaNassa egamegeNaM rAtidieNaM vikaMpai 2ttA mUrie cAra carati,Ahiteti vadejA,ege eva maahNmu||1||ege puNa evaM mAhesu tA aDDAijAi joyaNAI,egamegaNaM rAtidieNaM vikaMpai 2tA sUrie cAraM carati Ahi teti vadejjA, ege eka mAsu // 2 // ege puNa eva mAhesu tipiNatibhAgUNAI joyaNAI egamegeNaM rAtidieNaM vikaMpai 2ttA jAva cAraM caraMti Ahiteti vadejjA,ege eva mAhaMsu // 3 // egepuNa evamAsu, tA siNNi joyaNAI aDasIyAlIsaMca tettIsaMsacabhAge dina meM kitanA kSetra vikaMpana kara sUrya calatA hai arthAt apane maMDala se kitanA kSetra jAtA hai ? uttaraisa viSaya meM anyatIthi kI prarUpaNA rUpasAta paDiciyoM kahI hai. tadyathA-kisaneka aisA kahate haiM ki yojana va eka yojana ke eka so dhyAsI bhAga meM se sATI ekatAlIma bhAga [2 ] kSetra eka rAtri dina meM apane maMDala se anya maMDala para ullaMghakara jAtA hai. 2kitaneka aisA kahate ki eka rAtri dina meM 4 aDhAi (2 // ) yojana kSetra ulaMdhakara eka maMDala se dUsare maMDala para jAkara cAla calatA hai 3 kitaneka kahate haiM ki tIna yojana meM tIsarA bhAga kama kSetra ulaMghakara mUrya cAla calatA hai,4 kitaneka aimA * prakAzaka rAjAvahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvaalaapsaadjii| For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza-caMdra prajJApta sUtra SaSTha-upAGga 420 joyaNassa egamegeNaM rAtidieNaM vikaMpaittA cAraM carati Ahiteti vadejA ege eva mAsu // 4 // emepuNa evamAhaMsu tA ahuTAI joyaNAI egamegeNaM rAidieNaM jAva vadejA ege evamAhaMtu // 5 // egepuNa evamAhaMsu cattAri caubhAgUNAI joyaNAI jAva Ahitati vadejjA ege evamAsu // 6 // egepuNa evamAsu cattAri joyaNAI addha pAvaNaMca tettIsaM sayabhAge joyaNassa egamegeNaM rAtidieNaM jAva Ahiteti vadejA, ege evamAhaMsa // 7 // vayaM puNa evaM vadAmo tA dodo joyaNAI aDayAlIsaMca ega saTThI bhAge joyaNassa egamageNaM maMDale, egamegeNaM rAtidieNaM vikaMpAvatittA sRrie bhI kahate haiM ki tIna yojana va eka yojana ke 1.33 bhAga kare vaise 45 // bhAga (3) jitanA kSetra eka ahorAtri meM ullaMghakara dUsare maMDalapara jAkara cAla calatA hai, 6 kitaneka aimA kahate haiM cAra yojana meM cauthA bhAga kama (3 // ) yojana kSetra ullaMghakara sUrya cAla calatA hai, . kitaneka aisA kahate haiM, ki cAra yojana va eka ke 183 bhAga meM se 51 // bhAga (4 ) kSetra eka rAtridina meM ullaM ghakara sUrya cAla calatA hai. bhAvaMta kahate haiM ki isa kathanako maiM isaprakAra kahatA hUM ki do yojana va eka saThiye '} aDatAlIsa bhAga (2 ) itanA kSetra eka 2 maMDala se eka rAtri dina meM ullaMghakara mUrya calatA hai // 1 // 488- pahilA pAhuDa kA chaThA aMtara pAhuDA 4 48 For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI cAra carati ahite te vadejA // 1 // tatthaNaM kao hetuti vadejA? ayaNaM jaMbUddIve. dIve jAva parivakhavegaM tA jayAgaM sUrie savvabbhaMtaraM maMDalaM usaMkamittA cAraM carati tayANaM uttama kaTTapatte aTArala bhahutte divase bhavati, jahANiyA duvAlasa muhuttA rAI bhavati, senikkhamamANa sarie gavaM saMvaccAraM apamANe paDhamasi ahorattasi aSbhatarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM dA., jAyaNAI aDayAlIsaca egaTThIbhAga jAyaNassa egamagaNaM rAtidiegaM dikapAvatitA cAraM carati, tayANaM aTThArasa muhutte divase bhavati dohi egaTThIbhAga muhuttehiM Uge, duvAlasa muhuttA rAI bhavati dohiM egaTThIbhAga muhuttahiM ahiyA. sanikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi prazna-isa meM kyA hetu rahA hai ? uttara-yaha jambUdvIpa eka lAkha yojana kA lambA cauDA yAvat paridhi vAlA 16. isa meM jaba sUrya saba ke AbhyaMtara maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha muharna kA va aghamya bAraha mahUrta kI rAtri hotI hai. vahAM se nIkalatA huvA sUrya nayA saMvatsara meM praveza karate prathama jarAtrimeM AbhyaMtara maMDalase damaza maMDala para rahakara cAla calatA hai taba do yojana va ekayojana ke ekasaThiya 48 bhAga (2:7 kSetra eka rAtridina meM ullaMghakara cAla calatA hai. usasamaya utkRSTa ekasAThaye dAbhAga kama aThAraha va murnakA dina va do bhAga adhika bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. yahAM se nIkalatA huvA sUrya dUmarI aho| prakAzaka-rAjAbahAdura.lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asU saptadaza caMdraprajAti sUkSaSTha upAGga 48 abhaMtaraM, tacamaMDalaM usakamittA cAraM carati, tA jayANaM sUrie abbhaMtare tacamaMDalaM uvasaMkabhittA cAraM carAta tayANaM paMca joSaNAiM paNNatasiMca egadrIbhAge joyaNassa dAhiM rAtidieNaM vikaMpAvatittA cAraM carati, tayANaM aTrArasa mahatte divase bhavati cauhi egaTThI bhAga muhuttehiM UNe, duvAlama muhunA rAI bhavati cauhi~ egaTThI bhAga ahiyA // evaM khala eeNaM uvAeNaM nikkhamamANe sarie tayANataraM maMDalAto maMDalaM saMkamamANe do do joyaNAI aDatAlIsaMca egaTTI bhAge joyaNarasa egamegeNaM maMDale egamagaNaM rAtidieNaM vikaMpamANe 2 saya bAhiraM maMDala uvasaMkarmittA cAraM cagi, tA jayANaM sarie sababbhaMtaraM maMDalAto uvasaMkamittA savva bAhiraM maMDalaM urasaM.. 488+ pahilA pAhuDe kA chaThA aMtara pAhaDA 488+ rAtri meM abhyannara tIsarA maMDalapara rahAra cAla calatA hai. jaba Abhyantara tIsarA maMDalapara rahakara sUrya cAla calatA hai taba pAMca yojana va ekasaThiya peMtIsa bhAga (5 ) jitanA kSetra do rAtri dina meM ullaMgha kara cAla calatA hai. taba esa Thaye cAra bhAga kama aTha.ra ha muhUna kA dina va cAra bhAga adhika hai - cAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. isI taraha se nIkalatA huvA sUrya eka pIche eka maMDala ko saMkramatA huvA 2 yojana kA kSetra eka rAtridina meM uIghatA huvA saba se bAhira ke maMDala para rahakara cAla calatA hai.org jaba sUrya saba se bAhira ke maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba 183 rAtri dina meM 510 yojana kSetra / 42 For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 anuAvadaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI kamitA cAraM carati, tayANaM samvanbhaMtaraM maMDalaM paNihAya egeNaM tAsiNaM rAiMdiya sateNaM paMcadasUttare joyaNa sate vikaMpAvaittA cAraM carati, tayANaM uttama kaTupattA ukkosiyA aTThArasa muhuttA rAI bhavati, jahaNNae duvAlasa muhutte divase bhavati, esaNaM paDhame chammAse, esaNaM paDhamarasa chammAsassa pajavAsaNe // se pavisamANe surie ducca chammAsaM ayamANe paDhamAMsa ahorattasi bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM do joyaNAti aDayAlIsaMca egaTThI bhAga joyaNassa egeNaM vatittA cAra carati, tayANaM aTThArasa mahattA rAI bhavati, dohiM egaTThI bhAga UNe, duvAlasa muhutte divase bhavati, dohiM egaTThI bhAga ahiyA // ullaMghakara calatA hai. usa samaya utkRSTa aThAraha muhUrta kI rAtri va jaghanya bAraha muhUrta kA dina hotA hai. yaha prathama chamAsa va prathama chamAsa kA paryavasAna havA // 2 // aba vahAM se AbhyaMtara maMDaloM meM praveza karatA huvA mUrya dUsare chamAsa kI ayana karatA yA prathama ahorAtra meM bAhira ke anaMtara dUsare maMDalepara rahakara cAla calatA hai taba do yojana va ekasAThaye aDatAlIsa bhAga 26 jitanA kSetra eka rAtri dina meM ulaMghakara cAla calatA hai. usa samaya ekasaThiye do bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri va do bhAga adhika bAhara muhUrtakA dina hotA hai. vahAM se praveza karatA huvA sUrya dUsarI ahorAtri meM bAhira se nImo mAMdala pr| prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhavasAyajI jvAlAmasAdajI artha For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra saptadaza caMdra prajJapti sUtra-pRSa upAGga sepavisamANe sarie doccasi ahorasi bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM sUrie bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM paMca joyaNAe paNatIsaMca egaTThI bhAge joyaNassa dohiM rAtidieNaM vikaMpAvittA cAraM carati tayANaM aTThArasa muhuttA rAI bhavati cauhiM egaTThI bhAga mahattehiM UNe, duvAlasa muhatte divase bhavati, cauhiM egIbhAga ahite // evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sarie tayANaMtarAo tayANaMtara maMDalAto maMDalaM sakama mANe 2 do 2 jAyaNAI aDayAlasiMca egaseTThI bhAga joyaNassa, egamega maMDale egamege rAtidieNaM vikaMpamANe 2 sayabhaMtaraM maDalaM uvasaMkamittA cAraM carati // jayANaM sUrie savva rahakara cAla calatA hai.jaba bAhira se tIso maMDala para raha kara cAla calatA hai tb| yojana bhAga jitanA kSetra do rAtri dina meM avagAhakara cAla calatA hai. usa samaya ekasaThiye cAra bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri ba cAra bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina hotA hai. isI taraha praveza karatA huvA sUrya eka pIche eka maMDalaMpara rahatA huvA 20 yojana kSetra eka 2 rAtridina meM ullaghaMtA huvA saba se AbhyaMtara pahile maMDalaMpara rahakara cAla calatA hai. jaba sUrya saba se bAhira ke maMDalaMpara se saba se bhAbhyaMtara maMDalaMpara rahakara cAla calatA hai taba saba se bAhira kA maMDala choDakara 183 rAtridina meM 510 yojana kSetra ullaMghakara 48 pahilA pAhuDa kA chaThA aMtara pAhu~DA 428 48 For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. anuvAdaka-vAlA mAmI muni zrI amolaka RSijI wwwwwwwwwnwr bAhirAto sababhataraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM savva bAhiraM maMDalaM paNihAya egamegeNaM tesiya rAtidiyasateNaM paMcasuttare joyaNasae vikaMpaitA cAraM carati, tayANaM uttama kaTTale divase bhavati, jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAI bhavati // esaNaM docce chammAse, esa doca chammAsassa pajavAsaNe, esaNaM Aicce saMvacchare, esaNaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavAsaNa // iti paDhamassa TThaya caMdapaNNAttassa pAhaDaM sammattaM // 1 // 6 // * * * tAkahaM te maMDalasaThiti Ahiteti vadejA // tatya khalu imAto aTTha paDivattIo paNattAo taMjahA-tatthaege evaM mAnu tA samacauraMsa maMDalaM saMThiyANaM maMDalaM saMThiti cAla calatA hai. usa samaya utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha mahUrta kI rAzi hotI hai. yaha dUsarA chamAsa kA paryavAsAna huvA. yaha aditya saMvatsara kA paryavasAna huA. yaha pahilA pAhuDe / kA chaThA aMaura pAhuDA maMpUrNa huvA. // 1 // 6 // ___ aba sAvA aura pAhuDA maMDala ke saMsthAna AzrIya kahate haiM: aho bhagavana ! maMDala kA saMsthAna kisa prakAra kahA hai ? uttara-isa kathana meM anyatIthi kI prarUpaNA rUA ATha paDivattiyoM kahI hai. tadyathA-1 kitaneka aisA kahate haiM ki samacatutra saMsthAna bAlA maMDala kahA prakAkhaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. wwwwwwwwwwwww For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza cadraM prajJapti sUtra SaSTha-pAGga 48 Ahiteti vadejA // ege evaM mAsu // 1 // ege puNa eva mAiMsu tA visama caurasaM saMThANa saMThiyANaM maMDalaM saMThiti Ahiteti vadejA ege eva mAhaM su // 2 // ege puNa eva mAhaMsa tA samacaukoNa saMThiyANaM maMDala saMThiti Ahiteti vadejA, ege eva maahNs||3||eg paNa eva mAhaMsa tAdhisama caukoNaM saMThiyANaM maMDalasaMThiti Ahiteti vadejA ege evaM mAsu // 4 // ega pugaevamAsu tAsacAvAla saMThiyANaM maMDala saMThiti Ahiteti vadajjA. ege eka mAiMsa // 5 // ege puNa eka mAhaMsu tA visama cakkavAla saMThiyANaM maMDala saMThiti Ahiteti vadejA, ege evamAsu // 6 // ege puNa evamAsu tA cakkAddha cakavAla saMThiyANaM maMDalaM saMThiti Ahiteti vadejA, ege 4+8+ pahilA pAhuI kA sAtavA aMtara pAhuDA hai 2 kitaneka aipA kahate haiM ki viSamacatukha saMsthAna vAlA paMDala hai 3 kitaneka esA kahate haiM ki samacatuSkauna ke saMsthAna vAlA maMDala hai 4 kitaneka aisA kahate haiM ki viSama catuSkona saMsthAna vAlA maMDala hai 5 kitaneka aisA haiM ki samacakravAla ke saMsthAna vAlA yaMDala hai 6 kilaneka aimA kahate haiM viSama cakravAla saMsthAna vAlA maMDala hai kitaneka aimA kahate haiM ki ardhacakravAla ke saMsthAna vAlA maMDala rahA huvA hai. aura kitaneka aimA kahate haiM ki chatra ke AkAravAlA maMDale hai.. isa taraha anya bhinna 2 matoM se eka hI su kI prarUpaNA kI. isa meM antima prarUpaNA 4 - For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI evamAhaM // 7 // egepuNa evamAhaMsu tA chattAgAra saMThiyANaM maMDala saMThiti Ahiti vadejja | // eteNaM nAeNaM yavvaM nocavaNaM itarehiM // Dhamassa sattamaM pAhuDaM sammacaM // 1 // 7 // tA savvAtriNaM maMDalaM ca kevatiyaM bAhalleNaM kevatiyaM AyAma vikkhabheNaM kevatiyaM parikkheveNaM Ahiteti vadejA, tatthakhalu imAto tinni paDivattIo paNNattAoM tajahA- tatthege eva mAhaMsu tA savvANiM maMDalaMtrayA joyaNa bAhalleNaM egajIyaNaM sahassaM egaMca tettIsaM meM bhagavaMtane apanA abhiprAya kahA. arthAt citte chatrAkAra maMDala kA saMsthAna hai. ( anya sthAna ardha kaviTha phala jaisA kahA hai vaha ardha kavi ke phala kA samavibhAga upara kIyA huvA aura chatra AkAra bnaayaa| bahI jAnanA paraMtu anya ina sUtroM se nahIM jAnanA. vaha prathama pAhuDAkA sAtavA aMtarapAhuDA huaa| // 1 // 7 // aba AThavA aMtara pAhuDe meM pramANa kahate haiM--prazna - sava maMDala kitane jADe haiM kitane lambe haiM, kitanI paridhi vAle haiM ? uttara- isa meM tIna paDivRttiyoM kahI hai. isa meM kitaneka aisA kahate haiM ki sabahI maMDalaM pRthak 2 ekeka yojana ke jAr3e haiM. eka hajAra ekaso tettIsa yojana ke lambe cauDe {haiM, aura tIna hajAra tInasoM nyAve yojana kI paridhi vAle haiM 2 kitaneka aisA bhI kahate hai ki ve saba { maMDala eka yojana ke jADe haiM, eka hajAra ekaso cautIsa yojana ke lambe caur3e haiM aura tIna hajAra cAraso do ( 30402) yojana kI paridhi vAle haiM. 3 kitaneka aisA kahate haiM ki ve saba maMDale eka yojana For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyanI jvAlAprasAdajI* 58 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha +8+ saptadaza candraprazati sUtra- SaSTha upAGga 48 jAyaNasayaM AyAmatrikkhaMbheNaM tiSNi joyaNasahassAiM tinniya navaNautti joyaNa sate parikkhetreNaM Ahiteti vadenA ege evamAhaMsu // 1 // egapuNe evamAhaMsu tA savvAviNaM maMDalaMvayA joyaNavAhaleNaM evaM joyaNa sahassaM egaMca cauntIsaM joyaNamayaM AyAmavikrameNaM tinni joyaNa sahassAI cattArivi uttara joyaNasate parikkheveNaM Ahiteti vadejAege evAhaM // 2 // ege puNa evaM mAhaMsu tA savvAviNaM maMDalavayA joyaNa bAhalleNaM, evaM joyaNaM sahassaM egaca paNNatIsaM joyaNasayaM AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNiya joyaNa sahassAiM cattAriya paMcuttare joyaNasae parikkheveNaM Ahitati vadejjA, ege eva mAhaMsu // 3 // varSa puNa evaM vayAmo tA savvAviNaM maMDalaM ima kA kyA { ke jADe va eka hajAra ekaso peMtIna yojana ke lambe caur3e haiM, aura tIna hajAra cAraso pAMca yojana kA paridhi vAle haiM. mai isa kathana ko i prakAra kahatA hUM ki ve saba maMDala eka yojana ke eka saThiye aDanAlIsa bhAga ke jADe haiM. maMDala kI lambAI cauDAi kA kuccha niyama nahIM hai // 1 // kArana hai ? uttara - yaha jambUdvIpa eka lAkha yojana kA lambA cauDA yAvat paridhi vAlA { haiM. isa meM jaba sUrya saba se AbhyaMtara maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba vaha maMDala eka yojana ke ekasaThiye aDatAlIla bhAga kA bADA hai aura nanyAnave hajAra cha so cAlIsa ( 996-40 ) For Personal & Private Use Only 4 pahilA pAhuDe kA sAtavA aMtara pAhuDA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fo artha 4. anuvAdaka -bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI ciTThIbhAge joyaNassa bAhalleNaM, aNiyayA AyAma vikkhaMbheNaM parivakhe veNaM Ahiteti vdej|||| 1 // tatvaNaM ko hetu vadejjA ? tAayaNaM jaMbUddIvedIve jAva parikkheveNaM, tA jANaM surie savvavyaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA, cAraM carati, tayANaM maMDalavayA aDayAlIsaMca egaTTI bhAga jopaNassa bAhalleNaM, NavaNauti joyaNa saharasAI chaccacattAle joNa te AyAma vikkhebheNaM, tiNNi joyaNa sahassAti eguNauti joyaNAi parikkheveNaM // tayANaM uttama kaTThapatte divase bhavati jahaNiyA duvAlasa muhuttA yojana kA lambA cauDA hai, kyoM ki saba se AbhyaMtara kA maMDala jambUdvIpa kI jagatI se 180 yojana aMdara hai itanA hI pazcima dizA meM hai donoM mIlAne se 360 yojana hote haiM. yojana eka lAkha yojana ke jambUdvIpa meM se kama karate zeSa 99640 yojana kA maMDala lambAi cauDAivAlA rahatA hai, isa kI paridhi tIna lAkha pannaraha hajAra nivyAsI 315089 yojana vyavahAra se jAnanA. nizcaya se 215089 yojana eka koza, 738 dhanuSya, 45 maMDala, 4 bAlAgra ke 630178 bhAga meM se 343902 bhAga jitanI paridhi hai. yava, 4 yUkA, 6 liMkha aura eka isa maMDala para sUrya AtA hai taba aThAraha muhUrta kA dina va bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. isa maMDala se nIkalatA huvA sUrya nave saMvatsara meM praveza karatA huvA prathama ahorAtra meM Abhyantara maMDala se anaMtara dasare maMDala para jAkara cAla calatA hai. For Personal & Private Use Only rAI pUrva dizA meM ukta 360 * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlA prasAdajI / Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra saptadaza candraprajJApti sUtra-SaSTha upAGga ++ bhavati // se nikkhamamANe garie NavaM saMvakara ayamANe paDhamaMsi ahorali abhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, jayANaM mUrie abhaMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carati,tayANaM sA maMDalavayA, aDayAlIsaMca egaTThI bhAge joyaNassa.. vAhalleNaM, NavaNauti joyaNa sahassAI chacca paNayAle joyaNasate paNNatIsaMca egaTThI bhAge joyaNarasa AyAmavizvabheNaM, tinni joyaNa saya sahassAti 1Narasa sahasttAti jaba sUrya dUsare maMDala para jAkara cAla calatA hai taba vaha dUsarA maMDala eka yonana ke ekasaThaye atAlIsa bhAga kA jADA hai. aura nanyAnave hajAra cha so peMtAlIma yojana va eka yojana ke ekasaThiye 35 bhAga [91645 ] itanA lambA cauDA hai. Abhyantara maMDala se dUmarA maMDala taka do yojana va eka yojana ke ekasaThiye aDatAla.sa bhAga kA aMtara hai, itanA hI aMtara dUsarI tarapha hai. isa se ina ke dugune pAMca yojana va esa Theye 35 bhAga huvA. yaha pahile maMDala kI lambAi cauDAi meM mIlAne se *191645 meM yojana hAra, aura 315106 yojana se kucha adhika kI paridhi kahI. kyoM ki isameM 4 5 hai yojata kI lambAI cauDAi kI paridhi mIlAnA. 5. kI pUrNAka meM lAne se 340 ho, usa kA varga karane se 215600 hove use 10 gune karane se 1156000. isa kA phIra varga mUla 48 pahalA pArTa kA AThamA aMtara pADDA 42 martha .+28 For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4: anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI muhuca divase bhavati, dohiM egaTThI bhAga ahiyA // egaMca chaccusaraya parikkhetreNaM tayANaM aTThArasa egaTThIbhAgUNA, dubAlasa muhuttA rAI dohiM se nikkhamamANe sUrie doccAMsi ahorattAMta anaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM sUrie jAva cAraM carati, tayANaM sA maMDalavayA aDayAlIsaMca ega bhAge joyaNassa NavaNautti joyaNa sahassAI chaccaekAvaNe joyaNasate Natraya { karane se 1079 hove aura isa ko 61 bhAga se bhAga dene se 17 yojana va zeSa 38228|| hai isI kI prathama maMDala kI paridhi meM mIlAne se 315106 yojana se kucha adhika hove isa samaya yahAM para ekasaThiye do bhAga kama aThAraha muhUrta kA dina hotA hai aura do bhAga adhika bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. ima { taraha nIkalatA huvA sUrya dUsarI ahArAtri meM AbhyaMtara tIsare maMDala para rahakara cAla calatA hai. jaba sUrya AbhyaMtara tIsare maMDala para cAla calatA hai taba vaha tIsarA maMDala eka yAMjA ke ekasaThiye aDatAlIsa bhAga ( jADA hai aura nanyAnave hajAra cha so ekkAvana yojana eka yojana ke ekasaThiye nava bhAga 29651 jitanA lambA cauDA hai. dUsare maMDala kI lambAI cauDAi meM 5 paridhe tIna lAkha panaraha hajAra eka so paccIsa yojana se For Personal & Private Use Only bhAga mIlAne se itane hote haiM. isa kI kucha adhika hai ( 315125 ) isa * prakAzaka - rAjAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlayamasAdajI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matra maraananmins saptadaza cadraM prajJapti sUtra SaSTha-upAGga 418 egaTTI bhAge joyaNassa ayAmavikkhaMbheNaM tinni joyaNa sayasahassAI paNNarasa sahassAI egaca paNavIsaM joyaNa sayaM parikkheveNaM,tayANaM aTThArasa muhutte divase bhavati cauhiM egaTThI bhAga UNe duvAlasa muhuttA rAI bhavati cauhiM aahiyaa|evN khalu eteNa uvAeNaM nikkhamamANe mUrie tayANaMtara maMDalAo maMDalaM uvasaMkamamANe 2 paMcajoyaNAI paNatIsaMca egaTThI bhAge joyaNassa egamegegaM maMDale vikkhaMbha buDDhi abhivaDhemANe aTThArasa 2 joyaNAI parikkheveNaM samaya ekasaThiye cAra bhAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri hotI hai aura cAra bhAga adhika bAraha muhUrta meM kA dina hotA hai. isa taraha nIkalatA huvA sUrya eka maMDala se dUsare maMDalapara jAtA huvA 5: yojana kI eka 2 maMDalaM meM lambAi cauDAI kI vRddhi karatA huvA aura paridhi meM aThAraha yojana kI vRddhi karatA huvA saba se bAhira ke maMDalapara rahakara cAla calatA hai. jaba mUrya saba se bAhira ke maMDalapara cAla calatA hai| taba vaha maMDala eka yojana ke ekasaThiye aDatAlIsa bhAgakA jADA hai, eka lAkha cha so chAsaTha(200660) yojana kI lambAi cauDAi vAlA hai. ima meM pahilA maMDala choDakara zeSa 183 maMDalapara sUrya cAla calatAhai.4 pratyeka maMDalaM meM yojana kI lambAI cauDAi kI vRddhi hotI hai. isa se 5 ko 183 se gunA karane se 1915 yojana hove aura 35 ko 183me gunA karane se 6405 bhAga hove use 61 kA bhAga dene se 105hove| + pahilA pAhaDa kA AThavA aMtara pADuDA 48+ 428 For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika-bAlabrahmacArI muni zrI amelaka RSijI 80 buddhi abhivaDhemANe 2 sadhyabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraMti, jayANaM marie saba jAva cAraM carati, tayANaM maMDalavayA aDayAlIsaMca egaTThI bhAga joyaNassa bAhalleNaM egaM joyaNa sayasahassaM chaccasaTThIjoyaNa sate AyAmavikkhaMbheNaM tinni joyaNa sayasahassati aTThArasasahassAti tinniyapaNNaramuttaraM joyagamate parikkhayeNaM, tayANaM uttama kaTTapatte ra I bhavati, jahaNgate duvAlasa muhutte divase bhavati // esaNaM paDhame chammAse, esaNaM jAva pajavAsaNe, // 2 // se pavisamANe se uparyakta915 meM mIlAne se1020 yojana kI lambAi yauTAikI vRddhi huDa,ima prathama maMDala ke 1965 yojana meM mIlAne se 100660 hAve. yaha aMtima maMDala kI lambAi cauDAi kA pramANa jAnanA. aba paridhi kA kahate haiM bAhira ke maMDalakI paridhi:00660 yojana kI hai. isa kA varga 17132435600 hAve, ima ko daza gunA karane se 1.1324356... hove. isa kA varga mUla nIkAle taba 318314 yojana hove isa kI chada rAzI 553404 hotI hai aura bhAgAkAra rAzi 636628 hotI hai ima se panaraha yojana se kuccha kama hove; paraMtu sUtra karnAne vyavahAra nayase pUrNa panaraha liyA hai. usa sAya utkRSTa aThAraha muhUrna kI rAtri va jaghanya bAraha muhUrta kA dina honA hai. yaha prathama chamAsa va prathama chamAmale kA paryavasAna havA. // 2 // vahAM se praveza karatA hunA marya dUsare chamAsa banAmA hu| pahilI ahorAtri meM * prakAyAka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva mahAyagI mAlAmapAdanI For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 / - daza caMdra prajJapti sUtra-pa upAGga mRrie dArca chammAsaM bhAyamANe padamasi ahorattasi vAhirANaMtaraM maMDalaM uvarma. kAmittA cAraM carati, tA jayANaM sarie java cAraM karati, tayANaM sA maMDalavayA aDayAlasiMca egaTTI bhAga joyarasa vAhaleNaM, ega joyaNa saya sahassaM ucca ca38paNe jorANa saMta chavya saMca egaTTI bhAge joyaNasta AyAmAvikkhaMbheNaM tinni joyaNa sayA mahasamAi aTThArasa sahasmAi donniya sattANa ue joyaNa sate parikkhegheNaM, tayANaM aTThArasa mahattA rAI gamana dauNi egaTTI bhAga Uge. duvAlama muhattadivAse bhavati dohiM egaTThI bhAga ahie // se paviptamANa garie doccasi ahorasi vAhiraM tacaM gAhera me agara dUsare maMDalapara cAla calanA hai. jaba sUrya dUsare maMDalapara yAvat cAla calatA hai taba vaha maDala eka yojana ke ekasaThiye aunAlIsa bhAga kA jAnA hai aura eka lAkha chaso caupana yojana va eka maThiye chabIma Aga 108654 kA lambA cauDA hai. aMtima maMDala kI lambAi meM me bhAga kama kIya aura tIna lAkha aThAraha hajAra do so sasANave 318217 yojana kI gidhi haiM. bAhira ke maMDala kI paridhi meM se 18 yojana paridhi ke kama kIye u.ma. samaya ekasaThIye do bhAga kama aThAraha maharna kI rAtri va do bhAga, adhika bAraha muhUrta kA dina pAhelA pAhuda kA AThavA aMtara pAhuDA 4260 - For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + maMDalaM uvasaMkamittA cAra carati, tA jayANaM sarie bAhiraM jAva cAra carati, tayANaM sA maMDalavayA aDayAlIsaM egaTThI bha ge joyaNassa bAhalleNaM, egaM joyaNa sayasahassaM chacca aDayAle joyaNa vAvaNaMca egaTThI bhAge jAyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, tinniya joyaNa saya sahassAI aTThArasa saharasAiM doNiya auNAsI jayaNasae parikkhaveNaM tayANaM aTThArasa muhu tA ra I cauhi UNA, duvAlasa muhutte divase bhavati, cauhiM ahie // evaM khalu eteNa uvAeNaM se pavisamANe sUrie tayANaMtarAo, tayANaMtaraM maMDalAo maMDalaM jAva saMkamamANe 2 paMca 2 joyaNAI paNatIsaMca egaTThI bhAge hotA hai. vahAM se praveza karatA huvA sUrya dUsarI ahorAtra meM vAhira ke tIsare maMDala para rahakara cAla calatA hai. jaba sUrya bAhira ke tIsare maMDala para rahakara cAla calatA hai taba vaha maMDala eka yojana ke. ekasAThaya aDatAlIsa bhAga kA jADA hai, eka lAkha cha so aDatAlIma yojana va ekasaThiya bAcana bhAga E1100648 yojana kA lambA cauDA hai, kyoM ki dUsare maMDala kI lambAI meM se 5 yojana kama karate itane zeSa rahe. aura paridhi tIna lAkha aThAraha hajAra do so gunyAsI 318279 yojana kI hai| dasare maMDala kI paridhi meM se itanI kama kare, yahAM para ekasa diye cAra bhAga kama adArada muhUrta kI raadi| .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva mahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as saptadaza caMdraprAti sUtra-paSTa upAGga 4 jogaNarasa, egamegeNaM maMDale vikkhaMbha vuDhinivaDimANe 2 aTrArasa joyaNAi parikkhave vuTTiNivuTThimANe 2 savabhiMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati // tA jayANaM mArie savvabbhataraM jAva cA carati, tayANaM sA maMDalavayA aDayAlImaMca egaTThI bhAge joyaNarasa vAhalleNaM, gavaNauti joyaNa sahassAiM chacca cAlisa joyaNa sate AyAmavikkhaMbheNaM, tinni joyaNa saya sahassAI paNNarasa sahassAti egUNa urtica joyaNa parikkhavaNaM, tayANaM uttama kaTupatta ukkosae aTThArasa muhatte divase bhavati jahANiyA duvAlasa muhuttA rAI bhavati // esaNaM docca chammAse, esaNaM docca ca.bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina hai. isa taraha aMdara praveza karatA huvA mUrya anaMtara maMDala para AtA huvA pratyaka maMDala para 5 yojana kI lambAi cauDAi va aThAraha yojana kI paridhi kama ka huvA saba sa Abhyantara maMDala para rahakara cAla calatA hai. jaba saba se bAbhyantara maMDala para cAla calatA hai taba vaha maMDala eka yojana ke ekasAThaya aDatAlIma bhAga kA jADA hai. usa kI lambAi cauDAi 91.640 yojana kI hai aura paridhi 310089 yojana kI hai. usa samaya aThAraha muhUrta kA dina va bAraha mahUna kI rAtri hotI hai. yaha dUsarA chamAsa huvA, yaha dUsarA chamAsa kA paryavasAna huvA. yaha Aditya 4227 pahilA pAha kA AThavA aMtara paahu| 4989 48 | . For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka- labrahmacArImuni zrI amolaka RSijI - chammAsasta, pajavasANe esaNaM Adicce saMvacchare, esaNaM Adiccarama saMvaccharassa pajjavAsaNe // 3 // tAsavvAviNaM maMDalavayA aDayAlIsaMca egaThi bhAge joyaNassa vAhaneNaM, savAviNaM maMDalaMtariyA dojoyaNAti vikkhaMbheNaM // . esaNaM ahA etAsiya sae sa paDipuNNA paMvadasuttara jAyaNa sae Ahiteti badejA, tA abhaMtarAto maMDalavatAto bAhirApaDalavatA, vAhirAmaDalavatAto, abbhaMtarA maMDalabayA esaNaM addh| pacadamuttara joyaNa sate, aDayAlasiMca egaTThIbhAge saMvatmara va Aditya marasara kA paryavasAna huvA // 3 // saba maMDala eka yojana ke bhAga meM me 48 bhAga jitane jADa haiM, saba maMDala kA aMtara do yojana kA hai. arthat eka baMDala se dUsare maMDala taka meM ho yojana kA aMtara rahA havA hai. mUrya ukta saba mArga 183 rAtri dina meM pUrNa kare. 510 yojana meM jA. 183 ko do yojana ke aMtarame gaNAkAra varo me 306 hove aura ekamaThiye aDatAlIma bhAga se gaNane se 8784 kI rAzi banAkara 61 kA bhAga dene se 144 hAra vaha 366 meM mIlAne se 510 yojana hove. Abhyantara maMDala ke aMdara ke carimAMta se bAhira ka maMDala ke bAhira ke carimAMta taka athavA bAhira ke maMDala ke bAhara ke carimAMta se Abhyantara maMDala ke aMdara ke carimAMna taka marya kA mArga 510 hai yojana kA hotA hai, yahAM para mUrya ke prathara maMila ko jADa i grahaNa kI hai. abhyaMtara prakAzaka-rAjAkAdara lAlA sukhadevamahAyajI jyAlAprasAdajI. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtra 2 498 saptadaza caMdra pranapti sUtra SaSTha-upAGga joyaNa ahiyA, tA abhaMtarAe maMDalavAte. bAhirA maMDalavatA bA harAe maDalavatAe anaMtarA maDalavatA esaNaM addhA paMcanavRttare jAyaNa sate terasa egaTThImAge joyaNassa Ahiteti vadejA, aparAte. bheDalabatAte, kAhirAe maMDalavatAe bAhirA maMDala vayA, abhaMtarA maMDalavatA ahA kevatiyaM Ahiteti vadejA, tA paMcada suttare joyasate Ahiteti vadejA // caMdapaNyattisle paDhamassa aTThamaM pAjhuDaM sammattaM // 1 // 8 // iti paDhama pAhuDaM sammataM // 1 // maMDala ke kAhira ke casmiAMta se vAhira ke maMDala ke aMdara ke carimAMta aura bAhira ke maMDala ke dara ke rimAMta me abhyaMtara maMDala ke vAhira carimAMtara mUrya kA mArga 509yojana kA honA hai. aura Aapanara maMDala ke aMdara ke carimana se va bAhira ke maMDala ke aMdara ke carimAMta se bAhira ke ma maMDala ke bAhira ke caramAMta taka aura Abhyantara maMDala ke bAhira ke carimAMta taka sUrya kA mArga:10 yojana kA kadAhai. yaha dilA pAhaDekA aThayA aMtara pAhuDA saMpUrNa vaa||1||8||yh pahilA pAhuDA samApta huva // 2 // pahilA pAhu kA AThavA aMtara phuhai| 42 488 For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI pAThaka RSijI + // dvitIya prAmRtam // tA kahate tiracchagati Ahiteti vadejA ? tattha khalu imAto aTTa paDivattIo paNNattAo taMjahAM-tattha egaeva mAhasu-tA purathimilAto logaMtAo pAosRrie AgAsaMsi uttiTuMti,seNaM ima loga tiriyaM karati 2 ttA paccathimilaMsi logatasi sAyaM sarie AgAsaMsi viddhasati ega eca mAhaMm // 1 // egapuNa eva mAhaMsu tA puratthiImalAtA logatAo pAto sarie AgAsAto tiTuMti, seNaM imaloyaM tiriyaM karati 2 ttA paJcatthimillaMsi lAgatAsa sAyaM sarie AgAsasi viharati, ege evamAsu // 2 // aba dUsarA pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! sUrya kI tIrchagati kisa prakAra kI hai ? uttara-aho ziSya! isa meM anyatIthi kI prarUpaNA rUpa aTha paDivRttiyoM kahI hai. una meM se kitaneka aimA kahate haiM ki pUrvadizA ke loka ke carimAMta se prabhAta meM sUrya AkAza meM nIkalatA hai. vaha tIche loka meM prakAza karake pazcima dizA ke loka ke aMta meM saMdhyA samaya meM vinAza ko prApta hove, 2 kitaneka aimA kahate haiM ki pUrva dizA ke loka ke carimAMta se prabhAta meM sUrya AkAza meM rahatA hai. vahI sUrya tAcha loka meM prakAza karake pazcipadizA ke gekAMta meM saMdhyA samaya meM AkAza meM vicare. 3 kitaneka aisA kahate haiM ki ke pUrva dizA ke loka ke carimAMta meM prabhAta meM sUrya AkAza meM rahatA hai. vaha tIchI loka prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA sukhadavasahAyajI jvAlApasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra | * egepuNa eva mAhaMsa, tA purathimillAto lAgaMtAopAdo mUrie AgAsAto tiTThai seNaM imaM logaM tiriyaM kareti 2 sA paccatthImalaMsi logasi sAyaM sarie AgAsaM aNupavisai 2 ttA ahe paDiyAgacchati, ahe puNaravi avarabhU purathimillAto logaMtAto pAsA marie AgAsAto tiuTThati, ege eva mAhaMsu // 3 // ege puNa evamAhamu tA purasthi millAto logaMtAto pAto sUrie puDhavipAto utidvai, seNaM imaM logaM tiriyaM karatiratA, paccathimillAMsa logaMsi sAyaM sUrie puDhavikAyaMsi viDaMsati, ege evamAhaMsu 1 meM prakAza karake pazcima ke carimAMta meM saMdhyA samaya AkAza meM pravezakara adho loka meM jAtA hai. vahAM vaha #prakAza karatA hai. phIra pRthvI meM se nIkalakara loka ke aMta meM prabhAta meM sUrya AkAza meM rahatA hai. isa nAsare mata se yaha loka vartulAkAravAlA hai esA hotA hai. isa se sUrya dina ko upara ke bhAma meM aura rAtriko nIne ke bhAga meM prakAza karatA hai. jahAM prakAzatA hai vahAM dina aura jahAM adRzya hotA hai vahI rAtri. yaha mata rANa prasiddha va videzIya prajAkA hai. ukta tInoM matta vAle meM vizeSatA hai so batAte haiM. pahilA kA *kathana hai ki yaha sUrya kA vimAna nahIM hai, DevatA rUpa mUrya bhI nahIM hai paraMtu kiraNoMke saMghAtarUpa golAkAra hai. lokoMke anubhava se pratidina pUrvadizA ke AkAza meM utpanna ho sarva sthAna prakAza karatA hai. dUsare 48 saptadaza candraprajJapti sUtra SaSTha upAGga dUsarA pAhuDe kA pahilA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // egepuNa evamAhaM mu tA purathimillAto logaMtAto pAo sarie puDhavIAto utiTai seNaM imaM logaM tiriyaM karati 2 ttA pacatthimilaMsi logaMsi sAyaM sUrie. puDhavikAyaM aNupavisati 2 tA puDhavi ahe paDigacchati, ahe 2 puNaravi avarabhU purathimilAto logaMtAo pAdo sRrie puDhaviyAto uttiti, ege eva mAhaMbhu // 5 // egepuNa evamAhaMsu tA purathimillAo logaMtAo pAdo sRrie AukAe uttiTThati seNaM imaM logaM tiricchaM kareti 2 ttA paccatthamitraMsi logapti sAyaM sarie AukAyaM kA kathana yaha hai ki yaha devatArUpa sUrya tathAvidha jagata ke sabhAva se AkAza meM utpanna hotA hai aura asta hotA hai aura tIsare kA kathana yaha hai ki yaha devatArUpa sUrpa sadaiva sthita pRthvIpara pradakSiNA karatA hai. aba Age aura bhI tIna mata AkAzodaya va samudrodaya ke kahate haiM. 4 aba caturtha mata vAle kinameka anyatIthi aisA kahate haiM ki pUrvadizA ke lokAMta ke carimAMta se prabhAta karatA huvA mUrya pRthvI meM se nIkalatA hai aura tIca loka meM prakAza karatA huvA pazcimadizA ke loka ke aMta meM saMdhyA samaya pRthvI meM hI asta hotA hai. kitaneka aisA kahate haiM ki pUrva dizA ke lokAMta meM prAtaHsamaya meM sUrya pRthvI meM se janakalakara tIrcha loka meM prakAza karatA huvA saMdhyA samaya meM pazcimadizA ke lokAMta meM pRthvI meM praveza anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + . prakAzaka-rAjAbahAdara lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI... mmarnmarnamaran Jain Education n ational For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra sanadaza caMdra majJapti sUtra-Tapa upAGga aNupavisati, egai evaMmAhaMsa // 6 // egepuNa eyamAhaMsa-tA purathimijAto logaMtAto pAto sUrie AukAyaMsiuttiTuMti, seNaM imaM logaM tiriyaM kareti. 2 ttA pacatthimillasi logaMsi sAyaM sUrie AukAya aNupavisai 2ttA, ahe paDiyAgacchati 2sA puNaravi avarabhU purathimillAto logaMtAto pAto sUrie AukAyaMti uttiTuMti, ege evamAsu // 7 // ege puNa 9vamAhaMmu-tA purathimillAto logaMtAo yahuI joyaNAI, bahUI jAyaNasayAti, bahUI joyaNasahassAti uTTe dUra uppatittA etthaNaM pAto sUrie AgAsAto uttiTuMti, seNaM imaM dAhiNadvaMlogaM tiriyaM karatA hai. aura vahAM adholoka prakAza karatA hai. phora vahA~ se pUrva ke lokAna meM pragaTa hotA huvA sUrya pRthvI meM se nIkalatA hai 6 kitaneka esA kahate haiM. ki pUrvadizA ke lokAMta meM prAtaHkAla meM udaya hotA havA sUrya apkAya-samudra meM sa nIkalatA hai aura tIcchI loka meM prakAza karake saMdhyA samaya pazcima dizA ke lobhamada meM pravezakara asta ho jAtA hai. 7 kitaneka aisA kahate haiM ki pUrvake logoM meM prAta: samaya meM bhUrya a samuhako samudra meM se nIkalatA yaha tIrchAlAka meM prakAza karatA huvA sadhyA samaya pazcima ke lokAMnamudra meM praveza karatA hai. vahAM nIce jAkara nIce ke loka se parvaka loka ke aMta meM pragaTa hokara marya apAya meM se nIkalakara rahatA hai 8 kitaneka ainA kahate ki pUrva ke 8. dUsarA pAhuDa ka pahilA aMtara on For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 3 __ kareti 2 ttA, uttara logaM tAmevarAto seNaM uttaradvaM logaMtiriyaM kareMi 2 'tA dAhiNa, loga tAmevarAto seNaM imAti dAhiNattaraDa logAiM tiriyaM karei 2ttA parasthimillAto logatAo bahUti joyaNatiM taMcava jAva uDDheM uppatittA dRraM, etthaNaM pAto sarie AgAsAto uttiti ege eva mAhaM // 8 // vayaM puNa evaM vayAmo-tA jaMbUdIvarasa 2 pAINa paDINAyatAe udiNAdAhiNAyatAe jIvAe maMDalaM cauviseNaM sateNaM chattA dAhiNaMpurathimasiyA uttarapaJcatthimaMsiyA caubhAga maMDalaMsi imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAto bhUmibhAgAto aTThajoyagasayAti uDDa loka ke aMta se bahuta yojana, bahuta so yojana bahuta gahana gojana UMcA jAkara prabhAta samaya sUrya AkAza meM rahA hunA tIrchA dakSiNArtha meM prakAza karatA huvA uttarArdha meM jAtA hai. jaba dakSiNArdha meM dina hotA hai taba uttarArdha meM rAtri hotI hai aura jaba uttarArdha meM dina hotA hai taba dakSiNArdha meM gati hotI hai. isa taraha dakSiNArdha va uttarArdha donoM meM tIna prakAza karatA huvA dizA ke lorAMta se bahuta yojana, bahuta so yojana va bahuta sahasra yAjana dUra AkAza meM prakAza karatA huvA rahatA hai. isa kathana ko hama aise kahate haiM. ki isa jaMbadvIpa nAmaka dvIpa meM pazcima kI rekhA va uttara dakSiNa kI jivhA arthAt sUrya 16ke vimAna ko gamana karane ke maMDala ko 124 bhAga se udakara cAra bhAga karanA. tdythaa-ani:| 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhdakamahAyajI jvAlApasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uppatittA etthaNaM pAto ve sariyA AgAsAto uttiTuMti, teNaM imAti dAhi NuttarAti jaMbaddIva bhAgAti tiriyaM kareti 2 tA purathima paJcasthimAI jaMvRddIvasa bhAgAti tAmavarAtAto paJcatyima purathimAI jambUddIva bhAgAiM tiriyaM kareti 2 tA dAhiNuttarAti jaMbUddIva bhAgAiM tAmevarAtAto teNa imAiM dAhiNuttarAti purathima paJcatthimAtiM jaMbuddIva bhAgAiM tiriya kareti 2 tA jaMbUddIvarasa 2 pAINa paDINAyatAe taMceva, etthaNaM pAto duve sUriyA AgAsAto uttiTuMti // iti vIya pAhuDassa paDhamaM pAhuDaM sammattaM // 2 // 1 // * kUna, vAyavyana, naiRtyakana va IzAnakUna. ina cArakUna meM isa ratnaprabhA pRthvI ke samaramaNIya bhUmibhAga se 800 yojana UMce jAve taba do sUrya prakAza karate haiM. va a.kAza meM udita hote haiM. ye donoM meM eka sUrya dakSiNa dizA ke vibhAga meM mAre aura dAdA ittavibhAga meM prakAzakare taba jambUdvIpa ke pUrva pazcima vibhAga meM rAtri hote. aura jaba pUrvapazcima vibhAga meM prakAzakare taba uttara dakSiNa vibhAga rAtri hove. isa taraha ve donoM mUrya jambUdIpa ka dakSiNa uttara vibhAga meM rAtri va pUrvapazcima vibhAga prakAza karate huve jambUdvIpa kI pUrvapazcima rekhA vagairaha prabhAta karate huve donoM sUrya AkAza meM prakAza 'ci.karate hai. yaha dUsarA pAhuDA kA pahilA aMtara. pAhuDA huvA. // 2 // 1 // . . . saptadaza-caMdra prajJapti sUtra SaSTa-varAja huDe kA pahilA aMtara pAhuDA 498 ... For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anupidaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka panI tA kahate maMDalAtA maMDalaM saMkramamANe 2 mRrie cAraM carati Ahiteti vadejA ? tattha khalu imAto do paDivattIopaNNattAno taMjahA tattha ege eva mAhaM tA maMDalAto maMDalaM saMkamamANa 2 sarie bhedadhAte saMkamati Ahiteti vadejA, ege evaM mAsu // 1 // ege puNa eva mAhamu tA maMDalAo maMDalaM saMkamamANe 2 mUrie kaNNa kalA nivati Ahiteti vadejA ege eva mAhaMmu // 2 // tatthaNa jete eva mAhaMmu tA malAla maMDalaM saMkamamANe 2 sarie bhedaghAtI sakamati tesiNaM ayaM dAso jeNaMtareNaM maDalAno maDalaM saMkamamANa sarie bhadaghAo saMkamati, eva tiyaM caNaM addhaM puratoNa gacchati, purao AgacchamANe maMDala kAlaM parihAvati, tesiNaM aba dUsarA aMtara pAhuDA kahate haiM. ahaM bhagavan! eka maMDala me da para maMDalapara sUrya kisa prakAra calanA meM hai ? aho ziSya ? isa viSaya meM do paDiyattiyoM kahI haiM. kitaneka aisA kahate haika sUrya maMDalapara calatA huvA bheda ghAta karatA huvA cale 2 kinaneka anyatIrtha aisA karate haiM ki maMDala 2 pr| calanA huvA sUrya karNakalA kI hAni karatA huvA cala. ukta donoM meM se jo aisA kahane ki maMDala 2 para maMkapatA huvA bheda ghAta kara cale una ko yaha doSa hai. aMtara maMDala 2para rahakara jo sUrya bheda ghAta se calatA hai vaha loka meM ardha maMDala pUratA huvA jAve aura artha maMDala pUranA huvA Ave. aura jo aMtara maMDala 2 para pUratA huvA karNa kalA kI hAni karatA huA cale e jo anyatIthi kahate * prakAzaka ramjAbahAdura lAlA muvaki sahAyajI kAlaprasAda jI. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tani mutra-paSTa upAGga 4 ayaM doso // 1 // tatthaNaM je te eva mAsu maMDalAo maMDalaM saMkamamANe mUrie kaNNa kalA nivadRta, tesiNaM aya dAsA jaNatareNa maMDalAto maDalaM saMkamamANe 2 mUrie kaNNa kalA niti , enAliyaM caNaM aha-parato gacchati,purao AgacchamANa 2 maMDala kAlaM parihAvati, raNaM adAsa // tattha je te ekamAIsu tA maMDalAto maMDala saMkamamANe 2 mUrie kaNNAlAnati eeNaM NaeNaNeyavvaM no caraNaM itaraNaM geyavyaM // iti bIya pAhuDasma visiyaM pAhADa sammatta // 2 // 2 // tA kavatiyaM khata egamegaNa muhuttega sUrie gacchati Ahitati vadejjA ? tatya khalu unako yaha dopa hai. jo apanara maMDala para rahakara karNa kalA kI hAni karatA hai vaha ddhA loka meM artha maMDala pUratA huvA jAye aura artha maMDala pUratA havA Ave. yaha maMDala se kAla prati pUrNa kare nahIM. isI ma anyatIyi ko yaha doSa hai. ina meM jA ai kahate haiM ki eka maMDala se dumare maMDalapara nAtA huvA sUrya karNa kalA kI hAni karatA hai isI kAraNa sa unako prajJA nahIM hai. yahAM koI anyanyAya se nahIM hotA hai. yA dUsarA pAhunA kA dUArA aMtara pAhuDA huA // 2 // 2 // . hai aba tIsarA aMtara pAhuDA kahate hai-..aho bhagavan ! Apake mata se sUrya ekeka muhUrta meM kitanA kSetra 11jAtA hai ? aho ziSya ! isa meM atIrthI kI prarUpaNArUpa cAra paDivRtti kahI hai arthAt isa meM bhinna 2 cAra mata haiM. 1kitaneka aisA kahate haiM ki eka 2 muhUrta meM mucha2 hajAra yojana calatA hai, 2 kitane 48 dUmarA pAhuDe kA tIsarA aMtara pAhuDA 487 saptadaza 1 For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banuvAdaka-kAlabrahmacArImAna zrI amolaka RSijI imAo catvAri paDivattIo paNNanAo taMjahA tattha ege evamAhaMsu tA cha cha joyaNa sahassAti sUrie egamegeNaM mahatteNaM gacchati, AhitAta vaMdanA, ega stramA // 1 // ege puNa evamAhanu tA paca 2 joga / 12sArisa ga nuhosa gacchati Ahitati vadejA, ege evamAsu // 2 // 9gaNa evamAhaMsu tA cattAri 2 joyaNa sahassAti sarie egamagaNaM mahatagaM gacchati Ahiteti badajA ege evamAsu // 3 ||egepunn evamA nu tA ch| paMcavi cattArivi joyaNa sahassAI aimA kahate haiM ke eka 2 muhU meM sUrya pAMva 2 hajAra ye jA calatA hai. 3 kinaka aimA kahate haiM ki 2muharna meM marya cAra hAra yojana calatA hai 4 aura kitaneka aisA kahate ki-eka 2 sUrya cha hajAra, pAMva haja ra bhaura cAra hajAra zejA bhI calatA hai. isa meM jo aimA kahate haiM ki sUrya e: 2 muhUrta meM cha 2 hajAra gojana calanA hai. unakA kathana isa hetu sa hai ki jaya sUrya maba se AbhyaMtara maMDalapara rahakara cA calatA hai taba utkRSTa ahamahU kA di va jaghanya rahana 6 rAtri hotI hai. isa samaya eka lAkha ATha hajAra yojana kA yAvat kSatra kahA hai eka muhUrta meMu 2 hajAra yojana calane se 18 muhUrta meM eka lAkha ATha hajAra yojana cale aura sUrya saba se bAhira ke maMDalapara calatA hai taba uskRSTa aThAraha muhUrta kI rAtri aura bAraha muhUrta kA dina hotA hai. isa samaya meM sApa kSetra bhavahAra kA mukhdavamahAyajI udArA pramAdajI. / For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza candraprajJapti matra-paSTa upAGga 48+ mUrie egaNaM muhattaNaM gacchati Ahiteti vadejA // 4 // 1 // tattha khala je te eva mAhama chacha jAyaNa sahassAti sUrie egamegeNaM mahatteNaM gacchati teNaM evamAhaMmu-tA jayANaM mUrie savvabhaMtara maDalaM uvamkamittA cAra carati tayANaM uttama kaTTapatte divase bhavati jahANiyA duvAlasa mahattA rAI bhavati, tesiMcaNaM divasaMsi ega joyaNa sayamaharasaM aTTha joyaNa sahashAti hAva khene paNane / tA jayANaM sarie savvabAhiraM maDala ucasaMkamittA caraM carati, tayANe uttama kaTrapattA 172 hajAra yojana kA kahA hai. cAraha ko cha gune karane se 72 hote haiM 2 jo aimA kahate haiM ki sarya eka muhUrtameM pAMca hajAra yojana calatA hai unakA kathana isahetume hai ki jaba sUrya sabase AbhyaMtara maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha mahUrnakA dina jaghanya bAraha muhUrnakI rAtri hotI hai. isa sAyameM tApa kSetra 10 hajAra yojanakAhai. aThAraha ko pAMcama guNaneme9. hamAra yojana hote haiM. jara sUrya va hiraka maMDalapara calanA hai tava aThAraha muhUrta kI rAtri va bAraha muhUrgakA dina hotA hai isamaya nApa kSetraka0 hajAra yAtana kA hai bAraha ko pAMca sa guNane se 60 hote haiM. jo emA kahate hai ki eka 2 muhUrta meM mUrya cAra 2 hajAra yojana calatA hai una kA kathana isa hetu sa hai ki jaba sUrya saba se Abhyamtara maMDala para calatA hai taba aThAraha muhUrta kA dina va bAraha muhUr3a kI rAtri totI hai, usa samaya tApa kSetra bahattara hajAra yojana kA hai kyoMki / 48. dUsarA pahuDa kA tIsarA aMtara pAhuDA Rod 48 | For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | / amolaka RSijI + anuvAdaka-bAlabrahmacArImAnazrI ukesiyA aTThArama muhuttA rAI bhavati, jahaNNaye duvAla muhatte divase bhavati // tesiM caNaM divasaMsi vAvattari joyaNa saharamAti tAva khatte, paNNatta, tayANaM chacha joyaNa sahasvAti egamegeNaM maha leNaM gacchati // 1 // tattha je te evamAhaMsa tA paMca joyaNa sahassAtiM sUrie egamegaNaM mahattaNaM gacchati teNaM evamAhaMmu tA jayANaM murie sababhataraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayANaM uttama jAva divase cAra hajAra ko aThAra gunA karane me bahattara hajAra hote haiM. aura nA sUrya saba se bAhira ke maMDala para rahatA hai taba utkRSTa aThAraha muhUrnakI gadhi va jaghanya bAraha muhUkA dina hotA hai. isa samaya aDanAlIsa hajAra yojara kA tApa kSetra hotA hai, cAra hajAra ko bAraha ganA karane se itane hote haiM. aba jo egaa| kahate haiM ki sUrya cha, pAMca va cAra hajAra yAjana eka 2 muhUrta meM calatA hai unakA kathana isa he ta ma hai ki sarya udaya pAnA huvA asta hotA huMbA bahuta zIghra gati se calatA hai. aura taba eka 2 muhUrta meM cha 21 hatAra yojana calanA hai. jaba madhyama kSana meM sUrya rahanA hai to usa kI gati madhyama rahatI hai isameM samaya eka 2 samaya meM pAMca 2 hajAra yojana calatA hai, aura jaba madha ghIca ke kSetra para calanA hai taba usa kI gati maMda hotI hai, isa samaya eka 2 mA meM cAra 2 hajAra yojana calatA hai. yaha kathana kisa tu se hai ? uttara-padda jambadrIpa nAmaka dvIpa yAvat pasiMdhavAlA hai. isa meM mUrya jaba satra se Abhyantara prakAzakAjAvahAdura lAlA mukhadaramahAyajA jvAlAprasAdajI. wwrrrrrrrrrrrma For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza candraprajJapti sUtra SaSTha upAGga 48 bhavati jahaNiyA duvAlasa mahatA rAI bhavati // tesiM caNaM divasaMsi urti joyaNa sahassAti tAva khette paNNatte // tA jayANaM mUrie sabdha bAhira maMDalaM jAva cAraM carati tayANaM uttama kaTThapatte ukkosae jAva rAI bhavati jahaNie duvAlasa muhatte divase bhavati ||tesiN caNaM divasAMsa sahi joyaNa sahassAti tAva khatte patte tayANaM paMcara joyaNa sahassAti egamegeNaM muhutteNaM gcchti||2||ttthnnN ja te evamAhaMsu cattAri 2 joyaNa sahassAti mUrie egamegeNaM mahatteNaM gacchati,taNaM evamAhaMsu tA jayANaM marie savva maMtaraM maMDalaM jAva cAraM carati tayANaM divasa rAti taheva. ,tesiMcaNaM divasAMsa bAbattari joyaNa saharasAti tAvakhatte paNNate,tA jayANaM sarie savva bAhira maMDala jAva cAraM carati, tayANaM uttama kaTTapatte ukkosayA aTThArasa muhuttA rAI bhavati jahaNNae vAlasa muhatte divase bhavati // tesiMcaNaM divasaMsi aDayAlIsaM joyaNa sahassAtiM tAva maMDala para calatA hai tA utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. isa samaya 191 hajAra yojana kA tApa kSetra hotA hai. udaya va asta ke muhUrta meM sUrya kI cha 2 hajAra yojana ko gati hotI hai. isa liye donoM muhUrva ke bAraha hajAra yAMjana, bIca ka 53 muha rahe usa meM mAbIca ke 4+8dUga pAhuDa kA tIsarA aMtara pAhuDA 20 +2 mnner For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amAlaka RSijI khette paNNatte, tayANa cattAri 2 joyaNa sahassAti sUrie egamegeNaM muhuseNaM gcchti|ttthgN jete eva mAhaMsu, tA chavi paMcavi cattAribi joyaNa sahastAi mUrie egoMgeja muha neNA gacchI taNa eka mAhaMsu tA mUrie uggamaNa muhu taMti atthamaNa muhattaMsi ya ruigdhaMgati bhavati, tayANaM chacha joyaNa sahassAti egamegaNaM muhatteNa gacchati // majhima sAyakhitte samAsAte majjhimagati, bhavati, tayANaM paMca 2 joyaNa sahassAti egamagaNaM muhutteNaM gacchati, majjhima majjhima tAvakhettaM saMpatte mUrie maMdA gaI bhavati, tayANaM cattAri joyaNasahassAti egamegaNa mahatteNaM gcchti|| tatthaNaM ko heu vadejA? tAapagaM jaMbUDhIve 2 jAva parikkhavegaM, tA jayANaM surie samvanbhaM taraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tayANaM uttama kaTTapatte ukkosate aTTArasa muhUna kI cAra hajAra yojana aura zaMpa panaraha muhUrta meM pAMca 2 hajAra yojana. yoM saba pIlAkara 12+4+5=11 hajAra vajana huve. jada sUrya maba se bAhira ke maMDala para rahakara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha muhUrna kI rAtri va jaghanya vAraha maharna kA dina hotA hai isa meM nApa kSetra 11 hajAra yojana kA hotA haiM. udaya kAla va asta kAla yoM do muhUrta ke 12 hajAra yojana madhya bIcake muhUrta ke * prakAzakana jabahAdara lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa 488 saptadaza cadraM prajJapti sUdha paSTha-apAGga muhatte divase bhavati jahaNiyA dudhAlasa muhuttA rAI bhavati // tesiMcaNaM divasasi ekANauti joyaNa sahassAti tAva khatte paNNatte // tA jayANaM sarie samva bAhiraM maMDalaM jAva cAra carati tayANaM uttama kaTrapatte ukosiyA avArasa mahattA rAI bhavati jahaNNae duvAlasa muhutte divase bhavati // tesiM caNaM divasaMsi egaTThI. joyaNa sahaslAI tAva khatte paNNatte, tayANa chavi paMcavi cattArivi jAyaNa sahassAti egamageNaM muhutteNaM gacchati, ege eva mAsu // 4 // 2 // vayaM puNa evaM vayAmo tAsAti regAya paMca 2 joyaNasahassAtiM surie egamegeNaM muhutteNaM gacchati, Ahi teti vadanA // tatthaNaM ko heuti vadejjA ? tA ayagaM jaMbUddIve dIve jAva parikAve 4 hajAra aura zepa nava yuddha ke 45 hajAra yoM evamIlA kara 124444561 hajAra yojana hote haiN| // 2 // ima kathana ko maiM isa prakAra karatA hUM ki sUrya eka 2 muhU meM pAMca hajAra yojana se kucha adhika calatA hai. isa meM kyA hai? yaH jamdIpa yAvat paridhivAlA hai. jaba mUrya saba se Abhyantara maMDala : rahanA hai hamArga para hajArajhalo ekAdAyojana va eka yojana ke mAThIye gutatIma bhAga (5251 ) itanA eka muhUrta meM calatA hai. kyoM ki do sUrya eka ahorAtri meM eka saMpUrNa maMDala para calate haiM. isa se donoM sUrya ke 60 muhUrna hote haiM aura prathama maMDala kI paridhi vyavahAra naya se dUsarA pahuI kA tIsarA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veNaM, tA jayANaM sarie savvabhaMtara maMDalaM jAva cAraM carati tayANaM paMca joyaNa sahassAti doNiya ekAvaNNe joyaNasate egRNatIsaM saThi bhAge joyaNassa egamegeNaM muhu. tteNaM gcchti||tyaannN ihaM gatassa maNusassa satAlisAte joyaNasahassAtiM dohi tevaTThIhiM joyaNa satehi ekavIsA ruTThibhAge joyaNassa cakkhuphAsaM havamAgacchati // tayANaM uttama jAva divase bhavati, jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAI bhavati // 3 // se nikkhamamANe surie, NavaM saMvaccharaM ayamANa paDhamaMsi ahorattasi abhaMtarANaM taraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati tA jayANaM sUrie abbhatarANaM maMDalaM uvasaM 1315089 yojana kI hai usako 6. kA bhAgadene se 5251 yojana pUrNa Ave zeSa 29 rahate. isa samaya artha yahAM bharata kSetra ke manuSya ko 47263. yojana dara meM sUrya dekhane meM AtA hai. prathama maMDalapara aThAraha muhUrna kA dina hai aura eka 2 muhUrva meM 5251 bhAga cale. isa se ina ko 18 se gunA karane se eka dinameM94526.yojana cale, isa ke artha bhAga se draSTigocara hone se isa Adhe 47263. yojana hove. upta samaya aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha muhUrna kI rAtri hotI hai // 3 // aba vahAM se nIkalatA huvA sUrya navina saMvatsara meM praveza kara ke prathama aho rAtri me AbhyaMtara maMDala se anaMtara dusare maMDala para 1rahakara cAla calatA haiM. jaba sUrya damare maMDala para rahakara cAla calatA haiM. taba pAMca hajAra do so 42 anudaka-bAlabrahmacArI muni zrI apolaka RSijI - .prakAzaka-rAjAvAdura lAlA mukhadaramahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . subha immmmmmmmmmmmm kamittA cAra carati, tayANaM paMca joyaNa sahassAI doSNiya ekAvaNe joyaNasae sItAlIsaM saTThIbhAge jopaNassa egamegeNaM muhutteNaM gcchti|| tayANaM ihagayassa mANusassa sItAlIsaya joyaNasahassehiM egaNAsIte joyaNasate sattAvaNaegasaTThI bhAge ekAvana yojana va eka yojana ke sAThiye setAlIma bhAga 5251. yojana eka muhUrta meM calatA maDala kI paridhi vyavahAra se 315107 yojana kI hai, nizcaya se kuccha kama hai. eka 2 maMDala sATha 3 muhurta kA hai. isa se ukta rAzi ko 60 kA bhAga daneme 5251. yojana huvA. yaha vyavahAra naya bha ga kIyA hai; paraMtu nizcaya naya sa to sAThIye 46 bhAga aura eka bhAga ke 183 bhAgakare vaise 115 bhAga cUraNIye eka muhUrta meM cale, pahile maMDalapara 500 yojana sUrya eka muhUrta meM calatA hai, aura saba hi me bAhira ke 584 ve maMDalapara 5305:: yojA eka muhUrta meM mUrya calanA hai: isa se 5251. meM se R5305:: bAda karate zeSa 53 : yojana bAkI rahA. ina ko 183 kA bhAga dena ke liye ukta aMka ko 3 pUrNAMka meM lAnA. isa se 53 ko 60 se gumA karane se 3180 hove usameM 46 bhAga mIlA 21 3226 hove. me 183 kA bhAgane se 1793 so sA.Tho mAga hove. 534 =3226+ 11.3%179isa taraha eka ahorAtri meM prathama charAsa meM sarya kI gati itanI zIghra hove, pahilA maMDalapa: hai eka muhUrnameM sUrya5251 yojana cale dUsare maMDalapara meM 17sAThIye bhAgI vRddhi karanese 5251 yojana madaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha upANI dUsarA pAhuDe kA tIsarA aMtara paahdd| + - For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : joyarasa saTThibhAgaMca egaTTIyA chettA ekUgavIsAe cuNiyA bhAgehiM cakkhu phAsaM havva mAgacchati // tayANaM aTThArasa muhatte divasa dohiM egaTThIbhAgehiM UNe, duvAlasa muhuttA rAI dohiM ahiyA // se nikkhamamANe sUrie dAccaMti ahorattasi abbhaMtaraM taccaM maMDalaM Ava muni zrI amolaka RSijI bhAga aura 183 ke 115 caraNI ye bhAga hove. yaha eka aho rAtri kA pramANa batalAyA. eka 2 muhUrta meM kitanA zIghra gati se cale so batAte haiM. 17 gaThiyA bhAga ko 183 se gunAkAra karane se 3111 hove, usa meM 215 mIlanA nava 3226 hAve. paka ahorAtri ke tIsa muhUrna hone se #tIsa kA bhAga denA, isa se 127 bhAga 1.83 ke Aye aura zeSa ke 16 bhAga rahe. isa se eka muhUrta meM 183 ke 107 bhAga aura tIsa ke : 6 bhAga itanA yojana marya cale. isa samaya bharatakSetra manuSya ko 471.79 yojana va eka sATha bhAga ko phora 61 kA bhAga dekara usa meM se 19 bhAga meM itanI dUra se maya hITa gocara meM Ave. yahAM para ekasaThiye do bhAga kama aThAraha muhUrta kA dinamAna hai. usa meM ke artha bhAga se sUrya dRSTi gocara meM Ave. isa se 18 ko 61 kA gunA karate 11098hove usameM se do bhAga kama karate 1096 hove isa ko AdhA karane se548 hove aura isa maMDalakI paridhi 315107 yojana kI hai isa se ina kI sAtha gunA karane se 172678636 yojanakI rAzi hui ka/eka mAMDalA 60 muhUrta kA hai isa se usa ko bhI 61 se gunA karane se 3660 hoke. aba prathama kI hai wwwwwwwwwwwwww prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 1. cAra gharati, tA jayANaM abbhaMtaraM tacaM maMDalaM jAva cAraM carati tayANaM paca joyaNa sahassAti doNiya bAvaNNejoyaNasate paMcasaTribhAge joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchati, tayANaM ihagayarasa maNusassa satAlIsAe joyaNa sahassehiM.chaNa saptadaza candraprajJapti sUtra paDU pAja 172678036 kI rAzi ko 3600 se bhAga dene se 47171 yojana pUrNa Ave aura 3496 zeSa rahe. use sATha se guNAkAra karane se 20976. kI sAThiyA rAzi hui, ise 10 kA bhAga dene se 57 bhAga hobe, zava 1140 sAThiyA kI rAzi hui. isa ke 61 ye bhAga karane se 61 se guNAkAra karanA jisa se 69840 hove, use 3660 kA bhAga dene se 195 pUrNa Ave. isI kArana se 471791 yojana sAThiye 57 bhAga aura sAThiye eka ke ekasaThiye 19 bhAga itanA dUrame bharatakSetra ke manuSya ko sUrya dekhane me Ave. yaha nizcaya naya se kahA. paraMtu vyavahAra naya se 47179 yojana sAThIyA 1 bhAga aura 61 yA 23 bhAga. prathama maMDala 47263 : yojana dUra se mUrya cakSadRSTi meM Ave aura aMtima 184ve mAMDale para 31831 // yojana dUra se dRSTigocara Ave. ise prathama maMDala ke yojana meM se bAda kare to zepa 15431 rahe. 183 ahorAtri meM itanA bheda hone se 183 se bhAga denA. jisa se 84 yojana sAThiye 19 bhAga aura eka sAThIye ke eka saThIye bhAga kare usa meM se 38 bhAga pratyeka maMDalapara kama dRSTigocara Ave. pahile maMTalapara 47263 1. yojana dara se dRSTi meM AtA hai dasare maMDala TV 488+ dUsarA pAhuDe kA tIsarA aMtara pAhuDA-2036 488 For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI + uti joyaNarasa tettIsAeya sImAge joyaNarasa saTThIbhAgaM egaTThiyA chettA dAhiM cuNiyA bhAgehi cavakhuphAsaM havyamAgacchati,tayANaM aTThArasa jAva divase cauUNA, duvAlasa rAI cau ahiyA // evaM khalu eteNaM ubAeNaM nikkhamamANe mUrie, tayANaM tarAo tayANaMtaraM maMDalAo maMDala saMkamamANe 2 aTThArasa 2 saTThIbhAge joyaNassa egamegaNaM maMDale mahattagati abhivaThUmANe 2 calasi sAyaregaM joyaNAi purisacha yaM nivuDDemANe 2 sambavAhira maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tA jayANaM sUrie sabba para 84 yojana sAThiye 11 eka maThiye 38 cANaye bhAga pAda karane 47172 yojana sAThiye ekabhAga va ekasaThiye 23 ghaNiye bhAga dUra sa dRSTi meM sUrya Ave. isa samaya ekapaThiye do bhAga kama aThAraha muhUrta kA dina aura do bhAga adhika bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai // 4 // vahAM me nIkalatA huvA sUrya dUsarI ahorAtri meM AbhyaMtara tIsarA maMDalapara rahakara cAla calatA hai. jaba sUrya abhyaMtara tIsare maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba eka 2 muhUrta meM 5252. yojana calatA hai. usa samaya ya para rahe huve bharata kSetra ke manuSya 470933. yojana aura sAThiye eka bhAga ke eka saThiye do cUrNiya bhAga itanA dUra se mUrya dekha sakate haiM. yahAMpara tIsarA maMDala kI paridhi 315125 yojanakI vyavahAra naya se hai aura eka muhUrta meM sUrya kA gapana va dRSTigocara bhI vyavahAra naya se liyA hai. nizcaya naya se 5252 yojana sAThiye cAra bhAga aura 183 ke 47 bhAga sUrya eka muhUrta meM calatA hai, aura 47095 yojana sAdIye. 0 prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI + For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhiraM jAva cara carati, tayANaM paMca joyaNa sahassAti tiSNiya paMcuttare joyaNasate pArasa saTThImAge jAyaNassa egamegeNaM mahatteNagacchati, tatANaM ihagatassa maNusassa ekatIsAe joyaNa sahassehiM aTrehiM ikatIsahi jAyaNasatehi, tIsAeya saSTrIbhAge jAyaNassa sarie cakkhaphAsaM habamAgacchati,tayANaM uttamakaTTapattA ukAsiyA aTThArasa hatA rAI bhavati jahaNiyA duvAlasa mahatte divase bhavati, esaNaM paDhame chammAse esaNaM paDhama chamAmasma pjvaasnne,||6|| se pavisamANe marie doccaM chamAsaM ayamANe paDhamaMsi 41 bhAga aura 183 ke 46 bhAga sUrya dUra se dRSTi meM AtA haiM. isa samaya eka maThiye cAra bhAga kama , aThAraha mahU kA dina aura cAra bhAga adhika bAraha muhUrna kI rAtri hotI hai.||6||ab vahAM se nIkalatA naka pachi eka maMDalapara rahatA huvA vyavahAra naya se eka yojana ke saThiya aThArahara maga nizcaya se eka yAnana ke sa Thaye 17 bhAga aura 183 ke 115 cUrNiye bhAga gati meM eka muhUrta mameM baDhAtA husA aura 84 yojana sAThIye 19 bhAgaba 61 ye 38 cUrNiya bhAga kI yahAM bharata kSatra ke manuSya ko cakSasparza meM kama na.ranA huna saba se bAhira ke 184 ve maMDalapara rahakara cAla calatA hai. jaba sUrya sA se bAhira ke maMDalapara rahakara cAla calanA hai taba 5300 / yojana eka 2 muhUrta meM calatA hai. aura yahAM para bharata kSetra meM rahe ho panapa ko 31831 // yojana dUra se draSTi meM AtA hai. usa samaya utkRSTa aThAraha muhU kI rAtri va jaghanya cAraha muhUrnakA dina hotA hai. yaha pahilAchAsa va pahilA chamAsa kA paryavasAna huvA. // 6 // ' merA pAiDa kA tamarA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahorattaMsi bAhirANaMtaraM maMDalaM ubasaMkamittA cAraM carati, jayANaM sUrie bAhirANaMtaraM maMDalaM jAva ghAraMcaraMti tayANaM paMca joyaNa sahassehiM tiSNiya cau joyaNasate sattA bhaNaM causaTribhAge joyaNassa egamaMgeNaM muhatteNaM gacchati, tayANaM ihagatassa maNusassa ekatIsAe joyaNa sahassehiM NavAhiya joyasatehiM solagattara joyaNasaye eguNacattAlIvahAM se praveza karatA huvA sUrya dUsare chamAla kI ayana banAtA huvA pahilI ahorAci meM bAhira ke anaMtara dUsare arthAt 1.83 ve maMDaLapara sUrya rahakara cAla calatA hai. jaya sUrya bAhira ke dUsare maMDalapara rahakara cAla calatAha taba 5304. yojana eka muhUrta meM sUrya calatA hai taba bharatakSetra meM rahe ho manuSyako 31916 : yojana aura ekasaThiye6. cUrNiyAbhAga itanA dUra se sUrya dRSTimeM Ave. yaha kathana vyavahAra naya ne kahA hai. nizcaya naya me 5304 yojana sAThiye 57 bhAga aura 183 68 bhAgacale, kyoM ki dAhira ke 1842 maMDala era 5305 yojana eka muhUrta meM calatA hai. Abhyantara maMDala para praveza karane maMda gati hotI hai. eka paMDala se dUsare maMDala para jAte eka yojana ke sAThiya 17 bhAga aura 185 ke 115 bhAga maMda gate meM calatA hai, prathama ke maMDala kI gati meM se vAda karate 5304 yojana sAThiya 57 mAga aura 183 ke 68 bhAga hove. drASTrigocara prathama maMDala para 31831. yojana hove usa meM 84 yojana sAThiye 19 bhAga ba ekasaThiyeI 12} 38 bhAgakI vRddhi karane se 31915 yojana sAThiye gunapaJcAsa bhAga aura61 ye 38 cUNiye bhAga1831. anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI 4 * prakAyAka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva mahAyajI jvAlApasAdajI * For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUna artha 42- saptadaza caMdra prajJapti sUtra Sa-upAGga sAya saTThIbhAgaM saTThIbhAgaMca egasaTThie chettA saThie cuNNe bhAgehiM cakkhuphAsaM havamAgacchati, tayANaM aDArasa rAI bhavati dohiUNA, dubAlasa muhuce divase dohiM ha patrisamANa, sUrie daciMsi ahora taMsi bAhiraM tanaM maMDala unakamitA cAracarati, tA jayANaM marie bAhiraM tacaM maMDalaM jAva cAraM carati, tayANaM paMca joyaNa sahassAti tiSNiya joyasara ega UNayAlIsaMca saThIbhAge joyaNassa egamegeNaM muhuceNaM gacchati, ve maMDalapara dRSTi gocara hove. isa samaya sAThiye do bhAga kama aThAra muhUrta kI rAtri aura do bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina hove // 7 // vahAM se praveza karatA huA sUrya dUsarI ahorAtra meM karake tIsare maMDalapara rahakara cAla calatA hai. jaba sUrya bAhira ke tIsare maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba ekamuhUrta { meM 5304 yojana calatA hai. yaha vyavahAra naya se huvA. nizcaya naya se 5304 yojana sAThiye 39 bhAga aura 183 ke 133 cUrNaye bhAga. bAhira ke dUsare maMDalapara sUrya 5304 sAThiye 57 bhAga aura { 1983 ke 68 cUrNiye bhAga calatA hai. usa meM se eka yojana ke sAThiye 17 bhAga va 183 ke 1153 bhAga maMda calane se bAda karate isane yojana calatA hai. usa samaya yahAM bharata kSetra ke manuSya ko 320016 { yojana sAThiye 49 bhAga aura eka bhAga ke ekasaThiye bhAga ke tevIsa bhAga itanA dUra se sUrya dRSTi meM } Ave. yaha vyavahAra naya se huvA. aba nizcaya naya se 32000 yojana sAThiye nava bhAga va ekasaThiye 15 For Personal & Private Use Only * dUsarA pAhuDhe kA tIsarA aMta pAhuDA 4 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anuvAdaka-labrahmacArImAna zrI jokapijI: tayANaM ihagayassa maNusarasa egAhiehiM battIsAe joyaNasahassehiM egaNapaNNAe saTThIbhAgehi joyaNasaTThibhAgaMca egasaTThIyA chettA tevIsAeya cuNiyA bhAgehiM cakkha. pha sa havvamAgacchati. tayANaM aTThArasa muhuttA rAI bhavati cauhiM UNAduvAlasa muhutte divase ghauhi ahiyaa||8|| evaM khalu eteNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo tayANaMtaraM maMDalAto maMDalaM saMkamamANe 2 aTThArasaTThI bhAge jAyaNassae kiMci UNe egamegemaMDale muhuttagati NivuDDemANe 2 sAtiregAti caurAtI purisacchAe abhivaDDemANe 2 savva. bhataraM maMDalaM upasaMkamittA cAraM carati tA jayANa sarie savvabbhataraM maMDalaM uvasaMbhAga hobe kyoM kI bAhira ke tIsare maMDalapara sUrya 31915 yojana, saThiye 49 bhAga aura ekasaThiye 38 bhAga itanA dUra se dRSTa gocara AtA hai usa meM 84 yojana sAThiye 19 bhAga va ekasaThiye 38 bhAma dRSTi ga cara meM dAna se 32000 yojana sAThiya nava bhAga va 61 ye 15 bhAga huve. uma samaya ekasaThiye cAra bhAga kama aThAraha muhUrna kI rAtri va ukta cAra bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina hotA hai. ||8||isii tAha praveza karatA huvA mUrya AbhyaMtara maMDala 2 para rahanA huvA pratyeka maMDala se kiMcit kama eka yojana ke sAThiye aThAraha bhAga arthat sAThiye 17 bhAga va 183 bhAga ke 1.15 cUNiye bhAga eka2 muhUrta meM gati meM maMda hotA huvA aura 84 yojana se kucha adhika bharata kSetra ke manuSya ke cakSudraSTi kA viSaya baDhAtA prakAzaka-rAjAvAdura lAlA sukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 sAda pandraprAti sUbamA myA kamittA cAraM carati, tayANaM paMca joyaNa sahassAti, doNiya ekAvaNNe joyaNasae egaNatIsaMca egasaTrIbhAge oyaNassa egamegeNaM mahatteNaM gacchati, tayANaM ihagatassa maNusassa sItAlIsAe joyaNa sahassehiM dohiya tevaTThIhiM jAyaNa satehiM egavIsAeya saTThIbhAgehi joyaNassa cakkhuphAptaM hava mAgachati,tayANaM uttama kaTThapatta ukkosaM aTThArasa muhutte divase bhavati, jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAI bhvti||esnnN docce chamAse emaNaM doca jAva pacavAsaNe // esaNaM Aicce saMvacchare, esaNaM Aicca saMvaccharassa pajavA snne||iti vitIyarasa tatIyaM pAhuI sammattaM // 2 // 3 // iti vitiyaM pAhuDaM sammattaM // 2 // huvA maya se AbhyaMtara maMDalapara rahakara cAla calatA hai. jaba mUrya saba se AbhyaMtara maMDalapara cAla calatA hai Busa samaya 5251 yojana eka 2 muhUrta meM palatA hai. aura yahAM bharata kSetra meM rahe huve manuSya ko 1472631 pojana darase sUrya dahi gocara hotAhai. isa samaya utkRSTa aThAraha muhUrtakA dina aura jaghanya cAra kamuhUrtakI rAtri hote. yA dUsarA pAsa va dUsarA umAsakA paryavasAnahuvA. yaha bhAditya saMvatsara va Aditya *saMvatsara kA paryavasAna huvA. yaha dUsarA pArA kA bIsarA aMtara pAhurA duvA. // 2 // 3 // yaha dUsarA pAhuDA saMpUrNa huSA. // 2 // dUmarA pAhuDe kA tIsarA aMtara pAhuDA +8+ For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudane zrI amolaka RSinI 4 akssy' // tRtIya prAbhRtam // .. tA kevatiyaM te caMdima sariyAto bhavati ujoviti tabiti pabhAseti Ahitati vadejA? tastha khalu imAto duvAlasa paDivattIo paNNattAo taMjahA-tattha ege evamAhaMsu tA ega dIvaM egaM samudaM caMda mUriyA jAna pabhAsaMti hiteti vadejA,ege evamAhaMsu // 1 // egepuNa evabhAhaMsatA timidI liriNa samucaMdima sariyA jAva Ahiteti vadejA ege ebamAsu // 2 // zepuNa ebabhAtu tA aTThadIce aTThasamudde caMdima jAva pamAsaMti, Ahitati vadejA ema ebamAhaMsu // 3 // egepuNa evamAhaMnu-tA sattadIve aba tIsarA pAduma kahate haiM. prabha-aho bhagavan ! caMdramA mUrya se kitane kSetra meM hoye, udyota kare, sape va prakAza kara ? uttara-aho ziSya ! yaha anya bIthi kI prapanA rUpa bAraha paDivRttiyoM kahI haiM. tadyathA-vahAM kitaneka aisA iho haiM ki saMgagA pUrya eka I.pa va eka samudra meM yAvat prakAza karate haiM kitaneka aisA kahate haiM ki caMdra dUrI bhIma rAva budra meM sAt prakAza karatahaiM, 3 kitaneka aisA kahate haiM. caMdra sUrya AudIpa ArAsa karate haiM, kitaneka aisA kahate haiM caMdra marya dvIpa sAta samudra meM prakAza karata I 5 kitaneka aisA kahate hai ki caMdra sUrya daza dvApa daza samudra meM prakAza karate haiM kitaneka aimA kahate haiM ki vAradIpa bAraha samudra meM prakAza karate haiM, kitaneka aisA kahate prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samadaza caMdra pahAti sakrama pAna satta samudde caMdima sUriyA jAva pabhAsaMti jAgha vadejA,egeM evsaaiNs||||egepunn evamAhaMsu tA dasadIve patasamuhe caMdimA jAna pakSAsaMti vadejA. ege evamAhaMmu // 5 // egepuNa evamAsu duvAmAne dubAlasada padila jAra pAti vadajA, ega evamAhanu // 6 // ege to sapAlIsahIre dayAlIsaMsasudde paMdira jAva pabhAsaMti vadejjA, / ege ebamAiMsu ||nnaaegepunn vAyaridIce vAyattari samudde caMdima sUriyA jAva pabhAsaMti, 1 vadejA, ege ebamAiMsu // 8 // egepuNa tA vapAlIsaM dIpasayaM vayAlIsaM samudda haiM ki caMdra dUrya bIyAlIsa dvIpa pIyAlIsa samudra meM prakAza karate haiM, kitaneka aisA kahate haiM ki caMdra sUrya bahusara dvIpa bahuttara samudra meM prakAza karate haiM, 9 kitaneka ainA kahate haiM ki caMdra sUrya eka bayAlIsa dvIpa eka so bayAlIsa samudra meM prakAza karate . kitanaka esA kahate haiM ki eka so bahuttara dvIpa eka so bahuttara samudra meM caMdra sUrya prakAza karate haiM, 11 kitaneka aisA kahate haiM ki caMdra bayAlIsa hajAra dIpa bayAlAsa jAra samudra meM prakAza karate haiM aura 12 kitaneka aisA kahate haiM ki bahuttara hajAra dvIpa bahuttara hajAra samudra meM caMdra mUrya prakAza karate haiM. ||1||is kathana ko maiM isa prakAra kahatA hUMka paha jambUdvIpa nAmaka dvIpa yAvat pariSivAlA hai. isa jambUdvIpa kI cAroM tarapha jagavI (koTa) #Page- tIsarA pAhuDA * For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - * . manuvAdaka-pAlanamavArI munizrI mohanI ___ saya caMdima pabhAsaMti jAva padelA ege evamAhaMmu // 9 // egepuNa vAvarAri dIvasayaM vAvattari samuha sayaM jAva evaM vadejA, ege evamAhaMm // 10 // egepuNa vapAlIsaM dIva sahassaM vayAlIsaM samudda saharasaM caMdimA pamAsaMti jAva vadejjA ege evaM maasu||13||egepunn vAvattari dIvasahassaM vAbattAMri samudda sahassaM caMdimA bho bhAsaMti jAva badejA ge evajAhaMsa // 12 // 1 // vana evaM SyAlo tA ayaNaM jaMbahIve dIve yA jagasI ATha yojana kI UMcI hai yo jisa prakAra jambudvIpa prajJapti meM jamatI kA kathana kIyA yaha sanna mAnanA pAvat isa manyUdvIpa meM caudaha lAkha chappana hajAra nadiyoM haiM. isa jambUdvIpa kI paridhi ke pAMca mAma karanA. isa jambudvIpa meM jara donoM sUrya saba se Abhyantara maMDala para calate haiM taba usa pAMca mAga meM se tIna mAga meM udyota karate haiM, tapate haiM, yAvat prakAza karate haiM. eka mUrya pAMca bhAga meM se deva mAga prakAza karatA hai, vaise hI dUsarA sUrya bhI deda bhAga prakAza karatA hai. donoM mIlAkara tIna bhAga prakAza karate haiM. aura do bhAga meM aMdherA rahatA hai. isa samaya utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. jaba donoM mUrSa saba se pAhira ke maMDala para rahakara cAla calate haiM taba nambUdvIpa kI paridhi ke pAMca cakra bhAga kare usa meM se do bhAga meM udyota kare yAvat prakAza kare aura tIna bhAga meM aMdhakAra kare. eka mUrya pAMca ke eka bhAga meM mahAza kare aura dUsarA sUrya bhI pAMca ke .prakAzaka-rAjAvAdAdura lAla sukhavaya sahAyajI jyAprasAdajI 0 For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ whomemamannaamanawar 488 maraza badraM pAni va pAtra jAva parikkheve seNaM egAe jagatIe savato samaMtA saMparikkhitte, sANaM jagati aTra joyaNAyaM uddhaM upatteNaM evaM jahA jaMbaddIva paNNattIe, taheva niravasesa jAva cohasasAlalA sayasahassA uppaNaMca salilA sahassA tavuti bhavatitti mkkhaay| jaMbuddIve paMcakabhAgaM Trie Ahieti vadaMjA // tA jayANaM ete duve sariyA sandabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carati tayANaM jaMbuddIvassa dIvassa tiNNie cakabhAgAto bhAsaMti ujAvaMti pabhAsaMti taMjahA egeva sarie egadIvaDayaM paMca cakkabhAge jAva pabhAsaMti // egavi sarie ega divaDDaya paMcacaka bhAge jAva bhAsaMti // tayAAM eka bhAga meM prakAza kare. isa samaya TERE SEART hUna kI rAtri va jaghanya bAraha muhUrta kA dina hore / // 2 // aba yahAM para pratyaka gaMDasa para kitanA prakAza kare mo nIkAlane kI vidhi-jambUdvIpa ke cakrAla ke pAMca bhAga kare ji meM eka bhAga ke 732 bhAga hI karAnA kare to pAMca bhAga ke 13662 bhAga hove isase pahile maMDala para ekasUrya daha bhAga udyAta kara isase daDha bhAga ke 1098 bhAga dukhe hA dUsare sUrya kA 1098 bhAga mIlAna me 2196 bhAga udyAna kare. zeSa 1464 bhAga aMdhakAra hai. arthAt donoM bAja donoM sarya ke 12 bhAga aMdhakAra have. aba saba ke bAhira ke maMDalapara 'ekamAga udyAta kare jisake72 bhAga meve aura deza mAna rahAra kare jisa ke 1.18 bhAga ho tIsarA pAhuDA 4848 wrommmmmmmmmmmm ma / For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samanamannaamnnamannaameer 42 anuvAdaka-kAlagrAcArgamAna zrI ayolaka RSijI : uttama kaTThapatte ukkosA aTThArasa muhutte divase bhavati jahaNayA duvAlasa muhucA rAI bhavati // tA jayANaM ete duve sUriyA saca vAhiraM jAva carati, tayANaM jaMbRddIva hIvassa dunni paMca cakkavAla bhAge jAva pabhAsaMti taMjahA egebi sarie egaM paMcavaka bhAge jAva bhAsaMti jAva pabhasaMti, egavi ega paMcacakkabhAgAo bhAsaMti jAva pabhAsaMti ||tyaannN uttama kaTThapattA ukkosiyA aTThArasa muhattA rAI bhavati, jahANiyA~ duvAlasa muhune divase bharati // 2 // iti tatiyaM pAhuDaM sammattaM // 3 // * kI eka ja para 742 bhAga hove. donoM sUrya mIlakara 1464 bhAga udyota kare 21098 bhAga meM aMdhakAra rahe. pahile tara paMTala para eka sUrya kA 1008 bhAga kA udyota aura 732 bhAga kA "dhakAra aura mAzAMdara ke maMDaLa.para 732 bhAgakA udyAna va 1.18 bhAga kA aMdhakAra. isa se 1.18762 lAnAda karo. maga udyAna ke kamI se. itanA pharaka 183 maMDala meM hotA hai| isa se isa 8 kA bhAga do bhAgayota kI hAni pratyeka maMDala para hova. jaise eka. sUrya kA kahA me hI dUmarA sUrya kA jAnanA. yaha tIsarA pAhuDA saMpUrNa huvA // 3 // * .bhakAzaka-rAmabahAdura lAlAmukhadevasahAyajI jyAlA prasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . + saptadana-caMdra prApta sUtra paSTha-upA // caturtha prAmRtam // tA kahate seya AtitaMTrie Ahieti vadejA?tattha khala imAto duvihA saMThANa saMThii paNNattA taMjahA-caMdaya sariyA saMThitI. tAva khattaM saMTriyaM ||taa kahate caMdiya sariya saMThii Ahitati vadejA ? tattha khala imAo molasa paDivattIo paNNattAo saMjahA-tattha ege eka mAhesa tA samacaurasa saMThiyANa ca dama sUriyA saThitI Ahiteti vadejA ege evaM maahNs|| 1 // ege puNa ta visamacaurasaM saMThiyANaM caMdima :riyaM saMviti Ahitati vadajjA, ega eva mAhasu // 2 // evaM eteNaM abhilAvaNaM samacaukkoNa hai aba cauthA pAhuDA kahate haiM.-aho bhagaran ! zveta varNavAlA nApa kSetra kA kaunamA saMsthAna kahA hai ? uttara-isa ke do prakAra se maMthana ka ra vAnagI dara kSatra kA saMsthAna hai isa meM caMdramA sUrya kA masthAna kisa prakAra kahA hai ! uttara-isa kI saMyara paDisiyoM kahI hai. . meM kitaneka aisA kahate haiM ki caMdra sUrya ke vikAra sapana sammAna kAla,kinaka ainA kahate haiN| ki viSama catura saMsthAna vAle vizana, 3 enA kI hai ki samacatuSkona ke saMsthAna vAle haiM, 4 kitaneka ekA karata haiM ki viSama catuSkona saMsthAna vAle haiM, 5 kitanaka aimA kahate haiM ki samacakra bAla saMsthAna vAle haiM, 6 kitaneka aiMmA kahata hai. kI viSama cakravAla saMsthAna vAle 71 kitaneka aimA kahate haiM ki ardhacakravAla ke saMsthAna vAle haiM 8 kitaneka aisA kahate haiM ki unake AkAra . cauthA pAhuDA wimmammmmmmmmmmmmmmmmm 48 : 4 For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . saThiyANaM cNdimaa||3||taa. visamacaukoNa saMThiyANaM vNdimaa||4||taa sa. caknavAla saMThiyAgaM cdimaa|| 5 ||t vimamacakavAla saMThiyANaM caMdimA // 6 // tAcaRddha cakavATa maThiANa cAdamA // 7 // tA chanAgAra saMThiyANaM caMdimA // 8 // tA gahAgAra saMThiANaM cadimaH // 1 // tAgaMha va maMThiyANaM cadimA sariyANaM saMThiti Ahini vajA // 10 // tApamgaya maMTiyANaM cadimA / / 11 // tAgopura saMThiyANaM badamA // 12 // tApincha bara saThimAgaM vadanA // 13 // tAvalAbha resamannmarwww anumaanmmmmmmmmmmsranAmAnamnnr 4. anuvAdaka-bAlabAgacAge muni zrI amolaka RSijI - vAle haiM kika rega kahA hai ki sAkAra vAle haiM 10 kina neka aimA kahate haiM ki gRhApaNa ENTEAna ] ke AkAragara haiM, kisane kahA hai ki prasAda ke AkAgvAle hai 12 kitaneka / kahata: ki gopura ke AkAravAla 23 kitoka emA karate haiM ki prekSagRha ke AkAsvAle haiM 114 kitaneka aimA kahate hai ki sabhI (varNakuTA ) ke dhAka vAle haiM 15 kitaneka emA kahate haiM ki mohana ke AkAra aura kitanaka e kA hai ki vAlakapona cArakoM ko krIDA karane kI nAvA ke prAkAravAle caMdra sUrya ke vivAhai. ina solaha meM se jo aisA kahane haiM ki maMdra sUrya ke vina sapanatakha saMsthAna se raha ina kAhI kathana grahaNa karanA; paraMtu anya kA nahIM grahaNa karanA. jaina mata meM caMdra sUrya ke vimAna artha kRSiTa ke AkAravAle kahe haiM aura cadraM ke paMDala AzrI samacatama prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mumadanamahAyajI mAlAprasAdamA. 1 / For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / pAGga sAThayANaM caMdiyA // 14 // tAhamihatala saMThiyANaM caMdimA // 15 // ege puNa evaM mAsu bAlagaNetiyA saMThiyANaM caMdima sarie saMThiti AhiyA // 16 // ain ja eva mAhaMsu tAsamacauraMsa saMThANaM cadima sariyaM saMThiti Ahitati vardajA, evaM eeNaM gaeNa yantra,jo caMbaNaM itrhi,||3||taa kahate tAva khette saMThii Ahiteti vadejA ? tattha khalu imAto solama paDivaThio paNNattAo, taMjahA-tatya ege eva mAhamu tAgehAgAra saMThiyANa tAva khenaM saMThiti, Ahiteti vadevA, evatAo catra, rammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmcinatestinine madazadra pratApti sUtra 48 cauthA pAhuDa! artha golA ke saMsthAna vAle haiM. yahAM isa kA vivaraNa karate haiM. saba kAla meM subamAsukhama kAla yuga kI adi hai. usa dina dhAraNa kI kRSNa pakSa kI pratipadA AtI hai. usadina udaya hAtA huyA eka pUdikSiNa aMjA meM cale aura dUsarA sUrya pazcimattA yAyavyakUna meM cale. eka raMdra pUlitta -iishaa| kU meM baMda, aramarA caMdra pazcima kSama-kara meM cale. iliye yuga kI AdimeM sUrya kA samatuna hai. aura yahAM se nakalate haiN| vartakAra sanI ina caMdra sUrya ke sthAna ardha kaviTha ke 1-1. kAravAle haiM kyA candra sUrya ke vimAna ardha Akara kAlaca tApakSatra kA saMsthAna kahate haiM. aho bhagavada! tApa kSetra kA saMsthAna kisa prakAra kahA? uttara-3sameM anya tIthikI marUANA masolaha pAreva ARN ' For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / jI - aha. paDivattIoNeyavyAto jAva tA vAlA Netiya mAMThagANaM tArakhettaM saMThinI AhitAta vadejA, ege eva mAhanu // 8 // ega tu tAja saMThira japUrdaya dAva tA sIThayANaM tAva khatte sADei AhitAta vadejA eo evaM mAhaMtu // 5 // egepuNa eva mAhaMsu tA bharahe vAse saMThieNaM tA vakhate egama ThapaNaM Ahiteti badajAegeeva mAhaM ||30||1ujaannN saMThiyANa tAtra khtte||11|| nitrANa saMThiyANaM tAva khette // 12 // tA eganimaha tAva sAThayANaM tAva khette // 13 // duhato nisaha saThiyANaM tAva khette saMThiti, egaM ttiyoM kahI. 1 kitane aisA kahate haiM gRha ke AkArayAlA caMdra mUrya kA tApa kSetra hai isa hI prakAra Upara kahe anusAra navamI bhe molabI taka ATha paDivRttiyoM kahanA yAyata bAlagapAta vAlakoM ko krIDA kI nAvA ke AkAra vAlA caMdra mUryakA prakAza hai, 9 kitaH etA kahate haiM jambUdrIya saMsthAnavAlA tApakSetra hai10 10kitaneka esA kahate haiM, ki bharanakSetra saMsthAnAlA hai,11 kitaneka emA kahate haiM udyAnake saMsthAnavAlA tApakSatra hai, 12 kitaneka aisA kahate haiM ki nagara ke nikalane ke saMgana vAlA tApa kSetra hai, 13 kitaneka, aisA kahate haiM ki ratha ko eka tarapha eka baila jotA huvA hove vaisA saMsthAna vAlA tApa kSetra hai, kitaneka aisA kahate haiM ki ratha ko donoM tarapha baila jote huye hove paisA saMsthAna vAlA tApa kSeSa +9 anAvadaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka . prakAzaka-rAjabahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI ba For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza candraprajJapti sUtra-SaSTha upAGga 484 evmaam||14||egepunn tAseyANaga saMThiyANaM tAva khettaM saMThii egeevaM maahN||15|| egepuNa seyaNapiTTha saMThiyANaM tAva khattaM saMThii, Ahiteti badajA // ega eka mAhaMsu // 16 // vayaM puNa evaM vyAmo tA uDamahakalaM vyA puSpha saMThiyANaM tAva khattaM saMThiIta Ahiteti vadejA, aMto saMkuDA bAhiM vicchiSNA aMto iTTA bAhiM pahalA aMto aMkamuhurA saMTriyA bAhiM satthImuha saMTTiyA, ubhopAsitI se duva vAha o avaTiyAo bhavaMti, paNayAlIsaM 2 joyaNa sahassAtiM AyAmaNaM duce vAhA, tIsaNaM duve bAhAto aNakitaneka aisA kahate haiM sA~cAnaka ke AkA vAlA tApakSetra hai aura 16 kitaneka aisA kahate haiM sIMcAna ke pRSTa bhAga ke AkAra vAlA tApa kSetra hai. // 2 // meM isa kathana ko isa prakAra karatA hUM ki jarbhamukha kalaMbu (dhature) ke puSpa ke saMsthAna vAlA tApakSetra hai. vara aMdara me merupardana kI pAma sADA aura bAhira laraNa samudra meM cauDA hai. bAhira samudra kI tarapha vistIrNa aMdara marnu AkAra. vAhira cauDA aMdara aMkamahU ke maMsthAna vAlA. jaise kai manuSya merukI na phaSTakara baiThe aura jamudrakI tarapha pAlakhI kara baiThe taba usa kI pAlakhA kA saMsthAna meru kI tarapha saDara va mamadra kI tarapha cauDA hai aisA hI sUrya ke tApakSetra kA saMsthAna jAnanA. uma tApakSetra kI meru parvata ke donoM taraphakI donoM bAMye peMtAlIsa2 hajAra yojana kI lambI hai cauDAi anavasthita hai. aho bhagavan ! yaha kisa hetu se kahA hai ? uttara-yaha 44488+ cauthA pAhuDA 42+ artha 8 4 For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mata RMAAM 48 anumAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijo + vaTTiyAo bhavati // tA sababhaMtariyAceva vAhA savva bAhiriyA ce vAhA / / tattha koheU vadejA ? tA ayaNaM jaMbUhIvedIye jAva parikkheteNaM tA jaya.NaM sarie sayabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkabhittA cAraM carati. tayANa uddhamaha kalaMbUyA puppha saMThiyANaM tAva khataM sarTiti, ahetati vadaMjA, aMto saMkuDA bAhiraMvicchiNNA jAba sayaba hirayA ceva baah| tIseNaM sababhatariyA bAhA naMdarapabva teNaM va joyaNa sahassAti cattAriya chAsIe jAyaNasateyA Navayadasa bhAge joya. jambUdIpa yAvata paridhi vAlA hai isa meM jA mUrya saba me Ayatara ke maMDalapara rahakara cAla calanA hai taba arva mukha kabuka sthAna vAlA tApakSetra kahA hai. aMdara makaDA bAhira cauDA yAtrana saba ke vAhira ke vAya meru parvata kI pAsa 94842. yojana kI paridhi hai. maruparvata kI samabhumi kI jo paridhi ha una kA ravarga kalA ke daza sa guNA karanA phora isa kA varga nIkAla kara jo Aye use tIna gunI karake daza ke bhAgasa chadanI. kyoMkI saba se abhyaMtara maMDalapara jaba sUrya rahatA hai taka tIna bhAga meM uyata aura do bhAga meM aMdhakAra rahanA hai. isase varga tIna gunA kara ke daza meM chadanI jima se yathokta tApakSatra kA pramANa a.ba. ruparvata samabhatripara 10000 yojana kA cauDAhai ima kI paridhi karane varga:00000000 yojana hoba isakI daza gunA karane se so kAra hova. isakA varga mUla nIkAle taba 131623 yojana kI paridhi hAve. isa ko tIna gunA karane 94861 yojana hAye use daza kA bhAga dene me 9486 yojana hAca. aba lavaNa samudra meM bAhira paridhi kA pramANa kahate haiM. saba se bAhira ko vAhA * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA murumbasahAyajI jvAlAprasAdabhI. . For Personal & Private Use Only www.anelibrary.org Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ssa parikvaveNaM taMjahA-parikkhevetihiM guNiyA dasahiM bhAgehiM bhAge hIramANe 29saNaM parikkheva visesa ahiteti badajA // tIseNaM saba bAhiriyA bAhA lavaNasamaI teNaM caraNati jAyaNasahassAI aTrayaM aTramane joyaNasata cattAri dasabhAgejopaNassa parikkhaM NAtIseNaM parikkheve visese kato AhiyA ?tAjaNaM jaMbuddIvassa parikkho tihiM guNiyA dasahiM bhAgahIramANe 2 eyaNaM parikkheva visese Ahitami vadejAtIseNaM tAva khette kavatiyaM AyAmeNaM Ahiteti vadejA, tA aTTottari joyaNasahassAti niSNiya Nika saba caMdrapati mUtra-paSTa spA + cauthA pAhuDA lavaNa samudra meM 148685. yojana kI paridhi hai. jaMbadvIpa kI paridhi vyavahAra naya se 316228 yojana kI hai isa ko tIgunA karane se 948684 isa ko daza kA bhAgadave taba 948686 yojana hAve.. baba tArakSetra kI lambAi cauDAi kahata hai. prazna-vaha tApakSaSa kI lambAi kitanI kahI hai ? uttara aThahattara hajAra tInaso tamIma yojana va ekayojana ke tIna bhAga meM eka bhAga 78333yojana tApakSatra lambAi kahI hai. jisameM meM jambUdIe ke 45000 hajAra yojana grahaNa karanA kyoM ki ekalAkha yojanakA jambUdvIpa lambAIjipasa daza hajAra yomana kA meru parvata bAda karate 90 hajAra yojana rahe,uma ka do bhAga karane se 45 hajAra yAjana ho. aura lavaNa samudra 3333 lambA hai kyoM ki lavaNa samudra do lAkha yojana kA visa ke chaThe bhAya meM tApa kSetra haiM isa me 3333 yojana hove sA | / - For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra anumadaka kAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + tettiya joyaNasate egati bhAge joyaNasta AyAmeNaM Ahiteti vadejA ||3||tyaannN kiM aMdhakAra saMThiyA Ahiteti vadejA ? tA uddamuhaM kalabayA pupphasaMThIyA Ahitati vadejA, ato saMkuDA baahiN| vIcchaNA,taMcara jAva tIsegaMdu bAhAA aguvadvitAA bhavaMti, tA savvabhaMtariyA ceva vAhA,savvabAhiriyA ceva bAhAtIseNaM sababhatariyA sahA maMdara pavAtaNaM cha joyaNasahassAti tiNiya caubIse joyaNasate, chaccadasa bhAge joyaNarasa parikkhAtiseNaM parikkhavaNaM visasekato AhiyA?tA jaNaM madarassa pavvayassa parikkhetra artha upayukta bhAga meM pIlAne se 48333 yojana hove // 3 // atha saMsthAna kahate haiM. prazna-usa samaya BaMdhakAra kA kyA saMsthAna hai ? uttara-Urtha mukha kalaMbu kA saMsthAna kahA hai, vaha aMdara se sakaDA bAhira se cauDA yAvat pUrvokta prakAra usa ko donoM vAMhA anavasthita hotI hai. saba se Abhyantara kI vAMhA va saba se bAhira kI bAMhA. uma meM saba se Abhyantara kI bAMDA meru parvata kI pAsa cha hajAra tIna so cauvIsa yojana aura eka yojana ke daza bhAga meM se cha bhAga 63246. yojana kI paridhivAlI hai. kima taraha Abhyantara bAMhA kI paridhi kahI ? jo meru parvata kI paridhi hai usa se dugunI paridhi karanA kyoM ki sarva Abhyantara maMDala meM cAra kAla meM eka mUrya jambUdvIpa ke cakravAla meM praveza karate huve pozAka prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasa hAyajI jvAlAprasAdamI. For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMparikkheve dohiM guNiyA dasahi bhAge hIramANe 2 esaNaM parikkheve visese Ahiteti vadejAtIseNaM saba bAhiriyA vAhA lavaNa samudaM teNaM tevaSTuiM joyaNa sahassAtiM doNiya paNayAle joyaNasate chacadasabhAge joyagassa parikkhaveNaM tIseNaM parivakhevevi. saMsaM kato Ahiteti vadaijA? tA jaNaM jaMbUddIvarasa dIvassa parikheve taM parikkhavaM dohiM guNiyA dasahi mAMga hIramANe 2 esaNaM parikSetra visese Ahiteti vadejA // tIseNaM aMdhakAra kevatiyaM AyAmeNa Ahiteti vadejA? tA aTuttaraM joyaNa sahassAtiM tiNNi 42 488 saptadaza candraprajJapti sUtra paSTha upAGga 488 artha cakranAla kSetra anamA daza bhAga meM ke tIna bhAga prakAza kare taba do bhAga aMdhakAra rahe, yoM donoM sUryake mIlAkara daza ke cha bhAga prakAza 4 bhAga aMdhakAra hove, isa liya meru kI paridhi 31623 yojana kI hai isa ko dugunI kare taba 63246 hove, ima ko daza kA bhAga deve 6324. prApta hove itanA aMdhakAra kSatra jAnanA. aMdhakAra kI saba se vAhira kI bahA lavaNa samudra ke aMta meM saTha hajAra do so paiMtAlIsa yojana aura eka yojana ke daza bhAga meM ke cha bhAga jitanI hai. prazna-kisa taraha itanI bAMhA kahI? uttara- * isa jamcadvIpa kI paridhi ko dugunI karake daza ke bhAga se chedanA. jasa isa jambUdvIpa kI pArIdhe 1316228 yojana hai ise dugunI karane se 632456 hove, ise daza kA bhAma dene se 63245.6 yojana cauthA pAhuDA 44gal / For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAsa mani zrI amolaka RSinI tetise joSaNasaya egatI bhAmejoyaNassa AyAmeNaM Ahiteti,badejA tayANaM uttama kaTTapatte ukkosiyA aTTArasa muhuttA divasA bhavaMti, jahagiyA duvAlassa muhuttA rAI bhavaMti // 4 // tA jayANaM sarie savva vAhiraM maMDalaM upasaMkamittA cAraM carati, tayANaM uddhamuha kalaMbuyA puSpha seThiyA tAva khattaM saMThiti aMtotakUDAyAhi vicchaDA jAva sababhatariyAcevavAhA sanca vAhiriyA ceva baahaa|titetvbhtriyaa bAhA maMdara panvayateNaM chajoyaNa sahassAti tiNNiya cauvise joyaNasate chacca dasabhAge joyaNassa evaM jaM pamANa, hove. aba aMdhakAra kI lambAi batAte haiM. prabha-yaha aMdhakAra kitanI lambAi cauDAi meM hotA hai ? uttara-783332 yojana kA hotA hai. usa samaya aThAraha murta kA dina ba bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai // 4 // jaba sUrya saba se bAhira ke maMDala para calatA hai taba tApa kSetra kA saMsthAna kalambu puSpa kA hotA hai. vaha aMdara se saMkocana va bAhira sa caurA yAvat maya se bhAbhyantara kI bAMsa saba se hira kI vAMhA. usa meM se saba se Abhyantara kI bAMhA meru parvata kI pAma 1324. yoM jo pramANa AbhyaMtara maMDalapara aMdhakAra kA kahA vaha saba yahAM kahanA. arthAt meMrUpavaMta kI paridhi ko dugane karake daza bhAna deve usa meM jiname bhAve usana: bera kI pAsa kI aMdhakAra kI bAhA. aura bAhira kI lapaNa * pakAyAka rAjAbahAdura lAlA mukhavADAyanI jvAlapasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pti sUtra paTha upAGga 410 bhambhaMtara maMDala adhakAra saI tetaM imAevi tApakheta saMThitikti yanvaM. bAhiraM maMDale AyAmo samvattha // tayANaM kiM saMThiyA aMdhakAra saMThiI Ahiteti badejA tA uhImuha kalabyA pupphasaMThiyA aMdhakAra saMThi Ahiteti bavejA aMtosaMkuDA bAhiM vizchaDA taceva jAva samvanbhatariyA vAhA, sababAhiriyA ceva vAhA tIseNaM samvanbhaMtariyA vAhA maMdara pazyateNaM va joyaNa sahassAtiM cattAriya chayAsIte joyaNasate navadasa bhAge, evaM jaM 1mANaM ambhaMtaraM maMDalaM Thiie surie tAva khattaM saMThii taceva yacaM jAva AyAmo tayANaM uttama ukkAsa aTThArasa muhuttA rAI samudra meM premaTha hajAra doso paitAlIma yojana aura eka yojana ke daza bhAga meM ke 6 bhAga 63245+ hai. ipsa kI paridhi jambUdvIpa kI paridhi sa dugunI kara daza kA bhAga deve jitane Ave utanI paridhi. usa paridhi kI lambAi 33333 hai. aba aMdhakAra ke saMsthAna kA pramANa kahate haiM. jaba sUrya saba ke bAhira ke maMTala para rahatA hai taba rAtri meM aMdhakAra kA saMsthAna kisa prakAra rahatA hai ? uttara-Urca mukhakalambuka puSpa ke saMsthAna se rahatA hai. vaha aMdara se saMkuDA vAhira se cauDA yAvat saba ke bAbhyaMtara ke pAhA saba se yaha kI pAhA. usameM saba se AbhyaMtara kI vAhAM meru parvata samIpa pAttara hajAra cArabho cAlIsa ora eka yojanA ke daza ke nava bhAga 72440 yojana hai. usa samaya aThAraha muhUrta kii| ge cauthA pahuDA Aghante For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavati, jahANNae duvAlasaH muhatte divase bhavati // tA jaMbUhove 2 sariyA kevatiyaM khattaM uDDa tavaMti, kevatiyaM khaca ahe tavaMti, kevatiyaM khettaM sIriyaM tavaMti; tA egaM joyaNasaya uDU tavati, aTThArasa joyajasaptAyaM ahe tavaMti, sItAlIsa joyaNa sahastrAti doNiya tevaDhI jAyaNasate ekavIsa saTThIbhAge joyaNAsa tiriya tavati // iti bautya pAjhuDaM sammattaM // 9 // rAtri va bAraha muhUrva kA dina hotA hai. // 5 // aho bhagAna ! jambudvIpa meM sUrya UMcA kitanA tapatA hai, nIcA kitanA sapanA aura nApI rimA pana hai jAna-mUrya apana vidhAna me mo yojana upara aThAraha projana nAce moki dhImApanI rijaH 1000 yojana UDI hai aura samabhUmi se mUrya 800 yoja / UMcA hai aura 47263 yAMjana sI sapanA hai. pAcauthA pAhuDA saMpUrNa hunA. // 4 // , AnamainavinmammummMILAMMELAMu. amaina andiduraisinianiaadamarin three For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111. pAMcavA M // paMcama prAmRtam // .. "tA kiptaNaM sariyassa lemA paDihaMtA AhitaMti vadejA ? tattha khalu imAto dhIsaM paDi vacIto paNNattAo tajahA tatthI eva mahaMsu tA maMdara padhvayaMmi mariyama letA paDihaMtA Ahiteti vadajA // // ege puNa evamAsu tAmarUpAyAma mariyarasa lessA jAva bavejA // 2 // evaM eeNaM abhilAveNaM sA maNoramaMmi pazyasi // 3 // 'sudaMsaNa pabvayaM // 4 // tA sayapabhasiNaM pabvayaM // 5 // tA girirAyasi pavyayaM // 6 // tA rayaNAcuyaM gaM pavayaM // 7 // siluccayaM pabvayAmi // 8 ||taa logamajhasi aba pAcavA pAhuDA lezyA ke manipAtakA kahane ? praznama kI lagA-bhAtApa kA pratipAta kahAM hotA ETttara-isa meM abhyatIthI kI prarUpaNA bIsa paDikRttiyoM kI.ina meM kitaneka sakate dira parvata se sUrya kI lezyA kA pratipAtamA hai, 2 kinaka mA kama kimaharSana hoNe 13 kitaneka esA kahate haiM ki manorama parvana se 4 kisaneka aisA kahate sudarzana parvata me 5 vayaMprabha se T. girirAja se 7 rasmacyuta parvata se 8 zikSA ke upanaya se kitaneka aisA karane ki loka madhya parvato usa se sUrya kI leDayA kA pratighAta hotA hai. : 1. lokakI nAbhi ke sthAna paryo / : ath For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrI amolaka RginI + pavayaMsi // 9 // tA logaNAbhiAsaNa pavvayasi // tA athisiNaM padhvayaM // 1 // tA suriyAvattasi panvayasi // 12 // mUriyA caraNamiNa pavayaMsi // 13 // tA uttamaMsiNaM pazvayaMmi ||14||taa dimINa pandhayasi // 15 // tA avatta saMNaM pavyayaMsi // 16 // sA dharANikakhIlaMsiNaM pazyasi // 17 // tA dharANa. 'sigaMsiNaM pavvayAMsa // 18 // tA patrayaMdasiNaM pabvayaMsi // 15 // tA pabvaya rAyaMsiNaM padhvayaMsi // 20 // vayaM paNa evaM vyAmo-tA madaravi pa baJcati meruvi pavuccati jAva padhdhayarAyAvi pavuccati, tA jeNaM poggalA sUriyassa lesaM phusaMti. teNaM 11. anizitA nirmala jAMbunaMda parvata se.12 sUryAvarta parvata se 13 maryAvarNa parvata se 14 uttama parvata 15 dizI kI utpatti karanevAlA parvata se 16 maba meM astaMsaka parvata se 17 pRthvI meM zIlA samAna parvata se 18 dharaNIzrRMga parvata se 19 parvatendra parvata se aura 20 parvata rAja parvata meM sUrya kI lekhyA rAhaNAve. isa kathana ko hama isa prakAra kahate haiM ki maMdara nAmaka parvata yAvat parvata rAjaparvata me sUrya kI lizyA haNAve. kyoM ki ukta 20 hI nAma meru parvata ke hI haiM mAtra guNa"niSpanna me pRthak 2 ho gaye haiM. jaime maMdara mApaka devatA mAlika hone se maMdara kahA gayA. saba kSetroM ke madhya meM home se paha kahA gayA, yo saba jAnanA. ukta matavAle ekAnA pAvA-rAjAvAdura lAlAmukhadavasahAyata / jvaalaammaarjii| For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ddd maraNa galA sariyassa laissa paDihaNati atiTThAviNaM poggalA mUriyassa lesaM paDihaNaMti, caramalesaM taragataviNaM poggalA sUriyassa lesaM paDihaNati Ahitati vadejjA // iti paMcamaM pAhuDaM sammattaM // 5 // pakSa brahaNa karate haiM isa liye una kA vacana mithyA hai. ina meM jo pugala sUrya kI lezyA sparzate vahI pudala mUrya kI lezyA kI ghAta karate haiM. kaThina puloM garya kI lezyA kA pratighAta karate haiN| carama lezyA ki jo parvata meM nahIM bhedAtI hai vahI mUrya kI lezyA kA ghAta karatI hai. yaha pAMcavA pAhuDA saMpUrNa huvA // 5 // samaraza candra prajJapti sUna 80 pAMcavA pAhuDA mmmmmmmmmmmmmmmaan.. 480 For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 // SaSTha prabhRtam // tAkahate ojamaMThiI Ahiteti vadejA ? tatya khalu imAto paNNavIsaM paDivattIo paNNattAo, saMjahA-taka ege evaM mAhaMmuaNusamayamevamariyarasa oyA aNNAo uppa. jai aNNavettA hitati vadejA, ege evamAhaMmu // 1 // egepuNa aNumuhuttameva sUriyassa uyA aNNuppabai,aNNA veti Ahitati vajA // evaM eeNaM abhilAveNaM tA aNurAtidiya evameva muriyA // 3 ||annupkvmev sUriyA // 4 // tA aNumAsameva suriyA // 5 // tA aNuurameva sUriyA // 6 // sA aNuayaNameva muriyA // 7 // tA aNusaMvagchara meva sUriyA // 8 // tA aNujugameva mUriyA // 1 // aba chaThe pAhude meM prakAra kA kapana kahate haiM. bhaho bhagavan ! parva kAla meM mayaM ekarUra avasthApane ayvaa| baNyApane prakAzanA ? aho gautama ! hama meM anyatIrthI kI pahANa rUpa padIsa parivRttiyoM kahI : kisaneka aisA karane meM ki kSaNa 2 meM sUrya kA prakAza anya utpanna hotA hai aura anya prakAzatA. 2 kitaneka emA kahate haiM ki pratyaka mur3a meM sUrya kA prakAra anyotA aura anya prakAzA kitanaka aisA karate haiM ki pratyeka rAtri meM sarya kA prakAza anya utpana hotA hai aura anya prakAzamA 1 4 jisameka aisA kAve kisUrya kA prakAra pratyeka pakSa mamma utpana hotA hai aura - vinIpAnamasAdI kAmatA For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra tA aNuvAsa sayabheva sariyA // .. // tA aNuvAsa sahassameva bhUriyA // " // yA aNuvAsa saya sahassa meva -riyA // 12 // tA aNuputvameva sUriyA // 13 // tA aNupuvasatameva sariyA // 14 // tA aNuputra sahassa meva suriyA // 15 // tA aNupubbasatasahassameva mUriyA // 16 // tA aNupalibhorama meva mariyA // 17 // tA aNupaliovama satameva mariyA // 18 // aNu paliovama sahassameva sariyA // 19 // tA aNupaliovama sata sahassameva sariyA // 20 // tA aNusAgarAyamameva sariyA // 21 // tA aNusAgara sayameva mariyA prakAzatA 5 kitaneka raMga ko sUrya kA prakAza pratyeka mAsa meM abhya hotA hai aura anya prakAzana hai sahI pratyeka Rtuma 7 pratyeka ayana meM 8 pratyeka saMvatsara meM pratyeka yaga meM pratyeka varSa zatA 1. pratyeka varSa mAtra 12 pratyeka lakSa varSa13 pratyekama (sattara lAkha upama jAra varSako eka koDagunA karane se eka pUrva hotA)pratyeka mA pUrva meM 15 pratyeka hajAra pUrva meM 16 pratyeka lAkha pUrva meM pratyeka pazyopama meM 18 pratyeka so palyApama meM 19 pratyaka hamAra palyopama meM 20 pratyeka vAsa pralpopana meM 21 pratyeka sAgaropama meM 12 pratyeka so sAgaropa meM 23 pratyeka bajAra sAmaropaNa - .48486+ThA pArA MIN pani 4402 For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 24 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI alaka // 22 // aNusAgara sahastameva sUriyA // 23 // tA aNusAgarotrama satasaharasametra sUriyA || 24 // gepuNa evamAhaMsa tA aNuusappiNI osappiNimetra riyarasa aNNAupAi aNNAveti Ahiteti vadejA // 25 // 1 // vayaM puNa evaM vyAmo tA tIsa muhutta sUriyasa oyAoM avaDIyAo bhavaMti tenaMparaM sUriyasta uyA aNavaTTitAo bhavati // chammAsa sUriyA AyaM pibuddheti, chammAsaM sUriyA uyaM abhita nikkhamamANA mUrie NivuTTeti pavisamANe sUrie uyaM ati // 2 // tatthaNaM ko hetuti meM 24 pratyeka lAkha mAgama meM aura 20 kitaneka aisA kahate haiM ki pratyeka avasarpiNI kAla meM sUrya kA prakAza anya una donA hai aura anya prakAzatA hai, isa kathana ko maiM prakAza kahatA hU~ ki tIsa muhUrta paryaMta sUrya kA prakAza apasthita rahatA hai kyoM kI pratyeka maMDalapara eka sUrya tIsa muhUrta taka rahatA hai. isa se jora maMDaLapara hone usa AzrI avasthita aura dUsare maMDala AzrI anavasthita hai usa meM kitaneka meTalara prakAza hove aura kitaneka maMDalapara aMdhakAra hove. prathama chamAsa meM sUrya kA prakAza kamI hotA hai, aura dUsare chanAsa veM sUryakA prakAza vRddhi pAtA hai. arthAt nIkalatA huA sUrya { prakAza kI hAni karatA hai, praveza karatA huvA sUrya prakAza kI vRddhi karatA hai. // 2 // aho bhagavan isa utsarpiNI isa * prakAzaka rAjA bahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only 116 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 448 caMdramA 3 vadejA ? tA ayaM jaMbuddIvedIye jAtra parikkheveNaM tA jayANaM surie savvantaraM maMDalaM utrasaMkamicA cAraM cati tayANaM uttama kaTTupattA aTThArasa muhute divase bhavati jahaNiyA duvAlasa muhuttA rAI bhavati // se nikkhamamANe rie NavaM saMvaccha raM ayamANe paDhanaMsi ahorattaMsi anyaMtarAnaMtaraM maMDalaM jAtra cAraM carana tayANaM egaM bhAgaM upAe, egeNaM rAtidieNaM divasa khaMttarasa nivvihittA rAtikhettara abhivaTTittA cAraM carati aTThArasa tIsehiM satehiM maMDalaccheyA, tayANaM aArasa muhutte divase kyA hetu hai ? aho gautama ! yaha jambUdvIpa nAmaka yAvat paridhivAlA hai. isa meM jaba sUrya saba se AbhyaMtara { pahile maMDalapara rahakara cAla calatA hai taba utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. vahAM se nIkalatA huA sUryavatAra meM AyA pahilI ahorAtra meM AbhyaMtara ke anaMtara dUsare maMDalapara jaba cAla calatA hai dina meM eka bhAga prakAza kA dina ke kSetra yahA~ maMDala ke 1830 bhAga karanA aisA eka : bhAga eka maMDala ko do sUrya eka arAtri meM pUrNa karate haiM. meM hIna kara rAtri kSetra meM baDhAkara cAla calatA hai. jAnanA.. (1830 bhAga karane kA kArana kahate haiM. eka ahorAtra meM eka sUrya ke tIsa murkha hote haiM kaise hI dUsare marga ke tIsa muhUrta mIThAne sa 60 muhUrta For Personal & Private Use Only chaThA pAhuDA 117 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 118 muni zrI apAlaka RSiNI anuvAdakAmAsa 8 bhavati, dohiM egaTThI bhAga UNe. duvAlassa muhattA rAI bhavati dehiM ahiyA // se nikkhamamANe murie docca sa ahe rattaMmi anbhaMtaraM taccaM maDala jAva cAraMbha cirati // tA jayANaM parie adhmaMtara tama maMDalaM jAva cAraM carati tayANa do bhAga uyAe dohiM rAidie haiM divAkhama nivaTA gai vanasla abhAlA cAra carati, aTTAramAtamahi mate maMDala chana , ta adu maha 7 dAla ca rahe Uge, davAla mahattArAI bhAta cauhi dayAla navamamANa garie tayANaMtarAA tayANatara maDalaM saMkamamA 2 sAMtekha tasla AbhamAga ra mantra bAhiraM. usa ko 61 se munA karane se 366 . hore, isa ko do kA bhAgahene se ko eka 2 sUrya ke pratyeka maMDala ke 1830 bhAga hove vaise eka bhAga kSetra kI hAni ddhi karanA) ima sapaya esaThiye do bhAga kama kA dina va do mAga adhika kI rAtri hAnI hai. hA se nIkalanA hA marya dUrI ahArAtri meM gAvara cAla calatA hai. va sUrya tIra eyara cAla calanA hai sara eka maMDala ke 1830 // ke bhAga banA kara usameM ke do bhAga prakAza kA dina pra pIkara rAtri ke kSetra meM bar3A cAla calatA hai. isa samaya ekamaThiye cAra bhAga kama aTha.16 muhUrta kA dina va jaghanya cAra bhApa sAvadhika dhAraha muhUrna kI rAtri hai. isa taraha nIkalatA hu sUrga eka pachi eka maMDala para rahatA duvA lAlA ladeksamAyanI jvAlAprasAdI / For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ } "maMDalaMjAva cAraM carati tayANaM sababhaMtaraM maMDalaM paNihAya egaNaM tesauterAidiesaeNaM ega tesItaM bhAgasayaM uyAe divasa khatassa niTinA rAikhettarasa abhivadvittA cAraM cAti, advArasa tihi maMDaracchettA, tayANaM uttama kApatA ukkosiyA aTThArasa muhurtA rAI mati jahaNNae dugalasa muhatte divase bhavati, etaNaM paDhame ummAse emaNaM jAva pajavAsaNe // 3 // se pavisamANe sarie docaM chammAsaM ayamANe paDhamAMsa ahorattasa maMDalaM jAya cAraM parati,tayANaM ega bhAgaM uyAe egeNaM rAiMdieNaM rAikhecarasa nivudvittA divasa khecassa abhivahitAcAraM gharati, aTThArasa tIsehi saehiM eka maMDala ke 1830 bhAga meM kA eka mAga prAza eka rApidina meM dina ke kSetra meM kamI karatA aura rAtri me pahAtAnA saba se pAhira maMDala para rahakara cAla calatA hai. mAmUrya sabase gAbhyaMtara maMDala meM nIlakara mapa se bAhara ke maMDalapara rAbara pAka khatAtar183 rAtri dina meM eka pahala ke 1830 bhAga meM ke 180 bhAga prakAza kA dina ke kSetra meM karI kara rAtri ke baDhAkara cala pasa samaya utkRSTa aThA muna kI rAtri aghanya sAra muharta kA dina hotA hai. yaha pI 31 mAsa pahilA gama kA paryavasAna huvA. // 3 // vahAM se praveza karatA dudhA sUrya dUsare chamAsa me pAtA AM pahilI orAtri meM bAhira se anaMtara dusare maMDalapara sakara cAla calatA hai. usa samaya mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmma - aormananenionsannnnnnnn For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ } " maMDalaM chettA, tayANaM aTThArasa muhuttA rAI dohiM UNA, duvAlasa mahuce. divase dohi. __ ahie, se pavisamANe sarie doccasi ahorasi bAhiraM taccaM maMDalaM jAtra carati / tA jayANaM rie bAhiraM tacca maMDalaM jAva carati tayANaM do bhAga uyAe dohiM rAiMdiehiM rAikhetassa nivihitA dikhattassa abhivaddhitA cAraM carati, aTThArasatisehi saehiM maDalaM chettA, tayANaM aTThArasa muhuttA rAI cau UNe duvAlasa muhutte divasa caDahiM ahie // eva khala eeNaM uvAeNaM pavisamANe marie tayANaMtarAo tayANaM taraM maMDalAo maMDalaM saMkamamANe 2 egabhAga uyAe egamAM maMDalaM rAtidieNaM eka maMDala ke 1830 bhAga meM kA ? bhAga prakAza kA rAtri kSetra meM kamI kara dina ke kSetra meM baDhAkara pAla calatA hai. usa samaya uskRSTa ekamaThiye do bhAga kama aThAraha muha kI rAtri va jaghanya do bhAga bhASika bAraha muhUrta kA dina hotA hai. vahA~ se poza karatA huvA sUrya dUsarI ahorAtri meM bAhira ke tIsare maMDala para yAvat cAla calatA hai. jaba sUrya tAre meDala para cAla calatA hai taba 1830 bhAga meM se do bhAga prakAza kA eka rAtri dina meM kama kara dina kA bar3hA kara cAla calatA hai. usa samaya ekamAThiye cAra mAga kama aThAraha muhUrta kI rAtri va cAra bhAga adhika bAraha muhUrta kA dina hotA 17isI taraha praveza karatA humA mUrya eka pIle eka maMDala para rahatA huvA 1830 ke eka bhAga prakAza ke .. anuvAdaka-pAlavAsI muni zrI amolaka simA sAyakasamAdura lAla mukhAra sahAyanIjvAlAprasAdamI. For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488+ saptadaza caMdramajJapti sUtra iSTa-upAna rAikhettarasa gibur3e mANe divasa khattarapa abhivaDemANe savabhaMtaraM maMDala uvasaMkamittA cAraM carati, sA jayANaM sarie sanna bAhirAto maMDalAto sababhaMtaraM maMDalaM jAva carati, tayANaM sabva bAhiraM maMDalaM paNihAya egeNaM tesIteNaM rAIdieNaM sateNaM egaM tesItaM bhAgaM uyAe rAikhattassa niyuDDittA divasa khettassa abhivuDDittA cAraM carati aTThArasa tIsehiM maMDalaM chattA // tayaNaM uttamakaTTapatte ukkosa aTThArasa muhutte divase bhavati jahaNiyA duvAlapsa muhattA rAI bhavati // esaNaM docce chammAse esaNaM jAva pajavAsaNe esaNaM Aicce saMvachare, esaNaM jAva pajjavAsaNe // iti baMdapannattissa chaTuM pAhuDaM sammattaM // 6 // rAtri kSetra meM kama kara dina ke kSetra meM bar3hAkara saba se abhyanara maMDala para rahakara cAla calatA hai. jA sUrpa saMva me tAhira ke maMDala se praveza kara saba se Abhyantara maMDala para rahakara cAla calatA hai taba saba meota vAhirakA maMDala choDakara 183. rAtri dina meM 1830 ke 183 bhAga prakAza kA rAtri kSetra meM kama kara dina ke kSetra meM baMda kara cAla calatA hai. usa samaya utkRSTa aThAraha muhUrta kA dina va jaghanya bAraha muhUrna kI rAtri hotI hai. yaha dUsarA cha mAsa va dUsare cha.mAsa kA paryavamAna hucA. yaha Aditya saMvatsara va Adisya saMvatsara kA paryavasAna huvA. yaha chaThA pAhUDA saMpUrNa huvA // 6 // 8+ chaTThA pAhUDA bat 48 For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anavAdaka-pAlabrahmacArI muni zrI amolaka zapijI. ||sptm prAbhRtam // lo kiMte garie carati Ahiteti vadejA ? tattha khalu imAto vIsa pADavattIo paNNatAo saMjahA-tattha khalu ege evaM mAsu tAmaMdaraNaM pavate sUriyaM carati Ahiteti vaMdejA, ege eva mAhaMsu // 1 // ege puNatAme rUNaM pabbae mArie carati Ahiteti evaM etaNaM abhilAveNaM jAva bIsaimA paDivattI jAva tA pavvayarANaM pavate sUriyaM carati Ahiteti,vadejA ega eva mAhaMm // 2 // trayaM puNa evaM baghAmo-maMdarevi pavuccati mejhavi pavuccati, evaM jAva panvayarAeNaM pavvuccati tA jeNaM pAgalA saritharasa lesaM phusaMti / zrA sAtavA pAhuDA kahate haiM, aha bhagavan ! Apake pata meM mUrya prakAza kese karatA hai ? aho gautama ! isa viSaya meM anyanIkI rUpaNA rUpa vIsa padittiyoM kahI haiM kitaneka aisA ra haiM ki maMdara parva: sa sUrya prakAza kara 2 kitane aisA kahate haiM ki meha parvata se sUrya prakAra kare pAvat parvatarAja se sUrya prakAza kare, yoM jima prakAra pAMcA pAhuDa meM sUrya kI lezyA kA kathana kiyA vaise hI yahA~ matAMtaroM kahanA. maiM isa kathana ko aise kahatA hUM ki maMdara meru yAvat parvata rAja se mUrya prakAza karatApayoM ki saba nAma eka arthavAcI hai, yo jo pudagala sUrya ke bhAtApa ko sparzate haiM unahIM pudrala prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 4- sadaza-candramahi sUna paTha-upAGga 4820 te poggalA sariyaM carati, aNiTThAviNa poggalA sUriyaM carati caramale saMtaragatA viNaM poggalA suriyaM caraMti Ahiteti vadejA // caMdarannattIe sattamaM pAhuDaM sammane // // meM sUrya prakAza karatA hai. nahIM dekhA sake bane sUkSya pula bhI sUrya kA prakAza kare. carama lezyA meM rahe huve puloM sUrya kA prakAza kare, yo caMdra prajJapti sUtra meM sAtavA pAhuDA saMpUrNa huvA || 7 || For Personal & Private Use Only Deng 4834488** 5.23 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F artha 203 anuvAdaka - bAlavrahmacArI muni zrI omAlaka RSijI // aSTama prAmRtam // tA kahate udayasaMThita Ahiteti vadejA ? tattha khala imAto tiSNi paDivatAo paNNattAo taMjahA tastha eMge evaM mAha tA jayA jabUddIvedAve dAhiNa aTTArasa muhute divase bhavati, tayANaM uttaraDDUvi aTThArama muhutte divase bhavati, tA jayANaM uttaraDhe aTThArasa muhutte divase bhavati tayANa dAhiNaDDU aTThArasa muhuttaM divase bhavati tA jayA dAhiNa sattarasa muhutte divase bhavati tayANa uttaratri saptarasa muhutte divase bhavati. jANaM dAhiNaDDU sattarasamuhutta divase bhavati tayANaM uttaravi sattarasa muhute aba AtaMtra pAhuDe meM sUrya ke udaya kI maryAdA kA kathana karate hai. aho bhagavan ! Apa ke pasa se sUryodaya kI saMsthiti kaise kahI hai ? uttara - aho gautamaH isameM anyatIrtha kI prarUpaNA rUpa tIna paDivR { kahI hai ? kisane aisA kahate haiM ki jaba jambUdrIpa nAmaka dvIpa ke dakSiNa meM aThAraha muhUrta kA dina ho taba uttarArdha meM bhI aThAraha muhUrta kA dina hotA hai aura jaba uttarArdha meM aThAraha muhUrta kA dina hotA hai taba dakSiNArdha meM bhI aThAraha muhUrta kA dina hotA hai. aise hI dakSiNArdha meM jaba sataraha { muhUrta kA dina hotA hai taba uttarArdha meM bhI sataraha muhUrta kA dina hotA hai aura jaba uttarArdha meM sattaraha muhUrta kA dina hotA hai taba dakSiNArdha meM bhI sataraha muhUrta kA dina hotA hai, yo isa abhilApa se jaba For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlApramA 124 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 saptadaza candraprajJApta mUtra SaSTha-upAGga 48+ ... divase. bhavai, jayANaM uttaraDDe sattarasa muhutte divase bhavati tayANaM dAhiNaDDevi 14 sattarasa muhutte divase bhavati // evaM eeNaM abhilAvaNaM solasamuhutte, 10Narasa muhutta caudasa muhatte, taramamahutte, tA jayAgaM dAhigaDDhe bArasamuhatte divase bhavati tayANaM uttaraDhavi barasamuhutte divase bhavati,tA jayANaM uttarakai bArasa muhutte divase bhavati tayANaM dAhiNArI bArasamahatte divase bhavati tayANaM jabUddIbaMdIve madarasma pavvayassa purathima paccatthimaNaM sayA paNNarasa muhatte divase bhavati, sayA paNarasa muhuttA rAI bhavati dakSiNArdha meM solaha mahUna kA dina hove tara uttarArdha meM bhI solaha muhUrta kA dina hove, aura jaba uttarArdha meM solaha muhakA dina have tara dakSiNArdha meM molaha muhUrta kA dina hove; jaba da kSaNArdha meM panAha muhUrna, kA dina hAve taba uttarArdha meM bhI panAha muhUrta kA dina hove, aura jaba uttarArdha meM pannaraha muhUrta kA dina hove taba dakSiNArdha meM bhI pannAha muhUrta kA dina hone; jaba dakSiNa meM ca udaha muhU kA dina hove taba * uttarArdha meM bhI ca udaha muhU kA dina, aura jara uttarArdha meM caudaha muhU kA dina hAbe tava dakSiNArdha meM bhI caudaha muhU kA dina hove; jaba da kSaNArdha meM teraha muhUrta kA dina hove taba uttarArdha meM bhI teraha mur3a / / kA dina, aura jaba uttarArdha meM teraha mahatakA dina taba dakSiNArdha meM bhI teraha muhUrta kA dina, jaba dakSiNA / 48848 ATavA pAhuDA + 4 . For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + avaTTiyANaM tattharAtidiyA paNNacA samaNAuso ! ege eka mAhaMsu // 1 // ege puNa eva mAhaMsu-tAjayANa jaMbUddIvedIve dAhiNaDhe aTThArasa muhuttANatare divase bhavati tayANaM uttaraddhe aTThArasa muhattANatare divase bhavati jayANaM uttaraDDe aTThArasa muttAgaM. tare divase bhavati tayANaM dAhiNavi aTThArasa muhuttANaMtare dibase bhavati evaM parihariyavaM sacarasa muhutsANaMtara solasamuhattANaMtara paNNarasa muhuttANaMtare, cauddasamuhu ttAgaMtare, terasamuhuttANatare, tA jayANaM dAhiNaDDe ghArasamuhuttANaMtare divase bhavati, meM bAraha mahUrta kA dina hone taba uttarArdha meM bAraha muhUrta kA dina aura jaba uttara meM bAraha muhUrna kA dina taba dakSiNArtha meM bhI vAraH muhU kA dina hove. isa samaya jambUdvIpa kI pUrva pazcima meM sadaiva pannaraha muhU kA dina va pannAha muharna kI gadhi hAtI hai. yahAM ratridina avasthita rahate . 2 kitaneka aisA kahate haiM ki jA jambUddhapa ka dakSiNA meM aThAraha muharna aMtara ( aThAra muhUrta meM kama) dina hotA hai taba uttarArdha aThAraha muharna meM kama dina hotA hai aura jaba uttarArdha meM aThAraha muhUrta meM kama dina hai taba dakSiNa meM bhI aThAraha muhUrna kama kA dina hotA hai. isI taraha eka 2 kama karanA dakSiNArdha meM sattaraha mahatira dina have taba uttarArdha meM sattaraha mahU tara dina hove aura uttarArdha meM sattaraha muhUrtAtara * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAmasadAjI rAI For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ masU 48 tayANaM uttaraddhavi bArasamuhuttANaMtare divase bhavati, jayANaM uttaraDe vArasamahattANatare divase bhavati tayANaM dAhiNahaMvi bArasamuhattANatare divase bhavati, tayANaM jaMbUddIvehI maMdarasma ayasta purathime paJcatthimeNaM na mayA paNNarama muhutte divase bhavati,no sayA paNNarasa muhattA rAI bhavati aNavaTThiyANaM tattha rAtidiyA paNNattA samaNAuso ! ege evaM mAhem // 2 // ege puNa eva mAhasu-tA jayANaM jaMbUddIvedIve dAhiDDe aTThArasa muhutte divase bhavati tayAgaM uttaraDe vAlama mahuna gaI bhavati; jayANaM uttaraDDe 48+ibE-BABA-B2B 462 Immmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm dina hone tatra dakSiNa meM bhI manAha muhU nitara dina hone jA dakSiNa meM sala, munitara dina hove tava uttarArdha meM bhI pAla mutira dina hova aura jaba utarArdha meM molada muhUrganaMtara dina have tA dakSiNa meM bhI molaha bhanitara dina hove. jaba dakSiNArdha panAha muhUrvAtira dina have tava uttarArdha meM panAha muhU:tara dina aura jaba uttarArdha meM panaraha muhUrnA-1, naMra dina hove nara dakSiNa meM bhI panAha mAniMtara dina. hove, jaba dakSiNa meM caudaha muharnAnaMtara dina haave| taba uttarArdha meM bhI ca udaha muhUniMtara dina aura jaba uttarArdha meM caudaha muhUrnAnaMtara dina tara dakSiNArdha meM caudaha muhUrnAnaMtara dina, jaba dakSiNArdha meM taraha muhUtira dina hove tara uttarArdha meM teraha muhUrnAnaMtara din| AThavA pAhuDA 488 For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA anubAdaka zAlArasakarI muni zrI amolaka RSijI * aTThArasa muhutte divase bhavati tayANaM dAhiNar3he duvAlasa muhuttA rAI bhavati tA jayANaM dAhiNaDDhe aTThArasamuhattA Natera divase tayANaM uttaraDDhe duvAlasa muhuttA rAI bhavati, jayANaM uttaraDDhe aTThArasa mahattANatare divase bhavati, tayANaM dAhiNaDDa dubAlasa muhuttA rAI bhavAti evaM sattarasa muhutte divase,sattarasamuhuttANaMtare,solasamuhutte,solasa muhuttANaMtare,paNNarasamahutte,paNNarasamuhuttANaMtare, cauddasamuhutte, cauddasamuttANaMtare terasa ra jaba uttarArdha teraha muhUrnAnaMtara dina tava dakSiNArdha meM bhI teraha mahatara di; jaba dakSiNArdha meM vAraha muhUrnAnaMtara dina tava uttarArdha meM bhI bAraha mahatara dina aura java uttarArdha meM zarada mahUrnAnaMtara dina taba dakSiNArdha meM bhI bAraha muhUrtAlara dina hAya. isa samaya jambUdvIpa ke meru parvata kI pUrva pazcima meM panAha muhurtAnaMtara dina va pannAha muhUrnAnaMtara rAtra hotI hai. yahAM rAtri dina avasthita kahe haiM 3 kita-13 neka aisA kahate haiM ki jaba jambUdvIpa ke dakSiNA meM aThAraha mahU kA dina hotA hai taba uttarArdha meM cAraha muhUna kI rAtri hotI hai aura jaba uttarArdha meM aThAraha muhUrta kA dina hotA hai nava dakSiNArdha meM bAraha muhUrta kI rAyi hotI hai. jaba dakSiNA meM aThAraha gahana meM kama dina hotA hai taba uttarArdha meM bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai aura jara uttarArdha meM aThAraha muhUrta meM kama dina hotA hai taba dakSiNArdha meM bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. eme dI sataraha muhurna, sataraha muhUrta meM kama kA dina, solaha muhurta, solaha / .prakAzaka-jAvahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlA ramAdarja . For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4% +1+2 muhuro, tarasamuhattANatare baarsmhre| bArasamuhuttANatare tA jayANaM dAhiNa vArasamahatte divase bhavati tayANaM uttarar3he bArasa mahattA rAi bhavati, jayAgaM uttaraddha vArasa muhuttANaMtare divase bhavati, tayANaM jaMbaddIvedIve maMdarasta pavayassa purathima paccatthimeNaM Nevatthi paNNarasa mahatte divase vatthi paNNarasa muhattA rAI bhavati vochiNNANaM tattha rAtidiyANaM paNNattA samakAuso ! ege eva mAhaMmu // 3 // 1 // vayaM puNa evaM vayAmo tA jaMbUddIvedIva sRriyA udINa maNi mubagacchati pAINaM dAhiNa Agacchati pAINa E muhUrta meM kucha kama dina, pannAha muhUrta, pannara ha mahUrta meM kucha 6 ma dina, udaha muhUrta, caudaha muhUrta meM kucha kama dina, teraha muhurna teraha muhUrta meM kucha kama dina, aura rAtri sarva sthAna vArada muhUrta kI jAnanA. jaba dakSiNArdha meM bAraha mahurta kA dina hotA hai taba uttarArdha meM bAraha mahUna kI gati honI hai aura jaba uttahairArdha meM vAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. taba dakSiNArdha meM vAraha muhUrna kA dina hotA hai. jaba dakSiNAyana vAraha muhUrta meM kapa dina hotA hai tA uttarArtha meM bAraha mahUna kI rAtri hotI hai aura jaba hai uttarArdha meM bAraha mahataM kucha kama dina hotA hai tara dakSiNa meM bAraha mahUna kI rAtri hotI hai. usa samaya jambadvIpa ke pUrva pazciA meM pannara mahata kA pUrNa dina nahIM hotA hai vaise hI panaraha muhUrta kI rAtri nahIM hotI hai. kyoM ki vahAM rAtri dina kA vyavaccheda kahA hai // // aho ziSya ! isa kathana ko maiM isa prakAra kahatA hUM ki isa jambUdvIpa meM sarya uttara pUrva-IzAna kauna meM udaya pAte haiM aura pUrva dakSiNa ani kauna meM asta hote haiM bharatakSetra be-BE HEREL-28048 AThavA pADA 42 + + / an Education International For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 130 49 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSi dAhiNa muragacchaMti dAhiNaMpaDImAgacchaMti. dAhiNapaDINa uvaganchati. paDINaMudINa mAgacchati, pADINaudINa muragacchaMti, udINa pAINa mAgacchaMti, // 2 // tA jayANaM / F} jaMbUr3hIvedIve dAhiNa divase bhavati, tayANaM uttara divale bhavati, jayANaM uttaradru apekSA pUrva dakSiNa-ame kauna se udaya haiM zinAva:- Rka meM asta hote. pazcima pahA videha kSatra AzrI.Rtyakama meM udaya pAtaca.tAra meM prastana eravata kSetra AzrI. aura vaayvyk| meM udaya ne IzAka meM ana hAta parSa mA.vidA kSetra kI apekSA. yaha sAmAnya se sUryodaya kA kathana kiyA. A vizaSaSA se kahate haiM. eka sUrya dakSiNa dizA meM udaya pAve nava dUsarA sUrya pazcimausara diza meM udaya pAne. dakSiNa kA bhAtAdi kSetra maru ke dakSiNadizA ke pradhAna maMDala para prakAza kare aura dUsarA pshci| uttara kA mUrya aMka se uttara dizA meM eravata kSetra meM prakAza kare. ava bharata kSetra kA sUrya dakSiNa pazcima meM prasta pAkara pazcima mAvidaha kSetra meM udaya pAve bhIra eravata kSetra kA sara uttarapUrva mahAvidaha meM udaya pAva. dakSiNapUrva meM udaya pAyA hA sUrya Aga maMDala meM paribhra Na kare, avarAMvadeza meM prakAza na.re aura uttarI udaya pAyA havA pUrvavidaha meM prakAza kare. va pUrva vidaha kA mUrya dakSiNa bharata kSetra meM Akara prakAza kare, aura avaravideha kA hai pazcima uttara meM Akara pavana kSetra meM prakAza kare. yaha jambUdvIpa meM mUryodaya hone kI vidhi kaho // 2 // aba kSetra vibhAga se dina kA vibhAga kahate haiM. isa jambudvIpa meM jaba dakSiNArdha meM dina hotA hai * prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA sukhadeva mahAyajI mAlAprathAdajI . For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N +4 saptadaza-candraprajJApta sUtra paha-upAGga vise bhavati, tayANaM jNbuud|ve maMdarassa panvayassa purasthima paJcasthimeNaM rAI bhavati. jayANaM jaMbaddavedIve madarama pavayara purasthimeNaM divase bhavati tayANaM paJcatthimeNaM divase bhavati, jayANa paccatthimeNaM divame bhavati, tayANaM jabaddavidIve maMdarasma paThanayassa uttara dAhiNANaM rAI bhavati // 3 // tA jayANaM jaMburda vedIve dAhiNaDhe ukkAsae aTArama muhatte divame bhavati tayANaM uttarar3e ukkosae aTrArasa mahatte divase bhavati jayANaM uttaraDhU ukkAsae aTThArasa mahutaM divame bhavati tayANaM jaMbuddIvedIve maMdarassa pavayasma purathama paJcatmiNaM jahAMNayA duvAlasa muhuttA rAI bhavati, tA jayANaM jaMdIvedIya paMdarassa pavyayasna pura tyameNaM aTThArasa muhutte divase tayANaM paJcatthimeNaMvi uttAgameM bhI pada honA hai aura nA uttama dina hAtA hai nava pUrva aura pazcima meM rAtri hotI hai aisehI jA ina jambUddha pa pU meM dina kA hai nava pazciA meM bhA dina hotA hai aura jaba pazcimameM dina hotA tara uttara aura dAkSaNameM rahatI || nA jaMbuddha pa daDaga meM utkRSTa aThAraha muhUrnakA dina hotA hai taba uttarArdha meM bhI utkRSTa aTharaha mahU kA dina hotA hai, jA uttarArdha meM utkRSTa aThAraha muhUrna kA dina hotA hai vA pUpizcima meM jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hotI hai. jaba jambUdvIpa meM merU parvata kI pUrva meM utkRSTa aThAraha.. muhUrta kA dina hotA haiM taba pazcima meM bhii| + AThavA pAhuDA 4 42 For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42, anuvAdaka- librahmacArImuni zrI amolaka RSijI uksae jAva divase bhavati, jayANaM paJcatthimeNaMvi ukkosae jAva divase bhavati tayANaM jaMbUddIvedI maMdarassa pavvayassa uttara dAhiNeNaM jahaNiyA duvAla muhantA rAI bhavati, evaM aTThArasa muhuttANaMtare divase bhavati, sAtiregA dubAlasa muhuttA rAI bhavati, sattarasa muhutte divase terasa muhuttA rAI bhavati, sattarasa muhuttANaMtare divase, sAtiregA terasa muhuttA rAI bhavati, solasamuhutte divase caudasa muhuttA rAI bhavati, solasa muhuttANaMtara divase, sAtiraMgA cauddasa muhuttA rAI bhavaMti paNNarasa muhute divase bhavati, paNNarasa muhattA rAI bhavati, paNNarasa muhuttANaMtare divase bhavati, sAtiregA paNNarasa muhuttA rAI bhavati, cauddasa muhutte divase bhavati solasa bhI utkRSTa aThAraha muhurta kA dina detA hai aura bhI jaba purva pazcima meM aThAraha muhUrta kA dina hotA hai taba uttara dakSiNa meM jaghanya bAraha muhUrta kI rAtri hotI aise hI aThAraha muhUrta meM kama dina hove taba bAraha muhUrta me kuccha adhika kI rAtri hAve sattaraha muhUrta kA dina teraha muhUrta kI rAtri hove sataraha muhUrta meM kama dina teraha muhUrta se kuccha adhika kI rAtri solaha muhUrta kA dina caudaha muhUrta kI (rAtri, solaha muhUrta meM kama kA dina caudaha muhUrta se adhika rAtri panaraha muhUrta kA dina pacaraha muhUrta kI rAtri, padmaraha muhUrta meM kama kA dina pannAha muhUrta me adhika rAtri - caudaha muhUrta kA , For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI * 132 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muttA rAI bhavati,cauddasa muhuttANaMtare divase bhavati sAtiremA solasamahuttA rAI,terasa muhuro divase, sattarasa mahattA rAI terasamuhasANaMtare divase sAtiregA sattarasa mahattA rAI, tA jayANaM aMbRddIvadIce dAhiNaje jahaNNae duvAlasa muhatte divase bhavati tayANaM uttara jahaNNae bAlama mahatte divase bhavati, tA jayANaM uttara ahaNNae duvAlasa muhatte divame, tayANa jaMbuddIvedIva madarassa pabvayassa purathimeNaM paJcatidameNaM ukkosiyA aTThArama mahattA rAI bhavati,vA ayANaM jaMghadIvadIve madarassa pannayasa purariyameNaM jANmae dugala / mahutte divase bhavati tayaNaM pacarithameNatri jahaNNae duvAlasa mahuro divase bhavati dina solaha muhurda kI rAtri, codA mana meM kama kA dina sosaha muharta se adhika rASi; teraha muI kA dina sattAha muhurta kI rAtri, terA muhUrta meM kamakA dina satarA muhata se adhika kA rAtri. esehI jambU dvIpa ke dakSiNA meM jaba vArasamakA dina hotA hai to usarA meM bhI bAraha muhUrta kA dina hotA. hai aura mA usarAva se pAraha purna kA dina hotA hai taba meru parvatake pUrva pazcima me uskRSTa aThAsa muhuna kI rASi hotI hai, jaba jambUdvapa meM preka parva kI pUrva meM javanya pAraha muhurta kA dina hotA hai| na pazcima bhI bharaha mAsa dina hotA hai aura jaba pazriAma bAraha muha kA dina hotA hai vA 488-448+ ATharA pATA 44.44 For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma anuvAdaka-kalAmacArI muni zrI amolaka RSijI " 43 'ayAnaM yaccasthimeNaM jahaNNae duvAlasa ahaca divase,tayANaM jambUddIve ddIve maMdarAsa uttareNaM dAhiNeNaM ukkAniyA aTThAramma muhuttA rAi bhavati ||4||taa jayANaM jambRddIve dAhiNe pAsANaM paDhame mamae paDivajjati tayANa uttaradAvi bAsAgaM padame samae paDivajAta tayANaM jambUddIve hove maMdararasa padhyayApa purasthimeNa paJcasthimeNa aNaMtara purAkaDe kAla samayaMsi vAsANe pahame samara paDijati tayANaM jambUddIve maMdararasa pazcayassa uttaradAhiNaNaM aNaMtara uccara dakSiNa meM utkRSTa avAraha muharta kI gati hotI hai // // jaba jambudvIpa ke dakSiNAdha meM varSA mata kA prathama samaya nA hai itanA meM bhI varSA Rta kA prathama sama hotA hai, jaba upAradakSiNArdha meM varSA mApa na nAmaka parvata meM pUrvapazcima ke anara purAkRta kAla meM varSA Rtu kA prathama mayaya holA hai. arthana uttaradakSaNa ke dara sapara meM pUrvapazcima kA prathama samaya hotA hai. aba jammUdvIpa meM peza pAta me pUrva pazcima meM pakatu kA prathama mapaya hotA hai taba anaMtara pazcAtakRta samaya meM varSA kA pahilA mamaya pratipUrNa hotA hai. jase yaha vAkAla kA kahA vaime hI samaya kA kahanA, arthAt taraM dakSiNa prathama mamaya tatpazcAta dusare mamaya meM pUrva pazcimakA pahilA samaya, aise hI ApalikA uttara dakSiNa prathama pAvalikA kA samaya hara samaya meM pUrva pazcima meM prathama bAbalikA kA samaya, uttara dakSiNa meM ANapANu prathama samaya (zvAzozvAma) netpazcAt dUsare samaya meM pUrva pazcima meM Azu pANu kA prathama samaya. uttara dakSiNa * prakAzaka rAjAvAjadura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saca artha + saptadaza- caMdramasi sUtrapaTa jyAna pacchAkaDe samayAsa vAsANaM paDhame samae paDipuNNe bhvti| nahA samae evaM AvaliyA ANapANu, thAMbe, lave, muhutte, ahorate, pakkhe, mAse, UU ee dasa AlAvagA bAlANaM mANi // 5 // tA jayAgaM jambUhI ve dAhiNa hemapANaM paDhame samae paDiyajati tayANaM uttaratri hamatANaM paDhame samae paDivajjati, tayANaM jambUdIce maMdarasta pavyarasa parasthimeNaM pacasthimeNaM anaMtaraM purAkaDe kAla samayaMsi hemaMtANaM paDhame samae parivajati, etassa dasa AlAvagA jAba UU bhANiyadhvA // 6 // sA { meM yova kA prathama samaya hove tatpazcAt tUmare samaya pUrva pazcima meM yoga kA prathama mamaya, uttara dakSiNa meM lava kA prathama samaya pazcAta dUre samaya pUrva pazcima meM lava kA prathama mamaya prathama samaya tatpazcAta dUre samaya pUrva pazcima meM muhUrta kA prathama samaya uttara { prathama samaya tatpazca tU dUsare samaya pUrva pazcima meM ahorAtra kA prathama samaya prathama samaya hotre tatpazcAt dUsare samaya pUrva pazcima meM pakSa kA prathama samaya, ( prathama samaya hotre tatpazcAt dUsare samaya pUrva pazcima meM mAna kA prathama samaya prathama samaya tatpazca t dUsare samaya pUrva pazcima meM Rtu kA prathama samaya yo daza AlAka kahanA // 5 // aise hI jambUdvIpa ke dakSiNArdha meM hemaMta ke dasa AlApaka kahanA // 6 // lava uttara dakSiNa meM muhUrta kA dakSiNa meM ahorAtra kA uttara dakSiNa meM pakSa kA uttara dakSiNa meM mAsa kA uttara dakSiNa meM Rtu kA For Personal & Private Use Only 44*49+ AThavA pAhuDA 135 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamuka-cAlanamacArI muni zrI abolaka jaNi jambUddIve 2 dAhibaI gimhANe paDhame samae pADevamati tayANaM uttara I vi. gimhANaM par3hame samae par3ivajati tA jayANa uttara dAhiNaddha gimhANaM paDhame samae pahivAjati tayANaM jambuddIce 2 purAsthima pacAsthamaNa aNNatA purAkaDe kAla samayasi gimhANa paDhame samae paDivajati etassa dasa lAvagA jAva UU bhANivAlA jayANaM jaddIvedIva dAhigaDU paDhama samae ayamANa paDivajAta tayANaM uttarahevi paDhama mamae ayamANe paDivajAti,ayANaM uttaraSTuM paDhamasmae ayamANa paDivajati tayANaM aMdIve dIve maMdararasa pavayassa purathimeNaM paJcasthimaNaM aNasarapurAkaI kAlasamayasi paDhama ayamANe ke dakSiNA meM prema Rtu kA prathama mamaya hotA hai taba uttarArdha meM bhI prathama samaya hotA hai. jaba jambUdvIpa ke uttara dakSiNa meM krayata kA prathama samaya hotA hai taba jambudvIpa keka pUrva pazcima me anaMtara puna kAla meM zrIpata kA prathama mamaya banA hai yA ibha ke bhI tu pana daza bhAlApaka kahanA // 7 // jaba jambUdvIpa ke dakSiNa meM prathama ayana hAnI hai taba usA meM bhI ayata hotI hai aura nA uttara dakSiNa meM prathama ayana hotI hai taba jambUdvIpa ke meru parvata se pUrva pazcima meM anaMtara gahana kAla meM arthAt dUsare samaya meM ayana kA prathama samaya hotA hai. jaba madIpa ke meru se pUrva meM / * kAyAka rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlApamAda bhI For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 - be-2A BATRE in Baat pADavajAta,tA jayANaM jIve madarassa purathimeNaM paDhamai samae apamANe pADavajati,tayANaM paJcasthime gavi paDhame samae apamANe paDijati ta! jayANaM paJcasthimigaM paDhamemamae ayamANe, paDibajAte, tayANaM jayU maMdAra utta dahiNaNa agara kala samayami paDhame samae ayamANe Tipunna namAnAvaM . ja , ...hasse,vAmasatasaharase, pugapUdha,DiyaMga taDie, aDaDaMga,aDaDaazvaga,ave haragAhahae, uppalaMge, uppala paumaga 1uma, ligaMgelige asthipiyarage ayaNiyara auyaga, aue, nauyaMge ue, bUliyaMge culie, simapahelIyaga sIlapahe.layA, paliuma, sAgarodhame, // ayana kA prathama mamaya honA hai tA pazcima meM bhI agana kA prathama samaya hotA hai. jaba jambUdvIpa ke meru parvana meM pUrva pazcima meM apane kA prathama mamaya honA hai taba jambudvIpa ke sara dakSiNa meM anaMtara pazca t kRna / eka mamaya pahile hI ] ayA kA prathama mamapa pratipurNa hAtA hai. ai hai| saMvatsara, yuga, varSa narSazana, sahastra, varSazatasahastra (lAkha varSa) pUga, pU, truTinAMga, zuTita, aDaDAMga, aDaI, apAMga, 1 apapahugahuhudha, utpalAMga, uttala, pAMga, pama, nAlanAMga, nalina, astinIpuroga, astinIpura, mAMga, ajaya, nayayAMga, nayaya, alinAMga, calayA, zIpahelinAMga, zIrSapalita, palyomama sAmopama kA aawarannamnnnnnnnamrunanamaniameramanawwar +23. IER / 3 4 For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4. anuvAdaka-bAlabrahmacArImAna zrI amolaka RSijI .. patA "jayANa jabadau dova dAhiNaI paDhame samae usapiNi jAva pADavajAta. tayANaM uttaradAya paMDhame - samae usappiNI paDivajati, sayANaM jaMbUddIva dIve ' maMdarassa payasta purathimeNaM paJcatyimaNaM osappiNI vatthi, tattha kAla paNNate samaNAusI ! // 8 // evaM lavaNasamudde dhAyatisaMDe kAloe tA abbhatara . kahanA, jara isa jambUda ke dakSiNA meM prathA utpaNA hotI hai tA uttara meM prathama utsAvaNI hotI hai, jaba uttara dakSiNA meM bhama uravigI honI hai taba jamndI ke pUrvapazcima meM avamarpiNIpaI utsaraNIzI hAtavAM va samAna kA adA a yudan |8||pr hI raNanamA kA jAnanA. jaimejabuddhI meM ho sake udaya asta kA. dizA vidizA kA na hA tasA lavaNa mamudra kA bhI kahanA. paraMtu itanA vizAvaNa ayuddha meM bAra bAra sUpa hai. jinameM madA mUrya jambadIpaka dakSiNA ke sUrya kI zraNI aura dA sUrya jaMbada kI uttArtha kArya kI zreNI meM haiM. jaba jadropa meM eka mUrya / dakSiNa ke madhya udaya pAve uma kI pamazraNa panivaddha do sUrya lavaNa samudra meM dakSiNa pUrva meM udaya papa yo udayagara garya usa samama pratibhA sarga aura bhA jANamamudra ke pazcima uttara meM udaya pAne / udayanajadaMpa ka marga jasA mAnatA. malANa mamudra ka daNAdha hai meM dina holAnAlANa datta ma bhA dAhAlAI aura jaba dha na hotA taba dAkSaNArdha meM bhI dina hove eDa nava nANamudra ittaradagamadinatA nAlasamadra ke pUrvapazcima vibhAga meM rAtri hAtA hai. aura jaba lavaNa samudra ke pUrva pazcima vibhAga meM dina hotA hai taba uttara dakSiNa vibhAga meM rAvi hotI hai, jitanA dina kA pramANa jambUdvIpa meM kahA utanA hI lavaNa samudra meM jAnanA. yAvatU prakAzaka-rAjAvahAdUra lAlAmukhadevamahAyajI jvAlAmasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra matha 48* samaya caMdramA pa pukkharaddhetri sUriyA uttarapAINa mutragacchati, pAINa dAhiNaM Agacchati // evaM jaMbUdIvaM vattatrayA bhANiyantrA jAva usappiNivi // iti vadannnatIe aTumaM pAhuDaM sammataM // 8 // *#e * Da sarpiNI kAla lakSaNa kI khaMDa kI vaktavyanA jAnatA nahIM hai yatra kahanA. jaise lavaNa samudra kI vaktavyatA kahI kaise hI ghAta paraMtu yahAM kSetra kI vizAlatA hone se bAraha caMdra va bAraha sUrya haiM. jinameM cha sUrya dakSiNa meM va cha uttara meM prakAza karate haiM. ukta vArA hI sUrya jambUdvIpa va lavaNa samudra gata sUryo kA zreNImA hune haiM. inakI u ana kI vinirUra jaMbUdvIpa jaimI jAnanA jaba ghAtakI khaMDa ka dakSiNArdha meM dina hotA hai taba uttarArdha meM bhI dina hotA hai. jaba dhAna kI khaMDa ke ubhara dakSiNa vibhAga meM dina hotA hai taba meru se pUrva pazcima vibhAga meM rAtri hotI aise hI utpaNI avasarpiNI kA AlApaka kahanA. kAlodadhi samudra kI vaktavyAlA samudra jaisI kahanA, paraMtu yahAM kSetra kI vizAlatA se 42 caMdrA 42 sUrya kaha haiM. jina meM 21 dakSiNa meM aura 21 uttara vibhAga meM haiM. dina rAtri kA kSetra savaise hI jAnanA. aba AbhyaMtara puSkarArva dvIpa ke sUrya caMdra kI vaktavyatA jambUdvIpa {jaisI hai| kahanA paraMtu yahAMpara 72 caMdramA va 72 mUrya, dina, rAtri, apaNI utsarpinI Adi saba vakta vyatA jambUdIpa jaisI kahanA. yoM aDhAIdvIpa meM 132 caMdra 132 sUrya niraMtara paribhramaNa karate haiM. iti caMdra isakA AThavA pAhuDA saMpUrNa hutA // 8 // For Personal & Private Use Only * ***+AThavA pAhudA 498+ Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtha badakAcArI muni zrI amolaka apanI || navama prAbhRtam // tayANa tAkati kaTThe te sarie porisI cchAyaM Nivateti Ahiteti vadejA? tastha khalu imAtoM tiraMga paDivatIA paNNattAo saMjahA-tattha ege eka mahaMsu tA jeNaM pAMgalA mUriyasale phUti te pogalA tapati te paggalA satapyamANA, tarAi bAhirAti pAMgalA sadAvaniti, emaNa se samite nAvakhata ega evaM mAI ? || || ege pUrA etra mAhaM tara je pagalA mUriyasa kutate yogAlA no satappatti, te pAMgalA anaMnaSyamANe tatANatarAI vAhirAti poggalati nI saMtAvati, esaNaM se samitaM tAvakhate emaeca mAhaMsu // 2 // egaMpU evaM mAhasa jeNa aba navave pAhuDe meM puruSa chAyA~ ( pauruSa ) kA pramANa kahate haiM. aho bhagavan ! Apa ke mana meM kitana pramANa meM puruSa chA~yA hotI hai ? aho ziSya ? isa me antarthI kI prarUpaNArUpa tIna pAMDavRttiyoM kahA hai. jina meM eka aisA kahana haiM jitane pula sUrya kI leyA ke kArzana hai ve puTrala sUrya kI lakSyA se sakate haiM. sUrya kI lakSyA se tapate hune po bAhira ke pula tapAsa haiM. yaha sAMmata maryAdApanA meM utpanna huvA tApakSetra hai 2 kinane aisA kahate haiM ki jo pugala sUrya kA lekhyA ko sarzate haiM ve pahala nahIM tapate haiM-USNa nahIM hote haiM paraMtu pIThaphalagagana pudgala kA sUrya sAyamaMtra rUpa se sUrya tApa lezyA kare nahIM sa bahira ke pula tapAye nahIM. yaha samita maryAdA parne hudA tAma kSetra jAnanA kitaneka aisA For Personal & Private Use Only * bakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlApramAdajI 150 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwAAAAAAAAAmannrre poggalA riyarata lesaM phasati teNaM poggalA atyaMgatiyA saMtappaMti, atyaMgatiyA no saMtappati,atyaMgatiyA saMtappamANAtayANaMtarAti vAhirAti poggalAti saMtAvati atthaMgatiyA . amaMtappamANA tayANatarAi bAhirAi poggalAI no saMtAvititiAemmaNaM sa saMmie tAvakhaMtta ege evaM maahNmu||3||vyN puNa eva kyAmo-tA jAto imAtA caMdimasariyANaM devANa vimANe hiMto lesAto bahiyA abhiNisaDAA payAviti, etAsiNaM lesANaM aMtarenu aNaMtarAto chinnalatAto samunchati, taeNaM tato chinna lasAtaH samucchinnAto, samANito teNaM sarati vAhirAtiM pAgalAtiM saMtAviti. esaNaM saM samie tAva khene // 1 // tA kati kahate haiM ki jo pudamA sUrya kI hazyA ko sahI inameM se kisaka purAne haiM aura kitaneka nahIM! sapate haiM. kitaneka sapane huve pugala dara sAhira ke gudgala napAte haiM aura kitanaka nahIM tapate hune taMdanaMtara bAhira ke pudgala nahIM napAte haiM. yaha mAmena maryAdA tApa kSetra duvA. isa kathA ko isa prakAra kahatA pahuM ki yaha jA caMdramUrya ke vimAna haiM una meM se lazyA vAhira nIkalasI hai aura sanmukha dizA meM prakAza 190 karatI hai. ina vimAna se nIkalI hui laMgyA prAMtarAo meM anya mUla lezyAM para kare. aba mUla lazyA meM sAta sadanaMtara bAhira ke pudala pAye. yaha samita kSetra paryAdA pane bApa kSetra utpana huvA. yAvApa kSetra kA samadaza caMdra prApti sUtra-paSTha upAGga 42 w 14. 1244180 - ' For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra artha 42 anuvAdaka bAlamacArI muni zrI amolaka RSijI + kaTThe te, murie pArasIcchAyaM nivattadda Ahiteti vadejA tattha khalu imAto paNNavilaM paDavasIo paNNattAo taMjahA tatthaeMge evaM mAhaMnu tA aNusamayameva sUrie porisIchA nitra Ahiteti vadeja | evaM eevaM abhilAveNaM jAto catra oya maMThie raNava pabitIo, tAto caitra yAto jAtra tAsu NumapiNi umApaNimetra bhUrie porasIcchAyaM nivvateti Ahitati vadajA, ege evaM mAhaMsu // vayaM puNa evaM kyAmo " kathena huvA // 1 // prazna - aho bhagavan ! Apa ke mata meM sUrya kitane pramANa meM puruSachAyA banAtA hai ! aho ziSya ! isa meM abhyanIyoM kI prarUpaNArUpa pazcIma paDivRttiyoM kahI haiM tathA 1 kitaneka aisA kahate haiM ki pratisamaya me sUrya se nIkalatI huI lezyA puruSa chAyA banAve. yahAM lezyA se pArasI chAyA hove isa meM kAraNakArya upacAra hai. porasIchAyA ko lezyA batalAi kyoMkI kSaNa 2 meM sUrya anya lezyA banAve yoM isa abhilApa meM yAvat jaise chaThe pAhuDe meM prakAza ke saMsthiti kI paccIsa paDivRttiyoM kahIM vaise hI yahAM para bhI kahanA yAvat pratyeka utsava arpiNI meM sUrya paugsI chAyA banAtA hai isa kathana ko maiM isa para kahatA hUM ki jaba sUrya lezyA choDanA huA UMcA caDhatA hai chA hona { hai arthAt loka vyavahAra meM jaba sUrya udaya hova taba chayA baDI hAve paraMtu pIche jyoM jyoM sarva caDatA jAtA hai tyoM tyoM chAyA hIna hotI jAtI hai. yo madhyAnha paryaMta hotI hai, aura jyoMra chAyA bahatI hai| * prakAzaka- rAjAbadura kA sadevasahAya jI nvAlAprasAdamI -0 For Personal & Private Use Only 142 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.43 -4HI AD-BhARI lA bhUriyarasAgaM uccaM taM lesaMca paDuca chAyA uddesa ucaMttaM chAyaM. paJcale muddeselesaMcachAyaMca paDacca ucatta uhelo // 2 // tatya khala imAtI do paDivattIo paNattAo taMjahA ege eva mAhaM mu tA asthiNaM ra divale jNsiNc| divamaMmi marie ca upaM ramicchAyaM nivaceti ahavA dupurisIcchAyA nivattIta Ahitati devA, egeva mahasu // 1 // egeSaNa eva mAhamu-tA atthiNaM se divase jaMsiM cagaM divasasi sarie dupAtiMsa chAyaM nivasporalelyA hAna hotI hai arthat madhyAnha pIche surya asa hotA jAva syoM chAyA baDhatI jAve yaha dUsarA udezA lezyA va chAyA donoM AzrI arthAt madhyAnha samayameM sUrya apane mastakapara rahatAhai isase chAyAM Age pIche nahIM hotI hai yaha tIsarA uddezA. yaha lezyA kA svarUpa khaa||2|| puruSa chAyAM pramANa meM anyatIthi kahate haiM. isameM anyatIthikI do paDivRttiyo kahI haiM. kitaneka emA kahate haiM ki dinameM jaba sUryakA udaya hotA hai taba udita hotA marya cAra puruSa kI chAyA banAve. athavA udita hotA sUrya do puruSa chAyA banAye aura 2 kitaneka aisA kahate haiM dina meM udita hotA mUrya dA puruSa chAyA banAve athavA kiMcinmAra chAyA banAye nahI. unameM jo anyatIthi esA kahate haiM ki aisA dina haiM ki jisa meM udita ho /cAra purUSa chAvA banAve athavA aisA bhI dina hai ki jisa meM udita hotA sUrya do puruSa chAma bAto. 24+8+ navavA pAhuDA + 8+ . Jan Education Interational For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - taiti Ahitati vadejA egeevamAsu // tattha jete evaM mAsu asthiNaM se divase sivarNa divasaM karie ca uporasI chAyaM nivatteti ahavA atthiNaM se divase jaMsicaNaM divasasi bharie. dupAramiccha.yaM niyatteta, te eva maaii|, tA jayANaM purie sannabhaMtaraM maMDalaM. usaMkamittA cAra vAgate tapANaM una use aTThArasa muhu te divasa jahaNNae duvAlasa muhattArAI bhavAte, taseca divasati sUrie ca upArasi chAyaM nivvatteti taMjahA uggamaNa muhusica, atthamaNa muhusica talessa abhikadvebhANe vA, nivuhrmaannevaa|| tA jayANaM 144 - jana kA kathana isa taraha hai ki jaba sUrya maya se Antara pArale para hotA hai taba utkRta aThAraha muhUrta kA dina va aghanya vAraha mahu kI gati hotI hai. usa dina udita hotA mUrya cAra puruSa chAyA banA udita mana meM se lA ta puru| chAyA banAye jamina hotA huvA sUrya lezyA kI da kare aura assa hAnA sUrya lezyA kI hAni kara. bhAnA sUrya se AbhyaMtara maMDamapara ra tara utkRSTa aThAraha mUrta kI rAtri va jayanya bAraha mahU kA dina hotA hai. isa dina sUrya do puruSa chApA nAve udgapana muDUna va asAmarna meM do puruSa u.yA banAve. udita hotA mUrya lezyA kI vRddhi kare aura asta hotA sUrya layAkI hAni kare. yaha prathama anyatIrthIkA kathana havA. jA anyatIdhika aisA kahate De udita jhanA sUrya kisI dina meM do pArasI chAyA banAtA hai una kA kathana imase hai ki jaba prakAzaka-rAjAbAdura lAlA mukhadevasamAyanI jvAjApasAvajI . For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +4+ : bhArae sanazAhira maMDalaMbasaMkamicA cAraM carati tayANaM uttama kaTTapatte aTThArasa muhacarAI bhavati jahAniyA dubAlasa muha te divase, tamica gaM disAMsa sUrie dupArasI pAya niyati ta. ugA / muha ra. meM prathamaNa mahulita lesaM abhivaDDemANezA nimaHNevA Ahiteti vadeja, egI. mAhaM // 1 // ega puNa evaM mAhaMmu tA.. bayANaM mUrie samyamatara maMDalaM umaMkalita caraM barati tesiM caNaM divasasi harie dupArasI chAyAmivvataMti saMjahA umgamama muhatteli asthamaNa muhucami taMtasaM abhivamANevA ninANeza, tA jayANa parira navyaya hiraM maDalaM upasaMkamitA cAra pati tasiMcana divasasi murie na kiMdhivi porasikAyaM nitteti tajahA ubhAmaNa saMsi asthamaNa mahuni sakesa mene abhiDDemaNe va nivaDmANavA ahitati 1. sabase abhyara mahalapara cAla calatA ra ka apa dina dazavandha vArA..purA kIma zetI hai. una dina sUrya do puruSa chAyA banAtA hai tathA dUpana muhUrta meM va asama meM parva meM sUrya kI leyA meM vRddhi hotI hai aura asa muhUrta meM sartha kI leyA kI hI Fl mAyA hiravAra ra palanA bara kiciva zamA bhI nahIM banAkSa-gAmA matA - For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 anuvAdaka-bAlakAcArI muni zrI amAlaka RSijI. vajA eMge ekamahiMmutA kati kaTuMte sarira paurasichAye nivvatteti, Ahiteti vadejA, tattha khalu imAto chaNavati pAMDabattIo-tattha egeM evabhAha tA AsthaNaM se divase sicaNaM divamasi mArie ega parisichAyaMnivvatteti Ahiteti. gharejA, ege evaM mAsu // // ege-puNa tA asthiNaM se divame jaisiMcaNaM divasaMsi : sarie dupArasi cchAyaM nivvatteti. ADitati vadejA // evaM eeNaM abhilAvaNaM jAva chaNNauti porasicchAyaM nivyatatitittha jate eva mAhaMmu tA atthiNaM se divase si vaNaM divasaMsi murie ega parisicchAyaM - nivatteti leNaM evaM mAsu tA sUrie muhurta meM va asta muhurna meM. usa kI lazyA kI bhI hAni vRddha nahIM hai kyoM kI puruSa cha yA vanAre n||3|| gautama svAmI prazna karate haiM. ki kitane kASTa pramANa marya puruSa kI chAyA banAtA hai ? uttaraisa meM anyatIvikI praann| hAmnu pAuM ttayoM kahA haiM tadyathA kitaneka esA kahate haiM ki kisI dina sUrya eka puruSa chAyA banAvaM artha jA padArtha jitanA ubhyA Doye utanI chAyA~ banAne, 2.dusarA anyatIthi mA.kAte haiM ki dina meM surya do puruSa chAyA banAva arthAt mA padArtha hove use dugunI chAyA banAve, isI taraha meM tIsarA anyata: tIna. puruSa chAyA banAne kA kathana kare, yAvat cANavA paMcANare puruSa kI chAyA banAne.kA.kahe aura .channuvA anyatI channu puruSa chApA banAne kA kahe. * prakAzaka gajAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyanI jyA 1 For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +8: 4 saptadaza-caMdraprajJapti sUdha SaSTa-pAna tassaNaM sadhyahiTimAto mUriepaDihAo vahiyA abhiNisaTrAhiM lesAhiNijamANIhiM imIse rayaNappabhAe paDhavIe baha namaramaNijAto bhIma bhAgAto jAva ditaMmArie uccattaNa, evatiegAra Ae aTThAe, egaNaM chayANamANappamAgeNa umAe etthaNaM se mUrie ege poramicha.yaM nivvattati // tattha jata eka mAhamu asthiNaM se divasa jasicaNaM divasaMsi sarie dapAramicchApaM nimttada teNa eva mAhasu tA sarie tarasaNaM sandha heTThimAo sArae paDihavA bahiyA abhigisaTTAhi lasAhiM vAhiM tavaNija mANahiM imIsa rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAto. bhUmibhAgAto jAva arthAt jo padArtha jitanA lambA ho usa bhe chamnaganI - yA ho. ina meM jo anyatAyA aisA kahate haiM eka dina meM eka puruSa chAyA surya banAya usa kA kathana isa hetu me hai ki mapa se nIce rahA huvA sUrya AkAra ko naSTa kara vAhira nIkalI hui panIya lega mahita ina ratnaprabhA pRI ke bahuta samaramaNIya bhUpibhAga meM pUrva dizA meM prakAza karatA pUmi se upara Are yaha artha sa ekasayAkA anumAna pramANa ho.. isa taraha sUrya eka puruSa chAyA banAva. jo emA kahate haiM ki sUrya dina meM dA puruSa chAyA banAve unakA kathana isa hatu se hai ki saba me nIca rahA huvA sUrya aMdhakAra naSTa kara bAhira nIkala huI tapatI huI lezyA sahita isa rasapraga pRthvI ke bahuta samaramaNAya bhUmibhAga me dizA meM prakAza karavA duvA pUrva dizA meM) nAbacA pAhuDA . For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : muni zrI ko pIlA marwaimammam * marie uI uccaseNaM evati tAhi ko aTTAhai dohi cha'zANumaNuSyamANA umAe tasthaNaM me marie duporisichAyaM nimvatteti // eSa ekakAe paDisIe mANiya . 1 jAva chagautimA paDivattiba ege eva mAha // 4 // yaM puNa evaM vyAmo sAtirege eguNavi porasikhAyaM mivvatteti Ahitami badajA, tA aba pAramINaM chAyA dina." se nikale, sa mAva me do puruSa chAyAgaNa me banumAna. isa taraha do pulAyA banAye. yo eka paridRtti meM eka puruSa praSika 1 kahanA arthAt nIravanIna pusAvA, pIye pAra purupa kAya yAvat painA meM paMcANa puruSachAyA aura unnu pani channu pApA banAye // 4 // bapana ko isa kAra kAsAI ki mUrya guNasaTha puruSa se adhika puruSabA banAve. panna-parva yA bAsara kitanA dina vyatInavA aura kitanA dinAsa? uttara-pa.pA sa dina kA tIsarA bhAga yatIce, pati prathama maMDala para para sUrya sevesa. parI kA dimAga hAye. ima se 36 ko tIna kA bhAga dena meM bAraha bhI kA dina mAne, an pArasa pI dina / navIna ho, aura 24 ghaDI dina zeSa rahe. sUryAsta samaya meM 24 ghaDI dina yatI roye aura pArasa vI rivahe. eka puruSAyA bhASesara kisanA dina vyatIta hone aura kisanA dina rahe kauzamAna dinApasIsa gare artha. eka dina / yahI kA prema mitra meM se .6-rAjAbahAdaralAma putradayasA bobAlA mir - - / For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P 1. sarasa kiMga vA sesevA tA ti mAMge gae tI sesevA porisiNachAyA divasassa kiMgaekA sesevA jAva vaDabhAga gaevA mevAtA diMDa pArisI chAyA divamasma kiMgale yA sevA,tA paMca bhAgegateva vAsevA evaM aba pariNaM chAyA pucchA divasahala bhAgaM chaM huvA 9 ghaDI kA dina mAna jAte aura 27 baDI dina Aba tatha kitanA dinI patra mAga dina mA 9 36 dina vyatIta hone aura 2848 pala dina rahane puruSa chAyA jAve. dee puruSa chAyA aura kitanA dina kSetra rahe ? uccaradeva puruSa chAyA naya hI dina mAnAcA mAga karane ghaDI 12 1 hoina rahe. sUryAsta samaya meM 28 ghaDI 48 pala itanA aura 7 ghaTaH 12 1 dina zeSa rahA hove saba dekheM puruSa chAyA hove. yaha prathama hama samaya kA jAnA ina mitra maMDala se 184 ve maMDala taka upayukta kSetroM ki uttarAdhyayana ke samaya vyatIta ho para sUrya ho gaNita karanA nahIM adhyayana meM kahA hai ki pazudI 15 pUrNimA ko utkRSTa dinamAna va puNa se chAyA mApane do pAtra chAyA hoina samaya dina kA cauthA bhAga jAve peparyaMta dA pani hotI hai. isa se jo padArtha jitanA lambA honA hai utanI usa kI chAyA hotA hai. yaha nayA jAnA aba puruSa dina kA cauthA bhAga vyatIta ho. yaha meDala bhAjImaMDa para isa vara pharasI nahIM AtI hai. aise hI For Personal & Private Use Only 44494 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra anuvAdaka-dhAlabrahmacarI muni zrI amAlaka RSijI - garaNaM jAva tA aguTThi porisINaMcha'yA divaparasa kiM gaevA. sesevA tA ekUNa vIsasataM . . bhogavA, sesaMtrA sAtirega aguNamaTTi parisINaM cchAyA divasassa * kiM gatevA selecA, tANaM kiMgata kiMcivigatakA ssevaa|| 5 // tattha khalu imA 10vAsaMtiAvehA... . cha.yA paNattA taMjahA-khaMbhacchAyA // 1 // rajjucchAyA // 2 // pAsAyacchAyA : parya puruSa chAyA kI pacchA .? dinAmAna thoDA jAve aura zapa vahata rahe arthana 26 ghaDI ke dina meM 12 ghara kA dina Ave aura 24 ghaDI dina zeSa rahe dhagairaha sara panarahara pAiMDa meM kahA vaise kahanA. jana gugaTa pupa chAyA hone taba kitanA dina jAve va kitanA dina zeSa rahe ? uttara-dina kA 119 thA mAga jAve arthAta pahile maMDala 36 ghaDI kA dina hotA hai 36 ghaDI ko 119 kA bhAga dene se 18 pala bhora eka pala ke 119 bhAga ko me 18 bha ga ave. itanA mAga dina jA aura 35 ghabI 40 pala bhAra eka pala ka 111 bhAA meM 101 111 ko hai natra ga hA cha yA kA prapaNa aca, prazna-jaba sa ka guNa Tha puruSa chapA hApana dina kA kina bhAga bhanera kinn| zapa ? uttarasUrya kI vijJAna va kiMcita dina jAve aura zeSa dinatra sAdhaka guNamaTha puruSa chAyA kA pragaNa hotra ||5||chaa ke paccAsa maMda kahe haiM. nadyathA- saMga kI chAya', 2 rassI kA chAyA, sAkAra ko chAyA, 4 prAsAda kI chAya, 5 zikharabandha mahela kI chAyA 6 anulAma chAyA, 7 prati prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamAyanI jvAlApusadAjI. For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navavA masa caMdra prajJapti satra-paSTa upAhU // 3 // pAgArachAyA // 4 // uca chAyA // 5 // aNalomachAyA // 6 // paDilomaccha yA // 7 // ArAhitA // 8 // uhiyA // 9 // samAepaDihatA ||10||khiil cchAthA // 11 // paMthacchAyA / / 12 // paraAdagA piThaodagA // 14 // purama kadamAgogayA // 14 // pachima kaMTrabhAgAbagayA // 15 // chAyANa digo // 5 // kadrANu yAdi // 17 // chAyAdikapa dahAyaM magaDacchAyA, ||ttth khalu imA avihA golacchAyA, paNNattA, taMjahA golacha.yA avaDagola ch|yaa, gola 2 chAyA, abadugelarachAyA, golAvatichAyA, oma cha'yA, 8 lakaDI gAre rasa kI kApA, 9 uDhAi hui kI chAyA, .. hAtha meM pakaDakara rakhe usa kI, chAyA, 11 le hA prathA lakara ke khela kI chAyA, 12 rane dalane hAtha me calAkara cale vaha chAyA 13 pahilA hAtha nA kare pIche nIcA kare usa kI chAyA 14 bATa ke bhAga meM gata jaise nizAnIkara "tAra meM rayate chAyA hAva mopIche nI dekhakara cale saH chAyA 6 chAyA kA anuvAda pramANa kare mA chAyA kaSTa-ko prayANa kara ra vaha chAyA?8cha yAdika kampa ghaDIsa eka dIrghapanAse khaDA rahe. gaDiyA isa meM ATha prakAra kI gola chAyA kahI sapacA gola chAyA 19 arva gola chAyA 20 golagola yA puTI saravarSa gola golAyA kAcakegole jaise 22 madhya samayameM sUrya rekhA nAve vaise golavatI 17 For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 magolAvatichAyA golapujachAyA, avaTugola jaccAyA // iti padapaNasIe navama pAhuI sammat // 1 // . . . . . chAyA 23 pUrNamA kA caMdra madhya rAtri meM dekhAve vaha ardha golAvatA mAyA, 24 khabuce kI chAyA so golApujavAyA aura 28 artha golapuMjAyA // yaha caMdra mAvikA nayA pAhuDA saMpUrNa huvA // 9 // ba magnumaamarineermane m bAzaka-rAjAvahAdura lAma sukhadevasahAyajI jvAlApasAdanI. - Antarnamannamrukandamananew For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + masadaza caMdra pratisUka-paTa upasa 421 // dazama prAbhRtam // tA jogeti vatthasma Avaliya nivAe Ahitati vadaMbA ? tA kahate jogavatyussa mAvaliyAnie hitati yadejA ? tatya khala imAto paMca paDivattIo paNNattAo, tatya ega emAhasa jogaM jotatitA mantraviNaM navakhattA katiyAdiyA bharaNipajavasiyA ahitati vedajA, ega evamAsu // // ega puNa evamAhamu-tA sambaviNa NavattA mahAdiyA AsalaMsa pajavasiyA Ahitati vadejA, ega evamAhasu // 2 // egeSaNa evamAiMsu tA samvaviNaM nakkhatA paNiTThA diyA savaNa pajayasiyA Ahitati vadejA, ege evamA. iMsu // 3 // egepuNa evaM mAhaMsu-tA samveviNaM NavattA asiNiAdisA revati pajjavasiyA Ahiteti vadejA ege evamAhaMmu // // egapuNa-tA sambaviNaM jAsattA bAdazavA pAirA karate haiM. aho bhagavan ! Apakamata meM caMdrapA mUrya kI mAtha masAnoM manukrama se kaima jaga joDate! aho bhagavan! nakSatra caMdrapA va sUrya kI sAtha kaipe calana haiM ahAziya!isa meM anyanIyAkI prarUpaNA rUpa pAMca parivRttiyoM kahI hai. jina meM se eka aimA kahate ki ka kA meM bharaNI para saba nakSa caMdrapA sUrya kI mAya jAga karate haiM, 2 dUsare kinoka ega karata. ka mAdi sapazlavA paryaMta sabamAtra caMdramA sUrya kI sAtha yoga karate haiM, kitanaka aisA kahata haiM ki dhanizadi zravaNa patA canamacaMdramA pUrva kI sAcoba karate haiM, kisaneka aisA kahate ki paridhanI retI va satra na +yA pAdukA pahilA ra + For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha kabhI anuvAdaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSi bharaNidiyA asiNipajjavasiyA Ahiteti vadekhA, ege evamAhaM // 5 // zrayaM puNa evaM vayAmotA maneviNaM NakvattA abhiyAdiyA uttarAmADhApajjabasiyA Ahitati vadejA, tajahA abhica, savaNaM, dhaNiTThA, samasayA, puvyanaddatrayA, uttarabhaddatrayA, revati, amaNi, bharagi katiyA rAhiNI, migasira, aMdA, punavasu, puruso, asalasmA, mahA, putrAphaguNI, uttarAphaguNI, hatthA, cittA, sAta, visa hA, aNurAhA, aTThA, mulo, puNyAsAThA uttarAsADhA || dasamasta paDhamaM pAhuDaM sammat // 10 || 9 || caMdramA sUrya ke sAtha jAMga karate hai 5 kisane aisA karate hai bharaNi Adi se banI paryaMta matra nakSatra caMdramA sUrya kI sAtha yoga karate haiM, aura meM isa kathanako aise kahatA hUM ki abhinAdi se uttarapadAparyaMta saba nakSatra caMdramA sUrya kI sAtha bhoga karate haiM. jina ke nAma-1 abhica 2 zrANa 3 STazatabhiSA pUrvAbhAdrapada uttarA bhAdrapada 7 revatI 8 azvanI 9 bharaNI 10 kRtikA 11 rohiNI 12 mRganara 13 ArdrA 14. 15 puSya 16 azlA 17 madhA 18 pUrva laguna 19 uttarA phAlguna 20 / 21 citra 22 svAti 23 vizAkhaH 24 26 mUtra 27 pUpadA aura 28 uttagadA. ukta aThAvIsa nakSatra baisa hI yuga ko Adi se puSya nakSatra se puSyatra paryaMta yoga kare. 25 caMdra sUrya kI mAtha yAga karata haiM. yaha dazamA pAhuDA kA prathama aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 10 // 1 // .. * For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdUra lAlA sukhada sahAyajI jvAlAprasAdajI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * LAtA kaIte mutage:ahileti barejA.?.tA 9esigaM avisae nakvattAgaM, bhatthi "nakavattA, jeNeva pakkhattA bamahutte sattAvIsaMca matsaTribhAge muhuttasma caMdeNaM sahiM jaMga jAyaMti.asthi NakvattA jeNa paNNarasa mahattA caMdaNa mAhi jAgaM jAyaMti asthi NakkhattA jeNaM namvattA tisaM mahatte caMdeNaM sahiM jAgaM jAtati asthiNaM NakhattA jeNaM nakSattA paNayAlisaM muhutte caMdeNaM saddhiM jogaM jayaMti // 1 // eesiNaM aTThAvisAe nakSattANaM kayara khatte jaNaM nakvata navamahatta sattAvisaMca sattasAda caMdeNaM sadi jAga jAeti, seNaM ege abhie / natthaNaM kete gakkhanA jeNaM nakkhatA . Gurmainnoimmmmmmmmmmmmm +8+ mArAmAtI lagA-mAja aba dUsarA aMtara pArA karate hai. maho bhagavan ! bhApa ke mata meM caMdra kI sAya nakSatra kI muhUrta se kahI hai| baho viSya ! ukta aThAisa nakSatroM meM kisaneka nasaba aise no caMdramA kI sAya nava muhUna aura eka muhUrta ke sahamara bhAga meM ke sattAvIma bhAgame boga karate haiM aura kitaneka nakSatra aise haiM ki caMdramA kI mAya pasaraha muhUrna yoga karate deM. kitaneka aisa bhI nakSatra haiM ki jo caMdramA kI sAya tIna muhUna jAga karate haiM aura kitaneka nakSatra se bhI haiM ki jo caMdramA kI sAtha paMtAlIsa muhUrta nAga karate haiM // // aba ina kA khulAsA karate . ahA bhagavan ! ina aThAvIsa nakSatra meM se aise kauna se naphA ki jo caMdramA kI sAva nara muharna ra sarasaThiye sattAvIsa bhAnase yoga karate haiM? uttara : dazA pAhuDekA dUsarA tara pAhuDA 420 - ko For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyadaka-Team muni zrI bAlaka RmiAma marasa bahate derNa sAI ogaMjoeti, teNaM inakvattA taMjahA-satamisayA, bharANa, dA, masalassA, sAti. jeTTA, // tasthaNaM kete nakkhattA, jeNaM nakkhattA tisaM muhuta pareNaM sAhe joga jAti tega para tajahA mavaNa, dhaniTThA, puSabhadavayA, revati, agmiNI, katimA ..". ero. rahA, pujApharaguNi, harayA, cittA, aNurAhA, mulo, puvAsa.DA, // tatha ta pakkhatA jala gakkhattA paNayAlIsa muhutte caMdeNaM sAI jogaM joeti taNaM cha tajahA uttara bhavayA, rohiNI, puNabanu, unnarAphagguNI, visAhA.uttarAMsa DhaH // 2 // tA etAsiNaM aTThAvIsAe gakkhatANaM asthi . paro ziva! eka abhiva mAtra nava mahUna 3 eka muhUrva ke sahasaThiye sattAvIsa mAga se bhoga karatA hai. coM kI pica nakSatra eka bahe rAtri mAnaThiye ikkIsa bhAga sa caMdramA kI mAtra yoga karatA hai isa se 21mAnako... gunA (eka ahorAtra ke sIya muhU hone se) karane se 63. mAga hoSe pIche ..aa bhAga dena me natra ma marAThaye 27 bhAga hova. aho bhagavan ! eme kauna se makSatra kAmAsAda agara para yAga karata? ziSya ! ene chanakSatra.jinake mAma-1 zatabhiSA varacI bAI azlaSA 5 svAti aura 6 jaSTA. kyoMki eka aho rAtri meM saDasAThaye 3 // bAbA kI sAra bIba pharase , isa se 25 // 1.3D10.5 isa rAziM ko - rAjAvahAdaramahA sukharAmAmapAlamasArakA - 1 / For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai kkhete jeNaM Nakkhatte cattAri ahoratte chaccamuhutte sarieNaMsaddhi jogaM joeti asthi nakkhatte jeNaM cha ahorate ekavIsacamuhatte surieNaM + dazavA pAhude be saptadaza caMdra prApti sUba 16. kA bhAgadeve taba muhUrta hove. aho bhagavan! ene kitane nakSatra haiM ki jo caMdramA kI sAtha tIsa muhUrta yoga karate haiM? aho ziSya ! aise pabharaha nakSatra haiM jina ke nAma 1-zravaNa, 2 dhaniSTA, 3 pUrva bhAdrapada, revatI, 5 azvinI, 6 kRttikA, 7 magazara, 8 pUSpa, 9 maghA, 10 pUrvAphAlgunI, 11 hasta, 12civA, 3 , anurAdhA14mUla aura15 pUrvASADhA.ye tIma muhUrna se yoga karate haiM kyoM kI eka ahogatri ke67ye 67 bhAga se yoga meM karate haiM. una ko muhUrta ke bhAga karate 30 gunA kare taba 2010 hove, isa rAzi ko 67 kA bhAgadeve va tIma muhUna hove. aho bhagavan ! aise kitane nakSatra haiM ki mo caMdra kI sAtha tAlIsa muharna meM yoga karate haiM ? aho ziSya aisecha nakSatra haiM ki jo ca kI sAtha tAlIsa muhUrta se yoga karate haiM jina ke nAma- 14 uttagabhAdrapada, * rAhiNI, 3 purvasu, 4 uttarAphAlgunI, 5 vizAkhA aura 6 uttarASa DhA, kyoMki eka ahArAtri ke 67 saddhamaThiye 100 // bhAga se caMdramA kI mAtha ukta cha nakSatroM yoga karate haiM. isa se ima ko 30 gunA karane me 30 15 huve phIra ise67 kA bhAgadene se 45muhUrna aave.||2||ab mUrya kI sAtha nakSatroM ke yoga kA kathana karate haiM. ina aThAvIsa nakSatroM meM se aise nakSatroM hai ki jo cAra ahorAtra va cha muhUrta meM sUrya kI ma.tha yoga karate haiM, kitaneka aise nakSatra hai ki jo cha aho rAye 21 muhurna meM sUrya' Rani For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 42 anuvAdaka - bAlahmacArI muni zrI amolaka RSijI saddhi jogaM joeti, asthi nakkhatte jeNaM nakkhattA terasa ahorate dubAlasa muhu sUrieNaM sArddha jogaM joeti, asthi Nakkhatte jeNaM NakkhattA bIsaM ahoratte tinniya kI sAtha yoga karate haiM, kitaneka aise nakSatra haiM. ki jo teraha arAtri aura bAraha muhUrta meM sUrya kI (sAtha yoga karate haiM, kineka aise nakSatra haiM ki jo bIma ahorAtra tIna muhurta meM sUrya kI sAtha yoga karate haiM. ina aThAvIsa nakSatra meM se kauna se nakSatra aise haiM ki jo sUrya kI sAtha cAra dina va cha muhUrta me yoga karate haiM kauna 2 nakSatra cha ahorAtre ikkIsa muhUrta yoga karate haiM, kauna 2 nakSatra teraha ahorAtra bAraha muhurta yoga karate haiM. aura kauna 2 nakSatra haiM ki jo bIsa ahorAtra tIna muhUrta yoga karate haiM ? uttara-ina aThAvIsa nakSatra meM se jo nakSatra cAra ahorAtri cha muhUrta sUrya kI sAtha yoga karate haiM vaha eka abhica nakSatra hai. aise jaise pahile caMdra ke sAtha nakSatroM kA yoga kahA vaise hI yahAM karanA yAvat zabda se jo cha nakSatra caMdra kI sAtha pannAha muhUrta yoga karate haiM ve yahAM sUrya kI sAtha cha (ahorAtra ikkIsa muhUrta yoga karate haiM, jo panaraha nakSatra caMdra sAtha tIma muhUrta yoga karate haiM ba (yahAM sUrya kI sAtha teraha rAtri bAraha muhUrta meM yoga karate haiM, vagairaha ina aThAvIsa nakSatro me se jo bIsa ahorAtra va tIna muhUrta sUrya kI sAtha yoga karate hai ve cha nakSatra haiM jinake nAma 1 uttarA bhAdrapada 2 rohiNI 3 punarvasu 4 uttarA phAlgunI 5 vizAkhA aura uttarApAThA, jo nakSatra caMdra For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjA bahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 158 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra artha 48- saptadaza caMdraprajJapti sUtra SaSTha upAGga 448 muhate sUrieNaM saddhiM jogaM joeti ||taa etesiNaM aTThAvisAe NakkhattANaM kayare jakkhate jeNaM nakkhattA cattAri ahorace chaccamuhutte sRrieNaM sAIM jogaM joeti // kare NaMkkhatte jeNaM cha ahorate dubAlasa muhute sarieNaM saddhiM jogaM joeti // kare kI sAtha 9 muhUrta va saDasaTiye 27 bhAga yoga kare vaha nakSatra sUrya kI sAtha cAra ahorAtre cha muhUrta yoga kare, caMdra kI sAtha jo cha nakSatra 15 muhUrta yoga kare vahI cha nakSatra sUrya kI sAtha cha ahorAtra 21 { muhUrta yoga kare, caMdra kI sAtha jo panaraha nakSatra tIsa muhUrta yoga kare ve hI sUrya kI sAtha 13 ahorAtra 12 muhUrta yoga kare, caMdra kI sAtha jo cha nakSatra 45 muhUrta yoga kre| ve hI sUrya kI sAtha bIsa ahorAtra tIna muhUrta yoga kare. aisA yoga hone kI vidhi batAte haiM. eka yuga meM caMdramA sAtha nakSatra 67 vAra yoga karate haiM, aura sUrya sAtha pAMca bAra yoga karate haiM. jo nakSatra caMdrakI sAtha 9 muhUrta 60 ye 5 27 bhAga yoga karatA hai usa ko 67 se gunA karanA kyoMki eka yuga meM 67 vAra caMdrakI sAtha yoga karatA hai. isa se x67630 muhUrta hobe isa ko eka ahorAtra ke 30 muhUrta hone se 30 kA bhAga denA, jisase 21 hove. yaha 21 dina caMdrakI sAtha yoga kare. yoga kare, isase ina ko pAMca kA bhAMgadene se cAra ahorAtra aura For Personal & Private Use Only yahI nakSatra pAMca bAra sUrya kI sAtha muhUrta meM sUrya kI sAtha yoga kare. 4* dazA pAhuDe kA dUsarA aMtara pAhuDA 48 159 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka RSijI Nakkhatte jeNaM nakkhanA terasa ahoratte duvAlasa muhutte sUrieNaM sAI joeti. kayare Nakkhatte je gakkhattA vIsaM ahAratte tinniya muhuro sUrieNaMsaddhiM jogaM joeti? tAeyAsiNaM aTThAvIsAe nakkha tANaM je se Nakkhatte cattAri ahoratte ucca muhutte sUrieNaM saddhiM jogaM joeti seNaM ege abhie evaM vayAsI uccAreyA jAva tatthaNaM jete NakkhattA vIsa ahoratte tiSNiya muhatte mRrieNasaddhi jogaM joeti jitane nakSatra caMdra kI sAtha 15 mahUna yoga karate haiM ve eka yuga meM 1005 muhUrta meM yoga karate kyoM ki 15 ko 67 kA bhAgadene se 1005 hove, isa ko 30 kA bhAgadena se 33 // ahorAtri hove. hai aura isa ko pAMca kA bhAgadane se 6 ahorAtri va 21 muDUna hove. jo 30 muhUrta meM yoga karate haiM. inako 67 se gunAkAra karane se 200 hoce, uma phora 30 kA bhAgadene se 67 hove use pAMca kA bhAga dene se 13 ahorAtri aura 12 muharna hue. jo nakSatra caMdra kI sAtha 45 muhUrta yoga karate haiM uma 45 ko 67 se gunane se 3015 muhUrta hobe, ume 30 kA bhAga dene se 100 // ahorAtra hove, use pAMca kA bhAga dene se 20 ahorAtri va tIna na hove. icha kA yahAM yaMtra dete haiM. prakAzaMka-rAjAbadura lAla sukhadevasahAyajI jvAlApramAda ne For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 0 2 0 0 0 0 0 0 . 0 caMdra prajJApta sUtra-paSTa pAGga 0 0 ST- teNaM chamakkhatA taMjahA unarabhavayA jaavuttraasaadH|| daptamassa bidvitiyaM paahddN||3|| nakSatra, caMdra sAtha. marya mAtha. nakSatra. caMdra sAtha. mUrya sAtha. muhUrta. bhaga. ahArAtri. muhU. mahUna. bhAga. aho rAtri. muhUrta. 1...bhica 2 zravaNa 3 dhaniSTA 12 maghA 4 zatabhiSA 1.8 pUrvA phalgunI 5 pUrvAbhAdrapada 12 29 uttama phalgutI 6uttaMga bhAdrapada 46 revatI 122. citrA 8 azvanI 1222 samAti 1. bharaNA 21 23 viza.khA 110 kRttikA 1. 24 anurAdhA 111 rohiNI 112 magara 13 AdI __ 21 27 pUSa ddh| 14 punarvasu 20 328 uttarASADhA 450 yaha denamA pAhuDA kA dUsarA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 10 // 2 // . . 10000) . . 0 Amarn.100. 00 84 dasavA pAhuDa kA dUmaga aMtara pAhuDA maka 0 0 0 . 0 0 . 0 . 0 0 sa 0 0 . 0 0 0 0 . 0 ya For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI + tA kahataM evaMbhAgA Ahiteti vadejA, ? tA etAsiNaM aTThAvIsAe gakkhattANa asthi NakkhattA, puvaMbhAgA samakkhettA tisaMtimuhu tA paNNatA, atthiNaM nakkhattA jeNaM nakkhatte pacchAbhAgA samAkkhettA tIsaI mahattA paNattA atthiNakkhattA jagaM nakkhatte NattaM bhAgA avaDrakvettA paNNarasa mahattA paNNattA, atthiNa kkhattA ubhayabhAgA divaDakkhettA paNayAlasiM mahattA paNNattA // 1 // tA eesiNaM aTThAvIsAe NakhattANaM kayare NakkhattA jeNaM NavattA puvabhAgA samakkhattA tisati muhuttA paNNattA, kayare pakkhattA jeNaM NakkhattA pacchAbhAgA samakkhette tisati mahattA paNNattA // ava dazavekA tIsarA aMtara pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! kisa taraha ina nakSatroM ke bhAga kahe haiM. aho. ziSyaH ina aThAvIsa nakSatroM meM se eme bhI nakSatroM haiM ki jo nakSatra pUrvabhAga samakSetra pAle tIsa muhUrta kahe haiM. kitaneka aise nakSatra haiM ki jo pazcAtabhAga mamakSetra vAle tIsa muhUrta ke kahe haiM, kitaneka nakSatra aise hai ki ardhabhAga cAle pannaraha muhUrta ke kahe haiM, aura kitaneka nakSatra aise hai ki jo ubhaya bhAga ke deDha dina ke kSetragale 45 muhUrna ke kahe haiM // 1 // aho bhagAn ? ina aThAvIsa nakSatroM meM se kauna nakSatroM aise haiM ki jo pUrva bhAga sama kSetra tIsa muhUrna kA kahA hai, konase nakSatroM pazcAta bhAga samakSetra .prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyatI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488+ saptadaza-caMdraprajJapti mUtra paSTha-upAGga 43 kayara Nakkhatte jeNaM pakkhatte gaMttaM bhAgA abakkhettA paNNarasamahattA paNNattA kayare Nakkhatte jeNaM NakhattA ubhayaMbhAgA divadrakkhette paNayAlipa muhattA paNNattA, tA epasiNaM aTThAvIsAe NakhattANaM, tatthaNaM jete NakkhatteNaM kkhattA puzvabhAgA samakkha te tisati mahattA paNNattA teNaM cha taMjahA-pavyabhavayA kattiyA mahA, pavvAphaggaNi, malo, pavyAsADhA // tatthaNaM jate nakkhatta pacchA bhAga samakhette tisai muhatA paNNattA, teNaM dasa taMjahA abhite, savaNe, ghaNiTThA, revati, assiANa. magasira, pusso, hatthA, cittA, aNurAhA pacchA bhAga dasa havati // tIsa muhUrta ke hai, konase nakSatro ardhakSetra panAha muhUrta ke haiM aura kauna se nakSatra donoM vibhAga deDha kSetra paMtAlIsa muhUrna vAle haiM? uttara-ahA ziSya ! ina aThAvIsa nakSatroM meM se jo nakSatra pUrvabhAga pamakSetra meM tIsa muhUrta paryaMta caMdramA sAtha yoga kare ( arthAt kSetra maMDala ke cAra vibhAga karanA. pUrva ma pazcima taka meM aura uttara se dakSiNa uda isa meM jo pUrya dakSiNa kI madhya meM yoga kare vaha pUrva bhAga yoga jAnanA, ese cha nakSatra kahe haiM jina ke nAma 1 pUrvAbhAdra pada, 2 kRttikA, 3 maghA, 4 pUrva phalAnI, 5 mUla aura 6 pUrvASADhA. yaha cha nakSatra pUrva bhAgameM caMdra sAtha yoga karate haiM. jo nakSatra pazcima tarapha samakSetra tAsa muhUrta kahaiM ve daza nakSatra haiM ( naba nakSatra samakSatrIya hai aura eka abhica nakSatra samakSetra ke / 670 'bhAga vare vaise 2..bhAga kSetravAlA haiM tathApi samakSetra meM hI isa kI giNanA kI hai / dazA pADe kA tIsarA aMtara pAhuDA 4g For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni zrI alaka RSirAja + tatthaNaM jete NakkhattA NasaMmAgA, abaDDa khettA paNNarasa muhuttA teNaM cha taMjahIsatabhisA bharaNi, addI, asalelA, sAti, jeTThA, // tatthaNaM jete NakkhattA, teNaM nakkhastA ubhayabhAgA, viTTha khettA, paNayAlIsati muhuttA. paNNattA teNaM cha taMjahA-uttarabhaddavayA, rohiNi, puNavatu, uttarApharaNI, bisAhA, uttarAsAhA // dasamassa pAhuDassa tatiyaM pAhuDa // 10 // 3 // + tA kahate jugassa Adi Ahiteti badajA ? tA bhiyA, savaNA, khalu duvve Nakkha ina daza nakSatra ke nAma, 1 abhica 2 are / 3 dhaniSThA 4 revati 5 azvinI / bhUgasara 7 pUSya 8 hasta 91 citrA aura 10 anurAdhA. 'uktadaza nakSatra pazcima tarapha arthAt dakSiNa se pazciA sarapha jAte yoma karate haiM. vahAM jo nakSatra pazcima ke aMta jAta rAtri meM artha kSetra panAha mAha meM yAga kare ve cha nakSatra hai| jina ke nAma-1 zatabhiSA 2 bharaNi 3 adrA 4 azlapA 5 mAMti aura 6 jyaSTA. aura jo nakSatra pUrvapazcipa donoM bhAga meM deha kSetra ke 45 muhUrta yoga kare ve nakSatroM cha haiM jina ke nAma, 1 uttarAbhAdrapada 2 rohiNI 3 punarvasu 4 uttarAphAlgunI 5 vizAkhA aura 6 uttarASADhA. ukta cha nakSatroM pUrvapazcima bhAga meM yoga karate haiM. yaha dazavA pAhuDA kA tIsarA aMtara pAhaDA saMpUrNa havA // 10 // 3 // . ___ aba cauthA aMtara pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan : yuga kI Adi kaise kahI? arthAt baiThate yugameM caMdramA . prakAzaka-rAjAbahAdaralA mukhadevasahasyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . __ tA pacchAbhAgA samakkhettA sAtiregA uNayAlimati muhattA, taM paDhamayAe sAyaM caMdeNa sAI jogaM joeti, tatopacchA abarasAtiregaM divasaM evaM khalu abhite savaNe duve gakkhattA egaM rAyaM egaMcasAtiregaM divasa caMdeNaMsahi. jogaM joeti joga jotittA jogaM aNupariyaTati, jogaM aNupariyahittA sAyaM caMde dhaNiTThANaM samAppiti tA dhaNiTThA khalu Nakvatte pacchAbhAge samakkhatte tisati muhutte taM Aawww saptadaza caMdra prajJaptI sUtra SaSTha-upAGga 4 sAtha nakSatra kA yoga kaise hove so kahI ye ? aho gautama ! abhijita va zravaNa ye donoM nakSatra pazcAt / bhAga samakSatra sAdhika 39 muhUrta meM pahile dina saMdhyA ko caMdramA kI sAtha yoga kare. arthAt yuga kI Adi prabhAta se hotI hai, aura vahAM se prathama abhijita nakSatra ke yoga kA prAraMbha hotA hai. abhijita nakSatra kA yoga 9 muhUrta 24 bhAga 61 ye aura 39 bhAga 67 ye caMdra kI sAtha hotA hai. yaha nakSatra saDamaThIye 21 bhAga zravaNa nakSatra kI sAtha samakSetrI hai. abhijita nakSatra pIche zravaNa nakSatra kA yoga hotA hai vaha tIsa muhUrta paryata rahatA haiM. ukta donoM nakSatroM kA yoga dakSiNa se pazcima taka ke kSetra meM 4 caMdra sAtha hAve. yadyapi abhijit nakSatra prAtaHkAla se hI lagatA hai paraMtu 67 ye 21 bhAga kA zravaNa nakSatra kI sAtha pamakSetrI hone se pazcAta bhAga kSetrI meM liyA hai. ukta donoM nakSatra eka rAtri dazavA pAhuDa kA cauthA aMtara pAhuDA 48 488 For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhamayAe sAyaM caMdeNasaddhi jogaMjoetitA jogaMaNupariyati jogaM aNupariyahittA sAyaM caMde satabhisa tANaM samApititA satabhisatA khalu Nakkhatte gaMttaM bhAge avaDDakhatte paNNarasa muhutte taM paDhamayAe mAyaM caMdaNaMsahiM jaMga joteti nolabhai avaraM divasaM // evaM khalu sayAbhasayA Nakkhatte egarAtiM caMdaNasaddhiM jogaM joteti jogajotettA jogaM aNupariyaTTittA, pAtocaMde puvANaM pADhavayANaM 4. anuvAdaka-pAlabahmacArI muni zrI amolaka RSijI sAdhika eka dina paryaMta caMdramA sAtha rahate haiM arthAt yugake dUsare dina meM dUsarA zravaNa nakSatra kI 1947 bhAga meM samApti hove vahAM se caMdramA usa nakSatra se pIchA nIvarte phIra yuga ke dUsare dina meM 19 muhUrna 24 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 ye gaye pIche pazcAtabhAga saMdhyAkAla meM dhaniSTA nakSatra kA yoga hove dUsare dina ke ukta sAdhika 9 muhUrta vyatIta hote aura zepa 8 mahUrta 32 mAga 61 ye281 bhAga 57 ye zeSa rahe usa ke prathapa samaya meM saMdhyAkAla se dhaniSThA nakSatra tIsa muhUrna yoga kara. yogI kara ke yuga ke tIsare dina meM 9 muharna 24 bhAga 61 ye 30 bhAga 37 ye taka meM yoga kI samApti kre| aura dina kA 8 muhUrna 3: bhAga 61 meM 28 bhAma 67 zepa rahe. isa ke prathama sapaya meM saMdhyAkAla se zatabhiSA nakSatra prApta hove, yaha nakSatra nakta bhAgI [ rAtri bhAga ) pannAha muhUrta kA hove, isa se dUsarA dina prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 488+ saptadaza caMdra prajJapti-sUtra SaSTha upAGga 438+ samati, tApaTuvayA khalu Nakkhatte puNyabhAge samakhete tisati muhutte pAtocaMdeNasaddhiM jogaM jAeti, tatapacchA avararAya // evaM khalu puvvA poTThavayA paNaklatte eMgaca divasa evaM ca rAti caMdeNaM saddhiM jogajotteti 2 tA, jAgaM aNupari yahuti 2 ta pAto caMde uttarApoTubayANaM samappiti tA uttarApoTuvayA, khaluNakkhatte ubhayabhAge divasa khettaM paNapAlIsati muhutte, taM paDhamayAe pAto caMdaNaMsaddhi prApta kare nahIM paraMtu rAtri meM hI caMdra kI sAtha yoga kare arthAt yuga ke tIsarI dina kI rAtri meM 6 muhUrta 30 bhAga 61 ye 21 bhAga taka meM zatabhiSA nakSatra ke zeSa bhAga 5 muhurta 36 65 ye aura 39 bhAga 37 rahe, vahAMne prathama samaya meM pUrvAbhAdrapada nakSatra pUrva kI rekhA se dakSiNa kI rekhA, paryaMta tIsa muhUrta taka yoga kare, isase vaha nakSatra tIsarA dina kI zeSa rAtri pUrNa kare ( cauthA dina pUrNa kare aura cauthA dina kI rAtri ke 6 muhUrta 32 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 ye pUrNa kare. aura zepa 5 muha 33 bhAga 61 ye 28 bhAga 67 ye rahe isa ka meM uttarAbhAdrapada nakSatra prApta hove yaha uttarAbhAdrapada nakSatra ubhayabhAgI 145 muhUrta kA hai. yaha prabhAta se arthAt jo zeSa rAtri rahIM hai vahAM se caMdra kI sAtha yoga karate huve prathama samaya For Personal & Private Use Only 488+ dazA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhuDA 167 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuAvadaka-bAlabrahmacArI muni zrI alaka RSijI khalu uttarA oga joeti, abaraM ca rAyaM tato pacchA avaraM divasaM, evaM poyAnakkhate doya divasaM egaMca rAI caMdeNasaddhiM jogaM joeti 2 tA jogaM aNupariyadRtiratA, sAyaM caMde revatiNaM samarpiti tA revati khalu Nakkhatte pacchA bhAge samakkhe te tisati muhutte taM paDhamayAe sAyaM caMdeNa sAIM jogaMjAeti tato vaha rAtri yugakA patrA dina va rAtra purNa kare aura yuga ke chaThe dina meM 9 muhUrta 24 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 vyatIta hove vahAM taka raheM. isa taraha uttarAbhAdrapada nakSatra do dina mATherA va eka rAtri se kucha adhika itanA kAla taka caMdra kI sAtha rahe, itanA raha kara sAyaMkAla meM revati nakSatra kI prApti hove yaha nakSatra pazcAta bhAgI bIma muhUrta kA hai. yuga ke chaThe dina meM 9 muhUrta 24 bhAga 61 ye 32. bhAga 67 ye naye pIche prathama samaya meM sAyaMkAla meM caMdra kI sAtha yoga hove. yaha revatI nakSatra eka rAtri eka dina raha kara yuga ke sAta ke dina ke 9 muhUrta 24 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 ye yoga kare. yoga kI prApti se nivarta kara sAyaMkAla ko azvini nakSatra kI prApti hove. yaha azvinI nakSatra pazvAta bhAgI tIsa muhUrta kA hone se isa kA yoga sAyaMkAla se hotA hai. yuga ke sAtave dina 9 muhUrta 24 bhAga 61 ya 39 bhAga 60 meM gaye pIche prathama samaya me sAyaM kAla ko caMdra kI sAtha yoga kare. tatpazcAta eka rAtri eka dina taka azvinI nakSatra yoga kara ke yuga ke AThave dina 9 muhUrta 24 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 For Personal & Private Use Only prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 168 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4884 saptadaza- caMdraprati sUtrapAta 44+ pacchA avaradivasa evaM khalu revati Nakkhatte, egaM rAI egaMca divamaM caMdeNasi jogaM joeti 2 cA jogaM aNupariyadvaMti 2 tA sAyaM caMde assaNiNaM samappati tA assaNi khalu Nakkhatte pacchAbhAge samakhette tisati muhuce paDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi jogaM joeti 2ttA, tato pacchA avaraM divasa, evaM khalu assaNi nakkhatte, ega ca rAyaM egaMcadivasaM caMdeNasaddhi jogaM joteti 2 sA jogaM aNupariyahati 2 ttA sAyaM caMde bharaNINaM samappiti tA bharaNi khaluNakkhatteNattaM bhAge avakhette paNNarasa muhutte taM paDhamayAe ye taka rahe. tatpazcAta prathama samaya meM bharaNI nakSatra Ave. yaha bharaNI nakSatra naktabhAgI ardhakSetrI { pAraha muhUrta kA hai. isa se isa kA yoga hune pIche isa nakSatra meM dUsarA dina nahIM AsakatA hai; paraMtu rAtri meM hI yaha nakSatra pUrNa hotA hai. rAtri ke 6 muhUrta 40 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 ye taka yaha nakSatra [ rahatA hai. itanA rAtri samaya gaye pIche prathama samaya meM kRttikA nakSatra prApta hove. yaha pUrvabhAga samakSetra tIsa mahUrta kA hai. yaha nakSatra yuga ke AThave dina kI rAtri ke 6 muhUrta 40 bhAga 61 ye 39 bha.ga 67 ye gaye pIche prathama samaya meM lagatA hai, prAtaHkAla meM caMdramA kI sAtha yoga kare. eka dina eka rAtri taka caMdramA kI sAtha tIsa muhurta meM yoga kare, aura yuga ke navave dina ke rAtri meM 6 muharta 42 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 ye gaye pIche nivarte. isa se Age prAtaHhAla meM geohiNI nakSatra yaha kRttikA nakSatra * For Personal & Private Use Only davA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhuDA 169 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaM caMdeNaMsaIi jogaM joteti no labbhati avaraM divasaM vaM khala bharaNi makkhatte, ega rAI caMdaNasahi. jogaM joteti 2ttA joga aNupariyati 2ttA pAtocaMde kattiyANaM samappiti tA kAttayA khalu Nakkhatte puvvaM bhAge samakkhette tisati muhatte taM paDhamapAe pAto caMdeNa sahiM jogaM joteti, tato pacchA rAI, evaM khalu kattiyA Nakkhatte egaMca divasaM egavati, caMdeNasAda jogaM jo rai 2 tA jogaM aNupariyati 2 tA 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI kA prAraMbha hove, yaha nakSatra ubhaya bhAgI deDha kSetrI nAlIma muhuna kA hai. yaha nakSatra yuga ke navave dina kI zeSa rahI huI rAsa, davA dina 3 dazave dina kI rAzi va agyArahave dina ke 9. murna 24 bhAga 61 ye :1. bhAga 61 ye taka rahe, yaha nakSatra vahAM se nivarne / prathama samaya meM mRgazara nakSatra dhaniSTA jaise yoga kare, mRgazara nakSatra pazcima bhAgI sana kSetrI tIsa muhUrta ka hai. agyArave dina 9 muhUrna 24 bhAga 61 ye 39 bhAga 67 ye gaye pIche yoga kare. bArahave dina meM utanehI muhUna taka rahatA hai. yahAM me nivarte pIche bhAdrA nakSatra kA yoga hotA hai. isakA zatabhiSA jaisa ke jAnanA, yaha bhAdrI nakSatra bhI nakta bhAgI arthakSetrI panaraha muhUrta kA hai. yuga ke bArahave dina 9 mUhurta 24 16. ye 39 bhAga 67 ye gaye pIche isakA prAraMbha hotA hai, usa dina kI rAtri ke 6 muhurta 48 bhAga *prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasadAjI. / For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98+ samadasa caMdra prajJapti sUtra-SaSTa upAGga pAtocaMde rohiNINaM samaMmpiti rohiNi jahA uttarabhadavayA, migasiraM jaha dhaNiTrA, evaM adA jahA satabhisayA tahA nanaM bhAgA NeyabbA, jahA pucabhaddavayA tahA puvAbhAgA chappinayavyA, jahA dhaNiTA tahA pacchA bha gA yavyA jahA satabhisayA tahA NataM bhAgA thavyA jahA utarA bhaddavayA tahA ubhaya bhAgA yavyA, jAva evaM khalu uttarAsADhA khatte dAya divame egaMcarAti, cadeNasaddhiM jogaM joteti 2 ttA jAgaM aNupariyati 2ttA, sAyaM caMde abhiti savarNa smppiti||dsmrs cautthaM pAhuDaM samattaM // 61 ye 39. bhAga 67 ye gaye pIche yoga pUrNa kare, jaise purva bhAdrapada nakSatra kA kahA vaisehI pUrva bhAgI cha nakSatroM kA kahanA. ve prAtaHkAla meM caMdra kI sAtha tIsa muhU eka rAtri eka dina taka rahe; dhaniSTA kA kahA vaise hI pazcAna bhAgI nakSatra kA kahanA. ve sAyaMkAla meM caMdramA sAtha tIsa muhurta taka yoga karate haiM. jaise zatabhiSA kA kahA vaibhehI nakta bhAgI kA kahanA. yaha sAyaMkAla meM caMdrakI sAtha pannaraha muhUrta taka rahe, yoM nakSatrAM rAtri meM hI purNa hove, dUsare dina taka rahe nahIM, jaise uttarAbhAdrapadakA kahA hai vaise ubhaya bhAgo jAnanA. ce prAtaHkAla se caMdra sAtha 45 muhUrta meM do dina eka rAtri taka rahe, yoM uttarASADhA nakSatra do dina eka rAtri taka caMdra kI sAtha yoga karake sAyaMkAla meM abhi2jita nakSatra kA yoga hove, aho ayuSyamata zramaNo ! yuga kI Adi meM nakSatra mAsa kA yoga kahA. yaha dazavA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhuDA saMpUrNa havA. // 10 // 4 // dazavA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhuDA 4.9 For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdra ke sAtha nakSatroM ke yoga kA yaMtra. nakSatra mAsa. dina meM nakSatra / dinameM nIce kaa| rAtri nakSatra / rAtri meM nIce kA, saMpUrNa kare | nakSatra bhogave | saMpUrNa kare / nakSatra bhogave REmahana mAga bhAga bhAga bhAga muhU bhAga bhAga muhUrta bhAga bhAga nakSatra 0 0 * anuvAdaka-bAla brahmacArImuni zrI apo ke RSijI meM deg 0 0 0 . 0 sAya samaya 0.0. 00 0.0.00 000 prAta: samaya ..AAGmk00. guga kA dina abhica zravaNa | dhaniSThA zatabhiSA pUrvAbhAdrapada uttarAbhAdra. revati 8 azvinI bharaNI 110 kRttikA "1/ rohiNI 3112mRgasara 'w w w . z w w w z z 0 tAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlApramAdajI. * . .:::.. 0 . . . 0 0 0 0 0 . . . . . . 0 w w 0 0 * . 0 For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pUnarvam puSya 14 aSA " 0 0 L 0 . 0 0 0 . . . . . / 1.1 0 0 0 4849 dazavA pAhuDe kA cauthA aMtara pAhaDA 42 21, citrA 22, svAti vizAkhA 124 anurAdhA 0 0 12/jeSTA ... . . . . . . . 20 mUla 27 pUrvASADhA 28 uttarApADhA 2.28 0 For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka apijI tA kahate kulA upakulA,kulAbakulA Ahiteti vade jA? tattha khalu imA bArasa kulA bArasa ubakulA cattAri kulAbakula! paNattA // vArasa kalA taMjahA-dhaNiTThAkulaM uttarAbhavayAkulaM, assiNI kulaM, kattiyAkula magasirakula, puralokulaM, mahAkula, uttarAphagguNI kulaM, cittAkulaM, vimAhA kulaM, mulo kulaM uttarASADhA kulaM // ___ aba pAMcave pahuDa meM kula, upakala va dapaka nakSatra kA kahate -ho bhagavan ! Apake mana meM kula nakSatra kitane haiM, para kSakita hai, kutrA nakSa mina hai ? aho ziSya ! bAraha nakSatra kala haiM, bAraha nakSatra upakula haiM aura cAra nakSatra kupakucha haiM. jo cAraha nakSatra kula haiM jinake nAma-zravaNa mAsa ke tIna nakSatra haiM, ji meM pati zrAvaNa mAsa kI pUrNimA ko hAye to kula, 2 bhAdrapada sAma meM nIna haiM patAko uttarAbhAdrapada. 3 Azvina mAsa meM do nakSatra haiM jinameM pUrNimA ko azvini nakSatra kura. kAttika kRttikA kucha. 5 mRgasara tIna nakSatra jima ma pUrNimAko puSya nakSatra kula, manada kSaH ji meM pUrNimA ke! 44 kSatra kula, 8 phAlguna mAsa meM do nakSatra jinameM pUrNimAkA uttarA phAlgunI kula ha, 2 caitra mAsa meM do nakSatra haiM, jisa meM pUrNimA ko citrA kula, 10 vaizAkha mAsa meM do nakSatrA jisa meM vizAkhA kula, 11. jyeSTa mAsa meM prakAzaka-rAjAbahAra lAlAsukhadeva mAya bAlApamAdajI.' | For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s wwwm - saptadaza caMdra prajJapti-sUtra SaSTha-upAGga ++ bArasa uvakulA paNattA saMjahA-savaNo uvakulaM,puvvabhaddavayA uvakulaM, revati uvakulaM, ___bharaNi uvakula, rohiNI uvakulaM, puNavasuubakulaM, asalesA upakulaM, puvAphagguNI upakulaM, hattheubakulaM sAti uvakalaM, roTThA ubakulaM, puvaasaaddh| uvakulaM // cattAri kulAbakulA paNNattA taMjahA- abhiti kulAbakulaM, sattabhisayA kulAvakulaM, addAkunAna nakSatra jisa meM pUrNimA ko mUla kula aura 12 aSADha mAsa meM do nakSatra jina meM pUrNimAko uttarASADha kula nakSatra jAnanA. aba bAraha upakula nakSatra kahate haiM. jo kula nakSatra haiM unakI pUrvake nakSatra yadi usa mAsa kI pUrNimAko Ave to upakula hote haiM tadyathA? zrAvaNakI pUrNimA ko zravaNa upakula, 2 bhAdrapada kI pUrNimA ko pUrvAbhAdrapada hai hai upakula, 3 azvina mAsa kI pUrNimA ko revati nakSatra upakula, 4 kArtika mAsa kI pUrNimA ko bharaNI upakula, 5 mRgazara mAsa kI pUrNimA ko rohiNI upakala, 6 poSa mAsa kI pUrNimA ko punarvasu upakula, I 17 mAgha mAsa kI pUrNimA ko azlapA upakula, 8 phAlguna mAsa kI pUrNimA ko pUrzaphalgunI upakula. 9 caitra mAsa kI pUrNimA ko hasta nakSatra upakula, 10 vaizAkha,mAsa kI pUrNiza ko svAti nakSatra upakula, 11 jyeSTha mAsa kI pUrNimA kA jyeSThA nakSatra upakula, aura 12 aSADha mAsa kI pUrNimA ko pUrvASADhA upakula hote hai. aba kulopakula nakSatra kA kathana karate haiM jo upakula nakSatra pUrNimA ko Ate haiM una se pUrNa ke nakSatroM " } usa hI pUrNimA ko kulopakula kahAte haiM ve cAra hI nakSatra haiM tadyathA-1 zravaNa mAsa kI pUrNimA ko abhijita / dazavA pAhuDakA pA~catA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakSatra.. ku. u. kul| nakSatra. ku. u. kullo. nakSatra. ku. u, abhijita 0 0 0 0 11 rohiNI 12 magara 13 ArdrA 12.4 pUrvasu 21 citrA 22 svAtI. 23 vizAkhA 24 anurAdhA 25 jeSTA ___0. 0 . 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anacAdaka-bAlabrahmacArI ne zrI amolaka RSijI 6 azlapA 9 maghA / 2 8 pUrvAphAlgunI *59 uttarAphAlgunI 1 // . 0 027 pUrvASADhA AzvanA bharaNa kRttikA kAzaka-rAjAbahAdara lAlA sukhadava sahAyajI jvAlAprasAdajI. 0 28 uttarASADhA 0 0 lAbakulaM, aNurAhA kulAvakulaM // iti dasamarasa paMcama pAhuDaM sammattaM // 10 // 5 // * kSatra kulo ka. haiM . bhAdrapada pAma + pUrNimA ko zatabhiSA nakSatra kulopakula haiM, pauSa mAsa kI pUrNimA kA AdrA nakSa kulaMga, ra 4 maSTa mAsa kI pUrNimA ko anurAdhA nksstr| kulopakula haiM. ya dazA pADe kA / aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 10 // 5 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NR tA kahate puSNamAsI Ahiteti badejjA ? tandha khalu imAto bArasa puNNamAsIo bArasa amAvasAo paNNatAo taMjahA-sAviTThI, poTThavatI, AsAi, kattiyA, magasirA, posI, mAhI, phagguNi, cetI, vitAhI, jeTThAmulA, asa DhI // 1 // tA sAvaTThI poNNima katiNakkhattA noteti ? tA tiNi nakkhatA joyati taMjahA-abhiye, savaNe, dhaniTThA tA SuTuvatINaM puNimaM kati NakkhattA joteti ? tA tiNi pakvattA joyaMti ? taMjahA-satabhisayA, puvapor3havayA, uttarApAThavayA // AsotINaM puNima kati khattA aba chaThA aMtara pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! Apa ke mata meM pUrNimA va amAvAsyA kisa taraha se pUrNa hotI haiM ? uttara-aho ziSya ! eka saMvatsarakI bAraha pUrNimA va bAraha apAvAsyA kahI hai. tadyathA-- prAvaNa mAsakI zrAviSThA, 2bhAdrapadakI pauSTavatI, 3 AzvinakI AmoI 4 kArtika kI kRttikA 5mRgaH magazirA, 6 popa kI popI, 7 mAgha kI mAghI, 8pha lguna kI phalgunI, 5caitra mAsa kI caitrI 10 vaizAkha mAsa kI vizAkhA, 11 jyeSTa mAsa kI jyeSmUlI aura 12 apa Dha mAsa kI apa DhI // 1 // aho bhagAna ! zrAvaNa mAsa kI pUrNimA ke dina kitane nakSatra yoga karate haiM ? aho ziSya ! tIna nakSatra yoga karata haiM jina ke nAma-abhijita, 2 zravaNa aura 3 dhaniSThA. aho bhagavan ! bhAdrapada mAma kI pUrNimA ko kitane nakSatra caMdra kI sAtha yoga karate haiM? aho gautama! tInaH kSatra yoga karate haiM. jinake nAma-, zatabhiSA, 2 pUrvA S .. 4g saMptaraza caMdra prasaptI sUtra SaSTha-upAGga 4 davA pAhuDa kA chaThA aMtara pAhuDA 18+ Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matra 17 muni zrI ammalaka RSijI ka jAteti ? tA dApNi vakhattA joyati taMjahAravati, arisaNI // tA kattiyANaM poNima katiNavakhattA joteti? tA do pakhattA joteti tajahA-bharaNI katiyA // tA migasiriNaM puNimaM kai navakhattA joteti ? tA doNi nakSattA joyaMti, taMjahA rohiNI. migasiraMAtA posiNaM puNimaM kati NakkhattA joteti ? tA tiNi nkkhtt| joteti taMjahA ahA, puNNavasu, purasatA mANiM puSmiM kati nakkhattA joteti? to doNi nakSattA taMjahA-assalesA, mahAya // tA phAguNINaM puNima kati NakkhattA joteti? tA prakAzaka-rAjAbahAdara lAlA mukhadevasahAyajI jvAlA mAnanA bhAdrapada aura uttarAbhAdrapada.aho bhagavan ! azvina mAsakI pUrNimAko kitane nakSatra yoga kare? aho ziSya! do kSatra yoga kare jina ke nAma-1 revatI 2 azvinI. aho bhagavan ! kArtika mAsakI pUrNimAko kitane nakSatra yoga kare ? aho ziSya : do nakSatra, yoga kare jina ke nAma-1 bharaNi aura 2 kRttikA. aho bhagavan ! mRgasara mAsa kI pUrNimA ko kitane nakSatra yoga kare ? aho |shssy ! do nakSatra yoga kare 1 rohiNI aura 12 mRgazara. aho bhagavan ! poSa pAsa kI pUrNimA ko kitane nakSatra yoga kareM ? aho ziSya ! tIna nakSatra kA yoga hove jina ke nAma-1 ArdrA 2 punarvabhU aura 3 puSya. aho bhagavan : mAgha mAsakI pUrNimA ko kitane nakSatrakA yoga hove ? aho ziSya ! do nakSatrakA yoga hove jinake nAma-1 azlapA aura 2 maghA. For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 saptadaza caMdraprajJapti sUtra SaSTha-upAGga +8 doNiNakkhAtA joteti ? taMjahA puvAphagguNiya, uttarAphagguNiyA // tA cettINaM puNima kati NakkhattA joteti ? tA doNi nakkhattA joteti saMjahA hattho, cittAya, // tA visAhi puSNima kati gakkhattA joteti ? tA doNi NakkhattA joyaMti ? taMjahA-sAtI, vimAhAyatA jAmulINaM, paNamAsINaM kati khattA joteti ? tA tiNi nakkhattA jotiti, taMjahA-aNurAhA, jeTThA, mUla 5||taa AsADhINaM poNNamAsi kati nakkhattA joteti! tA doNi nakvattA jAteti aho bhagavan ! phAlguna mAsa kI pUrNimA ko kitane nakSatra kA yoga hove ? aho ziSya do nakSatroM kA yoga hove jina ke nAma-1 pUrvApha lagatI aura 2 uttarAphAlgunI. aho bhagagana ! caitra mAsa kI pUrNimA ko a kitane makSatra kA yoga hove ? ase ziSya! do nakSatra kA yoga hove jinake nAma-sta aura 2 citrA-14 aho bhagavan : vaizAkhI pUrNimA ko kitane nakSatra kA yoga hove ? aho ziSya ! do nakSatra kA yoga hone jina ke nAma-svAti aura vizAkhA. aho bhamavan jyeSTa mAsa kI pUrNimA ko kitane nakSatra kA yoga hove ? aho ziSya ! tIna nakSatroM kA yoga hove jina ke nAma-1 anurAdhA 2 jyeSchA aura 3 mUla. aho bhagAn ! aSADha mAsakI pUrNimA ko kitane nakSatra kA yoga hone ? aho ziSya ! do dazavA pAhuDa kA chaThA aMtara 8 . For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMjahA-puvAsADhA, uttarAsADhA // 2 // tA sAvaTThINaM puNimAsiNaM kiM kulaM joteti ubakulaM joteti, kulAbakulaM joteti ? tA sATriNaM pANima kulaMvA joteti * uvakulaMbA jotati. kUlAvakulaMgA joteti, kulaM joemANe dhaNiTThA Nakkhate joteti. upakulaM joemANe savaNe Nakkhatte joteti. kulAvakula joemANe abhiya Nakhatte joteti tA - sAvaTTipuSNimA kulaM joteti,uvakulaMbA joteti,kulAvakulaMcA joteti kUleNavA jutAuvanakSAkA yoga hove jinake nAma- purvASADhA aura 2 uttraassaaddhaa||2||ab kula upakulakA khulAsA karate haiM-aho bhagavan zrAvaNa mAsakI puNiyAko kyA kula nakSatra yoga kare, upakula nakSatra yoga kare,athavA kulopakula nakSatra arthaIyoga kare? aho ziSya ! kula nakSatra bhI yoga kare,athavA upakula nakSatra bhI yAMga kare,athavA kuloSakula nakSatra bhI yoga kare. kula nakSatra kA yoga hove to dhaniSThA nakSatra hote. upakula nakSA kA yoga hove to zravaNa nakSatra hove aura kulopakula nakSatra kA yoga hoce to abhijita nakSatra hove. isa se zrAvaNa mAsa purNimA ko kucha nakSatra yoga kare, athavA upakula nakSatra yoga kare, athavA kulopakula nakSatra yoga kare. isI se yaha punama kula nakSatra se yukta, upakula nakSatra se yukta va kulopakula nakSatra se bhI yukta hai. yaha zrAvaNa mAsa ke pUrNimA ke vaktavyatA huI. aho bhagavan ! bhAdrapada mAsa kI pUnama kyA phula nakSatra kA yoga kare, upakula nakSatra kA yoga kare athavA kulopakula nakSa kA yoga kare ? aho ziSya ! kul| 40 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + pAcaka-rAjAbahAdUra lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 4980 80 488 sadazca caMdra prajJAptI sUtra SaSTha-upAGga kulaiNavA juttA,kulAvakuleNavA juttA sAvaTThi poNimAjuttApti vattavvasiyA ||taa puTuvatIpuNimaM kiM kula joteti uvakulaM jAtati, kulAbakulaM jotAta?kulaM joemANe uttarApoTu baeNakkhatte jAteti, ukkulaM joemAge puvApovadhA Nakkhatta joteti, kulAvakulaM joemANe satabhisayA khatte jAteti // pATuktA puSmimAsANaM kulavA joeti, upakulaM. vAjoeti, kulAbakulaMvA jAeti taMcava jAva poTuvayA puNimA jotete vattavyaMsiyA // sA AsAiNaM puNNamAsINaM kiM kulaM joteti pucchA, tA kulaMpijotati upakulaMpi nakSatra kA yogakare, athavA upakula nakSatra kA yoga kare. va kuDe para nakSatra kA yoga kare ku u nakSatra kA yogakare to uttarAbhAdrapada, upakula nakSatra kA yoga kare to pUrvAbhAdrapada aura kuTo kula nakSatra kA yoga kare to zatabhiSA. isIse bhAdrapada mAsa kI pUrNimA kula nakSatra kA yoga kare, upakUla nakSatra kA yoga kare, aura kulakUla nakSatra meM kA yoma kare. aura isI se bhAdrapada mAsa kula nakSatra se yukta, upakula nakSatra se yukta va kuThe kula nakSatra me yukta hai. Azvina mAsa kI pUrNimA kI pUccha ? aho ziSya ! kula nakSatra kA yoga kare aura upakala nakSatra kA bhI yoga kare paraMtu kulopAla nakSatra kA yoga nahIM kare. kucha nakSatra kA yoga hove *to azvinI aura upakula nakSatra kA yoga hove to revatI isa se Azvina pUrNimA kula athavA upakula nakSatra kA yoga kare. isI se Azvina pUrNimA kula athavA upakula nakSatra se yukta hone. yaha adhi ' dazavA pAhuI kA chaThA atara pAhuDA - -- Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanna 48 anuvAdaka-pAlabrahmacArImAna zrI amolaka RSijI : no kulAbakulaM // kulaM joemANe assiNi Nakkhatte jAteti ubakulaM joemANe rebati Navatta joteti AmAINaM puNimaM kulaMvA joteti, uvakulaMvA joteti. kulaNavA juttA urakaleNA juttA AmAINaM pUNNamA juttAti vattavyaM siyA, jAya 182 eeNaM abhilAvaNa pAsiMpANimAe jaTTAmUlaM poNimAe kulAkulaM bhANiyavvA ava sesA kulAbakulA tthi jAva asADhI puSNimA juttAti vattavvaM siyA // 3 // pUrNimA kI vaktavyatA hui. isI abhilApase kArtika mAmakI pUrNimA meM kula nakSatra kRttikA aura upakula nakSatra bhaNi hai. magazara mAsa kI pUrNimA ko kula na tra egazara kA yoga hove aura upakula nakSatra rohiNI kA yoga hoya. 6Sa mAsa kI pUrNimA kA kara pUSya nakSatra upakula punarvasu aura kulopa- bhA kula AdrA nakSatra kA yoma hAya yAvat jyeSTa mAsa kI pUrNimA ke dina kula mUlanakSatra, upakula jyeSTA aura kulopakula anurAdhA. 1 zrAvaNa 2 bhAdrapada 3 paMpa aura 4 jyeSTa ina cAra mAsa kI pUnama meM kulApakula nakSatra kA yoga hove. zeSa mAsa meM kulApakula nakSatra nahIM hai yAvat zabda se mAgha mAsa kI NamA ko kula maghA aura upakula azlepA. phAlguna mAsa kI pUrNimA ko kula uttarAphAlgunI upakula pUrvAphAlgunI, caitra mAsa kI pUrNimA ko citrA kula nakSatra aura hasta upakula nakSatra. vaizAkha mAsa pUrNimAko vizAkhA kula aura svAti upakula. aSADha mAsa kI pUrNimA ko uttarApAhA kula aura pUrvASADhA upakula // 3 // * prakAzaka-nAjAbahAdura lAlA mukhadevasAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kula upakula va kulopakula nakSatra kA yaMtra. + mAsa kula upakula kulopakula naM0, mAsa kula upakula kulopakula 1zrAvaNa zu. 15 ghanitA zravaNa | AbhAjita 7 mahA zu. 15 maghA azleSA 2 bhAdrapada za.15 uttara bhA. pUrvAbhAdrapada zatabhiSA|8phAlguna zu.15/u. phA0pUrvA phA0 3 azvina za.15 azvinI raktI | 9 caitra zu. 15 citrA hasta 4 kArtika za.15 kRttikA bharaNI . 10 vaizAkha zu.10 vizAkhA svAti 5za za.15/ magara rohiNo . 11 jyaSTa zu. 15 mula jyeSTA anurAdhA poSa za. 15/ ma / aAdI 10 apatu za18 uttarASAdA pUrvASa ddhaa| 487 saptadaza caMdra prajJapti satra-SaSTha upAGga * dazavA pAhude kA chaThA aMtara pAhuDA parva tithi kA nakSatra nIkAlane kI vidhi. do rAzi banAnA, jina meM eka 54900 aura dUsarI 2010 nakSatra mAsa 20 dina 9 muhUrta 25 bhAga 67 yA itanA hai. isa ko pUrNAka meM lAne ke liye 127 ko 30 maharna kA eka dina hone se 30 se gananA, aura nava muhUrta baDhAnA. 27+30%D810+2% 819. eka muhUrna ke 67 bhAga karane kA hai isase isa khyA ko 67 se gunAkAra kara 27 bhAgabahAnA 81246754871427=5490. itanI rAzi 67 ye bhAga kI huI. yaha eka nakSatra 8 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka Rzi *mAsa kI dhUvarAzi huI. vaise hI eka dina ke puhUrva 30 haiM isa ko 61 se gunAkAra karane se 2010 hote haiM. yaha eka dina kI dhArAzi huI. aba yuga kA dina usa tithi meM kitanA hotA hai use nikAlane ko bhI do dhArAzi bacAnA. eka 1830 aura dUrI 186.. jina parSa kI tithi para yuga kA dina nikAlanA hone vaha tithi zrAvaNa vadI 1 kitanI hai arthAt zrAvaNa vadI 1 se isa nidhi taka kitanI tithi hotI haiM. jitanI tithiyoM Are una patra ko 183. meM guNA karanA aura jo rAzi bhAve use 1860 kA bhAga denA. isa meM jo pUrNa AMka Aye aura zeSa kucha rahe to pUrNakareM eka bahAnA. itanA yugakA dina jAnanA. yadi baDe nahIM to eka baDhAnA nahIM. mozeSa saMkhyA raha IIhai vaha muhUrta ke 62 ye bhAga kI jAnanA. dRSTAMta prathama saMvatmA ke mAzara sudI 10 ko yA kA ni kitanAmA thA, kitane mana meM saMpUrNa hove, kaunamA nakSatra thA, aura kauna se nakSatra meM pUrNimA kA prAraMbha huva? zrAvaNa badI 1 pa mRgatA zudI 15 taka meM 150 tithI hove. ina ko 1830 se guNA karane se 1274500 kI rAzi hoye. isako 1860 kA bhAga dene me 147 pUrNa Aye aura zeSa 1.80 kI rAzi hove isa se eka baDhAnA ima se 148 vA yuga kA dina jAnanA. aura 1080 bhAga rahe yaha prathama saMvatsara ke mRgazara zudI 15 ke 62 ye bhAga kI rAzi rahI. isa ko muhUrta karane ke liye 62 kA bhAga T ,jisa se 17 muhUrna aura zeSa 26 bhAna.62 ye rahe. isase yuga ke 108 ve dina mAzara zudI 15 .prakAzaka-rAjAbadura lAlacasvamahAlA jyAlAprasAdaja . For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 4 saptadazacaMdrajJAma sUtra paSTha upAGga kI tithi 17 muhUrta aura 26 bhAga 62 yetaka pUrNa hone aura pUrNimA kI tithi29 muhUrta 32 bhAga 62 ye {hai. isa me isa meM se 17 muhUrta - 6 bhAga 62 pe bAda karanA, zeSa 12 muhUrta 6 bhAga 32 ye rahe. aura 148 ke dina meM se eka dina ke 30 muhUrta karanA. usa meM se 12 ba karanA zeSa 17 isa se 147 ke dina 17 muhUrta saMpUrNa hue pIche 27 me sAga ke prathama rahe meM mRgazara zu 15 kA pAraMbha hote. atha mRgarI 15 ko kaunasA nakSatra kSetra isa kI rIti mRtazara zu pUrNiva 148 dina meM saMpUrNa hotI hai, isa meM se eka bAda karane se 147 rahe. kyoMki 147 ve dina se pUnama kA (mAraMbha hotA hai. isa ko eka dina ke muhUrta kI rAzi se gubAra karane se 147 dina ke 299470 kI rAzi hone. isa rAzi ko 54200 mAsa rAzi se bhAga dene se pAMca pUrI nakSatra mAsa hue zeSa 20170 kI rAzi rahI. isa ke muhUrta karane ke liye 37 kA bhAga denA jisa se 112 khuhUrta aura zeSa 63 rahe. nakSatra ke chaThe pAsa ke muhUrta jAnane ke liye abhinita nakSatra ke vinA zramiti ke atraNa ke 30, dhaniSThA ke 30, zatabhiSA ke15, pUrvA bhAdrapada 30 uttama 420, azvina 30, bharaNI 153 kucikA 30 aura rohiNI 45 muhUrta yo saba milAkara. 2+30+30+15+30+45+30+ muhUrta rohiNI nakSatra paryaMta hote. itanA mAge 312. muhUrta meM se 15+30+45=309 For Personal & Private Use Only - dasavA pAhuDe kA chaThA aMtara pAhuDA 4 185 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karate3 muhUrta rahe. yaha mRgazara nakSatra kA mAnanA. isa mRgazara nakSatra ke 3 murtagaye pAche'4 bhAga ke prathapa samaya meM yuga kA 148 ve dina kA prathama mapaya prAraMbha hove. yaha mRgazara nakSatra 30 10 muhUrta kA hai isa meM se 3 muhUrta bAda karate 26 / muhUrta he. itanA muhUrta taka yuga ke 148 de dina meM mRgazara nakSatra pUrNa hove. yuga ke 148 the dina mRgazaH zudI 15 17 muhUrta 26 bhAga 62 ye kI hai| hai aura 147 ve dina mRgazara nakSatra 3 muhUrta 31 bhaga 67 the hai. ima se ina donoM ko milane se ka125 yuharta, * bhAga 62 pe aura 6 bhAga 67 ye hove. nakSatra kA itanA bhAga gaye pIche yuga ke 148 the dina mRgazara zudI 15 kI tithi maMpUrNa hove. ima tithe kA prAraMbha kauna se nakSatra meM huga so kahate haiM. 15 kI titha 29 muhUrna 32 bhAga 62 ye kI hai umra meM se 21-0.6 bAda karane se zeSa 218.21.9.1 rahe. mRgazara kSatra pahile rohiNI nakSatra 45 muhU kA hai usa meM se 8-31-61 bAda karane se 36-30-3 ra ijA pohaNI nakSatra gaye paMche sAtave bhAga ke prathama samaya meM mRgazara zudI 15 kI tithi ke prathana samaya kA prAraMbha huvA. aura rohiNI nakSatra 8 muhA 31 bhAga 62 ye 61 bhAga 67 ye pRgazara zudI 15 kI tithi meM caMdramA kI sAtha yoga kare. aura mRgazara nakSatra meM 121 muhUrva * bhAga 62 ye 6 bhAga 37 ye mRgazara zudI 15 ko yoga karake tithi saMpUrNa kareM : adhArI muni zrI amolaka kAjI * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * anuyAH Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prathama nakSatra se aMtima nakSatra paryaMta muhUrta jAnane kA. nakSatra, bhAga67 - nakSatra maharta bhA - 2bhanamA madasa seTa prakSA sUtra-pae . / / 19| uttarAphAlgunI 26427 2. hasta 30927 21 citrA 33127 20 svAti 23 vizAkhA 24 anurAdhA 42921 26 jyeSTA 44427 26 mUla 47427 27 pUrvASADhA 50427 28 uttarASADhA 10 kRttikA 11 rohiNI 6127 12 mRgazara ArdrA 11427 punarvasu 15 puSya 16 azleSA 17 maghA 03471 18 pUrvAphAlgunI 48 dazavA pAhuDe kA chaThA aMtara pAhuDA 64.30.64 5 pUrvAdrapada 6 uttarAbhadrapada 7vati 8 azvinI 1 9 maNi 102 815 28+ For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuSA -samAdhAna mani zrI kSamA namamrriramwamarrrrrrrrrm pinera - prathama saMvatsara. pA mAsatIMcI 1 zrAvaNa bhudI nA nA 2014ga da662 gazara zudI 15147126 rohiNI 18316 pora mI 151772638 mu1235Aye For Personal & Private Use Only phAlguna zunI 15 236254 phAlI 10 vaizAkha zudI 1521642 42 vizAvA 3625 1112 11 jyeSTa nadI 15 324953 anurAdhA 12. azATa dI 2354 pUSi DhA / 310' uttarASADhAe8303813 *eaukkethaye.klekhase L12 14 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya saMvatsara prv| mAMsa vIthI yugake ! nakSatra bhAga67 na. mAsa 13 zrAvaNazudI 103838 14 zravaNa / 201212710 3903847118 ghaniSTA | 0104.15 14 bhAdrapada zudI 154532046 zatabhiSA 8115116 4204146 48 pUrvA bhAdrapada 22.1616 15 mAzo zu4442716 uttarA mAdrapada 2065017 45. 4432016vati 12281717 16 kArtika zudI104722148 azvinI 1162418 480 4737 46 bharaNI 10.018 17 magara zudI 155016 18 rohiNI 203,1919 gaya For Personal & Private Use Only 18 popa zudI 15521250 rohiNI 3.381919 540 .32844 AdrI1359,2220 19 mAgha zudI 1556000 pUrdam 5702612413 puSya 22484621 2. phalguna zudI 15510 1152 azlapA | 6422121 21 caitra zudI 156394 22 pUrvA phAlgunI 27502222 / 6306202510 uttarA phalgunI 10384423 22 vaizAkha zudI 15649 1854 hasta 1850.2323 66. 650104. citrA433:4324 svAti 1524 23 jyeSTha zudI 15678324 vizAkhA 1602424 anurAdhA 282842265 | jyaSTA 24 ASADha zudI 157081750 mula 7234126 | 720 7.91138 pUrvASADA 22 826/26 189 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tutIya saMvatsara. mAsa tIthI. nakSatra bhAgara na.mAsa | 25 zrAvaNa zudI 15, 737 226/ uttarASADhA 15/84027 73827/6 abhijita | 9.4/6628 zravaNa 4502828 26 bhAdrapada zudI 15 7671658 dhaniSTA 780 / 7681233 zatabhiSA 958/29/21 27 Azvina shudii15| 796 128 uttarAbhAdrapada 1283030 810 717281 uttarA bhAdrapada 3060maya 30 Bol rror For Personal & Private Use Only 28 kArtika zudI 158231560 raMgata 84. / 82713,34 azvinI 22 3313, 29 magazara zudI 15 850/30 kRttikA 16233532 870 85621, 2 rohiNI 13832/33 30 pra0pauSa zudI 15 88515 0 mRgazara / 900 8861432 ArdrA 31 dvi0poSa zudI 26 2152032 punarvasu 12/133334 / 930 000 pUSya 10/183434 32 mahA zudI 15 | 944/14/ 2 maghA 2883238 94510/30 pUrvAphAlgunI | 1233038 33 phAlguNa zu15 9742834 uttarAphAlgunI 7-83633 910 | 976 060 uttarAphAlgunI 3728gaye 30 34 caitra zudI 15 1.00313 4 hasta / 0603037 102. 10041628| citrA 2833/3737 35 vaizAkha zudI 1510332736/ vizAkhA 94563934 1050 1034/ 158 anurAdhA | 4383838 30 jyeSTha zudI 15 1062/126jyeSTA 3502839 10801.0631726/ mUla 2543/3139 37 ASADa zudI 1510922638 uttarASADhA | 2164040 10932 26/uttarASADhA 3148 gaya 40 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha saMvatsara. - tA mAsa tIyI DA KNE 63111 nakSatramAsA Aih For Personal & Private Use Only 38zrAvaNa zudI 18/12111) 6. zravaNa 16 32542 1140 1122 1824 dhaniSTA rararakAra 39 bhAdrapada zudI 15/115125/40 pUrNa bhAdrapada 29/602443 1170 1152 354 uttarA bhAdrapada 4334343 40 Azvina zudI 1511801010 uttarA bhAdrapada! 3552344 1200 1981 1922 revatI 25384444 42 kArtika zudI 15/12102440 bharaNI 125162145 1230 1211 462/ kRttikA 164345445 42 mRgazara zudI 15 1239 912 | 1260 12402020 mRgazara dada 43, poSa zudI 15 2269/2344 A 0402047 1290 1270 650 punarvasu 285347:47 44 mAgha sudI 15 1298814 pUSya | 9361948 1320 12992118 azleSA. 15 0048 __yaghA | 4584848 45 phAlguna zudI 15:3282246 pUrvA phAlgunI 18301849 1350 1322 648 uttarA phalgulI 21 14249 46/ caitra zudI 15 1357 716 ista 2726/1750 __ 1380 135862216/ citrA 265050 47vaizAkha zudI 15 13872148 svAti / 1410 1388 746 vizAkhA 23/115151 48 jyeSTha zudI 15 1416/6/18 anurAdhA 1515/1552 1440 141723/14 jyeSThA 14165282 41 azADha zudI 15144620/50 pUrvApADhA | 1470 1447844 uttaraSADhA / 5211553 | 6201651 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only mAsa tithe 50 zrAvaNa zuddhI 15 | 14759/20 uttara paDhA | 3) 5/13/04 1500 140624/12/abhijita 9246655 51 bhAdrapada zadI 15 1005 1952 50 mA khudI 15 1680 paMcama saMvatsara 27 phAlguna zuddhI 16 1750 58 caitra zudI 15 1740 yuga ka vic 59|zAkha zudI 15 9990 60 jyeSTha zudI 15 1800 61 pATa zudI 17 1830 15 1530 1506 942 zatAbhavA pUtrAbhAdrapada 8 6 5656 1560 52 azvina zudI 15 1534 4 22 uttarAbhAdrapada 14 415757 11530, 28 10 uttarAbhadrapada 44118787 3 kArtika zudI 15/15641854 2417 958. 1600 24 mRgazarazI 15 1620 1065/10/40 maraNI 1003 314 kRttikA 1594/26 rAhiNI 16231756ra 1624 1 1 38 a dro 50 pASa zu 15 1680 punarvasa nakSatra | zravaNa * 17 15555. 625 1156 1712284 vasta 17411500 citrA 1742 1.3 34 sAti 1750 0/30 vizAkhA 1701 20 2anurAdhA 1800 15 0 mUla (1801/14/32 pUrvASADhA 60 dri apATha judI 16 1830/20/326ttarASADhA 1860 mahUta 5165868 300 859 23 215959 13 5 760. 70. 10022 26 16.7/27 puSya 16821668 mA 1683 1236 pUrvA phAguna 1436 6262 1711 128 uttara phAlgunI 2352 463 23316 161 1457 562 2266060 60661 5416363 1747 364 1146/64/64 1942 265 1751.65 65 2037 1966 8566666 15030 mA 67 00/67 uttarASADhA 4 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 40 saptadaza caMdra prajJapti sUtra paSTha upA duzalasa amAvAsAo paNNattAoM taMjahA-sAvaTThI povatI jAtra asADhI // tA sAvaTThINaM amAvAsA kati NakkhattA joteti ? tA doNNi nakkhattA joteti taM jahA - asalesA gha maghAyaM || evaM eteNaM abhilASeNaM yacvaM // tA poTThatrayANaM doNiNa NakkhattA joti saMjahA-putrAphagguNI. uttarAyapha gguNI Asoi do NakkhattA taMjahA - hattho, cittA // kattiyA doNakkhattA sAti, visAhA // mAgasiri tiSNi taM jahA aNurAhA, jeTThA, mUlAya // posi do NakkhattA taMjahA pugvAsADhA uttarAsADhA. mAhitiSNi kkhattA taMja hA abhie, savaNa ghaNiTThA // phagguNI tiSNi taMjahA satabhisatA, puvvAbhaddavayAya uttarAbhaddavayA // cetINaM dopiMga taMjahA- revati, asaNIya // visAhAhiMdoNi aba bAraha amAvAsyA kA kathana kahate haiM. jana bAraha amAvAsyA ke nAma--1 zrAvaNa kI amAvAsyA, 12 bhAdrapada kI anAvAsya 3 Azvina 4 kArtika 5 mRgasara 6 pauSa mahA 8 phalguna, 9 caitra 10 vaizAkha, 11 jyeSTha aura 12 apa amAvAsyA 6 aho bhagavan ! zrAvaNa mAsa kI amAvAsyA meM kitane nakSatra yoga kare ? aha ziSya ! nakSatra yoga kare jina ke nAma-azlaSA aura maghA aise hI 2 bhAdrapada kI amAvAsyA ke do pUrva lagutI usa phAlagurI, 3 azvina mAsa kI amAvAsyA ke do nakSatra hasta aura citra 4 kAsyA ko dA nakSatra svAti aura vizAkhA 5 mRgazara pAsa kI amAvAsyA ko taM nakSatra-anurAdhA, jyeSTa, mUla, 6 pauSa amAvAsyA ko do nakSa pUrvASADA uttarASADhA. rAgha tIna nakSatra abhijita, zravaNa va dhaniSThA, phalgunI meM tIna nakSatra zatabhiSA pUrva For Personal & Private Use Only 48 dazA pAhuDe kA chaThA aMtara pahuDa H+ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma anuvAdaka-bAlabrahmacArI mAni zrI amolaka RSijI bharaNi, kattiyAya // jeTThAmUlaM doNi NakkhattA taMjahA- rohiNI, migsi||taa asADhINaM amAvAsaM kati eNakkhattA joyeti, tA tiNi NaklattA joteti taMjahA-addA, puNNavasu, pusA // 4 // tA sAvaTThINaM amAtrAmaM kiM kulaM jAteti uvakulaM joteti, kulAbakulaM joteti? tA kulaM vA jotAte ubakulaM vA jAtIta nA lamati kulA va kulaM,kulaM va jAemANe mahANakavattajatiti ubakulaMjoemANe asesA nakkhatte joteti // tA sAvaTThINaM amAvAsaM kula vA joteti uvakulaM vA joteti kule vA juttA urakulaNavAjuttA sAvaTThI amAvAmA juttAti yatavaM liyA evaM peyavyaM gavaraM magasirie mahAe phagguNIe bhadrapada va uttarAbhAdapada.1 caitra meM do nakSatra revati va azvinI. 10 vaizAkhI amAvAsyA ke do nakSatra-bharaNI / kRttikA. 11. joSTamAra kI amAvAsyA do nakSatra rAdigA va magaza aura 12 pAhamAsa kI amAvAsyA ko tIna nakSatra a.,' pAsa para pappa. // 4 // ahaH bhagata! zrAvaNa mApa kI amAvAsyA kA kyA kula nakSatra kA yoga hone atha: upakala nAtra kAmore. athavA kalopAla nakSatra kA yoga hAra.. aho ziSya ! kuThanAtra kA yoga hAya, asA upakalanakSatrakAyegaho pAtu kulo pakula nakSatra kA yoga hAva nahI. kalA yAgadAvanakSatra, aura upa meM bananakSama kA yoga hAva. isa se kula kA yoga hove athavA upala kA yoga . bhainI se kala yUkta va upakula yukta kahalAtI ha yaha zraraNa mAma kI amAvasyA kI vaktAtA rahI. enahIzeSa mAga kI amAvAsyA kA jAnanA. paraMtu mRgazara, mAgha phAlAna aM.ra ApAdamAma inacAramApta kI amAvAsthA meM kulopakula kahanA. aura zapa AThapAsa * pakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadava pahAyajI jvAapasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza caMdraprajJapti sUtra SaSTa-ujAga 4 asAhAya amAvAsAe kelA kalaM. maanniycN|| semAgaM balovakalaMNa tthi jAva asADhI amAvAsaM kuleja vA julA ura lega vA juttA kalAbakaleja vA juttA, asADhI a mAvAsaM juttAtiM batAyA gayA // iti dasamamma cha pahuI sa taM // 10 // 6 // + meM kulopakula nakSatra kI haiM. yAvala dAhAH bhAdrapada kI gApAmA roTa pAsa kI amAvAsyA paryaMta kahanA. ApA mAghI amAvAsyA kuDa yukta upakula yakSa va kulakula yakta hai. isa taraha bAraha mAsa kI amAvAsyA ruja, upalabakuvokala nakSatra kA yaMtra jAnanA yaha dazavA pAhuDe kA chaThA aMtara pahuDA pUrNa huA. // 10 // 6 // kala upakala va kale ekala nakSa kA yaMtra. naM0 mA kula upakala ko pakala ta0 bhAma kula upakula kulopakula 1zrAvaNa vadamA alapA mahA vada 30 dhaniSThA zravaNa abhiAjita 2 bhAdrapadavada300 phAparvA phA "pha.mulavada30 uttarA mA. pUrvAbhAdrapada zatabhiSA , 3 azvina vada30 citraa| isa | 9 caitra 30 vazvinI revatI 4 kArtikavada30 vizakhA! svAti 10za kha va 30 kRttikA bharaNI mRgazara bada30 mUla jyeSTA | anurAdhA 11 jyeSTa vada 30 mRgara rohiNI pauSa vada 30 uttarApADhA pUrvASADhA . 12 apADha vada 30 puSya punavama | adra 1 dazavA pAhuDe kA chaThA aMtara pAhuDhA * 4980 48 For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra anavAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + prathama saMvatmara. L.bhA. bhAna 1 zrAvaNa vadI 30/146481 pUSya 6.0166, ..... 2 bhAdrapada vadI 30 442118pUrNa phAlgunI 6666 | 45 458,14 uttarAphAlgunI 426, 2 3 azvina bI 30/73 550 uttarAphAlguna For Personal & Private Use Only 4 kArtika vadI 30 1932020 svAti 185 104,912 vizAkhA 6magazara kamI0532452 anurAdhA / 1351332442 jaSTA / 6 porakI 30 1621122 mUla047 | 165 1631010 pUrgapa DhA 7 mahAdI 30 111.4uttarApaDhA420 1951122240 abhijita 3300, vv ccc phAlgunadI 3.2211024 ghaniSTa 200 "225 2018 anamiyA 160 pUrvAbhAdrapada 9 caitra bI 30 25 256 uttara drapada | 2.5 2512638 uttarAbhAdrapada 3736 10 vaizAkha vadI 30 280/1726) revatI 285281412/6/ azvinI 28 11 jyeSTha vadI 30 3.1218 kRttikA 24456 / 3153102736, rohiNI 11/4/ 12 azADha vadI 30 // 331/1628 mRgazara 1842154 / 345 // 34013 / 4 / adA 051 angelnkleusehren Benie Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya saMvatsara prv| mAMsa toyI yuga nakSatra 13. zrAvaNavadI 303680 60 pUrnabamu 123753 14 3752412834 puSya 16561414 14 bhAdrapada vadI 303981530 maghA 1325215 4. 5 31114 2pUrvA phAlgunI | 61515 15 AzA vahI 30 uttarAphAlgunI 24341616 4354282232 uttagaphAlgunI 44 41616 16 kAtika vadI 3:4571432 citrA 20225217 465 428150 sAti |dA 91711 17 mArava 30487222 vizAkhA 8.74118 1. 415 488 . anurAdhA 11141818 1815 vI 305961334 maLa20124819 / 525 5151560 pUrvApADhA 219.1911 11 mAgha / 3054628 4 uttarApADhA 8542020 For Personal & Private Use Only 20 55 547 128 uttarApADhA 38242020 / phalgu nadI 305751236 dhITA 297 522 21. 185 5.61658. zatASA -1. 46222 citra dI 30605276 pUrNa bhAdrapada 18224423 22 6. 5 66,226 uttaraH bha pada 11 92323 vaiza kha padI 306:47138 ravati 27174324 6.5 6351756 azviI 2142424 22 jyata dI 30624268 bharaNI 6124225 . 65 6.0 324 kRttikA 231225,25 4 apAra dI 3060331040 rohiNI 1554126 75 6941854 mRgazara 14242626 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .tRtIya saMvatsara. mAsa tIthI | dina nakSatra mahata ga65 na.mAsa 25 zrAvaNa badI 30 72328/10 punama 55/0727 75 72412 parvamu 35222727 26 bhAdrapada vadI: 7.2 942 azleSA 17.23128 11342828 27 Azvina vadI0 7822413 pUrvAphalgunI 515438,29 795 783 520 uttarApha lAgI173929/29 28 kArtika vadI 30851854 hasta 201093730 8122050 citrA 8443030 22 magara vI 8412314 vizAkhA 05713131 842618, vizAkhA 30pra0pauSa vadI 30870/746 anAyA 87121481 jyA 150032. For Personal & Private Use Only 31 dvi0poSakadI 30/90022/16 pUrvApADhA 2734/3433 9.5 201716 uttarAgaDhA 11993333 32 mahA varnA 2012268 apila 65432/35 33 phAguNa kI 309.12018 zatAnamA 14/493136 1.75 1608/14 pUrvAbhAdrapada 14443636 34catra nadI 30/980 550 uttarAbhAdrapada 2344/3:37 , 1.5 98812344/revAta 3737 30 pezAva vadI 3.1012020 azvinI 1739/2138 36 jyeSTha vadI 20184742 rohiNI 1065144824,42 rohiNI 37 ApADa badI 30107711922 / magara 10781010 ArdrA | | punarvasu 32739ga31 32523939 5222740 100040 9/214040 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha saMvatsara. mAsa tIthI nakSatra 3J11 mAga67 nakSatra mAsa 38 zrAvaNa vadI 30/5106 354 pUSya 20242641 1125 1078540 azleSA | 74141 39 bhAdrapada vadI 3011361824 maghA 81928421 117511371118pUrva phAlguna 21 124242] 40 azvina vadI 30/5165 uttarA pha 71.424443 51851162008la 12174343 41 katika vI 7051:017 citrA 15544 42 magazara nadI 3012241 pizAkhA For Personal & Private Use Only .43 pora kadI 301.2541628 matra' 136114 44 mAgha vadI 301283 janagapADA 22562047 13. 5 28428 apijata 6374748 45 phAlguna vadI 205313156 zanidhI 261.41.841) / 13353 14 1.4 2 zatabhizA 3571949 46 caitra badI bhAdrapada 5117 | 1365343293marA bhAdrapara 242.5050 47vaizAkha vadI 30/370432 retI a as 1315137:16 azvinI 15.78151 48 jyeSTha vado 30/14022121 kavikA .'49 azADha vadI 3014311334 / 1458 14321560 mRgazara 061453 273718353 1.99 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na na. mAsA paMcama saMvatsara - mAsa tithe yA nakSatra 50 zrAvaNa vadI 30246128 4 punarvasu | 1485 .462 128 puSya 51 bhAdrapada vI 30.4101236 azleSA 4461255 / 151514111658 maghA 244752.5 52 azvina vadI 30152027 6 uttara phAlgunI 205656 gayA 15451521 226 uttarAphAlgunI 305256.06 53 kArtika vadI 30 15491138 hasta 1575 15501756 catrA 1578757 54mRgazara vadI 30 151126 vizAkhA 133058/58 126107 056 catrA |THAT For Personal & Private Use Only 2241 5/62 136 463 1605 1580 324 vizAkhA 43 05858 58pASa madA 30 6081040 jyaSThA 1026 851 1635 16011854 mUla 19851/59 56mAgha baMdI 30, 163825.0 pUrvASa DhA | 421760 1965 1639 422 uttarASADhA 251060/60 57 phAlguna vadI 301660 142 zravaNa | 1615 1668 1152 dhATA 58 caitra vadI 30 / 16972412 zatabhiSA / / 1725 1618 5 / 20 pUbhi drapada 7576362 52vaizAkha vadI 30 1706, 844 uttarabhAdrapada 1.30 3,64 / 1755 17272050citi 1104464 60 jyeSTha vadI 30 7562314 azvinI 426 265 | 17851.757 618 bharaNI | kRttakA 2021 166 6150 apADha vadI3.1785, 746 rohiNI 181578621148 mRgazara 62/dvi.aSADha vadI 3018152216 A 1845 1816, 710/punarvasa 716 067 2216 867 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 14masa caMdra prajJapti sUtra-SaSTha upAGga 42 tA kahate sannivAte Ahiteti vadejA tA jayANaM sAkTrI poNimA bhavati, tayANaM mAhi amAvAmA bhavati, jANaM mAhi pagginA bhavati. tayANa sAvalI amAvAsA bhavati.jayANaM poTuvatINageNimA bhavati,tayANaM phaguNI amAva taH bhavati jayANaM pharaguNI puNNimA bhavati tayANa poTuvati amAvAsA bhvti||jyaannN asoi paNNimA bhavati tayANaM ceti amAvAsA bhavati, jayANaM vet| pugimA bhavati, tayANa asoi amAvAsA bhavati, hai aba dazave pAhaDhe kA mAnavA aMtara pAhaDA kahata haiM. aho bhagavan ! Apake pata meM satripAta kaise kahA ? arthat pUrNamA amAvAsyA nakSatra yoga AzrI kaise kahI? aho ziSya ! vyavahAra naya me jo tIna nakSatra zrAvaNa mAsa kI pUrNimA ko hote haiM, ve hIdIna nakSatroM pAva pAma kI amAvAsyA ko hote haiM, jo do nakSatroM mAgha mAsa kI pUrNimA ko hote haiM ve hI nakSatroM zrAvaNa mAsa pUrNimA ko hote haiM, jo tIna meM se koI bhI nakSatra bhAdrapada mAsa kI pUrNimA ko hone haiM ve hI tIna nakSatroM meM se koI bhI phalgana mAsa kI amAvAsyA ko hote haiM. aura phAlAna pAsa kI pUrNimA ko jo do nakSatroM meM se koI bhI hote haiN| ve hI bhAdrapada mAsa kI amAvAsyA ko hota haiM azvina mAsa kI pUrNimA ko jo nakSatra hote haiM ve caitra mAsa kI amAvAsyA ko Ate haiM aura jo caitra mAsa kI pUrNimA ko hote haiM ve hI azvina mAsa kI amAvAsyA ko hote haiM. kArtika pUrNimA ko jo nakSatra hote haiM ve hI paizAkha mAsa kI amAvAsyA ko 4242 dazavA pAhuDa kA sAtavA aMtara pAhUDA 420 | Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 4 anuAvadaka-salabrahmacArI mAne zrI amolaka RSijI - evaM kattiyavisA hiyAyeya magasirie jeTThAmUlIyeya tA jayANaM posi puSNimA bhavati tayANaM asADhI amAvAsA bhavati, jayANaM asADhI puNNimA bhavati, tayANaM posi amAvAsA bhvti||iti dasama pahuDassa sattamaM pAhuDaM sammattaM // 10 // 7 // Ata hai aura jo vaizAkha mAsa kI parNimA ko hone haiM. ve kArtika mAsa kI amAvAsyA ko Ate hai. mRgazara mAsa kI pUrNimA ko jo nakSatra hAte haiM. ve jyeSTha mAsa kI amAvasyA ko Ate haiM aura jo jyeSTa mAsa kI amAvAsyA kA hote haiM ve prazAra kI pUrNimA ko Ata haiM. jo pApa mAsa kI pUrNimA ko nakSatra Ate haiM ve ApADha amAvAsyA ko Ata haiM aura uno apara aparAvAsyA ko Ate haiM ye pauSa pUrNimA ko Ate haiM. yaha darAvA pAhuDe kA sAtavA aMtara pAhuDA saMpUrNa mA / / 10 / / 7 // * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasa hAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4280 mAsa kulopakula upakula kula nakSatra mAsa -- abhica zatabhISA 488+ saptadaza-caMdraprati sUtra SaSTha-upAGga 42200 zrAvaNa zudI 15 bhadrapada zudI 15 azvina zunI 15 kArtika zudI 15 mRgazara zudI 15 pauSa zudI 15 mAha zuhI 15 phAlguna zuddhI 15 caitra zudI 14 vaizAkha zudI 15 jeTha zudI 15 AzADa zudI 15 zravaNa dhaniSThA pUrvAbhAdrapada uttarA bhAdrapada revati azvinI bharaNa kRnakA gahiNI mRgazara punarvasu alapA maghA pUrNaphAlgunI uttarA phAlgunI hasta citrA svAni vizAkhA jyeSTA pUrvASADhA uttarASADhA mAgha vadI 30 phalguna badI 30 catra vadI 30 vaizAkha vadI 30 jyeSTha vadI 30 AzADa vadI 30 zrAvaNa vadI 30 bhAdrapada vadI 30 Azvana vadI 30 kArtika vadI 30 mRgazara vadI 30 popa vadI-30 dazavA pAhuDe kA AThavA aMtara pAhuDA-40882 anurAdhA For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka RSijI + tA kahate Nakkhatte saMTThiti Ahineti vadejA ? tA eesiNaM aTThAvisAeM NavattANaM abhie Nakkhatte gosiyAvAla saMThie paNNatte // 1 // savaNe Nakhate kAhAra saMThie paNNatte // 2 // dhaNiTTA gakkhate saugI paliga saMThie pa * // 3 // sanabhisayA Nakkhatte puphorayAra saMhie paNNatte // 4 // eva punvabhavayA Nakkhatte uttarabhaddavayA Nakkhatte aDavaH vi saThie paNNatte // 5 // 6 // revati nakkhace nAvA saTho // 7 // asiNi AsakkhaMdhaga saMThie // 8 // bharaNi Nakkhatte bhagasaMThie patte // 9 // kattiyA pakkhatte buragharaga saMThie // 10 // rohiNi Nakkhatte ava dazA pa DaDe kA aThA aMtara pahUDA kahate haiM. aho bhagavan ! Apake mana meM nakSatra ke saMsthAna kisa prakAra ke he haiM / ko? aho ziSya ! ina aThThAvIsa nakSatroM meM se 1 abhijita nakSatra gozaMga ke AkAra sa hai. ApaNa nakSatra kAvaDa ke AkAra se hai, dhaniSThA nakSatra pakSI ke pIjara ke AkAra se 4 zatabhiSA nakSatra puSpa peca ra arthAt puSpa kI rAzi ke AkAra se hai, 2.6 pUrvAbhAdrapada va uttarA bhadrapada donoM nakSatroM artha vAvaDI ke AkAravAle haiM, 667 reSati nakSatra nAtroM ke sAkAra se hai, 8883 8 AzvinI nakSama azvaskaMdha ke AkAra se hai, . bharaNI nakSatra strI kI yoni ke AkAra se hai, . 1. kRtikA nakSatra *prakAvaka-rAjAbahAdura lAmA mukhadeva sahAyajI jvAlApramAdarja . artha 42 anuvAdaka-nAgavAra For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sagaDa saMThite paNNatte // 11 // magasira Na khatte migasIsAvali saMThite paNNatte // 12 // adANaM ruhira viMdu saThie // 13 // puNNavasUNaM tulAsaMThite // 14 // paseNaM baddhamANaga saMThite SaNNatte // 15 // asesANaM paDAga saThie patte // // 16 // mahANaM pAgAra saMThie paNate // 17 // pavAphaggaNINaM addhapaliyaMka saThite paNNatte // 18 // uttarAvi evaM / / 15 / / hatthe hattha saMThite paNNatte // 20 // cittANaM mahaphalaMga saMDhite paNNatte // 21 // sAtiNaM khIlaga saMDhie pate // 22 // visAhANaM dAmANa saMThie paNNatte // 23 // aNurAhA Nakhatte egAvali saMThite + gRha ke AkAra se... rohiNI nakSatra zakaTa athavA ratha kI dhUrI ke AkAra se hai.65612 mRgazara 1 mastaka ke saMsthAna se 77,13 Adra nakSatra rudhira bindu ke sasthAna saM.hai..punarvasu nakSatra cUlA saMsthAna se hai pUSya nakSatra vardhamAna ke AkArase hai,716 azleSA nakSatra dhajA patAkAke AkArasa 36817 maghA nakSatrapAkArake AkAra se hai 18pUrvAphAlgunI ardha palyaMkake saMsthAnasahai 719 uttarA phAlganI artha phlyaMka ke AkArase hai * 720 hasta nakSatra hathelIka saMsthAna sa 21 citrA nakSatra huDe * kUla saMsthA se hai. 22 svAti nakSatra khIle ke saMsthAna se hai, . 23 vizAkhA nakSatra suAdAmaNI / za caMdra prajJaptI sUtra SaSTa-upAra manA pAhui kA AThavA aMtara 5.huDA * ... For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tra 206 47 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI paNNatte // 24 // jeTTA takravatte gayadaMta saMThie patte // 25 // mule makkhatte vicchupalagola maMThine // 26 // puvA gADhA Navatteya pavikama sAMThate pagate // 26 // uttarAbhADhA pakkhatte sIhANIsAti saMThite paNNatte // iti dasamassa aTrama pAhaDa mammattaM // 10 // 8 // x + tA kahate Nakkhatte tAragA Ahiteti vadejA ? tA eesiNaM aTThAvisAe NakhattANaM abhie Nakhatte titAre paNNatte // 1 // savaNe pakkhatte titAre paNNatte // 2 // dhabhiTTApaMcatAre // 3 // sayabhisayA dapatAre // 4 // puSabhadavayA dutAre // // uttarabhaddavayA dulAre // 6 // kheti battIsa tAre paNNatte // 7 // bhasmiNi titAre saMsthAna se 24 anurAdhA nakSatra ekAvali ke saMsthAna hai : 2 jyeSThA nakSatra gajadaMtake AkArase hai.26mUla nakSatraviccha ke AkAra se hai. 6727 pUSa hA nakSatra svIkI ca la ke kA 28 uttarASADhA nakSatra baiThe siMha, AkAse kAya DaDe . aTha.. zrApa pramA ra aba navavA aMtara pAhuDA kahate haiM. aho bhAn ! Apa ke prata meM nakSatra ke tAreM kito 2 kaha haiM ? aho ziSya ! ukta aThAvIsa nakSatro meM se . abhijita ke tIna tAre, 2 zravaNa nakSatra ke tIna tAre, 13 dhaniSTA ke pAMca tAre, 4 zatabhiSA nakSatra ke 100 tAre, 5 pUrvAbhAdrapada nakSatra ke do tAra, 6 uttarA rammaromanmmmmmmmmmmmna mAnaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadavasahAyajI Anirurammar sAdajI. For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + saptadaza caMdra pratisatra-paSTha upAGga 4 paNatte // 8 // bharaNi titAre // 9 // kattiyA cha tAre // 10 // rohiNa paMcatAre // 21 // migasire titAre // 12 // adA egatAre // 13 // puNavasu paMcatAre // 14 // pusse titAre // 15 // asalesA chattAre // 16 // mahAsattatAre // 17 // puvA phagguNI dutAre / / 19 // evaM uttarAdhi // 19 // hatthe paMcatAre // 20 // cittANaM egatAre // 21 // sAtiNaM egatAre // 22 // visAhANaM paMcatAre // 23 // aNurAhA cautAre // 25 // jeTThA titAre // 25 / / mUle gakkhatte egArasatAre // 26 // puvvAsADhA cautAre // 27 // uttarAsADhA Nakkhatte cautAre mAdrapada ke do tAre, revatI ke bartasa tAre, 8 azvino ke tIna tAre, 1 bharaNI ke tIna tAre, 10 takA ke cha tAre, " rAhiNI ke pAMca tAre, 12 magazara ke tena tAra, 13 ArdI kA eka tArA punarvasu ke pAMca tAre, 55 puSya ke tIna tAre, 16 alapaka cha tare, 17 maghA ke sAna tAre. 18 pUrvAphAlgunI ke do tAre, 19 uttarA phAlgunI ke dAtAra, 20 hamake pAMca tAre, 21 citrA kA eka tArA, 22 sAla kA eka tArA, 23 dizAkhA ke pAMca tare, 24 anurAdhA ke cAra tAre. 25 jyeSTA ke tIna tAra, 26 mUla ke agyAraha tAre, 27 pUrvASADhA ke cAra tAre aura 28 uttarASADhA nakSatra ke cAra dazavA pAhuhe kA navadhA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAramA SaNNatte // 29iti dasamassa pAhaDasse navama pAhaDaM sammattaM // .. // 9 // tA kahaM te NeyA Ahiteti vadejjA,? tA vAsANaM paDhama mAsaM cattAri NakkhattA ati prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI tAre. yaha dazavA pAhuDA kA navadhA aMtara haDA saMpUrNa huvA. // 10 // 9 // hai aca dazayA attara pAhuDA kahata hai. aho bhagAta ! zApa ke mata meM kauna 2 se nakSatra ahorAtri saMpUrNa kare ? aho ziSya varSAkAla ke prathama ma.sa arthAta zrAvaNa mAsa meM cAra nakSatra aharAtri saMpUrNa meM kare jinake nAma-1 uttarASADha 2 abhijita zravaNa aura 4 dhAnA. uttara pADhA ca udaha aho rAtra saMpUrNa kare arthAt zrAvaNa vadI 1 me zrAvaNa vadI 14 paryaMta, abhijita nakSatra 7 ahorAtra saMpUrNa kara arthat zrAvaNa vadI 30 sa prAvaNa jhudI 6, zravaNa nakSatra aTha aho rAtri saMpUrNa kare arthata zrAvaNa zudI me 14 taka aura dhaniSTa eka aho rAtri saMpUrNa kara, arthAt zrAvaNa zudI 95 kI rAtri saMpUrNa kara. ukta cAra nakSatraM zrAvaNa mAsa saMpUrNa kara. cAra aMguTha puruSachAyA meM sUrya paribhramaNa kara. zrAvaNa mAsa kI prathama ahorAtra vadI pratipadA se pratidina eka 2 maMDala para calatA huvA marya usa mAsa ke carama dina arthAt zrAvaNa zadI 5 ko do pAMva aura cAra aMgula kI paurapo hAve. // 1 // aho , bhagavan ! varSAkAla ke dUsare mAsa meM kitane nakSatra ahorAtri saMpUrNa kare ? aho ziSya ! dUsaga bhAdrapada mAsa meM cAra nakSatra ahorAci saMpUrNa kare. jina ke nAma 1 dhaniSThA 2 zatabhiSA 3 pUrvAbhAdrapada mmmmmmmmmmmmmmmmmmmanamam bhanupadaka-bAlabrahmacArAmuni zrI amAkASajI For Personal & Private Use Only | Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maza caMdra prajJA sUtra paSTha upAGga taMjahA-uttarAsa DhA. abhie, saNe dhaNiTrA // uttarAsAdA khate caudasa ahorate. Nata, abhiye pakkhatte se ahorAta // 2 // savaNe nakkhatte aTra ahiirtte| aura 4 uttama dAda, imI abhilApa meM jaima dIpa prajJapti meM kahAsa hI kahana. yAvat zabda meM purupa cha yA pApa zadI 55 paryaMta cAra aMguru pratimAsa vRddhi pApa mA badI 1 sasa nakSatra 3 dina. au zubhI 15 tara puruSa zrAvaNa / samApa4 a.bhava TAchapa prati sa cAra aMgula bhAdrapada dhImA 14 zata bhAjapA mA08 ucagabhA1 // Azcana / uttarApaTapa 14 tA 10 vI 1 kArtika | acinI sarya kA maMDala zI 15 mugazara kRtikA heMNA 15 mAra . . carana samaya meM mamacatama - mRgazara 14 a 8 punarvasu 7 puSya 1 sthAna vAlA hotA hai.. 15. mahA 9-4 azlapaH maghA pachi nyagrodha para maMTala madhA 14pUrvAphA.15 uttagaphA01 uttarAphAlgunI14 hama 10 citrA ? saMsthAna vAlA hotaa| paizAkha / citrA 14 svAti 10 zikhA , kAyA sAta manohara mAna vizAkhA 14 anugdha 8 jyeSTA 7 mRta ' pramANa sahita puruSa 1 | mADa mula 14 pUrvASADha 15 uttarASADhA 6 pauSa puNya pAhuDA 43 - For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra artha anuvAdaka bAla jarI muni zrI amAlaka RSijI meti // 3 // dhaNiTThA makkhante egaM ahorate Neti // to caNaM mAsaMsi cauraMgula porasie chAyAe sUrie aNupariyaha ta tassaNaM mAsassa caramadivase de pAyANi cAri chAyA azA kI ha kI pratidina mAMDale 2 para hAnivRddhi karanA huA ma. zudI 15 ko do pAMva se paiauramI hove. yaha vyavahAra naya se kahA paraMtu nitraya vyata tIsa ahorAtra meM cAra aMgula kI hAni vRddhi hone aura caMdranAtha evara vRddhi hone. isa kathana ko pUrvAcAryoMne gAthA se banAlAya hai so kahate haiM. gayA-patra para gaNe tihi / hie pAsa ayaye // chabhittaM / jalataM trANa hi // 1 // jaM hoi visa lahA~ / dakkha maraNa inija NAyacaM // a havasa laddhaM / NAyanaM uttara ayaNaM // 2 // athaNe gaya tithi rAsI / cauguNa paJcapAyeM bhagame // jaladdhataM gulANIyA / khayaM buddhAya porIeo || 3 || dAhiNa vRDDI du payAo | aMgulANaM tuDoi nAyavyo / uttara ayaNe hANI kAyacyA caDhAI pAyAdi // 4 // savaNa bahula paDiyA | dupAyA poramI dhUyA // catari aMgutAi / mAseNa bahue tatAM // 5 // ikkatI Da bhAgA tihie / puNa aMgulassa cattAri // dAhiNa apaNe buDDI / jAba cattAri payAI / / 6 / / uttara apaNe hANI / caDA hai| pAyA jAtra do payA // evaM porasI hoie / vuDDI khayAdoti NAyavtrA || 7 || buDDI vA hANI NAyavtrA / / jAvaiyA porasIe dihro bho / tato divanagaeNaM / jaM laddhaM tatta avaNagayaM // 8 // ita kA artha-yuga meM { * baru rAja udura bAtha sukhadevasahAyajI jyAlAmamAdajI * For Personal & Private Use Only 210 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a ++ samAsa-sUtra SaSTha u aMgulAti porisi bhavati // 18 // vAsANaM bitiyaM mAsaM kati NakkhasA peti tA cattAri NakkhattA Neti tajahA dhaNiTTA, satabhisayA, puvtrabhaddavayA, uttarabhaddavayA evaM eNaM abhilAveNaM jaheba jabUddItra paNNattIe, taba etyapi bhANiyavvaM jAva // patra meM jo tithi ko paurasI chAyA jAnane kI icchA ho yaha unakA aMka rakhanA, jo AMka Ave use panaraha se jitanI tithi gai hove utanI milAnA. aba ayana ke 183 maMDala haiM, una meM caMdra kI tithi 486 ho, isa se Aye huye AMka ko 186 se bhAga denA, aura jo bhAga kA aMka ho use samyak prakAra se jAnanA || 1 || yadi viSama AMka arthAt 1-3-5-7-1 Aye aura zeSa raha jAye to dakSiNa ayana pUrNa kara uttarAyaNa vartatI hai, aura sama AMka 2-4-6-8-10 Ane aura zeSa rahe to uttarAyaNa pUrNa hokara dakSiNAya jAnanA viSayaka Ava aura zeSa rahe nahIM to dakSiNAyana jAnanA. aura uttarAyaNa jAnanA bhoga dene labdhAMka kuccha bhI Ave nahIM rahe to dakSiNAyana jAnanA || 2 || jo zeSa rAzi rahe vaha ayana kI gata tithi jAnanA. use cAra gunA karanA aura parva ke caturtha bhAga se bhAga denA. usa meM jo labdhAMka Ave sAM aMgula aura zeSa rahe so [ bhAga. isa taraha paurasI kI kSaya va vRddhi jAnanA || 3 || dakSiNAyana meM puruSa chAyA kA do pAMca Uparase sama aMka Ave aura zeSa rAzi taba pUrva yuga kI Adi se jitane pa guNAkAra karatA. aura For Personal & Private Use Only * dazavA pAhuDe kA dazavA aMtara pAhuDA 211 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 13 tAsa caNaM mAsaMsi baDDIe // 4 // samacauraMsa saMThiyAe goha parimaMDalAe sakAya. satra maNuraMgiNIe chAyAe sariya aNupariyati tassaNaM mAsaspta * caramadivase lehaTThAvi vRddhi hotI hai. aura uttarAyaNa meM cAra pAMca meM hAni helI hai. // 4 // zrAvaNa mAsa kI prathama pratipadA arthAt yuga Adi va zrAvaNa mAma ke Aga dina yama ke aMta apaDa zudI 15 ko do pAMva kI pauruSaH hAne, tatpazcAt pratima sa ka aMta meM cAra 2 aMsala kI vRddhi have. arthAta zravaNa zudI 15 koI do pAMca aura cAra aMgula kI paurapI hAva // 7 // eka nidhi meM e nAye cAra bhAga kI dakSiNAyana meM vRddhi karanA, isa taraha vRddhi karata cAra pAMva taka bahAnA // 6 // utarAyana meM cAra pAMva se do pAMca naka pratyeka niAtha ko ekatApIe cAra bhAga ko hAni karanA. isa vidhi sa pArapI kI hAni vRddhi jAnanA // 7 // isa taraha paurapo kI hAni baddha kahI. aba ayana meM zepa gaye pIche arthAt jA lavyAMka Ave baha yuga meM ayana gaya hara jAnanA // 8 // eka ayana meM caMdra tithi 86 hAve aura 186 tithi meM hAni vRddhi 34 aMgala kI ho. isa taraha hone sa enidhi ki hAni vRddhi hava? ima meM rAzi kI sthApanA karanA.586.24.1. ima meM aMza rAzikA mara sazima gaNAkAra karake prathama rAzi meM bhAga denA. arthAt 244:24186 ina kA bhAga nahIM cale. isa se chada bheda 12karanA. arthAt 24ko cha se bhAma danA to 4 ghAva aura 186 ko iA bhAga dene me 31 Aye. isase eka 11 anuvAdaka-bAlabAhmacArImuni zrI amolaka RSijI - .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadaramahAyajI jvAlApramAda jI For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai. dopayAti poriti bhavati // iti dasama pAhuDassa dasama pAhuDaM // 10 // .. // * it caMdra prajJapti sUtra-paSTha upA, nIlie cAra bhAga kI eka 2 tIthi meM hAnivRddhi hove. dRSTAMta-paMcAsI ve para kI pAcI tIthI meM kitana pAMvakI paurUSA hova? 84 kA 10 gramA karana 20. hoya, isameM pAMca tAthI ke pAca pilAnA jisa me 1218 hove, use 186 kA bhAga dene se kA bhAga huvA, isameM ayana vyatAta huI. aura 3 sAtavI ayana ke 1.41 dina zeSa rahe. sAtakI ayana dakSiNAyana jAnanA. isa se 149. tIthI ko cAra se guNA karate 596 huve aura u.31 kA bhAga dene 11 AyA zepa7 rahA-ise 11 aMgula va eka tImae 7 bhAga kI vRddhi karanA. isa meM do va mIlAne se tIna pA~ca sAta aMgula va ekatIsae mAta bhAga kI paurUpI hoye. yaha dakSiNAyana jAnanA. yaha dazavA pAhuDA kAdazA aMtara pAhaDA saMpUrNa huA // 10 // 10 // aba dazavA pAhuDA kA agyAraha aMtara pAhuDa kahate hai. aho bhagAn ! Apake mata kisa taraha caMdra mArga kahA? arthAt sUrya nakSatra rahita dakSiNa uttara pramarSa kArI yoga caMdramaMDala gata paribhramaNa rUpa maMDala mArga kahA ? uttara-aho ziSya ! aisa nakSatro haiM ki jo sadaiva caMdramA kI mAtha dakSiNa dizA meM: hae yoga karate haiM. ene nakSatra haiM ki jo sadaiva caMdramA kI sAtha uttara dizA meM yoga karate hai, atha kitaneka aise nakSatra haiM ki jA caMdramA sAtha kyAcit dakSiNa meM rahakara kAcin uttara meM rahakara athavA prmhrsskaar| arthat caMdramA nakSatra bheda kara yoga kare, kitaneka nakSatra aise haiM ki jo sadaiva dakSiNa dazA pAhaDa kA igyAravA aMtara pAhUDA 48 / For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 tA kahate caMdamagga Ahitati vadejA ? tA e siNaM aTThAvisAe gakkhattANaM atthi 214 dizA meM rahakara yoga karate haiM athA pramaharSa kArI-arthAt caMdramA usa nakSatra ko bheda kara yoga kare aura kitaneka nakSatra aise haiM ki jo caMdra kI sAtha sadaiva papaharSa karI yoga kare arthAt caMdramA usa nakSatra ko bheda kara yoga kare. aho bhagavan ! ina aTThAvIsa nakSatroM meM se kaunase nakSatra madaiva dakSiNa dizA meM rahakara yoga kare yAvat kauna se nakSatra dakSiNa dizA meM athavA prapaharSa kArI yoga kare kauna se nakSatra sadaiva pramaharSa 5kArI yoga kare ? ina aThThAvIsa nakSatra meM se jo nakSatroM sadaiva dakSiNa dizA meM rahakara yoga karate haiM ve cha nakSatra haiM, jinake nAma-1 mRgazara 3 AI 3 pUSya 4 azleSA 5 hasta aura 6 mUla. ye 6 nakSatroM caMdramA ke pAsa maMDala va apane Thiye maMDala para calate hue caMdrapA kI sAtha yoga kare. aba jo nakSatra sadaiva caMdramA kI uttara dizA meM rahakara yoga karate haiM ye bAraha nakSatra haiM jinake nAma 1 abhijita 2 zravaNa 3 // dhaniSTA 4 zatabhiSA 5 pUrvAbhAdrapaTa 6 uttagabhadrAda 7 revati 8 azvina 1 bharaNi 10 phAguna 11 uttarA phAlgunI aura 12 svAte. ye pAraha nakSatro caMdra ke prathama mAMDale va sata ke jayapa pAMDara para calate hue caMdramA kI sAtha uttara dizA meM rahakara yoga kamta haiM, ina aTThAsa nakSatroM meM sa ese nakSatra haiM ki jo dakSiNa dizA meM rahakara athavA uttara dizA meM rahakara athavA pramaharSa karI arthAt nakSatra bheda kare 12yoga karate haiM, ve sAta nakSatra haiM jinake nAma-1 kRttikA, 2 rohigI 3 puryamu. 4 mA 5 citrA 6) javAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + .prakAzaka-rAjAbadura sila sukhdnmhaay| AlAprasAdaje . For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kkhatvA jeNaM jakkhattA sayA caMdassa dAhiNeNaM jogaM joeti // 1 // asthi-I SaSTha-upAGga + vizAkhA aura 7 anurAdhA. ukta mAna nakSatra apane 2 mAMDale para calate hue caMdra kI sAtha uttara dizAI meM rahakara athavA dakSiNa dizA meM rahakara athavA nakSatra bheda kara yoga karate haiM. ina aTThArIsa nakSatra meM se aise nakSatra haiM ki jo dakSiNa dizA meM rahakara athavA pramaharSakArI nakSatra bheda kara yoga karate hai ve #do haiM jinake nAma-pUrvASADhA ba uttarASADhA. sava se bAhira ke mAMDale para yoga yukta hokara jo yoga karate haiM una ko cAra 2 tAre kahe haiM, jina meM se pUrvASADhA ke kSe tAre saba se bAhira ke parace mAMDale para, aura do tAre saba se AbhyaMtara mAMDale para. attarASADhA nakSatra ke do tAra AbhyaMtara mAMDale para aura do taare| bAhira ke mAMDale para. ukta donoM nakSatra sadaiva dakSiNa dizA meM rahe huve athavA nakSatra bheda kara yoga karate haiM. ina aTThAvIma nakSatrAma se ene nakSatra haiM ki mo caMdramAkI sAtha sadaiva pramaharSa kArI yoga karo haiM, vaha eka hai. jisa kA nAma jyeSTA koI jyeSThA nakSatra ko dakSiNa uttara prapa.pakArI roga mAnate // 1 // aho / bhagavan ! caMdra ke kitane mAMDala kahe ? uttara-caMdramA ke panAha mAMDale kahe haiM. ji .pAMva mAMDale jambUdvIpa aura daza aMDale lavaNa samudra meM caMdramA ke prathama mAMDale ko aMdara kA carita eka soI assI yojana jambUdvIpa meM avagAhe aura caMdramA ke panarahavA mAMDale kA bAhira kA carimAMta lavaNa samudra vIna sovIna yojana ekasaTie ahatAlIsa bhAga acamAI. ina pasaraha mAMDale meM se aise mAMDalo hai| 488 devA pAhuDe kA igyAravA aMtara pAhuDA 488+ sadaza-caMdraprajJAzA ... For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI ki jo nakSatroM se adhirAhate haiM athAI una para sadaiva nakSatra rahate haiM. aine bhI maoNDale haiM ki jo sadai nakSatroM se viraha vAle haiM arthAt nakSatra nahIM Ate haiM, aise bhI caMdra maMDala haiM ki jahAM para sUrya va caMdra ke mAtra sAmAnya haiM. aura aise bhI caMdra ke maMDala haiM ki jo sadaiva sUrya maMDala se viraha vAle haiM. aho bhagavan ! ina panaradda caMdra maMDala meM se kauna se paMDala aise haiM ki jo sadaiva nakSatroM vAle hai yAvat kauna caMdra maMDala aise haiM ki jo sadaiva sUrya mAMDale se virahita hai ? ina panAha caMdra maMDala meM meM aise ATha maMDala hai ki jo sadaiva nakSatroMvAla hai jinake nAma-1 pahile caMdra maMDala para bAhara nakSatroM haiM, 2 chaTe caMdra maMDala para eka nakSatra hai, 4 sAta caMdra maMDala para do nakSatroM nakSatra hai, daza caMdra mAMDa para eka nakSatra hai, 7 anyAra ke caMdra pannaraye caMdra mAMDale para ATha nakSatra haiM. ina pannaraha caMdramA ke mAMDale vivAne haiM ke sAta haiM jinake namaH 1 dUsarA, 2. cauthA, 3 terahavA, aura 7 caudahavA. ina pannaraha caMdra mAMDala meM se jo nakSatroM sUrya hone se cAra haiM. jina ke nAma 1 prathama, 2 dUsarA, 3 abhyArahavA, aura pannarahavA. ina cAra mAMDale para nR zazI nakSatra ke zira hai arthAt chatra para chatra hai. jo caMdra maMDala sadaiva sUrya ke maMDala se vihita haiM ve pAMva haiM. jinake nAma-1 he caMdra maMDala kI sUrya maMDala nahIM hai, 2 sAta caMdra maMDala nIce sUrya maMDala nahIM hai, 3 Aune caMdra maMDala nIce sUrya maMDala nahIM hai, 4 navave caMdra maMDala gIce sUrya maMDala rahA, tIsare caMdra maMDala para do nakSatra hai, 4, 5 ATha caMdra maMDala para eka mAMDale para eka nakSatra hai, aura meM se jo nakSatra se sadaiva pAMcavA, 4 vA 5 caMdra ke nakSatroM samAnya 8 For Personal & Private Use Only prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI kvAlAprasAdAjI 0 216 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa nakSatra maMDala | sUrya maMDala nakSatra maMDala sUrya maMDaLa nakSatra maMDala nakSatra nakSatra 22 citrA... . . saptadaza caMdra prApti sUtra SaSTha-upArne 13 | uttarAphAlgunI 1 abhijita kRtikA -2 zravaNa .. . 3 dhaniSThA mRgazara 20 svAti . 4 zatabhiSA ArdI 23 vizAvA pUrvAbhAdrapada punarvasu 24 anurAdhA 6 uttarAbhAdrapada 1 15 puSya 25 jyeSTA azleSA 8 azvinI . . 17/maghA 27 pUrvAvADhA, 15 5/ bharaNi , 18 phAlgunI / / 28 uttarASADhA nakkhattA jeNaM akkhattA sayA caMdasma uttareNaM jAga joeti // 2 // asthi / nahIM hai 5 daza caMdra bhaDala nIce sUrya maMDala nahIM hai, aura pahale ke pAMca va pIche ke pAMca yo daza mAMDale kI sUrya ke mAMDale rahe hai. // 2 // aba caMdramA ke kauna se maMDala meM aura kitane bhAma sUrya dazaMvA pAhuDa kA impArahadA aMtara huDA . . sUtra 16 artha For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -nakkhatA jeNaM NakkhatA sayA caMdassa dAhiNeNavi uttareNavipamapi joyaM oeti||3||" atthi gakkhattA jeNaM caMdassa dAhiNeNavi pamapi jogaM joeti // 4 // atthiNa kvattA jeNaM NakvansA caMdassa sayA pamaha joga joeti // 5 // tA eesiNaM aTThAvisAe NakkhattANaM kayare NakkhattA jaNa sayA caMdassa dAhiNeNa jogaM joeti taheva jAva kayare makkhattA jeNaM sayA cadassa pamahaM jogaM joeti ? etesiNaM aTrAvisAe maMDala upara hove usa kI vidhi dhanAte haiM. isa meM prathama vikaMpa kSetra kI prarUpaNA karate haiM. sUrya kA vikapa kSatra 510 yojana kA haiM. aba sUrya eka 2 ahorAtri meM do yojana va ekasaThiye 48 bhAga vikaMpa EkSeSa mApta kare. isa taraha 183vI ahorAtra meM kitane yojana prApta kara ? isa me tIna rAzi kI sthApanA karanA. eka ahorAtra ke vikaMpa ke 6.ye mAga karane ke liye do yojana ko 61 ye se guNAkAra kAnA. jima meM 122 hove. isameM 48 milAnese 170 hove. 61 / 1701183 yoM tIna dhuvarAzi huI. yahAM dUsarI rAzi ko nIsarI rAzi meM guNAkAra karake prathama rAze se bhAga denA, aura jo A itane yojana jAnanA. 170x18331110+6121. yojana hove. yaha sUrya kA vikaMpa kSetra huvA. aba caMdra kA vikaMpa kSetra kahate haiM caMdramA ko tIrcha kSetra 510 yojana 6. ye 48 bhAga kA hai. isa meM caMdramA ke 15 meDala |'caudaha aMtara haiM. 15 maMDala ko 56 se gunanA 840 hove, isa ke yojana ke liye 61 kA bhAga denA anuvAdaka-bAlabrahmacArImAna zrI amAlaka RApAja kAsaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI . / For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +9 sadaza caMdra prApti sUtra-paSTa upAGga NRN NakkhattANaM jeNaM NakkhattA sayA caMdasta dAhiNeNaM jogaM joeti teNaM cha NakkhattA taMjahA. magamira, addA, paralo, asemA, hattho, malo / / tatthaNaM jete NakkhattA jeNaM sayA caMdasta uttareNaM joga joeti, tega barasa taMjahA* abhie, savaNe. dhaNiTrA 219 sayabhisayA, punamahAyA, uttarapaTTi gyA, revati asmiNI, bharaNI puyAphagguNi, uttarAphagguNI, sAti // tathA jata khattA jagaM caMdasta dAhiNaNaMvi uttareNaMvi pamahavi joga jAeti taNaM satta taMjahA- kantiyA, rohiNI, puNavasu. mahA, cittA, isa se 13 yojala 61 ya 47 bhAga rahe, yaha 518.48 meM se ghanA karanA jisase 497 yojana va 161 yA eka bhAga rahA. isa ko eka 2 AMre meM pRthak ginane ke liye 14 kA bhAga denA isa se 35 yojana 30 bhAga 61 ye aura cAra bhAga sAtAye hure. arthAt ekeka maMDala para 35.30-4 thojana kAI AMtarA hai. isameM caMdramA ke vimAna 31ye 56 bhAga mAlAne se 36.25-4 yomana kA eka 2 maMDala hai para vikaMpa hai. caMdra kA sarva vikaMpa jAnane kI vidhi. isa meM tIna rAzi kI sthApanA karanA. 36 ko 61 gurekA karake 15 mIlAnA. phora usa rAzi ko sAta guga kara ke cAra mIlAnA. 164012+2196+2522 121+7%D15547+4-1555.. aba yojana karane ko 61 ko sAta guNanA. 64x784270 ima taraha 427.15551+4, aba isa meM dUsarI rAzi ko tIsarI rAdhi se guNA karane ke pahilI rAzi dazA pAhuDe kA igyAravA 48 For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visAhA, aNurAhA |ttthnnN jete pakkhaMttA jeNaM caMdarasa dAhiSaNavi pameda ca jAga joeti. teNaM duve taMjahA-puSyAsADhA,uttarAsADhasavva vAhira maMDalaM joyaM jotisuvA, joetivA|tatthaNaM jase Nakakhase jeNaM sayA pamahU~ joga joeti sANaM egA jettraa||1|| tA katiyANaM caMdamaMDalA Ahitati vadejA, tA pannarasa caMdamaMDalA Ahiteti vadejA. tA etesiNaM pannarasaNhaM cadamaMDAlANaM atthi caMdamaMDalA jeNaM sayA NakkhattANaM avirahiyA asthi caMdamaMDalA, jeNaM sayANakkhateNa virahiyA. asthi - / 48.anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amelaka RSikI+ se bhAga denA. isa se 217714 hove, isa ko yojana karake ke liye 427 kA bhAma denA isa se 509 yojana va 53 bhAga 61 ye huve. yaha caMdramA kA vikaMpa kSetra kahA. aba mUrya ke maMDala para caMdra kA maMDala kitanA rahakara mAzra ho so nokAlane kI vidhi-isa kI dhUna rAzi nIkAlane kI rIti eka maMDala se dUsare maMDala taka sUrya kA vikaMpa kSetra do yojana 48 bhAga 6. yA kA hai, isake 61 bhAga rane ke liye do yojana ko 61 se guNa kara 48 .mAla nA. 2461-122-48 17* isa ke cUraNIye mAtaye bhAga karane ko sAta se guNA kamnA. 170471192 prathama dhRva saMkhyAta jAnanA. aba dUsarA ya AMka kahate dramA eka maMDalasa dUsare maMDala jAte vipakSatra 36 ye jana 20 bhAga 61 ye4 bhAga sAtiye kA,isa ke cUrANaye mata bhAga karane ko. 36461=2196+25%D122147%3D155473 kAyaka rAnAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlApasAda jI . | For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 221 caMdamaMDalA jeNaM ravi sasi gakkhatto sAmaNA bhavati, atthiNaM caMdamaMDalA, jeNaM sayA AicehiM virahiyA, tA etasiNaM paNNarasaha caMdamaMDalANaM kayare cadamaMDalA jeNaM sayA NakvattahiM avirahiyA jAva kayare caMdamaMDalA jeNaM : sayA AicahiM virahiyA, tA etesiNaM pannarasahaM caMdamaMDalANaM, tattha jete caMdamaMDalA sayA NakkhatehiM avirahiyA teNaM aTTha taMjahA-paDhane cadamaMDale, tatie caMdanaMDale, chaTTe caMdamaMDale, =15551 bhAga sAtiye na. yaha dara dhrava AMka havA. caMdra marya kA prathama maMDala jambadrIpa meM 1280 yojana hai utara narapha sUrya maMDala se caMdra maMDala samoNa meM 80 yojana UMcA hai, paraMtu dakSiNa tarapha candramaMDala ATha, bhAga 61 yA sUrya pIka tA huvA hai, kyoM kI murtha maMDala 48 bhAga 6 1 yA kA hai aura 1 cadramaMDala 56 bhAma 61 yA kA hai, isa se 8 bhAga 61 yA mUrya maMDala se caMdra maMDala baDA hone se bAhira nokalatA hunA hai. aba caMdra maMDala jitane kSetra meM eka mArga cale utane kSetra meM sUrya maMDala kitanA mArga cale po batAte haiM. 15551 ke eka gunA karane se 15551 zoce ue 19. kA bhAga denA ve 13 mArga 11 +bhAga 61 ye aura 4 bhAga sAttiye hove. isa se jaba caMdramA eka maMDala calatA utane samaya meM sUrya raha maMDala aura eka yojana ke 11 bhAga 61 ye aura 4 bhAga sAtiye mUrya calatA hai. jaba caMdramA dUsare la jAnA hai taba rya caudahave aMDala para uttara ke caramati se dakSiNa meM caMdramA kA dUsarA maMDala kI .dazavA pAhur3e kA igyArahavA aMtara pahuDA V / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mammmmmmmmmmmmmmmnion muni zrI amolaka RSijI + 222 sattame caMdamaMDale, aTThame caMdamaMDale, dasame caMdamaMDale, egArasame caMdamaMDale. paNarasa. me caMdamaMDale. // tattha jete cadamaMDale jeNaM sayA NakhattehiM virahiyA, teNaM satta taMjahA bIe caMdamaMDale, cauthe caMDamaMDala paca, nabame, bArasame, terasame, caudasame caMdamaMDale // tatthaNaM jete caMdamaMDalA jeNaM rAvi sasI naNakhattANaM sAmaNA bhavati teNaM cattAri taMjahA-par3hame cadamaDale, bIe caMda maMDale. ekkArasame caMdamaMDale paNNarasame caMda maMDale / uttara carapati * yojana 11 bhAga 61ye aura 4 bhAga mA tiyoM nIkalatA hai aura caMdramA ke dUsare maMDala ke uttara caramAMta se sUrya ke cadahave maMDala kA uttara caramAta utanA hI aMdara uttara narapha hai. . aura * yojana 36 bhAga 61 yA 3 bhAga satiyA mUrya ke capadahave maMDala para caMdramA kAma dUsarA maMDala mItrita haiM aura dakSiNa tarapha caMdramA kI darA maMDala yogata 11 mA 61 ye 4 bhAga sAtaye kA nIkalatA hai kyoMki caMdramA bhUrya maMDala 48 bhAga 61 ka sa 11 bhAga 61 ye aura 4 bhAga mAniya vAda karate 36 bhAga 6123 bhAga mAti ya kA mizrita hove, aura caMdra maMDalI 56 bhAga 61 yA kA hai iA sa 23 bhAga 61 ye 3 bhAga sAtiye bAda karate 12 bhAga 61 ye va cAra bhAga sAtiye kA caMdranA kA dUparA maMDala dakSiNa tarapha pAhira nikalatA huvA hai| aura sUrya kA pannAive maMDala ke uttara caramAMta meM 1 yojana 41 bhAga 61 ye va 3 bhAga kA aMtara hai| .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadava sahAyajI jvAlAprasAdaje. 1 | For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatthaNaM jete caMda maMDalA jeNaM samA Adicca virahiyA. teNaM paMca taMjahA-chaTTe caMda maMDale, sattame caMda maMDale, aTThame caMdamaMDale. gavame caMda maMDale dasama caMda maMDale iti dasamassa pahuDassa ekApasamaM pAhuDaM sammattaM // 10 // 11 // * * tA kahate devayANaM NAmadhejA Ahiti vadejA ? eteniNaM aTThAvisAte Nakkha ttANa abhie Nakkhatte bamhadevayAte, paNNatte savaNe Nakkhatte viSNudevayAte paNNatte, kyoMki sUrya ke maMDala 2 para do 2 yojana kA aMtara hai. aura caMdra kA dUsarA maMDala 11 bhAga 61 yA aura 4 bhAga sAtiyA nikalatA hai, isa se do yojana meM se yaha yAda karate 1 yojana 41 bhAga 61 yA aura tIna bhAga sAtiyA rahe. isI taraha caMdra kA jitanA mArga nikAlanA hove usa mArga ko 15551 se gaNatAra karake 1190 se bha ga denA. jo Ave so sUrya bhAga jAnanA. aura zeSa rahe so curaNIya bhAga jAnanA. yo dazavA pAhaDe kA igyArahavA aMtara pAhuDA maMpUrNa huvA // 10 // 11 // ahA bhagavan ! nakSatra ke adhiSTAyaka devoM ke nAma kaise kahe ? aho ziSya ! ina ahAvIsa nakSatroM meM se abhijita nakSatrakA brahma devatA aviSTAyaka hai, 2zravaNa nakSatrakA viSNu devatA, vo jaise jambUdvIpa prajJapti meM hai kahA vaise hI kahanA arthAt 3 ghanSTiAko vasudeva 4zatabhiSA kA varuNadeva 5 pUrvAbhAdrapada kA arjadevauttarA bhAdrapada kA abhivardhanadeva revati kA puSyadevaTa azvinI kA azvadevarabharaNI kA jamadeva 10 kRttikA kAma wwwmanww 4842dazanA pAhaDa kA karahA aMnara pADA 41 - For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E ra 48 anuAvadaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI evaM jahA aMbUddIvapaNNattIe jIva uttarAsAdA Nakkhatte visadevaSAe yaNNatte 'dasamasta duvAlasameM' pAhuDe sammataM // 10 // 12 // madhijA Ahiteti vadejA ? tA egamegassaNaM ahorattassa tasiM muhuttA paNNattA taMjahA-rodde, site, mite, bAU, suTThie, taba abhicaMde, mAhiMde, bala, pamheM, bahusava, caMva IsANe // 1 // taTuMbaM, bhAviyappA, vesamaNe, vAvareya, agnideva, 11 rohiNI kA prajApati deva, 62 mRgazara kA soma deva, 12 ArdrA kA rudra deva, 13 punarvasu kA | Adityadeva 15 pUNya kA vRhaspatideva 16 azleSAkA sUryadeva 17 maghA nakSatrakA pitradeva 18 pUrvAphAlgunI kA bhaga 19 uttarAphAlgunI kA arjamadeva 20 hasta nakSatra kA savitAdeva 21 citrA nakSatra kA tvaSTAdeva22 svAti nakSatrakA vAyudeva 23 vizAkhAi ajJIdeva 24 anurAdhA kA mitradeva 25 jyeSThA kA indradeva 26 mUlakA naiRtu 27 pUrvASADhA kA jaladeva aura28 uttarApADhA kA vimba nAmaka deSa hai. ukta aTThAvIsa nakSatra ke aTThAvIsa [ adhiSThAyaka deva kaDe. yaha dazavA pAiDe kA bArahavA aMtara pAhuDA saMpUrNa-huvA // 10 // 12 // aba terahavA aMtara pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! muhUrta ke nAma kisa prakAra kahe haiM ? aho ziSya ! eka 2 ahorAtra ke tIsa muhUrta kahe haiM. jina ke nAma-1 rudra, 2 zrayAn 3 mitra, 4 vAya, 5 musthita, 6 abhicaMdra, 7 mAhendra, 8 valakana, 9 pUSya athavA padma, 10 bahusatya, 11 IzAna, 12 -22 For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjavahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 224 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 paSTha-upAGga 48 - AnaMde, vieya, vijayaseNaM, payAsavve, uvasameya, gaMdhavA, aggivese, sarbhisate, / - AyavaM ca, AmavaMca, aNavaMca, bhomaM, risabhe, sabaDhe, rakkhase ceva // 2 // 3 // iti dasamassa terasamaM pAhuDaM sammattaM // 10 // 13 // * - tA kahate divasANaM NAmadhijjA Ahiteti vadejjA ? tA egamegassaNaM pakkhassa "paNNarasa divasA paNNattA tajahA-pADavA divase, vitiyA divase, jAva paNNarasI divase // tA etesiNa paNNarasaNhaM divasANaM paNNarasa NAmadhijjA paNNatA taMjahA puvvaMge, siddhamaNorameya, tato maNoharo ceva, jasabhaddeya, jasodhare, savvakAma naSTeya, 13 bhAvitAtmA, 14 vaizramA. 15 vAraya, 16 AnaMda, 17 vijaya, 18 vijayamena, 19. prajJApti, artha 120 uvasama, 21 gaMdharva, 22 agnivezya, 23 zatavRSabha, 24 Aya, 25 aya, 26 mAruNavAca, 27 bhUyaH 128 vRSabha 29 sarvArtha aura 30 rAkSama. yaha tIsa muhUrta ke nAma kahe. yadda dazacA pAhuDe kA terahavAI aMtara pAhaDA saMpUrNa duva // 1 // 13 // ... 12 aMka cauda havA aMtara pAhur3A kahate haiM-aho bhagaran ! dina ke nAma kaise kahe ? aho ziSya eka 23 IpakSa ke pacaraha dina kahe haiM jinake nAma. 1 pratidapa 2 dvitIyA 3 tanIyA 4 caturthI 5 paMcamI 6 SaSThI 7 saptapI4.aSTapI 9 navamI 10 dazamI-11 ekAdazI 12 dvAdazI 13 trayodazI 14 caturdazI aura 15 // saptadaza caMdra prajJapti dazavA pAhuDe kA cadA aMtara pAhuDA 14 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anavAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + samaddhetiya // 1 // iMdamuddhAbhisiteya, somaNasa dharNajaeya bodhavtrA; Atthasiddhe abhijAte, accAsaNeya, sataMjae, aggitrese, uvasomeya, divaseNaM NAmatrijAti // 1 // tA kahate rAtio Ahiteti vadejjA ? tA egamegassaNaM pakkharasa paNNarassa rAI paNNattA tajahA paDivaerAI, jAva paNNarasI rAI // tA etesiNaM paNNarasahaM rAI parasa nAmadhijA paNNattA taMjahA- uttamAya, sunakvattAya, elAbaccI, jasodharA, somaNasA caiva tahA; sirisaMbhUtAya bodhavyA // 1 // vijayAya vijayaMti, jayaMti aparAjiyAya, itthi samAhArA caitra, teyA tahA atiteyA, devANaMdA, Nirati, ( paMcadazI (pUrNimA ) ina pannaraha dina ke pannAha nAma kahe haiM tathA 1 pUrvaga 2 siddha manorama, 3 manohara 4 yazobhadra, 5 yazodhara, 6 sarvakAma 7 iMdramUrdhAbhiSeka 8 somanasa 9 dhanajaya 10 arthasiddha 11 abhijita 12 atyana 13 sataMjayaM 14 agniveza aura 15 upazama nAma. ye panaraha dina' ke nAma kahe. // 1 // aho bhagavan ! rAtri ke kyA nAma kahe ? aho ziSya ! eka 2 pakSa kI panaraha rAtri kahI hai| tadyathA paDavA yAvat panathI. ina panaraha rAtri ke pannaraha nAma kahe haiM tadyathA 1 uttamA 2 sunakSatrA 3 elAvacI 4 yazodharA 5 somanI 6 zrIbhUtA 7 vijayA 8 vijayaMtI 9 jayati 10 aparAjitA 11 ittha {12 samAdhIrA 13 tejA 14 ati tejA aura 15 devAnaMdA ye panaraha anukrama se rAtriM ke nAma kahe For Personal & Private Use Only bakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * 226 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 rayaNaNiM NAmadhijAti // 2 // iti dasamassa yauddasamaM pAhuDaM sammataM // 10 // 34 // tA kahate tihI Ahiteti vadejA ? tattha khaluimA duvihA tihI paNNattA taMjahA divasAnihiva, rAhItIhayA // 1 // tA kahate divasa tihI Ahiteti vade jAtA egabhegassaNaM pakkhassa paNNarasa divasa tihI paNNattA taMjahA paMde, bhadde, jae, tucche, puNe, yaha dazavA pAhuDA kA caudahavA aMtara pAhuDA saMpUrNa // 10 // 14 // . . hai . aba panaraDavA aMtara pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! Apa ke mata meM tIthi kaise kahI ? bhagavAna uttara dete haiM ki marya aho rAdhi banAtA hai aura caMdra tIthI banAtA hai. yaha caMdra maMDala ke teja kI hAni ddhi kahI. yaha caMdramA kaisA hai| uktaMca tiriyakumaya sarisApabhassa caMdrasma rAti // subhagassa loe tiriti maniyama bhaNiyaMbuDhi hANie // 1 // arthAt kumuda samAna jisa kI prabhA hai aise saubhAgyavAna caMdra kI loka meM hAni vRddhi jAnanA. rAhukA vimAna ke AvaraNa se caMdra ke vimAna kA teja kI hAni vRddhi hone yaha rAhu do prakAra kA kahA hai ? dhUvarAhu aura 2 parvasaha. isa meM parvarAhu kA kathana kSetra samAsa meM kahA hai so vahAM se jAnanA. aura varAhukA vimAna kRSNa hai. paha caMdramA ke vimAna nIce cAra aMgula ke aMtara se calatA hai. aura teja kI hAni vRddhi karatA haiM. zuda 16 kI tIthI meM saMpUrNa rAhu ke| se AvaraNa rahita hothe aura padI 1 se vadI taka caMdramA ke vimAna kI kalApara rAhukA vimAna AparaNa za-caMdramAmi sUtrapA-mAna zavA pAhuDa kA patrarahavA avara pAhuDA 42+ -- For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ imanawmamimar 8 12. pakvasa paMcamI, puNaravi gaMde, bhadde, z2ae,. .tucche, .. puNe, . puNaravi, gaMde, bhadde, - jae tucche, puNNa, pakkhassa paNNarasI // evaM tetIguNA tihito samvesi divasANaM : // 2 // tA kahate rAti tihI Ahitati vadajA ? ega megassaNaM pakkhassa pANarasa rAti tihi paNNattA tajahA-ugAvatI, bhogAvatI, jasavatI, sabasihA, suhANAmA / / kare. caMdra ke vimAna bhAga karanA. isako 15 nIyI se bhAga dete 4 bhaga 62 ye aura zeSa bhAga. rahe. isa taraha eka tIthIma cAra bhAga 62ye se AvaraNa karatA huA vadI 30 ko60 bhAga62ye kAma zrAvaraNa kare aura2 bhAga 12 kA AvaraNa vinA rahe. zubI 1 ko cAra bhAga 62 ya AvaraNa kamI hotA jAve athAt caMdramA ke vimAna kI Teja kAMti loka baDhatI jAve. paraMtu loka vyavahAra caMdra vimAna ke 16 bhAga karanA isameM ekatIthI meM eka 2 bhAga kA AvaraNa karake teja kI hAni kare, aura eka bhAga vinA Avo teja kI naddhi kare. yaha rIti loka vyavahAra meM prasiddha hai. aura eka ahorAvi ke 62 bhAga kare jina meM se61 bhAga kI eka tIrtha hai. eka ahorAtri ke 30 muhUrta hai aura eka tIthI 21 muhU 32 bhAga 62 ye kI hai. maine tara mahU kI tIthI ka 61 bhAga se mugA karake ahorAtra se bhAga denA 30461-183.0 ina ko 62 sa bhAga dene sa 29 muhUna va 32 bhAga Ate haiM...mI tIthIM do prakAra kI kahI hai 1 dina kI tIthI aura 1 rAtri tithI. // 1 // aho bharaban ! dina tIthI kaise khii| 49 anuvAdaka bAla.brahmacArI muni zrI amolaka RrSa jI-- ra lAlA sukhadevasahAyajI jyAlA prasAda jI. For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + saptadaza caMdra prajJapti sUtra-SaSTha upAGga puNaravi-uggAvatI, bhogavatI, jasavatI savvaTThasiddhA, suhA nnaamaa|| puNaravi,-ugamAvatI' bhogavatI, jasavatI, savvadasiddhA, suhA nnaamaa|| puNaravi-uggAvatI, bhAgavatI,jasavaMtI, savaTThasiddhA, muhA NAmA // ete tiguNA tihiMto sabasi rAINaM // dasamassa paNNarasamaM pAhaDaM sammattaM // 10 // 15 // * tA kahaMta gottA Ahitati vadejA ? tA etesiNaM aTThAvIsAe nakkhattANaM abhite aho ziSya ! eka 2 dina kI pannaraha tathi kahI. jina ke nAma-1 nandA 2 bhadrA 3 jayA 4 tUryA ( lokika meM riktAtIthI kahAtI hai. )5 pUrNA. yaha pakSa kI pahilI pAMca tIthI, punarapi 6 naMdA 7 bhadrA 8 jayA 1 tUryA aura 10 pUrNA. phora bhI pAMca 11 naMdA 12 bhadrA 13 jayA 14 turyA aura 15 pUrNA. yaDa pannAha tIthI hui. isa taraha pAMca nAma kI tithI ko tIna gunA karane se panaraha tIthI hotI hai. // 1 // aba rAtri tIthI kimako kahate haiM? eka 2 pakSa ko pAraha rAtri tIthI kahI hai. jina ke nAma-ugAvatI 2 bhogAvatI 3yazavatI 4sartha siddhA aura 5 bhA. phora bhI 6gAvavI 7bhogAvatI yazavatI 9sarvArthasiddhA aura 1. zubhA. phora bhI 11 ugApatI 12 bhogAvatI 13yazavatI 14sarvArthamiddhA aura 15 zubhA. yA sarva satrikI 15 tIthI kahI. yaha dazavAkA naravA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 10 // 15 // aba daza kA solahavA pAhuDA kahate haiM-aho bhagavan nakSatra ke goca kisa prakAra kahe haiM ? bhagavAna 0 dazavA pAhuDe kA solahavA aMtara pAhuDA 4.83 For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra | ni zrI amolaka RSijI - nakkhatte mogalAsa gottaM paNNatte // 1 // savaNe nakkhatte saMkhAyaNa gotte paNNatte // 2 // baniTrA aggisAyaNagotte paNNatte // 3 // sayabhisayA kkhatte kaMDillAyaNagota paNNatte // 4 // pavvabhavayANaM jAu katiyasagAtta // 4 // uttara bhavayANaM dhaNaMjayasa gAte paNNatta // 6 // revati pusAyaNassa gotte // 7 // asiNI asAyaNasa gAtta // 8 // bharANa bhagavasa gott|| 9 // kattiyA aggivesAyaNagotte // 20 // rAhiNi goyama gotte // 11 // magasiraM bhAraddagotte // 12 // addA lohiyccaaynnssgotte|| 13 // puNavasu bAsiTThagotte // 14 // pusse umajAyaNassa uttara dete hai ki nakSatra kA svarUpa se gotra kA asaMbhava hai; aura gotra kA svarUpa loka meM prasiddha hai jaise gargA kA apatya gargA gAMvIya, isa taraha nakSatra kA motra nahIM hotA hai. yahAM para jisa nakSatra meM graha yoga zabha athavA azubha hove use gotra kahate haiM. ina aTAisa nakSatroM meM abhijita nakSatra kA mogalAyana gotra 2 zrANa nakSatra kA maMkAvAyana gotra 3 dhaniTA nakSatra kA agnivesAyana gotra 4 zatabhiSA nakSatra kA kaMDIlAvana motra 5 pUrvAbhAdrapada kA jAta kanIyama gotra 6 uttarAbhAdrapada kA naMjayaza gotra 7 revatI kA puSyAyana gotra 8 azvinI nakSatra asvAyana gotra bharaNI nakSatra kA bhagaveza ga.tra 10 kRttikA nakSatra kA agnivaizAyana gauca 11 rohiNI nakSatra kA gautama gotra 12 .prakAzaka-rAjAbaddAdUra lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAsanI kA anuvAdaka-bAlabrahma For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 saptadaza-caMdra prajJaptI sUtraSa-usaGga 4. gotte // 15 // asilesA maMDavAyaNassa gotte // 16 // mahA piMgalAyaNasagotte, // 17 // puvAphagguNI govalAyaNasagotte // 18 // uttarAphagguNI kAsavagotte // 19 // hatthA kosiyagotte // 20 // citto dabhiyaNagatto // 21 // sAti cAmaratthatteNassa gotte // 22 // visAhA aMgAyaNassa gotte // 23 // aNurAhA Nakkhatte golavAyaNassa gotte||24||jetttthaa tigicchAyaNassagotte // 25 // mUle pvaaynnssgotte||26||pvvaasaaddhaannkkhtte visiyAyaNassagotte pnnnntte||27||uttraasaa DhA vgyaavcssgottepnnnntte|8 2|iti dasama pAhuDassa solasama pAhuDa smmttN|10|16|| mRgazara nakSatra kA bhArada gotra 13 ArdA nakSatrakA lohiyANata gotra 14 punarvasu nakSatra kA vAsiSTha gotra 15 puSya nakSatra kA upacAyaNasa gotra 26 azleSA nakSatra kA maMDavAyasa gotra 17 maghA kA piMgalA yaNa gotra, 18 pUrvA phAlgunIkA govalAyaNasa gotra, 19 uttarA phAlgunI kA kAzyapa gotra, 20 hastakA koliya gotra, 21citrakA dabhiyAyaNa gotra, 22 svAti nakSatrakA cAmara chatra gotra, 23 vizAkhAkA aMgAyaNasa gotra, 24 anurAdhA kA govAlayaNasa gotra 25 jyeSTA kA tigacchAyaNasa gotra 26 mUla kA kAtyAyaNasa gotra, 27 pUrvASADhAkA viSAyaNasa gotra aura 28 uttarASADhAkA vAghavacAyaNAsa gotra, yaha dazavA pAhuDekA solavA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvA // 10 // 16 // 48HdazA pAhuDa kA solahavA aMtara pAhuDA 48. 48 | For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAmolor aaamwommmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm tA kahate bhoyaNa Ahitati vadejA ? tA etesi aTTAvAlAe makkhattA kattiyAhi dahiNA bhoccA kajaM sAheti // 1 // rohiNIhi vasabhamaMsaMbhoccA kajaM sAheti // 2 // migasireNaM migarmasaM bhoccA kajaM sAhati // 3 // adAhiM NavaNIehiM bhocA kajaM sAhati // 4 // puNNavasuNA ghaeNaM bhoccA // 5 // pusekhIreNaM bhoccA // 6 // hai asilesAhiM dIvaga maMseNa bhoccA // 7 // mahAhiM kasAri bhoccA // 8 // pavvA aba satara havA aMtara pAhuDA kahate haiM-aho bhagavan! Apake mata meM nakSatro meM kisa prakAra bhojana vicAra kahA hai ? arthAta kyA bhojana kara jAve to kArya siddhi hone ? aho ziSya ! ina aTThAvIsa nakSatroM meM se 1 kRttikA nakSatra ke dina dadhi mizrita bhojana kara jAve to kArya siddhi hove, 2 rahiNI nakSatra ho| taba cUta kA bhojana kara jAve to kArya si hove. 3 pragazara nakSatra misa dina hove, usa dina kastUrI kA bhojana kare to kArya siddhi hove 4 Adra nakSatra jisa dina hove usa dina navanIta [ makAvaNa ] kA bhojana kara jAye to kArya siddha hove, 15 punarvasu nakSatra jima dina hove usa dina bana kA bhojana karaka jAva to kArya siddhi ho 16 puSya nakSatra jisa dina hoghe usa dina khIra kA bhojana vara jAve to kArya siddha hove 7 azleSA nakSatra jisa dina hove usa dina kavaca siMga athavA kamala kA bhojana kara jAve 47 anumadana-pAlabrahmacArImAna zrI amo ke RSijI prakAzaka-rAjAbadura lAla sukhadavamahAyajI jvAlAprasAda ne . For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sana phagguNihiM meTamaNa bhoccA // 9 // uttarAphagguNIhiM NakkhimaMseNaM bhoccA // 10 // haloNa vatthANiega bhoccA // 11 // cittAhiM mugasaeNaM bhoccA // 32 // sAtimA phalAhiM mocH|| 13 // bisAhAhiM A tiriyA bhoccA(ahavA egtttthiiyaa)||14|| aNurAhAhi mAnAkaraNa bhIcaH // 15 // jehAhi kolaTThieNaM bhoccA // 16 // mUleja bhUlaga sA eNaM bhAcA // 17 // puvAlADhAhiM Amalaga sAriNaM bhoccA sazaraMdra prajJapti mAtra paha-vAGga 428 to kArya siddhi hari 8 mA nakSatra ji dina hAye jA dina kamara athavA kasAra kA bhojana kare to kArya siddhi ho| 9 pUrva kAlanI nakSatra jisa dina ho usa dina elAyacI athavA Alu kA jala kara jAye to kArya siddhi hona 10 uttaraH phAlgunI nakSatra jisa dina ho usa dina lasUda athavA AlU kA bhajana kara jAto kArya siddhi hone 11 hasta nakSatra meM sIMgADe kAI bhojana kara jAye to kArya niddhi hA citrA nakSatrA gAkI dAlakA bhojanakara jAye to kArya siddhi hove *13 svAti phalakA bhojana kara jAye to kArya liddhi hone 34 viza khA nakSatra pAulA athaa| zAka kA bhojana kara jAye to kArya siddhi hove 18 anugadhA nakSatra meM mizra kurodhAnya kA bhojana karane kArya | siddhi hove 16 jyeSTA nakSatra meM kolA-sakkA kada kA avakA mizra kurodhAnya kA bhojana karane se kArya 1 48. dazavA pAhuDe kA satarahavA aMtara pAhuDA 18+ Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keja sAheti // 18 // uttarA sADhAhiM villehiM bhauccA kajaM sAheti // 19 // abhiyeNaM puppeti bhoccA kajaM sAhiti // 20 // savaNeNaM khIreNaM bhoccA kajaM sAheti // 21 // dhANaTThAhiM jaseNaM bhoccA kajaM sAheti // 22 // sayabhisayA tuMbarAto bhoccA kajaM sAheti // 23 // puvAbhadavayAhi kAriyaehiM bhoccA kajja sAheti // 24 // uttarA bhaddavayAhiM barAhamaMsaM bhoccA kajaM sAheti // 25 // saddhi hove 17 mUla nakSatra meM mUlI athavA mogare ke zAka kA bhojana karane se kArya siddhi ho 18 pUrvASADhA nakSatra meM AvalA kA bhojana karane se kArya siddhi hove 19 uttarASADhA nakSatra bilI phala athavA pakke nIMbU kA bhojana karane se kArya siddhi hove. 20 abhijita nakSatra meM pUSpa kA bhojana karane meM kArya siddhi hove 21 zravaNa nakSatra meM khIra kA bhojana kara jAve to kArya siddhi hove 122 dhaniSTA meM karelA athavA sakarakolA kA bhojana kara jAve to kArya siddhi ho 1.5 123 zatabhipA meM tUmbaDe kA bhojana kare to kArya siddhi hove 24 pUrvAbhAdrapada meM karele kA bhojana karana se kArya siddhi hove 25 uttarAbhAdrapada meM karpUra kA bhojana karane se kAryasiddhi hove 126 ravati meM jalacara phUlana athavA pAnI kA bhojana karake jAve to kAryasiddhi hove 11127 azvinI nakSatra meM sItAphala kA bhojana karane se kAryasiddhi hove, 28 bharaNI guni zrI amolaka RSijI .bhakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +8 LILE- B i revatihi jalayara maMsaM bhaucA kaja sAheti // 26 // assiNihiM tittaramasaM bhoccA kajaM sAheti ahavA vaTTaka maMsaMbhoccA // 27 // bharaNIhiM tilataMdulayaM bhoccA kajasAhati // iti dasamassa sattaramaM pAhuDaM sammattaM // 10 // 17 // :, :, tA kahate cArA Ahiteti vadejA ? tattha khalu ime duvihA cArA paNNattA taMjahA AiccA cArAya, caMda cArAya // tA kahate caMda cArA Ahiteti vadejA ? tA paMca saMbacharieNaM juge abhie Navatte satasaTThIcAra caMdeNa sAI jogaM joteti, savaNe nakSatra meM tIlI kA tela athavA cAMvala kA bhojana karane se kArya siddhi hove. isa taraha aThAisa nakSatroM ke bhojana kA viSaya jaisA anya sthAna dekhane meM AyA vaisA hI lIkhA hai. TIkAkAra zrI malayAI emitI AcArya ne isa ko TIka nahIM kI hai. tatkevaligamya. paraMtu jo mAMsAdika kA AhAra karegA vaha anaMta saMsAra baDhAne vAlA hogA. isa se ina aThAisaha nakSatroM koI jAnane yogya hai, koI Adarane yogya hai aura koI tyAga karane yogya bhI haiM. vizeSa phevali gamya. yaha dazavA pAhuDe kA sataravA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvaa10||17|| hai aba dazave pa huDe ke aThArave pAhuDe meM caMdra sUrya ke cAra gatikA kathana kahate hai. aho bhagavan ! Apa ke mata meM caMdra sUrya kI sAtha nakSatra kA cAra kisa prakAra kahA hai ? aho ziSya ! do prakAra kA cAra kahA hai. 1 Aditya kA sAtha nakSatra cAra cale aura caMdra kI sAtha nakSatra cAra cale. isa meM aho 488 dasavA pAhuDe kA aThArahavA aMtara pAhuDA artha - For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 Co para anuvAdaka-bAlana nacArI pani zrI amolaka RSijI Nakkhatte satasaThIcArA caMdeNaM sAI jogaM joteti // evaM jAva uttarA sADhA Nakvata satasadicAre caMdaNasAI jogaM jAMtati // tA kahate Aicca cArA Ahiteti vadejA? tA paMca saMvaccharAgaM juge abhie Nakkhatte paMca cAre sUraNaM saddhiM joga joeti // evaM jAtra uttarA sADhA nakkhatta paMcacAra saraNaM saDiM jogaM joeti // iti dasamassa aTrArama pAhaDaM rammattaM // 10 // // 18 // * * * * tA vhate mAsA Ahitehi vadejA ? tAegamagerumaNaM saMvaccharassa bArasamAsA eNNatA, tasiNaM duvihA jAma dhijA paNNatA taMjahA loiyAya, loutariyAya // bhagavan ! maMda sAtha napatra kase cAra calate haiM? aho ziSya! abhinita nakSatra caMdramA kI mAtha eka yuga meM, 167 varase cala ca, zravaNa nakSatra 17 cAra cAla cale yAvat uttara pADhA nakSatra eka yaga meM 7 bAra caMdra kIvAya yAna cale aba Aditya cAra kina kahate haiM ? aho ziSya ! pAMca maMvatsara kA eka yuga :dAve. aise eka yA meM majita nakSatra pAMca bAra sUrya kI mAtha yoga kare, aise hI yAvat uttarASADhA nakSatra eka thA meM pAMca bAra pUrvI sAtha ya ga kare. rahadazavA kA aThAravA aMtara pAhuDA saMpUrNa huvH||10||18|| aba gosanA pAhaDa! kadala. aho bhagavan ! kisa prakAra pAma (mahine) kahe hai? aho ziSya eka saMvatsara ke bAraha mAsa ka hai. ina bArahamAna ke do prakAra ke nAma kare . tayathA-lAkika nAma va lokottara * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlAprasadAjI . For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 saptadaza-caMdra prajJApta sUtra pA-mAta tattha loiyANa mAsA sAvaNe bhaddave assoe jAva AsADhe // loguttariyANaM mAsA abhinaMde, supaiTeya, vijaye, pItivaddhaNe, sejaMseya, siveya, sisireya, hemavaMta, vasaMtamAse,kuMsumasaMbhave nidaahe,vnnvirohiy||iti dasamassa ekonavisati paahudd||19|| tA kahate NaM saMvacchara Ahiteti vadejjA? tA paMcasaMvaccha Ahiteti vadajjAtaMjahA Nakkhasa nAma. lokika bAraha mAsa ke nAma zrAvaNa 1 bhAdrapada 3 Azvina 4 kArtika 5, magazira 6 poSa 7 mahA 8 phAlguNa 9 caitra 20 vaizAkha 11 jeTha aura 12 azA da. yaha bAraha mAsa loka prasiddha haiM. lokottara vAraha pAsa ke nApa-1 abhinaMdana, 2 samatiSThita, 3 vinaya 4 prItivardhana, 5 sejA zreya, 6 sIva 7mitireya 18 himavaMta 9 vasaMta 10 kumumasaMbhava. 11 nidAdha aura 12 vanavirodha. yaha dazavA pAhuDA kA munnomavA pAhuDA saMpUrNa // 10 // 11 // hai aba dazave pAhar3e ke ikkIsave pAhuDhe meM pAMca saMvatsara kI vaktavyatA kahate haiM. aho bhagavan! Apake matameM saMvatsara kisa prakAra kahA ?aho ziSya! pAMca saMvatsara kaha haiM.1 nakSatra saMvatsara so jitane kAla meM aThAina nakSatroM caMdramA kI mAtha 27 dina aura 21 bhAga 67 ye paripUrNa hAye use bAraha guNe karane se 325 dina 51 bhAga 67 kA eka nakSatra saMvatsara hove. 2 yuga saMvatsara 1830 dina meM pAMca saMvatsara pUrNa 480% dazavA pAhuDe kA unnAsakA aMtara pAhuDA 4280 For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 49 anuvAdaka-bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI 20 artha saMkcchare, jagasaMvacchare, pamANasaMbacchare, lakkhaNasaMvacchare, saniccharasaMbacchare / 1 // NakkhattasaMvacchare kativihe paNNase ? duvAlasabihe paNNatte taMjahA-sAvaNe, bhaddavae jAva aasaaddhe||jaav vahasati tamahaggahe, vAlasahiM saMvaccharohi savvaNakkhattamaDalaM samANeti // 2 // tA jugasaMvacchare paMcavihe paNNatte tajahA-caMda,caMda, abhivADdae, caMde, abhivar3ie // tA paDhamassaNaM caMda saMvaccharassa cauvisaM pavvA paNNattA // duccarasaNa caMda saMvaccharassa cauvItaM phavvA pnnnntt| taccassaNaM abhivaDDiya saMvaccharassa hove mo. 3 yuga kA pramANa so pramANa saMvatsara 4 lakSaNa sahita so lakSaNa saMvatmara aura 5 zanizcara se banA so zanizcara sNvtsr|| 1 // isa meM me nakSatra saMvatsara ke kitane bheda kahe?aho ziSya nakSatra, saMvatsara ke bAraha bheda kahe haiM. tadyathA-1 zrAvaNa bhAdrapada yAvat apADha. eka nakSatra paryAya ko bAraha guNA karane se nakSatra saMvatsara pUrNa hove yAvat vRhaspati nAmaka hAnAha bAraha saMvatsara meM saba natrakSa maMDala kA samAsa kara. yaha nakSatra saMvatmara 327 dina 51 bhAga 65 yA kA hai use bAraha gunA karane se 3933 dina 19 bhAga 67 ye itane kAla meM vRhaspati nAmaka mahAgRha yoga aMgIka ra kara aThAisa nakSatroM saMpUrNa kre||2|| yuga saMvatsara ke pAca bheda kahe haiM 1 prathama caMdra saMvatsara 2 dUsarA caMdra saMmmara 3 tIsarA abhivardhana saMvatsara4 cauza caMdra saMvatsara aura pAMcavA abhivardhana saMvatsara ina meM se prathama caMdra paMvatsara ke cauvIsa parva prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 0 For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza caMdra prajJapta sUtra SaSTha-upAGga 4800 chanvIsaM pavvA paNNattA // cautthassaNaM caMda saMvaccharassa cauvIsaM pavvA paNNattA // paMcamassaNaM abhivADreya savaccharassa chavvIsaM pavvA pnnnnttaa||evaamev savvAvaraNaM paMca savaccharie jage ega cauvisa pavvayasate bhavati timakkhAyaM // 3 // tA pamANa so bAraha amAvasyA aura cAraha pUrNimA. yaha caMdra maMvatsara bAraha mAma kA hai. caMdramAsa 20 aho rAtri 132 bhAga 62 yA kA hai. isa kA bAraha gunA karana se 354 dina 12 bhAga 62 ye kA eka caMdra saMvatmara hove. dUsare caMdra saMvatsara ke caubIma parva kaha haiM. bAraha amAvAsyA aura bArai pUrNimA. yaha caMdra mAsa 20 dina 32 bhAga 10 ye kA hai, ima ko bAraha gunA karane se 354 dina 12 bhAga 162 ya kA eka saMva-mara hoye. saamr| azvina saMvatsara hai isameM 26 pUrva haiM teraha amAvAsyA teraha pUrNamA. abhivardhana saMvatsara meM caMdra mAsa taraha haiM, caMdra mAsa 20 dina 32 bhAga 62 ye kA hai. Parima ko teraha gunA karane se 383 dina 44 bhAga 62 ya kA eka abhivardhana saMvatsara hove. yahAM eka adhika mAsa kyoM vahA? uttara-tIsa mUrya mAsa meM ekatIsa caMdra mAsa hove, marya mAsa 30 // dina kA hai| aura caMdra mAsa 29 dina 32 bhAga 62 ye kA hai. isa se 30 // meM se 27 bAda karane me 61 bhAga 162 ye zeSa rahe. usa ko tAsa se gunA karane me 1830 hAve. phora isa ko 62 kA bhAga dene se 2911 dina hAva. isa sa eka adhika mAsa huvA. sUrya ke 29 mAsa aura tIsave mAsa ke eka dina ke 61 bhAga 162 ye gaye pIche caMdra mAsa tIsa saMpUrNa ho aura vahAM se adhika mAsa kA prAraMbha hove. sarya mAsa tIsa saMpUrNa hove taba adhika mAsa bhA saMpUrNa hove, cauthA caMdra saMvatsara ke caubIsa parvo kahe haiM. bAraha amAvAsyA aura bAraha pUrNimA. yaha caMdra saMvatsara bAraha mAsa kA hai. aura caMdramAsa 29 dina kA hai| 48+ dazavA pAhuDhe kA bIsavA aMtara pAhuDA 498 4 For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 artha 10 anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI omAlaka RSijI + saMvachare paMcavihe paNa te jahA gakkhante, caMde. uU, Ainccai, abhivaDDie // 4 // tA lakkhaNa savacchare paMcahi paNNatte taMjahA - nakkhante caMde, uU, Aincce, abhivaDDie tA lakkhaNaM savacchare paMcavihe lakkhaNe paNNatte taMjahA-samagaM nakkhatA jogaM joeti samagaM uU, pariNamaMti, NavanhaM nAtisIya bahuudao hoti Nakkhate // 5 // sAse dina isa ko bAraha gune karane se 354 ye hone pAMcavA a nivatsara ke chabbIsa parva kahe haiM, isa meM caMdramAsa teraha haiM adhika mAsa baDhA. caMdramAsa ke dina 29 haiM. isa koM teraha se guNAkAra karane se 382 kA abhivarSana savatsara hAve. yahAM adhika mAsa kyoM baDhA? uttara - prathama adhika mAsa ke aMta se tIna sUryamAsa meM ekatIsa caMdramAsa hove. yoM yuga ke pAMca saMvatsara kahe haiM. aura eka yuga ke 124 parva hote. // 3 // pramANa saMvatsara pAMca prakAra kA kahA haiM jina ke nAma- 1 nakSatra saMvatsara 2 caMdra saMvatsara 3 Rtu saMvatsara 4 sUrya saMvatsara aura 5 abhivardhana saMvatsara, aba pAMcoM nakSatra ke dina kA svarUpa kahate haiM. nakSatra saMvatsara ke 327 dina haiM, caMdra saMvatsara ke 354 dina haiM, Rtu saMvatsara va Aditya saMvatsara kA kathana kahate haiM. do ghaDi kA eka yuga saMvatsara kAyaMtra. mAsa parva dina bhAga 62 12 24 354 | 12 12 24 354 12 13 26 383 | 44 12 24 354 12 383 44 62 1241830| 13 26 maMtra sara ke nAma cadra caMdra abhivardhana caMdra 5 abhivardhana joDa For Personal & Private Use Only * praka. zaka rAjA vahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlAmamAdajI * 240 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / samaga puNimAsiM joeti, visamacAriMNakhattA // kaDao bahuudaoyA, tamAhu saM2 baccharaM caMdaM // 2 // visamaM pavAliko pariNamaMti aNuusadati pupphphlN|| vAsaM na samma 18+ unI sUtraSa-upAGga puhUrna aura tIma muhUrta kI eka ahorAtri, pannagaha ahe rAtri kA eka pakSa, do pakSa kA eka mAsa,do mAsa kI eka Rtu, aura cha RtukA eka saMvatsara arthAta, bAraha mAsa kA eka saMvatsara hotA. yahAM saMvatsara meM 360 ahorAtra pUrNa hove. Rtu saMvatsara meM vasaMnAdika Rtu loka meM prasiddha haiM. Rtu saMvatsara ke anya bhI / nAma kaha haiM-1 karma saMvatsara aura 2 sevana saMvatmara. laukika vyavahAra ke pradhAnapaNA se karma saMva-I sara aura karma meM preraNA karane ke pradha napanA se sevana saMvatsara. thAhitya saMvatsara so jitane kAla meM cha Rtu paripUrNa kare utane kAla ko Aditya saMvatsara kahate haiM. yaha Aditya maMvatsara 363kAdina kA hotA hai. hai loka meM 60 ahorAdhi pramAna pravRDAdi Rtu prasiddha haiM. paraMtu nizcaya meM 61 ahArAtri pramANa Rtu jAnanA. karma saMvatsara 360 dina kA hai, Aditya saMvatsara 366 kA dina kA hai aura abhivardhana saMvatsara 383 dina kA hai. isa ke mAsa kA gAthA dvArA varNana karate haiM. Aicco khalu mAso tIsa addhaM ca sAi divasA // caMdo egUNatIsa / bAsaTThIyA bhAga battIsaM // 1 // naktattau khalu maamo| sAvIna bho ahArattaM // aMsAya ekavIsA // sattachavIkaeNaM cheeNaM // 2 // abhivAde uya maasoN| ekatIsaM-161 bhane ahorakSA // bhAgA sababhegavIsaM / caJcIsa sayaeNaM // 3 // artha-Aditya mAma 30 // dina kA hai, 488 dazA pAhuDe kA bIsavA aMtara pAhudA 487 22- 48 / For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 anavAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI 41 sati, taMmAhu saMvaccharaM kammaM // 3 // puDhavidagANaMca rasaM, pupphaphalANaM ca deti,Aicco . caMdra mAsa 21 / dina kA hai, nakSatra mAsa 27 " dina kA hai, Rtu mAsa 30 dina kA hai aura abhivardhana mAna 311 dina kA hai. yoM pAMca saMvatsara ke mAsa kahe. aba eka yuga ke kitane nakSatra mAsa, yAvat kitane abhivardhana mAsa haiM mo kahate haiM-gAthA-tattha juga madhamANa / paMcahi majjhehiM puSa gunniehiN|| mAsehi vibhajaMtA / jai mAsA hoi te vocchaM // 1 // AicceNa sahavi bhAsA / uUNAo hu~ti egasaTThI / / caMdeNara vAsaTThI / sattaha hoIo Nakkhatte // 2 // abhivaDhe sattAvana mAsA / sattayarAiMdiyAvi // ekkArasayA muhUsA / bAsahI bhAgAya tevIsaM // 3 // arthAt yahAM yuga ke nakSatra mAsa kitane haiM ? eka nakSatra mAsa 27 dina 21 bhAga 67 ye kA hotA hai, ina saba ke 67 ye bhAga karane ko21467=1801+21%D18301 bhAga 67 ye huve. aura eka yuga ke 6.7 ye bhAga karane ko eka yuga ke 1830 dina ko 67 se guNA karanA. 1830467=122610 bhAga 37 ye huve. isa ko 1830 se bhAga dene se 67 hove. yaha yuga ke nakSatra mAsa jAnanA. aise hI dina meM jo apUrNAMka hove una saba ko pUrNAMka meM lAkara yuga kA bhI utanA hI pUrNAka banAnA. phIra yuga ke dina ko mAsa ke dina se bhAga denA. aise bhAga dene se yuga ke gasa hote haiM. isa taraha yuga ke caMdra mAsa 62 hai, Rtu mAsa 61 haiM, sUrya mAsa 60 haiM aura prAramivardhana pAsa 55dina 7 muhUrta 11 aura 23 bhAgaM 62 yA hai. yaha pramANa (savatsara huA // 4 // 0 pakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdamI. For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 48 saptadaza caMdra prajJApti sUtra SaSTha-upAGga appaNavi vAseNa, samma nippajae sastaM // 4 // Aicca teyaM taviyA khaNalavadivasa hai UU, pariNamaMti pureiya thalAti, ta mAha abhivaDDiyaM jANa // 5 // tA sANapramANa saMvatsara kA yaMtra aba lakSaNa saMvatsara kA vathana karate haiM. lakSaNa saMvatsara ke pAMca bheda kahe saMvatsara / saMvatsarakA mAna | mAsa kA mAna.| yuga kA mAna haiM jinake nAma-1 nakSatra 2 caMdra ke nAma |dina bhAga cheda dina bhAga chada ga.di. mubhA.62 0 Rtu 4Aditya aura 5abhivardhana. . nakSatra 327 16727 21 67 67 0 0 0 ina meM nakSatra saMvatsara ke pAMca prakAra caMdra 354 621220 32 62 62 0 0 . ke lakSaNa kaDe.. samyak prakAra se Rta 3608.30 0 061000 kSatrayoga kare aura sampaka prakAra se Aditya 360 .30 31 6260 0 0 . Rta pariNameM arthAt isa saMvatsara meM abhivardhanA3844462 13 12112457 711 23 nakSatra ke sarikhe nAma se Rtu ke paryava. vartate mAsa saMpUrNa kare. sa 1 uttarASADhA nakSatra aSADhI pUrNa mAsI samApti kare 2 apADhI pUrNimA kI sAza Rtu bhI saMpUrNa hoI bahuta tApa nahobe 4 ati zIta bhI na hove aura 5 varSA bahuna hAve. ina pAMca lakSaNA se nakSatra saMvatsara jAnanA. aba caMdra saMvatra kA lakSaNa karate haiM. hai caMdramA kI sAtha samyag prakAra se pUrNimA meM nakSatra yoga kare, viSamacArI nakSatra hove, jisa 'nAmakA mAsa hAye usa se dUsare nAma vAle nakSatra eka sAtha pUrNimA kA yoga saMpUrNa kare. pAnI bahuta barase / dazavA pAhuDe kA bIsavA aMtara paDA Hot For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ccharaisaMvacchara aTThAvisatibihe paNNate taMjahA-abhiye savaNe jAva uttarAsADhA // jAva saNicchare / mahAggAha tIsehesaMvaccharehiM savaNakkhattamaMDalaM samANeti // iti dasamassa vIsamaM pAhuDa sammattaM // 10 // 20 // pAnu kaTuka ha.3. zIta tApAdika bahuta hone aura rogAdika pariName. aisA jima saMvatsara meM hAye vaha caMdra saMbalara ho. va tIsarA Rtu athavA karma maMvatmara ke lakSaNa kahate hainasa saMvatlara meM vanaspati viSaya kAla meM aMkUra vAlI hove, Rtu vinA puSpa phayadi hAre. samyaka prakAra meM varSA nahAve use karma saMvatsara kahate haiM. aditya saMvatsara kA lakSaNa kahate haiM-pRthvI, pAnI, puSpa phala diko rama deve, alpa varSA se -bahuta dhAnyAdika samyaka prakAra se utpanna hAye, ima ko Aditya saMvatsara kahate haiM. aba abhivardhana saMvastara kahate haiM. jima meM sUrya ke teja se tapta kSaNa, lava, dina va Rtu pariNamata hove, maba ucA nIcA sthAna jala se paripUrNa hove vaha abhivardhana naMvatsara hai. aba zanizcara saMvatsara kA kathana karate haiM. zanizcara saMvatmara aThAisa prakAra kA kahA hai tadyathA abhijita zravaNa yAvata uttarASADhA. aThAima nakSatra zanizcara mahAgraha toma maMvastara meM maba aDhAima nakSatra maMpUrNa kare. yaha nakSatra saMghassara 32 dina kA hai. ime tIsaguNA karane me 1832 dina meM zAnezvara mahAgraha ya ga aMgAkAra kara aThAisa nakSatra saMpUrNa kara. yaha caMdra prajJapti bhUtra kA dazavA pAhuDA kA bIsamA aMtara pAhuDA saMpUrNa huga // 1 // 20 // . . 48 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSirja prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadava mahAyajI jvAlApramAdajA For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ti-ka- B tA kahate je.timidArA Ahiteti vadejA ? tattha khalu imAto paMcamaDivattIo pattAo naMjahA-tatya ege evaM mAhaMsa tA kattiyAdiyANaM sattaNakkhattA puvbadAriyA / paNattA ege evaM maahsu||||ege puNa eva mAhesu tA mahAdiyANaM sattaNakhattA puvadAriyA paNNattA ege eva mAIsa / / 2 // ege paNa eva mAhaMsa tA dhaNiTrAdiyA sattaNadakhattA puvadArayA paNNattA, ema eva mAIsu // 3 // ega puNa evaM mAhamu assiNiyAdiyA sattanakSattA pavvadorayA paNattA, ege evaM maahNs||4||ege pUNa eka mAhaMsu bharaNiyA diyANa sattagakhattA puvvadAsthiA paNNattA ege eva mAhaMsu // 5 // 1 // tattha je evaM mAhaM ! tA kattiya diyA gaM satca gakkhattA pubadArayA paNNattA teNaM eva mAhaM nu aba ikkIsa para pahuDA mAhate haiM-aho bhagavan ! jyotiSa dvAra kaise kahe ? aho ziSya ! isa meM pAMca paDivRttioM kahI hai. koI aisA kahate haiM ki kRttahAdi sAta nakSatra pUrva dvAra vAle haiM, 2 ke aisA kaha haiM ki mayAdi sAta nakSatra pUrvadvAra vAle haiM 3 koI aisA kahate hai ki dhaniSTAdi ti nakSatra se pUrvadvAra vAle haiM 4 koI nA kahate haiM ki azvinI Adi sAta nakSatra pUrvadvAra vAle OM Ara I aisA kahate hai ke Nasabha Ada rAta nakSatra pUrva dvAra vAle haiM // // kRttikAdi sAta vidhAna pU. dAra vAle aisA jo kahate haiM unakA kathana isa taraha haiM ki. 1. kRttikA rohiNI 3.mRgazara 4848dazavA pAhuDa kA ikka savA anara pAhUDA 480 2B) 484 For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 42 anuAvadaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSa taMjA kattiyA, rohiNI, jAba asilesA, // tA mahAdiyANaM sattaNavattA dAhiNa dAriyA paNNattA taMjahA mahA jAtra bisAhA // tA aNurAhAdiyANaM santaNakkhattA avaradAriyA paNNattA taMjahA aNurAhA jAtra savaNe // 3 // tA dhaNiTThA diyANaM sattaNakkhattA uttara dAriyA paNNattA dhaNiTThA jAva bharaNi ege evaM mAhaMsu // 4 // 2 // tattha jete eka mAhaMsu mahAdiyANaM satta NakkhattA puvvadAriyA teNaM eva mAhaMnu taMjahA mahA jAva visAhA putradAriyA // tA aNurAhAdiyANaM sattanakkhattA dAhiNa dAriyA pa0 taMjahA aNurAhA jAva savaNe // tA dhaNiTThAdiyANaM sattanaktA avadAriyA paNNattA taMjahA ArdrA 5 punarvasu 6 puNya aura 7 azleSA. ye sAta nakSatra purvadvAra vAle haiM. maghAdi sAta nakSatra dakSiNa dUra vAle haiM jina ke nAma-12 pUrvAphAlgunI 3 uttarAphAlgunI 4 hasta 5 citrA 6 svAti aura 7 vizAkhA. anurAdhAdi mAta nakSatra pazcima dvAra vAle haiM jina ke nAna - 1 anurAdhA 2 jyeSTA 3 mUtra 4 pUrvASADhA 5 uttapApADhA 6 abhinita aura 7 zravaNa bAMnTAdi sAta nakSatra uttara dvAra vAle haiM jina ke nAma- 1 dhaniSTA 2 zatabhiSA 3 pUrvAbhadrAda 4 uttarAbhAdrapada 1 revatI 6 avi aura 7 bharaNI. // 2 // jo aisA kahate haiM ki maghAdi sAta nakSatra pUrvadvAra vAle haiM una kA kathana isa taraha haiM 1 maghA 2 pUrvAphAlgunI 3 uttarAphAlgunI 4 hasta 5 citrA 6 svAti aura 7 vizAkhA. anurAdhAdi sAta nakSatra For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAja bahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * 246 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra saptadaza caMdra prApti sUtra-paSTha upAGga dhaNiTrA jAva bhraann||taa kattiyAdiyANaM sattaNakkhattA uttaradAriyA paNNattA taMjahA.. kattiyA Ava asiles'||3|| tattha jete eva mAsu tA dhaNiTThAdiyANaM sattaNakkhattA padhadAriyA paNattA teNaM evaM mAhasa, tA dhaNiTrA jAva bharANa // tA kattithA diyANaM sanaNakhattA dAhiNadAriyA paNNattA taMjahA kattiyA jAva asilesA / / mahAdiyANaM sattaNavattA avaradAriyA paNNatA taMjahA-mahA jAva visAhA // tA aNurAhAdiyANa sattaNakkhattA uttaradAriyA pattA taMjahA-aNurAhA jAva satraNe // 4 // tattha jate eva mAiMsu tA asiNiyAdiyANaM sattaNakkhattA puvvadAriyA dakSiNa dvAra vAThe hote haiM jina ke nAma-anurAdhA yAvat zravaNa. dhaniSTAdi sAta nakSatra pazcimadvAra vAle kahe haiM jina ke nAma-dhaniSTA yAvat bharaNI aura kRttikAdi sAta nakSatra uttaradvAra vAle kahe haiM jina ke nAma kRttikA yAvat azlebA // 3 // jo dhaniSTAdi sAta nakSatra pUrvadvAra vAle kahate haiM jina ke nAma-dhaniTA yAvat bharaNI. yaha sAta pUrvadvAra vAle haiM kRttikAdi sAta nakSatra dakSiNa dvAra vAle haiM jina ke nAma-kRttikA yAvat azleSA. maghAdi sAta nakSatra pazcima dvAra vAle haiM jina ke nAma. maghA yAvat vizaHkhA, aura anura dhAdi mAta nakSatra uttara dvAra vAla kahe haiM jina ke nAma. anurAdhA yAvat zravaNa. // 4 // ava jo aisA kahate haiM ki azvinI aadi| 42 dazavA pAhuDe kA ikkosanA aMtara pAhuDA - For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Net anuvAika-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSija - paNNattA teNaM eva mAhasa taMjahA- arisaNi jAva puNNavasu ||taa pusAdiyA hai sattaNakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA tajahA-pusto jAva cittA // tA sAtidiyANaM sattaNakkhattANaM avaradAriyA paNNattA taMjahA- sAta jAva uttarAsAdA // abhitidiyANaM sattaNakhattA uttaradAriyA paNNattA taMjahA abhijite jAva revati // 5 // tattha jete eva mAhesa tA bharANaAdiyAgaM sattaNakhatA putvadAriyA paNNattA teNa eva mAhaMsa taMjahA-bharANa jAva pasto !! tA AsalesAdiyANaM sattaNakNattA dAhiNadAriyA paNattA taMjahA-asilesA jAva sAti // tA visAhAdiyANaM satta NakkhattA abadAriyA paNattA tajahA-vilAhA jAva abhie / tA sabagAdiyANaM sanaNavattA uttaradAriyA paNNattA taMjahA savaNe jAva asiNI ega eva mAhaMsa // 6 // vayaMpuNa sAta nakSatra pUrNadvAra vAla kahe haiM una kA kathana ima taraha haiM ki azvinI me purnamu paryaMta sAta nakSatra parva dvAra vAle haiM. puSya sacitra paryaMta sAta nakSatra dakSiNa dvAra vAle haiM, svAti meM uttarApADhA paryaMta sa nakSatra pAzca dara vAle haiM, aura abhijita rekI payaMta mAna nakSatra uttara dara vAle haiM. // 5 // jo aimA kahate ki bhANo AdinAna nakSatra pUdi vAle haiM jinake nAma-bharaNI yApat pUSya, azlezadimAta nakSatra dakSi gadAravAla jinake nAma. azleSA yAvat svAti. vizAkhAdimAta nakSatra pazcimadvAravAla haiM. jinake nAma * vizAkhA yAvat abhijita aura zravaNadisAtanakSatra utadvAravAle haiM jinake mAna zreSaNa yAvat ashvinH||6||hm * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevamAyanI jvAlApasAda jI . Onmernmomrani For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM zyAmo-abhiNiAdiya sattaNakkhattA puvvadAriyA paNNattA taMjahA-abhie jAva rvti||taa asiNIAdiyA satta NakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA taMjahA-asiNi jAva puNNavamu // tA pusmAdiyANaM sattaNakhattA avarAriyA paNNattA tajahA- pussI jAva cittA / tA sAti yANaM sattaNakkhattA uttaradAriyA prANattA taMjahA-sAti jAva uttarAsADhA / / iti dasama pAhuDasta ekavIsamaM pAhaDa sammattaM // 10 // 21 // tA kahate Nakkhatta vijaye Ahitati vadejA ? tA ayaNaM jaMbadIvedIce jAva parikvekeNaM tA jaMbUddIveNa dIva docaMdA pabhAmaMsuvA pabhAsativA pabhAssissativA / / isa kathanako esA kahate haiM ki abhijinase revatI paryaMta sAta nakSatra pUrvadvAra vAle haiM, azvinIse punarvasu payata hai sAta nakSatra dakSiNa dvAra vAle haiM, puSya se citrA paryaMta sAta nakSatra pazcimavAra vAle haiM, aura svAti se uttarASADhA paryaMta sAta nakSatra uttara dvAra vAle haiM. yaha caMdra prajJapti mUtra kA dazavA pAhuDa kA ikkIsavA aMtara pAhaDA saMpUrNa huvA // 10 // 21 // hai aba cAvIsave aMtara pAhuDe meM nakSatrAdikake nirNaya kI vaktavpatA kahane haiM. aho bhagavan ! Apake hai mata meM nakSatra kA vijaya so nirNaya svarUpa.kisa prakAra kahA hai ? aho ziSya ! yaha jambUdvIpa nAmaka 40 dazavA pAhuDe kA bIsA aMtara pAhuDA 4282 artha For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dosUriyA tasivA tavaMtiyA sabispativA // chappaNaM NakkhatA jogaM joesavA joetivA joissativA vaMjahA doabhiyA dosavaNA, dodhaNiTThA dosatabhiyA,do puvApuTTha vayA. do uttarApoTTavayA do assiNI, do bharANa, do kattiyA, do rohiNI do magasirA, do ahA, do puNavasu do pustA, do asile.sA do mahA, do putvAphagguNI, do uttarAphagguNI, do hatthA, docittA, dosAti, dovisAhA do aNurAhA, do jiTTA, domUlA, do puyAsADhA, do uttarAsADhA // tA etesiNaM dvIpa eka lakSa yojana kA lamba cauDA hai. isa kI paridhi tIna lAkha solaha hajAra do so sattAvIsa yojana, eka so aTThAvIsa dhanuSya, sADhe teraha aMgula se kucha adhika hai. ima jambUdvIpa meM do caMdramAne gata kAla meM prakAza kIyA, dAMcaMdramA vartamAna kAla meM prakAza karate haiM, aura do caMdramA anAgata kAla meM prakAza kareMge." domUrya tape,do sUrya tapate haiM aura do pUrya tapage. chappana nakSatroM ne yoga kiyA,chappana nakSatra yoga karate haiM aura chappana nakSatra yoga kareMge. isakA vizeSa vivaraNa dazavepAhuDe dUsare aMtara pAhuDase jAnanA. yahAMchana nakSatroM ke nAma kahate haiM. do AbhAjata, do zrANa, do dhaniSTA, do zatabhiSA, dA pUrvAbhAdrapada, do uttarAbhAdrapada, revati, do azvinI, do bharaNI, do kRttikA, do rohiNI, do mRgazara, do ArdrA, do punarvasu. do artha 4. anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RrSa jI kAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra saptadaza-caMdra prajJapti mUtra SaSTha-upAGga 480 chappaNaM NakkhattANaM atyi gakkhattA jaNe Navamutte sattAvIsaM sattasaTThibhAge muhuttassa caMdeNaM sahiM jogaM joeti // 1 // asthi NakkhattA jeNaM paNNarasa muhatte caMdeNaM sAI jogaM joeti // 2 // atthi nakkhattA jA joeti // 3 // atthiNaM khattA jeNaM paNayAlIsaM - caMdeNasaddhiM jogaM joeti // 4 // tA etesiNaM chappaNAe NakhattANaM kayare NakkhattA jeNaM Navamuhatte sattAvIsaMcaM satamadvibhAge muhuttassa caMdeNa sahiM joga joteti jAva kayare NakkhattA jeNaM NakkhattA paNayAlIsaM muhuttA caMdeNasahiM jogaM joeti ? tA etasiNaM chappaNNa NakkhattANaM tattha jete NakkhattA nava muhattA sattAvIsaMca sattasaTThibhAgA muhuttarasa caMdeNaM sAI jogaM joeti teNaM do NakkhattA abhiyA paNNattA // tattha jete do azleSA, do maghA, do pUrvAphAlgunI, do uttarAphAlgunI, do hasta, do citrA, do svAti, do vizAkhA, do anurAdhA, do jyeSThA. do mUla, do pUrvASADhA, aura do uttarASADhA // // ina chappana nakSatroM meM se aise bhI nakSatroM haiM ki jo nava muhU va saDasaThiye sattAvIsa bhAga kA caMdra kI sAtha yoga karate haiM, kitaneka aise bhI nakSatroM haiM ki jo pannAha muhUrta caMdra kI sAtha yoga karate haiM, kitaneka eme bhI nakSatroM haiM kijo caMdramA sAtha tIsa muhUrta yoga karate haiM, aura kitaneka aise bhI nakSatroM haiN| 33 dazavA pAhuDe kA bArImavA aMtara pAhuDA 4 For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muAne zrI amolaka RSijI + 'khakkhasA paNNarasa muhattA jAva jogaM jotati teNaM bArasa taMjahA-do satabhisayA, do bharaNi, jAva do jeTTA // 2 // tattha jete gakkhattA jeNaM tIsaM muhattA jAva' . jogaM joeti teNaM tisaM taMjahA-do sabaNA jAva do puvAsADhA // tattha jete NavattA jaNaM paNayAlIsa muhuttA.. jAva jogaM joeti teNaM duvAla sa taMjahAM do uttarAbhavayA jAva dA uttarAsADhA // 3 ||taa etesiNaM chapabhAe NakkhattANaM ki jo caMdramA kI sAtha 45 muhU yoga karate haiM / // ina chappana nakSatroM meM kI se 2 nakSatra caMdramA kI sAtha 9. mahata yoga karate haiM yAvat kona se nakSatra tAlIma muhuu| caMdra kI sAtha yoga karate haiM. ? ina chappana nakSatroM meM se do nakSatra caMdramA kI sAya 9 muhUrta yoga karate haiM jisa ke nAma-do abhijita. bAraha nakSatra panaraha muhUrta ke caMdrapAkI sAtha yoga karate haiN| jina ke nAma do zatabhiSA, do bharaNi, do ArdrA, do azleSA, do svAvi, aura do beSTA. tIsa nakSatroM tIsa 1 muhUrta paryata caMdramA kI sAtha yoga karate haiM jina ke nAma-do zrA, do pachA, do pUrvAbhAdrapada, do revati, do azvamo, do kRttikA, do mRgazara do pUSya, do maghA, do pUrvAphAlgunI, do hasta, do citrA, do anurAdhA, do mUru, aura do pUrNapADhA. aura bAraha nakSatra42 muhUrna paryana caMdramA kI sAtha yoga karate haiM mina ke nAma-do utarAbha drapada do rohiNa, do purvasu, do uttarA phalguno, do vizAla aura do| prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlA prasAdajI / For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha daza caMdra prajJapto sUtrapaTa- upAGga 4 attha NakkhattA jegaM cattAri ahoratte chaccamuhutte sUreNaM saddhiM jogaM joeti // asthi lakkhattA jeNaM cha ahorataM egabIsaMca muhutte sUreNa saddhi jogaM joeti // asthi NakkhattA jeNaM terasa ahorate dubAlasamuhutte sUreNa saddhi jogaM joeti asthi NakkhattA jegaM NakkhattA vIsaM ahorate tinniyamuhurate jA jogaM joeti tA etesiNa chappanna.e NakkhattANaM jete NakkhattA jeNaM cattAri ahorase chacca muhutte uttarApADA // 3 // ina chappana nakSatroM meM se ai nakSatroM haiM jo sUrya kI sAtha cAra ahorAtra va cha maha taka yoga karate haiM, aise bhI nakSatroM haiM ki jo sUrya kI sAtha cha arAtri 21 muhUrta taka yoga karate haiM, aine bhI nakSatra haiM ki jo taraha ahorAtra va bAraha mahU taka sUrya kI sAtha yoga karate haiM, aura ese bhI nakSatra haiM ki jo bIsa ahorAtra va tIna sutaka sUrya kI sAtha yoga karate haiM. ina upanakSatroM meM do nakSatra cAra dina sUrya kI sAtha yoga karate haiM. jina ke nAma-do abhijita bAraha nakSatra cha ahorAtra va ekavIsa muhUrta paryaMta sUrya kI sAtha yoga karate haiM. jina ke nAma, do zabhitra do bharaNi, do ArdrA, do azleSA, do svAti va do jyeSThA. tIsa nakSatra teraha ahorAtra va bAraha p| sUrya kI sAtha yoga karate haiM. jina ke nAma-do bhadrapada, do zravaNa do ghaniSTa do For Personal & Private Use Only 488+ dazA pAhuDe kA bAsA aMtara pAhUDA 408 253 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matra anavAdaka-gAlabrahmacArI mani zrI amolaka pijI jAva jAga jAe ta taNa duva AbhayA tahava jAva tattha jate NakhattA jeNaM vIma ahoratte tinniya muhutte mareNa sAI jogaM jAeti teNa duvAlasa saMjahA do uttarA - poTravayA jAva do ucArAlADhA // 4 ||taa kahate sImA Atati vdej| // tA etasiNaM chapagAe pattANaM asthiNaM nakvattA jeNaM NavattA chamayA tisasa bha g'| tisai bhAgANaM sImA vikkhaMbho // 1 // asthi nakvattA jeNaM NakkhattA egeya sahastaM paccuttaraM satta-TThi bhAgA tisati bhAgANaM sImA vikkhaMbho // 2 // asthi do azvinI, do kRttikA, do mRAzara, do pUSya, do pUrvApha lgunI, dA hasta, do citrA, se anurAdhA, , aura do pUrvASa Dha . aura bAda nakSatroM vIma ahorAtra va tIna mudha parvata paryosa.tha yoga eka jina ke nAma. 1 do uttarAmAdAda do rohiNI, do punaHsudo uttA phArazutI, do vizaH vAma 3 aura do uttarApADhA. // 4 // ahA bhagAn ! maMDala kI sImA ke vibhapanA kisa prakAra nakSatra kI isaMkhyA kahI ? uttara-ina chappana nakSatra meM e nakSatroM haiM ki nIra ke maMDala kI bIga kA viSkaMbhara / uso tIsa bhAga maDaThIye tInIya bhAga kA.kinaneka ai2 nakSatra haiMjila ke maMDala kI sApakAviSkA pana 1006 saDasaThiye tasa ye bhAga kI haiM, aine nakSatra haiM ki jima kI sImA kA viSkaMbhapanA do|jaar / dazasaDasaThIye tIsaye bhAga kA haiM, aura kitaneka nakSatra aise bhI haiM ki jisakA sImAviSvabhapAtAnA Annanonmammmmmmmmmmmmmm prakAzaka-rAjAbahAdurUhAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasadA For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 250 +ma+Menkita 22224184 khattA jeNaM NakkhattA do saharamA dasuttarA satta saTThIbhAgA tisati bhAgANaM sImAvikkhaMbho // 3 // atthi NakkhattA jeNaM NakkhattA tinnisahassA paNNarasuttarA sattasaTThIbhAnA tisati bhAgANaM siimaavikkhNbho||4||taa etesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM kayare nakkhattA jeNaM NavattA chaptayAtImA sattasaTThIbhAgA tisatibhAgANa sImAvikkhaMbho jAva kayare NakkhattA jeNaM NakkhattA tiNi sahassA paNNaramuttarA satasaTThIbhAgA tisatijA sImAvikhabho tA etesiNaM chappaNAe pakkhattANaM, tattha jete gakkhattA pamA umaThIye tIye bhAga kA hai. ina chappanna nakSatroM meM se kauna 2 nakSatra chasAtIsa saha ThIye tIlIye bhAga ke mA vAle hai yAvat kauna 2 nakSatra tInahajAra pajara saDakatire tIsI bha ga kI sImA vAle haiM ? ina chappana nakSatroM meM do nakSatroM kA ptImA vikhana 630 bhAga sahasaThiye tIye kA. koM ki abhijita nakSatra sarasaThiye 21 bhAga kA hai, hA se 21 ko 30 se guNA karane se 630 bhAga hAve. eka abhijita nakSatra eka maMDala meM itanA kSetra sIma meM yoga karatA huvA mAte. eka maMDala ke 1.1800 bhAga karanA. una meM ke 630 bhAga jAnanA. doM abhijita nakSatra ke 126. bhAga jAnanA. bArA nakSatra kA mImA viSkaMdha eka hajAra pAMca (1005) 48 dazA pAhuDe kA bAvIsakA aMtara pAhuDA For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusadaka-cAlabrahmacArI muni zrI agAlaka RSijI jesiNaM NavakhataHNaM chasayA tisati sattasIbhAgAtim ti bhAgANaM sImAvikkhaMbhI taNaM do A bhayA tatthaNaM jete NavattA egeya sahassaM paMcuttarasattasaTThIbhAgA jAva sImAvikkhaMbho teNaM duvAlasa taMjahA-do satabhisayAo jAva do jeTThAo // tasthaNaM jate NakkhattA jeNaM NakkhattA donni sahassA dasuttarA satasaTThIbhAgA jAva sImAvikkhaMbho teNaM tAMsa taMjahA-do savaNA jAva dopuSvAsADhAto // tatkSaNaM jete NakkhattA jasiNaM NakkhattA tinnisahassA paNNarasuttarA sattasaTThIbhAgA jAva duvAlasaM taMjahA do uttarAbhavayAo jAvado uttarAsADhAo ||5||taa etesiNaM chappaNAe maDaThiye tImiye bha ga kA hai jina ke nAma. do zatabhiSA yAvat do jyeSThA, ukta bAraha nakSatra maDasa Taye mAdRtetIsIe bhAga ke haiM. ima kohIsa se guNA karane se 1.05 bhAgore. aura use bAraha guNA karane se 12060 bhAga jAnA. nIsa nakSatra kA bhImA viSkama 2010 saDasaThIya tAniye bha ga kA hai jinake nAma. do zravaNa yAvana do pUrvASa DA. uktIsa nakSatra 67 ye bha ga ke usa botIma meM gugane meM 2010 hone haiM. puna: ime 30 guNane 10300 bhAga hove phara bAraha nakSatra kApImA vibha tIna hajAra pabharaha sahamaThiye tIsIye bhAga kA hai jina ke nAma-do uttara bha drapada yAvat do uttarASadA, yaha bAraha nakSatra 67 ye 100 // bha ga ke haiM isa vA 30 mo guNA karane se 3015 hove. io bAraha guna karane se 36180 bhAga hove. // 5 // aho bhagavana! ina uppana nakSatroM meM se kitane nakSatra sadaiva prAta:kAla prakazaka-rAjAbahAdura lA sukhadevasahAyajI jyAlA '. For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 428 bE-B.En- nakvattANaM ki sayA pAto caMdeNaM saddhiM jogaM joteti... sayA sAyaM caMdeNaM saddhiM jogaM jAtati! kiMsayA duhato paviTittA caMde mahiM jogaM teti? tA ee chappaNNa nakkhattA no sayA pAto caMdeNaM saddhiM jogaM joeti ko sayA 2. yaM caMdeNa sahiM mogaM joeti no sayA duhato pariTrittA deNaM mAhi jogaM joteti ! tthi rAtidiyANaM buDDhAvar3ae muhuttANaMca cayocavaNa tyA deha AbhayA, tA eteNaM do abhiyA meMdra kI sAya yoga ka... rito yA. kAra meM caMdra kI sAtha yoga karate haiM, Ara kina nakSatra sadaiva prArakAlAkAra ina yotakAra caMdramA kI mAtha yoga karate haiM ? aho ziSaH ! ukta utpanna nAmadeva pala kAla meM yoga hI karate haiM, vaisa hI sadaiva saMdhyA kAla meM yena nahIM karate hai sIva prAta va saMdhyA kAla ina donoM kala praveza kara caMdrakI sAtha yoga. nahIM krte| rAtri dina kI hAni nahIM hotI, koM kI jaba dina meM tIna muhUrna kI vRddhi hove lA itanA hI muhUrta kI rAtri meM hAni hore. aura rAtri meM tIna muhU kI vRddhi ho taba dina meM hAni ho. isa se sadaiva prAtaH kAla meM aura sadaiva saMdhyA kAla meM nikSatra yoga nahIM karate haiM. ina meM abhijita nakSatra kA pratiSedha hai arthat do abhijita nakSatra yuga meM mmAla gapI amAvAsyA saMpUrNa kare. abhinita nakSatra ke 6 muhUrta, 37 bhAga 62 ye aura 47 bhAga / % damacA pAhuDa kA bavAsavA aMtara pAhuDA | 48 / - For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAyaMciyaM cIyAlIsaM amAvAsaM jAteti no .cavaNaM punnnnmaasinnN|| 6 // tattha khalu FF imAo puNNamAsiNIo babaTThI, amAvAsAo bAvaTThI paNNattAo ||taa eemiNaM ahaM saMvaccharANaM paDhamaM puNNakAsiNaM caMde kaMsi dasa jogaM joeti,tAsiNaM jaMsikaMdapade carama vAvaTThI puNNamAsiNI jogaM joteti tAoNamAmiNio ThANAomaMDalaMegacaura sataNaM chettA battIsaM bhAge uvavANivetA ettharo cade paDhama puNamAsiNi jAgaM joten|i tA etasiNaM paMcaNhaM saMbacharANaM docaM punAsiNaM caMda kosa desasijogaM jotetitA adhika 65 ye gaye pIche cummAlIsavI amAvAsyA saMpUrNa kare. paraMtu sUmimA saMpUrNa nahIM kare // 6 // eka yu 1EbAsaTha pUrNimA va ya sa amAvAsyAoM kI haiM. vahAM gautama sAmI prazna karate haiM ki ina pAMca saMvatsara / prathama pUrNimA ko caMdra maMDala ke kitane deza bhAMga meM yoga karake saMpUrNa kare ? uttara-aho ziSya ! jisa Dala ke deza bhAga meM caMdramA yuga kI vAsaMThavI pUrNimA yoga kara saMpUrNa kare uma pUNamA ke sthAnaka se eka maMDala ko 124 bhAga se cheda kara battIsa bhAga meM calatA huvA caMdrapA yuga kI prathara pUrNimA saMpUrNa kare. ina pAMca saMvatsara meM dUsarI pUrNimA ko caMdramA maMDala ko kitane vibhAga meM yoga kara ke saMpUrNa kare ? uttara-jisa vibhAga meM caMdramA pahilI pUNamA yoga karake saMpUrNa ke usa pUrNimA ke sthAna se eka maMDala ke 124 bhAga karake unameM se battIsa bhAga anukrapa kama anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RpijI + prakAzaka-rAjAvAdara lAkAkhamamahAyajI bArApamAdajA For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 259 saptadaza-caMdra prajJApti sUtra SaSTha-upAGga desaMsi caMde paDhamaM purANamAsiNaM jAteti tA etemiNaM puNNamAsiNi ThANAo maMDalaM ega cauviseNaM saegachatA battasiM bhAgaM uvavAnivatA tatthagaM se caMde dRca pumAsiNiNaM jogaM joteti ||taa etesiNaM paMvaNhaM saMvaccharANaM taccaM puNNamAmi caMde kosa desasi jogaM joteti ? tAjasiNaM desasi cade doccaM puNamAmiNaM jogaM jonati tA tAli puNNamAsaNIo ThANAe maMDalaM egacauviseNaM saMtegacchettA battIsaM bhAge uvANivettA tatthagaM se caMde tacaM puNNamaliNI jAgaM jotote // tA ee saNa pacaNha savaccharANa duvAlasa ma pu Na mAsiNaM caMde kasi desAna jogaM je e te tA jaMsiNaM desi cade taccaM puNNa masiNaM jogaM joeti tA eesiNaM puNNamAsiNI tthaannbho| se leA. vahA hI dUsarI pRNamA maMDala ke 64 ve bhAga meM yoga karake saMpUrNa kare. tIsarI parNimA kI pRcchA ? uttara-jisa vibhAga meM dUsarI pUrNimA ko caMdramA yoga karake saMpUrNa kare usa sthAna saI eka maMDala ke 124 bhAga karake battIsa bhAga anukrama se lenA. vahAM hI caMdramA yoga karake tIsarI pUrNimA pUrNa kare prazna-aho bhagavan ! ina pAMca saMvatmaroM kI bArahavI pUrNimA kisa vibhAga meM yoga karake caMdramA pUrNa kare ? uttara-jima deza meM tIsarA mAma kI pUNamA yoga karake saMpUrNa kare usa pUrNimA ke sthAna se eka maMDala ke 124 bhagakare vaise 288 bhAga anukramaH se lenA. vahAM bArahavA / paNamA saMpUrNa hove. tIsarI pUNamA se bArahavo pUrNapA nAnI hotI hai. isa se 3249%288 bhAga 48 dazavA pAhuDhe kA bAba.savA aMtara pAhuMDA 48 For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra naana anuvAdaka-pAlakAlI mani zrI amolaka RSijI - maMDalaM egacauvIsa saeNaM chattA dAgiaTTAsite. bhagarate ubAvaNivattA etyeNaM se cade vAlasamaM puNamAsiNI jogNjoteti||evN khalu eteNauteNaM tA puNNamAsiNIoThANAto maMDalaM egacauvisaNa sateNaM chattA. battasi bhAge upavANavettA, tasi desaMli tataM paNNamAsigaM cade jogaM joteti||taa etasiNaM pacaNhaM saMvaccharANaM caravAmavATri paNNamAsiNaM ca kami desaMkti jogaMjateti ? tA jaMbaddIvarama pAiNapADaNAya taM udINa. dAhiNa mAyAle bale maMDala egaM cauvisaNaM sateNachattA dAhiNaMsi ca ubhAga maMDalaMsi savisaM bhAga umAra, advAvisatima bhAgaM binahA chattA,aTTArasabhAge uvAvi prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAya 2. 3 gI 324 ho. u 124 bhAga se bhAgane me Dala : 2 . bahArakarI pUrNimA yoga karake saMpUrNa kare. isI ra: me eka pU. eka ka pAsa ke 32 bhAga se usa 2deza meM umarNimA ko badasa kApAmAca sAtsara meM meM bAmahI pUrNimA ko vAlA lAiva paradakSaNI kI jihya se e: 124 bhAga kara ke dakSiNa ke ce the| bhAga ka maMDala meM tavama bhAga maMpUrNa kara ahavAmAza 20 bhAga me chada dekara ina ke aThArahA bhAga lekara gunna ruva bhAga ke tIna bhAga kobha.ga pazcima dizA ke 124 ghetIna bhAga gaye pIche aura 20 yA . For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IN zaza-caMdra prAisi sUtra paha-umA NivettatihiM bhAgehi dohiya kalAhiM pacatthimillaMsi caubhAgamaMDalamasaMpatte etthaNaMse caMde, caramavAvaTI punnnnmaasinnNjogNjoteti||7||taa etasiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM,paDhamApaNNamA. siNaM sUre kasi desasi jogaM joteti? tA jaMsigaM desasi sUre caramavAvaTThI puNNamAmINaM jaagNjoteti||teti puNNamAsiNIoThANAomaMDalaM cauviseNaM saMtaNa chettA cunnutibhaa| uvAvaNivettA, etthagaM se sUre paDhama puNNamAmiNa jogaM joteti // tA etaniNa paMcaNhaM saMbaccharANaM decaM paNNamAsiNa pacchA? tA jasiNaMdamasimarie paDhama paNNamAmiNaM jogaM joteti,tAte puNNamAsiNIo TANA maMDalaM egacauvise gaMsataNaM cchettA cauNavatibhAge eka bhAga va eka bhAga ke tIna bhAga kI eka kalA zeSa rahe ina kI bIca ke sthAna meM caMdramA vAmaThavI pUrNimA ya ga karake saMpUrNa kare. eka yuga meM caMdraga ardha maMDala 1768 karatA hai, aura do caMdramA milakara saMpUrNa caMdra maMDala 884 karate haiN||7|| prazna-aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM prathama pUrNimA ko -sUrya kauna se vibhAga meM yoga karake saMpUrNa kare ? uttara- aho ziSya ! jisa vibhAga meM sUrya yuga kI carama bAsaThavI pUrNimA yoga karake saMpUrNa kare usa sthAna meM eka maMDala ke 125 bhAga meM ke 14 bhAga anukrama se lekara sUrya prathama pUrNimA yAga karake pUrNa kare. ina pAMca saMvatsara meM se dUsarI parNimA kI pRcchA. utara-jima deza meM mUrya prathama pUrNimA yoga karake saMpUrNa kare usa sthAna se eka maMDala ke 204 bhAga karake usa meM anukrama se 14 bhAga lenA. yahA~ para sUrya dUsarA pUrNimA yoga karake saMpUrNa dazA pADakA bAvIpavA aMtara pAiDA 1 artha For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 42 anuvAda labrahmacArImuni zrI apa ka RSijI viNivettA etya se mUre dAcaM puNNamAsigaM jogaM joteti, evaM tacaMpi varaM docca'to paMca vaccharANaM, duvAlasamaM puNNamAsiNaM pucchAtA jaMsiNaM de sitacaM puNNamA jogaM jAteti tAte puNNamAsiNIo ThANAe maDalaM egaMca uvisaNaM sateNacchettA aTThachattAle bhAge uvAvaNivittA ettha se sUre duvAlasamaM puNNamAsiNajogaM jAteti // evaM khalu eeNaM utrAeNaM tAte mAsiNINaM ThaNAo maMDalaM ega cauvImeNaM sateNaM chettA cauNarati bhAge ubAvAta taMsi 2 dasaMsi taMtaM puNNamANi mUre jogaM jAtati // g etasiNaM paMcahaM saMvacharANaM caramatrAcaTThI pucchA ? tA jabUddavasna 2 pArDIMga paDiNayAe udiNA hiNa mAyAMta jIvAte kare. aise hI tIsarI pUrNimA kA yahAM dUrI pUrNimA se 14 bhAga lenA. aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara kI bArahavI pUrNatA disa deza se sUrya yaga karake saMpUrNa kare ? aho ziSya ! jisa deza meM tIsarI pUrNimA sUrya yoga karake saMpUrNa kare usa deza se eka maMDala ke 124 bhAga karake ATha soI chayAlIsa (846) anukrama se lenA, yahAM sUrya bArahavI pUrNimA yoga karake saMpUrNa kara, 94 ko 9 se guNA karane me 846 hote haiM, isI taraha se usa pUrNimA ke sthAna se eka 2 maMDala ke 124 bhAga ke 94 bhAga lekara usa deza meM pUrNiyA yAga karake. saMpUrNa kareM. aba ina pAMca saMvatsara meM carama bATa pUrNimA kI pRcchA, isa jambUdIpa meM pUrva pazcima kI lambAI va uttara dakSiNa kI jilA se eka maMDala ke 124) For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 0 262 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Ammom rnwwwwwwwwwwwwwwwwww.. daza-caMdra prajJapta mUtra SaSTha-upAGga kama maMDalaM egaM cauvIseNaM eNaMchattA purasthiAmallasi caubhAga maMDalaMsi sattavAsabhAge uvAvANivettA aThThAvIsatimaM bhAgaM visaha chettA aArasa bhAge uvANivettA tihiM bhAmuhiM dAhiya kalAhiM dAhiNa ca ubhAga maMDalaM masaMpatta, etthaNaM / 2re carama pAnI paNa mAsiNaM joga joteti||8||evN java abhilAvaNaM ca sa puSaNamAtiyA mAniyAo teNaM ceva abhilAvaNaM amAvasatAvi bhAgiyavAo taMjahA-paDhamA vitiyA duvAlasA, evaM khalu eteNauvAeka tAte 2 amAvAsaMTha.NAo maMDalaM ega cauvAle sateNaM chettA bhAga karanA, pUrNadika vRzi meM maMDala ke cauthe bhAga ekatIsa bhAga gare, ma 27 bha ga aura 14 aTThAvIsatre bhAga ke 20 bhAga meM ke 18 bhAga va do palA lekara zeSa 3 bha ga 124 ve aura 1 bhAga zabIsayA aura eka kalA,itanA zeSa rahe uma sthAna prarya carama bAsaThavI pUrNimA yoga karake pUrNa kare. marya ardha maMDala 1830 karatA hai, donoM sUrya milakara saMpUrNa maMDala 915 karaMsa haiN||| 8 // aiho jisa abhilApa se caMdra pUrNimA saMpUrNa kare so kahA, vaima hI apAvAsyA kA bhI kahanA. jaise-prathama amAvAsyA yuga kI carama ba.saThayo amAvAsyA se jAnanA, dUsarI amAvAsyA yuga kI pahilI amAvAsyA se kahanA. bArahavI amAvAsyA igyAravI amAvAsyA se kahanA, isI taraha una 2 amAvAsyA ke sthAnaka se meM 480 dazarA pAhaDe kA vAyAsabA aMtara pAhuDA 488 For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra artha 42 anuvAdaka : bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI battIsaM 2 bhAge uvAvaNivetA, taMsi 2 desaMsi taMtaM amAvAsaM vaMde jogaM joteti, tA aisiNaM paMcaM saMccharaNaM carama vAtraTThi amAvAsaM pucchA tA jaMsiNaM desaMsi caMde carama vATTa puNmAsiNaM jo tAte puNmaH siniThANAta maMDalaM etaca uvise gaM satenaM chettA solasama bhAge, usakkAvaittA, etthaNaM se carama vAtraTThi amAvAsaM joti // 9 // tA eesiNaM paMcahaM saMccharANaM paDhamaM amAtrAsaMsUre kAMdesaMsi ja. mejoteti tAjaMsiNaM sUre caramavAvadviamAvAsaM jogaMjote ti // tA - ete siNaM amAvAsa jo gaMjoteti tA te amAtrAsaM ke 124 bhAga cher3a kara anukrama se batIma bhAga lenA, uma 2 deza ke sthAnaka se usa 2 mAsa kI amAvAsyA ko caMdra yoga karake saMpUrNa kare. ina pAMca saMvatsara meM bAsaThavI amAvAsyA kI pucchA, jima deza meM caMdramA carama bAsaTavI pUmA yoga karake saMpUrNa kare usa pUrNimA ko sthAna meM eka maMDala ke 124 bhAga kare vaise solaha bhAga pIche lenA. yahAM yuga kI carama vAmI amAvAsyA yoga karake saMpUrNa kare // 1 // ina pAMca saMvatsara meM prathama amAvAsyA ko sUrya kaunase vibhAga meM saMpUrNa kare ? jisa vibhAga meM sUrya carama bAsI amAvAsyA yeoga kare usa sthAna se eka maMDala ke 124 bhAga karake 94 bhAga anukrama se grahaNa karanA. yahAM sUrya prathama amAvAsyA ko yoga karake saMpUrNa kare, aine hI jaise sUrya kI pUrNimAoM For Personal & Private Use Only prakAzaka- rAjArAla sukhadevamahAyajI jvAlAprasAda * 264 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 48- saptadaza caMdra majJaH sUtra paTTa upAGga 4388 ThANAMta maMDala evaM bauvaNi saMtaNaM chettA cauNauti bhAge uvAvaNivettA // etha se sUre paDhamaM amAvAsa jogaM joteti|| evaM jeNeva abhilAvaNaM surasta puNNamAsiNio bhaNitAo teNeva amAvAsAovi taMjahA vitiyA tatiyA jAba dubAlasamA evaM khalu ete vAta tAtera amAvAsa dvANAle maMDalaM ega cauvImeNaM sateNaM chettA cauNauti bhAga uvAvaNivettA taMsi 2 desaMsi amAvAsaM sUre jogaM joteli, tA etesiNaM paMcaNhaM maMtraccharANa sarama bAbahI amAvAsa pucchA, tA jaMsiNaM desAMta sure carama bAba / puSNamAsiNaM jogaM joti|| tAte puNNamAsiNiDANaete, maMDala evaM cauvIseNaM sateNaM chattA suyAlisa bhAge usakAvartitA, etthaNaM se sUra carama bAvaTThI amAvAsa jogaM joteti kadhI vaise hI amAvAsyAoM kahanA jaise prathama amAvAsyA ke sthAna se 94 bhAga meM dUsarI amAvA syA, dUsarI amAvAsyA ke sthAna se 14 bhAga meM anukrama se tIsarI amAvAsyA yAvara abhyAracI amAvAsyA ke sthAna se 94 bhAga meM bArahavI amAvAsyA. isI taraha usa 2 amAvAsyA ke sthAna se eka maMDala ke 124 bhAga ke 94 bhAga anukrama se lekara usa deza meM amAvAsyA sUrya kI sAtha yoga kare. aba ina pAMca saMvatsara meM carama vAsaTavI amAvAsyA kI pRccha, nideza meM sUrya carama vAmI pUrNimA usa deza se eka maMDala ke 124 bhAga ke 47 bhAga che lekara sUrya carama asa For Personal & Private Use Only 48 dazA pAhuDe kA bAvIsavA aMtara pAhuDA 265. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 // 10 // tA eesiNa paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamA puNNamAsiNaM caMde, keNaM nakkhatteNaM jogaM muni zrI amolaka RSIjI amAvAsyA yoga karake saMpUrNa kare // 10 ||prshn-aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM prathama pUrNimA ko caMdra kaunasA nakSatra kI sAtha yoga karake saMpUrNa kare ? uttara-dhaniSTA nakSatra kI sAtha yoga karake caMdra prathama pUrNiyA saMpUrNa kare. yaha dhaniSThA nakSatra tIna muhUrna bAsaThAye unnIsa bha ga va eka bAsaThIye bhAga ke 67 bhAga meM ke 65 bhAga. itanA kAla paryaMta caMdra dhaniSTA nakSatra kI sAtha yoga karake prathama pUrNimA saMpUrNa kare. isa samaya sUrya kaunase nakSatra kI sAtha yoga karatA haiM ? usa samaya pUrvAphAlgunI nakSatra kI sAtha sUrya yoga karatA hai. isa nakSatra ke 28 muhUrna 38 bhAga bAsaThIye aura 32 bhAga 67 ye zeSa rahe taba prathama pUrNimA saMpUrNa hove. isa kA gaNita karane kI vidhi caMdramA kI sAtha nakSatra yoga karake pUrNimA saMpUrNa kare usa nakSatra ko nIkAlane ke liye dhRvarAzi banAnA. pAMca saMvatra ke caMdrapAsa 62 haiM, aura pAMca saMvatsara meM nakSatra 67 vAra caMdra kI sAtha yoga karate haiM. pAMca saMvatsara kI 1830 ahorAtri hotI hai. use 67 kA bhAga dene se 27 dina 9 muhUrna 24 bhAga 62 ye aura 66 caraNiye bhAga 60 ye hota hai.. baka caraNIye bhAga karane ko 27 dina ko tIsa se guNA karake 9 baDhAnA. 27430+10819. usake saThIye bhAga karane ko 62 se gunA karake 24 bhAga mIlAnA. 819462+ 24=508020 isa ke cUraNiye 67 ye bhAga karane ko 67 se gunA karake 66 cUraNiye bhAga mIlAnA . 50802467+66= * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI - anuvAdaka bAha For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 prajJapti sUtra-paSTa upAGga 48 saptadaza caMdra ___ joteti? tA dhaNiTThA haM dhANi? tiNi muhutta ekUNavIsaM ca bAvaTThI bhAgA muhattassa,vAvaTThI mI 3403800. yaha eka nakSatra mAsa kI pAza huI. aba caMdramAsa kI dhavarAzi vatAte haiM. pAMca saMvatsara ke 1830 dina, isa ko 6 bhAga dene se 20 dina 15 muhurta aura eka muhUrta ke vAmaThI 30 bhAga ho. isa ke caraNiye bhAga karane ke liye dina ko 30 se gunA karanA aura sa meM 15 mIlAnA 129430+15%3D885. usa ko 12 se gunA karake 30 mIlAnA 88546+30-54100. use " 67 se gunA karane se 3678300 cANaye bhAga caMdramAsa ke hune. yaha dUsarI dhUvarAzi huI. caMdramA kaunase nakSatra kI sAtha yoga karake prathama mAsa saMpUrNa kare, yaha jAnane ka liye dUsarI dhRvarAzi ko eka se gunA karake prathama dhRvarAzi se bhAga denA. 3678300x1-3678300-34038.8 isI se eka pUrNa Ave aura 274500 zeSa rahe. isa ko 62 ye bhAga karane ke liye 67 se bhAga denA, jisa se 4017 pUrNa bhAga huye, aura zaSa eka rahA. isa ke muhU karane ko 62 se bhAga denA jisameM se 66 muhUrta aura 5 bhAga zeSa rahe. arthAt eka mAma pUrNa hone meM eka nakSatra mAsa, 66 muhUrna, 5 bhAga 162 ye, aura eka bhAga 67 hove. yuga ke prAraMbha me hai. caMdramA kA sAtha abhijita nakSatra kA yoga hotA hai, vaha nakSatra 9 muhUrta 24 bhAga 62 ye va 66 bhAga 67 ye taka rahatA hai. isa se Age zravaNa nakSatra tIsa muhUrta taka rahatA hai, isa se 16 muhU 5 bhAga 62ye bhAga 67ye meM se39maharna 24 bhAgaharayaH / 43+dazA pAhuDa kA bAvIsavA aMtara paDA - For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra bhartha * bhAgaMca sattasaTTiyaM chettA paMcasaTicuNiyA bhAgA sesA taM samayaM ca NaM sUre keNa Nakkha bhAga 67ye bAda karanA isase 26 muhUrna 42bha ga62 ye do bhAga67yeSTA nakSatra kA sAtha yoga karatA hai. yaha dhaniSTA nakSatra tIsa muhUna kA hai, isa se dhaniSTA ke muhUrta meM se pUrvokta maharna bAda karane se tIna muhUrta 195 62 ya 65 bhAga 67 ye itanA kAla dhaniSTA nakSatra pUrNimA saMpUrNa hone para zeSa rahata hai. aba sUrya kI sAtha nakSatra ke yoga pUrNimA maMpUrNa hAva yaha nIkAlane kA yaMtra-gaMca saMvatsara meM caMdra pAsa bAsaTha hai aura sUrya kI sAtha eka 2 nakSatra pAMca vAra paribhraNa karate haiM maMca saMvatsara kI 1830 ahorAdhi haiN| isa se 1830 ko pAMca kA bhAga dane se 366 pUrNa ava. ina 366 dina meM sUrya ke aTThAisa nakSatroM kI sAtha yoga karatA hai. isa ke muhUrta ke bAmaTha ye bhAma karane ko 366 dina ko 30 me gunA karanA, isa se 10980 muhUrna hove, ima ko 62 se gunA karanA jima meM 680760 bhAga 62 ya hAva. yaha eka nakSama barSa hAve, yaha prathama nagazi hui. caMdra mAsakI dhRvagazi pAMca maMbAra ke 183 I dina hAva, ima ko vAmaTha me bha ga dene me 25 dina .5 mudata va 30 bhAga 12 ye hove, ima ke muhUrna karane ko 21 ko 30 guNA kara ke 18vIlAnA-29430+1=3D885 gata hore ima ke bAsaTha ya habhAga karane ke liye 12 se guNA kara ke 30 mailAnA 88.462+30004000. yaha caMdra mAna ke - bhAga have. yaha dUsarI dhararAzi hui. sUrya kona se nakSatra kI sAtha yoga karatA huvA prathama caMdra mAsa mamApta kare yaha nAkAlane kA dUsarI varAAza ko eka se guNAkara ke prathama pragazi se bhAma denA. isa taraha 4 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI / makA rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyanI ghAla? * For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNaM joga jotaMti ? puvvAhi phagguNihiM / puvAphaggaNI aTThAvIsaM ca muhuttA aTutIsaM + bhAga dene koI bhI parNaka nahIM AtA hai, isaliye ima ke muharna karane ko 62 meM bhAga denA jisase V1885 mahUna va 30 bhAga 62 ye hone. ava prathama yuga paThane ke prathama samaya meM sUrya kI sAtha puSya nakSatra 138 mUha meM pUrNa hokara 131 maha 264 muhUrta paryaMta yoga kara ke nakSatra kI samApti hoga, isase paSya nakSatra se ginatI karanA. prathama pUrNamAsa saMpUrNa hone sUrya 885 muhUrta3 : bha ga 12ye taka nakSatrI sAtha yoga kare, aura maghA * saptaraza caMdra prajJapta sUtra paTha-pAGga 484 dazavA pAhuDa kA ikkI savA aMtara pAhUDA 428 pUSya 8430 8631 azleSA 65 vizAvA / maghA 867 | anurAdhA pU.philgu 1201 jyeSTa utta phAlnI 1872 |mUla 2274 pUrvASADhA uttarapADhA 2877 | abhijita azvina 3480 zravaNa 6.18 bharaNI 2882 dhanTiA kRttikA |zanabhiSA 6621 rohiNI 44.5 pUrvAbhAdrapada / 7003 mRgazara 4887 uttarabhAdrapaTa .7626 ArdA 5410. rAti 8028 punarvasu | pUSya Vvod0 0. citrA. 10239 10842 * For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvaTThI bhAgA muhuttassa vAvaTThI bhArga ca satta saDhiyA chattA duvAtIsa cuNiyA bhAgA sesA // 11 // tA etesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccaM puNNamAsiNaM caMde kegaM vAlabrahma cArI muni zrI amolaka RpijI / / nakSatra 867 muhU meM saMpUrNa hove. isase 885 muhU 30 bhAga 12ye meM se 867 muhUrta yAda karane se 118 mahUna 30 bhAga bAsaThoye pU iphAlgunI nakSatra kI sAtha yoga kare. yaha pUrvA phAlgunI nakSatra 422 muhUrta kA hai, jinameM se 1830 gahUna bAda karane se 383 / pUrvApha lgunI nakSatra ke zeSa rahe haiM, taba mUrya. prathama pUrNamAma saMpUrNa kare. sarya nakSatra 383 muhUrta zeSa rahe taba caMdra nakSatra kitanA zeSa rahe 30 kaka 62 se guNA karake 32 bhAga pIlAnA 383462+32=23778 bhAga huve. pUrvAphAlgunI nakSatra 30 muhU taka caMdra kI mAtha yoga karatA hai, isa me ine 30 se gunA. 23778430-71334.. pUrvAphAlgunaH nakSatra 4.2 suryanA marya kI sAtha yoga karatA hai. ina se pUkti saMkhyA ko 402 se bhAga denA, jisa se 1774 bhaga pUrNa aura 122 zepa rahe. isa ke 67 ya bhAga karane ko 67 ma guNA karana jisa se 12864 hAve, isa ko 402 meM bhAga dene me 32 bhAga 67 pUrNa Ave. 1774 lava saToya bhAga ke mutra karana se 28 mahU va 38 zeSa rahe. isa se caMdra nakSatra mUrya kI sAtha 28 muhUrva meM 28 bhAga 62 yA 32 bha.ga 67 yA zepa rahe taba prathana pUrNimA saMpUrNa haave..|| 11 // prazna-ina pAMca kAzaka sajAvahAdura lAlA sukhadevasahAya jI jvAlA prasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha BEBY 453 nakkhattaNaM jogaMjAteti ? tA uttarAhiM pIvatAhi uttarANaM poTubayANaM sattAvIsaM muhuttA, caddasya vATTi bhAgA muhuttassa vAtraTTi bhAgaMca satta sahiyA chettA, caDacaNa somA ma ca sUrekeNa satte jogaM jAteti ? tArAhaM phaguNihiM guNaNaM samucA tecIca bAba bhAgAta bAbA bhAgaca satta biyA ekatIsaM cuNyA bhAgA sesA // 12 // tA etesiNaM paMcaNDaM saMvaccharaNaM tacca puNamaviMdaNa keNaM NakkhattegaM joga jotatitA astiNihiM astiNINaM ekkavasiMca ripUrNa hote caMdra kaunasA nAya kI sAtha yoga karanA hai ? uttarAbhAdrapada nakSatra kI sAgara dUsarI pUrNimA saMpUrNa kare. yaha nakSatra 27 muhUrta 14 bhAga 32 ye aura 64 dUSita 7ye deSa rahe taba dUsarA mAna saMpUrNa hotA hai. isa samaya sUrya kauna se nakSatra kI sAtha yoga hai sUrya uttaraphAlgunI nakSatra kI saMtha yoga karatA hai. yaha nakSatra sAta muhUrta 33 bhAga 12 me aura 31 bhAga 60 ye zeSa rahe tara dUsarA mAtra saMpUrNa hAve. / / 12 / / ina pAMca vastra meM tIsarI pUjiza ko usa nakSatra kI sAtha caMdra yoga karatA hai?ina pAMca saMvatsara meM tIsarI pUrNimA ko caMdramA azvinI nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. yaha abhinI nakSatra For Personal & Private Use Only dazapakA bAsavA aMtara pAhuDA 271 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahuttA, Navaya vAvaTThI bhAgA mahattata vAvaTThIbhArga ca sattAsaTTiyo chettA, tevaDhI cuNiyA nAgA sesA,ta samayaM caNaM sUre kaNaM nakkhattaNaM jogaM jAteti ?tA cittAhiM cittANa eka mahutta aTThAvIsaMca vAvaTThI bhAgA muhattassa vAvaTThI bhAgaM ca satta saTThIyA chettA tIsaMcANNayA bhAgA saMsA // 13 // tA etasiNa pacaNha sabaccharANa duvAlasamaM puNNamAsiNaM pucchA ? tA uttarAhiM asADhAhiM uttarAsa DhAhiM chabbIsaM mahattA E21 muhUbhAga bAmaThI ye tasaTha curANipA bha ga67ya zaSa rahe taba tIsarA mAma pUrNa hotA hai. usa samaya sUrya kauna nakSatra kI sAtha yoga karatA hai? usa samaya sUrya citrA nakSatra kI mAtha yoga karatA hai. yaha citrA nakSatra eka muhUrta 08 bhAga 62 yA 3: bhUNiyA bhaga 67 yA zepa raha aura sUrya nakSatra 19 muhUrna 34 bhAga 62 yA zeSa rahe taba tImarA mAsa saMpUrNa hone // 13 // ina pAMca paMvatsara meM bAraharI pUrNapA ko caMdramA kaina se nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? vAra havI pRrNamA ko caMdramA uttarApa DhA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai yaha uttarApa DhA nakSatra 26 muhUrta 26 bhAga 62 ye 54 bha ga 17 ye zapa rahe taba va rahI pUrNamA saMpUrNa hAve. uma samaya mUrya konama nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? usa samaya sUrya punarvasu nakSatra kI sAtha yaMga karatA hai. yaha nakSatra 16 muhUrna 8 bhAga 62 ya, 20 bhAga 67 yA zeSa rahe taba aura sUrya nakSatra . anuvAdaka-bAla brahmacArI muAne zrA amAlaka jApAna kAzaka rAjabahAdura lAlA mubahavasamAlAprasAdajAyajI. For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + saptadaza-caMdra prajJapti mUtra SaSTha-upAGga 428 chabbIsaMca vAvaTThIbhAgA muhuttassa bAvaTThI mAgaMca sattasaTriyA chettA cauppaNNaM cuNiyA bhAgAsesA taM samayaM caNaM sUra keNa NakkhatteNaM jogaM joeti vA puNNavasuhiM puNavasuNa seolasa muhattA aTThayAvAvaTThI mahattassa bhAgA vAvaTThI bhAgaM ca satsasaTThIyA chattA vIsa.cuNiyA:bhAgA sesA // 14 // tA aitIsaNaM paMcaNDaM saMbaccharANaM carama vAvaTThI punarvasU 216 muhUrna 12 bhAga 62 yA zapa rahe taba bArahavI pUrNamA maMpUrNa hove. yAM dhRvagazi ko bAraha gunA karanA // 14 // ina pAMca saMvatmara meM carama yAmaThavI pUrNimA ko caMdra kauna sA nakSatra kI sAtha yoga hai karanA hai ? bAsaThavI pUrNimA ko caMdra uttagapa DhA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. uttarApa DhA nakSatra ke carima samaya meM yoga kara ke bAmaTThava mAsa pUrNa ke . usa samaya sUrya kauna se nakSatra kI sAtha yoga kare? hai usa samaya sarya puSya nakSatra kA sAtha yoga kare. yaha puSya nakSatra 19 murna 43 bhAga 62 ya tevIma bhAga 167 ya zeSa rahe aura sUrya nakSatra 264 muhUna zeSa rahe taba cAsaThayA pUrgapra sa saMpurNa hove. ima meM prathama dhRva 12 rAziko 62 se ganA karanA // 15 // ahA bhagavan ; ina pAMda saMlara meM prathama amAvAsyA caMdra kauMna se nakSatra kI mAtha yoga kara ke pUrNa kare ? ina pAMca saMvatsara meM prathama amAvAsyA azlaSA nakSatra kI sAya yoga kara ke pUrNa kare yaha azlapA nakSatra eka muhUrta 40 bhAga 62 ye 66 bhAga 67 yA yeSa rahe . taba prathama amAvAsyA saMpUrNa hoya, isa kI vidhi batAte hai, prathana amAvAsyA meM ardha pAsa do isa se dUsarI hai HdazavA pAhuDe kA bAvIpA aura pAhuDA * For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNNamAsiNaM caMde keNaM NakkhatteNaM jogaM joteti? tA uttarAhi aMsADhAhiM uttarANaM asADhANaM carama samaya taM samayaM caNaM sUre keNaM NakkhatteNaM jogaM joteti? tA puraseNaM pussassaNaM ekoNa visaMmuhutta! tettAlasiM ca vAvaTThI bhAgA mahattarasa vAvaTThI bhAgaM ca sattasaTThIyA chettA, tettIsaM cuNiyA bhAgA sesA, // 35 // tA etesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamaM dhRvagAze 3678300 kA ardha karane se 183115. hove, isa ke 62 ye ma.ga karane ko7se bhAga denA isase 27450 Ace, aura zeSa kaccha nahA raha. muhUta karane ko 27450 ka 12 me bhAga dene se 442 muhUrta aura zepa 46 bhAga rahe. puSya nakSatra paryaMta 429 muhUrna 24 bhAga 62 ye 66 bhAga 67 ye hote hai ina meM se 442, muhUrna bAda karanA zaMpa 13 muhU 21 bhAga 62 yA va eka bhAga 67 yA rahA. ashlp| nakSatra maya bAlakara 15 muhurta kA hai, usa meM sa pUkta muhUrna bAda karane se zeSa eka mahata 401, bhAga 62 ye 66 bhAga 6 ye rahe, usa samaya prathama amAvasyA saMpUrNa dvAra. aho bhagavan! usa samaya sUrya kaunasA nakSatra kI mAtha yoga ko maMpUrNa kare ? usa samaya sUrya azleSA nakSatra kI sAtha yoga karaka | saMpUrNa kare. yaha nakSatra eka mahaH 40 bhAga 62 ye aura 66 bhAga 61 ya zeSa caMdra nakSatra rahane para sUrya 1+nakSatra22 mahUdi bhAga 62ye zepa rahane para prathama amAvAsyA pUrNa ho. isa kI vidhi batAte hai. prathama anAvada ka-bAla brahmacArI muni zrI amolaka - 5 // *pakAzaka gajAnahAdUra lAlA macavamahAyajI vAlAemAdajI. For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 amAvAsaM caMde keNaM nakkhattaNaM jogaM joteti? tA asale sAhiM asalesANaM ekko muhutto sUtra cattAlIsaM caM vAvaTThIbhAgA muhuttassa vAvaTThI bhAgaMca sattasaTThiyA chettA chAvaTThI cuNiyA bhAgA sesA,taMsamayaM caNaM sUre ke ga NakkhatteNaM jogaM joteti,tA asalesAhi ceba,asalesA 1 amAvAsyA meM AdhA mAsa hAre ina se dUsarI dhRvrH| 5490 0 kA AdhA karane se 27450 hove isa . ke muhUrta karane ko 62 sa bhAga dene se 452 muhUrta 46 bhAga 62 ye rahe. isa meM se puSya nakSatra ke 2641 muhU jAte azlaSA nakSatra 178 muhUrna 46 bhAga 62 ye kA rahA. azleSA nakSatra 201 muhUrta kA hai | jisa meM se 178 muhU 46 bhAga 62 ye jAne se 22 muhuH 16 bhAga 62 ye kA sUrya nakSatra rahe taba hai| prathara amAvasyA pUrNa hAve. jaba sUrya nakSatraitanA rahA taba caMdra nakSatra kitanA rahe? vAisa muhUrta ke 62ye bhAga karanaho62 se gaNA karanA, aura 16 maulAnA 22462+16%1380 bhAga 62ya hove,aura azleSA nakSatra caMdra kI mAtha 15 muhurta paryA yoga karatA hai, isa se 1380 ko 15 se ganA karanA, jima me 2070 hAve aura yaha nakSatra maI kI mAya 201 muhUrva paryA yoga karatA hai isa se 20700 ko 2.1. *bhAga denA, ina se 102 bhAga 62 ye Aye aura zeSa 198 rahe isa ke 67 ye bhAga karane / / ko 62 guNA karanA, jisa se 13266 hove use 201 se bhAga dene se 66 Aya. 102 bAmaThIye / 427 matadaza-cadra prajJaptI sUtraSaSTha-upAGga 48 dazavA pAiDe kA ba vIsavA aMtara pAhuDA 6 For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 __NaM ekko muhato cattAlasiM ca vAvaTThI bhAgA muhattasta vAvaTThi bhAgaM ca satta saTThiyA chattA chAvaTTi cuNiyA bhAgA saMsA // 16 // tA etesiNaM paMcaNhaM saccharANaM doccaM amAvAsa caMde pucchA? tA uttarA phagguNihiM uttarAphagguNINaM cattAlIsaM muhuttA paNattI saMca vAvaTThI bhAgA mahattassa vAvaTTho bhAgaMca sattasaTThiyA chattA pagaTThI caNiyA bhAga! selaa|| taM sanyaM caNaM sUre keNaM NavatteNaM pucchA ? tA uttarAhiM phagguNahiM uttarANa phagguNINa cattAlIsaM muhuttA taMceva jAva paNNaTTI cuNiyA bhAgAsesA // 17 // artha anavAdaka-bAla brahmacArI pani zrI amolaka SijI bhAga ke mahurta karane ko 12se bhAga denA isa se 1 muhUrta 40 bhAga 62 ye have isa se caMdra nakSatra azlapA mahUrta 40 bhAga 62 ye 66 bhAga 61 ye sUrya kI mAtha zepa rahana para prathama amAvAsyA purNa kare. // 16 // ina pAMca saMvatsara meM dUsarI amAvAsyA ko caMdramA kauna nakSatra kI sAtha yoga karake pUrNa kare? dUsarI amAvAsyA ko uttarAphAlgunI nakSatra yoga kare. isa nakSatra kA 40 muhUrta 35 bhAga 62 ya aura 15 cagaNaye bhAga 67 ye zeSa rahe nava dumarI amAvAsyA saMpUrNa hAva. isa kA gaNita prathama amAvAsyA jaisa jAnanA. isa se dUsarI dhRtarAzikA dedA karanA kyoM ki yaha amAvAsthA deDha mAsa meM pUrNa hotI haiM. isa samaya sUrya kaunamA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai? isa mamaya sUrya uttarApha lgunI nakSatra kI vAtha yoga kareM yaha uttarAphAlgunI nakSatra 4 - muii| 35 bhAga 62 ye aura 65 cUraNiye bhAga 67 ye zeSa rhe| tatra aura marya nakSatra 543 muhUrna 48 bhAga 62ye zeSa rahe taba dUsarI amAvAsyA saMpurNa hove // 17 / / * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI. 1 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 saptadaza caMdrama-matra paTha-pAGga 48 manmamimmammmmmmmmmmmmmmmmm taH etesiNaM paMcaNha saMvaccharANaM taccaM amAvAsa dhaMde pucchA, tA hattheNaM itthaNa cattArimuhuttA tIsaM ca vAvaTThIbhAgA muhunassa, vAvaTThI bhAgaMca sattasaTriyA chettA causaTThI cuNiyA bhAgA semA / taM samayaM caNaM sUre keNaM pucch| ? tA hattheNaM ghevaM hatyagaM jaMceva caMdasta // 18 tA etesiNaM paMcAhaM saMvaccharArga duvAlasamaM amAvAsa pucchA ? tA ahAhi adANaM cattAri muhattA dasayavAkTThI bhAgA muhattassa vAtraTThI ina pAMca saMvatsara meM vikSarI abhAvArUpA ko caMdra kaunasa nasa kI sAtha yoga karatA hai ? tIsarI amAvAsyA ko hairata nakSatra yoga karatA hai. isa nakSatra kA cA muhUrta 30 bhAga 62 ye 64 bhAga ye zeSa rahe taba tIsarI amAvAsyA saMpUrNa hove. isa samaya sUrya kaunase nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? isa samaya sUrya hasta nakSatra kI sAya yoga karake amAvAsyA saMpUrNa kare. yaha hasta nakSatra cAra muhUrta. 301 bha.ga 62 yA aura 64 bhAga 67 ye zeSa rahe aura sUrya nakSatra 60 muhUrva 18 bhAga 62 yA zeSa rahe taba tIparI amAvAsyA saMpUrNa he ve. isa kI ginatI prathama amAvAsyA jaise hI lenA paraMtu isa meM 25 se muNA karanA kyoM kI yaha 2 // mAsa meM pUrNa hote. // 18 // ina pAMca saMvatsara meM bArahavI amAvAsyA kauna se nakSatra meM saMpUrNa hone ? bArahavI amAvasyA ko caMdramA ArdrA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. yaha A nakSatra cAra mata 10 bhAga 62 ye 54 bhAga 67 ye zeSa rahe tara bArahavI amAsyA saMpUrNa hotI haiN| dazavA pAhuDe kA bAvIsavA aMtara pAhuDA . For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwww I 1 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI bhAgaM ca satta saTTiyA chattA ca upaNNaM cuNiyA bhAgA sNs|| taM samayaM caNaM sUre ke puchA? tA adAhiM caiva aANaM cattAri jaMceca caMdarasa taMceva // 19 // tA etasiNaM paMcahaM saMvaccharANaM barama vAThi amAvAsaM caMde keNaM pucch| ? tA puNyavasuNA puNNa basuNaM bAvIsaMmuhuttA chayAlIsaMca va vaTThI bhAgA muhuttassa taM samayaM caNaM sUre keNaM punch|? tA puNgavasuhi. puNNavasuNaM zarAbIsaM jaMcava cadassa taMcava // 20 // tA jeNaM 2 nakkhattaNaM caMda jomaM joteti sidesasi seNaM imAtiM aTThaekUNavIsAiM muhuttasayAI / isa samaya sUrya kauna se nakSatra kI sAtha yoga karatA haiM ? isa samaya sUrya ArdrA nakSatra kI sAla yoga karatA hai. yaha ArdrA nakSatra cAra muhUrta 10 bhAga 62 ye 55 bhAga 37 ye zeSa rahe aura sUrya nakSatra 55 muhUrna 58 bhAga 62 the zeSa rahe taba bArahavI amAvAsyA saMparNa hotI hai. yahAM dharAza ko 11 // se pAMca maMvatsara meM carama aAmaThavI amAvAsyA ko caMdra kauna se nakSatra sAtha poga karatA hai ? bAsaThavI amAvAsthA ko caMdra punarvasu nakSatra kI sAya yoga karatA hai, yaha puvisu nakSatra 1.2 mahUrta 46 bhAga 60 ye zeSa rahe taba bAnI amAvAsyA maMpUrNa hotI hai. isa samaya sUrya kaunasA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? usa samaya mUrya punarvasu nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. yaha pu nakSatra 22 muhUrta 46 bhAga yA zeSa rahe aura sUrya nakSatra 304 muhUrna 46 bhAga 32 yA zeSa ra taba carama bAsaThavI amAvAsyA saMpUrNa haci 20 // jisa nakSatra kI sAtha caMdra kA jisa deza meM yoga hotA hai| mAyAka rAmAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI zvAlAmamAdajI HARIJALA For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Aranyanwr saptadaza caMdra prApti sUtra-pachu upAGga cauvAsaM bAvaTThI bhAgA muhuttassa bAbahI bhAgaMca sattaM saTThiyA chattA chAvaTThI cuNiyA bhAgA uvAvANavittA puNaravi se cade agaNeNa tArisaeNaM cetra Nakkha steNa jogaM jAeti annaMsi desasi // tA jeNaM NakvatteNa caMde jogaM joeni jaMsidesaMsi 279 seNa imAI solasa aTThatIsa muhutasayAti, egauNapaJcAsaM bAvaTThI bhAge muhuttarasa vASaTThI bhAgaM ca santasaTThiyA chets| jaTThI cuggiya bhAgA ucAvaNivitta // puSaravi se cada vahI caMdrayA 819 muhurta 24 bhAga 2 ye 3 66 bha ga 67 ye itanA kALa gaye pIche anya vaise hI nakSatra kI sAtha yoga kyA karatA hai ? uttara--caMdra, mUrya va nakSatra ina sIna ke cakravAla kSetra ke 109800 FbhAga kare, upa meM nakSatra kI gati zIghra hai, isa se maMda gati sUrya kI hai aura isa meM maMdagati caMdra kI hai. aba yuga ke prathama samaya meM abhimita nakSatra caMdramA kI sAtha yoga karatA huvA 9 muhUrta 24 bhAga 62 yA 66 bhAga 67 yA rahakara Age calA jAye. pIche zravaNa nakSatra kA yoga hove. yaha tIsa muhUrva sAthI rahakara Age calAnAve pIche dharmiSTA nakSatra kA yoga hove isI taraha jo 2 nakSatra jitanA 2 muhUrta kA hai l utane muhUrta caMdra kI sAya rahakara Age jAve. isI taraha yAnat uttarApAtA nakSatra Age jAye. aura duupre| mApa ke prathama samaya meM puna: abhijita nakSatra kA caMdra kI sAtha yoga hove. inane meM 819 muhuu| 24 bhAga 3 162 ye 66 bhAga 67 ve itanA kAla hote. jima nakSatra kI sAtha jisa deza meM caMdramA kA yoga 428 dasavA pAhuDe kA babImatrA aMtara pAhuDA 40 488 For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - anuvAdaka-bAlabAhmacArI muni zrI amolaka RSijI" aNNaNaM tArisaeNaM NakkhattegaMjogaM joeti annasi desaMsi / tA jeNaM 2 NavattegaM caMdai jogaM joteti jasi desasi seNaM imAti ca uppanna muhusasahasplAti Navayamuhutta sayAI upatrANivattA puNaravi se caMde aNNeNaM tArisaeNaM ceva NakkhattaNaM jogaM jAtaMti, tasi desesi tA jaNaM NakhatroNa caMde jogaM jAteti jasi desasi seNe imAI egamuhuttaM sa sahassa aTTaNa tiMca muhRttasayAti ubaavnnipittaa|| puNaravi se caMde taNaM vahI caMdramA kAla se 1638 murta 42 bhAga 62 ye 67 caraNi bhAga 67 ye itanA kAla gaye pIche puna: anya vaise nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. arthAta prathA nakSatra mAsa ke prathama samaya meM jo nakSaprama hAve vaha nakSatra tIsare nakSatra mAsa ke prathama samaya yoga ko nA 1638 muhU 41 bhAga 62 ye 65 bhAga 67 ye itanA kAla vyatIta ho jAne jina mAtra kInAtha jisa dizA meM caMdramA kI satha kareM uma kAla se 54180 muhUne gaye pIche punaH caMdra anya usI hI nakSatra kI sAtha uma hI dizA meM , yoga kare arthAt yuga kI Adi meM prathama nakSatra meM jo nakSatra kA yoga hoce vahI nakSatra anukrama meM yoga sya jatA huvA 67 nakSatra mAma pUrNa hokara 68 ve nakSatra mAsa meM caMdra kI sAtha yoga kare taba 5.41001 muharna hova. jisa nakSatra kI sAtha jisa deza meM caMdra goga kare vahAM eka lAkha aTThaNa hajAra muhUrta gaye pAche / nya vaisA hI nakSatra kI sAtha yoga karatA hai, arthAta saMpUrNa cakra meM 6, nakSatroM haiM. yaha nakSatra ke * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavamahAyajI jvAlA 0 For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H - bartha samadaza-caMdra paddhati sUtra paha-mAta caiva khatteNaM jogaM joteti tasi 2 desasi // 21 // tA jeNaM 2 khattaNaM sara jogaM joteti jaMsi des|| seNaM imAiM tiNNichAyaTrIrAtidiya sayAti / uvANivettA puNara va se sarie gaNaMtArisataNaM ceva nakkhattaNaM jAgaM jAteti. tasi desami // tA jaNa ajja nakkhavattaNaM sUre jAga jAte. taMsi dasarA saNaM imAti satta davatImaM rAtidiya sayAti uvANivattA puNaravi se bhare teNaM caiva nakkhattaNaM jogaM jIteti. taMsi desAsa tA jeNaM prathama mAma se caMdra kI mAtha yoga karatA hA cakra meM nakSatroM kI sAtha paribhramaNa kare. isa taraha do yuga pUrNa karake 134 nakSatra mAsa pUrNa kara // 21 // jo nakSatra sUrya kI sAtha jisa deza meM yoma kare, vahAM se 366 ahArAtri meM gaye pIche punaH sUrya unI nakSatra kI mAtha usa deza meM yoga karatA hai. sUrya va nakSatra kI gAne mUrya kI gati nakSatra kI gati se maMda hai, yuga kI Adi meM sUrya kI sAtha puSya nakSatra 18 dina 24 mahU taka yoga kara Age calA jAba, pIche azleSA nakSatra kA prAraMbha hove, yaha 6 dina 21 muhUrta paryana rahe aura phIra Age calA jAve, poche maghA nakSatra kA yoga hove yoM jitane dina kA jo. nakSatra ve une dina taka sUrya kI mAtha yoga karake Age cale jAve yAvat aMta meM pUSya nakSatra 4 dina 18 muhUrta taka sUrya kI sAtha yoga kare taba tIna sA chA saTha rAtri dina ho, dazA pAhuDe kA bAvIsavA aMtara pAhuDA 49 - .48 --- For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma anuvAdaka-bAlabrahmacArImAna zrI amokavijI210 artha makkhane mere jo joteti josa desamisemAI aTAsmatImA zAtidiya sayAti uvANicittA puNaravi se sUre aNNaNaM tAsieka ce nasaNaM jogaM jAtati taMti desAMsa, tA jaNaM ajaNakhatteNaM mare je sozali mi mi taNaM ibhAti chattIsa saTTAiti rAtidiyAlayAI uvANiritA puravile sUre teNaM gheva Navattena DogaM joteti tI 2dessi|| 22 ||tyaa ca ime caM gati samAyaNa bhavati tatANaM itareci caMde gati samAraNe sAti, jayA itaravi caMdegati jo nakSatra jisa deza meM sUrya ko sAtha yoga kare usa deza se 732 ahorAvi anukrama sa gaye pacha pamUrya una hI nakSatra kI sAtha anya tAdazapane yoga karatA hai. artha aTThAisa nakSatra kA do cakra hAve. jima nakSatra kI sAtha jima deza meM sUrya yAga karatA hai uma hI nakSatra kImatha punaH sUrya 1830 rAtri dina gaye pIche yaMga karatA hai. jisa nakSatra kI sAtha jisa deza meM sUrya yoga karatA hai usa deza se 366. rAtri dina gaye piche umar3I nakSatra ko sAtha sUrya yoga karanAI hai. // 22 / / jambUdvIpa meM do caMdra va do mUrya haiM. pratyeka ko bhinna 2 grahAdika kA parivAra hai ima se isa " kA vivaraNa ke liye kahate haiM. naba bharata kSetra meM caMdra prakAza karatA huvA gati samApana hove taba anya ivata kSetra meM bhI caMdramA prakAza karatA huvA gati samApana hAve. jaba iravanakSetra me caMdramA prakAza krtaa| .prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI vAlAprasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra animararmirarammmmmmmmm 48 sahAza-cadra prajJaptI mUtrapaTha-upAra + samAvaNNe bhavati, tayANaM imeti caMdegati samAvaNNe bhavati, tA jayANaM ime sUrie gati samAvaNNe bhavati, tayANaM iyarevi sarie gati samAvaNNe bhavai, jayANaM iyare sarie gati samAvaNNe bhavati,nayANaM imevi sarie gati samAvaSNe bhavati tA jayANaM ime caMde jutte jogeNaM bhavati tayANaM iyarevi caMde jutta jogeNaM bhavati,jayANaM ime caMde jutta jAgeNaM bhavati tayANaM iyarevi caMde jutte jogeNa bhavati, evaM sarie gahe Nakhatte // sadAviNaM caMde juttA jagehaM madAviNaM sUra juttA jogahi sadAviNaM gahA juttA jogahi sayAviNaM NakkhatA juttA jogahi duhatAviNaM caMdA juttA jogeNaM yA gati samApama hove saba bharatakSetra meM bhI caMdramA gati samApana hoye. jaba bharata kSetra meM sUrya tapatA huvA gati samApana hove taba iraktakSatra meM bhI tapatA huvA sUrya gati samApana hAye, jaba iravatakSetra meM tapatA huvA sUrya gati samApana ho taba bharatakSatra tapatA huvA sUrya gati samApana hove. isa se jaba bharatakSetra meM caMdrA yAga yukta hone taba isatakSetra meM bhI caMdramA yoga yukta hove aura java iravata kSetra meM caMdra yoga yukta hove napa yahA~ bharatakSetra meM bhI caMdra yoga yukta hAve. aise hI mUrya kA AlApaka kahanA. gRha kA va nakSatra kA AlApaka bhI vaise hI jAnanA. sadaiva caMdramA yoga yukta hove sadaiva sUrya yoga yukta hove, sadaiva gRha yoga yukta hove, aura sdai| nakSatra yoga yukta hove, gRha va nakSatra donoM caMdra kI sAtha yoga yukta hove, dazA pAhuDe kA garI vA aMtara pAhunA For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhatoviNe sUrA juttA jogehiM duhatoviyaNaM caMdesUra juttA jogehiM maMDalaM egeyasahasseNaM aTThANauti saehiM chattA icce se Nakkhatte khette paribhAge Nakhatte vijayavakhatte pAhRDaMti Ahiteti timi // iti dasama pAhussa bvi|sN pAhuDaM samma // 10 // 22 // iti 'damamaM pAhuI sammattaM // 10 // * + donoM gRha nakSa sUrya kI sAtha yoga yukta hope. gRha nakSatra donoM caMdra sUrya kI sAtha yoga yukta hove, eka maMDala ke eka lAkha aTTha gu se bhAga 56 nakSatrA ke jAnanA, kSatra ke vijaya kSetra kA pAhuDA bhagavAnne kahA hai. yaha satya hai. yaha caMdra prajJapti sUtra meM dazavA pAhuDa! kA bAvIsakA aMtara pa.huDa! saMpUrNa huga. // 10 // 22 // yaha dazA pAhuDA samApta huvA // 10 // 8 anubapaka-pAlavrahmacArI muni zrI amAlaka RSijI * aka zaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlApramAdajI * - - AAAAAAAAAAAAN For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 48 saptadaza-caMdra prApti saba pa-upAGga480+ // ekAdaza prAmRtam // tA kahaM te saMbaccharANaM Adi Ahiteti vadejA ? tattha khalu ime paMca saMvaccharA pUN gattA caMde, caMda, abhivaDdie, caMde, abhivahie // 1 // tA etasiNaM pacaNha saMvaccharANaM paDhamarasa caMda saMvaccharassa ke Adi ahitati vadajA ? tA jeNaM paMcamassa abhivATThiya saMvaccharassa pajjavAsaNe saNaM paDhamassa caMda saMvaccharassa Adi aNaMtara ra aba agyArave pAhuDe meM saMvara kI Adi aMta kI vaktavyatA kahate haiM. aho : bhagavan ! saMvatsarakI Adi kisa prakAra kahI? ah| gautama ! saMvatsara pAMca kahe haiM jina ke nAma-1 caMdra 2 naMdra 3 abhiFvardhana 4 caMdra aura 5 abhivrdhH||1|| ina pAMca saMvattara meM se prathama vaMdra maMvatsara kI kahAM Adi kahI hai ? aho gautama ! jo pAMcA abhivardhana saMkalara kA paryavamAna hai usa meM aMtara rahita pUrva kRta samaya jo hai vahI prathama caMdra saMvalara kI Adi hai. aho bhagavan ! prathama caMdra saMvatsara kA paryavasAna kaise kahA? ho gautama ! dUsaga caMdra maMvatsara kI Adi hai vahI prathama caMdra saMtsA kA paryayavasAna hai, dUsare caMdra saMvatsara meM aMtara rahita jA pIchalA samaya hai vahAM prathama caMdra saMvatsara kA paryavasAna hai, usa samaya prayana caMdra saMvatsara ke aMta meM caMdra kaunasA nakSatra kI mAtha yoga karatA hai ? usa samaya caMdra uttarASADhA na tra kI sAtha yoga karatA hai. yaha nakSatra 26 muhUrna 26 bhAga 62 ye aura 54 cUraNiye bhAga 67 ve itanA 488420 igyArahavA pAhuDA 48 For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 42 anuvAdaka- bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI purekaDe samae tIseNaM kiM pajjavAsite Ahiteti vadejA? jeNaM dovarasa caMda saMccharasa Adi seNaM paDhamarasa baMda saMvaccharassa pajjavAsaNe anaMtara pacchAkaDe samae taM samayaM caNaM caMde NaM NakkhatteNaM jogaM joteti ? tA uttarAhiM asADhAhiM, uttarANaM asAdANaM zeSa rahane para caMdra una kI sAtha yoga karatA hai, prathama caMdra saMvatsara ke bAraha mAsa meM isa se dUsarI dhRtrarAzi 3608300 ko 12 se gunA karane 44139600 hoye. isa ko prathama dhRvarAzi 3403800 se bhAga dene se 12 nakSatra mAsa pUrNa Aye aura 3214000 bhAga 67 ye rahe. isa ke 63 ye bhAga karaneko 67 bhAga denA jisase 42164 bhAga 62ye aura 12 bhAga 67ye huye. isa ke muhUrta karane ko 62 se bhAga | denA jima se 792 muhUrta aura 60 bhAga 62 ye AyA. isa meM purvASAr3hA nakSatra taka ke 774 muhUrta 124 bhAga 62 ye 66 bhAga 67 ye bAda karate 18 muhUrta 35 bhAga 32 se 13 bhAga 60 ye rahe. aura uttarAba DhA nakSatra 46 muhUrta kA hai isa meM se ukta muhUrta bAda karate 26 muhUrta 23 bhAga 62 ye aura 54 bhAga 67 ye rahe. itanA uttarASADhA nakSatra prathama caMdra saMvatmara pUrNa hune pache caMdra kI sAtha yoga karate { zeSa rahA. usa samaya sUrya kaunasA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai? usa samaya sUrya punarvasu nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. { yaha caMdra nakSatra solaha muhUrta 8 bhAga 62 ye aura 20 caraNiye bhAga 67 ye sUrya sAtha zeSa rahanA hai aura sUrya nakSatra ke 216 muhUrta 12 mA 62 ye zeSa rahate hai. isa sAya prathama caMdra saMvatsara pUrNa haM ve prathama caMdra saMvatsara ke 12 mAsa haiM isa dUsarI dhruva gari 24200 ka 12 se gunA karane se 658800 se For Personal & Private Use Only * makara jA rahAdUra lAlA sacadevamahAyajI jvAlAprasAdarja 0 286 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 + marwanamam -upAGga samaya-caMdra pAtrA chabbIsaica muhuttA chantrIsaMca vAvaTI bhAgA muhuttassa vAvaTThI bhArga sattaptaTTiyA bhaI uttA caupanna cuNiyA bhAgA sesA // taM samayaM caNaM sUre keNaM NakkhatteNaM jogaM joteti ? tA puNNadhasuhi, puNNavaNaM solasa muhattA aTThaya vAvaTThI bhAgA muhattassa 287 vAsaThiye hove ise prathama dhRvarAzi 680760 kA bhAga denA. isa se mAma nahIM hotA hai isa se isa ke muhUrta karane kI 12 se bhAga denA, jisa se 10625 muhUrta aura zeSa 50 bhAga rahe. isa meM AII nakSatra taka 10231 muhUrna hote haiM isa se itanA muhUrna ukta saMkhyA meM se se yAda karate punarvasu nakSatra 385 muhUrta 5. bhAga 62 ye kArya kI. sAtha yoga kare. yaha purnamu nakSatra 1 muhUrta kA hai jisameM se 386 muharta 5. bhAga 62 ye bAda karate 216 muharna 12 bhAga 62 kA sUrya nakSatra zeSa rahA. aba sUrya nakSatra kA caMdra nakSatra karane ko 216 ke 62 ye bhAma karanA aura - 12 ima meM badara. 216462+12-13404 hAve. aura punarvasu nakSatra caMdrapA kI sAtha 45 ga kare ise sa 45 se gunA karanA jima se 13405445603180 kI rAzi huI. punarvasu nakSatra sUrya kI sAya 603 muhUrna yoga karatA haiM isa se ukta rAzi ko 603 meM bhAga dene se 1000 bhAga 62 saye Aye zeSa 180 baDhe, isa ke 6.ye bhAga karane ko 60 se guNA karanA aura 603 se bhAga denA. 1980+67+5:3%3D2. zAma 67 ye hove aba 1000 bhAma 62 ye kA muhUrna 16 aura zeSa ATha.bha.gI / ammarwarividiowwwdmaamanawww 422 igyArahavA pAhudA 1948 For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI bAvaTThI bhAgaMca sattasaTTiyA chettA vIsaM cugiyA' bhAgA sesA // 2 // tA etasiNe paMcaNha saMvaccharANaM doccarasa caMda saMbaccharassa ke Adi Ahitati vadejA, tA jeNaM paDhamasta caMda saMvaccharassa pajjavAsaNe seNaM duccassa caMdasaMbaccharassa Adi aNaMtara purAkaDe samae tIsaNaM kiM pajavAsiyA Ahiteti vadejA ? tA jeNaM. taccassa abhi... vaDiyassa Adi seNaM duJcasta caMda saMbaccharasma pajavAsaNe, agaMtara pacchAkaDe samae / taM samaya cagaM caMde ke pucchA ? tA puvAhiM asADhAhiM puvvANaM AsADhANaM Age. isa se prathama caMdra saMvatsara pUrNa hote samaya punarvasu nakSatra ke 16 muhU 8 bhAga 62 ye aura 20 bhAga 67 ye zeSa rahe. // 2 // aho agavan ! dUsarA caMdra maMvatsara kI Adi kahAM kahI hai ? aho gautama jo prathama caMdra saMvatsara kA paryavasAna hai vaha dUsarA caMdra saMvatsara kI Adi hai. yahAM aMtara rahita pUrvakRta sapaya lenA. aho bhagavan ! isa kA paryavasAna kaise kahA ? aho gautama ! jo tIsarA abhivardhana maMvatsara kI Adi usa se anaMtara pazcAtakana samaya meM dUsarA caMdra saMvatsara kA parvavasAna hai. ahA bhagavan ! dUsare caMdra saMvatsara ke carima samaya meM caMdra kauna se nakSatra kI sAtha yoga karatA hai? aho| gautama ! usa samaya caMdra pUSADhA nakSaya kI sAtha yoga karatA hai. yaha sAta muhUrta 53 bhAga 62 ye ..prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasadAjI. trnnnnnnnnnama / For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E artha 488* saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha upAGga ++ sattamuttA tevaNaM vATTI bhAgA muhuttara vAtraTTI bhAgaMca sattasa yA chettA egayAlI tI saM yA bhAgA sesA // taM samayaM caNaM mUre ke kucchA ? tA puNNavasuNA puNNavasunaM chItAlasiM muhuttA paSNatIsaMca bAvaTTI bhAgA muhattassa vAvaTThi bhAgaM ca sattasaTTiyA chettA cuNiyA bhAgA sesA // 3 // tA etesiNaM paMcanhaM saMvaccharaNaM tazcassa aviDiyasa ke Adi Ahiteti vadejA? tA jeNaM do bassa caMda saMccharassa pajjavAsaNe senaM taccassa abhinAsma Adi anaMtaraMpurekaDe samae / tIseNaM kiM pajjavAsi 41 bhAga 67 ye itanA zeSa rahe taba dUsarA caMdra saMvatsara pUrNa hove. aho bhagavan ! usa samaya sUrya kaunase satra kI sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! usa samaya punarvasu nakSatra kI sAtha sUrya yoga karatA hai. yaha nakSatra 42 muhUrva 35 bhAga 62 ye aura 7 cUrANaye bhAga 67 ye zeSa rahe taba sUrya kI { sAtha caMdra nakSatra yoga karatA hai aura sUrya nakSatra 570 muhUrta 24 mAga 62 yA zeSa rahe taba dUsarA caMdra saMkrasa saMpUrNa hove isakI vidhi pUrvokta jaise jAnanA. yahAM 24 se gunA karanA // 3 // aho bhagavan ! tIsarA abhivardhana saMvatsara kI kahAM Adi kahI hai ? aho gautama ! jo dUsarA caMdra saMvatsara kA paryavasAna hai isa se anaMtara pUrva kRta samaya meM tIsarA abhivardhana saMvatsara kI Adi hai. aho bhagavan ! tIsarA abhidhana saMtsara kA paryavasAna vahAM kahA hai ? aho gautama ! jo cauMthA caMdra saMvatsara For Personal & Private Use Only 44 igyArakA pahuDA 18+ 4254 281 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 anAvadaka-bAla brahmacArI mAni zrI amolaka RSinI." Ahiteti vadejA jeNaM cautthassa caMda saMvaccharasa Adi seNaM taccarasa abhivaDiyarasa pajavAmaNe aNaMtarapacchAkaDe sme|| taM samayaM ca caMdakeNaM NavatteNaM jogaM joteti ? tA uttarAhi AsADhAhiM uttarA sADhANaM terasamuhuntA serasa vAvaTThI bhAgA muhuttassa vAvaTThI bhAga ca sattasaTThiyA chettA sattAvIsa cuNiyA bhAgA sesA taM samayaM caNaM sUre keNaM NakkhatteNaM jogaM joeti? tA puNavasuNA puNavamA doNi muhattA chappaNaM vAvaTThI bhAgA vAvaTThI bhAgaM ca sattasaTThiyA chettA -TriyA cuNiyA bhAgA sesA // 4 // Adi hai usa se anaMtara pazcAt kRta samaya meM hIrA abhivardhana saMvatsara kA paryavasAna hai. aho bhagavan ! tIsare abhivardhana saMvatsara ke cAra sAya meM kaunasA nakSA kI sAtha yoga karatA hai aho gautama ! usa samaya caMdra uttarApADhA nakSaya kI pAya yoga karatA hai. yaha nakSatra 13 muhUrta 13 bhAga 162 ye 27 cUraNiye bhAga 67 ye zeSa rahe taba abhivaH, matsara saMpUrNa hove. usa samaya sUrya kaunasA , nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? aho gautama usa samaya sUrya punarvasu nakSatra kI sAtha yoga karanA hai. yaha nakSatra do muhUrna 56 bhAga 62 ye 60 cUNiya bhAga 67 ye zeSa rahe taba caMdra nakSatA mUrya kI sAtha aura sUrya nakSatra 39 mahUna 6 bhAga 62 ye zeSa rahe ta tIsarA abhipardhana saMvatsara saMpUrNa ho. isa kI vidhi pahile jase jAnanA. paraMtu yahAM saiMtIsa se dhRvarAzi ko guNanA kyoM ki tIsarA abhivardhana saMvatsara *prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadavasahAyajI For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra atha 4 saptadaza caMdra prajJapti sUtra paSTha upAGga + tA eteti NTaM crA vautthassa caMda saMvaccharassa ke Adi ? tA jeNaM taccassa abhiyaviSThara se cautthassa caMdasaMvaccharamsa Adi. anaMtara purekaDe samaye // tIsa kiM panavAsita Ahiteti vadejA ? tA jeNaM paMcamasta abhivaDiya saMvAsa Adi leNaM ca vaccharassa pajjavAsaNe anaMtara pacchAkaDe samaye // taM samayaM ca caMde ke? tA uttarAhiM asADhAhiM uttarANaM asAdANaM uNayAlIgaM muhattA cattAlImaca bAbaTTI bhAgA muhuttassa, vAvaDI bhAgaM sattasaTTiyA chettA 3 pUrva meM pUrNa hotA hai || 4 || aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM cauthA caMdra saMvatsara kI kaha Adi kahI ? a gautama ! abhivardhana saMvatsara kA paryavasAna jahAM kahA hai usa se anaMtara se bayA maMdra sarassara kI Adi kahI hai.. aho bhagavan ! cauthA caMdra saMvatsara kA patrasAna ko kahA hai ? gautama ! jo pAMcavA abhivardhana saMvatsara kI Adi hai usa se anaMtara pAka samaya meM doSa kahA hai. aho bhagavan ! cauthA maMdra saMtrassara ke aMta meM caMdra kosakA sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! uttarASADhA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. yaha una 3140 bhAga 62 ye 14 cUraNiye bhAga 67 ye zeSa rahe taba cauthA caMdra maMtra saMpUrNa hote. ase bhagavan ! usa samaya sUrya kaunase nakSatra kI sAtha yoga karatA kA For Personal & Private Use Only ** igyAravA pAhuDA 42 40 291 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI cAhasa caNiyA bhAgA sesA ||t samayacaM mare keNaM pa.vakhateNaM jogaM jItati? tA puNavasuNA, puNavamuSaNa upaNatIsa muhuttA ekavIsaM vAvaTThI bhAgA muhuttassa bAvaTThI bhAga sattasaTThiyA uttA, suDayAlosaM cuNiyA bhAgA sesA // 5 // tA etesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paMcamasma abhivADDiya saMvaccharassa ke Adi Ahitati vadejA ? tANaM cautthasla caMdasaMbaccharasma pajavAsaNe saNa paMcamassa abhi saMvaccharassa Adi aNatarapurekaDe samara // toseNa kiM paJjavAsate Ahatati vadajjA ? hai ? aho gautama ! usa samaya meM syaM punarvasu nakSatra kA sAtha ye ga karatA hai. yaha nakSatra 21 muna (21 bhAga bAsAThiye eka muhUrta ke 47 cUrmANaye bhAga 67 ye garya sAtha zeSa rahe aura mUrya nakSatra 323 muhUrna 18 bhAga 62 yA mUrya mAtha zeSa rahe tava cauthA caMdra saMbara ra saMpUrNa hove, isa kI vidhi pUrvokta jaima jAnanA. paraMtu yahAM dUsarI dhyarAzi ko 49 se guNanA kyoM ki cauthA caMdra maMvatsara 49 mAsa meM pUrNa hotA hai // 5 // aho bhagavana ! ina pAMca saMvatsara meM pAMcavA abhivardhana saMvatsara kI Adi kahAM IkahI hai ? aho gautama ! jo coyA caMdra saMvatsara kA paryavasAna hai usa se anaMtara pUrvakta samaya meM pAMcavA abhivardhana saMvAra kI Adi kahI hai. aho bhagavan ! isa kA paryavasAna kahAM kahA hai ? aho / gautama.! pahilA caMdra mAtsara kI Adi hai usa se anaMtA pazcAtkRta samayameM pAMcavA abhivardhana saMvatsara prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAla' pramAda nI . For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha zrI mamaza caMdra tA jeNaM padamasta caMda saMtraccharassa Adi seNaM paMcamana abhivaDiyassa saMvaccharassa pajjavAsaNe anaMtara pacchAkaDe samaye taM samayaM vagaM caMdekeNaM NakkhatteNaM jogaM joti // tA uttarahiM asADhahiM uttarANaM asADhANaM carama samaye taM samayaM caNaM sUre ke lakkhatteNa jAgaM joteti tA puseNaM eguNavIsaM muhuttA tetta lIsaMca bAbaTTI bhAgA sattasaDiyA muhuspa bAvaTThI bhAga ca chattA, tettIsaM cuNiyA AgA sesA // iti ekArasamaM pAhuDaM sammataM // 1 1 // X kApasAna hai. aho bhagavan ! pAMcavA abhivardhana saMtra ke cama samaya meM caMdramA kaunase nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! uttarASADhA nakSatra kI sAtha yoga karatA hai. yaha carama samaya meM yoga pUrNa karake pAMcavA saMvattara pUrNa kare. zeSa nakSatra rahe nahIM. usa samaya sUrya kaunase nakSatra kI sAtha yoga kara ! ahAM gautama ! usa samaya sUrya pUSya nakSatra kI sAtha yoga kare. yaha caMdra nakSatra 19 muhUrta 43 bhAga 62 ye 33 bhAga 67 ye sUrya kI sAtha zeSa rahe taba aura sUrya nakSatra 264 muhUrta zeSa rahe taba pA~camA abhivardhana saMvatsara saMpUrNa ho. isa kI vidhi pUrvokta jaise jAnanA. paraMtu dUsarI dhanarAzi kA 62 se gunA karanA kyoM ki pAMcavA abhivardhana saMvatsara 62 mAsa meM pUrNa hotA hai. yoM caMdraprajJapti maMtra kA imyArahavA pAhuDA saMpUrNa huvA || 11 || 0 * For Personal & Private Use Only X 44 ipyArayA pAhuDA 293 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 muni zrI amolaka RSijI + ||dvaadsh prAmRtam / / tA katiNaM saMvaccharANaM Ahiteti vadejjA ? tattha khalu ime paMca saMbaccharA paNNatA taMjahA-Nakkhatte caMda UU AdiccaM abhivaDie // 1 ||taa etesiNaM paMcaNDaM saMvaccharAgaM paDhamassa kkhattasaMbaccharassa NakkhattamAse tIsati muhatteNaM ahoratteNaM gaNijamANA kevatie rAtidieNaM Ahitati vadejA // tA sattAvIsaM rAtidiyA evAsiM sattasTrI bhAgA rAti dayasta rAtidiyaggaNaM Ahiteti vadejA |taa seNaM kevatie muhattaggeNaM Ahiteti vadejA ? tA aTrasae ekaNavIse sattAvIsaMca aho bhagavan ! kitane saMvatsara kahe haiM ? aho gautama ! pAMca saMksara kahe haiM. jina ke nAmaka. nakSatra saMmatsara 2 caMdra saMvatsara 3 Rta saMvatsara 4 Aditya saMvatsara aura 5 abhivardhana saMvatsara // 1 // aho bhagavan ! ina pAMva saMvatsara meM prathama nakSatra saMvatsara kA nakSatra masa nIsa muhUrna kI ahorAtri ke pramAna meM kitanI ahorAtri meM pUrNa hove ? aho gautama ! tIma muhUrna kI ahorAtri ke prapAna se eka hai nakSatra mAsa kI 27 aho rAtri 1 bhAga 67 kA hove, eka yuga kI 1838 ahorAtri hai aura eka yuga ke nakSatra mAsa 67 haiM isa se 1830 ko 67 kA bhAga dene se 27 aho ra tri aura zeSa 21 rahA. aho / bhagavana ! usa nakSatra mAsa ke kitane muhUrta hAve ? aho gautama ! eka nakSatra mAsa ke 819 muhUrta 25 prakAzaka rAjAba: dura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlA prasAdajI anuvAdaka-bAlabrahma For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha saptadaza caMdra majJapti sUtra SaSTha upA sattaTThI bhAge muhuttarasa muhutta goNaM Ahiteti vadejA / tA etesiNaM addhAduvAlasa kkhuttakaDANaM Nakkhatta saMvacchare, tIseNaM kevatie rAtidiyagoNaM Ahitati vadejA, tAtiNi sattAvIse rAtidiya mate ekkAvaNaM sattasaTTI bhAgA rAtiMdiyarasa rAIdiyagoNaM Ahi teti vadejjA / tIseNaM kevatie muhuttagoNaM Ahiteti vadejjA ? tAnatramuttA sahassAti aTuyabattIsa muhattasate chappaNaM ca sattasaTTibhAge muhuttarasa muhuttagoNaM Ahiteti vadejjA // 2 // tA etesiNaM paMcahe saMbaccharANa duccarasa caMda saMccharassa vaMde mAtItimuhutteNaM gaNijamANa kevatie rAtidieNaM Ahiteti vadejjA ? tA ekUNa 62 ye have. 27 dina ko 30 muhUrta se gunane se itane hote haiM. eka nakSatra mApa ko bAraha gunA karane se eka nakSatra saMvatsara hove. aho bhagavan ! nakSatra saMvatsara ke kitane rAtri dina hove ? aho gautama ! ekakSatra saMvatsara ke 327 ahoga tre aura 51 bhAga 67 ye [ 327] hove. eka nakSatra mAsa kI ahorAtra 27 hai use baraha gunA karane se itanI hotI haiM. bhagavan ! eka nakSatra saMgsara ke kitane muhUrta kahe haiM ? aho gautama ! 9832 muhUrta eka nakSatra aho saMvatlara ke hAMve // 2 // aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM se dUsarA caMdra saMvatsara kA caMdra mAsa tIsa ( muhU kI aho rAtri ke pramAna se ginate kitanI aho rAtri kA ho ? aho gautama ! dUsarA caMdra For Personal & Private Use Only +4 bArahavA pAhUDA 4+++ Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuvAdaka bAhna cAroM muni zrI amAlaka RSi + tIsaM rAtiMdiyAti battasiMca bAvaTTI bhAgA rAtiMdiyassa, rAtiMdiyAgeNaM Ahiteti vadejA / tIseNaM kevaie muhuttogeNaM Ahiteti vadejjA ? tA aTThapaMcAsi muhuttassa tettIsaM ca ba baTTI bhAgA muhuttassa, muhuttagola ahiteti vadejA / tA eteliNaM aduvAsa kkhuttakaDA caMde saMcchare tIseNaM kevatie rAtiMdiye Ahiteti vadejA ? tAtiNi capaNe rAtidiya sate dubAlasa ca bAnI bhAge rAtidiyasya rAtidiyagoNaM additeti vadejA // tIsaNaM kevatiya muhuttagogaM Ahitati vaMdanA ? tA dasamuhuttA saMvatsara kA caMdramAsa tIsa muhUrta ke pramAna meM ginate 20 ahorAtra kA hotA hai. yuga ke dina 1830 hai aura mAsa 62 hai isa se 1830 ko 62 me bhAga dete pratyeka mAsa ke 20 dina hote haiM. aho bhagavan ! caMdravAsa ke kitane muhUrta kahe haiM ? gautama ! eka caMdramA ke 885 muhUrta ora 30 bhAga 32 ye (8853) hote haiM. 203 kI 30 se gunA karane me itane hate haiM. isa caMdra mAsa ko bAraha gunA karane se eka caMdra saMvatsara have. aho bhagavan ! eka caMdra saMkra kI kitanI ahorAtra kahI ? aho gautama ! 354 ahorAtra eka caMdra saMvatsara kI hotI hai. usa ko 12 se gunA karane se itane hote haiM. kyoM kA eka caMdra mAsa ke 24 ahorAtra hotI hai For Personal & Private Use Only * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasajvAlAprasAdajAnIyajI 296 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 sahassAti chaccapaNNavIse muhuttasae ahasaya bAvaTThIbhAgA muhuttassa muhuttaggeNaM Ahitati vadejA // 3 // ete saNaM paMcaNDaM saMbaccharANaM taccassa uusavaccharassa uumAse tIsati muhatteNaM ahoratteNaM gaNijamANeNaM kevatiya rAtidiyaggeNaM Ahiteti vadejjA ? tAtIsa rAtidie rAtidiyaggeNaM Ahiteti vadejA ||tiisennN kevatie muhutte sae pucchA ? tA nava muhattasatAI muhattagaNa Ahiteti vadejjA // tA esaNaM ahA davAlasa khatta kdd| uusavacchare, tIseNaM kevatierAtidiyagoNaM Ahiti vadejA. nA jagA saptadaza caMdra prajJApta sUtra SaSTha-upAGga aho bhagavana! eka caMdra saMbara ke kitane mahata kahe? aho gautama : eka cara saMsara ke 10629 muhUrna hote haiM. eka caMdra pAsa ke 885 muharna haiM use bAraha gunA karane se itane hAte haiM. // 3 // aho bhagavan ! ina pAMca saMbastara meM tIsarA Rtu maMdatAra kA Rtu mAsa tIsa muhUrta kI ahorAtri ke pramAna sa ginate kitane rAtridina meM pUrNa hove ? aho gItama! Rtu maMvatsara ke Rtu mAsa kI. tIsa ahorAtri hai. eka yuga ke 1830 rAtri dina hai, ora Rtu mAsa 61 hai, isa se 30 ahorAtra hote. ahoI bhagavan ! eka Rtu mAsa ke kitane muhUrta hote haiM ? aho gautama ! eka Rtu mAsa ke 900 muhUrta hote haiM." 3.430 =900 eka Rtu mAsa ko bAraha gunA karane se eka Rtu saMvatAra hove. aho bhagavan eka Rtu 4800 bArahavA pAhuDA 1824234 For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 muni zrI amAlaka Siko 10 tA tiNNi sTe rAtidiyasate, rAtidiyaggeNaM Ahitati dejaa| tIseNaM kevatie muhattaggeNaM Ahiteti vadejjA tA dasamuhuttA sahassAiM aTThasayAtiM muhuttaggeNaM aahitetivdejjaa,||4|| tA etesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM cautthassa AdiccasaMvaccharassa AdiccemAsatisatI muhutte pacchA? tIsaM rAiMdiyA avar3a bhAgaM rAtidiyarasa rAtidiyaggeNaM Ahiteti vadejAtIseNaM kevatiyA muhutte puccha! ? tA NavapaNNarasa muhuttasae muhuttaggegaM Ahiteti vadejjA ? tAetasiNaM ahAduvAlasa khuttakaDA Adicca saMvacchare tIseNaM kevatie rAiMdiyasae artha saMvatsara kI stinI aho rAtri hove ? aho. gautama ! 360 ahorAtri eka Rtu saMvatsara kI - hove. aho bhagavan ! eka Rtu maMtra ke kitane muhUrta hote haiM ? aho gautama ! eka Rtu saMvatsara ke 10800 muhU have. eka Rtu mAsa ke 900 muhUrta hai use 12 gunA karane se itane hote haiN.|| 4 // ahau bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM cauthA Aditya saMsatsara kA Aditya mAsa kI tIsa muhUrta kI ahorAtra ke pramAna se kitanI ahorAtra hove ? aho gautama ! eka Aditya mAsa ke 30 // aho rAtri have kyoM ki yuga ke 1830 dina haiM aura Aditya.mAsa 60 haiM. aho bhagavan !. eka Aditya mAsa ke kitane muhUrta hote haiM ? aho gautama ! eka Aditya mAsa ke 915 muhUrta zete haiM, 30 // 430=115.. * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 46+ saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha- upAGga iMdiyaggeNaM pucchA ? tA tiNi chAtraTThI rAtidiyamate rAtidiyaggeNaM Ahiteti badejA tIseNaM kevatiya muhutte Ahiteti vadejA ? dasamuhuttasahassAtiM Navaya asate muhuttaste muhuttaggeNaM Ahiteti vadejA // 5 // etesiNaM paMcaNhaM saMbaMccharANaM paMcamassa abhivaDDie saMccharasta abhivaDiya mAtIsati muhuteNaM ahoracaM gaNijamANe keva isa Aditya mAsa ko bAraha gunA karane se, eka Aditya saMvatsara hove, aho bhagavan ! eka Aditya maMtra kI kitanI ahorAtra kahI ? aho gautama ! eka Aditya saMvatsara kI 366 ahorAtra hotI hai, kyoM ki Aditya mAsa kI 30|| ahorAtra hai, 30x12-366 hote. aho bhagavan ! eka Aditya saMvatsara { ke kitane mahUrta hote haiM ! aho gautama ! eka Aditya saMvatsara ke 10980 muhUrta hote hai // 5 // aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM se abhivardhana saMtra kA abhivardhA ke tIsa muhUrta kI ahorAtra ke pramANa se kinanI ahorAtra meM hove ? aho gautama ! eka abhivana mAsa kI 31 ahorAtra 29 muhUrta aura 17 bhAga 62 yA hove. yuga ke dina 1830 haiM. eka yuga ke caMdranAsa 62 haiM, isa se 1830 ko 62 kA bhAga dene se 22 re ahorAtra kA eka caMdra mAsa hove teraha caMdramAsa kA eka abhivardhana (saMvatsara heve aura abhivardhana saMvatsara ke abhivardhana mAsa 12 haiM. isa se 223 dina ko 13 se For Personal & Private Use Only bArahavA pAhuDA 299 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA rAtidiyarAiMdighaggeNaM Ahitati vadejjA? tA ekatIsaM rAtidiyAti emUNatasiMca muhutte, sattarasa vAvaTThI bhAge mahattassa rAtidiyagoNaM Ahiteti vadejA ? tIseNaM . kevatie muhUttaggeNaM Ahiteti vadejA ? tA navaegUNasaTe muhattasate sattarasa bAvaTThI bhAge muhattasta muhAggeNaM Ahiteti badejA // tA eteliNaM ahAduvAlasa kkhuttakaDA abhivaDie saMvaccho // tIseNaM kevatie rAtidiyaggeNaM Ahiteti gunA karane 3834 dina kA abhivardhana saMvatsara hotA hai. isa ko 12 kA bhAga dene se 31 ahorAtri 21 muhU va 15 bhAga 62 ye hote hai. aho bhagavana ! eka abhivardhana mAsa ke kitane muhUrta kahe haiM? aho gautama ! eka bhivardhana mAsa 95 zuddha hote haiM kyoM kI abhiArdhana mAsa 31 dina 21 muhUrta 17 bhAga 62 ye kA hai isa ko20 me gunane se ukta muhUrna Ate haiM. isa abhivardhana mAma ko bAraha gune karane se abhivardhana saMvatsara hotA hai. aho bhagavan ! eka abhivardhana saMvatsara ko kitanI ahorAtra hote hai ? aho gItama! eka abhirardhana maMvatsara kI 383 ahorAtri 21 muhUrna aura 18 bhAga 62 ye hote haiM. aho bhagavan ! eka abhivardhana saMvatsara ke kitane muhUrta kahe haiM ? aho gautama! eka abhivardhana saMpatthara ke 11.11 guhUrna hote haiM. kyoM kI abhivardhana mAsa ke 989 muhUrta haiN| isa ko bAraha gunA karane meM itane hote haiM. eka yuga meM kitane abhivardhana mAsa hote haiM yaha jAnane ke 1.1 anuvAdaka bAlabrahmacArI mani zrI amolaka RSIjA. * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadeva sahAyajI jvAlAprasAda jI / For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 4 - caMdramA sUtrapA dekhA ? tA tiNi tayAsI rAtidiyamate ikkavImaM muhutte aTThArasaya pAvaTTIbhAge muhattassa rAtiriyaggeNaM ahiteti denA // tIseNaM kevatite muhato Ahiteti dekhA ? tA ekadama muhuttasahassAiM paMzcaMya ekkArasa muhuttaste aTTharasya vATThI bhAMge mUhuttasma mahattagoNaM a.hiteti vadejA // 6 // tA kevalieNaM juge rAtiMdiya geNaM Ahitati vadejA ? tA sattarasa ekANauti sartidiyasate eguNavasiMca muhuce sattAvaNaMca baDI bhagaM muhurusta bAvaTThI bhAgaMca sattalaTThiyA chetA paNapaNNa liye kahate haiM. eka abhivardhana mAsa 959muhUrta kA hai, ima ko apUrNAMka meM lAne ke liye 051 ko 32 se gunA karake 10 baDha na. 129432+159475 bhAga 32 ya rahe. maine hI yuga ke 1830 dina ko bhI 62 ya bha ga karane kA 1830 ko 30 se sunakara 32 gura/ 183035420022=240800 ina ko 69475 me bhaga dene me 57 pAsa Aye aura zeSa 13725. uka dasya ta ko 4575 se char3a karane se 69476 ke 3 Aye aura 13725 ke 13 Aye isa taraha eka yuga ke abhinamA 57 hote haiM. // // ! ukta pAMcoM saMvatsara mIlakara eka yuga hove. vo isa taraha ina pAMcoM kI aho dina For Personal & Private Use Only bArahavA pAhuDA 309 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI 3-4 saMvatsara ke nAma pA~ca saMvatsare ke mAsa aura mAsava saMvatsara ke yaMtra dina va muhUrta kA eka saMvatsara ke nakSatra caMdra eka yuga ke mAsa, 67 62 61 Rtu Aditya 60 abhivardhana 57 dina 27 29 .30 -eka mAsa ke muhUrta | bhAga | muhUrta mAMga 819 885 900 915. 30 // 31. 23 2 / 959 0 0 327 354 | 360 336 383 For Personal & Private Use Only muhUrta c 20. 12/20 0 prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlA mAjI mAma muhUrta bhAga jiyA bhAgA rAtidiyaggeNaM Ahiteti vadejbAtI seNaM kaMvatiya muhuttaggeNaM Ahiteti vadejjA ? tA tepannaM muhuttasahassAI satiyaeguNavaSNA muhuttaste sacAvaNNa bAvaTThI bhAge muhutta bAvaTThI bhArgava sattasaTTiyA chettA paNapaNNaM cuSNiyA bhAgA muhuttaggeNaM kitane hove ? aho gautama ! 1721 rAtri dena 19 muhUrta 57 - bhAga 62 ye aura 55 curaNiye bhaga 37 ye itanA hove, ase bhagavan ! ina ke kitane muhUrta hove ? aho gautama / ukta pAMca saMvatsara sa 9832 10625 10800 10980 / 151158 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saMvatsara dina pahale Eyaa . 48+ 0 ar saptadaza-caMdra prajJApta matra SaSTha-upAGga 480+ 51 Ahiteti yajA // nA kevatiya kumAeta tidiggeNa Ahitati bhAga bhAga yade jA ? tA adbhutIsa ke nAma gatidiyANa damayamuhRtta vattariya pAvaTrI bhAga mahattasma bAvaTThI bhAgaMca Aditya 363 mattamaTTiyA chattA bAlama 4 abhivardhana caNiyA bhAgA rAti / jADa " | diyagaNa Ahitati videjaa|nii katita mahattagoNaM Ahitati bada jA ? lA ekArasa se muhattasapa cattariya bAvaTThIbhAge muhattamsa vAvaTThI bhAgaMca sattasaTTiyA chattA dubAlasaM cuNiyAbhAgA bane have eka yAne 42 maI 27 bhAga 12ye aura 15 cuNiye bhAga 67 ye hove // 7 // ahA bhagavan ! pAMca para se bane huve eka yaga meM sAtha dena ke pramANa se vitane rAtri dina kamI hue ? aho gItama: 38 rAtri dina 10 mahU 4 bhAga 62 ye aura 12 caraNaye bhAga 67 ye itane kamI hue, aho bhagavana ! eka guga ke muha ke prapANa se eka yuga meM kitane mahUna kamI hue ? ahora . :540 . bArahavA pAhuDA + artha 488 For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : anuvAdaka-cAlanamacArImuni zrI amolaka RSinI : - muhuttaMgoNaM hiteti vadaMjA ||8||taa kevatiyA jo rAidiyoNaM AhitatiH 6 dejA, *tA bhAratI ra Idaya sata rAIdayarA ahiteri badaja, tIsaNaM kaMgatiya muhataggeNa A hI badajjA ? tA ca uppannaM mahatta maharAI jaya mahu nasate muhatagaNaM Ahitati vadeja / tImaNa kevatina pAcaTThIbhAge mahattaggeNa Ahiteti vadajA ? tA cAttIsaM matasahasta atomaMca bAvaTThIbhAge mahattasate vAbadrIbhAgA muhattaNaM Ahitani dajA // 9 // tA. kayANa te AdiJcacaMda - .. sNvcch| samAditA sapajjavaniyA Ahateti bapajA ? tA saTThIee Adica mainapa ! eka yA 1550 muhU 5 bhAga 62 the aura 52 bhAga 60 ye itanA mahUrta kama hunA // 8 // aho bhagavan ! eka yuga ke netra dene kitana kahe haiM? aho gonama ! eka yuA ke 1830 rAtri na kahe. aho bhana : eka yage ke kitane ma kahe haiM? aho gaunama ! 5410 mA yuga ke kahe haiM. ao bhagavan ! eka muhUrbha ke 62 bhAga kare vaise eka yuga ke kiAne vAmaThIya bhAga E ? aho gItama! eka yuga ke 34 3800 vAgaThAye bhAga ho|| 2 // aho bhagavan ! Aditya va badra saMvatsara eka sAtha sapAna Adi va aMtavAle kaba ho ? arthAt kitane bhaMvatsara Aditya va caMdra sasA samAna ho ? bhaho gautama ! ..mAsa kA eka yuga hotA hai, vai: hI 62 caMdra pAsa kA bhI eka yuga zaka rAjAbahAdaralAlA mukhadevamahAyajI jvAlApramAdajI. For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** OM 12 mAmA bAbA? ee caMdamAsA emaNaM ahAlakhuttakaDA duvAlaga bhattiyA,timA 9e aAdizca * saMbaccharA ekatI ee caMda sa cchaga.tyAgaM ee Adaca vada maccharA samAditA rUpaja vasiyA Ahiti bdjH||10|| tA kapANI ee Adizca uucaMda nakhattA saMvaccharA sama ditA samAja liyA ahAte vadana,tA maTTIee adicaART erie uuma sA hotA hai. i. ko kAla meM 6 gunakara bAraha bhAga denA. isameM 30 Aditya sarasara va 31. caMdra saMvatsara meM denoM maMtmA kA paryavasAna samAna hote. eA yA Aditya mAna 60 haiM use 6 gunA rane se 360 pAsa hoga, ina vAma kA eka saMvatsara hanema bAraha meM bhAga denA. isa sa 30 Aditya saMvatsara huA. eka Atya sa tsara 2360dina haiM i.13. se guNane se1.98.dina hoNe. ava eka yaga meM caMdramAsa 62 haiM. u| cha ganA karane se 372 ma sa hue. isa ke maMvatpara karane ko 12 sabhAga denA, imarI 31mavatAra hoya. ekadra saMvatlA 354 dina 12 bhAga 62 yA hai, ima koI |21 sa guNane se 10180 dina ho. isa sadana saMvatsara ke aMta meM samAnatA huI // 10 // aho 14 mAvan ! Aditya, Rtu, caMdra 3. nakSatra saMba.sara bamama adi va sama paryA -vAle hote haiM? aho gAtama ! eka yu| ka 6. Aditya mAsa haiM, 61 RtumA haiM, 12 caMdra ma sa haiM aura 67 kSatra mAsa hai. ina ca.roM prakAra ke mAsa ko bAraha gura kara ke vAraha se bhAga denA isa me sATha Aditsavatsara, 61/ 28- bArahA pAhuDA ' For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amolaka apijI karinamerammmmm vAva?'ee caMdamAsA sattaTThI ee nakkhattamAsA,esaNaM ahA dudhAlasavAttaka pAlasa HE bhattitA saTTiee Adica 'saMvaccharA egaTTiee uu saMvaccharA bAvaTThIee cada saMvaccharA sattasaTThIee nakkhatta saMbaccharA tayANaM ee Adicca UU caMda Nakkhatte sNvcch| samAditA samapajavAsayA Ahiteti vadejA // 11 // tA kayANaM ee abhivaDDiya Rtu saMvatsara,62 caMdra saMbastara aura67 nakSatra saMvatsara meM Aditya, Rtu, caMdra va nakSatra saMvatsara kA samAna paryavamAna hore, Aditya saMvatsara ke mAsa6. una ko bAraha gunA karane se 720 ho aura bAraha dene se 60 haje. Aditya saMvatsara ke 366 dina haiM ise 60 se gunA karate 21960 dina hove. nu mAma 61 haiM unako bAraha gunA karane se 732 mAsa hove, use bAraha kA bhAga dene se 61 saMvatsara hote. eka Rtu saMvatsara ke 360 dina haiM upate 6. guga karane se 21160 dina hove. caMdra mAsa 162 hai use bAraha gunA karane se 744 hAve aura bAraha kA bhAga dena se 62 hoye, eka caMdra saMvatsara ke 11.4 dina 12 bhAga 62 yA hai, usa 12 gunA karane se 21260 dina hove. nakSatra mAsa 65 haiM use 112 guma karane se 8.4 mAsa hAve, ina ko saMvatsara karane ko 12 kA bhAga dene se 67 hove, eka nakSatra saMvatsara ke 327 dina 51 bhAga 67 ye kA hai, ise 67 se gunA karane 11960 dina hote. isa se raka cAroM saMvatsara kA samAnapanA batalAyA // 11 // aho .bhagavan ! abhivardhana saMvatsa 4 anudAnabAlabrahmacArI prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI mAlAprasAdajI * For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 . 8 Adicca uU caMda nakkhatteNaM saMvaccharA samAdiyA samapasiyA ? tA sattAvaNNa mAsA . sattaya ahorattA ekkAramaya muhuttA tevIsaMca vAvaTThI bhAgA muhuttassa eeNaM abhivaDDiya mAsA stttth| ee Adicca mAsA egtttth| ee uumAsA, vAvaTThIe caMda mAsA, sattasaTThI para ee nakkhatta mAsA esaNaM aha chappannasaya khutta kaDA, dubAlasa bhattiyA sattasayA coyAlA 3 eptaNaM abhivaDDiyA saMvaccharA sattasayAesiyA eeNaM Adicca saMbaccharA, sattasayati Aditya saMvatsara, Rtu saMvatsara, caMdra saMvatsara va nakSatra saMbassara ina pAMcoM saMvatsara kA paryavasAna kara samAna ho ? aho gautama ! eka yuga ke abhivardhana mAsa, 57 sAta ahorAtri, igyAraha muhU 23 bhAga 62 ye , eka yuga meM sATha Aditya mAsa haiM, 61 Rtu mAma hai, 62 caMdra mAsa hai aura 67 L. nakSatra mAsa hai. ina pAMcoM saMvatsara ke mAsa ko kAla se 156 gunA karanA aura bAraha se bhAga denA, jisa Rse 744 abhivardhana saMpatsara, 78. Aditya saMvatsara, 793 Rtu saMvatsara, 806 caMdra saMvatsara aura F1871 nakSatra saMvatsara, itane kAla meM abhivardhana, Aditya, Rtu, caMdra va nakSatra saMvatsara kA samAna paryavasAna hove, eka yuga meM abhivardhana ke mAma 57 haiM ise pUrNAMka meM lAne se 744 bhAga 13 ke huve. isa ko 156 se guNa kara 12 kA bhAga denA. 7444156%D11606412=9672 bhAga 13 ke ho. ise pUrNAkameM lAne ko 13kA bhAgadenA 744 saMvatsara hove. eka abhivardhana saMvatsarake 383dina 21 daza caMdra prApta sUtra-paSTa upAGga +.vArahavA pAhuDA 48+Nign For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttA eeNaM uusaMvakarA, aTusayA cya eeNaM caMda saMvaccharA, maTThasaya egusarA eeNaM pakkhatta saMvaccharA, tayANaM ee anivaDae mAdica uu caMde makkhatte saMbacharA samaditA samapajavasiyA Ahoti vdejaa,|| 12 // tANaya uttANaM eecaMda sbnch| tiNNi cauppaNe rAidiyasate dugalasaya vATTI bhAge rAidiyarasa Ahiti mata hai. i7 se 744 mAra ko matha gu. me 285480 dina hove. eka guA meM Aditya mAma 16. ume 156 me gune se 13.6..mAsa hA usa 12 kA bhAga dene se 780 ra have. eka adisyasaMvatrake 366 dina hAi sa78-saMvatsarake 2:548.ni hove. eka yuga meM Rtu mAsa611 Fise 156 se gugane sa. 1016 mAsa hone isa ko bAraha me maga do se 713 saraspara hove. eka saMva sara ke 36. na haiM ise 713 1 guNane se 28548. dina hAve. eka yuga ke caMdra pAma 69 haiM una 1106 ma gaNa me 9672 mAma hove. jo bAraha kA bhagadame 8.6 tara hAve. eka caMdra ke 354 niisame 8.6 bastara ke 285480 dina hove, eka yuga meM nakSatra pAsa 6. haiM una 156 se guNane ma 104.2 hoo, isako 12 kA bhAga dera se 71vatsara hove, eka sNvtsr| 327 dina kA hai. isa se 871 saMvata ra. 28548. dinove. yahAM para naya se kitaneka anya tathA ko samanAne ke liya kahate haiM, ukta caMdra saMvatsara ko 354 ahorAtri va 12 bhAga 62 ye anugadaka brahmanAgamAne zrI apane kaSijI *prakAzaka-gajAmahAdaralAlA savadavamahAyajI jvAlApramadAjA . * For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. saptAza caMdramabI sUtra pachu- Wik __ pAMca maMtra ke saMyogI 26 bhAMge. nakSatra| caMdra | Rtu mUryA abhavardhana / saMvatsa vatsa saMvatsara matsara ma.sara / .... 21960 21960 744 285400 . 10180 744 285480 .. 744 285480 744 285480 2116. 22 67 6 . For Personal & Private Use Only 13871.806: REAKER 744 285480 21960 744285480 744 285080 21960 744 285480 744285480 28548. 21960 .744 285480 ..744 28548. 744/28548. '744/28548. 744 285480 Int ath . bArahavA pAhuDA M * . Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAcArI muni zrI agpAlaka RSijI " 6. vedejaa,||ahaa te ducceNaM caMdasaMvacchare tiANa cauppaNNe rAiMdiyasate paMcamuhutte paNNAsaMca 1 vAvaTThIbhAge muhattassa Ahiteti vdejaa| 13||ttth khalu ime chauU paNNattA taMjahA pAuse, varisA, sarade; hemaMte, vasaMte, gimhe, tA saviNaM ee caMde duve 2 mAsA athavA anya prakArase 35.4 ahorAtra, pAMca muhUrta, aura50 bhAga 62ye mukiA caMdra saMvatsara kahA hai. isa meM bAmaThIye bAraha bhAga ke pAMca mahUna va zeSa 50 hote haiM, yaha caMdra saMvatsara kI vaktavyatA huI // 33 // aba yahAM mUrya Ayatana ke liye Rtu kI baktavyatA kahate haiM. sUrya kI do Ayatana meM cha Rtu kahI hai. - jina ke nAma-1 prAvRTa Rtu 2 varSA Rtu 3 zarada Rtu 4 hemaMta Rtu 5 vasaMta Rtu 6 grISma Rtu, jaina . mate meM ina cha Rtu ko 1 upapauta 2 vAseto 3 sarato 4 hemaMtI 6 varamAnavasaMto aura 6 grIma. yuga kI Adi se caMdramA ke do 2 mAsa ginate sAdhika 21 ahorAtri meM eka Rna hove. eka yuga meM tIsa sUrya Rtu haiM aura pAMca aditya saMvatsara haiM. isa se eka saMvatsara meM cha Rtu duI. sUrya mAsa 30. aho: rAtri kA hai. aura caMdra mAsa 2233 dina kA. hai. eka. Rtu 61 dina paryaMta sUrya kI sAtha barahatI hai. isa se vaha Rtu caMdramAsa ke kaunase. parva meM kaunamI tIthI meM pUrNa hove, usa meM prathara ardha Rtu gata yuga bhogadhe aura ardha Rtu yuga ke prAraMbha meM bhogave. jaise prathama prAvRT Rtu yuga ke prathama saMvatsara ke tIsare parva meM pUrga hoye. yaha bha drapada vadI 1 ke carama samaya meM anu kA carama samaya bhogava kara saMpUrNa / / kAzaka-rAjAbahAdura chAlAmukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI .. ' For Personal & Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra saptadaza caMdra prajJapti-sUtra SaSTha-upAya 44 Adi gaNimAge sAtiregaM eguNaMsaTThi rAtiMdiyAI rAtidiyaggeNaM Ahiteti ho. dUsarI varSA Rta yuga ke prathama saMvatsara ke sAtave parva meM pUrNa hove. yaha kArtika vadI 3 ke carama { samaya meM Rtu kA carama samaya bhogava kara pUrNa hove. tIsarI zarada Rtu prathama saMvatsara ke agyArava parva meM pUrNa hote. yaha poSa vadI 5 ke carama samaya Rtu ko carama samaya bhogava kara saMpUrNa hove. caturtha hemaMta Rtu 'yuga ke prathama saMvatsara ke pannarave parva meM pUrNa hove. yaha phAlguna vadI 7 ke carama samaya meM Rtu kA carama { samaya bhogavakara pUrNa hove. pAMcavI vasaMta Rtu prathama saMvatsara ke 10 ve parva meM pUrNa hove. vaha vaizAkha badI 9 ke carama samaya Rtu kA carama samaya bhoga kara pUrNa hove. chaTI grISma Rtu yuma ke prathama saMvatsara ke tevIsa parva meM pUrNa hove. azA vadI 11 ke carama samaya meM Rtu kA casmaH samaya bhogavakara saMpUrNa ( hove. aba carama pA~cavA saMvatsara meM cha Rtu prarUtI hai. prathama pravRTU Rtu yuma ke pAMco saMvatsara meM caithe parva meM pUrNa hove. yaha bhAdrapada qhudI 4 ke carama samaya meM Rtu kA bhogavakara saMpUrNa hove. dUsarI varSA Rtu AThave parva meM pUrNa hove. yaha kArtika zadIda ke carama samaya meM Rtu kA caraNa samaya bhogavakara saMpUrNa hove. tIsarI zarada Rtu yuga ke pAMcave saMvatsara ke bArahave parva meM pUrNa hAMve yaha paiSa zur3I 8 ke carama samaya meM Rtu kA carama samaya megana kara saMpUrNa hove, cauthI hemaMta Rtu yuga ke pAMcatre saMvatsara ke solahave pUrva meM pUrNa hotre, yaha samaya For Personal & Private Use Only * 484 bArahavA pAhuDA 4448 319 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 vadejA // tasya khalu ime cha omaratA paNattA, tejahA-tatiyapatre, satcamepadhve, kalana sudI 10 ke cagya samaya meM Rtu kA carama mamaya bhImA kara pUrga hai.ve. pAvasa basaMta Rtu yuA ke pAMvo sAsara ke so parva pUrNa hAve yaha vaizAkha zuddha 12 karama samaya meM Rta kA carama samaya bhogava vara saMpUrNa hone. chaTha graMmata yuga ke pAMcokAra caivIpa meM pUrNa hove. yaha prathA azaDa zudI 14 ke capa mamaya Rtu kA carama samaga bhAMgara kara pUrNa hAve. yaha cha Rtu yama ke cama pAMvara saMtraspara kI huI. yuga Aditya kI toma Rnu hove aura eka 2 caMdra saMvatsara kA bhI cha Rtu hAne. eka 2 R dra kI 62 tIthA bhomana kara pUrNa hove. isa taraha eka yuga meM tca prApaTRtuca varSa kA, pAMca za.da. pAMca hamaMta, pAMca vasaMta va pAMca grISma Rtu yahA pUrvAcAyone sUrya kA kathana kiyA hai. bhAicaH do mAsAya / egaha bho aha rattA // 1e AicauttaM / u pariNAma jiNAriti // arthAt Aditya ke do mAsa yA ekasaTha ahora vibhAditya Rta pariNamA aura mIra ura ayaNaM / paga pagarasagugNa ||nniymaa nihi likvijidine bATo bhAga pari E // atha-sarya saMbaMdho Rtu ne kAlane kA ayana meM jo parva saMkhyA hove use patraha se gunA karanA isameM jo tIthI Ave usameM se bAsAThaye bhAga kama karanA arthAt ekatAthI meM eka yAga yo / 17tIcI vAsaTa mAga kama karanA. vAsada bhAga kA eka dina hone se 61 dina ginA jAve. isa taraha yaha bAlabrahmacArI mA- zrI amolaka Rssikii| ..zA-rAjAhadura lAtha sukhadevara mawwwmwww For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekArasamepaye pagarasamepare, gaNavIsamepaye. tevIsamepavve // tattha khalu ime cha atirattA 4864he- B 313 vicAra kahA. Rta agADa mAnane aura pA zrAvaNa mAsa ke kRSNa pakSa mata. amuka parva meM kitanI Rtu pUrNa huI.konasI basavata raha hai. aura isa zilo dina ho isa jAnane kI vidha. isameM dhUdha AMka sthaap| 32. palA aAMka 115. duu|| 1891, nImarA 3782 aura cauthA 62% yoM cara dhUpa AMka kI sAra1. eka pakanAthI 15. yAnadho 61 mA 62 ye kI hai| isa se 15461-115 maza 15 hu, yaha prathama dhA rAzi huI. dUsarA AMka Rtu kA eka yuga kI 1830 rana hai, Ara I 30 Rtu motA hai. isa se 1830 ko. 30 kA bhAga dene 61 aho rA kI eka na hui. isake 623 bhAga karane ko 62 se gunA karanA 6543202782 bhAga 62 ya huva'. isameM artha Rtu ra yu| meM bhogatA hai ina ke ardha 1891 bhaga 62 yA . yaha mA . huI. tasI 3782 kI pUrI Rta kI aura cauthI 62 ye bhAga bhaka 62 mazahuI. anupa kaunanI R gaI yaha jAnako parvakA prathama dhRdha se gutA karanA, .usa meM dUra thApAka mIlana , isa sakhyA ko tIra dhR| AMka meM bhAga denA. jo bhAga Are utanI Rtu vyAna huI jAnanA. aura zapa rahe uce thA dhUna AMkase bhAga denA. jo bhAga Ave ve dina OMaura zeSa rahA so 62 ye bhAga jAnanA. dRSTAMta-prathama saMvatsara ke phalguna zudI .15 ko kaunasI Rtu 420 bArahavA pAhUDA Y -I11B 1 - For Personal & Private Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anavAdaka-cAla brahmacArI muni zrI amolaka pijI 8+ 3. paNNatte taMjaha - cautthepavve, aTThamepavve, duvAlasamepavve, solasamepave, visatimapavye, pravate ? phAlguna zudI 15 solaza parva hai. ise 915 se gunA karake 1891 pilAnA. 164915-3 114640+1891-16531 hove. isa ko tIsarI dhavagazi 3982 se bhAga devA, isa se cAra Rtu vyatIta huI. zeSa 1403 rahe, ima ko 62 kA bhAga dana se 22 dina Aye aura zeSa 31 bhAga 62 ye rahe. ye dina pAMcavI Rtu kA jananA. prathama parva meM kaunasI Rtu pravarte ? eka ko 915 se gunane se 1915 hove usa meM 1811 mIlAne meM 8:6 hove ima ke 3782 kA bhAga dene se bhAga nahIM AtA hai, isa se koI Rtu pUrNa nahIM huI hai. aba zeSa 2806 ko 62 kA bhAga dene se 45 dina Aye aura zeSa 16 rahe. itane prathama Rtu ke dina jAnanA. aba jita tIthI meM Rtu pUrNa hove yaha jAnane kI vidhi kahate haiM. Rtu ke aMka ko do gune karaka eka bada karanA. zepa rahe use dugunI karanA aura jo AMka Ava une parva jAlanA. usa parva ko dome bhAgate jo Aye utanI hIthI. usa tethii| -ko pahile ke parva meM Aga giranA, jo parva huve unane paI yaga se saMpUrNa hune jAnanA. aura jo tIthI rahI usa tIthI ke carama samaya meM Rtu kA carama samaya hove. draSTAMta-prathama Rtu kaunase parva meM kauna sI Rtu meM pUrNa hove ? yahA~ eka Rtu ko do se gunA karane se do hAve, isa meM se eka bAda karate zeSa eka rahA, isa eka ko puna: do se gunane se do rahe, ya do parva sikrama .:prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI mAlA prmaadjii| Damanawimwanmam For Personal & Private Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha sUtra - 4484 :-2448 caukIsati // cha ceva atirattA AicAu bhavaMti jAnAhi // cha ceva carama do ko do kA bhAga dene se eka tIcI AI isa taraha samaya meM prathama Rtu pUrNa huI evaM hI tIvarI se gunne 6 huve isa meM eka bAda karane se parahe isa ko do se gata isa daza parva ko do bhAga deta pAMca raisa ra gvAra sa e parva kI prathama tIthI RtujAne ko tIna ko do 10 hu kI pAMcavI sAthI ke parvata hu carama samaya tIsarI Rtu saMpUrNa ho. aise hI Age jo jisa tIthI para pUrNa kSetra so jAnanA. yaha sUrya Rtu kA kathana kiyA. aba caMdra Rta kA kathana karate haiM. eka yuga meM dra Rtu 402 hotI hai. eka nakSatra paryAya meM caMdramA kI chaRtu he paryAya yuga meM 67 hai, aura Rtu 402 hai, isa se 402 ko 67 kA bhAga dene se ve eka RtU kitanI ahArAtri kI hotI hai ? uttaraeka nakSatra paryAya caMdra sAtha 27 ahorAtra 11 bhAga 62 yA aura 29 mAga 60 yA kI hai. isa ko kyoMki chakA bhAga dene se cAra ahorAtra 34 bhAga 62 yA 16 bhAga 67 yA eka Rtu bhogave arthAt itane dina meM eka caMdra R pUrNa have. isa meM prathama ardha Rtu gata yuga meM pravarte aura dUsarI ardha Rtu yuga ke prAraMbha meM pratrane amuka parva meM kitanI Rtu atIkramI, kaunasI Rtu haiM, jAnane ko ghRtra aura una ke kitane dina hue kI sthApanA karanI- prathama vRtraka 61305 dUsarA 9455 aura tIsarA 18910 For Personal & Private Use Only 48** bArahavA pAhuDA +4+ 315 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 umarattA caMdAhi bhavati mAgehaM // tastha rUlu imAto paMcavAsikio paMcamatAyo / kA. eka pa 15 ne tho kA hai aura eka nayI 12 : 31 bhAga ko hai. isa 61 ko 15 1915 bhAga 62 yo, isa 6.32 ye ga karana ke 67 ma ga kAnAniya 61300 bhAga 67 ye Jhoce isase yaha prathA dhAgAze huI. elyu kI ahAsa / 34 bhAga 62 ra 16 bha ga 67 yA kI haiM. cAra ahorAtra ka 62 bha ga 248 hai, u7 meM34lana se 82 kare. isake . ya bhAga 12.8814 hAye unameM 16 mIThAne 1811.06. pratha- artha sA gA guma bhAgata. me ina ke Adhe bhAga kara me 1425 bhAga 67yahue. ina sa dUsarIdhA 142 kA huI. aba tIsarI dhuna rAzi-eka Rt 18110 bhAga 61 kI haiM. isameM yaha na sa gharazihuI amaka parva meM kaunasI Rnu parne yaha jAnane ke ye parva ko prasya prajAzi kama guga karatA jo AMka ve usa dUpara bhAgoza kA AMkamIlA dhIra nImana dhArAva se bhAga danA. jo Ave utane parva yata huo jAnanA aura joSa hai u-67 ya bhAjana .77 kA 62 ga bhAga karana ko 67 me hai bhAga denA jA ase udaya bhAna aura zepa sa 65ya bha.ga u62ye bhaga ke dina karane ko 62 bhAga dena jo bhA Ave ve dina jAnA. dRSTAMta prasa parva meM kitanI 17'vyatIta huI ? aura kaunasI Rtu pratiI hai ? eka ko 61305 se gunane A anuvAdaka-cAlabrahmacArI ne zrI amAlaka RSijana prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadavasAyajA vAlapmAdamI. / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 613.5 hove. ima meM TU-rIpurAzi 1455 milAne se 70000 hove. isa ko tIsarI dhRta 18110 se bhAga de se tIna Rta vyatIta zepa 14.30 rahe. rasa 17 kA bhAga dene se 2.. bhAga 62 ya 62527 rahe: 89 ko 62 kA bhAga dene sIna dina Aye, zeSa 23 bhAga 62 ye raha. isa taraha prathapa pa ke carama samaya meM cartha Rraka taM na dina 23 bha ga 62 ye 27 bhaga 17 ya kA carama saya marne.sahI bAto parva kA 4613.5% 126100+14.5%3D1235555 18110:5Rna vyatIta huI. 25640 bhAga 67 ye raha, isake 67 kA bhAga dene se 95 bhAga 162 ye a.ye. zeSa 40 bhAga 65 ye rahe, isa 95 ko 62 kA bhAga ne eka dina va deSa 33 bhAga 62 yA rahA. isa se basA parva ke carama saya 63 vI mara kA eka dina 33 bhAga 62 yA 4. bhaga 67 ye kA carama samaya va. e hai| sara jAnanA. isa taraha zAna kA AMka pUrNa karaNe 6se bhAga dena zeSa jI rahe vahI manu mAnanA. jinake nAma-13 Rbhu 2vata Rtu prama Rtu 4 pravRT ER5 varSa Rtu aura 6 zarada R. ye cha RcaMdra saya pra, mana-mUrga sa tha prathama dRT R: grahaNa kI aura dra sAya prathama hemaMta RA grahaNa kI usa meM kyA kAma hai ? uttara-eka nakSatra paryAya caMdra Rtu bhegatA hai. hemaMta Rta ke do bhAga karanA, jisa / dUsara bhAga ke prathama sapayase abhijita nakSatra kA prAraMbha hotA hai, yoM anukrA se maMgA huvA imaMda Rtu ke cama samaya meM uttarASADhA nakSatra kA carama samaya hokara nakSatra paryAya pUrNa hAye, nakSatra paryAya kA do bhAga karanA, isa meM dUsare bhAga ke prathama samarA barahanA paDDA 243 For Personal & Private Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 4 anuAvadaka- bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSino yuga kI Adi ke prathama samaya meM sUrya yoga karatA hai. cha Rtu meM prAvRt Rtu ke do bhAga karanA, isa meM dUsare bhAga kA prathama samaya yuga kI AI meM hove, aura pravRR ke carama samaya kA sUrya yuga ke aMta meM hove. isa se sUrya kI sAtha yuga kI Adi meM pravR Rtu kaho. sUrya eka yuga meM pAMca nakSatra paryAya bhogatA hai| isa se pAMca ko cha gunA karane se tIsa Rtu eka yuga meM hoke caMdra yuga kI Adi meM abhijita nakSatra se yoga karatA hai isa se caMdramA kI Rtu kahI eka yuga meM caMdra 61 nakSatra paryAya bhogatA hai, isa se sAtha yuga kI Adi meM hemaMta eka yuga meM 402 Rtu huI. aba yahAM prathama rAzi ke caMdra Rtu saMpUrNa hove taba kitane parva va kitane dina ho, yaha nIkAlane kI vidhi. AMka lenA. 61305, 9455, 18210, ye tIna aMka jAnanA. jisakI samApti nIkAlane kI hove usa Rtu ke AMka ko tIsarI dhruva rAzi ke AMka se gunanA- dUsarI rAzi ke aMka bAda karanA, zeSa jo AMka rahe use prathama rAzi ke aMka se bhAga denA. jA bhAga Ave unne parva zeSa rahe, utane 67 ye bha ga jAnanA. phara use 60 kA bhAga dete to rahA so 69 yA bhAga. jo zeSa rahA ho 67 yA bhAga, phara usa ko 69 se bhAga dene jo bhAga Ave so tithi aura zeSa rahe so 61 yA bhAga. draSTAMta prathama Rtu kaunase parva meM kaunasI tIthI meM saMpUrNa hote ? 1 + 18910= 18910 - 9455=1452/631305 bhAga nahIM calatA hai, zeSa 1426/67 = 1414. karane ko 61 se bhAga dena 141/ isa taraha prathana Rtu kA carama lamaya prathama pakSa kI tIsarI tIthI ko 19 bhAga 61 ye 8 141 ko tIM 61= For Personal & Private Use Only prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI * 318 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 artha bhAga 61 ye ke carama samaya meM bhogava kara pUrI hoye. isI taraha saba kA jAnanA. cha aAtu kAra se nakSatra meM *saMpUrNa hAye aura kauka se mAtra zeSa raheinakAya te..isa tara namo bhAga zeSa rahe tava Rtu paripUrNa have. nakSatra dina mAga 319 0 sUtra-SaSTha upAGga pUrvAphAlgunI 2. vasaMta azvinI 32 // 5 varSA svAti 3 grIna yo saba nakSatroM kI mAnyatA jAnanA. pratyeka Rtu 305 bhAga 67 ye rAtri kI haiM. prathama pravRT Rtu ke 152 // bhAga 67ye ahorAtra ke gayA pIche eka nakSatra mAsa kI paryAya pUrNa ho.dUsarA nakSatra mApa ka 152 // bhAga 67 ahorAtra ke gaye pIche pravat Rtu kI paryAya pUrNa ho. isa nakSatra ke yoga meM caMdra nAta eka yA meM 5.2 kahI. aba sUrya Rtu ke parimAga kAlameMdra Rtu kA parimANa ka.la hoMge. leka karDa se jitanA eka caMdramA kA parimANa hove yaha kahate haiM. pratyeka caMdra Rtu do mAsa kI jAnanA. yaha kitane pramANa meM hai so kahate hai. caMdra saMvatsara 3543 ahorAtrI kA hai, isa ko cha kA bhAga dene se 513 ahorAtra ho. ainI caMdra Rtu the, aura eka yuga meM Rtu tIsa va Rtu mAsa [ karma mAsa] 61 hove, isa apekSA se eka caMdra Rtu bArahavA pAhuDA 98454 For Personal & Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 4 anuvAdaka bAlabrahma ca muni zrI apalaka RjI Rtu AzrI laikika vyavahAra se eka 2 anamarAtri hote. saMpUrNa karma saMvatsara meM cha avama rAtri hove. ha vyAhAra naya se caMdra satra kI apekSA se karma saMvatsara meM hone, laudhika grISma Rtu kA tIsarA parva so azADha kA kRSNa pakSa, sAta parvako bhAda kA kRSNapakSa meM eka 2 maHma chor3akara bhAga kA mAma kA kRSNa pakSa lenA. aba avakA kathana karate haiM mAta saMpUrNa tIna atri kA hai aura caMdra pa sa 29 ahora tri kA hai. karma mAsa kI ase caMdra kI yAda karane Isa 30 bhAga 62 ye rahA inakI eka mAsa meM avama rAtri jAgnA jI ahorAtra meM 30 bhAga 62 ye avama rAtri hai taba eka rAtri meM eka bhAga ra ya amarutri hoina me 62 va tIvI meM eka ekaTa meM dinmeM pUrNa huI, aura avama rAtri have. ina tI tIthI kI pravRttiI. yahIbATa 61 bhAga ahorAtra kI hai. isa taraha eka yuga meM tIna ama rAtra ho. caMdra Rtu saMbaMdha ama kahate haiM. bAla meM avarAtri ho vahAM hI varSA kAla ke catu prANa ho. isa sa meM dUsarI ama rAtri kAla ke tIsare parva meM zItakAla ke tIsare (mUlakSa 11 pa ) meM zani kA kesa meM cauthI * sUryAdi kriyA upalakSita, anAdi pati va adhiniyata kAla kI hAni vRddhi nahIM hotI hai. paraMtu jo avamarAtri ati rAtri kahI hai vaha paraspara mAsa kI apekSA se hai. karma mAsa kI apekSA se caMdra mAsa meM avamarAtri hove aura karma mAsa kI apekSA se sUrya mAsa meM atirAtri hote. For Personal & Private Use Only rAjAbahAdura lAlA sukhadevamayI jvAlAma 320 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ martha 478+ 4 321 HILE-BAR Ama rAtrikA ke pahale pAMco aura ropA kAla ke gAto pI (palakSA 23) parva meM chaDo a tri . bhUmApako se karma la meM asa ne kAte haiM. eka yuga meM *ma rAtra rAnA rUpa lii| hopry| prANa mA savAra pUrNa hune pIche pIpamA praya1 mAra pAyamaI. aba Ama mAtra kauna meM pakSa meM aura kasA meM gAya sahanIkalA ko dhe. jo apama rAtra mIkAlanA ho usa mAha se na jA Ara lA po. usa ko dI me bhAga danA jo Age ma .penibhira ena se adhika panAha sa bhagana jo bhAve sA, yaha pUrI pUola Ao hunanA , aura zeSa raheko tigha nAnA. hanaprathama adhamarAtri meM maunIdI kA tithi saMpUrNa ra 15.5-7 = 7. i. natha che zaMcA parva kI dUsarI tithe jAnanA. isa se zAyadA ko dvApa sAha re dI 12 Agatra ko pRcchA. 13+4-52-2-26-19 = 1-115.11. saM. ra gopane patra meM ekAdazI tithi soI anaparATAsATa gaI. pAma kI apekSA se durgamaya meM eka ranikA hoi.2 3. mahaka aArga mAI 130 // ahorAtri kA hai. do sUryamAna kI eka Rtu, ila se eka pUrva kahA kI samApti do kI mAsa kI apekSA me eka adhika mAtra huI. RA avADha ne cAra parva gaye pIche e. adhika rathi hAye, bAha bagahavA pAhuTA + + . +18. . . For Personal & Private Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 42 anuvAdaka - bALabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI parva ge pIche do adhika rAtri yoM saba jAnaga. aba jo adhika rAtri nakAlanA ho to una adhika rAtri ko cAra gunA karanA jo saMkhyA Ave utane parna gaye huye jAnanA eka adhika rAtri meM cAra parva gaye hube jAnanA aura 16 vI adhika rAtri meM 34 parva gaye pIche 10 vI adhika rAtri hove isa se 16 meM se eka parva nikalatA hai yo 65 parva pUrNa hue. isa taraha saba adhika ra tri jAnanA karma saMvatara kI apekSA caMdra saMvatsara kI amarA aura sUrya saMvatsara kI tI adhika rAtri hove isa se eka yuga meM tImaRtu dakSiNa uttara meM bAraha use bhAva kahanA. aba sUrya kA Avarta kahata haiM. eka yuga meM sUrya ke kitane Avarta ho ? sUrya 183 dina caMdra meM eka Arta pUrNa kare aura yuddha ke dina 1830 haiM isa se 10 bhAva meM 1830 dina pUrNa hote. una taraha sUrya eka yuga meM daza Avarta ayana kare. caMdra eka yuga meM 1768 artha maMDala karatA hai. ina ke { eka ayana hotI haiM isa se 1768 ko 14 kA bhAga dene se 126 caMdra kI ayana hove isa se cauthe artha maMDala meM 14 ardha maMDala meM aura zeSa 4 rahe pUrNa have. ara sUrya kI ayana kauna parva meM kaunasI tithe para Atre so kahate haiM eka yuga meM tithi 1860 haiM aura apana 1 haiM. jo ayana kA nikAlane kA ho usa meM se eka bAda karaka yuga kI tithiyoM kI sAtha gunA aura 10 se bhAga denA. jo Ave una meM eka milAnA aura 15 se bhAga denA, jo Atre utane parva atikame aura zeSa rahe sotI thI. dRSTAMta prathama ayana kaunasI tithi para hove ? eka meM se eka bAda karane se For Personal & Private Use Only prakAzaka- rAjA bahAdura lAlA sukhadeva sahAyajI jvAlAprasAdajI * 322 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42:488 kuccha nahIM rahatA hai, isa segana yuga ke 1. ayana legA. isa ko 1860 me gunA karanA, jisa se 1860.ho. iredaza kA bhagadanA jima 1860 ho, isameM eka mahAna 116. ho.41 ko 15 kA bhaga 124pa ye, hamanagA yuga meM gage jAnanA. aura eka baDhaH mo yA kI prathama tithi prathA ayana hone. yahI nInI ayana kI tithi jAne ko eka bAda karane se do rahe. 1.x100-392010=372+1=3712-24 pa pUrNa Aye, ra 13 raha. isa se paccImave! parva kI 13 vA tithi ko tomarI apana The. aba caMdra ayana kaoNnamI tithi meM pUrNa hove so kahate haiM, I ayana parva tithi | ayana parva tithi | apana parva tithi eka yaga meM caMdra ayana 126 haiM aura , ayana pace tAtha | ayana patra tiAyA apanA paratAya 4 bhAga 14 kA. isa ke 14 bhAga karane ko 126 ko 14 se gunaH kara 4 mIlAnA. 126414=1764+4= 1738. isa kA 8 se bhAga dene se, 221 hove, yaha prathama dhana rAzi. eka 74 418 sava-cadra pAnI sUtrapAnapADa AamhindiwwwwwwwwwmoranAmAnandan. dhArahanA paDA 19842 yuga meM tithi 1860 hai. isa ke 14 bhAga karake 1860 ko 14 se gunanA. isa se 260401 bhAga huve. isa ko 8 kA bhAga denA isa se 1255 huye yaha dUsarI dhR rAzi kA AMka}A jAnanA. draSTAMta prathapa aya: kaunamI tithi meM pUrNa hoka? dUsarI varAzi 3255 ko eka se gunA karane se 3255 ho isa ke prathama dhArAzi 221 . bhAga deta Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 AuTTIo paNNattAo // 14 // tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANe paDhamavAsikiyaM ucaMda kaNa khattaNaM jogaM ja.teti? nA abhiyA abhissaNaM paDhamasamaesamayaM / 324 42 anuvAdaka bAlabacarI muni zrI amA. nA. - 1.4 tithe azepa 161 bha ga . isa 62 ye bhAga karane kA 161 kA 62: gunA karanA nima se 9182 4the, isa 21 kA bha.gade sa 45 bhAga 622, zee 37 bhAga he i...2.4 ya bhAga mAnanA, isa taraha prathA aya yuga kI Adi me 24 titha vyatIta hue pacha panavI tithi ke 45 bhAga 622 37 bhAga 221 ke. camma mapaya pUrNa hoya, isa taraha kara ayana kA jAnanA // 14 // aba gaitama mI prazna karata obhAn ! ina pAMca saMvatAra meM prathama vapI kAla saMbaMdhI AuTe . aura paMdra kima kSatra sAtha yoga kara ? aho gautama ! abhiva nakSatra ke tIna tAre he ina se hArana abhanA nakSatra zrANa vadI 1 prathA samaya meM varSA kAla kI prathama pAusa. dau. ema. guga mAyakSama 67 pa rA aura maI 10 urI karate haiM. eka kSatra parya4 ke mahU ke 62 bhAga. 67 ye bha ga 34:3800 kI pragazi duI, eka thAuTI ke marna 622 yaga 672 bha ga 208:546. kI dUsarI dhArAzi huI, ina meM se prathama a.uTI kA prathama 5ma kAlanA have to prathama : ma eka baMda karanA, jima se zeSa kuccha rahe nahIM isa se gata yuga kI daza ATI hena, ita ko dUsarI dhRvarAzi se gurate 228054600, isa ko * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. / For Personal & Private Use Only www.anelibrary.org Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza caMdra prApti sUtra-paSTha upA43 " varga sure keNaM NakkhatteNaM jogaM joteti ? tA puraseNaM, pusassaNaM gUNavIsa muha tA tettaalii| prathama dhRvarAzi se bhAga dene se 67 nakSatra paryAya huI, zeSa kuccha bhI nahIM rahA. isa se uttarASADhA nakSatra saMpUrNa huvA, aura abhinita nakSatra 9 mahUrta 24 bhAga 62 yA 63 bhAga 67 yA kA hai, isa nakSatra ke prathama samaya meM AuTIkA prathama sa.ya huvA. aura zrAvaNa vadIra ke prathapa samaya meM caMdra abhinita nakSatra sAtha yoga karatA hai. aho bhagAn ! isa sagya sUrya kauna se nakSatra kI sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! pUSya nakSatra tIna tAre haiM. isa bahana meM puSya nakSatra sa tha yoga karatA hai. isa nakSatra kA 19 muhUrta :43 bhAga 62ye aura 33 caraNa.ye bhAga 67 ye zeSa rahe taba prathama samaya meM varSAkAla kI prathama bhAuTI - baiThe. eka yuga meM mUrya sAtha nakSatra pAMca paryAya bhogatA hai, mUrya kI AuTI 10 hai aura kSatra paryAya ke muhUrta 1.028 ko prathama dhRgazi hai. eka AuTI ke muhU 4410 kI dUsarI dhArAzi hai. prathama urTa kA thA maya nikAlanA hove to rada karanA. ta zeSa kuccha bhI rahe haiM. isa se gata yuga kI 12 araTI sa.ya dUsadhArAzi sa ga 54100 hove. usa prathama dhRvarAzi se bhAga dene se pAMca nakSa' paryAya pUrNa hagaI tapAMca :kSatra para gA yA kI huI. aura zeSa kaccha nahIM rahA. usa se | OM puSya nakSA 2 138 muhU pUrNa hogara, 21 264 muhUrna sUrya nakSatra rahA isake prathama samaya meM prathama bhAuTI | isa samaya sUrya sAtha iMdra kSatra kitanA rahA ? pUSya nakSatra caMdra sAtha tIsa muhUna kA hai. isako 264 + bArahavA pAhuDA ++tate For Personal & Private Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha artha 48 anuvAdaka bAlabrahmacArImuni zrI amolaka { saMca yAtraTTI bhAgA bAvaTThI bhAgaMca sattasaTTi chettA tettIsa cuNiyA bhAgA sesA // 15 // tA saMccharANaM doghaM vAsi kiM AuTiM caMde keNaM NakkhattaNa jogaM joteti ? tA ekkArasa muhuttA egUNa cAlIsa bAvaTThI bhAgA bAvaTThI bhAga va saptasaTThiyA * eesa paMca bhagaremagare { se gunate 7920 hove aura sUrya sAtha402 muhUrta kA yaha nakSatra hai, isane7920 ko 402 se bhAga dene se 11 muhUrta Aye, zeSa 282 rahe, isa ke 62 ye bhAga karane ke 62 me gunA karanA, isa se 17484 huve. isa ko 402 se bhAga dene se 43 bhAga 62 ye Aye zeSa 1985 rahe. isa ko 67 se gunA karake 40.2 se bhAga denA ina se 33 bhAga 67 ye Aye isa se sUrya sAtha pUNya caMdra nakSatra 19 muhUrta 43 bhAga 62 yA 33 cUraNiye bhAga 67 ye zeSa rahe usa ke prathama samaya meM prathama AuTI baiThe. isa se sUrya pUSya kA yoga kare || 15 || aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM dUsarI varSA kAla saMbaMdhI AuTI ka baiThe ? arthAt yuga kI Adi se tIsarI AuTI kaba baiThe ? aura caMdra kisa nakSatra sAtha yoga kare ? aho gautama ! zrAvaNa vadI 13 ko tIsarI AuTI baiThe. mRgazara kSatra ke tIna tAre haiM isa se bahu bacana meM mRgazara nakSatra agyAraha muhUrta 41 bhAga 62 ye aura 53 cUraNiye bhAga 67 ye zeSa rahe usa ke prathama samaya meM yuga kI Adi se tIrI a. uTI kA prathama samaya baiThe. isa kA gaNita pahale jaise 'tha'ta tIna meM se eka bAda karake zeSa do rahe. isa se dUsarI dhRvarAzi ko gunA kara prathama dhruvarAzi se For Personal & Private Use Only * prakAzaka - rAjA bahAdura lAlA sukhadeva mahAyajI jvAlAmasadAjI 1.6 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUtra artha saMtadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha- upAGga chetA teyaNNaM cuSNiyA bhAgA sesA // taM samayaM caNaM sUre tA puseNaM purasaNaM taMceva paDhamAe // 16 // tA eesiNaM paMcaNhaM taccaM bAsaM ki AuTTi caMde keNaM NakkhatteNaM pucchA ? tA vihA vihAhiM visAhANaM terasa bhAga denA. zeSa rahe umra meM se abhijita nakSatra se nakSatra nikAlanA, aho bhagavan ! usa samaya sUrya kauna nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! pUSpa nakSatra sAtha sUrya yoga karatA hai. isa nakSatra ke tIna tAre haiM. jaise prathama AudI meM kahA vaise hI pUSya caMdra nakSatra sUrya mAtha 11 muhUrta 43 bhAga 62 yA 33 bhAga 67 thA zeSa rahe aura sUrya nakSatra 264 zeSa rahe usa ke prathama samaya meM sUrya yoga karatA hai| aura tIsarI AuTI kA prathama samaya bhogatA hai. isa kA gaNita prathama jaise jAnanA // 13 // aho bhagavan ! ina pAMca saMvatsara meM tIsarI varSa Rtu saMbaMdhI yuga se pAMcavI AuTI kaba baiThe aura caMdra kisa nakSatra sAtha yoga kare ? aho gautama ! zrAvaNa zudI 10 ko baiThe vizAkhA nakSatra ke pAMca tAre haiM isa se bahuvacana meM vizAkhA nakSatra 13 muhUrta 54 bhAga 32 ye 40 cUraNiye usa ke prathama samaya meM yuga kI Adi se pAMcavI AMTI kA prathama samaya meM caMdra gaNita prathama AuTI jaise jAnanA yahAM pAMva meM se eka bAda karate dhanarAziko cAra se gunA karake mApa varAzi se bhAga denA. bhAga 37 ye zeSa rahe yoga karatA hai. isa kA zeSa 4 rahe, isa se dUsarI aho bhagavan ! usa samaya pucchA ? saMvaccharANaM For Personal & Private Use Only +++* bArahavA pAhuTA 43+p 327 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI humAgA cAlIsa cuNNiyA bhAgA sesA paDhama samae taM samayaM caNaM sUre ke kkha ? tANaM pula meM taMva // 17||taa eenigaM paMcahaM saMccharANaM cavisii AuTTi caMde ke nakkha teNaM? tA revatI revatINaM paNNarva saM muhuttA duvatasaMca bAvaTTI bhAgA muhuttara vATThI bhAgaMca sattatayA chattA chatrIsaM cUNNiyA bhAgAsesA // taM samayaMcagaM sUrya kisa nakSatra sAtha yogatA hai ? a gautama ! usa samaya sUrya puSya nakSatra se yoga karatA pUSya nakSatra ke tIna nAre kahe haiM. isa ke 264 muhUrta zeSa rahe aura pUjya caMdra nakSatra sUrya sAtha 12 muhUrta 143 bhAga 62 ye 33 bhAga 37 ye zeSa rahane para prathama samaya meM yuga kI Adi se pAMca AuTA ke prathama samaya meM sUrya yoga kareM. isa kA gaNita pUrvokta jo jAnanA // 17 // ahAM bhagavan ! ina pAMca sara meM caturtha varSAkAla saMbaMdhI yuga se mAtavI AuTI kara baiThe ? aura caMdra kisa nakSatra sAtha yoga kare ? aho ! zrI 7 ke prathama samaya meM revati nakSatra ke battIma tAre kahe haiM ina se revati nakSatra ke 25 muhUrta 32 bhAga 32 ye 23 cUjiye bhAga 67 ye zeSa rahe taba upa ke mayama samaya meM caMdra yoga karatA hai. aho bhagavan ! usa samaya sUrya kisa nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho mauna ! puSya nakSatra ke tIna tAre haiM isa me bahuvacana meM pUSya nakSatra pUrvokta jaise pIche 264 muhurta zeSa rahane para vagairaha zeSa saba kathana prathama AudI jaise jAnanA For Personal & Private Use Only 138 muhUrta gaye yAvat pUSya caMdra nakSatra 0 prakAzaka- rAjA bahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlA pramAdajI * 328 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUre keNaM gakkhatteNaM pUseNaM pusassaNaM taMceva ||18||taa eesiNaM paMcaNhaM saMbaccharANaM paMcama vAsi kiM AuTTi caMde kaNaM pakkhaneNaM, tA puyAhi phagguNihiM puvANaM phagguNINaM vArasa muhuttA sattacAlIsa bAvaTThI bhAgA muhattarasa tarasaya cagiyA bhAgA sera! tamma cagaM sUra kaNa? ta! pasaM, pustaNaM ekUNa vIsA mahatarasa tettAlaca bAba bhAgA bArahI bhAgaMca satta-TriyA chattA ttt| neva cajiyA // 19 // tamiNa pahaM saMvaccharANaM paDhabha hasate Auhi caMde kagaM NakhaNe ? tA hatthega, hatthAsaNaM muha 43 bhAga 62 se 33 bhAga 67 yete. ra sa maya meM yA zrI Adi sa mAtI hI kAma samaya kaiDe. ||1||ho bhaga ! ina pAMba saMvatsara meM pAMcavA la saMbaMdhI ko bhI kisa tiIi para baiThatI hai aura caMdrasa nakSatra sAya yaMga karatA hai? aho aura ! philgana nAca ke do sAra kehe haiM. inase anekavacanale pUpha jAnI nakSatra 12 muddA 47 bhAga 1. 2 3 caraNiye bhAga 65 ye zeSa rahe taba yuga se navavI asTI kA prathama samaya meM baiThe. A 'gAn ! usa paya gartha kisa nakSatra sAtha yAga karatA hai ? agautama ! ma maya pUra nakSatra mAya sUrya yAga karanA hai. isake tAnanAre kahe haiM. yaha 12 rA 43 bhAga 12ye 33caniye bhAga. yezapa raha aura mUrya nakSatra 264 murna rahara ke prathA samayakI au kA pradhAba . // 19 // adabhagAn ! ina pAMca sAsara meM prathama hayaMta kAla saMbaMdha AuTA kara baiThatI hai aura iMdra *2238 barakhamA pAhuDA 4- manum......ram usa paya rAya ki kahe haiM. yaha 19 vI au aura 720 For Personal & Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + paMca mahu~ttA paNNAsaMca bAvaTThI bhAgA,bAvaTThI bhAgaMca sattaptaTTiyA chettA chaTTi cuNiyA bhAgA sesA samayaM caNaM sare keNaM? tA uttarAhi asADhAhiM. uttArANaM asADhANaM carama samaye ||20||taaeesinn paMcaNhaM saMvaccharANaM doca hemaMtAkayaM AuTiM caMde keNa? tA satabhisayAhiM satabhisayANaM domuhuttA aTThAvIsa, bAvaTThI bhAgA muhuttassa setAlisaM cuNiyA bhAgA sesA kisa nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! mAgha badI ke prathama samaya meM hasta nakSatra ke pAMca tAre kahe haiM isase hasta nakSakA kA yoga hotA hai. yaha nakSatra huvacana se pAMca muhurta 50 bhAga 62 ye 60 bhAga 67 ye zeSa rahe taba usake prathama samaya meM yuga kI Adi se dUsarI AuTI kA prathama samaya hove. usa samaya sUrya kisa nakSatra sAtha yoga kare ? ahau gautam ! usa samaya uttarASADhA nakSatra kI mAtha mUrya yoMga kare. uttaSa DhA nakSatra ke cAra tAre kahe haiM. yaha nakSatra carama samaya bhogava kara abhijita nakSatra ke prathama samaya meM yuga kI Adi meM dUsarI AuTI kA prathama mamaya pravate. ima kA gaNita prathama AuTI jaise jAnanA // 20 // aho bhagavan ! ina pAMca maMvatsara meM dUsarI hemaMta kAla saMbadhI cauthI prAuTI kara baiThatI hai. ? aura kaunasA nakSatra caMdra pAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! zatabhiSA nakSatra ke 100 tAre kahe haiM, isa me anekavaca meM zatabhiSA nakSatra 2 muhurna 28 bhAga.62 ye 46 cUraNiye bhAga 67.the zeSa rahe taba isa ke prathama samaya meM yuga kI Adi se cauthI AuTI kA prathama samaya hAve. prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA khadavasahAyajI jvAlAprasAdanI / For Personal & Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM samayaM caNaM sUre pheNaM gakrutte ? tA uttarAhiM asADhahiM uttarANaM asADhANaM carama sme||21|| tA eesigaM paMcaNhaM saMvaccharANaM taccaM hemate kiya Au, cade ke ? tA puNaM punaramaNa ekavIsa muhatA tavAlIsaMca cATTI bhAgA bATTI bhAgaM sattasaTThiyA chettA. teta saM cuNiyA bhAga sesA taM samayaM caNaM sUre keNaM ? tA uttarAhiM AsADhAhiM uttarANaM asADhANaM carama samae // 22 // tA eemiNaM paMcaNha saMvaccharANaM cautthe hemaMte 26 aho bhagavan ! usa samaya mUrya kisa nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! usa samaya uttarASADhA nakSatra sAtha sUrya ye ga karatA hai, yaha carama samaya meM yoga karake abhijita nakSatra ke prathama samaya meM yuga thAdise cauthI AuTI kA prathama madhya pravarte izka' gaNita prathama bhAuTI jaise jAnanA // 21 // aho bhagAn ! ina pAMca saMvatsara meM tIsarA heaMta kALa saMbaMdhI yuga se chaThI AuTI kara baiThatI hai ? aura caMdra kisa nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho golama ! puSya nakSatra ke tIna tAre kahe. haiM, mahAdI 1 ko puSya nakSatra kA yoga hotA haiM yaha nakSatra 11 muhUrta 43 bhAga 62 ye 33 bhAga 67 ye zeSa rahe taba isa ke prathama samaya meM chaThI AuTI kA yoga hotA haiM. aho bhagavan ! utta samaya sUrya kisa 4 nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! uttarASADhA nakSatra sAtha yoga karatA haiM. yaha carama samaya | bhogava kara abhijita nakSatra ke prathama samaya meM chaTho AuTI kA prathama samaya pravartatA hai // 22 // 11 zata-raMdra pratimUtra SaSTha-upAna 48. 418488- bArahavA pAhuDA 148 For Personal & Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 anuvAdaka-bAlavAcArI munizrI ajaka apijA. kaye Au caMde keNaM gakkhatteNaM ? tA mUleNaM mUlarasasaNaM cha muhuttA aTThAvIsa vAvaTThI bhAgA vAvaTThI bhAgaM ca satta saTThiyA chettA vIsa cuNiyA . bhAgA sesA // taM samayaM caNaM sUre keNaM tA uttarAhiM asADhAhiM uttarANaM asA DhANaM / carima samae // 23 // tA eemiNa pacaNDa pvacchara NaM paMcamaM hemaMta kiya Auhi caMde kega ? tA kattiyAhiM, kattiyANaM aTrArasa muhatA chattIsaM ca bAvaTTI bhAgA muhattarasa ho magavan ? ina pAMca saMvatsara meM cauthA hemaMta kAla saMbaMdhI AuTI kaba caiThatI hai aura caMdra kisa nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! mAghadI 13 ko mUla nakSatra ke 11 tAre kahe haiM, isa se isa ke aneka vacana meM mUla nakSatra ke 6 murta 52 bhAga 12 ye 2. bhaga 67 ye zeSa rahe, tara usa ke prathama samayameM AThazI AuTI kA prathama samaya baiThe. ahA bhagarana ! mamamaya marya kima nakSatra sa tha yoga karatA hai? aho gautama! uttagapaDhA nakSatra mAtha yoga karatA hai, yaha carama samaya meM yoga karake bhamijina nakSatra ke prathama samaya meM yugI Adime AyI AuTa kA prathama hA ina kA gaNita gapa prAsTA anusa ra jananA. // 23 // aho bhagavan ! ina pAMca saMpattA meM pAMcavAM hemaMta kAla saMdhI dazavI AuTI kara baiThatI hai aura caMdra kima nakSatra mAya yoga karatA hai ? bhaDA gIta ! usa rUpaya kAttakA nakSatra maha vadI 10 ko baiThata hai, isa ka 18 muharna 36 bhAga 12ye 6 caraNiya bhaga 67 ya zeSa rahe hava isake prathama samaya meM dazavI AuTI baiThatI hai. aho bhagavan ! usa samaya sUrya kisa nakSatra sAtha .prakAzaka rAjAbahAdura lAlA. mukhadavamahAyajI vAnaramamAdajI. For Personal & Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 yoga karatA? aho gatama uttarApa hAkSatra sAtha yoga karatA hai, usake cAra tAre ko. ima ke caramasanayamAna kara ke abhinita nakSatra ke prathama papaya meM dazavI AuTI baiThe. ima kA gaNita pahile maiMsa jAnakA yaha dazArA kima tirtha baiThatI hai. caMdrakA konasA nakSatra zeSa rahe. sUrya sAya konamA sUrya nakSatra meM caMdra nakSatra vinA zeSa rahe athavA isa ka prathama samaya meM AuTI baiThe usakA yaMtra prajAsatra paDha-upAtra 408 AuTI draMtha.] mUrya mAtha ma.pA.bhA. zapa rahe | tIthI nakSatra ma0mA.mA. nakSaSa maha 19 81 bArahavA pAhuDA 4189480 asaNI 13153 pUrvA mahA zuTI 4 zabhiSA 22846 abhilana 124 zrAvaNa zu. 10 vizAkhA 1.504.. pUSya 1943 mahA vadI 1 pUSpa 124333 abhinita 924 zrAvaNa vdii| revatI 253226 pUSya 114. pahA vadI 13 65820 abhijita zrAvaNa zudI 4 pUrvApha lgunI 124713 pUSya 214 mahA zudA 10 kRtikA 1836 hai amiAneta 92 264 126 48 saptadaza 1090 . 33|| 66 264 126 For Personal & Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rImuni zrI amo ke avinA bhartha 4. manuvAdaka-pAlabrahmacArImAna zrI apo ke RSijI bhAgaM ca sattasITriyochacA cha cuggiyA * bhAgA sesA // taM samayaM caNaM sUre keNaM NakkhatteNaM tA uttarAhiM asADhAhiM uttarANaM asADhANaM carima samae // 24 // tattha khalu ime savihe joe paNNatte taMjahAvasahANujoe, veNuyAjoe maMcajoe bhavatimaMca joe chattajoe. chattAti chattajAra z2agucaje.e dhaNajAe viNotajoe maMDukappujAe : nAmadasame // 25 // tA eesiNaM paMcaNha saMvaccharANaM chattAtichatta jAge cade kasi desasa isa taraha yaha yaMtra saMpUrNa huvA. isameM pAMva bhAuTI mUrya dakSiNArdha ke puSya nakSatra sAtha yoga kare aura pAMca AuTI uttarArdha ke abhijita nakSatra sAtha yoga kare // 24 // vahAM daza prakAra ke yoga kahe hai vRSabhAnu yoga vRSabha ke AkAra meM caMdra sUrya nakSatra jisa yoga meM prata so vRSabhAnu yoga hai, 2 berANu yoga bovAsa kI vANA ke AkAra se 3 mAMdhAnu yoga so mAMdhA ke bhAkAra se4 maMcana maMca yoga se mAMcA para mocA kA AkAra vAlA 5 chavAna yoga so chatrAkAra vAlA 6 chatratrAvaye ga so utra hai usa para unakA AkAra 7 yUkA so vabha ke skaMdha meM jUkA hAye usa akAra se 8dhana samRddha caMdra marya nakSatra ke bIca me jAve sA 9praNIta yoga sA gRha nakSatra ke karaNa jAna, sUrya upAya so 10 baMDaka pUna yoga gati ke saMbhava se hove // 25 // ina daza meM se chaanuch| poga varjakara kSeSa nA thoga prAya: anekadhA aneka sthAna mIlate haiM ina se chatrAnukA kA yahAM prazna sakate haiM. aho bhagavana / ina pAMca saMvatsara meM chatra para chatra yoga caMdra kisa deza meM kare ? aho, kAmaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488*- saptadaza caMdra mazazi-sUtra paSTa pA joteti ? tA jaMbUdIvasa 2 pAI paDaNAyayAe urdiNa dAhiNa jIvAe maMDalaM caubviMsaNaM satenaM chettA dAhiNaM purathimillAMsi caubhAga maMDalasi, sattAvIsaM bhAge utanA abhAge vimatihA chettA, aTThArasa bhAge uNAdinA tihiM nAgahiM dAhiyA kalAhiM dAhiNa paJcasthime caubhAga maMDala asaMpatte se caMda chattAtichattaM jogaM joteti, uppaM caMda majjheNakkhatte heTThA Aice taM samayaM caNaM vade keNa Nakkha te ? tAhiM cittAhiM citANaM carame samae iti bArasamaM pAhuDaM sammataM // 12 // tattha gautama ! ima jambUdvIpa meM pUrva pazcima kI lambAI se va uttara dakSiNa kI jivhA se eka maMDala) ke 124 ke bhAga cara karanA. isa me 31 bhAga uttara pUrva ke IzAna kUna meM 31 pUrva dakSiNa anikUna meM 31 bhAga dakSiNa pazcimakUna meM aura cauthA 31 bhAga pazcima uttara vAyabdakUnama ina cAra bhAmameM se dakSiNa pUrva ko cauthA 31 bhAga meM 27 bhAga lekara ahAna bhAga ke bIsa bhAga karanA. jisa me se 18 bhAga lakara 19 bhAga isake do bhAga lekara dakSiNa pazcima ke nauthe bhAgako nahIM pahuMcanA huvA caMdra ina samaya upara caMdra madhya meM nakSatra aura nIce sUrya rahe. aho bhagavan ! ima samaya caMdra, kisa nakSatra sAtha yoga karatA hai ? aho gautama ! usa samaya caMdra citrA nakSatra ke carama samaya meM dove. yaha caMdra prajJapti sUtra kA bArahavA pAhuDA saMpUrNa huvA chatra para chatra kA yoga kara // 12 // (:) (:) For Personal & Private Use Only 4+vAvA pAhuDA 335 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 48 anuvAdaka - bAlahmacArI muni zrI amolaka bhASA // trayodaza prAbhRtam // tA kahate caMdemAsa vaDDobaDDI muhuttANaM Ahitati vadejjA ? tA aTTha paMcAsite mahattasate tImaMca bAvaTThI bhAge muhuttassa Ahiteti vadejA / tA dosiNA pakkhauNa aMdhakAra pakkhassa AyamANA caMde cattAri bethAlI' sa muhu tasae chetAlIsaMca bAvaTThI bhAge muhutarasa jAvati caMde rajjati taM paDhamAe paDhama bhAga vitiyAe vitiyaM bhAgaM jAra pannarasame atra terahave pahur3e meM caMdra kI vRddhi apavRddhi kA kathana karate haiM. aho maran ! caMdra mAsako vRddhi avRddhi kaise kahIM gautaba ! caMdra mAsa kI 885 hU kI vRddhe apavRddha kaDhI. caMdra tithI 293 muhUrta kI hai isa ko 30 sAthI ne gunaga885 muhUrta kI hai. isa ke do pakSa kaha haiM - aMdhakAra pakSa jisa meM aMdhakAra kI vRddhi aura zukla pakSa jisa meM aMdhakAra kI apavRddha (hAna), aMdhakAra pakSa Ase 442 muhUrta paryata caMdra rAha se rakta hove kyoMki patha kA pakSa hotA hai, eka tithI2923 isa kA muhUrta kI hai isa me 15 se gunanA jima se 442muhUrta hove isa ko 30 me bhAga dene se 14 dina hove isa ne dina meM caMdra kA vimAna rAhu ke vimAna se rakta hove, prathama tIthI meM caMdra ke vimAna kA prathama bhAga raruhu ke vimAna se rakta honA hai, dUsarI tIthI meM do bhAga, te sarI meM tIna yAvat pArahavI tIthI meM panaradda mAga caMdra kA vimAna rAhu ke vimAna se rakta hote, aura eka bhAga virakta hove. For Personal & Private Use Only pAcaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevamahAyajI jvAlA sa 38 ( Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra sama-caMdra majJa se sUtra paSTha upAGga 48 paNNarasa bhAge carima samae caMde rataM bhavati, ase te virale navati ya amAvAsaM tyaNaM pahale pakakhe anAvAsAta aMkArekrasa || || tA dAkhilA pakakhaM ayamANe cadA cAra kyAlI mahattama chyAlIsaMca bAbI mAMge mahattasma jAvati caMde virajati jahA-paTanAe padama mArga jAna parasame paJNarasamaM bhAgaM carama samae baMda virata sarvAta abasesa samaya virataya bhavati // ayanaM puNNamAsiNI tatvaNaM deNaM // 2 // tatthakhalu imAobAdI puNamAtI caMdra kA vimAna kara ye bha ga hai, isameM pratyeka thI meM cAra 2 mA kA AvaraNa hove isa taraha pannI tithi meM bhAga kA AvaraNa have aura do bhAga anAvRta rahe. caMdra vimAna sUrya vimAnasAtha calatA hai hala se amAvAsyA ko caMdra kA mAna manuSya kITAvara meM nahIM AtA hai. isa ke carama samaya me caMdra virakta hone para kRSNa pakSa meM pratipadA se amAvAsyA paryaMta hotA hai. isa taraha amAvAsyA { paryaMta aMdhakAra pakSa jAnanA || 1 || aba dUsarA zukla pakSa Ane se caMdra 442 virakta hone, prathama tithi ko prathama bhAga, dUsarI tithi kA do bhAga yAvata navI tithi ko pana havA bhAga rAhu ke vimAna sevaka hote, carama samaya meM caMdra saMpUrNa virakta hone, phIra caMdra virakta se raktavo yaha zu sedI 15 taka hote. isa taraha yuga meM do parva, eka kRSNa pakSa kI amAvAsyA va eka zukla pakSa kI For Personal & Private Use Only 44 pahA +4+ 337 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anavAdaka-cAlabrahmacArI muni zrI amAlaka pijI + ghAvaTI amAvAsAto paNNattAo, bAvaTThI ee kasiNArAgA bAvaTThI ee kamiNA virAgA, ee caumbIsepayaMsate kasiNa rAgavirAga jAva titANaM paMcaNhaM saMbaccharANaM samayA eeNaM ca uvvIseNaM saeNaM UgagAta kattiyANaM parittA asaMkhejjA sayA bhavai desa rAgavirAga timakkhAyaM. tA amAvAsAto puNamAsiNi cattAlIma bayAlIsa muhuttasae chayAlisa ca bAvaTThI bhAga muhu ttasssa Ahiteti vadejjA // tA amAvAsAtoNa amAvAsA aTTha paMcAsite muhuttasae tIsacaM bAvaTThI bhAgaM muhuttasma Ahitati vadejA // tA puNa. *prakazaka rAjAvahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlA prasAdajI. pUrNamA kA hoce // 2 // isa taraha e yuga meM 62 amAvAsyA 62 pUrNimA kahI haiM. 62 amAvAsthAoM meM eka ke aMtara se rAhu ke vimAna se caMdra virakta hove. aura bAsaTha pUrNiyA meM eka ke aMtara se rAhu ke vimAna se caMdra virakta hoNe. yo 124 varSa eka yuga meM hove. ina 124 parva meM kisI sthAna rakta va kisI sthAna virakta hone pavana ina pAMca saMtsara ke jitane mamapa haiM una meM eka pakSa ke eka 2mamaya ke himAba124 ramaya hove,AMkha macakara kholane meM jo mamaya lagatA hai vaha lIyA hai. aura jisa samaya kA do| vibhAga horeema amaMkhyAna samaya ho. ina meM se ardha caMdra kA vimAna rAhu vipAna kI sAtha rakta hove aura artha rAha vimAna se rikta hoye. enA aAMta jJAnIna kahA hai. sA aMgIkAra karanA. isa meM saMzaya karanA For Personal & Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4ks+ + Line-he TBER 20- mAsiNitoNaM amAvAsaM cattAri va pAlIsa muha ta sate taMcera, tA puSNamAsitoNaM pu" mAsiNi aTTha paMcAsite muhuttasa te tIsaMca vAvaTThI bhAge muhuttA Ahiteti emaNaM pati : caMdamAse, emaNa pavate sAle juge // 3 // tA caMdaNaM addhamAseNaM caMde kati maMDalAiM carati ? tA caudasa caubhAgA maMDala tiM carati ega cauvAsaM sata bhAgaM maMDalassa // tA AiveNaM ahamAseNaM caMde kati maMDala i carai ? tA solasa maMDalAI - nahIM. eka amAvAsyA se pUrNimA taka 442, muhUrta hote haiM, aura apAvAsyA se apAvAsyA paryaMta 1885 muhU hote haiM. pUrNimA me apAvAsyA paryaMta 442 ko aura pUrNimA se pUrNimA taka, ma kahe haiM, yahI parva meM caMdra mAsa kahA, aura yahI eka yuga meM 124 parva kaI haiM // 3 // aho bhagavan ! artha caMdra mAsa meM caMdra kitane maMDala calatA hai ? aho gautama ! ardha caMdra pAsa meM 14 maMDala aura pannara havA maMDala kA caturtha bhAga para eka maMDala ke 124 bhAga kare vaimA eka bhAga 4 itanA calatA hai, kyoM ki eka yuga meM caMdra 1768 maMDala calatA hai. eka yuga ke ardha caMdra mAsa haiM. isa se 1768 ko 124 kA bhAga dene se 15 paMDala Aye zeSa 32 bhAga 124 ke rahe. isa 31 bhAga ke pAca maMDala aura zeSa / rahA. arthat 1433 maMDala calatA hai. aho bhagAn ! mUrya mAsa meM caMdra kinane maMDala calatA hai ? aho gautama ! ardha sU pAsa meM caMdra 16 maMDala + bArahabA huDA 1 + t + ( For Personal & Private Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. carati tA. pakkhattA adamAsaNaM. caMde / katiH maMDalAI carati tA terasa hai maMDalAI caraMti. terasa sattamaTTI bhAga maMDalassa // 4 // tadA avarAti khalu duva aTTa bhAgAti jAti caMde keNai AsAma gAti sayameva paiTThiyA cAra carati // kayarA khalu tAI duve aTThabhAgAiM jAti caMde keNani jAva pavilittA cAraM carati tA imatiM dube aTThabhAgAu jAti cade keNai amAmaNNagAI cAra carati calatA hai. - aho bhagAn ! nakSatra ke artha mAsa meM caMdra kinane maMDala calatA hai ? aho gautama : 13 maMDala caMdra calatA hai kyoMki eka yu| meM caMdra 176 aMDara calatA hai aura nakSatra ke ardha pAsa 134 haiN| ima me 1768 ko 134 kA bhAga dene se itane hote haiM // 4 // usa mama: abhya do 8 bhAga 31 ye haiM ki jisa ko amAmAnyapaga me sAyaparamoza kara caMdra cAla calatA hai. aho gavan ! vedo 8 bhAga 31. ye kaunase haiM jima ko praveza kara caMdra ca calanA haiM ? ahaM gatama! yahAM do ATha bhAga arthAt - yahAM solaha maMDala kA pATha prAyaH 'dRSTIgocara hotA hai, paraMtu yaha azuddha mAluma hotA hai. kyoM ki eka yuga meM caMdra 1768 maMDala calatA hai aura eka yuga meM sUrya ardha sa.20 hai. isa se 1768 ko 120 kA bhAga dene se 14 maDala hote haiM. aura yaha pATha sUrya maMDala para bhI sakatA hai kyoM ki eka yuga meM sUrya maMDala 1830 haiM aura sUrya artha mAsa 120 hai isa se 15 maMDala pUNa karaMka solahaye mar3ala para cAla calatA hai. tatva kevalI gamya, 4. anuvAdaka bAlabacArI muni zrI amA.pAjA . kAzaka gajAmahAdaralAlA mumvadevamahAyajA jvAlAmA For Personal & Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428+ taM nikkhamamANe ceva amAvAsANaM teNaM pavisamANe cetra puNNamAsaeNaM,etAtiM khalu jAva - cAra carati // 5 // tA khatte adamAseNaM kevai maMDalassa cAraM caratitA paDhamAya jAgate cade dAhiNAte sataddhamaMDalAti jAticaMde dAhiNAe bhAgAte pavisamANe cAra crti|| katarAni khalu tAI sataddha maMDalAI 'jAi cada da hiNAe bhAgAta pavisamANe cAraM varati taMjahA bitie addha maMDale caute. chaTTaaTTamaM dasa vArasame cAdamame aha mNddl|| etAmikhala tANa sattaddhamaMDalANi jAti caMdedAhiNAe bhAgAe pAvasamANe caarNcraat||6|| 8 + samaza caMdra prajJApatra SaSTha upAU4101 mmamatmammmmmmmmmmmmmmwwwwwwwwwwwwwwwwww terahavA pAhuDA H solada bhAga 31 ye haiM jo amAyA se caMdra pUrNa mAna maMDala ke solaha bhAga meM jAkara cAla, calA hai. jina ke nAmA Anara maMDala para se nikalanA huvA ( amAvAsyA se) aura vAhya maMDala meM praveza karatA huyA pUrNa sa meM. isa taraha do ATha bhAga yAvat cAla calA hai // 5 // aho bhagavan / nakSatra ardha mAsa meM caMdra kitane maMDala cAla calatA hai ? aho gautama ! caMdra kI prathama ayana - jAte haiM dakSiNa se sAta ardha maMDala jAkara dakSiNa mArga meM praza karatA huA cAla calatA hai arthAt naiRtya kUna meM hai se nIkalakara IzAna kRta meM jAkara sAta ardha maMDala sparzatA huvA cAla calatA. aho bhagavan ! ve sAta ardha paMDala kauname 2 haiM ki jo IzAna kUna meM jAkara sparzanA huvA cAla calanA hai ? aho gautama ! drA artha maMDala, cauthA, cha8', aThavA, dazavA, bArahavA aura raudahavA ye sAta artha maMDala IzAna kUna meN| air For Personal & Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI + taM paDhamAyaNa gate caMde utaraddhe bhAgAe tepavisamANe cha ahamaMDalAtiM terasasattasaTThi bhAgAI aha maMDala jAtiM caMde uttarAte bhAgAte pavisamANe cAraM carati, katirAti khalu tAi cha addha maMDalAtiM terasa sattasaTThI jAva pAvisamANe cAraM carati? imANi khalu tAI cha addhamaMDalAi jAva cAraM carati taMjahA tatie addha maMDale paMcame addha maMDale, sattame ahamaMDale, ekkArasame addhamaMDale, terasama, addhamaMDale pArasamasa addhamaMDalarasa tera sasattasaTThI bhAgAti etANi khalu tAI cha addha maMDalAtiM terasa sattasaTThI bhAgAti prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI jAte samarza kara cAla calate haiM // 3 // prathama athana meM jAte uttarArdha bhAga meM praveza karatA huvA artha IzAna kUma se naiRtya kUna meM jAtA dugA caMdra / artha maMDala 13 bha ga 67 ye itanA maMDala palatA hai. aho bhagavan ! ce cha artha maMDala va 13 bhAga 67 ye kaunase 2 haiM ? aho gautama ! tImaga, pAMcavA,.. sAtavA, navamA, igya rahavA, terahavA ye cha aura sAhave maMDala kA 67 yA 13 bhAga sparza. isa taraha ukta cha ardha maMDala va 17 ye bhAga meM prathama ayana banatA huvA IzAna kuu| me tya kUna meM praveza karanA huvA cAla calanA hai. yoM yAvat prathama 13 nakSatra artha mAma meM caMdra ayana saMpUrNa hAve. jambUdvIpa meM do caMdra ke maMDala haiM jina meM se eka ke dakSiNa meM naiRtya kUna meM 15 maMDala hai aura dUsare ke IzAna kUna meM For Personal & Private Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498- 8 sUtra SaSTha-upAGga + sasadaza-caMdra prajJapti addhamaMDalassa ja ticaMde uttarAe bhAgAe pavisamANe dhAraM carati // eyAvata paDhamecaMdA yaNe samatto bhvti.||7|| tA khatte addhamAse No caMde ahamAse tA caMdeahamAse jo Nakkhatta aDamAse|tAo NakkhattAo addhamAsAo cedagaM ahamAsaNaM kiMmahiMyaM carati? ega a pramaMDalaM carati cattAri sattasaTThI bhAgAiM ahamadalassa sattasaTTI bhAgaMca egatIsAe chattANaMva bhaagaati||8||taa doccAyaNagata caMde purAsthamAe bhAgAe nikkhamamANe cauppaNe 15 maMDala hai. ipa meM naiRtya kuna ke ekI ke maMDala se caMdra nikale so IzAna kUna ke ekI ke maMDala sparza, aura IzAna kUra ke bekI ke maMDala se nikale so naiRtya kUna ke bekI ke maMDala sparze // 7 // nakSatra ardha mAsa meM caMdra artha mAsa hove nahIM aura caMdra ardha mAna meM nakSatra ardha mAsa hoye nahIM kyoM ki ardha caMdra mAsa meM nakSatra artha mAsa kA samAveza hotA hai. isa me nakSatra ardha mAsa se caMdra ardha mAsa baDAIhai. nakSatra ardha mAsa meM caMdra ardha mAsa kitanA adhika hai ? nakSatra ardha mAsa se caMdra ardha mAsa eka adha maMDala aura dUsare ardha maMDala ke nAra bhAga 67 ye, aura 9 bhAga cUANiye 31 ye adhika cale // 8 // prathama ayana meM caMdra 13 bhAga 67 yA calA, ina se 54 bhAga 67 yA zeSa rahA. yaha prathama nakSatra ardhaA mAsa meM pannA hare maMDala se jAnanA. isa taraha dUsarI ayana meM gayA huvA caMdra pUrva ke bhAga se nikalakara 54 bhAga 67 yA jAve taba caMdra anya caMdra maMDala ke kSetra meM cale. arthat IzAna kUna se caMdra nikalaka terahavA pAhuDA 420 48 For Personal & Private Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 344 44 anAvadaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSi sattasaTTI bhAgAti jAti caMde paratsaciNDapa Decarati, terasa sattasaTThI bhAgAI jAtiMcade bhappaNo cetraviNa paDicarati tA doccAyaNagate caMde pacatthimAte bhAgAta nikkhamamANe cauppaNe jAticaMde, parassaciNhaMpaDi gharAMti,terasa bhAgAti jAticaMde 13 bhAga 67 yA prathama ayA meM jAtA huvA aura dUsarI ayana meM 54 bhAga 67 yA calatA huvA Rtya kUna ke panarahane maMDala para jAne so panaraharA maMDala adha caMdra kA jAnanA. 13 bhAga 67 yA jAte caMdra aparA maMDala kSetra meM cale artha t Rtya kUna ke pArave maMDalA se nIkalatA huvA IzAna kUna ke ca udara va maMDala para ja te 13 bhAga 67 yasaraH ke maMDala ke kSetra para cale ina se IzAna kUna ke caMdra ke IzAna kUna se ekI maMDala aura naiRtya kUna meM eka maMDala jAnanA. dUsarI agana meM gayA huvA Tra 54 bhAga 65 yA zeSa rahane para prathama ayana saMpUrNa hue pIche marI ayana meM rahA huga pazcima ke bhAga se (Rtya kU se caMdra gaphalatA huga 54 bhAga 67 yA anya caMdra maMDala ke kSetra meM calatA hai| arthAt naiRtya kUna meM meM caMdra nIkala kara 13 bhAga 67 yA prathama ayana meM calA. aura 54 bhAga 67 yA dUrga ayana meM calanA IzAna kuu| meM pannaraha ve maMDala para pahU 1. yaha panna havA maMDala anya caMdra kA jAnA. yahAM 13 bhaga 67 yA caMdra apanA kSatra meM cale, arthAt IzAna kuna se nIkalatA havA Rtya ke ca udaha ve maMDara para mAta 1.3 bhAga 67 yA svataH ke kSetra meM cale, isa se naiRtya kRna ke cadra prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI jvAlAprasAdajI. / For Personal & Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 431+ saracaMdra masUtra - 488+ apazocetraviNaM ciNhapADe carati // 9 // avarANi khalutAI duve terasa bhAgAti jAti caMde keNati asAmaNNAti sayameva pavihitA cAraM carati katararANi khalu tAidube terasa bhAgati jAtra caraM carati ? imANi khalu dube terasa bhAgAtiM jAtra pariTTitA cAraM carati taMjA samaMtare caiva maMDale savya bAhire catra maMDaLe etAgi khalu nANi dube terasa bhAgAtiM jAtiM caMde kei alAmaNNAti sayaMmaMtra pavitAcAraM carati, etAvatA doce ke naiRtya kUna meM baka maMDala aura IzAna kUna meM eka maMDala jAnanA // 9 // dUsare nakSatra ardha mAsa meM do teraha arthAt 26 bhAga 67 ye caMdra asAmAnyapA se praveza kara calanA hai. a bhagavan ! yaha kisa prakAra do teraha bhAga svayametra praveza kara caMdra asAmAnyAtA se calatA hai ? aho gautama ! satra se AbhyaMtara maMDala va saba se bAhya maMDala isa taraha do teraha bhAga 37 yA svayameva caMdra praveza kara asAmAnya panA se caratA haiM. kyoMki eka yuga meM 67 nakSatra mAsa hai, aura caMdra maMDala 1768 hai isa ke 67 kA bhAga dene se 20 maMDala hone zera 25 bhAga 37 ye rahe isa se eka caMdra kI apekSAne cadahave maMDala para caMdra ayana he ve zeSa 12 maMDaLa anaMtara maMDala ke 26 bhAga 67 ye jAkara nakSatra mAsa pUrNa hove nakSatra mAsa kI Adine caMdra bAhira ke maMDala se praveza karatA huA terahave maMDala se nIkala kara canda maMDala ke 26 bhAga 67 ye meM nakSatra mAsa saMpUrNa hove isa prakara dUsarI caMdra ayana nakSatra mAlakI apekSAse For Personal & Private Use Only * g* terahavA pAhUDA 345 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdAyaNe samatte bhavati // 10 // tA NakkhattamAse No caMdamAse, caM'mAse, No / NakkhattamAse tA pakkhattamAse caMdeNaM mAseNaM kiM mahiyaM carati ? tA do addhamaMDalAiM carati aTThaya sattasaTThibhAgaca addha maMDalassa sattasahi bhAgaM ca ekatIsahAchattA aTThArasa bhaagaaii||11||taa taccAyaNagate caMda paccatthimAte bhAgAte pavi samANe bAhirANaMtarassa paccasthimilassa addha maMDalama ekatta lIsaMca sattamaTThIbhAgArti maMpUrNa ho // 10 // yahAM nakSatra mAma meM caMdra mAsa have nahIM aura caMdra ma.sa meM nakSatra mAma nahIM hoge, kyoM ki caMdra pAsa me nakSatra ma sa choTa hai. yahAM gautama sva.mo prazra karate haiM ki aho bhAvan ! nakSatra mAma sa caMdra pAma kitanA adhika calatA hai? aho gautama! nakSatra mAsa se caMdra mAsa do ardha maMDa-28bha ga67 yA 18 cUrANaye bhAga 21be adhika calana hai||11|| nakSatra kI tasarI aya rama gayAhA pazcibhAga artha n naiRtyakAsa nIkala kara IzAnakUTa meM praveza karatA huvari ke anaMtara pazcima ke ardha maMDala kA 41 bhAga 62 yA apana va anya ke kSetra para calatA hai. 13 bhAga 67 yA yaha kSetra calanA hai. teraha bhAga 6. ye jAta apanA va anya kA kSetra calatA hai. isa tAha vAhira ke pazcima bhAga se praveza karatA hunA artha paMDa para 4. bhAga 37 ye meM ardha maMDala saMpUrNa hove. yahAM jA kSetra kaha uI kA yaha kAna: ki eko Dara se 1dA kI maMTala taka 41 bhAga 65 yA calatA hai. vahI maMDala kA apane navaM AMka meM kahA huvA hai. isa senA , anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSirja * pakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadavasAyajI jvAlAprasAdajI / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - SaSTha upAGga saptadaza caMdra prApti jaticaMde appaNIya parasma ciNaM paDicarati terasa satasaTTI bhAgAti parassa ciNNaM paDicarai / / terasa satasaTTi bhAgAti jatiM caMde appoya parassaciNNaM paDicarai, etAvatAbAhiraNaMtare paccathimille addhamaMDala ekatAlIsa sattaTThI samate bhavati, // 12 // tA taccAyaNagate caMde purathimAte bhAgAte pavisamANe vAhiratassa purathimillassa addha apane maMDarapara calatA hai. paraMtu yahAM apanA va anya kA donoM kA kahA ima kA kAraNa yaha hai ki eka maMDala 134 bhAga kA hai. isa meM 67 bhAga meM do sUrya va 67 bhAga meM do caMdra isa taraha saMpUrNa maMDala ke E kSetra kA vibhAga karanA. isa se eka 2 vibhAga 33 // kA bhAtA hai. paraMtu 41 bhAga 67 yA calakara IzAna kUna meM pAye i-meM se 24 bhAga vAyavyakUnameM sUryakA kSetra sparza yaha para kSetra aura 15 // kSetra IzAna " kUna meM caMdra kA sAthai yaha apanA kSetra jAnanA. kyoM ki bekI maMDala svanaH kA hai. isa se 13 bhAga parakSetra aura 15 // bhAga apanA kSetra hai. paraMtu pATha teraha kahA hai yaha kyoM kahA hogA. so, kArI gama ra jA: 3 bhAga apanA va para kA kSetra kahA hai usa meM // bhAga apanA kSetra aura 9 // bha azakUna mUryakA parakSetra have emA saMbhava hai tatva kevI gamya // 12 // uma nakSatrakI tIsarI ayaNa hai havA ke artha na Izana kUna meM se nIkalakara naiRtya kuna meM praveza karatA huvA vAhira ke aMtara mAza karatA huvA artha maMDala ke 41 bhAga 67 ye jAte apn| va anya kA kSetra para calatA hai. 133 . rahavA pAhuDA +8+ +8 For Personal & Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / maMDalarasa ekatAlisa sattasaTThIbhAgAti jAti caMde appoya parassaya vigaM paDicarati,terasa bhAgAti,jAticaMde pararasaciNNaM paDicarati terassa sattasaTrIbhAgAti jAtiM caMde a- 1 ppaNIya parassaciNNaM paDicarati / etAvatA bAhiretacca purathimille addhamaMDale ekatAlIsaM sattamaTrIbhAgeti samatte bhavati // 13 // tAtacAyaNagate caMde pacatthimAte bhAgAe pavi. bhAga 67 ya jAte para kSatrapara calatA hai. aura me 13 bhAga 67 ye apanA vapara kA kSetra para calatA hai isa taraha vAhira ke aMtara se pUrva bhAga meM praveza karatA huvA ardha maMDala bhAga 67 ye meM saMpUrNa hove. yaha g Tha para se artha hotA haiM. paraMtu yahA~ kSetra kahA usa kA kArana yaha haiM ki ekI maMDala se nIkalakara bakI maMDalapara 41 bhAga 67 yA cale taba bekI maMDala kA apane navaye AMka meM kahA hai. usa sa apane maMDalapara caratA hai paraMtu yahAM apanA va para kA donoM kA kahA ima kA kArana yaha hai ki saMpUrNa mahala 11 bhAga kA hai. isa ke 65 bhAga do sUrya ke aura 67 bhAga do caMdra ke yoM pratyeka bhAga F33 // kA huvA. paraMtu 41 bhAga 67 Na calakara naiRtyakUna ke maMDala para bhAve jima meM 41 bhAga agra kUna ke kSetra kA samarza sA para kSetra janA aura 1 // bhAga 'RpakUna meM caMdra kA kSetra sparza se apanA kSetra jAnanA. paraMtu pATha meM anya kA ( para)kahA so kyoM kahA hogA yaha kevala. gamya hai. aura teraha bhAga apanA. va para kA kahA jisameM bhAga apanA kSetra sarza aura 1 / bhAga vAyavya kuna meM mUrya kA kSetra parza yaha honA cAhiye. tatva kevalI gamyaH // 13 // aba cane kI 4. anuvAdaka-cAlana navarI mAne zrI amAlaka RSima * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadara mahAyajI AlAprasAda jI. www / For Personal & Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fo artha 44+41+ samA bAhira caudasta paccatthimilassa aDamaMDalassa ca utIsaM tattasI bhAgAti sattasaTThI bhAgava ekatIsahachatA aTThArasa bhAgAti jAti caMde appaNo parassaciNNaM paDi tIsarI ayana meM gayA huvA, pazcima bhAga meM praveza karatA huvA, bAhira ke panaraDave maMDala se caudahave maMDala pazcima ke ardhamaMDala ke 14 bhAga 37 ye aura 17 curaNiye bhAga 31 ye caMdra apane maMDala para deva parake maMDala para calatA hai. arthAt 16 // bhAga 67 ye IzAna kauna ke apanA kSetra calakara 17| (bhAga 67 yA aura 18 bUra bhAga 35 ye a. me kUna ke sUrya kA para kSetra calatA hai. isa taraha bAhira se caDadavA naiRtya kUna ke ardha maMDalapara eka caMdramasa saMpUrNa huvA, kyoMki caMdra mAsa 62 hai aura caMdra ke ardha maMDala 1738 hai. 1768 ko 62 kA bhAga dene se 28 ardha maMDala Aye aura 32 bhAga 62 yA rahA. isa ke 67 ye bhAga karane ko 32 ko 67 se guNA karanA jisa se 2144 hutre. isa ko 32 kA bhAga dene se 34 bhAga 67 yA aura zeSa 33 rahe isa ke 31 ke bhAga karane ko 31 se gunanA jisa se 1916 hAMve, isa ko 62 se bhAga dene se 18bhAga 35 ye huve. isa taraha eka caMdra pAsa 128 ardha maMDala 34 bhAga 67 ye aura 18 cUraNIye bhAga 31 ye calatA hai. isa se 14 ve maMDala para eka agrana saMpUrNa hove aura 28 maMDalapara do caMdra apana saMpUrNa hove. aura tIsarI apana meM pana maMDala For Personal & Private Use Only 49* 43+ terahavA pAhuDA 48*42+ 349. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 4 anuAdaka bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI bhAga caraMti, etAvatA vAhira caudase paccatthimile aDamaMDale samatte bhavati // 14 // evaM khalu caMdeNaM mAseNaM caMde parassaM cauppaNNAI duve sattasaTTI bhAgAI caMde appaNocaNaM paDicarati, terasa sasasaTTI bhAgAI jAti caMde, appaNo deva parassaciNaM paDicarai betAlIsaM se praveza karate caudaye maMDalapara 34 bhAga 67 yA 18 curaNiye bhAga 39 yA cale utane meM caMdra mAsa saMpUrNa hove // 14 // yoM eka caMdra mAsa meM caMdrA eka nakSatra va do ardha maMDala aura tIsare ardha maMDala ke 8 67 ye 18 bhAga 64 ye itanA calatA haiM. yaha kauna se 2 kSetra meM saMpUrNa kare ? yaha nakSatra mAsa saMpUrNa hote va caMdra nIkalate caudahave ardha maMDala ke 26 bhAga 67 yA ( Akara nakSatra saMpUrNa kara. kyoM ki eka yuga meM nakSatra mAsa 67 haiM aura 1768 ardhamaMDala caMdra ke haiM. 1768 ko 65 se bhAga dene 26 arva maMDala Atre zeSa 26 bhAga 67 ye rahe. eka nakSatra 26 maMDala hai, aura 27 ve ardha maMDala meM 23 bhAga 67 yA caMdra calakara nakSatra mAsa saMpUrNa kare. isa se eka ayana ke 14 artha Dala nikAlane dUsarI ayana ke 12 ardha maMDala 23 bhAga 37 yA cale. paraMtu pahile 94 ve artha maMDala para 23 bhAga 37 yA kahA hai usa kA kyA kArana ? dUsarI aya kA dUsara ardha maMDala se prAraMbha hotA hai. isa me terave ardha maMDala meM eka milAne se 14 vA artha maMDala ke 26 bhAga 67 ye me eka nakSatra mAsa saMpUrNa havA, tatpazcAt 142 bhAga 67 ye 18 bhAga 61 yA calakara caMdra mAsa pUrNa hAve. 108 bhAga 67 yA parakSetra se va apanA kSetra meM caMdra cAla calatA hai kyArka IzAna kUna me se nIkalatA huvA caMdra 14 ve ardha maMDala para 24| bhAga 67 yA agnikUna meM mAsa For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjA bahAdura lAlA sukhadeva mahAyajI jvAlAprasAdAjI 350 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 - sanadaza-caMdra prajJaptI sUtrapaTa-upAGga 4 bhAgAti,ahAsattasaTThIbhAgAi sattasaTTabhi gaMca ekatIsaha chattA aTThArasa bhAgati jAti caMda appaNoya parassacipaDicarati,avarAti khalu duveterasa bhAgAti jAi caMde,ke gati asAmANAti sayameva paviditA cAra caratiincelA caMda lAsyAyAmaniva? aNuba TThiya / sUrya kA kSetra cale aura 16 // mA 61 yA apanA kSetra calakara cAvA artha maMDala saMpUrNa kare natpazcAt pannAce arthamaMDa para came 13 // bhAga apanA kSetra cora bhAga 67 yA vAyavya kUna meM marya ke kSetra meM cale. 16 // bhAga31 yA IzAna kUna meM naMda ka kSetra prati cale aura pannarahavA ardha maMDala IzAna kUna me saMpUrNa kare. pahI naiRtya kUna me nIkalanA hayA caMdra caudahave ardha maMDala para 24 bhAga 167 yA vAyavya jUna meM sUrya kSetra calakara va 16 // bhAga 67 yA IzAna kUna meM apanA kSetra calakara IzAna kanameM caudahavA artha mahala saMpUrNa kare, tatpazcAt panAha ve artha maMDala para calate 16 // bhAga 67 yA IzAna kUna meM apanA kSetra cale aura 33 // bhAga 67 yA amikUna meM para kSetra cale aura 16 // bhAga para kSetra calakara pannara hA ardha maMDala saMpUrNa kare. 13 bhAga 67 yA caMdra apanA 14 vA ardha maMDala meM praveza kara para kSetra meM cale. yoM naiRtya kUna se nikala kara caMdra naiRtya kUna meM 13 bhAga 67 yA para kSetra cale aura IzAna kUna meM nikalakara IzAna kUna meM 13 bhAga 67 yA para kSetra cale. biyAlIsa bhAga kA artha ekavIsa bhAga 67 yA aura 18 bhAga 31 yA calate caMdra apane 14 ve ardha maMDala para jAte para kSetra para calakara caMdra mAsa pUrNa kare. IzAna kUna se nikalatA caMdra 3 // bhAga 27 thA IzAna kUna ke tarahavA pAhuDA 48488 For Personal & Private Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | / saMThANaM sAMThati viubaNamiTTipattesuvi. caMdedeve 2 Ahiteti badejA // iti terasamaM pAhuDaM sammattaM // 13 // . . * * * * anuvAdaka-cAlanamacArI muni zrI amolaka panI icaMdra kA para kSetra calakara 17 bhAga 67 yA 18 bhAga 31 ye agni kUna meM marya kA para kSetra calakara vaMdra mAsa pUrNa kare. aura naiRtya kUna se nikalatA caMdra 3 // bhAga 67 yA naiRtya kUna meM caMdra kA para kSatra va 17 bhAga 67 yA 18 bhAga 61 yA vAyavya kuna ke sUrya kA para kSetra calakara caMdra mAsa pUrNa kare. dUsarI vakta 26 bhAga 67 ye nAtA huvA caMdra 14 ve maMDala isa prakAra svayameva praveza kara cAla calakara nakSatra mAsa saMpUrNa kare. isa prakAra caMdra mAsa meM gamana kI vRddhi anavasthitapanA se jAnanA. ke vimAna va maMDala ke saMsthAna kaise pa caMdra ke devatA kI sthiti kaisI hai ? caMdra kA deva vikurvaNA grahaNa karatA huvA prasatA hai. yoM terahavA pAhuDA saMpUrNa huvA // 13 // 0.prakAzaka-rAjAhAdura lAlA mukhadevasahAyajI vAlA - Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to 414 sadaza caMdra prajJapi-patra SaSTha-upAGga 438 // cartudaza prAbhRtam // tA kahate dosizA pakkhAo bAhu Ahiteti vadejA?tA dAkSiNA pakkheNaM dosiNA bahu Ahitati vadejA ? tA kahate dosiNA pakkhe dosiNA vaha Ahiteti vadejA tA adhakAra pakkhAo dosiNA pakkha dosiNA bahu Ahitati vadenA // 1 // tA kahate tA aMdhakAra pakkhAo dosiNA pakkhe dosinn| bahu Ahiteti vaMdajA // tA aMdhakAra pakravAoNa doliNA pakkhe ayamANe caMde cattAriyayAla mahattasaechetAla saMca vAvaTI bhAge muhuttarasa jAya caMde virajati tapaDhamAe paDhamaM bhAga jAva pArasa gupaNNarasamaM bhaag|| caudahayA pAhA kahate haiM. aho bhagavan ! dUsarA zukla pakSa kaise kahA hai ? aho gautama ! zukla pakSa ta bahuna kahA hai. aho bhagAn ! dusare zukla pakSa meM udyAta huna kisa prakArakahA? aho gautama , kRSNa pakSa pIche zukla pakSa Anese arthAta kRSNa pakSa kI apekSA meM udyAta vizeSa kahA // 1 // aho bhagavan ! aMdhakAra pakSa se udyota pakSa ke muhUrta kaise kahe ? arthAta pratidina udyota kI vRddhi kaise kahI? aho gautara ! aMdhakAra pakSa me jaba udyosa pakSa AtA hai taba caMdra 442% muhUrta paryaMta rAhu ke vimAna se virakta hote. ima meM pahile dina eka bhAga yAvat earahave dina panaraha bhAga rAhu ke vimAna se virakta hokara vaddhi hone. isa taraha kRSNa pakSa se zukla pakSa ke kahe aura isI se prati 18+ +30+ caudahavA pAhuDA 4234 For Personal & Private Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lU artha anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSi * evaM khalu aMdhakAra pakkhAo dosiNA pakkhe muhuttegaM dosiNA bahu Ahiteti badeja // 2 // tA kevatiyANaM dAMsiNA pakkharasapArattA dosiNA Ahiteti vadejA? tA parittA asaMkhajja bhAgA // 3 // tA kahate aMdhakArAbahu Ahiteti vadejjA ? tA aMdhakAra pakkhe aMdhakAra vahu Ahitati vajA ? tA kaha aMdhakAra pakkhe aMdhakAra bahu Ahiteti vadejA ? tA dosiNA pakkhAtoNaM aMdhakAra patrakhaM aMdhakAra vahu Ahiteti vadejjA // 4 // tA kahate dosiNA pakkhAoNaM muhutteNaM aMdhakAra aMdhakAra bahu Ahiteti vadejjA ? tA dosiNA pakkhAto aMdhakAra pakkhaM ayamANe caMde cattAri vayAlIsa muhutta sae chayAlIsaMca bAvaTThI (dina udyota kI vRddhi kahI || 2 || aho bhagavan ! zukla pakSa ke kitane samaya kahe haiM ? aho gautama ! zukla pakSa ke asaMkhyAta samaya kahe haiM, tathApi zukla pakSa ke asaMkhyAna bhAga kahe haiM // 3 // aho bhagavan ! { aMdhakAra bahuta kaise kahA ? ahAM gautama ! aMdhakAra pakSa meM aMdhakAra bahuta kahA. aho bhagavan ! aMdhakAra pakSa meM aMdhakAra bahuta kaise kahA ? aho gautama ! udyota pakSa ke aMtara se aMdhakAra ipa se aMdhakAra pakSa meM aMdhakAra bahuta kahA hai // 4 // aho bhagavan ! udyota pakSa se | aMdhakAra kitane muhUrta kA kahA ? aho gautama ! udyota pakSa se aMdhakAra pakSa pakSa AtA hai. aMdhakAra pakSa kA muhUrta kA aMdha 442 * prakAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdI * For Personal & Private Use Only 354 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * aakir samadaza caMdra pravapti sUtra SaSTha-upAGga +8+ bhAgA muhuttarasa jAti caMde rajjati taM paDhamAte paDhama bhAgaMjAva paNNarasesu paNNarasama bhaagN|| evaM khalu dosiNA pakkhAto aMdhakAra pakkhe aMdhakAra bahu Ahiteti vadejA // 5 // tA kevatiyANaM aMdhakAra pakkhe parittA aMdhakAre Ahitati vadejjA ? tA parittA asaM khajjA // iti coisamaM pAhuDaM sammattaM // 14 // * * * kAra kahA hai. arthAt itane muhUrta paryaMta caMdra rAhu ke vimAna se AvaraNa ghAlA hove. prathama tiArtha meM prathama bhAga yAvat panarahabI tithi meM panarahavA bhAga / / 5 // aho bhagavan ! aMdhakAra pakSa ke kitane samaya meM kahe haiM ? aho gautama ! aMdhakAra pakSa ke asaMkhyAta samaya kahe haiM arthAt aMdhakAra pakSa ke asaMkhyAta bhAga hote haiM. yaha caudavA pAhuDA saMpUrNa huvA // 14 // +4887 caudaDavA pAhuDA 488488 - For Personal & Private Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra anuvAdaka - bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI // paJcadaza prAbhRtam // tA kahate sigdha vatthu Ahiteti vadejA ? tA eemiNaM caMdimasUriyagahagaNaNakkhatta tArAruvANaM caMdahiMto sUrA sigdhagati sUrehiMto gahAsigghagati, gAhiMto nakkhatA sigdhagati, NakkhatehiMto tArAsigdhagatI // savva appagatINaM caMdo, savtra sigghagatINa tArA // 1 // tA egamegeNaM muhuttegaM caMde kevaiyAI bhAga sayAi gacchati ? tA jaM catre pAhuDe meM aMdhakAra va udyota kA kathana kiyA. aba panahatre pAhuDe meM caMdra Adi nakSatra kI (zIghratA va maMdatA kahate haiM. aho bhagavan ! jo pAMca prakAra ke jyotiSI haiM, una meM se zIghragati kima kI hai ? aho gautama ! caMdra, sUrya, graha, nakSatra va tAre ina pAMca prakAra ke jyotiSiyoM meM caMdra se sUrya kI zani hai, sUrya se graha kI zIghraga te hai, graha se nakSatra kI zaghragati hai, aura nakSatra me tArAoM kI zIghragati hai. saba se maMda gati caMdra kI satra me ghrigati tArAoM kI hai // 1 // aho bhagavan ! eka 2 muhUrta meM caMdra kitanA bhAga calatA hai ? aho gautama ! caMdra jima 2 maMDala para calatA hai usa 2 maMDala kA 102800 bhAga karanA jisa meM ke 1768 bhAga eka muhUrta meM calatA hai. eka yuga meM caMdra karanA maMDala kare ? yuga kI 1830 ahorAtra haiM isa ke muhUrta karane ko 30 se gunA karane se For Personal & Private Use Only 5 . zaka rAjA bahAdura bAlA sukhadevasahAyajI jyAlA pramAdajI 0 356 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + maMDalaM uvasaMkamittA cAra carani, hA tassa maMDalassa parikkhevassa sarasma aTrasaTrI ___bhAgasayAti gacchata maMDalaM satasahasmaNaM aTrANa utieya saeha chettA ||2||taa ega- 1 megeNaM mahatteNaM mare kevatiyAti bhAgaMsayAI gacchati? tAjaMja maMDalaM uvasaMkamittA cAraM 154900 hove. yaha 54900 ko 1768 sa gunate 97063200 bhAga hAve. ima bhAga ko 109800 se habhAga dane se 884 maMDala hobe. isa se do caMdra milakara eka yuga meM 884 maMDala cale. ima ke ardha maMDala 1768 hote haiM. 1830 dina meM 1728 ardha maMDala hove to do ardha maMDala meM kitane dina hove ? 1830 ko dugunA karane se 3660 hove isa ko 1768 kA bhAga dene do Aye zeSa 124 rahe isake muhUrna karana ko 30 se guNanA jisa se 3720 hove. isa ko 1768 kA bhAga dene se do muhUrna Aye#zeSa 184 rahe isa ke 221 ke bhAga karane ko 221 se guganA jima se 4.964 ho isa ke 1738 kAmI bhAga dena se 23 bhAga 221 ye ho. ima se do ardha maMDala calana meM caMdra ko do dina do muhUrta va 231 bhAga 221 ye lage. // 2 // aho bhagavan ! eka 2 bhAga meM sUrya kitane mo bhAga calatA hai ? aho gautama! jisa 2 maMDalapa sarya calatA hai usa 2 maMDala kI paridhi ko 10980. bhAga kare usa meM se 1830 bhAga eka muhUrta meM calatA haiM. isa taraha mUrya eka yuga meM kisane maMDala karatA hai ? eka yuga meM 1830 aho rAtri hai isa ke muhUrta karane ko ko 1830 ko 30 gunA karane se 54500 hove ima ke 1830 bhAga se gunane se 100467000 bhAga hove. isa ko maMDala ke 109800 se bhAna za caMdra prajJApta sUtra SaSTha-upAGga 448 2. panarahavA pAhuDA 4189425 + mmmmmmmmmmmmmmmm Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijIka carati tA tassa maMDalasta parikkhevassa aTThArasatIse bhAge sate gacchati maMDale sayasahasseNaM aTThANauti - eyasaehiM chettA // 3 // tA egamegeNaM gaMNakkhatteNaM kevatiyAti bhAgA sayAtiM gacchati tA jaMjamaMDala uvasaMkamittA cAra dene se 915 maMDala do sUrya eka yuga meM karate hai. isa taraha ardha paMDala 1830 hove, eka yuga meM 11830 ardha maMDala hove, to do ardha maMDala kitane dina meM hove ? 1830 ko dugana karane se 3660 ho| isa ko 1830 kA bhAga dene se do dina hove zeSa kuccha rahe nahIM, isase do dina meM do ardha maMDala sUrya calatA hai.|| 3 // aho bhagavan ! eka 2 muhurna meM nakSatra kitaH so mAga calatA hai ? aho gautama ! nakSatra jina 2 maMDala para calate hai una 2 maMDala ke 100800 bhAga meM se 1835 bhAga eka mahUna meM calate isa taraha calane se eka yuga meM kitane maMDala cale ? eka yuga meM 1830 ahora tri hai. isa ke muhUrta karane ko 130 se. gunanA jisa se 54900 hove. isa muharta ko 1835 ke bhAga se gunate 10.741500 bhAga hote. ima ke maMDala karane ke liye 109800 se bhAga denA jisa se 917 // maMDala hove zeSa kuccha rahe nahIM itanA do nakSatra cale. isa ke ardha maMDala karane ko ukta saMkhyA ko dugunA karanA jisa me 1835 adha maMDala hove. ukta 1835 ardha maMDala 1830 dina meM hoghe aba do ardha maMDala kitane dina meM cale sAba kahate haiM. 1830 ko dugune karane se 3660 huve, isa ko 1835 kA bhAga dene se eka dina va zeSa * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sUkhadevasahAyajI jvAlAprasAdanaM 0 For Personal & Private Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 8 28 / 884 Arch carati tassa maMDa| eka mahUna eka yuga meM ! eka yuga meM eka maMpUrNa maMDala lassa parikkhevarasa kitane bhAga kitane maMDala ardha maMDala athavA do ardha maDalaM. saMpUrNa kara aTThArasa paNNatA meM kitanA samaya hove. din|mu0| mu.ke bhAga bhAgasate gacchati 1768 maMDalaM satasaha sseNaM aTThA jAva - chattA ||4||taa jayANaM caMde mati samAvaNNagaM; sUre gati samAvaNNagaM bhavai seNaM gai viseseti mAyAe kevaiyA vise - seti ? tA bAvaTThI bhAge visasei / tA jayANaM caMde gai samAvaNNA pakvatte gai 11825 rahA. isa ke muhU karane ko 30 se gunena se 5475 0 hove isa ko 1835 kA bhAga dene se 121 mahU va zeSa 1535 rahe, isa ke 367 ye bhAga karane ko 367 se gunane se 563345 hove, isa ko 11835 kA bhAga dene me 307 bhAga huve, zeSa kuccha nahIM rahA. isa taraha do ardha maMDala nakSatra eka dina 1521 muhUrta va 307 bhAga67yA meM pUrNa kare. isakA ukta yaMtra hai.||4||aho bhagavan! aba caMdra muhUrna ke carimAMtameM be- BERBER 4 pabhara havA pAhuDa Bitti For Personal & Private Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 anuvAdakAlAcArImuni zrI apeka Ri samAvaNe bhai seNaM gaimAyAe kevaiyaM viMsesei tA sasasaTTI bhAge visese tA jayANaM sUre gai samAvaNNe bhavai Nakkhatte gai samAvaNe maMtrai seNaM gati samAyAe kevaiya visesei ? tA paMca bhAgA visesei // 5 // tA jayANaM caMde gati samAvaNNaga abhii nakkhatteM gai samabAnnaga puratthimatAe bhAgAe samAseti tA jatra muhute gati saMpUrNa kare taba sUrya bhI muhUrta ke caramAna meM gati saMpUrNa kare. ina donoM meM sUrya kI gati meM maryAdA se kyA vizeSapanA hai. arthAt caMdra se sUrya eka muhUrta meM kitanA adhika calatA hai ? aho gautama ! muhUrta ke carama samaya meM caMdra me sUrya eka maMDala ke 109800 bhAga meM se 62 bhAga Age cale itanA sUrya kA viSaya adhika kahA. aho bhagavan ! caMdra eka muhUrta meM gati saMpUrNa kareM, vaise hI dazatra eka muhUrta meM gati saMpUrNa kare to isa meM caMdra se nakSatra kitanA bhAga Age cale ? aho gautama ! ka muhUrta ke carama samaya meM caMdra se nakSatra eka maMDala ke 109800 bhAga meM ke 67 bhAga adhika aga cala. itanA viSaya nakSatra kA jAnanA. aho bhagavan ! jaise sUrya eka muhUrta meM gati saMpUrNa karatA se hI nakSatra eka muhUrta meM gati saMpUrNa karatA hai. isa taraha gati saMpUrNa karane meM kyA vizeSatA hai ? arthAt kitanA adhika nakSatra calatA hai. aho gautama ! ke 109800 bhAga meM ke pAMca bhAga sUrya me nakSatra adhika cake // 5 // caMdra gAte abhijita nakSatra bhI gati samApanna hote to pUrva dizA ke bhAga se yoga grahaNa kara, For Personal & Private Use Only eka maMDala samapanna hove aura natra muhUrta 27 bhAga. * prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI 0 360 7 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza-caMdra prajJapti sUtra SaSTha-upAGga 45 sattAvIsa ca sattasTrI bhAge mahattassa caMdaNa sAha, joga joeti jaNaM aNapari dRti 2 ttA vippajaha ta 2 cA vigatajogiyAdhi bhavai jayANaM caMde gati samAvaNe bhavai savaNe khatte gaha samAyaNa savai patthimAta lhe| jahA abhiisa varaM tIsa mahatte ca deNa sAI jogaM joeli jAva gijogiyAvi bhavati evaM eteNaM abhilAraNa yavaM pArasa mahattAI dIsati mahattAi dayAlIsati mahattAI bhANiyazani mana uttarAsAdA vigata jogiyAvi bhavati / / tA 67 ye paryaMta caMdra mAtha raha... kAla paryata usakI sAtha vicare, pazcAta yoga choDakara vigata yogI hove. jara caMdra gati samApana he ve aura zrANa nakSatra gati mamApanna hone taba abhijita nakSatra jaise pUrva dizA meM caMdra sAtha tIma mahU payata yoga karatA hai. itanA kAla paryata usa kI sAtha vicare. tatpazca t vigata yogI hone, isa AmelApa me mana jAnanA. ina meM kitaneka pasaraha mahUna paryaMta yoga karate haiM, jina ke nAma-zabhiSA, bharaNi, adra, azle, sAta aura jyeSThA. tI mana paryaMta yoga karanevAle nakSatra ke nAma-zravaNa, dhaneSTA, pUrvAbhAdrapada, revAta, azvinI, kRttikA, gazara, pUSya, maghA, pUrvAphAlgunI, hasta, cilA, anurAdhA, mUla aura pUrvASa DhA. paMtAlIsa muhU parvata yoga karanevAle nakSatra ke mAma-- uttarAbha-hada 2 rohiNI 3 punarvasu 4 uttarApha lgunI 5 vizAkhA aura 6 uttarASADhA. yo mama aminA se uttaSa DhA paryana kahanA yAta gita yogI haiM // 6 // jaba marya gate samApanna hai. aura jaba 48*48:0- pannAvA pAhuDA ra For Personal & Private Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anavAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka SijI 61 * jayANaM pUre gai samAvaNNe abhiiNakvatte gatisamAvaNNe puratthimAe bhAgAe samAmeti pure tA cattAri ahoratte chacca muhutte sUreNa sAI jogaM joteti jAba vigata jogiyAvi bhavati // 7 tA NakkhatteNaM mAseNaM caMde katimaMDalAti carati, tA terasa abhijita nakSatra pate samApana hove taba pUrva dizA ke bhAga se mUrya sAtha yoga kare isa taraha 4 ahorAtri aura 6 muhUrna paryA sUrA sAtha yoga kare. isI taraha cha nakSatra cha ahorAtra 21 muhUrta sUrya sAtha yoga karate haiM, jina ke nAma-zatabhiSA, bharaNI, A, azleSA, svAti aura jyeSThA. pannaraha nakSatra teraha se ahorAtri bAraha muhUna mUrtha sAtha yoga karata haiM, jina ke nAma-zravaNa, dhaniSThA, pUrvAbhAdrapada, revati, azvinI, kRttikA, mAzara, pUSpa, ghA, pUrvAphalAno. hasta, citrA, anugadhA, mUla aura pUrvaSADhA. aura cha nakSatra 20 ahorAtra tIna muhUrta taka yoga haiM, jina ke nama-uttarAbhAdrapaTa, rohiNI, punamu. utsarAphAlgunI, pizAbA aura uttarApADhA. 21 patra apane 2 samaya yogya sUrya sAtha vicara kara bigata yogI hote haiM // 7 // aho bhagAna mAma meM caMdra kitane maMDala calatA hai ? aho gautama ! teraha maMDala va eka maMDala ke 67 bhAma se 13 bhAga eka nakSatra mAsa meM caMdra calatA hai. e yuga meM nakSatra mAsa 67 haiM aura cadra maMDala 884 haiM. jitane mAsa nikAlanA ho utane mAma me 884 *ko gunA karanA aura 67 se bhAga denA. jo Ave so utane maMDala jAnanA. yahA~ prathama mAsa kA mahala prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadava mahAyajA jvAlAprasAdajI . For Personal & Private Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4+8+ 4 saptadaza caMdra prajJapti-satra SaSTha-upAGga 438 maMDalAi terasa sattasaTTI bhAgAti maMDalarasa crti|| ||taannkkhttennN mAsaNaM sUre kai maMDa lAiM carati?tA terasamaDalAI ca ucattAri sattasaTri bhAge . Dalasta carati ||9||taannkkh teNaM mAseNaM Nakkhatte kati maMDalAiM carati? tAterasa maMDalAti ahasaDatAlIsaMca sattasa TrI nikAlane kA hai isa ye 884 ko eka se guna 884 hove ise 67 se bhAgane se. 13 maMDala va 113 bhAga Aye. isa se eka nakSatra mAsa meM caMdra 13 maMDala va 13 bhAga 67 the calatA hai // 8 // aho bhagavana ! eka nakSatra mAsa meM sUrya kitI maMDala calA hai? aho gautama : eka nakSatra mAsa meM hai mUrya 13 maMDala va 44 bhAga 67 ye calatA hai, kyoM ki eka yuga meM nakSatra mA 67 hai aura sUrya 115 maMDala calatA hai, isa sa jitane mAma kA maMDala nikAlanA hoge utane mAsa me 915 ko gutA ke ke 167 se bhAga denA. jo Ave utane maMDala marya calatA hai mo jAnanA. yahAM prathama mAsa ke maMDala nikAlane ke haiM isa sa 9.15 ko eka se gurate 910 ho use 67 se bhAga dane se 13 maMDala aura zeSa 44 rahe isa se eka nakSatra mAsa meM mUrya 13 maMDala va 44 bhAga 67 yA calatA hai // // aho bhagavan ? eka nakSatra mAsa meM nakSatra kitane maMDala calate haiM? o meM taya ! eka nakSatra mAsa meM nakSatra 13 maMDala va 46 // bhAga 67 yA cala. kyoM ki eka yuga meM nakSatra mAsa 67 haiM aura nakSatra 117 // maMDala calate haiM. isa se jitane mAsa kA nikAlanA hova utane mAsa se 9.7 ko gumAurake 67se bhAga denA jo Ave utane maMDala jAnanA. yahAM prathama mAsa kA nikAlA hai isa se 9.4aa ko eka se gunA karane se 157 // hone pannarahavA pAhuDA 2 2 488 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amApAjI anuvAdaka bAlabacArI muni bhAge mahalasa crti||10|| ta caMda ma.raM. caMde va tamaMDalAticaraMti ? tA. cauddasa caubhAgAti maMDalAti, eka cauvasite bhAge maMDalassa caraMti // tA caMdaNaM mAseNaM sUre kati pucchA ? tA paNNarasa caubhAgRNati maMDalAtiM egaM cauvIsaM sate usa 67 me bha.ga dene meM 13 maMDala va 46 // bhAga zeSa rahA. ima me eka nakSatra mAma meM gakSatra 13 maMDala va 46 // bhAga cale haiM // 10 // aho bhayavan ! eka keMdra mAma meM caMdra kitane maMDa calatA hai ? aho gautama ! 14 maMDala, pannaraha / maMDala kA cauthA bhAga aura eka maMDala ke 124 bhAga kre| vaise eka bhAga. arthat eka maMDala ke 62 bhAga kare u| kA cauthA bha ga 10 // hove aura eka bhAga 124 kA hai usa ko 62 yA bha ga kare to AdhA bhAga 62 yA hAra yaha pUkta 15 // bha ga meM milAne meM 16 bhAga 62 ye hove artha ta eka caMdra pAsa meM caMdra 14 maMDarava 16 bhAga 62 yA calatA hai, kyoM kI eka yuga meM caMdra mAsa 62 haiM aura caMdra maMDala 884 hai isa me 884 ko 62 se bhAga dene se ina ata haiM. aho bhagavan ! caMdra mAsa meM mUrya kitane maMDala carate hai ? aho gautama! panave maMDala meM cauthA bhAga kamavaekanaga 124 kA artha tamaMDala maMparga aur46||bhaag 62 mA pannarakheDalakA aura eka bhAga124 kA nisa kA adhiH bhAga 62yA hu. yaha pUkti bhAga pilAne se 47 bhAga 62yA huvA. isa eka caMdra mAma meM sUrya 14 maMDala va 47 bhAga 62 ya calatA hai. kyoM ki eka yuga meM caMdra mAsa 624 4 aura sUrya 115 maMDala 6latA hai isa se 915 ko 62 se bhAga dene se pUrvokta saMkhyA AtI hai. aho / .prakAzaka-rAjAbahAdUra lAlA mukhadavasahAyajI vAlA prakAra jI* For Personal & Private Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya-caMdra upA nakSatra gAsa meM calane nakSatra caMdra maMDala sUrya maMDala nakSatra maMDala | mAsa maMDala | mA67 maMDala | mA67 maMDala mA 67 mama aaam. 1.3 39 | 71 12 1.3 1. 1.45 158 13 26 11. 24 40 54 68 81 44 21 66 42 19 63 1:1 17 122 61 136/ 38 150 16 22 16359 1.77 36 1 13 46 // 14 27 26 |15 5 // 16 41 54 52 | 17 68 31 // 18 82 11 19 95 57 // 20 109 37 21 123 16 // 22 136 63 23 150 42 // 24 164 22 25 178 1 // 26 kI maMkhyA caMdra Da maMDala mA.61 1.84 | 48 197 61 215 224 237 250 263 277 210 303 316 329 343 For Personal & Private Use Only sUrya maMDala maMDaLa mA.6 111 | 204 7 218 20 232 33 245 // 46 259 59 203 28. tay 18 3 31. 3 44 327 57 341 3 355 13 191 48 57 205 27 // 34 212 11 232 53 // 55 / 246 33 32 260 12 // 1 273 51 287 38 // 301 58 394 64 // 328| 44 342 23 // 356 | 3 46 nakSatra maMDaLa paMDaLa | 67 28 5 H+4+ paTavA huDA 365 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 368 42 369 41 // 45 | 62 621 0 raram. . &00000 24 424 34 // 49 0 684 686 1 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amosakha RSinI + 7. 3 725 / 737 * pakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadavasAyI naalaaprsaadjii| 731 738 08 764 752 4, 778 . 78. 6 778 36 600 6602, 36 62 818 For Personal & Private Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 860 844 28 8742 876 28 67 8840 015 . 017 samadaza-caMdra prajJaptI sUtrapaSTha-pAGga 4 bhAge maDalassa carati tA caMdeNaM mAseNaM gakkha te kaimaMDalAi caraMti ? tA paNNarasa caubhAgaNAi maMDalAi cha cauvIsaM sate bhAge maDalassa caraMti // 11 // tA uu. NA mAsaNaM caMda kati maMDalAti carati ? tA caudasa maMDalArti tIsaMca ega bhagavan ! caMdra mAsa meM nakSatra kitane maMDala calate haiM ? aho gautama ! panarahave maMDala meM caturtha bhAga 4 kama arthAt 14 maMDala va 46 // bhAga 62 yA aura 6 bhAga 124 ye jisa ke tIna bhAga 62 ye ho isa se eka caMdra mAsa meM nakSatra 14 maMDala 49 // bhAga 62 ye calate hai. eka yuga meM caMdra mAsa 62 haiM aura nakSatra 917 // maMDala calate hai. isa se isa ko 62 kA bhAga dene se pUrvokta saMkhyA AtI hai // 11 // *aba Rtu mApta kA kayana karate haiM. aho bhagavan ! Rtu mAsa meM caMdra kitane maMDala calatA hai ? ahaaii| gautama ! 14 maMDala va 30 bhAga 61 yA calA haiM. kyoMki eka yuga meM Rtu mAsa 61 haiM aura iMdra maMDala 884 haiM isa se 884 ko 61 se bhAga dene se 14 maMDala va 30 bhAga 61 ye hove. aho -46- panarahavA pAhuDA 4642 42 / For Personal & Private Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdalavArI muni zrI amolaka RSi caMdra caMdra maMDala mAsa 10 maMDaLa bhA.62 maMDala bhA.63 | maMDala / mA.62 14 | 1.6 28 32 caMdra mAsa meM calane kI maMDala saMkhyA. sUryamaMDala nakSatra maMDala | caMdra caMdra maMDala sUrya maMDala nakSatra maMDala maMDa : bhAga62 maMDala mA.62 maMDala | 38 | 206 54 221 mAna bhA. 62 9.9 38 | 207 23 221 60 // 8 236 24 250 1.28 142 88 19 103 114 4 118 156 12 1 1 185 1.4 47 14 42 / 14 199 29 32 21 37 16 213 16 228 17 242 44 24 // 59 12 73 61 / / 88 49 12 36 // 103 20 118 24 | 133 14 / / 61 48 || 20 132 36 147 50 162 177 22 191 40 34 | 19 4 51 22 2 / 24 6 177 36 25 53 | 112 23 // 26 18 250 270 285 211/ 313 | 325 342 356 370 | 36 147 21 162 For Personal & Private Use Only 40 265 56 28: / 10 295 26| 399| 42 324 58 339 28 12 354 368 | 44 383| 8 236 48 55 251 35 // 40 266 25 10 23 281 11 // 295 / 60 310 47 // 42/ 325 35 27 340 22 // 12 355 1.0 51 369 51 // 44) 384 45 * prakAzaka gajAbahAdara lAlA mudavAyI jvAlApAnI 368 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 486 pannara vA pAhuDA + H ig+ 0 720 828 840 858 873 18 20243 // V0 "00, . 7 . 22 For Personal & Private Use Only . . .. . ..... . 0 . 0 . . . 38.5 4 -he Bb-EL B 2023 Hot Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 42 anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka Rvijoga TThIbhAge maMDalassa. carati uuNA mAseNaM sUre kati pucchA tApaNNarasa. maMDalAtiMcaraMti // tA uuNA mAseNaM Nakkhatte pucchA ? tA paNNarasa maMDalAti carati paMcama bAbIse sata bhAge maMDalassa // 12 // tA AicceNaM mAseNaM caMde kati maMDalAti caraMti, tA ca uddasa maMDalatiM caraMti ekkArasayaM paNNarasa bhAge maMDalassa AicceNaM mAseNaM marekati bhagavan ! Rtu mApta meM sUrya kitana maMDala calatA hai ! aho gautama ! eka Rtu mAsa meM sUrya 15 maMDala calatA hai eka yuga meM Rtu mAma 61 hai aura sUrya 915 paMDala calanA hai. isa se 915 ko 61 seba bhAga dene se 15 maMDala Ate haiM. aho bhagavana ! eka Rtu ma sa meM nakSatra kitane maMDala calate haiM ? aho gautama! eka Rtu mAsa meM nakSatra 15 maMDala va pAMca bhAga 122 yA calate haiM. kyoM ki eka yuga meM Rtu mAsa 61 haiM aura nakSatra 917) maMDala calate haiM. isa 917 // ke 61 se bhAga dane se pUrvokta saMkhyA hova // 12 // aho bhagavan ! Aditya mAsa meM caMdra kitane maMDala calatA haiM ? aho gautama ! eka Aditya mAsa meM caMdra 14 maMDala va 11 bhAga 15 ke calatA hai. kyo ki eka yuga meM Aditya mAsa 60 hai aura caMdra maMDala 884 haiM. ima se 884 ko 60 kA bhAga dene meM 14 hoye zeSa 44 rahe. ima kA cheda karane ko, cAra se bhAga dane se 11 rahA aura 60 kA chada 15 huvA, isa se eka Aditya pAsa meM caMdra 1428 maMDala calatA hai. aho bhagAn ! eka Aditya mAsa meM sUrya kitane maMDala calatA hai ? aho gaitapa! eka Aditya mAsa meM sUrya pannara ha maMDala va eka maMDala kA cauthA bhAga arthAt 1 // maMDala calatA haiM. eka yuga prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha upAGga 46 Rtu mAsa caMdra maMDala maMDaLa mA.61 10 1.4 30 72 86 191 115 9 130 144 11 169 12 173 13 188 29 59 28 Rtu mAsa meM calane ke maMDala. sUrya maMDala nakSatra maMDala | Rtu maiDala bhAga bAsa 15 30 45 60 75 58 90 27 105 87 120 26 135 25 165 55 180 24 195 122 30 45 60 75 90 105 12 135 150 165 180 1.15/ caMdra maMDala maMDala bhA.31 5 14 202 54 210 23 225 240 255 270 285 1300 315 330 19| 345 49 360 18375 48 390 10 na 15 16 123 0 17 246 25 18 260 38 19/ 276 35 20 289 50 21 304 45 22 23 | 24 60 66 26 318 333 | 347 25 362 376 sUrya maMDa maMDala For Personal & Private Use Only nakSatra maMDala maMDala bhAga 285 200 122 240 255 85 270 90 98 100 315 105 330 110 115 120 345 360/ 35 391 70 75 * panarahavA pAhUDA 4 3.97 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anuvAdaka-bAlabrahma cArI muni zrI amolaka jI / 660 28 17 406 630 540 650 435 h~ d y m m 4000 N00 .. .. .., WWW,... 93 V V V V V V V V For Personal & Private Use Only 04 00000 678. 727 mmmmmmmmmmmmmmmmromrammananmamanarrammawwanmroeaninni JINDER11211. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4894 48 saptadaza-caMdra prajJapti satra SaSTa-upA448 pucchA ? tA paNNarasa caubhAgAti maMDalAni carati // tA Aicce mAseNaM NakkhatteNaM pacchA ? tA paNNarasa ca ubhAgAti maMDalAtiM paMcAyavAsa sabhAge maMDalassa carati // 13 // tA abhivahieNaM mAmaNa caMde kI maMDalAniti ? lA paNNarasa maMDalAta meM Aditya mAsa 60 haiM aura sUrya maMDala 215 haiM. hara 155 kA nAma deneme 15 // rahe. ao bhagavan ! eka Aditya pAsa meM nakSatra kilo Dalana ? ho golA eka Aditya mAsa meM nakSatra 15 maMDala pAMva bhana... yA cale ayaMt 151 maMDala 1 bhAga 24 yA cale. kyoki eka yuga meM Aditya mAma6.: aura nakSatra 117 // maMDala calatA hai. isa ko 60 se bhAga dene 15 maMDala saMpUrNa Aye Upara 17 // rahA usa ke 24 yA bhAga karane ko 24 se gunane se 420 huve. ume 60 kA bhAga dane me 7 Aye. isa sa eka Aditya mAma meM nakSatra 15 Dala aura 7 bhAga 24 yA calatA haiM // 13 // aho bhagavan ! abhivardhana mAma meM kitane Dara palA? aho gorama! panAha maMDAva ekajala ke 183 bhAga kare paise 83 bhAdra abhivardhana mAsa meM calatA hai. eka yuga meM abhivardhana mAsa 573 ghara caMdra eka yA 884 maMDala calA hai. yahAM mAta ke rii| bhAga karane ko 57 kA 13 samuha karake tIna milAnA 57413%D741+3-744 hote. yaha eka abhivardhana yuga ke jAnA. isako jisane mAsa ke maMDala nikAlanA ho utane ko 13 segunanA aura jo . ....-- ... ---. . Ane mAmaMTala jAnanA. yahAM prathapa ' panadarahamA pAhuDA 38302 For Personal & Private Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka bAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI A0 caMdra maMDala mAsa maMDala | mA25 maMDaLa 1.4 29 944 73 88 103 117 Aditya mAsa meM calane sUrya maMDala nakSatra maMDala A0 bhA 4 maMDala | bhA. 24| mAsa 147 162 176 191 15 1 30 2 . 31 . 152 1. 167 1.2 183 138) 3 0 1. 15 14 30 14 15 45 21 16 61 4 17 76 11 18 91 18 19 107 1. 20 '122 8 29 137 22 152 22 23 168| 5 24 183 12 25 198 19 26 kI maMDala saMsthA. caMdra maMDala maMDala | bhA. 15 206 | 221 -235 250 265 279 294 309 324 338 353 368 383 | For Personal & Private Use Only sUrya maMDala maMDala | bhA. 4 213 228 244 259 3 274 14 289 10 305 6 320 335 | 1.3 350 9 366 5 385 396/ 2 214 3 229 244 16 259 23 275 6 3 290 13 305 20 321 336 10 A nakSatra maMDala maMDala | bhA. 24 70 m 351 367 382 397 1 0 prakAzaka - rAjAbahAdura TAlA sukhadevasahAya jI jvAlAprasAda * 374 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . Mit: V . 100 . . 375 .00 4G : 0900 + sanadaza-caMdra prApta patra paTha-pAtra Vav patrarahavA pAhuDA A 062 61. 88 4 8 + - For Personal & Private Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka-bAla samacArI muni zrI amolaka RpijI carati tAsiyaMca chAmayaM satemAge maMDalassa caraMti,nA abhivaDeiNaM mAsaNaM sare pucchA? tA solasa maMDalAni nahiM bhAgehiM UgAti, do aDayAlImaehiM bhAge maMDalaM chattA hai crti|| tA abhivar3ieNaM mAsaNaM gakkhatte kati maMDalAti carati? tA solasamaMDalAI hai isa se ima ko 13 me gunA karane se 13 hote. phara 884 se gumana se 11492 he the. isa ko 1844 se bhagale, se 15 Dara rahe, zeSa 332 raha. isa ko 186 kA bhAga karane ko 186 ma gunanA, jise 6175 ho, isako 844 me bhAga dene se 83 bhAga Aye. ahA bhagavan ! eka abhivardhana mAsa kina maMTana caratA? aho gatama! eka abhidhana mAsa meM sUrya 248 ye tIna bhAga kA mola 13 la rasatA hai. eka yuga meM abhivardhana mAma ke 744 bhAga 13 ke hote haiM aura sUrya 1.5 Dala karatA hai. jo pAsa ke maMDala nikAlanA hoo use teraha gunA karaka F915 se gunA kara 744 bhAgadanA. yahAM pApa pAma kA nikAlanA hai. isa ko nera gunA karane 13 hone. isa phIra 1.5 me gunA karane me 11855 hAMva. ima ke 744 se bhAgane me 15 maMDala va zeSa 735 rahe. i.ko 248 ye bhAga karane ko 248 se gunA karanA. jima meM 182280 hove. usa ko 744 kA bhAga dene 245 bhAga hove. aho bhagavan ! eka abhivardhana mAma meM nakSatra kitane pahala calane? ahanIna! eka abhivardhana mAmaya nakSatra 16 maMDala va eka maMDala 1488 bhAga kare vaisa 47 bhAga arthana mADala calate haiM, eka yuga meM abhivardhana mAsa ke 744 bhAga 13 ye prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadavasahAyajI vAlA maaraa| 4 | For Personal & Private Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 sItAlImaya bhAge haiM ahiya ti cauddasahiM aTThasite haiM rAtehiM maMDalaM chettA // 14 // tA egamegaNaM ahorattaNaM caMde kati maMDalAti carati ? tAege maMDalaM carani, ekatisAte bhAgehi UNaM navahiya paNNarasahiM satehiM aha maMDalaM chattA bhI lA sagaNaM ahoratteNaM sUre kati maMDalAtiM carati ? tA ega aha maDalaM 7 .1 / la ya ta haiM. isa ko 13 sa gulA karane se 11927 // ho, i ko 744 pe 2 2 3 bhAga raha. isako 1488 se gunA karane se 34138 hane. ise ma 47 jAye. isa se eka Amavardhana mAsa meM nakSatra 16 maMDala calane haiM. eka 23 mA grahaNa kiyA hai. isameM se jitane bhAga kA nikAlanA ho utane bhAga se caMdra. kSA ke maMDala se zanA karake 744 sa bhagadenA aura jo Ane so maMDala jAnana'. isa naraha mAmama ke prathapa bhAga caMdra 13 maMDala. sUrya aura nakSatra 1- maMDala malane // 14 // ma bhagara ! eka ahorAtra meM caMdra kina maMDala calatA hai? aomAnama !! ma aba ke 115 bhAgame 442.bha.ga eka ahaM rAtri meM caMdra calatA hai. kyoMki eka saya patra 1830 haiM aura caMdra 884 maMDala calatA hai. isa me 884 kA 1830 sa bhAga dana ma itana . . aho bhagavan ! eDa ahorAtra meM sarya kinane maMDa: calatA hai ? aho gautama! eka ahoI .....2 re meM sUrya eka artha maMDala carata hai. kyoM ki eka yuga meM ahora tri 1830 haiM aura sUrya maMDala RA+HD panadarahavA pAhuDA - For Personal & Private Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI amolaka kRSijI caraMti, tA egamegeNaM ahoratteNaM Nakkhatta kati maMDalAI carai // tA egaM. addha maMDalaM dohiM bhAgehiM ahiMya saMtahiM dutisahiM saehiM addha maMDalaM chettA crNti|| 15 // . tA egamegeNa maMDale caMde katihiM ahorattahiM carati?tA deohiM ahorattehiM ekatIsAe bhAgehiM Ahitehi vauhiM betAlehi satehiM rAtiMdiyaMcchettA, carati tAegamageNa maMDale sUre katihiM 1915 haiM. isa se 915 ko 18.30 se bhAga dene se eka AdhA maMDala pUga AtA hai. aho bhagavana ! eka ahorAtri meM nakSatra phitane maMDala calatA hai ? aho gautaya ! eka ahorAtri meM nakSatra eka maMDala ke 1732 bha ga kare vaise 367 bhAga calatA hai. kyoMki eka yugameM 1.830 ahorAtra haiM aura 917 // nakSatra maMDala haiM. 117 ko 1830 se bhAga dene se itane hote haiM // 5 // aho bhagavat ! eka 2 maMDala caMdra kitanI ahorAtri meM calatA hai? aho gautama ! eka 2 maMDala para caMdra do ahorAtra va eka aho. rAtri ke 442 bhAga kare vaise 31 bhAga. (2 ) ahorAtri meM calatA hai. eka yuga meM 1830 aho-* rAtri haiM aura caMdra 884 maMDala calatA hai isa me 1830 ko 884 me bhAga dene meM ahorAdhi hove ? aho bhagavan ! eka 2 maMDala para mUrya kitanI ahaurAtri meM calatA hai ? aho gautama ! sUrya eka 2 maMDala para do aho rAtri meM calatA hai. kyoM kI eka yuga kI 1830 ahorAtra haiM aura maMDara 115 haiM, 1830 ko 915 se gunA karane se do ahorAtri he tI hai. aho bhagavan ! eka 2 maMDala para nakSI zaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlApramAdajI For Personal & Private Use Only www.anelibrary.org Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha 48-mamadaza caMdra prajJapti sUtraSaSTha upAGga caMde ahora tehiM carati ?tA dohiM ahorattahiM carati // tA egamegeNaM maMDale pucchA ? dohiM ahora tehiM dohiM bhAgehiM UNA tihiM sattaTThe satehiM rAniMdiyaM chettA // 16 // tA jugeNaM kati maMDala ti carati ? tA aDaculasI saMtamaMDalaM carati / tA jugeNaM sUre kati maMDalAti kitanI ahorAtra meM calatA hai ? aho ta ! eka maMDala para eka maMDala ke 367 bhAga kare vaise do (bhAga do ahama tra meM kama (1ahorAtra ) meM calatA hai. eka yuga meM 1430 ahorAtra haiM aura nakSatra 147 // maMDala calatA haiM. 917|| ke abhi karate do guNA karanA, jisase 1835 ardha maMDala hune 1830 ko dugune karane se 3600 hune. isa se 3660 ahorAtre ko 1835 se bhAga dene sa itane hote hai. / / 16 / / ahe bhagavana ! eka yuga meM caMdra kitane maMDala calatA hai ? aho gautama ! graga meM caMdra 884 maMDala calatA hai vIM kI eka yuga meM 1830 ahorAtra isa ke muhUrta 54000 hete haiM. eka muhUrta meM caMdra eka maMDala ke 109800 bhAga kare vaise 1738 bhAga caratA hai. ina se yuga ke muhUrta 54200 ka sAtha 1768 se guNA karane se 2063200 itA bhAga eka yuga meM cale isakA maMDala karane se 109800 se bhAga dene se 884 maMDala hota. aho bhagavan ! eka yuga meM sUrya kitane maMDala calatA hai ? aho gautama ! eka yuga meM sUrya 915 maMDala calatA hai kyoM kI eka yuga ke muhUrta 54200 hai aura sUrya eka maMDala ke 109800 bhAga kare vaise 1830 bhAga calatA hai, isa se 54100 ko 1830 se gunA karane se 108467000 eka For Personal & Private Use Only 00 pannarahanA pAhuDa 379 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carati tA NavapaNNarasa maMDalaM sate carati, tA jugeNaM gakkhatte kati maMDalAtiM carati tA aTThArasa paNatIsaM dubhAga maMDalaM sate carati // 17 // iccesA muhuttaMgati bhAgeNamAsa rAtidaya maMDalaM jugapavibhatti sigdhagati AhitAta vadejA // iti parama pahuI sammattaM // 15 // () () () () ja ga meM sUrya calatA hai. isa ke maMDala karane ko 1018.0 se bha ga denA jisa 103. Ara. isa se eka yA meM mUrya 115 maMDala calatA hai. ahe magavan ! eka yuga ninA maMDala calanA hai ? aho gautama : eka yuga meM nakSatra 1835 ardha maMDala calatA hai. isa ke Da hote hai. eka yuga meM muharna 54100 hai. aura nakSatra eka mahU meM 1835 ma 1800 ke calatA hai isa se 54900 muhUrta sAtha 1830 me gunA karane se 120741000 bhAga la hai. isa maMDala karane ke 109800 se bhAga dene se 917 / maMDala hote hai. isa ma eka buga meM TRA 917 // maMDala calana hai. // 17 // isa taraha caMdra pUrya nakSatra kI muhU meM kitanA bhAga cala duga ke nAva orAtri meM kitanA cale, yugameM ukta tInoM kitane maMDala cale vagairaha se tInoM kI zIghra niti kahI. yoM caMdra prajJAna satra kA panarahavA pAhuDA saMpUrNa hu|| 15 // pakAyAka-rAmAvAdarahAlA sukhada dhamahAyajI vAlAprasAdAjI. For Personal & Private Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha saptadaza caMdra prajJaH sUtra paSTha upA Quan Deng || poDaza prAbhRtam // tA kahate dakSiNA lakkhA ahineti vadejA ? tA demiNA tiyA caMdalessA tA dosiyA tiyA calegA ki aDe kiM lakkha ?nA ega bhaTTe egalakkhaNaM Ahitati bajA // 1 // tA kahate surela Ahiteti vadejAtA suralesAtiyA AyAveti 2 tAki aTuM kiM lakkhapa ? tA egaDe eka lkkhnnaa|| 2 // tA kahaMta chAyA lakkhaNe Ahitati denA? tA aMdhakAreniyAchAyAtiyatA aMdhakAratiya chayAtiyA ki aTThe kiM lakkha ? tA egaI ega lakkhaNa // iti solasamaM pahuI sammantaM / / 16 / / ava mAlavA pahuDA kahate haiM ahA! udyota kA bhakSaNa kaise kahA ? aho gautama ! udyota caMdra deza se hai, ghope yA kisaliye kahI athavA una kA kyA lakSaNa hai !!usakA artha kahA aura eka lakSaNa kahA // 1 // adhe bhagavan ! sUrya kA vaya akSaka!sUrya yA vahAM Apa hotA hai. ama sUrya lezyA vahAM ava kisa prakAra kahA ? eka arthakA eka artha rUpa ma kahA || 2 || ahA bhagavan! chAyA kise kahate haiM arthAta chAyA kA kyA lakSaNa hai ? aho phaina ! jahAM aMdhakAra hai vahAM chA hai yaha bhagavan ! jahAM aMdhakAra hai vahAM chAyA hai una kA kA lakSaNa kahA ? ahA gautama ! eka artha aMdhakAra kA aura eka lakSaNa aMdhakAra karane kA hai. yaha caMdra prajJapti sUtra kA solahavA pAhuDA saMpUrNa huvA || 16 // For Personal & Private Use Only *solahavA huDA 385 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka RSijI // saptadaza prAbhRtam // tA kahate caNovatrAte Ahiteti vadajA ? tattha khalu imAto paNNavIsaM paDivattIoM paNNattAo, taMjahA tatthege eva mAhaMsu tA aNusamaya mevacaMdima sUriyA aNNe cayaMti aNNe uvavajjaMti Ahitati vadeja ? ege puNa evaM mAsu aNamuhuttameva caMdima sUriyA aNNe cayaMti aNNa uvavajjati vadejA, evaM jAva jacce vaha tAe paSNavI pAMDevatIo, tato etyapi bhANivyAta jAtra aNuusappANimeva caMdima sUriyA aNNe cayaMti aNNe uvajaMti Ahiteti vadejA eMge evaM mAhaMsa // bhAvayaMpuNa eka vayAmAtA cadima sUriyANa joisiyA devA mahiDDiyA mahAjasA mahAvalA mahANubhAvA mahAsukkhA vavatthadharA vasmalladharA attaravADA kahate haiM. aho bhagavan ! caMdra sUrya kA cavaNa va utpanna hone kA kaise kahA ? | aho gotama ! isa viSaya me anya tIrthIkI prarUpanA rUpa pazcIma paDivRtti meM kahI haiM kitaneka aisA kahane hai ki anunaya meM caMdra anya utpanna hote hai aura anya cavate haiM. kitaneka aisA kahate haiM pratyeka muhUrta me caMdra sUrya anya utpanna hote haiM va anya calate haiM. yo jisa prakAra sthAne a zrI paccIsa parivRtti kahIM vaise hI yahAM kahanA. yAvat pratyeka utsarpiNI meM caMdra sUrya anya utpanna hote haiM anya cavata haiN| | 1 | isa kathana ko hama isa prakAra kahate haiM ki caMdra sUrya donoM jyotiSI ke datra mahardika, mahAjhuti OM prakAzaka - rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAmasAdajI 0 For Personal & Private Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vrgNdhdh| avocchinne nayaTThayAe aNNe cayati aNNe uvavajjati Ahiteti vadejjA iti . sattarasama pAhuDa sammatta // 17 // * * * * * WE vaMta, mahA varavaMta mahAnubhAvAle, mahAsukhapAle, zreSTa vastra dhArana karanevAle, zreSTa mAlA dhArana karanevAle, zreSTa gaMdha dhArana karane vAle,avicchinnapane a yuSma pUrNa hone para calate haiM. aura anya utpanna hote haiM. yoM caMdra prajJApta matra meM satarahavA pAhuDA saMpUrNa hubA // 17 // sadaza-caMdra prajJapti sUtra SaSTha-upani AAAAnnairam sattarahavA pAhuDA 48 . For Personal & Private Use Only Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI anunAdaka-pAlanamacArI muni zrI amolaka // aSTAdaza prAmRtam // tA kahate uccatte Ahineti vadejjA ? tatya khalu imAto paMcavIsaM paDivatIo 10 tajahA toMge evaM mAhaMmu tA ega joyaNa sahasse sUre uD uccatteNaM divaDhe caMde ege evaM mAhaMmu tA do jAyaNa sahassAti sUre urdU uccattaNaM aTTAti jAI cade / / evaM eeNaM abhilAvaNaM tiNi joyA sahassAti sare ur3e uccanagaM achuTTAi caMde, tA cattAri joyaNa sahassAti sUre uDDa ucattega adRpacamAiM caMda tA pacajoyaNaM aba aTha ra havA pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! caMdra, sUrya, graha, nakSatra va tArA kitanI UMcAi se he haiM ? aho gautama! isa meM anya tIthi kI prarUpaNArUpa paccasa pADetattayoM kI haiM. 1 kitaneka ai| kahate eka hajAra yojana sUrya pRthvI se UMcA hai aura deDha hajAra yAMjana caMdra pRthvI se UMcA hai, kinaneka aisA kahate haiM ki 2 do hajAra yA nana mUrya uMcA hai, aura aDhAi hajAra yojana caMdra pRthvI meM, UMcA hai. isI prakAra se 3 kinaka tIna hajAra yojana sUrya UMcA va mAda tIna hajAra yojana caMdra UMcA. 4 cAra hajAra gAMjana sUrya UMcA va mADha cAra hajAra yojana caMdra UMcA, 5 pAMca hajAra yojana sUrya UMcAI Fva sADha pAMca hajAra yojana caMdra UMcA, 6 cha hajAra yojana sUrya UMcA, sADhe cha hajAra pAMjana caMdra UMcA. 2 7sAta hajAra yonana sUrya UMcA, mAda sAta hajAra yojana caMdra. UMcA, 8 pATha kA - - - 0prakAzaka-rAjAvahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAma For Personal & Private Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48.94 sahassAti sUre u8 addha chaTTAti caMde, evaM chasUre aDa sattamAti caMde, satta mare 141 aTThamAti caMde. aTThasUre. aDaNavamAi caMde, gavasUre addha dasamAti caMde, damamare -- aDeekArasamAi caMde, ekArasa sUre, addhabArasamAti cade, vArasa mare, addhategsa .. mAtiMcaMde. terasamare addha ca uddasamAtiM caMde, cauddasasUre addhapaNNarasamAti. cade, . paNNarasasUre addha sola samAI caMde, solasasUre addha sattarasamAti caMde,sattarasasUre addha / aTThArasamAi caMde, aTThArApare acU egaNavIsamAI caide, egUNavIsaisare addha visAMta . mAti caMde, visaisRre a. ekAtitimAtiM caMda,evaM ekavIsasUra addha vAvIsatimAti caMde, mAre ATha hajAra yojana caMdra UMcA, nava ijAra yojana mUrya UMcA, sADha nava hamAra yonana caMdra UMcA.. 10 daza hajAra yojana sUrya UMnA sADhe daza hajAra yojana caMdra UMcA, 1 agyAraha hajAra yojana sUrya UMcA, sADhe agyAraha hajAra yojana caMdra UMcA, 12 bAraha hajAra yAjana sUrya aMga, mAda bAraha hajAra 14 yojana caMdra UMcA, 13 teraha hajAra yojana caMdra UMcA, sADhe teraha hajAra yojana sUrya UMcA 14 caudahI hajAra yojana sUrya UMcA sADha va udaha hajAra yobhana caMdra UMcA,15 pannaraha hajAra yojana mUrya UMcA, sa pasaraha hai| hajAra yojana caMdra UMcA. 16 solaha hajAra yojana sUrya UMcA, sADha solaha hajAra yojana caMdra UMcA, 1714 TsattAha-ranAra yojana sUrya UMcA sADhe sattaraha hajAra yojana caMdra UMcA, 18 aThAraha hajAra yojana sUrya cAmA aAjAra yojana caMdra UMcA, 19 gunbIga hajAra yojana sUrya UMcA mATe gumIma imAra / 4+ sadasa-paMdra-mAmi sUtra paTha-mAja 4 aThArahavADA + For Personal & Private Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ An 42 anuvAdaka bAlabravArI muni zrI amola kojI vAvIsaMsUre addhatevIsamAti caMde, tevIsasUre arU caDavIsatimArti ghaMbe, cavIsaM sUre, addhapaNNatrIsatimAtiM caMde ege evaM mAhaMsu // ege puNa paNavIsaMca joSaNa sahaslAti sUre uDDuM uccattenaM addhachatrIsatimAtiMcaMde ege evaM mAhaMsu // 1 // vayaM puNa evaM vayAmotA imIse rayaNaSpabhAe puDhavIe bahusamaramANijAto bhUmibhAgAo saca ute joyaNasate avAhAe hiTThilletArArU caraM carati aTThajoyaNasae abahAe sura. bimANe cAraM carati, aTThasI jodhaNasae avAhAe caMdavimANe cAraM carati, Nava joyaNasae yojana caMdra UMcA, 20 bIsa hajAra yocana sUrya UMcA sAr3he bIsa hajAra yojana caMdra UMcA, 21 ikkIsa { hajAra yojana sUrya UMcA sAMde ikkIsa hajAra yojana caMdra UMcA 22 bAisa hajAra yojana sUrya UMcA sADhe { bAisa hajAra yojana caMdra UMcA 23 teina hajAra yojana sUrya UMcA sAr3he teisa hajAra yojana caMdra UMcA 24 tIsa hajAra yojana sUrya UMcA sADhe caubIsa hajAra yojana caMdra UMcA 25 hajAra yojala sUrya UMcA sapacIsa hajAra yojana caMdra UMcA // 1 // isa taraha amyatIrthI kI prarUpaNA kahakara bhavisa apanA mata kahate haiM. isa ratnaprabhA pRthvI ke bahuta samaramaNIya bhUmibhAga se sa me nIce kA tArA maMDala hai, bhAiko yojana UMce sUryakA vimAna hai, aura For Personal & Private Use Only 720 yojana UMce : abAbA ma usI mahatI yojana UMce caMdra * rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyatrI jvAlAprasAdajI * Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ro -caMdra prajAtI sUtrapATha-gyAGga 48 avAhAe uvarilletArAruve cAraM carati // 2 // tA heTillAtANaM tArasvAtI pasa joyaNa abahAra sare vimANe jAraM carati, tayANaM asIta joyaNa avAhAe caMdevi. mANe cAra varati, tayANa bIsaM jAyaNa avAhAe tarArUve cAraM carati evaM jaheya jIvAbhigame taheva yavaM sambhaMtaraM jaM cAraM saMThANaM pamANa vahati, sIhagati i8 tAratara aggamAhitIto Thiti appAbahuyaM jAva tArAto saMkhejaguNa! // iti aTThArasamaM pAhuuM samma // 18 // kA vimAna hai, aura 200 yojana ce upara kA tArA paMDala hai. // 2 // nIce kA tArA maMDala se daza yojana Uce sUrya kA vimAna hai. usa se 80 yojana upara caMdra kA vimAna hai, vahAM se bIta yojana UMce 1 upara kA tArA maMula hai. ya jaise jIvabhigama sUtra meM kahA vaise hI kahanA. 110 yojana meM jyotiSa cakra hai. yAvat saba AbhyaMtara kaunamA nakSatra hai ? vagairaha saba vaktavyatA kahanA. caMdrAdika ke vimAna ke ke maMsthAna kI vaktavyatA kahanA, caMdrAdimAna kI lambAi, cauDAikA aMgaNa, vimAna ko pahana karane vAle, zIghragAna, Rddhi. aMtara, agramohaSiyoM, sthiti, alpAbahutva vagairaha saba yahAM kahanA. yAvan tArAoM marUpAtagune haiM. yaha nadra prajJapti sUtra kA aThArahavA pAhuDA saMpUrNa havA. // 18 // -28- amarahavA pahuDA 49844 - 1 For Personal & Private Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha // ekonaviMzatitama prAbhRtam // sA katiNaM caMdima sArayA savyalAyasi ubhAsaMti ujAviti tarviti pabhAsaMti Ahiseti vadejA ? tattha khala imAto dubAlasa paDivIo paNNatAo tatyeMge eva mAhaMsu tA egecaMde egemUre savvalogani bhAti jAva pabhAsaMti Ahitesi vadejAeMge evaM maahs| ege puNa evaM mAhaMsu tA tiSNivaMdA tiSNiyaMtra sUre savyalogaMsi bhAsati jAba prabhAsaMti Ahiteti vadejA ege evaM mAhaM // ge evaM mahaMtA aTTha caMdA aTTha sUrA salagama AbhAsati jAva pabhAsati aho bhagavan ! maMtra loka meM kitana caMdra sUrya jyota karate haiM, aho gautama ! isa viSaya meM anya tIrtha kI prarUpaNA rUpa bAha parivRttiyoM kI haiM ? kinaneka aisA kahate haiM ki eka keMdra va eka sUrya saba loka meM udyoga karate haiN| yAvat prakAza karate haiM. kisane aisA kahate haiM ki tIna caMdra tIna ye udyota karate haiM yAvat prakAza karate haiM, 3 kitaneka ainA kahate haiM ki ATha keMdra sUrya udyAta karate haiM yAvat prakAza karate haiN| I yo jisa prakAra tIsare pADe meM bAraha pravRttiyoM kahI hai| saba kahana jaise sAta caMdra- sAna sUrya, bhava bhImA pAhar3A kahate haiM. sapane haiM yAvat prakAza karate haiM ? cAlavA muni zrI alaka RSi For Personal & Private Use Only O THE EYE 71 388 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM eeNaM abhilAveNaM jAva theva tatie pAhuDe duvAlama paDivattIo tAo catra ihavi jeyavyA. va satta dasa jAva cavatari caMda sahassa bAvattari mariya sahasma sabalogaMsi ubhAsaMti Ahiteta badejA ege eka mAhama // 1 // vayaM pUNa evaM vyAmo sA ayaNNaM jabaddIdIve jAva pariSakhejatA jabadIveNaM diveNaM dive do caMdA pabhAsinu pabhAsaMti jahA jIvAbhime jAva tArAo // 2 // ta! jaMbadIveNaM dIva lavaNenAma samuha baTu balayAgAre saMThite sadhyao samaMtA Hig Aibe Bhaiti unnIsavA pAhaDA 15 caMdra dazasargaraha caMdra bAraha sUrya 7 cyAlIma caMdra thAlIna mUrya 8 bahattara caMdrabahasara sI galIsa mA caMdra bayAlIsa sA sUrNa 10 bahattara mI caMdra, hattara so mUrya, 11 yAlAma hajAra marIma rajAra pUrya 12 vahattA hajAra caMdra bAra inAra sUrya sava loka meM udyota karate haiM yAvat hai - prakAza karane // 1 // isa kathana kA h| ene kahate ki yara jambuddhIpa nAmaka eka lakSa yojana kAramA caudA yAvat kamivAlA hai. isa meM do caMdra do sUrya udyAna karate haiM, sapata. yAvat prakAza T.rane *. isa kA kathana se jInA bhigama meM kahA kainai jAnanA. arthat do mUrya tapa. tapate haiM va tapeMge. 176 mA 356 kSatroMga yoga kiyA. karata haiM va kareMge. eka lAkha tettIsa hajAra nA so paJca sa keTAho nArAoMne zobhA kI, zebhA karata haiM va zobhA kareMge // 2 // isa jambUdvAra nAmaka dIpa ko Hit + 427 1 For Personal & Private Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 anuvAdaka cAlabrahmacArI muni zrI amAlaka saMparikkhivittANaM ciTThati, tA lavaNaM samadde kiM samayakAla saMThite bisama cakavAla saThita?tA sama cakkAla saMThite nobisama cakkabAla saThite, tA labaNeNaM samudde kevaliyaM cakavAla vikkhameNaM kevatiyaM pariktreNaM Ahitati vadejA ? tA doya joyaNa saya sahassAtiM cakkavAlavikkhaMbheNa paNNarasa joyaNa sabasahasnAti ekkAsI ca sahasta gata ugAlasiM jAya gae kiMci visesUNA pakkhetreNa // tA latraNaNaM samudde catari caMdAvA jAva tArAtA // 3 // tA lavaNa samudde ghAyati saMDa NAvaM dIye lavaNa samudra gola vartulAkAra cur3I ke saMsthAna se saMsthita hai. satra cAroM tarapha paridhi me aho bhagavan ! yaha lakSaNa samudra kyA sama bAla saMsthAnakAlA hai yA na cala saMsthAvalA hai ? ahAM gautama ! yaha lavaNa samudra sama cakAlasthata hai paraMtu bhagavan ! yaha lavaNa samudra kitanA cakrAkAra cauDAi meM hai aura hu lAkha yojana cakravAla meM cauDai hai aura isa kI paridhi 1581132 yojana meM kucha nyUna haiisa lavaNa samudra meM cAra caMdrane prakAza kiyA, prakAza karate haiM va prakAza kareMge yAvat tArA paryaMta kahanA. arthAt 4 caMdra, 4 sUrya, 352 graha, 112 nakSatra aura 267400 kroDAkaDa tArAoM kA jAnanA // 3 // cAroM tarapha vartulAkAra 'saMsthAnavAlA laNa samudra kI ghAtakI khaMDa For Personal & Private Use Only cakravAla saMsthita nahIM hai. aha hai ? aho ! yAvat / :kAzaka- rAjAbahAdara lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAmasAdajI * 390 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 satra sa 4 431+HE-B5 baTTe valayAkAra maMThate jAva citi // tA dhAyAta khaMDe dive kiM samacakkabAla saMThite, evaM vizvaMbhI parikkhayo jAtisaM jahA jIvAnigama jAna tArAto // 4 // tA dhAyati saMDaNaM dive kAloraNaM samudde paTTe valayAgAre jAva citi // tA kAloegaM samada ki samacamavAla saMThite visama aba la. evaM vikkhaMbho parivakhevo AtisaMca bhANi yavaM jAva tArAtA // 5 // tA ka.loyaNaM samuMda pukkharavareNaM hIve rahatA hai. aho gautama ! dhAtakI khaMDa kyA kama cakravAla saMsthAnavAlA hai yA vi cakravAla saMsthAnavAlA hai ? aho mautana !ii jIvANagaya sUtra meM kahA vaise hI yatro jAnanA. yAvat = mArA paryata karanA. dhAtako khaMDa cAra saya yojana kA cakamAla meM paDai meM haiM. uma kI paridhi 411096. yojanameM kucha adhika hai. inameM 12 cadra. 12 sUrya, 1056 braha,337 nakSatra aura 803700 kroDAkaDa sArAoM hai. // 4 // isa dhAtakI khaMDa kI cAroM tarapha kAladaci samudra vartuLAkAra rakSA huA hai. aho bhagavan ! yaha kAlodadhi samudra kAmamacArI yAdipapa jamavAla hai ? aho gorUma ! ima kI DAi, paridhi, yAta tArA yaha saba jIvabhigama sUtra meM jAnanA, yaha ka lodadhi mamudra ATha lakha yojana kA cakravAla se cauDAimeM hai, ina kI paridhi 5170605 yojana se kucha adhika kI hai. isa meM 42 caMdrA, 42 sUrya. 3696 graha 1176 nakSatra 2812950 koDAkoDa tArAoM6 // 5 // uma -2248 unIsaga pAhuDA 41842 For Personal & Private Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubAdava-ba labrahmacArI muni zrI amausakha RSinI 1 vaDhe valayAkAra jAva ciTThati, taM. pukharavareNaM dive kiM samacakkavAla vikkhaMbho parikkhevo jotimaM jAva tArAto // 6 // tA pukkharavaradIvarataNaM dIvassa cakavAla vikkhaMbhassa bahumajjhadesabhAge etthaNaM mANa suttareNAma pavate ba? valayAka ra saMThANa saMThita patte jeNaM pukkharavara havaM duhAvi bhayamANa 2 ciTuMti taMjahA abhaMtara pakkharaDaMca vAhiM pukkharakhaMca // 7 // tA abhitara pukkharaheNaM kAlodadhi samudra kA cAroM tarapha puSkara vara nAmaka dvaMpa vartulAkAra rahA huvA haiM. yaha puSkaranara nAmaka taipa kyA mama kramAla hai yA viSama cAla hai ? aho gautama! ima kA vibha, paridhi yAvat tArA paryata banIvAbhigama sajAnanA. arthAt yaha puSka bagdai pa laha lAkha yojana kA cakravAla se cairai vAlA hai. isa kI paridhi 12281813 me kacha adhika kI hai. isa meM 144 caMdra, 14 12672 graha, 4.32 nakSatra, 1644400 kADADa tAgA haiM. jisa meM se 72 cadra, 72 16336 graha, 2016 nakSatra, 4822200 koDakeDa tArA itane sthira hai. aura itane hI calate haiM / ima puSkarabara nAmaka dvaipa kI 16 lAba yojana kI cakravAla cauDAi ke bahuna madhya bhAga meM mAnuSa ttara nApaka parvata hai. yaha mAnuttara nAmaka parvata yatalAkara cuDI ke AkAra vAlA hai. yaha pRSkaravapadvIpa AmyaM ra pukAravAhIpa va bAla puSkaravara dvIpa aise do bhAga karake rahA huvA hai. // 7 // yaha pakAzaka rAjAvahAdura lAlA mukhadavasAyajI jvAlAmasATA. man / - For Personal & Private Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 313 artha ki samacakavAla saMThite, evaM vikkhaMbho parikkhevo jotisaM jAva tArAto // 8 // tA maNussakkhettaNaM kevatiyaM AyAma vikkhaMbheNaM vadejA ? evaM vikkhaMbho pari khavo jAti jAva tArAo egasasiparivAro tArAgaNa ke DAkoDIgaM // 9 // tA pukkharavaraNa dIva pukkharodenAma samude vaTai valayAgAre jAva ciTuMti evaM vikkhaMbho AbhyaMtara puSkara indvIpa kza sapa cakrarAlasya na ghAlA hai yA viSama cakravAla saMsthAna vAlA hai ? yaha AbhyaMtara ardha paSkarapa Ta la kha yojana kA cakravAla, cauDA hai. isakI paridhi 14230249 yojana me kucha adhika kI hai isa meM 72 caMdra bauraha saba pUkta kahA vaise kahanA yAvat 48222 keTAkeDa tAroM 8 // aho bhagavan ! manuSya kSetra kitanA lambA cauDA hai ? aho gautama ! manuSya kSetra 45 lAkha ya jana kA lambA cauDA hai. isa kI paridhi 14230242 yojana meM kacha adhika kI hai| isa meM 132 caMdra. 132 sUrya, 11316 graha, 3692 nakSatra va 8840700 krADAkeDa tAroM haiM : caMdra kI do paMkti haiM tadyathA-66 caMdra kI paMkti Rtya kUna meM haiM aura 66 caMdra kI paMkti IzAna kUna 14 vaise hI 132 sUrya kI paMkti haiM, jima meM 66 mUrya kI eka paMktI bhanekUna meM haiM aura 66. sUrya kI dUrI paMkti vAyavya kUna meM. ye meka parvata kI cAroM aura calane haiM. eka ndra kA parivAra 88 graha, 28 nakSatra va 66975 ke DAkeDa tArA bhoMdA hai // 9 // isa puSkaravara dvIpa ko puSkarodAce nAmaka pAniemA pachupA 4 unImavA pAhuDA 4344 For Personal & Private Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parikkhevo jotisaMca bhANiyavaM jahA jIvAbhagame jAva saMyaMmUramaNe / // iti / egUNavIsamaM pAhuDa sammattaM // 19 // * * * * * . . . samudra vartalAkAra hai. yaha 32 lAsa yojanakA cakravAla se cauDAi meM hai, isa kI paridhi 3952847. yonase kuccha adhika kahI. isa meM 412 caMdra 492 sUrya 43216 graha 13776 nakSatra. 321517 DAkeDa tArAoM haiM. isa kA saba kathana jIvazAbhigama sUtra se svayaMbhUrapaNa samudra ke adhikAra paryaMta yA 1. yaha gunnI vA pAhuDA saMpUrNa huvaa.|| 11 // anuvAdaka-bAlabrahma cArI muni zrI amolaka RSenI * prakAzaka rAjIvahAdura lAlI sukhadevasahAyajI mAlA pramAdabI - - For Personal & Private Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421488 Aammanmmmmmmmmmmmwom // viMzatitama praabhRtm| tA kahate aNumAve Ahiteti vajA ? nattha khalu imAo dopaDivacIo paNNattAo taMjahA. tatthaNaM ege eva mAhaMsu-caMdima sariyANaM no jIvA ajIvA no ghaNajha. sirA, kAyaraboMdidharA kalebarANasthiNaM tasi uhANetivA kametivA kletivA vIrietibA parisakkAra parakammetivA, te no vijAMta lavaMti no asaNi lavaMti 33 / no thagi lati aheNaM bAdara kAiyAe samacchaMti,aheNaM bAdara vAuyAe samucchiticA ..... vijaya lavaMtivA asaNi lavaMti thagiyaMpi lavati // // ege puNa evamAhaMsu tA . caMdima sUriyAga jIvA no ajIvA ghaNA. No jhAnirA bAdara baudidharA kalevarA aba yasamA pAhuDA kahate haiM. aho bhagavan ! anubhAva kaime kahA ? aho gautama ! isa viSaya meM anya tIthi kI prarUpaNA rUpa do parivRttioM kahI hai. kitane aimA kahate hai ki caMdra sUrya jIva nahIM paraMtu ajIva haiM, ghaniviDa nahIM haiM paraMtu bhUmira pAle haiM bAdara zarIra dhAraNa karevAla kalevara mAtra haiM. 6. utthA . karma, bala, kArya va puruSAtkAra parAkrama nahIM hai. vidyatmamAna cena paratane haiM, asaMhI jaise hI bolI, barSA jale gariva nahIM karate haiM, paraMta bAdara kAya atha 1 vAdara vAyu kAyA meM se saMpUcchimapane utpanna hokara vidyatvamAna pravartate haiM yAvat megha garjanA karate haiM. dUsare aisA kahate haiM ki caMdra sarya jora haiM paraMtu ajIva nahIM hai. dhana niSiddha hai paraMtu polAravAle nahIM haiM. bAdara zarIra ke dhArana bImavA pAhuga" mamamamaecovernmanna 38 . For Personal & Private Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / artha mAnavAdaka-pAlanamacArI muni zrI amAlaka pijI ' atyi tersi uThANetivA jAva parisakAra parakametivA teNaM vipi lavaMti.. asaNipilavaMti ega e| mAhaMma ||1||vyN paNa evaM vayAmo,tA caMdima pariyANaM. devA hai mahiDDiyA jAva mahAmukkhA varavatthadharA varagaMdhadharA varamalladharA varAbharaNadharA avochinnaNayaTrayAe aNNacayati aNNe ubarajati Ahite te vdejaa||2|| tA kahaM te. rAhu kamme Ahiteti vadejA tattha khala imAto do paDivattIo paNNattAo taMjahA tatthege eva mAhaMpu tA riNa se rAhu deve jaNa caMdima sUraMca miNhati . ege evaM mAhasu tA gasthiNaM te rAhu deve jaNaM caMdaM maraMca givhaMti ||3||ttynnN jete eva mAhaMsu karanevAlI paraMtu una ko utthAna karma vala vIrya va puruSAtkAra parAkrama hai. ve vidyutmamAna pravartate haiM. vana samAna karate haiM, megha mamAna gariva karate haiM // 1 // isa kathana ko hama isa prakAra kahate haiM ki caMdramA va sUrya donoM deva hai. ve mahaddhika yAvat mahA mukhavAle haiM. zreSTa vastra dhArana karanevAle haiM, zreSTa gaMdha dhAgna karavAle haiM, zraSTha mAlA dhAgna karanevAle haiM, zreSTha AbharaNa dhArana karanevAle haiM, ve anicchimrapanA se AyaSya kA kSaya hone se carate haiM aura anya utpanna hAda // 2 // aho bhagavan ! ra.hu kI kriyA kaise kahI? ahAM gautama : isa viSaya meM anyatIrtha kI prarUpaNA rUpa do paDittiyoM kahI. kitaneka aimA kahate haiM ki rAhu deva hai ki jo caMdra sUrya graha kara grahaNa karatA hai 2 aura kitaneka aimA kahate hai ki jo caMda marya ko brANa karatA vaha rAhu nahIM // 3 // jo anya tIthi aisA kahate haiM ki caMdra sUrya koI rAjAmahAdura chAlA subadA sahAyanI mAlAprasAdajI. For Personal & Private Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha saGghadaza caMdra prati sUtra SaSTha- UpAGga 49+ tA asthi se rAhudeve jeNaM caMdasUraMca givhaMsi teNaM evaM mAhaMsa tArAhu deva caMdasaraMca giNhamANe buddhatteNaM giNhaMti buddhaM tegaM givhaMttA buddhale muyati, buddha teNaM mubatittA muddhategiNhata muddhatenaM giNhatittA muddhaNaM muyati, vAmaM bhuyattaNaM ginhati 2ttA vAmaM bhuyaM teNaM muyati, vAmabhuyaMcegaM giNhaittA. dAhiMga yaMtaNaM mupati, dAhiNa bhuyaM teNaM girahaMtittA vAmabhayaMteNaM mRyati, dAhiNa bhUSAvhaittaH dAhi bhuSaNaM muyati gae mAsu eva // 4 // tattha ja ta evaM mAhaMnu tA patthiNa se rAhudeva jeNaM caMdasaraMca givhai, jo grahaNa karatA hai vaha rAhu hai. unakA kathana hai ki deva caMdra sUrya ko grahaNa karatA huvA adhobhAga se grahaNa karata hai aura bho bhAga chor3akara calatA hai. adhobhAga se grahaNa karaletA hai| aura Urdhva bhAga se cholata hai, Urdha bhAga se grahaNa kara uThatA hai aura adhobhAga se chor3atA hai. Urdha bhAga se grahaNa hai aura Urdha bhAga se cheDatA hai jAma bhUjA se grahaNa kara vAma bhUjA choDatI hai. rAma bhUtakara dakSiNa kI pUjA me chaMDatA hai, dakSiNa bhUjA se grahaNa kara rAma bhUjAsa chor3atA hai, dAkSaNa bhUja grahaga kara dakSiNa bhUnA se chor3atA hai. yoM kitateka kahate haiM || 4 || aba jo anya tIrtha emA kahate haiM ki caMdra sUrya ko jo grahaNa karatA hai va rAhu deva nahIM hai. ina kA kathana aisA hai ki paMcaraha For Personal & Private Use Only patrA pAhuDA 397 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 - anudakAlavrahmA muni zrI apoSijI teNaM eva mAsu tattha khalu ime paNarasa kasiNApuggalA paNNattA taMjahA-siMghiDae, jaDilae, khatae, kharae, ajaNe, khaMjaNe, sItale, hemasItale, kailAse, aruNappahe pabhaMjaNe nabhapU e, kavira e, piMgalae, raahu||taa jayANaM ee paNNarasa kasiNA poggalA sattA caMdastyA suravA letANubaMdha cAriNo bhavati, tatANaM maNusaloge maNussA vayaMti evaMkhalu rAha ca vA sUravA givhti| tA jayAgaM ee paNNarasa kasiNA poggalA no caMdassabA sUrassa lesANubaMdha cAriNo bhavati, tayANaM maNussaloge maNusAvayaMti ee khalu rAhu caMdaM bhUrabA giNhai ege evaM mAsu // 5 // vayaMpuNa evaM vayAmo prakAra ke kRSNa pudala kare jinake nAma-1 siyATaka 2 jaTila 3 kSullaka 4 khara 5 aMjana 6 khaMjana 7 zoDala 8 misItala 9 kailAna 10 urugamaya 11 prabhaMjana 12 nabhaera 13 kapila 14 piMgala aura 115 rAhu. jaba ukta panAha prakAra ke kRSNa pudala saMpUrNa caMdra ath| sUrya ko lezyA ko AvaraNarUpa taba manuSya ko ekina hai kirahu caMdra darya kA grahaNa kara hai. aura jaba ukta pannAha se prakAra ke kRSNa pahalI caMdra mUIko AvaraNarUpa nahIM hone taba manuSya loka meM enA kahate haiM ki gahu caMdra sUrya ko grahaNa nahIM karatA hai // 5 // bhagavAna kahate haiM ki isa kathana ko maiM isa prakAra kahatA hUM ki prakAzaka-rAmavahAdura lAlA sukhadevamahAyamI jvAlAmasadAnI . artha For Personal & Private Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha 488+ saptadaza caMdra prajJapti sUtra SaSTha upAGga rAhu deve mahiDie jAva mahAlakkhe varavatthadhare jAva varAbharaNadhArI rAhussaNaM devassa NavaNAmadhijjA pataMjahA- siMghADae, jaDilae, khattate, kharante, dedure, magare, macche, kacchabhe, kiNhasa // 6 // rAhussaNaMdevassavimANA paMcatraNNA paNNattA taMjahA kiNhA nIlA lohiyA hAliddA sukilA // 7 // asthikAlae rAhutrimANaM khaMjaNa paNNatte, asthi pIe ra hai binANe lAuvaNNA paNNatte, asthi lohie majiTThANNAbha paNNatte, asthi pIehAlavaNNAbhe paNNatte, asthi sukillae mAsivaNNAbhe paNNatte // 8 // tA jayANaM rAhu AgacchamANeSA gacchamANeyA viuntramANevA pariyAremANevA rAhu deva maharddhika yAvat mahA mukhavAlA hai. zreSTha vastra dhArata karanevAlA, zreSTha AbhUSaNa dhArana karanevAlA hai. { isa rAhu deva ke nava nAma kahe haiM tathathA -- 1 siMghATaka 2 jaTila 3 kSullaka 4 svara 5 dadura 6 magara 7 maccha 18 kaccha aura 9 kRSNa sarpa || 6 || isa rAhu kA vimAna pAMca varNavAlA kahA hai tadyathA-1 kRSNa 2 nIla 3 rakta 4 pIta aura 5 zukla // 7 // rAhu kA kRSNa varNa kA vimAna khaMjana ke varNa samAna hai, 2 nIlavarNa vAlA rAhukA vimAna tumbe ke varNa jaisA hai 3 rakta rAhukA vimAna maMjITha ke raMga samAna 4 pIlA rAhukA vimAna haldI ke varNa samAna hai. aura 5 zukla varNa vAlA rAhukA vidhAna bha samAna hai. // 8 // jaba rAhudevatA jAta-- hu, AtA huvA, vikuraNa karatA huvA, va paricAraNA karatA For Personal & Private Use Only * bImacA pAhuDA 44 399 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdassA sarassavA le parasthimaiNaM AvarittAgaM pacAtyamaNaM vitivayati, tayANaM purathimeNa caM sure ubanda prati paJcasthimeNaM gahu, jayANaM gahu AgagchamANevA jAva pariyAramANevA caMdasvAssAbale paJcAyaNaM AvaritA purariyamaNaM visivayati tayANaM paJcatyimeza caMde mare / ubadalIta. pu. tyanejarahu, eka eeNa abhilAvegaM dAhiNaNaM Avari. ttANa uttaraNaM vitiyai uttaragaM AvarinANaM untarapaJcatthimeza viniviDa, dAhiga paJcatyimeNaM AzarattANa uttarapuragatthamaNaM citivayai, uttarapalAyanaNaM AvaritANaM havA caMdra athavA sUrya ko lezyA (kAraNa) ko pUrva meM se AvaraNa kara pazcima dizA meM jAtA hai taba pUrvadizA meM caMdra sarya dakhAve aura pazcima dizA meM rAhu dekhAve, jaba rAhu jAtA hunA, AtA hunA. yAvata paricAraNA karata hu / caMdra yA sUrma kI leipA kA pazcira se Dhaka kara pUrva meM jAtA hai taba pazcima caMdra mUrga dekhA hai aura pUrva meM rAha rahatA hai. aise hI dakSiNa dizA meM sUrya kI Dhakakara uttara dizA meM rAhu jAtA hai tara dakSiNa dizA meM caMdra sUrya dIkhatA hai aura uttara dizA meM rAhu rahanA hai. me hI utta dizA meM caMdra sUrya ke Dhaka kara dakSiNa dizA meM jaba gahu jAtA hai naba uttara dizA meM caMdramA mU dIkhatA hai aura dakSiNa dizA meM rAhu rahatA hai. jaba caMdrapA mUrya kI lezyA ko dakSiNa pUrva 12( agnikUna ) meM se Dhaka kara uttara pazcima (vAyavyakUna ) meM rAhu jAtA hai taba aamkuu| meM caMdramA / anuvAdaka-bAlabrahmacArI muni zrI aglaka RSijI * pakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevamahAyajI jvAlA mAjI + For Personal & Private Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + sUtra samadaza caMdra prApti satra-paSTa upAGga dAhiNa purathimeNaM vitikya; uttarapuratyimaNaM AvariktA dAhiNapaJcatthimeNaM vitivayati tA jayANaM uttarapurasthimeNaM cade ubadasati dAhiNa patthimeNaM rAhu // 9 // tA jayANaM gahu AgacchamANevA gacchamANebA viuvvemANavA pariyAremANevA caMdasmalese AvaremANe ciTuti tayANaM maNasmaloge maNussA vayati evaM khalu rAhuNA cde|| sarevA gahie, evaM tA japANaM rAha AgacchamAgevA gacchamANavA jAva pariyAremANevA caMdassavA sU rassa lassA AvarettA pAsaNaM vitavayati tayANaM maNussaloge maNussAvayaMti evaM khalucaMdevA sUrya dIkha tA hai aura vAyaeyUna meM rahu dIvAtA hai. jaba dakSiNa pazcima naiRtya kUla meM se caMdra sUrya kI yA ko Dhaka kara uttara pUrva (Iza nakUna ) meM jaba rAhu jAtA hai. taba naiRtyakUna meM caMdra sUrya dIkhAte jya pAra IzAna meM rAhu rahatA hai. janma vAyavyasUtra meM caMdra sUrya kI leiyA Dhakakara agnikUna meM rahu jAtA hai vApavyakUna meM caMdra sUrya dIkhAte haiM aura azikUna meM gA rahatA haiM. jaba IzAnakUna meM caMdra mUrya kI lezyA Dhakakara naiRtyakUna meM rAhu jAtA hai. taba IzA-kUna meM caMdra mUrSa dIkhAte haiM aura naiRtyakUna meM gahu rahatA haiM. // // jaba rAhu jAtA AtA huvA rikSaNA karatA huvA yA paricAraNA karatA huvA caMdra athavA mUrSa kI layA ko AvaraNa karatA huvA rahatA hai ta manuSyoM kahate haiM ki rAhune caMdra va sUrya ko grahaNa kiyA. jaba rAha nAve Ata, vikurvaNA karane athavA paricAraNA karate caMdra sUrya kI lezyA kA ++8% bIpakA pAhuDa FREE + 467 For Personal & Private Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha anuvAdaka bAlabrahmacArI muni zrI amolaka sUreNaM rAhussakucchI bhinnAe, evaM tA jayANaM rAhu AgacchamANevA gacchamAtrA jA pariyAremAtrA caMdarasavA sUrassavA lessaM AvarittANaM paJcosakAi tayANaM maNurasaloge maNussAvayaMti evaM khalu caMda vA sUre vA rAhuNa te / eva tA jayANaM AgacchamANevA gacchamANevA caMdassA sUrassalessA AvaratANaM majjheNaM vititrayati tayANaM maNurasaloge maNussA vayati evaM rAhuNaM caMdevA sUrevA vizvati carie, evaM tA jANaM rAhu AgacchamANevA gacchamAnavA caMdarasavA sUrassalessaM ahe pak sapaDidisiM AvaremANe ciTThati tayANaM maNustaloge mastAvadaMti evaM khalu rAhu / caMdevA sUrevA ghatthe evaM kati || 90 || se hu AvaraNa kara pAsa se hokara jAte tava manuSya loka meM manuSyoM kahate haiM ki caMdra sUrya kI kukSi rAhune { bhedI. arthAt rAhu ke aMdara meM caMdra sUrya gayA. aise hI rAhu jAte. Ate, durvaNA karate athavA paricAraNA caMdra athavA sUrya kI dekhA ho AvaraNa kara pIchA nIkalata manuSyaloka meM manuSyoM kahate haiM ki rAhune caMdra sUrya kA mana kiyA. aise hI jaba rAhu devatA jAte Ate vikurvaNA karate yA paricAraNA karate {caMdra athavA sUrya kI lezyA ko cAroM dizA meM Dhakakara rahatA hai taba manuSya loka meM manuSya kahate haiM rAhune athavA sUrya kA grahaNa kiyA arthAt khagrAsa huvA. // 10 // aho bhagavan ! rAhu ke kitane bheda kahe For Personal & Private Use Only * prakAzaka- rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jyAlApramAdajI 0 402 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NEX pti-mUtra paSTha-upAGga paNNattA?goyamA duvihe rAhu paNNattA taMjahA-dhUvarAhuya pavvarAhuya // 11 // tatthaNaM jaise dhuvarAha seNaM bahulapakkhassa paDivae paNNasati bhAgeNa paNNarasa bhAga caMdassa lessaM AvaremANe ciTThati taMjahA-paDhamAe paDhamaM bhAgaM vitiyAe vitiyabhAgaM jAva paNNarasesU paNNarasamabhAgaM, caramasamae caMderatte avati avasesa samae caMderatte virattevA bhvti||taa meva nukkapakkhana ubadaMsasANe 2ciTThati taMjahA paDhamAe paDhamabhAga jAva paNNarasaM bhAgaM carama . samae caMde biratte bhavati aba samae caMde ratteviratte bhvti|| 12 // tatthaNaM jaise pavarAha haiM ? aho gautama ! rAhu ke do bheda kahe haiM jina ke nAma-1 dhRvarAha aura rAhu // 11 // ina meM pe jo dhRvarAha hai vaha kRSNa pakSa kA pratipadA ke dina panave bhAga se kAra pArave dina picara bhAga ko caMdra lepa kA AvaraNa kara rahA hai. tayathA. pratipadA ko pavana bhAga, dvitiyA ko dohara bhAga yAvat caturdazI ke dina cavadaha bhAga 15 sayAsvAdana jAha bhAga. carama samaya meM caMdra rakta hokara AvaraNa karane vAlA DA. ani amAvAsapA ke carama sampameM caMdra ko sarvathA prakAra se AvaraNa karatA hai. amAvAsyA kA carA samaya varmavara zepamamaya meM caMdra raktabamirove. vaise hI 7. zukla pakSa me caMdra ko batAtA humA rAhu rahatA pratipado ko eka bhAga yAvat pacarahavI tiithii| kA pannaraha bhAga pUrNimA ke carama samaya meM caMdra virakta hoye va zeSa samaya meM caMdra rakta va virakta hotA hai // 12 // jo parva rAhu hai vaha jaghanya cha mAsa utkRSTa 42 mAsa meM caMdra kA grahaNa kare / - basamA pAhuDA 2 488 For Personal & Private Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se jahaNNenaM chaNDa mAsANaM ukkoseNaM bayAlIsAte mAsANaM caMdarasa aDatAlIsati saMvaccharANaM sarasta // 13 // se keNaTreNaM evaM baccai cade sasI ? goyamA! caMdarasaNaM jotisiMdassa jotissaranno miyake vimANaM kaMtA devA kaMtAto devIo kaMtAti AsaNasayaNakhaMbha bhaMDamattovaraNAI appaNAviyaNaM caMde jotisiMde jotisarAyA sone kaMte mubhage piyadamaNe surUve tA seteNaTeNaM evaM vuccai cadesasI // 14 // sekeNaTeNaM evaM vuccati sUre Aicce ? goyamA! tA sUrAdiyANa samayAtivA AvaliyAtitA jAva usIppaNitivA avasappiNitivAseteNa?Na evaM vuccati sUre Aicce // 15 ||taa caMdassaNaM aura jaghanya cha mAsa utkRSTa 48 varSa meM sarya kA grahaNa kare // 13 // aho bhagavan ! caMdra ko zazI kyoM kahA ? aho gautama ! jyotipi ke indra jyotiSi ke rAjA caMdra ko mRA ke cinha vAlA mRgAMka nAmaka vimAna hai, manohara deva va dariyoM , panAhara Asana zayana bhaMDa va upakaraNa haiM, jyotipi kA indra jyotiSI kA ganA caMdra sAyamana zItalakArI, saubhAgyakArI premakA sarUpa hai. isaliye caMdra kA zazI kahA hai. // 14 // aho bhagavan ! sUrya ko zrAditya kyoM kahA? aho gautama ! sUrya Adi karane vAlA, samaya. AyalikA, bhAsA uzvAsa, stoka, lava, muhUrna, aharAdhi, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, saMvatsara, 17yuga yAvat avasarpiNI utsarpiNI kA karane vAlA hai. isa se aho gauvama ! sUrya ko Aditya kahA hai. 4 anuvAdaka-gAlabrahmacArImuni zrI amolaka RSijI * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA sukhadevasahAyajI jvAlAprasAdarja . " For Personal & Private Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwhic sadaza-caMdra prApti mUtra SaSTha upAGga Katha jAtidassa, jotisareno katiaggamAhAsiNI paNNatA?goyamA tAri aggamAhisIo papaNattAo tajahA-cappahA sadasaNA accimAliNI, bhNkraa|| tatthamaM egamegAe devIe catvAri 2 sahastaNaM rUvaM viuvittA evaM taMcava pavva bhaNiyaM aTArasame pAhaDe tahAmeyavaM: jAba no mehanavattiyaM evaM srssvi||16|| tA sariya caMdamANaM jotirsida jotimarAyANo karisae kAmabhoga paccaNabhavamANA viharati ? goyamA ! se jahA NAmae katipurise paDhama jovaNaTThA balatthae / paDhana jAvaTThANa valatyAe ThANattha cava bhAriyattAe // 15 // aho bhagavan jyotiSI rAnA motiSI kA indra caMdra ko kitanI agrapatiSiyoM ka. 13 ahogautama ! cAra anaDipiyoM kI. jina ke nAma-1 caMdraprabhA 2 sudarzanA, 3 cimAlI va 4 prabhaM-10 karA. eka 2 indrANI cAra 2 hajAra rUpakA vaikrara kare vagairaha aTharave pahuDe meM jaise jIvAbhigama sUba kI mAdodI yahAM jAnanA. yavat paithana kare nahIM. jaise caMdra kI cAroM indrANI kA kahA kare? hI marya kA jAnanA. thuna nahIM karate haiM karanA bhagavatI ke dazo zataka ke pAMcave uddaze meM kahA hai| // 6 // aho bhagAn ! getiSI ke indra va jyotiSI ke rAjA caMdra surya kaise kAma bhoga bhogate huva vicara rahe haiM? aho gautama ! prathama yauvanAvasthA meM prApta huvA koi puruSa prathama yauvanAvasthA vAlI bhAryA kI sAtha vivAha karake tusta hI pana kI pAti ke liye paradeza gayA. vahAM solara varSa paryaMta saba aamanamammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm pAsa pAhaDA 4228. 42 For Personal & Private Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI amolaka sapijI / saddhiM aciratta vivAha kaje atthagavesaNatAe solasavAsa viSpavAsite seNaM tato laDhe kAtakaje aNaha samae puNa visayaM giphaM hana mAgate hAe jAba sarIre vibhUsie maNaNNaM thAli pAkasiddhaM aTThArasa baMjaNAulaM bhogaNaM samANe tAMti tArisa gami bAlagharaMsi asitao sacinda kasme vAhiraDa dumita ghaTumadu vicittauloya bilagatilemAnirayaNa paNAlayaMdhapAre, bahusamaramaNi zanibhAge paMcavaNNarasa surabhimaka puppha paMjobayAre kalite kAlAgarUpavara kuMrudakka tutakadhUpa maghamaghAtaM gaMdhUtAbhirAne suMgadhavaragaMdhie gaMdhivAhie, tAsi tArisamAMsi sapajisi sAliMgaNA artha sArana meM vijaya yA kisI kA vidhA nahIM AyA. isa taraha karake apane ghara AyA Akara snAna kiyA, maoNlIkArya kiyA, saba alaMdAravibhUtimA. poza syAla meM pazvAsa va va aThAraha prakAra ke zApha tahata bhoja yA. pora pulyata kA yogya aMdara vica prakAra ke citroM vAlA,bAhira svaccha karake aneka prakAra citroM sAlA,uparapaDe kI chata vAlA, ralo jaDita bhUlavAlA, ujjala udyotavAlA, bahuta ramaNIya bhUmibhAgameM paMcavarNa rasa sahita sugaMdhita pakSyoM kA Dhaga vAlA, kRSNavarNa sugadhi dravya va kuMgharukAdika dhUpa se maghamaghAyamAna sugaMdhita padArthoM sahita rahane ke ghara meM puNyavaMta prANi prakAzaka rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyajI jvAlAprasAdajI. artha anuvAdaka-cAlanamacArI For Personal & Private Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / RSijI. 408 kAmabhogehiMto vANamaMtarANa devANaM eto aNaMtaguNavisiTTataragAceva kAmabhogA vANamaMtarANaM devANaM kAmabhogehito amuriMda vajiyANaM bhavaNavAsiNaM devANaM eto agaMtaguNa viti druttaragA cava kAmamogA asuraMdavajiyANaM bhavaNa jAva bhogastio asarakumArANaM eto aNaMtaguNA asurakumAradANaM kAmabhogehito gahagaNagakhattatAsarUvANaM joisiyANadevANaM eto agaMtaMgaNA limiTutaramAceca kAmabhogA gahagaNagakkhatta jAya kAmabhogehiMto caMdama sUriyANa jotisiyANaM jotisarA yANaM eto agataguNA vimiTTataragAceva kAmabhogA, tA cadima sUriyANaM jItasiMdA jotimANA erine kAma bhoge paccaNubhavamANe vihrNti|| 17||ttdh khalu imA aTTAsIti mahAgahA paNNatA taMjahA-iMgAlae, viyAlae, lohitAe, sAMgacchara, AhuNie, pAhuH / atha vANagaMtara ke kAna bhogoM meM amundra chor3akara zeSa bhavanakAsI ke kAmabhAga ati gune viziSThatara haiM. anya bhavananAmI ke kapabhogoM se amura kumAra ke kAmabhoga anaMtagune viziSTara, asura kumAra ke kAmabhogoM se graha, nakSatra va tArAoM ke kAmabhAga antaguna viziSTanara hai. grahagaNa, nakSatra va tArAoM ke kAmabhegoM se jo.tithI kA jA, jyotiSI kA indra caMdra sUrya ke kAmabhogoM anaMtaguna viziSThatara bhogavate, hu vicarate haiM // 17 // jyotiSI meM 8 sI maha graha ke haiM jina ke nAma-1 aMgAraka, 2 vikAlaka, 1213 lohitAkSa, 4 zanizcara, 5 Adhunika, madhunika, 7 kanaka, 8 kanakanaka, 2 kaNaga, 10 ciyANaka, ramnAnamnary anuvAdaka-dhAlabrahmacArI muni zrI ayolaka * prakAzaka-rAjAbahAdura lAlA mukhadevasahAyanI vAlAprasAda nI. For Personal & Private Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAi 1. kae kaNakaNae, kaNaga viyANae. kaNagamaMtANae, soma.sAhie, AmAsaNe, ruta kajovo karaNaM,ayakayarara bhae sakha.zakharapaNe, saMkhavaNNAbhe,kase, kaMsavaNe,kaMsavaNNAbhe nile, nilAbhAse, ve, vAbhAsa, bhAse, bhAsarAsI, tihe, tilapapphe, vaNe, dakkhe, dasvataNNe, kAe, kAyakaMdhe dhumAga dhUmaketu, harA, piMgalae, buhe. bahamati, rAhu agatyA, mANavate, kAse, phAse, dhUra, pamuhe, viyaDa. visAvI. payala, jayala, aruNa, agilAe, kAle, maha kAle, sothie, sovatthie, vahamANe, palaMva, NicAloe, NijAe, sayaMpahe, seyaMkare, khAkare, AbhaMkare, pabhaMkare, arae, asoge, athaE 11 kaNamadAnaka, 12 soma, 13 sahita, 14 a.sAmaNa, 10 i. 16 kAryavarta, 17 kacaMDaka 18 apakaraka, 19 duhabhi, 20 zaMkha, 21 zaMkhavaNa. 22 zaMkhavadha, 23 kaMsa, 24 kamavarNa, 25 kamavaNabhiA 126 nIla, 27 nIlAbha sa, 28 rUpI. 21 rUpIbhAsa, 3. bhAla, 31 bhAsAmI, 32 tilapuSpa, 34 varNa, 35 dakSa, 31 dakSarNa 37 kAya. 8 vApadha 39 dhUmi. 4. dhamata, 51 hari. 42 gi 143 budha, 44 zukra. 40 vRhasadi. 46 rAhu 41 asti 18 mAnavata 41 ka sa. 5: sparza, 51 dhA. 152 pramukha, 53 viyana, 54 varAna, 55 valaya. 56 japala, 57 aruNa, 58 raMgIla, 51 kAla.. mahA kAla 6 sAthika, 62 sAsika63 vardhamAna, 64 pralaMbanA, 62tya loka, 60 nitya jyoti 67 svayaMpa, 68yakara, 69 sapakAra, 70 thAmaMka 71 bhabhakara. 72 aruNa nAgAgraha, 73 bharalako samanaza-caMdra bhajatA mUtrapaSTha For Personal & Private Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Saamammianima - - amAvadaka-pAlabrahmacArI mAni zrI vAlaka rijo bigayo,vitale, vijaye, vinAle, sAle, suvyae, aNiyaSTa, aAzi emaDI; daMDi, karakArie, gale, pAketu, bhAvaketu // iti eka pAucha.. (kAla) , hipaNa lahAnapaNA // ukAtiyA bhagavatI, testa rAzi // 1 // zahilA divi gAracitramANi paDigAe // abahurAe na dethA // saporina / bhvetraa|| 2 // sA dii uThANucha kambala vIsa hi // jolidikha ubato, abhAyo pakkhi jAhi // 3 // sopavayaga kulANa saMghacAhironA 174 vigata zoka, 75 vicala, 76 vivaya, 77 vizAla, 7.zATa, 79 gayA, 8. ni. 1. a 1nAta, 82 ekA 83 dinamA, 84 kara, 85kara kI, 86 rAgaTha, 87 puSa aura 88 pahA kataM. yA avyAdI graha bhatyA grahAcAra 2 hajAra sAmAni deva.cAra 2 anaghA tIna 2 pArapadA devamA 2 anika va adhika ke zApati haiM. aura solaha A rakSaka deva va anya bhI sanidhanI deva va daviyoM. sA kA adhipatipanA karate hure cirate haiM. pUrpokta zrI zazikA artha pragaTa haiM. patu abhavya jIvoM ko isa kA artha durlabha hotA hai // 18 // yaha caMdra zani sUrarthAlA hai. isa rA isa kA jJAna dAna kima ko denA kiza ko na denA so dalAte haiM. yaha umA bhAratI zrI jyotirAja prajJApta kA jJAna dAna samayamaMtra. grANa karanevAle ko| RddhayAdi garva AjAne se narakAdigati prApta ho ina sa una ko denA nahIM pAtuM narakAdi gati miTAna ..prakAzaka-rAjAbahAdura lAcA mukhadevapahAyajI jvAlAprasAdanI. For Personal & Private Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 waminarmawaimadirman 1 "artha -48 sasadakSa caMdra prajAti sUtra paTha-upAGga viNaye pArahANA // arihaMta the gaNahara maI kirahoti vAlaNo // 4 // tanho dhiti udyAgucchAha kambalaviriya likvipnaa|| dhAyaka NiyamA, Naya avigIra sudAyakA // 5 // vIra varasla bhgvo| jara mara kileta dosa rAhiyassa // baMdAmi viNaye paNyo , solakha pAi saMpAe // 6 // iti caMda paNNattIe vIsamaM pAhuDhaM smmttN||20|| kozati kA jJAna dAna denA. aura bhI jAtyAdipada yukta, pratyatIka. siddhAMta ke khaMDana karanevAle ko aura jA pahazruta nahIM ho usako kA zAradAna nahIM denA paraMtu jina pravana meM samyaka prakAra se bhadhAdipatA se zArtha paryAya kI Aloca na karanevAle sanyakvI ko isa kA jJAna dAna denA. aba *zakha ke dAna meM nirNayapanA karate. // 2 // ja kAI zraddhA, dhRti, (dhairya) utthAna, utsAha, karma, bala, vIrya, pakSAtkAra va parAkrama me caMdra majJAti kA jJAna prAta karake ayogya abhaya ko deMge to denevAle ko bhI isa kI hAni hogii||3|| isa taraha abhaya ko jJAna denevAlA sAdhu pravacaH kula gaNa va saMgha se 5 bAhira jAnanA. arihaMta va gaNavaroM kI maryAdA ullaMghanevAlA jAnanA // 4 // isa se dhRti, utthAna, A utsAha, karma, bala, vIrya se jJAna grahaNa kara dhArana karanA. aura avinIta ko denA nhiiN||6|| jo janma 0 jirAmaraNa ke klaSa va aThAraha doSa rahita hogaye hai, jino nirAbAdha mukha prApta kiyAhai aura jo anya kA prata karAnevAle haiM. vaise zrI caubIsave vara bhagavAna ko vinaya pUrvaka namaskAra karatA hUM. yaha caMdra prajJapti sUtra kA bIsavA pAhuDA saMpUrNa dusaH // 20 // yaha caMdra prajJapti satra samApta huvA. . manA pAhaDA ma For Personal & Private Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 astram * iti saptadaza * aadeshabdkiokes - caMdra prajJapti sUtra samAptam. 0 + anuvAdaka-bAla brahmacArI muni zrI amolakha RSijI *kAzaka rAjAbahAdura lAlA sukhadevasAyajI jvAlAprasAdajI ASARAMERATORS vIra saMvata 2445 mAgha vadI 2 vAra zani For Personal & Private Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstroddhAra prAraMbha vIrAbda 2442 jJAna paMcamI 2- ma -- DacesceDEE- NAY SAV-17 NOT iti * caMdraprajJapti sUtra * samAptam rAlA mujvAha 9925 zAstroddhAra samApti vIrAbda 2446 vijayAdazamI Pointo Use Only