Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheTa ! paropakArAye tAM vibhUitaya zrIjena hitopadeza bhAga 2-3 jo. nIti ane vairAgyanA viSayathI bharapura. zAMtamUrti munirAja zrI vRddhicaMdraSTaziSyANu muni kapUravijayajI viracita. svadhamI bhAie henAne vAMcavA bhaNavA nimitta, chapAvI prasiddha ka. zrI jaina zreyaskara maMDaLa-hesANA. amadAvAda satyavijaya prinTIMga presamAM zA. gIradharalAla hukamacUke chApyuM, vIra saMvat 2435. sane 1909. vikrama saMvat 1965. kImata. 0
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. Aja kAla duniyAmAM bahudhA janasvabhAvanuM valaNa sa.. kRta ane mAgadhI bhASAmAM lakhAyelA kaThIna zAstrIya viSa taraph na dorAtAM vabhASAmAM lakhAyelA sarala viSayA tarapha do rAvA lAgyu che: tethI karIne divase divase zAstra saMbadhI ucca jJAna hIna, hInatara thatu jAya che. jyAM sudhI gujarAtI bhASAmAM aneka graMthA bahAra paDayA nahAtA, tyAM sudhI ucca tatvajJAna prApta karavAnI umedya dharAvanArAo saskRta tathA prAkRta bhASAone abhyAsa karI te dvArA uccajJAna meLavatA hatA; paNu tevA manu caiA saMkhyAmAM thADA ane kAIka ThekANe jovAmAM AvatA. jyAre gujarAtI bhASAmAM kathArUpe, nATakarUpe, ke tattvajJAnarUpe aneka graMthA bahAra paDayA, tyAre leAkeAnu zAsrIya kaThIna bhASA tarapha durlakSa thayu ane tethI te dvArA ucca tattvajJAna maLatu hatu... te aMdha thayuM tethI zAstra sa`badhI zuDha rahasyAne svabhASAmAM bahAra pADavA jarUra jaNAi. vAMcavAnA zokha vadhatA gayA tema tema bhinna bhinna viSayAnA pustako bahAra paDatA gayA. paNa temAM dharmanuM svarUpa samajAvavAne cAgya grathA bahuja thADA che. tethI jamAnAne anusaratI bhASAmAM vadhAre pustakA bahAra paDavAnI AvazyakatA jaNAyAthI amArA tathA bIjA sajjanAnA Agra huthI suni mahArAja zrI vRddhicaMdrajInA ziSya zAMtamurti muni mahArAja zrI karavijayajIe madhyama tathA kaniSTa pa*ktinA abhyAsIyAne alpa zrame dharmatattvanA beAdha thAya evA hetuthI jaina hiteApadeza nAmanA pustakanI racanA sarala ane rasIlI bhASAmAM karI che. jenA pahelA bhAga amArA taraphathI agAu prasiddha karavAmAM Avye che. te pustaka vizeSa prakAre janapriya thaI paDayuM che: jenA pariNAme, A bIjA tathA trIjA bhAganuM
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustaka amArA vAcakavarga samakSa mUkavA ame bhAgyazALI thayA chIe. A jena hitepadezanuM pustaka pitAnA nAma pramANe pitAnuM gAMbhIrya mahatva ane bedhakatva jaNAve che. vaLI A pustakane krama evI te saralatAthI goThavavAmAM AvyuM che ke u. tama, madhyama ane kaniSTa e traNe varganA vAMcaka adhikArIe svasva buddhi anusAre niHzaMkapaNe tene lAbha laI zakaze e nirvivAda che; siddhAMtarUpa samudrane pAra utAravA mATe taikA tu. ya A graMtha ratnanuM ekajavAra avelekana karavAthI tenI kharI upagItA sajajane saheje samajI zakaze. zrI jena hitepadeza bhAga 2 jAnI zarUAtamAM magalAcaraNarUpe sAMpratakALamAM vicaratA zrI sImaMdhara jInanI stuti kaThiNa zabdanI puTaneTa sAthe ApyA bAda zrI gaNedra muni viracita subhASita ratnAvalI graMthamAMthI dharma nIti ane zubha vyavahArane upayogI judA judA 4pa viSaya upara puTapaNe vive. cana karyuM che. ukta viSayanuM atra digadarzana karavA karatAM ekaja vakhata tene vAMcI manana karavAnuM kAma ame vAMcakavRMdaneja seMpIe chIe. tyAra pachI sumati ane cAritra rAjanA sukhadAyaka saMvAdamAM patita cAritra dhArIne paMca mahAvratamAM punaH sthira karavA mATe karele rasika be nevelarUpe Apela che. pachI " manI kuMcI" e viSayamAM dharmaratnane lAyaka jIvanA guNAnuM prathama sAmAnyathI ane pachI vizeSathI vivecana ApyuM che ane aMta mAM paramAtmA chatrIsI ane amRtavelInI sajhAya ApavAmAM AvI che. zrI jena hitepadeza bhAga trIjAmAM zrImad hemacaMdrAcArya viracita zAsana nAyaka vIrAdhivIra zrI vardhvamAna jInanA staMtrane sArAMza, maMgalAcaraNarUpe ApIne prathama jJAnasAra sUtra (aSTakajI)nA mULa leka tenA rahasyAthe sAthe Apela che je evI te saralatAthI phuTapaNe lakhAyela che ke sAdhAraNa jJAnavALAne
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa te sahaja rIte samajamAM AvI zake tema che. pachI vairAgya sAra ane upadeza rahasya e nAmanA viSayamAM virAgya ane u. padezamaya bAbatane sAre samAveza karavAmAM Ave che. tyAra pachI AdhyAtmika viSayanI puSTIkAraka adhyAtma gItA, saMyama, batrIsI ane kSamA chatrIzIkaThIna zabdanI kuTaneTa sAthe ApI graMthanI samANI karavAmAM AvI che. dareka jainazALAnA bALakane kamasara vAMcanamALA calAvavAnI AvazyakatA ApaNI konpharansa taraphathI je svIkAravAmAM AvI che te vAMcanamALAnI garaja A pustakane pahelethI kamasara ane bhyAsa karavAthI keTalAka aMze saraze ema amArUM niSpakSapAta. paNe mAnavuM che. tethI tene ghaTate upaga karavA ame sahu sajajanene sAgraha vijJapti karIe chIe. - A graMthanI prathamAvRttinI deDha hajAra nakala chatAM cha mAsamAM te khapI javAthI A bIjI AvRtti chapAvavAnI amAre jarUra paDe che. ghaNIja TuMka mudatamAM pustakanI meTA jathAmAM mAgaNI thavI e pustakanI mahatvatA pragaTa darzAve che. A graMtha bhAratavarSIya sarva matAnuyAyI janone atyaMta upayogI thaI paDe che te tenI prathama AvRtti uparathI jaNAI Avela che. - pUjya munizrInA prayAsa mATe ame aMtaHkaraNathI AbhAra mAnavA sAthe ukta graMtharatnane lAbha le teo sAhebanA pari. zramane sarva bhavyAtmAo sArthaka kare ema icachI atra viramIe chIe. A graMtha chapAvavAne AzrayadAtA, sadgatane aMtaHkaraNathI AbhAra mAnI temanuM anukaraNa karavA anya dhanikone naaivijJaptI karIe chIe. Itizama lI. prasiddha kartA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5 anukramaNikA, zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. 1 sabhASitAvaLI. ... ... ... 5 thI 108 1 ziSTa sevita sanmArganuM sevana kara .... 2 ziSTa nidita pApa kAryane parihAra kara... 3 nirmaLa zraddhAna kara ... ... 4 mithyAtvane tyAga kara... .. 5 samyaga jJAnanuM sevana kara 6 sadAcAranuM sevana kara... 7 IdriyanuM damana kara . 8 strIne saMga-paricaya taja ..... 9 viSaya rasane tyAga kara.... *** 10 zrI vItarAga devanI bhakita kara.. 11 saddagurUnuM sevana kara .... . 12 tapa karavAmAM yathAzakita prayatna 13 ane vaza kara .... 14 rAga dveSane tyAga kara... .... 15 krodhAdika kaSAyane dUra karI 16 ahiMsA vratano Adara kara . 35 17 satya vastunuM pAlana kara . '. 37 18 adattane tyAga karI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 4ra 19 brahmacaryanuM sevana kara.... 20 parigraha mUrchAnA parihAra kara.... 21 vairAgya bhAva dhAraNa kara.... 22 guNI janAnA saMga kara... 23 zrI vItarAgane oLakhI vItarAganu' sevana kara. 44 4 47. 49 24 pAtrApAtrane samajI supAtre dAna de. 25 jarUra jaNAya tyAMja jinAlaya jayaNAthI karAvavu. 50 para 54 para 57 .... .... 26 nirmaLa bhAvanA bhAva 27 rAtrIbhAjananA tyAga kara 28 mAha mAyAne tajIne viveka Adara 29 khATI mamatAnA tyAga kara .... .... .... 30 sa'sArasAyaranA pAra pAmavA prayatna kara.... 31 dhairyane dhAraNa kara. 32 du:khadAyI zAkanA tyAga kara..... 33 mananA mela dUra kara, 34 mAnava dehanI saphaLatA karI le 35 prANAnte paNa vrata bhaga karIza nahi.... 36 maraNu vakhate samAdhi sAcavavA khUba lakSa rAkhaje. 37 A bhava parabhava samadhI bhAgAza'sA karIza nahi. 38 svakartavya samajIne svaparahita sAdhavA tatpara rahe. 39 paMca parameSThi mahAmatranu niraMtara smaraNa kara 40 dhama rasAyaNunu sevana kara 41 vairAgya bhAvathI lakSmI vigere nA mADhu tajI de .... .... .... .... .... .... .... .... **** .... kSaNika padArthoM-- .... 59 61 65 67 71 73 76 78 80 86 .. O
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 sArabhUta evA sadvivekanuM ja sevana kara.... 43 dharUpI sabala ane teTalu` sAthe lai le. 44 manuSya bhava phrI phrI maLavA muzkela che ema samajI zIghra svahita sAdhi le 4 5 45 purUSArtha vaDeja sarva kArya siddha thAya che mATe purUSArthaneja a'gIkAra kara. gya guNA athavA dharmanI kharI kuMcI dharmanI daza zikSA paramAtama chatrIzI amRtavelInI saDDIya .... 103 2 sumati ane cAritra rAjanA sukhadAyaka savAda. 109 thI 145 3 dharmaratnanI prAptine mATe avazya prApta karavA ceka 146 thI 157 158 160 163 .... .... .... .... .... .... zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo. 1 hemaca'drAcArya viracita mahAvIra jInastatra.... jJAnasAra sUtra dara vairAgya sArane upadeza rahasya 4 adhyAtma gItA kSamA chatrIzI 6 yati dharma batrIzI .... .... .... 0.00 9000 .... **** .... 9400 .... .... .... .... 02 6800 99 100 1 thI 6 7 thI 121 132 160 166 170
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. lIMTI. 10 12 20 23 37 39 95 97 143 147 * 24 7 4 * * sa me, my 91 105 20 59 999 153 23 151 23 10 21 16 OM haiM Taba che ka . 11 zuddhipatraka-bhAga khIe. azuddha tyaja doSobhitaH mamamAM lAkamAM tathA zuddha. tyaja do pozitaH daravAnA karavAnA carAcara jyotiSu cakra) tIcchA zala Atma veSmani kAyA anukU zakroti mamamAM lAkamAM tethI eka jevA nya'taravANunyatara denArA sAmya sevAvALA tethI jaina hitApadeza bhAga trIjo, vavatu majjatyajJa lAkamAMja emanA samAveza thAya che ema samajavu denArAkarma sAmya sevavAvALA tenI vaktu majjatyajJaH zaila AtmA vezmani kriyA anukUla iknoti ekatA jevI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalAcaraNarUpa. zrI sImaMdhara jina-stuti. prabhu nAtha tuM tilakane, pratyakSa tribhuvana bhANa; sarvajJa sarvadaza? tame, tame zuddha sukhanI khANa jina". vinatI che eha. 1 prabhu jIva jIvana bhavyanA, prabhu mujha jIvana prANa; tAhare darzane sukha lahuM, tuMhi jagata sthiti . ji. 2 tuja vinA huM bahu bhava bhaye, dharyA veza aneka, nija bhAvane parabhAvane, jANe nahI suviveka. ji0 3 dhanya teha je nitya prahasane, dekhe je jina mukha caMda; tuja vANuM amRta rasa lahI, pAme te paramAnaMda, ji. 4 eka vacana zrI jinarAjane, nayagamabhaMga pramANa je suNe rucithI te lahe, nija tatva siddhi amAna. ji. pa je kSetra vicare nAthajI, te kSetra ati supaththa; tuja viraha je kSaNa jAya che, te mAnI akaththa. ji6 zrI vItarAga darzana vinA, vIye je kAla atIta; te aphaLa micchA hukakaDa, tivihaM tivihinI rIta. ji. 7 prabhu vAta muja mananI saha, jANe ja che jinarAja; 1 mahAvideha kSetramAM vicaratA jinavara. 2 traNa lokano. 3 sarva varatune sarvathA sAkSAta dekhavAvALA. 4 prabhAta samaye. 5 nagamAdika sAta . na. 6 suMdara maMgalakArI. 7 akRtArtha-niphaLa. 8 gayele kALa.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) ji. 9 ji. 10 ji.11 ji.12 ji.13 sthira bhAva jo tumacA' lahu, mile zivapura sAtha.ji0 8 prabhu miLe sthiratA lahu, N, tuja virahe caMcaLa bhASa; ekavAra jo tanmaya ramuM, te karU acala svabhAva. prabhu achA kSetra videhamAM, huM rahuM bharata majhAra; te paNa prabhunA jINu viSe, rAkhu svacetana sAra. jo kSetra bheda TaLe prabhu, te sare saghaLAM kAja; sanmukha bhAva abhedatA, karI varU AtamarAja para puMTha IMDAM jehanI, evaDI je che svAma;" hAjara hajUrI te maLe, nIpaje te keTalA kAma. iMdra caMdra naredranA, pada na mAguM tila mAtra; mANu" prabhu muja manathakI, na vIsarA kSaNu mAtra. jayAM pUrNa siddha svabhAvanI, navI karI zaku nija ddha; tyAM caraNu zaraNu tumAro, ehija muja navanidha, ji0 14mhArI pUrva virAdhanA, cAge paDayA e bheda; paNa vastu dharma vicAratAM, tuja muja nahi' che bheDha, ji 15 prabhu dhyAna raga abhedathI, karI AtmabhAva abheda; cheThThI vibhAva anAdinA, anubhavu svasave.'0 vinavu' anubhava mitrane, tuM na Iza para rasa cAha 1 zuddhAtma rasa ra'gIthaI, karI pUrNa zakti abAhu, ji 13 jinarAja sImadhara prabhu, teM lahyA kAraNu zuddha; C jika 16 1 tamArA-tamArI jevA. 2 maLeprApta thAya. 3 mekSa sahAyI, te sukhAi. 4 bhedabhAva rahita. svAmI, 6 riddhi cha nidhi. 8 sUra. 9 virUddha bhAva, viSaya kaSAyAdi. 10 svapa--AtmabhAva, Atma darzana-sAkSAtkAra. 11 cAhanA abhilASA. 12 nirmaLa svabhAvamAM mama, zAntarasa nigra 13 akhAdha vighna rahita.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ have Atmasiddhi nipAvavI, zI DhIla karIe buddha. ji. 18 kAraNe kArya siddhine, kara ghaTe na vilaMba sAdhavI pUrNAnaMdatA, nija katRtA avilaMba. ji0 nija zakti prabhu guNamAM rame, te kare pUrNAnaMda, guNaguNa bhAva abhedathI, pIjIye zama-makaraMda, ji prabhu siddha buddha mahAdayI, dhyAne thaI layalIna; nija devacaMdra pada Adare, nityAtma' rasa sukha pIna. ji. 21 iti. 1 svabhAva pUrNatA. 2 zAntarasa. 3 mahA bhAgyavaMta. 4 ekAgra. 5 sahaja svabhAva-paramAtma bhAva. 6 puSTa matta.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASita ratnAvalI. prastAvanA. vidIta thAyake "subhASita ratnAvalI" nAmane eka saMskRta padyAtmaka graMtha zrI gaNedra kRta prathama mArA jevAmAM AvyuM. tenI phakata ekaja prata maLavAthI ane te paNa atyaMta azuddha havAthI ukta graMthanA mULa sAthe tenuM bhASAMtara karavA je prathama vicAra prabhavyuM hatuM te tevA rUpamAM amalamAM mUkI zakAya nahi. paraMtu tenI zarUAtamAM sAra rUpe je kaleke dAkhala karyA che te sAthe DAka bIjA kalekenuM bhASAMtara AdimAM kAyama rAkhIne bAkInA viSayenuM vivecana kaMIka ravataMtra rIte svakSapazamAnusAre karavuM durarata dhArI ukta graMthamAM kahevA dhArelA viSaye pikI banI zakya teTalA lagabhaga 45 viSaye dAkhala karavAmAM AvyA che. vartamAna samayane anusAre jijJAsu bhAI bahene ukta viSa saMbaMdhI saMkSepathI baMdha pUrvaka zubha kiyA rUcinI vRddhi thAya ane ema yathAzakti jJAna ane kriyAnA saMmelanathI vItarAga prabhunI pavitra AjJAnusAra svahita AcaravA teo samartha thAya evI sadabuddhithI prerAIne A prastuta prayatna karavAmAM AvyuM che. AvA zubhAzayayukta prayatnanI sArthakatA karavA bhavya bhAI bahene kaMIka sAgraha bhalAmaNa karUM te te kaMI khoTuM kahevAze nahi. vartamAnakALe kaMIka jAgRta thatI jijJAsA svapazamAnusAra lakhI te jijJAsu varga samakSa mUkavAne jema huM vakartavya samaju chuM tema tene yathAzakti Adara karavA rUpa nija kartavya karavAne kRtajJa bhAI bahene cUkaze nahi ema samajIne prastuta graMtha saMbaMdhI prastAvanA pUrNa karUM chuM. zubhasyAt sarva sattvanAma, sanmitra kapUravijaya.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 jo. sadbhASitAvalI. zrI gaNendrai rviracitA.pIThikA. jinAdhIzaM namaskRtya, saMsArAMbudhitArakaM // svAnyasya hita muddizya, vakSye sadbhASitAvalIm // 1 // dharmatvaM kuru dustyajaM tyaja mahApApaM budhai niMditaM, samyaktvaM bhaja zarmadaM tyaja mahAmithyAtva mUlaMca vai // sacchAstraM paTha vRtta mAcara jayaM paMcendriyANAM ca bho, nArI saMgamapi svayaM tyaja sadA kAmaM kalaMkAspadam // 2 // dRSTvA strI suzarIra rUpamatulaM madhye vicAraM kuru, zrI tIrthezvara pAda satkamalayoH sevAM sadA sadgurau // bAhyAbhyaMtara sattapaH kuru sadA jihvAM vaze cAnaya, Ata stvaM tyaja dveSa rAga sahitAn sarvAn kaSAyAMzcavai | 3 | sarveSu jIveSu dayAM kurutvaM, satyaMvaco brUhi dhanaM pareSAM //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gaNendra viracitA pIThikA, vA'brahma sevAM tyaja sarvakAlaM, parigrahaM muJca kuyonidvAraM // 4 // vairAgya sAraM saja sarvakAlaM, nigraMtha saMgaM kuru mukti bIjaM // vimucya saMgaM kujaneSu mitra, devArcanaM tvaM kuru vItarAge // 5 // dAnaM tvaM kuru pAtrasAramunaya caityAlayaM bhAvanAM, rAtrau bhojana varjanaM tyaja mahAgArhasthyabhAvaM suhRd // dehaM tvaM tyaja bhoga sAramapi saMsAra pAraM vraja, dhIratvaM kuru maMca zokamazubhaM zaucaM ca nIraMvinA // 6 // sAraM tvaM kuru dehameva saphalaM dhRtvA vrataM mA tyaja, sanyAse maraNaM ca bhogaviSaye cAzAmihA'mutra ca // madhyasthaM hitameva jApya japanaM rogasya nirnAzanaM, jIvasyA zaraNaM calaMca vibhavaM sAraM vivekaM bhaja // 7 // saMbalaM kuru vai dharma, mAnuSyaM durlabhaM bhavet // ayogyaM ca parityajya, mukti yogyaM samAcara // 8 // // iti pIThikA |
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASita ratnAvalI sukha praveza subhASita ratnAvalI mukha praveza. saMsAra samudrathI tAraNahAra zrI jinezvara devane namaskAra karI svaparanA hitane mATe huM subhASita ratnAvaLInI vyAkhyA karUM chuM 1 - bhadra! tuM dharma AcaraNa kara, jJAnIe niMdelAM mahApApane tyAga kara, sukhadAyI samakatanuM sevana kara, mahA duHkhadAyI mithyAtvane tyAga kara, uttama jJAnane abhyAsa kara, vratanuM sevana kara ane pAMce IdriyonuM damana kara, strInA saMgane paNa tyAga kara, temaja sadoSa kAma sevAne sarvadA tyAga kara. 2 strI saMbaMdhI suMdara dehanuM atula rUpa dekhIne bhobhadra! tuM manamAM nirdoSa vicAra kara. zrI tIrthaMkara devanAM caraNakamaLanI sevA kara, sadgurUnI sadA bhakti kara. ane prakAranA zuddha tapanuM sevana kara. ane jIbhane vaza kara, temaja he bhAI ! rAga dveSa. sahita sarva kaSAyane tuM (kALajIthI) tyAga kara. 3 ' he bhadra! tuM sarve mAM dayA bhAva rAkhya, satya vANI vara, paradhana ane abrahma sevAne sarvathA tyAga kara, temaja dugaMtidAyaka parigraha mUchane tyaja. 4 sarvadA zreSTha vairAgyane bhaja; muktidAyaka nigraMtha munine saMga kara, ane durjanene saMga tyajI de, he mitra! tuM vItarAga devanI bhAvathI bhakti kara. 5 vaLI pAtrApAtrane viveka rAkhIne tuM dAna de, jina caitya karAva, rUDI bhAvanA bhAvya, rAtribhejanane tyAga kara, temaja he mitra, tuM saMsArika mehane tyajI de, kevaLa bheganA sAdhanarUpa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jehitApadeza bhAga 2 jo, evA dehanI mUrcchA tyaja, ane saMsAranA pAra pAma. temaja dhIrapaNuM dhAraNakara, duHkhadAyI zAkanetyaja ane mananA mela dUra kara. huM zreSTha evA mAnava deha pAmIne sArAM vrata niyama pALI tene saphaLa karavA, vrata bhaMga nahi karavA; samAdhivALuM maraNu karavu, A bhava parabhava samadhI bhAgAzasA tajI devI; madhyastha rahI svapara hita sAdhavu, parameSThinA jApa japavA; dharma rasAyaNa sevavu, vairAgya bhAvanA bhAvavI, lakSmI viMgere kSaNika vastu uparathI mAha tyajI devA ane sArabhUta evA vivekane bhajavA. 7 huM subhaga ! tu' dharmarUpI saMmala (bhAtu) sAthe laile, phrI pharI manuSyabhava pAmavA durlabha che, mATe ayogya AcaraNa tyajI daI jethI janmamaraNanA aMta Ave evu* ceAgya AcaraNa sevIle. 8 (" iti prastAvanA. "2 dharma kuru. dharmaM karoti yo nityaM sa pUjya stridazezvaraiH // lakSmIstaM svayamAyAti, bhuvana traya saMsthitA ||9|| dharmavatohi jIvasya, bhRtyaH kalpadrumo bhavet // ciMtAmaNiH karma karaH, kAmadhenuzca kiMkarI. // 10 // dharmeNa putra pautrAdi, sarva saMpadyate nRNAM // gRha vAhana vastUni, rAjyAlaMkaraNAni ca // 11 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tyaja. varaM muhUrta mekaMca, dharma yuktasya jIvitaM // taddhInasya vRthA varSa, koTA koTi vishesstH|| 12 // yama dama samayAtaM, sarva kalyANa bIjaM // sugati gamana hetu, tIrthanAthaiH praNItaM // bhavajalanidhipotaM, sAra pAtheya muccai, styaja sakala vikAraM, dharmamArAdhaya tvam. // 13 // pApaMtyaja. pApaM zatru paraM viddhi, zvabhra tiryagagatipradaM // roga klezAdi bhAMDAra, sarva dukhAkaraM nRNAm // 14 / / jIvaMto'pi mRtA jJeyA, dharma hInAhi maanvaaH|| mRtA dharmeNa saMyuktA, ihA mutra ca jIvitAH // 15 // pApavato hi nAstyasya, dhana dhAnya gRhAAdaka // vastrAlaMkAra saddhastu, duHkha klezAni saMti ca // 16 // mitra zatrU ca vijJeyau, puNya pApe zarIriNAM / / jIvena vrajataH sAdha, sukhaduHkhaphalapradau // 17 // sakala bhava nidAnaM, roga zokAdi bIjaM // naraka gamana hetu sarva dAridra mulam //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. iha parabhava zatru, duHkha dAnaika dakSaM // tyaMja munivara nindyaM pApa bIjaM samastam // 18 // 1 ziSTa sevita sanmArga- sevana kara. je nitya vakartavya samajIne sanmArganuM sevana kare che te Ine paNa mAnya thAya che, ane sakala lakSamI tene svayaM AvI maLe che. punyazALIne pagale pagale nidhAna che. 9 sanmArgagAmI dharma chavane kalpavRkSa sevaka thaIne rahe che, ciMtAmaNiratna tenuM ciMtita kArya sAdhI Ape che, ane kAmadhenuM tenA sakala maratha pUre che. 10 - dharma sevanavaDe prANIone putra pitrAdika prApta thAya che temaja rAjyanA alaMkArabhUta evAM ghara vAhana vigere vastuo paNa sahaje maLe che. 11 - dharme karIne yukta evA jIvanuM be ghaDI jeTaluM paNa cha vatara lekhe che, ane dharmahIna jIvanuM te keTa keTI kalpa - sudhInuM paNa jIvana nakAmuM che. 12 te mATe he bhavya ! yama-mahAvratAdi ane dama-Idriyadamana AdithI yukta, sarva kalyANanuM mULa kAraNa, sadgati gamananuM hetu bhava samudrathI pAra pamADavAno pravAha tulya ane bhavAntaramAM sAra zaMbalarUpa evA rASabhAdika tIrthanAe pragaTa karelA dharmanuM tuM sarvavikAra rahitapaNe sevana kara. 13
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva bhaja 2 ziSTa niMdita pApa kAryano parihAra kara. prANIyAne narka tiryaMca gati ApanAra, roga zAkAdi duH-khanA nidhAna, ane sakala klezanAM sthAnarUpa pApane tuM parama zatru samaja, 14 dharmahIna mAnavAne jIvatA chatAM paNa muA mAnavA, ane dharme karI yukta mAnavA muA chatAM Aleka ane paraleAkamAM jIvatAja jANavA. 15 12. pApavaMta prANIne dhana dhAnya gRhArdika tathA vastra alaM kArAdika zubhavastu prApta thaI zakatI nathI, tene teA kevaLa duHkha. ane lezaja prApta thAya che. 16 puNya ane pApa prANIyAnA mitra ane zatru che, ema jANavuM, kemake sukha duHkha phaLane ApanArA te baMne prANInI sAtheja jAya che. 17 bhava bhramaNunA nidAnarUpa ane roga zAkAdikanA bIja rUpa narka gamananA hetu rUpa ane sarva dAridranA muLarUpa A bha ane parabhavanA zatrurUpa ane duHkha devAmAM ekkArUpa evAM samasta pApanAM nidya kAraNAne huM suvrata ! tuM tajIde. samasta pApakAryathI tadna alagA rahevu' eja sAra che. 18 samyaktvaM bhaja. samyag darzana saMzuddhaH satya mAnucyate budhaiH // samyaktvena vinA jIvaH pazuva na saMzayaH // 19 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI jehitApadeza bhAga 2 je samyaktva yukta jIvasya, haste ciMtAmaNirbhavet / / kalpavRkSo gRhe tasya, kAmagavya nugAminI // 20 // samyaktvA'laMkato yastu, mukti zrI staM variSyati // svargazrIH svaya mAyAti, rAja lakSmI sukhI bhavet // 21 // yatra kutrApi sad dRSTiH pUjyaH syAdbhuvanairapi // samyaktvena vinA sAdhuH nindanIyaH pade pade // 22 // sakala sukha nidhAnaM, dharma vRkSasya bIjaM // janana jaladhi potaM, bhavya sattvaikapAtraM // durita tara kuThAraM, jJAna cAritra mUlaM // tyaja sakala kudharma, darzanaM tvaM bhajasva // 23 // bhASA buddhi viveka vAkya kuzalaH zaMkAdi dossobhitH| gaMbhIraH prazamazriyA parigato vazyendriyo dhairyavAn // ..........nizcayo viratito bhaktizca deve gurA, vaucityAdi guNairalaMkRta tanuH samyaktva yogyo bhaveta 24 3 nirmaLa zraddhAnakara. tattva zraddhAthI saMskAra pAmelA ja sAcA gaNAya ema samayanA jANa kahe che. zuddha zraddhA vinAnA jIva te kevala pazu
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 nirmaLa zraddhAnakara, rUpaja che. emAM saMzaya nathI. samakitavaMta jIvanA hAthamAMja ciMtAmaNi ratna che, tenA AMgaNAmAMja kalpavRkSa ugyuM che. ane kAmadhenu te tenI sahacAriNuja che. je samyakatva bhUSaNathI bhUSita che tene ja mukti kanyA varanArI che. svarga lakSmI te tene svayaM AvI maLe che, ane rAjalakSmInuM te kahevuM ja zuM? samakItavaMta chava sarva rIte sukhI ja thAya che. samakita daSTi jIva traNe bhuvanamAM game tyAM pUjanika thAya che ane samakita guNa vinAne te pagale pagale niMdApAtra bane che. 22 vItarAga prabhunAM ekAMta hitakArI vacananuM sAvadhAnapaNe zravaNa karIne temAM kRtyAkRtya, tyAjyatyAjya ane hitAhitanA nirNayapUrvaka zraddhA-AstA besavI tenuM nAma samakita che." zaMkA, kaMkhA, phaLa saMdeha, mithyAtvinI prazaMsA, ane tene paricaya e pAMca dUSaNe samakitavaMtane dUra karavAnAM che. ane zuddha devagurU tathA dharma-tIrthanI bhakti prabhAvanAdika uttama bhUSaNe teNe yatnathI dhAraNa karavAnAM che. zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane, AstikatA rUpa pAMca lakSaNa paNa samakitavaMta jIvamAM avazya hAvAM joIe. eTale ke aparAdhi upara paNa kSamA, avikArI evA mekSa sukhanI abhilASA; saMsArathI viraktatA, duHkhI upara dayA ane vItarAganA vacananI pUrNa pratIti ethI samakata oLakhAya che." ema samajIne he bhadra! tuM sakala sukhanuM nidhAna, dharmavRkSanuM bIja, bhavanidhi pAra pamADanAruM pita, bhavyatAvaMtane ja prApta thanArUM, pApa tarUnuM ucchedanArU ane jJAna-cAritranuM mULa evuM samakita sakala kudharmanA tyAgapUrvaka tuM aMgIkAra kara. 23
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo, bhASA, buddhi, viveka ane vAkyamAM kuzaLa, zakAdi doSarahita, gaMbhIra, samatAvata, jitendriya, dhairyavAna, tattvagrAhI, deva-gurU bhakta, ane ucitatA vigere guNAthI bhUSita evA bhavya AtmAja samakita pAmavAne adhikArI che. 24 4 mithyAtvano tyAga kara. ajJAnathI athavA samyag jJAnanI khAmIthI satyAsatya yA -tattvAtattva saMbadhI zuddha samaja vinAnI athavA kadAgrahavALI viSerIta buddhinu nAma mithyAtva che, tethI jIva satya mArgane tyajI asatya mArge AravAI jAya che. athavA satya mArgane sArI rIte samajI zakatA nathI,temaja kvacita gADhamithyAtva cAge sanmArgane tyajI asat mArganuM sthApana karavA bhAre parizrama karI aneka bhALA jIvAne unmArge kheMcI jAya che. satya mAgamAM khATI zakAo karavAthI athavA mithyAtvinA paricaya karI temanAM paraspara asa`baddha vacana sAMbhaLavAthI yA temanI prazaMsA kara vAthI samakitavata jIvane paNa ukta mahA doSanI prApti thaI jAya che, ke jene pachIthI haTAvI kADhavA bhAre parizrama karavAnI khAsa jarUra paDe che. ukta mithyAtva cAge jIvA bhinna bhinna viparIta karaNI karavAmAM pravarte che. tethI ukta doSanA prakAra tathA tenA svAmIne jANavAnI jarUra che. shi
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 mithyAtvanA tyAmAM kara mithyAtvanA prakAra tathA ukta doSane sevanAranAM nAma. 1 Abhigahi-parIkSA rahita kevaLa strasamaya pramANe ekAMtavAdI darzanA. 2 anabhigrahi-viveka zUnyapaNe satyAsatyane samajyA vinA sarva darzanane samAna samajanAra. 3 sAMzayika--satya sarvajJa vacanamAM (nyAya viruddhu) zakA cAranAra mUtmA. 4 anAlAgika-upayoga zUnyapaNe mUcchita dazAmAM vartanAra ekendriya, vikale'driya vigere, 5 5 Abhinivezika-jANI joine huTha kadAgrahathI satya vastunA anAdara karIne asatya vastu (dharma) nA svIkAra karI tenu Mja sthApana karanAra ninhevA vigere. ukta mithyAtva mahA doSathI bharelA jIvA satya dharmane sevI zatA nathI. jema varAtura jIvane dUdha sAkara bhAvatAM nathI tema mithyAmatine satya dharma rUcatA nathI. jema rogIne kupathya vhAluM lAge che tema tene dudhama priya lAge che, chatAM pApakAmaikaniSTa saugha samAna sadgurU mithyAmatine vAravA ane zubha matine dhAravA bhanya jIvAne nIce mujaba hitApadeza Ape che he bhaLye ! sakala pApanuM mULa, duHkha vRkSanuM khIja, narkagRhanuM dvAra, svarga, apavarganuM bhAre vizva, parama purUSa nidya, ane mUDha ;
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 jo, lokoe sevita evA sakala asAra mithyAtva bIjane tame tyAga karo ke jethI samakita amRtanuM sevana karI tame akSaya sukhanA adhikArI thAo." 5samyag jJAna- sevana kara. . jenA vaDe (Atma) vastu dharmanuM yathArtha bhAna thAya ane ajJAna aMdhakAra dUra thAya temaja jethI tatkAla mithyAtva bhramane dUra karanAra samakita guNa pragaTa thAya tene jJAnI purUSa samyaga jJAna kahe che. sabhya jJAnIne game tevuM zAstra samapaNe pariName che. game temAMthI te sArI mAtra grahI zake che. TUMkANamAM prApta paramArthathI te sukhe svapara hita sAdhI zake che. ajJAnI yA zuSkajJAnI tema kadApi karI zakatuM nathI, samyam jJAnIne samagra jJAnanA baLathI samajAyelA rAga pAdika aMtaraMga za3vargane damavA mukhya lakaya rahe che. tenI sakala karazuM tevA mukhya lakSyathIja pravarte che. tethI tene A dazya dunIyA kevala svAryamaya bhAse che. je eka vastune saMpUrNa jANe che te sarva vastune saMpUrNa jANe che, eTale ke je sarva bhAvane sarvathA jANe che, te eka bhAvane saMpUrNa jANI zake che. A vAtanI khAtrI samyam jJAnathI sArI rIte thaI zake che. mATeja sasamAgama karIne yA paropakArazIla mahA purUSa praNIta paramAgamanI sahAya meLavIne samyam jJAnane khapa karyA kare yegya che. evA khapI purUSaja parama padanA adhikArI thaI zake che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyam zAnanuM sevana kara, 17 jema pUrve eka paNa padanuM samyaga rItyA zravaNa, manana ane nididhyAsana karavAthI kaIka bhAgyavaMta bhavyanuM kalyANa thayuM che, tema sarvakALe thaI zake tema che. jyAre eka paNa pada saMbaMdhI sabhya jJAnane A apUrva mahimA che te pachI tevAM aneka padavALA samyagU jJAnanuM te kahevuM ja zuM? jJAnI purUSa samyaga jJAnane apUrva amRta, apUrva rasAyaNa ane apUrva aizvarya kahine bolAve che. ane te yathArtha che, kemake tethIja AtmA paramapadane bhegI thaI zake che. . . ' ' ' samyaga jJAnayukta AtmAja svarga ane mekSa saMbaMdhI lakamIne adhikArI thAya che. paNa ajJAna ane avivekAtmAte duHkhamaya saMsArasAgaramAMja bhramaNa kare che. jJAnavaMta-vivekI game tyAM kama-mukta thAya che, tyAre ajJAnI prANI jyAM tyAM karmathI baMdhAya che. jJAnahIna prANu punya pApa, guNa avaguNa, tathA tyAjyAtyAjya vigerenA vivekane jANI zakatA nathI. jema janmAMdha jIva sUryanA svarUpane jANI zakatA nathI tema ajJAnI avivekI jIva paNa hitAhita, ucitAnucita, temaja bhakSyAbhaDhya, peyApeya saMbaMdhI guNadoSanuM yathArtha svarUpa samajavAne samartha thaI zakto nathI. ukata hetu mATe samyam jJAnanuM jema bane tema ArAdhana karavA zAstrakAra ApaNuM lakSa kheMcavA bhAra daIne kahe che ke- "he bhavya ! nirmaLa guNanuM nidhAna, samarata vijJAnanuM bIja, mumukSujanoe sevavA gya, sarva tatvaprakAzaka, pApatarUnuM
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI jainahitepadeza bhAga 2 je. nikadaka ane manarUpa manmatta hAthIne garva gALavAne kesarI siMha samAna, sarvajJa bhASita samyaga jJAnanuM tame jarUra yathAzakita ArAdhana kare. tenuM virAdhana te tame kadApikaraze nahi. 6 sadAcAranu sevana kara. AcAranI zuddhi karavI, sadAcaraNanuM sevana karavuM eja samyaga jJAna-darzananuM phaLa che. samyaga jJAna-darzana chatAM sadAcAra (samyapha cAritra guNa) prApta thaye nahi te vAMjhIyA vRkSanI pere te jJAna-darzanane adhyAtmI purUSe nakAmAM kahe che, ema samajI jema bane tema sadUtrane sevavA AtmArthI janee aheniza ujamALa rahevuM ja egya che. daza daSTAMtathI durlabha - nuSyadeha pAmyAnuM kharUM phaLa eja che. zuddha cAritrayukta eka divasanuM paNa jIvita lekhe che, paraMtu cAritrahIna keTI varSanuM paNa jIvana nakAmuM che. zubhakaraNa vinAnA divasa mAtra vAMjhIyA lekhavAnA che. saMghayaNa-zarIrabaLa hINuM chatAM je cAritrane samyaga Acare che te utkRSTa zarIrabaLanI apekSAe sahastragaNuM phaLa pAme che. saMghayaNanuM bAnuM kADhIne cAritra guNamAM zithila ghavAne badale ulaTe adhika prayatna kare yukta che. chatAM zithilatAne bhajanAra pragaTa svaparanAM ahitanAja bhAgI thAya che. cAvita svAdAne sevate je je vastune Icche che tene te tatkALa AvI maLe che e samyaga cAritrane mahimA pragaTa chatAM temAM kANuM pramAdI thaze ?
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikriyAnuM damana kara, hIna saMghayaNa chatAM je eka varSanI dIkSA barAbara pALavI te utkRSTa saMghayaNanI sahastra varSanI dIkSA barAbara samajavI cukata che. ema vicArI tapa, japa, jJAna, dhyAna vigere sadanuchAnamAM sadA sAvadhAnapaNe vartavAmAMja vaparahita samAyeluM jANavuM. cAritrathI calAyamAna thaI bhraSTa thayele jIva jIvate chata mUA barobara che. ane cAritra saMyukata AtmA mUA chatAM ubhaya lakamAM amara thaI rahe che. ukta hetuthI cAritra guNanI puSTi mATe zAstrakAra bhAra mukIne upadeza che ke sakala madarahita, devamAnya, sarva tIrthanAe sAdara sevavAyegya mahA guNasAgara paMDitoe sevita, mukti sukhanuM avaMdhya bIja, nirmaLa guNanidhAna, sarva kalyANanuM mULa kAraNa, ane sakaLa vikArarahita evuM nirmaLa cAritra he bhavya ! tame bhAvathI bhaje, jethI akSaya anaMta sukhane tame sahaje vare." 7 iMdriyonuM damana kara. nAyaka evA mane prerelA iMdriya-coree dhama dhananuM haraNa karIne bApaDA lokone AkuLavyAkuLa karI mUkyA che. tethI tene mane vaza karavAnuM bhagIratha prayatna karavAnI jarUra che. anyathA te sarvane vaza karI jIvanI bhAre durdazA karaze. - jema iMdhanathI agni tRpta thatuM nathI ane game teTalI nadIcothI paNa darIye pUrA nathI tema viSayasukhathI kadApi paNa Ikriye tRpta thavAnI nathI. ema madhyasthapaNe vicAra karI vivekathI saMteSavRtti dhAravI egya che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. jeNe vairAgya kharzathI Idriya cerene haNyA che tene ja kharekhara mekSa thAya che. bAkI bIjA kAyAkaleze vaDe zuM vaLavAnuM che? mATe prathama mana ane Idriyene ja vaza karI levAnI jarUra che. te vinA karavAmAM AvatI kaSTakaraNa kaSTaharaNI thavAnI nathI. manane ya karIne jemaNe Idrine nigraha karyo nathI temaNe sAdhu-mudrA dhAraNa karIne kevaLa pitAnA AtmAne Thagye ja che. ema nizcaya samajavuM. je pitAnI Idriyone paNa jItavAne samartha thaI zakatA nathI temanI dIkSA ke tapasyAmAM kAMI mAla jevuM nathI. IdricenA gulAma thaIne ulaTA te dharmanI apabhrAjanArUpa mahA anarthane pedA kare che. mATe dIkSA grahaNa karyA pahelAM ja egya vicAra karavAnI jarUra che. dIkSA lIdhA bAda te Idri upara saMpUrNa kAbu rAkhavA ahoniza lakSa rAkhI rahevAnI khAsa jarUra che. kemake virakta AtmAne paNa te viSayapAsamAM pADI nAMkhatAM cukatI nathI. IdriyarUpI durdhara cere jIvanAM vratajJAnAdi guNa ratnathI bharelA jagatAraka bhAMDene kSaNavAramAM khulanA pADe che. tethI je munIzvare sunaddha thaIne mahAvratarUpI bANa sAvadhAnapaNe rahI maryAdAmAM rahyA chatAM dhyAnarUpa tIrathI temane mamamAM haNe che, teo ja sukhesamAdhe mokSapurImAM jaI zake che. 8 strIno saMga-paricaya taja. - strI kevaLa kAmavikAranuM ghara che, ema samajI sAdhu ja
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIne saMga-paricaya taja nee tenI saMgati vAravI yogya ja che. bhalA bhalA paNa sAdhu strI saMgatathI nizAna cukI gayA che. tethI brahmacArI ane strIonA paricayathI dUra rahevuM ja hitakArI che. ema vartavAthI ja navakeTi zuddha brahmacaryanI rakSA thaI zake che. duniyAmAM gahanamAM gahana strI caritra ja che. tethI jema bane tema sAdhu purUSae tenAthI cetatA rahevAnI jarUra che. je mUSakane mArI taraphathI bhaya rAkhavAnI jarUra che. tema brahmacArI sAdhune paNa strIsamudAya taraphathI bhaya rAkhavAnI jarUra paDe che, Ajanene paricaya sAdhujanene hitakArI nathI ja e nirvivAda siddha che. - agnithI lAlaceLa thayelI lehamaya pUtaLInuM AliMgana karavuM sAruM paNa narkanA dvArabhUta nArInA nitaMbanuM sevana karavuM sArUM nathIja. - strIne eka dUjhatI viSanI vela che ema samajIne tenAthI dUra rahevuM. strInAM mehamaya vacana vilAsa yA hAvabhAvathI bhAI prabaLa kAmathI pIDita thaI aMte Apa khuda cAlanAra sAdhu brAvatathI bhraSTa thAya che. - strInA cira paricayathI sAdhu kulabAlakanI pere mArgabhraSTa thaIne mahA viDaMbanApAtra thAya che, ane kSaNika sukhane mATe akSayasukhathI cukI jAya che. tethI AtmAthI sAdhujanee strI saMgathI dUra rahevuM ja yukta che. jyAre citrAdimAM nirmANa karelI nArI paNa manane kSobha kare che te pachI sAkSAt jIvatI ta (mahAmAyA) nArI sAthe
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo sasarga vAtAdika karatAM kema kAyama rahI zakAya e jarUra vicA ravA jevuM che. sarpa, vyAghra, cAdikanI sAthe sahavAsa karatAM eTala' nukazAna nathI jeTaluM strInI sAthe kSaNamAtra rahetAM sabhave, ema samajIne zANA sAdhuoe kSaNamAtra paNa svaccha dapaNe strInA saga yA paricaya karavA ceAgya nathI. sApaNI sparza karIne karaDe che ane nArI teA krUrathIja DaMsa mAre che. tethI ema samajAya che ke dRSTi viSa sarpanI jema tenI dRSTimAMja jhera rahelu che. evI strInu nAma sAMbhaLatAMja sthAnAntara cAlyA javu* joie, sarva rIte saMyama prANane haranArI hovAthI nArIne zAstrakAre pratyakSa rAkSasI kahIne khelAvI che. chatAM tenA vizvAsa karanAra sAdhunA caritra viSe vadhAre zuM kahevuM ? strIsaMgI sAdhu jarUra sacamathI bhraSTa thaI jAya che. sArAMza e che ke bhavabhIrU hovAthI je bhagava'tanI AjJA mujakha strInA aMgopAMgane paNa draSTi daine nIrakhatA nathI, vikArabuddhithI ( pazuvRtithI ) tenI sAthe vAta paNa karatA nathI, ane manathI viSayasukhanI bhAvanA karatA nathI, ema sarva rIte sAvadhAna thaIne brahmacaryanuM pAlana kare che teja mahAtmAo A suratara bhavAdadhine sahejamAM tarIne akSayasukhanA adhikArI thAya che. evA mahAzAnAMja zuddha caritra anukaraNa karavA ceAgya che. vaLI kahyuM che ke-- na ca rAjabhayaM na ca corabhayaM, ihalokaM sukhaM paraloka hitaM // vara kIrtikaraM naradevanataM, zramaNatva midaM ramaNIyataraM // 1 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayarasanA tyAga kara. 3 jene nathI te rAjabhaya ane nathI te cAraNaya, A lekramAM paNa sukhakara ane paralAkamAM paNa hitakara, zreSTa evI kIrtti-kAmuddIne vistAranAra ane jene nara devAkrika namelA che, evuM A prakaTa anubhavAtuM sAdhupaNu ja zreyaHkArI che mATe temAM vizeSe Adara karavA. 9 viSayarasano tyAga kara, aNu kevala narkanuM ja sthAna na hoya ! evI asAra nida nIya, azuci ane durgaMdhI evI strInI ceAnimAM kAmAnya mANusa krIDAnI pere krIDA kare che. bhavabhIrU vivekAtmA teA svaramAM paNa tenA saga IcchatA nathI. cAmaDAthI vITelA hADapi'jaravALA ane durgaMdhI evA leSmAdikathI bharelA kAminInA mukhane kAmAnya mANasa zvAnanI pere cATe che. mAMsanA leAcA jevAM strInAM stana ane viSTAdithI bharelA kumAkuLa srInA udaramAM kAmAnya mANasa kAgaDAnI jema krIDA kare che. gorI cAmaDIthI vITela' ane vastrAbharaNuthI bhUSita karelu strInu rUpa joine he ! bhadra ! tu vivekathI vicAra kara. paNa temAM pataganI pere tu ekAeka jha'palAI paDIza nahi. nahita chevaTa pazcAttApa karIza. svabhAvika rIteja adhika azucithI bharelA ane aneka dvArathI azucine vahana karatAM chatAM cAmaDAthI maDhelA nA dehanuM a'tara svarUpa vicArIne tu vivekathI tene parihAra kara.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 je, kAmAnya mANasa kAmarAgane vaza thaye thake doSAkura strImAM guNaneja Arepa karyA kare che, ane viSayarasanA tyAgI evA vivekI haMsanI paNa hAMsI karI svautkarSa batAvavA mAge che. varNa aMte te kAca te kAca ane maNi te maNija che. ghUvaDa divase dekhatuM nathI ane kAgaDe rAtre dekhate nathI paNa kAmAnya te rAtre ke divase kaMIpaNa dekhI zakatuM nathI. moha mahA madirAnA jorathI tenI zuddhabuddha evAI javAthI te mUchitaprAya thaI jAya che. - kAmAnya mANasa jivuM ane kAmane vaza paDaye je je pApakarma kare che tenAM agaNya phaLa te narakAdika gatimAM jaIne bhegave che. kAmAnya mANasa sukha, duHkha, hitAhita, puNya, pApa temaja samIpastha vadha, baMdhana ane maraNane paNa jANI zakati nathI. tene durgatine Dara hote nathI, tethI te nizaMkapaNe pazukaDA (mathuna-pazukriyA) karavAmAM mazagula rahe che. ane sAMDhanI jema vachaMdapaNe hAlavAmAMja sAra samaje che. tila mAtra sukhane mATe kAmAnya mANasa sArAM vratane tajIde che. ane A loka ane paralokamAM merU jevaDAM moTAM duHkha mAthe vaherI le che. viSama evA kAma-bANathI pIDita thaI je dharmarUpa ciMtAmaNine tajI de che, te hatabhAgya aneka janmamaraNa saMbaMdhI duHkhane sAdhI durgatimAM jAya che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgadevanI bhakti kara 10 zrI vItarAgadevanI bhakti kara. je subuddhi purUSa ekAgracitte sadA vItarAga prabhunI sevA kare che te ravarga ane rAjyAdi saMbadhI sarva sukhane bhogavIne ate akSayapadane pAme che. spa vItarAga prabhune tajIne je rAga dveSa yukata devane bhaje che te durmati ciMtAmaNi ratnane tyajIne dhULanuM Dhaku' hAthamAM levA jevuM kare che. jinezvara devanu* smaraNa mAtra karavAthI roga zAka bhaya kleza graha sAkiNi ane dAridrAdika sarva duHkha dUra thaI jAya che. je mugdha aneka deva ane aneka gurUne seve che te - cAkArya sa'badhI vicArazUnya unmatta jevA che, ema jANavuM. bhavya kamaLAne prodha karanAra, sarva duHkhane dUra karanAra, tribhuvanapatine setravA ceAgya, dharma ratnanA sAgara, svaparane atyaMta hitakArI, svarga ane meAkSasukhanA mukhya sAdhanabhuta ane sakaLa guNunA nidhAna evA tIrthanAtha zrI vItarAgaprabhunI he bhaLye! tame bhAvathI bhakti karI jethI anukrame samyag darzana, jJAna ane cAritrarUpa ratnatrayIne pAmI tenuM samyag ArAdhana karIne tame akSaya-avinAzI sukhanA sapUrNa adhikArI thAo. 11 sadgurunuM sevana kara je gurU jJAna ane cAritrathI yukata chatAM nilAlI ane bhavya jIveAnA nistAra karanAra che, mahitaiSIe sevana karavu' yukta che. dharmApadezaka, tenu ja A
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahiteza bhAga 2 je, je saddagurU svayaM bhavasamudra tarI zake che teja anya jIne paNa tArI zake che. je teija bhavasAgaramAM DUbe che te parane zI rIte tArI zakaze? ema vicArIne saMdeSa-sArI gurUne tyAga kare. sadguru sevaka subuddhi purUSa svarga ane mekSa saMbaMdhI sukhane pAme che. paNa kugurU kAmI durbuddhi te naraka ane tiryaMca gatine ja prApta thAya che. - je nigraMtha gurUne tane kugurUnI sevA kare che te gharanA AMgaNe ugelA kala5vRkSane chedIne dhaMtUrAne vAvavA jevuM ja kare che. mAtApitA ane sarva kuTuMbAdika, durgatimAM paDatA jIvane. uddhAra karavA asamartha che. paNa eka sadgurU, pavitra dharmanI sahAyathI aneka bhavya jIne A bhavasAgarathI tAravAne samartha thaI zake che. jene svapara saMbaMdhI samyaga vicAra varte che, je saMsAranA pArane pAmelA che, vaLI nirUpama guNe karIne yukta, jJAna vijJAnamAM dakSa, jItendriya, bhavya jIvane tAravA pita samAna, ane sakaLa deSarahita evA sadgurUnI he bhavya ! tame bhAvathI bhakti kare. 12 tapa karavAmAM yathAzakti prayatna kara. je subuddhi tapanuM svarUpa samajIne kevaLa AtmakalyANa mATe tenuM sevana kare che tene anukrame sarva karmane aMta thatAM mukitakamaLA paNa vare che te pachI svarga saMbaMdhI sukha ane
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ A tapa karavAmAM yathAzakti prayatna kara, ra7. rAjyanA sukhanuM te kahevuM ja zuM? tevAM sukha te prAsaMgika hevAthI sahaje saMpaje che. anazana, UdarI vRtti saMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMsInatArUpa bAhyatapa tathA prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAussagga (samAdhi) rUpa atyaMtara tapane. je vivekathI seve che te mahAzayanI sakaLa mane rathamALA phaLIbhUta thAya che. bAhyatApathI jema atyaMtaratapanI puSTi thAya tema lakSya. rAkhavAnI khAsa jarUra che. vaLI jema dharmasAdhanamAM vadhAre sAvadhAnapaNuM rahe, kaSAyanI maMdatA thAya ane pariNAmanI zuddhi thAya tema lakSya rAkhIne tapa kara. samatApUrvaka tapa karavAthI nikAcita karmanA paNa baMdha tUTI jAya che. vivekayukta tapa saMya.. mathI game tevAM aghora pApane paNa kSaya thAya che. - je karatAM dusthAna thAya athavA AgaLa upara dharmasAdhana aTakI paDe evAM ajJAna tapa ghaNuM karavA karatAM vivekayukata. sva5 tapathI vizeSa hita thaI zake che. je svAdhInapaNe ta5 saMyamathI dehanuM damana kare che tene kadApi parataMtratA saMbaMdhI dukha sahana karavuM paDatuM nathI. paNa zarIra-mamatAthI je kaMI paNa tapa japa saMyama sevatA nathI temane parAdhInapaNe bahuja zacavuM paDe che. aMte paNa tapa japa saMyama vinA sakaLa duHkhane. aMta nathI te pachI zA mATe prApta thayelI zubha sAmagrIne. lAbha levA cukavuM joIe? puNya sAmagrIne pAmIne tene sadupaga nahi karanArane tevI sAmagrI punaH prApta thavI ja muzkela che. mATe jema bane tema tene sadupayoga karaja yukta che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jenahitopadeza bhAga 2 je, - Ara zAne karI cukta ane sura-sevita evA tIrthanAtha paNa jyAre karma kSaya mATe tapa kare che te pachI sAmAnya janee te zA mATe kare na joIye? Atma unnati mATe te karavAnI khAsa AvazyakatA che. kamarUpa parvatanuM bhedana karavA vadhu samAna, svarga ane -makSa sukha sAdhavAne maMtra samAna ane viSaya vikArane haThAvavAne zreSTha upAya rUpa evA samAdhikAraka tapanuM he bhajo ! tame bhAvathI sevana kare. je samatApUrvaka zuddha tapanuM sevana kare che te cilAti putranI pere svarga saMbaMdhI sukhane pAmI aMte daDhaprahArInI jema avicaLa sukhane pAme che. athavA nAgaketunI pere kalyANa caraMparAne sukhe sAdhI zake che. 13 jIhAne vaza kara. rasane driyamAM laMpaTa cho je mUDha bhakSyAbharyane khyAla rAkhatuM nathI te kubuddhi abhakSya bhakSaNathI adhogatine pAme che. Adu, mULA, gAjara, piMDa, piMDALu, sUraNa, garamara, nIlIgaLe, baTATA, sakkarakaMda vagere sarva bhUmikaMda, kamaLa patraphUla ke phaLa, viSa, hima, karA, ajANyAM phaLa, kAcuM mIThuM, tila, khasakhasa rAtribhejana, riMgaNa, viMgaNa, bahubIja phaLa, tuccha phaLa, vaDabIja pramukha, be rAtrI uparAMtanuM dahiM, traNa rAtri uparAMtanI chAza, kaThoLa sAthe kA gerasa (dUdha, dahiM ke chAza) madha, mAkhaNa, vAsI anna, baLa athANuM ane saDI gayelI vastu
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ , ane Nase a jahuvAne vaza kara. vigere abhakSyAdikanuM svarUpa samajIne subuddhijanee tene tyAga kare egya che. kemake kSaNika viSaya sukhanI khAtara tethI asaMkhya ke anaMta chane vidhvaMsa thAya che. eka talamAtra bhUmikaMdamAM paNa anaMta jI rahelA che. tethI pazunI pere vivekarahita tevI abhakSya, anaMtAya vastu one pramANu rahita khAnAra mANase anaMta chane saMhAra karI. kSaNika tRpti meLavI ardhagatine pAmI anaMta janma maraNa saMbaMdhI duHkhane prApta thAya che. tilamAtra sukhane mATe merUthI paNa moTuM duHkha mUrkha leke ajJAnatAthI mAgI le che jiphaMdriyane vaza karI abhakSya mAtrane tyAga karanAra subuddhijane sarvatra sukhI thAya che. rasalaMpaTa che aneka vyAdhione bhegA thaI paDe che. tema chate driya kadApi thaI paDatuM nathI. ema samajIne paNa abhakSyabhakSaNathI sadaMtara dUra ja rahevA prayatna kare. auSadha upacAranI khAtara madha, mAkhaNa vigere abhakSya vastu vAparI khAnArane paNa pariNAme ahitaja kaheluM che. tethI tevA viSama sAgamAM vivekI mANasoe vizeSe sAvaceta rahevuM yegya che. (yukta che.) pavitra dIkSA grahaNa karyA chatAM rasaneMdriyane vaza thaI yathe. cchita bhejana karanAra bhikSu maMgU AcAryanI pere viDaMbanApAtra thAya che. tethI ubhaya lekanAM sukhane IcchatA AtmAthI jIe chavAne jema bane tema vivekathI vaza karavA satata prayatna kare yukta ja che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaihitApadeza bhAga-2 jo. jema pathya bhAjanathI mAThAM pariNAma Ave che tema tevAM viveka vinAnAM rAgadveSa yukta svAthI vacanAthI paNa viparItaja pariNAma Ave che ema samajIne svaparane hitakArI satya ane priya vacanaja prasagopAta khelavAnI Teva pADavI. jarUra vinAnuM, vagara vicAryuM, svacchaMdapaNe bahu khelavAnI kuTevathI jIva ghaNIvAra jIvanA paNa jokhamamAM AvI paDe che ema vicArIne zANA mANasoe hita, mita, priya, evuM satya paNa prasa`gApAta jarUra jeTaluja namrapaNe khelavAnI Teva rAkhavI. AthI sava phAine satASa maLavAnA sArA sabhava rahe che. rAgadveSa rahita madhyasthapaNe vicArIneja prasaMgApAta priya ane satya vacana vaDhavAthI te parane paNa prAyaH hitakArIja thAya che. 30 14 rAga dveSano tyAga kara. anAdi karmanA cegathI jIvane rAgadveSarUpa bhAre dustara vikAra thayA che, jethI jIva ekane dekhI rAjI thAya che ane bIjAne dekhI rAjI thAya che. temaja te cepI roga aneka bhava saMtati sudhI cAlyA kare che. ukta mahAvikArathI jIvane vaparanuM yathArtha bhAna thaI zakatu nathI. tethI tene guNadoSa saMbaMdhI ulaTuM avaLuM ja bhAna thAya che. vALa phojuM na pati--viSaya sukhamAM magna thayelA jIva zrI Adika padAthAmAM rahelA doSone temaja temanA saga-paricayathI bhAvI doSone nahi samajatAM ulaTA temAM gusunAja Arepa karIne adha pravRtti karyA kare che. evIja rIte
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAga dveSane tyAga kara. 31 IrSyA-dveSathI jenuM aMtaHkaraNa kaluSita thaI gayuM che tenI mati paNa viparItaja derAvAthI sAmAmAM game tevA saddaguNa chatAM ane tevA sadaguNa-samarthanI sAthe zreSabuddhi rAkhavAthI bhAvI anarthane te muDhAtmA samajI zakatA nathI, eTaluM ja nahi paNa sAmAnAmAM rahelA sadaguNone te jaDamati kevaLa deSarUpeja lekhe che ane tene tRNanI jema gaNuM mithyAbhimAnathI tenI sAthe vara bAMdhIne ulaTo anaryaja pedA kare che. vaDanA bIjanI pere AgaLa jatAM tenI paraMparA vadhatI ja jAya che. ema samajIne zANA mANasee jema bane tema zIvra ukata mahA vikArone upazamAvavA avazya udyama kara ghaTe che. rAga ane dveSa halAhala jhera karatAM paNa adhika duHkhadAyI nIvaDe che. * je samatA bhAvita sat purUSanI sabata karIne temanI hita zIkhAmaNathI pitAnI anAdinI bhula samajavAmAM Ave ane tethI pitAnA vikArene vAravAne joine prayatna karavAmAM Ave te anukrame satata zubha abhyAsanA baLathI ApaNAmAM jaDa ghAlI beThelA rAga dveSAdi vikArene samULage aMta AvI zake. paNa jyAM sudhI ukata mahA vikArone aMta na Ave tyAM sudhI temanuM umUlana karavA aDaga prayatna karyA ja karavo joIe. - rAga ane dveSathI aMdha thayelA prANInI prAyaH agatija thAya che. evA aMdha ane kharI AMkha ApanArA alAkika zastra vaidya samAna keIka sat purUSane samAgama bhAgyeAdaye thaI Ave ane je temanI samyaga upAsanA karavAmAM Ave te sadughamanA svAdiSTa phaLa rUpe ApaNu anAdinA mahA vi
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo, kAro naSTa thaI ApaNane samatA rUpI divya cakSunI svataMtra prApti thai zake. 15 koghAdi kaSAyane dUra kara. krodha, mAna, mAyA, ane lAbha e cyAra kaSAya che. aprIti lakSaNa krodha, ahaMbhAva lakSaNa mAna, dabha lakSaNu mAyA, ane asateASa lakSaNa lAbhathI anukrame prIti vinaya, mitrA', ane sukha zAntine nAza thAya che. mATe samaju avazya pariharavA ceAgyaja che. mANasane te dveSa cA ISyA thakI krodha ane mAna pedA thAya che temaja kAma yA rAgAndhatAthI mAyA ane leAla pedA thAya che ane jema jema temane tethI poSaNa maLatu jAya che tema tema te vRddhi pAmatA jAya che. bAhya ane aMtara e prakAranA zatruomAM ajJAnI loko jenA prati vairabhAva rAkhe che te khAdyazatru che, ane jJAnI purUSa jemanA kSaya karavA aheAniza yatna karyA kare che te aMtaraMga zatruo-kAma, krodhAdika che. khAdyazatra upara kaSAya karavA te aprazasta che. ane aMtara'ga zatruo upara kaSAya karavA te prazasta kahevAya che. prazasta kaSAyanA cage aprazasta kaSAyanA anukrame abhAva thAya che, tethI prazasta kaSAya aprazasta rAgAdine dUra karavA amegha upAya tulya che. aMte te sarva prakAranA kaSAya sarvathA pariharavAthIja parasaMpada prApta thAya che. jyAM sudhI leza mAtra rAga, dveSAddika
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 kodhAdi kaSAyane dUra karavikAra heya tyAM sudhI vItarAgatA hoI zake nahi ane te vinA akSayapadanA adhikArI thaI zakAyaja nahi. mATe vItarAga dazAne pragaTa karavA rAgadveSa ane kaSAya mAtrane kSaya karavAne satataprayatna kara joiye. kSamAM guNavaDe kedhane, vinaya-namratA guNathI mAnane, saralatAguNathI mAyA-kapaTane, ane sateSa guNathI bhane parAjaya kare. kahyuM che ke - kSamA sAra caMdara, sice citta pavitra dayA vela maMDapa taLe, rahe laha sukha mitra deta kheda vajita kSamA, kheda rahita sukharAja; tame nahi acarija kachuM, kAraNa sarikhe kAja. kSamA khaDgaH kare yasya, durjanaH kiM kariSyati // atRNe patito vahniH svayamevo pazAmyati. mRdutA kamaLa kamalathe, vajasAra ahaMkAra; chedataNe eka palakame, acarija eha apAra. mAyA sApaNI jagaDa, rAsa sakaLa guNasAra, samare rUjutA jAMgulI, pATha siddha niradhAra. ke sayaMbhU ramaNake, je nara pAve pAra sabhI lebha samudrake, lahai na madhya pracAra. -
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. mane saMtoSa agasti, tAke zeSa nimitta, nitu se jini se kiye, nijabala aMjali mitta. pUrvokta be prakAranA kaSAya samajavAnuM phaLa e che ke jenAthI bhava saMtati vadhe evA aprazasta kaSAyathI dUra rahevA mATe prathama te prazasta rAgAdika sevavAM. eTale ke zuddha deva, gurU ane dharma prati premabhAva dhAraNa kare ne vadhAre. te eTale sudhI ke saMsAra saMbaMdhI peTe rAga samULago naSTa thaI jAya. ane Atma-guNanuM ApaNane sahaja bhAna thAya ane che. vaTe vItarAgadazA, pragaTa karavAne sarva pramAda deSane parihAra karIne sabhya jJAna, darzana ane cAritranA daDha abhyAsathI A paNe sarvathA niSkaSAyapaNuM pAmI. . jeo zuddha deva, gurU, dharma upara nirmaLa rAga karavAne adale ulaTe karAga-dveSa pedA kare che, te hatabhAne bhaviSyamAM anaMta bhava bhramaNa karavuM paDaze. ane temane prApta sAmagrI punaH pAmavI durlabha thaI paDaze. jeo pote guNa chatAM guNavaMta upara rAga dharaze teo avazya ubhaya lekamAM sukha ane yazanA bhAgI thaI aMte akSaya padane pAmaze. dIkSA grahaNa karIne je phedhAdi kaSAyane sevAze-hitakArI vacana kahenAranI upara kepaze, tapazrutane garva karaze athavA pUjA pratiSThAdikathI manamAM abhimAna dharaze, kharA guNa vinA cheTe ADaMbara racI daMbhavRtti calAvaze ane vastra pAtra pustaka cA ziSya ziSyAone beTe lebha rAkhaze, temanI upara
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 ahiMsA vatano Adara kara, 3pa mamatA dhAraNa karaze te te svacAritrane niSphaLa karIne aMte adhogatine pAmaze. sahaja sukhadAyI cAritrane dhArIne je bhavabhIra sAdhuo rAga dveSAdika duSTa vikAranA utpAdaka anukuLa yA pratikuLa kAraNe maLatAM chatAM niraticArapaNe svasaMyamane pALe che teja kharA dhIra vIra sAdhuo che ema nize jANavuM. kahyuM paNa che kevikArahetaisativikiya te, ceSAM na cetAMsi ta eva dhIrArAga dveSa yA kAmakrodhAdi vikAra Upaje, evAM kAraNe vidyamAna chatAM jemanAM citta jarAe zrema pAmatAM nathI teja dhIravIra purUSe che. 16 ahiMsA vratano Adara kara. pramAda yukta AcaraNathI svapara prANune nAza kare tenuM nAma hiMsA che. magha, viSaya, kaSAya, nidrA, ane vikathA e pAMca pramAda jIvane durgatimAM pADanAra che tethI te avazya varya che. sarva pramAda rahita thaIne "Atmavat sarva bhUteSu" sarva prANIne svasamAna lekhanAra mahAzaya ahiMsA vratane yathArtha pALI zake che. | sarva jIvane abhaya dAna denAra je kaMI utkRSTa puNyavAna nathI. kemake sarva dAna karatAM abhaya dAna caDhIyAtuM che. duniyAmAM vahAlAmAM hAlI cIja prANuja pitAnA gaNAya che. tethI keI kSudra jIvanA paNa priya prANu apaharavA yatna kare nahi. sarve jIvitaja Icche che, koI paNa maraNane IcchatuM ja nathI. ema samajI nigraMtha purUSe ahiMsAvatane atyaMta Adara kare che. manathI, vacanathI, ke kAyathI hiMsA karavA, karAvavA ke
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaihitApadeza bhAga 2 jo, anumADhavAnA sAvadhAnapaNe tyAga karavAthIja ahi'sAvratanu* pUrNa rIte pAlana thAya che. je jevA maM ke utkRSTa pariNAmathI parane paritApa kare che te tenA tevAja alpa ke adhika vipAka bhAgave che; tathA kAi rIte koine paNa pIDA upaje evu' manathI, vacanathI, ke kAyAthI, karavu, karAvavuM ke anumAnavuM nahi. kemake jevu khIja vAvIye tevu ja phaLa pAmIye. vaLI ApaNane duHkhamAtra aniSTa chatAM jo ApaNe anyane ApaNA tuccha vArthanI khAtara jANI joine asamAdhi upajAviye to pachI tenA badalA tarIke A paNane paNa asamAdhija pedA thAya temAM Azcarya zuM? tathA uttama rastA eja che ke sALu ke narasA anukuLa ke pratikuLa saMjogomAM sahanazILapaNuM dhAraNa karIne koI jIvane kaipaNa asamAdhi nahi karatAM anI zake teTalI samAdhi karavA prayatnazIla thAvu. mAvA kaThINu paNa sIdhe raste cAlanAra satpurUSane kadApi kaMIpaNa kaSTa prApta thavAnu nathI, eTaluMja nahi paNa te satpurUSa pAtAnA sadAcaraNathI zreSTha sukhanAja adhikArI thavAnA. zarIra sabaMdhI aneka prakAranA vyAdhi, nirdhanatA, paratatratA, ane vaira, vigraha vigere sarva hi'sAnAM mULa samajIne subuddhijanAe ahisAnAja Adara karavA. Arogya, saiAbhAgya, svAmitva, ane samAdhi pramukha ahiM - sAnAM phaLa samajIne zANA mANasoe ahiM'sAvratanAja atyata Adara karavA yukta che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ - satya vatanuM pAlana kara.' satya vratanuM pAlana kara. - priya ane hitakArI vacanane jJAnI puruSe satya kahe che, ane satya chatAM apriya, kaTuka ane ahitakArI vacana asatyaja kahyuM che. tathA vaktAe vacana vyavahAramAM vizeSe viveka rAkhavAnI jarura che. AMdhaLo, lucce labADa, cera, duSTa, dhITha vigere vacane rAgadveSAdika vikArathI uzcarAyelAM hovAthI te prasaMge asatya Thare che. ' vira, meda, avizvAsAdi aneka deze asatya bolavAthI udabhave che. temaja AlekamAM vasurAjAnI pere apavAda ane parakamAM anartha paraMparAne pAme che. - asatya belanArane pitAnA vacanapara pratIti besADavA - neka kutarko karavA paDe che tethI tenuM mana mahA mAThA dhyAnamAM ja magna rahe che. satya belanAranuM mana nirbhaya rahe che, tethI tene beTA saMkalpa vikalpa karavA paDatA nathI. satya vacanamAM Teka rAkhanArane devatA paNa sahAya kare che. satya vacana kSIrasamudranA jaLa jevuM mIThuM che tethI satyanuM pAna karanArane khArA samudranAM jaLa jevAM asatya vacanathI kadApi saMteSa vaLataja nathI. - asatya bhASaNathI bheLA lokene avaLe raste doranAra je. ve koIpaNa vizvAsaghAtI-mahApApI nathI. tethI sabhAsamakSa bhApaNa karanAre pitAnI javAbadArI sArI rIte vicArI rAkhavAnI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 08 zrI jenahitopadeza bhAga 2 jo, jarUra che. kemake tenA upara lAkhagame mANasanA bhaviSyane savAla rahe che. satyanA rAgIe lakSamAM rAkhavuM joIe ke duniyAmAM ane satya bolavAnAM kAraNa mAtra kodha, mAna, mAyA, lebha, bhaya ke hAsyaja hoya che, ane jema bane tema kALajIthI tevAM kAraNene dUra karIne satyaja vacana vadavuM. evA satyavAdIne suyaza kAlikAcAryanI pere cira sthAyI rahe che. satyanI khAtara pitAnA priya prANane paNa gaNe nahi teja satya dharmane adhikArI che. ema samajIneja yudhiSThira pramukhe prANata sudhI te vratanuM pAlana karyuM che. je mANasa vivekathI vicArIne prasaMgopAta, hita, mita, bhASaNathI sarvane priya lAge evuM satya vacana bele che. tenuM vacana sarva mAnya thavAthI aMte te abhIsita kArya sukhe . sAdhI zake che. - teto jIbha, mUMgApaNuM, mukhapAkAdi roga, mUrkhatA, duHkha ane anAdeyavacanAdika sarva asatyanAMja phaLa samajIne tenAthI subuddhijanee dUra rahevuM. temaja bIjA paNa yogya chene dUra rahevA preraNuM karavI. * enI jIbha, suspaSTa bhASitva, nirdoSatA, pAMDitya, suvara, ane AdeyavacanAdika sarva satyanAMja phaLa samajIne zANu mANasoe sadA satyane ja pakSa karIne satyavratanuM pAlana karavA ujamALa rahevuM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 adattane tyAga kara, 39 18 adattano tyAga kara. sAkSAt anyAyathI dAvapeca karIne parAI vastu chInavI levI, tema karavA bIjAne uzkeraNI karavI, tene sahAya ApavI, jANI joIne cerAI vastu levI, thApaNa eLavavI, ane vizvAsaghAta kare e badhA cerInA peTAmAM AvI jAya che. ema samajIne dakSa, nItivaMta ane dayALu zrAvake tenAthI bIlakula dUra ja rahevuM A dasa prANa uparAMta pisAne leke agIyArame prANa lekhe che te evA prANapriya dravyanuM apaharaNa karanAra mANasa parAyA prANanA haraNa karanAra karatAM paNa adhika pAtakI Thare che, ane tethI te AlokamAM pratyakSa vadha baMdhanAdika pAmIne parabhavamAM narakane adhikArI thAya che. | mumukSu sAdhune te ethI paNa adhika bArIkIthI adattane tyAga daravAne che. tene te manathI paNa adatta levAne sapta niSedha kahe che. svAmI adatta, jIva adatta, tIrthaMkara adatta, ane gurU - adatta ema cAra prakAranuM adatta sarvathA tajI sAdhune mahAvrata pALavAnuM che. temAM jeTale jeTalo anAdara karAya che teTaluM teTaluM mahAvrata dUSita thatuM jAya che. tethI tenuM svarUpa yathArtha samajIne susAdhu janee adattathI sarvathA dUra rahevA yatnavaMta rahevAnI avazya jarUra che. AhAra, pANI, auSadha, bheSaja; vastra, pAra, ane raheThANa vigere tenA dhaNInI rajA zivAya laI vAparavAthI svAmI adatta lAge che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 - zrI jainahitopadeza bhAga 2 jo, ghara dhaNIye ApyAM chatAM je te te vastu saceta (sajIva) athavA aceta (niva) nahi thayelI evI mizra chatI laI vAparavAmAM Ave che te lenAra ane vAparanAra sAdhune jIvaadatta lAge che. dravya, kSetra, kALa, ane bhAvane pradhAna karIne pravartatI evI prabhu AjJAne pramANe karavAne badale svacchedapaNe vyavahAra calAvavAthI Apakhuda vartanathI tIrthaMkara adatta lAge che. temaja gItArtha gurU mahArAjanI tevIja hitakArI AjJAne avagaNI Apamate cAlanAra sAdhune guru adatta lAge che. adattanuM svarupa samyam vicArIne je bhavabhIru ne tenAthI alaga raheze te svargadikanI saMpadAne sAkSAt pAmI aMte avicaLa sukhanA adhikArI thAze. 19 brahmacarya- sevana kara. devatA, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI viSayabhogothI viramIne sahaja saMteSadhArI, dharmadhyAnamAM nimagna rahevuM tenuM nAma brahmacarya che. " manathI paNa ukta viSane nahi IcchavArUpa mahAvata musukSa puruSane hoya che, ane yathAsaMbhava sAmAnyapaNe te te vrata gRhastha zrAvakane paNa hoya che. munimAM sthUlabhadrAdikanAM ane grahasthAmAM vijaya zeTha ane vijaya zeThANI tathA sudarzana zeTha vigerenAM temaja aneka satA ane satIonAM daSTAnta jaga jAhera che. anAdinI viSayavAsanA bhAgyayoge sarvathA athavA aMza
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 brahmacaryanuM sevana kara.' thI upazAnta thaye chate ukta mahAvrata sarvathI ke dezathI udaya Ave che. ukta mahAvratanA daDha abhyAsapUrvaka bhAvanAthI tenI siddhi thatAM te mahAzayane sahaja saMteSajanya anaMta sukha vyApI jAya che ane evA svAbhAvika sukhamAM nimagna thayelA cegI puruSane kadAca apsarA calAyamAna karavA yatna kare te te taddana niSphaLa jAya che. evA svAbhAvika Atma sukhanIja kAmanAthI je mahAzaya ukta mahAvratane seve che te sakaLa surAsurane mAnya thaine akSayasukhanA adhikArI thAya che. ukta mahAvratanI rakSA mATe prathama nava brA-vADe pALavAnI jarUra rahe che. mATe te vADenuM svarupa samajI dareka mumukSue tene khapa kare yukta che. 1 vasati-strI, pazu, paMDaka vigere rahe tyAM brahmacArIne rahevuM kape nahi. 2 sthA-kAmakathA karavI ghaTe nahi. 3 niSadyA-strI vigerenuM Asana zayana vigere vApa ravuM nahi. 4 Idriya-strI AdikanAM aMgopAMga rAgabuddhithI nIra khavAM nahi. 5 kuDayaMtara-bhIMta athavA paDadA pAse strI Adikane vAsa taja. 6 pUrvakIDA-pUrva avatapaNe karelI kAmakriDA saMbhAravI nahi. 7 praNeta bhajana-rasakasavALA ghebara pramukhanuM snigdha bhejana karavuM nahi. 8 atimAtrAhAra-pramANathI vadhAre lakhuM bhajana paNa karavuM nahi.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 je 9 vibhUSA-nAna, vastrAlaMkArathI ke tailAdikanA mardanathI brAcArIne svazarIranI zobhA karavI karAvavI nahi. e pramANe akhaMDa brahmacaryane pALIne purve aneka zuddhA za jema akSaya sukhane pAmyA che tema vartamAna ane anAgata kALamAM paNa pavitra puruSArtha pheravanArA aneka mahAzaye e nirmaLavatane niraticArapaNe pALIne Atmonnati karI anyane daSTAMtarUpa thaIne aMte akSaya saMpadAne varaze. 20 parigraha-mUchAno parihAra kara. saceta, aceta, ke mizra evI a95 mUlya ke bahu mUlyavALI vastu upara mUcha thavI tene jJAnI purUSe parigraha kahe che. te parigraha be prakAra che. - dhana, dhAnya, rUpuM, enuM, dvipada, catuSpada vigere bAhya parigraha che. tathA vedaya 3, hAsyAdi 6, mithyAtva 1 ane kaSAya 4 maLIne 14 prakArane atyaMtara parigraha kahyo che. - e banne prakArane parigraha sarvathA parihare te nigraMtha muni kahevAya che. - aMtarane parigraha tajyA vinA bAhA parigrahanA tyAga mAtrathI kaMI kalyANa nathI. zuM kAMcaLI mAtra tajavAthI sarpa niviSa thaI zake che? baMne prakAranA parigrahane tRNavat tajIne je saMsArathI nyArA rahIne saMyamane sAdhe che tenAM caraNakamaLane traNe jacata pUje che. parigraha eka evA prakArane graha che ke jenA ge AkhI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 parigraha-mUchane parihAra kara. 43. jagat pIDA pAme che. parigraha grahathI ghele thayele sAdhu paNa jema Ave tema lAvyA kare che. jema atyaMta bhArathI jhAjha jaLamAM DUbI jAya che tema parigraha. grahathI grasta thayele jIva paNa A bhayaMkara bhavasAgaramAM DUbe che. jema jema jIvane devavazAt lAbha maLatuM jAya che tema tema tene lebha vadhatuM jAya che, ane te eTale badho ke tenI kaMIpaNa hada rahetI nathI, jethI te aneka prakAranA pApAraMbha karIne paNa pisA pedA karavA prayatna karyA kare che, tethI jina zAsanAnuyAyI dareka AtmArthI jIvane ucita che ke teNe pANe pahelAM ja pALa" nI pere prathamathI ja parigrahanuM pramANa karIne rahevuM. ane niyamita dhanadhAnya-nItithIja pedA karavA khAsa lakSya rAkhavuM. bhAgyavazAt vizeSa dravyanI prApti thaI te sa-- rUnI salAha mujaba puNyakSetramAM tene vivekathI vyaya karIne kRtArtha thAvuM e pramANe je zubhAzaya mUcchAne mAre che te ubha-- velakamAM avazya sukhI thAya che. "icchA te AkAzanI jevI anaMtI che" ema nizcayathI samajIne anahada evA lebhane nigraha karavA parigrahanuM pramANa te avazya karavuM. anyathA mammaNazeTha vigerenI pere nirmadA lebhatRSNAthI mAThA hAla thaze. parigrahanuM pramANa karIne yathAprAptimAM saMtoSavRtti dhAra-- vAthI ubhaya lekamAM kevuM sukha maLe che, tene mATe AnaMda kAmadevadika aneka zrAvakenAM ane puNIyA zrAvaka vigerenAM daSTAntA jagaprasiddha che. dharmanAM sAdhanabhUta vastra, pAtra ane pustakAdika upagaraNe
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. parigrarUpa nathI paNa je mUcchA rAkhIne temane sadupayoga karavAmAM na Ave te te sarve parigraharUpa thaI paDe che. kemake mUcha eja parigraha che ema sAtaputra zrI mahAvIra svAmIe kaheluM che. mATe mUrachA tajIne jema tapa, japa, saMyamavaDe dehane sArthaka karavAmAM Ave che, tema dharmapagaraNane paNa te te dharma kAryamAM mUrchArahita udAra dIlathI upagapUrvaka vAparI sArthaka karavA, e vIraputranI pharaja che. 21 vairAgya bhAva dhAraNa kara. saMpado jalataraMga vilolA, yauvanaM tricaturANi dinaani| zAradAbhramiva caMcala mAyuH, kiM dhanaiH kuruta dhrmmninch|1| lakSamI jaLataraMganI jevI capaLa che, vana alpa sthAyI hevAthI asthira che, ane AyuSya zaradanAM vAdaLAM jevuM caMcaLa che. mATe he bho! tame kSaNika dhanane lebha tajIne sAtama evA vItarAgabhASita dharmanuM ja sevana kare. rAgInA upara paNa virakata rahenArI yA svArtha pUratA kRtrima rAgane dharanArI evI nArIne keNa sAhadaya purUSa vAMche? tete virAgI upara pUrNa premane dharanArI evI muktikanyAneja vAMche che. - duniyAmAM sarva koI svajanavargadika svArthanija che. ema suspaSTa samajyA chatAM ke sahadaya purUSa temAM niSkAraNu magna thaI rahe? jyAre meha mAyAne paDade dUra khase che tyAre akhaMDa sAmrAjya sukhane sAkSAt sevanArA cakavatI sarakhA siMha
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 21 vairAgya bhAva dhAraNa kara, purUSe paNa pUrNa virAgyathI A pagalika sukhane tyAga karIne sahaja AnaMdane sAkSAt anubhavavAne zrI vItarAga dezita cAritra dharmane svIkAra karIne tene siMhanI pere pALavA pravRtta thAya che. duHkhagabhita, mehagabhita, ane jJAnagabhita ema vairAgya traNa prakAra che. e traNe prakAramAM jJAnagabhita vairAgya ja ziremaNi che. - jema haMsa kSIra nIrane svacaMcathI jUdAM pAtra kSIramAtranuM grahaNa karI le che. tema jJAnagarbhita vairAgyavaMta-vivekAtmA zuddha cAritranA baLathI anAdi karmamaLane dUra karI zuddha Atmatatva (sahajAnaMda sukha) ne sAkSAt pAme che. rAgadveSAdika duSTa dene dUra karavAthI ja zuddha vairAgya pragaTe che, ane uta virAgyanA daDha abhyAsathI rAgadveSAdika vikAre samULagA nAse che, tyAre ja AtmAnI sahaja vItarAga (paramAtma) dazA sAkSAt prApta thAya che. AvA vItarAga paramAtmAnAM vacana sarvathA pramANa karavA rogya ja hoya che. A duHkhamaya asAra saMsAra madhye zrI vItarAga dezita dharmanuM sevana karI levuM, eja sArabhuta che, chatAM paNa pramAdavazavartI jane satya-sarvajJa dezita dharmanuM yathArtha sevana karI zakatAja nathI, jethI pUrva padaye prApta thayelI A amUlya takane gamAvI te bApaDAone pAchaLathI bahu zocavuM paDe che. - samatAsAgara puruSanA sadupadezanuM vidhivat zravaNa manana karavAthI bhavya ane pUrvekta uttama vairAgyane apUrva lAbha maLe che. virakta bhAve rahetAM vizALa rAjyAdika bhego paNa bAdhaka bhUta
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitepadeza bhAga 2 je. thaI zakatA nathI. paNa anyathA te gADhamehathI AtmA malIna thayA vinA rahetuM ja nathI. virakta purUSa chatI vastuo anAsakta rahe che, ane mUhAtmA te temAM sadAkALa Asakataja rahe che. zuddha virAgyanIja kharI balihArI che, kharA vairAgyathI cakavatane svarAjya tajavuM lagAre muzkela nathI. paNa mehagrasta bhIkhArIne te eka rAmapAtra (zarU) tajavuM paNa bhAre kaThaNa thaI paDe che. zuddha virAgyavaMta niSkalaMka cAritrane pALI sarva duHkhane za. mAvI aMte akSaya sukhane vare che. 22 guNIjanono saMga kara, nirguNI evA khala yA durjanene saMga tyajIne he bhavya tuM tArUM svahita sAdhavAne saddaguNI-sajajanene sadA samAgama kara. sadaguNanI sobatathI nirguNa paNa guNavaMta thAya che ane nIca evA nirguNInI sebatathI saguNI paNa nirguNa thaI jAya che. juo ! malayAgirinA saMgathI sAmAnya vRkSo paNa caMdanatAne ane merUgirinA saMgathI tRNa paNa suvarNatAne bhaje che. temaja lImaDAnA saMgathI AMbA ane keLAnA saMgathI kaNakane vAka vinAza pAme che. sAdhu purUSa sadupadezavaDe sAmAnA ajJAna aMdhakArane nAza karI tene satya vastunuM bhAna karAve che, jethI tene maha brama dUra nAse che. guNIjane niNajane paNa sadgaNI karavA Icche che, guNImAMthI guNa grahaNa kare che, sadbhUta guNanuM gAna kare che
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 guNIjanAnA saMga kara ane potAnA guNAnA paNa gava karatA nathI. evA sadguNInA saoNMga 'mahA bhAgyacegeja thAya. 6 guNIjanA manathI, vacanathI ane kAyathI niHspRhapaNe parApakAra kare che. sadguNInA sa*gathI sAmAnAM pApane leApa thAya che, dhamAcaraNa karavAmAM nirmaLa mati vistare che, vairAgya prakaTe che, sahurAga vighaTe che, sa iMdriyA upara kAjI maLe che, zAka, phleza ane bhayAdika duHkhanA jaya thaI zake che ane sasAranA pAra thAya che. ema samajIne sva caritrane nirmaLa karanAra evA satpurUSonI sAmata tuM nira Mtara kara. pAtrApAtranI cAgya kadara guNI purUSaja karI zake che paNa nirguNI karI zakatA nathI. tethI jo sAmAmAM pAtratA haze te te tene sva samAna paNa bhUlaze nahi, paraMtu jo pAtratAnI khAmI jaNAze teA hetu lakSa sAmAne pAtratA prApta karAvavA doraze, ane te ceAgyaja che. kemake supAtramAMja karelA zrama sArthaka thAya che kahyuM paNa che ke " pAtrApAtrane viveka zikhavAne gAya ane sarpanA mukAkhala karavA. gAyane tRNa-bhakSaNathI dUdhathAya che ane sApane dUdha pAvAthI paNa jheraja thAya che " subuddhijanAe tA sathA prathama pAtratAja pragaTa karavA lakSya doravAnuM che. karavA 23 zrI vItarAgane oLakhI vItarAganuM sevana kara. jene saklezakArI rAga, zAntibhaMjaka dveSa ane samyag
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo jJAnAcchAdaka tathA viparIta ceSTAkArI mAha sarvathA naSTa thayA che, ane tribhuvanamAM jeneA mahimA gavAyA che teja kharA mahAdeva che. je vItarAga, sarvajJa, akSaya sukhanA svAmI, kliSTa evAM kamaMthI mukta ane sarvathA dehAtIta-janma maraNathI rahita thayA che. je sarva devAnA pujya che, sarva yAgIyeAnA dhyeya che ane sarva nItinA katA che teja kharA mahAdeva che. e pramANe zreSTha caritravALA jemaNe sarva doSa rahita mAkSa mArga prakAzaka zAsra prarUpyAM che teja parama deva paramAtmA che. sadA sAvadhAnapaNe temanI AjJAne abhyAsa karavA eja temanI ArAdhanAnA kharA upAya che. ane te paNa zaktinA pra mANumAM karavAthI avazya phaLadAyI nivaDe che. chatI zakti gApavIne prApta sAmagrInA joIe tevA sarvajJa AjJAne anusAra sadupacega nahi karanAra pramAdazIla janAne zrI vItarAga sevAnA yuthArtha lAbha maLI zakatA nathI. jema paropakArazIla evA kuzala vaidyanAM niHsvArtha vacanAnusAre vartana karanAra vyAdhigrasta janAnA vyAdhi nA aMta Ave che, tema paramAtma prabhunAM ekAMta hitakArI vacanane paramArthathI anusaranAra bhanya jIvAnAM bhavaduHkhane jarUra aMta Ave che. evI rIte paramazAMta, kRtakRtya, ane sarvajJa-sarvadarzI ? evA vItarAga paramAtmAne samyag bhakti-bhAvathI sadA namakAra thAo ! mAha mAyA tajIne je prasannacittathI parathAtma prabhunI pUjA sevA kare che te sarva aghane TALI aMte anagha evA akSayapadane vare che. je upara mujaba paramAtmAnu' svarUpa sadbuddhithI vicA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 pAtrApAtrane samajI supAtrane dAna de 49 rIne viveka pUrvaka temanI pavitra AjJAne yathAzakti ArAdhavArUpI upAsanA niSkapaTapaNe kare che te anukrame daDha abhyAsanA rogathI sarva duHkhane aMta karIne pote ja paramAtmapadane vare che. 24 pAtrApAtrane samajI supAtrane dAna de. je saMsArathI udAsIna thaI sarvajJa vitarAga vacanAnusAre sarva AraMbha parigrahane tyAga karI pAMca mahAvratane dhAraNa karIne sva kartavya sAvadhAnapaNe sAdhavA ujamALa rahe che te jainazAsanamAM supAtra kahevAya che tethI viddha vartana karanAra pramAdI, svacchedI yA daMbhI oLaghAlanI kupAtramAM gaNanA thAya che. kalyANArthIe kupAtranI upekSA karIne pratidina supAtranI ja piSaNa karavI yukta che. supAtramAM paNa nyAyapArjita dravyavaDe viveka pUrvaka kSetra kAlAdi vicArIne karela vyaya atyaMta hitakArI thAya che. supAtrane kupAtra buddhithI ke kupAtrane supAtra buddhithI dIdheluM dAna dUSita che. pAtrApAtranI egya parIkSA pUrvaka supAtrane svalpa paNa ApeluM vivekavALuM dAna amUlya thaI paDe che, viveka vinA te te vizeSa paNa kuMlIbhUta thatuM nathI. svAbhAvika prema, ullAsa, udAratA, ane akuMThita bhAvanA vigere viveka yukata dAnanAM bhUSaNa che, tethI dAtAne atyaMta lAbha thAya che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrI jainahitopadeza bhAga 2 e. svAti nakSatranuM jaLa jema pAtratA pramANe judAM judAM phaLa Ape che, tema game tevuM sAruM dravya paNa pAtratAnA pramA mAMja phaLIbhUta thAya che. mATe ja pAtrApAtra saMbaMdhI vicAra pra. thama kartavya che. supAtra dAnathI zALIbhadranI pere vizALa bhega pAmI pachI svarga yA melanAM sukha prApta thAya che. are tenI anumodanA mAtrathI mRgalA jevAM mugdha prANu paNa sAkSAt dAtAranI pere svarga gati pAme che. te pachI parama prema pUrvaka pavitra cAritrapAtra sAdhujanene je sadA ullasita bhAve dAna de che, ane anya denAranI anumodanA kare che temanuM te kahevuM ja zuM? tete temanA pavitra AzayathI akSaya sukhanAja adhikArI thAya che. tethI zAstrakAre gyaja kahyuM che ke he bhavyatame aneka guNanidhAna svarga mekSadAyaka sakala sukhakAraka, pApa ogha nivAka, svapara hitadAyI, ane sarva saMtoSakArI evuM akSaya sukhahetuka dAna nigraMtha munine sadA Ape. 25 jarura jaNAya tyAMja jinAlaya jayaNAthI keIka bhAgyazALI bhavyanuM ja dravya jayaNAthI jinAlayamAM vaparAya che. navuM jinAlaya karavA karatAM jAnuM samarAvavAmAM sAmAnya rIte ATha gaNuM phaLa zAstrakAro kahe che. zuddha samajathI te te karatAM anaMtagaNuM phaLa maLe che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 jarUra jaNAya tyAMja jinAlaya jayaNAthI karAvavuM. pA. nyAyapArjita dravyavALe, udAra Azaya, meTI lAgavagavAche, zAstra nIti pramANe cAlanAre, bhavabhIrU zrAvakaja jinAlaya karAvavAne adhikArI che. kemake teja tene jayaNa pUrvaka nivuiM karAvI sAcavI zake che, jinAlaya karAvatAM kaIpaNa jIvane lagAre kilAmanA upajAvavI nahitemAM uttamottama vastuo vAparavI, ane kArIganA kAmanI vizeSe kadara karavI. nIca jAtinA lekene yA maghamAMsa bhajIne temAM kAme lagADavA nahi. dayAnA kAmamAM pUra ratI kALajI rAkhavI. citya pUrNa thaye chate temAM vilaMba rahita vidhivata jinabiMbanI sthApanA karavI. biMba pratiSThAdika sat kriyA yathArogya suvihita sAdhu pAse karAvavI. sUrimaMtrAdikathI pratiSThita prabhu pratimAmAM apUrva citanya pragaTe che, jethI bhavya jIne darzana karatAM sAkSAt samavasaraNanuM bhAna thAya che, ane prabhu mahimAthI pUjA bhaktimAM bhAvika che tallIna thaI jAya che. prabhu pratimA zAstrokta nIti mujaba pramANamAM nAnI yA meTI karAvavAmAM Ave che. jene dekhatAMja bhavya jIne prabhunI pUrva avasthAnuM yathArtha bhAna thaI Ave che, jethI teo chamastha, kevaLI, ane nirvANa avasthAne judI judI rIte bhAvI zake che. snAnAcaMnavaDe chadmastha avasthA, prAtihAryavaDe kevaLI avasthA, ane paryakAsane kAusagnamudrAthI prabhunI nirvANa avasthA bhAvI zakAya che. jinabiMba yukta jinAlaya jyAM sudhI sthira rahe tyAM sUdhI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrI jainahitApadeza bhAga 2 jaze. aneka bhavya jIvA ukta bhAvanA vaDe mahAn lAma upArjana karI aneka bhavasa'cita karmano kSaya karIne nAgaketunI pere avicaLa padavI vare che. AthI kevaLa jaza kIrtI mATe jarUra vinA navAM jInAlaya karavA karatAM jIrNa jInAlaya samarAvavAnI keTalI badhI jarUra che te spaSTa samajI, alpa dravyathI, alpa zramathI ane alpa vakhatathI aciMtya lAbha levAne ane ema karIne akSaya nAmanA meLavavAne AtmA janAe bhulavu joItu' nathI. jyAM sudhI pUrva puNyAye lakSmI sAdhya che, tyAM sudhIja tevu* mahattvanuM kAma svataMtra paNe anI zake tema che. ema jANI vicAramAMja vakhata nahi gALatAM AvAM paramArthavALAM kAryamAMja tene saphaLa karavI cAgya che. jINAddhAra karAvanAra mahAzaya peAtAnA AtmAnAja uddhAra kare che eTaluja nahi paNa aneka bhavyAtmAone paNa uddhAra kare che. te vAta uparalI hakIkata samabhAve vicAratAM spaSTa mAlUma paDaze. pUrve paNa aneka bhUpati, amAtya ane zreSTIlekoe AvA jINAddhAra karIne svapara uddhAra karyAnA dAkhalA zAstramAM mAjIda che.. 26 nirmaLa bhAvanAo bhAvya. nirmaLa manathI dAna, zILa, ke tapa vigere dharmakaraNI thAzakti karatAM athavA nahi... karI zakAya tene mATe zAca pUrvaka abhyAsa karatAM yA tA kAi mahAzayane vidhivat dharmakaraNI karatAM dekhIne manamAM je zubhabhAva pedA thAya te vagere bhAvanA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 nirmaLa bhAvanAo bhAvyu. 3 kahevAya che. ukta bhAvanA vaDeja karelI karaNI saphaLa thAya che, abhinava bhAva pedA thAya che ane aMta Ave che. te bhava bhramaNanA maitrI, muditA, karUNA, ane mAdhyasthyarUpa bhAvanA catuSTaya dareka kalyANAthI janAe pratyaha bhAvavA--AdaravA cAgya che, tethI ukta cAre bhAvanAonu svarUpa kaMika saMkSepathI paNu jAjIvAnI jarUra che. 1 maitrI--sarva koi mArA mitra che, koI mArA zatru cheja nahi. sarva kAi sukhI thAo ! koi duHkhI najara thAo ! sava koI sukhanA mArge cAle ! koi paNa duHkhanA mArge nahi cAle! sarva kAi satya sarvajJa bhASita dharmanuM ja zaraNu grahA! kAi paNa adharma yA kudharmanA pAsamAM nahi paDe! evI pavitra buddhi sava prati rAkhavI te matrI 2 muditA--yA prameAda-meghamALAne dekhI jema mAra kekArava kare che ane caMdrane dekhI jema cakAra khuzI thAya che tema guNu mahAdayane dekhIne bhanya jIvA aMtaramAM AlhAda pAmI udbhasita thAya te muditA. 3 karUNA--kAI dIna du:khIne dekhI svazakti anusAre sahAya arpi tenuM dekhItuM duHkha dUra karavA, ane dhahIna jIvene yathAyeAgya dvitApadeza daI dharma sanmukha karavA ucita sahAya ApI dharmanA adhikArI banAvavA prayatna karavA te karUNAbhAvanA kahevAya che. 4 madhyastha--deva gurU dharmanA nidraka, nAstika, nirdaya
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zrI jainahitopadeza bhAga ra je. niSpatikArya (jene kaI rIte hipadeza lAge nahi evA ane nArya) cha upara paNa dveSa nahi karatAM karmanI vicitratA mAtra vicArI taTastha rahI svakartavya karavuM paNa nAhaka rAgadveSathI karma baMdha thAya tema nahiM karavuM tenuM nAma madhyastha bhAvanA che. athavA bhava virAgyane karanArI anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva Adi dvAdaza bhAvanAo bhavya jIvee niratara bhAvavA yogya che. ukta bhAvanAonA baLa thakI bharata mahArAjA marUdevAdika aneka bhAvita AtmAo paramapadanA adhikArI thayA che. tathA dareka mokSArthI janee ukta bhAvanAone pratidina paramArthathI abhyAsa kare egya che. pUrvokta bhAvanA vinA karavAmAM AvatI dharmakaraNI paNa alaNa dhAnyanI pere bhUkhIja lAge che ane bhAvanA yukta te amRta kiyA zIdhra mekSa sukha arpe che. 27 rAtrI bhojanano tyAga kara. sUrya asta thayA pachI annAdi bhejana mAMsa samAna ane jaLa pAnAdi rUdhIra samAna kahyuM che tethI jJAnI puruSane te vanyaja che. divasamAM paNa bhojana karatAM aneka sUkSma jIve uDatAM bhejanamAM AvI paDe che te pachI rAtrI vakhate te tevA asaM. khya che bhejanamAM AvI paDe emAM te kahevuM ja zuM? AthIja rAtri jana vajarya che. divasamAM paNa rasoI karatAM upaga nahi rAkhavAthI yA bhajana karatI vakhate gaphalata karavAthI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7 saribhajanane tyAga kara. keI jherI jIva ke tenI jherI lALa mAMhe paDayA hoya te tethI bhajana karanAranA jIvanuM paNa jokhama thAya che. ' je divasamAM paNa bedarakArIthI ATale bhaya rahe che te rAtrimAM evA avanavA banAve svabhAvikaja banavA pUrato bhaya rAkhavuM joIe. je bhejanAdika karatAM bhejanamAM ja AvI jAya te jaLadara rega pedA thAya, je kareLIye vagere Ave te sUtA (keDha) Adika rega pedA thAya, je kI yA dhaneDA vigere kSudra ja Ave te buddhi naSTa thAya. mAMkhI, Ave te vamana thAya, vALa Ave te kaMTha (vara) bhaMga thAya, ane jherI jIvonAM viSa garalAdika Ave te pitAnA prANa paNa jAya. ema samajIne svadehanI rakSA mATe paNa rAtri janane sarvathA tyAga karavo ucita che. paramArthabuddhithI tene tyAga karavAthI te asaMkhya jIne abhayadAna devAnA anaMta punyanA bhAgI thaIne ubhayalekamAM utkRSTa sukha pAmI zakAya che. AthI rAtribhejanane sarvathA tyAga karavA zAstrakAroe bhAra daIne kahyuM che. zAstra saMbaMdhI pavitra AjJAne bhaMga karIne ja mUDhamatijane rAtribhojana karyA kare che, teo puNya sAmagrIne niSphaLa karIne, karelAM kilaSTa karmanA vegathI bhavAntaramAM ghuvaDa, neLIyA, sApa, mArjara, ane gaLI jevA nIca avatAra pAmI narakAdikanI mahAvyathAne pAme che. rAtribhejanane zAstra nItithI tajanAra bhAI bahenee sUrya asta pahelAM be ghaDIthI mAMDIne sUryodaya pachI bhejanane tyAga karavo joIye ane ema karavAthI eka mAsamAM 16 upavAsane lAbha sahaja maLI zake che. temaja je "gaMTha
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 zrI jana hitopadeza bhAga 2 jo. sahiya" pramukha paccakhANa pUrvaka pratidina ekazana athavA dvayazana karavAmAM Ave te eka mAsamAM 29 yA 28 upavAsane avazya lAbha maLe che, 28 moha mAyAne tajIne viveka Adara. ane mArUM" e mehanA maMtrathI jagat mAtra AMdhaLuM thaI gayuM che. paraMtu nahi huM ane nahi mArUM e pratimatra mohane paNa parAjaya karavAne samartha che. zuddha Atmadravya eja huM chuM ane zuddha jJAnAdi guNa eja mAruM dhana che. te sivAya huM ane mAruM kaMI nathI, evI zuddha samaja mehanuM nikaMdana karavAne samartha che. tethI dareka mumukSue eja AdaravA gya che. nAnA prakAranA rAga dveSavALA vikalpa vaDe jeNe meha mane dirAnuM pAna karyuM che te pitAnuM bhAna bhUlIne aneka prakAranI viparIta ceSTAone vaza thaI cAre gatimAM bhamateja phare che, ane viDaMbanApAtra ja thAya che. tethI meha mAyAmAM nahi pha sAtAM tene ja kSaya karavA yatna kare yukta che. meha mAyAne sarvathA jItanArA apramatta muniyeja jagatamAM zirasA vaMgha che. meharahita vitarAga muniyeja parama zAnta che. vajabaMdhana karatAM paNa rAgabaMdhana AkarUM che ane tene mATe prabaLa vairAgyanI pUratI jarUra che. vairAgyavaDe game tevuM rAga baMdhana dUra thaI jAya che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 beTI mamatAne tyAga kara, pa7 ajJAnaaviveka e moha baMdhananuM, ane jJAna-viveka e vaiirAgya dazA pragaTa karavAnuM prabaLa kAraNa che. pUrve jIve je zubhAzubha abhyAsa karyo hoya che te ja tene janmAMtaramAM udaya Ave che, ema samajIne sadA zubhaja abhyAsa seva ane azubha abhyAsa tyajI deve yukta che. - je lakSya pUrvaka sadA zubha abhyAsanuMja sevana kare che, tene pUrva sevita azubha karmane ApoA5 anakame aMta Ave che. jema nirmahI-meharahita mahApurUSa vastusvarUpane jANI joI zake che tema mehAdhIna-mUDhAmA kadApi jANI zakatA nathI. tete bebhAnatAthI chatA guNamAM deSane ane chatA doSamAM guNane Aropa karI le che. A vizvamakArI meha dUra karavA mumukSu . ee satata udyama kare yukta che. mehane kSaya karavAmAM ja te manA cAritranI saphaLatA rahelI che, ema samajIne jema rAgAdika vikArane lepa thAya tema teo pramAdarahita paramArtha paMthamAM pravartavA pratidina prayatnazIla rahe che. ane anya AmAthI janene paNa ukta sanmArgamAM pravartAvavA upadize che. 29 khoTI mamatAno tyAga kara. nitya mitra samo dehaH, svajanAH parva snnibhaaH| juhAra mitra samo jJeyo, dharmaH parama bAMdhavaH chatazatru rAjAne subuddhi nAmA pradhAna che. buddhi nidhAna hovAthI te rAjAne bahu vallabha che, chatAM kavacit devavazAta tenA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. upara kupita thayAthI teNe keIka mitranuM jyAM sudhImAM rAjAne kepa zAnta thaI jAya tyAM sudhI zaraNa levAnuM dhAryuM. tene nitya mitra, parva mitra, ane juhAra mitra nAmanA traNa mitra che. prathama nitya mitra pAse gaye te "ati paricayAt avajJA" e nyAyathI tenI vAta hasI kADhavAthI te pachI parva mitra pAse gaye. teNe kaMIka prathama te AzvAsana ApyuM paNa satyavAta nivedana karIne dAda mAgatAM teNe pitAnuM asAmarthya jaNAvyuM. chevaTa pradhAna kaMTALIne juhAra mitra pAse Avye te teNe pitAnA udAra svabhAvane avalaMbI pradhAnane asAdhAraNa AvakAra ApIne bhAre AzvAsana pUrvaka jaNAvyuM ke mitra ! Aja tame kaMI bhAre ApattimAM AvI paDyA che ema tamArI mukhamudrA uparathI huM samajI zakuM chuM. tethI kahuM chuM ke tame nizcita thaIne je duHkhanuM kAraNa hoya te mane zIghra jaNa. AthI pradhAnane ghaNI hiMmata AvI, ane satya hakIkata nivedana karavAthI teNe kahyuM ke bhAI ! lagAre phIkara karaze nahi. jyAM sudhI mArA khoLIyAmAM prANa che tyAM sudhI tamAre vake. vALa karavAne kaI samartha nathI. tame sukhethI ahiM rahe. AvA AvakAravALA AzvAsanathI atyaMta sukhI thayela pradhAna buhAra mitranuM ja zaraNa karIne rahyA. kALa jatAM rAjAne kepa paNa upazAMta thaye, ane pradhAnanI bhIti naSTa thaI gaI. paNa AvelI vipattimAM tene mitra saMbaMdhI yathArtha anubhava thaI AvyuM. ApaNe paNa AmAMthI bahu sarasa zikhAmaNa levAnI che. yamarAjAne jitazatru rAjA samAna samaje. ane A tmAne subuddhi pradhAna samAna samaja, temaja dehane nitya
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 saMsArasAyarane pAra pAmavA prayatna kara, 59mitra samAna, svajana vargane parva mitra samAna ane parama upagArI dharmane juhAra mitra samAna samaja. jyAre yamarAjA kupita thAya che, ane keIne avasAna vakhata Ave che tyAre te. gabhara banIne pitAnA bacAva mATe bahu bahu phAMphAM mAre che.. paraMtu te sarve niSphaLa jAya che. pratidIna yatnapUrvaka pALI piSIne piDhe karelo deha tene lagAre sahAya deto nathI, temaja vaLI prasaMge piSavAmAM AvatA svajane paNa tene mukhathI mIThuM belavA uparAMta kaMIpaNa vizeSa sahAya karI zakatA nathI. paraMtu juhAra mitranI jema alpa paricita chatAM udAra AzayavALo. dharmaja kevaLa parama upakArI baMdhunI pere parama sahAyabhUta thAya che. ema samajIne zANA mANasoe duSTa dehAdikane meha tajIne ekAMta hitakArI parama guNanidhAna sagatidAtA dhameneja Azraya kare yukata che. tenI upekSA karI dehAdika upara mamatA rAkhavI kevaLa anucitaja che. vivekI haMse te deha mamatvane tajIne nirmaLa dharma rasAyaNanuM ja pAna kare che. 30 saMsArasAyarano pAra pAmavA prayatna kara. narka, tiryaMca, manuSya ane devatA saMbaMdhI 84 lakSa chavAnIthI ati gahana ane mahA bhayaMkara bhavasAgarane tarI pAra pAmavuM ati avazyanuM che. dubuddhi, matsara ane deharUpI tephAnathI saMsArasAyamAM svacchedapaNe paribhramaNa karanAra lokone bhAre saMkaTa sahana karavuM paDe che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 zrI jena hitepadeza bhAga 2 je. * kaSAyarUpI pAtAla kaLaza, kAmarUpI vaDavAgnI, sneharUpI idhana ane ghera regazekAdi rUpa maccha karachapathI AkuLa evA ajJAnamaya taLAvALA saMsArasamudranA mArge duHkhanA DuMgarAethI AsapAsa rUMdhAyelA che. e sarva viSama saMgomAMthI sahajamAM pasAra thaI javuM bahu durlabha che, tethI tenI pAra javAne IcchanAre atyaMta kALajI rAkhavAnI jarUra che, saMkaTa samaye hiMmata hArI janAra pramAdIjane bhavane pAra pAmI zakatA nathI. paNa game tevA viSama sagone samabhAve bheTI purUSArtha ge pitAne mArga kApe che te ja aMte bhavane aMta karI zake che. kharA hiMmatavAna purUSa Apattine saMpattirUpa dekhIne sukhe 'ullaMghI jAya che. paNa purUSArthahIna ane te prApta saMpattine paNa sadupayega karI zakatA nathI. eTaluM ja nahi paNa ulaTe tene durUpayoga karIne duHkhI thAya che. jema rAdhAvedha sAdhanAra mANasane rAdhAvedha sAdhatAM bArIka upaga rAkha paDe che, tema dareka mumukSu janane paNa avazya rAkhavAne che. samyam jJAna, samyam darzana (zraddhA) ane sabhya vartanasadAcaraNa (e ratnatraya) A saMsArasAyara tarIne pAra pAmavAne akasIra upAya che. janmamaraNajanya anaMta duHkha jaLathI A saMsArasamudra bharele che. chatAM tIrthakara jevA nipuNa nirdhAmakanI sahAyathI tene sukhe pAra pAmI zakAya che. saMkalpathI saMsArasAgarane pAra pAmavAnI pavitra buddhithI sarvajJa vacanAnusAre sadughama sevanAra satparUSa jarUra
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 vairyane dhAraNa kara. sArane pAra pAme che. uttama prakAranI kSamA, saralatA, namratA, nirlabhatA, uparAMta tapa, saMyama, satya, zAca, nirmamatA ane brahmacarya rUpa dazavidha yatidharmanuM yathArtha sevana karanAra zI mekSasukha sAdhI zake che. zuddha yati dharmanI anumodanApUrvaka yathA gya sahAya arpanAra saMvijJa pakSIya sAdhu yA zrAvake paNa nirdebhAcaraNathI anukrame saMsAra samudrane aMta karI akSayasuane sAdhI zake che. 31 bairyane dhArapa R.HIVE PATIEINEE) samatAnAM phaLa mIThAM che. ane te anubhavagamya che. kaMIpaNa sakArya dhImethI paNa daDhatAthI karanAra aMte avazya phatehamaMda nIvaDe che, tema adhIrajathI ekAeka karanAra bhAgyeja phateha meLave che. niyama vagaranI utAvaLa ulaTI: nukazAnakArI nivaDe che. dIrdhadaSTi ane keIpaNa mahatvanuM kArya prathama nAnA pAyAthI zarU kare che ane anukULa sAmagrI maLatAM tene utsAhapUrvaka AgaLa vadhAre che. adIrdhadaSTi janene te te pUrvApara viveka nahi hevAthI anukUla sAmagrInA virahe utsAhabhaMgathI AraMbheluM game tevuM mahatvanuM kArya paNa choDI devuM paDe che. vyAvahArika kAryanI pere keIpaNa dhArmika kAryamAM paNa A tmAthI purUSe abhyAsapUrvaka hiMmatathI AgaLa vadhavAnI jarUra che. dharmathI mANase prathama pAtratA meLavavAne mATe mAna
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. sArI thavuM yukta che. ane akSudratAdika uttama guNene akhaMDa abhyAsa karIne kSudratA, nirdayatA, zaThatA, apramANikatA, anIti, anyAya, asatya, ahaMkAra, kRtajJatA ane svArthaaMdhatA vigere anArya dene prathama jarUra dezavaTo de joIye. A pramANe anukrame adhikAra pAmIne sat samAgamanI Teva pADIne temAMthI vakhate vakhata madhyastha paNe satyane samajI satya grahaNa karavuM joIye. A pramANe vadhatI jatI satya tatvarUcithI ane tatvajJAnathI samyakatva aparanAma samakita yA samyaga darzananI prApti thAya che. AnuM nAmaja tatvazraddhA, tatva yA vivekakhyAti kahevAya che, tatva zraddhArUpI vivekadIpaka ghaTamAM pragaTayA pachI ane nukrame tattvAcaraNa-samArga sevana karavA mATe satata prayatna kara joiye, ane te daDha abhyAsa karIne saMgurU samIpe sa. mati mULa ukata ahiMsA, satya, asteyAdika te yathAzakti AdaravAM joIe. temAM paNa prathama mAMsa, madirA, zIkAra paradArAgamana, vezyAgamana, corI, ane jugArarUpa sapta vyasane te ubhayalaka virUddha jANIne avazya parIharavAM joIe. temaja madha, mAkhaNa, bhUmida ane rAtribhejana vigere paNa varjavAM joIe. suzrAvake anukrame sadgurU samIpe pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata maLIne dvAdaza vrata saMbaMdhI daDha niyama levo joIe. AvA vratadhArI zrAvakee prabhunI pavitra AjJAne anusarI e taTastha ane nyAyayukata-niSpakSapAta vyavahAra calAva joIe ke te prAyaH sarva keIne prIya thaI paDyA vinA raheja nahi. nipuNa zrAvaka nyAyane e namune
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 dhaMdhane dhAraNa karahave joIe ke kaI paNa sahadaya purUSa tenuM anumodana yA anukaraNa karavA cuke nahi, AvA suzrAvake jarUra svaparanI unnatipUrvaka pavitra che. nazAsananI unnati paNa karI zake che, ane anukrame sat cAri. trane sevI akSayasukhanA adhikArI thaI zake che. zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikaya lakSaNa samyakatvapUrvaka dvAdaza vratadhArI zrAvake dharmaArAdhaka thaIne AnaMda, kAmadevanI pere ekAvatArI thaIne aMte zAsvata sukhane. pAmI zake che. keTalAka bhavabhIrU mahAzaye saMsAranI asAratA vicArIne, pUrvokta gratanuM yathArtha pAlana karI, munI egya mahAvrata levA ujamALa thAya che. mahAvrata levAnA arthIjanee prathama tenuM svarUpa yathArtha pichANIne zeDo vakhata paNa pahelAM tene abhyAsa pAne ja te levAM che. ananubhavIpaNe mahAvrata levAthI kavacit parIvaha upasargaMdakathI paDI javAnuM bane che, tema anubhavI mahAzayathI mahAvrata lIdhA bAda prAyaH pI javAnuM banatuM nathI, mana, vacana, ke kAyAthI kaIpaNa jIvanI hIMsA rAga ke Sa vaDe jAte karavI nahi, bIjA pAse karAvavI nahi ane karanArane sArA jANavA nahi te prathama mahAvrata che. kedha, mAna, mAyA, lobha, bhaya, ke hAsyathI kaMI paNa asatya (apriya-ahitakArI) vacana kadApi kahevuM kahevarAvavuM ke anamedavuM nahi. te bIju mahAvata che. keIpaNa prakAre deva gurU ke svAmInI AjJA viruddha keInI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo. kaIpaNa vastu anna, pAna, pAtra, auSadha, bheSaja ke sthAnAdi kadApi levI levarAvavI ke letAM anumedavI niha. temaja mana vacanaane kAyAthI saceta (sajIva) ke mizra (jIvamizra ) evI uparanI vastu kadApi koi Ape tApaNa grahaNa karavI nahi e trIjI' mahAvrata che. deva manuSya tiryaMca saMkha`dhI maithunamana vacana ke kAyAvaDe kadApi sevavuM nahi, anyane sevavA preravu* nahi temaja sevanArane sArA jANavA paNa nahi e caturtha brahmacarya nAme mahAvrata kahevAya che. dharmAM pakaraNAdika kevaLa dharma nivahune mATeja jarUra jeTalAM rAkhI tenA yathArtha upacAga karavA uparAMta koI paNa vastu mUlyavALI cA bahu mUlyavALI hoya tenA upara mULa karavI nahi. niHspRhatA rAkhavI, ane paraspRhA tajI devI te parigraha tyAga nAme pAMcamu' mahAvrata che. ukta paMca mahAvrata uparAMta munie rAtrI bheAjananA savethA tyAga karavAnA che. jethI SaTsa paikI koipaNa vastu anna pAnAdikano sarvathA niSedha sUryAsta pahelAM (be ghaDIthI ) sU daya pachI (e ghaDI) sudhI munine mATe nizcita hovAthI tene pazu abhyAsa prathamathIja kartavya che. munine uttama prakAranI kSamA, mRdutA, rujItA, ane satASAdi dazavidha yatidharma bahuja mArIkIthI niratara ArAdhavA cAgya che. samatAdika zreSTha dharmAMnA sevanathI munijanAne zIghra mokSa prApta thAya che. tethI ataramAM mAkSAthIjanAne evuMja zaraNu ceAgya che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra dukhadAyI zAkane tyAga kara, 65 32phutAthI rovAno tyAA vara iSTa vastunA vigathI ke aniSTa vastunA sagathI bahudhA mugdha ajJAnI janene je aMtaramAM duHkhakArI meha pedA thAya che ane rUdanAdika vividha ceSTAo karAve che tenuM nAma zeka kahevAya che. sabhya jJAnI-vivekI AtmAne ukta meha-zeka eTale satAvI zakatuM nathI. kavacit kSaNa mAtra avakAza meLavI jJAnIne paNa zoka chaLavAne jAya che, paraMtu aMte te viveka joge tene ja parAjaya thAya che. je je kAraNe mugdha ajJAnI janene meha-zekanI vRddhinAM che te te jJAnI-vivekIne mehAdikanI hAninAM eTale ke vairAgya vRddhinAM ja thAya che. pUrve aneka satIo vigerene evAM kAraNe saMsAracakramAM anekazaH maLyAM che. paNa pariNAme tevAM kAraNathI temane lAbhaja thayo che. tevA jJAnaviveka ke vairAgyanI gaMbhIra khAmIthI Aja kAla mugdha ajJAnI leke ukta mehazokane vaza pI bhAre duHkhI thAya che-thatA dekhAya che, eTaluM ja nahi paraMtu pitAnI anArya TevathI anya janene paNa duHkhI kare che. ' mUrkha mAbApe dIrghadRSTinI khAmIthI yA svArtha aMdhatAthI bALalagna, kajoDAM, kanyAvikraya ane vidharmInI sAthe pitAnAM putra putrIne paraNAvavAthI temane janmAMta duHkhadariyAmAM DubAvavAnA pAtakI thAya che. ukta duHkhane aMta bahudhA mAbApanI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jana hitApadeza bhAga 2 jo. samaja sudharavAthI AvavA saMbhave che. kai paNu Apatti AvI paDatAM dhIrajathI tenI sAmA thaIne tenA kSaya karavAne badale mugdha janA adhIrAM thaIne ulaTAM vadhAre du:khI thAya che, tenA zreSTha upAya e che ke teve vakhate hiMmata nahiM hAratAM dhIrajathI AvelI ApattinI sAmA eTale ke yuktithI AvelI Apattine ullu thI javA jeTaluM bhUlavuM nahi. thavuM, DahApaNa vAparavA je AvelI game tevI Apattine hiMmatathI ane DahApaNathI uddhRdhI jAya che, je teve vakhate dhIraja rAkhIne svadhama nyAya, nIti, satya, pramANikatA vigerene tajatA nathI tene aMte Apatti sapattirUpa thAya che. tyAre je prathamathIja A pattine sapattirUpa mAnIne bheTe che ane svadharma-kartanyamAM sadA custa rahe che tenuM tA kahevuMja zuM ? keTalAka mugdha ajJAnI leAkeA mUelAnI pachavADe bahu bahu zAka-vilApa kare che ane ema karIne ubhaya arthathI cuke che temaja svaparanI nAhaka pAyamAlInA kAraNika thAya che, te kharekhara dhikkArapAtra che. mUelAM mANusa svasvakaraNI pramANe paralokagamana karI sukhaduHkhanA bhAgI thAya che ane eja niyama have pachI para. lokagamana karanAra hAla jIvatA mANasane mATe che te maranAra maNusanI zubhAzubha karaNI uparathI dhaDA laine svacaritranA bhaviSyane mATe vicAra karavAne badale nAhaka araNyamAM dananI pere maranAranI pachADI AkraMdanAdika karavAthI zuM vaLavAnuM che ?
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 manane mela dura kara, tethI te nathI thavAnuM maranAranuM hita ke nathI thavAnuM hAla jIvatAnuM hita. paNa geraphAyado ane anyAya te pragaTaja che. rUdanAdika karanAra pitAnA vyavahArika ane dhArmika kartavyathI cuke che. ane anya prekSaka-kautukI janene paNa cukave che. keTalIka vakhata te AvI ceSTAo kevaLa rUDhInI khAtaraja karavAmAM Ave che. game tema hoya paNa tevA vyartha parizrama ane kALavyayathI pragaTa geraphAyadeja che. zivAya rUdanAdika virUddha ceSTAthI maranAranI gati kadApi sudharatI nathI, tethI kevaLa ajJAnatA ane mehanI prabaLatAthI svArthaaMdha banIne athavA aMdha 5raMparAthI cAlatI AvelI rUDhIne anusarI AvI anarthakArI karaNI karavAmAM Ave che ema spaSTa mAluma paDe che. bIju je maranAra mANasa maMgaLamaya dharmanuM ArAdhana karIne sadgatimAM sidhAvyuM hoya te tevA maMgaLamaya samaye sagA saMbaMdhIoe harSane sthAne zeka kare e keTale badhA anucita ane anyAya bharela che, te ApoApa potAnI svArthaaMdhatAne dUra karI madhyasthapaNe zAMta cittathI vicArI jotAM svabhAvika rIte mAlUma paDI Avaze. 33 manano mela dUra kara. kAma kedhAdika athavA rAgadveSAdika aMtaravikArane upazamAvI athavA kSaya karI devAthI ja cittanI zuddhi karI kahevAya che. jyAM sudhI manane mela dhe nathI tyAM sudhI game te
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 jo, TalA jaLasnAnathI paNa pavitra thavAnuM nathI. jenuM mana zuddha nirmaLa thayuM che te ja kharo pavitra che. je samatAkuMDamAM snAna karIne pitAnA pApamaLane 5khALI nAkhe che. ane pharI malInatAne pAmatAja nathIte vivekAtmAja parama pavitra che. je kaI aMtarazuddhi karavAnA ucca uddezathI zAstranI pavitra nItipUrvaka pravRtti rove che, te pitAnA pavitra lakSyathI cittanI zuddhi karI zake che. ukta lakSa pUrvaka zuddha deva gurUnI pUjA karavAnI abhilAvAvALA sagruhasthane jaNApUrvaka jaLasnAna karavAnI paNa zAstramAM saMmati che. tethI adhikAra paratve gRhasthaleke vaDe evA paNa pavitra hetuthI je jayaNApUrvaka jaLasnAna karavAmAM Ave che te paNa temane hitakArI kaheluM che. paraMtu evA ucca udezavinA svacchakapaNe anekavAra jabanAna karavAmAM Ave che te jaLamadhyavatI macchanI pere kaMI paNa paramArthathI hitakArI thaI zakyuM nathI. AthI: AtmAthajanee aMtaramaLa sApha karavAneja mukhya uddeza manamAM sthApI rAkhIne sva sva adhikAra pramANe kriyAkAMDa kare ghaTe che. nirdeza dharmasevIne sarala Azaya zIdhra saphaLa thAya che. sakaLa dharma sAdhanamAM samatA-rAgadveSarahita vRttinI prathama jarUra che. game te darzanamAM samatAbhAvinI siddhi avazya thavAnI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 mananA mela dura kara che. kemake te samadraSTithI rAgadveSa tajIne game tyAMthI tatvanuM ja grahaNa kare che. mithyA AgrahI-kadAgrahIjano ema kadApi karI zakatA nathI. te teA ulaTA parina dyArdikamAM utarI potAnu sarvasva agADI sa'sAracakramAM punaH punaH bhaTakyA kare che. tema nuM aMtara viSa nahi TaLavAthI temane vAraMvAra janmamaraNanA pherA karavA paDe che. te upara eka kaDavI tuMbaDInuM dRSTAMta lakSamAM laI rAkhavu' bahu upayogI che ekadA koi vRddha DozInA putrane aDasaTha tIrthamAM jai nhAvAnA vicAra thayo. putramAM pAtratAnI meATI khAmIthI mAtA tenA kAmane anumeAdana ApatI na hatI, paNa prathama tenAmAM kai rIte pAtratA Ave te jovAne Atura hatI. putra te juvAnInA maDhamAM mAtAnAM hitakArI vacanene paNa anAdara karatA hatA. chevaTa jyAre te aDasaTha tIrthamAM javAne taiyAra thaye tyAre mAtAe tene madhura vacanathI kahyuM ke beTA ! A mArI kaDavI tukhaDIne paNa tI karAvatA Avaje. mAtAnu A vacana tene kaThaNa nahi lAgavAthI mAnya rAkhyu ane mAtAe ApelI kaDavI tuMbaDI sAthe laIne te tIrtha karavA nikaLyA. lAkika rUDhI mujaba badhA tIrthamAM snAna karI mAtAe sAthe ApelI tuMbaDIne paNa snAna karAvIne anu- krame pote pAtAne sthAne AbhyA, ane te tuMbaDI mAtAne pAchI soMpI. mAtAe tenI samakSa tapAsa karIne kahyuM ke bhAI ! aDasaTha tIrthamAM nhAyA chatAM tuMbaDInI kaDavAza gaI nahi. A pragaTa dAkhalAthI tene sarasa medha maLye tema dareka dhAre te temAMthI AvA Adha meLavI zake ke adhikAra-yeAgyatA vinA je svabhAveja kaDavI tuMbaDI aDasaTha tIrthanA jaLamAM nhAyA chatAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo, pAmyA potAnI svAbhAvika kaDavAzane tajI mIThI thaI zakI nahi, tema koI paNa pAtratA mATe pUratA prayatna karIne pAtratA vinA utkRSTa karaNI vaDe potAnAmAM jaDa ghAlIne rahelA evA kAma krodhAdika athavA rAgadveSAdika doSone kadApi dUra karI zake ja nahi. mATe mananI zuddhi karavAnA arthIjanAe aMtaranA mela sApha karavAne prathama kSudratAdika doSonu virecana karIne cAgyatA meLavavAnI ati AvazyakatA che. ane ema sAvadhAnatA- pUrveka upAya karavAthI aMte samatA jevA zreSTa rasAyaNathI citta zuddhi sahajamAM sAdhya thaI zake che. 70 jema nirmaLa vastraupara joie evA raMga caDhI zake che, ane ghaTArI maThArIne sApha karelI bhIMtA upara Abehuba citrAmaNa uThI zake che tema nirmaLa cittavALAne zuddha dharmanI yathArtha prApti thaI zake che. jema nirmaLa AdarzamAM vastunu' yathArtha pratibi' paDe che tema zuddha-nirdeSa cittamAM paNa zuddha tattva dharmanu' yathArtha sa'kamaNu thaI zakeche. jema nipuNa vaidya rogIne prathama virecanAdikathI aMtarazuddhi karavAnuja kamAve che, tema sadgurU paNa zuddha dharmAthI janAne prathama mananA melaja sApha karI levAnI bhalAmaNa kare che, ane kharU' hitu paNa emaja sa*bhave che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 mAnava dehanI saphaLatA karI le. 71. .34 mAnava dehanI saphaLatA karI le. budhdheHphalaM tattvavicAraNaM ca, dehasya sAraM vratadhAraNaM c| vittasya sAraMkalapAtra dAnaM, vAcaHphalaM prItikaraM naragAma che ? . tattAtatva, satyAsatya, guNadoSa, hitAhita, lAbhAlAbha, bhakSyAbharyA, piyApeya ane ucitAnucita vigerene vicAra karIne sArabhUta tatvanuM grahaNa-sevana karavuM eja sabuddhi pAmyAnuM phaLa che. daza daSTAMte durlabha mAnava deha, AryakSetra, uttama kuLajAtimAM janma, indriya paTutA, zarIra nI regatA, saddagurU ga, nirmaLa buddhi, dharmarUci ane tattva-zraddhAdi zubha sAmagrI mahA bhAgyane pAmIne pAMce pramAda tyajI ullasita bhAvathI siMhanI pere vIrapaNe ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, ane niSparigrahatAdika mahAvratanuM svarUpa yathArtha samajIne abhyAsapUrvaka temane svIkAra kare athavA pariNAmanI maMdatAyege samakita mULa zrAvakanAM bAra vrata paikI banI zake teTalAM samaane tevAM paNa vrata dhAraNa karavAM, e A uttama mAnavabhava pAmyAnuM phaLa che. sama vyasana, rAtrI bhejanAdika abhakSya bhakSaNa, ane bhUmikaMdAdika anaMta jIvAtmaka vastu, aNagaLa jaLapAna vigerenuM te dareka zANu mANase avazya varjana karavuM ja joIye, prArabdhagathI prApta thayelI lakSamInuM phaLa e che ke tene udAra AzayathI paramArthadAve puNyakSetramAM upaga kare.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo. cazakIrttinIja khAtara dAna puNya nahiM karatAM kevaLa kalyANArthe karavAmAM AvatuM pAtradAna pariNAme ana'tagaNuM uttama phaLa ApI zake che. ane vacanazakti pAmyAnu uttama phaLa e che ke sarva kAine prIti upaje evu' miSTa-madhura ane hitakArIja vacana vavuM. kadApi paNa koine aprIti ke kheda upaje evuM kaDavuM ke ahita vacana kahevuM nahi. parane priya evuM prasaMgane lagatuM hita-mita bhASaNa karanAraja satyavAdI hovAthI prAyaH sarva kAine mAnya thaI zake che. R A pramANe TuMkANamAM kahelI hakIkata lakSamAM rAkhIne vivekathI vartanAra potAnA zubha caritrathI sva mAnavabhava saphaLa karI zake che. athavA pUrve prasaMgeApAta batAvelI maitrI muditA kA ane madhyastha bhAvanAthI paNa manuSyadehanI saphaLatA thai zake che. TuMkANamAM yathAzakti tana, mana, dhanathI sva parahita sAdhI levu' eja A manuSya bhavanuM rahasya che. temAM upekSA karavI e mULagI mUDI khAvA jevu che. tethI jema ane tema pramAdarahita svaparahita sAdhavA sadA tatpara rahevuM sahRdaya janAne ucita che. sadvivekathI sva kartavya samajIne je zubhAzA zuddha 'taHkaraNathI tenu sevana kare che, te manuSya chatAM devI jIvana gALe che; paNa je sva katavya samajatAja nathI athavA tA samajyA chatAM tenI upekSAja kare che; te te manuSyarUpe pazu jIvanaja gALe che ema kahevuM yukta che. je pArakI nidA karavAmAM muMgA che, parastrInu' vAmAM adha che ane paradravya haraNa karavAmAM pAMgaLA mukha joche, te
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 prANAne paNa vrata-bhaMga karIza nahi 7 mahApurUSaja lekamAM jaya pAme che. jenA ghaTamAM viveka dIpaka pragaTa che teja kyAM khare paMDita che, tathA jeNe magha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathArUpa pAMce pramAdane vaza karyo che e apramAdI purUSaja jagatamAM khare zuravIra che. 35 prANAnte paNa vrata-bhaMga karIza nahiM. prathama ApaNAthI sukhe pALI zakAya evIja pratijJA yA vrata niyama levA gya che, ane te lIdhA bAda tene prANAnta sudhI pALavAM jarUranAM che. je prathama grahaNa karavAmAM AvatA vrata-niyamanuM varUpa yathArtha samajI levAmAM AvatuM hoya ane tene jarUra eTale abhyAsa paNa karavAmAM AvatuM hoya te ghaNuM karIne vratabhaMgane prasaMga AvavA pAme nahi. - AtmakalyANane mATe je je sArAM vrata grahaNa karavAM gya che te badhAnuM svarUpa saMkSepathI ke vistArathI prathama sadgurU samIpe samajI laI temAMthI ApaNe sukhe pALI zakIye evAM vrataja grahaNa karIne temane niraMtara saMbhArI saMbhArIne kALajIpUrvaka pALavA prayatna karavo joIe. - je vratapaccakhANa upayoga zunya yA samajyA vinA levAmAM Ave te dupaccakhANa hovAthI niSphaLa che. tethI tevAM vrata lIdhAM hoya yA na hoya te paNa prasaMgopAta yA rahAIne saddagurU pAse jaI te te vrata saMbaMdhI jarUra jeTalI samaja
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 zrI jena hitopadeza bhAga 2 je.' laIne je sArI rIte sAvadhAna thaIne te pALavAmAM Ave te pitAnA prayatnanA pramANamAM jarUra lAbha prApta thaI zakeja. 5 raMtu kevaLa gatAnagatikapaNe saMmUchimanI pereja vartavAmAM Ave te game teTaluM kaSTa sahana karyA chatAM joIe evuM phaLa kadApi thaI zake ja nahi. je je vratanuM pAlana prItithI rUcithI-karavAmAM Ave che tenuM ja phaLa sArUM bese che. arUcithI karavAmAM AvatI game te kriyAnuM pariNamana sArUM thaI zakatuM ja nathI. tethI cittanI prasannatA mATe bhaya ( cittanI caMcaLatA) dveSa (arUcI) ane kheda ( kriyA karatAM thAkI javuM te) doSane dUra karavAne prathama prayatna kare joIe. vastunuM svarUpa yathArtha samajAyAthI ane temAM potAnuM mana veMdhAyAthI ukta doSa sahajamAM dUra thaI zake che. pachI kharI lahejatathI pALavAmAM AvatA vratothI AtmAne yathArtha lAbha thAya che. A lekanA ke paralokanA sukhane mATe karavAmAM AvatI kiyAne viSa yA garala samAna kahI che. kriyAnAM phaLa, hetu samajyA vinA kevaLa dekhAdekhIthI karavAmAM AvatI kriyAne jJAnI purUSa ananuSThAna kahe che. te te kriyA saMbaMdhI phaLa hetu, vigerene samajI kevaLa kalyANane mATeja karavAmAM AvatI dharmakriyAne taheta kahe che, temaja jyAre daDha abhyAsathI ukata kriyA mana vacana ane kAyAnI ektAthI avaMcakapaNe thAya che tyAre temAM amRtanA je svAda AvavAthI jJAnI purUSa tene amRtakiyA kahe che, tahetu, ane amRtakiyAja AtmAne mokSadAyI che, bAkInI traNa te bhavabhramaNa kArIja kahelI che. eTale adhikAra ati upayegI hevAthI prasagapAta kahevAmAM AvyuM che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 prANAnte paNa vrata-bhaMga karIza nahi", 71 dravya, kSetra, kALa, bhAtra, ane sayarlR vigere vicArI svazakitanA pramANamAM samajapUrvaka satAne dhAraNa karIne je temanu akhaDa pAlana kare che temanu Mja jIvita saphaLa che, paratu je kaMi paNa pUrvApara vicAra karyA vinA vivekazunyapaNe vrata laine virAdhe che temanu jIvita ketraLa niSphaLa che. vrata khaDIne luhAranI dhammaNanI jema jIvanane gALanAra jevA koi kamanazIkha nathI, vrata khaDIne jIvanAra karatAM vratane akhaDa rAkhIne maranAra mANasa ghaNA uttama che, kemake aneka bhavabhramaNa karatAM pavitra vrata pAlananI rUci thavIja muzkela che te tene prANAnta sudhI akhaMDa pAlana karavAnI prabaLa kAmanAnuMtA kahevuMja zuM? grahaNa karelAM pavitra tene akhaMDa pAlana karIne paraleAkagamana karanAra mANusA peAtAnI pAchaLa akhaMDa kIrti ane amU lya dRSTAMta mUkatA jAya che, jene anusarIne aneka Atmahitecchaka janA samAgatu' sArI rIte sevana kare che. bharatezvara bA humaLI pramukha aneka satAonA ane bAhyI, sudarI pra mukha aneka satIonA evA uttamAttama dAkhalA jagatamAM prasiddhaja che. hAya te strI hoya yA te purUSa hAya pazu purUSArthaparAyaNutAthIja satAnI samaja meLavIne te temanu vidhivrata pAlana karI zake che, ane ema vidhivat vratanu akhaMDa pAlana karIne svajIvana saphaLa kare che. evI samuddhi sarve kAIne jA. gRta thAo ? ane vrata bhaMga karavA yA karAvavA sabadhI kunnuddhinA sarvathA aMta AvA eja iSTa che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ T76 zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo 36 maraNa vakhate samAdhi sAcavavA khuba lakSa rAkhaje. jIvane jIvitaparyaMta jevA zubhAzubha abhyAsanI Adata hoya che tevIja tenI zubhAzubha asara tenA maraNu samaye sa. mAdhinA saMbaMdhamAM thAya che ema samajInezANA bhAi hainAne jIvitaparyaMta zubha abhyAsanIja Adata pADatrI ucita che. sArAM kAraNu sevavAthI kArya paNa sArU ja thAya che. evA nizcaya ane zraddhApUrvaka maraNu vakhate samAdhi icchanAra janAe jIvita paryaMta zuddha bhAvanAthI zubha karaNI karavA parAyaNa rahevu" jarUranuM che. satata lakSapUrvaka khaMtathI satkaraNI karanAra satpurUSa - vyavasAyanI vizuddhithI aMte samAdhiyukta maraNu karI sadgatinA bhAgI thAya che. jo tu janmamaraNanA duHkhathI trAsa pAmyA hoya te zrI -vItarAgavacanAnusAra niSadharmanuM ArAdhana karIne jema samAdhi maraNanI prApti thAya tema khAsa lakSa rAkha. samAdhi maraNathI jIvitaparyaMta karelA dharmanI sArthakatA thAya che. game teTalA uMDA kuvAmAMthI jaLa kADhavAne mATe lAMkhI dorI sAthe lATA vigere kuvAmAM nAMkhatAM dorInA amuka cheDAno bhAga hAthamAM majabhuta rIte pakaDI rAkhavAmAM Ave che ane je te yuktithI jALavI zake che te te leATA sAthe abhiSTa jaLa meLavI zake che; paNa jo chevaTanA bhAgamAM kai paNu galata kare che tA te sarvane gamAvI peAtAnA jAnane paNa jokhamamAM nAMkhe che; tema
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 maraNa vakhate samAdhi sAcavavA khuba lakSa rAkhaje. 77 samAdhi meLavI pitAne janma sudhAravAne AkhI jIMdagInA moTA bhAga sudhI yatna karyA chatAM je chevaTanA bhAgamAM gaphalata bedarakArI karavAmAM Ave te pitAnA caLacittathI te abhiSTa samAdhine aMta vakhate meLavavA bhAgyazALI thaI zakatuM nathI paraMtu dUSita thayelAM mana, vacana, ane kAyAthI ulaTI asamAdhi pedA karIne ardhagatine pAmI janmamaraNajanya anaMta duHkhane ja bhAgI thAya che. mATe rAgadveSAdika aMtaravikAre jema nirmULa thavA pAme tema yatnathI jIvitaparyaMta niSkAma citta rAkhI vyavahArika naitika ane dhArmika jIvana gALavAmAM Ave ane kadApi paNa svaISTa kAryamAM gaphalata thavA na pAme te chevaTa aMta samaye samAdhi prApta thayA vinA rahe nahiM. ema samajIne kaNa vivekInara svaISTa kAryanI upekSA karI svachaMda vartanathI saMsAra paribhramaNa pasaMda kare vArU? athavA kha. rekharUM tattvarahasya zAstrakAroe kahyuM che ke "jevI gati evI mati ane ati evI gati" A mArmika vacana bahu bahu manana karavA gya che; ane TuMkANamAM sarva hitopadezanA sArarUpa che. samAdhisukhanA kAmIjanoe ArAdhanA prakaraNadikamAM kahelAM cyAra zaraNuM, duSkRtaniMdanA, sukRta anumodanA sarva jIva sAthe khAmaNA, saMlekhanA, paMcAcAranI vizuddhi tathA navakAra mahAmaMtrAdikanuM lakSapUrvaka smaraNAdika daza adhikAra bahu sArI rIte samajavA, AdaravA. ane ArAdhanA athavA punyaprakAzanA stavanathI paNa ukta adhikAra sArI rIte samajI zakAya tema hovAthI aMta samAdhine IcchavAvALA bhAI bahenoe
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 zrI jana hitopadeza bhAga 2 e. tenuM niraMtara zravaNa manana karIne temAM rahelA paramArthanuM parizIlana karavuM yukta che. game tevA saMjogomAM pitAnuM kharuM nizAna nahi cUkanAra daDha abhyAsI aMte samAdhimaraNane pAmI akSayasukhane adhikArI thaI zake che. 37 A bhava parabhava saMbaMdhI bhogAzaMsA karIza nahi. A leka athavA paralekanA sukhanI icchAthI karavAmAM AvatI dhamaeNkaraNa alpa phaLadAyI thAya che, paNa jo teja karaNa kevaLa pAramArthika mekSa sukhane mATeja sahetuka samajIne vivekathI karavAmAM AvI hoya te tethI mukhyapaNe mekSane ane gaNapaNe sAmAnyataH svargAdika sukhane saheje lAbha maLe cheja. mananA pariNAma mujaba sAmAnya vizeSa phaLanI prApti thAya che. mATe jema bane tema nabaLA pariNAmane manamAM avakAza Apa nahi. kadAca te pariNAma thaye te tene dura karI devA ghaTate prayatna kare, ane zubha bhAvanAne zIdhrasthAna ApavuM. kheDuta leke kheDa karI khAtara nAMkhIne jema dhAnyanA meTA pAkane mATe dhAnyanAM bIja vAve che, paNa kevaLa palAla (ghAsa) ne mATe vAvatA nathI, chatAM dhAnyanI niSpatti sAthe palAla paNa sAtheja pAke che; tema mekSane mATe karavAmAM AvatI karaNIthI prasaMgepAta svargAdikanAM sukha paNa maLe che, kevaLa svAdika sukhane
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 A bhava parabhava sabaMdhI bhAgazaMsA karIza nahi. mATeja dharmakaraNI karavAnI jarUra nathI, chatAM tevAM kSaNikasukhanI buddhithIja jo dhakaraNI karavAmAM Ave te tenu phaLa paNa prAyaH teTaluja alpa maLe che. Aloka paraloka sabadhI sukhanI buddhithI mAha ane ajJAnagabhita karelI karaNI game tevI kaThaNa heAya tepaNa tethI prAyaH pariNAme hita thatuM nathI pazu ulaTu bhAre nukasAna thAya che. kemake tuccha Aza'sApUrvaka karelI kaThaNu kriyAthI kvacit devagati paNa maLe che, paraMtu pAchaLathI pUrvapUNya kSayAna tara tenA adhaHpAta thayA vinA rahetA nathI. tethI jJAnI purUSoe tevI viSa yA garala kriyAne maMDUka-cunA nyAyathI niSedha kareleA che. jema eka ma ukI (sa'mUrchAima deDakI ) nA curNamAMthI lAkhA navanavI ma'DukIo pedA thAya che tema tuccha bhAgAza'sAthI karelI karaNIvaDe lAkheAgame navanavA bheAgAyatanA (dehA) dhAraNa karI janmamaraNujanya ana ta duHkhanA anekazaH bhAgI thavuM paDe che, paraMtu jema dugdha thayelA te ma`DukInA curNamAMthI eka paNa navI ma ukI pedA thaI zakatI nathI tema vivekapUrvaka bhAgAza sA tajIne niSkAmapaNe jo tastu ane amRtakriyAne sevavAmAM Ave che te tethI a'te bhavanA aMta karIne parama samAdhimaya mAkSasukhanI prApti thAya che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 zrI jena hitepadeza bhAga 2 je 38 sva kartavya samajIne svapara hita sAdhavA tatpara rahe. je zubhAzaya prathama svahita yathArtha samajIne Adare che, temAMja aheniza sAvadhAna rahe che, te ja mahAzaya kAlAMtare parahita sAdhavAne samartha thaI zake che. paNa je pahelAM pitAnuM kharUM hita ja zuM che te pUruM jANuta ke Adarate nathI te te parahita zI rIte sAdhI zakaze? pite nidhana chatAM anyane zI rIte dhanADhaya karI zakaze? piteja dariAmAM DubatAM chatAM ane nyane zuM tArI zakaze? mATe rava hitane yathArtha samajIne sAdhanAraja parahitane paNa paramArthathI jANI samajIne sAdhI zakavAne. e vAta niHsaMzaya siddha che. jJAnI-vivekIjane svahitanI pere parahitane paNa sva kartavyaja samaje che, ane tethI ja teo nirabhimAnapaNe svahita samajIneja parahita kare che. - tattvadaSTi mahApurUSe kadApi paNa "huM amukanuM hita karUM chuM" "mArA vinA amukanuM hita thaI zakaze nahi" evuM ke va-abhimAna lAvatA nathI. svahita ane parahita temane mana eka che, judAM bhAsatAM nathI, tethI tevA mithyAbhimAnane manamAM AvavA avakAza paNa maLatuM nathI. kharuM kAraNa te e che ke temane temanuM kharU hita yathArtha samajAyuM ane anubhavAyuM che. tethI svahitane sahAyabhUta sarva sAtvika vicAra yA bhAvanAne ja temanA manamAM sthAna maLe che paNa temAM vizvabhUta bAdhaka evA kaI paNa kSudra vicAra ke bhAvanAne sthAna maLI zakatuM ja nathI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 sva kartavya samajIne svapara hita sAdhavA tatpara rahe. 81 ane te tevA taravaSTi vivekI janane kevaLa ucitaja che. * A uparathI e vAta siddha thAya che ke svapara hitaiSIe prathama svahitaja sArI rIte samajIne AdaravuM ane anubhavavuM egya che. svahita paNa sAdhavuM saheja nathI, kemake te gyatAvaMtane ja prApta thAya che. svahita sAdhavAne gyatA meLavavA mATe nIce batAvelA guNone khAsa abhyAsa karavAnI jarUra che. tevA saddaguNa meLa vyA vinA bAdhakabhUta de dUra thatAja nathI, jethI jIva svahita sAdhavAne azakta agya thAya che, tethI prathama AtmahitaiSIe nIcenI hakIkata dhyAnamAM levI jarUrI che. tenuM yathArtha 5rizIlana karavAthI AtmA jarUra svahita sAdhI zake che. 1. azudra-pArakAM chidra jevAnI kuTeva tyajyAthI ane svadeSane nIrakhI sudhAravAnI sArI Teva paDavAthI AtmAmAM gaMbhIratA nAme saddaguNa pragaTa thAya che. 2. rUpa nidhi pAMce-Idri paravaDI ane deha nIrogI hevAthI zarIra sauSThava guNa lAbhe che. viSaya lelupatA tajIne mana ane Idriyane niyamamAM rAkhavAthI ane ArogyatAnA niyamene paNa lakSyapUrvaka pALavAthI ukata guNa prApta thaI zake che. "zarIra mAgha khaluM dharma sAdhana-zarIra e dharma sAdhanemAMnuM eka ati agatyanuM sAdhana hovAthI tenI gya saMbhALa levAnI sarva keInI prathama pharaja che. - 3. simyatA-jema caMdrane dekhI sarva keIne zItaLatA vaLe evI prakRtinI sahaja zItaLatA sAtvika vicAra, sAtvika bhA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82. zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. paNu, sAtvika kAryo vaDe sahaja siddha thAya che. sahaja zItaLa svabhAvavALA mANase sarva keIne abhigamya thAya che. tevI ThI prakRti prAyaH sarva keIne priya hovAthI te sarvanA vizvAsapAtra thaI paDe che. 4 janapriya-lokapriya guNa sarva keIne vallabha thavAya evAM satkArya-sukRta karavAthI ane AlAka palaka virUddha duSkRta tajavAthI prApta thaI zake che. A guNathI mANasa dhAre evAM moTAM kArya karI zake che. 5. akrUratAmasI prakRti tajIne kSamA, namratA tathA anukaMpAdika guNane abhyAsa karavAthI kuratA-kaTheratA deSa dUra thAya che. ane hadayamAM, vacanamAM. ane kRtimAM sahaja kamaLatA pragaTa thAya che. 6 bhIrU-dhamI mANasanI saMgatithI athavA dharmazAstranuM zravaNa manana karavAthI yA te pUrvanA zubha saMskArathI jIvane savabhAvika rIte pApane yA parabhavane Dara lAge che. kaMI paNa anIti ke anyAya karatAM mana jhaTa daIne saMkecAya che, ane pApathI tarata virame che. ukta guNathI pitAnA pUjya vaDIla janenuM mana paNa na dubhAya evI kALajI rakhAya che. 7. azaThazaThatA (chaLa prapaMcAdika kapaTa vRtti) tajyAthI e guNa prApta thAya che, sarala svabhAva dhAravAthI svavyavahAra paNa sarala karI zakAya che. kapaTI mANasone te kapaTa karIne pitAne deSa ropavavAne mATe bahu vaka vyavahAra calAvavuM paDe che. sarala svabhAvine tema karavAnI kaMI jarUra rahetI nathI. kemake sarala svabhAvinAM vacana upara sarva keIne vizvAsa Ave che. ka
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 sva kartavya samajIne svapara hita sAdhavA tatpara rahe, 83 lyANa paNe evA sarala svabhAvInuM ja thAya che, kapaTInuM thatuM nathI. * 8. dakSiNatAvaMta-sva IcchA hoya yA na hoya paNa kaMIka lAbhA lAbha vicArIne vaDIlanI athavA samudAyanI tIvra IcchAne mAna ApIne kaMI kArya karavAnI paddhati lekamAnya hevAthI tethI kavacita sAre lAbha paNa maLe che. paraMtu ukata dAkSiNatA kaMIka maryAdAsara hevI joIe. viveka vinAnI dAkSiNyatAthI viparIta pariNAma paNa Ave che e vAta bhUlavI joItI nathI, vivekathI vapara hita sAdhI zakAya che, 9. lajajALu-uttama kuLanI athavA dharmanI madA pALanAra mANasanA paricayathI yA purvanA zubha saMskArathI lajajAne guNa lAbhI zake che. e guNathI kaMI paNa khoTuM kAma karatAM jIva Dare che ane zubha kAmamAM parANe pravRtti karavA dorAya che. evI lajajAnI darekane AvazyakatA che. 10. dayALu-kSamA, sahanazIlatA ane dukhI lekenI dAjha dIlamAM dharavAthI athavA nIca nirdayajanene sahavAsa tajIne udAra AzayenI saMgati karI temanA jevA sadguNene abhyAsa karavAthI sarva prati dayAbhAva rahe che. samadaSTi-madhyastha-AMdhaLA rAga ke dveSa tajIne niSpakSapAtapaNe satyAsatya saMbaMdhI tela karavAnI TevavALAne e guNa prApta thaI zake che. 12. guNarAgIgame temAM rahelA sadaguNa pratyenA sAcA premathI ja ukata guNa prApta thAya che, guNarAgathI guNanI ane gu. PSathI deSanI prApti thAya che. nirguNanA rAgathI paNa doSanIja puSTi thAya che kemake kevaLa rAgadha deSane paNa guNaja
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 zrI jena hitopadeza bhAga 2 je mAnI le che. ane dveSa aMdha paNa guNane doSaja mAnI le che.. viveka zunyapaNe rAgAdika karatAM ulaTu viparIta pariNamaja Ave che, mATe ja jJAnI purUSe parIkSA pUrvakaja saguNanA rAgI thavAnuM pharamAve che, jethI sakaLa doSane anukrame dUra karIne saguNa saMpanna thavAya che. 13. satyavAdI-jene asatya ahita apriya bhASaNa halAhala jhera jevuM lAge che, ane satya, hita ane priya vacana amRta jevuM miSTa lAge che teja paramArthathI satyavAdI thaI zake che. te satyanI khAtara prANa pAtharaze. 14. supakSa-jenAM sagA saMbaMdhI nirmaLa buddhinAM, mAyALu, dharmazILa ane TekIlAM hoya temaja bIjAne paNa tevAMja thavA preraNA karatA hoya te supakSa (samatha pakSa-baLavALA) hovAthI sarva kAryamAM phatehamaMda nIvaDe che. 15. dIrghadazI-kaMIpaNa kArya sahasA nahi karatAM tenuM bhAvI pariNAma vicArIne vivekathI karavA egya kArya kare te dIrghadazI samayajJa kahevAya che. 16. vizeSajJa-je kharUM svahita zuM che ane te zI rIte sAdhya thaI zake che e tathA guNadoSa, lAbhAlAbha, hitAhita, dravya, kSetra, kALa, ane bhAvane sArI rIte samajIne bIjAne samajAvI zake te vizeSajJa gaNAya che. 17. vRddhAnugata-ziSTa sadAcArI satpanA pagale cAlanAra pote paNa anukrame sat cAritranA parizIlanathI sArI paMktimAM AvI zake che.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 sva kartavya samajIne svapara hita sAdhavA tatpara rahe. 85 - 18. vinayavaMta-mada, aMhakArAdika doSane tyajIne saMta purUSanI sevAthI yA sAdhujanenI hita zikhAmaNane hRdayamAM - dharavAthI vinaya-namratA Ave che. 19. kRtajA-karelA guNanA jANa mANaso pitAnA upakArI mAtA, pitA, svAmIke gurvAdikanA banI zake teTalA gu. NAnuvAda karavA cUkatA nathI. kRtajJa mANasa upakArInA hitane mATe bane teTale svArthane bhega Ape che. 20. parahitakArI-sahune svahita vahAluM che ema samajIne svahitanI pere parahita karavAmAM paNa jene prIti che te manathI, vacanathI ke kAyAthI koInuM ahita thAya evAM kAryathI dUra 2 hevAneja ane hita thAya evAMja zubha kAryamAM joDAvAne pra. yatna kare che. 21. labdhalakSya-sarva bAbatamAM jenI dRSTi ArapAra pahoMcI zake che e cakera purUSa sukhethI svahita samajIne tene vi. vekathI sAdhI zake che, ukta 21 guNathI bhUSita bhavya svahita sAdhavAne saMpUrNa adhikArI che. svahita sAdhavAnA aneka mArga pUrve prasaMge prasaMge batAvyA che ema jeNe yatnathI svahita-sva kartavya sAdhyuM che tene parahita paNa susAdhya ja che. te parahitane svahita-sva kartavya samajIne sukhe sAdhI zake che, paNa je svahita-sva kartavyane ja samajatA nathI ke sevatA nathI te bApaDA nirdhananI pere parahita te zI rIteja sAdhI zake vArU?
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 ja. 39 paMca parameSThi mahAmaMtranuM niraMtara smaraNa kara. arihaMta, siddha, AcArya upAdhyAya, ane sAdhu e pAMca parameSTi che. jemaNe rAgadveSa ane mahAdika aMtaraMga zarUgaNane sarvathA uccheda karI sarvajJa sarvadezI saMpUrNa sahajAnaMdi ane sarvazaktimAna thaI nidaoNSa vacanavaDe aneka bhavya jIne uddhAra karyo che te arihaMta deva kahevAya che. jemaNe sarva ghAtI aghAtI karmane sarvathA aMta karIne AtmAnA svabhAvika anaMta guNone pragaTa karI lekanA agra bhAge sthiti karI che te siddha paramAmAnA nAmathI oLakhAya che. pacaMdriya nigraha, navavidha brahmaguptinA dhAraka, cyAra kapAyathI mukta, pAMca mahAvrata yukta, paMcAcAra pALavAne samatha, pAMca samiti ane traNa guptinA pAlaka ema 36 pradhAna guNe vaDe alaMkRta AcArya bhagavaMta hoya che. temanAM vacana tIrthaMkaranAM vacananI pere mAnanIya thAya che. sAMgopAMga Agamane artha rahasya yukta jANutA chatAM, anya ziSyane paDhAvavAmAM kuzala ane pramAda rahita mULa uttara vatane pALavAmAM tatpara chatAM, ziSya samUhane dharmazikSA devAmAM catura evA bhaviSyamAM AcAryapada pAmavAne ye dharmagurU upAdhyAyanA nAmathI oLakhAya che. bAhyAMtara parigrahathI mukta mumukSu jane jaina darzanamAM sAdhu, zamaNa ane nigraMthAdinA nAmathI oLakhAya che, teo aheniza
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 paMca parameSTi mahAmaMtranu nira'tara smaraNa kara 7 pramAda rahita dharmasAdhanamAM tatpara chatAM svahita pUrvaka parahita sAdhe che. ahiMsA, saMyama ane tapa lakSaNa cAritra dharmamAM sadA sAvadhAnapaNe vartatA bhanya jIvAne sanmArga batAve che. zuddha Atma dharmathI alakRta hovAthI ukta paMca parameSThI jagatamAM sArabhUta che, jemAM arihata ane siddha zuddha devapade, AcArya, upAdhyAya ane sarva sAdhujane zuddha gurUpade temAM sArabhUta rahelA darzana, jJAna, cAritra ane tapa zuddha dharmapade varte che. evA zuddha dharma dareka Atma vyaktimAM zaktirUpe rahele che. ane teja zaktirUpe rahelA zuddhadharma parameSThI purUSonI pere parama purUSArtha cege prakaTa thaI zake che. parameSThI purUSone te pragaTa thayela che. ApaNA pratyeka AtmAmAM zaktirUpe rahelA te zuddha dharmane pragaTa karavAnI pavitra buddhi-niSThAthI jo pUrvekta paca parameSThi bhagavaMtanuM tanmayapaNe bhajana, smaraNa, ramaNu, pUjana karavAmAM Ave te ApaNAmAM zaktirUpe rahele zuddha darzana, jJAna, cAritra ane tapa lakSaNa dharma avazya pragaTabhAvane pAme e vAta niHsazaya che. mATe ApaNe zuddha devagurU ane dharma sabadhI sadgurU samIpe sArI samaja meLavI, tenuM manana karI, tevA pavitra lakSathIja jagatamAM sArabhUta evA pa`ca parameSThI mahAmaMtranu ahoniza raTaNa karavuM yukta che. ema pavitra lakSa pUrvaka parameSThI mahAma tranu aheAniza raTaNa karatAM ApaNe paNa aMte krITa bhramarInA nyAyathI parameSThIrUpa thaine avinAzIpadanA avazya adhikArI thaI zakIzuM.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitepadeza bhAga 2 je. dharma rasAyaNa- sevana kara. idaM zarIraM pariNAma durbalaM, patatyavazyaM zlatha sandhijarjaraM kimauSadhaiH klizyasi mUDha durmate, nirAmayaM dharma rasAyana vi . ? | game teTaluM pALyuM paDyuM chatAM pariNAme durbaLa evuM A zarIra tenA sAMdhA narama paDavAthI jAjarU thayuM hatuM aMte avazya (eka dina) paDavAnuM ja che, te he mUDha durmati ! tuM zA mATe aneka jAtanAM auSadha bheSaja karIne dehanuM damana kare che? kevaLa nIrogI ane nirUpama evA dharma rasAyaNa nuM ja tuM ahoniza pAna kara. dharma rasAyaNavinA kadApi tArA janma, jarA ane mRtyarUpI bhAva-negenuM nikaMdana thaI zakaze ja nahi. janma jarA ane mRtyu eja prANInA kharekharA raMga che. ane dharmarasAyanavaDeja te dura thaI zake tema che. te pachI janmamaraNajanya anaMta duHkhathI udvigna thayelA mumukSu janee tenuM pAna karavA zA mATe DhIla karavI joIe? vIraprabhue zaitama svAmIne paNa pUrve kahyuM che ke "geyama ma kara pramAda" e vacana bahu bahu manana karavA gya che. ApaNA sAcA arthamAM-svArthamAM anAdara kare, svahitathI cukavuM, sva kartavyathI bhraSTa thavuM, ane nahiM karavA gya karavAne tatpara thavuM, tenuM nAma jJAnI purUSa pramAda kahe che. TUMkANamAM sarvajJa prabhunI ati hitakArI AjJAnI upekSA karIne svaccheda vartana karavuM tenuM nAma pramAda che. mA, viSaya, kaSAya, nidrA,
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma rasAyaNanu sevana kara te ane vikathA maLIne pramAdanA mukhya pAMca bheda che, je dharmajanAe avazya pariharavA ceAgya che. apramAdI purUSaja dharmanuM yathArtha sevana karI zake che. pramAdazIla jana jarUra svakartavya kAryathI cuke che. upazama zreNi upara ArUDha thayelA, cAda pUrvadhara sAdhue paNa pramAda vazAt svasthAnathI cukI patita thAya che teA khIjAnuM te zuM gajuM ? ema samajI jema bane tema pramAda sthAnane tajI apramatta thavuM joiye. gheADA paNa traNa, RNa, ke agninI pere pramAdane paNa vadhatAM vAra lAgatI nathI tethI te jyAM sudhI niravazeSa naSTa na thAya tyAM sudhI tenA vizvAsa karavA bhatrabhIrU janAne ucita nathIja. zuddha bhAvanA eja kharUM rasAyaNa che. kemake tenA vinA game tevI dharma karaNI paNa phaLIbhUta thatI nathI ane zuddha bhAvanA mAtrathI sarva karaNI saphaLa thAya che. mATe ukta bhAvanAne avazya abhyAsa karavA joIye. * bhAvanA bhatra nAzinI'bhAvanA janma maraNanAM duHkha mAtranA aMta kare che ane akSaya anaMta sukha meLavI Ape che. matrI, muditA, karUNA ane madhyasthatA rUpa bhAvanA catuSTaya parama hitakArI che. temaja anitya, azaraNa, sasAra, ekatva, anyatyAdika dvAdaza bhAvanA paNa bhava bhayane haranArI che. zuddha bhAvanA rahita kriyA ka:canA kaTakA jevI hovAthI tyAjaya che. paNa kriyA rahita zuddha bhAvanA te amUlya ratna jevI hAvAthI sevya che. zuddha bhAvanA rahita aMdha kriyAthI ahaMkArA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 je, dika da prabhave che tyAre kevaLa zuddha bhAvanAthI te zuddha guNAnuM rAgAdika sadguNe pragaTe che. zuddha bhAvanAvaMta kadApi vItarAga dezita sanmArgane anAdara kareja nahiM, eTaluM ja nahi paNa yathAzakti jJAna-kriyA rUpa mekSa mArgane Adara kare che ane eja kharUM rasAyaNa che. zuddha bhAvanA yukta dharma kiyA dUdhamAM sAkara jevI ujavaLa saMkhamAM dUdha jevI ane suvarNamAM jaDelA sAcA ratna jevI manahara thaI paDe che; ane Atma kalyANa paNa evI sakiyAthI ja sAdhI zakAya che. tethI mekSAthI sajjanee evI sakriyAne ja khapa kare ucita che, jethI zIdhra svamela thaI zake. 49 vairAgya bhAvathI lakSmI vigere kSaNika padArthono moha tajI de. anitya ane asAra kSaNa vinAzI padArthomAM maha bAM dhone mugdha-ajJAnI che mahA duHkhI thAya che. mamatAvaDe thacelA mati bhramathI mUrkha jane anitya vastune nitya, asAra -azuci vastune sAra-zuci ane parAI vastune potAnI mAnI temAM muMjhAI mare che. je jIvane varatu svabhAvanuM ja yathArtha bhAna thAya te beTI vastumAM nAhaka muMjhAI maravAne vakhata Ave ja nahiM, mATe prathama madhyasthapaNe vastu svarUpa jANIne vivethI bAdhakabhUta bhAvene tyAga karIne kalyANakArI mAnuM ja grahaNa karavuM joIe.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 vairAgya bhAvathI lakSmI vigere kSaNika padArthane moha tajI de 91 saMpado jala taraMga vilolA,yauvanaM tricturaannidinaani|| zAradAbhramiva caMcalamAyuH,kiM dhanaiH kuruta dharma manindyam lakSmI jaLa taraMganI jevI caMcaLa che, vana vaya zIvra cAlyuM jAya che, ane AyuSya zarada rUtunA vAdaLanI jema ane tyaMta alpakALa Take evuM che te asthira dhanane mATe ATalI doDadhAma karavAnI zI jarUra che? ATalA alpa samayamAM banI zake teTalI tvarAthI ahiMsAdika zuddha nirdoSa dharmanuMja sevana karavuM khAsa jarUranuM che. kemake sarva Icchita vastu dharmathIja prApta thaI zake che. zuddha dharmasevana vinA bhaviSyamAM kaMIpaNa sukhanI AzA rAkhavI vyartha ja che. ane dharma sevanathI sarva prakAranuM sukha svataH prApta thAya che. jyAM sudhI jIva saMsAranA mehamaya saMbaMdhamAM ja racce pacce rahe che tyAM sudhI te meha mAyAnA jerathI saMsAranA svarUpane yathArtha samajyA vinA, ravahita sAdhavAne kaMIpaNa zaktivAn thaI zakatuM nathI. jyAre jIvane saMsAra saMbaMdhI duHkhane khare khyAla Ave che tyAre ja tethI chUTavAne kaMIka sAdhananI zodha kare che ane bhAgyane satsagavaDe dharmanuM svarUpa samajavAne temaja samajIne tene sevavAne te samartha thaI zake che, saMsAranuM svarUpa vicArIne tene khare khyAla lAvavAne mATe jJAnI purU e anitya, azaraNAdika bAra bhAvanAe zAstramAM kahI che. tenuM yathArtha manana karatAM bharata, marUdevI, nami rAjarSi, pramukha aneka bhavya muktipadane pAmyA che. mATe ukta bhAvanAenuM svarUpa leza mAtra batAvavuM atra durasta dhAryuM che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tara zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. 1. anitya-deha, lakSamI ane kuTuMba vigere sarva saMyegika vastuone viga thayA vinA rahevAne nathI. sarva aMtaka kALa sarvatra paribhramaNa karI rahyo che. kAlane kALane bhaya che ema samajIne zIdhra svahita sAdhavuM - 2. azaraNa-svajana deha ke lakSamI pikI keIpaNa parabhava jatAM jIvane sahAyabhUta thaI zakatAM nathI. deha ke kuTuMbane game teTalAM paDyA chatAM aMte ApaNAM thatAM nathI. svArthI nitya mi-tranI pere te chevaTe cheha de che. tethI juhAra mitranI jevA 5- rama upakArI dharmanuM ja zaraNa karavuM egya che. 3. saMsAra-Apa ApaNAM kamAnusAre sarve jIve, narka, tiryaMca manuSya ane deva gatimAM gamana kare che, jeNe jevuM zubhAzubha karma jevA bhAvathI karyuM hoya che, tene tevuM zubhAzubha phaLa tevI rIte bhegavavuM ja paDe che. vividha karma vazAt jIve naTavat vividha ceSTAo kare che. karmane vazavartI chanI tevI vicitra avasthA joIne tatva daSTi muMjhAI jatA nathI, kAraNa ke tatva daSTi purUSa tenAM mULa kAraNane sArI rIte samajatA hovAthI mananuM samAdhAna karI zake che; atattva daSTijane evI rIte mananuM samAdhAna karI zakatA nathI, tethIja duHkhamaya saM. sAramAM paNa racyA pacyA rahe che. 4. ekatva-jIva ekale ja Ave che ane ekaleja jAya che. sAthe phakata puNya ane pApaja rahevAthI jIva tadanusAre sukha duHkhane pAme che. jIva jevAM jevAM karma kare che, tevAM tevAMja A bhavamAM ke parabhavamAM phaLa bhegave che. temAM kaI kaMI paNa mithyA karI zakatuM nathI. chatAM ANe mAruM sudhAryuM athavA A
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 vairAgya bhAvathI lakSmI vigere kSaNika padArthone moha tacha 93 che mArUM bagADayuM. ema ja mugdhatAthI mAnI bese che. tathA ekanI upara rAga ane bIjA upara dveSa karIne nAhaka duHkha pedA kare che, tattvathI jotAM ApaNuM sudhAranAra ke bagADanAra ApaNe ja chIye. 5. anyatva-deha, lakSmI ke kuTuMbane AtmAnI sAthe atyaMta saMbaMdha nathI, phakta a5 kALane mATe saMga saMbaMdha thayele che ke jene avazya viyega thavAne che. are nitya mitra samAna deha paNa aMte ApaNuM thatuM nathI te anyanuM te kahe. vuM ja zuM? vaLI deha lakSmI vigerene ane AtmAne svabhAva bhinna bhinna che. deha, lakSmI vigere jaDa vastuo che, tyAre A tmA cetanya yukta che. deha vigere vastuo kSaNa vinAzI che. ane AtmA te acaLa avinAzI che ema samajI dehAdika : saMbaMdhI mithyA moha tajIne nirmaLa jJAna, darzana, ane cA , ritrAdika AtmAnI sahaja saMpatti saMprApta karavA prayatna ka jaIye. 6. azuci-A zarIra maLa mUtrAdika mahA azucithI bhareluM che purUSane nava dvAre ane strIne dvAdazadvAre azuci vahetI rahe che. temaja saDana paDana ane vidhvaMsanaja jene dharma che ! evA A jaDedehamAM keNa vivekazIla muMjhAya? AvA asAra asthira ane azucimaya dehanI khAtara keNa tatvaSTi purUSa pApane piTale zirapara uThAve? AvA azucimaya dehamAM vi. vekI haMsa te rAceja nahiM, kevaLa nivivekI-bhUMDa jevAja rAcI zake, ane tenI khAtara aneka pApa karIne paNa khuzI thAya. 7 Azrava-hiMsA, asatya, adatta, abrahma, ane asaMtoSa
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitApadeza bhAga 2 pramukha tathA viSaya kaSAyAdika saMbaMdhI sarva virUddha kriyA A tmAne sahajAnaMda sukhamAM aMtarAyabhUta hevAthI AzravasaMjJAthI oLakhAya che. kaMIka sArA AzayathI mana, vacana, ane kAyAvaDe kriyA karavAthI puNyAzrava ane mAThA AzayathI pApAzrava thAya che. puNyAzravathI kaMIka sukhanI pratIti ane pApAzrayathI dukhanIja pratIti thAya che. senAnI ke leDhAnI beDI jevA baMne A ne vivekI purUSa saMvara vaDe chedI zake che. 8 saMvara-Aleka ke paraloka saMbaMdhI bhegAzaMsA tajIne kevaLa Atma kalyANArthe zudhdhacAritra dharmanuM sevana karIne A zravane aTakAva kare tenuM nAma saMvara che. game tevA anukuLa ke pratikuLa parISaha sahana karavA, pravacana mAtAnuM yathArtha pAlana karavuM, kSamAdika dazavidha yatidharmanuM sevana karavuM, mitrI, muditAdika bhAvanA catuSTaya athavA anityAdika prastuta bhAvanAnuM vivekathI parizIlana karavuM, ane sAmAyikAdika cAritra mArganuM niSkapaTapaNe sevana karavuM e saMvara sarva sukhakArI che, ema samajI yathAzakita temAM udyama kare, athavA tevA sanmArganI banatI sahAya ke anumodanA karavIja ucita che. saMvara bhege cilAtiputra daDhaprahArI ane kaDurAjA jevA nirdaya nAM paNa kalyANa thayAM che. saMvara vinA kadApi A duHkhamaya saM. sArane cheDe pAmI zakAya nahi. 9 nirjarA-jethI pUrva saMcita karmane kSaya karI zakAya eTale ke AtmAne karmathI judo pADI mukta karI zakAya tenuM nAma nirjarA che. tevI nirjarA samatAyukta tapa karavAthI thAya che. ukata tapanA cha bAhA ane cha atyaMtara maLIne 12 bAra bheda che.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapinianazana rasanI 49 vairAgya bhAvathI lakSmI vigere kSaNika padAthano meha tajI de5 vivekathI karavAmAM Avate bAhya tapa atyaMtara tapanI puSTi karI AtmAne atyaMta nirmaLa kare che. tethI dareka AtmAthI janoe te avazya AdaravA gya che. anazana-upavAsAdi, udarI-alpa bhajana, vRtti saMkSepa-niyamita gopaga, rasa tyAga-amuka rasanI lupatAne tyAga, kAyaleza-keza leca, AtApanAdi, ane saMsInatA-Asanajaya pramukha e bAhya tapanA 6 cha bheda che. temaja prAyazcita-pApanI AlocanA, vinaya-guNAnurAga, vaiyAvRtya-sevA bhakti, svAdhyAya; dhyAna, ane kAusagna-dehAdika parathI mUchane tyAga e pramANe atyaMtara tapanA cha bheda maLI tapanA bAra bheda kahyA che. jema prabaLa agninA tApathI suvarNanI zuddhi thAya che tema pUrvokta parama purUSa praNIta tapanA samyaga ArAdhanathI AtmAnI vizuddhi thaI zake che. ema samajIne ukatatapanuM sevana karavA sAvadhAna rahevuM. 10 loka svabhAva-urva, adha ane tIrtho lekanuM svarUpa zAstramAM jevuM kahyuM tevuM vicAravuM. heLA paga karIne ane keDe hAtha daIne ubhelA purUSanI jevI AkRti saMpurNa lekanI kahelI che. urva lekamAM carAcara ticaka, bAra devaleka, nava raiveyaka, pAMca anuttara vimAna tathA sidhdhazIlA rahelI che. adha lekamAM vyaMtara, vANavyaMtara, 10 bhuvanapati, temaja sAta narka pRthvIo rahelI che, ane tIrtho lekamAM asaMkhyAtA dvIpa tathA asaMkhyAtA samudra jaMbudvIpanI pharatAM valayAkAra AvI rahelA che. A bhAvanAthI samakitanI daDhatA thAya che. 11 bodhi durlabha-IMdra ke cakravartI jevI saMpatti karatAM paNuM jIvane A saMsAra cakramAM bhamatAM samakita ratnanI prApti
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo. thavI parama durlabha che. zuddha devagurU ane dharmanuM svarUpa yathArtha * jANavAthI ane jANIne tene samyag daravAthIja samyakatva zuNunI prApti thai zake che, samakita tanI sarvakaraNI lekhe paDe che-meAkSa mahAphaLane Ape che, ema samajIne meAkSArthI sa nAe prathama samakitanIja bhAvanA daDha karavAnI jara che. zama, saMvega, nirveda, anuka'pA, ane AstikatA e pAMca sakitanAM zreSTa lakSaNa che. samakitavatanuM jJAna yathAthe hoya che. tethI te hitAhita, lAbhAlAbha, ane bhakSyAbhaDhyAdine yathA samaje che. 12 arihaMta bhASita dha-rAga, dveSa ane mehAdika sarva doSa rahita sarvajJa prabhunI sAtizaya vANIthI aneka jIvAnA hRdagata saMzayAnA uccheda thai jAya che ane tethI aneka bha nyA svaparahita sAdhavAne sanmukha thAya che. ekAMta hitakArI pra bhunI vANI janya cArene amRtathI paNa sIDI lAge che tethI tenA kadApi abhAve thatAja nathI. puSkarAvarta meghanI jevA prabhunA hiteApadezathI bhavya jIvo potAnuM kharUM hita yathArtha sama jIne sevI zake che, ane tethIja tee sarva pApa kriyAnA anukrame parIhAra karIne niSpApa evA mekSa mArganuM ArAdhana karavA ujamALa thAya che. vizva jAne pavitra zAsananA rAgI karavAnI apUrva bhAvanAthIja arihaMtapaNuM prApta thaI zake che, ane tevuM paramapada prApta karIne te mahAnubhAva pUrva bhAvanAnusAre tribhuvanavI janane pavitra hiteApadeza ApI temane sAkSAt zAsananA rAgI kare che. tethI siddha thAya che ke pUrvokta sadbhAvanA ApaNI bhaviSyanI unnatinAM adhya khIjarUpa che. .
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara sArabhUta evA savivekanuM ja sevana kara, vartamAna kALamAM rasAyanazAstrIo paNa anukULa bhUmimAM vAvavA yogya bIja-vastuone vividha bhAvanA (saMskAra) daIne vAvI. te vaDe Icchita phaLane meLavI zake che te sarvajJa sarvadarzI-sarvazakti saMpanna-pUNAnaMdI paramAtmApraNIta pavitra bhAvanA bhAvita ane svapurUSArtha cage kema abhISTa phaLa meLavI na zake? avazya meLavI zake ja. phakta pUrvokata bhAvanA zuddha hRdayathI ja bhAvavI joIe ane ema thAya te ja te zuddha bhAvanAnA baLathI bhavya che A bhayaMkara bhava duHkhane sarvathA aMta karIne ane kSaya sukhane sukhe sAdhI zake. 42 sArabhUta evA sadvivekanuja sevana kara. 'sadasad vivecanaM vivekaH' satyAsatyane samyam vicAra pUrvaka nirNaya kare ke Ate tattvabhUtaja che ane A atatvarUpa che. Ate saMpUrNa ja che. ane A apUrNa che. Ate AdaravA gyaja che, ane A tajavA cogya che. Ate hitakArI che, ane A ahitakArI che. AvuM kAryaja ucita che, ane AvuM anucita che. AmAMja lAbha samAyeluM che, AmAM nathI ja athavA geralAbha che. A guNavAna ja che ane A nathI; athavA daSavAna che. AvI vastuoja bhakSya che ane AvI abhaya che. AvI vastuo ja peya (pIvA yogya) che ane AvI apeya che. AvA lakSaNavALA chavaja hoya che, ane AvAM lakSaNa vinAnA achavaja heya
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 zrI jena hitopadeza bhAga 2 je, che. AnuM nAmaja puNaya, ane AnuM nAma te pApa, AnuM nAma te Azrava ane AnuM nAma saMvara, AvA pariNAmathI karmane baMdha thAya che, ane AvA pariNAmathI nirjarA athavA karmakSaya mokSa thAya che. AvI rIte Atmahita saMbaMdhI kaMIka bArIkatAthI avalokana karatAM vivekadIpaka pragaTe che. je anAdi ajJAna aMdhakArane nAza karI nAMkhe che ane ghaTamAM samAdhikAraka jJAna prakAzane vistAre che. aMtara rAga, dveSa, ane mahAdika mahA vikArane lakSamAM rAkhIne jema nivikAratA prApta thAya tema madhyastha paNe vicAra pUrvaka vartavAthI ane samatAbhAvita sata purUSanA satata samAgamathI anAdi avivekane paNa aMta Ave che ane hitAhitanuM yathArtha bhAna karAvanAra vivekano udaya thAya che. jene vivekanI khevanA nathI tene te prApta paNa thatuM nathI. sadviveka jAgavAthI jIvane satya vastunuM yathArtha bhAna thatAM beTI asatya vastu uparathI saheje abhAva arUci pedA thAya che ane tema thavAthI sAcI vastu upara joIe tevI rUci, prIti ane zraddhA jAgavAthI tene saceTa svIkAra thaI zake che, abhyAsa abhyAsane vadhAreja che tethI vivekanaMta AgaLa upara guNamAM sAre vadhI zake che. vivekazanyane e saMbhava ja nathI. mATe prathama rAgadveSAdika aMtaravikArane haThAvI madhyasthatAdika guNane abhyAsa karIne AtmArthIone viveka jagAvavAnI jarUra che, zrImadda yazovijayajI mahArAjAe yathArtha kahyuM che ke ravi duje tIje nayana, aMtara bhAvi prakAza kare saba pariharI, eka viveka abhyAsa. aMtaramAM prakAza
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 dharmarUpI saMbala bane teTaluM sAthe laI le, 99 karIne pitAnI guNa saMpattine pragaTa batAvanAra viveka bIje sUrya ane trIjuM lecana che. ema samajIne zANA janee era upAdhine tajIne eka vivekane ja abhyAsa kare ucita che. vivekathI sarva guNanI sahaje prApti thaze, paNa prathama avive. kanA kAraNe sadaMtara dUra karavAM joIye. 43 dharmarupI saMbala bane teTaluM sAthe lai le. jIvane bhavAMtara jatAM kei paNa paramArthathI sahAyabhUta hoya te te kevaLa dharma ja che. ane tethI dareka kalyANa-athI. e te avazya ArAdhavA gya ja che. ukta dharma sAkSAt karavAthI, karAvavAthI ke anamedavAthI ArAdhI zakAya che, paraMtu zakti chatAM tenI upekSA karavAthI athavA game tevAM kalipata kAraNe vaDe tenI maryAdA ullaMghavAthI virAdhanA thAya che. jema dUra gAmAMtara jatAM dehanA nirvAha mATe prathamathI ja bhAtAnI sagavaDa karI rAkhavAmAM Ave che tema bhavAMtara jatAM jIve jarUra dharma saMbala prathamathI ja tiyAra karI rAkhavuM joIe. dharma saMbala vinA jIvane bhavAMtaramAM bhAre vipatti sahana karavI paDe che. ane dharma saMbala vaDe sukhe samAdhiye sarva saMpatti sAdhI zakAya che. A bhayaMkara bhavATavImAM zuddhAzaya yukta karela dharma eka 'uttamattama bhomiyA tarIke bhAre upayogI thAya che. yAvat te kSemakuzaLa mikSa nagare pahoMcADI de che. ahiMsA (svachaMdapaNe keInA prANa nahi levArUpa dayA ),
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 - zrI jaina hipadeza bhAga 2 je. satya (hita mita ane priya bhASaNa), asteya (anItithI keInuM kaMIpaNa haraNa nahi karavA rUpa pramANiktA), brahmacarya (viSaya vyAvRttirUpa sadAcAra), ane asaMgatA mUrachArahitapaNuM, sahaja saMtoSa, ( nispRhatA) vigere sadgatanuM sArI rIte sevana karavAthI sadgatinI avazya prApti thAya che. ema sarva zAstrakAre eka avAje kahe che. A sivAya "ahiMsA parama dharma e mudrAlekha khAsa lakSamAM rAkhIne, mAMsa, madirA, madha, mAkhaNa, mUlaka-mULAdika bhUmikaMda riMgaNa viMgaNe Adika kAmadIpaka ane bahubIja phaLa tathA rAtribhojana vigere aneka abhakSya vastuonuM paNa zAstrakAroe varjana karavA bhAsa daIne kahyuM che. A pramANe ahiMsAdika mahA vratane puSTikArI je je niyamAvaLI zAstrakAroe dhamanI vRddhi mATe batAvI che, te te lakSamAM laIne dareka dharmAvalaMbI sajajanee tene yathA. zakti amala kare khAsa agatyanuM che. kemake yathAzakti yatIya zubhe-svapara hitakArI zubha kAryamAM chatI zakita nahi gopavatAM yathAzakti yatna kare e ApaNI pharajaja che. 44 manuSyabhava pharI pharI maLavo muzkela che, ema samajI zIghra svahita sAdhI le. manuSyabhavanI durlabhatA eTalA mATe svIkAravAmAM AvI che ke te vInA keI paNa bIjI gatimAM samyagU jJAna-kiyAnuM athavA samyagU darzana, jJAna ane cAritra rUpI ratnatrayInuM yathArtha
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44manuSyabhavapharImaLamuzkela che,emasamajIzIdhasvahita sAdhIle 16 ArAdhana karIne koI paNa jIva kadApi paNa te ja bhavamAM sarva ghAti-aghAti karmane sarvathA aMta karIne akSaya avinAzI evuM mekSasukha sAdhavAne samartha thaI zake nahi, ane tethI ja A manuSya bhava devane paNa durlabha kahyo che. arthAt samyagahaSTi deve paNa mokSa gatinA dvArarUpa manuSya bhavanI IcchA kare che ane te mAnava bhava pAmIne tene sArthaka karavA samAjamAM AvyA bAda banate prayatna paNa kare che. te mAnavabhava sAkSAt pAmIne mekSArthI janee mokSa sAdhanamAM kSaNa mAtra paNa pramAda kara egya nathI. pramAdaja prANIne kaTTAmAM kaTTo duzmana che, jethI tene prApta sAmagrIne paNa niSphaLa karI nAMkhe che. pramAdane paravaza paDI je leke mAnavabhavane niSphaLa kare che temane A saMsAra cakramAM paribhramaNa karatAM te punaH prApta the ati durlabha che. AthIja uttarAdhyayana sUtramAM A mAnavabhava daza daSTAMte dulabha kahyo che. eTaluM ja nahi paNa bhagavAna zrI viraprabhue pitAnA mukhya ziSya zrI gotama gaNadharane saMbodhIne pragaTa rIte kahyuM che ke "eka kSaNamAtra paNa pramAda nahi kara'A vAkaya keTaluM badhuM arthasUcaka che? temAMthI ApaNane keTale badhe bodha levAne che? chatAM jo ApaNe sukhazIla thaIne pramAdAcaraNa tajazuM nahiM te chevaTa ApaNane keTaluM badhuM zecavuM paDaze? tene khyAla paNa Ava atyAre muzkela che. jJAnI puruSa yathArtha kahe che ke kSaNika sukhane mATe lAMA kALanuM sukha beI devuM joIe nahiM. paNa pramAdane pa
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. vaza paDelA prANa ema ja kare che. "kSaNa lAkheNe jAya -A amUlya mAnavabhavane vakhata eLe gumAvavAne nathI. sArAM sukRtavaDe te zIdhra saphaLa karI levAne che. dharmahIna mAnavane bhava niSphaLa jAya che ane dharma yuktane te saphaLa thAya che. dharmahIna mANasa bhavAntaramAM bhAre duHkhanA. bhAgI thAya che, ane dharmacUsta mANaso akSaya sukhanA adhikArI thaI zake che. "dehe duHkha mahAphelaM'-svAdhInapaNe Atma kalyANane mATe dehanuM damana karavuM bahu hitakArI che, anyathA. parAdhInapaNe te damAvuM ja paDaze, ane ema karatAM paNa abhISTa sukhanI prApti thaI zakaze nahi. svAdhInapaNe te dehane damavAthI yatheSTha sukha maLI zakaze. "dehasya sAra vrata dhAraNuM ca" yathAzakti sadvrata dhAraNa karavAthI ja A mAnavadehanI sArthakatA zAstrakAra svIkAre che, te vinA te "ajagala stanayeva, ta sya janma nirarthakama-bakarInA gaLAmAMnA AMcaLanI peThe tene janma mAtra nirarthakaja che. jeo kevaLa viSayakaSAyAdi pramAdane vaza thaI pitAne mAnavabhava vyartha gumAve che, teo senAnA thALamAM kastUrIne badale dhULa bhare che, amRtanuM pAna karavAne badale tenA vaDe pAdaca kare che, zreSTa hAthInI pAse lAkaDAM vahAve che, ane cintAmaNiratnane kAgaDAne uDADavA mATe hAthamAMthI pheMkI de che.-AvI mUrkhAI kare che. vaLI je svaccheda vartanathI kSaNika sukhane mATe amUlya mAnavabhavane hare che te madhya dariyAmAM eka phalakane mATe tAraka vahANane bhAgI nAMkhe che, eka khIMTIne mATe AkhA mahelane pADI nAMkhe che, ane eka
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45purUSArthavazvasarvakAryasiddha thAya che mATe purUSArthaneja aMgIkAra kara103 dorAne mATe motInAhArane teDI nAMkhe che. Ama Apa DahApaNa karIne aMte pazcAtApanAja bhAgI thAya che. A pazcAtApa karavAne prasaMga na Ave mATe svahita samajapUrvaka sAdhavAne sAvadhAna thaI rahevuM joIe. zAstrakAra egya pharamAve che ke jyAM sudhImAM jarA AvI pIDe nahiM, vividha vyAdhio vRddhigata thAya nahiM, ane iMdrinuM baLa ghaTe nahiM tyAM sudhImAM bane teTaluM dhamasAdhana karI levuM. pachI paravazapaNe sAdhana karavuM bhAre muzkela thaI paDaze. 45 puruSArtha vaDeja sarva kArya siddha thAya che mATe puruSArthaneja aMgIkAra kara. puruSArthahIna evA pramAdI lokonA mananA vicAra manamAMja rahI jAya che. paraMtu puruSArtha yukta pramAdarahita puruSanA sAtvika vicAra joIne tenI bhAgyadevI paNa evA ja vicAra kare che, tethI te prAyaH saphala ja thAya che. puruSArthavaMtane duniyAmAM kaMIpaNa asAdhya nathI. puruSArtha vaMtane mithyA ADaMbara racavAnI jarUra nathI, temaja tene te ADaMbara priya paNa heta nathI. teo kare che ghaNuM ane bole che DuM. teo je kaMI vAra hitakArI kArya kare che te phakta svakartavya samajIne ja kare che. tethI temane . tkarSa ke paropakarSa karavAnA vakavyavahAramAM utaravuM paDatuM nathI, ane sAra paNa eja che.,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zrI jena hitApadeza bhAga 2 jo.. puruSArthavaMtaja satya dharmanuM zedhana yA dehana karIne tenuM cathArtha sevana karI zake che. purUSArthahIna leke te aMdhazraddhAthI kevaLa jUnI rUDhIne anusarIne ja cAlavAvALA hoya che, tethI temAM kaMI vizeSa lAbha meLavI zakatA nathI. purUSArtha vinA koI paNa kArya paripUrNa thaI zakatuM nathI. pUrvokta pAMca prakAranA pramAdane takane sAvadhAnapaNe svaparahita sAdhanAraja purUSArthata kahevAya che. ane ukta pramAdane parAdhIna thaI paDelA ke purU vArthahIna kahevAya che. - purUSArtha ja mANasanuM kharUM jIvana che, tethI purUSArthahIna mANasa pazu samAna ja che. purUSArthahIna, manuSyabhava pAmIne ulaTuM levAnuM devuM kare che. purUSArthavaMta pitAnA pavitra vartanathI A bhUlekamAM paNa daivI jIvana jIvIne aMte akSaya sukhanA adhikArI thAya che. - ApaNe dhArIye te pUrveta pramAdane tajI khare purUSArtha dhArI ApaNA pramAdI baMdhuone paNa purUSArthavaMta karI zakIye. paNa te svadaSTAMtathI ja sAkSAt raheNue rahevAthI janahi ke kevaLa lukhI kaheNuM mAtrathI. ApaNe dhArIye te ApaNe piteja satya purUSArthathI ane rihaMta siddha, AcArya, upAdhyAya ke sAdhupadane sAkSAt pAmI zakIye, temaja tevI pavitra padavI pAmIne anya adhikArI chavene tevAja karI zakIye. je je pUrvokta pavitra padavIne prApta thayA che te te sarva satya purUSArthane sAdhIne ja; te ApaNe paNa purUpArthavaDe tevA kema thaI zakiye nahi? purUSArthavaDeja pUrve aneka sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, ane zrAvikAo prasiddhimAM AvyA che. tethI
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45purUSArthaDejasarvikAryasiddha thAya che mATe purUSArthanejaaMgIkArakara105 pUrvokta pramAdarahita thaIne sva sva kartavya karma karavAne sAvadhAna rahevuM e ja Atma unnatine mATe prathama Avazyaka che. eja khare dharma che. ane eja satya sAdhana che. evA apramata purUSArthavaMta purUSa ja kharekhara vaparahita sAdhI zake che, paNa pramAdazIla evA purUSArthahIna jane kaMI hita sAdhI zakatA nathI. purUSArthavata gRhastha pitAnuM gRhataMtra nyAya nItine - nusarI pramANikapaNe ja calAve che tyAre purUSArthahIna tathA viruddhavartI apramANika paNe ja calAve che. purUSArvata sukha duHkhamAM samabhAve rahe che, tyAre purUSArthahIna harSa viSAda dhAre che. purUSAthavata hiMmatathI ane zraddhAthI vipattinI sAmA thaI lagAra paNa svadharmakartavyathI cUkatA nathI, paNa purUSArthahIna te teve vakhate dInatA dhAraNa karIne kartavyabhraSTaja thAya che. purU SArthahIna kartavyakamane anAdara karIne sukhazIla thaI, artha cA kAmane ja Adara kare che, tyAre purUSArthIvaMta te game tevA sagomAM pramAdarahita dharmane ja pradhAna pada Ape che. purUSArthavaMta sAdhuja ahiMsA satya, asteya, brahAcarya ane asaMgatAdika mahAvratane akhaMDa aticArarahita pALIne sava cAritrane ujvaLa kare che tyAre purUSArthahIna sAdhu tevAM mAhAvrata laIne svaccheda vartanathI temane khaMDI-virAdhI svacAritrane kalaMkita karI aMte adhe gatinA ja bhAgI thAya che. purUSArthavaMta sAdhuja vividha prakAranA abhigrahane niSpa hatAthI akhaMDa pALI nAnA prakAranI labdhine pedA kare che, paNa tene kadApi geraupayoga karatA nathI. purUSArthahInAmAM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo, 106 tethI viparItaja jovAmAM Avaze. purUSArthavata sAdhuja samyag jJAna ane samyak kriyAnI yathAyeAgya sahAyathI ratnatrayInu ArAdhana karIne alpa kALamAM akSaya avinAzI padane pAme che. ane purUSAhIna sAdhu tA mAkSanA sAdhanabhUta jJAnakriyAmAMnA koinI IcchAnusAra upekSA karI ratnatrayIne virAdhI pUti pramAdane paravaza paDI DhIkALa sa'sAra paribhramaNuja kare che. satya purUSAthavaMta sAdhuja chidrarahita prahaNanI pere A sa'sArasamudrane sukhe tarI jai svaparanA uddhAra karI zake che. purUSArthahIna teA paththaranI pere svaparane DUbAveja che. koipaNa meAkSArthIe pUrvokta purUSArthIvaMta purUSoneAja Azraya karavA ceAgya che. kemake tethI evA purUSAtha pAmavA sulabha thai paDe che. purUSAthavata purUSanI vRtti sihanI jevI ane purUSArthahInanI vRtti zvAnanI jevIja hAya che. pahelAnI vRtti uMcI ane bIjAnI kevaLa nIcI hAya che. purUSArthavata game tevI viSama sthitimAM paNa si"hunI jema sva ISTa kArya sAdhe che paNa purUSArthahIna tema kadApi karI zakatAja nathI. sihune koIe khANu mAryuM hoya te te tenuM utpatti sthAna zeAdhIne teneja mAre che. paraMtu zvAna te tene mAravAmAM AvelA pASANu vigereneja kATavA (karaDavA) jAya che. evI rIte kaipaNu duHkha utpanna thatAM purUSArthavata tenu kharU" kAraNu tapAsIne te kAraNaneja dUra kare che tyAre purUSArtha skrIna-pracara mANasa tA tenI kaipaNa AgaLa pAchaLa tapAsa
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45purUSArthavaDijasarvakAryasiddhathAya che mATe purUSArthaneja aMgIkAkara107 nahiM karatAM te duHkha uparaja raSa kare che. ane ema karavAthI kaMI sukha te maLatuM nathI paNa ulaTuM duHkhaja vRddhi pAme che. savajJa-sarvadaza bhagavAna kahe che ke koI keInuM bagADatuM ke sudhAratuM nathI. bIjA te kevaLa nimitta mAtraja che. pote ja karelAM kamAnusAre prANu duHkha sukhane pAme che. temAM anya u para ajJAnapaNe Aropa mUka mithyA che. ema samajIne kharA purUpArthIvaMta purUSe prApta duHkhanA mULa kAraNabhUta karmane lakSamAM rAkhIne tene ja nirmULa karavA prayatna kare che, ane teja yukta che, chatAM kAyara ajJAnI mANase tema karI zakatA nathI. purUSArthavaMta strI puruSaja paramArthabhUta evA meza mArgane sAdhI zake che. ane dharma eja kharo purUSArtha che, ema samacha mokSArthI janee sarvajJabhASita dharmanuM yathAzakti ArAdhana karavA avazya ujamALa rahevuM yukta che. pUrva puNyage manuSyabhavAdika zubha sAmagrIne pAmIne ane saddagurvedikane viziSTa vega pAmIne je svahita sAdhI levAnI upekSA kare che tene pAchaLathI kevA hAla thaze? te saM. badhI zrI dhanezvarasurI mahArAja zrI zatruMjaya mahAmyamAM A pramANe kahe che - dharmeNAdhigataizvaryo, dharmameva nihanti yH|| kathaM zubhAyati rbhAvI, sa svAmidrohapAtakI // 1 // dharmanA prabhAveja sarva saMpadAne pAmyA chatAM je narAdhama dhamane ja lepa kare che te vAmIhI pApI bhaviSyamAM kevI rIte sukhI thaI zakaze? A bhavamAM paNa atyaMta hitakArI dharmanI kRpAthIja sarva sAhebI pAmIne je teja paropakArI dharmane
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrI jainahitepadeza bhAga 2 che, vaMsa karavAmAM Avaze te svAmI draha karanAra te nIca pApInuM kalyANa pachI zI rIte thaI zakaze? kharuM jotAM evA pApI dharma hInuM bhaviSya sudharavuM kharekhara du zakya ja che. je mANasane AvA hadayavedhaka zAstravacanathI pitAnAM karelAM pApane purepuro pazcAtApa thAya che ane pharI evAM pApa nahi karavAnI pavitra buddhithI sazurU samIpe prAyazcita karelAM pApanI zuddhi) karavA IcchA thAya che. evA paNa gya jIva upara kRpALu dharma mahArAja jarUra kRpAkaTAkSa kare che eTale evA ne paNa uddhAra AvI rIte thaI zake che. " paraMtu pApa karIne khuzI thanArA, athavA lekaraMjanane mATe phakta meDhethIja baLApa karanArA athavA kapaTaracanAthI svadevane chupAvanArA evA agya ane daMbhIjane upara guNA ane guNa pakSapAtI dharma mahArAjAnI maherabAnI bhaviSyakALamAM paNa kadApi heI zake ja nahi. ema samajI nIca nAdAna, ane nirlajaja evA nAlA caka janenI saMgati tathA temanA anarthakArI AcAra vicAra tajI daIne, udAra, dayALu, ane lajajALu evA supAtranI ja saMgata athavA temanA hitakArI AcAra vicArane AdarI ApaNe parama upakArI dharma mahArAjanI kRpAthI prApta karela sarva zubha sAmagrInI saphaLatA karI zakIye e sata puruSArtha seva eja ApaNuM mukhya kartavya che. sarva pramAdarahita sat purUSArtha u. paraja ApaNI, ApaNA sAdhamanI , temaja samasta jananI kharI unnatine AdhAra che. e vAta khUba lakSamAM rAkhIne ja ApaNuM vyavahArataMtra calAvavuM egya che. Ityalama .
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 sumati ane cAritrarAjanA sukhadAyaka savA sumati ane cAritrarAjano sukhadAyaka saMvAda.. prekSaka bhAIcA ane vhena ! Aje huM tamane eka atibeAdhadAyaka savAda sabhaLAvavA icchuM chu. tethI prathama temAM khAsa uddeza karAelAM pAtrAnI tamane kaIka vizeSe samaja ApavI durasta dhArU chuM. ane AzA rAkhu chuM ke te sarva vAta. tame lakSamAM rAkhI temAMthI eka uttama prakAranA bedha grahaNa karazeA. ekAnta hitabuddhithIja prerAIne tamane A bedhadAyaka praadha sabhaLAvavA mArI khAsa utkaMThA thai AvI che te kaikatamArA bhAgyanIja bhalI nizAnI hoya ema huM mAnu chuM. have huM muddAnI vAta tamane jaNAvuM chuM. dareka AtmAne potAnA sArA narasA caritra (AcaraNu) nA pramANamAM matinuM tAratamya hoyaja che, chatAM sAmAnya rIte sArAM caritravALAne mukhyatAe sumatinA ane mAThAM AcaraNavALAne mukhyatAe kumatineja saoNMga hoya ema ma nAya che tethI temanA arasaparasa prasaMgavazAt saMvAda thayAja kare che. tenI jIjJAsu bhAI chhenAne kaMika jhAMkhI ApavAnI buddhithI sva kSayapazamAnusAre A ullekha ghaDayA che. vItarAga prabhunAM 5vitra vacanAnusAre vivekayukta vartana karanAra satcAritrapAtra purUSa jagamAM eka mahArAjAthI paNa adhika pUjya manAya che, tethI tevA cAritravaMtane sat (sAcA) cAritrarAja kahevAmAM ka"ipaNa Adha AvatA nathI. paNa je vItarAga vacanathI virUddha vartana calAvIne da'bha vRttithI svadoSa gopavavA mATe lekamAM pUjAvAmanAvA mATe tathA svagArava vadhAravA mATe ahoniza mathana karI jagamAM cAritravata kahevaDAvavAnA dAvA rAkhe cheteA te kevaLa nAmanA
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110: zrI jena hitApadeza bhAga 2 je. mahArAjA kahevAya che. evA daMbhI cAritrarAjane heLInA rAjA IlejInI upamA ghaTI zake che. AvI halakI pAyarIe pitAnI kuTilatAthI utaravA karatAM saralatAthI sat cAritrarAjanA sevaka thaI rahevAmAM ja kharI majA che. kemake siddhiH svAda rUjubhUtasya" evAM Agama vacanathI sarva daMbharahita-rUju-sarala purUSanI ja siddhi thAya che. AvI siddhAMtanI vAtane khAsa lakSamAM rAkhIne jagat prasiddha rava svAmI cAritrarAjanI AgaLa upara viDaMbanA na thAya evA pavitra uddezathI sumati, cAritrarAjane bedhana kare che. sumati-svAmInAtha ! huM Apane lajajAthI kaMI hitakArI vAta paNa kahI zakatI nathI te paNa Aje namrapaNe kaMIka kahevA dhAruM chuM tethI Apa khoTuM nahi lagADatAM sAra grahI mane upakRta karaze, evI mArA aMtaranI IcchApUrvaka karelI prArthanA svIkArI ane prasaMgopAta be bola bolavAnI rajA Apaze? cAritrarAja-ahe sumati! mArAthI ATale aMtara rAkhavAnuM kaMI kAraNa nathI, tAre kahevuM che te sukhethI kahe, sAcI ane hitakArI vAta kahetAM kene divasa pharyo che ke ulaTI rIsa caDhAvaze? sumati-svAmInAtha ! have mane kAMIka himata AvI che tethI mArA mananI vAta kahevAne kaMIka bhAgyazALI thaI zakIza. nahite-te- cAritrarAja-tuM Aja sudhI kahevAne kema vilaMba karI rahI hatI? sumati-svAmIjI! sAcuM kahuM chuM ke mArA aMtaramAM je.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ mumAta ane cAritrasajana sukhadAyaka saMvAda, 112 vIne tevI IcchA chatAM Apane ekAne kahevAnI mane joIe tevI taka maLI zakI nathI? cAritraha-Aja sudhI kahevAnI prabaLa IcchA chatAM kema taka na maLI zakI? tenuM kAraNa have saMkeca rAkhyA vinA kahe. huM tArI upara prasanna chuM. sumati-Apa mArA svAmInAtha mArI upara suprasanna thayA che tethI huM mAruM ahobhAgya mAnuM chuM ApanI tevI prasannatA sadA banI rahe tema kharA jIgarathI IcchuM chuM, paNa sAcuM kAraNuM kahetAM mana saMkecAya che. cAritra -suMdarI ! jarAye saMkeca rAkhyA vinA kharUM kAraNa hoya te kahI. sumati-Aja sudhI Apa lAMbo vakhata thayAM mArI upekSA karIne mArI patnI (zakaya) kumatineja vaza paDayA hatA, e vAta zuM Apa ATalAmAM visarI gayA ke jethI mAre meDhe tenuM kAraNa kahevaDAve che? - cAritra-sumati? tArA sthAyI samAgama vinA sarva kaI kumati vaza paDIne khuvAra thAya che te te tane suvidita che. - sumati-hA, paNa Ape te cAritra. nAma dhArIne ane duniyAmAM paNa jene te damAma rAkhIne mArI vigevaNa karI tenuM kema? cAritra-suMdarI! tuM je kahe che te satya che, mArI dAMbhika vRttine saMbhAratAM ja have te mane zarama Ave che. paNa jo tAre samAgama thayo na hatate zuM jANIye mArA zAe hAla thAta, haze pAchI tevI bhUla na thAya mATe ane tAro
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sara zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo, samAgama sthAyI anyA raheze te huM mArU ahA bhAgya mA nIza. have tAre je kAMi hitakArI vAta kahevI hAya te khulle manathI kahe. vhAlI ! sAcI vAta kahetAM kai paNa sakoca rAkhIza nahi. sumati--ApanAthI Ave prasa`ge AMtarI ke sakAca rAAve tene teA have huM svAmIvreha ke Atmadrahaja lekhuM chuM. vadhAre zuM kahuM...! cAritra--sumati! theDA vakhatanA paricayathI pazu mane tArA sarala svabhAvanI khAtrI thayelI che ke tuM je kaMI kahIza te ekAMta hitakAroja haze tenI satyatAne mATe mane sadeha nathI, tethI tArU kharU matathya kahe sumati--me' Aja sudhI ApanI sevAmajAvavAneA lAbha meLajyAja nathI tene mATe zecuM chuM. pazu have kharI sevA bajAva vAnI sAnerI taka hAtha AvelI jANI manamAM ghaNuMAja harSa thAya che te Apane prathama jaNAvuM chuM. cAritra--mArIja kasUrathI kaDake upekSAthIja tu mArAthI AAja sudhI dUra rahI ane tethIja tuM mane savaLe raste doravAnI taka na sAdhI zakI temAM tAre te talamAtra paNa vAMka nathI. vAMka mAtra mArA nasIbaneAja che ke jethI hu chatI sAmagrIce tenA lAbha levA atyAra sudhI bhAgyazALI thai zakayA nahi. te vAtane vicAra karatAM mahuja zoca thAya che. pazu tevA greca mAtrathI zu' sare? have teA jAgyA tyAMthI savAra. sumati--ApanuM kalyANa thAo ! khuda ApanA vAMka kADhavA karatAM mAre te mArI sapatni-kumatineja vAMka kADhave vyAjabI che, kemake jo Aja sudhI teNIce Apane bhabhaiyA na hota ane T
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarA ne sukhadAyaka savAda, 113 mArAthI vimukha kA na hota te Ape kyAranAe mArI sanmukha joI mane AvakAra ApyA hAta, paNa mArI zakya svAdhinapaNe ema thavA deja kema ? cAritra--sumati ? tuM teA tArI kulInatAne ucitaja kahe che paNa vAMka mAtra mArAja che. kemake mArU mana jo mAre hAtha hoya te| kumati ApaDI zuM karI zake? huM... pe.teja pramA dazIla hAvAthI kumatine vaza paDI rahyA hatA. sumati----sAheba sahIsalAmata rahe ! have Ape ApanI gati jANI che tethI pharI huM. IcchuM chuM ke Apa kumatinA kamajAmAM Avaze nahi. cAritra-- have teA me teNIne dezavaTo devAneja ni zcaya karyeA che. sumati--kumatinI gati evI vicitra che ke te game tyAMthI game tevI rIte aMtaramAM pezI jIvatI DAkaNanI jema. jIvanuM jokhama kare che. moTA yAgIjanAne paNa lAga joine chaLe che ane asaMskArI AtmAne te kSaNavAramAM uthalAvIne udhA vALe che AvI tenI kuTIlatA jaga jAhera che, mATe kSaNavAra paNa tenA vizvAsa karavA ucita nathIja. cAritra-priye ! teNIne tilAMjali devAnA mArI sapUrNa vicAra che, paNa te punaH mane chaLI na zake evA samartha upAya tu' jANatI hAya te mane kahe ke jenA abhyAsa karIne punaH teNInA pApI pAzamAM AvI zakuM nahi, kemake jema tu kahe che tema pratIta che ke kumatinA svabhAva kuTIla che. sumati--je kahevAnI mArI IcchAja hatI teja khAkhatanI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. ApanI jijJAsA thayelI joIne mAre te dUdhamAM sAkara maLyA barAbara thayuM che. cAritra-kharekhara AvuM uttama nAma dharAvIne ane duniyA AgaLa Ave cheTe damAma rAkhIne kharA cAritra saMbaMdhI guNa vinA kevaLadaMbha-mAyAthI jIvavA karatAM te maravuM ja mane te have bahetara lAge che. sumati-svAmIjI ! Apa catura che. kharA cAritranA arthI dareka zamsane eTalI cAnaka caDhayA vinA te patita ane vasthAne tajI zake ja nahi. cAritra -paNa priye! je tuM mane hitakArI vacana kahevA icche che te have vilaMba karyA vinA kahe, kemake kahyuM che ke zreya kAmamAM bahu vinna Ave che." sumati-ApanuM kahevuM yathArya che ane tethI Apa sAhebanI AjJAne anusarIne huM mAruM katavya bajAvavAne tapara thaI chuM. je je Apane mArI pharaja vicArIne kahIza tenuM Apa kRpA karIne manana karatA raheze. candri-priye ! tArAM amRta vacananuM huM AdarapUrvaka pAna karIza ane te vaDe mArA trividha tapta AtmAne zAnta karIza e niro samajaje. sumati--ApanA AtmAne sarvathA zAnti samAdhi maLe temaja asamAdhinAM kharAM kAraNene kSaya thAo ! ane samAdhinAM kharAM sAdhana prApta thAo. - cAritra -mane khAtrI thaI che ke tAre sthAyI samAgamaja sarva samAdhinuM mULa kAraNa che. ane tethI asamAdhinA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda 115 sakaLa kAraNene svataH kSaya thaI jaze. * sumati--ATalA a95 kALamAM paNa ApanA apratima primanI mane je pratIti thaI che te mane ApanA bhaviSyanA sukha sudhArAnI saMpUrNa AgAhI Ape che. have huM Apane mArA sadvicAro rezana karavAnI rajA lauM chuM. AzA che ke ApanI hadayabhUmimAM repAyelA e sadvicAre ati adabhUta phaladAyaka nIvaDaze. cAritra-mArAmAM jeTalI pAtratA haze teTalA te te avazya phaLadAyI thaze, sAthe evI paNa khAtrI che ke tArI satata saMgatithI mArAmAM pAtratA paNa vadhatI jaze, tathA pAtratAnA pramANamAM phaLanI adhikatA thatI ja jAze. sumati--huM ataHkaraNathI IcchuM chuM ke Apane saMpUrNa pAtratA prApta thAo, ane Apa saMpUrNa sukhamaya paramapadanA pUrNa adhikArI thAo ! cAritra --tArA mukhamAM ja amRta vase che. kemake tArI sAthenA A vAta vinedamAM mane eTale te svAda Ave che ke tenI pAse svarganAM sukha paNa nahiM jevAM che. jene tAre saMga thayuM nathI tenuM jIvuM huM dhuLa jevuM lekhuM chuM. - sumati-hArI zakya bahene je Apane anubhava sukhI cakhA naheta te Apane mAre sthAyI samAgama karavAne vicAraja kayAMthI thAta? kema kharuMne? huM dhAruM chuM ke Apa tenA svabhAvika guNene ravapnamAM paNa bhUlazo nahi. sAmI varatuthI saMpUrNa kaMTALyA vinA amukamAM pUrNa prIti baMdhAtI nathI. cAritra -kumatithI huM khuba kaMTALe chuM e navivAda
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrI jainahitopadeza bhAga 2 jo, che, kumatinA kusaMga vaDe ja huM AvI anupama sukha saMgatithI cukyA chuM, tethI te vAta huM svapnamAM paNa kema bhUlI zakuM! haze have eka kSaNa paNa mane tArA viSeha na paDe, eja mane ISTa che. evI mArI aMtaranI IcchA phaLIbhUta thAo ! sumati-vAmIjI ! kumatinA lAMbA vakhatanA paricayathI ApanI upara je je virUddha saMskAra besI gayA hoya te te sarve nirmULa thAya te anukuLa prayatna Apane prathamaja sevavavAnI khAsa jarUra che. kumatinA kusaMgathI uddabhavelA mAThA saMskArone nirmULa karavAnA satata prayatnamAM huM paNa sahAyabhUta thaIza. cAritra -kevA kamathI mAre ukta saMskArane TALavAne upAya kare che ? sumati--vaphTamANa (kahevAtA) kamathI temanuM unmelana karavA yatna kare jeiye. 1. kSudratA-deSadaSTi tajIne akSudratA-udAra guNadaSTi A daravI joIe. 2. rasamRddhatA-viSayalaMpaTatA tajIne hita (paththa) ane mita (a5) AhArathI zarIrane saMtoSI Arogya ane zarIra sauSThava sAcavavuM joIe. 3. dhAdika kaSAyanA tyAgathI ane kSamAdikanA sevanathI simyatAvaDe caMdranIpere zItaLa svabhAvI thAvuM joIe? jethI keIne sva saMgatithI abhAve thavAne kadApi prasaMga Ave nahi. 4 sarva leka virUddha tajIne vapara hitakArI kArya ka ravAvaDe lokapriya thavuM joIye.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda 117 pa. mananI kaTheratA tajI kamaLatA AdaravI joIe. 6. leka apavAdathI tathA pApathI bacavuM joIe. vadhalanuM | mana paNa na dubhAvavuM joIe. 7. sarva daMbhamAyAne mUkIne nida bhI-nirmathI-saralA svabhAvI thavuM joIe. 8. ApaNI icchA nahi chatAM vIlanuM mana prasanna rAkha vAne dakSiNA karavI joIe. 9. svachaMdatA tane lajajA rAkhavI joIe. nimaryAda paNuM tajIne lajajA, maryAdA, sevavI joIye. 10. nirdayatA tane dayAdratA AdaravI joie, sarva u para amInI najarathI jovuM joIe. TheSa, matsara, IrSAdika te dUra karavA joIe. 11. pakSapAta buddhine tajIne niSpakSapAtapaNuM AdaravuM joIye. 12. saddaguNI mAtra upara rAga dhare jaiye. sazuNa rAgI thaI rahevuM joIye. 13. prANata kaNa AvyuM chate paNa asat bhASaNa na ka ravuM joIye. satyanI khAtara prANu arpaNa karavA je iye, ekAMta satyapriya thavuM joIe. 14. vasaMbaMdhI varga paNa dharmanI tAlIma lahI sabaLa thAya tema karavuM joIe. svapakSa dharmasAdhana vimukha na rahe tenI egya kALajI rAkhavI joIe. athavA AtmasAdhana sanmukha thayelA svasaMbaMdhI varganIja gya sahAya levI joIe.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI janahitopadeza bhAga 2 jo 15. TukI daSTi tajIne karavAmAM AvatA dareka kAryanuM kevuM pariNAma Avaze tene pukhta vicAra karI zakAya evI dIrghadraSTi rAkhavI joiye. ekAeka vagara vi cAryuM kaMI paNa sAhasa kheDavuM nahi joIye. 16. huM kahuM chuM? mArI sthiti kevI che? mArI pharaja zI che? mArI kasUra keTalI che? te kasUra sudhAravAne. upAya karyo che? temaja AsapAsanA saMge kevA anukULa ke pratikULa che? temAMthI mAre zI rIte pasAra thaI javuM joIye? e Adi saMbaMdhI vizeSa jANapaNuM meLavavuM joIe. 17. e anubhava meLavavAne ziSTajanenuM sevana karavuM joIye. 18. guNa viziSTa evA ziSTajanene yathAgya vinaya kara joIye. 19. upakArIne upakAra kadApi bhUla nahi joIye. lAga Ave te tene gya badale vALavA paNa cUkavuM nahi joIye. evI kRtajJatA AdarI parama upakArIniSkAraNa baMdhubrata dharmane kadApi paNa anAdara naja kara joIye, kiMtu dharmanI khAtara sva prANupaNa karavuM joIye. 20. banI zake teTaluM parahita karavA tatpara rahevuM joIe. paranuM hita karatAM ApaNuM ja hita thAya che e - daDha nizcaya karI rAkhavo joIye. 21. sarva upayegI bAbatamAM kuzaLatA meLavavI joIe,
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjAne sukhadAyaka saMvAda 119 ane jarUra jaNAtAM kaI paNa bAbata abhyAsanA baLathI alpa prayAsa sAdhI zakAvI joIe. evI nipuNatA kahe ke kArya-dakSatA prApta thaI javI jeIye. kumatinA kusaMgathI paDelA mAThA saMskArane haThAvavA ukta 21 upAye pikI saghaLA ke banI zake teTalA javAne huM Apane namrapaNe vinaMti karuM chuM. cAritra - sumati! durmatine dUra karI duSTa saMskAne daLI nAkhavA samartha sadha dhArA varSovavAthI te te tArUM sumati nAma sArthaka karyuM che. sumati-svasvAmI sevAmAM tana mana ane vacanane ane nanya bhAve upayoga kare eja kharI pativratAne ucita che. tevI pavitra pharaje huM jeTale aMze adA karI zakuM teTale aMze huM pitAne kRtArtha mAnuM chuM. paNa je tethI virUddhavartI svasvAmIne avaLo upadeza daIne avaLe raste ja derI jAya che, tevI svAmIne saMtApanArI kumati strIne te huM havAmIhI ke A bhadrAhI mAnuM chuM. cAritra-kharekhara tArI jevI suzILA ane kumati jevI kuzILA keIkaja nArI haze? ahe! jeo bApaDA sadAya kumatinAja pAsamAM paDyA che temane te svapnamAM paNa A sadupadeza sAMbhaLavAne avakAza kayAMthI maLe? are! ete bApaDA jIvatA paNa muvA barAbara ja te! jyAM sudhI kumatine pakSe pakaDI rAkhe che tyAM sudhI sarva kaI evI ja durdazAne prApta thAya che. jyAre tene kusaMga
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 zrI jainahitopadeza bhAga 2 .' taje che tyAre ja te kaMIpaNa tatvathI sukha pAme che. tyAM sudhI te te mUrthitaprAyaja rahe che. cAritra - tuM AvI zANI ane sebhAgI chatAM kevaLa kumatinI kuTIlatAthI kadarthanA pAmatA pAmara prANIne kema u. dvAra karatI nathI? ahi ekAnta duHkhamAMja DubakI mArI rahelA tevA anAtha Ane uddhAra karatAM tane ke apUrva lAbha thAya ? sumati-ApanI vAta satya che. paNa anya te nimitta mAtra che, pitAne purUSArtha ja khare kAma lAge che. svapurUSAWja ISTa siddhimAM prabaLa kAraNarUpa che. te vinA veSTa siddhi nathI. AvA sababathI ja lekamAM paNa kahevata pracalita che ke Apa samAna baLa nahiM ane megha samAna jaLa nahi ema samajIne sarva keIye kumatinI kuTIlatAthI thatA aneka gerakAcadAone vicAra karIne tene kusaMga tajavA udyama karavuM joIe. cAritra e kumatine kusaMga tajavAne udyama karavA te bApaDAone zI rIte avakAza maLe ? kemake tadanukULa udyama karyA vinA kadApi tenA kusaMgane aMta AvI zakatA nathI. mATe ke saMga pAmIne te kusaMga TaLe e mane kahe. - sumati-kumatinA kusaMgathI vividha viDaMbanA yukta janma maraNajanya anaMta duHkhane sahI akAma nirjarA vaDe jIvane kavacit satsamAgama bhege pUrve meM Apane je upAya kama batAvyuM che te ja kama prApta thAya samaja pUrvaka tene svIkAra thAya, tyAre ja jIva kumatine saMga tajavAne zaktivAna bane, te vinA kadApi te tene saMga tajI zake nahi,
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjanA sukhadAyaka savAda 11 cAritra--tyAre upara batAvelA upAya krama jANavA mAtrathI kai vaLe nahi zu? samaja pUrvaka tenA svIkAra karavAthI ja ISTa kAryanI saphaLatA thAya zuM? sumati--kharekhara ukta kramanA sArI rIte Adara karavAthIja iSTa kAryanI siddhi thai zake che, paNa tenA jANunnA mAtrathI kaI ISTa siddhi thai zakatI nathI. cAritra--zAstramAM jJAnanIja mukhyatA kahI che tenu kema!! sumati--te vAta satya che paNa tenA antara hetu e che ke stra kartavya kAryane prathama sArI rIte jANI samajIne senyu hAya tA tethI zIghra zubha phaLanI prApti thaI zake che. bilakula samajyA vinA karelI adhakaraNI teA ulaTI anatha kArI thAya che. mATe samajIne sva kartavya karavAthIja siddhi che. cAritra--anya dharmAvalaMbI lAke tA jJAna mAtrathI paNa siddhi mAne che ! sumati--tenI tevI mAnyatA mithyA che, taratAM Avu. hatu hAya paNa taravAnI anukUla kriyA kayA vinA sAme tIr jaI zakAtuM nathIja tathA bhUkha lAgye chate lakSaNa kriyA karyAM vinA zAnti thatI nathI, tema kharA cAritranA arcIjanAne paNa zuddha cAritranI anukUla kriyA karavAnI khAsa jarUra che. jema e cakra vinA gADI cAlatI nathI tathA e pAMkha vinA pakSI uDI zakatu nathI, tema samyag jJAna ane kriyA vinA kAryasiddhi thaI zakatI nathI. AthI Apane samajAyu haze ke samyag kriyA (saddavartana ) vinAnu ekalu* jJAna lallu-pAMgaLuM che. ane samyag jJAna ( viveka ) vinAnI kevaLa kriyA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zrI jaina hitopadeza bhAga 2 e. paNa AMdhaLI che, mATe mokSArthI janee te baMnenI sAtheja sahAya levI joIe. cAritra -have mane samajAyuM ke kevaLa lUkhI kathanI mAtrathI kArya saravAnuM nathI. jyAre kathanI pramANe sarasa karaNI thaze tyAre ja kalyANa thavAnuM che. sumati--ApanI AvI sahetuka zraddhAthI huM bahu khuzI thAuM chuM, ane IcchuM chuM ke Apane batAvela upAyakrama have saphaLatAne pAmaze. paraMtu kumatine saMga sarvathA vAravAne ane akSaya sukhanA avaMdhya kAraNabhUta satya cAritra dharmanI yegyatA pAmavAne je upAya kama meM Apane vAtsalya bhAvathI batA. je che tene pUrNa prItIthI Adara karavAmAM Apa lagAra paNa ALasa karaze nahiM evI mArI vinaMti che. cAritra-mArAja svArthanI khAtara kevaLa paramArtha dave batAvelA satyamArgathI huM have cukIza nahi, tuM paNa temAM sahAyabhUta thayA karaze te te mArganuM sevana karavuM mane bahu sulaTuM paDaze. 1 sumati-Apane samayocita sahAya karavI e mArI pavitra pharaja che, ema huM aMtaHkaraNathI lakhuM chuM, tethI huM samaye cita sahAya karatI rahIza. cAritra -jayAre tuM mAre mATe ATalI badhI lAgaNI dharAve che tyAre huM havethI sanmArga sevanamAM pramAda nahi karuM, tArI samayecita sahAya chatAM sanmArga sevanamAM upekSA kare tenA pUrAM kamanasIbaja. sumati-Apane batAvele sanmArga sevanane krama jeo
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjanA mukhadAyaka savAda 129 medarakArIthI AdaratAja nathI te kadApi satya cAritranA adhikArI thaI zakatAja nathI. paraMtu tenA cegya Adara karanArA tA tenA anukrame adhikArI thaI zake cheja. mATe kadApi temAM bedarakArI karavIja nahi. cAritra.----uparanA saupAyane senyAmAda AtmAne zu zu' karavuM' avaziSTa (bAkI) rahe che ? ane ukta upAyathI - tmAne zo sAkSAt lAbha thAya che? sumati--ukta upAyanA yathArtha sevana karyA bAda paNa AmAne karavAnuM bahuja bAkI rahe che. AthI teA hRdaya-bhUmikAnI zuddhi thAya che. hRdaya cokhkhuM-svaccha thayA bAda temAM cAritra guNanA AdhArabhUta saviveka pragaTe che. A sadvivekanuM bIjI nAma samakita yA tattvazraddhA che. hRdaya-bhUmi zuddha thayA bAdaja temAM cAritra-mahelanA saviveka cA samakita rUpI pAyA na khAya che. tenA vinA cAritramahela TakI zakatAja nathI. cAritra----ukata rIte hRdaya zuddhi karyAbAda ja sadviveka yA samakita pAmavu* ISTa che, tenuM svarUpa ane lakSaNa jANavAnI mane abhilASA thai che, tethI prathama sakSepa mAtra tenu svarUpa ane lakSaNa kathana karI. sumati-- sadasadvivecana viveka: ' tattvAtattvanI jevarDa yathArtha samaja paDe, guNa, deSa, hitAhita, kRtyAkRtya, bhaThyA. bhakSya, ane peyApeya vigerenI jethI yathAya ALakhANa thAya, deva, gurU ane dharma saMbadhI jethI sapUrNa nizcaya thAya, tevA nirNaya-nirdhAra karyAbAda khATI khAkhatamAM kadApi mujhAvAya nahi ane satya vastunI khAtara prANu arpaNa karavA paNa taiyAra thavAya;
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124. zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. A uparAMta upazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikatA e pAMca, samatinAM khAsa lakSaNa che e lakSaNathI samakitanI khAtrI thaI zake che. jyAM sudhI upazamAdika lakSaNa aMtaramAM pragaTa thayelAM dekhAya nahi. tyAM sudhI sad viveka yA samakita pragaTa thayAnI khAtrI thaI zakatI nathI. tethI pUrvanA kramathI hadaya zuddhi karyA bAda sad viveka yA samakita ratnanA arthI janee ukta upazamAdi guNane abhyAsa karavAnI AvazyakatA che. kemake kAraNathI kArya siddhi thAya ja che, e acaLa siddhAMta che. cAritra -saMkSepathI nAma mAtra kahelAM upazamAdika lakSanuM kaMIka svarUpa samajavAnI mArI IcchA che te huM dhAruM chuM ke tame saphaLa karaze. cAritrarAjane vahita pratye vizeSa Adara thayele jANI sumati tenuM samAdhAna kare che. sumati-ApanI AvI apUrva jijJAsA thayelI jANIne huM vizeSe khuzI thaI chuM. ane ukta pAMce lakSaNenuM anukrame savarUpa kahuM chuM te Apa lakSamAM rAkhavA kRpA karaze. kemake e pAMce lakSaNathI lakSita thayeluM samakita ratna ja sakaLa guNemAM sArabhUta eTale AdhArabhUta che. cAritra - huM sAvadhAnapaNe samakitanAM pAMca lakSaNanuM svarUpa sAMbhaLavAne sanmukha thayela che. tethI have tame tenuM nirUpaNa kare. sumati-ukta pAMce lakSaNamAM pradhAnabhUta upazamanuM svarUpa * A pramANe che. aparAdhInuM paNa ahita karavA manathI paNa pravRtti thAya nahiM, evI rIte krodhAdi kaSAyane zamAvI dIdhA heya;
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjanA sukhadAyaka savAda 15 sAdhya dRSTithI sAmAnu aMtarathI ahita nahi karavAnI buddhithI tene ceAgya zikSA paNa karA", kiMtu kliSTa bhAvathI te mana, vacana ke kAyAnI pravRtti tenu ahita karavA mATe thAyaja nahi te zama athavA upazama kahevAya che. yataH-aparAdhIjI paNa navI citta thakI, citaviye pratikUla suguNanara. cAritra--kharekhara upazamanuM... Avu... adbhuta svarUpa manana karavA jevu ja che. temAM kevI adbhUta kSamA rahelI che. have khIjA saveganuM svarUpa kahA. sumati--sauMsAra sabadhI kSaNika sukhane duHkha rUpaja lekhAya ane tevA kalpita sukhamAM magna nahi thAtAM kevaLa mekSa sukhanIja cAhanA banI rahe. yathAzakti anukuLa sAdhanavaDe sva bhAvika sukha prApta karavA prayatna karAya ane pratikULa kAraNethI DaratAM rahevAya tenuM nAma savega che. yataH--" suranara sukha je duHkha karI lekhave, va che zivasukha eka sugaNanara." cAritra--mahA saMveganuM svarUpa paNa atyaMta hRdayahAraka che te akSayasukhamAM athavA akSayasukhanA sAdhanamAM kevI rati karavA ane kSaNika sukhamAM ke kSaNika sukhanA sAdhanamAM kevI udAsInatA karavA Ape che. ahA! satya mArga dazakanI alihArI che! have trIjA nirvedanuM kaika svarUpa kahA ? sumati--jema kAine kedamAMthI kyAre chUTuM athavA naraka sthAnamAMthI kyAre nIsarUM' evI svabhAvika IcchA pravarte, tema A janmamaraNanAM pratyakSa duHkhathI kaMTALI tethI sarvathA mukta thavAnI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo. buddhithI pavitra dharma-karaNI karavA svAbhAvika rIte prerAya te niveMDha nAme trIjuM lakSaNa che. "caMtaH--nArake cAraka sama bhava ubhagyA, tArake jANIne dharma suguNanara. cAhe nIkalavu* nirveda te trIjI' lakSaNa marma suguNunara " cAritra--mahA ! A nirvedanuM lakSaNa viSaya lapaTa ane kaThAra manavALAne paNa verAgya pedA karavAne samartha che. tethI cira paricita evA viSaya bhAga upara tenuM aMtara svarUpa vicAratAM svAbhAvika rIte tiraskAra chuTe che. parama udAsIna vinA evuM svarUpa kANu pratipAdana karI zake vArU ? have anukapAnuM ka eka svarUpa batAvo. sumati--duHkhInuM duHkha dIlamAM dharIne tenu vAraNa karavA cathAzakti udyama karavA, dhahIna yA patita jIvAne yathAAgya sahAya ApIne dharmamAM joDavA, temanI lagAre upekSA nahi karatAM jema dharmanI unnati thAya tema sva zakti anusAre prayatna kara, te anukapA kahevAya che. cataH--" dravya thakI duHkhiyAnI je dayA, dharmahINAnIre -bhAva, suguNu nara; cAthuM lakSaNa anuka`pA kahI, nija zo ana lAva suguNu nara; zrIjina bhASita vacana vicArIyeAjA cAritra--aDA ? A lakSaNatA jagat mAtranA uddhAra karavA samartha che temAM darzAvelI dayALutA kevI uttama che ? evI uttama ane nipuNa dayAthIja jIvanuM kalyANa thaI zake che. kevaLa krayA dayA pAkAravAthI kadApi kaMi paNa vaLavAnuM nathI. ahe| A duniyAmAM dharmanuM khAnu* kADhIne potAnA tuccha svArtha sAdhavAne
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda, 1ra7 seko ne jAna levAvALA keTalA badhA dIse che. te badhA have te mane dharma-Dhagaja mAlama paDe che. aho dInaanAtha evA te bApaDAonA paralokamAM zA hAla thaze? uparanuM anukaMpAnuM lakSaNa te mane abhinava amRta jevuM, navuM jIvana ApanAruM lAge che. have avaziSTa raheluM Astikaya kevA prakAranuM je te kaMIka samajAve, sumati-rAga, dveSa, ane mahAdika deva samUhathI sarvathA mukta ane anaMta zakti saMpanna sarvajJa sarvadazI zrI jinezvara prabhu praNIta jIra achavAdika tatvonuM svarUpa samajIne tenuM yathArtha zraddhAna karavuM. game tevI ku-yukita keI kare te paNa zuddha tatva mArgathI kadApi DagavuM nahi. AvA tattvAgraha athavA tava zraddhAnathI kumatine sarvathA kSaya thaI jAya che. cata-je jina bhALyuM te nahi anyathA, e je daha raMga; suguNunara; te AstikatA lakSaNa pAMcamuM, kare kumatine e bhaga suguNa. " cAritra -ahA! prANapriye! sumati! A lakSaNa te ADe AMkaja che. AvA paramAtmAnA vacanamAM ja pratIti rAkhavI; te vinAnA kapALa kavipata vacanene vizvAsa na ja karave e kharA parIkSakanuM kAma che kema? sumati--moTA moTA gaNAtA paNa aMdha zraddhALuM kharI tatva parIkSAmAM pAsa thaI zakatA nathI. temane mithyAtvanuM moTuM AvaraNa ADuM AvatuM hovuM joIe, nahiM te DAhI DamarI vAte karI jagatane raMjana karanArA chatAM teo zuddha tatva parIkSAmAM kema
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrI jena hitopadeza bhAga 2 jo. - pasAra na thaI zake ! eja temanI aMdha zraddhAnI prabaLa nizAnI che ke sAkSAt sAcI vastu tajIne beTIneja jhIle che. zuddha devagurU ane dharma saMbaMdhI parIkSAmAM paNa aMdha zraddhALu meTA bhUlAvAmAM paDe che. tethI ja te rAgadveSa ane moDAdi deva yuktane deva tarIke svIkAre che. lebhI, lAlacI, ane asaMbaM. dhabhASIne gurUtarIke svIkAre che, ane ukta nAyakanA kathelA mArgane dharma tarIke svIkAre che. devagurU ane dharma jevA zreSTa tatvamAM AvI gaMbhIra bhUlane karanArA kevaLa aMdha zraddhALu ja kahevAya mATe temanuM kharuM svarUpa jANavuM jarUranuM che. cAritra--te mArA hitanI khAtara zuddha deva gurU ane dharmanuM kaMIka savarUpa samajAvaze te mane ane mArA jevA bIjA jIjJAsune paNa kaMIka lAbha thAze. sumati--prathama huM zuddha devanuM saMkSepathI svarUpa kahuM chuM te Apa lakSamAM rAkhaze. jenAM netra yugaLa zAntarasamAM ni. mana heya, vadana (mukharavIMda) suprasanna haya, ullaMga (bebe) kAminInA saMgathI zUnya heya, temaja hastadhUgaLa paNa zastrajita heya teja tene tevI pramANa mudrAthI devAdhideva mAnI zakAya. tAtparya ke jenAmAM rAga, dveSa, ane meha sarvathA vilaya pAmyA che tethI ukata denI kaMIpaNa nizAnI dekhAtI nathI evA Ata-mahApurUSane ja devAdhideva tarIke mAnI zakAya. A zivAya ukata mahAdevane oLakhavAnA aneka sAdhana zAstramAM kahyAM che. vizeSa rUci jIve te sarvane tyAMthI nirdhAra karI le. cAritra--ahe! AvuM addabhUta devanuM svarUpa keIkaja viralA jANatA haze, ane kadAca kaI jANatA haze te paNa kulA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjana sukhadAyaka saMvAda, 129 cAra kahe ke kadAgrahane tajIne keIkaja tene yathArtha Adara katA haze. baheLe bhAga te gatAnagatika hevAthI svamulAcArane ja vaLagI rahevAmAM sAra mAne che. evA bApaDA ajJAna leke zuddha devane kayAre oLakhI zakaze ? temane te oLakhAve paNa keNu? kharekhara te bApaDa hatabhAgya che. tethI ja teo evI karUNAjanaka sthitimAM paDayA rahe che. have zuddha gurUnuM svarUpa kahA. - sumati-je ahiMsAdika pAMca mahAvatene dhAraNa karI rAtrIbhejana sarvathA taje che, niHspRhapaNe anya gya adhikArI janene dharmopadeza de che, rAyane ane raMkane samAna lekhe che, nArIne nAgaNa tulya lekhI dUra taje che, suvarNa ane paththarane samAna lekhe che, niMdA-stuti sAMbhaLIne manamAM harSa-zeka lAvatA nathI, caMdranI jevA zItaLa svabhAvI che, sAyaranI jevA gaMbhIra che, merUnI jevA nizcaLa che, bhAraMDanI jevA pramAda rahita che, ane kamaLanI jevA nirlepa che; jethI rAga dveSa ane mohAdika aMtaraMga zatruone jItavAne pUrvokta mahAdevanA vacanAnusAra purUSArtha pheravyA kare che. evA pravAhaNanI jema svArane tAravA samartha sadgurU hoya che, evA zuddha gurUmahArAjanuM mekSArthI janee avazya zaraNa levuM egya che. cAritra -ahe prANavallubhA! sumati ! sallurUnuM AvuM ya thArtha svarUpa sAMbhaLIne lAMbA vakhatane lAgu paDela mAre mada- javara zAnta thaI gayA che. have mArAM paDaLa khulyAM. zuddha cAritra pAtra saddagurU AvAja heya te yathArtha jANavAthI mAre Agale bhrama bhAgI gayA che, ane huM have khule khulluM kahI dauM chuM -
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo. huM tA mAtra nAmanAja cAritrarAja chuM. ahI sumati ! je mane tArA samAgama thayA na hAta te A anAdi mAyAne 5maMdA zI rIte dUra thaI zakata ane te paDadA dUra thayA vinA mArA zA hAla thAta? huM dabhavRttithI mugdha janAne ThagIne kevA duHkhI thAta ? are mAyAvI evA mArA mithyAla manathI keTale badhA anatha thAta? huM kahu chu ke tArU kalyANa thaze! tu 45 kATI kALa sudhI jIvatI rahejo! ane tArA sattamAgamathI kroDA jIvAnu kalyANu thALe! have anukULatAe mane zuddha dha mainu svarUpa samajAvavA zrama leze. 130 hai sumati-tamArI prakhaLa tattvajijJAsAthI huM atyaMta khuzI thaI chuM, ane ApanI IcchA anusAre zuddha dharma tattvanuM svarUpa samajAvavAne yathAmati udyama karIza, mane AzA che ke te sarva sAvadhAnapaNe sAMbhaLI temAMthI sAra kheMcI, tenA yathAzakti Adara karIne Apa mArA zrama saphaLa karaze. cAritra--huM te sarva sAvadhAnatAthI sAMbhaLI tenA sAra laI yathAzakti Adara karavA cUkIza nahi. tethI have nisazayapaNe dharma tattvanuM svarUpa samajAvavAne sanmukha thAe! sumati--" ahi...sA paramo dharmaH " e sarva sAmAnya vacana che. e vacana jeTaluM vyApaka che, teTaluMja gaMbhIra che. sarva sAmAnya lAke tenuM yathArtha svarUpa samajI zakatA nathI. tethIja teo temAM kvacit bhAre skhalanA pAme che. athavA tenA yathAtha lAbha laDI zakatA nathI. nahiMsA-ahiMsA. arthAt dayA eTale kAine duHkha nahi. devuM eTaleja tenA sAmAnya artha keTalAka kare che, paraMtu te karatAM ghaNIja vadhAre a ' .
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ mumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda- 13 -gaMbhIratA temAM rahelI che te nIcenI vAtathI Apane rezana thaze-"pramatta gAt prANu vyaparapaNuM hiMsA." arthAt kaI paNa prakAranA pramAdavALA mana, vacana, ke kAyAnA vyApArathI kaI paNa vakhate koI paNa saMyugamAM ApaNuM ke pArakA keInA prANane nAza kare te hiMsAne artha che. tevI hiMsA- - thI dUra rahevuM-dUra rahevA anukuLa prayatna seva tenuM nAma ahiMsA che. evI nipuNa ahiMsA, "saMyama" vaDe sAdhI zakAya che. ane e saMyama, savajJadazita IcchA nirodharUpI tapathI ja sAdhya thAya che, mATeja siddhAntajhAra sUtramAM dharmanuM AvuM svarUpa batAvyuM che ke dho maMgala muki, ahiMsA jame tave; devA vi ta namasati, jasma dhamaeN sayA maNe (dazavaikAlika) tene paramArtha e che ke ahiMsA saMjama ane tapa che lakSaNa jenuM e dharma utkRSTa maMgalarUpa che. jenuM mana mahA maMgalamaya dharmamAM sadA vatya kare che. tene deva dAnave paNa namaskAra kare che, "durgatimAM paDatAM prANIne jIvI laIne sagatimAM sthApana kare te ja kharo dharma che." ahiMsA, saMjama ane tapa, e tenuM asAdhAraNa lakSaNa che. tethI ja ahiMsAdikanuM savizeSa svarUpa samajavAnI khAsa jarUra che. cAritra-parama pavitra dharmanA aMgabhUta ukta ahiMsA'dikanuM sahaja vizeSa svarUpa jANavAnI mane paNa abhilASA thai che, tethI have te samajAve. sumati-prathama huM Apane "ahiMsA" nuM kaMIka sa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10ra zrI jaina hitepadeza bhAga 2 je. viroSa svarUpa samajAvuM chuM. meM Apane pahelAM paNa jaNAvyuM che ke pramatta gAt prANa vyaparapaNa hiMsA" tethI temAM kahelA pramattaga zI rIte thAya te paNa jANavuM joIe. madya" ( Intoxication ) Cayu ( sensual desires ) $414 ( Wrath arrogance ets) nidrA (Idleness) ane vikathA (false gossips) vaDe "rAga dveSa yukta kaluSita mana vacana ane kA cAnuM pravartana thAya te pramata ega kahevAya evA pramata gathI AtmA pitAnA kartavyathI bhraSTa thAya che. tethI te zAstra saMbaMdhI vihita mAgane lepa kare che. zAstrane vihita mArga mULa rUpamAM Ave che ke mAtRvata paradAreSa paradUSu laNavata; Atmavat sarva bhUteSu, yaH pazyati sa pazyati, parastrIne pitAnI mAtA tulya lekhave, paradravyane dhuLanA DhephAM jevuM lekhave ane sarva prANI vargane Atma samAna lekha teja khare jJAnI vivekI ke zAstra zraddhALu che, pramatagathI koI paNa prANa AvA pavitra mArgathI patita thAya che, ane svapa rane bhAre nukazAna kare che, tenuM kharUM nAma hiMsA che, evI hiMsAthI pApanI paraMparA vadhatI jAya che ane tethI saMsAra saMtati vadhe che. AthI pitAne tathA parane ardhagatinuM vAraMvAra kAraNa bane che. evI duHkhadAyaka hiMsAthI dUra rahevuM ane pUrvIkata pramatta yogane tajIne apramattapaNe zAstravihita mArgeja cAlIne svaparanuM ekAMta hita thAya evI anukala pravR tija sevavI te ahiMsA kahevAya che. AvI sAcI ahiMsAja sarva bhayaharI abhaya karI ane kalyANakArI kahI zakAya.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 sumati ane cAritrarAjanA sukhadAyaka savAda cAritra--kharekhara ukta svarUpavALI ahi'sAja sarva duHkha haranArI hovAthI parama sukhadAyI ane sarva kalyANane karanArI hAvAthI utkRSTa ma'gaLarUpa che. AvI aghahara ahiM sAja jagata mAtrane sevana karavA cAgya che. have ukta ahiMsAne upalakArI sayamanu" ka"ika svarUpa samajAvaze. : sumati--" saMyamana" sayamaH " svaccha MdapaNe cAlatA AtmAnA nigraha karavA, tene khATA mArgathI nivatAvI sAcA mArgamAM joDavA te saMyama kahevAya che. hiMsA, asatya, adatta, abrahma tathA mUrchA ( parigraha ) nA sathA ke dezathI ( jeTale aze mane teTale aze ) tyAga karI ahiMsAdi pa mahAvratAne ane tathA prakAranI zakita na hoya te 5 aNuvratAne svIkAra karI temane yathArtha Adara-nirvAha karavA, svecchA mujaba vartatI sparzanendriya vigere pAMca iMdriyAne nigraha karavA, krodhAdika - jAya catuSkanA jaya karavA ane mana, vacana, kAyArUpa cagatracanI pApa pravRttine tyAga karIne temanI geApanA-gupti karavI. e pramANe sayamanA 17 bheda kahyA che. e sarvanA aMtara Azaya ahiM'sAnI puSTi karavAnA hoya che tethI satyAdika sarve mahAtratA, indriya nigraha, kaSAya jaya, vigere te ahiMsAnAja sahAyaka yA upasahAyaka kahevA ceAgya che. cAritra--ukata saMyamanA adhikArI kANu kANu che? te 'ika samajAveA. sumati----hi'sAdika atratAnA sarvAMthA tyAga karIne ahi - sAdika mahAvratAno sarvathA svIkAra karavArUpa sasayamanA adhikArI sAdhu munirAja che. ane aza mAtra ukta vratAnu
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrI jena hitopadeza bhAga 2 je, sevana karavAthI deza saMyamanA adhikArI te zramaNopAsakazrAvaka hoya che. cAritra-sarva (sarvaze) saMyama levAne ze kema che? sarva saMyama grahaNa karyA bAda kadAca kavazAt te barAbara paLI na zake te tene zo upAya che te batAve ! - sumati-pUrve batAvelA akSudratAdika guNanA abhyAsavaDe hadayanI zuddhi karI, saddagurU ge sadviveka yA samakita pAmavAthI caturtha guNa sthAnaka prApta thAya che. tyAra bAda zaMkA ke. khAdika dUSaNa TALIne, zuddha deva gurU saMgha sAdhama vigere pUjya varganI yAcita bhaktirUpa bhUSaNa dhArIne, pUkata zama, saMvega, nirveda, anukaMpA, ane AstikyarUpa lakSaNa lakSita samakita ratnane mana, vacana, tathA kAyAnI zuddhithI ajavALI zuddha karIne sad abhyAsanA baLathI deza-saMyamI zrAvakanI sImAye (hade) pahoMcI zakAya che. te deza-virati guNa sthAnaka pAMcamuM gaNAya che. temAM pAMca aNuvrata 3 guNavrata ane 4 zikSAvatane samA veza thaI jAya che. daDha vairAgI zrAvaka sazurU ge zrAvakanI 11 paDimA ( pratimA ) vahe che. paraMtu pUrvekta vratane dhAraNa karyo pahelAM temAMnA darekane abhyAsa karI jove che, jethI tenuM pAlana karavuM kaMIka vadhAre sutara paDe che. zrAvaka yogya vrata ane paDimAnA zubha abhyAsathI anukrame "sarva saMyamane" adhikAra prApta thAya che. pAMca mahAvratAdikane emAM samAveza thAya che. e guNa sthAnaka chaDuM "prama' nAme oLakhAya che. lIdhelAM mane hAvrata vigere je sAvadhAnapaNe sAcavI temanI zuddhi ane puSTi karavAmAM Ave che te pariNAmanI vizuddhithI apramatta nAme
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjanA mukhadAyaka saMvAda, 135 "" sAtamuM guNu sthAnaka prApta thaI zake che paNa e ukta mahAtratAMrdikanI upekSA karI svacchaMda vartana karavAmAM Ave che tA 5riNAmanI malInatAthI patita avasthAne pAmI chevaTa mithyAtva nAmanA prathama guNa sthAnake javuM paDe che, tethIja dIrghadraSTi thaine jene sukhethI nirvAha thAya tevAM vrata grahaNa karavAmAM Ave tA tethI patita thavAnA prAyaH prasaga Ave nahi. "sva sva zakti mujakha anI zake teTalI dharma karaNI kapaTa rahitaja pharavAnI jinezvara bhagavAnanI AjJA che. " evI akhaDa jJAnuM ulllaghana karavAthI hAnIja thAya che. tethI ukta AjJAnu ArAdhana karavAmAMja sarva hita samAyeluM che. kadAcita sarala bhAvathI sa sayama AyA bAda tene yathAyAgya nivAha karavAnI tAkAta jaNAya nahi te zuddha buddhithI saddagurU samIpe kharI hakIkata jAhera karIne gurU mahArAja paramA STithI je hitakArI mArga batAve tenu nirde bhapaNe sevana karavAmAMja khar hita raheluM che. dabha yukta sarva sayama karatAM 'bha rahita deza sayama ( aNuvratAdika ) nuM pAlana karavuM vadhAre hitakArI che. tethI gurU mahArAja tema karavA ke bIjI ucita nIti AdaravA he te AtmArthI janane avazya aMgIkAra :karavA ceAgya che. ke make sadgurU mahArAja ApaNuM ekAMta hita icchanArAja hoya che. cAritra.--ukta sa'camanu svarUpa ane tatsa'badhI karele khulAsA mane te atyaMta hitakArI thavA saMbhava rahe che. a AvA samyag jJAna vinAnu' teA kevaLa adhArUM ja che. aA prA supriye ! tArI niHsvArthaM vAtsalyatAnAM zAM vakhANa karU? aha tArI anahada karUNA ? tenA badale huM zI rIte vALI zakIza?
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrI jena hiteza bhAga 2 jo. sumati-ApanA pratinI mArI pavitra pharaja adA karatAM huM kaMI adhika karatI nathI. guNa grAhaka buddhithI ja Apane ema bhAsatuM haze. game tema hoya paNa A sarva zreyaH sUcakaja che. cAritra -prANa priye ! kharuM kahuM chuM ke aMtaramAM tattva prakAza thavAthI ane aMdha zraddhA naSTa thavAthI jANe huM kaMIka ane pUrva jIvanaja pAye heu ema mane te jaNAya che. have mane zuddha saMyama sevana karavAnI pUrNa abhilASA varte che. evI mArI ucca abhilASA saphaLa thAya mATe sarvajJa prabhunI kRpA sAthe tArI satata sahAya mAguM chuM. sumati-mArAthI banI zake te sarva sahAya samarpavA huM sevAmAM sadA tatpara chuM ane kharA jIgarathI IcchuM chuM ke A panI AvI ucca abhilASA zIghra phaLIbhUta thAo ! cAritra -priye? tArI satsaMgatithI huM dinapratidina apUrva AnaMda anubhavate jAuM chuM tethI mane khAtrI thAya che ke mArI ucca abhilASA eka divase saphaLa thAzeja! hAla te mane dharmanA pavitra aMgabhUta avaziSTa rahelA tapanuM svarUpa jANavAnI prabaLa IrachA varte che. tethI tenuM kaIka vizeSa svarUpa samajAvIne samAdhAna karavuM ghaTe che. sumati-jethI pUrva saMcita karmamaLa dagdha thaIne kSaya pAme tenuM nAma tapa che. anAdi ajJAnanA vegathI vividha viSayamAM bhaTakatA manane ane Idriyane nirodha karI sahaja savabhAvamAM sthita thAvuM te ja kharA tapa che. te tapanA 6 bAhya " ane 6 atyaMtara maLIne 12 bheda che, je khAsa lakSamAM rAkhavA jevA che. Atma vizuddhi karavAnA kAmI janene te sarve
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda, 17 atyaMta hitakArI che. temAMthI prathama 6 bAhRA bhedanuM kiMcita svarUpa kahuM chuM.' 1 anazana-sarva prakAranA ane pANI vigere bhejya padArthone amuka vakhata sudhI athavA kAyamanA mATe tyAga karIne sahaja saMteSa rAkha te. udarI ( darya) bhajanane amuka bhAga jANI joIne ocho khAva. nidrA taMdrAdikanA jaya mATe jANI joIne ubhuM rahevuM athavA saMteSa sukhanI abhivRddhi mATe jarUra jeTalA AhAramAM paNa kamI karatA javuM. paNa, ardhA ane chevaTa pA bhAganA bhejanathI nirvAha karI le che. vRtti saMkSepa bhajana karatI vakhate vAparavAnI vastu enuM pramANa karavuM, amuka cIjothIja calAvI levuM temaja eka ke be vakhata niyamasara vAvaravuM. 4 rasatyAga parsa bhejanamAMthI jeTalA rasane tyAga thaI zake teTalAne karavo. khATA, khAre, tIkhe, mITha, kaDe, ane kaSAyale, evA Sa rasa che. temaja dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, ane taLeluM pakavAnna e ja vikRti vigaI che. temAMthI jeTalI jAya teTalI ta. jIne bAkIthI saMtoSa rAkho. temaja rasalupatA tajavI. 5 kAyakaleza ThaDI rUtumAM TADha sahana karavI, grISma rUtumAM tApa sahana karavuM, ane vaSAratamAM sthira AsanathI rahI jJAna dhyAna tAjapamAM mazagaLa rahevuM. kezane leca kare tathA bhUmI zAdika kaSTa svAdhInapaNe
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrI jena hitopadeza bhAga 2 e. khuzIthI sahana karavuM evuM vicArIne ke "dehe dukha mahA phalama dehane damavAmAM bahu phaLa che. samajIne sahanazILatA rAkhavAmAM Avaze te AgaLa upara te bahu lAbhakArI thAze. svecchAe sukhalaMpaTa thavAthI pitAnA baMne bhava bagaDe che, saMsInatA-Asanane jaya karavA aMge pAMga saMkecIne sthira Asane besavuM. A pramANe samajIne pUta bAhya tapanuM sevana karanAra atyaMtara tapanI puSTi kare che. cAritra -e bAhya tapa zarIranI ArogyatA mATe paNa bahu upayogI lAge che. ukata tapa vividha vyAdhione saMhAra karavAne kALa jevuM lAge che. e uparAMta tenuM vidhivat sevana karavAthI je atyaMtara tapanI vRddhi thAya che tenuM kaMIka svarUpa mane samajAve. sumati-prAyazcitta, vinaya, viyAvRtya, (vaiyAvacca) svAdhyAya, yAna ane kAryotsarga (kAussagga ) evA atyaMtara tapanA 6 bheda che. aMtara AtmAne atyaMta upakArI hovAthI te atyaMtara tapanA nAmathI oLakhAya che. temanuM kaMIka svarUpa ApanI tevI jijJAsAthI kahuM chuM te A5 khAsa dhyAnamAM rAkhI leze. 1 jANatAM ke ajANatAM je aparAdha thaye hoya te gue rUmahArAjane nivedI niHzalya thayA bAda guru mahArAja tenuM nivAraNa karavA je zikSA Ape te barAbara pA. LavI tenuM nAma prAyazcita samajavuM. thayelA aparAdha
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati-ane cAritrarAjano sukhadAyaka saMvAda, 138saMbaMdhI pitAnA manamAM paNa pUrNa pazcAtApa karI, pharI te aparAdha bIjI vAra thaI na jAya tevI puratI saMbhALa rAkhavI joIe. saddaguNI athavA adhika guNIjane sAthe bhakti, bahamAnAdi ucita AcaraNa karavuM te vinaya kahevAya che. guNa stuti, avaguNanI upekSA, ane AzAtanAne tyAga kara e sarva vinayanAja aMgabhUta che. vinaya, aneka dudhara zatruone paNa namAve che. vaLI jina, arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, sAdha mabhAI, ane citya (jinamudrA yA jinamaMdira) vigere pujya varga upara pUrNa prema rAkha e vina yanuM prabaLa aMga che. 3 bALa, glAna, vRdadha, tAravI, saMgha, sAdhamane banatI sahAya ApavI, temanI avasare avasare saMbhALa levI, niHsvArthapaNe temanI sevA bajAvavI te vaiyAvacce kahevAya che. abhinava zAstranI vAcanA, temAM paDelA saMdehanA samAdhAna mATe gurune pRcchanA, bhaNeluM vismRta thaI. na jAya mATe tenI parAvartanA-punarAvRtti karavI, temAM samAyelA gaMbhIra arthanuM ciMtavana karavuM te anuprekSA. ane nizcita-saMdeha vinAnI dharmakathAvaDe anya A.. bhAthIjanene egya avalaMbana devArUpa pAMca prakAranA svAdhyAyathI AtmAne atyaMta upakAra thatuM hovAthI jJAnI purUSae tene atyaMtara taparUpa le che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 5 zrI jainahitApadeza bhAga 2 jaze. aprazasta ane prazasta athavA zubha ane azubha athavA zuddha ane azuddha evA mukhyapaNe dhyAnanA e leka che. A ane raidra e e aprazasta tathA dharma ane zukala e be prazasta dhyAnanA le che. koi paNa vastumAM cittanuM ekAgrapaNuM thavuM te dhyAna kahevAya che. tethI jo zubhavastumAM citta parovAyuM hAya te zubha dhyAna ane azubha vastumAM citta 5. rAvAyuM hoya te azubha dhyAna kahevAya che. malIna vicAravALu* dhyAna azuddha kahevAya che ane niLa vicAravALuM dhyAna zuddha kahevAya che. ' manuSyAne adha ane mAkSanu* mukhya kAraNa manaja che. ' ema je kahevAya che. te AvA zubhAzubha dhyAnane laineja samajavAnuM che. kSaNavAramAM prasannacadra rAjarSie je sAtamI narkanAM daMLIyAM meLavyAM ane pAchAM vikherI nAMkhyA te tathA bharatamahArAjAe kSaNavAramAM ArIsA avaleAkatAM kevaLajJAna prApta karyuM te sarve dhyAnanAja mahimA che. 6. deha uparanA sava mAhu tajIne ane mana vacanane paNa niyamamAM rAkhIne ekAgrapaNe-nizcaLa thaI - mAne arihaM'ta siddha sabaMdhI zuddha upayAgamAM joDI devA te kAryAtsarga nAme abhyatara tapa kahevAya che. AvA kAyAtsagathI aneka mahAtmAo akSaya sukhane pAmyA che, ane aneka svanA adhikArI thayA che; tethI dareka mAkSAthI jane tenA avazya abhyAsa 4
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda, 141 yogya che. abhyAsa karatAM karatAM adhikAra vadhate jAya che. tethI game tevuM kaThina kArya paNa sulabha thaI paDe che, ane AtmAne anaMta lAbha prApta thaI zake che. cAritra -prANapriye! A tArI amRta vANInuM meM atyaMta rUcIthI pAna karyuM che. tethI mane paNa AvA anupama dharmanI prAptidvArA aMte akSaya sukhanI prApti thazeja ema A mArUM aMtaHkaraNa sAkSI bhare che. sumati-prANapriya! A ApanI praDha vANI kharekhara zubha artha-sUcaka che. te saze saphaLatAne pAme! ane Apa apUrva purUSAge mArI svAminI ziva-suMdarInA zIghra adhikArI thAo ! evI aMtarathI duvA dauM chuM. cAritra-sumati! huM sAcesAcuM kahuM chuM ke dharmanuM AvuM apUrva svarUpa samajI, tenuM gaMbhIra mahAtamya manamAM bhAvI, have huM zuddha dharma sevana dvArA svanAma sArthaka karavAne mArAthI banatuM sAhasa kheDavA bAkI rAkhIza nahi. tArI samayecita kiMmatI sahAyathI huM mArI dhAraNamAM avazya phate. himaMda navIza. - sumati-tathAstu ! kiMtu Apane pavitra hetu saMpUrNa siddha karavAne sabaLa sahAyabhUta pUrvekta dharmanuM nizcaya ane vyavahA. rathI svarUpa kaMIka bArIkIthI samajI levAnI Apane jarUra che. cAritra vyavahAra dharma ane nizcaya dharmane mukhya zo taphAvata che ane tethI ze upakAra thaI zake che? - sumati-vyavahAra dharma sAdhana che, ane nizcaya dharma sAdhaya che. zuddha-nizcaya dhamAM sAkSAt kAma karavAne vyavahAra dharma
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrI jaina hitopadeza bhAga 2 je. puSTa kAraNabhUta che. vyavahAra sAdhana vinA nizcaya sAdhI zakAya nahiM. cAritra-pUrve batAveluM dhamanuM svarUpa mukhyatAthI kevA prakAranuM che? sumati-dharmanuM pUrvokta svarUpa mukhyatAthI vyavahAranI akSiAye kaheluM che tethI temAM nizcaya varUpa kevaLa gaNapaNeja rahyuM che. cAritra-tyAre have mane nizcaya dharmanuM kaMIka svarUpa sa "majAve. sumati-sarvathA kama kalaMka rahita nirmaLa jJAna, darzana, -cAritra ane vIrya (zakti) rUpa AtmAne sahaja (nirUpAdhika) -svabhAva eja nizcaya dharma che. sattA rUpe te te sadA AtmAmAM sthita rahele ja che. cAritra-sattA rUpe rahele te dhamAM AtmAne upakArI kema thaI zakatuM nathI ane te kayAre ane zI rIte AtmAne upakArI thaI zake che te samajAve? sumati-AtmA anAdi karma kalaMkathI kalaMkita thayele hovAthI sattA mAtra rahele dharma AtmAne sahAyabhUta thaI zakate nathI. jyAre pUrvokta vyavahAra dharmanuM rUci pUrvaka sevana karavAmAM Ave che, tyAre pariNAmanI vizuddhithI eTale jeTale aMze karma maLanA haThavAthI Atma svabhAva ujavala thAya che teTale teTale aMze pragaTa thayelA sattAgata dharmathI AtmAne sahaja upagAra thAyaja che. yAvata zudhdha vyavahAra dharmanA saMpUNa baLathI jyAre ghanaghAti kama maLane kSaya thaI jAya che, tyAre te anaMta jJAna,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumati ane cAritrarAjane sukhadAyaka saMvAda, 143 anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIrya rU5 sahaja anaMta catuSTayI pragaTe che. tethI AtmA sarvajJa, sarvadaza, saM. pUrNa sukhI ane sarva zakitavaMta thAya che. cAritra -vyavahAra dharma kyAM sudhI kahI zakAya che te samajAve ? sumati-jyAM sudhI pUrve kahelA pAMce pramAdanA parihAra vaDe samyaga jJAna, darzana, ane cAritranI sahAyathI rAga, dveSa ane mahAdi duSTa dene sarvathA kSaya thAya nahi tyAM sudhI temane saMpUrNa kSaya karavA mATe kALajI pUrvaka je je dharma karaNI karavAmAM Ave te te sarva vyavahAra karaNImAMja lekhAya che. paraMtu eTale vizeSa (taphAvata) che ke jema jema AtmA pUrvokta do. ne kSaya karavAne vizeSa sanmukha thatuM jAya che tema tema sahaja sanmukha bhAve sevana karavAmAM Avate te vyavahAra zuddha, zuddhatara, ane zuddhatama kahevAya che. cAritra-pUrvokta nizcaya ane vyavahAra dharmanuM kaIka va dhAre skuTa thAya tema samajAve ? sumati-anAdi karma savegathI prabhavatA rAga dveSAdikane pUta ahiMsA saMyama ane tapa rU5 dhamanI sahAyathI dUra karIne AtmAnA svAbhAvika jJAnAdika guNene pragaTa karI temanuM rakSaNa karavuM. pUrvokata pramAda vege temanuM virAdhana thavA na devuM teja nizcaya dharma che. sattAgata rahelA AtmAnA svabhAvika gu ne DhAMkI denArA AvaraNe ne haThAvavAne anukuLa je je sadA caraNa sevavuM paDe te te sarva vyavahAra dharma kahevAya che. AthI phuTa samajAze ke vyavahAra mArganuM vivekathI sevana karavuM e nizcaya dharma siddha karavAnuM avaMdhya (amegha) sAdhana che. e
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 . zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. Tale ke vyavahAra kAraNuM rUpa che ane nizcaya kArya rU5 athavA cAritra -ukta svarUpanuM samarthana karavA sukhe samajI zakAya evuM kaI padyAtmaka pramANe TAMkI dekhADo? sumati-mahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI ukta vAtanuM bhA pramANe samarthana re cha.-- "jema nirmalatAre ratana sphaTika taNI, tema e jIva svabhAva te jina vIrere dharma prakAziyo, prabala kaSAya abhAva. zrI sImaMdhara sAhiba sAMbhaLo0 1 jema te rAte phUle rAta9, zyAma phalathIre zyAma; puNya pApathIre tema jaga jIvane, rAga dveSa pariNAma. ___zrI sImaMdhara02 dharma na kahiyere nizcaya tehane, jeha vibhAva vaDa vyAdhiH pahele aMgere eNI pere bhAkhiyuM, karme hoya upAdhi. zrI sImadhara0 3 je je aMzere nirupAdhikapaNuM, te te jANore dharma; samyaga dRSTire guNaThANA thakI, jAva lahe ziva zarmaH zrI sImaMdhara04
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanI prApti mATe prAsakaravA yogyaguNe athavAdharmanIkharI kuMcI. 145 ema jANInere jJAna dazA bhajI, rahIye Apa svarUpa; para pariNatithIre dharma na chaMDIye, navipaDiye bhava kUpa. zrI sImaMdhara sAhiba sAMbhalo0 5" AvI rIte banne mArganuM gya samarthana karIne ubhayanuM ArAdhana karavA A pramANe kaheluM che.' "nizcaya dRSTi hRdaya dharIjI, pAle je vyavahAra; puNyavaMta te pAmazejI, bhava samudrano pAra. sobhAgI nina sImaMdhara sukho vAta!" Ama TuMkANamAM ukta mahApurUSe jaNAvyuM che ke nizcayane pAmavA IcchanAre tene ja hadayamAM sthApIne-tenA sanmukha ja daSTi rAkhIne viveka pUrvaka vyavahAra mAganuM sevana karatA rahevuM. ema karavAthI ja aMte sAdhya siddhi-lavasamudrane aMta AvI zakaze. te vinA bhava bhramaNane kadApi aMta AvI zakaze nahi. ema samajIne akSaya sukhanA arthI sarve bhAI bahene e saphaTika ratna je nimaLa Atma svabhAva pragaTa karavAnA parama pavitra-ude. zathI temAM bAdhakabhUta rAga, dveSa ane mahAdika karmamaLa jema dUra thAya tema upaga rAkhI sarvajJabhASita ahiMsA, saMyama ane tapa lakSaNa dharmanuM sadA yatnathI sevana karavuM ja ucita che. ApazrInuM paNa ethI ja kalyANa thavAnuM nizcita che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 mAM jana hiteza bhAga 2 e dharma ratnanI prAptine mATe avazya prApta karatA yogya guNo athavA dharmanI kharI kuMcI. - "jema ciMtAmaNI ratna bhAgyahIna chane maLavuM muzkela che tema akSudratAdika uttama guNarahita janene paNa dharmaratna maLavuM muzkela ja che." "akSudratAdika ekavIza guNavaDe yukta jIvane jinamatamAM dharma ratnane kahe che. mATe te guNene upAjavA dharma bhilASIjanee jarUra na kara ghaTe che." ukta vAtanuM sama. rzana karatA chatA zrImadda yazovijayajI mahArAja A pramANe ekavIza guNa pariName, jAsa citta nityameva; dhama ratnakI yogyatA, tAsa kahe tuM deva." 1 ukta ekavIza guNanI noMdha A pramANe Apela che kezudra nahiM vaLI rUpanidhi, samya janapriya dha; jUra nahiM bhIrU vaLI, azaTha sudakhinna. 2 lajajAo dayAluo, semadiThThi majajaththa guNarAgI satakaththa, sukha dIrghadarza aththa. 3 vizeSajJa vRddhAnugata, vinayavaMta kRta jANa parahitakArI labdha lakSa, ema ekavIza pramANa 4 gurugaNIne kathaMcit abheda saMbaMdha hevAthIja upara gu. raNane badale guNonuM nirUpaNa karyuM che. arthAta dharma ratnane kegya AvA guNa thavuM ja joIe. kevA guNI thavuM joIe? tenuM
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanIprAptinemATeAsakaravAyAgyaguathavAdharmanIkharIpha cI 147 upara mujaba prathama sakSipta varNuna karIne pachI kaIka te sabadhI vizeSa varNana karavAne banatA prayatna karazuM. 1. kSudra nahi eTale akSudra, gabhIra smazayavALA, sUkSma rIte vastutattvanA vicAra karavAne zakti dharAvanAra samartha jIva vizeSa dhama ratnane pAmI zake. 2, rUpanidhi eTale prazasta rUpavALA, pAMce IMdriya jene spaSTa rIte prApta thayela che evA athAt zarIra sakhazrI sudara AkRtine dhAranAra AtmA. 3. sAmya eTale svabhAveja pApadoSa rahita, zItaLa stra zAvavAna AtmA. 4. janapriya eTale sadA sadAcArane sevanAra lAka priya AtmA. 5. krUra nahi' eTale krUratA yA niSThuratAvaDe jenu mana malIna thayu nathI evA akilaSTa yAne prasanna cittayukta zAMta AtmA. 6. bhIrU eTale AleAka sa*badhI tathA paraleAka sabaMdhI apAyathI DaravAvALA arthAt apavAdabhIrU temaja pApabhIrU hAvAthI badhI rIte sabhALIne cAlanAra, ubhaya leAka virUddha kAryanA avazya parihAra karanAra. 7. azaTha eTale chaLa prapa cavaDe parane pAsamAM nAkhavAthI dUra rahenAra. 8. sukhinna eTale zubha nAnA bhaMga nahiM karavAvALA, samaya prasanna karanAra. dAkSiNutAvaMta, ucita prArthaucitavatI sAmAnu dIla
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. " 9. lajajAo eTale lajajAzIla, akArya vajI sakA-- ryamAM saheje joDAI zake e maryAdAzIla purUSa. ma - 10. dayAlue eTale sarva kaI prANa vaga upara anukaMpA rAkhanAra. 11. somadimijAjaththa eTale rAga dveSa rahita niSpakSapAtapaNe vastutatvane yathArtha rIte oLakhI madhyasthatAthI - pane dUra karanAra, 12. guNa rAgI eTale sadgaNune ja pakSa karanAra, guNaneja pakSa lenAra. 13, sakastha eTale ekAMta hitakArI evI dharmakathA jene priya che e. 14. sukha eTale suzIla ane sAnukuLa che kuTuMba jenuM . e jADAbaLiye. 15. dIrdhadazI eTale prathamathI sArI rIte vicAra karIne pariNAme jemAM lAbha samA hoya evA zubha kAryaneja karavAvALe. 16. vizeSajJa eTale pakSapAta rahitapaNe guNa doSa, hita ahita, kArya akAya, ucita anucita, bhakSa abhakSya, paya ane piya, gamya agamya vigere vizeSa vAtane jANa 17. vRddhAnugata eTale paripakava buddhivALA anubhavI purUSane anusarI cAlanAra, nahiM ke jema AvyuM tema uchUkhalapaNe IcchA mujaba kAma karanAra, - 18. vinayavaMta eTale guNAdhikanuM ucita garava sAcasAra suvinIta.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanI prApti mATe prAptakaravADyaguNaathavAdharmanIkharIcI 14 19 kRta jANu eTale bIjAe karelA guNane kadApi nahi 20. parahitakArI eTale svataH svArtha vinA popakAra karavAmAM tatpara. dAkSiNatAvaMta te jyAre tene koI preraNA athavA prArthanA kare tyAre parepakAra kare ane Ate pitAnA AtmAnIja preraNAthI sva kartavya samajIne ja keInI kaMI paNa apekSA rAkhyA vinA ja popakAra karyA kare evA uttama svabhAvane svabhAvika rIte dhAranAra bhavya. 21. labdha lakSa eTale ke I paNa kAryane sukhe sAdhI zake e kArya dakSa. have upara kahelA 21 guNanuM kaMIka sahetuka khyAna karavAne upakrama karavAmAM Ave che. jema zuddha karAyelA vastra uparaja raMga joIye e barAbara caDhI zake che, paraMtu azuddha evA malIna vastra upara raMga caDhI zakatuM nathI, temaja upara kahelA guNa vinAnA malIna AtmAne dharmane raMga lAgatAja nathI. upara kahelA guNavaDe vizuddha thayelA AtmAne ja dharmane raMga caDe che. vaLI jema khaDabacarI ane polIsa karyA vinAnI bhIMta upara citra Abehuba uThatuM nathI paraMtu ghaThArI maThArIne sApha karelI sarakhI bhIMta upara citra joIye evuM Abehuba uThI nIkaLe che tema upara kahelA guNenA saMskAra vinAnA asaMskRta hadaya upara dharmanuM citra barAbara pI zakatuM nathI, paNa ukta guNothI saMskArika hadaya upara satya dharmanuM citra barAbara khIlI uThe che. ukta guNenI prAptidvArA bhavya AtmA satya dharmane uttama lAbha pAmI zake che ethI upara kahelA saguNene khAsa abhyAsa karavAnI atyAvazyakatA svataH siddha thAya che, ane tethI ja 1 Rough 2 Unpolished,
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jo. te guNu saMbadhI banI zake teTalI samaja levI paNa jarUranI che. emAMja jIvanu' kharUM hita samAyeluM che. 66 1 kSudra svabhAvavALA agabhIra ane uchAMchaLA hovAthI dharmane sAdhI zakatA nathI. te nathI teA karI zakatA svahita ke nathI karI zakatA pahita; svaparahita sAdhavAnI tenAmAM ceAgyatAja nathI. tethI svaparahita sAdhavAne akSudra svabhAvI eve gabhIra ane Tharela prakRtivALAja yogya ane samartha hoI zake che. 2 hIna aMgopAMgavALA, nabaLA sayaNavALA tathA iMdri cAmAM kheADavALA svaparahita sAdhavAne asamartha hAvAthI dharmane aceAgya kahyA che. kemake dharma sAdhavAmAM tenI khAsa apekSA rahe che. te vinA dhama sAdhanamAM ghaNIja aDacaNu Ave che. tethI sapUrNa aMgepAMgavALA, pAMca iMdriya pUrepurI pAmele ane uttama sadhayaNavALA suMdara AkRtivaMta prANI dharmane cegya kahyo che. evI zubha sAmagrIvALA jIva zAsananI zaiAbhA vadhArI zake che ane sarvajJa bhagavAne bhAkhelA dharmane samyak pALI zake che. 3 prakRtithIja zAMta svabhAvavALA jIva prAyaH pApakamAM pravRtti karatAja nathI ane sukhe samAgama karI zakAya evA zALA svabhAvane lIdhe anya AkaLA jIvAne paNa samAdhinuM kAraNa thaI zake che. athAt karI prakRtivALA paNa zILA svabhAvavALA sajjanAnA samAgamathI Tha'DA prakRtinA thaI jAya che. tethI ThaMDI prakRtitrALA prANI sukhe svaparahita sAdhI zake che paraMtu AkaLI prakRtivALA tema karavAne asamartha hovAthI dharma sAdhavAne aAgya kahyA che. 4 dAna vinaya ane nirmaLa AcArane sevanAra mANusa
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanI prAptine mATe prAsaka2vAgyazaNAathavA dharmanIkharI cI.111 sarva janane priya thaI zake che ane te eka virUddha tathA paraloka virUddha kAryane svabhAvika rIte ja tajanAra hovAthI samyagu daSTi jIne paNa mokSamArgamAM bahumAna upajAvanAra thaI paDe che. sadAcAra sevI lakapriya purUSa pitAnI pavitra kaheNI karaNIthI anya janene paNa anukaraNIya thaI paDe che, tevI rIte IcchA mujaba vartI ataDe rahenAra mANasa kaMI paNa vizeSa svaparahita sAdhI zakatuM nathI. kUra mANasa kilaSTa pariNAmathI pitAnuM ja hita sAdhavAne azakta chata paranuM hita zI rIte sAdhI zake ? tethI te dharmaratnane agya samaja. sama pariNAmane dhAraNa karanAra e anukaMpAvAna-ara AtmA ja mokSamArga sAdhavAne adhikArI hoI zake che. 6. Aleka saMbaMdhI tathA paraka saMbaMdhI dukhanI vi. cAraNa karanAra pApa karmamAM pravRtti karatuM nathI ane lokApavAdathI paNa Dara rahe chee bhavabhIrU mANasaja dharmaratnane gya heI zake che. paraMtu je nirbhayapaNe kApavAdane paNa bhaya rAkhyA vinA svachaMda vartana kare che, te dharmaratnane yogya nathI ja. 7 azaTha mANasa keinI vaMcanA karatuM nathI, tethI te vizvAsapAtra ane prazaMsApAtra bane che. vaLI te pitAnA sarbhAvathI udyama kare che tethI te dharmaratnane yegya Thare che. kapaTI mANasa te para vacanAthI pitAnA kuTila svabhAvane laI parane aprItipAtra bane che, temaja svahitathI paNuM cuke che mATe te dharmane mATe ayogya che.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitApadeza bhAga 2 jaze. 8 sudAkSiNatAvaMta pAtAnu kArya tajI banI zake teTalA bIjAnA upAra karatA rahe che tethI tenuM vacana sahu koi mAnya rAkhe che temaja sahu koi tene anusarIne cAle che. AvA svabhAvathI saheje svaparahita sAdhI zakAya che, tethI te dhamaratnane ceAgya che. jenAmAM e guNu nathI te svArtha sAdhaka athavA Apa matalabIyAnA upanAmathI nidvApAtra thAya che mATe te dharmaratnane aAgya Thare che. 152 9 lajjAzIla mANasa lagAre paNa akArya karatAM Dare che tethI te kAryane krUra tajI sadAcArane sevatA rahe che, temaja aMgIkAra karelA zubha kAryane te kaI rIte tajI zakatA nathI. tethI te saddharmane cegya gaNAya che. lajjAhIna teA kaipaNu - kArya karatAM DaratA nathI tethI te azubha AcArane anAyAse sevatA rahe che, game tevA uttama kuLamAM utpanna thayA chatAM te kuLa maryAdAne tajI detAM vAra karatA nathI, tethI lAhIna dha ratnane aAgya che. 10 daiyA e dharmanuM mULa che ane yAne anusarIneja sarva saddaanuSThAna pravarte che ema jina AgamamAM siddhAMta rUpe kaheluM che, tethIja sarvajJa bhASita satya dharmanuM yathArtha ArAdhana karavAne dayALu hAvAnI khAsa jarUra che. arthAt dayALuja dharma ratnane ceAgya che. dayAhIna koI rIte dharmane ceAgya nathI kemake tevA nirdeya pariNAmavALAnu sarva anuSThAna niSphaLa thAya che. 11 madhyastha eTale pakSapAta rahita evA sAmya ji purUSa rAga dveSa dUra tajIne zAMta cittathI dharma vicArane yathAsthita sAMbhaLe che ane guNanA svIkAra tathA doSanA tyAga kare
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanIprAsinemATeprAsakaravAyogyaguNAathavAdharmanIkharIke cI153 che mATe te dharmane lAyaka che. paraMtu pakSapAta yukta buddhivALA mANasa adha zraddhAthI vastutattvanA yathAsthita vicAraja karI zakatA nathI teA pachI guNunA Adara ane doSanA tyAga zI rIte karI zake ? tethI pakSapAta buddhithI ekAMta khecatANa karI besanAra dharma tnane cogya nathIja. 12 guNurAgI mANusa guNavaMtanuM ahu mAna kare che, niguNunI upekSA kare che, sadguNanA saMgraha kare che ane saprApta guNane sArI rIte sAcavI rAkhe che. prApta thayelA guNAne doSita karatA nathI. tethI te dharmane ceAgya che. nirguNa mANasa tA khIjA guNavaMtane paNa potAnI jevA lekhe che. tethI te nathI te karatA. temanI upara rAga ke nathI karatA guNu upara rAga, paraMtu ulaTA guNudveSI hoi sadguNanA paNu anAdara kare che ane Akrma guNune malIna karI nAMkhe che mATe te dharma ratnane mATe acaiAgyaja che. 13 trikathA karavAnA abhyAsavarDa kaluSita manavALA mANasa viveka ratnane khAi de che ane dharmamAM te vivekanI khAsa jarU rUra che. tethI dharmArthI mANase satya priya thavAnA ane satya hitakArI vAtaneja kahevAnA athavA sAMbhaLavAnA DhALa rAkhavA joiye. AvA satyapriya ane satyabhASaka jIvathI svaparanuM hita saheje thAya che. tethI tevA guNavALAja dharmaratnane ceAgya che. vikathAvatathI ubhayane hAni pahoMce che tethI te aAgya che. 14 jenA parivAra anukuLa vartanA, dharmazIla ane sadAcArane sevAvALA hoya evA jADAbaLiye mANasa nirvighnapaNe
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrI jainahitopadeza bhAga 2 , " dharmasAdhana karI zake che. pUrve svabhAvavALA kuTuMbathI dharma sAdhanamAM kaMI paNa aMtarAya AvavAne saMbhava rahetuM nathI ke make evuM sAnukULa kuTuMba te dharmasAdhanamAM joIe tevI sahAya daI zake che tethI dharmazIla ane sadAcAravALA anu kuLa parivAravALo dharmane dIpAvavAne je legya gaNAya che te pratikula AcAra vicAravALA parIvAravALe gya gaNAtuM nathI, kemake tethI te dharma mArgamAM vakhatevakhata vigha ubhA thAya che. mATe zuddha ane samarthapakSanI paNa khAsa jarUra che. 15 dIrdhadarzI mANasa pUvaparane athavA lAbhAlAbhane vicAra karI jenuM pariNAma sArUM ja AvavAne saMbhava hoya, jemAM lAbha vadhAre ane kleza a9pa heya ane je ghaNA mANasane prazaMsanIya hoya tevAM kAmane ja AraMbha kare che, tevA dIrghadarzIjane dharma ratnane gya che. kemake te vicArazIla ane vivekavaMta hovAthI saphaLa pravRttine karanArA hoya che. te kaMipaNa vagara vicAryuM nahi banI zake evuM asAdhya kArya sahasA AraMbhatA ja nathI. je kArya sukhe sAdhI zakAya evuM mAluma paDe tene ja te vivekathI A dara kare che. sahasAkArI manuSya bahudhA asAdhya kArya karavA maMDI jAya che ane temAM niSphaLa nIvaDavAthI te pazcAtApane bhAgI thAya che, tethI te dharmaratnane lAyaka karatuM nathI, 16 vizeSajJa purUSa vastuonA guNa deSane pakSapAta rahitapaNe pichAnI zake che tethI prAyaH tevA mANasaja uttama che. karmanA adhikArI kahyA che. je ajJAnatAvaDe hitAhita kRtyAkRtya, dharmadharma, bhayAbhaDhya, piyAreya ke guNadoSa saMbaMdhI bilakula ajJAta che te dharmane agya ja che. kemake je pitAnuM hita zuM che teTaluM samajatA paNa nathI te zI rIte svahita sAdhI zaka
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanIprAsinemATeprAsakaravAyogyaaAathavAdharmanIkharIku cI.155 ze ? ane svahita sAdhavAne paNa asamartha hAvAthI parahitanu te kahevuMja zuM! tethI pazunA jevA ajJAna ane avivekI nA dharmane mATe bhAgya che. 17 paripakava buddhivALA aAt sadbhivekAdika guNu sa panna evA vRddhe purUSo pApAcAramAM pravRti karatAja nathI ema hAvAthI tevA vRddhane anusarIne cAlanAra paNa pApAcArathI dUraja rahe che, kemake jIvAne sakhata pramANe guNa Ave che, kahevata che ke 8 jevI sAmata tevI asara ' tevA ziSTa purUSone anusAre cAlanAra dharmaratnane cAgya thAya che. paraMtu svacchaMde cAlanAra mANasa kadApi dharmane ceAgya thaI zakatA nathI. kemake te sadAcArathI tA prAyaH vimukha rahe che. ' . 18 samyag jJAna darzanAdika sava sadguNAnuM mULa vinaya che, ane te sadguNA vaDe kharU' sukha meLavI zakAya che. mATeja jainazAsanamAM vinayavata-vinItane vakhANyA che. lAkikamAM paNa kahevAya che ke vanA (vinaya ) verIne paNa vaza kare. " te pachI zAstrokta nIti mujama vinayanA abhyAsa karavAmAM Ave te tenA phaLanu tA kahevu'ja zuM? vinayathI sarva iSTanI prApti thAya che. tethI isukhanA abhilASI janAe avazya vinayanu sevana karavu'ja joie. vinIta mANasa dharmanA adhikArI nathI ja. kemake te tethI asabhya vRttithI kaMi paNa sadguNa pedA karI zakatA nathI, ane ulaTA ThekANe ThekANe kalezanA sAgI thAya che. 19 kRtajJa purUSa dharmagurUne tavabuddhithI paropakArI jANIne tenuM bahumAna kare che. tethI samyag jJAna darzanAdika sad guNAnI vRddhi thAya che tethI kRtajJa mANasaja dharmaratnane lAyaka che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ :-156 zrI jainahitopadeza bhAgara je. kRtajJa mANasa upara sAmAnya upagAra karyo hoya te tene paNa te bhUlatuM nathI te asAdhAraNa upagArane karanAra upagArIne te te bhUleja kema? kRtagha mANasa upagArIe karelA upagArane visarI jaI tene ulaTe apavAda karavA tatpara thaI jAya che. dUdha pAIne ucherelA sApanI jema kRtagha nukasAna kare che mATe te dhamane yegya nathI. . + : 20 dhanya kRta punya eve parahitakArI purUSa dharmanuM kharU rahasya sArI rIte samajI prApta karIne nispRha citta cha pitAnA pUrNa purUSArthayege anya jinene paNa sanmArgamAM je de che. arthAt dharmanuM kharuM rahasya jANanAra ane nispRhapaNe pitAnuM chatuM vIrya pheravanAra evA parahitakArI purUnI ja balihArI che. tevA dhanya purUSe vaparanuM hita vizeSa sAdhI zake che. tevA bhAgyazALI bhavya dharmane sArI rIte dIpAvI zake che tethI te dharmaratnane adhika lAyaka che. kevaLa svArtha vRttivALAthI teve para upagAra saMbhava nathI. tethI nisvArtha vRtti rAkhavAnI khAsa jarUra che. niHsvArthI jane paropakArane pitAnA zuddha svArthathI bhinna samajatA nathI. arthAta popakArane pitAnuM khAsa kartavya samajIne koInI preraNA vinA svabhAvika rIte ja seve che. lakSa purUSa sakaLa dharmakAryane sukhe samajI zake che ane te dakSa caMcaLa tathA sukhe keLavI zakAya e hevAthI thoDA vakhatamAMja sarva uttama kalAmAM pAragAmI thaI zake che. A kArya dakSa purUSa dharmaratnane lAyaka hoI zake che. paraMtu ane kuzaLa, azikSaNIya ane maMda pariNAmI temaja ati pariNAmI jana dharmane lAyaka thaI zakatA nathI. kemake temanI najara sApe
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanIprAptanemAreprAkaravAyogyaguNAathavAdharmanIkharIku'cI,157 kSapaNe sarvatra pharI vaLatI nathI. tethI te satya dharmathI mAhera rahyA kare che, arthAt dharmanA kharA rahasyane pAmI zakatAja nathI. mATe dhamAthI janAe kAryadakSa ane kartavya parAyaNa thavAnI paNa purI jarUra che. " A pramANe e ekavIza guNAnuM kaika sahetuka varNana dharmaratna prakaraNa ' graMthane anusAre karavAmAM Avyu che. e upara varNavelA guNeA jemaNe sa'prApta karyA che te bhAgyazALI sanya jane dharmaratnane lAyaka thAya che. e ekavIza guNu sa'pUrNa jemane prApta thayA che te utkRSTa rIte lAyaka che. caturtha bhAge nyUna guNavALA bhavya madhyama rItyA lAyaka che ane ardhA bhA gathI nyUna guNavALA bhaLyeA jaghanya bhAMge lAyaka che. paraMtu tethI paNa nyUne guNavALA hAya tete daridraprAya-ayogya samajavAnA che, ema samajIne sarvajJa bhASita zuddha dharmanA abhilASI jAe jema bane tema ukta guNAmAM vizeSe Adara karavA ceAgya che. kAraNa ke pavitra citta paNa zuddha bhUmimAMja zobhe che ane bhUmi-zuddhi ukta guNuAvaDeja thAya che. * ukta guNa bhUSita bhavya sattvAe zuddha dharmanI prApti mATe zuddha sayamadhArI sadgurU pAse zuzruSA pUrvaka dharmanuM svarUpa sAMbhaLavA ane tenuM manana karavA sAthe yathAzakita tenu parizI lana karavAne prayatna sevavA joiye, te dharma mukhyapaNe e prakA ranA che. dezavirati dharma ane sarva virati dharma, dezavirati dharmanA adhikArI gRhastha loka hAi zake che ane sarva virati dharmanA adhikArI sAdhu munirAja hoI zake che. sthUla thakI hiMsA, satya, datta, maithunanA tyAga ane parigrahanu' pramANa karavArUpa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zrI jena hirA bhAga 2 e. pAMca aNuvrata, digU viramaNa, bhogapabhoga viramaNa ane anarthadaMDa viramaNarUpa traNa guNavrata tathA sAmAyaka, dezAvagAsika, paSadha ane atithi saMvibhAgarUpa dvAdazatrata gRhastha (zrAvaka) ne hoI zake che. sAdhu munirAjane te sarvathA hiMsA, asatya, adatta, abrA tathA parigrahanA parihArathI ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatArUpa pAMca mahAvrate pALavA sAthe rAtrIjanane sarvathA tyAga karavAnuM hoya che. ( vivekavatA gRhastha paNa rAtrIjanane tyAgaja kare che,) te uparAMta sAdhu munirAjane nIcenI daza zikSA saMpUrNa rIte pALavAnI hoya che ane gRhasthane banI zake teTalA pramANamAM te pALavAnI hoya che. dharmanI tavA rikSA" 1 kSamA-aparAdhi chanuM aMtaHkaraNathI paNa ahita nahi IcchatAM jema svaparahita thaI zake tema sahanazIlatA pUrvaka ucita pravRtti yA nivRtti karavI ane jinezvara prabhunA pavitra vacanane te marma samajIne athavA AtmAne eja dharma samajIne sahaja sahanazIlatA dhAravI te. 2 mRdutA-jAtimada, kuLamada, baLada, prajJAmada, tapamada, rUpamada, lAbhamada ane aizvaryamadanuM svarUpa sArI rIte samajI tethI thatI hAnine vicArI te saMbaMdhI mithyAbhimAna tajIne namratA yAne laghutA dhAraNa karavI. guNacaNane dravya bhAvathI vinaya . sAcava, temanI ucita sevA cAkarI karavI temanuM apamAna karavAthI sadaMtara dura rahevuM vigere namratAnA niyamo dhyAnamAM
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 dharmanI dasa zipa ' rAkhIne svaparanI paramArthathI unnati thAya evA satata zakhI rahevuM te. 3. saralatA--sarva prakAranI mAyA tajI niSkapaTa thaI ra heNI kaheNI eka sarakhI pavitra rAkhavI. jema mana, vacana ane kAyAnI pavitratA sacavAya, anya jAne satyanI pratIti thAya tema prayatnathI sva upayega sAdhya rAkhIne vyavahAra karavA te. pa 1 4 satASa--viSaya tRSNAnA tyAga karI, te mATe thatA sakalpa vikalpAne zamAvI daI, tuSTa vRttine dhAraNa karI, sthira cittathI samyag darzana jJAna ane cAritrarUpa ratnatrayInu setrana karavuM temaja sarva pApa upAdhithI nivartavuM te. 5 tapa--mana ane iMdriyonA vikAra dUra karavA temaja pUrva karmano kSaya karavA samatA pUrvaka khAdgha ane abhyaMtara tapannu sevana karavuM. upavAsa Adika bAhya tapa samajIne samatA pUrvaka karavAthI jJAna dhyAna pramukha abhyaMtara tapanI puSTine mA Teja thAya che. tethI te avazya karavA ceAgyaja che. tapathI AtmA kacananA jevA nirmaLa thAya che. 6 sayama--viSaya kaSAyAkrika pramAdamAM pravatatA AtmAne niyamamAM rAkhavA yama niyamanuM pAlana karavu., iMdriyonuM damana karavu, kaSAyanA tyAga karavA ane mana vacana kAyAne manatA kANumAM rAkhavA te. 7 satya--sahune priya ane hitakara thAya evuMja vacana vicArIne avasara ucita elavu, jethI dharmate kai rIte khA dhaka na Ave te 8 rAca--mana vacana ane kAyAnI pavitratA jALavavAne
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 2 je. banate prayatna sevyA kare. pramANikapaNe ja vartavuM, sava jIvane Atma samAna lekhavA. keInI sAthe aMzamAM paNa vaira virodha rAkhe nahi. sahune mitravat lekhavA, temane banatI sahAya ApavI ane guNavaMtane dekhI manamAM pramudita thavuM, pApI upara paNa dveSa na kare te. 9 niSparigrahatA-jethI mUchA utpanna thAya evI koI paNa vastune saMgraha nahi kare. parigrahane anarthakArI jANa tenAthI dUra rahevuM, kamalanI pere nirlepapaNuM dhAravuM. paraspRhAne tajI nispRhapaNuM AdaravuM. 10 brahmacaryA-nirmaLa mana vacana ane kAyAthI kipAkanI jevA pariNAme duHkhadAyaka viSayarasane tyAga karI niviSaya paNuM yAne nirvikArapaNuM AdaravuM. viveka rahita pazunA jevI kAmakrIDA tajI suzIlapaNuM sevavuM. lajajAhIna evI maina kIDAne tyAga karI AtmArata dhAravI te. A dazavidha dharmazikSAnuM zuddha zraddhApUrvaka sevana karavAthI ke paNa jIvanuM sahajamAM kayANa thaI zake che. mATe tenuM yathAvidha sevana karavAnI ati AvazyakatA che. samyagadarzana jJAna ane cAritra eja mekSane khare mArga che. te nica-nirmaLa vAyarasane thatA je. che 3tha paramAtama che . parama deva paramAtamA, parama ti jagadIsa che parama , bhAva uraAnake, praNamata huM nasa dIsa che 1eka yuM ce. tana dravya hai, tAmeM tIna prakAra che bahirAtamAM aMtara kaoN, 5
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha paramAtama chatrIthI. 16 ramAtama pada sAra ra che bahirAtama tAkuM kahe, lakhe na brahma svarUpa che magana rahe paradravya meM mithyAvaMta anUpa che 3 aMtara AtamA chava , samyak daSTi hoya che ethe arU kuni bAramai, guNathAnaka la soya che 4. paramAtama parabrahmaka, pragaTA zuddha svabhAva che kAleka pramANu saba, jhalake tina meM Aya che bAhira Atama bhAva taja, aMtara AtamA hoya che paramAtama pada bhajatu hai, paramAtama vahe soya che 6 paramAtama soI AtamA, avara na duje kaI che paramAtamakuM dhyAvata, eha paramAtama hoya che 7 | paramAtama parabrahma ha, parama jyoti jagadIsa parasu bhinna nihALIye, jeI alakha I Isa dvArA je paramAtama siddha maM, sehi AtamA mAhiM che meha mayala dagA lagI rahyo, tAme sUjhata nAMhi ! 9 che meha mayala rAgAdike, jA china kIje nAsa che to china eha paramAtamA, Apahi lahe prakAsa | 10 Atama so paramAtamA, paramAtama sAI siddha che vicakI duvidhA mITa gaI, pragaTa bhaI nija riddha 11 meMhi siddha paramAtamA, meMhi AtamarAma che meMhi gyAtA re cake, cetana mere nAma che 12 meMhi anaMta sukhake dhanI, sukhameM mehi sahAya ! avinAsI ANaMdamaya, sohaM tribhuvanarAya ke 13 . zuddha hamAre rUpahe, zobhita siddha samAna che guNa anaMta karI saMyuta, cidAnaMda bhagavAna 14 jese sivape tahive vase, te yA tanamAMhi nizcaya daSTi nihAratAM, phera paMca kazuM nahi 15 . karamanake saMgate, bhae tIna prakAra che eka AtamA dravyakuM, karama naTAvaNa hAra che 16 1 jema siddha bhagavAna siddhakSetramAM birAje che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 zrI jainahitApadeza bhAga 2 jo. ra karma sadhAte anAdike, jora na kachu khasAya " pAi kalA vi. vekakI, rAga dveSa china jAya // 17 ! karamanakI' jar rAga hai, rAga jare jara jAya ! parama ta paramAtamA, bhAi sugama u pAya // 18 // kAr3eku bhaTakata phIra, siddha hAnake kAja gha rAga dveSaku tyAga de, bhAI sugama ilAja 5 19 // paramAtama padmA dhani, raka bhayA khilalAya rAga dveSakI prIti sau, janama akAratha jAya ! 205 rAga dveSakI prIti tuma, bhule karo jana raca // paramAtamapada DhAMke, tumahi kiye tiraya'ca // 21 // japa tapa sajama sakha bhale, rAga dveSa caiA nAhi ! rAgadveSa jo jAgate, e sava bhaye jyuM nAhi // 22 5 rAga dveSake nAsate, paramAtama parakAsa ! rAga dveSake bhAsate, paramAtama pada nAsa // 23 // jo paramAtama pada cahe, tA tuma rAga nivAra ! dekhI soga svAmIkA, apane hiye vicAra // 24 // lAkha khAtakI mAta bRha, tAku deI khatAya / jo paramAtama pada cahe, rAga dveSa taja bhAI // 25 5 rAga dveSa tyAga vinu, paramAtama padma nAhitA koTi koTi japa tapa kare, sakha akAratha jAya // 26 // doSa tamAku hiM, rAga dveSakA saMga ! jese pAsa majImeM, vajra aura hiM raMga // 27 // tese Atama dravyarka, rAga dveSake pA sa aa karma raMga lAgata rahe, kase lahe prakAza // 285 Izu kara manako jItavA, kaThIna vAta huM vIra ! jara khAde vittuM nahi miTe, duSTa jAta e pIrA 28 55 lallepatA ke kIyA, e 1 karmanuM muLa rAga che, rAga gaye chate nirmULa thaye chate karmonA aMta AvavAnA che ane tyAreja paramAtmapada prApta thavAnu che. 2 niSphaLa 3 mULa. 4 pIDa, ApadA. 5 lalApatA kaye, kheda mAtra dhAravAthI kaivaLavAnuM nathI, te mATe te prabaLa puruSArthanI jarura che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha paramAtama trIthI. 13 miTale ke nAhi // dhyAna aganI parakAzake, DAma dehi te mAMhi tA 30 5 jyuM dAru ke gaMjaku', nara nahi zake uThAya // tanaka Aga saMjoga te, china ekame uDa jAya // 31 ! deha sahita paramAtamA, eha acarIjakI khAta ! rAga dveSake tyAga te, karama zakti jarI jAta 5 32 // paramAtama ke bheda hraya, nikala sagala paravAna // sukha ana'tame ekase, heve ke hraya thAya ! // 33 // bhAI eha paramAtamA, sAha' tumane yAhi ! apaNi bhakti sabhArake likhAkhaga detAMhi // 34 5 rAga dveSa ku tyAgake, dharI paramAtama dhyAna // yu... pAve sukha sAsvata, bhAI ema klyAna // 35 // paramAtama chatrIsI keA, paDhice prIti sabhAra ! cidAnaMda tuma prati lakhI Atama ke uddhAra // 36 // iti. atha zrI amRtavelInI sajhjhAya. cetana jJAna anuvAlIye', TAlIye' mAha sa'tApare, citta -DamaDAlatu vAlIye, pAlIce sahaja guNa Apare // ce. // 1 // upazama amRta rasa pIjIye, kIjIye sAdhu guNagAnare, adhamavayaNe navi khIjIye', dIjIyeM sajjanane mAnare. // ce. // 2 // krodha 3anuSadha niva rAkhIye, bhAkhIye. vayaNa sukha sAcare; samakita ratna ruci joDIye, cheDIye kumati mati kAcare nA ce. // 3 // zuddha pariNAmane kAraNe, cAranAM zaraNu dhare cittare, prathama tihAM zaraNu arihaMtanu, jeThu jagadIza jaga mi 1 taNakhA alpamAtra. 2 nIca, 3 paraparA, 4 mitra,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zrI jainahitopadeza bhAga 2 je, tare che e che 4. je samesaraNamAM rAjatAM. bhAMjatAM bhAvika saMdehareka dharmanA vacana varase sadA, puSparAvarta jima mehare che ceTa che | 5 | zaraNa bIjuM bhaje siddhanuM, je kare karma cakacUrare, bhegave rAja zivanagaranuM jJAna AnaMda bharapurare 6 sAdhunuM zaraNuM trIjuM dhare, jeha sAthe ziva paMthare; mU la uttara guNa je varyA, bhavataryA bhAva nigraMthare che ce. zaraNa caithuM kare dharmanuM, jehamAM avara dayA bhAvare, je je sukhahetu jinavara kahyuM, pApa jala tAravA nAvare ! ceTa 8 cAranAM zaraNa e paDivaje, valI bhaje bhAvanA zuddha, padurita savi ApaNAM nidiye, jema heye saMvara vRdvire celA Ihabhava parabhava Acaya, pApa adhikaraNa mithyAtare jeha jinAzAtanAdika ghaNuM, nidiye te guNa dhAtare che ceje 10 che. guru taNAM vacana te avagaNa, gaMthiyA Apa mata jAlare, bahupare lekane bhUlavyA, nidiye teha jaMjAlare e ceTa che 11 che jeha hiMsA karI AkarI. jeha bolyA mRSAvAda, jeha paradhana harI harakhIyAM, kIdhalo kAma unmAdare che ceTa ! 12 che jeha dhana dhAnya mUchI dharI, seviyA cAra kaSAyare, rAgane dveSane vaza huA, je kIye kalaha upAya ce che 13 jUTha je Ala parane diyAM, je karyo pizunatA pApare, rati arati niMda mAyA mRSA, valiya mithyAtva saMtApare che seva 14 che pApa je evAM sevIyAM, teha nidiye trIhuM kAlare, sukRta ane numodanA kIjiye, jima heye karma visarAkare che 20 16 + 1 zobhatAM, 2 kSaya, 3 sAdhu, 4 pradhAna, 5 duSkarma. 6 asatya vacana, 7 cADIyApaNuM,
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha zrI amRtavelInI sAya. 195 vizva upagAra je jIna kare, sAra jina nAma sagare, te guNa tAsa anumadiye, punya anubaMdha zubha gare ce16 siddhanI siddhatA karmanA, kSaya thakI upanI jehare, jeha AcAra AcAryane caraNa vana siMcavA mehare che e che 17 jeha 2uvajhAyane guNa bhale, sUtra sajhAya pariNAmare, sAdhunI je vaLI sAdhutA, mUla uttara guNa dhAmare pA ceTa che 18 che jeha virati deza zrAvaka taNI, je samakita sadAcArare, samakita draSTi suranara taNI, teha anumadiye sArare che e che 19 me anyamAM paNa dayAdika guNA, jeha jina vacana anusArare, sarva te citta anumadiye, samakita bIja niradhAra che che 20 5 pApa navI tIvra bhAve karI, jehane navI bhava sAgare; ucita sthiti je seve sadA, teha anudavA lAgare che je che 21 ke thele paNa guNa parataNe, sAMbhaLI harSa mana ANaje, doSa lava paNa nija dekhatAM, nija guNa nija AtamA jANure ce22 ucita vyavahAra avalaMbane ema karI sthira pariNAmare, bhAviye zuddha naya bhAvanA, pAvanAzaya taNuM ThAma ce che 23 deha damana vacana pugaLa thakI, karmathI bhinna tuja rUpare, akSaya akalaMka che jIvanuM; jJAna AnaMda svarUpare che 24 karmathI kalpanA upaje pavanathI jema jaladhi vela, rUpa pragaTe sahaja ApaNuM, dekhatAM draSTi sthira melare che che 25 dhAratAM dharmanI dhAraNA, mAratAM meha vaDa cera, jJAna rUcI vela vistAratAM, vAratAM karmanuM jorare A 20 26 me rAga viSa deSa utAratAM, jAratAM 1 cAritra, 2 upAdhyAya. 3 pavitra irAde.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 zrI jena hitopadeza bhAga 2 che. zreSa rasa zeSare; pUrva muni vacana saMbhAratAM sAratAM karma vizeSare che cera7 dekhI mArga ziva nagarane, je udAsina pariNAmare, teha aNachoDatAM cAliye, pAsiye jIma parama dhAma 20 28 zrI naya vijaya gurU ziSyanI, zikhI amRtavelare eha je catura nara Adare, te lahe suyaza raMgarelare ceTa 29 iti zrI hitazikSA sajhAya samApta. 1 nAza karatA. samAptoDayaM graMthaH
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga trIjo. maMgalAcaraNa rUpa. zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI mahAvIrajina stana sArAMza. 1. adhyAtma vedIne paNa parAkaSTithI prApya, vidvAnAne paNa vacana aAcara ane carma cakSune pragaTa na dekhAya evA zrI vamAna prabhunI stuti karavA prayatna karU chuM. 2. he prabhu tArI stuti karavA ceogIjanA paNa asamartha che; te mArA jevAnu tA kahevuMja zuM ? paraMtu guNAnurAga tA teAnI pere mAre paNa nizcaLa che, AvA nizcaya karIne tArI stuti karatA huM pote mUkha chatAM aparAdhI TheratA nathI. 9 3. gabhIra arthavALI zrI siddhasena sUrinI racelI stu tiyA kayAM ! ane A aNukeLavAyelI stuti kyAM ? tathApi hasti nAyakanA paMthe cAlanArI tenA mALa gatimAM skhalanA po matA chatA zeAcavA ceAgya nathI. kemake te svapitAnAja paneta pagale cAlanArA hAvAthI te pitAnI pavitra padavI prApta karI zakeja che. 4. huM jine'dra vividha upAyeAvaDe Apa je duSTa doSone dUra karI nAMkhA che teja dveSane anya tIrtha nAyakA ApanI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ asUyAvake jANe heya nahiM tema svayaMsvIkArIne sArthaka (saphaLa) kare che, te AzcaryakAraka vAta che. kemake game teNe paNa duSTa rAga dvaSAdika do te dUraja karavA yogya che. chatAM temaNe te teja phuTa doSone Agraha pUrvaka svIkAraja karyo lAge che, eja mahA AzcaryakAraka che. 5. he nAtha ? vastu svarUpane yathAsthita batAvatA Apa lagAre ADaMbara racatA nathI. bIjA vAgAbarI te kaIka kapala kalpita vAte lAvIne khaDI kare che tevA miththAbarI-mahA paMDitathI saryuM? 6. kSaNe kSaNe zubha dhyAnanA balathI traNa jagatane, nitya prati atyaMta anugraha karatA Apa vidyamAna chatAM anyane Apa vinA nAma mAtra dayAne dAkhavanArA bIjA buddhAdika de. vane zA mATe Azraya karatA haze ? kharekhara te teonI zuddha deva tattvAdikanI kharI parIkSAnI gaMbhIra khAmIne lIdhe ja thavuM saMbhave che. zuddha tatva parIkSaka te vivekanA sadbhAve satya vastune anAdara karI zake ja nahi. 7. piteja kumArgane lavatA chatA anya janane paNa evA duSTa doSanA bhAgI kare che, bIjAne paNa evI ja ThagAI zIkhe che; ane sanmArgagAmIne, sanmArganA jANune, tathA sanmArga dakine, kevaLa guNaSathI aMdha thayelA sAkSAt anAdara kare che; eja khedakAraka che. 8. je AkAzamAM tagatagatA khajavA sahasA kIraNavALA sUryane parAbhava karI zake, teja anya darzanI jane ApanA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) sarvottama zAsananA parAbhava karI zake. sarvadarzI evA ApanA syAdvAda zAsananA kAi kayAre paNa parAbhava karavA samartha thaI zakeja nahi, 9 Azraya karavA caiAgya ane pavitra evA ApanA zAsanamAM je zaMkA athavA geravizvAsa kare che; te kharekharA svAdiSTa ane svahitakArI padhyamAMja sa'deha ane geravizvAsa kare che. 10 ame parIkSA pUrvaka kahiye chIe ke hiMsAdika asat karmanA upadeza karavAthI asarvajJa kathita hAvAthI tathA niya ane duddhijanAe Adara karelA heAvAthI ApanA sivAyanA anyanA Argama apramANu che, A vAta ame niSpakSapAtapaNe vicArIne kahIye chIe. 11. hitApadeza karavAthI, sarvajJa praNIta hovAthI, mAsAbhilASI uttama sAdhujanAe svIkArela hovAthI, ane pUrvApara artha viSaye virodha rahita hAvAthI ApanA AgamAja uttama janAe AdaravA ceAgya pramANabhUta che. anya asarvajJa kathita AgamA tevA pramANabhUta nahi hAvAthI mokSArthI janAe AAdaravA ceAgya nathI. 12. ApanA caraNamAM surendranu suMThana anya darInI mAnI cA na mAneA kiMtu Apanu' yathAvasthita vastunu` kathana temanAthI zI rIte niSedhI zakAze ? avidhi vacananuM utthApana karavA phAi paNa samartha thai zakatu ja nathI. 13. chatAM je A leAkeA ApanA sarvAMttama zAsananA anAdara kare che; yAtA temAM geravizvAsa dhAre che; te duSamA kALanA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) tSa che, athavA te te temanA rekhara uddeya prApta thayelA ane zubha kamanoja doSa che. 14. hajAre game varSo sudhI tapa kare, tathA yugamAyuga sudhI roganI upAsanA kare, te paNa ApanA pavitra mArgane pakaDayA vinA mokSanI IcchA rAkhatA chatAM te bApaDA mikSane pAmatA nathI. mATe mokSAthI sajajanee zuddha tatvane samyam samajI teneja Adara kara yukta che. zuddha tatvane barAbara oLakhIne tene pUrNa premathI svIkAra karI temAM ja tanmaya thaI rahenAra avazya mekSane pAmI zake che. ApanI pavitra bhaktithI bhavya janene divya cakSuvaDe aviruddha mArganuM yathArtha bhAna - thA pratIti thAo! ! tathAstu.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra sUtra rahasya-prastAvanA. ne sahaja svarUpa sAdhavAne jevA lakSathI kanezvara re chana matAnuyAyI janene sva svayegyatAnusAre dharma sAdhana ka2vA pharamAvyuM che, tenuM saMkSepathI paNa nicalarUpe svarUpa A graMtha uparathI bArIkIthI jotAM samajAze. tethI tatva gaveSI ja nija A graMthanA adhikArI che. A graMthamAM judA judA 32 agatyanA viSaye sabala yukti pUrvaka samajAvavAmAM AvyA che. te te viSayenuM madhyasthatAthI manana karatAM kaI paNa bhavyAtmA viSaya-kAmanAdikathI vyAvRtta thaI saheje nivRtti mArge caDhe evuM temAM sAmarthya che. rAgAdika aMtaraMga virImAtrane jaya karanAra jinezvara deva AtmA kalyANArthIone ke sanmArga upadize che, te AvA graMthathI saheje samajI zakAya che, A graMtha tattvajJAnane eka namUne che. yadyapi jainadarzanamAM tattvajJAna saMbaMdhI seMkaDe the vidyamAna che, te paNa te sarvemAM je kaMI vakatavya che, tenuM atra dehanarUpe kathana kareluM che, ema ukata graMthanA nAma tathA ta6 aMtargata viSaye uparathI samajI zakAya che. A viSayenuM svarUpa ekAeka tenA sArA saMskAra vinA vAMcavA mAtrathI samajI zakAya
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM ekatA mI-paramALa che ema nathI, mATe tenuM manana karavA ane tema karI jarUra jaNAya tyAM gurU gamya lahI samajavA dareke kalyANathine prathama bhalAmaNa che. nizcaya ane vyavahAra e baMne mArga jinapadiSTa che. - -vahAra mArga thaIne nizcaya mArga sAdhI zakAya che. zuddha jJAna darzana cAritramAM ekatA pAmI-tanmaya thaI javuM e nizcaya mArga che. athavA vibhAvane vamI-paraspRhAne tajI svabhAva ramaNuM thavuM, svarUpastha thaI rahevuM, teja nizcaya mArga che. tene pamADanAra vyavahAra mArga che. te vyavahAranI upekSA karanAra ubhaya bhraSTa thAya che, je mATe A graMthakAraja anya sthaLe kahe che ke nizcaya dRSTi hadaya dharI che, je pALe vyavahAra punyavaMta te pAmazeja, bhava samudrane pAra. che mana mehana jinajIka che A apUrva graMthanA Adara pUrvaka abhyAsathI bhavyAtmAo akSaya sukhanA adhikArI thAo! ema IcchI A prastAvanA pUrNa karUM chuM.' lekhaka svapara hitakAMkSI, karavijayajI.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 3 jo. // jJAnasAra sUtra // rahasyArtha sAthe. 1 pUrNatA-aSTaka. aiMdra zrI sukha magnena // lIlAlagnamivAkhilam // sacidAnaMdapUrNena // pUrNa jagadavekSyate // 1 // pUrNatA yA paropAdheH // sA yAcitaka maMDanaM // yA tu svAbhAvikI saiva // jAtyaratna vibhaanibhaa||2|| avAstavI vikalpaiH syAt ||puurnntaabdhe rivormibhiH|| pUrNAnaMdastu bhagavA~ / / stimito dadhi sannibhaH // 3 // jAgarti jJAna dRSTi zcet // tRSNA kRssnnaahi'jaaNgulii|| pUrNAnaMdasya tamsyiA // dainyavRzcikavedanA // 4 // pUryante yena kRpaNA // stadupakSaiva pUrNatA // pUrNAnaMda sudhA snigdhA, dRSTireSA manISiNAm // 5 // apUrNaH pUrNatAmeti, pUryamANastu hIyate //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitopadeza bhAga 3 je, pUrNAnaMda svabhAvo'yaM // jagadadbhuta dAyakaH // 6 // parasvatva kRtonmAthA ||bhuunaathaa nyUnate kSiNaH // svasvatva sukha pUrNasya // nyUnatA na hare rapi // 7 // kRSNapakSe parikSINe // zukle ca samudaMcati // dyotate sakalA dhyakSA // pUrNAnanda vidhoH kalA // 8 // ne rasthAthe che 1. IdranI sAhebI jevA sukhamAM magna thayele jIva jema jagata mAtrane sukhamaya dekhe che, tema sahaja AtmasukhathI pUrNa paNa jagata mAtrane pUrNaja dekhe che jema saMpUrNa sukhI sarvane sukhamadekhe che, tema sahajAnaMda pUrNa dRSTi paNa sarvane pUrNa ja dekhe che. athavA AtmAnI sahaja saMpatti saMbaMdhI svAbhAvika sukhamAM magna thayela zuddha-jJAnAnaMdI puruSa, A samasta jagatane indra jAla tulya kalpita kSaNika pudgalika sukhamAM magna thaI rahela dekhI, tethI udAsIna-virakta thaI rahe che. kalpita yugalika pUnarNatAne parihAra karanAra prANI sahaja Atmika pUrNatA pAmI zake che. 2. paraupAdhivAlI pUrNatA keInA yAcI lAvelA ghareNA jevI che ane svabhAvika pUrNatA te jAtivaMta rananI kAMti jevI che. upAdhimaya beTI mAnI lIdhelI pUrNatA cira sthAyi nahi hevAthI kSaNika che, ane kharI Atmika pUrNatA te cira thAyI hovAthI avihaDa che. pahelIne puTha devAthI bIjI kharI pUrNatA pAmI zakAya che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNatA-aSTaka 3, samudramAM mejAnI jema vikalpa taragathI mAnelI pUrNatA beTI che ane tevA vikalpa rahita kharI pUrNatAvAlA sahajAnaMdI satyarUSa te zAnta mahAsAgara jevA nizcala hoya che. khoTI pUrNatA tephAnI samudra jevI hAlakalavAlI che tethI vizvAsa rAkhavA gya nathI ane kharI pUrNatA te zAnta mahAsAgara jevI nizcala hevAthI sarvadA vizvAsapAtra tathA AdaravAyegyaja che, pUrNa adhikArIne ja te prApta thAya che. 4. tRSNArUpI kAlAnAganuM jhera kApavA jAMgulI maMtra jevI jJAnadachI jene jAgI che evA pUrNAnaMdI purUSane dInatArUpI vIMchIDAnI vedanA zA hIsAbamAM che? kharI vAta che ke jeNe tRSNane samUlagI chedI nAMkhI che tene paranI dInatA karavAnuM kAMI paNa prajana rahyuM nathI. tRSNanA taraMgamAM taNAtAne ja paranI dInatA karavI paDe che. 5. kRpaNa ke jenAthI saMtoSa mAne che evI jugalIka vastuonI upekSA karavI teja sAcI pUrNatA che. vivekI paMDita tanI daSTi pUrNa AnaMda amRtathI bharelI hoya che. evA svAbhAvika sukhathI kRpaNa leka kevala kamanasIba rahe che. 6. upAdhithI rahita purUSaja sahaja pUrNatA pAme che, paNa upAdhigrasta te tethI rahita rahe che, e pUrNAnaMdane sahaja ravabhAva jagatane AzcaryakAraka lAge che. 7 parane pitAnuM mAnavArUpa mehathI unmata thaelA pRpati nyunatAneja dekhe che, game teTalI saMpattithI saM. teSa pAmatAja nathI ane AtmAnA svabhAvika jJAnAdika guNa rane ja potAnA gaNI pUrNa sukha pAmelA puNAnaMdI purUSa te
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitepadeza bhAga 3 je. Idra karatAM koI rIte nyuna nathIja. purNAnaMdI purUSa sadA sahajAnaMdamAM magna ja rahe che. 8 jema kRSNapakSane kSaya thaye chate ane zukalapakSane udaya thaye chate caMdramAnI kalA sarva dekhe tevI rIte khIlavA mAMDe che, tema sarva pudgala parAvartanane aMta thaye chate ane carama pala parAvartana mAtra zeSa rahe chate asat kriyAnA tyAga pUrvaka sat kriyArUci jAgRta thatAM sahajAnanda kalAnI anukrame abhivRddhidvArA ane pUrNAnaMdacaMdra pragaTe che, - pUrNAnaMdI purUSa caMdranI pare sAkSAta svabhAvika sukha caM. drikAne anubhavI aneka bhavya cakorone AnaMdadAyaka thaI zake che. bhavya cakoro pUrNAnaMda caMdranA vacanAmRtanuM pAna karI karIne puSTa banI AnaMda magna thaI jAya che. 2manatA-3 . / pratyAhatyeMdriya vyUha // samAdhAya mano nijam / . dadhaJcinmAtra vizrAMti magna ityabhidhIyate // 1 // yasya jJAna sudhAsiMdhau, parabrahmaNi mgntaa|| viSayAMtara saMcAra, stasya hAlAhalopamaH // 2 // svabhAva sukha magnasya, jagattattvAvalokinaH // kartRtvaM nAnya bhAvAnAM, sAkSitvamavaziSyate // 3 // parabrahmaNi magnasya, zlathA paudgalikI kathA //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhanA kAmI cAmI karonmAdAH, sphArA dArAdarAH kaca // 4 // tejo lezyA vivRddhiryA, sAdhoH paryAya vRddhitH|| bhASitA bhagavatyAdau, setthaM bhUtasya yujyate // 5 // jJAna magnasya yacchama, tadaktuM naiva zakyate // nopameyaM priyA zleSai, nApi tacaMdanadravaiH // 6 // zamazaityapuSo yasya, vigruSopi mahAkathA // kiM stumo jJAnapIyUSe, tatra sarvAMgamagnatA // 7 // yasya dRSTiH kRpAvRSTi, giraH zamasudhA kiraH // tasmai namaH zubha jJAna, dhyAnamagnAya yogine // 8 // // rahasyArtha // 1. pudgalAnaMdIpaNuM tajI daI pAMce Idriya upara kAbu meLavI pitAnA manane samAdhimAM sthApI kevala jJAnAmRtanuM ja sevana karanAra purUSa svabhAvamagna thaye kahevAya che. jyAM sudhI jIva pitAnA mana tathA Idrine poteja vaza che tyAM sudhI te vibhAvamAM magna che. vibhAvane tyAga karanAra svabhAvane pAmI anukrame temAM magna thaI zake che mATe mana tathA Idriyane vaza karavA pramAdarahita pavitra jJAnAmRtanuM ja sevana karavA aheniza ujamAla thaI rahevuM cukata che. 2 jJAnAmRtanA sAgara evA parabrahma-paramAtmasvarUpamAM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI jena hitepadeza bhAga 3 jo. je magna thayela che tene bIjI bAbata halAhala jhera jevI lAge che. jeNe kSIrasamudranA jalanuM pAna karyuM hoya tene khArA jalathI tRpti kema vaLe? jeNe zAntarasanuM pAna karyuM che tene vijayarasa kema game? 3 sahajAnaMda sukhamAM magna ane jagata svarUpane jenArane parabhAvanuM karavApaNuM ghaTatuM nathI. tene te phakta sarvabhAvamAM sAkSIpaNuMja hevuM ghaTe che. sarva parabhAvamAM taTasthapaNuM tyajIne kartApaNuM karavA jatAM svabhAva hAni thAya che mATe mekSAthI che. vane sarvatra katRtva abhimAna sarvathA tyajI taTasthapaNuMja A daravuM yukta che. 4. parabrahmamAM magna thayela mahApuruSane pula saMbaMdhI | kathA ja priya lAgatI nathI. te anarthakArI suvaNadika dravyane saMcaya ke mane hara strImAM Asakti te heyaja zAnI? svaru5 sukhamAM magna thayelane kanaka ke kAminI hAlAM lAgatAM ja nathI. che. jema jema dIkSAne payaya vadhatuM jAya che tema tema - sAdhu puruSane cittasamAdhimAM vadhAre uteja jAya che, ema bha gavatI sUtrAdikamAM kahyuM che. te AvA svarupamana sAdhuomAMja - ghaTamAna thAya che. kahyuM che ke 2 bAra mAsanI dIkSAvAlA muni anuttara vimAnavAsI devanA sukhane ullaMghI jAya che. te deva kakaratAM paNa AvA muni adhika sukhI hoya che. kAraNa ke dIkSA vRddhithI temanI vezyAzuddhi thatI jAya che. ane nirmala vezyA cage cittanI adhika prasannatA hoya che, tethI svabhAvika sukhamAM vadhAre thatuM jAya che. 12 mAsamAM ATaluM sukha thAya che te adhikAdhika dIkSA paryAyanuM te kahevuM ja zuM? prabala zAnta
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiratA-aSTaka. vAhitAvaDe kevaLa nijasvarupamAM magna thaI rahe che. 6 jJAnAmRtamAM magna thayelAne je sukha saMbhave che te mukhathI kahI zakAya tevuM nathI. priyAnuM premAliMgana ke caMdanane rasa tevI zItalatAnuM sukha ApI zake ja nahi. kemake prathamanuM sukha satya svabhAvika ane atIkriya che ane priyAdikanuM kSaNika kRtrima ane indriyagocara hovAthI vibhAvika sukha ane asatya jamAtmaka che. 7. sahaja svAbhAvika zItalatAne puSTi karanAra jJAnAmRta nA leza mAtranuM sukha apAra che. te temAM savaze nimagna thaI rahenAra mahApuruSanA mahimAnuM te kahevuM ja zuM? 8. jenI daSTimAMthI karuNArasa vaSI rahyA che ane jenAM vacana samatArUpI amRtanuM siMcana karyA kare che evA zubha jJAna ane dhyAnamAM magna thayelA mahApuruSane namaskAra! jenI daSTimAM karUNA bharelI che, temaja jenI vANI amRta jevI mIThI ane zItaLa che, tene namaskAra! | I sthiratA-3NavA. vatsa kiM caMcalasvAMto, bhrAMtvA bhrAMtvA viSIdasi // nidhiM svasannidhAveva, sthiratA darzayiSyati // 1 // jJAna dugdhaM vinazyate, lobha vikSobha kUrcakaiH // Amla dravyAdivA'sthairyA, diti matvA sthiro bhv||2|| asthire hRdaye citrA, vAmetrAkAra gopanA //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ t zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo puMzcalyA iva kalyANa, kAriNI na prakIrtitA // 3 // aMtargataM mahAzalya, masthairyaM yadi nodhdhRtam // kriSadhasya ko doSa, stadA guNa mayacchataH // 4 // sthiratA vAGmanaH kAyai, ryeSA maMgAMgitAM gatA // yoginaH samazIlAste, grAme'raNye divA nizi // 5 // sthairya rakhna pradIpa, ddIpraH saMkalpadIpajaiH // tadvikalpairalaM dhUmai, ralaM dhUmaistathAzravaiH // 5 // udIrayaSyasi svAMtA, dasthairya pavanaM yadi // samAdhe dharma meghasya, ghaTAM vighaTayiSyasi // 7 // cAritraM sthiratA rUpa, mataH siddheSvapISyate // yataM tAM yatayo vazya, masyA eva prasiddhaye // 8 // 14 // rahasyArtha // 1. sthiratA AdaryA vinA svAbhAvika sukha sa MprApta thatuM nathI. sapUrNa sthiratAnA khaleja svabhAvamagna thAya che ane evA svarUpamagra mahApurUSaja pUrNAnaMda pAmI zake che. te vinA tA jIva jyAM tyAM sukhanI bhrAMtithI mAtra bhasyAja kare che mATe gurUmahArAja ziSyane sthiratA daravA upadeza Ape che ke he vatsa ! tu* asthira cittathI aneka sthale laTakI bhaTakIne zA mATe kheda dhAraNa kare che? phkata sthiratAnu* sevana karavAthI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiratA-aSTaka tane sarva samRddhi tArA ghaTamAMja dekhAze. thiratA vinA anata guNanidhAna svasamIpe chatAM dekhI zakAtuM nathI. 2. jema khaTAzathI dUdha phATI jaI vinAza pAme che, tema asthiratA ge thatA aneka saMkalpa vikalpathI jJAna guNa kSobha pAmI vinAza pAme che. ane sthiratA ge jJAna guNanI vRddhi thAya che ema samajIne tuM sthira thA. 3. citta asthira chate karavAmAM AvatI aneka prakAranI kiyA kalyANakArI thatI nathI. jema vyabhicAriNI strI caturAI bharelAM vacana bole che ane ghumaTo tANIne cAle che chatAM avaLI cAlathI tevI ceSTA teNIne hitakArI nathI. tema capala cittavALAnI paNa vividha kriyA AzrayI jANavuM. pativratA strInI pavitra AzayavALI kriyAnI pere sthiratAvaMtanI sarva ucita kiyA lekhe paDe che. 4. jyAM sudhI asthiratArUpI aMtaranuM bhAre zalya uddharyuM nathI tyAM sudhI game tevI uttama kriyA paNa yatheSTa phala ApI zakaze nahIM. jema zarIranI zuddhi karyA bAda lIdheluM auSadha tatkAla guNa karI zake che, tema asthiratAvALAnA anuSThAna AzrayI paNa samajavuM. 5. jemane mana vacana ane kAyAvaDe saMpUrNa sthiratA vyApI gaI che tevA gI purUSane gAmamAM ke vanamAM divasamAM ke rAtrimAM samabhAva varte che. jemane sage sthiratA thaI che tevA mahApurUSane sarvatra samapariNamaja varte che. kharuM kalyANa paNa temanuM ja thAya che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zrI jena hitopadeza bhAga 3 je. 6. je ghaTamAM eka sthiratA pragaTe te aneka prakAranA malIna saMkalpa vikalpa svataH upazame. kemake malIna saMkalpa vika asthira manamAM ja prabhave che. jema dedIpyamAna ratnane dIpaka mehelamAM pragaTa hoya, te dhumADAvaDe maMdirane zyAma karI nAMkhe evA kRtrima dIvA karavAnuM prajanaja na rahe, tema je manamaMdiramAM eka sthiratAnuNa pragaTa thAya che temAM ane nyathA uThatA aneka prakAranA saMkalpa vikalpa svayaM upazama pAme ane AtmAnI sahaja jJAnati sthAyIpaNe prasare jethI sarva bhAvane hastAmalakanI pere dekhI zakAya. 7. he vatsa! je tuM sthiratAne tyAga karIne asthiratAnI udIraNA karIza te tArI ghaNI mahenatathI vAdhelI samAdhi De. lAI jaze. jema prabala pavananA ge meghaghaTA vikharAI jAya che tema saMkalpa vikalpa karavAthI pUrve mahA parizramathI pedA karelI samAdhine lepa thaI jaze. mATe jema bane tema sarva saM. kalpa vikalpane samAvine thiratA ge samAdhisukhamAMja mane na rahevuM ucita che. asthiratA karavAthI te prApta thayelI samAdhine paNa nAza thaI jAya che. 8. AtmaguNamAM ja sthiratA karavI tenuM nAma bhAva cAritra che. evuM nizcaya cAritra te siddha bhagavAnamAM paNa varte che. eTale ke siddha bhagavAne paNa sthiratA-cAritrane saMpUrNa svIkAra kare che. ema samajIne sthiratAguNane pragaTa karavA mATe sarva munie avazya udyama kara yukta che. sthiratAguNa vinAnuM cAritra paNa niSphalaprAyaja che.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirbhIDa - aSTa // 4 // nirmoha - aSTaka // ahaMmameti maMtro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt // ayamevahi naJ pUrvaH, pratimaMtro'pi mohajin // 1 // zuddhAtmadravya mevAshaM, zuddha jJAnaM guNo mama // nAnyo'haM na mamAnye ce, tyado mohAstra mulvnnm||2|| yo na muhyati lagneSu, bhAveSvodayakAdiSu // AkAzamiva paMkena, nAsau pApena lipyate // 3 // pazyanneva paradravya, nATakaM pratipATakam // bhavacakra purastho'pi, nAmUDhaH pari khidyate // 4 // vikalpa caSakai rAtmA, pIta mohAsavo hyayam // bhavoccatAla muttAla, prapaMca madhitiSThati // 5 // nirmala sphaTika syeva, sahajaM rUpamAtmanaH // adhyastopAdhi saMbaMdho, jaDa statra vimuhyati // 6 // anAropa sukhaM moha, tyAgAdanubhavannapi // Aropa priya lokeSu vaktumAzcaryavAn bhavet // 7 // yazviddarpaNa vinyasta, samastAcAra cArudhIH // ka nAma sa para dravye 'nupayogi nimuhyati // 8 // te
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga 3 e. che tyArtha che 1. huM ane mAruM e mehane mahAmaMtra che. teNe AkhA jagatane AMdhaluM karyuM che. paNa je tenI pUrve eka nakAra joDaze, hoya te "nahi huM ane nahi mAruM" e pratimaMtra thAya che ane tethI sAmA mahine ja parAjaya thAya che. mohe pitAnA maMtrathI jagata mAtrane vaza karI lIdheluM che paNa je saddaguru kRpAthI pratimaMtra hAtha lAge che tethI samUlaga mehane ja parAbhava thaI zake che. mATe mehane parAjaya karavA mATe mokSAthae te pratimaMtraneja seva yukta che. mamatAne mukIne samatAne sevavAthI ukta maMtra siddha thaI zake che, 2. zuddha Atmadravya eja huM chuM ane zuddha jJAnaguNa eja mAruM sarvasva che. paNa A deha e huM nahi temaja lahamI kuTuMba vigere mAruM nathI evI zuddha samaja mehane vinAza karavA samartha zastrarupa nIvaDe che. 3. game tevA samayegamAM je samatA dhArI rAkhI muMjhAtA nathI te AkAzanI jema pApapaMkathI lepAtAja nathI. sama viSama sAgomAM muMjhAI je saMkalpa vikalpane vaza thaI AddhyAnamAM paDI jAya che teja pApa paMkathI lepAya che. 4. saMsAramAM rahyA chatAM ThekANe ThemaNe saMsAranuM nATaka je. ine je kheda pAmatA nathI tevA madhyastha daSTi mehathI lepAtA nathI. saMsAramAM sagayege paNa je samabhAva tajatA nathI ane ne sarvatra samAnabhAva rAkhe che evA samabhAvIne samatAnA balathI moha parAjIta karI zakatuM nathI.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirmANa aSTaka 5. mehanI prabaLatAthI vividha vikalpane vaza thaIne chava dIrdhasaMsAra paribhramaNa kare che. jema uparAupara dArunA pyAlA pIvAthI paravaza thayelA jIva aneka prakAranI kuceSTA karyA kare che tema mohanA prabala vegamAM taNAtA jIvanA mahA mAThA hAla thAya che mATe sukhanA athI jIve meha madirAthI dUra rahevA samatAne dhArI saMkalpa vikalane zamAvI devA yatna kare cukta che. ema karavAthI sahaja svabhAvika nirvikalpa zAnta sukhanI prApti thaI zake che. prabala mehane parAdhIna thayele prANa svamamAM paNa evuM sukha pAmI zakatuM nathI. 6. AtmAnuM svabhAvikarUpa te aphaTika ratna jevuM nimala che. paraMtu pugalanA saMbaMdhathI chava jaDa je thaI temAM muMjhAI jAya che. jema sphaTika ratnane rAtuM pIluM lIluM ke kALuM phUla lagADavAthI te lagADelA kulanA prasaMgathI AkhuM ratna tadrupaja thaI jAya che, tema jIva paNa upAdhi saMbaMdhathI jaDa jevuM banI jAya che. puNya pApa rAga dveSAdika jIvane kevala upAdhirUpa che. jyAM sudhI jIvane tene saMbaMdha rahe che tyAM sudhI te tenuM zuddha svarUpa saMpUrNa rIte pragaTa karI zakato ja nathI paNa tene saMpUrNa viyoga thaye chate AtmAnuM zuddha svarUpa sahaja pragaTa thaI rahe che. 7 mehanA kSayathI sahaja Atmasukhane sAkSAt anubhavatAM chatAM pulika sukhane sAcuM miSTa mAnanArA lekenI pAse tenuM kathana karatAM Azcarya lAge che. kemake pukalAnaMdI jIvane A tmika sukhane sAkSAta anubhava thaI zakto nathI. ane sAkSAta anubhava thayA vinA tenI pratIti paNa AvI zakatI nathI.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitepadeza bhAga 3 je. tethI nirmohI purUSa adhikAra mujaba ja upadeza Ape che. 8. je mahAzaya zuddha samajapUrvaka samasta sadAcArane sevavA ujamAla rahe che te prajanavinAnA parabhAvamAM zA mATe muMjhAya? jema nimala ArIsAmAM vastunuM yathArtha darzana thaI zake che tema nimala jJAnadaguge AtmA svakartavya samyaga samajIne tenuM nirabhimAnatAthI ArAdhanA karI zake che. nirmala jJAnavaDe svakartavyanuM svarUpa nidhArIne je zubhAzaya tenuM sevana kare che te avazya phatehamaMda nIvaDe che. ... // 5 // jJAnASTaka. // majjatyajJa kilAjJAne, viSTAyAmiva zUkaraH // jJAnI nimajjati jJAne, marAla iva mAnase // 1 // nirvANa pada mapyekaM, bhAvyate yanmuhurmuhuH // tadeva jJAna mutkRSTaM, nibaMdho nAsti bhUyasA // 2 // svabhAva lAbha saMskAra, kAraNaM (smaraNaM) jJAna missyte|| dhyAndhyamAtramatastvanya, tathA coktaM mahAtmanA // 3 // vAdAMzca prativAdAMzca. vadaMto'nizcitAMstathA // tattvAntaM naiva gacchaMti, tilapIlakavadgatau // 4 // svadravya guNa paryAya, caryA varyA parAnyathA // iti dattAtma satASTa, muSTi jJAnasthitirmuneH // 5 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zALAka 22 asticed graMthibhir jJAnaM, kiM citraistaMtrayaMtraNaiH // prIpAH kopayunyante, tamonI vizvet // 6 // mithyAtvazailapakSacchid, jJAnadaMbholizobhitaH // nirbhayaH zakravadyogI, naMdatyAnaMdanaMdane // 7 // pIyUSamasamudrotthaM, rasAyanamanauSadham // ananyA pekSa maizvaryaM jJAnamAhurmanISiNaH // 8 // // rahasyArtha 1. nirmala jJAnavarDa vastutattvanA nirdhAra karIne je sadAcArane seve che teja mAhanA vinAza karI zake che. mATe nila jJAna guNu AdaravA zAstrakAra AgrahapUrvaka kahe che. jema bhUMDa, vizvAmAM magna rahe che tema mUDha mANasa ajJAnamAMja magna rahe che paNa jJAnI puruSa te jema hu`sa mAnasa jalamAM magna rahe.. che tema nirmala jJAna guNumAMja magna rahe che. jJAnI puruSa ka* dApi jJAnamAM ati dhAratA nathI. athavA jJAnaja tenA khare khArAka hAvAthI te tene atyaMta AdarathI seve che. 2. jenAthI rAga dveSanA atyanta kSaya thavA pUrvaka mAkSapadanI prApti thaI zake evA paNa eka padanA vAravAra abhyAsa karI temAM tanmaya thavu. teja jJAna zreSTa che. 8 mAruSa mAtuSa jevA eka padmathI paNa kalyANa sAdhI zakAya che. tevAja vadhAre padma DAya
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ -22 zrI jena hitopadeza. bhAga 3 je. tenuM te kahevuM ja zuM? paNa bhArabhUta evA zuSka jJAnamAtrathI kaMI kalyANa nathI. 3. jethI svabhAva nirmala thAya eTale AtmapariNati sudharatI jAya evuM ja jJAna meLavavuM sAruM che. bAkInuM jJAna te kevala bajArupa che evuM zAstrakAra kahe che. 4. anizcita vAdavivAdane vadatAM thakAM, jema ghAMcIne baLada game teTaluM cAle te paNa tene aMta AvatuM nathI, tema tatvane pAra pAmI zakAteja nathI, sAdhya daSTithI dharmacarcA karatAM ke namrapaNe tatvakathana ke zravaNa karatAM kevala hitaprAptija thAya che. mATe zuka vAdavivAda tajIne kevala tattvajanA karavI. 5. Atma dravyanA guNa payayanI paryAcanA karavI ja zreSTha che, bIjI nakAmI bAbatamAM vakhata gumAvavo yukta nathI. evI samajapUrvaka sahaja saMtoSa dhAranAra muni muSTijJAnanI sthitivAlA gaNAya che. muSTijJAna saMkSipta chatAM sarvottama che, tethI sarva parabhAvathI viramI muni sahaja svabhAvaramaNa bane che. 6. mithyAtvane bhedI samakti prApta karAve evuM samyagra jJAna je pragaTa thAya che te sArabhUta jJAna pAmI bIjA zAstra parizramanuM kaI projana nathI. je svAbhAvika daSTithI aMdhakAra dUra thatuM hoya te kRtrima dIvAnuM zuM prajana che? sAce jIve jenA ghaTamAM ja pragaTa che tene sahaja svAbhAvika prakAza malyAja kare che tethI te mithyAtva aMdhakArane vinAza karI AnaMdamagnaja rahe che. sArabhUta jJAna vinA lAkhegame kalezakAraka-zAstra vileDathI zuM vaLavAnuM? cAkhI daSTivAlAne eka paNa dave basa che, ane aMdha daSTine hajAra dIvAthI paNa upakAra thaI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnASTaka zakavAne nathI. samyaga jJAnavAnuM samyagu darzana yA samakita ratnanA prabhAvathI divyadaSTija kahevAya che. 7. mithyAtva zalane davA samartha jJAnarUpa vajathI zobhita muni nirbhaya chatAM zaka IdranI pere AnaMda naMdanamAM vicare che. ratnatrayI maMDita muni nirbhaya chatAM sahajAnandamAM masta rahe che. tevA gI purUSane saMyamamAM arati thavA pAmatI nathI. - 8 prAjJa purUSa kahe che ke jJAna, samudrathI nahi utpanna thayeluM abhinava amRta che. auSadha vinAnuM apUrva rasAyaNa che. ane sarvathI zreSTha evuM anupama ezvaryA che. bhAgyavaMta bhAja tene lAbha lahI zake che. bhAgyahInane te prApta thaI zakatuM ja nathI. saibhAgI bhamare tene madhura rasa pIve che. ane durbhAgI tenAthI dUraja rahe che. vikalpa viSayottIrNaH, svabhAvAlaMbanaH sadA // jJAnasya paripAko yaH, saH zamaH parikIrtitaH // 1 // anicchan karma vaiSamyaM, brahmAMzena samaM jagat // AtmAbhedena yaH pazye, dasau mokSaMgamI zamI // 2 // ArurukSurmuniyoMgaM, zrayedbAhyakriyAmapi // yogAruDhaH zamAdeva, zuddhayatyaMtargatakriyaH // 3 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitApadeza, bhAga 3 jo, dhyAnavRSTerdayA nadyAH, zamapUre prasarpati // vikAratIravRkSANAM, mUlAdunmUlanaM bhavet // 4 jJAnadhyAna tapaH zIla, samyaktva sahito 'pyaho // taM nAnoti guNaM sAdhu, ryaM prApnoti zamAnvitaH // 5 // svayaMbhUramaNasparddhi, varddhiSNu samatA rasaH // muniryenopamayeta, kopinAsau carAcare || 6 || zamasUkta sudhAsiktaM yeSAM naktaM dinaM manaH // kadApi te na dahyante, rAgoragaviSormibhiH // 7 // garjadajJAna gajotluMga, raMgad dhyAna turaMgamAH // jayanti munirAjasya, zamasAmrAjya saMpadaH // 8 // 24 // rahasyAtha 1 sakalpa vikalpane zamAvI AtmAne saheja zItalatA sadA ApanAra evA zamaguNune samyag jJAnanA uttama phalarUpe jJAnI purUSAe vakhANela che. upazamavata vividha vikalpa jALathI mukta hoi zake evA paripakava jJAnanA khalathI sahaja svahita sAdhI zake che. je zAnta AtmA, kanI viSamatAne nahi lekhatAM, sarve jagaja tune saheja sukha melavavA eka sarakhI sattA hovAthI,
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zamASTakam gADha muni tela prathama tenAra hovAthI Atma samAnaja lekhe che, te avazya mokSagAmI thAya che athAta jene sarvatra samabhAva vyApe che te jarura mokSa sukha sAdhI zake che. - 3 gAruDha thavA IcchanAra sAdhune te brahma ( vyavahAra) kriyAnI apekSA rahe che. paNa gADha muni te aMtarakriyAne Azraya karanAra levAthI kevala samaguNathIja zuddha thAya che. prathama te caganI capalatA vAravA ane sahaja sthiratA sAdhavA Apta puruSe upadezelI vyavahArika kriyA karavI paDe che paNa anukrame abhyAsabale mana vacana ane kAyAnI cAlatA zAnta thaye chate munine uttama kSamAdika sahaja zuddhakriyA yege aMta2 zuddhi thaI zake che. tevI gyatA pAmavA prathama abhyAsa karI aMte sahaja kSamAdika aMtaraMga kriyAthI Atmazuddhi sAdhavI sulabha paDe che. megyatA vinA kArya sAdhavA jatAM aneka muzIbate AvI paDe che. 4. dhyAnanI vRSTi thavAthI, zuddha karuNArupI nadI zamapUrathI evI te chalakAI jAya che ke tenA kAMThe rahelA vividha vi. . kAra-vRkSa mUlathI ja ghasaDAI jAya che, jyAre nirmala yAnAmR. tanI vRSTi thAya che tyAre zuddha ahiMsaka bhAvanI evI te abhivRddhi thAya che ke tenA zAnta rasanA prabala pravAhathI sarva prakAranA viSayavikAre samUlagA ghasaDAI jAya che, tethI tenA kaTuka phalanI bhIti rahetI ja nathI. 5. jJAna dhyAna tapa zIla ane samyakatva sahita paNa sAdhu, upazAMta muni jeTale guNa pAmI zake nahi. sarva guNamAM upazamaguNa pradhAna che. tethIja upasAMtamuni sarvathI vadhAre suMkhI che. rAga dveSAdika duSTa dene dUra kayAMthI ja sahaja kSamA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mo jena hipadeza bhAga 3 je. guNage zamatA Ave che, jethI te zAnta AtmA koI paNa aparAdhInuM aMtarathI paNa ahita karavA IcchatuM nathI. ame tevA aparAdhI upara paNa karuNa rasathI banI zake teTale upakAra karavA irache che. 6. svayaMbhUramaNa samudra karatAM adhika samatA rasathI bhare lA muninI barAbarI kare evI koI paNa cIja dunIyA bharamAM dekhAtI ja nathI, svayajUramaNamAM paNa parimita jela che ane upazAnta munimAM te kSaNe kSaNe samatA rasanI abhivRddhi thayA ja kare che. 7. jenuM mana sadA samatA amRtathI bhInuM ja rahe che, tene rAga bhujaMgamanuM jhera kadApi caDhI zake ja nahi. jenA hadayamAM samatArUpI amRtanI vRSTI thaI che tene rAgadveSAdika bALI zake ja nahi. kaluSita manavAlAmAMja rAga dveSAdika duSTa vi. kAre prabhave che. 8. gAjatA jJAnarUpI hAthIo tathA ucA ane nAcatA dhyAna rUpI ghaDAovAlI munirAjanI zama sAmrAjyanI saMpadA sadA jayavaMti varte che, upazAta munirAjane ati uttama jJAna ane dhyAnarUpa anupama lakSmI dvArA zreSTha akhaMDa sukha svAdhIne thAya che. te 7 phaMdiyAnamASTama II bibheSi yadi saMsArA, mokSa prApti ca kAMkSasi // tadediya jayaM kartuM, sphoraya sphAra pauruSam // 1 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 IkiyaparAjayaSTakama vRddhAstRSNA jalApUNe, rAlavAlaiH kileMdriyaiH // . mUrchAmatucchAM yacchanti, vikAra viSa pAdapAH // 2 // sarita sahasra duSpUra, samudrodara sodaraH // tRptimAneMdriya grAmo, bhava tRpto'ntarAtmanA // 3 // AtmAnaM viSayaiH pAzai, bhavavAsaparAGmukham // iMdriyANi nibadhnati, moha rAjasya kiMkarAH // 4 // girimRtsnAM dhanaM pazyana, dhAvatIMdriya mohitaH // anAdi nidhanaM jJAnaM, dhanaM pArthe na pazyati // 5 // puraH puraH sphurattRSNA, mRgatRSNAnukAriSu // iMdriyArtheSu dhAvanti, tyaktvA jJAnAmRtaM jddaaH|| 6 // pataMga muMga minebha, sAraMgA yAnti dudezAm // ekaikeMdriya doSAce, duSTai staiH kiM na paMcabhiH // 7 // vivekadipahayakSaH, samAdhi dhana tskraiH|| iMdriyairnajitoyo'sau, dhIrANAM dhuri gaNyate // 8 // ||rhsyaarth|| 1. je tuM saMsAra paribhramaNanA duHkhathI Darate heya ane akhaMDa evuM mekSasukha svAdhIna karavA Icchate hoya te
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevAmAM ja hathI cha mahI te paga zrI jainahitopadeza bhAga 3 je. Idriya vargane damavA prabala prayatna kare. vividha viSaya sukhanI vAsanA mekSAthI jIvane paNa bAdhaka thAya che. mATe prathama vividha viSayamAM bhaTakatA mana ane Idriyane damIne vaza karavA yukta che. anyathA teone vaza paDi rahevAthI uddhata gheDAnI piThe teo jarUra jIvane viSama evA durgatinA mArgamAMja. kheMcI jAya che. paNa je temane ja Agama yuktithI vaza karI levAmAM Avaze te AtmA aMte akhaMDa sukha sAdhI zakaze. - 2. tRSNa-jalathI paripUrNa evA Idriya kayArAthI vRddhi pAmelA vikAra viSayavRkSa jIvane mahA mUcha upajAve che, jema jema jIva vividha viSayane seve che tema tema tenI tRSNa sateja thAya che, ane aMte asaMtuSTa rahI A dhyAna ege - mahAvikArane te bhaje che. ema samajI saMtoSane sevanArA je mana ane Idriya upara accho kAbu meLavI aMte avazya akhaMDa sukha sAdhI zake che, bAkI kAmAndha te kSaNika sukha mATe anaMta ane akSaya sukhane gumAvI anaMta apAra duHkhane ja vahorI le che. tevI jIva sarva duHkhane sahajamAM jalAMjalI daI apAra sukhamAM avagAhI rahe che, ema samajI saMteSa guNane seva yukta che. - . jema hajAre game nadIothI paNa samudra pUrAte nathI tema game teTalA viSayasaMgathI paNa Idriyavarga dharAte nathI, jema IdhanathI Aga ulaTI vadhe che tema anukUla viSaya bhege ulaTI tRSNa vRddhigata thAya che mATe sahaja saMtoSI thavuM cukta che. jema jema saMtoSa guNa vadhe che tema tema sahaja sukhanI vRddhi thAya che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikiyaparAjayASTakama, 4. saMsArathI udvega pAmelA chavane paNa Idriya viSayapAzathI bAMdhI le che te saMsAramAM racyA pacyA rahenAranuM te kahevuM ja zuM? tevAne te te sadA saMtApyAja kare che paNa mekSAthI jIvane paNa lAga maLe choDatI nathI. kemake te zoharA jAnI cAkarIe ja che, mATe mokSArthIe temanAthI vadhAre ce. tatA rahevuM yukta che. 5. Idriya saMbaMdhI viSayasukhamAM muMjhAyele jIva dhanane athe DuMgaranI maTeDa jove che paNa AtmasamIpeja raheluM zAsvatuM jJAnadhana tapAsate nathI, kharuM jotAM viSaya virakta jIvane ja sAcuM jJAnadhana hAtha lAge che. viSayAnya jIvane kAma ane artha ja priya hovAthI tene kharI prIti vinA tatva dhana hAtha lAgatuM ja nathI, mATe anAdinI viSayavAsanA tajIne satya jJAnamAM prIti dhAravI yukta che. 6. adhikAra adhika tRSNAne vadhAranAra viSaya sukhamAMja muDha cha magna rahe che, paNa jJAnAmRtane Adara karI zakatA nathI. kharUM che ke khAkharAnI khIsakelI AMbAnA rasamAM zuM jANe? amRta samAna jJAna te viSayasukhathI viraktane ja prApta thaI zake che. 7. eka eka IdriyanA deSathI, pataMgiyA, bhamarA, mAMchalAM hAthI tathA haraNa durdazAne pAme che te duSTa evI pAMce Idrine paravaza thaI vartanArA mUDha jenuM te kahevuM ja zuM? 8. vivekarUpa kuMjarane vidAravA kezarIsiMha samAna tathA samAdhi dhanane haravA sAkSAt cera samAna evI IdriyethI
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitopadeza bhAga 3 je. jeo chatAyA nathI teoja dhIra purUSamAM dhuraMdhara che. jitepriya purUSe ja kharA zuravIra gaNAya che. // 8 // tyAgA'STakam // saMyamAtmA zraye zuddho, payogaM pitaraM nijam // dhRtimaMbAMca pitarau, tanmAM visRjataM dhruvam // 1 // yuSmAkaM saMgamo'nAdi, baMdhavo'niyatAtmanAm // dhruvaika rUpAn zIlAdi, baMdhUnityadhunAzraye // 2 // kAntA me samatai vaikA, jJAtayome smkriyaaH|| bAhya vargamiti tyaktvA, dharma saMnyAsavAn bhavet // 3 // dharmAstyAjyAH susaMgotthAH, kSAyopazamikA api // prApya caMdana gaMdhAbha, dharma saMnyAsa muttamam // 4 // gurutvaM svasya nodeti, zikSA sAtmyena yaavtaa|| Atma tattva prakAzena, tAvat sevyo guruuttmH||5|| jJAnAcArAdayopISTAH, zuddha sva svapadAvadhi / nirvikalpe punastyAge, navikalpo na vA kriyaa||6|| yoga saMnyAsatastyAgI, yogAnapyakhilAM styajet // ityevaM nirguNaM brahma, paroktamupapadyate // 7 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAgASTakam vastutastu guNaiH pUrNa, manaMtai rbhAsate svataH // harSa vyakatvAtmanaH sayoniprastha vidhoriya|| 8 // 31 // raddasyArtha // 1, sayamI AtmA zuddha upayegarupi pitAnA tathA dhRtirupi mAtAne Azraya karI leAkika manAtA mAtApitAnA saga nizcaya pUrvaka tajI deche. jyAM sudhI laukika sa`kha'dhIe sAthe sneha mAMdhyA rahe che, tyAM sudhI nirmala jJAna, dhyAna tathA samAdhirUpa AtmasayamamAM rati paDatI nathI. zuddha sayamamAM raMga lagADavA mATe ane sahaja Ananda luiMTavA mATe lokika sneha avazya tajavA yukta che, 2. saMyamArthI AtmasvAthI khAMdhavAnA tyAga karIne zIla sa`tASa pramukha paramAthI ane nizcala pariNAmavALA aMAnA Azraya karavA ujamAla rahe che. jyAM sudhI kRtrima svAzrI khaAmAM prIti che tyAM sudhI satya paramAthI zIlAdika saddaguNAmAM prIti jAge nahi, mATe zIlAdika satya 'dhumAM akRtrima prema jagAvatrA arthe anAdi aviveka ceAge lAgelA svAthI lAkika khadhuo pratinA kRtrima rAga avazya tajavAja joie. kRtrima rAgano tyAga karatAM saheja sAtvika prema avazya jAgavAnA. 3. sayamAthI puruSa samatArupI srInA tathA sAdharSIrupI jJAti janAnAja Adara kare che, paNa bAkInA matalakhIyA lAkika saMbadhIone tyAgaja kare che. lAkika sa'madhane vivekathI cheTTIne Atmasayamane sAdhavAvALe uttama tyAgI kahevAya che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinahitopadeza bhAga 3 ja. 4. zuddha lAyaka jJAnadarzaka cAritrAdika guNe prApta thaye chate pUrvalA azuddha abhyAsika guNe tyAjya thAya che, AtmAnA zuddha jJAnAdika sadaguNemAM evI sahaja apUrva zItalatA tathA suvAsanA rahelI che ke tene pAmIne AtmahaMsa bIje kayAMya paNa sthIti karatA nathI. phakta temaja sarva saMga tajIne layalIna thaI rahe che. 4. AtmAnuM svarupa jethI samyagU samajI zakAya evA tatvajJAnanA prakAzavaDe svayaM AtmAne zikSA ApI sudhArI zake tevuM guruva pitAne prApta na thAya tyAM sudhI uttama gurunuM zaraNa avazya AdaravuM yukta che, va kalyANa sAdhavAne saMpUrNa adhikAra prApta thayA bAda gurunI AjJAthI ekalA vicaravAmAM paNa hita che, paraMtu tevI gyatA pAmyA pahelAM svachaMdatAthI ekalA vicaratAM te kevaLa ahitaja che. - 2. jyAM sudhI sadAcAranI saMpUrNa zuddhatA siddha thAya nahi tyAM sudhI jJAnAcAra Adi sakala AcAra avazya sevya che, 5Na jyAre asaMga caganI prApti thaze tyAre keI vikalpa paNa raheze nahiM, temaja kriyA karavAnI ciMtA paNa raheze nahi, prathama mananI sthiratA mATe sadA AcAra pAlavAnI jarura che. AcAranI zuddhithI mananI zuddhi vizeSe thAya che, ane aMte nirvikalpa samAdhi siddha thaye chate sarva vikalpa tathA kriyA svataH upazame che. paraMtu paripUrNa gyatA-adhikAra prApta karyA pahelAM ApamatithI jeo sadAcArane anAdara kare che, teo ubhaya bhraSTa thaI aMte bhAre pazcAtApanA bhAgI thAya che, mATe prathama AcAra zuddhidvArA mana zuddhi karI te vaDe anukrame vacana ane
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyASTakrama. 33 krAya zuddhi prApta karavA prayatna sevavA; trividha zuddhithI sahaja samAdhi siddha thatAM anukrame vividha vikalpo tathA kriyAonA 'ta Avaze e vAta khAtrIpUrvaka mAnavI. 7. tyAgI-sauMyabhI siddha yogI thAne samasta yog-vyaapAraneA tyAga kare che ane sa'pUrNa viveka ge nirguNa brahma-5ramAtma padane prApta kare che. e tyAganuM ja mahAtmya che. 8, saMpUrNa tyAgI-saMyamI sAdhu nila caMdranI pere va stutaH anaMta guNu jyAtithI svataH prakAze che. saMpUNa vibhAva tyAgathI pUrNa vivekayeAge nila AtmasvabhAva svata: pragaTe che. // 9 // kriyASTakam // jJAnI kriyAparaH zAnto, bhAvitAtmA jiteMdriyaH // svayaM tIrNo bhavAM bhodheH paraM tArayituM kSamaH // 1 // kriyAvirahitam haMta, jJAnamAtramanarthakam // gatiMvinA pathijJo'pi nApnoti puramIpsitam // 2 // svAnukUlAM kriyAM kAle, jJAna pUrNopyapekSate // pradIpaH svaprakAzo'pi, taila pUrvyAdikaM yathA // 3 // bAhyabhAvaM puraskRtya ye kriyAM vyavahArataH // vadane kavalakSepaM, vinA te tRptikAMkSiNaH // 4 // guNavad bahumAnAde, nitya smRtyAca satkriyA //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo. jAtaM na pAtayedbhAva, ma jAtaM janayedapi // 5 // kSAyopazamike bhAve, yAkriyA kriyate tathA // patitasyApi tadbhAva, pravRddhi jIyate punaH // 6 // guNa vRddhyaitataH kuryAt kriyAmaskhalanAya vA // ekaM tu saMyamasthAnaM, jinAnAmavatiSThate // 7 // vaconuSThAnatA saMga, kriyAsaMgatimaMgati // seyaM jJAnakriyAbheda, bhUmirAnaMda picchalA // 8 // " // raddasyArtha|| 1. samyag jJAna ane kriyAne sevanAra zAnta ane bhAvita AtmA jitendriya thai A bhayakara bhavAdadhithI pAte tA chatAM anyane paNa tAravA samartha thAya che. upara batAvelA saguNA vinAnA mAhyADaMbarI svaparane tAravA zaktivAn nathI. 2. kriyA AcaraNa vinAnu` kevaLa zuSkajJAna nila che, ane sadAcaraNa yukta sava mAna sala che. kemake mAnA jANuM chatAM paNa gamanakriyA vinA icchita sthAne pahoMcI zakatA nathI. ane gamanakriyA caiAge sukhe samAdhithI iSTa sthAne hAcI zake che. ema nirdhArIne mhATI mhoTI vAtA karIne nahi viramatAM sAkSAt kriyAruci thavu. 3. jema dIvA svaprakAzaka chatAM telavATa vigerenI apekSA rAkhe che tema sa pUrNa jJAnIne paNa kAle kAle Atma anukUla
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAkrama, 35 kriyA karavI paDe che, jema telavATa vigere anukula sAdhana vinA dIvA khalI zakatA nathI, phakta telavATa vagere hAMce tyAM su dhIja dIvA khalI pachI olavAi jAya che, tema jJAnIne paNu anukula kriyA karyA vinA cAlatu nathI. jema jalanA rasa jalathI nyArA rahetAja nathI tema satyaparamArthika jJAna paNa tadanukula kriyA vinAnuM hotuMja nathI. saMpUrNa jJAnI paNa sthAnukula kriyA kareja che, te sapUrNa jJAnI thavA icchatA evA alpajJAnInuM tA kahevuMja zuM ? 4. kriyA karavI te te bAhya bhAva che ema kahIne jee satya vyavahAranA niSedha kare che, te mukhamAM kALIyA nAMkhyA vinAja tRptine IcchavA jevu' kare che. jema jamyA vinA kSudhA zAnta thatI nathI. tema satya vyavahAra sevana vinA zuddha nizcaya mA paNa malIzakatA nathI. mATe zuddha nizcayArthIne vyavahAranA anAdara karavA yukta nathI. paNa zuddha mArga mATe satya vyavahAranu... vizeSe sevana karavuM ghaTe che. 5. guNavaMtanu' bahumAna khanI zake teTalu karavA ka tenuM nitya smaraNa karavA pramukha sat kriyAthI utpanna thayelA bhAvane TakAvI rAkhavA sAthe navA bhAvane paNa pedA karavAnuM khanI Ave che. mATe guNunA arthIe haMmezAM sakriyAnu Ala bana lIdhAja karavuM. 6. prathama abhyAsarupe je sat kriyA karavAmAM Ave che tethI evA saMskAra jAmI jAya che ke te kriyA aMte zuddha ane asaMgapaNe thayA kare che. temaja kavacit daivazAt patita thayelAne paNa pUlA bhAvanI prApti thai Ave che, paraMtu jee
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo pramAdane parAdhIna paDavA chatAM sat kriyAnuM sevanaja karatA nathI tevA maMdabhAgIne teA guNamAM AgaLa vadhavAnuM sAdhanaja malI zakatuM nathI. 7. mATe saddaguNAnI vRddhi mATe temaja prApta thayelA sadguNAthI bhraSTa nahi thavA mATe sadA sat kriyA senyAja karavI yukta che. evA zubha abhyAsa vItarAga dazA prApta thatAM sudhI sevavA ceAgya che. samasta mAhunA kSaya thavA pAme tyAM sudhI evA zubha abhyAsamAM pramAda karavA ayukta che. pramAda sevanathI tA ulaTA anatha pedA thAya che. mATe paramAtma dazA prApta tha tAM sudhI apramatta bhAvaja AdaravA ceAgya che. vItarAga dazA prApta thayA pachI patIta thavAneA lagAre bhaya nathI. vItarAga dazA te kAyama eka sarakhIja hAya che, vItarAga dazAmAM koi paNa kriyA karavA sabadhI vikalpaja hAtA nathI. 8. vItarAga vacanAnusAre vartana karatAM ate asaMga vRtti prApta thAya che. te jJAna ane kriyAnI abheda bhUmI-ekatA amada JAnadathI bharelI DAya che. tathAstu. / / 10 / tattvam // pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA, kriyAM suralatA phalam // sAmya tAmbUla mAsvAdya, tRptiM yAti parAM muniH // 1 // svaguNaireva tRptizce, dAkAlamavinazvarI // jJAnino viSaye ji te, vairmavettutiSivarI // 2 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ tya . yA zAntaikarasA svAdA, dabhavettRptiratIMdriyA // sA na jiheMdriyadvArA, SaDrasAsvAdanAdapi // 3 // saMsAre svapnavanmiyAM, tRptiH syAdAbhimAnikI / tathyA tu bhrAMti zUnyasya, sAtma vIrya vipAkakRt // 4 // pudgalaiH pudgalAstRpti, yAntyAtmA punarAtmanA // paratRpti samAropo, jJAninastanna yujyate // 5 // madhurAjya mahAzAkA, grAhye bAhyeca gorasAt / / parabrahmaNi tRpti ryA, janAstAM jAnate'pi na // 6 // viSayormiviSodgAraH syAdatRptasya pudgalaiH // jJAna tRptasya tu dhyAna, sudhodgAra paraMparA // 7 // sukhino viSayAtRptA, neNdropeNdraadyo'pyho|| bhikSurekaH sukhI lokaM, jJAnatRpto nirNjnH|| 8 // ||rhsyaarth 1. jJAnAmRtanuM pAna karIne tathA kiyA kalpalatAnAM kula khAIne tathA samatArUpI tAbUla cAvIne muni zreSTha tRptine pAme che. samatAyukta jJAna ane kriyA vaDe kharI tRpti sAdhI zakAya che te vinAnI pidgalika tRpti kalpita mAtra che. 2. svaguNe vaDeja akSaya ane akhaMDa tRpti thatI hoya
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo tA kSaNika tRpti karanArA viSayAnu jJAnIne zuM prayojana che ! sadguNu sevanathI sAkSAt AtmatRptine anubhavanArA jJAnI purUSo viSama evA viSaya sukhane Adara karatA nathI. 3. ekaja zAnta rasanA AsvAda karavAthI je sahaja atIdriya sukha prApta thAya che, te rasanAvaDe SaTarasanA AsvAda levAthI paNa malI zakatu nathI. ema samajI sakaLa I. driya janya tuccha viSaya rasanA tyAga karIne eka zAnta vairAgya rasanAja AsvAda karI apUrva ane atIndriya sukhanA sAkSAt anubhava karavA yukta che. kevala viSayAsakta viveka vikalane evu* apUrva sukha malI zake nahi. 4 saMsAramAM mukhya leAkAe mAnI lIdhelI viSaya tRpti svapnanI jevI mithyA che, ane AtmAnI sahaja zaktine uttejita karanArI jJAnIe AdarelI tRptija sAcI ane se vavA cAgya che. mATe kSaNika tRptine tajIne akSaya tRpti mATeja yatna karavA. 5. pudgalA vaDe pudgala tRptine pAme che ane jJAnAdika Akrma guNA vaDe AtmA tRpti pAme che. mATe pudgalika tRptine sAcI tRpti mAnavI e jJAnI vivekInu kanya nathI. khATI ane kSaNika pudgalika tRptinA anAdara karIne satya ane zAsvatI sahaja tRptinAja svIkAra karanAra khA jJAnI trivekI hAvA ghaTe che. bAkI mATI mATI vAtA. karIne viramI pacyA rahenArA kharA jJAnI rahI, pugalika sukhamAM racyA hAvA ghaTatA nathI. 1. jinhA, jIla. - .
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyaSTakama, 30 6. pudgalika sukhanA AzI vaDe agrAhya tathA avAya evA parabrahmamAM je tRpti rahelI che te viSayarasanA AzIjane jANuM paNa zakatA nathI. pudgalika sukhanA rasIyA te vividha viSaya rasamAM ja sAra sukha samajI nitya racyA pacyAja rahe che. siddha paramAtmadazAmAM kevuM ane keTaluM sukha raheluM che, tene temane sva'namAM paNa khyAla nathI. 7. satya sateSa rahita-asaMteSIne pudgale vaDe vividha viSayamaya viSanAja ugAra Ave che. ane satyajJAna-saMtoSIne te uttama evA dhyAnAmRtanAja ugAranI paraMparA Ave che. jIva je AhAra kare che te ja tene oDakAra Ave che. niraMtara pudgalika sukhamAMja racyA pacyA rahenArAne viSayavAsanAnIja prabaLatAthI tenAja jherI udgAra Ave che, ane tava jJAnamAMja tRpti mAnI magna rahenArA mahA puruSane te nirmaLa dhyAnAmRtanAja uttama oDakAra AvyA kare che. ema nirdhArIne sarva prakAranI viSaya AzA tajIne tatvajJAnamAM ja prIti jagAvavI, jethI zuddha citanyanI jAgRtithI anupama dayAnAmRtanI vRSTi thaze ane anAdi avivekajanya viSamatApanI upazAMtithI sa. haja zItalatA chavAya jaze. paraMtu yAda rAkhavuM ke A sarva vividha viSayapAsa chedavAthI banI zakaze. 8. viSaya sukhathI tRpti nahi pAmelA-asaMtuSTa evA Idra upedrAdika paNa tattvataH sukhI nathI. kiMtu tavajJAnathI tRpta karmakalaMka mukta evA eka munija lekamAM sukhIyA che. vi. SayatRSNane toDIne sahaja saMtoSa dhAravAmAMja kharuM sukha samAyeluM che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ X . zrI janahitopadeza bhAga 3 je. // 11 // nilepASTakam // saMsAre nivasan svArtha, sajaH kajjalaveSmani // lipyate nikhilo loko, jJAna siddho na lipyate // 1 // nAhaM pudgala bhAvAnAM, kartA kArayitA ca na // nAnumaMtApi cetyAtma, jJAnavAn lipyate katham // 2 // lipyate pudgalaskaMdho na lipye pudagalairaham / / citravyomAMjaneneva, dhyAyanniti na lipyate // 3 // liptatA jJAnasaMpAta, pratighAtAya kevalam / nirlepajJAnamanasya, kriyA sarvopayujyate // 4 // tapaH zrutAdinAmattaH kriyAvAnapi lipyate // bhAvanA jJAna saMpanno, niSkriyo'pi na lipyte||5|| alipto nizcayenAtmA, liptazca vyvhaartH|| zuddhayatyaliptayA jJAnI, kriyAvAn liptayAdRzA // 3 // jJAna krIyA samAvezaH, sahaivonmIlane dvayoH // bhUmikA bhedatastvatra, bhavedekaika mukhyatA // 7 // sajJAnaM yadanuSThAnaM, na lisaM doSa paMkataH // zuddha buddha svabhAvAya, tasmai bhagavate nmH||
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nipAkama che kyArtha 1. saMsAramAM vasatA ane svArtha sAdhavAmAMja tatpara evA sarva koI prANI karmathI levAya che. athavA kAjalanI koTaDImAM rahetAM kaNa ke rahI ja zake? phakta jJAna siddha puruSaja ninarlepa rahI zake che. tattvajJAnI ane vivekI mahAtmA mAtra kera rahI kama aMjanathI mukta thaI zake che. evA satparuSane saMsAranA koIpaNa padArthamAM Asakita hotI nathI, ane aMtara Asakti vinA rAgadveSAdikanA abhAve karma baMdha paNa thaI zakatuM nathI 2. huM parabhAvane karuM nahi, karAvuM nahiM temaja anumahuM nahiM, vibhAvamAM ramavAne mAre dharmaja nathI. mane svabhAvamAM ja rahevuM yuddha che. A pramANe aMtaramAM samajanAra AtmajJAnI karma aMjanathI kema lepAya? je vibhAvathI viramIne kevala svabhAvaramaNa thAya che, te ja khare AtmajJAnI che ane tevA AtmajJAnIja sakala karmakalaMkathI sarvathA mukta thaI aMte paramapadane prApta thAya che. 3. phakata pudgalaja pudgalathI lepAya che. paNa cetana puda, galathI pAse nathI. jema AkAza aMjanathI lepAtuM ja nathI tema AtmA paNa karma aMjanathI lepAto nathI. evA samyaga vicAra pUrvaka viveka sevanAro saspaSa kadApi kilaSTa karmane bhAgI thataja nathI. paraMtu je anAdi avidyA ge mehane vaza thaI jaDavata banI pudgalamAMja AnaMda mAnI bese che te pudgalAnaMdI te mohamAyAnA pAzamAM paDI jarura kilaSTa karma baMdhananejabhAgI thAya che. 4. nirlepa daSTi evA sapuruSanI sakala sApekSa kriyA vi
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 ane jANa thatA vALane vAra zrI janahitopadeza bhAga 3 jo, bhAvamAM jatA upagane vAravA mATe hoya che. sAdhya daSTivALAnI sakala kriyA sApekSa-sahetuka ja hoya che, tethI AtmAnaMdI puruSa je je kriyA kare che tene hetu pudgalamAM jatI daSTine rokavA ane svabhAvaramaNa thavA mATe ja hoya che. jyAM sudhI saMpUrNa svabhAvaramaNa na thAya tyAM sudhI te saMpUrNa adhikAra pAmavA ane bAdhakabhUta vibhAva upagane vAravA svAnukula kiyA karavAnI khAsa jarUra paDe che. pa. tapa ane jJAna vigere mada karanAre game tevI A karI kaSTakaraNI karate hoya te paNa karmathI lepAya che. ane nirmala bhAvathI jenuM aMtaHkaraNa bhareluM hoya te kadAca tevI A karI karaNI karI zakatuM na hoya te paNa kamAMthI pAse nathI. ema samajIne zANA mANasoe kartRtva abhimAna tajavuM yukata che. keI paNa jAtane mada karavAthI prANu patitapaNuM pAme che. ane mada tajI nimeda thaI namrapaNe svakartavya samajI je sat kiyA kare che te sva unnatine sukhe sAdhe che. 6, nizcaya tavadaSTithI jotAM AtmA alipta che ane vyavahAra daSTithI jotAM teja AtmAkarmathI lipta dekhAya che. tadaSTi purUSa alipta dazAthI AtmAnI zuddhi kare che, ane kiyAvAna vyavahAradaSTi purUSa svAnukula ucita AcaraNathI zuddha thAya che. baMnenuM sAdhya ekaja hevAthI sva sva anukU sAdhana vaDe ubhaya siddhi saMpAdana karI zake che. sAdhya vi. kela koI paNa prANI svAnukula sAdhana vinA siddhi sAdhI zakatA nathI. 7 nizcaya ane vyavahAradaSTinuM sAtheja pragaTana vikAsa thavAthI jJAna ane kiyA e ubhayane samAveza thaI jAya che,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ nispRhASTama, 43 paraMtu sthAna vizeSathI te jJAnanI ke kriyAnI mukhyatA hoya. che. vyavahAra sAdhana vaDe nizcaya sAdhya thAya che, ane nizcaya sAdhanathI mekSa sAdhya thAya che. vyavahAra e mezanuM paraMpara kAraNu che ane nizcaya anaMtara kAraNa che. ubhayanuM mIlana tha. vAthI zIgha mekSa sAdhanA siddha thAya che. mATe mekSArthIe nizcayadaSTi hadayamAM dhArIne vyavahAra mArganuM avalaMbana avazya karavuM yukata che. ema karavAthI sAdhaka zIdhra sAdhya siddhi karI zake che. 8. jJAnayukta jenuM anuSThAna doSa paMkathI lepAyuM nathI evA zuddha svabhAva ramaNa mahApuruSane namaskAra thAo. jenI kriyA samaja pUrvaka mokSa mATeja havAthI nirdoSa che, temaja tIkaNa upayogathI sahaja Atma vizuddhi karavA samartha che tene namaskAra che. | 12 niSkRSTavAnuM che. svabhAvalAbhAt kimapi, prAptavyaM nAvaziSyate // ityAtmaizvarya saMpanno, niHspRho jAyate muniH||1|| saMyojitakaraiH ke ke, prArthyate na spRhAvahaiH // amAtra jJAna pAtrasya, nispRhasya tRNaM jagat // 2 // chiMdanti jJAnadAtreNa, spRhAviSalatAM budhAH // mukhazoSaMca mUrchAca, dainyaM yacchati yatphalam // 3 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrI jainahitopadeza bhAga 3 jo, niSkAsanIyA viduSA, spRhA citta gRhAbahiH // anAtmarati cAMDAlI, saMgamaMgI karoti yaa|| 4 // spRhAvanto vilokyaMte, laghavastRNatUlavat // mahAzcarya tathApyete, majjanti bhavavAridhau // 5 // gaurakhaM pAravaMdyatvAt, prakRSTatvaM pratiSThayA // khyAti jAti guNAtsvasya, prAduSkuryAnna niHspRhaH 6 bhUzayyA bhaikSamazanaM, jIrNaM vAso vanaM gRham // tathApi niHspRhasyAho, cakriNo'pyadhikaM sukhm||7| paraspRhA mahA duHkhaM, niHspRhatvaM mahA sukham // etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 8 // // rahasyAtha // 1. sahaja Atma saMpattinI prApti thayA bAda bIjuM kaI paNa prApta karavuM bAkI rahetuM ja nathI. evA Atma aizvarya saM. panna muni paraspRhArahita-nispRha banI jAya che. sarva rUddhi ane samRddhi ghaTamAM ja rahelI che. tevI sahaja sAhebI je pragaTa thavA pAme te bIjI bAhya-tuccha bAbatamAM muMjhAvAnuM rahetuM nathI ja. sahaja azvaryavAna muni paranI paravA rahita hevAthI ane uttama sadguNathI bharapura hovAthI nispRha thaI jAya che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ nispRhASTakama 45 2. paraspRhAvaMta prANIe hAtha joDI joDIne kAnI kAnI prArthanA karatA nathI ? saspRhI sarva keAInA dAsa che ane apAra jJAnavAna niHspRhIne teA jagatamAM koinI paravA nathI. pudgalAnanI prANI peAtAnA svArtha mATe game tevAnI paNa prArthanA karavA cukatA nathI. ane jJAnAna'dI niHspRhIne kAinI kazI pa ravA nahi hAvAthI tetA sadAna4mAM svAdhInapaNe varte che. 3. tattvavedI purUSA jJAnarUpI dAtaraDAthI pRhArUpI viSa velaDIne IMDhI nAMkhe che kemake paraspRhAthI mukha zeSa mUrchA ane dInatAhika doSone sevavA paDe che. jJAnI vivekI purUSo tevI spU hAne doSanu mULa jANIne samUlagI chedavA tatpara rahe che. 4. DAhyA mANase spRhAne kumatI ca'DAlaNInI sa'gata 3ranArI jANIne citta-madiramAMthI dUra karavI joie. kumatine poSanArI spRhAne sadvivekIjanA sevatAja nathI, paNa bhUtanA utAranI jema samajIne tene gharathI bahAra kADhe che. AvA niH pRhI purUSo sadA sukhamAM magna rahI zake che. 5. spRhAvata leAkeA atyaMta tuccha ane hulA jaNAtA chatAM bhavasAgaramAM DukhI jAya che, te mahA AzcaryakAraka che. kemake halakI vastu te taravIja joie ane bhAre vastuja DumavI joie evA kudaratI niyama che tenuM AmAM uddhRdhana thatute. khAya che. tenuM samAdhAna evuM che ke tee svabhAve tuccha chatAM mamatA dveSathI evA tA bhAre thayelA hAya che ke behada bhArathI bharelA vahANanI jema tee adhogatija prApta kare che. 6. niHspRhI puruSa leAkavaMdanIkatAthI peAtAnI vaDIlatA,
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo pratiSThAthI zreSThatA ane jAtiguNuthI khyAtine pragaTa karatAja nathI. je leAka pUjA, pratiSThA ke khyAtinA vikalpa nahi karatAM svakartavyaja bajAvyA kare che teja kharA nispRhI che. kharA niHspR hI svapnamAM paNa paropakAranA balA icchatA nathI, 7. bhUmI eja enI zayyA che, madhukarI vRttithI jene lejana karavAnu che, heravAne jene jIrNaprAya vastra che, ane vanamAM jene vasavAnuM che, evA niHspRhI puruSane uttama prakAranA satISa ceAgathI cakravartI karatAM paNa adhika sukha che. jeNe sa'sAranA khATA vaibhava tajIne saheja Atma aizvarya pAmavA uttama sayamanu sevana Adaryu che, evA Ama sayamI mahApuruSa cakravatIthI ochA sukhI nathI. khATA kalpita AnaMda tajI saheja AnaMda sAdhanAra satpuruSa sattama sukhI che. paraspRhA rahita-niHspRhI nigraMtha evu* sarvottama sukha sAdhI zake che. 8. sukhanuM ane duHkhanuM sakSepathI Avu' lakSaNa zAstramAM mahela' che ke paraspRhA eja mahA duHkha che ane niHspRhatA eja parama sukha che. mATe meAkSArthIe parapRhA tajI niHspRha thavu yukta che. // 23 | maunAm // manyate yo jagattattvaM, sa muniH parikIrtitaH // samyaktvameva tanmanaM, maunaM samyaktvameva ca // 1 // AtmAtmanyevayacchuddhaM, jAnAtyAtmAnamAtmanA //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 mAnASTakama, seyaM ratnatraye jJapti, rucyAcArakatA muneH // 2 // cAritramAtmacaraNAd, jJAnaM vA darzanaM muneH|| zuddha jJAna naye sAdhyaM, kriyA lAbhAt kriyAnaye // 3 // yataH pravRttirna maNau, labhyate vA na tatphalam // atAttvikI maNijJapti, maNizraddhA ca sA yathA // 4 // tathA yato na zuddhAtma, svabhAvAcaraNaM bhavet // phalaM doSa nivRttiA , na tadjJAnaM na darzanam // 5 // yathA zophasya puSTatvaM, yathA vA vadhya maMDanam // tathA jAnana bhavonmAda, mAtmatRpto munirbhavet // 6 // sulabhaM vAganuccAraM, maunamekeMdriyeSvapi // pudgaleSva pravRttistu, yogAnAM mauna muttamam // 7 // jyotirmayIva dIpasya, kriyA sarvApi cinmayI // yasyAnanya svabhAvasya, tasya mauna manuttaram // 8 // // rahasyArtha // 1. je samasta tatvane yathArtha jANe che te muni kahevAya che, je vastu tatvane samagra samajI sarvatra madhyastha rahe che, beTI bAbatamAM kadApi muMjhAteja nathI te muni che. tevuM mu
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 zrI jainahitopadeza bhAga 3 jo. nipaNuM eja kharUM samati che. ane nirmala samakita eja munipaNuM che. zuddha samakita vinA kharUM muni paNuM saMbhavatuM ja nathI. munipaNuM jyAM sudhI jALavI rakhAya che, tyAM sudhI sama kita kAyama rahe che. 2. AtmA pite pitAmAM raheluM je zuddha svarUpa je vaDe jANe che te ja muninI ratnatrayImAM jJAna darzana ane cAritranI ekatA rUpa che. samyam jJAnathI sva savarUpane sArI rIte samajI zake che. samyam darzanathI rava svarUpanI yathArtha zraddhA pratIti thaI zake che. ane samyagU cAritrathI Atma-sthIratA eTale svarUpa ramaNa thaI zake che. samyam jJAna darzana ane cAritranI ekatA e ja muni paNuM che. 3. jJAna darzana ane cAritra munipaNanA bhAvathIja sAthaka che, vibhAvane tyAga athavA svabhAvane svIkAra kare eja munipaNuM che. tevA AcaraNa vinAne muni veSa viDaMbanA rUpaja che, jJAnavaDe zuddha zuddha hitAhitane viveka jAge che. dazanavaDe tenI yathArtha pratIti bese che, ane cAritrathI ahitanA tyAga pUrvaka hita pravRti thAya che. ukta jJAna darzana ane cAritra - LIne ratnatrayI kahevAya che. e ratnatrayIne samyagU sevanArA muni kahevAya che. ukta muninI raheNI kaheNI eka sarakhI hoya che kemake te jJAna ane kriyAne eka sarakhI rIte svIkAra kare che ane anya mekSArthIne paNa te ja hitakArI mArga batAvI janma maraNanAM anaMta dukhamAMthI mukta karavA yatna seve che. 4. maNi-ratna hAthamAM AvyA chatAM tene Adara karI zakAya nahi temaja tenuM phala melavI zakAya nahi te jANavuM
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ manASTakama ke maNInI pIchAnaja thaI nathI ke maNinI pratItija beThI nathI. anyathA maNinuM mUlya samajIne tene Adara jarUra karAyaja. 5. tema je zuddha Atma svabhAvamAM ramaNa thaI zake nahi tathA rAgadveSa mahAdika duSTa doSane tyAga thaI zake nahi te te jJAna ke darzana kaMI kAmanAja nathI. kharAM jJAna ane darzanathI svarUpa magnatA ane deSa hAnirUpa uttama phala thavuM ja joIe, sahaja AnaMdamAM magnatA thavI e jema uttama lAbha che, tema duSTa denuM damana karI temane samUlage nAza kare e paNa ati uttama lAbha rUpaja che. kharUM munipaNuM bhajanArA nigraMtha sAdhuo e uttama lAbha hAMsala karI zake che. 6. jevuM zepha (sojA) nuM puNapaNuM, athavA vaya (vadha karavA laI javAmAM AvanAra) ne zaNagAravuM nakAmuM che, teja A saMsArane unmAda anarthakArI che, ema samajIne muni sahaja saMteSI thaI rahe che. saMsAranuM asArapaNuM samagU vicArI saMteSa vRttithI je sahajAnaMdamAM magna thaI rahe che te ja khare muni-nigraMtha che. 7. vacana nahi ucaravArUpa mAna te eke kriyAdikamAM paNa hoI zake che tevA mAnathI AtmAne kaMI vizeSa lAbha nathI, kharo lAbha te e che ke pudgalika pravRttimAMthI viramI sahaja Atma svabhAvamAM ja magna thavA mana, vacana ane kAyAne sadA sarvadA sadupayoga karyA kare. 8. je samajIne vivekathI svakartavya bajAve che, jenI kriyA dIpakanA jevI jJAna-tamaya che, tevA sama svabhAvI
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrI jena hitepadeza bhAga 3 jo, mahApurUSanuM ja mana zreSTha che. samatAvata mahA munija zreSTha mAna sevI zake che. // 14 // vidyASTakam // nitya zucyAtmatAkhyAti, ranityAzucyanAtmasu // avidyA tattvadhIvidyA, yogAcAryaiH prakIrtitA // 1 // yaH pazyennitya mAtmAna, manityaM parasaMgamaM // chalaM lavdhuM na zakrota, tasya mohamalimlucaH // 2 // taraMga taralAM lakSmI, mAyurvAyuvadasthiram // adabhradhIranudhyAye, dabhravad bhaMguraM vapuH // 3 // zucInyapyazucIkartuM, samarthe'zucI saMbhave // dehe jalAdinA zauca, bhramo mUDhasya dAruNaH // 4 // yaH snAtvA samatA kuMDe, hitvA kazmalajaM malam // puna ne yAti mAlinyaM so'ntarAtmA paraH shuciH||5|| AtmabodhonavaH pAzo, deha geha dhanAdiSu // yaH kSiptopyAtmanA teSu, svasya baMdhAya jAyate // 6 // mitho yuktapadArthAnA, msNkrmcmkiyaa|| cinmAtra pariNAmena, viduSaivAnubhUyate // 7 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyASTakam, avidyA timiradhvaMse, dRzA vidyAjana spRzA // payanti paramAtmAna, mAmanyeva hi yoginaH // 8 // pa 1. anitya, azuci, ane anAtmika paravastune nitya pavitra ane potAnI lekhavI e avidyAnu lakSaNa ane vastune vastugatayathA jevA rupamAM hoya tevA rupamAM kharAkhara samajavI e vidyAnu lakSaNa che, ema ceAgAcAryeAe zAstramAM kahyuM che. 2, AtmA nitya avinAzI che, tenI kadApi nAsti thatIja nathI. sadA sarvadA tenI astitA che. ane A AtmAne thatA para saoNMcAga vinAzazIla che, tenA te avazya vayoga thavAneja che. evA jene nizcaya thayA che tene mAThu cAraTo chalI zakatA. nathI. sadvidyA sa`panna AtmA mAhanAja jaya karI akhaMDa sukha sAdhI zake che. paNa saddavidyA vihInanetA mAha cATI sA sa'tApyAja kare che. mATe meAkSArthIe sadvidyA sapanna thavA sa vaMdA sadudhama sevavA. 3. nimala buddhivAle AtmA lakSmIne jalataraganI jevI capala lekhe che, AyuSane vAyunI jevuM athIra lekhe che. ane zarIrane zaradanA meghanI jevuM kSaNabha'gura lekhe che, evI thIra paravastuomAM vivekavAna mujhAtA nathI, 4. apavitra evA vIrya tathA rudhira vigerethI jenI utpadatta che ane azucimaya hovAthI pavitra vastune paNa apavitra karI nAMkhe che evA dehane jala vigerethI sApha karavAnA prayAsa game teTale karavAmAM Ave te paNa te sarve nilaja thAya che,
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo. chatAM mUDha lAkone deha zaiAca karavAne moTA bhramalAgele hoya che, tethI azuci maya dehane sApha supha karavA ahoniza yatnakaryA kare che. 5. kharekharA pavitra zAcanA arthIe samatA rasanA kuDa. mAM snAna karIne sarva pApamalanA tyAga karI pAvana thavu. jethI punaH malIna paNa' thAyaja nahi. pUrva mahApuruSoe Aveja uttama zAca pAte zevI sarvane hita mATe batAvyA che, te mujakha je varte che teo parama pavitra mahApuruSonI gaNanAmAM Ave che. 6. je dehArdika paravastuomAM mamatA AMdhe che te ApaDA peAteja badhAI jAya che, ema samajIne suvivekI janA paravastuomAM Asakti dhAratA nathI, 7 vidvAna puruSa jJAna cakSuthI sarva padArthane vasvabhAvamAMja rahetA dekhe che. sayukta vastunA viyAga thAya che, paNa kAi va. tu potAnA mUla svabhAva tajI detI nathI, ema jJAnI puruSa sAkSAt anubhavI pote svasvabhAvamAMja sthata rahe che. rAgadveSane tajI sarvatra samabhAvathIja anuvartana karanArAja vidvAn gaNAya che. 8. sadvidyArUpI aMjanazalAkA (salI )thI avivekarUpI adhakAra naSTa thaye chate cegI purUSo potAnA ghaTamAMja paramAtmAne sAkSAt dekhe che. sadvivekavAna cegI sarva vibhAvane dUra karIne paramAtma bhAvane sAkSAt anubhave che, // zDa // viveASTam // karma jIvaM ca saMzliSTaM, sarvadA kSIra nIvat //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivekANakamavibhinnii kurute yo 'sau, munihaMso vivekavAn // 1 // dehAtmAdya viveko 'yaM, sarvadA sulabho bhave // bhava koTayApi tad bheda, vivekastvati durlabhaH // 2 // zuddhe 'pi vyomni timirA, dekhAbhirmizratA yathA // vikAra mizratA bhAti, tathAtmanya vivekataH // 3 // yathA yodhaiH kRtaM yuddhaM, svAminyevopacaryate // zuddhAtmanya vivekena, karma skaMdho 'rjitaM tathA // 4 // iSTakAdyapi hi svarNa, pItonmatto yathekSate // AtmAbhedabhramastaddha, dehAdAvavivekinaH // 5 // icchanna paramAna bhAvAn, vivekAneH patatyadhaH // paramaM bhAvamanvicchan , nAviveke nimajjati // 6 // AtmanyevAtmanaH kuryAt, yaH SaTkAraka saMgatim // kAvivekajvarasyAsya, vaiSamyaM jaDa majjanAt // 7 // saMyamAstraM vivekena, zANenottejitaM muneH // dhRtidhArolvaNaM karma, zatruccheda kSamaM bhavet // 8 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo, // rahasyArtha // 1. kSIranIranI pere sarvadA eka eka malIne rahelA karma ane jIvane je vyakatapaNe judA karI nAMkhe che te muni-sa vivekavAna gaNAya che. sadviveka jAgyA vinA anAdi anata kAlathI saMyukta thaI rahelA karma ane jIvane koi kadApi spaSTa rIte judA karI zakeja nahiM. tema karavAne sadvivekanI Avazya. "ktA raheja che. 54 2. dehuja AtmA che athavA AtmA dehathI judo nathI evA aviveka teA janma janmamAM avidyAnA vazathI sulabhaja che. paNa A deha AtmAthI khAsa judoja che, kemake deha tA vinAzI che ane AtmA avinAzI che, deha tA jaDa che ane AtmA sacetana-caitanya yukata che, evA viveka koTiMgame bhavAmAM bhAgya cegeja thai zake che. avidyAnA nAzathaye chate sadviveka jAgI zake che. ! 3. zuddha-nirmala AkAzamAM paNa cakSu vikArathI jema rAtu pIluM dekhAya che, tema avivekathI AtmAmAM vividha vikAro pratibhAse che. AtmA AkAzavat niraMjana chatAM upAdhi samadhathI malIna vikArI bhAse che, sarva upAdhi-sabadha dUra thaye chate A mA sahaja svabhAvamAM sthita thai rahe che, nirmala niSkaSAyaja AtmAnA sahaja svabhAva che. rAga dveSAdika upAdhi thavAthI sphaTika ratnanI svabhAvika kAMti jevA nimala Atma dharma pragaTa thaI jAya che. i 4. joke rAjAnA cAddhA yuddha kare che, chatAM rAjAja cho
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivekASTakama. 55 hAye kahevAya che. tema zubhAzubha karmathIja sukha dukha prApta thAya che chatAM avivekathI amuka AtmAe amuka upara anugraha. yA nigraha karyo kahevAya che. karmanI vicitratAthI phalanI vicitratA thAya che, chatAM A kArya mArAthI thayuM; mArA vinA AvuM kAma banI zake ja nahi, huM ja sarvanuM pAlana karUM chuM, mArA vinA kaI pAlaka nathI evuM katva abhimAna karavuM e kevala ane vivekanuM ja ra che, suvivekI purUSe evuM mithyAbhimAna kadApi karatAja nathI tevA prANa purUSe te sarvemAM sAkSI pANuMja seve che. 5. jema dhaMtUro pIne gAMDe thayele AdamI sarvatra senuM ja dekhe che tema avivekIne paNa dehAdika bAhya padArthomAM Atma bhrama pedA thAya che, jema dhaMtUra pIvAthI sarvatra dekhAtuM tenuM sAcuM nathI tema avivekathI dehAdi padArthomAM mAnI lIdheluM potApaNu paNa mithyAja che. jema caDhele chAka upazAnta thaye chate sAmI vastu jevI hoya tevI dekhAya che, tema sadvidyAge. suviveka jAgavAthI dehAdika bAhyabhAmAM prathama thayele bhrama bhAMgI kevala sAkSIpaNuM ja rAkhavuM sUje che. e sarva sadvivekane ja prabhAva che. A 6. bAhyabhAvane Icchate chate jIva viveka thakI cuke che. ane ucca-aMtarabhAvanI abhilASAthakI jIvane vivekathI cukavAnuM banatuM nathI. pulika sukhanI vAMchAthI jIva sadvivekane cukI avivekane Adare che. jema DuMgara upara caDatAM ADuM avaLuM jenAra sarata cukathI nIce paDe che, temAM svArtha aMdha banI paramArtha paMtha cukavAthI prANI ardhagati pAme che, mATe mekSAthI purUe tuccha IcchAone zamAvI daIne sadvivekapUrvaka sadA pa
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 zrI jaina hitApadeza, bhAga 3 jo. 2mAM daSTi ja rAkhI rahevu' yukata che. paramapadanA abhilASI purUSo purUSArtha ceAge paramapadane sAdhI zake che. aa 7. je sa mAhya bhAvane chaDIne a`tara AtmapaNAthI sahuja svabhAvaneja seve che, sadA AnamAM je masta rahe che tevA mahA purUSane avivekajanya jaDa bhAvamAM magnatA kayAMthI hoya ? je svabhAvamAM magna rahe che tenA kadApi aviveka parAbhava karI zakatAja nathI. vivekaja sarva duHkhanuM mULa che. 8 jeNe viveka-zarANuthI uttejita karela nirmala pariNAmanI dhAravAluM sacama-zastra dhAraNa karyuM che, te sukhethI karma zatrune vidArI zake che. jo viveka pUrvaka sayama sevavAmAM Ave teA pariNAmanI zuddhithI zIghra pApa karmanA kSaya thaI zake che. sadviveka vinA sarvajJa kathita syAdvAdamArga ArAdhI zakAtA nathI. sadviveka vaDe dravya, kSetra, kAla ane bhAvane samyag samajI sacama sukhe sevI zakAya che. viveka vinA sayamamArgamAM sthAne sthAne skhalanA thAya che, mATe sadviveka sarvadA sevya che. 11 3 11 // 6 // mAdhyasthASTakam // sthIyatAmanupAlaMbhaM, madhyasthenAM tarAtmanA // kutarka karkarakSepai, styajyatAM bAlacApalaM mano vatsa yukti gavIM, madhyasthasyAnudhAvati // tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahamanaH kapiH // 2 // nayeSu svArtha satyeSu mogheSu paracAlane ||
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyasthASTakam. pa7 samazIlaM mano yasya, sa madhyastho mahAmuniH // 3 // sva svakama kRtAvezAH, sva svakarma bhujo nraaH|| narAgaM nApi ca dveSa, madhyastha steSu gacchati // 4 // manaH syAd vyApRtaM yAvat, paradoSa guNa grahe // kArya vyagraM varaM tAvan , madhyasthe nAtmabhAvane // 5 // vibhinnA api paMthAnaH, samudraM saritAmiva // madhyasthAnAM parabrahma, prApnuvantyekamakSayam // 6 // svAgamaM rAga mAtreNa, dveSamAtrAtparAgamaM // na zrayAmastyajAmo vA, kiMtu madhyasthayA dRzA // 7 // madhyasthayA dRzA sarve, dhvapunabaMdhakAdiSu // cArisaMjIvanI cAra, nyAyAdAzAsmahe hitaM // 8 // ||rhsyaarth|| 1. madhyasthatA AdaravAthIja sadviveka prApta thAya che. athavA vivekavaMtaja madhyasthatA Adare che, mATe madhyastha rahevA zAstrakAra upadize che. jethI apavAda pAtra thavuM na paDe evI aMtaradaSTithI madhyasthatA AdaravI yukata che. madhyasthatA sevavAthI sabala yukitane cagya Adara karavAmAM Ave che ane kutarka karavApI bAla capalatA dUra karavAnuM bane che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 zrI jana hitopadeza bhAga 3 jo. 2. madhyasthanuM manarUpI vAcharaDu yuktirUpI maine anusarIne cAle che. arthAt madhyastha mANasane ApamatinI kheMcAkheMca hatI nathI. paraMtu tuccha AgrahanuM manarUpI mAMkaDuM te yukti yukta vAtanuM paNa khaMDanaja karavA tatpara thaI jAya che. te kevala A pamati mujaba vAtane kheMcI jAya che. tethI sAcI vAtane paNa beTI pADavA prayatna karavA te cukatuM nathI, madhyastha mana te satyane ja satya tarIke svIkAre che. 3. svaISTa artha sAdhavAmAM kuzala ane anya arthamAM udAsIna evA sarva namAM je samabhAve rahe che, lagAre haTha tANa karatAja nathI te mahAmunine madhyastha jANavA. madhyastha muni sarva naya vacanene sApekSapaNe vicArI svahita sAdhavAmAM tatpara rahe che. 4. sarva keI potapotAnA kamAnusAre ceSTA kare che ane te mujaba phala bhegave che temAM madhyastha rAga ke roSa karate ja nathI, sarvatra sAkSI bhAve vartatAM svahita sukhe sAdhI zakAya che. mATe sarve anukula yA pratikUla saMgamAM rAga dveSa tyajIne sarvadA samabhAve rahevA sAvadhAna thavuM yukata che. 5. jyAM sudhI pitAnuM mana pArakA guNadoSa jevA dorAI jatuM hoya tyAM sudhI madhyastha mANase tene AtmabhAvamAM je devuM gyA che. jyAM sudhI mana svaguNamAM sthira na thAya athavA Atma avaguNa eLakhI tene dUra karavA tatpara na thAya tyAM sudhI pavitra jJAna dhyAnanA abhyAsathI samatAnI vRddhi karavI. 6. jema nadIonA rastA judA judA chatA te sarve samudrane jaI male che, tema judAM judAM sAdhane chatAM madhyasthajane A
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirbhayASTakama, paha vazya mekSa pAme che. madhyasthatA sarva sukhanuM mUla che. madhyastha mANasa sarva sAthe mitrIbhAva rAkhI zake che, temaja sarva guNavaMtamAMthI guNa grahI zake che. madhyasthanuM hadaya dayArTa hoya che tathA madhyastha game tevA nirdaya upara paNa reSa rAkhatA nathI. madhyastha ja mokSasukhane adhikArI che. 7. ame rAga mAtrathI jina Agamane mAnatA nathI, temaja dveSa mAtrathI anya AgamanI upekSA karatA nathI kiMtu ma. dhyastha daSTithI satyAsatyane nirNaya karIne tema karIye chIye. 8. temaja madhyastha daSTithI ja sarvanuM hita IcchI adhikArI vargane mATe A hitopadeza ApIye chIye. temAMthI koI aMza rucithI sevanAra madhyasthanuM avazya kalyANa thavuM saMbhave che. 7 | nirmASTam | yasya nAsti parApekSA, svabhAvA'dvaitagAminaH // tasya kiM na bhayabhrAnti, klAntisaMtAna tAnavaM // 1 // bhava saukhyena kiM bhUri, bhayajvalana bhazmanA // sadA bhayojjhitaM jJAnaM, sukhameva viziSyate // 2 // na gopyaM kvApi nAropyaM, heyaM deyaM ca na kacit // ka bhayena muneH stheyaM, jJeyaM jJAnena pshytH|| 3 // ekaM brahmAstramAdAya, ninnan mohaca{ muniH //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha0 zrI jaina hitopadeza bhAga 3 - vibhota naiva saMgrAma, zIrSastha iva nAgarAd // 4 // mayUrI jJAna dRSTizcet, prasarpati manovane // veSTanaM bhayasarpANAM, na tadAnaMdacaMdane // 5 // kRtamohAstravaiphalyaM, jJAnavarma bibharti yH|| kka bhIstasya ka vA bhaMgaH, karma saMgarakeliSu // 6 // tulavallaghavomUDhA, bhramantyabhrebhayAnilaiH // naikaM romApi tai jJAna, gariSThAnAM tu kaMpate // 7 // citte pariNataM yasya, cAritramakutobhayaM // akhaMDajJAnarAjyasya, tasya sAdhoH kuto bhayaM // 8 // // rahasyArtha // 1. jene keInI kaMIpaNa paravA nathI evA eka sarakhA udAsIna svabhAvavALA mahApurUSane bhaya brAMtijanya kaSTa paraMparA hoyaja kema? madhyasthaSTi mahApurUSa sadA nirbhaya-bhayabhrAMtithI muktaja rahe che. 2. bhAre bhayathI bharelA saMsArasukhathI zuM ? tethI saruM. bhaya bhareluM sukha te duHkharUpaja che. sarvathA bhaya rahita sahaja Atmika sukha ja sukharUpa gaNavA cogya che. Adhi vyAdhi ane upAdhijanya duHkhathI bharelA saMsAramAM sukha mAtra nAmanuM ja che. janmamaraNathI mukta kare evuM svAbhAvika jJAnasukhaja sAcuM che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirbhayASTakama. 3. sabhya jJAnavaDe ya-padArthane yathArtha jenAra munine bhaya rAkhavAnuM zuM prajana che? sahaja sukhamAM jhIlI rahelA munine pudgalika sukhanuM prajana nathI. pula uparathI mUrachA uThI javAthI sahaja nivRtti sukha saMpaje che. 4. nirmala jJAnarUpI-zastrane dhArI, mehanI phejane ghAta karanAra muni saMgrAmanA mokhare ubhelA hAthInI pere lagAre bItA nathI. te tIkSaNa jJAna dhArAvaDe sAvadhAnapaNe sakaLa meha subhaTane vidArI nAMkhI zivazrIne saMpAdana kare che. 5. jenA manamAM kharI jJAnalA jAgI che te sadA bhayarahita AnaMdamAM masta rahe che, je vanamAM mayure vicare che. tyAM bhujaMgane bhaya hoya ja kema ? jyAM kesarI kIDA karate heya tyAM gajane pracAra saMbhaveja kema? jyAM jaLahaLate sUrya u. daya pAmyuM hoya tyAM aMdhakAra rahevA pAmeja kema? tatvadaSTi paNa tevI ja prabhAvavALI che. 6. mohAstrane-niSphaLa karavA samartha jJAnabakhtara jeNe dhAryuM che tene kamasaMgrAmamAM bhaya ke bhaMga hoyaja zAne? tatvadaSTine mehane bhayaja nathI. te game tevA sama yA viSama saMrogomAMthI sAvadhAnapaNe pasAra thaI jAya che. 7. mehathI muMjhAyelA ja bhayabhIta thakA bhava aTavImAM bhamyA ja kare che. mUDha jIve bhayabhIta thakA kaMyAja kare che. 5raMtu prabala jJAnavatanuM te eka paNa rUMvADuM kaMpatuM nathI, te te nirbhayapaNe svAbhAvika AtmasukhamAM magna rahe che. * 8. jenA cittamAM nibhaya cAritra pariNamyuM che evA -
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ dara zrI jena hitepadeza bhAga 3 jo, khaMDa jJAna tejathI tapatA sAdhu munirAjane zAthI bhaya saMbhave ? zuddha cAritravaMtane kaze bhaya nathI. zuddha cAritra sarva bhayane dUra karI akhaMDa anaMta sukha sAdhI zake che. // 18 // anAtmazaMsASTakam // guNairyadi na pUrNo 'si, kRtamAtma prazaMsayA // guNairevAsi purNazcet , kRtamAtma prazaMsayA // 1 // zreyodrumasya mUlAni, svotkarSAMbhaH prvaahtH|| puNyAni prakaTI kurvan , phalaM kiM samavApsyasi // 2 // AlaMbitA hitAya syuH, paraiH svgunnrshmyH|| aho svayaM gRhItAstu, pAtayanti bhavodadhau // 3 // uccatva dRSTi doSottha, svotkarSajvara zAntikaM // pUrvapuruSa siMhebhyo, bhRzaM nIcatva bhAvanaM // 4 // zarIrarUpa lAvaNya, graamaaraamdhnaadibhiH|| utkarSaH paraparyAya, zcidAnanda ghanasyakaH // 5 // zuddhAH pratyAtma sAmyena, paryAyAH paribhAvitAH // azuddhAzcA 'pakRSTatvAn , nokarSAya mahAmuneH // 6 // kSobhaM gacchan samudro'pi, svotkrsspvneritH||
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAtmasASTama guNaughAn bud budI kRtya, vinAzayasi kiM mudhaa||7|| nirapekSAnavacchinnA, nNtcinmaatrmuurtyH|| yogino galitotkarSA, prakarSAnalpakalpanAH // 8 // 1. je tuM guNethI pUrNa nathI te Atma-prazaMsA karavAthI sayuM. temaja je tuM guNathI pUrNa che, te paNa Atma-prazaMsA karavAnuM kaMI paNa prajana nathI. kemake guNahInane khetI Atma-prazaMsAthI kaMI phAyado thato nathI. temaja saMpUrNa guNavaMtane kRta kRtyapaNAthI paraspRhA naSTa thaI javAthI potAnI prazaMsA pitAnA mukhe karavAnuM kaMI paNa prajana rahetuM ja nathI. 2. jema jalanA prabala pravAhathI vRkSanAM mUlADIyAM ughADAM pI javAthI tene phala besatAM nathI, tema Atma-utkarSathI karelAM sukRtane pragaTa karI vakhANavAthI viziSTa Atma lAbha saMpAdana thaI zakatuM nathI. 3. ApaNu guNanuM bIjA avalaMbana kare te hitakarI thAya che, paNa je pitAnA guNa teija gAvA bese te tethI ardhagatinI prApti thAya che. guNagrAhI janene guNInA guNa gAvA ucita ane hitakArI che paNa guNI mANase svamukhe svaguNa gAvA anucita ane ahitakArI ja che. mATe mekSAthI jane e sadA guNagrAhI thavA sAthe AtmazlAghAne samULage tyAga kara ucita che. svazlAghArthI prANI laghutAne ja pAme che.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 zrI jena hitopadeza bhAga 3 je. 4. ApaNAmAM anya karatAM adhikatA mAnavArUpI devathI utpanna thayelA svAbhimAnarUpI javarane zAna karavAne uttama upAya e che ke ApaNe pUrva purUSa siMhethI laghutA bhAvavI. pUrva purUSa siMhanA pavitra caritrane sArI rIte saMbhArI yAda lAvatAM ApaNuM gumAna ApoApa gaLI jAya che, 5. zarIra, rUpa, lAvaNya, grAma, ArAma, ane dhana vigere para paryAvaDe sva utkarSa mAna, AtmAnaMdI jIvane bilakula ucita nathI. tevI vastu vaDe te kevaLa pudagalAnaMdI jIveja garva kare che, paNa AtmAnaMdI karatA nathI. 6. jJAnAdika zuddha paryAye paNa pratyeka AtmAne sarIkhA hovAthI ane zarIra vigere azuddha paryAye apakRSTa (navA) hovAthI te vaDe mahAmunine oNtkarSa kare lAyaka nathI. zuddha pa vaDe paNa garva kare yukta nathI te najIvA zarIrarUpa lAvaNyAdika azuddha pAMvaDe te garva karaja kema ghaTe? 7. gurU mahArAja ziSyane upadeza che ke, bhAI tuM dIkSita chatAM tkarSa vaDe saMyamane kSebha karIne guNa rane vyartha vinAza zA mATe kare che? game teTalA guNane pAmela saMyamI svaguNane garva karavAthI hAnija pAme che. 8. spRhA rahita ane akhaMDa anaMta jJAnanAja namunArUpa jogI jane rava utkarSa ane para apakarSa saMbaMdhI sarva kalpanA othI mukataja rahe che. rava svarUpamAM sthita gIjane kevala nispRha hevAthI A5 baDAI ke paranindA karatAja nathI. teo te parama sukhamaya nivRtti mArga ja pasaMda kare che, parapariNatirUpa kutsita pravRtti temane pasaMda paDatI ja nathI.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravacchaSTakama, // 19 // tattvadRSTayaSTakam // rUpe rUpavatI dRSTi, dRSTvA rUpaM nimuhyati // majjatyAtmani nIrupe, tattvadRSTistvarUpINI // 1 // bhramavATI bahirdRSTi, bhramacchAyA tadIkSaNaM // abhrAntastattvadRSTistu, nAsyAM zete sukhAzayA // 2 // prAmArAmAdi mohAya, yadRSTaM brAhyayAdRzA // tattvadRSTayA tadevAMta, nItaM vairAgya saMpade // 3 // bAhyadRSTiH sudhA sAra, ghaTitA bhAti suMdarI // tattvadRSTestu sA sAkSA, dviNmUtrapiTharodarI // 4 // lAvaNya laharI puNyaM, vapuHpazyati bAhyadRk // tattvadRSTiH zvakAkAnAM, bhakSyaM kRmikulAkulaM // 5 // gajAzvairbhUpabhavanaM, vismayAya bhirdshH|| tatrAzvebhavanAtko'pi, bhedastattvadRzastuna // 6 // bhasmanA kezalocena, vapu dhRtamalena vA // mahAntaM bAhyadRgvetti, citsAmrAjyena tattvavit // 7 // na vikArAya vizvasyo, pakArAyaivanirmitAH // sphuratkAruNyapIyUSa, vRSTayastattva dRSTayaH // 8 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitApadeza bhAga 3 jo, | | kyArtha che 1. bAhAdaSTi jIva pulika rupa jaIne muMjhAya che-mUha banI jAya che, paNa akSI evI tatva draSTi te nimala nirA kAra Atma svarUpamAM ja magna thaI rahe che. bAhyadaSTi bahAra de De che. ane aMtaradaSTi svabhAvamAM rame che. 2. bAhyadaSTi e bhramanI vADa che ane bAhyadaSTithI jevuM 'e bhramanI chAyA che. temAM brAti rahita tadRSTi te sukhanI AzAthI sUte nathI. paNa pagalAnaMdI-bAhyadaSTi jarura temAM sukha buddhithI vizrAMti kare che. 3. gAma, ArAma Adi bAhyadaSTithI jotAM jarUra chavane meha upajAve che, paNa tandaSTithI jotAM te te vairAgyarasanI vRddhi mATe ja thAya che, bAhyadaSTi jIva madhanI mAMkhInI jema temAM muMjhAI mare che, paNa tavadaSTi te sAkaranI mAMkhInI peremiSTa svAda laI temAMthI sukhe mukta thaI zake che. tattvadaSTipaNuM jAgatAM cakavartI pote potAnI sakala samRddhine sahajamAM tajI daI saMyamane svIkAra kare che. paraMtu mUDha daSTi e bhIkhArI pitAnuM rAmapAtra paNa tyajI zakatuM nathI, e sarva mohanija mahimA che. 4. bAhyadaSTi jIva, suMdarI (strI) ne amRtanA nicalathI ghaDelI mAne che, paNa tatvadaSTi te teNIne viSTA mUtrAdika azuciyukta dehavAlI ja mAne che. bAhyadaSTi ke suMdara strIne dekhI teNInA rupa lAvaNyamAM muMjhAI temAM paMtaganI pere jhaMpalAya che, paNa tavadaSTi te teNIne azucimaya samajIne tethI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArASTakama, tadana dUra ja rahevA icche che. tattvadaSTi viSaya sukhane viSa samAnaja lekhe che. 5. bAhyadaSTi chava zarIrane lAvaNya laharIthI pavitra mAne che, paNa tattvadaSTi te nAnA prakAranA karamIyAM vigerethI bharapUra dehane phakta kAgaDA kutarAvaDe bhakSaNa karavA gyaja mAne che. tene bAhyadaSTinI pere kSaNika, azuci ane bhAtika deha prapaMcamAM muMjhAI svakartavya vimukha thavAnuM hatuM nathI. te te kSaNa vinAzI dehadvArA banI zake teTaluM svahita sAdhI levA sAvadhAna thaI rahe che paNa vinAzI dehane vizvAsa karateja nathI. bahAdaSTi chava rAjAnA mahelamAM hAthI, gheDAnI sAhebI joI cakita thaI jAya che, paraMtu tavadaSTine te temAM hAthI gheDAnA vanathI kaMI vizeSa lAgatuM nathI. tene te tene mahela ane ne tevuM vana samAnaja lAge che. 7. bAhyadaSTi chava, bharama lagAvavAthI, kezane lagna karavAthI ane malamalIna deha rAkhavAthI keIne mahaMta mAne che. paNa tavadaSTi te tenI aMtara samRddhithI ja tene te lekhe che. tattvadaSTi AtmA bAhAdaSTinI pere uparanA DelaDimAka mAtrathI ke Ine moTe mAnI letA nathI. tene tenA sadbhUta guNonI sArI rIte parIkSA karIne tema mAne che. 8. atyaMta karUNArUpI amRtane varSanArA tatvadaSTi purUSa vizvanA tilamAtra hitane mATe nahiM, kiMtu kevaLa upakArane mATeja nirmANa thayelA che; tavadaSTi mahApuruSane janma lekanA abhyadaya mATe ja thAya che. teo paramArthathI aMdhakane, khe ApIne kare che. teo paramArtha patha batAvIne avaLe
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 zrI jaina hitepadeza bhAga 3 je. raste caDhelAone savale raste dore che. teoja anAthanA nAtha ane azaraNanA zaraNa che. teoja vizvanA kharA mitra, baMdhuM ke pitA che, ane tethIja sadA sukhanA atha janevaDa avalaMbavA yegya che. tevA nisvArtha mitra vinA vizvane kadApi uddhAra the vAne ja nathI. jyAre tyAre tevA niSkAraNa baMdhu matyeja mukti maLavAnI che, tethI melAthI janee tevA jagat baMdhunIja japa mALA gaNavI egya che. tevA paropakArI pitAnI sevA sAcA dilathI karanArA sAdhaka puruSanI siddhi jyAM tyAM sukhethI tha. I zake che, mATe teja karavA gya che. // 20 // sarva samRddhi-aSTakam // bAhyadRSTi pracAreSu, mudriteSu mahAtmanaH // aMtarevAvabhAsante, sphuTAH sarvAssamRddhayaH // 1 // samAdhi naMdanaM dhairya, daMbholiH samatA zacI // jJAnaM mahA vimAnaM ca, vAsavazrIriyaM muneH // 2 // vistArita kriyA jJAna, carma chatro nivArayan // mohamleccha mahAvRSTiM, cakravartI na kiM muniH // 3 // navabrahmasudhAkuMDa, niSThAdhiSThAyako muniH // nAgalokezavad bhAti, kSamAM rakSan prayatnataH // 4 // muniradhyAtma kailAze, viveka vRSabha sthitaH //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva samRddhi, aSTakama zobhate viratijJapti, gaMgAgaurIyutaH zivaH // 5 // jJAnadarzanacaMdrArka, netrasya narakacchidaH // sukhasAgara manasya, kiM nyUnaM yogino hareH // 6 // yA sRSTibrahmaNo bAhyA, bAhyApekSAvalaMbinI // muneH parAnapekSAMta, guNasRSTi stato'dhikA // 7 // ratna stribhiH pavitrA yA, zrotobhi khi jAnhavI // siddhayogasya sApyarhat , padavI na davIyasI // 8 // te thArtha che 1 bAhyadaSTipaNane deSa naSTa thaye chate mahAtmA puruSane aMtaramAM ja sarva samRddhi phuTatara bhAse che. Ama banavAthI tatvadaSTipaNuM adhikAdhika nirmala thatuM jAya che tathA nirmala tatvadaSTinA ge sakala samRddhi sahaja ghaTamAM pragaTe che. jethI sahajAnanda yukata thavAthI viSayAsakti vigere vikAre svataH vinAza pAme che. ane nirmala jJAnAdi sadaguNe pUrNa rIte pragaTe che. 2. samAdhirUpI naMdanavana, vairyapI vaja, samatArupI I. drANI, ane jJAnarupI vizAla vimAna, evI IdranI sAhebI munine ghaTamAM ja pragaTe che. tatvadaSTi nigraMtha munirAjane IdrathI adhika sAhebI aMtaramAM pragaTe che. 3. vizAla jJAna ane kriyArUpI carmaratna ane chatraratna
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitepadeza bhAga 3 jo, thI mahampI mleccha rAjAnI mahAvRSTine nivAratA munirAja cakravartInI barobarI kare che. nirmala jJAna darzana ane cAritra pI ratnatrayI ArAdhaka munirAja kaI rIte cakravartIthI jUna nathIja, kiMtu adhikaja che. 4. navanavA jJAnAmRtanA kuMDamAM magna rahI prayatnathI kSamA nuM pAlana karanArA muni, pRthvInuM pAlana karanArA nAgaeNdranI pere zele che. adhyAtma jJAnarUpI amRtanA kuDamAMja magna rahI sahaja zAMtine sAkSAta anubhavanArA kSamAzramaNe AtmaguNathI nAgendra karatAM adhika zebhe che. 5 adhyAtmarupI kailAzamAM vivekarupI vRSabha upara AruDha tha. celA muni jJapti (jJAna) ane nivRtti (cArItra) yukta havA thI gaMgA ane giArI yukta ziva-zaMkaranI pere zebhe che. tatvathI jatAM adhyAtma girinA ucca zikhara upara rahelA ane sadviveka vRSabha upara svAra thaI samyaga jJAnakriyAne samatAthI sevanArA nigraMtha aNagAra saguNamAM kaI rIte ziva-zaMkarathI utaratA nathI. 6. jJAna ane darzanI caMdra ane sUrya jevAM nirmala nevAlA, narakane chedavAvAlA ane sukhasAgaramAM zayana karanArA munirAja kaI rIte harithI nyuna nathI. paramArthathI viSNu kara-tAM vadhAre samRddha che. 7. paraspRhArahita sahaja aMtaraguNa sRSTine karanArA munirAja bAhyA varatuonI apekSAvAlI bAhya sRSTine racanAra brahyA karatAM bahu caDhiyAtA che. niHspRhapaNe Atma guNeneja pragaTa karanArA muni upAdhi yukta bAhya sRSTinA karanArAM brahmAne
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kavipAka dhyAnASTakama, 71. saddaguNathI ullaMghI jAya emAM Azcarya zuM? nirUpAdhika guNasuSTi karavI eja muninuM kartavya che. 8 jema triveNIthI gaMgA nadI pavitra manAya che, tema ratnatrathIthI pavitra gaNAtI zrI tIrthakaranI paddhI paNa siddhagI mahApuruSa munirAjane kaMI durlabha nathI. jeNe mana vacana ane kAyA ne barAbara niyamamAM rAkhI yega sAdhanA karI che evA siddhayegI mahApuruSane tIrthaMkara mahArAjanI parama pavitra paddhI pAmavI paNa sulabhaja che. // 21 // karmavipAka dhyAnASTakam // duHkhaM prApya na dInaH syAt, sukhaM prApya ca vismitH|| muniH karma vipAkasya, jAnan paravazaM jagat // 1 // yeSAM bhrUbhaMga mAtreNa, bhajyante parvatA api // tairaho karma vaiSamye, bhUpairbhikSA 'pi nApyate // 2 // jAti cAturya hIno 'pi, karmaNyabhyudayAvahe // kSaNAdako 'pi rAjA syA, cchtrcchnndigNtrH||3|| viSamA karmaNaH sRSTi, dRSTA karabhapRSThavat // jAtyAdi bhUti vaiSamyA, kA rati statra yoginH||4|| ArUDhA prazamazreNiM, zruta kevalino 'pi ca // bhrAmyante 'nanta saMsAra, maho duSTena karmaNA // 5 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 zrI jena hitopadeza bhAga 3 jo. arvAk sarvApi sAmagrI, zrAMteva paritiSThati // vipAkaH karmaNaH kArya, paryaMta manudhAvati // 6 // asAva caramAvarte, dharma harati pazyataH // caramAvarti sAdhostu, chalamanviSya hRSyati // 7 // sAmyaM bibharti yaH karma, vipAkaM hRdi ciMtayan // sa eva syAccidAnanda, makaranda madhuvrataH // 8 // ! yArtha 1. sarve jagajaMtuo udita karyAnusAre ja sukha duHkha pAme che, evuM samajanArA muni duHkhane pAmIne dIna thatA nathI tema sukhane pAmIne cakita thatA nathI. muni samaje che ke jagat mAtra karma vipAkane paravaza che. 2. jemanI bhakuTI pharatAM parvatane paNa bhuke thaI jAya evA bhUpane viSamakarma yuge bhikSA sarakhI paNa maLatI nathI. deva viparIta chate moTA bhUpAlane paNa peTa bharavAne phAMphAM mAravAM paDe che. 3. uttama jAti ane caturAI rahita chatAM atyaMta anukula karmane kSaNavAramAM rAMka paNa eka chatra rAjya pAme che. prabala punyane udaya thaye chate bhIkhArI je mANasa paNa vizAla rAjyavAle rAjA thaI paDe che. 4. karmanI racanA uMTanA baraDAnI jevI vAMkI ja che kemake,
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ kruaivipAka dhyAnASTakam 73 jAti, kula, buddhi, khala, aizvaya pramukhamAM pragaTa viSamatA TukhAya che, sarva koIne te eka sarakhAM hotAM nathI. pUSkRta ka anusAre te sArAM narasAM ke vadhAre ghaTADe hAI zake che. karmanI vicitratA pramANe phUlanI vicitratA samajanArA munijanAne tevI viSama sthitimAM ratiprIti hovI ghaTe nahi, temane prApta sukha duHkhamAM samabhAvaja rAkhavA yukata che. 5. aA ! ati AzcaryanI vAta che ke upazamazreNi upara AruDha thayelA zratakevaLI (cAda pUrvadhara) muniyA paNa kruSTa kanA cage patita thaIne anaMta saMsAra paribhramaNa kare che. jyAre AvA samatha puruSane paNa kavipAka chaLe che, ta khIjA sAmAnya mANasonu tA zuM kahevu...? phruTa karmanI prakhalatA pAse prANIonuM kai paNa cAlatu' nathI. 6. Atma sAdhakanI sakala sAmagrI kAryasiddhi thayAM paDe. lAMja thAkI gaI hoya tema aTakI paDe che. paNa karma-vipAka tA strakA pa ta kakArakane anusaryA kare che. te te tenu zubhAzubha phUla tenA karanArane cakhADayA vinA viramatAja nathI. kanA prakhala vegane kAi rokI zakatuM nathI. karmanA viSAka pecatAnI pUrNa sattA karmanA karanAranI upara aAve che. kAyara purUSa tenI pAse phAvI zakatA nathI. samartha sAdhaka tA rAgadveSa karmanI jaDa maDhI sakala kanu mUlathIja nikaTThana kare che. 7. A ka-vipAka dIrgha sasArI jIvanA dharmane jotAM jotAMmAM harI leche, ane paritta saMsArI sAdhunuM tA chala joine bhAre khuzI thAya che. karmane kaMI zarama nathI te vAta akSare akSara sAcI che. te parama pavitra dharma mahArAja sAthe paNa pUchyuM
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 zrI jena hitopadeza bhAga 3 ja. vaira rAkhe che. dharmarAjAnuM' zaraNa lenAra sAthe pitAnuM vaira zeSa teja phare che. ane lAga phAve te vira vALavAnuM cukta nathI. game teTalI Atma unnatine pAmelAne paNa sva sAdhyathI cukAvI nIce gabaDAvI pADe che. AvA dvaTa karmavipAkathI vegalA rahevA IcchanAre tenI rAgadveSarUpI mAThI jaDa bedI kADhavI joIe. rAgadhe. vane samUlago nAza karavAthI mohane sarvathA kSaya thAya che, ane mehane kSaya thavAthI sakala karma vargane svataH kSaya thaI jAya che. 8. karmanA vipAkane hadayamAM ciMtavate chate je sama vi. Sama sthitimAM samabhAvaja rAkhe che-teve vakhate je harSa viSAda pAmatuM nathI, teja mahApurUSa jJAnAmRtane rasa cAkhavA samartha thaI zake che. tevA samartha purUSa siMhaja sahajAnaMda magna thaI aMte akhaMDa zAsvata sukhanA bhAgI thaI zake che. - rara . mava-unASTakam | yasya gaMbhIra madhyasyA, jJAnaM vajramayaM talaM // ruddhA vyasanazailaughaiH, paMthAno yatra durgamAH // 1 // pAtAla kalazA yatra, bhRtAstRSNA mhaanilaiH|| kaSAyAzcitta saMkalpa, velA vRddhiM vitanvate // 2 // smaraurvAmicalatyaMta, yaMtra snehendhanaH sadA // yo ghora rogazokAdi, matsyakacchapa saMkulaH // 3 // durbuddhi matsaradrohai, vidyudurvAta garjitaiH //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 gASTama. yatra sAM yAtrikA lokAH, patantyutpAta saMkaTe // 4 // jJAnI tasmAd bhavAMbhodhe, nityodino 'ti dAruNAt // tasya saMtaraNopAya, sarvayatnena kAMkSati // 5 // taila pAtradharo yaddha, drAdhAvedhodyato yathA // kriyA svananya cittaHsyA, dbhavabhIta stathA muniH // 6 // viSaM viSasya vanhezva, vanhireva yadauSadhaM // tatsatyaM bhavabhItAnA, mupasarge'pi yannabhIH // 7 // sthairya bhavabhayAdeva, vyavahAre munirbajat // svAtmArAma samAdhau tu, tadapyaMtarnimajjati // 8 // // rahasyArtha // 1. kama vipAkane samyak ciMtavate muni bhavathI udvignaudAsI thaye chate jene tarI pAra javA pratidina prayatna karyA kare che teja bhava samudranuM svarUpa kahe che.-jene madhya bhAga bahu uMDe che. janma maraNAdika janya anaMta duHkharUpa jala rAzithI athAga bhareluM che, jenuM ajJAna rUpa vamaya taLuM che-ajJAna aviveka yA mithyA bhramanA AdhAre ja saMsAranI sthiti rahelI che; ajJAnanA jorathIja cAra gati yA 84 lakSa chavAyenimAM punaH punaH avataravA rUpI saMsAra bhramaNa thAya che, tathA Adhi,
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga 3 jo vyAdhi ane upAdhi janya aneka kaSTa rUpI parvatethI jenI vATa viSama che. AvI viSama sthitimAM jIvane paribhramaNa karavuM paDe che, chatAM ajJAna vazavata che tethI udvigna (virakta) thatA nathI. 2. vaLI jemAM tRSNArUpI tephAnI pavanathI bharelA kedhAdi kaSArUpI cAra moTA pAtAla kalazA vividha vikalparUpI velAnI vRddhi kare che, saMsArI jIva tRSNa taraMgamAM taNAtA kaSAyane vazapa citamAM saMkalpa vikalpane pedA karI parama duHkhanA bhAgI thAya che, chatAM ajJAnanA jorathI viSaya tRSNane tajI teo liSTa kaSAyane chatI sukha samAdhi sAdhavA alpa paNa prayatna sevI zakatA nathI. evA ajJAnI che Apa matithI avaLA cAlI duHkha dAvAnalamAM svayaM pacAya temAM Azcarya zuM? 3. vaLI jemAM kAma-agnirUpI vaDavAnala balI rahyA che, je sneharUpI IMdhanathI sadA jAjavalyamAna rahe che, ane bhayaMkara rega zokAdi maracha kaccha pothI je citarapha vyApta dIse che. chatAM avivekI che temAM ja rati dhAraNa karI jhaMpalAya che paNa pratyakSa duHkharAzithI mukta thavA prayatna karatA nathI. AvA viveka zUnya saMsArInI vAraMvAra viDaMbanA thayA kare che. 4. vaLI dubuddhi, matsara, ane deharUpI vijalI, vaTelIyA ane gujArava vaDe jemAM bhramaNa karanArA ke vividha utpAtanA saMkaTamAM AvI paDe che chatAM jaDa-yAtrA (pudgala-prema) netAjI tanmayapaNe tIrtha-yAtrAdika dharmakaraNa karatA nathIAvA pagalAnI ane parAdhInapaNe aneka ApadAo veThavI paDe che. ema samajIne AtmakalyANa sAdhavAne samayajJa purUSa zuM kare che te zAstrakAra poteja jaNAve che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhava uThegASTakama, 5. AvA bhayaMkara bhavasamudrathI atyanta udvega pAmela jJAnI purUSa tene tarI pAra javAne upAya sarva yatnathI Azare che. samayajJa purUSa AvA bhayaMkara saMsArane taravA pramAdane tajI ratnatrayInuM samyagU sevana kare che. 6. jevI rIte saMpUrNa telanA pAtrane hAthamAM laI cAlanAra temaja rAdhAvedhane sAdhanAra sAvadhAna thaI rahe tevI ja rIte bhavajIrU munI svacaritra kriyAmAM sAvadhAna thaI varte che. janma mara nAM anaMta duHkhathI bIdhelA bhavabhIrU muni dharmakaraNamAM pramAda. zIla thatAja nathI. pratyakSa pudgalika sukha tajIne dehane damavA te kema ujamAla thatA haze? evI ziSyanI zaMkAnuM zAstrakAra samAdhAna kare che. 7. jema viSanuM auSadha viSa che, ane amithI dadha thayelAnuM aiSadha amija che tema bhavabhIrU munine upasarga saMbaMdhI duHkhane Dara lAgatuM ja nathI. jema keIne sApa karaDa hoya tyAre tene lImaDe cavarAve che, ane agnithI dAjhelAne agnine ja zeka kare che, tema janma maraNanAM duHkhathI trAsa pAmelA muni te duHkhane kApavA mATe vividha upasarga saMbaMdhI duHkhane samabhAve sahana kare che tethI te bhava duHkhathI mukta thaI zake che. evI saMpurNa khAtrIthIja vividha upasarga pariSahAdika saMbadhI dukhane samayajJa muni svAdhInapaNeja samabhAvathI sahana karavA tatpara rahe che. 8. bhavabhIrapaNAthI ja vivekavAna muni dharma vyavahArane sthiratAthI seve che. janma maraNanA bhayathI ja samaya muni vyavahAra mArganuM daDha AlaMbana laI nizcaya mArgane sAdhe che. vItarAga praNIta syAdvAda mArganuM sAvadhAnapaNe sevana karavA samaya
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitopadeza bhAga 3 ja. muni cUkatA nathI tenuM mukhya kAraNa bhavabhayaja che. ema sAdhya daSTithI zuddha vyavahAranuM sevana karatAM karatAM jyAre pitAnA AtmAmAM sahaja samAdhi jAge che, jyAre sAkSAt Atma-anubhAva jAge che tyAre bhAvabhaya paNa aMtara samAI jAya che. // 23 // lokasaMjJAtyAgASTakam // prAptaH SaSThaguNasthAnaM, bhavadurgAdilaMghanam // lokasaMjJArato na syAd, munirlokottara sthitiH // 1 // yathA ciMtAmaNiM datte baTharobadarIphalaiH // hAhA jahAti saddharma, tathaiva jnrNjnaiH|| 2 // lokasaMjJA mahAnadyA, manuzroto'nugA na ke // pratizroto'nugastveko, rAjahaMso mahAmuniH // 3 // lokamAlaMbya kartavyaM, kRtaM bahubhireva cet // tathA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAtkadAcana // 4 // zreyo'rthino hi bhUyAMso, loke lokottare ca n|| stokAhi ratnavaNijaH, stokAzcasvAtma saadhkaaH||5|| lokasaMjJAhatAhaMta, nIcairgamana drshnaiH|| . zaMsayanti sva satyAMga, marmaghAtamahAvyathAM // 6 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAsa jJAtyAgASTama AtmasAkSika saddharma, siddhau kiM lokayAtrayA // tatra prasannacaMdrazca bharatazcanidarzane // 7 // lokasaMjJojjitaH sAdhuH, parabrahmasamAdhimAn // sukhamAste gatadroha, mamatA matsara jvaraH // 8 // ge // raddasyAtha 1. sauMsArarUpI viSama ghATInA pAra pamADanAra pramattaguNusthAnaka jene prApta thayuM che evA leAkeAttara sthitivAlA muni lokasaMjJAnA tyAgaja kare che. viSaya kaSAyane vivaza thai jema duniyA dorAya che tema zreSTha mayAdAzIla munirAja leAkapravAhamAM khecAI jatA nathI. tetA svabhAvamAM sthita chatA sayama AcaraNamAM sadA sAvadhAna thai rahe che. 2. jema keAI mUkha kheraDInAM phUla lai badalAmAM ci'tA. maNI ratna ApI de che, tema mUDha mANasa janarajana mATe zreSTha dharmane hArI jAya che, jene satya dhanI kadara nathI te khApaDAthI citAmaNI jevA amUlya dharma sAcavI zakAtA nathI.ane leAkaraMjana mATe zreSTa lAbhane cukI jAya che. pAchaLathI tene duniyAnI dekhAdekhI karavAthI bahu STa sahana karavuM paDe che. 3. lAkasa jJA e eka mATI nadInA prakhala pravAha che temAM pravezelA kANu kANu taNAyA nathI ? tene tarIne pAra javAne samarthatA kevala sAmepUre cAlanArA rAjahaMsa samAna mahAmunirAja
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitopadeza bhAga 3 je ja che. je lokasaMjJAne sarvathA tyAga karavA anurala prayatna seve che teja munirAja tene tyAga karI zake che. bAkInA te lekavAhamAM taNAyA jAya che. lokapravAhamAM taNAtA puruSArthahInane tAravA keI samartha thatuM nathI. je janaraMjana tajI kevala vapara kalyANArthe saMyama mArganuM sArI rIte sevana karAya te prabala puruSArtha ege jarura tene jaya karI zakAya. evA Atma vIryathI tene sarvathA jaya karI sarvottama saMyamane ArAdhI anaMtA AbhAe akSaya sukhane sAdhI zakayA che. 4. je sarve kare teja karavuM ThIka mAnIye te te kadApi paNa mithyAtvane tyAga karI zakAze nahiM. jyAre satya mArganuM zodhana karI tene ja svIkAra karazuM tyAre ja ApaNe satya-sAcA sukhane pAmI zakazuM. te vinA te jema dhumADAnA bAcakA bharatAM kaMI hIre hAthamAM Ave nahi tema satya mArgane tajI vaccheda paNe cAlatAM kharUM sukha malI zake nahi. evA satyamArgane zodhI cAlanArA viralA ja hoya che. 5. zreyanA arthI che laikika ke lekettara mArgamAM theDAja dIse che. jema ratnanA vyApArI thaDA hoya che tema Atma sAdhaka paNa cheDAja hoya che. jema ratnanI khANa durlabha heya che tema kalyANArthI uttama che paNa durlabha hoya che. kharUM AtmAthIpaNuM AvavuM jIvane durlabha che te vinA satyamArgane zodhI tene daDhapaNe avalaMba kaThInaja che. 6. lekasaMjJAthI parAbhava pAmelA prANI svazreyathI cuke che chatAM leka dekhA karavA je teo nIcA vaLIne cAle che te ema jaNAve che ke temanA satya aMgamAM marmaghAtanI mahAvyathA thayelI
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ kasAtyAgASTakama, che, tethI ja teo vAMkA vaLIne cAlatA lAge che. leka saMjJAne AmAM Alekha karyo lAge che. 7. zreSTha dhamanI siddhi Atma-sAkSika chatAM leka dekhAve karavAnuM kAma zuM? manathI chava karma bAMdhe che ane manathI ja cheDI zake che te pachI leka dekhAva karavAthI zuM vaLe? jema prasannacaMdra jarUSine tathA bharata mahArAjAne sAkSAt anubhavAyuM tema samyagu vicArI kalyANanA athie leka dekhAve karavAnI buddhi tajI devI. 8. lokasaMjJA rahita sAdhu paradeha, mamatA, ane matsara doSathI mukta hovAthI sahaja samAdhimAM masta thaI rahe che. je mahAzaya mumukSue lokasaMjJA tajI dIdhI che tene ukta denuM sevana karavuM paDatuM ja nathI. tethI te zuddha saMyamane sAdhatAM svAbhAvika sukhamAM magna thaI rahe che. paraupAdhi rahita hovAthI nigraMtha muni uttama nivRtti dhArI sahaja samAdhi sukhane pAmI zake che. paNa paraupAdhi grasta evuM koI paNa tevuM svAbhAvika sukha svapramAM paNa pAmI zakatuM nathI. eTalAja mATe mekSa sukhanA athi janee leka saMjJAne jarUra tyAga karavo joIye. anyathA japa tapa saMyama saMbaMdhI sakala dharma karaNa kevaLa kaNarUpa thaI paDaze. ukta 1 dharma karaNI je vivekathI Atma kalyANa arthe ja karavAmAM Avaze te te saghaLI lekhe paDaze, mATe kevaLa gatAnagatikatA tajI vastu svarUpa samajIne ja sAdhana karavuM hitakArI che.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga 3 je // 24 // zAstrA'STakam // carmacakSurbhUtaH sarve, devaashvaavdhickssussH|| sarvatazcakSuSaH siddhAH, sAdhavaH shaastrckssussH||1|| purasthitAnivodhi, stiryagaloka vivrtinH|| sarvAn bhAvAnapekSante, jJAninaH zAstracakSuSA // 2 // zAsanAt trANazaktezva, budhaiH zAstraM nirucyate // vacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacit // 3 // zAstre puraskRte tasmAd, vItarAgaH puraskRtaH // puraskRte punastasmin , niyamAt srvsiddhyH|| 4 // adRSTA'rthe'nudhAvaMtaH, zAstra dIpaM vinA jaDAH // prApnuvantiparaM khedaM, praskhalantaH pade pade // 5 // zuddhoMcchAdyapi zAstrAjJA, nirapekSasya no hitaM // bhautahaMturyathA tasya, padasparza nivAraNaM // 6 // ajJAnAhi mahAmaMtraM, svAcchaMdyajvara laMghanaM // dharmArAmasudhAkulyAM, zAstramAhumaharSayaH // 7 // zAstroktAcArakartA ca, zAstrajJaH shaastrdeshkH|| zAstraikadRg , mahAyogI, prApnoti paramaM padam // 8 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAbhrAma // rahasyArtha 1. sarve manuSya tiryaMcA carmacakSune dhAraNa karanArA che, eTale ke temane cAmaDAnI cakSu che. devatA mAtrane avadhijJAnarUpI cakSu che. sarva siddha bhagavAnAne pradeze pradeze cakSu che kemake teo anaMta jJAna ane darzana guNuthI yukta che. ane sAdhu munirAjone zAsrarUpI divya cakSu hAya che. have zAstra cakSu kevI upayegI che te khatAve che. 3 2. jJAnI purUSaSa zAstra cakSuvaDe urdhva adhA ane tIchAtraNe lokamAM vartatA sarva bhAvAne pratyakSanI pere Dhekhe che. jema nirmala ArIsAmAM sAmI vastuonAM pratibiMba sArI rIte paDI rahe che tema nirmala jJAnacakSuthI paNa tribhuvanavatI sarva padAthAnuM yathArtha bhAna thaI zake che. mATeja mumukSujanA vinayapUrvaka ahAniza jJAnanuM ArAdhana karavA ujamAla rahe che. have prasagopAta graMthakI zAstranu lakSaNa kahe che. 3. mAkSa mArganuM zAsana-yathA kathana karavAthI ane trANurakSaNa karavA samartha hAvAthI zAstra zabda sAka thAya che. evuM zAstra teA vItarAganAM vacanarUpa hoya che. te vinA anya rAgI dveSI ke mahAdhInanAM vacana satzAsrarUpa hoi zakatAM nathI. vItarAga prabhunAM vacana sarva doSa rahita ane sarva guNa sahita hAvAthI zAstrarUpe mAnya karavA ceAgya che. paraMtu tevA guNa vinAnA anya vAgADarInAM vacana sat zAstrarUpa nahi hAvAthI mumukSu vargane mAnya karavA cegya nathI. tevA sat zAstra mAnavAthI mAna
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zrI jena hitopadeza bhAga 3 e. nArane zuM phAyado thAya che te zAstrakAra pateja batAve che. 4. sazAstrane Agala karyathI vItarAgane Agala karyA - majavA. ane vitarAgane AgaLa karyo chate nizca sarva siddhi saMpaje che. vItarAga prabhunI pavitra AjJAone mAnya karanAranA sarva manoratha sIje che. ekAMta hitakArI prabhunI pavitra vANIne anAdara karanAra ajJAnI jananA kevA hAla thAya che te zAstrakAra batAve che. 5. zArUpI divya dIpaka vinA ajANyA viSayamAM ekadama doDatA durbuddhijane mArgamAM pagale pagale khelanA pAmatA parama pedane anubhave che. sat zAstrarUpI divya cakSu vinA jIvane satya mArga sUjaja nathI tethI satya mArgathI cukI jIva ADaavale athaDAI bahu herAna thAya che. svakapala kapitA mArge cAlatAM jIvane evA jokhamamAM utaravuM paDe che. je vItarAga vacananuM zaraNa lahI te mujaba vartana karAya te kaMI paNa bhIti rAkhavAnuM kAraNa rahe nahi. 6. zArAAjJA nirapekSa-svachaMdacArI game tevI ugrakriyA kare te paNa tethI tenuM hita thaI zakaze nahiM, paNa je vItarAga prabhunI pavitra AjJA mujaba-zAstra parataMtrapaNe alpa paNa ane nuSThAna sevaze te tene jarUra hitakArI thaI zakaze. keTalAka aNusamajathI zAstraAjJAne lepIne sadgurUthI judA parva prathama te ugrakriyA karavAno vicAra rAkhe che paNa pAchalathI samacita sAraNAdikanA abhAve te zithila thaI jAya che. sArI buddhithI paNa svacchedapaNe sazurUne tajavAmAM ahitaja raheluM che. tethI
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ - paricAlASTama. ' alpaSa tajatAM bhAre deSa seva paDe che. jema manehara mora pachI mATe bAdha gurUnI AjJA nahi chatAM tene bhakta bhUmipAle gurUnAM caraNa sparzane deSa nivAravA bANavaDe te pachI letAM te gurUneja ghAta karyo tema kamasamajavAlA ApamatithI alpaSa tajatAM adhika doSane ja seve che. 7. mATe mahAmuni zAstrane ajJAnarUpI sapane jamavA aMgulI maMtra samAna, svachaMdatA rUpI jvarane zAnta karavA laIne (lAMghaNa) samAna, ane sadharmarUpI ArAmane siMcavA ama. tanI nIka samAna lekhe che. samayajJa satpurUSa evA sazAstranA cha lAbhane kSaNavAra paNa cUkatA nathI. 8. zAstrokta AcArane sevavAvAlA zAstra-rahasyane samyam jANavAvALA, zAstranA mArgane ja batAvavAvALA ane zAstra sanmakhaja daSTi rAkhavAvALA mahAgI-muni nikSe paramapadane pAme che mATe mekSArthi janee evA sazAstra-sevI satpurUSe ja sadA. sevavA yogya che. | rapa / pariTiva che na parAvarttate rAze, vakratAM jAtu nojhjhati // parigraha grahaH ko'yaM, viDaMbita jagattrayaH // 1 // dihIzA, durmASita raMga zira zrUyante vikRtAH kiM na, pralApA liMginA mapi // 2 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 zrI jena hitopadeza bhAga 3 je, yastyaktvA tRNavabAhya, mAntaraM ca parigrahaM // udAste tatpadAMbhoja, paryupAste jagattrayI // 3 // cittenta graMtha gahane, bahinigraMthatA vRthA // tyAgAtkaMcuka mAtrasya, bhujago nahi nirvissH||4|| tyakte parigrahe sAdhoH, prayAti sakalaM rjH|| pAlityAge kSaNAdeva, sarasaH salilaM yathA // 5 // tyaktaputrakalatrasya mUrchA muktasya yoginH|| cinmAtra pratibaddhasya, kA pudgala niyaMtraNA // 6 // cinmAtradIpako gaccheda, nirvAta sthAnasaMnibhaiH // niSparigrahatAsthairya, dharmopakaraNa rapi // 7 // mUchinnadhiyAM sarva, jagadeva prigrhH|| mUrcchayArahitAnAM tu, jagadevA'parigrahaH // 8 // // rahasyArtha // 1. zAstra upadeza sAMbhaLI-sahIne parigrahanuM svarUpa sa majIne tene viveka dhAra jarUra che. prAyaH parigrahaja prANi ene paDavAnuM kAraNa che. mATe tene avazya parihAra kare joIe teja vAta phuTa batAve che, traNe jagatanA jIvonI vi
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ parignahASTakam 87 vidha viDa'banA karanAra parigraha evA te AkarA graha che ke te sula rAzithI badalAtA nathI temaja vakratA yajatA nathI. 2. parigraharupI pizAcathI parAbhava pAmelA li'gadhArI sAe paNa potAnI (sAdhu) prakRtine tajI jema tema lavatA phare che, aneka unmAda kare che, veSa vigeAvA kare che ane aMte adheAgatimAM jAya che e sarva parigrahanAja prabhAva samajavA. 3. dhanadhAnyAkrika e khAhya parigraha che ane vedodayathI thatI viSaya-abhilASA, hAsya, rati, arati, zAka, bhaya, du gachA, mithyAtva ane kaSAya e abhyatara parigraha che. te mane parigrahane tRNanI jema tajIne je jagatathI udAsI (nyArA) che, tenA caraNa kamaLane jagat mAtra puje che. paNa je te parigrahamAM muMjhAi paraspRhA kare che tete jagata mAtranA dAsaja che. murchA-mamatAneja jJAnI puruSA parigraha kahe che. 4. jema sarpa kAMcalI utArI nAMkhavAthI nirviSa thaI jatA nathI tema khAdya parigrahanA tyAga mAtrathI kharuM sAdhupaNuM prApta thatuM nathI. kemake viveka vinA dhana vigere tajavA mAtrathI kAMI viSaya abhilASAdika aMtara viSa TalI zakatuM nathI.. mATe mumukSujanAe te viSaya abhilASAdika atara viSa vAravA prathama khapI thavu joIe. jyAM sudhI viSayavAsanA jAgRta che, jyAM sudhI hAsyAdika doSAnu mutkalanI jema sevana karAya che,. jyAM sudhI tatva draSTi thavA yatna karAtA nathI ane jyAM sudhI krodha, mAna, mAyA ane lAbhanI sevA karyA karAya che, tyAM sudhI sA dhupaNuM cheTuMja samajavu. a'tara viSa TalatAMja sAdhupaNu* sapajeche.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainahitApadeza bhAga 3 je, 5. jema sAvaranI pAla tADI nAMkhavAthI mAMhetu' sarva jala kSaNa mAtramAM bahAra vahI jAya che, tema parigraharupI pAla tA. DavAthI-munA tyAga karavAthI sarva karmamalanA kSaNavAramAM nAza thAya che. game teTalI kakaraNI karatA chatAM aMtaranA mela dhAvA mATe murchAnA tyAga karyA vinA zuddha thavAtu nathI. mATe vivekapUrvaka bAhya ane atara ubhaya parigrahanA parihAra ka ravA ghaTe che. 88 6. strI putra lakSmI vigerenI mUA tajI kevala jJAna dhyAna"nAja abhyAsa karanArA sAdhupurUSone pudgalanI zI paravA che ? srI putrane tajIne jo puna: parigraha mamatAthI leAka paricaya karI jJAna dhyAna na karyuM, sayamamArga samyag sainye nahi; mU mamatAja vadhArI tA prathamanAM srI putrAdikane tajIne zu' kamANA ? ulaTI upAdhi vadhAravAthI vizeSe viDa`khanApAtra thavAnA. tema na thAya evu* lakSa rAkhavu ja joiye. cha. jema vAyarA vinAnA sthaLavaDe dIvA sthira rahI zake che bujhAtA nathI tema dha-upagaraNeAvaDe niSparigrahatA sAdhI zakAya che. dharmanI vRddhi karanArAM sAdhanaja dhama-upagaraNa gaNAya che. temanuM mamatArahita sevana karatAM chatAM game te akSaya sukhanA adhikArI thai zake che. paNa je temAMja ulaTI mamatA karavAmAM Ave te te upagaraNa kevaLa adhikaraNa (zastra) rUpaja gaNAya. mATe mamatA rahita jJAnadarzana ke cAritranAM upagaraNAvaDe Atma upagAranI siddhi thAya tema yatnathI pravartavu' ema vivekathI dharma upagaraNane sevanArane dharmanI vRddhija thAya che. paNa jo temAM vivekanI khAmIthI ulaTI mamatA sthapAya te tethI dharmanI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavASTakam 9 vRddhinA badale hAni thavAnA prasaMga Ave che. mATe jema dhA pagaraNanuM sArthakapaNu thAya tema vivekathIja vartavu' yukta che. 8 AvAM kAraNasara zAstrakAra kahe che ke mUchAvaDe jenI buddhi aMjAI gaI che tene Akhu* jagata parigraharUpa ja che, ane je mahAtmAe sUcchA (mamatA) ne samUlagI mArI che, tene te jagattamAM jarA paNa parigrahanA lepa lAgeja nahi. A uparathI mU* aa utAravI keTalI viSama che te tathA mULA utAyAvI keTaluM badhu sukha thAya che, tenuM sahu bhAna thaI zake che. game evuM duSkara kAryapaNa purUSArthathI sAdhI zakAya che. ema samajI kAyaratA tajI parigrahanA prasa'ga tajavA prayatna karavA ghaTe che. // 26 // anumavAaen saMdhyeva dina rAtribhyAM, kevalazrutayoH pRthak // vadhenumavo daza:, va[S[hatyaH // ? // vyApAraH sarvazAstrANAM, dikpradarzana meva hi // pAraM tu prApayatyekais nubhAve bhava vAridheH // 2 // atIMdriyaM paraMbrahma vizuddhA'nubhavaM vinA // zAstrayukti zatenApi, na gamyaM yad budhAjaguH // 3 // jJAyeran hetuvAdena, padArthA yadyatIMdriyAH // kAlenaitAvatA prAjJaiH kRta syAtteSu nizcayaH // 4 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 zrI jainahitopadeza bhAga 3 jo. keSAM na kalpanA darvI, shaastrkssiiraanngaahinii|| viralA stadrasAsvAda, vido'nubhavajihvayA // 5 // pazyatu brahma nirbaMda, nirbaMdrA'nubhavaM vinA // kathaM lIpImayI dRSTi, miyI vA manomayI // 6 // na suSupti ramohatvA, nnA'pi ca svApa jAgarau // kalpanAzilpavizrAnti, sturyaivAnubhavo dazA // 7 // adhigatyAkhilaM zabda, brahma zAstradRzA muniH khasaMvedyaM parabrahmA, nubhavenAdhigacchati // 8 // ! rahRkSArtha che. 1 jema divasa ane rAtrithI saMdhyA jAdI che, tema anubhava jJAna paNa kevala jJAna zruta jJAnathI judu che. jema sUryaudaya pahelAM aradaya thAya che tema kevala jJAna pragaTayAM pahe lAM anubhava jJAnane udaya thAya che. pachI avazya alpakALamAM kevala jJAna pragaTa thAya che. jema araNeya rAtrinA aMte thAya che, tema anubhava jJAna paNa zruta jJAnanA aMte pragaTe che. eTale ke zrata jJAna kAraNa che ane anubhava jJAna kAryarUpa che. samyam jJAna vinA kadApi keIne paNa anubhava pragaTe nahi. mATe kAryathI jema kAraNanuM sevana kare tema anubhavanA arthIe zruta jJAnanuM avazya sevana karavuM.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavASTakama - 2 zAstra te phakata diggadarzana karAve che. bAkI saMsArane pAra te anubhavaja karAve che. jema ke mArgamAM maLeluM mANasa mArgabraNane kharA mArganI dizA batAvI de che tema zAstra paNa mekSane mAge Ama che ema batAvI de che. paNa jema sAthe lIdhele bhemiye TheTha mAge pahoMcADI Ape che, tema sahaja anubhava jJAna paNa TheTha pAra pahoMcADe che. 3. vizuddha anubhava vinA zAstranI seMkaDo yunivaDe paNa paramAtmatava samajI zakAya tevuM nathI. jenuM svarUpa ja zabda, rUpa, rasa, gadha, ane spazarahita havAthI atIndriya che, tenuM pratipAdana akSara-varNa vAkayamAtrathI zI rIte thaI zake. eka arUpI Atmadravya ane bIjuM daSTAMta daIne te sukhethI samajI zakAya evuM kaMI upamAna najare ja paDatuM nathI, tethI aMte evAja nizcaya upara AvI zakAya ke paramA matava jevuM kaMI bIjuM cheja nahi. te tava pAmelA sarva samAna ja che, tathA te satya anubhava thaye ja te tatva samajI zakAya ema che, paNa anubhava jJAna pragaTayA vinA paramAtmatatva yathArtha samajI zakAya tema nathI. mATe te anubhava pragaTAvavA zrutajJAna viSaye pUrato prayatna kara yukta che. 4. je hetuvAde karI AvA atIndriya padArthone nizcaya thAta hatA te te te kyArane karavA paMDite cukata nahi, paNa tema karavuM azakaya jANIne teo karI zakyA nathI. tarka, anumAna ke yukita vigerethI teoe AtmAdi arUpi-dravyane nizcaya karyo hato te saMbaMdhI kaI jAtane vivAda rahetaja nahi. paNa tema thaI zake ja nahi. tema karavAne anubhavajJAnanI khAsa
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitepadeza bhAga 3 je, jarUra che. ravAnubhavI paNa paramAtmatatvane yathArtha jANatAM chatAM piteja jANIne virame che. te padArtha atIndriya levAthI svAnu bhava vinA zretAnA grAhyamAM AvatuM nathI-AvI zakti nathI. svAnubhava thaye te sehaja yathArthapaNe samajI zakAya che. 5. keTalAka paMDitanI ka9panA kaDachI, zAstra-kSIramAM pharI, chatAM teo anubhava-Abha vinA tene svAda meLavI zakyA nahiM. anubhavajJAna pragaTa thayeja sarvajJapraNIta zAstrane yathArtha svAda cAkhI zakAya che. 6. advitIya anubhava jAgyA vinA lipIvALI, vANIvALI, ane manavALI rupiSTithI arUpi-advitIya anupama paramAtma tatvane kema joI zakAya! jyAre apUrva sAmya sevanathI anupama anubhava jAgaze tyAre ja atIndriya tatvanuM yathArtha bhAna thaze. te vinA kevala akSaramaya lIpI, vANI, ke manavALI rUpIdaSTithI arUpI evA zuddha AtmatatvanuM yathArtha bhAna thaI za. kavAnuM nahi. kAryAthIe kAyAnukUla kAraNenuM sevana karavuM ja joIe. te vinA ISTakArya siddhija nathI. mATe zuddha AtmatatvanA kAmI purUSe nirdaDha (sarva kalezarahita zuddha) anubhava mATe prayatna kare. 7. suSupti, zayana, jAgara ane ujAgara e cAra dazAo zAstramAM varNavI che. temAM prabala mehanA udayavalI prathama dazA tathA vividha kalpanAvAlI (savikalpaka) zayana ane jAgara dazA A anubhava jJAnamAM ghaTI zake nahi, temAM te samasta vikalpanI vizrAnti zAntirUpa nivikalpa thI ujAgara dazAja hevI ghaTe che.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ gASTakama, 8 8. zAstra chIthI samasta zabda savarUpane samyak pAmIne muni, anubhavagamya zuddha Atmatatvane anubhava jJAnavaDe pAme che. eTale ke samagra zrata jJAnanA abhyAsathI anubhavajJAna pAmIne muni zuddha svarUpane jANe jove che. // 27 // yogASTakam // mokSeNa yojanAdyogaH, sarvo'pyAcAraiSyate // viziSya sthAnavArthA, laMbanakAya gocaraH // 1 // karmayoga dvayaM tatra, jJAnayoga trayaM viduH|| virateSveSa niyamAd , bIja mAtraM parezvapi // 2 // kRpA nirveda saMvega, prazamotpattikAriNaH // bhedAHpratyekamatrecchA, pravRttisthira siddhayaH // 3 // icchA tadvatkathAprItiH, pravRttiH paalnNprH|| sthairya bAdhakabhI hAniH, siddhiranyArtha sAdhanaM // 4 // arthAlaMbanayozcaitya, vaMdanAdau vibhAvanaM // zreyase yoginaH sthAna, varNayoryatnaeva ca // 5 // . AlaMbanamiha jJeyaM, dvividhaM rUpya rUpi ca // arUpiguNasAyujyaM, yogo'nAlaMbanaM prH|| 6 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 zrI jena hitopadeza bhAga 3 che. prItibhaktiM vaco'saMgaiH, sthAnAdyapi caturvidhaM // tasmAdayoga yogApti, mokSayogaH kramAd bhavet / / 7 // sthAnAdyayoginastIrtho, cchedAdyAlaMbanAdapi // sUtradAne mahAdoSa, ityAcAryAH pracakSate // 8 // ! kyArthI 1. jIvane mokSasukha sAthe je Ape e sarva sadAcAra ga" nA nAmathI oLakhAya che. tenA pAMca prakAra A pramANe che. 1 sthAna (Asana-mudrA vizeSa) 2 varNa (akSara vizeSa) 3 artha 4 AlaMbana (pratimAdi) ane 5 ekAgratA (mananI nizcalatA.) 2, temAM purvalA be karmavega kahevAya che, ane pAchalA traNa. jJAna roga kahevAya che. A yoga virati (nivRttizIla) vaMtamAM nizcayathI hoya che, ane bIjamAtra te anerAmAM paNa hoya che. e vacanamAM e vani thAya che ke keganA athae nivRttizIla thavuM joIe. 3. A pAMce gamAMnA pratyeka nA kRpA, nirveda, saMvega ane zItalatAne karanArA 1 IcchA, pravRtti, 3 sthiratA ane siddhi evA cyAra Ara bhedo kahelA che. te darekanuM lakSaNa A pramANe 4. tevA ga-sevInI kathAmAM priti thAya te IcchA yoga. ukta yeganuM pAlana karavAmAM tatparatA thAya te pravRtti ga. te yuganuM sevana karatAM aticArAdika duSaNa lAge nahi, lAgavAnI bIka paNa rahe nahi, te thiratA pega ane svayaM ga.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ gASTakama, nI siddhi pUrvaka anya (bhavya) ne yeganI prApti karAvavI tenuM nAma siddhi ega samaja. pa. pUrvokata goramAMnA artha ane AlaMbana veganuM cityavaMdana, tathA gurUvaMdanAdika karatAM maraNa rAkhavuM. temAM tathA sthAna ane varNagamAM yogI purUSe svazreya mATeja prayatna karavAne che. ukata yogAsevanamAM jema adhika prayatna tema ekAgratA dvArA adhika zreya sadhAya che. 6. AlaMbana be prakAre che. 1 rUpI ane 2 arUpI. temAM jina mudrAdikarUpI AlaMbana che. ane arUpI evA siddha bhaga vAnanA anaMta jJAnAdika guNomAM ja ekAgra upayoga deve te arUpI AlaMbana che. tenuM bIjuM nAma nirAlaMbana yuga che. anAlaMbana yaMga utkRSTa yuga che. 7. vaLI priti, bhakti, vacana ane asaMgabheda karIne rathAnAdi vega cAra cAra prakAre che. pUrvokata IcchAdika cyAra prakAravAlA sthAnAdika pAMce genA 20 bheda thAya che. ane tene manA pratyeka prIti vigere cAra yAra bheda gaNatA ganA 80 bheda thAya. tethakI "aga" veganI anukrame prApti thatAM ja makSa ganI azaya avyAbAdha sukhanI saMprApti thAya che. ema samaja mekSArthI sajanee upara batAvelA ganAM aMgonuM AdarathI sevana karavuM ghaTe che. keTalAMka anuSThAna prItipUrvaka ane keTalAMka bhakita pUrvaka ja karavAno kahyAM che. jemake devavaMdana, gurUvaMdana, vigere bhakitapUrvaka karavAnAM che. ane pratikramaNa, kAye, tsarga ( kAusagga,) paccakhANa vigere prItipUrvaka karavAnAM dravya, kSetra, kAla, bhAva ne lakSamAM rAkhI sarvajJakathita siddhA
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI janahitopadeza bhAga 3 je. ntane anusarIne vidhipUrvaka dhamavartana karavuM te vacanaanuSThAna che. pUrvokta prIti bhakitayukta vacana anuSThAnane AcaratA ane nukrame abhyAsa balathI mana, vacana, kAyAnI, ekAgratA sadhAtAM asaMga kriyAne apUrva lAbha maLe che. asaMga kiyA sAdhanArane mokSa sulabha che. mATe mekSAthIjanee mana, vacana, ane kAyAnA vegone parabhAvamAM jatAM vArI svabhAvasamukha karavA joIce. pugalika sukhanI icchA tajIne sahaja AtmasukhamAMja prIti karavI joIe. karavAmAM AvatI dharmakriyAnA paNa pavitra hetu-phala saMbaMdhI sArI samaja meLavI temAM yogya Adara karave joIe. jema bane tema avidhi deSa tajI vidhirasika thavuM joIe. 8. ukata sthAnAdikagane anAdara karanArA ane svacchede cAlanArAne sUtra-dAna devAmAM meTo deSa che, e rAmartha AcAryone abhiprAya che. zAsanane uccheda thaI jaze evI bIkathI paNa prabhunI pavitra AjJAthI vimukhane zAstra zikhavavAmAM moTAmAM moTuM pApa che. che 28 niyAmaIIkrama che yaH karmahutavAna dIpte, brahmAmA dhyAna dhAyyayA // sa nizcitenayAgena, niyAgapratipattimAn // 1 // pApadhvaMsininiSkAme, jJAnayajJe rato bhava // sAvadhaiH karmayajJaiHki, bhUtikAmanayAvilaiH // 2 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyAgASTakama. vedoktattvAnmanaH zudhyA, karmayajJo'pi yoginaH // brahmayajJa itIcchaMtaH, zyenayAgaM tyajanti kim // 3 // brahmayajJaM paraM karma, gRhasthasyAdhikAriNaH // pUjAdivItarAgasya, jJAnameva tu yoginaH // 4 // bhinnoddezena vihitaM karma karmakSayAkSamaM // klRptabhinnAdhikAraM ca putreSTyAdivadiSyatA // 5 // brahmArpaNamapi brahma, yajJAMtarbhAvasAdhanaM // brahmAnau karmaNo yuktaM, svakRtatva smaye hute // 6 // brahmaNyarpita sarvasvo, brahmadRg brahmasAdhanaH // brahmaNA brahma brahmaNi brahmaguptamAn // 7 // brahmA'dhyayananiSThAvAn, parabrahma samAhitaH // brahmaNo lipyatenAghai, rniyAgapratipattimAn // 8 // 81 // rahasyArtha // 1. nizcita yAga (pUla) te niyAga uDevAya che. tenu stra rUpa samajAve che. je zuddha brahmAgnimAM dhyAna-sAdhanathI vividha karmane hAme che te nizcita yAgavaDe niyAgI kahevAya che. 2. pApanA kSaya karanAra evA niSkAma (pudgalika kAmanA
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga 3 jo. rahita) jJAna-yajJamAM rati karavI yukta che. vaibhavanI IcchAthI mane lIna evA pApayukta karmayajJa karavAnuM zuM prajana che? jemane pApane kSaya karI niSpApa thavA IcchA hoya temane te pApayukta karmayane anAdara karI kevalajJAna-yajJane ja Adara kara ghaTe che. kemake lehI kharaDayuM vastra lehIthI sApha thaI zake nahi, paNa zuddha jala vigerethI ja sApha thaI zake che. tema pApathI kharaDAeluM mana pApayukta karma-yajJathI zuddha thaI zake nahiM. paNa pAparahita evA jJAnayajJathI te te avazya zuddha thaI zake. mATeja niSkAma evA jJAnayajJamAM rakta thavuM, jJAnI-vivekIne ucita che. paNa pApayukata karmayajJa karavAM te ucita nathI ja. 3. karmayajJa paNa karavAnuM vedamAM kathana hovAthI mananI zuddhithI te paNa jJAnayajJanuM phala Ape che evuM IcchanArA brahmajJAnIe zvena yAgane kema taje che? je bIjAM karmayajJathI mananI zuddhi saMbhave che te AthI kema nahiM? ema samajI vivekI janoe pApa-yukta sarva karma-yane parihAra kara ghaTe che. 4. zrI vItarAganI pUjA. sadagurune dAna, dIna dukhIne u. dvAra vigere gRhastha-adhikArIne gya zreSTha AcaraNa brahmaganuM kAraNa hovAthI jJAnaga kahI zakAya che, paraMtu jJAnI-munine te phakta jJAna-gaja sevavA gya che. gRhastha egya AcAra sAdhune sevavAne nathI. kemake banene adhikAra bhinna che. 5. judA hetuthI karelI kriyA kilaSTa-karmone kSaya karI zake nahi. e pApa-karmane kSaya karavAnI pavitra buddhithI ja u. cita kriyA vivekathI karavAmAM Ave te ja tethI pApa-karmane
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyAgASTakam 93 kSaya thAya che. paNa tethI viruddha AcaraNathI tA kadApi thaI zake nahi'. sva sva adhikAra mujaba karelI karaNI sukhadAyI nivaDe che. sAdhu sAdhu caigya ane gRhastha gRhastha ceogya karaNI karatAM sukhI thAya che, paNa sAdhu pete gRhastha caiAgya ane gRhastha pate sAdhu cAgya karaNI karavA jatAM ulaTA anartha pAme che. putreSTinIpere ( putra mATe karavAmAM AvatA yajJa vizeSa " putreSTi kahevAya che, tenIpare) adhikAra viruddha ane nirdoSa zAstra vi. stya AcaraNathI anathaja saMbhave che. ema samajIne sunipuN janA pApayukta yajJAthI sadaMtara dura rahe che, ane pavitra evI dharmakaraNI paNa pavitra uddezathI kare che. "" 6. brahmArpaNa karavu eneja jo jJAna yajJanuM kharekharU' sAdhana kahevAmAM Ave te tethI paNa svakRtatva-ahaMkAra eTale pAte karyApaNAnA garva gAlI nAMkhI jJAnAgnimAM karmanAja hAma karavA ghaTe che. prathama ahaMkAranA hAma karatAM karmanAja hAma ka. ravA Dhareche. mATeja pApayukata karma-yajJa karavAnA kadAgraha tajI gRharathAe temaja sAdhuAe uparanI yukritayukata vAta vivekathI vicArI sva svaucita sadAcAra sevaveA ja ceAgya che. 7-8. AtmasamarpaNa karanAra, tattvadarzI, tattvasAdhaka, tattvajJAnava ajJAnanA uccheda karanAra, zuddha brahmacarya sevanAra, tattvacchabhyAsamAM rata rahenAra, ane svarUpamAMja ramaNu karanAra evA nizcita yAga sa'panna sAdhu kadApi pApakarmathI lepAtA nathI, nirlepa rahevA icchanAra sAdhue anaMtarAta lakSaNu dhAravAM joIye. bAkI teA ahaMtA, mamatA, ajJAna, avivekAcaraNa, ane svArtha aMdhatAdika sarve apalakSaNA tA kevaLa durgatinAM ja kAraka che, mATe e sarvathI alagA thai svahita sAdhavuM ghaTe che.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrI jana hitopadeza bhAga 3 je, // 29 // pUjASTakam // dayAMbhasA kRtasnAnaH, saMtoSazubhavastrabhRt // viveka tilakabhrAjI, bhAvanA pAvanAzayaH 1 // bhakti zraddhAna ghusaNo, mizrapATI raja dravaiH // nava brahmAMgato devaM, zuddhamAtmAnamarcaya // 2 // kSamA puSpasrajaM dharma, yugma kSaumadayaM tathA // dhyAnAbharaNasAraM ca, tadaMge vinivezaya // 3 // madasthAna bhidA tyAgai, likhAgre cASTa maMgalIM // jJAnAmau zubha saMkalpa, kAkatuMDaM ca dhUpaya // 4 // prAga dharma lavaNottAraM, dharmasaMnyAsa vanhinA // kurvan pUraya sAmarthya, rAjannIrAjanA vidhiM // 5 // sphuran maMgaladIpaM ca, sthApayAnubhavaM puraH // yoga nRtya parastaurya, trika saMyamavAn bhava // 6 // ullasanmanasaH satya, ghaMTAM vAdayata stava // bhAva pUjA ratasyetthaM, karakoDe mahodayaH // 7 // dravya pUjocitA bhedo, pAsanA gRhamedhinAM // bhAva pUjA tu sAdhUnA, mabhedopAsanAtmikA // 8 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjASTakama. rasthArtha 1. pUjya pUjA be prakAranI che. eka dravyapUjA tathA bhAvapUjA. zuddha lakSathI karavAmAM AvatI dravyapUjA bhAvapUjAnuM kAraNa hovAthI adhikArI jIvane adhika upakArI thAya che. gRhastha dravyapUjAne mukhyapaNe adhikArI che, ane muni bhAvapUjA nAja adhikArI che. paraMtu gRhastha paNa zuddha lakSathI dravyapUjAvaDe bhAva sAdhI zake che. tethI te aMte bhAvapUjAne paNa adhikArI thaI zake che. mATe sva svaucita kartavya karavAmAM pramAda nahiM karatAM zuddha lakSapUrvaka AtmArpaNa karatAM rahevuM joIe. prathama bhAvapUjAnuM svarUpa pratipAdana kare che, evA zuddha ghI je gRhastha dravyapUjA karavAmAM AdaravaMta thAya te te paNa aMte te bhAvane pAme. muninuM te khAsa kartavya ja che. mATe tene uddezIne mukhyapaNe atra kathana che, paNa evuM lakSa gRhasthane paNa kartavya che. 2. he bhAI nirmaladayA-jalathI snAna karI saMteSarUpI zubha vastrane dhArI, vivekarUpa tilaka karI, bhAvanAvaDe pavitra Azaya banI, bhakitarUpa kezara ghelI, zraddhArUpa caMdana bheLavI, temaja anya uttama guNarUpa kasturI pramukha saMjI navavidha brahmacaryarUpa nava aMge zuddha AtmArUpa devAdhidevanI tuM bhAvathI pUjA kara. - 3, kSamArUpI sugaMdhI puSpamAlA tathA dvividha dharmarUpa vastra yugala tathA zubha dhyAnarUpa zreSTha AbharaNa che mahAnubhAva? te prabhunA aMge tuM sthApa. arthAt evA sadguNene tuM dhAraNa kara. e sadgaNe tAre avazya dharavA jevA ja che.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 zrI jena hitopadeza bhAga 3 ja, 4. valI AThe madanA tyAga karavArUpa aSTamaMgaLa ne tuM AgavuM sthApana kara. tathA jJAna-agnimAM zubha adhyavasAyarUpa kRSNagarUne dhupa kara. 5. zuddha dharmarUpI agnivaDe azuddha dhamarUpI luNa utArIne dedIpyamAna vidyAsarUpI AratI utAre. eTale saragavRtti tajI vItarAga vRtti dhArA-dhAravAnA khapI thAo. sarAgadazAe azuddha dharma che. ane vitarAgadazA e zuddha Atmadharma che. mATe azuddha AtmadazAne tajI zuddha AtmadazAnA kAmI thAo. 6. zuddha Atma-anubhavarUpa dedIpyamAna maMgaladIvAne tame prabhunI AgaLa sthApi, ane cegAsevana rUpa nRtya karatAM susaMyamarUpa vividha vAtra bajAve. arthAt sadabuddhithI tatva parIkSA karI zuddha anubhava jagAve, ane tema karI pramAda ve. karIne dura tajI sAvadhAna thaI zuddha saMyamanuM sevana karavA pravRtti thAo. ratnatrayInuM pAlana kare. 7. A pramANe satya-ghaTAvAdane karanArA ullasita manavALA, -bhAva pUjAmAM magna thayelA mahApurUSane mahadaya sulabha che. tAparyake zrIvItarAga vacanAnusAre vartI satya prarUpaNa karanArA prasanna cittavAlA sArika purUja paramAtmA prabhunI pavitra AjJAnA akhaMDa pAlanarUpa bhAvapUjAnA pUrNa adhikArI hovAthI ramapadane sukhethI pAmI zake che, paNa svacchedacArI, kaluSita manavAlA, kAyara mANaso kaMI pAmI zakatA nathI, ema samajI paramapadanA arthIe svachaMda-cAritA, kaThuSatA, tathA kAyaratA, pariharI, zAstra parataMtratA, kaSAyarahitatA, tathA apramattatA avazya AdaravA khapI thavuM.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjAsTama, 103 8. A bhAva pUjAmAM prastAve kahelI dravya pUjA mukhyapaNe. vyavahAradaSTi evA gRhasthaneja AdaravA gya che. ane bhAvapUjA te mukhyapaNe nizcayadaSTi evA munirAjeneja upAsavA - gya che. kalyANa paNa temaja saMbhave che. Ityalama. // 30 // dhyAnASTakam // dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM, trayaM yasyakatAM gataM // munerananyacittasya, tasya duHkhaM na vidyate // 1 // dhyAtAntarAtmA dhyeyastu, paramAtmA prkiirtitH|| dhyAnaM caikAgya saMvittiH, samApatti stadekatA // 2 // maNAviva praticchAyA, samApattiH parAtmanaH kSINavRttau bhaveddhyAnA, daMtarAtmani nirmale // 3 // Apattizca tataH puNya, tIrthakRt krmbNdhtH|| tadbhAvA bhimukhatvena, saMpattizca kramAd bhavet // 4 // itthaM dhyAnaphalAyuktaM, viMzati sthAnakAdyapi // . kaSTamAtraM tvabhavyAnA, mapi no durlabhaM bhave // jiteMdriyasya dhIrasya, prazAntasya sthiraatmnH|| .. sukhAsanasya nAsAgra, nyastanetrasya yoginaH // 6 // ruddhabAhya manovRtte, rdhAraNA dhArayArayAt //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zrI jena hitopadeza bhAga 3 je. prasannasyA pramattasya, cidAnaMda sudhAlihaH // 7 // sAmrAjyama pratidvaMdra, maMtareva vitanvataH // dhyAnino nopamA loke, sadeva manuje'pihi // 8 // che rasthArtha che 1. dhyAtA, dhyeya, ane dhyAna e traNe jene ekatAne pAmyA che evA ekAgra cittavALA munine kaMI paNa duHkha nathI. jeTalI e bAbatamAM khAmI che teTaluM ja dukha zeSa che ema samajavuM ane jema te khAmI jaladI dura thaI jAya tema sAvavAnapaNe tene khapa karavo. 2. bAhyadaSTipaNuM tajIne aMtara dRSTithI AtmanirIkSaNa karanAre aMtara-AtmA dhyAtA-dhyAna karavAne adhikArI che. samasta doSane dalI nirmala sphaTika jevuM zuddha svarUpa jemane saMpUrNa pragaTayuM che, evA paramAtmA, theya-dhyAnagocara karavA gya che. AvA dhyeyamAM ekatAnuM saMlagra bhAna te dhyAna ane e traNe nI abhedatA thavI te ekatA athavA laya kahevAya che. evI ekatAmAM huM dhyAtA chuM ane prabhujI dhyeya che, evuM bhAna paNa hetuM nathI, eTale huM prabhunA dhyAnamAM lIna thaye chuM, e paNa bhedabhAva raheto nathI. temAM te kevala ekAkAra vRtti ja banI rahe che. 3. jema caMdrakAnta vigere maNimAM sAmI vastunuM pratibiMba pI rahe che tema (dhyAnavaDe) aMtaramalane kSaya thaye
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnASTakama 105 aMte nirmaLa evA 'tara-AtmAmAM paramAtmAnI pratiSThAyA (pratibiMba) paDi rahe che. sarve aMtaramalA sarvathA kSaya thaye chate te aMtara AtmAja paramAtmArUpa thaI rahe che. te 5helAM paNa dhyAnanA dRDha abhyAsI mumukSune ekatA thatAM tenAmAM paramAtma svarUpa jhalakI rahe che. 4. dhyAna karatAM prathama te Atma-anubhava sArI rIte thAca che eTale ke svarUpa sAkSAtkAra thAya che. tyArabAda pavitra evA tIrthaMkara nAma karmanA adhathI krame karIne te bhAvanI sanmukhatAthI tIrthaMkara padanI prApti thAya che. A vacanathI evA paramArtha pragaTapaNe samajAya che ke pavitra dhyAnanA prabhAvathI AmAnubhava jAge che, ane tethI zrI tIrthaMkara nAma kama jevA pra kRSTa puNya prakRti paNa madhAya che. 5. A pramANe tIrthaMkara paTTInI prApti rUpa dhyAnanuM phaLa prabhave che, evA vIsa sthAnakAdika tapa paNa karavA yukta che, kaSTa mAtra rUpa tapa te asabhya jIvAte paNa sulabha che. kevala sa`sArika sukhane cAhanArA bhavyane aAgyatAthI paramArtha-kulanI prApti thaI zakatI nathI. 6-7-8. have dhyAna karavAne cAgya jIvanI kevI dazA hAya che, te kaI vizeSatAthI jaNAve che, jItendriya, dhIra, prazAnta, sthiratAvaMta, sukhAsana, ane nAzikAnA agrabhAge sthApI che draSTi jeNe, tathA dhyeya vastumAM cittane sthira bAMdhI rAkhavA rUpa dhAraNAnA akhaMDa pravAhathI jeNe mAhya maneAvRttinA zIghra rAdha karyeA che, prasanna, apramatta, ane nAnAnadarUpI amRtane AsvAda karanArA, temaja anupama evA Atma-sAmrAjyanA ata
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zrI jaina tiApadeza bhAga 3 jo, ramAMja anubhava karanArA, evA dhyAnI-yegInI barAbarI kare evA koI paNa devalAkamAM ke manuSya lekamAM nathI. sukhAsana eTale dhyAnamAM vighna na paDe etra anukuLa padmAsanAdine setranAra jene bhavavAsanAnA kSaya thayA che, eTale vaSaSa tRSNA jenI zamI gaI che, ane niHspRhatAthI jagatathI nyArA rahI zAntapaNe sahaja-svabhAvamAM ja rahI je pramAda rahita paramAtma svarU5ne ekAgrapaNe dhyAve che, evA Atma guNa-vizrAmI suprasanna dhIra mahApurUSanI jagatamAM kANu hADa karI zake? AvA mahApurUSone ja aneka prakAranI uttama labdhi, siddhi vigere sa*bhave che, ane AvA dhyAtA purUSoja aMte dhyeya rUpa thAya che. / / 12 / tapATam // jJAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanA tapaH // tadAbhyaMtara meveSTaM, bAhyaM tadupabRMhakam // 1 // AnusrotasikI vRtti, balAnAM sukhazIlatA || prAtisrotasikI vRtti, jJAninAM paramaM tapaH // 2 // dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdi dussahaM || tathA bhavaviraktAnAM tattvajJAnArthinAmapi // 3 // sadupAyApravRttAnA, mupeya madhuratvataH // jJAninAM nitya mAnaMda, vRddhireva tapasvinAM // 4 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ itthaM ca duHkharUpatvAt, tapo vyartha mitIcchatAM bauddhAnAM nihatA buddhi, bauddhAnaMdA parIkSayAt // 5 // yatrabrahma jinArcA ca, kaSAyANAM tathA hatiH // sAnubaMdhA jinAjJA ca, tattapaH zuddhamiSyate // 6 // tadeva hi tapaH kAryam, duniM yatra no bhavet // yena yogA na hIyante, kSIyante neMdriyANi vA // 7 // mUlottara guNazreNi, prAjya sAmrAjyasiddhaye // bAhyamAbhyaMtaraM cet, tapaH kuryAd mahAmuniH // 8 // ||rhsyaarth|| 1. kamane zithila karI nAMkhanAra hovAthI jJAnaja tapa che, ema tavajJAnIo kahe che. te tapa be prakAranuM che, ekate. bAhA ane bIjuM atyaMtara temAM karma mAtrane kSaya karavA - martha e atyaMtara tapaja zreSTha che. prAyazcitta, vinaya, vaiyAnRtya, svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga e atyaMtara tapanA bheda che. AvA atyaMtara tapanI puSTi mATeja bAhya tapa karavAne kahe che. anazana (upavAsa vigere) unedarya (a5 AhAra kare te) vRtti saMkSepa (bhoge paganA saMbaMdhamAM vizeSa niyama pALavA te) rasatyAga, kAyakalleza, ane saMlInatA,
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo (Asana jaya karavA niyama vizeSa ) e mAhya tapanA cha prakAra che. vivekI AtmA bAhyatapa sAdhanavaDe anya tara tapanI adhika adhika poSaNA karatAja rahe che. 2. ikriyA ane mana dorI jAya tema dArAvArUpa khAlajIvAnI anusrota vRtti to sarvane sukhasAdhya che, paNa temane jaya karI sAmApUre cAlavA jevI jJAnI purUSAnI pratisrAta vRttija parama taparUpa che. prathamanI vRtti zIkhavI paDatI nathI ane bIjI teA khAsa zIkhavI paDe che. 3. jema dhananA arthIne zIta tApa vigere sahevA kaThIna paDatA nathI, tema tattvajJAnanA arthI evA bhavavAsathI vimukha jIvAne paNa te sahevA sulabha thai paDe che. 4. kalyANu sAdhavAnA zreSTha upAyamAM lAgelA tattvajJAnI tapasvIne temAM miThArA upajavAthI niratara AnanI vRddhija thatI jAya che. nitya caDhate pariNAme sadupAyadvArA te Atma kalyANane sAdhe che. vivekIne tapa sukha rUpaja che. 5. AthI siddha thAya che ke " duHkharUpa hAvAthI tapa karavA vyartha che ema IcchanAra bAdha leAkeAnI mati mArI gai che " kemake tapathI teA duHkhane badale sahaja AnaMdanI vRddhi cAya che. mATe evA kAyara ane svacchaMdI sukha zIlajanAnA vacana sAMbhalI mahA mA~gala maya tapamAM mada Adara na thavu. yathAzakti ubhaya tapamAM avazya udyama karavA. 6. je tapa karatAM, brahmacaryanI gupti ( zIla sa'rakSaNa ); vItarAganI bhakti, tathA kaSAyanI zAnti sukhe sadhAya che, temaja jinezvara prabhunI pavitra AjJAnuM pratipAlana thAya che, tenu
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ savanayAtraya--aSTakama - 109 jarA paNa ulladhana thatuM nathI. te tapa zuddha-deSa rahita chevAthI avazya AcaravA gyaja che, tapasyA karavAvALAe uttama phala meLavavA uparanI bAbata lakSamAM rAkhavA yogya che. kemake te pramANe vartatAM ja tapasyA lekhe thAya che. eTale AtmA nimala thatuM jAya che, ane aMte sarva karmamalane kSaya thatAM akSaya sukha saMprApta thAya che. 7. tapa karatAM lagAre dudhdhana thAya nahi, svAdhyAya dadhAnAdika saMyama-gamAM khAmI Ave nahi, tema dharmakAryamAM sahacabhuta thanArI Idriya samUlagI kSINa thaI jAya nahi, ema khAsa upaga rAkhIne svazakti gepavyA vinA samatAbhAva lAvIne zrI tIrthaMkara deve paNa sevelA tapane dareka mekSAthI avazya Adara kare. 8. ahiMsAdika pAMca mahAvrata ane AhArazuddhi vigere mUla tathA uttara saMyama guNenI zreNirUpa zreSTha sAmrAjyanI siddhi karavA mATe mahAmuni paNa ubhaya prakAranA tapanuM yathArtha sevana karavAmAM pramAda kare nahi. kemake saMyamavaDe joke navAM karma rokAya che, paNa saMcita karmane kSaya te tapa vaDeja thAya che. ane tyAre ja akSaya padanI prApti thaI zake che. mATe saM. camanI kharI saphalatA paNa tapathIja siddha thAya che. che rU sarvanAza-aram | dhAvanto'pi nayAH sarve, syubhIve kRtavizramAH / / cAritraguNa lInaH syA, diti sarvanayAzritaH // 1 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zrI jaina hitApaderA bhAga 3 jo. 7 pRtha nayA mithaH pakSa, pratipakSa kadarthitAH // samavRtti sukhAsvAdI, jJAnI sarvanayAzritaH // 2 // nApramANaM pramANaM vA, sarvamapya vizeSitaM // vizeSitaM pramANaM syAditi sarvanayajJatA // 3 // loke sarvanayajJAnAM tATasthyaM vApyanugrahaH // syAtpRthaGa nayamUDhAnAM smayArtirvAtivigrahaH // 4 // zreyaH sarvanayajJAnAM vipulaM dharmavAdataH // zuSka vAdAdivAdA ca pareSAM tu viparyayaH // 5 // prakAzitaM janAnAM yai, rmataM sarva nayAzritam // citte pariNataM cedaM yeSAM tebhyo namonamaH // 6 // nizvaye vyavahAre ca, tyaktvA jJAne ca karmaNi // eka pAkSika vizleSA, mArUDhAH zuddha bhUmikAM // 7 // amUDha lakSyAH sarvatra, pakSapAta vivarjitAH // jayaMti paramAnaMda, - mayAH sarvanAzrayAH // 8 // " * // rahasyArtha // 1. anaMta dharma ( gu]) vAsI vastunA mI madhA dharmanI sAmAnyataH upekSA karI mukhyapaNe amuka ekaja dharmane sthApa
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ savanayAzraya-aSTakama. 121 samAveza thAra rAvata, e sAcu che. nAra naya kahevAya che. tevA naya anaMta havA ghaTe che te paNa atra thulatAthI sAta nayanuM kathana karyuM che, temAM zeSa sarvene samAveza thaI jAya che. nigama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra, zabda, samabhiru, ane evabhUta. e sAte nayanAM nAma che. tenuM vizeSa vyAkhyAna bIjA graMthethI jANavA gya che. atra te phakta samuccaya nanuM svarUpa kaheluM che. sarve ne utAvalA chatAM svavastudharmamAM vizrAma karanArA che. arthAt vastu dharmane tajI bahAra jatA nathI, ema samajI cAritra guNamAM lIna sAdhu sarva nayane samAzraya kare che, sarva nayane abhiprAya sAthe maLatAM ja saMpUrNa vastu-anaMta dharmAtmaka samajAya che, bIjI rIte bali ce te sarva nayane ekI sAthe Azraya karanAraja cAritra guNamAM lIna hoI zake che, paNa bIjo nahiM. - 2. judA judA nA paraspara pakSa ane pratipakSathI kadathita thAya che. arthAt ekeka judA judA nayane ja avalaMbanAranI mAMhomAMhe apakSa ane parapakSathI kadathanA thayA kare che. paNa sarva nayane sarakhI rIte AdaranAra te samatA sukhane ja AsvAda kare che. tAtparya e nIkaLe che ke samatArasa ( zAntarasa) nA arthI ane te sarva nayane sarakhI rIte ja Azraya kara yogya che. arthAt nirapekSapaNe keI nayanuM khaMDana maMDana karavA pravartavuM nahiM. 3. sAmAnya kathana mAtra, apramANa paNa nathI tema pramANa paNa nathI. tenI teja vAta syAt padathI vizeSita thAya te te pramANabhUta thAya che. jemake vastu nitya che, e kathana sAmAnya hovAthI apramANu nathI tema pramANa paNa nathI. paNa "sthAt
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11ra zrI jainahitopadeza bhAga 3 je. nitya" e kathana vizeSita hovAthI pramANapa che. temaja sthAt anitya' evuM kathana paNa pramANabhUtaja che. kemake dareka vastu dravyapaNe nitya che paNa paryAyapaNe te anitya che, jema AtmA dravyapaNe nitya che paNa manuSyAdi paryAyapaNe anitya che. ema pratyeka vastu kathaMcit nityAnitya hoI zake che. e pramA ja sarva nayanuM rahasya samajavAnuM che. tAtparya ke ekale-nipakSa naya pramANa paNa nathI tema apramANa paNa nathI. paNa bIjA nayanI apekSAvALe-sApekSa nayaja pramANabhUta thAya che mATe ja sarva nayAzritatA zreSTha che. 4 sarva nayajJa pite sApekSadaSTi hovAthI taTastha rahi zake che, athavA anya janenuM samAdhAna karI zakavAthI upakArI nIvaDe che. paNa pRthaka-ekAMta-nirapekSa nayamAM AgrahavaMtane te ahaMkArajanya pIDA athavA bhAre kaleza ja pedA thAya che, kemake tevA kadAgrahIne svapakSanuM khaMDana karavAne ane parapakSanuM khaMDana karavAne sahaja garva ave che ane tema karavA jatAM saheje kaleza vadhe che. evu kilaSTa pariNAma sApekSadaSTi evA sarva nayajJane kadApi AvavAne saMbhava nathI. svaparahita paNa emaja sAdhI zakAya che. mATe sarva nayajJatAja zreSTha che. pa. sarva nayajJane ja dharmacarcAthI ghaNo lAbha laI zake che. bAkI bIjAne te zuSkavAda ke vivAdathI lAbhane badale ulaTo te (geralAbha) ja thAya che. 6. jemaNe sarva nayAzrita dharma prakA che ane te jemane aMtaramAM pariNamyuM che temane amAre vAraMvAra praNAma che.. satya-sApekSa kathaka ane kAraka e ubhayanI balihArI che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra. 11 7-8. nizcaya ane vyavahAra temaja jJAna ane kriyAmAM ekAnta pakSa tajIne jemaNe syAdvAdane svIkAra karyo che evA tatvadaSTi, pakSapAta vajita, ane sarva nayane Azraya karanArA paramAnaMdI puruSaja jagatamAM jayavaMtA varte che. ekAMta pakSaja sarva kadAgraha ane duHkhanuM mULa che. ema samajIne ja sarva nayAzrita puruSe ja ekAnta nahiM kheMcatAM sarvatra jJAna ane kriyA, utsarga ane apavAda, tathA nizcaya ane vyavahArane svIkAra kare che. Itizama . // upasaMhAra // pUrNo mamaH sthiro'moho, jJAnI zAnto jitendriyaH // tyAgI kriyAparastRpto, nilepo nispRho muniH||1|| vidyAviveka saMpanno, madhyastho bhyvrjitH|| anAtma zaMsakastattva, dRSTiH sarvasamRddhimAn // 2 // dhyAtA karmavipAkAnA, mudino bhavavAridheH // loka saMjJAvinirmuktaH, zAstradRg niSparigrahaH // 3 // zuddhAnubhavavAna yogI, niyAgapratipattimAna bhAvA dhyAna tapasAM, bhUmiH sarvanayAzrayaH // 4 // spaSTaM niSTaMkitaMtattva, maSTakaiH pratipattimAn // munimahodayajJAna, sAraM samadhigacchati // 5 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrI jaina hitopadeza bhAga 3 jo, 1-5. akSaya ane avyAbAdha evuM mokSasukha meLavI ApanAra zreSTha jJAnasaMpanna keNuM thaI zake che? tenuM samAdhAna kare che. je sarvathA upAdhi mukta thaI sahaja guNasaMpattine ja sAra lekhI tene ja grahe che, temAM ja magna thAya che, temAM ja sthiratA kare che, itara kaI vastumAM muMjhAtuM nathI, bIjA saM. kalpa-vikala5 karateja nathI paNa zAnta cittathI svabhAvamAMja rame che, mana ane IkriyA upara jeNe jaya meLavyuM che paNa temane parAdhIna thaI rahetuM nathI, bAhobhAvane jeNe tyAga karyo che, ane aMtarabhAva jene jAgRta thayela che, tenI ja puSTi mATe je prayatna kare che paNa bIjI nakAmI bAbatamAM rAcatuM nathI, sahaja saMtevI che, eTale jeNe viSayAdi tRSNane chedI che, je jagatathI tyAre ja rahe che, temAM lepAta nathI, je keInI AzA rAkhatuM nathI, kevaLa niha thaI rahe che, je sArAsArane sArI rIte samaje che ane samajIne asAranA parivAra pUrvaka sAra mArgane saMgrahe che, sukha duHkhamAM samadazI che, temAM harSa viSAda karateja nathI, je bhaya taja nirbhayapaNe sva-ISTa sAdhe che, je kadApi -lAghA ke paranindA karateja nathI je tadaSTi chevAthI vastune vastugataja jANe-jove che, je ghaTamAMja sakala samRddhi rahelI mAne che, je karmanuM svarUpa yathArtha samajIne zubhAzubha karmanA udayamAM sAmya (samatA) dhAre che, paNa manamAM te saMbaMdhI saMka9pa-vikalpa karatuM nathI, vaLI je A bhava-samudrathI udvigna cho tene vege pAra pAmavA mATe nitya pramAda
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasa'hAra. 15 rahita prayatna karyA kare che, jeNe leAka sarajJA tajI che eTale mithyA lAbha lAlacamAM nahi taNAtAM je sAmA pUre tare che, je zAstra draSTithI sarvabhAvane pratyakSanI pere dekhe che, jeNe mU chAne te mArI nAkhI che tethI kAi paNa padArthImAM pratibadha karatA nathI; jene zuddha anubhava jAgyA tethI jeNe cAthI ujAgaradazA dhArI che, ane kevaLa jJAna paNa jene atinikaTaja rahelu che, jethI avadhya ( acuka) mokSaphaLa maLe evA samatha cAga jeNe sAdhyA che, vItarAga AjJAnu` akhaMDa ArAdhana - ravArUpa nizcita yAga jeNe sevyA che, bhAvapUjAmAM je tallIna thayA che, zreSTa dhyAna jeNe sAdhyuM che, temaja samatApUrvaka vividha tapane sevI jeNe kaThIna karmanA paNa kSaya karyeA che, ane sarva nayamAM jeNe samAnatA buddhi sthApI che, tethI taTasthapaNe raDI sarvatra svaparahita sukhe sAdhI zake che, evA paramAthI nipakSapAtI munirAja anatarIkata 3ra aSTaka vaDe spaSTa evA nizcita tattvane pAmIne, parama pada prApaka myag ArAdhI zake che. jJAnasAra ' ne sa. ' nirvikAraM nirAbAdhaM, jJAnasAramupeyuSAM // vinivRttaparAzAnAM, mokSo'traiva mahAtmanAM // 6 // cittamArdIkRtaM jJAna, - sAra sAra svatormibhiH nApnoti tIvra mohAgni, ploSa zoSa kadarthanAM // 7 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrI jena hiteza bhAga 3 je. // rahasyArtha // 6. sayA vipata (nipa) sane virohita evA A jJAnasArane prApta thayelA ane paraAzAthI mukata thacelA mahAtmAone ahiMja mekSa che. arthAt evA gIzvara jIvanamukta che. 7. jJAnasAranA uttama rahasya vaDe jenuM mana dravita (zAnta zItala) thayuM che, tene tIvra meha agnithI dAjhavAne bhaya nathI. athAt AnuM sAra rahasya jene pariNamyuM che tene moha parAbhava karI zako nathI. acintyA kApi sAdhUnAM, jJAnasAra gariSThatA // gatiryayordhvameva syA, dadhaH pAtaH kadApi na // 8 // klezakSayo hi maMDUka, cUrNatulyaH kriyAkRtaH // dagdhataccUrNasadRzo, jJAnasAra kRtaH punaH // 9 // jJAnapUtAM pare'pyAhuH, kriyAM hemaghaTopamAM // yuktaM tadapi tadbhAvaM, na yadbhagnApi sojjhati // 10 // kriyAzUnyaM ca yajjJAnaM, jJAnazUnyA ca yAkriyA // anayoraMtaraM jJeyaM, bhAnu khadyota yoriva // 11 // cAritraM viratiH pUrNA, jJAnasyotkarSa eva hi // jJAnAdvaitanaye dRSTi, yAtadyoga siddhaye // 12 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra || cartha che 8. jJAnasArathI gurU (vajanavALA) thayA chatAM sAdhujano ucI gatija pAme che. kadApi nIcI gatimAM jatAja nathI e Azcarya che. kemake bhAre vajanavALI vastu te savabhAvika rIte. nIceja javI joiye. 9. jJAna vinA zuSka kriyAthI mAtra nAmaneja kaleza kSaya thAya che ane jJAnasAranI sahAyathI te samULage kalezane. kSaya thaI zake che. 10. jJAnayukta kiyA senAnA ghaDA jevI che, ema veda: vyAsAdika kahe che te vyAjabI che kemake kadAca te bhAMge te paNa senuM jAya nahiM. phakta ghATa ghaDAmaNa jAya. tema kadAca karmava-: zAta jJAnI kriyAthI patita thaI jAya te paNa tat kriyA saMbaMdhI tenI bhAvanA naSTa thaI jatI nathI. 11. kriyA zUnya jJAnamAM ane jJAna zunya kriyAmAM je. Tale sUrya ane khajuvAmAM tare che eTale ja AMtare che. athaoNt kiyA rahita paNa bhAvanA jJAna sUrya samAna che ane jJAna zUnya zuSka kriyA mAtra khAvA jevI che. 1che. vibhAvathI saMpUrNa viramavA rUpa yathArtha cAritra paNa viziSTa jJAnanuM ja phaLa che ema samajIne evA utkRSTa cAritranI siddhi mATe jJAnathI abhinna evA saMyamamArgamAM daSTi devI. jethI saMyamanI puSTi thAya e jJAna ane abhyAsa pramAda rahita kara. saMpUrNa abhyAsathI sahaja cAritra siddha thaze.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitopadeza bhAga 3 je siddhiM siddhapure puraMdarapuraspardhAvahe labdhavAM // zciddIpo'yamudArasAramahasA dIpotsave parvaNi // etad bhAvana bhAva pAvana mana caMcaccamatkAriNAM // taistairdIptizataiH sunizvayamatairnityo'stu dIpotsavaH13 14. svargapurI jevA siddhapuramAM dIvAlI parva samaye udAra ane sAra tiyukata A jJAnasAra rUpa bhAvalIpaka pragaTa thaye, arthAt A graMtha siddhapura nagaramAM dIvAlInA divase pUrNa karyo. A graMthamAM kahelA suMdara bhAvathI bhAvita pavitra manavALA - ca ane AvA seMkaDe game bhAva dIpaka vaDe nitya divALI thAe! evI A graMthakAranI aMtara AziSa che. keSAMcidviSayaJcarAturamaho cittaM pareSAM viSAvegodarka kutarka mUrchita mathAnyavAM kubairaagytH|| lagnAlarka mabodha kUpa patitaM cAste pareSAmapi // stokAnAM tu vikArabhAra rahitaM tad jJAnasArAzritaM14 14. keTalAkanuM citta viSaya pIDAthI viva hoya che. ke. TalAkanuM citta kutsita (maMda) vairAgyathI haDakavAvALuM hovAthI je te viSayamAM cotarapha deDatuM hoya che. keTalAkanuM vaLI viSaya viSanA AvegathI thatA kutamAM magna thayeluM hoya che, temaja keTalAkanuM te ajJAnarUpa adhakRpamAM DUbeluM hoya che. phakata
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasAra, 119 DAkanuM citta jJAnasAramAM lAgeluM hovAthI vikAra vinAnuM hoya che. tAtparya ke jJAnasAranI prApti mahA bhAgyeja thaI zake che. jemanuM citta vikAra rahita hovAthI adhikArI (5) banyuM che temane ja A jJAnasAra saMprApta thaI zake che. bAkInA gyatA vinAnA ne tenI prApti thaI zakatI nathI. jAtodreka viveka toraNa tato dhAvalyamAtanvate // hRdgehe samayocitaH prasarati sphItazca giitdhvniH|| pUrNAnaMdaghanasya kiM sahajayA tadbhAgya bhaMgyAbhavan / naitad graMtha miSAt karagrahamahazcitraM caritrazriyaH // 15 // 15. cAritra lakSmIne te vivAha mahotsava A graMthanAM miSathI pUrNAnaMdI AtmAnA sahaja tenI bhAgya racanAvaDe vRddhi pAmelA vikalpI teraNanI zreNivALA manamaMdiramAM dhavalatAne vistAre che ane sphIta ( vizALa) maMgaLa gItane vani paNa mAMhe prasarI rahyo che. tAtparya ke cAritra lakSmIne pUrNAnaMdaghana (AtmA) nI sAthe vivAha thAya che tyAre tenuM mana ucca prakAranA vivekavALuM ane ujvala nirmala bane che. temaja mahA maMgalamaya svAdhyAya dhyAnane gheSa baLe rahe che. lekikamAM paNa vivAha samaye gharamAM uMcA teraNa bAMdhavAmAM Ave che, gharane dhaLavAmAM Ave che ane vividha vAjiMtra tathA maMgaLa gIta
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 zrI jainahitopadeza bhAga 3 jo, gAvAmAM Ave che tema ahiM cAritra lamIne varanAra pUNAnadIne sarva paramArthathI thayuM che. samyam jJAna ane cAritranA me-LApathI sarvatra AvI ghaTanA thAya che ane thaze. emAM zuM Azcarya che? apitu kaMIja nahi, bhAvastomapavitragomayarasai lipnaiva bhUH sarvataH // saMsiktA samatodakairathapathi nyastA viveka srjH|| adhyAtmAmRtapUrNakAmakalazazcakre'tra zAstre puraH // pUrNAndaghane puraM pravizati svIyaMkRtaM maMgalam // 16 // 10. pUNanaMdaghana pite apramAda nagaramAM praveza karyo che, pavitra bhAvanAo pI gamayathI bhUmi lipelI che, cetarapha samatApI jaLane chaTakAva karelo che, mArgamAM vivekarUpI pu5nI mALAo pAtharelI che, ane adhyAtmarUpI amRtathI bharela maMgala kalaza A zAstra dvArAja AgaLa kare che. ema vividha upacArathI nija bhAva maMgala karyuM che. gacche zrI vijayAdideva suguroH svacche guNAnAM gnnaiH|| proTiM proDhima dhAmni jItavijayaprAjJAH parAmaiyaruH //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra tatsAtIrthyabhRtAM nayAdi vijaya prAjJottamAnAM shishoH|| zrIman nyAya vizAradasya kRtinaamessaakRtiHpriitye||17|| 17. jJAnadarzana ane cAritrAdika guNenA samUhathI nirmala ane unnatinA sthAnarUpa zrI vijyadeva sUrinA gacchamAM prANa zrI jitavijayajI zreSTha unnatine pAmyA. temanA gurUbhAI zrI naya vijayajI paMDitamAM zreSTha thayA. temanA ziSya zrImana nyAya vizArada birUdanA dharanAra zrI yazovijayajInI A racanA paMDita lekenI prItine arthe thAo! vividha guNa vizALa evA tapagacchamAM thayelA paMDita zrI navijayajInA ziSya zrI yazevijayajIe A jJAnasAra sUtranI racanA kIdhI che. A graMthamAM zAnta rasanIja pradhAnatA hovAthI te rasajJa paMDitene abhISTaja thaze. kemake sarva rasamAM pradhAnarasa zAntarasa ja che ane te rasanI siddhithI ja AtmA nirUpAdhika sukha pAmI zake che. A apUrva ane atizaya gaMbhIra graMthanuM svarUpa nirUpaNa karatAM je kaMI puNyArjana thayuM hoya tethI amane tathA zretA janane pavitra zAnta rasanI puSTi thAo ! tathAstu.! zubhasthAt sarva bhUtAnAma. zrI kalyANa mahatu.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 - e na hatA paNa bhAga 3 jo. sakasI ane upadeza rahasya. (1) je parAI niMdA vikathA karavAmAM muMge che, parastrInuM sukha jovAmAM AMdhaLe che, ane parAyuM dhana haravAmAM pAMgaLo che, te mahApurUSaja jagamAM jayavaMte varte che, paraniMdA, parastrImAM rati ane paradravya haraNa mahA siMgha che. (2) je Adeza bharelAM vacanothI dubhAta nathI ane khuba zAmatathI khuzI thaI jato nathI, je durgadhathI durgachA karate nathI, ane khuzabethI rAjI thaI jatuM nathI, je strInA rUpamAM rati dhAratuM nathI, ane mRtazvAnathI sUga lAvate nathI, e samabhAvI udAsI gIzvaraja sarvatra sukha samAdhimAM rahe che. (3) jene zatru ane mitra baMne samAna che, jene bheganI lAlasA tUTI gaI che, ane tapazcaryAmAM jene kheda thatuM nathI, jene paththara ane suvarNa (ratnAdika) baMne samAna che, evA zuddha hadayavALA samabhAvI bhegIjane ja kharA gadhArI che. (4) kuraMganI jevA caMcaLa netravALI ane kALA nAganI jevA kuTila kezane dhAravAvALI kAminInA rAga pAzamAM je nathI pI jAtA teja kharA zuravIra che. (5) strInA madhyamAM kRzatA, bhrakuTImAM vakratA kezamAM kuTIlatA, hoThamAM ratA, gatimAM maMdatA, stanabhAgamAM kaThInatA, ane cahyumAM caMcaLatA spaSTa joine phakata kAmAkula maMda mati janeja vairAgyanI vRddhi mATeja thAya che. (6) strI kapaTa karI gadgad vANIthI bele che, tene
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya - 123 kAmAMdhajane premaukita tarIke lekhe che. vivekI haMse tethI igAI jatA nathI. (7) jyAM sudhI AhAranI lepatA tajI nathI, siddhAM. tanA artharUpI mahiSadhinuM samyagU sevana karyuM nathI, ane anya dhyAtma amRtanuM vidhivat pAna karyuM nathI, tyAM sudhI viSaya javaranuM jora joIe tevuM ghaTatuM nathI. viSaya tApanI zAMti mATe rasalyanA tyAga pUrvaka siddhAMtasAra cUrNa tathA tavAmRtanuM samyaga sevana karavuM ja joIe. (8) bharayAvana vayamAM kAmane jaya karanAra dhanya dhanya che. (9jeNe jANI joIne kAminIne tajI che, ane saMyamazrIne sevI che, evA suvivekI sAdhune kupita thayele paNa kAma kaMI karI zakatA nathI. (10) priyAne dekhatAMja kAmavaranI paravazatAthI saMyama- sava kSINa thaI jAya che, paNa narakagatinA vipAka sAMbharatAM ja tatvavicAra pragaTa thavAthI game tevI hAlI vallabhA paNa vikha jevI bhAse che. (11) jemaNe vana vayamAM pavitra dhama dhurAne dhArI - hAvate aMgIkAra karyA che, tevA bhAgyazALI bhavyathI ja A pRthvI pAvana thayelI che. (12) kAmadevanA baMdhubhUta vasaMtane pAmIne sakaLa vanarAjI paNa vividha varNavALI mAMjaranA miSathI romAMcita thayelI lAge che, temAM siddhAMtanA sAranuM satata sevana karavAthI, jemanuM mana viSaya tApathI lagAre tapta thatuM nathI, evA saMta susAdhu janene ja dhanya che..
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 zrI jena hitopadeza bhAga 3 je. ' (13) svAdhyAyarUpI uttama saMgIta yukta, sateSarUpI zreSTha puSpathI maMDita, samyam jJAna vilAsarUpI uttama maMDapamAM rahI zubha dhyAna zayyAne sevI, tattvArtha bodharUpI dIpakane pragaTI, ane samatArUpI zreSTha strInI sAthe ramaNa karI kevala niNi sukhanA abhilASI mahAzayeja rAtrIne samAdhimAM gALe che. (14) zuddha dhyAnarUpI mahA rasAyaNamAM jenuM mana magna thayuM che. tene kAminIne kaTAkSa vagere vividha hAvabhAve zuM karanAra che? (15) samyam jJAnarUpI jene uDA mULa che, rAmaktirUpI jenI majabUta zAkhA che, evA vrata-vRkSane jeNe zraddhAjaLathI siMcyuM che te tene avazya mokSaphaLa Ape che. svAdikanA sukha te puSpAdikanI pere prAsaMgika che, tene sahajamAM prApta thaI zake che. . (16) kAdhAdika ugra kaSAyarUpI cAra caraNavALA, vyAharUpI sUMDhavALA, rAga dveSarUpI tIkSaNa dIrdha dAMtavALA ane du ra kAmathI madonmatta thayelA, mahA mithyAtvarUpI duSTa gajane samyam jJAna-aMkuzanA prabhAvathI jeNe vaza karyo che, te mahAnubhAveja traNe lekane svavaza karyA che ema jANavuM. (17) yazakIrtine mATe pitAnuM sarvasva ApIde evA, ane pitAnA svAmIne mATe prANa paNa ApIde evA, bahu ja maLI Avaze, paNa zamitra upara jemanuM mana samarasa (sarakhuM) varte che evA te kaI viralAja dekhAya che. (18) jenuM hadaya dayA che, vacana satyabhUSita che, ane
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAgyasAra ane upadeza rahasya. 125 kAyA paramArtha sAdhanArI che, evA vivekavAnane kaLikALa zuM karI zakavAne che? . - (19) je kadApi asatya belateja nathI, je raNasaMgrAmamAM pAchI pAnI karatuM nathI, ane yAcakane anAdara karate nathI, tevA ratnapuruSathIja A pRthvI ratnAvatI kahevAya che. kemake kahevAya che ke bahuratnA vasuMdharA." (20) sarva AzApI vRkSane kApavA muvADA je kALa, je sarvanI pAchaLa paDa na hota te vividha prakAranA viSaya sukhathI keI kadApi virakta thAtaja nahiM. (21) jagatanI kalpita mAyAmAM phasAI cha mamatAthI mAruM mAruM karyA kare che, paNa mUDhatAthI samIpavartI kepelA kRtAMta-kALane dekhI zakatA nathI. nahi te jagatanI mithyA meha mAyAmAM aMjAI jaI mAruM mAruM karIne teo kema mare? . (22) chatI sAmagrIne sadupayoga karavAmAM bedarakAra rahe. nArane kALa samIpa AvyuM chate manamAM kheda thAya che ke hAya ! meM svAdhIna paNe kAMI paNa Atma sAdhana na karyuM, have parAdhIne paDele huM zuM karI zakuM? prathamathI ja sAvadhAnapaNe sata sAmagrIne saphala karI jANanArane pAchaLathI kheda kara paDatAja nathI. (23) prathama pramAdavaDe tapa japa vrata paccakhANa nahiM karanAra kAyara mANasa pAchaLathI vyartha mAtra devane ja doSa de che. khare deSa te pitAne ja che ke pite chatI sAmagrIe saveLA cetye nahi, (24) bALa zIgha vana vayane prApta karate ane juvAna jarA avasthAne prApta thatuM ane te paNa kALane vaza thaye cho,
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo, draSTa naSTa thaye dekhAya che; evA pratyakSa katukavALA banAva dekhyA bAda khIjA IMdrajALanuM zuM prayeAjana che? A pAtra yukta vicitra nATakarupaja che. saMsAraja aneka (25) karmanuM vicitrapaNuM' te jAvA ? ke mATe rAjAdhirAja paNa daiva cege bhIkha mAgatA dekhAya che; ane eka pAmara bhIkhArI jevA moTu sAmrAjya sukha pAme che. e kRta karmanAja mahimA che. (26) paralAka jatAM prANIne putrAdika satatI temaja la kSmI vigere kAme AvatAM nathI, phakata puNyane pApaja tenI sAthe jAya che. (27) mADunA madathI mAnavI manamAM dhAre che ke, dhama te AgaLa karAze. paNa vikarALa kALa acAnaka AvIne te khApaDAnA kALIyA karI jAya che. pavitra dharmanuM ArAdhana karavAmAM pramAda sevanAra kharekhara ThagAi jAya che, mATeja kyuM che ke kAle karavu hAya te Aje kara ane Aje karavu hoya te abaghaDIe kara.' kemake kAlane kALanA bhaya che. (28) rAvaNa jevA rAjavI, hanumAna jevA vIra ane rAmacaMdra jevA nyAyIne paNa kALa kALIyA karI gayA tA khIjAtu tA kahevu'ja zu? AthIja kALa sabhakSI kahevAya che, e vAta satya che. (29) sukRta yA sadAcaraNa vinA mAyAmaya adhanAthI ma dhAyelA sa'sArI jIvAnI mukita-mokSa zI rIte thaI zake vArU? (30) A manuSya janmarUpI citAmaNI ratna pAmIne, je gaphalata kare che, te tene gumAvIne pAchaLathI pastAvA kare che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAgyasAra ane upadeza rahasya.. 127 kAma krodha, kubedha, matsara, kubuddhi ane moha mAyAvaDe che svajanmane niSphaLa karI nAMkhe che. (31) A manuSya dehAdika zubha sAmagrIne sadupayega karavAthI nirvANa sukha svAdhIna thaI zake tema chatAM, rAgAMdha banI jIva mehamAyAmAM muMjhAI mUDhanI jema keTI mUlyavALuM ratna ApI kAMgaNI kharIde che. (32) bhayaMkara nakAdikane meTe Dara na hatI te koI kadApi pApane tyAga karI zakata nahi; ane saddaguNane mArga sevI zakata nahi. (33) jeNe nirmala zILa pALyuM nathI, zubha pAtramAM dAna dIdhuM nathI ane sazurUnuM vacana sAMbhaLIne AdaryuM nathI, tene durlabha mAnava bhava alekhe gaye jANa. (34) saMganuM sukha kSaNIka che, deha vyAdhigrasta che ane bhayaMkara kALa najadIka Avate jAya che te paNa citta pApa karmathI virakata kema thatuM nathI ? athavA saMsAranI mAcAja vilakSaNa che. - (35) A saMsAra cakramAM jIve anaMtazaH janma maraNanA asahya duHkha sahyAM chatAM hajI tethI mana udvigna thatuM nathI, ane pApa kriyAmAM te te aheniza magna ja rahe che. (36) ahe AMkelA sAMDhanI pere citta vecchA mujaba nigha mArgamAM bhamyA kare che, paNa cAritra dharmanI dhurAne ane mahAvratanA bhArane vahana karatuM nathI ( AthI ja AtmAnI saMsAra cakramAM bahu prakAre kharAbI thAya che. (37) pUrva puNyayoge anukULa sAmagrI maLyA chatAM pramA
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrI jene hipadeza bhAga 3 ja. danA vazathI chava kaMI paNa Atma sAdhana karI zakatA nathI, tethI ja tene saMsAra cakramAM punaH punaH bhamavuM paDe che. te (38) jeNe saMsAra saMbaMdhI sarva duHkhanAM mULa kAraNa bhUta phodha, mAna, mAyA, ane lebharUpI cAre kaSAyane haThAvavA prayatna karyo nathI, te bApaDAe hAthamAM AveluM manuSya janmarUpI kalpavRkSanuM amRta phaLa cAkhyuM ja nathI. ' (39) bAlyavaya kIDA mAtramAM, vanavaya viSayabhegamAM ane vRddha avasthA vividha vyAdhinA duHkhamAM hArI janArane sutanA abhAve paralokamAM kaMI paNa sukha sAdhana maLI zakatuM nathI. (40) je dravyanA lebhathI jIva aneka AkarAM jokhamamAM utare che te dravyanuM asthirapaNuM vicArIne sateSavRtti dhAravI ucita che. - (41) A mana markaTa meha madirAnA madathI matta banyuM chatuM, aneka prakAranI kuceSTA karavA tatpara rahe che, sata samAgama rUpI amRta siMcana vinA mananuM ThekANuM paDavuM mahA muzkela che sadhathI keLavAIne lAMbA abhyAse te pAMsarU thAya che. ' (42) nirmaLa zIlavratadhArI zrAvakane, parastrIthI ane u. ttama cAritradhArI sAdhujanane sarva strIthI niraMtara cetatA rahevAnI khAsa jarUra che. pramAdathI ghaNA patita thaIne pAyamAla thaI gayA che. | (43) je viSayabhAgamAM nitya jatuM mane rokavAmAM A vyuM nahiM te; bhasma coLavAthI dhumrapAna karavAthI, va tyAgathI, temaja aneka bIjA kaSTa sahana karavAthI ke japamALA pheravavAthI zuM vaLavAnuM hatuM?
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ vira cusAra ane upadeza rahasya " (44) amRta jevAM madhura vacanathI khaLa purUSane je sanmArgamAM joDavA irache che; te madhanA bIMduthI khArA samudrane mIThe. karavA vAMche che ane nirmaLa jaLathI keyalAne sApha karavA mAge che, je banavuM kevaLa azakya che. (45) kumatine sarvathA tilAMjalI daIne, sumatine sarvadA Adara karanAra mahAmati durgatine daLIne sadgatine bhAgI thaI zake che. (46) kamaLanA patra upara rahelA jaLabiMdu samAna chavi. tane, caMcaLa lekhIne vividha viSaya bhegathI viramIne, mokSAthI jIve dAna zIla tapa ane bhAvanA rUpI pavitra dharmanuM sevana karavuiMja ucita che. " (47) sarva sagika bhAvene kSaNa vinAzI samajIne, gurukRpAthI zIghra svahita sAdhI levA banate zrama kara vivakIne ucita che. " (48) jemaNe durjananI saMgati karI teNe dharma sAdhananI A apUrva taka khAI che; ema nizcayathI samajavuM. durjana dvijihu sapanI jevA jherIlA hevAthI sAmAne paNa vikriyA upajAve che. (49) je paramAtmAmAM pUrNa prema jAge nahi yAte saMpUrNa guNAnurAga jAge nahi, te vividha zAstra parizrama mAMtrathI zuM vaLyuM? | (50) mithyADaMbarathI chava parINAme bhAre duHkhI thAya ? che. miyA damAmathI chava uMdhuM vetaravA jAya che, jemAM nize. hAnija pAme che. e daMbha nizca iMgatinuM ja mULa che. mATe
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha zrI jena hitopadeza bhAga 3 che. ' sarva prakAre kapaTavRtti tajIne sarala bhAvaja dhAraNa kare, mokSa thIne yukta che. daMbha yukata sarva kaTa karaNI mithyA thAya che, nirmaLa jJAna vairAgya geja daMbhanI duSTa ghATI ulladhI zakAya che. (51) he hadaya ! karuNA samAna bIje keI amRtarasa nathI. parabrAha samAna bIjuM hAlAhala jhera nathI, sadAcaraNa samAna bIje kalpavRkSa nathI, krodha samAne koI dAvAnaLa nathI, sateSa uparAMta koI priya mitra nathI. ane lebha samAna kaI zatru nathI. AmAMthI yuktAyukta vicArIne tujane ruce te A dara? hitakArI mArgaja Adara e sadviveka pAmyAnuM sAra che. ' (52) he bhAI je tuM nirvANa sukhane vAMchate hoya te parama zAMtirupI priyAne Adara kara, kemake teNI zIla zraddhA, yAna, viveka, kAruNya aucitya, sadha ane sadAcaraNAdika aneka guNa ratnothI alaMkRta che. kSAnti-kSamAnuM samyagu sevana karyA vinA keI kadApi ekSapada pAmI zake ja nahi. . (53) je gadveSa ane mohAdika duSTa doSathI sarvathA mukata thaI, paramAtmapadane prApta thayA che, ane jemanuM vacana sarva virodharahita che, je jagata trayanA niSkaraNa baMdha che, evA parama kANika sarvajJa puruSaja zaraNa karavA gya che. evA A pta puruSanA vacana anusAra vadanArA sapuruSe paNa mekSAthI sajajanee sAvadhAnapaNe sevana karavA yogya ja che. (54) jyAM sudhI sutavaDe karele pUNyane saMcaya pahoMce che, tyAM sudhI ja sarva prakAranI anukula sukha sAmagrI maLI Ave che, ema samajIne zubha dharmakaraNa karavA mana sadedita 2 he tema pramAdarahita vartavuM
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya, 131 (55) jayAM sudhI duSkRta-karelA pApa saoNMcaya phoMce che tyAMsudhIja sarva prakAranI pratikuLatAvALAM kAraNa maLI Ave che, ema samajIne pUrvI pApanA kSaya karavA udita duHkhane samabhAve sadguna karavA pUrvaka navAM pApa karmathI sadA nirdIne zubha dharmakaraNI karavA sadA sAvadhAna rahevuM yukta che. (56) jemaNe A amUlya manuSya janma pAmIne pramA dane paravaza thaI dharma ArAdhyA nahi, temaja chate dhane kRpaNutAthI tene sadupayoga karyA nahiM, evA viveka vikaLane mAkSanI prApti ja che. (57) AkAza madhye paNa kadAca parvatazilA matrataMtranA cege lAMbe kALa laTakI rahe, daitra anukULa hAya teA be hAthanA aLe kadAca samudra paNa tarAya ane dheALe dahADe paNa kadAca graha cegathI AkAzamAM skuTa rIte tArAo dekhAya, paraMtu hiMsAthI koInuM kadApi kaI paNa kalyANa saMbhavatuMja nathI, (58) jema caiAtizrvaka rAtrI ane divasanu maMDana che, tema akhaMDa zIla satI ane yationu kharekharU bhUSaNu che. ( 5 ) mAyAvaDe vezyA, zIlavaDe kula khAlikA, nyAyavaDe pRthvIpati, ane sadAcAravaDe ti mahAtmA zAle che. (60) jyAM sudhImAM zarIra vyAdhigrasta thaIna jAya, jyAM sudhImAM jarA avasthAthI phreMDa jarjarita thaI na jAya, ane jyAM sudhImAM iMdriyAnu' khaLa ghaTI na jAya, tyAM sudhImAM svasvazakti ane ceAgyatA mujaba pavitra dharmanu sevana karavuM yukta che, sad udyamathI sakaLa kAryanI siddhi thAya che; ane pramAdAcaraNathI sakaLa kAryane hAni pahoMce che..
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaihitApadeza bhAga 3 . ( 1 ) madya ( Intoxication ) viSaya ( evil propensities ) kaSAya (wrathete. ) nidrA ( Idleness ) ane vikathA-kapAla kathArUpa pAMca prakAranA pramAda jIvAne duraMta vyathA mAM pADe che. 131 ( 12 ) jagan gurU jinezvara prabhunA pavitra vacananuM urdUana karIne svaccha Mda varjhana calAvavu eja pramAdanu vyApaka lakSaNa che. (63) evA pramAdanA jorathI cauda pUrvadhara samAna samartha purUSo paNa satya cAritra dharmathI calAyamAna thaI patita thaI gayA che, teA bIjA alpajJa ane AchA sAmarthyavALAonu tA kahevuMja zuM? (64) thADu' RNuM, thADuM' traNa, ( cAMdu) thoDo agni ane thoDA kaSAyanA paNa kadApi vizvAsa karavA nahi. kemake te sava ceDAmAMthI vadhIne mATu' bhayaMkara rUpa dhAraNa kare che. (65) jyAM sudhI krodhAdi cAre kaSAyAne sarvathA kSaya thAya nahiM, cADo paNa kaSAya zeSa rahyA tyAM sudhI tenA vizvAsa karavA nahi. thADA paNu aziSTa rahelA kaSAyanI upekSA karavAthI kavacit bhAre viSama parINAma Ave che, mATe temanA satrathA kSaya pharavA satat prayatna karavA yukta che. (66) jJAnI purUSA krodhAdika cAre kaSAyane caMDALa cokaDI tarIke oLakhAve che, ane tenAthI sarvathA aLagA rahevA A graha kare che.. (7) rAga ane riNAma che, athavA te dveSa e ane krodhAdika cAre kaSAyanuM 5 : rAga ane dveSathI ukata krodhAdi cAre
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya 13 kaSAyanI utpatti ane vRddhi thAya che. ema samajIne rAgadveSaneja aMta karavA ujamALa thavuM yukata che. te baMnene aMta thaye pUrvokata cAre kaSAyane svataH aMta thaI jAya che. (68) rAgadveSa e baMne mahathakI prabhave che, tethI te baMne mehanAja putra tarIke oLakhAya che, rAgane kesarI siMha je. baLavAna kahyo che. ane dveSane madenmatta hAthI je masta mAnya che. tethI temane jaya karavA jJAnI purUSe moTA sAmarthyanI jarUra jove che. (69) rAga ane dveSa kevaLa mehanAja vikArabhUta hevAthI, jJAnI purUSe mehane ja mAravAnuM nizAna tAke che. meha sarva karmamAM agresara che. (70) mohane kSaya thaye chate zeSa sarva parivAra paNa svataH kSaya thAya che. paNa tenI prabaLatA vaDe sarva zeSa parivAranuM paNa prAbalya vadhatuM jAya che. dunIyAmAM baLavAnamAM baLavAna zatru mehaja che. (71) kAma, krodha, mada matsarAdika sarva mohanAja parivAra che, ema samajIne mahuM kSayAthae te sarvathI cetatA rahevAnI khAsa jarUra che. (72) huM ane mahArUM evA gupta maMtrathI mehe jagatane AMdhaLuM karI nAMkhyuM che. arthAt mamatAthI ja mehanI vRddhi thatI jAya che. (73) nahi huM ane nahi mArUM e mehane ja mAravAne gupta maMtra che. arthAt nimalatAja mehane mAravAnuM prabaLa sAdhana che. .
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrI jena hitopadeza bhAga 3 . . - (74) AtmAnuM zuddha savarUpa samajavAthI temaja parabhAvane barAbara pIchAnavAthI mehanuM jora pAtaLuM paDe che. (75) kaTika ratnanI jevuM nirmala AtmAnuM svarUpa che, chatAM karmakalaMkathI te malInatAne pAmeluM hovAthI, jIva temAM mugdhatAthI muMjhAya che. - (76) karmakalaMka dUra thaye chate jevuM ne tevuM nimala Anma svarUpa pragaTe che, tyAre AtmAne tene sAkSAt anubhava thAya che. (77) karmakAMkane dUra karavA mATe sarvajJa prabhue samyacuM jJAna, darzana ane cAritrarupI zreSTha sAdhana batAveluM che, (78) eja sAdhanathI pUrve aneka mahAzaye e Atma zuddhi karI che, vartamAna kALe sAkSAta kare che ane AgAmI kALe karaze ema samajIne ukata sAdhanamAM daTatara udyama kara- yukata che. (79) jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upaga -eja AtmAnuM ananya lakSaNa che. ethI bhinna viparIta lakSaNa ajIva jaDatuM ja che. (80) sva lakSaNakita sadaguNemAM ramaNa karavuM te svabhAva ramaNa kahevAya che, ane tethI viparIta dezamAM vibhAva pravRtti kahevAya che. kSArthIe vibhAva pravRtIne tajI svabhAva ramaNaja karavuM ucita che, ema karavAthI AtmAnuM zuddha svarupa praga Ta thAya che. (81) samyaga jJAna, darzana, ane cAritrarupI ratnatrayI nuM saMsevana karavAthI jemane anaMta jJAna, anaMta darzana, anaM. ta cAritra ane anaMta-vIryarupI anaMta catuSTathI prApta thayela
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya 1354 che; evA paramAtmapada prApta mahApuruSoja mAkSArthIe e dhyAvA ceAgya che, (82) evA paramAtmAnuM dhyAna karavAthI mana sthira thA ca che, i"driyA ane kaSAyanA jaya thAya che, ane zAMta rasanI puSTithI AtmA poteja paramAtmapadanA adhikArI thAya che, ghana ghAti kramanA kSaya thatAMja pAte paramAtma rupa thAya che, mATe mAkSArthI janAe evAja paramAtma prabhunuM dhyAna karavu` ke jethI te pote paNa tadrupaja thAya. (83) evA paramAtmapada aghAti krama kSaya thatAM sudhI te| saMpUrNa kA~thI mukata thaye chate te prApta puruSA paNa avaziSTa zarIradhArIja hoya che paNa zarIramukata-azarIrI pUrNa siddha avasthAne prApta thAya che ane ekaja samayamAM sathA sarva aMdhana mukata thayA chatA lAkanA agra bhAge jai akSaya sthitine bhare che. (84) tyAM te anata jJAnAhika svarUpa svabhAvamAM sthita chatAM paramAnaMdamAM magna rahe che janma maraNAdika sarve badhanathI sathA mukataja rahe che evA siddha paramAtmA paNa anaMta che. (85) evA siddha bhagavAnanA sadguNAnuM anukaraNa karIne je temanu abhepaNe dhyAna kare che te smItAzA paNuM tevIja sthitine aMte bhaje che. (86) evA bhAvI siddha purUSaSa paNa anata che. te (87) uttama prakAranA AcAra vicAramAM kuzalapaNe pravartatA chatA anya mAkSAthI vargane pravatAvanArA AcArya mahArAjA, pavitra aMga upAMgarUpa Agama siddhAMtane sapUrNa jA
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo NIne anya vinIta vargane paramArtha dAve paDhAvanArA upAdhyAya mahArAjA, tathA pavitra ratnatrayInA pAlana purvaka anya AtmAzrI janAne yathAzakita Ala'khana ApanArA munirAja mahArAjA, sarvottama leAkAttara mArganA sevanathI pUrveta paramAtma padanA pUrNa adhikArI hovAthI anukrame paramAtmapadma pAmIne sapUrNa siddharUpa thAya che. (88) je sa`sArIka sukha sa'cAgAnI aniyaMtA vicA rIne saMsAranA sarva saMbadhathI virakta thaI udAsIna bhAva dhAraNa karI paramAtma pathane anusaravA kaTibaddha thaI svasvabhAvamAM sthita thaI siddha paramAtmAne abheda bhAve dhyAve che tee sa duHkhakha dhanane chedIne nizce siddha dazAne prApta thAya che. (89) evA mahApurUSonA samAgama mekSAthI jIvAne parama AzIvAdarUpa che ema samajIne sarva pramAda tajI satsamAgamane anatA lAbha levA cukavu nahi, evA sasamAgamathI kSaNa vAramAM apUrva lAbha sapAdana thAya che. (90) jemanuM mana sasamAgama vaDe jJAna vairAgyamAM tara ALa rahe che temanuM sukha teeja jANe che. priyAnA AliganathI ke caMdananA rasathI jevI zItaLatA vaLatI nathI evI zItaLatA vairAgya rasanI lherIyAthI prabhave che. jema vairAgya rasanI vRddhi thAya tema prayatna karavA jarUranA che. ( 91 ) vairAgya rasathI anAdi kALane rAgAdikanA tApa upazame che, tRSNA zAMta thAya che, ane mamatvabhAva dUra thAya che, yAvat mAhanu jora narama paDe che ane cAritramArganI puSTi thAya che.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahe. 137 (92) vairAgya rasanI abhivRddhIthI evI tA uttama udA sIna dazA chAya jAya che ke tethI sarvatra samAnabhAva varte che. nidAstutimAM temaja zatru-mitramAM samapaNuM AvavAthI harSa zeka thatA nathI. anukULa ke pratikULa sarva sayeAgAmAM samacittapaNa' Ave che tethI svabhAvanI zuddhi vizeSe thAya che. (93) varAgyanI vRddhithI saMsAravAsa kArAgRha jevA bhAse che ane tethI virakata thai pAramArthIka sukha mATe yatna karavA mana dorAya che. (94) zAMta rasathI puSTi thatAM dravya ane bhAva rUAnI vRddhi thAya che ane zAMta rasanA samudra evA vItarAga prabhunA vacana upara pUrNa pratIti Ave che jethI game tevI kasoTInA vakhate paNa satya mArgathI calAyamAna thavAtuM nathI, (5) prazama rasanI puSTi thavAthI aparAdhI jIvanu manathI paNa pratikuLa-ahita ciMtavana karAtu nathI AvI rIte viveka vartanathI meAkSa mahelanA majabUta pAyA naMkhAya che ane sakaLa dharmakaraNI mAkSa sAdhakaja thAya che. (96) cirakALanA lAMkhA abhyAsathI zAMtavAhitA ge ahi'sAdika mahAtratAnI daDhatA ane siddhi thAya che jethI samIpavatI hiM'saka jIve paNa peAtAne krUra svabhAva tajI daine zAMta bhAvane bhaje che ane sAtizayapaNAthI deva dAnavArdika paNa sevAmAM hAjara rahe che. AvA apUrva mahimA zAMta-vairAgya rasanAja che ema sa mekSAthI janAne vizeSe pratIta thAya che tethI temAM teo adhika prayatna kare che. (97) jemane mana, vacana ane kAyAmAM sapUrNa sthiratA
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrI jaina hitopadeza bhAga 3 je, prApta thaI che evA gIzvare gAmamAM ke arayamAM divase ke rAtrImAM sarakhI rIte sva svabhAvamAM sthita rahe che. kadApi saM. yama mArgamAM arati bhajatAja nathI. suvarNanI pere viSama saM. gamAM caDavAne te varte che. (98) jeo phakata anyane ja zikhAmaNa devAmAM zUrA che teo kharI rIte purUSanI gaNanAmAMja nathI. paNa jeo pitA ne ja uttama zikhAmaNa ApIne cAritra mArgamAM sthira kare che, teo kharekhara sat purUSanI gaNanAmAM gaNAvAyegya che. (9) kAMcanane jema jema agnimAM tapAvavAmAM Ave che tema tema tene vAna vadhatuM ja jAya che. zelInA sAMThAne jema jema chedavAmAM ke pIlavAmAM Ave che tema tema te sarasa miSTa rasa samape che. temaja caMdanane jema jema ghasavAmAM ke kApavAmAM Ave che tema tema te tenA ghasanAra ne ke kApanArane uttama prakAranI sugaMdha athavA khuzabo Ape che. tevI ja rIte satparUne prANuta kaSTa paDaye chate paNa kadApi prakRtine vikAra thatAja nathI te te teve vakhate ulaTI adhika ujaLI thaI AtmalAbha bhaNI thAya che. AvA ja purUSe jagatamAM kharA purUSanI gaNanAmAM gaNAvA cagya che. (100) vegI purUSane vairAgya-puSTithI je aMtaraMga sukha thAya che tevuM sukha idrAdikane svapnamAM paNa saMbhavatuM nathI. kemake IMdrAdikanuM sukha viSayajanya hevAthI kevaLa bahiraMga-bAhya-kalpitaja che. (101) madhya-udaranI durbalatAthI kRdarI-strI zebhe che, tapanuSAnavaDe thayelI zarIranI durbaLatAthI yati munI zebhe che,
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane uza rahasya. ane mukhanI kRzatAthI gheADo zobhe che, paNa te SaNathI zAbhatAM nathI. sa kAI sva sva lakSaNu tAMja cAle che. 139 kaI AjulakSita cha (102) je strInAM premALa vacana sAMbhaLIne cacaLa-citta thatA nathI, temaja strInA netra kaTAkSathI paNa lagAre sakSAbha pAmatA nathI teja ceAgIzvara sagadveSa vivarjita hovAthI jagattamAM jayavatA varte che. (103) aneka doSathI bharelI kAmanI kupita thaye chate paNa kAmAtura jIva teNInA Adara karatA jAya che. evI kAmAMdhatAne dhikkAra paDA, (104) jenA sacAga thayA che tenA viyAga te avazya vhelA meDA thavAnAja che. tyAre viyeAga vakhate zA mATe hRdayane zalyarupa zeka karavAja joiye ! tevA duHkhadAyI zaiAkathI zu vaLavAnu che ? (105) mamatA vinA zAka thatA nathI. jJAna vairAgyathI te mamatA ghaTe che, sabhyajJAna yA anubhava jJAnathI mAThunI gAMTha tUTe che ane hRdayanuM khaLa vadhavAthI ghaTamAM viveka jAgavAthI cekAdikane 'taramAM pesavAnA avakAza maLatA nathI. (106) kaphanA vikAravALuM nArInuM mukha kayAM ane amRtathI bharele caMdramA kyAM ? te ane vacce mahAn aMtara che. tAM maMdabuddhi evA kAmI loko temanu` ekaya-sarakhApaNuMja mAne che. (17) hAthInA kAnanI mAphaka capaLa-kSaNavAramAM cheha de
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. zrI jana hitopadeza bhAga 3 che, evA viSaya bhogane pariNAme mAThA vipAka ApavAvALA jA zyA chatAM tajI na zakAya e kevaLa mehanIja prabaLatA dekhAya che, (108) eka eka IdriyanI viSaya laMpaTatAthI patagIyA, bhamarA, mAchalAM, hAthI ane haraNa prANAMta duHkha pAme che, te ekI sAthe pAMceIdriyone paravaza paDelA pAmara prANIcenuM te kahevuM ja zuM? 109 jema IdhanathI agni zAMta thatuM nathI, paraMtu te vRddhija pAme che tema viSaya bhegathI Idriye tRpta thatI nathI, paraMtu tethI tRSNA vadhatI jAya che, ane jema jema vize vijaya sevana karavA jIva lalacAya che tema tema agnimAM AhutinI pere kAmAgninI vRddhi thayA kare che. (110) anubhava jJAniyAe yukta ja kahyuM che ke jJAna vairAgya ja paramamitra che, kAma gaja paramazatra che, ahiMsAja parama dharma che ane nArIja parama jarA che (kemake jarA viSaya laMpaTane zIgha parAbhava kare che.) ( 111) vaLI yukta ja kahyuM che ke tRSNA samAna keI, vyAdhi nathI, ane saMtoSa samAna keI sukha nathI. (11) pavitra jJAnAmRta yA varAgya rasathI AtmAne piSavAthI tRSNAne aMta Ave che, ane sateSa guNanI prApti ane vRddhi thAya che. (113) saMteSa sarva sukhanuM sAdhana hevAthI mekSAthI joe te avazya sevana karavA yegya che. ane lebha sarva duHkha
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAgyasAra ane upadeza rahasya. 141 nuM mULa hevAthI avazya tajavA gya che. lebha-buddhi tajavAthI saMteSa guNa vadhe che, (114) krodhAdi cAre kaSAya, saMsArI mahAvRkSanAM uM. DA majabuta mULa che. saMsArane aMta karavA IcchanAra mekSArthIe kaSAyane ja aMta karavo yukta che. kaSAyane aMta thaye chate bhavane aMta thayeja samaja. (115) upazama bhAvathI kedhane TALave, vinayabhAvathI mAnane TALave, saralabhAvathI mAyA kapaTane nAza kare ane saMteSathI lebhane nAza kare. kaSAyane TALavAne eja upAya jJAnIe batAvyuM che. (116) rAga ane dveSathI ukta cAre kaSAyane puSTi maLe che, mATe vItarAga prabhue sarva karmane jaDa jevA rAga ane draSaneja mULathI TALavA vAraMvAra upadeza karyo che. deSathI kadha ane mAnanI tathA rAgathI mAyA ane lebhanI vRddhi thAya che. rAga dveSane kSaya thavAthI sarva kaSAyane svataH kSaya thaI jAya che. mATe mokSArthIe rAga dveSane avazya kSaya kara yukta che. (117) viSaya bheganI lAlasAthI rAga dveSanI utpatti ane vRddhi thAya che, mATe mokSArthIe viSaya lAlasAne tajIne sahaja saMtoSa guNa seva yukata che (118) vividha viSayanI lAlasAvALuM malIna manaja durgatinuM mULa che, mATe evA manane ja mAravA mahAzaye bhAra daIne kahe che. (119) manane mAryAthI Idriye vataH marI jAya che. IdrinA maraNathI viSayalAlasAne aMta AvavAthI rAgadveSarUpa
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo kaSAyanA paNa aMta Ave che, rAgadveSa rUpa kaSAyanA kSaya thavAthI ghAti karmanA kSaya thAya che, ane anaMta jJAnAdika sahuja anaMta catuSTayI pragaTa thAya che. yAvat avaziSTa aghAti kanA paNa aMta thatAMja aja avinAzI mekSa padavI prApta thAya che.. (120 ) mana ane indriyAne vaza karIne viSayalAlasA tajavAthI AvA anupama lAbha thatA jANIne kANu hatabhAgya kAma bhoganI vAMchA karIne AvA zreSTha lAbha thakI cUkaze ? mumukSu janAne te viSayavAMchA hAlAhala jhera jevI che. ( 121) viSayalAlasA hAlAhala jherathI paNa AkarI che kemake jheratA khAdhA bAdaja jIvanuM jokhama kare che ane viSayanu ciMtavana karavA mAtrathI cAritra prANanu jokhama thAya che, athavA viSa khAdhuM hatuM ekaja vakhata mAre che, paNa viSayavAMchA te jIvane bhavAbhava bhaTakAve che. (122 ) viSayasukhane vairAgya ceAge tajIne pharI vAMchanAra vamana lakSI zvAnanI upamAne lAyaka che. (123) cegamArgathI patita thatA mumukSane yogya Alaana ApIne pAA mArgamAM sthApavAmAM anargaLa lAbha rahela che. (124) jema rAjImatiye rathanemine tathA nAgilAe bhavade. va munine tathA kAzAe siMha guphAvAsI sAdhune pratibadha ApIne sayama mArgamAM punaH sthApyA, tema niHsvArtha buddhithI mA kSArthI jIvane avasara ucita Alabana ApanAra meTA lAbha hAMsala karI zake che. (125) mAkSAthI janAe haMmezAM caDhatAnA dAkhalA
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAgyasAra ane upadeza rahasya. 143 levA gya che paNa paDatAnA dAkhalA levA yogya nathI. caDhatAnA dAkhalAthI AtmAmAM zurAtana Ave che, ane paDatAnA dAkhalAthI kAyaratA Ave che. (126) hAya te purUSa hoya ke strI heya paNa khare purUSArtha sevavAthI ja te sadgati sAdhI zake che. purUSa chatAM purUSArthahIna hoya te te puMgaNamAM nathI ane strI chatAM purUSArthacege puMgaNanAmAM gaNavA gyaja che. pUrva ane uttama strIoe purUSArthanA baLe parama padane adhikAra prApta karyo che. mekSAthI janee evA caDhatAnA dAkhalA levA gya che. tethI svapurUSArca jAgRta thAya che. (127) kevaLa purUSaja paramapadane adhikArI che, strIne te adhikAra nathI, ema belanArA pakSapAtI yA mithyAbhASI che. kharI vAta te e che ke je khare purUSArtha seve che, te hAya te purUSa hoya yA te strI heya paNa avazya paramapadane adhikArI levAthI parama-pada mekSa sukhane sAdhI zake che. purUSanI pere aneka strIoe pUrve paramapada sAdheluM che. (128) samyagU jJAna darzana ane cAritranuM vidhivat palana karavuM te khare purUSArtha che. purUSArtha hIna kAyara mANase tema karI zaktAM nathI. (129) ahiMsAdika pAMca mahAvrata tathA rAtrIjanane sarvathA tyAga karavArUpI chaDuM vrata vivekabuddhithI samajIne grahaNa karI siMhanI pere zuravIrapaNe te sarva vratanuM yathAvidhi pAlana karavuM tathA anya gya-adhikArI strI purUSane zuDhamArga samajA
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrI jaine hitopadeza bhAga 3 jo, vI sanmArgamAM sthApI temane yathecita sahAya ApavI te khare kalyANane mArga che. (130) sarva jene Atma samAna lekhIne kaIne kaI rIte manathI, vacanathI ke kAyAthI haNa nahi, haNAve nahi. ke haNanArane saMmata thavuM nahi e prathama mahAvratanuM svarUpa che. ema sarvatra samajI levAnuM che. (131) dhAdika kaSAyathI, bhayathI ke hAsyathI juTha belavuM nahiM, juTha bolAvavuM nahi temaja juTha bolanArane saMmata thavuM nahiM e bIjuM mahAvata chepavitra zAstranA mArgane mu kIne svachaMde bolanAra mRSAvAdI ja che. (132) pavitra zAstranI AjJA virUddha kaI paNa cIja svAmInI rajA vinA levI nahi, levaDAvavI nahi, temaja lenArane saMmata thavuM nahi. saMyamanA nirvAha mATe je kAMI azana vasanAdika jarUra hoya te paNa zAstra ajJA mujaba saddagurUnI saMmati laIne adInapaNe gaveSaNa karatAM nirdoSa maLe teja grahaNa karavuM e trIjuM mahAvrata kahyuM che. (133) deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI viSayaga mana, vacana, ke kAyAthI sevavA nahi bIjAne sevaDAvavA nahi ane sevanArane saMmata thavuM nahi e cothuM mahAvrata jANavuM. (134) kaMI paNa a5 mUlyavALI ke bahu mUlyavALI vastu upara mucha rAkhavI nahi, saMyamane bAdhakabhUta kaI paNa vastune saMgraha kare nahi, karAve nahi, temaja karanArane saMmata thavuM nahi. e pAMcamuM mahAvrata che.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAgyasAra ane upade rahasya.. (135) azana, pANI, khAdima ke svAdima rAtrI samaye (sUrya asta pachI ane sUrya udaya pahelAM) sarvathA vAparavA nahi, vaparAvavA nahi temaja vAparanArane saMmata thavuM nahi e chaThuM vrata che. (13) pUrvokta sarva mahAvratanuM yathAvidhi pAlana karatAM jema rAgadveSanI hAnI thAya tema sAvadhAnapaNe pravRtti nivRtti mArga svIkArI tene yathArtha nirvAha kare, ane anya AtmAthajanene yathAzakti yathAvakAza sahAya karavI te uttama prakArane purUSArtha che. (137) saddagurUnuM zaraNa lahI temanI pavitra AjJAnusAra vartanAra mahAzane sakaLa purUSArtha saphaLa thAya che. (138) sadagurUnI kRpAthI prApta thayelA sadhava, saMyama. mArgamAM AvatA apAye sahelAIthI dUra karI zakAya che. (139) mumukSujanee caMdranI pare zItaLa svabhAva, sAcaranI jevA gaMbhIra, bhAraMDa paMkhInI jevA pramAda rahIta, ane kamaLanI pere nirlipa thavuM joIe. yAvat merU parvatanI pere niDhaLatA dhArIne siMhanI jema zuravIra thaIne vRSabhanI pere nimaMLa dharmanI dhurA munijanee avazya dhAravI joIe. (140) mumukSajanee kaMcana ane kAmanIne dUrathI ja tajavAM jAIe. (141) mumukSujanee rAya ane 2kane sarakhA lekhavA jeIe, tathA samabhAvathI temane dharma upadeza Apa joIe. ( 12) mumukSujanee nArIne nAgaNa samAna lekhI teNIne
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrI jena hitopadeza bhAga 3 ja. saMga sarvathA tajaIe. nArInA saMgathI nice kalaMka caDe che. (143) mumukSujanee samarasa bhAvamAM jhIlatAM thakAM zAstra avagAhana kayAM karavuM joIe. (144) mumukSujanee adhikArInI hitazikSA hadayamAM dhArIne vazakitane gopavyA vinA tenuM yatnathI pAlana karavuM joIe. kaI rIte adhikArInI hitazikSAne anAdara naja karavuM joIe. (145) mumukSujanee sudhAdikane udaya thaye chate sudikanI saMmatI laIne nirdoSa AhAra pANInI gaveSaNa karI te nirdoSa AhAra pramukha maLe te te adInapaNe laIne gu. dikanI samIpe AvIne tenI AlocanA karI guvadikanI rajA thI anya mumukSa jananI yathAyogya bhakti karIne lepatA - hata lAvele AhAra saMyamanA nirvAha mATe vAparatAM manamAM samabhAva rAkhI tene vakhANyA ke vakhoDayAvinA pavitra mikSanA mArgamAM punaH kaTibaddha thaIne vize udyama kara joIe, (146) mumukSujanenI zAstra AjJA mujaba vatIne karavAmAM AvatI mAdhukarI zikSAne jJAnI pu "sarva saMpata karI" kahe che.. (147) mumukSujanonI zAstra AjJA viruddha vatIne karavAmAM AvatI zikSAne jJAnI puruSe " belaharaNI " kahIne lAve che.. (148) kevaLa anAtha AzaraNu evAM AMdhaLAM pAMgaLAM vigere dInajanonI bhikSAne jJAnI puruSe " vRtti bhikSA " kahIne bolAve che.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya. 147 (149) mumukSajanee zAstra viruddha mArge vartatAM thatI "balaharaNI" bhikSAne sarvathA tajIne zAstra vihita mArge vatIne "sarva saMpankarI" bhikSAne ja khapa kara yukta che. ' (150) mumukSu janee akRta, akArita ane asaMkapitaja AhAra gaveSIne grahaNa karavo joIe. pote nahi kare le nahi karAvela temaja pitAne mATe khAsa saMkalpIne gRhasthAdike nahi karele ke karAvele ja AhAra mumukSajanene kape che. te paNa AhAra gaveSaNa karatAM maLI zake che. : (151) yati dharma yAne mumukSu mAga ati duSkara kaoN che kemake temAM evA nirdoSa AhArathIja saMyama nivAha karavAne kahyo che. (152) gRhastha jane pitAnA mATe athavA pitAnA kuTuMbane mATe anna pAnAdika nIpajAvatA hoya temAM e zubha vicAra kare ke ApaNe mATe karavAmAM AvatA A ane pANI mAMthI kadAca bhAgya yoge ke mahAtmAnA pAtramAM DuM paNa apAze te mATe lAbha thaze. A zubha vicAra gRhastha janane hitakArI ja che. (153) evA zubha ciMtana yukta gRhasthoe pitAne mATe ke pitAnA kuTuMbane mATe nIpajAvelAM ane pANI vigere mumukSumunine levAmAM bAdhaka nathI. (154) nidoSa AhAra lAvI vidhivat te vAparanAra muni saMyamanI zuddhi karI zake che. tethI ulaTI rIte vartatAM saMyamanI virAdhanA thAya che.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrI jaina hitopadeza bhAga 3 je, (155) mumukSujanoe zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza saMbaMdhI sarva viSaya AsakitathI sAvadhapaNe dUra rahevuM yukata che. . (156) mumumujanee viSaya vAsanAne ja haTAvavA yatna karavuM joIe, (157) mumukSujanee gRhasthane paricaya ane brahmacaryanI khUba puSTi thAya tema pavitra jJAna dhyAnane satata abhyAsa kare joIe. (158) mumukSujanee strI, pazu, paMDaga vinAnuM saMyamane anukULa sthAna ja rahevAnuM pasaMda karavuM joIe. (159) mumukSujanee kAmavikAra pedA thAya evI koI paNa ceSTA karavI na joIe. strI kathA, strI zayyA, strInAM agopAMganuM nirIkSaNa, strI samIpe sthiti, pUrve karelI kAmakriDAnuM smaraNa, snigdha bhajana tathA pramANatirikata bhejana, tathA zarIra vibhUSAdika sarve tajavAM joIe. (16) mumukSajanee pUrve thayelA mahA purUSanA pavitra caritrane jANIne temanuM banatuM anukaraNa karavAne sadA sAvadhAna rahevuM joIe. (161) mumukSujanee game tevA saMgamAM saMyamathI calAyamAna thavuM na joIe. deva, manuSya ke tiryaMce karelA sarve anukULa ke pratikULa upasarga parISahene adInapaNe AtmakalyANArthe sahana karavA joIe. (12) mumukSujanee mArgamAM cAlatAM dhusarA pramANu
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya, bhUmine AgaLa jatAM kaI paNa nhAnA ke meTA jIvane jokhama na pahoMce tema karUNa najarathI tapAsIne cAlavuM joIe. ' (193) mumukSujanee jarUra paDatuM belatAM keIne aprIti na upaje evuM hita, mita, miSTa ane satya, dharmane bAdhaka na thAya tevuM bhASaNa karavuM joIe. (164) mumukSujanee saMyamanA nivAha mATe jarUra paDaye chate 4ra deSa rahIta AhAra paNa vigere guvadikanI. saMmatithI lAvIne vidhivat vAparavAM joIe. (165) mumukSujanee kaI paNa vastu letAM yA mUkatAM kaI paNa jIvanI virAdhanA thaI na jAya tema saMbhALIne te vastu levI mUkavI joIe. (16) mumukSujanee laghunIti, vaDanIti vigere zarIranA sarva maLane tyAga nirjIva sthAnamAM jaIne vidhivata kara joIe. (167) mumukSujanee mukhyapaNe manane gopavIne dhama dhyAnamAM joDAvuM joIe. jema bane tema tene vividha vikalpa jA LathI mukta rAkhavuM joIe. ' (198) mumukSujanoe mukhyapaNe tathA prakAranA kAraNavinA manaja dhAraNa karI rahevuM ja joIe. jarUra jaNAtAM satya nirdeSaja bhASaNa karavuM joIe. (169) mumukSujanee mukhyapaNe sayamArthe javA AvavAnI jarUra na hoya te kayAne kAcabAnI pere ropavI rAkhavI joIe.. sthira Asana karIne pavitrajJAna dayAnane ja abhyAsa karavo joIe..
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitopadeza bhAga 3 je. (170) mumukSujanee cAlavAnI, besavAnI, uThavAnI, suvAnI, khAvAnI, pIvAnI ke balavAnI je je kriyA karavI paDe te te kaI chavane IjA na thAya temaja saMbhALathI ja karavI joIe. (11) mumukSujanoe rasamRddha nahi thatAM parimitabhejI thavuM joIe. (172) mumukSujanee saMyama anuSThAnane samajapUrvaka pra mAda rahita sevIne anya mumukSujanene yathAzakti saMyamamAM sahAyabhUta thavuM joIe. eka kSaNa mAtra paNa kalyANAthIe pramAda kare na joIe. (173) prIya manahara ane svAdhIna bhegane je jANI joIne taje che, te ja khare tyAgI kahevAya che. (174) vastra, gaMdha, mAlya, alaMkAra tathA strI zayyAdika nahi maLavA mAtrathI bhagavate nathI, paNa manathI te tevA vi. aSayamAM sAra mAnIne magna rahe che te tyAgI kahevAya nahIM. (175) je jaLamAM macchanI pada paMDita mAluma paDe ke AkAzamAM paMkhInI pada paMkita jaNAya, teja strInA gahana caritranI samaja paDI zake, tAtparya ke strInA caritrane pAra pAma azakaya che. (16) priyAlApathI koinI sAthe vAta karatI kAmanI kaTAkSa vaDe koI anyane sAnamAM samajAvatI hoya tema vaLI ha'dayathI te kaI bIjAnuM dhyAna dUciMtavana karatI hoya, evI -sInI caMcaLatAne dhikkAra paDe. strIe prAya: kapaTanI ja peTI
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza hasya, 15. (177) je mana vairAgyanA raMgathI raMgAyaluM na hoya te dAna, zIla, ane tapa kevaLa kaSTarUpaja thAya che. vairAgya yukata karelI sarva dharmakaraNa kalyANakArI thAya che. mATe jema bane tema vairAgya bhAvanI vRddhi karavI yukata che. te vinA aluNA. dhAnyanI pare dharmakaraNImAM lahejata AvatI nathI, vairAgya ge. temAM bhAre mIThAza Ave che. (177) abhinava AdhyAtmika zAstra vAMcavAthI saheje - rAgyanI vRddhi thAya che. (17) maitrI, muditA, karUNA ane madhyastha evI cAra bhAvanAonuM saMyamanA kAmIe avazya sevana karavuM joIe. (180) jagatanA sarva jaMtuo ApaNA mitra che, kaI paNa ApaNuM zatru nathI, te sarva sukhI thAo, keI duHkhI na thA, sarve sukhanA mArge cAle evI matine maitrIbhAvanA kahe che. (181) sadguNInA saddaguNo joIne cittamAM rAjI thavuM. jema caMdrane dekhIne cakora rAjI thAya che, athavA meghane ga. jIrava sAMbhaLIne mera rAjI thAya che, tema guNune dekhI pramudita thavuM, aMtaHkaraNamAM AnaMdanI umIo uThe tenuM nAma muditA bhAvanA kahevAya che. (182) kaI paNa duHkhIne dekhI dayadgi dIlathI zakti anusAre tene sahAya karavI temaja dharma kAryamAM sIdAtA sAdhamI bhAIne 25 AlaMbana ApavuM tenuM nAma karUNA bhAvanA kahevAya che.. (183) jene kaI paNa prakAre hitopadeza asara karI
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 zrI jaina hatApadeza bhAga 3 jo. zake nahi evA atyaMta kaThora manarALA jIva upara paNa dveSa nahi karatAM tevAthI dUraja rahevu' tenu' nAma madhyastha bhAvanA kahevAya che. (184) khIjI paNa anitya, azaraNa, sasAra, ekatra, anyatya, azucihna, Azrava, savara, nirjarA, lAka svabhAva, Adhi durlabha ane svatatvanuM citanarUpa dvAdaza anuprekSA,bhAvanA kahI che. (185) bhAvanAbhavanAzinI aAt AvI uttama bhAvanAthI bhava satatinA kSaya thai jAya che. ane zAMtarasanI vRddhithI cittanI zAMti-prasannatA thAya che. mATe meAkSAthI janAe - vazya ukata bhAvanAonA abhyAsa kyA karavA cukata che. (186) game teTalI kaLA prApta thAya, game tevA AkarA tapa tapAya, athavA nirmaLa kirtti prasAre paraMtu aMtaramAM vi veka kaLA jo na pragaTI tA te sa niSphaLaja che. viveka kaLAthI te sanI saphaLatA che. (187) viveka e eka abhinava sUrya yA abhinava netra che. jethI aMtaramAM vastu tattvanuM yathArtha darzana thAya evu ajavALuM thAya che. mATe bIjI badhI ja jALa tajIne kevaLa vivekakaLA mATe udyama karavA yukata che. (188) sat samAgama ceAge hitApadeza sAMbhaLavAthI cA tA Asa praNIta zAsranA cira paricayathI viveka pragaTe che. (189) vivekavaDe satyAsatyanA niNaeNya karI zakAya che. te vinA hitAhita kRtyAkRtya bhakSyAbhakSya peyApeya, ucitAnucita
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya. 53 ke guNadoSanI khAtrI thai zakatI nathI. viveka vaDeja asat vastunA tyAga karIne sad vastunA svIkAra karI zakAya che. (190) jema nirmaLa ArasAmAM sAmI vastunuM kharAkhara pratibiMba paDI rahe che, tema nirmaLa vivekayukata hRdayamAM vastunuM yathArtha bhAna thAya che. jema sUkSmadarzaka ca trathI sukSma vastu sahelAithI dekhI zakAya che, tema vivekanA adhikAdhika abhyAsathI sukSmamAM sukSmane duramAM dura rahelAM padArthanu yathAya bhAna thaI zake che mATe jJAnI purUSA viveka rahItane pazu mAneche, (191) vivekI purUSa A manuSya bhavanA kSaNane paNa lAkheNA ( lakSa mulya athavA amulya) lekhe che. (192) jema rAjahaMsa pakSI kSIra nIrane judAM karIne kSIH " mAtra grahe che, tema vivekI purUSa doSa mAtrane tajI guNa mAtrane grahaNa kare che. (193) mananI kSudratA (pArakAM chidra jovAnI buddhi) maTavAthIja guNa grAhakatA Ave che, guNa guNInA cAgya AdarasA2 karavArUpa vinayaguNathI guNu grAhakatA vadhatI jAya che. (194) vinaya sarvaguNAnuM vazIkaraNa che. bhakita cA bAhyasevA, hRdaya prema yA bahumAna, sadguNunI stuti avaguNane DhAMkavA ane avajJA, AzAtanA, helanA, niMdA ke khi'sAthI dura rahevu evA vinayanA mukhya pAMca prakAra che. (195) jema aNudhAyelA melA vastra upara raMga caDI - kratA nathI. athavA viSama bhUmimAM citra uDI zakatuM nathI. tema vinayAdi guNu hInane satya dharmanI prAkSI thaI zakatI nathI.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrI jainahitApadeza bhAga 3 jo, (196) vinayAdi sadguNa sapanane saheje dharmanI prAkSI thaI zake che. (197) vinayAdizunyane vidyAdikaLA ulaTI anarthakArI thAya che, mATe prathama vinayAdikanA ja abhyAsa karavA ceAgya che. (198) dharmanI ceAgyatA pAtratA prApta karavI e prathama avazyanuM che. tRNu thakI gAyane dudha thAya che ane dudha thakI sarpa ne jhera thAya che. e uparathIja pAtrApAtranA viveka dhAravA pragaTa samajAya che. (199) dharmanI cogyatA meLavavA mATe nIcenA 21 gu@Ane khukha abhyAsa karavA khAsa jarUra che. 1 akSudratA-gabhIratA-guNu grAhukatA. 2 sAmyatA-prasannatA 3 nirAgatA-'ga sAiva-sudarAkRti. 4 janapriyatA-lokapriyatA 5 akruratA-mananI kAmaLatA-naramAza. 6 bhItA-pApathI yA apavAdathI khIvApaNuM. 7 azaDhatA-niSkapaTIpaNu-saralatA. 8 dAkSicatA mATAnI anujA pALavI te. 9 lajALutA maryAdA zIlapaNu mAjA 10 dayALutA-karUNA. 11 samaSTi-madhyasthatA-niSpakSapAtapaNuM. 12 guNarAgIpaNu, 13 satyavAdIpaNuM-satyapriyatA 14 supakSatA-dhIkuTuMba hovApaNuM. 15 dIrdha dazitA-lAMkhI najara paheAMcADavApaNu'. 16 vizeSajJatA-lAMkhI samaja. 17 vRddhAnusArIpaNuM ziAnusAratA. 18 vinItatA-namratA. 19 kRtajJatA-kayA guNunu jANapaNuM 20 paropakAratA-parahinSitA. 21 ladhalakSatA--kAryadakSatA-sunipuNatA. kaLAkAzaya, (200) puti guNanA abhyAsa rahita ceAgyatA vinAja '
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza rahasya, 155 dharmanI prAptI thavI vadhyAputra athavA zazazRMganI pereazakya che. (201) ceAgya jIvane paNa satya dharmanI prApti bahudhA zramaNa nigraMthadvArA hiMtapadeza sAMbhaLavAthIja thAya che. mATe gAgya ane paNa sattamAgamanI khAsa apekSA rahecheja. (202) hajArA graMtha vAMcavAthI sAra na maLe evA sarasa sAra kSaNa mAtramAM sasamAgamathI bhAgya caiAge maLI zake che. (203) dunA chate yeAge tevA lAbhathI kamanazIbaja rahe che. (204) sajjanAne te dunAnI haiyAtIthI abhinava jAgRti rahe che. yathArthaja (205) durjane sajjanAnA niSkAraNa zatru che. paNa sajjanA tA samasta jagatanA niSkAraNu mitra che. (206) dunAne dvija sarpa jevA kahyA che te che. kemake te ekAMta hitakArI sajjanane paNa kADhe che. (207) sajajanA tA evA khArIlA--jherIlA durjanAne paNa dudhavavA irachatA nathI eja temanu* udAra AzayapaNu' sUcave che (208) kAgaDAne ke kAyalAne game teTaleA dhAye hAya tApaNu te tenI kALAza tatreja nahi tema durjanane paNa game teTalu* jJAna Ape| paNa te kadApi kuTilatA tajavAnA nahi. (209) sajjanane te game teTalu satApaze| tApaNu te temanI sajjanatA kadApi tajajJeja nahi. (210) sajjanaja satya dharmane lAyaka che. mATe bIjI dhamAla tajI daine kevala sajjanatAja AdaravA prayatna karo, (211) vItarAga samAna keAi mAkSadAtA deva nathI. (212) nigraMtha sAdhu samAna koI sanmArga darzaka sAthI nathI.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zrI jena hiteza bhAga 3 jo, (213) zuddha ahiMsA samAna koI bhavaduHkhavAraka - badha nathI. (214) AtmAnA sahaja guNene lepa kare evA rAgaDheza ane mahAdika dene sevavA samAna keI prabaLa hiMsA nathI. (215) AtmAnA jJAna darzana ane cAritrAdika sadagu. ne sAcavI rAkhavA athavA te sahaja guNanuM piSaNa karavuM tenA samAna keI zuddha ahiMsA nathI. (216) Atma hiMsA tajyA vinA kadApi Atma dayA pALI zakavAnA nathI. rAgadveSa ane maha-mamatAdika duSTa ne tajIne sahaja Atma guNamAM magna rahevuM eja kharI Atma dayA che. bIjI aupacArika jIvadayA pALavAne paNa paramArtha rAgAdi duSTa done AvatA vAravAne ane jJAna darzana ane cAritrAdika sadaguNene piSavAneja che. (27) satyAdika mahAvate pALavAne paNa eja mahAna udeza che, yAvata sakala kriyAnukAnane uDe hetu zuddha ahiMsA vatanI daDhatA karavAnuM ja che. (228) evI zuddha samaja dIlamAM dhArI saMyamakriyAmAM sAvadhAna rahenArA gIzvare avazya Atmahita sAdhI zake che. (229) evI zuddha samaja dIlamAM dhAyA vinA kevaLa aMdhazraddhAthI kriyAkAMDane karanArA sAdhuo zIvra svahita sAdhI zaktA nathI. (230) zuddha samajavALA jJAnI purUSane pUrNa zraddhAthI Azraya lahI saMyama pALanArA pramAda rahita sAdhuo paNa avazya Atmahita sAdhI zake che. kemake temanA niyAmaka (ni
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upadeza Ahasya. 157 caMtA nAyaka) zreSTha che. (231) suvihita sAdhujane mokSamArganA kharA sArathI che evI zuddha zraddhAthI kSArthI bhavya janee, temanuM daDha AlaMbana karavuM ane temanI lagAre paNa avajJA karavI nahi. (232 ) grahaNa karelAM vrata yA mahAvratane akhaMDa pAmaLanAra samAna keI bhAgyazALI nathI, tenuM ja jIvita saphaLa che. (233) grahaNa karelAM vrata ke mahAvatane khaDIne je jIve che tenI samAna koI maMdabhAgya nathI. kemake tevA jIvita karatAM te grahaNa karelA vata ke mahAvratane akhaMDa rAkhIne maravuM ja sAruM che. (234) jene hitakArI vacane kahevAmAM AvatAM chatAM bilakula kAne dhAratuM nathI ane nahiM sAMbhaLyA jevuM kare che tene chate kAne bahereja lekha yukta che, kemake te zretrane saphaLa karI zakatuM nathI. (235) je jANI joIne khare raste tajIne beTe mArge cAle che, te chatI AMkhe AMdhaLe che ema samajavuM. (236) je avasara ucita priya vacana belI sAmAnuM samAdhAna karatuM nathI te chate mukhe mUMge che, ema zANA mANase samajavuM. (237) mekSArthI janee prathamapade AdaravA yogya saddagurUnuM vacana ja che. (238) janma maraNanA duHkhane aMta thAya e upAya vicakSaNa purUSe zIdhra kara yukata che kemake te vinA kadApi tavathI zAMti thatI nathI. (239) tattvajJAna pUrvaka saMyamAnuSThAna sevavAthI ja bhavane.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zrI jaina hitApadeza bhAga 3 je, aMta thAya che. (240) parabhava jatAM saMbala mAtra dharmanuM ja che mATe tene vizeSe khapa kare te vinA ja chava duHkhanI paraMparAne pAme che. ( 241) jenuM mana zuddha-nirmaLa che te ja khare pavitra che ema jJAnI mAne che. (24ra) jenA aMtara-ghaTamAM viveka pragaTa che, teja are paMDita che ema mAnavuM. (243) sadagurunI sukhakArI sevAne badale avajJA karavI eja kharuM viSa che. (244) sadA svaparahita sAdhavA ujamAla rahevuM eja - manuSya janmanuM kharuM phala che. (245) jIvane bebhAna karI denAra sneha rAgaja kharI ma. dirA che ema samajavuM. (246) dhoLe dahADe dhADa pADIne dharmadhanane lUMTanArA vi ja kharA cora che. (247) janma maraNanAM atyaMta kaTuka phaLane denArI tRSNAja kharI bhavevelI che. (248) aneka prakAranI Apattine ApanAra pramAda samAna koI za3 nathI. (249) maraNa samAna keI bhaya nathI ane tethI mukta karanAra vairAgya samAna keI mItra nathI, viSayavAsanA jethI nAbuda thAya te ja khare vairAgya jANa. (25) viSayalaMpaTa-kAmAMdhasamAna keI aMdha nathI kemake te viveka zunya hoya che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyasAra ane upade rahasya. 158 (251) strInA netra kaTAkSathI je na Dage teja khare zuravIra che. (upara) saMta puruSanA sadupadeza samAna bIjuM amata na thI. kemake tethI bhava tApa upazAMta thavAthI janma maraNanAM anaMta duHkhane aMta Ave che. (23) dInatAne tyAga karavA samAna bIje gurutAne sIdhe raste nathI. (25) strInAM gahana caritrathI na chetarAya tenA jevo keI catura nathI. (255) asaMtevI samAna keI dukhI nathI kemake te memaNa zeThanI je duHkhI rahe che, (256) pArakI yAcanA karavA uparAMta koI moTuM laghutAnuM kAraNa nathI. (257) nirdoSa-niSpA5 vRttisamAna bIjuM sArUM jIvitanuM phaLa nathI. (258) buddhibaLa chatAM vidyAbhyAsa nahi karavA samAna bIjI kaI jaDatA nathI. (25) vivekasamAna jAgRti ane muDhatAsamAna nidrA nathI. (260) caMdranI pere bhavya lokone kharI zItaLatA karanAra A kalikAlamAM phakta sajjane ja che. (261) paravazatA narkanI pere prANIone pIDAkArI che. (22) saMyama yA nivRtisamAna koI sukha nathI. (263) jethI AtmAne hita thAya tevuM ja vacana vadhavuM te satya che paNa jethI ulaTuM ahita thAya evuM vacana vicArya
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jenahitopadeza bhAga 3 je vinA vadavuM te satya hoya te paNa asatyaja samajavuM. AthI. ja aMdhane paNa aMdha kahevAne zAstramAM niSedha kare che. dhyAtma-tA. pramIye vizva hita jena vANI, mahAnaMda tarU sacavA amRta pANI; mahA mehapura bhedavA ja pANi, gahana bhavapha chedana kRpANi. dravya anaMta prakAsaka bhAsaka tava svarUpa, Atama tatva vibedhaka sat cit rUpa; naya nikSepa pramANe jANe vastu samasta. trikaraNa jege praNamuM jenAgama suparasta. jeNe AtamA zuddhatAe pichANe, teNe leka alakane bhAva jA; AtmA ramaNI muni jagaviditA, upadizI teNe adhyAtma gItA. dvavya sarvanA bhAvane jANaga pAsaga eha, jJAtA kartA letA ramatA pariNati geha, grAhaka rakSaka vyApaka dhAraka dharma samUha, dAna lAbha bhega upaga taNe je bRha. 4 saMgraha eka AyA vakhA, nigame aMzathI je pramA; 1 sarvane hitakArI. 2 I. 3 talavAra, 4 ati suMdara,
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmazA duvidha vyavahAra naya vastuvaheM'ce,azuddha vaLI zuddhabhASana pra'ce. 5 amruddhapaNe paNasaca tesaThThI' bheda pramANa, udaya vibheda dravyanA bheda anata kahANu; zuddhapaNe cetanatA pragaTe jIva vibhinna, kSayApazamika asakhya kSAyaka eka anunnara. nAmathI jIva cetana prabuddha, kSetrathI asaMkhya dezI vizuddha; dravyathI svaguNu pAya piMDa, nitya ekatva sahaja akhaDa. cha ujjusue vikalpa pariNAme jIva svabhAva, vartamAna pariNata maya vyakta grAhaka bhAva; zabdanace nija sattA jotA ihatA' dharma, zuddha arUpI cetana aNugrahatA natra karma NI pere zuddha siddhAtmarUpI, mukata parazakti vyakta arUpI; samakatI dezayati sarva virati, dhare sAdhyarUpe sadA tattva prIti. 9 samabhirUddha naye nirAvaraNI jJAnAdika guNu mukhya, kSAyaka anata catuSTayI lAgI mugdha alakSya; evabhUti nirmaLa sakaLa svadharma prakAsa, puraNa paryAya pragaTe pUraNa zakita vilAsa. ema naya bhaMga saMge sadnA, sAdhanA siddhA rUpa pUra; sAdhaka bhAva tyAM lage adhUrA, sAdhya siddhe nahi hetu sUro. 11 kALa anAdi atIta anate je para rakta, sa`gAMgI pariNAme varte mAhAsakata; 10 1 pAMcaseA ane tresaTha. 2 sapUrNa, 3 rajIsutra naye. 4 anusAre pa abhilaSatA, IcchatA. 6 navAM cha anaMtajJAna, darzana, cAritra ane vIrya.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo 12 14 pudgala bhAge vadhAre pudgaLa khaMdha, para kA pariNAme AMdhe karmanA baMdha. aMdhaka vI karaNe udIra, vipAkI prakRti bhAgave daLa vikhere; karma udayAgatA svaguNu rAke+, guNa vinA jIva bhavabhave DhAke,2 13 AtamaNu AvaraNe na grahe Atama dharma, grAhaka zakita prayAge joke pudgaLa zama;" paralAle parAgane ceAge thAye para kIratAra, e anAdi pravarte vAdhe para vistAra. ema upayega vIryAdi labdhi,parabhAva rgI kare kama vRddhi; paradayAdika yadA suhu vikalpe, tadA puNya kamA~ taNA baMdha 45. 15 tehuja hiMsAdika dravyAzrava karatA caMcaLa citta, kaTuka vipAke cetana meLe,* kama vicitta,pa Atama guNane haNutA hiMsaka bhAve thAya. Atamadharma nA rakSaka bhAva ahisa kahAya. AtmaguNu rakSaNA tehu dhama, svaguNu vighnasaNAte azvama; bhAva adhyAma pravRtti, tehathI hAya saMsAra chitti eha pramAdhane kAraNa tAraNu saddagurU saMga, zruta upayegI caraNAnadI karI gurU raMga, khAtama tattvAlamI ramatA Atama rAma, zuddha svarUpane bhAge cege jasu visarAma. sara cegathI bahulA jIva, kAI vaLI sahejathI thaI sajIva; Atma zikita karI gaThI bhedI, bhedajJAnI thA AtmavedI, 19 18 11 16 17 1 aTakAve. 2 rakhaDe. 3 sukha, 4 ekaThA kare, saMge. 5 vicitra. 6 jJAnAdika AtmaguNu. 7 cheda. 8 jene, 8 mAhayathi-rAgadveSanI gAMTha.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmagItA 163 dravya guNa paryAya anaMtanI thaI paratIta, jAye Atama kartA bhakatA gaI parabhAta, zraddhAge upanya bhAsana sunaye satya, sAdhyAlaMbI cetanA vaLagI Atamatatva. 20 Idra caMdrAdi padavI raga jA, zuddha nija zuddhatA dhanapichA; Atmadhana anya Ape na re, keNa jaga dIna vaLI koNa jore 21 Atama sarva samAna nidhAna mahA sukhakaMda, sitaNuM sAdhama ? sattAe guNavaM; jehatvajAti tehathI keNa kare vadha baMdha, pragaTa bhAva ahiMsaka jANe zuddha prabaMdha, * rara jJAnanI tIkSaNatA caraNa teha, jJAna ekatvatA dhyAna gehu. Atma tAdAmyatA pUrNa bhAve, tadA nimeLAnaMda saMpUrNa pA23 cetana ati svabhAvamAM jehane bhAse bhAva, tehathI bhinna arecaka recaka AtmasvabhAva. samakita bhAve bhAve Atama zakti anaMta, karma nAsane ciMtana nANe ciMte te matimaMda. 24 svaguNa ciMtana rase buddhi ghAle, Atma sattA bhaNuM je nihALe; zuddha syAdvAdapada je saMbhALe, paraghare teha mati kema vALa. 25 punya pApa be pugaLa daLa pAse parabhAva, parabhAve parasaMgata pAme duSTa vibhAva, te mATe nija bhegI yegIsara suprasanna, deva naraka tRNa maNi sama bhAse jehane manna. 26 1 tanmayatA, abhedatA ekatA. 2 barAbara kALajIthI ( vItarAganI AjJAne) pALe. 3 nakAmI varamAM. 4 nyunAdhAtA rahita.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo teha samatA rasa tatha sAdhe, nizcalAna anubhava ArAdhe; tIvra ghanaghAti nija karma tAru, sadhi paDilehine te vidyA. samyag ratnatrayI rasa sAtheA cetana rAya, jJAnakriyA ca` cakacuraeN sa apAya', kArakapa cakra svabhAve sAthe pUraNa sAdhyuM, hatI kAraNu kAraja eka thayA nirakhAdha. svaguNu AyuSa thakI ka cure, asaMkhyAta guNu nirjarA te purai; TaLe AvaraNathI guNu vikAse, sAdhanA zakti tema tema prakAse. pragaTayA Atama dharma thayA vi sAdhana rIta, khAdhakabhAva grahaNutA bhAgI jAgI nIta; udaya udIraNu te paNa pUraNa nirjarA kAja, anabhisadhI adhakatA nIrasatA tamarAja. dezapati janma thaye nitya ragI, tadA kANu thAya kunaya cAla sa`gI; caMdA AtamA AtmabhAve mAnye, tA bAdhaka bhAva dare gamAnyA. 27 28 29 30 31 1 nAnAvaraNI,darzanAvaraNI, mehatI ane aMtarAya karma. 2 lAga. 3 joIne. 4 vighna. 5 kartA, karma, karaNa, saMpradAna, apAdAna, ane adhikaraNurUpa SaTa. huM anAupayoge badhAtA karmanI echAza.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmagItA. saheja kSamA guNu zakitathI chedyA krodha suzarTa, mArdava bhAva prabhAvathI bhedyA mAna maraTTa; mAyA Ava yAge leAle te niHspRha bhAtra, mAha mahAbhaDa dhvaMse vasyA4 sarva vibhAva. ema svabhAvika thaye Atma vIra, bhAgave Atma sauMpadA sudhIra;. je uDDayAgatA prakRti vaLagI, avyApaka thayA kherave teDu aLagI, 33. dharma dhyAna eka tAname dhyAve arihA siddha, 32 te pariNatithI pragaTI tAttvika saheja samRddha,pa sva svarUpa ekaTle tanmaya guNa paryAya, prAne dhyAtA niramAhIne vikalpa jAya. 165 34 35 36: yadA nirvikalpI thaye zuddha brahma, tattA anubhave zuddha Anada za bheda ratnatrayI tIkSNatAe, abheda ratnatrayI me samAe. darzana jJAna caraNu jINu samyag eka ekanA hetu, sva sva hetu thayA samakAle teha aleka bhASetu; pUrNa svAti samAdhi dhanadhAti dala chinna, kSAcika bhAve pragaTe Atama dhama vibhinna. pachI cAga rUthI thayA te ayAgI, bhAtra zaile sitAe" abha'gI paMca laghu akSare kAryakArI, bhavAgrahI- kama saMtati viDArI. 37 samazreNe eka samaye pahAtyA je leAkAMta, apusamANu gati nirmaLa cetana bhAva mahAMta; carama tribhAga vihInadeg pramANe jasu avagAha, 1 namratA, laghutA-vinaya. 2 saralatA. 3 subhadra----vIra. 4 vitAsyA. 5 samRddhi--agala dhana. 6 mana, vacana ane kAyA. cha merUparvatanI jevI nizraLatA, zailezIkaraNa 8 adhAti. 9 arpamAna. 10 3.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jena hitepadeza bhAga 3 je, 40 Atama bheda arUpa akhaMDA DanaMdAbAha. chatAM eka siddhAtma tihAM che anaMtA, avanA agaMdhA nahi phAsamaMtA, AtamaguNa pUrNatAvaMta saMtA, nibAdha, atyaMta sukhAsvAda vaMtA, kartA kAraNa kAraja nija pariNAmika bhAva, jJAtA jJAyaka bhegya bhegyatA zuddha svabhAva; grAhaka rakSaka vyApaka tanmayatAe lIna, pUraNa Atama dharma prakAsa rase layalIna. dravyathI chava cetana alezI, kSetrathI je asaMkhya pradezI; utpAda vaLI nAsa va kALadharma, zuddha upaga guNabhAva zarma. 41 syAdvAda Atama sattA rUci samakti teha, Atama dhamane bhAsana nirmaLa jJAnI jeha, Atama ramaNI dhyAnI Atama lIna, Atama dharma rame teNe bhavya sadA sukha pIna. 42 aA bhavya tame oLakhe jaina dharma, jeNe pAmI zuddha adhyAtmamarma; alpakALe TaLe duSTa kama, pAmIe seya AnaMda zarma. 43 naya nikSepa pramANe jANe chavAchava, svapara vivecana karatAM thAye lAbha sadeva; nizcayane vyahAre vicare je munirAja, bhavasAgaranA tAraNe nirbhaya teha jahAja. vastutave ramyA te nigraMtha, tatva abhyAsa tihAM sAdhu paMtha; 1 varNa gaMdha ane sparzarahita, arUpI zuddha sahaja svarUpI. 2 te mATe. 3 puSTa. 44
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSamA chatrIzI. 13 tIthe gItA caraNe rahIje, zuddha siddhAnta rasa te laDhIje, 45 zruta abhyAsI grAmAsI vAsI lImaDI ThAma, zAsana rAgI sAbhAgI zrAvakanAM bahu dhAma; kharatara gacha pAThaka zrI dIpacaMdgha supasAya. devacaMdra nija harakhe gAyA Atama rAya. AtmaramaNu karavA abhyAse, zuddha sattA rasIne ucchvAse; devacaMdre racI AtmagItA, AtmaramaNI muni supratItA.147 iti adhyAtma gItA; kSamA chatrIzI. A mAdara jIva kSamA guNu Adara, ma karIza rAga ne dreSa7; samatAye zIvasukha pAmIje, krodhe kugati vizeSajI. samatA sajama sAra suNI, kalpasUtranI zAkhejI; krodha pUrva krADi cAritra khALe, bhagavaMta eNIpere bhAkhejI. A kuNu kANu jIva tA upazamathI, sAMbhaLa tuM dRSTAMtajI; kuNu kANu jIva bhamyA bhavamAMhe, krodha taNe virata tajI. A. sAmala sasare zIrA prajALye, AMdhI mATInI pALajI; gajasukamALa kSamA mana dharatA, muti gayA tatakALajI. A kuLavALue sAdhu kahAtA, kIdhA krodha apArajI; kANikanI gaNikA vaza piDayA. raDiye saMsArajI. A sAvanakAra karI ati vedana, vAsu' vI'yu' zIzajI; metAraja muni mugati paheAtyA, upazama ehu jagIzajI. A 1 suprasiddha. 4 6 1. 3 da
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI jaina hitapadeza bhAga 3 jo kurU A 0 11 kurU e sAdhu kahAtA, rahyA kuNAlA khALajI; krodha karI kugate te paheAtyA, janama gamAyA ALajI. A karma khapAvI mugate paheAtA, khazvaka sUrinA ziSyajI; pAlaka pApIye ghANI pIlyA, nANI manamAM rIzajI. acchakArI nAri chaMkI, tADayA piyuzu" nehujI; akhkhara'kuLa sahyAM duHkha maheALAM, dveSa taNAM phaLa ehajI A vAghaNuM sarva zarIra valU, tatkSaNa che|DayA prANajI; sAdhu sukAzaLa zivasukha pAmyA, eha kSamAguNu jANujI. A0 10 kuNu ca'DALa kahije bihume, niratI nahi kahe devajI; rUSI caMDALa kahIje vaDhatA, TALe veDhanI TevajI. sAtamI narake gayA te brahmadata, kADhI brAhmaNa AMkhajI; krodha taNAM phaLa kaDavAM jANI, rAgadveSa ghA nAMkhajI.0 12 khadhaka rUSInI khAla utArI, sahyA parIsaha jeNujI; garabhAvAsanA du:khathI chuTA, sakhaLa kSamAguNa teNujI. A0 13 krodha karI khadhaka AcAraja, hue agni kumArajI; TruDaka nRpanA deza prajAkhyuM, bhamaze bhavahu majhArajI. A0 14 caDarUddha AcAraja calatAM, mastaka dIdha prahArajI; kSamA karatAM kevaLa pAmyA, nava dikSIta aNugArajI. pAMcavAra rUpIne saMtApyA; ANI manamAM dveSajI; pacabhava sImA na'nArdika, krodhataNAM phaLa dekhajI. sAgaracaMdanu" zIza prajALI, nizi nabhasena nari'dajI; samatA bhAva dharI suraloke, puDDA paramAnaMdajI. ca'danA gurUNIye' ghaNu' nizvachI, dhik dhik tuja AcArajI; mRgAvatI kevaLa siri pAmI, aha kSamA adhikArajI. 0 18 A 16 A 17 A 7 . 15
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 kSamA trIzI. mA 19 A 22 sAMba pradyumna kumAre saMtApyA, kRSNa dvaipAyana sAhajI; krodha karI tapanuM phaLa hAryA, kIdhA dvArikA dAhajI. bharatane mAraNu mUThi upADI, bAhubaLa maLavatajI upazama rasa manamAMhi ANI, sajama le matima tajI. A0 20 kAusagamAM caDiye ati krodhe prasanacaMdra kRSirAyajI; sAtamI narakatAM la meLyAM, kaThuA teNe kaSAyajI. A0 21 AhAramAMhe krodhe rUSi thuMkayA, ANyA amRta lAvajI kugaDue kevaLa pAmyuM, kSamAtaNe' parabhAvajI. pArzvanAthane upasarga kIdhA, kamaThe bhavAMtara dhIjI; naraka tiryaMcataNAM duHkha lAdhAM, krodhataNAM phaLa dIThajI. A0 tha3 kSamAvata kramarda Mta munizvara, vanamAM rahyA kAussaggajI; kaiArava kaTaka haNyA ITALe, trADacAM karmonA vargajI. sajyA pALaka kAne tarU, nAmyA krodha udIrajI; bihu kAne khIlA ThokANA, nine chuTA mahAvIrajI. cAra hatyAnA kAraka hutA, dRDha prahAri atirekajI; kSamA karIne mukita paheAtmya, upasarga sahI anekajI. A r pAhAramAMhe upajatA hArye, krodhe. kevaLa nAthujI; dekhA zrIdamasAra munIzvara, sUtra guNyA udbhANu jI. siMha guphAvAsI rUSi kIdhA, yulibhadra upara kApajI, vezyA vacane gaye nepALe, kIdhe sajama leApajI. caMdrAvata saka kAusaga raDhiyA, kSamAtaNeA bhaMDArajI; dAsI tela bharyA nizi DhIvA sura padavI lahI sArajI. A0 29 ema aneka taryA tribhuvaname, kSamA guNe bhavi jIvajI; krodha karI kugate te paheAtyA, pADatA mukha rIvajI. A0 30 A0 24 A 25 A 27 0 28
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 zrI jaina hitopadeza bhAga 3 jA, viSa halAhala kahIe virUe, te mAre ekavAra; paNa kaSAya anaMtI veLA, Ape maraNa apAra che. A 36 dhi karatA ta5 japa kIdhAM. na paDe kAMI ThAmajI; Apa tape parane saMtApe, ke zuM kehe kAma che. A0 33 samA karatA kharaca na lAge, bhAge keDa kaleza ja arihaMta deva ArAdhaka thAve, vyApa suyaza pradezache. A0 33 nagaramAMhe nAgara nagIne, jyAM jinavara prAsAdajI zrAvaka leka vaze ati sukhIyA, dhamaMtaNe prasAdajI. A0 34 kSamA chatrIzI khAMte kIdhI, Atama para upakAra; sAMbhaLatAM zrAvaka paNa samajyA, upazama dha apArajI. A0 35 juga pradhAna jiNacaMda surizvara, sakaLacaMda tasu ziSyajI. samaya suMdara tasu ziSya bhaNe ema,caturvidha saMghajagIsajI. A 36 itI kSamAchatrIzI saMpUrNa. yati dharma batrizI. dahA, bhAva yati tene kahe, jyAM dazavidha yati dharma kapaTa kriyAmAM mAhatA, mahIyAM bAMdhe karma. lekika lakattara kSamA, duvidha kahI bhagavaMta tehamAM lakattara kSamA, prathama dharma che taMta. vacana dharma nAme kahyuM, tehanA paNa bahu bheda; Agama vayaNe je kSamA. te prathama apakheda. dharma kSamA nija sahajathI, caMdana dha prakAra; niraticAra te jANIe, prathama sUkSama aticAra.'
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuti dharma mAtrathI ma upakAre apakArathI, sAkika vaLI vivAga; mahe aticAra bharI kSamA, nahiM saMyamane lAga. khAra kaSAye kSaya karI, je muni dhama lahAya; vacana dharma nAme kSamA, je bahu tihAM kahAya. ajava mutti tatra, 5ca bheda ema jANu; tyAM paNa bhAva niyarDane, carma bheda pramANu. ihu lokAdika kAmanA, viSNu aNusaNu mukha joga; zuddha niA phaLa kahyA; tapa zivasukha saMceAga. Azrava dvArane rudhiye, iiMdriya dauMDa kaSAya; sattara bheda sayama kahyA, ehija maiAkSa upAya. satya sUtra aviruddha je, vacana viveka vizuddha; AleAyaNu jaLa zuddhatA, zaiAca dharma aviruddha. khaga upAya maname dhare, dhamAM pagaraNu jeha; varajita upadhi na dare, bhAva akicana te zIla viSaya mana vRtti je, brahma teha supavitta; hAya anuttara devane, viSaya tyAgane citta. e dasavidha yatidharma je, ArAdhe nityameva; mULa uttara guNu yatanathI, tehanI kIje seva. aMtara jatanA viSNu kiAA, mAhya kriyAnA lAga; kevaLa kacuki pahire, niviSe hue na nAga. doSarahita AhAra ye, manamAM gArava rAkhi; te kevaLa AjIvikA, sUyagaDAMganI sAkhi. nAma dharAve caraNunuM, vigara caraNa guNakhANu; pApa zramaNa te jANIye, uttarAdhyayana pramANu, 10 10. 11 12. 13. 8 14 15 16.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 zrI jaina hitepadeza bhAga 3 ja. zuddha kriyA na karI zake, te tuM zu bhAkha; zuddha prarUpaka heI karI, jinazAsana sthiti rAkha. usane paNa karama raja, TALe pALe baMdha caraNa karaNa anudatA, gacchAcAre sodha. hINe paNa jJAne adhika, suMdara suruci vizALa alpAgama muni nahi bhale, bele upadeza mALa. jJAnavaMtane kevaLI, dravyAdika ahi nANa; bRhat kaha5 bhASe vaLI, sarasA bhASyA jANa jJAnAdika guNa macharI, kaSTa kare te phoka; graMthi bheda paNa tasa nahI, bhUle bheLA leka je jehAra javeharI, jJAne jJAnI tema; hoNAdhika jANe catura, mUrakha jANe kema. Adara kIdhe tehane, unmAraga thIra hoya; AhA kiyA mata rAcaje, paMcAzaka avaleya. jehathI mAraga pAmI, tehane sAmo thAya; pratyIka te pApI nizcaye narake jAya. suMdara buddhipaNe ka, suMdara sarava na thAya; jJAnAdika vacane karI, mAraga cAlyo jAya. jJAnAdikavacane rahyA, sAdhe je zIva paMtha; Atama jJAne ujaLe, te bhAva nigraMtha. nidaka nikSe nArakI, bAhya rUci mati aMdha; Atama jJAne je rame, tehane te nahi baMdha. Atama sAkhe dharma che, tyAM jananuM zuM kAma? jana mana raMjana dharmanuM, mUla na eka badAma.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 yati dharma atrizI. gamAM jana che bahu sukhI, rUci nahI ke eka * nija hita heya tima kIjIye, grahI pratijJA Teka. dUra rahI je viSayathI, kIje zruta abhyAsa saMgati kIje saMtanI, haIye tehanA dAsa. samatAse laya lAIye, dhari adhyAtama raMga; nidA tajIye parata, bhajIye saMyama caMga. vAcaka yaza vijayeM kahI, e munine hita vAta; eha bhAva je muni dhare, te pAme zIva sAta. iti saMyama battIsI saMpUrNa
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 zrI jaina hitopadeza bhAga 3 je. ' "jaina komanA hitanI khAtara khAsa nirmANa karelI samayAnusArI bahu upayogI sUcanAo." 1. videzI bhraSTa vastuothI ApaNe sadaMtara dUra rahe, ane svadezI pavitra vastuonoja upayoga nizcayapUrvaka karaco ane karAvavo. 2. ApaNA pavitra tIrthonI rakSA mATe ApaNe vizeSa sAvadhAna rahe. __3. koi paNa prakAranA khoTA vyasanathI sAvadhAnapaNe dUra rahe. ane anya bhAi vhenone dUra rahevA preraNA karyA karavI. 4. zAMta rasathI bharapUra jina-pratimAne jinavat lekhI tevI zAMta dazA pragaTAvavA pratidina pUjA arcAdika karavA karAvavA pUratuM lakSa rAkhaq tathA rakhAvaq. 5. parama sukha zAMtine ApavAvALI zrI jina vANIno svAda meLavavA divasa rAtrImAM thoDo vakhata "paNa jarura zrama levo, abhyAsa rAkhavo. 6. jaina tarIke ApaNuM zuM zuM kartavya che te pU
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayAnusAra bahu upayegI sUcanAo 175 rAtorathI jANI levA ane jANIne te pramANe vartacA pUro khyAla rAkhavo. 7. zarIra sAruM hoya to dharmasAdhana sArI rIte sAdhI zakAya che. evI buddhithI zaruAtathIja zarIranI saMbhALa rAkhavA sAvaceta rahevu. vaLI bALalama, vRddhavivAha, parastrI tathA vezyAgamana, kupathya bhojana ane kudarataviruddha vartanathI nAhaka viryano nAza thavA sAthai zarIra kamajora thAyaja che, ema samajI ukta anAcArothI sadaMtara dUra rahevA khAsa lakSa rAkhatAM rahevuM. 8. AvakanA pramANamAMja kharca karavA temaja nakAmA uDAu kharce baMdha karI bacelA nANAMno sadu payoga karavA karAvavA pUratuM lakSa rAkhavuM ane rakhAvavuM. 9. dharmAdA khAte je rakama kharcavA dhArI hoya te vilaMba karyA vinA vivekathI kharcI devI kAraNake sadA kALe sarakhA pariNAma rahI zakatA nathI. vaLI lakSmI paNa Aja che, ane kAle nathI. 10. jJAnadAna samAna koI dAna nathI, ema
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrI jaina hitApadeza bhAga 3 jo. samajI sahue temAM yathAzakti sahAya karavI, tattvajJAnano phelAvo thavA pAme tevo prabaMdha karavo, kemake zAsananI unnatino kharo AdhAra tattvajJAna uparaja che. 19, jainI bhAi bahenomAM paNa keTalAka bhAge kaLA kauzalyanI khAmIthI, pramAdathI tathA agamacetIpaNAnA abhAvathI bahudhA nAtavarA vigere nakAmA kharce karavAthI duHkhI hAlata thavA pAmelI che, te dUra thAya tevI dezakALane anusAre ucharatI prajAne tAlIma (keLavaNI) ApavI dareka sthaLe zaru karavAnI pUrI jarura che. 12. vItarAga prabhuno upadeza sArI Alamane upagArI thai zake evo hovAthI teno jema prasAra thavA pAme te prayatna karyA karavo. jinezvara bhagavAne ApelI zikhAmaNonuM sAra e che keH ka. sarva jIvanuM bhalaM karavA karAvavA banatI kA LajI rAkhavI. kha. sAdAi ane naramAza rAkhavI. ga. samaju ane sarala (vivekI) banavuM.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayAnusAra upayogI sUcanAo 177 ___gha. nirlobhI thai saMtoSa vRttimAMja sukha mAnabu. ___Ga. ALasa tajI cIvaTa rAkhI yathAzakti AsmasAdhana kara. ___ ca, mana, vacana ane kAyAne kAbumA rAkhavA tatpara rahe.. cha. satyanuM svarupa samajIne satyaja bolavU, hitamita bhASaNa karavaM. ja. aMtaHkaraNa sApha rAkhI zuddha vyavahAra sevavo koi rIte malInatA AdaravI nahi. ___ jha. udAra dilathI AtmArpaNa karavU, svArthatA tajI paramArtha prati prema lagADavo, parArtha parAyaNa rahevU. Ja. uttama prakAranuM sadvartana (Adara) sevaq. 13. kALa mukha kusaMpane jema tema dATI dai sukhadAyI saMpane vadhArakhA zAsana rasika janoe bhagIstha prayatna sevavA tatpara tharbu. 14. hAnikAraka rIta rIvAjAne dUra karavA karAvavA pUratuM mathana karavU. 15. sIdAtA sAdharmI janone vivekathI sahAya ApavA medAna paDavU.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 mI jaina hitApadeza bhAga 3 che 16. je uttama puruSe ApaNane upagAra ko hoya tenI sAmA thai tene nukazAna karavAnI agara tenuM buru bolavAnI pravRtti svArthane khAtara agara prANAMta kaSTa Ave chate paNa karavI nahi. 17. koie karelA aparAdhathI gusse thai teno anAdara karakhAne badale zAMtithI tenuM khalaM svarUpa sa. majAvI ThekANe pADavAmAMja sAra che... 18. dravya, kSetra, kALa ane bhAvane lakSamAM rAkhIne ucita pravRtti karatAM namratA dhAraNa karaze, teja bhavyajano svapara hitane sAdhavA samartha thai zakaze. rAgadveSa ane mohane sarvathA tajI sarvajJa sarvadazA thai ApaNane paNa evAja-nirmaLa nirdoSa thavA jinezvara bhagavAna upadize che. ukta sUcanA mujaba vartavA sakaLa upadezaka munimaMDaLa tathA anya utsAhI zrAvaka varga kharA jIgarathI prayatna kare to sAro ane saMgIna lAbha khalpa samayamAM thavo saMbhave che. sujJeSu kiMbahunA, samApta.