Book Title: Haribhadrasuri Granth Sangraha
Author(s): Jain Granth Prakashak Sabha, 
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600195/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIjainagranthaprakAzakasabhAprakAzitagranthamAlAgrantharatnAni // yogadRSTisamuccaya-yogabindu-poDazaka-zAstravArtAsamuccaya-SaDdarzanasamuccaya-dvAtriMzadaSTakaprakaraNa____ lokatattvanirNaya-dharmavinduprakaraNa-hiMsAphalASTaka-sarvajJasiddhisvarUpaH saMskRtabhASAnibaddhaH ||shriihribhdrsuurigrnthsnggrhH|| sa cAya-zrIrAjanagara(ahammadAvAda )stha zrIjainagranthaprakAzakasamayA bhAvanagarastha gulAbacandra lallubhAI sattAka suprasiddha mahodaya mudraNAlaye mudrayitvA prAkAzya praapitH|| vikrama saM. 1995 zrIvIranirvANa saM. 2465 sanne 1939 For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *% % % // shriihribhdrsuurigrnthsnggrhgrnthaanukrmH|| granthanAma samAptipatrAGkaH viSayaH 1 yogadRSTisamuccayaH 11 icchAdiyogabhedAH, yogadRSTayaH, yogAvaJcakAdyAH gotrakulapravRttacakrayoginaH icchApravRttyAdiyamAdi ca savistaraM vrnnitaaH|| 2 yogabinduprakaram 36 yogamahimA, bhUmikA, pUrvasevA, adhyAtmAdibhedAH, tIrthAntarIyanirAsaH yogasiddhiH, AtyantikayogaphalAdivarNanaM ca // 3 SoDazakaprakaraNam 48 dharmaparIkSA, dharmadezanA, dharmasvalakSaNa, dharmasiddhiH, lokottaratattvaprAptiH, jinabhavanajinavimbanirmANavidhyAdi yAvaddhadhe yasvarUpaM, dhyeyena saha samarasApattiprabhRtivarNanam / / 4 zAstravArtAsamuccayaH 80 AdidhArmikasAmAnyopadezAdArabhya darzanAntaraviprapattipUrvapakSanidarzanapUrvakaM tannirAkaraNaM, vistarataH syAdvAdasthApanaM ca / / 5 SaDdarzanasamuccayaH 84 SaNNAmapi darzanAnAM tattaddazenatattvAdipradarzanaM, vyAsataH syAdvAdadarzanaprarUpaNam // 6 aTakaprakaraNam 96 mahAdevasvarUpanirUpaNata Arabhya kena prameNa vidhinA cA''tmA kevalajJAnaM siviM ca sarvakarmakSayalakSaNAmavApnoti siddhisvarUpaM catyAdi dvAtriMzatA prakaraNairupanibaddham // 7 lokatattvanirNayaH 102 yathArthatattvapravaktRdevatattva-lokAnAditvasthApanaM jagatkartRtvAdinirAsaH, jIvatattvakarmatattvAdisiddhiH, sarva darzanavicArataH syAdvAdasthApanaM ca // 8 dharmabinduprakaraNam 113 sAmAnyagRhidharma-dharmadezanA-gRhibratAdi-pranaNyAvidhi-sApekSanirapekSamunidharmaguNAdi-sAmAnyodapradharmaphala-siddhisva rUpAdivyAvarNanam // 9 dharmabinduvRttistha padyAni 117 vividhaviSayasUktAni // 10 hiMsAphalASTakam 118 bhanadvAreNa hiMsAphalaprarUpaNam / / 11 sarvazasiddhiprakaraNam 128 sArvazyapratiSedhimImAMsakamatAdipUrvapakSapradarzanapUrva nA tatkhaNDanaM sarvajJatAsiddhivyavasthApanaM ca / / % Jain Education H P For Personal & Private Use Only MIJww.jainelibrary.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // auM ahaM namaH // bhavyasattvAnugrahasaMskRtaprAkRtagadyapadyAtmAnekalakSAmitavirahAGkacatuzcatvAriMzaduttaracaturdazazatazAstraprAsAdasUtraNasUtradhAra-pUrvadharAsannakAlavarti-suvihitAgraNI-sUripurandarazrImaddharibhadrasUripraNItAni yogadRSTisamuccaya-yogabindu-SoDazaka-zAstravArtAsamuccayAdIni prakaraNaratnAni (tatrAyaM prthmH)| // yogdRssttismuccyH|| Ma natvecchAyogato'yogaM yogigamyaM jinottamam / vIraM vakSye samAsena yogaM taddaSTibhedataH // 1 // ihaivecchAdiyogAnAM svarUpamabhidhIyate / yoginAmupakArAya vyaktaM yogaprasaGgataH // 2 // kartumicchoH zrutArthasya jJAnino'pi prmaadtH| vikalo dharmayogo yaH sa icchAyoga ucyate // 3 // zAstrayogastviha jJeyo yathAzaktyapramAdinaH / zrAddhasya tIbrabodhena vacasA'vikalastathA // 4 // Jain Education internat For Personal & Private Use Only Collw.jainelibrary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi- smuccyH|| icchAdi yogasvarUpam // // 1 // KARNAGRICA shaastrsndrshitopaaystdtikraantgocrH| zaktyudrakAdvazeSeNa sAmarthyAkhyo'yamuttamaH // 5 // siddhayAkhyapadasamprAptihetubhedA na tattvataH / zAstrAdevAvagamyante sarvathaiveha yogibhiH // 6 // sarvathA ttpricchedaatsaakssaatkaaritvyogtH| tatsarvajJatvasaMsiddhestadA siddhipadAptitaH // 7 // na caitadevaM yattasmAtprAtibhajJAnasaGgataH / sAmarthyayogo'vAcyo'sti sarvajJatvAdisAdhanam // 8 // dvidhA'yaM dharmasaMnyAsayogasaMnyAsasaMjJitaH / kSAyopazamikA dharmA yogAH kAyAdikarma tu // 9 // dvitIyApUrvakaraNe prathamastAttviko bhavet / AyojyakaraNAdUrdhvaM dvitIya iti tadvidaH // 10 // atastvayogo yogAnAM yogaH para udAhRtaH / mAkSayojanabhAvena sarvasaMnyAsalakSaNaH // 11 // etatrayamanAzritya vizeSeNaitadudbhavAH / yogadRSTaya ucyante aSTau sAmAnyatastu tAH // 12 // mitrA tArA balA dIprA sthirA kAntA prabhA parA / nAmAni yogadRSTInAM lakSaNaM ca nibodhata // 13 // sameghAmegharAvyAdau sagrahAdyarbhakAdivat / oghadRSTiriha jJeyA mithyAdRSTItarAzrayA // 14 // tRNagomayakASThAgnikaNadIpaprabhApamA / ratnatArArkacandrAbhA sadRSTadRSTiraSTadhA // 1 // Jain Education Inter! For Personal & Private Use Only S aw.jainelibrary.org Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamAdiyogayuktAnAM khedAdiparihArataH / adveSAdiguNasthAnaM krameNaiSA satAM matA // 16 // sacchraddhAsaMgato bodho dRSTirityabhidhIyate / asatpravRttivyAghAtAtsatpravRttipadAvahaH // 17 iyaM cAvaraNApAyabhedAdaSTavidhA smRtA / sAmAnyena vizeSAstu bhUyAMsaH sUkSmabhedataH // 18 pratipAtayutAzcAdyAzcatasro nottarAstathA / sApAyA api caitAstatpratipAtena netarAH // 19 prayANabhaGgAbhAvena nizi vApasamaH punaH / vighAto divyabhavatazcaraNasyopajAyate // 20 mitrAyAM darzanaM mandaM yama icchAdikastathA / akhedo devakAryAdAvadveSazcAparatra tu // 21 karoti yogabIjAnAmupAdAnamiha sthitaH / avandhyamokSahetUnAmiti yogavido viduH // 22 jineSu kuzalaM cittaM tannamaskAra eva ca / praNAmAdi ca saMzuddhaM yogabIjamanuttamam // 23 carame pudgalAvarte tthaabhvytvpaaktH| saMzuddhametanniyamAnnAnyadApIti tadvidaH // 24 // FANARASARASHTRA 1 yamaniyamAsanaprANAyAmapratyAhAradhAraNAdhyAnasamAdhayo'STAvaGgAni // 2 khedodvegkssepotthaanbhraantynymudrugaasnggaiH|| yuktAni hi cittAni prapaJcato varjayenmatimAn // 1 // 3 adveSo jijJAsA zuzrUSA shrvnnbodhmiimaaNsaaH|| parizuddhA pratipattiH pravRttiraSTAtmikA tattve // 1 // Jain Education Intan For Personal & Private Use Only oww.jainelibrary.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * = mitrAdRSTi svruupm|| = **** // 2 // = = = yogadRSTi-18 upAdeyadhiyA'tyantaM saMjJAviSkambhaNAnvitam / phalAbhisandhirahitaM saMzuddhaM hyetadIdRzam // 25 // smuccyH|| AcAryAdiSvapi hyetadvizuddhaM bhAvayogiSu / vaiyAvRttyaM ca vidhivacchuddhAzayavizeSataH // 26 // bhavodvegazca sahajo dravyAbhigrahapAlanam / tathA siddhAntamAzritya vidhinA lekhanAdi ca // 27 // lekhanA pUjanA dAnaM zravaNaM vAcanograhaH / prakAzanAtha svAdhyAyazcintanA bhAvaneti ca // 28 // bIjazrutau ca saMvegAtpratipattiH sthirAzayA / tadupAdeyabhAvazca parizuddho mahodayaH // 29 // etadbhAvamale kSINe prabhUte jAyate nRNAm / karotyavyaktacaitanyo mahatkArya na yatkacit // 30 carame pudgalAvarte kSayazcAsyopapadyate / jIvAnAM lakSaNaM tatra yata etadudAhRtam hA du:khiteSu dayAtyantamadveSo guNavatsu ca / aucityAtsevanaM caiva sarvatraivAvizeSataH // 32 // evaMvidhasya jIvasya bhadramUrtermahAtmanaH / zubho nimittasaMyogo jAyate'vaJcakodayAt // 33 yogakriyAphalAkhyaM yacchUyate'vaJcakatrayam / sAdhUnAzritya paramamiSulakSyakriyopamam / // 34 // etacca satpraNAmAdinimittaM samaye sthitam / asya hetuzca paramastathAbhAvamalAlpatA / = ******** = = = = * = Jain Education Intl For Personal & Private Use Only 4 w.jainelibrary.org Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %ACACAX | nAsmin ghane yataH satsu ttprtiitirmhodyaa| kiM samyag rUpamAdatte kadAcidmandalAcanaH // 36 // alpavyAdhiryathA loke tadvikArairna bAdhyate / ceSTate ceSTasiddhayarthaM vRttyaivAyaM tathA hite // 37 yathApravRttikaraNe carame'lpamalatvataH / Asannagranthibhedasya samastaM jAyate hyadaH // 38 apUrvAsannabhAvena vyabhicAraviyogataH / tattvato'pUrvamevedamiti yogavido viduH // 39 // prathamaM yadguNasthAnaM sAmAnyenopavarNitam / asyAM tu tadavasthAyAM mukhyamanvarthayogataH // 40 // tArAyAM tu manAkspaSTaM niyamazca tathAvidhaH / anudvego hitArambhe jijJAsA tattvagocarA // 41 // bhavatyasyAM tathA'cchinnA prItiyogakathAsvalam / zuddhayogeSu niyamAdbahumAnazca yogiSu // 42 // yathAzaktyupacArazca yogavRddhiphalapradaH / yoginAM niyamAdeva tadanugrahadhIyutaH // 43 // lAbhAntaraphalazcAsya zraddhAyukto hitodayaH / kSudropadravahAnizca ziSTasammatatA tathA // 44 // bhayaM nAtIva bhavajaM kRtyahAnirna cocite / tathAnAbhogato'pyuccairna cApyanucitakriyA // 45 // kRtye'dhike'dhikagate jijJAsA lAlasAnvitA / tulye nije tu vikale saMtrAso dveSavarjitaH // 46 // ARRORISSA Jain Education in 2 For Personal & Private Use Only RAww.jainelibrary.org Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArAdRSTi yogdRssttismuccyH|| svruupm|| // 3 // duHkharUpo bhavaH sarva ucchedo'sya kutaH kthm| citrA satAM pravRttizca sAzeSA jJAyate katham ? // 47 // nAsmAkaM mahatI prajJA sumahAna shaastrvistrH| ziSTAH pramANamiha tadityasyAM manyate sadA // 48 // sukhAsanasamAyuktaM balAyAM darzanaM dRDham / parA ca tattvazuzrUSA na kSepo yogagocaraH // 49 // nAsyAM satyAmasattRSNA prakRtyaiva pravartate / tadabhAvAcca sarvatra sthitameva sukhAsanam // 5 // atvarApUrvakaM sarva gamanaM kRtyameva vA / praNidhAnasamAyuktamapAyaparihArataH // 51 // kAntakAntAsametasya divyageyazrutau yathA / yUno bhavati zuzrUSA tathAsyAM tattvagocarA // 52 // bodhAmbhaHsrotasazcaiSA sirAtulyA satAM matA / abhAve'syAH zrutaM vyarthamasirAvanikUpavat // 53 // zrutAbhAve'pi bhAve'syAH zubhabhAvapravRttitaH / phalaM karmakSayAkhyaM syAtparabodhanibandhanam // 54 // zubhayogasamArambhe na kSepo'syAM kadAcana / upAyakauzalaM cApi cAru tadviSayaM bhavet // 55 // pariSkAragataH prAyo vighAto'pi na vidyate / avighAtazca sAvadyaparihArAnmahodayaH // 56 // prANAyAmavatI dIpA na yogotthAnavatyalam / tattvazravaNasaMyuktA sUkSmabodhavivarjitA // 57 // ****************** *** Jain Education For Persons & Private Lise Only Saw.jainelibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Internationa 7 // 59 // // 60 // // 61 // // 62 // prANebhyo'pi gururdharmaH satyAmasyAmasaMzayam / prANAMstyajati dharmArthaM na dharmaM prANasaGkaTe // 58 // eka eva suhRddharmo mRtamapyanuyAti yaH / zarIreNa samaM nAzaM sarvamanyattu gacchati itthaM sadAzayopetastattvazravaNatatparaH / prANebhyaH paramaM dharmaM balAdeva prapadyate kSArAmbhastyAgato yadvanmadhurodakayogataH / bIjaM prarohamAdhatte tadvattattvazrurnaraH kSArAmbhastulya iha ca bhavayogo'khilo mataH / madhurodakayogena samA tattvazrutistathA atastu niyamAdeva kalyANamakhilaM nRNAm / gurubhaktisukhopetaM lokadvayahitAvaham gurubhaktiprabhAvena tIrthakRddarzanaM matam / samApattyAdibhedena nirvANaikanibandhanam samyagdhetvAdibhedena loke yastattvanirNayaH / vedyasaMvedyapadataH sUkSmabodhaH sa ucyate | bhavAmbhodhisamuttArAtkarmavajravibhedataH / jJeyavyAptezca kAtsnrtsnyena sUkSmatvaM nAyamatra tu avedyasaMvedyapadaM yasmAdAsu tatholbaNam / pakSicchAyAjalacarapravRttyAbhamataH param apAyazaktimAlinyaM sUkSmabodhavibandhakRt / naitadvato'yaM tattattve kadAcidupajAyate 11 13 11 // 64 // // 65 // // 66 // // 67 // // 68 // For Personal & Private Use Only * %%%%%% % *% Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi- apAcI dIpAdRSTi svarUpam / smuccyH|| // 4 // REGAR% ARRORE apAyadarzanaM tasmAcchutadIpAnna tAttvikam / tadAbhAlambanaM tvasya tathA pApe pravRttitaH // 69 // ato'nyaduttarAsvasmAtpApe karmAgaso'pi hi / taptalohapadanyAsatulyA vRttiH kvacidyadi // 70 // vedyasaMvedyapadataH saMvegAtizayAditi / caramaiva bhavatyeSA punardurgatyayogataH // 71 // avedyasaMvedyapadamapadaM paramArthataH / padaM tu vedyasaMvedyapadameva hi yoginAm // 72 // vedyaM saMvedyate yasminnapAyAdinibandhanam / tathApravRttibuddhayApi syAdyAgamavizuddhayA // 73 // tatpadaM sAdhvavasthAnAdbhinnagranthyAdilakSaNam / anvarthayogatastantre vedyasaMvedyamucyate // 74 // avedyasaMvedyapadaM viparItamato matam / bhavAbhinandiviSayaM samAropasamAkulam // 75 // kSudro lAbharatirdIno matsarI bhayavAn shtthH| ajJo bhavAbhinandI syAnniSphalArambhasaGgataH // 76 // ityasatpariNAmAnuviddho bodho na sundaraH / tatsaGgAdeva niyamAdviSasampRktakAnnavat // 77 // etadvanto'ta eveha vipayosaparA narAH / hitAhitavivekAndhA khidyante sAmpratakSiNaH janmamRtyujarAvyAdhirogazokAyupadrutam / vIkSamANA api bhavaM nodvijante'timohataH // 79 // // 5 // Jain Education Intl For Personal & Private Use Only w ww.jainelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 = = kukRtyaM kRtyamAbhAti kRtyaM cAkRtyavatsadA / duHkhe sukhadhiyAkRSTAH kacchUkaNDUyakAdivat // 80 // yathA kaNDUyaneSveSAM dhIrna kacchRnivartane / bhogAGgeSu tathaiteSAM na tadicchAparikSaye // 1 // AtmAnaM pAzayantyete sadAsacceSTayA bhRzam / pApadhUlyA jaDAH kAryamavicAryaiva tattvataH // 82 // dharmabIjaM paraM prApya mAnuSyaM karmabhUmiSu / na satkarmakRSAvasya prayatante'lpamedhasaH // 83 // baDizAmiSavattucche kusukhe dAruNodaye / sattAstyajanti sacceSTAM dhigaho ! dAruNaM tamaH // 84 avedyasaMvedyapadamAndhyaM durgatipAtakRt / satsaGgAgamayogena jeyametanmahAtmabhiH // 85 jIyamAne ca niyamAdetasmiMstattvato nRNAm / nivartate svato'tyantaM kutarkaviSamagrahaH // 86 bodharogaH zamApAyaH zraddhAbhaGgo'bhimAnakRt / kutarkazcetaso vyaktaM bhAvazatruranekadhA // 87 kutarke'bhinivezastanna yukto muktivAdinAm / yuktaH punaH zrute zIle samAdhau ca mahAtmanAm // 88 // bIjaM cAsya paraM siddhamavandhyaM sarvayoginAm / parArthakaraNaM yena parizuddhamato'tra ca // 89 // avidyAsaGgatAH prAyo vikalpAH sarva eva yat / tadyojanAtmakazcaiSa kutarkaH kimanena tat // 9 // = = = Jain Education Intel For Personal & Private Use Only MIw.jainelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dIprAdRSTi svarUpam // yogadRSTi- jAtiprAyazca sarvo'yaM pratItiphalabAdhitaH / hastI vyApAdayatyuktau prAptAprAptavikalpavat // 91 // smuccyH|| svabhAvottaraparyanta eSo'sAvapi tattvataH / nArvAgdRggocaro nyAyAdanyathAnyena kalpitaH // 92 // ato'gniH kledayatyambusaMnidhaudahatIti c|ambbgnisNnidhau tatsvAbhAvyAdityudite tayoH // 93 // kozapAnAhate jJAnopAyo nAstyatra yuktitH| viprakRSTo'pyayaskAntaH svArthakRddazyate ytH|| 94 // dRSTAntamAtraM sarvatra yadeva sulabhaM kSitau / etatpradhAnastatkena svanItyApodyate hyayam // 95 // dvicandrastrapnavijJAnanidarzanabalotthitaH / nirAlambanatAM sarvajJAnAnAM sAdhayanyathA // 96 // | sarva sarvatra cApnoti yadasmAdasamaJjasam / pratItibAdhitaM loke tadanana na kiMcana // 97 // 4 atIndriyArthasiddhayarthaM ythaalocitkaarinnaam| prayAsaH zuSkatarkasya na cAsau gocaraH kvacit // 98 // hai gocarastvAgamasyaiva tatastadupalabdhitaH / candrasUryoparAgAdisaMvAdyAgamadarzanAt // 99 // etatpradhAnaH sacchAddhaH zIlavAn yogttprH| jAnAtyatIndriyAnAMstathA cAha mhaamtiH|| 10 // AgamenAnumAnena yogAbhyAsarasena ca / tridhA prakalpayanprajJAM labhate tattvamuttamam // 101 // FACE5% AL HANRANH Jain Education India For Personal & Private Use Only IMiww.jainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na tattvato bhinnamatAH sarvajJA bahavo yataH / mohastadavimuktInAM tadbhedAzrayaNaM tataH // 102 // sarvajJo nAma yaH kazcitpAramArthika eva hiM / sa eka eva sarvatra vyaktibhede'pi tattvataH // 103 // vizeSastu punastasya kAtsnyenAsarvadarzibhiH / sarvairna jJAyate tena tamApanno na kazcana // 104 // tasmAtsAmAnyato'pyenamabhyupaiti ya eva hi| nirvyAjaM tulya evAsau tenAMzenaiva dhImatAm // 105 // yathaivaikasya nRpaterbahavo'pi samAzritAH / dUrAsannAdibhede'pi tadbhutyAH sarva eva te // 106 // sarvajJatattvAbhedena tathA sarvajJavAdinaH / sarve tattattvagA jJeyA bhinnAcArasthitA api // 107 // na bheda eva tattvena sarvajJAnAM mahAtmanAm / tathA nAmAdibhede'pi bhAvyametanmahAtmabhiH // 108 // citrAcitravibhAgena yacca deveSu varNitA / bhaktiH sadyogazAstreSu tato'pyevamidaM sthitam // 109 // saMsAriSu hi deveSu bhaktistatkAyagAminAm / tadatIte punastattve tadatItArthayAyinAm // 110 // citrA cAyeSu tadrAgatadanyadveSasaGgatA / acitrA carame tveSA zamasArAkhilaiva hi // 111 // saMsAriNAM hi devAnAM ysmaacitraannynekdhaa| sthityaizvaryaprabhAvAdyaiH sthAnAni prtishaasnm|| 112 // pratipattistatastasya sAmAnyenaiva yAvatAm / te sarve'pi tamApannA iti nyAyagatiH parA // 103 // 1 ito'pre zlokAGkA ekaadhikyenaa'vseyaaH|| Jan Education in Gilujainelibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogdRssttismuccyH|| dIpAdRSTi svruupm|| // 6 // tasmAttatsAdhanopAyo niyamAccitra eva hi / na bhinnanagarANAM syAdekaM vartma kadAcana // 113 / / iSTApUrtAni karmANi loke citraabhisndhitH| nAnAphalAni sarvANi draSTavyAni vickssnnaiH||114|| RtvigbhirmantrasaMskArairbrAhmaNAnAM samakSataH / antarvedyAM hi yaddattamiSTaM tadabhidhIyate // 115 // vApIkUpataDAgAni devatAyatanAni ca / annapradAnametattu pUrtaM tattvavido viduH // 116 // abhisaMdheH phalaM bhinnamanuSThAne same'pi hi / paramo'taH sa eveha vArIva kRSikarmaNi // 117 // rAgAdibhirayaM ceha bhidyate'nekadhA nRNAm / nAnAphalopabhoktRNAM tathAbuddhayAdibhedataH // 118 // buddhirjJAnamasaMmohastrividho bodha iSyate / tadbhedAtsarvakarmANi bhidyante sarvadehinAm // 119 // indriyArthAzrayA buddhirjJAnaM vAgamapUrvakam / sadanuSThAnavaccaitadasaMmoho'bhidhIyate // 120 // ratnopalambhatajjJAnatatprAptyAdi yathAkramam / ihodAharaNaM sAdhu jJeyaM buddhayAdisiddhaye // 121 // AdaraH karaNe prItiravighnaH sampadAgamaH / jijJAsA tannisevA ca sadanuSThAnalakSaNam / // 122 // buddhipUrvANi karmANi sarvANyeveha dehinAm / saMsAraphaladAnyeva vipAkavirasatvataH SHASKARSA6% Jan Education inte For Persons & Private Lise Only janelbrary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ***** jJAnapUrvANi tAnyeva muktyaGgaM kulayoginAm / zrutazaktisamAvezAdanubandhaphalatvataH // 124 // | asaMmohasamutthAni tvekAntaparizuddhitaH / nirvANaphaladAnyAzu bhavAtItArthayAyinAm // 125 // prAkRteSviha bhAveSu yeSAM ceto nirutsukam / bhavabhogaviraktAste bhavAtItArthayAyinaH // 126 // eka eva tu mArgo'pi teSAM zamaparAyaNaH / avasthAbhedabhede'pi jaladhau tIramArgavat // 127 // saMsArAtItatattvaM tu paraM nirvANasaMjJitam / taddhayekameva niyamAcchabdabhede'pi tattvataH . // 128 // sadAzivaH paraM brahma siddhAtmA tathAteti c| zabdaistaducyate'nvarthAdekamevaivamAdibhiH // 129 // tallakSaNAvisaMvAdAnnirAbAdhamanAmayam / niSkriyaM ca paraM tattvaM yato janmAdyayogataH // 130 // jJAte nirvANatattve'sminnasaMmohena tttvtH| prekSAvatAM na tadbhaktau vivAda upapadyate // 131 // sarvajJapUrvakaM caitanniyamAdeva yasthitam / Asanno'yamRjurmArgastadbhedastatkathaM bhavet // 132 // citrA tu dezanaiteSAM syaadvineyaanugunnytH| yasmAdete mahAtmAno bhavavyAdhibhiSagvarAH // 133 // 1 upAdAnanimittAbhyAmadhikAritvatA dhruvA / sarvakAlaM tathAbhAvAttathAtetyabhidhIyate // 1 // visaMyogAtmikA ceyaM triduHkhaparivarjitA / bhUtakoTiH parAtyantaM bhUtArthaphaladeti ca // 2 // **** * Jain Education and For Personal & Private Use Only IALww.jainelibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTisamucayaH // // 7 // Jain Education l 14 // 134 // // 136 // // 137 // yasya yena prakAreNa bIjAdhAnAdisambhavaH / sAnubandho bhavatyete tathA tasya jagustataH ekApi dezanaiteSAM yadvA zrotRvibhedataH / acintyapuNyasAmarthyAttathA citrAvabhAsate // 135 // yathAbhavyaM ca sarveSAmupakAro'pi tatkRtaH / jAyate'vandhyatApyevamasyAH sarvatra susthitA yadvA tattannayApekSA tatkAlAdiniyogataH / RSibhyo dezanA citrA tanmUlaiSApi tattvataH tadabhiprAyamajJAtvA na tato'rvAdRzAM satAm / yujyate tatpratikSepo mahAnarthakaraH paraH // 138 // nizAnAthapratikSepo yathAndhAnAmasaGgataH / tadbhedaparikalpazca tathaivArvAgdRzAmayam // 139 // na yujyate pratikSepaH sAmAnyasyApi tatsatAm / AryApavAdastu punarjihvAchedAdhiko mataH // 140 // kudRSTyAdivanno santo bhASante prAyazaH kvacit / nizcitaM sAravaccaiva kintu sattvArthakRtsadA // 141 // nizcayo'tIndriyArthasya yogijJAnAdRte na ca / ato'pyatrAnvakalpAnAM vivAdena na kiMcana // 142 // na cAnumAnaviSaya eSo'rthastattvato mataH / na cAto nizcayaH samyaganyatrApyAha dhIdhanaH // 143 // yatnenAnumito'pyarthaH kuzalairanumAtRbhiH / abhiyuktatarairanyairanyathaivopapadyate // 944 // For Personal & Private Use Only dIprAdRSTi svarUpam // // 7 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STA+ SONG 15 hI jJAyaranhetuvAdena padArthA ydytiindriyaaH| kAlenaitAvatA prAjJaiH kRtaH syAtteSu nizcayaH // 145 // // na caitadevaM yattasmAcchuSkatarkagraho mahAn / mithyAbhimAnahetutvAttyAjya eva mumukssubhiH|| 146 // grahaH sarvatra tattvena mumukSUNAmasaGgataH / muktau dharmA api prAyastyaktavyAH kimanena tat // 147 // tadatra mahatAM vartma samAzritya vicakSaNaiH / vartitavyaM yathAnyAyaM tadatikramavarjitaiH // 148 // parapIDeha sUkSmApi varjanIyA prayatnataH / tadvattadupakAre'pi yatitavyaM sadaiva hi // 149 // guravo devatA viprA yatayazca tapodhanAH / pUjanIyA mahAtmAnaH suprayatnena cetasA // 150 // pApavatsvapi cAtyantaM svakarmanihateSvalam / anukampaiva sattveSu nyAyyA dharmo'yamuttamaH // 151 // kRtamatra prasaGgena prakRtaM prastumo'dhunA / tatpunaH paJcamI tAvadyogadRSTimahodayA // 152 // sthirAyAM darzanaM nityaM pratyAhAravadeva ca / kRtyamabhrAntamanaghaM sUkSmabodhasamanvitam // 153 // | bAladhUlIgRhakrIDAtulyAsyAM bhAti dhImatAm / tamogranthivibhedena bhavaceSTAkhilaiva hi // 154 // mAyAmarIcigandharvanagarasvapnasaMnibhAn / bAhyAn pazyati tattvena bhAvAn zrutavivekataH // 155 // SAMACHAR Jain Education in For Personal & Private Use Only I w w.jainelibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogdRssttismuccyH|| sthirAdRSTi svarUpam // abAhyaM kevalaM jyotirnirAbAdhamanAmayam / yadatra tatparaM tattvaM zeSaH punarupaplavaH // 156 // evaM vivekino dhIrAH pratyAhAraparAstathA / dharmabAdhAparityAgayatnavantazca tattvataH // 157 // na hyalakSmIsakhI lakSmIryathAnandAya dhImatAm / tathA pApasakhA loke dehinAM bhogvistrH|| 158 // dharmAdapi bhavan bhogaH prAyo'narthAya dehinAm / candanAdapi sambhUto dahatyeva hutAzanaH // 159 // bhAgAttAdacchAviratiH skandhabhArApanuttaye / skandhAntarasamAropastatsaMskAravidhAnataH / // 160 // kAntAyAmetadanyeSAM prItaye dhAraNA parA / ato'tra nAnyamunnityaM mImAMsAsti hitodayA // 161 // asyAM tu dhrmmaahaatmyaatsmaacaarvishuddhitH| priyo bhavati bhUtAnAM dharmaikAgramanAstathA // 162 // zrutadharme mano nityaM kAyastasyAnyaceSTite / atastvAkSepakajJAnAnna bhogA bhavahetavaH // 163 // 1 aparairapyasyAM sthirAyAM dRSTAvamI guNAH proktaaH|| alaulyamArogyamaniSThuratvaM, gandhaH zubho mUtrapurISamalpam // kAntiH prasAdaH svarasaumyatA ca, yogapravRtteH prathamaM hi cihnam // 1 // maitryAdiyuktaM viSayeSvacetaH, prabhAvavaddhairyasamanvitaM ca // dvandvairadhRSyatvamabhISTalAbhaH, janapriyatvaM ca tathA paraM syAt // 2 // doSavyapAyaH paramA ca tRptiraucityayogaH samatA ca gurvI // vairAdinAzo'tha RtaMbharA dhIniSpannayogasya tu citametat // 3 // Jain Education in en For Personal & Private Use Only W w w.jainelibrary.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In 17 168 // mAyAmbhastattvataH pazyannanudvignastato drutam / tanmadhyena prayAtyeva yathA vyAghAtavarjitaH // 164 // bhogAnsvarUpataH pazyaMstathA mAyodakopamAn / bhuJjAno'pi hyasaGgaH san prayAtyeva paraM padam // 165 // bhogatattvasya tu punarna bhavodadhilaGghanam / mAyodakadRDhAvezastena yAtIha kaH pathA // 166 // sa tatraiva bhavodvigno yathA tiSThatyasaMzayam / mokSamArge'pi hi tathA bhogajambAlamohitaH // 167 // mImAMsAbhAvato nityaM na moho'syAM yato bhavet / atastattvasamAvezAtsadaiva hi hitodayaH // priyAprabhAvena (prabhA prAyo ) nAsyAM rugata eva hi / tattvapratipattiyutA vizeSeNa zamAnvitA // 169 // dhyAnajaM sukhamasyAM tu jitamanmathasAdhanam / vivekabalanirjAtaM zamasAraM sadaiva hi sarvaM paravazaM duHkhaM sarvamAtmavazaM sukham / etadukta samAsena lakSaNaM sukhaduHkhayoH puNyApekSamapi hyevaM sukhaM paravazaM sthitam / tatazca duHkhamevaitattallakSaNaniyogataH dhyAnaM ca nirmale bodhe sadaiva hi mahAtmanAm / kSINaprAyamalaM hema sadA kalyANameva hi // 173 // satpravRttipadaM cehAsaGgAnuSThAnasaMjJitam / mahApathaprayANaM yadanAgAmipadAvaham // 170 // // 171 // // 172 // // 174 // For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTisamuccayaH // 118 11 Jain Education Int 18 // 175 // // 176 // // 177 // // 178 // prazAntavAhitAsaMjJaM visabhAgaparikSayaH / zivavartma dhruvAdhveti yogibhirgIyate hyadaH etatprasAdhayatyAzu yadyeogyasyAM vyavasthitaH / etatpadAvahaiSaiva tattatraitadvidAM matA samAdhiniSThA tu parA tadAsaGgavivarjitA / sAtmIkRtapravRttizca taduttIrNAzayeti ca nirAcArapado hyasyAmaticAravivarjitaH / ArUDhArohaNAbhAvagativattvasya ceSTitam ratnAdizikSAdRgbhyo'nyA yathA dRktanniyojane / tathAcArakriyApyasya saivAnyA phalabhedataH // 179 // tanniyogAnmahAtmeha kRtakRtyo yathA bhavet / tathAyaM dharmasaMnyAsaviniyogAnmahAmuniH // 180 // dvitIyAspUrvakaraNe mukhyo'yamupajAyate / kevalazrIstatazcAsya niHsapatnA sadodayA // 189 // sthitaH zItAMzuvajjIvaH prakRtyA bhAvazuddhayA / candrikAvacca vijJAnaM tadAvaraNamabhravat // 182 // ghAtikarmAbhrakalpaM taduktayogAnilAhateH / yadApaiti tadA zrImAn jAyate jJAnakevalI kSINadoSo'tha sarvajJaH sarvalabdhiphalAnvitaH / paraM parArthaM saMpAdya tato yogAntamaznute tatra drAgeva bhagavAnayogAdyogasattamAt / bhavavyAdhikSayaM kRtvA nirvANaM labhate param // 183 // 184 // // // 185 // For Personal & Private Use Only parAdRSTi svarUpam // // 9 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Int 19 // 187 // // 188 // // 189 // // 190 // vyAdhimuktaH pumAn loke yAdRzastAdRzo hyayam / nAbhAvo na ca no mukto vyAdhinAvyAdhito na ca // bhava eva mahAvyAdhirjanmamRtyuvikAravAn / vicitramohajananastIvarAgAdivedanaH mukhyo'yamAtmano'nAdicitrakarmanidAnajaH / tathAnubhavasiddhatvAtsarvaprANabhRtAmiti etanmuktazca mukto'pi mukhya evopapadyate / janmAdidoSavigamAttadadoSatvasaGgateH tatsvabhAvopamarde'pi tattatsvAbhAvyayogataH / tasyaiva hi tathAbhAvAttadadoSatvasaGgatiH svabhAvo'sya svabhAvo yannijA satcaiva tattvataH / bhAvAvadhirayaM yukto nAnyathAtiprasaGgataH // 199 // anantarakSaNAbhUtirAtmabhUteha yasya tu / tayA'virodhAnnityo'sau syAdasanvA sadaiva hi // 992 // sa eva na bhavatyetadanyathAbhavatItivit / viruddhaM tannayAdeva tadutpattyAditastathA // 193 // sato'sattve tadutpAdastato nAzo'pi tasya yat / tannaSTasya punarbhAvaH sadA nAze na tatsthitiH // 194 // sakSaNasthitidharmAced dvitIyAdikSaNe sthitau / yujyate hyetadapyasya tathA coktAnatikramaH // 195 // kSaNasthitau tadaivAsya nAsthitiryuktyasaGgateH / na pazcAdapi setyevaM sato'sattvaM vyavasthitam // 196 // For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAdRSTi |svarUpam // yogadRSTi-18| bhavabhAvAnivRttAvapyayuktA muktakalpanA / ekAntakasvabhAvasya na hyavasthAdvayaM kvacit // 197 // smuccyH|| tadabhAve ca saMsArI muktazceti nirrthkm| tatsvabhAvopamardo'sya nItyA tAttvika iSyatAm // 198 // // 10 // didRkSAdyAtmabhUtaM tanmukhyamasyA nivartate / pradhAnAdinaterhetustadabhAvAnna tannatiH // 199 // anyathA syAdiyaM nityameSA ca bhava ucyate / evaM ca bhavanityatve kathaM muktasya sambhavaH // 20 // avasthA tattvato no cennanu tatpratyayaH katham / bhrAnto'yaM kimaneneti mAnamatra na vidyate // 201 // yogijJAnaMtumAnaM cettadavasthAntaraM tu tat / tataH kiMbhrAntametatsyAdanyathA siddhasAdhyatA // 202 // vyAdhitastadabhAvo vA tadanyo vA yathaiva hi / vyAdhimukto na sannItyA kadAcidupapadyate // 203 // saMsArI tadabhAvo vA tadanyo vA tathaiva hi / mukto'pi hanta no mukto mukhyavRttyeti tdvidH|| 204 // kSINavyAdhiryathA loke vyAdhimukta iti sthitH| bhavarogyeva tu tathA muktastantreSu ttkssyaat|| 205 // anekayogazAstrebhyaH saGkepeNa smuddhRtH| dRSTibhedena yogo'yamAtmAnusmRtaye paraH // 206 // kulAdiyogabhedena caturdhA yogino yataH / ataH paropakAro'pi lezato na virudhyate // 207 // CA1%AR SACSCARRC Jain Education in For Personal & Private Use Only KIRww.jainelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education li 4 // 211 // kulapravRttacakrA ye ta evAsyAdhikAriNaH / yogino na tu sarve'pi tathA siddhAdibhAvataH // 208 // ye yoginAM kule jAtAstaddharmAnugatAzca ye / kulayogina ucyante gotravanto'pi nApare // 209 // sarvatrAdveSiNazcaite gurudevadvijapriyAH / dayAlavo vinItAzca bodhavanto yatendriyAH // 290 // pravRttacakrAstu punaryamadvayasamAzrayAH / zeSadvayArthino'tyantaM zuzrUSAdiguNAnvitAH AdyAvaJcakayogAptyA tadanyadvayalAbhinaH / ete'dhikAriNo yogaprayogasyeti tadvidaH // 212 // ihAhiMsAdayaH paJca suprasiddhA yamAH satAm / aparigrahaparyantAstathecchAdicaturvidhAH // 293 // tadvatkathAprItiyutA tathAvipariNAminI / yameSvicchAvaseyeha prathamo yama eva tu sarvatra zamasAraM tu yamapAlanameva yat / pravRttiriha vijJeyA dvitIyo yama eva tat vipakSacintArahitaM yamapAlanameva yat / tatsthairyamiha vijJeyaM tRtIyo yama eva hi parArthasAdhakaM tvetatsiddhiH zuddhAntarAtmanaH / acintyazaktiyogena caturtho yama eva tu // 217 // sadbhiH kalyANasampannairdarzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yoga AdyAvaJcaka ucyate // 294 // // 215 // // 216 // // 298 // For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mogadRSTisamuccayaH // // 11 // Jain Education Int 22 // 219 // // 220 // teSAmeva praNAmAdikriyAniyama ityalam / kriyAvaJcakayogaH syAnmahApApakSayodayaH phalAvaJcakayogastu saddbhya eva niyogataH / sAnubandhaphalAvAptirdharmasiddhau satAM matA kulAdiyoginAmasmAnmatto'pi jaDadhImatAm / zravaNAtpakSapAtAderupakAro'sti lezataH // 229 // tAttvikaH pakSapAtazca bhAvazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM bhAnukhadyotayoriva // 222 // khadyotakasya yattejastadalpaM ca vinAzi ca / viparItamidaM bhAnoriti bhAvyamidaM budhaiH // 223 // zravaNe prArthanIyAH syurna hi yogyAH kadAcana / yatnaH kalyANasattvAnAM mahAratne sthito yataH // 224 // naitadvidastvayogyebhyo dadatyenaM tathApi tu / haribhadra idaM prAha naitebhyo deya AdarAt avajJeha kRtAlpApi yadanarthAya jAyate / atastatparihArArthaM na punarbhAvadoSataH yogyebhyastu prayatnena deyo'yaM vidhinAnvitaiH / mAtsaryaviraheNoccaiH zreyovighnaprazAntaye // 225 // // yogadRSTisamuccayaH samAptaH // For Personal & Private Use Only // 226 // // 227 // granthasAra svarUpam // // 11 // hww.jainelibrary.org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 // atha yogbinduH|| * *%AHARASHT natvAdyantavinirmuktaM zivaM yogIndravanditam / yogabinduM pravakSyAmi tattvasiddhaya mahodayam // 1 // sarveSAM yogazAstrANAmavirodhena tattvataH / sannItyA sthApakaM caiva madhyasthAMstadvidaH prati // 2 // mokSaheturyato yogo bhidyate na tataH kvacit / sAdhyAbhedAttathAbhAve tUktibhedo na kAraNam // 3 // mokSahetutvamevAsya kintu yatnena dhIdhanaiH / sadgocarAdisaMzuddhaM mRgyaM svahitakAtibhiH // 4 // gocarazca svarUpaM ca phalaM ca yadi yujyate / asya yogastato'yaM yanmukhyazabdArthayogataH // 5 // AtmA tadanyasaMyogAtsaMsArI tdviyogtH| sa eva mukta etau ca tatsvAbhAvyAttayostathA anyato'nugraho'pyatra tatsvAbhAvyanibandhanaH / ato'nyathA tvadaH sarvaM na mukhyamupapadyate // 7 // kevalasyAtmano nyAyAtsadAtmatvAvizeSataH / saMsArI mukta ityetadvitayaM kalpanaiva hi // 8 // kAJcanatvAvizeSe'pi yathA satkAJcanasya na / zuddhayazuddhI Rte zabdAttadvadatrApyasaMzayam // 9 // *****OCIRCASHA R A Jain Education in For Persons & Private Use Only Kitww.jainelibrary.org Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 // 2 yogbinduH|| 12 // // yogasvarUpa bhuumikaa|| RANSLSAGAROO yogyatAmantareNAsya saMyogo'pi na yujyte| sA ca tattattvamityevaM tatsaMyogo'pyanAdimAn // 10 // yogyatAyAstathAtvenavirodho'syAnyathA punH| atItakAlasAdhAkinvAjJAto'yamIdRzaH // 11 // anugraho'pyanugrAhyayogyatApekSa eva tu / nANuH kadAcidAtmA syAddevatAnugrahAdapi // 12 // karmaNo yogyatAyAM hi kartA tavyapadezabhAk / nAnyathAtiprasaGgena lokasiddhamidaM nanu // 13 // anyathA sarvamevaitadaupacArikameva hi / prApnotyazobhanaM caitattattvatastadabhAvataH // 14 // upacAro'pi ca prAyo loke yanmukhyapUrvakaH / dRSTastato'pyadaH sarvamitthameva vyavasthitam // 15 // aidamparya tu vijJayaM sarvasyaivAsya bhAvataH / evaM vyavasthite tattve yogamArgasya sambhavaH // 16 // puruSaH kSetravijJAnamiti nAma yadAtmanaH / avidyA prakRtiH karma tadanyasya tu bhedataH // 17 // bhrAntipravRttibandhAstu saMyogasyeti kIrtitam / zAstA vandyo'vikArIca tathAnugrAhakasya tu // 18 // sAkalyasyAsya vijJeyA pripaakaadibhaavtH|aucityaabaadhyaa samyagyogasiddhistathA tathA // 19 ekAnte sati tadyatnastathAsati ca yathA / tattathAyogyatAyAM tu tadbhAvenaiSa sArthakaH // 5513OMOM054 // 12 // Jain Education in For Personal & Private Use Only T ww.jainelibrary.org Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education *** 25 // 21 // // 23 // // 24 // daivaM puruSakArazca tulyAvetadapi sphuTam / yujyete evameveti vakSyAmyUrdhvamado'pi hi lokazAstrAvirodhena yadyogo yogyatAM vrajet / zraddhAmAtraikagamyastu hanta neSTo vipazcitAm // 22 // vacanAdasya saMsiddhiretadapyevameva hi / dRSTeSTAbAdhitaM tasmAdetanmRgyaM hitaiSiNA dRSTabAdhaiva yatrAsti tato'dRSTapravartanam / asacchraddhAbhibhUtAnAM kevalaM bAdhyasUcakam pratyakSeNAnumAnena yadukto'rtho na bAdhyate / dRSTe'dRSTe'pi yuktA syAtpravRttistata eva tu // 25 // ato'nyathApravRttau tu syAtsAdhutvAdyanizcitam / vastutattvasya hantaivaM sarvamevAsamaJjasam // 26 // taddRSTAdyanusAreNa vastutattvavyapekSayA / tathAtathoktibhede'pi sAdhvI tattvavyavasthitiH // 27 // amukhyaviSayo yaH syAduktibhedaH sa bAdhakaH / hiMsA'hiMsAdivadyadvA tattvabhedavyapAzrayaH // 28 // mukhye tu tatra naivAsau bAdhakaH syAdvipazcitAm / hiMsAdiviratAvarthe yamavratagato yathA mukhyatattvAnuvedhena spaSTaliGgAnvitastataH / yuktAgamAnusAreNa yogamArgo'bhidhIyate adhyAtmaM bhAvanA dhyAnaM samatA vRttisaGghayaH / mokSeNa yojanAdyoga eSa zreSTho yathottaram // 29 // For Personal & Private Use Only // 30 // // 31 // 1 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yogabinduH // // 13 // Jain Education 26 tAttviko tAttvikazcAyaM sAnubandhastathA'paraH / sAsravo'nAstravazceti saMjJAbhedena kIrtitaH // 32 // tAttvika bhUta eva syAdanyo lokavyapekSayA / acchinnaH sAnubandhastu chedavAnaparo mataH // 33 // sAsravo dIrghasaMsArastato'nyo'nAstravaH paraH / avasthAbhedaviSayAH saMjJA etA yathoditAH // 34 // svarUpaM sambhavaM caiva vakSyAmyUrdhvamanukramAt / amISAM yogabhedAnAM samyak zAstrAnusArataH // 35 // idAnIM tu samAsena yogamAhAtmyamucyate / pUrvasevAkramazcaiva pravRttyaGgatayA satAm // 36 // yogaH kalpataruH zreSTho yogazcintAmaNiH paraH / yogaH pradhAnaM dharmANAM yogaH siddheH svayaMgrahaH // 37 // tathA ca janmabIjAgnirjaraso'pi jarA parA / duHkhAnAM rAjayakSmAyaM mRtyormRtyurudAhRtaH 11 32 11 kuNThIbhavanti tIkSNAni manmathAstrANi sarvathA / yogavarmAvRte citte tapazchidvakarANyapi // 39 // akSaradvayamapyetacchrayamANaM vidhAnataH / gItaM pApakSayAyoccairyogasiddhairmahAtmabhiH malinasya yathA hemno vahneH zuddhirniyogataH / yogAznezcetasastadvadavidyAmalinAtmanaH amutra saMzayApannacetaso'pi hyato dhruvam / satsvaprapratyayAdibhyaH saMzayo vinivartate // 40 // For Personal & Private Use Only // 41 // // 42 // yogabheda svarUpam // // 13 // Aww.jainelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhAlezAnniyogena bAhyayogavato'pi hi / zuklasvapnA bhavantISTadevatAdarzanAdayaH // 43 devAngurUndvijAnsAdhUnsatkarmasthA hi yoginH|praayH khapne prapazyanti hRssttaansnnodnaapraan||44|| nodanApi ca sA yato (smAd) ythaarthvopjaayte| tathAkAlAdibhedena hanta nopplvsttH||45|| svapnamantraprayogAcca satyasvapno'bhijAyate / vidvajane'vigAnena suprasiddhamidaM tathA // 46 // pAtratvanimittaM saGgataM vacaH / ayoginaH samadhyakSaM yannaivaMvidhagocaram samadhyakSa yannavAvadhagAcaram // 47 // pralApamAnaM ca vaco yadapratyakSapUrvakam / yathehApsarasaH svarge mokSe cAnanda uttamaH // 48 // yogino yatsamadhyakSaM tatazceduktanizcayaH / AtmAderapi yukto'yaM tata eveti cintyatAm // 49 // ayogino hi pratyakSagocarAtItamapyalam / vijAnAtyetadevaM ca bAdhAtrApi na vidyate // 50 // AtmAdyatIndriyaM vastu yogiprtykssbhaavtH| parokSamapi cAnyeSAM na hi yuktyA na yujyate // 51 // | kiM cAnyadyogataH sthairya dhairyaM zraddhA ca jaayte| maitrI janapriyatvaM ca prAtibhaM tattvabhAsanam // 52 // 2 vinivRttAgrahatvaM ca tathA dvandvasahiSNutA / tadabhAvazca lAbhazca bAhyAnAM kAlasaGgataH // 53 // Jain Education in For Personal & Private Use Only Daw.jainelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga bindu " // 14 // yogaadhikaarisvruupm|| dhRtiH kSamA sadAcAro yogavRddhiH zubhodayA / AdeyatA gurutvaM ca zamasaukhyamanuttaram // 54 // AvidvadaGganAsiddhamidAnImapi dRzyate / etatprAyastadanyattu subahvAgamabhASitam // 55 // na caitadbhutasaGghAtamAtrAdevopapadyate / tadanyabhedakAbhAve tadvaicitryAprasiddhitaH // 56 // brahmacaryeNa tapasA sadvedAdhyayanena ca / vidyAmantravizeSeNa sattIrthAsevanena ca pitroH samyagupasthAnAd glAnabhaiSajyadAnataH / devAdizodhanAccaiva bhavejjAtismaraH pumAn // 58 // ata eva na sarveSAmetadAgamane'pi hi / paralokAdyathaikasmAtsthAnAttanubhRtAmiti // 59 // na caiteSAmapi hyetadunmAdagrahayogataH / sarveSAmanubhUtArthasmaraNaM syAdvizeSataH // 60 // sAmAnyena tu sarveSAM stnvRttyaadicihnitm|abhyaasaatishyaatsvpnvRttitulyN vyavasthitam // 61 // svapne vRttistthaabhyaasaadvishissttsmRtivrjitaa| jAgrato'pi kvacitsiddhA sUkSmabuddhayA nirUpyatAm // 62 // zrUyante ca mahAtmAna ete dRzyanta ityapi / kvacitsaMvAdinastasmAdAtmAderhanta nizcayaH // 63 // evaM ca tattvasaMsiddharyoga eva nibandhanam / ato yanizcitaiveyaM nAnyatastvIdRzI kvacit // 64 // // 14 // Jain Education For Persons & Private Use Only P w .jainelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ato'traiva mahAnyatnastattattattvaprasiddhaye / prekSAvatA sadA kAryoM vAdagranthAstvakAraNam // 65 // uktaM ca yogamArga staponidhUtakalmaSaiH / bhAviyogihitAyoccairmohadIpasamaM vacaH // 66 // | vAdAMzca prativAdAMzca vadanto nishcitaaNstthaa| tattvAntaM naiva gacchanti tilapIlakavadgatau // 67 // adhyAtmamatra parama upAyaH parikIrtitaH / gatau sanmArgagamanaM yathaiva hyapramAdinaH // 68 // muktvAto vAdasaGghATamadhyAtmamanucintyatAm / nAvidhUte tamaskandhe jJeye jJAnaM pravartate // 69 // sadupAyAdyathaivAptirupeyasya tathaiva hi / netarasmAditi prAjJaH sadupAyaparo bhavet // 7 // sadupAyazca nAdhyAtmAdanyaH sandarzito budhaiH / durApaM kintvado'pIha bhavAbdhau suSTu dehinaam|| 71 // carame pudgalAvarte yato yaH shuklpaakssikH| bhinnagranthizcaritrI ca tasyaivaitadudAhRtam // 72 // prdiirghbhvsdbhaavaanmaalinyaatishyaattthaa| atattvAbhinivezAcca nAnyeSvanyasya jAtucit // 73 // anAdireSa saMsAro nAnAgatisamAzrayaH / pudgalAnAM parAvartA atrAnantAstathA gatAH // 74 // 1 jesimabaDDo poggalapariyaTTo sesao u saMsAro / te sukapakkhiA khalu ahige puNa kiNhapakkhiA // 1 // RRC Jan Education For Persons & Private Lise Only Tww.jainelibrary.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & // yogA dhikaarisvruupm| // 2 yoga- sarveSAmeva sattvAnAM tatvAbhAvyaniyogataH / nAnyathA saMvideteSAM sUkSmabuddhyA vibhAvyatAm // 75 // binduH|| yAdRcchikaM na yatkArya kadAcijjAyate kcit| sattvapudgalayogazca tathA kAryamiti sthitam // 76 // citrasyAsya tathA bhAve tatvAbhAvyAhate paraH / na kazciddhaturavaM ca tadeva hi tatheSyatAm // 77 // svabhAvavAdApattizcedatra ko doSa ucyatAm / tadanyavAdAbhAvazcenna tadanyAnapohanAt // 7 // kAlAdisacivazcAyamiSTa eva mahAtmabhiH / sarvatra vyApakatvena na ca yuktyA na yujyate // 79 // tathAtmapariNAmAttu karmavandhastato'pi ca / tathA duHkhAdi kAlena tatsvabhAvAhate katham // 8 // vRthA kAlAdivAdazcenna tadvIjasya bhAvataH / akiJcitkarametaccenna svabhAvopayogataH // 81 // sAmagryAH kAryahetutvaM tadanyAbhAvato'pi hi / tadabhAvAditi jJeyaM kAlAdInAM niyogataH // 82 // etaccAnyatra mahatA prapaJcena nirUpitam / neha pratanyate'tyantaM lezatastUktameva hi // 83 kRtamatra prasaGgena prakRtaM prstumo'dhunaa| nAdhyAtma yogabhedatvAdAvarteSvapareSvapi // 84 // tIvrapApAbhibhUtatvAjjJAnalocanavarjitAH / sadvavitarantyeSu na sattvA gahanAndhavat // 5 // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = bhavAbhinandinaH prAyastrisaMjJA eva duHkhitAH / keciddharmakRto'pi syulokapaktikRtAdarAH // 86 // kSudro lAbharatirdIno matsarI bhayavAn zaThaH / ajJo bhavAbhinandI syaannissphlaarmbhsnggtH|| 87 // lokArAdhanahetoryA malinenAntarAtmanA / kriyate sakriyA sAtra lokapaktirudAhRtA // 88 // bhavAbhinandino lokapattyA dharmakriyAmapi / mahato hInadRSTyoccairdurantAM tadvido viduH // 89 dharmArthaM lokapaktiH syAtkalyANAjhaM mhaamteH| tadarthaM tu punardharmaH pApAyAlpadhiyAmalam // 9 // lokapaktimataH prAhuranAbhogavato varam / dharmakriyAM na mahato hInatAtra yatastathA // 91 tattvena tu punarnaikApyatra dharmakriyA matA / tatpravRttyAdivaiguNyAllobhakrodhakriyA yathA // 92 tasmAdacaramAvarteSvadhyAtmaM naiva yujyate / kAyasthititaroyadvattajanmasvAmaraM sukham // 93 // taijasAnAM ca jIvAnAM bhavyAnAmapi no tadA / yathA cAritramityavaM nAnyadA yogsmbhvH|| 94 // tRNAdInAM ca bhAvAnAM yogyAnAmapi no ythaa| tadA ghRtAdibhAvaH syAttadvadyogo'pinAnyadA // 95 // 1 asAropyeSa saMsAraH sAravAniva vakSyate / dadhidugdhAmbutAmbUlapaNyapaNyAGganAdibhiH // 1 // = = For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga- | yogA binduH|| dhikArisvarUpam // navanItAdikalpastattadbhAve'tra nibandhanam / pudgalAnAM parAvartazcaramo nyAyasaGgatam // 96 // ata eveha nirdiSTA pUrvasevApi yA paraiH / sAsannAnyagatA manye bhavAbhiSvaGgabhAvataH // 97 // apunarbandhakAdInAM bhavAbdhau calitAtmanAm / nAsau tathAvidhA yuktA vakSyAmo yuktimatratu // 98 // muktimArgaparaM yuktyA yujyate vimalaM manaH / sabuddhayAsannabhAvena yadamISAM mahAtmanAm // 99 // tathA cAnyairapi hyetadyogamArgakRtazramaiH / saGgItamuktibhedena yadgaupendramidaM vcH| // 10 // anivRttAdhikArAyAM prakRtau sarvathaiva hi / na puMsastattvamArge'smiJjijJAsApi pravartate // 101 // | | kSetrarogAbhibhUtasya yathAtyantaM vipryyH| tadvadevAsya vijJeyastadAvartaniyogataH // 102 // jijJAsAyAmapi hyatra kazcitsargo nivartate / nAkSINapApa ekAntAdApnoti kuzalAM dhiyam // 103 / / tatastadAtve kalyANamAyatyAM tu vizeSataH / mantrAdyapi sadA cAru sarvAvasthAhitaM matam // 104 // ubhyosttvbhaavtvaattdaavrtniyogtH| yujyate sarvamevaitannAnyatheti manISiNaH // 105 // atrApyetadvicitrAyAH prakRteyujyate param / itthamAvartabhedena yadi samyagnirUpyate // 106 // Jain Education For Personal & Private Use Only Airw.jainelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I anyathaikasvabhAvatvAdadhikAranivRttitaH / ekasya sarvatadbhAvo balAdApadyate sadA // 107 / BI tulya eva tathA sargaH sarveSAM samprasajyate / brahmAdistambaparyanta evaM muktiH sasAdhanA // 108 // pUrvasevA tu tantrajJairgurudevAdipUjanam / sadAcArastapo muktyadveSazceha prakIrtitA // 109 // mAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAM mataH // 110 // hai pUjanaM cAsya vijJeyaM trisandhyaM namanakriyA / tasyAnavasare'pyuccaizcetasyAropitasya tu // 111 // abhyutthAnAdiyogazca tadante nibhRtAsanam / nAmagrahazca nAsthAne nAvarNazravaNaM kvacit // 112 // sArANAM ca yathAzakti vastrAdInAM nivedanam / paralokakriyANAM ca kAraNaM tena sarvadA // 113 // tyAgazca tadaniSTAnAM tadiSTeSu pravartanam / aucityena tvidaM jJeyaM prAhurdharmAdyapIDayA // 114 // tadAsanAdyabhogazca tIrthe tadvittayojanam / tabimbanyAsasaMskAra UrdhvadehakriyA parA // 115 // puSpaizca balinA caiva vastraiH stotraizca zobhanaiH / devAnAM pUjanaM jJeyaM zaucazraddhAsamanvitam // 116 // avizeSeNa sarveSAmadhimuktivazena vA / gRhiNAM mAnanIyA yatsarve devA mahAtmanAm // 11 // Jain Education UNI For Personal & Private Use Only I NTww.jainelibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rayoga yogpuurvsevaasvruupm|| // 17 // sarvAndevAnnamasyanti naikaM devaM samAzritAH / jitendriyA jitakrodhA durgANyatitaranti te // 118 // cArisaJjIvanIcAranyAya eSa satAM mtH| nAnyathADheSTasiddhiH syAdvizeSeNAdikarmaNAm // 119 // guNAdhikyaparijJAnAdvizeSe'pyetadiSyate / adveSeNa tadanyeSAM vRttAdhikye tathAtmanaH // 120 // pAtre dInAdivarge ca dAnaM vidhivadiSyate / poSyavargAvirodhena na viruddhaM svatazca yat // 121 // vratasthA liGginaH pAtramapacAstu vizeSataH / svasiddhAntAvirodhena vartante ye sadaiva hi // 122 // dInAndhakRpaNA ye tu vyAdhigrastA vishesstH|niHsvaaH kriyAntarAzaktA etadvargo hi mIlakaH // 123 // dattaM yadupakArAya dvayorapyupajAyate / nAturApathyatulyaM tu tadetAdvadhivanmatam // 124 // dharmasyAdipadaM dAnaM dAnaM dAridyanAzanam / janapriyakaraM dAnaM dAnaM kIrtyAdivardhanam // 125 // lokApavAdabhIrutvaM dInAbhyuddharaNAdaraH / kRtajJatA sudAkSiNyaM sadAcAraH prakIrtitaH // 126 // sarvatra nindAsantyAgo varNavAdazca sAdhuSu / ApadyadainyamatyantaM tadvatsampadi namratA // 127 // prastAve mitabhASitvamavisaMvAdanaM tathA / pratipannakriyA cati kuladharmAnupAlanam // 128 // Jain Education Inter For Personal & Private Use Only IN w .jainelibrary.org Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 asadvyayaparityAgaH sthAne caitakriyA sdaa| pradhAnakArye nirbandhaH pramAdasya vivarjanam // 129 // lokAcArAnuvRttizca sarvatraucityapAlanam / pravRttirhite neti prANaiH kaNThagatairapi // 130 // tapo'pi ca yathAzakti kartavyaM pApatApanam / tacca cAndrAyaNaM kRcchre mRtyughnaM pApasUdanam // 131 // ekaika vadhayedvAsa zukla kRSNa ca haapyt|bhunyjiit nAmAvAsyAyAmeSa cAndrAyaNo vidhiH // 132 // santApanAdibhedena kRcchamuktamanekadhA / akRcchrAdatikRcchreSu hanta santAraNaM param // 133 // * mAsopavAsamityAhurmRtyunaM tu tapodhanAH / mRtyuJjayajapopetaM parizuddhaM vidhAnataH // 134 // pApasUdanamapyevaM ttttpaapaadypekssyaa| citramantrajapaprAyaM pratyApattivizodhitam // 135 // kRtsnakarmakSayAnmukti gasaklezavarjitA / bhavAbhinandinAmasyAM dveSo'jJAnanibandhanaH // 136 // zrUyante caitadAlApA loke taavdshobhnaaH| zAstreSvapi hi mUDhAnAmazrotavyAH sadA satAm // 137 // varaM vRndAvane ramye kroSTutvamabhivAJchitam / na tvevAviSayo mokSaH kadAcidapi gautama ? // 138 // mahAmohAbhibhUtAnAmevaM dveSo'tra jAyate / akalyANavatAM puMsAM tathA saMsAravardhanaH // 139 // HEROCCOLOCARRIORSCk JanEducation inter For Personst & Private Use Only Wiainelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 yoga pUrvasevA svarUpam // // 2 yoga- nAsti yeSAmayaM tatra te'pi dhanyAH prakIrtitAH / bhavabIjaparityAgAttathA klyaannbhaaginH|| 140 // vinduH|| sajjJAnAdizca yo muktarupAyaH smudaahRtH| malanAyaiva tatrApi na ceSTeSAM pravartate // 141 // // 18 // svArAdhanAdyathaitasya phalamuktamanuttaram / malanAyAstvanartho'pi mahAnava tathaiva hi / uttuGgArohaNAtpAto viSAnnAttRptireva ca / anarthAya yathAtyantaM malanApi tathekSyatAm // 143 // ata eva ca shstraagnivyaaldurgrhsnnibhH| zrAmaNyadurgraho'svantaH zAstra ukto mahAtmabhiH // 144 // aveyakAtirapyevaM nAtaH zlAghyA suniititH| yathA'nyAyArjitA sampadvipAkavirasatvataH // 145 // anenApi prakAreNa dveSAbhAvo'tra tattvataH / hitastu yattadete'pi tathAkalyANabhAginaH // 146 // yeSAmeva na muktyAdau dveSo gurvAdipUjanam / ta eva cAru kurvanti nAnye tadgurudoSataH // 147 // sacceSTitamapi stokaM gurudoSavato na tat / bhautahanturyathAnyatra pAdasparzaniSedhanam // 148 // 1 jaha ceva u mokkhaphalA ANA ArAhiyA jiNindANaM / saMsAradukkhaphalayA taha ceva virAhiyA navaraM // 1 // 2 kila kasyacicchabarasya kuto'pi prastAvAttapodhanAnAM (bhasmavRttInAM) pAdena sparzanaM mahate'narthAya sampadyata itizrutadharmazAstrasya kadAcinmayUrapicchaiH // 18 Jain Education For Persons & Private Lise Only Irw.janelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + ** gurvAdipUjanAnneha tathA guNa udAhRtaH / muktyadveSAdyathAtyantaM mahApAyanivRttitaH // 149 bhavAbhiSvaGgabhAvena tathA'nAbhogayogataH / saadhvnusstthaanmevaahunetaanbhedaanvipshcitH // 150 ihAmutra phalApekSA bhavAbhiSvaGga ucyate / tathAnadhyavasAyastu syAdanAbhoga ityapi // 151 // etadyuktamanuSThAnamanyAvarteSu tadhruvam / caramaM tvanyathA jJeyaM sahajAlpamalatvataH // 152 // ekameva hyanuSThAnaM kartRbhedena bhidyate / sarujetarabhedena bhojanAdigataM yathA // 153 // itthaM caitadyataH proktaM sAmAnyenaiva paJcadhA / viSAdikamanuSThAnaM vicAre'traiva yogibhiH // 154 // viSaM garo'nanuSThAnaM taddheturamRtaM param / gurvAdipUjAnuSThAnamapekSAdividhAnataH / viSaM labdhyAdyapekSAta idaM sccittmaarnnaat| mahato'lpArthanAjjJeyaM laghutvApAdanAttathA // 156 // divyabhogAbhilASeNa garamAhurmanISiNaH / etadvihitanItyaiva kAlAntaranipAtanAt // 157 // hai| prayojanamajAyata, yadAsau nipuNamanyatrAnveSyamANo na lebhe tadA zrutamanena yathA bhautasAdhusamIpe tAni santi, yayAcire ca tAni tebhyaH paraM na kizcillebhe, tato'sau zastravyApArapUrvakaM tAnnigRhya jagrAha tAni, pAdena sparza ca parihRtavAn . // evamasau bhautahantA / * ORIGINAGAR A RSHA Jain Education in For Personal & Private Use Only Inaw.jainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga vinduH|| yogapUrvasevAsvarUpam // * ** * 38 anAbhAgavatazcaitadananuSThAnamucyate / sampramugdhaM mano'syeti tatazcaitadyathoditam // 158 // etadrAgAdidaM hetuH zreSTho yogavido viduH / sadanuSThAnabhAvasya zubhabhAvAMzayogataH // 159 // za jinoTitamiti tvAharbhAvasAramadaH punaH / saMvegagarbhamatyantamamRtaM munipuGgavAH / // 160 // evaM ca kartRbhedena carame'nyAdRzaM sthitam / pudgalAnAM parAvarte gurudevAdipUjanam yato viziSTaH kartAyaM tadanyebhyo niyogtH| tadyogayogyatAbhedAditi samyagvicintyatAm // 162 // caturthametatprAyeNa jJeyamasya mahAtmanaH / sahajAlpamalatvaM tu yuktiratra puroditA // 163 // sahajaM tu malaM vidyAtkarmasambandhayogyatAm / Atmano'nAdimattve'pi nAyamenAM vinA ytH|| 164 // anAdimAnapi hyeSa bandhatvaM nAtivartate / yogyatAmantareNApi bhAve'syAtiprasaGgatA // 165 // evaM cAnAdimAnmukto yogyatAvikalo'pi hi / badhyeta karmaNA nyAyAttadanyAmuktavRndavat // 166 // tadanyakarmavirahAnna cettadvandha iSyate / tulye tadyogyatAbhAve nanu kiM tena cintyatAm // 167 // tasmAdavazyameSTavyA svAbhAvikyeva yogytaa| tasyAnAdimatI sA ca malanAnmala ucyte|| 168 // JanEducation.in For Persons & Private Lise Only Iw.jainelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 +RASEARCREACTRIC5% didRkSAbhavabIjAdizabdavAcyA tathA tathA / iSTA cAnyairapi hyeSA muktimaargaavlmbibhiH|| 169 // evaM cApagamo'pyasyAH pratyAvarta sunItitaH / sthita eva tadalpatve bhAvazuddhirapi dhruvA // 17 // tataH zubhamanuSThAnaM sarvameva hi dehinAm / vinivRttAgrahatvena tathAbandhe'pi tattvataH // 171 // nAta evANavastasya prAgvatsalezahetavaH / tathAntastattvasaMzuddherudagrazubhabhAvataH // 172 // satsAdhakasya caramA samayApi vibhISikA / na khedAya yathAtyantaM tadvadetadvibhAvyatAm // 173 // siddharAsannabhAvena yaH pramodo vijRmbhate / cetasyasya kutastena khedo'pi labhate'ntaram // 174 // na ceyaM mahato'rthasya siddhirAtyantikI na c| muktiH punardvayopetA satpramodAspadaM tataH // 175 // AsannA ceyamasyoccaizcaramAvartino ytH| bhUyAMso'mI vyatikrAntAstadeko'tra na kiJcana // 176 // ata eva ca yogajJairapunarbandhakAdayaH / bhAvasArA vinirdiSTAstathApekSAdivarjitAH // 177 // bhavAbhinandidoSANAM pratipakSaguNairyutaH / vardhamAnaguNaprAyo hyapunarbandhako mataH asyaiSA mukhyarUpA syAtpUrvasevA yathoditA / kalyANAzayayogena zeSasyApyupacArataH // 179 // Jain Education Intel For Personal & Private Lise Only C w.jainelibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | // yoga // 2 yoga- binduH|| // 20 // :pUrvasevAsvarUpam // ___40 kRtazcAsyA upanyAsaH zeSApekSo'pi kaarytH| nAsanno'pyasya bAhulyAdanyathaitarapradarzakaH // 180 // zudhyalloke yathA ratnaM jAtyaM kAJcanameva vaa| guNaiH saMyujyate citraistadvadAtmApi dRzyatAm // 181 / / tatprakRtyaiva zeSasya kecidenAM pracakSate / AlocanAdyabhAvena tathAnAbhogasaGgatAm // 182 // yujyate caitadapyevaM tIvra malaviSe na yat / tadAvego bhavAsaGgastasyoccairvinivartate // 183 // saklezAyogato bhUyaH kalyANAGgatayA ca yat / tAttvikI prakRtijJeyA tadanyA tuupcaartH|| 184 // enA cAzritya zAstreSu vyavahAraH pravartate / tatazcAdhikRtaM vastu nAnyatheti sthitaM hyadaH // 185 // zAntodAttatvamatraiva zuddhAnuSThAnasAdhanam / sUkSmabhAvohasaMyuktaM tattvasaMvedanAnugam // 186 // zAntodAttaH prakRtyeha zubhabhAvAzrayo mtH|dhnyo bhogasukhasyeva vittADhyo rUpavAnyuvA // 187 // anIdRzasya ca yathA na bhogasukhamuttamam / azAntAdestathA zuddhaM nAnuSThAnaM kadAcana // 188 // mithyAvikalparUpaM tu dvayoyamapi sthitam / svabuddhikalpanAzilpinirmitaM na tu tttvtH|| 189 // bhogAGgazaktivaikalyaM daridrAyauvanasthayoH / surUparAgAzaGke ca kurUpasya khayoSiti // 190 // Jain Education For Persons & Private Lise Only Alww.jainelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCRACHCARECRACK abhimAnasukhAbhAve tathA klissttaantraatmnH|apaayshktiyogaacc na hItthaM bhoginaH sukham // 191 // ato'nyasya tu dhanyAderidamatyantamuttamam / yathA tathaiva zAntAdeH zuddhAnuSThAnamityapi // 192 // krodhAdyabAdhitaH zAnta udAttastu mahAzayaH / zubhAnubandhipuNyAcca viziSTamatisaGgataH // 193 // Uhate'yamataH prAyo bhavabIjAdigocaram / kAntAdigatageyAdi tathA bhogIva sundaram // 194 // prakRterbhedayogena nAsamo nAma AtmanaH / hetvabhedAdidaM cAru nyAyamudrAnusArataH // 195 // evaM ca sarvastadyogAdayamAtmA tathA tathA / bhave bhavedataH sarvaprAptirasyAvirodhinI // 196 // sAMsiddhikamalAdyadvA na hetorasti siddhtaa| tadbhinnaM yadabhede'pi tatkAlAdivibhedataH // 197 // virodhinyapi caivaM syAttathA loke'pi dRzyate / svarUpetarahetubhyAM bhedAdeH phalacitratA // 198 // evamUhapradhAnasya prAyo mArgAnusAriNaH / etadviyogaviSayo'pyeSa samyak pravartate // 199 // evaMlakSaNayuktasya prArambhAdeva cAparaiH / yoga ukto'sya vidvadbhirgopendreNa yathoditam // 20 // yojanAdyoga ityukto mokSeNa munisattamaiH / sa nivRttAdhikArAyAM prakRtau lezato dhruvaH // 201 // Jain Education in For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga binduH // // 21 // Jain Education Int 42 // 202 // velAvalanavannadyAstadApUropasaMhRteH / pratisrotonugatvena pratyahaM vRddhisaMyutaH bhinnastu yatprAyo mokSe cittaM bhave tanuH / tasya tatsarva eveha yogo yogo hi bhAvataH // 203 // nAryA yathAnyaktAyAstatra bhAve sadA sthite / tadyogaH pApabandhazca tathA mokSe'sya dRzyatAm // 204 // na ceha granthibhedena pazyato bhAvamuttamam / itareNAkulasyApi tatra cittaM na jAyate // 205 // cAru caitadyato hyasya tathohaH sampravartate / etadviyogaviSayaH zuddhAnuSThAnabhAk sa yat // 206 // prakRterA yatazcaiva nApravRttyAdidharmatAm / tathA vihAya ghaTata Uho'sya vimalaM manaH // 207 // sati cAsminsphuradratna kalpe sattvolvaNatvataH / bhAvastaimityataH zuddhamanuSThAnaM sadaiva hi // 208 // etacca yogahetutvAdyoga ityucitaM vacaH / mukhyAyAM pUrvasevAyAmavatAro'sya kevalam tridhA zuddhamanuSThAnaM sacchAstraparatantratA / samyakpratyayavRttizca tathAtraiva pracakSate viSayAtmAnubandhaistu tridhA zuddhamudAhRtam / anuSThAnaM pradhAnatvaM jJeyamasya yathottaram AyaM yadeva muktyarthaM kriyate patanAdyapi / tadeva muktyupAdeyalezabhAvAcchubhaM matam For Personal & Private Use Only // 209 // // 290 // // 211 // // 212 // %%%%%%% yoga pUrvasevA svarUpam // // 21 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARRANSACARRC | dvitIyaM tu yamAyeva lokadRSTyA vyavasthitam / na yathAzAstrameveha samyagjJAnAdyayogataH // 213 // tRtIyamapyadaH kintu tattvasaMvedanAnugam / prazAntavRttyA sarvatra dRDhamautsukyavarjitam // 214 // AdyAnna doSavigamastamobAhulyayogataH / tadyogyajanmasandhAnamata eke pracakSate // 215 // muktAvicchApi yacchlAghyA tamaHkSayakarI matA / tasyAH smntbhdrtvaadnidrshnmitydH|| 216 // dvitIyAddoSavigamo na tvekAntAnubandhanAt / gurulAghavacintAdi na yattatra niyogataH // 217 // ata evedamAryANAM bAhyamantarmalImasam / kurAjapurasacchAlayatnakalpaM vyavasthitam tRtIyAddoSavigamaH sAnubandho niyogataH / gRhAdyabhUmikA''pAtatulyaH kaizcidudAhRtaH // 219 // etaddhayudagraphaladaM gurulAghavacintayA / ataH pravRttiH sarvaiva sadaiva hi mahodayA // 220 // paralokavidhau zAstrAtprAyo nAnyadapekSate / Asannabhavyo matimAn zraddhAdhanasamanvitaH // 221 // upadezaM vinApyarthakAmau prati paTurjanaH / dharmastu na vinA zAstrAditi tatrAdaro hitaH // 222 // 1 zAstralakSaNaM cedam // zAsanasAmarthena tu santrANabalena cAnavadyena / yuktaM yattacchAstraM taccaitatsarvavidvacanam // 1 // SACA4 For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A4 zuddhAnuSThAnatrike shaastrmaahaatmym|| // 2 yoga- arthAdAvavidhAne'pi tadabhAvaH paraM nRNAm / dharme'vidhAnato'narthaH 'kriyodAharaNAtparaH // 223 // binduH|| tasmAtsadaiva dharmArthI zAstrayatnaH prshsyte| loke mohAndhakAre'smizAstrAlokaH pravartakaH // 224 // // 22 // pApAmayauSadhaM zAstraM zAstraM puNyanibandhanam / cakSuH sarvatragaM zAstraM zAstraM sarvArthasAdhanam // 225 // na yasya bhaktiretasmiMstasya dharmakriyApi hi / andhaprekSAkriyAtulyA karmadoSAdasatphalA // 226 // 8 yaH zrAddho manyate mAnyAnahaGkAravivarjitaH / guNarAgI mahAbhAgastasya dharmakriyA parA // 227 // | yasya tvanAdaraH zAstre tasya zraddhAdayo gunnaaH| unmattaguNatulyatvAnna prazaMsAspadaM satAm // 228 // malinasya yathAtyantaM jalaM vastrasya zodhanam / antaHkaraNaratnasya tathA zAstraM vidurbudhAH // 229 // zAstra bhaktirjagadvandyairmukterdUtI paroditA / atraiveyamato nyAyyA tatprAptyAsannabhAvataH // 230 // tathAtmaguruliGgAni pratyayastrividho mataH / sarvatra sadanuSThAne yogamArge vizeSataH // 231 / AtmA tadabhilASI syAdgururAha tadeva tu / talliGgopanipAtazca sampUrNa siddhisAdhanam // 232 // 1 kriyAdRSTAntazcAyam / paDivajiUNa kiriyaM tIye viruddhaM nisevae jo u| apavattagA u ahiyaM sigdhaM ca saMpAvaI viNAsaM // 1 // Jain Education For Personal & Private Use Only A l Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 | siddhaghantarasya sadbIjaM yA sA siddhirihocyte| aikAntikyanyathA naiva pAtazaktyanuvedhataH // 233 // siddhayantaraM na sandhatte yA sAvazyaM pttytH| tacchaktyApyanuvidvaiva pAto'sau tattvato mataH // 234 // siddhayantarAGgasaMyogAtsAdhvI caikAntikI bhRshm|aatmaadiprtyyopetaa tadeSA niyamena tu|| 235 // na hyupAyAntaropeyamupAyAntarato'pi hi / hAThikAnAmapi yatastatpratyayaparo bhavet // 236 // paThitaH siddhidato'yaM pratyayo hyata eva hi siddhihastAvalambazca tthaanyairmkhyyogibhiH|| 237 // apekSate dhruvaM hyenaM sadyogArambhakastu yH| nAnyaH pravartamAno'pi tatra daivaniyogataH // 238 // AgamAtsarva evAyaM vyavahAraH sthito ytH| tatrApihAThiko yastu hantAjJAnAMsa zekharaH // 239 // P] tatkArI syAtsa niyamAttadveSI ceti yo jddH| AgamArthe tamullaGghaya tata eva pravartate // 240 // na ca sadyogabhavyasya vRttirevaMvidhApi hi / na jAtvajAtyadharmAnyajAtyaH san bhajate shikhii|| 241 // 8 etasya garbhayoge'pi mAtRNAM zrUyate prH| aucityArambhaniSpattau janazlAghyo mahodayaH // 242 // | jAtyakAJcanatulyAstatpratipaccandrasannibhAH / sadojoratnatulyAzca lokAbhyudayahetavaH // 243 // AASHAKAASHARA Jain Education na For Personal & Private Use Only T Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yogavinduH // // 23 // Jain Education 46 // 246 // aucityArambhiNo'kSudrAH prekSAvantaH zubhAzayAH / avandhyaceSTAH kAlajJA yogadharmAdhikAriNaH // 244 // yazcAtra zikhidRSTAntaH zAstre prokto mahAtmabhiH / sa tadaNDarasAdInAM sacchaktyAdiprasAdhanaH // 245 // pravRttirapi caiteSAM dhairyAtsarvatra vastuni / apAyaparihAreNa dIrghAlocanasaGgatA tatpraNetRsamAkrAntacittaratnavibhUSaNA / sAdhyasiddhAvanautsukyagAmbhIryastimitAnanA // 247 // phalavadgumasadvIjaprarohasadRzaM tathA / sAdhvanuSThAnamityuktaM sAnubandhaM maharSibhiH // 248 // antarvivekasambhUtaM zAntodAttamaviplutam / nAgrodbhavalatAprAyaM bahizceSTAdhimuktikam // 249 // iSyate caitadapyatra viSayopAdhisaGgatam / nidarzitamidaM tAvatpUrvamatraiva lezataH apunarbandhakasyaivaM samyagnItyopapadyate / tattattantroktamakhilamavasthAbhedasaMzrayAt svatantranItitastveva granthibhede tathA sati / samyagdRSTirbhavatyuccaiH prazamAdiguNAnvitaH // 252 // zuzrUSA dharmarAgazca gurudevAdipUjanam / yathAzakti vinirdiSTaM liGgamasya mahAtmabhiH // 253 // na kiMnarAdigeyAdau zuzrUSA bhoginastathA / yathA jinoktAvasyeti hetusAmarthyabhedataH // 254 // // 250 // // 259 // For Personal & Private Use Only 8 yogAdhikAri svarupam // // 23 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 tucchaM ca tucchanilayApratibaddhaM ca tadyataH / geyaM jinoktistrailokyabhogasaMsiddhisaGgatA // 255 // hetubhedo mahAnevamanayoryavyavasthitaH / caramAttayujyate'tyantaM bhAvAtizayayogataH // 256 // dharmarAgo'dhiko'syaivaM bhoginaH khyaadiraagtH|bhaavtH krmsaamrthyaatprvRttistvnythaapihi|| 257 // na caivaM tatra no rAga iti yuktyopapadyate / haviHpUrNapriyo vipro bhuGkte yatpUyikAdyapi // 258 // pAtAtvasyetvaraM kAlaM bhAvo'pi vinivartate / vAtareNubhRtaM cakSuH strIratnamapi nekSate // 259 // bhogino'sya sa dUreNa bhAvasAraM tathekSate / sarvakartavyatAtyAgAdgurudevAdipUjanam // 260 // nijaM na hApayatyeva kAlamatra mahAmatiH / sAratAmasya vijJAya sadbhAvapratibandhataH // 261 // zakteyUnAdhikatvena nAtrApyeSa pravartate / pravRttimAtrametadyadyathAzakti tu satphalam // 262 // evambhUto'yamAkhyAtaH samyagdRSTirjinottamaiH / yathApravRttikaraNavyatikrAnto mahAzayaH // 263 // karaNaM pariNAmo'tra satvAnAM tatpunastridhA / yathApravRttimAkhyAtamaprarvamabhivRtti ca // 26 // etatridhApi bhavyAnAmanyeSAmAdyameva hi / granthi yAvattvidaM taM tu samatikAmato'param // 265 // Jain Education in For Personal & Private Lise Only IMALn.jainelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 yogaprastAve karaNatrayasvarUpam // // 2 yoga- bhinnagranthestRtIyaM tu samyagdRSTerato hi n| patitasyA''pyate bandho granthimullaGghaya deshitH|| 266 // binduH|| | evaM sAmAnyato jJeyaH pariNAmo'sya zobhanaH / mithyAdRSTerapi sato mahAbandhavizeSataH // 267 // // 24 // sAgaropamakoTInAM koTyo mohasya saptatiH / abhinnagranthibandho yanna tveko'pItarasya tu // 268 // tadatra pariNAmasya bhedakatvaM niyogtH| bAhyaM tvasadanuSThAnaM prAyastulyaM dvayorapi // 269 // hA ayamasyAmavasthAyAM bodhisattvo'bhidhIyate / anyaistallakSaNaM yasmAtsarvamasyopapadyate // 270 // kAyapAtina eveha bodhisattvAH paroditam / na cittapAtinastAvadetadatrApi yuktimat // 271 // | parArtharasiko dhImAnmArgagAmI mahAzayaH / guNarAgI tathetyAdi sarva tulyaM dvayorapi // 272 // | yatsamyagdarzanaM bodhistatpradhAno mhodyH| sattvo'stubodhisattvastaddhantaiSo'nvarthato'pi hi // 273 // varabodhisameto vA tIrthakRyo bhaviSyati / tathAbhavyatvato'sau vA bodhisattvaHsatAM mtH|| 274 // sAMsiddhikamidaM jJayaM samyakcitraM ca dehinAm / tathA kAlAdibhedena bIjasiddhayAdibhAvataH // 275 // sarvathA yogyatAbhede tadabhAvo'nyathA bhavet / nimittAnAmapiprAptistulyA yattanniyogataH // 276 // // 24 // Jain Education V For Personal & Private Use Only Silww.jainelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AS hU~| anyathA yogyatAbhedaH sarvathA nopapadyate / nimittopanipAto'pi yattadAkSepato dhruvam // 277 // hai| yogyatA ceha vijJeyA bIjasiddhayAdyapekSayA / AtmanaH sahajA citrA tthaabhvytvmitytH|| 278 // varabodherapi nyAyAsiddhioM hetubhedataH / phalabhedo yato yuktastathA vyavahitAdapi // 279 // tathA ca bhinne durbhede karmagranthimahAbale / tIkSNena bhAvavajeNa bahusaGklezakAriNi // 28 // Anando jAyate'tyantaMsAttviko'sya mhaatmnH| saddhyAdhyabhibhave yadvadvyAdhitasya mahauSadhAt // 281 // bhedo'pi cAsya vijJeyo na bhUyo bhavanaM tthaa| tIvrasaGklezavigamAtsadA niHshreysaavhH|| 282 // jAtyandhasya yathA puMsazcakSurlAbhe zubhodaye / saddarzanaM tathaivAsya granthibhede'pare jaguH // 283 // anena bhavanairguNyaM samyagvIkSya mahAzayaH / tathAbhavyatvayogena vicitraM cintayatyasau // 284 // mohAndhakAragahane saMsAre duHkhitA bata / sattvAH paribhramantyuccaiH satyasmindharmatejasi // 285 // ahametAnataH kRcchAdyathAyogaM kathaJcana / anenottArayAmIti varabodhisamanvitaH // 286 // karuNAdiguNopetaH parArthavyasanI sadA / tathaiva ceSTate dhImAnvardhamAnamahodayaH // 287 // Jain Education in For Personal & Private Use Only K Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yogabinduH // // 25 // Jain Education 50 // 288 // tattatkalyANayogena kurvansattvArthameva saH / tIrthakRttvamavApnoti paraM sattvArthasAdhanam cintayatyevamevaitatsvajanAdigataM tu yaH / tathAnuSThAnataH so'pi dhImAn gaNadharo bhavet // 289 // 'saMvigno bhavanirvedAdAtmaniHsaraNaM tu yaH / AtmArthaM sampravRtto'sau sadA syAnmuNDakevalI // 290 // tathAbhavyatvatazcitranimittopanipAtataH / evaM cintAdisiddhizca sannyAyAgamasaGgatA // 291 // evaM kAlAdibhedena bIja siddhayAdisaMsthitiH / sAmagryapekSayA nyAyAdanyathA nopapadyate // 292 // tattatsvabhAvatA citrA tadanyApekSaNI tathA / sarvAbhyupagamavyAptyA nyAyazcAtra nidarzitaH // adhimuktyAzayasthairyavizeSavadihAparaiH / iSyate sadanuSThAnaM heturatraiva vastuni vizeSaM cAsya manyanta IzvarAnugrahAditi / pradhAnapariNAmAtu tathAnye tattvavAdinaH tattatsvabhAvatAM muktvA nobhayatrApyado bhavet / evaM ca kRtvA hyatrApi hantaiSaiva nibandhanam // 296 // A vyApAramAzritya na ca doSo'pi vidyate / atra mAdhyasthyamAlambya yadi samyagnirUpyate // 297 // 293 // // 294 // // 295 // 1 tathye dharme dhvastahiMsAprabandhe deve rAgadveSamohAdimukte / sAdhau sarvagranthasandarbhahIne saMvego'sau nizcalo yo'nurAgaH // 1 // For Personal & Private Use Only yoga pUrvasevA svarUpam // // 25 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaprakarSarUpo yatsarvairvanyastatheSyate / devatAtizayaH kazcitstavAdeH phaladastathA // 298 // bhavaMzcApyAtmano yasmAdanyatazcitrazaktikAt / krmaady(der)bhidhaanaadernaanythaatiprsnggtH|| 299 // mAdhyasthyamavalambyaivamaidamparyavyapekSayA / tatvaM nirUpaNIyaM syAtkAlAtIto'pyado'bravIt // 30 // anyeSAmapyayaM mArgo muktAvidyAdivAdinAm / abhidhAnAdibhedena tattvanItyA vyavasthitaH // 301 // makto baddho'rhanvApi yadaizvaryeNa smnvitH| tadIzvaraH sa eva syAtsaMjJAbhedo'tra kevalam // 302 // anAdizuddha ityAdiryazca bhedo'sya kalpyate / tattattantrAnusAreNa manye so'pi nirarthakaH // 303 // vizeSasyAparijJAnAdyuktInAM jAtivAdataH / prAyo virodhatazcaiva phalAbhedAcca bhAvataH // 304 // avidyAklezakarmAdi yatazca bhavakAraNam / tataH pradhAnamevaitatsaMjJAbhedamupAgatam // 305 // asyApi yo'paro bhedazcitropAdhistathA tathA |giiyte'tiithetubhyo dhImatAMso'pyapArthakaH // 306 // tato'sthAnaprayAso'yaM yattadbhedanirUpaNam / sAmAnyamanumAnasya yatazca viSayo mataH // 307 // sAdhu caitadyato nItyA zAstramatra pravartakam / tathAbhidhAnabhedAttu bhedaH kucitikAgrahaH // 308 // Jain Education Intera For Personal & Private Use Only W w.jainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 // 2 yoga vipazcitAM na yukto'yamaidamparmapriyA hi te| yathoktAstatpunazcAru hantAtrApi nirUpyatAm // 309 // yogvinduH|| ubhayoH pariNAmitvaM tathAbhyupagamAd dhruvam / anugrahAtpravRttezca tathAddhAbhedataH sthitam // 310 // pUrvasevA // 26 // sarveSAM tatsvabhAvatvAttadetadupapadyate / nAnyathA'tiprasaGgena sUkSmabuddhayA nirUpyatAm // 311 // svarUpam // AtmanAM tatsvabhAvatve prdhaansyaapisNsthite| IzvarasyApi sanyAyAdvizeSo'dhikRto bhavet // 312 // sAMsiddhikaM ca sarveSAmetadAhurmanISiNaH / anye 'niyatabhAvatvAdanyathA nyAyavAdinaH // 313 // sAMsiddhikamado'pyevamanyathA nopapadyate / yogino vA vijAnanti kimasthAnagraheNa naH // 314 // 3 asthAnaM rUpamandhasya yathA sannizcayaM prti| tathaivatIndriyaM vastu cchadmasthasyApi tttvtH|| 315 // hastasparzasamaM zAstraM tata eva kathaJcana / atra tannizcayo'pi syAttathA candroparAgavat // 316 // hai| grahaM sarvatra santyajya tad gambhIreNa cetasA / zAstragarbhaH samAlocyo graahyshcessttaarthsnggtH|| 317 // 1 prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH so'vazyaM bhavati nRNAM zubho zubho vA // bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayatne nA'bhAvyaM bhavati na bhAvino'sti naashH|| Struttura +%AAKASHARABANKA // 26 // Jain Education in For Personal & Private Use Only w .jainelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 | devaM puruSakArazca tulyAvetadapi sphuTam / evaM vyavasthite tattve yujyate nyAyataH param // 318 // daivaM nAmeha tattvena karmaiva hi zubhAzubham / tathA puruSakArazca khavyApAro hi siddhidaH // 319 // kharUpaM nizcayenaitadanayostattvavedinaH / bruvate vyavahAraNa citramanyonyasaMzrayam // 320 // na bhavasthasya yatkarma vinA vyaapaarsmbhvH| na ca vyApArazUnyasya phalaM yatkarmaNo'pi hi // 321 // vyApAramAtrAtphaladaM niSphalaM mahato'pi ca / ato yatkarma taddevaM citraM jJeyaM hitAhitam // 322 // evaM puruSakArastu vyApArabahulastathA / phalaheturniyogena jJeyo janmAntare'pi hi // 323 // anyonyasaMzrayAvevaM dvAvapyatau vicakSaNaiH / uktAvanyaistu kamava kevalaM kAlabhedataH // 324 // daivamAtmakRtaM vidyAtkarma yatpaurvadehikam / smRtaH puruSakArastu kriyate yadihAparam // 325 // | nedamAtmakriyAbhAve yataH vaphalasAdhakam / ataH pUrvoktameveha lakSaNaM tAttvikaM tayoH // 326 // | daivaM puruSakAreNa durbalaM jhupahanyate / devena caiSo'pItyetannAnyathA copapadyate // 327 // karmaNA karmamAtrasya nopaghAtAdi tattvataH / svavyApAragatatve tu tasyaitadapi yujyate // 328 // Jain Education in For Persons & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S4 // 2 yogbinduH|| // 27 // yogpuurvsevaasvruupm|| ubhayostatsvabhAvatve ttttkaalaadypekssyaa| bAdhyabAdhakabhAvaH syAtsamyagnyAyAvirodhataH // 329 // | tathA ca tatsvabhAvatvaniyamAtkartRkarmaNoH / phalabhAvo'nyathA tu syAnna kAGkaTukapaktivat // 330 // karmAniyatabhAvaM tu yatsyAccitraM phalaM prati / tadvAdhyamatra dArvAdipratimAyogyatAsamam // 331 // niyamAtpratimA nAtra na cAto'yogyataiva hi / tallakSaNaniyogena pratimevAsya bAdhakaH // 332 // dArvAdeH pratimAkSepe tadbhAvaH sarvato dhruvH| yogyasyAyogyatA ceti na caiSA loksiddhitH|| 333 // karmaNo'pyetadAkSepe dAnAdau bhAvabhedataH / phalabhedaH kathaM nu syAttathA zAstrAdisaGgataH // 334 // zubhAttatastvasau bhAvo hantAyaM ttsvbhaavbhaak| evaM kimatra siddhaM syAttata evAstvato hyadaH // 335 // tattvaM punarrayasyApi tatsvabhAvatvasaMsthitau / bhavatyevamidaM nyAyAttatprAdhAnyAdyapekSayA // 336 // evaM ca caramAvarte paramArthena bAdhyate / daivaM puruSakAreNa prAyazo vyatyayo'nyadA // 337 // tulyatvamevamanayorvyavahArAdyapekSayA / sUkSmabuddhayA'vagantavyaM nyAyazAstrA'virodhataH evaM puruSakAreNa granthibhedo'pi saGgataH / tadUrdhvaM bAdhyate daivaM prAyo'yaM tu vijRmbhate // 339 // X // 27 // Jain Education For Persona & Private Use Only INETiw.jainelibrary.org Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Internation 55 // 341 / / asyaucityAnusAritvAtpravRttirnAsatI bhavet / satpravRttizca niyamAd dhruvaH karmakSayo yataH // 340 // saMsArAdasya nirvedastathoccaiH pAramArthikaH / saMjJAnacakSuSA samyaktannairguNyopalabdhitaH mukta DhAnurAgazca tathA tadguNasiddhitaH / viparyayo mahAduHkhabIjanAzAcca tattvataH // 342 // etattyAgAptisiddhyarthamanyathA tadabhAvataH / asyaucityAnusAritvamalamiSTArthasAdhanam // 343 // aucityaM bhAvato yatra tatrAyaM sampravartate / upadezaM vinApyuccairantastenaiva coditaH atastu bhAvo bhAvasya tattvataH sampravartakaH / zirAkUpe paya iva payovRddherniyogataH nimittamupadezastu pacanAdisamo mataH / anaikAntikabhAvena satAmatraiva vastuni prakrAntAdyadanuSThAnAdaucityenottaraM bhavet / tadAzrityopadezo'pi jJeyo vidyAdigocaraH prakRtervA''nuguNyena citraH sadbhAvasAdhanaH / gambhIroktyA mitazcaiva zAstrAdhyayanapUrvakaH // 348 // zirodakasamo bhAva Atmanyeva vyavasthitaH / pravRttirasya vijJeyA cAbhivyaktistatastataH // 349 // satkSayopazamAtsarvamanuSThAnaM zubhaM matam / kSINasaMsAracakrANAM granthibhedAdayaM yataH // 350 // // 346 // // 347 // For Personal & Private Use Only // 344 // // 345 // *%%%%%%%%% Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 // 2 yoga vinduH|| adhyAsmAdi yogasvarUpam // // 28 // NAGAAAAA bhAvavRddhirato'vazyaM sAnubandhaM zubhodayam / gIyate'nyairapi hyetatsuvarNaghaTasannibham // 351 // evaM tu vartamAno'yaM cAritrI jAyate tataH / palyopamapRthaktvena vinivRttena karmaNaH // 352 // liGgaM mArgAnusAryeSa zrAddhaH prjnyaapnaapriyH| guNarAgI mahAsattvaH sacchaktyArambhasaGgataH // 353 // asAtodayazUnyo'ndhaH kAntArapatito yathA / gAdiparihAreNa samyaktatrAbhigacchati // 353 // tathAyaM bhavakAntAre pApAdiparihArataH / zrutacakSurvihIno'pi satsAtodayasaMyutaH / // 354 // anIdRzasya tu punazcAritraM zabdamAtrakam / IdRzasyApi vaikalyaM vicitratvena karmaNAm // 355 // dezAdibhedatazcitramidaM coktaM mhaatmbhiH| atra pUrvodito yogo'dhyAtmAdiH sampravartate // 356 // aucityAdvRttayuktasya vacanAttattvacintanam / maitryAdisAramatyantamadhyAtmaM tadvido viduH // 357 // ataH pApakSayaH sattvaM zIlaM jJAnaM ca zAzvatam / tathA'nubhavasaMsiddhamamRtaM hyada eva tu // 358 // abhyAso'syaiva vijJeyaH pratyahaM vRddhisnggtH| manaHsamAdhisaMyuktaH paunaHpunyena bhAvanA // 359 // nivRttirazubhAbhyAsAcchubhAbhyAsAnukUlatA / tathA sucittavRddhizca bhAvanAyAH phalaM matam // 360 // // 28 Jain Education in For Persons & Private Lise Only pww.jainelibrary.org Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5* SEARCH zubhakAlambanaM cittaM dhyaanmaahurmniissinnH| sthirapradIpasadRzaM sUkSmAbhogasamanvitam // 361 // vazitA caiva sarvatra bhAvastaimityameva ca / anubandhavyavaccheda udarko'syeti tadvidaH // 362 // avidyAkalpiteSUccairiSTAniSTeSu vastuSu / saMjJAnAttadvayudAsena samatA samatocyate // 363 // RddhayapravartanaM caiva sakSmakarmakSayastathA / apekSAtantAvacchedaH phalamasyAHpracakSate anyasaMyogavRttInAM yo nirodhastathA tathA / apunarbhAvarUpeNa sa tu tatsaMkSayo mataH // 365 // ato'pi kevalajJAnaM zailezIsamparigrahaH / mokSaprAtiranAbAdhA sadAnandavidhAyinI // 366 // tAttviko'tAttvikazcAyamiti yaccoditaM purA / tasyedAnIM yathAyogaM yojanAtrAbhidhIyate // 367 // apunarbandhakasyAyaM vyavahAreNa tAttvikaH / adhyAtmabhAvanArUpo nizcayenottarasya tu // 368 // sakRdAvartanAdInAmatAttvika udaahRtH| pratyapAyaphalaprAyastathAveSAdimAtrataH // 369 // 8 cAritriNastu vijJeyaH zuddhayapekSo yathottaram / dhyAnAdirUpo niyamAvathA tAttvika eva tu // 370 // asyaiva vanapAyasya sAnubandhastathA smRtaH / yathoditakrameNaiva sApAyasya tathA'paraH // 371 // Jain Education Intel For Personal & Private Use Only wi .jainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yogabinduH // // 29 // Jain Education Inf 58 // 372 // // 373 // // 376 // apAyamAhuH karmaiva nirapAyAH purAtanam / pApAzayakaraM citraM nirupakramasaMjJakam kaNTakajvaramostu samo vighnaH prakIrtitaH / mokSamArgapravRttAnAmata evAparairapi asyaiva sAsravaH prokto bahujanmAntarAvahaH / pUrvavyAvarNitanyAyAdekajanmA tvanAsravaH // 374 // Asravo bandhahetutvAdbandha eveha yanmataH / sa sAmparAyiko mukhya stadeSo'rtho'sya saGgataH // 375 // evaM caramadehasya samparAyaviyogataH / itvarAstravabhAve'pi sa tathAnAstravo mataH 1 nizcayenAtra zabdArthaH sarvatra vyavahArataH / nizcayavyavahArau ca dvAvapyabhimatArthadau saMkSepAt phalo yoga iti sandarzito hyayam / Adyantau tu punaH spaSTaM brUmo'syaiva vizeSataH // 378 // tattvacintanamadhyAtmamaucityAdiyutasya tu / uktaM vicitrametacca tathA'vasthAdibhedataH AdikarmakamAzritya japo hyadhyAtmamucyate / devatA'nugrahAGgatvAdato'yamabhidhIyate japaH sanmantraviSayaH sa cokto devatAstavaH / dRSTaH pApApahAro'smAdviSApaharaNaM yathA devatApurato vApi jale vA'kaluSAtmani / viziSTadrumakuJje vA kartavyo'yaM satAM mataH // 377 // // 379 // 11 360 11 // 381 // // 382 // For Personal & Private Use Only adhyA tmAdi yoga svarUpam // // 29 // jainelibrary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 18| parvopalakSito yadvA putrnyjiivkmaalyaa| nAsAgrasthitayA dRSTyA prazAntenAntarAtmanA // 383 // vidhAne cetaso vRttistadvarNeSu tatheSyate / arthe cAlambane caiva tyAgazcopaplave sati // 384 // | mithyAcAraparityAga AzvAsAttatra vartanam / tacchaddhikAmatA ceti tyaago'tyaago'ymiidRshH||385|| yathApratijJamasyeha kAlamAnaM prkiirtitm| ato hyakaraNe'pyatra bhAvavRttiM vidurbudhAH // 386 // munIndraiH zasyate tena yatnato'bhigrahaH zubhaH / sadAto bhAvato dharmaH kriyAkAle kriyodbhvH||387 // svaucityAlocanaM samyaktato dharmapravartanam / AtmasamprekSaNaM caiva tadetadapare jaguH // 388 // yogebhyo janavAdAca liGgebhyo'tha yathAgamam / svaucityAlocanaM prAhuryogamArgakRtazramAH // 389 // yogAH kAyAdikarmANi janavAdastu ttkthaa|shkunaadiini liGgAni svaucityAlocanAspadam // 390 // ekAntaphaladaM jJeyamato dharmapravartanam / atyantaM bhAvasAratvAttatraiva pratibandhataH / // 391 // tadbhaGgAdibhayopetastatsiddhau cotsuko dRDham / yo dhImAniti sannyAyAtsa yadaucityamIkSate // 392 / / AtmasamprekSaNaM caiva jJeyamArabdhakarmaNi / pApakarmodayAdatra bhayaM tadupazAntaye // 393 // KOSKAAN**K* Jain Education inteITH For Personal & Private Use Only Nw.jainelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yogabinduH // // 30 // Jain Education Inn 60 // 395 // // 396 // // 397 // // 398 // vikhotogamane nyAyyaM bhayAdau zaraNAdivat / gurvAdyAzrayaNaM samyaktataH syAdduritakSayaH // 394 // sarvamevedamadhyAtmaM kuzalAzayabhAvataH / aucityAdyatra niyamAlakSaNaM yatpuroditam devAdivandanaM samyakpratikramaNameva ca / maitryAdicintanaM caitatsattvAdiSvapare viduH sthAnakAlakramopetaM zabdArthAnugataM tathA / anyAsaMmohajanakaM zraddhAsaMvegasUcakam prollasadbhAvaromAJcaM vardhamAnazubhAzayam / avanAmAdisaMzuddhamiSTaM devAdivandanam pratikramaNamapyevaM sati doSe pramAdataH / tRtIyauSadhakalpatvAdvisandhyamathavA'sati niSiddhasevanAdi yadviSayo'sya prakIrtitaH / tadetadbhAvasaMzuddheH kAraNaM paramaM matam maitrI pramoda kAruNyamAdhyasthyaparicintanam / sattvaguNAdhikaklizyamAnA'prajJApyagocaram // 401 // vivekino vizeSeNa bhavatyetadyathAgamam / tathA gambhIracittasya samyagmArgAnusAriNaH evaM vicitramadhyAtmametadanvarthayogataH / AtmanyadhIti saMvRtterjJeyamadhyAtmacintakaiH bhAvanAditrayAbhyAsAdvarNito vRttisaMkSayaH / sa cAtmakarmasaMyogayogyatA'pagamo'rthataH // 399 // // 400 // // 402 // For Personal & Private Use Only // 403 // // 404 // adhyA tmAdi yoga svarUpam // // 30 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSC % sthUrasUkSmA yatazceSTA Atmano vRttayo matAH / anyasaMyogajAzcaitA yogyatAbIjamasya tu // 405 // tadabhAve'pi tadbhAvo yukto nAtiprasaGgataH / mukhyaiSA bhavamAteti tadasyA ayamuttamaH // 406 // pallavAdyapunarbhAvo na skandhApagame taroH / syAnmUlApagame yadvattadvadbhavatarorapi // 407 // mUlaM ca yogyatA hyasya vijJeyoditalakSaNA / pallavA vRttayazcitrA hanta tattvamidaM param // 408 // upAyopagame cAsyA etadAkSipta eva hi / tattvato'dhikRto yoga utsAhAdistathAsya tu // 409 // utsAhAnnizcayAddhairyAtsantoSAttattvadarzanAt / munerjanapadatyAgAtpaniyogaH prasidhyati // 10 // AgamenAnamAnena dhyAnAbhyAsarasena c| tridhA prakalpayanprajJAM labhate yogamuttamam // 411 // | AtmA karmANi tadyogaH saheturakhilastathA / phalaM dvidhA viyogazca sarvaM tattatsvabhAvataH // 412 // asminpuruSakAro'pi satyeva saphalo bhavet / anyathA nyAyavaiguNyAdbhavannapi na zasyate // 413 // | ato'krnnniymaattttdvstugtaattthaa| vRttayo'sminnirudhyante tAstAstadvIjasambhavAH // 414 // granthibhede yathaivA'yaM bandhahetuM paraM prti| narakAdigatiSvevaM jJeyasta tugocaraH // 415 // 5454 Jain Education For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga- vinduH|| // 31 // // yogasiddhihetu svarUpam // 62 anyathA''tyantiko mRtyurbhUyastatra gtistthaa| na yujyate hi sannyAyAdityAdi samayoditam // 416 // hetumasya paraM bhAvaM sattvAdyAgonivartanam / pradhAnakaruNArUpaM bruvate sUkSmadarzinaH // 417 // samAdhireSa evA'nyaH samprajJAto'bhidhIyate / samyakprakarSarUpeNa vRttyarthajJAnatastathA // 418 // evamAsAdya caramaM janmA'janmatvakAraNam / zreNimApya tataH kSipraM kevalaM labhate kramAt // 419 // asamprajJAta eSo'pi samAdhirgIyate praiH| niruddhA'zeSavRttyAdi tatsvarUpAnuvedhataH // 420 // dharmamegho'mRtAtmA ca bhavazakazivodayaH / sattvAnandaH parazceti yojyo'traivArthayogataH // 421 // | maNDakabhasmanyAyena vRttibIjaM mhaamuniH| yogyatA'pagamAigdhvA tataH kalyANamaznute // 422 // ythoditaayaaHsaamgryaasttsvaabhaavyniyogtH|yogytaapgmo'pyevN samyagjJeyo mhaatmbhiH||423|| sAkSAdatIndriyAnarthAndRSTvA kevlckssussaa| adhikAravazAtkazciddezanAyAM pravartate // 424 // prakRSTapuNyasAmarthyAtprAtihAryasamanvitaH / avandhyadezanaH zrImAnyathAbhavyaM niyogataH // 425 // | 'kecittu yogino'pyetaditthaM necchanti kevalam / anye tu muktyavasthAyAM shkaariviyogtH|| 426 // SHARIREYSICA // 31 // Jain Education d Dina For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitanyamAtmano rUpaM na ca tajjJAnataH pRthak |yuktito yujyate'nye tu tataH kevalamAzritAH // 427 // | asmAdatIndriyajJaptistataH saddezanAgamaH / nAnyathA chinnamUlatvAdetadanyatra darzitam // 428 // tathA cehAtmano jJatve saMvidasyopapadyate / eSAM cAnubhavAtsiddhA pratiprANyeva dehinAm // 429 // agnaruSNatvakalpaM tajjJAnamasya vyavasthitam / pratibandhakasAmarthyAnna svakArye pravartate // 430 // 15 jJo jJeye kathamajJaH syAdasati pratibandhake / dAhye'gnirdAhako na syAtkathamapratibandhakaH // 431 // na dezaviprakarSo'sya yujyate pratibandhakaH / tathA'nubhavasiddhatvAdagnariva sanItitaH // 432 // + aMzatastveSa dRSTAnto dharmamAtratvadarzakaH / adAhyAdahanAyevamata eva na bAdhakam // 433 // sarvatra srvsaamaanyjnyaanaajjnyeytvsiddhitH| tasyAkhilavizeSeSu tadetanyAyasaGgatam // 434 // sAmAnyavadvizeSANAM svabhAvo jJeyabhAvataH / jJAyate sa ca sAkSAttvAdvinA vijJAyate katham // 435 // ato'yaM jJasvabhAvatvAtsarvajJaH syaanniyogtH| nAnyathA jJatvamasyeti sUkSmabuddhayA nirUpyatAm // 436 // 1 atIndriyANAmarthAnAM sAkSAdraSTA na vidyate / vacanena hi nityena yaH pazyati sa pazyati / / zlo0 426 kecitpdaajaiminiiymtN|| Jain Education Inter For Personal & Private Use Only M.jainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga binduH|| // 32 // mImAMsakasAMkhyAdimatanirAsasvarUpam // CSCR55% 64 evaM ca tattvato'sAraM yaduktaM matizAlinA / iha vyatikare kiJciccArubuddhayA subhASitam // 437 // jJAnavAnmRgyate kazcittaduktapratipattaye / ajJopadezakaraNe vipralambhanazaGkibhiH // 438 // tasmAdanuSThAnagataM jJAnamasya vicAryatAm / kITasaMkhyAparijJAnaM tasya naH kvopayujyate // 439 // heyopAdeyatattvasya sAbhyupAyasya vedkH| yaH pramANamasAviSTo na tu sarvasya vedakaH // 440 // dUraM pazyatu vA mA vA tattvamiSTaM tu pazyatu / pramANaM dUradarzI cedeta gRdhrAnupAsmahe . // 441 // evamAyuktasannItyA heyAdyapi ca ttvtH| tattvasyAsarvadarzI na vettyAvaraNabhAvataH // 442 // buddhayadhyavasitaM yasmAdarthaM cetayate pumAn / itISTaM cetanA ceha saMvitsiddhA jagatraye // 443 // caitanyaM ca nijaM rUpaM puruSasyoditaM ytH| tata AvaraNAbhAve naitatsvaphalakRtkutaH // 444 // na nimittaviyogena taddhayAvaraNasaGgatam / na ca tattatsvabhAvatvAtsaMvedanamidaM yataH // 445 // caitanyameva vijJAnamiti nAsmAkamAgamaH / kintu tanmahato dharmaH prAkRtazca mahAnapi // 446 // 1 prakRtermahAMstato'GkArastasmAdgaNazca SoDazakaH / tasmAdapi SoDazakAtpaJcabhyaH paJca bhUtAni // 1 // iti sAMkhyAH / / // 32 // Jain Education in For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education I 65 451 // buddhyadhyavasitasyaivaM kathamarthasya cetanam / gIyate tatra nanvetatsvayameva nibhAlyatAm // 447 // puruSo'vikRtAtmaiva svanirbhAsamacetanam / manaH karoti sAnnidhyAdupAdhiH sphaTikaM yathA // 448 // vibhaktedRkpariNatau buddhau bhogo'sya kathyate / pratibimbodayaH svacche yathA candramaso'mbhasi // 449 // sphaTikasya tathA nAma bhAve tadupadhestathA / vikAro nAnyathAsau syAdandhAzmana iva sphuTam // 450 // tathA nAmaiva siddhaiva vikriyApyasya tattvataH / caitanyavikriyApyevamastu jJAnaM ca sAtmanaH // nimittAbhAvato no cennimittamakhilaM jgt| nAntaHkaraNamiti cetkSINadoSasya tena kim // 452 // nirAvaraNametadyadvizvamAzritya vikriyAm / na yAti yadi tattvena na nirAvaraNaM bhavet // 453 // didRkSA vinivRttApi necchAmAtranivartanAt / puruSasyApi yukteyaM sa ca cidrUpa eva vaH // 454 // caitanyaM ceha saMzuddhaM sthitaM sarvasya vedakam / tantre jJAnaniSedhastu prAkRtApekSayA bhavet // 455 // Atmadarzanatazca syAnmuktiryattantranItitaH / tadasya jJAnasadbhAvastantrayuktyaiva sAdhitaH nairAtmyadarzanAdanye nibandhanaviyogataH / doSaprahANamicchanti sarvathA nyAyayoginaH // // For Personal & Private Use Only 456 // 457 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 // 2 yoga- bauddhmtniraassvruupm|| // 33 // RRRRRRRR samAdhirAja etattattadetattattvadarzanam / AgrahacchedakArye tattadetadamRtaM param // 458 // | tRSNA yajanmano yonirdhavA sA cAtmadarzanAt / tadabhAvAnna tadbhAvastattato muktirityapi // 459 // na hyapazyannahamiti snihyatyAtmani kazcana / na cAtmani vinA premNA sukhakAmo'bhidhAvati // 460 // satyAtmani sthire premNi na vairAgyasya smbhvH| na ca rAgavatomuktirdAtavyo'syA jalAJjaliH // 461 // nairAtmyamAtmano'bhAvaH kSaNiko vaa'ymitydH| vicAryamANaM no yuktyA dvayamapyupapadyate // 462 // | sarvathaivAtmano'bhAve sarvA cintA nirarthakA / sati dharmiNi dharmA yaJcintyante niitimdvcH|| 463 // nairAtmyadarzanaM kasya ko vA'sya prtipaadkH| ekAntatucchatAyAM hi pratipAdyastatheha kH|| 464 // 'kumaariisutjnmaadisvpnbuddhismoditaa| bhrAntiH sarveyamiti cennanu sA dharma eva hi // 465 // kumAryA bhAva eveha yadetadupapadyate / vandhyAputrasya loke'sminna jAtu svapnadarzanam // 466 // kSaNikatvaM tu naivA'sya kSaNArdhvaM vinaashtH| anysyaabhaavto'siddhernythaanvybhaavtH|| 467 // 1 yayA kumArI svapnAntare'smin jAtaM ca putraM vigataM ca pazyet / jAte ca hRSTA vigate ca khinnA tathopamAn jAnata sarvadharmAn // 1 // AAAAA56544 Jain Education in For Personal & Private Use Only H o ww.jainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 bhAvAviccheda evAyamanvayo gIyate yataH / sa cAnantarabhAvitve hetorasyAnivAritaH // 468 // svanivRttisvabhAvatve kSaNasya nAparodayaH / anyajanmasvabhAvatve svanivRttirasaGgatA // 469 // itthaM dvayaikabhAvatve na viruddho'nvayo'pi hi / vyAvRttyAdyekabhAvatvayogato bhAvyatAmidam // 470 // anvayArthasya na AtmA citrabhAvo yato mataH / na punarnitya eveti tato doSo na kazcana // 471 // na cAtmadarzanAdeva sneho yatkarmahetukaH / nairAtmye'pyanyathAyaM syAjjJAnasyApi svadarzanAt // 472 // avekSaNato no ceo'parAdho dhruvekSaNe / tadgatA kAlacintA cennAsau karmanivRttitaH // 473 // upaplavavazAtprema sarvatraivopajAyate / nivRtte tu na tattasmin jJAne grAhyAdirUpavat // 474 // sthiratvAmitthaM na premNo yato mukhyasya yujyate / tato vairAgyasaMsiddhermuktirasya niyogataH // 475 // bodhamAtre'dvaye tattve kalpite sati karmaNi / kathaM sadA'syA bhAvAdi neti smygvicintytaam|| 476 // 1 grAhyaM na tasya grahaNaM na tena jJAnAntaragrAhyatayApi zUnyam / tathApi ca jJAnamapyaprakAzaH pratyakSatastasya tathAdhi (vi) rAsIt // 1 // 2 asyA mukteH / cittameva hi saMsAro raagaadikleshvaasitm| tadeva tairvinirmuktaM bhavAnta iti kathyate // 1 // iti bauddhAH // | For Personal & Private Use Only 6 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 cauddhAdimata nirAsapUrvaka svamatasthApana svruupm|| // 2 yoga // evamekAntanityo'pi hantAtmA noppdyte| sthirasvabhAva ekAntAdyato nityo'bhidhIyate // 477 // vinduH|| | tadayaM kartRbhAvaH syAdbhoktabhAvo'thavA bhvet| ubhayAnubhayabhAvo vA sarvathApi na yujyate // 478 // // 34 // ekAntakartRbhAvatve kathaM bhoktRtvsmbhvH| bhoktabhAvaniyoge'pi kartRtvaM nanu duHsthitam // 479 // na cAkRtasya bhogo'sti kRtaM cA'bhogamityapi / ubhayAnubhayabhAvatve virodhAsambhavau dhruvau|| 480 // yattathobhayabhAvatve'pyabhyupetaM virudhyate / pariNAmitvasaGgatyA na tvAgo'trAparo'pi vaH // 481 // ekAntanityatAyAM tu tattathaikatvabhAvataH / bhavApavargabhedo'pi na mukhya upapadyate // 482 // svabhAvApagame yasmATyaktaiva pariNAmitA / tayA'nupagame tvasya rUpamekaM sadaiva hi // 483 // | tatpuna vikaM vA syAdApargikameva vA / AkAlamekametaddhi bhavamuktI na saGgate // 484 // bandhAcca bhavasaMsiddhiH smbndhshcitrkaarytH| tasyaikAntakabhAvatve na tvesso'pynibndhnH|| 485 // nRpasyevAbhidhAnAdyaH sAtAbandhaH prakIrtyate / ahizaGkAviSajJAtAccetaro'sau nirarthakaH // 486 // evaM ca yogamArgo'pi muktaye yaH prakalpyate / so'pi nirviSayatvena kalpanAmAtrabhadrakaH // 487 // AC4%ACROCRACANCHA // 34 // For Persons & Private Use Only Jan Education in Pww.jainelibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 didRkSAdinivRttyAdi pUrvasUryuditaM tthaa| Atmano'pariNImitve sarvametadapArthakam // 488 // pariNAminyato nItyA citrabhAve tthaatmni| avasthAbhedasaGgatyA yogamArgasya sambhavaH // 489 // tatsvabhAvatvato yasmAdasya tAttvika eva hi / kliSTastadanyasaMyogAtpariNAmo bhavAvahaH // 490 // | sa yogAbhyAsaje yo ytttkssyopshmaaditH| yogo'pi mukhya eveha shuddhyvsthaasvlkssnnH|| 491 // 5 tatastathA tu sAdhveva tadavasthAntaraM param / tadevaM tAttvikI muktiH syAttadanyaviyogataH // 492 // ata eva ca nirdiSTaM naamaasyaastttvvedibhiH| viyogo'vidyayA buddhiH kRtsnakarmakSayastathA // 493 // zailezIsaMjJitAcceha samAdhirupajAyate / kRtsnakarmakSayaH so'yaM gIyate vRttisaMkSayaH // 494 // tathA tathA kriyAviSTaH samAdhirabhidhIyate / niSThAprAptastu yogarmuktireSa udAhRtaH // 495 // saMyogayogyatA'bhAvo ydihaatmtdnyyoH| kRto na jAtu saMyogo bhUyo naivaM bhavastataH // 496 // | yogyatAtmasvabhAvastatkathamasyA nivartanam / tattatvabhAvatAyogAdetallezena darzitam // 497 // khanivRttiH svabhAvazcedevamasya prasajyate / astvevamapi no doSaH kazcidatra vibhAvyate // 498 // RAHMARK Jain Education For Persons Private Use Only N w .jainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Atyantika yogaphalAdi svarUpam / / ra yoga- 15 pariNAmitva evaitatsamyagasyopapadyate / AtmAbhAve'nyathA tu syAdAtmasattetyadazca na // 499 // * svabhAvavinivRttizca sthitasyApIha dRzyate / ghaTAdernavatAtyAge tathA tadbhAvasiddhitaH // 500 // // 35 // navatAyA nacAtyAgastathA naa'ttsvbhaavtaa| ghaTAderna na tadbhAva ityatrAnubhavaH pramA // 501 // yogyatApagame'pyevamasya bhAvo vyvsthitH| sautsukyavinirmuktaH stimitodadhisannibhaH // 502 // ekAntakSINasaMklezo niSThitArthastatazca sH| nirAbAdhaH sadAnando muktAvAtmAvatiSThate // 503 // asyAvAcyo'yamAnandaHkumArI strIsukhaM ythaa| ayogIna vijAnAti smygjaatyndhvddhttm||504|| | yogasyaitatphalaM mukhyamaikAntikamanuttaram / AtyantikaM paraM brahma yogavidbhidAhRtam // 505 // sadgocarAdisaMzuddhireSA''locyaha dhIdhanaiH / sAdhvI cetpratipattavyA vidvattAphalakAGgibhiH // 506 // vidvattAyAH phalaM nAnyatsadyogAbhyAsataH param / tathA ca zAstrasaMsAra ukto vimlbuddhibhiH|| 507 // putradArAdisaMsAraH puMsAM saMmUDhacetasAm / viduSAM zAstrasaMsAraH sadyogarahitAtmanAm // 508 // kRtamatra prasaGgena prAyeNoktaM tu vAJchitam / anenaivAnusAreNa vijJeyaM zeSamanyataH // 509 // BASSASSAGAR *GANGANAGACAA%44 // 35 Jain Education a l For Personal & Private Use Only Sir Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM tu mUlazuddhayeha yogabhedopavarNanam / cArumAtrAdisatputrabhedavyAvarNanopamam // 510 anyadvAndhyeyabhedopavarNanAkalpamityataH / na mUlazuddhayabhAvena bhedasAmye'pi vAcike // 511 // yatheha puruSAdvaite baddhamuktAvizeSataH / tadanyAbhAvanAdeva tadvaite'pi nirUpyatAm // 512 // aMzAvatAra ekasya kuta ekatvahAnitaH / niraMza eka ityuktaH sa cAdvaitanibandhanam // 513 // muktAMzatve vikAritvamaMzAnAM nopapadyate / teSAM cehA'vikAritve sannItyA muktatAMzinaH // 514 // samudrormisamatvaM ca yadaMzAnAM prakalpyate / na hi tadbhedakAbhAve samyagyuktyopapadyate // 515 // sadAdyamatra hetuH syAttAttvike bheda eva hi / prAgabhAvAdisaMsiddherna sarvathAnyathA trayam // 516 // sattvAdyabheda ekAntAdyadi tadbhedadarzanam / bhinnArthamasadeveti tadvadvaitadarzanam // 517 // yadA nArthAntaraM tattvaM vidyate kiJcidAtmanAm / mAlinyakAritattvena na tadA bndhsmbhvH|| 518 // 1 kSIre dadhyAdi yannAsti prAgabhAvaH sa kathyate / nAstitA payaso dadhni pradhvaMsAbhAvalakSaNam // 1 // gavi yo'zvAdyabhAvazca so'nyonyAbhAva ucyate / ziraso'vayavA bhinnA (nimnA) vRddhikAThinyavarjitAH / zazazRGgAdirUpeNa so'tyantAbhAva ucyate // 2 // CS455555 For Personal & Private Lise Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 yoga- // 36 // asatyasmin kuto muktibndhaabhaavnibndhnaa|muktmuktirn yannyAyyA bhAve'syAtiprasaGgitA // 519 // * Atyantika kalpitAdanyato bandho na jAtu syaadklpitH| kalpitazcettatazcintyo nanu muktirakalpitA // 520 // yoga nAnyato'pi tathAbhAvAdRte teSAM bhavAdikam / tataH kiM kevalAnAM tu nanu hetusamatvataH // 521 // phalAdi | svruupm|| muktasyeva tathAbhAvakalpanA yannirarthakA / syAdasyAM prabhavantyAM tu bIjAdevAGkurodayaH // 522 // evamAdyatra zAstrajJaistattvataH svahitodyataiH / mAdhyasthyamavalambyoccairAlocyaM svayameva tu // 523 // AtmIyaH parakIyo vA kaH siddhAnto vipazcitAm / dRSTeSTAbAdhito yastu yuktastasya parigrahaH // 524 // khalpamatyanukampAyai yogazAstramahArNavAt / AcAryaharibhadreNa yogabinduH samuddhRtaH // 525 // samuddhRtyArjitaM puNyaM yadenaM shubhyogtH| bhavAndhyavirahAttena janaH stAdyogalocanaH // 526 // MESSAGE // zrIyogabinduprakaraNaM samAptam // Jain Education in For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 // atha SoDazakaprakaraNam // 3 // 1 praNipatya jinaM vIraM saddharmaparIkSakAdibhAvAnAm / liGgAdibhedataH khalu vakSye kiJcit samAsena / 1 // bAlaH pazyati liGgaM madhyamabuddhirvicArayati vRttam / AgamatattvaM tu budhaH parIkSate sarvayatnena // 2 // | bAlo hyasadArambho madhyamabuddhistu madhyamAcAraH / jJeya iha tattvamArge budhastu mArgAnusArI yH||3|| bAhya liGgamasAraM tatpratibaddhAna dhrmnisspttiH| dhArayati kAryavazato yasmAcca viDambako'pyetat // 4 // | bAhyagranthatyAgAnna cAru nanvatra tditrsyaapi| kaJcukamAtratyAgAnna hi bhujago nirviSo bhavati // 5 // II mithyAcAraphalamidaM hyaparairapi gItamazubhabhAvasya / sUtre'pyavikalametatproktamamedhyotkarasyApi // 6 // vRttaM cAritraM khalvasadArambhavinivRttimat tacca / sadanuSThAnaM proktaM kArya hetUpacAreNa // 7 // parizuddhamidaM niyamAdAntarapariNAmataH suprishuddhaat|anydto'nysmaadpi budhavijJeyaM tvcaarutyaa|8| | gurudoSArambhitayA lavakaraNayatnato nipuNadhIbhiH / sannindAdezca tathA jJAyata etanniyogena // 9 // SARKAR +A5 Jain Education intenanomal For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 *% // 3 // zrIpoDazaka prkrnnm|| prathama dharmaparIkSaka svarUpapojazakam / / // 37 // %%A4%9c AgamatattvaM jJeyaM tad dRSTeSTAviruddhavAkyatayA / utsargAdisamanvitamalamaidamparyazuddhaM ca // 10 // AtmA'sti sa pariNAmI baddhaH satkarmaNA vicitreNa / muktazca tadviyogAddhiMsAhiMsAdi tddhetuH|| 11 // paralokavidhau mAnaM vacanaM tadatIndriyArthadRvyaktam |srvmidmnaadi syAdaidamparyasya shuddhiriti||12|| bAlAdibhAvamevaM samyaga vijJAya dehinAM guruNA / saddharmadezanA'pi hi karttavyA tadanusAreNa // 13 // yadbhASitaM munIndraiH pApaM khalu dezanA prsthaane| unmArganayanametad bhavagahane dAruNavipAkam // 14 // hitamapi vAyorauSadhamahitaM tat zleSmaNo ythaa'tyntm| saddharmadezanauSadhamevaM bAlAdyapekSamiti // 15 // etadvijJAyaivaM yathocitaM shuddhbhaavsnpnnH| vidhivadiha yaH prayur3e karotyasau niyamato bodhim // 16 // 2 bAlAdInAmeSAM yathocitaM tadvido vidhirgItaH / saddharmadezanAyAmayamiha siddhaanttttvjnyaiH||1|| | bAhyacaraNapradhAnA karttavyA dezaneha baalsy| svayamapi ca tadAcArastadagrato niyamataH sevyH||2|| samyag locavidhAnaM hyanupAnatkatvamatha dharA shyyaa| praharadvayaM rajanyAH svApaH zItoSNasahanaM ca // 3 // SaSThASTamAdirUpaM citraM bAhyaM tapo mahAkaSTam / alpopakaraNasandhAraNaM ca tacchaddhatA caiva // 4 // // 37 // Jain Education in For Personal & Private Use Only IRTww.jainelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 5*5*SABSCASH gurvI piDavizuddhizcitrA dravyAdyabhigrahAzcaiva / vikRtInAM santyAgastathaikasikthAdipAraNakam // 5 // aniyatavihArakalpaH kAyotsargAdikaraNamanizaM c| ityAdi bAhyamuccaiH kathanIyaM bhavati bAlasya // 6 // madhyamabuddhestvIryAsamitiprabhRti trikottiprishuddhm|aadyntmdhyyogairhitdN khalu saadhusdvRttm||7|| aSTau sAdhubhiranizaM mAtara iva maatrHprvcnsy| niyamena na moktavyAH paramaM klyaannmicchdbhiH||8|| etatsacivasya sadAsAdhorniyamAnna bhavabhayaM bhvti|bhvti ca hitamatyantaM phaladaM vidhinAgamagrahaNam 9 gurupAratantryameva ca tadbahumAnAtsadAzayAnugatam / paramaguruprApteriha bIjaM tasmAcca mokSa iti // 10 // ityAdi sAdhuvRttaM madhyamabuddheH sadA samAkhyeyam / AgamatattvaM tu paraM budhasya bhAvapradhAnaM tu // 11 // vacanArAdhanayA khala dharmastadvAdhayA tvadharma iti / idamatra dharmaguhyaM sarvasvaM caitadevAsya // 12 // PI yasmAt pravartakaM bhuvi nivartakaM cAntarAtmano vacanam / dharmazcaitatsaMstho maunIndraM caitadiha paramam // 1 // asmin hRdayasthesati hRdayasthastattvatomunIndra iti| hRdayasthite ca tasminniyamAtsarvArthasAMsaddhiH 14|| cintAmaNiH paro'sau tenaiva bhavati smrsaapttiH| saiSeha yogimAtA nirvANaphalapradA proktA // 15 // ANSARKARISESSSSSS Jain Education in For Personal & Private Lise Only IC ww.jainelibrary.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM hai| iti yaH kathayati dharma vijnyaayaucityyogmnghmtiH|jnyti sa enamatulaM zrotRSu nirvANaphaladamalam16/ zrISoDazaka 3 asya svalakSaNamidaMdharmasya budhaiH sadaiva vijnyym|srvaagmprishuddhN ydaadimdhyaantklyaannm|1| dhrmkhlprkrnnm|| kSaNaSoDadharmazcittaprabhavo yataH kriyA'dhikaraNAzrayaM kAryam / malavigamenaitat khalu puSTayAdimadeSa vijnyyH||2|| PL: zakam // // 38 // rAgAdayo malAHkhalvAgamasadyogato vigama eSAm / tadayaM kriyA'ta eva hi puSTiH zuddhizca cittsy||3|| puSTiH puNyopacayaHzuddhiH pApakSayeNa nirmltaa| anubandhini dvaye'smin krameNa muktiH parA jnyeyaa||4|| na praNidhAnAdyAzayasaMvidvyatirekato'nubandhi(ndhye) tt| bhinnagranthenirmalabodhavataH syAdiyaM ca praa|| prnnidhiprvRttivighnjysiddhiviniyogbhedtHpraayH|dhrm rAkhyAtaHzubhAzayaH paJcadhA'tra vidhau||6|| praNidhAnaM tatsamaye sthitimat tadadhaH kRpAnugaM caiv| niravadyavastuviSayaM parArthaniSpattisAraM ca // 7 // tatraiva tu pravRttiH shubhsaaropaaysnggtaa'tyntm| adhikRtayatnAtizayAdautsukyavivarjitA caiv||8|| vighnajayastrividhaH khala vijJeyo hiinmdhymotkRssttH|maarg iha knnttkjvrmaahjysmHprvRttiphlH|9| | siddhistattaddharmasthAnAvAptiriha tAttvikI jnyeyaa|adhik vinayAdiyutA hIne ca dayAdiguNasArA // 10 // M // 38 // Jain Education in For Personal & Private Lise Only DAlww.jainelibrary.org Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T+ R att siddhezcottarakArya viniyogo'vandhyametadetasmin |stynvysmpttyaa sundaramiti tat paraM yaavt||11|| AzayabhedA ete sarve'pi hi tttvto'vgntvyaaH| bhAvo'yamanena vinA ceSTA dravyakriyA tucchA // 12 // asmAcca sAnubandhAcchuddhayanto'vApyate drutaM krmshH| etadiha dharmatattvaM paramo yogo vimuktirsH||13|| amRtarasAsvAdajJaH kubhaktarasalAlito'pi bahukAlam / tyaktvA tatkSaNamenaM vAJchatyuccairamRtameva // 14 // evaM tvapUrvakaraNAt samyaktvAmRtarasajJa iha jiivH|cirkaalaasevitmpi na jAtu bahu manyate pApam 15 yadyapi karmaniyogAt karoti tat tadapi bhAvazUnyamalam / ata eva dharmayogAt kSipraMtatsiddhimApnoti 16 4siddhasya cAsya samyag liGgAnyatAni dhrmtttvsy|vihitaani tattvavidbhiHsukhAvabodhAya bhavyAnAm 1 | audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodhaH / liGgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 2 // PI audArya kArpaNyatyAgAdvijJeyamAzayamahattvam / gurudInAdiSvaucittyavRtti kArye tadatyantam // 3 // | dAkSiNyaM parakRtyeSvapi yogaparaH zubhAzayo jnyeyH| gAmbhIryadhairyasacivo mAtsaryavighAtakRt paramaH // 4 // pApajugupsA tu tathA samyakparizuddhacetasA satatam |paapodvego'krnnN tadacintA cetynukrmtH||5|| EACADA Jain Education in I I For Personal & Private Use Only Diww.jainelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // zrISoDazaka akaraNam // // 39 // Jain Education I 78 // 7 // nirmalabodho'pyevaM zuzrUSAbhAvasambhavo jJeyaH / zamagarbhazAstrayogAt shrutcintaabhaavnaasaarH|| 6 // yuktaM janapriyatvaM zuddhaM taddharmasiddhiphaladamalam / dharmaprazaMsanAderbIjAdhAnAdibhAvena Arogye sati yadvad vyAdhivikArA bhavanti no puMsAm / tadvaddharmArogye pApavikArA api jJeyAH // 8 // tannAsya viSayatRSNA prabhavatyuccairna dRSTisammohaH / arucirna dharmapathye na ca pApA krodhakaNDUtiH // 9 // gamyAgamyavibhAgaM tyaktvA sarvatra varttate jantuH / viSayeSvavitRptAtmA yato bhRzaM viSayatRSNeyam // 10 // guNatastulye tattve saMjJAbhedAgamAnyathAdRSTiH / bhavati yato'sAvadhamo doSaH khalu dRSTisaMmohaH // 11 // dharmazravaNe'vajJA tattvarasAsvAdavimukhatA caiva / dhArmikasattvAsaktizca dharmapathye'rucerliGgam // 12 // satyetaradoSazrutibhAvAdantarbahizca yat sphuraNam | avicArya kAryatattvaM taccihnaM krodhakaNDUteH // 13 // ete pApavikArA na prabhavantyasya dhImataH satatam / dharmAmRtaprabhAvAd bhavanti maitryAdayazca guNAH // 14 // parahitacintA maitrI paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTirmuditA paradoSopekSaNamupekSA // 15 // etajjinapraNItaM liGgaM khalu dharmasiddhimajjantoH / puNyAdisiddhisiddheH siddhaM saddhetubhAvena // 16 // For Personal & Private Use Only // caturtha dharmasiddhi liGgaSoDa zakam // // 39 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 evaM siddhe dharme sAmAnyeneha liGgasaMyukte / niyamena bhavati puMsAM lokottrtttvsmpraaptiH||1|| AdyaM bhAvArogyaM bIjaM caiSA parasya tasyaiva / adhikAriNo niyogAccarama iyaM pudgalAvaH // 2 // sabhavati kAlAdevaprAdhAnyena sukRtaadibhaave'pi|jvrshmnaussdhsmyvditi samayavido vidunipuNam 3 nAgamavacanaM tadadhaHsamyakpariNamati niyama esso'tr| zamanIyamivAbhinave jvarodaye'kAla itikRtvA4 AgamadIpe'dhyAropamaNDalaM tattvato'sadeva tthaa| pazyantyapavAdAtmakamaviSaya iha mnddhiinynaaH||5|| tata evAvidhisevA dAnAdau tatprasiddhaphala eva / tattatvadRzAmeSA pApA kathamanyathA bhavati ? // 6 // yeSAmeSA teSAmAgamavacanaM na pariNataM samyak / amRtarasAsvAdajJaH ko nAma viSe pravarteta ? // 7 // tasmAcarame niyamAdAgamavacanamiha pudgalAvarte / pariNamati tattvataH khalu sa cAdhikArI bhvtysyaaH|8| AgamavacanapariNatirbhavarogasadauSadhaM yadanapAyam / tadiha paraH sadbodhaH sadanuSThAnasya heturiti||9|| dazasaMjJAviSkambhaNayoge satyavikalaM hyado bhvti| parahitaniratasya sadA gambhIrodArabhAvasya // 10 // sarvajJavacanamAgamavacanaM yat pariNate tatastasmin / nAsulabhamidaM sarva hyubhayamalaparikSayAt puMsAm 11 For Persons & Private Use Only Jan Education in marw.jainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThaM jinabhavanakAraNavidhi SoDazakam / // 40 // // 3 // || vidhisevA dAnAdau sUtrAnugatA tu sA niyogena / gurupAratantryayogAdaucityAccaiva sarvatra // 12 // zrISoDazakA nyAyAttaM svalpamapi hi bhRtyAttaduparodhato mhaadaanm| dInatapasvyAdau gurvanujJayA daanmnyttu||13|| | prakaraNam // devaguNaparijJAnAttadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA / syAdAdarAdiyuktaM yattaddevArcanaM ceSTam // 14 // evaM gurusevAdi ca kAle sdyogvighnvrjnyaa| ityAdikRtyakaraNaM lokottrtttvsmpraaptiH|| 15 // itaretarasApekSA tveSA punarAptavacanapariNatyA / bhavati yathoditanItyA puMsAM puNyAnubhAvena // 16 // 6 asyAMsatyAM niyamAda vidhivjinbhvnkaarnnvidhaanm| sidhyati paramaphalamalaM hyadhikAryArambhakatvena nyAyArjitavittezo matimAn sphItAzayaH sadAcAraH / gurvAdimato jinabhavanakAraNasyAdhikArIti 2 | kAraNavidhAnametacchuddhA bhUmirdalaM ca dAdi / bhRtakAnatisandhAnaM svAzayavRddhiH samAsena // 3 // | zuddhA tu vAstuvidyAvihitA sanyAyatazca yopaattaa| na paropatApahetuzca sA jinendraiHsmaakhyaataa||4|| zAstrabahumAnataH khalu sacceSTAtazca dhrmnisspttiH| parapIDAtyAgena ca viparyayAt pApasiddhiriva // 5 // tatrAsanno'pi jano'sambandhyapi daanmaanstkaaraiH| kuzalAzayavAn kAryo niyamAdbodhyaGgamayamasya / 6 / // 4 Jain Education inte For Personal & Private Use Only mmww.jainelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAACHER dalamiSTakAdi tadapi ca zuddhaM tatkArivargataH krItam / ucitakrayeNa yatsyAdAnItaM caiva vidhinAtu // 7 // dAvapi cazuddhamiha yan nAnItaM devtaadyupvnaadeH| praguNaM sAravadabhinavamuccaimranthyAdirahitaM ca // 8 // | sarvatra zakunapUrva grahaNAdAvatra vartitavyamiti / pUrNakalazAdirUpazcittotsAhAnugaH zakunaH // 9 // bhRtakA apikarttavyA yaiha viziSTAHsvabhAvataH kecit| yUyamapi goSThikA iha vacanena sukhaM tu testhApyAH atisandhAnaM caiSAM kartavyaM na khalu dhamitrANAm / na vyAjAdiha dharmo bhavati tu zuddhAzayAdeva // 11 // | devoddezenaitad gRhiNAM kartavyamityalaM zuddhaH / anidAnaH khalu bhAvaH svAzaya iti gIyate tjjnyaiH||12|| pratidivasamasya vRddhiH kRtaakRtprtyupekssnnvidhaanaat| evamidaM kriyamANaM zastamiha nidarzitaM samaye etadiha bhAvayajJaH sadgRhiNo janmaphalamidaM paramam / abhyudayAvyucchittyA niyamAdapavargabIjamiti | deyaM tu na sAdhubhyastiSThanti yathA ca te tathA kaarym| akSayanIvyA hyevaM jJeyamidaM vNshtrkaannddm||15|| yatanAto na ca hiMsA yasmAdeSaiva tnnivRttiphlaa|tddhiknivRttibhaavaadvihitmto'dussttmetditi||16|| 7 jinabhavane tadvimbaM kArayitavyaM drutaM tu buddhimtaa| sAdhiSThAnaM hyevaM tadbhavanaM vRddhimad bhvti||1|| *HANKAR Jain Education Internationa For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM jinabimbanirmA| pnnvidhipoddshkm| // 3 // jinabimbakAraNavidhiH kAle pUjApurassaraM krtuH| vibhavocitamUlyArpaNamanaghasya zubhena bhAvena // 2 // zrISoDazaka nArpaNamitarasya tathA yuktyA vaktavyameva muulymiti|kaale cadAnamucitaM zubhabhAvenaiva vidhipuurvm||3|| prakaraNam // cittavinAzo naivaM prAyaH saJjAyate dvayorapi hi / asmin vyatikara eSa pratiSiddho dharmatattvajJaiH // 4 // // 41 // eSa dvayorapi mahAn vishissttkaaryprsaadhktven| sambandha iha kSuNNaM na mithaH santaH prazaMsanti // 5 // yAvantaH paritoSAH kArayitustatsamudbhavAH kecit| tabimbakAraNAnIha tasya tAvanti tattvena // 6 // aprItirapi ca tasmin bhagavati paramArthanItito jnyeyaa| sarvApAyanimittaM hyeSA pApA na krttvyaa||7|| adhikaguNasthairniyamAt kArayitavyaM svdau<Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Int 83 AgamatantraH satataM tadvadbhaktyAdiliGgasaMsiddhaH / ceSTAyAM tatsmRtimAn zastaH khalvAzayavizeSaH // 13 // evaMvidhena yadvimbakAraNaM tadvadanti samayavidaH / lokottaramanyadato laukikamabhyudayasAraM ca // 14 // lokottaraM tu nirvANasAdhakaM paramaphalamihAzritya / abhyudayo'pi hi paramo bhavati tvatrAnuSaGgeNa // 15 // kRSikaraNa iva paLAlaM niyamAdatrAnuSaGgiko'bhyudayaH / phalamiha dhAnyAvAptiH paramaM nirvvANamiva bimbAt 8 niSpannasyaivaM khalu jinabimbasyoditA pratiSThA''zu / dazadivasAbhyantarataH sA ca trividhA samAsena 1 vyaktyAkhyA khalvekA kSetrAkhyA cAparA mahAkhyA ca / yastIrthakRdyadA kila tasya tadA''dyeti samayavidaH 2 RSabhAdyAnAM tu tathA sarveSAmeva madhyamA jJeyA / saptatyadhikazatasya tu carameha mahApratiSThate // 3 // bhavati ca khalu pratiSThA nijabhAvasyaiva devatoddezAt / svAtmanyeva paraM yat sthApanamiha vacananItyoccaiH // 4 // bIjamidaM paramaM yat paramAyA eva samarasApatteH / sthApyena tadapi mukhyA hantaiSaiveti vijJeyA // 5 // muktyAdau tattvena pratiSThitAyA na devatAyAstu / sthApye na ca mukhyeyaM tadadhiSThAnAdyabhAvena // 6 // ijyAderna ca tasyA upakAraH kazcidatra mukhya iti / tattattvakalpanaiSA bAlakrIDAsamA bhavati // 7 // 1 For Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // zrISoDazaka prakaraNam // // 42 // aSTamaMjinabimbapratichASoDazakam // bhAvarasendrAttu tato mahodayAjIvatAsva(mra)rUpasyA kAlena bhavati paramA'pratibaddhA siddhkaanycntaa|| vacanAnalakriyAtaH karmendhanadAhato ytshcaissaa| itikartavyatayA'taH saphalaiSA'pyatra bhaavvidhau||9|| eSA ca lokasiddhA ziSTajanApekSayA'khilaiveti / prAyo nAnAtvaM punariha mantragataM budhAH praahuH||10|| AvAhanAdi sarva vAyukumArAdigAcaraM cAtra / sammArjanAdisiddhayai karttavyaM mantrapUrva tu // 11 // nyAsasamaye tu samyak siddhaanusmrnnpuurvkmsnggm| siddhau tatsthApanamiva karttavyaM sthApanaM manasA / 12 / bIjanyAsaH so'yaM muktau bhAvavinivezataH prmH| sakalAvaJcakayogaprAptiphalo'bhyudayasacivazca 13 lavamAtramayaM niyamAducitocitabhAvavRddhikaraNena / kSAntyAdiyutaimaitryAdisaGgataibRMhaNIya iti // 14 // nirapAyaH siddhArthaH svAtmastho mantrarADasaGgazca / Anando brahmarasazcintyastattvajJamuSTiriyam // 15 // aSTau divasAn yAvat pUjA'vicchedato'sya krttvyaa| dAnaM ca yathAvibhavaM dAtavyaM srvsttvebhyH||16|| 9snAnavilepanasusugandhipuSpadhUpAdibhiH zubhaiH kaantm| vibhavAnusArato yat kAle niyataM vidhAnena / anupakRtaparahitarataH zivadastridazezapUjito bhgvaan|puujyohitkaamaanaamitibhktyaa pUjanaM pUjA / 2 / *ASIAS // 42 Jain Education Inte For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Inte 85 // 3 // paJcopacArayuktA kAciccASTopacArayuktA syAt / RddhivizeSAdanyA proktA sarvopacAreti nyAyArjitena parizodhitena vittena niravazeSeNa / karttavyA buddhimatA prayuktasatsiddhiyogena // 4 // zucinA''tmasaMyamaparaM sitazubhavastreNa vacanasAreNa / AzaMsArahitena ca tathA tathA bhAvavRddhayoccaiH / 5 / piNDakriyAguNagatairgambhIrairvividhavarNasaMyuktaiH / AzayavizuddhijanakaiH saMvegaparAyaNaiH puNyaiH // 6 // pApanivedana garbhaiH praNidhAna purassarairvicitrArtheH / askhalitAdiguNayutaiH stotraizca mahAmatiprathitaiH // 7 // zubhabhAvArthaM pUjA stotrebhyaH sa ca paraH zubho bhvti| sadbhUtaguNotkIrttanasaMvegAt samarasApattyA // 8 // kAyAdiyogasArA trividhA tacchruddhathupAttavittena / yA taticArarahitA sA paramA'nye tu samayavidaH // 9 // vighnopazamanyAdyA gItA'bhyudayaprasAdhanI cAnyA / nirvANa sAdhanIti ca phaladA tu yathArthasaMjJAbhiH / 10 pravaraM puSpAdi sadA cAdyAyAM sevate tu taddAtA / Anayati cAnyato'pi hi niyamAdeva dvitIyAyAm 11 trailokyasundaraM yat manasA''pAdayati tattu caramAyAm / akhilaguNAdhikasadyoga sArasadbrahmayAgaparaH 12 nAnAdau kAyavadho na copakAro jinasya kazcidapi / kRtakRtyazca sa bhagavAn vyarthA pUjeti mugdhamatiH For Personal & Private Use Only v.jainelibrary.org Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // zrISoDazaka prakaraNam // 86 kUpodAharaNAdiha kAyavadho'pi guNavAn mato gRhinnH|mntraaderiv ca tatastadanupakAre'pi phalabhAvaH14 dazamaM sadakRtakRtyatvAdeva catatpUjA phalavatI gunnotkrssaat| tasmAdavyartheSA''rambhavato'nyatra vimldhiyH||15|| nuSThAnameda pUjAphala 2 iti jinapUjAM dhanyaHzRNvan kurvastadocitAM niyamAt / bhavavirahakAraNaM khalu sadanuSThAnaM drutaM lbhte|16 vicAraSo10 sadanuSThAnamataH khalu bIjanyAsAt prshaantvaahityaa|snyjaayte niyogAt puMsAM punnyodyshaaym|1|| Dazakam // tatprItibhaktivacanAsaGgopadadaM caturvidhaM gItam / tattvAbhijJaiH paramapadasAdhanaM sarvamevaitat // 2 // yatrAdaro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati krtuH| zeSatyAgena karoti yacca tat prItyanuSThAnam // 3 // ra gauravavizeSayogAd buddhimato ydvishuddhtryogm| kriyayetaratulyamapi jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // 4 // atyantavallabhAkhalu patnI taddhitA cjnniiti|tulympi kRtyamanayojJAtaM syAt priitibhktigtm||5|| vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucityayogato yA tu| vacanAnuSThAnamidaM cAritravato niyogena // 6 // yattvabhyAsAtizayAt sAtmIbhUtameva ceSTyate sdbhiH| tadasaGgAnuSThAnaM bhavati tvetattadAvedhAt // 7 // | cakrabhramaNaM daNDAt tadabhAve caiva yat paraM bhavati / vacanAsaGgAnuSThAnayostu tajjJApakaM jJeyam // 8 // // 43 // Jain Education 1 1 For Personal & Private Use Only Miww.jainelibrary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OMOMAMGARA%AR abhyudayaphale cAye niHzreyasasAdhane tathA carame / etadanuSThAnAnAM vijJeye iha gatApAye // 9 // upakAryapakArivipAkavacanadharmottarA matA kssaantiH| Adyadvaye tribhedA caramadvitaye dvibhedeti // 10 // caramAdyAyAM sUkSmA aticArAHprAyazo'tiviralAzca / Adyatraye tvamI syuH sthUlAzca tathA ghanAzcaiva / 11 zrutamayamAtrApohAccintAmayabhAvanAmaye bhavataH / jJAne pare yathArha gurubhaktividhAnasalliGge // 12 // udakapayo'mRtakalpaM puMsAMsajjJAnamevamAkhyAtam / vidhiyatnavattu gurubhirviSayatRDapahAri niyamena // 13 // zRNvannapi siddhAntaM viSayapipAsAtirekataH paapH| prApnoti na saMvegaM tadA'pi yaH so'cikitsya iti 14 naivaMvidhasya zastaM maNDalyupavezanapradAnamapi / kurvannetad gururapi tadadhikadoSo'vagantavyaH // 15 // yaHzRNvan saMvegaM gacchati tasyAdyamiha mataM jnyaanm| gurubhaktyAdividhAnAt kAraNametad dvysyessttm|| 16 // | 11zuzraSA cehAyaM likhala varNayanti vidvaaNsH| tadabhAve'pi shraavnnmsiraa'vnikpkhnnsmm||1|| zuzrUSA'pi dvividhA parametarabhedato budhairuktaa| paramA kSayopazamataH paramAcchravaNAdisiddhiphalA // 2 // yUno vaidagdhyavataH kAntAyuktasya kAmino'pi dRDham / kinnarageyazravaNAdadhiko dharmazrutau raamH||3|| Jain Education Intel For Personal & Private Lise Only ANDr.jainelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 // 3 // zrISoDazakA prakaraNam // 4 ekAdazaMzu tajJAnaliSoDaza kam // / // 44 // RECENTRACT gurubhaktiH paramA'syAM vidhau prayatnastathA''dRtiH krnne|sdgrnthaaptiHshrvnnN tattvAbhinivezaparamaphalam | viparItA tvitarA syAtprAyo'naya dehinAM saatu|yaa suptanRpakathAnakazuzrUSAvat sthitA loke / / UhAdirahitamAdyaM tadyuktaM madhyamaM bhavejjJAnam / caramaM hitakaraNaphalaM viparyayo mohato'nya iti // 6 // vAkyArthamAtraviSayaM kosstthkgtbiijsnnibhNjnyaanm|shrutmymih vijJeyaM mithyA'bhinivezarahitamalam yattu mhaavaakyaarthjmtisuukssmsuyukticintyopetm| udaka iva tailabindurvisarpicintAmayaM tatsyAt 8 aidamparyagataM yadvidhyAdau ytnvttthaivoccaiH| etattu bhAvanAmayamazuddhasadratnadIptisamam // 9 // Adya iha manAkpuMsastadrAgAddarzanagraho bhvti| na bhavatyasau dvitIye cintAyogAt kdaacidpi||10|| cAricarakasaJjIva(vi)nyacarakacAraNavidhAnatazcarame / sarvatra hitA vRttirgAmbhIryAtsamarasApattyA // 11 // gurvAdivinayarahitasya yastu mithyaatvdosstovcnaat| dIpa iva maNDalagato bodhaHsa viparyayaH pApaH 12 daNDIkhaNDanivasanaM bhasmAdivibhUSitaM satAM shocym| pazyatyAtmAnamalaM grahI narendrAdapi hyadhikam 13 mohavikArasametaH pshytyaatmaanmevmkRtaarthm| tadvyatyayaliGgarataM kRtArthamiti tadgrahAdeva // 14 // % AGAR Jan Educator For Persons & Private Lise Only Kiliw.jainelibrary.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanayogAjjJAnaM tad granthibhedataH paramam / so'pUrvakaraNataH syAjjJeyaM lokottaraM tacca / 15 / * lokottarasya tasmAnmahAnubhAvasya zAntacittasya / aucityavato jJAnaM zeSasya viparyayo jnyeyH||16|| | 12 12asminsati dIkSAyA adhikArI tattvatobhavati sttvH| itarasya punardIkSA vasantanRpasannibhA jJeyA? PI zreyodAnAdazivakSapaNAcca satAM mateha dIkSeti / sA jJAnino niyogAd yathoditasyaiva sAdhvIti // 2 // | 4 yo niranubandhadoSAcchAddho'nAbhogavAn vRjinabhIruH / gurubhakto graharahitaHso'pi jJAnyeva tatphalataH3 | | cakSuSmAnekaH syaadndho'nystnmtaanuvRttiprH| gantArau gantavyaM prApnuta etau yugapadeva // 4 // hai| yasyAsti saskriyAyAmitthaM saamrthyyogytaa'viklaa|gurubhaavprtibndhaaddiikssocit eva so'pi kila5 | | deyA'smai vidhipUrva samyaktantrAnusArato diikssaa| nirvANabIjameSetyaniSTaphaladA'nyathA'tyantam // 6 // hai dezasamagrAkhyeyaM viratiAso'tra tadvati ca samyak / tannAmAdisthApanamavidrutaM svguruyojntH||7|| nAmanimittaM tattvaM tathA tathA coddhRtaM purA yadiha / tatsthApanA tu dIkSA tattvenAnyastadupacAraH // 8 // kIrtyArogyadhruvapadasamprApteH sUcakAni niyamena / nAmAdInyAcAryA vadanti tatteSu yatitavyam // 9 // Jain Education in For Personal & Private Use Only DTww.jainelibrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ||3||18ttsNskaaraadessaa dIkSA sampadyate mahApuMsaH / pApaviSApagamAt khalu samyaggurudhAraNAyogAt // 10 // zrISoDazaka 1 sampannAyAM cAsyAM liGgaM vyAvarNayanti samayavidaH / dharmaikaniSThataiva hi zeSatyAgena vidhipUrvam // 11 // prkrnnm|| vacanakSAntirihAdau dharmakSAntyAdisAdhanaM bhvti|shuddhN ca tapo niyamAdyamazca satyaM ca zaucaMca // 12 // // 45 // AkiJcanyaM mukhyaM brahmApi paraMsadAgamavizuddham / sarvaM zuklamidaM khalu niyamAtsaMvatsarAdUrdhvam // 13 // dhyAnAdhyayanAbhiratiH prathamaM pazcAttu bhavati tnmytaa| sUkSmArthAlocanayA saMvegaH sparzayogazca // 14 // 18| sparzastattattvAptiH saMvedanamAtramaviditaM tvanyat / vandhyamapi syAdetatsparzastvakSepatatphaladaH // 15 // | vyAdhyabhibhUto yadvanniviNNastena takriyAM ytnaat|smykkroti tadvaddIkSita iva sAdhusacceSTAm // 16 // | 13 guruvinayaHsvAdhyAyo yogAbhyAsaH parArthakaraNaM ca / itikarttavyatayA saha vijJeyA sAdhusacceSTA // 1 // aucityAd guruvRttirbahumAnastatkRtajJatAcittam / AjJAyogastatsatyakaraNatA ceti guruvinayaH // 2 // yattu khalu vAcanAderAsevanamatra bhavati vidhipUrvam |dhrmkthaantN kramazastatsvAdhyAyo vinirdissttH||3|| sthAnorNAlambanatadanyayogaparibhAvanaM smyk| paratattvayojanamalaM yogAbhyAsa iti tattvavidaH // 4 // // dvAdazaM dIkSAdhikArisvarUpaSoDazakam // NAGAR // 45 // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 5+ COACC5455 91 vihitAnuSThAnaparasya tattvato yogazuddhisacivasya / bhikSATanAdi sarva parArthakaraNaM yate yam // 5 // sarvatrAnAkulatA yatibhAvAvyayaparA samAsena / kAlAdigrahaNavidhau kriyotakarttavyatA bhavati // 6 // iti ceSTAvata uccairvizuddhabhAvasya sadyateH kssiprm| maitrIkaruNAmuditopekSAH kila siddhimupayAnti // 7 // etAzcaturvidhAH khalu bhavanti sAmAnyatazcatasro'pi / etadbhAvapariNatAvante muktirna tatraitAH // 8 // upakArisvajanetarasAmAnyagatA caturvidhA maitrI / mohA'sukhasaMvegA'nyahitayutA caiva krunneti||9|| sukhamAtre saddhetAvanubandhayute pare ca muditA tu / karuNAnubandhanirvedatattvasArA hyupekSeti // 10 // etAHkhalvAbhyAsAt krameNa vacanAnusAriNAM puNsaam| sadvRttAnAM satataM zrAddhAnAM prinnmntyuccaiH||11|| etadrahitaM tu tathA tattvAbhyAsAtparArthakAryeva / sadbodhamAtrameva hi cittaM niSpannayogAnAm // 12 // abhyAso'pi prAyaH prabhUtajanmAnugobhavati shuddhH|kulyogyaadiinaamih tanmUlAdhAnayuktAnAm // 13 // avirAdhanayA yatate yastasyAyamiha siddhimupyaati| guruvinayaH zrutagarbho mUlaM cAsyA api jnyeyH||14|| siddhAntakathA satsaGgamazca mRtyuparibhAvanaM caiva / duSkRtasukRtavipAkAlocanamatha mUlamasyApi // 15 // Jain Education in For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 46 // // 3 // etasmin khalu yalo viduSA samyak sadaiva krttvyH|aamuulmidN paramaM sarvasya hi yogmaargsy||16|| caturdazaMyozrISoDazaka gamedacitta14 sAlambano nirAlambanazca yogaH paro dvidhA jJeyaH / jinarUpadhyAnaM khlvaadystttttvgstvprH||1|| prakaraNam // dossaadiassttpRthgjncitttyaagaadyogikulcittyogen| jinarUpaM dhyAtavyaM yogavidhAvanyathA doSaH // 2 // svarUpapokhedodvegakSepotthAnabhrAntyanyamudrugAsaGgaiH / yuktAni hi cittAni prabandhato varjayenmatimAn // 3 // Dazakam // khede dADhAbhAvAnna praNidhAnamiha sundaraM bhavati / etacceha pravaraM kRSikarmaNi salilavajjJeyam // 4 // udvege vidveSAdviSTisamaM karaNamasya pApena / yogikulajanmabAdhakamalametattadvidAmiSTam // 5 // 18 kSepe'pi cAprabandhAdiSTaphalasamRddhaye na jAtvetat / nA'sakRdutpATanataHzAlirapi phalAvahaH puNsH||6|| utthAne nirvedAt karaNamakaraNodayaM sadaivAsya / atyAgatyAgocitametattu khasamaye'pi matam // 7 // | bhrAntau vibhramayogAnna hi saMskAraH kRtetraadigtH| tadabhAve tatkaraNaMprakrAntavirodhyaniSTaphalam // 8 // anyamudi tatra rAgAt tadanAdaratA'rthato mhaapaayaa| sarvAnarthanimittaM mudviSayAGgAravRSTyAbhA // 9 // | 6 ruji nijajAtyucchedAt karaNamapi hi neSTasiddhaye niyamAt / asyetyananuSThAnaM tenaitadvandhyaphalameva / 10 / // 46 // Jain Education For Personal & Private Lise Only W ww.jainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 S AsaGge'pyavidhAnAdasaGgasaktyucitamityaphalametat / bhavatISTaphalamuccaistadapyasaGgaM yataH paramam // 11 // | etaddoSavimuktaM zAntodAttAdibhAvasaMyuktam / satataM parArthaniyataM saklezavivarjitaM caiva // 12 // susvapnadarzanaparaM samullasadguNagaNaughamatyantam / kalpatarubIjakalpaM zubhodayaM yoginAM cittam // 13 // || evaMvidhamiha cittaM bhavati prAyaHpravRttacakrasya / dhyAnamapi zastamasya tvadhikRtamityAhurAcAryA // 14 // | zuddhe viviktadeze samyakasaMyamitakAyayogasya / kAyotsargeNa dRDhaM yadvA paryaGkabandhena // 15 // hai| sAdhvAgamAnusArAcceto vinyasya bhagavati vizuddham / sparzAvedhAttatsiddhayogisaMsmaraNayogena // 16 // | 15sarvajagadvitamanupamamAtizayasandohamRddhisaMyuktam / dhyeyaM jinendrarUpaM sadasi gadattatparaM caiva // 1 // | siMhAsanopaviSTaM chtrtryklppaadpsyaadhH| sattvArthasampravRttaM dezanayA kAntamatyantam // 2 // | AdhInAM paramauSadhamavyAhatamakhilasampadAM bIjam / cakrAdilakSaNayutaM sarvottamapuNyanirmANam // 3 // nirvANasAdhanaM bhuvi bhavyAnAmayyamatulamAhAtmyam / surasiddhayogivanyaM vareNyazabdAbhidheyaM ca // 4 // pariNata etasmin sati saddhyAne kSINakilbiSo jiivH| nirvANapadAsannaHzuklAbhogo vigatamohaH 5 SAGARGAAKAAGAR HOCKHOSHISAICHIRISHA Jain Education For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // caramAvaJcakayogAt prAtibhasaJjAtatattvasaMdRSTiH / idamaparaM tattvaM tadyadvazatastvatyato'pyanyat // 6 // paJcadazaMdhyezrISoDazakA tasmin dRSTe dRSTaM tad bhUtaM tat paraM mataM brahma / tadyogAdasyApi hyeSA trailokyasundaratA // 7 // *yavicArAprakaraNam // disvarUpa sAmarthyayogato yA tatra didRkSetyasaGgasaktyADhyA / sA'nAlambanayogaH proktastadarzanaM yAvat // 8 // ssoddshkm| // 47 // | tatrApratiSThito'yaM yataH pravRttazca tattvatastatra / sarvottamAnajaH khala tenAnAlambano gItaH // 9 // drAgasmAttadarzanamiSupAtajJAtamAtrato jJeyam / etacca kevalaM taj jJAnaM yattatparaM jyotiH // 10 // | AtmasthaM trailokyaprakAzakaM niSkriyaM parAnandam / tItAdiparicchedakamalaM dhruvaM ceti samayajJAH // 11 // || etadyogaphalaM tatparAparaM dRzyate paramanena / tattattvaM yad dRSTvA nivartate darzanAkAGkSA // 12 // 18 tanukaraNAdivirahitaMtaccAcintyaguNasamudayaM sUkSmam / trailokyamastakasthaM nivRttajanmAdisaGlezam13 || jyotiH paraM parastAttamaso yadgIyate mhaamunibhiH| AdityavarNamamalaM brahmAdyairakSaraM brahma // 14 // nityaM prakRtiviyuktaM lokAlokAvalokanAbhogam / stimitataraGgodadhisamamavarNamasparzamagurulaghu / 15 | sarvAbAdhArahitaM paramAnandasukhasaGgatamasaGgam / niHzeSakalAtItaM sadAzivAdyAdipadavAcyam // 16 // // 47 // +AA%AA%E4%A4+%* Jan Education in For Persons & Private Lise Only hww.jainelibrary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 16 etad dRSTvA tattvaM paramamanenaiva samarasApattiH / saJjayate'sya paramA paramAnanda iti yaamaahuH|| 1 // saiSA'vidyArahitA'vasthA paramAtmazabdavAcyeti / eSaiva ca vijJeyA rAgAdivivarjitA tathatA // 2 // vaizeSikaguNarahitaH puruSo'syAmeva bhavati tattvena / vidhyAtadIpakalpasya hanta jAtyantarAprApteH // 3 // evaM pazutvavigamo duHkhAnto bhUtavigama ityAdi / anyadapi tantrasiddhaM sarvamavasthAntare'traiva // 4 // pariNAminyAtmani sati tattaddhvanivAcyametadakhilaM syAt / arthAntare ca tattve'vidyAdau vastusatyeva // 5 // tadyogayogyatAyAM citrAyAM caiva nAnyathA niyamAt / paribhAvanIyametadvidvaddhistattvadRSTayoccaiH // 6 // puruSAdvaitaM tu yadA bhavati viziSTamatha ca bodhamAtraM vA / bhavabhavavigamavibhedastadA kathaM yujyate mukhyaH ? 7 agnijalabhUmayo yatparitApakarA bhave'nubhavasiddhAH / rAgAdayazca raudrA asatpravRttyAspadaM loke // 8 // parikalpitA yadi tato na santi tattvena kathamamI syuriti / tanmAtra eva tattve bhavabhavavigamau kathaM yuktau // 9 parikalpanA (lpitA) pi caiSA hanta vikalpAtmikA na sambhavati / tanmAtra eva tattve yadi vA'bhAvo na jAtvasyAH tasmAdyathoktametat tritayaM niyamena dhIdhanaiH pumbhiH / bhavabhavavigamanibandhanamAlocyaM zAntacetobhiH 11 For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 * // 3 // aidamparya zuddhayati yatrAsAvAgamaH suparizuddhaH / tadabhAve taddezaH kazcitsyAdanyathAgrahaNAt // 12 // SoDazaM zrISoDazaka | tatrApi ca na dveSaH kAryoM viSayastu yatnato mRgyH| tasyApi na sadvacanaM sarvaM yatpravacanAdanyat // 13 // | samarasamAprakaraNam // vaprAptyAdi adveSo jijJAsA zuzrUSA shrvnnbodhmiimaaNsaaH| parizuddhA pratipattiH pravRttiraSTAGgikI tattve // 14 // svruupsso||48|| garbhArthaM svalveSAM bhAvAnAM yatnataH samAlocya / puMsA pravartitavyaM kuzale nyAyaH satAmeSaH // 15 // | Dazakam // ete pravacanataH khalu samuddhRtA mandamatihitArthaM tu|aatmaanusmrnnaay ca bhAvA bhavavirahasiddhiphalAH 16/5 dharmazravaNe yatnaH satataM kAryo bhushrutsmiipe| hitakAGgibhirnRsiMhairvacanaM nanu hAribhadramidam // 17 // dharmaparikSASoDazakam // 2 dezanASo0 // 3 dhrmlkssnnsso0||4 dhrmecchulinggsso0||5 lokottaratattvaprAptiSo0 // 6 jinmndirnirmaapnnsso0||7jinbimbnirmaapnnsso0||8prtisstthaasso0||9 puujaasvruupsso0|| 10 puujaaphlsso0|| 11 shrutjnyaanlinggsso0|| 12 diikssaadhikaarisso0|| 13 guruvinysso0|| 14 yogbhedsso0|| 15 dhyeysvruupsso0||16 smrssso|| * * // SoDazakanAmakaM prakaraNaM sampUrNam // // // 48 // Jain Education Intene For Persons & Private Use Only ww.jainelibrary.org Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha shaastrvaartaasmuccyH||4|| hai praNamya paramAtmAnaM vakSyAmi hitkaamyyaa| sattvAnAmalpabuddhInAM zAstravArtAsamuccayam yaM zrutvA sarvazAstreSu praaystttvvinishcyH| jAyate dveSazamanaH svargasiddhisukhAvahaH hai duHkhaM pApAtsukhaM dharmAtsarvazAstreSu sNsthitiH| na karttavyamataH pApaM kartavyo dharmasaJcayaH // 3 hiMsAnRtAdayaH paJca tattvAzraddhAnameva ca / krodhAdayazca catvAra iti pApasya hetavaH viparItAstu dharmasya eta evoditA budhaiH / eteSu satataM yatnaH samyakAryaH sukhaiSiNA sAdhusevA sadA bhaktyA maitrI sattveSu bhaavtH| AtmIyagrahamokSazca dharmahetuprasAdhanam upadezaH zubho nityaM darzanaM dharmacAriNAm / sthAne vinaya ityetatsAdhusevAphalaM mahat maitrI bhAvayato nityaM zubho bhAvaH prajAyate / tato bhAvodakAjantoSAgnirupazAmyati azeSadoSajananI niHzeSaguNaghAtinI / AtmIyagrahamokSeNa tRSNApi vinivartate 00G. COM NiKANAKANHAGRA Jain Education in For Personal & Private Use Only I naw.jainelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 // 4 // zrI kA zAstravArtA smuccyH|| ||prthmH stbkH|| sAmAnyo pdeshvicaarH|| // 49 // evaM guNagaNopeto vizuddhAtmA sthirAzayaH / tattvavidbhiH samAkhyAtaH samyagdharmasya saadhkH||10|| upAdeyazca saMsAre dharma eva budhaiH sadA / vizuddho muktaye sarvaM yato'nyaddaHkhakAraNam // 11 // anityaH priyasaMyoga ihAzokavatsalaH / anityaM yauvanaM cApi kutsitAcaraNAspadam // 12 // anityAH sampadastIvraklezavargasamudbhavAH / anityaM jIvitaM ceha sarvabhAvanibandhanam // 13 // punarjanma punrmRtyuhiinaadisthaansNshryH| punaH punazca yadataH sukhamatra na vidyte| prakRtyasundaraM hyevaM saMsAre sarvameva yat / ato'tra vada kiM yuktA kvacidAsthA vivekinAm // 15 // muktvA dharma jagadvanyamakalakaM snaatnm| parArthasAdhakaM dhIraiH sevitaM shiilshaalibhiH|| yugmm||16|| Aha tatrApi no yuktA yadi smyniruupyte| dharmasyApi zubho yasmAdbandha eva phalaM matam // 17 // na cA''yasasya bandhasya tathA hemamayasya c| phale kazcidvizeSo'sti pAratantryAvizeSataH // 18 // tasmAdadharmavattyAjyo dharmo'pyevaM mumukSubhiH / dharmAdharmakSayAnmuktirmunibhirvarNitA yataH // 19 // | ucyata evamevaitat kintu dharmo dvidhA mataH / saMjJAnayoga evaikastathAnyaH puNyalakSaNaH // 20 // // 49 // Jain Education For Persons & Private Use Only R ow.jainelibrary.org Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FAGANAGAR | jJAnayogastapaH zuddhamAzaMsAdoSavarjitam / abhyAsAtizayAduktaM tadvimukteH prasAdhakam // 21 // dharmastadapi cetsatyaM kiM na bandhaphalaH sa yt| AzaMsAvarjito'nyo'pi kiMnaivaM cenna yattathA // 22 // bhogamuktiphalo dharmaH sa pravRttItarAtmakaH / samyaGgamithyAdirUpazca gItastantrAntareSvapi // 23 // tamantareNa tu tayoH kSayaH kena prasAdhyate / sadA syAnna kadAcidvA yadyahetuka eva saH // 24 // tasmAdavazyameSTavyaH kazciddhetustayoH kSaye / sa eva dharmo vijJeyaH zuddho muktiphalapradaH // 25 // dharmAdharmakSayAnmuktiryaccoktaM muktilakSaNam / heyaM dharma tadAzritya na tu saMjJAnayogakam // 26 // atastatraiva yuktAsthA yadi samyaG nirUpyate / saMsAre sarvamevAnyaddarzitaM duHkhakAraNam // 27 // tasmAcca jAyate muktiryathA mRtyAdivarjitA / tathopariSTAdvakSyAmaH samyakzAstrAnusArataH // 28 // idAnIM tu samAsena zAstrasamyaktvamucyate / kuvAdiyuktyapavyAkhyAnirAsenAvirodhataH // 29 // pRthivyAdimahAbhUtamAtrakAryamidaM jagat / na cAtmAdRSTasadbhAvaM manyante bhUtavAdinaH // 30 // acetanAni bhUtAni na taddharmo na tatphalam / cetanAsti ca yasyeyaM sa evAtmati cApare // 31 // Jain Education install For Personal & Private Use Only Ww.jainelibrary.org Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI zAstravArtA samuccayaH // // 50 // Jain Education Inte 100 // 32 // // 33 // yadIyaM bhUtadharmaH syAtpratyekaM teSu sarvadA / upalabhyeta sattvAdikaThinatvAdayo yathA 'zaktirUpeNa sA teSu sadA'to nopalabhyate / na ca tenApi rUpeNa satyasatyeva cenna tat zakticetanayoraikyaM nAnAtvaM vA'tha sarvathA / aikye sA cetanaiveti nAnAtve'nyasya sA ytH|| 34 // anabhivyaktirapyasyA nyAyato nopapadyate / AvRtirna yadanyena tattvasaGkhyAvirodhataH na cAsau tatsvarUpeNa teSAmanyatareNa vA / vyaJjakatvapratijJAnAnnAvRtirvyaJjakaM yataH viziSTapariNAmAbhAve'pi hyatrAvRtirna vai / bhAvatAptestathA nAma vyaJjakatvaprasaGgataH // 35 // // 36 // // 37 // bhUtAbhinna tato vyaktiH sadA bhvet| bhede tvadhikabhAvena tattvasaGkhyA na yujyate // 38 // svakAle'bhinna ityevaM kAlAbhAve na saGgatam / lokasiddhAzraye tvAtmA hanta nAzrIyate katham // 39 // nAtmApi loke no siddho jAtismaraNasaMzrayAt / sarveSAM tadabhAvazca citrakarmavipAkataH // 40 // loke'pi naikataH sthAnAdAgatAnAM tathekSyate / avizeSeNa sarveSAmanubhUtArthasaMsmRtiH divyadarzanatazcaiva tacchiSTAvyabhicArataH / pitRkarmAdisiddhezca hanta nA''tmApyalaukikaH // 42 // // 41 // For Personal & Private Use Only // prathamaH stabakaH // cArvAkamata khaNDanam // // 50 // 11w.jainelibrary.org Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAKESEASESIRKAR | kAThinyAbodharUpANi bhUtAnyadhyakSasiddhitaH / cetanA tu na tadrUpA sA kathaM tatphalaM bhavet // 43 // pratyekamasatI teSu na ca syAdreNutailavat / satI cedupalabhyeta bhinnarUpeSu sarvadA // 44 // asatsthUlatvamaNvAdau ghaTAdau dRzyate yathA / tathA satyeva bhUteSu cetanApIti cenmatiH // 45 // nAsatsthUlatvamaNvAdau tebhya eva tadudbhavAt / asatastatsamutpAdo na yukto'tiprasaGgataH // 46 // | paJcamasyApi bhUtasya tebhyo'sattvAvizeSataH / bhavedutpattiravaM ca tattvasaGkhyA na yujyate // 47 // tajananasvabhAvA netyatra mAnaM na vidyate / sthUlatvotpAda iSTazcettatsadbhAve'pyasau samaH // 48 // na ca mUrtANusaGghAtabhinnaM sthUlatvamityadaH / teSAmeva tathA bhAbo nyAyyaM mAnAvirodhataH // 49 // | bhede tadadalaM yasmAt kathaM sadbhAvamaznute / tadabhAve'pi tadbhAve sadA sarvatra vA bhavet // 50 // 2 na caivaM bhUtasaGghAtamAtraM caitanyamiSyate / avizeSeNa sarvatra tadvattadbhAvasaGgataH // 51 // 1 evaM sati ghaTAdInAM vyaktacaitanyabhAvataH / puruSAdya(na)vizeSaH syAtsa ca prtykssbaadhitH|| 52 // atha bhinnasvabhAvAni bhUtAnyeva yatastataH / tatsaGghAteSu caitanyaM na sarveSvetadapyasat // 53 // Jain Education For Personal & Private Lise Only Almww.jainelibrary.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // prathamaH stbkH|| cArvAkamata khaNDanam // zAstravArtA 102 // 4 // svabhAvo bhUtamAtratve sati nyAyAnna bhidyate / vizeSaNaM vinA yasmAnna tulyAnAM viziSTatA // 54 // * svarUpamAtrabhede ca bhedo bhUtetarAtmakaH / anyabhedakabhAve tu sa evAtmA prasajyate // 55 // meM haviguMDakaNikAdidravyasaGghAtajAnyapi / yathA bhinnasvabhAvAni khAdyakAni tatheti cet // 56 // | smcyH|| vyaktimAtrata evaiSAM na tu bhinnasvabhAvatA / rasavIryavipAkAdikAryabhedo na vidyate // 57 // // 51 // kA tadAtmakatvamAtrale saMsthAnAdivilakSaNA / yatheyamasti bhUtAnAM tathA sApi kathaM na cet // 58 // | kaJabhAvAttathA deshkaalbhedaadyyogtH| na vA siddhamado bhUtamAtratve tadasambhavAt // 59 // | tathA ca bhUtamAtratve na ttsngghaatbhedyoH| bhedakAbhAvato bhedo yuktaH samyagvicintyatAm // 60 // | ekastathA paro neti tanmAtratve tathAvidhaH / yatastadapi no bhinnaM tatastulyaM ca tattayoH // 61 // syAdetadbhUtajatve'pi grAvAdInAM vicitratA / lokasiddhati siddhaiva na sA tanmAtrajA na tu // 62 // | adRSTAkAzakAlAdisAmagrItaH samudbhavAt / tathaiva lokasaMvitteranyathA tadabhAvataH // 63 // kAna ceha laukiko maargHsthito'smaabhirvicaaryte| kintvayaM yujyate kveti tvannItau coktavanna sH||64|| // 51 // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 4%A4% CANARAANAAKAA% mRtadehe ca caitanyamupalabhyeta sarvathA / dehadharmAdibhAvena tanna dharmAdi nAnyathA // 65 // na ca lAvaNyakArkazyazyAmatvairvyabhicAritA / mRtadehe'pi sadbhAvAdadhyakSeNaiva saGgateH // 66 // &na cellAvaNyasadbhAvo na sa tanmAtrahetukaH / ata evAnyasadbhAvAdastyAtmeti vyavasthitam // 67 // na prANAdirasau mAnaM kiM tadbhAve'pi tulyatA / tadabhAvAdabhAvazcedAtmAbhAve na kA pramA // 68 // tena tadbhAvabhAvitvaM na bhUyo nlikaadinaa| sampAdite'pyatatsiddheH so'nya eveti cenna tat // 69 // vAyusAmAnyasaMsiddhestatsvabhAvaH sa neti cet / atrApi na pramANaM vazcaitanyotpattireva cet // 70 // na tasyAmeva sandehAttavAyaM kena neti cet / tattatsvarUpabhAvena tadabhAvaH kathaM nu cet // 71 // tadvailakSaNyasaMvittermAtacaitanyaje hyayam / sute tasminna doSaH syAnna na bhAve'sya mAtari // 72 // na ca saMsvedajAyeSu mAtrabhAve na tad bhavet / pradIpajJAtamapyatra nimittatvAnna bAdhakam // 73 // itthaM na tadupAdAnaM yujyate tatkathaJcana / anyopAdAnabhAve ca tadevAtmA prasajyate // 74 // | na tathA bhAvinaM hetumantareNopajAyate / kiJcinnazyati caikAntAdyathAha vyAsamaharSiH // 75 // AA-%84-8488 Jain Education in For Personst & Private Use Only M w .jainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI zAstravArtA smuccyH|| // 52 // AAAAACAOM 104 nAsato vidyate bhAvo nAbhAvo vidyate stH| ubhayorapi dRsstto'ntstvnyostttvdaarshbhiH|| 76 // ||prthm: nAbhAvo bhAvamApnoti zazazRGge tathAgateH / bhAvo nAbhAvametIha dIpazcenna sa sarvathA // 77 // stbkH|| evaM caitanyavAnAtmA siddhaH satatabhAvataH / paralokyapi vijJeyo yuktimArgAnusAribhiH // 78 // cArvAkamata lakhaNDanam // | sato'sya kiM ghaTasyeva pratyakSeNa na darzanama / astyeva darzanaM spaSTamahampratyayavedanAt // 79 // | bhrAnto'haM gururityeSa satyamanyastvasau mata; / vyabhicAritvato nA'sya gamakatvamathocyate // 8 // | pratyakSasyApi tattyAjyaM ttsdbhaavaavishesstH| pratyakSAbhAsamanyaccevyabhicAri na sAdhu tat // 81 // ahampratyayapakSe'pi nanu sarvamidaM samam / atastadvadasau mukhyaH samyak pratyakSamiSyatAm // 82 // gurvI me tanurityAdau bhedapratyayadarzanAt / bhrAntatAbhimatasyaiva sA yuktA netarasya tu // 83 // AtmanAtmagraho'pyatra tathAnubhavasiddhitaH / tasyaiva tatsvabhAvatvAnna tu yuktyA na yujyate // 84 // na ca buddhivizeSo'yamahaGkAraH prakalpyate / dAnAdibuddhikAle'pi tathA'haGkAravedanAt // 5 // AtmatAtmagrahe tasya tatsvabhAvatvayogataH / sadaivAgrahaNaM hyevaM vijJeyaM karmadoSataH // 86 // // 52 // Jain Education 4 For Personal & Private Use Only X ww.jainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 atrApi bruvate kecitsarvathA yuktivAdinaH / pratItigarbhayA yuktyA kilaitadavasIyate // 19 // tayAhu zubhAtsaukhyaM tadbAhulyaprasaGgataH / bahavaH pApakarmANo viralAH zubhakAriNaH // 20 // na caitadRzyate loke duHkhbaahulydrshnaat|shubhaatsaukhyN tataH siddhmto'nyccaapyto'nytH|| 21 // anye punaridaM zrAddhA bruvata Agamena vai / zubhAdereva saukhyAdi gamyate nAnyataH kvacit // 22 // atIndriyeSu bhAveSu prAya evaMvidheSu yat / chadmasthasyAvisaMvAdi mAnamanyanna vidyate // 23 // yaccoktaM duHkhabAhulyadarzanaM tanna sAdhakam / kvacittathopalambhe'pi sarvatrAdarzanAditi // 24 // sarvatra darzanaM yasya tadvAkyAt kiM na sAdhanam / sAdhanaM tadbhavatyevamAgamAttu na bhidyate // 25 // azubhAdapyanuSThAnAt saukhyaprAptizca yA kvacit / phalaM vipAkavirasA sA tathAvidhakarmaNaH // 26 // brahmahatyAnidezAnuSThAnAdgrAmAdilAbhavat / na punastata evaitadAmamAdeva gamyate // 27 // pratipakSAgamAnAM ca dRSTeSTAbhyAM virodhataH / tathAnAptapraNItatvAdAgamatvaM na yujyate // 28 // dRSTeSTAbhyAM virodhAcca teSAM nAptapraNItatA / niyamAdgamyate yasmAttadasAveva dRzyate // 29 // 10 Jan Education For Persons & Private Lise Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82-% A zAsravAto smuccyH|| // dvitIyaH stbkH|| viziSTa cArvAkamata khaNDanam // // 55 // 4 106 // 4 // || agamyagamanAdInAM dharmasAdhanatA kvacit / uktA lokaprasiddhena pratyakSeNa virudhyate // 30 // 1. svadharmotkarSA(rSaNA)deva tathA muktirapIpyate / hetvabhAvena tadbhAvo nitya iSTena bAdhyate // 31 // mAdhyasthyameva taddheturagamyagamanAdinA / sAdhyate tatparaM yena tena doSo na kazcana // 32 // 1 etadapyuktimAtraM yadagamyagamanAdiSu / tathApravRttito yuktyA mAdhyasthyaM nopapadyate // 33 // 3) apravRttyaiva sarvatra yathAsAmarthyabhAvataH / vizuddhabhAvanAbhyAsAt tanmAdhyasthyaM paraM yataH // 34 // Pal yAvadevaMvidhaM naitatpravRttistAvadeva yaa| sA'vizeSeNa sAdhvIti tasyotkarSaprasAdhanAt // 35 // | nApravRtteriyaM hetuH kutazcidanivartanAt / sarvatra bhAvAvicchedAdanyathAgamyasaMsthitiH // 36 // taccAstu lokazAstroktaM ttraudaasiinyyogtH| sambhAvyeta paraM hyetadbhAvazuddhermahAtmanAm // 37 // 2 saMsAramocakasyApi hiMsA yaddharmasAdhanam / muktizcAsti tatastasyApyeSa dosso'nivaaritH|| 38 // | muktiH karmakSayAdeva jAyate nAnyataH kvacit / janmAdirahitA yattatsa evAtra nirUpyate // 39 // hiMsAdyutkarSasAdhyo vA tadviparyayajo'pi vA / anyaheturaheturvA sa vai karmakSayo nanu // 40 // ARCRACTORS % * | // 55 // Jain Education For Personal & Private Use Only www.jainelbrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 RSSC CERCRARSERICA hai hiMsAdyutkarSasAdhyatve tadabhAve na tat sthitiH| karmakSayAsthitau ca syAnmuktAnAM mukttaaksstiH|| 41 | tadviparyayasAdhyatve parasiddhAntasaMsthitiH / karmakSayaH satAM yasmAdahiMsAdiprasAdhanaH // 42 tadanyahetusAdhyatve tatsvarUpamasaMsthitam / ahetutve sadA bhAvo'bhAvo vA syAtsadaiva hi // 43 muktiH karmakSayAdiSTA jJAnayogaphalaM sa ca / ahiMsAdi ca taddheturiti nyAyaH satAM mataH // 44 evaM vedavihitApi hiMsA pApAya tattvataH / zAstracoditabhAve'pi vacanAntarabAdhanAt // 45 // na hiMsyAdiha bhUtAni hiMsanaM doSakRnmatam / dAhavadvaidyake spaSTamutsargapratiSedhataH // 46 // tato vyAdhinivRttyarthaM dAhaH kAryastu codite|n tato'pi na doSaH syAtphaloddezena codanAt // 47 // evaM tatphalabhAve'pi codanAto'pi sarvathA / dhruvamautsargiko doSo jAyate phalacodanAt // 48 // anyeSAmapi buddhayaivaM dRSTeSTAbhyAM viruddhatA / darzanIyA kuzAstrANAM tatazca sthitamityadaH // 49 // kliSTaM hiMsAdyanuSThAnaM na yattasyAnyato matam / tataH kartA sa eva syAtsarvasyaiva hi krmnnH||50|| anAdikarmayuktatvAttanmohAtsampravartate / ahite'pyAtmanaH prAyo vyAdhipIDitacittavat // 51 // -AA% Jain Education in For Personal & Private Use Only Nw.jainelibrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 11 zrI zAstravArtA smuccyH|| // 56 // Jain Education 168 1 53 // 54 // 55 // // 56 // kAlAdInAM ca kartRtvaM manyante'nye pravAdinaH / kevalAnAM tadanye tu mithaH sAmagryapekSayA // 52 // na kAlavyatirekeNa garbhakAlazubhAdikam / yatkiJcijjAyate loke tadasau kAraNaM kila // kAlaH pacati bhUtAni kAlaH saMharati prajAH / kAlaH supteSu jAgarti kAlo hi duratikramaH // kiM ca kAlAdRte naiva mudgapaktirapISyate / sthAlyAdisannidhAne'pi tataH kAlAdasau matA // kAlAbhAve ca garbhAdi sarvaM syAdavyavasthayA / pareSTahetu sadbhAvamAtrAdeva tadudbhavAt na svabhAvAtirekeNa garbhabAlazubhAdikam / yatkiMcijjAyate loke tadasau kAraNaM kila sarve bhAvAH svabhAve svasvabhAvena tathA tathA / vartante'tha nivartante kAmacAraparAGmukhAH // 58 // na hi svabhAvena mugapattirapISyate / tathA kAlAdibhAve'pi nAzvamASasya sA yataH // 59 // atatsvabhAvAttadbhAve'tiprasaGgo'nivAritaH / tulye tatra mRdaH kumbho na paTAdItyayuktimat // 60 // niyatenaiva rUpeNa sarve bhAvA bhavanti yat / tato niyatijA hyete tatsvarUpAnuvedhataH // 61 // yadyadaiva yato yAvattattadaiva tatastathA / niyataM jAyate nyAyAt ke etAM bAdhituM kSamaH // 57 // // 62 // For Personal & Private Use Only // dvitIyaH stabakaH // ekAnta svabhAvAdi vAda mata khaNDanam // // 56 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education I 364904 109 // 63 // 11 48 11 nacarte niyatiM loke mudgapaktirapIkSyate / tatsvabhAvAdibhAve'pi nAsAvaniyatA yataH anyathAniyatatvena sarvabhAvaH prasajyate / anyonyAtmakatApatteH kriyAvaiphalyameva ca na bhoktRvyatirekeNa bhogyaM jagati vidyate / na cAkRtasya bhoktA syAnmuktAnAM bhogabhAvataH // 65 // bhogyaM ca vizvaM sattvAnAM vidhinA tena tena yat / dRzyate'dhyakSamevedaM tasmAttatkarmajaM hi tat // 66 // na ca tatkarmavaidhurye mugapattirapIkSyate / sthAlyAdibhaGgabhAvena yat kvacinnopapadyate // 67 // citraM bhogyaM tathA citrAtkarmaNo hetutA'nyathA / tasya yasmAdvicitratvaM niyatyAderna yujyate // 68 // niyaterniyatAtmatvAnniyatAnAM samAnatA / tathA'niyatabhAve ca balAtsyAttadvicitratA // 69 // na ca tanmAtrabhAvAderyujyate'syA vicitratA / tadanyabhe (bhe) dakaM muktvA samyanyAyAvirodhataH // 70 // na jalasyaikarUpasya viyatpAtAdvicitratA / USarAdidharAbhedamantareNopajAyate tabhinnabhedakatve ca tatra tasyA na kartRtA / tatkartRtve ca citratvaM tadvattasyApyasaGgatam // 72 // tasyA eva tathAbhUtaH svabhAvo yadi veSyate / tyakto niyativAdaH syAtsvabhAvAzrayaNAnnanu // 73 // // 71 // For Personal & Private Use Only * * * 6 ww.jainelibrary.org Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // tRtIyaH zrI - zAkhabAto smuccyH|| stbkH|| ekAnta khabhAvAdi vAda mata khaNDanam // // 57 // 110 svo bhAvazca svabhAvo'pi svasattaiva hi bhaavtH| tasyApi bhedakAbhAve vaicitryaM nopapadyate // 74 // tatastasyAviziSTatvAyugapadvizvasambhavaH / na cAsAviti sadyuktyA tadvAdo'pi na saGgataH // 75 // tattatkAlAdisApekSo vizvahetuH sa cennanu / muktaH svabhAvavAdaH syAt kAlavAdaparigrahAt // 76 // kAlo'pi samayAdiryatkevalaH so'pi kAraNam / tata eva hyasambhUtaH kasyacinnopapadyate // 77 // yatazca kAle tulye'pi sarvatraiva na tatphalam / ato hetvantarApekSaM vijJeyaM tadvicakSaNaiH // 78 // ataH kAlAdayaH sarve samudAyena kAraNam / garbhAdeH kAryajAtasya vijJeyA nyAyavAdibhiH // 79 // | | na caikaikata eveha kvacit kiJcidapIkSyate / tasmAtsarvasya kAryasya sAmagrI janikA matA // 80 // | | svabhAvo niyatizcaiva karmaNo'nye prcksste| dharmAvanye tu sarvasya sAmAnyenaiva vstunH|| 81 // 193 // | 3 IzvaraH prerakatvena kartA kaizcidiheSyate / acintyacicchaktiyukto'nAdizuddhazca sUribhiH // 1 // jJAnamapratighaM yasya vairAgyaM ca jagatpateH / aizvarya caiva dharmazca sahasiddhaM catuSTayam // 2 // ajJo janturanIzo'yamAtmanaH sukhduHkhyoH| Izvaraprerito gacchetsvarga vA zvabhrameva vA // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Interdah Lil 1 anye tvabhidadhatyatra vItarAgasya bhAvataH / itthaM prayojanAbhAvAtkartRtvaM yujyate katham narakAdiphale kAMzcitkAMzcitsvargAdisAdhane / karmaNi prerayatyAzu sa jantUn kena hetunA svayameva prarvatante sattvAzceccitrakarmaNi / nirarthakamihezasya kartRtvaM gIyate katham phalaM dadAti cetsarvaM tatteneha pracoditam | aphale pUrvadoSaH syAtsaphale bhaktimAtratA Adisarge'pi no hetuH kRtakRtyasya vidyate / pratijJAtavirodhitvAt svabhAvo'pyapramANakaH // 8 // karmAdestatsvabhAvatve na kiJcidvAdhyate vibhoH / vibhostu tatsvabhAvatve kRtakRtyatvabAdhanam // 9 // tatazcezvarakartRtvavAdo'yaM yujyate param / samyagnyAyAvirodhena yathAhuH zuddhabuddhayaH IzvaraH paramAtmaiva taduktavratasevanAt / yato muktistatastasyAH kartA syAdguNabhAvataH tadanAsevanAdeva yatsaMsAro'pi tattvataH / tena tasyApi kartRtvaM kalpyamAnaM na duSyati kartAmiti tadvAkye yataH keSAJcidAdaraH / atastadAnuguNyena tasya kartRtvadezanA paramaizvaryayuktatvAnmata Atmaiva cezvaraH / sa ca karteti nirdoSaH kartRvAdo vyavasthitaH // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // For Personal & Private Use Only 11 8 11 1143 11 // 6 // 116 11 26%% % % % % ww.jainelibrary.org Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH stbkH|| IzvarAdivAda mata khnnddnm|| // 4 // * zAstrakArA mahAtmAnaH prAyo vItaspRhA bhave / sattvArthasampravRttAzca kathaM te'yuktabhASiNaH // 15 // abhiprAyastatasteSAM samyagmRgyo hitaiSiNA / nyAyazAstrAvirodhena yathAha manurapyadaH / // 16 // zAstravArtA ArSa ca dharmazAstraM ca vedazAstrAvirodhinA / yastakeMNAnusandhatte sa dharma veda netaraH smuccyH|| // 17 // pradhAnodbhavamanye tu manyante sarvameva hi / mahadAdikrameNeha kAryajAtaM vipazcitaH // 18 // pradhAnAnmahato bhAvo'haGkArasya tato'pi ca / akSatanmAtravargasya tanmAtrAmRtasaMhateH ghaTAdyapi pRthivyAdipariNAmasamudbhavam / nAtmavyApArajaM kiJcitteSAM loke'pi vidyate // 20 // anye tu bruvate hyetatprakriyAmAtravarNanam / avicAryaiva tadyuktyA zraddhayA gamyate param // 21 // yuktyA tu bAdhyate yasmAtpradhAnaM nitymissyte| tathAtvApracyutau cAsya mahadAdi kathaM bhavet // 22 // | tasyaiva tatsvabhAvatvAditi cetkiM na sarvadA / ata eveti cettasya tathAtve nanu tatkutaH // 23 // nAnupAdAnamanyasya bhAve'nyajAtucidbhavet / tadupAdAnatAyAM ca na tasyaikAntanityatA // 24 // ghaTAdyapi kulAlAdisApekSaM dRzyate bhavat / ato na tatpRthivyAdipariNAmaikahatukam // 25 // CRICAAAAAA // 58 // Jain Education For Personal & Private Use Only vww.jainelibrary.org Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = 113 tatrApi dehaH kartA cennaivAsAvAtmanaH pRthak / pRthageveti cebhoga Atmano yujyate katham // 26 // A dehabhogena naivAsya bhAvato bhoga iSyate / pratibimbodayAt kintu yathoktaM pUrvasUribhiH // 27 // puruSo'vikRtAtmaiva svani samacetanam / manaH karoti sAnnidhyAdupAdhiH sphaTikaM yathA // 28 // vibhaktedRkpariNatau buddhau bhogo'sya kthyte| pratibimbodayaH svacche yathA candramaso'mbhasi // 29 // & pratibimbodayo'pyasya nAmUrtatvena yujyte| muktairatiprasaGgAcca na vai bhogaH kadAcana // 30 | na ca pUrvasvabhAvatvAtsa muktAnAmasaGgataH / svabhAvAntarabhAve ca pariNAmo'nivAritaH // 31 // hai| dehAtpRthaktva evAsya na ca hiMsAdayaH kvcit| tadabhAve'nimittatvAtkathaM bandhaH shubhaashubhH|| 32 | bandhAdRte na saMsAro muktirvAsyopapadyate / yamAdi tadabhAve ca sarvameva hyapArthakam // 33 AtmA na badhyate nApi mucyate'sau kdaacn| badhyate mucyate vApi prakRtiH svAtmanati cet // 34 // ekAntenaikarUpAyA nityAyAzca na srvthaa| tasyAH kriyAntarAbhAvAdvandhamokSau suyuktitH|| 35 // mokSaH prakRtyayogo yadato'syAH sa kathaM bhaveta / svarUpavigamApasestathA tantravirodhataH // 36 // = = = = = = Jain Education For Personal & Private Use Only Mww.jainelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI zAstravArtA samuccayaH / / // 59 // Jain Education I 114 paJcaviMzatitattvajJo yatra tatrAzrame rataH / jaTI muNDI zikhI vApi mucyate nAtra saMzayaH // 37 // puruSasyoditA muktiriti tantre cirantanaiH / itthaM na ghaTate ceyamiti sarvamayuktimat // 38 // atrApi puruSasyAnye muktimicchanti vAdinaH / prakRtiM cApi sanyAyAtkarmaprakRtimeva hi // 39 // tasyAzcAnekarUpatvAt pariNAmatvayogataH / Atmano bandhanatvAcca noktadoSasamudbhavaH 11 20 11 nAmUrtta mUrttatAM yAti mUrttaM na yAtyamUrttatAm / yato bandhAdyato nyAyAdAtmano'saGgataM tayA // 41 // dehasparzAdisaMvittyA na yAtyevetyayuktimat / anyonyavyAptijA ceyamiti bandhAdisaGgatam // 42 // mUrttayApyAtmano yogo ghaTena nabhaso yathA / upaghAtAdibhAvazca jJAnasyeva surAdinA // 43 // evaM prakRtivAdo'pi vijJeyaH satya eva hi / kapiloktatvatazcaiva divyo hi sa mahAmuniH // 44 // 237 // 4 manyante'nye jagatsarvaM klezakarmanibadhannam / kSaNakSayi mahAprAjJA jJAnamAtraM tathApare // 1 // AhuH kSaNikaM sarvaM nAzahetorayogataH / arthakriyAsamarthatvAt pariNAmAt kSayekSaNAt // 2 // jJAnamAtraM ca yaloke jJAnamevAnubhUyate / nArthastadvyatirekeNa tato'sau naiva vidyate ta For Personal & Private Use Only caturthaH stabakaH // sAMkhya bauddhamata khaNDanam // // 3 // # // 59 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hs = = = = = atrApyabhidadhatyanye smaraNAderasambhavAt / bAhyArthavedanAccaiva sarvametadapArthakam // anubhUtArthaviSayaM smaraNaM laukikaM yataH / kAlAntare tathA'nitye mukhyametanna yujyate // 5 so'ntevAsI guruH so'yaM pratyabhijJApyasaGgatA / dRSTakautukamudvegaH pravRttiH prAptireva ca // 6 svakRtasyopabhogastu dUrotsArita eva hi / zIlAnuSThAnaheturyaH sa nazyati tadaiva yat // 7 santAnApekSayAsmAkaM vyavahAro'khilo mtH| sa caika eva tasmiMzca sati kasmAnna yujyate // 8 yasminneva tu santAne AhitA karmavAsanA / phalaM tatraiva sandhatte karpAse raktatA yathA // 9 // etadapyuktimAtraM yanna hetuphalabhAvataH / santAno'nyaH sa cAyukta evAsatkAryavAdinaH // 10 // nAbhAvo bhAvatAM yAti zazazRGge tthaagteH| bhAvo nAbhAvametIha tadutpattyAdidoSataH // 11 // sato'sattve tadutpAdastato nAzo'pi tasya yat / tannaSTasya punarbhAvaH sadA nAze na tasthitiH // 12 // sa kSaNasthitidharmA ced dvitIyAdikSaNAsthitau / yujyate hyetadapyasya tathA coktAnatikramaH // 13 // kSaNasthitau tadaivAsya nAsthitiyuktyasaGgateH / na pazcAdapi sA neti sato'sattvaM vyavasthitam // 14 // = AGRICKASHARABLESS = Jan Education internations For Persons & Private Lise Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zAstravArtA smuccyH| caturthaH stavakaH / bauddhamate kSaNikavAda khaNDanam // // 60 // na tad bhavati cekiM na sadAsattvaM tadeva yat / na bhavatyetadevAsya bhavanaM sUrayo viduH // 15 // kAdAcitkamado yasmAdutpAdAdyasya taddhavam / tucchatvAnnetyatucchasyApyatucchatvAt kathaM nu yt|| 16 // tadAbhUteriyaM tulyA tannivRtterna tasya kim / tucchatAptena bhAvo'stu nAsatsatsadasat katham // 17 // khahetoreva tajAtaM tatvabhAvaM yato nanu / tadanantarabhAvivAditaratrApyadaH samam // 18 // nAhetoramya bhavanaM na tucche tatvabhAvatA / tataH kathaM nu tadbhAva iti yuktyA kartha samam // 19 // sa eva bhAvastaddhetustasyaiva hi tadA sthiteH| svanivRttisvabhAvo'sya bhAvasyaiva tato na kim // 20 // jJeyatvavatsvabhAvo'pi na cAyukto'sya tdvidhH| tadabhAve na tajjJAnaM tannivRttergAtaH katham // 21 // tattadvidhasvabhAvaM yatpratyakSeNa tathaiva hi / gRhyate tadgatistena naitat kvacidanizcayAt // 22 // | samArApAdasau neti gRhItaM tattvatastu tat / yathAbhAvagrahAttasyAtiprasaGgAdado'pyasat // 23 // gRhItaM sarvametena tattvato nizcayaH punaH / mitAhasamAropAditi tattvavyavasthitaH // 24 // ekatra nizcayo'nyatra niraMzAnubhavAdapi / na tathApATavAbhAvAdityapUrvamidaM tamaH // 25 // SHRISHAIRA*** // 6 // Jain Education For Persons & Private Use Only www.jainelbrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******** svabhAvakSaNato yUz2a tucchatA tannivRttitaH / nAsAvekakSaNagrAhijJAnAtsamyagvibhAvyate // 26 // 263 // tasyAM ca nAgRhItAyAM tattatheti vinizcayaH / na hIndriyamatAtAdigrAhakaM sadbhiriSyate // 27 // ante'pi darzanaM nAsya kapAlAdigateH kvacit / na tadeva ghaTAbhAvo bhAvatvena pratItitaH // 28 // na tadgatargatistasya pratibandhavivekataH / tasyaivAbhavanave tu bhAvAvicchedato'nvayaH // 29 tasmAdavazyameSTavyaM tadUrdhvaM tucchameva tat / jJeyaM sajjJAyate hyetadapareNApi yuktimat // 30 notpattyAdestayoraikyaM tucchetaravizeSataH / nivRttibhedatazcaiva buddhibhedAcca bhAvyatAm // 31 etenaitatpratikSiptaM yaduktaM nyAyamAninA / na tatra kiJcidbhavati na bhavatyeva kevalam // 32 // bhAve hyeSa vikalpaH syAdvidhervastvanurodhataH / na bhAvo bhavatItyuktamabhAvo bhavatItyapi // 33 // etenAhetukatve'pi hyabhUtvA nAzabhAvataH / santAnAstitvadoSasya pratyAkhyAtaM prasaJjanam // 34 // pratikSiptaM ca yatsattAnAzivAgo nivAritam / tuccharUpA sadA sattA bhAvApteAzitoditA // 35 // bhAvasyAbhavanaM yattadabhAvabhavanaM tu yat / tattathAdharmake yuktavikalpo na virudhyate // 36 // 273 // SHARAN Jain Education in For Personal & Private Use Only AKIMw.jainelibrary.org Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAstravArtA smuccyH|| // caturthaH stbkH|| bauddhavizeSa mata khnnddnm|| // 61 / / 118 | tadeva na bhavatyetadviruddhamiva lakSyate / tadeva vastusaMsparzAdbhavanapratiSedhataH // 37 // 274 // sato'sattvaM yatazcaivaM sarvathA nopapadyate / bhAvo nAbhAvamatIha tatazcaitadvyavasthitam // 38 // asataH sattvayoge tu tattathAzaktiyogataH / nAsattvaM tadabhAve tu na tatsattvaM tadanyavat // 39 // asadutpadyate taddhi vidyate yasya kAraNam / viziSTazaktimattacca tatastatsattvasaMsthitiH // 40 // atyantAsati sasmin kAraNasya na yuktitH| viziSTazaktimattvaM hi kalpyamAnaM virAjate // 41 // tatsattvasAdhakaM tanna tadeva hi tadA na yat / ata evedamitthaM tu na caitasyetyayogataH // 42 // vastusthityA tathA tadyattadanantarabhAvi tat / nAnyattatazca nAmneha na tathAsti prayojanam // 43 // nAmnA vinApi tattvena viziSTAvadhinA vinaa| cintyatAM yadi sannyAyAdvastusthityApi tattathA // 44 // sAdhakatve tu sarvasya tato bhAvaH prsjyte| kAraNazrayaNe'pyevaM na tatsattvaM tadanyavat // 45 // kiJca tatkAraNaM kAryabhUtikAle na vidyate / tato na janakaM tasya tadA sattvAtparaM yathA // 46 // anantaraM ca tadbhAvastattvAdeva nirrthkH| samaM ca hetuphalayo zotpAdAvasaGgatau // 47 // 284 // SACRACCCCC For Personal & Private Use Only DIRow.jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 CASSA stastau bhinnAvabhinnau vA tAbhyAM bhede tayoH kutH|naashotpaadaavbhede tu tayorvai tulykaaltaa||48||285|| na hetuphalabhAvazca tasyAM satyAM hi yujyate / tannibandhanabhAvasya dvayorapi viyogataH // 19 // kalpitazcedayaM dharmadharmibhAvo hi bhAvataH / na hetuphalabhAvaH syAtsarvathA tadabhAvataH // 50 // na dharmI kalpito dharmadharmibhAvastu kalpitaH / pUrvo heturniraMzaH sa uttaraH phalamucyate // 51 // pUrvasyaiva tathAbhAvAbhAve hantottaraM kutaH / tasyaiva tu tathAbhAve'sataH sattvamado na sat // 52 // taM pratItya tadutpAda iti tucchamidaM vacaH / atiprasaGgatazcaiva tathA cAha mahAmatiH // 53 // sarvathaiva tathAbhAvivastubhAvAdRte na yat / kAraNAnantaraM kAryaM drAgnabhastastato na tat // 54 // tasyaiva tatsvabhAvatvakalpanAsampadapyalam / na yuktA yuktivaikalyarAhuNA janmapIDanAt // 55 // tadanantarabhAvitvamAtratastadvyavasthitau / vizvasya vizvakAryatvaM syAttadbhAvAvizeSataH // 56 // abhinnadezanAdInAmasiddhatvAdananvayAt / sarveSAmaviziSTatvAnna tanniyamahetutA // 57 // yo'pyekasyAnyato bhAvaHsantAne dRshyte'nydaa| tata eva videzasthAtso'pi yattanna bAdhakaH / 58 // 295 / 4%AA%C55 Jain Education Intel For Personal & Private Use Only HILEw.jainelibrary.org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // caturthaH zrI stbkH|| bauddhavizeSa RAKASARAK mata 120 // 4 // 18| etenaitatpratikSitaM yaduktaM sUkSmabuddhinA / nAsato bhAvakartRtvaM tadavasthAntaraM na saH // 59 // 296 // vastuno'nantaraM sattA kasyacidyA niyogtH| sA tatphalaM matA saiva bhAvotpattistadAtmikA // 6 // zAkhavArtA asadutpattirapyasya prAgasattvAtprakIrtitA / nAsataH sattvayogena kAraNAtkAryabhAvataH // 61 // smuccyH|| pratikSitaM ca taddhetoH prApnoti phalatAM vinA / asato bhAvakartRtvaM tadavasthAntaraM ca sH|| 62 // // 62 // vastuno'nantaraM sattA tattathA tAM vinA bhavet / nabhaHpAtAdasatsattvayogAdvati na tatphalam // 63 // asadutpattirapyevaM nAsyaiva prAgasattvataH / kintvasatsadbhavatyevamiti samyagvicAryatAm // 64 // etacca noktavadyuktyA sarvathA yujyate ytH| nAbhAvo bhAvatAM yAti vyavasthitamidaM ttH||65|| | yApi rUpAdisAmagrI viziSTapratyayodbhavA / janakatvena buddhayAdeH kalpyate sApyanArthakA // 66 // | sarveSAM buddhijanane yadi sAmarthyamiSyate / rUpAdInAM tataH kAryabhedastebhyo na yujyate // 67 // rUpAlokAdikaM kAryamanekaM copjaayte| tebhyastAvadbhaya eveti tadetaccintyatAM katham // 68 // prabhUtAnAM ca naikatra sAdhvI sAmarthyakalpanA / teSAM prabhUtabhAvena tdektvvirodhtH|| 69 // 306 // khaNDanam // Jain Education For Persons & Private Use Only P ww.jainelibrary.org Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 34 | tAnazeSAn pratItyaha bhavadekaM kathaM bhavet / ekasvabhAvamekaM yattattu nAnekabhAvataH // 70 // 307 // yato bhinnasvabhAvatve sati teSAmanekatA / tAvatsAmarthyajatve ca kutastasyaikarUpatA // 71 // yajAyate pratItyaikasAmarthya nAnyato hi tat / tayorabhinnatApatte de bhedastayorapi // 72 // na pratItyaikasAmarthya jAyate tatra kiJcana / sarvasAmarthyabhUtisvabhAvatvAttasya cenna tat // 73 // pratyekaM tasya tadbhAve yuktA muktasvabhAvatA / na hi yatsarvasAmarthya tatpratyekatvavarjitam // 74 // atra coktaM na cApyeSAM ttsvbhaavtvklpnaa| sAdhvItyAtiprasaGgAderanyathApyuktisambhavAt // 75 // athAnyatrApi sAmarthya rUpAdanAM prakalpyate / na tadeva tadityevaM nAnA caikatra tatkutaH // 76 // sAmagrIbhedato yazca kAryabhedaH pragIyate / nAnAkAryasamutpAda ekasyAH so'pi bAdhyate // 77 // | upAdAnAdibhede(bho[bhA]ge)na na caikasyAstu snggtaa| yuktyA vicAryamANeha tadanekatvakalpanA // 78 // rUpaM yena svabhAvena rUpopAdAnakAraNam / nimittakAraNaM jJAne tattenAnyena vA bhavet // 79 // 317 // yadi tenaiva vijJAnaM bodharUpaM na yujyte| athAnyena balAdrUpaM dvisvabhAvaM prasajyate %AAMKARACK Jain Education For Persons & Private Use Only ww.jainelibrary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI zAstravArtA samuccayaH / // 63 // Jain Education 122 // 82 // // 84 // // 86 // abuddhijanakavyAvRttyA cedabuddhiprasAdhakaH / rUpakSaNo hyabuddhitvAt kathaM rUpasya sAdhakaH // 81 // 318 // sa hi vyAvRttibhedena rUpAdijanako nanu / ucyate vyavahArArthamekarUpo'pi tattvataH agandhajananavyAvRttyAyaM kasmAnna gandhakRt / ucyate tadabhAvAccedbhAvo'nyasyAH prasajyate // 83 // evaM vyAvRttibhede'pi tasyAnekasvabhAvatA / balAdApadyate sA cAyuktAbhyupagamakSateH vibhinnakAryajananasvabhAvAzcakSurAdayaH / yadi jJAne'pi bhedaH syAnna cedbhedo na yujyate // 85 // sAmagryapekSayApyevaM sarvathA nopapadyate / yaddhetuhetumadbhAvastadeSApyuktimAtrakam nAnAtvAbAdhanAcceha kutaH svakRtavedanam / satyapyasmin mitho'tyantatadbhedAditi cintyatAm // 87 // vAsyavAsakabhAvAccennaitattasyApyasambhavAt / asambhavaH kathaM nvasya vikalpAnupapattitaH // 88 // vAsakAdvAsanA bhinnA abhinnA vA bhavedyadi / bhinnA svayaM tayA zUnyo naivAnyaM vAsayatyasau // 89 // athAbhinnA na saGkrAntistasyA vaaskruupvt| vAsye satyAM ca saMsiddhirdravyAMzasya prajAyate // 90 // asatyAmapi saGkrAntau vAsayatyeva cedasau / atiprasaGgaH syAdevaM sa ca nyAyabahiSkRtaH // 91 // 328 // For Personal & Private Use Only / / caturthaH stabakaH // bauddhamata vizeSa khaNDanam // // 63 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Inte 125 // 93 // // 94 // // 95 // vAsyavAsakabhAvazca na hetuphalabhAvataH / tattvato'nya iti nyAyAtsa cAyukto nidarzitaH // 92 // tattajjananasvabhAvaM janyabhAvaM tathAparam / ataH svabhAvaniyamAnnAyuktaH sa kadAcana ubhayorgrahaNAbhAvena tathAbhAvakalpanam / tayornyAyyaM na caikena dvayorgrahaNamasti vaH kamarthaM vijAnAti na vijJAnadvayaM yathA / vijAnAti na vijJAnamekamarthadvayaM tathA vastusthityA tayostattva ekenApi tathAgrahAt / no bAdhakaM na caikena dvayorgrahaNamastyadaH // 96 // tathAgrahastayornetaretaragrahaNAtmakaH / kadAcidapi yukto yadataH kathamabAdhakam tathAgrahe ca sarvatrAvinAbhAvagrahaM vinA / na dhUmAdigrahAdeva hyanalAdigatiH katham samanantaravaikalyaM tannetyanupapattikam / tulyayorapi tadbhAve hanta kvacidadarzanAt na tayostulyataikasya yasmAtkAraNakAraNam / oghAttaddhetuviSayaM nanvevamitarasya ca yaH kevalAnalagrAhijJAnakAraNakAraNaH / so'pyevaM na ca taddhetostajjJAnAdapi tadgatiH tajjJAnaM yanna vai dhUmajJAnasya samanantaraH / tathAbhUdityato neha tajjJAnAdapi tadgatiH // 102 // 339 // // 97 // // 98 // // 99 // // 100 // // 101 // For Personal & Private Use Only %%%%%% Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // caturthaH stbkH|| | bauddhamata vizepa khaNDanam // // 64 // 124 // 4 // tatheti hanta ko'nvarthastattathAbhAvato ydi| itaratraikamevetthaM jJAnaM tadbAhi bhAvyatAm // 103 // 340 // tadabhAve'nyathAbhAvastasya so'syApi vidyate / anantaracirAtatiM tatpunarvastutaH samam // 104 // zAstravArtA smuccyH|| agnijJAnajametena dhUmajJAnaM svabhAvataH / tathAvikalpakRnnAnyaditi pratyuktamiSyatAm // 105 // | atha kathaJcidekena tayoragrahaNe sati / tathApratItito nyAyyaM na tathAbhAvakalpanam // 106 // 18| pratyakSAnupalambhAbhyAM hantaivaM sAdhyate katham / kAryakAraNatA tasmAttadbhAvAderanizcayAt // 107 // na pUrvamuttaraM ceha tadanyAgrahaNAddhvam / gRhyate'ta idaM nAto nanvatIndriyadarzanam // 108 // | vikalpo'pi tathA nyAyAyujyate na hyniidRshH| tatsaMskAraprasUtatvAt kSaNikatvAcca sarvathA // 109 // netthaM bodhAnvayAbhAve ghaTate tadvinizcayaH / mAdhyasthyamalambyaitaccintyatAM svayameva tu // 110 // agnyAdijJAnameveha na dhUmajJAnatAM yataH / vrajatyAkArabhedena kuto bodhAnvayastataH // 111 // tadAkAraparityAgAttasyAkArAntarasthitiH / bodhAnvayapradIrdhakAdhyavasAyapravartakaH // 112 // svasaMvedanasiddhatvAnna ca bhraanto'ymitypi| kalpanA yujyate yuktyA srvbhraantiprsnggtH||113||350|| 5-4555OCAOM554 // 64 // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEARCASE 125 pradIrghAdhyavasAyena nazvarAdivinizcayaH / asya ca bhrAntatAyAM yattattatheti na yuktimat // 114 // tasmAdavazyameSTavyA vikalpasyApi kasyacit / yena tena prakAreNa sarvathA'bhrAntarUpatA // 115 // satyAmasyAM sthito'smAkamuktavannyAyayogataH / bodhAnvayo dlotpttybhaavaaccaatiprsnggtH|| 116 // anyAdRzapadArthebhyaH svayamanyAdRzo'pyayam / yatazceSTastato naasmaatttraasndigdhnishcyH|| 117 // nanabhAvatve dhravaM tdbhaavsnggtiH| tasyaiva bhAvo nAnyo yajanyAca jananaM tathA // 118 // evaM tajanyabhAvatve'pyeSA bhAvyA vicakSaNaiH / tadeva hi yato bhAvaH sa cetarasamAzrayaH // 119 // ityevamanvayApattiH zabdArthAdeva jAyate / anyathA kalpanaM cAsya sarvathA nyAyabAdhitam // 120 // tadrUpazaktizUnyaM tatkArya kAryAntaraM ythaa| vyApAro'pi na tasyApi nApekSA'sattvataH kvacit // 121 // tathApi tu tayoreva tatsvabhAvatvakalpanam / anyatrApi samAnatvAt kevalaM dhyAndhyasUcakam // 122 // kizcAnyatkSaNikatve va ArSArtho'pi virudhyte| virodhApAdanaM cAsya nAlpasya tamasaH phalam // 123 // ita ekanavate kalpe zaktyA meM puruSo htH| tena karmavipAkena pAde viddho'smi bhikSavaH // 124 // MCGRAAS53454 Jain Education in For Personal & Private Use Only Allww.jainelibrary.org Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 // 4 // 11 me mayetyAtmanirdezastadgatoktA vdhkriyaa| svayamAptena yattadvaH ko'yaM kSaNikatAgrahaH // 125 // 362 // 18 // caturthaH zrI santAnApekSayatacceduktaM bhagavatA nanu / sa hetuphalabhAvo yattanme iti na saGgatam // 126 // stbkH|| zAstravArtA hA mamati hetazaktyA cettasyArtho'yaM vivkssitH| nAtra pramANamatyakSA tadvivakSA yato matA // 127 // bauddhvishesssmuccyH|| mata .! taddezanA pramANaM cenna sA'nyArthA bhaviSyati / tatrApi kiM pramANaM cedidaM pUrvoktamArSakam // 128 // lakhaNDanam // Paa tathAnyadapi yatkalpasthAyinI pRthivI kvacit / uktA bhagavatA bhikSUnAmanthya svayameva tu // 129 // | paJca bAhyA dvivijJeyA ityanyadapi cArSakam / pramANamavagantavyaM prakrAntArthaprasAdhakam // 130 // BI kSaNikatve yato'mISAM na dvivijJeyatA bhavet / bhinnakAlagrahe hyAbhyAM tacchabdArthopapattitaH // 131 // ekakAlagrahe tu syaatttraiksyaaprmaanntaa| gRhItagrahaNAdevaM mithyA tAthAgataM vacaH // 132 // | indriyeNa paricchinne rUpAdau tadanantaram / yadrUpAdi tatastatra manojJAnaM pravartate // 133 // evaM ca na virodho'sti dvivijnyeytvbhaavtH| paJcAnAmapi cennyAyAdetadapyasamaJjasam // 134 // PI naiko'pi yadvivijJeya ekaikenaiva vedanAt / sAmAnyApekSayataccanna ttsttvprsnggtH||135||372|| // 6 // * * * JainEducationa l For Persons & Private Use Only Diww.jainelibrary.org Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 | sattve'pi nendriyajJAnaM hanta tadgocaraM matam / dvivijJeyatvamityevaM kSaNabhede na tattvataH // 136 // sarvametena vikSiptaM kSaNikatvaprasAdhanam / tathApyUz2a vizeSeNa kiJcittatrApi vakSyate // 137 // 374 // 5 vijJAnamAtravAdo'pi na samyagupapadyate / mAnaM yattattvataH kiJcidarthAbhAve na vidyate // 1 // na pratyakSaM yato bhAvAlambanaM na tadiSyate / nAnumAnaM tathAbhUtasalliGgAnupalabdhitaH // 2 // upalabdhilakSaNaprApto'rtho yeno(yanno)palabhyate / tatazcAnupalabdhyaiva tadabhAvo'vasIyate // 3 // upalabdhilakSaNaprAptistaddhatvantarasaMhatiH / teSAM ca tatsvabhAvatve tasyAsiddhiH kathaM bhavet // 4 sahArthena tajananasvabhAvAnIti cennanu / janayatyeva satyevamanyathA tatsvabhAvatA // 5 | yogyatAmadhikRtyAtha tatsvabhAvatvakalpanA / hantaivamapi siddho'rthaH kadAcidupalabdhitaH // anyathA yogyatA teSAM kathaM yuktyopapadyate / na hi loke'zvamASAdeH siddhA pattyAdiyogyatA // 7 parAbhiprAyato hyetadevaM ceducyate na yat / upalabdhilakSaNaprApto'rthastasyopalabhyate atadgrahaNabhAvaizca yadi nAma na gRhyate / tata etAvatA sattvaM na tasyAtiprasaGgataH // 9 // 383 FFFFE For Persons & Private Use Only ww.jainelibrary.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI zAstravArtA smuccyH|| // 66 // // paJcamaH stbkH|| bauddhavizeSa mata khaNDanam // KESARSHARSAA% 128 vijJAnaM yatsvasaMvedyaM na tvartho yukti(kty)yogtH| atastadvedane tasya grahaNaM noppdyte||10||384|| evaM cAgrahaNAdeva tadabhAvo'vasIyate / ataH kimucyate mAnamarthAbhAve na vidyate // 11 // arthagrahaNarUpaM yattatsvasaMvedyamiSyate / tadvedane grahastasya tataH kiM nopapadyate // 12 // ghaTAdijJAnamityAdisaMvittestatpravRttitaH / prApterakriyAyogAt smRteH kautukabhAvataH // 13 // | jJAnamAtre tu vijJAnaM jJAnamevetyado bhavet / pravRttyAdi tato na syAtprasiddha lokshaastryoH|| 14 // | tadanyagrahaNe cAsya pradveSo'rthe'nibandhanaH / jJAnAntare'pi sadRzaM tadasaMvedanAdi yat // 15 // | yuktyayogazca yo'rthasya gIyate jAtivAdataH / grAhyAdibhAvadvAreNa jJAnavAde'pyasau samaH // 16 // naikAntagrAhyabhAvaM tadgrAhakAbhAvato bhuvi / grAhakaikAntabhAvaM tu grAhyAbhAvAdasaGgatam // 17 // virodhAnnobhayAkAramanyathA tadasadbhavet / niHsvabhAvatvatastasya sattevaM yujyate katham // 18 // prakAzaikasvabhAvaM hi vijJAnaM tattvato matam / akarmakaM tathA caitatsvayameva prakAzate // 19 // yathAste zeta ityAdau vinA karma sa eva hi| tathocyate jagatyasmiMstathA jJAnamapISyatAm // 20 // 394 // Jain Education For Persons & Private Use Only D oww.jainelibrary.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education 129 ucyate'sAmpratamadaH svayameva vicintyatAm / pramANAbhAvatastatra yadyetadupapadyate // 21 // 395 // evaM na yattadAtmAnamapi hanta prakAzayet / atastaditthaM no yuktamanyathA na vyavasthitiH // 22 // vyavasthitau ca tattvasya ya ( ta ) thAbhAvaprakAzakam / dhruvaM yatastato'karmakatvamasya kathaM bhavet // 23 // vyavasthApakamasyaivaM bhrAntaM caitattu bhAvataH / tathetya bhrAntamatrApi nanu mAnaM na vidyate // 24 // bhrAntAccAbhrAntirUpA na yuktiyuktyA vyavasthitiH / dRSTA taimirikAdInAmakSAdAviti cenna tat // 25 // nAkSAdidoSavijJAnaM tadanyabhrAntivadyataH / bhrAntaM tasya tathAbhAve bhrAntasyAbhrAntatA bhavet // 26 // na ca prakAzamAtraM tu loke kvacidakarmakam / dIpAdau yujyate nyAyAdatazcaitadapArthakam // 27 // dRSTAntamAtrataH siddhistadatyantavidharmiNaH / na ca sAdhyasya yattena zabdamAtramasAvapi kiJca vijJAnamAtratvena saMsArApavargayoH / vizeSo vidyate kazcittathA caitadvRthoditam cittameva hi saMsAro raagaadikleshvaasitm| tadeva tairvinirmuktaM bhavAnta iti kathyate // 30 // rAgAdiklezavargo yanna vijJAnAtpRthagmataH / ekAntaikasvabhAve ca tasmin kiM kena vAsitam // 31 // 405 // 12 For Personal & Private Use Only // 28 // // 29 // * Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zAsavArtA smuccyH|| // SaSThaH stbkH| 4 bauddhavizeSa mata khaNDanam // // 67 // 130 kliSTaM vijJAnamevAsau kliSTatA tatra(sya) yadvazAt / nIlyAdivadasau vastu tadvadeva prasajyate // 32 // 406 // muktau ca tasya bhedena bhAvaH syAtpaTazuddhivat / tato bAhyArthatAsiddhiraniSTA samprasajyate // 33 // | prakRtyaiva tathAbhUtaM tadeva kliSTateti cet / tadanyUnAtiriktatve kena yuktirvicintyatAm // 34 // asatyapi ca yA bAhye graahygraahklkssnne| dvicandrabhrAntivaddhAntiriyaM vaH (naH) kliSTateti cet // 35 // astvetatkintu taddhetubhinnahetvantarodbhavA / iyaM syAttimirAbhAve na hIndudvayadarzanam // 36 // na cAsadeva taddheturbodhamAtraM na vA(cA)'pi tat / sa(ta)daiva kliSTatApattiriti muktirna yujyate // 37 // muktyabhAve ca sarvaiva nanu cintA nirrthikaa|bhaave'pi sarvadA tasyAH samyagetadvicintyatAm // 38 // vijJAnamAtravAdo'yaM netthaM yuktyopapadyate / prAjJasyAbhinivezo na tasmAdatrApi yujyate // 39 // / 6 yaccoktaM pUrvamatraiva kSaNikatvaprasAdhakam / nAzahetorayogAdi tadidAnI parIkSyate // 1 // 414 // hetoH syAnnazvaro bhAvo'nazvaro vA vikalpayan / nAzahetorayogitvamucyate tanna yuktimat // 2 // hetuM pratItya yadasau tathA nazvara iSyate / yathaiva bhavato heturviziSTaphalasAdhakaH // 3 // 416 // NAC%ASAROSAGAR // 67 // Jain Education Maina For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 ROCESSOCTS | tathAsvabhAva evAsau svahetoreva jAyate / sahakAriNamAsAdya yastathAvidhakAryakRt // 4 // 417 // na punaH kriyate kiJcittenAsya sahakAriNA / samAnakAlabhAvitvAttathA coktAmadaM tava // 5 // upakArI virodhI ca sahakArI ca yo mataH / prabandhApekSayA sarvo naikakAle kathaJcana // 6 // sahakArikRto hetorvizeSo nAsti yadyapi / phalasya tu vizeSo'sti tatkRtAtizayAptitaH // 7 // na cAsyAtatsvabhAvatve saphalasyApi yujyate / sabhAgakSaNajanmAptestathAvidhatadanyavat // 8 // asthAnapakSapAtazca hetoranupakAriNi / apekSAyAM niyuGkte yatkAryametadbathoditam // 9 // | yasmAttasyApyadastulyaM viziSTaphalasAdhakam / bhAvahetuM samAzritya nanu nyAyAnnidarzitam // 10 // evaM ca vyarthameveha vyatiriktAdicintanam / nAzyamAzritya nAzasya kriyate yadvicakSaNaiH // 11 // kiJca nirhetuke nAze hiMsakatvaM na yujyate / vyApAdyate sadA yasmAnna kazcitkenacitkvacit // 12 // kAraNatvAt sa santAnavizeSaprabhavasya cet / hiMsakastanna santAnasamutpatterasambhavAt // 13 // sAMvRtatvAnayotpAdau santAnasya khpusspvt| na stastadadharmatvAcca hetustatprabha(tsambha)ve kutH|14|427 SAGACASSACASSE Jain Education in For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mata ** 132 // 4 // visabhAgakSaNasyAtha janako hiMsako na tat / svato'pi tasya tatprApterjanakatvAvizeSataH ||15||428||18||sssstthH zrI . hanmyanamiti saMklezAddhiMsakazcetprakalpyate / naiva tvannItito yasmAdayameva na yujyate // 16 // stbkaa|| zAkhavArtA bauddhavizeSasaklezo yadguNotpAdaH sa cAkliSTAnna kevalAt / na cAnyasacivasyApi tasyAnatizayAttataH // 17 // smuccyH|| | taM prApya tatsvabhAvatvAttataH sa iti cennanu / nAzahetumavApyaivaM nAzapakSe'pi na kSatiH // 18 // *khaNDanam // // 68 // 18| anye tu janyamAzritya satsvabhAvAdyapekSayA / evamAhurahetutvaM janakasyApi sarvathA // 19 // na satsvabhAvajanakastadvaiphalyaprasaGgataH / janmAyogAdidoSAcca netarasyApi yujyate // 20 na cobhayAdibhAvasya virodhAsambhavAditaH / svanivRtyAdibhAvAdI kAryAbhAvAdito'pare // 21 // na cAdhyakSaviruddhatvaM janakatvasya mAnataH / asiddharatra nItyA tavyavahAraniSedhataH // 22 // mAnAbhAve pareNApi vyavahAro niSidhyate / sajjJAnazabdaviSayastadvadatrApi dRzyatAm // 23 // arthakriyAsamarthatvaM kSaNike yacca gIyate / utpattyanantaraM nAzAdvijJeyaM tadayuktimat // 24 // arthakriyA yato'sau vA tadanyA vA dvayI gtiH| tattve na tatra sAmarthyamanyatastatsamudbhavAt / 25 / 438 // 68 // *SA% SURYA* Jain Education in For Personal & Private Use Only -TLww.jainelibrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 SHRAIGARACTICARRAGE na svasandhAraNe nyaayaajnmaanntrnaashtH| na ca nAze'pi sadyuktyA tddhtaasttsmudbhvaat||26||439|| anyatve'nyasya sAmarthyamanyatreti na saGgatam / tato'nyabhAva evaitannAsau nyAyyo dalaM vinA // 27 // nAsatsajjAyate yasmAdanyasattvasthitAvapi / tasyaiva tu tathAbhAve nanvasiddho'nvayaH katham // 28 // bhUtiryeSAM kriyA soktA na cAsau yujyate kvcit| kartRbhoktRsvabhAvatvavirodhAditi cintyatAm // 29 // 4] nacAtItasya sAmarthyaM tasyAmiti nidrshitm|n cAnyo laukikaH kshcicchbdaartho'tretyyuktimt||30|| pariNAmo'pi no hetuH kSaNikatvaprasAdhane / sarvadaivAnyathAtve'pi tathAbhAvopalabdhitaH // 31 // nArthAntaragamo yasmAtsarvathaiva na cAgamaH / pariNAmaH pramAsiddha iSTazca khallu paNDitaiH // 32 // yaccedamucyate bamo'tAdavasthyamanityatAm / etattadeva na bhavatyato'nyatve dhruvo'nvayaH // 33 // | tadeva na bhavatyetattaccenna bhavatIti ca / viruddhaM hanta kiJcAnyadAdimattatprasajyate // 34 // kSIranAzazca dadhyeva yadRSTaM gorasAnvitam / na tu tailAdyataH siddhaH pariNAmo'nvayAvahaH // 35 // nAsatsajjAyate jAtu saccAsatsarvathaiva hi|shktybhaavaaditi vyApteH satsvabhAvatvahAnitaH // 36 // 449 // Jain Education in For Personal & Private Use Only Mmww.jainelibrary.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | SaSThaH zrI smuccyH|| mata 134 // 4 // nityetaradato nyAyAttattathAbhAvato hi tat / pratItisacivAtsamyak pariNAmena gamyate // 37 // 450 // ante kSayekSaNaM cAdyakSaNakSayaprasAdhanam / tasyaiva tatsvabhAvatvAyujyate na kadAcana // 38 // stbkH|| vAtA| Adau kSayasvabhAve ca tatrAnte darzanaM katham / tulyAparAparotpattivipralambhAdyathoditam // 39 // bauddhavizeSaante kSayekSaNAdAdau kSayo'dRSTo'numIyate / sadRzenAvaruddhatvAttadgrahAddhi tadagrahaH // 69 // | etadapyasadeveti sadRzo bhinna eva yat / bhedAgrahe kathaM tasya tatsvabhAvatvato grahaH // 41 // | tadarthaniyato'sau yadbhedamanyAgrahAddhi tat / na gRhNAtIti cettulyaH so'pareNa kuto gtiH|| 42 // | | tathAgaterabhAve ca vacastucchamidaM nnu| sadRzenAvaruddhatvAttadgrahAddhi tadagrahaH // 43 // bhAve cAsyA balAdekamanekagrahaNAtmakam / anvayi jJAnameSTavyaM sarva tatkSaNikaM kutaH // 44 // | | jJAnena gRhyate cArtho na cApi paradarzane / tadabhAvenu (tu) tadbhAvAtkadAcidapi tattvataH // 45 // | grahaNe'pi yadA jJAnamude(pai)tyutpattyanantaram / tadA tattasya jAnAti kSaNikatvaM kathaM nnu|| 46 // tasyaiva tatsvabhAvatvAt svAtmanaiva tdudbhvaat| yathA niilaaditaadruupyaannaitnmithyaatvsNshyaat|47|460|||| 69 // SASK*** **** Jain Education For Persons & Private Use Only w w.jainelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 na cApi svAnumAnena dharmabhedasya smbhvaat| liGgadharmAtipAtAcca tatsvabhAvAdyayogataH // 48 // 461 // nityasyArthakriyAyogo'pyevaM yuktyA na gamyate / sarvamevAvizeSeNa vijJAnaM kSaNikaM yataH // 49 // tathA citrasvabhAvatvAnna cArthasya na yujyate / arthakriyA nanu nyAyAtkramAkramavibhAvinI // 50 // anye tvabhidadhatyevametadAsthAnivRttaye / kSaNikaM sarvameveti buddhenoktaM na tattvataH // 51 // vijJAnamAtramapyevaM bAhyasaGganivRttaye / vineyAn kAMzcidAzritya yadvA taddezanArhataH // 52 // na caitadapi na nyAyyaM yato buddho mahAmuniH / suvaidyavadvinA kArya dravyAsatyaM na bhASate // 53 // bruvate zUnyamanye tu sarvameva vicakSaNAH / na nityaM nApyanityaM yadvastu yuktyopapadyate // 54 // nityamarthakriyAbhAvAtkramAkramavirodhataH / anityamapi cotpAdavyayAbhAvAnna jAtucit // 55 // utpAdavyayabuddhizca bhrAntAnandAdikAraNam / kumAryAH svapnavajjJeyA putrajanmAdibuddhivat // 56 // atrApyabhidadhatyanye kimitthaM tattvasAdhanam / pramANaM vidyate kiJcidAhokhicchUnyameva hi // 57 // zUnyaM cetsusthitaM tattvamasti cecchUnyatA kthm|tsyaiv nanu sadbhAvAditi smygvicintytaam|58|471| Jain Education Internationa For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAkhavArtA // saptamaH stabakaH // jIvAnAmutpAdAdi svarUpanirUpaNam // // 70 // ___436 // 4 // pramANamantareNApi syAdevaM tttvsNsthitiH| anyathA neti suvyaktamidamIzvaraceSTitam // 59 // 472 // uktaM vihAya mAnaM cecchUnyatAnyasya vastunaH / zUnyatve pratipAdyasya nanu vyarthaH parizramaH // 10 // tasyApyazUnyatAyAM ca prAznikAnAM bahutvataH / prabhUtA zUnyatApattiraniSTA samprasajyate // 61 // smuccyH|| yAvatAmasti tanmAnaM pratipAdyAstathA ca ye| santi te sarva eveti prabhUtAnAmazanyatA // 62 // | evaM ca zUnyavAdo'pi tadvineyAnuguNyataH / abhiprAyata ityukto lakSyate tattvavedinA // 63 // 7 anye tvAhuranAyeva jiivaajiivaatmkNjgt| sadutpAdavyayadhrauvyayuktaM shaastrkRtshrmaaH||1||477|| | ghaTamaulisuvarNArthI nAzotpAdasthitiSvayam / zokapramodamAdhyasthyaM jano yAti sahetukam // 2 // |payovrato na dadhyatti na payo'tti dadhivrataH / agorasavato nobhe tasmAttattvaM trayAtmakam // 3 // kA atrApyabhidadhatyanye viruddhaM hi mithastrayam / ekatraivaikadA naitad ghaTAM prAJcati jAtucit // 4 // utpAdo'bhUtabhavanaM vinAzastadviparyayaH / dhrauvyaM cobhayazUnyaM yadekadaikatra tatkatham // 5 // zokapramodamAdhyasthyamuktaM yaccAtra sAdhanam / tadapyasAmprataM yattadvAsanAhetukaM matam // 6 // 482 // KESAACACHINESS | // 70 // Jain Education irror For Personal & Private Use Only STww.jainelibrary.org Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 kiJca syAdvAdino naiva yujyate nizcayaH kvcit| svatantrApekSayA tasya na mAnaM mAnameva yt|7|483|| saMsAryapi na saMsArI mukto'pi na sa eva hi / tadatadrUpabhAvena sarvamevAvyavasthitam // 8 // 6 ta AhurmukuTotpAdo na ghaTanAzadharmakaH / svarNAnnacA (vA)'nya eveti na viruddhaM mithastrayam // 9 // na cotpAdavyayau na sto dhrauvyavattaddhiyA gtH| nAstitve tu tayo/vyaM tatvato'stIti na prmaa|| 10 // hai na nAsti dhrauvyamapyevamavigAnena tadgateH / asyAzca bhrAntatAyAM na jagatyabhrAntatAgatiH // 11 // | utpAdo'bhUtabhavanaM svahetvantaradharmakam / tathApratItiyogena vinAzastadviparyayaH // 12 // | tathaitadubhayAdhArasvabhAve(va) dhrauvyamityapi / anyathA tritayAbhAva ekadaikatra kiM na tat // 13 // al ekatraivaikadaivaitaditthaM trayamapi sthitam / nyAyyaM bhinnanimittatvAttadabhede na yujyate // 14 // iSyate ca parairmohAttatkSaNasthitidharmiNi / abhAve'nyatamasyApi tatra tattvaM na yadbhavet // 15 // bhAvamAtraM tadiSTaM cettaditthaM nirvizeSaNam / kSaNasthitisvabhAvaM tu na hyutpAdavyayau vinA // 16 // taditthambhUtameveti drAgnabhasto na jaatucit| bhUtvAbhAvazca nAzo'pi tadeveti na laukikam // 17 // 493 // For Persons & Private Use Only e Jan Eduction i Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 / siddhi // 71 // // 4 // vAsanAhetukaM yacca zokAdi parikIrtitam / tadayuktaM yatazcitrA sA na jAtvanibandhanA // 18 // 49 // 8 // saptamaH zrI stbkH|| 4 sadA bhAvetarApattirekabhAvAcca vstunH| tadbhAve'tiprasaGgAdiniyamAt samprasajyate // 19 // zAkhavArtA vastUnAM smucyH|| | na mAnaM mAnameveti sarvathA nizcayazca yaH / ukto na yujyate so'pi yadekAntanibandhanaH // 20 // syAdvAda| mAnaM cenmAnameveti pratyakSaM laiGgikaM na tu / tattaccenmAnameveti syAttadbhAvAhate katham // 21 // na svasatvaM parAsattvaM tadasattvavirodhataH / svasattvAsattvavannyAyAnna ca nAstyeva tatra tat // 22 // svarUpa | parikalpitametaccennanvitthaM tattvato na tat / tataH ka iha doSazcennanu(tu)tabhAvasaGgatiH // 23 // niruupnnm|| anekAntata evAtaH samyagmAnavyavasthiteH / syAdvAdino niyogena yujyate nizcayaH param // 24 // etena sarvameveti yaduktaM tannirAkRtam / ziSyavyutpattaye kiJcittathApyaparamucyate // 25 // saMsArI cetsa eveti kathaM muktasya smbhvH| mukto'pi cetsa eveti vyapadezo'nibandhanaH // 26 // saMsArAdvipramukto yanmukta ityabhidhIyate / naitattasyaiva tadbhAvamantareNopapadyate // 27 // P] tasyaiva ca tathAbhAve tannivRttItarAtmakam / dravyaparyAyavadvastu balAdeva prasidhyati // 28 // 50 // // 71 // Jain Education in For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 CC % lajjate bAlyacaritairbAla eva na cApi yat / yuvA na lajate cAnyastairAyatyaiva ceSTate // 29 // 505 // yuvaiva na ca vRddho'pi nAnyArthaM ceSTanaM ca tat / anvayAdimayaM vastu tadabhAvo'nyathA bhavet // 30 // anvayo vyatirekazca dravyaparyAyasaMjJitau / anyonyavyAptito bhedAbhedavRttyaiva vastu tau // 31 // nAnyonyavyAptirekAntabhede'bhede ca yujyate / atiprasaGgAdaikyAca zabdArthAnupapattitaH // 32 // anyonyamiti yadabhedaM vyAptizcAha viparyayam / bhedAbhede dvayostasmAdanyonyavyAptisambhavaH // 33 // evaM nyAyAviruddhe'smin virodhodbhAvanaM nRNAm / vyasanaM vA jaDatvaM vA prakAzayati kevalam // 34 // nyAyAt khalu virodho yaH sa virodha ihocyate / yadvadekAntabhedAdau tayorevAprasiddhitaH // 35 // mRdravyaM yanna piNDAdidharmAntaravivarjitam / yadvA tena vinirmuktaM kevalaM gamyate kvacit // 36 // tato'sattattathAnyAyAdekaM cobhysiddhitH| anyatrAto virodhastadabhAvApattilakSaNaH // 37 // jAtyantarAtmake cAsminnAnavasthAdidUSaNam / niyatatvAdviviktasya bhedAdezcApyasambhavAt // 38 // nAbhedo bhedarahito bhedo vA'bhedavarjitaH / kevalo'sti yatastena kutastatra vikalpanam // 39 // 515 // ASSACROSA Jain Education Intel For Personal & Private Use Only Ww.jainelibrary.org Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI zAstravArtA samuccayaH / / // 72 // Jain Education I 140 // 42 // // 43 // // 44 // yenAkAreNa bhedaH kiM tenAsAveva kiM dvayam / asattvAtkevalasyeha satazca kathitatvataH yatazca tatpramANena gamyate hyubhayAtmakam / ato'pi jAtimAtraM tadanavasthAdikalpanam evaM bhayadoSAdidoSA api na dUSaNam / samyagjAtyantaratvena bhedAbhedaprasiddhitaH etenaitatpratikSiptaM yaduktaM pUrvavAdibhiH / vihAyAnubhavaM mohAjjAtiyuktknusAribhiH dravyaparyAyayorbhede naikasyobhayarUpatA / abhede'nyatarasthAnanivRttI cintyatAM katham yannivRttau na yasyeha nivRttistattato yataH / bhinnaM niyamato dRSTaM yathA karkaH kramelakAt // 45 // nivartate ca paryAyo na tu dravyaM tato na saH / abhinno dravyato'bhede'nivRttistatsvarUpavat // 46 // pratikSiptaM ca yadbhedAbhedapakSo'nya eva hi / bhedAbhedavikalpAbhyAM hanta jAtyantarAtmakaH // 47 // jAtyantarAtmakaM caivaM (naM) doSAste samiyuH katham / bhedAbhede ca ye'tyantaM jAtibhinne vyvsthitaaH||48|| kiJcinnivartate'vazyaM tasyApyanyattathA na tat / atastadbheda eveha (vAtra) nivRttyAdyanyathA katham // 49 // tasyeti yogasAmarthyAdbheda eveti bAdhitam / abhinnadezastasyati yattadvyAptyA tathocyate // 50 // 526 // For Personal & Private Use Only 11 80 11 // 41 // // saptamaH stabakaH // syAdvAda siddhiH // // 72 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JAL %A000-%ACCORCH 4%AAAAAAA% | atastabheda eveti pratItivimukhaM vacaH / tasyaiva ca tathAbhAvAttannivRttItarAtmakam // 51 // 527 // | nAnuvRttinivRttibhyAM vinA yadupapadyate / tasyaiva hi tathAbhAvaH sUkSmabuddhayA vicintyatAm // 52 // tasyaiva tu ya(ta)thAbhAve tadeva hi yatastathA / bhavatyato na doSo naH kazcidapyupapadyate // 53 // itthamAlocanaM cedamanvayavyatirekavat / vastunastatsvabhAvatvAttathAbhAvaprasAdhakam // 54 // na ca bhedo'pi bAdhAyai tsyaanekaantvaadinH| jAtyantarAtmakaM vastu nityAnityaM yato matam // 55 // pratyabhijJAbalAccaitaditthaM samavasIyate / iyaM ca lokasiddhaiva tadevedamiti kSitau // 56 // na yujyate ca sannyAyAhate tatpariNAmitAm / kAlAdibhedato vastvabhedatazca tathAgateH // 57 // ekAntaikye na nAnA yannAnAtve caikamapyadaH / ataH kathaM nu tadbhAvastadetadubhayAtmakam // 58 // tasyaiva tu tathAbhAve kthnycidbhdyogtH| pramAturapi tadbhAvAyujyate mukhyavRttitaH // 59 // nityaikayogato vyaktibhedepyeSA na saGgatA / tadiheti prasaGgena tadevedamayogataH // 60 // sAdRzyAjJAnatonyAyyA na vibhrmblaadpi| etaddvayAgrahe yuktaM na ca sAdRzyakalpanam // 61 // 537 // C3 4%2-% Jain Educatio n al For Persons & Private Use Only T ww.jainelibrary.org Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 142 // 4 // na ca bhrAntApisadbAdhA bhAvAdeva kadAcana / yogipratyayatadbhAve pramANaM nAsti kiJcana // 62 // 538 // nAnA yogI vijAnAtyanAnA netyatra na prmaa| dezanAyA vineyAnuguNyenApi pravRttitaH // 63 // zAstravArtA smuccyH|| IPI yA ca lUnapunarjAtanakhakezatRNAdiSu / iyaM saMlakSyate sApi tadAbhAsA na saiva hi // 64 // 18| pratyakSAbhAvabhAve'pi nApramANaM yathaiva hi / pratyakSaM tadvadeveyaM pramANamavagamyatAm // 65 // // 73 // | matijJAnavikalpatvAnna cAniSTiriyaM yataH / etadbalAttataH siddhaM nityAnityAdi vastunaH // 66 // | 8 anye tvadvaitamicchanti sdbrhmaadivypekssyaa|sto yabhedakaM nAnyattacca tanmAtrameva hi // 1 // 543 // hU~ yathA vizuddhamAkAzaM timiropapluto janaH / saGkIrNamiva mAtrAbhibhinnAbhirabhimanyate // 2 // | tathedamamalaM brahma nirvikalpamavidyayA / kaluSatvamivApannaM bhedarUpaM prakAzate atrApyanye vadantyevamavidyA na sataH pRthak / tacca tanmAtrameveti bhedAbhAso'nibandhanaH // | saivAthAbhedarUpApi bhedAbhAsanibandhanam / pramANamantareNaitadavagantuM na zakyate bhAve'pi ca pramANasya prameyavyatirekataH / nanu nAdvaitameveti tadabhAve pramANakam // 6 // 548 // TECCCCCCCCCCC 4GBROGRA // saptamaH stbkH|| bhedaabhedpksse'nvsthaadidossnivaarnnm| vedAnti matakhaMDanam // 73 // Jain Education For Personal & Private Use Only O ww.jainelibrary.org Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 vidyAvidyAdibhedAcca svatantreNeva baadhyte|ttsNshyaadiyogaacc pratItyA ca vicintytaam||7||549|| anye vyAkhyAnayantyevaM samabhAvaprasiddhaye / advaitadezanA zAstre nirdiSTA na tu tattvataH // 8 // na caitadbAdhyate yuktyA sacchAstrAdivyavasthiteH / saMsAramokSabhAvAcca tadarthaM yatnasiddhitaH // 9 // anyathA tattvato'dvaite hanta saMsAramokSayoH / sarvAnuSThAnavaiyarthyamaniSTaM samprasajyate // 10 // anye punarvadantyevaM mokSa eva na vidyate / upAyAbhAvataH kiM vA na sadA sarvadehinAm // 11 // karmAdipariNatyAdisApekSo yadyasau tataH / anAdimattvAtkarmAdipariNatyAdikaM tathA // 12 // tasyaiva citrarUpatvAttattathota na yujyate / utkRSTAdyA sthitistasya yajAtAnekazaH kila // 13 // atrApi varNavantyanye vidyate darzanAdikaH / upAyo mokSatattvasya paraH sarvajJabhASitaH // 14 // darzanaM maktibIjaM ca samyaktvaM tatvavedanam |dHkhaantkRt sukhArambhaH paryAyAstasya kiirtitaaH||15|| anAdibhavyabhAvasya ttsvbhaavtvyogtH| utkRSTAdyAsvatItAsu tathAkarmasthitiSvalam // 16 // taddarzanamavApnoti karmagranthi sudAruNam / nirbhidya zubhabhAvena kadAcitkazcideva hi // 17 // 559 // Jain Education Interior For Personal & Private Use Only Dujainelibrary.org Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TAA | stbkH|| // 4 // zrI . zAkhavArtA smuccyH| 2-%A mokSa // 74 // 5 sati cAsminnasau dhanyaH samyagdarzanasaMyutaH / tattvazraddhAnapUtAtmA ramate na bhavodadhau // 18 // 56 // | aSTamaH sa pazyatyasya yadrUpaM bhAvato buddhicakSuSA / samyakzAstrAnusAreNa rUpaM naSTAkSirogavat // 19 // mokSopAyatadRSTvA cintayatyevaM prazAntenAntarAtmanA / bhAvagarbha yathAbhAvaM paraM saMvegamAzritaH // 20 // nirUpaNaM janmamRtyujarAvyAdhirogazokAyupadrutaH / klezAya kevalaM puMsAmaho bhImo bhavodadhiH // 21 // hA sukhAya tu paraM mokSo janmAdiklezavarjitaH / bhayazaktyA vinirmukto vyAbAdhAvarjitaH sadA // 22 // siddhishc|| heturbhavasya hiMsAdirduHkhAdyanvayadarzanAt / mukteH punarahiMsAdiAbAdhAvinivRttitaH // 23 // buddhvaivaM bhavanairguNyaM muktezca guNarUpatAm / tadarthaM ceSTate nityaM vizuddhAtmA yathAgamam // 24 // duSkaraM kSudrasattvAnAmanuSThAnaM karotyasau / muktau dRDhAnurAgatvAt kAmIva vanitAntare // 25 // | upAdeyavizeSasya na yatsamyakprasAdhanam / dunoti ceto'nuSThAnaM tadbhAvapratibandhataH // 26 // tatazca duSkaraM tanna samyagAlocyate yadA / ato'nyaduSkaraM nyAyAddheyavastuprasAdhakam // 27 // vyAdhigrasto ythaarogyleshmaasvaadynbudhH| kaSTe'pyupakrame dhIraH samyakprItyA pravartate // 28 // 570 // % |74 // Jain Education For Personal & Private Use Only Timww.jainelibrary.org Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 ASASACRECACANCE% saMsAravyAdhinA grastastadvajjJeyo narottamaH / zamArogyalavaM prApya bhAvatastadupakrame // 29 // 571 // pravartamAna evaJca yathAzakti sthiraashyH| zuddhaM cAritramAsAdya kevalaM labhate kramAt // 30 // yugmm|| tataH sa sarvavidbhUtvA bhavopagrAhikarmaNaH / jJAnayogAtkSayaM kRtvA mokSamApnoti zAzvatam // 31 // jJAnayogastapaH zuddhamityAdi yadudIritam / aidamparyeNa bhAvArthastasyAyamabhidhIyate // 32 // jJAnayogasya yogIndraiH parAkASThA prakIrtitA / zailezIsaMjJitaM sthairya tato muktirasaMzayam // 33 // dhrmstccaatmdhrmtvaanmuktidHshuddhisaadhnaat|akssyo'prtipaatitvaat sadA muktau tthaasthiteH|| 34 // cAritrapariNAmasya nivRttirna ca srvthaa| siddha ukto yataH zAstre na cAritrI na cetaraH // 35 // | na cAvasthAnivRttyeha nivRttistasya yujyate / samayAtikrame yadvatsiddhabhAvazca tatra vai // 36 // | jJAnayogAdato muktiriti samyagvyavasthitam / tantrAntarAnurodhena gItaM cetthaM na doSakRt // 37 // atrApyabhidadhatyanye sarvajJo naiva vidyate / tadrAhakapramAbhAvAditi nyAyAnusAriNaH // 38 // pratyakSeNa pramANena sarvajJo naiva gRhyte| liGgamapyavinAbhAvi tena kiJcinna dRzyate // 39 // 581 // ACANCARRIOR % Jain Education a l For Personal & Private Lise Only lww.jainelibrary.org Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zAstravArtA smuccyH|| aSTama: stbkH|| | sarvajJatAniSedhaka manakhaNDanam // // 75 // // 44 // // 4 // na cAgamena yadasau vidhyAdipratipAdakaH / apratyakSatvato naivopamAnenApi gamyate // 40 // 582 // zrI . nArthApattyApi sarvo'rthastaM vinApyupapadyate / pramANapaJcakAvRttestatrAbhAvapramANatA // 41 dharmAdharmavyavasthA tu vedAkhyAdAgamAt kila / apauruSeyo'sau yasmAddhetudoSavivarjitaH // 42 // Aha cAlokavadvede sarvasAdhAraNe sati / dharmAdharmaparijJAtA kimarthaM kalpyate naraH // 43 // 8| iSTApUrtAdibhedo'smAtsarvalokapratiSThitaH / vyavahAraprasiddhayaiva yathaiva divasAdayaH BI RtvimbhirmantrasaMskArairvAhmaNAnAM samakSataH / antarvedyAntu yadattamiSTaM tadabhidhIyate // 45 6 vApIkUpataDAgAni devatAyatanAni ca / annapradAnamityetatpUrtamityabhidhIyate // 46 // hai| ato'pi zuklaM yadvRttaM nirIhasya mahAtmanaH / dhyAnAdimokSaphaladaM zreyastadabhidhIyate // 47 // hai| varNAzramavyavasthApi sarvA tatprabhavaiva hi / atIndriyArthadraSTrA tannAsti kiJcitprayojanam // 48 // PI atrApi truvate keciditthaM sarvajJavAdinaH / pramANapaJcakAvRttiH kathaM tatropapadyate // 49 // kA sarvArthaviSayaM taccetpratyakSaM taniSedhakRt / abhAvaH kathametasya na cedatrApyadaH samam // 50 // 592 // // 75 // Jain Education a l For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 * * * * dharmAdayo'Si cAdhyakSA jJeyabhAvAddhaTAdivat / kasyacitsarva eveti nAnumAnaM na vidyate // 51 // 593 // AgamAdapi tatsiddhiryadasau codanAphalam / prAmANyaM ca svatastasya nityatvaM ca zruteriva // 52 // hRdgatAzeSasaJzItinirNayAttadrahe punaH / upamA'nyagrahe tatra na cAnyatrApi cAnyathA // 53 // zAstrAdatIndriyagaterIpattyApi gamyate / anyathA tatra nAzvAsazchadmasthasyopajAyate // 54 // pramANapaJcakAvRttirevaM tatra na yujyate / tathApyabhAvaprAmANyamiti dhyAndhyavijRmbhitam // 55 // vedAdharmAdisaMsthApi hantAtIndriyadarzinam / vihAya gamyate samyakkuta etadvicintyatAm // 56 // na vRddhasampradAyana chinnmuultvyogtH| na cArvAgdarzinA tasyAtIndriyArtho'vasIyate // 57 // prAmANyaM rUpaviSaye sampradAye na yuktimt| yathAnAdimadandhAnAM tathAtrApi nirUpyatAm // 58 // | na laukikapadArthena tatpadArthasya tulyatA / nizcetuM pAryate'nyatra tadviparyayabhAvataH // 59 // | nityatvApauruSeyatvAdyasti kiJcidalaukikam / tatrAnyatrApyataH zaGkA viduSo na nivartate // 6 // tannivRttau na copAyo vinAtIndriyavedinam / evaJca kRtvA sAdhvetatkIrtitaM dharmakIrtinA // 61 // 603 // * Jain Education in For Personal & Private Lise Only K w.jainelibrary.org Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamaH stbkH| sarvajJatA siddhiniruupnnm|| // 76 // 1.48 // 4 // svayaM rAgAdimAnArthaM vetti vedasya naanytH| na vedayati vedo'pi vedArthasya kuto gatiH // 62 // 604 // tenAgnihotraM juhuyAtsvargakAma iti zrutau / khAdetsvamAMsamityeSa nArtha ityatra kA pramA // 63 // zAstravArtA pradIpAdivadiSTazcettacchabdo'rthaprakAzakaH / svata eva pramANaM na kiJcidatrApi vidyate // 64 // smuccyH|| | viparItaprakAzazca dhruvamApadyate kvacit / tathAhIndIvare dIpaH prakAzayati raktatAm // 65 // tasmAnna cAvizeSeNa pratItirupajAyate / saGketasavyapekSatve svata evetyayuktimat // 66 // sAdhurna vetisaGketo na cAzaGkA nivartate / tadvaicitryopalabdhezca svAzayAbhinivezataH // 67 // vyAkhyApyapauruSeyasya mAnAbhAvAnna saGgatA / mitho viruddhabhAvAcca tatsAdhutvAdyanizciteH // 68 // | nAnyapramANasaMvAdAttatsAdhutvavinizcayaH / so'tIndriye na yanyAyyastattadbhAvavirodhataH // 69 // PI tasmAdvyAkhyAnamasyedaM svAbhiprAyanivedanam |jaiminyaadern tulyaM kiM vacanenApareNa ca(vaH) // 70 // 4 eSa sthANurayaM mArga iti vaktIha kazcana / anyaH svayaM bravImIti tayorbhedaH parIkSyatAm // 71 // | na cApyapauruSeyo'sau ghaTate sUpapattitaH / vaktRvyApAravaikalye tacchabdAnupalabdhitaH // 72 // 614 // NESCARRORSCORA KAROK M 76 // Jain Education na For Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RESCRECACANCS) 143 vaktRvyApArabhAve'pi tadbhAve laukikaM na kim|apaurusseymissttN vo vaco drvyvypekssyaa||73||615|| dRzyamAne'pi cAzaGkA dRzyakartRsamudbhavA / nAtIndriyArthadraSTAramantareNa nivartate // 74 // pApAdatredRzI buddhirna puNyAditi na pramA / na loko hi vigAnatvAttadbahutvAdyanizciteH // 75 // bahUnAmapi sammohabhAvAnmithyApravartanAt / mAnasaGkhyAvirodhAcca kathamitthamidaM nanu // 76 // atIndriyArthadraSTA tu pumAn kazcidyadISyate / sambhavadviSayApi syAdevambhUtArthakalpanA // 77 // | apauruSeyatApyasya nAnyato hyavagamyate / karturasmaraNAdInAM vyabhicArAdidoSataH // 78 // nAbhyAsa evamAdInAmapi kartA'vigAnataH / smaryate ca vigAnena hantehApyaSTakAdikaH // 79 // svakRtAdhyayanasyApi tadbhAvo na virudhyate / gauravApAdanArthaM ca tathA syAdanivedanam // 8 // mantrAdInAJca sAmarthya zAbarANAmapi sphuttm|prtiitN sarvaloke'pi na cApyavyabhicAri tat // 81 // | vede'pi paThyate hyeSa mahAtmA tatra tatra yat / sa ca mAnamato'pyasyAsattvaM vaktuM na yujyate // 82 // na cApyatIndriyArthatvAjjyAyo viSayakalpanam |asaakssaaddrshinsttr rUpe'ndhasyeva sarvathA // 8 // 625 // Jain Education a l For Personal & Private Lise Only Aww.jainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI zAkhavArtA aSTamaH stbkH|| srvjnytaasiddhiniruupnnm|| // 77 // // 4 // sarvajJena hyabhivyaktAtsarvArthAdAgamAtparA / dharmAdharmavyavastheyaM yujyate nAnyataH kvacit // 84 // 626 // atrApi prAjJa ityanya itthamAha subhASitam / iSTo'yamarthaH zakyeta jJAtuM so'tizayo yadi // 85 // ayamevaM na vetyanyadoSo nirdoSatApi vA / durlabhatvAtpramANAnAM durbodhetyapare viduH // 86 // smuccyH|| atrApi bruvate vRddhAH siddhamavyabhicApi / loke guNAdivijJAnaM sAmAnyena mahAtmanA // 87 // tannItipratipattyAderanyathA tanna yuktimat / vizeSajJAnamapyevaM tadvadabhyAsato na kim // 8 // doSANAM hAsadRSTyeha tatsarvakSayasambhavAt / tatsiddhau jJAyate prAjJaistasyAtizaya ityapi // 89 // hRdtAzeSasaMzItinirNayAdiprabhAvataH / tadAtve vartamAne tu tadvyaktArthAvirodhataH // 90 // na cAsyAdarzane'pyadya sAmrAjyasyeva naastitaa| sambhavo nyAyayuktastu pUrvameva nidrshitH|| 91 // prAtibhAlocanaM tAvadidAnImapyatIndriye / suvaidyasaMyatAdInAmavisaMvAdi dRzyate // 92 // evaM tatrApi tadbhAve na virodho'sti kazcana / tadyaktArthAvirodhAdau jJAnabhAvAcca sAmpratam // 93 // P sarvatra dRSTe saMvAdAdadRSTe nopajAyate / jJAturvisaMvAdAzaGkA tadvaiziSTyopalabdhitaH // 94 // 636 // KU77 // % Jain Education MINiha For Personal & Private Use Only (L Mw.jainelibrary.org Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 *GANGA vastusthityApi tattAdRgna visaMvAdakaM bhvet| yathottaraM tathAdRSTeriti cettanna sAmpratam // 95 // 637 // sidhyetpramANaM yadyevamapramANamatheha kim / na hyekaM nAsti satyArthaM puruSe bahubhASiNi // 96 // yata ekaM na satyArthaM kintu sarvaM yathAzrutam / yatrAgame pramANaM sa iSyate paNDitairjanaiH // 97 // Atmano'mI(tmA nAmI) pRthakkarma ttsNyogaadbhvonythaa|muktihiNsaadyo mukhyAstannivRttiH ssaadhnaa|| atIndriyArthasaMvAdo vizuddho bhaavnaavidhiH| yatredaM yujyate sarva yogivyaktaH sa AgamaH // 99 // adhikAryapi cAsyeha svayamajJo hi yaH pumAn / kathitajJaH punardhImAMstadvaiyarthyamato'nyathA // 10 // paracittAdidharmANAM gatyupAyAbhidhAnataH / sarvArthaviSayo'pyeSa iti tadbhAvasaMsthitiH // 101 // anye tvabhidadhatyevaM yuktimArgakRtazramAH / zabdArthayorna sambandho vastusthityeha vidyate // 102 // na tAdAtmyaM dvayAbhAvaprasaGgAbuddhibhedataH / zastrAyuktau mukhacchedAdisaGgAtsamayasthiteH // 103 // arthAsannidhibhAvena tdRssttaavnythoktitH| anyAbhAvaniyogAcca na tadutpattirapyalam // 104 // paramArthekatAnatve zabdAnAmanibandhanA / na syAtpravRttirartheSu darzanAntarabhediSu // 105 // 647 // *CRACCOCCALCARRACCI) N ESCRocies JanEducation inted For Persona & Private Use Only ainelibrary.org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 78 // N 152 // 4 // atItAjAtayo'pi na ca syAdanRtArthatA |vaacH kasyaci(syAzci)dityeSA bauddhArthaviSayA mtaa||648|| || aSTamaH PI vAcya itthamapohastu na jAtiH pAramArthikI / tadayogAdvinA bhedaM tdnyebhystthaasthiteH|| 107 // vaastvkH|| zAstravArtA zabdArthayoH 5 sati cAsmin kimanyena shbdaattdvtprtiititH| tadabhAve na tadvattvaM taddhAntatvAttathA na kim // 108 // smuccyH|| sambandhAabhrAnti(nta)jAtivAde tu na dnnddaaddnnddivdgtiH|tdvtyubhysaangkrye na bhedAdvo'pi tAdRzam // 109 // bhAvavAdianye tvabhidadhatyevaM vAcyavAcakalakSaNaH / astizabdArthayoryogastatpratItyAditattvataH // 110 // matanaitadRzyavikalpArthekIkaraNena bhedataH / ekapramAtrabhAvAcca tayostattvAprasiddhitaH // 111 // puurvpkssH|| zabdAttadvAsanAvodho vikalpasya tato hi yat / taditthamucyate'smAbhirna ttstdsiddhitH|| 112 // viziSTaM vAsanAjanma bodhastaccana jAtucit / anyatastulyakAlAdevizeSo'nyasya no ytH|| 113 // niSpannatvAdasattvAcca dvAbhyAmanyodayo na sH| upAdAnAvizeSeNa tatsvabhAvaM tu tatkutaH // 114 // na hyuktavatsvahetostu syAcca nAzaH sahetukaH / itthaM prakalpane nyAyAdata eva na yuktimat // 115 // anabhyupagamAcceha taadaatmyaadismudbhvaaH| na doSA no na cAnye'pi tdbhdaaddhetubhedtH||116||658|| RORISSACRORAKRA AGA4%A960 // 78 // Jain Education For Personal & Private Use Only W ww.jainelbrary.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 ACCOUGARCA * vandhyetaradiko bhedo rAmAdInAM yathaiva hi / mRSAsatyAdizabdAnAM tdvttddhetubhedtH||117||659|| | prmaarthNktaantvepyukt(pyny)dossopvrnnnm|prtyaakhyaatN hi zabdAnAmiti smygvicintytaam|118|| anyadoSo yadanyasya yuktyA yukto na jAtucit / vyaktavarNaM na buddhAnAM bhikSvAdi zavarAdivat // 119 // jJAyate tadvizeSastu pramANetarayoriva / svarUpAlocanAdibhyastathAdarzanato bhuvi // 120 // | samayApekSaNaM ceha tatkSayopazamaM vinA / tatkartRtvena saphalaM yoginAM tu na vidyate // 121 // sarvavAcakabhAvatvAcchabdAnAM citrshktitH|vaacysy ca tathAnyatra nAgo'sya samaye'pi hi // 122 // anantadharmakaM vastu taddharmaH kazcideva ca / vAcyo na sarva eveti tatazcaitanna bAdhakam // 123 // anyadevendriyagrAhyamanyacchabdasya gocrH| zabdAtpratyati bhinnAkSo na tu pratyakSamIkSate // 124 // anyathA dAhasambandhAddAhaM dagdho'bhimanyate / anyathA dAhazabdena dAhArthaH sampratIyate // 125 // indriyagrAhyato'nyo'pi vAcyo'sau na ca daahkRt| tathApratItito bhedAbhedasiddhayaiva tatsthiteH // 126 // apohasyApi vAcyatvamupapattyA na yujyte| asattvAdvastubhedena buddhayA tasyApi bodhataH // 127 // 669 // NCE%AESO Jain Education a l For Personal & Private Lise Only w ww.jainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zAstravArtA smuccyH|| RECSCRCk 154 kSaNikAH sarvasaMskArA anythaitdvirudhyte| apoho yanna saMskAro na ca kSaNika iSyate // 128 // 670 // | evaJca vastunastattvaM hanta zAstrAdanizcitam / tadabhAve ca suvyaktaM tadetattuSakhaNDanam // 129 // buddhAvarNe'pi cAdoSaH saMstave'pyaguNastathA / AhvAnApratipattyAdi zabdArthAyogato dhruvam // 130 // jJAnAdeva niyogena siddhimicchanti kecn| anye kriyAta eveti dvAbhyAmanye vickssnnaaH||131 // jJAnaM hi phaladaM puMsAM na kriyA phaladA matA / mithyAjJAnAtpravRttasya phlpraaptersmbhvaat|| 132 // jJAnahInAzca yalloke dRzyantehi mhaakriyaaH| tAmyanto'ticiraM kAlaM klezAyAsaparAyaNAH // 133 // jJAnavantazca tadvIryAttatra tatra svakarmaNi / viziSTaphalayogena sukhino'lpakriyA api // 134 // kevalajJAnabhAve ca muktirapyanyathA na yat / kriyAvato'pi yatnena tasmAjjJAnAdasau matA // 135 // kriyaiva phaladA puMsAM na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo na jJAnAtsukhito bhavet // 136 // | kriyAhInAzca yalloke dRzyante jJAnino'pi hi / kRpAyatanamanyeSAM sukhasampadvivarjitAH // 137 // kriyopetAzca tdyogaadudgrphlbhaavtH| mUrkhA api hi bhUyAMso vipshcitsvaamino'nghaaH||138||680|| ||assttmH stbkH|| zabdArthayo rvAcya vAcakabhAva sambandha siddhiH|| // 79 // // 79 // Jain Education mhendimonal For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 Ikj kriyAtizayayome ca muktiH kevalino'pi hi| nAnyadA kevalitve'pi tadasau tannibandhanA // 139 // 681 // phalaM jJAnakriyAyoge sarvamevopapadyate / tayorapi ca tadbhAvaH paramArthena nAnyathA // 14 // sAdhyamarthaM parijJAya yadi samyak pravartate / tatastatsAdhayatyeva tathA cAha bRhaspatiH // 141 // samyakpravRttiH sAdhyasya praaptyupaayo'bhidhiiyte| tadaprAptAvupAyatvaM na tasyA upapadyate // 142 // asAdhyArambhiNastena samyagjJAnaM na jAtucit / sAdhyAnArambhiNazceti dvayamanyonyasaGgatam // 143 // | ata evAgamajJasya yA kriyA sA kriyocyte| AgamajJo'pi yastasyAM yathAzakti pravartate // 144 // cintAmaNisvarUpajJo daurgatyopahato na hi / tatprAptyupAyavaicitrye muktvAnyatra pravartate // 145 // na cAsau tatsvarUpajJo yo'nyatrApi pravartate / mAlatIgandhaguNaviddarbhe na ramate hyaliH // 146 // muktizca kevalajJAnakriyAtizayajaiva hi / tadbhAva eva tadbhAvAttadabhAve'pyabhAvataH // 147 // na viviktaM dvayaM samyagetadanyairapISyate / svakAryasAdhanAbhAvAdyathAha vyAsamaharSiH // 148 // baTharazca tapasvI ca zUrazcApyakRtavaNaH / madyapA strI satItvaM ca rAjanna zraddadhAmyaham // 149 // 691 // Jain Education For Personal & Private Use Only IDIww.jainelibrary.org Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 * // 4 // zAsavArtA| smuccyH|| // 8 // mRtyAdivarjitA ceha muktiH karmaparikSayAt / nAkarmaNaH kvacijanma yathoktaM puurvsuuribhiH||150||692|| aSTamaH | dagdhe bIje yathAtyantaM prAdurbhavati nAGkuraH / karmabIje tathA dagdhe na rohati bhvaangkurH|| 151 // stavakaH siddhikharUpa janmAbhAve jarAmRtyorabhAvo hetvabhAvataH / tadabhAve ca niHzeSaduHkhAbhAvaH sadaiva hi // 152 // niruupnnm|| paramAnandabhAvazca tadabhAve hi zAzvataH / vyAbAdhAbhAvasAMsaddhaH siddhAnAM sukhamiSyate // 153 // sarvadvandvavinirmuktAH sarvabAdhAvivarjitAH / sarvasaMsiddhasatkAryAH sukhaM teSAM kimucyate // 154 // amUrttAH sarvabhAvajJAstrailokyoparivartinaH / kSINasaGgA mahAtmAnaste sadA sukhamAsate // 155 // etA vArtA upazrutya bhAvayan buddhimAnnaraH / ihopanyastazAstrANAM bhAvArthamAdhigacchati // 156 // zatAni sapta zlokAnAmanuSTupchaMdasAM kRtaH / AcAryaharibhadreNa zAstravAtAsamuccayaH // 157 // kRtvA prakaraNametadyadavAptaM kiJcidiha mayA kuzalam / bhavavirahabIjamanaghaM labhatAM bhavyo janastena // | yaMbuvA(ddhaM)bodhayaMtaHzikhijalamarutastuSTuvulokavRttyai,jJAnaM yatrodapAdipratihatabhuvanAlokavaMdhyAca hetoH sarvaprANisvabhASApariNatisubhagaM kauzalaM yasya vAcAM,tasmindevAdhidevebhagavati bhavatAdhIyatAM bhaktirAgaH / // iti zrIharibhadrAcAryaviracitaH zAstravArtAsamuccayaH // [ // 702 // **%AGRA // o T Jain Education ! For Personal & Private Use Only T ww.jainelibrary.org Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5ARRORRERNSARASS 15 // atha zrI SaDdarzanasamuccayaH // 5 // saddarzanaM jinaM natvA vIraM syAdvAdadezakam / sarvadarzanavAcyo'rthaH saMkSepeNa nigadyate darzanAni SaDevAtra mUlabhedavyapekSayA / devatAtattvabhedena jJAtavyAni manISibhiH // 2 // bauddhaM naiyAyikaM sAMkhyaM jainaM vaizeSikaM tathA / jaiminIyaM ca nAmAni darzanAnAmamUnyaho // 3 // 1 tatra bauddhamate tAvadevatA sagataH kila / caturNAmAryasatyAnAM daHkhAdInAM prarUpakaH // 4 // duHkhaM saMsAriNaH skandhAste ca paJca prkiirtitaaH| vijJAnaM vedanA saMjJA saMskAro rUpameva c||5|| samudeti yato loke rAgAdInAM gnno'khilH| AtmAtmIyasvabhAvAkhyaHsamudayaH sa smmtH|| 6 // kSaNikAH sarvasaMskArA ityevaM vAsanA tu yaa| sa mArga iti vijJeyo nirodho mokSa ucyate // 7 // paJcendriyANi zabdAdyA viSayAH paJca mAnasam / dharmAyatanametAni dvAdazAyatanAni ca // 8 // pramANe dve ca vijJeye tathA saugatadarzane / pratyakSamanumAnaM ca samyagjJAnaM dvidhA yataH // 9 // pratyakSaM kalpamApoDhamabhrAntaM tatra budhyatAm / trirUpAliGgato liGgijJAnaM tvanumAnasaMjJitam // 10 // Jain Education For Personal & Private Use Only 45w w.jainelibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // zrI darzana samuccayaH // // 81 // Jain Education In 158 rUpANi pakSadharmatvaM sapakSe vidyamAnatA / vipakSe nAstiAhetorevaM trINi vibhAvyatAm // 11 // 2 bauddharAddhAntavAcyasya saGkSepoyaM niveditaH / naiyAyikamatasyetaH kathyamAno nizamyatAm // 12 // akSapAdamate devaH sRSTisaMhArakRcchivaH / vibhurnityaikasarvajJo nityabuddhisamAzrayaH // 13 // tattvAni SoDazA'mutra pramANAdIni tadyathA / pramANaM ca prameyaM ca saMzayazca prayojanam // 14 // dRSTAnto'pyatha siddhAnto'vayavAstarkanirNayau / vAdo jalpo vitaNDA ca hetvAbhAsAichalAni ca // 15 // jAtayo nigrahasthAnAnyeSAmevaM prarUpaNA / arthopalabdhihetuH syAtpramANaM taccaturvidham pratyakSamanumAnaM copamAnaM zAbdikaM tathA / tatrendriyArthasamparkotpannamavyabhicAri ca vyavasAyAtmakaM jJAnaM vyapadezavivarjitam / pratyakSamanumAnaM tu tatpUrvaM trividhaM bhavet // 18 // yugmam // pUrvavaccheSavaccaiva dRSTaM sAmAnyatastathA / tatrAdyaM kAraNAtkAryAnumAnamiha gIyate rolambagavalavyAlatamAlamalinatviSaH / vRSTiM vyabhicarantIha naivamprAyAH payomucaH kAryAtkAraNAnumAnaM yacca taccheSavanmatam / tathAvidhanadIpUrAnmegho vRSTo yathopari // 16 // // 17 // // 19 // // 20 // // 21 // For Personal & Private Use Only // bauddhanaiyAyika darzana niruupnnm|| // 81 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = yacca sAmAnyato dRSTaM tadevaM gatipUrvikA / puMsi dezAntaraprAptiryathA sUrye'pi sA tathA // 22 // prasiddhavastusAdhAdaprasiddhasya sAdhanam / upamAnaM samAkhyAtaM yathA gaurgavayastathA // 23 // zAbdamAptopadezastu mAnamevaM caturvidham / prameyaM vAtmadehAyaM buddhIndriyasukhAdi ca // 24 // kimetaditi sandigdhaH pratyayaH saMzayo mataH / pravartate yadarthitvAttattu sAdhyaM prayojanam // 25 // dRSTAntastu bhavedeSa vivAdaviSayo na yH| siddhAntastu caturbhedaH sarvatantrAdibhedataH // 26 // pratijJAhetudRSTAntopanayA nigamastathA / avayavAH paJca tarkaH saMzayoparame bhavet . // 27 yathA kAkAdisampAtAta sthANunA bhAvyamatra hi| Urca sandehatarkAbhyAMpratyayo nirNayo mtH||28|| AcAryaziSyayoH pakSapratipakSaparigrahAt / yA kathAbhyAsahetuH syAdasau vAda udAhRtaH // 29 // vijigISukathA yA tu cchalajAtyAdidUSaNam / sa jalpaH sA vitaNDA tu yA pratipakSavarjitA // 30 // hetvAbhAsA asiddhAdyAzchalaM kUpo navodakaH / jAtayo dUSaNAbhAsAH pakSAdiSyate na yaiH // 31 // nigrahasthAnamAkhyAtaM paro yena nigRhyate / pratijJAhAnisanyAsavirodhAdivibhedataH // 32 // = *900-%EREHRARACHAR = = = Jain Education Intel For Personal & Private Use Only Law.jainelibrary.org Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 SaDdarzana smuccyH|| // 82 // | naiyAyikamatasyaivaM samAsaH kathito'dhunA / sAyAbhimatabhAvAnAmidAnImayamucyate // 33 // | sAMkhyasAGkhyA nirIzvarAH kecita kcidiishvrdevtaaH|srvessaampi teSAM syAttattvAnAM paJcaviMzatiH // 34 // darzana sattvaM rajastamazceti jJeyaM tAvadguNatrayam / prasAdatApadainyAdikAryaliGga krameNa tat // 35 // 4niruupnnm|| eteSAM yA samAvasthA sA prakRtiH kilocyte|prdhaanaavyktshbdaabhyaaN vAcyAnityasvarUpikA // 36 // tataH sajAyate buddhirmahAniti ykocyte|ahngkaarstto'pi syAttasmAt SoDazako gnnH|| 37 // sparzanaM rasanaM ghrANaM cakSuH zrotraM ca paJcamam / paJca buddhIndriyANyAhustathA karmendriyANi ca // 38 // pAyUpasthavacaHpANipAdAkhyAni manastathA |anyaani paJca rUpAditanmAtrANIti SoDaza // 39 // yugmm|| rUpAttejo rasAdApo gandhAbhUmiH svarAnnabhaH / sparzAdvAyustathaivaM ca paJcabhyo bhUtapaJcakam // 40 // | evaM caturvizatitattvarUpaM niveditaM sAGkhyamate pradhAnam / / __ anyastvakartA viguNastu bhoktA tatvaM pumAnnityacidabhyupetaH // 41 // | paJcaviMzatitattvAni sAGyasyaiva(vaM) bhavanti ca / pradhAnanarayozcAtra vRttiH paGgvandhayoriva // 42 // prakRtiviyogo mokSaH purusssyaivaantrjnyaanaat|maantrityN ca bhavet pratyakSaM laiGgikaM zAbdam // 43 // Jain Education in For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 7 evaM sAyamatasyApi samAsaH kathito'dhunA / jainadarzanasajhepaH kathyate suvicAravAn // 44 // jinendro devatA tatra rAgadveSavivarjitaH / hatamohamahAmallaH kevalajJAnadarzanaH // 45 // surAsurendrasampUjyaH sadbhUtArthopadezakaH / kRtsnakarmakSayaM kRtvA samprAptaH paramaM padam // 46 // jIvAjIvau tathA puNyaM pApamAzravasaMvarau / bandhazca nirjarAmokSau nava tattvAni tanmate // 47 // | tatra jJAnAdidharmebhyo bhinnAbhinno vivRttimaan| zubhAzubhakarmakartA bhoktA karmaphalasya ca // 48 // | caitanyalakSaNo jIvo yazcaitadviparItavAn / ajIvaH sa samAkhyAtaH puNyaM satkarmapudgalAH // 49 // pApaM tadviparItaM tu mithyAtvAdyAzca hetvH| yastairbandhaH sa vijJeya Azravo jinazAsane // 50 // saMvarastannirodhastu bandho jIvasya krmnnH| anyonyAnugamAt karmasambandho yo dvayorapi // 51 // baddhasya karmaNaH zATo yastu sA nirjarA mtaa| Atyantiko viyogastu dehAdermokSa ucyate // 52 // etAni tatra(nava)tattvAni yaH zraddhatte sthiraashyH| samyaktvajJAnayogena tasya cAritrayogyatA // 53 // tathAbhabyatvapAkena yasyaitatritayaM bhavet / samyagjJAnakriyAyogAjAyate mokSabhAjanam // 54 // Jain Education For Persons & Private Use Only Jww.jainelibrary.org Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // zrI SaDdarzana samuccayaH / / // 83 // Jain Education I 162 // 55 // // 56 // // 57 // // 58 // pratyakSaM ca parokSaM ca dve pramANe tathA mate / anantadharmakaM vastu pramANaviSayastviha aparokSatayArthasya grAhakaM jJAnamIdRzam / pratyakSamitarajjheyaM parokSaM grahaNekSayA yenotpAdavyayadhauvyayuktaM yatsattadiSyate / anantadharmakaM vastu tenoktaM mAnagocaraH jainadarzanasaMkSepa ityeSa kathito'naghaH / pUrvAparavighAtastu yatra kvApi na vidyate devatAviSaye bhedo nAsti naiyAyikaiH samam / vaizeSikANAM tattve tu vidyate'sau nidazyate // 59 // dravyaM guNastathA karma sAmAnyaM ca caturthakam / vizeSasamavAyau ca tattvaSaTkaM hi tanmate // 60 // tatra dravyaM navadhA bhUjalatejo'nilAntarikSANi / kAladigAtmamanAMsi ca guNaH punaH paJcaviMzatidhA / 61 / sparzarasarUpagandhAH zabdaH saGkhyA vibhAgasaMyogau / parimANaM ca pRthaktvaM tathA paratvAparatve ca // 62 // buddhiH sukhaduHkhecchA dharmAdharmau prayatnasaMskArau / dveSaH snehagurutve dvavatvavegau guNA ete utkSepAvakSepAvAkuJcanakaM prasAraNaM gamanam / paJcavidhaM karmaitatparApare dve tu sAmAnye tatra paraM sattAkhyaM dravyatvAdyaparamatha vizeSastu / nizcayato nityadravyavRttirantyo vinirdiSTaH // 65 // // 63 // // 64 // For Personal & Private Use Only // zrI jainadarzanatatvAdi nirUpaNam // vaizeSika darzana nirU paNaM ca // // 83 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 %E0% ya ihAyutasiddhAnAmAdhArAdheyabhUtabhAvAnAm / sambandha iha pratyayahetuH proktaH sa smvaayH|| 66 // pramANaM ca dvidhA'mISAM pratyakSaM laiGgika tathA / vaizeSikamatasyaivaM saMkSepaH parikIrtitaH // 67 // jaiminIyAH punaH prAhuH sarvajJAdivizeSaNaH / devo na vidyate ko'pi yasya mAnaM vaco bhavet // 68 // tasmAdatIndriyArthAnAM sAkSAdraSTurabhAvataH / nityebhyo vedavAkyebhyo yathArthatvavinizcayaH // 69 // ata eva purA kAryoM vedapAThaH prayatnataH / tato dharmasya jijJAsA kartavyA dharmasAdhanI // 7 // nodanAlakSaNo dharmo nodanA tu kriyAM prati / pravartakaM vacaHprAhuH svaHkAmo'gni yjedythaa|| 71 // pratyakSamanumAnaM ca zArdU copamayA saha / arthApattirabhAvazca SaT pramANAni jaimineH // 72 // tatra pratyakSamakSANAM samprayoge satAM sati / Atmano buddhijanmetyanumAnaM laiGgikaM punaH // 73 // zAbdaM zAzvatavedotthamupamAnaM prakIrtitam / prasiddhArthasya sAdhAdaprasiddhasya sAdhanam // 74 // dRSTArthAnupapattyA tu kasyApyarthasya kalpanA / kriyate yadbalenAsAvapattirudAhRtA // 75 // pramANapaJcakaM yatra vasturUpe na jAyate / vastusattAvabodhArthaM tatrAbhAvapramANatA // 76 // A4%AC Jain Education in For Personal & Private Lise Only B w .jainelibrary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mImAMsaka matacArvAka mata niruupnnm|| 164 // 5 // jaiminIyamatasyApi saGkepo'yaM niveditaH / evamAstikavAdAnAM kRtaM sajhepakIrtanam // 77 // naiyAyikamatAdanye bhedaM vaizeSikaiH saha / na manyante mate teSAM paJcaivAstikavAdinaH // 78 // SaDdarzana SaSThadarzanasaGkhyA tu pUryate tanmate kila / lokAyatamatakSepAt kathyate tena tanmatam // 79 // smuccyH|| lokAyatA vadantyevaM nAsti de(jI)vo na nivRtiH|dhrmaadhrmoN na vidyate na phalaM punnypaapyoH|| 8 // // 84 // | etAvAneva loko'yaM yAvAnindriyagocaraH / bhadre vRkapadaM pazya yadvadanti bahuzrutAH // 81 // piba khAda ca jAtazobhane yadatItaM varagAtri tnnte|nhi bhIru gataM nivartate samudayamAtramidaM kalevaram // kizca pRthvI jalaM tejo vAyurbhUtacatuSTayam / caitanyabhUmireteSAM mAnaM tvakSajameva hi // 83 / / pRthvyAdibhUtasaMhatyAM tathAdehAdisambhavaH / madazaktiH surAGgebhyo yadvattadvatsthitAtmatA // 84 // tasmAdRSTaparityAgAdyadadRSTe pravartanam / lokasya tadvimUDhatvaM cArvAkAH pratipedire // 85 // hA sAdhyAvRttinivRttibhyAM yA prItirjAyate jne| nirarthA sA mate teSAM sA cAkAzA(dharma:kAmA)tparA na hi | lokAyatamate'pyevaM sakSepo'yaM niveditaH / abhidheyatAtparyArthaH paryAlocyaH subuddhibhiH // 87 // // zrIharibhadrasUrikRtaH SaDdarzanasamuccayaH samAptaH // KA4%95%ACRECORDING // 84 // Jain Education inital For Personal & Private Lise Only ww.jainelibrary.org Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16s prathama mahAdevASTakam // // zrIharibhadrasUribhagavatpraNItaM aSTakaprakaraNam // 6 // 1 yasya saGklezajanano, rAgo nAstyeva sarvathA / na ca dveSo'pi sattveSu, zamendhanadavAnalaH // 1 // na camoho'pi sjjnyaan-cchaadno'shuddhvRttkRt| trilokakhyAtamahimA, mahAdevaH sa ucyte||2|| yugmam yo vItarAgaH sarvajJo, yaH zAzvatasukhezvaraH / kliSTakarmakalAtItaH, sarvathA niSkalastathA // 3 // 8| yaH pUjyaH sarvadevAnAM, yo dhyeyaH sarvayoginAm / yaH sraSTA sarvanItInAM, mahAdevaH sa ucyte||4||yugmm evaM sadvRttayuktena, yena zAstramudAhRtam / zivavartma paraM jyota-trikoTIdoSavarjitam // 5 // yasya cArAdhanopAyaH, sadAjJAbhyAsa eva hi / yathAzakti vidhAnena, niyamAtsa phalapradaH // 6 // suvaidyavacanAdyadvad, vyAdherbhavati saGkSayaH / tadvadeva hi tadvAkyAd , dhruvaH saMsArasaGkSayaH // 7 // evambhUtAya zAntAya, kRtakRtyAya dhImate / mahAdevAya satataM, samyagbhaktyA namo namaH // 8 // ___ 2 dravyato bhAvatazcaiva, dvidhA snaanmudaahRtm| bAhyamAdhyAtmikaM ceti, tadanyaiH parikIrtyate // 1 // jalena dehadezasya, kSaNaM yacchuddhikAraNam / prAyo'nyAnuparodhena, dravyasnAnaM taducyate // 2 // 10 // RASACARROR JainEducationaMammonal For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaka prkrnnm|| dvitIya snAnASTakaM tRtIyaM pUjA // 85 // STakaM ca // 106 1 kRtvedaM yo vidhAnena, devatAtithipUjanam / karoti malinArambhI, tasyaitadapi zobhanam // 3 // 11 // bhAvazuddhinimittatvAt , tathAnubhavasiddhitaH / kathaJciddoSabhAve'pi, tadanyaguNabhAvataH // 4 // adhikArivazAcchAstre, dharmasAdhanasaMsthitiH / vyAdhipratikriyAtulyA, vijJeyA guNadoSayoH // 5 // dhyAnAmbhasA tu jIvasya, sadA yacchuddhikAraNam / malaM karma samAzritya, bhAvasnAnaM taducyate // 6 // RSINAmuttamaM hyetan-nirdiSTaM paramarSibhiH / hiMsAdoSanivRttAnAM, vratazIlavivardhanam // 7 // snAtvA'nena yathAyoga, niHzeSamalavarjitaH / bhUyo na lipyate tena, snAtakaH paramArthataH // 8 // __aSTapuSpI smaakhyaataa,svrgmokssprsaadhnii| azuddhatarabhedena, dvidhA tattvArthadarzibhiH // 1 // zuddhAgamairyathAlAbhaM, pratyauH zucibhAjanaiH / stokairvA bahubhirvApi, puSpairjAtyAdisambhavaiH // 2 // aSTApAyavinirmukta-tadutthaguNabhUtaye / dIyate devadevAya, yA sA zuddhetyudAhRtA // 3 // saGkIrNeSA svarUpeNa, dravyAd bhAvaprasaktitaH / puNyabandhanimittatvAd, vijJeyA svargasAdhanI // 4 // yA punarbhAvajaiH puSpaiH, zAstroktiguNasaGgataiH / paripUrNatvato'mlAnai-rata eva sugandhibhiH // 5 // 21 // Jain Education - For Personal & Private Use Only T Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agnikArikASTakam // 16 if ahiMsAsatyamasteyaM, brahmacaryamasaGgatA / gurubhaktistapo jJAnaM, satpuSpANi pracakSate // 6 // 22 // | ebhirdevAdhidevAya, bahumAnapurassarA / dIyate pAlanAdyA tu, sA vai zuddhatyudAhRtA // 7 // prazasto hyanayA bhAva-stataH karmakSayo dhruvaH / karmakSayAJca nirvANa-mata eSA satAM matA // 8 // 4 karmendhanaM samAzritya, dRDhA sdbhaavnaahutiH| dharmadhyAnAgninA kAryA, dIkSitenAgnikArikA 1 dIkSA mokSArthamAkhyAtA, jJAnadhyAnaphalaM sa ca / zAstra ukto yataH sUtraM, zivadharmottare hydH||2|| pUjayA vipulaM rAjya-magnikAryeNa sampadaH / tapaH pApavizuddhayarthaM, jJAnaM dhyAnaM ca muktidam // 3 // | pApaM ca rAjyasampatsu, sambhavatyanaghaM ttH| na taddhatvorupAdAna-miti samyag vicintyatAm // 4 // | vizuddhizcAsya tapasA, na tu dAnAdinaiva yat / tadiyaM nAnyathA yuktA, tathA coktaM mahAtmanA // 5 // dharmArthaM yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 6 // mokSAdhvasevayA caitAH, prAyaH zubhatarA bhuvi| jAyante hyanapAyinya, iyaM sacchAstrasaMsthitiH // 7 // ISTApUrtaM na mokSAcaM, sakAmasyopavarNitam / akAmasya punaryoktA, saiva nyAyyAgnikArikA // 8 // 32 // SACARRASSASSES SASAC%5CR5AGA Jain Education For Personal & Private Lise Only Miww.jainelibrary.org Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaM aSTaka prakaraNam // trividhabhikSASTakam // 168 6 // 5 sarvasampatkarI caikA, pauruSaghnI tathA praa| vRttibhikSA ca tattvajJai-riti bhikSA tridhoditA // 1 // 33 // yatirdhyAnAdiyukto yo, gurvAjJAyAM vyavasthitaH / sadA'nArambhiNastasya, sarvasampatkarI matA // 2 // vRddhAdyarthamasaGgasya, bhrmropmyaa'tttH| gRhidehopakArAya-vihiteti zubhAzayAt // 3 // gha-stAMdvarAdhena vatete / asadArambhiNastasya, pauruSaghnIti kIrtitA // 4 // dharmalAghavakRnmUDho, bhikSayodarapUraNam / karoti dainyAtpInAGgaH, pauruSaM hanti kevalam // 5 // niHsvAndhapaGgavo ye tu, na zaktA vai kriyAntare / bhikSAmaTanti vRttyarthaM, vRttibhikSeyamucyate // 6 // nAtiduSTApi cAmISA-meSA syAnna hyamI tathA / anukampAnimittatvAd, dharmalAghavakAriNaH // 7 // & dAtRRNAmapi caitAbhyaH, phalaM kSetrAnusArataH / vijJeyamAzayAdvApi, sa vizuddhaH phalapradaH // 8 // 6 akRto'kAritazcAnya-rasaGkalpita eva c|yteH piNDaH samAkhyAto vishuddhHshuddhikaarkH||1|| yo na saGkalpitaH pUrva, deyabuddhayA kathaM nu tm| dadAti kazcidevazca, sa vizuddho vRthoditam // 2 // 5] na caivaM sadgRhasthAnAM, bhikSA grAhyA gRheSu yat / svaparArtha tute yatnaM, kurvate nAnyathA kvacit // 3 // 43 // 35ACACARACK Jain Education Inlamasan For Personal & Private Use Only Niww.jainelibrary.org Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 | SaSThaM sarva sampatkarI bhikSASTakaM // saptamaM pracchanabhojanASTakazca // saGkalpanaM vizeSeNa, yatrAsau duSTa ityapi / parihAro na samyak syAd , yaavdrthikvaadinH||4||44 viSayo vA'sya vaktavyaH, puNyArthaprakRtasya ca / asambhavAbhidhAnAtsyA-dAptasyAnAptatA'nyathA // 5 // kA vibhinnaM deyamAzritya, svabhogyAdyatra vastuni / saGkalpanaM kriyAkAle, taduSTaM viSayo'nayoH // 6 // | svocite tu yadArambhe, tathA saGkalpanaM kvcit|n duSTaM zubhabhAvatvAt , tacchuddhA'parayogavat // 7 // & dRSTo'saGkalpitasyApi, lAbha evamasambhavaH / nokta ityAptatAsiddhi-yatidharmo'tiduSkaraH // 8 // 7 sarvArambhanivRttasya, mumukSo vitaatmnH| puNyAdiparihArAya, mataM pracchannabhojanam // 1 // &| bhuJjAnaM vIkSya dInAdiAcate kSutpapIDitaH / tasyAnukampayA dAne, puNyabandhaH prkiirtitH|| 2 // | bhavahetutvatazcAyaM, neSyate muktivAdinAm / puNyApuNyakSayAnmukti-ritizAstravyavasthiteH // 3 // prAyo na cAnukampAvAM-stasyAdatvA kadAcana / tathAvidhasvabhAvatvA-cchaknoti sukhmaasitum|| 4 // | adAne'pi ca dInAde--raprItirjAyate dhruvam / tato'pi zAsanadveSa-stataH kugatisantatiH // 5 // nimittabhAvatastasya, satyupAye pramAdataH / zAstrArthavAdhaneneha, pApabandha udAhRtaH // 6 // 54 // REACTROGRECORAN For Personal & Private Lise Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prkrnnm|| 10 // 6 // 16 zAstrArthazca prayatnena, yathAzakti mumukSuNA / anyavyApArazUnyena, karttavyaH sarvadaiva hi // 7 // 55 // 18] aSTamaM pratyAkhyA| evaM hyubhayathA'pyeta-duSTaM prakaTabhojanam / yasmAnnidarzitaM zAstre, tatastyAgo'sya yuktimAn // 8 // aSTaka kA nASTakaM 8 dravyatobhAvatazcaiva,pratyAkhyAnaM dvidhA mtm|apekssaadikRtN hyAdya-mato'nyaccaramaM mtm||1|| hai apekSA cAvidhizcaivA-pariNAmastathaiva ca / pratyAkhyAnasya vinAstu, vIryAbhAvastathA'paraH // 2 // // 87 // labdhyAdyapekSayAhyeta-dabhavyAnAmapi kvacit / zrUyate na ca tatkiJci-dityapekSA'tra ninditA // 3 // / yathaivA'vidhinA loke, na vidyAgrahaNAdi yat / viparyayaphalatvena, tathedamApa bhAvyatAm // 4 // | akSayopazamAttyAga-pariNAme tathA'sati / jinAjJAbhaktisaMvega-vaikalyAdetadapyasat // 5 // * udagravIryavirahAt , kliSTakarmodayena yat / bAdhyate tadapi dravya-pratyAkhyAnaM prakIrtitam // 6 // etadviparyayAd bhAva-pratyAkhyAnaM jinoditm|smykcaaritrruuptvaan-niymaanmuktisaadhnm||7|| | jinoktamitisadbhaktyA, grahaNe drvyto'pydH|baadhymaanN bhavedbhAva-pratyAkhyAnasya kAraNam // 8 // 9 viSayapratibhAsaM cA-tmapariNatimattathA / tattvasaMvedanaM caiva, jJAnamAhumaharSayaH // 1 // 65 // RECRUAGE // 87 // Jain Education For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 navamaM jJAnASTakaM dazama vairAgyASTakaM ca viSakaNTakaratnAdau, bAlAdipratibhAsavat / viSayapratibhAsaM syAt, taddheyatvAdyavedakam // 2 // 66 // nirapekSapravRttyAdiliGgametadudAhRtam / ajJAnAvaraNApAyaM, mahApAyanivandhanam // 3 // pAtAdiparatantrasya, tadoSAdAvasaMzayam / anarthAdyAptiyuktaM cA-tmapariNatimanmatam // 4 // tathAvidhapravRttyAdi-vyaGgyaM sadanubandhi ca / jJAnAvaraNadAsotthaM, prAyo vairAgyakAraNam // 5 // svasthavRttaH prazAntasya, taddhaMyatvAdinizcayam / tattvasaMvaMdana samyag-yathAzakti phalapradam // 6 // nyAyyAdau zuddhavRttyAdi-gamyametatprakIrtitam / sajjJAnAvaraNApAyaM, mahodayAnibandhanam // 7 // | etasminsatataM yatnaH, kugrahatyAgato bhRzam / mArgazraddhAdibhAvena, kArya AgamatatparaiH // 8 // 10 ArtadhyAnAkhyamekaM syA-nmohagarbha tathAparam / sajjJAnasaGgataM ceti, vairAgyaM trividhaM smRtam / / iSTetaraviyogAdi-nimittaM prAyazo hi yat / yathAzaktyapi heyAdA-vapravRtyAdivarjitam // 2 // udvegakRdviSAdADhya-mAtmaghAtAdikAraNam / ArtadhyAnaM hyado mukhyaM, vairAgyaM lokato matam // 3 // eko nityastathA'baddhaH,kSayyasanveha srvthaa| AtmatinizcayAd bhUyo, bhavanaiguNyadarzanAt // 4 // 76 // Jan Education in For Persons & Private Lise Only NTww.jainelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 // 6 // ekAdazaM tapovicArASTakam // aSTaka prakaraNam // // 88|| tattyAgAyopazAntasya, sadvRttasyApi bhaavtH| vairAgyaM tadgataM yttn-mohgrbhmudaahRtm||5||77|| bhUyAMso nAmino baddhA, bAhyenecchAdinA hyamI / AtmAnastadvazAtkaSTaM, bhave tiSThanti dAruNe // 6 // evaM vijJAya tattyAga-vidhityAgazca sarvathA / vairAgyamAhuH sajjJAna-saGgataM tattvadarzinaH // 7 // etattattvaparijJAnA-niyamenopajAyate / yato'tra sAdhanaM siddhe-retadevoditaM jinaiH // 8 // 11 duHkhAtmakaM tapaH kacinmanyante tanna yuktimat / karmodayasvarUpatvAd-balIvAdiduHkhavat / 1 / sarva eva ca duHkhyevaM, tapasvI samprasajyate / viziSTastadvizeSeNa, sudhanena dhanI yathA // 2 // mahAtapasvinazcaivaM, tvannItyA naarkaadyH| zamasaukhyapradhAnatvA-dyoginastvatapasvinaH // 3 // yuktyAgamabahirbhUta-matastyAjyamidaM budhaiH / azastadhyAnajananAt, prAya AtmApakArakam // 4 // manaindriyayogAnA-mahAnizcoditA jinaiH / yato'tra tatkathaM tvasya, yuktA syAt duHkharUpatA // 5 // yApi cAnazanAdibhyaH, kAyapIDA manAka kvacit / vyAdhikriyAsamA sApi, neSTasiddhayAtra bAdhanI // 6 // dRSTA ceSTArthasaMsiddhau, kAyapIDA hyduHkhdaa| ratnAdivaNigAdInAM, tadvadatrApi bhAvyatAm // 7 // 8 // kaa||88|| Jain Education Internal For Personal & Private Use Only Killow.jainelibrary.org Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 dvAdazaM vAdA STakam // I viziSTajJAnasaMvega-zamasAramatastapaH / kSAyopazamikaM jJeya-mavyAbAdhasukhAtmakam // 8 // 88 // .12 zuSkavAdo vivAdazca, dharmavAdastathAparaH / ityeSa trividho vAdaH, kIrtitaH paramarSibhiH // 1 // atyantamAninA sAdhaM, krUracittena ca dRDham / dharmAdvaSTena mUDhena, zuSkavAdastapasvinaH // 2 // vijaye'syAtipAtAdi, lAghavaM tatparAjayAt / dharmasyeti dvidhApyeSa, tattvato'narthavardhanaH // 3 // labdhikhyAtyarthinA tu syAd , duHsthitenaa'mhaatmnaa| chalajAtipradhAno yaH, sa vivAda iti smRtaH4 vijayo hyatra sannItyA, durlabhastattvavAdinaH / tadbhAve'pyantarAyAdi-doSo'dRSTavighAtakRt // 5 // paralokapradhAnena, madhyasthena tu dhiimtaa| svazAstrajJAtatattvena, dharmavAda udAhRtaH // 6 // | vijaye'sya phalaM dharma-pratipattyAdyaninditam / Atmano mohanAzazca, niyamAttatparAjayAt // 7 // | dezAdyapekSayA ceha, vijJAya gurulAghavam / tIrthakRjjJAtamAlocya, vAdaH kAryo vipazcitA // 8 // ___13 viSayo dharmavAdasya, tattattantravyapekSayA / prastutArthopayogyeva, dharmasAdhanalakSaNaH // 1 // paJcaitAni pavitrANi, sarveSAM dhrmcaarinnaam|ahiNsaa satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // 2 // 98 // BREAKSHARACK For Persona & Private Use Only Jain Education Lolliww.jainelibrary.org Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // zrI aSTaka prakaraNam // // 89 // Jain Education In! 174 kva khalvetAni yujyante, mukhyavRttyA kva vA nAha / tantre tattantranItyaiva, vicAryaM tattvato hyadaH // 3 // 99 // dharmArthibhiH pramANAde-rlakSaNaM na tu yuktimat / prayojanAdyabhAvena, tathA cAha mahAmatiH // 4 // prasiddhAni pramANAni, vyavahArazca tatkRtaH / pramANalakSaNasyoktau jJAyate na prayojanam // 5 // pramANena vinizcitya, taducyeta na vA nanu / alakSitAtkathaM yuktA, nAnyato'sya vinizcitiH // 6 // satyAM cAsyAM taduktyA kiM, tadvadviSayanizciteH / tata evAvinizcitya, tasyoktirdhyAndhyameva hi // 7 // tasmAdyathoditaM vastu, vicAryaM rAgavarjitaiH / dharmArthibhiH prayatnena tata iSTArthasiddhitaH // 8 // 14 tatrAtmA nitya eveti, yeSAmekAntadarzanam / hiMsAdayaH kathaM teSAM, yujyante mukhyavRttitaH // 1 // niSkriyo'sau tato hanti, hanyate vA na jAtucit / kiJcitkenacidityevaM, na hiMsAsyopapadyate // 2 // abhAve sarvathaitasyAH, ahiMsApi na tattvataH / satyAdInyapi sarvANi, nAhiMsAsAdhanatvataH // 3 // tataH sannItito'bhAvA-damISAmasadeva hi / sarvaM yasmAdanuSThAnaM, mohasaGgatameva ca zarIreNApi sambandho, nAta evAsya saGgataH / tathA sarvagatatvAcca, saMsArazcApyakalpitaH // 5 // 109 // // 4 // For Personal & Private Use Only trayodazaM dharma vAdA STakaM catu dazaM ekA ntanitya bAda khaMDa |nASTakam // // 89 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcadazaM ekAnta kSaNikapakSa khaMDanASTa kam // 15 tatazcordhvagatirdharmA-dadhogatiradharmataH / jJAnAnmokSazca vacanaM, sarvamevaupacArikam // 6 // 110 // bhogAdhiSThAnaviSaye-'pyasmin doSo'yameva tu|tbhedaadev bhogo'pi, niSkriyasya kuto bhavet // 7 // iSyate cet kriyA'pyasya, sarvamevopapadyate / mukhyavRttyA'naghaM kintu, parasiddhAntasaMzrayaH // 8 // 15kSaNikajJAnasantAna-rUpe'pyAtmanyasaMzayam / hiMsAdayo na tatvena, svsiddhaantvirodhtH||1|| nAzahetorayogena, kSaNikatvasya saMsthitiH / nAzasya cAnyato'bhAve, bhaveddhisApyahetukA // 2 // tatazcAsyAH sadA sattA, kadAcinnaiva vA bhavet / kAdAcitkaM hi bhavanaM, kAraNopanibandhanam // 3 // na ca santAnabhedasya, janako hiMsako bhavet / sAMvRtatvAnna janyatvaM, yasmAdasyopapadyate // 4 // na ca kSaNavizeSasya, tenaiva vyabhicArataH / tathA ca sopyupAdAna-bhAvena janako mataH // 5 // tasyApi hiMsakatvena, na kazcitsyAdahiMsakaH / janakatvAvizeSeNa, naivaM tadviratiH kvacit // 6 // upanyAsazca zAstre'syAH, kRto yatnena cintyatAm / viSayo'sya yamAsAdya, hantaiSa saphalo bhavet // 7 // abhAve'syA na yujyante satyAdInyapi tttvtH| asyAH saMrakSaNArthaM tu, yadetAni munirjgau||8||120|| Jain Education Internaciona For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 // 6 // 16nityAnitye tathA dehAda,bhinnAbhinne ca tattvataHghaTante aatmninyaayaad,hiNsaadiinyvirodhtH1|121/ SoDazaM zrI aSTaka pIDAkartRtvayogena, dehavyApattyapekSayA / tathA hanmIti saGklezA-ddhiMsaiSA sanibandhanA // 2 // nityAnitya prakaraNam // pakSamaMDanAA hiMsyakarmavipAke'pi, nimitttvniyogtH| hiMsakasya bhavedeSA, duSTA duSTAnubandhataH // 3 // // 9 // Takam // | tataH sadupadezAdeH, kliSTakarmaviyogataH / zubhabhAvAnubandhena, hantAsyA viratirbhavet // 4 // ahiMsaiSA matA mukhyA, svargamokSaprasAdhanI / etatsaMrakSaNArthaM ca, nyAyyaM satyAdipAlanam // 5 // | smaraNapratyabhijJAna-dehasaMsparzavedanAt / asya nityAdisiddhizca, tathAlokaprasiddhitaH // 6 // | dehamAtre ca satyasmin , syaatsngkocaadidhrminni| dharmAderUlagatyAdi, yathArthaM sarvameva tu // 7 // vicAryametat sadbuddhayA, madhyasthenAntarAtmanA / pratipattavyameveti, na khalvanyaH satAM nayaH // 8 // | 17 bhakSaNIyaM satA mAMsaM, prANyaGgatvena hetunaa| odanAdivadityevaM, kazcidAhAtitArkikaH // 1 // | bhakSyAbhakSyavyavastheha, zAstralokanibandhanA / sarvaiva bhAvato yasmA-tasmAdetadasAmpratam // 2 // tatra prANyaGgamapyekaM,bhakSyamanyattu no tthaa|siddhN gavAdisatkSIra-rudhirAdau tthekssnnaat||3||131|| Jain Education For Persons & Private Use Only Jaww.jainelibrary.org Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANyaGgatvena na ca no-'bhakSaNIyamidaM matam / kintvanyajIvabhAvena, tthaashaastrprsiddhitH||4||132|| saptadaza mAMsabhakSaNa bhikSumAMsaniSedho'pi, na caivaM yujyate kvcit| asthyAdyapi ca bhakSyaM syaa-tpraannynggtvaavishesstH||5|| dUSaNAetAvanmAtrasAmyena, pravRttiyadi ceSyate / jAyAyAM svajananyAM ca, strItvAttulyaiva sA'stu te // 6 // STakam // tasmAcchAstraM ca lokaM ca, samAzritya vaded budhaH / sarvatraivaM budhatvaM syaa-dnythonmtttulytaa|| 7 // aSTAdazaM zAstre cAptena vo'pyeta-niSiddhaM yatnato nanu / laGkAvatArasUtrAdau tato'nena na kiJcana // 8 // mAMsabhakSaka . 18 anyo'vimRzya zabdArtha, nyAyyaM svymudiiritm| pUrvAparaviruddhArtha-mevamAhAtra vastuni // 1 // || matadUSaNA STakam // na mAMsabhakSaNe doSo, na madye na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM, nivRttistu mahAphalA // 2 // mAM sa bhakSayitA'mutra, yasya mAMsamihAdamyaham / etanmAMsasya mAMsatvaM, pravadanti manISiNaH // 3 // itthaM janmaiva doSo'tra, na shaastraabaahybhkssnnm| pratItyaiSa niSedhazca, nyAyyo vAkyAntarAd gteH||4|| prokSitaM bhakSayenmAMsaM, brAhmaNAnAM ca kAmyayA / yathAvidhi niyuktastu, prANAnAmeva vA'tyaye // 5 // atraivAsAvadoSazce-nivRttirnAsya sajyate / anyadA'bhakSaNAdatrA-bhakSaNe doSakIrtanAt // 6 // 142 // ARESCORNSAX N Jain Educatio n al For Personal & Private Use Only 11 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** // 6 // zrI aSTaka prakaraNam // ekonaviMzaM madyapAna dUSaNATakam // OK* // 91 // 178 yathAvidhi niyuktastu, yo mAMsaM nAti vai dvijH| sa pretya pazutAM yAti, sambhavAnekaviMzatim // 7 // 143 // pArivAjyaM nivRttizce-dhastadapratipattitaH / phalAbhAvaH sa evAsya, doSo nirdoSataiva na // 8 // 2 19 mA punaH pramAdAGgaM, tathA saccittanAzanam / sandhAnadoSavattatra, na doSa iti sAhasam // 1 // | kiM veha bahanoktena, pratyakSeNeva dRzyate / doSo'sya vartamAne'pi, tathAbhaNDanalakSaNaH // 2 // | zrUyate ca RSirmadyAt , prAptajyotirmahAtapAH / svargAGganAbhirAkSipto, mUrkhavannidhanaM gataH // 3 // | kazcidRSistapastepe, bhIta indraH surastriyaH / kSobhAya preSayAmAsa, tasyAgatya ca tAstakam // 4 // vinayena samArAdhya, varadAbhimukhaM sthitam / jagurmA tathA hiMsAM, sevasvAbrahma vecchayA // 5 // sa evaM gaditastAbhi-yonarakahetutAm / Alocya madyarUpaM ca, zuddhakAraNapUrvakam // 6 // mayaM prapadya tadbhogA-naSTadharmasthitirmadAt / vidaMzArthamajaM hatvA, sarvameva cakAra saH // 7 // tatazca bhraSTasAmarthyaH, sa mRtvA durgatiM gtH| itthaM doSAkaro madya, vijJeyaM dharmacAribhiH // 8 // 20 rAgAdeva niyogena, maithunaM jAyate ytH| tataH kathaM na doSo'tra, yena zAstre nissidhyte||1||153|| *** * // 91 // Jain Education in For Personal & Private Use Only sww.jainelibrary.org Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 viMzatitama maithuna dUSaNASTakam // ekaviMzaM dharmArthaM putrakAmasya, svadAreSvadhikAriNaH / RtukAle vidhAnena, yatsyAddoSo na tatra cet // 2 // 154 // nApavAdikakalpatvA-naikAntenetyasaGgatam / vedaM hyadhItya snAyAdya-dadhItyaiveti zAsitam // 3 // snAyAdeveti na tu ya-tato hIno gRhAzramaH / tatra caitadato nyAyA-prazaMsAsya na yujyate // 4 // adoSakIrtanAdeva, prazaMsA cet kathaM bhavet / arthApattyA sadoSasya, doSAbhAvaprakIrtanAt // 5 // tatra pravRttihetutvA-tyAjyabuddherasambhavAt / vidhyukteriSTasaMsiddhe-ruktireSA na bhadrikA // 6 // hai prANinAM bAdhakaM caita-cchAstre gItaM maharSibhiH nalikAtaptakaNaka-pravezajJAtatastathA // 7 // & mUlaM caitadadharmasya, bhavabhAvapravardhanam / tasmAdviSAnnavattyAjya-midaM mRtyumanicchatA // 8 // | 21 sUkSmabuddhayA sadA jJeyo dharmo dhrmaannibhirnraiH| anyathA dharmabuddhayaiva, tadvighAtaH prsjyte||1|| R| gRhItvA glAnabhaiSajya-pradAnAbhigrahaM yathA / tadaprAptau tadante'sya, zokaM samupagacchataH // 2 // | 2 gRhIto'bhigrahaH zreSTho, glAno jAto na ca kvcit| aho me'dhanyatA kaSTaM, na siddhamabhivAJchitam // 3 // evaM hyetatsamAdAnaM, glaanbhaavaabhisndhimt|saadhuunaaN tattvato yattad , duSTaM jJeyaM mahAtmabhiH // 4 // 164 // OMOMOM buddhyAzrayaNASTakam // Jain Education imamatha For Personal & Private Use Only IDIww.jainelibrary.org Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // zrI aSTaka prakaraNam // // 92 // Jain Education 180 // 6 // 119 11 laukikairapi caiSo'rtho, dRSTaH sUkSmArthadarzibhiH / prakArAntarataH kaizci-data etadudAhRtam // 5 // 165 // aGgeSveva jarAM yAtu, yattvayopakRtaM mama / naraH pratyupakArAya, vipatsu labhate phalam evaM viruddhadAnAdau, hInottamagateH sadA / pravrajyAdividhAne ca zAstroktanyAyabAdhite dravyAdibhedato jJeyo, dharmavyAghAta eva hi / samyagmAdhyasthyamAlambya zrutadharmavyapekSayA // 8 // 22 bhAvazuddhirapi jJeyA, yaiSA mArgAnusAriNI / prajJApanApriyA'tyarthaM, na punaH svAgrahAtmikA // 1 // rAgo dveSazca mohazca, bhAvamAlinyahetavaH / etadutkarSato jJeyo, hantokarSo'sya tattvataH // 2 // tathotkRSTe ca satyasmin, zuddhirvai zabdamAtrakam / svabuddhi kalpanAzilpa - nirmitaM nArthavadbhavet // 3 // na mohodriktatA'bhAve svAgraho jAyate kvacit / guNavatpAratantryaM hi tadanutkarSasAdhanam // 4 // ata evAgamajJo'pi, dIkSAdAnAdiSu dhruvam / kSamAzramaNahastene - tyAha sarveSu karmasu 11 43 11 idaM tu yasya nAstyeva, sa nopAye'pi vartate / bhAvazuddheH svaparayo - guNAdyajJasya sA kutaH // 6 // tasmAdAsannabhavyasya, prakRtyA zuddhacetasaH / sthAnamAnAntarajJasya, guNavadbahumAninaH // 7 // 175 // For Personal & Private Use Only dvAviMzaM bhAvazuddhi vicArA STakam / / // 92 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 aucityena pravRttasya kugrahatyAgato bhRzam / sarvatrAgamaniSThasya, bhAvazuddhiryathoditA // 8 // 176 // 23 yaH zAsanasya mAlinye'nAbhogenApi varttate / sa tanmithyAtva hetutvAdanyeSAM prANinAM dhruvam // 1 // badhnAtyapi tadevAlaM, paraM saMsArakAraNam / vipAkadAruNaM ghoraM sarvAnarthavivardhanam // 2 // yastUnnatau yathAzakti, so'pi samyaktvahetutAm / anyeSAM pratipadyeha, tadevApnotyanuttaram // 3 // prakSINatIvrasaklezaM prazamAdiguNAnvitam / nimittaM sarvasaukhyAnAM, tathA siddhisukhAvaham // 4 // ataH sarvaprayatnena, mAlinyaM zAsanasya tu / prekSAvatA na kartavyaM, pradhAnaM pApasAdhanam // 5 // asmAcchAsanamAlinyA - jAtau jAtau vigarhitam / pradhAnabhAvAdAtmAnaM, sadA dUrIkarotyalam // 6 // kartavyA connatiH satyAM zaktAviha niyogataH / avandhyaM bIjameSAM yat, tattvataH sarvasampadAm / 7 / 183 / 1 pAThAntaraM ) tattathA zobhanaM dRSTvA, sAdhu zAsanamityadaH / prapaJcante tadaivaike, bIjamanye'sya zobhanam // 4 // sAmAnyenApi niyamAdvarNavAdo'tra zAsane / kAlAntareNa samyaktva - hetutAM pratipadyate ||5|| caurodAhaNAdevaM pratipattavyamityadaH / kauzAmbyAM sa afbhUtvA buddha eko'paro na tu // 6 // iti sarvaprayatneno-paghAtaH zAsanasya tu / prekSAvatA na kartavya, Atmano hitamicchatA ||7|| Jain Education Monal For Personal & Private Use Only trayoviMzaM zAsana mAlinya niSedhA STakam // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aSTaka prkrnnm|| caturvizaM puNyAnubandhipuNyAdyaSTakam // 182 // 6 // aMta unnatimApnoti, jAtau jAtau hitodyaam|kssyN nayati mAlinyaM, niyamAtsarvavastuSu // 8 // 184 // | 24 gehAd gehAntaraM kazci-cchobhanAdadhikaM nrH| yAti yadvatsudharmeNa, tadvadeva bhavAdbhavam // 1 // gehAd gehAntaraM kazci-cchobhanAditarannaraH / yAti yadvadasaddharmA-ttadvadeva bhavAdbhavam // 2 // gehAda gehAntaraM kazci-dazubhAdadhikaM nrH| yAti yadvanmahApApA-tadvadeva bhavAd bhavam // 3 // 18 gehAd gehAntaraM kshci-dshubhaaditrnnrH| yAti yadvatsudharmeNa, tadvadeva bhavAd bhavam // 4 // kA zubhAnubandhyataH puNyaM, kartavyaM sarvathA naraiH / yatprabhAvAdapAtinyo, jAyante sarvasampadaH // 5 // | sadAgamavizuddhena, kriyate tacca cetasA / etacca jJAnavRddhebhyo, jAyate nAnyataH kvacit // 6 // 'cittaratnamasakliSTa-mAntaraM dhanamucyate / yasya tanmuSitaM doSai-stasya ziSTA vipattayaH // 7 // dayA bhUteSu vairAgyaM, vidhivadgurupUjanam / vizuddhA zIlavRttizca, puNyaM punnyaanubndhydH||8||192|| 1 (pAThAntaram) kartavyA connatiH satyAM, zaktAviha niyogataH / pradhAnaM kAraNaM hyeSA, tIrthakRnnAmakarmaNaH // 8 // 2 ( pAThAntaram ) prakRtyA mArgagAmitvaM, sadapi vyajyate dhruvam / jJAnavRddhaprasAdena, vRddhi cApnotyanuttarAm // 7 // *RRIAC-AAR 2 // 93 // Jain Education For Personal & Private Use Only OMilww.jainelibrary.org Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 paMcaviMzaM puNyAnubandhipuNyamukhyaphalASTakam // 25ataHprakarSasamprAptA--dvijJeyaM phlmuttmm| tIrthakRttvaM sadaucitya-pravRttyA mokSasAdhakam / 1 / 193 // sadaucityapravRttizca, garbhAdArabhya tasya yat / tatrApyabhigraho nyAyyaH,zrUyate hi jgdguroH||2|| pitrudveganirAsAya, mahatAM sthitisiddhaye / iSTakAryasamRddhayartha-mevambhUto jinAgame // 3 // jIvato gRhavAse'smin , yAvanme pitarAvimau / tAvadevAdhivatsyAmi, gRhAnahamapISTataH // 4 // imau zuzrUSamANasya, gRhAnAvasato gurU / pravajyApyAnupUrveNa, nyAyyA'nte me bhaviSyati // 5 // sarvapApanivRttiryat , sarvathaiSA satAM matA / gurUdvegakRto'tyantaM, neyaM nyAyyopapadyate // 6 // hai prArambhamaGgalaM hyasyA, guruzuzrUSaNaM param / etau dharmapravRttAnAM, nRNAM pUjAspadaM mahat // 7 // hai| sa kRtajJaH pumAn loke, sa dharmagurupUjakaH / sa zuddhadharmabhAk caiva, ya etau pratipadyate // 8 // PI 26 jagadgurormahAdAnaM, saGkhyAvaccetyasaGgatam / zatAni trINi koTInAM, sUtramityAdi codatam // 1 // anyastvasaGkhyamanyeSAM, svatantreSUpavarNyate / tattadeveha tayuktaM, mahacchabdopapattitaH // 2 // tato mahAnubhAvatvA-teSAmeveha yuktimat / jagadgurutvamakhilaM, sarva hi mahatAM mahat // 3 // 203 // 25+ARCRAC%CASS Jain Education For Personal & Private Use Only T ww.jainelibrary.org Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // zrI aSTaka prakaraNam // // 94 // 184 evamAha sUtrArthaM, nyAyato'navadhArayan / kazcinmohAttatastasya, nyAyalezo'tra darzyate // 4 // 204 // mahAdAnaM hi saGkhyAva - darthya bhAvAjjagadguroH / siddhaM varavarikAta - stasyAH sUtre vidhAnataH // 5 // tayA saha kathaM saGkhyA, yujyate vyabhicArataH / tasmAdyathoditArthaM tu, saGkhyAgrahaNamiSyatAm // 6 // mahAnubhAvatApyeSA, tadbhAvena yadarthinaH / viziSTasukhayuktatvAt, santi prAyeNa dehinaH // 7 // dharmodyatAzca tadyogA-te tadA tattvadarzinaH / mahanmahattvamasyaiva-mayameva jagadguruH // 8 // // 2 // 27 kazcidAhAsya dAnena, ka ivArthaH prasiddhyati / mokSagAmI dhruvaM hyeSa, yatastenaiva janmanA // 1 // ucyate kalpa evAsya, tIrthakRnnAmakarmaNaH / udadyAtsarvasattvAnAM hita eva pravartate dharmAkhyApanArthaM ca, dAnasyApi mahAmatiH / avasthaucityayogena, sarvasyaivAnukampayA zubhAzayakaraM hyetadAgrahacchedakAri ca / sadabhyudayasArAGga - manukampAprasUti ca jJApakaM cAtra bhagavAn, niSkrAnto'pi dvijanmane / devadUSyaM dadaddhImA - nanukampAvizeSataH // 5 // itthamAzayabhedena, nAto'dhikaraNaM matam / api tvanyad guNasthAnaM, guNAntaranibandhanam // 6 // 214 // // 3 // 118 11 For Personal & Private Use Only SaDviMzaM tIrtha kRddAnA STakam // saptaviMzaM tIrthakuddAna zaMkAparihArASTakam // // 94 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 aSTAviMzaM tIrthakRtA| rAjyAdi dAna doSaparihArASTakam // ACCESCACARE595%ESALE ye tudAnaM prazaMs.ntI-tyAdi sUtraMtu yatsmRtam / avasthAbhedaviSayaM, draSTavyaM tanmahAtmabhiH // 7 // 215 // evaM na kazcidasyArtha-stattvato'smAtprasiddhayati / apUrvaH kintu tatpUrva-mevaM karma prahIyate // 8 // 28 anyastvAhAsya rAjyAdi-pradAne doSa eva tu| mahAdhikaraNatvena, tttvmaarge'vickssnnH||1|| apradAne hi rAjyasya, nAyakAbhAvato jnaaH| mitho vai kAladoSeNa, maryAdAbhedakAriNaH // 2 // hai vinazyantyadhikaM yasmA-diha loke paratra ca / zaktau satyAmupekSA ca, yujyate na mahAtmanaH // 3 // tasmAttadupakArAya, tatpadAnaM guNAvaham / parArthadIkSitasyAsya, vizeSeNa jagadguroH // 4 // 4aa evaM vivAhadharmAdau, tathA zilpanirUpaNe / na doSo hyuttamaM puNya-mitthameva vipacyate // 5 // kiJcehAdhikadoSebhyaH, sattvAnAM rakSaNaM tu yat / upakArastadevaiSAM, pravRttyaGgaM tathAsya ca // 6 // / nAgAde rakSaNaM yadvad-gartAdyAkarSaNena tu / kurvanna doSavAMstadva-danyathAsambhavAdayam // 7 // itthaM caitadihaiSTavya-manyathA dezanApyalam / kudharmAdinimittatvA-hoSAyaiva prasajyate // 8 // 29 sAmAyikaM ca mokSAhU, paraMsarvajJabhASitam |vaasiicndnklpaanaa-muktmetnmhaatmnaam // 1 // niravadyamidaM jJeya-mekAntenaiva tattvataH / kuzalAzayarUpatvAt , sarvayogavizuddhitaH // 2 // 226 // CAMERICA Jain Education For Persons & Private Lise Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 aSTaka prkrnnm|| // 95 // RASACREASEARCA yatpunaH kuzalaM cittaM, lokadRSTyA vyvsthitm| tattathaudAryayoge'pi, cintyamAnaM na tAdRzam / 3 / 227 // ekonatriMzaM mayyeva nipatatveta-jagaduzcaritaM yathA / matsucaritayogAcca, muktiH syAtsarvadahinAm // 4 // sAbhAviasambhavIdaM yadvastu, buddhAnAM nirvRtishruteH| sambhavitve tviyaM na syA-ttatraikasyApyanirvatau // 5 // kASTakam // tadeva cintanaM nyAyA-ttattvato mohsnggtm| sAdhvavasthAntare jJeyaM, bodhyAdeHprArthanAdivat // 6 // triMzattama kevalajJAnAapakAriNi sadbuddhi-viziSTArthaprasAdhanAt / AtmambharitvapizunA, tadapAyAnapekSiNI // 7 // STakam // evaM sAmAyikAdanya-davasthAntarabhadrakam / syAccittaM tattu saMzuddhe yamekAntabhadrakam // 8 // 30 sAmAyikavizuddhAtmA, sarvathA ghaatikrmnnH|kssyaatkevlmaapnoti, lokAlokaprakAzakam // 1 // jJAne tapasi cAritre, styevaasyopjaayte| vizuddhistadatastasya, tathAprAptiriheSyate // 2 // svarUpamAtmano hyetat , kintvanAdimalAvRtam / jAtyaratnAMzuvattasya, kSayAtsyAttadupAyataH // 3 // 8 AtmanastatsvabhAvatvA-llokAlokaprakAzakam / ata eva tadutpatti-samaye'pi yathoditam // 4 // AtmasthamAtmadharmatvAt, saMvittyA caivamiSyate / gamanAderayogena, nAnyathA tattvamasya tu // 5 // yacca candraprabhAdyatra, jJAtaM tajjJAtamAtrakam / prabhA pudgalarUpA yat, taddharmo nopapadyate // 6 // 238 // sA // Jain Education in 1 For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 | ekatriMzaM tIrthakaddezanASTakam // ataHsarvagatAbhAsa-mapyetanna ydnythaa| yujyate tena sanyAyAt, saMvittyA'do'pi bhAvyatAm / 7 / 239/ nAdravyo'sti guNo loke, na dharmAntau vibhurna ca / AtmA tadgamanAdyasya, nA'stu tasmAdyathoditam // 8 // 31 vItarAgo'pi sadvedya-tIrthakRnnAmakarmaNaH / udayena tathA dharma-dezanAyAM pravartate // 1 // varabodhita Arabhya, parArthodyata eva hi / tathAvidhaM samAdatte, karma sphItAzayaH pumAn // 2 // yAvatsantiSThate tasya, tattAvatsampravartate / tatsvabhAvatvato dharma-dezanAyAM jagadguruH // 3 // vacanaM caikamapyasya, hitAM bhinnArthagocarAm / bhUyasAmapi sattvAnAM, pratipattiM karotyalam // 4 // acintyapuNyasambhAra--sAmarthyAdetadIdRzam / tathA cotkRSTapuNyAnAM, nAstyasAdhyaM jagattraye // 5 // abhavyeSu ca bhUtArthA, yadasau nopapadyate / tatteSAmeva dauguNyaM jJeyaM bhagavato na tu // 6 // dRSTazcAbhyudaye bhAnoH, prakRtyA kliSTakarmaNAm / aprakAzo hyulUkAnAM, tadvadatrApi bhAvyatAm // 7 // iyaM ca niyamAjJeyA, tathAnandAya dehinAm / tadAtve vartamAne'pi, bhavyAnAM zuddhacetasAm // 8 // 32 kRtsnakarmakSayAnmokSo, jnmmRtyvaadivrjitH| sarvabAdhAvinirmukta, ekaantsukhsnggtH|1|249| Jan Education ! For Persons & Private Use Only 5 ww.jainelibrary.org Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dvAtriMzaM mokSasvarUpASTakam / / aSTaka prakaraNam // *SHA 188 // 6 // yanna duHkhena sambhinnaM, na ca bhraSTamanantaram / abhilASApanItaM yat , tajjJeyaM paramaM padam // 2 // 25 // IPL kazcidAhAnnapAnAdi-bhogAbhAvAdasaGgatam / sukhaM vai siddhinAthAnAM, praSTavyaH sa pumAnidam // 3 // kimphalo'nnAdisambhogo, bubhukssaadinivRttye| tannivRtteH phalaM kiM syAt, svAsthyaM teSAM tu ttsdaa||4|| asvasthasyaiva bhaiSajyaM, svasthasya tu na dIyate / avAptasvAsthyakoTInAM, bhogo'nnAderapArthakaH // 5 // 18 akiJcitkarakaM jJeyaM, mohAbhAvAdratAdyapi / teSAM kaNDvAdyabhAvena, hanta kaNDUyanAdivat // 6 // aparAyattamautsukya-rahitaM niSpratikriyam / sukhaM svAbhAvikaM tatra, nityaM bhayavivarjitam // 7 // paramAnandarUpaM tada, gIyate'nyairvicakSaNaiH / itthaM sakalakalyANa-rUpatvAtsAmprataM hyadaH / saMvedyaM yoginAmeta-danyeSAM shrutigocrH|| upamA'bhAvato vyakta-mabhidhAtuM na zakyate // 9 // | aSTakAkhyaM prakaraNaM, kRtvA yatpuNyamarjitam // virahAttena pApasya, bhavantu sukhino jnaaH||10||258|| suvihitAgraNI sakalasUripurandarapUrvadharanikaTakAlavarti bhagavad-haribhadrasUripravarapraNItaM aSTakaprakaraNaM samAptam // SAAAAA%5CA RE- % Jain Education For Persons & Private Use Only %% J Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 // zrI lokatattvanirNaya-granthaH // 7 // NAT - praNipatyaikamanekaM, kevalarUpaM jinottamaM bhaktyA // bhavyajanabodhanArtha, nRtattvanigamaM pravakSyAmi | // 1 // bhavyA'bhavyavicAro, na hi yukto'nugrahapravRttAnAm / kAmaM tathApi pUrva, parIkSitavyA budhaiH pariSad // 2 // vajramivA'bhedyamanAH, parikathane cAlanIva yo riktaH / kaluSayati yathA mahiSaH, puunkvdossmaadtte|| 3 // jalamanthanavat kathitaM, badhirasyeva hi nirarthakaM tasya / purato'ndhasya ca nRttaM, tasmAdgrahaNaM tu bhadrasya // 4 // yugmaM / / AcAryasyaiva tajADyaM, yacchiSyo nA'vabudhyate gAvo gopAlakeneva, kutIrthenAvatAritAH // 5 // kiM vA karotyanAryANA-mupadeSTA suvAgapi / tathA tIkSNakuThAro'pi, durdAruNi vihanyate // 6 // aprazAntamato zAstra-sadbhAvapratipAdanam / doSAyAbhinavodINe, zamanIyamiva jvre||7|| uditau candrAdityau, prajvalitA dIpakoTiramalA'pi / nopakaroti yathA'ndhe, tathopadezastamo'ndhAnAm // 8 // ekataDAge yadvat, pibati bhujaGgaH zubhaM jalaM gauzca / pariNamati viSaM sarpa, tadeva gavi jAyate kSIram // 9 // samyagajJAnataDAge, pivatAM jJAnasalilaM satAmasatAm / pariNamati satsu samyag, mithyAtvamasatsu ca tadeva // 10 // ekarasamantarikSAt, patati jalaM tacca medinIM prApya / nAnArasatAM gacchati, pRthak pRthag bhAjanavizeSAt // 11 // ekarasamapi tu suvAkyaM, vakturvadanAdviniHsRtaM tadvat / nAnArasatAM gacchati, pRthak pRthag SAAMALA5%C5%EOSEXAA Jain Education Kilna For Personal & Private Lise Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAziko, rAdi kaTuko na bhI lokatattvanirNaya zrotRpAtrA| paatrvicaarH|| sve // 13 // zAlAvAyabhAvanikaraM sammApya // 97 // 230 bhAvamAsAdya // 12 // svaM doSaM samavApya nekSati yathA sUryodaye kauziko, rAddhiM kaGkaTako na yAti ca yathA tulye'pi pAke kRte| tadvatsarvapadArthabhAvanikaraM samprApya jaina mataM, bodhi pApadhiyo na yAnti kujanAstulye kathAsambhave // 13 // zArdUlavikrIDitaM // haTho haThe yadvadabhiplutaH syA-naunovi baddhA ca yathA samudre / tathA parapratyayamAtradakSo, lokaH pramAdAmbhasi bambhramIti // 14 // yAvatparapratyayakAryabuddhi-vivarttate tAvadupAyamadhye / manaH svamartheSu vighanIyaM, na hyAptavAdA nabhasaH patanti // 15 // yacintyamAnaM na dadAti yukti, pratyakSato nApyanumAnatazca / tad buddhimAn ko nu bhajeta loke, gozRGgataH kSIrasamudbhavo na // 16 // ye vaineyA vinayanipuNaiste kriyante vinItAH, nA'vaineyA vinayanipuNaiH zakyate saMvinetum / dAhAdibhyaH samalamamalaM syAtsuvarNa suvarNa, nAyaspiNDo bhavati kanakaM chedadAhakrameNa // 17 // mandAkrAntA / Agamena ca yuktyA ca, yo'rthaH samabhigamyate / parIkSya hemavad grAhyaH, pakSapAtAgraheNa kim // 18 // mAtRmodakavad bAlA, ye gRhNantyavicAritam / te pazcAtparitapyante, suvarNagrAhako yathA // 19 // zrotavye ca kRtau karNI, vAg buddhizca vicaarnne| yaH zrutaM na vicAreta, sa kArya vindate katham // 20 // netrairnirIkSya viSakaNTakasarpakITAn, samyak pathA vrajati tAn parihRtya sarvAn / kujJAnakuzrutikudRSTikumArgadoSAn , samyag vicArayata ko'tra parApavAdaH // 21 // vasantatilakA // pratyakSato na bhagavAnRSabho na viSNu-rAlokyate na ca haro na hiraNyagarbhaH / teSAM svarUpaguNamAgamasamprabhAvAt , jJAtvA vicArayata ko'tra parApavAdaH // 22 // viSNuH samudyata // 97 // Jain Education in For Persons & Private Lise Only K w.jainelibrary.org Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 gadAyudharaudrapANiH, zambhurlalannarazirosthikapAlamAlI / atyantazAntacaritAtizayastu vIraH, kaM pUjayAma devatattva| upazAntamazAntarUpam // 23 // duryodhanAdikulanAzakaro babhUva, viSNurharastripuranAzakaraH kilAsIt / vicaarH|| krauJca guho'pi dRDhazaktiharaM cakAra, vIrastu kevljgdvitsrvkaarii||24|| pIDyo mamaiSa tumamaiSa tu rakSaNIyo, vadhyo mamaiSa tu na cottamanItireSA / niHzreyasAbhyudayasaukhyahitArthabuddhe-vIrasya santi ripavo na ca vaJcanIyAH / / 25 // rAgAdidoSajanakAni vacAMsi viSNo-runmattaceSTitakarANi vacAMsi shmbhoH| niHzeSadoSazamanAni munestu samyag , vandyatvamarhati tu ko nu vicArayadhvam // 26 // yazcodyataH paravadhAya ghRNAM vihAya, trANAya yazca jagataH zaraNaM prvRttH| rAgI ca yo bhavati yazca vimuktarAgaH, pUjyastayoH ka iha bata ciraM vicintya // 27 // zakraM vajradharaM balaM haladharaM viSNuM ca cakrAyudhaM, skandaM zaktidharaM smazAnanilayaM rudraM trizUlAyudham / etAn doSabhayArditAn gataghRNAn bAlAn vicitrAyudhAn, nAnAprANiSu codyatapraharaNAn, kastAnnamasyed vudhH||28|| na yaH zUlaM dhatte na ca yuvatimaGke samadanAM, na zaktiM cakraM vA na halamuzalAdyAyudhadharam / vinirmukta klezaiH parahitavidhAvudyatadhiyaM, zaraNyaM bhUtAnAM tamRSimupayAto'smi zaraNam // 29 // shikhrinnii|| rudro rAgavazAt striyaM vahati yohiMsro hiyA varjito, viSNuH krUrataraH kRtaghnacaritaH skandaH svayaM jJAtihA / krUrAryA mahiSAntakRnnaravasAmAMsAsthikAmAturA, pAnecchuzca vinAyako jinavare svalpo'pi doSo'sti kH||30|| brahmA lUnazirA haridRzi saruk vyAluptaziSno hrH| sUryo'pyullikhito'nalo'pyakhila Jain Education 4-56 For Personal & Private Use Only Ri Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 yathArtha tattvapraNetadevatattva svarUpa niruupnnm|| bhuk somaH kalaGkAGkitaH / sva tho'pi visaMsthulaH khala vapuHsaMsthairupasthaiH kRtaH, sanmArgaskhalanAd bhavanti zrI loka- vipadaH praayHprbhuunnaampi||31|| bandhurna naH sa bhagavAnarayo'pi nAnye, sAkSAnna dRSTatara ekatamo'pi caiSAm / tatvanirNaya zrutvA vacaH sucaritaM ca pRthagvi zeSaM, vIraM guNAtizayalolatayA zritAH smH||32|| nA'smAkaM sugataHpitA granthaH // na ripavastIrthyAdhanaM naiva tai-dattaM naiva tathA jinena na hRtaM kiJcit knnaadaadibhiH| kintvekAntajagaddhitaHsa bhagavAn vIro yatazcAmalaM, vAkyaM sarvamalopahartR ca yatastadbhaktimanto vym||33|| hitaiSI yo nityaM sttmu||98|| pakArI ca jagataH, kRtaM yena svasthaM bahuvidharujAta jagadidam / sphuTaM yasya jJeyaM karatalagataM vetti sakalam , prapadyadhvaM santaHsugatamasamaM bhktimnsH||34|| asarvabhAvena yadRcchayA vA, parAnuvRttyA vicikitsayA vA / ye tvAM namasyanti munIndracandra, te'pyAmarI sampadamApnuvanti // 35 // yadA rAgadveSAdasurasuraratnApaharaNe, kRtaM mAyAvitvaM bhuvnhrnnaasktmtinaa| tadA pUjyo vandyo hariraparimukto'dhruvatayA, vinirmuktaM vIraM na namati jano mohabahulaH // 36 // tyaktasvArthaH parahitarataH sarvadA sarvarUpaM, sarvAkAraM vividhamasamaM yo vijAnAti vizvam brahmA viSNurbhavatu varadaH zaGkarovA haro vA, yasyA'cintyaM caritamasamabhAvatastaM prapadye // 37 // pakSapAto na me vIre,na dveSaH kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // 38 // avazyameSAM katamo'pi sarva&Avit, jgddhitaikaantvishaalshaasnH| sa eva mRgyo matisUkSmacakSuSA, vizeSamuktaiH kimnrthpnndditaiH||39|| yasya nikhilAzca doSA, na santi sarve guNAzca vidynte| brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // 40 // ACCOREA // 98 // Jain Education For Personal & Private Lise Only .inww.jainelibrary.org Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education | 193 lokakriyAtmatattve, vivadante vAdino vibhinnArtham / aviditapUrvaM yeSAM syAdvAdavinizcitaM tattvam // 41 // icchanti kRtrimaM sRSTi - vAdinaH sarva evamiti lokam / kRtsnaM lokaM mAhezvarAdayaH sAdiparyantam // 42 // satvarajaM kecit kecitsomAgnisambhavaM lokam / dravyAdiSaDvikalpaM, jagadetat kecidicchanti // 43 // dravyaguNakarmasAmAnya-yuktivizeSAt (n) kaNAzinastattvam / vaizeSikametAva-jjagadapyetAvadetAvat // 44 // icchanti kAzyapIyaM, kecitsarvaM jaganmanuSyAdyam / dakSaprAjApatIyaM, trailokyaM kecidicchanti // 45 // kecitprAhurmUrtti-stridhA gataikA hariH zivo brahmA / zambhurbIjaM jagataH karttA viSNuH kriyA brahmA || 46 || vaiSNavaM kecidicchanti kecit kAlakRtaM jagat / IzvarapreritaM kecit kecid brahmavinirmitam // 47 // avyaktaprabhavaM sarvaM, vizvamicchanti kApilAH / vijJaptimAtraM zUnyaM ca, iti zAkyasya nizcayaH // 48 // puruSaprabhavaM kecid, daivAt kecit prabhAvataH / akSarAt kSaritaM kecit kecidaNDodbhavaM jagat // 49 // yAdRcchikamidaM sarva, kecid bhUtavikArajam | keciccAnekarUpaM tu, bahudhA sampradhAvitAH ||20|| jale viSNuH sthale viSNu-rAkAze viSNumAlini / viSNumAlAkule loke, nAsti kiJcidavaiSNavam // 51 // sarvataH pANipAdAntaM, sarvato'kSiziromukham / sarvataH zrutimAn loke, sarvamAzritya tiSThati // 52 // UrdhvamUlamadhaH zAkha-mazvatthaM prAhuravyayam / chandAMsi yasya patrANi, yastaM vetti sa vedavit // 53 // tasminnekArNavIbhUte, naSTasthAvarajaGgame / naSTAmaranare caiva, praNaSToraga rAkSase || 54 || kevalaM gahvarI bhUte, mahAbhUtavivarjite / acintyAtmA vibhustatra, zayAnastapyate tapaH // 55 // For Personal & Private Use Only lokatantra viSaye nAnAvAdi vivAdanirUpaNam // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // zrI lokataccanirNaya granthaH // // 99 // Jain Education India 194 (yugmam) tatra tasya zayAnasya, nAbhau padmaM vinirgatam / taruNArkamaNDalanibhaM, hRdyaM kAJcanakarNikam // 56 // bhagavAn daNDakamaNDalu-yajJopavItamRgacarmavastrasaMyuktaH / brahmA tatrotpannastena jaganmAtaraH sRSTAH // 57 // aditiH surasaGghAnAM, ditirasurANAM mnurmnussyaannaam| vinatA vihaGgamAnAM mAtA vizvaprakArANAm ||58|| kadrUH sarIsRpANAM, sulasA mAtA tu nAgajAtInAm / surabhizcatuSpadAnAM ilA punaH sarvabIjAnAm // 59 // prabhavastAsAM vistara- mupAgataH kecidevamicchanti / kecidvadantyavarNaM, sRSTaM varNAdibhistena // 60 // kAlaH sRjati bhUtAni, kAlaH saMharate prajAH / kAlaH supteSu jAgarti, kAlo hi duratikramaH // 61 // prakRtInAM yathA rAjA, rakSArthamiha codyataH / tathA vizvasya vizvAtmA, sa jAgarti mahezvaraH // 62 // anyo (jJo) janturanIzo'ya - mAtmanaH sukhaduHkhayoH / izvaraprerito gacchet, svargaM vA zvabhrameva ca // 63 // sUkSmo'cintyo vikaraNagaNaH sarvavit sarvakarttA, yogAbhyAsAdamalinadhiyA yoginA dhyAnagamyaH / candrArkAgnikSitijalamaruddIkSitAkAzamUrti- dhrmeyo nityaM zamasukharatairIzvaraH siddhikAmaiH ||64|| AsIdidaM tamo bhUta-maprajJAtamalakSaNam / apratarkyamavijJeyaM, prasuptamiva sarvataH // 65 // tataH svayambhUrbhagavAnavyakto vyaJjayannidam / mahAbhUtAdivRttaujAH, prAdurAsIttamonudaH // 66 // lokAnAM sa ca vRddhyarthaM mukhabAhUrupAdataH / brAhmaNaM kSatriyaM vaizyaM zUdraM ca vinyavarttayat || 67|| paJcavidhamahAbhUtaM, nAnAvidhadehanAmasaMsthAnam / avyaktasamutthAnaM, jagadetat kecidicchanti // 68 // sarvagataM sAmAnyaM, sarveSAmAdikAraNaM nityam | sUkSmamaliGgamacetana- makriyamekaM pradhAnAkhyam ||69 // prakRtermahAMstato'haGkArastasmAd For Personal & Private Use Only kuvAdivacanena lokatantra nirUpaNam // // 99 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 lokasvarUpa nirUpaNam Atmatatve prvaadivcaaNsi|| gaNazca ssoddshkH| tasmAdapi SoDazakAt, paJcabhyaH paJcabhUtAni // 70 // mUlaprakRtiravikRti-mahadAdyAH prakRtivikRtayaH sapta / SoDazakazca vikAro, na prakRtinaM ca vikRtiH puruSaH // 71 // guNalakSaNo na yasmAt, kAryakAraNalakSaNo'pi no ysmaat| tasmAdanyaH puruSaH, phalabhoktA cetyakartA ca // 72|| pravarttamAnAn prakRterimAna guNAn , tamovRtatvAdviparItacetanaH / ahaGkaromItyabudho'pi manyate, tRNasya kuJjIkaraNe'pyanIzvaraH // 73 // vijJaptimAtramevaita-dasamarthA'vabhAsanAt // yathA taimirakasyeha, kozakITAdidarzanam // 74 // krodhazokamadonmAda-kAmadoSAdhupadrutAH / abhUtAni ca pazyanti, purato'vasthitAni ca // 75 // "puruSa evedaM sarva, yadbhUtaM yacca bhAvyaM / utAmRtatvasyezAno, yadannenAtirohati // yadejati, yannejati, yadre, yadu antike, yadantarasya sarvasya, yadu sarvasyAsya bAhyo(hyataH), yasmAtparaM nAparamasti kiJcida, yasmAnANIyo, na jyAyoDasti kazcid , vRkSa iva stabdho, divi tiSThatyekastenedaM pUrNa puruSarUpeNa sarva, eka eva hi bhUtAtmA, tadA sarva prliiyte||76||" dvAveva puruSau loke, kSarazcA'kSara eva c||kssrshc sarvabhUtAni, kUTastho'kSara ucyate // 77 // vidyamAneSu zAstreSu, dhriyamANeSu vktRssu| AtmAnaM yena jAnanti, te vai AtmahatA nraaH||78|| AtmA vai devatA sarvaH, sarvamAtmanyavasthitam / AtmA hi janayatyeSa, karmayogaM zarIriNAm // 79|| AtmA dhAtA vidhAtA ca, | AtmA ca sukhaduHsvayoH / AtmA svargazca naraka-AtmA sarvamidaM jagat // 80 // na kartRtvaM na karmANi, lokasya sRjate prabhuH / svakarmaphalasaMyogaH, svabhAvAdvipravartate // 81 // AtmajJAnasvabhAvena, svayaM mananasambhavAt / AKSCHORSCRS. Jain Education For Personal & Private Use Only RTww.jainelibrary.org Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 // 7 // zrI lokatattvanirNaya granthaH // Atmatatva viSayevivAda niruupnnm|| // 10 // svakarmaNazca sambhUteH, svayambhUrjIva ucyate // 42 // nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / na cainaM kledayantyApo, na zoSayati maarutH||83||acchedyo'ymbhedyo'yN, nirupaakhyo'ymucyte| nityaH sarvagataH sthANuracalo'yaM sanAtanaH // 84 // so'kSaraH sa ca bhUtAtmA, sampradAyaH sa ucyate / sa prANaH sa paraM brahma, sa haMsaH puruSazca saH // 8 // nAnyastasmAtparo draSTA, zrotA mantA'pi vA bhavet / na kartA na ca bhoktA'sti, vaktA naiva ca vidyate // 86 // cetano'dhyavasAyena, karmaNA snnibdhyte| tato bhavastasya bhave-ttadabhAvAt paraM padam / / 8 / / uddhareddInamAtmAnaM, nAtmAnamavasAdayet / AtmanaivAtmano bandhu--rAtmaiva ripurAtmanaH // 88 // sutuSTAni ca mitrANi, sukruddhAzcaiva shtrvH| na hi me tatkariSyanti, yanna pUrvakRtaM myaa||89|| zubhA'zubhAni karmANi, svayaM kurvanti dehinaH / svayamevopakurvanti, duHkhAni ca sukhAni ca // 90 // vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vaa| suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni // 9 // svacchandato na hi dhanaM na guNo na vidyA, nApyeva dharmacaraNaM na sukhaM na duHkham / Aruhya sArathivazena kRtAntayAnaM, daivaM yato nayati tena prathA vrajAmi / / 92 // yathA yathA pUrvakRtasya karmaNaH, phalaM nidhaansthmivo(ho)ptisstthte|tthaa tathA tatpratipAdanodyatA, pradIpahasteva matiH pravartate // 93 // vidhividhAnaM niyatiH svabhAvaH, kAlo grahA Izvarakarmadaivam / bhAgyAni karmANi yamaH kRtAntaH, paryAyanAmAni purAkRtasya // 14 // yattatpurAkRtaM karma, na smarantIha mAnavAH / tadidaM pANDavazreSTha / daivmitybhidhiiyte||9||kH kaNTakAnAMprakaroti taikSaNyaM, vicitratAM vA mRgapakSiNAMca / svabhA Jain Education For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education 197 vataH sarvamidaM pravRttaM, na kAmacAro'sti kutaH prayatnaH ||26|| badaryAH kaNTakastIkSNa, Rjurekazca kuJcitaH / phalaM ca vartulaM tasyA, vada kena vinirmitam // 97 // akSarAt kSaritaH kAla-stasmAdvayApaka iSyate / vyApakAdiprakRtyantAM tAM hi sRSTiM pracakSate ||18|| akSarAMzastato vAyu-stasmAttejastato jlm| jalAt prasUtA pRthivI, bhUtAnAmeSa sambhavaH // 99 // nArAyaNaparA'vyaktA-daNDamavyaktasambhavam / aNDasyAntastvamI bhedAH, sapta dvIpA ca medinI // 100 // garbhodakaM samudrAca, jarAyuzcApi parvatAH / tasminnaNDe tvamI lokAH, sapta sapta pratiSThitAH // 101 // tatrehAyaH sa bhagavA - nuSitvA parivatsaram / svayamevAtmanA dhyAtvA, tadaNDamakarod dvidhA // tAbhyAM sa zakalAbhyAM tu, divaM bhUmiM ca nirmame // SaTpadI // 102 // heturahitA bhavanti hi, bhAvAH pratisamayabhAvinazcitrAH / bhAvAhate na bhAvyaM, sambhavarahitaM khapuSpamiva // 103 // prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH, so'vazyaM bhavati nRNAM zubho'zubho vA / bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayatne, nA'bhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH // 104 // pratisamayaM pariNAmaH, pratyAtmagatazca sarvabhAvAnAm / sambhavati necchayApi, svecchA kramavarttinI yasmAt // 105 // satyaM pizAcAH sma vane vasAmo bherIM karAyairapi na spRzAmaH / ayaM ca vAdaH prathitaH pRthivyAM, bherIM pizAcAH kila tADayanti // 106 // ( gadyam ) " pRthivyApastejovAyuriti tattvAni, tatsamudAye zarIrendriyaviSayasaMjJA, madazaktivaccaitanyaM jalabudbuda vajjIvAzcaitanyaviziSTaH kAyaH puruSa iti // " bhautikAni zarIrANi, viSayAH karaNAni ca / tathApi mandairanyasya, kartRtvamupadizyate // 107 // etAvAneva lo For Personal & Private Use Only AtmatattvakarmatattvanirUpaNam // ww.jainelibrary.org Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // bhI lokabaccanirNaya granthaH // // 101 // Jain Education li 198 kosyaM, yAvAnindriyagocaraH / bhadre ! vRkapadaM hyetadU (pazya), yadvadanti bahuzrutAH // 108 // tapAMsi yAtanAzcitrAH, saMyamo bhogavaJcanAH / agnihotrAdikaM karma, bAlakrIDeva labhyate // 109 // kAraNAni vibhinnAni, kAryANi ca yataH pRthak / tasmAttriSvapi kAleSu, naiva karmAsti nizcayaH // 110 // teSAmevAnirjJAta- masadRzaM sRSTivAdinAmiSTam / etadyuktiviruddhaM yathA tathA sampravakSyAmi // 111 // sadasajjagadutpattiH, pUrvasmAtkAraNAt sato nAsti / asato hi nAsti karttA, sadasadbhayAM sambhavAbhAvAt // 112 // yadsattasyotpatti-striSvapi kAleSu nizcitaM nAsti / kharazRGgamudAharaNaM, tasmAtsvAbhAviko lokaH // 113 // mUrttA'mUrttaM dravyaM sarvaM na vinAzameti nAnyatvam / yadvetyetatprAyaH, paryAyavinAzi jainAnAm // 114 // kAzyapadakSAdInAM yadabhiprAyeNa jAyate lokH| lokAbhAve teSA - mastitvaM saMsthitaM kutra ? // 115 // sarvaM dharAmbarAdyaM, yAti vinAzaM yadA tadA lokaH / kiM bhavati buddhiravyakta- mAhitaM tasya kiM rUpam // 116 // yadamUrtta mUrtta vA, svalakSaNaM vidyate svalakSaNataH / tadvyaktaM nirdiSTaM, sarvaM sarvottamAdezaH // 117 // dravyamarUpyama (mihArUpya) rUpi ca, yadihAsti hi tatsvalakSaNaM sarvam / tallakSaNaM na yasya tu tadvandhyAputravad grAhyam // 118 // yadyutpattirna bhavati, turagaviSANasya kharaviSANAgrAt / utpattirabhUtebhyo, dhruvaM tathA nAsti bhUtAnAm // 119 // tatra vyaktamaliGgA-davyaktAdudbhaviSyati kadAcit / somAdInAM tanusambhavo'sti yadi nAsti bhUtAni // 120 // asati mahAbhUtagaNe, teSAmeva tanusambhavo nAsti / pazupatidina pativatso- mANDapitAmahaharINAntu || 121 || buddhimanobhe For Personal & Private Use Only yathArtha - tattvanirUpaNam // // 101 // jainelibrary.org Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 yathArthatattva nirUpaNe jgtkrtttvniraasH|| dAnAM, dehAbhAve ca sambhavo naasti| iihaapohaabhaav-stdbhaavesmbhvaabhaavH||122|| tadabhAve'sti na cintA, cintAbhAve kriyAguNo naasti| kartRtvamanupapannaM, kriyaagunnaanaamsmbhvtH||123|| tena kRtaM yadi ca jagat, sa kRtaH kenAkRto'pyabuddhirvaH / vijJeyaH satyevaM, bhavaprapaJco'pi tadvadiha // 124 // abhyupagamyedAnI, jagataH sRSTirvadAmahe nAsti / puruSArtha H kRtakRtyo, na karotyApto jagat kaluSam // 125 / / apakAraH pretAdyaiH, kastasya kRtaH surAdibhiH kiM vA / saMyojitA yadete, sukhaduHkhAbhyAmahetubhyAm / / 126 // tulye sati sAmarthye, kiM na kRto vittasaMyuto lokaH / yena kRto bahuduHkho, janmajarAmRtyupathi lokaH / / 127 // yadi tena kRto loko, bhUyopi kimasya saGkhyaH kriyate / utpAditaH kimartha, yadi sakSepaNIya evAsau // 128 // kA saGkSitena guNaH, ko vA sRSTena tasya lokena / ko vA janmAdikRtaM, duHkhaM sampApitaiH sattvaiH // 129 / / bhUtAnugatazarIraH, kumbhAdyaM kumbhakRdAthA kRtvA / asakRdbhinatti tadvat, karttA bhUtAni nistriNshH||130|| bhavasambhavaduHkhakaraM, niSkAraNavairiNaM sadA jgtH| kaste brajeccharaNyaM, sUriH zreyo'rthamatipApam // 131 // svakRtaM jagatkSapayataH, tasya na bandho'sti buddhiranyeSAm / kiM na bhavati putravadhe, bandhaH piturugracittasya // 132 // jagataH prAgutpatti-yadi karturvigrahAtkathaM tadvat / adhunA na bhavati tasyai-va vigrahAtsambhavastasya // 133 // vividhAsu yathA yoniSu, sattvAnAM sAmprataM samutpattiH / nityaM tathaiva siddhiH, praahuloksthitividhijnyaaH||134|| evaM vicAryamANAH, sRSTivizeSAH parasparaviruddhAH / hariharavicAratulyA, yuktivihInAH Jain Education in For Personal & Private Lise Only Alww.jainelibrary.org Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // zrI lokatattvanirNaya granthaH // // 102 // Jain Education 200 parityAjyAH || 135 || mukto vA'mukto vA 'sti tatra mUrtto'thavA jagatkarttA / sadasadvApi karoti hi, na yujyate sarvathA karaNam // 136 // mukto na karoti jaga-nna karmaNA badhyate vigatarAgaH / rAgAdiyutaH satanunibadhyate karmaNA'vazyam || 137 || jJAnacaritrAdiguNaiH, saMsiddhAH zAzvatAH zivAH siddhau / tanukaraNakarmarahitA, bahavasteSAM prabhurnAsti // 138 // karmajanitaM prabhutvaM; saMsAre kSetratazca tadbhinnam / prabhurekastanurahitaH karttA ca na vidyate loke ||139|| avagAhAkRtirUpaiH, sthairyasvabhAvena zAzvate loke / kRtakatvamanityatvaM, mervAdInAM na sambhavati // 140 // guNavRddhihAnicitrA, kaizcinna mahI kRtA na lokazca / iti sarvamidaM prAhuH, | triSvapi lokeSu sarvavidaH // 141 // addhAcakramanIzaM, jyotizcakraM ca jIvacakraM ca / nityaM punanti lokA-nubhAvakarmAnubhAvAbhyAm // 142 // candrAdityasamudrA-striSvapi lokeSu nAtivarttante / prakRtipramANamAtmAyamityuvAcottamajJAnam // 143 // sarvAH pRthivyazca samudrazailAH, sasvargasiddhAlayamantarIkSam / akRtrimaH zAzvata eSa lokaH, ato (to) bahiryattadalaukikaM tu // 144 // prakRtIzvarau vidhAnaM, kAlaH sRSTirvidhizcadaivaM ca / iti nAmaghano lokaH, svakarmataH saMsaratyavazaH // 145 // karmAnubhAvanirmita- naikAkRtijIvajAtigahanasya | lokasyAsya na paryavasAnaM naivAdibhAvazca / / 146 || tasmAdanAdinidhanaM vyasanorubhImaM, janmA|radoSadRDhanemyatirAgatumbam / ghoraM svakarmapavaneritalokacakraM bhrAmyatyanAratamidaM kimihezvareNa // 147 // // zrIlokatattvanirNayaH sampUrNaH || For Personal & Private Use Only yathArthatattva nirUpaNe jgtkrtRtvniraasH|| // 102 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education 201 // zrIdharmabinduprakaraNam // 8 // // atha prathamo'dhyAyaH // praNamya paramAtmAnaM, samuddhRtya zrutArNavAt // dharmavinduM pravakSyAmi, toyabindumivodadheH // 1 // dhanado dhanArthinAM proktaH, kAminAM sarvakAmadaH // dharma evApavargasya, pAramparyeNa sAdhakaH ||2|| vacanAdyadanuSThAna - maviruddhAdyathoditam // maitryAdibhAvasaMyuktaM, taddharma iti kIrtyate // 3 // so'yamanuSThAtRbhedAt dvividho-gRhasthadharmo yatidharmazceti // 1 // tatra ca gRhasthadharmo'pi dvividhaH - sAmAnyato vizeSatazceti // 2 // tatra sAmAnyato gRhasthadharmaH kulakramAgatamanindyaM vibhavAdyapekSayA nyAyato'nuSThAnamiti // 3 // nyAyopAttaM hi vittamubhayalokahitAyeti // 4 // anabhizaGkanIyatayA paribhogAd vidhinA tIrthagamanAceti // 5 // ahitAyaivAnyaditi || 6 || tadanapAyitve'pi matsyAdigalAdivadvi pAkadAruNatvAt iti // 7 // nyAya eva hyarthAptyupaniSatpareti samayavida iti // 8 // tato hi niyamataH pratibandhakakarmavigama iti // 9 // satyasminnAya - tyAmarthasiddhiriti // 10 // ato'nyathA'pi pravRttau pAkSiko'rthalAbho, niHsaMzayastvanartha iti // 11 // tathAsamAnakulazIlAdibhiragotrajairvaivAdyamanyatra bahuviruddhebhya iti // 12 // tathA dRSTAdRSTabAdhA bhItatA iti // 13 // tathA-ziSTacaritaprazaMsanamiti // 14 // tathA-ariSaDvargatyAgenAviruddhArthapratipattyendriyajaya iti 18 For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 // 8 // zrI dharma BREE ||sha0|| prathamaH saamaanygRhsthdhrmprruupnnaadhyaayH|| prkrnnm|| // 103 // // 15 // tathA-upaplutasthAnatyAga iti // 16 // tathA-svayogyasyA''zrayaNamiti // 17 // tathA-pradhAnasAdhuparigraha iti // 18 // tathA-sthAne gRhakaraNamiti // 19 // atiprakaTAtiguptamasthAnamanucitaprAtivezya ceti // 20 // lakSaNopetagRhavAsa iti // 21 // nimittaparIkSeti // 22 // tathA-anekanirgamAdivarjanamiti // 23 // tathA-vibhavAdyanurUpo veSo viruddhatyAgeneti // 24 // tathA-Ayocito vyaya iti // 25 // tathA-prasiddhadezAcArapAlanamiti // 26 // tathA-garhiteSu gADhamapravRttiriti // 27 // tathA-sarveSvavarNavAdatyAgo vizeSato rAjAdiSviti // 28 // tathA-asadAcArairasaMsarga iti // 29 // saMsargaH sadAcArairiti // 30 // tathA-mAtApitRpUjeti // 31 // tathA-anudvejanIyA pravRttiriti // 32 // tathA-bhartavyabharaNamiti // 33 // tathA-tasya yathocitaM viniyoga iti // 34 // tathA-tatprayojaneSu baddhalakSateti // 35 // tathA-apAyaparirakSodyoga iti // 36 // tathA-gaye jJAnasvagauravarakSe iti // 37 // tathA-devAtithidInapratipattiriti // 38 // tadaucityAbAdhanamuttamanidarzaneneti // 39 // tathA-sAtmyataH kAlabhojanamiti // 40 // tathAlaulyatyAga iti / / 41 // tathA-ajIrNe'bhojanamiti // 42 // tathA-balApAye pratikriyeti // 43 // tathAadezakAlacaryAparihAra iti // 44 // tathA-yathocitalokayAtreti // 45 // tathA-hIneSu hInakrama iti // 46 // tathA-atisaGgavarjanamiti // 47 // tathA-vRttasthajJAnavRddhaseveti // 48 // tathA-parasparAnupaghAtenAnyo'nyAnubaddhatrivargapratipattiriti // 49 // tathA-anyatarabAdhAsambhave mUlAbAdheti // 50 // tathA-balAbalA // 103 // Jain Education Intl For Personal & Private Use Only S w.jainelibrary.org Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 saamaanygRhsthdhrmniruupnnm|| SONASAASANSARA%AS pekSaNamiti // 11 // tathA-anubandhe prayatna iti // 52 // tathA-kAlocitApekSeti // 53 // tathA-pratyahaM dharmazravaNamiti // 54 // tathA-sarvAnabhiniveza iti // 55 // tathA-guNapakSapAtiteti // 56 // tathA-UhApohAdiyoga itIti // 57 // evaM svadharmasaMyuktaM, sadgArhasthyaM karoti yH|| lokadvaye'pyasau dhImAna, mukhamApnotyaninditam // 4 // durlabhaM prApya mAnuSyaM, vidheyaM hitmaatmnH|| karotyakANDa eveha, mRtyuH sarvaM na kizcana // 5 // satyetasminnasArAsu, smptsvvihitaagrhH||pryntdaarunnaasuuccai-dhrmH kAryo mhaatmbhiH||6|| iti // // atha dvitiiyo'dhyaayH|| prAyaH saddharmabIjAni, gRhiSvevaMvidheSvalam // rohanti vidhinoptAni, yathA lA bIjAni sakSitau // 7 // bIjanAzo yathA'bhUmau, praroho veha niSphalaH / tathA saddharmabIjAnA-mapAtreSu vidurbudhaaH||8|| na sAdhayati yaH samya-gajJaH svalpaM cikIrSitam // ayogyatvAtkathaM mUDhaH, sa mahatsAdhayiSyati // 9 // iti // iti saddharmadezanAI uktaH, idAnIM tadvidhimanuvartayiSyAma iti // 1 // tatprakRtidevatAdhimuktijJAnamiti // 2 // tathA-sAdhAraNaguNaprazaMseti // 3 // tathA-samyak tddhikaakhyaanmiti||4||tthaa-abodhe'pynindeti // 5 // zuzrUSAbhAvakaraNamiti // 6 // tathA-bhUyo bhUya upadeza iti // 7 // tathA-bodhe prajJopavarNanamiti // 8 // tathA-tantrAvatAra iti ||9||tthaa-pryog AkSepaNyA iti // 10 // tathA-jJAnAdyAcArakathanamiti // 11 // tathA-nirIhazakyapAlaneti // 12 // tathA-azakye bhAvapratipattiriti // 13 // tathA-pAlanopAyopadeza iti // 14 // tathA-phalaprarUpaNeti // 15 // devarddhivarNanamiti // 16 // Jan Education For Persons & Private Lise Only W ww.jainelibrary.org Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // zrI dhrmvinduprkrnnm|| // 104 // RRRHHHH tathA-sukulAgamanoktiriti // 17 // tathA-kalyANaparamparAkhyAnamiti // 18 // tathA-asadAcAragarheti // 2 // 0 // | // 19 // tathA-tatsvarUpakathanamiti // 20 // tathA-svayaM parihAra iti // 21 // tathA-RjubhAvA''sevana dvitIyo miti / / 22 // tathA-apAyahetutvadezaneti // 23 // nArakaduHkhopavarNanamiti // 24 // tathA-duSkulajanma dharmadezanAprazastiriti // 25 // duHkhaparamparAnivedanamiti // 26 // tathA-upAyato mohanindeti // 27 // tathA- dhyaayH|| sajjJAnaprazaMsanamiti // 28 // tathA-puruSakArasatkatheti // 29 // tathA-vIryarddhivarNanamiti // 30 // tathApariNate gambhIradezanAyoga iti // 31 // zrutadharmakathanamiti // 32 // bahutvAtparIkSAvatAra iti // 33 // kaSAdiprarUpaNeti // 34 // vidhipratiSedho kaSa iti // 35 // tatsambhavapAlanAceSToktizcheda iti // 36 // ubhayanibandhanabhAvavAdastApa iti|| 37 // amiissaamntrdrshnmiti||38|| kaSacchedayorayatna iti // 39 // tabhAve'pi tApAbhAve'bhAva iti // 40 // tacchuddhau hi tatsAphalyamiti // 41 // phalavantau ca to vAstavAviti // 42 // anyathA yAcitakamaNDanamiti // 43 // nAtattvavedivAdaH samyagvAda iti // 44 // bandhamokSopapattitastacchuddhiriti // 45 // iyaM badhyamAnabandhanabhAva iti||46|| kalpanAmAtramanyatheti // 47 // badhyamAna AtmA bandhanaM vastusat karmeti // 48 // hiMsAdayastadyogahetavaH, taditare taditarasyeti // 49 // pravAhato'nAdimAniti // 50 // kRtakatve'pyatItakAlavadupapattiriti // 51 // vartamAnatAkalpaM kRtakatvamiti // 52 // pariNAminyAtmani hiMsAdayo, bhinnAbhinne ca dehAditi // 53|| anyathA tadayoga iti||54|| ID // 104 // Jain Education in For Personal & Private Use Only ICCw.jainelibrary.org Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 dvitIyo dhrmdeshnaadhyaayH|| ACCAMERASACX nitya evAvikArato'sambhavAditi // 55 // tathA-anitye cAparAhiMsaneneti // 56 // tathA-bhinna eva dehAnna spRSTavedanamiti // 57 / / tathA-nirarthakazcAnugraha iti // 58 // abhinna evAmaraNaM vaikalyAyogAditi // 59 // maraNe paralokAbhAva iti // 60 // tathA-dehakRtasyAtmanA'nupabhoga iti // 61 // tathA-AtmakRtasya deheneti / / 62 // dRssttessttbaadheti|| 63 // ato'nyathaitatsiddhiriti tattvavAda iti // 64|| pariNAmaparIkSeti // 65 // zuddha bandhabhedakathana miti||66|| tathA-varabodhilAbhaprarUpaNeti // 67 // tathAbhavyatvAdito'sAviti // 6 // granthibhede nAtyantasaMkleza iti // 19 // na bhuuystdvndhnmiti||7||tthaa-astypaaye na durgatiriti // 71 // tathA-vizuddhezcAritramiti // 72 / / bhAvanAto rAgAdikSaya iti // 73 // tadbhAve'pavarga iti // 74|| sa Atyantiko duHkhavigama iti // 7 // evaM saMvegakaddharma, Akhyeyo muninA prH|| yathAbodhaM hi zuzrUSo vitena mahAtmanA // 10 // abodhe'pi phalaM proktaM, zrotRNAM munisattamaiH / kathakasya vidhAnena, niyamAcchuddhacetasaH // 11 // nopakAro jagatyasmistAdRzo vidyate kacit // yAdRzI duHkhavicchedAdehinAM dharmadezanA // 12 // ||ath tRtiiyo'dhyaayH||sddhrmshrvnnaadev, naro vigtklmssH|| jJAtatattvo mahAsattvaH, paraM saMvegamAgataH // 13 // dharmopAdeyatAM jJAtvA, saJjAteccho'tra bhaavtH|| dRDhaM svazaktimAlocya, grahaNe smprvrtte||14|| yogyo hyevaMvidhaH prokto, jinaH prhitodytaiH| phalasAdhanabhAvena, nAto'nyaH prmaarthtH||15|| iti saddharmagrahaNAha uktaH, sAmprataM tatpadAnavidhimanuvarNayiSyAma iti||1||dhrmgrhnnN hi satpratipattimadvimalabhAvakaraNamiti %AASRARARSHA Jain Education Salonal For Personal & Private Lise Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // bhI dharma bindu prakaraNam // a0|| tRtIyo dhrmprdaanvidhiprbhRtydhikaaraadhyaayH|| // 105 // RAHARASH 200 ||2||tc prAyo jinavacanato vidhineti // 3 // iti prdaanphlvtteti||4||sti samyagdarzane nyAyyamaNunatAdInAM grahaNaM, nAnyatheti // 5 // jinavacanazravaNAdeH karmakSayopazamAditaH samyagdarzanamiti // 6 // prazamasaMveganirvedAnukampAstikyAbhivyaktilakSaNaM taditi // 7 // uttamadharmapratipattyasahiSNostatkathanapUrvamupasthitasya vidhinA'NuvratAdidAnamiti // 8 // sahiSNoH prayoge'ntarAya iti // 9 // anumatizcetaratreti // 10 // akathana ubhayAphala AjJAbhaGga iti // 11 // bhagavadvacanaprAmANyAdupasthitadAne | doSAbhAva iti // 12 // gRhapatiputramokSajJAtAditi // 13 // yogavandananimittadigAkArazuddhividhiriti // 14 // tathA ucitopacArazceti // 15 // sthUlaprANAtipAtAdibhyo viratiraNuvratAni paJceti // 16 // tathA-digvata-bhogopabhogamAnA-'narthadaNDaviratayastrINi guNavratAnIti // 17 // tathA-sAmAyika-dezA| vakAzika-poSadhopavAsA-'tithisaMvibhAgAzcatvAri zikSApadAnIti // 18 // tatazca-etadAropaNaM dAnaM yathA'he, sAkalyavaikalyAbhyAmiti // 19 // gRhIteSvanaticArapAlanamiti // 20 // zaGkA 1 kATA 2 vicikitsA 3-'nyadRSTiprazaMsAsaMstavAH 4-5 samyagdRSTeraticArA iti // 21 // tathA-vratazIleSu paJca pazca yathAkramamiti // 22 // bandha 1 vadha 2 cchavicchedA 3 tibhArAropaNA 4 'nnapAnanirodhA 5 iti // 23 // mithyopadeza 1 rahasyAbhyAkhyAna 2 kUTalekhakriyA 3 nyAsApahAra 4 svadAramantrabhedA 5 iti // 24 // stenaprayoga 1 tadAhRtAdAna 2 viruddharAjyAtikrama 3 hInAdhikamAnonmAna 4 sA-tithidaNDaviNAtipAtA | // 105 // Jain Education Marlonal For Personal & Private Use Only T Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 gRhasthadvAdazavata tadaticAra6 prarUpaNam // pratirUpakavyavahArA 5 iti // 25 // paravivAhakaraNe 1 tvaraparigRhItA 2-'parigRhItAgamanA 3'naGgakrIDA 4 tIvrakAmAbhilASA 5 iti // 26 // kSetravAstu 1 hiraNyasuvarNa 2 dhanadhAnya 3 dAsIdAsa 4 kupyapramANAtikramA 5 iti // 27 // UrdhvAdhastiryagvyatikrama 3 kSetravRddhi-4 smRtyantardhAnAnIti 5 // 28 // sacitta 1 saMbaddha 2tatsaMmizrA 3bhiSava 4 duSpakAhArA 5 iti / / 29 / / kandarpa 1 ko kucya 2 maukharyA 3 'samIkSyAdhikaraNo 4 pbhogaadhiktvaaniiti5||30|| yogaduSpraNidhAnA 3 nAdara 4 smRtyanupasthApanAnIti 5 // 31 / / Ana yana 1 preSyaprayoga 2 zabda 3-rUpAnupAta 4 pudgalaprakSepA 5 iti // 32 // apratyupekSitApramArjitotsargA 1 dAnanikSepa 2 saMstAropakramaNA 3 'nAdara 4 smRtyanupasthApanAnIti 5 // 33 // sacittanikSepa 1 pidhAna 2 paravyapadeza 3 mAtsarya 4 kAlAtikamA 5 iti // 34 // etadrahitANuvratAdipAlanaM vizeSato gRhasthadharma iti // 35 // kliSTakarmodayAdaticArA iti // 36 // vihitAnuSThAnavIryatastanjaya iti // 37 // ata eva tasmin yatna iti // 38 // sAmAnyacaryA'syeti // 39 // samAnadhArmikamadhye vAsa iti // 40 // tathAvAtsalyameteSviti // 41 // tathA-dharmacintayA svapanamiti // 42 // tathA-namaskAreNAvabodha iti / / 43 // tathA-prayatnakatAvazyakasya vidhinA caityAdivandanamiti // 44 // tathA-samyakpratyAkhyAnakriyeti // 45 // tathA-yathocitaM caityagRhagamanamiti // 46 // tathA-vidhinA'nupraveza iti / / 47 // tatra-ca ucitopacArakaraNamiti // 48 // tato-bhAvataH stavapATha iti // 49 // tataH-caityasAdhuvandanamiti // 50 // tataH-guru For Personal & Private Lise Only | Lww.jainelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // zrI dharma binduprakaraNam // // 106 // Jain Education L 208 samIpe pratyAkhyAnAbhivyaktiriti // 51 // tato- jinavacanazravaNe niyoga iti // 52 // tataH samyak - tadarthAlocanamiti / / 53 / / tataH - Agamaikaparateti // 54 // tataH - zrutazakyapAlanamiti // 55 // tathAazakye bhAvapratibandha iti // 56 // tathA tatkarttRSu prazaMsopacArAviti // 57 // tathA nipuNabhAvacintanamiti // 58 // tathA gurusamIpe prazna iti / / 59 / / tathA nirNayAvadhAraNamiti / / 60 / / tathA glAnAdikAryAbhiyoga iti // 61 // tathA kRtAkRtapratyupekSeti // 62 // tatazca - ucitavelayA''gamanamiti // 63 // tato- dharmapradhAno vyavahAra iti // 64 // tathA-dravye saMtoSapara (pradhAna) teti // 65 // tathA dharme dhanabuddhiriti // 66 // tathA zAsanonnatikaraNamiti // 67 // tathA-vibhavocitaM vidhinA kSetradAnamiti // 68 // satkArAdirvidhirniHsaGgatA ceti // 69 // vItarAgadharmasAdhavaH kSetramiti // 70 // tathA - duHkhiteSvanukampA yathAzakti dravyato bhAvatazceti // 71 // tathA lokApavAda bhIruteti // 72 // tathA gurulAghavApekSaNamiti // 73 // bahuguNe pravRttiriti // 74 // tathA caityAtithipUjApuraHsaraM bhojanamiti // 75 // tathAtadanveva pratyAkhyAnakriyeti // 76 // tathA zarIrasthitau prayatna iti || 77 || tathA taduttarakAryacinteti // 78 // tathA - kuzala bhAvanAyAM prabandha iti / / 79 / / tathA ziSTacaritazravaNamiti // 80 // tathA sAndhyavidhipAneti // 81 // yathocitaM tatpratipattiriti // 82 // pUjApurassaraM caityAdivandanamiti // 83 // tathA-sAdhuvizrAmaNakriyeti || 84 // tathA-yogAbhyAsa iti // 84 // tathA-namaskArAdicintanamiti // 86 // tathA For Personal & Private Use Only // 3 // a0 // gRhivratazuddhi-gRhi dharmacaryA prarUpaNam // // 106 // ww.jainelibrary.org Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 1 yatidharmanirUpakA caturtho'dhyAyaH prvraajyaahNgunnaaH|| prazastabhAvakriyeti // 87 // tathA-bhavasthitiprekSaNamiti // 88 // tadanu tannairguNyabhAvaneti ||89||tthaa-apvrgaalocnmiti // 90 // tathA-zrAmaNyAnurAga iti // 91 // tathA-yathocitaM guNavRddhiriti // 9 // tathA-sattvAdiSu maitryAdiyoga itiiti||93|| vizeSato gRhasthasya, dharma ukto jinottmaiH| evaM sadbhAvanAsAraH, paraM cAritrakAraNam // 14 // padaMpadena medhAvI, yathA''rohati parvatam ||smyk tathaiva niyamA-dhIrazcAritraparvatam // 17 // stokAn guNAn samArAdhya, bahUnAmapi jaayte||ysmaadaaraadhnaayogy-stsmaadaadaavyN mataH // 18 / / iti // ||ath cturtho'dhyaayH|| sAmprataM caturtha Arabhyate, tasya cedamAdisUtram / / evaM vidhisamAyuktaH, sevamAno gRhAzramam // cAritramohanIyena, mucyate pApakarmaNA // 19 // sdaajnyaa''raadhnaayogaa-dbhaavshuddherniyogtH|| upAyasampravRttezca, smykcaaritrraagtH||20|| vizuddhaM sadanuSThAnaM, stokamapyarhatAM matam // tattvena tena ca pratyA-khyAnaM jJAtvA subahvapi // 21 // iti // vizeSato gRhasthadharma uktaH, sAmprataM yatidharmAvasara iti yatimanuvarNayiSyAma iti // 1 // arhaH ahaMsamIpe vidhipravrajito yatiriti // 2 // atha pravrajyAha:-AryadezotpannaH 1 viziSTajAtikulAnvitaH 2 kSINaprAyakarmamala: 3 tata eva vimalabuddhiH 4 "durlabhaM mAnuSyaM, janma maraNanimittaM, saMpadazcapalAH, viSayA duHkhahetavaH, saMyoge viyogaH, pratikSaNaM maraNaM, dAruNo vipAkaH," ityavagatasaMsAranairguNyaH5 tata eva tadviraktaH6pratanukaSAyaH7 alpahAsyAdiH8 kRtajJaH9vinItaH 10 prAgapi rAjAmAtyapaurajanabahumataH 11 adrohakArI 12 kalyANAGga:13 zrAddhaH14 sthiraH15 samupasampanna 16 zceti // 3 // Jain Educatio n al For Personal & Private Use Only | Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // bhI dharma bindu prakaraNam // // 107 // Jain Education I ml@ gurupadArhastu itthambhUta eva vidhipratipannapravrajyaH 1 samupAsitagurukulaH 2 askhalitazIlaH 3samyagadhItAgamaH 4 tata eva vimalatarabodhAttasvavedI 5 upazAntaH 6 pravacanavatsalaH 7 sattvahitarataH 8 AdeyaH 9 anuvarttakaH 10 gambhIraH 11 aviSAdI 12 upazamalabdhyAdisampannaH 13 pravacanArthavaktA 14 svagurvanujJAtagurupada 15 vetIti ||4|| pAdArddhaguNahInau madhyamAvarAviti ||5|| niyama evAyamiti vAyuriti ( 1 ) // 6 // samagraguNasAdhyasya tadarddha bhAve'pi tatsiddhyasambhavAditi ||7|| naitadevamiti vAlmIkiriti (2) ||8|| nirguNasya kathaJcittadguNabhAvopapatteriti ||9|| akAraNametaditi vyAsa iti (3) ||10|| guNamAtrAsiddhau guNAntarabhAva (sya) niyamA ( da ) bhAvAditi // 11 // naitadevamiti samrADiti (4) // 12 // saMbhavAdeva zreyastvasiddheriti ||13|| yatkiJcidetaditi nArada iti ( 5 ) ||14|| guNamAtrAd guNAntara bhAve'pyutkarSAyogAditi // 15 // so'pyevameva bhavatIti vasuriti (6) // 16 // ayuktaM kArSApaNadhanasya tadanyaviDhapane'pi koTivyavahArAropaNamiti kSIrakadambaka iti (7) // 17 // na doSo yogyatAyAmiti vizva iti (8) || 18 || anyataravaikalye'pi guNabAhulyameva sA tattvata iti suragururiti (9) // 19 // sarvamupapannamiti siddhasena iti (10) // 20 // bhavanti tvalpA api asAdhAraNaguNAH kalyANotkarSasAdhakA iti // 21 // upasthitasya praznAcArakathanaparIkSAdividhiriti // 22 // tathA - gurujanAdyanujJeti // 23 // tathA tathopadhAyoga iti // 24 // duHsvaprAdikathanamiti / / 25 / / tathA viparyayaliGgaseveti / / 26 / / daivajJaistathA tathA nivedanamiti // 27 // na dharme mAyeti // 28 // For Personal & Private Use Only // 4 // a0 // pravrAjaka guruyogya guNa prarUpaNam // // 107 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 *% ||4||a0|| pravAjaka gurugunnniruupnnm|| zIlAgata // 42." ma yati DatAH AGARAGRAASAN ubhayahitametaditi // 29 // yathAzakti sauvihityApAdanamiti // 30 // glAnauSadhAdijJAtAtyAga iti // 31 // tathA-gurunivedanamiti // 32 // anugrahadhiyA'bhyupagama iti // 33 // tathA-nimittaparIkSeti // 34 // tathA-ucitakAlApekSaNamiti // 35 // tathA-upAyataH kAyapAlanamiti // 36 // tathA-bhAvavRddhikaraNamiti // 37 // tathA-anantarAnuSThAnopadeza iti // 38 // tathA-zaktitastyAgatapasI iti // 39 // tathAkSetrAdizuddhau vandanAdizuddhyA zIlAropaNamiti // 40 // asaGgatayA samazatrumitratA zIlamiti // 41 // ato'nuSThAnAdyadbhA(tibhA) vasambhava iti // 42 // tathA-tapoyogakAraNaM cetIti // 43 // evaM yaH zuddhayogena, parityajya gRhAzramam / saMyame ramate nityaM, sa yatiH parikIrtitaH // 22 // etattu sambhavatyasya, sadupAyapravRttitaH // anupAyAttu sAdhyasya, siddhiM necchanti paNDitAH // 23 // yastu naivaMvidho mohAt, ceSTate zAstrabAdhayA / sa tAhagliGgayukto'pi, na gRhI na yatimataH // 24 // ||ath pnycmo'dhyaayH|| bAhubhyAM dustaro yadbat , krUranako mhoddhiH|ytitvN duSkaraM tadvat , ityAhustattvavedinaH // 25 // apavargaH phalaM yasya, jnmmRtyaadivrjitH| paramAnandarUpazca, duSkaraM tat na cAdbhutam // 26 // bhavasvarUpavijJAnAt, tadvirAgAca tttvtH| apavargAnurAgAca, syAdetannAnyathA kacit // 27 // ityukto yatiH, adhunA'sya dharmamanuvarNayiSyAmaH, yatidharmo dvividhaH sApekSayatidharmo nirpekssytidhrmshceti|||| tatra sApekSayatidharma iti // 2 // yathA-gurvantevAsiteti // 3 // tathA-tadbhaktibahumAnAviti // 4 // tathA-sadA A4%AGACASS Jain Education For Persons & Private Use Only P wjaineibrary.org Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // zrI dharma bindu Vel prkrnnm|| ''jJAkaraNamiti // 5 // tathA-vidhinA pravRttiriti // 6 // tathA-AtmAnugrahacintanamiti // 7 // tathAvratapariNAmarakSeti // 8 // tathA-ArambhatyAga iti // 9 // pRthivyAdyasaGghanamiti // 10 // tthaa-vidheryaashuddhiH|| 11 // tathA-bhikSAbhojanamiti // 12 // tthaa-aaghaataadydRssttiriti||13|| tathA-tatkathA'zravaNamiti // 14 // tathA-araktadviSTateti // 15 // tathA-glAnAdipratipattiriti // 16 // tathA-parodvegAhetuteti // 17 // bhAvataH prayatna iti // 18 // tathA-azakye bahizcAra iti // 19 // tathA-asthAnAbhASaNamiti // 20 // tathA-skhalitapratipattiriti // 21 // tathA-pAruSyaparityAga iti // 22 // tathA-sarvatrApizunateti // 23 / / tathA-vikathAvarjanamiti // 24 // tathA-upayogapradhAnateti // 25 // tathA-nizcitahitoktiriti // 26 // tathA-pratipannAnupekSeti // 27 // tathA-asatpralApAzrutiriti // 28 // tathA-abhinivezatyAga iti // 29 // tathA-anucitAgrahaNamiti // 30 // tathA-ucite anujJApaneti // 31 // tathAnimittopayoga iti // 32 // ayogye'grahaNamiti // 33 // tathA-anyayogyasya graha iti // 34 // guronivedanamiti // 35 // svayamadAnamiti // 36 // tadAjJayA pravRttiriti / / 37 // ucitacchandanamiti // 38 // dharmAyopabhoga iti // 39 // tathA-viviktavasatiseveti // 40 // tatra-strIkathAparihAra iti // 41 // niSadyAnupavezanamiti // 42 // indriyAprayoga iti // 4 / / kuDayAntarasthadAmpatyavarjanamiti // 44|| pUrvakrIDitAsmRtiriti // 45 // praNItAbhojanamiti // 46 // atimAtrAbhoga iti // 47 // vibhUSAparivarjanamiti // 48 // // 108 // ||5||a0|| sthavirakalpimunidharmanirUpako'dhyAyaH paJcamaH niruupnnm|| vimatipattiriti tathA azakye bArAtipattiriti 13 // tathA 4454544 // 108 // Jain Education For Personal & Private Lise Only W ww.jainelibrary.org Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 adhyAya sthavirakalpasAdhu dharmanirUpaNam // SPORARGAHRA tathA tattvAbhiniveza iti // 49 // tathA yuktopadhidhAraNeti // 50 // tathA mU tyAga iti // 51 // tathA apratibaddhaviharaNamiti // 52 // tathA parakRtabilavAsa iti // 53 // tathA avagrahazuddhiriti // 54 // mAsAdikalpa iti // 55 / / ekatraiva tatkriyeti // 56 // tatra ca sarvatrAmamatvamiti / / 57 // tathA nidAnaparihAra iti / / 58 // vihitamiti pravRttiriti // 59 // tathA vidhinA svAdhyAyayoga iti // 60 // tathA AvazyakAparihANiriti // 61 // tathA yathAzakti tapAsevanamiti // 62 // tathA parAnugrahakriyeti // 63 // tathA guNadoSanirUpaNamiti // 64 // tathA bahuguNe pravRttiriti / / 65 // tathA kSAntiArdavamArjavamalobhateti // 66 // krodhAdyanudaya iti / / 67 // tathA vaiphalyakaraNamiti / / 68 // vipAkacinteti // 69 // tathA dharmottaro yoga iti // 7 // tathA AtmAnuprekSeti // 7 // ucitapratipattiriti / / 72 // tathA pratipakSAsevanamiti // 73 / / tathA AjJA'nusmRtiriti // 74 // tathA samazatrumitrateti / / 75 // tathA parISahajaya iti // 76 / / tathA upasargAtisahanamiti // 77 // tathA sarvathA bhayatyAga iti // 78 // tathA tulyAzmakAzcanateti // 79 // tathA abhigrahagrahaNamiti / / 80 // tathA vidhivatpAlanamiti / / 81 // tathA yathArha dhyAnayoga iti / / 82 // tathA ante saMlekhaneti // 83 // saMhananAdyapekSaNamiti // 84 // bhAvasaMlekhanAyAM yatna iti / / 85 // tato vizuddhaM brahmacaryamiti / / 86 // vidhinA dehatyAga itIti // 87 // nirapekSayatidharmastviti / / 88 // vacanaguruteti // 89 // tathA alpopadhitvamiti // 9 // tathA niSpatikarmazarIrateti 161-62 % Jain Education a l For Personal & Private Use Only Tww.jainelibrary.org Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma nirapekSa yatidharma| zreSThatA niruupnnm|| prkrnnm|| // 109 // // 91 // apavAdatyAga iti // 92 // tathA grAmaikarAtrAdiviharaNamiti // 93 / / tathA niyatakAlacAriteti // 94 // tathA prAya UrdhvasthAnamiti // 95 // tathA dezanAyAmaprabandha iti // 96 / / tathA sadA'pramattateti // 97 // tathA dhyAnakatAnatvamitIti // 98 // samyagyatitvamArAdhya, mahAtmAno yathoditam / samprApnuvanti kalyANa-miha loke paratra ca // 28 // kSIrAzravAdilabdhyogha-mAsAdya paramAkSayam / kurvanti bhavyasattvAnAmupakAramanuttamam / / 29 / mucyante cAzu saMsArA-datyantamasamaJjasAt // janmamRtyujarAvyAdhi-rogazokAgrupadratAt // 30 // iti sthavirakalpisAdhudharmacaryAnirapekSayatidharmAcAranirUpakaH pnycmo'dhyaayH|| ||ath ssssttho'dhyaayH|| AzayAdhucitaM jyAyo-'nuSThAnaM sUrayo viduH| sAdhyasiddhyaGgamityasmAda, yatidharmo dvidhA mataH / / 31 // samagrA yatra sAmagrI, tadakSepeNa siddhyati // davIyasApi kAlena, vaikalye tu na jAtucit // 32 // tasmAdyo yasya yogyaH syAt, tattenAlocya srvthaa| ArabdhavyamupAyena, samyageSa satAM nayaH // 33 / / ityukto yatidharmaH, idAnImasya viSayavibhAgamanuvarNayiSyAma iti // 1 // tatra kalyANAzayasya zrutaratnamahodadheH upazamAdilabdhimataH parahitodyatasya atyantagambhIracetasaHpradhAnapariNatervidhUtamohasya paramasattvArthakartuH sAmAyikavataH vizuddhyamAnAzayasya yathocitapravRtteH sAtmIbhUtazubhayogasya zreyAna sApekSayatidharma eveti // 2 // vacanaprAmANyAditi // 3 // sampUrNadazapUrvavido nirapekSadharmapratipatti pratiSedhAditi // 4 // parArthasampAdanopapatteriti // 5 // tasyaiva ca gurutvAditi // 6 // sarvathA duHkhamokSa * // 109 // Jain Education in For Personal & Private Lise Only w ww.jainelibrary.org Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education 215 NAditi // 7 // tathA santAnapravRtteH // 8 // tathA yogatrayasyApyudagraphalabhAvAditi // 9 // tathA nirapekSadhamocitasyApi tatpratipattikAle paraparArthasiddhau tadanyasampAdakAbhAve pratipattipratiSedhAceti // 10 // navAdipUrvadharasya tu yathoditaguNasyApi sAdhuziSyaniSpattau sAdhyAntarAbhAvataH sati kAyAdisAmarthya sadvIryAcArAsevanena tathA pramAdajayAya samyagucitasamaye AjJAprAmANyatastathaiva yogavRddheH prAyopavezanavacchreyAnnirapekSayatidharma iti // 11 // tathA tatkalpasya ca paraM parArthalabdhivikalasyeti // 12 // ucitAnuari hi pradhAnaM karmakSayakAraNamiti // 13 // udagravivekabhAvAdratnatrayArAdhanAditi // 14 // ananuSThAnamanyada kAmanirjarAGgamuktaviparyayAditi // 15 // nirvANaphalamatra tattvato'nuSThAnamiti // 16 // na cAsadabhinivezavattaditi // 17 // anucitapratipattau niyamAdasadabhinivezo'nyatrAnA bhogamAtrAditi // 18 // sambhavati tadvatospi cAritramiti // 19 // anabhinivezavAMstu tadyuktaH khalvatattve // 20 // svasvabhAvo - tkarSAditi || 21 || mArgAnusAritvAditi // 22 // tathArucisvabhAvatvAditi // 23 // zravaNAdau pratipatteriti // 24 || asadAcAragarhaNAditi // 25 // ityucitAnuSThAnameva sarvatra zreya iti // 26 // bhAvanAsAratvAttasyeti / / 27 / / iyameva pradhAnaM niHzreyasAGgamiti // 28 // etatsthairyAddhi kuzalasthairyopapatteriti // 29 // bhAvanAnugatasya jJAnasya tattvato jJAnatvAditi // 30 // na hi zrutamayyA prajJayA bhAvanAdRSTajJAtaM jJAtaM nAmeti // 31 // uparAgamAtratvAditi // 32 // dRSTApAyavadadRSTApA (dRSTavadapA) yebhyo'nivRtte For Personal & Private Use Only nirapekSayatidharma guNAdiprarUpaNam // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 // 8 // zrI dharma 45 mumukSo 50 bindu rucitaanusstthaanniruupnnm|| prkrnnm|| // 110 // ASARGAMACHAR riti // 33 // etanmUle ca hitAhitayoH pravRttinivRttI iti // 34 // ata eva bhAvanAdRSTajJAtAdviparyayAyoga iti // 35 // tadvanto hi dRSTApAyayoge'pyadRSTApAyebhyo nivartamAnA dRzyanta evAnyarakSAdAvitIti // 36 // iti mumukSoH sarvatra bhAvanAyAmeva yatnaH zreyAniti // 37 // tadbhAve nisargata eva sarvathA doSo- paratisiddheriti // 38 // vacanopayogapUrvA vihitapravRttiyonirasyA iti // 39 // mahAguNatvAdvacanopayogasyeti // 40 / / tatra hyacintyacintAmaNikalpasya bhagavato bahumAnagarbha smaraNamiti // 41 // bhagavataivamuktamityArAdhanAyogAditi // 42 // evaM ca prAyo bhagavata eva cetasi samavasthAnamiti // 43 // tadAjJA''rAdhanAcca tadbhaktireveti // 44 // upadezapAlanaiva bhagavadbhaktiH, nAnyA, kRtakRtyatvAditi // 45 // ucitadravyastavasyApi tadpatvAditi // 46 // bhAvastavAGgatayA vidhAnAditi // 47 // hRdi sthite ca bhagavati kliSTakarmavigama iti // 48 // jalAnalavadanayorvirodhAditi // 49 // ityucitAnuSThAnameva sarvatra pradhAnamiti // 50 // prAyo'ticArAsambhavAditi // 51 // yathAzakti pravRtteriti // 52 / / sadabhAvapratibandhAditi // 53 // itarathA'rtadhyAnopapattiriti // 54 // akAlautsukyasya tattvatastattvAditi // 55 // | nedaM pravRttikAlasAdhanamiti // 56 / / iti sadocitamiti // 57 // tadA tadasattvAditi // 58 // prabhUtAnyeva tu pravRttikAlasAdhanAnIti // 59 // nidAnazravaNAderapi keSAJcitpravRttimAtradarzanAditi // 60 // tasyApi tathApAramparyasAdhanatvamiti // 61 // yatidharmAdhikArazcAyamiti pratiSedha iti // 62 // na caitat ACROC45604 -2564560 // 11 // Jain Education in For Personal & Private Use Only F w .jainelibrary.org Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 18 HAMRO adhyAya yatidharma vidhi niruupnnm|| pariNate cAritrapariNAma iti // 63 // tasya prasannagambhIratvAditi // 64 // hitAvahatvAditi // 65 // cAritrA(tri)NAM tatsAdhanAnuSThAnaviSayastRpadezaH, pratipAtyaso, karmavaicitryAditi // 66 // tatsaMrakSaNAnuSThAnaviSayazca cakrAdipravRttyavasAnabhramAdhAnajJAtAditi // 67 // mAdhyasthye tadvaiphalyameveti // 68 // svayaMbhramaNasiddheriti // 69 // bhAvayatirhi tathA kuzalAzayatvAdazakto'samaJjasapravRttAvitarasyAmivetara iti // 70 / / iti nidarzanamAtramiti // 71 // na sarvasAdharmyayogeneti / / 72 // yatestadapravRttinimittasya garIyastvAditi // 73 // vastutaH svAbhAvikatvAditi // 74 // tathA sadabhAvavRddheH phalotkarSasAdhanAditi / / 75 // upaplavavigamena tathAvabhAsanAditIti // 76 // evaMvidhayateH prAyo, bhaavshuddhermhaatmnH|| vinivRttAgrahasyoccai-mokSatulyo bhavo'pi hi // 34 // saddarzanAdisampAptaH, santoSAmRtayogataH // bhAvaizvaryapradhAnatvAt, tadAsannatvatastathA // 35 // uktaM mAsAdiparyAya-vRddhyA dvAdazabhiH param // tejaH prApnoti cAritrI, sarvadevebhya uttamam // 36 // iti SaSTho ytidhrmvidhiniruupko'dhyaayH|| ||ath sptmo'dhyaayH|| phalapradhAna Arambha, iti sllokniititH|| saGkepAduktamasyedaM, byAsataH punarucyate // 37 // pravRttyaGgamadaH zreSThaM, sattvAnAM prAyazazca yat // Adau sarvatra tayukta-mabhidhAtumidaM punaH // 38 // yathA // viziSTaM devasaukhyaM ya-cchivasaukhyaM ca yatparam // dharmakalpadrumasyedaM, phalamAhurmanISiNaH // 39 // ityukto dharmaH // sAmpratamasya phlmnuvrnnyissyaamH||1|| dvividhaM phalam-anantaraparampara HARER S AROSocess Jain Education a l For Personal & Private Use Only Di Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 R // 8 // zrI dharma adhyAya // 7 // dharmaphala prruupnnm|| prkrnnm|| // 11 // bhedAditi // 2 // tatrAnantaraphalamupaplavahAsa iti // 3 // tathA bhAvaizvaryavRddhiriti // 4 // tathA janapriyatvamiti // 5 // paramparaphalaM tu sugatijanmottamasthAnaparamparAnirvANAvAptiriti // 6 // sugativiziSTadevasthAnamiti // 7 // tatrottamA rUpasampat , satsthitiprabhAvasukhadyutilezyAyogaH, vizuddhendriyAvadhitvaM, prakRSTAni bhogasAdhanAni, divyo vimAnanivahaH, manoharANyudyAnAni, ramyA jalAzayAH, kAntA apsarasaH, atinipuNAH kiGkarAH, pragalbho nATyavidhiH, caturodArA bhogAH, sadA cittAlAdaH, anekamukhahetutvaM, kuzalAnubandhaH, mahAkalyANapUjAkaraNaM, tIrthaGkarasevA, saddharmazrutau ratiH, sadA sukhitvamiti // 8 // tathA tacyutAvapi viziSTe deze viziSTa eva kAle sphIte mahAkule niSkalaGke'nvayena udagre sadAcAreNa AkhyAyikApuruSayukte anekamanorathApUrakamatyantaniravadyaM janmeti // 9 // sundaraM rUpaM, Alayo | lakSaNAnAM, rahitamAmayena, yuktaM prajJayA, saGgataM kalAkalApena // 10 // tathA guNapakSapAtaH 1, asadAcArabhIrutA 2, kalyANamitrayogaH 3, satkathAzravaNaM 4, mArgAnugo bodhaH 5, sarvocitaprAptiH, hitAya sattva-| saGghAtasya, paritoSakarI gurUNAM, saMvarddhanI guNAntarasya, nidarzanaM janAnAM 6, atyudAra AzayaH 7, asAdhAraNA viSayAH, rahitAH saGklezena, aparopatApinaH, amaGgulAvasAnA iti 8 // 11 // tathA kAle dharmapratipattiriti // 12 // tatra ca gurusahAyasampaditi // 13 // tatazca sAdhu saMyamAnuSThAnamiti // 14 // tato'pi parizuddhArAdhaneti // 15 // tatra ca vidhivaccharIratyAga iti // 16 // tato / // 11 // Jain Education For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 adhyAya // 7 // dharmaphala prruupnnm|| viziSTataraM devasthAnamiti // 17 // tataH sarvameva zubhataraM tatreti // 18 // paraM gatizarIrAdihInamiti // 19 // tathA rahitamautsukyaduHkheneti // 20 // ativiziSTAlAdAdimaditi // 21 // tataH tacyutAvapi viziSTadeza ityAdi samAnaM pUrveNeti // 22 // viziSTataraM tu sarvamiti // 23 // kliSTakarmavigamAditi // 24 // zubhatarodayAditi // 25 // jIvavIryollAsAditi // 26 // pariNativRddheriti // 27 // tattathAsvabhAvatvAditi // 28 // kizca prabhUtodArANyapi tasya bhogasAdhanAni, ayatnopanatatvAt, prAsaGgikatvAd abhiSvaGgAbhAvAt , kutsitApravRtteH, zubhAnubandhitvAdudArasukhasAdhanAni ca (nyeva ) bandhahetutvAbhAveneti // 29 // azubhapariNAma eva hi pradhAnaM bandhakAraNaM, tadaGgatayA tu bAhyamiti // 30 // tadabhAve bAhyAdalpabandhabhAvAditi // 31 // vacanaprAmANyAditi // 32 // bAhyopamarde'pyasaMjJiSu tathAzruteriti // 33 // evaM pariNAma eva zubho mokSakAraNamapIti // 34 // tadabhAve samagrakriyAyoge'pi mokSAsiddheriti // 35 // sarvajIvAnAmevAnantazo graiveyakopapAtazravaNAditi // 36 // samagrakriyA'bhAve tadanavApteriti // 37 // ityapramAdasukhavRddhyA tatkASThAsiddhI nirvANAvAptiritIti // 38 // yatkiJcana zubhaM loke, sthAnaM tatsarvameva hi // anubandhaguNopetaM, dharmAdAmoti mAnavaH // 40 // dharmazcintAmaNiH zreSTho, dharmaH kalyANamuttamam / hita ekAntato dharmo, dharma evAmRtaM param // 41 // caturdazamahAratna-sabhogAntRSvanuttamam / cakravartipadaM proktaM, dharmahelAvijRmbhitam // 42 // iti dharmaphalaprarUpaNanAmA sptmo'dhyaayH||7|| Jan Education i n For Persons & Private Lise Only T ww.sanelibrary.org Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // zrI dharma-1 RE binduH prakaraNam // // 112 // adhyAya // 8 // tIrthakaratvasiddhatvAdi svarUpa niruupnnm|| // athaassttmo'dhyaayH|| kiceha bahanoktena, tirthakRttvaM jagaddhitam // parizuddhAdavAmoti, dhrmaabhyaasaanrottmH||43|| nAtaH paraM jagatyasmin , vidyate sthAnamuttamam / tIrthakRttvaM yathA samyak , svaparArthaprasA-1 dhakam // 44 // paJcasvapi mahAkalyA-NeSu trailokyazaGkaram / tathaiva svArthasaMsiddhiH(ddhyA), paraM nirvANakAra- Nam // 45 // ityuktaprAya dharmaphalam , idAnIM taccheSameva udagramanuvarNayiSyAmaH // 11 // taca [sukha ] paramparayA prakRSTabhAvazuddhaH sAmAnyaM caramajanma tathA tIrthakRttvaM ceti // 2 // tatrAkliSTamanuttaraM viSayasaukhyaM, hInabhAvavigamaH, udagratarA sampat, prabhUtopakArakaraNaM, AzayavizuddhiH, dharmapradhAnatA, avandhyakriyAtvamiti // 3 // tathA vizuddhayamAnApratipAticaraNAvAptiH, tatsAtmyabhAvaH, bhavyapramodahetutA, dhyAnasukhayogaH, atizayaddhiprAptiriti // 4 // apUrvakaraNaM, kSapakaNiH , mohasAgarottAraH, kevalAbhivyaktiH, paramasukhalAbha iti // 5 // sadArogyApteriti // 6 // bhAvasannipAtakSayAditi // 7 // rAgadveSamohA hi doSAH, tathA tathA''tmadUSaNAditi // 8 // aviSaye'bhiSvaGgakaraNAdrAga iti // 9 // tatraivAgnijvAlAkalpamAtsaryApAdanAd dveSa iti // 10 // heyetarabhAvAdhigamapratibandhavidhAnAnmoha iti // 11 // satsveteSu na yathAvasthitaM sukhaM, svadhAtuvaiSamyAditi // 12 // kSINeSu na duHkhaM, nimittAbhAvAditi // 13 // AtyantikabhAvarogavigamAt paramezvaratA''ptestattathAsvabhAvatvAt paramasukhabhAva itIti // 14 // devendraharSajananamiti // 15 // tathA pUjAnugrahAGgateti // 16 // tathA prAtihAryopayoga iti // 17 // tataH paraM parArtha dArogyApteritikaraNa, kSapakazreNiH, bhAvaH, bhavyamamodahetava ti||8|| avibhAvasannipAtarAttAraH, kevalAsuikha // 112 // Jain Educationa l For Persons & Private Use Only M ww.jainelbrary.org Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNamiti // 18 // avicchedena bhUyasAM mohAndhakArApanayanaM hRdyairvacanabhAnubhiriti // 19 // sUkSmabhAvapratipattiriti // 20 // tataH zraddhAmRtAsvAdanamiti / / 21 // tataH sadanuSThAnayoga iti // 22 // tataH paramApAyahAniriti // 23 // sAnubandhasukhabhAva uttarottaraH prakAmaprabhUtasattvopakArAya avandhyakAraNaM nivRteriti // 24 // iti paraM parArthakaraNamiti // 25 // bhavopagrAhikarmavigama iti // 26 // tataH nirvANagamanamiti // 27 // tatra ca punarjanmAdyabhAva iti // 28 // bIjAbhAvato'yamiti // 29 // karmavipAkastaditi // 30 // akarmA cAsAviti // 31 // tadvata eva tadbhaha iti // 32 // tadanAditvena tathAbhAvasiddheriti // 33 // sarvavipramuktasya tu tathAsvabhAvatvAnniSThitArthatvAnna tadvahaNe nimittamiti // 34 // nAjanmano jareti // 35 // evaM ca na maraNabhayazaktiriti // 36 // tathA na cAnya upadrava iti // 37 // vizuddhasvarUpalAbha iti // 38 // tathA AtyantikI vyAyAdhAnivRttiriti // 39 // sA nirupamaM sukhamiti / / 40 // sarvatrApravRtteriti / / 41 // samAptakAryatvAditi // 42 // na caitasya kacidautsukyamiti / / 43 / / duHkhaM caitat svAsthyavinAzaneneti // 44 // duHkhazaktayudrekato'svAsthyasiddheriti // 45 // ahitapravRttyeti // 46 / / svAsthyaM tu nirutsukatayA pravRtteriti // 47 // paramasvAsthyahetutvAt paramArthataH svAsthyameveti // 48 // bhAvasAre hi pravRttyapravRttI sarvatra pradhAno vyavahAra iti // 49 // pratItisiddhazcAyaM sadyogasacetasAmiti // 50 // susvAsthyaM ca paramAnanda iti // 51 / / tadanyanirapekSatvAditi // 52 // apekSAyA duHkharUpatvA * adhyAya | // 8 // tIrthakaratvamAhAtmyasiddhatvAdi svarUpa niruupnnm|| evaM catathA AtyantikI vyApAra na caitasya kacidA sthya tu nirutsukatayA sarvatra pradhAno vyavahAra yAnirapekSatvAditi ahitapravRtyoti // 18 // Jain Education a l For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 // 8 // zrI dhrmvinduprkrnnm|| **** 5 diti // 53 / / arthAntaraprAptyA hi tannivRttirduHkhatvenAnivRttireveti // 54 // na cAsyArthAntarAvAptiriti // 55 // svasvabhAvaniyato hyasau vinivRttecchAprapaJca iti // 56 // ato'kAmatvAttatsvabhAvatvAnna lokAntakSetrAptirAptiH // 75 // autsukyavRddhihi lakSaNamasyAH, hAnizca samayAntare iti // 58 // na caitattasya bhagavataH, AkAlaM tathAvasthiteriti // 59 // karmakSayAvizeSAditi // 60 // iti nirupamasukhasiddhiriti // 61 // saddhyAnavanhinA jIvo, dagdhvA karmendhanaM bhuvi // sadbrahmAdipadairgItaM, sa yAti paramaM padam // 46 // pUrvAvadhavazAdeva, tatsvabhAvatvatastathA // anantavIryayuktatvAt, smyenaanugunnytH||47|| sa tatra duHkhvirhaa-dtyntsukhsnggtH|| tiSThatyayogo yogiindr-vndystrijgtiishvrH||48|| ityssttmo'dhyaayH|| . prathamAdhyAye sUtrANi 58 // dvitIyAdhyAye sU075 / / tRtIyAdhyAye sU093 // caturthAdhyAye sU0 43 / / pazcamAdhyAye suu098|| SaSThAdhyAye sU076 // saptamAdhyAye sU0 38 // aSTamAdhyAye sU0 61 // pratyadhyAyamAdAvante ca trayastrayaH zlokA iti SaT zlokAH sarvasUtrANi 542 / / zlokAH 48 // // itizrImaddharibhadrasUripraNItaM aSTAdhyAyImayaM zrIdharmabinduprakaraNam // adhyAya // 8 // siddhtvsvruupm|| upasaMhAra prarUpaNaM c|| // 113 // A525AS suvihitaziromaNi sUripurandara-pUrvadharanikaTakAlavarti-sugRhItanAmadheya bhagavacchrImaddharibhadrasUripuGgavapraNItaM yogadRSTisamuccaya-yogavindu-SoDazaka-zAstravArtAsamuccayAdisaMskRtavAGmayaMgrantharatnASTakam saMpUrNam // AU // 113 // Jain Education in 2 For Personal & Private Lise Only R aw.jainelibrary.org Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education l 225 dharmabinduprakaraNIkAkRtA bhagavatA zrImunicandrasUrIzvareNa sAkSitayoddhRtAni nAnAzAstrapadyAni // pAtre dInAdivarge ca dAnaM vidhivadiSyate // poSyavargAvirodhena, na viruddhaM svatazca yat // 1 // pApenaivArtharAgAndhaH phalamApnoti yatkacit // baDizAmiSavattatta-mavinAzya na jIryati // 2 // nipAnamiva maNDUkAH, saraH pUrNamivANDajAH // zubhakarmANamAyAnti, vivazAH sarvasampadaH // 3 // rAjadaNDabhayAtpApaM, nAcaratyadhamo janaH // paralokabhayAnmadhyaH, svabhAvAdeva cottamaH // 4 // zuddhAH prasiddhimAyAnti, laghavo'pIha netare // tamasyapi vilokyante, dantidantA, na dantinaH // 5 // guNavAnitiprasiddhiH, saMnihitaireva bhavati guNavadbhiH // khyAto madhurjagatyapi, sumanobhiH surabhibhiH surabhiH // 6 // zrImaGgalAtprabhavati, prAgalbhyAcca pravarddhate || dAkSyAttu kurute mUlaM, saMyamAtpratitiSThati // 7 // AyavyayamanAlocya, yastu vaizravaNAyate // acireNaiva kAlena, so'tra vai zravaNAyate // 8 // yadyapi sakalAM yogI, chidrAM pazyati medinIm // tathApi laukikAcAraM, manasA'pi na laGghayet // 9 // na kulaM vRttahInasya, pramANamiti me matiH // antyevapi hi jAtAnAM, vRttameva viziSyate // 10 // na paraparivAdAdanyad, vidveSaNe paraM bhaiSajamasti // rAjAdiSu tu vittaprANa- nAzAdirapi doSaH syAditi // 11 // yadi satsaGganirato, bhaviSyasi bhaviSyasi // athAsajjanagoSThISu, patiSyasi patiSyasi // 12 // abhyutthAnAdiyogazca tadante nibhRtAsanam // nAmagrahazca nA'sthAne, nAvarNazravaNaM kacit // 13 // vRddhau ca mAtApitarau, satIM bhAryAM sutAn zizUna // apya For Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 8 // zrI dhrmbinduprkrnnm|| dharmabinduvRttigata sAkSi pdyaani|| // 114 // karmazataM kRtvA, bhartavyAn manurabravIt // 14 // catvAri te tAta gRhe vasantu, zriyAbhijuSTasya gRhasthadharme // sakhA daridro bhaginI vyapatyA, jJAtizca vRddho vidhanaH kulInaH // 15 // tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA // atithi taM vijAnIyA-ccheSamabhyAgataM viduH|| 16 // aucityamekamekatra, guNAnAM raashirektH|| viSAyate guNagrAma, aucityaparivarjitaH // 17 // pAnAhArAdayo yasyA-viruddhAH prakRterapi // sukhitvAyAvalokyante, tatsAtmyamiti gIyate // 18 // lokaH khalvAdhAraH, sarveSAM dharmacAriNAM yasmAt // tasmAllokaviruddhaM, dharmaviruddhaJca santyAjyam // 19 // atiparicayAdavajJA, bhavati viziSTe'pi vastuni prAyaH // lokaH prayAgavAsI, kUpe snAnaM sadA kurute // 20 // upadezaH zubho nityaM, darzanaM dharmacAriNAm / / sthAne vinaya ityetatsAdhusevAphalaM mahat // 21 // dharmazcennAvasIdeta, kapAlenApi jIvitaH // ADhayo'smItyavagantavyaM, dharmavittA hi sAdhavaH // 22 // kaH kAlaH kAni mitrANi, ko dezaH kau cyayAgamau // kazcAhaM kA ca me zakti-riti cintyaM muharmuhuH // 23 // yaH kAkiNImapyapathaprapannA-manveSate niSkasahasratulyAm / / kAlena koTiSvapi muktahasta-stasyAnuvandhaM na jahAti lakSmIH // 24 // klAntamapojjhati kheda, taptaM nirvAti budhyate mUDham // sthiratAmeti vyAkula-mupayuktasubhASitaM cetaH // 25 // darpaH zramayati nIcAn, nissphlnyvigunndusskraarmbhaiH| srotovilomataraNa-vyasanibhirAyAsyate mtsyaiH||26||jiivnti zatazaHprAjJAH,prajJayA vittsNkssye| nahi prajJAkSaye kazcid, vitte satyapi jIvati // 27 // duHkhiteSu dayAtyaMta-madveSo guNavatsu ca / / // 114 // Jain Education in For Persona & Private Use Only A w .jainelibrary.org Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 aucityAsevanaM caiva, srvtraivaavishesstH||28|| vapanaM dharmabIjasya, satprazaMsAdi tadgatam // tacintAdyaGkarAdi syAt, phalasiddhistu nirvRtiH // 29 // cintAsacchratyanuSThAna-devamAnuSasampadaH // krameNArisatkANDanAlapuSpasamA matAH // 30 // pradAnaM pracchannaM gRhamupagate smbhrmvidhiH|| priyaM kRtvA maunaM-sadasi kathanaM cApyupakRteH // anutseko lakSmyA nirabhibhavasArAH parakathAH // zrute cAsantoSaH kathamanabhijAte nivasati // 31 // paJcaitAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAm // ahiMsA satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // 32 // bAlastrImUDhamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAMkSiNAm // anugrahArtha tattvajJaiH, siddhAntaH prAkRtaH smRtaH // 33 // na mithyAtvasamaH zatru-na mithyAtvasamaM viSam // na mithyAtvasamo rogo, na mithyAtvasamaM tamaH // 34 // yanna prayAnti puruSAH, svarga yaca prayAnti vinipAtam // tatra nimittamanAryaH, pramAda iti nizcitamidaM me // 35 // taiH karmabhiH sa jIvo, vivazaH saMsAracakramupayAti // dravyakSetrAddhAbhAva-bhinnamAvartate bahuzaH // 36 // amitraM kurute mitraM, mitraM dveSTi hinasti ca // karma cArabhate duSTaM, tamAhurmUDhacetasam // 37 // cakSuSmantasta eveha, ye zrutajJAnacakSuSA // samyak sadaiva pazyanti, bhAvAn heyetraannraaH|| 38 // | cittameva hi saMsAro, rAgAdiklezavAsitam // tadeva tairvinirmuktaM, bhavAnta iti kathyate // 39 // pariNAmo |hyarthAntara-gamanaM, na ca sarvathA vyavasthAnam / / na ca sarvathA vinAzaH, prinnaamstdvidaamissttH||40|| tatparyAyavinAzo, duHkhotpAdastathA ca saGktezaH / eSa vadho jinabhaNito, varjayitavyaH prayatnena / 41 // bhAva *%3A%25A4%25A4%AS Jain Education a l For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 // 9 // zrI dharmabinduprakaraNam // // 115 / / dhrmvinduvRttigtsaakssipdyaani|| yitavyamanitya-tvamazaraNatvaM tathaikatAnyatve // azucitvaM saMsAraH, karmAzravasaMvaravidhizca // 42 // nirjaraNalokavistara-dharmasvAkhyAtatatvacintAzca / / bodheH sudurlabhatvaM, ca bhAvanA dvAdaza vizuddhAH // 43 // tathye ghameM dhvastahiMsAprabandhe, deve raagdvessmohaadimukte|| sAdhau sarvagranthasandarbhahIne, saMvego'sau nizcalo yo'nuraagH||44|| sasyAnIvoSare kSetre, nikSiptAni kadAcana // na vratAni prarohanti, jIve mithyAtvavAsite // 45 // saMyamA niyamAH sarve, nAzyante'nena pAvanAH // kSayakAlAnaleneva, pAdapAH phalazAlinaH // 46 // khINo nivvAyahuA-saNo vva, chArApihiya vva uvasaMto // daravijjhAyavihADiya-jalaNovammo khaovasamo // 47 // zramamavicintyAtmagataM, tasmAcchreyaH sadopadeSTavyam // AtmAnaM ca paraM ca hi, hito. padeSTAnugRhNAti // 48 // apAvRtasya doSebhyaH, samyagvAso guNaiH saha // upavAsaH sa vijJeyo na zarIravizoSaNam // 49 // na mArayAmItikRtavratasya, vinaiva mRtyuM ka ihaaticaarH|| nigadyate yaH kupito vadhAdIna , karotyasau syAnniyamAnapekSaH // 50 // mRtyorabhAvAnniyamo'sti tasya, kopADyAhInatayA tu bhagnaH / / dezasya bhaGgAdanupAlanAca, pUjyA atIcAramudAharanti // 51 // paradAravajiNo paMca, honti tinni u sadArasaMtuDhe // itthIe tinni paMca va, bhaMgavigappehiM nAyavvA // 52 // tamhA niccasaIe, bahumANeNaM ca ahigayaguNami // paDivakkhaduguMchAe-pariNaiAloyaNeNaM ca // 53 // titthaMkarabhattIe, susAhujaNapajjuvAsaNAe ya | uttaraguNasaddhAe, ettha sayA hoi jaiyavvaM // 54 // evamasanto'vi imo, jAyai jAo ya Na // 115 // Jain Education For Persona & Private Use Only MMww.jainelibrary.org Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDai kayAvi // tA etthaM buddhimayA, apamAo hoi kAyabvo // 55 // yadyapi nirgatabhAva-stathApyaso rakSyate paraiH sdbhiH|| veNurvilUnamUlo'pi, vaMzagahane mahIM naiti // 56 // jinazAsanasya sAro, jIvadayA nigrahaH kaSAyANAm // sAdhArmikavAtsalyaM, bhaktizca tathA jinendrANAm // 57 // dhanyAste vandanIyAste, taistrailokyaM pavitritam // yaireSa bhuvanaklezI, kAmamallo vinirjitH||58|| eSa paJca namaskAraH, srvpaapprnnaashnH|| maGgalAnAM ca sarveSAM, prathamaM bhavati maGgalam // 59 // caityavandanataH samyak, zubho bhAvaH prajAyate // tasmAtkarmakSayaH sarvaH, tataH kalyANamaznute // 60 // parimitamupabhujAno, hyaparimitamanantakaM pariharaMzca // prAmoti ca paraloke, hyaparimitamanantakaM saukhyam // 61 // nAryA yathAnyasattAyA-statra bhAve sadA sthite // tadyogaH pApabandhAya, tathA dharme'pi dRzyatAm // 62 // anAdinidhane dravye, svaparyAyAH pratikSaNam // unmajanti nimajjanti, jalakallolavajale // 63 // lehAbhyaktazarIra-sya, reNunA zliSyate yathA gAtram / / rAgadveSaklinnasya, karmabandho bhavatyevam // 64 // santoSAmRtatRptAnAM, yatsukhaM zAntacetasAm // kutastaddhanalubdhAnA-mitazcetazca dhAvatAm ||65||kssaanto dAnto mukto, jitendriyaH satyavAgabhayadAtA // proktastridaNDavirato, vidhigRhItA bhavati pAtram // 66 // anyopakArakaraNaM, dharmAya mahIyase ca bhavatIti // adhigataparamArthAnA-mavivAdo vAdinAmatra // 67 // vacanIyameva maraNaM, bhavati kulInasya lokamadhye'smin // maraNantu kAlapariNati-riyaM ca jagato'pi sAmAnyA // 68 // appeNa bahumesejA, eyaM 555555 Jain Education Inte For Personal & Private Lise Only 4w.jainelibrary.org Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 // 9 // zrI dhrmvinduprkrnnm|| dhrmbinduvRttigtsaakssipdyaani|| // 116 // HAKANISASSAKRICH paMDiyalakSaNam // sa paDisevAsu, evaM aTThapayaM viU // 69||jinnpuuociydaannN, pariyaNasaMbhAlaNA uciyakiccaM / / ThANuvaveso ya tahA, paJcakkhANassa saMbharaNam // 70 // dharmArthakAmamokSANAM, zarIraM kAraNaM ytH|| tato yatnena tadrakSya, ythoktairnuvrttnaiH||71|| sarve'pi santu sukhinaH, sarve santu niraamyaaH|| sarve bhadrANi pazyantu, mA kazcitpApamAcaret // 72 // sAlambano nirAla-mbanazca yogaH paro dvidhA jnyeyH|| jinarUpadhyAnaM kha-lvAdyastattattvagastvaparaH // 73 // cittaratnamasaGkliSTamAntaraM dhanamucyate // yasya tanmuSitaM doSai-stasya ziSTA vipttyH||74 // yauvanaM naganadAspadopama, zAradAmbudavilAsi jIvitam // svamalabdhadhanavibhramaM dhanaM, sthAvaraM kimapi nAsti tattvataH // 75 // vigrahAH gadabhujaGgamAlayAH, saGgamA vigamadoSadUSitAH // sampado'pi vipadA kaTAkSitA, nAsti kiJcidanupadravaM sphuTam / / 76 // itaH krodho gRdhraH prakaTayati pakSaM nijamitaH // zRgAlI tRSNeyaM vivRtavadanA dhAvati puraH // itaH krUraH kAmo vicarati pizAcazciramaho // smazAnaM saMsAraH ka iha patitaH sthAsyati sukham // 77 // etAstAvadasaMzayaM kuzadalaprAntodabindUpamAH // lakSmyo bandhusamAgamo'pi na cirasthAyI khalaprItivat // yaccAnyatkila kiJcidasti nikhilaM tacchAradAmbhodhara-cchAyAvacalitAM bibharti yadataH svasmai hitaM cintyatAm // 78 // prAptAH zriyaH sakalakAmadudhAstataH kim // dattaM padaM zirasi vidviSatAM tataH kim // sampUritAH praNayino vibhavaistataH kim // kalpaM bhRtaM tanubhRtAM tanubhistataH kim // 79 // tasmAdanantamajaraM P // 116 // Jain Education For Persons & Private Lise Only PRILww.jainelibrary.org Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 paramaM prakAzaM tacitta cintaya kimebhirsdviklpaiH|| yasyAnuSaGgiNa ime bhuvanAdhipatyayogAdayaH kRpaNajantumatAM bhavanti // 8 // jaina munivratamazeSabhavAttakarma-santAnatAnavakara svymbhyupetH|| kuryA taduttarataraM ca tapaH kadA'haM, bhogeSu niHspRhatayA primuktsnggH||81|| yAmeva rAtriM prathamAmupaiti, garbhe vasatyai naravIra ? lokH|| tataH prabhRtyaskhalitaprayANaH, sa pratyahaM mRtyusamIpameti // 82 // titthe suttatthANaM, gahaNaM vihiNA u tattha titthamidaM // ubhayannU ceva gurU, vihI u viNayAi o citto // 83 // ubhayannU viya kiriyA-paro daDhaM pavayaNANurAgI ya // sasamayaparUvago pari-Nao ya panno ya accatthaM / / 84 // asatyAH satyasaGkAzAH, satyAzcAsatyasaMnibhAH // dRzyante vividhA bhAvA-stasmAdyuktaM parIkSaNam // 85 // atathyAnyapi tathyAni, drshyntyti-kaushlaaH||citre nimnonnatAnIva, citrakarmavido jnaaH||86|| tihiM utarAhiM taha rohiNIhiM, kuJjA u sehanikkhamaNaM // gaNivAyae aNunnA, mahavvayANaM ca AruhaNA // 87 // cauddasI pannarasiM, vajejA ahamiMca navamiM ca // chaDiMca cautthi ca bA-rasiMca doNhaMpi pakkhANam / / 88 // ucchuvaNe sAlivaNe, paumasare kasumie va vaNasaMDe // gaMbhIrasANuNAe, payAhiNajale jiNahare vA // 89 // puvvAbhimuho uttara-muho va dijAhavA pddicchejaa|| jAe jiNAdao vA, disAe jiNaceiyAI vA // 9 // nANassa hoi bhAgI, thirayarao daMsaNe caritte ya // dhaNNA AvakahAe, gurukulavAsaM na muzcanti / / 91 // dhanyasyopari nipata-tyahitasamAcaraNadharmanirvApI // guruvadanamalayanisRto, vcnrsshcndnsprshH|| 92 // Jain Education in For Personal & Private Lise Only V w w.jainelibrary.org Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 9 // zrI dharma bindu prakaraNam // // 117 // 230 rAgadveSau yadi syAtAM, tapasA kiM prayojanam // tAveva yadi na syAtAM, tapasA kimprayojanam // 93 // paDibhaggassa mayassa va nAsaha caraNaM suaM aguNaNAe / no veyAvaccakayaM, suhodayaM nAsaha kammaM // 94 // jaha bhamaramahuarigaNA, nivayanti kusumiyammi vaNasaMDe | iya hoi nivaiyavvaM, gelapaNe kayavajaDheNaM // 95 // dhammatthamujjaeNaM, savvassApattiyaM na kAyavvaM // iya saMjamo'vi seo, ettha ya bhayavaM udAharaNaM // 96 // so tAvasAsamAo, tesiM appattiyaM muNeUNaM // paramaM abohibIaM, tao gao haMtakAlevi // 97 // iya anneNa'vi sammaM, sakke appattiyaM sai jaNassa // niyamA parihariyavvaM, iyarammi satattacitAo // 98 // mamaivAyaM doSo yadaparabhave nArjitamaho || zubhaM yasmAlloko bhavati mayi kuprItihRdayaH // apApasyaivaM me kathamaparathA matsaramayaM // jano yAti svArtha prati vimukhatAmetya sahasA // 99 // abhisandheH phalaM bhinna-manuSThAne same'pi hi // paramo'taH sa eveha vArIva kRSikarmaNI // 100 // uppaNNA uppaNNA, mAyA aNumaggao nihaMtatrvA // AloaNa niMdaNa gara-haNAi na puNo vidhIyati // 101 // aNAgAraM paraM kammaM, neva gUhe na niNhave // suI sayA viyaDabhAve, asaMsatte jiidie / 102 // siddhervizvAsitA mUlaM, yadyathapatayo gajAH // siMho mRgAdhipatye'pi na mRgairanugamyate // 103 // loo parassa dose, hatthAhasthi guNeya giNhaMto || appANamappaNaciya, kuNai sadosaM ca saguNaM ca // 104 // kudRSTaM kuzrutaM caiva, kujJAtaM kuparIkSitam // kubhAvajanakaM santo, bhASante na kadAcana // 105 // nirAkariSNuryadi nopa For Personal & Private Use Only dharmavinduvRttigata sAkSi |padyAni // // 117 // ww.jainelibrary.org Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 labhyate, bhaviSyati kSAntiranAzrayA katham // yadAzrayAtkSAntiphalaM mayA''pyate, sa satkRtiM karma ca nAma nArhati // 106 // saMsAravartyapi samudvijate vipadbhyo, yo nAma mUDhamanasAM prathamaH sanUnam // ambhonidhau nipatitena zarIrabhAjA, saMsRjyatAM kimaparaM salilaM vihAya // 107 // prAyeNAkRtakRtyatvA-nmRtyorudvijate jnH|| kRtakRtyAH pratIkSante, mRtyuM priyamivAtithim // 108 // atvarApUrvakaM sarva, gamanaM kRtyameva vA // praNidhAnasamAyukta-mapAyaparihArataH // 109 // bhogA dAnena bhava-nti dehinAM suragatizca zIlena // bhAvanayA ca vimukti-stapasA sarvANi siddhyanti // 110 // kammAi nUNaM ghaNacikkaNAI, kaDhiNAI vjsaaraaiN||nnaannddddyNpi purisaM, paMthAo uppahaM neti // 111 // vajejA saMsariMga, pAsatthAIhiM pAvamittehiM / / kujjA u appamatto, suddhacarittehiM dhIrehiM // 112 // nirjitamadamadanAnAM, vAkAyamanovikArarahitAnAm / / vinivRttaparAzAnA-mihaiva mokSaH suvihitAnAm / / 113 // asanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyastanudhanaH // priyA vRttiAyyA malinamasubhaGge'pyasukaram // vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM // satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam // 114 // ANoheNANaMtA, mukkA gevejagesu ya sriiraa|| na ya tatthA'saMpuNNAe, sAhukiriyAi uvavAo // 115 // yacca kAmasukhaM loke, yacca divyaM mahAsukham // vItarAgasukhasyeda-manantAze na vartate // 116 // azokavRkSaH surapuSpavRSTi-divyo dhvanizcAmaramAsanazca / bhAmaNDalaM dundubhirAtapatraM, satpAtihAryANi jinezvarANAm // 117 // // padyAni katicidyogabindvAdiSvAgatAnItyupekSitAni // iti dharmabinduvRttyuddhatAni padyAni // Jain Education Intel For Personal & Private Lise Only Marw.jainelibrary.org Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // hiMsASTaka prkrnnm|| // (10) hiMsAphalASTakaprakaraNam // avidhAyApi hiMsAM, hiMsAphalabhAjanaM bhavatyekaH / kRtvApyaparo hiMsAM, hiMsAphalabhAjanaM na syAt // 1 // ekasyAlpA hiMsA, dadati kAle tathA phalamanalpam // anyasya mahAhiMsA, svalpaphalA bhavati prinnaame||2|| ekasyaiva satIvrasya, dizati phalaM saivamandamanyasya // bhavati sahakAriNAmapi, hiMsAvaicitryamatraphalakAle // 3 // mAgeva phalati hiMsA 1, kriyamANA phalati 2 phalatica kRtArthA 3 // ArabdhA cApyakRtA, phalati 4 hiMsAnubhAvena // 4 // ekaH karoti hiMsAM, bhavanti phalabhoginastathA bahavaH // bahavo vidadhati hiMsAM, hiMsAphalabhugabhavatyekaH // 5 // kasyApi dizati hiMsA, hiMsAphalamekameva phalakAle / / anyasya saivahiMsA, dizatyahiMsAphalaM vipulam // 6 // hiMsAphalamaparasya tu, dadAtyahiMsAphalaM tu pariNAme // itarasya punahiMsA, dizatyahiMsAphalaM nAnyat // 7 // itivividhabhaMgagahane, sudustare mArgamUDhadRSTInAm // guravo bhavantu zaraNaM, prabuddha nayacakrasaJcArAH // 8 // hiMsAphalASTakaprakaraNaM samAptam // maGgadvAreNa hiMsAyAH syAdvAdanItyA phalavicAraNam // // 118 // ekAva phalati hiMsA 1, kriyamAsA, bhavanti phalabhoginamakameva phalakAle -CHAMAT // suvihitaziraH zekhara zrIharibhadrasUriviracitaM syAdvAdanItyA bhaGgadvAreNa hiMsAphala nirUpakamaSTaka prakaraNa samAptam // // 118 // Jan Education in For Persons & Private Lise Only NAww.jainelibrary.org Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education l 283 // ( 11 ) atha zrI sarvajJasiddhiprakaraNam // lakSmIbhRd vItarAgaH kSatamatirakhilArthajJatA''zliSTamUrti - devendrAcya'prasAdI paramaguNamahAratnado - kiJcanezaH / taccAtaccetivaktA navitathavacano yoginAM bhAvagarbha dhyeyo'naGgazca siddherjayati ciragato mArga - dezI jinendraH // 1 // nAstyevA'yaM mahAmohAt kecidevaM pracakSate / kRpayA tatprabodhAya tataH sanyAya ucyate // 2 // sarvajJApratipattirya-nmohaH sAmAnyato'pi hi / nAstyevAbhinivezastu, mahAmohaH satAM mataH // 3 // asmAcca dUre kalyANaM, sulabhA duHkhasampadaH / nAjJAnato ripuH kazcidata evoditaM budhaiH // 4 // mahAmohAbhibhUtAnAmityanartho mahAn yataH / atastattvavidAM teSu, kRpA'vazyaM pravarttate // 5 // zrutvaitaM ceha sannyAyaM, tathA kliSTasya karmaNaH / kSayopazamabhAvena, prabodho'pyupapadyate / / 6 / / tadabhAve'pi taddoSAt, saphalo'yaM parizramaH / kRpAbhAvata eveha tathopAyapravRttitaH // 7 // zrotRRNAmaprabodhe'pi, yanmunIndrairudAhRtam / AkhyAtRRNAM phalaM dharma-dezanAyAM vidhAnataH // 8 // alamatra prasaGgena, prakRtaM prastumo'dhunA / pUrvapakSastu sannyAya - statrataH kiJciducyate // 9 // pratyakSAdipramANago (Nairgo) - carAtikrAntabhAvataH / asAdhvI kila sarvajJa - kalpanA'tiprasaGgataH ||10|| pratyakSeNa pramANena, sarvajJo naiva gRhyate / liGgamapyavinAbhAvi, tena kiJcinna dRzyate // 11 // nacA''gamena yadasau, vidhyAdipratipAdakaH / apratyakSatvato naivAM-pamAnenApi gamyate // 12 // nArthApattyA hi sarvo'rtha-staM vinA'pyupapadyate / pramANapaJcakAvRtte - statrAbhAvasya mAnatA // 13 // For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 sarvajJatA niSedhapakSa // 11 // sarvajJa siddhi prkrnnm|| // 119 // nirAsa sarvajJatA sthApanam // rAgAdiprakSayAcAsya, sarvajJatvamiheSyate / teSAM cAtmakhabhAvatvAt , prakSayo nopapadyate // 14 // atha nAtmasvabhAvAste, sarvajJaH sarva eva hi / arAgAdisvabhAvatvA-nna vA kazcit kadAcana // 15 // kiJca-jAtyAdi- yuktatvAda, vaktA'sau gIyate paraiH / tataH kathaM nu sarvajJo ?, yathoktaM nyAyavAdinA // 16 // asAviti na | sarvajJo, vaktRtvAddevadattavat / yaM yaM sarvajJamityAhu-staM tametena vArayet // 17 // avazyaM jAtinAmabhyAM, | sa nirdezyaH parairapi / nirdiSTazcet sa vaktRtvA-dasarvajJaH prasajyate // 18 // sarvo vizeSaH sarvajJo, vaktRtvena hyapodyate / apoditavizeSaM ca, sAmAnyaM kvAvatiSThatAm ? // 19 // na vaktRtvamadehasya, na cAso karmaNA vinA / na tadrAgAdizUnyasya, vaktRtvaM tannibandhanam // 20 // vivakSayA ca vaktRtvaM, sA cecchAbhAvato hi yat / rAgastatazca vaktRtvAt , na sarvajJa iti sthitam // 21 // (iti sarvajJatApratiSedhapUrvapakSaH) atrocyate yattAvaduktaM 'pratyakSAdipramANago(Naigo)carAtikrAntatvAdasAdhvI sarvajJakalpane' ti, tadayuktaM, kutaH?, yato na sarvapadArthagrAhIndriyapratyakSamiti tadgocarAtikrAntatve'pi bhAvAnAM nAvazyamasattAsiddhiratiprasaGgAt, tadagocarANAmapi satAmevAnumAnAdiviSayatayeSTatvAt , anyathA'numAnAderapyasattAmAtratve sati atiprasaGgAt, na ca sarvajanapratyakSagocarAtikrAntatve tatra vaHpramANamasti, tacetasAM parokSatvAt , databhyupagamecAtIndriyArthadarzinaH sattAsiddhiH, tatsaMzayAnivRttazca, na hi sarvajanapratyakSagocarAtikrAntA api vaH kharaviSANAdivanna santi dharmAdaya iti tatsaMzayAnivRttiH / na cedaM tattvataH pratyakSam , asAkSAda // 11 Jain Education For Persons & Private Lise Only Ja Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 sampUrNavastuparicchedAtmakatvAt , prayogazca-indriyamanonimittaM vijJAnamapratyakSaM, grAhyagrahItRvyatirikta|nimittotthApitapratyayAtmakatvAt, dhUmAdagnijJAnavat, vipakSaH kevalam / / na pratyakSAdivirodhinI pratijJA, asya sAkSAtsampUrNavastuparicchedAyogAt, anIdRzasya ca prtyksstvaanupptteH|| nAsiddho hetuH, dharmidharmatvAt, yathoditavijJAnasya hi grAhyagrahItRvyatiriktanimittotthApitapratyayAtmakatvaM, svabhAvatastathApratIteH, atatsvabhAvatve tadanimittatvaprasaGgAt // nAnaikAntikaH, yathoditavipakSe'bhAvAt, nahi kevale grAhyagrahItRvyatiriktanimittotthApitapratyayAtmakatvamasti, tasya tathAvidhAtmArthanibandhanatvAt // na viruddho'pi, vipakSa evAbhAvAt // indriyopalabdhinimittamantarA vyAptyantarAdyapekSArUpatvasya pratItibAdhitatvAt vizeSaviruddhasya tatvato'viruddhatvAt, anyathA sarvatra bhAvAdeva ca hetuvyavahArocchedaprasaGgAt / / dRSTAnto'pi na sAdhyAdivikalaH, dhUmAdagnerjJAnasyApratyakSatvasiddheH, grAhyagrahItRvyatiriktanimittotthApitapratyayAtmakatvapratItezca // na sAdhanAvyAvRttyAdi, kevalAdubhayasyApi nivRtte, AtmanaH sAkSAdarthaparicchedAt sampUrNArthapratItezca // Aha-adhikRtapratyakSeNApi sAkSAdarthaparicchittiH, na, akSairvyavadhAnAt, tadabhAvena tadabhAvAt , jJAnotpattistebhyaH, tatparicchittistu sAkSAdeveti cet, na, tavyatirekeNa tadasiddheH, atatsvabhAvasyotpattau punastatsvabhAvatvavirodhAt, na cAnena sampUrNavastvabagamo, nIlAderapi tAratamyavyAvRttyAdyaparicchittestathA'nanubhavAt, narasiMhe siMhajJAnatulyatvAditi / CCCCCCCCCCCC Jain Education For Personal & Private Use Only |Diww.jainelibrary.org Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // sarvajJa siddhi prakaraNam // // 120 // Jain Education I 236 arthasvabhAvatvakAryatvAbhAve indriyAdInAM tena pratibandhAsiddheH, tadavagame teSAM liGgatvAnupapattiriti cet, na, jJApyajJApakabhAvena pratibandhAsiddhyasiddheH, na ca sAmagryapekSayA grAhyavat jJAnajananasvabhAvatvameSAM, sarvathA tadabhinnasvabhAvatve tatastatpratItiprasaGgAt, svabhAvabhede ca siddhameSAM jJApakatvamiti / Aha-evamapyamISAM jJApakadharmAtikramaH, ajJAtajJApanAt, na hi dhUmAdAviva tajjJAnAdipuraHsaramarthajJAnaM, tathA satyabhAvAt, akSepeNaivArthapratIteriti, na, svabhAvavaicitryatastad bhAvasiddherajJAtajJApakasvabhAvatvAt, jJApakasvabhAvatvaM ceha prayojakaM, anyathA kArye vyatirekatastatkAraNatvAGgIkaraNe'pi tattvatastadvadeteSAM hetudharmAtikramaH, buddhyAdiyutatvAbhyupagamAcca, na caitadanupapattijJaptau teSAmeva tvacetanatvena jJAtRtvAyogAt, kizca parokSamAtratA ceha pratipAdayitumiSTA grAhyagrahItRvyatiriktanimittamAtratvenetyanucitaH sarvasAdharmyAbhinivezaH, na caivaM kevalaM, grAhyagrahItRmAtrApekSitatvAt karmakSayAdezca kSayopazamAditulyatvAdityalaM prasaGgena / na cA'zeSapadArthagrAhyatIndriyapratyakSagocarAtikrAntatvamasya, ubhayAsiddheH abhyupagamavirodhAt vivAdAnupapattezca anumAnagocarAtikrAntatvaM punarasiddhameva, sarve dharmAdayaH kasyacit pratyakSAH, jJeyatvAd, ghaTavat, vipakSo na kiJcidityanumAnasadbhAvAt / atrAha - nedamanumAnaM, tadAbhAsatvAt, iha hyaprasiddhavizeSaNatvAdaprasiddhavizeSaNaH pakSaH, tathAhi sarve dharmAdayaH kasyacit pratyakSA ityatrAtIndriyapratyakSeNa pratyakSatvaM sAdhayitumiSTaM na tatkasyacit prasiddhamiti heturapyanaikAntikaH, apratyakSasyApyabhAvasya jJeyatvopapatteH, For Personal & Private Use Only sarvajJatva pratiSedha pUrvapakSa khaNDanam // // 120 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 %E0 % A | dRSTAnto'pi sAdhyavikalaH, jAtyantarapratyakSeNa prtyksstvaasiddhH| itaro'pi sAdhanAvyAvRttaHna kiJciditi tucche'pi jnyeytvaanivRttriti||atrocyte|| yattAvaduktamaprasiddhavizeSaNatvAdaprasiddhavizeSaNaHpakSaH iti,etadayuktam , anumAnocchedaprasaGgAta,sarvatrAprasiddhavizeSaNapakSAbhAsatvApatteH, evaM hyanityaH zabda ityAdAvapi varNAdyAtmakavyaktisamavAyyanityatvenAnityatvaM sAdhayitumiSTaM, na tat kvacit prasiddhamityapi vaktuM zakyatvAda, anityatvajAtiparigrahAdadoSa iti cet, itaratrApi pratyakSatvajAtiparigrahe ko doSaH?, iSTAsiddhiriti cet, zabdAnityatvAdI samAna eva doSaH, laukikatvAdanityatvAderasamAnatA iticet, na, alaukikasyApi vedApauruSeyatvAdermeyatvena tvayA'pyaGgIkRtatvAt, heturapyaduSTA, abhAvasyApratyakSatvAsiddhervastudharmatvAt, anyathA vastvanupapatteH, tasya ca pratyakSatvAt, ataddharmasya cAtyantAsato jJeyatvAyogAt, mAnena jJAyamAnasya tadupapatteH, tucche ca mAnapravRttyasambhavAdabhAvAkhyamAnasya ca tadavizeSAt tadvadapravRtteH // aparastvAha sarvajJajJAnasya jJeyatve'pi pratyakSatvAnupapatteH, tenArthapratyakSatvAt, tatpratyakSatve ca tadapratyakSatvaprasaGgAt, tadanyasarvajJapratyakSatve cAnavasthApattervyabhicAra iti, etadapyasat, tasyArthagrahaNarUpasya svasaMviditatvenoktadoSAnupapatterubhayapratyakSatvAt, anyathArthapratyakSatvAsiddheH hallekhazUnyasyAvikRtatvenAtmano darzino darzanAyogAt, vikRtatve cArthaM pazyatastadvikriyaiva cidrUpA'jJAnamiti sarvajJatvAnupapattezca // 'aparastvAha heturyenaiva sahAvinAbhUto dRSTastasyaiva gamako bhavati, yathA dhUmo'gneH,na sabhAvamAtrAt yasya 4 %ACOC0% 21 Jain Education For Personal & Private Use Only 21 ww.jainelibrary.org Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 sarvajJa siddhi prkrnnm|| anumAnapramANAtikrAntatva rUpa // 12 // ACASSANSAR kasyacit, yathA sa eva dhUmaH pAnIyasya, na cAtIndriyeSu bhAveSu pratyakSatvAvinAbhAvi jJeyatvaM dRSTaM, kathaM tat teSu tad gamayet ?, atrocyate, sAmAnyato dRSTAnumAnanItyA tat teSu tad gamayet iti, yathA gatimAnAdityo dezAntaramApteH devadattavadityatra, tathAhi-na dinakare gatimattvena dezAntaraprAptiravinAbhUtA dRSTA, atha cAsau tad gamayati, devadatte dRSTeti sA gamayatIti cet, ghaTe'pi pratyakSatvena jJeyatvamavinAbhAvi dRSTameveti samAnametat / atIndriyapratyakSatvena na dRSTamiti cet, devadatte'pi na tathA gaganagatimattvena dezAntaramAptiriti samAnameva ||n sAdharmyadRSTAntadoSaH, jAtyantarapratyakSeNa tatra pratyakSatvAsiddhAvapi sAmAnyena pratyakSatvasiddheH nyAyyatvameva, vizeSAnugamAbhAvAt // na vaidhaHdRSTAntadoSaH, na kizciditi tucchAbhAvato jJeyatvanivRttaH, pratipAdanopAyatvAt tadabhidhAne doSo'nyathA niHsvabhAvatayA na tato jJAnajanmAtiprasaGgAditi // atha cedamanumAnam-anekazAstrakalAsaMvedanasamanvite kasmiMzcit puruSe sarvajJa ityupacaryamANo vyavahArastadanyamukhyApekSaH, gauNatvAt, zauryakrauryAdimati caitre'siMhe siMhavyavahAravat, vipakSazcaitravyavahAra iti // nAtra pratyakSAdivirodhinI pratijJA, tallakSaNAyogAt, nAsiddho hetuH tatra gauNatvasyobhayoH siddhatvAt // nAnaikAntikaH, vipakSavyAvRtteH / na viruddho, dRSTAntavat pramANAntaraprasiddhatadanyamukhyApekSatvasAdhanasya tadgrAhakapramANaprasiddhyabhyupagame'navakAzatvAt // na sAdhanadharmAdyasiddhaH sAdharmyadRSTAntaH, ubhydhrmprsiddhH|| na sAdhanAvyAvRttAdiritaraH, caitre svavya srvjnytvprtissedhpuurvpksskhnnddnm|| pratyakSatvasiddheH nyAya sAdharmyadRSTAntadoSaH jAtyA, devadatte'pi na tathA gamatvamA CAREERARERAKAR // 12 // Jain Education a l For Personal & Private Use Only Kuww.jainelibrary.org Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.39 vahArAttadubhayanivRtteriti // AgamagocarAtikrAntatvamapyasiddhaM, 'svargakevalArthinA tapodhyAnAdi karttavyam' itivacanaprAmANyAt, kevalinazca sarvajJatvAt, puruSakartRtvAdidamapramANamiti cet, na tAvad vaktRtvena | tatkartRkatvAsiddhiH, na caitat svatantravirodhi 'namastIrthAya ' itivacanAt na ca puruSavaktRkatvamapyasyAprAmANye nimittaM vedAprAmANyaprasaGgAt na ca tadavaktRkA vedAH, puruSavyApAramantareNa nabhasyetadvacanAnupalabdheH AnupUrvI niyatibhAvAdezcetaratrApi tulyatvAt na cArhadvaktRkatvenAsya prAmANyaM, nizcitAvipa - pratyayotpAdakatvena kathazcit svata eva tadabhyupagamAd, anyathA tadanupapatteH, anupapattizcAsya pramANAbhAvAt tasya copAdAnetaranimittaprabhAveNa svaparAdhInatvAdarthagrahaNapariNAmapratyayAntarAnubhavataH, svaparata eva jJateH, karmakaraNaniSpAdyasya tadubhayApekSitvena svaparataH svakAryapravarttanAt, na ca vijJAnasyAparicchedalakSaNo'pi dharmo vyatirikta eva, tasyAyamiti sambandhAnupapatteH, kathazcidavyatireke ca tadvatasyApi bhAvaH, na ca jJAnasyApi na parataH ' indriyamano'rthasannikarSo hi jJAnasya hetuH ' itivacanAt parato bhAvasiddheH, na cAgamanityatve'pi sarvajJakalpanAvaiyarthyaM tasya vihitAnuSThAnaphalatvAt na cAdRzyatvenAsya phalakalpanAnupapattiH, svargAdibhiratiprasaGgAt, na ca te sukhAdirUpatvAd dRiyA eveti nyAyyaM, prakRSTasukhavizeSasyAdRzyatvAt na ca sukhamAtrAnubhavarUpa eva svargaH, atiprasaGgAt, yataH kutazcittadbhA| vena codanAnarthakyApattezca na ca sukhasAmAnyadarzanAt vaH prakRSTatadvizeSasambhavAnumAnamabAdhakaM, jJAnasA For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // sarvatra siddhi / prkrnnm|| // 122 // A00%A5%CE%A4% mAnyadarzanena prkRsstttdvishesssmbhvaanumaanpraapteH|| syAdetad // ahannevAgamasya vaktetyAgamasya kevalyuktatvaM kevalitvAcAsya taduktAnuSThAnaphalatvamitItaretarAzrayadoSaH, naivam , vedavaktRSvapi hiraNyagarbhAdiSu samAnatvAt , teSAmapi vizeSeNa taduktAnuSThAnaphalatvAt , anAdimattvAdasya tadvanta eva vaktAra iti cet, itaratrApi samAnametat , arhatAmapyanAditvAbhyupagamAt, te'nyavedavaktRvedavaktAra iti cet, arhanto'pyanyAhaduktAgamavaktAra iti samAnameva, tadanyAhaduktatvAnapekSitvena teSAM tadvaktRtvAdasamAnamiti cet, na, anapekSitvAsiddheH, tayaivAnupUrvyA'bhidhAnAt, anyAhanmukhAdhItAgamavaktArona bhavantItyasamAnameveti cet, na, jAtismaraNAtizayavedavaktRtvavat kevalAtizayatastadA tathA''gamavaktRtve'nyAhanmukhAdhItatvasyAprayojakatvAt , anyadA cAnyatadvaktRmukhAdhItatvasya tatrAtyapi samAnatvAt, avedatvAdAgamasyAsamAnamiti cet, na, aveda evAgame nyAyamArgatulyatAyAH pratipAdayitumiSTatvAd, anyathA vedasyApyanAgamatvAt nAsmaduktanyAyAnupAtitvamiti vaktuM zakyatvAt, bhavadAgamaprAmANye vigAnamiti cet ? vedaprAmANye'pi tulyametat, tathApi sa eva pramANaM nAgama iti cet, na, kozapAnAhate pramANAbhAvAt, evamitaretarAzrayadoSAnupapattezcodanAnuSThAnaphalatvenAgamAt siddhaH sarvajJa iti / upamAnagocarAtikrAntatvamapi na nyAyasaGgatam, upalabdhasarvajJasya hRdgatAzeSasaMzayaparicchedAdinA tadanyopalabdhau tatsAdRzyapratItisiddheH, agRhItagogavayasya gavyapyasiddheH, na caitAvatA gostadgocarAtikrAntatvaM, anabhyupagamAt, na sa kenacid AgamapramANAtikrAntatva rUpasarvajJatva| pratiSedha puurvpksskhnnddnm|| // 122 // ACCESS Jain Education For Persons & Private Lise Only 6 ww.jainelibrary.org Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 yApramANena grahaNAnabhyuptAhi-tabAhakaM na ca ta paTAdigrAhakeNa pramANAtAhI gRhyata ityasiddhaM, vikalpAnupapatteH, tathAhi-kiM pramANena na gRhyate utApramANena veti vAcyaM ?, yadyapramANena, siddhaM sAdhyate, tasyApramANena grahaNAnabhyupagamAt, atha pramANena, kiM tadgrAhakeNotAtagrAhakeNeti?, na tAvattadgrAhakeNa, tasya tadagrahaNavirodhAt, tathAhi-tadvAhakaM na ca tad gRhNAtItiviruddhametat, atadvAhakAgrahaNe tu tadabhAvAsiddhiH,tadabhAve'pi ghaTAdibhAvasiddheH, tathAhi-na paTAdigrAhakeNa pramANenAgRhyamANA api santo na santyeva ghaTAdayaH, tadRgrAhakaM pramANameva nAstIti cet, ucyate, kiM bhavata evotAho sarvapramAtRNAmiti ?, yadi bhavata eva, siddhaM sAdhyate, bhavataH parokSatvAt pravacanArthAnavagatezca, atha sarvapramAtRNAmiti, atra na pramANaM, tacetasAmapratyakSatvAd , anyathA tadabhAvanizcayAnupapatteH, tatpratyakSatAbhyupagame ca tatsaMvedanavataH tathA'tIndriyopalambhakatvAbhyupagamAt tadbhAvasiddhireva, pradhAnAdInAmapyevaM pratiSedhAnupapattitaH tatsattApatteryatkiJcidetaditi cet, na,svato'darzanAdatIndriyopalambhakapuruSavacanata autsukyAnupapattezca tatpratiSedhasiddheH, asarvajJena tadvahaNamapi na yuktyupapannamiti cet, na, hRdgatAzeSasaMzayacchedAdinA tadhaNopapatteH / asampUrNavaiyAkaraNAdibhirapyavagatakatipayapRSTasUtrAdikathitayathAvasthitArthatattvaiH sampUrNavaiyAkaraNAdigrahaNadarzanAt, sarvatra tathA tadvyavahArasiddhaH, anyathA taducchedaprasaGgAt, abrAhmaNena brAhmaNaparijJAnAnupapatteH, tatsvayaMkathanasya sarvajJe'pi tulyatvAdU, hRdgatAzeSasaMzayaparicchedyapIdAnIM na kazcidupalabhyata iti cet, satyamidaM, ihedAnIM kAladoSatastadanabhyupagamAt, tadAnImAsIdityapi kathaM jJAyata %ECAUSA Jain Education in For Personal & Private Use Only K w.jainelibrary.org Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 // 11 // sarvajJa siddhi prakaraNam // // 123 // 45-45SCRESC0 upamAnA pattipramANAtikrAntatva iti cet, tadupalabdhasampradAyAvicchedena, na sa duHsampradAya ityatra kiM pramANamiti cedU, brAhmaNyAdhigamasampradAye'pi samAnametat , tavyavahArabAdhA'bhAvadarzanAdasamAnamiti cet , na, itaratrApyubhayabhA. vAtsamAnameva, dRzyate ca vedAdhyayanAdivattannamaskArasthApanAdirvAdhArahito vyavahAra iti, agRhItagogavayasyApi goriva nopamAnagocarAtikrAntatvameva, etenAsarvajJapuruSasAdhAdasarvajJatvopamAnameva tatra | yuktamiti yaducyate paraistadapi pratyuktaM, na copamAnopameyayoH prasiddhasAdhAraNadharmAtirekeNa sarvadhamairupamAnapravRttiH, yathA zastrI zyAmA devadattA, tatra hi sAdhAraNazyAmatvAvacchinnarUpataiva kevalaM pratIyate, nAnye zastrIgatA dharmAH, tadadhyArope tu zastrIrUpataiva syAt , iha cAsarvajJAH puruSA upamAnaM, upameyo vivakSitaH puruSavizeSaH, kastayoH prasiddhaH sAdhAraNo dharma iti vAcyaM, vaktRtvapuruSatvAdiriti cet na, siddhasAdhyatApatteH, yathA puruSo vaktA tathA'yamapItyabhyupagamAt, etatsAdharmyasiddhyA tatrAsarvajJatvasyApi siddhiriti cet, na, devadattAyAmapi zyAmatvasiddheH taiyAdibhAvaprasaGgAt, dRSTavirodhAdaprasaGga iti cet, itaratra nadvirodhAbhAvaH kena siddha iti vAcyaM, tadbhAvo'pi kena siddha iti cet, aviruddhavidhestena virodhena sahAvasthAnAbhAvaniyamAbhAvatastatsambhavopapatteH,aviruddhazca jJAnaprakarSoM vaktatvAdineti||arthApattigocarAtikrAntatvaM yuktyanupapannameva, 'agnihotraM juhuyAtsvargakAma' ityAdau dRSTasya havanAdeH zrutasya ca svargAderarthasya tatsAdhyasAdhanasambandhajJAtAramantareNAnupapatteH, azakyazcAyaM puruSeNa jJAtumRte'tIndriyArthadarzanAt, apara 413 sarvajJatApratiSedhapUrvapakSakhaNDanam // // 123 // Jain Education in For Personal & Private Lise Only SILw.jainelibrary.org Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Inte 254 smAt puruSAt jJAyata iti cet, so'pi tena tulyaH naivajAtIyakeSvatIndriyeSvartheSu tajjJAnaprAmANyamupaityandhAnAmiva jJAnaM rUpavizeSeSviti, etenAnAdivRddhasampradAyaH pratyuktaH, sarveSAmevAtra vastunyandhatulyatvAt, adhikRtavacanAdevAsau vijJAyata iti cet, na, vAkyArthapratipattAvapi tannizcayAnupapatteH, laukikavAkye kvacittadbhAve'pyarthAtathAbhAvadarzanAt tasya puruSabuddhiprabhavatvena tadAyattorthAtathAbhAvo naivamasya apauruSeyatvAditi cet, na, evamapyadhikRtabhedavattadartha bhedAzaGkApatteH, pradIpavat svArthaprakAzanAd nApattiriticet na, pradIpArthavadavizeSeNa tadarthapratipattya siddheH saGketAdanekadhA tadarthopalabdheH, tatsvabhAvatvAdanekArthatvAcca tasyAdoSa iti cet, na, tathA viruddhArthAnupapatteH, dRzyate ca 'sa sarvavidyasya' ityAdau saGketabhedena tadastitvaviruddhArthaprakAzanamiti, nAstitvameva tatrAviparItamiti cet, na, itaraprakAzanAnupapatteH, pradIpendIvararaktaprakAzavadupapattiriti cet, na, avizeSeNa tatprakAzanaprasaGgAt, adRSTadoSAt tat tathA prakAzanamiti cet, na, itaratrApyavizrambhaprasaGgAt, tadevAhaSTadoSAt netaraditi nizcAyakamANAbhAvAt, atIndriyArthatvAd tatsAkSAtkAriNazcAnabhyupagamAt, tadvyatirekeNa ca tadvizeSAvagopAyAbhAvAditi samAzrIyatAmatIndriyArthasAkSAtkArI, tadabhAve satISTArthAsiddhiriti, tadbhAve'pyatAdRzasyAtIndriyArthatvAt tadvivakSAvagamopAyAbhAva iti cet, na, zabdasya prayogakuzalaprayuktasya kacit tadavagamanasvabhAvatvAt, arthamAtrapratipattyA pratArake tayAthAtmyAnavagama iti cet, na, bhagavato vIta For Personal & Private Use Only jainelibrary.org Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 #star ACACCO abhAvapramANagocaratva ca-"taM cAlamittatvAt, pA, yathAyodhana // 11 // rAgatvena pratArakatvAnupapatteH, prakRSTodAsInyabhAvena vItarAgasya dezanAnuvRttirayukteti cet, na, audAsarvajJa siddhi sInyenaiva pravRtteH, tathAhi-na bhagavatastiyanarAmareSu dezanAyA vizeSaH, yathAbodhaM pravRtteH, tthaaprvRttiprkrnnm||| rapyekAntaudAsInyabAdhinIti cet, na, tasyA anyanimittatvAt, pravacanavAtsalyAdinimittaprAgupAtta hAtIrthakaranAmakarmanirjaraNahetutvAt , uktaM ca-"taM ca kahaM veijjai ? agilAe dhammadesaNAdIhi "mityAdi, // 124|| tatkarmabhAve tatkSayAyopAyapravRtteH kRtakRtyatvAnupapattiriti cet, na, anabhyupagamAt, na hi bhavasthasya bhagavataH kSINamohasyApyekAntena kRtakRtyatvamiSyate, bhavopagrAhikarmayuktatvAt, anyanimittApi prakRSTaudAsInyabAdhinI pravRttistadavasthaiveti cet, na, sthitipravRttyA vyabhicArAt, sA'pravRttasyApi svarasata eveti cet , tathAvidhakarmayuktasya dezanApravRttirapyevaMkalpetyadoSaH, atIrthakaravItarAgadezanApravRttirayukteti cet, na, anabhyupagamAt, na hi sAmAnyakevalinastathA dezanAyAM pravarttanta ityalaM prasaGgena // .. ___ yaccoktaM pramANapaJcakAvRttestatrAbhAvasya mAnatA'(zlo013)iti, etadapyayuktaM, vikalpAnupapatteH, tathAhiasAvabhAvaH kiM pramANapaJcakavinivRttimAtraM abhAva eva 1, AhozcidAtmA jJAnavinirmuktaH 2, utAho upalabdhyantarAtmaka 3 iti, na tAvattuccha eva, tasya nirupAkhyatvena tadabhAvaparicchedakatvAnupapatteH, jJAnasya hi paricchittirdhoM nAbhAvasya, na cAbhAvaparicchedakajJAnajanakatvamasya, abhAvatvavirodhAt, tajananazaktyabhAve tadanutpattaratiprasaGgAt,tadabhyupagame bhAvatvApattiH,kiMca-abhAvAd bhavatIti kAraNapratiSedhAttajjJAna srvjnytvprtissedhpuurvpksskhnnddnm|| tott // 124 // Jain Education For Personal & Private Use Only E Marww.jainelibrary.org Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 , tato'pi tadabhAvanA yatvAtrA)bhAvavat ni aSayasaMsargeNa sya nirhetukatvataH sdaabhaavaadiprsnggH1|| athAtmA jJAnavinirmuktaH, tato'pi tadabhAvanizcayAbhAvaH, jJAnazUnyatvAt , jJAnasya ca nizcayo dharma iti, atha 'caitanyaM puruSasya svarUpam' iti vacanAt tadeva nizcaya iti, na tarhi jJAnavinirmuktaH, tasyaiva jJAnatvAditi 2 // athopalabdhyantarAtmakaH, tato'pi tadabhAvanizcayAbhAvaH, tadaviSayasaMsargeNa tadgrahaNAsiddheH, na cAnyatvA(trA)bhAvavat nizcayo, nyAyavidaH svabhAvavaicitryatastatsattvAzaGkAnivRtteH, tadaviSayasaMsargeNa tadgrahaNAbhyupagame ca na tasyaikAntato'sattvamiti, anyastvAha-abhAvo hyabhAvajJAnameva, prameyaM tvasya tucchaM, na cAyaM kulAlAdivad ghaTAdau vyApAramanubhUya svaparicchedakajJAnahetuH, api tu vijJeyatAmAtrAt, na cAsyeyamapyayuktA, prameyatvAnupapatte, na ca svajanyajJAnaparicchedyatvena bhAvatvApattiH, bhAvajJAnaparicchedyasya tadabhyupagamAt, na cAnenAvikRto'bhAvo na gamyate, SaSThAstikAya(abhAva )vat nAsti sarvajJa ityabhAvapratIti(te)riti, etadapyasat, adhikRtajJAnasyApi tata utpattyasiddheH, saMyogAdipratiSedhyasaMkhyetarakAyApekSamanovijJAnAtmakatvAt, asya cAparimANatvAt, pariNItitaH iSTaviSayAnutpattyA tatparicchedAyogAt, itazcApramANatvaM, nAsti devadatta ityevamapi pravRtteH, na | 2 cedamakSavyApArajaM, bhAvavattatrAkSavyApArAnupapatteH, arUpAdyAtmakatvAt, akSasya ca viSayAntare'pyapravRtteH, na ca vastuvizeSaNIbhUtatvenAsya grahaH, tathAvidhasya tadvizeSaNatvAsiddheH, sambandhAbhAvAt tAdA- | tmyatadutpattyanupapatteH, vizeSaNavizeSyabhAvasya ca tadapratyakSatayA kalpanAyogAt, vastudharmasya ca ekA Jain Education in die For Personal & Private Use Only KUw.jainelibrary.org Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 sarvajJa siddhi prkrnnm|| rAgAdikSayAnupapatti // 125 // HARACHAR ntatucchatvAbhAvataH svarAddhAntavirodhAbhAvaH, na hi pararUpAbhAvaH svarUpabhAvapRthagbhUta evetyekAntatucchatAbhAvaH, na caivamasarvajJe sarvajJAbhAvAvagamo neSyate, na caivamapi tattucchataiva, tadbhAvasyetaratrAbhAvAt , ekAntatucchabhAvasya cAtucche tadatadabhAva evAbhAvAdityato nAsti SaSTho'stikAya iti prasiddhopAdAna evApramANabhUta eva vikalpaH, na sAkSAttucchagocarastadapratibhAsanena vidhiniSedhAviSayatvAttasyeti, aparAbhAvAnavagamAdevAstikAyeSu saMkhyAniyamAdisiddhiriti sUkSmadhiyA bhAvanIyam 3 // yaccoktaM 'rAgAdiprakSayAt' (zlo014) ityAdinA rAgAdInAmAtmasvabhAvatvAt prakSayAnupapattiriti,etadapyayuktaM, padmarAgakArtasvaramalasya tatsvabhAtve'pi kSAramRtpuTapAkAdeH prakSayopapattervizuddhikalyANatAdarzanAt , tadatatsvabhAvatve sarvasya padmarAgAdevizuddhyAdiprasaGgaH, amalasvabhAvatvAt, na vA kasyacit kadAcid, amalasvabhAvatve'pi pUrvavadanupapatteH, na padmarAgAdemailaM sAMsiddhikaM, bhinnavastutvena taduparaJjakatvAditi cet, Atmano'pi rAgAdiSu tulyaH parihAraH, tathAhi-rAgAdivedanIyakarmANavo'pyAtmano bhinnavastutAmanubhavantastaduparaJjakA iti tattvanItiH, nisargazuddhasya kathaM taduparaJjakAH kathaM vA na bhUyo'pavargAvasthAyAmiti cet, padmarAgAdiSvapi samAnametat, na te nisargazuddhA malenoparajyante, kintu tadgrastA evopajAyanta iti cet, Atmanyapi rAgAdyapekSayA tulyametat , anAditvAt sa notpadyate iti cet, anAdireva tadgrasta iti ko'tra doSaH?, kRtakakarmabhedatvAtteSAmanAditvavirodha iti cet, na, kRtakatve'pyanubhUtavartamAnabhAvAtIta sarvajJatvapratiSedhapUrvapakSakhaNDanam // // 125 // Jain Education in For Personal & Private Lise Only # ww.jainelibrary.org Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 kAlavat pravAhato'nAditvasiddheH, anyathA prAkkAlAbhAvato'vIjatvena pazcAdapi tadabhAvApattiH, na hyasat sadbhavati, atiprasaGgAt, na cAnanubhUtavartamAnasyAtItatA, vartamAnakalpaM ca kRtakatvamiti // Aha-kutaH punaramISAM prakSaya ? iti, ucyate, pratipakSabhAvanAtaH, sA cAnekAntabhAvanA, tatpratipakSAdupekSAsambhavasAmarthyadarzanAt , iha "yato yadbhavati tatpratipakSAnna tadbhavitumarhati" iti nyAyaH, guNadoSaikAntagrahAca rAgadveSau, atastatpratipakSabhUtAdanekAntata evopekSAsambhavo nAnyathA, tathAhi-ubhayAtmakaikatvopagrahAdupekSaiva dRzyate strIzarIrAdiSu tadvidA, tasyAM guNA doSAzca, tataH kimanayeti vyavahAradarzanAt, sA copekSA saMvaravatAM sattvAnAM, nimittA'bhAvena abhAvAdAgantukamalasya, taccopekSA pariNAmAdihetutaHprakSayAt (ca) prAktanasya, samAsAdayatAM jJAnavRddhiM sUkSmekSikayApi vastuni pazyatAM tadatadAtmakatvamabhyAsAtizayena prakRSTaudAsInyarUpA jAyata iti prayAsaH, tadeva paramArthato vItarAgatvaM, uktaM ca-" audAsInyaM tu sarvatra, tyaagopaadaanhaanitH|| vAsIcandanakalpAnAM, vairAgyaM nAma kathyate // 1 // " iti, prapazcitametadbhAvanAsiddhAviti neha pryaasH|| yaccoktaM kiMca jAtyAdi-yuktatvAdevamAdinA // asarvajJatvasaMsiddhayai, pramANaM tat parIkSyate // 22 // asAviti na sarvajJo, vaktRtvAdu devdttvt||ttr kiMcijjJa iSTazcet, na jJAtaM tena kiM matam // 23 // yadi yAgAdividhayo, mithyArthatvena nishcitaaH||proktaa hiMsAdayaH sarve, yato durgatihetavaH // 24 ||anytvN ca virodho Jain Education in For Personal Private Use Only K w.jainelibrary.org Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 // 11 // sarvajJatAniSedhapakSanirAsa| pUrvaka | sarvajJatAsthApanam // vA, narthshcedviklpyte||ympekssy viruddho'sA-vanyo vAsa hi srvvit||25|| viparItajJa iSTazce-nanvanekAntasarvajJa siddhi darzanam / / pramANasaGgataM tena, naitadapyupapadyate // 26 // ityevaM kutsitajJazcet, kutsitA nrkaadyH|| tjjnyaanprkrnnm||18|| sAdhane tasya, bhavediSTaprasAdhanam // 27 // atha kiJcinna jAnIte, tAharavaktA kathaM bhavet ? // evaM tAvat pratijJArthaH, sarvathA nopapadyate // 28 // paraprakalpitasyaiva, vyavacchedo'tha sAdhyate // tadayuktaM yataH zabdo, na // 126 // te bhAvaM vypohte||29|| sarvajJatvena vaktRtvaM, yatazca na virudhyate // atastena sa (na) sanyAyAt, tadabhAvo'tra gamyate // 30 // asarvajJAvinAbhUtaM, dRSTaM sarvatra tdytH|| tato'sarvajJasaMsiddhe-nanu kasmAnna gamyate // 31 // sarvatra drshnaasiddhe-rtiitaaderdrshnaat||n tulyamagnidhUmAdA-vato(dau yto)'gnedhuumbhaavtH||32|| evaM yadyanyabhAvo'sau, [sa] sakRdapyanyathA ttH|| na dhUmaH syAnna cehaivaM, vaktRtvaM tannibandhanam // 33 // kathaM na tulyabhAve'pi, nanu sarvasya sarvathA / / anantabhUtadoSAderAtmanastu tadudbhavAt // 34 // agnidoSAdyanAmRtya, dhUmo'pyanAgnihetukaH // anyathA'nyo'pi tasyetthaM, gamayet sphuTanAdyapi // 35 // jAnAti bahu yaH samyag, vakti kiJcit sa tatra yat / / jAnAnaH sarvamapyevaM, nanu kasmAnna vakSyati // 36 // sarvajJe na kacid dRSTa-masarvajJatvajaM yadi // na taddRSTau na dRSTaM yat, tatra tannetyayuktimat // 37 // na cAdarzanato'syaiva, sAmrAjyasyaiva naastitaa||srvairdrshnN cAsya, pUrvameva nirAkRtam ||38||saadhyenaaprtibndhitvaad, vyabhicAryeSa suurinnaa||vipkssebaadhkaamaavaaduktsttraapi sambhavAt // 39 // devadatto'pi sarvatra(tte'pyasarvajJe), jJAnavairAgyajA gunnaaH|| sadasattvena nizcetuM, ACASSAC%845454 // 126 // Jain Educationa l For Personal & Private Use Only INTww.jainelibrary.org Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROGRASSES zakyante naiva sarvathA // 40 // kAyavAkarmavRttyApi, guNadoSe na nishcyH|| buddhipUrvA'nyathApi syAcchailUSasyeva saMsadi // 41 // na yato vItarAgatve, tathA cessttoppdyte|| kliSTA prayojanA'bhAvA-nanu tat kiMna nizcayaH ||42||tthaa nAma svbhaavtve,bhvopgraahikrmnnH||kdaaciducitaissaiv,ttH kiNnoppdyte?||43|| sAkSAdagamyamAneSu, tatastatra vinizcayaH // ta evaM naivamiti vA, chadmasthasya na yujyate // 44 // na cAtra yastu sarvajJaH, sa vaktA neti shkyte|| vaktuM tathA'prasiddhatvA-ducyate cenna yuktimat // 45 // tadabhAvAdathAvRtti-stava hetorna mAnataH // sa siddha iti sanyAyAd, vyatireko na puSkalaH // 46 // yacoktaM na vaktRtvamadehasya' (zlo20) ityAdinA vaktRtvaM rAgAdinibandhanamiti, etadapi pAramparyeNa teSAM tannivandhanatve doSAbhAvAt abAdhakameva, iSyanta eva hi bhagavato'tItA rAgAdayaH, na ca tannivRttI tatkAryatvena tadaiva dehanivRttiprasaGgaH, teSAM tannimittakAraNatvAt tadabhAve'pi kAryasya kiyantamapi kAlamavasthAnAvirodhAt, khanitrAdyabhAve'pi ghaTAdivinAzAside, upAdAnanibandhanaM kimasya vaktRtvasyeti ce?, ucyate, bhASAdravyANyAtmaprayatnazca, ata eva kacit prakrAntavastuni rAgAdyabhAve'pi satAM sAkSAdeva vaktRtvopalabdheH, anyathA tadabhAvaprasaGgAt, tathA sati vyavahAroccheda iti, yacoktaM-'vivakSayA ca vaktRtvam' (zlo021) ityAdi, etadapyayuktaM, vivakSAmantareNApi kacit vaktRtvasiddheH, suptamattAdiSu tathAdarzanAt, tatrApi sA'styeveticet, na, tathA pratItyabhAvAt, prabuddhAdAvuktasmaraNAnupalabdheH, tathApi 22 COREACHECK Jain Education For Persons & Private Lise Only ww.jainelibrary.org Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 sarvajJa // 11 // sarvajJasiddhi prakaraNam // // 127 // vaktRtvasthA| panapUrvaka| sarvajJavi| zeSasiddhathupadarzanam // tatkalpane'tiprasaGgaH, kAtaravivakSAyAM kacicchrazabdaprayogadarzanAt, tatrApyantarAle zUravivakSA'stIti cet, na, pramANAbhAvAt, tacchabdaprayogAnyathAnupapattiH pramANamiti cet, na, sandehAnivRtteH avivakSApUrvakatve'pi virodhAsiddhaH, tadabhAve tvahetukatvena sadA tacchabdaprayogApattevirodhasiddhiriti cet, na, ahetukatvAsiddheHtathAvidhabhASAdravyAtmaprayatnahetukatvAt, teSAM ca tathAvidhatvasyAdRSTAdinibandhanatvAt, anyathA vivakSAyA api sadAbhAvenoktadoSAnativRttA,-amanaskatvena ca bhagavata icchAnupapattiH, tathAvAgyogasya ca ceSTAmAtratvAt , ' tatazca sA cecchAbhAvato hi yadrAga' ityetadapyapArthakameva, tatrecchAbhAvAsiddheH, bhAve'pi zuddhecchAyA rAgAyogAt , tathA lokapratIteH, tatazca vaktRtvAdasarvajJa iti vaangmaatrmev|| saMkSepAditi sarvajJaH, sannyAyoktyA nidrshitH|| sAmAnyena vizeSastu, jJeyastadvAkyato budhaiH // 47 // vAkyaliGgA hi vaktAro, guNadoSavinizcaye // kriyAliGgA hi kartAraH, zilpamArge yathaiva hi // 48 // dRSTazAstrAviruddhArtha, sarvasattvasukhAvaham // mitaM gambhIramAlhAdi, vAkyaM yasya sa sarvavit // 49 / / evambhUtaM tu yadvAkyaM jainameva tataH sa vai // sarvajJo nAnya etacca, syAdvAdoktyaiva gamyate // 50 // na nityaikAntavAde yad, bandhamokSAdi yujyate // anityaikAntavAde'pi, bandhamokSAdi yujyate // 51 // jIvaH svabhAvabhedena, | badhyate mucyate ca sH|| aikyApattestayornityaM, tathA bandhAdibhAvataH // 52 // tayoratyantabhede'pi, na baddho mucyate kcit|| evaM ca sarvazAstroktaM, bhAvanAdi nirarthakam // 53 // nAcetanasya bandhAdi, kevalasyaiva yuktimt|| // 127 // Jain Education For Personal & Private Use Only W ww.jainelibrary.org Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 SAGARCARROSAROKAR apratItestadekatva-nityatvAdezca sarvathA // 54 // santatyapekSayA'pyeta-niranvayavinAziSu // tadabhAvAttathAbhedA-dekAntena na yujyate // 55 // etacca sarvamanyatra, prabandhenoditaM yataH // tataH pratanyate neha, lezatastUktameva hi // 56 // ataH syAdvAdanItyaiva, pariNAmini boddhari // tathA citrasvabhAve ca, sarva bandhAdi yujyate // 57 // ya eva badhyate jIvo, mithyAtvAdisamanvitaH // karmaNA mucyate samyaktvAdiyuktaH sa eva hi // 58 // baddho'hamiti nirvedAt, pravRttirapi yujyate / pariNAmitvatastasya, tatkSayAya kadAcana // 59 // tapaHsaMyamayogeSu, karmabandhadavAgniSu // pravRttau tatkSayAcchuddhi-mokSazcAnupacArataH // 60 // sa tAkiM na nirvedAt, sarveSAmeva dehinAm // yugapajjAyate kiJca, kadAcit kasyacinnanu ? // 61 // anAdibhavyabhAvasya, tathAbhAvatvatastathA // karmayogAca nirvedaH, sa tAhakna sadaiva hi // 62 // syAdanekAntavAde'pi, sa syAt sarvajJa ityapi // nyAyyamApadyate tena, so'pi naikAntasundaraH / / 63 // svagatenaiva sarvajJaH, sarvajJatvena vartate // na yaH paragatenApi, sa sa ityupapadyate // 14 // anyathA'nyagatenApi, vartanAtvena so'nyavat // anyaH syAdityanekAntA-deva tdbhaavsNsthitiH||65|| anyeSAmiva bhAvAnAM, svasattA tblaadytH|| ataH sazcintyatAM samyak, kathaM naikAntasundaraH? // 66 // evaM ca siddhaH sarvajJa-stadvAkyAt jina eva tu // tasmAdalaM prasaGgena, siddhArthA hi yato vayam // 67 // kRtvA hyadaH prakaraNaM bhuvanaikasAraM, srvjnyrtngtmohvinaashhetuH|| Jain Education Intel For Personal & Private Use Only Salv.jainelibrary.org Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 sarvace sarvajJasiddhi prakaraNam // tsf flmnfqth fltnfffGn n`n` fHbl wfd lfn lfn wthnfjlh vaktRtvasthApanapUrvakasarvajJavizeSasiddhayupadarzanam / / // 128 // yatpuNyamarjitamanena samastapuMsAM, mAtsayadukhaviraheNa gunnaanuraagH|| 68 // sarvajJasiddhiprakaraNaM samAptam / kRtiH sitAmbarAcAryazrIharibhadrapAdAnAm / / sampUrNamidaM paramakAruNikAvataMsa-pUrvadharAsannakAlavarti-sUripurandara-catuzcatvAriMzaduttaracaturdazazatagranthaprAsAdasUtraNasUtradhAra-sakalavAGmayapArAvArapArINa-bhagavacchrIharibhadramuripraNItaM dRSTivAdanisyandarUpaM-yogadRSTisamuccaya-yogabindupoDazaka-zAstrabArtAsamuccaya-padarzanasamuccaya-dvAtriMzadaSTakaprakaraNa-lokatatvanirNaya-dharmabinduprakaraNa-(vRtti- / gatapadyasaGgraha)-hiMsAphalASTakaprakaraNa-sarvajJasiddhiprakaraNarUpaM saMskRta bhASApratibaddha granthakadambakam // Hemamaranamamimprngmammeememomromeoneoni MARWWWcAryavihitA shriihribhvsribhgvtstutiH|| grAvagranthipramAthiprakaTapaTuraNatkAravArabhAratuSTha-preGkhaddarpiSThaduSThapramadavazabhujAsphAlanottAlavAlAH // yadRSTvA muktavantaH svayamatanumadaM vAdino hAribhadraM, tadgambhIraprasannaM na harati hRdayaM bhASitaM kasya jntoH||1|| nityaM zrIharibhadrasUriguravo jIyAsuratyadbhuta-jJAnazrIsamalaGkRtAH suvishdaacaarprbhaabhaasuraaH|| yeSAM vAkprapayA prasannatarayA zIlAmbusampUrNayA, bhavyasyaha na kasya kasya vidadhe cetomalakSAlanam // 2 // viSaM vinirdhUya kuvAsanAmaya, vyacIcara(rIraca)dyaH kRpayA madAzaye // acintyavIryeNa suvAsanAsudhAM, namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 3 // // 128 // Jain Education N I For Personal & Private Use Only W w.jainelbrary.org