Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zANA kI [ alekajhAnDara Da mA kRta saunTa-kissA" ] AcArya je.bI. kRpalAnI ane maganabhAI desAI memoriyala TrasTa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A navalakathA vize adbhuta romAMcaka kathA tarIke, mULa phrenca navalakathA | 'kAunTa oNpha maoNTe-krisTo"e lAkho lokone rasamAM taraboLa karyA che ane haju paNa kare che. mAnavahRdayanI be moTI lAgaNIo - potAne karavAmAM AvelA nukasAnano badalo levo ane te mATe joItI sAdhanasAmagrI meLavavA mathavuM, - e bene kalpanAno chUTo dora cA pIne A kathAno mazahUra phrenca lekhaka DramAM evo to rasa-vamaLa caDAve che, ke je vAcakane bIjo vicAra karavAnI taka ApyA vinA sIdho potAnI aMdara kheMcI le che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI. ema. ke. ema draDha thathamALA - 4 AzA ane dhIraja hUmAkRta romAMcaka navalakathA ['kAunTa oNpha menTekrisTa"] saMpAdaka gopALadAsa jIvAbhAI paTela AcAryazrI je. bI. kRpalAnI ane maganabhAI desAI memeriyala TrasTa satyAgraha chAvaNI, amadAvAda-54
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka 50 cho0 paTela maMtrI AcAryazrI je. bI. kRpalAnI ane maganabhAI desAI meriyala TrasTa satyAgraha chAvaNI, amadAvAda-54 sukaka pareza kAntilAla gAMdhI sarvodaya presa, 48/6 satyAgraha chAvaNI amadAvAda-54 dvitIya AvRtti prata 1000 kiM. 30 rUpiyA jAnyuArI, 1986
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya mazahUra phrenca navalakathA-kAra tathA nATaya-kAra alekajhAnDara DUmA (1802-70)nI vikhyAta navalakathA 'kAunTa oNpha monTekrisTo'nA saMkSepanI A bIjI AvRtti gujarAtI vAcaka samakSa rajU karatAM AnaMda thAya che. mULa navalakathA tA DUmAe I.sa. 1844-5 daramyAna 18 bhAgAmAM prasiddha karI hatI. te bRhatkathAnA AkhA anuvAda gujarAtImAM prasiddha karavA, e te Arthika dRSTie karatAM, vadhu teA, AjanA gujarAtI vAcakanI dRSTie mithyA pravRtti ja gaNAya. chatAM A saMkSepa evI saphaLa rIte taiyAra thayA che ke, e vAMcatAM - ane keTalIka vAra te vAraMvAra vAMcatAM paNa - rasanA ghUMTaDA UtaryA ja kare che. A navalakathA adbhuta rasanI navalakathA che. paraMtu enA adbhuta 2sa alAdInanA jAduI dIvAnI kathAnA jevA mAtra manoraMjana pUratA adbhuta nathI. A navalakathAmAM mAnavanA aMtaranI sArI tathA khATI ema baMne jAtanI lAgaNIone adbhuta rasanA raMgathI raMgIne evI parAkASThAe pahoMcADIne rajU karavAmAM AvI che ke, jethI te saMpUrNa yathAtathatA dhAraNa karavA uparAMta vadhu to pUrepUrI vedhaka banI rahI che. ApaNI UMDI lAgaNIone jyAre lekhaka potAnI kasabI kalamathI jhaNajhaNAve che, tyAre ApaNe koIka alaukika rasamAM tarabALa thaI jaIe chIe. tevA prasaMgeA vAMcatI vakhata ApaNI AMkhAmAMthI eka prakAranI kRtArthatAnAM AMsu vahyA vinA rahetAM nathI. A navalakathA pUrI karIne heThI mUkayA bAda ApaNane ApaNA jIvananA amUlya samaya veDaphI mAryA ema lAgavAne badale kRtArtha karyo ema ja lAge che. koI paNa navalakathAne mATe Ama kahI zakAvuM, e tenI guNavattA bAbata sarvottama pramANapatra gaNAya.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ DUmAe potAnI lekhaka tarIkenI kArakirdInI zarUAta te etihAsika nATyalekhanathI (I.sa. 1829) karI hatI. navalakathAkAra tarIkenI tenI khyAti I.sa. 1844mAM teNe lakhelI navalakathA "zrI maskeTiyarsa'thI zarU thaI. pachI te teNe pote temaja teNe ApelA vArtAtaMtune AdhAre vistArIne lakhanArA bIjA sahAyaka lekhakoe maLIne lakhelI navalakathAenI kula saMkhyA 300 jeTalI thAya che! parivAra saMsthAe DUmAnI navalakathAnA A saMkSepa uparAMta "zrI maskeTiyarsa' nA pAMca bhAga rUpe bIjI pAMca navalakathAonA sacitra saMkSepa paNa prasiddha karyA che. te pAMceya maLe te svataMtra navalakathAo ja che. parivAra saMsthAe DUmA uparAMta vikTara hyugo, TaoNlsTaoNya, Dikansa vagere bIjA vikhyAta lekhakonI mazahura navalakathAonA saMkSepa paNa gujarAtI vAcakane ApyA che. temAMnI keTalIkanI paNa bIjI AvRttio bahAra pADavAnI thaI che. vizvasAhitya kahevAya tevI vikhyAta navalakathAo, gujarAtI vAcakane mAphaka Ave tevA saMkSepa rUpe, prasiddha karavAnI pravRti saMsthAe upADI ke tarata ja gujarAtI vAcakavarga taraphathI tene je AvakAra maLyo, tethI prerAIne parivAra saMsthAe e moTuM kAma hoMzabhera vistAryuM hatuM. paNa evI nirdoSa tathA rASTrasevA kahI zakAya tevI pravRtti upara paNa AsamAnI-sulatAnInA evA oLA pharI vaLyA ke, saMsthAnI tamAma pravRttio sthagita thaI gaI. Ama be-eka dAyakA sudhI niSkriyatAmAM goMdhAI rahyA bAda, uparavALAnI koIka agamya kaLAthI, parivAra saMsthA judA kalevara vaDe pitAnI sevA pharIthI gujarAtane caraNe rajU karavA zaktimAna thaI che. amane AzA che ke, gujarAtI vAcaka taraphathI amane pahelAMnI peThe ja hArdika ane vyApaka sahakAra prApta thaze. putra che. paTela maMtrI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana [prathama AvRttinu'] adbhuta romAMcaka kathA tarIke, (mULa phrenca) navalakathA 'kAunTa oNpha monTe-krisTo'e lAkho lokone rasamAM tarabALa karyA che ane haju paNa kare che. mAnava hRdayanI be meTI lAgaNIo - peAtAne karavAmAM AvelA nukasAnanA badaleA levA, ane te mATe joItI sAdhanasAmagrI meLavavA mathavuM, - e bene kalpanAnA chUTo dora ApIne A kathAnA mazahUra phrenca lekhaka DUmA evA te rasa-vamaLa cagAve che, ke je vAcakane bIjo vicAra karavAnI taka ApyA vinA sIdheA peAtAnI aMdara khecI le che.... - kathA uparathI chevaTe to lekhaka evA nirNaya tAravatA lAge che ke, mANasa potAnA aparAdhIne je sajA kare che ke veranI je vasUlAta kare che, te chevaTe kAMtA vadhAre paDatI ke bahu ochI nIvaDe che; ane pariNAme baMne pakSane hAni sivAya kaMI thatuM nathI. ane bIjI bAju te evuM sUcave che ke, Izvara ja sarvajJa ane sarvazaktimAna hoIne tathA sAthe sAthe sau jIvAnA kalyANanI ja kAmanAvALA hovAthI, dareka apakarmanI evI sajA yojI zake che ke, je sarvata: saMpUrNa hovAnI sAthe sarvatAbhadra paNa hoya che. eka vivecake A navalakathAne Adhunika adbhuta-kathA kahI che, tathA tene te rIte ja mUlavavA tathA vakhANavA bhalAmaNa karI che. ane kharekhara, adbhuta-rasa e ja A navalakthAnA pradhAna rasa che. ane chatAM lekhake e adbhuta-rasanI kuzaLa kalame ANelI parAkASThA, parama
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ adbhuta-rasanA bhraSTA parama kRpALu paramAtmA pratye bhaktibhAva peravAmAM jANe madadagAra nIvaDe che. A adbhuta-kathAno aMta je be zabdomAM Ave che, te ja kharI rIte eno mukhya saMdeza cheH mArI ne dhIraga. game tevAM saMkaTomAM tathA cheka ja hatAzA gherI vaLI hoya tyAre paNa AzA ane dhIrajathI TakI rahenArane kaMIka rasto maLI Ave che. e pATha lekhaka pitAnI romAMcaka samartha kaLAthI ApaNane barAbara ThasAvI de che. julAI, 1962] prakAzaka
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. La cha 15 18 re - 6 - anukramaNikA prakAzakIya nivedana nivedana [prathama AvRttinuM khaMDa 1 : vera 1. eDamaMDa DAnTa 2. kaeNDare ane DenDala 3. marsiDIsa ane pharnAnDa 4. kAvataruM 5. lagnanI mijabAnI 6. vilephorTa 7. tapAsa 8. zeTe - de Ipha 9. so divasanuM punarAgamana 10. be kedIo 11. naMbara 34 ane naMbara 27 12. eba pheriyA 13. jemAM DAnse potAnI vAta kahe che 14. mANasa dhAre zuM, Izvara kare zuM ! 15. gupta dhanabhaMDAra 16. trIjo humalo 17. zeTe da" IphanuM kabrastAna 18. menTekrisTo TApu upara 19. mArselsamAM 20. keDere bhUtakALa ukheLe che 21. jelanuM rajisTara 22. pAMcamI sapTembara 34 37 43 47 54 17 - 70. 76 Ta
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 113 118 126 130 136 139 143 158 156 165 23. "siMdabAda, khalAsI" 24. kaeNDare hIre vece che 25. baTuMkinI kabUlAta * khaMDa 2 : vasulAta 26. perisamAM Agamana 27. jemAM banAve rUpa pakaDe che 28. alIne gALiyo 29. hadaye, AbhAranAM bharelAM 30. hRdaye, jheranAM bharelAM 31. TIlamAM mijabAnI 32. mulAkAte: gamatI ane aNagamatI 33. kuTuMba-dAktara da evarInI 34. lagna pheka thayuM! 35. karuNa phejaH ghaNI bAbatene 36. dagA kisIkA sagA nahi ! 37. A5 ane cukAde 38. paDakAra! 39, dvitiyuddha 40. AtmahatyA 4. velenTAIna AphatamAM 42. eniyAnuM lagna 43, velenTAInanuM mRtyu 44. Deglasa nATho 45. eka mahinAnI mudata 46. nyAya cUkavAyo 47. paeNrisamAMthI vidAya 48. AzA ane dhIraja ! 172 177 198 105 212 221 225 232 238 246 250 256 267 275
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 lA vera
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ eNDamaMDa DATe I. sa. 1789 nA arasAmAM phrAMsanI prajAe potAnA atyAcArI rAja ane tenA amIra-sAmatanA julamo sAme taravAra uThAvI. pariNAme yuropanA sau rAjAe coMkI UThayA ane bhegA thaI phrAMsa upara caDI AvyA. te vakhate jenA pratApI senApatipaNA heThaLa phrAMsanI prajA te saunA AkramaNane sAmane karI zakI, tenuM nAma nepoliyana. paraMtu raziyAnA baraphagheryA pATanagara mosko sudhI phrAMsanAM sainyone dorI javAno prayatna karyA bAda, nepoliyanane veravikhera hAlatamAM pAchA pharavuM paDyuM. nepoliyananA virodhIo have jora upara AvyA. pariNAme I. sa. 1814nA eprila mAsamAM nepoliyanane gAdItyAga karavo paDyo. tene bhUmadhya samudranA eka nAnakaDA TApu elbAmAM dezanikAla karavAmAM Avyo. jAnA rAjAno bhAI, phrAMsamAM, 18 mA lUInA nAmathI gAdIe beTho. ApaNI A vAta e arasAmAM zarU thAya che. I. sa. 1815nA phebruArInI 28 mI tArIkhane roja maoNrela kaMpanInI mAlakInuM jahAja rAgona smana, trisTa ane nepalsa vagere baMdaroe thatuM mArselsa baMdare pAchuM pharyuM. vahANa sAja samuM dekhAtuM hatuM tathA eka juvAna sukAnI pitAnI kALajIbharI dekharekha heThaLa, pUrI kuzaLatAthI tene baMdaramAM dAkhala karI rahyo hato. chatAM baMdare UbhelA hajAro lokone lAgyA vinA na rahyuM kevahANa upara kaMIka avanavuM banyuM che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja vahANanA mAlika zrI. maoNrela pate baMdara upara hAjara hatA. temane vadhu dhIraja na rahI. tarata te eka nAnI hoDImAM kUdI paDayA ane zarAmona tarapha sAmA haMkArI gayA. rAgona uparanA javAna sukAnIe mAlikane sAme AvatA joI, taka upara rahyAM rahyAM, TopI hAthamAM laI salAma karI. mAlike tene oLakhyo. "oha, DAnTa ke? sau kuzaLa te cho ne? vahANa upara badhuM sUnamUna kema lAge che?' "bhAre du:khanI vAta banI che, sAheba! jahAjanA bahAdura kaptAna leMkaoNra madhadariye svargavAsI thayA." "huM, ApaNA bhalA kaptAnane zuM thayuM?' - "ame nepalsa choDyuM tyAM sudhI te te sAjAsamA hatA. baMdara uparanA adhikArI sAthe temaNe khUba vAtacIto paNa karI. paNa vahANa UpaDayA pachI, covIsa kalAkamAM, temane acAnaka mUMjhavaNa jevuM thaI magajane tAva caDI Avyo ane traNa divasa bAda temaNe deha choDyo. ame dariyA vacce temanI vidhisara jaLAzayyA karI che.' pachI te baMdaramAM lAMgara nAkhavAnuM zarU thatAM, eNDamaMDa DAnTa tarata khalAsIone hukamo ApavA maMDI gayo. daramyAna vahANa uparathI nakhAyelA eka doraDAne AdhAre zrI. maoNrela capaLatAthI vahANa upara caDI gayA. tyAM temane vahANane bhaMDArI Deglarsa bhege thayo. teNe zeThane dekhatAM laLIne salAma karI. zrI. maoNrelanI najara vahANane baMdaramAM lAMgaravA mATe capaLatAthI ane AtmavizvAsapUrvaka hukamo Aye jatA DAnTa upara ja karI rahI hatI. te joI, IrSyAthI saLagI jaIne DenDalarsa bolI UThyo, "juone sAheba, kastAnanA prANa kaMThamAMthI nIkaLI rahyA paNa nahIM hoya, ne A bhAIsAheba koIne pUchayAgAchaLyA vinA ja kamAna thaI beThA che! vaLI mArselsa baMdare sIdhA pAchA pharavAne badale
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ eDamaMDa hanTa ApaNA vahANane vaccethI ja te nAhaka elbA TApu tarapha vALI gayo ane khAsa doDha divasa bagADyo." vahANanuM kAma teNe saMbhALI lIdhuM e to jANe ThIka ja karyuM; kAraNa ke, kasAna pachI kaptAnane bheru ja te kAma saMbhALe ne! paraMtu vaccethI elbA TApu tarapha vahANa vALI jaI doDha divasa teNe nAhaka bagADayo hoya, te te khoTuM karyuM kahevAya kharuM.' zrI. maoNrele tarata eDamaMDa DAnTane potAnI pAse bolAvyo. DeMglarsa jarA dUra khasyo. vahANane elbA TApu tarapha vALI javAnI zI jarUra paDI, e mAre pUchavuM hatuM, DAnTa !" mane paNa khabara nathI, sAheba! kamAna saeNkalaeNre maraNapathArIethI hukama karyo hato ke, vahANane elbA TApu tarapha vALI levuM. tyAM mArzala banDane ApavA mATe eka pAkITa temaNe maratA pahelAM mane ApyuM hatuM." zrI. morela AjubAju najara karI laI, DAnTane eka tarapha laI gayA; pachI acAnaka temaNe pUchayuM : elabAmAM bAdazAha nepoliyananA zA samAcAra che?" kuzaLa che sAheba, huM mArzalanA oraDAmAM Ubho hato te vakhate ja te acAnaka tyAM padhAryA hatA.' "kaMI vAtacIta thaI hatI ?' teo nAmadAre ja mane pUchayuM ke, vahANa konuM che, kyAM jaI AvyuM, ane aMdara zo mAla bharelo che. mAruM te dhAravuM che ke, vahANa jo khAlI heta, ane huM tene mAlika heta, te temaNe kadAca vahANa mAgI ja lIdhuM hota ! paNa meM jaNAvyuM ke, "vahANa morela kaMpanInI mAlikInuM che." eTaluM sAMbhaLatAM ja teo sAheba bolI UThayA, "hA,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja hA, huM te lokone oLakhuM chuM. be peDhIthI teo vahANo pheravavAno baMdha kare che, ane temane ja kuTuMbI eka maoNrela mArI TukaDImAM paNa hate." "tadana kharI vAta !' maoNrela bolI UThyA, "mArA kAkA polikara maoNrelanI ja e vAta che. kAkAne jo tuM kahe ke, bAdazAha-salAmata temane yAda karatA hatA, to temanI AMkhomAM AMsu ja TapakavA lAge. paNa jo, tuM mArI vAta sAMbhaLa. kamAna pheMkaranI aMtima marajI sAcavavA tuM ebA TApu tarapha vaLe e te ThIka ja karyuM, paraMtu tyAM tuM mArzalane eka pAkITa ApavA gayo hato, ane bAdazAhe tArI sAthe vAta karI hatI, evI khabara jo jAhera thaI, te tuM AphatamAM ja AvI paDIza, e nakkI jANaje." mane zI rIte Aphata Ave, sAheba? huM pAkITamAM zuM laI jato hate tenI paNa mane khabara nathI; tathA bAdazAhe te je kaI sAme maLe ane pUche tevI ja vAtacIta mArI sAthe karI hatI.' eTalAmAM jakAta khAtAnA tathA Arogya khAtAnA amaladAro AvI pahoMcatAM ja DATe kamAna tarIke temanA savAlajavAba patAvavA doDI gayo. eTale DeglaseM najIka AvI zeThane pUchayuM : "elbA tarapha javA mATe teNe saMtoSakAraka khulAso Apyo haze, vAru?' "hA, hA, kamAna saeNkalaeNre ja tema karavAne tene hukama Apyo hato. paNa kaptAna saeNkalaeN DAnTane pAkITa uparAMta eka kAgaLa paNa Apyo hato. e kAgaLa teNe tamane Apyo ?' mane? nA bhAI. tane zI khabara ke kamAne DAnTene zuM zuM ApyuM hatuM?" Degyursa kaMIka chobhIlo paDyo ane bolyo, "huM acAnaka kamAnanI oraDI AgaLathI pasAra thato hato, tyAre meM temane pAkITa
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ eDamaMDa DATe tathA kAgaLa ApatAM joyA hatA. pAkITa to DAnTee ebrA pahoMcADyuM che, paraMtu eka kAgaLa haju rahyo. te kadAca tamAre mATe heya, ema mAnI meM pUchyuM hatuM, sAheba.' eTalAmAM DAnTa kAmakAja patAvIne pAcho Avyo, eTale Degyursa pahelAMnI jema dUra khasI gayo. vahANanuM badhuM kAma rAbetA mujaba pavuM jANIne maoNrele saMteSa vyakta karyo tathA DAnTene potAne tyAM jamavA AvavA kahyuM. DAnTee namratAthI javAba Apyo, "mArA vRddha pitA mArI ciMtA karatA haze, temanI pAse tarata ja javA mane paravAnagI Apazo; jo ke jamavAnuM nimaMtraNa ApIne mane je bahumAna Ape ApyuM che, tenI kiMmata huM samajuM chuM.' tamo bApa-dIkarAne ekabIjA mATe keTaluM vahAla che, te huM jANuM chuM. paraMtu temane maLI AvyA bAda tuM Ave to paNa cAlaze." sAheba, mAre bIjI vAra paNa mAphI mAgavI paDaze; mArA pitAne maLyA bAda mAre bIjI eka jagAe tarata javuM paDaze; tyAM paNa eTalI ja utkaMThAthI kadAca mArI rAha jovAtI haze.' "hA hA; kharuM, kharuM.' zrI. maoNrela mIThuM hasIne bolyA, "marsiDIsanI be suMdara AMkho paNa tArI rAha joIne dukhavA ja AvI haze ! joke, divasamAM traNa vakhata mArI oNphise vahANa AvyAnA samAcAra pUchavA AvanAranA paga paNa dukhavA AvyA haze ke nahi, te kahevAya nahi!" DAne marsiDIsanI premabharI utkaMThAnI vAta potAnA pitAtulya mAlikane e sAMbhaLIne jarA zaramAyo. zrI. maoNrele jatAM jatAM pUchyuM. "kamAna saeNkalaeNre maratA pahelAM mAre mATe kAMI kAgaLa-bAgaLa te Apyo nathI ne ?' nA sAheba, temanAthI lakhI zakAya tema hatuM paNa nahi. paraMtu A vAta uparathI mane yAda AvyuM ke, mAre thoDAka divasanI rajA joIze." "paraNavA mATe ne?"
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja "hAjI; pahelAM to te mATe, ane pachI paeNrisa jaI AvavA mATe." "ThIka, ThIka, tAre jarUra hoya teTalA divasa jaje; RAmonano mAlasAmAna utAratAM ja cha aThavADiyAM thaze ane tyAra pachI traNa mahinA pahelAM vahANa pharI UpaDavA taiyAra thaI zakaze nahi. paNa traNa mahinAmAM to huM pAcho AvI jaIza ne? kAraNa ke, RAmone tenA kamAna vinA nahi ja UpaDI zake !" tenA kamAna vinA?" DAnTanI AMkho AnaMda ane umaMgathI nAcI UThI. "sAce ja sAheba, Apa mane phonano kaptAna banAvavA iccho cho?' javAbamAM zrI. maoNrele mIThuM smita karyuM. te jotAM ja temanA tarapha najara karI rahelA DAnTanI AMkha chalochala UbharAI AvI. - keDara ane Deglasa doDato doDato DAre jyAre potAnA pitAnI oraDIe jaI pahoMcyo, tyAre temanA sukAI gayelA moM upara najara paDatAM ja tenA peTamAM phALa paDI. kaLe kaLe pUchatAM mAlUma paDayuM ke, traNa mahinAnI kharacInA gaNIne je 200 phUAMka DAnTe temane Apato gayo hato, temAMthI bIje ja divase temano pozI kaeNDaro 140 phAMka mAgatA peTe paDAvI gayo hate. eTale kharI rIte tenA pitA 60 phUAMka upara ja traNa mahinA jIvyA hatA; kahe ke bhUkhe maryA hatA. DAnTa gussAthI saLagI UThyo. kaeNDaro darajI temane paDelI hato. tenI uMmara pacIsa-chavvIsa varSanI hatI. te Ama te jarUra paDaye madada karavAnI nA nahote pADa; paraMtu tenA svabhAvamAM evuM eka vicitra halakaTapaNuM hatuM ke, sAme mANasa koI paNa rIte pitAnI muzkelI pAra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeNDare ane Deglasa karI jAya, tenA karatAM te pAyamAla thaI jAya, e jovAnuM ja tene vizeSa gamatuM. * eTale, DAnTe traNa mahinA sudhI lAMbI musApharIethI have pAcho pharavA nathI, evuM teNe jANyuM ke tarata te DAnTanA bApa pAse gayo; ane pote DAnTane dhIrelI moTI rakamano tagAdo karavA lAgyo. paisA tarata cUkate karavAmAM nahIM Ave, to DAnTenA zeTha maoNrela pAse jaI pite phariyAda karaze evI dhamakI paNa teNe ApI. DAnTanI tenA zeTha AgaLa nAlezI thAya, te karatAM peTe pATA bAMdhIne pote taMgI veThavAnuM DAnTenA bApe harakhabhera svIkAryuM, ane keDarone tenA mAgatA paisA ApI dIdhA. A vAtacIta cAlatI hatI eTalAmAM bAraNA pAse koInAM pagalAM saMbhaLAyAM. thoDI vAramAM te kaeNDaroe bAraNuM ughADI DokiyuM karyuM; ane aMdara DAnTene beThelo joI hasavAno dekhAva karIne te bolyo, "le, eDamaMDa te pAchoya AvI gayo ne!' jANe, te dariyAmAM DUbI gayo hota to vadhu sAruM thAta ! "hA bhAI, keDaro, have huM pAcho Avyo chuM. ane mArI pAse mArA traNa mahinAnA pagAranA paisA paNa che. eTale mArA lAyaka kAMI kAmasevA hoya te tuM pharamAvI zake che !' bhale bhAI, bhale! paNa sadbhAgye mAre koInI kazI kAmasevAnI jarUra nathI; joke, keTalAkane koka vAra mArI kAmasevA levAnI jarUra paDe che kharI ! paNa e vAta paDatI mUka che. huM to tane e pUchuM chuM ke, zrI. maoNrele tane jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM te meM pAchuM zAthI ThelyuM?' koNe, zrI. morele tane jamavA teDayo, kharI vAta!' DAnTane bApa rAjI thaIne bolI UThayo. paNa te pachI, beTA, tenA zA mATe pADI?" tamane jaladI maLavA mATe ja to ! mane tamArI bahu ciMtA thatI hatI; ane te ciMtA jarAke khoTI nathI paDI."
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja vAtane pAchI e ja bAju vaLatI joIne keMDaro vacce bAlI UThayo, 'huM to zuM jANuM, paNa Denglarsa mane baMdara upara maLyo. teNe vAta karI ke, AonanA kaptAna madhadariye gujarI javAthI zrI. maoNrela tenI jagAe tane kaptAna banAvavA taiyAra thayA che. to pachI tAre temanI AgaLa evI akaDAI karavI na joIe.' 10 " meM temane AmaMtraNa na svIkAravAnAM kAraNa ApyAM hatAM; ane mane lAge che ke, temane te yAgya lAgyAM hatAM.' DAnTee javAba Apyo. Ionano kamAna !' buDhDho pAchA vacce bAlI UThayo, ' kharI vAta? beTA, bhagavAna tAruM bhaluM kare !' DosAnI AMkhamAMthI AnaMdanAM AMsu TapakI paDayAM. 'to pachI, mArI ciMtA choDIne tyAre tyAM jamavA javuM hatuM ne !' 'kharI vAta che, DosA !' keDaroe jaNAvyuM, ' ApaNe kaptAna thavuM hoya, to pachI mAlikanI marajI karatAM ApaNI marajIne mATI thavA devI na joIe.' * mAre evI khoTI khuzAmata karyA vinA ja kAna thavAya te thavuM che.' DAnTee javAba Apyo. " vAha, ethI vaLI rUDuM zuM! paNa kharekhara tArA badhA jUnA mitrone to tane kamAnanuM pada maLyAnI vAta jANI AnaMda ja thaze; ane eka gAe te| e samAcAra tane lAbhadAyI paNa nIvaDaze, evI mane khAtarI che.' kaDaroe kahyuM. 'marsiDIsanI vAta, kharuM ne?' buDhDho AnaMdathI bAlI UThayo. 'hA bApujI, have jo tamArI rajA hAya to huM tyAM ja jaI AvavA icchuM chuM.' DAnTee vacce ja kahyu. . * jA, beTA jA, ane mane jema Izvare sAro putra ApIne dhanya karyA che, tema tuM marsiDIsa jevI salUNI patnI meLavIne dhanya thA.'
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeNDara ane Dezvara patnI! panI!' keDaro ekadama bolI UThayo, "DosA, tame te bahu AgaLa nIkaLI gayA ne kaMI! haju marsiDIsa DA sAthe paraNaze enuM nakkI kyAM che?" marsiDIsanI marajInI vAta pUche, te huM hA pADuM te ja ghaDIe ja te paraNavA taiyAra che !' DAnTee javAba Apyo. hA, hA, paNa tuM jaladI pAcho pharyo te ThIka ja karyuM. kAraNa, marsiDIsa bahu suMdara chokarI che. ane suMdara chokarIne paraNavA paDApaDI ja cAlyA karatI hoya. koNa kayAre phAvI jAya enuM zuM ThekANuM?' keDaroe marmamAM kahyuM. kharI vAta?' DAnTenA praznamAM kaMIka mUMjhavaNa jevuM bhaLeluM hatuM. "kharI ja vAta vaLI; tene keTalAMka sArAM mAga paNa pahoMcyAM che. paraMtu have tuM kamAna thavAno hoya, te pachI marsiDIsa tane napAsa nahIM ja kare !" "jANe ke, huM kamAna thavAne na hota to...' hA, hA. kaptAna na thavAne heta, te tane khaDakhaDiyuM ja maLatA vaLI; emAM mane zaMkA nathI.' bhale tane zaMkA na hoya, paNa mane strIo vize tArA karatAM vadhu sAro abhiprAya che, ane marsiDIsa viSe to khAsa.' ATaluM kahI DAnTa bApane bheTI tathA kaDarone salAma karI, sIdho keTalanA lokonA vAsa tarapha marsiDIsane maLavA doDI gayo. keDaranI rAha jote Delarsa rastAne khUNe ja lapAIne Ubhe hato. keDaro AvatAM teNe tarata ja pUchyuM: "zuM lAge che?' tene te khAtarI ja che ke, pitAne kaptAna banAvI ja dIdho che. mALo deDako ! mane paisA dhIravA paNa taiyAra thaI gayo. e jo kharekhara kasAna thayo, te pachI ame badhA te enI sAthe vAta karavA jeTalA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja paNa nahIM rahIe! atyArathI ja beTAnuM mAthuM pavanathI phArTa phATuM thaI gayuM che! jANe te kahe te chokarI tene paraNavA paNa taiyAra thaI jAya !" "paNa huM alyADAnTe haju pelI keTalanI chokarInA premamAM ja che zuM?" Delarse pUchayuM. vAha, ene te bApa-dIkaro baMne atyArathI ja potAnA gharanI vahu mAnI beThA che ne! paNa e vAtamAM te baMne jaNa phIphAM khAMDe che, phIphADa marsiDIsano eka jAtabhAI pharnAnDa pAse ekavIsa varSane juvAniyo che; te ene eTalI cAhe che ke, marsiDIsa tenA hAthamAMthI jAya te pahelAM te te marsiDIsa tathA DAnTa baMnenuM kATaluM ja kADhI nAMkhe. atyAre DAnTebhAI marsiDIsa pAse ja gayA che, paNa tyAM Aje kazIka navAjUnI na thaI jAya, te mane gadheDo kaheje, gadheDe !" "to cAla ne, ApaNe te tarapha ja jaIe. keTalanA lokonA vAsa AgaLa ja majAnuM "lA-rijharva' pIdhuM che. tyAMne lA-mAlacu dArU bahu jANItA che. pIThA bahAra mAMDavA heThaLa besI majAnI eka-be khAlI caDAvIzuM ane ApaNA bhAIbaMdha DAnTanI saMbhALa paNa rAkhIzuM !" hA cAla, Aje tyAM majAnuM tophAna jAmavAnuM, enI mane te khAtarI che; paNa bATalInA paisA tAre ApavAnA !" hA, hA. emAM vaLI kahevAnuM hoya?' Delarse kaeNDarone khabhe thAbaDIne kahyuM.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ marsiDIsa ane pharnAnDa keTalA loko spenamAMthI traNa-cAra saikA pahelAM AvIne phrAMsamAM mAseMsa AgaLa dariyAkinAre vasyA hatA. spenamAM paNa kayAre kayAMthI pharatA pharatA teo AvelA tenI koIne kazI khabara nathI; paNa jipsI jevI e jAta pitAnI alaga bhASA ane rUDhi saMkAMothI jALavatI AvI hatI. te kemanAM mANaso suMdara, kasAyelA zarIravALAM tema ja talavAranI dhAra jevAM tIkhAM paNa hatAM. DAne jyAre marsiIsane ghera gayo, tyAre tyAM marsiDIsane kAkAno dIkaro pharnAnDa pitAnI sAthe lagna karI nAMkhavA tene dabANa karI rahyo hate. marsiIsanAM mAbApa gujarI gayAM hovAthI te ekalI rahetI hatI ane mukhyatve sagAMvahAlAMnI madada vaDe ja nabhatI hatI. marsiDIsa pharnAnDanA jhanUnI svabhAvathI vAkepha hatI, paraMtu pote DAnTane manathI varI cukelI heI, e bAbatamAM jarAya namatuM ApavA taiyAra na hatI. pharnAnDe DAnTane jAnathI mArI nAkhavAnI dhamakI ApI, tyAreya marsiDIse makkamatAthI eTaluM ja jaNAvyuM ke, "DAnce jIvato nathI ema je ghaDIe mArA jANavAmAM Avaze, tenI bIjI ja kSaNe huM UMcAmAM UMcI karADa uparathI dariyAmAM kUdI paDIne ApaghAta karIza." e bAbatanI pharnAnDane paNa atyaMta khAtarI hovAthI ja te lAcAra, banI rahyo hato. barAbara e ja kSaNe DAnTe tyAM AvI pahoMcyo. pharnAnDa tene Avelo joI, dhUMdhavA ane phUMphADA mArate gharamAMthI bahAra nIkaLI gayo. lA-rijharva'nA mAMDavAmAM beThelA kaeNDaroe, pharnAnDane bahAra nIkaLatA jotAM ja, bUma pADIne potAnI pAse bolAvyo. DenTalarsane hisAbe ne
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AzA ane dhIraja jokhame jalada dArUnA pyAlA upara pyAlA gaTagaTAvIne keDaro lagabhaga sAtame AsamAne pahoMcI gayo hate. pharnAnDane pAse besADyA pachI keDaroe majAka karatAM tene pUchyuM, "kema bhAI, marsiDIse tene pANIcuM pakaDAvI dIdhuM ke zuM? tuM jANe dariyAmAM ja kUdI paDavA jato hoya, ema ja bhAgato hate ne ! are, bhalAdamI, paNa mANasane sArA bhAIbaMdho hoya te zA kAmanA? te tene sArA dArUno pyAlo te pivaDAve ja; paraMtu sAthe sAthe tene nAhakanuM maNa be maNa khAruM pANI peTamAM bhArate paNa roke ja. paNa alyA, keTalane bacco vaLI premamAM ke yuddhamAM hArIne paga vacce pUMchaDI dabAvIne Ama bhAgI chUTe, ane harIphane chUTo dora Ape kharo?" pharnAnDa gussAthI haTha karaDavA lAgyo, paNa DAre jIvate nahi hoya te te ja ghaDIe pote paNa maraNa pAmaze, evA marsiDIsanA bola tene yAda AvyA. DenTala tene eka-be khAlI pivaDAvI tathA tene zAMta tema ja garama karavAnA prayatno ekI sAthe AdaryA. thoDI vAra bAda DAnTa ane marsiDIsa baMne ekamekanA hAtha pakaDI tyAM thaIne nIkaLyAM. tarata kaeNDaroe potAnA parama mitra' DanTane buma pADIne pAse bolAvyo. DAnTee tyAM AvI temane saune khuzakhabara saMbhaLAvyo ke, "mAre pharI saphare javAnuM thAya te pahelAM ja marsiDIsa mArI sAthe lagnanuM patAvI levA kabUla thaI che; eTale Aje mArA pitAne ghera badho prAthamika vidhi pUro thaze ane AvatI kAle ke moDAmAM moDuM parama divase A lArijharvamAM ja mijabAnI pachI lagnavidhi thaze. tamane saune temAM padhAravAnuM hArdika AmaMtraNa!' DelaseM dhImethI pUchayuM, "paNa bhAI, lagnanI ATalI badhI utAvaLa kema mAMDI che! zaRAra pharIthI UpaDatAM haju traNa mahinA to thaze ja."
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 kAvataruM DAnTee javAba Apyo, "te pahelAM mAre paeNrisa javuM paDe tema che. tyAM jaIne pAchA AvavAmAM vakhata jAya ne ?' paNa paeNrisa jeTale dUra doDI maravAnuM tAre te evuM zuM kAma che?' mAre te kAMI kAma nathI; paraMtu bicArA kaptAna lekalere maraNapathArIethI mane eka saMpetaruM soMpyuM che.' 'hA, hA; tethI tuM perisa javA mAge che kema?' DenTalameM bahArarthI te hAjiyo pUryo, paNa tenA manamAM thaIne vIjaLInA jhabakArAnI peThe eka vicAra pasAra thaI gayo : "e kAgaLamAM jarUra nepoliyanano ja koI saMdezo haze. nepoliyanane pAcho gAdIe lAvavAnA chUpA prayAse ahIM phrAMsamAM cAlI ja rahyA che. e kAgaLa jo pakaDAvI daIe, te DAnTebhAI janmaTIpamAM ja pahoMcI jAya! vaLI enI upara dAjhe baLatA A pharnAnDane hAthe ja te kAma karAvIe, te ApaNe mAthe kazI labadAmaNa paNa nahIM!' 4 kAvataruM DA ane marsiDIsa cAlyAM gayAM tyAra bAda DengalaseM pharnAnDane DAnTa upara vera levA uzkeravA mAMDayo. paraMtu marsiDIsa DAnTa pAchaLa prANatyAga karI bese e nakkI hovAthI, DAnTane jAnathI mAravAnI koI yojanA pharnAnDane maMjUra na hatI, kAraNa ke, marsiDIsa AtmahatyA kare te pachI pote paNa jIvatA na rahevuM, e tene paNa niradhAra hato. Delarse pharnAnDane samaja pADavA mAMDI, "jo, DAnTane mArA lAMbI jela thAya e upAya karIe, to enuM lagna tatkALa aTake tathA DATe maryo na hovAthI marsiDIsa paNa mare nahi. pachI AgaLanI vAta AgaLa joI levAya !" barAbara !' pharnAnDa rAjI thaI bolI UThyo, "pachI te DAnTathI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 . AzA ane dhIraja vikhUTI paDelI marsiDIsane manAvI levI e mAruM kAma! paNa DanTe tatkALa jelamAM jAya evo upAya kyAMthI kADhavo? e nathI DAku ke nathI cAra! paNa eTalAmAM kero sAheba acAnaka sAtame AsamAnathI nIce UtarI AvyA. potAnA parama mitra' DAnTane jelamAM naMkhAvavAnuM koNa bolI rahyuM che, te temaNe bUma pADIne AkAzane pUchyuM. tarata ja Deglarse DAnTenA zubha lagnanI vadhAmaNImAM vadhu be pyAlA temanI AgaLa dharyA je teo sAheba DAnTa pratyenI potAnI "zubhecchA vyakata karavA peTamAM padharAvI gayA ane pachI dazamA AsamAnanI sahelagAhe saMcarI gayA. keDaranuM patyuM eTale tarata DeglaseM kAgaLa, zAhI ane kalama maMgAvyAM tathA pharnAnDane potAnI yojanA samajAvavA mAMDI: "DATe hamaNAM ja musApharIethI pAcho pharyo che. rastAmAM e elabA TApu upara Utaryo hato, tyAMthI te nepoliyananA maLatiyAo mATe saMdezAne kAgaLa lAvyo che. e khabara koTavALa sAhebane jo koI pahoMcADe, to DAnTe tarata jela bhego thaI jAya.' pharnAnDa e sAMbhaLI rAjI rAjI thaI gayo ane Delarsa kahe tema karavA taiyAra thayo. DeglaseM samajAvyuM, "tAre kazuM rUbarU hAthohAtha pahoMcADavAnuM nathI; kAraNa, to te DAnTa upara kAma cAle tyAre jubAnI ApavA tAre hAjara rahevuM paDe. ane pachI koka divasa to DAnTe jelamAMthI chUTe ja ne, te vakhate tAruM zuM thAya, te khabara che?' are, e mArI sAme AvI jAya, e te huM icchuM chuM." pharnAnDe jussAmAM AvI jaI kahyuM. paNa mUrakha, tuM tene mArI nAkhe to marsiDIsa paNa mare ja ne ?' 'mA'LI e vAta kharI !' "te ema ja kara ne; huM DAbA hAthe e badhuM A kAgaLamAM lakhI ApuM. pachI te kAgaLa tuM chAnomAno koTavALa sAhebane tyAM pahoMcADI Ava, eTale badhuM patyuM !"
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvataruM DaeNnglarse DAbe hAthe lakhavA mAMDayuM : 'mahAzaya, Apane eka rAjabhakta jaNAvavA mAge che ke, rAbonA jahAja Aje savAre mardAthI pAchuM pharyuM che. tenA kaptAna eNDamaMDa DAnTe rastAmAM te jahAjane elbA laI gayA hatA, ane neliyanane maLyA hatA. nepeAliyana pAsethI paeNrisanA kAvatarAkhAra maMDaLa mATe saMdezAne eka kAgaLa paNa te lAvyA che. te kAgaLa tenA khissAmAM, tenA bApane tyAM ke Aona jahAja uparanI tenI oraDImAM kAMka hovA joIe. tene tarata keda pakaDI e kAgaLa hAthamAM levAmAM Avaze, te badhI vAtanI sAbitI maLI jaze.' 17 lakhI rahyA pachI Dengyurse kAgaLa pharnAnDane vAMcI saMbhaLAvyo. paNa kaeNDaro sAheba tarasyA thaI vadhu dArUnI zeAdhamAM kayAre dazamA AsamAnathI nIce padhAryA hatA tenI koIne khabara rahI nahi. teozrIe e AkhA kAgaLa sAMbhaLI tarata tenA upara tarApa mArI ane kahyuM : 'vAha, A kAgaLa koTavALa sAheba upara pahoMce, te DAnTe bicAro khatama thaI jAya. paNa huM DAnTano parama mitra kaMDaro - bAdazAhI lebAra sIvanAro, kasabI merAI ahIM beTho chuM. huM mArA parama mitra DAnTane UnI ke ThaMDI AMca nahIM AvavA dauM. cAlA, kAgaLa mane suparata karI do.' DaeNnglarsa coMkI UThayo. teNe kAgaLanA DUcA karI eka bAju khUNAmAM pheMkI dIdhA tathA kaeNDarAne samajAvyuM ke, ' A tA tAro parama mitra pharnAnDa marsiDIsa sAthe lagna karavAnuM na maLyuM tethI ApaghAta karI na bese, te mATe huM TADhA paheAranA taDAkA hAMkuM chuM. bAkI, DAnTe te mAro paNa mitra ja che ne?' kaeNDaro sAhebane A khulAsAthI saMtoSa thayo; kAraNa te sAheba jhaTa bIjI ardhI zIzI khAlI karIne pAchA AsamAnI sahelagAhe pahoMca gayA. DaeNnglase joI lIdhuM ke, pharnAnDanI najara pelA kAgaLanA DUcA A0 - 2
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja upara ja coTelI che. eTale thoDI vAra pachI keDarone mahAmusIbate uThADIne te mArselsa tarapha pAcho vaLyo keDaroe pharnAnDane paNa pitAnI sAthe mArselsa AvavA pharamAna karyuM. paNa pharnAnDe te potAnA vAsa tarapha pAchA pharavAno ja irAdo jAhera karyo. keDara sAhebe tenA irAdAne hArdika anumodana ApyuM. pachI pote lathaDiyAM khAtA khAtA Deplarsane Teko laI vidAya thapA. DeglaseM pAchA vaLIne joI lIdhuM ke, pharnAnDe pelo kAgaLa upADI lIdho hate. lagnanI mijabAnI mijabAnI mATeno "lA-rijharva'ne oraDo baporanA bAra vAgyA pahelAM eka kalAka agAuthI ja RTonanA AmaMtrita khalAsI mitrothI khIcokhIca bharAI gayo hato. badhAnI aMdara gusapusa vAta paNa cAlatI hatI ke DAnTanI A mijabAnImAM rAgonanA mAlika hAjara rahevAnA che. paraMtu ATaluM badhuM mAna zeThiyAo potAnA eka nokara mATe dAkhave, e vAta haju saunA mAnyAmAM AvatI nahatI. paNa eTalAmAM te zrI. maoNrela pote oraDAmAM dAkhala thatAM ja sau khalAsIo AnaMdanA pokAro karI UThayA. A mijabAnImAM te hAjara rahe teno artha e paNa thAya ke DAnTane jamInano kamAna paNa banAvavAmAM Avaze ja ! ane e vAtamAM sau khalAsI-maMDaLa rAjI hatuM. zrI. morela AvI gayA eTale Deglarsa ane kaeNDarone tarata vara-kanyAne jaladI teDI lAvavA doDAvavAmAM AvyA. paraMtu AkhuM sAjana temane rastAmAM ja maLyuM. zrI. maoNrele sAme jaI vara-kanyAne bAraNA AgaLa vadhAvyAM. DAnTee
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnanI mijabAnI marsiDIsane hAtha zrI. maoNrelanA hAthamAM mUkyo. te tene mijabAnInA eraDA tarapha dorI cAlyA. ATaluM moTuM zubhecchA ane prema dharAvatuM ToLuM bheguM maLyuM hoya ane khAvApIvAnI vastuo paNa saune manabhAvatI mabalaka taiyAra hoya, pachI AnaMdapramodamAM maNA rahe kharI? vara-kanyA pratye sau aMta:karaNapUrvaka zubhecchA pragaTa karavA lAgyA. DAnTano bApa te e AkhA ToLAmAM jANe sauthI vadhu sukhI mANasa hato! AjubAju harSanA laherAtA A sAgaramAM pharnAnDa ghuvaDa jevuM moM karIne beThelo hato. Delarsa tenI sAme avAranavAra najara karatA, tyAre te ekadama phikko paDI jato ane dhrujI UThato. te joI DeglarsanI paNa sAmethI e ja dazA thatI. ane thayuM paNa temaja. thoDI vAra bAda dAdarA upara acAnaka tAlabaddha pagalAMne avAja saMbhaLAyo, ane pachI te maeNjisTreTe kAyadAnA nAme mijabAnInA oraDAmAM praveza karavAnI mAgaNI karI. oraDAmAM ekadama sannATo chavAI gayo. zrI. maoNrela maeNjisTreTanI sAme dhasI gayA ane lagnanI mijabAnI aMge nirdoSa AnaMdapramodamAM DUbelA A oraDAmAM sainiko sAthe praveza karavAnI bAbatamAM kaMIka gaMbhIra bhUla to nathI thatI, ema tene pUchavA lAgyA. maeNjisTreTe jaNAvyuM : "huM eNDamaMDa DAnTa nAmanA zakhsanI dharapakaDa mATe Avyo chuM te jo A oraDAmAM na hoya, te huM mArI bhUla badala mAphI mAgavA taiyAra chuM.' DATe potAnuM nAma sAMbhaLI ekadama AgaLa Avyo. te bolI UThayo, "dharapakaDa ! zA kAraNe te jarA kahezo?' huM e kAraNo ahIM kahI zakatuM nathI, paraMtu tamArI prAthamika tapAsa vakhate tamane te kAraNathI jarUrI mAhitagAra karavAmAM Avaze.' zrI. morele joyuM ke A ghaDIe kazo virodha karavo e nakAmuM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja che. eTale temaNe DAnTane tAbe thaI javA vinaMtI karI. ane A kamanasIba bhUlane sudhArI levA sattAvALAo pAse tarata ja doDI jaI, pote potAnAthI banatuM badhuM karaze, evI tene khAtarI ApI. keDaro kaMIka vAta manamAM sUjhI AvatAM pharnAnDane zodhavA mAMDyo. paNa te adRzya thaI gayo hato. tyAra pachI Degyursa pAse jaIne rUMdhAyele avAje teNe kahyuM : "ThIka, ThIka, tyAre tame loko gaI kAle je setAnI yojanA ghaDI rahyA hatA, te pramANe ja Akhare karyuM, ema ne?" jA, jA, mUrakha ! tane vaLI zI khabara ! tuM te te vakhate dArU pIne bhAna bhUlI phAve tevA lavArA karate hate !" "to pachI pharnAnDa kyAM che?" e huM zuM jANuM? kadAca sau DAhyA mANasanI jema potAnuM kAma saMbhALato haze.' DAnTene polIsa-vAhanamAM pUrIne laI gayA ke tarata zrI. morele mijabAnImAM AvelA saune kahyuM ke, "tame sa ahIM ja thobhe. je paheluM vAhana hAtha Ave temAM huM mArselsa jAuM chuM ane A badhuM zuM thayuM tenI mAhitI laI AvuM chuM." - marsiDIsa ane DAnTano bApa, e be jaNa upara ja A phaTako sIdho paDayo hovAthI, te baMnenI dazA lagabhaga bebAkaLA jevI thaI gaI hatI. thoDI vAra bAda pharnAnDa pAcho Avyo ane khAlI paDelI khurasImAM besI paDyo. tenA dhrujatA hAthe teNe pANIno eka pyAlo upADIne meM e mAMDayo. keDaroe tene jotAM ja DenTalarsane kahyuM, "A pharnAnDa ja A badhAnuM mULa che, e huM chApare caDIne kahevA taiyAra chuM. enuM moM ane hAtha to jo ! "jA, jA, enAmAM vaLI evuM kazuM karavAnI akkala ja kayAM che ? hATe ja vadhAre paDate cAlAka che eTale teNe ja kaMIka garabaDa karI lAge che."
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnanI mijabAnI paNa eTalAmAM zrI. maoNrela mArate ghoDe pAchA AvI pahoMcyA. sau temane vIMTaLAI vaLyAM. zrI. maoNrelanuM mAM paDI gayuM hatuM. temaNe eTaluM ja kahyuM ke, 'vAta dhAryA karatAM vadhu UMDI nIkaLI che; ane nepeAliyana bAnApArTanA maLatiyAonA kAvatarAmAM madadanIza hAvAnA DAnTe upara Aropa mUkavAmAM AvyA che.' 21 marsiDIsa A sAMbhaLatAM ja cIsa pADIne najIkanI khurazImAM phasaDAI paDI. kaeNDaroe tarata DaeNnglarsanA kAnamAM kahyuM, 'tuM mane chetare che; gaI kAla rAtanA tArA kAvatarAnuM ja A badhuM pariNAma che, e have mane ceokhkhuM dekhAya che. paNa huM eka bicArA buDhDhAne ke eka nirdoSa chokarIne tArA vAMke ribAIne maravA devAne nathI; huM hamaNAM ja jaIne badhuM kahI dauM chuM.' * gadheDA, tArAmAM eTalI badhI akkala hAya te| jA; DAnTe sIdhA rastA cheADI, elbA TApue vahANa laI gayA hatA, e to ughADI vAta che. ane tenI pAsethI jo kaMIka gunA sAbita thAya tevuM kAgaLiyuM maLyuM haze, to te te maraze ja, paNa sAthe tenI vahAre caDanAra tArA jevA haiyAphUTA paNa maraze. tuM jotA nathI ke, zrI. maoNrela paNa kevA ThaMDA thaI gaya! che ! vahANa paNa temanuM ane DAnTe paNa temane nAkara; eTale temane ja kAMI chAMTA na UDe teA basa !' kaeNDaronI akkala mUMjhAI gaI. te mAtra eTaluM bAlyA, 'AvA dagA-phaTakAnI sajA tamane bene paNa chevaTe bamaNI-tamaNI bhAgavavI na paDe, te mane yAda karajo.' sau koI have du:khI citte verAvA lAgyAM. gabharAI gayelI marsiDIsanA pharnAnDa ekamAtra mitra tathA vAlI banI rahyo. te tene samajAvIne saMbhALapUrvaka ghera pAchI laI cAlyA. marsiDIsa haiyAphATa rudana karatI tathA lathaDiyAM khAtI parANe cAlatI hatI.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja zrI. maoNrela have DaeNnglarsanI pAse AvIne dhIme avAje pUchavA lAgyA : 'ApaNA vahANane DAnTe elbA TApu tarapha laI gayA hatA e vAta te mArA sivAya bIjA koIne karI hatI ?' 21 * hariMgaja nahIM; huM samajuM chuM ke ApanA kAkA zrI. pAlikara maoNrela nepAliyana bAdazAhanA vizvAsu ane vaphAdAra sevaka hatA, ane tethI ApanuM nAma paNa rAjadarabAramAM zaMkAspada mANasa tarIke gavAyeluM che. vahANanA mAlika tarIke Apane te badhI vAta mAre karavI joIe, eTale meM karI hatI. paNa te sivAya bIjA koIne te vAta kahevA jaIne mArA mAlikane kaMI paNa nukasAna thAya, tevuM huM kadI karuM kharo ?' * ThIka, DaeNnglarsa, ThIka; tuM bahu samajaNA mANasa che. paNa have A khaTale| laMbAya tyAM sudhI ApaNe vahANa mATe bIjI kaMIka vyavasthA vicAravI paDaze ne ?' 'huM ApanI sevAmAM hAjara chuM, sAheba; mane vahANavaTAne ThIka ThIka anubhava che; eTale eka anubhavI kaptAna jeTaluM kAma huM jarUra ApI zakIza, uparAMta, DAnTane kaMI sajA thaze evuM huM haju mAnatA ja nathI; tethI hAla turata kaptAnanI jagAe mArI nimaNuka karazeA, te pachI DAnTe jyAre pAchA Avaze tyAre tenuM kaptAnanuM kAma saMbhALI leze, ane huM mArA jUnA kAme pAchA caDI jaIza; eTale vAreghaDIe kathA pheraphAra nahIM karavA paDe.' * zAbAza, zAbAza; te DahApaNabharelI salAha ApI che. e ja pramANe huM atyArathI ja gAThavaNa karI dauM chuM. tuM have sIdhe vahANa upara cAlyA jA. huM thoDI vAramAM nAyaba koTavALa zrImAna da' vileoNrTane maLIne DAnTanI bAbatamAM je kaMI thaI zake te karavA jAuM chuM. vileoNrTa Ama to rAjabhakta mANasa che, paNa mANasa tarIke kharAba nathI; ane mAre tenI sAthe kaMIka oLakhANa jevuM paNa che.'
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilepherTa nAyaba koTavALa da' vilephaoNrTane tyAM A vakhate tenA vivAhanI ja mijabAnI cAlI rahI hatI. tene vivAha mArkivasa senTamerAnanI dIkarI renI sAthe thayo hato. mArkivasa tema ja temanAM patnI prakhara rAjabhakta hatAM, ane mArnivasanA sasarAne to krAMtivAdIoe phAMsIne mAMcaDe caDAvI dIdhA hatA. tethI UlaTuM, davilekaoNrTanA pitA kAunTa neharaTiyara kAMtivAdI pakSanA mANasa hatA, ane temanI sAthe potAno saMbaMdha cheka bhUMsI nAkhavA teNe potAnuM nAma paNa da' vilephaoNrTa eTaluM ja rahevA dIdhuM hatuM. vivAhanI mijabAnIne divase paNa mArkivasanI patnIe badhAnI vacce da' vilephorTanA baLavAkhora pitAne ullekha karIne bhAvI jamAIne tAkIda ApI ke, 'tamAre mATe ame rAjAjI pAse lagabhaga jAmIna thayAM chIe ke, tame rAjA pratyenI pharajo ekaniSThA ane vaphAdArIthI bajAvazo; tathA koI rAjadrohI gunegAra hAthamAM Ave, te tamArA pitAnA saMbaMdhane kAraNe tene AkarAmAM AkarI sajA karatAM acakAze nahIM." vilephaoNrTe jaNAvyuM, "e bAbatamAM tame eka ja nizcita raheze, bhalabhalA kaTTara rAjadrohIo paNa mArA hAthamAM temane mukadamo Ave che, tyAre adAlata vacce ja bhAMgI paDe che. adAlatanI mArI kAmagIrI jovA keTalAMya amIra-umarAvonAM kuTuMbo khAsa hAjara rahe che ! te ja ghaDIe vilephorTanI bhAvI patnI renInI eka lADakI sahiyara bolI UThI, "are bhAIsAheba, tamane bhalA kahuM! maherabAnI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja karI, ame ahIM tamArA lagnaprasaMge hAjara chIe te daramyAna ja e koI mukadamo Ubho kare ne! meM kadI adAlata joI nathI !' renI A vakhate vacce ja pati sAme joIne bolI UThI, "juo, tame mane vacana ApyuM che ke, ApaNA lagnaprasaMge huM je koIne mATe vinaMtI karuM tene motanI sajAmAMthI paNa tamAre mAphI ApavI ! mArA lagnaprasaMganI ujavaNI huM koInI katalathI karavA icchatI nathI. mAre nasIbe tame AvA jallAdano dhaMdho karanAra kyAMthI AvI maLyA !' renInI mAe putrIne AvA kAyara vicAro dharAvavA badala dhutakArI kADhI. "rAjAnA duzmano haju dhamapachADA ane kAvatarAM karyA ja karatA hoya, teve vakhate rAjAnA adhikArIne evI kumaLI lAgaNIo dhAraNa karavAnI na hoya ! sAcA rAjabhakate to potAnA lagnanI ujavaNI evA rAjadrohInA zirachedathI ja karavI joIe !" te ja ghaDIe pilIsane mANasa bahAra eka rAjadrohInI dharapakaDanA kAgaLo laIne AvI pahoMcyo. koTavALa sAheba bahAragAma gayA hevAthI temanA sekreTarIe DAnTene tenA kesanAM kAgaLiyAM sAthe vilephaoNrTane tyAM mokalI Apyo hato, paraMtu vilephorTane sasarAne tyAM gayela jANI, eka polIsavALo tyAM temane teDavA Avyo hate. vilephaoNrTa e kAgaLiyAM vAMcI rAjI thato UchaLIne bolI UDyo, "zAbAza ! kharo bhayaMkara gunegAra mArA hAthamAM AvI paDayo che. enA kAgaLo jotAM ja te sIdho jallAdanA kuhADA nIce ja jaze ema lAge che. le, tamArAmAMthI jene have mArI adAlatanuM kAmakAja jovuM hoya, tene padhAravA mAruM hArdika AmaMtraNa che!' renI bicArI DUsakAM bharatI bolI UThI : nA, vilephorTa, nAApaNA lagnanI ujavaNIne nimitte ane mane ApelA vacanane khAtara paNa e mANasane tame jIvate javA dejo, eTaluM huM atyArathI ja mAgI lauM chuM!'
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapAsa paNa tenI mA tAkIda karatI bolI UThI, "besa, besa, have! jAo vilephorTa, tamArI pharaja pahelI ! mArI A bevaphA chokarInA bola sAmuM na jozo.' vilephaoNrTe renI sAme AMkha micakArIne tene khAtarI ApI ke, tArI icchA pramANe ja huM vartIza; paraMtu sAsujIne to teNe ema ja kahyuM, "mAtuzrI, tamArI dIkarI upara gusso na karazo; tenI rAjabhaktinI UNapa huM mArI vadhAre paDatI kaTTaratAthI bharapAI karI ApIza!" tapAsa vilephaoNrTa ghara tarapha javA nIkaLyo, tyAM rastAmAM ja zrI. morela tene maLyA. temaNe DAnTa taddana nirdoSa levAnI tathA bhUlathI ja tenA upara AkSepa AvyAnI vAta karI, vilephaoNrTe javAbamAM kaTAkSa karIne kahyuM, 'aMgata jIvanamAM sIdhA hoya evA mANaso rAjakIya jIvanamAM kAvatarAkhora nathI banatA zuM? chatAM huM khAtarI ApuM chuM ke, tamArA mANasano kisso huM nyAyIpaNe tapAsIza ane jo te nirdoSa mAlUma paDaze te tene eka miniTa paNa vadhu nahIM rokI rAkhuM." maoNrela khinna thaI pAchA pharyA. paraMtu 19-20 varSanA juvAna DAnTano khullo tathA nikhAlasa cahero joyA pachI vilephaoNrTanA mana upara tenA vize ekadama to sArI chApa ja paDI. temAMya jyAre vilekaoNrTe jAyuM ketenI dharapakaDa thaI te vakhate te paNa potAnI peThe potAnA vivAhanI mijabAnImAM hatuM, tyAre te tenuM mana ekadama kumaLuM banI gayuM. vadhu pUchaparachathI vilephaoNrTane khAtarI thaI ke, nepoliyananA rAjyakALamAM te DAre potAnI nokarI upara paNa dAkhala thayo na hato
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja tathA hamaNAM ja 19 varSanA thayA hoI, tene koI rAjakIya pakSanA saMparka paNa na hatA. vileoNrTe tene pUchayuM, vahANa upara ke bIjA vyavahAramAM tAre koI duzmana ke tArI IrSyA kare evuM koI che, jeNe tArA upara AvA bhayaMkara AkSepa mUkayo hAya ?' C DAnTee khullA dile javAba Apyo, ' vahANamAM mArI nAkarI evI agatyanI na hatI jethI mAre mANasA sAthe aNabanAva thAya; tema ja meM kadI koInuM bUruM icchayu nathI, eTale koI kazI bAbatamAM mArI IrSyA kare che ke nahi te jANavAnI darakAra paNa me` rAkhI nathI.' vileoNrTanA dilamAM have A nikhAlasa juvAniyA pratye mamatA jevuM ja jAgyA vinA na rahyuM. teNe potAnI sAmAnya rItanI uparavaTa jaIne DAnTane pelI ciThThI vAMcavA ApI ane pUchyuM 'A akSara konA hAya ema huM mAne che?' DAnTe ciThThImAM lakhelI vigato vAMcI AbhA banI gayA. teNe kahyuM, 'sAheba, A akSaro konA hAI zake te te huM kahI zakatA nathI; paraMtu eTaluM te kahI zaku chuM ke, A lakhanAra mANasa mAro bhayaMkaramAM bhayaMkara duzmana hAvA joIe. A AkSepa mArA upara puravAra thAya, tA tenI sajA dehAMtadaMDa ja hAI zake. eTale Apa jevA sajjananA hAthamAM ja mAro kesa prathamathI AvyA, tene huM mAruM sadbhAgya samajuM chuM.' " tA pachI tuM paNa mane eka nyAyAdhIza tarIke nahi paNa eka hitkRSI tarIke sAcesAcuM kahI de ke, A ciThThImAM lakhelI vAtAmAMthI keTalI sAcI che ane keTalI jUThI che.' " ghaNI khuzIthI, sAheba ! huM mArA bhalA pitAnI jiMdagInA sogaMda khAIne kahuM chuM ke, ame nepalsa cheDayuM tyAra pachI thoDA ja vakhatamAM amArA jahAjamAM kaptAna laoNkaoNrane magajanA tAva caDI AvyA.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapAsa amArA vahANa upara koI dAktara na hovAthI, elbA pahoMcavAnI temanI tIvra utkaMThAne lIdhe te bIjA koI baMdare vaLyA ja nahi, paNa trIje divase temane jyAre lAgyuM ke have temanI AkharaghaDI najIka che, tyAre temaNe mane pAse bolAvIne kahyuM, "bhAI DAre, huM je karavAnuM tane atyAre kahyuM, te avazya pUruM karavAnA nuM sogaMda khA; kAraNa ke te bahu agatyanI vAta che.' "meM segaMda khAdhA. pachI tarata ja temaNe kahyuM, 'mArA mRtyu pachI tuM ekadama A vahANanA kaptAnanuM pada saMbhALI leje ane vahANane sIdhuM ebA pahoMcADIne bhaje. tyAM grAnDa mArzala pAse jaIne temane A pAkITa Apaje. kadAca te tyAMthI tane bIje kAgaLa Apaze tathA te kAgaLane amuka ThekANe pahoMcADavAnuM kAma soMpaze. te kAma mATe karavAnuM hatuM, paNa have tuM te karaje." tyAra bAda temaNe mArzala mane oLakhe te mATe eka vIMTI ApI. bIje divase te te gujarI gayA. elbA pahoMcI mArzalane huM maLyo ane kaptAne sopeluM pAkITa meM temane ApyuM. temaNe mane eka kAgaLa perisa pahoMcADavA Apyo. mArA kaptAne maratI vakhate karelI AjJAnI rUe meM e kAma karavAnuM mAthe lIdhuM hatuM, ane atyAre ekAda kalAka bAda lagnavidhi patI jatAM, huM AvatI kAle vahelI savAre ja paeNrisa javA UpaDavAno hato." "ThIka, ThIka, tArI vAta sAcI lAge che, te je kAMI karyuM te to kaptAnanI mRtyu vakhatanI IcchAne mAna ApavAnI lAgaNIthI ja karyuM che, eTale tAro AmAM kazo ja vAMka nathI. tuM elbAthI ANele kAgaLa mane ApI de ane pachI jyAre tane adAlatamAM lAvavAmAM Ave tyAre hAjara thavAnuM vacana Apa, eTale huM chUTo che.' e kAgaLa to mArI pAsethI kayArane laI levAmAM Avyo che; ApanI pAse paDelA pelA parabIDiyAmAM dekhAya che te ja kAgaLa e che." DAnTee rAjI thatAM thatAM javAba Apyo.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AzA ane dhIraja " e kAgaLa paeNrisamAM kayA saranAme tAre pahoMcADavAnA hatA vAru?' * zrI. naoNiraTiyarane, naM. 13, kaoNka-haeNrona, paeNrisa.' AkAzamAMthI te ja ghaDIe vIjaLI paDI hota topaNa vilephaoNrTanuM me, e nAma sAMbhaLI jevuM phIkuM paDI gayuM, tevuM na paDayuM hota. kAraNake te nAma tenA sagA bApanuM hatuM! 'zuM Apa e nAmavALAne oLakho che ?' DAndee navAI pAmI pUchyuM. 'nA re, nA; rAjAneA vaphAdAra sevaka evA kAvatarAkhAra rAjadrohIne kadI na oLakhe. paNa, tuM zrI. nAiraTiyara mATe kAgaLa lAvyo che, e vAta te bIjA koIne kahI che kharI ?' 'nA, sAheba.' vilephaoNrTe jaladI jaladI e kAgaLa vAMcI lIdhA. nepoliyanane pAchA phrAMsamAM lAvavAnI khaTapaTa aMgene ja e saMdezA hatA; ane paeNrisamAM te khaTapaTanA kendra vilephaoNrTanA pitA ja hatA ! A vAta jo bahAra koInA jANavAmAM Ave, te vilephaoNrTanA pitA te phAMsIne mAMcaDe jAya ja, paNa temanA jevA tarakaTInA putra tarIke vilephaoNrTanI badhI mahattvAkAMkSAo upara paNa pANI ja pharI vaLe! sadbhAgye koTavALa sAheba ja Aje bahAragAma gayA hovAthI A kAgaLa tathA AkhA khaTalo sIdhA tenA hAthamAM AvyA hatA; nahIM te zuM thaIne UbhuM raheta, te koNa kahI zake ! vileoNrTanuM magaja jorathI vicAra karavA lAgI gayuM. A kaphoDI paristhitimAMthI ja peAtAne mATe parama lAbha khATI javAnI yukti tene sUjhI. A kAgaLa ane potAnA pitAnuM nAma dabAvI rAkhI, bAkInuM AkhuM kAvataruM pote pakaDI pADayAnI vAta rAjA pAse doDI jaIne temane karavI, ane temanA vahAlA thavuM!
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeda Ipha paNa A juvAniyo nAiraTiyaranuM nAma jANe che tenuM zuM? noIraTiyara vilephorTanA pitA ja che, e atyAre te jANato hoya ema lAgatuM nathI, paraMtu bhaviSyamAM koI vAra te nahIM ja jANe, tenI zI khAtarI? eTale A juvAniyAne choDI mUkavAnuM te have bane ja nahi. bhale tene phAMsIne lAkaDe na javA devo; paraMtu dura ekAMtamAM evI aMdhArI janamakedamAM dhakelI devo joIe ke jyAM tene moMethI koI kadI neiraTiyaranuM nAma sAMbhaLavA ja na pAme! ane sAMbhaLe to paNa kazI paMcAta na kare! vilephaoNrTe have cAlAkIthI kAma levA mAMDyuM. DAnTenA pitAnA ja hitane khAtara Avazyaka che ema kahI, teNe te kAgaLa tyAM ne tyAM bALI nAkhyo; tathA te kAgaLa no IraTiyarane pahoMcADavAnuM hatuM te vAta kadI mee na lAvavAnI DAnTane tAkIda ApI. pachI thoDI vAramAM tene cheDI devAnI goThavaNa pUrI thAya tyAM sudhI teNe gupacupa polIsa sAthe cAlyA javuM, evI salAha ApI. zeTo da Ipha vilephaoNrTanA zabdo upara vizvAsa rAkhatA ane haraghaDIe baMdhanamAMthI mukta thavAnI AzA rAkhatA DAnTene pAchale pahore cAra vAgye aMdhArI koTaDImAM pUravAmAM Avyo. tyAra pachI rAtanA daza vAgye jyAre te nirAza thavAnI aNI upara hatuM, tyAre acAnaka tenI koTaDInuM bAraNuM UghaDyuM ane kaDaka cokIpaherA heThaLa eka baMdha gADImAM besADI tene dariyAkinAre laI javAmAM Avyo. tyAM eka hoDImAM, ughADI beyoneTavALA sainiko vacce tene besADI, hoDI haMkArI mUkavAmAM AvI. DAnTane A hilacAlanuM kazuM prayojana samajAyuM nahi. teNe ekabe vakhata pUchavAno prayatna karyo tyAre tene kaDaka javAba maLyo ke, tArI sAthe kazI vAtacIta karavAnI amane manAI che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja khUba dUra gayA pachI, acAnaka, aMdhArAmAM potAnI najara sAme eka ghero aMdhArAnA DhagalA UbhA thatA jatA hoya ema DAnTene lAgyuM. thoDI vAramAM ja tene samajaNa paDI ane tenA aMgeaMgamAM bhayaMkara kaMpArI vachUTI gaI. te zeTA da' IphanA vikarALa khaDaka hatA. dariyA vacce AvelA khaDakanI UbhI karADonI Toca upara kedakhAnAnI tArliMga dIvAlA AvelI hatI. jeene jIvatA dATI mUkavA jevI kAramI janamaTIpanI sajA karavAnI hoya, tevA lAkone ja e kedakhAnAmAM laI javAmAM AvatA. tyAMthI koI kedI jIvatA pAchA AvyA hoya, ema koIe sAMbhaLyuM nahAvuM. 30 DAnTee jIva upara AvIne ceAkiyAtAne pUchyuM, 'A kedakhAnAmAM mane konA hukamathI laI jA che? meM kazA gunA karyo nathI.' cAkiyAtAmAMnA eke 'have kahevAmAM vAMdhA nathI' ema mAnI tene jaNAvI dIdhuM ke, rAjadrohanA gaMbhIra gunAsara tene pelA killAmAM janamabhara kedanI sajA karavAmAM AvI che. DanTe e sAMbhaLatAM ja maDadAnI peThe phIko paDI gayA. atyAra sudhI te ema mAnatA hatA ke, mAtra dekhAva pUratA tene koTaDImAM pUravAmAM Avyo che. paNa bhUlathI ke kharekhara eka vAra A killAmAM purAyA, pachI tyAMthI jIvatA pAchA nIkaLavAne kazA saMbhava ja nahi; eTale kaMIka vicAra karI te eciMtA UchaLyo ane hADImAMthI dariyAmAM kUdI paDavA gayA. paraMtu cokiyAtA bahu anubhavI hatA. cAra majabUta hAthe tene pakaDI lIdhA ane tarata eka baMdUka tenA lamaNA upara takAI rahI. DAnTane lagabhaga ghasaDAtA ja killA upara laI javAmAM Avyo. daravAjA UghaDayA, kAgaLA tapAsAyA ane pachI tene bhoMyataLa uparanA eka oraDAmAM dhakelI dIdheA. bIje divase savAre jyAre jelara te oraDAnI mulAkAte Avyo, tyAre teNe joyuM ke, DAnTane je hAlatamAM AgalI rAte pUravAmAM AvyA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ze. dara Ipha hato te hAlamAM ja - beThA beThA - teNe AkhI rAta vitAvI hatI. teNe kazuM khAdhuM pIdhuM na hatuM. jelare tene samajAvyo, tyAre te mAtra eTaluM ja bolyo, "mAre jelanA gavarnarane maLavuM che. nAyaba koTavALa zrI. vilephorTane pUchIne khAtarI karI juo; mane ahIM bhUlathI khoTI rIte lAvavAmAM Avyo che.' jelare javAba Apyo, "tArI sajAne kAgaLa barAbara che; kazI bhUla thaI ja nathI. ane A jelamAM kedIo kadI gavarnarane maLI zakatA nathI.' "te pachI mAre khAvuMpIvuM paNa nathI." mUrakha, azakaya vastuo mATe nuM AvA vicAra ke jIda karyA karIza, to A aMdhAriyA oraDAmAM huM paMdara divasamAM ja gAMDo thaI jaIza." "evuM pahelAM banyuM che kharuM?" "hA, A ja oraDAmAM eka pAdarI rahetA hatAte potAnI mukti mATe gavarnarane lAkho kUka ApavAnI vAta karyA karate. chevaTe te gAMDo thaI gayo." ahIMthI game tene keTalA divasa thayA?" be varasa.' tene choDI mUkavAmAM Avyo ?' 'nA; gAMDA jhanUnI kedI tarIke bhoMyataLathI paNa nIcenI kALI koTaDImAM tene kAyama mATe utArI devAmAM Avyo che!" juo, haju te huM gAMDo thaI gayo nathI. tame mArselsamAM keTalA lokonA vAsamAM marsiDIsa nAmanI chokarIne mAro saMdezo pahoMcADazo? tamane huM karoDo te nahIM, paNa traNaso phUAMka maLe tevI vyavasthA jarUra karI ApIza."
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja paNa saMdeza laI javA badala varSe be hajAra kUkanI mArI nokarI kheluM, eTale gAMDo huM thayo nathI, tenuM zuM?' paisA khAtara nahIM, te e bAI janamabhara du:khI na thAya te mATe tene khabara Apazo? mANasAIne dAve eTaluM karavAnI paNa nA pADazo, te huM tamane mArA bhayaMkara duzmana gaNIza, ane koka divasa bAraNA pAchaLa chupAI rahIne, A Tebala vaDe tamAruM mAthuM phoDI nAkhIza!" jelare tarata koTaDInuM bAraNuM baMdha karI dIdhuM. thoDI vAramAM te cAra sainiko sAthe pAcho Avyo ane gavarnaranA hukamathI DAnTane gAMDA kedIo mATenI bhoMyataLathI nIce AvelI aMdhArI koTaDIomAMnI ekamAM utArI mUkyo. badhuM patI gayA pachI jelare upara AvI nisAso nAkhyo, bicAro bahu jaladI gAMDo thaI gayo !" se divasanuM punarAgamana pitAnA maLatiyA ke pitAnA duzmano dhAre ke jANe te pahelAM ja I. sa. 1815 nA phebruArInI 26 mI tArIkhe nepoliyana ekaladokala ja phrAMsanA kenisa baMdare Utaryo. kheDUtoe tene utsAhapUrvaka vadhAvI lIdho ane tenI sAme mokalavAmAM AveluM sainya, "samrATa ghaNuM jIvo' evA pikAro karavuM tenI sAthe bhaLI gayuM. pachI to vijayakUca karatA nepoliyana cheka paeNrisa pahoMcI gayo. rAjA jIva laIne nAsI chUTayo. viphaoNrTanA pitA neiTiyaranI have rAjadarakhAramAM bolabAlA thaI. vilephaoNrTe DahApaNapUrvaka rAjAnA pakSanA mArkivasa senTamerAnanI putrI renI sAthenuM potAnuM lagna mokUpha rAkhyuM. nepoliyane vileoNrTane tenA pitA nAiTiyarane kAraNe tenI nokarImAM cAlu rAkhyo.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ se divasanuM punarAgamana 33 zrI. morele A avasara joI, DAnTanA chuTakArA mATe vilephaoNrTa upara tagAdo karavA mAMDyo. vilephaoNrTe paNa have tAkIda karavA temane pradhAna upara sIdhI arajI karavA kahyuM. temAM teNe evuM lakhAvaDAvyuM ke, nepoliyana bAdazAhanI phrAMsa pAchA pharavAnI bAbatamAM DAnTee agatyanI sevA bajAvI hatI. DAnTanA jhaDapI chuTakArAnI AzAe zrI. morele e badhuM atizayoktibharyuM varNana lakhI ApyuM. vilephaoNrTe te arajI AgaLa mokalI ja nahi. DAnTene kevaLa pitAnA svArtha khAtara teNe ja bhAre sajA karAvelI hoI, tene pharI kedakhAnAnI bahAra lAvI, e AkhI sajAnI pharI tapAsanuM jokhama kheDavAnI tenI marajI na hatI. uparAMta haju nepoliyana gAdI upara sthira thayo lAgate na hato. yuropanA badhA rAjAe tenI sAme thavA taiyArI karI rahyA hatA. eTale, e laDAIno zo pheMsalo Ave che te jovA thobhI javAmAM ja DahApaNa hatuM. ane thayuM paNa tema ja. nepoliyanane elbAmAMthI phrAMsa pAchA Avye pUrA so divasa thayA ne vaoNTalUnI yAdagAra laDAI thaI. temAM nepoliyana hAryo. A vakhate tene dUra helenA TApumAM haMmezane mATe dhakelI mUkavAmAM Avyo. tyAMthI te pharI jIvate pAcho pharavAnuM na hatuM. rAjA lUI pharI gAdIe Avyo. jUnA rAjabhaktone pharI pAchI baDhatI maLI. vilephaoNrTane paNa koTavALanI jagA maLI. nepoliyananA pakSakAra gaNAtA maoNrelathI have tenI pAse moM batAvavA jevuM paNa na rahyuM! nepoliyana so divasa gAdIe Avyo te arasAmAM DAre bhale na chUTayo; paNa te chUTaze ja ane pitAnuM vera leze e bIkano mAryo Deglarsa zrI. maoNlanI nokarI choDI dUra penamAM cAlyo gayo; ane zrI. maoNlanI ja bhalAmaNaciThThIthI koI vepArInI nokarImAM dAkhala thaI gayo. A0- 3
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja pharnAnDa ane keDarone paNa nepoliyananA lazkarabharatInA hukamAnI rUe lazkaramAM bharatI thaIne laDAInA meAracAo upara cAlyA javuM paDayuM hatuM. 4 mAtra DAnTanA vRddha pitA DAnTenA chuTakArAnI AzAe jIvatA bAkI rahyo. paraMtu nepoliyananuM patana thatAM tenI e AzA paNa tUTI paDI; ane DAnTenA jela gayA bAda barAbara pAMca mahine teNe marsiDIsanA khALAmAM prANa cheADayA. 10 e kedIo rAjA lUI pharIthI gAdIe beThA pachI eka varSa bAda kedakhAnAMo mATenA InspekaTara janarala zeTo da' IphanuM jelakhAnuM tapAsavA AvyA. bhAMyataLa uparanI koTaDI tapAsI rahyA bAda, je kedIo jokhamakAraka ane gAMDA hovAthI bhoMyataLa nIcenI koTaDIomAM pUrelA hatA, temanI mulAkAte e cAlyA. tevA be kedIo te vakhate tyAM hatA. temAMnA eka DAnTene, khAsa jhanUnI ane jokhamakAraka mAnI, jelare prathamathI be sipAI tenI khAlImAM sAvacetI mATe melyA. inspekaTara sAheba DAnTanI kholImAM AvatAM, teNe, peAtAnA kissAmAM gaMbhIra bhUla thaI hAvAthI peAtAnI sajAnA kAgaLAnI pharI tapAsa karavAnI mAgaNI karI. zrI. vilephaoNrTa sAhebe tA peAtAne nirdoSa gaNI choDI mUkavAnA hukama ja ApyA hatA, e vAta paNa DAndee karI. inspekaTara upara DAnTenI vAtacItathI sArI chApa paDI. temaNe te eka jhanUnI jaMgalI pazu ja jovAnI AzA rAkhI hatI. eTale javAbamAM temaNe jaNAvyuM ke, 'zrI. vilephaoNrTa have mArselsamAM nathI, paNa TuTyoMmAM
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ be kedIo moTe hodde gayA che. tema chatAM teo sAhebe A bAbatamAM je kaMI neMdha karI haze te barAbara tapAsavAnI huM tane khAtarI ApuM chuM." DAnTa rAjIrAjI thaI gayo. vilephaoNrTanI noMdha te sArI ja hatI, evo tene bharoso hato. inspekaTara sAheba have bIjA kedInI mulAkAte cAlyA. tenI belI DAnTanI khelIthI jarA dUra hatI. eba pheriyA nAmanA pAdarIne 1811mAM te khAlImAM puravAmAM Avyo hato. 1813 thI te gAMDo banI gayo hato. te pAdarI potAnI muktinA badalAmAM phrenca sarakArane daza lAkha phUAMka ApavA taiyAra hatA. tenI jANamAM eka moTo guma dhanabhaMDAra che, ema te kaheto. bIje varSe teNe te rakama vadhArIne 20 lAkha phrAMka karI hatI. trIje varSe 30 lAkha ane cothe varSe 40 lAkha. ema dara varSe pitAnI rakama te vadhArate jato hato. tenI kedanuM A pAMcamuM varSa hoI, te jarUra A vakhate 50 lAkha phAMka ApavAnuM kaheze, ema paNa gavarnare inspekaTara sAhebane jarA hasatAM hasatAM jaNAvI dIdhuM. tenI kholInuM bAraNuM ughADyuM tyAre te bhIMtanA UkhaDelA plAsTaranA DhephA vaDe goLa kUMDALuM derI, bhUmitinI rekhAkRti darate hato. ispekaTare tene kaMI phariyAda karavAnI hoya to jaNAvavA kahyuM. pelAe kahyuM: "iTAlInI rAjakhaTapaTa aMge mane pakaDavAmAM Avyo hato. huM paNa samrATa nepoliyananI peThe ema mAnatA hatA ke iTAlIne eka chatra heThaLa ekatrita karavAmAM Ave, te ja te sukhI thaI zake tema che.' inspekaTara jaladIthI vacce bolI UThyo : "e badhuM te kyAranuM patI gayuM. nepoliyana pote ja kedakhAnAnI havA khAya che; ane phrAnsanI sarakArane pahelAMnI jema iTAlInI bAbato vize have kazI levAdevA rahI nathI. paNa ahIM mAre tamArI sAthe rAjanItinI vAta carcavI nathI; tamAre kaMI aMgata muzkelI hoya to tenI vAta karo." paNa sAheba, tame jaNAvo cho tema have phrAnsanI sarakArane
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 AzA ane dhIraja iTAlI viSe kazI nisabata na rahI hAya, to mane cheADI mUkavAmAM tene zA vAMdhA hAI zake? UlaTuM te mane cheADavA taiyAra thAya, te pacAsa lAkhanI rakamanA lAbha krUnca sarakArane thAya tema che. ' inspekaTara ane gavarnara baMne e sAMbhaLI hasI paDayA. eba pheriyA samajI gayA ke gavarnare inspekaTarane badhI vAta karI dIdhI che. inspekaTare javAba Apyo, ' sarakArane tamAro khajAne joItA nathI; jelamAMthI chUTo tyAre tame ja vAparajo.' pAdarIe inspekaTaranA hAtha pakaDI, peAtAnI vANImAM lavAya teTalA Agraha tathA vizvAsanA bhAva lAvIne kahyuM : ' paNa mane maratA lagI cheADavAnuM koIne sUjhe nahi evuM ja banavAnA saMbhava ahIM vadhAre che. te mArI sAthe ATalA moTA khajAnAnA bheda paNa lupta thAya tenA karatAM huM phrenca sarakArane 60 lAkha fAMka ApI devA taiyAra chuM; bAkI vadhe teTaluM ja mAruM!' kharI vAta; mane pahelethI koIe cetavyA na hota ke A mANasa gAMDo che, te huM pAte tenI vAtemAM jarUra lAbhAI jAta !' inspekaTara dhImethI bAlyA. inspekaTare tapAsanuM kArya pUruM karI, zeTo da' IphamAMthI vidAya lIdhI. te vakhatanI julamI sarakAronI nIti ja evI hatI ke eka vAra peAtAnA julamanA bhAga banelA ane tethI karIne ja apaMga karavAmAM AvelA banI gayelAone pharI lokonI najare caDavA na devA. eba pheriyA paNa kedakhAnAmAM gAMDo banI gayA na heAta, tA tenA chuTakArAnI kaMIka AzA raheta kharI. inspekaTara DAnTane Apela vacana pALyuM. teNe rajisTara tapAsyuM, te temAM nIcenI noMdha hatI -- ' eNDamaMDa DAnTe': - bhayaMkara bAnApArTI kAvatarAkhAra; elbAthI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMbara 34 ane naMbara 27 30 thayelA nepoliyananA punarAgamanamAM sakriya bhAga lenAra. pUrepUrI sAvadhAnI ane jApate rAkhavAM.' e noMdha judA akSaromAM hoI, tenA keda pakaDAyA bAda umerelI hatI. kadAca vilephaoNrTe ja umerelI hovAno saMbhava vizeSa hato. te sivAya bIjI kazI nedha rajisTaramAM karelI nahotI. ispekaTare tarata tenI nIce zero karyo - "kazuM karavAnuM rahetuM nathI." 11 naMbara 34 ane naMbara 27 eka varasa tIvra utkaMThAthI rAha jovAmAM vItI gayuM. DATenA hRdayamAM InspekaTaranI tapAsa bAda je AzA pragaTI hatI, te asahya baLatarA karatI karatI chevaTe bujhAI gaI. pachI to lAMbAM kaMTALAbharyA varaso eka pachI eka pasAra thavA lAgyAM. pitAnA hAthaveMtamAM Avela sukhane vinAkAraNa bhUMsI nAkhanAra pitAnA ajJAta duzmana upara vera ane kinne gokhyA karavA sivAya bIjAM kAma DAnTene na rahyuM. pitAnA duzmanane ekadama prANarahita karavAne badale tene lAMbe vakhata ribAvavAnA asaMkhya prakAro paNa te kalakhyA karate. kAraNa ke mRtyu te badhI vedanAo ke sajAomAMthI sahelo chuTakAro ApI de! paraMtu e vicAramAMthI ja tene potAnA mRtyune vicAra AvavA lAgyo. A kedamAMthI chUTavAnI jo jarAya AzA na hoya, te pote ja mRtyune Azaro laI, A vedanAnI lAMbI jALamAMthI jhaTa chaTakI javuM e vadhu sAruM nahi? teNe maravAno nizcaya karI, khAvApIvAnuM baMdha karI dIdhuM. rAka Ave tyAre tene te UMcA jALiyAmAMthI bahAra pheMkI dete, jethI baLajabarIthI tene khavaDAvavAno prayatna karavAmAM na Ave.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AzA ane dhIraja dhIme dhIme tenI jovAnI ane sAMbhaLavAnI zakti lupta thavA lAgI. jelarane lAgyuM ke, A mANasa bhayaMkara bImArImAM sapaDAyo che; DAnTane lAgyuM ke potAnuM maraNa jaladI najIka AvI rahyuM che. te zAMtithI maravAnI rAha jovA lAgyo. acAnaka eka rAtanA naveka vAgyAne Azare, te sUto hato te bAjunI dIvAla tarapha kaMIka avAja tene saMbhaLAyo. traNa kalAka sudhI e avAja cAlu rahyo. pachI kaMIka jANe khasI paDayuM hoya evo dhabAko thayo. pachI pAchuM badhuM zAMta thaI gayuM. DAre e badhI hilacAla upara rasapUrvaka lakSa ApI rahyo hate. vicAra karatAM DAnTene khAtarI thaI ke, daranI khelIne koI kedI pitAnI mukti mATe bhUgarbhamAM kaThora parizramapUrvaka khodakAma karI rahyo hato. tenA e dhIrajabharyA kaThora parizrama upara vicAra karatAM karatAM DAnTane pitAnI ApaghAta mATenI kAyaratAnI zarama AvavA lAgI. e khedakAma karanAra koNa che, tathA tenA e khedakAmanuM chevaTa zuM nIpaje che e jANavA maLe, tyAM sudhI te jIvavuM ja, ema mAnI teNe utsAhapUrvaka pharIthI khAvAnuM zarU karyuM. paraMtu pachI te potAnI taraphathI paNa kaMIka khedakAma AdarIne te khodakAma karanAranI pAse bane teTaluM najIka pahoMcavAno vicAra DAnTane AvavA lAgyo. paraMtu tenI pAse ghasarako karAya tevuM paNa kahyuM sAdhana na hatuM. ghaNA vicAra bAda teNe potAnA pANInA kujAne UMcethI pachADyo. tenAM kaThaNa kocalAmAMthI aNIdAra beeka TukaDA teNe saMtADI rAkhyA, jethI jelarane kazo vahema na jAya. pachI jelaranA AvI gayA bAda potAnA khATalo khaseDIne, khATalA pAchaLanI bhIMta uparanA plAsTaranA bhAgane teNe khetaravA mAMDayo. luNo khAIne tathA kAyama bhejane lIdhe e plAsTara DhIluM ja paDI gayelAM hatuM. ardhA kalAkane aMte teNe eka muThThI jeTaluM plAsTara khetarI kADhyuM.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMbara 34 ane nabara 27 koI gaNitI hoya te hisAba gaNI kADhI zake ke, A rIte be varSamAM vIsa phUTa lAMbo ane be phUTa pahoLo rasto khetarI zakAya! paraMtu koTaDInI mULa bhIMta paththaranA ghaDelA ane na ghaDelA TukaDAone caNIne taiyAra karelI hatI tathA upara saLaMga plAsTara hatuM. traNa divasamAM DAnTee khUba sAvadhAnIthI plAsTara khotarI kADhIne eka Akhe paththara khullo karI nAkhyo; paraMtu have tene caNataramAMthI khaseDavo zI rIte? tene sarakAvavA te saLiyA jevuM kaThaNa ane capaTuM sAdhana joIe. ahIM e kayAMthI lAvavuM? DAnTe pAcho hatAza thaI gayo. paNa thoDA vakhata bAda acAnaka tene eka vicAra salpharyo. jelara DAnTane bImAra gaNI tene mATe thoDA divasathI lAMbA lokhaMDanA hAthAvALA ogharALAmAM rAbaDI lAvate hate. DAnTanI mATInI tAMsaLImAM rAba reDI daIne gharALa te pAcho laI jato. DanTee eka yukti vicArI kADhI. jelara bAraNuM ughADe tyAre barAbara tene paga paDe evI jagAe DAnTee pitAnI tAMsaLI UMdhI mUkI rAkhI. sAMje jelara Avyo tyAre teno paga paDatAM ja te tAMsaLI phUTI gaI. potAne paga paDavAthI te phUTI hovAthI jelare vizeSa kaMI karavAne badale DAnTene mAtra Thapako Apyo ane bIjuM kAMI vAsaNa pAse na hovAthI rAbavALo gharALo ja tyAM mUkIne te cAlyo gayo. DAnTee jelara jatAM tarata gharALAmAMnI rAba khAI laI, tenA hAthA vaDe paththara halAvavA mAMDayA. eka kalAkane aMte paththara bhIMtamAMthI khasIne bahAra Avyo ane doDheka phUTanI bakhala bhIMtamAM paDI. tenI pAchaLa te badhuM pUraNa ja hatuM. DAnTee AkhI rAta e hAthAno upayoga pUraNa khotaryA karavAmAM ja karyo. savAra thatAM teNe paththarane tenI jagyAe pAcho goThavI dIdho ane potAno khATalo enI AgaLa ADo mUkI dIdho. khotarelI mATIne teNe ekadama najare na paDe tema AghI pAchI karI dIdhI. bIje divase jelara navI tAMsaLI na lAvyo. teNe mAtra eTaluM ja
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. AzA ane dhIraja kahyuM ke, have tene tAMsaLI nahi maLe. kAraNa ke tenI peThe badhA kedIone jo navAM navAM ThobarAM ApavAM paDe, te sarakArane devALuM ja kADhavuM paDe. have to e bhUMDA ogharALAthI ja DAnTee pAtAnuM tAsaka-tAMsaLInuM kAma paNa levuM paDaze ! DAnTee hAtha joDI IzvaranA aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnyo. DAnTee bIjI AkhI rAta paNa khAtaravAnuM cAlu rAkhavAne vicAra karyo. paraMtu traNeka kalAka kAma karyA pachI tene mAlUma paDayuM ke, vacce paththaranA pATaDo ADo AvyA hatA. tenI upara leAkhaMDanI kazI asara thatI na hatI. te pATaDAne pAra karavA teNe have kAM to te pATaDAnI upara ke nIce navuM khAdakAma karavuM joIe. DAnTe hatAza thaI bolI UThayo : 'he bhalA bhagavAna ! teM zuM dhAryuM che? mArI AjhAdI teM laI lIdhI; mAruM mRtyu te pAchuM ThelAvyuM; mane navI kaMI AzA ApI. paNa e badhuM zuM mane Ama hatAza karIne pharI mAravA mATe ja? AvuM ja tAruM dInadayALapaNuM ?' * Izvarane dASita TharAvavA mATe koNa tene yAda karI rahyuM che?' eka avAja jANe UMDANamAMthI AvatA hoya tema saMbhaLAyA. - tame je hA te bhagavAnane khAtara pharI bAlA !' DAnTe karagarI paDayo. 'tuM koNa che?' 6 eka du:khiyArA kedI; jelamAM mArA naMbara 34 che.' 'tuM kayA dezanA che?' 'phrAnsa' tAruM nAma ?' eNDamaMDa DAnTa.' " 'tArA dhaMdhA ?' "
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ nabara 34 ane naMbara 27 "vahANavaTAno.' ahIM kayArane Avyo che?' 28 mI phebruArI 1815 thI." "kayA gunAne lIdhe ?" huM nirdoSa chuM.' 'paNa tArA upara Aropa zo che?' samrATa nepoliyanane phrAMsamAM pAchA lAvavAnA kAvatarAmAM madada karavAne." te zuM bAdazAha gAdI upara nathI?' temaNe 1814 mAM gAdItyAga karyo tyAra pachI temane elbA TApu upara mokalI devAmAM AvyA che. paNa A badhuM tame nathI jANatA, te tame kyAranA ahIM jelamAM cho?" 1811 mAM huM ahIM Avyo. have tuM vadhu khodIza nahi. mAtra mane eTaluM kahe ke tAruM khodakAma keTalI UMcAIe che?" bhoMyataLanI samAMtara.' tene zI rIte chupAvyuM che?" "mArA khATalAnI ADe." tArI khelI kayAM khUle che?" eka galImAM.' "ane galI?' eka cokamAM.' "arere !" nirAzAno bhAMgI paDelo avAja Avyo. "kema, zuM thayuM?' huM chetarAyo. mArA nakazAmAM eka rekhAnI saheja bhUlathI kharekhara paMdareka phUTanI bhUla AvI gaI lAge che. tuM je bhIMta khotarI rahyo che, tene huM killAnI dIvAla mAnate hate.'
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja paNa te dIvAla te samudranI sIdhI karADa upara che !' . mAre tyAM ja nIkaLavuM hatuM.' ane dhAro ke tame tyAM nIkaLyA hatA te?" te meM samudramAM bhUsako mAryo hota ane tarIne pAsenA DIma ke TibuleMnA TApu upara pahoMcI jAta.' "eTale dUra tamArAthI tarIne javAta ?' bhagavAne eTaluM baLa ApyuM hota. paNa have te khela khalAsa! tuM paNa tAruM khodakAma baMdha karI de." DAnTe e zabdone artha samajyo. teNe tarata pitAnA avAjamAM bharAya teTalI lAgaNI ane AjIjI bharIne kahyuM, "tame jeTaluM davAnuM bAkI hoya teTaluM khedIne kAM te mArI pAse Avo athavA mane tamArI pAse AvavA do. ApaNe bhegA maLIne nAsI javAne navo prayatna karIzuM. ane nahi nAsI zakIe, te mAtra vAtacIta karIzuM. eTalo AdhAra paNa nahi hoya, te huM jIvatA rahI zakuM tema nathI. meM khAvApIvAnuM choDI ja dIdhuM hatuM. mAtra tamArA modakAmanA avAjathI ja meM pharI jIvavAnuM svIkAryuM che. huM mArA vRddha pitAnA sogaMda khAIne kahuM chuM ke, huM tamane kazo dago nahi dauM.' "ThIka, ThIka; tuM ATaluM bolyo te te ThIka karyuM, kAraNa ke huM bIjI yojanA ja vicArato hato ane tane maLavAnI vAta to huM paDatI ja mUkata. bhale, huM tane maLIza. mArI rAha joje." 'kyAre?' AvatI kAle."
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ eba pheriyA DAnTane Akho divasa khUba AnaMdamAM gayo. rAta paNa AvI ane gaI. te pachInI savAre teNe jelara AvI gayA bAda potAnI pathArI bhIMta AgaLathI dUra khaseDI. tarata ja tene traNa TakorA saMbhaLAyA. te ghUMTaNiye paDyo ane bolyo : 'tame ja cho? huM ahIM chuM." jelara AvI gayo?' "hA, have sAMja sudhI te nahIM Ave. ApaNI pAse pUrA bAra kalAka che!" to huM kAma zarU karuM chuM.' thoDI vAramAM bhata pAse bhoMyataLane eka patharo hAlavA mAMDayo ane tarata aMdara UtarI gayo. tyAra bAda bakholamAMthI eka mAthuM bahAra nIkaLyuM, pachI khabhA ane chevaTe eka mANasanuM AkhuM zarIra. eka ThekaDo mArI te oraDAmAM Avyo. naMbara 27 tarIke oLakhAte, khajAnAnA gAMDapaNavALo kahevAtA, te pAdarI eba pheriyA hate. DAre tarata bAvAjIne jarA kheMcIne jALiyA bhaNI laI gayo, jethI tyAMnA jhAMkhA prakAzamAM paNa temanAM barAbara darzana thaI zake. bAvAjInA mukha upara eka RSinA jJAna ane puruSArthanI bhavyatA hatI. temanI uMmara 60-65 varSanI haze, paNa temanI hilacAla capaLatAbharI hatI. | DAre gaLagaLA thaI, "pitAjI!" kahI temane vaLagI paDyo. bAvAjIe paNa vAtsalyathI tenuM mAthuM suMdhyuM.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja baMne kedIo vacce arasaparasanAM sukhadu:khanI vAta cAlI. mANasane mANasanI sobatanI keTalI jarUra hoya che, te DAnTane jANe pahelI vAra samajAyuM. vAtavAtamAM DAnTee temane navI dizAmAM prayatna cAlu rAkhavA Agraha karyo, tyAre bAvAjIe kahyuM, "beTA, puruSArtha karavAmAM ApaNe maNA na rAkhIe ane chatAM saphaLa na thavAya, tyAre jANavuM ke, ApaNe prayatna Izvarane mAnya nathI." paraMtu eka prayatna niSphaLa jAya tethI bIjo vadhu sabaLa, vadhu vicArI kADhelo prayatna na karavuM zuM? "bhAI, tane khabara nathI ke mAro A prayatna kevo sabaLa hatuM tathA ke zAMtithI ane samajapUrvaka vicArI kADhela hatA. rastA khetaravAnAM sAdhano khATalAnA lokhaMDanA khUNiyA ane cIpamAMthI banAvatAM mane cAra varSa lAgyAM hatAM. tyAra pachI be varSa sudhI rasto khetaravA meM je satata prayatna karyo che, tenI kalpanA tane Ave tema nathI. AkhI rAta ghasyA-khetaryA karuM tyAre savAra sudhImAM koIka vAra ekAda iMca jeTalo ja bhUko kharyo hoya. pachI caNataranA moTA moTA patharA khaseDavAmAM zuM nahi vItyuM hoya? vaLI A badhuM e rIte karavAnuM ke jethI koIne vahema na jAya. A pacAsa phUTa khodakAmano nIkaLelo gero game tyAM naMkhAya nahIM ke bhego karAya nahIM. sadbhAgye mArA oraDAnI bAjumAM dAdara hato. tenAM pagathiyAM nIcenI pilI bakhalanI bhIMta kocIne A badho bhUko temAM huM bharyA karate. te paNa have badhI ja bharAI cUkI che. eka mUThI bhUko paNa temAM have vadhu samAya tema nathI.' Azcaryamugdha thaIne A bhagIratha puruSArthanI adbhuta kathA sAMbhaLI rahyo. A nAnakaDA dekhAtA bAvAe je khodakAma karavA dhAryuM hatuM, te barAbara pUruM thayuM hota tepaNa killAnI dIvAlamAM pADelA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 eba pheriyA e bAkAmAMthI UMcI karADa pasAra karIne nIce dariyAmAM paDavuM, -mAne ke vacce ja koI UpaselI ke dhaselI khaDakanI dhAra upara zarIra phATI-phUTI na gayuM, topaNa killAnI rAMge bharI baMdUke khaDA rahetA cokIdAronI goLIo tema ja teo hoDImAM besI pIcho pakaDe temAMthI bacIne traNa mAIla dUra AvelA koI TApumAM pahoMcavuM, - e badhuM chokarAnA koI khela jevuM nahotuM ja. thoDA vicAra pachI DAnTene ekadama eka yojanA sUjhI AvI. teNe kahyuM, 'ApaNe evI rIte A vakhate khodakAma calAvIe, jethI mArI eraDI bahAranI galInI vacamAM jaI pahoMcIe. pachI uparanI bAjuno eka patharo sarakAvI bahAra nIkaLIe ane galIne cheDe AvelI pagathiyAM uparanI osarImAM pahero bharatA cokIdArane khatama karI nAkhI, sIdhA bahAra nIkaLIne dariyA tarapha bhAgavA mAMDIe!" bAvAjIe kahyuM, "beTA, badhAM kAmo IzvaranI marajI hoya te ja saphaLa thAya che; te pachI IzvaranA gunegAra banI, eka nirdoSa mANasanI hatyA karIne bhAgI chUTavA jaIe, temAM Izvara ApaNane barakata zI rIte Ape? nahi beTA, nahi; Izvara ApaNA upara nArAja thAya evuM kAMI karavAne ApaNe vicAra sarakhe na karavo joIe." DAne kaMIka mUMjhavaNamAM paDI, prazaMsAnA bhAvathI pheriyA bAvA sAme joI rahyo. bAvAjI eka bALaka jevuM nirmaLa hAsya hasIne bolyA, huM eTaluM to mAnuM chuM ke, ApaNe kadI vicArI paNa na hoya tevI tako koI vAra nasIbajoge AvI maLe che. huM khAtarI rAkhaje ke evI taka Avaze tyAre tene jhaDapI levAmAM huM tArA karatAM pAchaLa nahi ja houM.' DAne khedANane raste thaI bAvAjInI koTaDImAM gayo. tyAM ekadama kazuM ja jAdu dekhAtuM na hatuM. paNa pachI dhIre dhIre bAvAjIe judA judA paththaro upADIne nIce karelA khADAmAM chupAvelI judI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja judI cIjo tene batAvI. eka khADAmAM cakamakanA paththara, kapaDAnA DUcA, cAmaDInI khasa upara ghasavA mAgI rAkhelo gaMdhaka ane khorAkamAMthI bacAvI rAkhelI carabI vagere dIvo saLagAvavAnI sAmagrI hatI! bIjA khADAmAM kapaDAM, cAdara vagerenA dhAgAmAMthI vaNIvaNIne banAvelI doraDAnI nAnI sarakhI nisaraNI hatI! paNa trIjA khADAmAM to kapaDA upara mAchalInA pAtaLA hADakAnI saLI vaDe, dhumADiyAmAMthI khetarIne pADelI mezane ravivAre maLatA dArUmAM ogALIne banAvelI zAhIthI lakhelo iTAlIne itihAsa ane tenA ekIkaraNanI yojanAno graMtha temaNe batAvyo ! DAnTee temane pUchyuM, "bIjA graMthanI madada vinA Avo graMtha ekalA besI tame zI rIte lakhI zakyA? bAvAjIe kahyuM, "mArA kArDinalanA pustakAlayamAM pAMca hajAra graMtha hatA. te badhAne abhyAsa karI temAMthI meM doDhaso graMtha abhyAsanA mULa jJAna mATe Avazyaka gaNI judA tAravyA hatA. te doDhaso graMtha vAraMvAra vAMcI meM lagabhaga moDhe karI nAkhyA hatA. te yAda karelA graMtho mArI sAthe jelamAM AvyA che!" pheriyA bAvAne jarmana, pheMca, iTAliyana, iMgliza ane speniza eTalI bhASA AvaDatI hatI; ane prAcIna grIka bhASAnI madadathI arvAcIna grIka bhASAnA hajAra zabdo tAravI kADhI, temanI madadathI pitAne kahevAno bhAva Adhunika grIka bhASAmAM kevI rIte kahI zakAya tenI kasarata temaNe karyA karI hatI !
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. jemAM DAre potAnI vAta kahe che rojanI vividha vAtacIta daramyAna bAvAjInI akkala ane DahApaNathI mugdha thaI DAre eka vAra belI UThayo, "jo tame jelamAM rahyA rahyA ATalI siddhi prApta karI zakayA cho, to pachI bahAra hota te te tamArI siddhiono pAra ja na rahyo hota!" bAvAjIe hasIne kahyuM, "bahAra rahyo heta te kadAca kazuM thayuM na hota. rojanI hajAro mUrkhAImAM ja mArI zakti ane jIvana kadAca pUrAM thayAM hota. du:kha ja mANasanI cAlu zaktione kase che tathA aMdara UMDe gupta paDI rahelI zaktione paNa bahAra lAve che." e sAMbhaLI DAnTee jhaTa bAvAjIne hAtha pakaDIne kahyuM, "pitAjI, te tamArI e badhI kasAyelI ane bahAra AvelI zaktionI madadathI tame mAro kisso tapAsI Apo. atyAre aNasamajamAM huM kevaLa Ivarane ja mArA du:khanuM kAraNa mAnI doSa dIdhA karuM chuM, paraMtu tame jo mane mArI avadazAnuM kharuM kAraNa kahI Ape, te huM ghaNA doSa ane zokamAMthI bacI jAuM.' te zuM, tArA upara je guno karyAno Aropa che, te gune te nathI ja karyo evuM zuM kahevA mAge che?' "hA jI, e bAbatamAM te huM game tenA pavitra sogaMda khAvA taiyAra chuM." ThIka tyAre, tuM tArI AkhI kahANI, jarA paNa bhAga paDato mUkyA vinA, mane kahI batAva.' DAnTee pitAnI AkhI kahANI laMbANathI kahI saMbhaLAvI. ha7
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 AzA ane dhIraja bAvAjI te sAMbhaLI UMDA vicAramAM paDI gayA. thoDA vakhata bAda temaNe kahyuM, 'beTA,tuM rAgona jahAjanA kaptAna banavAnI taiyArImAM hatA; have pahelA vicAra e kara ke, vahANa uparanA badhA khalAsIo ke karmacArIomAM evA koI hatA, ke jene huM kaptAna na thAya, temAM kaMI svArtha hAI zake? ' 6 evuM to kaI na hatuM; sau ekI avAje mane ja kaptAna bhaMDArI tarIke kAma karatA DaeNnglarsa sAthe aNabanAva cAlyA karatA. ' UlaTuM khalAsIone pUche, te te tarIke pasaMda kare. paNa hA, vahANanA evA hatA kharA ke jene mArI * ThIka, have ApaNe kaMIka raste AvyA. je tuM kaptAna banyo hota, te te tene nAkarIe cAlu rAkhyA hota ?' C e vastu mArA hAthamAM hota, te meM tene kADhI ja mUkayo hota. kAraNa ke, keTalIya vAra mane tenA hisAbAmAM geATALA mAlUma paDayA hatA.' " vAha; have tuM mane kahe ke kaptAna oNkaoNra sAthenI tArI vAtacIta daramyAna koI hAjara hatuM ?' " * nA ! paNa kaeNbinanuM bAraNuM ughADuM hatuM; ane have mane yAda Ave che ke, grAnDa mArzalane ApavAnuM pAkITa kaptAne mane ApyuM, te vakhate DaeNnglarsa e bAraNA AgaLathI pasAra thayA hatA kharo.' * / basa; ApaNe sAcI dizAmAM chIe. ThIka, have grAnDa mArzale tArI pAsenuM pAkITa lIdhuM ane tane paeNrisa pahoMcADavAnA kAgaLa Apyo, tyAre te kAgaLa laIne te kayAM mUkayo ?' DAyarI-bukamAM mUkayo ane pachI huM " pharyA. paNa moTo sarakArI kharIA samAI zake rahI zake evAM khissAM khalAsInAM kapaDAMne hAya che 6 'te kAgaLa meM mArI nAgona jahAja upara pAchA evI DAyarI-buka kharAM ?'
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM DAnTa peAtAnI vAta kahe che 49 'kharI vAta; mArI DAyarI-buka tA huM vahANa upara mUkIne ja nIce UtaryA hatA! 'arthAt pelA kAgaLa hAthamAM laIne ja tuM vahANa upara pAchA phaleA; ane DaeNnglarsa temaja sau koIe tArA hAthamAM te joyelA!' hA jI!' 6 " have huM tArI dharapakaDa vakhatanI badhI vigato pUrepUrI yAda karavA prayatna kara. tArI sAmenA Aropa kayA zabdomAM mUkavAmAM AvyA hatA ?' 'tenA ekeeka zabda mane yAda che, ema kahI, DAnTe AkhA kAgaLa tarata bAlI gayA. javAbamAM bAvAjIe mAtra ATaluM ja kahyuM ke, tArA jevA bhalA mANasa ja A kAvataruM konuM che te kalpI na zake! e AkhuM kAvataruM DaeNnglarsanuM che. ' " heM! tame kharekhara ema mAne che?' DaeNnglarsanA hastAkSara tane yAda hoya, to e kAgaLanA hastAkSara sAthe manamAM sarakhAvI jo.' kAgaLanA hastAkSara tadna judI jAtanA UbhA UbhA jevA hatA. > eba pheriyAe thoDoka vicAra karI laI peAtAnAM kalama-khaDiyA hAthamAM lIdhAM ane DAbe hAthe pelA kAgaLanuM prathama vAkaya lakhavA mAMDayuM. DAnTe e jotAM tarata ja bolI UThayo, ' barAbara evA ja akSaranA te kAgaLa hatA ! ' eba pheriyAe hasIne kahyuM, 'DaeNngyu DAbA hAthe e kAgaLa lakhyA hatA. jamaNA hAthe lakhelA akSaro mANase mANase judA hoya che; paNa DAbA hAthanuM lakhANa badhA mANasonuM lagabhaga sarakhuM hoya che. ThIka, have bIjA prazna upara AvIe. tAruM marsiDIsa sAthenuM lagna A0 - 4
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50. AzA ane dhIraja aTakAvavAmAM jeno svArtha hoI zake, evo koI mANasa nuM kalpI zake che?" "hA, marsiDIsane jAtabhAI pharnAnDa nAme eka juvAniyo tene gAMDAnI peThe cAhato hato.' teNe A kAgaLa lakhyo hoya ema huM mAnI zake che?' e te keTalA jAtino mANasa che; kalamane badale kaTArathI kAma levAnuM ja vadhu pasaMda kare. uparAMta mArI uparanA AropamAM lakhelI vigatemAMthI kazAnI jANa pharnAnDane koI rIte hovAno saMbhava nathI.' te pachI A kAvataruM DelarsanuM che, emAM mane zaMkA nathI. paNa jarA thobha; DenDalarsa ane pharnAnDa vacce kazI oLakhANa hatI ?' nA, jarA paNa nahi, paraMtu, khare ja jue, juo, mArA lagnanA AgalA divase sAMje meM temane lA-rijharva hoTelanA bahAranA bAMkaDA upara bhegA beThelA joyA hatA. te baMne gaMbhIratAthI vAta karatA hatA ane pharnAnDa bahu uzkerAyelo tathA phIko paDI gayelo dekhAte hate." "te be ekalA ja hatA?" nA. keDo nAmano amAro pADozI paNa temanI sAthe hato; paNa te dArU pIne cheka ja TaeN thaI gayelo hato. teNe ja e bene bhegA karAvI ApyA hoya, evuM banavAne ghaNo saMbhava che, kAraNa ke, e baMnene paricita hato. ane juo, juo, mane barAbara yAda Ave che; te badhA beThA hatA tyAM sAme Tebala upara kalama, zAhI ane kAgaLa paNa pahelAM hatAM. badamAza, kuttAo! have mane badhuM barAbara samajAya che. potAnI jAtane sahIsalAmata rAkhavA Deglase DAbA hAthe kAgaLa lakhelo ane marsiDIsane kAraNe mArA upara dAjhe baLatA pharnAnDane samajAvI, tenI mAraphate e kAgaLa koTavALane pahoMcADe." "barAbara, huM paNa ema ja mAnuM chuM. tArA e mitronI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM DAnTe peAtAnI vAta kahe che 51 badamAzI uparAMta have vadhu kAMI zeAdhI ApavAmAM huM tane madada karI zakuM tema chuM? " 'hA, hA; tamArI najara gUDhamAM gUDha rahasyane paNa pratyakSa joI zake che. mane eTaluM jarUra kahA ke, mArI bIjI vAra tapAsa kema na thaI? tathA mArA upara kAma calAvyA vinA tathA koI paNa sajA pharamAvyA vinA ahIM zA mATe koNe dhakelI dIdhA ? e vastue ja mane sauthI vadhu nukasAna karyuM che.' 'e jarA judI ane gaMbhIra bAbata che. tAre mane dareka muddA upara jhINAmAM jhINI mAhitI ApIne madada karavI paDaze. prathama to mane e kahe ke, tArI prAthamika tapAsa koNe karI hatI, ane tenI uMmara keTalI hatI !' nAyaba-koTavALe mArI tapAsa karI hatI ane temanI uMmara 26-27 varSanI haze. ' , 'arthAt mahattvAkAMkSI hAvA mATe pUratI uMmarane; paNa hradaya cheka ja kaThaNa thaI javA mATe nAnI uMmaranA. ThIka, tenA tArA pratyenA vartAva kevA hatA ?' " ' kaThora nahi paNa mAyALu. me tene badhI vAta pahelethI chevaTa sudhI sAcesAca kahI saMbhaLAvI hatI. 9 'tArI tapAsa daramyAna koI jagAe tenA vartAvamAM ciMtA phera paDI gayA hAya ema baneluM ?' ' hA, hA; mArI pAsethI pakaDelA grAnDa mArzalavALA kAgaLa teNe vAMcyA tyAre te ekadama gAbharo banI gayo hoya ema mane lAgyuM hatuM. joke mane teNe evA khulAsA karyo hatA ke, e kAgaLane kAraNe mAre mAthe je bhayaMkara jokhama toLAI rahyuM che, tenA khyAlathI tene te gabharAmaNa thaI che.'
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja tArA uparanA jokhamathI?' "hAsto vaLI; tene kharekhara mArA durbhAgyanI bahu dayA AvI hatI. ane teNe pote e kAgaLa mArA dekhatAM ja potAne hAthe bALI nAkhyo hato.' 'tArI sAmenA AkSepa puravAra kare evI ekamAtra sAbitI koTavALa thaIne te pote ja bALI nAkhe? te to e mANasa ja sauthI moTo badamAza hovo joIe! ThIka, paNa e kAgaLa upara saranAmuM zuM hatuM? "zrI. neiTiyara, naM. 13, 3 kaoNka-herona, paeNrisa.' "ThIka, tArA e nAmIcA nAyaba-koTavALane e kAgaLa bALI nAkhavAmAM koI aMgata levAdevA hoya evuM tuM kalpI zake che?' kaMIka haze ja, evuM atyAre mane samajAya che, kAraNa ke, teNe vAraMvAra mArI pAse vacana levarAvyuM hatuM ke, huM e kAgaLanI vAta koIne kadI nahi karuM; ane evuM vacana levuM e mArA hitamAM che, evI paNa teNe mane vAraMvAra khAtarI ApI hatI. vadhArAmAM to teNe e kAgaLa upara lakheluM nAma koInI AgaLa na bolavAnA mArI pAse bhAre sogaMda levarAvyA hatA. eTaluM huM karuM ke tarata ja mane choDI mUkavAnuM paNa teNe kahyuM hatuM." naraTiyara !" bAvAjI ekadama e nAma vAraMvAra bolavA lAgyA. "iraTiyara ! are hA, krAMti daramyAna prajApakSamAM e nAmane mANasa hato kharo. tAro nAyaba-koTavALa zA nAmathI oLakhAto?' da" vilephaoNrTa!" bAvAjI e sAMbhaLI ekadama jorathI hasI paDayA. "alyA, e nAiTiyara tArA nAyaba-koTavALane bApa thAya! e nAyaba-koTavALanuM AkhuM nAma nairaTiyara da' vilephaoNrTa; paraMtu bApa
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 jemAM DAre pitAnI vAta kahe che baLavAkhora pakSane, eTale tenI sAthene nAmane paNa saMbaMdha dUra karavA teNe potAnuM nAma "da" vipharTa' eTaluM ja rAkhyuM hovuM joIe." DAnTenA upara AkAzamAMthI vIjaLI tUTI paDI hoya, tema te e zabdo sAMbhaLatAMveMta Ubho thaI gayo. tene ekadama badhuM spaSTa samajAI gayuM. vilephaoNrTanI badhI badamAzInA AMkaDA tenA manamAM have joDAI gayA. potAnA pitAne bacAvI levA ja vilephorDe DAnTena tenA vRddha pitAthI A kAramo viyoga karAvelo! gussAthI DAnTenuM mAthuM bhamI javA lAgyuM. te sIdhe pelA khedelA rastAmAM thaI potAnI khelImAM doDayo. jatAM jatAM te eTaluM ja bolyo, "mAre ekAMtanI jarUra che; mArAthI A sahana nathI thatuM !' rAte jelara khAvAnuM ApavA Avyo tyAre paNa DAnTa zUnyamAM phATelI AMkhe tAkI rahyo hoya ema hAlyA cAlyA vinA pitAnI pathArImAM beThelo hate. e kalAko ke je ene miniTa jeTalA ja lAgyA hatA, te daramyAna teNe eka bhayaMkara nizcaya karI lIdho hato, ane te pAra pADavA AkarAmAM AkarA sogaMda lIdhA hatA.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 mANasa dhAre zuM, Izvara kare zuM ! jelara AvI gayA bAda pheriyA bAvA DAnTanI kholIe AvyA. tenI vicitra sthiti joIne bAvAe kahyuM, meM tane tArA duzmanane zodhI ApavAmAM madada karI e khoTuM karyuM, ema have mane lAge che. tAruM AkhuM mana bhayaMkara veranA vicArothI ja bharAI gayuM che.' DAnTee AjIjI karIne kahyuM, "pitAjI, mane mArA A bhayaMkara vicAronI bhUtAvaLamAMthI choDAve. nahi to huM gAMDo thaI jaIza, ema mane lAge che." "beTA, jagatamAM kinane levA mATenA duzmano ja nathI; prema karavA mATenA bAMdhavo paNa che, eTaluM yAda rAkhaje.' "pitAjI, jJAnabaLavALo tamArA jevo puruSa game te paristhitimAM je AzA ane dhIraja dAkhavI zake che, te mArA jevA mATe zakya kyAMthI hoya? mATe mane tame e jJAnabaLa ja Apo; ane kazuMka ne kazuMka mane bhaNAvavAnuM zarU karo." bAvAjIe kahyuM, "tAro vicAra sAre che. jJAna e evo dIvo che ke je game tevI aMdhArI koTaDImAM bujhAtuM nathI ke paththaranI dIvAlothI keda purAte nathI. jene mAnavajJAna kahevAmAM Ave che, te badhuM te, tArI marajI hoya to huM tane eka varSamAM jarUra zIkhavI zakIza; paNa philasUphI judI vastu che. te zIkhavI zikhAtI nathI. badhuM jJAnavijJAna hovA chatAM mANasamAM te na paNa pragaTe; ane kazuM jJAna na 54
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa dhAre zuM, Izvara kare zuM! 55 hoya to paNa te pragaTI hoya ema bane. philasUphI ja jIvAtmAne paramAtmA pratye laI janAra sAcuM jJAna che!" bIjA ja divasathI DAnTanuM bhaNatara zarU thaI gayuM. tenI samajazakti sArI hatI tathA yAdazakti asAdhAraNa hatI; tethI jJAnavijJAnanA siddhAMta upara prabhutva meLavatAM tene vAra na lAgI. tene iTAliyana bhASA to vahANavaTAnA saMparkane kAraNe AvaDatI hatI; tathA bIjI te taraphanI bolIothI paNa te paricita hato. cha mahinAmAM to te speniza, iMgliza ane jarmana bhASAe paNa zIkhI gayo. eka varSa vItI gayuM. DAre pitAnI A jJAnaprApti tathA pheriyA bAvAnI sobatathI pitAnuM badhuM du:kha dhIme dhIme bhUlavA lAgyo. paraMtu pheriyA bAvAnuM tema na hatuM. te vacce vacce bahu vicAramAM paDI jatA tathA nIcuM joI keTalAya vakhata sudhI AMTA mAryA karatA. eka divasa te UMDA vicAramAMthI acAnaka jAgI UThayA hoya tema bolyA, "are, galIvALI osarImAM paheregIra na hoya te kevuM sAruM! "tame hukama kare che te paheregIra eka miniTathI vadhu tyAM mojUda nahIM rahe!' DAnTee usukapaNe javAba Apyo. , "meM tane keTalIya vAra kahyuM che ke, mAre lehI reDavuM nathI. galIvALI osarImAM bahero ane AMdhaLo paheregIra hoya to basa!" huM tene AMdhaLo tathA bahera karI ApuM to?' nA, e vAta nuM pharI e lAvIza nahi.' DAnTamAM pharI e carcA upADavAnI hiMmata na rahI. vadhu traNa mAsa vItI gayA. eka divasa acAnaka pheriyA bAvAe pUchyuM, "tArAmAM haju pUratuM jora bAkI rahyuM che kharuM?'
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja - DAe javAbamAM bAvAjInI koza laIne tene vALI daI goLa kuMDALuM banAvI dIdhuM ane pachI tene sIdhI paNa karI ApI. - "ane tuM paheregIrane kazI paNa IjA jANIjoIne na karavAnuM mane vacana Ape che?" "hA; mAtra mAro jIva bacAvavA ja hAtha upADavo paDe te sivAya tenA vALane paNa huM vAMko nahi thavA dauM.' "to pachI cAla, ApaNe navI yojanA hAtha upara dharIe.' ema kahI bAvAjIe baMnenA eraDAne joDatI galIne nakazo doryo. te galInI nIcethI bhoMyaruM khodatAM khodatAM, uparanI je osarI sAthe pagathiyAM vaDe te galI joDAtI hatI ane jyAM paheregIra satata AMTA mAryA karato hato, tyAM sudhI jaI pahocavuM; pachI cokIdArano paga avAranavAra paDato hoya e jagAmAM eka paththara yogya vakhate nIcethI aMdara sarakAvI devAya tevI goThavaNa karI rAkhavI; pachI e paththara sAthe ja paheregIrane aMdara kheMcI laI, tenA hAthapaga bAMdhI daI, tenA moMmAM DUco mArI devo. pachI osarInI ekAda bArImAMthI nIkaLI, doraDAnI nisaraNI vaDe bahAranI dIvAla uparathI nIce UtarI paDavuM. DAnI AMkhe AnaMdathI camakavA lAgI. te ja divasathI baMnee pitAnuM kAma bhAre utsAhathI ane parizramathI zarU karyuM. navA khedakAmanAM DhephAMnI khUba mahenate jhINI bhUkI karI, baMnenI lIonAM jALiyAMmAMthI pavana UpaDe tyAre thoDI thoDI bahAra urADI devAmAM AvatI. paMdara mahine suraMga taiyAra thaI. upara pharatA paheregIranAM pagalAMnA dhabakArA nIce barAbara saMbhaLAtA hatA. have nAsI chUTavA mATe gADha aMdhArI rAtanI ja rAha jovAtI hatI. daramyAna e patharo ema ne ema nIce sarakI na Ave athavA paheregIrane e jagAe
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa dhAre zuM, Izvara kare zuM! 57 pola avAja na Ave, te mATe sAvacetI levAnI jarUra hatI. tethI DAre eka vakhata paththaranI nIce kaMIka TekA jevuM goThavato hato, ane pheriyA bAvA DAnTanI oraDImAM pitAnI doraDInI nisaraNIne AgaLane cheDe AMkaDA jevuM kaMIka lagADAya tevuM sAdhana kAThane taiyAra karavAnI vetaraNamAM hatA, - tevAmAM acAnaka temaNe vedanAnI bhayaMkara cIsa pADIne DAnTene jaladI jaladI potAnI pAse bolAvyo. DAne tarata hAMphaLAphAMphaLo doDI Avyo. bAvAjI raDA vacce kokaDuM vaLIne amaLAtA hatA. temanA hAthanI mUThIe jorathI bhiDAyelI hatI ane temanA phIkA moM upara parasevAnAM moTAM TIpAM bAjhI gayAM hatAM. bhalA bhagavAna! zuM thayuM, zuM thayuM?' DAnTe bUma pADI UThayo. huM kahuM chuM te jaladI sAMbhaLI le. mArA upara mArI eka jUnI bImArIno humalo Avyo che. huM jelamAM purAyo tene Agale varSe mane pahelo humalo Avyo hato. e roga bhayaMkara tathA jIvaleNa che. e rogane eka ja upAya che : tuM jaladI jaladI mArI khelImAM doDI jA. tyAM mArI pathArInA khATalAne pAyo kheMcI kADhaje. e pAyo kotarIne pile karela che. temAM eka zozI haze, te tuM kladI laI Ava. nA, nA. paNa huM tArI oraDImAM houM e ThIka nathI. tuM mane game tema karIne mArI oraDImAM ghasaDI jA. A humalo keTalo vakhata pahoMcaze tenuM ThekANuM nathI.' DAnTe A acAnaka AvelI aDacaNathI DaghAI gayo. paraMtu gabharAIne mUDha banI gayA vinA bAvAjIne temanI bolImAM kheMcI gayo. tyAM pahoMcatAM ja bAvAjIe vadhu samajaNa pADavA mAMDI : "A rogane humalo Toce pahoMcaze, tyAre huM marelAnI jema nizreSTa thaI jaIza. paNa te pahelAM mane khUba tANa Avaze, e phINa vaLaze, tathA mArAthI moTI moTI cIso paDAI jaze. te vakhate tAre sAvacetI rAkhavI paDaze. e cIse koI paNa rIte bahAra saMbhaLAvI na joIe. nahIM to mArI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 AzA ane dhIraja AkharI ghaDI AvelI gaNI teo mane ispitAlamAM ke uparanA oraDAmAM khaseDI jaze. huM gUMgaLAI na maruM eTaluM huM mAruM moM dabAvI rAkhaje. pachI jyAre huM maDadA jevo jaDa thaI jAuM, tyAra pachI ja mArA bhiDAyelA jaDabAne kazAka vaDe ughADI, daza TIpAM gaNIne zIzImAMthI gaLAmAM reDI deje. kadAca huM A humalAmAMthI pAcho beTho thaIza." kadAca !' DAnTane e zabda tenA gaLAmAM ja gUMgaLAI gayo. be kalAkanI dhAstIbharI tathA trAsadAyaka mathAmaNathI DAnTa paNa lotha thaI gayo. tyAra bAda acAnaka bAvAjI lagabhaga maDaduM thaIne cattApATa paDI gayA. DAnTee tarata temanuM moM phADI davAnAM TIpAM gaNIne reDI dIdhAM. kalAka bAda bAvAjInA moM upara kaMIka jIvatA hovAnAM lakSaNa dekhAvA lAgyAM. paNa jelara AvavAno vakhata thayo hovAthI bAvAjIe izArAthI DAnTene tenI bolImAM cAlyA javAnuM kahyuM. jelara pitAnI oraDImAM paNa AvI gayo eTale tarata DAnTa pAcho bAvAjInI pathArIne paDakhe AvI Ubho rahyo. bAvAjI pUrepUrA bhAnamAM AvI gayA hatA, paNa bahu ja asvastha tathA azakta hAlatamAM paDelA hatA. tane pAcho jovAnI AzA mane na hatI. bAvAjIe khUba dhImethI kahyuM. kema? marI ja javAze evI kalpanA tamane hatI zuM?" "nA evI kalpanA to na hatI, paraMtu nAsI chUTavAnI ApaNI badhI taiyArI thaI gaI hovAthI meM mAnyuM ke tuM tene lAbha laI bhAgI gayo hoIza.' DATenA mAthA upara jANe vIjaLI tUTI paDI. te DUsakAM bharate
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa dhAre zuM, Izvara kare zuM ! 59 bharate bolyo, "pitAjI, mAre mATe tame AvuM ja dhAryuM? tamane lIdhA vinA huM ekalo nAsI jAuM evo Apa-matalabI chuM!" bAvAjIe dhIrethI kahyuM, "beTA, mArI e mAnyatA khoTI paDI tethI mane AnaMda ja thayA che. paraMtu mane sAthe laIne A kedakhAnAmAMthI chUTavAnI tArI AzA paNa have vyartha che. pahelI vAra jyAre mane A rogano humalo Avyo, tyAre ardhA kalAkamAM ja huM pAcho mArI meLe Ubhe thayo hato ane mane tIvra bhUkhanI lAgaNI thaI AvI hatI. paraMtu A vakhate te mAro jamaNo hAtha tema ja paga baMne nakAmA thaI gayA lAge che. mArA magajamAMnI thoDIka zirAo paNa phUTI gaI che. have pachIne humale to kadAca huM maraNa ja pAmIza athavA mane haMmezane mATe pakSAghAta thaI jaze.' "evuM na bolazo pitAjI! trIjA humalA pahelAM te ApaNe bahAra nIkaLI gayA hoIzuM ane maLI zake tevI uttama auSadhiothI tamArI sAravAra thavA lAgI haze." "beTA, tane huM chetarIne aMdhArAmAM rAkhavA mAgatA nathI. A humalA pachI huM kadI kedakhAnAmAMthI chUTavAnI AzA rAkhI zakuM tema nathI. kAraNa ke, page je doDI zake, te ja jelamAMthI bhAgI zake, ane baMne hAtha vAparI zake, te ja lAMbo dariyo tarI zake. A roga amArA kuTuMbane vaMzaparaMparAne roga che. ane je vaidhe mane A nusakhe taiyAra karI Apyo hato, teNe mAre mATe Avo ja aMta bhAkhyo che. eTale huM ja tane rAjIkhuzIthI kahuM chuM ke, mArI ciMtA mUkI tuM e bhAgI jA. tuM juvAna che, ane tAre A kedakhAnAmAM sabaDayA karavAnI jarUra nathI.' "te pitAjI, have tame paNa mArI pratijJA sAMbhaLo. tamArA caraNa upara hAtha mUkIne huM kahuM chuM ke, jyAM sudhI tame jIvatA hazo, tyAM sudhI
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja huM ahIM tamAre paDakhe ja rahevAnuM chuM. mAtra mRtyu ja ApaNane bene chUTA pADI zakaze." beTA, tArA AvA bhalA hRdaya upara IzvaranA AzIrvAda Utaro ! paNa jo tAro evo ja niradhAra hoya, te paheregIranA pharavAnI jagA nIcenI polI jagA tuM pAchI pUrI de. kAraNa ke, tuM mane pAchaLa mUkIne ekalo javAno na ja hoya, to tene upayoga karavAnI taratamAM jarUra nahIM paDe. pachI kAle jelara AvI jAya tyAra bAda tuM mArI pAse jaladI Avaje. mAre tane eka agatyanI vAta kahevAnI che.' 15 gupta dhanabhaMDAra bIje divase DAnTe jyAre bAvAjInI kholIe pAcho Avyo, tyAre te potAnI pathArImAM beThelA hatA ane temanA DAbA hAthamAM (kAraNa ke jamaNo hAtha hAlatAcAlatuM baMdha thaI gayo hata) eka bhUMgaLI jevo geLa kAgaLa hato. DAnTane e kAgaLa batAvI bAvAjIe kahyuM, "A jo." paraMtu vAraMvAra jovA chatAM DAnTane kazI samaja na paDI. kAgaLa eka bAjuethI aardha baLI gayela hato ane te ja pramANe aMdaranA lakhANanI lITIo paNa. bAvAjIe kahyuM, "jo bhAI, A kAgaLamAM gupta dhanabhaMDArane patto che. AjathI mAMDIne huM tane mArA e bhaMDAranA aardha bhAgane hakadAra banAvuM chuM.'
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ gupta dhanabhaDAra 31 DAnTe coMkI UThayo. teNe eba pheriyAnA A dhanabhaMDAra bAbatanA gAMDapaNanI vAta sAMbhaLI hatI. atyAra sudhI enI kazI vAta bAvAjIe upADI na hovAthI DAnTane khAtarI thatI jatI hatI ke bAvAjInuM e gAMDapaNa kadAca dUra thayuM che paNa roganA humalA pachI lakavAnI asara sAthe e gAMDapaNane paNa pAchuM AveluM joI, DAnTe jarA gabharAyA jevA thaI gayA. bAvAjIe hasatAM hasatAM kahyuM, ' beTA, huM kadI gAMDe hatA nahi ane chuM paNa nahi. A kAgaLamAM meM baLelA kAgaLanI lITIonA adhUro bhAga rAtadivasa vicAra karI karIne pUro karyo che. tene pelA baLelA kAgaLanI lITIonI sIdhamAM mUkIne vAMca.' DAnTee baMne TukaDA sIdhamAM mUkIne vAMcavA mAMDayuM : " Aje 1498nA eprilanI 25mI tArIkhe pApa sAheba alekajhAnDara chaThThAe mane jamavA bAlAvyA che. mArA padanI kiMmata peTe mArI pAsethI paDAvelI meTI rakamathI saMtuSTa thavAne badale temane mArI bAkInI milakatanA vArasadAra thavuM che. tethI temaNe mane kArDinala keprerA ane benTIvAgliyAnI jema jhera ApIne mArI nAkhavAnI yeAjanA ghaDIne nimaMtraNa ApyuM che. tethI huM mArA bhatrIjA gIDo spADAne mAro kula vArasadAra TharAvuM chuM. meM mAro tamAma khajAne - sAnAnI pATA, rokaDa, jarajhaverAta - jenI kiMmata 20 lAkha romana krAuna sikkA jeTalI thAya, te menTe krisTo nAmanA nAnA TApunI guphAmAM saMtADayo che. nAnI khADIthI pUrvamAM vIsamA khaDakane UMcA karatAM ja e khajAno maLaze. A guphAmAM be bAkAM karavAmAM AvyAM che. bIjI guphAnA dUranA khUNAmAM e khajAnA che. 25 mI, eprila 1498 paNa eTalAmAM jelaranAM pagalAMne bAvAjIne sAMpI DAnTe pAchA peAtAnI sIjhara spADA " avAja saMbhaLAtAM kAgaLA khAlImAM cAlyA gayA. tyAM
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara AzA ane dhIraja AvyA pachI DAnTane bAvAjIne pharIthI khajAnAnI vAtanuM gAMDapaNa UpaDeluM jotAM ghaNuM duHkha thavA lAgyuM. bAvAjI e vAta bhUlI jAya te sAruM, ema mAnIne Akho divasa te temanI khetImAM gayo ja nahi. chatAM sAMja paDatAM ja bAvAjI pote mAhaparANe ghasaDAtA ghasaDAtA DAnTanI khelIe AvyA. DAnTee gaLagaLA thaI temane bAkorAmAMthI upara kheMcI lIdhA. bAvAjIe DAnTene tenA avizvAsa badala mITho Thapako Apyo ane prathama potAnI vAta zAMtithI sAMbhaLI levA kahyuM: - "kArDinala spADAne sekreTarI hata; ane je kAMI sukhazAMti me mArA jIvanamAM anubhavyAM che, te badhAM temane ja AbhArI che. kArDinala pADA bahu zrImaMta na hatA, joke temanA jUnA kuTuMbanI zrImaMtAI te AkhA iTAlImAM kahANIrUpa hatI. "spADA jeTalo zrImaMta" ema kahe, eTale kalpanAtIta dhanavALo e ja artha thato. huM temanA bhatrIjAne bhaNAvate ane temanA mahelamAM ja rahe. te badhA bhatrIjAo gujarI gayA pachI paNa huM kArDinala spADAnA upakAro yAda karI, temane sebata ApavA temanI pAse ja rahevA lA "kArDinala spADA badhI rIte zANA tathA vicAravAna puruSa hatA; paraMtu avAranavAra potAnA moTA graMthAlayamAM jUnI hastalikhita pothIemAM te kAMI ne kAMI zodhyA karatA. eka vakhata meM temane te aMge nama ThapakAnI bhASAmAM kaMIka kahyuM, tyAre temaNe mane romanA ItihAsanuM eka pustaka kADhIne temAMthI popa elekajhAnDara chaThThAnA jIvanacaritravALo bhAga vAMcavA Apyo. eka prakaraNamAM te pape tathA sIjhara bojiyAe maLIne paisA meLavavA je kAvataruM karyuM hatuM, tenI vAta A pramANe ApelI hatI :- "temaNe kArDinalonI be gAdIo UbhI karI ane moTAmAM moTI kiMmata ApanArane te vecavA kADhI, romanA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ gusa dhanabhaMDAra be atizaya tavaMgara mANase te pada kharIdavA taiyAra thayA : eka to jana rospIglaosI, je dharmapIThonI cAra UMcAmAM UMcI gAdIone dhaNI hato; ane bIjo sIjhara pADA, je romanA UMcA khAnadAnane tathA sauthI vadhu tavaMgara umarAva hato. ""te be jaNAe khUba paisA ApIne kArDinalanI gAdIo kharIdI. teo kArDinala banatA pahelAM je ATha gAdIo dhAraNa karatA hatA, te gAdIe bIjA ATha jaNane vecIne pape pAchA vadhu paisA upajAvyA. "paraMtu haju pipanA kAvatarAnI zarUAta ja thaI hatI! teNe prathama to e baMne kArDinalone khUba mAnapAna ApIne, potAnI bahAranI badhI milakato vecI kADhI romamAM ja AvIne sthira thavA lalacAvyA. tyAra bAda pipe te baMnene eka divasa jamavA nimaMtraNa ApyuM. "rospIglIsI to potAne maLelA nimaMtraNathI khuzakhuza thaI gayo; paNa spADA vadhu DahApaNavALa hatA. te samajI gayo ke e nimaMtraNamAMthI pAchA AvatA ghera AvavAnuM nathI. teNe tarata potAnI milakatanuM vIla potAnA bhatrIjAne nAme banAvI dIdhuM ane pote pipanA nivAsasthAne pahoMce te pahelAM rastAmAM potAne bhegA thavA mATe tAkIdane saMdezo bhatrIjAne mokalyo. "paraMtu bhatrIjo nokarane bhego thaI zakyo nahIM. pepane tyAM pahoMcIne pADAe joyuM to potAno bhatrIjo popanA Tebale ja beTho hato. spADA samajI gayo ke pope badhI peravI pahelethI ja karI lIdhelI che. ""spADA pitAnA bhatrIjAne mAtra eTaluM ja pUchI zakyo ke, tane mAro saMdezo maLyo hato ke nahi? bhatrIjAe nA pADI. paNa sAthe sAthe te potAnA kAkAnA praznanuM rahasya samajI gayo. paraMtu te vakhate bAjI hAthathI cAlI gaI hatI, kAraNa ke, teNe pipe Apelo kImatI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ u4 AzA ane dhIraja dArUno pyAlo kayArano pI lIdho hato. bIjo pyAlo spADA mATe paNa Avyo; ane e satkAra badala AbhAra mAnI tene te pI javo paDayo. " eka kalAka pachI baMne marI gayA : spADA pitAnA mahelanA daravAjAnI AgaLa, ane bhatrIjo potAnA gharanA bAraNA AgaLa. tenI jIbha coMTI gaI hatI ane potAnI patnIne kazuMka samajAvavA te ghaNA izArA karato hato. "pope pADAnI nAvArasI milakata kAyadA pramANe pitAne kabaje karI; paraMtu spADAnA vIlano koI kAgaLa popane hAtha Avyo nahi. eka nAnI cabarakI upara mAtra ATalA zabdo lakhelA maLI AvyA - "mArA vahAlA bhatrIjAne mArI badhI thelIo, copaDIo ane khAsa to sonerI khUNAovALI mArI noMdhapothI vArasAmAM ApuM chuM. e noMdhapothIne te tenA vahAlA kAkAnI yAdagIrImAM haMmeza sAcavI rAkhaze evI mArI vinaMtI che." "pape ane sIjhara bojiyAe ghaNI khaLAkhoLa karI, paNa spADAnI aDhaLaka kahevAtI dolatane hisAbe temanA hAthamAM khAsa kAMI na AvyuM. bhatrIjo maratA pahelAM potAnI patnIne mAtra eTaluM samajAvI zakayo hato ke, "mArA kAkAnA kAgaLo barAbara tapAsa; temAM temanuM vIla jarUra che." "pope ane bojiyAe paNa khUba tapAsa karI, paNa e vIla hAtha na ja AvyuM. be mahelo ane vADI eTalI sthAvara milakata hatI. tenI kazI khAsa kiMmata te divasomAM gaNAtI nahi, eTale teTaluM spADAnA kuTuMbIo mATe ja rahevA devAmAM AvyuM...." pheriyA bAvAe vAta AgaLa calAvI : "itihAsanA prakaraNano A bhAga vaMcAvI kArDinala spADA mane ema sUcavavA mAgatA hatA ke, e vIlanI tapAsa karatA rahevAno hukama peDhIo pUrvethI temane maLelo che, ane te mujaba peDhI-darapeDhI e tapAsa cAlyA ja kare che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ gupta dhanabhaMDAra meM pote e sonerI khUNAovALI jUnI noMdhapothI joI hatI. gharamAM tene sAcavIne rAkhavAmAM AvatI hatI ane tenuM lagabhaga pUjana ja karavAmAM AvatuM hatuM. huM kuTuMbane vizvAsu bhakta jevo hovAthI e aitihAsika neMdhapothI mane paNa vAMcavA devAmAM AvI hatI. mane lagabhaga khAtarI thaI hatI ke jo vIla kharekhara haze, te e noMdhapothImAM ja hovuM joIe, kAraNa ke sIjhara pADAnI chellI cabarakImAM e noMdhapothIne ja sAcavI rAkhavAne Adeza hate. "paNa amArA saunA prayatna aphaLa gayA. chevaTe mArA AzrayadAtA kArDinala spADA nirvaza gujarI gayA. temaNe potAnA kuTuMbanA jUnA badhA kAgaLo, 5000 graMthonuM temanuM AkhuM graMthAlaya, tathA pelI suprasiddha noMdhapothI mane vArasAmAM ApyAM. uparAMta 7000 phrAMkanI kiMmatanuM rokaDa romana nANuM ApyuM. te nANAmAMthI mAre temanA AtmAnI zAMti mATe dara varSe prArthanA karAvavAnI hatI tathA temanA kuLane Akho saLaMga ItihAsa lakhavAne hate. I. sa. 1807mAM huM pakaDAyo tenI eka mahino agAu, ane kArDinala spADAnA maraNa bAda paMdara divase, tA. 25mI Disembarane roja huM badhA jUnA kAgaLe pharI vAMcI jato hato ane goThavato jato hato, kAraNa ke e mahela vecI nAkhavAmAM Avyo hato ane huM badhA kAgaLo ane rokaDa mArI sAthe laI, roma choDIne pharansamAM rahevA cAlyo javAne hato. te divase huM bhAre jamaNa jamelo ane satata parizramathI thAkI gayelo; eTale baporanA traNeka vAgyAnA arasAmAM e kAgaLonI vacce khurazI upara ja beTho beTho huM UMdhI gayo. ghaDiyALamAM cha vAgatAM jyAre huM jAgI UThayo, tyAre badhe aMdhAruM thaI gayuM hatuM. eTale dIvo saLagAvavA meM nokarane bUma pADI. paNa koI AvyuM nahi eTale A0- 5
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja pAse paDelI mINabattIne sagaDImAM saLagatA aMgArAnI madadathI saLagAvavA huM kAgaLane ekAda TukaDo zodhavA lAgyo. aMdhArAmAM koI jarUrI ke upayogI kAgaLa bhUlathI hAthamAM AvI jAya e Dara lAgatuM hovAthI, game te kAgaLa upADatAM huM AnAkAnI karato hato. evAmAM mane yAda AvyuM ke, pelI sonerI khUNAovALI noMdhapithImAM nizAnI tarIke mUkavA eka jUno koro kAgaLa pahelethI rAkhavAmAM Avelo hato. pAse ja paDelI e noMdhapothImAMthI thoDe bahAra nIkaLe te kAgaLa meM kheMcI kADhayo; ane tenI bhUMgaLI vALIne ene cheDo aMgArAo vacce meM dharyo. "paraMtu kAgaLa jema jema saLagate gayo, tema tema baLavAnI jagAe jANe jAduthI phUTI nIkaLatA hoya tema pILA raMganA akSaro dekhAvA lAgyA. tarata meM te kAgaLa jaladI jaladI bujhAvI nAkhyo ane mINabattIne sIdhI aMgArA upara dharIne saLagAvI lIdhI. pachI meM e kAgaLanI bhUMgaLI ukelavA mAMDI. mane tarata ja khAtarI thaI ke, e kAgaLa upara gupta zAhInuM lakhANa hatuM; kAgaLane aMgArA upara dharavAmAM Ave te ja e lakhANa najare paDe. e kAgaLamAM sIjhara spADAnuM atyAra sudhI koIne hAtha na AveluM vIla lakheluM hatuM ! kAgaLane eka tRtIyAMza bhAga to baLI gayo hato, paNa e kAgaLanI lITIonuM mApa tathA bAkI rahelA zabdo uparathI meM baLI gayelo bhAga kalpI kADhayo che, ane mArI khAtarI che ke, emAM eka zabda paNa khATo nathI! "eTale beTA, have jo ApaNe A kedakhAnAmAMthI jIvatA chUTIe, to e bhaMDAramAMthI ardho bhAga tAro che; ane jo huM ahIM ja maraNa pAmuM ane tuM ekalo ja bace, te Akhe bhaMDAra tArA ekalA che!" paNa bApujI, e bhaMDAra tamAro ja che ane tame ja enA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 trIjo humale ekamAtra hakadAra cho. mane tenA upara kazo haka nathI, kAraNa ke tamAro huM koI sagAsaMbaMdhI nathI.' beTA, tuM ja mAro putra che. pAdarI tarIke mAre lagna karavAnuM hoya nahIM; eTale saMsArI rIte mAre bIjo koI vArasadAra nathI. mArI vRddha tathA AkharI avasthAmAM tuM ja mane TekArUpa thaI paDyo che; tathA ajJAna ane baMdhananI gherI bhatA teDavAmAM madada karIne huM ja vastutAe tAro pitA banyo chuM." DAne e sAMbhaLI, hRdaya bharAI AvatAM, bAvAjIne kaMThe hAtha bheravI DUsake DUsake raDI paDyo. trIjo humalo bAvAjIe kadI menTe-krisTo TApu jo na hato, paraMtu DonTe potAnA vahANavaTA daramyAna tenI pAse thaIne ghaNI vAra Avyo gayo hato ane eka vAra tenuM vahANa tyAM lAMgaryuM paNa hatuM. te TApu korsikA ane elbA TApuonI vacce Avela hatuM, ane mAtra javALAmukhI parvata jevo zaMku AkArano eka UMco DuMgara ja temAM patharAyelo hato. DAnTane e khajAnAnI saccAI viSe have kadI zaMkA rahI nahi, paraMtu traNaso varasa daramiyAna koI ne kaI te TApu upara gayuM ja na hoya, ane te khajAne haju tyAM ja paDI rahyo hoya, e vize tene thoDI zaMkA hatI kharI. eba pheriyAe DAnTane Akho patra moDhe karAvyA bAda, pote
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja upajAvelo ardho bhAga bALI nAkhyo, jethI bAkIne mULa bhAga koInA hAthamAM jAya to paNa tene e khajAnAnI pUrI vAta na samajAya. bAvAjI have DAnTane e bhaMDAranI tathA game tevI hatAzabharI paristhitimAM paNa aNadhAryo AzAne prakAza kevI rIte chupAyo hoya che, ane e takano lAbha levA DAhyA mANase kevI rIte haMmezA tatpara rahevuM joIe, enI vAto vAraMvAra kahevA lAgyA. eka rAte DAtre acAnaka potAnI khelImAM UMghamAMthI jAgI UDyo. tene evo bhAsa thayo ke dUrathI kaI jANe tene bolAve che. acAnaka bAvAjIno khyAla AvatAM, te eka chAnI cIsa pADI tarata bhoMyarAmAM UtarI temanI belI tarapha doDyo. eba pheriyA khATalAne pakaDIne khUba karAMjhatA hatA tathA jorathI dhrUjatA hatA. pheriyA bAvAe mAtra eTaluM ja kahyuM, "beTA, zuM thayuM che te tuM kalpI zakaze. have mArI AkharaghaDI che. tuM gabharAto nahi. Izvara je kare che te sArA mATe ja jANavuM. mArA javAthI tene keTalI bhAre khoTa lAgaze te huM samajuM chuM; paNa kadAca emAM ja tArI muktinI paNa kiMIka zakyatA chupAI hoya.' DATe ekadama bAvAjIne AgaLa bolatA aTakAvI bolI UThyo. mAre e vAta sAMbhaLavI nathI. mane pelI zIzInI davA A vakhate kema vAparavI te viSe ja je kahevAnuM hoya te kahe." beTA, trIjo humalo A rogamAM chevaTane hoya che. chatAM tAre prayatna karavo ja hoya, to A vakhate dazane badale bAra TIpAM mane pAI deje. ane chatAM huM pharI bhAnamAM na AvuM, te AkhI zIzI ja gaLAmAM reDI deje.' DAnTee bAvAjIne jALavIne pathArImAM suvADavA, bAvAjI sUtA sUtA vacce vacce bolavA lAgyA, "beTA, bhagavAne tane mokalIne moDe moDe mArA jIvanane kevuM dhanya banAvyuM che, ane mArA aMtima divasomAM huM mane kevo zAMtidAyaka tathA duniyA pratyenuM verajhera bhUlavAmAM kevo madadagAra
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo humale banyo che, te huM ja jANuM chuM. mArI chevaTanI ghaDIe huM tane mArA aMtarathI AzIrvAda ApatA jAuM chuM ke tuM sukhI thaje; Izvara tAruM bhaluM karo!" DAnTee ghUMTaNiye paDI potAnuM mAthuM bAvAjInA hAtha AgaLa TekavI dIdhuM. bAvAjIe tenA upara hAtha pheravatAM pheravatAM kahyuM: "beTA, A AkharI ghaDIe mArI AMkha AgaLanAM paDaLa khUlI gayAM che. mane spADAno bhaMDAra pratyakSa dekhAya che. huM jyAre chUTe tyAre mArA A zabdo upara vizvAsa rAkhI jarUra monTekrisTo TApu upara jaje. tuM e bhaMDArano niHsaMkoca upayoga karaje. te ghaNuM du:kha veThayuM che; have tArA sukhanA divaso ja najIka Avo!" bAvAjInA e chellA zabdo hatA. DAnTee temanA memAM davAnAM bAra TIpAM reDI dIdhAM; paNa kaMI asara thayelI na jaNAtAM AkhI zIzI ja ThAlavI dIdhI. paNa bAvAjInA AkhA zarIre bhayaMkara tANo zarU thaI, ane tene aMte cIso. tyAra bAda te nizreSTa thayA. pachI bAvAjInA zarIramAM eka bhayaMkara AMcako Avyo, ane temanI AMkhe bIka lAge tevI phATI gaI. tyAra bAda pharI ekadama AkhuM zarIra jaDa- nizreSTa thaI gayuM. DAnTa zUnamUna thaI, bAvAjInI e phATelI AMkha sAmuM jotA besI rahyo. cheka savAre cha vAgyA ane prakAzanAM thoDAM kiraNa jALiyAmAMthI aMdara AvyAM tyAre ja pahelI vAra DAnTene khabara paDI ke, te kayArano eka maDadA pAse ja besI rahyo hate. jelaranA AvavAno vakhata thayo hovAthI DAre tarata badhuM ThIkaThAka karI, pitAnI khelI tarapha nATho. jelara DAnTane nAsto ApI, eba pheriyAne nAte ApavA cAlyo. tyAM zuM thAya che te jovA tarata DAnTa suraMgamAM thaIne eba pheriyAnI oraDI tarapha deDayo. bAvAjInI khelImAMthI jelara bUmo pADIne bahArathI mANasone bolAvato hato. bIjA mANaso AvyA pachI thoDI vAre khabara maLatAM gavarnara paNa Avyo. tenA hukamathI DAkaTarane maraNa-sarTiphikeTa ApavA mATe belAvavAmAM Avyo.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja DAkaTare jAhera karyuM ke, kedI pUrepUro marI gayo che. chatAM gavarnare kAyadA pramANe chevaTanI khAtarI karI jovA mATe lokhaMDane lAlacoLa tapAvelo tAvetho maMgAvyo. DAkaTare e tAvetho maDadAnA paganA taLiyAmAM jorathI dabAvI dIdhuM. cararara mAMsa baLyAno avAja tathA gaMdha DAnTa UbhA hatA tyAM paNa AvyA vinA na rahyAM. tyAra bAda eka kothaLo lAvI maDaduM temAM sIvI levAmAM AvyuM. pachI rAte agiyAra vAgye aMtimakriyA pUrI karavAno hukama be mANasone ApIne, gavarnare bAraNAne bahAra tALuM mArI dIdhuM; ane saune vIkharAI javA kahyuM. saunAM pagalAM saMbhaLAtAM baMdha thayAM eTale DAnTee dhIme rahIne patharo upADayo ane aMdara DokiyuM karyuM. 17 zeTo da IphanuM kabrastAna lAMbA kothaLAmAM sIvI lIdheluM maDaduM pathArI upara cattApATa paDyuM hatuM. DAre tyAM be hAtha joDI, mAthuM nIcuM karI Ubhe rahyo. ekadama te ekalavAyApaNAnA A navA bhAra heThaLa DAnTanuM hRdaya besI javA lAgyuM. eTale bAvAjI jyAM gayA hoya tyAM jaladI pahoMcI javA, teNe tarata ApaghAta karavAno vicAra karyo. paNa duHkhanuM e tIvra mojuM AvI gayA bAda pAchuM dhIme dhIme bIjuM virodhI mejuM paNa AvyuM. pote ema ApaghAta kare, te je duzamanee tenI A vale karI che, temane hisAba zI rIte cUkate karAze?
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTe da" IphanuM kabrastAna eTale game tema karIne kedamAMthI nAsI chUTavAno prayatna ja karavo, e nirNaya upara te Avyo. pachI ema karavA jatAM mota Ave, te tene vAMdho nahIM. AvA vicAronI gaDabhAMjamAM te cUpakIthI maDadA tarapha najara sthira karIne Ubho hato, tevAmAM koNa jANe eka vicitra vicAra tene acAnaka phuryo. teNe tarata ja kothaLAne bAvAjInI charI vaDe khelI nAkhyo; temAMthI maDaduM kADhI, tene khabhe UMcakI laI, suraMgamAM UtarI te pitAnI khelImAM Avyo. tyAM potAnA khATalA upara maDadAne mUkI, pote rAte je kApalo mAthe vIMTato te tenA mAthA upara bAMdhyo tathA pitAnI cAdara tenA upara DhAMkI dIdhI. jelara khAvAnuM ApavA Avate tyAre ghaNI vAra tene ema UMghato joI, cupacApa khAvAnuM mUkI cAlyo ja. pachI bAvAjInI khelImAM AvIne chapAvelI jagAethI teNe bAvAjInAM soya-doro zodhI kADhayAM ane pachI pote kothaLAmAM pesI aMdarathI tenuM moM pahelAMnI jema sIvI kADhayuM. pelI charI teNe potAnI sAthe aMdara ja rAkhI. kabara khodanArA aMdhArI rAte bahu UMDuM khode nahi, ane khaDaka upara UMDI mATI paNa hoya nahi; eTale teo potAne dATIne pAchA phare ke tarata kothaLo charIthI kApIne picI mATI dUra karI bahAra nIkaLI javuM ane dariyAmAM kUdI paDavuM, e tene irAdo hato. dhIme dhIme maDadAne upADI javAna nakkI thayelo vakhata pAse Avata gayo. DAnTanI naso jorathI dhabakavA lAgI. bAraNuM UghaDayuM. be jaNa aMdara AvyA ane trIjo eka jaNa mazAla laIne bAraNA pAse Ubho rahyo. baMne jaNAe kothaLAne sAmasAme cheDethI UMcakyo ane bahAra lAvI, galInAM pagathiyAM caDI, pAse taiyAra rAkhelI ThelaNagADImAM mUkyo.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 AzA ane dhIraja C temAMnA eka jaNa bAlyA vinA na rahyo ke, * DosA gharaDA ane pAtaLo dekhAtA hatA, chatAM vajanadAra to khAso che!' bahAra thADe dUra gayA pachI teoe maDadu ThelaNagADImAMthI utArIne jamIna upara mUkayuM. pachI eka bhAre vajananA lAkhaMDanA gALo dAraDAthI maDadAne page tANI bAMdhyA. DAnTane e badhAnA kazA artha samajAyo nahi. pachI kothaLo pharI ThelaNagADI upara caDAvIne teoe AgaLa cAlavA mAMDayuM. theADI vAramAM khaDaka sAthe aphaLAtAM meAjAMnA nIcethI AvatA gherA avAja DArTane saMbhaLAyA. dhArakhAdumAMthI eka jaNa bolyo, ' Aje dariyAmAM tophAna che, eTale bAvAjIne hIMcakA khAvAnI sArI majA Avaze. ' ' adhamaNiyA page bAMdhyA che, pachI hIMcakA zAnA khAvAnA che ? jaze sIdhA taLiye !' bIjAe javAba ApyA. DAnTane A vAtano artha paNa na samajAye. pelA be jaNAe pachI kothaLo be cheDethI UMcakayo ane kharekhara hIMcakAnI peThe hIMcALavA mAMDayo. tarata ja DAnsenuM hRdaya besI javA lAgyuM : te tene page vajana bAMdhI UcethI dariyAmAM ja sIdhA padharAvavAnA hatA ! zeTA da' IphanuM kabrastAna jamIna upara nahi, paNa samudrane taLiye hatuM ! thoDI vAramAM eka jaNa bAlyA, eka, be, traNa !' tarata kothaLA havAmAM adhdhara pheMkAyA. page bAMdhelA vajanathI kothaLA jaladI nIce UtaravA lAgyA, ane pachI eka bhAre dhabAkA sAthe DAnTanA zarIra upara barapha jevuM ThaMDuM pANI pharI vaLyuM. paNa te vakhate tenA meAMmAMthI eka tINI cIsa nIkaLI gayA vinA na rahI. DAnTane phera caDayA hatA tathA tene zvAsa lagabhaga rUdhAI gayo hato. chatAM teNe svasthatA gumAvI nahIM. teNe charI peAtAnA jamaNA hAthamAM pakaDI tarata kothaLA cIrI nAkhyA, ane peAtAnA zarIrane chUTuM
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTo da IphanuM kabrastAna 73 karyuM. paraMtu pelA lokhaMDanA goLAnuM vajana tene UMDe ne UMDe kheMcatuM gayuM. teNe nIcA vaLI paga uparanuM doraDuM jaladI kApavA mAMDyuM ane chevaTe jyAre teno zvAsa cheka raMdhAI javAno thayo, tyAre te chUTo thayo ane jorathI eka kudako lagAvI sapATI upara Avyo. thoDI vAra zvAsa levA thobhIne teNe tarata pAchI DUbakI mArI. kAraNa ke, khaDaka upara pelA ghorakhodu hajI kadAca tapAsa karatA UbhA hoya. bIjI vAra jyAre te bahAra nIkaLyo, tyAre pacAseka kadama dUra ja nIkaLyo. upara ghanaghora AkAza chavAI rahyuM hatuM ane thoDe dUra zeTe da Iphano kALa-aMdhAra khaDaka ghUghavate Ubho hato. DAnTee pharI lAMbI DUbakI mArI. najIka je be TApuo hatA, te vastIvALA hatA; tethI teNe TibunA TApu tarapha ja javAno vicAra karyo. te traNa mAIla dUra hato. DAnTene mAtra thAka ja satAvate na hato. zeTa daIpha taraphathI pIcho pakaDavAmAM Ave tene bhaya paNa eTalo ja tIvra hato. tenAthI chevaTanA samaye paDAI gayelI cIsa koNa jANe koNe koNe sAMbhaLI haze ! dareka mejA pAchaLa tene dhasI AvatI hoDInI ja kalpanA AvatI hatI; ane pavananA dareka susavATAmAM halesAMnA ke mANasanA avAja tene kane saMbhaLAyA ja karatA. eka kalAkamAM te te cheka ja thAkI gayo. AjubAju kALAM vAdaLa jANe vadhu kALAM banI tenI sAme UtaravA lAgyAM. acAnaka tenA page kazuM lAgyuM. teNe mAnI lIdhuM ke, pIcho pakaDanArAoe mArelI geLI tene vAgI che ane have thoDA ja vakhatamAM baMdUkane avAja saMbhaLAze. paNa tevo koI avAja Avyo nahi; eTale teNe AgaLa vadhavA hAtha laMbAvyA. tyAre tene kazuM sAme athaDAyuM. teNe paga nIco karyo che te jamInane aDakyo. teNe aMdhArAmAM sAmuM UtareluM vAdaLa mAnyuM hatuM, te kharI rIte Tibule ne khaDaka hato.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja bhagavAnane pADa mAnI, khaDaka upara jarA UMce caDI te cattApATa sUI gayo. ane sUto tevo ja UMdhI gayo. kalAka pachI garjanAonA avAjathI te jAgyo tyAre tene khabara paDI ke, cAre tarapha bhayaMkara tephAna phATI nIkaLyuM che ane Akho khaDaka jANe mojAMnA jorathI hamaNo UkhaDayo, hamaNAM UkhaDayo, ema dhaNadhaNavA lAgyo che. thoDI vAramAM vIjaLIne moTo kaDAko thayo. tenA prakAzamAM teNe joyuM ke dUra dUra mAchImAronuM eka jahAja e tophAnamAM sapaDAIne UchaLavA tathA taNAvA lAgyuM che. bIjA camakArA vakhate teNe joyuM to te tUTI gayuM hatuM ane khalAsIo lAkaDAnA pATaDA upara Amatema ghasaDAtA hatA. madada mATenI temanI vedanAbharI bUmo paNa tene kAne saMbhaLAI. theDI vAramAM te saMbhaLAtI baMdha thaI gaI: badhA ja DUbI gayA hatA. paroDha thatAM sudhImAM vAdaLo ghasaDAI gayAM ane AkAzamAM kyAMka kyAMka tArA camakavA lAvyA. pachI te savAra thayuM ane keTalAMya varSe sUryodayane bhavya dekhAva DAnTee pharI vAra najare nihALyo. teNe kRtajJa hRdaye bhagavAnane aMjali arpaNa karI.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 menTa-krisTo TApu upara savAranA pAMca vAgyA hatA. DAnce kalpanA karavA lAgyo ke be yA traNa kalAkamAM jelara mArI khelImAM jaze ane divasanA ajavALAmAM maDadAnI phATelI AMkho joI tarata bhayane pokAra karaze. pelI suraMgane rasto paNa pakaDAI jaze ane pelA gharaduone savAla-javAba mATe jhaTa bolAvavAmAM Avaze. pachI tarata ja sazastra sainikovALI heDIone cotarapha pIcho karavA doDAvavAmAM Avaze ane dUra dUra cetavaNI pahoMcADavA teponA dhaDAkA karavAmAM Avaze. DAnTa Izvarane yAda karI, Atura hRdaye prArthanA karavA lAgyo. teNe zeTo da Ipha tarapha najara karI, to eka jahAjane mArselsa baMdarethI nIkaLI dariyA tarapha vegathI AvatuM joyuM. anubhavI khalAsI tarIke vahANane dekhAva joIne ja e jANI gayo ke, te vahANa khAnagI mAlikInuM che tathA ghaNuMkharuM dANacorI karanArAonuM che. cAre bAju jelamAMthI kedI nAsI chUTavAnI vAta jAhera thAya te pahelAM A jahAjanI sAmA jaI pahoMcavAno vicAra karIne te nIce Utaryo. kinArA upara gaI rAte DUbelI hoDInA khalAsImAMnA ekanI lAla TopI ghasaDAIne taNAI AvI hatI. hoDIne eka pATaDo paNa pAse ja paDyo hato. baMne cIjo maLavA badala Izvarane AbhAra mAnI, teNe kaMIka haLavA ane samudramAM jhaMpalAvyuM. jahAjavALAonA dhyAna upara tenI bUmo ane nizAnI AvatAM ja tene bacAvavA be khalAsIo sAthe eka hoDI nIce utAra 75
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . AzA ane dhIraja vAmAM AvI. temAMnA eka khalAsIe DAnTane mAthAnA vALa pakaDI bahAra kADhayo, tyAre thAkathI te DUbavA ja lAgyo hato ane bebhAna thaI gayo hato. te bhAnamAM Avyo tyAre jahAja upara paDelo hato. tene bacAvanAra kopa nAmanA khalAsIe tarata tenA meM sAme potAnI dArU bharelI mazaka dharI. jahAjanA kaptAne pachI tenI bArIka pUchaparacha zarU karI. AgalI rAte DUbelI heDIne huM khalAsI chuM evI vAta DAnTee kahI; tathA potAnA lAMbA vALa tathA dADhI bAbata evo khulAso karyo ke, mAre mAthe daza varSamAM jaLanI ghAta AvavAnI hatI tethI meM bAdhA rAkhI hatI. Aje te ghAtamAMthI huM pAra utaryo, eTale have mArI vALa vadhAravAnI bAdhA pUrI thAya che. A jahAja dANacoronuM ja hatuM, ane ajANyA mANasane e jahAja upara vadhu rAkhavo e jokhamabhareluM gaNAya. ghaNAM baMdarI rAjyanA jakAtI amaladAro adhavaca DUbatA khalAsIone veze AvAM vahANonI tapAsa karavA prayatna karatA hoya che. vadhu pUchaparachathI kaptAnane eTalI khAtarI te thaI ke, mANasa sAro khalAsI che ane bhUmadhya samudranAM ghaNAMkharAM baMdaronI tene pUrI mAhitI che. jekapoe te kaptAnane Agraha paNa karyo ke, AvA mANasane ApaNA vahANa upara ja rAkhI levo joIe. DAnTee have kaptAnane pUchayuM: "tamAre kaye baMdare javuM che?' laMghana baMdare" te pachI tame A lAMbo rasto zA mATe lo cho?' bIjo TUMko rasto vaLI kayo che ? vacce riyo TApuno khaDaka paDe che." "mArA kahevA pramANe vahANa calAvI juo; tame e khaDakathI khAsA dUra rahIne jaI zakazo.'
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ menekrisTe TApu upara 77 kaptAne DAnTene sukAna soMpyuM. teNe anubhavI khalAsInI rIte hukamo choDavA mAMDayA. thoDI vAramAM riya TAputhI sahIsalAmata dUra rahIne jahAja AgaLa vadhavA mAMDayuM. sau khalAsIoe AnaMdane pokAra karyo. kaptAna pote paNa DAnTane zAbAzI ApavA lAgI gayo. leMghorna baMdare jaI DAnTee potAnI dADhInA vALa samULagA sApha karAvyA ane mAthAnA vALa TUMkA karAvyA. tyAra bAda, pahelI vAra teNe cATalAmAM potAnuM meM jevA prayatna karyo, te pote potAne ja na oLakhI zakayo! te jelamAM purAyo tyAre tenI uMmara 19 varSanI hatI; have tenI uMmara 33 varSanI thaI hatI. je divase jekoe tene dariyAmAMthI DUbatA bacAvyo hato, te divase paNa barAbara phebruArInI 28mI tArIkha ja hatI; arthAt jelamAM teNe pUrAM 14 varSa gALyAM hatAM. jahAjanA kaptAne DAnTane potAnA vahANamAM ja joDAI javA Agraha karyo. DAnTee paNa vicAryuM ke, hamaNAM badhAM baMdaroe tenI tapAsa cAlatI hoya teve vakhate vastInA saMparkathI dUra rahenAruM AvuM dANacaronuM vahANa ja vadhu sahIsalAmata gaNAya. uparAMta monTekrisTo TApu upara tene javuM hoya te paNa vagara paise to ekadama javAnuM bane ja nahi. eTale teNe traNa mahinA teonI sAthe vadhu rahevAno karAra karyo. kaptAna badhA khalAsIone jahAjanA pherA dITha naphAmAMthI amuka bhAga Apato. eka baMdara upara jakAtakhAtAnI cokiyAta TukaDI joDe A jahAjavALAne athaDAmaNamAM AvavuM paDyuM. temAM DAre ghAyala thayo. jekopie te vakhate paNa DAnTanI sAravAra khUba dila daIne karI. jekopIe jyArathI DAnTane bacAvyo hato, tyArathI tene DAnTa tarapha kheMcANa rahyA karatuM hatuM; ane temAMya DAnTanI kuzaLatA ane bahAdurIno pratyakSa anubhava thayA bAda te ema ja mAnate thayo hato ke, DAre ja badhAno nAyaka thavAne lAyaka che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja ghAnI pIDAmAMthI sAjA thaIne UDyA bAda DAnTee jene khalAsI-vidyA mana daIne zIkhavavA mAMDI. AkAzanA tArAo, havAnI dizAo, judA judA kinArAo, pANInAM vaheNa vagerethI jekone mAhitagAra karavAmAM teNe khUba rasa levA mAMDyo. jekapa koI koI vAra hasatAM hasatAM kahe : "bhAI, A badhuM mArA jevA sAmAnya khalAsIne zIkhavavAnI zI jarUra?' koNa jANe, tuM paNa koI vakhata eka vahANane kaptAna thAya! korsikAne tAro dezabhAI nepoliyana, jo ne, moTo bAdazAha thayo hate ne?" bIjA aDhI mahinA pasAra thaI gayA. te daramyAna manTekrisTo TApu AgaLa thaIne DAtre vIseka vakhata pasAra thayo haze, paNa eke vakhata tyAM UtaravAno joga banyo nahi. A daramyAna jahAjanA kaptAne dANacorIne vepAra karanArI be-cAra judI judI maMDaLIo sAthe moTA pramANamAM mAla lAvI ApavAno sodo goThavyo. te kAma aMge bhUmadhya samudramAM vacce ja kayAMka nirjana ane sahIsalAmata jagAe mAla ApavA-levAnuM goThavavuM paDe tema hatuM. badhAe mane krisTo TApu ja pasaMda karyo. eTale mAla bharI lIdhA bAda vahANa tarata monTekrisTo tarapha javA UpaDayuM. rAtanA daza vAgye vahANa TApu upara lAMgaryuM. sauthI pahelo DAre ja kinArA upara kUdI paDyo. pAchalI rAte A jahAjane mAla levA je hoDI AvavAnI hatI, te AvI. mAla utAravA-caDAvavAnuM zarU thayuM. kAma pUruM thayuM eTale bIje divase sAMjanA pAchA UpaDavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. bapore khAlI vakhata maLyo eTale DAnse zikAra zodhavAne bahAne baMdUka laIne ekalo TApu upara pharavA nIkaLI paDayo. vilanA kAgaLamAM lakhelI nAnI khADI teNe zodhI kADhI. tyAMthI mAMDIne AgaLa AgaLa kaMIka nizAnIo jevuM kotareluM paNa tene jaNAvyuM.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ mere-krisTe TApu upara 79 te pramANe AgaLa cAlatAM teNe joyuM ke, badhI nizAnIo eka gaLamaToLa khaDaka AgaLa pUrI thatI hatI. tenI pachI UMcI karADa ja zarU thatI hatI. e khaDakanI nIce ke pAchaLa kaMIka aMdara pesavAnI goThavaNa haze evuM tene lAgyuM. paNa tene mATe vadhu nirAMte tapAsa karavI joIe. vadhu moDuM thAya to tene bhUlo paDelo mAnI tenA sAthIdAro ke jekopa ja tene zodhavA tyAM AvI pahoMce. tethI te tarata pAcho pharyo. jarA UMcI karADa uparathI joyuM to tenA sAthIdAro tApaNAM karI khAvAnI taiyArIo karatA hatA. DAnTee AnaMdano avAja karI jarA jorathI nIce UtaravA mAMDyuM. tenA sAthIdAro ane khAsa karIne jekapoe tene saMbhALIne UtaravA kahyuM. paNa eTalAmAM to temane bIka hatI te ja thayuM: DAnTane paga lapasyo, ane eka bhAre cIsa pADI, Dhagalo thaIne te nIce paDayo. badhA tenI pAse doDI gayA. tene upADavA jatAM ja bhayaMkara vedanAthI te bUmAbUma pADavA lAgyo. badhAne khAtarI thaI ke tenI pAMsaLIo bhAMgI gaI che. kaptAne lAcArIthI DAnTanA kahyA mujaba tene mATe thoDuM khAvApIvAnuM tathA dArU sAthe baMdUka vagere sAdhana pAchaLa mUkyAM ane cha divasa bAda pAchA pharatAM tene vahANa upara letA javAnuM goThavyuM. jekoe potAnA bhAgane naphe gumAvIne paNa DAnTanI sAravAra mATe tenI sAthe ja rahevA Agraha karyo, paNa DAnTee tene samajAvyo ke, eka vadhu khalAsI ocho karavo e kaptAnane AvA bhAre kAmakAjanA vakhatamAM muzkelImAM mUkavA jevuM thAya. jekapo khinna mane vidAya thayo; paNa DAnTanI AMkhamAMthI e bhalA mANasane sadbhAva joIne be AMsu nIkaLI paDyAM. vahANa dRSTimaryAdAmAMthI dUra thayuM, eTale tarata DAnTa hasate hasate kapaDAM khaMkherIne Ubho thayo tathA pote rakhAvelAM baMdUka-dArU vagere sAdhano laIne pelA goLa khaDaka AgaLa jaI pahoMcyo.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja DAnTee baMdUkano dArU eka jagAe khADo khodIne bharyo ane palI mUkI tene saLagAvyo. tarata dhaDAkA sAthe AkhI zilA dhaNadhaNI UThI ane DAnTee tene eka bAjuthI saheja dhakko Apyo ke gabaDatI gabaDatI te dariyAnA pANImAM jaIne paDI. e zilAnI jagAe eka corasa paththara lokhaMDanA kaDA sAthe dekhAyo. kaDAmAM lAkaDuM bharavIne uccAlana karatAM ja paththara UMco thayo ane aMdara eka bakhola tathA pagathiyAM jevuM dekhAyuM. AsapAsa ke dUra dariyAmAM paNa vahANa jevuM kaMI che ke nahi enI khAtarI karI AvyA bAda DAnTa temAM Utaryo. | guphA khAlI hatI ane temAMthI AgaLa javAnuM kaI bAraNuM na hatuM. paraMtu DAnTane yAda AvyuM ke, kAgaLamAM jaNAvyA pramANe guphAomAM be bAkorAM karelAM che. temAMnA eka mAraphate to te aMdara peTho, eTale bIjuM bAkuM kayAMka hovuM joIe. teNe potAnI koza cAre bAju ThokavA mAMDI. acAnaka eka jagAe koza paDatAM ja eka popaDo UkhaDI paDayo. tyAM ja thoDA ghA karatAM aMdara pesAya tevI khullI jagA thaI gaI. eTalo bhAga pocA cUnAthI ja sIDI lIdhelo hato. aMdaranI bIjI guphA paNa taddana khAlI hatI! paNa DAnTane kAgaLanA zabdo yAda AvyA : "bIjI guphAnA dUranA khUNAmAM.' tyAM khodatAM ja aMdarathI lokhaMDanA paTTAovALI lAkaDAnI moTI majUsa tene maLI.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArselsamAM khajAnAmAMthI cheDA hIrA bharI laI, DAnTee pAchuM badhuM barAbara baMdha karavA mAMDayuM. potAnI pAchaLa bIjo mANasa aMdara pese te tene kazI ja nizAnI na maLe evuM karato karato te cheka bahAra Avyo. kaDAvALA paththarane barAbara goThavI laI, teNe tenA upara mATI vALI dIdhI tathA jaladI UgatA velA lAvI tenA upara vAvI dIdhA. chaThTha divase jahAja tene laI javA tyAM AvyuM. DAre temAM besI laoNghana baMdare UtarI gayo. tene traNa mahinAne karAra have pUro thata hata. baMdare UtarIne te hIrAmotIne vepAra karatA eka yahUdI jhaverIne tyAM gayo. tyAM teNe cAra nAnA hIrA pAMca pAMca hajAra krAMke vecI dIdhA. luccA yahUdIe kazA aNagamatA savAla-javAba na karyA; kAraNa ke tene dareka hIre eka hajAra phrAMkane napho maLatuM hatuM. DAnTee have eka navuM jahAja kharIdya ane tene joItI sAdhanasAmagrIthI susajaja karyuM. tyAra bAda, joItA khalAsI-nokara vagere rAkhavA mATe pUratI rakama sAthe, teNe te AkhuM jahAja jekane bheTa ApI dIdhuM. DAnTee evI vAta upajAvI kADhI ke, pote sukhI gharanuM saMtAna hatuM, paNa gharavALAo sAthe laDI-jhaghaDIne nAsI chUTayo hato. hamaNAM oNrna baMdare AvatAM tene khabara maLI ke tenA ahIM rahetA eka paisAdAra paraMtu nAvArasa kAkA gujarI gayA hatA ane tene ekamAtra vArasadAra banAvatA gayA hatA ! A0 - 6
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja jekopa rAjI rAjI thaI gayo; pitAne AkhuM jahAja bakSisa maLyuM te mATe nahi, paraMtu potAnA priya mitrane tene lAyaka moTo vAraso ane pratiSThA maLyAM te mATe! DAnTee kopane eka kAma karI AvavAnuM soMpyuM, ane te e ke, mArselsa jaI teNe amuka ThekANe rahetA lUI DAnTa nAmanA DesAnI ane keTalanA lokonA vAsamAM rahetI marsiDIsa nAmanI juvAna strInI bhALa kADhI AvavI. e bhALa kADhIne teNe DAnTene amuka divasa bAda moTekrisTo TApu upara bhegA thavAnuM hatuM. jekone vidAya karyA bAda, DAnTee tapAsa karIne leMghornanA eka uttama jahAja bAMdhanArA pAsethI, koI aMgreja vahANavaTI mATe teNe khAsa oNrDarathI banAvelI jhaDapI vegavALI cATa-nakA kharIdI lIdhI. aMgreje tenA 40 hajAra krAMka TharAvelA hatA; DAnTee tenA sATha hajAra phrAMka rokaDA ApI dIdhA. DAnTee e bAMdhanAra pAse potAnI kebinanI nIce amuka mApano eka chUpe saMca karAvaDAvyo. tevo saMga tyAM hovAnI bIjA koIne jhaTa kalpanA paNa na jAya. e yATa-naukA bIjA khalAsIo vinA DAnTa ekalo ja haMkAravAne hate. bIjA divasane aMte DAre moTe-krisTo TApu upara AvI gayo ane pitAnI yATa-naukAne sIdho nAnI khADImAM laI gayo. TApu upara koI na hatuM. pachIne divase savAranA teNe guphAmAne A khajAne pitAnI naukAnA gupta saMcamAM lAvavAnuM zarU karyuM ane sAMja paDatA pahelAM te te kAma pUruM karyuM. eka aThavADiyuM teNe e yATa-naukAne haMkAravAnI ane khelAvavAnI tarakIbo hAMsala karavAmAM gALyuM. AThame divase jekopanuM vahANa monTekrisTo TApu tarapha AvatuM dekhAyuM.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAse samAM jekopA bahu nirAzAjanaka samAcAra lAvyA hatA. lUI DAnTe DosA bhUkhamarAmAM ane koI bhAre AghAtamAM maraNa pAmyo hatA; tathA marsiDIsa alApa thaI gaI hatI. A bAbateA aMge vadhu tapAsa karavA DAnTee jAte ja javuM paDe. tene potAnA cahero tathA avAja badalAI gayAnI khAtarI thaI gaI hatI. eTale potAnI yATa-naukA laI, jekopAnA jahAja sAthe te sIdhA mAse lsa baMdare AvyA. leMghArna baMdarethI teNe peAtAne mATe laoNrDa vilbhAranA nAmanA pAsaporTa kaDhAvI rAkhyA hatA. phrAnsanAM baMdaromAM te vakhate aMgreja pAsapArTavALAo tarapha bahu AdarabhAvathI vartavAmAM AvatuM; eTale DAnTane mArselsa baMdare dAkhala thavAmAM kazI muzkelI naDI nahi. potAnA pitA je makAnamAM rahetA hatA, te AkhuM makAna teNe 25,000 fAkamAM (eTale ke kharI kiMmata karatAM 10,000 fAMka vadhu ApIne) kharIdI lIdhuM. pachI keTalana lokonA vAsamAM jaI, eka garIba buDhDhA mAchImAra sAthe eka kalAka uparAMta pUchaparacha karI ane potAne joItI badhI mAhitI meLavI lIdhI. buDhDhA mAchImArane bIje divase mAchalAM pakaDavA mATenI eka navI hADI, taddana navI jALA sAthe bheTamAM maLI ! te ja divase DAnTe eka ghoDA upara besI mArselsa cheADI gayA,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ keDaro bhUtakALa ukheLe che phrAMsanA dakSiNa bhAgamAM bukera zahera ane beligAI gAmaDAnI vacce rastA upara eka vIzI AvelI hatI. chellAM ATheka varSathI eka pati patnI A vIzI calAvatAM hatAM. vIzI sArI cAlatI hatI ane vIzIvALo tathA tenI patnI sukhe dahADA gujAratAM hatAM. paraMtu bukera zaherane joDatI nahera baMdhAyA bAda, mAla tathA musApharone avarajavara e jaLamArge ja vaLI gayo; ane A vIzI paDatI dazAmAM AvI gaI. vIzIne mAlika 40-45 varSanI uMmarano hato. te bIjo koI nahi, paNa ApaNo jANIte kaeNDara darajI ja hatuM. tenI paraNetara suMdara ghATanI ane majabUta bAMdhAnI hatI, paNa A taraphanuM pANI tene lAgavAthI tathA vIzInI jAhojahAlI osarI javAthI te kAyamanI bImAra banI gaI hatI. jyAre ne tyAre te tAvanI TADhathI dAMta kakaDAvyA karatI ane oraDAmAM haMmeza saghaDI pAse tApatI ja besI rahetI. I. sa. 1829 nI trIjI jUnanA divase, keDo potAnI rojanI rIta pramANe, gharAkanI niSphaLa rAha joto daravAjAmAM Ubho hato. tevAmAM teNe eka ghoDesavArane baLatA tApamAM potAnI vIzI tarapha Avate joyo. kaeNDaroe laLIlaLIne mahemAnane AvakAra Apyo: "padhAro, padhAro sAheba !' paraMtu pachI AvanAra ghoDesavArano dharmaguru-pAdarIne ja joI, keDaroe potAnI bhUla sudhArI ane yathAyogya namaskAra vagere abhivAdana karyA.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeNDaro bhUtakALa ukheLe che bAvAjIe kaMDeronI sAme lAMbI tIkSNa najara nAkhIne pUchyuM: tAruM nAma ja keDaro, nahi?' hA jI, ApanuM dhAravuM taddana sAcuM che.' tuM mArselsamAM ...mahollAmAM rahetuM hatuM, nahi?" "hA jI, taddana sAcuM, paraMtu Apa pahelAM aMdara to padhAre. eka garIba pramANika mANasa sAcA dilathI ApanI je kAMI khAtara-baradAsa karI zake teTalI jarUra karaze. bAkI, AjakAla te Apa jANo ja cho ne, ke pramANika mANasane dhaMdhAmAM sAMsA rahe che, ane apramANika mANaso lIlAlahera kare che.' jo tuM kahe che tema ja haze, te moDuM vaheluM tane sAca ane pramANikatAnuM phaLa maLyA vinA nahi rahe jema dagA-phaTako ane badamAzInI sajA paNa maLyA vinA nahi rahe.' bAvAjIe kaMIka marmamAM javAba Apyo. ThIka che, bApajI; Apa te dharmaguru rahyA eTale Apane moMe to e ja zabdo Ave; paNa amArA jevAne to vyavahAramAM ethI UlaTI ja vAta najare jovA maLe che : "dharmIne ghera dhADa, ane adharmIne lIlAlahera !" tArI vAta khoTI che, enI sAbitI huM pote ja chuM." eTale?" keDaro navAI pAmI bAvAjI sAme joI rahyo. paraMtu sauthI prathama to mane khAtarI thavI joIe ke, huM je kaMDarone zodhI rahyo chuM, te mANasa nuM pote ja che.' Apane kevI sAbitI joIe? "1814 ke 1815 nA arasAmAM eDamaMDa DAnTa nAmanA koI juvAna khalAsIne tuM oLakhatA hatA?'
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja * lA,huM eNDamaMDa DAnTane oLakhatA hatA ? are prabhu, huM ane te tA dilAjAna dAstA hatA, dAstA ! paraMtu bApajI, Apane khabara hAya tA kahA te kharA ke te bicArAnI zI khabara che?' es 66 * te ta kayAraneya kharAbamAM kharAba kameAte marI gayA !' kaeNDaronA mAM upara mAta jevI pILI chAyA pharI vaLI, ane te ADuM joI gayA. pachI bAvAjI tarapha pharIne teNe kahyuM, 'juo bApajI, huM kahuM chuM tene ja A purAvA! duniyAmAM koI bhalA mANasa meM joyA hAya, te e DAnTe ja hatA. te te Apa kaheA che tema kameAte maryA; paraMtu je badamAze| tenA meAta mATe javAbadAra hatA, te badhA atyAre lIlAlahera kare che. paNa bApajI, Apa DArTane kayAM bhegA thayA hatA ?" te jyAre kedakhAnAnA aMdhArA bheyarAmAM maraNapathArIe paDayo hatA, tyAre niyama mujaba tene chevaTane prArthanA-vidhi karAvavA mane jelavALAe bolAvyA hatA. peAtAne vinA kAraNa maLelI kedathI te bahu hatAza thaI gayA hatA; ane tapAsa karIne e khATuM kalaMka bane tA dhAI kADhavAnA prayatna karavAnI teNe mane pinaMtI karI hatI. paNa te te jyAre thAya tyAre thAya; atyAre te huM teNe sAMpe eka saMpetaruM pahoMcADavA A tarapha AvyuM chuM. vAta ema che ke, tenI sAthe jelamAM eka tavaMgara aMgreja kedI hatA. bIjI vakhata lUI rAjA gAdIe AvyA, tyAre tene cheADI mUkavAmAM Avyo. te aMgreja pAse bhAre kiMmatanA eka hIrA chupAvelA hatA. jelamAM te aMgreja eka vakhata jIvaleNa bImArInA paMjAmAM sapaDAyA hatA, tyAre DAnTee dila daIne tenI sAravAra karI hatI. pelA aMgreja jyAre chUTayo, tyAre te hIro DAnTane ApatA gayA. DAnTee te hIro mane ApyA ane kahyuM ke, jagatamAM du:khI thAya tevAM cAra mANasA che, tathA te uparAMta jenI joDe mAro vivAha thayo hato te yuvatI. A hIrA pacAsa hajAra fAMkathI paNa vadhu kiMmatane che; tene vecIne tame e pAMcene daza daza hajAra fAMka vahe cI Apajo. " 'mAre mATe kharekhara A
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeNDare bhUtakALa ukheLe che pacAsa hajAra phrAMkane hIro !' kaeNDaronI AMkho camakI UThI. bAvAjIe tarata potAnA janmAmAMthI eka vATavo kADhI temAMthI e hIro potAnI hatheLImAM mUkIne batAvyo. tene jhagamagATa joI, cAlAka keDara samajI gayo ke e hIrAnI kiMmata tethI vadhu haze paNa ochI nahi. bAvAjIe have AgaLa calAvyuM: "e pAMcamAMthI ekanuM nAma keDaro che. kadAca tuM pote ja te hoya. joke, tAre haju mane e vAtanI khAtarI karAvI ApavAnI che. bIjAnuM nAma che Degla; trIjo che pharnAnDa; cethI marsiDIsa pote; ane pAMcamo ho DAnTano pitA. paraMtu mArselsamAM ja mane khabara maLyA ke tenA pitA te gujarI gayo che. joke te zI rIte gujarI gayo tenI kazI vigata mane maLI nathI tuM jANatA hoya to mane kahe, kAraNa ke e Dose kharekhara marI gayo hoya, to tenA bhAganA daza hajAra phUAMka mAre bAkInA cArane ja vaheMcI devA paDaze.' hA, hA. te Doso zI rIte marI gayo te huM barAbara jANuM chuM. huM pote tenI AkharaghaDI sudhI te ja makAnamAM tenI barobara nIcenA oraDAmAM raheto hato. te bhUkhe TAMTiyA ghasate marI gayo che." "bhUkhe? are leke kUtarAne paNa bhUkhe marI javA nathI detA.' bAvAjI vacamAM ja taDUkI UThayA. alabatta, marsiDIjha ane zrI. maoNrela DosAnI barAbara saMbhALa rAkhavA prayatna karatAM hatAM. te baMnee DosAne pitAne tyAM laI javA paNa bahu samajAvyo hato. paraMtu Doso ema ja kahyA karato ke, "mAro DAre koI vakhata jelamAMthI chUTe ke nAsI chUTe, te mane maLavA te pahelavahele ahIM ja Ave te vakhate huM ahIM na houM to tene kevuM lAge!" bAvAjI e sAMbhaLI saheja kaMpI UThayA. keDaroe AgaLa calAvyuM, De kAyama DATenA zokamAM magna raheto hato. pachI meM joyuM ke, sAe dhIme dhIme pitAnI nAnI moTI cIjo vecI nAkhavA mAMDI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 AzA ane dhIraja chevaTe vecI khAvA jevI kazI vastu tenI pAse bAkI na rahIM; ane traNa hapatAnuM bhADuM caDI javAthI makAnamAlike tene ghara khAlI karavAnI dhamakI ApI. DosAe sAta divasanI mahetala mAgI. tyAra pachI cAra divasa to tenAM pagalAM mane mAthA upara saMbhaLAtAM rahyAM. paraMtu pachI acAnaka tene kazo saMcAra mane na jaNAtAM, meM upara jaI bAraNAnA kANAmAMthI joyuM, te Doso Dhagalo thaIne eka bAjue paDayo hato. huM tarata doDIne zrI. maoNrelane tathA marsiDIsane khabara ApI Avyo. zrI. morela DAkaTarane laIne tarata doDI AvyA. DAkaTare DosAne kahyuM ke, peTamAM cAMdA paDI gayAM che; mATe davA lo ane khAvAnuM bahu ochuM karI nAkhe ! te sAMbhaLIne Doso je phIka hAsya hasyo hato, te mane hajI yAda che. DosAnI sthiti cheka bagaDI gayelI joIne masiDIse tene potAne ghera laI javAnI bhAre jaka pakaDI. paraMtu DosAe evI karuNa cIso nAkhIne raDavA mAMDyuM ke, zrI. maoNrela ane marsiDIsa baMne gabharAI gayAM. chevaTe marsiDIsa DosA pAse ja rahI; ane zrI. morela potAnI rAtA raMganI paisAnI thelI chAnAmAnA cUlA uparanA tAkAmAM mUkI, marsiDIsane izArAthI batAvIne cAlyA gayA. nava divase DosAe prANa mUkyA. maratI vakhate teNe potAnA putra upara vinA kAraNa Aphata lAvanArAone zApa ApyA ane marsiDIsane kahyuM, beTA, jo tuM pharI kadI eDamaMDane maLe, te tene kaheje ke, huM tene nirdoSa ja mAnuM chuM ane aMtaranA AzIrvAda Apato Apate maruM chuM." acAnaka bAvAjI khurazI uparathI UbhA thaI gayA ane bhIMta bhaNI ADuM jotA jotA pharavA lAgyA. pachI kaeNDaro tarapha joI temaNe ghare avAje kahyuM: "A to bahu kAramo kisso che." "ane te A banAva mANase ja badamAzIthI Ubho karelo hovAthI vadha kAramo che. ane te mANaso paNa pAchA evA ke jemane bicAro DAne potAnA hitaiSI mAnIne daza daza hajAra krAMkanI bheTa maratI vakhate Apate gayo che." keDaro kaMIka DaMkha sAthe be.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 kaeNDare bhUtakALa ukheLe che "ema? to pachI tuM mane badhI vAta sIdhI ja kahI de. jema DAnTanA mRtyu pAmelA bApanI rakama mAre bAkI rahelA cArane ja vaheMcI devAnI che, tema bAkInA cAramAMthI jeo DATe ane tenA pitAnI kAramAM mRtyu mATe javAbadAra haze, temanI rakama paNa temane ApavA ha baMdhAyelo nathI. paNa mane tAre khAtarI karAvI ApavI joIze." Daroe pachI lArijharva hoTelamAM beThAM beThAM DeglaseM ane pharnAnDe kevuM kAvataruM rahyuM hatuM, tathA pote te vakhate dArU pIne Te thaI gayo hovA chatAM amuka amuka vakhate kevo jAgI gayo hato, te AkhI vAta vigatavAra kahI saMbhaLAvI. thoDI vAra vicAramAM paDI gayA hoya tema cupa rahyA pachI bAvAjIe acAnaka tene pUchayuM, "teM AkhI vAtamAM zrI. maoNrelanuM nAma betraNa vakhata dIdhuM; te te koNa che vAru?' "kAgona' jahAjane mAlika ane DAnTano zeTha." ane A AkhA nATakamAM temaNe zo bhAga bhajavyo che?' eka pramANika, hiMmatavAna ane sAcA sajajanane. rAjadarabAramAM potAne mAthe DAnTenA maLatiyA hovAne vahema Ave teTalI hada sudhI jaIne temaNe DAnTanA chuTakArA mATe doDAdoDa karI hatI. ane nepoliyana bAdazAha so divasa pAchA pharyA tyAre to temaNe jora karIne da" vilephaoNrTa upara dabANa karyuM hatuM. tethI rAjA lUI pharI gAdIe Avyo tyAre zrI. maoNrelane nepoliyana pakSI gaNIne temanI sArI peThe pajavaNI thaI hatI. DAnTenA bApane potAne tyAM laI javA paNa te aneka vAra Agraha karI gayA hatA; ane DosAnA mRtyu pahelAM potAnI paisAnI bharelI rAtA raMganI thelI tenI sAravAra mATe cUlA uparanA tAkAmAM mUkI gayA hatA. e paisAmAMthI ja DAnTenA bApanuM badhuM devuM cUkavAyuM ane tenI daphanakriyA paNa sArI rIte karavAmAM AvI. e khAlI thelI haju meM mArI pAse saMgharI rAkhI che!"
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja haju zrI. more jIve che?' hA.' ane pahelAMnI jema sukha-samRddha che?" "nA re nA, cheka ja pAyamAla thaI gayA che ane kadAca devALuM kADhavuM paDe evI sthitimAM che." ema kema?" "hamaNAMnuM koNa jANe kamanasIba ja temane gherI vaLyuM che. temanAM pAMca pAMca vahANa DUbI gayAM; traNa moTI peDhIo ke jemAM temanAM nANAM rokAyelAM hatAM, te kAcI paDI gaI; ane have temanuM jUnuM jahAja "jAgona" hiMdamAMthI gaLI ane raMga bharIne AvavAnuM che, tenA upara ja temanI chellI AzA laTakI rahelI che. te vahANane jo kaMI thayuM, to zrI. maoNrelanI pAyamAlI nakkI ja samajavI " "temane bairI-chokarAM che?' hA, devatA jevI strI che, jeNe temane atyAra sudhI TakAvI rAkhyA che. eka dIkarI che, jenuM lagna tenA premapAtra sAthe thavAnuM hatuM, paNa zrI. maoNrelanI atyAranI avadazAne kAraNe zekAI gayuM che. uparAMta temane eka chokaro che, je lazkaramAM lephaTanaMTanA hoddA upara che. e badhAM uparanI mamatAne kAraNe ja zrI. morela jIvatA rahyA che; nahi te kayAranuMya pistolathI potAnuM mAthuM temaNe uDAvI dIdhuM hatuM. temanA jevo mANasa A sthitimAM jIvatA rahevAnuM pasaMda ja na kare.' "kharekhara, bhayaMkara!' hA bApajI, bhagavAna saguNIne Avo ja badalo Ape che. juone, huM lagabhaga bhUkhe marate thavAnI taiyArImAM chuM, tyAre Debsarsa ane pharnAnDa te dhanamAM ALoTe che !' "eTale?"
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeNDarA bhUtakALa ukheLe che 1 DenjarsanI vAta ja le; zrI. maoNrelanI bhalAmaNathI spenanI eka baeNMkamAM te keziyara tarIke joDAyA hatA. tyAra pachI spena sAthe phrAMsane laDAI thaI, tyAre phreMca lazkaranA bhaMDArI tarAke lAkhA fAMka teNe banAvyA. tyAra bAda saTTAmAM te DrAMkane teNe traNagaNA ane cAragaNA banAvI dIdhA. pachI te peAtAnA baeNMkaranI dIkarIne ja paraNyA; ane te marI gaI eTale rAjAnA hajUra-maMtrInI putrIne paraNyo che. atyAre te te baeNrana banyA che ane paeNrisamAM mATA mahelamAM rahe che. tenA tabelAmAM daza ghoDA che ane tenA dIvAnakhAnAmAM cha hajUriyA tahenAta bhare che.' ' ane pharnAnDanuM zuM che?' 'enI vAta kaMIka bhedavALI che. nepoliyana pAchA pharyA tyAre lazkaramAM tene pharajiyAta bharatI thavuM paDayuM hatuM. huM paNa bharatI thayA hatA, paNa huM tenA karatAM uMmare meTo eTale mane kinArA upara mekalavAmAM AvyA hatA, tyAre pharnAnDane sIdhA meAracA upara. vaoNTalUnA yuddhanI AgalI rAte te eka senApatinA taMbUne daravAje paherA upara hatA. e senApati duzmana sAthe chUpo patravyavahAra calAvI rahyo hatA. te ja rAte senApati aMgrejonA pakSamAM cAlyA gayA ane tenI sAthe pharnAnDa paNa. nepoliyana gAdIe kAyama rahyA hota, to te baMne dagAbAjone motanI sajA thAta; paraMtu rAjA lUI pAchA gAdIe Avyo eTale te baMne rAjabhakto gaNAyA ane sAre hAdphreMca lazkaramAM pAchA AvyA. pachI spena sAthenA yuddhamAM pharnAnDane nAyaka banAvavAmAM Avyo. te pote mULe spenanA vatanI; eTale teNe tathA DaeNnglase maLI spenanI rAjadhAnImAM rahelA rAjabhakto sAthe kAvataruM racI dagAbAjIthI phreMca lazkarane vijaya apAvyo. pariNAme pharnAnDane kAuMTanuM pada ane karnalanA hoddo bakSavAmAM AvyAM. pachI grIse jyAre svataMtra thavA turkInI sAme yuddha AdaryuM, tyAre kAuMTa maoNrsarpha (pharnAnDanuM havenuM nAma) alI pAzAnI nekarImAM lazkaranA tAlImabAja tarIke joDAyo. alI pAzA te mAryA gayA, paNa maratA pahelAM teNe pharnAnDanI sevA badala *
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra AzA ane dhIraja tene khUba paisA bakSisa ApyA hatA ema kahevAya che. ane have te te paNa paeNrisanA eka AlIzAna mahelamAM rahe che 'ane marsiDIsa, - enuM zuM thayuM? meM te ane majA kare che.' sAMbhaLyuM che ke te > kayAMka alApa thaI gaI che. alApa zAnI thavAnI hatI? pahelAM te DAnTenA pakaDAvAthI ane pharnAnDanA lazkaramAM cAlyA javAthI te ekalI paDI gaI. paraMtu bAra mAsa bAda pharnAnDa sArI jagAe nimAIne pAchA pharyA, tyAre teNe marsiDIsa pAse lagnanI mAgaNI pharI rajU karI. marsiDIse cha mahinA vadhu DAnTanI rAha jovA kahyuM tyAra bAda te pharnAnDa sAthe paraNI gaI. atyAre tene AlbarTa nAmanA chekaro paNa che, marsiDIse keTalIya lalitakaLAonA abhyAsa karyo che, ane tenA mAthA upara rAjamugaTa mUke, tA TrAMsanA koI baccA tene rANI tarIke salAma bharyA vinA na rahe, eTaluM tenuM rUpa ane gaurava khIlI nIkaLyAM che. ' bAvAjIe have dhIme paNa makkama svare kahyuM, ' bhAI, Izvara koI vakhata, koI kAraNe, nyAya cUkavavAmAM moDuM kare che; paraMtu te kadI bhUlI jatA te nathI ja. tenI sAbitI tarIke le, A hIro have tane ekalAne ja huM ApI dauM chuM. kAraNa ke, DAndee gaNAvelA pAMcamAMthI eka te marI gayo che ane bAkInAoe tene dagA dIdhA che. tuM ekalA ja e badhAMmAM A hIrA mATe sauthI vadhu hakadAra che.' kaMDaronA AnaMdanA pAra na rahyo. te hajAra hajAra dhanyavAda bAvAjIne ApavA lAgyA; paraMtu bAvAjIe tene vacamAM ja rekIne kahyuM, ' paNa bhAI, badalAmAM tAre mane zrI. maoNlanI tArI pAse rahelI rAtA raMganI thelI ApI devI paDaze!' 6
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 jelanuM rajisTara gayA prakaraNamAM varNavelI vAtane bIje divase 30-32 varSane eka aMgreja juvAniyo, potAnA dezanA lokonI khAsiyata pramANe, akkaDatAthI dhIme pagale cAlate mArselsanA meyarane tyAM Avyo. teNe remanI thaoNmasana enDa phrenca kaMpanInA munIma tarIke potAnI oLakha ApIne jaNAvyuM ke, "amArI kaMpanI pAse mArselsanI maoNrela enDa sana kaMpanInI eka lAkha phrAMkanI hUMDIo che. tAjetaramAM amArI jANamAM ema AvyuM che ke, e kaMpanI devAnuM kADhavAnI aNI upara che. huM romathI khAsa e bAbatamAM sAcI mAhitI ApanI mAraphate meLavavA Avyo chuM ? meyare javAba Apyo ke, "chellAM cAra pAMca varSathI kamanasIba zrI. morelano pIcho karI rahyuM che, e huM paNa jANuM chuM. mArA potAnA dazeka hajAra phUAMka temanI pAse leNA che. paraMtu temanI nANAMkIya sadhdharatA viSe huM vizeSa kAMI kahI zakuM tema nathI. te mANasane potAne vize pUcho, te huM jarUra kahyuM ke, te pramANika tathA bharosApAtra mANasa che. paraMtu tamAre temanI nANAMkIya sthiti vize vadhu jANavuM hoya, to tame jelonA InspekaTara zrI. dara bovile pAse jAo. zrI. maoNrela pAse temanA beeka lAkha phrAMka leNA che.' pelo aMgreja meyara sAhebano AbhAra mAnI, temaNe batAvele saranAme dara bovile pAse jaI pahoMcyo.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja dabevile pAse jaI pelA aMgreja munIme meyaranA jevo ja prazna pUchayo. dabevile pote te vakhate e ja ciMtAmAM paDelA hatA. potAnI putrInuM lagna thAya te vakhate tene dAyajAmAM ApavA mATe be lAkha kAMka temaNe maoNrelanI kaMpanImAM vyAje mUkI rAkhyA hatA. dIkarInuM lagna have ekAda pakhavADiyAmAM ja levAnuM hatuM. ardhI rakama A mahinAnI paMdaramI tArIkhe ane bAkInI ardhA bIjA mahinAnI paMdaramIe pAkatI hatI. paraMtu zrI maoNrela ardhA kalAka agAu ja AvIne kahI gayA hatA ke, temanuM jana jahAja jo paMdaramI tArIkhe AvI nahi pahoMce. te te pahelI ardhI rakama cUkavavAnI sthitimAM paNa nahIM hoya! pelA aMgreje badhI vAta sAMbhaLIne kahyuM, "sAheba, Apa iccho te ApanI e baMne ciThThIe, amArI kaMpanI ApanI pAsethI kharIdI levA taiyAra che !' 'arthAt bahu ochA bhAve.' "nA jI; pUrI rakama rokaDI ApIne !" paNa sAheba, meM Apane kharI paristhiti jaNAvI dIdhI che. e rakamamAMthI soLa bhAga paNa vasUla thavAnI AzA nathI.' hA jI ApanI vAta barAbara che, paraMtu huM to mArI kaMpanIne cAkara chuM kadAca mArI kaMpanIvALA AvI badhI ciThThA kharIdI laI, zrI. maoNrela jevA potAnA harIphane jaladI khatama karI devA paNa mAgatA hoya! paraMtu mane e bAbatanI kazI cokkasa khabara nathI. huM to Apa ApanI ciThThIo bharapAI karI Ape, eTale ApanI rakama Apane cUkavI devA taiyAra chuM. mAtra mane thoDI dalAlI maLavI joIe.' cakkasa, cokkasa; sAmAnya rIte doDha Tako dalAlI gaNAya che; paraMtu huM to Apa kaho teTalI -be- traNa- pAMca ane tethI paNa vadhu TakA dalAlI ApavA taiyAra chuM.' pelA aMgreje hasatAM hasatAM kahyuM, 'nahi, nahi, sAheba, huM paNa mArI kaMpanInI peThe evA kazAmAM hAtha nathI ghAlate. mAre to ApanI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jelanuM rajisTara 95 pAse jelonuM rajisTara heya, te temAM romanA eka pAdarI bAvA, ke jemanI pAse huM zemamAM hato tyAre tAlIma lete hatA, temanI keTalIka khabara jANavI che. te acAnaka alopa thaI gayA hatA, tyAra pachI mane khabara maLI che ke, temane zeTo da IphamAM keda pUravAmAM AvyA hatA. mAre temanA mRtyune lagatI vigate jANavI che.' mArI pAse chellAM cauda varSanuM rajisTara mejUda che. e bAvAjInuM nAma zuM hatuM?' "eba pheriyA.' "oho, e vyaktine huM barAbara oLakhuM chuM. pote eka moTA gupta khajAnAne bheda jANo hovAnI ghelachA tene hatI. gayA phebruArImAM - pAMca cha mahinA pahelAM ja te gujarI gayo." vAha sAheba, Apane tArIkha vAra bahu sArI rIte yAda rahetAM lAge che." mane e mANasa aMgenI mAhitI khAsa yAda hovAnuM kAraNa e che ke, tenA mRtyu sAthe eka vicitra hakIkata saMkaLAyelI che. e bAvAjInA bhoMyarAthI 40-50 phUTa dUra nepoliyananA eka pakSakArane paNa pUravAmAM Avyo hato. te bahu jalada ane bhayaMkara kedI gaNAto hatuM. teNe bAvAjInI kholI sudhI ane tethI paNa AgaLa sudhI bhUgarbhamAM eka rasto khotarI kADhayo hato. te banne nAsI paNa chUTayA heta; paraMtu bAvAjIne acAnaka lakavAno humalo Avyo ane te marI gayA.' eTale pachI e kedIonI nAsI chUTavAnI yojanA paDatI ja mukAI haze?' 'pelA marI gayelA bAvAjInI bAbatamAM to hA; paNa pelA DAnTee te bAvAjInA mRtyune ja lAbha laI nAsI chUTavAno eka vicitra beta racyo. te ema mAnato haze ke zeTa da' IphamAM maDadAne dATavAmAM AvatAM haze, eTale te bAvAjInA zabane temanA kaphananA
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja kothaLAmAMthI kADhI potAnI oraDIe laI Avyo ane pote e kaphanamAM pesI gayo!' bahu bhAre hiMmata karI kahevAya !" hAsta; e bahu bhayaMkara mANasa hate e pahelethI ja kahyuM che ! paNa pachI jyAre tene page 36 ratalane goLo bAMdhIne dariyAmAM pheMkavAmAM Avyo, tyAre tenuM moM kharekhara jovA jevuM thayuM haze! kAraNa ke zeTo da IphamAM maDadAne dATavAmAM nathI AvatAM paNa temane jaLazadhyA ja karAvavAmAM Ave che.' ATaluM kahI inspekaTara sAheba kharekhara jorathI hasI paDyA. arthAt e kadI DUbI mUo, ema ja ne?' pelA aMgreje pUchayuM. coksa; ane pUratI khAtarI karyA pachI enA mRtyune lagatAM kAgaLiyAM paNa pAkAM thaI gayAM che. te ThIka, Apane eba pheriyAne lagatI vigate jelanA rajisTaramAMthI jovI che, ema ne? to Apa jarA mArA pustakAlayanA eraDAmAM Avaze. tyAM Tebala upara besI A5 nirAMte te varSanuM rajisTara joI zakazo.' pelo aMgreja eba pheriyAnuM pAnuM zodhavAne badale koNa jANe zAthI eDamaMDa DATenuM nAma kADhIne te bhAga ja vAMcavA lAgyo. temAM sauthI upara DeglaseM DAbe hAthe lakhelo kAgaLa judo vaLagADelo hato, te teNe zAMtithI kADhI lIdho ane khIsAmAM mUkyo. pachI DAnTa uparanA AkSeponI tapAsane bhAga vAMcatAM tene mAluma paDayuM ke temAM nAiraTiyaranuM nAma sarakhuM AvatuM nahotuM.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 pAMcamI sapTembara morela kaMpanImAM jyAM pahelAM jAhojalAlIne ane kAmakAjanI dhamAlane ghoMghATa gAjate rahete, tyAM have kAgaDA UDatA hatA. mAtra imenyuela nAmanA covIseka varSane juvAniyo ane kokalsa nAmane eka AMkhavALo buThTho koziyara, e be jaNA ja vaphAdArIthI zrI. morelane haju vaLagI rahyA hatA. imenyuela zrI maoNrelanI putrInA premamAM hato, ane ghaNAnA samajAvyA chatAM potAnI priyatamAnA kuTuMbane duHkhanA divasamAM paDatuM mUkavA rAjI na hato. RAgona jahAja sapharethI pAchuM Ave, tenA upara ja A mahinAmAM cUkavavAnI rakamanI jogavAIne AdhAra hato. paraMtu te AzA have AzaMkAmAM badalAtI jatI hatI; kAraNa ke mona sAthe ja UpaDeluM bIjI kaMpanInuM jahAja eka pakhavADiyuM thayAM AvI gayuM hatuM, tyAre rAgona nA kazA ja samAcAra na hatA! e paristhitimAM ja romanI thaoNmasana eNnDa phrenca kaMpanIno aMgreja minIma zrI. maoNlane makAne AvIne hAjara thayo. oNphisanAM tathA gharanAM saune jIva ekI sAthe UMco thaI gayo. pelA aMgreje zrI. maoNrelane jaNAvyuM, "thomasana enDa Trenya kaMpanIne phrAnsamAM traNathI cAreka lAkha phUAMkanI rakama A mahine cUkavavavAnI che. ApanuM nAma ane pratiSThA sAMbhaLIne temaNe ApanI sahIvaLI bane teTalI ciThThIo kharIdI lIdhI che. te ciThThIo jema jema pAkatI jAya, tema tema ApanI samakSa rajU karI, maLelA paisAnuM bIjI A - 7
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 AzA ane dhIraja rIte rokANa karavAnI sUcanA ane sattA sAthe mane ahIM mokalavAmAM Avyo che." ApanI pAse keTalI rakamanI mArI ciThThIo bhegI thaI che?" eka te da' baoNvilenI beeka lAkha phrAMkanI ciThThIo che. te ciThThIe te A mahinAnI paMdaramI ane AvatA mahinAnI paMdaramI tArIkhe pAke che, uparAMta 32,500 phrAMkanI taratamAM cUkavavAnI ciThThI paNa che. vaLI A mahinAnA aMte pAkatI mArselsanI pAskalanI ane vAilDa eNnDa Tarnara kaMpanInI 55,000 phrAMkanI ciThThI che. Ama badhI maLI 2,87,500 phrAMkanI ciThThIo che.' A AkhI gaNatarI daramyAna zrI. maoNrela je UMDI vedanA anubhavI rahyA hatA, tenuM varNana karavuM azakaya che. thoDI vAra cUpa rahyA bAda pelo aMgreja kaMIka acakAtA avAje bolyo, "paNa ahIM AvyA pachI mane sAMbhaLavA maLyuM che ke, Apano hAtha hAlamAM kaMIka bhIDamAM che. te Apa mane spaSTatAthI jaNAvo ke amArA paisA vAyadA pramANe cUkavAze ke kema?" A prazna sAMbhaLI zrI. morelanuM meM maDadA jevuM phIkuM paDI gayuM. te dhImethI bolyA, '25 varSathI A dhaMdhe mArA hAthamAM che, ane pahelAM mArA bApu daza varSathI e dhaMdho calAvatA AvyA hatA, paraMtu eka vAra amArI ciThThI juThI paDI nathI. paraMtu tame je sIdhe prazna pUchyo che, teno sIdho javAba mAre paNa Apavo joIe. jo mAruM vahANa Rbena sahIsalAmata pAchuM Avaze, te to mArI zAkha pAchI pharI cAlu thaze, chellA thoDA vakhatathI eka pachI eka evA kamanasIba aka smAta banatA AvyA che ke, mane bajAramAM atyAre koI nANAM dhIre tema nathI. eTale mAre badho AdhAra na pAchuM Ave te upara che; te jo pAchuM na AvyuM, to pachI -'
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamI sapTembara ATaluM bolavA jatAM te bhalA mANasanI AMkho AMsuthI bharAI gaI. A vAta cAlatI ja hatI tevAmAM dAdara upara ekasAmaTAM ghaNAM mANaso caDatAM hoya e ghaMghATa saMbhaLAyo. ane thoDI vAramAM to zrI. morelanI putrI jalI bAraNuM ughADI AMkhamAM AMsu sAthe aMdara dhasI AvI. zrI. maoNrelanI A khAnagI oraDInuM bAraNuM aMdarathI baMdha karyuM hota te paNa bahArathI ughADavAnI cAvI julI ane kekalsa pAse rahetI. "bApujI, bApujI, bahu mAThA samAcAra lAvavA badala tamArI A duSTa putrIne kSamA Apazo. rAmana DUbI gayuM che ane tenA khalAsIone bIjA vahANe bacAvI lIdhA che; teo cheka kaMgALa hAlatamAM Apane maLavA ahIM AvI pahoMcyA che." zrI. maoNrela rUMdhAyele avAje mAtra eTaluM ja bolI zakyA ke, rAgona DUbI gayuM che!" tarata ja zrImatI morela aMdara dAkhala thayAM ane patine khabhe hAtha mUkI. temane Teko ApatAM UbhAM rahyAM. sAta ke ATha khalAsI paNa eka pachI eka nIce mAMe aMdara dAkhala thayA. temAMno eka penelona nAmane khalAsI AgaLa AvI zrI. morela samakSa adaba vALI Ubho rahyo. zrI. maoNrele tene zuM banyuM tenA samAcAra pUchayA. dariyA vacce naDelA tephAnanA ane khalAsIee kaptAna gaumArDanI doravaNI heThaLa vahANane bacAvavA karelA hADakUTa prayatnanI kahANI penalane kahI saMbhaLAvI. kaptAna gAMmArDa DUbatA vahANa uparathI chevaTa sudhI nIce UtaravA mAgatA na hatA, temane pote dhakko mArIne hoDImAM kevI rIte nAkhyA tenI vAta paNa teNe kahI. kaptAna bImAra paDI gayA hovAthI atyAre saunI sAthe ahIM AvI zakayA nahotA.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 AzA ane dhIraja zrI. maoNrela UbhA thaIne mAtra ATaluM ja bolyA, "cAlo, bhagavAne eTaluM sAruM karyuM ke mArA sivAya bIjA koIne kazI AMca AvavA na dIdhI." zrI. maoNle kokalsane hukama karyo ke, A badhA khalAsIone temanA traNa mahinAnA caDelA pagAranA baso-base kUka cakavI de. penena jhaTa daIne bolI UThyo, sAheba, "paisAnI vAta hamaNAM nathI karavAnI !" nahi, nahi, sArA divaso hota to tamane tamArA pagAra uparAMta teTalI ja rakama tamArI bahAdurI badala bakSisanI maLavI joItI hatI.' paraMtu, paraMtu, sAheba, hamaNAM jaNa dITha pacAsa ja phrAMka amane Apo. bAkInA paisA jyAre ThIka lAge tyAre -' "nahi, nahi, atyAre ja badho hisAba cUkate karI le. maoNrela kaMpanIne vahANavaTAnA dhAMdhi have baMdha thAya che; kAraNa ke, eka paNa vahANa have mArI pAse bAkI rahetuM nathI. tame sau khuzIthI bIje kayAMka sArI nokarIe lAgI jaze.' "paraMtu sAheba, amAre bIjI bekarInI utAvaLa nathI; ame te jyAre tyAre ApanA vahANamAM ja kAma karavAnA." nA, bhAI nA; evI khoTI AzAmAM tamArA jevA bhalA lokone huM bharamAvavA mAgato nathI. joke mArA pratyenA tamArA sadbhAva badala tamo saune huM AbhArI chuM.' | ATaluM kahI, zrI. maoNrele kokalsane nizAnI karI saune bahAra laI javA sUcavyuM. te badhA jatAM temaNe potAnI patnI ane putrIne paNa kahyuM, "tame paNa jAo; mAre ekalA A bhAI sAthe kaMIka agatyanI vAta karavAnI che." julIe jatAM jatAM A ajANyA gRhasya sAme AjIjIbharI najare joyuM; jANe te kahetI hoya, "sAheba, mArA bhalA pitAnI Ijajata ane jIvana have ApanA hAthamAM che.'
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamI sapTebara 101 e aMgreja gRhasthe paNa tenA javAbamAM tene ja dekhAya evuM AzvAsana ane mamatAbharyuM hAsya karyuM; jeno artha kadAca evA thAya ke, 'bAnu emanI ijajata ane jiMdagI e mAre mATe paNa eTalI ja mamatAnI amUlya vastuo che. ' badhAM vidAya thatAM zrI. maoNrele pelA aMgreja tarapha pharIne kahyuM, 'tame badhuM jAte sAMbhaLyuM che; have mAre tamane vizeSa kAMI kahevAnuM rahetuM nathI. ' 6 huM jouM chuM ke eka vadhu kamanasIba Apane atyAre naDayuM che; paraMtu sAheba, e sAMbhaLIne tA Apane kAMI madadarUpa thavAnI mArI icchA vadhu tIvra banI che. ' * huM ? eTale?' ' juo sAheba; ApanA sauthI moTo leNadAra huM ja chuM. Apane huM vadhu mudata ApuM te ? ' tA to kadAca mArI ijajata, ane pariNAme mAruM jIvana paNa bacI jAya !' 'Apane keTalI mudata jeIe ?' zrI. maoNrele vicAra karIne kahyuM, 'be mahinA.' 'huM traNa mahinA ApuM chuM. " `tu tamArI kaMpanI e vAta kabUla rAkhaze ?' ' e badhuM mAre mAthe. juo, Aje jUna mahinAnI 5 mI tArIkha thaI che ane agiyAra vAgyA che. huM pAMcamI sapTeMbara sudhInI mudata vadhArI ApuM chuM. pAMcamI sapTeMbare barAbara bAranA agiyAra vAgye huM AvIza ane paisA laI jaIza.' 'huM paNa barAbara te ja samaye tamArI rAha joIza ane paisA taiyAra rAkhIza. sivAya ke, huM jIvatA na houM.' zrI. maoNrele aMta:karaNapUrvaka aMgreja munImanA AbhAra mAnyo ane tene dAdara sudhI jaIne vidAya ApI.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja dAdaranI adhavaca julI tene bhegI thaI. zuM thayuM te jANavA ciMtAtura vadane te saMkoca sAthe dhIre dhIre dAdara UtarI rahI hatI. tenI AMkhAmAM AjIjIbharyo praznArtha joIne aMgreja munIma javAbamAM bAlyo, "bAnu, eka divasa tamane eka kAgaLa maLaze. tenI nIce ' siMdabAda, khalAsI'evI sahI haze. te kAgaLamAM je lakhyuM hoya te pramANe barAbara amala karavAnuM mane vacana ApeA ! " " vAru sAheba; huM vacana ApuM chuM.' julIe A ajANyAnA mAM upara chavAI rahelA mamatA ane karuNAnA bhAvathI prabhAvita thaI jaIne kahyuM. * ThIka bAnu; huM rajA lauM chuM. atyAre jevAM che tevAM nirdoSa ane sadguNI hameza rahejo. mane khAtarI che ke, bhagavAna tamArI badhI IcchAo pAra pADIne tamane sArA badaleA Apaze.' 102 e sAMbhaLI julI gabaDI paDatAM paDatAM kaTherA pakaDIne mAMDa mAMDa bacI gaI. gharanI bahAra AMgaNAmAM bhalA penelena potAnA be hAthamAM pakaDelA pagAranA paisA pAchA gharamAM nAkhavA ke laI javA, tenI duvidhAmAM paDelA UbhA hatA. pelA aMgreja munIme tene kahyuM, 'dosta. jarA mArI sAthe cAla; mAre tane kaMIka vAta karavI che.'
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 siMdabAda, khalAsI zrI. morele potAne maLelI mudata daramyAna paisA UbhA karavA AkAza-pAtALa eka karI nAkhyAM, paraMtu koI temane paisA dhIravA taiyAra na thayuM. chevaTe zrI. maoNrele jIva upara AvI chelle pAse pheMkI joyo: paeNrisa jaI temaNe Deglarsa pAse paisA mAgyA. Degyursa mULe temane ja nekara hato, tathA temanI bhalAmaNaciThThIthI ja spenanA benkaranI nokarIe joDAI zakyo hato. tyAMthI ja tenI samRddhinI zarUAta thaI hatI. henDalarsa te vakhate 50 lAkhathI 75 lAkha phAMkano AsAmI gaNAto hato, ane tene game teTalI rakama udhAra maLI zake evI tenI zAkha hatI. eTale te jo dhAre to potAnA khIsAmAMthI eka phroka paNa kADhayA vinA ja zrI. maoNlane joItI rakama udhAra apAvI temane bacAvI laI zake tema hatuM. paraMtu Degyurse kazI paNa madada karavAnI ghasIne nA pADI dIdhI. zrI. maoNrela perisathI nirAza thaI pahelI sapTebarane roja pAchA AvyA. tyAra pachI gharanuM sau koI samajI gayuM ke have te jIva upara Avaze. julIe tarata potAnA bhAI mekisamiliyanane patra lakhI dIdho ke, kAgaLa maLatAM tarata ja doDI Ava. tenI uMmara bAvIseka varSanI ja hatI, paraMtu tenA maradAnagIbharyA sadguNo ane tenA nirmaLa hadayane kAraNe tenA lazkarI sAthIomAM paNa tene sAro prabhAva paDato hato. zrI. maoNrela paNa tenI koI vAta kadI uthAmatA nahi,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 AzA ane dhIraja sAMje zrI. morela rojanA niyama mujaba kuTuMba sAthe besavA AvavAne badale gupacupa potAnI oraDImAM pesI gayA. moDI rAte mA-dIkarIe kuMcInA kANAmAMthI joyuM, te te kaMIka lakhatA hatA. acAnaka zrImatI morelane dekhAyuM ke e kAgaLa sTepavALo hato -arthAta zrI. maoNrela pitAnuM vIla lakhatA hatA! bIje divase zrI. more jamyA bAda potAnI putrIne pAse besADI; ane tenuM mAthuM pitAnA hAthamAM laI, pitAnI chAtIe lAMbo vakhata dabAvI rAkhyuM. bIjA be vadhu divasa cAlyA gayA. 4 thI sapTembaranI rAte zrI. maoNrele potAnI putrI pAsethI potAnI oraDInI kUMcI pAchI mAgI. e cheka aNadhAryo banAva hatA, kAraNa ke temanI oraDI aMdarathI baMdha karI hoya to paNa tene bahArathI khelavAnI sattA ane cAvI zrI. maoNle potAnI samajaNI putrI ane vaphAdAra khajAnacI kekalsane ApI rAkhyAM hatAM. julI kazo javAba ApyA vinA raDI paDI. teNe khIsAmAM zodhavAne Dhaga karyo, ane pachI potAnI oraDImAM rahI gaI haze evuM bahAnuM kADhI, te sIdhI Imenyuela pAse doDI gaI. Imenyuele kahyuM, e cAvI koI paNa saMjogomAM zrI. maoNrelane ApI na devI; tathA kAla savArathI eka paNa miniTa temane ekalA na mUkavA." te rAte traNa vAgyA sudhI zrI. morela pitAnI oraDImAM TahelatA ja rahyA. traNa vAgye jyAre te pitAnI pathArImAM paDyA, tyAre ja mA-dIkarI paNa bahArathI khasyAM ane potAnI oraDImAM jaI sUI gayAM. savAramAM zrI. maoNrela AvIne potAnI putrI tathA patnI sAthe roja karatAM vadhu mamatAthI ane vadhu dhImAzathI vAta karI gayA. pachI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdabAda, khalAsI" 105 te pitAnI oraDIe javA lAgyA tyAre julI temanI sAthe thaI. zrI. morele kaMIka kaDaka zabdomAM tene potAnI pAchaLa pAchaLa na AvavA kahyuM. julI tyAM ne tyAM ja lAkaDuM thaIne UbhI rahI. acAnaka pAchaLathI koI AvyuM ane julInI AsapAsa be vahAlabharyA hAtha vIMTAyA. te eNkisamiliyana hate. julI rAjI thaIne bolI UThI, "bhAI ! tame AvyA kharA!" zrImatI morele, julIne, mekisamiliyana AvyAnI khabara tenA pitAne ApavA mokalI. julI javA lAgI tyAre dAdara pAse eka mANasa hAthamAM kAgaLa laI Ubhe hato. 'ApanuM nAma kumArI juvI maoNrela?" "hA sAheba, Apane zuM kAma che? huM Apane oLakhatI houM ema mane lAgatuM nathI.' 'A kAgaLa vAMco.' julIe jaladIthI kAgaLa ughADyo ane vAMcyo A kSaNe ja -mahollAmAM naM. 15 vALA makAnamAM jAo tyAMnA paheregIra pAse pAMcamA mALa uparanI oraDInI cAvI mAMge; temAM khUNA AgaLa bhaThThI uparanA tAkAmAM lAla raMganI thelI haze. te tarata laIne tamArA bApune Apo. agiyAra vAgyA pahelAM te thelI tamArA bApunA hAthamAM pahoMcavI joIe; nahi to koI kAramo banAva banI jaze. tame ApeluM vacana yAda karI, A hukamanuM akSaraza: pAlana karo." -siMdabAda, khalAsI julIe AnaMdanI cIsa pADI AMkha UMcI karIne joyuM, te ciThThI lAvanAro kayArane vidAya thaI gayo hato. teNe ciThThI pharI vAra vAMcavA mAMDI. nIce tA.ka. karIne umereluM hatuM - A kAma tamAre, jAte ja jaIne karavAnuM che. tamAre badale
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 AzA ane dhIraja bIjuM koI jaze athavA tamArI sAthe bIjuM koI AvyuM haze, te paheregIra tamane cAvI nahi Ape.' ' julI e tA.ka. vAMcI kaMIka zaMkAmAM paDI gaI. teNe ImenyuelanI salAha lIdhI. teNe tarata ja kahyuM, 'tamAre javuM ja joIe. huM bahAra nAkA AgaLa UbhA rahIza.' baMne jaNa tAbaDatoba cAlI nIkaLyAM. daramyAna zrImatI maoNrele maeNkisamiliyanane badhI vAta kahI saMbhaLAvI tathA zrI. maoNrela koI paNa kAraNe AtmahatyA na karI bese, evuM temane samajAvavA vinaMtI karI. maeNkisamiliyana tarata ja pitA pAse doDayo. zrI. maoNrela peAtAnI sUvAnI oraDImAMthI nIkaLI potAnI oraDImAM pesavA jatA hatA. maeNkisamiliyanane joI te ekadama acaMbAnI jhINI cIsa pADI cUpa UbhA rahyA, tathA peAtAnA koTanA aMdaranA khIsAmAMnI koI cIja saMtADavA lAgyA. maeNkisamiliyana ekadama UchaLIne pitAne kaMThe vaLagI paDayo; paraMtu temanI chAtI AgaLanI kaThaNa vastune hAtha vaDe dabAvatA ekadama chaLIne pAchA khasI gayA - 'bApujI, pistAlanI joDIne koTanI aMdara rAkhIne tame zuM karavA mArgeA che?' mane A ja bIka hatI. ' maoNrela gaNagaNyA. 'bApujI, bApujI, bhagavAnane khAtara mane kaheA, A bhayaMkara hathiyAro zA mATe che?' * maeNkisamiliyana !' zrI maoNrela jarA sthira najare putra sAme joIne kaDaka svare bAlyA, 'tuM mANasa che, tathA mANasa mATe ijajata zI cIja che, te samaje che. cAla, huM tane badhI vAta karuM.' ema kahI zrI. maoNrela sthira pagale putrane potAnI oraDIma'
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdabAda, khalAsI" laI gayA, ane pachI aMdarathI temaNe bAraNuM baMdha karyuM. tyAra bAda pitAnI pistola Tebala upara goThavIne temaNe potAne cepaDo ughADayo ane AMgaLI mUkIne amuka bhAga mekisamiliyanane batAvyo. zrI. maoNrelane aDadhA kalAkamAM ja 2,87,500 phrAMkanI rakama cUkavavAnI hatI, temanI pAse mAtra 15,257 phrAMkanI jogavAI hatI. eNkisamiliyana e vAMcIne mAtra eTaluM ja bolyo, "ardhA klAkamAM ApaNA nAmanI haMmeza mATe badanAmI thaze, ema ja ne?" lohIthI badanAmI dhoI nAkhI zakAya che." kharI vAta, bApujI, huM tamArI vAta samajayo.' , pachI pistola tarapha pharIne eNkisamiliyana bole, "eka tamAre mATe, ane bIjI mAre mATe. tame benI jogavAI karI rAkhI te mATe AbhAra." tArI vahAlI mAtA ane tethI paNa vahAlI tArI bahena, temanuM bharaNapoSaNa koNa karaze?" "bApujI, tame mane jIvatA rahevAnI sajA karavA mAgo cho?' "hA, mArI tane AjJA che; e tArI pharaja che. beTA, tuM sAmAnya juvAniyo nathI; huM tArA upara kazI baLajabarI karavA nathI mAgato; paNa tArI jAtane mArI sthitimAM mUkI jo, ane pachI huM ja kahe." eNkisamiliyane thoDI vAra vicAra karyo, pachI tenA caherA upara svArpaNane divya bhAva phelAI rahyo. te dhImethI paNa makkamatAthI bolyo, "bhale bApujI; tamArI IcchA. tame zAMtithI mRtyu pAme, huM jIvato rahIza." zrI. maoNrela putranA A bhavya svArpaNa tarapha prazaMsA ane bhaktinA bhAvathI gadgadita thaI joI rahyA. thoDI vAra bAda te bolyA,
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja "beTA, A badhAmAM mArI kazI gaphalata ke deSa kAraNabhUta nathI, eTaluM te tuM mAne che ne?' - "huM jANuM chuM, bApujI! mArI jANamAM AvelA emAM tame sauthI vadhu IjajatadAra mANasa cho.' zrI. morele tenuM mAthuM be hAthamAM lIdhuM, tene potAnI tarapha kheMcyo, ane pachI tenA kapALe be-traNa vAra cuMbana karIne kahyuM, beTA, huM mArA pitAnA nAmathI, ane traNa traNa peDhIthI doSarahita rahelA pUrvajonA nAmathI tane AziSa ApuM chuM. huM jIvate rahuM te kALe moM laIne ja jIvate rahI zake; paNa huM marIza, te tuM jiMdagIbhara tAruM mAthuM UMcuM rAkhI zakIza, ane kahI zakIza ke, jeNe potAno bola pAcho na paDe te mATe prANa ApyA evA mANasane huM putra chuM.' eNkisamiliyananI chAtI DUsakAMthI phATI jatI hatI, paNa te cUpa nizcaSTa rahyo. have tuM jA ane tArI mAtA tathA bahenane dUra rAkhavA koziza kara." "bApujI, mane chevaTanI kAMI AjJA che?' hA, eka pavitra Adeza ApatA jAuM chuM. ekalI thomasana eNnDa phenTa kaMpanIe mArA pratye dayA ane mAnavatA dAkhavI che. temane munIma daza miniTamAM ahIM 2,87,500 krAMkanI rakama levA Avaze. teNe mane traNa mAsanI mudata vagara mAgye sAmethI ApI hatI. e kaMpanInI rakama sauthI pahelI cUkavavA prayatna karaje ane temanA munImane jIvanabhara Adara karaje.' mekisamiliyana pharIthI jhaTajhaTa pitAnA parama priya pitAne bheTI laI, AMkha lUchate lUchate oraDInI bahAra nIkaLI gayo. zrI. more tyAra bAda ghaMTa vagADIne kokalsane belAvyo. tene dhIme avAje temaNe kahyuM, "bhalA kakalsa, tuM A eraDInA bAraNA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdabAda, khalAsI AgaLanI osarImAM ja Ubho rahe. thaoNmasana enDa phrenca kaMpanIne je munIma traNa mAsa agAu ahIM Avyo hato, te ahIM Ave ke tarata aMdara doDI AvI mane khabara Apaje.' kokalsa mAthuM nIcuM karI, bahAra jaI beTho. tenA vahAlA zeThanI e chevaTanI ghaDIo hatI, te e barAbara samajato hate. zrI. maoNrela have khurasI upara beThA ane ghaDiyALanA kAMTA tarapha joI rahyA. potAnAM sau vahAlAne tajIne jene ghaDI-be-ghaDImAM vidAya thavAnuM che, tenI AkharI kSaNe e hatI, ane te ekeeka kSaNa temane mana ati kImatI hatI. kAMTo khasate cAlyA. zrI morele dhImethI pistola upADI ane gheDA caDAvyA. te ja ghaDIe temane acAnaka yAda AvyuM ke, pitAnI priya putrIne temaNe chevaTanI vidAya ApI nathI. tarata temaNe pistola nIce mUkIne kalama upADI ane putrIne saMbodhI be lITIo utAvaLe lakhavA mAMDI. lakhavAnuM pUruM thayuM tyAM te ghaDiyALamAM agiyAranA TakorA paDavAnI kaLa khararara karatI sarakavA mAMDI. zrI. maoNrele pistolanI aNI potAnA dAMta vacce goThavI ane pratyeka paLe kekalsane avAja sAMbhaLavAnI te rAha joI rahyA. acAnaka bAraNuM jorathI UghaDyuM ane temanI priya putrInI cIsa saMbhaLAI. temaNe tarata potAnuM mAM julI tarapha pheravyuM, paNa te ghaDIe pistola temanA hAthamAMthI paDI gaI. "bApu, bApu!" julI hAMphatAM hAMphatAM mAMDa belI zakI, "bApu, tame bacI gayA, bacI gayA !" tarata ja teNe pitAnI chAtI upara paDatuM nAkhyuM ane eka hAthamAM lAla raMganI thelI dharI. "zuM kahe che beTA? huM bacI gayo eTale?' "hA, bApu, kharekhara bacI gayA; juo A thelI !'
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 AzA ane dhIraja zrI. morele thelI hAthamAM lIdhI. tene jotAM ja te cakaLyA. temane e thelInI kaMIka jhAMkhI yAda AvI hoya ema lAgyuM. te thelImAM nADAne cheDe be lAkha satyAzI hajAra ane pAMcaso phUAMka cUkate thavAnI pahoMca lakhelI hatI ane nADAne bIje cheDe eka moTo pANIdAra hIro bAMdhela hatuM. tenI sAthenI cabarakI upara lakhyuM hatuM : "julIne dAyajo." zrI. maoNrela jANe svapna jotA hoya tema avAka thaI gayA. thoDI vAra pachI te bolyA, "beTA, A thelI tane kyAMthI maLI?' - mahollAmAM 15 naMbaranA makAnamAM pAMcame mALe eka nAnI eraDInA khUNAmAM bhaThThI uparanA tAkAmAM." DAnTane bApa gujarI gayo hato te eraDI! julIe have potAne savAre maLelo kAgaLa zrI. morelane batAvyo. te vAMcI temaNe julIne pUchyuM, "tuM tyAM ekalI gaI hatI?" nA, Imenyuela mArI sAthe AvyA hatA, paNa navAInI vAta e che ke, huM pAchI pharI tyAre te nAkA AgaLa UbhA na hatA! eTalAmAM te koI doDanuM babbe traNa traNa pagathiyAM caDatuM hoya tevo avAja saMbhaLAyo ane pachI te imejuela gAMDAnI peThe aMdara dAkhala thaI bolyA, "rAmona, parAgona ! morela mahAzaya, RAmona baMdaramAM dAkhala thayuM che !' gAMDA, rAgona te kyAranuM DUbI gayuM. tenA penelona vagere khalAsIo ahIM AvI gayA te paNa bhUlI gayo?' "are sAheba, atyAre baMdara upara hajAro mANasa bheguM thayuM che ane sau koI rAgonane baMdaramAM dhImethI pravezatuM joI harSanA pokAra karI rahyuM che. huM paNa tene mArI najare joI, utAvaLe deDI Avyo chuM.'
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdabAda, khalAsI 111 zrI. maoNrela ekadama te khurazI upara phasaDAI paDayA. paNa pachI AkhuM kuTuMba e camatkArane najare jovA vegathI baMdara tarapha doDI gayuM. ane lo! najIka AvI pahoMcelA jahAja upara "RAmona, morela eNnDa sana, mArselasa" e zabdo dekhA dekhAtA hatA. tene AkAra barAbara rAyona jevo ja hato ane te raMga ane gaLIthI ladAyeluM hatuM. paNa sauthI va navAInI vAta to e hatI ke, kaptAna gaumArya tUtaka upara Ubho rahI lAMgaravAnA hukamo ApI rahyo hato, ane panelonanI najara zrI. morela upara paDatAM ja te temane hAtha halAvI nizAnIo karavA lAgyo ! A pratyakSa vastune nakAravI e azakaya hatuM. eTale rAgona DULyAnI je vAta hatI tene ja svapna ke bhrama gaNI kADhavI joIe ! baMdara upara daza hajAra mANaso A pratyakSa vAtanI zAkha pUratAM hatAM. baMdara upara zrI. maoNrela ane temane putra AnaMdamAM AvI ekabIjAne bheTatA hatA ane paramAtmAno UMDA aMtarathI AbhAra mAnatA hatA, tathA vIsa hajAra hAtha e dRzya upara AnaMdanI tALI bajAvI rahyA hatA, tyAre eka mANasa tyAM paheregIranI kaeNbina pAchaLa chupAIne e badhuM harSathI UbharAtA hRdaye nihALI rahyo hato. thoDI vAra pachI te tyAMthI dhIme rahIne sarakyo ane bolyo - 'sukhI thA, bhalA puruSa! atyAra sudhI te je bhalamanasAInAM kAma karyA che ane haju paNa tuM je badhAM sArAM kRtyo karaze, te badhAMnA AzIrvAda tArA nirmaLa hRdaya upara Utaro !' ATaluM kahI, te thoDe dUra ovArAnAM pagathiyAM UtarI pANI najIka gayo ane tyAM teNe amuka dizAmAM traNa vAra bUma pADI : "jekopa, jekapa, jekopa !' tarata ja eka tIra jevI hoDI vAre AvI. pelo mANasa temAM besI gayo. thoDe dUra eka yATa-naikA susajaja thaIne UbhI hatI. temAM
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja caDayA pachI pele mANasa zrI. morela tarapha joI rahyo. zrI. maoNrela te vakhate abhinaMdana mATe AsapAsa pharI vaLelA hajAro hAtha sAthe hAtha milAvI aMtarane AnaMda tathA AbhAra vyakta karatA hatA. yATa-naukAmAMthI pelo mANasa te joI bolI UThyo : "vidAya! dayA, mAnavatA ane kRtajJatAne! hRdayane vikasAvatI badhI bhalI lAgaNIene vidAya! have huM pApIone temanA pApanI sajA karavA mATe kaThora IzvarI daMDa banavA jAuM chuM- teTalo ja acUka, teTalo ja kArame!" keDare hIre vece che bAvAjI hIro ApIne vidAya thayA ke tarata dAdara uparathI keDaronI mAMdI strI nIce UtarI. Deglarsa ane kAuMTa mersa jevA vagadAra moTA loko vize game tevA ajANyAne moDhe AvI vAta karavA badala teNe keDarane phiTakAra Ape. keDaroe kahyuM, "mUrakha, e badhI vAta tene na karI hota, te pachI hIrAnA paisA e saune paNa vaheMcAI jAta tenuM zuM? have A hIro ApaNane maLyo!' keDaronI strIe hoTha macakoDIne kahyuM, 'babUcaka bhAI, e hIro che ke be koDIne kAca che, tenI tamane parakha kharIne!' keDaro e chellI vAta sAMbhaLIne jarA camakyo teNe tarata Topa paherI lIdho ane kahyuM, "Aje pAse ja bukeramAM maLe che tyAM perisathI keTalAya jhaverIo Ave che. temAMnA ekane batAvIne huM hamaNAM ja khAtarI karI lauM chuM.'
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMDara hIre vece che 113 keDaro byukera tarapha jate have, te ja vakhate dANacorIne dUdha karanAra baTuMkiyo pAsenI naheramAM jAtakhAtAnA amaladAro vaDe gherAI jatAM, potAnA vahANanA bhaMDakamAMnuM gupta bAku udhADI, pANImAM DUbakI mArIne tarato tarato bahAra nIkaLyo ane lapAto-chapAta keDaronA ghara tarapha AvavA lAgyo. kaeNDaronI mukhya kamANI AvA dANacaro ane cAMciyAonI khAtara-baradAstamAMthI ja nIkaLatI hatI. baTuMoine IrAdo kaeNDarone tyAM khAvA-pIvAnuM paravArI, AkAzamAM caDI AvelA bhAre tophAnano lAbha laI, moDI rAte potAnA vahANa tarapha pAchA pharavAno hato. kaeNronI vIzInI pachIte ekaDhALiyuM hatuM te AvA lokone mATe ja hatuM. pAchalA vADAnI bhata kudI baTuMkiyo temAM peTho. mukhya makAna ane DhALiyA vacce pahelAM jyAM bAraNAnuM kahyuM hatuM, tyAM have pATiyAMnI eka paDadI bharI dIdhelI hatI. vIzImAM bahAranuM koI mahemAna che ke nahi te jovA baTuMkiyoe pelI paDadInI phATomAMthI vIzImAM najara karI. te ja vakhate keDaro pitAnI sAthe eka jhaverIne laIne vIzImAM peTho. keDaroe nIcethI bUma pADIne potAnI patnIne uparane mALathI nIce bolAvI. jo pelA bAvAjIe ApaNane chetaryA nathI; A hIro sAco "zuM kaho cho?' kahetI AnaMdathI ane navAIthI uzkerAyelI te mAMdalI strI dhaDadhaDATa dAdaro UtarIne nIce AvI. pelA jhaverIe kaeNDaro pAse A hIro kevI rIte AvyuM tenI khAtarI karavA kaeNDaronI strIne badhI vAta pharI pUchI joI. iTAlI taraphano eba busonI nAmano pAdarI eDamaMDa DAnTa nAmanA kedI pAsethI maLelo A0 - 8
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 AzA ane dhIraja hIro laIne ApavA Avyo hato, vagere vAta maLatI AvatAM, jhaverIe kiMmatanI bAbatamAM vATAghATa karavA mAMDI. keDaro 50 hajAra krAMka mAgata hato, tyAre jhaverI tenA 40 hajAra ApavA mAgato hato. tenI dalIla e hatI ke, bIjA jhaverI 55 hajAra krAMka ApavA taiyAra thaze, paNa bIjI bAjuthI polIsa sAthe maLI jaI, tane cerIno mAla rAkhanAra TharAvI jelamAM besADI devarAvaze. pachI eba busenI Ave ane pote hIro ApyAnI vAta kahIMne tane choDAve, tyAra pahelAM te e hIrAne badale tene maLate kAca polIsavALA mUkI deze ane tuM chuTIza tyAre tane Apaze ! keDaronI strI tarata ja bolI UThI, "bhale A jhaverIne ja hIro 45 hajAramAM ApI do. ahIMthI te hIro lIdhA vinA jaze, te zaheramAM jaIne polIsane khabara ApI deze !' jhaverIe tarata thoDI noTo ane thoDI senAmahoromAM nANAM cakavI dIdhAM. daramyAna, bahAra vaMTeLa ane varasAdanuM tophAna vadhatuM cAlyuM. keDaroe jhaverIne AvI tophAnI rAte pAchA javAne badale pitAnI vIzImAM savAra sudhI sUI rahevAnI salAha ApI. aMdhArI rAte rastA upara lUMTArAone paNa Dara ! jhaverIe potAnA khIsAmAM be bharelI pistola batAvIne kahyuM, Aje rAte game tema karI mAre potAne utAre pahoMcavuM paDe tema che." jhaverI cAlyo gayo eTale bAraNuM aMdarathI baMdha karIne keDaronI strIe tene marmamAM pUchayuM, "tame sAce ja tenI dayA khAIne rAte ahIM sUI rahevAnuM kahyuM hatuM?" hAsto.' meM to jANyuM ke, kaMIka bIjuM kAraNa haze !' phaTa bhUMDI! tane e vicAra zA mATe Ave che?" "tamArAmAM kazuM pANI nathI; nahi te e mANasa hIrA sAthe A gharamAMthI jIvato bahAra nIkaLI zakyo na hata!'
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMDarA hIrA vece che 115 paraMtu eTalAmAM te vIjaLInA eka bhayaMkara kaDAkA thayA ane te sAthe bAraNA upara gherathI TakorA paDayA. kaeNDaroe paisA Tebala uparathI sameTatAM sameTatAM jarA gabharAIne bUma pADI, ' koNa ?' ' pelA jhaverI ja bahAranA tophAnamAM javuM azakaya mAnI, pAchA pharyo hato. keDaronI strInA mAM upara thaIne eka bhayaMkara hAsya pasAra thaI gayuM. meDI rAte jyAre badhAM jaMpI gayAM, tyAre DhALiyAmAM ja thAkIne ghasaghasATa UMghI gayelA bukiyA upale mALa eka pistolanA avAja sAMbhaLI jAgI gayA. tarata teNe bAkAmAMthI vIzInI aMdara najara karI. kaeNDaro utAvaLe utAvaLA dAthI nIce Utaryo! teNe hIrAnI dAbaDI gajavAmAM sAcavIne mUkI ane kabATamAMthI 45 hajAra fAMkanI pATalI paNa kADhIne kapaDAMmAM chupAvI dIdhI. pachI bAraNuM ughADI te bahAra aMdhArAmAM alApa thaI gayA. baTukiyAne AkhI paristhiti samajAI gaI. tene upara koInA UMhakArA saMbhaLAtA hatA. koInI kaMI sAravAra thaI zake tema hoya te te karavA utAvaLathI te gharanI aMdara peThA. dAdara caDatAM ja keDaronI strInuM zaba tenA pagamAM athaDAyuM. tenA gaLAmAMthI geALI pasAra thaI gaI hatI ane te kayAranI marI gaI hatI. pachI te jhaverInI pathArIvALI oraDImAM doDayo. tyAM cAre tarapha badhuM ramaNabhamaNa paDeluM hatuM ane pathArInI bahAra jhaverI DhagalA thaIne paDayo hatA. tene chAtImAM UMDA ghA paDelA hatA ane lehI dhaDadhaDATa nIkaLatuM hatuM. bakiyA jhaverI mAM jIva che ke nahi te tapAsatA hatA, teTalAmAM ja nIce sainikonI de|DadhAma saMbhaLAI. the|DI vAramAM ja jakAtakhAtAnA amaladAro theDAka sainiko sAthe upara caDI AvyA ane temaNe bakiyAne giraphatAra karyo.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AzA ane dharaja vAta ema banI hatI ke, vahANa AgaLathI ja jakAtakhAtAnA eka jAsUse chUpI rIte baTuMkiyone pIcho pakaDayo hate. baTukine keDaronA DhALiyAmAM saMtAto joI, te have tophAnanI rAte tyAM ja raheze ema mAnI, te bIjA sainiko ane amaladArone bolAvI lAvyo hato. babe jaNanAM khUna karanAra tarIke baTuMkiyone motanI sajA thaI. paraMtu vIzIno mAlika kaeNDaro lApattA hatA; eTale te pakaDAya nahi tyAM sudhI, athavA eba busenI AvI keDarone hIro ApyAnI vAtanI khAtarI karAvI na Ape tyAM sudhI, zakano lAbha ApI potAne jIvato kedamAM ja pUrI rAkhavA baTuMkiyoe bhAre AjIjI karI. nyAyAdhIza dhAryA karatAM vadhu bhalo mANasa nIkaLyuM ane teNe tenI AjIjI maMjUra rAkhI. nasIbajoge traNa mahinA ane pAMca divasa bAda, eTale ke AThamI sapTebare eba busonI pharatA pharatA tyAM AvI pahoMcyA. hIrAnI tathA khUnanI vAta sAMbhaLI temaNe kedakhAnAmAM AvI baTuMkiyonI mulAkAta lIdhI. barTakiyoe banelI badhI vAta temane sogaMdapUrvaka kahI saMbhaLAvI. teNe kahelI vAtanI saccAI upara eba banIne bharose beThe, ane banI zake te tene choDAvavAno prayatna karavAno potAno nizcaya temaNe tene jaNAvyo. eba basonInuM mAyALu ane prabhAvazALI vartana joI, baTuMkiyoe temane kahyuM, "bApajI, keDara jIvate na pakaDAya tyAM sudhI A AropamAMthI mAro chuTakAro kadAca na paNa thAya; ane chevaTe mAre phAMsIne lAkaDe laTakavuM ja paDe. eTale meM karelA eka kharA khUnanI kabUlAta to ApanI AgaLa huM maratA pahelAM karI javA icchuM chuM. prabhu, pAse Apa mArA e pApanI mAphI mATe prArthanA karajo." eTaluM kahI teNe nIcenI lAMbI kahANI bAvAjIne kahI saMbhaLAvI.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 baTuMkiyAnI kabUlAta baTuMkiyo pAMca varSanI uMmarano hato tyArathI ja, mAtApitA marI jatAM, tenA 18 varSanA moTA bhAIe tene ucheryo hato. nepoliyana jyAre elbAthI 1815mAM phrAMsa pAcho pharyo, tyAre teno moTo bhAI lazkaramAM bharatI thaI gayo. vaoNTalaeNnA yuddhanI AgalI rAte laDAImAM ghAyala thatAM, tene moracA uparathI khaseDI levAmAM Avyo. pachI te nepoliyana hArIne dezanikAla thayo tathA rAjA lUI pharI krAMsanI gAdIe Avyo, eTale nepoliyananA lazkaranI TukaDIone vikherI nAkhavAmAM AvI. barTukiyone eka davasa tenA bhAIne kAgaLa maLyo ke, te have pitAne gAma pAcho pharavA mAge che, paNa haju pote azakata hovAthI musApharInA kharca mATe tene thoDA paisAnI jarUra che. barTukiyo badhuM vecIsATI pitAnI bhAbhI mATe pAMcase kUka rAkhI, bIjA pAMcaso phrAMka potAnI sAthe laI, bhAIne teDI lAvavA nIkaLyo. daramyAna dakSiNa tarapha nepoliyananA pakSakAronI katala zarU thaI hatI. rAjasattAnI AMkhamIMcAmaNI heThaLa ja be ke traNa guMDATeLIoe e kAma hoMzabhera hAthamAM lIdhuM hatuM. baTukiyonA bhAInI paNa eka gAmamAM AgalI rAte ja katala thaI gaI. baTuMkiyoe tyAM AvIne potAnA bhAInA khUnIone patto meLavavA bhAre prayatna karyo, paraMtu dhAkanA mAryA, koI temanuM nAma kahevA paNa taiyAra na hatuM. chevaTe teNe darogA pAse jaI phariyAda dAkhala karI. 117
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AzA ane dhIraja dAronA vilephorTa bahu kaTTara rAjabhakata hatA. teNe nepeliyana heThaLa nokarI karanArAone phrenca sainika ja gaNavAnI nA pADI ane e badamAza rAjakedIone yogya phaLa maLyuM che ema jaNAvyuM ! baTuMkiyoe ghaNIya dalIlo karI ke tenA bhAIne koI pakSa sAthe kazI levAdevA ja na hatI, ane te te sarakArI nokarI samajIne lazkaramAM joDAyA hatA. paraMtu vilephaoNrTe te tene lAyaka sajA maLI che ema ja kahevAnuM cAlu rAkhyuM. chevaTe baTuMkiyoe potAnA bhAInI nirAdhAra banelI vidhavAne sAmAnya sainikanA vidhavAne maLe che tenuM penzana bAMdhI ApavAnI mAgaNI karI, paraMtu te mAgaNI paNa vadhu hasIne uDAvI devAmAM AvI. baTuMkiyoe have gusse thaIne vilephorTane kahyuM, "tuM rAjAnA pakSane che eTale ja mArA bhAInI anyAyI katalane yogya mAne che, te huM mArA bhAInA pakSanI rIte nepoliyananA pakSano gaNAuM; eTale huM paNa tane dezadrohI gaNI motanI sajAne pAtra jAhera karuM chuM. mATe AjathI cetato raheje!" vilephaoNrTa baTuMkiyone kazuM karI ke karAvI zake, te pahelAM to te tenI sAmethI chaTakI gayo. pachI baTuMkie vilephaoNrTano pIcho pakaDyo. vileoNrTane mArI nAkhavo e to sahelI vAta hatI; paNa baTuMkiyone te pitAnA bhAInA khUnanA badalAmAM ja tenuM khUna karavuM hatuM - pote pakaDAI jAya ane motanI sajA pAme, te vilephaoNrTa jevA eka kuttAnA jIvanA badalAmAM be bhAIonA jIva gayA kahevAya ! paraMtu vilephaoNrTa paNa sAvaceta thaI gayo hato. traNa mahinA sakhata pIcho pakaDayA pachI baTuMkiyone acAnaka khabara paDI ke, vilepharTa avAranavAra perisa pAsenA upanagara eNTIlamAM jAya che-Ave che. tyAM tenA sasarA mArthivasa senTamerAnanuM eka avAvaruM paDI raheluM makAna hatuM; te thoDo vakhata thayAM eka juvAna vidhavAne bhADe apAyuM hatuM.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ baTuMkinI kabUlAta 119 te makAnanI AsapAsanI bagIcAnI bhIMta uparathI jotAM baTuMkiyone jaNAvyuM ke, te bAI 18 thI 19 varSanI hatI ane te tathA vilephorTa ekabIjAnA gupta premamAM hatAM. baTuMkiyAe tarata ja e bagIcAnI eka bAjunI bhIMta taraphanI zerImAM makAna bhADe rAkha. vivepharTa gupta rIte ekale potAnI priyatamAne maLavA Ave, tyAre tene mArI nAkhavAnuM saheluM tathA sahIsalAmata kahevAya. traNa divasa bAda sAMjanA sAteka vAgyAnA arasAmAM acAnaka eka mANasa te makAnamAMthI nIkaLI, mArate ghoDe varselsa tarapha ravAnA thayo. baTuMkiya samajI gayo ke kaIka muzkelI AvI hovAthI vilephaoNrTane teDavA ja tene doDAvavAmAM AvyA che. traNa kalAka bAda te mANasa dhULa bharele zarIre pAcho pharyo; ane daza miniTa bAda eka mANasa moTo jabbo oDhI, pAchale bAraNe aMdara dAkhala thayA. te vilephaoNrTa hate. barTukiyo tarata vADAmAM dAkhala thayo ane pelA pAchalA bAraNA pAse jhADa-jhADavAMnI ethe chupAI gayo. thoDI vAramAM makAnamAMthI eka strInA vedanAbharyA UMhakArA saMbhaLAvA lAgyA. be kalAka pasAra thaI gayA. madharAtanA DaMkA paDayA. tyAra bAda makAnanI bAjunuM bAraNuM UghaDyuM. temAMthI vilephaoNrTa bahAra nIkaLyo. teNe baTuMkiyo saMtAyo hato te jhADInI bAjumAM ja aMdhArAmAM eka khADo khodavA mAMDyo. pachI potAnI sAthe ANelI eka peTI teNe pelA khADAmAM dATI dIdhI. peTI be phUTa lAMbI tathA chathI ATha iMca UMcI hatI. vilephaoNrTa jamIna sarakhI karIne UMco thavA jAya, tevAmAM ja baTuMkiyAe potAnI charI tenA paDakhAmAM ArapAra khasI dIdhI. vilephorTa eka paNa cIsa pADayA vinA Dhagalo thaIne jamIna upara tUTI paDyo. pachI vilephorTe dATelI peTI khotarI kADhIne baTuMkiyo tyAMthI nATho. tenAM kapaDAM vilephaoNrTanA lohIthI chaMTAI gayAM hatAM. nadI upara
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AzA ane dhIraja jaI teNe prathama pelI peTInuM DhAMkaNuM charI vatI ughADI nAkhyuM. temAM tAjuM janmeluM bALaka hatuM ! bakiyA tene nadImAM padharAvI devA ja jatA hatA, tevAmAM tene lAgyuM ke bALakanuM zarIra kaMIka UbhuM hatuM. thoDI mAthAkUTa pachI bakiyAe tene zvAsa letuM karI dIdhuM. eka jIva lIdhA tenA badalAmAM eka jIva bacAvavA maLyA, e kAraNe te paramAtmAneA AbhAra mAnavA lAgyA. AvAM tajI devAyelAM anAtha bALakone ucheranArI ispitAlanI jANa bakiyAne hatI. rAte rAta baTukiyA chAnAmAnA te bALakane tyAM mUkI AvyA. te bALakane je kapaDuM vIMTeluM hatuM tenA upara amIraumarAvA rAkhe che tevI mudrA tathA H ane N e be akSaro bharelA hatA. bhaviSyamAM te bALakane oLakhavA kAma Ave ema mAnI, teNe te kapaDAmAMthI eka akSara peAtAnI pAse Ave ane bIjo bALaka pAse rahe te rIte ardho TukaDo phADI lIdhA. ekAda pakhavADiyA pachI baTukiyA jyAre tenI bhAbhIne maLyo, tyAre teNe bhAInuM khUna thayAnI tathA pAte tenuM vera vasUla karyAnI badhI vAta karI. pelA bALakanI vAta jyAre dukhiyArI bhAbhIe sAMbhaLI, tyAre te tarata bAlI UThI ke, ' tame te chAkarAne ahIM lAvyA hota, to huM tene ucherata; mane thoDuM suvANa thAta. " baTuM kiyAe javAbamAM pelA ardho phADI lIdhelA TukaDo bhAbhIne sAMpyA tathA kahyuM ke, ApaNe paisAvALAM thaIe. tyAre te bALakane oLakhIne laI AvI zakIe, te mATe ja A nizAnI meM phADI lIdhI che.' vileoNrTa jevA sarakArI amaladAranA khUnanI tapAsa barAbara cAle ja; eTale jyAre tyAre pAtAnA jAnanuM jokhama che ema mAnI, bakiyA dUra dariyA tarapha ja vadhu vakhata rahevA lAgyA; tema ja maratA pahelAM bhAbhInA gujarAna jo] jhaTa kamAI levA mATe teNe dANacArInAM bhAre sAhaseA kheDavA mAMDayAM.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahukiyAnI kabUlAta 131 dhIme dhIme teNe peAtAnI bhAbhIne sArI sarakhI rakama bhegI karI ApI. eka divasa baTukiyAnI gerahAjarI daramyAna bhAbhI jaIne pelA nizAnIvALA kakaDAne AdhAre tathA tArIkha vagerenI mAhitI barAbara ApIne pelA bALakane ispitAlamAMthI laI AvI. te bALaka baTukiyo ane tenI bhAbhInA lADamAM UcharatA gayA. nAnapaNathI ja te uddhata, manasvI, ArAmI prakRtinA, ane kharacALa hoI cAra banyA. bakiyA tene dhamakAvato, zikhAmaNa ApatA tathA kaMIka kAma-dhaMdhe lagADavA icchatA; paraMtu te bALaka - beneDITo - kazuM gaNakAratA nahi, baTukiyAnI bhAbhI pAsethI te te mArI dhamakAvIne paisA paDAvatA; uparAMta koI paNa prakAre jyAre tene khabara paDI ke, A be jaNa tenAM kharAM mAtA-pitA nathI, tyArathI teA tenI vartaNUka vadhu bejavAbadAra banatI gaI. A arasAmAM ja bakiyA peAtAnuM vahANa laI phrAnsa tarapha AvyA hatA; tevAmAM byukera pAse tenuM vahANa gherAI gayuM, ane kaeNDarezane tyAM khUnanA Aropasara te pakaDAI gayo. 1829 nA jUna mAsanI trIjI tArIkhanI rAte banelI e badhI vAta ApaNe joI AvyA chIe. eba busAnIe bakiyAnI badhI vAta sAMbhaLIne tenA chuTakArA mATe bhAre prayatna Adaryo. ane IzvaranuM karavuM te theADA vakhatamAM ja kaeNDaro pakaDAI gayA. dUra paradezamAMthI tene pakaDIne phrAMsamAM lAvavAmAM AvyA. teNe evA bacAva rajU karyo ke, jhaverInuM khUna karavAnA vicAra ane prayatna mULe tenI strIe ja karyo hatA; pachI to jhaverInA hAthamAMthI peAtAnI strIne ane peAtAnI jAtane bacAvavA khAtara ja tene emAM bhaLavuM paDayuM hatuM. kaeNDarone maraNa paryaMta lazkarI vahANa upara gulAma tarIke kedanI sajA thaI ane bakiyAne nirdoSa choDI mUkavAmAM Avyo. eba busAnIe bahu kiyA upara dayA lAvI, tene dANacArInA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 AzA ane dhIraja kAmamAMthI choDAvavA ane sAre ThekANe nokarIe rakhAvavavA mATe potAnA tavaMgara mitra kAuMTa monTenakrasTo upara bhalAmaNa-ciThThI lakhI ApI. eba busenI pAsethI ciThThI laIne baTuMkiye prathama te pitAnI bhAbhInI khabara kADhavA potAnA vatana tarapha doDayo. tyAM bahu kAramAM samAcAra tenI rAha joI rahyA hatA. baTuMkiyonI gerahAjarImAM tenI bhAbhI pAse beneDIToe haMmezanI jema paisA mATe tagAdo zarU karyo hate. barTokiyonI salAhathI A vakhate tenI bhAbhIe paisA beneDITonA hAthamAM Ave tema potAnI pAse na rAkhatAM, bahAra kyAMka surakSita rAkhyA hatA. beneDITa e khUba dhamapacha DA karavA chatAM jyAre tene paisA na maLyA, tyAre teNe eka bhayaMkara upAya ajamAvyo. moDI rAte potAnA be-traNa laphaMgA mitrone laIne te gharamAM Avyo ane bArIbAraNAM baMdha karI, baTuMkiyonI bhAbhIne pakaDI tenA paganAM taLiyAM nIce baLatI sagaDI mUkI; tathA paisA kayAM chupAvyA che te batAvI devA jaNAvyuM. pelI bicArI beneDITonI A nAlAyakI joI DaghAI gaI ane vedanAnI mArI badamAzonA hAthamAMthI chUTavA taraphaDiyAM mAravA lAgI. eTalAmAM tenA paga taraphanA kapaDAnI phaDaka ekadama saLagI UThI. eTale pote saLagI maravAnI bIkathI pelA badamAzoe tene hAthamAMthI choDI dIdhI. pelI bicArI cIso pADatI bahAra bhAgavA gaI, paNa badhAM bArIbAraNAM baMdha karI dIdhelAM hatAM eTale thoDI vAramAM te baphAIne bhaDathuM thaI gaI. bIje divase paDozIoe bAraNAM teDIne ughADyAM, tyAre baTuMkiyonI bhAbhImAM nAmamAtrane jIva bAkI rahyo hato. gharamAM badhuM toDIphoDIne raphedaphe karavAmAM AvyuM hatuM tathA vecI khavAya tevI badhI cIjo UpaDI gayelI hatI. te divasathI beneDITone kayAMya patto na hate. baTuMkiyo khUba khinna thaIne tyAMthI pAcho pharyo ane eba busenIvALI ciThThI laine kAunTa monTekrisTo pAse gayo. kAunTa eba busonInI ciThThI vAMcIne tene thoDAghaNA praznottara karyA. bakiyAe lAgaNIvaza thaIne jaNAvyuM: "nAmadAra, huM mULe korsikAno kSatriya chuM;
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ baTuMkinI kabUlAta 13 meM karelA eka khUnanA kAraNe mAre chupAvuM paDe tema hovAthI ja huM dANacerInA dhaMdhAmAM paDyo hato. jelamAMthI chUTayo hovAthI mane koI nokarIe rAkhe nahi e huM samajuM chuM. paraMtu bAvAjI AgaLa meM mArI badhI kabUlAta karI che; ane Apa jo mane ApanI nokarImAM rAkhazo, to huM Apane kharIdelo gulAma thaIne rahIza, ane Apa nAmadArano upakAra koI divasa nahi bhUluM.' kAunTa tarata ja baTuMkiyone potAnA bhaMDArInI jagyAe nImI dIdho. baTTukiyo potAnAmAM mukAyelA A vizvAsathI ardhA ardhA thaI gayo. ane jIvajAnathI kAunTanI sevA karavAnI koziza karavA lAgyo. eba banI ane kAunTa menTekrisTo kharI rIte eka ja vyaktinAM be rUpa hatAM: eDamaMDa DAnTanAM. DAnTee monTekrisTo TApu TaskanInI sarakAra pAsethI kharIdI lIdho hato ane te sarakAre tene te TApunA kAunTanuM pada ApyuM hatuM.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 je vasulAta
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ pirisamAM Agamana kAunTa monTekrisToe 21mI me 1838ne roja pAcho paeNrisamAM paga mUkyo. 5 mI sapTembara 1829nA roja maoNrelanI hUMDI cUkavIne te phrAMsamAMthI vidAya thayo hato. A moTo vacagALo teNe kyAM gALyo hato tathA te daramyAna teNe zuM karyuM hatuM? A vacagALA daramyAna khAsa te teNe dhIrajapUrvaka bArIka tapAsa karIne potAnA duzmananI badhI kAravAIone saMpUrNa po lagAvyo hato. temane hAthe anyAya-atyAcAra pAmelI vyaktionI dUradUrathI paNa teNe bhALa meLavI hatI; ane bane teTalI madada karI temane du:khamukta karavA prayatna karyo hate. temAMnI eka te grIsanA alI pAzAnI kuMvarI hedI hatI. pharnAnDa athavA kAunTa maoNrsarpha hadInA pitAnI nokarImAM rahyo hato te veLA, paisAne lebhe vizvAsaghAta karI, maoNrsarse tenI katala karAvI hatI. hedInI mAtA ane haidIne paNa teNe gulAmonA vepArIne vecI dIdhAM hatAM. hedInI mAtA du:khazokanA bhArathI hRdaya bhAMgI jatAM tarata maraNa pAmI. pachI hedIne pelA vepArIe khUba kharca karIne saMgIta-nRtya vageremAM pAvaradhI karI tathA chevaTe sulatAna mahamudane vecI dIdhI. monTekrisToe potAnI pAsenuM eka amUlya ratna sulatAnane ApI daI, tenI pAsethI haidIne kharIdI lIdhI hatI. chevaTe jyAre duzmanone sajA karavA mATenI badhI taiyArIo pUrI thayelI mAnIne kAunTa menTa-krisToe perisamAM paga mUkyo, tyAre 126
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ paeNrisamAM Agamana 117 paNa pharnAnDa athavA kAunTa maoNrsarpha ane marsiDIsanA ekanA eka vahAlA putra AlbarTanA AgrahabharyA nimaMtraNathI ja mUkayo hatA! AlbarTA bheTo tene romanA vizvavikhyAta kArnivala utsava daramyAna thayA hatA. AlbarTa potAnA mitra TrAnjhada' epine sAthe e utsavanA AnaMda-pramodamAM bhAga levA roma AvyA hatA. te utsava daramyAna koI romana suMdarI sAthe prema-prakaraNa UbhuM karavAnA tene vicAra hatA. vAngA nAmanA prakhyAta romana lUMTArunI patnI te utsavamAM bhAga levA AvI hatI. AlbarTa ajANamAM tenI sAthe prema karavA gayA. vAngAe te vakhate tene siphatathI upADayo ane romathI thADe dUra saMtAnAM kaoNphina mATenI seMTa sebAsTiyananI jUnI bhUgarbha-guphAomAM AvelA potAnA aDDAmAM keda karyo. pachI AlbarTanA chuTakArA mATe vAngAe meATI rakamanI mAgaNI AlbarTanA mitra epine upara lakhI mAkalI. epine pAse teTalI rakama hAjara na hatI. eTale peAtAnI peThe utsava jovA mATe e ja hoTelamAM AvIne UtarelA kAunTa meAnTa-krisTo pAse teTalI rakama uchInI mAgavA te gayA. paraMtu vAngA ghaNI vAra kAunTanA upakAra nIce AvI gayelA hovAthI, kAunTe tarata ja jAte jaIne, AlbarTane tenI kedamAMthI cheDAvI dIdhA. AlbarTe romamAMthI pAchA pharatI vakhate kAunTane paeNrisa pAtAne tyAM padhAravA AgrahapUrvaka AmaMtraNa ApyuM. kAunTa paNa te nimaMtraNamAM IzvaranA Adeza joI, traNa mahinA bAda 1838nA me mahinAnI 21mI tArIkhe jyAre paeNrisa AvyA, tyAre AlbarTane ApeluM vacana yAda karIne, musApharInA vAhanamAM te sIdhA AlbarTane ghera ja prathama AvyA. joke, daramyAna meAnTa-krisTo mATe paeNrisamAM pahelethI ja oNTIla tarapha javAnA mArga upara zepsa elIsI vistAramAM eka suMdara makAna
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 AzA ane dhIraja kharIdI levAmAM AvyuM hatuM. A kAma tenA vizvAsu gulAma alIe pAra pADayuM hatuM. alI TayUnisiyAnA vatanI hatA ane TayUnisanA beganI nokarImAM hatA. eka vakhata bege tene peAtAnA janAnakhAnAnI najIka pharatA joyA, eTale vahemAIne tarata keda pakaDAvI dIdhA. pahele divase tenI jIbha kApI nAkhavAnI, bIje divase tenA hAtha kApI nAkhavAnI ane trIje divase tenuM mAthuM kApI nAkhavAnI sajA pharamAvavAmAM AvI. nasIbajoge kAunTa monTekrisTo te divaseAmAM tyAM ja hatA. pahele divase alInI jIbha kapAI gayA pachI, te tarata begane maLyo ane bhAre kImatI bheTo ApIne alInI bAkInI sajA teNe mApha karAvI. ane pharI TayUnisamAM paga na mUke e zarate alIne bege kAunTane soMpI dIdhA. tyArathI alI kAunTanA vaphAdAra sevaka banI rahyo hato. kAunTane hukama paNa karavA na paDe te rIte tenI badhI sevA bajAvavI, e ja tenA jIvananuM ekamAtra dhyeya hatuM. AlbarTane tyAM jaI, ghaNe varSe tenAM mAta-pitA - (pharnAnDa) kAunTa maoNrsarpha ane marsiDIsa -- ne menTe-krisToe joyAM. kAunTa maoNrsak to tene na oLakhI zakayo, paNa marsiDIsa pahelI ja mulAkAte kaMIka vahemAI. A pahelI mulAkAta to peAtAnA putranA jAna khUnI-lUMTArAnA hAthamAMthI bacAvanAra pratye AbhAra-abhinaMdana vyakata karavAmAM ja pUrI thaI. kAunTa maoNrsarphe have lazkarI nAkarI choDI dIdhI hatI; ane rAjakAraNa tathA udyoga-dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM hatuM. kAunTa menTa-krisTo jyAre cAra kalAka bAda temane tyAMthI peAtAne ghera javA nIkaLyA, tyAre baTuM kiyAe, te daramyAna, kAunTe musApharI mATe bhADe lIdhelI gADIne vidAya karI dIdhI hatI ane eka raLiyAmaNI suMdara gADI sArAmAM sArA gheADA sAthe bhAre kiMmate kharIdIne bAraNA pAse taiyAra rAkhI hatI. enA gheADA temanA mAlike Agale divase 700
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ perisamAM Agamana gInInI kiMmate paNa vecavA nA pADI hatI. Aje baTuMkiyoe eka eka ghoDAnA 20 hajAra phAMka ApIne kAunTa mATe te vecAtA laI lIdhA hatA. zaMkha elIsI vistAramAM AvelA potAnA makAne kAunTa monTekrisTa pahoMcyo, tyAre jamIna-jAgIra-makAna vagere vecAtAM meLavI ApanAra eka dalAla tyAM taiyAra Ubho hate. dhanavAnI rIta pramANe, paeNrisa bahAra pAsenA upanagaramAM paNa eka makAna hovuM joIe eTalA mATe kAunTa, peparamAM AvelI jAherakhabara joIne kadAca, oNTIla upanagaramAM AveluM eka makAna kharIdI laI, tene dastAveja taiyAra karI lAvavA tene sUcanA ApelI hatI. dalAle jyAre oTIlamAM ru da lA phenTena, naM. 28 tarIke oLakhAtA e makAnanuM nAma-ThAma jaNAvyuM, tyAre pAse Ubhelo barTakiyo ekadama pILo paDI gayo. e makAnamAM ja teNe vivekaoNrTa upara prANaghAtaka humalo karyo hate. kAunTa dalAlane 55 hajAra phUAMka tarata cUkavI dIdhA. dalAla bolI UThyo: "sAheba, mAre 50 hajAra phrAMka ja levAnA che; mArI dalAlI, dastAveja-kharca vagere badhuM emAM AvI jAya che.' kAunTe kahyuM: "tame eka oNTIlathI badhuM taiyAra laIne ahIM mAre tyAM AvyA, e tamArI mahenatane paNa mAre vicAra karavo joIe ne?' A0-9
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 jemAM manAvA rUpa pakaDe che bIje divase beeka vAgyAnA sumAre be bhavya aMgreja joDelI eka gADImAM besI berana DeMglUrsa kAunTanA makAna AgaLa Avyo. ghoDA daravAjA AgaLa ja tene kahevAmAM AvyuM ke, kAunTa Aje koIne mulAkAta ApavAnA nathI. ' baeNrana DaeNnglarse potAnuM nAmaThAma jaNAvIne daravAnane aMdara jaI khabara ApavA kahyuM, tyAre tene javAba maLyo, 'aMdara khabara ApavA javAnA adhikAra hajUra-khAnasAmAnA ja che.' Denjarsa A zAhI ruAba joIne jarA bheThA paDI cAlatA thayA; paNa kAunTanI tIkSNa AMkhA eka bArInA paDadAnI otha pAchaLathI tenuM barAbara nirIkSaNa karI rahI hatI. DaeNnglarsa jatAM ja tarata kAunTe baTukiyAne bolAvyA. ' hamaNAM je gADI ApaNA daravAjA AgaLa UbhI hatI, tenA gheADA teM joyA ?' hA jI; gheADA kharekhara suMdara hatA. " ' to pachI me` tane hukama karyAM hatA ke, tAre paeNrisamAMthI suMdaramAM suMdara gheADA mAre mATe kharIdavA, tenuM zuM ? " paraMtu nAmavara, e gheADA vecavAnA ja nathI, ema mane kahevAmAM AvyuM hatuM.' 'kiMmata ApanArane koI paNa cIja vecAtI maLI zake, e pATha haju tAre zIkhavAnA bAkI rahyo lAge che.' 130
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM banAvo rUpa pakaDe che 131 nAmadAra, e gheDAnA Delarsa sAhebe 16,000 phUAMka ApyA hatA.' te pachI tenAthI bamaNI kiMmata ApI de, koI beMkara pitAnI mUDIne bamaNI karavAnI taka jatI na kare." Apa nAmavarane kharekhara e ja ghoDA joIe che?' kAunTa A praznanA javAbamAM mAtra eTaluM ja kahyuM, "Aje sAMje pAMca vAgye mAre e ja mANasanI mulAkAte javuM che. te vakhate e ja ghaDA navA jIna sAthe mArI gADIe joDelA hovA joIe." sAMjanA pAMca vAgye kAunTa e ghoDA joDelI gADImAM besI baeNna Deglarsane makAne AvI hAjara thayo. baeNrana Daglarse potAnA ruAbathI kAunTane AMjI nAkhavAne prayatna Adaryo. teNe jarA ThapakAnI rIte kahyuM, 'manA zarApho thaoNmasana enDa phrenca taraphathI Apane mATe zAkha kholavAnI ciThThI mane maLI che, ane te mATe jAte maLavA huM Aje Apane tyAM Avyo hato, paNa kamanasIbe Aja ApanI mulAkAto baMdha hatI." kAunTa sahajabhAve zAMtithI javAba Apyo, "cAlo, tamane temanI ciThThI maLI gaI e ThIka thayuM; have paisA mATe tamAre tyAM mAre jAte dhakkA khAvA nahIM paDe. huM ceka mokalIza, tame paisA cUkavI dejo." "paNa e bAbatamAM thoDI muzkelI che; e ciThThInI eka vigata mane jarA samajAtI nathI: ciThThImAM Apane kazI maryAdA vinA mAgo teTalA paisA mATe zAkha ApavAnI sUcanA che.' to zuM e zabda phrenca bhASAnA nathI? kadAca te loko aMgrejajarmana che, eTale samajAya tevI phrenca bhASA nahIM vAparI zakyA hoya !' "nA, nA, sAheba, bhASAno te kaMI vAMdho nathI. paNa e lakhANanA kharApaNA vize mane zaMkA jarUra che.' - "he! kharI vAta? zuM thaoNmasana enDa kUcanI kaMpanI sadhdhara
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 AzA ane dhIraja nathI gaNAtI? mane maherabAnI karIne sAcesAcuM kahI de; kAraNa ke temanA hAthamAM mArI sArI sarakhI milakata che.' nA, sAheba, nA; thomasana enDa phrenca sadhdhara loko che. parata maryAdA vinA' e zabda jarA aspaSTa che ane je aspaSTa hoya te zaMkAbharyuM kahevAya; ane jyAM zaMkA paDe tyAM jokhama hoya ja!' arthAta, thomasana enDa phrenca bhale game tema avicArIpaNe lakhI nAkhe, paNa berana De glarsa temane pagale cAlavA taiyAra nathI, ema ne?" ApanA kahevAnI matalaba?" matalaba eTalI ja ke, thomasananI peDhI potAnA vyavahAro upara maryAdA bhale na mUke, paNa berana DenDalarsanI peDhIne maryAdA che!" mArI mUDI tathA mArA vyavahAro bAbata koIe hajI zaMkA karI nathI." "arthAta ema karavAnI pharaja mAre mATe ja Aja sudhI anAmata rakhAI lAge che!" ema Apa kayA adhikArathI kahI zako cho?' tame ja UbhA karelA praznonA adhikArathI vaLI !' DenDalarse have magarUbIthI tathA akaDAIthI pUchyuM, "bolo, Apane keTalo upADa karavAnuM che?" "mAre keTalo upADa karavo paDaze tenI khabara mane hota, to AvI maryAdA vinAnI rakamanI zAkha huM khelAvata ja nahIM !' paNa Apa nAmadAre jarAya saMkoca karavAnuM kAraNa nathI; Apa sAheba daza lAkha phroka mAMge, topaNa -' "mApha karo, tame kaI rakama bolyA?" kAunTa vacamAM ja pUchayuM. meM Apa nAmadArane ema kahyuM ke, Apane acAnaka jarUra paDe ane ekIsAthe daza lAkha kUka jevaDI rakama Apa mAgI beso, topaNa
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 jemAM banAve rUpa pakaDe che 133 daza lAkha jeTalI tuccha rakama mATe huM zAkha zedhavA eka phrenca zarAphane tyAM jouM? sAheba, A juo, eTalI rakama te huM mArA khIsAmAM ja laIne pharuM chuM athavA mArA TebalanA khAnAmAM paDelI hoya che!" Ama kahetAMkane kAunse potAnA khIsAmAM hAtha nAkhIne be ciThThIo kADhI jemAM darekamAM dekhADatAM veMta pAMca pAMca lAkha phrAMka cUkavavAne sarakArI khajAnA upara hukama hato. kAunTa have manAvate heya tema dhImethI kahyuM, "te pachI, mArA sAheba, tame kabUla ja karI do ke, tamane thaoNmasana enDa phrenca kaMpanInI AvI amaryAda rakama mATe ciThThI lakhI ApavAnI sadhdharatA viSe ja zaMkA che. evuM kaMIka Dara mane paNa hevAthI meM raoNksaca IlDa ane lephAITa e be peDhI upara AvI ja ciThThIo lakhAvI rAkhI che." Ama kahI, kAunTa bIjA khIssAmAMthI bIjI be ciThThIo kheMcI kADhI ane Delarsane batAvI kaeNlarse zaMkAzIla vRttithI ane ciThThIo dhAradhArIne joI, paraMtu te baMne kharI hovAnI khAtarI thatA tenuM moM phIkuM paDI gayuM. pachI teNe jarA khacakAtAM khacakAtAM kahyuM "sAheba, ApanI A zAkha-ciThThIo jotAM ApanI kula milakata bAbata kazI kalpanA paNa karI zakAya tema nathI. sAheba, meM batAvelI AnAkAnI mATe huM ApanI mAphI mAguM chuM. Apane hAla turata keTalI rakama joIze?" | 'hamaNAM ekAda varasa ja phrAMsamAM rahevAnI dhAraNAthI Avyo chuM. eTale eka varasanA kharcanI rakama jeTalI rakama ja hAla turata vicArIe te AvanI kAle mane sATheka lAkha phrAMka mokalI Apazo to basa thaze.' eka varasanA kharca mATe ja sATha lAkha phUka! vAha sAheba, jevI ApanI marajI paraMtu e rakama uparathI Apane tyAM je ujANI, mahattvo ane mijabAnIone raMgarAga thaze, tenI kalpanA karatAM ja Apane vinaMtI karyA vinA rahevAtuM nathI ke, ApanA e badhA AmodapramodamAM mane tathA mArI patnIne yAda karavA maherabAnI karaze. ame
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AzA ane dhIraja paNa amArA nAnA sarakhA samAraMbhamAM Apane yAda karIzuM. huM atyAre ja mArAM maheradAra maeNDamaDeglarsa sAthe ApanI mulAkAta karAvavA IcchuM chuM." ApanI ghaNI ja maherabAnI ! huM phrAMsamAM taddana ajANyo ja mANasa chuM, ane mane A badhI bAbatamAM koI mAyALu salAhakAra ke mArgadarzaka maLe, te tene huM mArAM dhanyabhAgya mAnIza !' | maeNDama Delarsane tenA patie kAunTanuM, temanI milakatanuM ane eka varSamAM sATha lAkha phUAMka kharcavAnA temanA niradhAranuM rasapUrvaka varNana karI batAvyuM. maeNDama DenDalarsane potAnA gaNatarIbAja hisAbI pati pratye kazo AdarabhAva hatuM ja nahi, tathA DenDalarsanI patnI tarIke je mAna ane paisA maLe teTalAnI ja te sagI hatI. tene potAnA AgavA mitro hatA, ane Devlarsane to AvI bahAranI mulAkAtanA kAraNa sivAya tenA oraDAmAM paNa AvavAno adhikAra na hato. maeNDama Degyursa kAunTa jevo dhanavAna tathA paisA kharcavAnI bAbatamAM hisAba vinAne mANasa maLatAM ja rAjIrAjI thaI gaI, tathA ghoDadoDanI zarato ane tenA AnaMdanI vAtomAM paDI gaI. kAunTa paNa tene UMcI cagAvavAmAM kasara na rAkhI. eTalAmAM maeNDama DeglarsanI eka paricArikA AvIne kAnamAM maeNDamane kaMIka kahI gaI. te sAMbhaLatAM maeNDama Degyursa ekadama to phIkI paDI gaI ane pachI vAghaNanI peThe ghUrakI UThI : "ema hoya ja nahi!" zuM hoya nahi?' Delarsane zaMkA jatAM tene bItAM bItAM pUchyuM. "mArA be ghaDA, je AkhA paeNrisamAM jANItA che, te atyAre tabelAmAM nathI! mArI bahenapaNI maeNDama vilephaoNrTane kAle bula javuM. hatuM tethI teNe mArI gADI mAgI hatI. mAro kocamena atyAre ghoDA levA gayo, te te tyAM na maLe! jarUra A makhkhIcUsa pAjI mANase
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM banAve rUpa pakaDe che 135 te vecI khAdhA haze. paraMtu jo mArA ghoDA sAthe te kazI tenI melI ramata ramyo haze, to tenI Aje kazI khera nathI, e huM saunI samakSa kahI rAkhuM chuM." Degyursa tene TADhI pADavA gayo tema tema te vadhu ne vadhu chaMcheDAtI gaI. Deplarse chevaTe vIle meDhe kAunTane kahyuM, "A gheDA bahu tophAnI hatA, eTale meM mArI patnInI surakSitatA khAtara ja Aje nahIM jevI kiMmate vecI dIdhA che, ema kahe ke kADhI nAkhyA che! Ama te ghoDA bahu sArA hatA; paNa te ApanA jevA juvAna majabUta mANasane chAje tevA hatA. sAcuM kahuM te, saheja vahelo mAro bheTo ApanI sAthe thayo hota, te huM te Apane ja bheTa ApI deta! paraMtu mArI patnI mArI koI sArI bAbata upara paNa khoTI zaMkA karyA vinA rahetI ja nathI" kAuMTe Deglarsane AbhAra mAnIne kahyuM, "ApanI bhalI lAgaNI mATe AbhArI chuM; paraMtu meM Aje savAre ja ghaDAnI eka joDa kharIdI che. meM kaMI bahu paisA nathI ApI dIdhA, paNa jarA tame sau joIne kaho to kharA ke ghoDA kevA che.' bArIethI kAuMTanI gADI tarapha najara karatAM ja maeNDama Delarsa taDUkI UThI, "are, e ja mArA ghoDA ! sAcuM kaho, kAuTa, A mANase tamArI pAsethI e ghoDAnA keTalA paisA paDAvyA che?" "mane pUrI khabara nathI paNa mAro bajAra-kArakuna trIseka hajAra phrAMkanI vAta karato hato kharo." maeNDama Deglarsa gussAnI have sImA na rahI. potAnI patnInI priya cIja paNa napho maLatuM hoya te vecI khAnAra patine je viNa teNe saMbhaLAvavA mAMDayAM, te jotAM ja, kAuMTa pote dhArelo phaTako barAbara vAge tenI jaladI jaladI peravI karavA tarata tyAMthI cAlato thayo. be kalAka bAda ja maeNDama DenTalarsane kAuMTa taraphathI eka AjIjIbharyo patra maLyo. temAM teNe meDamane temanA ghoDA eka taraMgI mitra"
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 AzA ane dhIraja taraphathI bheTa tarIke pAchA svIkAravA bahu bahu vinaMtI karI hatI. jo meDama te namra bheTa nahi svIkAre, to phrAMsamAM potAnA AgamananI zarUAta AvI snehALa bAnanuM dila dukhavavAthI ja thaI ema mAnI, potAnA du:khane pAra nahi rahe, ema paNa kAuMTe jaNAvyuM hatuM. te ghoDAo mULa sAmAna sAthe je pAchA mokalyA hatA; phera mAtra eTalo ja hatuM ke, baMne ghaDAnA kapALa vacce eka eka moTo hIro suMdara sera vaDe laTakAvela hatuM. alIne gALiye te ja divase sAMje kAuMTa alIne laIne oNTIlavALA potAnA bIjA makAne cAlyo gayo. bIje divase baporanA traNa vAgatAM kAunTa alIne bolAvIne kahyuM, "tane deraDAno gALiyo nAkhatAM bahu sarasa AvaDe che te vAta kharI che?" alIe uparAchAparI nizAnIo karI kAuTane samajAvI dIdhuM ke, eka vAra hukama karI juo; game tene gALiyA vaDe bAMdhI ke gabaDAvI zakuM chuM ke nahi ! tuM tephAne caDelA AkhalAne gALiyo nAkhI rokI zake?' alIe nizAnIo karIne hA kahI. . "vAghane?" alIe te ja pramANe "hA"mAM javAba Apyo. ane siMhane ?' alIe kudakA mArIne tathA hAtha vIMjhIne samajAvI dIdhuM ke, teNe gALiyo nAkhI keTalAya siMhone zikAra karyo che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ alIne gALiye 137 "paNa tuM vegathI gAMDAnI peThe doDaye jatA be ghoDAone gALiyo nAkhI aTakAvI zake kharo ? " alIe saheja hasIne jaNAvI dIdhuM, ramatamAtramAM ! kAuMTe have tene dhyAna daIne sAMbhaLavA kahyuM, "thoDI vAramAM ahIM thaIne eka ghoDAgADI mAramAra karatI pasAra thaze. gaI kAle ApaNe kharIdyA hatA te ghoDA tene joDelA haze. tAro jAna jAya te paNa e ghoDAone ApaNA gharanA bAraNA pAse tAre thobhAvavAnA che." alI tarata ja salAma karI zAMtithI bahAra cAlyo gayo. thoDe dUra eka moTo paththara paDelo hato tenA upara besI nirAMte potAnI lAMbI cuMgI pakaDI te dhumADAnA goTegoTA kADhavA lAgyo. kAuTa bArInA paDadA pAchaLa UbhA rahI, kaMIka adhIrAI sAthe zuM bane che te joI rahyo. pAMceka vAgyAnA arasAmAM dUrathI vege doDatI AvatI gADInAM paiDAno khaDakhaDATa saMbhaLAyo. be gAMDItura banelA ghoDA, jANe bhUta vaLagyuM hoya tema, phATelI AMkhoe ane mee bephAma doDatA hatA ane pAchaLa ghasaDAtI gADImAM eka strInI cIso upara cIso saMbhaLAtI hatI. tenA khoLAmAM tene ATheka varSano putra chaLI maravAthI lagabhaga bebhAna avasthAmAM UMdhe meMe paDelo hato. kocamena lAcAra banI, kazA sAthe aphaLAI badhAMnA bhUkA kyAre UDI jAya che, tenI ja asahAyapaNe rAha jete valopAta karatA hatA. yogya ghaDI AvatAM ja alI potAnI rAMgI vegaLI mUkIne Ubho thayo. khissAmAMthI teNe potAno gALiyo kADhayo ane evI siphatathI najIkanA ghaDAnA AgalA pagamAM nAkhI dIdho ke thoDAM pagalAM kheMcAyA bAda tarata te jamIna upara phasaDAI paDyo. alIe tarata jIva upara AvI, bIjA ghoDAnAM nasakorAM pakaDIne evAM to jorathI kheMcyAM ke te vIpharelo ghoDo paNa mAtra du:khane mAryo tenA sAthInI sAthe ja gabaDI paDyo. A badhuM AMkha mIMcatAMmAM ja banI gayuM; paNa teTalI vAramAM te
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AzA ane dhIraja kAuMTa tenA nokara sAthe te jagyAe dhasI gayo ane kocamene bAraNuM ughADatAM ja aMdaranAM baMne musApharone jALavIne saMbhALapUrvaka pitAnA dIvAnakhAnAmAM laI Avyo. pelI mahilA thoDI zAMta thatAM ja potAnA behoza putra mATe valopAta karavA lAgI ane pitAnA sarvasvane bhoge paNa tene mATe joItI vaidakIya sAravAra meLavI ApavA AjIjI karavA lAgI. kAuTe zAMtithI pAsenI saMdUkamAMthI eka zIzI kADhI ane aMdarathI lohInA raMganA pravAhInuM eka TIpuM bALakanA hoTha upara pADyuM. e TIpuM tenA hoThe pahoMcyuM nA pahoMrayuM teTalAmAM te bALake tarata pitAnI AMkho ughADI. chokaro hAzamAM AvatAM ja mA thoDIka svastha thaI; ane pote kakyAM che tathA potAne AvA prANaghAtaka akasmAtamAMthI bacAvanAra mahAnubhAva koNa che, tenI pUchaparacha karavA lAgI. kAuMTe maeNDamanI yatkiMcita sevA karavA bhAgyazALI thanAra tarIke potAnI tathA potAnA gulAma alInI oLakha ApI. maeNDama vilephaoNrTe potAnA putrane zuM thayuM hatuM ane tene kaI jAduI davAthI kAuMTe sajIvana karyo, tenI vAta pUchI. kAuMTe jaNAvyuM ke, tene khAsa kAMI vAgyuM na hatuM; mAtra gabharATane lIdhe te hisTIriyA jevI mUchomAM kheMcAI gayo hate. potAnI pAsenI davA evI mUrchAomAM mAtra heThane aDatAM ja asara kare che; - vadhu davA moMmAM jAya to mota paNa nipajAve!- evuMya kAunTe jaNAvyuM. AvA badhA auSadhaprayoganuM jJAna kAunTa zI rIte kyAMthI meLavyuM tenI vAta maeNDame rasapUrvaka pUchI. kAunTa, pote karelA pUrvanA dezonA dUradUranA pravAsanI vAto tene kahI. pAchA pharatAM kAunTa e ja ghoDA potAnI gADIe joDAvI, alIne hAMkavA besADI, meDamane tene ghera pAchI mokalI. alInA hAthamAM te ghoDA bilADI jevA banI gayA hatA !
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRdaye, AbhAranAM bharelAM ! kAunTa paeNrisa AvyA bAda tarata ja rAjakumArI hedI mATe paNa paricArikAo vagerenI vyavasthA karI dIdhI. badhI taiyArIo pUrI thatAM rAjakumArI hedI thoDA samayamAM ja kAunTanA nivAsasthAne tene mATenA oraDAmAM goThavAI gaI. kAunTanI te kharIdelI gulAma hatI, paraMtu kAunTa tene rAjAnI kuMvarInI jema tathA pitAnA vAtsalyathI saMbhALato hate. kAunTa have hedI pAse jaIne tene jaNAvyuM ke, phrAMsanA kAyadA mujaba ahIM koI koIne gulAma tarIke rAkhI zakatuM nathI. tethI phrAMsamAM paga mUkatAMnI sAthe ja nuM svataMtra vyakti banI gaI che; have tuM potAnI marajI pramANe javA tathA vartavA chUTI che. huM tArA mobhA anusAra tAre mATe paisAnI jogavAI karI ApavA taiyAra che. - javAbamAM hedIe jaNAvI dIdhuM ke, pote kAunTane potAnA haMmezanA mAlika mAnavAnI ja svataMtratA bhogavavA icche che, ane kAunTa tenI te svataMtratAnI ADe na AvavuM! kAunTe tenA hRdayane ekaniSTha bhAva joI, tene khAtarI ApI ke, saMtAna potAnI meLe chUTuM na paDe tyAM sudhI snehALa pitA tene jema chUTuM karato nathI, tema pote paNa hadI ApameLe chUTI nahi thAya tyAM sudhI tene vIlI nahi mUke. - hedIe vaccethI ja kAunTane bolatA aTakAvIne kahyuM. "mAlika! huM tamane chetaravA mAgatI nathI. mAro tamArA uparano bhAva mArA pitA uparanA bhAvathI judo che; pitAnA mRtyu pachI huM jIvatI rahI 139
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 AzA ane dhIraja zakI; paraMtu tamArA mAthA upara kaMI aniSTa AvI paDe, te je kSaNe mArA sAMbhaLavAmAM te Ave, te mArA jIvananI chellI ja kSaNa haze !' kAunTa haMdInA kRtajJabhAva joI, vicAramAM paDatA paDatA, maoNrela kuTuMbanI mulAkAte gayA. tyAM tene mATe mAnavahRdayanA prema ane kRtajJatAnA bhAvAnuM evuM ja darzana taiyAra hatuM. zrI. maoNrela ta| kayAranA gujarI gayA hatA peAtAnA pAMca lAkhanA vArasAne temaNe maeNkisamiliyana ane julI vacce sarakhe bhAge vaheMcI ApyA hatA. julInuM lagna tenI IcchA mujaba imenyuela sAthe thayuM hatuM. paraMtu imenyuela pAse kazA vArasA na hovAthI, cha varasa teNe khUba mahenata karIne julInA vArasA jeTalA aDhI lAkha phrAMka ekaThA karyA. teTalA phrAMka ekaThA thatAMnI sAthe ja te julI pAse AvyA ane kahevA lAgyo, * julI, ApaNe kamANInI je hrada AMkI hatI, te Aje pUrI thaI che; have ApaNe ApaNI baMnenI bhegI milakatathI ja saMtoSa mAnIne maoNrela kaMpanInuM kAmakAja badhuM karIe te kema ?' ' julIe tarata ja javAba ApyA, ' maoNrela kaMpanInA vahIvaTa maoNrela kuTuMbanA cheAkaro ja calAvI zake. bApujInuM UjaLuM nAma bhaviSyanI kaI kamanasIba ApattithI kAMkita thAya, te karatAM ApaNe ATalAthI ja saMtoSa mAnIne kaMpanInuM kAma sameTI laIe to bahu sAruM. ' tarata ja maoNrela kaMpanInuM kAmakAja sameTI levAmAM AvyuM, ane tene paMdara miniTa paNa nahi thaI hoya ane paMdara hajAra frAMkanA napho thAya evuM eka kAma ApavA mATe eka grAhaka Avyo. tarata ja imenyuele javAba ApyA, 'sAheba, ame amAro dhaMdhA ...... .ne vecI dIdhA che; Apa temanI pAse jAo.' makAnanA upalA mALaoNkisamiliyana mATe anAmata rAkhavAmAM AvyA hatA. kANA kokalsa haju A leTuMbamAM ja tenAthI thAya tevI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRdaye, AbhAranAM bharelAM ! 141 ghara-tathA-bajAra-kArakunanI nAkarI karyA karatA hatA; ane bhalA penelAna A kuTuMbamAM ja mALI tarIke joDAI gayA hatA. mekisamiliyana kAunTa maoNrkArphanA putra AlbarTanA mitra banyA hatA; eTale kAunTa pahelavahelA jyAre paeNrisamAM AlbarTane ghera AvyA, tyAre maeNkisamiliyana tyAM hAjara hatA. te pahelI mulAkAtathI ja kAuMTa ane maeNkisamiliyana ekabIjA pratye AkarSAyA hatA. maeNkisamiliyanane kAuMTanI AMkhAmAM koNa jANe zAthI pAtAnA vahAlA pitAnA jevA ja vAtsalyabhAva dekhAtA hatA. maeNkisamiliyana te divase ja kAuMTane peAtAne tyAM AvavAnuM AgrahabharyuM AmaMtraNa ApI beThA hatA; ane kAuMTe te svIkAryuM paNa hatuM. peAtAnA e ghelA AmaMtraNane mAthe caDAvI kAuMTane peAtAne ghera AvelA joI, maeNkisamiliyana ardho ardho thaI gayo. jaladI jaladI doDI jaI te julI ane imenyuelane bAlAvI lAvyo. julI, imenyuela, kokalsa, peneleAna vagerenA pramANika nirmaLa caherA joI joI kAuMTa eka prakAranI kRtakRtyatA anubhavavA lAgyo. teNe julIne kahI paNa batAvyuM ke, 'bAnu, AvuM prema-saMtoSanuM sAmrAjya pravartatuM hoya evuM sthAna jovAnuM sadbhAgya mane ghaNe vakhate prApta thayuM hovAthI, tameA saunA sukhI saMtASI caherA jotAM mAruM hRdaya bharAI Ave che.' julIe javAba Apyo, sAheba ame atyAre sukhI chIe enI huM nA nahi pADuM; paraMtu ame eka vakhata du:khanuM kaparuM darzana karyuM che. paraMtu te du:kha paNa sadbhAgye amane IzvaranA eka mahAna dUtanuM darzana karAvIne kRtArtha karI gayuM che. du:khanA kAramA ghA upara enA hAthe thayelA amRtasiMcanane ame kadI bhUlI zakatAM nathI.' kAuMTa ekadama kazAka bahAnAthI UbhA thaI gayA tathA oraDAmAM ADIavaLI najara karatA pharavA lAgyA.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja julI paNa ekadama UbhI thaI gaI; tathA kAu Ta kAcanA eka ghUmaTa heThaLa DhAMkelI lAla raMganI thelI tarapha jotA hatA tyAM pahoMcI gaI. te thelIne eka cheDe eka hIro bAMdhelA hatA. 142 julIe kAuMTane kahyuM, 'sAheba, meM je devadUtanA ullekha hamaNAM karyA, temanI ja A prasAdI che; ane te thelIe ja mArA pitAnA prANa, ane prANa karatAM paNa vadhu vahAluM temanuM nAma, bacAvyAM hatAM.' kAuTe e AkhI vAta sAMbhaLavA mAgaNI karatAM julIe rasapUrvaka e AkhA prasaMga kahI batAvyo ane jarA DUsakuM dabAvIne aMte umeryuM, 'e pavitra hAtha hAthamAM pakaDI amArA mAthA upara tathA amArA mAM upara dabAvavAno lAbha pharI kadI nathI maLyo, eTaluM ja du:kha amane saune kAyama rahI gayuM che. tethI ja A thelIne vAraMvAra hAthamAM laI huM mArA kapALa upara ane AMkhA upara dabAvyA karuM chuM. Izvara kadIka tA e hAtha amane meLavI Apaze.' maeNkisamiliyane potAnI bahenane khabhethI dabAvIne kahyuM, ' bahena, e bhalA hAtha pharI ApaNA hAthamAM dabAvavAnI AMzA rAkhavI nakAmI che. maraNakALe koI koI vAra jIvAtmAnA aMtaramAM alaukika prakAza UtarI Ave che; te vakhate ghaNI gUDha vastue tene dekhAI jAya che. ApaNA pitAjInI AkharaghaDI hatI, tyAre temane acAnaka e rahasya dekhAI gayuM hatuM. te bArlI UThayA hatA, 'beTA, e mANasa alaukika hatA ane Izvare kabaramAMthI uThADIne ApaNe mATe mAkalyA hatA. mane atyAre badhuM barAbara dekhAya che : e jarUra eNDamaMDa DAnTe hatA !' A zabdo sAMbhaLatAM kAuMTathI vadhu vakhata tyAM hAjara rahevuM azakaya thaI gayuM. phAve tema mAphI mAgatA mAgatA, te tyAMthI vidAya thaI gayA.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 hRdaye, jheranAM bharelAM sau dimUDha thaI gayAM. eNkisamiliyana bolI UThyo, "kAunTanI AMkhomAM mane koNa jANe zAthI, ApaNA pitAjInI mamatAbharI AMkho ja dekhAya che!' julI vicAramAM DUbI gaI hoya tema bolI, "bhAI, mane atyAre be ke traNa vAra ema thaI AvyuM ke, kAunTano avAja pahelAM meM jarUra ApaNA gharamAM sAMbhaLyo che.' hRdaye, jheranAM bharelAM maeNDama vilephaoNTe ghera jaIne be kAma kayAM: ghoDAnA akasmAtano Akho prasaMga maeNDama Delarsane vigatavAra lakhI jaNAvyo; ane potAnA patine Agraha karIne kAunTane ghera AbhAra vyakata karavA mekalyo, jethI kadAca kAunTa sAmI mulAkAte potAne tyAM Ave! kAunTa te pramANe meDamanI mulAkAte Avyo. vilephorTane bIje kayAMka jamavAnuM AmaMtraNa hovAthI te bahAra gayo hato; meDame kAunTano bhAvabharyo satkAra karyo. maeNDamano suputra eDavarDa pAse ja ramato hato tathA pAMjarAmAMnA paMkhInAM pIMchAM tathA citrapothImAMthI meMghAM citro mananI moja pramANe kheMcI kADhIne paMkhInA tathA mAtAnA citkArone hasI kADhato hato. | maeNDame ziSTAcAra pramANe potAnA patinI pahelI vAranI patnI renInI ekamAtra putrI velenTAinane paNa bolAvI maMgAvI tathA kAunTane tenuM oLakhANa karAvyuM. velenTAIna te vakhate baMgalAnA moTA bagIcAnI AsapAsanI moTI dIvAlamAMnA eka jhAMpA bahAra UbhelA potAnA
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 AzA ane dhIraja premI eNsimiliyana maoNrela sAthe vAta karatI hatI. maeNkisamiliyana ane velenTAinanAM yuvAna premI hRdayA IzvaranI koI ajJAta yojanA heThaLa A vizALa jagatamAM ekabIjAne zodhI kADhI doDheka varSathI premanI gAMThe baMdhAyAM hatAM. velenTAinane jotAM ja kAunTa maeNDamane yAda karAvyuM ke thoDAM varSa agAu tame badhAM mane ITAlImAM kayAMka bhegAM thayAM hatAM ! maeNDamane theADA prayatna bAda yAda AvyuM ke, velenTAinane be varSa pahelAM phephasAMnI bImArI aMge havAphera karAvavA nepalsa laI javI paDI hatI, te vakhate eka jagAe tene eka hakIma jevA jANItA mANasa sAthe mulAkAta thaI hatI. kAunTe jaNAvyuM ke, 'e hakIma huM ja hato ! tyAM hoTelamAM hu rahetA hatA te daramyAna hoTelanA eka-be jaNanI bImArInA upacAra meM karyA hAvAthI, hATelavALAe mane hakIma TharAvI dIdhA hatA ! alabatta, pUrvanA dezAmAM mAre ghaNA vakhata rahevuM paDayuM hovAthI, mane tyAMnI keTalIka adbhuta upacAra-paddhationuM ThIka ThIka jJAna che kharuM. tathA keTalIka rAmabANa davA paNa huM mArI pAse rAkhuM chuM. jema ke, eka davA vaDe meM tamArA A priya putrane hAzamAM ANyA hatA. alabatta, e davA eka kAramu jhera che, tethI tenA upayoga bahu sAcavIne karavA paDe che. keTalAMya jherI e rIte yogya mAtrAmAM vAparavAmAM Ave, teA keTalAka asAdhya rogo upara rAmabANa auSadhanuM kAma de che.' maeNDame e davAnA upayoganI bAbatamAM rasa dekhADavA jevuM karI, kharI rIte e jheronI khAsiyata ane tAkAta viSe ja kAunTane pUchavA mAMDayuM. daramyAna teNe peAtAnA putrane tathA velenTAinane jude jude bahAne oraDAnI bahAra kADhayAM. kAunTane tenA mananI vAta samajI jatAM vAra na lAgI. teNe paNa vigatathI varNana karatAM jaNAvyuM ke, ' pUrvanA dezAmAM rAjamahelAmAM tathA dhinakonAM gharomAM rAjakhaTapaTa tathA gharakhaTapaTa bahu cAlatI hoya che, ane
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 hRdaye, jheranAM bharelAM! 145 tene kAraNe tyAM A badhA viSa-prayogo viSe lokone vicitra mAhitI hoya che. "sAmAnya jherane judI judI vanaspatiomAM dAkhala karI, pachI e vanaspati judAM judAM prANIone khavarAvI, e prANIonuM mAMsa bIjAM prANIone khavarAvI, chevaTe e jherane eve svarUpe teoe taiyAra karyuM hoya che ke, te jherathI marelA mANasanA zarIrane ApaNA dAkatare game teTaluM tapAse, paNa jherano koI aMza ke kazuM lakSaNa temanA jovAmAM na Ave! e jhera sAme bIjo kazo bacAva ja nathI; sivAya ke, e jhera thoDA thoDA pramANamAM roja khAIne zarIrane taiyAra karI devAmAM Ave. pachI zarIra upara te jheranI kazI mAraka asara thatI nathI. "mArA upara tyAM keTalAya viSaprayoga thayA hatA; eTale pahelethI mAre mArA zarIrane e rIte keTalAMya jhero khAIne surakSita karavuM paDayuM hatuM. atyAre huM e jhera bhUlathI pI lauM, paNa mane kazI khAsa asara na thAya; paraMtu bIjuM koI mAro pIdhelo e khAlI pyAlo dhoyA vinA temAM pANI bharIne pIe, topaNa tarata marI jAya ! ane e jheronI khUbI pAchI evI che ke, koI paNa cAlu pINAnA pyAlAmAM tene bheLavyuM hoya, to paNa svAdamAM ke gaMdhamAM kazo pharaka na paDe.' maeNDama ati rasapUrvaka A badhI vAto sAMbhaLI rahI. pachI potAnA dIkarAne tathA pitAne vAraMvAra behozI, tANa vagerenI pIDA thaI AvatI hovAthI, potAne e "davA" thoDIka ApavA teNe Agraha karyo. kAunTa ghaNI khuzIthI maeNDamane e "hukama' mAthe caDAvyo. paNa tAkIda ApI ke, e jheranuM eka TIpuM mANasane game tevI behazImAMthI bhAnamAM ANe; paraMtu pAMca ke cha TIpAM te game tevA pahADa jevA mANasane paNa pADI nAkhe. mATe e jherane bahu sAcavIne vAparavuM. A0 - 10
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AzA ane dhIraja meDamanI khuzIne pAra na rahyo. paraMtu kAunTa jyAre mulAkAtane aMte bahAra nIkaLyo, tyAre tene lAgyuM kharuM ke jherI sApaNa jevI maeNDamanA hAthamAM gayelI e jheranI zIzI bhAre utpAta macAvavAnI che. vAta ema hatI ke, velenTAinane dara varSe 50,000 phAMkanI Avaka jeTalo vArase tenI mRta mAtA renI taraphathI maLyo hato. vaLI renInA pitA mAvisa senTa-merAna ane temanAM patnIne renI uparAMta bIjuM kAMI saMtAna na hovAthI, teTalI bIjI milakata velenTAinane temanI pAchaLa cokkasa maLavAnI hatI. vadhArAmAM vileoNrTanA pitA no iraTiyara paNa potAnI badhI milakata velenTAInane ja ApavA icchatA hatA; kAraNa temane potAnA putra vilephaoNrTanI navI patnI tathA tenA putra eDavarDa tarapha jarA paNa bhAva na hato. lakvArtha temanuM AkhuM aMga nizcaSTa thaI gayuM hatuM; mAtra AMkha mIMcI-ughADIne te hA athavA nA eTaluM samajAvI zakatA. velenTAIna ane nAiTiyarano jUno nakara beroisa, e be jaNa ja te apaMga DosAnI mana daIne cAkarI karatAM hatAM. DosAnI AMkhamAM pragaTa thatA badhA bhAvo te be tathA vilephaoNrTa eTalAM ja samajI zakatAM. vizeSa kaMI samajAvavuM hoya, tyAre Dosa DikSanarI maMgAvato ane temAMnA zabdo upara koI AMgaLI pherave eTale AMkha vaDe hA ke nA kahI, pitAne kahevAnA zabdo batAvate. velenTAina e rIte zabdo zodhI kADhavAmAM paNa bahu pAvaradhI banI gaI hatI. velenTAina pote mULe anAsakta prakRtinI yuvatI hatI. tene paisAnI ke sAMsArika sukha-pratiSThAnI kazI paDI na hatI. ekAda varSa pahelAM to te potAnI sAvakI mAnI preraNAthI saMnyAsinInA maThamAM ja joDAI javAnI hatI. paraMtu no iraTiyara DosAnI AMkhamAM pragaTI AvelAM apAra vedanA, duHkha ane hatAzA joIne tene potAno vicAra paDato mUkavo paDayo hato. alabatta, maeNDama vizepharTane e vAta gamatI na AvI; kAraNa ke velenTAina sAdhvI thaI jAya, te ja kAyadA pramANe tenI badhI milakatano hakadAra teno
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRdayA, jheranAM bharelAM 147 pitA vilephaoNrTa thAya, ane teA ja e badhI milakata aMte petAnA putra eDavarDane maLe ! maoNDamanI peAtAnI tA kazI milakata hatI ja nahi. vileoNrTanA vicAra, alabatta, velenTAinane sAre ThekANe paraNAvI ThekANe pADavAnA hatA. ane teNe TrAnjha da' epine* nAmanA sArI sthitinA juvAniyA velenTAina mATe pasaMda karyo hatA. tenA pitA janarala da' kivastela rAjA-pakSanA hatA. teNe nepoliyana-pakSI krAMtikArIonI sAthe bahArathI maLI javAnA dekhAva karI, temane pakaDAvI devAnuM kAvataruM racyuM hatuM. paraMtu 1815nA phebruArInI 5mI tArIkhe krAMtikArIonI chUpe mathake maLelI sabhAmAM hAjarI ApyA pachI pAchA pharatAM, krAMtikArIonA AgevAne tene pakaDI pADIne paDakAra karatAM, janarala kivastela tenA upara tUTI paDayo hato, ane yuddhamAM mAryA gayA hatA. vileoNrTane khabara hatI ke te vakhate potAno pitA neAiraTiyara krAMtikArIonA pakSamAM hatA. eka rIte pitAne dUbhavavA ja, ane rAjA-pakSa sAthe potAnI sahAnubhUti pradarzita karavA ja, teNe velenTAinane kivastelanA putra epine sAthe paraNAvavAnA vicAra rAkhyA hatA. neiraTiyaranA jANavAmAM A vAta AvatAM teNe te lagna rokavA prayatna karyo. paNa vileoNrTe na mAnyuM, eTale teNe vIla lakhAvyuM ane temAM jaNAvyuM ke, mArI kula milakata nava lAkha phrAMkanI che ane tenuM meM evI rIte rokANa karyuM che ke tenuM vyAja ja dara varSe 40,000 fAMka Ave che. jo velenTAinanuM lagna mArI marajI viruddha TrAnjha da' epine sAthe karavAmAM Ave, to tene huM mArA vArasAnA hakamAMthI radabAtala TharAvuM chuM; ane mArI milakata garIbAne dharmAdA ApI dauM chuM. paNa valephAMTe te| tema chatAM TrAnjha da' epine sAthe velenTAinanuM lagna karavAnuM kAyama ja rAkhyuM. *rAmanA kArnivala-utsava daramyAna AlbaTa mAphanA sAthIdAra tarIke teNe ja lUMTAru vAngAnA hAthamAMthI tene cheADAvavA mATe kAuMTa meAnTe krisTonI madada mAgI hatI, e ApaNe agAu (pA. 128) joI AvyA chIe.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 AzA ane dhIraja velenTAIna eNkisamiliyanane A badhI hakIkata kahI saMbhaLAvatI hatI, ane have zuM karavuM e pUchatI hatI, te vakhate ja maeNDame kAunTane maLavA tene bolAvI hatI. 31 TIlamAM mijabAnI baeNna DeglarsanI patnI maeNDama DelarsanA khela nyArA ja hatA. juvAnI daramyAna tene prathama pati jIvate hato tyAre ja vilephaoNrTa sAthe tene gupta premaprasaMga cAlu hato. eka vakhata tenA patine nava mahinA bahAragAma javAnuM thayuM. jyAre te pAcho Avyo, tyAre maeNDamane cha mahinA caDyA hatA. patine maeNDamanAM chAnAM caritara samajAI gayAM, paraMtu vilephaoNrTa jevA sattAdhArI mANasa sAme bIjuM kaMI thaI zake tema na hovAthI, teNe ApaghAta karyo. vilephorDe tarata te oNTIlamAMnA potAnA sasarAnA makAnane bIje nAme bhADe rAkhI, maeNDamane tyAM rAkhI. yathAkALe jyAre tene prasava thayo, tyAre pitAnA vyabhicAranA e jIvatA purAvAmAMthI mukata thavA vilephaoNrTa maeNDamane ema jaNAvyuM ke, "bALaka mareluM ja avataryuM che.' pachI te bALakane eka peTImAM mUkI teNe jIvatuM ja bagIcAmAM dATI dIdhuM. paraMtu phAve tevI cAlAkIthI gupta rAkhavA dhArelAM pApa, chevaTe pragaTa thayA vinA rahetAM nathI, e pATha vilephaoNrTane haju have zIkhavo paDavAne hate. vilephaoNrTa bALakane dATate hato, te daramyAna tenA upara baTuMkie karelA prANaghAtaka humalAmAMthI te bacI gayo ane thoDI vAre
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIlamAM mijabAnI 1429 hozamAM AvatAM, ghasaDAtA ghasaDAtA pAchalA dAdarAnA bAraNA pAse pahoMcyo. maeNDama pote te vakhate taratanA prasavanI vedanAmAM hatI; chatAM vilephaoNrTanI dazA joI, te dRDhatAthI nIce UtarI ane tene upara laI gaI. traNa mahinA vilephaoNrTe jIvana-maraNa vacce jholAM khAdhAM. pachI thoDoka sAjo thatAM, dAkatare tene cha mahinA dakSiNa tarapha havAphera karavA mAkalI dIdhA. maeNDama have badhI rIte chUTI thaI. vilephaoNrTa sAthe kaMI vadhu saMbaMdha cAlu rahe tema te hatuM nahi; te jIvatA raheze athavA pharI tenA upara tenA verIne humalA nahi thAya, tenI zI khAtarI ? eTale teNe dhanavAna DaeNnglarsa sAthe saMbaMdha UbhA karavA mAMDayo. DaeNnglarsane maeNDamanA vilephaoNrTa sAthenA gupta sAMbaMdhanI kaMIka khabara hatI paraMtu AvI yuvAna, suMdara tathA jANItI strI, peAtAnA jevA halakA kuLanA mANasane maLe evI AzA ja na hovAthI, teNe tenI sAthe lagna karyuM. lagna bAda tene yujenI nAmanI putrI thaI. ja. paraMtu DaeNnglarsanA dhana sivAya tathA zarApha tarIkenI tenI pratiSThA sivAya, maeNDamane tenA tarapha bIjuM kaMI AkarSaNa hatuM ja nahi; eTale lagna pachI meDame pAchuM pAtAne jUne raste cAlavA mAMDayuM. eka prakhyAta saMgItakAra sAthe tene prema-prasaMga zarU thayA. pachI vaLI gRhakhAtAnA pradhAnanA sekreTarI Dibrene teNe apanAvyo. DaeNnglarsa e badhuM jANatA hatA, paraMtu maeNDamanA A navA saMbaMdhamAM DaeNnglarsane eka judo ja lAbha dekhAyo. te vakhate navA UbhA karavAmAM AvelA TeliphonanA thAMbhalAo mAraphate judA judA dezanA palaTAtA rAjakAraNanI khAnagI khabaro sarakAra pAse AvatI. Dibrene gRhakhAtA sAthenA tenA saMbaMdhane kAraNe te vAta sauthI vahelI jANavA maLatI. pachI maeNDama te khabarone AdhAre juda: judA raoNro ke baoNnDAnA bhAvatAlamAM thanArI UthalapAthala kalpI laI, DaeNnglarsa pAse sAdA karAvatI. emAMthI dhUma napho thatA. e naphAmAMthI Dengyursa maeNDamane cotho bhAga ApatA ane maeNDama peAtAnA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 AzA ane dhIraja hissAmAMthI ardhAardha bhAga Dibene ApatI. cha mahinAmAM te te baMnenA sahiyArA naphAnI rakama ja 24 lAkha phrAMka thaI gaI! vAta ema hatI ke, te vakhate vIjaLIthI Teliphona-saMdezA mokalavAnI atyAranI zodha thayelI na hatI. eTale judI judI TekarIo upara khulI najare dekhAI zake tevA thAMbhalA upara signala jevA pAMca cha hAthA mathALe kalagInI peThe phelAyelA rAkhavAmAM AvatA. te judA judA hAtha nIcethI dorI vaDe kheMcIne ke UMcA karIne nizAnIo vaDe tyAre mANasa AgaLanA thAMbhalAvALAne saMdezo pahoMcAData. te thAMbhalAvALA AgaLanA thAMbhalAvALAne e pramANe nizAnIo karato - ema e saMdezA perisa pahoMcatA. rAjya sarakArane paradezanI agatyanI rAjakIya mAhitI maLe, e mATe moTA kharce gupta nizAnIonI A vyavasthA cAlatI. DenDalarsa daMpatIne gharasaMsAra A pramANe arasaparasa lAbhane hisAbe bAMne pakSanI samajUtIthI goThavAyo hato. yujenI jema jema moTI thatI gaI, tema tema potAnI mAtAne A badho vyabhicAra samajatI thaI. tene vivAha Deplarse potAnA mitrA kAuMTa maoNrsanA putro AlbarTa sAthe goThavyo hato, paraMtu yujenIe pote potAnI AsapAsa jovA maLatA bhraSTa, saMsArI lagnasaMbaMdhamAM joDAvAne badale, kuMvArI rahI, saMgItakaLAne ja jIvana arpaNa karavAno nizcaya karyo hato. tene saMgIta-zikSikA tarIke je javAna bAI maLI hatI, te paNa e ja siddhAMtanI hatI. ane te be vacce nikaTane sakhIsaMbaMdha joDAyo hato. AlbarTa ane tenI mAtA kAunTesa maoNrsane DelarsanA kuTuMba sAtheno A lagnasaMbaMdha pasaMda na hato. AlabarTa to laherI tathA naphikarA svabhAvano juvAniyo hoI, tene yujenI jevI gaMbhIra prakRtinI kaLAkAra panI sAthe AkhuM jIvana gALavAnuM thAya, e vastu ja kAyamI sajArUpa lAgatI, tyAre kAunTesane pahelethI ja Delarsa tarapha tathA tenA kuTuMba tarapha eka prakArano tIvra aNagamo ja hato. tenuM sAcuM kAraNa bIjuM
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIlamAM mijabAnI 151 koI jANatuM na hatuM; paNa eDamaMDa DAnTane akALe dUra karavAmAM potAnA patine sAtha tathA zikhAmaNa ApanAra A Deglarsa ja hatuM, evI marsiDIsane khAtarI hatI. mekrisToe Debsarsa uparano humalo barAbara goDapI lIdho hato. glarsa sAthe bIjA dezonI keTalIka sadhdhara gaNAtI zarAphI peDhIone AMTa-hUMDIno saMbaMdha teNe baMdhAvarAvyo hato. Degyursa potAno vepArasaMbaMdha vadhato joI tathA temAM sArI peThe napho thato joI rAjI rAjI thaI gayo; ane teNe pelI peDhIonI moTI rakamanI AMTa svIkAravA mAMDI. jema jema moTI moTI rakamonI AMTamAM Deplarsa saMDovAto gayo, tema tema koI adbhuta rIte te peDhIo eka pachI eka DUbavA mAMDI ! Deglarsa A aNadhArI ApattithI haDakAyA kUtarA jevo thaI gayo. A ja arasAmAM eka divasa maeNDama Deglarsane potAnA priyatama | Dilve mAraphata Teliphonano eka vicitra saMdeza maLyo. e saMdeza spenanI rAjakrAMtine lagate hato. eTale jhaTapaTa teNe Deglarsa pAsenA spenanA badhA baoNnDavecI kaDhAvyA. e baoNnDa thoDA mahinA pahelAM Dezvara pAse tene ja kharIdAvyA hatA ane temAM cha lAkha phrAMkano napho thayo hato. have A navI khabara pramANe Degyurse e baoNnDa vecI kADhavA mAMDayA, eTale tarata temane bhAva vaLI vadhu besI gayo. chevaTanA keTalAka bonDa te Delarsane maphata jevA bhAve ja kADhI nAkhavA paDyA. paraMtu bIje ja divase chApAmAM khabara AvI ke, "Teliphonane saMdezo samajavAmAM ke mokalavAmAM bhUla thaI hovAthI, spenanI rAjyakrAMti aMge khoTA samAcAro maLyA hatA ane tethI bajAramAM spenanA baoNnDanA bhAvomAM khoTI ja UthalapAthala macI gaI hatI, paraMtu have e saMdeza To hovAnA samAcAra AvyA che, eTale e baoNnDano bhAva pAcho pahelAM karatAM paNa vadhI gayo che ! Teliphonane saMdezo je ThekANethI khoTo mekalAvA lAge che, te ThekANAno TeliphonavALe mANasa gaI kAlathI lApattA che ! kahevAnI jarUra nathI ke, e kheTA saMdezA mokalavA denAra TeliphonanA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 AzA ane dhIraja thAMbhalAvALA kAunTa oNpha menTekrisTo pAsethI 25 hajAra phUAMka rokaDA laIne potAne vatana cAlyo gayo hato. Deglane A kissAthI cokhA sAta lAkha phrAMkanI khAdha gaI. tenuM haDakAyApaNuM vaLI vadhI gayuM. kAunTa oNpha monTekrisTone tyAM thoDA divasa pahelAM iTAlIne eka mANasa eba busonI pAsethI ciThThI laIne Avyo. eba busonIe tene ema jaNAvyuM hatuM ke, "tAre ghaDapaNamAM du:khI thavuM na hoya, te tuM paeNrisamAM jaIne bheMsa elIsImAM AvelA makAnamAM kAunTa oNpha menTa-krisTone tA. 26 mI mene divase sAMjanA sAta vAgye maLa. tuM tArI jAtane mejara kevakenTI tarIke oLakhAvaje. kAunTa tAre meLApa nAnapaNamAM haraNa karAI gayelA tArA putra eDyiA ke lakenTI sAthe karAvaze. tene tuM tArA khovAyelA putra tarIke oLakhI batAvaje. thoDA divasa tyAM rahI tuM tAre ThekANe pAchA pharaje. paNa eTaluM kAma karyA badala tane cokhA pacAsa hajAra phUAMka maLaze. temAMthI be hajAra phAMka rokaDA tathA kAunTa uparanI tArI oLakha-ciThThI tane atyAre ja maLaze; bAkInA 48 hajAra phrAMka mATe huM kAunTa pAse ja AMTa khelAvI rAkhIza. huM tyAMthI pAchA pharIza, tyAre tane te 48 hajAra phAMka rokaDA ApI deze.' e ja divase laoNrDa vibhore siMdabAda khalAsIne nAme patro lakhI eka juvAniyAne kAunTa oNpha menTekrisTone tyAM mokalyo. tene paNa ema jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke, "tArI sthiti taddana kharAba che tathA bhaviSyamAM koI prakAre te sudhare tema nathI. paraMtu tAre jo svataMtra tathA paisAdAra ane sukhI thavuM hoya, to tuM kAunTa oNpha menTa-krisTone perisamAM tenA zepsa elIsImAM AvelA makAne jaIne tA. 26 mene divase sAMjanA sAta vAgye maLa. te tArA pitA mejara barTolomiyo kevala kenTI sAthe tAro meLApa karAvaze. bahu nAnapaNamAM temanA putranuM apaharaNa thaI gayuM hatuM. te putra tuM che, evI tArA janma vagerenI badhI sAbitInA kAgaLe tyAM tane tArA pitA Apaze.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIvamAM mijabAnI 153 "tAre pachI paeNrisanA samAjamAM mejara kevalakenTInA putra eDyiA kevalakenTI tarIke mojazokha karatA rahevAnuM che. tane te mATe dara varSe 50 hajAra krAMka ApavAmAM Avaze. atyAre tane pAMca hajAra phUAMka raDA tathA kAunTa upara oLakhapatrA vagere ApuM chuM.' A baMne jaNA kAunTane tyAM vakhatasara AvI pahoMcyA. kAunTa te baMnene meLApa' karAvI Apyo. ApaNe jANIe chIe ke, eba basonI ane laoNrDa vibhora arthAt "siMdabAda khalAsI' e badhAM eDamaMDa DATenAM eTale ke kAunTa oNpha monTekrisTonAM ja svarUpa hatAM. ane potAnI eka khAsa yojanA mujaba teNe A be rakhaDatA muphalisone paisA ApI moTA rAjavaMzI nabIrAo tarIke perisamAM rajU karyA hatA. temanI sauthI pahelI rajUAta kAunTanA TIlanA makAnamAM kAunTa ApelI mijabAnI vakhate ja sau paricita samakSa karavAmAM AvI. AlbarTa ane tenI mAtA kAunTasa havAphera karavA bahAragAma javAnAM hovAthI, e kuTuMba bAda karatAM, ApaNI vArtAnAM lagabhaga sau paricita pAtra tyAM hAjara hatAM. jayAre kAunTa navA kharIdelA oNTIlanA e makAnane susajaja karavAnuM baTuMoine pahelavaheluM kahyuM, tyAre te gabharAI gayo hato ane teNe e makAnamAM pote vilephaoNrTanA karelA khUnanI badhI vAta kAunTa AgaLa kabula karI dIdhI hatI. Aje bakiyo jamavAnuM Tebala taiyAra karavAM joDenA oraDAmAM UbhA rahI mANaso gaNavA lAgyo, tyAre e badhAmAMthI keTalAMkane joIne te lagabhaga cIsa pADI UThayo. kAuMTa tarata tenI pAse pahoMcI gayo. baTuMkiyAe eka strI tarapha AMgaLI karIne pUjatAM jatAM kahyuM, "e ja pelI!" kaI ? maeNDama Deglarsa? tenuM zuM che?' te ja A makAnamAM prasava karanArI bAI, jene maLavA vilepharTa gupta rIte Avato hato. paraMtu, are, are, e paNa pelo rahyo!" "koNa?'
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AzA ane dhIraja vilephaoNrTa ! te zuM vilepherTa uparane mAro ghA niSphaLa gayo hato? ane mArA bhAIne khUnI e duzmana haju jIvato che?' kadAca tAro ghA tArA korsikAnA lokonI rIta pramANe DAbI bAja chaThThI ane sAtamI pAMsaLI vacce javAne badale saheja nIce ke upara gayo haze. paNa have e badhI paMcAta paDatI mukI jamanArA mANasone gaNavA mAMDa. je, zrI. vilephaoNrTa ane maeNDama vilephaoNrTa, e be; zrI. Deglarsa ane maeNDama oNlarsa, cAra; zrI. Dighe ane zrI. maoNrela, che; mejara kevAkenTI ane temane suputra enDriyA kevalakeTI, ATha..." paNa eDyiA upara kAunTanI AMgaLI vaLatAM, baTuMkiyo pharI cIsa pADavA gayo. kAunTe te AMgaLI vaDe ja baTukone dhamakAvIne evI najara karI ke, te mAtra eTaluM ja gaNagaNI zakayo, ' e ja beneDITa, mArI bhAbhIne jIvatI saLagAvI mUkanAra; te ahIM kyAMthI?' bakiyo have lathaDiyAM khAte khAto rasoDA tarapha vaLyo. pAMca miniTa bAda teNe saune jamavA padhAravA vinaMtI karatAM ja kAuTa badhAMne jamavAnA oraDA tarapha laI cAlyo. jamavAnA Tebala upara pRthvInA cAre khUNethI sthaLa sthaLanI prasiddha vastuo ane vAnI cInajApAnanAM uttama pAtromAM pIrasavAmAM AvI hatI. AkhA oraDAno dekhAva parIkathAomAM AvatA parIonA mahela jevo karI mUkavAmAM Avyo hato. AvI kImatI vastuo ekaThI karavI ane eka upanagaranA nivAsasthAne mahemAno mATenI sAmAnya mijabAnIne prasaMge rajU karavI, e kAuMTa jevI ati dhanavAna ane ati manasvI vyakti mATe ja zakaya kahevAya. tathA e mATe kAuMTanI prazaMsAnA dhvani comera UThyA, e kahevAnI jarUra nathI. jamyA pachI thoDI gapasapa karyA bAda mahemAna bIjA oraDAnI sajAvaTa jovA mATe UThayA. vilephaoNrTa ane maeNDama Degyursa A AkhA vakhata daramyAna koI vicitra gabharATa dAkhavatAM hatAM. kAuMTa tIrachI najare te joI rahyo hato. pAMca-cha divasa jeTalA TUMkA samayamAM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIlamAM mijabAnI 155 ja e makAnanA badhA oraDAonI karavAmAM AvelI sajAvaTa joI mahemAne mugdha thaI gayA. paraMtu AkhA makAnamAM eka oraDe varaso pahelAM jevo haze tevo ja rahevA devAmAM Avyo hato. te joI, mahemAnoe Azcarya pragaTa karyuM, tyAre kAuMTe jaNAvyuM, "koNa jANe A oraDAmAM pahelI vAra pesatAM ja mane evo bhAsa thayo hato ke, jANe A oraDAmAM koI gaMbhIra gunAo thayelA che. bIjA koIne paNa evuM lAge che ke nahi, enI khAtarI karavA ja meM e oraDo evo ja rAkhyo che." kAuMTane moMe e zabdo sAMbhaLIne tathA e oraDAne bheja, aMdhAruM tathA gobarApaNuM joIne sau mahemAnonA dila upara evI ja kaMIka gherI asara thaI. khAsa karIne vilephaoNrTa ane meDama Degyursa upara! kAunTa tyAra bAda saune te oraDAnA eka nAnA sAMkaDA dAdara upara thaIne nIce khullA bAgamAM laI gayo. Akho bAga paNa saMpUrNa paNe zobhAyamAna karavAmAM Avyo hato. paraMtu navAInI vAta e hatI ke, tyAM paNa eka bAjunA khUNAne kazI navI sajAvaTa vinA mULa sthitimAM ja rAkhavAmAM Avyo hato. tenuM kAraNa kAunTane pUchavAmAM AvatAM kAuMTe kahyuM, "jhADanAM mULamAM khAtara pUravA huM khodakAma karAvato hato, tyAre ahIMthI mane lAkaDAnI nAnI peTI maLI AvI hatI. tene ughADIne meM joyuM, to temAM eka navA janmelA bALakanA jevuM hADapiMjara hatuM." navA janmelA bALakanuM hADapiMjara !" sau koInA moMmAMthI arerATIbharyA zabdo nIkaLI paDayA. 'to to A ghara ghaNI ghaNI jAtanA gunAenuM sAkSI banyuM hoya ema lAge che,' Dibee umeryuM. ane A dezamAM nAnA bALakanI hatyAnI sajA zI hoya che?' mejara kevalarkeTIe pUchayuM. "bIjI zI vaLI, te guno karanAranuM DokuM uDAvI devAmAM Ave che,' DeglaseM javAba Apyo ema ja karavAmAM Ave che, kharuM ne, vilephaoNrTa sAheba?' kAuMTe pUchyuM.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 AzA ane dhIraja "hA." bhAgye ja jIvatA mANasane kahI zakAya te avAja vilephaoNrTanA gaLAmAMthI parANe nIkaLyo. je be jaNa mATe A Akho prasaMga racavAmAM Avyo hato, teonI sahanazaktinI have hada AvI gaI che ema joI, kAuMTa tarata vAta badalI nAkhI; ane bagIcAmAM ghAsanI lIlIchama cAdara upara goThavela suMdara Tebala tarapha kephI pIvA sane lIdhAM. vilephaoNrTe daramyAna dhImethI maeNDama DeglarsanA kAnamAM kahI dIdhuM, kAle game tema karIne mArI kacerInA oraDAmAM mane maLI jaje." jarUra." meDame dhImethI javAba Apyo. 32. mulAkAte gamatI ane aNagamatI oNTIlanI mijabAnImAMthI enDriyA kevakenTI perisa pAcho pharavA potAnI nAnIzI suMdara DamaNImAM besavA jato hato, tevAmAM ja eka bhUta jevA mANase tene rokyo. "konuM kAma che? zuM kAma che?' enDriyAe ekAeka rokIne pUchyuM. "kaMI nahi; mAre paeNrisa cAlatA javuM na paDe te mATe bhAIbaMdhanI gADIno lAbha levA huM Avyo chuM." "bhAIbaMdha !' kaMIka oLakhANa paDatAM enDriyA jarA bhIlo paDIne bolyo. kema, bhUlI gayo ke zuM? vahANamAM kedI tarIke ApaNe beu sAthe rahetA hatA, tyAre nAnA beneDITonI saMbhALa koNa rAkhatuM hatuM
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ mulAkAtA : gamatI ane aNagamatI 157 vAru? te vakhate te keDarokAkA, kaeNDarokAkA kahetAM tAruM mAM thAkatuM na hatuM ! tema chatAM huM te atyAre bhAIbaMdhInA sAmAnya dAvA ja rajU karuM chuM, tyAre huM te coMkI UThavAnA DhoMga kare che!' enDriyAe tarata AjubAju joI kaeNDarone cUpa rahevA tathA peAtAnuM beneDITo nAma meTethI na bolavA sUcavyuM. pachI tene gADImAM besADI, pAtAnA gheADAvALAne cAlatA AvavAnuM kahI, pote ja gADI hAMkavA besI gayo. gAmamAMthI bahAra nIkaLyA pachI tarata teNe gheADA UbhA rAkhyA ane phaeNDaro tarapha pharIne pUchyuM, 'tuM pAchA ahIM zA mATe Avyo che? vahANa upara bhale tuM mArI sAthe hatA, ane mArI saMbhALa rAkhatA hatA; paNa have huM mAre raste chuM ne tuM tAre raste che.' 'vAha, ema putra kaputra thAya, paNa mAvatara kamAvatara thAya? huM bhale mane bhUlavA icche, paNa tArA upara dIkarA jevA bhAva rAkhyA pachI huM tane zI rIte bhUlI zakuM?" 'e badhI vAta javA de. ahIM mArA hitaiSI lAkoe have mane mAro bApa zeAdhI ApyA che; ane tenA putra tarIke sArI rIte vartavA ane rahevA badala mane meATI rakama maLe che.' vAha! tAro kharo bApa tane maLI AvyA ?' 'kharo-khATA tenI mAre zI paMcAta ? tene putra chuM evuM kabUla rAkhavA badala mane paisA maLe che, eTale basa !' huM " ' to tArA hitaiSI lAkone kahe ke mane tAro dAdA TharAve; huM bahu thoDA paisAmAM e pada saMbhALavA taiyAra chuM. joke emAM khAsa jUThANuM paNa nathI; kAraNa ke sAcesAca huM tArA upara tArA dAdA jeTalA bhAva rAkhuM chuM. ApaNe baMne vahANa uparanI sarakArI otha cheADI vagara paravAnagIe cAlyA AvyA chIe, eTale ApaNe baMnee ekabIjAnI othamAM rahevuM ja ghaTe ! ' 'eTale, huM nAsI chUTelA kedI chuM e vAta tuM bahAra na pADe
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 AzA ane dhIraja te mATe mArI pAse tuM paisA paDAvavA mAge che, ema ja ne? paNa ema te tuM paNa nAsI chUTelo kedI che, e vAta huM paNa jANuM chuM!' "paraMtu mane te bahAra paNa rahevAnI kazI khAsa sagavaDa nathI; eTale sarakArI utAre pAchA pharavAmAM mane kazo vAMdho nathI. paNa tane te A badhI majA choDI vahANa upara pAchA AvavAnuM nahi ja game! joke, tyAM tArA kaeNDarokAkA tArA jevA naguNAnI saMbhALa rAkhavA pharI paNa taiyAra thaze!" A vAtacIta cAlatI hatI te daramyAna eDyiAe potAnA khIsA tarapha hAtha cUpakIthI laI jaI ekadama pistola aMdarathI bahAra kheMcI. paNa te pahelAM te keDaroe potAnA khamIsa nIcethI eka khulI kaTAra bahAra kADhI. baMne jaNa hasI paDyA. baMnee potapotAnA hAtha pAchA hatA tevA karI dIdhA. thoDI rakjhaka pachI baMne dagAbAjo vacce ema nakkI thayuM ke, eDyiAe dara mahine kaeNDarone 200 phUAMka ApavA; ane te paeNrisamAM ja ghara bhADe rAkhI, nivRtta thayelA bhaThiyArA tarIke ArAmamAM rahe. bIje divase Dama Degyursa vAyadA pramANe vilephaoNrTanI kacerIe jaI pahoMcI. vilephaoNrTe tarata potAnA eraDAnuM bAraNuM baMdha karI, maeNDamanA hAtha pakaDIne kahyuM, "haramAina! ApaNo koI bhayaMkara duzmana jAgyo che, te ApaNo bhUtakALa ukheDI, koNa jANe zo badalo levA mAge che, te samajAtuM nathI. eTalA mATe ja tane meM ahIM bolAvI che.' potAnA pahelAMnA priyatamane mukhe potAnI kuMvArI avasthAnuM nAma sAMbhaLI maeNDamane romAMca thaI AvyAM. te bolI, "paNa monTekrisTone tyAM je badhuM thayuM, te to mane eka akasmAta jevuM ja lAge che. temAM ApaNane koI nukasAna karavA mAgatuM hoya evuM zuM dekhAya che?'
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ mulAkAte: gamatI ane aNagamatI 159 jo sAMbhaLa, kAuMTa oNpha monTekrisToe e ja makAna bhADe rAkhyuM, tyAM e ja oraDo badalyA vinAno rAkhyo; ApaNane badhAne e ja pAchalA dAdare thaIne te bagIcAmAM laI gayo; tyAM bagIcAno e ja khUNo ApaNane batAvyo, - eTale sudhInI vAtane huM akasmAta jevI mAnavA taiyAra paNa thAuM. paraMtu eNe je bALakanI lAza maLyAnI vAta karI, te taddana khoTI che; ane kaMIka hetuthI upajAvI kADhI che. eTale ja ApaNe cetavA jevuM che.' tame zuM kahevA mAgo cho ?' e bALakanI lAza tene maLI ja nathI, kAraNa ke tyAM te hatI ja nahi.' "eTale?" eTale ke dAkatare kahyA pramANe cha mahinA dakSiNa tarapha havA khAI AvIne huM paeNrisa pAcho Avyo, tyAre mane khabara paDI ke tuM DeMglarsa sAthe paraNI gaI che ane oTIlavALuM ghara tArA gayA pachI khAlI ja paDI rahyuM che. mArI azaktinA cha mahinA daramyAna mane paDayA paDyA vAraMvAra vicAra Avato hato ke, pelA korsikAvAsIe mane ghA karyo tyAre teNe mane ApaNA bALakane dATato joyo hato. pachI teNe tane paNa kadAca oLakhI lIdhI hoya, to te e bheda khullo karavAnI dhamakI ApyA karI tArI pAse moTI rakama paDAve ke nahi? uparAMta, mane te jIvate pAcho ghera Avela jue ke jANe, te e bheda vaDe te mArA upara bIjI vAra kAramuM vera laI zake ke nahi? eTale meM perisa AvI e purAvo jema bane tema jaladI tyAMthI kADhI levAno vicAra karyo. tethI sAMja paDatAM ja huM ApaNA oNTIlavALA makAne gupacupa pahoMcyo, ane aMdhAruM jAmyA bAda bAgamAM gayo. mAruM hRdaya aneka prakAranA ghera bhayothI phATaphATa thatuM hatuM; chatAM ApaNA guma premajIvananA bhedane durupayoga thAya tevo purAvo naSTa karavAnA ekamArA khyAlathI meM dRDhatAthI khodakAma zarU karyuM. moDI rAta sudhI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 AzA ane dhIraja UMDe sudhI tathA AjubAju khadakhada karavA chatAM mane e peTI tyAM na ja maLI.' "tyAM na maLI? te pachI jarUra pelo tene khodI gayo haze." meM paNa ema ja mAnyuM. teNe dhAryuM haze ke temAM kaMIka khajAno che eTale teNe tene khodI te kADhI haze. paraMtu pachI potAnI bhUla mAlUma paDatAM teNe AsapAsa kyAMka khADo khodI tene pAchI dATI dIdhI haze. eTale meM cotarapha khedAda karI mUkI; paraMtu mane kyAMya kazuM ja na maLyuM. mane prazna thayo ke, e mANasa e maDaduM pitAnI sAthe zA mATe laI jAya?" kema, ApaNA bhedanA purAvA tarIke vaLI !' nA, nA, e maDaduM te AkhuM varasa pitAnI pAse rAkhI mUkI na zake. tarata ja koI maeNjisTreTane batAvIne teNe guno to dAkhala karAvI devo ja joIe. paraMtu eNe ema kayAMya karyuM na hatuM e to nakkI; te pachI eka ja bhayaMkara zakyatA bAkI rahI : e bALaka peTImAM jIvatuM hoya ane pelA korsikane tene bacAvI lIdhuM hoya !' maeNDama DenTalarse tarata ja cIsa pADIne vilephaoNrTanA hAtha pakaDayA : jarUra, mAruM bALaka jIvatuM ja hatuM! tame mArA bALakane jANI joIne jIvatuM dATI dIdhuM hatuM. meM tamane mAruM bALaka batAvavA te vakhate keTalI badhI AjIjI karI hatI! paNa tame to bArobAra ja tene laI gayA hatA!" vilephaoNrTe have vicAryuM ke, meDamanA mAtRtvanA uchALAne bhaya vaDe DAmIne kaMIka zAMta pADavo joIe; eTale teNe tene kahyuM, "paNa te bALaka jo jIvatuM hoya ane koI te bheda jANatuM hoya, to ApaNA baMnenuM zuM thAya? have kAunTa monTekrisTo je jagyAethI e hADapiMjara maLyAnI vAta kare che, te jagAe e hADapiMjara hatuM ja nahi; to pachI jarUra te kaMIka irAdAthI ja ema karato hovo joIe. paNa tenI jANamAM A vAta zI rIte AvI hoya, e prathama tapAsavuM joIe.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ mulAkAte gamatI ane aNagamatI 11 meM tane Aje e pUchavA ja bolAvI che ke, te bhUlathI paNa ApaNA bhedanI vAta kadI koIne paNa karI che ke kema?' 'nA; kadI paNa koIneya nahi!' "te pachI have mAre zodhavuM paDaze ke, A kAuMTa menTekrisTo kharI rIte koNa che, tathA pitAnA bagIcAmAM dATelAM bALakonI khoTI vAte ApaNane saMbhaLAvavAnuM tene zuM kAraNa che.' ATaluM kahI, teNe ciMtAtura vadane meDama Dezvasane vidAya ApI. daramyAna, bIjI bAju, maeNDamane pati berana Delarsa kAuMTa monTakisTanI ja mulAkAte Avyo hato. Delarse kAuMTa menTekrisTane pitAnA chellA mAThA samAcAra saMbhaLAvatAM kahyuM: "Aje pAchA trieTanI jekapo menaDInI peDhI kAcI paDayAnA samAcAra AvyA che, ane meM temanI ciThThI upara cUkavelA daza lAkha phAka DUbyA che. hamaNAM hamaNAMnI mAre mAthe AvI Aphate ja tUTI paDavA lAgI che; ane chelI spenanA baoNnDanI Aphata umerIe, to A mahine mAre mATe bahu bhAre gayo gaNAya." spenanA baoNnDanA kissAmAM kharekhara tamane kaI nukasAna thayuM hatuM?" vAha, pUrepUrA sAta lAkha phrAMkanuM nukasAna ! paNa AvI dhaMdhAdArI bAbate tamArA jevA abajapati AgaLa bahu karavI na ghaTe. paNa huM te ema pUchavA Avyo chuM ke, paisAnI levaDadevaDa mATe zrI. kevalakenTI kevA mANasa gaNAya?' kema vaLI, tamane emanI AMTa sadhdhara lAgatI hoya, to temane paisA Apa." mane to emanI AMTa sadhdhara lAge che Aje savAre te mane A0- 11
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja maLavA AvyA hatA ane meM temane 40 hajAra phAMka cUkavyA che. temaNe pitAnA putra mATe paNa mahine pAMca hajAra phrAMkanuM khAtuM kholAvyuM che.' varasa dahADe phakata sATha hajAra phUAMka ! mahine pAMca hajAra kacukAthI eka juvAna mANasa zI rIte jIvI zake vAru?" alabatta, tene thoDAka vadhu joItA haze te jarUra huM dhIrIza ja..." nahi, vadhu eka krAMka paNa na ApatA; tene bApa tamane kadI pAchA nahIM vALe. e iTAliyana lakhapatiene tame oLakhatA nathI; teo kharekhara kaMjUsanA saradAra hoya che." "te zuM tamane A kevalazkenTIne vizvAsa nathI !' alabatta, mane pUro vizvAsa che. huM mAtra tenI sahI upara ja eka karoDa fAMka ApI dauM. tenI milakata bAbata kadI zaMkA ja nathI. paNa paisA kharcavAnI bAbatamAM te loko eNDa hoya che!' - "ThIka to A iTAliyana karoDapatio potAnAM chokarA-chokarIne aMdara aMdara ja paraNAvatA haze, nahi vAru? jethI temanI milakato ekaThI thAya!' hA, sAmAnya rIte ema kharuM; paNa kevAkenTI bahu judo ja mANasa che. mane te khAtarI ja che ke, te pitAnA putrane phrAnsamAM paraNAvavA mATe ja lAvyo che." "kharekhara?" "hA, hA, eba basonIe te mane ema paNa kahyuM hatuM ke, kevalazkenTIne potAnA paisA iTAlImAM nakAmA paDayA rahe e pasaMda nathI. ITAlI e rIte bahu kaMgAla deza che. tethI te pitAnA paisA phrAMsa ke ilaeNnDamAM rokavA mAge che. pitAne putrI paraNaze tyAre te tene vIsatrIsa lAkha phUAMka Apaze, ane jo te koI udyogapatinI putrIne paraNaze, te potAnA putranA sasarAnA dhaMdhAmAM ja te potAnA badhA paisA nAkhavAne."
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ mulAkAte gamatI ane aNagamatI 163 paraMtu te potAnA mobhA pramANe koI rAjavaMzI sAthe ja lagnasaMbaMdha goThavavA Icchaze, nahi vAru?' kaMI nahi; iTAlInA ghaNA umarAvo sAmAnya chokarIo sAthe paraNe che. paNa tame A badhA prazna zA mATe pUcho cho? tamArA manamAM eDyiA mATe koI chokarI che ke zuM?" sAcuM kahuM to huM mArI potAnI dIkarIne ja vicAra karuM chuM.' paNa tene vivAha to AlbarTa maoNrsarpha sAthe karela che ne" meM ane zrI. maoNrsarse A vivAhanI carcA ghaNI vAra karelI che, e sAcuM; paNa..." te pachI AlbarTa zuM khoTa che? te tamArI dIkarI jeTalo tavaMgara nahi hoya, paNa te moTA umarAva kuTuMbane te che ja!" 'umarAva kuTuMbano? ane te paNa moTA ? javA do e vAta. juo kAuTa, mane mArA kuLanI vAta chupAvavAnI Teva nathI, huM mULa eka sAmAnya kArakuna hatuM, paraMtu pachIthI meM mArA dhanathI ane puruSArthathI baeNranane ilakAba rAjya pAsethI meLavyo che. tyAre morcarpha pitAne kAuMTa kahevarAve che, paNa te rAjya taraphathI maLelA ilakAbanI rUe nahi, paNa pitAnI meLe ja; kharI rIte te kAuMTa che ja nahi! "azakaya !' sAMbhaLo maherabAna; huM tene 30 varSathI oLakhuM chuM. huM jyAre sAmAnya kArakuna hato, tyAre te eka mAchImAra hato." te vakhate tenuM nAma zuM hatuM?' pharnAnDa monTego.' tamane barAbara khAtarI che?" are, tenI pAsethI meM sArI peThe mAchalAM kharIdyAM che, eTale huM jANuM ne !" "te pachI tame tamArI dIkarI e mAchImArane paraNAvavA zA mATe kabUla thayA hatA?
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja 'enuM kAraNa eTaluM ja ke, ame baMne halakA kuLanA mANasA hAI, pachIthI tavaMgara tathA pratiSThAvALA banyA chIe; eTale baMne sarakhA ja kahevAIe. sivAya ke, ene viSe keTalIka vAto evI kahevAya che, jevI mAre viSe nathI kahevAtI.' 134 ' eTale ?' * te grIsamAM alI pAzAnI nekarI karatA hatA, tyAra pachI teNe A badhI saMpatti acAnaka meLavI che. paNa e saMpatti teNe kevI rIte meLavI che, e viSe keTalIka gapasapa cAle che. paraMtu ATale samaye ATale dUrathI have te viSe khAtarI zI rIte karAya ?' to haze ja ne?' kema, tamAre grIsa tarapha paNa AtiyA 'alabatta. ' 'ane yAnInAmAM paNa? ' sau sthaLe mArA ADatiyA che.' " to pachI tame tamArA yAnInAvALA AtiyAne puchAvAne ke alI pAzAvALA kissAmAM pharnAnDa menDegA nAmanA phrenca mANase ze ane kevA bhAga bhajavyA hatA.' " , kharI vAta; huM Aje ja lakhI dauM chuM. * paNa kaMIka kharAba samAcAra maLe, to mane tenI vAta pachI karaze! kharA ne?' " jarUra, karIza.' ATaluM kahI DaeNnglarsa jaladI jaladI kAuMTa pAsethI nIkaLI peAtAnI gADImAM besI cAlatA thayA.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbadAktara da evarInI vipharTe pitAnuM vacana barAbara pALyuM hatuM. tenA mANasoe khabara meLavI hatI ke, kAuMTa pahelAM kadI phrAMsamAM Avyo na hato; te pAMca-cha mahinAthI ja phrAMsamAM Avyo hato. oNTIlamAM ghara rAkhavAnA tenA hetu viSe kAuMTanA mitra eba busenI pAsethI ema jANavA maLyuM ke, te tyAM gAMDAonI dharmAdA IspitAla kholavA mAge che, tyAre kAuMTanA eka aMgreja duzmana laoNrDa vibheranA jaNAvyA pramANe saTTAkhora kAuTa eka navo saTTo khelavA mAgato hato : tene khabara maLI hatI ke te makAnanI AsapAsa jamInamAM kyAMka evA pANInuM vaheNa che, ke je pANI ghaNA rogo upara davAnuM kAma daI zake tema che; eTale e mahAzaya e jharo zodhI kADhI, e makAnano daradIonI hoTela tarIke upayoga karI dhUma kamANI karavA mAgatA hatA ! vipharTe pitAnA oraDAmAM besI A badhI mAhitI vAgoLate hato. tenI patnI tathA putrI vagere kAuMTa morsaphene tyAMnA nRtyasamAraMbhamAM gayAM hatAM. maLelA samAcArathI tene eTalI to nirAMta thaI ke, kAuMTa pahelAM kadI phrAnsamAM Avyo na hato; eTale jIvanamAM tenI sAthe vera baMdhAvAnuM koI kAraNa tene potAne maLyuM hovAno saMbhava nahote. kadAca pelA korsiAvAsIe koI pAdarI AgaLa pitAnA gunAnI kabUlAta karI hoya, ane te pAdarI pAsethI e vAta vadhIne ke badalAIne kAuMTa pAse AvI hoya, paraMtu toya, kAuMTane e vIsa varSa jeTalI jUnI vAta saunI hAjarImAM A rIte Aje ukheLavAthI ze lAbha ke zuM prayojana? 165
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja te A jAtanI gaDabhAMjamAM paDelA hatA tevAmAM ja tenI oraDInuM bAraNuM tenA hajUriyAe jorathI thapathapAvyuM ane te kazA javAba Ape tyAra pahelAM te tenI prathama patnI renInI mAtA maeNDama senTa-merAna DUsakAM nAkhatI ane lathaDiyAM khAtI aMdara dAkhala thaI. 133 peAtAnAM gharaDAM sAsune A sthitimAM ekalAM ja AvelAM dekhI, vilephaoNrTa bebAkaLA thaI, 'zuM thayuM, zuM thayuM? tame ekalAM kema ? mAkirbasa senTa-merAna karyAM ?' vagere savAlA uparAuparI pUchavA lAgyo. ' senTa-merAna gujarI gayA ! prabhu, A te ze kera ?' ATaluM bAtAMmAM to DosI pote ja lathaDiyuM khAIne khurazImAM gabaDI paDI. * zrImAna senTa-merAna gujarI gayA ? Ama acAnaka ? temane kAMI thayuM hatuM ?" * gheADAka divasathI temanI tabiyata Ama to bagaDayA jevI ja hatI; ane tethI keTalIka davA temaNe ahIMthI maMgAvI hatI. te davA dIkarI velenTAine kALajIthI meAkalI ApI hatI, tenAM vakhANa karatAM te thAkatA na hatA. tevAmAM acAnaka temane thaI AvyuM ke, basa, velenTAinane maLavA javuM che. eTale ame baMne gADI joDAvI mArselsathI oNriza AvavA nIkaLyAM. paMdareka mAIla AvyAM hoIzuM, tyAre temaNe temanI rojanI TIkaDI lIdhI. ane e khAdhA pachI te ekadama jANe bhara UMghamAM paDI gayA. paNa temanuM mAM lAlalAla thaI gayuM ane temanA lamaNAnI naso jANe phATI jaze ema UchaLavA lAgI. acAnaka te eka cIsa pADI UThayA, ane pachI tarata temanuM mAthuM pITha tarapha DhaLI paDayuM. basa, tyArathI eikasa sudhInI musApharI me... maDadA sAthe ja pUrI karI. eikasa paheAMcI meM jhaTapaTa dAktarane bAlAvyA; te teNe joIne tarata kahI dIdhuM ke, magajanI nasa phATI javAthI te kayAranAya mRtyu pAmyA che. ' " pachI tame zuM karyuM?'
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbadAktara da evarInI 167 senTamerAne hamezAM ema icchA darzAvI hatI ke, temanuM mRtyu paeNrisathI dUra thAya te paNa temanA maDadAne paeNrisa lAvI kuTuMbanA jUnA bhoMyarAmAM ja mUkavuM. eTale meM sIsAnA kaoNphinamAM maDaduM baMdha karAvI bIjI gADImAM caDAvyuM che. te gADI mArAthI thoDe aMtare pAchaLa dhIme dhIme Ave che.' paraMtu ATaluM parANe bolI rahyA pachI, maeNDama senTamerAne jhaTapaTa velenTAInane maLavAnI icchA darzAvI. vilephaoNrTa DosIne tenA oraDAmAM suvaDAvI jAte ja ghoDAgADImAM besI kAuMTa maoNrsane tyAM pahoMcI gayo. velenTAina ane tenI sAvakI mA maeNDama vilephaoNrTa khabara sAMbhaLI tarata doDI AvyAM. velenTAInane potAnI bAthamAM laI, DosI pitAnI mRta putrI renIne yAda karI khUba raDI; pachI potAnA divasa paNa have bharAI cUkyA che, mATe velenTAInane dAdAne zeka pALavA dIdhA vinA tarata paraNAvI devAnI taiyArIo karavAnuM kahI, te thAkIne sUI gaI. temanI pathArI pAse temane gamatA nAraMgInA rasanI zIzI, pANIne kuMjo, pyAlo vagere mUkI velenTAina tyAMthI dhIme dhIme bahAra nIkaLI gaI. bIje divase velenTAina vahelI UThIne DosInI khabara kADhavA gaI te DosInI sthiti ekadama gaMbhIra banI gaI hatI. teNe velenTAInane kahyuM ke, rAtro jANe DosA mane teDavA mATe ja A eraDAmAM AvyA hatA. mArA Tebala upara pyAlo khakhaDyo hato te paNa meM sAMbhaLyo hato. mATe have huM thobhI zake tema nathI. jaladI tArA bApune bolAva. tAro vivAha jenI sAthe thayo che te muratiyAne paNa jaladI teDA. tAre hastameLApa mAre hAthe karAvIne huM jAuM.' vilephaoNrTa Avyo tyAre te DosInI sthiti vadhu bagaDI gaI hatI. DosIe tene paNa muratiyAne jaladI bolAvavAnI vAta karI. paNa thoDI vAramAM te daradano bhayaMkara humalo thatAM te bolI UThI, "are, vIla lakhanArane bolAve; huM to cAlI !'
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja vilephaoNTe dAktarane tathA vIla lakhanArane teDavA mANasa doDAvyA. dAktara dara evarInI AvyA tyAre velenTAIne maeNDamane thatI vedanAnI tathA rAtre UMghamAM pitAnA oraDAmAM senTamerAnane oLo temane dekhAyAnI vAta kahI. dAktara A kuTuMbanA khAsa dAktara hatA, tathA velenTAinanA janma vakhate prasUtinI sAravAra temaNe ja karI hovAthI velenTAina upara putrI jevo bhAva rAkhatA hatA. dAktara maeNDamane bArIkAIthI kaMIka ciMtAtura thaIne tapAsatA hatA ane vilephaoNrTa vIla lakhanAranA AvavAnI rAha jote bahAra Ubho hate. tevAmAM velenTAIna, acAnaka ja, potAne premI eNkisamiliyana bagIcAne je jhAMpe maLato te tarapha vaLI. te vakhate tenA AvavAne samaya to na hato, paraMtu potAnAM dAdIe epine sAthe pitAnA lagnanI karavA mAMDelI utAvaLathI tenuM mana mUMjhAI gayuM hatuM. paNa lo, eNkisamiliyana paNa tevI ja ciMtAmAM mUrajhAto tyAM ja bhaTakato hato! velenTAIne raDatAM raDatAM pitAnAM dAdA-dAdInI vAta tene kahI. eNkisamiliyana sAthe lagna karAvavAmAM e dAdInI ja madadanI pitAne AzA hatI, ema paNa teNe jaNAvyuM. tene badale dAdI te dAdAnA maraNanA phaTakAthI tathA pitAnI bagaDelI tabiyatathI tene epine sAthe ja tarata paraNAvI devA utAvaLAM thaI gayAM hatAM. mAtra epine bahAragAma hovAthI te paeNrisa TapaTa pAcho phare tenI ja vAra hatI. te sAMbhaLI mekemiliyanane mAthe jANe vIjaLI tUTI paDI. kAraNa hamaNAM ja te mitro pAsethI jANIne Avyo hato ke, epine bIje divase ja perisamAM pAcho pharavAnuM hatuM! velenTAIna paNa e sAMbhaLI bebAkaLI thaI gaI. premanI atUTa gAMThathI baMdhAyelAM e be hada nasIbanI A avaLacaMDAIthI gAbharI banI gayAM. chevaTe, jo kaMI paNa upAya na cAle, te velenTAIne mekisamiliyanane khabara mokalavI; ane eNkisamiliyana bagIcAnA jhAMpA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbadAktara da evarInI AgaLa, rAte nava vAgye, baMne jaNa nAsI jaI zake tevI badhI taiyArI karI rAkhIne Ubho rahe, evuM nakkI thayuM. pachI dhabakate hRdaye teo chUTAM paDyAM. bIjo Akho divasa maeNkisamiliyane ciThThInI rAha jovAmAM gALyo. trIjA divase savAre tene nIcenI ciThThI maLI: "AMsa, AjIjI ane prArthanA naphAmAM nIvaDayAM che. Aja rAte nava vAgye lagnanA karAra upara sahIo karavAnuM nakkI thayuM che. huM poNA nava vAgye jhAMpA AgaLa tamArI rAha joIza. rakhe cUkatA." velenTAIna kalpI zakAya teTalI badhI taiyArIo sAthe, eNkisamiliyana, jhAMpA AgaLa gupacupa velenTAinanA nAsI AvavAnI rAha jotA, ATha vAgyAne taiyAra Ubho rahyo. dhIme dhIme vakhata jatAM sADA navanA TakorA paNa paDayA, chatAM velenTAinanA AvavAnAM kaMI edhANa jaNAyAM nahi. pachI te dhaDAka daIne daza Takoro paNa paDyo. eTale meMkisamiliyananuM magaja aneka AzaMkA-kuzaMkAothI gherAI gayuM; ane te maraNiyo thaI, jhAMpo kUdI, vilephaoNrTanA makAnamAM javA bAgamAM dAkhala thayo. thoDe dUra AgaLa vadhatAM teNe be avAja potAnI sAme AvatA sAMbhaLyA. meMkisamiliyana eka bAju aMdhArAmAM chupAI gayo. pelA bemAMthI eka jaNa bhArapUrvaka paraMtu kaMIka dayAmaNe avAje bolyo, nA, nA, dAktara, evuM na hoI zake!' e avAja vilephaoNrTane hate. * ' "juo sAheba," dAktare javAba Apyo, "mane khAtarI che ke maeNDama senTamerAnane dhatUrAnuM jhera ApavAmAM AvyuM che. e jharathI thatA mRtyunAM cihane magajanI nasa phATavAthI thatA mRtyunAM cihe jevAM ja hoya che.' paNa evuM bane ja nahi; mArA gharamAM evuM kAramuM kRtya koNa kare? zA mATe kare?'
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja " jene maeNDama senTa-merAnanA mRtyuthI tarata lAbha thavAnA hoya te. te koNa hAI zake, e vicAravAnuM kAma tamAruM che!' 170 'paNa emanI milakatanA kula vArasadAra ekalI velenTAina ja che; ane e peAtAnI dAdIne jhera de, evuM mAnatA pahelAM to huM jAte ja gALI khAIne marI jAuM!' 'paNa te pachI bhUlathI e jhera temane apAyuM hoya, e zakayatA vicAro. tamArA pitAzrIne temanA lakavAnA haThIlA roga upara huM dhaMtUrAnA jharanA ja prayAga thoDI thoDI mAtrAmAM karato Avyo chuM. e jhera koI sAjo mANasa thoDuM paNa pIe, to tarata AvAM ja lakSAthI marI jAya. " " paNa pitAzrIne davA pAvAnuM kAma ekalA temanA jUno vaphAdAra nAkara beroisa kare che. ane temanI davA maeNDama senTa-merAna pAse bhUlathI paNa pahoMcI jAya evA saMbhava ochA che. baMne raDA bahu dUra che. eTale ja huM kahuM chuM ke, mArAM sAsune jhera devAmAM AvyuM hAya, e vAta na mAnI zakAya tevI che. ' to tame e paNa sAMbhaLI leA ke, meDama senTa-merAna pAse huM chellA traNa kalAkathI besI temanAM badhAM lakSaNA bArIkAIthI joI rahyo hato. ane huM khAtarIthI kahevA mAguM chuM ke, maeNDamanuM mRtyu dhaMturAnA jhorathI thayuM che.' " paNa dAktara, AvI zaMkA paDatI vAta bahAra pADIne mArA ghara upara tame nAhaka zaMkA ane kalaMkanAM gherAM vAdaLa nahi ja utAro, eTalA amArA hitaiSI tame che ja.' " vAru; huM mArI zaMkA nyAyAdhIza tarIke nahi to kuTuMbanA mukhya vadhu sAvaceta rahevuM ghaTe che. khUnI kadAca eTale haju je jIvatA che temanI kALajI levAnuM tame vacana Ape, mArA dilamAM ja pUrI rAkhIza. paraMtu mANasa tarIke paNa tamAre ATalethI ja aTakaze nahi.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ kabadAktara dara evarInI 171 te marelA mANasanA khUnIne sajA karavAnI vAta A vakhata pUratI huM paDatI mUkuM. joke dAktara tarIke mAre ema na karavuM joIe.' "hA hA; dAktara, huM jarUra sAvacetI rAkhIza, ane tamAro upakAra huM kadI nahIM bhUluM." ATalI vAta pUrI thatAM vilephaoNrTa dAktarane hAtha pakaDI temane pitAnA gharamAM laI gayo. mekisamiliyanane eTalI khAtarI te thaI gaI ke, meDamanuM mRtyu thavAthI lagnanI vAta Aja pUratI te baMdha rahI ja hevI joIe; eTale have tyAM vadhu thobhavAnI jarUra nathI. paraMtu velenTAinanAM dAdAdAdInAM uparAuparI thayelAM maraNa tathA dAktare hamaNAM karelI vAta pramANe velenTAina ane beroisa upara jhera dIdhAnI jatI zaMkA, e badhI bAbato tenA magajamAM evI aTavAI rahI che, makAnanI eka khullI bArImAM dIvAnA prakAza AgaLa velenTAInane pasAra thatI jotAMveMta ja te ghara tarapha sIdho doDyo ane dAdara caDI gayA. sadabhAgye dAkAra sAthe te vakhate vilephaoNrTa potAnA oraDAmAM baMdhabAraNe vAta karato hato, eTale eNkisamiliyana sIdho AgaLa vadhyo ane velenTAinane je oraDAmAM joI hatI te tarapha aMdAje jaI pahoMcyo. bAraNuM dhakelatAM ja UghaDI gayuM. aMdara eka pathArI upara maeNDamanuM zaba DhAMkeluM paDayuM hatuM, ane pAse velenTAina ghUMTaNiye paDI ekAda prArthanA bolavAnI zarUAta karatI hatI.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 lagna keka thayuM ! eNkisamiliyanane dekhI velenTAina ekadama cIsa ja pADatI hatI, tevAmAM maeNkisamiliyane jhaTa pAse jaI tene zAMta rahevA nizAnI karI; tathA daza vAgI gayA chatAM te na AvI eTale ciMtAmAM pote kevI rIte aMdara Avyo, teTalI vAta tene kahI dIdhI. velenTAina gabharAI UThI; kAraNa ke tarata ja tenA pitAnA oraDAnuM bAraNuM UghaDavAno avAja Avyo; ane vilephaoNrTa dAktarane vidAya karavA dAdaranA nIcenA bAraNA sudhI gayo. pachI tyAMnuM mukhya bAraNuM rAta pUratuM cAvIthI baMdha karI, te bagIcA taraphanA bAraNA pAse gayo. tene paNa cAvI daI, te pAcho pharyo. velenTAine eNkisamiliyanane kahyuM, "have tame A taraphanA eke bAraNethI makAnamAMthI bahAra nahi nIkaLI zako. have mArA dAdAnA oraDAmAMnuM pAchale bAraNuM ja tamAre bahAra nIkaLavA mATe bAkI rahyuM. tame jaladI tyAM ja cAlo.' paraMtu tyAM AvavuM paNa salAmata che kharuM?" hA, te tarapha atyAre koI nahIM Ave; uparAMta mArA dAdAne vaphAdAra nokara beroIsa mArA dAdAnI paravAnagI vagara koIne aMdara AvavuM rokI paNa zake che. uparAMta mArA dAdAnI sAthe eka vAra Ameya mAre tamane bhegA karavA ja hatA, kAraNa ke, have mArA uparanI lAgaNIthI mane madada karavA icche evA e eka ja bAkI rahyA che.' baMne jaNa jhaTapaTa e oraDAmAM dAkhala thayAM. DosA eNkisa
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagana keka thayuM ! 173 miliyana tarapha navAI pAmI joI rahyA. velenTAine samajAvIne badhI vAta dAdAne kahI. DosA mekisamiliyananA bApane nAmathI oLakhatA hatA. pachI mekisamiliyanane DasA pAse mukI, velenTAIna jhaTapaTa bahAra AvI tathA meDamanA zabavALA oraDAmAM pAchI pharI. DosA sAthe vAta karavAnI rIta velenTAine ghaNI vAra vAtamAM mekisamiliyanane varNavI batAvI hatI. eTale thoDI vAramAM ja teNe velenTAIna sAthenA pitAnA premanI, tathA epine sAthe tenA lagnanA karAra upara te rAte nava vAgye sahI thavAnI hovAthI, baMnee nAsI javA karelA nizcayanI vAta karI dIdhI.DasA thoDA ciMtAmAM paDayA; paNa pachI temaNe sAnathI eTaluM samajAvyuM ke evuM koI pagaluM hAla bharavAnI jarUra nathI; ane epine sAthe lagna te te pote ja rokAvI zake tema che. bIjuM kaMI vizeSa temaNe na jaNAvyuM paNa maeNkisamiliyana vidAya thAya te pahelAM temaNe tenI pAse vacana laI lIdhuM ke, te tathA velenTAIna bIjuM koI sAhasI pagaluM nahi bhare. AvA niSTa, mUMgA DosA, je mAtra AMkha mIMcI-ughADIne ja pitAne hA-nA jeTalo bhAva pragaTa karI zake che, te vilephaoNrTa jevA mANasa pAse epine sAthenA lagnanI Akhare pahoMcelI vAta kevI rIte rokAvI zakaze, e bAbata ciMtA karato eNkisamiliyana tyAMthI vidAya thayo. be divasa bAda, vilephaoNrTanA sasarA tathA sAsunAM kaoNphina kuTuMbanA khAsa bhoMyarAmAM mUkavAne vidhi patAvavAmAM Avyo. sau AgaMtuko vidAya thayA bAda epine paNa vilephaoNrTanI rajA levA Avyo, tyAre vilephaoNrTe tene jaNAvyuM ke, tame jo mArI sAthe atyAre AvI zako, to velenTAInanA tamArI sAthenA lagnanA karAranAM kAgaLiyAM taiyAra che, tenA upara sahIo karavAno vidhi patAvI nAkhIe. epinee AvA zokane vakhate evI utAvaLa karavAnI jarUra zI che, ema pUchyuM, tyAre vilephorTe jaNAvyuM ke, maeNDamane velenTAinanuM
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 AzA ane dhIraja lagna tarata ja peAtAne hAthe patAvavAnI ghaNI icchA hatI; paNa chevaTe jyAre temane peAtAnuM maraNa najIka AvI gayeluM lAgyuM, tyAre temaNe temanA maraNa pachI paNa e kAma tarata ja patAvavAnuM mane pharamAvyuM che. eTale vicAra evA che ke, Aje karAra upara sahI karavAnA vidhi patAvI daIe; pachI maeNDame vArasAmAM ApelI jAgIra upara velenTAina traNa mAsa rahevA cAlI jAya, tyAre AjathI sAtame divase tyAM jaIne ApaNe badhA bahu sAdAIthI lagna-vidhi patAvI daIzuM. pachI tame paeNrisa pAchA Avajo, paNa velenTAina tenI sAvakI mA * sAthe tyAM traNa mahinA rokAze. Ama karavAthI zAkanA vidhi paNa sacavAze ane maeNDamanI aMtima icchA paNa pUrI thaze. ' epinee, ' jevI tamArI icchA' ema kahI pAtAnI saMmati darzAvI; tathA karAramAM sahI vakhate peAtAnA sAkSI tarIke AlbarTa maoNrsarpha tathA bIjA eka mitrane hAjara rAkhavAnI marajI batAvI. vilephaoNrTe te vAta khuzIthI kabUla rAkhI eTale tarata te e bene bAlAvI lAvavA UpaDI gayA. e badhA AvI pahoMce te pahelAM vilephaoNrTe ghera AvI velenTAina vagerene peAtAnA dIvAnakhAnAnA oraDAmAM bhegAM karyAM tathA lagnanA karAra upara tarata ja sahI karavAnI che, e vAta jaNAvI. velenTAinanA mAthA upara jANe vIjaLI tUTI paDI; paNa have tenAthI jarAya casI zakAya tema na hatuM, eTale te manamAM ne manamAM samasamI rahI. eTalAmAM te dastAveja lakhanAro tathA epine ane tenA mitrA tyAM AvI pahoMcyA. dastAveja lakhanArAe vilephaoNrTanA kahyAthI epinene jaNAvyuM ke, velenTAinanA dAdA nAiraTiyare epine sAthe velenTAinanuM lagna thAya te tene peAtAnA kula vArasAmAMthI radabAtala karavI evuM vIla karAveluM che; tenI jANa sahI thatA pahelAM tamane karavI joIe.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagna keka thayuM ! 175 epinee zAMtithI kahyuM ke, "teozrIne mArA pratye aNagamo thavAnuM zuM kAraNa che, te huM nathI jANato; paraMtu velenTAina sAthenA lagnamAM paisA tarapha mArI dRSTi ja nathI. alabatta, te vArase bAda karatAM paNa temane mArA pitAnA vAsA karatAMya vadhu moTA evA be vArasA temanI mAtA tathA dAdA-dAdI taraphathI maLyA che, e huM jANuM chuM; paraMtu A lagnamAM mArI icchA to kevaLa velenTAIna jevI suzIla ane suMdara patnI meLavavAnI ja che.' vilephaoNrTe jhaTapaTa umeryuM ke, mArA pitAzrI lakavAthI cheka ja apaMga tathA jaDa banI gayA che. velenTAina tamArI sAthe zuM, game te koI sAthe paraNe te paNa te AvuM ja karata; eTale tamAre potAne kazuM du:kha lagADavAnuM kAraNa nathI. mane to eTalI khAtarI che ke, velenTAinanuM lagna jenI sAthe thavAnuM che tenuM nAma paNa have temane yAda nahi hoya.' eTalAmAM bAraNuM UghaDayuM ane neiraTiyaranA vaphAdAra nekara beroIse aMdara AvIne jaNAvyuM, "zrI. nAiTiyara zrImAna epinene ekadama maLavA bolAve che.' - vilekaoNrTe ceMkI UThIne javAba Apyo, "hamaNAM zrI. epine agatyanA kAme rokAyelA che; eTale nahi AvI zake.' "to pachI zrImAna neiraTiyare jaNAvyuM che ke, te pine ThelaNakhurazImAM besI tarata ja ahIM AvavA mAge che.' vilephorTe akaLAIne velenTAInane tenA dAdA pAse jaI AvavA jaNAvyuM, paraMtu pachI te pote ja DosAne maLavA cAlyo. te vakhate epinee Agraha karyo ke, "mAre pitAne temane maLavuM ja che; ane temaNe paNa khAsa te mane ja bolAvyo che, eTale huM paNa temanI pAse AvIza." chevaTe te traNe DasAnA oraDAmAM jaI pahoMcyAM. vilephaoNTe DosAne jaNAvyuM: "A zrI. epine che; velenTAinanuM lagna temanI sAthe
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 AzA ane dhIraja karavAnuM niradhAryuM hovAthI temane eka vAra tamArI sAthe bhegA karavAnI mArI icchA hatI ja, jethI tame joI zako ke, temanI sAmene tamAro virodha kevo nApAyAdAra hato. DosAe javAbamAM mAtra pitAnI AMkha gussAthI pahoLI karI; pachI aneka nizAnIo dvArA velenTAina pAse eka TebalanA khAnAnI aMdaranuM gupta kaLa-khAnuM temaNe ughaDAvyuM ane temAMthI eka kAgaLane bIDa kaDhAvI epinene vAMcI jovA apAvyo. navAI pAmI epine te kAgaLa moTethI vAMcavA lAgyo. temAM tenA pitA janarala dakivanmele krAMtikArIo sAthe maLI gayAno dekhAva karI, kevI rIte temanI gupta sabhAomAM hAjara rahevAno adhikAra meLavyo, ane pachI temane pakaDAvI devAne potAno nizcaya amalamAM mukavA jatAM chevaTe krAMtikArIonA pramukha sAthe kaMdhayuddha laDatAM kevI rIte temanA prANa gayA, tenuM traNa jaNanI sAkSIe lakheluM bayAna hatuM. epine potAnA pitAnA mRtyunuM badhuM tAdRza varNana vAMcatAM vAMcatAM Abho thaI gayo. atyAra sudhI ema ja manAtuM hatuM ke, krAMtikArIoe dagAbAjIthI kivanmelanuM khUna karyuM che. paraMtu A dastAvejathI te UlaTuM ja puravAra thatuM hatuM. dagAra te kivanmela hatA ane sIdhA vaMdayuddhamAM krAMtikArIonA pramukhane hAthe mAryA gayA hatA. epine noiraTiyara pAse nIce namI eTaluM ja bolyo: "mArA pitAne vadha karanAra e pramukhanuM nAma A bayAnamAM AvatuM nathI; paNa tame jANatA he te avazya mane kaho." noiTiyare ema karavA khuzI darzAvI tathA velenTAina pAse DikSanarI maMgAvI. temAM AMgaLI pheravatAM pheravatAM chevaTe aMgrejI zabda "Myself' (huM pote) AgaLa te AvI, tyAre jhaTa temaNe tene AMkha vaDe nizAnI karIne thobhAvarAvI.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNu keja: ghaNI bAbatAne 177 'tame pote ? mArA pitAnA khUnI ? ' eTaluM bolatAMmAM te epine jANe bebhAna banI khurazImAM besI paDayo. vilephaoNrTa bAraNuM ughADI, mUThI vALI bahAra nATho. tene DosAnI Doka maraDI nAkhavAnuM mana thaI AvyuM hatuM. 35 karuNa pheja : ghaNI khamatAne maeNkisamiliyane kophinAne bhAMyarAmAM padharAvavAnA vidhi bAda, epine tathA vileoNrTane gaMbhIrapaNe vAta karatA sAthe jatA joyA, tyArathI ja tene khAtarI thaI gaI ke, kaMI avanavuM banavAnuM ja che. eTale te peAtAnA vADA ane vilephaoNrTanA bagIcA vaccenA jhAMpA AgaLa taiyAra thaIne UbhA rahyo, jethI velenTAina doDI Ave, to jaladIthI pagalAM bharI zakAya. thoDI vAre teNe velenTAinane utAvaLe pagale e tarapha AvatI joI. tenA dekhAva uparathI ja maeNkisamiliyanane lAgyuM ke, te kaMI khuzI-samAcAra kahevA doDI AvatI lAge che. " ApaNe bacI gayAM !' velenTAine UbharAtA hradaye kahyuM. " bacI gayAM ? koNe ApaNane bacAvyAM?' ' mArA dAdAe: tamAre kharekhara temanA pratye AdarabhAva rAkhavA joIe.' : maeNkisamiliyane tarata peAtAnA dileAjAnathI temanA pratye AdarabhAva rAkhavAnA kasama khAdhA ! atyAre te temane peAtAnA uddhAra karanAra devatulya mAnavA paNa taiyAra hatA. A0 - 12
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja pachI badhI vAta vigate kahevA-sAMbhaLavAnuM pUruM thatAM bIje divase jhAMpA AgaLa maLavAno vAyado karI, te baMne hAla turata te chUTAM paDayAM. 178 bIje divase iraTiyare vIla lakhanArane bAlAvIne jUnuM vIla phADI naMkhAvyuM, tathA velenTAinane ja peAtAnI kula vArasadAra TharAvI. zarata eTalI ke, tene temanAthI kadI chUTI pADavAmAM na Ave. velenTAina have dara varSe kula 3 lAkha fAMkanI AvakanI hakadAra thaI. 2 velenTAinanA lagnanuM kokaDuM Ama gUMcavAIne tUTI gayuM hatuM, te arasAmAM eka divasa kAuMTa maoNrsarpha peAtAnA sArAmAM sAro peAzAka paherI, sArAmAM sArA gheADA joDAvI, barana DaeNnglarsanA ghara tarapha javA nIkaLyA. potAnA jUnA mitranA AvavAnA hetu samajI jaI, DeMglarsa jarA aNagamAvALuM mAM karIne tenI sAthe vAto karavA beTho. maoNrsarpha e joI jarA navAI pAmI, pe!tAnA zabdomAM lavAya teTalI madhuratA lAvIne bAlyA : ' ApaNe ghaNA divasa pahelethI vicArelI yojanA have amalamAM mUkavAnuM karIe te kema ?' " kaI yojanA ? mane kazuM yAda nathI !' DaeNnglase naphaTAIthI javAba ApyA. maoNrsarpha ghUMTaDA gaLI jaI, tene yAda karAvatA hoya te rIte dhImethI jaNAvyuM : ' yujenInAM lagna AlbarTa sAthe karavanuM ApaNe ghaNA divasathI nakkI kareluM che, te have patavI daIe te ?' 'mAre hajI e bAbata upara vicAra karavo joIze.' ' ATha ATha varSa je vAtane thaI gayAM, tathA je vAta nakkI che ane jue che, te viSe haju vicAra karavAne samajAvavA mAgeA che, dAsta !' kAuMTa, roja roja navI bAbato banatI jAya, eTale jUnA ema ja sau koI jANe che bAkI che, ema tame mane
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNa pheja ghaNI bAbatane 17: nirNaya upara pharI vicAra karavAneya thAya, emAM navAI pAmavA jevuM zuM che?' 'huM tamAruM kahevuM na samajyo." tAjetaramAM keTalAka navA saMjogo evA UbhA thayA che ke.." e badhA pokaLa zabdo vAparI, bIjA koIne samajAvajo! mArA jevA AgaLa to ApeluM vacana pAchuM kheMcavA mATe saMtoSakAraka evAM kAraNo darzAvavAM paDaze!' hA, hA; kAraNo che ja, paraMtu atyAre tamane te kahI batAvavAM e mAre mATe muzkela che.' "paraMtu sIdhI bhASAmAM eno artha eTalo ja ne ke, tame tamArI dIkarInuM lagna mArA putra sAthe karavA nathI mAgatA ?' nA, huM mAtra mAro nirNaya mulatavI rAkhavA mAguM chuM.' paNa tame magajamAM e pavana te nahIM ja rAkhatA ho ke, huM tamArA manasvI taraMgane mAthe caDAvyA karuM ane tamArI kRpA pharI mArA pratye thAya tenI namrapaNe rAha joyA karuM !' je tamArAthI rAha na jovAya tema hoya, te e vivAha pheka thayelo gaNI zako cho.' paNa te mATe mane tamAre saMtoSakAraka khulAso karavo paDaze; kAraNa ke, A te mAruM apamAna karavA barAbara che.' "huM e kAraNe tamane na darzAvavA jeTalI maherabAnI tamArI upara karuM chuM, ema ja mAnajo." DeglaseM khaMdhAIthI kahyuM. maoNrsarpha krodhathI dUvAMvUvAM thato, paga pachADa, tyAMthI thoDI vAra bAda cAlI nIkaLyo. paNa bIjI bAju, bIjo eka jaNa tethI UlaTA ja kAraNe, jANe havAmAM UDato hoya tema paga jaladI upADate cAlI nIkaLyo hato. eNkisamiliyanane iraTiyara DesAe potAnA buDhDhA nekara beroisa
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja mAraphate jaladI maLavA AvavA kahevarAvyuM hatuM. enuM kAraNa jANavAnI iMtejArIthI ghoDAgADI ke bIjuM kAMI vAhana maLe tenI rAha joyA vinA, page cAlavAthI ja jaladI pahoMcAze ema mAnI, te vegathI cAlate nIkaLyo hato. bicAro buDho beroisa maoNkesamiliyananA paganI tAkAta tathA pitAnA mAlikanA saMdezAe tenA hRdayamAM pragaTAvelo umaMga joI hasate hasato tenI pAchaLa pitAnAthI thAya teTaluM jora karato ghasaDAte hato ! mekisamiliyana AvI pahoMcatAM ja DosAe tene badhuM kahI batAvavA velenTAinane nizAnI karI. - velenTAine jaNAvyuM ke, "mArA dAdA A gharamAMthI nIkaLI bIje judA rahevA javA mAge che. beroisa temane mATe sagavaDabharyuM makAna zodhe che. have jo mArA bApujI mane temanI sAthe rahevA javA rAjIkhuzIthI paravAnagI Apaze, to huM paNa temanI sAthe ja ahIthI nIkaLIza; paNa jo te nA pADaze, to aDhAra mahinA bAda huM pukhta ummaranI thaIza tyAre svataMtra banyA pachI............" "pachI zuM?' meMkisamiliyane utAvaLathI bAkInuM jANavA pUchayuM. "pachI, mArA dAdAnI anumatithI huM tamane ApelA vacanameM pAlana karIza ." eTaluM bolatAMmAM to velenTAinanA kAnanAM TeravAM sudhdhAM lAla thaI gayAM ane tenI AMkho zaramathI UbharAtI nIce jhukI gaI. eNkisamiliyana e sAMbhaLI, tarata DosA AgaLa AbhArabharyA hadaye ghUMTaNiye paDayo ane thoDI vAra pachI UMcI najara karI eTaluM ja bolyo : "bhalA bhagavAna, zA puNya huM mArA jIvanamAM A divasa jovAne bhAgyazALI thayo che!" noiraTiyara DosA e juvAna premI tarapha vAtsalyabharI AMkhe joI rahyA. buDhDho beisa paNa kapALa uparano parasevo lUchato lUchato hasI rahyo. are! bicArA buDhDhA berAIsane keTalo badho ghAma lAge che!" velenTAine kahyuM.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNa pheja : ghaNI bAbatAno 191 'kAraNa ke, mane khabara na hatI ke mAre zrImAna maoNrelanA paga sAthe harIphAI karavI paDavAnI haze! paga te bhagavAne mana daIne temane dIdhA che, ema mAre kabUla karavuM joIe !' beroisa hasatA hasatA paNa kaMIka hAMphatA hoya ema bAlyA. nAIraTiyare potAnI najara eka tAsakamAM mUkelA lemAneDanA pAtra tarapha pheravI. temAMthI hamaNAM ja temaNe eka pyAlelA pIdhA hatA. velenTAine temanI marajI samajI laI, buDhDhA berAisane eka pyAlA potAne hAthe bharI Apyo tathA kahyuM, ' AkhI tAsaka bahAra laI jA, ane vadhu joIe te vadhu pIne pachI nirAMte Avaje.' beroisane tarasa khUba lAgI hatI eTale, 'bahenanuM bhaluM tho' ema kahI, AkhI tAsaka sAthe te bahAra nIkaLyA. bahAra nIkaLatAM ja velenTAine bharelA pyAlA te te eke zvAse gaTagaTAvI gayA. thoDI vAra bAda velenTAina ane maeNkisamiliyana ekabIjAnI vidAya letAM hatAM tevAmAM vileoNrTanA dAdarA uparanA ghAMTa vAgyA. zanivAre bapAre dAktaranA AvavAnA vakhata hatA, eTale velenTAine beroisane bAlAvyA. dUrathI AvatA hoya tevA berAisanA avAja saMbhaLAyA, 'AvuM chuM, moTIbahena !' ' dAMTa koNe vagADayo ? ' dAktara da' evarInI AvyA che.' beroisa lathaDiyuM khAtA bAlyA. 'bhalA bhagavAna, tane zuM thAya che, beroisa ? ' beroisa kaMI javAba ApavAne badale potAnA mAlika tarapha trAsabharI AMkhAe joI rahyo, tathA kazAkanA Teko levA teNe hAtha lAMbA karyA. are, e gabaDI paDavAnA thayA che ke zuM?' maeNkisamiliyane bUma pADI. beroisa have ekadama dhrUjavA lAgyA, ane 'mane A zuM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 AzA ane dhIraja thAya che ? mArI AMkhA nIkaLI paDe che! mane koI aDaze| nahi !' eTaluM belatAM bolatAMmAM te bebhAna banIne gabaDI ja paDayo. 'dAktara ! dAkatara da' evarInI ! jaladI dADA, jaladI dADo !' velenTAine cIsa pADI. velenTAinanI bUme sAMbhaLI vilephaoNrTa ekadama raDa'mAM dhasI AvyA. maeNkisamiliyana eka paDadA pAchaLa chupAI gayA. beroisa mAM vicitra rIte maraDAnuM hatuM. tenuM mAM lAlacALa thaI gayuM hatuM. tenA kapALa uparanI nasA phATI jatI hoya tema dhabakatI hatI, ane tenA hATha upara phINanI Taso jAmI hatI. maeNDama vileoNrTa dAktarane bArobAra potAnA putra eDavarDane tapAsavA mATe bAlAvI gaI hatI. bUmAbUma sAMbhaLI te thADI vAre ekalI A tarapha AvI. teNe nAiraTiyara tarapha jarA tIvra najara karI lIdhI; pachI maravA paDelA beroisa tarapha joyuM. ' maeNDamanA kahyAthI dAktara kayAM che te jANI, vilephaoNrTa temane jaladI teDI lAvavA peAtAnA putranA oraDA tarapha doDayo. maeNDama Na pAchaLa pAchaLa gaI. velenTAine te avasara joI maeNkisamiliyanane paDadA pAchaLathI bahAra kADhI vidAya karI dIdhA. dAktare AvIne pahelAM vilephaoNrTa sivAya sau koIne bahAra kADhayA tathA kaMIka bhAnamAM AvelA berAisane tapAsatAM tapAsatAM savAlA pUchavA mAMDayA. teNe Aje zuM zuM khAdhuM-pIdhuM hatuM te pUchatAM jaNAyuM ke, Aja savArathI teNe kAMI ja khAdhuM na hatuM; mAtra hamaNAM bahArathI AvIne teNe peAtAnA mAlikanA lemAneDamAMthI eka pyAlA pIdheA hate. dAktare pUchayuM, 'bAkInA lemeneDa kayAM che? 'nIce, rasADAmAM. ' te sAMbhaLI dAktara pAte ja ekadama kUdako mArI raseDA taraphanA dAdara tarapha doDayA. maeNDama vilephaoNrTa paNa te vakhate dAdaro UtarI raseADA tarapha jatI hatI. dAktara gAMDAnI peThe cAra pagathiyAM kUdIne maeNDamane
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNa pheja ghaNu bAbatene 83 ghasAIne tenI pahelAM rasoDAmAM pahoMcI gayA ane lemaneDanuM pAtra laI nAiTiyaranI oraDImAM pAchA AvyA. tyAM AvI temaNe beroIsane lemoneDanuM pAtra batAvyuM tathA pUchIne khAtarI karI lIdhI ke, teNe temAMthI ja pyAlo pIdho hato. pachI temaNe temAMthI thoDuM lemoneDa hatheLImAM laI sAcavIne cAkhI joyuM, ane tarata ghUMkI nAkhyuM. dAktare pachI neharaTiyarane pUchayuM: "AjanuM leneDa tamane saheja kaDavAza paDatuM lAgyuM hatuM? DosAe 'hA'nI nizAnI karI. eTalAmAM te beroisa pAcho pachADa khAvA lAgyo. dAktare jaladI jaladI tene pUchayuM, "tane A lemoneDa pIvA koNe ApyuM hatuM? velenTAinabahene jAte pyAlo bharI Apyo hate !' AjanuM lemoneDa banAvyuM koNe hatuM?" "meM pote." pachI tuM te tarata ahIM lAvyo hato? nA jI; meM tene rasoDAnA bhaMDAriyAmAM taiyAra karIne mUkyuM hatuM, kAraNa ke mane adhavaca bolAvavAmAM Avyo hato.' te pachI tene ahIM koNa lAvyuM?' velenTAinabahena pote ! paNa dAktara sAheba, mane tame kaMIka karo, mArAthI nathI rahevAtuM, o bApare ..." eTaluM bolatAMmAM to te nIce gabaDI paDyo ane tenA prANa cAlyA gayA. dAktare vilephaoNrTa tarapha pharIne kahyuM, "khalAsa!" eTalI vAramAM ja?' vilephaoNTaeN phATI gayelI AMkhe pUchayuM : 'kazo upacAra paNa na thaI zakyo!' hA sAheba! ApanA gharamAM loko jhaTa jhaTa ja marI jAya che. temane upacAra thaI zake tema hotuM ja nathI! pahelAM senTamerAna, pachI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 AzA ane dhIraja zrImatI senTamerAna, ane have A beroisa Doso ! haju kone vAro AvavAno che, te bhagavAna jANe !" haju dAktara, tame pelI vAta bhUlatA nathI?' hA, hA, ane A vakhate te tamane potAne ja huM khAtarI kAvuM chuM jAo, tame rasoDAmAMthI bIje navuM lemaneDa tamAre hAthe taiyAra karIne laI Avo." vilephaoNrTa lemoneDa laIne tarata pAcho Avyo. dAktare pachI be judAM judAM vAsaNamAM navuM lemaneDa ane beroisavaLuM leneDa bharyA. pachI vilephaoNrTane kahyuM, juo, A davA huM baMnemAM nAkhuM chuM; jemAM dhatUrAnuM jhera haze, te lemaneDane raMga lIlo thaI jaze. e jhera karyuM che tenI mane khAtarI hovAthI ja huM raMganI bAbatamAM khAtarIthI kahI zakuM chuM.' thoDI vAramAM e prayoga pUro thatAM vilephorTane khAtarI thaI gaI ke kayuM leneDa dhatUrAnA jheravALuM hatuM ! | vilephaoNrTa behoza banI khurazImAM DhaLI paDayo. thoDA prayatna dAktare tene hozamAM Apyo. te nisAso nAkhIne bolyo : mata mArA gharamAM bhame che.' nA jI, khUnI tamArA gharamAM ghUme che!' dAkAre bhArapUrvaka kahyuM: "tame zuM ema mAne che ke, e jhara bicArA beroisane ApavAmAM AvyuM hatuM? nA jI; teNe te e jhera bhUlathI ja pIdhuM hatuM. te jhora te tamArA pitAzrI mATe taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM!' "to pachI temane kema kaMI na thayuM?" kAraNa, khUnIne khabara nathI ke huM tamArA pitAnA roga upara e jharanuM mizraNa thoDuM thoDuM ghaNA vakhatathI ApuM chuM. have khUnIno kAryakrama juo: pahelAM te senTamerAnane davA pitAne hAthe mokalIne mArI nAkhe che; pachI maeNDama senTamerAna mATe pIvAnuM vAsaNa jAte taiyAra karIne temanI pathArI pAse rAte mUke che - beuno vAraso hAtha karavA mATe.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNa keja: ghaNI bAbatane zrI. neiraTiyare potAnI milakata garIbone ApI devAnuM vIla karyuM hatuM, eTale temane prathama paDatA mUkavAmAM AvyA hatA, paNa temaNe pitAnuM vIla pAchuM pheravyuM ke tarata temane jhera ApavAmAM AvyuM. navuM vIla parama divase ja taiyAra thayuM, kharuM ne ? eTale jarAya vakhata nakAmo javA nathI dIdho !' 'dAktara ! tame A badhuM zuM kaho cho? mArI dIkarI upara dayA rAkhe !" tame pote ja khUnInuM nAma pitAne moMe dIdhuM che!" are dAktara, zI vAta karo cho? e vastu azakaya che. atyAre tame ghamaMDa karIne mArI dIkarIne mAre hAthe phAMsIne mAMcaDe caDAvavA mAgo cho; paraMtu moDethI tamArI mAnyatA khoTI puravAra thaze - jenI mane khAtarI che - tyAre huM AvIne tamAruM gaLuM pakaDIza, ane kahIza, khUnI! mArI dIkarIne jIva pAcho lAva!' ThIka; sAheba ! huM atyAre kazuM kahete nathI; tathA kazuM karavA paNa mAgatuM nathI. paNa AjathI have huM tamArA gharamAM bolAvazo to paNa paga nahIM mUke; kAraNa, tamArA gharamAM eka pachI eka gunA vadhatA javAnA che; paraMtu te badhuM gupta rAkhIne mArA dila upara pazcAttApa ane zokano bhAra vadhato jAya ema huM icchatA nathI ! sAhebajI, salAma!'
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 dagA kisIkA sagA nahiM! meADI rAte enDriyA jyAre peAtAnA rajavADI nivAsasthAne pAcha pharyo, tyAre tenA hajUriyAe tene eka ciThThI ApI - 6 kAle mAruM tyAM savAre nava vAgye jarUra Avajo; mAruM saranAmuM tamane khabara che.' hajUriyAe uparAMtamAM jaNAvyuM ke, je mANasane kuMvarasAheba dara mahine 200 fAMka Ape che, te mANasa ja A ciThThI ApI gayA che. Ape A mahinA mATe ApelA 200 fAMka paNa teNe lIdhA nathI. e ciThThI phaeNDaronI hatI, e enDriyA tarata samajI gayA. bIjedivase gusse thata thatA te peAtAnA nokaranAM lUgaDAM paherI, chUpA veze kaeNTarone tyAM gayA. kaeNDaroe tene mITho AvakAra ApyA; ane tene nAstA karavA Agraha karIne besADayo. < paNa mane te nAstA karavA ja ahIM bAlAvyA hAya, ema huM mAnatA nathI.' 'vAha, tane mahine dahADe paNa maLavAnuM mana mane na thAya ? e sivAya huM zuM kAma ahIM AvA ghelakAmAM kaMgALa jIvana gALatA paDI rahuM? bAkI, mAre paNa joItuM hoya te tArI peThe nAkara, ghoDAgADI, ane sArAM kapaDAM vagere na maLe? paNa huM mArA priya mitra beneDITone nakAmAM takalIphamAM mUkavA mAgato nathI. nahi to tuM ja kahe ke, e badhuM huM mAguM neo mane maLe ema che ke nahi?' 186
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ dagA kisIkA sagA nahi. 187 beneDIToe have javAba ApyA vinA nAstA upara hAtha calAvavA mAMDayo. "paNa mane mArA mitranA kharce Ama paDI rahevAnuM have gamanuM nathI. mArI AjIvikA jAte kamAI levAnI ja mane Teva che. mahine pUro thAya tyAre koInA bAraNe baso phrAMka levA jeIne UbhA rahevuM, ane nokarane hAthe e paisA levA, e badhuM kone pasaMda Ave vAru? mArI jagAe tuM heya, te, "mAre vADI kharIdavI che" ema kahI, chaeka mahinAnA paisA bhegA mAgI laI, kyArane ravAnA thaI jAya!" te pachI huM tema karato kema nathI? le, huM tane eka varSanA paisA sAmaTA ApI dauM; e laIne tuM braselsa cAlyo jA, ane kaMIka vADIbADI kharIdIne svataMtrapaNe rahe!' vAha, evA 1200-2400 kUka vaDe AkhI jiMdagI zI rIte nIkaLe? nA, nA, huM pote to paMdara hajAra phUAMka sAmaTA maLe, are thobha- trIsa hajAra phrAMka vagara huM pramANika jIvana jIvI zake nahi" mArAthI eTalI moTI rakama tane ApI zakAya tema nathI.' "paNa huM tArI ja pAsethI kyAM mAguM chuM? tuM mane eTalA phUAMka meLavavAmAM madada kare to paNa basa.' corI karavA sivAya ke lako mAravA sivAya eTalA paisA ekadama zI rIte hAtha Ave? ane ema karIne mAre pharI jelabhegA nathI thavuM atyAre che te sthitimAM ja mane saMtoSa che !' paNa evuM karavAnuM paNa huM tane kyAM kahuM chuM? tAre mAthe kazuM na Ave e rIte paNa tuM mane madada karI zake tema che. e rasta tuM ja vicArI kADha; daramyAna mane tuM mahine pAMcaso phUAMka ApavAnuM zarU kara.' "ThIka, e vAta mane kabUla che! joke, mane muzkelI te paDaze " rahevA de have; tane to mAgyA paisA maLe che ne ? kAuMTa monTekrisTone tyAM kazI vAtanI khoTa kyAM che ?'
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 AzA ane dhIraja kAuMTanuM nAma sAMbhaLatAM ja beneDITonA manamAM eka vicAra vIjaLInI peThe jhabakI gayo. teNe tarata ja te tarapha vAtane vALavA mAMDI. "hA; kAuMTanA bhaMDAra akhUTa che. be divasa upara ja eka zarAphano, munIma 50 hajAra phUAMka rokaDA laIne Avyo hato, ane gaI kAle te zarApha pene eka lAkha phrAMkanI sonAmahoro ja lAvyo hato.' beneDIToe dhAryA mujaba ja kaeNDaronI dADha tarata saLakI UThI. "tuM te kAuMTanA gharamAM vAraMvAra jato hoIza?' 'jyAre mArI marajI thAya tyAre huM jaI zakuM chuM.' keDaro thoDI vAra cUpa rahyo. pachI dhImethI bolyo, "enuM ghara kharekhara jovA jevuM haze, nahi vAru?' are, AkhI duniyAnuM ajAyabaghara ja joI lo !' 'tAre mane tyAM eka vAra laI javuM paDaze " e to azakya che." to tuM mane jarA AkhA gharanuM varNana to karI batAva!" beneDITa kaeNrono irAdo samajI gayo. teNe tarata ThaMDo pUchato hoya tethI kahetA hoya tema AkhA gharano nakazo barAbara cItarI batAvyo. pachI uparane mALa kAuMTanuM moTuM Tebala tathA temAM rahetI amUlya jhaverAta vagere cIjo tathA lAkhonI rokaDanuM rasabharyuM varNana karyuM. kAuMTanA makAnane uparane mALa bArIone kAcanAM bAraNAM ja che, aMdara saLiyAnI jALIo nathI, tathA bagIcAmAM uparane mALa sudhI vela caDAvavA moTI nisaraNI paDI rahe che, - e badhI mAhitI paNa teNe vAtavAtamAM ApI dIdhI. tathA chevaTe umeryuM ke, "AvatI kAle kAuMTa potAnI haMmezanI Teva mujaba, badho rasAlo laI, oNTIlanA makAne javAno che tathA tyAM eka-be divasa rahevAno che. mAre paNa kAle tyAM jamavAnuM AmaMtraNa che, ane rAta paNa tyAM ja gALavAnI che.' keDaroe badhI mAhitI kALajIthI sAMbhaLI lIdhI. pachI enDriyAnI AMgaLI upara hIrAnI vIMTI joI, tarata teNe te mAgI.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ daze kisIkA sagA nahi! javAbamAM enDriyAe kahyuM, "alyA, lobhane te thobha rAkha! basonA pAMcaso phrAMka maLavAnA thayA chatAM tArI dAnata vIMTI upara paNa bagaDI?' "haragija nahi, A te te kapaDAM nekaranAM paheryA che, ane vIMTI - nahi nahi teya pAMca hajAra fAMkanI haze. eTale tuM pAcho phare te daramyAna koI polIsavALAnI najara paDe ane tane pakaDe to zuM thAya?' kaMDero baMdhAIthI hasIne bolyo. eDyiAe tarata te vIMTI rAjI thaIne kADhI ApI; kAraNa ke kaMDa kAuMTanI bArInA kAca kApavA e hIro mAgato hato, te ene samajI jatAM vAra na lAgI. bIje divase kAuMTa jyAre oNTIla gayo, tyAre bapora bAda tene eka nanAmI ciThThI maLI : " tamane eka hiteccha taraphathI cetavaNI ApavAmAM Ave che ke, Aje rAte tamArA perisanA makAnamAM tamArA TebalamAM rahetA kImatI kAgaLo caravA tamAre eka duzamana javAno che. polIsane khabara ApyA vinA ke bIjI rIte tene vahema jAya tevuM karyA vinA tene pakaDavA tame prayatna karo. jo tene khabara paDI gaI ke, Aje tame cetI gayA cho, te pachI pharI te kyAre chApo mAraze te mArAthI jANI zakAze nahi. A vakhate ja acAnaka A vAta mArA jANavAmAM AvI che; mATe A takano lAbha barAbara uThAvajo.' kAuMTane prathama to A ciThThI polIsane soMpI devAnuM ja mana thayuM; kAraNa ke e ciThThI paNa eka kAvataruM ja na hoya tenI zI khAtarI? A pramANe ekAda vAra nAnI bAbatamAM tene kaMIka phAyado karI batAvI, pachI ene vizvAse bIjI vAra koI moTA bhayamAM ke jokhamamAM ja sIdhe tene kheMcavAne A dAva hoya che ! paNa pachI, A vakhatano nAno cora paNa koNa che e jovA maLe, te te uparathI potAnA kayA duzmanonuM A kAvataruM hoI zake
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 AzA ane dhIraja e jANI levAya ema mAnI, kAuMTa mAtra alIne sAthe laI bahu cupakIdIthI paeNrisa pAcho pharyo ane aMdhAruM thatAM ja pitAnA paeNrisanA makAnamAM pesI gayo. alI potAnA mAlika upara kaMIka jokhama che, evuM samajI gayo hato, ane potAnI sarva zaktithI tathA cAlAkIthI kAuMTa koI beTA jokhamamAM na sapaDAI jAya tenI badhI takedArI rAkhate hato. kAuTe tathA alI e chapAvA mATe evI jagA pasaMda karI ke uparane mALa AvelA TebalavALA oraDA upara tema ja bahAranI tarapha barAbara najara rAkhI zakAya. savA bArano DaMko paDyo ane tene raNakAra zAMta paDavA Avyo tevAmAM ja kAuMTa hIrAnA ghasarakAthI bArInA kAcanI eka takatI kapAtI hovAno dhImo avAja sAMbhaLyo. thoDI vAre takatI khasI ane tenA bAkorAmAMthI eka hAtha aMdara peThe. teNe bArInI ThesI UMcI karI ane bArI UghaDI gaI. aMdara to eka ja mANasa Avya; paraMtu tenA bIjA madadanIza AsapAsa hovA joIe, temanI tapAsa rAkhavA kAuTe alIne izAro karyo. alIe tarata kAuMTanuM dayAna zerInA aMdhArA tarapha kheMcyuM kAuMTa potAnI TevAyelI AMkhe joI zakyo ke eka mANasa tyAM Ubho Ubho kaMIka UMcethI A tarapha najara rAkhI rahyo hato. kAuTe alIne zerIvALA mANasa upara barAbara najara rAkhavA jaNAvyuM, ane pote aMdara AvelA mANasanI hilacAla tapAsavA mAMDI. pelAe aMdara AvI TebalanuM khAnuM ughADavA potAnI sAthenuM kUMcIonuM jhUmakhuM ajamAvavA mAMDayuM paraMtu aMdhArAmAM joItI cAvI jhaTa jaDI nahi; eTale teNe potAnI pAsenA ceraphAnasanI kaLa ughADI ane the DuM ajavALuM karyuM. kAuMTa ceranA moM upara thoDuM ajavALuM paDatAM ja camakyo. "oho ! A to-' ema dhImethI bolI te beeka DagalAM pAcho khasyo. tarata alI potAnI pharasI laI te oraDA tarapha AgaLa vadhyo. kAuMTe
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ dagA kisIkA sagA nahi! 191 tene rokIne kAnamAM kaMIka kahyuM. alI TeravAM upara cAlatA cAlate jaIne thoDI vAramAM kAuMTane eba busonIno paheraveza laI Avyo. daramyAna kAuTe potAno Dagalo kADhI rAkhyo. Dagale utAratAM ja aMdara paherI rAkhelo sakhata polAdanI aMkoDAdAra jALIne jo dekhAyo. kAuMTe tenI upara alIe ANele pAdarIno paheraveza paherI lIdho. pitAnA Tebalane ughADatAM haju pelAne vAra lAgaze ema mAnI, kAuTa bArI pAse gayo ane pelA zerIvALA mANasanI hilacAla tapAsavA lAgyo. teNe joyuM ke pelo mANasa zerImAM koNa Ave che te jovAnI paMcAtamAM rahevAne badale kAuMTanA makAnamAM zuM thAya che te joI zakAya tenI phikaramAM ja UMconIco thato hato. kAuMTane have acAnaka kaMIka samaja paDI. teNe tarata ja thoDuMka hasI potAnA kapALa upara TapalI mArI; ane pachI alI pAse AvI tene kahyuM, "aMdara game tevI dhamAla thAya to paNa tuM ahIM ja chupAyelo raheje huM tane nAma daIne na bolAvuM, tyAM sudhI tAre mArI pAse na AvavuM.' pachI kAuMTa hAthamAM saLagatI mINabattI laI, coravALA oraDAmAM bAraNuM ughADIne peTho. ekadama prakAza jotAM ja pelo cAra camakyo. "vAha vAha, zrImAna keDaro mahAzaya! ATalI moDI rAte ahIM zI dhamAla mAMDI che?' "eba basonI!' eTaluM bolI pelo tarata ja tyAMne tyAM TharI gayo. "hA, huM eba buronI pote! Aje mArA mitra kAuMTa menTe. kisTone ghera thoDIka jUnI durlabha copaDIo vAMcavA mATe huM rokAyo hato, tyAre ahIM tamArAM Ama darzana thaze evI mane AzA na hatI ! paNa tamArI yAdadAsta ghaNI sAbadI jaNAya che; kAraNa ke ApaNane maLe daza varSa thaI gayAM, nahi vAru?' huM, huM corI karavA nahi.. bhagavAnanA sogaMda..."
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 AzA ane dhIraja "kaI nahi, kaMI nahi; sogaMda khAvAnI jarUra nathI. bArIne kAca kApyo che, Tebala teDavA prayatna Adaryo che, cora-phAnasa sAthe rAkhyuM che. badhuM samajI javAya tevuM che. tame haju paNa pahelAMnI jema jhaverInA khUnI, hIrAcAra keDaro ja rahyA cho !' 'e khUna....mArI patnIne ja vAMka hato, mAro nahi. mane tethI sakhata kedanI sajA ja thaI hatI, phAMsInI nahi.' 'tame tamArI sajA pUrI karIne ja pAchA pharyA hazo !' nA prabhu, mane koIe bhagADI mUkyo.' "e mANase ema karIne samAja upara bhAre upakAra karyo che, nahi vAru! paNa ema kedamAMthI nAsI chUTelA hoI, A kAma karatAM pakaDAzo, te sIdhA phAMsIe ja caDazo, e kAyadAnI khabara te che ne?' "prabhu, mane bacAvo, mArA upara dayA karo! huM have kadI....' have huM tamArI e jUThI kAkalUdIothI bharamAI jAuM tevo nathI. chatAM mArI AgaLa badhI vAta sAcesAcI kabUla karI dezo, to vaLI vicAra karuM kharo. ThIka, tamane kedakhAnAmAMthI koNe bhagADyA vAru?" eka aMgreje. tenuM nAma laoNrDa vilmora hatuM. vahANa upara mArI sAthe beneDITo nAmane kedI sAthIdAra hato. eka vakhata ame beDI paherI baMdara upara kAma karavA UtaryA hatA, tevAmAM teNe amane joyA. beneDITo upara tene bhAva Upaje, eTale teNe amane baMnene beDI kApavAnAM sAdhana pUrAM pADavAM tathA nAsI chUTavAmAM madada karI." "e aMgreja paNa mAro bhAIbaMdha thAya che. tene dara varSe be du:khI tathA pastAtA janamaTIpanA kedIone chUTA karavAnuM vrata che. paNa A vakhate teNe bahu sArA lokone bhagADavAmAM madada karI lAge che! paNa pachI pelA tamArA sAthIdAra beneDITonuM thayuM?' "mane tenI kazI khabara have nathI.' juThThA ! e mANasa haju tAro mitra che ane huM tenA ApelA paisA upara jIve che !'
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ dagA kisIkA sagA nahi! 193 "hA jI, beneDITane tene kharo bApa maLyo che. te moTo umarAva che. paNa haju te umarAva tenA bApa tarIke jAhera thavA mAgato na hovAthI meM tenI vAta tamArAthI chupAvI hatI.' e vaLI kayo umarAva?" "kAuMTa monTekrisTe; jenA gharamAM atyAre ApaNe chIe!" beneDITa kAuMTano chokaro! e vAta kyAMthI lAvyo?" eba busenIe jANe navAI pAmIne pUchayuM. hA prabhu; beneDITo mAne che ke, pote kharI rIte kAuTane ja putra che, paNa te tene pragaTa rIte svIkArI zake tema na hovAthI tene eka kelakenTI nAmane bApa TharAvI ApI, te bApane teNe paisA ApI vidAya karI dIdho che ane pachI beneDITane te eDyiA kevalazkenTInA nAmathI judA makAnamAM rAkhe che ane tene vAparavA khUba paisA Ape che." oho, mAro mitra kAuMTa eka juvAniyAne avAranavAra potAne tyAM bolAve che kharo, ane huM bhUlato na houM, to tenuM lagna have DenTalarsanI putrI sAthe thavAnuM che, te ja beneDITo ke? kAuMTane te chokarobeko kaMI thatuM nathI. tenA eka mitro tene tenI pAse mokalyo che, eTaluM huM ekkasa jANuM chuM. paNa e juvAniyo jo Avo kedamAMthI nAsI chUTelo badamAza che, te tuM baeNrana Deglarsane badhI vAta jaNAvI deta kema nathI?' "mAro mitra ThekANe paDato hoya temAM huM zA mATe ADe AvuM?" "te pachI huM te vAta kahI daIza; Ama koI sArA gharanI chokarInuM jIvana barabAda karavuM, e ThIka kahevAya ?' 'tuM kazuM kahI zakavAno nathI, pAdarA !" ema kahI keDe acAnaka pitAnI kaTAra sAthe kUdyo ane kAuMTanI chAtInI vacce teNe te kaTArano barAbara ghA karyo. A0 - 13
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja paraMtu navAInI vAta ! kaTAra kAuMTanI chAtImAM pesI javAne badale pAchI UchaLI ane tenI aNI tuTI gaI. te ja ghaDIe kAuMTe teno hAtha pakaDI eTalA jorathI AmaLyo ke pelAnA hAthamAMthI kaTAra nIce paDI gaI ane teNe eka kAramI cIsa pADI ! paraMtu kAuMTe tenI cIsanI darakAra karyA vinA tenA hAthane AmaLavo cAlu rAkhyo, eTale pelAnI koNI cheka ja UtarI javAthI te prathama te ghUMTaNa upara ane pachI pharasabaMdhI upara cattApATa gabaDI paDyo. kAuMTe tenA mAthA upara pitAne paga jorathI dabAvIne kahyuM, "dagAbAja, nIca ! koNa jANe zAthI huM atyAre ja tArI kheparInA cUrecUrA karI detA nathI. cAla Ubho thA ! huM kahuM te pramANe tuM ciThThImAM lakha ane tenI nIce tArI sahI kara.' keDaroe dhrUjatAM dhrUjatAM nIce pramANe lakhyuM - baeNrana Delarsa, je mANasane tame tamAro jamAI banAvavA mAge che. te mArI sAthe nAsI chUTelo vahANa uparano kedI che. tenuM nAma beneDITo che. potAnuM kharuM nAma te pote ja jANato nathI. kAraNa ke tenAM mAbApa koNa che tenI ja tene khabara nathI.' kAuMTe tenI nIce keDaronI sahI tathA tenA upara DenTalarsanuM saranAmuM karAvyA pachI keDarone kahyuM, "have jyAM thaIne Avyo hato tyAM thaIne cAlyo jA !" keDaro kaMI bolyA vinA bArI tarapha cAlyo. tyAM jaIne te bolyo, "bApajI, tamAre mane mArI nAkhavo to nathI ne ?' "Izvare tAre mATe je dhAryuM hoya tethI juduM mAre kaMI karavuM nathI. jo tuM tAre ghera sahIsalAmata pahoMcIza, te huM jaIza ke Izvare tane kharekhara mAphI bakSI che, ane huM paNa tane mApha karIza. kAraNa, huM mAnI laIza ke, Izvara tane sudharavAnI eka vadhu taka ApavA mAge che. tyAra pachI tarata huM phrAMsa choDI bahAra cAlyo jaje. tuM jyAM gaye
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ dagA kisIkA sagA nahi! 15 hoIza tyAM jo pramANikatAthI vartIza, to huM tane nAnI sarakhI rakama niyamita pahoMcADyA karIza." keDaro jevo bArInI nisaraNI pakaDIne UtaravA gayo ke tarata kAuMTe saLagatI mINabattI bArI upara dharI. keDaro tarata karagarI paDayo : bApajI, A zuM karo cho? rastA upara rona pharanAro koI sipAI mane bArI UtaratI joI jaze to?" kAuMTe tarata mINabattI elavI nAkhI. tyAra pachI te chupAIne bArIkAIthI zerImAM UbhelA mANasanI hilacAla tapAsavA lAgyo. keDaro bagIcAnI dIvAlane nisaraNI TekavI upara caDyo ane pachI AsapAsa joIne nisaraNI bIjI bAju goThavI nIce UtaravA lAgyo. tenA paga jamInane aDakyA paNa nahi hoya te pahelAM te pelo chapAI rahelo mANasa tenA upara khullA charA sAthe kUdI paDayo ane kaeNDaro bacAva paNa karI zake te pahelAM tenI pIThamAM ane pachI tenA paDakhAmAM teNe ghA karyA. pachI jevo keDaro nIce gabaDyo tevo ja pelAe tena vALA pakaDI tenI chAtImAM trIjo ghA karI dIdho. pachI kaeNDaronI AMkho mIMcAI gayelI tathA tenuM moM baMdha thaI gayeluM joI, tene marI gayelo jANI te nATho. pelo nATho ke tarata keDaroe koNI upara saheja UMcA thaI bUma pADI : "eba busenI ! dhAjo, dhAjo ! mane mArI nAkhyo!' tarata ja eba busonI tathA alI tyAM doDI AvyA. baMnee tene UMcakI gharamAM ANyo. kAuMTe tenA ghA tapAsyA ane tene bacAvavo azakya jANI, dAronA zrI. vilephaoNTane jhaTa teDI lAvavA alIne deDAvyo. daramyAnamAM kaeNDaroe kAuMTane AjIjI karIne kahyuM ke, "jaladI dAkatarane bolAve; mAruM maratI vakhatanuM nivedana huM lakhAvuM tyAM sudhI huM jIvI zake tevuM kAMIka karo !" tAre zAnuM nivedana karavuM che?'
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja "mane ghAyala karanAra khUnIne meM oLakhI lIdho che. beneDITo ja chupAIne ghA karI nAsI gayo che. teNe ja mane kAuMTanA gharano nakazo Apyo hate. tenA manamAM ema haze ke, kAM to huM kAuMTane mArI nAkhIza eTale kAuMTane badho vArase tene tarata ja maLI jaze, athavA to kAuMTa mane mArI nAkhaze, to mArA paMjAmAMthI te haMmezano chUTI zakaze. baMnemAMthI eke vAta na banI, eTale teNe mane charo mAryo.' "dArogAjI hamaNAM ja AvI pahoMcaze; temane tuM A badhuM kahI deje.' "paNa temane AvatAM te vAra thaze, ane mAro jIva to A cAlyo." kAuMTa tarata aMdara jaIne eka zIzI laI Avyo. tenAM traNa TIpAM kaeNDaronA hoTha upara paDatAM ja, te eka ni:zvAsa nAkhI kaMIka svastha thayo. dArogAjIne AvatAM bahu vAra thaze?' tane ema lAgatuM hoya to tuM tAruM nivedana mane lakhAva, ane nIce huM sahI karaje eTale cAlaze.' hA, hA, tame lakho - jeNe mAruM khUna karyuM che, tenuM nAma beneDITo che; te Tula baMdare vahANa upara mAro kedI-sAthIdAra hato.' keDaroe nIce dhrujate hAthe sahI karI, ane pachI kAuMTane kahyuM : bAkInuM badhuM tame moMe kahejo ke, te have eDyiA kevala kenTI tarIke pitAne oLakhAve che.........." "hA, hA, huM e badhuM kahIza; tathA uparAMtamAM kahIza ke, teNe tane kAuMTanA gharane nakazo paNa Apyo hato, ane sAthe sAthe kAuMTane ciThThI paNa mokalI hatI ke, eka cora Aje tenA gharamAM corI karavA AvavAno che ! paraMtu kAuMTa gerahAjara hovAthI te ciThThI mane maLI; eTale huM rAha joIne besI rahyo hato. beneDI tArI pAchaLa
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ dagA kisIkA sagA nahi! 197 pAchaLa ahIM ja Avyo hato ane tuM gharamAM peTho tyArathI tArI hilacAla tapAsate bahAra ja Ubho rahyo hate. pachI tene sahIsalAmata bahAra pAcho Avate dekhI te bhIMta pAchaLa chupAI gayo ane tArA upara ghA karyo.' "tame A badhuM najare joyuM hatuM chatAM mane kema pahelethI cetavyo nahIM?" "mArA zabdo yAda kara: "jo tuM tAre ghera sahIsalAmata pahoMcIza, te huM jANIza ke Izvare tane kharekhara mAphI bakSI che ane huM paNa tane mApha karIza.' beneDITonA hAthe Izvarane ja nyAya tane pahoMcate joI, IzvaranI icchAnI ADe huM na Avyo." eba banI ! IzvaranA nyAyanI vAta rahevA do! IzvaranA nyAya jevuM kaMI hota, te mArA karatAM te bIjA keTalAya lokone kayAranI sajA thavI joItI hatI, paNa teo te ja kare che! IzvarabIzvara jevI koI cIja nathI; badhuM DIMDavANuM ja hAMkya rakhAya che!' Izvara che, ane temane nyAya ja badhe pravarte che, tenA pratyakSa purAvo joIto hoya to e che ke, tuM atyAre asahAyapaNe Izvarane inakArate taraphaDe che, tyAre huM tArI sAme sAjosa, sukhI, dhanavAna ane IzvaranI agAdha zakitane hAtha joDate Ubho chuM. jo mArI sAme jo, huM koNa chuM? mane oLakhe che? Ama kahI kAuMTe potAnA mAthA uparanuM vIMTaNa choDI nAkhyuM, eTale tenA lAMbA kALA vALa tenA phIkA caherAnI AsapAsa patharAI gayA. pelo aMgreja ! laoNrDa vibhora!" nA, nA ! huM eba basonI paNa nathI ke laoNrDa vibhera paNa nathI, paraMtu huM --' ATaluM kahI kAuTe keDaronI AkharaghaDI najIka AvelI jANI, tenA kAnamAM dhImethI eka nAma kahyuM. e nAma sAMbhaLatAM ja keDaro pitAnA hAtha UMcA karI, Izvarane yAda karato hoya tema joDI, mahA prayatna. rUMdhAte zvAse bolyo, "oho
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 AzA ane dhIraja prabhu! kharekhara tuM che! tuM sau koIne nyAya barAbara toLe che. te prabhu! mane kSamA karaze! kSamA karo !" ATaluM bolatAMmAM to tenA prANa cAlyA gayA. daza miniTa bAda dAkatara tathA dArogAjI AvyA tyAre eba basonI mRtAtmA mATe prArthanA karato maDadA najIka ja ghUMTaNiye paDelo hate. be aThavADiyAM sudhI AkhA paeNrisamAM kAuMTanA gharamAM corInA thayelA prayatnanI vAta ja carcAI rahI. maratA mANase potAnI sahIthI nivedana karyuM hatuM ke tenuM khUna beneDITe nAmanA guMDAe karyuM che. vahANa uparathI nAsI chUTelA e gaThiyAne pakaDavA pAlasa AkAza-pAtALa eka karI rahI. 37 Apa ane cukAdo AlbarTa morsaTTanuM magaja have ThekANe rahyuM na hatuM. varSe 50 hajAra phAMkanI AvakavALA tathA lagnane divase bApa taraphathI jene tenI kula milakatanA hissA tarIke 30 lAkha phrAMka maLavAnA che evA eDyiA kevakenTInI sAthe DelarsanI putrI yujenInuM lagna thoDA ja vakhatamAM thavAnI vAta have gharagharanI carcAne viSaya thaI gaI hatI. AlbarTane pitAne yujenI sAthe lagna karavAnI marajI ja na hatI, paraMtu pitAnI sAthe lagna kazA kAraNa vagara tUTIne bIjA sAthe goThavAyuM, e vastu potAnA AkhA kuTuMba mATe hINapata jevI te gaNAya ja. bIjI bAju DenTalaseM yAnInAvALA potAnA ADatiyAne je vAta puchAvI hatI, tene javAba AvI gayo hato. ane tyAra pachI tarata ja perisanA eka jANItA chApAmAM nIcene phakaro paNa prasiddha thayo -
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arepa ane cukAda 19 "yAnInAne eka khabarapatrI amane eka mAhitI lakhI jaNAve che, je viSe atyAra sudhI ApaNe sau ajANa hatA. cAnInAne killo dagAbAjIthI turkonA hAthamAM soMpI denAra svAmIdrohI mANasa pharnAnDa nAmano eka phreMca amaladAra hatA. te mANasamAM yAnInAnA mahA-vajIra alI-tabaline khAsa vizvAsa mUkyo hate; chatAM teNe ja pitAnA mAlikane dago dIdho hate." AlbarTa jANato hato ke potAnA pitAnuM mULa nAma pharnAnDa hatuM, tathA temaNe yAnInA tarapha lazkarI sevAo bajAvI hatI. AthI te tarata gussAthI dhUMvAMpUvAM thatA te chApAnA mAlika pAse jaI pahoMcyo. te chApAvALo tene mitra buzepa hato. A khabara tenA chApAmAM AvI hatI tenI tene potAne to khabara paNa na hatI. paraMtu AlbarTe ThaMdvayuddhanA paDakAra sAthe e khabara pAchI kheMcI levA ane dilagIrI jAhera karavA tene jaNAvyuM. kAraNa ke, te khabarathI pitAnA pitA upara nAhaka zaMkA jAya tema hatuM. tene pUchyuM: 'e khabara kharekhara tArA pitAne lAgu paDe che tenI khAtarI karyA vinA ja huM A khabara pAchI kheMcI lauM?" hA, nahIM te talavAra pakaDI laDavA taiyAra thaI jA !" buzepa paNa svamAnI juvAniyo hate; teNe yAnInA jAte jaI khAtarI karI AvavA traNa aThavADiyAMne samaya mAgyo ane tyAra pachI AlabarTa sAthe dvaMdvayuddha khelI levAnI taiyArI batAvI. byuzepa te pramANe yAnInA jaI Avyo, ane tyAMthI pAchA pharI tarata ja teNe AlbarTane jaNAvyuM ke, e khabara tArA pitAne ja kharekhara lAgu paDe che; tathA tyAMnA cAra pratiSThita tathA samakAlIna sadagRhasthoe e vAtanI sAkSI tarIke hastAkSara karI ApyA che. AlbarTa have mUMjhAyo. bhupe tene zAMta pADayo ane jaNAvyuM ke, "tArA pitAnuM ja nAma pharnAnDa che, ane cAnInAvALI khabara kAuMTa morsane ja lAgu paDe che, evuM atyAre to koI jANatuM nathI. te pachI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja atyAre nakAmI hA-ha karI mUkavAnI kaMI jarUra nathI. A samAcAra amastA ja kaIke chapAvyA hoya; athavA tamArA kuTuMbanA koI duzmane koI prayajanasara paNa chapAvyA hoya. paraMtu, hamaNAM jyAM sudhI te duzamana pote jAte sIdhe humalo karavA bahAra Avato nathI ke AvavAnI hiMmata karato nathI, tyAM sudhI pote hAthe karIne potAnA ja gharanI badanAmI ughADI pADavA jevuM tAre zA mATe karavuM?" AlabarTane tenI vAta ThIka lAgI. buzeMpa ane AlbarTa pachI vAta karatA karatA bahAra pharavA nIkaLyA ane tyAMthI teo kAuMTa monTekrisTone ghera AvI pahoMcyA. kAuMTa bIje divase naoNrmanDI tarapha potAnI jAgIra upara sahelagAhe javAnI taiyArImAM hato. teNe AbarTane paNa potAnI sAthe joDAvA Agraha karyo. AlbarTe paNa potAnA manane haLavuM karavA e vAta maMjUra rAkhI. te ja sAMje teo naoNrmanDI javA UpaDayA. dara aDhAra mAile kAuTanI gADInA gheDA badalAtA; ema ATha TapA pUrA thatAM 32 ghoDA thayA. e ghoDA koI paNa ghaDIe kAuMTanI gADIe joDI zakAya te mATe haraghaDI taiyAra rAkhavAmAM AvatA. ATha kalAkamAM to teoe 144 mAilanI musApharI pUrI karI. AlbarTa kAuTa mATenI A vipula taiyArI tathA musApharInI jhaDapathI ja Abho banI gayo. ardhI rAte teo kAuMTanI dariyAkinAre AvelI suMdara jAgIra upara AvI pahoMcyA. AlabarTa AkhI rAta zAMti ane ArAmathI ghasaghasATa UMghI gayo. bIjo divasa judI judI sahelagAhomAM pUro thavA Avyo. kAunTanI jAgIrane aDakIne ja dariyAnI suMdara khADI AvelI hatI. ane temAM paNa kAunTanI mAlikInI nAnI nAnI susajaja hoDIo tathA eka pavanavegI saDhiyuM vahANa khalAsIo sAthe taiyAra hatAM. sAMjanA thAkIne AlbarTa bArI pAse ADo paDI UMghavA lAgyo hato. tevAmAM zrI. buze pe mokalelo saMdezo laIne AlbarTano ja nokara tyAM
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arepa ane cukAdo 201 mArate ghoDe AvI pahoMcyo. saMdezAmAM eka kAgaLa ane chApAnuM pAna hatAM. AlbarTa te vAMcatAM ja eka cIsa pADI khurazI upara phasaDAI paDayo. kAunTa tenA tarapha karuNAbharI AMkhoe joI rahyo. kAunTa pAsethI eka jhaDapI ghoDe mAgI AlbarTa kazuM bolyA vinA tarata ja paeNrisa pAcho pharyo. potAnA gayA pachI ja vAMcavAnI zarate teNe kAunTane peluM chApAnuM pAna ApI mUkyuM. kAunTa AlbarTanA gayA pachI chApAnuM pAna vAMcyuM. temAM nIceno phakaro hato - yAnInAno killo dagAbAjIthI turkone soMpI denAra phreMca amaladAranuM nAma pharnAnDa moDe hatuM, eTalI khabara bIjA chApAmAM pahelAM prasiddha thayA che. have amane pAke pAye vadhu jANavA maLyuM che ke, e pheMca amaladAre perisamAM pitAne kAunTa maoNrsarpha tarIke oLakhAve che, ane ApaNA dezanI caeNmbarano sabhya che." AlbarTa bIje divase savAre ATha vAgye byuzepane ghera pahoMcyo, tyAre te ciMtAtura vadane tenI rAha joto ja jANe Ubhe hato. teNe tarata AgaLanA samAcAra kahevA mAMDayA - chApAmAM A samAcAra chapAtAM ja caeNmbaranA badhA sabhyoe bhegA maLI 12 sabhyonI eka kamiTI morsapha uparanA A AkSeponI tapAsa mATe nImI. maoNrsarse te ja divase ATha vAgye te kamiTI samakSa potAnI nirdoSatAnA purAvA rajU karavA taiyArI batAvI. ATha vAgye kamiTI samakSa maoNrsarse potAno bacAva rajU karatAM jaNAvyuM hatuM ke, "alI pAzAne chevaTa sudhI mArAmAM saMpUrNa vizvAsa hatuM, ane tethI ja turkInA sulatAna sAthe samAdhAna ke mAphInI vATAghATo calAvavA jevA nAjuka kAme mane ja teNe mokalyo hato. alI pAzAe potAnI khAsa vIMTI, jenA vaDe te agatyanA kAgaLone sIla karato hato, te paNa mane ApI mUkI hatI, jethI karIne huM pAcho pharuM tyAre alI pAzA janAnakhAnAmAM hoya to paNa sIdho huM tenI pAse jaI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AzA ane dhIraja zakuM. e vIMTI ja mAro sAco purAvo che. te A rahI! paraMtu, kamanasIbe je vATAghATo karavA alI pAzAe mane mokalyo hato, te saphaLa na thaI, ane huM pAcho Avyo tyAre te te mAryo gayo hato. chatAM tene mArA upara eTalo badho vizvAsa hato ke, maratAM maratAM paNa teNe pitAnI mAnItI begama tathA tenAthI tene thayela putrInI sepaNa mane ja karI hatI.' maoNrkanA A nivedana daramyAna kamiTInA pramukhane eka ciThThI pahoMcADavAmAM AvI. te vAMcatAM ja pramukha camakyo. teNe tarata morsaTTane pUchayuM : "kAunTa, tame hamaNAM ja kahyuM ke, alI pAzAe tenI patnI tathA putrInI soMpaNa tamane karI hatI, nahi vAru ?' "hA jI; paraMtu huM pAcho pharyo tyAre te baMne guma thaI gayAM hatAM." tame temane jAte oLakhatA hatA?" hA jI, barAbara." temanuM zuM thayuM te bAbata tamane kazo khyAla che?' "hA jI; mane kahevAmAM AvyuM hatuM ke, te baMne zoka ane kadAca garIbAImAM khatama thaI gayAM che. te vakhate mArI potAnI sthiti sArI na hatI, ane mAruM jIvana paNa harapaLe jokhamamAM hatuM, tethI huM temanI tapAsa karI zakayo na hate.' caeNramene A sAMbhaLI jarA bhavAM caDAvyAM. pachI teNe kamiTInA sabhyone saMbodhIne kahyuM, "sadagRhastho, mane hamaNAM ja eka ciThThI pahoMcADavAmAM AvI che. te ciThThI vakhanAra jaNAve che ke, te pote A tapAsa aMge jAtamAhitIthI ghaNI agatyanI khabaro ApI zake tema che. alI pAzAnA mRtyu vakhate te sAkSI hAjara hatA, tathA tenAM begama tathA dIkarInuM zuM thayuM te paNa te jANe che. Apa sau te sAkSIne sAMbhaLavA mAgatA ho, te te ahIM hAjara che.'
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 Arepa ane cukAde kamiTInA sabhyoe navAI pAmI, tarata te sAkSIne hAjara thavAnI paravAnagI ApI. te sAkSI eka burakhAvALI strI hatI. tenI sAthe eka dAsI hatI. ceramaeNne tene potAnI oLakha ApavAnuM jaNAvatAM teNe potAne burakho UMco karI nAkhyo tathA dhImA, madhura paNa makkama avAje jaNAvyuM : huM pote alI pAzAnI ane temanI mAnItI begama vAsIlIkInI dIkarI vaidI chuM.' kamiTInA sabhyo tene suMdara chatAM tejasvI rAjavaMzI cahero joIne tathA tenA zarIra uparanA thoDA paNa lAkhanI kiMmatanA hIrAnA zaNagAra joIne chaka thaI gayA. kAuMTa maoNrsa to mAthA upara vIjaLI tUTI paDI hoya tema kALo kaNaka thaI gayo. caeNramaeNne tene pUratA vinayathI potAnI vAtanA kharApaNA vize kaMI purAvo hoya to te vidhisara kamiTI samakSa rajU karavA vinaMtI karI. teNe tarata, potAnI mAtA khristI paMthanI hovAthI, potAnA jalakSaNa saMskAranuM mesiDoniyA ane epirasanA vaDA dharmagurunuM sarTiphikeTa batAvyuM, tathA vadhumAM to potAne tema ja potAnI mAtAne pelA dagAbAja phreMca amaladAre je gulAmenA vepArIne cAra lAkha phrAMkanI kiMmata laI vecI nAkhyAM hatAM tene vecANapatra rajU karyo. dastAveja arabI bhASAmAM hovAthI caeNmbaranA arabI bhASA jANatA eka umarAvanI rUbarUmAM sarakArI dubhASiyAe anuvAda karI tene A pramANe vAMcI saMbhaLAvyo - 'huM ala kabIra, jahAMpanAha sulatAna mahamudanA hukamathI kAuMTa oNpha menTenakrisTone A pahoMca lakhI ApuM chuM ke, temanI pAsethI ATha lAkha kiMmatanA eka ratnanA badalAmAM temane jahAMpanAha sulatAna pAsenI agiyAra varSanI khristI bAMdI jenuM nAma haidI che, tene vecI dauM chuM. e hedI yonInAnA alI pAzA ane temanI mAnItI begama vAsIlIkI nI putrI che. e hedI ane tenI mA baMnene marahUma
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 AzA ane dhIraja alI pAzAnI nokarImAM rahelA eka phrenca amaladAra karnala pharnAnDa menDe goe sAta varSa pahelAM mane vecyAM hatAM. mA to kosTaMTInopala pahoMcatAM ja marI gaI. e kharIdI paNa meM jahAMpanAha sulatAna taraphathI cAra lAkha phAMke karI hatI.' pelA vepArInI sahInI bAjumAM jahAMpanAha sulatAnanuM sIla hatuM. raoNramaeNne tarata haidIne pUchayuM : "A bAbata aMge kAunTa oNpha monTekrisTone ame pUchaparacha karI zakIe ? 'teo to traNa divasa agAu naoNrmanI cAlyA gayA che." to pachI A pagaluM bharavAnI salAha tamane koNe ApI? nAnapaNathI ja mArA pitAnuM vera levAnI vRtti mArAmAM pradIpta thaI hatI. jyAre huM phrAnsa AvI ane mane khabara maLI ke e dagAbAja paeNrisamAM che, tyArathI ja huM tene viSe mAhitI meLavyA karatI hatI. mArA mAlika kAunTa oNpha monTekrisTo mane bahu saMbhALathI rAkhe che ane mArI keLavaNI tathA tAlIma bAbata bahu ciMtA kare che. teone tyAM jAtajAtanAM samAcAra patro Ave che, ane te badhAM huM vAMcuM chuM ane duniyA vizenuM mAruM jJAna vadhAruM chuM. e rIte mane Aje savAre eNmbaramAM je thayuM ane atyAre sAMje je thavAnuM hatuM tenI khabara paDI, eTale meM Apane ciThThI lakhI.' "kAuMTa oNpha monTekrisTone tamArA A pagalA viSe kazI ja mAhitI nathI ?' nA jI; balake mane ciMtA eTalI ja che ke, e jyAre A vAta jANaze, tyAre mArA pagalAne nApasaMda te nahi kare ! chatAM, Ajano divasa huM mAro sonAno divasa gaNuM chuM. kAraNa ke, Aje mane mArA pitAnuM vizvAsaghAtathI mota nipajAvanAra ane mArI vahAlI mAtAnA motanuM kAraNa bananAra A duSTa mANasa upara vera levAnI taka maLI che. huM khristI chuM, chatAM Apa mane mArI A veravRtti mATe kSamA karazo; parama kRpALu prabhu paNa mane kSamA kare !'
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDakAra: 205 ceramene tyAra bAda kAuMTa morsane potAnA bacAvamAM tathA A sAkSI vize kaMI kahevuM hoya te kahevA jaNAvyuM. paraMtu te to bebAkaLo banI, pitAne kapALe vaLI Avato parasevo ja lUchatA lUchato zUnamUna thaI Ubho rahyo. tyAra pachI pitAne zvAsa rUMdhAto hoya tema potAno Dagale utAvaLe kADhI nAkhI, nIce pheMkI, gAMDAnI peThe cembaranA oraDAnI bahAra doDI gayo, ane pitAnI gADImAM besI ghara tarapha haMkArI gayo. kamiTInA sabhyoe, pachI, caeNramaeNnanA praznanA javAbamAM kAuMTa maoNrkane ekI avAje vizvAsaghAtI, svAmIdrohI ane kalaMkita jAhera karyo. paDakAra ! AlabarTa potAnA mitra byuzaMpane mukhe A badhI hRdaya kaMpAvI nAkhanArI pitAnA kalaMkanI vAta sAMbhaLIne UMDA vicAramAM DUbI gayo. thoDI vAra bAda acAnaka jhabakIne te bolyo, "bhAI ! have mArI jiMdagImAM jIvavA jevuM kaMI bAkI rahetuM nathI. kAuMTa morphanI (teNe pitA" zabda na vAparyo, te buzepanA lakSamAM AvyA vinA rahyuM nahi,). A badanAmIe AkhA kuLanA moM upara zAhI reDI dIdhI che. mAre mATe te have eka ja kAma bAkI rahe che. je mANase A rIte duzamanAvaTa dAkhavI che, tene zodhI kADhavAnuM. kAM te te mane mArI nAMkhe, athavA huM tene khatama karIza.' bulsepe tene samajAvIne kahyuM, "have pahelAMne jamAno rahyo nathI, ke jyAre bApanuM kalaMka betraNa peDhI sudhI tenAM saMtAnone choDavuM nahi. have te bApanAM karatUka mATe bhAgye koI tenA saMtAnane javAbadAra gaNatuM hoya. tuM zrImaMta che tathA juvAna che; eTale be ke traNa
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 AzA ane dhIraja varSa phrAMsa bahAra cAlyo jA; tyAra pachI tuM pAcho AvIza tyAre gaI kAlanI vAta koIne yAda paNa nahi hoya.' "tuM mArA pratyenI bhalI lAgaNIthI ja Ama kahe che; paraMtu mArAthI e rIte vicAra thaI zake tema nathI. tuM jo mAro mitra hajI paNa rahyo hoya ane mArA pratye tiraskAranI najare jovA na lAgyo hoya, te tuM mane mAro duzmana zodhavAmAM ja madada kara !" AlbarTa ! huM tArI lAgaNI samajI zakuM chuM. tArA upara A kAraNe mane tiraskAra janmI zake evo halakaTa tuM mane nahi ja dhArate heya. tAre tAro duzmana ja zodha che, te cAla! huM tArI sAthe ja chuM; ane chevaTa sudhI tArI sAthe ja rahIza. prathama to, huM jeTaluM jANuM chuM te tane kahuM...' "huM? zuM tuM kaMIka jANe che? tuM kharekhara mane jIvatadAna Ape che!' huM pUrepUruM satya jANuM chuM ema te na kahI zakAya. paraMtu kaMIka dizA samajAya teTalI mAhitI maLe che. huM jyAre yAnInA tapAsa mATe gayo hato, tyAre te zaheranA bekarane maLyo hato. meM vAtanI zarUAta karI ane tArA pitAnuM nAma paNa dIdhuM nahi, tevAmAM te bolI UDyo: "jANuM chuM, tame zI vAta pUchavA mAge che. kAraNa ke, paMdara divasa upara mane mArA paeNrisavALA saMbaMdhI taraphathI e aMge ja pUchavAmAM AvyuM hatuM. meM te saMbaMdhInuM nAma pUchyuM, te teNe DeMglarsanuM nAma dIdhuM.' Delarsa! kharI vAta ! te ghaNA vakhatathI mArA pitAnI adekhAI karato Avyo che. ane teNe je rIte mArI sagAI toDI nAkhI, e jotAM paNa -- barAbara e ja mANasa A badhA mATe javAbadAra che. teNe mArI sAthe AkharI pheMsalo karavo ja paDaze; cAla ApaNe tenI pAse ja jaIe.'
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDakAra! Delarsa pAse jaIne AlabarTI kAunTa maoNphanI ane tenA kuLanI badanAmI jAhera karavAnA duzamanAvaTabharyA apakRtya badala paDakAra karI vaMdvayuddhanI mAgaNI karI. Degyursa ekadama te chaMcheDAyo ane pachI gabharAyo; teNe kahyuM: "alabatta, meM yAnInA lakhIne puchAvyuM hatuM, paraMtu potAnI putrI jenA putrane paraNAvavAnI hoya, tenA vize lokomAM tarehatarehanI vAto cAlatI hoya, te pachI kanyAne bApa svAbhAvika rIte ja eTalI tapAsa to kare che. joke kAunTa oNpha monTekrisToe mane yAnInA lakhI jaNAvavAnuM sUcavyuM na hota, to mane tyAM puchAvavAnI kalpanA paNa na Avata. chatAM jyAre tyAMthI mane kharAba samAcAra maLyA, tyAre te samAcAra meM koIne kahyA vagara mArI pAse ja dabAvI rAkhyA che. chApAmAM te te samAcAra huM AvuM ja zAno? kAraNa ke kAunTa maoNrsarse te divasamAM yAnInA jevA dUrane sthaLe zuM karyuM hatuM ke nahi, te bahAra pADavAthI mane zo lAbha? mAre te mArI putrInuM lagna tene tyAM karavuM ke nahiM, eTaluM ja vicAravAnuM hatuM, eTale tamArA pitA jyAre mArI pAse yujenInuM mAguM karavA AvyA, tyAre meM sIdhI nA ja pADI dIdhI. te vivAha pheka karavAnuM kAraNa temaNe mane AgrahapUrvaka - dhamakAvIne - pUchayuM, tyAre paNa meM te kahevAnI nA ja pADI. eTale mArA hAtha A bAbatamAM taddana cokhkhA ja che. ane tamAre tamArA kuTuMbane A badanAmImAM mUkanAra duzmana zodhavAne ja hoya, te mArI sAthe khoTI takarAra mAMDavAne badale bIje kaMI tapAsa karavI joIe.' Deglarsane meM e kAunTa oNpha menTekrisTanuM nAma sAMbhaLatAM ja AlabarTane jANe kaMIka samajaNa paDavA lAgI. hedI kAunTane ghera rahetI hatI. eTale kAunTa AkhI vAta pahelethI jANatA ja hovo joIe. bIjA koI vAnInA viSe kAMI ja jANatuM na hatuM. Deglarsane paNa yAnInA tapAsa karavAnuM sUcavanAra kAunTa ja hato paraMtu heMdI te potAnA pitAnuM vera kAunTa morpha upara levA prerAya e samajAya tevuM che;
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AzA ane dhIraja paNa kAunTane te potAnI sAthe tathA pitAnA ghara sAthe ghaNe niphTane saMbaMdha che. maoNrsarphanA gharanA koIe kAunaTanuM kazuM bagADayuM na hatuM; eTale teNe kevaLa halakaTatAthI ja eka pratiSThita gharanI AbarU upara hAtha nAkhyo kahevAya. mATe kAunTa pAse te tenA badale levo ja joie ema mAnI, byuzapa sAthe e sIdho kAunTane ghera ja doDayo. kAuMTa naoNrmanDIthI pAcho AvI gayAnA samAcAra tene maLyA; paNa kAuMTane bheTo thaI zakyo nahi. eTale rAtre thiyeTaranA jalasAmAM te javAno hato ema jANI, AlbarTe te vakhate ja tene paDakAravAne vicAra karyo, ane epine, Dige, mekisamiliyana e sau mitrone te vakhate thiyeTaramAM hAjara rahevA khabara pahoMcADI dIdhI. ATaluM karyA pachI AbarTa pitAnI mAtA marsiDIsane maLavA gayo. te taddana bhAMgI paDI hatI. AlbarTane dekhatAM ja te tene hAtha pakaDI, DUsake DUsake raDavA lAgI. AlbarTa tenA tarapha karuNAbharyA hRdaye joI rahyo. potAnA jamAnAnI suMdara sarvottama strI gaNAtI potAnI A mAtAne badanAmI ane zaramanA DuMgara taLe nAhaka dabAvI denAra duzamana upara vera levAno tene vicAra vaLI vadhu dRDha thayo. AlbarTe tene dhImethI pUchyuM, "mA, kAuMTa morphane koI duzmana hoya ema mane lAge che?' 'tArA pitA jevA moTA mANasane duzamane na thayA hoya evuM bhAgye ja bane.' "kAuMTa opha monTekrisTo ApaNe ghera koI vakhata jamavA nathI beThA, e te tuM jANe che ne?' beTA, e vAtane ahIM zo saMbaMdha che?' mA, pUrva taraphanA lokomAM evo cAla che ke jenI sAthe vera
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahakAra! ba :yuM che, tenA gharanuM nimaka na khAya. kAraNa ke, pachI tenuM lohI re zuM e nimakaharAmI gaNAya.' "beTA, tuM A zuM bole che? uMTa oNpha menTekrisTone ApaNA pratye evI te zI duzmanAvaTa hoI zake? temaNe te tArI digI bacAvI che. emanI sAthe kadI jhaghaDo na karo." AlbarTa mAtra mAM marI tyAMthI cAlavA lAgyo. marsiDIse tene petAnI sAthe rahevA kahyuM; kAraNa ke, du:khazekanI pIDAmAM Aje ekalA 2vuM tene mATe muzkela hatuM. paraMtu AlabarTe javAbamAM eTaluM ja ko, "AjanI AkhI sAMja eka agatyanA kAmasara mArAthI rokAvAya te nathI.' eTaluM kahI, te tarata cAlate thayo. masiDasanA manamAMthI eka cAra vIjaLInA jhabakArAnI peThe pasAra thaI gayo. teNe potAnA vaka vizvAsu nekarane AlbarTanI pAchaLa pAchaLa kalyo tathA AkhI e ja te zuM kare che tathA kone kone maLe che, te jANI lAvavA tAkIda : . tathA pote paNa kapaDAM paherI taiyAra thaIne beThI, jethI khabara thatAM ja doDI javAya. thoDI vAre tene khabara maLI ke, AlbarTe pitAnA mitro sAthe je rIte thiyeTaramAM javAnuM goThavyuM che; tathA vAtacIta uparathI lAge che ke, tyAM te koIne yuddha mATe paDakAra ApavAne che. vakhata thatAM ja thiyeTaramAM AlabarTa potAnA mitro sAthe kAuMTanA rAvavAnI rAha jote taiyAra Ubho rahyo, kAuMTe eka baoNkasa pitAne Te keTalAMya thiyeTaromAM kAyamanI rekI lIdhelI hatI. khela zarU thaI gayA bAda kAuTanI baoNksanuM bAraNuM UghaDayuM ane kAuMTa tathA mekisamiliyana temAM dAkhala thayA. eka aMka pUro chatAM vacagALo paDyo ke tarata ja AlabarTa potAnA mitro sAthe uMTanI baoNkasamAM dAkhala thayo.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 AzA ane dhIraja kAuMTa thiyeTaramAM dAkhala thayo tyArathI ja tenuM dhyAna AlbarTa tarapha kheMcAyuM hatuM, ane tenAM lakSaNa uparathI te potAnI upara kaMIka bagaDayo hoya ema tarata joI lIdhuM hatuM. eTale AlbarTane Ama Avele joI tene navAI na lAgI. teNe svAbhAvika rIte hasIne tene AvakAra Apyo. AlbarTe javAbamAM kahyuM, "huM tamArA jevAno daMbhI, jUTho AvakAra jovA ahIM nathI Avyo; mAre te tamArI pAse khulAso joIe che." khulAso ! ane te mArI pAsethI? tame na jANatA ho to jANI le, mitra, ke menTekrisTo mAtra monTekrisTone ja javAbadAra che." e badhAM ghamaMDa tamArA gharamAM tamArA kharIdelA gulAma AgaLa dAkhavajo; mane to tamAre tamArA vizvAsaghAtano ane dagAbAjIno kAMte khulAso Apavo paDaze athavA kiMmata cUkavavI paDaze!" vizvAsaghAta! dagAbAjI! sAheba, keTalAka lokone e ane khAsa karIne keTalAya lokonA putrone moMe e zabdo jAheramAM ne bolAya emAM ja zobhA che !' kAunTanA e zabdono sUcitArtha samajI jaI AlbarTa vadhu saLagI UThayo ane kaMIka bhUMDuM bolavA jato hato tevAmAM kAuMTe tene jarA dabAvIne jaNAvyuM, 'ahIM mArI baoNkasamAM kazA bUmabarADA pADayA vinA sIdhA bahAra cAlyA jAo. tamAre mArI pAse yuddha joIe che te spaSTa samajAya che, paNa te mATe Ama haDakAyApa dAkhavavAnI jarUra nathI. tamAro samaya ane sthaLa tamArI navarAze mane jaNAvajo eTale basa, paNa atyAre mArI baoNkasamAM have eka miniTa tame vadhu thobhaze, athavA vadhu bezaramIbharyo vartAva karavA jazo, to mArA nokara pAse tamane uThAvIne mAre nAchUTake bahAra pheMkAvI devA paDaze !' AlbarTa gussAmAM ne gurasAmAM tyAM ne tyAM ja kAranA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDakAra! 21 mi upara pitAnA hAthanA mojAne ghA karavA jato hato, paNa maeNkisamiliyane tenuM kAMDuM pakaDI lIdhuM. kAunTa saheja namIne tenA hAthamAMthI tenuM mojuM laI lIdhuM ane ThaMDe peTe kahyuM: 'tamAro paDakAra huM svIkAruM chuM. ane tene yogya javAba tame jaNAvazo tyAM ane te rIte huM pAcho vALIza." AlbarTanA mitro te kaMI vadhu avicArI na bole kare e mATe jaladI tene bahAra dhakelI gayA. maeNkisamiliyane tarata baoNkasanuM bAraNuM aMdarathI baMdha karI dIdhuM. thoDI vAre byuzepa bAraNuM ughaDAvI aMdara pAcho Avyo ane hRdayuddhanuM sthaLa tathA savAranA ATha vAgyAne samaya kahI gayo. ThaMdrayuddhanuM sAdhana pasaMda karavAne haka apamAnita tarIke kAunTane kahevAya, paNa teNe te pasaMdagI paNa AlbarTa upara choDI. byuzaMpe jaNAvyuM ke, AlabarTane pistola pasaMda che! nyUzepa gayo eTale kAunTa eNkisamiliyanane pUchayuM, "haMduyuddhanA medAna upara mArA sAthI tarIke tame hAjara raheze ja ema huM mAnI lauM chuM." ' "avazya; paNa A jhaghaDAnuM kharuM kAraNa zuM che te mane samajAtuM nathI." "hedIe AbarTanA bApa sAme jabAnI pUrI, ane te mAre tyAM rahe che, e kAraNa ughADuM che!" "paraMtu teTalA mATe AlbarTa tamArI sAthe Ama taMdvayuddha laDavA zuM kAma taiyAra thAya? tamane ja atyAra sudhI te potAnA parama mitra ane hiteSI mAnato Avyo che!' kharuM kAraNa AlbarTa paNa nathI jANate. mAtra huM ane mAro Izvara ja jANe che. paraMtu tamane huM eTalI khAtarI ApuM chuM ke, sarva jANanAra Izvara ApaNA pakSamAM ja che."
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AzA ane dhIraja basa, mAre mATe eTaluM bahu che. paNa taMdvayuddhamAM be sa thIdAra hoya; tamAro bIjo sAthIdAra koNa haze ?' ayuddhamAM mArA sAthIdAra thavAnuM huM AkhA perisamAM be jaNane ja kahuM: eka tamane ane bIjA tamArA banevI Imenyuane. te kabUla thaze ema tame mAno che?" "jarUra; mArA viSe jeTalI khAtarI tame rAkhI zako, teTalI ja temane vize paNa tamAre rAkhavAnI che!" kAuMTa vAtsalyabharI AMkhe e juvAniyA tarapha joI rahyo kAuMTe ghera jaI, alIne hAthIdAMtanA hAthAvALI pitAnI pAsa be pistolo lAvavA kahyuM. te pistolo vaDe, gaMjIphAnA korA 5 ne tAkIne temAM ekko, dUrI, tIrI, ema-dazA sudhInI nizAnIo sApasara paDavAne abhyAsa teNe karyo hato. haju kAuMTa pistola tapAsate ja hatuM, tevAmAM tenA haju e eraDAnuM bAraNuM dhakelyuM; ane koI bAnu maLavA AvyAM che ema kahevA te pitAnuM moM ughADe te pahelAM te eka burakhAvALI bAI tenI pAchaLa pAchaLa AvIne aMdara ja dAkhala thaI. kAuMTe hajUriyAne bahAra javA nizAnI karI; tathA pachI pelI bAI tarapha vaLIne pUchayuM : "bAna, Apa koNa cho?" pelI bAIe AsapAsa najara karIne, trIjA koI tyAM nathI tenI khAtarI karI lIdhI. pachI potAne burakha UMco karI, be hAtha joDI, AjIjIbharyA avAje kahyuM "eDamaMDa, mArA putrane na mArI nAkhazo !" kAuMTa eka nAnI cIsa pADI be DagalAM pAchA khasI gayo. tenA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ A yuddha 213 hAthamAMthI pistola nIce paDI gaI. "tame hamaNAM konuM nAma bolyAM, meDama mormakuM?" "tamAruM!' meDame burakho pharI moM para nAkhIne kahyuM, "ane mAruM nAma paNa masiDIsa che, eTaluM yAda rAkhaje.' "marsiDasa te marI gaI, bAbu ! e nAmanI koI vyaktine have huM oLakhate nathI." "marsiDasa haju paNa jIve ja che. ane teNe ekavIe ja tamane jotAMveMta oLakhI kADhayA hatA. tyArathI mAMDIne te DaratI DaratI tamArI upara najara rAkhI rahI che. kAuMTa maoNrsarpha upara konA hAthathI A kAramo ghA thayo che, te jANavA tene kayAMya zodhakhoLa karavAnI jarUra paDI nathI. paraMtu mArI eTalI ja vinaMtI che ke, tame mArA putrane mArI na nAkhaze. huM Aje thiyeTaramAM hAjara hatI, ane tyAM je kAMI banyuM che, te meM mArI najare joyuM che.' paNa pharnAnDanA chokarAe mAruM jAheramAM apamAna karyuM che !" potAnA pitA upara UtarelI kamanasIbI mATe te tamane javAbadAra gaNe che. "tenA pitAne je maLyuM che, te kamanasIbI nathI, paraMtu sajA che. meM tenA pitAne ghA nathI karyo, Izvare tene sajA karI che.' "paNa tame tamArI jAtane Izvarane sthAne zuM karavA mUko cho? yAnInAnA alI pAzAne pharnAnDa menDegee dago dIdho, temAM tamane zuM lAgevaLage ?' 'tamArI vAta kharI che; mAre pheMca amaladAra ke kAuMTa maoNrDa sAthe kazI levAdevA nathI. mAre te mAchImAra pharnAnDa ane masiDasanA pati sAthe levAdevA che." paNa te bAbatamAMya vAMka mAro che, eNDamaMDa je tamAre koInA
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 AzA ane dhIraja upareya vera levuM hoya to mArI upara lo; kAraNa ke tamArI gerahAjarImAM ekalI rahevAnuM baLa mArAmAM na hatuM, ane huM tene paraNI gaI." paNa huM gerahAjara zA mATe ho?' kAraNa ke tamane keda pakaDavAmAM AvyA hatA.' paNa mane zA mATe keda pakaDavAmAM Avyo hato?" 'e huM nathI jANatI.' te sAMbhaLo : mane keda pakaDavAnuM kAraNa e hatuM ke, tamArI sAthe mArA thanArA lagnane Agale divase Delarsa nAmanA mANase eka kAgaLa lakhyo, je pharnAnDe pote TapAlamAM nAkhyo.' Ama kahI, kAuMTe potAnA TebalanA eka gupta khAnAmAMthI da' bevilenA jela-rajisTaramAMthI pite kADhI lIdhelo kAgaLa kADhayo ane marsiDIsane Apyo. marsiDIne te kAgaLa vAMrayo. vAMcatAM ja tenA kapALa upara phUTI nIkaLelAM parasevAnAM TIpAM lohI nAkhavA teNe pitAne hAtha kapALa upara pheravyo. pachI te mAtra eTaluM ja bolI : "o prabhu !' tyAra bAda teNe dhImethI pUchyuM, "pachI A kAgaLanuM zuM pariNAma AvyuM?" "te te tame jANo cho; tene pariNAme mane jela maLI. paNa e jela eTale zuM? 14 varSa sudhI huM tamArAthI traNa mAIla dUra zeTo da IphanI eka aMdhArI koTaDImAM purAI rahyo hate. e 14 varSanI dareka ghaDIe meM prathama divase lIdhelI veranI ghora pratijJA gokhyA karI che. joke te vakhate huM jANato na hato ke tame pharnAnDane ja- mAga duzmanane ja- paraNI cUkyAM hatAM, tathA mArA pitA maraNa pAmyA hatA ane te paNa bhUkhe TaLavaLatA.' marsiDIsa phATelI AMkhe be DagalAM pAchI haTI gaI. pachI ghUMTaNiye paDI te raDatAM raDatAM bolI : "kSamA karo, eDamaMDa, kSamA karo; kAMI nahi to tame eka vAra potAnI mAnelI marsiDIsane kAraNe kSamA kare; je tamane haju niraMtara yAda kare che ane cAhe che.'
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvayuddha 215 kAuTe tene pharIthI UbhI karI ane pachI gussAthI bhabhUkI UThIne kahyuM, "tame mane e zApita velAne chuMdI nAkhavAnI nA pADo cho ? e to IzvaranI AjJAnuM ullaMghana karavA jevuM thAya; kAraNa ke Izvare mane e duSTone sajA karavA ja e dojakhamAMthI jIvate bahAra kADhyo che ane sarva prakAranAM sAdhanothI susajijata karyo che. e lokone saja na karavI, e mAre mATe azakya vastu che, bA!" huM tamane eDamaMDa kahuM chuM, tame mane marsiDIsa kema nathI kahetA?" - "marsiDIsa? hA, marsiDIsa! prabhu jANe che e nAma meM mArI jIlothI 14 varSamAM eka kSaNa paNa mukyuM hoya te! e nAmane AdhAre ja meM e aMdhArA ghara divase kApyA che, tathA e nAma laIne ja meM tenAthI mane chuTA pADanArAo upara vera levAnA kAramA zapatha lIdhA che. mATe marsiDIsa! mane mAruM vera levA de !" potAne mATe TuMkArAbharyA ane vahAlabharyA e zabdo kAuMTane e ATale varase pharI sAMbhaLatAM marsiDIsanA moM upara kSaNabhara meka prakAranI katArthatAno AnaMda chavAI rahyo. paraMtu tarata te bolI uThI: "bhale, eDamaMDa! tame vera lejo ! pharnAnDa upara leje, mArI upara leje, je koI aparAdhI che temanI upara lejo; paNa mArA niraparAdhI putra upara na lezo.' monTekrisToe e sAMbhaLI potAnuM mAthuM be hAtha vacce sakhata rIte bhIDI eka lAMbo nisAso nAkhyo. kAraNa ke. hRdayuddhamAM AlbarTane na mAravo eTale tene hAthe pote maravuM! marsiDIsa putranA jIvananA badalAmAM potAnuM jIvana mAgI rahI hatI! eNDamaMDa!' masiDIse tene vicAramAM paDela joI kahevAnuM cAlu rAkhyuM, "tamAruM nAma mArA hRdayamAM lagabhaga devane sthAne che. me. nAma mAre mATe bahu amUlya - ujajavaLa vastu che. mArI prArthanAmAM
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 AzA ane dhIraja roja e nAmanI AsapAsa meM bhagavAnanA AzIrvAda pAmyA che. e nAma mArA putranA khUnInA nAma tarIke mArA aMtaramAM kAyaranuM kotarAI jAya, ane meM ghUMTaNiye paDIne karelI eka mAgaNI paNa tame nakArI evuM na thAya, e yAcanA huM page paDIne karuM chuM." kAuMTanA hRdayamAMthI eka bIjo nisAso nIkaLyo. ghera hatAzA tenA moM upara chavAI rahI. te dhImethI bolyo, "marsiDIsa! tuM tarA putranuM jIvana mAge che; bhale, te jIvaze.' marsiDIse te zabdo sAMbhaLatAM ja tene hAtha pakaDI pitAne heThe lagAvyo. "eDamaMDa! mArA deva! tame mArA hRdayamAM have devane sthAne ja raheze. e siMhAsana je khAlI paDyuM hota, te mAruM hRdaya bhAMgI paData. huM tamane jevA haMmezAM mAnatI AvI chuM, evA ja pratApI, devAMzI, ujajaLava tame mArA hRdayamaMdiramAM have birAjaze.' bhale masiDIsa! tArA hRdayamAM te nAma ujajavaLa rahe! paraMtu te mArI pAsethI keTaluM moTuM balidAna mAgI lIdhuM che, te tuM jANatI nathI. koI zilpIe moTI imArata varSo sudhI ghaDI hoya, ane jyAre te lagabhaga pUrI thavA Ave tyAre ja potAne hAthe te pADI nAkhavAnI thAya, tyAre zilpIne zuM thAya, tenI khabara bIjA koIne nahi paDe. bhale, tAro putra jIvaze, paNa te mArA jIvanane bhege!" marsiDasa kAunTanA chellA zabdo samajI zakI nahi. te jarA bebAkaLI banI pharI bolI UThI : "eDamaMDa, tame hamaNAM tamAruM vacana ApyuM che ke, mAro putra jIvaze; te have te jIvaze ja, e kharuM ke nahi?' hA. hA; tAro putra jIvaze. paraMtu tArA putra mATe nuM je karI rahI che, te mAre mATe karanAra koI ja nathI! mAruM jIvana -' masiMDIsa tene aTakAvIne bolI : "tamAruM jIvana! tamAruM jIvana A kSamAdAnathI, A premadAnathI vadhu ujajavaLa banaze; huM tamAre mATe paramAtmAnI aMtarathI prArthanA karIza.'
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvayuddha 217 kAuTa have cupa thaI gayo. marsiDIsa tyAra pachI jhaTapaTa kAunTanI mUMgI rajA laIne ja vidAya thaI gaI. kAunTanA moMmAMthI acAnaka bda nIkaLI paDayo : "A strI! jene mATe huM ATalo taDapyo hate, te ja mAruM mRtyu mArI pAse mAgI gaI! paraMtu, meM vera levAnI ATalI ATalI AkarI pratijJA lIdhI hatI te zuM A mATe? eka strIne zabda ja tene urADI devA basa hato?" , bIje divase mekisamiliyana tathA menyuala vIsa miniTa vahelA kAunTane tyAM AvI gayA. eNkisamiliyane kSamAyAcanAnA bhAvathI kahyuM, "gaI kAle rAte eka kSaNa vAra paNa mArI AMkha mIMcAI nathI; ane mArA gharamAM bIjA koInI paNa mIMcAI nathI. tamArA pratApI mukha sAmuM jouM to ja mane vizvAsa Ave che, Aje tamane kazuM nahi thAya, eTalA mATe huM vahelo doDI Avyo chuM." kAunTa e javAniyAno pitA pratyeno bhAva joIne gaLagaLo thaI gayuM. teNe tenA tarapha hAtha laMbAvavAne badale pahelA karyA tathA tene chAtI saraso cAMpI dIdho. tyAra pachI teNe dAMTa vagADI alIne bolAvyo. alI AvatAM ja kAunTe tenA hAthamAM kAgaLane eka bIDo mUkIne kahyuM, "A bIDa mArA vakIlane ApI Ava.' pachI maeNkisamiliyana tarapha pharIne kAunTe kahyuM, "mekisamiliyana, e mAruM vIla che; mArA mRtyu pachI tAre paNa e jovAnuM raheze.' "tamArA mRtyu pachI? eTale zuM?' hRdayuddhamAM ApaNe zakyatA to badhI ja vicAravI joIe ne?" "huM gaI kAle rAte pelA lokone maLavA gayo hate, tathA laDavA mATe pistolane badale talavAra svIkAravAne meM temane Agraha karyo hato. kAraNa, pistola AMdhaLI hoya che.' pelAe kabUla thayA?" nahi; tene tamArI paTTAbAjInI kuzaLatAnI khabara paDI gaI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 AzA ane dhIraja che. je ustAdone tame talavAranI paTTAbAjImAM harAvyA che, teoe ja tamArI kIrti comera phelAvI che.' paNa te mane pistola phoDatAM kadI joyo che?' "kadI nahi." kAunTa tarata eka pATiyA upara gaMjIphAne cokaDIne ekko lagADyo. pachI eka pistola laI cekaDInA citrAnA cAra khUNA cAra goLIthI eksarakhA uDAvI dIdhA. mekisamiliyana e pAna hAthamAM laIne jotAMveMta ja camakI UTho. te panuM imenyualane batAvatAM te bolI UThyo, "bApare! kAunTa, prabhunA nAmathI tame AbarTane mArI na nAkhazo! tene bicArAne mA che.' kharI vAta! mAre mA nathI.' A zabdo kAunTa evI rIte bole, jethI mekisamiliyana dhrUjI UThayo. te bolyo, "paNa kAunTa, apamAna tamAruM karavAmAM AvyuM che ne ?' hA; tenuM zuM?' ene artha e che ke, tamane pahelI goLI choDavAno haka raheze. tame goLI tAkavAnI kuzaLatA batAvI che, te jotAM tame saheje tene yogya jagAe geLI mArI ghAyala karI zakaze; tethI ja meM tamane kahyuM ke, tene mArI na nAkhaze." paNa tamAre koIne AlbarTa tarapha dayAbhAvathI vartavA mATe vakIlAta karavAnI jarUra ja nathI. huM tenA tarapha eTalI badhI dayA batAvavAnuM chuM ke, te te tenA be sAthIdAro sAthe dvaMdvayuddhane aMte zAMtithI ghera pAcho pharaze; paNa huM te -' AgaLa bolo!' 'mArI bAbatamAM juduM ja banaze. mArA sAthIdAroe mane UMcakIne laI javo paDaze. paNa cAlo, have vakhata thaI gayo che; ApaNe veLAsara medAna upara pahoMcavuM joIe."
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMdvayuddha bahAra gADI taiyAra UbhI hatI. teo medAna upara pahoMcyA tyAre AlbarTanA be sAthIdAro buzepa ane zeTa-rene tyAM AvI gayelA hatA. menTakrisTee nIce UtarI, eNkisamiliyanane eka bAju laI jaIne prazna pUchyo: "meMkisamiliyana, tAruM hRdaya haju mukta che ke baMdhAI cUkyuM che?' mekisamiliyana navAI pAmI kAunTa sAmuM joI rahyo. kAunTa tene kahyuM, "tAre bIjo koI bheda khelavAnI jarUra nadhI. mAtra "hA" ke "nA" kahIza to paNa cAlaze." huM eka strIne prema karuM chuM, kAunTa.' "tuM tene prANa paNe cAhe che?' mArA jIvanathI paNa vadhu.' eka vadhu AzA tUTI paDI," kAunTa bolyo. pachI eka nisAsA sAthe te gaNagaNyo, "bicArI haidI!' hedI mATe temaNe maeNkisamiliyanane ja vicArI rAkhyo hate ! eNkisamiliyana pachI byuzepa tarapha vaLyo ane pUchavA lAgyo, 'AlbarTa maoNrsarpha tamArI sAthe nathI AvyA, kharuM?" temaNe savAramAM kahevarAvyuM hatuM ke, te amane medAna upara ja maLaze.' zeTo-renee javAba Apyo. eTalAmAM eka gADI AvatI dekhAI. paNa temAMthI te Dijo ane epine UtaryA! temaNe kahyuM ke, AlabarTe Aja savAre ahIM maLavAne amane saMdezo kahAvyo hato. nyUzepa ane zeTa-reno navAI pAmI ekabIjA sAme jovA lAgyA. paNa eTalAmAM byugaeNpa bolI UThayo- "pele AlbarTa Ave! te mArate ghaDe A tarapha Avate lAge che." pistola vaDe vaMdayuddha laDavAnuM hoya, tyAre ghaDesavArI karIne
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 AzA ane dhIraja AvavAnuM hotuM haze? ke mUrkha che? ane meM tene badhI sUcanA ApI hatI, to paNa!" zeTa-renae have kAunTane AlbarTa AvyAnI khabara kahevA eNkisamiliyanane ravAnA karyo ane byulsepe pistola kADhI. eka miniTa thajo,' AlabarTe kahyuM, "mAre kAuTa sAthe be vAta karI levI che." khAnagImAM?" mekisamiliyane pUchyuM. nA, nA; saunI samakSa." AlbarTanA sAthIdAro pharI navAI pAmI ekabIjA sAmuM jovA lAgyA. kAunTane AbarTane saMdezo kahevAmAM AvatAM ja te bolyo, mArI sAthe vaLI tene zI vAta karavAnI che? huM AzA rAkhuM chuM ke, te kaMI jaMgalIpaNuM nahi kare.' "mane tenA irAdAnI kazI khabara nathI.' eNkisamiliyane javAba Apyo. theDI vAramAM sau medAnanI adhavaca bhegA thayA. AlbarTe pachI saunA sAMbhaLatAM kAunTa tarapha joIne kahyuM, "kAunTa! mArA pitAnAM grIsamAMnAM kAranAmAM khullAM pADavA badala meM tamane aparAdhI gaNyA hatA; kAraNa ke, temaNe tyAM game te karyuM hoya, paNa temane sajA karavAne tamane kaMI ja haka nahote. paraMtu Aje meM jANyuM che ke, tamane te sajA karavAno haka hate: alI pAzAne pharnAnDa menDegee dIdhelA dagA badala nahIM, pachI mAchImAra pharnAnDe tamane je dago dIdho che te badala. tene pariNAme tamane je avarNanIya du:kha sahana karavAM paDyAM che, te jotAM tame mArA pitA upara vera levAnA purepurA hakadAra hatA ema have huM mAnuM chuM ane huM temano putra thaIne kahuM chuM ke, tame jeTaluM karyuM che tethI vadhu na karyuM. e ja tamArI moTAI che!' A sAMbhaLanAra sau upara vIjaLI paDI hatI te paNa teo vadhu AbhA banyA na hota! kAunTa AkAza sAme AMkha UMcI karIne
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmahatyA paramAtmAno AbhAra mAnyo. AlbarTa A hRdayapalaTo karavAmAM marsiDIsano hAtha tene cekhe dekhAyo. te bAIe potAnA patinI - kaLanI - gukha vAta potAnA putra AgaLa pragaTa karI dIdhI hatI, ane pitA pratye e juvAniyAnA aMtaramAM saheja paNa sadabhAva na rahe e jokhama kheDayuM hatuM. ema karIne A DhaMdvayuddha aTakAvI zakAze e khAtarI hovAthI ja, teNe kAunTa pAse AlbarTanuM jIvana Agale divase ATalA badhA AgrahathI mAga mAga karyuM hatuM! 40 AtmahatyA ghera jaine AlabarTe potAnI badhI cIjonI yAdI karI dIdhI ane Tebala upara jhaTa dekhAI Ave te rIte dabAvIne mUkI. tyAra bAda bhIMta uparathI pitAnI vahAlI mAtAnuM eka moTuM raMgIna citra hatuM te utAryuM, tathA tene cokaThAmAMthI kADhI laI tene vaTo karyo. e eka ja vastu laIne te A gharamAMthI haMmezane mATe nIkaLI jato hato. A badhuM pUruM thaI rahevA AvyuM, tevAmAM gADInA khakhaDATa parathI teNe jANyuM ke tenA pitA gADImAM besIne kayAMka bahAra gayA. tyAra bAda AlbarTa potAnI mAtAnA oraDAmAM gayo. tyAM paNa e ja sthiti hatI. AlabarTe mAnA gaLAnI AsapAsa hAtha vIMTALI dIdhA ane pUchyuM, "mA! tuM zuM kare che?' "ane atyAra sudhI zuM karato hato, beTA? huM paNa ahIMthI cAlI nIkaLuM chuM, ane mAro putra mane sAthe laI jaze, evI mane khAtarI che." - "paNa mA, huM to badhuM choDIne jAuM chuM. huM A gharamAMthI kazuM vevA nathI. mAruM khAvAnuM huM kamAI zake tevo thAuM te pahelAM eka
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222, AzA ane dhIraja nAnI sarakhI rakama huM epine pAsethI uchInI levAno chuM. paNa mArA e kaMgALa jIvanamAM huM tane bhAgIdAra zI rIte banAvI zakuM?' "beTA, tuM garIbAI ane bhUkhamarAmAM jIvana gujAravA mAge che?' mA huM haju juvAna tathA zaktizALI chuM. dRDha icchAzaktinuM. baLa zuM karI zake, tene pATha huM hamaNAM ja zIkhyo chuM. evA loko mArI najara sAme che, jeoe kalpI na zakAya tevAM du:kha sahana karI lIdhAM che; tathA AzA ane dhIrajathI naryA bhaMgAramAMthI navI vadhu moTI ImArata khaDI karI che. temanA zatra e temane je UMDI khAImAM dhakelI dIdhA hatA, temAMthI teo evA to tAkAta tathA kIrti sAthe pAchA nIkaLyA che, ke jethI temanA duzamanone ja jhAMkhA paDavAne tathA pelI khAImAM gabaDavAno vAro Avyo che. AjathI huM mArA bhUtakALathI sadaMtara chUTo thAuM chuM. kAraNa ke mA, tuM samajI zakaze ke je mANasane potAnuM mAM zaramanA mAryA bIjA AgaLa chupAvavuM paDe tema che, tenuM nAma huM mArA nAma sAthe joDI rAkhavA mAgato nathI.' beTA, huM paNa jarA vadhu hiMmatavALI hota, to meM paNa tane eja salAha ApI hota. badhA paricita mitrothI atyAre bhale tuM vikhUTo paDa; paraMtu huM hatAza na thatuM. ane tArA nirdoSa hRdayane niSkalaMka nAma ja joItuM hoya, to mArA pitAnuM nAma nuM svIkAra. temanuM nAma herIrA hatuM. huM jyAM hoIza tyAM e nAmane thoDA vakhatamAM ujALIza, enI mane khAtarI che." ThIka mA, huM ema ja karIza; paNa have jo ApaNe ApaNA nizcayane kazo dekhAva cayA dIdhA vinA amalamAM mUkavo hoya, to utAvaLa karavI joIe. kAraNa ke, maoNrpha hamaNAM ja gADImAM besI bahAra gayA che.' AlbarTa tarata eka gADI bhADe karI lAvyo te gharamAM pisavA jate hatA tevAmAM eka mANasa AvI tenA hAthamAM patra mUkI cAlyo gayo. AlbarTe te patra vAMcyo ane pachI lAgaNIthI vivaza banelA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmahatyA 223 hRdaye teNe te patra aMdara AvI potAnI mAtAne Apyo. kAuMTe temAM lakhyuM hatuM: AbarTa, mane khabara paDI che ke, tuM tArI mAne sAthe laI tArA pitAnuM ghara choDe che. paraMtu tArI mAtAne zarUAtamAM je takalIpha veThavAnI thaze, tene vicAra karaje. A badhAmAM e vyakti ja tenA upara gherAI vaLela du:kha mATe jarA paNa javAbadAra nathI ke lAyaka paNa nathI. AlbarTa, 24 varSa agAu huM deza pAcho pharyo, tyAre mArI vivAhitA sAthe tarata lagna karavAnA koDabharyo Avyo hato. meM kaparI majUrI karI, lagna vakhate tene dApA tarIke ApavA 3000 kUka ekaThA karI rAkhyA hatA; ane mArselsamAM mArA pitA rahetA hatA te gharanA nAnA bagIcAmAM aMjIranA jhADanA mULamAM dATI rAkhyA hatA. te jhADa mArA pitAe mArA janma samaye vAvyuM hatuM. tAjetaramAM huM paeNrisa AvatAM mArselsamAM thaIne pasAra thayo, tyAre e ghara AgaLa jaI Avyo hato. kAraNa ke, mAre mArI ghaNI du:khada smRtio tyAM tAjI karavI hatI. meM pelA jhADa AgaLa khedIne joyuM, te pelA paisAvALI peTI barAbara sacavAyelI hatI mArI pAse atyAre karoDonI milakata che; paraMtu temAMthI tane ke tArI mAtAne kAMI levAnI vAta karIne paNa huM du:khI karavA mAgato nathI. paraMtu, AlbarTa, eka juvAna premIe kAyadesara rIte, potAnI vivAhitA mATe je nAnI sarakhI rakama pramANika mahenatathI kamAIne sAcavI rAkhelI che, te rakama, tuM tArI mAtAne levA deje - levAno Agraha paNa karaje. tane to huM kazuM levAne Agraha karatuM nathIkAraNa ke tAruM svamAnI siha sarakhuM hRdaya huM barAbara pichAnuM che ane tenI kadara karuM chuM." marsiDIsa A kAgaLa vAMcI rahI, eTale AbarTa tenA sAmuM tenA nirNayanI rAha joI cupa Ubho rahyo. marsiDIse javAba Apyo, maThamAM joDAvA mATe je da dhuM joIe, te ApavAno e mANasane haka
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 AzA ane dhIraja che; huM teNe ApelI rakama svIkAruM chuM.' ATaluM bolI te potAnA putranA hAthane Teko laI dAdara UtaravA lAgI. | daramyAna, kAunTa morcarpha sIdhe kAunTa monTekrisTone tyAM jaI pahoMcyo hato. tyAM jaI, teNe kAunTa pAse tumAkhIthI DhaMdvayuddhanI mAgaNI karI; tathA AvI rIte vinA kAraNe potAnI sAthe duzmanAvaTa dAkhavanAra "tuM kharekhara koNa che ane tane mArI sAthe zI duzmanAvaTa che," e jANavA icchA darzAvI kAunTa javAbamAM tarata ja aMdara jaI pitAnAM kapaDAM dUra karyA tathA khalAsInAM kapaDAM paherI, te maoNrsarpha samakSa hAjara thayo. maoNrsarpha tene jotAM ja rokI UThayo. tenI AMkha phATI gaI, ane te eka Tebalane Teko laI mAMDa mAMDa gabaDI paDate aTakyo. pachI, kabaramAMthI bolate hoya tevA avAje bolyo, "eNDamaMDa DA' ATaluM bolI, lathaDiyAM khAte khAta te eka kAramI cIsa pADI potAnI bahAra UbhelI gADI tarapha doDyo, ane potAnA hajuriyAnA hAthamAM jaI gabaDI paDayo. tyAra pachI samajAya nahi tevA zabdomAM te bolyo, "mane ghera laI jAo!" ghera pAcho AvI te pitAne dAdara caDavA jato hato, tevAmAM be jaNane dAdara uparathI nIce UtaratAM teNe joyAM tarata te dAdara nIce bharAI gayo. marsiDIsa ane AlbarTa dAdara UtaryA pachI marsiDasa potAnI Doka vAMkI karI uparanI bAju najara nAkhavA thoDI thobhI. AlabarTe dhImethI tene TakorI, "mA, hiMmata rAkho, A ApaNuM ghara nathI !' thoDI vAre teo gADImAM beThAno ane bAraNuM vasAyAno avAja Avyo. bahAranA moTA daravAjA AgaLa thaIne gADI pasAra thatI hatI, te vakhate ja eka bhaDAko makAnamAMthI AvatA saMbhaLAyo; ane te bhaDAkAthI uparanA sUvAnA oraDAnI eka bArIno kAca tUTI paDatAM thayelA kANAmAMthI dhumADAne eka goTe bahAra nIkaLyo. kAunTa morsa AtmahatyA karI hatI.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ velenTAina AphatamAM Tekira pAsethI chUTo paDyA pachI maeNkasamiliyana vilephaoNrTanA makAna tarapha vaLyo. velenTAine tene UbharAtA hadaye AvakAra Apyo; tathA jaNAvyuM ke, "mAruM zarIra ahIM ThIka nathI rahetuM ema mAnI, mArA dAdA have jhaTapaTa ghara badalavA mAge che.' eNkisamiliyane ciMtAmAM paDI jaIne pUchyuM, "mane paNa lAge che ke tamArI tabiyata chellAM beeka aThavADiyAMthI bagaDatI jAya che; tamArA dAdAnI te vizenI ciMtA barAbara che.' neiraTiyare prazaMsAnA bhAvathI eNkisamiliyana tarapha joyuM. velenTAine AgaLa calAvyuM, 'paNa mArA dAdA ja A vakhate mArA dAktara banyA che. ane te mane kaI davA Ape che, jANo cho? temane mATe dAktara da' evarInI je davA mokale che, temAMthI te mane thoDI davA pAtA jAya che. pahelAM eka eka camaco, paNa have cAra camacA roja ! mArA dAdA te davAne sarva roga upara rAmabANa davA mAne che; paNa du:kha eTaluM ja che ke, te davA pIdhA pachI badhI vastuomAM jANe mane eno ja svAda Ave che. jema ke, atyAre huM khAMDanuM pANI pIne AvI te paNa te mane eTaluM kaDavuM lAgavA mAMDyuM ke, ardho pyAlo pIne ja mAre choDI devuM paDyuM!" velenTAinanA A zabdo sAMbhaLIne nAiTiyaranI AMkho ekadama ciMtAtura thaI gaI. thoDI vAramAM ja velenTAinane kaMIka vicitra 25 A0- 15
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja gabharAmaNa thavA lAgI. teNe pUchyuM, 'sUryanuM teja ATaluM badhuM AMkho upara kyAMthI AvyuM?' eNkisamiliyana bolI UThayo, "paNa ahIM sUryanuM teja ja kyAM che!" paNa eTalAmAM maeNDama Deglarsa ane tenI putrI maeNDama vilephaTane maLavA AvyA eTale velenTAIna jarA jora karIne UThI tathA te loko pAse gaI. maeNDama Deplarsa te vakhate kahetI hatI ke, prinsa kevAkenTI sAthe yujenInAM lagna niradhAryA che, tenI khabara sauthI pahelI tamane kahevA huM AvI chuM.' | meDama vilekorTe ghaNI khuzI jAhera karI, tathA prinsanI kahevAtI mabalaka' dolata viSe saMtoSa jAhera karyo. paraMtu eTalAmAM velenTAIna tarapha maeNDama DeglarsanI najara paDatAM ja te bolI UThI, "are velenTAIna, tArI tabiyata ThIka nathI ke zuM?' - velenTAine phI hasIne kahyuM, "mane Ama te kazuM thayuM nathI, paraMtu chellA thoDA divasathI koI koI vAra mane AvuM thaI Ave che kharuM.' e sAMbhaLI meDama vileoNrTe tene potAnA oraDAmAM jaIne suI rahevA kahyuM. velenTAIna tyAMthI nIkaLI dhIme dhIme dAdAnA oraDAnA dAdarA pAse AvI. paNa te vakhate ja jANe che) akhema upara eka vAdaLa pharI gayuM ane te dhaba daIne gabaDI paDI. meMkisamiliyane tene paDatI joI ke tarata te daDavo ane tene UMcakIne upara laI Avyo. velenTAinanA mAM sAmuM jotAM ja neiraTiyara DosAnI AMkho jANe madada mATe cIsa pADavA lAgI. mekisamiliyane teno artha samajI jaI, nokarone bolAvavA dAMTa vagADyo eka nokara ane dAsI tarata deDI AvyAM. paNa velenTAinane maDadAnI peThe paDelI jotAM ja vagara kahyuM, "doDo doDo! madada, madada !' ema bUma pADatAM bahAra nIkaLI gayAM.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ velenTAina AphatamAM 227 gharamAM mANaso koI gUDha kAraNe Tapa Tapa marI jAya che e bhaya te saumAM paNa pesI gayo hato. vilephorTa pitAnA oraDAmAMthI e avAja sAMbhaLI, "zuM che, zuM che' karato doDI Avyo. IraTiyare karelI nizAnI samajI jaI, mekisamiliyana te pahelAM eka paDadA pAchaLanA bhaMDAriyAmAM saMtAI gayo. - vilephaoNTe oraDAmAM AvI tarata velenTAinane potAnA hAthamAM lIdhI; tathA dAkatarane jaladI teDI lAvavA bUma pADI. paNa pachI kaMIka vicAra AvatAM te pote ja dAkatarane teDavA doDyo. mekisamiliyana te takane lAbha laI pAchaLane bAraNethI bahAra nIkaLI gayo. paNa dAkatara evarInIne meMe maeNDama senTamerAnanA mRtyu vakhate teNe sAMbhaLelA zabdo tene yAda AvyA; tathA beroisanA mRtyu vakhate pote joyelAM tenAM lakSaNo sarakhAvatAM tene lAgyuM ke velenTAInanAM lakSaNe kaMIka haLavAM hovA chatAM ekasarakhAM ja che. te ekadama gabharAI gayo. te samajI gayo ke velenTAInane paNa e ja jhera ApavAmAM AvyuM che, jenA vaDe A gharamAM ghaNAM tatkALa mota nIpajyuM che. hatAza thaI, gAMDAnI peThe te kAuTa monTekrisTo pAse doDyo. kAraNa ke, hamaNAM ja daMyuddhanA medAnethI pAchA pharatAM kAuTe tene kahyuM hatuM ke, "jyAre kaMI moTI muzkelI AvI paDe, tyAre mArI pAse jarUra doDI Avaje, kAraNa ke, A duniyAmAM huM bIjAo karatAM kaMIka vizeSa sattA dharAvuM chuM; ane te sattA mArAM priyajano mATe vAparavAnuM mane game che, tathA tuM mAro priyajana che." kAuTe mekisamiliyanane Ama acAnaka gAMDAnI mAphaka doDI Avela joI gabharAIne pUchayuM, "tAre ghera sau sAjAnaravAM te che ne, bhAI ?' mekisamiliyane, pahelAM, kAuMTanA hajUriyAne kAnamAM kaMIka kahIne, kAuMTanI rajAthI, bahAra mokalyo; tathA tyAra pachI nAma dIdhA vinA pate eka jaNanA bagIcAmAM chAnAmAnA sAMbhaLelI, makAnanA mAlikane
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 AzA ane dhIraja dAkatare kahelI, jherathI thatAM khUnanI vAta kahI saMbhaLAvI. tathA te ja rIte kula traNa maraNa thayA pachI eka vadhu maraNa thavAnI taiyArImAM che, tenI vAta karI. kAuMTe jarA hasIne kahyuM ke, "tuM vilephaoNrTanA gharanI vAta kare che te huM jANuM chuM. senTamerAna, temanAM patnI, ane buDhDho beroisa e jherathI marI gayAM, e paNa huM jANuM chuM. paraMtu e gharanI bAbatamAM tAre kazI ciMtAmAM paDavA jevuM nathI, kAraNa ke, e ghara upara mRtyu nahi, paNa Izvarane kAramo kopa te lokonAM kALAM pApanI sajA ApavA Utaryo che. have kadAca neiraTiyara DosAne ke velenTAinano vAro Avyo haze." paNa huM velenTAInane cAhuM chuM! huM tenA vagara marI jaIza!' mekisamiliyana cIsa pADI UThyo. "zuM kahyuM?' monTekrisTo ekadama kUdIne bolI UThayo. e ja ke velenTAinane huM prANapaNe cAhuM chuM, ane tamane tathA Izvarane page paDIne araja karuM chuM ke tene game tema karIne bacAvo!' menTa-krisTo eka ghavAyelA siMhanI peThe huMkAra karI UDyo, "zuM, e zApita gharanA saMtAnane huM prema kare che?' mekisamiliyane kAuMTane cahero Avo thayelo kadI joyo na hato. te ekadama be DagalAM pAcho khasI gayo. paNa tenA moM uparathI tenA aMtaranI gaMbhIra sthiti kaLI jaIne kAuMTe potAnuM mAthuM nIcuM namAvyuM ane AMkha baMdha karI dIdhI. tenA hRdayamAM je javALAmukhI ghUghavato hato, tenA dAhaka uchALAne te dabAvavA prayatna karI rahyo hato. thoDI vAra bAda teNe AMkho ughADI; pachI zAMta avAje te bolyo: "kharekhara, Izvara mANasanI najara samakSa je bhayaMkara dRzya rajU kare che, te tarapha bedarakAra rahenArane Izvara sajA kare che ja. mANase ekabIjA pratye je pApa AcarI rahyA hatA, te tarapha huM yamarAjanA
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ velenTAina ApavAmAM 229 dUtanI mAphaka hasate hasato joI ja rahyo hato, paraMtu huM je sApaNanI ramata nirAMte joI rahyo hato, teNe mane ja DaMkha mAryo che !' eNkisamiliyane UMDo nisAso nAkhyo. kAuMTe tenA mAthA upara hAtha mUkIne kahyuM, "jo velenTAina haja sudhI mRtyu nahi pAmI hoya, te te nahi mare. tuM tArI meLe ghera jA. huM pachI tane khabara kahevarAvIza.' 'paNa tamArI sattA zuM mRtyu upara paNa cAle che? tame mANasa karatAM vizeSa cho? kAuMTe mekisamiliyana sAme khinna mAyALu najare joyuM ane kahyuM, "huM ghaNuM ghaNuM karI zakuM tema chuM; paNa atyAre have mAre ekalA rahevAnI jarUra che. tuM jA, ane dhIraja rAkha tathA AzA rAkha!" mekisamiliyana tema chatAM kAuMTanA nokarane pAchA pharavAnI rAha joI DI vAra bAraNA pAse thaMbhyo. te nakara dete doDato ghara tarapha AvatA hatA. daramyAna vilephaoNrTa dAkatarane laIne pAcho pharyo hato. dAkatare kALajIthI velenTAInanuM zarIra tapAsyuM. tyAra pachI dhImethI te bolyo, te haja jIve che !' "haju jIve che? ene zo artha?' eno artha e ja ke, te haju jIve che e bhAre navAInI vAta che.' "paNa tame tene bacAvI zakaze ke nahIM?' hA; bacAvI zakIza. kAraNa ke, te haju marI nathI gaI. dAkatara A zabdo bolyA te vakhate temanI najara neIraTiyara upara paDI. temanI AMkho bhAre AnaMda tathA aneka vicArothI jANe UbharAtI hatI. dAkatarane tethI navAI lAgI. temaNe vilephaoNrTane velenTAinanI dAsI vagerene bolAvavA kahyuM.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 AzA ane dhIraja viphaoNrTa temane bolAvavA jAte doDyo, tevAmAM dAkatare iTiyara pAse jaIne jhaTapaTa pUchI lIdhuM, tame mane kaMIka kahevA mAgo cho?" "hA, hA, hA, hA,' DosAnI AMkhee javAba ApavA mAMDayo. mane ekalAne ja?" "hA, hA," "ThIka, huM tamArI pAse rahIza.' vilephorTa eTalAmAM dAsI vagerene laIne Avyo. dAkatare velenTAInane tenA oraDAmAM tenI pathArI upara laI javA jaNAvyuM, paNa pitAnI rajA sivAya tenA moMmAM kazuM ja na reDavA tAkIda ApI. pachI pelAM badhAM velenTAinane UMcakI jatAM hatAM tyAre dAkatare vilephaoNrTane jAte davAvALAne tyAM jaI amuka davA taiyAra karAvI lAvavA kahyuM, tathA te davA bIjA koInA hAthamAM ApyA vinA sIdhI potAne ja lAvIne ApavA kahyuM. vilephorTa dAkataranI e sUcanAone marma samajI gayuM ane jaladI jaladI davAvALAne tyAM deDaDyo. dAktare tyAra bAda bAraNuM baMdha karI neiraTiyarane pUchavA mAMDyuM, tame tamArI pautrInI bImArI vize kaMI jANo cho?' hA." DosAnI AMkhoe javAba Apyo. tame beroisane marato joyo hate; tame tenuM mota kudaratI rIte thayeluM mAne che ?' nA, nA, nA !' " te tene jhera ApavAmAM AvyuM hatuM tema tame mAno cho?' te jhera tene mATe ja hatuM?' "nA." velenTAInane paNa te ja hatyArAe jherI dIdhuM che ?'
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 velenTAIna AphatamAM "hA." te velenTAina paNa marI jaze?' nA, nA, nA !' "te zuM hatyAro tenA prayatna choDI deze?" "nA.' "te zuM velenTAina upara e jhera asara nahi kare, ema tame mAna cho?" "hA.' zAthI ?' DesAe javAbamAM amuka dizA tarapha najara pheravI. dAkatare tyAM joyuM te pote ja DosA mATe mokalelI davAnI zIzI paDelI hatI. tarata ja dakatarane eka vicAra spharI Avyo. - "tame zuM velenTAinane e jhera thoDuM thoDuM ApIne, tenA zarIrane e jhera sAme taiyAra karavA mAMDyuM hatuM?" "hA, hA, hA !' Doso potAnI vAta samajAyAthI AnaMdamAM AvI gaye. ThIka, ThIka, nahIM to kyAranI velenTAina marI ja gaI hota. jherane humalo bhAre hate; paNa A vakhate te te bacI jaze, ema lAge che." tevAmAM vilephaoNrTa davA laIne pAcho Avyo. dAkatare te davA thI hathelImAM laIne cAkhI joI. pachI teo baMne velenTAinanA eraDA tarapha cAlyA. daramyAna velenTAinanA makAnane aDIne AveluM makAna iTAlIne koI pAdarI bhADe rAkhI rahyo hato. be kalAka bAda te makAnanA traNe bhADavA makAna khAlI karI gayA. cAre bAju aphavA evI hatI ke, e makAnane pAya jokhamAyuM hatuM, ane makAnane tarata samArakAmanI jarUra hatI. tema chatAM na bhADavAta che te ja divase potAne sAmAnya
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 AzA ane dhIraja sarasAmAna laIne rahevA AvI ja gayo. teNe cha mahinAnuM bhADuM agAuthI ApI dIdhuM hatuM ane tenuM nAma eba banI hatuM. te ja rAte kaDiyA-kArIgaroe e makAnanuM samArakAma zarU karI dIdhuM. 42 enDriyAnuM lagna traNa divasa bAda rAtanA sADA AThanA sumAre Delarsane tyAM yujenI ane enDriyAnA lagnanA karAro upara rAhI karavAnI vidhi thata hato. ghaNAya sadagRhastha ane sannArIo A vakhate khAsa hAjara hatAM; kAraNa ke A vara-vahune dApAmAM lAkhanI milakata maLavAnI vAta cAlatI hatI. enDriyA barAbara banIThanIne saunI sAthe hasI laLIne vAto karate hato. varSe dahADe poNAbe lAkha krAMkanI Avaka sAthe paeNrisamAM kevI rIte mojazokhathI jIvavuM, tenI carcA paNa teNe ekAda mitra sAthe karI lIdhI. kAuMTa oNpha menTekrisTo te oraDAmAM dAkhala thayo, tyAre piozAka, javAhira, sugaMdha ane sauMdaryane e sAgara jANe ghaDIbhara enI AsapAsa vIMTaLAI vaLyo. kAuMTa viSe paNa perisanA sannArI-samAjamAM ajAyabIbharI vAta pracalita hatI. kAuTa prathama maeNDama Deglarsane maLyo; pachI yujenIne. yujenI sAthe tenI saMgIta-zikSikA lUI da' ArmilI hatI. te thoDA vakhata pahelAM kAuMTa pAse roma ane nepalsanAM keTalAMka jANItAM thiyeTaro upara keTalAka bhalAmaNapatro lakhAvI gaI hatI. kAraNa ke, yujenI paraNI jAya eTale ApoApa tene bIje nokarI zodhavI paDe tevuM ja thAya. Delarse pote AgaLa AvI kAuMTa sAthe hAtha milAvyA. eDyiA paNa sAme AvI "jaya' 'jya' karI gayo.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ enDiyAnuM lagna 273 kanyAne je jara-javAhira maLyuM hatuM ke ApavAnuM hatuM, te eka oraDAmAM saune jevA khulluM mUkyuM hatuM. te joIne sau juvAna hRdaya prazaMsA ane adekhAIthI mUDha banI gayAM. paraMtu dastAveja lakhanArAoe jyAre paherAmaNInI rakamo belavA mAMDI, tyAre to e AkhI maMDaLImAM eka prakAranuM sannATo chavAI gayo. enDriyA upara te tenA javAna mitroe dhanyavAda ane prazaMsAne varasAda varasAvI dIdho. dastAveja upara sahIo karavAnuM zarU thatAM prathama Delarse sahI karI. pachI enDriyAnA pitA mejara kevAkenTInA pratinidhio sahI karI. pachI meDama DenTalarsane sahI karavAno vAro Avyo tyAre te meDama vilephaoNrTa sAthe AgaLa AvI, ane potAnA patine kahevA lAgI, 'juo ne, vilephaoNrTa mahAzayane atyAre ja eka agatyanA kAma mATe gerahAjara rahevuM paDyuM che. ane e kAma karyuM e jANo cho? kAunTa monTekrisTone ghera je cerI tathA khUnane kisso thayo che, tene eka aNadhAryo phaNago phUTI nIkaLyo che.' monTekrisTo pitAnuM nAma bolAyeluM sAMbhaLI AgaLa Avyo ane kahevA lAgyo: "vilephaoNrTa mahAzayanI gerahAjarInuM kadAca huM ja ajANamAM nimitta banI gayo chuM." maeNDama galarsa sahI karatAM karatAM bolI: "ema ja haze, te * kAunTa, yAda rAkhajo, huM tamane kadI mApha nahIM kare!" kAunTa jarA manAvavAnI Dhabe hasIne bolyo : "bAna, vAta ema banI hatI ke, mArA gharamAM corI karavA peThelA gharaphADune tenA sAthIdAre ja charI khesI dIdhI hatI. te vakhate pelAne bacAvavAno prayatna karavA mATe tenAM kapaDAM kADhI nAkhavAM paDyAM hatAM te kapaDAM eka khUNAmAM paDyAM hatAM. pachI piolIse tene koTa ane leMghe laI gayA, paNa vAskeTa jarA AghopAcho paDyo haze eTale najara bahAra rahI gayo."
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra34 AzA ane dhIraja enDriyA ATaluM sAMbhaLatAMveMta bAraNA tarapha sarakavA lAgyo. "have, lohInA DAghavALo e vAskeTa Aje acAnaka mArA hAthamAM Avyo. barAbara chAtInA bhAga upara temAM kANuM paDeluM hatuM. vAskoTa kono hate e koI jANatuM na hatuM. mArI pAse karo e vAskoTa lAvyA, tyAre tarata mane khyAla Avyo ke e pelA marI gayelA mANasane haze. mArA nokare tenAM khissAM phephasyAM te aMdarathI eka kAgaLa nIkaLyuM. e kAgaLa upara berana DelarsanuM saranAmuM kareluM hatuM.' 'mAruM saranAmuM?" Deglarsa bAlI UThayo. hA jI pachI e kAgaLa tathA vAskoTa to kesane lagatI mudAnI bAbate gaNAya, eTale meM vilephorTa sAheba upara mokalI ApyA. ane AvA phojadArI mAmalAmAM to evo badho mAla polIsane soMpI devo e ja DahApaNa kahevAya. kAraNa ke, e kAgaLamAM kadAca kaMI kAvataruM ja hoya !" enDriyA have kAunTa tarapha eka tINa najara nAkhI, jhaTapaTa oraDA bahAra sarakI gayo. hA, ema paNa banavAno saMbhava che. kAraNa ke jenuM khUna thayuM hatuM te mANasa eka nAsI chUTelo gunegAra hate, kharuM?" hA, tenuM nAma keDaro hatuM." henDalarsa jarA camakayo. enDriyA have bIjo oraDo oLaMgIne cheka AgaLanA oraDAmAM AvI gayo. "paraMtu tame sau dastAveja upara sahI karavAnuM kAma patAvo ne ! mArI vAte badhAMne vyagra karI mUkyAM che. mane mApha karazo !' kAunTe kahyuM. have sahI karavAne enDiyAne vAro hato eTale tenuM nAma pakAravAmAM AvyuM. paNa koI AgaLa na AvyuM. are. hayaNAM to prinsa ahIM ja hatA; kayAM gayA? jAo, jarA bahAra jaI temane jhaTapaTa bolAvI lAvo.' DeglaseM kahyuM. paNa eTalAmAM te koI eka rAkSasa pAchaLa paDyo hoya ema eka ToLuM gAbharuM gAbharuM vacalA oraDAmAM dAkhala thayuM. ane gabharAI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ enDriyAnuM lagna karatA javAya evI ja bAbata hatI! eka pilIsa insapekaTare dareka oraDAne bAraNe babbe polIsa goThavI dIdhA hatA, ane te pote have Delarsa tarapha AgaLa AvavA lAgyo hate. | maeNDama Delarsa te cIsa pADIne bebhAna ja thaI gaI; ane DenDalarsa pite paNa maDadA jevo kIko paDI gayo. e jAtanA loko haMmezAM koI aNadhArI Apatti ke kAvatarAnA DaramAM ja rahetA hoya che. tame saumAM enDriyA kevalazkenTI nAma konuM che?' inspekaTara * pUchavuM. sau navAI pAmI Amatema najara karavA lAgyAM. paNa enDriyA kevalamaeNnTI koNa che?' Dezvase artha vinanuM ja pUchI nAkhyuM. "te TunA jelakhAnAmAMthI nAsI chUTelo gunegAra che; ane teNe kero nAmanA bIjA nAsI chUTelA gunegAranuM khUna karyuM hovAne tenA upara Aropa che." menTekrisToe AsapAsa najara karI. enDriyA alopa thaI gayo hato. thoDI vAramAM te DeglarsanuM ghara jANe plegane uMdara paDayo hoya tema khAlI thaI gayuM. DenDarsa potAnA dIvAnakhAnAmAM beTho beTho ispekaTarane pitAnuM nivedana lakhAvavA lAgyo. meDama Delarsa potAnA oraDAmAM dhUjatI dhrUjatI pesI gaI. yujenI paNa potAnI sahacarI AmilI sAthe potAnA oraDAmAM AvI. pitAnI A kAramI phajetIthI tene bahu lAgI AvyuM hatuM. AlbarTa to tene gamato ja na hato, eTale tenI sAthe vivAha tUTyo te te tene managamatI ja vAta thaI hatI. paraMtu pachI pAchuM tenA pitAe mejara kevalajenTInI mUDI meLavavAnA lebhamAM potAnuM lagna enDriyA sAthe goThavyuM, tyAre te tene olAmAMthI cUlamAM paDavA jevuM ja lAgyuM hatuM. potAnA bApane teNe lagna ja na karavAne tathA saMgIta
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ da AzA ane dhIraja kaLAnI sevAmAM ja jIvana pUruM karavAno nizcaya vAraMvAra jaNAvyuM hatuM. paraMtu Deglarsane tAjetaramAM uparAuparI kAcI paDavA mAMDelI paradezanI peDhIone kAraNe bhAre khoTa AvI gaI hatI, ane tenI AMTa paNa tUTavA lAgI hatI. tene relavenA dhaMdhAmAM paDavAne nava tukko sUjhayo hata; paNa atyAre tenI tUTatI. AMTa vakhate tene koI paisA dhIre tema na hatuM. enDriyAne lagna vakhate tenA pitA taraphathI 30 lAkha phUAMka maLavAnA hatA; ane e paisA enDriyA potAnA sasarA Deglarsane e dhaMdhAmAM rokavA mATe ApavAnuM che evI vAta bahAra phelAvA mAMDI hovAthI, A lagna thAya to tene pharI pagabhara thatAM vAra lAge tema na hatuM. Ama hovAthI Degyursa yujenI upara lagnanuM dabANa lAvyA karatA hatA. paraMtu have A phajetIne banAva banyo, eTale yujenI potAnA nizcayamAM vadhu makkama banI, ane tene eka vadhu bahAnuM paNa maLyuM. paraMtu mADAvahelA tenA upara pitA taraphathI bIje kayAMka lagnanuM dabANa thavAnuM ja, enI tene khAtarI hovAthI, teNe ghara choDI, gupacupa, potAnI sAhelI sAthe iTAlI cAlyA javAno vicAra karyo. ane te ja rIte TUMkamAM potAnI pAsenA 45 hajAra phUAMka tathA joItAM kapaDAMlAM tathA sa-sAmAna laIne te AmilI sAthe cAlI nIkaLI. A tarapha eDyiA , polIso AvIne badhAM bAraNAM rokI le te pahelAM, jovA mUkelA jara-jhaverAtamAMthI hIrA vagerenA kImatI dAgInA upara marAya teTale hAtha mArI, eka bArIethI kUdako lagAvIne bahAra nIkaLI gayo, ane pachI bhADAnI gADImAM besI paeNrisa bahAra ghoDAge nAsI chUTyo moDI rAte eka gAma AvatAM, ghoDAgADIne pAchI vidAya karI, page cAlato te eka vIzImAM jaI pahoMcyo ane eka oraDI bhADe rAkhI, nirAMte khAI-pIne sUI gayo. pIcho karanArAone teNe ADAavaLA rastA vaTAvI pUratI thApa ApI che, ema tene lAgatuM hatuM.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ enDriyAnuM lagna tathA eka vAra phrAMsanI bahAra nIkaLI gayA pachI, pote uThAvI ANelA jhaverAtathI bahu sukhe jiMdagI vitAvI zakAze, evI tene nirAMta hatI. bIje divase vahelI savAre AgaLa nIkaLI javAnI jarUra to hatI ja; kAraNa ke tene pakaDavA mATe polIse cotarapha doDAdoDa karI mUkavAnA ke nAkAMe khabara pahoMcADI devAnA, enI tene khAtarI hatI. paraMtu thAka ane citAne mAryo te bIjI savAre jarA moDe UThyo. pachI javA taiyAra thaI teNe bahAra DokiyuM karyuM, te cAre tarapha polIso! have, bahAra javAya tevuM te rahyuM nahi, eTale te pitAnI oraDInA dhumADiyAmAM koNI ane DhIMcaNane jore adhdhara caDavA lAge; tathA thoDI vAre chAparA upara bahAra nIkaLI gayo. piolIsee tenI oraDImAM tene na joyo eTele dhumADiyAmAM te bharAyo hoya ema mAnI ghAsa saLagAvI joyuM. pachI teo chApare tapAsa karavA upara caDayA. enDriyA tarata bIjI eka oraDInA dhumADI vagaranA dekhAtA dhumADiyAmAM pesI gayo ane dhIme dhIme aMdara UtaravA lAgyo. tenA manamAM ema hatuM ke e dhumADiyuM koI khAlI ane baMdha oraDInuM ja hovuM joIe. paNa adhavaca Avyo tyAre samatulA na rahevAthI te jorathI nIce lapasI paDayo. tenA mesavALA vicitra dedAra joI, e oraDImAM gaI rAte AvIne UtarelI be strIoe bInIne bumarANa macAvI mUkyuM. e baMne strI bIjI koI nahi paNa yujenI ane AmilI ja hatI. polIsee tarata aMdara AvI enDriyAne pakaDI lIdho. DI vAre eDyiAe hAthakaDI paherIne pharI paeNrisa tarapha musApharI zarU karI; tathA yujenI ane AmilIe AgaLa bejiyama tarapha
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 velenTAInanuM mRtyu velenTAina haja sAjI thaI nahotI. tenI pathArI pAse AvIne maeNDama vilephaoNrTa tAjetaramAM glarsa vagerene tyAM banelI vAta saMbhaLAvI gaI; topaNa tenA bImAra magajamAM e vAtonI karI khAsa asara na thaI. divasa daramyAna tenA dAdA rAta thatA sudhI tenI oraDImAM pathArI pAse besI rahetA. sAMje ATha vAgye dAktara da' evarInI AvatA ane velenTAinanI davA lAvatA. pachI velenTAina rAtanA daza-agiyAre UMghI jAya tyAM sudhI dAktare pasaMda karelI narsa tenI pAse rahetI. mekisamiliyana roja savAre sA pAse AvI velenTAinanA samAcAra jANI jato. monTekrisTee tene khAtarI ApI hatI ke, be kalAkamAM ja velenTAIna nahIM mare, te te jarUra AvI jazeane have te cAra divasa thaI gayA hatA. UMghamAM paNa velenTAinanuM magaja ghUmarAyeluM ja rahevuM. tene pitAnA oraDAmAM chAnAmAnA keTalAya oLAo pharatA dekhAtA; koI vAra maeNkisamiliyana to koI vAra maeNDama vile, te koI vAra jANe koI ajANyuM paNa kAunTa monTekrisTo jevuM! savAranA traNa ke cAra sudhI AvA badhA AbhAso tene dekhAyA karatA; tyAra pachI te gADha nidrAmAM paDI jatI. yujenInA bhAgavAnA ane enDiyAnA pakaDAvAnA samAcAra teNe je savAre sAMbhaLyA, te rAte velenTAinanA oraDAmAM navAIne banAva banyo. daza miniTa pahelAM ja narsa badhuM DhAMkI-DhabUDIne bahAra sUvA cAlI gaI hatI, ane velenTAInane rAtanA tAvanuM ghena rojanI peThe
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ velenTAInanuM mRtyu 279 cAlu thayuM hatuM. teTalAmAM teNe dIvAnA jhAMkhA prakAzamAM joyuM ke tenA oraDAne aDIne AvelA tenI lAIbrerInA oraDAnuM bAraNuM dhImethI UghaDyuM. velenTAIne bIje vakhate to tarata dAMTanuM doraDuM kheMcI madada bolAvI hota, paraMtu teNe mAnyuM ke rojeroja evA oLA dekhAya che ane alopa thAya che tevuM ja A kaMIka che. velenTAine vicAryuM ke AvA badhA dekhAvo zAMta karavAne rasto dAkatare Tebala upara mukAvelI UMghanI davA pI levAne che. tethI teNe te pyAlA tarapha hAtha laMbAvyo. paraMtu navAInI vAta ! pelo oLo ekadama pAse dhasI Avyo; teNe pelo pyAlo velenTAinanA hAthamAMthI laI lIdho; dIvA sAme dharIne tapAsyo, ane pachI thoDI davA hatheLImAM laI cAkhI joI. tyAra bAda e oLAe dhImethI kahyuM: 'have pI!" velenTAina have camakI. je oLA te roja rAte jotI, te kadI bolatA nahi! te cIsa pADavA gaI, paNa pelA LAe pAse AvI kAMI bUma na pADavAnI tene nizAnI karI. velenTAina tarata gaNagaNI: oho ! kAunTa monTekrisTo vaLI !' kAuMTe dhImethI kahyuM, "tuM bUma pADIne koIne na bolAvIza. huM eNkisamiliyananA kahyAthI tArA rakSaNa mATe ahIM Avyo chuM. cAra rAtathI huM eka ghaDI UMyo nathI. tArI lAibrerInI bhIMta je gharane aDe che, te meM bhADe rAkhyuM che; ane pustakonA kabATa pAchaLa eka bAraNuM meM pADyuM che, tyAMthI AvajA karI huM tArA oraDAmAM rAte koNa Ave-jAya che, tathA tArA mATe rAte pIvAnI je cIjo mukAya che te kevI hoya che, tenI saMbhALa rAkhuM chuM. jyAre tAre pIvAnI cIjamAM jhera bheLaveluM mane lAge che, tyAre atyAre Avyo tema AvI, huM te pyAlo DhaLI dauM chuM ane tene badale tane zAMti Ape tevI bIjI davA reDI jAuM chuM.' - "jhera ! mArI pIvAnI cIjamAM ?"
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 AzA ane dhIraja joje bUma pADI UThatI! atyAre have huM tane cheDI davA pivarAvuM chuM te pI le; pachI AkhI rAta Aje kazuM bhUlathI paNa na pItI. A davAthI Aje tAruM magaja jarA zAMta raheze. pelo khUnI tArA pyAlAmAM jhera reDI jAya che, tyAre te pyAlo huM DhoLI jAuM te pahelAM nuM pI na le, te mATe mAre keTalI badhI ciMtA rAkhavI paDe che !' paNa jo tame e jhera reDanArane joyo che, te te koNa che, te mane kaho." rAte koIne tArA oraDAmAM AvatuM nathI joyuM?' "hA, hA, meM ghaNA oLAe AvatA-jatA joyA che. paNa huM mAnatI ke, e badhI mArA tAvanI bhramaNAo che.' jo tyAre te koNa che, tenI tane hamaNAM ja khabara paDaze; paNa huM khUba UMghamAM hovAno dekhAva karaje, tathA bhUlecUke paNa jarAya hAlIza nahi. nahi te e khUnI pote pakaDAI gayAnI bIke, huM tane bacAvuM te pahelAM ja tane mArI nAkhaze." paNa eTalAmAM to AsapAsa kaMIka avAja baMbhaLAya eTale velenTAine ja kAuMTane jaladI jaladI cAlyA javAnuM kahyuM. madharAtanA TakorA saMbhaLAyA. vIsa miniTa vItI gaI. tyAra bAda lAibrerInA bAraNA upara kAuMTe karelA ghasarakA velenTAine sAMbhaLyA, jANe kAuMTa sUcavatuM hoya ke, sAvadhAna! tAre khUnI Ave che! ane kharekhara, velenTAinanA oraDAne aDIne AvelA eDavarDanA oraDAnuM bAraNuM dhImethI UghaDayuM ane temAM thaIne maeNDama vilekorTa A oraDAmAM dAkhala thaI. teNe bahu dhImethI AvI, velenTAinanI AMkha sAmuM najara karI joI, tathA dhImethI tene bolAvI paNa joI. paraMtu kazo javAba na maLe, eTale tene barAbara UMdhelI mAnI, maeNDame tenA pIvAnA pyAlAmAM kazuMka reDyuM. te vakhate velenTAine AMkha ughADI tene barAbara joI lIdhI. pachI maeNDama dhIme dhIme pAchI cAlI gaI ane bAraNuM baMdha
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 241 velenTAInanuM mRtyu thayuM. thoDI vAra bAda kAuMTe lAIbrerInA bAraNA upara dhImethI ghasarakA karyA. velenTAine DokuM UMcuM karyuM, eTale kAuMTa aMdara dAkhala thayo. "kema, tArA khUnIne joI lIdho?' Ama kahI, teNe pelo pyAlo upADayo, tathA temAMnuM pravAhI thoDuM cAkhI joyuM. ThIka, Aje dhatUrAnuM jhera nathI, Aje bIjuM jhera che; paNa huM tene barAbara oLakhuM chuM. jo te AmAMthI thoDuM paNa Aje pIdhuM hata, te tAruM AvI ja banyuM hota !' bApa re! paNa te mane zA mATe mArI nAkhavA mAge che?" kema vaLI! tuM paisAdAra che; tuM marI jAya te ja tArI badhI milakata tenA chokarAne maLe! zrImAna ane zrImatI senTamerAnane mArI nAkhavAmAM AvyAM, jethI temane vAraso tane maLe. tema ja iraTiyara DosAe jyAre tene potAnI vArasadAra TharAvI, tyAre temane paNa jhera ApavAmAM AvyuM. joke te jherathI bicAro beroisa mAryo gayo. have tAro vAro che!" mArA dAdAne mAravAnuM have teNe paDatuM mUkyuM che?' "tuM mare, to temanI milakata paNa tArA bhAIne ja kudaratI | rIte maLe; eTale have temane mAravAnuM jokhama kheDavuM nakAmuM gaNAya." te te have vahelAmoDA mAre maravuM ja paDaze! o mA!" nahi, nahi; have e khUnI ane teno hetu ApaNe jANI ladhAM che, eTale ApaNe dhArIe te tenI badhI bAjI UMdhI vALI zakIe tema chIe. paNa bela, tane mArAmAM vizvAsa che? huM je kaMI karuM tema nuM karavA deze?" "hA kAuMTa ! have mane tamArAmAM pUrepUro vizvAsa che. mAre jIvavuM ja che. huM marI jAuM to mArI pAchaLa bIjA be jaNa avazya mare: eka mArA dAdA; ane bIjA mekisamiliyana." A0 - 16
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 AzA ane dhIraja ThIka, tyAre jo A goLI huM tane ApuM chuM. e goLIthI tArI badhI cetanA te sadaMtara gumAvI ema tane lAgaze. paNa UMDe UMDe paNa manamAM mUMjhAIza nahi, tathA jyAre jAge tyAre tane cAre tarapha aMdhAruM dekhAya, ke tuM jANe jamInamAM daTAI gaI che evuM lAge to paNa gabharAIza nahi. te vakhate paNa khAtarI rAkhaje ke, tAruM tathA eNkisamiliyananuM bhaluM karavA haraghaDI tatpara rahenAro eka mANasa tArA upara dekharekha rAkhI rahyo che.' kAunTe tyAra bAda pitAnA khIsAmAMthI eka ratnajaDita DabI kADhI ane temAMthI eka goLI velenTAInane gaLavA ApI. te gaLatAM ja thoDI vAramAM velenTAinanI cetanA, dIvo bujhAI jAya tema, bujhAI gaI, kAunTa tyAra bAda velaphenTAInanA pyAlAmAMthI moTA bhAganuM pravAhI sagaDImAM DhALI dIdhuM, jethI veDonTAine te pI lIdhuM che ema dekhAya. tyAra bAda te jaladI jaladI lAIbrerInA bAraNA pAchaLa saMtAI gayo. thoDI vAramAM ja eDavarDanA oraDAnuM bAraNuM UghaDyuM ane maeNDama vilephaoNrTa pAchI A oraDAmAM dAkhala thaI. teNe velenTAinanA pyAlA tarapha najara karI joI. pachI temAM vadheluM pravAhI sagaDImAM ThAlavI daI, pyAlAne barAbara vIMchaLIne, potAnA rUmAla vaDe koro karI pAcho Tebala upara mUkyo. tyAra bAda teNe velenTAIna upara thayelI asara jovA jarA dhrUjatAM dhrUjatAM pathArI tarapha najara karI. velenTAIna nizcaSTa thaIne paDI hatI. tenI chAtI saheja paNa dhabakatI na hatI. tene eka hAthe pathArI bahAra laTakato hato, tenuM kAMDuM akkaDa thaI gayuM hatuM tathA tenA nakha bhUrA paDavA lAgyA hatA. meDamane jarA paNa zaMkA na rahI. potAnA kapALa uparane parasevo lUchatI lUchatI te potAnA oraDAmAM dhImethI pAchI pharI. bIje divase savAranA samaya thaI javA chatAM velenTAInane UMghatI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ velenTAInanuM mRtyu 243 dekhIne narse jarA ciMtA sAthe tene bolAvI joI; tathA pathArI bahAra tene laTakato hAtha UMco karI pathArImAM mUkavA mAMDayo. tarata te camakIne cIsa pADI pAchI haTI gaI. tenI anubhavI AMkhane khabara paDyA vinA na rahI ke, tenI sAme nirjIva maDaduM ja paDeluM che. thoDI vAramAM bUmAbUma macI rahI; dAktara paNa AvI pahoMcyA. vileoNrTa paNa Avyo. dAktare velenTAinane tapAsyA pachI kapALe hAtha ThokIne kahyuM, "he prabhu! A vAtano aMta have kayAre Avaze?" gharanA badhA nekara have ekaThA thaI ekIsAthe A zApita ghara choDIne cAlatA thayA. vilephaoNrTa bebAkaLo thaI gayo. meDama have TAM AMsu lUchatI lUchatI eraDAmAM dAkhala thaI. paraMtu tenI najara dAktara upara paDatAM ja te camakI. dAktare velenTAIne pIdhelo pyAlo hAthamAM lIdho hato ane temAMnA pravAhIno raMga te jotA hatA. tarata meDamanA gaLAmAMthI cIsa nIkaLI gaI. kAraNa ke, teNe je khyAla rAte khAlI karIne koro karI nAkheluM hatuM, te khyAla pAcho aardha tevA ja raMganA pravAhIthI bharelo hata; te raMganuM pravAhI ja teNe te pyAlAmAM velenTAInane pIvA reDayuM hatuM. dAktare jhaTapaTa bArI pAse jaI e pravAhIne raMga barAbara tapAsyo, tathA temAMthI thoDuM cAkhI joyuM. "ema, have dhatUrAnuM jhera badalIne bIjuM jhera ApavAmAM AvyuM lAge che!" teNe tarata kabATamAMthI eka zIzI laIne temAMthI thoDAM TIpAM te pyAlAmAM reDayAM. tarata te pravAhIne raMga lAlacoLa thaI gayo. maeNDamanI AMkhamAMthI kSaNabhara vIjaLI camakI UThI; ane pachI tarata bujhAI gaI. te lathaDiyuM khAIne pAchI pharI ane pachI bahAra nIkaLatAM ja bebhAna thaIne gabaDI paDI. paraMtu eTalAmAM eka vicitra dRzya saunA jovAmAM AvyuM. neiraTiyarane temanI khurazI sAthe UMcakIne eNkisamiliyana bUmo pADato pADato te oraDAmAM dAkhala thayo. teNe khurazI nIce mUkIne velenTAinanI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 AzA ane dhIraja pathArI tarapha AMgaLI karIne raDate avAje kahyuM, "dAdA, juo, e lokoe mArI velenTAInanuM zuM karI nAkhyuM!" ATaluM kahI te sIdho velenTAinanI pathArI AgaLa ghUMTaNiye paDyo ane tenI Isa upara mAthuM pachADavA lAgyo. vilepherTa ekadama te DaghAI gayo, paNa pachI teNe mekisamiliyanane karaDAkIthI pUchayuM, "tame koNa cho? ahIM zA mATe AvyA cho? ekadama bahAra cAlyA jAo.' eNkisamiliyana tarata Ubho thaI lAlacoLa AMkha karIne belyo, "huM koNa chuM? velenTAIne svecchAe varelo huM tene pati chuM. ane tenuM maraNa zI rIte thayuM che te jANuM chuM. yAda che, tamane dAktara da' evarInIe maeNDama senTamerAnanA mRtyu vakhate bagIcAmAM zuM kahyuM hatuM te? huM ema kahevA mAguM chuM ke velenTAinane jhera daIne mArI nAkhavAmAM AvI che. tame tamArA gharamAM cAra cAra khUna jANIjoIne thavA dIdhAM che. paraMtu velenTAinanA khUnIne A vakhate tame jo javA dIdhe, te yAda rAkhajo huM tenA khUnane badale laIza ' dAkatara dara evarInI paNa acAnaka bolI UThayA, "huM paNa e bAbatamAM A bhAI sAthe mAro sUra purAvuM chuM. have A khUnanI tapAsa thavI ja joIe. atyAra sudhI huM kAyarapaNAthI cUpa rahyo tene mane bhAre pastAvo thAya che.' nAiTiyaranI AMkhamAMthI paNa aMgArA varasI rahyA hatA. maeNkisamiliyana temane bhAva samajIne bolyo : iraTiyara mahAzaya, tame kaMI kahevA mAge che?' hA.' noiraTiyaranI AMkhoe javAba Apyo. tame velenTAInane khUnI koNa che te jANo cho ?' meMkisamiliyane pUchyuM. "hA.' tame tene batAvI zakaze ?'
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ velenTAInanuM mRtyu 245 neharaTiyare tenA pratye khinna najare joI, bAraNA tarapha AMkha pheravI. "huM bahAra cAlyo jAuM?" hA.' "thoDI vAra pachI to huM AvI zakIza ne?" "hA." huM ekalo jAuM?" "nA." mArI sAthe koNa bahAra Ave? zrI. vilephaoNrTa?" "nA." dAkatara dara evarInI ?' "hA." dAktare eNkisamiliyanane hAtha pakaDyo ane baMne jaNa bahAranA oraDAmAM cAlyA gayA. pAeka kalAka pachI vilephaoNrTa tyAM Avyo ane temane baMnene aMdara teDI gayo. vileoNrTane cahero phIko paDI gayo hato. teNe rUMdhAyelA avAje baMnene kahyuM, "mArA pitAe khUnIne patto mane Apyo che. te pote paNa tamArA jeTalA ja khUnano badalo levA Atura che. meM temane traNa divasanI aMdara khUnIne nyAya cUkavavAnuM vacana ApyuM che. paNa tame bane traNa divasa sudhI A bAbata jarA paNa bahAra na pADavAnuM vacana Apo. mArA pitA paNa ema ja Icche che." neiTiyare AMkha vaDe e bAbata pitAnI saMmati darzAvI. mekisamilayana velenTAinanI pathArI AgaLa ghUMTaNiye paDI, kazuM babaDI, AMkha lUchate lUchate cAlyo gayo. - dAktara da' evarInIe have vilephorTane kahyuM, "tamArA nokaro te badhA ja tamAruM ghara choDI bhAgI gayA che. velenTAina pAse aMtima
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 AzA ane dhIraja prArthanA karavA koI khAsa pAdarI tamAre bolAvavo hoya to tenuM nAma mane kahe; huM khabara Apate jaIza." vilephorTe dAktarano AbhAra mAnIne kahyuM, "game te pAdarI cAlaze. pAsamAM pAse je hoya tene khabara ApIne tame cAlyA jaze, te paNa vAMdho nathI." dAktare pAsenA ja gharanA bAraNAmAM UbhelA pAdarI pAse jaIne mRtAtmA pAse aMtima prArthanA mATe AvavAnI vinaMtI karI, je teNe ghaNI khuzIthI svIkArI. dAktara tene vilephaoNrTanA gharamAM laI gayA. vilephaoNrTa te bAraNuM aMdarathI baMdha karI potAnA oraDAmAM pesI gayo hato. nAiraTiyara DosA ekalA ja bhAre vivAdamAM pitAnI khurasImAM mRta pautrI pAse besI rahyA hatA. dAktara eraDo batAvI cAlyA jatAM ja pAdarIe badhAM bAraNAM aMdarathI baMdha karI dIdhAM. naraTiyara DesA tenA mAM tarapha navAI pAmI tAkI rahyA. Deplarsa nA bIje divase kAunTa menTekrisTo berana Degyursane ghera Avyo. DenTalarsanI zarApha tarIkenI AMTa have khatama thaI javA AvI hatI. chellA keTalAya samayathI tenA keTalAya paisA acAnaka kAcI paDatI peDhIomAM DUbatA ja jatA hatA. chevaTanA teNe eDyiAne lagna vakhate tenA bApa pAsethI je trIsa lAkha phUAMka maLe tenuM relavemAM rokANa karI, karoDeka phrAMka kamAI levAnI ane pharI pAchA pagabhara thavAnI AzA rAkhI hatI. teya niSphaLa gaI; uparathI phajetI thaI ane chokarI kheI e judI. kAunTa AvatAM DelaseM vilephaoNrTa, morpha vagere upara tathA pitA upara paNa AvI paDelI vipattinI vAta kADhI. teNe jaNAvyuM, "mArI putrI te zaramanI mArI chobhIlI paDIne mArI rajA laI paradeza
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dengazvasa nA 247 cAlI gaI che. ane tene svamAnI svabhAva jotAM te pAchI kadAca nahi Ave, tyAM spena ke iTAlInA koI maThamAM joDAI jaze.' kAuMTa monTekrisToe AzvAsana ApatAM jaNAvyuM ke, "je kaMgALa lakane putrInI ja ekamAtra mUDI heya, tevAone bhale e duHkha asahya thaI paDe; paraMtu tamArA jevA karoDapatione AvAM du:kha bahu asahya na lAge. kAraNa ke, DAhyA philasUphee kahyuM che ke, jIvanamAM dhana e sau du:khanuM parama AzvAsana che.' Dezvase jarA tIrachI najare joI lIdhuM ke kAuMTa mazkarI kare che ke sAcuM kahe che. pachI teNe kahyuM: "jo dhana e AvAsanarUpa cIja hoya, to mane jarUra AzvAsana maLI raheze. juone, hamaNAM tame AvyA tyAre huM keTalAka ceka upara sahI karato hato.' Ama kahI, sahI karelA te ceko teNe jarA malakAIne kAuMTa sAme dharyA ane kahyuM: "tame AvA kAgaLa jIvanamAM keTalA joyA che vAru? eka eka kAgaLa daza lAkha phrAMkana che!" - kAunTe pAMce ceko hAthamAM lIdhA ane nihALI joyA. pachI AMkho phADI jANe Azcaryamugdha thaIne te bolyo, "vAha! pAMca cabarakhIonI kiMmata 50 lAkha kUka! AvuM te bhAI, tamArA phrAMsamAM ja jovA maLe!" mAro dhaMdho evo che!' Degyurse kulAIne jarA kahyuM. kAunTa have e pAMce ceka gaDI vALIne khIsAmAM mUkyA ane kahyuM, bIjA dezamAM jAuM tyAre eka ajAyabInI cIja tarIke batAvavA huM A ceko mArI pAse ja rAkhuM chuM. juone, tamAre tyAM meM 60 lAkha phAMkanI zAkha kholAvI che. temAMthI meM atyAra sudhImAM 9 lAkha phUka upADayA che tamAre haju mane 51 lAkha phAMka ApavAnA bAkI che. huM A pAMca kAgaLiyAM laI jAuM chuM ane pUrI 60 lAkhanI pahoMca lakhI ApuM chuM. mArA eka lAkha phUAMka bAkI raheze, paNa huM A ajAyabI saMgharavAnI kiMmata tarIke e jatA karuM chuM."
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 AzA ane dhIraja Delarsa jarA habakI gayo. te dhImethI anAkAnI karato gaNagaNyo ke, "A paisA te davAkhAnAMvALAnI anAmata che ane Aje savAre ja teo e paisA levA AvavAnA che." kAunTa javAbamAM kahyuM, "tame romamAM mArI A pahoMca thaoNmasana enDa phrenca kaMpanI pAse jaIne dharazo ke tarata tamane 51 lAkha phrAMka maLI jaze.' ane te ja ghaDIe nekare haoNspiTalavALA adhikArI maLavA AvyAnuM jAhera karyuM. kAunTa DebsarsanI rajA laI cAlato thayo. Deplarso, hospiTalavALAene, DaMphAsa mArate hoya tema kahyuM ke, meM kAuMTa monTekrisTone 50 lAkha phrAMka hamaNAM ja cUkavyA che eTale bakavALo gabharAI na jAya mATe Aje ne Aje ja bIjo 50 lAkha phrAMkane ceka tamane Apo huM ThIka gaNatA nathI. mATe tame bIje divase bAra vAgye AvIne tamArAM nANAM laI jajo.' davAkhAnAMvALAo bIje divase AvavAnuM kahI cAlatA thayA. temane kAuMTa maoNrsarphanI kula milakata dharmAdAmAM maLI hatI, eTale teone jarA dharapata hatI. marsiDIsa ane AbarTa baMnee kAuMTa maoNrsarkanA khoTI rIte meLavelA paisAmAMthI eka koDI paNa levA nA pADI dIdhI hatI. paraMtu Deglarsa bIjo divasa thAya tyAra pahelAM phrAnsa choDI javAne hatuM. tenI pAse have eTalI moTI rakama cUkavI zakAya tevuM kAMI rahyuM ja na hatuM. eTale potAnI patnIne tenA premIne arpaNa karI, te kAuMTanI 51 lAkhanI ciThThI tathA pitAnI pAsenA pacAseka hajAra phUAMka jeTalI rokaDa laIne rAte rAta vidAya thaI gayo. DenTalase jatA pahelAM potAnI patnIne eka kAgaLa lakhe, ane temAM jaNAvyuM ke, "tArI pAse te ThIka ThIka dhana bheguM karyuM che; te dhana mArI duHkhanI veLAe kAmamAM Ave evuM to che nahi. kadAca mArI duHkhanI veLA jANI, te dhana tuM mArAthI vadhu surakSita rAkhavA ja prayatna karaze. paNa mAro irAdo tArA dhanamAM bhAga paDAvavAnuM nathI. UlaTuM, mArI
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dela nAThe 249 pAse je thoDuMghaNuM haju rahyuM che - arthAta jeTaluM huM bIjAonuM dabAvI jaI zakuM tema chuM-temAM tuM bhAga paDAvavA na Ave, te mATe huM tene tArAthI surakSita karI dauM chuM-arthAt huM deza choDIne haMmeza mATe cAlyo jAuM chuM. kAraNa, lokonA paisA ghAlI janAra zarApha kadI te dezamAM pAcho na pharI zake. mane eTalI nirAMta che ke, tArA mATe kAMI pAchaLa nathI mUkI jaI zakato tepaNa, tane te bAbatanI kazI citA karavI paDe tema nathI. chatAM koI strIne pati cAlI jAya, to tenuM tene du:kha to thAya; paNa tuM kadI mArI vaphAdAra patnI banI ja nathI, ane banavA te icchA paNa karI nathI. tAre mArI sAthe mAtra paisAnI sagAI hatI; bAkI te huM haMmezAM bIjA premIothI ja calAvatI AvI che, ane te tane haMmeza maLI paNa rahe che. eTale huM tArA premIo sAthe ane dhana sAthe nirAMte AnaMda karaje. have tane mArI ADakhIlI paNa nahi rahe." maeNDame e kAgaLa potAnA priyatama Dibrene vaMcAvyo; ema mAnIne ke, have DenTalarsanI ADa dUra thatAM te tene patnI tarIke svIkArI leze. paraMtu AvI rIte devALa kADhI nAsI chUTelA patinI badanAma thayelI paraNetarane - ke je keTalI bevaphA che tene tene pitAne anubhava hato ja - Dibee svIkAravA nA pADI. teNe maeNDamanA bhAganA paisA hisAbe gaNIne rokaDA cUkate karI ApyA ane pachI kahyuM, "have thoDAM varSa tAre dezanI bahAra cAlyA javuM ThIka thaze; kAraNa ke, tArI dIkarI ane tArA patinI bevaDI badanAmI tArA upara hAla turata bahu gADhI chavAyelI raheze. thoDAM varSa bAda ahIM athavA te paradezamAM ja tuM saheje navuM ThekANuM UbhuM karI zakaze.' pitAnA premIe karelo A tyAga meDamane potAnA patie karelA tyAga karatAM paNa vadhu kAramo ghA karI gayo. te paisAnI sagI hatI kharI; paraMtu chevaTe strI hatI. te premanI paNa bhUkhI hatI. paraMtu tenA premIe tenI AphatanI veLAe tene rakhaDela bajAru strInI peThe kazI paNa
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 AzA ane dhIraja javAbadArI mAnyA vinA mAtra paisA cUkavIne ja vidAya karI, e tenuM jevuM tevuM apamAna na hatuM. 45 eka mahinAnI mudata velenTAinanuM kaoNphina kuTuMbanA khAsa bhoMyarAmAM tenI mA tathA dAdA-dAdInA kaoNphina sAthe padharAvIne pAchAM pharyA, tyAre mekisamiliyana ekalo dUra paththaranI jema besI rahyo. kAuMTa monTekrisToe tenI pAse jaI, tene pitAnI gADImAM sAthe AvavA kahyuM, tyAre teNe vagara beltha kAuMTanI sAme evI najare joyuM, jemAM bhArobhAra Thapako tathA gusso bharelAM hatAM. pachI AMkha DhALI daI teNe mAtra eTaluM ja kahyuM ke, "mane prArthanA karavA de, eTale basa !' kAuMTe potAnI gADI pAchI mokalI dIdhI, ane pote thoDe dUra chupAIne Ubho rahyo. keTalAya vakhata bAda maeNkisamiliyana kaMIka nizcaya karIne UThayo ane potAnA ghara tarapha pAcho pharyo. kAuMTa dUra rahI tenI pAchaLa pAchaLa cAlyo. ghara AvatAM ja mekisamiliyane potAnA oraDAmAM jaI bAraNuM aMdarathI baMdha karI dIdhuM. kAuMTe jaladI jaladI pAchaLa pAchaLa AvI, mekisamiliyanane oraDo potAne batAvavA julIne vinaMti karI. julIe nIcethI ja oraDo batAvI dIdho. tene kazI samaja paDI nahi. kAuMTe upara jaI tarata kAcanI takatI teDIne aMdara hAtha nAkhI bAraNuM ughADI nAkhyuM.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka mahinAnI mudata 21 eNkisamiliyane pistola taiyAra karI hatI, ane chevaTanI vidAyanA beeka zabda te eka cabarakI upara ghasaDato hate. ' mekisamiliyana kAuMTane joI gusse thaI gayo. teNe kahyuM, "kAuMTa, tame have mAro pIcho choDa; huM have maravA mAguM chuM. mAre jIvanamAM jIvavA mATe kAMI bAkI rahyuM nathI. tame mane khoTI AzA ApI na hota, ane meM paNa tamArAmAM vadhAre paDato bharoso na mUkyo hota, te kadAca huM velenTAinane bacAvI zakyo hota, athavA te mArA hAthamAM maratI joI zakyo hota.' meMkisamiliyana. tAre AtmahatyA karavAnI nathI.' koI paNa mANasane potAnI svataMtra marajIne anusarate rokavAno tamane zo adhikAra che ?' "AkhI duniyAmAM jo tane marate rokavAno adhikAra hoya, te mane che. tArA pitA paNa mArA e adhikArane nakArI zake nahIM." "mArA pitAne tame vacce zA mATe lAvo cho?' "kAraNa ke, tArA pitA paNa jayAre tArI jema ja AtmahatyA karavA taiyAra thayA hatA, tyAre meM ja temane rokyA hatA; julIne pelI thelI tathA tArA pitAne Rona jahAja mokalanAra huM ja hatuM, kAraNa ke huM eDamaMDa DATe chuM; ane tuM nAnuM bALaka hatuM, tyAre meM tane ghaNI vAra mArA goThaNa upara ramADayo che !' A zabdo sAMbhaLatAM ja mekisamiliyana ekadama coMkI UThayo. tenA paga dhrUjI UThayA ane te lathaDiyuM khAI gayo. paNa pachI ekadama jANe bhUta vaLagyuM hoya tema UThI, kAuMTane oraDAmAM ja pUrI, bAraNuM bahArathI jorathI pakaDI rAkhI bUmo pADavA lAgyo : "julI, julI ! imenyuala, Imenyuala ! ekadama ahIM Avo." kAuMTa aMdarathI bAraNuM kheMcato hato paNa eNkisamiliyane baMne hAthe tene pakaDI rAkhyuM hatuM. julI ane Imenyuala AvatAM, mekisamiliyane bAraNuM choDI dIdhuM ane lAgaNIthI bharAI AvelA
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 - AzA ane dhIraja ke temane kahevA mAMDyuM: "ghUMTaNiye paDo ! ApaNA pitAnI jiMdagI bacAvanAra ApaNe devadUta A rahyo! te" eDamaMDa DAnTa che" evuM te belavA jatA hatA, tevAmAM kAunTa nizAnI karI tene cUpa karI dIdho. julI kAunTane hAthe vaLagI paDI ane Imenyuala tene bheTI paDayo. mekisamiliyane mAthuM nIcuM karI, ghUMTaNiye paDI kAunTanA baMne paga pakaDI lIdhA. te kSaNe thoDI vAra kAunTanuM paththaranuM hRdaya paNa jANe pIgaLI gayuM; tenI chAtI thoDI UMcI nIcI thaI, ane tenI AMkhamAMthI AMsu nIkaLI paDayAM. lAgaNIne Ubharo zAMta thatAM julI ane Imenyuala kAunTa sAthe jhaghaDo mAMDayo: "atyAra sudhI ame amArA pitAnA jIvanadAtAne zodhavA keTalI mathAmaNa karatAM hatAM ! tame te najare jotA hatA chatAM zA mATe ATalA divasa aNachatA rahyA? amane ghaNI vAra nirAzA thatI ke, jIvanamAM e devadUtanAM darzana pharI thayA vinA ja A duniyAmAMthI vidAya thavuM paDaze ke zuM?' kAunTa jarA svastha thaIne kahyuM, "A gupta vAta huM jIvanabhara mAre hoThe lAvavAne na hato, paraMtu mekisamiliyane te vAta parANe mArA moMethI kaDhAvI che.' | daramyAna julA pelI thelI nIcethI laI AvI hatI. kAunTa te pAchI mAgI ane kahyuM, "have tame mane oLakho che; eTale A thelIthI mane yAda karavAnI jarUra nahi paDe.' julIe kahyuM, 'nA; e thelI tamane pAchI nahi maLe, tame kadAca pAchA pharI alopa thaI jAo te?' kAunTe kahyuM, "tArI vAta kharI che, bahena ! huM have ekAda aThavADiyAmAM ja A dezamAMthI kAyamanI vidAya levAne chuM. A dezamAM evA ghaNA mANaso sukhacenamAM rahetA hatA, jemane paramAtmAe kaparI sajA karavI joItI hatI, paraMtu mArA pitA ja bhUkha ane zokathI mRtyu pAmyA hatA.'
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka mahinAnI mudata 253 paraMtu potAnA javAnI vAtathI paNa eNkisamiliyananI gamagInI upara kaMI asara na thayelI joI, kAunTa khulI ane Imenyualane thoDI vAra bahAra javAnuM kahyuM. kAunTe tyAra pachI eNkisamiliyanane khabhe hAtha mUkIne kahyuM, bhAI, have tuM pAcho mANasa banavA taiyAra che ke nahi?" hA, have huM pharIthI du:khI thavA lAgyo chuM!" mekisamiliyana, tuM dhArmika manuSyane na chAje tevA vicAro kare che." nA kAunTa, have mane pistola karatAM paNa vadhu kAramuM hathiyAra maLI gayuM che, eTale mRtyune zodhavA mATe hathiyArano Azaro levo nahi paDe- mAro zoka pote ja mane saLagAvI mUkaze.' "bhAI ! jo sAMbhaLa; eka divasa meM paNa tArI jema ja annatyAga karI AtmahatyA karavA vicAra karyo hato, tArA pitAe paNa pistolanI aNI kapALe lagAvI ja hatI. jo te ghaDIe amane koIe kahyuM hatuM ke, "jIvatA rahe; eka divasa evo Avaze jyAre tame pharI sukhanA divasa jovA pAmaze,' to ame baMnee te kahenArane khATI AzAo ApanAra kahIne dhUtakArI kADhayo hota. chatAM meM ane tArA pitAe pachIthI jIvatA rahevA badala-" paNa tame te tamArI svataMtratA gumAvI hatI, ane mArA pitAe mAtra milakata gumAvI hatI, paraMtu meM to velenTAinane gumAvI che! kedamAMthI ke devAmAMthI chuTakAro saMbhavI zake paNa mRtyumAMthI chUTI koI jIvanuM pAchuM zI rIte Ave?" "paNa jo, tuM mArA dIkarA jevo che; are, tethI paNa vadhu che; paraMtu tAruM ATaATaluM du:kha najare jovA chatAM mArI AMkhamAM AMsunuM eka TIpuM paNa dekhAya che? e zAthI? mane AzA che ke tuM paNa tArA dukhanA divaso pUrA karI, eka divasa pharI sukha jovA pAmIza.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 AzA ane dhIraja mArA bola upara vizvAsa rAkha! eka divasa huM ja mAro AbhAra mAnIza ke meM tane parANe paNa jIvate rAkhyo, ane maravA na dIdho!" "kAuMTa, tame AvI vAta karI zake che, kAraNa ke tame kadI prema nathI karyo! pitAnA snehIjanamAM potAnuM samagra hRdaya ekAkAra karyA pachI, tenA vinA jIvavuM e kevuM muzkela che, tenI tamane kalpanA nathI. bIjAM du:kha samaya vItavA sAthe ochAM thAya che; paNa A du:kha samayane vItavA ja detuM nathI - te samayane ja khAI jAya che. eTale kAunTa, have salAma ! nahi, have tAre paNa mArI sAthe ja rahevAnuM che; eka aThavADiyAmAM ApaNe baMne sAthe ja dezane kinAre choDIzuM." "musApharI vagere upAyo mAre dukha bhUlavA mATe nakAmA che ema tame haju kema nathI samajI zakatA, kAunTa? velenTAInane pharI meLavavAnI AzA hoya, to ja huM jIvI zakuM; Ama jANavA chatAM tame mane haju jIvavAnuM kahezo?" "hA.' eTale zuM tame mane velenTAIna pAchI jIvatI karI ApavAnA cho? tame gAMDA to nathI thayA ne?" "bhale huM gAMDI vAta karato houM, paraMtu huM paNa mArA bela upara vizvAsa rAkhavA taiyAra thatA nathI, e kevuM? mArA upara zraddhA rAkhI, eka mahinA sudhI jIvanane hAni pahoMcADe evuM kAMI na karavAnI tuM mane kabUlAta Apa. e eka mahinA pachI paNa huM tAro zeka samULago dUra nahi karI zakyo houM, te huM mAre hAthe tane pistola ke iTAlInuM kAramAmAM kAramuM jhera maravA mATe ApIza. Aje pAMcamI sapTembara che. AjathI barAbara eka mahine tuM gaNaje. A tArIkhe ja 10 varSa pahelAM meM tArA maravA icchatA pitAne bacAvyA hatA, te bhUlIza nahi.'
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 eka mahinAnI mudata eNkisamiliyana kAunTa sAme ghUMTaNiye paDayo ane bolyo, "mArA pitAne jIvanadAna denArA tame mArI pAse eka mahino ja vadhu mAgo cho, to te na ApIne huM tamAro ane mArA pitAno aparAdhI nahi banuM.' "te cAla, AjathI ja mArA gharamAM rahevA AvI jA. hedIne oraDo khAlI ja paDyo che." kema? hedI kayAM che?' gaI kAle rAte te vidAya thaI, ane have huM kyAre jaI pahoMcuM, tenI rAha jotI haze." eNkisamiliyana potAnAM bahena-banevInI rajA laI, kAunTa sAthe cAlI nIkaLyo. te ja ghaDIe, AlbarTa, masiDIsane mArselsa jatI eka gADImAM vidAya Apato hato. AlbarTe tenuM ghaDiyALa 100 phrAMkamAM vecI nAkhyuM hatuM, tathA pote AphrikA jatI AjIriyA mATenI palaTaNamAM bharatI thaI gayo hato. tenA pagAranA varSe 2000 phAMka TharAvyA hatA; temAMthI ardhA tene agAuthI maLyA hatA. te rakama jyAre teNe potAnI mAnA hAthamAM mUkI, tyAre potAnA lADakA putranA lohInA paisA jevA e paisAne aDatAM paNa marsiDIsane kamakamAM AvI gayAM. AlbarTe pitAnI mAtAne dhIraja ApatAM kahyuM, "mA, tAre mATe ja huM ATaluM paNa jIvavAnI ceSTA karuM chuM; nahi te kyArano AtmahatyA karIne marI gayo hota. tuM mane vacana Apa ke tuM paNa jIvatI rahevA prayatna karaze. huM tyAM laDAIomAM mArA prANa hatheLImAM rAkhIne ghUmIza; jethI kAM te thoDA vakhatamAM huM amaladAranI padavI meLavIza, athavA tarata mAryo jaIza. jo amaladAra thaIza, to to pachI mAre ane tAre sukhe jIvavA jeTalA paise ane kIrti meLavIza; ane jo huM marI jAuM, te
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 AzA ane dhIraja pachI tuM paNa maravA mATe chUTI che. te pachI ApaNAM banenAM kamanasIbane cheDe ja AvA jaze.' AlbarTane haju tenA bharatInA kAgaLo vagere aMge beeka divasa ahIM ja rokAvAnuM hatuM, eTale marsiDIsa ekalI ja mArselsa jatI hatI. marsiDIsa gADImAM besIne vidAya thaI tyAre eka chUpI jagyAethI te baMne upara najara rAkhI rahele eka mANasa kapALa uparano parasevo lUchI nAkhI bolyo, "A be nirdoSa jIvonuM sukha meM chInavI lIdhuM che, te huM zI rIte pAchuM vALI ApuM? bhagavAna mane sahAya kare !' 46 nyAya cUkavAye endriyAne mukadama have cAlavAno hato. tenA kesanI taiyArImAM vilephaoNrTa lAgyo hato. enDriyA sAmene e kesa bahu majabUta na hata; kAraNa ke, eka nAsI chUTelA kedIe maratI vakhate lakhAvelI be ke cAra lITIo upara ja AkhA kesano AdhAra hato. potAnI sAthe ja nAsI chUTelA eDyiA sAmenA koI verane kAraNe ja teNe te khoTI rIte paNa lakhAvI hoya ema kema na bane? paraMtu vilephaoNrTane enDriyA ja khUnI che, evI khAtarI thaI gaI hatI, eTale te tenI sAme kesa taiyAra karavAmAM dilojAnathI lAgyo hato. pitAnuM du:kha bhUlavAne eka ja mArga te jANato hato : adAlatanuM AvuM sakhata kAma. noiraTiyara DosAne eba basonIe koI vicitra rIte zAMta pADI ' dIdho hato. DosAne have jANe velenTAinanA mRtyu bAbata kazuM du:kha ja rahyuM na hatuM. have to temane mAtrA velenTAinane jhera ApanArane nyAya pitAno putra mudata pramANe traNa divasamAM cUkavI de che ke nahi,
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya cUkavAyo 257 eTaluM ja jovAnI phikara hatI. vilekaoNrTa temane jyAre maLatuM, tyAre DosAnI AMkha jANe e ja prazna tene pUchatI. te mudatane chelle divase vizepharTa vahelI savAre UThayo. te divase ja enDriyAno kesa cAlavAno hato, ane te divase ja teNe velenTAInanA khUnIne nyAya paNa cUkavI devAno hato. vilephaoNrTane adAlatamAM javAno samaya thayo, tyAre meDama vilephaoNrTe tene puchAvyuM ke, Ajano kesa jovA te paNa adAlatamAM AvavA icchA rAkhe che, to te tamArI sAthe ja gADImAM Ave ke pachIthI? vilephaoNTe javAbamAM eTaluM ja kahevarAvyuM ke, "mAre temanI sAthe atyAre eka agatyanI vAta karavI che mATe te temanA oraDAmAM taiyAra rahe' vilephaoNrTa adAlatamAM javA taiyAra thaI, tarata maeNDamanA oraDAmAM AvyuM. eDavarDane teNe bahAra javA kahyuM, paNa te rojanI Teva pramANe akaDAI karavA gayo eTale tarata tene jarA dhamakAvIne vilephorTe bahAra kADhayo ane bAraNuM aMdarathI baMdha karI dIdhuM. maeNDama vilephaoNrTa patinI AjanI AvI vartaNUkathI navAI pAmI. A zuM mAMDyuM che?' teNe jarA bItAM bItAM pUchyuM. tame je jhera vAparatAM AvyAM che, te tame kayAM rAkhe cho?" vilephoDaeN sAmuM puchayuM. meDama e sAMbhaLI tarata camakI UThI. te gAbharI gAbharI bolI UThI, "huM samajI nahi, tame zuM pUcho cho te.' "meM e pUchayuM ke, tame je jherathI mArA sasarA, sAsu, beroisa ane mArI putrI velenTAinane mArI nAkhyAM, te jhera kayAM saMtADI rAkhyuM che ?' tame A zuM kaho cho?" meDame gabharAIne cIsa pADI. tamAre mane prazna pUchavAne nathI, mAtrA javAba ApavAne che." A0 - 17.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 AzA ane dhIraja huM mArA pati sAthe vAta karuM chuM ke nyAyAdhIza sAthe ?' nyAyAdhIza sAthe, bAna, nyAyAdhIza sAthe) - je caDelo badhe nyAya Aje cUkavI devA mAge che." "tame, tame, bahAranI vAta na mAnI besaze...huM, huM -' Ama belI meDame potAnuM moM be hAthe DhAMkI dIdhuM. "jhera denArA loko haMmezAM kAyara hoya che; tame bAna, cAra cAra jaNanAM akALa mota yojyAM che ane temanA maraNanI ghaDIo gaNI che. huM mAnuM chuM ke, te vakhate tame eka bhUla te nahi ja karI heya : tamArA gunAnI sajA tamane maLavAnI thAya - je acUka maLe ja che - tyAre temAMthI chaTakavA mATe tame tharDa jhera bacAvI rAkhyuM ja haze. tame jANo cho ne, jhera denArane phAMsInI sajA thAya che?' "phAMsI? sajA? A badhuM tame zuM kaho cho?' hA, hA; tamane phAMsInI sajA ja maLe. paraMtu tema karavAthI sAthe mArI paNa badanAmI thAya; eTale te huM pUchuM chuM ke, tame tamAre mATe DuM jhera bacAvI rAkhyuM che ke nahi?' "mane mApha karo, mane jIvavA de; huM tamArI patnI chuM. ApaNA putrane khAtara paNa mane jIvavA do!' ApaNA putra mATe? tamane jarUra paDe te tame tene paNa jhera daIne mArI nAkho!" huM eDavarDane jhera dauM? tene mATe te A badhuM meM karyuM che. tame A zuM bolo cho?' ATaluM kahetAM kahetAMmAM te te DUsakAM khAtI vilephorTanA pagamAM gabaDI paDI. juo, huM atyAre adAlatamAM jAuM chuM. tyAM huM eka khUnIne phAMsInI sajA karavAnI mAgaNI karavAno chuM. huM pAcho AvIza tyAre tame jo jIvatAM haze, te huM tamane mAre pitAne hAthe pakaDAvI daIza, ane Aja rAte tame kedakhAnAmAM ja ALoTatAM hazo, mArA pagamAM
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 259 nyAya cUkavAyo ATaluM kahI vilephaoNTa adAlatamAM Avyo. adAlata cikAra bharAI gaI hatI. savAranA sAtathI ja prekSako dhasAro zarU thayo hato, ane adAlatanuM kAma zarU thavAne kalAka bAkI rahyo tyAre te adAlatamAM TAMkaNInI aNI jeTalI jagA paNa jANe khAlI rahI na hatI maeNjisTreTe AropIne hAjara karavA hukama karyo. enDriyA zAMtithI, svasthatAthI dAkhala thayo. tenI A svasthatA joI sau koI Azcaryacakita thaI gayuM. vAta ema hatI ke, te pakaDAyo tyArathI ja tene bharasa hato ke tenA kharA pitA kAunTa menTe-krisTo tene game te rIte choDAvaze ja. ane tethI jyAre baTuMkiyo tene jelamAM maLavA Avyo, tyAre tene navAI na lAgI. baTuMkiya AgaLa jyAre teNe potAnA pitA tarIke moTe-krisTone ullekha karyo, tyAre baTuMkiyone khUba navAI lAgI. baTuMkiyAe jema jema nA pADI ke kAunTa tArA pitA haragija nathI, tema tema enDriyAe vadhu ne vadhu jaka pakaDI ke, kAuMTa ja tenA pitA che. chevaTe baTuMkiyoe tene kahyuM ke, "tArA maratA pahelAM tane tArA pitAnuM kharuM nAma khabara paDe te mATe ja huM ahIM mArI meLe Avyo chuM.' pachI teNe badhI vAta enDriyAne pahelethI kahI saMbhaLAvI. mejisTreTe enDriyAne tenuM nAma pUchyuM. enDriyAe javAbamAM eTaluM ja kahyuM ke, "e savAlano javAba huM jarA pachIthI ApIza." tArI uMmara keTalI che?" thoDA divasamAM huM 21 varSano thaIza. huM sakheMbara 27, 1815ne roja janmyo hato. vilephaoNrTa savAlajavAbanI noMdha lakhate hato. teNe A tArIkha sAMbhaLI acAnaka moM UMcuM karyuM. "tuM kyAM janmyo hato?' perisa najIka oNTIlamAM." vilekaoNrTe pharI UMce joyuM ane enDriyA sAme najara karI.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. AzA ane dhIraja tAro baMdha zuM che?" "corIne; ane tAjetaramAM meM khUna paNa karyuM che.' 'have tane tAruM nAma kahevAmAM vAMdho che ?' nA jI; paNa mane mArA nAmanI khabara nathI eTale ja meM mAre viSenI A badhI mAhitI Apane prathama jaNAvI. paraMtu huM mArA bApanuM nAma jANuM chuM.' "ThIka, te tArA bApanuM nAma kahe." mArA bApa sarakArI vakIla che." zAMtithI enDriyA bole. vipharTanA moM upara ekadama kazo pheraphAra thaI gayo. nyAyAdhIze karaDAkIthI pUchyuM, "tArA pitAnuM nAma zuM che?' vilekaoNrTa!" AkhI adAlatanA oraDAmAM eka prakAranI halacala macI gaI. eka burakhAvALI bAI, je adAlatamAM AvI hatI, te bebhAna thaI gaI. tene tAtkAlika upacAra pitAnI pAsenAM sAdhanothI keTalAka loko karavA lAgI gayA. enDriyAe jaNAvyuM: "huM adAlatanuM apamAna karavA ke beTI badanAmI UbhI karavA Ama kahetuM nathI. mAruM nAma Ape pUchyuM. paNa te huM ApI zakyo nahi; kAraNa ke mArAM mAbApe mane tajI dIdhe hato. mAro janma oTIlamAM 28, rU da lA phonTena makAnamAM thayo hato. mArA pitAe janmatAM veMta mane upADI lIdho ane mArI mAne ema kahyuM ke, huM marelo jabhya chuM. pachI mane H ane N e akSaronI nizAnIvALA rUmAlamAM vIMTIne temaNe bagIcAmAM jIvato dATI dIdho.' | vilephaoNrTane zvAsa have lagabhaga raMdhAI javA lAgyo. adAlate enDriyAne pUchayuM, "tane A badhI vigatonI khabara zI rIte paDI ?' eka korsikAvAsIe mArA pitA upara vera levAnA segana khAdhA hatA; ane te rIte te mArA pitAnI rAha joI bagIcAnA eka jhuMDa pAchaLa saMtAI rahyo hato. mArA pitA ane dATIne upara mATI
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya cUkavA 261 vALatA hatA, te ja te temanA upara charI sAthe tUTI paDyo ane temane ghAyala karI nAkhyA. pachI temane marelA dhArIne, khADAmAM mArA pitAe kaMI khajAne dATayo haze ema mAnI, mArA zarIravALI peTI laIne te nATho. nadIkinAre pahoMcI jayAre teNe te peTI ughADI, tyAre teNe aMdara mane jIvate dITho, eTale te mane eka anAthAzramamAM mUkI Avyo. traNa mahinA bAda tenI bhAbhI AvIne mane ucheravA kerzikA laI gaI. e lokone tyAM huM sArI rIte UcharatA hatA ane sukhI paNa thaI zakayo hota, paNa mAro svabhAva viparIta hatuM, ane huM gunAo karavA tarapha vaLI gayo. huM mArA AvA viparIta svabhAvane kAraNe tathA mArA vicitra kamanasIbane kAraNe Izvarane doSa deto, tyAre mAro pAlaka pitA mane kahe ke, "beTA, Ikavarano kazo doSa nathI; doSa hoya to tArA sagA bApane che; kAraNa ke, teNe tane jIvate dATI dIdho hato. te vakhate jo tuM marI gayo hota, to badhuM tarata patI gayuM hata. paraMtu tuM jIvate rahyo eTale amArA jevA kamanasIba lokone tyAM tAre UcharavuM paDe che.' Ama, janmathI ja mArAM mAtApitAne hAthe mAruM viparIta nasIba ghaDAyuM, ane te kAraNe huM AvI durgati pAmyo chuM. mArA mAbApe jo mane sArI rIte ucheryo hota, ane Ama kabarane ke kamanasIbane soMpI dIdho na hota, te kadAca huM mArA pitAne ane mAtAne kalaMkita karuM evo na banyo hota." 'tArI mAtAnuM nAma zuM che?' mArI mAtAne to huM janmyo tyArathI marelo janma ema kahevAmAM AvyuM hatuM, tethI teno aparAdha huM gaNato nathI; ane tethI te koNa hatI tenI khabara paNa meM meLavI nathI.' A vakhate prekSakomAMthI eka tINI cIsa saMbhaLAI. je strI thoDA vakhata pahelAM bebhAna banI gaI hatI, te ja have pAchI hisTIriyAnI tANamAM sapaDAI hatI. tene adAlatanA oraDAmAMthI upADI gayA, tyAre
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja tene burakho haTI gaya; ane keTalAka lokoe tene maeNDama De rsa tarIke oLakhI kADhI. adAlate have enDriyAne pUchayuM, "te je badhuM kahyuM tene purAve che?" purAvo? A vilephaoNTe ahIM ja beThA che, temanA sAmuM najara kare ane temane purAvA mATe pUcho !' badhAnI AMkha vilephaoNTa upara jaIne TharI. te lagabhaga lathaDiyAM khAte Ubho thaI gayo hato. eDyiAe tenA tarapha joIne pUchayuM. bApu, A loko mArI pAse purAvA mAge che. huM ApuM?" nA. nA; kazI jarUra nathI.' vilephaoNrTa gaLacakA khAte bolI UDyo. "ene zo artha?' maeNjisTreTe pUchayuM. artha eTalo ja ke, Izvare mArAM chUpAM pApanI sajA karavA je kaMI karyuM che, tenI sAme thavuM have nakAmuM che. purAvAnI kazI jarUra nathI; A juvAniyAe je kahyuM che, te badhuM sAruM che.' adAlate vilephaoNrTane AzvAsana ApyuM, ane atyAre temane koI kAraNe bhrama ke asvasthatA te nathI thaI AvyAM, ema pUchayuM. vilephaoNTe javAbamAM eTaluM ja kahyuM, "nAmadAra huM pUrepUro svastha chuM; ane mArI pachI AvanAra sarakArI vakIlanA hAthamAM mArI jAtane seMpI dauM chuM." ATaluM kahI te adAlatamAMthI bahAra nIkaLI gayo. bupa bolyo, "have mane koI kahe ke, sAcA jIvanamAM paNa adabhuta vArtAne TapI jAya evA aMzo nathI hotA!' zeTa-renee javAba Apyo, "huM houM te kAuMTa maoNrsarphanI peThe pistela lamaNAmAM cAMpI dauM; AvI phajetI karatAM e vadhu sAruM!' adAlata kapha rAkhavAmAM AvI. polIse jyAre enDriyAne bahAra derI jatA hatA. tyAre Dibee temAMnA ekanA hAthamAM 20 kUkano sikko seravI dIgho ane pUchayuM-
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAya cUkavAya 263 'have AnuM zuM thaze ema mAne cho?' gunAnI gaMbhIratAne haLavI karI nAkhanArAM kAraNe jarUra che ane te lakSamAM levAze.' enDriyAne have ApaNe ahIMthI ja vidAya ApIe. maeNDama DenTalarse potAnA paisA vaDe tene choDAvavA kAMI karyuM ke nahi, tathA tenuM mAtRtva chevaTe enDriyAne pAcho ThekANe lAvavAmAM saphaLa nIvaDayuM ke nahi e prazno, A vArtA pUratA haMmezAM bhAvinA garbhamAM chupAyelA rahevAnA che. vileoNrTa potAnI gADImAM besI pAchA ghara tarapha jato hato, te vakhate tenI ekeeka nasa jANe eka vicitra tAvanA jarathI tUTatI jatI hatI. potAnI haMmeza mATe barabAda thayelI jiMdagIno badho ja bojo ekasAmaTe tenA mAthA upara AvIne khaDakA hato; paraMtu potAnA bhAvi vize tene haja kazI cokkasa kaha5nA AvatI na hatI. tene sarvaza Ikavarane sarvazaktimAna hAtha potAnI A kamanasIbI pAchaLa kAma karato dekhAto hato, ane enAM pariNAmamAMthI bacavuM azakaya lAgatuM hatuM. eTalAmAM, maeNDama vilekaoNrTane paMkho Agale divase gADInI beThaka upara paDI rahelo tenA upara tene hAtha paDyo. tarata tene yAda AvyuM ke, pote tene sadguNI nyAyAdhIza tarIke tenAM pApanI kAramI sajA pharamAvI hatI; paNa pApamAM kharaDAyelA pitAne evI sajA karavAne zo haka hato? atyAre kalAka thaI javA AvyA hata; kadAca te have ekAda chelle kAgaLa lakhI jhera pIvAnI taiyArI ja karatI haze. paNa nA, have e zuM karavA mare? pote paNa kyAM ocho pApI hato? "kadAca mArAM pApane ja cepa te bhalI bAIne kema nahi lAgyo hoya? nahi nahi, tene maravAnI kazI jarUra nathI; huM ane te baMne phrAMsa cho nAsI jaIzuM. meM tene phAMsInI sajAnI dhamakI ApI hatI; paNa mAre mATe paNa te saja ja taiyAra UbhI che. ame baMne
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja sarakhAM pApI chIe, kadAca mArA pApa AgaLa tenuM pApa te jhAMkhuM paDI jAya ! huM tenI AgaLa badhuM kabUla karI daIza, ane pachI huM tathA te baMne eDavarDane laIne dUra dezamAM navuM jIvana zarU karIzuM ane ekabIjAne AzvAsana ApIzuM.' teNa ghaDo jorathI doDAvarAvyo. ghera pahoMcatAM ja te potAnA eraDA tarapha doDyo. bAraNuM aMdarathI baMdha hatuM. teNe te jorathI khaTakhaTAvyuM. aMdarathI tenI patnIne avAja Avyo, "koNa che? huM chuM, jaladI ughADa.' paNa bAraNuM na UghaDyuM, eTale vilepharTe gAMDAnI peThe lAtaMlAta karI tene toDI nAkhyuM. sAme maDadA jevI tenI paranI UbhI hatI. te eTaluM ja bolI, "badhuM patI gayuM che, have zuM che?" pachI te tarata jamIna upara DhaLI paDI : tenA prANa cAlyA gayA. vilephorTa have potAnA chokarAne zodhavA bahAra doDyo, "eDavarDa! eDavarDa ' tenA hajUriyAe kahyuM ke, " maeNDama bhAIne potAnA oraDAmAM thatA vakhata upara bolAvI gayAM hatAM. tyAra pachI te bahAra AvyA nathI." e sAMbhaLatAM ja vilephaoNrTanuM hRdaya eka vicitra AzaMkAthI kaMpI UThayuM. te pitAnI patnInA maDadAne oLaMgI sIdhe aMdara doDayo. tene putra eka sophA upara sUtelo hato. tene teNe hAthamAM lIdho ane bolAvyo; paNa kazo javAba na maLyo. te paNa marI gayelo hato! tenI chAtI uparathI kAgaLanI eka cabarakhI gabaDI paDI. vilephaTe te vAMcI. temAM lakhyuM hatuM : " tame jANo cho ke mane mArA putra upara bahu mamatA hatI; mArA putrane khAtara ja huM gunegAra banI hatI. sArI mA potAnA putrane lIdhA vinA ekalo zI rIte jAya?' vilephaoNrTa e vAMcatAM ja ThaMDo thaI gayo ane babaDayo: " he prabhu! tuM je kare te kharuM!' have te cheka ja bhAMgI paDyo hato. Aja divase sudhI teNe bIjA koInA du:khanI jarA paNa dayA khAdhI na hatI. paraMtu
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya cUkavAye Aje kAramAM du:khano anubhava thatAM te potAnA pitA pAse doDI gayo : kAraNa jenI AgaLa raDIne pAnAnuM du:kha ne haLavuM karI zake tevuM bIjAM koI have bAkI rahyuM na hatuM! je apaMga pitAne te haMmeza avagaNa ja Avyo hato, te pitA ghera Apattine samaye tene zirachatrarUpa lAgyA; ane potAne asahAya bALaka mAnato te temanA khoLAmAM mAthuM mUkI raDavA mATe doDyo. e oraDAmAM eba basonI beTho beTho neiTiyara sAthe zAMtithI kaMIka vAta karato hato. vilephaoNTe tenA sAmuM joI ekadama bolI UThayo, "eba busenI ! tame zuM haMmezAM mArA gharamAM metanA purogAmI thavA ja Avo cho?' | 'nA che, huM motane anugAmI thaIne AvuM chuM. te divase paNa tamArI mRta putrIne mATe prArthanA karavA ja huM Avyo hato.' to Aje zA mATe AvyA cho ?' ema kahevA ke, mAruM devuM have pUrepUruM bharapAI thaI cUkyuM che; ane AjathI have huM Ikavarane eTalI ja prArthanA karIza ke, te tamane badhAMne vadhu sajA na kare.' "bApa re! A kaMI eba busonIne avAja nathI !' 'nA; nathI ja.' Ama kahI temaNe potAnA mAthA uparanuM vaTaNa choDI nAkhyuM, eTale temanA kALA lAMbA vALa temanA maradAnI caherAnI AsapAsa patharAI rahyA. kAuMTa oNpha monTekrisTo?' vilephaoNrTe moTI cIsa pADI. 'nA jI, haju pAchaLa jA , yAda karo !" "are, e avAja meM pahelavahelo kayAre sAMbhaLyo hato ?' e avAja tame 23 varSa pUrve senTamerAnanI putrI renI sAthenA tamArA lagnane divase sAMbhaLyo hato !" . "tame basonI nathI; kAuMTa monTekrisTo nathI; to zuM tame mArA koI ajANyA duzmana che? meM mArselsamAM tamAruM kaMI bagADayuM hatuM?
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja hA jI, tame mAro prema, mAruM svAtaMtrya ane mAruM sadbhAgya chInavI laI, mane jIvate zeTa da' iphamAM dATI dIdho hato !' are, have mane tamAro avAja yAda Ave chetame-' 'huM eNDamaMDa DATe chuM!" tame eDamaMDa DAnTa cho? te ThIka, ahIM mArI sAthe Avo !' ema kahI te kAuMTanuM kAMDuM pakaDI bahAra kheMcI gayo. kAuMTa navAI pAmate tenI pAchaLa pAchaLa gayo. vilephaoNTe potAnI patnInuM ane putranuM zaba batAvIne tene kahyuM : eDamaMDa DAnTa! juo, have tamAruM vera pUruM thayuM?" monTekrisTo ekadama habakI gayo. tene ekadama dekhAyuM ke ucita veranI mAtrA te oLaMgI gayuM che. have te ema nahIM kahI zake ke, Izvara mArA pakSamAM che ane huM Izvarane sajA karanAre dUta chuM.' teNe ekadama doDI jaI eDavarDanA zabane hAthamAM lIdhuM, tenI AMkha phaDI joI, tenI nADa dabAvI joI. pachI te tene velenTAinanI oraDImAM laI gayo, jyAM keTalIka zIzI haju te ja sthAne paDelI hatI. vilephaoNTe kAuMTanI pAchaLa javA prayatna karyo. paNa tenA paga jamIna upara jANe coTI ja gayA hatA teNe potAnI AMgaLIo pitAnI chAtImAM khAsI dIdhI; tenA nakha lohIthI rAtA thaI gayA. tenI AMkha jANe kapALamAMthI bahAra nIkaLI paDavA lAgI; tenA lamaNAmAM Aga bhabhUkI UThI. thoDI vAramAM tenI buddhi haMmezane mATe lupta thaI gaI. te gAMDo banI gayo ane jorathI hasate hasate bagIcA tarapha doDyo. paMdareka miniTa bAda velenTAinanI oraDInuM bAraNuM UghaDayuM, ane kAuMTa eDavarDanuM zaba laIne bahAra Avyo. teNe badhA prayatna karI joyA hatA. eDavarDa pAcho Avato thaI zake tema na hatuM. teNe tenuM maDadu tenI mAnA maDadA sAthe suvADayuM ane mAthuM nIcuM karI IzvaranI prArthanA karI.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ parisamAMthI vidAya 267 pachI te vilephaoNTene zodhate bahAra Avyo tyAre te te gAMDo thaIne Akho bagIce kodALIthI jyAM tyAM khodavA lAgI gayo hate ane bolato hato, 'huM mArA dIkarAne game tyAMthI zodhI kADhIza.' kAuMTa have e gharamAMthI jaladI jaladI bahAra doDyo ane potAne ghera pahoMcyo. tyAM jaI teNe maeNkisamiliyanane kahyuM: "bhAI, taiyAra thaI jA; ApaNe vahelI savAre paeNrisamAMthI vidAya thaIe ? tamAre ahIM have kazuM karavAnuM bAkI rahetuM nathI?' nA bhAI, nA; ane Izvara mane kSamA kare, kadAca meM kyAMka vadhAre paDatuM ja karI nAkhyuM che!' paeNrisamAMthI vidAya Dersa, morsapha ane vizepharTa- perisanA e traNa pratiSThita tathA khuzanasIba sajana upara je kamanasIba tUTI paDyuM hatuM, te AkhA perisanI ekamAtra vAtacItane viSaya banI rahyuM hatuM. julI ane imenyuala paNa e ja vAta karatAM beThAM hatAM tevAmAM kAuMTa tathA mekisamiliyana tyAM AvI pahoMcyA. mArselasa jatA pahelAM te bane A be jaNanI vidAya levA AvyA hatA. julI A aNadhArI vAta sAMbhaLI dimUDha thaI gaI. eNkisamiliyananI jaDa jevI sthiti joIne tene vizeSa citA thaI. kAuMTe hasIne julIne khAtarI ApI ke, "eka mahinA bAda te tane hasateramate pAcho AvI maLaze.' e zabdo sAMbhaLI mekisamiliyane kAuMTa sAme pitAnuM moM macakoDavuM. teNe eTaluM ja kahyuM ke, "eka mahine huM kAuMTanA hAthamAM baMdhAyelo chuM.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 AzA ane dhIraja julI tathA imenyuala eNkisamiliyananI sthiti bAbata jarAya AzvAsana na pAmyAM; paNa kAuMTe te baMnene dhIraja dhAraNa karavA, tathA sau sArAM vAnAM thaze evI AzA rAkhavA jaNAvyuM. pachI AMkhamAM jarA bhInAza ANI, potAne haMmezanI vidAya ApavA kahyuM, 'haMmezanI vidAya, kAuMTa ? ema kema bolo cho?' imenyuala pUchyuM. zuM devadUta potAnuM pRthvI uparanuM kArya pUruM thavAthI svargamAM pAcho pharavA mAge che?" julIe raDatAM raDatAM kahyuM. kAuMTe julIno hAtha potAnA hoTha upara dAbIne kahyuM, "bahena, huM devadUta nathI; huM mANasa ja chuM. ane tamArA jevAM nirmaLa hRdayonA AzIrvAdane bhUkhyo chuM. bhagavAna, kadAca tamArA sadabhAvane gaNatarImAM laI mane kSamA karaze.' "kAuMTa, mArA bhAIne pharI sukhI banAvI deze. atyAre tenI sthiti bhAre vicitra che. te kazuM amArAthI chupAvavA mAge che. tene ame tamArA hAthamAM soMpIe chIe." "bahena, tuM tArA "siMdabAda khalAsI' upara zraddhA rAkha !" basa, have mArI ciMtA dUra thaI." julIe rAjI thaIne kahyuM. pachI maeNkisamiliyanane kapALe cuMbana karI, teNe vidAya ApI. kAuMTa A daramyAna alIne noTiyara DosA mATe eka ciThThI laIne mokalyo hato. ane te vAMcI zake te rIte tene temanI AMkha sAme dharI rAkhavA jaNAvyuM hatuM. te have pAcho AvI gayo ane gADI hAMkavA beTho. jyAre kAuMTanI gADI pavanavege paeNrisanI bahAra nIkaLI, tyAre alIne teNe gADI thoDI vAra thobhAvavA kahyuM. kAuMTa dhImethI gADInI nIce Utaryo ane dUra dekhAtA paeNrisa sAme joI adaba vALIne bolyA: mahAnagarI ! cha mahinA pahelAM meM tArA daravAjAmAM paga mUkyo hato. huM mAnato hato ke Izvara mane tAre tyAM dorIne laI Avyo che, ane ahIMthI khare ja Izvara Aje hemakhema mane bahAra laI jAya che. huM
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ paeNrisamAMthI vidAya atyAre vera tathA abhimAnanI badhI lAgaNI chAMDIne ahIMthI vidAya thAuM chuM. Izvara jANe che ke, teNe mane je zakti ane vibhuti bakSI hatI, tene meM svArtha mATe ke nirarthaka prayojano mATe durupayoga nathI karyo. he mahAnagarI ! mArA jIvananI utkaTamAM utkaTa AkAMkSAo tArA vakSa:sthaLa upara siddha thaI che. khANiyAnI peThe meM tArAM AMtaraDAM khodI khAdIne temAM saMtAyelA aniSTane DAmyuM che. have mAruM kAma pUruM thAya che; he mahAnagarI! alavidA ! alavidA !' te lokonI musApharIne chevaTano bhAga jaLamArge thaIne kate. cAra ghoDA sAthenI AkhI gADI kAunTanA pitAnA jahAja upara caDAvI devAmAM AvI. mArselsa baMdare jayAre temanuM jahAja dAkhala thayuM, tyAre bIjuM eka vahANa Aliyarsa tarapha UpaDavA taiyAra thaI rahyuM hatuM. tenA tUtaka upara Ubhelo eka juvAna nIce UbhelI, kALAM kapaDAM paherelI eka strIne vidAya ApI rahyo hato. eNkisamiliyane kAuMTanuM dhyAna kheMcIne kahyuM: "kAunTa, juo, pelo AlbarTa morsa che!' kAuMTe kahyuM: "hA, meM tene joyo che; ane nIce UbhelI tenI mAne paNa joI che.' te divasa baMnee mArselsamAM ja gALavAno hato. meMkisamiliyana pitAnA pitAnI kabaranI mulAkAte javAno hate; kAunTane paNa bIjA kAma hatAM. kAunTa have mekisamiliyanathI chUTo paDI, potAnA pitAnA makAna tarapha vaLyo. AkhuM makAna kAuMTe marsiDIsane ApI dIdhuM hatuM, ane te tyAM ja haze, evI kAunTane khAtarI hatI. kaunTa jyAre marsiDIsane maLyo, tyAre potAnA jIvananA chelA AdhArarUpa potAnA putrane paradeza vaLAvIne te lagabhaga zUnya dazAmAM gharanA vADAmAM beThI hatI.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja kAunTane jotAM ja te ATaluM bolI, "mArI eka ja bhUlathI A badhI barabAdI sarajAI che. je divase tamArA motanA samAcAra mane maLyA, te divase ja huM marI gaI hota, te A kazuM na thAta. meM ja sau upara Aphata ANI mUkI che." marsiDIsa, huM have tArI vidAya levA Avyo chuM. tuM tArI jA ne ati doSita mAnI, jarUra karatAM vadhAre sajA na karatI. ApaNe mANaso je kaMI karI che, te ApaNI apUrNatAnI maryAdAne lIdhe vadhAre paDatuM athavA ghaNuM ochuM karIe chIe. mANasanAM karmanuM phaLa paNa Izvara ja sarvajJa tathA sarvazaktimAna heI, yathAyogya ApI zake che, ane tene ja te phaLa ApavAno adhikAra che. kAraNa ke te dayALu che, tathA saunuM bhaluM ja tAkanAro che. huM e pATha ATalA anubhave zIkhyo che. pApIonA pApanI yathAyogya sajA karavAnuM ghamaMDa have mArAmAM nathI rahyuM. tuM have zuM Icche che te mane kahe.' huM eka ja vastu icchuM; ane te mArA putranuM sukha." ThIka; Izvara tene jIvaMta rAkhe eTalI prArthanA tuM karaje bAkInuM badhuM huM saMbhALI laIza. AjathI tene badhe bhAra mAre mAthe che.' "tamAro AbhAra mAnuM chuM, eNDamaMDa! ethI vizeSa have mane kazAnI IcchA nathI. vizeSa kaMI ApavAnI icchA karIne tame paNa du:khI na thazo. mAro putra mane je Ape teTaluM ja huM laI zakIza.' ThIka; huM e bAbatamAM kazo Agraha nahi karuM. tuM have mane vidAya Apa. paNa 'jAe' kahIne nahi, paraMtu "Avajo' kahIne." hA huM tamane "Avajo" ema ja kahevAnI chuM; ethI tamane khAtarI thaze ke, huM haju AzA hArI nathI beThI." pachI kAunTanA pUjatA hAthane AMgaLInAM TeravAMthI sparza karI, pitAnI AMkhe te AMgaLIo lagADI, marsiDIsa jhaTapaTa gharamAM cAlI gaI. te ja rAte eNkisamiliyanane mArselsamAM thoDuM vadhu rokAvAnuM kahI kAunTa ekalA iTAlI jaI AvavA AgaboTamAM besI mArsesa choDavuM
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ perisamAMthI vidAya 271 kAraNa ke, Degyursa kAunTanA rukkAne vaTAvavA roma javAne ja. evI tene khAtarI hatI. te aMge teNe keTalIka vyavasthA kayAranI karI paNa dIdhI hatI. paNa te vAta upara chelle paDado pADavAno haju bAkI rahete hato. eTale Degyursa jyAre krAMsamAMthI gupacupa bhAgI iTAlI pahoMcI, romamAM thomasana enDa phencanI kaMpanInI oNphise Avyo, tyAre tyAM prakhyAta romana lUMTAru vAngAno mANasa pepine chupAIne yAra Ubho hate. Delarsa kAuMTano phukko vaTAvI, ekAvana lAkha phrAMkanuM khAtuM kholAvI, pitAnI hoTele gayo ane pAMca-cha rAtanA ujAgarA hovAthI vahelo sUI gayo. bIje divase paNa te jarA moDo UThyo. pachI jamI paravArI teNe venisa thaI viyenA javAno pAsaporTa kaDhAvyo. e badhuM paravAratAM tene traNa vAgI gayA. pachI hoTelavALAe TharAvI ApelI gADImAM besI, te rAjI thato thato, potAnA leNadAronI tathA patnInI paeNrisamAM kevI avadazA thatI haze tene AnaMdathI vicAra karavA lAgyo. moDI rAte jyAre teNe vegathI doDatI gADInA bAraNAmAMthI saheja bahAra najara karI, tyAre tene romanI bahAranAM khaMDero jevuM ja badhuM najare paDatAM navAI lAgI. teNe gADIvALAne Ubho rAkhI pUchavA prayatna karyo. te pAse doDatA ghoDesavAre tarata daMDUkko mArI teno hAtha ane mAthuM pharI aMdara levaDAvyAM. Deglarsane acAnaka bhaya lAgyo ke phrAMsanA polIsavALAoe iTAlInA sattAvALAone kahIne tene pAchA phrAMsa pahoMcADI devAnI vyavasthA karI che ke zuM? thoDe dUra gayA pachI, tene aMdarathI utAravAmAM Avyo ane bhUgarbhamAM AvelA gupta oraDAmAM laI jaI pUravAmAM Avyo. tyAre tene samajAyuM ke, A te AlbarTa pakaDAyo hato te seMTa sebAsTiyananI jUnI bhUgarbha guphAo che, ane te pote romanA lUMTAru vAngAnA hAthamAM sapaDAyo che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 AzA ane dhIraja Deglarsane e jANI kaMIka nirAMta thaI ! kAraNa ke, A lUMTAruo bahu te tenI pAsethI be-pAMca hajAra krAMka laIne tene chUTo karaze tenI pAse keTalA paisA che tenI A lokone zI khabara hoya ? paraMtu pachI jyAre teNe bhUkha lAgatAM khAvAnuM mAgyuM, tyAre tenI pAse eka TaMkanA khAdhAkharanA eka lAkha phroka pahelA mAgavAmAM AvyA. DenTalaseM have DhoMga mAMDyo ke, tenI pAse eTalI phUTI koDI paNa nathI. paNa pinoe jaNAvyuM ke, "sAheba, romamAM tamAruM 51 lAkhanuM khAnuM che; tame ceka lakhI Apazo to cAlaze. paNa tamAre bhUkhetarase marIne ApaghAta karavo hoya, te tamArI marajI!' Deglarsa have cAMkayo. teNe jANyuM ke, A lokone irAdo te badhA krAMka paDAvI levAno ja che. chatAM bhUkhetarase prANa jayAre cheka nIkaLI javAnA thayA, tyAre ja eka lAkha phrAMkano ceka lakhI ApIne teNe khAvAnuM maMgAvyuM. bIje divase tarasa lAgatAM DeglaseM pIvAnuM kaMIka mAgyuM, tyAre eka zIzAnA 25 hajAra phrAMka mAgavAmAM AvyA. DeglaseM pUchyuM ke, 'tamAro irAdo zo che te mane kaho; ane mane chUTo karavAnA tamAre keTalA paisA joIe che?' tene javAba maLyo ke, "tamArI pAse 51 lAkha kUka che. te badhA ApI do, eTale ame tamane javA daIzuM.' Deplarsa ciDAI gayo. teNe kahyuM, "bhale tame game te karazo to paNa huM have tamane vadhu ceka lakhI ApavAne ja nathI. tamAre mane mArI nAkhavo hoya to mArI nAkhe.' paraMtu be divasa jematema karIne pasAra karyA pachI teNe ekadama daza lAkha phUka ApavAnA karI mahAbhajana maMgAvyuM. pelAoe tene suMdara mijabAnI jevuM khavarAvyuM ane tenI pAsethI daza lAkha phrAMkano ceka lakhAvI lIdho. bAra divasa bAda tenI pAse mAtra 50 hajAra krAMka bAkI rahyA. paNa have tene teTalA thoDA phrAMkanI mamatA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ perisamAMthI vidAya jAgI; ane tene gAMDAnI peThe avanavI AzAonI bhramaNAo thavA lAgI. tene ema lAgyuM ke, Izvara game tevA camatkAra karI zake che; ane kadAca A guphA kAM te tUTI paDaze, athavA polIsane A guphAone patto maLatAM teo A lUMTAruone pakaDI leze ! pachI te teo mane chuTo karaze, eTale mArA 50 hajAra phAMka mArI pAse raheze ! pachI te raDatA raDate IzvaranI prArthanA karavA lAgyo. traNa divasa sudhI IzvaranA nAmanuM satata raTaNa karyA pachI cothe divase to te marelA mANasa jevo ja thaI gayo. te potAnI sAdaDI bhUkhane mAryo cAvavA lAgyo. pachI pAMcame divase teNe vAngAne bolAvIne kahyuM, "mArA A badhA paisA laI le, paNa mane A guphAemAM ja jIvate rahevA do. huM chUTA thavAnI mAgaNI nathI karatA, paNa mane jIvatA rahevA do.' tamane bahu dU:kha thAya che?' hA, huM bhayaMkara ribAuM chuM.' ane chatAM tamArA karatAM paNa vadhu du:kha veryuM hoya evA mANase che.' huM nathI mAnate.' " nathI kema mAnatA? keTalAka bhUkhe ja marI gayA che, ane kadAca tamAre kAraNe ja !' DenTalarsa dhIme dhIme vicAramAM paDI bolyo, "hA kharI vAta che; mArA karatAM paNa ghaNAe vadhu du;kha bhogavyuM haze.' "te zuM tane tArAM pApakRtyane kharekhara pastAvo thAya che?" eka thAMbhalA pAchaLathI avAja Avyo. DeglaseM joyuM te vAngAnI pAchaLa have bIjo eka mANasa eka janme vIMTIne Ubhe hate. "hA, have huM mArAM pApane kharekhara pastA karuM chuM." Ama A0- 18
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 - . AzA ane dhIraja kahI te potAnI chAtI upara pitAnA sukAI gayelA hAthathI mukkAo mAravA lAgyo. " "te huM paNa tane kSamA ApuM chuM, ema kahI te mANasa janme dUra karI AgaLa Avyo. kAunTa oNpha monTekrisTo?' bhayathI phIko pI jaI Deglarsa bolI UThayo. "nA, huM kAunTa oNpha menTekrisTo nathI!' te tame koNa cho?' yAda kara; jene te dagAbAjIthI vAMchita karyo hato, jenI vivAhitAne te vaTAvI khAdhI hatI, jenA upara paga mUkIne teM tArI unnati sAdhI hatI, jenA bApane te bhUkhe mArI nAkhyo, ane jene paNa te bhUkhe mArI nAkhavAne veta karyo hato, paNa je have tane kSamA kare che, kAraNa ke, tene potAne paNa have kSamAnI jarUra paDI che. huM eDamaMDa DAnTa chuM!' DenDalarsa eka cIsa pADI jamIna upara tUTI paDayo. Ubho thA', kAuMTe kahyuM, "tArI jiMdagI bacAvavAmAM Avaze. tArA be sAthIdAro eTalA bhAgyazALI na nIvaDayA: eka gAMDo thaI gayo ane bIjo ApaghAta karIne marI gayo. tArI pAse bAkI rahelA pacAsa hajAra phUAMka tArI pAse bhale rahe. davAkhAnAMvALAonA je pacAsa lAkha phrAMka tuM uThAvI lAvyo hato, te meM temane bharapAI karI dIdhA che. have tuM nirAMte khA ane pI. Aje tuM mAro mahemAna che. vAngA, jyAre A mANasa khAI-pI le, tyAre tene choDI dejo." vAngAe khavarAvI pivarAvI, Daglarsane gADImAM besADI rastA upara dUra lAvI aMdhArAmAM choDI dIdho. pheMglarsa savAra sudhI tyAM paDI rahyo. pachI savAra thatAM teNe joyuM ke pAse thaIne eka karo vahete hato. temAM nIco namI te pANI pIvA gayo, tyAre tene khabara paDI ke tenA badhA vALa dhoLA thaI gayA hatA!
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 - AzA ane dhIraja! . pAMcamI oNkaTobarane divase kAunTa mokalelA jahAjamAM besI mekisamiliyana mATenakrisTo TApu upara Utaryo. kAunTa tene AvakAravA - kinAre taiyAra Ubho hate. mekisamiliyane tene jotAM ghaDiyALa kADhIne jaNAvyuM ke, "kAunTa, have mAre jIvavAnA traNa kalAka bAkI rahe che!" kAunse kahyuM, "bhale; e traNa kalAka paNa ApaNe sArI rIte gALavA mAgIe te gALI zakIe tema chIe. je vastu traNa kalAka jeTalI paNa dUra che, tenI ciMtA atyArathI zA mATe karavI? tane zuM maravAnI bIka lAge che?" nA, nA, have velenTAinane jaI maLavAnI adhIrAI AvI che, eTaluM ja. kAuMTa e juvAniyAne ekaniSTha dRDha prema joI, prazaMsAnA bhAvathI tenA tarapha joI rahyo. daramyAna teo kAunTanI bhUgarbha-guphAmAM AvI gayA hatA. aMdarano vaibhava ane ThATha joI, eNkisamiliyana ghaDIbhara cakita thaI gayo. kAuMTe tene kahyuM, "mekisamiliyanA" tuM mArI vAta jarA dhyAna daIne sAMbhaLa; tuM jANe che ke, mAruM koI saguMvahAluM jIvatuM nathI. huM tane ja mAro putra mAnato Avyo chuM ane mArA putranuM jIvana bacAvavA huM mAruM sarvasva paNa kharacI nAkhavA taiyAra chuM.' tame zuM kahevA Iccho cho ?' jo, tuM mRtyu mATe ATalo badho tatpara thaI rahyo che, kAraNa ke jIvanamAM sukhane pyAlo hajI teM pUrepUro cAkhyo nathI. mArI pAse lagabhaga daza karoDa phAMkanI milakata che. huM te tane ApI 275
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 AzA ane dhIraja dauM; tuM eTalAthI manamAM dhAre teTalo AnaMda meLavI zakaze, athavA iche tevuM jIvana jogavI zakaze. mAtra tuM maravAne gAMDo khyAla choDI de." "kAuTa, tame tamAro kola Apyo che. atyAre sADA agiyAra vAgyA che. tamArAthI mane marate jovAya tema na hoya, te tame mane bahAra cAlyo javA de !' kAunTa have mamatAthI hasIne tene besI rahevA kahyuM. pachI eka khAnuM kholI temAMthI cAMdInI eka DabbI kADhI. temAMthI teNe eka camacI bharIne cATaNa mekisamiliyanane ApyuM ane kahyuM, "tAre A ja joIe che, te e ja le. enAthI tArAM badhAM duHkhano aMta AvI jaze." ' mekisamiliyane kAunTane AbhAra mAnI, te cATaNane jhera gaNI cATI lIdhuM. thoDI vAramAM tenI AMkhe aMdhArAM AvI gayAM ane te behoza thaI gayo. kAuMTe have eka taraphanuM bAraNuM ughADavuM, te aMdarathI velenTAina bahAra AvI. mekisamiliyana jANe UMghamAM bolato hoya, tema bolI UDyo, "velenTAina! velenTAina!' kAunTa hasIne velenTAinane kahyuM, "bahena, e tane UMghamAM paNa bolAvI rahyo che. mRtyu tamane bene chUTAM pADavA mAgatuM hatuM, paNa meM mRtyune haTAvIne tamane bene joDI ApyAM che. tArA jevA amUlya ratnane kharekhara e lAyaka che ke nahi e jovA mATe meM tene chevaTa sudhI tAvyo che; ane tane pAmavA te mRtyune rAjIkhuzIthI bheTayo che. paraMtu e mRtyu to thoDA vakhatanuM ja che. tyAra bAda tame baMne premIo eka bIjAnA ekaniSTha premanA amRtathI amara bano. bhagavAna mArI sajA vicAratI vakhate, tamo baMnene bhegAM karI ApavAnuM je satkRtya meM kahyuM che, tene vicAra karaze." velenTAIne AbhArathI UbharAtA hRdaye kAunTane hAtha pakaDI potAnA kapALe dabAve. kAunTa have tene pUchayuM, "bahena, tane hadI game che?'
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja ra77 huM tene mArI sagI bahena jevI gaNuM chuM; teNe mane kevA mIThA bolathI mArA du:khanA kALamAM keTakeTaluM AzvAsana ApyuM che, te huM ja jANuM chuM. temanI kazI sevA karavAnI mane maLe, te huM tene mAruM sadbhAgya ja samajuM. paNa tamArA jevAnI otha pAmelI te bhAgyazALI bahenane mArA jevAnI kazI sevAnI kadI jarUra na paDaze." paraMtu mAre hadI mATe ja tArI pAse eka mAgaNI karavAnI che. te tene tArI bahena tarIke hamaNAM oLakhAvI. te havethI te tArI sAcI bahena bane. mArA pratye tuM je kAMI traNa mAnatI hoya, te tuM tene sAtha ane etha ApIne vALI zakaze; AjathI te have jagatamAM ekalI paDaze.' ekalI paDaze?" pAchaLathI haidIne avAja Avyo. kAraNa ke, kAlathI tuM mArA hAthamAMthI mukta banaze, ane tAruM samucita sthAna jagatamAM prApta karaze. tuM eka rAjAnI kuMvarI che. huM tane tArA pitAnuM nAma ane saMpatti pAchAM ApuM chuM."kAunTe javAba Apyo. hedI maraNatela phIkI paDI gaI. "te zuM tame mane tajI do cho?' - "hedI, heMdI, tuM juvAna che, suMdara che; mane bhUlI jA ane sukhI thA" kAunTa jarA du:kha sAthe kahyuM, "ThIka, te huM mArA mAlikane hukama mAthe caDAvuM chuM huM tamane bhUlI jAuM chuM ane sukhI thAuM chuM. Ama kahI te eka DagaluM pAchI pharI. velenTAIna tenA tarapha joI bolI UThI, "bhalA bhagavAna ! kAuMTa, tame jotA nathI ke te keTalI phIkI paDI gaI che? tene keTaluM badhuM du:kha thAya che?" "te zuM karavA jue? te mArA mAlika che ane huM temanI gulAmaDI chuM. temane kazuM na jovA-jaNavAne haka che.' kAunTa hedIne avAja sAMbhaLI dhrUjI UThyo. tenA hRdayanA UMDAmAM
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja UMDA tAra jhaNajhaNI UThyA. te bole, "te zuM mane je UMDe UMDe vahema hatuM te sAco che? hedI, tuM mArI sAthe ja rahevA rAjI che?' - "huM juvAna chuM. tame mArA jIvanane haMmezAM eTaluM madhura banAvyuM che ke, mane maravuM paDe te avazya duHkha thAya." | "eTale ke, huM tane tajI dauM, te tuM -' "huM avazya marI jaIza.' 'no zuM tuM mane cAhe che?" velenTAIna bahena, e mane pUche che ke, huM temane cAhuM chuM ! temane kaho te kharAM ke tame maeNkisamiliyanane cAho cho?' kAuMTanuM hRdaya bharAI AvyuM. teNe potAnA hAtha phelAvyA ane haMdIe temAM paDatuM nAkhyuM. te belI, "huM jIvana jeTalA tamane cAhuM chuM. tamane huM mArA Izvara gaNIne cAhuM chuM. kAraNa ke, A duniyAmAM mAre mATe tame sarvottama - puruSottama cho." "to kahe che tema bhale thAya. huM mArA jIvanane mArA veranuM prAyazcitta karavAmAM ja khatama karavA icchato hato. paraMtu Izvara mane kSamA karavA mAge che. kadAca tAro prema ja mAre mArA jIvanamAMthI je kAMI bhUMsavAnuM che te bhUMsI Apaze. jagatamAM have mAre mATe tuM ja bAkI rahI che. tArI mAraphata huM jIvanane svIkAruM chuM. he Izvara! tuM mane sajA karato hoya ke varadAna Apato hoya, huM tene mAthe caDAvuM chuM. cAla hedI, cAla ...' ATaluM kahI, kAunTa velenTAinane hAtha dabAvI, tene tyAM maeNkisamiliyana pAse ja rahevAnuM kahI, hedIne laI bahAra nIkaLI gayo. eka kalAka bAda mekisamiliyane AMkha ughADI. dhIme dhIme tenI badhI iMdriyo saceta thaI. te nirAzAnA sUrathI bolI UThyo, "huM haju jIvate chuM! kAuTe mane chetaryo!' Ama kahI teNe Tebala uparathI charI upADavA hAtha laMbAvyo. charIne badale tenA hAthamAM eka bIjo prema nItarata suMdara hAtha AvI gayo.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA ane dhIraja ! jarA jAge, ane mArA sAmuM juo te." velenTAIne potAnA madhura smita sAthe mekisamiliyanane kahyuM. eNkisamiliyana A camatkArane prabhunI karAmata mAnate tarata ghUMTaNiye paDyo. bIje divase savAra thatAM baMne jaNa guphAnI bahAra nIkaLyAM, te ja jekopo AvI eNkisamiliyananA hAthamAM eka ciThThI mUkI gayo : " ci0 bhAI eNkisamiliyana, baMdaramAM eka jahAja tamAre mATe taiyAra UbhuM che. jekopa tamane laoNghorna baMdare pahoMcADaze. nAiTiyara tyAM potAnI patrIne lagnanA AzIrvAda ApavA utsuka thaIne rAha jue che. A guphAmAMnuM badhuM, zuM 5 elIsIvALuM mAruM paeNrisanuM makAna, ane normanDI AgaLanI mArI jAgIra e badhuM DAre potAnA mAlika zrI. maoNTelanA putrane lagnanI bheTa tarIke Ape che. "tArA devIne koI koI vAra mAre mATe prArthanA karavA kaheje; kAraNa ke setAnanI peThe huM paNa bhUlathI IzvaranuM anukaraNa karavA lAgI gayo hato. paraMtu have anubhave samajyo chuM ke, Izvara pAse ja sau jIvonAM karmone nirNaya karavA mATenI yogya zakti tathA DahApaNa che. "te, mArAM priya saMtAno, sukhe rahejo; ane eka vAta kadI na bhUlatAM ke, Izvara mANasane bhaviSyanA jJAnavALo na kare, tyAM sudhI mAnava DahApaNane kula sAra A be zabdomAM samAyelo che : AzA ane dhIraja' tamAro mitra, eDamaMDa DAnTa kAuTa oNpha menTe-krisTo" mekisamiliyana have ciMtAmAM paDI jaI jekapone pUchavA lAgyo: "kAuTa kyAM che? hedI kayAM che?"
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 AzA ane dhIraja jekoe dUra kSitija tarapha AMgaLI karI. tyAM dUra saratA jatA eka sapheda saDhanI Toca dekhAtI hatI. cAlyA gayA? praNAma, mArA baMdhu, praNAma, mArA pitAjI !" eNkisamiliyana bolyo. cAlyAM gayAM? praNAma mArA baMdhu, praNAma mArI bahena!' vele nTAina gaNagaNI. "koNa jANe have pharI kadI temane ApaNe jovA pAmIzuM ke nahi?' eNkisamiliyane hatAza thaIne kahyuM. "kAuMTe hamaNAM te ApaNane "AzA ane dhIraja' rAkhavA jaNAvyuM, te bhUlI gayA zuM?" velenTAIne javAba Apyo.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ alekajhAnDara DUmA kRta vizvavikhyAta navalakathAo [ sacitra, vistRta saMkSepa ] saMpAdaka : gopALadAsa paTela kAunTa oNpha maoNnTa-krisTo [ kizoro mATe ]. 4.00 zrI maskeTiyarsa-1 8.00 zrI maskeTiyarsa-2 ( nTI iyarsa AphaTara) 8.00 zrI maskeTiyarsa-3 (vAikAunTa da brAjelona) 10.00 zrI maskeTiyarsa-4 (luijhA da vAliyera) 12.00 zrI maskeTiyarsa-5 (mena ina dha Ayarna moska) 15.00 prAptisthAna : eTanabara lAibrerI, amadAvAda-54 1/70, satyAgrahu chAvaNI
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavanI sArI bAjune ja AgaLa karIe, te te mAnava na rahe, paNa deva' banI jAya, tema ja tenI hIna bAjune ja AgaLa karIe, te paNa te mAnava na rahe paraMtu 'setAna' banI jAya. sAcA navalakathAkAra tethI mAnavanI sArI tema ja hIna ema bane bAjuone tANAvANAnI peThe sAthe ja vaNIne rajU kare che, jethI sAce "mAnava" mUrtimaMta thAya. ane e sAcA mAnavanI kahANI ApaNa mAnavane jeTalI sparzI jAya, teTalI mAtra 'deva'nI ke naryA 'zakSasa'nI kahANI ApaNane na spazI zake. 'AzA ane dhIraja evI sAcA mAnavanI kahANI che, je vAcakane sparyA vinA raheze nahIM." vAcaka".