________________ 220 આશા અને ધીરજ આવવાનું હોતું હશે? કે મૂર્ખ છે? અને મેં તેને બધી સૂચના આપી હતી, તો પણ!” શેટ-રેનએ હવે કાઉન્ટને આલ્બર્ટ આવ્યાની ખબર કહેવા ઍકિસમિલિયનને રવાના કર્યો અને બ્યુલ્સેપે પિસ્તોલ કાઢી. એક મિનિટ થજો,’ આલબર્ટે કહ્યું, “મારે કાઉટ સાથે બે વાત કરી લેવી છે.” ખાનગીમાં?” મેકિસમિલિયને પૂછ્યું. ના, ના; સૌની સમક્ષ.” આલ્બર્ટના સાથીદારો ફરી નવાઈ પામી એકબીજા સામું જોવા લાગ્યા. કાઉન્ટને આબર્ટને સંદેશો કહેવામાં આવતાં જ તે બોલ્યો, મારી સાથે વળી તેને શી વાત કરવાની છે? હું આશા રાખું છું કે, તે કંઈ જંગલીપણું નહિ કરે.' “મને તેના ઇરાદાની કશી ખબર નથી.' ઍકિસમિલિયને જવાબ આપ્યો. થેડી વારમાં સૌ મેદાનની અધવચ ભેગા થયા. આલ્બર્ટે પછી સૌના સાંભળતાં કાઉન્ટ તરફ જોઈને કહ્યું, “કાઉન્ટ! મારા પિતાનાં ગ્રીસમાંનાં કારનામાં ખુલ્લાં પાડવા બદલ મેં તમને અપરાધી ગણ્યા હતા; કારણ કે, તેમણે ત્યાં ગમે તે કર્યું હોય, પણ તેમને સજા કરવાને તમને કંઈ જ હક નહોતે. પરંતુ આજે મેં જાણ્યું છે કે, તમને તે સજા કરવાનો હક હતે: અલી પાશાને ફર્નાન્ડ મેન્ડેગેએ દીધેલા દગા બદલ નહીં, પછી માછીમાર ફર્નાન્ડે તમને જે દગો દીધો છે તે બદલ. તેને પરિણામે તમને જે અવર્ણનીય દુ:ખ સહન કરવાં પડ્યાં છે, તે જોતાં તમે મારા પિતા ઉપર વેર લેવાના પુરેપુરા હકદાર હતા એમ હવે હું માનું છું અને હું તેમનો પુત્ર થઈને કહું છું કે, તમે જેટલું કર્યું છે તેથી વધુ ન કર્યું. એ જ તમારી મોટાઈ છે!' આ સાંભળનાર સૌ ઉપર વીજળી પડી હતી તે પણ તેઓ વધુ આભા બન્યા ન હોત! કાઉન્ટ આકાશ સામે આંખ ઊંચી કરીને
