________________
આશા અને ધીરજ હા, હું તે લોકોને ઓળખું છું. બે પેઢીથી તેઓ વહાણો ફેરવવાનો બંધ કરે છે, અને તેમને જ કુટુંબી એક મૉરેલ મારી ટુકડીમાં પણ હતે.”
“તદન ખરી વાત !' મૉરેલ બોલી ઊઠ્યા, “મારા કાકા પોલિકર મૉરેલની જ એ વાત છે. કાકાને જો તું કહે કે, બાદશાહ-સલામત તેમને યાદ કરતા હતા, તો તેમની આંખોમાં આંસુ જ ટપકવા લાગે. પણ જો, તું મારી વાત સાંભળ. કમાન ફેંકરની અંતિમ મરજી સાચવવા તું એબા ટાપુ તરફ વળે એ તે ઠીક જ કર્યું, પરંતુ ત્યાં તું માર્શલને એક પાકીટ આપવા ગયો હતો, અને બાદશાહે તારી સાથે વાત કરી હતી, એવી ખબર જો જાહેર થઈ, તે તું આફતમાં જ આવી પડીશ, એ નક્કી જાણજે.”
મને શી રીતે આફત આવે, સાહેબ? હું પાકીટમાં શું લઈ જતો હતે તેની પણ મને ખબર નથી; તથા બાદશાહે તે જે કઈ સામે મળે અને પૂછે તેવી જ વાતચીત મારી સાથે કરી હતી.'
એટલામાં જકાત ખાતાના તથા આરોગ્ય ખાતાના અમલદારો આવી પહોંચતાં જ ડાટે કમાન તરીકે તેમના સવાલજવાબ પતાવવા દોડી ગયો. એટલે ડેગ્લસેં નજીક આવી શેઠને પૂછયું :
“એલ્બા તરફ જવા માટે તેણે સંતોષકારક ખુલાસો આપ્યો હશે, વારુ?'
“હા, હા, કમાન સૅકલૅરે જ તેમ કરવાને તેને હુકમ આપ્યો હતો.
પણ કપ્તાન સૅકલૅ ડાન્ટને પાકીટ ઉપરાંત એક કાગળ પણ આપ્યો હતો. એ કાગળ તેણે તમને આપ્યો ?'
મને? ના ભાઈ. તને શી ખબર કે કમાને ડાન્ટેને શું શું આપ્યું હતું?”
ડેગ્યુર્સ કંઈક છોભીલો પડ્યો અને બોલ્યો, “હું અચાનક કમાનની ઓરડી આગળથી પસાર થતો હતો, ત્યારે મેં તેમને પાકીટ
