________________
માણસ ધારે શું, ઈશ્વર કરે શું! ૫૭ પોલ અવાજ ન આવે, તે માટે સાવચેતી લેવાની જરૂર હતી. તેથી ડારે એક વખત પથ્થરની નીચે કંઈક ટેકા જેવું ગોઠવતો હતો, અને ફેરિયા બાવા ડાન્ટની ઓરડીમાં પિતાની દોરડીની નિસરણીને આગળને છેડે આંકડા જેવું કંઈક લગાડાય તેવું સાધન કાઠને તૈયાર કરવાની વેતરણમાં હતા, – તેવામાં અચાનક તેમણે વેદનાની ભયંકર ચીસ પાડીને ડાન્ટેને જલદી જલદી પોતાની પાસે બોલાવ્યો.
ડાને તરત હાંફળાફાંફળો દોડી આવ્યો. બાવાજી રડા વચ્ચે કોકડું વળીને અમળાતા હતા. તેમના હાથની મૂઠીએ જોરથી ભિડાયેલી હતી અને તેમના ફીકા મોં ઉપર પરસેવાનાં મોટાં ટીપાં બાઝી ગયાં હતાં.
ભલા ભગવાન! શું થયું, શું થયું?' ડાન્ટે બૂમ પાડી ઊઠયો.
હું કહું છું તે જલદી સાંભળી લે. મારા ઉપર મારી એક જૂની બીમારીનો હુમલો આવ્યો છે. હું જેલમાં પુરાયો તેને આગલે વર્ષે મને પહેલો હુમલો આવ્યો હતો. એ રોગ ભયંકર તથા જીવલેણ છે. એ રોગને એક જ ઉપાય છે : તું જલદી જલદી મારી ખેલીમાં દોડી જા.
ત્યાં મારી પથારીના ખાટલાને પાયો ખેંચી કાઢજે. એ પાયો કોતરીને પિલે કરેલ છે. તેમાં એક શોશી હશે, તે તું ક્લદી લઈ આવ. ના, ના. પણ હું તારી ઓરડીમાં હોઉં એ ઠીક નથી. તું મને ગમે તેમ કરીને મારી ઓરડીમાં ઘસડી જા. આ હુમલો કેટલો વખત પહોંચશે તેનું ઠેકાણું નથી.'
ડાન્ટે આ અચાનક આવેલી અડચણથી ડઘાઈ ગયો. પરંતુ ગભરાઈને મૂઢ બની ગયા વિના બાવાજીને તેમની બોલીમાં ખેંચી ગયો. ત્યાં પહોંચતાં જ બાવાજીએ વધુ સમજણ પાડવા માંડી : “આ રોગને હુમલો ટોચે પહોંચશે, ત્યારે હું મરેલાની જેમ નિશ્રેષ્ટ થઈ જઈશ. પણ તે પહેલાં મને ખૂબ તાણ આવશે, એ ફીણ વળશે, તથા મારાથી મોટી મોટી ચીસો પડાઈ જશે. તે વખતે તારે સાવચેતી રાખવી પડશે. એ ચીસે કોઈ પણ રીતે બહાર સંભળાવી ન જોઈએ. નહીં તો મારી
