Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
मिथ्याभावोपदर्शनार्थं प्रथमतः ता एव प्रतिपत्तीः प्ररूपयति- 'तत्थ खलु इमाओ सत्त पडिवत्तिओ पण्णत्ताओ' तत्र खलु इमाः सप्त प्रतिपत्तयः प्रज्ञप्ताः तत्र - सूर्यमण्डलविकम्पनविषये खलु इति निश्चितम् इमाः- वक्ष्यमाणाः सप्त सप्त स्वरूपाः प्रकारका वा प्रतिपत्तयः परमतरूपाः, अन्येषां तीर्थान्तरीयाणां मतान्तरस्वरूपाः प्रतिपत्तयः प्रज्ञप्ताः - कथिताः सन्ति, तद्यथा' तत्थ एगे एवमासु' तत्र एके एवमाहुः १ । तत्र - मतान्तरविषये एके तीर्थान्तरीया एवम् - अनन्तरोच्यमानप्रकारकं स्वमतमाहुः - कथयन्ति तद्यथा - 'तओ दो जोयणाई अद्धदुचत्तालीसं तेसीतीसयभागे जोयणस्स एगमेगेणं राईदिएणं विकंपइत्ता सूरिए चारं चरई ' ततः द्वे योजने अद्धद्वाचत्वारिंशतः - त्र्यशीत्यधिकशतमागान् योजनस्य एकैकेन रात्रिंदिवेन विकम्प्य २ सूर्यभारं चरति । तावत् - एकस्य प्रतिवादिनो मतं श्रूयतां तावत् द्वे योजने तीर्थिकों का मिथ्याभाव को दिखलाने के हेतु से उनकी प्रतिपत्तियों को प्रथम प्रकट करते हुवे भगवान् कहते हैं - (तत्थ खलु इमाओ सत्त पडिवत्तीओ पण्णताओ) इस विषय में वक्ष्यमाण सात प्रतिपत्तियां कही गई है । अर्थात् सूर्यमंडल के विकम्पन के बारे में ये वक्ष्यमाण सात प्रकार की परमत रूप प्रतिपत्तियां कथित की गई है वे इस प्रकार से हैं - ( तत्थ एगे एवमाहंस) उनमें माने उन मतान्तर के बारे में कोइ एक तीर्थान्तरीय यह निम्न कथित प्रकार से अपने मत को कहते हैं । वह इस प्रकार से हैं - (ताओ दो जोयणाई अद्धदुचत्तालीस तेसीतिसयभागे जोयणस्स एगमेगेणं राईदिएणं विकंपइत्ता सूरिए चारं चरइ) दो योजन बयालीस का आधा भाग योजन के एकसो तिरासी भाग एक एक रात्रि दिवस में विकम्पन करता हुवा सूर्य गति करता हैं - कहने का अभिप्राय यह है कि एक प्रतिवादी का कहना है कि दो योजन तथा आधा बयालीस अर्थात् साडे इकतालीस ४१३ योजन के एकसो तिरासी પ્રમાણેના ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્ન કરવાથી આ વિષયમાં પરતીથિકાના મિથ્યાભાવ બતાવવાના ઉદ્દેશથી તેમની માન્યતા રૂપ પ્રતિપત્તિયાને પહેલાં પ્રગટ કરતા થકા પ્રભુશ્રી કહે છે(तत्थ खलु इमाओ सत्त पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ) मा विषयना संबंधभां वक्ष्यमाणु रमन्य भतवाहीयोनी सात प्रतिपत्तीयो मुवामां आवे छे. ते या प्रभा छे - (तत्थ एगे एवमाहंसु) मे भतान्तरना संघमा अर्ध मे पक्षाना तीर्थान्तरीय या नीचे भाववामां मावेस प्रारथी पोताना भतनु उथन उहे छे ते या प्रमाणे छे - (ताओ दो जोयणाई अद्धदुचत्तालीसं तेसीतिसयभागे जोयणस्स एगमेगेणं राईदिएणं विकंपइत्ता सूरिए चार ૨૩) એ ચેાજન તથા ખેંતાલીસના અર્ધા ભાગ એવં એક ચેાજનના એકસેા ત્ર્યાશી ભાગ ક્ષેત્રનુ' એક એક રાત દિવસમાં વિકમ્પન કરતા સૂર્ય પેાતાની ગતિ કરે છે, કહેવાના ભાવ એ છે કે-એક અન્યમતવાદીનુ કહેવુ છે કે-એ ચૈાજન તથા અર્ધાં બે તાલીસ અર્થાત્ સાડી એકતાલી ૪૧ કહેવાના ભાવ એ છે કે એક ચેાજનના એકસો ત્યાથી ભાગેાથી
१५२
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
