Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० १८ प्रथमप्राभृते षष्ठं प्राभृतप्राभृतम् १८१ सरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सव्वभंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं सव्वबाहिरं मंडलं पणिधाय एगेणं तेसीएणं राइंदियसएणं पंचदमुत्तरे जोयणसए विकंपइत्ता चारं चरइ' तत्र यदा खलु सूर्यः सर्वबाह्यात् मण्डलात् सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति तदा खलु सर्वबाह्य मण्डलं प्रणिधाय एकेन व्यशीतेन रात्रिंदिवशतेन पञ्चदशोत्तरं योजनशतं विकम्प्य चारं चरति ॥ तत्र-तथाभूतसञ्चरणसमये यदा खलु सूर्यः सर्वबाह्यामण्डलात् सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य-तत्तन्मण्डलमादाय चारं चरति-बाहयादभ्यन्तरं मण्डलं यावच्चारं चरो भवति, तदा खल-इति निश्चितं सर्ववाद्यं मण्डलं प्रणिधाय-अवधीकृत्य, अन्तराभिमुखगमने सर्वबाह्य मण्डलमवधिः-सीमा भवति, तथा च बाह्याभिमुख गमने सर्वाभ्यन्तरं मण्डलं प्रणिधिः-अवधिः-सीमा भवति । एवंभूतेन सञ्चरणकालेन प्रथम छहमास के पर्यवसानभूत एक अहोरात्र के समय में दो योजन तथा एक योजन का इकसठिया अडतालीस भाग विकम्पन करता है उसीप्रकार दूसरे अहोरात्र में भी दूसरे छहमास के प्रथम अहोरात्र से क्रमानुसार अंदर की ओर प्रवेश करते है सभी मंडल में विकम्पन क्षेत्र उसी प्रकार अर्थात् दो योजन तथा एक योजन का इकसठिया अडतालीस भाग २ योजन+४८९ योजन इतना क्षेत्र को प्रत्येक मंडल में विकम्पन करके सर्वाभ्यन्तर मंडल में जाता है अर्थात् वहां जाकर के गमन करता है। (तओ जया णं सूरिए सव्व बाहिराओ मंडलाओ सम्वन्भतरं मंडलं उपसंकमिता चार चरइ तथा णं सव्व बहिरं मंडलं पणिधाय एगेणं तेसीएणं राइंदियसएणं पंचदसुत्तरे जोयणसए विकंपइत्ता चारं चरइ) वहां जिस समय सूर्य सर्वबाह्य मंडलसे सर्वाभ्यन्तर मंडल में उपसंक्रमण करके गति करता है तब सर्वबाह्य मंडल का प्रणिधान करके माने अवधी करके एकसो तिरासी रात्रिदिवस से एकसो पंद्रह योजनका ગમન કરે છે. પ્રથમ છ માસના અન્તભૂત એક અહેરાત્રના સમયમાં બે જન તથા એક એજનના એકસઠિયા અડતાલીસ ભાગનું વિકંપન કરે છે. એ જ પ્રમાણે બીજા અહોરાત્રમાં પણ બીજા છ માસના પહેલા અહોરાત્રમાં ક્રમ પ્રમાણે અંદરની તરફ પ્રવેશ કરે છે બધા મંડળોમાં વિકંપન ક્ષેત્ર એજ પૂર્વોક્ત પ્રકારથી છે, અર્થાત્ બે જન તથા એક યજનના એકસડિયા અડતાલીસ ભાગ ૨ જન ૬૬ ૧ જનના આટલા પ્રમાણનું છે. આટલા ક્ષેત્રને દરેક મંડળમાં વિકંપન કરીને સર્વાત્યંતર મંડળમાં જાય છે. અર્થાત ત્યાં वन गमन ४२ छे. (तओ जया णं सूरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सव्वभंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं सव्वबाहिरं मंडलं पणिधाय एगेणं तेसीएणं राइदियसएणं पंचसुत्तरे जो णसए विकंपइत्ता चारं चरइ) त्यां न्यारे सूर्य सामाथी साल्यात२ मणमा ઉપસંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે. ત્યારે સર્વબાહ્યમંડળનું પ્રણિધાન એટલે કે અવધિ કરીને એકસે વ્યાશી રાત્રિ દિવસથી એકસો પંદર એજનનું વિકંપન કરીને ગતિ કરે છે. કહેવાને
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
