Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 471

सूर्यक्षप्तिप्रकाशिका टीका सू० २५ चतुर्थ प्राभृतम् माणमग्रे वक्ष्यते । तेनात्र श्रीपादलिप्तसू रिव्याख्यानमपि अभ्युपगन्तव्यमिति ॥ तदेवं सर्वाभ्यन्तरमण्डलमवधीकृत्य तापक्षेत्रसंस्थिति रुक्ता, सम्प्रति-तदेव सर्वाभ्यन्तरमण्डलमवधीकृत्य अन्धकारसंस्थितिं प्रतिपादयिषुस्तद्विषयं प्रश्न सूत्रमाह-'तया णं किं संठिया अंधगारसंठिई आहितेति वएज्जा' तदा खलु किं संस्थिता अन्धकारसंस्थिति राख्यातेति वदेत् ।। तदा-सर्वाभ्यन्तरमण्डलसञ्चरणकाले, कि संस्थितं संस्थानं यस्याः सा तथा, किं संस्थिता -किमाकारा संस्थितिः ? यदि वा कस्येव संस्थितं संस्थानं यस्याः सा तथा किं संस्थिता अन्धकारसंस्थिति राख्यातेति भगवान् वदेत् ॥ इत्थमुक्ते शिष्ये भगवानाह-'ता उद्धीमुहकलंबुआपुप्फसंठिया तहेव जाव बाहिरिया चेव बाहा' तावत् ऊर्ध्वमुखकलम्बुका पुष्पसंस्थिता तथैव यावद् बाह्या च बाहा। तावदिति पूर्ववत् ऊ:मुखकृतकलम्बुकापुष्पमंदर पर्वत का परिरय का परिक्षेप से विशेष परिमाण आगे कहेंगे। इस प्रकार सर्वाभ्यन्तर मंडल को अवधि कर के तापक्षेत्र की संस्थिति कही अब उसी सर्वाभ्यन्तर मंडल को अवधिरूप कर के अन्धकार संस्थिति का प्रतिपादन करने की इच्छा से उस विषय संबंधी प्रश्न सूत्र कहते हैं (तया णं कि संठिया अंधगारसंठिई आहितेति वएजा) तब अन्धकार संस्थिति किस प्रकार से संस्थित कही है सो आप कहिये अर्थात् सर्वाभ्यन्तर मंडल के संचरण काल में किस प्रकार के आकार की अंधकार संस्थिति अथवा किसके संस्थान जैसे संस्थानवाली अन्धकार संस्थिति कही है ? सो हे भगवन् आप कहिये । इस प्रकार श्रीगौतमस्वामी के प्रश्न करने पर भगवान् उत्तर देते हुवे कहते हैं-(ता उद्धीमुहकलंघुआ पुष्फसंठिया तहेव जाव बाहिरिया चेव वाहा) उर्ध्वमुख कलम्वुकापुष्प के संस्थान जैसा संस्थित यावत् बाद्यबाहा होती है । अर्थात् ऊंचा किये मुखवाला कलम्बुका पुष्प के जैसे संस्थान युक्त अन्धછે ત્યારે એકદમ અંદરપર્વતની નજીકમાં પ્રકાશ થતો નથી તેથી મંદર પર્વતના પરિચયના પરિક્ષેપથી વિશેષ પરિમાણ આગળ કહેવામાં આવશે.
આ રીતે સભ્યન્તરમંડળની અવધિ કરીને તાપક્ષેત્રની સંસ્થિતિ કહી હવે એજ સર્વાત્યંતરમંડળને અવધિરૂપ બનાવીને અંધકારસંસ્થિતિનું પ્રતિપાદન કરવાની ઈચ્છાથી से विषयना समयमा प्रश्नसूत्र ४ामयावे छे.-(तया णं किं संठिया अंधगारसंठिई आहितेति वएज्जा) त्यारे २५२स स्थिति वी शत सस्थित डेस छ, त मा५ । અર્થાત્ સર્વાત્યંતરમંડળના સંચરણકાળમાં કેવા પ્રકાર આકારની અંધકાર સંસ્થિતિ અથવા કેના સંસ્થાન જેવા સંસ્થાનવાળી અંધકાર સંસ્થિતિ કહી છે? તે હે ભગવાન્ આપ મને કહે. આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્ન પૂછવાથી તેને ઉત્તર આપતાં ભગવાન કહે छ 3 - (ता उद्धीमुहकलंबुआ पुप्फसंठिया तहेव जाव बाहिरिया चेव वाहा) या भुभवाणा કલબુકા પુષ્પના સંસ્થાનની જેમ સંસ્થિત યાવત્ બાહ્ય વાતા હોય છે. અર્થાત્ ઉપરની
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧