Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिकाटीका सू० ५१ दशमप्राभृतस्य सप्तदश प्राभृतप्राभृतम् १०४९ नवनीतेन भुक्त्व का० (५) पुनर्वसुना घृतेन भुक्त्वा का० (६) पुष्येन क्षीरेण भुक्त्वा का० (७) आश्लेषायां दीपकमांसं-यवानी (आजमा) चूर्ण भुक्त्वा का० दीपयत्यग्नि-जठराग्नि यः स दीपको दीपनी वा कथ्यते । उक्तं च-यवानी पाचनी रुच्या तीक्ष्णोष्णा कटुलघुः । दीपनी दीपका तिक्ता पित्तहा शुक्रशूलहृत...। (निघंटु) (८) मघायां कस्तूरिकां भुक्त्वा का० (९) पूर्वाफाल्गुनीभिमण्डूकमांस-मण्डूकपर्णीनामकवनस्पतिविशेषस्य चूर्ण भुक्त्वा का० (१०) उत्तराफाल्गुनी भिर्नखीमांसं-व्याघ्रनखीनामक-वनस्पतिचूर्ण भुक्त्वा का० (११) हस्तेन वत्सानीकं-पक्वतण्डुलजलं कांजीकं भुक्त्वा का० (१२) चित्राभिः मुद्गसूपपुद्गद्युदलं भुक्त्वा का० (१३) स्वातीनक्षत्रे फलानि भुक्त्वा का० (१४) विशाखाभिः की वस्तु इन्द्रावरुणी नाम की वनस्पति विशेष का चूर्ण खाकर कार्य सिद्ध करता है ४ आर्द्रा नक्षत्र मक्खन खाकर कार्य सिद्ध करता है। पुनर्वसु नक्षत्र घृत खाकर कार्य करते है ५ पुष्य नक्षत्र क्षीर खाकर कार्य करता है ६, आश्लेषा नक्षत्र दीपक मांस-माने यवानी (अजमा) चूर्ण खाकर कार्य सिद्ध करता है। जठराग्नि को जो प्रदीप्त करे वह दीपक कहा जाता है अथवा दीपनी भी कहते है निघंटु में कहा भी है-(यावनी, पाचनी रुच्यां तीक्ष्णोष्णा कटु लघुः। दीपनी दीपिका तिक्ता पित्तहा शुक्र शूलहृत्) ७, मघा नक्षत्र कस्तूरी खाकर कार्य सिद्ध करता है ८ पूर्वाफाल्गुनी नक्षत्र मंडूक मांस अर्थात् मंडूकपर्णी वनस्पति का चूर्ण खाकर कार्य करता है ९, उत्तराफाल्गुनी नक्षत्र नखीमांस अर्थात् वाघनखी नामक वनस्पति का चूर्ण खाकर कार्य करता है १०, हस्तनक्षत्र वत्सरनीक अर्थात् पक्व चावल का जल कांजी (माड या ओसामण) खाकर कार्य करता है ११, चित्रा नक्षत्र मूंग की दाल खाकर कार्य सिद्ध करते है १२, स्वाती नक्षत्र फल खाकर कार्य सिद्ध करता है १३, विशाखा ભક્ષણ કરીને કાર્ય કરે છે, મૃગમાંસ એટલે કે મૃગને ખાવાની વસ્તુ ઈંદ્રાવરુણી નામની વનસ્પતિ વિશેષનું ચૂર્ણ ખાઈને કાર્યસિદ્ધ કરેલ છે. ૩ આદ્રા નક્ષત્ર માખણ ખાઈને કાર્ય સાથે છે. ૪ પુનર્વસુ નક્ષત્ર ઘી ખાઈને કાર્ય સિદ્ધ કરે છે. ૫ પુષ્ય નક્ષત્ર ખીર ખાઈને કાર્ય સિદ્ધ કરે છે. ૬ અલેષા નક્ષત્ર દીપકમાંસ એટલે કે–ચવાની (અજમે)નું ચૂર્ણ ખાઈને કાર્ય સિદ્ધ કરે છે. જઠરાગ્નિને જે પ્રદીપ્ત કરે તે દીપક કહેવાય છે, અથવા દીપની પણ ४ , निघटुमा यु ५ छे, (यावनी पाचनी रुच्या तीक्ष्णोष्णा कटुलघुः दीपनी दीपिकातिक्ता पित्तहा शुक्रशूलहृत् )७ भयानक्षत्र ४२तुरी माने आय सिद्ध ४२ छे. ८ पूर्वाशनी નક્ષત્ર મંડૂકમાંસ એટલે કે મંડૂકપણ વનસ્પતિનું ચૂર્ણ ખાઈને કાર્ય કરે છે. ૯ ઉત્તરાફાળુની નક્ષત્ર નખી માંસ અર્થાત્ વાઘનખી નામની વનસ્પતિનું ચૂર્ણ ખાઈને કાર્ય કરે છે, ૧૦ હસ્ત નક્ષત્ર વત્સાનીક અર્થાત્ રાંધેલ ચોખાનું પાણી કાંજી (ઓસામણ) ખાઈને કાર્ય કરે છે. ૧૧ ચિત્રા નક્ષત્ર મગની દાળ ખાઈને કાર્ય સિદ્ધ કરે છે. ૧૨ સ્વાતી નક્ષત્ર ફળ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
