Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 590

५७८
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
किन्तु एतास्तिस्रोऽपि प्रतिपत्तयो मिथ्यारूपाः सन्ति यतोहि एताः सर्वा भगवतोऽननुमताः सन्ति । तत्रापि ये तृतीयमतवादिनो ते सदैव द्वादशमुहूर्त्तप्रमाणां रात्रि मिच्छन्ति, तेषां मते तु प्रत्यक्ष एव विरोधो दृश्यते, यतो हि न्यूनाधिकक्रमेण रात्रे मनं प्रत्यक्ष मुपलभ्यते । ततो हि सम्प्रति भगवान् तात्त्विकं स्वमत मुपदर्शयति- 'वयं पुण एवं वयामो' वयं पुनरेवं वदामः ॥ - केवलज्ञानेनोपलब्धसकलशास्त्रमर्मज्ञाः वयं पुनरेवं वक्ष्यमाणरूपं स्ववक्तव्यं वदामः - प्रतिपादयामः ॥ तमेव प्रकारमाह- 'ता जंबुद्दीवे दीवे सूरिया उदीणपाईणमुग्गच्छंति पाईणदाहिणमागच्छंति, पाईणदाहिणमुग्गर्छति दाहिणपडीणमागच्छति दाहिणपडीणमुग्गच्छंति, पडीण उदीणमागच्छंति, पडीणउदीणमुग्गच्छेति उदीणपाईणमागच्छंति' तावत् मतावलम्बी इसप्रकार अपना मत प्रदर्शित करता है | ३ |
पूर्वोक्त प्रकार से तीनों प्रतिपत्तिवादियों के भिन्न २ प्रकार से मतान्तर कहे गये है किन्तु ये तीनों मतावलम्बियों के मत मिथ्या रूप ही है कारण की ये सभी मान्यताएं भगवान को अनुमत नहीं है माने भगवान् के द्वारा स्वीकृत नहीं हुइ है । उन में भी जो तीसरा मतवादी कि जो सदा बारह मुहूर्त प्रमाण की रात्रि कहता है उनके मत में तो प्रत्यक्षता से ही विरोध दिखता है, कारण की रात्रि का न्यूनाधिकमान तो प्रत्यक्ष से ही दिखता है ।
अब भगवान् यथार्थ स्वरूपवाला अपने मत का कथन करते हैं - ( वयं पुण एवं वयामो) केवलज्ञान से सकल शास्त्रों के मर्म को प्राप्त करनेवाले में इस विषय में इस प्रकार से कहता हूं वही प्रकार दिखलाते हुवे कहते हैं- (ता जंबुद्दीवे दीवे सरिया उदीणपाईण मुग्गच्छति, पाईण दाहिणमागच्छंति, पाईणदाहिण मुग्गच्छति, दाहिणपडीण मागच्छंति, दाहिणपडीण मुग्गच्छंति, पडीणउदीण मागच्छंति, पडीणउदीण मुग्गच्छति, उदीणपाईण मागच्छंति) जम्बूद्वीप नाम ઉપસંહાર કરતાં કહે છે, હે શ્રમણ આયુષ્મન્ ! કેઈ એક ત્રીજો મતાવલમ્મી આ પ્રમાણે પાતાના મત પ્રદર્શિત કરે છે. ૩૫
o
પૂર્વોક્ત પ્રકારથી ત્રણે પ્રતિપત્તીવાઢિયાના જુદા જુદા પ્રકારના મતાન્તર કહેવામાં આવેલ છે, પરંતુ આ ત્રણે મતવાઢિયાના મત મિથ્યારૂપ જ છે, કારણ કે આ બધી માન્યતાઓ ભગવાનને સંમત નથી. અર્થાત્ ભગવાને તેના સ્વીકાર કરેલ નથી. તેમાં પણુ ત્રીજા મતવાદી કે જે સદા ખાર મુહૂર્ત પ્રમાણની રાત્રી હાવાનુ કહે છે તેના મતમાં તે પ્રત્યક્ષથી જ વિરોધ દેખાય છે, કારણ કે રાત્રિનું એછું વત્તુ પ્રમાણ તે પ્રત્યક્ષથી પણ દેખાય છે
हुवे भगवान् यथार्थ स्व३पवाणा पोताना भतनु अथन उरे छे, - (वयं पुण एवं क्यामो) કેવળજ્ઞાનથી સકળ શાસ્ત્રાના મને પ્રાપ્ત કરવાવાળા હૂં. આ વિષયમાં આ પ્રમાણે કહું ધ્યું તે પ્રકાર तावता उडे छे-(ता जंबुद्दीवे दीवे सूरिया उदीणपाईण मुग्गच्छंति, पाईण दाहिण मागच्छंति पाईण दाहिण मुग्गच्छंति, दाहिणपडीग मागच्छंति दाहि णपडीण मुम्माच्छंति, पडीणउद्दीण मागच्छंति, पडीणउदीण मुमाच्छंति, उदीणपाईणमा गच्छंति)
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧