Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 942

९३०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे एवं मार्गशीर्षमासस्य व्यवस्था वर्त्तते । ‘ता हेमंताणं दोच्चं मासं कइ णखत्ता णेति !' तावत् हेमन्तानां द्वितीय मासं कति नक्षत्राणि नयन्ति ? तावत्-श्रूयतां तावत् भगवन् , हेमन्तानां हेमन्तकालस्य चतुर्मासविशिष्टस्य द्वितीयं-पौषमासलक्षणं कति संख्यकानि कि नामधेयानि च नक्षत्राणि नयन्ति परिसमापयन्तीति कथय भगवन्निति गौतमस्य प्रश्नः ततो भगवान् समुत्तरयति-ता चत्तारि णक्खत्ता ऎति, तं जहा-मग्गसिरा अद्दा पुणव्वस पुसो' तावत् चत्वारि नक्षत्राणि नयन्ति तद्यथा मृगशिरा आर्द्रा पुनर्वसु पुष्यः । तावदिति पूर्ववत् मृगशिरा आर्द्रा पुनर्वसू पुष्यश्चेति चत्वारि नक्षत्राणि हेमन्तकालस्य द्वितीयं पौषमा नयन्ति -स्वस्वस्यास्तंगमेनाहोरात्रपरिसमापकतया परिसमाप्तिमुपनयन्ति । अथैषां भोगक्रमो यथा'ता मग्गसिरा चोइस अहोरत्ते णेइ अदा सत्त अहोरत्ते णेइ पुणवसू अट्ट अहोरते णेइ, पुसो एगं अहोरत्तं णेइ' तावत् मृगशिरा चतुर्दश अहोरात्रान् नयति, आर्द्रा सप्त अहोरात्रान् नयति, पुनर्वसू अष्टौ अहोरात्रान् नयति, पुष्यः एकमहोरात्रं नयति । तावत्-अत्रोक्तेषु चतुषु नक्षत्रेषु प्रथमं मृगशिरानक्षत्रं पौषमासस्य प्रथम विभागस्थान् चतुर्दश अहोरात्रान् नयति-स्वस्यास्तंगमेनाहोरात्रपरिसमापकतया परिसमाप्तिमुपनयति, ततो द्वितीयमा - की पौरुषी होती है । (ता हेमंताणं दोच्चं मासं कइ णक्खत्ता गैति) हे भगवान् चातुर्मास विशिष्ट हेमन्तकाल के दूसरा पौषमास को कितनी संख्यावाला एवं कौन नामवाले नक्षत्र समाप्त करते हैं ? सो कहिए इस प्रश्न के उत्तर में भगवान कहते हैं-(ता चत्तारि णक्खत्ता ऐति तं जहा-मग्गसिरा अद्दा पुणव्वसू पूसो) मृगशिरा, आर्द्रा, पुनर्वसु एवं पुष्य ये चार नक्षत्र हेमन्त काल के दूसरे पौषमास को स्वयं अस्त होकर अहोरात्र को समाप्ति की तरफ ले जाकर पूर्ण करता है। अब इसका भोगकाल का क्रम कहते हैं (ता मग्गसिरा चोदस अहोरत्ते णेइ अद्दा सत्त अहोरत्ते णेइ, पुणव्वसू अह अहोरत्तेणेइ, पूसो एग अहोरत्तं णेइ) यहां पर कहे हुए चार नक्षत्रों में पहला मृगशिरा नक्षत्र पौषमास के प्रथम विभाग के चौदह अहोरात्र को अपने स्वयं अस्त होकर अहोरात्र को समाप्त करते हुए समाप्ति की तरफ ले जाता है। तदनन्तर दूसरा मासं कइ णक्खत्ता णे ति) 3 मवान् यातुर्मास विशिष्ट मत ना on पोषभासने કેટલા અને કયા નામના નક્ષત્ર સમાપ્ત કરે છે? તે આપ કહે આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં श्री भावान् ४ छेउ (ता चत्तारि णक्खता ऐति तं जहा-मग्गसिरा अदा पुणव्वसू पूसो) મૃગશિરા, આદ્ર, પુનર્વસુ અને પુષ્ય આ ચાર નક્ષત્ર હેમંતકાળના બીજા પિષમાસને સ્વયં અસ્ત થઈને અહોરાત્રીને સમાપ્ત કરીને માસને સમાપ્તિ તરફ લઈ જાય છે, હવે આ नक्षत्राना साना भनु ४थन ४२ छ.-(ता मगसिरा चोदस अहोरच णेइ अद्दा सत्त अहोरते णेइ, पुगवसू अदुअहोरत्ते णेइ पूसो एग अहोरत्तं णेइ) महीया ४ामा मावेश ચાર નક્ષત્રોમાં પહેલું મૃગશિરા નક્ષત્ર પિષમાસના પ્રથમ વિભાગના ચૌદ અહેરાત્રીને
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્રઃ ૧