Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे एकस्य च मुहूर्तस्य पञ्चाशति द्वापष्टिभागेषु एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य दशमु सप्तपष्टिभागेषु शेषेषु तां पञ्चमीमाश्वयुजी पौर्णमासी परिसमापयति । इति परिस्फुटां व्याख्यां श्रुत्वा पुन गौतमः पृच्छति-'ता कत्तियणं पुण्णिमं कति णक्खत्ता जोएंति' तावत् कार्तिकी पौर्णमासी कति नक्षत्राणि युञ्जन्ति । तावदिति प्राग्वत् णमिति पादपूत्तौं कतिसंख्यकानि नक्षत्राणि कात्तिकी कात्तिकमासभवां पौर्णमासी चन्द्रेण सह यथायोगं संयुज्य तां पौर्णमासीं परिसमापयति । ततो भगवानाह-'ता दोण्णि णक्खत्ता जोएंति तं जहा भरणी कत्तिया य' तावत् द्वे नक्षत्रे युतः तद्यथा भरणी कृत्तिका च । तावत् द्वे नक्षत्रे युतः तद्यथा भरणीकृतिका च । तावदिति प्राग्वत् द्वे एव नक्षत्रे कार्तिकी पौर्णमासी चन्द्रेण सह यथायोगं संयुज्य परिसमापयतः । इहापि क्वचिदश्वनी नक्षत्रमपि कार्तिकी पौर्णमासी परिसमापयतीति दृश्यते उपपत्यापि सिद्धमस्तीति, अत्रोच्यते-यदा आश्वयुज्यां पौर्णमास्यां प्राधान्य दत्तमश्विनी नक्षत्रस्य तदात्रोङ्कनं व्यर्थमेवभवेदिति तन्नोक्तमिति । तत्र प्रथमां पौर्णमासी कृत्तिकानक्षत्रं करता है। पांचवीं अश्विन मास की पूर्णिमा को उत्तराभाद्रपदा नक्षत्र एक मुहूते का बासठिया पचास भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया दश भाग शेष रहने पर समाप्त करता है।
इस प्रकार स्पष्ट रूप से व्याख्या सुनकर श्रीगौतमस्वामी पुन: भगवान को पूछते हैं-(ता कत्तियण्णं पुण्णिम कति णक्खत्ता जोएंति) कितने नक्षत्र कार्तिक मास भाविनी पूर्णिमा का चन्द्र के साथ यथायोग्य योग कर के उस पूर्णिमा को समाप्त करता है ? उत्तर में भगवान् कहते हैं-(ता दोणि णक्खत्ता जोएंति तं जहा भरणी कत्तिया य) दो नक्षत्र ही कार्तिक पौर्णमासी को चन्द्र के साथ यथायोग्य संयोग कर के समाप्त करता है यहां पर भी क्वचित् अश्विनी नक्षत्र भी कार्तिकी पूर्णिमा को समाप्त करता दिखता है प्रमाण से भी यही सिद्ध होता है। यहां पर इस प्रकार समजना चाहिये जब आश्विनी पूर्णिमा में आश्विन का प्राधान्य दिया है, तब यहां पर उसका कथन પાંચમી આસો માસની પુનમને ઉત્તર ભાદ્રપદા નક્ષત્ર એક મુહૂર્તના બાસઠિયા પચાસ ભાગ તથા બાસઠિયા એક ભાગના સહકઠિયા દસ ભાગ શેષ રહે સમાપ્ત કરે છે.
આ રીતે સ્પષ્ટ રીતે વ્યાખ્યા સાંભળીને શ્રી ગૌત્તમસ્વામી ફરીથી ભગવાનને પૂછે છે. (ता कत्तियण्णं पुण्णिम कति णक्खत्ता जोएंति) डेटा नक्षत्री ति भासनी पुनमने ચંદ્રની સાથે ભેગા કરીને એ પુનમ તે સમાપ્ત કરે છે, ઉત્તરમાં ભગવાન કહે છે. (ता दोण्णि णक्खत्ता जोएंति, तं जहा भरणी कत्तिया य) मे नक्षत्र ति भासनी પુનમને ચંદ્રની સાથે રીતે સંગ કરીને સમાપ્ત કરે છે. અહીંયાં પણ કયારેક આશ્વિની નક્ષત્ર પણ કાતિકી પુનમને સમાપ્ત કરતા દેખાય છે. પ્રમાણથી પણ એજ સિદ્ધ થાય છે. અહીંયા એવી રીતે સમજવું કે જ્યારે આ માસની પુનમમાં અશ્વિની
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
Page Navigation
1 ... 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076