Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ४० दशमलाभृतस्य सप्तमं प्राभृतप्राभृतम् ८७७ भाविनी-ज्नेष्ठमासबोधिका च पूर्णिमा भवति, तदा-तस्मिनेवमासे अक्तिने मार्गशीर्षीमृगशिरा नक्षत्रोपेता-मार्गशीर्षीनामिका अमावास्या भवति । ज्येष्ठानक्षत्रमारभ्य पूर्व विपरीतगणनया मृगशिरानक्षत्रस्य चतुर्दशसंख्या भवति, यदि च मूलनक्षत्रमारभ्य पूर्व विपरीत. गणनया गण्यते तदा तु मृगशिरानक्षत्रस्य पञ्चदश संख्या भवति । सूत्रमेतत् मार्गशीर्षमास ज्येष्ठमासमधिकृत्य प्रवृत्तं वेदितव्यमिति । 'जया णं पोसी पुणिमा भवइ तया णं आसाढी अमावासा भवइ जया णं आसाढी पुण्णिमा भवइ तया णं पोसी अमावासा भवइ' यदा खलु पौषी पूर्णिमा भवति तदा खलु आषाढी अमावास्या भवति, यदा खलु आषाढी पूर्णिमा भवति तदा खलु पौषी अमावास्या भवति । यदा-यस्मिन् समये खल्विति वाक्यालंकारे पोपनक्षत्रोपेता पौषमासभाविनी-पौषमासबोधिका वा पूर्णिमा भवति, तदातस्मिन्नेव मासे अक्तिनी आषाढी-पूर्वाषाढोत्तराषाढयोरन्यतमेन अन्यतमाभ्यां नक्षत्राभ्यां समुपेता आषाढी नामिका अमावास्या तस्मिन्नेव मासे भवति । पुष्यनक्षत्रमारभ्य पूर्व विपरीतगणनया उत्तराषाढा नक्षत्रस्य संख्या षोडश भवति पूर्वाषाढानक्षत्रस्य च पूर्णिमा होती है, तब उसी मास में पोछे में मृगशिरा नक्षत्र से युक्त मार्गशीर्षी नाम की अमावास्या होती है । ज्येष्ठानक्षत्र से आरम्भकरके पहले विपरीत गणना से मृगशिरा नक्षत्र चौदहवां होता है, यदि मूल नक्षत्र से आरम्भ करके विपरीतगणना से गिनने में आवे तब तो मृगशिरा नक्षत्र पंद्रहवां होता है। यह सूत्र मार्गशीर्ष मास एवं ज्येष्ठ मास को अधिकृत करके कहा गया जाने ।
(जया णं पोसी पुणिमा भवइ तया णं आसाढी अमावासा भवइ, जया णं आसाढी पुण्णिमा भवइ तया णं पोसी अमावासा भवइ) जिस समय पुष्य नक्षत्र से युक्त पौष मास बोधिका पूर्णिमा होती है, तब माने उसी मास में पीछे की आषाढी अर्थात् पूर्वाषाढा एवं उत्तराषाढा में से एक या दोनों नक्षत्रों से युक्त आषाढी नाम वाली अमास उसी मास में होती है। યુકત ચેષ્ઠ માસ બેધિકા પુનમ હોય છે. ત્યારે એ જમાસમાં પાછળથી મૃગશિરા નક્ષત્રથી યુક્ત માર્ગશીષી નામની અમાસ થાય છે. જ્યેષ્ઠાનક્ષત્રથી આરંભ કરીને પહેલાં વિપરીત ગણુનાથી મૃગશિરા નક્ષત્ર ચૌદમું થાય છે. જે મૂળ નક્ષત્રથી આરંભ કરીને વિપરીત ગણત્રીથી ગણવામાં આવે ત્યારે તે મૃગશિરા નક્ષત્ર પંદરનું થાય છે. આ સૂત્ર માર્ગશીર્ષમાસ અને જેઠમાસને અધિકૃત કરીને કહેલ છે.
(जया णं आसाढो पुणिमा भवइ, तया णं आसाढी अमावासा भवइ, जया णं आसाढी पुण्णिमा भवइ तया ण पोसी अमावासा भवइ) न्यारे पुष्य नक्षत्रीयुत पोषभास माया પુનમ હોય છે, ત્યારે એટલેકે એજમાસમાં પછિની અષાઢી અર્થાત્ પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢામાંથી એક અથવા બને નક્ષત્રોથી યુક્ત અષાઢી નામવાળી અમાસ એજ માસમાં
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
