Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४७०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे क्षेत्रसंस्थिति राख्याता इति वदेत् ।।-तावदिति पूर्ववत् सर्वबाह्यमण्डले तापक्षेत्रसंस्थितिस्तु ऊर्ध्वमुखकलम्बुकापुष्पसंस्थिता संस्थिति यस्याः सा तथेति वदेत्, अन्तःसंकुचिता, बहिविस्त तेत्यादि पूर्ववत्, सर्वाण्यपि विशेषणान्यत्र योज्यानि, किमत्र पुनर्लेखनप्रयासेनेति । 'एवं जं अभितरमंडले अंधगारसंठिईए पमाणं तं बाहिरमंडले तावक्खेत्तसंठिईए जं तहिं तावक्खेत्तसंठिईए तं बाहिरमंडले अंधगारसंठिईए भाणियब्वं' एवं यदभ्यन्तरमण्डले अन्धकारसंस्थितेः प्रमाणं तद् बाह्यमण्डले तापक्षेत्रसंस्थितेः, यत् तत्र तापक्षेत्रसंस्थितेः तद् बाह्यमण्डले अन्धकारसंस्थितेः भणितव्यम् ॥ एवं-पूर्वोक्तेन प्रकारेण यत्-अभ्यन्तरमण्डले-सर्वाभ्यन्तरमण्डलगते सूर्ये अन्धकारसंस्थितेः प्रमाणमुक्तम् । तदेव बाह्यमण्डलेकी संस्थिति कही है ऐसा कहे। अर्थात् भगवान् कहते हैं कि सर्वबाह्यमंडलकी तापक्षेपसंस्थिति ऊंचे मुखवाले जो कलंधुकापुष्प होता है उसके संस्थान जैसी संस्थिति जिसकी हो ऐसी संस्थिति तापक्षेत्र की है अर्थात् अंतर्भाग में संकुचित बाहर विस्तारवाला इत्यादि पूर्व कथित सभी विशेषणों वाली तापक्षेत्र की संस्थिति कही है इसके संबंध में सभी विशेषण पूर्व में कहे हैं सो यहां पर कह लेवें । पुनः यहां पर ग्रन्थ विस्तार भय से वे नहिं लिखे है, (एवं जं अभितरमंडले अंधगारसंठिईए पमाणं तं बाहिरमंडले तावक्खेत्तसंठिईए जं तहिं तावक्खेत्तसंठिईए पमाणं तं बाहिरमंडल अंधगारसंठिईए भाणियवं) एवं जिस प्रकार अभ्यन्तर मंडल में अंधकार संस्थिति का प्रमाण कहा है उसी प्रकार बाह्य मंडल में तापक्षेत्र संस्थित का प्रमाण समझें। जो वहां तापक्षेत्रसंस्थिति का प्रमाण होता है वह बाघमंडल में अन्धकार संस्थिति का प्रमाण कहना चाहिये । अर्थात् पूर्वोक्त प्रकार से जो सर्वाभ्यन्तर मंडल में सूर्य होने पर अन्धकार संस्थिति का प्रमाण कहा है वही प्रमाण સંસ્થાન કહેલ છે, તેમ કહેવું, અથાત્ ભગવાન કહે છે કે સર્વબાહ્યમંડળની તાપક્ષેત્રની સંસ્થિતિ ઉંચા મુખવાળું જે કલંબુકા પુષ્પ તેનું જે સંસ્થાન તેના જેવી સંસ્થિતિ જેની હોય એવી સ્થિતિ તા પક્ષેત્રની છે, એટલે કે અંદરના ભાગમાં સંકેચાયેલ તથા બહારની તરફ વિસ્તારવાળી ઈત્યાદિ પહેલાં કહેલ બધા જ વિશેષણોવાળી તાપક્ષેત્રની સંસ્થિતિ કહેલ છે. આના સંબંધમાં તમામ વિશેષણો પહેલાં કહેવામાં આવી ગયેલ છે તે બધા અહીંયાં સમજી લેવા. અહીયાં ફરીથી ગ્રંથવિસ્તારભયથી કહ્યા નથી.
___ (एवज अभितरमंडले अंधगारसंठिईए पमाणं तं बाहिरमंडले तावक्खेत्तसंठिईए ज तहिं तावक्खेतसंठिईए पमाणं त बाहिरमंडले अंधगारसंठिईए भाणियव्व) तथा प्रमाणे मास्यતર મંડળમાં અંધકારની સંસ્થિતિનું પ્રમાણ કહ્યું છે એ જ પ્રમાણે બાહ્યમંડળમાં તાપક્ષેત્રની સંસ્થિતિનું પ્રમાણ સમજવું. જે ત્યાં તાપક્ષેત્રસંસ્થિતિનું પ્રમાણ થાય છે, તે બાહ્યમંડળમાં અંધકારસંસ્થિતિનું પ્રમાણ કહેવું જોઈએ. અર્થાત્ પૂર્વોક્ત પ્રકારથી જે સવ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
