Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
४०४
सूर्यप्रप्तिसूत्रे शच्छतभाग सत्कभागद्वयमोचनेन प्रकाशयन् तावदवसेयो यावत् सर्ववाद्यं मण्डलं सर्वाभ्यन्तरान्मण्डलात् परतः ज्यशीत्यधिकशततम १८३ भवेत् । ततः प्रतिमण्डलं भागद्वयमोचनेन यदा सर्वबाह्ये मण्डले चारं चरति तदा त्रीणिशतानि पष्टयधिकानि ३६० भागानां उटयन्ति, ज्यशीत्यधिकस्य शतस्य द्वाभ्यां गुणने १८३४२२६६ एतावत्याः संख्याया भावात् । त्रीणि च शतानि षट्पष्टयधिकानि ३६६ पञ्चमचक्रवालभागस्य ७३२ अस्य द्वात्रिंशदधिकसप्तशतभागप्रमाणस्याद्धं भवति ७३२:२-३६६ इति, ततः पञ्चमचक्रवालभागस्याः परिपूर्ण तत्र मण्डले त्रुटयतीति, एक एव परिपूर्णः पञ्चमचक्रवालभागस्तत्र प्रकाश्यो भवति । अत एवोक्तम्-'ता जयाणं' इत्यादि-यदा एतौ-प्रवचनवेदिनां प्रसिद्धौ द्वौ द्वौ सूयौं सर्वबाह्य मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरतः सर्वबाह्यमण्डले गच्छत स्तदा तो द्वावपि सूयौं समुदितौ जम्बुद्वीपस्य द्वीपस्य द्वौ चक्रवालभागी अवभासयत उद्योतयतस्तापयतः प्रकाशएक एक सूर्य छत्तीस सो साडिसाठ भाग सहित दो भाग न्यून क्षेत्र को प्रकाशित करता करता वहां तक समजे कि जहां तक सर्वबाह्यमंडल से सर्वाभ्यन्तर मंडल पर्यन्त में एक सो तिरासी १८३ मंडल हो जाय । इस प्रतिमंडल में दो भाग छोडने से जब सर्वबाह्यमंडल में गति करता है तब तीन सो साठ ३६० भाग त्रुटित होता है एक सो तिरासी को दो से गुणा करे तो १८३४ २=३६६ इतनी संख्या हो जावे । अर्थात् तीन सो छियासठ ३६६ पांचवें चक्रवाल भाग के ७३२ सात सो बत्तीस प्रमाण का आधा भाग प्रमाण होता है ७३२-२%D३६६ पश्चात् पांचवें चक्रवाल भाग का आधा परिपूर्ण उस मंडल में त्रुटित होता है माने कम पडता है पांचवें चक्रवाल भाग का एक भाग ही वहां परिपूर्ण होता है अतएव कहा है (ता जया णं) इत्यादि जब यह प्रसिद्ध दो दो सूर्य सर्वबाह्यमंडल में उपसंक्रमण करके गति करता है यानी सर्वबाह्यमंडल में गमन करता है तब दोनों सूर्य एक साथ ભાગ સહિત બે ભાગ ન્યૂન ક્ષેત્રને પ્રકાશિત કરે છે, આ પ્રમાણે ત્યાં લગી સમજવું કે
જ્યાં સુધી સર્વ બાહ્યમંડળથી સર્વાયંતરમંડળ પર્યન્તમાં ૧૮૩ એકસચ્યાશી મંડળે થઈ જાય. આ રીતે પ્રત્યેક મંડળમાં બે ભાગ છેડવાથી જ્યારે સર્વબાહ્યમંડળમાં સૂર્ય ગતિ કરે છે, ત્યારે ૩૬૦ ત્રણ સાઠ ભાગ ત્રુટિત થાય છે, એકચ્યાશીને બેથી ગણવામાં આવે તે ૧૮૩+૪=૩૬૬ આટલી સંખ્યા થઈ જાય છે. અર્થાત્ ૩૬૬ ત્રણ છાસઠ પાંચમા ચક્રવાલ ભાગના ૭૩૨ સાતસે બત્રીસ પ્રમાણનું અધું પ્રમાણ થાય છે. ૭૩૨ ૨૩૩૬૬ અને પાંચમા ચકલાલ ભાગના અર્ધા પરિપૂર્ણ એ મંડળમાં ઓછા થાય છે. પાંચમા Asal भागना ४ मा त्यो परिपूर्ण थाय छ, मेटा भाटे ४धुंछ (ता जयाणं ઇત્યાદિ જ્યારે જગપ્રસિદ્ધ આ બને સૂર્ય સર્વબાહ્યમંડળમાં ઉપસિંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે. અર્થાત્ સર્વબાહ્યમંડળમાં ગમન કરે છે, ત્યારે અને સૂર્યો એક સાથે જબૂદ્વીપ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧