Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूर्यशतिप्रकाशिका टीका सू० २५ चतुर्थ प्राभृतम्
४४३
संस्थानं यस्याः सा अङ्कमुखसंस्थिता, बहिः =लवणसमुद्रदिशि स्वस्तिकमुखसंस्थिता स्वस्तिक:- शकुनज्ञापकः सुप्रतीत स्तस्य मुखम् -- अग्रभाग स्तस्येव अतिविस्तीर्णतया संस्थितंसंस्थानं यस्याः सा स्वस्तिमुखसंस्थिता, उभयपार्श्वेन = मेरुपर्वतस्योभयोः पार्श्वयोस्तस्या स्तापक्षेत्रसंस्थितेः सूर्यभेदेन द्विधा व्यवस्थितायाः प्रत्येकमेकैकभावेन ये द्वे भवतस्ते आयामेन=जम्बूद्वीपगतमायाममाश्रित्य अवस्थिते भवतः । सा चैकैका आयामतः किं प्रमाणा इत्याशङ्कां परिहरन्नाह - पञ्चचत्वारिंशत् पञ्चचत्वारिंशद् योजनसहस्राणि ४५०००, तस्या स्तापक्षेत्रसंस्थितेः एकैकस्याः संस्थितेः द्वे च बाहे अनवस्थिते भवतः, तद्यथा - 'तं जहा - सन्वन्तरिया चैव वाहा सव्वबाहिरिया चैव बाहा, तत्थ को हेऊ ति वज्जा' तद्यथा सर्वाभ्यन्तरा चैव वाहा, सर्वबाह्या चैव वाहा, तत्र को हेतुरिति वदेत्- 'तं जहा ' तद्यथा वह अङ्कमुख संस्थित कहा है । बाहर लवणसमुद्र की दिशा में स्वस्तिक के मुख समान संस्थित स्वस्तिक शकुनज्ञापक आकार जो सर्वतः प्रसिद्ध ही है उसका जो मुख माने अग्र भाग उसके समान अति विस्तृत संस्थान जिसका हो वह स्वस्तिक मुख संस्थित कहा जाता है उसके समान माने मेरु पर्वत के दोनों पार्श्व में उस तापक्षेत्र को संस्थिति का दो सूर्य होने से सूर्य के भेद से दो प्रकार से व्यवस्थित प्रत्येक में एक एक की भावना से जो दो होते हैं वह आयाम से जम्बूद्वीप का आयाम को लेकर अवस्थित होते है । वह एक एक के आयाम का क्या प्रमाण होता है ? इस शंका का निवारण करते हुए कहते हैं कि पैंतालीस हजार ४५००० पैंतालीस हजार योजन आयाम है उस तापक्षेत्र संस्थिति का दो वाहा अवस्थित होता है, वह इस प्रकार से है'तं जहा' जैसे की 'सव्वभंतरिया चैव बाहा सव्वबाहिरिया चेव बाहा तथ को हेऊति वएज्जा' एक सर्वाभ्यन्तर की बाहा एवं एक सर्वबाह्यमंडल की
અગ્રભાગ તેની માફક સસ્થિત સ ંસ્થાન જેવુ હોય તે અંકમુખ સ ંસ્થિત હેવાય છે. બહાર લવણસમુદ્રની દિશામાં સ્વસ્તિક સાથિયાના મુખ સમાન સ્થિત સ્વસ્તિક શકુન જણાવનાર આકાર જે બધે પ્રસિદ્ધ જ છે. તેનુ જે મુખ એટલે કે અગ્રભાગ તેની જેમ વિસ્તારવાળું સંસ્થાન જેનું હોય તે સ્વસ્તિક સુખ સંસ્થિત કહેવાય છે. તેની જેમ અર્થાત્ મેરૂપર્યંતના બન્ને પાર્શ્વર્યાંમા એ તાપક્ષેત્રની સસ્થિતિના સૂર્ય એ હોવાથી એ પ્રકારથી વ્યસ્થિત દરેકમાં એક એકની ભાવનાથી જે એ થાય છે. એ આયામથી જ બૂઢીપનાં આયામને લઈને અવસ્થિત થાય છે. એ એક એક આયામનું શું પ્રમાણ હોય છે ? એ શકાનું નિવારણ કરતાં સૂત્રકાર કહે છે કે-પિસ્તાળીસ હજાર ૪૫૦૦૦ પિસ્તાલીસ હજાર ૪૫૦૦૦ ચેાજનના આયામ છે એ તાપક્ષેત્ર સંસ્થિતિની એ वाडा अवस्थित होय छे ते भावी रीते छे (तं जहा) नेम उ ( सव्वन्तरिया चे बा सन्नबाहिरिया चैव वाहा तत्थ को ऊति वएज्जा ) मे सर्वास्यांतरनी मने मील सर्व माह्य
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
