Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३४०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे मेकधा छित्वा द्वाभ्यां चूर्णिकाभागाभ्यां ४७०९६३, सूर्यश्चक्षु स्पर्श शीघ्रमागच्छति ॥ ___ तदा-सर्वाभ्यन्तरानन्तर तृतीयमण्डलचारचरणकाले खलु-इति निश्चितम् इहगतस्य मनुष्यस्य इत्यत्र जातावेकवचनमित्यतः-इह-मर्त्यलोके गतानां मनुष्याणां सप्तचत्वारिंशता ४७ योजनसहस्त्रैः षण्णवत्या च ९६ योजनै स्त्रयस्त्रिंशता च पष्टिभागै योजनस्य है, एक च षष्टिभागमेकषष्टिधा ४७०९६३, छित्वा तस्य सत्काभ्यां द्वाभ्यां चूर्णिकाभागाभ्यां सूर्यः चक्षुः स्पर्श-दृष्टिपथं शीघ्रमागच्छति ।। अत्रापि अङ्कोत्पादनप्रक्रिया यथा-अस्मिन् तृतीयमण्डले चतुर्भिरेकषष्टिभागैरूनोऽष्टादशमुहूर्तप्रमाणो १८-६ दिवसो भवतीति, तस्यार्द्ध च ९- द्वाभ्यां मुहर्तेकपष्टिभागाभ्याम्ना नवमुहर्ता भवन्ति, ततः सामस्त्येनैकपष्टिभागकरणार्थ "छेदघ्नरूपेषु......एकस्य भागा अधिकोनकाचे" दित्यादिना नवमुहूर्ता एकषष्टया गुण्यन्ते, गुणयित्वा च द्वावेव षष्टिभागी तेभ्योऽपनीयेते यथा-९-६ तथा साठके एकभाग को इकसठ से छेदकर दो चूर्णिका भाग से ४७०९६६०, है सूर्य शीघ्र दृष्टिगोचर होता है, कहने का भाव यह है कि सर्वाभ्यन्तर मंडल के संचरणकाल में इस भरतक्षेत्र में रहे हुवे मनुष्य को (यहां पर मनुष्य शब्द जातिवाचक प्रयुक्त होनेसे एकवचन कहा है) अतः इस मृत्युलोक में रहे हवे मनुष्यो को ४७०९६ सुडतालीस हजर छन्नु योजन तथा एक योजनका साठिया तेतीस भाग तथा साठ के एक भाग को इकसठ से छेद करके, उसके दो चूर्णिका भागों से सूर्य शीघ्र दृष्टिगोचर हो जाता हैं। यहां पर भी अङ्कोत्पादक प्रक्रिया इस प्रकार से है-इस तीसरे मंडल में इकसठिया चार भागन्यून अठारह मुहूर्त प्रमाणका १८ दिवस होता है उसका आधा ९ इकसठिया दो मुहूर्त भाग न्यून नवमुहूर्त होता है उसका सामस्त्य से छेद करने को (छेदन रूप एक एक का अधिकन्यून, इत्यादि से नवमुहर्तको इकसठ से गुणा जावे एवं गुणा करके दो साठ के भागो को उसमें से हटावे जैसेकि-९४ ११ ४७०८६३३ २ सूर्यशी दृष्टिगायक थाय छ.
કહેવાનો ભાવ એ છે કે સર્વાત્યંતરમંડળના સંચરણ સમયમાં આ ભરતક્ષેત્રમાં રહેલા મનુષ્યને (અહીંયાં મનુષ્ય શબ્દ જાતિવાચક હોવાથી મૂલમાં એકવચથી કહેલ છે) જેથી આ મૃત્યુલેકમાં રહેલા મનુષ્યને ૪૭૦૯૬ સુડતાલીસ હજાર છનું જન તથા એક એજનના સાઠિયા તેત્રીસ ભાગથી તથા સાઠના ભાગને એકસઠથી છેદ કરવાથી કે . આના બે ચૂર્ણિકા ભાગેથી શીઘદષ્ટિગોચર થાય છે, અહીંયા પણ અંકેપાદક પ્રક્રિયા આવી રીતે થાય છે–આ ત્રીજા મંડળમાં એકસડિયા ચાર ભાગ ન્યૂન અઢાર મુહૂર્ત પ્રમાને ૧૮ દિવસ થાય છે, તેનું અધું જ એકસઠિયા બે મુહૂર્તભાગ ન્યૂન નવા મુહૂર્ત થાય છે, તેને સમસ્ત રીતે છેદ કરવા માટે છેદઘરૂપ એક એક ભાગ અધિક ન્યૂન ઈત્યાદિથી નવ મુહૂર્તને એકસાઠથી ગણવામાં આવે અને ગુણાકાર કરીને સાઠિક્યા બે ભાગને
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
