Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३५२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
सत्काः षष्टिरेकषष्टिभागा इति जातानि । ततः सर्व बाह्यमण्डलादन्तराभिमुखार्वाक्तन द्वितीयमण्डलगताद् दृष्टिपथप्राप्तता परिमाणादस्मात् - ३१९१६, एकत्रिंशत्सहस्राणि षोडशोतराणि नवशतानि योजनाना मेकोनचत्वारिंशत् षष्टिभागा योजनस्य एकस्य च षष्टिभागस्य सत्काः षष्टिरे कषष्टिभागाः, इत्येवं रूपाद् यदि शोध्यते ततो यथोक्तं सर्वबाह्य मण्डले दृष्टिप्रथप्राप्तापरिमाणं भवति, तच्चाग्रे स्वयमेव ग्रन्थकृद्वक्ष्यति । एवंविधया गणितप्रक्रियया पुरुषच्छायायां दृष्टिपथप्राप्ततारूपायां द्वितीयादिषु केषुचिन्मण्डलेषु चतुरशीतिं किश्चिन्न्यूनानि योजनानि उपरितनेषु मण्डलेषु अधिकानि अधिकतराणि पूर्वोक्तप्रकारेण निर्वेष्टयन् निर्वेष्टयन् - हापयन् हापयन् यावत् सर्वबाह्यमण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति, ॥
'ता जया णं सूरिए सव्वबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तथा णं पंच पंच जोयणसहस्साई तिष्णि य पंचुत्तरे जोयणसए पण्णरस य सहभागे जोयणस्स एगमेगेणं मुहुत्तेणं गच्छ तावद् यदा खलु सूर्यः सर्ववाद्यं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति तदा खलु पञ्च पञ्च योजन का साठिया नव भाग एवं साठ का एक भाग वाला इकसठ भाग होता हैं । सर्वबाह्यमंडल से अनन्तर समीपस्थ अर्वाक्तन दूसरे मंडल की इस दृष्टिपथ प्राप्तता परिमाण से = ३१९९६, इकतीस हजार नवसो सोलह तथा एक योजन का साठिया उनचालीस भाग एवं साठिया एक भाग वाला साठ इकसठिया भाग इतना प्रमाण न्यून करे तो सर्वबाह्यमंडल की दृष्टिपथ प्राप्तता का परिमाण निकल आता है यह आगे ग्रन्थकार स्वयं दिखलावेंगे । इस प्रकार की गणितप्रक्रिया से दृष्टिपथप्राप्तता रूप पुरुष छाया में द्वितीयादि कोई मंडल में चौरासी योजन में कुछ न्यून योजन ऊपर के मंडलों में अधिक एवं अधिकतर पूर्वोक्त प्रकार से कम करता करता यावत् सर्वबाह्यमंडल का उपसंक्रमण करके सूर्य गति करता है । (ता जया णं सूरिए सव्ववाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं पंच पंच जोयणसहस्साई तिणि य पंचुत्तरे जोयणसए पण्णरसय सहभागे जोयणस्स एगमेगेणं मुहुत्तेणं તથા સાઠના એક ભાગવાળા એકસઠ ભાગ થાય છે. સખાહ્યમંડળ પછીના નજીકના બીજા મંડળની આ રીતના દૃષ્ટિપથ પ્રાપ્તાના પરિમાણુથી ૩૧૯૧૬ ૩૯ : એકત્રીસ હજાર નવસેા સેાળ તથા એક યેાજનના સાઠિયા એગણચાલીસ ભાગ તથા સાડિયા એક ભાગવાળા સાઠ એકસિડયા ભાગ આટલું પ્રમાણ ન્યૂન કરે તે સર્વબાહ્યમડળની દૃષ્ટિપથ પ્રાપ્તતાનું પરિમાણુ નિકળી આવે છે. આને આગળ ગ્રન્થકાર સ્વયં દેખાશે. આ પ્રક્રિ યાથી દૃષ્ટિપથ પ્રાપ્તતા રૂપ છાયામાં બીજા વિગેરે કોઈ મડળમાં ચેારાશી યેાજનમાં કંઈક ન્યૂન ચેટજન ઉપરના ચેાજનોમાં અધિક અને અધિકતર પૂર્વોક્ત પ્રકારથી ઓછા કરતા કરતા યાવત્ સ`ખાદ્યમંડળનુ ઉપસક્રમણ કરીને સૂર્ય ગમન કરે છે.
( ता जया णं सूरिए सव्वबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चार चग्इ ल्या णं पंच पंच जोय. सहरसाई तिणिय पंचुत्तरे जोयणसए पण्णरस य सद्विभागे जोयणरस एगमेगेणं मुहुत्ते णं
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
