Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
३६८
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
सप्तम्यर्थे द्वितीया, तेन पुरुषच्छायायां दृष्टिपथप्राप्तता रूपायामित्यर्थः सातिरेकाणिकिञ्चिदधिकानि पञ्चाशीतिं पञ्चाशीतिं योजनानि अभिवर्द्धयन् अभिवर्द्धयन् सर्वाभ्यन्तरं मण्डलं यावत् प्रतिमण्डलमुपसंक्रम्य - तत्तन्मण्डलं गत्वा चारं चरति तत्तन्मण्डले भ्रमति || इदं च सर्वबाह्यान्मण्डलात् अर्वाक्तनानि कतिपयानि प्रथमद्वितीयादि मण्डलानि अपेक्ष्य स्थूलत उक्तम् । परमार्थतस्तु पुनरेवं वक्तव्यं यथा - इह येनैव क्रमेण सर्वाभ्यन्तरान् मण्डलात्परतो बहिर्गमनका दृष्टिपथप्राप्ततां हावयन् हापयन् बहिर्निर्गत स्तेनैव क्रमेण सर्ववाह्यान्मण्डलादन्तराभिमुख प्रवेशकालेऽपि अर्वाक्तनेषु मण्डलेषु दृष्टिपथप्राप्ततामभिवर्द्धयन् अभिवर्द्धयन् प्रविशेत् । तत्र सर्वबाह्यमण्डलादर्वाक्तन द्वितीयमण्डलगताद् दृष्टिपथप्राप्ततापरिमाणात् सर्वबाह्यकरके अठारह योजन की न्यूनता कही है । पुरुषछाया इस ठिकाने भी समी के अर्थ में द्वितीया विभक्ति हुई है अतः दृष्टिपथप्राप्तता रूप पुरुष छाया में ऐसा अर्थ होता है, सातिरेक माने कुछ अधिक पचासी पचासी योजन को बढाता बढाता सर्वाभ्यन्तर मंडल में यावत् प्रतिमंडल में उपसंक्रमण करके माने उस उस मंडल में जाकर गति करता है, अर्थात् उस उस मंडल में परिभ्रमण करता है । यह कथन सर्वबाह्य मंडल से अर्वाक्तन कितनेक प्रथम दूसरा वगैरह मंडल की अपेक्षा करके स्थूलता से कहा है, वास्तविक रीति से तो इस प्रकार कहना चाहिए जैसे कि यहां पर जिस क्रम से सर्वाभ्यन्तर मंडल से पीछा बाहर निकलने के समय दृष्टिपथप्राप्तता को कम करता करता जिस प्रकार बाहर निकले उसी क्रम से सर्व बाह्यमंडल से अंदर की ओर प्रवेश करते समय भी अर्वाक्तन माने पीछे के मंडलों में दृष्टिपथ प्राप्तता को बढाता बढाता प्रवेश करता हैं, वहां पर सर्वाभ्यन्तर मंडल के पीछे के दूसरे मंडलगत दृष्टिपथप्रासता के परिमाण से सर्वबाह्य मंडल में
અઢાર ચેાજનની ન્યૂનતા કહેલ છે. પુરૂષછાયા આ ઠેકાણે પણ સપ્તમીના અથ માં દ્વિતીયા વિભક્તિ થયેલ છે, તેથી દૃષ્ટિપથપ્રાપ્તતા રૂપ પુરૂષછાયામાં આમ અથ થાય છે, સાતિરેક એટલે કઈક વધારે પંચાસી પંચાસી ચેાજનને વધારતા વધારતા સર્વાભ્યંતર મડળમાં યાવત્ પ્રતિમંડળમાં ઉપ’સક્રમણ કરીને અર્થાત્ તે તે મંડળમાં જઈને ગતિ કરે છે. એટલે કે તે તે મંડળેશમાં પરિભ્રમણ કરે છે, આ કથન સ`ખાહ્યમ`ડળથી અર્વાક્તન કેટલાક પહેલા બીજા વિગેરે મંડળની અપેક્ષાથી સ્થૂલતાથી કહેલ છે. વાસ્તિવિક રીતે તે એવી રીતે કહેવુ જોઇએ કે—અહીંયા જે ક્રમથી સર્વાભ્ય તરમ`ડળમાંથી પાછા બહાર નીકળવાના સમયે દ્રષ્ટિપથપ્રાપ્તતાને કમ કરતા કરતા જે રીતે બહાર નીકળે છે એજ રીતે સ ખાદ્યમ ડળમાંથી અંદરની તરફ પ્રવેશવાના સમયે પણ અર્વાંક્તન એટલે પછીના મ`ડળામાં દૃષ્ટિપથપ્રાપ્તતાને વધારતા વધારતા પ્રવેશ કરે છે. ત્યાં સર્વાશ્ય તરમંડળ પછીના ખીજા મંડળની દૃષ્ટિપથપ્રાપ્તતાના પરિમાણુથી સંબાહ્યમંડળમાં પચાસી યેાજન અને એક
શ્રી સુર્યપ્રાપ્તિ સૂત્ર : ૧
