Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 276

२६४
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे याथार्थ्य शास्त्रान्तरेभ्योऽवसेयमिति । अस्य त्रयो भेदास्सन्ति, यथा-(१) प्रातः सूर्य आकाशे उद्गच्छति, (२) प्रातः सूर्यः पर्वतशिरसि उद्गच्छति, (२) प्रातः सूर्यः समुद्र उद्गच्छति । एतान् भेदान् दुरीकृत्य तृतीयो वदति यत् नैपो नियमः समीचीनः किन्तु स एव सूर्य स्तिर्यग्लोकं प्रकाशयन् पुनरपि पृथिव्या अधोभागान् प्रकाशयन् द्वितीयदीने अधोभूभागा द्विनिर्गत्य पूर्वस्यां दिशि प्रातः काले पुनरपि आकाशे उर्ध्वमुद्गच्छतीति तृतीयस्य मत मिति ॥ 'एगे एवमाहंसु' एके एवमाहुः, एके-तृतीया स्तीर्थान्तरीयाः एवंपूर्वोक्तप्रकारकं स्वकीयं-मतमाहुः कथयन्ति ३ । 'एगे पुण एवमाहंसु ४' एके चतुर्थास्तीर्थान्तरीयाः पुनः-त्रयाणां मतं श्रुत्वा एवं-वक्ष्यमाणास्वरूपं स्वमतमाहुः-कथयन्ति । अन्य शास्त्र में प्रवर्तित है अतः उसके कथन की यथार्थता अन्य शास्त्रों से जान लेवें । इस प्रकार यहां पर तीन भेद कहा है उसकी यथार्थता अन्य शास्त्रान्तरों से विदित कर लेवें । तीन भेद इस प्रकार से हैं
(१) प्रभात काल में सूर्य आकाश में ऊपर जाता है (२) प्रभात समय में सूर्य पर्वत के उपर उदित होता है (३) प्रातः काल में सूर्य समुद्र में उदित होता है, ये तीनों भेदों को दूर करके तीसरा कहता है कि-ऐसा कोई नियम नहीं है किन्तु वही सूर्य तिर्यक लोक को प्रकाशित करके फिर से पृथिवी के अधोवति भागों को प्रकाशित करके दूसरे दिन अधोभूभाग से निकल कर पूर्व दिशा में प्रातः काल में फिर से आकाश में ऊपर में जाता है ऐसा तीसरे का मत है।
'एगे एवमासु' एक जो तीसरा तीर्थान्तरीय है वह इस प्रकार से कहता है अर्थात् पूर्वोक्त प्रकार से स्वमत प्रगट करता है ३ 'एगे पुण एवमासु ४ एक जो चौथा तीर्थान्तरीय है वह तीनों का मतान्तर को सुनकर इस वक्ष्यછે, તેથી તેના કથનની યથાર્થતા બીજા શાસ્ત્રોમાંથી જાણી લેવી. આ રીતે અહીંયા ત્રણ ભેદ કહ્યા છે. તેની યથાર્થતા અન્ય શાસ્ત્રોમાંથી જાણી લેવી. ત્રણ ભેદ આ પ્રમાણે છે
(૧) પ્રભાતના સમયમાં સૂર્ય આકાશમાં ઉપર જાય છે. (૨) પ્રભાતના સમયમાં સૂર્ય પર્વતના ઉપર ઉદય પામે છે. (૩) પ્રાતઃકાળમાં સૂર્ય સમુદ્રમાં ઉદિત થાય છે.
આ ત્રણે ભેદોને દૂર કરીને ત્રીજાનું કહેવું છે કે આ કેઈ નિયમ નથી. પણ એજ સૂર્ય તિર્થંકલેકને પ્રકાશિત કરીને ફરીથી પૃથ્વીના નીચેના ભાગોને પ્રકાશિત કરીને બીજે દિવસે અધેભાગથી નીકળીને પૂર્વ દિશામાં પ્રાતઃકાળમાં ફરીથી આકાશમાં ઉપર तय छ, २॥ प्रमाणे त्रीत भतवाहीनो मत छे, (एगे एवमाहंसु) से 7 श्रीन मतवाही છે તે આ પ્રમાણે કહે છે અર્થાત્ પૂર્વોક્ત પ્રકારથી પિતાને પ્રગટ કરે છે. ૩
(एगे पण एवमासु) या 5 तीर्थान्तरीय सत्रणेना मतान्तरोने मणीने मा १क्ष्यमा प्ररथी पोताना मतने प्रगट ४२तi ४ा साम्ये! (ता पुरस्थिमाओ लोगंताओ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧