Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० २० प्रथमाभृते अष्टमं प्राभृतप्राभृतम्
२३७
यदि परिधिवृद्धिमानयति तदा १७ इत्यायाति । तत्स्थाने व्यवहादशा स्थौल्येन पूर्णाटादश १८ गृहीतं वर्तते । तेन त्रीणि योजनशतसहस्राणि अष्टादशसहस्राणि देशते सप्तनवत्यधिके - ३१८२९७ इत्येवंरूपात् पूर्वमण्डलपरिरयपरिमाणाद् यदि १८ अष्टादश विशोध्यन्ते तदेत्थं भवति - ३१८२९७ - १८-३१८२७९ - तृतीयमण्डलस्य परिश्यपरिमाणम् त्रीणि योजनशतसहस्राणि अष्टादशसहस्राणि द्वेशते एकोनाशीत्यधिके । इत्येवं परिक्षेपेणपरिधिमानेन प्रज्ञप्तं - कथितम् ' तया णं राईदियं तहेव' तदा खल रात्रिंदिवं तथैव ॥ तदातस्मिन् तृतीयमण्डलसञ्चरणसमये, खल-इति निश्चितं रात्रिन्दिवम् - रात्रिदिवसौ-रात्रिमानदिनमानप्रमाणे तथैव पूर्वोक्तवदेव अर्थात् चतुर्भिरेकपष्टिभागमुह तैरधिको द्वादशमुहूर्त्तात्मको दिवसो भवति, तथा चतुर्भिरेकपष्टिभागमुहूतैरूना अष्टादशमुहूर्त्ता रात्रि भवतीति ॥
३१८२९७ तीन लाख अठारह हजार दोसो सताणवे योजन का होता है तथा ५. पांच योजन एवं एक योजन का पैंतीस इकसठिया भाग की परिधि लाने की रीति से जो परिधि की वृद्धि करे तब १७ सत्रह योजन तथा एक योजन का अडतीस इकसठिया भाग होता है । इसके स्थान में व्यवहार दृष्टि से स्थूलता से पूरा अठारह १८ गृहीत किया है अतः ३१८२९७ तीन लाख अठारह हजार दोसो सताणवे रूप पूर्व मंडल के परिरय- परिधि के परिमाण में से जो १८ अठारह की संख्या को विशोधित की जावे तब इस प्रकार होता है जैसे कि ३१८२९७ - १८ = ३१८२७९ इस प्रकार माने तीन लाख अठारह हजार दोसो उन्नासी योजन तीसरे मंडल की परिधि का परिमाण निकल आता है । (तथा णं राईदियं तहेव) उस तीसरे मंडल के संचरण समय में रात्रि दिवस का परिमाण माने रात्रिमान एवं दिनमान का प्रमाण पूर्वोक्त कथनानुसार ही होता है । अर्थात् इकसठिया चार मुहूर्त भाग अधिक बारह
તેની પરિધિ પ્રમાણ થાય છે. તેથી પૂમડળની પરિધિનું પ્રમાણ ૩૧૮૨૯૭ ત્રણ લાખ અઢાર હજાર ખસેા સત્તાણુ ચેાજનનું થાય છે. તથા પપ પાંચ યેાજન અને એક યેાજનના પાંત્રીસ એકસઢિયા ભાગની પરિધિ લાવવાની રીતથી જો પરિધિની વૃદ્ધિ કરવામાં આવે તા ૧૭ સત્તર યાજન તથા એક યેાજનના આડત્રીસ એકસઠયા ભાગ થાય છે. તે ઠેકાણે વ્યવહાર દૃષ્ટિથી સ્થૂલપણાથી પૂરા ૧૮ અઢાર કહેલા છે. તેથી ૩૧૮૨૯૭ ત્રણ લાખ અઢાર હજાર ખસે સત્તાણુ રૂપ પૂ મંડળના પરિય-પરિમાણુમાંથી જો ૧૮ અઢારની સંખ્યાને એછી કરવામાં આવે તે તે પ્રમાણુ આ રીતે થાય છે. જેમકે-૩૧૮૨૯૭-૧૮= ૩૧૮૨૭૯ ત્રણ લાખ અઢાર હજાર બસે આગણ્યાશી યેજન ત્રીજા મડળની પરિધિનું परिभालु नीजी भावे छे. (तया णं राईदियं तद्देव) से श्रील भंडजना संयय सभयभां રાતદિવસનું પરિમાણ એટલે કે રાત્રિમાન અને દિનમાનનું પ્રમાણ પૂર્વાંક્ત કથન પ્રમાણે જ થાય છે, અર્થાત્ એકસડિયા ચાર મુહૂત ભાગ અધિક બાર મુહૂત પ્રમાણુને દિવસ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
