Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 198

सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे मर्थाधिकारः पूर्वमुद्दिष्टस्तद्विषयं प्रश्नसूत्रमाह-'ता कहं ते मंडलसंठिई आहिताति वएज्जा" तावत् कथं ते मण्डलसंस्थिति राख्याता इति वदेत् ॥ वीतरागस्य सर्वज्ञस्य गुरोर्मुखात मण्डलसंचरणव्यवस्था महोरात्रव्यवस्थां च श्रुत्वा दर्भीय गर्भाग्र सुतीक्ष्णबुद्धिः सुशीलवान् शिष्यो गुरुं पुनः प्रश्नयति-भगवन् गुरो ! स्थीयतां तावत अन्यत्प्रष्टव्य मस्ति, कथंकेन प्रकारेण भगवन् ! ते-तव मते मण्डलसंस्थितिः-मण्डलानां-सर्वबाह्यप्रणिधीकृतसर्वाभ्यन्तरमण्डलान्तानां चतुरशीत्यधिकशतसंख्यकानां मण्डलानां संस्थितिः-संस्थानव्यवस्था आख्याता-कथिता इति वदेत-कथयेत् भगवन् शिष्यवत्सल ! इत्थं भगवता शिष्येन प्रश्ने कृते सत्येतद्विषय परतीथिकानां प्रश्नप्रतिपत्तिः-एतद्विषये परतिर्थिकप्रतिपत्तीनां उस उस मंडलगत रात्रिदिवसकी व्यवस्था कही गई है, अब सातवें प्राभृतप्राभृत की जो (मण्डलानां संस्थितिः) इस कथन विषयक जो अर्थाधिकार पूर्व उद्दिष्ट किया गया है इस विषयसंबंधी प्रश्नसूत्र को उपस्थित कर सूत्रकार कहते हैं-"ता कहं ते मंडलसंठिई आहिताति वएजा' आपके मतसे मंडलों का संस्थान व्यवस्था किस प्रकार से कही गई है ? सो आप मुझे समझाइए। अर्थात् वीतरागी एवं सर्वज्ञ ऐसे गुरु के मुख से मंडलों में सूर्य को संचरणव्यवस्था तथा अहोरात्र विषयक व्यवस्था को सम्यक प्रकार से सुनकर कुशाग्र बुद्धिवाले एवं सुशीलवान् शिष्य गौतमस्वामी अपने गुरु महावीर स्वामी को फिर से पूछते हैं-हे भगवन् कुछ ठहरो और भी पूछना है कि हे भगवन् आपके मत से मंडलों की स्थिति माने व्यवस्था की जो सर्वबाह्यमंडल की अवधी करके सर्वाभ्यन्तर मंडल के अंत पर्यन्त के एक सो चोर्यासी मंडल होते हैं उनकी संस्थानव्यवस्था कैसी कही गई है सो हे भगवन् आप कहिए । इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न करने पर शिष्य वत्सल भगवान् થતી શત દિવસની વ્યવસ્થા કહેવામાં આવી ગઈ છે. હવે આ સાતમાં પ્રાકૃતપ્રાભૃતમાં (मंडलानां संस्थिति) मे ४थनना समयमा माघि पूर्वमा छ विषय विषयप्रश्नसूत्रने उपस्थित शने सूत्रधार ४थन ४२ छ. (ar कहं ते मंडलसाठई आहित ति वएज्जा) हे भगवन् मापना भतथी सोना सस्थाननी व्यवस्था शते हवामा આવેલ છે? તે આપ મને કહે અર્થાત્ વીતરાગી અને સર્વજ્ઞ એવા ગુરૂના મુખેથી મંડળમાં સૂર્યની સંચરણ વ્યવસ્થા તથા અહોરાત્રિના વિષયની વ્યવસ્થાને સારી રીતે જાણી લઈને કુશાગ્ર બુદ્ધિવાળા અને સુશીલ શિષ્ય ગૌતમસ્વામી પિતાના ગુરૂ મહવીર સ્વામીને ફરીથી નમ્ર ભાવે પૂછે છે કે- હે ભગવન મારે બીજું પણ કેટલુંક પૂછવાનું છે. તે આ પ્રમાણે છે. હે ભગવન આપના મતથી મંડળની સંસ્થિતિ એટલે કે મંડળની વ્યવસ્થા કે જે સર્વબાહ્યમંડળની અવધી કરીને સભ્યત્તર મંડળના અંતપર્યન્તના એક ચર્યાશી મંડળ થાય છે તેની સંસ્થાન વ્યવસ્થા કેવી કહેલ છે? તે હે ભગવન આપ કહો. આ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્રઃ ૧