Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 - prabuddha jIvane prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa vaSa : 46 aMka : 17 chuTaka nakala rUA. 1-50 muMbai tA. 1-1-85 vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika parAmAM era meila : 20 % 12 sI meIla ke 15 daka taMtrI ramaNalAla cI. zAha no lokAdeza ja ramaNalAla cI. zAha ' ApaNI AThamI lokasabhAnI cUMTaNInAM pariNAmoe pharI upayoga karavAnuM hatuM. zrImatI indirA gAMdhInI hatyA pachI eka vakhata prajAne, rAjadvArI netAone ane duniyAbharanA aMtima darzana ane agnisaMskArane prasaMga bhAratanA - rAjadvArI nirIkSakone AzcaryamAM garakAva karI dIdhAM che. karoDe prekSakoe keTalAya kalAke sudhI TI. vI. upara *bhAratanI pracaMDa bahumatIe kogresa pakSane, vaDA pradhAna rAjIva satata nihALyA karyo. rAjIva gAMdhI upara paNa e kemerA satata -gAMdhIne sattArUDha karyA che. rAjIva gAMdhInI kapriyatAnuM pharate rahyo. AthI bhAratanA ekaMdare lAgaNIzIla gaNAtA navesarathI mApa nIkaLyuM che. navA lekAdeza rAjIva gAMdhInA lokonI lAgaNI indirA gAMdhInI hatyAnA nimitta rAjIva "pakSane utsAha ane AvegathI maLe che. gAMdhI tarapha vahe e dekhItuM hatuM. te paNa cUMTaNI pracAra Bgresa pakSe A cUMTaNImAM pracaMDa bahumatI meLavI che. nimitta sarakAre anya pakSone paNa keTalAka samaya TI. vI. keTalAka rAjadArI nirIkSakoe gesanI tarapheNa mATe karelI ane reDiye para ApyA e kharekhara taMdurasta ane prazasya aTakaLa karatAM paNa ghaNI vadhu saMkhyAmAM beThA e pakSe meLavI pagaluM gaNAya. Ama chatAM koIpaNa cUMTaNImAM sattArUDha pakSane che: mizra sarakAra sivAya have bIje kai vikalpa ja nathI bIjepakSo karatAM keTalAka dekhItA lA caMto hAya-che-"pracAra evI AgAhI karanAra beTA paDayA che. ane mata-kharIdI mATenAM nANAM paNa emAM ghaNe bhAga * kAgrese agAunI koI cUMTaNImAM meLavyA hoya ethI bhajave che. vadhu mata A vakhatanI cUMTaNImAM meLavyA che. alabatta, je rAjIva gAMdhI rAjakAraNamAM mAtRpremane vaza thaI rAjyamAM koMgresa pakSe ke bhUtapUrva vaDA pradhAne sattAnI uthala- dAkhala thayA che. ema chatAM saMjaya gAMdhI karatAM emanuM "pAthala mATe jANI joIne hastakSepa karavAnA prayatno karyA hatA tyAM vyakitatva nirALuM che. emanI mudrA kharaDAyelI nathI. svabhAve kAgresane sAro AvakAra maLe navA.. teo saraLa ane mitabhASI che. lokahitanI dAjha temanA te samagra duniyAmAM meTAmAM moTI lokazAhI bhAratanI che. hipe che. teo yuvAna ne svapnazIla che. cUMTaNI mATe lokasabhAnI cUMTaNI jAI e ja darzAve che ke bhAratamAM umedavAronI pasaMdagImAM emaNe yathAzaya sAvadhAnI rAkhI che, hajI, pAMca, dasa ke ethI vadhu varSa sudhI saramukhatyArazAhIne eTale ja prajAe temanA hAthamAM dezanuM sukAna soMpavAnuM jaya nathI. duniyAmAMthI samaye samaye sAcI lokazAhIvALA A dhAryuM che. . ' ji , '; ' . . raze AI thatA jAya che ane lazkarI ke binalazkarI * bhAratamAM virodha pakSe ekadare nabaLA ane UMDA mULa " saramukhatyArazAhIvALA athavA kahevAtI lekazAhIvALA sAmya vagaranA che. koMgresanAM mULa AjhAdI pUrve ja UMDAM ropAyAM vAdI dezanuM pramANa vadhatuM jAya che. bhAratamAM lokazAhI Take. hatAM. (A varSa ke gresanI zatAbdInuM varSa che.), AjhAdI nahi ane saramukhatyArazAhI Ave to manathI rAjI thanArA deza. pachI kegreisanA vakhatovakhata nAnAmoTA TukaDA thatA rahyA. paNa duniyAmAM keTalAya che. paraMtu bhAratIya prajAnuM khamIra tema chatAM prajAne ekaMdare greisa pratye Adara rahyA karyo che. che evuM che ke lokazAhIne jaladI khatama thavA nahi de. i. sa. 1977 mAM kaTokaTI daramiyAna thayelA atyAcAro * * zrImatI gAMdhI sattA para hota teM ATalI vahelI cUMTaNI vakhate prajAe virodha pakSane eka sonerI taka pUrI pADI temaNe ApI hatI ke kema ane ATalI bahumatI temaNe hatI. paraMtu, virodha pakSonI e ekatA hRdayanI ekatA * meLavI hatI ke kema te prazna che. zrImatI gAMdhInI hatyA na hatI. sattA meLavavA mATenI 6 svAthI ekatA hatI. pachI emanA putra vaDA pradhAna rAjIva gAMdhIe cUMTaNI pariNAme keTalAka netAonI huMsAtuMsIne kAraNe, AvelI dhAryA karatAM ghaNI vahelI jAhera karI dIdhI. enI pAchaLa ! sattA hAthamAMthI sarI paDI. vatamAna cUMTaNIpracAramAM * fche eka Azaya to prajAnI" saMhAnubhUtine lAbha'} levAne paNa virodha pakSe ekAMta thaI zakayA. jyAM banI samajUtI thaI *hatA. lAM eka be varSamAM zrImatI gAMdhIe dezamAM paTA- temAM paNa keTaleka sthaLe vacanabhaMganA prasaMga banyA jemanAM * baMdha doDhathI adhika TI. vI. kendro cAlu karAvI dIdhAM enI -nAma bagaDyAM che. evA pakSa ke evI vyakitaone jAheramAM , - pAchaLa eka Azaya cUMTaNI pracAra mATe A mAdayamane apAyo. siddhAMta karatAM sattA svArtha sekhare rahyAM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 majAe cUMTaNImAM enA pratye potAnA aNugame spaSTa darzAvI ApyA. dara vakhate cUMTaNImAM keTalAka moTA mANasAnA rAjya thAya che. A vakhate caMdrazekhara, vAjapeyI, pharnAnDIjha, hA, malANA vagere netAo parAjita thayA. emanI pratiSThAne ThIka ThIka hAni paheoMcI che. eTale ja tema tarakhAja karavAnI jarUra UbhI thaI che. potAnA pakSane pharIthI sudRDha karavA mATe teoe bhagIratha prayAseA karavA paDaze. prayuddha bana bhAratamAM leAzAhI che, para Mtu te pUrepUrI sAcI ane uttama kahI zakAya evA prakAranI nathI, kADA lAMkAnA mata haju kharIdAya che. dharavakharInI lhANI, bheTasAgAdAnI vaheMcaNI ke rokaDA rUpiyA ApavA sudhInI pravRttie mata meLavavA mATe thAya che. abhaNu vistAramAM je tetAonu tAlukAnI kakSAe mATu' tha'sva hoya che. tene mAMmAgyAM dAma ApIne kharIdI levAya che, jethI AkhA tAlukAnuM matadAna potAnA pakSane maLe. jyAM karADe leAkA haju nizAnIne mata mApe che, vyaktine nahi, tyAM leAkazAhI pUchu paNe vikasI eema kema kahI zakAya ? cUM TaNInI pracAra-jhuMbezamAM sthAnika umedavArAne badale rAjIva gAMdhI smRta andirA gAMdhInI khImA sAthenAM pAsTA sUkAM paDAM e zuM darzAve che? keTalAka bIjA pakSAe paNa evu karyA nathI kayu" cUMTaNI pracAra daramiyAna thayelI athaDAmaNA ke matadAna vakhate thayelI athaDAmaNA ke matadAna vakhate thayelI mArAmArImAM Dajhana dha mANusA mRtyu pAmyA che. keTalAya matadAra vibhAgAmAM karI matagaNatarI karavI paDI che, keTalAya matadAra vibhAgeAmAM bANunA upayoga thayo che. leAkazAhInI AvI keTalIka maryAdAtma, bhAratanI prajAnA keTalAka vaga jyAM sudhI azikSita raheze ane prajAmAM garIbI raheze tyAM sudhI rahevAnI. bhAratanA matadAra suzikSita ane sArI Arthika sthitivALA jyAre thaze ane matapatrakamAM mAtra umedavArazanAM nAme ja haze ane nizAnIo temAMthI nIkaLI gai haze' te divase je matadAna thaze te AjanA matadAna karatAM vadhu sAcuM ane prAmANika gaNAze. AjhAdInI caLavaLamAM gRdhIjIe gAmegAma sAcA saniSTha krAya kartAonI meTI phoja taiyAra karI hatI. chellA khe dAyakAomAM bhADUtI kAma kartAnI jamAtA vadhI che. teone jeTalA pramANumAM kharIdI zakAya teTalA pramANamAM vadhu mata meLavI zakAya. temane kharIdavA mATe jeTalA pramANamAM pakSa pAse mikrisAkhI vadhu paisA teTalA pramANamAM vadhu mata maLavAnI zakyatA. cUMTaNImAM kharcAtAM maDhaLaka nA[nI asara ApaNA athataMtra upara moTI thAya che ane kharce'lAM nANAM kheATe mAge pAchA meLavI levAnI pApI pravRtti teA khIjI cUMTaNI sudhI cAlyA kare che. bhAratanuM AA moTAmAM moTu durbhAgya che. zrI rAjIva gAMdhInA pakSane traNa caturthAMza jeTalI sArI ahumatI maLI che eTale emanI sarakAra pAMca varSa' sudhI nizrcita rIte sthira rahI zakaze. pakSAntara ke tenI dhamakInuM dUSNu Apyu raheze. sthira sarakAra dvArA tema icchaze tA ghaNuM sAru kAya' karI zakaze. peAtAnA pradhAnamaMDaLamAM te navA, utsAhI, prAmANika ne saniSTha umeda nAgene keTalI pasaMdagI Ape che, pradhAnamaDaLamAM vibhinna kSetranA niSNAtane keTaluM sthAna Ape che ane teme kevI tA. 1-1-2 nItirIti apanAve che tenA upara temanI saphaLatAnA AdhAra rahe che. te 'zaktizALI che, paraMtu temanA khineanubhavI paNAnA lAbha temanA keTalAka luccA ane sthAyI sAthI krAya karo kA ne keTale uThAvI jAya che tathA vadhu paDatI maLelI bahumatIne te kevA durupayoga kare che te paNa jovAnu rahe che. garIbI, bhraSTAcAra ane tumArazAhIne keTale aMze te dUra karI zake che ane dezanI mATI mATI samasyAAne dhruvI kunehathI hala kare che te jovAnu rahe che. bhArata deza ghaNA mATA che. bhASA, dhama' ne prAMtIya saMkucitatA samaye samaye nAnI mATI samasyAo UbhI karyA kare che. naherunA vakhatamAM AsAma ke pajAmanI samasyAnA svapne paNa khyAla naheAte, bhaviSyamAM kevI navI samasyA UbhI thaze athavA dezanA mane deza dvAranA lAgatAvaLagatA kevI samasyA UbhI karAvaze te kahI zakAya nahIM, evI samasyA jyAre UbhI thAya tyAre rAjIva gAMdhInI bhAre kaseTI thaze. bhAratanA rAjakAraNamAM philmI abhinetAmAne praveza vadhatA jAya che ene ApaNe sArI nizAnI gaNIzuM ? krimI; abhinetA sArA rAjadvArI netAo na ja thaI zake gama kema kahI zakAya ? bhAratamAM ne bhArata bahAra keTalAka philmI abhinetAe rAjadvArI kSetre sAru kAya' karI khatAvyu cheH abhinetA pAse lokamAnasane samajavAnI sArI sUjha DAya che. bhAratanI suzikSita prajA karatAM malpazikSita ane zikSita prajAne philmI abhinetA mATe vadhu ghelA che. phrilmI abhi netAone leAmata maLatA hoya te te temanI calacitromAMnI lokapriya kAmagIrIne kAraNe, naDhi derAjadvArI nipuNutAne kAraNe. emAM kalAnI kadarane prazna bahu sthAna pAmatA haro ke kema te paNa eka savAla che. nAyakane bhale khalanAyakanA abhinaya karavAmAM kuzaLa evA abhinetAne enI kalAnI kadara tarIke cUMTIne prajA rAjadvArI kSetre mele tyAre prajAnA mAnasane pahe vadhAre sArI rIte samajI zakaze. philmI abhinetAone paisA te prIti varelAM hoya che. temanI paisAnI kamANI paNa bahu zuddha ne prAmANika hovAnu AchuM manAya che. tema chatAM temanI pAse puSkaLa dhana hAvAthI paisAnI lAMca dvArA te AchA bhraSTa thaze ema mAnI zakAya. para Mtu pakSapAta rahita taTastha niSNu ya levAnuM lakapriyatAnA madamAM teo keTalI saphaLa rIte karI zakaraze te jovAnuM rahe che. sArA abhinetA rAjakAraNamAM mAtra abhinaya na karatAM sArA rAjanetA khanI rahe te ena jevuM rUDuM zuM? bhAratamAM chellAM keTalAMka varSoMthI rASTrIya staranI hita ciMtAne balle prAMtIya hitacitA ane sakucitatA vadha jAya che. rAjya kakSAnA sthAnika pakSAnuM jora vadhatu jAya che. A bahu sArI nizAnI nathI. lesamAmAM moTA vizeSa pa tarIke adhinA telugu dezam pakSa mAnyA che. te rASTrIya rataranI vicAraNAmAM rasa dharAve e pruSTa ane apekSita rahe che. mADamI leAsabhA dezanA saMgaThananI khAkhatamAM kAya kare, rAjIva gAMdhI ane emanu pradhAnamaMDaLa bhArata nizca lakha rASTrane pragatinA paMthe dorI jAya ane prajAe mAdeza ApI emanAmAM je vizvAsa mUkayo che tene sAda karI batAve evI ApaNe mAzA rAkhIe.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 eTale paramezvarane ThagavA eTaluM tame yAda rAkhA tA tame pAra UtarI gayA' (mahAdevabhAkhanI DAyarI graMtha 8 pR. 379-381mithI) 'satyaM tha, dharma vara' jevA upaniSada mantra viSe kahevAmAM Avyu` che ke RSivANI naDe sUkA vRkSanuM ThUMThuM' ce navapallavita thAya ema che.' evI prAcIna RSivANIne sAle AvanArA khApujInA hRdayanA udgArA che ke: malinatAthI dUra rahevAne satata prayatna karazeA ane jUThuM' jarAya na khAlavuM.' A sAva sAdA kImiyA sUkAine kSINa thaI gayelA mAnavajIvanamAM navI kuMpaLa maMkurita karI zake paNa e tyAre ane jyAre sAdhaka vyaktimAM potAnuM mALApaNa DhIlA-pocApaNuM kha'kherI nAkhavA jeTaluM teja hoya. UpathI khavAi gayelA pAlA thAne navA aMkura na mAve; nara-sAkhaTTu thaDa sUkuM hoya toye anukULa khAtara, pANI, mAsamathI ene 'kura Ave. eTale satakavi zrahmAnada svAmI kahe che ke: prabuddha jIvana bheTa kaTArI re AMdhIne sanmukha cAlyA; pAchA na vaLe re, rahe nahI kAnA te jhAlyA-bheTa * eNI pere re harijana pazu joie tIkhAM aMtara zatruI re lAge ati vRndra sarIkhA-bheTa mAthuM jAtAM 2 mukhanuM pANI nava jAve brahmAnaMda kahe re, evA saMta haeNrimana bhAve bheTa ApujIe pAtAnI pAse rahenArAone tapAvyA paNa enA karatAM se| gaNA vadhAre temaNe potAne ja tapAvyA. Dagale Dagale potAnI pracaMDa kasoTI emaNe karI, ane seATIe dvArA gItAmAM bhagavAne upadezelu sthira buddhipaNa peAtAnA vyaktitvanA aNue arthamAM sAkAra karI khatALyuM; cetanavaMtu karI batAvyuM. mAzramanI sakhyA prAthanA mATe sthitaprajJanA saskRta zlokAnA je nityapATha phInisamAM bApujIe sana 1914mAM zarU karAyelA tenA atha AzramanA vidyAthI e kharAkhara samajI zake eTalA sAruM ene gujarAtI anuvAda pAtAnI kalame temaNe cauda vaSa pachI sana 1928mAM karyAM. te anuvAdamAM sthitaprajJavALAM lakSaNA aMgenI temAM temaNe khulAsA karyAM ke H AtmAnA AnaMda aMdarathI zaiSave, sukhadu:kha denArI ahAranI vastu upara AnadanA AdhAra na rAkhave. AnaMda e sukhathI nAkhI vastu che, e dhyAnamAM rAkhavu' ghaTe. mane paisA maLe temAM hu sukha mAnu` e mAha. hu' bhikhArI hAu', bhUkhanuM duHkha hoya, chatAM huM corInI ke bIjI lAlacamAM na paDuM te je vastu rahela che te khAna%0 AApe che, ane te Atma satASa che. (anAsaktiyAga a. 2. zlA. 55 nI te) niyAne zAMta karavA sAru upavAsAdi Avazyaka che paNa tenI jaDa eTale tene viSe rahelA rasa tA kevaLa zvaranI jhAMkhI thaye ja zame. Izvara-sAkSAtkAro jene rasa lAge te khIjA rasene bhUlI ja jAya.' (adhyAyara, zloka 5 nI maeNdhi) jAmanAvALAne krodha anivAya che, kemake grAma krAi divase tRpta thatA ja nathI.' (RdhyAya 2 zlAka 62 nI tedha). bhAgI saMsAranA prapaMca vadhAre che te zvarane bhUle che, tyAre saMyamI sa MsArI prapaMcathI aNujANa rahe che ne zvaranA sAkSAtkAra kare che ema enA patha nyArA che ema bhagavAne sUcavyuM che.' (adhyAya 2 klAka 69 nI noMdha.) 2 tA. 1-1-8pa Agraha-durAgrahe - ramaNalAla jozI AgrA hovA e kaMi kharAba vastu nathI. paNa prazna che ke zAnA Agraha ? je bAbatAmAM potAne pratIti hAya, potAnA siddhAntAmAM niSThA hoya smRnA Agraha tA rAkhavA ja joIe. je mANasAne potAnA krAi siddhAMta ja nathI, peAtAnI kAI vicAraNA nathI e mANusA jIvananA pravAhamA Ama tema gALAya che. te zu` siddha karI zAtA nathI. pAtAnA vicArAne vaLagI rahevuM eTaluM ja pUratuM nathI, paNU: ene AcaraNamAM mUkakSA e paNa eTaluM ja jarUrI hoya che.. e rIte mAgrahamAM nizcayAtmakatAnI jarUra rahe che. jIvananu svarUpa evu` che ke potAnA vicArone amalamAM mUkatAM keTalIka vAra mANusane sahana karavAnuM Ave che, paNa siddhAMta khAtara e hasatemukhe sahana kare che. chevaTe tA ene potAnA siddhAMtAmAM atUTa zraddhA hoya che. badhA dhamazAomAM pAyAnI eka khAkhata sarva sAmAnya che ke Akhare satyano jaya thAya che. A satyamAM sAdhakane zraddhA DhAvI joie. samAjamAM evAM keTalAM ya manuSyI hoya che je nAnI amathI khAkhatamAM paNa peAtAnu dhAyu karavAnA AgrahI DAya che. eTale AgrahanuM svarUpa samajavuM joie. AvA AgrahanI pAchaLa peAtAnA ahaMkAra tA rahyo nathI te e tapAsavuM joie. AvA ahaMkArI manuSya pote je kahe te ja sAcuM' evuM valaNa apanAvatA hoya che. satya e jANe temanA vyakitagata ijAro na hoya ! satya sAmI vyaktimAM paNa hAi zake e vAtane temA svIkAra karatA nathI. eTale satyanA aAgrahImAM mananu khullApaNuM khUba jarUrI bane che. zrI aravida jene plAsTisITI Aph mAinDa-mananI namanIyatA kahetA enI AvazyakatA rahe che. mA jyAM sudhI potAnI vRttinA gulAma hoya zagaDha thI bharelA hAya, vyaktigata aThThamahamikAmAM aTavAtA hAya ! sudhI ene nirapekSa satyanI A~khI na thAya. AthI Ave mAsa badhI bAbatomAM AgrahI ane te gUMcavADA thAya adhI vakhate enAM biMdu na svIkArAya. pariNAme e hatAzA anubhave ane jagata pratye eka niSedhAtmaka valaNU dharAvatA thai jAya. ethI enI pAtAnI zAMti te jokha-mAya ja paNa enI AjubAjunA mANasAmAM paNa a azAMtinAM vamaLe. 'UbhAM kare. mANasamAM vruttio, lAgaNI, saMvegA, mi' brahyu. badhu rahelu che. A saune niyatrita karavAnI paNa AvazyakatA che. eTale sadAgrahI mANasamAM samayanA guNunI sahajapaNe AvazyakatA rahe che. .A te mamatAmAM phera che. mamatAmAM jaDa anIne krAi vastune vaLagI rahevAnu thAya che. chA paDavAthI paNa kaMI siddha thatuM nathI. AgrahIpaNAmAM eka niSkAmapaNa gRhita raheluM ja che. pAtAnA siddhAntamAM, vicAramAM ke pratItimAM zraddhA hAvI ane te vaLagI rahevu' eka vastu che, ane haTha pakaDI khIjA pAse ene amala karAvavA e khIjI vastu che. mApazune je ApaNA khyAle ke mAnyatAo hoya che. tema khIjA mANasane pazu hoya. mAgrahI mAsamAM paramatahiSNutAnA guNu have joie. AgrahanuM svarUpa barAbara na samajayAte cAraNe
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-85 prayuddha ana joie tIkhAM ati vajra sarIkhAM * prabhudAsa gAMdhI (gatAMxthI pUruM) sAdhanA, upAsanA, ciMtana-manana ane tapa karavA mATe Si-mahiSa'nI jema kAi agAdha araNyamAM ke parvatanI guphAmAM javAne badale phInikasanI zAnta jhUMpaDIo vacce "bApujIe kaMDaka ajJAtavAsa sevye, tyAM eka pakhavADiyAnI khUba ja tIvra sAdhanA pachI jarUrI visAmA lIdhA vinA ApujI je phrAma mATe bahAra nIkaLyA te vizva-RtihAsanuM aNumeluM sAnerI prakaraNu banyu. vera-jhera vinAnI ahiMsaka laDatanI saphaLatA kSitija upara AAvI rahI hatI. dakSiNu AphrikAnA satyAgrahane ante gAMdhI-smaTsa vaccenA sukhadAyI samAdhAnanu" pagaraNa maMDAyuM hatuM. tenI vATAdhATamAM eka divasanAye vilaba khApujIe pAtAne kAraNe thavA na dIdheA. 15 menA rAja upavAsa chUTayA, 19 mI e geArA mitra mi, kaeNlanakhekaMtu svAgata karavA ATha lemiTara cAlyA ane te ja divase kepaTAuna tAra karI gRhamatrAlayane samAdhAna ageneA kAryakrama puchAvyA. 20 mIe tyAMthI javAbane tArI mAvyA ke AvatA aThavADiyAnI zarUAtamAM mulAkAta gegaDhavI zakAya.' 22 mI me e kreTAuna gRhama'trAlayane khApujI( tAra karyAM ke: Aje sAMje krepa AvavA nIkaLuM chuM ane mudhavAre tA. 27 mee tyAM paheAMcIne maLavAnI AzA rAkhuM chuM.' (akSaradeha graMca 12 pAnuM 358 ane 359) je ghaTanAo i. sa. 1914mAM banelI tenI vAta atyAre I. sa. 1984mAM huM lakhI rahyo chuM, vItelAM sittera varSanA gALAmAM vismaraNanuM dhummasa De Ave, smRtinI cekasAi na rahe evu bane, eTale mArA sabhArathAne sAru spaSTa -AdhAra jarUrI lekhAya. akSara dehanA bAramAM graMthamA Ave AdhAra maLyA tenA thoDA aMza upara pramANe ahIM jaNAkhyA. jIvananuM paroDha' pR. 606mAM naidhi che ke 22mI menI sAMjanI prAthanAmAM peAtAnA upavAseAnA pAraNA pachInuM sAtamAM divasanuM dhaNu gaMbhIra pravacana karyu', ane emAM vidyAthI'Ane manane mela dheAI nAkhavAnI tathA potAnA jIvanane cAkhyu rAkhavAnI zikhAmaNa ApI.' rAvajIbhAie bApujInA e -pravacanane sAMrAMza nIce pramANe lakhI jaNAvyA che; tame gItAjInA leAka pADe karI jaze tethI huM sajI nahIM thAuM. tame itihAsa jiMcA ke nahI, gaNita gaNA ke nahIM, "sa'skRta bhaNeA ke nahIM, tenI mane ka Mi paNa ciMtA nathI, paNa tame sayamavRtti dhAraNa karA e jarUranuM che. e mAre joIe che. huM mAthuMsane gulAma thavAne icchIza, pazu mArA mananA gulAma thavA nahIM pRcchuM. mananA gulAma jevu adhama pApa nathI. mATe tame samajIne manane niyamamAM rAkhatAM zIkhA, AvI sthitimAM tame mArI pAse rahI zakazeA, nahI tA mAre kAnI jarUra nathI. huM tamane zIkhavavAnuM abhimAna paNu rAkhatA nathI. mArI pAse eka ziSya che, jene zIkhavavuM e bhAremAM bhAre jAma che. ene zikSaNa ApavAthI ja hu' tamAruM ke hiMdanuM ke mAnavajAtanuM bhalu karI zakIza ane te huM pAte ja chu, jene jhuM mAruM mana kahu chuM. khAma badhA peAtAne potAnA ziSyA 165 anAvaze. teo ja hI rahevAne lAyaka che. A jiMheMdI jenAthI na jIravAya te ahIM na rahe e bahetara che. e ahIthI chUTA thAya tA teNe ThIka karyuM kahevAya. paNa samajyAM sivAya karavuM e pApa che. evu huM nathI icchatA.' (gAMdhIjInI sAdhanA, pR. 210-211, lekhaka-rAvajIbhAi mazuibhAI paTela) potapotAnI aMdaranA manamAM mela dhAi kADhI satyane vaLagI rahevAnuM zikSaNa bApujIe niratara pyA ja karyu. ane potAnI AAsapAsanAM taruNu-taruNIo e tejasvIpaNuM" UgatI juvAnImAM ja jhaLakAve e bApujInI aMtarataranI ghaNI ja UMDI abhilASA hatI. phInikasavALA atyataM tIkhA tapanA taMtu AgaLa vadhArI bApujIe satyAgrahAzramanI racanA rI. dakSiNa AphrikAmAM satyAgrahanI laDatanA vijayaDa kA vagADI pAte bhArata pAchA AvyA tyAre potAnI pAse rahenArA mULa lakSane ghaDIbhara pazu na visare eTalA sAru khApujIe potAnI saMsthAnuM nAma satyAgrahAzrama' rAkhyu. je prAthanA pravacana phInikasamAM 22 mI me 1914mAM bApujIe karelu tenA ja taMtu jALavI rAkhanAra prAthanA pravacana sAbaramatI kAMThe bApujIe pahelI Disembara, 1925 mAM vidyAthI'o samakSa krayu. te viSe mahAdevabhAie lakhyuM che HgmA vaSa'mAM vidyAthI jagatamAM banelI eka cirasmaraNIya ghaTanA te gAMdhIjInA potAnA prAsamAM priya vidyAthI zrI mATe karelA sAta divasanA upavAsa, upavAsa cheDavAne divase prabhAte bALakane sAThamAM khelAvI dhIme, gadgad karuM emaNe uddagAro kADhayA :- 'A sAta divaseAmAM meM duHkha bheAgaLyuM nathI ema nahIM; pazu e na bhAgavyu heta tA AthI ya vadhAre bhAgavavu paData ema mane bhAse che. A upavAsa karavAmAM mArI bhUla nathI thaI, mane hara ghaDI thAya che ke izvarane kUdIne paheAMcAtu hAya te pahoMcI jAuM. izvarane--eTale satyane-paheAMcIne emAM ja samAi jAu. malinatAthI dUra rahelAne meM satata prayatna karyAM che. me AzramanI krama ATalI meTI AzA rAkhelI che? kAraNu, mane bhaTakatAM bhaTakatAM ahIM ja kAma karavAnuM sthAna manyu' che. AkhuM' jagata hArI jAya paNa ApaNe na hArIe ema pelu che. ane je phInikase AphrikAmAM yu" te Azrama ahIM kare evI mArI abhilASA che. paNa evI zakita meLavavA mATe zuddhi ane cAritryanI jarUra che. ane ene mATe A sAta upavAsa che. e to AchAmAM AchA che. e zuddhine mATe hatA. e sAta divasanI pratijJA mAre pUrI thAya che, me' te A divaseAmAM dhaNu lIdhu, tame zu lIdhu ? bhUla na karavAnI cAvI teA tame jANI lIdhI ne? jUhu' jarA ya na kholavu, ekeya vAta na chupAvavI, je doSa ke bhUla thai hoya te vaDIla ane zikSaka pAse mUkI devI-eTalu karatAM tame na cUkazA te khacI jazo. eTalu tame zIkhA tA hu' samajIza ke me'* upavAsa bhale karyAM. TUMkI vastu eka che ke satya e ja paramezvara che. satyano bhaMga karavA 4
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-85 keTalIvAra mANasa durAgrahI khane che. durAgraha e bilakula cchanA cagya nathI. sArI vastune mAgraha hoya paNa durAgraha ta na ja hovA joie jIvanamAM eka jAtanI samAdhAnatti paNa jarUrI che. siddhAntA sAthe khAMdhachoDa karyA vagara ahIMtahIM *mAdhAna karavAnuM valaNu sAmAjika cogazAstra, jJAna prabuddha jIvana athavA ke tanasukha bhaTTa (sava'pallI rDA. rAdhAkRSNunI bhagavad bhagavadgItA ApaNane mAtra brahmavidyA ja nahi paraMtu yogazAstra paNa mApe che. yuja (sAthe khAMdhavuM) nAmanA dhAtumAMthI te zabda ghaDAyA hoIne yAganA artha mAnavanI cittaviSayaka zaktinA nirIkha, samatulA ane savadhana evA thAya che. ApaNA vyaktitvane dhaDanArA cittanI ati tIvra ekAgratA vaDe ApaNI zaktione ekAgra karI tene vaza karI soMkucita ahaMbhAvamAMthI sarvAtIta vyakitatva sudhInA pradeza upara ApaNe kaDI pADIe chIe. A vaDe jIvAtmA kakhAnAmAMthI peAtAne hADAvIne bahAra nIkaLe che tathA pAtAnA aMtarAtmA sudhI paheAMca che. 167 svAsthya mATe jarUrI che. vepAra-jagatamAM eka zabda pracalita che: kaDade karavA! sAcuM samAdhAna ane o karavA e be judI vastuo che. sArI vastunA Agrahanu cagya rIte pAlana thAya tA te mAjIsane utkruSa ja kare che. chata bharA prajJA gItA ApaNane AvazyakatA anusAra sthitisthApakazIla, parivata"nasahiSNu, suvizALa, savagrAhI ane aneka pArzvamaya yogazAstra Ape che. A yogazAstra potAnAmAM AtmavikAsanI aneka bhUmikAone tathA ArohaNAne samAvanAruM che. mAnavatAnI ekatA ane sAtA viSe navIna jJAnanuM pradAna karanAra, vAtmAne mukti prati dAranAra, tathA AMtarika anuzAsanAtA viziSTa prakAranA viniyoga evA vividha yogAnA atha thAya che. AvA anuzAsana sAthe sabaMdha haiya tevI dareka vastu caiAga kahevAya che. udAharaNa tarIke jJAnayAga, bhakitayeAJa, krama yAga ityAdi. pUrNatvanuM lakSya kai rIte siddha karavuM ? A sasAra eTale pratidrAsa varDa sthApita evA lakhaceArAzInA karI. sAMsAra eTale eka dazAmAMthI anya dazAmAM thatA dunyavI vAApherA karatI musAphrI. saMsArane cAlu rAkhanAra kAi hoya te te krama che. jo sasAra eTale bharatI-oTa ane lakhaceArAzInA kAyamI pharI hoya, tenA sivAya khIjuM kaI ja na hoya, te tenuM kAraNa kama che. mAnavIya bhUmikAmAM kramanI utpatti tRSNA arthAt Asakita arthAta kAmamAMthI thAya che. tRSNA / AtinuM mULa kAraN avidyA arthAt vastunuM jJAna che. mAnavI pote svayaM paryApta che, asatyane sthAne mAnavIne satya dekhAya che tathA A samagra drazyamAna jagata zAzvata che evI tenI bhUla bharelI mAnyatAmAM tRSNA ke mAsatinAM mULiyAM paDayAM che. jyAM sudhI ajJAna cAlu rahe che, tyAM sudhI lakhacArAzInA trAsadAyaka pherAmAMthI chUTA thavA mAMbhava che. mApaze tRSNAne navI navI tRSNAo vaDe nimULa nAM karI zakIe. bhANe mane adhikAdhika krarmo vaDe nAMDha khedI zakIe, mApaze ana'ta parathAne bhautika, pArthiva, kSazubha gura sAdhanA vaDe nahi meLavI zakIe. ApaNe zubha kAmanA vaDe badhAie ke azubha kAmanAo vaDe-baMnemAM dhananA prazna tA rahe ja che, ApaNane jaDI rAkhatI sAMkaLa sAnAnI hoya ke leTAnI hoya te vAtathI dhanamAM gItAnI aMgrejI prastAvanAnAM AdhAre) kAi phera paDato nathI. baMdhanamAMthI mukta thavA mATe ApaNe ajJAnamAMthI mukata thavuM joie. ajJAna zramamarelI tRSNAnuM, mAsakitanu' janaka che. ane tethI te bhramabharelAM karmAMnuM paNa janaka ane che. avidyA krAma kramanI zRMkhalAmAMthI mukti meLavavA kAje vidyA ja ekamAtra upAya che. vidyAne pAthInA akSarajJAna sAthe arthAt sAcI mAnyatAonI sAthe seLabheLa karI nAkhavAnI bhUla na karavI joie; kAraNa ke ajJAnAi bauddhika skhalana nathI, ajJAna AdhyAtmika AMdhaLApaNuM che. te dUra karavA mATe ApaNe Atmazuddhi karavI joie tathA AdhyAtmika dRSTi prakaTAvavI joie, tRSNAnA dAvAnaLane ThAravA joie, kAmanAonA baLavAne kacaDI nAkhavA joIe. cacaLa asthira cittane suriyara anAvavuM joie, jethI te uparathI AvatA prakAzanuM pratibiMba jhIlI zake. ApaNe indriyAnA nigraha karavA joie. khohika zakAkuzaMkA rajamAtra halAvI na zake evI dRDha zraddA hovI joIe. ApaNe muddhine keLavavI joie. jJAna eTale pratyakSa anubhUti. tenA sAkSAtkAramAM naDatAM vighnA dUra thatAM jJAnanA prAdurbhAva thAya che. A vighnAne vINI vINIne kADhI nAkhavAnA kAyamAM, vidyAnI Avazakitane haThAvavAnA kAmamAM, mumukSue prayatna karavAnA rahe che. ata vedAMta anusAra A jJAna sadaiva vidyamAna hrAya che, tene ahArathI AyAta karavAnuM nathI hotu. tenI mAtra jhAMkhI meLavavAnI hAya che. ApaNI kAmanA vaDe kuTila thayelI, pUrvagraho vaDe puSTa thayelI, prasa MgAnusAra parivartana pAmatI mAnavabuddhi A parama satyanI jhAMkhI karAvI zakatI nathI. mananI tathA saMkalpanI sapUNu' maunadazA tathA jIvabhAvanuM' pUN` visajana jhilamila jAtinu, parama prajJAnuM darzana karAve che. e nyAti vaDe ApaNe ApaNA satya svarUpamAM vikAsa pAmIe chIe. A zAzvata jIvana che. prema tathA jJAna kAjenI ApaNI kSamatAnI pUNu tRpti che. khAziyasanA zabdomAM beMka ja paLamAM anaMta jIvananI macAnaka pUNa' prApti che.' prakAza ane adhakAranI pai, jJAna Rne ajJAna paN paraspara viruddha che. nAnaneA udaya thatAM ajJAnane laya thAya che. pApa samULuM UkhaDI jAya che. mukta AtmA saMsArane jIte che, pachI kAMI ja jItavAnuM ke sarajavAnuM rahetuM nathI, kema hebe bAMdhI zakatAM nathI. je paLe A jJAnamAM, RtabharA prajJAmAM, ApaNe nimagna, paripputa (tarakhatara) thaIe chIe te paLe ApaNe brahmamaya khanIe chIe. A prajJA kAi amUta kalpanA nathI. te e che ke jenA vaDe A vizvane nipAda rIte prathama tu tArAmAM ane pachI mAAmAM nihALIza,' premIjana peAtAnI preyasI pratye je bhaktibhAva dharAve che tevA zakitabhAvathI ApyA mAnavI putyu'tAnA A lakSyanI siddhi mATe mathe che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-5 prabuddha jIvana ApaNane karI rahelI udAsInatAnI UdhaI ; 0 manejJA desAi hamaNu eka kalAcitra cAle che: "mohana jozI hAjira ho. pratyeka prayatno para ThaMDu pANI reDatA hatA e ja cAlavAsIo AkAzadIpa' makAna paDayuM ane TreIne aTakI paDI, tyAre mATe mohana jozI jayajayakAra belAvavA jevA lokapriya ApaNane khyAla Avyo ke makAne Ama paDe che. te arasAmAM netA banI gayA. A hakIkata lokamAnasanI lAkSaNika ghaNuM makAne paDayAM. eTale saheja uhApoha thayo, ekAda be tAsIra che. taMtrIlekha paNa AvI gayA. ane pAchI samayasara cAlavA nyAyAdhIza jayAre "samaya lAgaze" ema kahe che tyAre mAMDI. eTale ApaNe e durghaTanA bhUlI gayAM. muMbaImAM aneka mehana jozI kharekhara hArI jAya che. hatAzAvaza te cAlano makAne Aje paDuM, kAle paDuM, paramadahADe to nakakI paDuM'nI eka thAMbhale halAvIne e chatane jarjarita bhAga potAnA para sthitimAM che. bIjA koIe nahi te ya emAM rahenArAoe paDavA de che ane mRtyu pAme che. cAlanA loko ane nyAyAA citra vizeSa jovA jevuM che. mRNAla senanA 'khaMDaharanI dhIzane stabdha hAlatamAM mUkIne citra pUruM thAya che. jema sarakAre A calacitrane paNa meDI meDI karamukita A citranA eka dazyamAM suMdara virodhAbhAsa che. ApI che. jUnAM bhADUtane posAya te mATe kadAca adAlatanI tArIkhe thaDe samaya hovAthI A yugala kayAMka mohana jozI cAsamAM rahetA madhyama varganA nivRtta medAnamAM beThuM che. tyAre eka moTA kAmadAra yuniyanane saMgrahastha che. pita, patnI, be dIkarA, eka putravadhU ane eka merA nIkaLe che. te joine zrImatI jezI bolI pautra ema cha jaNAnuM sukhI kahI zakAya tevuM kuTuMba che. UThe che: "keTaluM sAruM lAge che, A lake badhAM emanI traNa mALanI cAlanI paristhiti atizaya kaMgALa che. sAthe maLIne laDe che te !' e vAta kharekhara spazI jAya tevI dUdhanI katAramAM e koIkanI vAta sAMbhaLe che ane jo gharadhaNI che. mohana jezI AkhI cAlanA hita mATe laDe che. badhAM na mAne te potAnI cAlInA samArakAma mATe keTe javAne sAthe maLIne kema na laDI zake? "nyAyAlayamAM javAthI kaMI vicAra kare che. patnI : sivAya gharanAM badhAM ja ene e vaLatuM nathI,' e lapharAmAM kANuM paDe ? ema mAnanArA bhale lapharAmAM paDavAnI nA pADe che. cAlamAM rahete karIma e pite emAM na paDe paraMtu nyAya khAtara ATaATaluM jhajhumavicArane jorazorathI vadhAvI le che. nArane pe'lA karImanI mAphaka netika Teke paNa na ApI zake ?! keTe' jatAM pahelAM ghaNI sAthe te vATAghATa kare che. paNa zrImaMta gharadhaNI jarAya dAda detA nathI. ane rIpera AvI udAsInatA samAjamAM dareka prazna ane dareka stare borDamAM javAnuM sUcana kare che. rIpera beDanuM dazya vAstavika vyApelI che. ApaNI rageragamAM e jANe vaNAI gaI che. che. tyAMne mAsa kahe che ke keTale samaya lAge te kaMI kahI vyAvahArika banavAnA eka sagavaDiyA khyAlane ApaNe zakAya nahi. traNa varSamAM paDavAnI zakyatA dharAvatAM makAne ApaNe jIvanamaMtra banAvI mUke che. niSedhAtmaka valaNa ATha varSe paNa vAro Ave. aMte mohana jozI adAlatamAM dAkhavanAra ke "vyAvahArika A citramAMthI e paNa bodha laI zake ke "bahu jAya che. ' , nyAyanuM pUchaDuM thavA gaye adAlatanI aTIghUMTIthI taddana ajAyuM yugala vakIla te Akhare te maraNane zaraNa ja thayo ne!' ApaNA rokavAthI mAMDIne pitAnuM kAma zarU kare che te ja ghaDIthI ekathI zuM vaLe? ema vicArI akabara-birabalanI pelI enA para anyAnI paraMparA zarU thAya che. e mukaddame vArtAnI mAphaka ApaNe badhAM ja hejamAM dUdhane badale paDatuM mUke e mATe gharadhaNI ane ene vakIla saghaLA pANIne ghaDe ThAlavIe chIe. ethI AgaLa (ke pAchaLa ?) prayatna kare che. , jaine jo koI prAmANikatAthI hojamAM dUdhane ghaDe ThAlave enA pautrane zALAmAMthI upADI javAnI dhamakIthI mAMDIne te ApaNe ene "mUkhaM; "avyAvahArika jevAM vizeSaNothI ene bedhara karavAnA, bIjAne ijA karyAnA beTA AkSepa navAjIe chIe. mUkI samansa kADhavA sudhInA aneka prayatna thAya che. ene AvI sakhata udAsInatAmAMthI udbhavatuM eka sAmAnya potAnI patnIne pUro Take che. pitAnAM ghareNuM veMcavA sudhI vAkya cheH "ApaNane zo phera paDe che?" paMjAba ke AsAma bhaDake ene vAMdho nathI, UlaTo AnaMda che. baLe che e ApaNane khaLabhaLAvI mUkatuM nathI. kadAca evI Ama mudata para mudata paDatAM ekale hAthe e baMne ghaTanA je ApaNane hacamacAve te "e viSe ApaNe zuM cha varSa sudhI kharA arthamAM jhajhume che. putravadhU paNa pitAnA karI zakavAnA ?' : e pratibhAva ApI ApaNe taddana keTalAka ghareNumAMthI paisA laI Ave che ane madada karavAne niSkriya rahevAnA. A pratibhAva je pUrepUre sA hoya prayatna kare che. cha varSanA aMte nyAyAdhIza pite cAlanI teya "svajananA mRtyu viSe ApaNe zuM karI zakIe chIe? hAlata jovA AvavAnuM nakakI kare che. e AvavAnA che e vicAravuM joIe. e jema ApaNuM cittane haju sudhI evI khabara paDatAM ja gharadhaNI makAnane bahArathI suMdara te sparze che ema bIjI rASTrIya ke vaizvika. ghaTanAe dekhADavAnA prayatna kare che tene cAlavAsIo bilakula saphaLa ApaNane kema DhaDhaLatI nathI ?! thavA detA nathI. e ghaDI badhA ja cAlavAsIo mATe are, bIjAnI vAta te dUra rahI, ApaNAM devadarzana jevI che. atyAra sudhI je mehana jozIne adA- pitAnA adhikAro mATe paNa ApaNe keTalA udAsIna . latamAM javAnuM "avicArI athavA "avyAvahArika' pagaluM chIe te A citra darzAve che. ApaNe pazcimanA dezanI levA mATe cAlanA aneka bhADUta vakheDatAM hatA ane tenA prajAnI, khAsa karIne amerikana prajAnI, mukata kaMThe
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-85 prabuddha jIvana prazaMsA karIe chIe. voTarageITanA prakaraNa pachI pramukha liMkane kahyuM hatuM ke ema na pUche ke tame dezane mATe zuM nikasanane javuM paDyuM. ene samAMtara banAve rAjakIya-rASTrIya zuM karI zakaze. ema pUcho ke tame dezane mATe zuM karI zakaze,' stare ApaNAM dezamAM paNa banyA che. adhanI apavAdarUpa atyAre ApaNe je mana:sthiti dharAvIe chIe e jotAM ghaTanAmAM ena. TI. rAmArAva mukhya pradhAnapade puna : ArUDha eTaluM 5NuM kahIzuM ke "deza amArA mATe je karavA thayA. paraMtu vyakitagata dhoraNe pazcimanI prajA pitAnA baMdhAyela che te nahi kare te anyAya ame sahana nahi - adhikAro vize mAtra jAgrata ja nahi, ati jAgRta che. karIe.' te e paNa dezane mATe kaMIka kayuM gaNAze. calAvI levAnI vRtti e prajAmAM jarA paNa jovA maLatI ApaNA mAnasanI sthiti mohana jezI hAjira he'mAMnI nathI. evI jAgRta vRttinI paNa keTalIka samasyAo jarUra cAla jevI che. je dezanI sthiti sudhAravI haze te A haze; paraMtu ApaNe ApaNu adhikAro viSe sajAga banIne cAlanI sthiti sudhAravI paDaze. udAsInatAnI UdhaI ApaNane thatA anyAya sAme laDI levAnI vRtti, zakti A cAlanA pAyAne kerI rahI che. jo aneka mohana jezIane hiMmata keLavavAnI jarUra che. e na keLavI zakIe te enAM balidAne aTakAvavAM hoya te A udAsInatA dUra ApaNAmAMnA je kaI evI hiMmata keLave emane "mUkha' karavA "pesTa kanTrolanI tAkIdanI jarUra che. kadAca A eka ja na gaNIe ane ochAmAM ochuM emane naitika Teke ApavAnI pesTa kanTrola evuM haze je vinA mUlya maLavA chatAM khUba ja jarUra che. ApaNA sarvAgI vikAsa mATe aNamUla ane anivArya che. kuMDa li nI * zrImatI nirubena sudhabhAI zAha - :. manuSya, izvaranI sarvottama racanA che, brahmanuM ja sUkSma tyArabAda maNipura cakamAM 10 nADIyuM jene samUha che, 25 che. je kAMI brahmAMDamAM che te piMDamAM che. saMpUrNa brahmAMDanI jemAM agnitatvanuM prAdhAnya hovAthI sAdhaka saMpUrNa zArIra sUkSmatama sAtione izvare manuSyamAM nihita karelI che. svAra prApta kare che. pAcananA vikAre tathA netraroga para idrinAM saMyama ane tapazcaryA dvArA manuSya A zakitane kAbU meLavI zakAya che. jagAvIne IzvarIya zakti prApta karI zake che. ene kuMDalinI tyAra bAda anAhata caka 12 nADIkuMjone samUha che, zakita kahe che. ane vAyu tatvanuM prAdhAnya hovAthI dhyAnanI avasthAmAM - A zakitane jananendriya tathA upendriya vacce brahmanAda saMbhaLAya che. cAmaDInA roge anAhata cakanI sADAtraNa vaLa khAIne suSupta avasthAmAM paDI rahelI sAdhanAthI sArA thAya che. kalpavAmAM aAvI che. manuSya potAnA cittane ekAgra karIne viza icakra thAyaroiDa graMthinI pAse gaLAmAM svarapeTImAM tathA prANavAyunA kora prahAra vaDe A zakitane spaMdita karI AveluM che. 16 pAMkhaDIvALuM kamaLanAM jevuM AkAza tattvanI zake che. dhIre dhIre te potAnA mULa sthAnathI urdhvagamana karatI, pradhAnatAvALuM che. thAnAvasthAmAM e pUrNa caMdra jevuM brahmaraMdhramAM rahelA sahastrAra sudhI jaIne IzvarIya zakitane dekhAya che. saMgItanA sAta sUro ahIMthI nIkaLe che. sAdhaka sAkSAtkAra karI zake che. sadaguru nI kRpAthI athavA koI devI bhUkha-tarasathI para banIne mananI sthiratA prApta kare che. preraNAthI lAkhomAM kaMIka ekAda mANasa A sthiti sudhI AjJAcaka bhramathamAM Avelu che yAnAvasthAmAM tIvra prakAza pahecI zake che. keTalAka sAdhake mArgamAM ja nAnI moTI kayAreka cakrAkAra athavA kayAreka dIpazikhA jevo dekhAya che. siddhi prApta thavAthI aTavAI jaIne mULa dhyeya bhUlI AjJAcakra para kAbU meLavavAthI koI paNa saMkalpa pUrNa thayA jAya che je yogI mahAtmA kuMDalinI zakita para saMpUrNa kAbU vinA raheto nathI. A bhUmayamAM IDA, piMgaLA ne suSumaNA pAme che te sUkSma jagatamAM praveza karIne dUra dUra rahelI vastuo nADInuM milana thAya che. yogIonuM A triveNItIrtha che. joI-sAMbhaLI zake che tema ja sadehe bIjA sthAne pragaTa thavAnI AjJAcaka para vijaya meLavyA sivAya sahastrAramAM kSamatA prApta kare che. praveza maLatA nathI. zarIramAM merUdaMDanI najIka alaga alaga jagA para A sahastrAra caka kAnathI be IMca upara tathA bhrakuTithI nADIkuMjonI sthiti batAvavAmAM AvI che, jene caka traNa Ica aMdara mastakamAM barabara vacce AveluM che, jenI kahevAmAM Ave che. cakrane artha che gatizIlatA, jananendriya kalpanA sahastradalakamala sAthe karavAmAM AvI che. mUlAdhArathI tathA upendriyanA madhyamAM mUlAdhAra caka che. taMtrazAstramAM upara UMDelI zakitanuM ziva sAthenuM milanasthaLa Ane cAra daLavALuM kamala jevuM kahevAmAM AvyuM che. pRthvI ahIM che. A cakrane amRtakaLaza 5NuM kahevAyuM che, tattvavALI A cakra para dhyAna karavAthI kayAreka pILA raMgane jene sakriya thavAthI Azcaryajanaka prApta thaI zake che. A sa5, kyAreka dIpazikhA athavA lAlapILI javALAo dekhAya e ja prANaUjA che, jene prApta karIne yogIe mahinAo. che. A caka para kAbU prApta karavAthI pRthvInA peTALamAM sudhI samAdhi avasthAmAM rahe che. chupAyelA khanija padArthone joI zakAya che athavA prApta vAsanA, tRSNa ne ahaMkAramAM DUbele mAnavI sADAtraNa karI zakAya che. vaLa khAine paDelI suSupta mahAsapiNI zakitane oLakhyA mUlAdhAra cakrathI cAra AMgaLa upara svAdhiSThAna caka che vinA ja sAruM jIvana pUruM kare che. paraMtu prasupta avasthAno jemAM 6 nADIyuM jene samUha che. A caka para dhyAna karavAthI tyAga karIne aSTAMga yoga dvArA je pitAnI prANazakitane tathA jalatatva pradhAna hovAthI jalatattvane saMbaMdhita vikAro urdhvagamana karAve te kAma bIjanuM jJAnabIjamAM parivartana para kAbU pAmI zakAya che, tema ja sAdhaka kAmavijayI banI karIne Atmika uthAna dvArA izvara tattvane prApta karI zake che. kuMDalinI zakitanI A upalabdhi che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1eo prabuddha jIvana 'tA. 1-1-85 vAMka pitAne ane doSa bIjAne - ? sUryakAnta parIkha rAjakAraNamAM ApaNe roja roja manubhava karIe chIe pitAnI bhUlane svIkAra karatAM zIkhIe te temAMthI ke dareka pakSavALA pote je kAma nathI karI zakayA tenA bIjAne doSa kADhavAnI vRtti ochI thatI jaze ane doSano Topale bIjAne mAthe oDhADe che. ApaNAM akhabArone izvarakRpA haze te temAMthI kAMI kartavya mATenuM baLa UbhuM pAne evI seMkaDe vAte AvyA kare che ke lokonA kalyANa thaze. cAre tarapha phelAI rahelA A rAjakAraNane mahArogamAMthI mATenI cekasa bhejanA na thaI zakI, kAraNa ke te vakhatanA ApaNe vahelA chUTIe e saunA hitamAM che; nahIMtara A sattAdhArI pakSe te vakhate kazuM ja dhyAna nahotuM ApyuM. mane davA dezane dhIre dhIre adhogati tarapha laI jaze temAM cUMTaNIne TANe AvA deSApaNu vadhu pramANamAM roja ne roja koI zaMkA nathI. ApaNuM rAjakAraNu bIjAne doSa kADhanAra ApaNe vAcIe chIe, ane tenI asara ApaNuM mana para banI gayuM che, tenI sAthe dharmabhAvanA joDavAnI gAMdhIjInI thAya che. eTale ApaNI bhUlone bIjAne mAthe kema oDhADI vAta to sAva havAmAM ogaLI gaI che. devI te mATe te taiyAra thai jAya che. je je dezoe Arthika dizAmAM noMdhapAtra pragati karI vepArogamAM paNa AvI ja mane dazA jovA maLe che. che, tevA dezamAM jarmanI ane jApAnane dAkhale eTalA ame zuM karIe? amAre kALA bajAra karavA ja paDe che, kAraNa e zA mATe ajoDa che ke tyAM prajAjIvanamAM bIjAne deSa kADhavAnI che je che ke ke sarakAranA adhikArIo ja bhraSTAcArI thaI gayA che. vRtti bhAgye ja jovA maLe che. e deze trIsa varSa pahelAM amAre udyogane ke vepArane bacAvavo hoya te nAchUTake ' ' te sAva khaMDiyera jevA thaI gayA hatA, temAMthI teo Arthika amAre evuM karavuM ja paDe che. AvAM vAka aneka vikAsanA zikhare pahoMcyA che. tene artha e che ke teomAM udyogapatio ane vepArIe rajeraja vAparatA hoya che. eka rASTrIya cAreyane vikAsa thayela che. ApaNI sAme AvA pita sAva svaccha ane prAmANika rahevA mAMge che, chatAM javalaMta dAkhalA Aje meda hovA chatAM ApaNe vadhu ne paristhitinA tema rahI zakatA nathI evI vAte cAre tarapha vadhu adhikAra tarapha jatA hoIe eve bhAsa thayA kare che. sAMbhaLavA maLe che. pitAne vAMka che ja nahi, bIjAne ja vAMka che tema ThasAvavA prayatna ja thatuM hoya che. tenuM eka ApaNuM jAherajIvana pitAnA dezane svIkAra karanArAothI meTuM vAyumaMDaLa UbhuM thAya che. ubharAya evI havA ApaNe sau karIe. zikSaNakSetramAM paNa AvA ja sUro. sAMbhaLavA maLe che: * sa gha samAcAra * ame zuM karIe, jora-jalamathI vidyAthIo corI kare che, mAsa vadhAre meLavavA bhraSTAcAra kare che, tene ame kevI rIte ramakaDA ghara rekI zakIe? mahAvidyAlayanI AsapAsa AvuM paNa saMdhanA upakrame bALake mATe Toyajha lAyabrerI zarU sAMbhaLavA maLe che. Ama ApaNu devAmAM be jAtanA ke tethI vadhu traNa-cAra karavA . 25,000/-nuM dAna ApavAnI zrImatI dhIrajabena jAtanAM mahoravALI jIvanapaddhati lagabhaga dareka kSetre kUlIphAlI dIpacaMda zAhanI darakhAsta AvI hatI, jene saMghanI kArobArI che, ane temAM dareka vyakita bIjAne doSa kADhIne pite samitie sAbhAra svIkAra karyo che. A lAyabrerInA Ayo jananI javAbadArI che. amUla vAhane sepivAno nirNaya kazo ja vAMkagunA vagaranuM jIvana jIve che tema batAvIne samagra samAjane chetaravAno prayatna kare che. buddhizALI ane karavAmAM Avyo che. sujJa vAcake manamAM te A badhI vAto samaje che, paraMtu sva. cImanalAla cakubhAI zAha: vyaktitvadarzananI vIThiyA teo paNa e ja paripATImAM kayAMka ne kayAMka hoI cupakIdI sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA vyakitatvane jIvaMta seve che. paricaya apAya evI vIDi philma taiyAra karAvavA mATe zrI jyAre samAjanI A dazA hoya tyAre kheTAM kAme sAme , mahAvIra sevA saMghanA zrI caMdrakumAra je. zAhe saMghane mAthuM UMcakavAnI zakita ApaNAmAM kevI rIte Ave ? svAbhAvika rU. 25,000/-nuM dAna ApavAnI bhAvanA sAthe che ke na ja Ave ane baMdha khaMDanI cAra dIvAle vacce ja darakhAsta mUkI hatI, jeno sAthe sAbhAra svIkAra karyo che. ApaNe A khoTuM thayuM ane te khoTuM thayuM tema carcA karIne - A mATe che. dhanavaMta TI. zAha, zrI vasanajI lakhamazI saMteSa mANIe. paraMtu khATAne kADhI mUkavA mATe jAhera zAha, zrI gaNupatabhAI ma. jhaverI, zrI harIndrabhAI dave, prayatna karI na zakatAM hovAthI ApaNuM suMvALApaNuM vadhatuM ja , zrI candrakumAra je. zAha (kanvInara) zrI pannAlAla 2. zAha jAya che. zrI gulAba deDhIyA zrI subodhabhAI ema. zAha A mahIpatabhAi - gAMdhIjIe jyAre kaheluM ke "mArI A bhUlane huM jAdavajI , zAha, pR. tArAbena ra. zAha, zrI manasukhalAla himAlaya jevI moTI bhUla gaNuM chuM" tyAre temAM bhUla cImanalAla cakubhAI zAhanI upasamitinI nimaNuMka karavAmAM svIkAranI che. moTI hiMmata hatI te temane jAherajIvanamAM AvI che. . pitAne ghaNuM baLa ApanAra te hatI ja, paraMtu rASTranA jAherajIvanamAM e paripATI jaLavAI rahe tevI temanI icchA sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA jIvanane AvarI letI - hatI. bhUla-svIkAra pAchaLa tyAga karavAnI tatparatA paNa hatI. keseTa, vIDiyo philama, philma pheTogrApha Adi jemanI pAse jo ApaNe A zarUAta pitAnA kauTuMbika jIvanamAM paNa upalabdha hoya temane saMghanA kAryAlayamAM jaNAvavA vinaMtI.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ phajya gAthA tA. 1-1-85 prabuddha jIvana 171 (pRSTha 17ra thI cAlu) dAsAnudAsajI pitAnA mitrone je patra lakhatA temAthI vagere emane satsaMga zodhatA (AvatA. emane A badhA vINelAM emanAM vacanAmRta "vINelA kula" e nAmathI bApu" kahI saMbodhatA). mahAjana buka Depo taraphathI be bhAgamAM bahAra paDayAM che. gAMdhIjI te jeNe chAtImAM lAta khAdhI hatI te che.' pUjyazrIne ame badhAM "bApajI" kahIe chIe. emaNe thoDA vakhata (arthAt sAkSAta viSNu bhagavAna ke emanA avatAra). para A lekhakane je hakIkata kahI te emanA ja zabdomAM pUjya meTA (1898-1976) nIce ApI che :- . . (1) AdhyAtmika bhAvanAne kheDI rahelA..mAsikamAM 1948 nA jAnyuArInI trIsamI tArIkhe huM AburoDa pUjya mahAtmAjI viSe je lakheluM che te yathArtha lAgatuM nathI. hato. saMdhyAkALanI AratI samaye badhAM darzanAthIo sAthe athavA sattvazIla sAdhu saMta pucho mahAtmAjInI jIvanazakitane maMdiramAM Ubho hato, tyAM jANe koI moTA avAje belyuM, kema nahi samajI zakatA hoya te kahapanAmAM AvI zakatuM gAMdhIjIne goLI mArI.' AratI pUrI thatAM ke belyuM nathI (1-2-44 ne patra) enI tapAsa karatAM jene pUchuM e badhA nA ja pADe. badhAne (2) AjakAla te pUjya gAMdhIjInI bAbatamAM sAdhu navAI paNa lAgI. thoDI ja vAramAM samAcAra maLyA ke vAta saMnyAsIomAM evo pracAra cAle che paNa gAMdhIjI te 'taddana kharI che. meM te kadI gAMdhIjIne joyA nahatA. mArA AtmAnI jhAMkhI arthe ja sarva karma kare che. pratyeka kamanI sthAna para pahoMcI vicAravA lAgyuM, "bApu, tamane jIvatAM te aMtaramAM emanI jIvaMta dhAraNA rahe che. emanI bhagavAna kadI maLAyuM nathI, paNa have te maLe." ne dhyAnamAM be. paranI zraddhA jIvatI jAgatI che. gAMdhIjI izvarane zvAse- savAra-sAMja mArA niyamita yAna sAthe sAthe gadhiIjInuM chuvAsane svAmI' 'nimakane denAre,' 'dIvAdAMDI" gaNe che. paNa dhyAna karata. keTalAka divasa bAda mane avAja saMbhaLAya teo kahe che ke, e sarva pedA karanAre che, te na hoya ke, "mArI samAdhi para bAva." huM be hatuM tyAMthI sIdhe te ApaNI nathI.' A avicaLa dRDha izvarazraddhAe emanAmAM UThIne sTezane gayo ne TreInamAM besI dilhI paheMcyo. tyAM navuM ja vyakitatva pedA karyuM che, ane e vyakitatvano Utaryo e sTezanethI sIdhe rAjaghATa pahe, samAdhinA prabhAva, enI dhagaza ne ene prema ApaNe sau anu darzana karyA. mAre tyAM ja rAta gALavI hatI paNa paheregIra bhavIe chIe. emane anubhava thayelo che ke AdhyAtmika rajA Apato nahato. ene kahyuM, 'bhAI huM sIdhe sTezanethI tattva emanI samIpa ne aMtaratara che. enAthI nikaTa ane ahIM Avyo chuM. ahIM rAta gALIne sIdho sTezane jaI, priya bIjuM kazuM nathI (ejana ja jIvana saMdeza, 194ja, gADImAM besI jayAMthI Avyo chuM tyAM ja sIdhe pAche javAne pAna 19-24). " , je ' chuM. mAre dilhImAM bIjuM kaMI ja kAma nathI." paheregIranA ) karakasarathI kema jIvavuM te huM mahAtmA gAMdhI pAse aMtaramAM rAma vasyA ne mane tyAM rAtri gALavA dIdhI. zIkhyo chuM. pensila khovAI jAya te keTaluM mathatA te jAte mahAtmA yogezvarajI (1921-1984). joyuM che. evA mahAtmA maLyA nathI (mauna gwAMtanI TI chellAM keTalAMka varasamAM te lagabhaga evuM thaI gayeluM ke 'pAnuM 28, 1982). gAMdhIjI eTale bhArata ane bhArata eTale gadhIjI. emanA bhAva, (4) mahAtmA gAMdhIjIe paNa lakhyuM che ke nAnapaNamAM vicAra ane vartanamAM bhAratanuM hRdaya dhabakatuM. emanI vANImAM aMdhAre bIka lAgatI. paNa te evI pracaMDa vyakita thai gayA bhAratIya saMskRtinA AtmAne alaukika raNakAra hate. dezane mATe ke AvI moTI salatanatane paNa kADhI. nAnIvara mAMnA lekha emane prema, sevAbhAva, tyAga, bega ApavAnI ane kahevAnI vAMce. loDhAnA caNA (nAmane lekha vAMco te roma romamAM emanI zakita, sadhaLuM ajoDa hatuM. bhAratanA AtmAnI khamIra praka. e paNa sAmAnya mAnavI hatA...bhagavAnanA AjhAdI, AbAdI ane abhyatyAna mATe AvatIrNa thayelA nAmamAM vizvAsa che. teo satyano pravega karanAra hatA. e eka asAdhAraNa divya devatA hatA. jyAM sudhI jagata koI paNa bAbata prayoga vinA svIkArI nathI...mahAtmA gAMdhIjInuM raheze tyAM sudhI ane e pachI paNa e mahApuruSa kAyama jIvana batAve che. ke emanAmAM nirAsakti, nirahaMkAra, nima: raheze" (v#iAnA paMthe, pAnuM 688). matva, nilebhanI bhAvanA sadubhAva, udAratA, niSkAmatA, mata (2) "mane temanA pUrvajanmanuM je jJAna thayuM che te sahiSNutA evA pracaMDa guNo hatA ke jemAMthI ghaNuM zIkhI ApoApa ja maLyuM che. tA. 26 ogasTa 1957ne somavAre zakIe....emaNe ATaluM badhuM zakitabaLa kayAMthI anubhavyuM ? rAtre eka vAge mane e anubhavanI prApta thaI. te vakhate huM bhagavAnanA smaraNamAMthI ejana pRSTha 48-49). RSikezamAM hato. rAta dhyAnAvasthAmAM khelo tyAre mArA (5) mahAtmA gAMdhIjIno Akho pAyo nAmasmaraNa upara cittane laya thaI gayo ane te dizAmAM mane eka Akasmika hate. ApaNe te choDI dIdhuM che. ApaNe badhA gAMdhIjInI darzana thayuM. eka nAnI sarakhI chatAM suMdara nadI hatI. tene ahiMsAnuM hArda samajayA heta te ApaNI A sthiti na hota. kinAre nAnI sarakhI maDhulI. temAM eka suMdara Asana para mahAtmA gAMdhIjIe te AgaLa vadhIne kahyuM che, rogamAtra gAMdhIjI belA. temane joIne mane atyaMta AnaMda thayo. paNa nAmasmaraNathI maTI jAya che. (ejana pAnuM 55). temanA mukha para UMDI zAMti chavAyelI. te vakhate bahArathI pUjya dAsAnudAsajI. koIe mIThA svare gAvA mAMDayuM: A saMtapuruSa hAla hayAta che. teo ramatArAma che. narasaiye A janma laIne mohanadAsa thaI, pitAnA ziSya, mitro, prazaMsakone tyAM saMsAramAM ja rahe che.. narasaiyo A veza laIne mohanadAsa tha. mULa khaMbhAtanA. mAtAnA AgrahathI lagna kareluM 5Na cheDA sva. yogezvarajInAM muMbaI ane gujarAtamAM ghaNuM vyAvakhatamAM chUTI gayA. khaMbhAtamAM ja eka phakIranA satsaMgamAM khAne, zibiro vagere tAjetaramAM ja thaI gayAM che. emanAM AvelA tyAra bAda bAbu jai sAdhanA karelI svAmI purato paNa ghaNuM che. prakAzanA paMthe AtmakathA paNa che. rAmatIrthanAM pustakenI emanA para bhAre asara paDI hatI. tethI ahIM khAsa noMdha mUkI nathI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 prabuddha jIvana tA. 1-1-85 sva. azoka mahetA lepattA ane khaTapaTa vadhavA mAMDyAM hatAM ane pachIthI siddhAMtavihInatAe ane bhraSTAcAre ghaNA netAone mahAta . : ramaNalAla cI. zAha karyA hatA. paraMtu e badhAmAM je DAka netAo jIvananA aMta A paNa eka vidvAna, tejasvI ane kahitaciMtaka sudhI ekasarakhA prAmANika ane udAtta rahI zakyA temAM rAjadvArI netA zrI azoka mahetAnuM 73 varSanI vaye dilhImAM azoka mahetAne gaNAvI zakAya. pitA taraphathI maLela sAMskArika avasAna thayuM. emanA javAthI bhAratamAtA pitAne eka vAra emaNe dIpAvyA hatA. e uttama sapUta gumAve che. ' bhAvanagaramAM i.sa. 191mAM janmelA azoka mahetAe sva. azoka mahetA sAthe DAka samaya mATe mAre - muMbaInI vilsana kolejamAM arthazAstrane abhyAsa karyo. paricaya tharyo hate i. sa. 1950mAM muMbaImAM zarU thayelAM AjhAdInI caLavaLa vakhate abhyAsa choDI temaNe traNa janazakita' nAmanA savAranA dainikanA teo taMtrI nimAyA varSa kArAvAsa sevyo hato. nAsikanI jelamAM teo jayaprakAza ' hatA. e varSe ema. e.nI parIkSA ApIne huM "janazakita" nA nArAya, rAmamanohara lohiyA, amyuta paTavardhana, esa. ema. taMtrI-vibhAgamAM joDAyo hato. zrI azoka mahetA rojeroja potAnA jozI vagere netAonA saMparkamAM AvyA hatA ane jelamAMthI taMtrIlekha gharethI lakhIne mokalI ApatA. kayAreka kAryAlayamAM chUTayA pachI samAjavAdI pakSanI sthApanA temaNe karI hatI. AvIne tyAM besIne lakhatA. temAM tatra - lekha aMgrejImAM 1954 mAM teo lekasabhAnA sabhya tarIke cUMTAI AvyA. lakhIne ApatA. ane tene gujarAtI anuvAda amArA ta trI : vibhAge karavAno raheto. kayAreka ta trAlekhanAM sUnuvAda karavAnuM e samaye lekasabhAnI judI judI samitimAM emaNe je kAma kayuM tenI ghaNI UDI mAnabharI chApa te samayanA vaDA | mAre mAthe Avatu. A nimitte azoka mahatAne maLavAnuM pradhAna paMDita javAharalAla naherunA citta para paDI hatI. thatu. para tu temaNe thoDA samayamAM ja 'janazahita'nuM tatrIpada ethI ja, vicArasaraNImAM matabheda hovA chata-javAharalAla emanI chADI dIdhuM. gujarAtI chApAnA ophisamAM besI rajereja zakitane upayoga karavA hamezA tatpara rahetA. Ajana chApAnuM lekhanakArya karavuM te emanI prakRttine anukULa na heya ema lAgyuM. paMcanA upAdhyakSa tarIke jyAre emane sthAna apAyuM tyAre zrI azoka mahetA sAthe A rIte mAre thoDA divasane , adhikArapUrvaka maLatA vAhanane azoka mahetAe asvIkAra paricaya. teo svabhAve zAMta ane mitabhASI. temanA vicAra - karyo hato. tyAra pachI kendranA pradhAnamaMDaLamAM Ayojana - khAtAnA ane pachIthA peTroliyama ane rasAyaNa khAtAnA zakita bahu udAra ane udAtta hatI. mane te samayanA yuvAna rAjadvArI natAmAM zrI azoka mahetA pratye pahelevA savizeSa [pradhAna tarIke temaNe pitAnI sevA ApI tyAre pagAra tarIke Adara hato. ane te temanA saMparkamAM AvatA vadhe chate. sarakAramAMthI teo pratIkarUpe mAtra eka rUpiye letA sarakArI bI. e. ane ema. e. mAM meM gujarAtI viSaya lIdhe hate. - pada dvArA vadhu vadhu Arthika lAbha meLavI levAnI vRttivALA eTale gujarAtI sAhityanA piSaNa ane saMvardhana mATe, ApaNA vatamAna rAjadvArI netAonI sarakhAmaNImAM sva. azoka gujarAtI sAhitya pariSadanI sthApanA mATe tathA bIjA aneka mahetAnI eka judI ja chApa Apa manamAM upase che. emanI eriddhAMtaniSThA paNa eTalI ke 1968mAM soviyeTa yuniyane kSetranAM kArya mATe khasevI sva. rajitarAma vAvAbhAI cekavekiyA upara AkramaNa karyuM. ane vaDA pradhAna indirA mahetAe je kArya kareluM che tenAthI huM paricita. eTale gAMdhIe tene virodha karatuM nivedana na karyuM te azoka raNajitarAma mahetAnA A tejasvI putra azaka mahetA pratye mahetAe pradhAnamaMDaLamAMthI rAjInAmuM ApI dIdhuM. paNa mane khUba Adara hatuMkeIka vakhata emanI sAthe raNajitarAma vize vAtacIta paNa thaI hatI. zrI azoka mahetA sAthe rava. azaka mahetA prAmANika ane pAradarzaka hatA. 'janazakitanuM taMtrIpada choDayA pachI saMpaka bahu rahyo nahi, bhASaNabAjI karIne aneka lokone AMjI daIne meTAlekanetA paraMtu azoka mahetA mATe mArA aMtaramAM AdaranI eka banavAnI vAsanA temanAmAM nahotI. kadAya evI prakRti ke lAgaNI satata rahyA karI hatI. . AvaData pazu nahi hoya. paraMtu potAnI saraLa, sahadaya, AjhAdI pachInAM thaDa jAra varSomAM ApaNe keTalAya nirdoSa, nikhAlasa, prakRtine kAraNe temane nikaTanA saMparkamAM rAjadvArI netAonI tAsIra badalavA lAgI hatI. sattA- Avela dareka vyakita temanAthI prabhAvita thayA vinA rahetI nahi. gAMdhIjI viSe tatkAlIna saMta De, kAntilAla zAha pUjya premarAya bApu (1888-1950) cArIonI pahelavahelI haDatALa emaNe paDAvelI. haDatALa te (noMdha :- zrI premarAya mULarAya paMDayA eka gRhastha ane saphaLa thaI hatI, paNa emane ghera besavuM paDeluM. emanA chUpA saMta hatA. mULa rAjapIpaLAnA vatanI, amadAvAdamAM sthAyI saMtatvanI suvAsa dhIme dhIme prasarI hatI. pAchaLathI, sva. thayelA. . maNilAla koThArI tathA saradAra vallabhabhAInA saralAdevI sArAbhAi, zrImatI bhAratIbahena sArAbhAI, zrImatI paricayamAM AvyA hatA. TapAla khAtAmAM soTaranI nokarI prabhAvatI rAje, sva. ratilAla telI, jI. mukuMdarAya ThAkora karatA. akhila hiMdustAnanA TapAla khAtAnA sarakArI karma (anusaMdhAna pRSTha 171). . mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rATha, "muMbaI 400 004. Te. naM. 3pa0296 : mudraNasthAna : kena prinTa, jaganAtha zaMkara zeTha zeTha, giragAma, muMbaI - 400004.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa vaSa : 46 aMka : 18 prabuddha jIvana muMbaI tA. 16-1-85 chuTaka nakala rU. 1-50 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika ' vArSika lavAjama rU. 30/- ' ' parAmAM era meila 20 PS 12 sI meIla : 15 9 . . taMtrI ramaNalAla cI. zAha rAjakAraNamAM nivRtti ramaNalAla cI. zAha lokasabhAnI cUMTaNImAM parAjita thayelA eka umedavAra sAthe anubhava-samRddhi bhaLatAM meTI uMmare teonI kAmagIrI jItelA vayovRddha netAo sAme potAne roSa vyakata karatAM dIpI uThe che. BhyuM ke jayAM sudhI buTTA rAjakAraNamAMthI nivRtta nahIM thAya . duniyAnA bIjA keTalAka deze karatAM bhAratanI paristhiti jyAM sudhI dezane uddhAra thavAnuM nathI. judI che. bhAratamAM vasati puSkaLa che ane Arthika pachAtapaNuM" rAjakAraNamAM paNa nivRttinI vaya baMdhAraNIya rIte dAkhala paNuM ghaNuM che. eTale rAjadvArI kSetre sattAkAMkSI umedavAra thavI joIe e paNa keTalAkane aliMkAya che. mukhya pradhAna ghaNuM hoya che, kAraNa ke sarerAza bhAratIya nAgarikanI mITa ke vaDA pradhAnanA pada upara mANUse dasa varSathI vadhu na rahevuM pitAnA tAraNahAra rAjadvArI netA upara maMDAyelI rahe che. joIe evuM valaNa paNa keTalAka dharAve che. AthI ja bhAratanA rAjadvArI netAone chApAMomAM ghaNI sarakArI ke ardhasarakArI nokarImAM nivRttanI vaya aThThAvane prasiddhi maLe che. prajA paNa eTalA mATe rAjakAraNamAM vadhu ke sATha varSanI rAkhavAmAM AvI che. e niyama rAjakAraNamAM rasa le che. amerikA, raziyA, cIna, sviTajharalenDa jevA 'paDelAne paNa lAgu paDavo joIe evuM keTalAkane lAge che, dezamAM sarerAza nAgarika rAjakAraNamAM jeTale rasa le to bIjI bAju e uMmara pachI ja kharI rAjadvArI kArakirdI che tethI vadhu rasa bhAratane sarerAza nAgarika le che, -sara thAya che evuM paNa keTalAkane mata che. samRddha dezamAM prajAnA Arthika prazno bahu moTA hatA ApaNI bhAratIya paraMparAmAM pacAsa varSa pachI vAna- nathI. prajA khAdhepIdhe sukhI hoya che ane rahevA ghara hoya prasthAzrama ane sATha varSa pachI saMnyAsane upadeza apAye che. jIvananI prAthamika jarUriyAta saMtoSAyelI hoya che che. jemaNe pitAnuM vyakitagata jIvana sArI rIte jIvavuM che eTale rAjakAraNamAM rasa levAnI vRtti ekaMdare ochI hoya temane mATe ApaNI prAcIna varNAzramanI prathA AdarzarUpa che. che. bhAratane nAgarika rAjakAraNamAM rasa le che kAraNa ke ene jIvananA baheLA anubhavo ane avalokana pachI AvI AvatI kAlanI ciMtA che. sattA para AvelI vyakita tene vyavasthA vicArAI che, paraMtu bahu ochA leke e niyamane mATe zuM karI zakaze te mATe te AturatAthI rAha joine jIvanamAM utAre che. be hoya che. tene rAjakAraNumAM rasa na levo hoya te paNa pacAsa ke sADanI uMmara pachI sAmAnya rIte mANasanI rAjadArI kSetre paDelI vyakita e tene mAthAnAM vacane grahaNuzakita, vicArazakita, cAturya, smaraNazakita, vagere kSINa ApIne rasa lete kare che. thavA lAge che. zarIramAM ke roga utpanna na thayuM hoya te sakriya rAjakAraNamAM paDelA mANasa mATe temAMthI jaladI 5Nu zArIrika tAkAta ghaTavA lAge che. eTalA mATe lazkaramAM nivRtta thavuM saraLa nathI. bhArata jevA vizALa dezamAM grAmasaratI thayelA yuvAne pitAnI renka pramANe 42 nI uMmara paMcAyatanA pramukhasthAnathI vaDA pradhAna ane rASTrapati sudhInA AsapAsa nivRtta thaI jatA hoya che. jemane yuddhamorace ghaNAM badhAM sattAsthAne hovAthI, rAjakIya vyaktione jaladI laDavAnuM nathI hotuM evA bace hoddo dharAvatA ekisara vAsanA-mekSa thatuM nathI. rAjakAraNanA pravAho vegathI vahe che. paNa lagabhaga pacAsanI uMmare nivRtta thatA hoya che 45 nI ethI mANasane rAjakIya rasa jIvananA aMta sudhI satata "uMmara pachI mAsanI zArIrika tAkAta dhaTe che, te duniyAnA jIvaMta rahe che. sTeyaramAM jatAM jatAM ke hospiTalanA bichAnethI tamAma lazkarI niSNAtone sarvasvIkRta abhiprAya che. paNa satata rAjakIya saMparkamAM rahevAnA prayAsa thAya che. jema uMmara vadhe tema DahApaNuM ane anubhava vadhe. eTale cUMTaNI jaMgamAM jhukAvanArA keIka cUMTaNImAM vijaya meLave che, je vyavasAyomAM mANasane eka ja sthaLe zAMtithI besIne kAma paraMtu parizrama eTale paDe che ke tabiyata lathaDI jAya che. karavAnuM hoya tyAM mANasa 70-80nI uMmara sudhI paNa sAruM koIka mRtyunA mukhamAM dhakelAI jAya che. kAma karI zake. vakIle, dAkatare, adhyApake, arthazAstrIo, cherAjakAraNamAM DAhyA, pIDha, anubhavI ane svastha mANasa vaijJAnike, sAhityakAra vagerenAM kSetramAM mANasanI tejasvitAnI - vadhu sAruM kAma karI zake che. A badhA lakSaNe moTI uMmare
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 27 174 prabuddha jIvana tA. 16-1-85 vizeSa prApta thAya che. eTale duniyAnA ghaNA dezamAM rAjakAraNamAM yuvAne karatAM prauDha ke vRddha mANUse TocanA sthAne birAje che. ApaNe tyAM gAMdhIjI, javAhara, saradAra, rAjendrabAbu. rAdhAkRSNana vageree sitteranI uMmara vaTAvyA pachI paNa ghaNuM saMgIna kArya karyuM hatuM. cacIla, sTelina, jhavelTa, mAo se tuMga vagere ghaNA vacovRddhonAM nAmo sAMbhaLavA maLaze. gharaDA mANasa jAraNamAM sAruM kAma na karI zake evuM kaI niyama nathI, ane vRddha rAjakIya vyakitao jaladI rAjakAraNa choDI de evI emanI prakRti hotI nathI. - raziyA, cIna, yuropanA keTalAka dezamAM atyAre paNa 75-80 nI uMmara vaTAvI cukelA rAjadArI puruSo sattAsthAne birAjatA hoya che. tyAM spardhA ochI hoya che ane cUMTaNInI paddhati vI heya che ke jemAM vayovRddha mANaso ja AvAM sthAna para AvI zake. apavAdarUpa kayAreka navA mANo paNa evuM sthAna meLavI jAya che. paraMtu ekaMdare AdaraNIya sthAna daraNIya akitane apAtuM hovAthI vivAda eLe thAya che. evA netAone bahu dhAma karavAnI hatI mathI bhAratamAM jema chAzavAre samAraMbhamAM hAjarI apAya che tevI hAjarI ApavAnI hotI nathI ke bhArata jevI gli samasyA hotI nathI ke sattAnA dAvapeca bahu khelAtA nathI, eTale akhaMbhavAmRddha vayovRddha rAjadvArI netA evA sthAnane sArI rIte bhAvI zake che. - Ama chatAM vayevRda netAo sattAnA sthAna parathI svecchAe jaladI nivRtta thaI gajadArI kSetre yuvAnone vaheluM sthAna meLavavA ra ane pa nirIkSaka, mArgadarzaka salAhakAra tarIke kAma kare te yuvAnomAM nirAzA ke nirveda bahu vyApe nahi. bhAratamAM enI vizeSa jarUra che. - rAjazAhImAM rAjA nevuM varSa thayA che ane tene moTo putra pAMha- sinI uMmare pahecavA AvyuM hoya to paNa te rAjakumAra kahevAya ne rAjagAdI para tene besavA maLe nahi. AvuM jyAre thAya tyAre dIkaLe ema che ke bAra jaladI mare to sAruM, jethI pitAne maratAM pahelAM rAjagAdI bhegavA maLe. prAcIna samayamAM keTalAka AdarzavAdI rAjA samaya thatAM rAjakumArane gAdIe besADI pote saMnyasta laI letA. paraMtu A madare ochuM thatuM. iMglaMDamAM hamaNAM evo lekamata thaI che ke gaNI elijhAbethe gADI choDI prinsa cAhasane gAdIe besADavo joie. - sattA bhogavyA pachI mANasane sattArahita rahevuM gamatuM nathI. mANasane sattAnuM paNa vyasana thaI jAya che. eTale sattA sthAna para vadhu samaya cITakI rahevA mATe te jabaro puruSArtha kare che. vaLI bhAratamAM te sattAdhIzone Terara khUba mAnapAna maLe che ane chApAM, reDiyo, TI. vI. vagere pracAranAM mAdhyama dvArA khUba prasiddhi maLe che ene anubhava karyA pachI sAmAnya mANasa banavuM tene gamatuM nathI. sattA para hoya tyAre be--pAMca miniTanI mulAkAta mATe paNa keTalAya lokonI lAIna lAgatI hoya ane sattA parathI UtarI gayA pachI maLavA mATe koI cakaluM pharakatuM na hoya tyAre tene vasamuM lAge che. eTalA mATe sattAsthAna para besI rahevAnI temanI lAlasA ghaNI prabaLa hoya che. rAjakAraNamAM paDelA badhA ja mANasane have UMDI dezadAjha hoya che ema nahIM kahI zakAya. keTalAka mANasanuM yeya UMcAmAM UMcuM pada meLavIne pitAnI aMgata kArakidIne saphaLa banAvavAnuM hoya che. e pada dvArA pachI lokakalyANa thAya te paNa bhale ane na thAya te paNa bhale. vyakitagata mahattvAkAMkSA << " emane mana sarvoparI hoya che. " keTalAka netAonA haiyAmAM lokakalyANanI kiTa bhAvana paDelI hoya che, ane teo le kenI vacce rahIne pitAnuM kAma karatA hoya che. te mATe pitAne kaI sattAnuM sthAna maLyuM te ya ThIka ne na maLyuM te ya ThIka. . keTalAkamAM lokakalyANanI bhAvanA ane aMgata mahatvAkAMkSA baMne sAthe sAthe cAle che, paraMtu aMgata mahattvAkAMkSAne teo ochI pragaTa thavA de che. ane lekasevaka hevAno, . dekhAva sAro karI zake che. mAtra aMgata mahattavAkAMkSAvALA netAo karatAM teo vadhu iSTa che. pada ane sattA dvArA prajAkalyANanAM kAryo tvarita ane moTA pAyA para thaI zake che e sAcuM, paraMtu prajAkalyANanI kAryo karavA mATe sattAsthAna anivArya nathI. gAMdhIjI,. vinobA, jayaprakAza, ravizaMkara mahArAja vagere enAM javalaMtaudAharaNo che. ApaNA dezanetAoe prajAkalyANanI sAcI bhAvanAthI kArya karavuM joIe. ApaNu vayovRddha rAjadvArI netAoe-morArajI desAI, jagajIvanarAma, caraNasiMha vagere. sattAsthAnathI dUra rahI, koI saMsthA dvArA ke vaiyakitaka dhoraNe lekakalyANanA kAryo pAchaLa pitAnI zakti kharcavI joie. rAjIva gAMdhI dvArA dezane yuvAna netAgIrI dhAryA karatA vahelI sAMpaDI che. ApaNA rAjakAraNamAM yuvAnone vaheluM ane vadhu sthAna maLe e jarUrI che, ane yuvAnoe vayovRddha: netAone na dhikakAratAM vAraMvAra temanI pAse salAha ane mArgadarzana mATe javuM joie. yauvananAM rakRti, utsAha, taravarATa, tamannA vagerenI sAthe vRddhonAM anubhava, DahApaNa ane svasthatAne samanvaya thAya te paraspara premabharyA sahakAra dvArA ghaNuM siddha karI zake. (pAnA naM. 182 thI cAlu) te pati ke sAsusasarAnA vAMkane mApha karI, jAtane vALI le che. strInI kSamA ane premanI lAgaNI zakapIaranAM ghaNu nATamAM uttama rIte vyakata thaI che. gAMdhIjInA premadharmanI vAta karIe te, gAMdhIjI upara pUrva ane pazcimanA saMskAra paDayA hatA. gAMdhIjI saMpUrNa puruSa na hatA. gAMdhIjI ane rAma mAnava hatA. temanI maryAdAe, samajavI joIe. gAMdhIjIne prema sevA rUpe pragaTa thaye. gAMdhIjInA jIvananA pAchalAM varSo tapa, saMyama ane titikSAmAM gayA, ene bhaya e che ke, ethI vyakita kaThora thaI jAya. gAMdhIjInI kaDaka zita sAme emanA putra harilAle baLa karyuM hatuM, gAMdhIjIne pitAnA AgrahanI bhUla paNa samajAi hatI.. emaNe patramAM harilAlanI mAphI paNa mAgI che. gAMdhIjImAM ApaNane karuNAvatAra IzunuM darzana thAya che, rAmasmaraNane te emane moTo AdhAra hatA. ApaNuM saumAM premazakita jIvaMta rahe. traNe vyAkhyAnonuM suMdara vizleSaNa karI adhyakSa zrI ramaNalAla zAhe samApana karatAM kahyuM hatuM ke AvA gahana ane viratRta viSayamAM samaya ocho paDe che. premanAM vividha svarUpe che jene prA. cI. na. paTele suMdara AsvAda mApaNane karAvyuM che. Ama vidyAsatranuM A nAnapa premadhamanI vizada carcAthI premamaya banI gayuM hatuM.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ A samatulA sArA para bAMdhelA svayaMvara pahelA bane che e mane mATe rItA - 16-1-85 prabuddha jIvana , 175 badANiyA ane natako jayendra trivedI sva. indirAjInI raziyAnI eka mulAkAta samaye temane paNuM teNe jItelAM. 1984nI elimpika ramatamAM che keTalIka maMDaLIonAM lokanRtya dekhADavAmAM AvelAM. A keca thaIne AvelI. A khelADIonuM spardhA-AyuSya pratyathI prabhAvita thaIne temaNe e ja samaye temAM jaIne ' sAdhAraNa rIte alpajIvI hoya che. e maMDaLIone bhArata AvavAnuM nimaMtraNa ApeluM. saMjoga ane mane acAnaka yAda AvyA badANiyA! paisA be e bane ke e nartake bhArata Ave te pahelAM indirAjInI paisAmAM sAmAnya janatAnuM manoraMjana karI peTa bharatA hatyA thaI. eTale nRtyane e Akho kAryakrama indirAjInI badANiyAnI paNa eka khAsa kema hoya che. A naTo paNa smRtimAM dilhImAM prastuta karavAmAM AvyuM, je dUradarzana parathI ajabagajabanI saMskRti, zakti ane AvaData dharAvatA hoya che. te ja samaye pradarzita thaye! sAmasAmI traNa vaLI para bAMdhelI derI para hAthamAM vAMsa e kAryakrama akhinI ujANI same hate. nendriya laIne samatulA sAcavatA cAlatA, deDatA, kudatA badANiyAane zravaNendriya vacce spardhA cAlelI ke cittane koNa vadhAre ee mane haMmezAM mAkaryo che. sarakasanI pepara-beka AvRtti prasanna karI zake che. AvuM aneka vAra bane che e manuSya- jevA A badANiyA grAma-prajAne pitAnA heratabharyA khelethI jAtinuM sadbhAgya che! svayaMvara pahelAM puSpavATikAmAM gaurIpUjana AMjI daI roTalA raLe che! mATe sItAjI gayelAM tyAM devasaMge rAma-lakSmaNa vizvAmitra mArA dezanA A bajANiyAone natakenI tAlIma maLe evI mATe kUla vINavA AvelA. sItAjInI eka sakhI temane joI vyavasthA kayAre UbhI thaze. keI paMcavarSIya vaijanAmAM gaI ane mugdha banI gaI. tenI dazA joI sItAjIe kAraNa AvI tAlImazALAnI kalpanA paNa kaMine kayAre ya Avaze pUchyuM te baMne rAjakumAronA saundaryathI pite abhibhUta che kharI? dANiyAnAM bALake derI para samatulA jALavavAne tema jaNuvyu. sItAjIe e saundaryanuM varNana karavA kahyuM khela ja karyA karaze? emanI zakitane sainvayaMnI sAdhanAmAM - pelI kahe : vALavAnuM zakya nahIM bane? mane bhaya che ke evuM kaMIne "zrAma gaura kimi kahauM bakhAnI, girA anayana, nayana sUjhe e pahelAM ja bANiyAnA khela baMdha thaI jaze! Ame ya binu bAnI' athAta e zyAma ane gaura varNana e kAma bIje kAmadhaMdhe vaLI gaI lAge che. ApaNe samayasara bane rAjakumAranA saundaryanuM varNana karavA huM sarvathA kaI kAma karI zakatA ja nathI! nahIM te bhAratanA vizALa asamartha chuM. kAraNa jIbhane AMkhe nathI ane AMkhane sAgarakAMThe rahetA garIba khAravAnA chokarAo tAlIma pAmIne vANuM nathI ! jae eka indriya ane varNana kare bIjI bhAratIya naukAdaLanA moTA aphasaro banyA heta ! jaMgalanI indriya te emAM zuM bhalIvAra heya AIskrIma Ali vanaspatiothI jAtabhAtanA roga maTADanArA AdivAsIo khAya ane mAliyAne ApaNe ene svAdanuM varNana karavA Ayurveda kolejonA AcArya banyA hota ! navI TekanolejInI kahIe e ghATa thAya! chUTathI AyAta karIe paNa dinapratidina naSTa thatI rahetI paNa A nRtye mANatI vakhate banne Indrio saMpIne bhAratanI paraMparAgata vidyAone vikasAvavAnI mULabhUta spardhA karatI hatI ! karNamadhura saMgItanA tAle tAle natanI, jarUriyAta tarapha zAsananuM dhyAna kayAre kheMcAze? khAsa karIne mukhya nataMkInI-sapheda parI jevI e nRtyAMganA bhAratanI prajAe have pitAnI AzA-AkAMkSA rAjIva "jyAre sarovara bhaye hasIna svarUpe DelatI DelAvatI hatI indirA gAMdhIne sepI che tyAre pelA badANiyAnI jema tyAre enI adbhuta nRtyakaLAnI nayanaramya lIlAonI- rAjIve AdhunikatA ane paraMparAnI samatulA jALavavI paDaze citravicitra aMgimAo ane chaTAo dazakAnA cittane ane A samatulananuM kArya eka kuzaLa nataMkanI adAthI avarNanIya AnaMdathI paritRpta karatI hatI tyAre netrandriya saundaryathI raseluM rAkhavuM paDaze ! paraMparAnA puSpa jeDa pramukha hatI chatAM zravaNendriya enAthI tamAre ya ochI AdhunikatAnA aMkuranuM sahaastitva kudarata rAkhe ja che eTale taratI na hatI ! saMgIta ane nRtyanI ajabagajabanI jugala- ekavIsamI sadIne dAyakA vahelI avatAravAnuM kArya AvakArya ' baMdhI cAlatI hatI ! che ja, paraMtu sAthe sAthe gata zatAbdIone ApaNe vAraso kaLAomAM nRtyakaLA uttama che kAraNu badhI kaLAone ane vaibhava jALavavAnuM che eTaluM ja nahIM, enuM yugAnura5 emAM subhaga samanvaya racAya che ane ethI ja mAthu jatane. mUDIrokANa karavAnuM che, jethI ekavIsamI sadI narI mAnavatA nAcavuM game che. pRthvInA paTa para evI prajA bhAgye ja maLI hIna TekanolojIne badale mAnavIya navya jIvananuM varadAna Avaze jene nRtyanuM bhASaNa na hoya! gujarAtanA rAsa vaLatara rUpe, DiviDanDa rUpe, bena rUpe bhAratanA anA garabA jagatabharanI prajAne tRpta karI zake ema che. nRtyamAM AdamIne Ape ! zakti saundaryanI saMginI bane che! ane eTale ja natake IndirAjIe raziyAnA nata mane bhale nimaMyA, ApaNe olimpika spardhAnA uttama khelADIo karatAM veMta eka UMcA phare che. gayA dAyakAmAM rUmAniyAnI pelI addabhuta kumArika badANiyA uttama tAlImanA mate zreSTha nata banIne pRthvInA nAdiyAne potAnI mAyAmapaTutAthI AkhA saMskArane prabhA paTa upara yatra tatra sarvatra mAnavakuLanI kaLAmukhane tRpta, vita kare che. candra te teNe chatelA ja, paNa dazanAM citta paritRpta karI lo e dizAmAM rAchava prayatna karaze? tathAstu
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 prazuddha mana bhAvavAnI 6 mAya UThAM jUnI cUDI nizALAnA bhadhRtaramAM mAM lekhati ahu ja mahattva apAtu. amArA mAratAne ekaDe ekathI cALIsAM surkInA aka moDhe hatA. mamane trIAM sudhInA akra cAlatA. tyAra pachInA dasakAmAM vIsAM sudhInI me[pATha nakkI thai, amArA vakhatamAM vI/nA abhyAsakrama kanyAzALA mATe hatA te have kumArazALAmAM AvyA. Ama saralIkaraNanI prakriyA cAlu rahI. amerikAmAM ApaNA hiMdI yuvAnA AMkanI mAMpADanA baLe kaDakaDATa dAkhalA kare che te joSane amerikana karAma mAMmAM krmAMgaLAM nAkhI jAya che. te hiMsAkha vakhate macchukAgheADI nAparIne mA khaseDayA kare che. kramAM ekaDesmekathI cAlIsAM pachI pA, aradhu, paNa', sattA, doDha, ane aDhI sudhInA aimate gokhAvatA. amArA mAratA sADAtraNlR sudhInA AMka zIkhelA, je amArA vakhatamAM bALakane khAjo AchA karavA kADhI nAkhavAmAM AvelA. A sADA traNanA krine UThAM kahe che. khAbhagata kahe che "UMThe hAthanA huM je laDyA, te te karyAM aLagA jaSa paDayA ? UDa hAthamAM kArame, jAgajoga eTalAmAM bhame. U' hAthanuM gaNutA Apa, te nara jANe nahI. amApa UMDe hAtha taru caMdana taNA, oNMge vaNa vALyA nahi dhaze." dase pA aDhI thAya paNa dase UThe pAMtrIsa thAya. khIjA krmAMka vimAnanI gatie cAle te UThAM rekeTanI gatie UDe ! khIjA phranI gati krAmakhAnI teA UThAMnI gati UTanI. ekavAra UpaDe eTale lakhI loMga Aya tAjovAja AnI uparathI UDA eTale meTI moTI vAto ke khaMDI kheDI khAtAM. bIjA atha'mAM kahIe tA aaN eTale gappa, sAcu khATu, UMdhuM catu,ADu avaLu kAi bIjAne khevakU banAve te hevAya ke bhAte UThAM bhaNAvyAM ! UThAMnA itihAsa lAMkhI klAMga bahu jUnA jamAnAthI cAlyeA Ave che. kavi kahe cheH varSA sahasra kRtAM mRgalAnI kALa' A pratihAsa mahAbhArata sudhIA maLe che. eka asure mahAdevane prasanna karIne vajrapeTI mAgI jethI zrI kRSNane temAM pUrI mArI nakhAya. zrI kRSNe vRddha vinA veza laine tyAM AvyA ane pelAne kahyu: tArI Apa mArA yajamAna hatA. tethI tArA bhalA mATe huM tane hu chu ke A vapeTIne camatkArI mAnIza mA. mahAdeva magarI kahevAya. bhAMganA mAM kAve tema ake. A peTImAM pUrelAnu mAthu nIpaje tenI kA! khAtarI kharI ke tu mAtra mA peTImAM khesI jo ane jAte khAtarI karI le ke tAruM nAma lenAra kANu che?" pelA asara peTImAM kheDA eNTale zrIkRSNe DhAMkaNu yu" baMdha! mAma zrIkRSNe potAne mAravA AvanArane UThAM bhaNAvyAM. samAsure tapa karI mahAdevane rIjhavyA. mahAdeva kahe ke mAga mAga.' pelAe kahyuM : jene mAthe hAtha mUke te bhasma cAya.' bALAnAtha kahe ke 'tathAstu.' bhasmAsurane tyAM UbhelAM pAvatIne joi duHddhi sUjhI ane varAtAnA mAthA para hAtha mUkavA doDayA. mahAdeve jANyu ke mAryA eTale >> tA. 16-1-85 vidyA trizULanA khAjo nAkhatA ne nAhA ! bhAgaLa mahAdeva ane pAchaLa bhasmAsura ! viSNue vRddha vipranuM rUpa laIne gora jamAnanA sabaMdha kADhayA ne pUchyuM: krama dADe che ! pelAe vAta kahI. viSNu kahe, gaMjerInA khANaneA tela na hAya', kaiphInA avAdane na manAya, mUka tAre mAthe hAtha te jo ke tane UnI mA~ya paNa mAve che? pelAge pAtAne mAthe ja hAya sUkrayA ane zaramanuM pUtaLu khanI gayA. A UThAMvidyA. rA samudramaMthanamAM amRta nIkaLyu. devadAnavAmAM jhagaDA thaye ke pahelAM amRta kANu pIe ? viSNue mAhinI svarUpa dhAraNlR karIne asurAne UAM bhaNuAvI dene amRta pAyuM. mahAbhAratanA yuddhamAM droNAcArya mahAsahAra mAdhya. bhIme joyu ke vatsala pitA azvatthAmAnA mRtyunA samAcAra vinA maTakAro nahi. teNe atyAmA nAmanA hAthI mAgei ane droNAcAya' pAse jajane kahyuM : 'azvatthAmA taNAcA. droNAcAyanI chAtI khesI gai. paNa bhImaDAne vizvAsa za >> dhama'rAjA sAcu khelo ema mAnI temane pUchyuM. satyavAdI yudhiSThirane asatyathananuM Tayuzana ApavAmAM AvyuM' hovAthI te mAlyA : hA, azvatthAmA hAye,' pachI dhImethI AcaryuM : 'naro vA kuMjarA vA,' droNAcArya' yudhiSThirane dharnuvidyA bhaNAvI, yudhiSThire gurune UThAM bhaNAvyAM. mATe harakhe mena devakIne paraNAvIne jAna UlI tyAre kaeNsa UMdha upara ratha hAMkavA kheDA, eTalAmAM AkAzavA thaIH huM rAjA! mA devakInA AThamA khaLaka tane mAraze". kaMse vicAyu': 'khAra paMdara varasanI baLatarA hu" atyArathI ja zA mATe mAMDuM? nArade prakraTa thai kahyuM, he rAjana! ne. AMkaDA AdithI gaNAya tema madhyathI ke a MtathI pazu gaNuAya. mATe kA bALaka mATameA ho te kema jIvuM? mATe pANI pahelAM pALa adhi ne cetanaeN raheje! nArachae vAya mATe kasane ahI UThAM bhaNAvelAM. koi paradezI bAdazAhe bhArata para AkramaNu yu ajANyA mulakamAM bhAmiyA vinA krama lAvalazkara laIno javuM? tilaka nAmanA eka hajAma lAlacanA mArge bheAmice anyA. bAdazAhe paNa tene zirapAva ane kadaradAnInI mATa lAlaca ApI. bAdazAhe rAja chatAM tilake jyAre dakSi mAgI tyAre bAdazAhe kahyuM: 'tuM tArA peAtAnA dezanA rAjA kAdAra na rahyo te mane zu vAdAra rahIza ?" Ama kahI teNe pelAne marAvI nAkhyo. bAdazAhe lAlacune UrjA bhAvyAM, b 'greja vAisarAya hesTiMgse mAvI ja lAlaca ApI krAi hiMdIne fADayA, kAma patyA pachI pelAe akSisa mAgI tyAre hesTiMgse kahyu : meM tA lAla kAgaLa para karAra karelA, lAla kAgaLanA karAra adAlatamAM na cAle.' hesTiMgse tene UThAM bhaNAvyAM. hu nAnA hatA tyAre amArA gAmamAM eka Ave Avye ane DiMga nAkhIne paDyA te jAya ja nahi. gAma, AvelAne bhUkhyA na rakhAya tethI gAma tene parANe khavarAve mate kAine kALa caDayA, teNe kahyu : khAvAjI mAM gAmamAMthI 1
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-85 prabaddha chavana 177 have javuM che ke nahi? bAve kahyuM : sau rUpaiyA dede te ' , mahilA vakatRtva tAlIma-kendra abhI calA jAuM.' pelAe kahyuM : "bhale, paNa pahelAM gAma cheDIne mArI sAthe paragAma A pachI rUpaiyA parakhavuM.' udghATana samAroha lAlacane mAryo bA heDImAM be ne pilAnI sAthe paragAma gaye. bAvAe kahyuM: "abhI se rUpaiyA dhara che." * cImanalAla "kalAdhara pelA khelADIe kahyuM: "o rUpayA ne gaNatA jAo. saMba'nA upakrame zukravAra, tA. 4-1-85 nA roja A eka, A be, A traNya, A yAra, A pAMsa ne A sAMjanA 6-15 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM so', ema kahI cha rUpiyA daine cAlato thayo. bAvAe bUma De. ramaNalAla cI. zAhanA pramukharathAne mahilA vaktava pADI : che te che rUpaiyA he, sau hAM hai?' pelA khelADIo tAlIma kendrane uddaghATana samAroha yojAyo hato. kahyuM : "amArA malakamAM pAMsa pasa Ave se te tamane . kAryakramane prAraMbha sudhA mahetrAnI cidAnaMda rUpama dUdhe joine dIdhA se' Ama kahI deTa daI upaDatI heDImAM ziahamanI madhura keseTathI thayo hato. saMdhanA maMtrI besI ravAnA thaze. ghATa ghATanA pANI pIdhelA bAvAne zrI cImanalAla je. zAhe saunuM svAgata karatA jaNAvyuM vANiyAe UThAM jaNAvyAM. dUra zA mATe jaIe ? gAMdhIjInI samAdhi AgaLa sevA, ke vaphatRtvazakti e mAnavInA vikAsanI pagadaMDI che. saMpa ane sumeLanI bhISmapratijJA laIne pachI bhAratanA moTA vakatRtvakalA dvArA mAnavI sarvAgI vikAsa sAdhI zake che." gANAtA mutsaddIne UMThA bhaNAvanArA kayAM nathI paDayA? tema jaNAvI A vakatRtva tAlIma. varganAM uddaghATaka zrImatI zerane mAthe savAzera! jayotsanAbena zeTha ane A varganA saMcAlaka prA. dhIrendra | koI mANase zaMkara bhagavAnanuM tapa karIne varadAnamAM reliyAno paricaya Ape che. eka nAnI zaMkhalI meLavI. A zaMkhalI roja savA tAle zrImatI jayotsanAbena zeThe dIpaka pragaTAvI tAlIma sonuM ApatI. te joIne tenA pADozIe vanamAM jaine viSNunuM varganuM uddaghATana karyA bAda jaNAvyuM hatuM ke vakatRtva aMge tapa karyuM. viSNu bhagavAne joyuM ke A AsurI buddhine cacIla kahetA ke tamAre je lokazAhI TakAvI 2.khavI hoya jIva adekhAIne mAryo tapa karI varadAna le che. jagatamAM te tamAre bolavAnI kalA sAdhya karavI jarUrI che. jaine dravyabaLe ke jANe jagatanuM kevuM satyAnAza vALaze. vakatRtvakalA e jIvananuM amRta che. koIne mana sudhI temaNe varadAnamAM pelAne eka pracaMDa zaMkha Ave ane pahecavAnI tAkAta vakatRtvakalAmAM che. kahyuM: "AnI pAse je joIe te mAgaje." pilAe ghera AvIne zaMkhanuM yathAvidhi pUjana karyuM ane AratIne aMte be hAtha joDIne bhAvapUrvaka mAgyuM: "zaMkhadevatA! lAkha rUpiyA Ape." zaMkhe kahyuM: "le savA lAkha.' paraMtu savAlAkha kayAMya dekhAyA nahi tethI pelAe pUchyuM: kayAM che savAlAkha ? zaMkhe kahyuM: le aDhI lAkha, rakama vadhatAM pelAne krodha Utaryo, zaMkhane UMce karIne jotAM savA tela rAkha paNa paDI na hatI. pilAe pUchayuM; "kayAM che aDhI lAkha?" khe kahyuM: "le pAMca lAkha, Ama vAda vadhatAM chevaTe mAlusa hA paNa zaMkha hAryo nahi. pelAe pracaMDa krodhathI gajana karI pUchyuM; "gaDa zakha !, kayAM che tamAruM dhana?" zaMkhe kahyuM: * le kuberabhaMDArInuM dhana, gapiDa AsurI jIvane UThAM bhaNAvyAM. ame nAnA hatA tyAre pAThazALAmAM eka zAstrIjI bhaNAvatA. kyAreka meTA vidyAthIonA varga pachI amAre varga hoya ane ame vahelA pahoMcIe tyAre A vedAMtanA vaganA vidyArthIone zAstrIjI kahetAH "brahma jIvanuM upAdAna kAraNa che ane prakRti tenuM nimitta kAraNa che. nimitta kAraNa Ave ne jAya. upAdAna kAraNa sarvadA acaLa ne nitya rahe che. jIva brahma che ne brA rahevAnuM. vacce theDI gaDabaDa thaI gaI che. vacce prakRtie AvIne khela rame che. ne khela bagADa paNa che. huM ne mArI gharavALI, huM ne mArAM janakajananI, huM ne mArI kanakAminI, evI bhramaNa mahilA vakatRtva tAlIma-kendranuM dIpaka pragaTAvI prakRtie jIvane vaLagADI. pariNAme te caitanyamAMthI caMcaDa, uddaghATana karI rahelAM zrImatI ja snAbena zeTha. mahezvaramAMthI mAMkaDa, viSNumAMthI vAnara, devImAMthI deDakI ane tasvIramAM ubhelA "saMghanA pramukha De. ramaNalAla jagadIzvaramAM jIvaDe banI gayo. A vaLageluM vaLagaNa ke cI. zAha ane "saMghanA maMtrI zrI cImanalAla vaLagADa jIva choDe tyAre ja tene mukita maLe', zAstrIjInuM kethayitavya evuM hatuM ke prakRtie puruSane UThAM bhaNAvyAM che. je. zAha jaNAya che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghanA sabhyonuM sneha-saMmelana 178 , prabuddha jIvana A varganAM saMjaka prA. tArAbena zAhe jaNAvyuM hatuM. ke vaktatakalAmAM bhASA ane zabdanI kasoTI thAya che. saMskRtamAM kahyuM che ke dasa hajAra vakatAmAM eka sArA vakratA maLI Ave che. 0 cImanalAla "kalAdhara' : vakatRtvakalAe saraLa ane sahaja rIte sAdhya nathI. tenA "saMdha'nA peTrane, AjIvana ane sAmAnya sabhyonuM mATe te bhAre sAdhanA karavI paDe. mohaka vyakitatva, sughaDa vArSika raneha saMmelana zanivAra, tA. 5-1-'85 nA baporanA vastro, bhASA para kAbU, spaSTa uccAraNa, avAjanuM sAtatya 3-00 kalAke biralA kIDA kendramAM yojavAmAM AvyuM hatuM. ane bolatI veLAnI abhinaya-kSamatA e vakatRtvakalAnA prAraMbhamAM zrImatI zAradAbena Thakakare bhAvavAhI re mahatvanAM aMgo che.' prArthanA rajU karI hatI ane temaNe "rAdhA zedhe mora 'A varganA saMcAlaka prA. dhIrendra reliyAe jaNAvyuM pIcha ne spAma zodhatA jhAMjharIyA' gIta dvArA saune hatuM ke "saMdha' nA sva. paramAnaMda kApaDiyA pAyAnA paththara maMtramugdha karyA hatA. zrI manamohana sAyagale paNa hatA ane sva. cImanalAla cakubhAI zAha saMdhanI pratyeka suMdara bhajana pIrasyAM hatAM. esa. ke. grupanI bahenoe pravRttimAM kalagIrUpa hatA. Do. ramaNunnAI cI. zAhanA netRtva garabA ane bhAnubhAI vorAe lokasAhityanA DAyarAne heThaLa saMghabhAvanAthI Apa se saghanI vizeSa pragati sAdhI kAryakrama rajU karyo tene soe bhAre harSathI vadhA rahyAM che tene mane AnaMda che. bahenanI suSupta vakatRtva hate. ku. sonala jhaverIe bharatanATyamanA pazutilAnA" zakita khIlavavAnI pravRtti hAtha dharavA badala 'saMdha" ne huM nRtya ane "mAdhava kayAMya nathI' e gIta dvArA saune mugdha abhinaMdana ApuM chuM. karyA hatAM. esa. ke grupanA navayuvAna zrI ravi zAhe e pachI gAMdhI mArakanidhi ane AMtarakoleja vAgha - sa gIta paranA emanA prabhutvanI pratIti karAvI hatI. esa. ke. grupanI bahenomAM ku. cArubena, rUpAbena, vakatRtvamAM prathama AvanAra ku. jigIzA paMcamiyA, ku. bInA pArekha ane ku. cetanA zAhe pitAnI AgavI vakatRtvakalAne TInAbena, ane praphulAbenane samAveza thAya che. zrI jatIna zAhe philmI gIta, gajhala ane kavAlI ane sneha saune paricaya karAvyo hato. saMmelananA zreSTha kAryakrama "bhavAI" mAM zrI bipina zAha, pramukhasthAnethI De. ramaNabhAI cI. zAhe jaNAvyuM ke zrImatI bhAratIbena ane zrImatI praphullAbena zAhe anukrame bahene ekaMdare ochuM bole che. Aje jamAne badalAya che. raMgalA ane raMgalInA pAtramAM suMdara abhinaya ApI prasAraNanAM mAdhyama vadhyAM che. eTale bahene e vakatRtvakalAmAM sneha saMmelanane parAkASThAe pahoMcADayuM hatuM. pAvaradhA thavAnI jarUra che. vakatRtva eka kalA che. potAnA vicAre * saMdha'nA pramukha Do. ramaNabhAI cI. zAha, maMtrIzrI sArI rIte pradarzita karavAnuM vakatRtva tAlIma pAmelI vyakitane 'cImanalAla je. zAhe ane ane A sneha saMmelananA mATe sahaja ane saraLa che. De. rAdhAkRSNana abhuta vakatA saMjaka zrI je. pI. zAhe TUMkA vakatavya dvArA A hatA. AcArya rajanIzanI vaktatvazakitanI paNa prazaMsA kAryakramanI mahattA samajAvI hatI. samagra kAryakramanuM saMcAlana karI zakAya. paraMtu mAtra vakatRtvakalAthI je javAnI zrImatI zrIdevIbena jhaverIe karyuM hatuM. sneha saMmelananA jarUra nathI. vakatRtvakalAnI sAthe tamArA vicAre ane vartana saMyojaka zrI je. pI zAhe A kAryakramane saphaLa banAvavA paNa pavitra rAkhe. enAthI vakatRtvakalA era khIlI UThaze. mATe jahemata uThAvI hatI. kAryakrama bAda alpAhAra laIne mahAtmA gAMdhI asAdhAraNa vakatA na hatA te paNa enI A yAdagAra kAryakramane vAgoLatAM sau vikharAyAM hatAM. prajA para asara thatI. tenuM kAraNa temanuM zuddha, sAtvika AcaraNa hatuM. - sAbhAra-svIkAra vargamAM sojaka zrImatI mIrAbena mahetAe AbhAravidhi 1 mAnava ! berabha uTha jAge pustaka-2H munizrI ratnasuMdara, vijayajI, kiM.rUA. 12-00 jaina mitra maMDaLa pAlanapura 2 mahAsatI karI hatI. zidattA bhAga-1 vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja, Toyajha lAyabrerI muMbaI-4 ki. rUA. 7-00 divyadarzana TrasTa. 3 mahAsatI RvidattA A zrImatI dhIrajabena dIpacaMda zAhanA Arthika sahayogathI bhAga-2 vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja, muMbaI-4 saMdha dvArA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM dara ravivAre ki. 2. 9-00.4 yazodhara municaritra vijayabhuvanaNAnurIzvarajI ' sAMjanA 3 thI 5 vAgyA sudhInA samaya mATe "TAyajha lAyabrerI mahArAja, . 12-00 divyadarzana sAhitya prakAzana samiti zarU karavAnuM nakakI karavAmAM AvyuM che. tenI vyavasthAmAM amadAvAda. 5 lakatAmara yaMtra maMtra, taMtra mAnatuMgasurIzvara sevAbhAvathI sahayoga ApI zake evA bhAI - bahenanI mahArAja re. 10-00 balageviMda prakAzana, anu-yati tAtkAlIka jarUra che. ratanacaMdrajI mahArAja amadAvAda. 6 RSivANI: aniruddha brahmabhaTTa | dara ravivAre baporanA 3 thI 5 sevA ApavA tatpara hoya rU. 10-00, amadAvAda 7 dAdAsAheba mAvaLaMkara IzvarabhAi paTela che. 3-50, amadAvAda. 8 babalabhAI dAdAsAheba evAM bhAI-bahenene saMdhanA kAryAlayamAM pitAnuM nAma saranAmuM mAvaLaMkara rU. 3-50 amadAvAda. 9 sahaja samAdhi bhalI, jaNAvavA namra vijJapti. phonaH 350296 vimaLA ThakAra, a: bhAgIrathI mahetA rU. 13-50 amadAvAda, Da, amula zAha, ' cImanalAla je. zAha 10 mananI kSitija, vimaLA ThakAra aH kizAnasiMha cAvaDA saMjaka ke. pI. zAha . rU. 4-25 amadAvAda. 11 che lluM naTavaralAla prabhulAla buca maMtrIe rUA. 15-0, amadAvAda.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-85 prabuddha jIvana vAlmIki, zeksapIara ane gAMdhIjIno premadharma ha saM. gulAba deDhiyA prema e mAtra kAma, zRMgAra, viraha ke saMvedana ja nathI, peDhI pAse paNa je sAruM che te emanI sAthe ja jAya te e dhama paNa che. prema AtmAne dhama che. prema AtmAne pahelAM tame jALavI levA prayatnazIla che e vizeSa AnaMdanI ravabhAva che. jUnI peDhI ane navI peDhI vaccenA visaMvAdano vAta che. mukhya muddo premadharmane che. navI peDhI premane be daSTie jue prabudha jIvananAM ye lakhANonI pasaMdagImAM ApanI che. eka je sinikala che te te nirAzAvAdI sUre kahe che ke viziSTa daSTinAM darzana thAya che. prema jevI koI vastu ja nathI, mAtra bhramaNa che. bIjI draSTie vAlmIkinA premadhama' vize belatAM emaNe kahyuM hatuM ke jonArA kahe che ke prema te mukata vihAranI vastu che, emAM vAlamIkie rAmane eka suMdara premamUti' tarIke joyA che. baMdhana zA mATe? jayAre jenI sAthe prema thAya tyAre mANI rAma evA che ke jemane kaI vyakita paratve IrSyA nathI, Sa le, pachI bhUlI javuM.' nathI. teo jyAM jyAM jAya che tyAM anagaLa prema pAme che. koI paNa vyakita ke vastu AtmAnA premane kAraNe priya janamAM ane vanamAM Adara pAme che. bane che. jaina dharmane Atma samabhAvamAM che. bIjAne AtmA prema vizenAM dRSTibhera pUrA samajavA hoya te pUrva ane mArA jevuM ja che, jema mane sukha game che tema anyane paNa game che. pazcima, bhAratIya ane yuropIya bane paraMparAo vize bIjAmAM potAnA jevA ja AtmAnuM darzana karavuM e premadharma jANavuM joIe. che. ApaNe ApaNu ja AtmAnA kalyANa mATe bIjAne prema bhAratIya paraMparAmAM advaita darzana A badhAne mithyA kahe karIe chIe. badhAM ja dazane svIkAre che ke prema e che. vyakita mATe rAga ke prema na hoya, karUNA hevI joIe. AtmAne svabhAva che.' mautrI hoya, muditA hoya-sukhIne joI AnaMda thAya-pApIne zrI muMbaI jaina yuvA saMdha Ayojita ane sva. maMgaLajI joi tiraskAra nahi upekSA hoya. vaiSNava dharmo A sRSTine jhaveracaMda mahetA prerita 'vidyAsatranA navamA varSe prathama mAyAnuM sarjana mAnyuM che. paNa te viSNunI zrI che. manuSya-. divase (somavAra tA. 7-1-85) InDiyana maracanTasa cembaranA premane paNa kaMIka artha che. e izvara-premane prasAda che. hAlamAM prAdhyApaka cI. na. paTele "vAlmIki, zekaspIara ane pazcimamAM traNa pravAha cheH grIka irasa (kAmadevane gAMdhIjIne premadhama" e viSaya upara bolatAM uparokta ugAra avatAra) zarIranuM AkaNa sUcave che. tatvaciMtaka pleTanA kADhayA hatA, ziSyoe kahyuM ke mAnavadehanuM AkarSaNa che te divya prema prA. cI. nA paTelane paricaya ApatAM vidyAsatranAM sudhI pahoMcavAnuM prathama sopAna che. khristI darzane charesane saMyojaka prA. tArAbena ra. zAhe kahyuM hatuM ke paTela sAheba tyAga karyo. ceriTI eTale vizvabhAva-vizvapremanI vAta AvI. gujarAta vidyApIThamAM aMgrejInA prAdhyApaka hatA. zekaspIaranA ceriTI zabda have te dAna ApavAnI vAtamAM ja sImita thaI sAhityane abhyAsa emanA rasano viSaya che. vAtamIki gayo che. ceriTInI vAtane svIkAra khristI dazane karyo hate. rAmAyaNane emaNe gujarAtImAM anuvAda karyo che. uparAMta 10mI sadImAM kAnsamAM romenTika darzana AvyuM. vyakitaemaNe gAMdhIjInAM pustakene aMgrejImAM anuvAda karyo che. premane devI darzana tarIke svIkAravAmAM AvyuM. amIra vargamAM tee gAdhIrasamAM DUkhyA che ane nyAla thaI gayA che. ene vizeSa pracAra-prasAra thaze. romenTika darzanano chelle saMgItanA paNa zokhIna che. A agAu saunuM svAgata karatAM kavi Tenisana hatuM. barnADa zee enI ThekaDI uDAvI. tethI tArAbene kahyuM hatuM ke saMdhanI traNa vyAkhyAnamALAo che. TI. esa. eliyeTanA vesTa lenDa'uSarabhUminI vAta AvI. eka, payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM dhArmika, AdhyAtmika ane | vAlamIkinuM darzana eka RSinuM darzana che. temaNe bAhyasarakAralakSI viSaya para vyAkhyAna yojAya che. vasaMta najara karIne nahi 5Nu aMtaradarzana karIne satya rajU karyA che. tethI cirakAlIna banyAM che. vyAkhyAnamALAmAM rAjakIya, Arthika ane devA-videzanA vartamAna pravAha-anA vize vyAkhyAna yojAya che, te vAlmIki ane zekapIara eka ja kavinAM be rU5 che. bhAratIya rU5 te vAlmIki ane yuropIya rUpa te zekapIara. A vidyA satramAM sAhitya ane zikSaNa vize vyAkhyAne e bane manISIonI vAtane jIvanamAM caritArtha karavAne yojAya che. uparAMta abhyAsa vartuLamAM niyamita rIte puruSArthe gAMdhIjIe karyA hatA. pravacane carcAmAM goThavAya che. lokomAM vaicArika jAgRti - bIjA divasanA vyAkhyAnanA AraMbhe ku. nehA vakANIe Ave ane mAnava mUlyonuM punaHsthApana thAya e zrI muMbaI zekasapIaranA nATaka "juliyasa sIjharanA eka aMzanuM paThana jaina yuvaka saMdhane hetu che. kayu" hatuM. zrImatI ke.kilA vakANIe, kavi umAzaMkara kAryakramanA AraMbhe kokilAbahena vakANIe vAlmIki jozIe zekasapIarane Apela kAvyAMjalinuM bhAvavAhI paThana rAmAyaNamAMthI bleka- paThana karyuM hatuM. ane avadha bhASAmAM tulasIdAsakRta bhajana gAyuM hatuM.' - - kavi umAzaMkara jozInA zabda che: . |. pitAnA vyAkhyAnanI bhUmikA bAMdhyA pUrve cI. na. paTele nA tAra mAnavAnI AtmakathA, kavi ! kahyuM hatuM ke ApanI saMsthA mATe mane vizeSa Adara che. mRtyuzIla saMsAranI amRtAbiSita chavI." * . Apa prabuddha jIvanamAM amArA jevA jiMdagIne Are prA. cI. na. paTele pitAnA vakatavyamAM kahyuM hatuM ke UbhelA vRddhonuM paNa pratinidhitva svIkAre che ane AvAM vAlmIkie rAmamAM evA pAtranI kalpanA karI che ke jemAM pravacana mATe nimatra che te khuzInI vAta che. jUnI rAga-ddoSanI graMthi zithila thaI gaI hoya. hRdayamAM jyAre e
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayuddha jIvana tA. 16-1-85 graMthi zithila thaI jAya tyAre premazakti pUrI peThe vahevA * mAMDe che. rAmamAM prayatnapUrvakane keLavela sadaguNa nathI paNa sahaja saguNa che, sAhajika vinamratA che. rAma pitAne manuSya tarIke, dazaratha putra tarIke ja oLakhAve che. ' nyUTana ane AInsTAIna jevA mahApuruSe kayAreka ja pragaTe che. mAbAnA jhADa para je maMjarI Ave che, te geTalAmAM joi zakAtI nathI. chatAM ene aMja te tyAM rahelo ja che. tema manuSya svabhAvamAM paNa devI maMA te rahele ja che. bhagavAna buddha, jisasa, mahAvIra, rAma ane kRmAM A zakita pragaTa thaI hatI. vAlmIkie rAmane zreSThatama manuSya tarIke AlekhyA che. emanAmAM vI maM che chatAM teo manuSya che. rAmanA svAbhAvamAM mAnavasahaja nirbaLatAe paNa che. mULa vAlmIki rAmAyaNa vAMcavA jevuM che. bhASAno prabhAva ane RSinI ArSavANInI asara jarUra jovA maLaze. manuSya premadharma AcAravA prayatna kare che tyAre muzkelIo te Ave ja che. eka tarapha nI aMza che, bIjI tarapha dehanuM badhata che. tethI saMgharSa thAya che. mane thAya che ke A mahApuruSone paNa kayAreka jhedha te. AvyuM haze. ApaNe emane pratyakSa joyA nathI, mAtra kathA rUpe jAya che. vanamAM jatI vakhate rAma sItAne kahe che ke "tAruM ya na jANato houM te tane kema kaMi kahI zakuM?" ekameka pratye apAra prema che chatAM rAma zuM lAdatA nathI. huM bihAmaNuM araNyamAM prathama divasanI sAMje ja rAma rahI paDe che. paNa bIje divase 'vimala sUryodaya' jene nirAzAne khaMkherI nAMkhe che. ahIM vimala sUryodaya pratIka rUpe jovAnuM che. e sUryodaya te jJAnane prakAra, aMtarane prakAza ke AdhyAtmikatAne prakAza kahI zakAya. citrapaTanuM nasargika saundarya joIne rAma sItAne kahe che, tArI saMgatamAM mAre je ahI' AkhI jiMdagI gALavI hoya te paNa mane game. mane ayodhyAne koi moha nathI. ApaNuM kavi kalApIe paNa kAzmIranA pravAsamAM potAnI rANI ramAbAne lakhyuM hatuM ke rAjapATa cheDI tamArI sAthe ahIM rahevAnuM game evuM ahIMnuM vAtAvaraNa che. lekhasaMgraha mATe rAme kSatriya dharma svIu. trIjA ane aMtima divasanA prAraMbhe sa dhanA maMtrI zrI che. pI. zAhe vakatA ane zretAone AbhAra mAnya hate. kilAbahena vakANIe kavi zAMkara che. kurepa racita ane cunIlAla maDiyA anudita gAMdhIjIne apAyela kAvyanuM paThana karyuM hatuM. ane bhajana gAyAM hatAM. prA. cI. na. paTele AgaLa jaNAvyuM hatuM ke bhAratIya premadharma pati - patnIne eka ja AtmAna be rU5 mAne che. emAM strI vikSepa sahana karI le che. sahana karI levuM joIe ema vAlmIkie nathI kahyuM. gAMdhIjI kahetA ke ahiMsAnA AcaraNamAM strI vadhu zakitazALI hoya che. zekaspIare prema, svArpaNa, sahanazakita ane kSamAvRttie badhAmAM puruSa karatAM strIne UMce sthAne mUkI che, ane te mATe strIe meTI kiMmata paNa cUkavavI paDe che. - mithe jalIeTa zekasapIcaranuM prakhyAta nATA che. kavi kahe che ke je premane badalAi jAnuM kAraNa hoya te prema ja nathI.. huya ApyuM te kaMI pAchuM meLavI zAtuM nathI. puruSa karatAM strI prema vadhu jALave che. ahIM ke. baMdhana lAdavAnI vAta nathI. vyakita-vyakitanA svabhAva, saMjoga ane premamAM aneka sthAne te Ave ja che. je prema sAco che tenI kyA kadI sukhamaya nathI hotI. samAjadharma ane samAjabhAvanA nimite aMdha Ave ja che. lagnamAM mAbApanI saMmati hovI ja joIe e te vakhate badhe prathA hatI. remi sAthe prathama milane ja prema thaI jatAM jalIeTa kahe che, "jIvanabhara sAthe rahevAnI pratijJA karI che, chatAM tene mane utsAha nathI. be kuTuMbe vacce duzmanAvaTa hovA chatAM ApaNe premanuM vacana ApI beThA chIe. A badhuM vIjaLInA camAra jeTalA samayamAM ja banI gayuM che. prema e te nahi nIvaDe? chatAM pAchA nathI vaLavuM. samudranI jema hRdayane prema paNa amayAMda ane atala che. hu eTale prema Apu chuM eTalo vadhu pAmuM chuM. e anaMta prema che, te kayAre ya khUTavAne nathI." chele mArAmArI ane gerasamajano bhAga banI bane , premIo-remiyo ane jalIeTa mRtyune bheTe che. tyAre banne kuTuMba duzmanAvaTa bhUle che. A nATakamAM eka khAmI dekhAI Ave ane te e ke, prema e jIvananuM mahAmUlya che chatAM bIjAM mUlyone che te na ja uDADI zake ne? ahIM asatyAyaraNuM thayuM che, chUpI rIte lagna thayAM che, je premanA saundaryane theDuM nIce lAve che. tyAra bAda paTelasAhebe, pate eka kolejanA AcArya hatA tyArano eka prasaMga TAMkI kahyuM ke putrI e pArakuM dhana che. putrIne mAbApa bAMdhI na zake, Asakita na rAkhe. putrI para adhikAra mAtApitAne nathI, enA patine che. gAMdhIjIe kahyuM che ke strIoe nirbhayatA keLavavAnI che. mAbApanA duHkhane paNa vicAra te karavAnuM ja che. chatAM satya sthiti jaNAvI, makakama rahI rikSA thAya te bhogavavAnI taiyArI sAthe vAta karavI joIe. . Athele' nATakamAM purUSa vadhu niSphaLa jAya che. DesDamenA jalIeTa jeTalI ja suMdara che pazu enAthI vadhAre svastha che. - zekasapIara A nATakamAM jaNAve che, romenTika premane je Ubhare prathama Ave che te hame e TakI rahetA nathI. ApaNe tyAM nAsIne lagna karanArAM paNa kyAreka, the. samayamAM ja Avega zAMta thaI jatAM premane ThukarAvI de che. umaLake sthira thAya tyAM sudhI rAha jovI joie. gAMdhIjIe te evA premIone pAMca varSa sudhI lagna na karI rAha jevA kahyuM hatuM. DeDemenAne ethele gaLe TUMpo daI mArI nAkhe che. chatAM maratAM maratAM DeraDemenA te kahe che ke meM jAte ApadhAta karyo che. mArA premI ane patine mArA namaskAra hajo. ApaNe tyAM paNa bALI mukAtI keTalIya strIo aMga DekalarezanamAM . (anusaMdhAna pAnA 174)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-85 prabuddha jIvana 18. hama bulabuleM hI isakI.... ha manejJA desAI 26mI jAnyuArI have bahu dUra nathI. se acchA..." e TI. vI. para cagIta tarIke sAMbhaLavA ApaNA dezanAM bALakane ApaNA tahevAra gaNAvavAnuM pUratuM sImita rAkhavAne badale A5zu dezanI bulabula banIne kaheze te teo divALI, heLI, nAtAla, chaMda, paTI vagere eka-be madhura TahukA paNa karI laIe to kevuM? aneka gaNAvaze paNa bahu ja ochI bALake 15mI ogasTa ke bALakamAM rASTrIyabhAvanA ApaNu karatAM vadhAre hoya che. 2 6mI jAnyuArIne ApaNe tahevAra gaNAvaze. paNa emAM kadAca ene vAstavikatAone paricaya nathI-ke ocho chebALakone vAMka nathI, ApaNe vAMka che. divALIhaLImAM mATe. paNa e rASTrIyatAnA aMkurane ApaNe vyavasthita rIte ApaNe paNa jeTalo AnaMda karIe-karAvIe chIe, eTalo siMcIzuM te kadAca pitAnI rASTrIyatA jALavIne paNa A ja AnaMda ApaNane A rASTrIya tahevAra nathI thato e vAstavikatAone sAmane ApaNAthI paNa vadhAre sArI rIte hakIkata che. ApaNe ene tahevAromAM gaNAvIe to e kaMI karI zakaze. tahevAra kahevAya?" ema koI bALaka bicAruM pUchI bese te AjakAlanAM chokarAM bahu smArTa hoya che.' ane zo vAMka? havenI janarezana ja ITalijanTa hoya che.' "mammI, mAle amAre savAre sAta vAgye sulamAM pahoMcI . AvAM vAko ghaNIvAra sAMbhaLavA maLe che. 52 e ramrATanesa" ane "inTalijansa ne vaLAMkanI jarUra che. te mATe javAnuM che." mane eTalA vahelA AvavAne TAIma nathI." vIDi vajaryuM nathI paNa AvajavaMdana jarUrI che. gAMdhIjI ane dezanI svataMtratA ekabIjA sAthe eTalI paNa pappAne te pahelIDe' che ne!' gADha rIte saMkaLAyelAM che ke ahIM e vize lakhavuM 5NuM te pappA bicArA sUe ke tane dezabhakita zIkhavavA asthAne nahIM gaNAya. Ave !" huM nAnI hatI tyAre ApaNe jema gapati ane mAtAjI hA, bahu saheluM nathI. koika vAra rajA maLatI mADIe' ema bIjI okaTobare meM gAMdhIjI "mAMDelA'. gAMdhIhoya. ghaNuM kAma hoya. samaya ochone muzkelIo vadhu. chane pheTe mUkIne AjubAju zaNagAra kareluM. AjubAjuthI paNa bALakane rASTrabhakita zIkhavavI haze te theDi te. badhAne darzana' karavA bolAvI lAvelI. bhoga ApavuM paDaze ne ! e ja bALakane mATe jo vadhAre A prasaMga TAMkavAnuM tAtparya eTaluM ja ke bALakone suMdara deza vAramAM mUkI ja haze te atyArathI e pretsAhana ApIzu te e pitAnA AgavA vicAro ane bALakane A deza pitA' te lAga joize ne! badhAM ja sateja kalpanAzakitane aneka rIte abhivyakita ApI zakaze. bALakone te amerikA-iMglaMDa ekasaparTa nahIM karI devAya! mArAM pheI je pite vAta , sanika hatAM, te are ekasaparTa karelAne paNa pAchI ImporTa karavAnI tyAMnI kahetAM ke 26mI jAnyuArIe e leke kai vAra sAthiyAsarakAre bhaviSyamAM pharaja nahIM ja paDe ema keNe jANyuM? - raMgoLI paNa karatAM, A vAta sAMbhaLIne meM paNa eka be vAra TUMkamAM bALakane ane ApaNane saune A deza pitAne' 26mI jAnyuArIe agamAM sAthiye karele. moTAM thatAM A lAga joie. A dezanI mATI, A dezanI havA, A prakAranA utsAhamAM oTa AvI zake paNa kadAca A prakAranA dezane pavana badhuM "ApaNuM lAgavuM joIe. bALane te utsAhanuM rUpAMtara bIjA racanAtmaka utsAhamAM paNa thaI rAke. lAge che paNa ApaNu-meTAMnuM valaNa e leTemAM parivartana * amAre tyAM khAramAM lakSmInagara helamAM varSanA A lAve che. ane divase pahelAM vajavaMdana thatuM ane mukhyatve ratanAM deza te che te che, kaMI jhaMDavaMdana karavAthI sudharI vidyAthIothI hAla bharAI jatuM. keTalAka kAraNosara e baMdha javAnuM che? rASTragIta gAvAthI kaMi deza sudharavAne che ? thaI gayuM. tyAra pachI mArA pappAnI icchAthI ame khAranA AvI dalIle vAraMvAra sAMbhaLavA maLe che. AnuM kAraNuM jAhera bagIcAmAM dhvajavaMdana zarU karyuM. ghaNuMkharuM eka zALAnA A5NAmAM rASTrIya bhAvanAne sadaMtara abhAva che. je bALakane vidyAthIo bagIcAmAM AvatA. eka-be vAra e paNa AvyA vajavaMdanamAM mokalI zakAya ema na ja hoya teya, "javuM to nahi. eka vakhata to gaNIne ATha jaNa hatAM ame vajavaMdanamAM ! joIe ! paNa A vakhate banI zake ema nathI." evo vicAra "Ane ze atha!' evI nirAzA chatAM prayA cAlu rAkhI. pote kare ane bALakane samajAva e kadAca bALakanI have pAchI saMkhyA pramANamAM vadhI che. jo ke emAM paNa keLavaNI ane enA bhaviSya mATe vadhAre phAyadAkAraka ane mukhyatve vidyAthIe ja hoya che- nAgarike bahu ja ochA preraka che. hoya che. paNa kaMIka AzAnA kiraNa dekhAya che. mArA pappAnA eka aMgreja mitra che. te haMmezAM 15 mI vaLI eka anokho anubhava paNa thayo. bagIcAmAM jyAre ogasTa ane 26mI jAnyuArIe zubhecachAo mokalatA kAgaLa huM ja bAMdhatI hatI tyAre jAhera jagyA hovAne kAraNe lakhe che. tyAre mane ghaNIvAra ema thAya che ke ApaNe AjubAju pharavA AvelA tene paNa emAM rasa jAge. aMdara-aMdara zA mATe grITiMgakArDasa mokalatA nathI? A vajavaMdana zarU thaine pUruM thayuM tyAM sudhI bagIcAmAM pharavA prayA kharekhara suMdara nathI ? AvavAvALA le che e paNa eka-be vAra hAjarI ApI. vaLI davajavaMdana e lagabhaga mAtra zALAe pUratuM ApaNe dhIre dhIre paNa varSanA A be divasane parva sImita rahe che. zALA choDayA pachI ApaNumAMnA keTalAMne tarIke ujavIzuM te ApaNAmAM ane ApaNuM bALakamAM e vajavaMdanamAM gayAnuM yAda haze ! vize jAgRti Avaze, rASTrIyatAnI bhAvanA keLavAze ' ane te AvatI 26 mI jAnyuArIe ApaNe "sAre jahAM eka prakArane AnaMda te maLaze ja !
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI) 182 prabuddha jIvana yasmAt kriyA pratiphalati na bhAvazUnyaH / pannAlAla 2. zAha ApaNAM pUrva sUrie ane RSi maharSi Ane sAbavALA hastagata hatI. adhyAtma ane AtmasAkSAtkAra, tattvajJAna ane jIvanavyavahAranI khUkhImA emaNe ApaNane sUtreA dvArA ApI che. emAM sahaja rIte gAgaramAM sAgara bharyAM che. emAM jamAnAnuM DahApaNa che, anubhanna che. e anubhatranA nIceDarUpe, navanItarUpe ApaNane maLe! saMskAra-samRddha vArasA maLyA che. upaniSada ane purANA, Agama ane piTTA graMthamAM ApaNane AvAM varSA sUtreA maLe che. A thA bahudhA sUtrA rUpe ja racAya che. evuM eka sUtra jevuM, AcAya zrI siddhasena divAkararacita kalyANumadira teMtranA mAtrImA zrlAkanu ceAthu caraNu A lekhane mathALe mUkayuM che: yamAt niyA pratiSThati na mAnazUnyA / taranA bhAva vinA bhakita phaLatI nathI.' e zlokanA bhAvAtha' ki cyA cheH pUrva bhavamAM bhagavAnanI vANInu kyAreka, kakra zravaNu yu haze; krAi vakhata emane pUjyA pazu haze; vaLI kAi vakhata nirakhyA paNa haze, paraMtu e kSaNe bhagavAnane bhaktipUrNAMka, bhAvapUrva cittamAM dhAryAM nahi hoya eTale du:khapAtra A sasAramAM ApaNuM paribhramaNa cAlu rahyu che. kAraNa, bhAvazUnya mAcArathI zakita mULatI nathI,' kahevAnuM taddana saraLa che. F cyAdhunika keLavaNInA prasAra sAthe jAgRti AvI che. samajyA vinA, 'nI jANukArI vinA AvAM sUtrane popaTapATha aNu* vAnI ke kriyA ane bhakita karavAnI ApaNuM mana nA pADe che. tha na samajAya, yitanA hetu na samajAya teya prabhunAmasmaraNathI mAMDIne bhakitapUvakra samapaNuM, karavAnI vAta jhaTa daIne gaLe UtaratI nathI; paraMtu ya' samajAya kaeNnahi te paNa prabhunA smaraNamAM lAbha che, nukasAna nathI, e samajavuM jarUrI che. bhAva hoya ane atha samajAya tA vadhAre sAruM. buddhithI atha' samajAya ane vyavahAra sarakhA, saraLa cAle e kharuM. paraMtu e vANInA aya' thayA, atha' zabdomAM, vAkayAmAM ke vANI mAtramAM nathI. paNa e kheAlanAranA, stuti karanAranA manamAM che. e vizeSa mahattvanA che. stuti karanAra je bhAvathI, je hetuthI khAle che. te ja tene sAcA atha eTale je mahattvanuM che te bhakatanA 'taranA mAvAnu mahattva che. caitanya mahAprabhunA jIvananA eka prasaMga che. ekavAra te yAtrAthe' jai rahyA hatA. ratAmAM emaNe eka vRddha brAhmaNune gmAsana lagAvI bhagavadgItAnA pATha karatA joyA. sAme zrIkRSNanI mUrti padharAvI hatI. e vRddhanI AMkhamAMthI ekadhAra AMsu vahI rahyAM hatAM. e joine caitanya mahAprabhu tyAM ja besI gayA. pATha pUrA thayA. vRddha bhrAhmaNa raDatAM raDatAM mUrtine page lAgyA. e svastha thayA tyAre caitanya mahAprabhue temane pUchyuM : 'mahArAja ! Apa gItAnuM UMDuM rahasya jANutA lAge che. te bhApa gItAnA zA aya karI che te samajAve.' bhAI! huM te kaMi samajatA nathI,' pelA vRddha brAhmaNe kahyuM, 'hu' tA saMskRta pazu jANutA nathI.' patA bhAvAveza evA hatA', caitanya mahAprabhue kahyuM. enI mane khabara nathI !' pelA vRddha brAhmaNe AgaLa calAvyuM, huM jyAre jyAre gItAnA pATha karuM chuM, tyAre tyAre tA. 16-1-95 mane lAgyu` che ke ajuna jIvanamAM khUba mUMjhAyA che. parama kalyANanA mArga' svakSuddhithI sajhatA na hatA. eTale bhagavAnane zaraNe gayA, uddhAra mATe. bhagavAna karuNA karI upadeza Ape che ane arjuna e upadeza AturatAthI jhIle che. e upadeza zA che enI mane khabara nathI, phakata bhagavAnanI kRpAthI ja uddhAra che ema huM samajuM chuM. bIjuM kAMSTa huM samajatA nathI.' lAge che ke vyAkaraNAcAya' ane alabhalA paMDitA je nathI samajyA e kharuM tava A vRddha brAhmaNu samanyA che. samanI vAta mukhya che, ane e emaNe barAbara grahaNu karI che, yathAya paDI che. eka bIju dRzya joie. nAnu khALaka hoya, dheADiye DI'cavA jevaDuM. atha samajavAnI enI kSamatA bilakula nathI. ene sUvaDAvavA enI mAtA ene hIcake jhulAve che, hAlaraDu' paNa gAya che. enA karDa jarAya sIA nathI. kadAca bALaka haDe caDe ane U ke nahi te zarUAtamAM ene paTAve, dhamakAve ane te hAlaraDAM gAyane sUvaDAvI de. mATe Azare e sUrkha jAya, mIThI nIMdara mANe ane jAge tyAre hasatuM, killAla karatu hoya skrUti'vALu' hAya. have enI mAtAne khale khIju kAi e bALakane hIMcakAve. tu na hoya ane na sUvAnI raDha lIdhI hoya evuM lAge. eTale hIMcakAvanAra ane prArabhamAM dhamakAve, khavarAve ane 'te enA madhura kaMThe hAlaraDu' gAya tA bALaka enA samaye nidrAdhIna tA thaze ja. paratu e UdhamAM vAravAra jhabakI jaze, hijarAcA karaze, UMdha pUrI thatAM e UThI pazu kharuM, paraMtu e hatu-ramatuM, khIlakhIla karatuM nahi hoya. enAmAM smruti' paNa niha hoya. A dRzyamAM ApaNe joi zakIe chIe ke bALakamAM atha samajavAnI kSamatA nathI tema kaMThanA mAnI paNa ane samajaNu nathI. hAlaraDAnA bhAva paNa mIThAM hoya. chatAM kraka paDe che. enu kAraNa mAtRvAtsalya che. mAtAnAM heta ane vakrAlanI ene anubhUAta che, pratIti che, emAM ane pUrA vizvAsa che. e vizvAsa ane zraddhAnI Athe e nirAMta mIThI nIMdara mANe che. pariNAme khALaka tu-hasatuM, marakatuM-marakatuM jAge che. ApaNuM paNa A bALaka jevuM che. jema ALakane mAtAnA hetanI samajaNu che tema ApaNane aMdarathI eTalu samajAya ke bhagavAna parama dhyALu che, aMtaryAmI che ane e samajaNu para aMtaranA kharA vizvAsa khese, evI zraddhA jAge to pachI bhalene atha' na samajAya, teA paNu evI stuti . sAMbhaLavA mana adhIruM thaze. ema karavAthI prabhuparAyaNu thavAya. ethI zAMta ane prasannatA paNa thaze. stuti ane prAthanA ane tenA hetu prabhu-parAyaNa thAne che. e aMtaranA bhASa hAya tA ja thavAya, emAM atha' ane kaMThanI madhuratA bhaLe teA e bhAvane puSTi jarUra maLe, paratu e na hoya to aMtaranA bhAva eLe jatA nathI. ethI UlaTu atha'nI samajaNu haiAya, mIThA lahekA ane mIThI jhalaka sAthe kaThamAMthI bhajana vahetu hAya, paraMtu bhAvAllAsa na hoya teA e yaMtravat bhakti keTalI kLe e eka prazna che. mukhya vAta aMtaranAM bhAvanI che. enA vinA bhakita phaLatI nathI. kalyANamaMdira stAtranA e kSeAkanA cAthA caraNamAM paNa AcAya zrI siddhasena divAkara e ja kahevA mAMge che. mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka sala, mudraka ane prayAga : A zuanalAla je. jJAna, praznana sthaLa : 285, 4radAra vI. pI. rAya, subaI 400 004. Te. naM. 35096 : mudraNusthAna TrenDa prinTa, jagannAtha roDa, giragAma, suM4 - 400004. 10
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No: MH. By / South 54 Licence No. : 37 C prabuddha jIvana , prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa : 46 aMka : 19 , , muMbai tA. 1-2-85 vArSika lavAjama rU. 30/ chuTaka nakala rU. 1-50 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika paradezamAM era meila 20 % 12 sI meila ke 15 daka taMtrI ramaNalAla cI. zAha * saMkalpI hiMsA - ramaNalAla cI. zAha dinapratidina manuSyanI vasati vadhatI jAya che. tenI pUrate karate. have duniyAnI jarUriyAta paNa vadhI che ane sAthe sAthe dinapratidina prANIonI katala 5Nu vadhatI jAya che. pazupakSIonA bhAva paNa vadhyA che. jhaDapI heraphera mATe ane manuSyanA AhAra mATe pazupakSIonI katala thavA uparAMta vAtAnukUlita sAdhanone kAraNe duniyAnA ghaNA deza vacce mojazokha mATe ane kayAreka te mAtra Arthika kAraNone mAMnAM pekeTonI heraphera vadhI rahI che. osTreliyAnAM gheTaeinuM lIdhe vyAvasAyika dhoraNe paNa puSkaLa katala thavA lAgI che. mAMsa japAna ane bIjA dezamAM javA lAgyuM che. japAnanI emAM dayAnI vAtane kaI avakAza nathI. ejhasTara mAchalIo duniyAnA ghaNA dezomAM jAya che. bhAratanI hiMsA vagara manuSyajIvana TakI zake nahi, mATI, pANI, gAyanuM mAMsa mayapUrvanA dezamAM javA lAgyuM che. bhAratanA 'havA vageremAM rahelA sUkSma jIvANuonI hiMsAnI vAta bAju deDakAonA paganI nikAsa bIjA dezonA lekrena AhAra mATe upara rAkhIe te paNa manuSyajIvana TakAvI rAkhavA mATe puSkaLa thavA lAgI che. chellA traNeka dAyakAmAM duniyAbharamAM "anAja, zAkabhAjI, phaLaphUla vageremAM rahelA ekendriya jInI gAya, gheTAM, Dukakara, judI judI jAtanI mAchalIo vagerenI hiMsA anivArya bane che. hiMsAnuM pramANa ghaNuM badhuM vadhI gayuM che. duniyAnA hiMsA karavI e pApa che ema duniyAnA badhA loke arthakAraNamAM have prANIo paNa ghaNo moTo bhAga bhajavavA mAnatA nathI. manuSyanI hiMsA e pApa che athavA lAgyAM che. gheTanI katala na hoya te osTreliyA ane nyujhIbUruM karyA che ema suzikSita ane azikSita, zaherI lenDanuM arthataMtra bhAMgI paDe ! mAchalI na hoya te japAna ane jaMgalI, tamAma mANUse mAne che. paraMtu prANIonI hiMsA ane bIjA keTalAka dezanA arthataMtra upara asara pahoMce. ja karavAmAM pApa che evuM jemAM mAnatA nathI tevA ghaNA mANase vaisA kamAvA mATe mANasa game te vyavasAya apanAvavA pitAnA AhAra mATe prANIonA mAMsano upayoga kare che. taiyAra thaI jAya che. bhAratamAM sAmAjika ane rAjakIya stare keTalAka te ema mAne che ke bhagavAne pazusRSTinuM sarjana keTalIka hiMsAtmaka pravRttione samarthana maLatuM jAya che. mAthusanA bharaNapoSaNa mATe ja karyuM che. keTalAka evA paNa taka doDAve che ke pazuone mArIne khAIe nAhe te jema jema vijJAna AgaLa vadhatuM jAya che tema tema prANIAkhI duniyAmAM eTalAM badhAM pazuo vadhI jAya ke enAM mAMsa, hADakAM, carabI, lehI vagerane upayoga judA judA udyomANasane rahevA mATe jagyA ja na rahe. keTalAka gemAM karavAthI keTale Arthika phAyado thaze tenA AMkaDAo bahAra e tarka kare che ke duniyAnA badhA mANaso je paDanA jAya che ane udyogapatio tema karavA lalacAya che. zAkAhArI thaI jAya che eTaluM anAja ugADavA mATe jamIna bhaviSyamAM eka bAju prANIonI utpatti kevI rIte vadhu thAya, kayAM che? alabatta, A takane radiye akaDAo sAthe ane bIjI bAju tenI hiMsA kema vadhu lAbhakAraka rIte karAya apAyo che ke pazuone caravA mATe jeTalI jamIna joie tenI navI navI paddhatio amalamAM AvatI jaze. atyAre tethI ochI jamInamAM samagra mAnavajAta mATe pUratuM anAja jeTalI prANI onI hiMsA thAya che tethI vadhu hiMsA bIjAM gADI zakAya. pAMca-pacIsa varSamAM thavA lAgaze. duniyAnI paNa bhAgathI vadhu vasati mAMsAhArI che. mAtra AhAra mATe ja nahi, mANasanA vastra-paridhAna emanA AhAra mATe duniyAmAM roja lAkhe-karaDe prANIonI ane bIjA jAtajAtanA mojazAne mATe paNa aneka ktala thayA kare che. bIjA upayogo uparAMta AhAra mATe prANIonI hiMsA thaI rahI che. mAtra manoraMjanAthe pazuprANIone upayoga thAya che eTale prANIonI kiMmata pakSIonA zikAranI pravRtti te AdikALathI cAlI AvI che. aMkAya che. mAre jIvavA mATe roja be-tra, raMka AhAra vartamAna samayamAM strIonA prasAdhana mATe banAvAtAM lipasTika - le paDe che ane e AhAranI ene kiMmata cUkavavI paDe che. ane neilapolizamAM camaka lAvavA mATe mAchalInuM tela ane kiMmata cUkavavA mATe ene puruSArtha karavo paDe che; kamANI rasAyaNa vaparAya che. e mATe duniyAmAM rojanI abajo ... karavI paDe che. jIvananA bIjA vyavahAra mATe karavI paDatI kamANI , mAchalIo mAravAmAM Ave che. khetI ane rezamI kApaDa mATe te te vaLI judI, gayA saikA sudhI prANIone vadhu jarUriyAta - paNa moTA pAyA para hiMsA thAya che. strIonI parsa mATe
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ' ta, 1-2-85 A sApa ne magaranI cAmaDI meLavavA mATe paNa hiMsA vadhatI paNa adhiLe banAvI de che. temane sadabuddhi maLe evI - cAlI che. AvI bIjI keTalAya prakAranI hiMsA thaI rahI che. - prArthanA karavI rahI. che. duniyAnuM arthakAraNa have vadhu vaLAMka levA lAgyuM che.' paraMtu vadhAre akasanI vAta te e che ke A badhI bhAva TakAvI rAkhavA mATe vadhArAnA mAlane nAza kare hiMsAmAM pApa che tevuM mAnavAvALo varga paNa dinapratidina, joIe, e arthazAstrane siddhAMta che. eTalA mATe amerikA ane A hiMsAtmaka pravRttionA juvALamAM ghasaDAya che, sapaDAya che * keneDAmAM kayAreka TanabaMdha ghauM dariyAmAM pheMkI devAmAM Ave che. ane bacAva mATe bhUlI dalIla kare che. jene paNa temAM paMjAbamAM paNa Dhorane ghauM khavaDAvI devAmAM Ave che. A apavAda nathI. vAta have jUnI thaI; paraMtu bhAva TakAvI rAkhavAne mATe, vadhAre paDatAM prANI hoya te tenI katala karI nAkhavAnI .. jenA hRdayamAM cha pratye dayA rahelI che tevA jaine mATe 5ddhati paNa have duniyAnAM bajAro a5nAvavA lAgyA che. zakya teTalI nirdoSa AjIvikA meLavavAnuM zAstrakAro. eka A lokagI TorAnI elAda kema . sArI thAya pharamAvyuM che. jemAM sthaLa-sUkSma jInI puSkaLa hiMsA thatI ane tenI vasati kema vadhe tenA prayoga thaI rahyA che, hoya evA paMdara prakAranA vyavasAya-amadAnane niSedha gRha, tyAre bIjI bAju sArAM prANIonI paNa AchA jaine mATe darzAvavAmAM AvyA che. e vyavasAyamAM vartamAna 3. ace sAmudAyika katala karavA mATenA prAge ajamAvAI samayanA navA keTalAka vyavasAye pazu umerI zakAya. - rahyA che. tAjetaramAM ja pazcima jarmanImAM dUjhaNI gAyone - duniyAmAM hiMsA te eka kSaNa paNa maTavAnI nathI, ke vadhAro thai jatAM be lAkhathI vadhu taMdurasta gAyanI aTakAvavA mATe zakya teTalo pracAra kara joie, paraM? . katala karI nAkhavAmAM AvI hatI ! mANasa potAnI samaja mAse te pote ja potAnI maryAdA akI laine - garaja anusAra mAtra Arthika dRSTie ja vicAra 3. karIne nirdoSa lAcAra pazuonI nidraya katala karavA temAMthI khasI javuM joie. pitAnuM jIvana sArI rIte lAge che. eka dezamAM le bhUkhe maratA hoya ane nibhAvavA mATe vadhumAM vadhu keTalI jarUra che tenuM mApa kADhI '. bIjA dezamAM anAja nAza karAte hoya, eka dezamAM bAkInI hiMsAmAMthI bacavuM joIe. ke dudhALAM DhoranI ghaNI achata hoya ane bIjA dezamAM mAtra jIvajaMtuo ane pazupakSIonI hiMsAthI mANasa, *: lAkhonI saMkhyAmAM tenI katala thatI hoya evI viSama dharAI gaLe che ema nahi kahI zakAya. vyaktigata ke. paristhiti vartamAna jagatamAM che. herapherane kharca ane kasTamsanA kAyadAo vagerenA jaTila praznone kAraNe ane dayA sAmudAyika mAnavahatyAnI ghaTanAo 5Na vakhatovakhata banatI ; ke, mAnavatAnA abhAvane kAraNe AvI samasyAone rahe che. rAjakIya, dhArmika, sAmAjika ane sAMskRtika jhanUnane kAraNe vakhatevakhata mAnavahiMsA thatI rahe che. rASTra rASTra jaladI ukela AvatuM nathI. paraMtu duniyAmAM yunAiTeDa nezansa dvArA ke svataMtra rIte evuM eka samavAyataMtra vaccenA yuddho have mAtra sainike pUratI maryAdita rahyAM nathI;* UbhuM karavAnI jarUra che ke je bajArabhAva ane nagarajanene paNa irAdApUrvaka saMhAra thAya che. dhArmika veraarthakAraNane sAcavavAnI sAthe sAthe nirdoSa pazuone bacave bhAvamAMthI acAnaka hiMsAtmaka verabhAva saLagI UThe che ane ane jarUriyAtavALAne te pahoMcADe. | aneka mANUso mAryA jAya che. yahUdIo mAnava tarIke halakI keTinA che ane bIjAne bagADe che mATe temane pRthvI parathI - mAsanI sukhAkArI mATe, davAo vagerenA saMzodhananA nimULa karavA joIe e mata, lAkhe yahUdIonI kataraprayoga karavA mATe sasalA, vAMdarA vagerenI nikAsa paNa bhArata karanAra saramukhatyAra hiTalarane hate. rAjadvArI saramukhatyAre ke jevA dayAbhAvanAvALA dezamAMthI puSkaLa thAya che. paisA kamAvA jhanUnI dharmAcAryo meTI mAnavahatyAne mATe samaye samaye nimija nIkaLelA mANase emAM paNa ghaNI gerarItie kare che. bane che, paraMtu have bhaviSyamAM vaijJAnika ne Arthika kAraNosara khetaramAM anAja pAka ane phaLaphaLAdi bacAvavA mATe paNa moTI saMkhyAmAM mAnavahatyA thavA lAge te navAi nahi. duni 6 vAMdarAo, uMdara ane pakSIone zikAra kevI rIte kare yAnAM bajAromAM oparezana mATe kiDanI, hRdaya, akhei ke zarIranA tenI 5Na navI navI rIta ne Adhunika nusakhAone pracAra - thAya che. sAMskArika sAmayikAmAM tenI jAhera carcA thAya che. bIjA avayanA bhAve jema jema vadhu UMce jatA jaze tema A pracAra mAnavatAnA nAme jayAre thAya che tyAre te vadhu tema gupta mAnavahatyAnA banAve 5Na banatA jaze.. khedajanaka lAge che. jIvananI jarUriyAte divase divase vadhatI jaina ahiMsAne varelA che. paMcamahAvratadhArI zramaNa * javAthI mAnavajAta pazuo pratye dinapratidina AhAra, auSadha, samudAyane te mana, vacana ne kAyAthI karavuM, karAvavuM ane samAjazekha, arthakAraNa vagerene mATe vadhune vadhu nirdaya thatI anamedavuM ema trividhetrividha hiMsA na karavAnI pratijJA jAya che e duHkhada paristhiti che. mAkhI, hoya che. gRhastha lene gharamAM rahevAne mATe pANI, anAja, machara, kIDI, Udhai mAMkaDa, vAMdA vagerenA nAzane mATe zAkabhAjI vagere nimiro keTalIka hiMsA karavI paDe che. A keTalA badhA vyApaka pramANumAM davAne upaga duniyAbharamAM hiMsAne "AraMbhI" hiMsA kahevAmAM Ave che ane te zakaya thaI rahyo che! chapa, reDiyo, TI.vI.nI jAherakhabara . teTalI ochI karavAnI hoya che. paraMtu hetapUrva mejarakha, " dvArA puSkaLa pracAra thaI rahyo che. mane raMjana ke arthaprApti mATe saMkalpapUrvaka, karAtI pazu * : " mA khaMdhI hiMsAmAM e pApa nathI evuM mAnanArA leke pakSIo ke jIvajaMtuonI nidaya hiMsAne "saMkalpI" saMsA *. pratye te karavuM ane mAdhyanI daSTi rAkhyA sivAya chUTa nathI. kArakhAnAmAMnA sthApita hite DAhyA mANasane ( anusaMdhAna pRSTha 19ra para) dvArA vizAmAM nI khelA mANasane
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 1-2-85 prabuddha jIvana 1w mAnavIe kahe che na le. jJAna, saMskAra ane saMskRtine ajavALatuM jJAnasatra ja baladeva meliyA chellAM cAreka varSathI suratanA zrI zatruMjaya vihAra TalI che. emAMthI mIkenuM mukita-ciMtana te seTIsane TrasTanA upakrame suratamAM eka jJAnasatranuM prati varSa Ayojana vicAra che. sekreTIsamAM lekazAhInA zAzvata ciMtanane aka karavAmAM Ave che. jJAnata samA A jJAnasatramAM vidvAna paDe che. sekreTIsa vyavasthAnI sAthe vyakitaonuM stara UMcuM "gyAkhyAtAe samAjane sparzatA mananIya viSaya para pravacana ANavA para bhAra mUke che, navA mAnavIo vinA na ApI ApaNI lokasaMskRtine jAgRta ane cetanavaMtI rAkhe samAja vAkaya nathI tema kahe che. che. A varSe paNa tA. 8 ane 9 DIsembara, 1985nA roja pleTo ane lokazAhI saratana jIvanabhAratI hAlamAM A jJAnasatranuM Ayojana bIjA divasanA prathama vyAkhyAtA zrI manubhAI paMcoLI karavAmAM AvyuM hatuM. jJAnasatranuM uddhATana lephaTananTa karnala daza ke uparokata viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke che. mAnavendra vazIe dIpa pragaTAvI karyuM hatuM. be divasanA sekreTIsane ethensanI ToLAzAhIe sajA karI ethI pleTa A jJAnasatramAM vidvAna vyAkhyAtAonAM mananIya vyAkhyAne lekazAhI aMge vicArate thaye. eTale eNe game tene gAdIe thayAM hatAM te saMkSiptamAM nIce pramANe che. na besADAya, samAna adhikAra hoI ja na zake, e udhama ane samAja niSkarSa tAravIne kahyuM ke traNa prakAranA leke hoI zake. uparakata viSaya para bolatAM prathama vyAkhyAtA zrImatI eka te vAsanA bhUkhyA, bIjA kIti'bhUkhyA ane trIjA 1. 2. gAMdhI mahilA koleja, bhAvanagaranA AcArya zrI satyanA bhUkhyAo, satyanA usake. pahelA varganA jayendra trivedIe jaNAvyuM hatuM ke phirastA thavuM saheluM le cho paDI rahe. ezaArAma kare. bIje varga kIti che, 5Nu mAnava thavAnuM agharuM che. mAnavajIvana bhUkhyAone, emane lekapriya thavuM game. e bhale emAM rAce. Aje te jANe khArApATanI jamIna jevuM banyuM che. paNa je trIjo varga che te satyaniSTha che. e ja zAsana kare, emAM kathA, sahAnubhUti jevuM kaMi UgatuM nathI, kAraNa ke e enA mULanuM nahi paNa badhAnA mULanuM vicAraze. UpajatuM nathI, jANe cheka ja retI. ApaNe e retImAM ene verajhera nahi heya. kuTuMbanI ka mAlamilakatanI ciMtA AdratA lAvavAnI che, bhInA lAvavAnI che. retIne mATI nahi hoya. banAvavAnI che. dharma ane samAja vacce setu kaMIka pleTanA A niSkarSane paNa eka maryAdA che, ema zrI vahI paDatuM jAya che. dharma eka cAlaka baLa che. dake jaNAvI umeryuM hatuM ke pleToe kapelA traNa prakAranA dharmane vivekapUrNa dhAraNa karIe te mAnava avanatinA varganA loko alaga alaga astitvamAM saMbhavI zake nahi. "cAge jatA aTake, ane unnata mAge* jaI zake. dareka pRthaka pRthaka vyakitamAM A traNa aMzanuM mizraNa che, dharma e eka jIvanapaddhati che. ane vivekapUrNa rIte jema zarIramAM vAyu, kapha ane pitta hoya che tema. 'kitane, samAjane dezane pAra karI zake. ApaNu dezamAM krodha ane karuNA "dharmanA aneka saMpradAya che. e dharmane spaSTa karatA hoya che. bIjA divasanA bIjA vyAkhyAnamAM uparokta viSaya para paraMtu sAthe sAthe e pazu saMkecatA hoya che. keI dekANe e bolatAM zrI jayendra trivedIe jaNAvyuM hatuM ke kaidha mAnavInA "sImita kare che. AjanI navI peDhIne, UgatI peDhIne dharma jIvananI bhItaramAM ja paDela hoya che. ghaNIvAra mAsa duHkhI sAthe jANe saMbaMdha na hoya ema lAge che. A peDhIne dharma thAya tyAre ke bahAra kADhe che. krodha e manovikAra che. para Asakti nathI. ghaNIvAra AtmapratinI ja vyakitane krodhanuM mAraNuM che ne. thatI nathI. asalAmatI ke bhayanI graMthi paNa vyakitana dharma mAnavIne krodha karavuM paDe che. ane temAMya je tarapha vALe che. krodhane saMgharI rAkhyuM hoya te e saMgharAyele kodha keTIsa ane lekazAhI vera bane che. ke dha vattA samaya eTale vera. durvAsA muni prathama divasanA bIjA vyAkhyAtA hatAgujarAtanA labdha vAta vAtamAM krodha karatA. e krodha karatA tyAre zApa ApatA. pratiSThita sAhityakAra ane ciMtaka zrI manubhAI paMcoLI kSamA jayAre zIlavihIna banI jAya tyAre krodhanuM svarUpa 'darzaka'. uparokta viSaya para khelatAM temaNe jaNuvyuM hatuM ke UghaDe che. mAnava-manamAM jayAM sudhI karuNA che tyAM sudhI te "je abhyAsa nahi hoya, jJAna nahi hoya te A gUcavAyelA mAnava jIvana sAme bIje kaI prazna nathI. karuNAne vicAra "zvamAjamAM, jagatamAM sAro e samAja paNa cAlI zakaze karate thAya te badhA mATe saMsAra rahevA jevuM thAya. nahi. jJAna Avazyaka che. tyAga karyo, khAdI paherI, kAMtavA sukhamAMthI sukha Upaje che, kathA nathI UpajatI. koInA "maDiyu e jJAna nathI. lekazAhImAM jJAnAbhyAsa jarUrI che. sukhamAMthI ApaNane pitAne sukha thatuM nathI. du:kha jeine, "mAjanA rAjadvArIe vAMcatA nathI. temaNe vAMcavAnuM, abhyAsa jANIne game te vyakitane sahAnubhUti thAya tevuM mAnavInuM karavAnuM choDI dIdhuM che. sattA joItI hoya ane joie mana che, svabhAva che. che temaNe abhyAsa kare ja joie. kAusagya:sekreTIsa viSe bolatAM temaNe kahyuM ke teo eka dhama. bIjA divasanA chellA vyAkhyAnamAM uparokata viSaya puruSa hatA, mALanI bhIMta parathI sekreTIsanI chabI kayAreya para bolatAM muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA sI zakAya tema nathI. AkhI yuropiyana saMskRti, grIkanuM adhyakSa Do. ramaNalAla cA.. zAhe jaNAvyuM hatuM yukita-ciMtana, romane kAyade ane IhanA baMdhubhAva para ke jaina dharmamAM mahattvanI evI "kAusaga" nAmanI vega
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 prabuddha jIvana tA. 1-2-852 prakriyA che. kamanI ni jarA mATe karavAmAM AvatI A kriyA be divasanA A jJAnasatramAM prathama pravacanamAM zrI Ara. e deha paranI Asakti bhAva che. e eka coga kriyA che. esa. jhunajhunavALA, bIjA pravacanamAM zrI e. Ara. desAi, ane cittane AtmAmAM kendrita karavAnI prakriyA che. trIjA pravacanamAM zrImatI mRdulAbena vazI, trIjA pravacanamAM nyAyAdhIza zrI dhruvasAheba pramukhasthAne padhAryA hatAM. TrasTanA . zarIrane lagabhaga halanacalana rahita banAvI mauna menejiMga TrasTI zrI bAbubhAI jarIvAlAe svAgata pravacana rAkhI, cittane kendrita karI zvAsa-kiyAne zithila karI karyuM hatuM. zrI amara jarIvAlAe mukhya mahemAnane tathA anApAna dhyAna karavAthI mane vikAra dUra thAya che eTaluM ja prA. tArAbena zAhe zrI jayendra trivedIne paricaya Apyo nahi paNa svAstha sAruM rahe che. hatuM. zrI ratanacaMda nANAvaTIe AbhAravidhi karI hatI. manuSyajIvanamAM kAyA, thocchavIsa, vANI ane mana anya TrasTI zrI saubhAgyacaMdra lAkaDAvALA, zrI nemacaMdabhAi, -e cAre caMcalatAthI, prakaMpanathI bharelo che. ene sthira madrAsI vagere paNa kAryakramamAM upasthita hatA. zrImatI karavAnI kriyAne je dhyAna kahevAmAM Ave te phakata kAyAnI dAminIbena jarIvALAnA sumadhura kaMThe gavAyela prArthanAthI A, sthiratAne kAyika dhyAna, zvAsachavAsanI maMdatA athavA A viziSTha jJAnasatrane prAraMbha thayo hato. kAryakramanuM ritharatAne anApAna yAna, vAnI sthiratAne vAcika dhyAna saMcAlana zrI azvina saMdhavIe tathA zrI nileza jarIvAlAe ane mananI sthiratAne mAnasika sthAna kahI zakAya. A cArene samanvaya thAya te uttama kAusaga yAna bane. jJAnamArga che tanasukha bhaTTa (Do. rAdhAkRta gItAnI aMgrejI prastAvanAnA AdhAre) gItAe ceDAka mULabhUta pheraphAra sAthe sAMkhya tattvajJAnane guNanA baMdhanamAMthI pApa sarajAya che. pApanI utpattinuM pitAnA AdhyAtmika darzanazAstra tarIke svIkAreluM che. kAraNa e che ke puruSa athavA jIvananuM asala, chavAnubhUrva izvaramAM daDha zraddhA tathA mokSanI mAnyatAne ravIkAra, A be tattva prakRtimAM samAviSTa anuviddha, anuyUta hoine, gu. varatuo ApaNune traNa padArthone svIkAra karavA prere che. A vaDe puruSa baMdhanamAM Ave che, eka ke bIjA guNanI adhiktA, traNa padArtho che mekSArthI jIva, je baMdhana vaDe te badhA pramANe puruSa unnati ke avanati pAme che. puruSa triguNAtmaka che te badhAne, tathA A baMdhanamAMthI mukata karanAra idhara. prakRtithI sAva judo ane chUTe che eTaluM jyAre ApaNane sakhyadarzana puruSa tathA prakRti vaccenA baMdhane vistArathI jJAna thAya che tyAre ApaNane mokSa maLe che. carce che. mAtra gItA ja te baMnene izvarathI nIcalA darajajAnAM gathI arthAta yAnanI paddhati vaDe adhyAtmajJAna karAve che. puruSo aneka che ane sadAya teo bhinna rahe che. sAkSAtkAramAM pariName che, prAcIna kALathI amuka viziSTa A saptAna jagatamAM anubhavAtA badhA ya pheraphAronI pAchaLa prakAranA anubhavane tathA anuSThAne varNavavA mATe yogane. puruSa eka zAzvata padArtha che. sAmAnya arthamAM A puruSa upayoga thAya che. AgaLa jatAM jJAna, bhakita ane kamaMna. mAtmA nathI paraMtu vizuddha, prazAMta, svayaMprakAzatattva che. mArgamAM tene svIkAra tathA viniyoga thayo che. A traNemAne A tatva jagatamAMthI uchInuM levAyuM nathI, temAMthI tAravavAmAM dareka mAnuM dhyAnayoganI paddhatine upaga kare che, pataMjalinA AvyuM nathI, jagatane te AdhIna nathI ke jagatanA zAsana mata anusAra cittanI vRttionA nirodhane roga kahevAmAM vaDe te kaI rIte niNIta thatuM nathI, te anokhuM ane Ave che. cittanA saMkalpa-vikalpanA ghedhATane tathA tRSNanA paripUrNa che. mAnavI puruSa nathI paNa temAM puruSa vase che, ukhala samUhane pracaMDa icchAzaktinA prayoga vaDe ApaNe tathA te puruSamaya thaI zake che. prakRti bIjuM chevaTanuM tatva che. dabAvI zakIe chIe. avirata, dIrdha parizrama, abhyAsa vahe tenA badhAMya dhaTake apacakRta avasthAmAM rahela prathama padArtha che, thAgI Avo aMkuza dharAvI zake che. Ama hovAthI te dazya, AviSkata avyakata che. badhAMye. dehanA bhoge ane dehadamana evI be AtyaMtika mAnasika ane bhautika do prakRtinI ukAntinA pariNAme sthitine tyAga karIne mumukSu yegI bAhya vikSepathI sAja lekhAyAM che. prakRtine traNa guNo (bIjA arthamAM doraDAM aspRSya evA sthAnamAM jAya che, anukULa Asana pasaMda kare che. arthAta baMdhana) che. teo vividha pramANamAM ekatra zvAso, vAsanuM niyamana kare che, eka biMdunI upara svacittane thatAM vividha rIte pratyakSa thAya che, astitvamAM AvelA ekAgra kare che tathA karmaphaLanI sahu tRSNAo viSe anAsakartagaNAya che. padArthanA saMdarbhamAM te sa (haLavAza) rajasa banI te yukta bane che, tenuM varNana bhagavadagItA Ape che. gati) ane tamasa (bhArekhamapaNuM) tarIke pravarte che. yegI jyAre Ama Atmakaya pAme che tyAre te amara mAnasika jagatamAM A guNo bhalAi ke paropakAritA, rAga mAna sAthe samabhAva ane prema vaDe (ane nahi ke ke Asakti, ane jaDatA ke maMdatA tarIke anubhavAya che. mAtra kartavyanA bhAnane kAraNe) saMpUrNa AtmIyatA jIvAtmAne jyAre pratyakSa anubhUti thAya che ke pote prakRtinA anubhave che. satyane sAkSAtkAra thaze teno artha ApaNA saMpathI sAva askRSTa che tyAre te mukita pAme che. puruSa- hadayane paramAtmA sudhI samunnata karI temanI ArAdhanA prakRtinuM A khyikathita kaMTha te izvarane arthAta karavI e thAya che. jJAnI paNa bhakata che ane bhaktimAM paramAtmAne svabhAva che eTalA mULabhUta pheraphAra sAthe gItA zreSTha 5NuM che. bhagavadgItAmAM purANu puruSane tAttvika vicA akhinA A siddhAMtane svIkAre che. rathAne aMte prApta thatA izvara tarIke nahi paraMtu jIvAtmA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 tA. 1-2-85 prata jIvana bhepALanI gesa durghaTanA : be rUma kADhI ApavAnI taiyArI batAvI, jethI tyAMnA DokaTaro paNa thoDI ghaNI dekharekha rAkhI zake ane sthAnika saMsthA svarojagArI dvArA sahAya dvArA A kArya hAtha dharI zakAya. eka rUmamAM thoDAM silAInA ja uSAbahena mahetA mazIne rAkhavA ane bIjA rUmamAM aMbara carakhA rAkhavA, jethI AjanA vijJAnanA yugamAM ghaNI zeThe thai che. jagatanI bahene ane vRddho baMnene rojIroTI maLe, pAchaLa thoDI jagyA mahAsattAoe te e gesa banAvyuM che ke je duzmana che temAM bALavADI karavI. je bahene silAIkAma karavA dezanA lazkaramAM phelAvavAmAM Ave te tyAMnuM sainya maM te Ave temanA ane e vistAranAM bALakone A bAlavADIne hIMdhI jAya, nahi te sApha thaI jAya ! lAbha maLe. e lo te jyAre vizvayuddha thaze tyAre tene upaga "prabuddha jIvana'nA vAcakone vinaMtI che ke jeo A sevAkaraze, paraMtu bhopAlanI prajAe to tene pratyakSa anubhava kAryamAM rasa dharAvatA hoya teo thoDo samaya phALavI zake te karI lIdhuM. ghaNuei pitAnuM jIvana gumAvyuM, ghaNue nepALane sevAkAryane vadhu majabUta banAvI zakAya. zrI pitAnI kuTuMbanI vyakitao gumAvI te, keTalAya le e muMbaI jaina yuvaka saMghe bhopALamAM gesanI durghaTanAne anulakSI zArIrika svAzya gumAvyuM tene anubhava muMbaI jaina yuvaka saMcita karela "mAnava rAhata nirAdha'mAMthI AvI pravRttinI saMdhanA ApaNA pratinidhioe karyo. samitinA A sabhyoe A rIte zarUAta paNa karavAmAM AvI che. bhopALa jaIne joyuM ke bepALanI prajA mATe hindustAnanA vile pArlAmAM navuM asthi khUNe khUNethI lokoe mahAya karI che. kASTae kAmaLA vaheMcyA che, koie 5DAM vaheMcyAM che. ane sarakAra taraphathI sAravAra kendra pazu traNa mahinAnuM rezana maphata ApavAmAM AvyuM hADakAnA darathI pIDita mAnavane yAda paDe tyAM che. savArasAMja dUdha paNa apAya che. sarakAra taraphathI amArA kAryakaronI maMDaLI yogya pratisAda ApavA tatpara davAo paNa ghaNI maLI che. ane bhopALanA rahevAsIo raheze ane sevAbhAve sAravAra ApavA ame haMmezAM khaDe page paNa khUba madada karI rahyA che. jemane A gesanI khAsa rahIzuM,' ema muMbaI jaina yuvA saMdhanA upakrame vile pAlamAM asara nathI thaI te loke 5Na khUba madada karI rahyA che. asthi sAravAra kendranA uddhATana prasaMge bolatAM hADakAMnA ane khAsa karIne DeTa ane meDikala lAInamAM abhyAsa daradanA niSNAta De. je. pI. pIThAvALAe kahyuM hatuM. karatA vidyAthIe te khUba ja madada karI rahyA che. che. pIThAvALA hADakAnAM dara, jevA ke slIpa Diska, A joIne amane vicAra Avyo ke atyAre te A khabhAnuM jAma thavuM ke vAraMvAra UtarI javuM, goThaNane sojo, badhI madada temane maLI rahI che, paraMtu je varga penDilesisa, zarUAtane paliye, hADakAne TI. bI. pitAnI ja-roTI majUrI karIne kamAte ho, vagere daradanI sevAbhAve muMbaInAM cha kendro dvArA sAravAra te vargane mATe atyAre sauthI vadhu muzkelI temanA vAraNyanI kare che. vilepAlamAM A temanuM sAtamuM caraNa che. che. ane hakIkatamAM te loko zakita gumAvI beThelA che. te ghavArI vIsA zrImALI jaina samAjanA agraNI zrI temane jo haLavI majUrI karavI paDe tevAM sAdhane apAvIe kAMtilAla lakSmIcaMda zeThe kendranuM uddaghATana karyuM hatuM ane te temane ane temanAM kuTuMbIonA jIvananirvAhane prazna kahyuM hatuM ke "sArA kAmamAM sahabhAgI thavAnI taka maLe tyAre ukelI zakAya ane emanA punarvasavATanuM upayogI kArya tatparatA dAkhavavI ane ThAlA viveka tarIke paNa nA na pADavA thaI zake. evI bhUmikA sAthe huM ahIM upasthita thayo chuM.' temaNe vadhumAM Ama vicArIne ame yuniyana kArbAIDanI sAmenI kahyuM hatuM ke muMbaI jaina yuvaka saMdha vaicArika kSetre benamUna jhuMpaDapaTTImAM vasatA mANasone maLyA ane temane temanI kArya kare che temAM mane kaMI zaMkA nathI." saMdhanA sahamaMtrI mAvaData mATe pUchyuM. zarUAtamAM cAra vyakitane zrI pannAlAla ra. zAhe zrI kAMtilAla la. zeThane saune paricaya ame silAI mazIna, sAIkala, ane be rekaDIo karAvyuM hatuM. hAthalArIo apAvI. silAinA mazInathI ghare besIne te saMdhanA pramukha che. ramaNalAla cI. zAhe che. je. pI. silAIkAma meLavI gujarAna calAvaze. sAIkalanI sahAya pIThAvALAnI sevA pravRttine biradAvatAM e vAtane khAsa ullekha lenAra vyakita savArane pAuM ane tyAra bAda bheLa vecIne karyo hato ke paDe. pIThAvALA navasArI pAsenA dhakAna sAmethI pitAnuM gujarAna calAvaze. ane reMkaDIonI sahAya karI che dara zanivAra ane ravivAre muMbaI Ave che. chatAM relave bhADuM teo zAkabhAjI vecIne pitAnuM gujarAna calAvaze. paNa amArI saMsthA pAsethI letA nathI.' - tyAra pachI bhopAlanA udyogapati zrI agaravAlane paNa A prasaMge saMdha taraphathI satAjhanI aThThAvIza maLyA. teo pite lAyansa kalaba opha bhepAlamAM agrapade vidyArthinIone dattaka laI emane eka varSanA zaikSaNika kAma karI rahyA che. teo joDe vicAravinimaya karyo ke kharca ApavAnI saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe silAInA mazIna ApavA ane khAsa karIne vidhavA jAherAta karI hatI. bahenane silAIkAma zIkhavI pachI temane silAikAma prAraMbhamAM "premaLa jyotinI vile pAlI zAkhAnAM apAvavuM. tevI ja rIte hamidiyA hospiTalanA De. bhaMDArIne saMyojaka zrImatI rimatA kAmadAranI prArthanA bAda saMghanA maLyA. temane paNa uparokata vicAra bahu game ane meDikala maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe saune AvakAra ApI che. kolejamAM je sAmAjika kAryakara che tevA temanA vaDA je. pI. pIThAvALAnI sevAbhAvanAne biradAvI hatI ane che. zarmA ane temanA sahAyaka rIDara Do. tivArIe 5Nu A vicAra maMtrI zrI ke. pI. zAhe temAM sUra purAvyo hate. AbhAravidhi apanAvyuM ane jyAM kamyuniTI heltha senTara che temAM be saMdhanA keSAdhyakSa zrI pravIcaMdra ke. zAhe karI hatI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ D 192 prabuddha jIvana vaDIla vizrAMtigRha-pAlanapura roleza hiMmatalAla kAhArI vyakita samRddha hoya, sAdhAraNu hoya ke pachI garIba hAya, mAnavazarIranI aMtima azvasthA-vRddhAvasthA Ave che tyAre te pratyeka jaNa mATe khUba kALajI mAgI le che, jIvananI zarUAtanI ane chevaTanI ema be avasthAo-bALapaNu ane ghaDapaNa mATe bhAge parAvalI hoya che. na eka leAkakavinI vANImAM khApa peAtAnA bALakane uddezIne kahe che ke AvA atara eka rahI, jethI tu te laDAvu lADa, tuM ya laDAvIza lADa re je di' cAlaze mArA ADa' Ama vRddha vyakita-strI yA purUSa-potAnA jIvananAM roSa varSoMnA aMtima tamakakAmAM sukhazAMti ane nirAMtanI jhaMkhanA rAkhe ja che. samagra jIvanane kuTuMba-parivAra ane samAja mATe khacI' nAkhyA pachI bAkI rahelI varSa*--mUDI prabhusmaraNamAM vitAvavAnI icchA rahe te svabhAvika che. e mATe vyakitanuM mana rathaLa zeAdhe che. vairAgyanA khaLe saMsArathI alaga thanArI vyaktione tA nizrcita sthaLanI apekSA rahetI nathI. tema tA parvata, guAma, vana, nadItaTe ke tIya sthaLamAM vihAra karatA rahe che. ane prabhune pAmavAnI tema rAkhe che. dhaNA lekakalbANunI pravRttimAM paNa rasa le che. paNa sAMsArika chatranathI viSAda pAmelI vyakitaomAM vairAgyanI mAyA nahivat hAya che eTale te mATe temanuM zeSa chatrana gRdghamAM ja gALavAnI pRcchA rAkhe che ane e vyavasthA jarUrI che e hetune lakSyamAM rAkhI mA nirmANa karavAmAM Avyu che. vaDIla vizrAMtigRha'nu vAvRddha mAnavIne, leAkabhASAmAM dharaDA kahevAmAM Ave che, DapaNuM e zarIranI avasthA che. pazu dareka dharaDI vyakitanu mana dharaDu' hAtu' nathI. tenu mana samRddha hAya che, ane jo e jAgRta mananI vayAvRddha vyaktine ApaNe gharaDA tarIke gaNIe teA temanA pratyenA Adara jaLavAtA nathI. zarIra dharaDuM ane e tA kudaratanA niyama che, pazu jenuM mana svastha hoya te vyakita sau anujo mATe vaDIla ja gaNAya e rIte vRddhajanA taraphanI mAdarabhAvanA sadaiva jAgRta rahe te hetune lakSyamAM rAkhIne A sasthAne vaDIla viiitagRddha' nAma mApavAnu ucita gaNyu che. mAtra nAmathI ja nahi paNa temanI zaya teTalI sArasa MbhALa rAkhavAnA dhyeyathI ja A saMsthAnu mAyAjana karavAmAM AvyuM che. ApaNI bhAratIya saMskRtinI para'parAmAM kuTuMba mATe je paribhASA che temAM mAtra manuSya ja nahi, pazu pALelAM pazupa IonA paNa samAveza thAya che. pratyekanuM jIvana paryaMta lAlanapAlana karavu ane a Mtima vidAya paNa samucita rIte ApavI e mApaNI saMskRtanA mULamAM che. A nima`La bhAvanAne lakSyamAM rAkhI, jiMdagIne chevaTanA tabakakA sukhazAMtimaya rahe e hetuthI thAka snehI mitrae maLI : A sasthAnI sthApanA karI che. humAM nAnI zarUAta ke pazu AvA puNyazcAya nA zubha pariNAmane joine sasthAne vadhu mAtabara ane ati krAya"kSama banAvatrAnI mahecchA dAnavIro ane tA. 1-2-85 sajAne thaze ja ane eka divasa vaDIla vizrAMtigRha' eka vizALa sa`kula tarIke vikasita thaze evI smAzA ja nahi, zraddhA paNa che ja. dvAlamAM A 'syAnu svarUpa che, tenuM vivaraNa A pramANe cheH pAlanapuramAM relave sTezanathI najIka gaThAmaNu daravAjAnI bahAra zaheramAM A saMsthAnuM makAna che. makAnamAM eka nAnA bagIceA pazu che. gRhamAM hAlamAM 45 vaDIle- ane puruSA- mATenI vyavasthA che. dareka vaDIlane mATe palaMga-bichAnuM, paDadAnI sagavaDa che ane bichAnA uparAMta eka Tebala, eka khurazI ane aMgata lAkha...Danu kakhATa apAya che. vayamaryAdA 58 nI uparanI che, jainadhamI'e pUratI ja hAlanI vyavasyA che. dAkhala thatI vakhate saMpUrNa` cArIgni tapAsa (Complete Medical Check-up) karAvavAmAM Ave che ane temanA phoTA sAthenA rIpeATanI eka phAila pAlanapura khAte tema ja bIjI phrAila '415, pAMcaratna, operA hAusa, mukhA' khAte rAkhavAmAM Ave che. ane samaya bhAjana ane nAstAnI vyavasthA che. jaina bhojanazALA paNa mAtra eka miniTanA aMtare ja che. hAlamAM A saMsthAmAM 13 puruSa-vaDIleA tayA 6 strI vaDIlane sthAna maLyuM che. gai tA. 7-1-85 ne divase jaina zvetAmbara konpharansanA pramukha tathA jANItA jaina sakhAvatI zrI dIpaca`dabhAi gADI tathA muMbaI jaina samAjanA suprasiddha agraNya kAyara zrI je. Ara. zAhe A saMsthAnI mulAkAta lai dareka vaDIla sAthe lagabhaga 10 miniTa sudhI vigatavAra prazna pUchI temanA saMsthA mATene abhiprAya jANyA hatA. ane samAjanA e ane agraNIe khUba prabhAvita thayA hatA. je vaDIlee mateSa vyakata karAM, gadgad banIne A saMsthA mATe prabhunA AzIrvAda ApyA e ja A zvasthAnI lazrRti che. ( 'paka' : maMtrI, vaDIla vizrAMtigRha, gaThAmaNu daravAjA ahAra, pAlanapura-385001.) sa'kalI hiMsA ( pRSTha 184 parathI cAlu ) kahevAmAM Ave che. AvI sakalpI hiMsAnuM pramANa divase divase duniyAmAM vadhatu' jAya che. ekavIsamI sadImAM, kahevAya che ke mAnavavasati che abajathI paNa vadhu thai jaze. vaLI sastI ane Arthika lAbhakAraka hiMsA mATe jyAre aneka vaijJAnika sazeAdhane thayAM haze tyAre te A sakalpI hiMsAnu' pramANu keTalu` badhuM vadhI gayuM haze! A samagra vizvanuM niyaMtraNa kAi sUkSma siddhAMtane AdhAre thai rahyuM che ane dareka pApa pravRttinI bhAre krimata meADI vahelI cUkavavI ja paDe che tevI dRDha AMtarapratIti ane zraddhA jenA haiyAmAM haze te mAvA praznonA vadhu gaMbhIratAthI vicAra karI sappI hiMsAmAMthI bacavAne prayatna karaze. mAlika : zrI sukha jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. grAha, prakAzana sthaLa : 285, saradAra vI. pI. rA sukhada 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasmAna TrenDa minTasa', jagannAtha ze'ra zeTha, giragAma, muMbai - 40000x
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasa MskaraNu varSa : 46 aMka : 20 chuTaka nakala rUA. 1-50 sumai jaina yuvaka satranuM mukhapatra pAkSika padezamAM era meila $20 PS 12 sI meila 6 15 9 mubai tA. 16-2-85 vArSika lavAjama rUA. 30/- taMtrI : ramaNalAla cI. zAha adhyApakAnI mahArASTranI kaoNlejonA adhyApAnA maMDaLe peAtAnI sAmaNIonA anusadhAnamAM haDatALa para javAnuM vicAyu" hatuM. A mAgaNIomAMnI eka mAgaNI e hatI ke kAlejanA adhyApakAnA aThavADiyAnA 27 pIriyaDa kAma karavAnI sarakAranI je darakhAsta che te pAchI khe'cI levAmAM Ave. mahArASTranI kAletemAM keTalAya samayathI keTalAya adhyApaka pArTa TAima grAma kare che ane emAM keTalAya adhyApakA te dADiyA (kalAkriyA) tarIke kAma kare che ane jeTalA pIriyaDa teoe kAma karyu hoya te pramANe pAMreyaDa dITha dasa rUpiyAnA pagAra temane maLe che. jema phulaTAima adhyApako che tene mAthe pIriyaDanA vadhu bheAja nAkhIne navI nimaNukrano pagAra sarakAra cAvavA mAge che, 'bhrucca zikSaNanA dheAraNunuM je thavAnu hoya te thAya sarakAra aa paisA bayAnanAmAM mAne che. bhAratane AjhAdI maLyA pachI jemAM bahu satASakAraka mati na thai hoya tevu eka kSetra te zikSaNunu che. A kSetramAM vyApadma pramANamAM duzA pravarte che. prAthamika zikSaNu, mAdhyamika zikSaNu ane ucca zikSaNa " meM traNeyanI khAkhatamAM, vasatisakhyA, bhASA ane nANAMnI apUratI jogavAine kAraNe aneka prazno che ane aneka muzkelIo che. e tamAmane vicAra karavAnA ahI eka sAthe avakAza nathI. ApaNe mAtra ucca zikSaNunA be-traNu mahattvanA muddAAnI ahIM zuAvaTa karIzuM. AjhAdI maLyA pachI bhAratamAM kolejo ane yunivarsiTIenI sakhyA ghaNI vadhI gai. ethI ucca zikSaNu vyApaka pramANamAM nAnAM nAnAM zaherA sudhI pahoMcatu karI zakAyuM. IMDezrIdhArI mANusAnI TakAvArI dezamAM dhaNI vadhI gaI. paraMtu ethI eka dare eTalA pramANamAM samAja suzikSita thayA ema "nahI" kahI zakAya. sarakArane pakSe meDhA prazna nANAMnA che. deza eTale eTale che. ane vasati eTalI badhI che ke badhA lekanI grecca keLavaNInI bhUkha satASavAnu` kA`saraLa nathI. jema jema kAlejo ane yunivarsi TI vadhI gai tema tema sarakAranI Arthika javAbadArI paNa vadhatI gaI. khIjI bAju vAra vAra badalAtI zikSaNu-nIti ane addhati, sarakArI custa niyamA, ane mAtra lakheluM ja vAMcavAnI rakArI amaladAronI dRSTihIna jaDatA, yunisi'TI grATsa samasyA kamizanamAM cAlatAM nANAMnAM kroDA, carcAAmAMthI ja UMcI na AvatI buddhivAdIenI sarakArI samiti ane samitionI lakhatAvakhata maLatI kheDakA mATenA pravAsabhaththAMnA dhUmADA ane mAtra prayAsaththA mATe ja samitiomAM hAjara rahetA sadasyA, kAma karyAM vagara mAtra kAgajI ahevAlA rajU rIte paDAvI letrAtA paisA vagerene kAraNe sarakAre kharce'lala ` nANAM jeTalAM UgavA joie teTalAM UgatAM nathI. piraNAme zikSaNuMnA kSetre samagra bhAratamAM ThIka ThIka sateja pravarte che. UMce jatA moMdhavArInA AMkanI sarakhAmaNImAM kAlejo ane yunivarsiTInA adhyApakonA pagAra dhaNuA pAchaLa rahI jAya che. pagArasudhArA mATe paMcAnemAya che, sudhArA sUcavAya che, paraMtu kendra ane rAjyanI sarakAra tene zaratI svIkAra karIne amalamAM mUke teTalAmAM te saheje 5-7 varSa vItI jAya che. eTale navA pagArA jyAre amalamAM Ave che tyAre adhyApakAne tenA haba' nathI hotA, kAraNa ke jIvananirvAha jhU medhavArInA AMka eTalA varSa daramiyAna phrI pAchA dhaNA UMce caDhI gayA hoya che. A viSama paristhitine kAraNe zikSaNunA vyavasAyane keTalIka mAThI asara thaI che, temAM mahattvanI e che ke sArA, tejasvI, buddhizALI ane UMcI lAyakAtavALA mANusA zikSaNanA kSetra tarapha AkarSAtA nathI. khenkA, vImA kapanIo, udyoge ane khIjA sArA vyavasAyeAmAM teo cAlyA jAya che. adhyApana kSetramAM je Ave che emAMnA keTalAya tA mAtra vikA artha' kazIka nAkarI karavA mATe AvyA hoya che; adhyApana kAya'mAM emane jIvaMta rasa hotA nathI. puruSava adhyApana kSetramAMthI e. thatA jAya che. kuTuMbanI pUraka kamANI meLathavA mATe nIkaLelA evA garajavAna strIvarga adhyApana kSetramAM vadhatA jAya che. ghara, kuTuMba ane mALAnI javAbadArIvALI mahilAo ucca zikSaNunA kSetre madhyApana mATe eTalI sajaja hotI nathI. pariNAme adhyApananu dheAraNu * kathaLatu jAya che. dhaNAM badhAM zaheramAM kolejo karatAM kArmiMga kalAseAnI saMkhyA vadhatI jAya che. emAM pravezanI muzkelI, meAMghI phI, kaDaka niyamita hAjarI ane adhyApakAnA pAMca-dasa gaNA vadhAre pagArA, chatAM dinapratidina kAciga kAM sanI sakhyA ane pratiSThA samAjamAM vadhatI e darzAve che ke kaoNlejanA zikSatu dhAraNakeTalu'nIce jAya
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-8pa UtarI gayuM che. moTAM zaheranI kolejomAM kAma karatA adhyApakemAMthI pacAsa TakAthI vadhu aSApake vadhArAnI kamANI mATe yUzana, gAIDa, kAciMga kalAsa, jamIna ke makAnanI dalAlI, jIvana vImAnI ke nezanala seviMga sarTiphikeTanI - ejansI, zerabajAra ke bIjA bajAramAM pArTaTAima - avarajavara vagere dvArA vadhu kamANI karavAno prayatna kare che. ' e batAve che ke keTalAye adhyApake adhyApananA kSetrane pUro samaya varelA nathI. tema karavuM temane paravaDe tema nathI, kAra ke koleja ke yunivarsiTInA adhyApaka tarIkenA temanA pagAramAMthI kuTuMbanuM sArI rIte bharaNapoSaNa thaI zake tema nathI. * ucca zikSaNamAM badhA ja vidyAthIe javAnI AvazyakatA nathI. ghaNunI te mATe pAtratA 5Nu hetI nathI. paraMtu samAjanuM mALakhuM evuM che ane bekArInuM pramANa eTaluM moTuM che ke vidyAthIe jANeajAthe ucca zikSaNanA pravAha tarapha ghasaDAya che. caparAsInI eka-be jagyA mATe esa. esa. sI.nI lAyakAta TharAvavAmAM AvI hoya, paraMtu te mATe AvelI doDha-baso arajIomAM keTalIka te bI. e. ane ema. e. thayelAonI hoya che. ane pasaMdagI vakhate vadhu UMcI DigrI dharAvanArane prathama pasaMdagI apAya che. AvI spardhAmaya paristhitimAM vidyAthIonI manodazA jema tema karIne paNa vadhu UMcI. DigrI meLavavA tarapha rahe te svAbhAvika che. sagAI ke lagnanI bAbatamAM che paNa sAmAnya rIte. vadhu uMcI DigrI dharAvanArane vadhu avakAza rahe hevAne kAraNe icchA hoya ke na hoya te paNa vidyAthI ke vidyArthinI ucca zikSaNa tarapha ghasaDAya che. - ucca zikSaNa mATe dAkhala thayA pachI adhUrA abhyAse chUTA thanAra, napAsa thanAra ke AchA mArkase pAsa thanAra vidyAthInI TakAvArI ghaNI ja moTI hoya che. paraMtu eTalI beThako mATenA nibhAvakharcanI javAbadArI kolejo ke sarakAranI hovAthI eTalAM nANune durvyaya thAya che. prati varSa keLavaNI pAchaLa vadhu ne vadhu nANuM phALavavA paDatI hovAthI sarakAranI dRSTi paNa vadhu ne vadhu karakasaranI ane kaDaka kAyadAo karavAnI rahe che ane e kAyadAo karanAra ghaNuMkharuM sarakArI amaladAra hoya che ke jemAMnA keTalAkanI pAse zikSaNa kSetra mATe jevI daSTi hevI joie tevI hetI nathI. pariNAme kolejanA vikSake eTale mAtra nokariyAta mANasa ke majUra, evI samaja temanAmAM pravarte che. mahArASTramAM keTalAya evA kolejanA adhyApake che jemane bAMdhela pagAra hete nathI, paraMtu eka pIriyaDa levAnA dasa rUpiyA apAya che, ane jeTalA pIriyaDa levAyA hoya te pramANe bila banAvAya che. teo adhyApaka nahi, paraMtu rojagArI raLanArA majura jevA sarakArI daSTie gaNAya che. ethI sArA mANase khasatA jAya che ane badhethI rakhaDelA apAtra DigrIdhArImAM adhyApaka tarIkenI dADiyA nokarI svIkArI le che. emanI kathaLatI kAmagIrI joine sarakAra vadhu jhaDaka kAyadAo kare che, jene pariNAme vadhu zithila mANUse A kSetramAM bharAya che. kolejanAphila TAima adhyApakane aThavADiyAmAM 22 pIriyaDa jeTaluM lAvavAnuM Ave che ane te saMkhyA vadhArIne 27 pIriyaDa jeTaluM karavAnuM mahArASTra sarakAra vicArI rahI che. zALAnA zikSaka ane kolejanA adhyApaka vacce mahAne pharaka e che ke kolejanA adhyApa ucca zikSaNa pradAna karavAne mATe vadhu sajja thavAnuM rahe che. adhyApaka keleja ke yuni. varsiTImAM jeTalA kalAka kAma kare che, eTalA kalAka ja ganI nokarI hoya che evuM nathI. kArakhAnAnA majUranA ke ophisanA kArakUnanA kAmanA kalAka sAthe adhyApakanA kalAka sarakhAvI zakAya nahi. jemaNe sArA adhyApaka thavuM hoya temaNe kolejamAM, ke ghare pitAnA viSayonuM satata adhyayana karatA rahevuM joIe te ja te pitAnA viSayanI adyatana mAhitIthI sajja thaI vargamAM te pramANe satiSakAraka rIte adhyApanakArya karI zake. paraMtu vagano je jema jema vadhatuM jAya tema tema pitAnA adhyayana mATe ayA5ka teTale samaya phALavI na zake ane mAnasika thAkane kAraNe vargamAM eTale stra tAjagIsabhara na rahI zake. enA pratyAghAta vidyAthIe pare paNa paDe. ane vargamAM hAjarI ochI rahe. mAtra pIriyaDa lIdhA eTaluM kAyadesara kahevAya, paraMtu kharekhara sarasa, adhyApananuM kArya thayuM ke nahi te te jANunAra jANo, yuropa-amerikAnI yunivarsiTImAM adhyApane mAthe ATale adhyApanane je hote nathI. ApaNe tyAM svataMtratA maLI tyAM sudhI, aMgreja amala daramiyAna adhyApane mArI ATale be nahe. aThavADiyAnA dasa-bAra pIriyaDa, bhaNAvavA te ghaNuM badhuM kahevAtuM. ane ethI ekaMdare adhyayana-adhyApanakArya tejasvI rahetuM. alabatta tyAre paNa keTalAka adhyApake mAtra veTha utAratA hoya evuM banyuM haze. te paNa ekaMdare ghaNAkharA adhyApake maLelA kAjala samayane upayoga pitAnA adhyayana-adhyApanane susajaja ane tejarI banAvavAmAM vAparatA. ApaNA dezamAM zALA ane kolejanAM pagAradhoraNe yu.jI.sI. ke sarakAra dvArA nizcita thAya che. zALAnI bAbatamAM eTalI chUTa che ke je zALAone sarakAranI grAMTa na levI hoya te zALAe pitAnI marajI mujaba vidyAthIe. - pAsethI phI laI zake che ane zikSakone marajI mujaba sAre pagAra paNa ApI zake che. evI zALAnuM zikSaNakArya ghaNI sArI rIte cAlatuM hoya che. temAM dAkhala thavA mATe vidyAthIonI paDApaDI rahe che. sArA pagAranI kAraNe sArAmAM sArA zikSake zALAne maLI rahe che. A chUTa kolejanI kakSAe paNa ApavA jevI che, jethI kaleje marajI mujaba phI laIne sArAmAM sAraka, adhyApakene sArA pagAre rekIne sAruM zikSaNa ApI zake, , ema thaze te kociMga kalAsanuM mahattva ghaTaze. I. kadAca evI dalIla kare ke AmAM te paisAvALo varga ja phAvI jAya. emAM samAnatAnI, samAna takanI vAta kayA AvI? e dalIla eka apekSAe sAcI che. paraMtu bIjI bAju vicArIe te badhAnuM bagaDe che tenA karatAM thoDAkanuM sudhare che e dezane mATe ISTa gaNAya ke na gaNAya che. vaLI pAtratAvALA sAdhAraNa sthitinA vidyAthIone tevI kolejamAM praveza apAvavAnI vyavasthA paNuM vicArI zakAya. je Ama karavAmAM nahI Ave te kociMga kalAsa ane gAIDa lakhanArAonI divase divase vadhatI jatI pratiSThAne. rokI zakAze nahi. bhAratamAM jema jema zikSaNa vadhatuM jAya che tema tema saravA (. vadhu mATe pAnuM 2011)
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ naM. 16-2-85 prabuddha jIvana kAThAM bheravavAnI kalA trAtya' kAi mANusa svarakSaNa mATe cAturI vApare paraMtu tenA terI hai . tevI ja cAlAkI ramIne pelAne hetu vikaLa kare tyAre ApaNAmAM kahevAya che ke UMTe karyA DhekA te mAse karyAM kA' mANasane hAthIdheADA upara savArI karatA joIne UMTane thayuM ke evI yukita laDAvu ke mANasa mArI pITha para khesI ja na zake. A mATe teNe pITha para khUdha UbhI karI. A khU+ prATa hota te| pazu tenI upara eka ja mANasa khesI zakata. paraMtu mANase ekane badale khenI savArInI gAThavaNu karI khUdha ravAnA hetu niSphaLa banAvyA. dhruveAnA vaidyane azvinIkumAra kahevAyA che. te me che. A joDIne eka vAra svarganA bhAgonA kaTALA AvA brahma jJAnanI icchA thai. teoe AthavaNu gotranA 63. nAmanA brahmajJAnI RSi pAse jaine jJAna meLavavAnI prAthanA karI. RSie temanI icchA taragamAtra che H ga'bhIra che te jANuvA mATe thADA divasa rahIte phrI AvavA kahyu. indrane aa vAtanI khabara paDatAM te RSi pAse AvIne kheAvyo : 'mahArAja ! jema cAle che tema cAlavA do. kamabhUmimAM rahenArA manuSyAne tame bhale thAjJAna ApeA. pazu bheAgabhUmimAM rahenArA devene vaLI tamArA brahmajJAnane ze! khapa che? mATe jo pelA vaiDAone brahmajJAna Apyu che. te tamAruM mAthu dhaDathI juduM karI nAkhIza' RSine teA 'yahAM yU bhI vAhava!ora yu bI vAhavAha.' nirbhaya RSie azvinIkumAra AvyA tyAre temanI AAgaLa dhamakInI vAta uccArI ane khaDakhaDa hasyA. azvinIkumAroe kahyuM: phikara nahi, ame devenA vaidya chIe. kSayacikitsAnA niSNAta chIe. ame prathama tamAruM mastaka ApIne dhaDa upara gheADAnu` mastaka khesADIzuM. tame azvamukhe mane upadeza karajo. pachI indra azirane chedI nAkhaze tyAre ame tamAruM mULa mastaka pAchu besADI daizuM. amAruM kAma saraze RRte tamane UtI ca nahi Ave.' pachI RSie temane brahmavidyAnA upadeza karyAM, indrane A vAtanI khabara paDatAM ja teNe RSitu mastaka chedI nAkhyu. indra gayA eTale azvinI-kumAroe RSinuM mULa mastaka dhaDa upara khesADI dIdhuM. bhAratanA sAhityamAM sarjarInA A pahelA dAkhalA che. ahI andro DhA Ubho karatAM vaidyae temAM grADu' bharAvI dIdhuM ane "andrane mahAta karyAM. hiraNyakazipue tapa karIne brahmAne prasanna karyAM. brahmAe kahyuM, 'mAga, mAga,' Anavane thayuM ke mArA verI viSNune evA maTapaTA baMdhanamAM krUsAvuM ke tenI badhI cAlAkI dhULamAM maLe. teNe hAtha joDI mAgyu, 'he vidhAtA ! huM divase na marlR ke rAte na maruM, dharamAM na maru` ke hAra na maru, pRthvItaLa para na maru` ke bhAkAzamAM na maru, leADhAthI na maruM ke lAkaDAthI na maru, mAsathI na maru ke pazuthI na maru' tevuM varadAna Ape.' brahmAe kahyu, 'tathAstu.' hiraNyakazipue eka nahi, aneka TukA UbhA karyAM, tA viSNue teTalAM ja kAAM bheravIne tene sa MhAra karyAM. viSNu agavAne saMdhyAkALe UmarA upara potAnA khALAmAM mAMgaLInA brusa nakha vaDe, adha'mAnava ane madha pazurUpa narasiha svarUpa dharI tene cIrI nAkhyA. 195 Tuka vAmane bali rAjA pAse mAtra traNa DagalAM pRthvInuM dAna mAgyuM. purohita zakAcAryajamAnane cetavyA ke A kAi sAdhAraNu 'bharAmaNuM-khAmaNu' nathI paNa devI sattva che. mATe dAna iza mA. balie uttara ApyA, mArI pratijJA tUTe nahiM. teNe jaLa bharelI jhArI laIne sa'kahapa karI pANI mUkavA nALayuM namAvyuM zukrAcAya joyu ke ziSya dAnanA abhimAnamAM taNAya che. tethI temaNe sUkSma svarUpa dharI, jhArInA nALacAmAM pravezI, jaLane jamIna upara paDatu. zekI rAkhyuM. bhagavAna vAmana pAmI gayA ke gurujIne celA upara khUba Asakti che. temaNe darbhanI saLI lai, nALacAmAM sarakAvatAM kahyuM: bALacAmAM kaMika bharAyuM che. tethI jhArIAMthI jaLa paDatu nathI.' dakSanI saLI zukrAcAyanI eka AMkhamAM vAgatAM te phUTI gai ane tyArathI zukrAcAya kANA kahevAyA. Aje kAIne mAnamAM ke upAsamAM kANA kahevA hoya te tene zukrAcAya' kahe che. vAmana bhagavAne kAThuM tA bheravyuM paNa gurujIne pATha paNa dIdhA. zrIkRSNa zizupALane mAraze evI jANu tenI mAtAne thatAM te zrIkRSNe pAse AvIne khAlI meM sAMbhaLyuM che ke zizupALane mAravAne teM janma lIdhe che. mATe mAguM chuM ke mArA putrane tuM na mArIza,' zrIkRSNe uttara vALyA: 'jAme mAtA ! zizupALa mane seA gALA deze tyAM sudhI huM AMgaLI pazu UMcI nahi karuM. rAjasUya yajJamAM yudhiSThire jAhera yu" ke atithi rAjAAmAM sarvaprathama pUjA zrIkRSNanI thaze,' adekhAI ane dhathI zizupALatA pitto UbhyA te garajIne meLeA : AvA bharavADa, mAkhaNucAra, gopInAM vastro haranArA, rAjakanyAnu baLAtkAre apaharaNa karanArA, mAmAne mAranArA, mAsIne mAranArA, vRMdAvananA vyabhicArIne saya prathama pUjAnuM mAna hAya ? 'kALayavanathI nAsanArA kAyarane kSatriyamAM paramapUjya gaNAya ?' tenA moDhAnI DAkhalI aMdha thAya nahi ne gALeA para gALA varase. zrIkRSNe ekaDeethI seA sudhInI me[pATha levA mAMDI. mANasa Ubho ne UdmA saLagI jAya evI seA gALA sudhI temA sthitaprazna rahyA, aisA ekamI gALa uccArAtAM ja temaNe avatArakRtya karavA sudarzanacakra chaeNDayuM, zizupALanI mAtAe racelI khUdha para zrIkRSNe kAThuM bheravyuM ne bheravyuM ja. lakSmaNune lakAnA yuddhamAM mUrchA AvI. vaidya suSeNe kahyuM : himAlayamAM amuka sthaLe amuka vanaspati che, te lAvA te mUti vaLe. vanaspatinI oLakha e ke rAte adhArAmAM te jhagamage che.' hanumAna upaDayA ane pahADa zodhI kADhayA. paNa ekane badale AkhA pahADanI vanaspatie rAkSasI mAyAthI jhagamagavA lAgI. AAmAM sAcI mATInuM pArakhuM krama thAya? pazu buddhi krAinA bApanI che? hanumAne sAkarALAnI jema AkhA pahADa ja eka theLImAM uThAvyA ane thayA hAjara! suSeNe mAyA nijArI asala vanaspati upayogamAM lIdhI. hanumAne rAkSasI mAyAne kAThuM bherachyu tethI te temanI stutimAM temane buddhimAnAmAM variSTha' kahevAmAM Ave che, rAjA janamejayane thayuM ke mArA khApane mAranAra takSA nAgI pannumAM jIvatA ja khALuM. teNe viSe pAse yajJa karAvI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-2-85 khAsa no daravAje caNI tene geTa ve opha InDiyA' (bhAratapraveza dvAra) nuM nAma apAyuM. I. sa. 1947nI 15mI egasTe bhArata svataMtra thayuM tyAre gare lazkaranI TukaDIo eka pachI eka bhArata choDavA lAgI. chellI TukaDIne geTa ve epha inDiyAmAMthI saradAra vallabhabhAI paTele vidAya karI ane bhArata-pravezadvArane bhArata-vidAyadvAra banAvyuM. ATaluM bAkI na hoya tema temaNe A chellI gorI lazkarI TukaDIne geTave opha inDiyAnI cAMdInI eka pratikRti bheTa ApI, jethI 'bhArata choDo'nI ' mahAtmAjInI i. sa. 1942 nI hAkalanuM aMgrejone sukhada smaraNa rahe! kekane lAge ke AmAM viveka nathI, saujanya nathI, AbhijAtya nathI. paNa madrAsamAM eka pUtaLuM a greja senApatinuM hatuM. tenI nIce aMgrejImAM kotareluM ke huM tamArI upara kalamathI rAja karuM ke samazerathI?' AvA uddhata praznorUpI DhekA UyA karanAra agliTane geTa ve opha inDiyAnI cAMdInI pratikRti ApaNe kharce ApaNe bheTa ApIe te temAM kAThuM bheravavA sivAya vadhAre aviveka, avinaya ke asaMrakAritA gaNAya kharI ? saMgha samAcAra nAganAM nava kuLe bALyAM. paNa takSaka hAthamAM AvyuM nahi. krodhathI teNe AnuM kAraNa pUchatAM brAhmaNe kahyuM: 'takSakane indranuM rakSaNa maLyuM che tethI te yajJamAM paDate vathI. "rAjAe ane lAla karI kahyuM,' te Indrane paNa tame takSakanI sAthe kema yajJamAM homatA nathI?' viBoe maMtroccAra karatAM kahyuM : "nA sat saptAya ravAdA | svargamAM bhUkaMpa thayo ane indrAsana UDI paDI yajJanI upara aMtarikSamAM ' laTakavA lAgyuM. upara Indra be che ne polANamAM takSaka bharAya che, pachI to zANu sajajanee A gajaba thatuM aTakAvyuM te judI vAta. paNa eka vAra te takSaka ane indra baMnene janamejaye pATha bhaNuvyo. bALavArtAmAM eka vAta Ave che. eka hate darajI ne eka hatI. darajaNa baMne jaNa lebhI. eka vAra temane tyAM mahemAna AvyA. pati-patnIne thayuM ke mahemAnagatI mATe vANiyAne tyAMthI ghI, goLa, ATo vagere lAvavAM paDaze ane kharacanA khADAmAM UtaravuM paDaze. mATe kaMIka nusakho ajamAvI joIe. darajIe kahyuM : "ApaNe vaDhavADanuM nATaka karavuM joIze. huM tane gALo daine, gaja laIne mAravA doDIza eTale tuM dhiramAMthI nAsI jaje. AthI jhagaDe jANI mahemAne paNa nAsIpAsa thaI ravAnA thaze,' darajaNa kahe: "bhale." darajIe vinA kAraNa jhagaDavA mAMDayuM. darajaNanAM piyariyAne sAta peDhInI saMbhaLAvI, darajaNe chaghukA ne bhaNakA karyA ane chevaTe leTanI mATalI laine bahAra bajAramAM deDI gaI. darajI tene mAravA gaja laIne deDo. mahemAne tenA ja jAtabhAi hatA. AthI teo gharanA meDA upara caDIne nirAMte satA. - be ghaDI' pachI dhaNI-dhaNiyANI gharamAM mAgyAM. jue te mahemAna na maLe. hAza, balA TaLI ema mAnIne phUlAte darajI beH huM ke DAhyo ke gaja laine dhA " harakhAtI darajaNa belI: huM kevI gatIlI ke mATalI laine jatI rahI. methI mahemAnee Tahuke karyo? - "ame kevA dUtAM ke meDe caDIne sutA"! 1 camakIne baMnee upara joyuM te mahemAne hasatA hatA, beThA paDIne miSTAna karavuM paDyuM ne mUrakhamAM khapA te naphAmAM ! mahemAne kAThuM bheravavAnI kaLA jANutA hatA. ane chelle chelle joIe te aMgrejoe bhAratIya prajAnAM hathiyAre chinavIne tene niHzastra karI zaAahIna prajA evuM samIkaraNa aMgrejoe mAMDayuM. paraMtu kAThiyAvADI vANiyo, dIvAnane dIkare, berisTaranI sanaMda bagalamAM mArele ane pAchA mahAtmAgIrI karanAra eka marada e pAka ke teNe vagara hathiyAre trADa mArI ke bhArata choDo ane bhAgavA maDi. nAdInA karaMDiyAmAM vAsaMgI nAga bharAI jAya ema AgakheTamAM bharAine badhA bhAgyA. A thaI kAThI nAkhavAnI karAmata ! ane guru para batADe tyAre cele kema mUge rahe? saradAra vallaHbhAie pAghaDImAM zuM kharUM. I. sa. 191ramAM, IleMDanA rAjA ane bhAratanA samrATa paMcama ja'' bhAratamAM padhAre tyAre temane bhAratamAM praveza karavA mATe eka premaLa jAtine nIcenI vigate bheTa maLI che te mATe saune aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. ane zrImatI mRdulAbena je. zAha taraphathI koTananA 120 dhAbaLA saprema maLyA che. rU. 3501-00 zrI hIrAlAla mAdhavajI zAha (rasTala tema ja mazIna mATe) rU. 3000-00 zrI bI. ke. kAmatha-keLavaNI aMge ' rUA. 1050-00 traNa aMdha dattaka bALake mATe rA. 1000-00 zrI sukhalAla manasukhalAla mahetA, mahilA, vakRtva spardhA mATe bhepALa rAhata phaMDa, rU. 1000-00 zrImatI gAMgabAI jesaMgabhAi zAha rU. 1000-00 zrImatI mIrAbena ramezabhAI mahetA rU. 500-00 zrImatI mIThAbAI murajI kArobArI samitimAM navA nimaMtrita sabhyo tA. 5-2-85 nA roja maLelI saMdhanI kAryavAhaka samitie nIcenA sabhyonI kAryavAhaka samitinA nimaMtrita sabhya tarIke nimaNUka karI che. (1) zrI hemAMga amarabhAI jarIvALA (2) zrImatI tsanAbahena zeTha (3) zrI zirISabhAI kAmadAra (4) zrI anilabhAI hIrANI (5) zrImatI puSpAbahena parIkha sva, paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pAritoSika 1982-83nA varSa mATenuM pAritoSika zrI jayaMta paMDyAne, emanA pustaka "zabdavedha' mATe ApavAno nirNaya gujarAtI sAhitya pariSade che. zrI jayaMta paMDayAne hArdika abhinaMdana. maMtrIo, muMbaI jaina savaka sara
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-285 prabuddha jIvana 17. gAMdhIyuganI anokhI pratibhA: Do. rAjendraprasAda ja cetana AcArya DiseMbara 3, 1974 rAjendrabAbunI janma zatAbdine rAjendrabAbu 1934mAM ane tyAra pachI 1947-48mAM kAMgresane divasa hato. IdirAjInAM mRtyunAM avasAdamAM ane cUMTaNI- pramukha thayA. adilana daramyAna anekavAra jelanI nA ghedhATamAM A vAtanI mahattA pAchaLa dhakelAI gaI hatI. yAtanA bhogavI. mAMdagI chatAM paNa daDha IcchA. rAjendrabAbune temane kaI besaHsa na hatuM ke je temanA zakitane vaLagI rahyA. temaNe khAsa kadIne bihAranAM guNa, temanI sAdAI ane temanAM kAryonI gAthAne ItihAsa grAmyalokene rASTrIya jIvana sAthe sAMkaLIne rAjakAraNanA mATenI sAmagrI ApI zake. vaLI rAjendrabAbu pite paNa pAyAne vhoLo ane vistRta karyo. rAta" adilanane teo svabhAvathI saraLa ane ahaMkAranI bhAvanAthI para eTale eka rAjakIya saMdarbhamAM ja jetA na hatA. rAjakIya mukitanI pitAnI mahattAne aka te kayAMthI ja Ape ? temanI sAthe sAmAjika ane Arthika muktinI paNa temane eTalI ja AtmakathAmAM paNa A vAta spaSTa tarI Ave che. rAjendra khevanA hatI. gAMdhIjIe gAmaDAnI prajAnA uthAna mATe je bAbu ane temanA jevA mANUsonI kharI muzkelI e ja che racanAtmaka kAryakramane AraMbha karyo hate. temAM temane pUrNa ke pote te pitAnAM viSe saujanyapUrvaka sAruM na lakhe, ane zraddhA hatI, kAraNa teo gAmaDAnA mANasa hatA ane grAmya bIjAne potAnI gauravagAthA. lakhavAmAM nirUtsAhI kare. tene prajAnA mULabhUta prazno viSe pUrNapaNe vAkepha hatA. 1934 mAM laIne temanA vyakitatva ane kArya viSe itihAsa lagabhaga bihAranA dharatIkaMpa vakhate temaNe calAvelA rAhatakAryo hameza ajANa rahe. athavA te adhakacaruM jANyAne doSa vahorI smaraNamAM rahe tevI ghaTanA gaNAya che. rAhatakAryo mATe je le. game te hoya paNa eka vAta spaSTa che ke gAMdhIjInA jAhera bhaMDoLa UbhuM thAya tenA prAmANika upayoga mATe temane netRtva heThaLa bhAratanI svataMtratA mATe je aitihAsika daDha Agraha rahe. nahera bhaMDoLa vAparatI veLAe pAI adilane thayuM temAM rAjendrabAbu eka mahatvanA senAnI hatA, pAIne hisAba rahe ja joie tevI temanI mAnyatA hatI. ane AjhAda bhAratamAM sarvocca hoddo besanAra prathama bhAratIya AjhAda bhAratanA ItihAsamAM paNa rAjendrabAbue khUba ja hatA. Ama temanI mahattA ochI akhiI zakAya tema nathI. mahattvanI bhUmikA bhajavI hatI. tene baMdhAraNa sabhA. rAjendrabAbune janma 3, DiseMbara, 1884 nA roja (1946-49) nA pramukha hatA. baMdhAraNabhAnA saMcAlanamAM bihAranA eka nAnakaDA gAmaDAmAM (jherAI) thayo hato. taddana ane baMdhAraNanA ghaDataramAM temane phALo ananya gaNAya che. sAdhAraNa kuTuMbamAM janma thayo hovA chatAM 5Nu bhaNutara pratyenI baMdhAraNusabhAne temaNe mobhe, cokakasa dizA ane cokakasa tIvra utkaTatAne laIne teo hamezA ucca krame AvI dIdhI e ApyA. 1949mAM baMdhAraNa taiyAra thayA bAda jyAre UyA hatA. cheDe vakhata prAdhyApaka tarIke kAma karIne, temaNe tenA amalIkaraNane prazna Ave tyAre rAjendrabAbune bhAratanA vakIlAta zara karI hatI, ane te mATe kalakattAne pitAnuM prathama rASTrapati tarIke pasaMda karAyA (jAnyuArI, 26, kAryakSetra banAvyuM hatuM. kuzAgra buddhi, sakhata kAma karavAnI Teva 1950). 195ra ane 1957 mAM teo pharIne rASTrapatipade ane dhyeyaniSThAne laIne TUMka samayamAM ja teo nAmAMkita AvyAM. Ama 1952 thI 1962 sudhI teo bhAratamAM vakIla banI zakayA hatA. 1916mAM paTaNAmAM hAITanI sarvocca sthAne rahyA. 28 phebruArI, 1963 nA roja paNa sthApanA thatAM teo tyAM AvI sthira thayA hatA. teo uttama khAte temanuM avasAna thayuM vakIla tarIke cAlu rahI zakayA hota, paNa vidhie temanA mATe rAjendrabAbune dRSTikoNa jUnavANI ane rUDhivAdI hata bIje ja mArga nirmANa karyuM hatuM. mahAtmA gAMdhIne teo tevI chApa temanA TIkAkAe UbhI karI che. koI paNa 1916 mAM lakhanau khAte maLyAM hatA, paNa 1917 mAM jyAre vyakita vize koI aMtimavAdI vidhAna karatAM pahelAM te gAMdhIjI caMpAraNanA kheDUtonI paristhitine tAga levA bihAra vyakitanI pAzvabhUmi ane ucheranI tapAsa thavI joIe gayA, ane sabhAgraha Adaryo, tyArathI banne vacce atUTa gAMTha te ja temanA vyakitatvane sAro paricaya maLI zake jema! baMdhAI. gAMdhIjIne teo pUrNapaNe samarpita thayA. gAMdhIjInAM tamAma AdhunikatAe svIkAravA yogya hotI nathI. temaja vicAra, vANI, vartana, raheNIkaraNI ane vyavahArane temanAM jIvana tamAma jUnA khyAlo tarakheDavA jevA paNa hotA nathI. para e prabhAva paDaye ke jIvanabhara teo te siddhatine gAmaDAnuM saMtAna hovAthI rAjendrabAbu temanAM valaNe ane vaLagI rahyA. motIlAla neharunA zabdomAM kahIe te rAjendra kAryomAM haMmeza vayavahAru rahyAM che, ane A saMdarbhamAMja * bAbu gAMdhIjInA pUrNa celA banI rahyA. teo kaMIka aMze temanA sAthI javAharalAla neharuthI bhinna gAMdhIjInA netRtva taLe cAlatA rASTrIya adilanamAM rahyAM che. rASTrapati tarIke temaNe mAtra baMdhAraNIya vaDA tarIke teo evAM te gaLADuba Utaryo ke temaNe temanI vakIlAta rahevAnuM svIkAryuM na hatuM, ane anekavAra vaDA pradhAna : te choDI, paNa kuTuMba ane aMgata jIvanane paNa ogALA javAharalAla neharunI uparavaTa jaine pitAnA hake ane dIdhuM. teo kesamAM ucca kakSAnA netA banyA. temanAmAM adhikArone prasthApita karavAnI keziSa karI hatI. vacagALAnI rahelI niHsvArtha bhAvanA ane pUrNa thaiyAMnaSThAne laIne saMsadamAM hiMdu koDa bila lAvavA bAbata temane nehara greisamAM temanA avAjanuM vajana paDavA mAMDayuM. temanI sAthe tIvra matabheda UbhuM thayuM hatuM. temaNe eTale sudhI sAdagI ane saraLatA te lagabhaga tamAmane sparzI gaI. ' kahyuM hatuM ke je "A bila para sahI karAvavA mAgatA he 1932mAM teo kAMgresanA pramukha tarIke cUMTAyA paNa jelavAsa te bIjo rASTrapati cUMTI le. temaNe dalIla karI hatI ke thatAM grehanI sabhA raNachoDalAla zeThanA pramukhapade maLI. baMdhAraNa heThaLa leke dvArA sIthI cUMTAyelI saMsadane ja ae.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-85 - prakAranA vyApaka kAyadA ghaDavAne adhikAra che. temanI spaSTa mAnyatA hatI ke bhAratanA rASTrapati briTananA tAjanI mAphaka mAtra nAmanA ja ke kahevA pUratA vaDA nathI. svayaM baMdhAraNuvida hovAthI teo jANutA hatA ke bhAratamAM rASTrapatine keTalAMka hake ane adhikAro baMdhAraNa baphavA che, ane je kaMi maryAdAo che te baMdhAraNIya nahI. paNa aMgata valaNa para madAra rAkhe che. neharu sAthe temaNe A bAbate aMge paNa lAkhe patravyavahAra karyo hato, ane eka vAra jAheramAM paNa kahyuM hatuM ke kAyadAzAstrIoe baMdhAraNamAM rASTrapatinA sthAnanuM parIkSaNa paNa karavuM joIe. AvI ane bhaviSyamAM UbhI thanArI AvI aneka bAbato para teo citita hate. bhaviSyamAM rASTrapatine sthAne AvanAra vyakita koI vimAsaNamAM na paDe te prakAranuM temanuM valaNa haMmezAnuM rahetuM. A prakAranA ekakasa saiddhAMtika matabhedane bAda karatAM rAjendrabAbu ane javAharalAlajI banne ekabIjA mATe prema ane Adara sevatA hatA. banne svataMtratA AMdolana ane AjhAda bhAratanA AraMbhakALanA senAnI ane sAthIo hatA, ane bannee navA rASTrane sthiratA ane ekatA ApavAmAM mahattvanI kAmagIrI bajAvI hatI. rAjendrabAbunI janmazatAbdInAM A varSa daramyAna temanA jIvana ane kArya viSe vadhu lakhANa thAya te icchanIya che, kAraNa temanI saraLatA, sAdagI, vicAra ane niSThAmAMthI ghaNI badhaprada sAmagrI maLI rahe tema che. kAlo na yAto vayameva yAtA che manejJA desAI rIDasa DAIjesTa'ne eka pustaka paranA eka vAkaya vaLA ene vize duniyA ajJAta hatI. soLa-sattaranI dIkarIne pUrvAdha' che -How to grow old- A5Nune navAI lAge. je DI meTI dekhAtI banAvI devAya te duniyAnI sAme sAmAnya rIte juvAna kevI rIte dekhAvuM e viSe lakhAtuM ene pheDorA" tarIke rajU karI zakAya. duniyA jarUra mAne ke hoya. che temAM moTA athavA gharaDA kevI rIte thavuM e viSe jenAmAM yauvana zAzvata rahyuM e A pherA.' lakhAya te jarA judu' lAge paNa pachI ene uttarArdha vAMcIe svAbhAvika rIte dIkarIne mAne prakhara virodha karyo. te samajAya-Without minding it. ! mAtAnA AvA taraMgane khAtara ene keTaluM khevuM paDe ! nAnAM juvAna rahevuM te kone na game! paNa 'gayuM je pitAnuM matta yauvana, pitAnAM paMdareka varSanuM rUpa ane mukhya pyAruM pyArAe ati pyAruM gaNI leje.." evuM na karI te pitAnuM vyakitatva ane pitAnuM svatva ! zakIe te ya kudaratanI aneka prakriyAone sAhajika rIte - 5Nu phiDArAne kItinI bhUkha hatI. pheDorAne kALa svIkArI zakIe teya jIvananA ghaNA praznone ukela AvI jAya. spardho nathI evI duniyAnI AbhAsI mAnyatA cAlu - vijJAne yuvAna rahevAnA- dekhAvAnA aneka mArgo zodhI rAkhavAnI tene tIvra tarasa hatI. nagna satya sahana karavAnI tAkAta ApyA che. e mAgene upayoga keTalI hade kare e na hatI. mAtAnA mohane kAraNe putrI para julamonI paraMparA vyakitagata mana para AdhAra rAkhe che. vALa sapheda thAya te kalapa cAlu thaI. zArIrika rIte e theDI moTI lAge evI lagADa e sAmAnya che paNa caherA paranI karacalInuM zuM? banAvAi. mAnasika jalame paNa zarU thayA. jorajulamathI ene ene mATe zastrakriyAo karAvavI keTale aMze hitAvaha gaNI neTabuke bharIne anekavAra lakhAvyuM, "huM pheDorA chuM" jethI zakAya? meika-apathI keTalAM varSa pAchAM helI zakAya? e ema kharekhara mAnatI thaI jAya ke "huM pheDerA chuM.' AvI rIte yuvAne "peDorA" duniyA samakSa AvI. DorA' nAme eka amerikana citra AvyuM hatuM keDArA patrakArone mulAkAte ApavA lAgI, asaMkhya lene maLavA nAme eka suMdara ane suvikhyAta abhinetrI hatI ene mATe lAgI. "DInara" "DAnsa'nI aneka pATI'omAM javA lAgI. ema manAtuM hatuM ke kALa ene sparzI nathI. varSothI evIne duniyA kharekhara mAnI beThI ke akhaMDa yuvAnInuM DorAne evI ja che. varadAna che. sAcI vAta atyaMta sImita vartuLamAM samAvelI hakIkatamAM caherA paranI theDI karacalIo dUra karavA mATe rAkhavAmAM AvI. kAyAka9pa karavAne upacAra pherAe apanAvyuM. e upacAramAM 5Na durbhAgye navI keDerA A asatyane aMcaLA jhAjhI kaMi bhUla thatAM jene dUra karavA e mathatI'tI e ja nAga ene vAra eTele rAkhI zakI nahIM. e eka yuvAna sAthe evA jorathI ane bevaDI jhaDape gra. darpaNamAM joIne premamAM paDI, e rahasya sAcavI zakaze nahIM evI bhItithI eka kAramI cIsa nAkhI cho e jarAne bhAsa enA pheDorAe pitAnI putrInA premanA taMtu teDavAne ghaNA prayatna caherA para chavAI gayo. karyo paNa e niSphaLa gaI. mAtAne ane najIkanA lekanA kerathI trAsIne paNa mugdhA putrI koI sabaLa baLavo na karI zakI. je thoDIka karacalI paNa duniyAne batAvavA taiyAra na anikAre nIkaLelI e mugdhAe aMte Trena nIce jhaMpalAvIne hoya-e strI svAbhAvika rIte Ave cahere pitAnA vizvamAM AtmahatyA karI. pAchI javA taiyAra na hatI. e eka TApu para rahevA cAlI paNa saMsAranI najare e AtmahatyA pheDarA'nI hatI. gaI ane ene bahAne lene maLavAnuM TALatI rahI. ene eka prakhyAta abhinetrIne mRtyu pachI maLe evAM mAnaenA jIvanane A tIvra AghAta e charavI rahI hatI. pAna maLyAM, je kaMDorAe sAkSI rUpe nihALyAM. bahu thoDA leke ene eka dIkarI paNa hatI. jenI duniyAne jANa na hatI.. jANI zakAya ke A mRta pherA kANu hatI. dhIre dhIre enI dIkarIe ! navayauvanamAM praveza karyo. A calacitra tarIke e praza sanIya hatuM. rahasya lakhe vakhata, taravaratI yuvatIne doDI jatI joIne eka kuvicAra ena. jaLavAi rahevAne kAraNe ane suMdara abhinaya-digavAnane mane kabajo lIdhe. A dIkarI khUba pitAnA jevI lAgatI hatI. kAraNe khUba rasaprada banyu"tuM.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-85 prabuddha jIvana AvuM citra hiMdImAM bane te ApaNo samAja ene bIjuM koI paiyA khAtara ke bIjA koI kAraNe AvI zarate. "sArA" citra tarIke svIkArI zake ke kema e zaMkA che. ApaNuM svIkArI le to ya asatyanuM maheNuM duniyAne batAvavuM mUlyo pazcimanAM mUlyo karatAM judAM che ane A bAbatamAM yogya gaNAya? kadAca ApaNAM mUlya vadhAre ucca che. enA karatAM prathama te pheDorAe upacAra ja ApaNe tyAM potAnA sthAne khAtara potAnA na karAvyA hota athavA upacAranuM AvuM pariNAma aurasa ke anaurasa (Legitimate or llegitimate), AvatAM, dhIre dhIre enI kaLa vaLe pachI-paNa bALaka para kalama kare evI mAtA svIkata nathI. duniyAne satyanI jANuM thavA dIdhI hota te saMtAnane khAtara pitAnuM sarvasva tyAgI denAra mAtA ApaNe zarUAtane AMcake jIrava jarUra agharo banata. enI tyAM sArAmAM sArI gaNAya che, e tyAga ApaNI philmomAM vairavihArI putrI vize paNa duniyA jAta. paNa dhIre dhIre keTalIkavAra avAstavikatA sudhI paNa pahece che-chatAM tyAga enI suMdara putrI paNa kadAca pitAnI suMdara mAtAne pagale karavAne mANasane haka che bIjAne bhoge meLavavAno haka nathI jAta. putrInI pragatimAM e AnaMda mANata. Ama paNa mAtAnA prema-nircAja premanI vAta bAjue mUkIe akALe AvelA A vArdhayane kAraNe abhinetrI tarIke te kAma karavuM ene mATe azakya ja hatuM. tA-putrInuM yauvana- te ya pheDorAnA valaNamAM nIDaratAne sadaMtara abhAva che. sauMdarya joine. ' - AjubAjunI duniyAne chetarI zakavAnI enAmAM zakita ane na uDAve pitAthI. buddhimattA che. ATalI zakita hovA chatAM jagata samakSa pitAnA te priyanI vimAnagati joI.. rAcI na zakata? emAM sAcA rUpamAM prakaTa thavAnI enAmAM tAkAta nathI. ene ja e pio ane anya sahu sAcI rIte vadhAre sukhI na thAta? kAraNe e kAyAkalpa karAve che. kAyAkalpanA viparIta pariNAmo A parathI "bayAti'nI vAta paNa yAda Ave evI che. ene ethI paNa vadhAre bhIru banAve che. TApu para jaIne e pitAnA ja dIkarAnuM yauvana mAMgI lIdhuM hatuM eNe! ghaNuM duniyAne sAmane karavAnuM vadhAre maLe che, tethI putrI para varSane aMte pAchuM ApyuM'tuM. thatA jalamamAM pazu enI mamatAne abhAva te che ja paNa paNa A bhIratA ochevatte aMze ApaNuM saumAM gathI che vadhu satyano sAmano karavAmAM rahelA enA bhayanA che-janasAmAnyamAM che. satya kayAM sudhI chupAvI zakAya? ane paDayA che putrI koIne rahasya kahI deze evA eka satata jyAre samAjamAM satyanI jANa thAya tyAre asatyane vyAja karanA bhAre dabANa nIce e jIve che. sAthe badale maLe evuM bane che. A aMte pheDorAe zuM meLavyuM? pheDorAnA yauvana para tRharie kahyuM che ke "#Ara cAle java yAtrA'samayanI karacalI paDI nathI...evI AbhAsI mAnyatAnI yauvana ane saudaya' konAM TakyAM che? enuM jIvanamAM - kIti! duniyAne chetaravAne AnaMdA pitAnI kIti jALavI mahatva keTaluM? Process of Aging" "vadhavAnI prakriyA rAkhyAne saMtoSI mRtyu pachI pitAne keTalI cAhanA maLI koNa aTakAvI zakayuM che? vijJAna e aTakAvavAmAM saphaLa , heta e jIvatejIvata joyAne pariteSa? bane te ya keTale aMze ne cha kiMmate apanAvavuM? manathI ane je A AnaMda, saMtoSa, kIti..maLyAM paNa hoya yuvAna hoya te yuvAna nathI? hadayanuM sauMdarya vadhAre te e meLavavAM keTalAM icachavAyogya gaNAya? emAM Apa mahattvanuM nahI? paDele bhoga paNa kevo moTe! ApaNAM kayAM mUlya TakAvI rAkhavA ane kAnuM avaA te enI ja putrI hatI, paNa e putrI na hatI mUlayana thavA devuM? ane bIjuM koi heta teya enA vyakitatvane ane svatvane Dira' philma AvA aneka maMthana-ciMtana mAMgI le chInavI levAne ine ze adhikAra che? putrIne badale evA praznonI paraMparA mUkatI gaI ravinI krAMti ane zaMkaranI zAti 0 Da, harIza vyAsa chellAM so varSathI jeNe gujarAta ane samasta bhAratane jhaMjhAnI putrI che hoya kAti, pitAnAM teja, tapasyA ane sevAthI Alekita kyAM che te have hera khetare kerI zAnti !" mahAna lokasevaka zrI ravizaMkara mahArAja ukeravizaMkara emanA hRdaya-manamAM eka sAthe jhaMjhAnI putrI-kAnti ane zivarAma bANa jANe jIvatI jAgatI ravinI kAnti ane khetaronI zAnti samanvita thaine laheratAM hatAM. bahArathI zaMkaranI zaktinI pratimUti hatA -sUrya udaya thatAMnI upalakiyA daSTie jonArane mahArAja kadAca sudhArAvAdI ke sAthe ja AbohavA, prakRti ane samasta saSTimAM parivartananI rAhatavAdI lAge, paraMtu e bhUlavA jevuM nathI ke emanuM jhaDapI prakriyA zarU thaI jAya che, e kAntikAritA emanAmAM hatI. ekeeka sevAkArya, ke rAhatakArya ahiMsaka sarvodayI kAntinI ane enI sAthesAya zaMkaranI zAnita ane kalyANanI bhAvanAo dRSTithI prakArita hatuM. aneka rAhatakAryo ane sevAkAryomAMthI che satata vahetI rahI che. e rIte joIe te kAntimaya e samAjakrAtinI akhUTa zakita pragaTAvatA hatA ane kAntizAnti ane sAttimaya kAntinuM pUjya mahArAja jIvanta kAyAne sevA ane rAhatanAM kAryothI ojasavantA banAvatA svarUpa hatA. ApaNumUrdhanya kavizrI umAzaMkara jozInI e hatA. kAntinuM eka navuM parimANu-dimension pUjya vikhyAta ukita pUjya mahArAjane cokakasa lAgu pADI zakAya mahArAjanA jIvanamAMthI pragaTa thAya che, je che tevI che. sevAmaya kAti ane kAntimaya sevA. ghaNA che ke
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ e 200 prabuddha jIvana tA. 16-2-85 ja rAja ane bALakanI ja karAhata ane sevAkAryomAM DUbI jAya che, paNa samAjakrAntinI zakita pragaTAvI zakatA nathI. ane TalAka samAjaparivartana sAdhe che paNa mAnavatAne mahimA karatAM sevA ane rAhatakAryo cUkI jAya che, jethI krAnti zuSka, kora ane kaluSita thaI jAya che. mAnavatAnA premarasAyaNathI Adra' thayelI kAnti ja sarvamaMgalakArI ane "mAnavIya kAnti' thAya che, je savabhadra hoya che. mahAkavi bhavabhUtine uttara rAmacaritama granyamAM je zabdo rAma mATe prayojayA che te mahArAjazrIne paNa lAgu 5 tevo che. - "vajhA dorALa mUni kumAthi che ' lokosarANAM cetAMsi ko hi vizAtuM arhati // " lokottara athAMta mUThI UMcerA mAnavIonAM hadaya vajIthI kAra ane puruSathI kemaLa hoya che, jene jANavAne, alabatta ! kevuM yogya che? balake ke'ka ja AvA lekottara mahAnubhAvonI mahattAne pAmI zake che. A vajUnI karatA ane puchapanI komaLatAne madhura samanvaya mahArAjanA vizALa - vyaktitvamAM thayela hato. AjathI eka varSa pahelAM mAtara tAlukAnAM ra8 gAmamAM, mosALamAM janmele ane vAtraka kA mahemadAvAda tAlukAmAM sarasaNI gAme vatana dharAvate audicya sahastra brAhmaNanA kuTuMbamAM janmele eka sAmAnya chokaro ATaATalAM parAkrame, sAhaso ane satkAryo karIne gujarIyA ane bhAratIyone dhanya karI deze evI kene khabara hatI? eka sAmAnya gharamAM janmelA bALake pitAnAM teja, tapasyA, cintana ane sAdhanAthI gujarAta ane samasta dezane 'dIpA che. saMskRtamAM kahevAyuM che tema, "kuruM pavitre gananI sAtha." jemanA janmavAthI samasta kuTuMba ane janmadAtrI mAtA tathA bhAratamAtA kRtArtha thayAM che, evA A mahAnubhAvanuM smaraNa prAtaHsmaraNIya banI jAya che. ' prAthamika zALAnuM zikSaNa pitAnA vatanamAM ja lIdheluM. paraMtu nAnapaNathI svAmI dayAnanda sarasvatInA "AryasamAjanA saMskAre, lAla, pAla ane bAlanI svarAjya, svadezI ane gulAmImAMthI mukata thavAnI vAtee, svAmI vivekAnaMdanI daridranArAyaNa, janasevA ane sarvadharma sahiSNutAnI bhAvanAee, tema ja mahAtmA gAMdhInI dakSiNa AphrikAnI raMgadveSa sAmenI satyAgrahI laData ane bhAratamAM satyAgrahAzrama gujarAta, vidyApITha ane 'navajIvana' tathA "harijana" patronA kratikArI vicAree mahArAjane bhItarathI hacamacAvI mUkelA ane deza mATe tyAga, sevA ane samarpaNa-balidAnanI bhAvanAthI - chalakAvI mUkelA. A uparathI khyAla Avaze ke saMvedanazIla hada upara vicAra ke prabhAvazALI jAdu phelAyo hoya che; je jIvanaparivartanakArI ane samAjaparivartanakArI che thAya che. . | sAmAnya rIte brAhAnI sAthe yajamAnavRtti, karmakAMDa, jotiSa, vaida ane brahmavidyA saMkaLAyelAM che. A tAja vinAne rAja evA ravizaMkara mahArAje prajAmAM veTha, gulAmI, - parAdhInatA, garIbI, bekArI, nirakSaratA, asvacchatA, - asaMskAritA vagere ghUmImIne joyAM, ane enA dilamAM ceTa lAgatAM, A badhAmAMthI dezane ugAravA mATe macI paDavAno nizcaya karyo. bALavaye ja lagna thaI cUkeluM hatuM. aMtati paNa hatI. te mahArAjanuM mana preya (kuTuMbAlyANa) thIye AgaLa jaine zreya (vizvanAlyANu) mAM vicaratuM hatuM. patnIne dezasevAkAryamAM sAthe levAnI tIvra icachA hatI, paNa patnIe gharasaMsAra ane bALakaeNne saMbhALavAno nirNaya jAhera karatAM, mahArAja bharajuvAnImAM patnIne darabAra, mAlamilakata ane bALake saMpI daIne ekale hAthe dezasevA mATe nIkaLI paDyA. khera ! A eka prakAranuM mahAbhinimaNu ja hatuM, je mahArAje jIvanabhara prasannatAthI, virATanAM caraNomAM samarpita banIne ujALyuM che, ema jarUra kahI zakAya. kheDA jillAmAM ghUmIne veThaprathA, hAjarIprayA gulAmI, o upara thate trAsa, amaladAronI johukamI, zAhukArone trAsa bahAravaTiyAono vidroha vagere bAbate paratve lekazikSaNa dvArA lokajAgRti ane lekasaMgaThana jamAvIne ahiMsaka rIte anyAya ane aniSTone jabaradasta tAkAtathI pratikAra karyo ane prajAne nIti, dharma ane sadAcArane mAge lai javA mATe bhAre keziza karI. dhAriyAMvALA A beThA jilAnA bAraiyA ane pATaNavADiyAone tathA mahesANA jillAnA ThAkaraDAone corI, naitI, khUna, lUTaphATane mAraga choDIne mAnavatAne mAge-sadAcAra pratye preyAM ane keTalAkane to gAMdhIjInI ahiMsaka laData pratye AkarSita karyA. . bAraDolI satyAgrahamAM saradAra vallabhabhAI paTela ane gAMdhIjIe emane prathama satyAgrahI tarIke jAhera karIne, emanI satyaniSThA ane ahiMsAneSThAne kasoTIe caDAvyAM. kheDA jillAmAM berasadanA satyAgrahe saradAra vallabhabhAI paTela, darabAra gopALadAsa desAI, embAsa taiyabajI, mohanalAla paMDayAnI sAthe mahArAjane paNa prathama haroLamAM mUkI dIdhA. borasada-becAsaNanI satyAgrahI chAvaNIoe AzramajIvananA saMskArothI Alokita karelAM aneka yuvaka-yuvatIone sva-taMtrya saMgrAma pratye jhukAvavA mATe baLa, preraNA ane utsAha pUrA pADe. ' sane 1920-22nuM asahakAra Andolana, 1930-'3ranuM - savinaya kAnUnabhaMganuM Andolana ane 1940-42nI "hinda choDo' laData-A tamAma satyAgrahamAM pUjya mahArAja dezabhakata, satyAgrahI ane svAtaMtra senAnI tarIke jhujhayA, aneka kArAvAsa veThIne dezane AjhAda karavA satata mathyA. AjhAdI AvyA bAda, gAMdhIjInuM avasAna thatAM mahArAja leza paNa mUMjhAyA-gUMcAyA vagara komI ramakhANomAM hindumuslima ekatA, rASTrIya ekatA, nai tAlIma, aspRzyatA nivAraNa, dArUbaMdhI, vyasanamukita, khAdI grAmodyoge vagere racanAtmaka kAryakramamAM mastIthI prasta banyA hatA. zrI umAzaMkara jozI, zrI yazavaMta zukala sAthe mahArAja paNa cInanI kAntinuM darzana karavA mATe cInane pravAsa kheDI AvyA. ane enAthI bhAre prabhAvita thayelA. becAsaNa AzramamAM vAta karatAM kahe, A badhI garIbI-bekArI mArAthI sahana thatAM nathI. thaI jAya che ke bhale theDA jamInavALAe na mAne te cInanI jema thoDAne khAtma thai jAya... paNa karaDe rojI-roTI bhegA to thaze ne ? AjhAdI bAvI te the garIkhanI garIbI na TaLe ke amIranI amIrI ye na TaLe te ene artha zo ?..." garIbo pratyenI A hamadahIM ane : viSamatAnuM ' bhISaNa darzana mahArAjane hiMsaka krAnti pratye kheMcI jAya e
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-85 prabuddha jIvana 2ct A pahelAM ja, saMta vinobAjIe apri rAjyamAM telaMdhANAmAM, ( pRSTha 102 thI cAlu) picamapalI gAmethI 100 ekara jamInanuM bhUdAna mAgIne jAgRta AdhyAtmika bhUmikA manamAM na hoya te paNa) ema tathA garIbone jamIna vaheMcI ApIne ahiMsaka Arthika lekhI zakAya. samUha-karmanA A tattvajJAnane lIdhe karma tattvakatine sUtrapAta karyo. cAMDila sarvodaya adhivezanamAM jJAnane vyApakapaNe sAmAjika svarUpa ApI zakAya tema che. mahArAja, vinobAjIne maLyA ane bhUmidAnayajJane maMtra laIne, A Theory ne vikAsanI khUba zakayatAo che. mahArAje gujarAtamAM ghUmavAnuM zarU karyuM, jemAMthI temane sATha gAMdhIjIe bihAranA dharatIkaMpanuM Apela kAraNa pratItihajAra ekara jamIna, lAkho rUpiyAnI saMpattidAna, haLa-baLada kara lAgyuM nathI, eTalA mATe ke aspRzyatAnA kAraNe Apatti -sAdhane kavAo mATe lAkhanAM sAdhana dAne maLyAM. ane grAmadAna AvI ema lekhIe te nIce mujabanA praznonuM samAdhAna dvArA grAmasvarAjyane maMtra paNa kAmiyAba banyuM. vaDodarA thatuM nathI. (1) aspRzyatAnA kAraNe Apatti AvI hoya jillAnA raMgapura vistAranA gajalAvAMTa gAme grAmadAna te jemane anyAya thayo che evo varga paNa A vistAramAM jAhera karIne, jamInane navamo hiraso ApIne, sone vase che. emane paNa kudaratanI A ghaTanAthI sahana karavuM ja bhUmivAna banAvIne, tathA jamInane sArvajanika mAlikInI paDe che. ApaNe jANIe chIe ke AvI ApattimAM AvA karIne grAmasvarAjyane pAyo nAkhyo jethI mahArAjanA nimna staranA vargane sauthI vadhu sahana karavAnuM Ave che. AvI Anandano pAra na rahyo. ahiMsaka krAntinA azvamedha yAne paristhitimAM aspRzyatAne kAraNabhUta kevI rIte lakhI zakAya ? (2) azva jerArathI gujarAtamAM ghUmavA lAgyA. (4maza:) jyAM bhUkaMpa thayA nathI evA vistAramAM rahenAro varga paNa ( pAnA 104 thI cAlu ) khAvA anyAyanuM AcaraNa kare che. Ama chatAM evA varga para Apatti AvI nathI. eTale aspRzyatA kAraNabhUta kArane Arthika bojo vadhatA jAya che e sAcuM, paraMtu adhyA samajavAmAM A bAbatanuM samAdhAna thatuM nathI. (3) aspRzyatAnuM 5che ane vidyAthIonuM dhoraNa paNa ghaNuM nIcuM jAya che e paNa kalaMka to sadIo jUnuM lekhAya che. e kalaMkanA kAraNe te eTalIja zocanIya sthiti che kaeNTalAMka rASTranAM bajeTamAM lazkara pachI te cokakasa samayanA aMtare AvI kudaratanA kopanI ghaTanA bIje naMbare sauthI vadhu rakama keLavaNI mATe phALavAmAM banavI joIe. paraMtu evuM niyamitapaNe banyuM nathI. pu. Ave che. ApaNA deze sarvAgINa vikAsa karavAnuM che eTale gAMdhIjInI zraddhAnA rahasyano tAga ane tALe ahIM . maLatAM eTalA mATe bajeTanI apekSA to na rahe, te paNa nathI. samUha-karmanuM tattvajJAne A badhA praznonuM samAdhAna zikSaNa pratye durlakSa karavAthI prajA tejahIna banI jAya che. kare che. samUhamAM bAMdhelAM kamane udaya thatAM eno bhogavaTo ane tejahIna prajAmAM aprAmANikatA, niSThAne abhAva, evA karmabaMdhananA bhAgIdAro ekIsAthe kare che. emAM chetarapiMDI, luccAI, kalaha, vyasana, rASTradroha vagere jAtajAtanA kudaratI kepanI ghaTanAo, jevI ke Aga, akasmAta, vizleTa, guNe praveze che ane pachI tenuM viSacakra cAle che te na bhUlavuM jaLapralaya, vAvAjhoDuM, dharatIkaMpa ke mAnavasarjita Apatti joie. atyAra sudhI nabaLA pagAradhoraNone kAraNe sArA vagere saMhAraka tatta nimitta bane che. bihAranA dharatIkaMpanI mANaso na maLatA. aneka khoTA mANaso zikSaNakSetramAM ke anya kudaratI kepanI ghaTanAnuM arthadhaTana A rIte bharAyA che. ethI samagra zikSakajAtanI vagovaNI thAya che. karI zakAya. bahika sImADAnI pele pAranI ghaTanA na samajAya. sarakAra emanuM kArya nihALI vadhu kaDaka kAyadAo kare che, tyAM ApaNI zraddhA mATe game tevuM dyotaka paNa atArkika evuM anumAna ApaNe jarUra karI zakIe ane e vyakitagata paraMtu ethI saravALe to paristhiti vadhu bagaDatI jaze. zikSaNa pratye lAMbA samaya sudhI durlakSa sevAtAM samagra prajA kakSAe Atmazuddhi mATe upakAraka paNa bane, paraMtu e vyakitagata sRSTimAMthI samaSTigata siddhAMtanuM parimANa na pAmI zake. nirmAlya banI jAya che e bhayathAna jevuM tevuM nathI. e samUha-karmanI A chaNAvaTathI have eka prazna te durlakSanA pariNAma tata najare dekhAtAM nathI. paraMtu lakhe rahe ja che. gAMdhIjInI zraddhA ane pratItinuM zuM? gAMdhIjInA gALa enI asara varatAyA vagara rahetI nathI. nivedana pAchaLa ApaNe eTaluM to avazya joi zakIe ja ramaNalAla cI. zAha chIe ke emanA manamAM aspRzyatAne prazna kendrarathAne hate. e prazna aMge tIvra saMvedanA ane satata vicAraNA emanA saMgha samAcAra manamAM cAlatI hatI. kudaratanI na samajAya evI ghaTanAnuM "saMdha dvArA netrayajJa mULa ApaNA vartanamAM kyAMka rahyuM hovAnA ke ApaNA zrI bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha saMcAlita vartananA pratyAghAta AvI ghaTanAmAM jovAnA ApaNA saMskAra sarvodaya Azrama, gudInA sahakArathI 'saMgha'nA upakrame che. e sAmAnya saMrakArane, ApaNuM manamAM ramI rahelA praznanuM agratAkame AvI ghaTanA sAthe saMkalana karavAmAM tAtvika nyAya rANapura (saurASTra) mukAme AgAmI tA. 10-3-85nA nathI e spaSTa che. paraMtu e prazna paratve ApaNe kevI roja netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. jene saMvedanA anubhavIe chIe enI abhivyakita AvI arthadhaTanamAM savigata kAryakrama A pramANe che. joI zakAya. eTaluM ja enuM mahattva che. jyAM sudhI pramukha : De. ramaNalAla cI. zAha ghaTanAne pAra pAmI zakAya ema na hoya tyAM sudhI AvI ghaTanAne ApaNu kRtya sAthe sAMkaLavAmAM AvI sthiti rahevAnI ja. uddaghATaka: zrI vasanajI lakhamazI zAha gAMdhIjI jevI vibhUti ane kavivara TAgora jevAnI tAvika atithivizeSaH zrI rasikalAla laheracaMda zAha carcAthI ke nivedanathI mAnavajAta aTakavAnI nathI enI zodha, samayaH tA. 10-3-85 savAranA 10 kalAke pratIti, AtmanirIkSaNa ane mAtmadarzanathI thAya. samudasaMghanA A prasthAnamAM saune bhAga levA vinaMti. pharmanuM tattvajJAna emAM keTaluM upayogI ane upakAraka thaI - maMtrIo zake e tarapha aMgulinirdeza karavAne A chaNAvaTane hetuM che. gayA ke nivedana ane mane ka hyuM che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 202 : prabuddha jIvana . tA. 16-2-85 gAMdhIjI ane kama tattvajJAnanuM sAmAjika svarUpa | 0 pannAlAla ra. zAha hoya te aMge AvI ghaTanA cetavaNIrUpa samajI AtmanirIkSaNa sa. 1934 mAM bihAramAM dharatIkaMpa thayo. rASTrapitA karavuM ane AMtarazuddhi tema ja samAja-zuddhi mATe e age pU. gAMdhIjIe A ghaTanAne hindu samAjanA kalaMkarUpa ay- jAgRti dAkhavavI. kudaratanI kRpA ane kepane ApaNe A rIte sthAnA anyAyI valaNu sAthe sAMkaLI, kudaratanI A ghaTanAne samajIe chIe. emAM ya kudaratI kA5 ane abhizApamAM paNa aspRzyatAnA phaLa svarUpa lekhAvI hatI. temaNe kahyuM: 'ApaNu- AzIrvAda chUpAyelAM ApaNe samajIe chIe enI A bhUmikA che. mAthI jemane Izvara para zraddhA hoya temaNe mAnavuM joIe ke jaina dharmamAM samUha-karmanuM tatvajJAna che. samudramAM karelAM A avarNanIya ApattinI pAchaLa paNa manuSyanuM kalyANa karanAra kamanuM pariNAma udayamAM AvatAM samUhamAM-sAthe-bhAgavavuM izvarI hetu rahetuM haze. tamAre mane vahemI kahe hoya te paDe. emAM evA karmanI preraNuM ane anumodana ApanArane bhale kaheje; paNa mArA jevA mANasathI ema mAnyA vinA paNa evA bhagavaTAmAM samAveza thAya che. sagara cakravatInA rahevAtuM nathI ke A dharatIkaMpa e izvare ApaNA pApane sATha hajAra putranA ekIsAthe thayelAM maraNanA mULamAM samUha mATe mokalelI sajA che, haDahaDatA nAstikane paNa eTaluM kamaM hatuM. e udAharaNa samUha-karmanuM tattvajJAna samajAvavA cembu dekhAvuM joIe ke AvA utpAtanuM kAraNa izvarI mATe avAranavAra apAya che. muMbaI jevA zaheramAM IcchA sivAya bIja heI zake nahi. x x mAre mana bismAra hAlatamAM makAne tUTI paDatAM cakAsa vyakitao bihAranI Aphata ane. aspRzyatA nivAraNa karavA mAganAra ke samUha IjA pAme, maraNa pAme ke ochIvattI sudhArake A dharatIkaMpane aspRzyatAnA pApanI sajArUpa gaNe." muzkelImAM mUkAya, ene samUha kamane udaya ane enuM ' kaI paNa bhaugolika hakIkata ke sacarAcara sRSTinI pariNAma lekhI zakAya. Aga, akasmAta ke vizleTane paNa ghaTanAne vaitAnika Dhabe samajavI-samajAvavI joie. ene emAM samAveza karI zakAya. emAM karmabaMdhana vakhate badale gAMdhIjI jevI vibhUti A bhUkaMpane aspRzyatAnA vyakitamAM rahelI tIvratA ke maMdatAne bhAva eTale ke tarata pApanI sajArUpa gaNe e hakIkata vismayajanaka lAge. AvuM bhAva upara ene AdhAra rahe che. lUMTa, atyAcAra atArkika kAraNa ApavAmAM prajAnA vahemone poSaNa ApavA ke baLAtkAranA samUha. kamane bhogavaTo ekI sAthe, jevuM 5. javAharalAla naheru ane kavivara TAgorane lAgyuM samUhamAM karavuM paDe. lekazAhI rAjyavyavasthA ke hatuM. kavivara TAgore pitAne AvA pratibhAvanI saMsthAkIya mALakhAmAM anyAya thAya, bhraSTAcAra hoya, abhivyakita jAhera nivedana dvArA karI 5Na kharI. pU gAMdhIjIe nirNayamAM sarvasaMmati hoya, sabhya zati hoya ane anyAyane ene zraddhAyukata pratyuttara paNa Ape pU. kAkAsAheba kAlelakara pratIkAra kyAM vinA anyAya ke bhraSTAcAra cAlu rahe emAM ne paNa mAMdhIjInA A "asAdhAraNa nyAyanI vAta jacI na mauna e sUcaka saMmatti lekhAya ane ethI samuha-karmanuM hatI. emaNe pU. gAMdhIjI sAthe A bAbata vicAravinimaya baMdhana thAya. emAM sabhya keTalIkavAra pragaTa rIte te keTalIkavAra paNa karyo. alabatta, pU. gAMdhIjInI zraddhA ane takane emanI praca7napaNe AvA karmabaMdhanamAM bhAgIdAra heya. pU. pAse koI pratyuttara na hatA. emane ema patha lAgyuM hatuM gAMdhIjIe ahiMsaka satyAgrasTa dvArA ahiMsAne jema ke gAMdhIjInI zraddhA saMpUrNa hatI, deSarahita hatI; sAmAjika parimANa ApyuM tema kama tatvajJAnanuM paraMtu enuM eka ghaTanA sAthenuM saMkalana nyAyayukata A sAmAjika svarUpa thayuM. saramukhatyArazAhI ke rAjAzAhInA na hatuM. Truth called them differently nI yugamAM paNa nokariyAta varga ciThThIne cAkara hovA chatAM prastAvanAmAM pU. kAkAsAhebe lakhyuM: "His Faith was sAcI vAta sattAdhIzane lakSa para na lAve ke satyaniSTha unerring, but its application unjustifiable ! rahIne makakamatApUrvaka sattAdhIzAnA Adezano amalaprakRti ane sRSTinA niyama ane keTalI ghaTanAo karavAno inkAra na kare te te nokariyAta vaga' 5Nu bauddhika rIte samajavI-samajAvavI kayAreka muzkela ane samUha karmanA baMdhanamAM bhAgIdAra bane. pU. gAMdhIjIe azaya paNa che. Ama chatAM evI ghaTanAne samajavA- karelI savinaya kAnUna bhaMga ane asahakAranI himAyata samajAvavA mAnavI anumAna kare che. evuM anumAna-tAraNa ke lekanAyaka jayaprakAza nArAyaNe anyAyI hukamenA di-parimANI che: (1) tArkika rIte samajI-samajAvI na virodhanI surakSA daLane karelI himAyata nA saMdarbhamAM mUlavI zakAya evuM anumAna, emAM game teTalI zraddhA hoya te paNa, zakAya. alabatta, jAgRtapare emanA manamAM AvI AdhyAtmika amUhanI daSTie aMdhazraddhAmAM khape; aMdhazraddhAne poSanAruM bhUmikA hovAnuM AropaNuM na karI zakAya. ApaNe tyAM uttama gaNAya. (2) bauddhika sImADAnI pele pAranI bAbate ke ghaTanA vahIvaTakartAoe ane nyAyadhIzoe sattAdhIzonI paravA karyA aMge Izvara para saMpUrNa zraddhA rAkhavI, eTaluM ja nahi paraMtu vinA AvuM valaNa dAkhavyuM che enI noMdha itihAsamAM ane ApaNA jIvana sAthe, ApaNuM sArAM-narasAM, khAsa karIne nahAra lekamAnasamAM kAyama rahI che. sAthe sAthe evI jAgRtinA kAraNe kRtya sAthe, ApaNu samUhajIvana sAthe avinAbhAva saMbaMdha teo samUha-karmanA baMdhanamAM bhAgIdAra thayA nathI, evI che ema samajavuM. ApaNA jIvanamAM je kAMi anyAyayukata nA anusaMdhAne 5%,201 upara ) | zika : zrI muMbaI jaina yuvaka sAMdha, mudraka ane prakAra : A gAmanA je. zAha, prAsana sthaLa : i85, saradAra vI. pI. rAma 'muMbaI 400 004, 2. naM. 3526 mukarSasthAne nI prinTa, jagannAtha para A rATha, giragAma, muMbaI - 400004
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 - prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa ( vaSa : 46 aMka : 21 ' buddha jIvana muMbaI tA. 1-3-85 chuTaka nakala rU. 150 vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika paradezamAM era meIla $ 20 PS 12 sI meila 215 49 taMtrI ramaNalAla cI. zAha jAsUsI ane rASTradroha. kaI paNa deza jAsUsI karyA vagara, guptacare dvArA vastuo, tenA haravApharavAnI pasaMdagI, bhAvatI vAnagIo, "bIjI rAnI mAhitI meLavyA vagara potAnA rASTranI UDavA-besavAnI rItabhAta, Teva, vyasana, athavA kenI sAthe varahanuM saMrakSaNa karI na zake. bhAratanA jAsUse duniyAnA kayA viSaya para vAtacIta karavAmAM vadhu khIle che ityAdi bIjA dezamAM nathI ema nahIM kahI rAkAya. te ja pramANe vizenI mAhitI meLavI levAya che. ane tene samartha mAnasa duniyAnA bIjA dezone jAsUse bhAratamAM nathI athavA zAstrIo dvArA abhyAsa karAvI e bAbatane vadhumAM vadhu have nahi Ave ema paNa mAnI na zakAya. pitAne lAbha uThAvAya che. guptacaro vadhumAM vadhu mAhitI meLavI lAve ane bIjA vartamAna samayamAM jAsusI mATenAM sAdhano vadhatAM jAya che. dezonA guptacara ochAmAM ochI mAhitI meLavI jAya e TeparekeDara ane nAnAM TrAnsamITaro dvArA ghaNu gupta yeya dareka dezanuM hoya che. mAhitI meLavI levAya che. ema kahevAya che ke nikasana ane yuropa-amerikAnA guptacara pacIsa varSathI bhAratamAMthI kisiMjarane seviyeTa yuniyananI mulAkAtanuM jayAre viMmaMtraNa keTalAka bhAratIya nAgarike dvArA saMrakSaNane lagatI gupta maLyuM hatuM tyAre temanA utArA mATenA baMgalAnA udyAnanI ahiMtI meLavI jatA hatA e dhaTanA bhAratanA guptacara vRkSo upara nAnAM nAnAM TrAnsamITara goThavAI gayAM hatAM, khAtA mATe ghaNI zaramajanaka gaNAya. gaMdA rAjakAraNane lIdhe ke jethI haratAM pharatAM temAM je kaMI khAnagI vAta -ane vAraMvAra badalAtA pradhAna ane amaladArone kAraNe tathA kare te nedhAI jAya. ene vahema paDatAM teo baMne keTalIka pagya vyakUitaonI beparavAne kAraNe sarakArI khAtAMomAM vAte moDhethI karavAne badale kAgaLa para lakhIne karatA ane -De keTalo vyApI gayo che te jAsUsInA Aropasara pakaDA- tarata e kAgaLo bALI nAkhatA. have zakiMtazALI TrAnsa-melAonA nivedana parathI joI zakAya che. mITare aMgUThAnA TeravAM jeTalAM nAnAM nImaLyAM che. navAM navAM sAdhane ane navI navI tarakIbo dvArA duniyA ApaNu ghare mahemAna tarIke Avela keIka mANusa gharanA sUramAM jAsusInI jALa patharAyelI rahyA kare che. jema jema koI ajANyA khUNumAM evuM TrAnsamITara mUkI jAya che jyAM keTalIka tarakIne jUnI ane jANItI thaI jAya tema te chaDI sudhI e ApaNI najare na paDe ane e TrAnsamITara che evI devAya ane phaLadrupa bhejAe navI tarakIbo zedhI kADhe. mAtra khabara na paDe tyAM sudhI dUra beThAM ApaNA gharamAM Akho vakhata rajadArI kSetramAM ja nahIM, vepAra, ciMkSaNa, dharma vagere kSetramAM cAlatI vAto sAMbhaLI zake ke rekorDa karI zake. moTA rAjadvArI pazu evI sthiti pravarte che. ApaNe koIka dezanI ajANI peDhI puruSae te ajANI jagyAe pitAnA mANasa sAthe khAnagI -zAthe vepAra kare che te te peDhInI aMdarakhAnethI Arthika vAtacIta karatAM atyaMta sAvadha rahevuM paDe evI sthiti sthiti kevI hoya che tene benA belensazITa sAthe, sajAtI jAya che. gupta ahevAla meLavI ApanArI saMsthAo duniyAne ghaNA ( vimAna dvArA bIjA rAjyanI sarahadamAM ghUsI jaine 'zamAM che. ApaNane khabara paNa na paDe evI gupta rIte pheTAe levAnI vAta have jUnI thaI gaI. upagrahomAM goThavelA ApaNuM vyavasAya vize, jIvana vyavahAra viMge, viMgatavAra meTA kemerA dvArA dumananA rAjapanI jhINumAM jhINI gAditI meLavI laIne bIjAne pahoMcADavAnuM kAma karanArA hilacAlanI badhI ja mAhitI takSaNa meLavI zakAya che. Ase, ejanTa, durniyAmAM ghaNA che. sevaLeTa yuniyane to bAre mAsa avakAzamAM avakAzayAtrIonI - amerikA, seviyeTa yuniyana, briTana, phrAnsa, jarmanI kaI ne kaI TukaDI pharyA karatI rahe ane tyAMthI phaTAo "jevAM meTAM rASTro pitAnA dezamAM koI videzanA rASTranA lIdhA kare evI vyavasthA karI che. ane pRthvI para pAchA kyAM vaDA ke ucca padAdhikArIone pitAne tyAM mahemAna tarIke viMnA avakAzamAM lagabhaga bAra mahiMnA avakAzayAtrI rahyA nimaMtraNa Ape che tyAre tene vizenI badhI ja gupta mAhitI kare evA liMka sthApavA mAMDayA che. upagrahanA kemerA potAnA guptacara dvArA meLavI le che ane te vyakitanuM dvArA badhI mAhitI jhaDapAi na jAya eTalA mATe te - nabaLuM pAsuM gayuM che te paNa jANI laI vATAdhATe daramiyAna amerikAe ane vizeSataH seviyeTa yuniMyane keTalAMka bhUgarbha - te dvArA lArbha uThAvavA prayatna kare che. tenA zAkhatI sTezane, bhUgarbha, lazkarI mathake, UbhAM karyAM che. nama traNa yuvA dvArA meLavI lai vATAdhATe
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 praDha vana tA. 1-3-89 je deromAM saramukhatyArazAhI che, vANI-svAtaMtraya nathI ane jasasI ghaNuM che e dezanI prajA potAnuM jIvana bhayamAM vitAve che. ajANyAnI sAthe vAta karatAM kare che. eTaluM ja nahi, gharanAM ravajano sAthe paNa A vAta karatAM gabharAya che. dIvAlane paNa kAna che e rUDha prayogathI AgaLa vadhIne havAne paNa zAna che tyAM sudhI duniyA paheAMcI che. ' rAjakIya atyAcArane bhoga banelA mANase AvAM saramukhatyArazAhIvALAM rASTromAMthI jAna bacAvIne bhAgI chUTe che tyAre te pitAne Azraya ApanAra rASTrane ghaNI badhI gupta mAhitI pUrI pADe che.' guptacare dvArA meLavelI mAhitI hamezAM, sAcI hoya evuM nathI. keTalIka vakhata te IrAdApUrvaka geramArge doravanArI mAhitI pUrI paDAya che. ane evI mAhitI pramANabhUta mAnanArA mANaso gothuM khAI jAya che, sapaDAI 57 jAya che. gupta mAhitI meLavavA mATe sArA mANasane paNa vaza karanArI je bAbate che temAM dhanaprApti, vyasana anusAra moTA mojazekha, rUpALI strIo sAthenA bhogavilAsa vagerene gaNAvI zakAya. zarUAta ekadama moTI bAbatathI " thatI nathI. AraMbhamAM mAtra dastI keLavAya che, bheTasogAda apAya che, pATIo thAya che ane badalAmAM mAtra nakAmI zudra mAhitI meLavavA aMge vAtacIta thAya che. pachI mANasa je lapaTAya che, phasAya che te moTI gupta mAhitI 'kame krame gaNatarIpUrvaka meLavAya che. moTA guptacara eTalA . heziyAra che ke tame enA pAMjarAmAM kayAre purAI gayA che tenI ghaNu lAMbA vakhata sudhI tamane khabara paDatI nathI ane khabara paDe che tyAre temAMthI bahAra nIkaLavA mATe ke te * mArga hete nathI, kAM to hiMmata hotI nathI. tarata hatyA karI nAkhavA sudhInI niMdayatA dAkhavatAM guptacare jarA paNa acakAtA nathI. keTalAka badamAza mANase jema dhama AcaratA hovAne * vadhu paDatA dekhAva kare che tema jAsusInuM kAma karanAra keTalAka mANase rASTrabhakata havAne vadhu paDate dekhAva kare che. ema kahevAya che ke thoDA samaya pahelAM seviyeTa yurniyanane mAhitI pUrI pADavA mATe pakaDAyelA keTalAka amerikana e pitApitAnA vistAranA lokomAM sauthI moTA vaphAdAra rASTrabhakata havAnI chApa ubhI karI hatI. pitAnA rAjyamAM anyAya pAmelI ke sattAdhIzo dvArA . jAheramAM apamAnita thayelI vyakitanI pitAnA rASTra pratyenI vaphAdArI ghaTI jAya che. evA mANase verane badalo levA moTuM apakRtya karatAM paNa acakAtA nathI. duHkhamAM dAjhelA mANasane Azraya ApavA pADozI rASTro hamezAM tatpara hoya ;' che ane AvI paristhitimAM sauthI vadhu lAbha uThAvAya che. bhArata bahAra vasatA keTalAka zIkhone tyAMnI sarakAre . eTalA ja mATe paMpALe che. " pitAnA rASTra pratyenI bhakti ane vaphAdArI jeTale aMze vadhu keLavI zakAya eTale aMze gupta mAhitI bahAra javAne ' bhaya ocho. je rASTranA tamAma nAgarike pUrepUrA vaphAdAra hoya e rASTramAM game teTalA jAsUso Ave te paNa phAvI zake paraMtu AvI sthiti sAmAnya rIte ochI saMbhavita che, kAraNa ke manuSyanuM mana caMcala che ane kayA pralobhanathI te kheMcAI jaze te pahelethI kahI zakAya nahIM. koI paNa dezamAM sarakArI amaladAro dvArA ke anya ucca sattAdhIzo dvArA prajAnI kanaDagata vadhu paDatI thavA lAge tyAre lekene prathama sarakArI varga pratye abhAva thavA lAge. evI pariMrathatimAM kaMika taka maLatAM dezadrohanAM bIja vavAya che. virodhI sattAo AvI sthatimAM lAbha uThAve che. teo sarakArathI trAselI vyakitaonAM hRdaya dhana dvArA ke Ae ApavAnuM vacana dvArA jItI le che. temanI e mohajALamAM AvA dAjhelA nAgarike phasAya che. jUnA vakhatamAM jAsusInI pravRtti ghaNuM kharuM paDezI rAjya puratI maryAdita rahetI. paraMtu bIjA vizvayuddha pachI jhaDapI vimAnI vyavahArane kAraNe eka dezamAMthI bIjA dezamAM mANasanI avarajavara puSkaLa vadhI jatAM AvI pravRttine vyApa vadhI rahyo che. vidyAbhyAsa, vepAra, Arogya, pravAsa, nekarI vagerene kAraNe potAnA dezanI bahAra javAnI, sarahada oLaMgavAnI pravRtti pratidina vadhatI cAlI che , sarakArI ke maTinezanala kaMpanIonI nokarI, vepAra-udyama ke anya kAraNe bIjuM rASTramAM lAMbA varSane vasavATa paha puSkaLa vadhI gayA che. evA vasavATane kAraNe paNa pitAnI mAtRbhUmi pratyeno prema keme kame osare jAya evadhA saMbhAvanA rahe che. iMglenDa, amerikA, japAna, Ardika athavA yuropamAM jaIne ghaNuM bhAratIya loko vaselA che. samaya jatAM keTalAke tyAMnuM nAgarikatva paNa svIkAryuM che: AvA lekenI vaphAdArI be rASTro vacce vaheMcAI jAya che. keTalAka kiMsAomAM te koInA ya pratye vaphAdArIne bhAva temanAmAM jaNAtuM nathI. bhAratanI jema bIjA dezanA nAgarikonI bAbatamAM paNa banI rahyuM che. pitAne janmabhUmi-mAtRbhUmi pratyenA prema ane vaphAdArInuM pramANa duniyAnA AvA ghaNA lokomAM pahelAMnA jevuM rahyuM nathI. rASTranI sarvocca vyakitao vacce sattA mATe jyAre moTuM gharSaNa janme che tyAre na phAvelI vyakitane pitAnA jAnane. bhaya rahe che. chellAM keTalAMka varSothI virodhI vyakitane khatama karI nAkhavAnI kuTila rAjanIrti duniyAnA ghaNA dezamAM, vizeSataH saramukhatyArI dezamAM pravarte che. AthI eka vakhata sarvocca sthAne belI paraMtu pachIthI parAjita thayelI vyaktio pitAne deza choDI bIja koI dezano Azraya laI tyAM kAyamane vasavATa kare che. pitAnA mobhA anusAra vasavATa karavA mATe puSkaLa nANuM joIe eTale duniyAnA ghaNA sattAdhIza enI pahelethI jogavAI karI rAkhe che. A eka prakAranI rASTradrohI pravRtti che. keTalIka benka ane sarakAra taraphathI bIjA dezonI AvI, rASTradrohI pravRtine protsAhana maLatuM hovAnuM kahevAya che. svArthI banelo mANasa potAnA rASTrane keTaluM nukasAna pahoMce che tenuM nahIM paraMtu pitAne aMgata rIte keTaluM lAbha thAya che. tene ja vicAra kare che. vepAradhaMdhAmAM AvI' manavRtti ghaNA dezomAM sAmAnya banatI jAya che. A eka pracArane rASTradroha che. (anusaMdhAna pRSTha 211 upara).
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-385 praha jIvana * ke dvArA karamAM ja eka jAya che. dhyAna samAja ane aMdhajana sa ke. pI. zAha dhRtarASTranA jamAnAthI aMdhajane rAjya na ja karI zake vihoNA bhAgye ja akasmAtano bhoga bane che. kAraNa? evI mAnyatA che. bahu ja lakhe samaya Ama cAlyuM. sattAnA kAraNa e ja ke, temanI AMtaradaSTi vadhu sateja hoya che. A ane evA mahatvanA rathAne aMdhajanane na ja mukAya evI nirIkSaNa sAcuM ane sacoTa che. dekhatI vyakita koI kAma ke praNAlI ja paDI gaI hatI A hakIkata taddana bhUMsAI nathI, abhyAsa kare che tyAre jAye-ajANya, tenuM dhyAna AjuparaMtu have temAM dhIre dhIre ghare pharaka paDato jAya che. bAjunI avara javara para jAya che paraMtu aMdhajana te eka AgevAna mahilA vArtAkAre eka suMdara navalakathA pitAnA kAmamAM ja otaprota hoya che. pakSInI AMkha vIMdhavA lakhI che. eka sthaLe hatyA thAya che. hatyAre je sthaLethI taiyAra thayelA ananI jema ja aMdhajane samagra dhyAna, AvajA kare che tyAM eka aMdha kizora che. e aMdha che eTale pitAnA kAma ane lakSya upara ja kendrita kare che. dRSTi hatyArAne tenI bahu ciMtA nathI. hatyAre tyAM ja thAya che. e vihoNAnuM kAma A ja kAraNe sarasa ane ghaNI vakhata te zirane carmacakSu na hatI. paraMtu, enuM atara-darzana sAbUta sarvAga suMdara banI jAya che. hatuM. atirika prakAzanI e zakitathI A aMdha kizora akasmAta bAbata paNa Ama ja che. sAmAjika saMsthAhatyArAne pakaDavAmAM polIsane madada kare che. hatyArAno pagarava e je netrahInene paraNAvyA che, temAMnI keI netrahIna eNe barAbara yAda rAkhI lIdho hato ane Ama bAhyadaSTi gRhiNInA raseDAmAM ekAda aTi mArI jeje. te paNa gesane viheze e kira eka aparAdhIne 5kaDAvavAmAM polIsa ane cale vApare che, rAMdhe che chatAM ene kadI akasmAta thayAnuM kAyadAne madada kare che. aMdhajanene samAja zI rIte madada sAMbhaLyuM che? dekhatA mANaso karatA, aMdhajanenI jJAnendri karI zake e vize vicAratAM mane A navalakathA yAda AvI vadhu zakitazALI hoya che. temanA kAna ke temanI agiLAnA gaI, jemAM eka aMdhajana, akhiovALA ane dekhatA samAjane bolatAM TeravAnI zakita kadI jANI joi che? temanI zravaNazakti madada kare che. navalakathAnuM A pAtra lekhikAe zI rIte meLavyuM gajabanI hoya che. te ja rIte, temane spaza' 5Nu pArasamaNI je e huM jANuM nathI, paraMtu aMtaranAM ajavALAmAMthI ghaNA hoya che. tame kazuM bolo nahi chatAM, tamane spazIne e oLakhI prajJAcakSuo samAjane ghaNuM badhuM ApatA hoya che. paMDita jaze ke tame koNa che ! kavi sureza dalAlanA jevA zabdo sukhalAlajI, pUjya svAmI gagezvarAnaMdajI jevAM aneka daSTAti, vAparuM te tevI paLe, netrahInanI samagra daSTi, tenI aAMgaLInA ApaNI samakSa mojuda che. A vibhUtioe carmacakSu Terave...phUTe cheAMkha ! gumAvyAM hatAM, paraMtu temanA atiracakSu anekagaNuM tejathI aMdhajanone lagatI ghaNI aMgrejI tathA kavacita suMdara prakAzatAM hatAM. A vibhUtionuM AMtarateja, bhalabhalA dekhAtA hindI philmo paNa AvatI hoya che. aMdhAnA mAnasane sparzatA leone namana karAve tevuM hatuM. temanuM sattvazIla, tejomaya aneka muddAo AvI philmamAM cheDayA hoya che. AmAM dharmaciMtana paNa A atiratejamAMthI ja pragaTayuM hoya che. ghaNA muddAo te ekadama marmALu hoya che. mAtra aMdha ja keTalAye prajJAcakSu gujarAtIoe vAdya saMgIta, kaMThaya nahi, zArIrika UNapa dharAvatI moTA bhAganI vyakitaone saMgItanI vividha kSetramAM nAmanA meLavI che ane hajAro A mudAo lAgu paDe che. AvI koi paNa vyakitane, saMgItapremIone kalAka sudhI DolAvyA che. saMgItanuM koI temanA pratye dayA batAve te gamatuM nathI. keInI zikSaNa ApavAmAM paNa aneka prajJAcakSu saMgItajJone phALe sahAnubhUtinuM nimitta banavAnuM temane muddala gamatuM dhaNo moTo ane noMdhanIya che. nathI. AvI vyakita khUba saMvedanazIla hoya che. eka te A badhA prasaMge ane aMdhajanonI vAta karuM chuM tyAre, zArIrika UNapa ane uparathI kaMI ene "bicAra' kahe agara kavizrI bhAnuprasAda paDayAnI eka kAvyapaMkita yAda AvI gaNave te tenA nAjuka hadayane Thesa pahoMcADe che. aMdhajanene jAya che: madada karavAnI vAta AvI che tyAre sau prathama mAre ApaNA khyAne deza bhale laI lIthA nAtha, samAja samakSa eka lAlabattI dharavI che. ApaNuM AvAM paNa kalaravanI duniyA amArI daSTihIna bhAIbahene bicArA ke bApaDA gaNavAnI bhUla vATe rakhaDayAnI moja chInavI lIdhI che kadI karaze nahi. tamArA pitAnA svamAna jeTale ja Adara - te ya pagaravanI duniyA amArI temanA svamAnane Ape. emane eka vakhata Atmagaurava maLyA huM, tame ane ApaNe samAja, daSTihInene zI rIte madada pachI juo ke te kevI kamAla karI zake che. agAu kahyuM karI zakIe ene aDadho javAba A kAvyanA mukhaDAmAMthI maLI tema, mAtra eka indriyanI gerahAjarI, bIjI indriyanI zakita jAya che-ema mane lAge che. dekhyAne deza bhale laI lIdhe anekagaNI vadhArI mUke che. je indriyanI zakita vadhI che paNa kalaravanI duniyA nathI laI lIdhI. izvara eka indriyanI tene pUrepUro upayoga thaI zake te AtmavizvAsa zakita ghaTADe athavA e Indriya chInavAI jAya tyAre bIjI temanAmAM jagADe, e ApaNA saunuM ane samAjanuM prathama jJAnendriya anekagaNI zakitazALI thaI jAya che. kartavya che. dhajanonuM svamAna sAcave, sahAnubhUtinI najare aMdha, apaganI sevAmAM rata rahetA zrI vijayabhAi jevAne badale, samAna gayuvAnI udAra dRSTi keLave. maracanTa eka vakhata sarasa vAta kahI hatI ke dekhatA leke are, bIjI badhI rIte taMdurasta dekhAtA moTA bhAganA kAmamAM vadhu bhUla kare che. aMdhajane- bhAgye ja bhUla kare che ? mANasomAM eka yA bIjI rIte UNapa hoya ja che, carvAga saMpUrNa e ja rIte dekhatA leke ja vadhu akasmAte kare che. dRSTi keI nathI, A dRSTie vicArazo te, aMdhajane pratye
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra06 : prabuddha jIvana tA. 1-3-85 ' , ( samAnatA keLavavAnI ane jALavavAne mATe Agraha samajAI jaze. A rIte AtmagauravathI TaTTAra banelA aMdhajanane tenI | raci anusAra-madada kare. mane eka aMdha yuvAnane kiraso yAda Ave che. A aMdha yuvAna muMbaImAM eka relave sTezanamAM agarabattI vecate hate. paraMtu enI rUci kharekhara te saMgItamAM hatI. zaheranA eka sahayI samAjasevakane A bAbatanI jANa thatAM, ene mATe 'baMsIvAdananI tAlImanI vyavasthA karI. pUratI sAdhanA ane riyAjha pachI Aje e aMdhajana kuvALa baMsarIvAdaka banI gayo che. have ene agarabattI vecavAnI jarUra rahI nathI. aMdhajananI ruci pArakhavA dhIraja ane kuzaLatA joIe. kaI vyakita sutArI kAma sAruM karaze, ke saMgItanI dizAmAM sArI rIte AgaLa vadhaze, e AkhI bAbata jhINavaTathI cakAsIne, tenI zakitane thagya dizAmAM vALavI joie. aMdhajanenI jJAnabhUkha jabarajasta hoya che. muMbaimAM ane gujarAtamAM ghaNA aMdhajane judAM judAM kSetramAM agrIma sthAna dharAve che. raci pramANe kAma na maLavAthI, vyakitanA vikAsa aTake che. e to Adhunika manovijJAne svIkArelI hakIkata che eTale jyAM jyAM netrahInenA kalyANanI pravRtti thAya che te badhAM kendronA saMcAlakoe, A bAbata upara pUrepUruM dhyAna ApavuM joIe. chellAM thoDAM varasamAM to, A kSetramAM, vividha dizAmAM uttama prakAranuM kAma thai rahyuM che. khetIvADI uparAMta vyAvasAyika tAlIma laIne aneka adha bhAIbahene bahAra paDe che, AmAMnAM meTA bhAganA kharekhara pagabhara paNa thaI jAya che. ruci pramANe kAmanI vAta nIkaLI tyAre muMbaI, tenA upanagarI ane gujarAtanA aneka zaheronI aMdha saMsthAo AMkha samakSa khaDI thai jAya che. aneka netrahIne A badhI baMsthAo, vaLataradAyaka kAma 5Na pUruM pADe che. ghaNI jagyAe te teo rojanA sarerAza bAra, paMdara ke vIsathI pacIsa rUpiyA paNa kamAi le che. muMbaI, madrAsa, dilhI ke kalakattA ane AvA bIjAM vIseka mahAnagaromAM kAmane teTo nathI. kAma khUTe tema nathI. paraMtu yogya vyakitane yogya kAma meLavI ApavuM e paNa eka uttama prakAranI samAjasevA che. 1 Teliphona opareTaranI sevA te aMdhajana ghaNI ja sarasa rIte ane kuzaLatAthI karI zake che. mAtra Trena ke basanA kI pAsathI aMdhajananuM peTa bharAtuM nathI. Arthika svAvalaMbana e mukhya vAta che ane te mATe satata prayatno cAlu ja rahevA joIe. phArmAsyuTikala udyoga, pikiMganA aneka prakAranA udyoga tema ja nAnAM nAnAM mazInanA sperapArTI banAvatA aneka udyogonA mAlikee ane A kSetranA agraNIoe sAthe besI, tAlIma pAmelA aMdhajana-vigatavAra, sateSajanaka kAma zI rIte ApI zakAya tenI yojanAo paDI kADhI tene amala dhamapUrvaka karavuM joIe. prAti hitAya e te bhAratIya saMskRtinuM mULa aMga che. A dizAmAM zubha niSThAvALA-prayatnanA satata halesAM cAlu ja rAkhavA joIe. tAlIma pAmele eka paNa aMdhajana kAma vagara bekAra na rahe te jovAnI samAjanI, sarakAranI ane sAcuM kahuM te ApaNA saunI pavitra pharaja che. vighAdAna paNa eTaluM ja mahatvanuM che. breIla lipina pustaka dvArA aneka netrahInonI atirajAti vadhu dedIpyamAna banI che. vAMcana ane abhyAsathI azakta vyakitamAM paNa Atmagaurava pragaTe che. navuM vicAravA-samajavAnI enI zakita paNa vadhe che. khapapUratuM paNa vAMcatAM lakhatAM e zIkhe te saravALe samAjane phAyado ja che. nIrakSaratA ghaTe e te khare ja paraMtu ahIM te eka azakata vyakitane jJAna dvArA navajIvana maLe che. breIla lipina grantha vadhu ne vadhu pragaTa thAya ane netrahIne sudhI pahoMce e jarUrI che. Adhunika vijJAne, mRta vyakitanI AMkha netrahInemAM repavAnI anekhI siddhi meLavI che. mRtyu pAmatA tenA svajanene samajAvIne, mRta vyAketanI akho dvArA, aMdhajanonA aMdhArA ulecI zake. sukhI ane saMpanna kuTuMboe te jAte ja doDI jaine, dara varase, aMdhajana mATe vividha kSetramAM kAma karatI saMsthA ene Arthika madada ApyA ja karavI joie. A bhagIratha kAya che ane bhagIratha puruSArtha mAgI le tevuM A kSetra che...57 puruSArthanI pagadaMDI upara ApaNe satata cAlyA karIzuM te ma jhIla jarUra maLI javAnI. A purAthanI yAtrAne AnaMda paNa sAce ja bane che. aMdhajanenI A vAta samajAya teoe nIce pramANe saMka95 karavAnI bhAvanA sevavI joIe: (1) huM netrahIne bImAra nahi gaNuM. (2) netrahInane tenI ruci pramANe kAma meLavI ApIza. (3) netrahInanA aMtarane dIvo pragaTAvavA huM tene uttama grantha (breIla lipinA) bheTa ApIza. (4) mArI AjubAja keinuM maraNa thAya tenI ane huM aMdha vyakitane apAvIne enA aMdhArA ulecavAmAM madada karIza. (5) adho mATe kAma karatI, megya saMsthA zodhI kADhI, tenA saMcAlako sAthe maitrIbharyA saMbaMdho bAMdhI, saMsthAne Arthika madada uparAMta paNa dareka rIte upayogI banIza. (6) tAlIma pAmelA aMdhajanene nokarI ke vyavasAya meLavI ApavA. pUrepUrI jahemata laIne, te barAbara ThekANAsara, goThavAya nahi tyAM sudhI huM tene putra samAna gaNI tenA mATe satata jhajhumatA rahIza. A saMkalpa satata prayatnothI jarUra siddha thaze ane aMdhajanone navajIvana ApyAnI tRpti ane gaurava tame -jarUra anubhavaze. (AkAzavANI, muMbaInA saujanyathI) [ aMdhajanonA sva-rojagAra kAryakramamAM te zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA sabhya ane prabuddha jIvana'nA vAcakAne. apUrva sahakAra agAu maLyo che. aMdAje sADA pAMca lAkha jevI rakama ekatra thaI che, jemAMthI base jeTalA aMdhajane pagabhara thaI rahyA che. A uparAMta paNa aMdhajano mATenI muMbaInI saMsthA dhanezatala esosIezana opha blAinDa taraphathI bIjA ghaNuM kAryakramo (jevAM ke khaMDAlAma dharaDAM ghara,--aMbaranAthamAM moTI hosTela) che je mATe nAnI khUba jarUra che. Apa sau udAra hAthe AmAM amane sahAyarUpa thAo evI namra vinaMtI maMtrIo ceka Shri Bombay Jain Yuvak Sangh nA nAmane lakhave.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 2017 ravinI krAMti ane zaMkaranI zAti 9 De, harIza vyAsa (gatAMkathI pUruM) khatama thai jaze te, samAja khatama thaI jaze, khAlI khokhuM yAda Ave che vacce mahArAja mAMdA paDatA emane vADIlAla raheze. vacanapAlana e ja manuSyanI prANapati che. jene, hospiTalamAM amadAvAdamAM dAkhala karelA, jyAM bhAIzrI harihara A tabiyata sarasa thaI jAya che ke nahi!" babalabhAI asaMbhoLajA, prabodha rAvaLa vagerenI sAthe jaIne, vala kahe, "mahArAja, tame te gaDA ane ghelA ja rahyA. dezabhakita vidyAnagaramAM thanAra zramazibiramAM uddaghATana karavA AvavA ane dezasevAmAM tame zarIranI-tabiyatanI ye leza darakAra mATe ame vacana lIdheluM. mahArAja kahe, "me vekazananI vAta rAkhatA nathI. AvuM badhuM gAMDapaNa kema cAle ?" mahArAja kahe, che ne? tyAM sudhImAM te jarUra sAjo thaIza. ane zrama babalabhAI, DAhyA mANasoe te jAtane ane svArthane saMbhAzibiramAM AvIza e vAta nakakI. LyA karyA che, jayAre gAMDAdhelA mANasoe tyAga, samarpaNa ane balidAna ApI ApIne A dezane AjhAdIthI UjaLa zramazibirane Agale divase, vallabhavidyAnagaramAM karyo che. khera ! tabiyata ane sAravArane khyAla cekakasa meM vidyAthIo ane kAryakartAo AvI gayA. paNa rAkhyA che. pazu ema tarbiyata tabiyata karyA karavAthI cAle sahArAjane yAda ApavA javA mATe mane pasaMda karavAmAM kema ? vacanapAlananuM tabiyatathI ye moTuM mUlya che. ANaMdathI AvyuM. rAtre becAsaNa mAzramamAM paheo tyAre sau ame gADI choDI dIdhI. sUI gayelAM. eTale savAre prArthanA bAda mahArAjane maLavAnuM nakakI thayeluM. prArthanA karI AvyA bAda huM pUjya Ama karatAM karatAM ame vallabhavidyAnagara, basa dvArA mahArAjane jaine maLyA. ane zramazibiranA uddaghATana mATe pahoMcI gayA, ane barAbara samayasara hAjara rahIne mahArAje ApelA vacananI yAda devaDAvI. emanA sAthIo zrI babalabhAI zramazibiranuM uddaghATana karyuM. jAte jamIna khodI, tagAra hetA ane zrI zivAbhAI paTele ghaNI badhI dalIla karI uThAvyuM ane rastA upara levaliMga karyuM. bhAilAlabhAi ane nAjuka tabiyata hevAthI ArAma karavAnI salAha - paTela kahe, "basa mahArAja' tyAre ja temaNe khedavAnuM, ApI. mahArAja A badhI carcA daramyAna mauna ja UMcakavAnuM ane mATI nAkhavAnuM choDavuM. pAchA vaLatAM ANaMda hatA. e badhA gayA eTale mane kahyuM, "pelI sTezane gADImAM besADavA mATe gayele tyAre khuzIthI mArI thelImAM reMTiye, ghatI vagere goThavI de. ane UbharAtA mahArAje kahyuM, "jue, babalabhAI, -jhaDapathI ane sTezane laI jAma, cUpacApa hai ke. nahi te tabiyata kevI kulapAvara thai gaI ke nahi! saMkala A leke mane nahi javA de." meM kahyuM, 'paNa mahArAja, zakitathI zuM nathI thaI zakatuM?" babalabhAI kahe "tamArA "ApanI tabiyata? nAka Upara AMgaLI mukIne kahe, "cUpa! upara te IzvaranA hajAra hAtha che!" mahArAja kahe, "enuM ja tabiyata abiyata badhuM pachI, vacana paheluM. samajo chene ? kAma karuM chuM, te enA sevakanI upara je e hajAra hAtha 'e te sau sAruM thai jaze !' ane mArA khabhe hAtha nahi rAkhe che, kayA rAkhaze ?" sUkIne e te hAlyA. sTezana najIka ame pahoMcyA, jyAM te pharavA nIkaLelA babalabhAI mahetA ane vaDodarA pAse pAdarAmAM zrI dhIrendra majamudAra jevA prakhara zivAbhAi paTele amane pakaDI pADayA : "are, harIzabhAI ! gAMdhIvicArakanA sAnidhyamAM sarvodaya saMmelana yojAyeluM. nA pADI to che zA mATe mahArAjane zibiramAM kheMcI jAo tyAM AvIne mane ' pUchapAvAgyA vagara ja mArA , che? banne mane laDavA lAgyA. pAchI e ja dalIle cAlI. nAnAbhAI-sumantabhAi vyAse vaDedarA kelejamAMthI bI. pelA banane ya thAkayA, eTale mahArAja kahe, "have huM eka vAta e. nI parIkSA choDIne mahArAjane caraNe sarvodaya kAnta pUchI lauM ? be vacana moTuM ke tabiyata ? meM A lekane mATe jIvanadAna" jAhera karyuM. badhA emanI ciThThI joI ja zibiranA udghATana mATe AvavAnuM vacana ApyuM che, te vALIne ja rahyA. emane DagAvavA-vaLAvavA ghaNA lokoe prayAso DuM rahIza. tame cintA nahi karaze. mane kazuM ye nahi thAya. bake karyA. paNa teo te makakama ja hatA. mahArAja A badhuM cana pALavAnA AnandathI tabiyata sarasa thaI jaze ? babalabhAI dUrathI jotA hatA, temaNe sumantabhAIne khabhe thAba, "koI ahetA kahe, "have tame jidda ja pakaDI che tyAre huM tamArI sAthe vAdhe nahi, tame sarvethI kAti mATe je jIvanadAnane saMkalpa -AvuM chuM.' mahArAja kahe, "mane saMbhALavA nahiM, paNa vacana- karyA che te mATe tamane khUba khUba dhanyavAda " sumantabhAI kahe, pAlanathI tabiyata kevI sarasa thaI jAya che tene camatkAra jovA mahArAja, Apa AzIrvAda Ape !' mahArAja kahe, 'huM tamane Avaje.' Ama gADI Ave te pahelAM ame becAsaNa sTezane ' bane ya bhAIone oLakhuM chuM. tame azvameghayajJanA ghaDAo pahoMcI gayA mArate ghoDe deDatA AvelA babalabhAI 5Na gADImAM jevA che. khUba makakama, nibaMdha ane bahAdUra ! jIvanabhara tame - zAmela thaI gayA gADImAM be vAte cAlI. mahArAja sarvodaya samAja banAvavA mathajo. mArA zuM izvaranA tamArA . kahe, juo babalabhAI tulasIdAsajIe kahyuM che-raghurati upara khUba khUba AzIrvAda che." kAryakartAone kahe, "sutelAne : -jA cI mA, kALa nAtha mA vacana na jAphrA' prANa jAya jAgavA de, jAgelAne be thavA de. beThelAne cAlavA do. te behatara 5Nu vacana pheka ne ja thavuM joIe. zabdanuM mUlya ane cAlatAne satata Age baDhavAnuM baLa Ape, balake ke
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 praha. jIvana vinobAjIne kahe, "amadAvAdanI ApanI yAtrAnI saphaLatA mATe A mANase jabarI mahenata karelI che. virodhanI vacce ga. dayanI jata pragaTAvavA prayAsa karyo che. ene AzIrvA Apa" vinebAjI kahe, "je viSamatA ane virodha vacce prAsa paTAve che te ja sAcA puruSAthIo che. emanA upate mArA ane izvaranA che AzIrvAda che ja.' be ghaDI mATemahArAja mane vahAlathI bheTI paDyA ane mAthe-pIhA, pheravata vahAla karatA ja rahyA. "parAM kAma tame hiMmatathI hAthamAM le che e bhAre vAta che. emAMthI ja vyakitamAMthI virATa jAgaze.' paNa satsaMkalpa karanArane teDI pADo mA keIne saMkalpa, - teDAva che jabarI hiMyA te che je, paNa bhayaMkara pApa che. keinA e saMkalpane hamezAM daDha kare, majabUta kare. emAMthI ja ApaNo samAja Ageca karI zakaze." | vinobAjI sADA traNa mAsanA gujarAtanA pravAse-padayAtrA AvyA tyAre pU. mahArAja, mane zrI nArAyaNa desAI emanA saLaMga pravAsamAM sAthe rahyA. zrI babalabhAI mahetA ene mane emanI padayAtrAnI pUrva taiyArI karavAnI javAbadArI soMpAI hatI. jAmanagara jillAnI pUrva taiyArI karIne huM mahArAjanA AdezathI vinabAjI sAthe sAteka divasa rahevA mATe mAlaparA AzramamAM AvyA hatA. sAthe babalabhAI paNa bhegA thaI gayA hatA. * kAryakartAo sAthe carcA cAlI ke vinobAjInI amadAvAda zaheranI padayAtrAnI pUrva taiyArI kene sepivI. tyAre dvibhASI rAjya sAme pUrajozamAM amadAvAdamAM virodha hatA. vaLI vinobAjI dvibhASI rAjyanA pakSamAM hatA, ane mahAgujarAta Andolana zrI indulAla yAjJikanI saradArImAM khUba tIvratAthI cAlatuM hatuM. ghaNA kAryakartAonAM nAnAM sUcane thayAM, paNa javAbaMdArI levA koI AgaLa na khAvyuM. virodhI paririthati vacce jaIne vinebA-vicAra samajAvo ane 'anukULa vAtAvaraNa banAvavuM e kaparI bAbata hatI. chevaTe mahArAja thAkyA. kahe, "amadAvAdanuM vAtAvaraNa viSama te che ja ane kAma kaparuM che. zuM koI pUrva taiyArInI javAbadArI nahi le ?" pharIvAra sepe paDI gayuM. chevaTe meM agaLI UMcI karI. beeka jaNa khelyA ke kharA, jemAM ne temAM harIzabhAI, tame hAtha UMcA karIne javAbadArI le che. paNa A te bhAre kaparuM kAma che...tyAM ziyALabhAInAM sAsariyAM nathI ke tarata ja mahArAja carcAmAM kudI paDayA, "are tyAM ziyALabhAInAM sAsariyAM nahi hoya te piriyAM te che ja ne ! tame emane Toke che zuM kAma? e khUba - nirbhaya, bahAdUra ane makakama mananA mANasa che. dhAreluM kAma pAra pADIne ja raheze. tame sau emane sahakAra Apaje eTale ghaNuM thayuM.' Ama emaNe badhAne cUpa karI dIdhA. padayAtrAmAMthI vidAya letI vakhate praNAma karavA gayA tyAre kahe, "tamane joine mane mArI javAnI yAda Ave che. viSamatA vacce kAma karavAnI tamArI hiMmata joIne mane porasa caDe che. izvara tamane jarUra madada karaze." Ama eka mAsa sudhI pUrva taiyArI mATe amadAvAdamAM rahIne zALAo-lejo tathA veDa vaDe" akhAe karIne sarvodaya vicAra mATe anukULa vAtAvaraNa taiyAra ". vinobAjInI padayAtrA AvI tyAre lAkha lokoe amadAvAdamAM emane umaLakAbhera AvakAryA ane sAyAM. ' pAMca lAkha mANUsanI jAherasabhA. ane traNa miniTanI vineAjInI maunaprArthanA vakhate lokoe jALavelI zAnti, pacAsa hajAra bALakoe kareluM izopaniSadanuM gAna-e addabhuta dastha hatAM. amadAvAda zaheranI padayAtrA pUrI karIne mahArAja, - vinobA sAthe AgaLa vadhyA. AgaLanI pUrva taiyArI mATe huM mahArAja ane vinebAne praNAma karavA gaye. mahArAja, gujarAtanI nagara padayAtrA mATe pAdarA sarvodaya saMmelanamAM nirNaya thaye. ane tenI javAbadArI sarvazrI nArAyaNa desAI. sUryakAnta parIkha ane mane soMpAI. beeka mukAma pachI sUryakAntabhAine keTalIka javAbadArIo AvatAM padayAtrA choDavI paDI, ane nArAyaNubhAI te UDatuM paMkhI! e ke. sthAne baMdhAya ja nahi! eTale avAranavAra AvI jAya ane Teke kare. bAkI nagarayAtrAnI saLaMga javAbadArI mAre mAthe AvelI. ane prabhunI kRpAthI e pAra paDelI. valasADathI pAlanapura sudhInI paMdara hajArathI vadhu vasativALAM nagaranI sarvodaya padayAtrAe sArAye dezanuM dhyAna kheMcyuM hatuM. enI pUrNAhuti pachI pUjya mahArAjane zrI bhAIdAsa parIkhane ghera amadAvAdamAM maLavA gayela tyAre temaNe karelAM keTalAMka sUcane hRdayane sparzI gayAM hatAMH "juo harIzabhAI, kAntine AraMbha vyakitathI thAya che ane samAjamAM e vyApI jAya che. eTalA mATe patinuM jIvana parivartana thavuM jarUrI che. ApaNe adalAIzuM te ja ApaNe samAjane ya badalI zakIzuM. bIjuM kAntinI sAthe mAnavIya mUlyane vikAsa samAjamAM che. joIe, nahitara e kAnti zuSka, lukhI ane kaThora banI jaze. trIju, malamapaTTA karavAthI samAja nahi badalAya, ba9 . samULI krAnti karavI joize. ethuM, gAmaDAM sAthe zaheromAM eka tamAma kSetre kAni thavI joize. eTalA mATe zaheronI samasyA. ene the abhyAsa ke joIe ane enA ahiMsaka draSTa ukela zodhavA joize. pAMcamuM, dareka prAnta prAnta, jille jille, . tAluke tAluke ane zahere zahere eka kAryakatAM jarUra e have joIe jene e kSetranA leke oLakhatA heya. me aneka paricaya e ahiMsaka kAti mATe khUba jarUrI bAbata che. chaThTha, kAryakartAo bhale game te bhAdolanamAM hoya, 5, e badhA mANase ja che. emaneya rAgadveSa, iSa-asUyA hovAnAM ja, ApaNe enAthI alipta rahIe. emanI taka maLe sevAsAravAra karIe. ane ApaNA krAntikAryamAM, makakamatAthI, A badhAnI paravA karyA vagara kAgaLa vadhIzuM te cokakasa beDo pAra thaze ja thaze."
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-85 prabuddha jIvana ' 209 ke che thAya che. cAlo garIbAI jovA jaIe ' sa sUyakAnta parIkha koI pUche ke garIbAI jovA kaI rIte javAtuM haze ? kayAM nathI tenI paNa mApaNI temanA manamAM jANe-ajANe te te cAre tarapha dekhAya che. zA mATe te jevAne prayatna karavAnI jarUrata che? mane te vakhate yAda Ave che ke, A daSTie muMbaI jaina yuvaka saMghe eka ghaNuM ja mahAtmA gAMdhI jyAre dakSiNa AphrikAthI bhAratamAM pAchA prazaMsanIya pagaluM bharyuM che. hamaNuM muMbaI jena yuvaka saMdhanA pharyA tyAre gokhalejIne maLyA, ane gokhalejIe kahyuM ke jAgrata sabhya valasADa jillAnA dharamapura tAlukAmAM grAmadezamAM badhe pharI Ave, dezanuM darzana kare ane pachI vikAsanuM kAma jevA ane te sAthe saMbaMdha bAMdhavAnuM ane nakakI karo ke tamAre zuM karavuM che? gAMdhIjI dezamAM badhe pharyA, sthaLa para jaine te gAmane ane tenI garIbAinI samasyAo ane bihAra-orissAmAM gayA tyAre ApaNA dezanI garIbAI najare jovAnuM kArya zarU karyuM che te badhI rIte lAbhadAyI zuM che tenI temane jANa thaI, ane hRdaya saMsarI eka vAta nivaDavAnuM che. dharamapura e gujarAtanA pachAta gaNutA UtarI gaI ke ATalI badhI garIbAimAM saDatA dezane UMce AdivAsI vistAromAMnuM eka che, ane tyAMnI vasatine moTo lAvavA mATe deza svataMtra hoya te bahu jarUrI che. pachI bhAga AdivAsI le kAne che. te vibhAgamAM bharapUra varaNAda itihAsa te sahu koI jANe che. hovA chatAM tyAM khetIne vikAsa lagabhaga nahivata che, ane Aje svataMtratAnAM sADatrIsa varSa pachI paNa dezamAM moTAbhAganI vasati garIba che. keTalI garIbAi che, ane garIba lekenI zuM takalIpha che te muMbaI jaina yuvaka saMghanAM sukhI kuTuMbo jyAre dharamapura vAtanI jANa zaheramAM vasatA lAkha lekamAM bahu ochAne vistAramAM jAya che tyAre garIbAI kone kahevAya ene khyAla che. garIbAI aMge AjakAla lekhe ane vArtAo temane Ave te svAbhAvika che. teo te aMge vadhu vicAraNA Ave che, philmo paNa Utare che. te chatAM garIbAInuM jyAM kare ane A garIbAi dUra karavA mATe vaijJAnika, chatAM leke sudhI jAte darzana nathI karatAM tyAM sudhI tene tene khyAla apanAvI zake tevA kayA upAya hoI zake tenI carcA vicAraNA Ave muzkela che. karIne ane jene mAnavIya TekanolejI ke eprIeTa TekaA parivartananI vacce duniyAnI sauthI moTI beMka-vaDa lejI kahevAya che tevI grAmINa TekanolojIne zuM upayoga hoI beMka-taraphathI garIba dezanI garIbAI mApavA, samajavA ane zake tathA teno upayoga kayAM kayAM karI zakAya tenI sakriya te dUra karavA mATenI janAo ghaDAya che, ane te yojanAo vicAraNAmAM teo sahayoga Ape te jarUrI che, te ja temanuM nIce saMzodhana karanArA leke pratyakSa rIte garIba dezanI javAnuM sArthaka gaNAzemulAkAta le che ane pUrato samaya ApIne potAnA ahevAlo garIbAI jevA javAthI eka bIjo lAbha e thaze ke taiyAra kare che. te ahevAlanA AdhAre varlDa beMka, garIbAI garIba leke pratyenI dhRNA ochI thaze, ane temanA Arthika dUra karavA mATenI yojanAo taiyAra kare che, ane te yojanAo sAmArjika vikAsamAM buddhizALI leke zuM karI zake te je te dezanI sarakAro ke saMsthAo mAraphate amalamAM mUke che, dizAmAM ciMtana cAlaze ane mAre mana AjhAda bhAratamAM e tathA te janAo amalamAM Ave te mATe jarUrI madada karavA ghaNuM moTuM pagaluM che. gAMdhIjIe jyAre gAmaDAmAM jAo" e taiyAra thAya che, ghaNu buddhizALI enjiniyara, arthazAstrIo, saMdeze buddhizALI vargane Apo tyAre temanA manamAM be bhAvanA dAtaro, samAjazAstrIe AvI janAomAM kAma karavA hatI, eka te e ke bhArata zuM che tenuM darzana buddhizALI Ave che, ane potapotAnI buddhizakita anusAra teo kAma leke kare te tenA prazno samaje ane tene ukela kema lAva te vicAre ane bIjo hetu hato, gAmaDAM ane zahero vage ApaNu dezamAM paNa AvI janAo amalamAM Ave bhAvAtmaka ekaya sAdhavAno. AjhAdInI laDatamAM ApaNe varSo te mATe sarakArI ane bina-sarakArI lake kAma kare che sudhI AvA bhAvAtmaka ekayane anubhava karyo, tyAra pachI te chellA be dAyakAthI zarU thayelI A eka navI dizAnI pravRtti anuMbhava ocho thato gayo che. . che, ane temAM kAma karavA mATe ghaNI vizALa take UbhI navA vaDA pradhAnanA manamAM paNa dezanI garIbAIne dUra kaMI che, ane UbhI thaI rahI che. karavA mATenI ghaNI icchA che, temanI sAthe paNa muMbaI te chatAM keTalAya sukhI lekane A badhI navI havAnI jaina yuvaka saMdha pitAnA dharamapuranA anubhavanA AdhAre ja nathI. teo jayAre jAte gAmaDAmAM svecchAthI jAya che eka ahevAla taiyAra karIne pratyakSa ke parokSa rUpe e ane garIba lokonA prazna samajavA prayatna kare che, te eka memorenDama raju kare evI mArI vinaMti che. prazaMsanIya pagaluM che. temanA gAmaDAomAM javAthI teone - muMbaI jaina yuvaka saMdhe zarU karela A pravRtti anya eka vAtanI khAtarI thayA vagara rahetI nathI ke dezanI keTalI zaheranA saMghe apanAve te mATenI havA UbhI thAya tema huM badhI saMpatti zaheranA lenA sukhasagavaDa mATe vAparavAmAM icchuM chuM. kadAca samagra dezamAM muMbaI jaina yuvaka saMdhanI A Ave che, ane gAmaDAnA le ke tenAthI vaMcita rahe che. ane e pravRtti sau prathama haze tema huM mAnuM chuM. ane evI pravRttine * rIte ApaNA dezanI Arthika nItimAM nyAnI bhAvanA yAM viSa thAya temAM ApaNe sau sahabhAgI banIe. '
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-85 chaThTho jaina sAhitya samAroha saMkalana : panAlAla 2, zAha : prAcIna, etihAsika, thaMbhana tIrtha tarIke vikhyAta saMzodhana tarapha dRSTi vikasI che. tyAre bAvA samAroha dvArA nagarI khaMbhAtamAM tA. 15, 16 ane 17, phebruArI, sAhityanuM sarjana, saMrakSaNa, saMvardhana ane parizIlana niyamita 1985 ne e traNa divase jaina sAhityanA prakAMDa paMDite, thAya e jarUrI che. abhyAsIo ane rasAe chaThThA jaina sAhitya samAroha nimitte atithivizeSa zrI dIpacaMdabhAI gADIe jaNAvyuM hatuM ke 'vidyAvyAsaMgamAM gALyA. jaina sAhitya eTaluM badhuM vizALa jaina sAhitya eTaluM vyApaka ane marmabharyuM che. chatAM jaina ane UMDANabhaya che ke enuM niyamita parizIlana-parimAjana sAhityanA kSetre vartamAnamAM joIe tevuM apekSita kArya thayuM thatuM rahevuM joie. e dRSTithI prati varSa jaina sAhitya nathI. temaNe vizeSamAM umeryuM hatuM ke videzamAM paNu jaina samAroha judAM judAM sthaLe jAya che. emAM saMkucitatA ke sAhitya aMge jAgRti AvI che, paraMtu bhASAnI muzkelInA sAmpradAyikatAne sthAna hoya nahIM, hoI zake paNa kAraNe ApaNuM sAhitya videzanA jijJAsuo sudhI pahoMcatuM nahi. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA upakrame jAte nathI. e bAbatane 2ja vyakata karI, jena sAhitya aMgrejImAM jaina sAhitya samAroha khaMbhAtamAM javA mATe zrI taiyAra karAvavAnuM emaNe sUcana karyuM hatuM. khaMbhAta tAlukA sArvajanika keLavaNI maMDaLa taraphathI Adhunika khaMbhAtanA ghaDavaiyA zrI rajitarAma zAstrIe nimaMtraNa maLatAM khaMbhAtamAM cha jaina sAhitya samAroha zrI khaMbhAta tAlukA sArvajanika keLavaNI maMDaLanA pacIsa jAya, nimaMtraka saMsthA sArvajanika che. ane e saMsthAe varSanA vikAsanI jhAMkhI karAvI hatI. corAsI ekara jamInamAM ApeluM nimaMtraNa uparokata dRSTinuM dyotaka gaNAya. A vistarelA ahInA vidyAsaMkulamAM 11 hajAra vidyAthIo samArohanA adhyakSapade zrI bhaMvaralAla nAhaTA hatA. paMDita vidyAbhyAsa kare che, ema jaNAvI khabhAtanAM 119 mahAdevanAM dalasukhabhAI mAlavaNiyA ane Do. je. pI. amIna anukrame maMdiro, 131 mAtAnA maMdire. 68 jinAlaya. ane 67 tatvajJAna ane jaina sAhitya, itihAsa, kalA, sthApatya zilpanI majida AvI che, ema emaNe umeyu" hatuM. khaMbhAtane vibhAgIya beThakanA pramukhasthAne birAjyA hatA. A rIte mahimA karyA bAda emaNe saunuM uSmAbharyuM svAgata jaina sAhitya samArehanuM zrI azokabhAI parIkhe uddaghATana karyA bAda tene sAhitya samArohanA saMjaka che. svAgata samitinA pramukha zrI pravIvAbhAI parIkhe nAgA ramaNalAla cI. zAhe zrI bhaMvaralAla nAhaTA ane atithi junA ane navAMgI TIkAkAra abhayadevasUrine yAda karI vizeSa zrI dIpacaMdabhAI gADIne paricaya ApyA bAda jaina khaMbhAtane sAhitya ane vidyAnA dhAma tarIke oLakhAvyuM sAhitya samArohanA uddo samajAvatAM kahyuM hatuM ke samAroha nimitte abhyApale hatuM. UjavaNI samitinA maMtrI zrI bhakikabhAI kApaDiyAe taiyAra karavAnI preraNA rahe che ane vidajana ane rasago vacce paraspara saMbaMdha thatAM A A prasaMgane gaurava levA jevA prasaMga tarIke oLakhAze pravRttine vikAsa thAya tema ja sAmAnya prajAmAM jaina sAhitya hatA. khabhAta nagarapAlikAnA pramukha zrI bAbubhAI zAha aMge jAgRti Ave e daSTie "jaina sAhitya samAroha paNa prAsaMgika pravacana karyuM hatuM. thAjAya che, samArohanA pramukha zrI. bhaMvaralAla nAhaTAe jayati huaNa stotranA plekAnA paThanathI maMgaLAcaraNa karI - temaNe vizeSamAM kahyuM: jaina sAhitya ati vizALa che. " abhayadevasUri ane devacaMdrajIne yAda karI emane gujarAtachellA 800 varSane vicAra karIe te 20 lAkha jeTalI ke -vAsane yAda karyo hate. tethI vadhu hastaprate maLI Ave che. A hastapratanuM lekhana ane che tenI jALavaNImAM gujarAtanAM judAM judAM nagaronuM pradAna rahyuM * judI judI saMsthAne mahAnubhAvoe samArohanA pramukha : che, temAM khaMbhAtane savizeSa phALo che. khaMbhAtanI A tIrtha. atithivizeSa, vibhAgIya beThakajhenA pramukha, zrI mahAvIra jaina ke bhUmine kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya, AcAryazrI hIravijaya- vidyAlayanA maMtrIzrI jagajIvana pI. zAha ane DirekaTara zrI sUrijI, devendrasare ane ematilakasUri jevA pUrvAcAryonI kAMtilAla DI. kerAnu puSpahArathI abhivAdana karyuM hatuM. zubhAziSa maLI che. vaLI A nagarInA gRhastha kavi RSabhadAsane jaina kaviomAM zreSTha sthAna maLyuM che. emanAM hitazikSAnA A prasaMge zrI mahAvIra jaina vidyAlaye agAunA pAMceya 'rAsamAM temanA pitAnA jIvanane thoDAka paricaya maLe che. jaina sAhitya samArohamAM rajU thayelA nibaMdhamAMthI cUMTelA AvI A pavitra bhUmimAM chaThTho jaina sAhitya samAroha pratinidhirUpa nibaMdhenuM pustaka jaina sAhitya samAroha-guccha jAya che te atyaMta AnaMdadAyaka ghaTanA che. 1'nuM prakAzana zrI DAhyAbhAI rAvanA varadda haste karyuM hatuM. - temaNe vizeSamAM kahyuM ke kRtinI racanA karavI ane jIvavuM, A pustakanuM saMpAdana Do. ramaNalAla cI. zAha, zrI kAMtilAla * emAM ghaNe moTo taphAvata che. jJAna vinA mukti nathI ema DAI,bhAI kerA, zrI panAlAla ra. zAha ane prA. gulAba jaNAvI emaNe umeryuM hatuM ke navapUrvanuM jJAna hoya paNa te * jIvanamAM pariNamyuM na hoya te te jJAnI jIve 5Na abhavya deDhiyAe karyuM che, * cha hoI zake che. atyAre abhyAsabhUkha, jJAnapipAsA ane (kama ) , * '
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-85 prabhu jIvana (anusa'dhAna pRSTha 213 thI cAlu) saMprajJAta ane pariSkRta svarUpa che. zraddhAnuM tattva aDhArathI dIdhelu nathI; a MdarathI UgeluM che. svarakSaNuvRtti, praya vagerenI jema saMyamayukata zraddhA, zraddhA ane dhyeya e vaDe yAga prApta thAya, jJAna prApta thAya, brAnirvANuM paNa thAya.' zrI rAjAjIne aMjali ApatAM zrI viSNuprasAde kahyuM. hetu : rAjAjI jevA mahApuruSa, mahAna dezabhakata, vicakSaNa rAjapuruSa ane udAra saMskRtirakSakanI puNyasmRtinI suvAsa mArA granthane maLe tA mA 'drumaNu' tulasIpatra thaI jAya.' rASTrazakitane paNa atikramatI rAjAjInI mAnava bhakitanA nirdeza karatAM zrI viSNuprasAde kahyu hatu: chevaTe te mAnave anekAneka itihAsaprApta maryAdAone ALagIne vaizvika mAnavabandhutAne vAstavika manAvavAnI chaeN. kramamAM me' sAhitya vize lakhyu che, tema bhAratIya saMskRtinAM naitika ane AdhyAtmika mUlyAnA mahimA karyo che. mArI evI zraddhA che ke ApaNA jIvananAM be mukhya pArkA prema ane bhAva, ekamekamAM bhaLatAM, savAdI ane pUraka thatAM, paraspara saMskArAtAM vega letAM dhyeya tarapha gati karI zake. dhyeya nizcita hoya ane saMskArakhaLa hoya te dhyeyane pahoMcAya. eka pAsu' premanu' che, teA khIjI' pAsa' te bhAvamaya che. sarala zrute vyApaka tathA tarata samAya evu' pAslR' te bhAn maya che. eka rIte A ja kharu' jIvana che, bauddhika mathAnA niSTa paNa chevaTe bhAvasvarUpa ja hevAnA. paramAtmA satyane, satyanAM badhAM rUpAtA deva che. paNa satya tarapha javAnA raratA prema che, priyajananA prema che, mAnavabandhutA che, maitrI che, maMtrInA anubhava 'karAvatI sevA che. bhadra bhadranA viveka prema zIkhave che. A dRSTie vicAratAM mArI evI pratIti che ke mAnavaba'tva vinA ApaNu jIvana TakI zake nahi. paripUrNatAnA svarNAMka che ja paNa tyAM bauddhika gati sarasa nathI. e ekAMgI paNa thAya. tyAM sakala cetanAne lai javAnI che. cetanAne paramAtmAnuM rUpa ApavAnu che. emAM bhAvavizva varAdhaka nahi, paNa pUraka ane sahAyaka nIvaDe. hu* kaeNvA ne kevaDo chu te tame bhatithI, prItimaya bhAvana ane kramathI, bhUtamAtranI sevAthI joi zako. cArutAzana, prayatkSa sauya, AhalAda, upabhAgavRtti, AsvAda, prIti, rati, A sava sahita e badhA bhAvakramathI ApaNe pasAra thaie chIe ane e badhI anubhUtiomAMthI viveka karI zaddha premanuM svarUpa oLakhIe chIe. zraddhAnI A prathama bhUmikA che. mAnavabandhutA Rne zuddha bhakita tathA tenAM badhAM phalitAnA svIkAra e zraddhAnuM mukhya adhiSThAna che. vaizvika abhIpsAe ApeluM bIjuM adhiSThAna ne tAttvika samajaNu ke mImAMsA ke darzana Ape che. bhautika jIlanamAM ane bhAvamaya jIvanamAM je vivata', pragati, nava nAM ane uccatara ekamA racavAnI kSamatA dekhAya che te aMtima pUNutAnI AAgAhI che. abhIpsA vyaktigata nathI, vaizvika che. kevaLa lAgaNI, buddhi ane kalpanAne spakSatI nathI. paNa sArvatrika che. e kAra k' paNa vAmana ivenTa' mAtra mithyA svapnavihAra nathI. e zamaNu vyakitamAM te vizvamAM sAcu paDe tema che.' potAnA vakatavyanA AbhamAM bhAratIya vidyAbhavane eka surata sudhI AvI peAtAnuM sanmAna karyu te badala DeA. viSNuprasAde bhAbhAranI lAgaNI vya+-ta karI hatI ane A zaheramAM + 11 bhAratIya vidyA bhavana bhAratIya saMskRtinA hArda samu` kendra sthApe evI apekSA vyakata karI hatI, DA. gArDagale potAnA granthanA paricaya ApyA hatA tathA De. devasthalee AbhAra mAnyA hatA. pramukhasthAnethI DeA. upendra bakSIe A samAra ane sUrata zaheranA sAMskRtika pratihAsanA eka mahAna avasararUpe oLakhAvIne, bhAratIya vidyAbhavane che ke ahI sudhI AvI AvA vijetAonuM sanmAna karyuM" te vastune biradAvI hatI. temaNe DA. viSNuprasAdane vekiMga ensAyaklopIDiyA' tarIke oLakhAvIne kahyu` hatu` ke ApaNAM zAomAM je ka Mi jANyA jevuM che te badhu teme jANe che. varSoMnA yunivarsiTIthI zikSaNuthI je maLe tevuM jJAna temanA thADIka kSaNAnA sAnidhyamAMthI maLI rahe che. sAvajanika ejyukezana se!sAyaTInA pramukha zrI vI. TI. gAMdhIe zrI viSNuprasAda, zrI sI. subrahmaNyam, zrI esa. rAmakRSNana, zrI subbArAva vagerene puSpahArathI sanmAnI mAbhAravidhi karyAM hatA. (pRSTha 204 thI cAlu ) ethI potAnA dezane je kSArthika nukasAna thAya che tenI tene paravA hAtI nathI. duniyAnA dhaNA dezo, khAsa karIne vikasita dezamAM dANacArI. ke videzI DiyAmaNanI cArInI pravRtti vadhatI jAya che. evI pravRttimAM keTalAya dezonI videzakacerIonA ane eralAinsanA kama cArIo paNa saDAvAyelA hAya che. potAnA dezane anya deza dvArA pahoMcatu Arthika nukasAna mAzusene bahu kaThatuM nathI te zocanIya sthiti che. emAMthI ja dhIme dhIme mANasa vadhu moTI rASTradrohI pravRttiomAM saDAvAya che, potAnA rASTranI salAmatI jokhamamAM mukAya evI sarakSaNane lagatI lazkarI gupta mAhitI bIjA dezane pahoMcADI devIe meTAmAM meTA rASTradro gaNuAya che. enI sajA paNa bahu AkarI hoya che. mAvA rASTradroha mATe phrAMsInI sajA jema prAcIna samayamAM ema vartamAna samayamAM paNa karAtI rahI che. khAvI kaDaka mAnA bhaya viMnA gaMbhIra rASTradrohI pravRttine khAvI zakAya nahiM. lAkhA karADe lekAmAM kAka tA evA nIkaLavAnA ke jene peAtAnA rASTranI kazI ja paDI na hoya. rASTraprema ane rASTrAkti e nira Mtara poSavAlAyaka khAkhata che ane rAjyakartAo dvArA enI zarUAta thavI joie. je dezamAM rAjyakartAo mAtra sattAzAkhIta hoya ane pratikULa saMjogo UbhA thatAM te ja bIjA rASTramAM bhAgI javAnI vRtti dharAvatA hoya, tevA rAjyakartAe prAmAM rASTrIya bhAvanA jhAjhI jagAvI zakatA nathI. je prajAvatsala rAjyakartAo rASTrane kAje prANApaNu karavA taiyAra DrAya te ja prAmAM rASTrabhakitanI bhAvanAne peSI zake che. ApaNA bhAratamAM svataMtratAnA AMdolana vakhate prajAmAM jeTalI rASTra bhakita dekhAtI hatI eTalI vartamAna sabhyamAM dekhAtI nathI e spaSTa che. bhArate e khAtamAM vadhu sajAga thAnI jarUra che. --maNalAla cI. zAhu
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-3-5 ka thI za -prA, aruNa joSI bhAratIya saMskRtimAM kaLazane eka gauravapUrNa pAtra tarIke upasthita thAya che. evI dhArmika mAnyatAne lIdhe paNa kaLazane svIkAravAmAM Avela che. pAMca divya padArthomAM tenI gaNanA mahatvanuM sthAna prApta thayela che. ' thAya che. maMgaLatAnA pratIka samA kaLazane maMdiranA zikhara upara kANe nihALyuM nahIM hoya! pUjanaviSi prasaMge lIlA agatya muninA uddabhavasthAna tarIke jANItA thayela parNonA saMpuTamAM zrIphaLadhArI kaLazanAM darzana kANe nahIM karyA kaLaza yogInI avasthAne khyAla paNa Ape che. haThAga hoya ! svAgata samAraMbhamAM kanyAonA mastaka upara birAjatA pradIpikA'mAM kahevAmAM AvyuM che ke jema AkAzamAM rahelo kaLaza zukanavaMtA kaLazane ApaNe badhAe joya che. ApaNI evI aMdarathI ane bahArathI zUnya hoya che, tema nirvikalpa samAdhi daDha mAnyatA che ke kAryanI zarUAtamAM je maMgaLa pAmele gI sarva vAsanAthI zUnya hoya che, ane jema padArthonuM smaraNa karavAmAM Ave te kAryanI niviMdane samudramAM rahelo kaLaza a darathI ane bahArathI jaLapUrNa samApti thAya che. tethI saMskRta nATakomAM jema nAndI hoya che tema saccidAnaMda vegI brahathI sabhara ane sarvathA laeNka dvArA maMgaLa padArthone yAda karavAmAM Ave che tema paripUrNa hoya che. ApaNAM sAMsArika kAryomAM kaLazane agratA ApavAmAM Ave pUrNatAnA pratIka evA kaLazane ApaNI bhASAmAM keTalAka che. A kAraNe ja navA nivAsamAM praveza karatI vakhate sarva lAkSaNika pragomAM paNa sthAna prApta thayuM che. supere kArya prathama kaLazanuM sthApana hajI paNa AdarapUrvaka vidhi gaNAya pUruM karanAra vyaktie pitAnA kAryane kaLaza caDAvyo e che. jemAM ATha maMgala vastuo - aSTamaMgalamAM kaLazane prayoga jANItuM che, te "bhaya kuMbha' mAtRtvano paricAyaka che 5Na sthAna ApavAmAM aAvyuM che ane aneka zubha prasaMge ane saMpUrNa mA na jata rAyam evI kahevatarUpa banela aSTa mAgavanI pUjA thAya che. vAkaye upayegI zikhAmaNuM Ape che. madirAnI Toca upara jhaLahaLate gaganacuMbI kaLaza pitAnA Ama, amRtane dhAraNa karanAra A pavitra pAtra ApaNane IDa jevA AkArathI brahmAMDane khyAla Ape che ane dUrathI ja mAMgalyanuM pradAna kare che, pUrNatA prApta karavA saMketa kare che maMgalAyatanane khyAla Ape che. maMdiranA zikhara upara ArUDha ane e rIte jIvanapayogI dizAsUcana paNa Ape che. thavAnuM gaurava kaLazane kema prApta thayuM haze? A prazna ApaNu jijJAsu mana upasthita kare e svAbhAvika che. saMgha samAcAra vizvamAM prati dIpaNuMva' nAmanA graMthamAMthI A praznane saMdha dvArA netrayajJa javAba maLI rahe che, temAM kahevAmAM AvyuM che ke : zrI bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha saMcAlita . - jIrA muvanaH prANAvasthAjhagAra: sarvodaya Azrama, gudInA sahakArathI "saMghanA upakrame 'maoNgalyeSu ca sarveSu kalazaM sthApayeda budhaH // rANapura (saurASTra) mukAme AgAmI tA. 10-3-85nA eTale ke kSIrasAgaramAMthI utpanna thayela ane maMdiranI Toca para birAjatA kaLazane sAthe mAnave badhAM maMgaLakAryomAM reja netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che, jene agrImatA ApavI. kSIrasAgaramAMthI utpanna thayela kaLaza e savigata kAryakrama A pramANe che. de tathA dAnavoe karela samudramaMthananA prasaMgane smAraka che. pramukha : Do. ramaNalAla cI. zAha te samaye je cauda ratna saMbhaLyAM temAM eka amRtapUrNa kaLaza uddaghATaka : zrI vasanajI lakhamazI zAha paNa hatuM. ane e ja kAraNe paurANika gauravane anulakSIne atithivizeSa : zrI rasikalAla laheracaMda zAha kaLaze pitAnuM aneruM sthAna jALavI rAkhela che. samaya : tA. 10-3-85 savAranA 10 kalAke madhya rAtrinI zAMtimAM jamavAna mahAvIra svAmInI janetAe saMghanA A prasthAnamAM saune bhAga levA vinaMti svapnAmAM je caturdaza padArtho joyelAM temAM paNa kaLazane sthAna maMtrIo, muMbai jaina yuvaka saMgha prApta thayeluM che. - amRtapUrNa kaLasa athavA kuMbhanA nAma sAthe saMkaLAyela sAbhAra svIkAra kaMpameLAo sthaLa rIte mAtra pavitra nadIomAM karavAmAM AvatA snAnano mahimA vyakta kare che paNa kharekhara to vyasana mukita: saM. zrImatI ena. esa. varate 7-00 bhAratanI sarvAgI sAdhanAne khyAla Ape che. A meLAo makA. Arogya prakAzana, kALAnALA, bhAvanagara gujarAta nAsika, ujajaina, haradvAra ane prayoga-e cAra sthaLoe vicAradhArA : saM. kayAlAla jozI : mukunda. zAha, bharAya che ane te sthaLe indraputra jayaMte amRtanuM rakSaNa praka. mukunda pI. zAhaH kusuma prakAzana, navacetana kAryAlaya, karavA mATe bhagIratha puruSArtha karatI vakhate jamAM virAma kare nArAyaNanagara, pAlaDI, amadAvAda-7 te bAbatanuM smaraNu karAve che. te cAle moDu na karIe : muni ratnasuMdaravijaya ki. pUjanavidhi vakhate pavitra nadIonAM jaLanuM AvAhana rU. 15-00 prakAzaka divya darzana TrasTa, 18, gulAlavADI, kaLazamAM karavAmAM Ave che ane digya ta paNa kaLAmAM muMbaI-400004
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-85 prabuddha jIvanaM ( pRSTha 214 thI cAlu ) pazu zraya nIvaDe evuM sattvavALuM che. peAte bhagavadgItAne AAtmasAt karI che. eTale ja teo kahI zake che: prajJAnA prakAzamAM, upAsanA, bhakti, dhyAna dvArA bhagavAnane pAmI zakAya che. bhagavAnamAM bhaLI javAya che. gItA- upaniSadnuM satya peAtAnuM satya khanI rahe ane jIvananI gatividhinA niyAmaka tattva tarIke pratiSThita paNa khanI zake e jIvananI mahattvanI saMsiddhi che. viSNubhAinu jIvana e saMdeza"mAM riddhivanta ja nahi, siddhivanta paNa che. dhama, tattvajJAna ane dhyAtma A sarvI zrI viSNubhAI vyAvahArika jIvanathI alaga rIte jotA vicAratA nathI. peAtAnA jIvanane paNa evI vyAvata dRSTithI emaNe kayAraiya nathI vikasAvyuM. satya, zivatattva ane sauya' A traNeyane satata kendramAM rAkhIne ja traNeyanI pratiSThA vadhAratA vadhAratAM ja jIvanA pratyeka vyavahAra thavA joie. mane ema thAya to ja manuSyanuM aMtaHsattva sa'pUNa paNe khIlavAnA avakAza che ema harakAi sAcA adhyAtmavAdInI jema ja zrI viSNubhAi paNu mAne che ane te tee pUrI AsthAthI mAne che. te sattvazuddhinA A dRSTithI ja mahimA kare che ane kahe che: 'sattvasa zuddhi abhaya vinA zakya nathI, pazu A guNa sAmUhika jIvananA saMsAranA sahakAra-sa Mdha mAM ja khIle che. maitrI, prema, karugNA, samatA, saMyama, jIvananI anekavidha avasthA dvArA ja siddha thAya eTale sAmAjika tabyAnA smRnAdara karIne vyaktinA vizvAsa thai zakatA hoya te paNa te adhUrA ane asthira havAne.' vyaktiniSThA upara bhAra mUkata zrI viSNubhAinA manamAM jJAna, prajJA, vimaza zraddhA, dhUma', A sava` vize ahu ja spaSTa ane samyak evI samaja che. temanA adhyAtmika ciMtanamAM Asava' pUrI samajathI vaSNuAyelAM gUMthAyelAM che. eka sthaLe te kahe cheH samatva, savRtti vagere siddha karavAnuM kSetra kayu? sattAra ja. A krAyakSetra hA, kurukSetra kaheo ene ja dhama'kSetra manAvavAnu che. punaH punaH satkama' dvArA, satata sAcAra dvArA ja savrutti sadhAya che.' zrI viSNubhAinI eka zraddhA che ke zuka AApaNI aMdara che je satyaa, su'da, sAma jasyane, zubha Ate maMgalane sAkSAt ALakhe che.' temanI A zraddhA AgaLa A rIte vistare cheH vastumAtranu' vyavahAramAtranuM jIvana brahma che. padAthA udbhava ane vilaya brA ja che. sa` lAgaNIo ene lIdhe ja saMcare che ane e sava'mAM che, te ja pUrNa paNe mAnavInI aMdara gUDha che. ane ALakhavu', enu ciMtana karavu, ene pAmavuM, brahma sAthe tanmaya tarUpa thavuM e manuSyane parama puruSAtha hA! zake. e jJAna dvArA ja jagatane, sa MsArane, lAgaNIone tenA sAcA svarUpamAM cetanAmaya Anandamaya banAvaze. eja amRtattvanI prApti.' adhyAtmamArganA yAtrI tarIketu" viSNubhAinuM ciMtana 'drumaNuM' mAMnA ghaDDA lekhAmAM pAradazI ane hRdayaspazI rIte vahetu... rahyuM che. yantrAruDhAni mAyayA ? mAyA ane avidyA' mAnandalekanI jhaMkhanA ane A~khI' 'uttiSThata jAmata' 'acaraja najarAme AyA.' dhamazAdhananI eka dizA', dhama zeAdhananuM eka aMga', ane tyAMthI mAMDIne te. 'Atmanivindati' sudhInA tamAma lekhAmAM je rIte pragaTa thayuM che te sthiradyuti dIpanA nimaLa praznAgra samuM che. temAM temanI prajJAnuM teja che. temanI gauravasarI vANImAM 11 213 ciMtananI prauDhi tA hoya ja, te sAthe temanI prakRtimata RjutA ate sAmyatA paNa che. temanA potAnA saMpratyayathI te samagra ciMtana manuprASThita che. A adhyAtmaciMtananA lekhA drumaNuM"nA sahuthI vizeSa mUlyavAna khaDa che. temanA vyaktitvanu adhyAtmavAdI pAsuM tenI samagratAmAM mATalu' dyutimaya tema ja AvA kAvyamaya gadyamAM A pUve yAreya pragaTa thayuM hAvAnu jANyuM nathI. evA apa Na samArMbha zrI viSNubhASTane 'kramapaNa'' mATe zrI rAjAjI liTararI evADa' ApaNu karavA rAjAyelA samAraMbhanI eka vizeSatA e hatI ke bhAratIya vidyAbhavane khuda jAte surata AvIne viSNubhAinuM sanmAna karyuM". sUratanI sasthA saptaka svara vRndra'nI prAthanA ane 'jaya jaya garavI gujarAta'nA gAnathI samArabhanA AraMbha thayA. A prasaMge DaoN. umAza Mkara jozI, zrI puruSottama mAvaLakara, zrI jayanta pAThaka, DA. Ara. ke. desAi vageree pAThavelA zubhecchAnA sadezAonu pre. rameza ojhAe vAcana karyAM khAda, bhAratIya vidyAbhavananAM upapramukha ane kendra sarakAranA bhUtapU` nANuM(pradhAna zrI sI. subrahmaNyame svAgata pracana karyu hatu, jemAM temaNe 'bhavana'nI pravRtti ane vikAsayAtrAnA khyAla ApyA hatA tathA 'sUratamAM paNa ame bhAratIya vidyAbhavananu eka kendra kadAca sthApIzu" ema jAhera yu" hatu. dakSiNa gujarAta yunivasi'TInA upamulapati upendra bakSInA pramukhapade yajAyelA A samArAmAM marAThI bhASAnA khe lekhA DI. esa. Ara. gAgiLa tathA saddagata zrImatI sumati devasthaLe te (maraNeAttara) paNa zrI rAjAjI liTararI eve apaNa thayA hatA. bhavananA haidarAbAda kendranA upAdhyakSa zrI subbArAve rAjAjI liTararI evArDanI vigata ApI hatI tathA mevADa vijetA lekhakAnAM tathA temanI kRtinA paricaya Apyo hatA. DA. gADagiLanA evA vijetA granthanuM nAma ka vaidika yajJa, madhyayugIna tatrasAdhanA mANI nAnezvara praNIta bhatiyA'. sva. zrImatI daivasthalenA granthanuM nAma che : Do. AlbaTa' vAIjhara.' bhavananA kAyavAhaka maMtrI zrI esa. rAmakRSNane prAsaMgika pravacanamAM zrI viSNuprasAdane gujarAtI sAhityanA vidyamAna bhISmapitAmaha tarIke oLakhAvyA hatA. DaoN. upendra akSIe te pachI zrI viSNuprasAdane, De. gADhagiLane tathA sva. zrI sumatinA pati hai. devasthalene zrI rAjAjI eveDa', tAmrapatra tathA puSpahAra paN karyAM hatA, evAmAM za. daza hajAra kaDA tathA rAjAjInI mukhamudrA ane sanmAnadarzaka patie 'kita tAmrapatra e vastu hatI. mArI zraddhA A prasaMge sanmAnanA pratyuttararUpe zrI viSNubhAie A spekaTasa eka imejhineTiva kriyeTiviTI ina pAyeTrI' e peAtAnu agrejImAM lakheluM vyAkhyAna na vAMcatAM thAka maulika vakatavya rajU karyu hatu. temaNe khAsa karIne zraddhA viSe peAtAnA vicAro darzAvyA hatA. temaNe kahyuM : 'zraddhA. e rAi pleyI abhIpsAnuM svarUpa che. sukhI unnata, lettara ke paripUrNa thavAnI abhIpsA te ja zraddhA, khabhImA vA zraddA devadatta vAsanAnuM jAgrata, samAna, (anuSadhAna pRSTha 211 upara)
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) 214 prabhudra jIvana tA. 1-3-15 zrI rAjAjI liTararI evArDa dvArA vidyApuruSa viSNuprasAdanuM sanmAna kRSNavIr dIAMkSata upaniSadakALanA mahAjJAnI RSinI krAtinA prajJAzAlI ane prakANDa"vidvAna sAkSara DA. viSNuprasAda rADalAla trivedI (uM. va. 87) ne, temanA 84mA varSa'mAM prasiddha thayelA temanA lekhasa'zra 'drumaNu' mATe gai tA. 10 mI phebruArI 1985 ne rAja sarja, suratamAM tyAnI pI, TI. sAyansa kAlejanA madhyastha khaNDamAM bhAratIya vidyAbhavana-muMbai ane cunIlAla gAMdhI vidyAbhavana-suratanA saMyukta upakrame ceAjavAmAM AvelA eka khAsa samAraMbhamAM bhAratIya vidyAbhatrana taraphathI zrI rAjAjI liTararI evorDa' paNa karavAmAM AvyA, gujarAtI sAhitya kSetranI ane sUrata zaheranA sAMskRtika pratihAsanI e eka mahattvanI gauravapUrNa ghaTanA lekhAya. 'jyevAdhikAraste' (kuLanI spRhA rAkhyA vagara naLa kama karavAnA ja tArA * adhikAra che' ) e gItAmeAdhate AcArastha karI jANunAra DaoN. viSNuprasAdane A pUrve' pazu be moTAM pAritoSika ApaNu thayuM che, temanA 'upAyana' (vivecana grantha) mATe temane kendranI sAhitya akAdamInA puraskAra paNa thayA hatA. te pachI temanA mAhitya sa'sparza' mATe temane kalakattAnI eka sAMskRtika saMsthA ttarathI 'bhuvAlA paritASika' apazu thayu hatu. upAyana' sAhitya saspaza'' ane 'kamapaNu' A granthatrayImAM DaoN. viSNuprasAnI eka lA meTA gajAnA vivecaka, adhyAtmarAgI ciMtaka ane sa MskArapuruSa tarIkenI 'prameyU' Upase che, te vizeSa e che ke temanI e prameya ja tenI samagratAmAM pUrva' tejathI, atyaMta yazasvI rIte mane bRhad parimANumAM UpasI che. varSoM putre prasiddha thayelI temanI kRti 'vivecanA', parizIlana', 'w+cIna cintanAtmaka gadya' tathA govadhanarAmaH ciMtaka ane sraja'' paNa eTalI ja mahattvanI te mUlyavAna che. 'kumaNa'nI vizeSatA 'humapaNuM'nI khAsa dhyAnArha vizeSatA e che ke DaoN. viSNuprasAda tattvamImAMsakanI kArTinA vivecA, uparAMta eka adhyAtmavAdI citaH tarIke tenI akhilAkamAM pragaTa thAya che; 'kramapaNa'mAM 86 lekhA che. temAMnA keTalAka AkAzabhASita che, keTalAka vyAkhyAna tathA pravacana rUpe che. keTalAka mAyikAmAM prasiddha thayelA lekha vivecana che, keTalAka lekhA granthAnA mAmukha, upAdlAta, pravezaka, prastAvanA, paricaya, purAvacana tathA viza' ema vividha nimitte lakhAyelAM vivecane che. mahattva e vAtanu che * sana 1936 thI sana 1982 sudhInA samayakhaNDa daramiyAna zailakhita - bhASita A nibaMdha - pravacanemAM eka samatha' adhyAtmaciMtaka, dhama tathA keLavaNI vize vimalatithI vicAratA dharmona ane zikSaNunu vidvAna tathA jeTalA rasajJa teTalA ja mamatta, evA jJAnapradezanA niSThAvAna yAtrI evA viSNubhAi pragaTa thAya che. sAhitya, saMskRti, dhama, adhyAtma, tattvajJAna, saMskAra, jJikSazu, zikSalgunI khevabhASA, nAti, samAja tathA dezanI rAjakIya, sAmAjika paristhiti, ema aneka viSayAne AvarI letA A lekhasaMgrahamAM eka kharA zraddhAvAna, bhAvanAzIla, adhyAtmarAgI, dharmAnurAgI ane jeTalA vidagdha vidvAna teTalA ja vinamra saMskArapuruSa evA viSNubhAinu' dvijasa'panna vyakitatva tenI samagratAmAM vikasI rahyu che. asuktidoSa vahAryAM vagara ema kahI zakAya ke A lekhe, mAM viSNubhAinuM adhyAtmazIla vyaktitva apUrva dyutithI prakAzI rahyuM che. vidvAna ja nahi, tattvajJAnI paNa zrI viSNubhAInA jIvanavrukSanAM mULiyAM udAtta bhAvanAnI bhUmimAM UMDe sudhI juo. kevI nikhAlasatAthI tema kahe che mane thAka vAdo bahu priya che. gajavAmAM rAkhuM chuM ane kRpaNanI mAphaka vAra MvAra tene gaNyA karuM chu. parama abhISTa (1 suprIma guDa) ramaNIya, muddA ane mAna. saumanasya ane maMtrI, bhAvana ane anubhAvana e khullu ja mAdhyAtmika che. e puruSAttamanuM jJAna, enI bheALakha, pratyabhijJA mAnavamAtranA parama puruSAtha hoi zake ene mATe bIjA satranI vATa zuM kAma jovI ghaTe? jANIe chIe ke kAlapravAhamAM ApaNI pAse azpatama kSaNu che. A virATa vizvamAM rajanI raja kalpI tenI rajathI ye laghu ApaNe chIe.' ahI joi zakAro ke zrI viSNubhAi mAtra vigsa vidrAna ja nathI, kharA jJAnI, tattvajJAnI paNa che. temeM mAne che ke A citta laukika che, kSaNika che paNa e ja cittanu sattva leAkAttara, malaukikanA aDhAla ane adi nirdeza kare che. tene bhAvanaviSaya banAve che. AvA bhaNukArA kaeNvaLa nimaMtraNu nathI. anubhaSa che tethI bhUtAya che. ATalu paNa agAcara thayu. e mithyA nathI. meM Ananda abhinaya che. enA sAtatyanI kalpanA paNa mithyA nathI. parama abhISTanuM bhAvana--mAtmika jJAna tenA satata abheddAnubhava mAnavasantyane graya che!" vANInA A snAta viSNubhAinA kavihRdayanA rasAtalamAMthI te cittanA gahanatama pradezamAMthI kuvArAnI jema phUTayA che. te sAthe temAM eka sAcA adhyAtmavAdInA pratyaya paNa che, 'Atmani viti' e A grantha mAMnA lekhamAMnA ukata gadyakha'DamAM viSNubhAjhanI zraddhAnu paNa udgAna che. temanI A zrAnI gagotrI, mA AsthAkha dhanu'mULa zrImad bhagavadgItAmAM che, chazepaniSadamAM che, bhAgavata, rAmAyaNu ane mahAbhAratamAM che, gAMdhI aMte zrI aravindanI vicAradhArAmAM che. ane ApaNA dAnika granthAmAM pazu che. A satra dvArA bhAratIya tattvajJAnanA je asIma paTTa vistaryAM che tenA upara viSNubhAInAM pagamAM temanI adhyAtmayAtrA daramiyAna paDI cUkayAM che. tene vakhAdha temanI cetanAmAM ane temanA cittamAM lUTAi cUMTAi temanA samagra sa MvimAM rasAyanarUpa khanAM tema ja zraddhAmAM pariSkRta thatAM temanA jIvananA samagra vyavahArane niyAmaka pazu nyA che. mAthI temanI vANI temanI zraddhAnuM udgAna che. te ApaNane (anusadhAna pRSTha 211 upara ) kharA adhyAtma ane vistarelAM che, zrAvika : zrI mukha jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAhe, prAzana sthaLa - 385, sarAra vI. pI. rA subaI 400 004 Te. na. 35096 : suSusthAna : TraeNnDa prinTasa', jagannAyAkara zeTha rA, giramAma, sujI - 400004 '
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54. bicence No. : 37 upUba jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa (varSa : 46 aMka :22 muMbai tA. 16-3-85 ke chuTaka nakala rU. 1-50 vArSika lavAjama 3 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika paradezamAM era meila ke 20 PS 12 sI meIla 6 1pa ka taMtrI ramaNalAla cI. zAha gata zatakanA sva. pU. cAritravijayajI mahArAja sva. pU. muni mahArAjazrI cAritrayavijayajInI janma- patrI gAmane pAdara eka bAvaLa hate. e bAvaLamAM bhUtane - zatAbdI hamaNA ujavAI gaI. * vAsa che evI mAnyatA hatI. eTale tyAMthI jatAM AvatAM emanA nAmathI ja kadAca apariciMta haze, paraMtu le ke DaratA. gAmanA paTelane thayuM ke e bAvaLa kapAvI pAliMtANAmAM emaNe sthApelI sukhyAta vidyAsaMsthAe nAkhIe te lekanI bIka jAya. divase pAvatAM vahemI zrI yazovijayajI jaina gurukula' ane "zrI yazovijaya na lokAne uhApoha thAya. eTale eNe aMdhArI rAte 'saMskRta pAThazALAne paricaya ghaNAne haze. trIsa varSanI pAvAnuM vicAryuM ane e kAma eNe kizora yuvAna vaye teo kALadharma pAmyA, paraMtu paMdara-sattara varSanA dhArazIne soMpyuM. dhArazI aMdhArI rAte ekale hAthe bhUtanA *dIkSA paryAyamAM emaNe je bhagIratha kArya karyuM te avismaraNIya vAsa samuM bAvaLanuM e vRkSa kApI nAkhyuM. enI A mahAnagI mATe gAmanA paTele ene savA kerInuM inAma gata zatakamAM je keTalAka mahAna jaina AcArya bhagavaMta ApyuM hatuM. ' ke sAdhu bhagavaMta thaI gayA temAM pU. buTerAyajI mahArAja, kizora dhArazImAM vicAreluM kAma pAra pADavAnI tamannA pU AtmArAmajI mahArAja, pU. buddhisAgarajI mahArAja, hatI. patrI gAmane pAdara DherAne pANI pIvA mATe eka pU. vijayanemisUri mahArAja, pU.vijayadharmasUri mahArAja kAzI havADa hatuM paraM visAmo levA mATe kaI vRkSa nahotuM. tyAM vALA, pU. vijayavallabha sUri mahArAja, pU. sAgarAnaMdasUri vRkSa ugADavA mATe ghaNA lekee prayatna karelA, paraMtu sakhata mahArAja vagerenI sAthe svargastha hiMpUjya cAritrayavijayajI garamI ane lUne kAraNe koI vRkSa UgI zakatuM nahotuM. mahArAjane paNa avazya yAda karavA joie. dhArazIe nakakI karyuM ke gAmane pAdara vaDalo vAva. zarUAtamAM enA prayatna niSphaLa gayA, paraMtu rAtadivasanI pU. cAritryavijayajI mahArAja kacchanA vatanI hatA. temane zramabharelI satata kALajIthI gAmane pAdara eNe vaDalo --janma vi. saM. 1940 mAM kALI caudazanI rAte gAma patrImAM ugADo. dhIraja, daDha nizcaya ane puruSArthanA sadguNee geDhA kuTuMbamAM thayo hate. ema pitAnuM nAma ghelAzA hatuM. dhArazInA vyakitatvane ghaDayuM. ane mAtAnuM nAma subhadrAbAI hatuM. ghelAzAe pitAnA A dhArazI cauda varSa thaze. kacchamAM pitAnA khetInA saMtAnanuM nAma dhArazI pADayuM hatuM. vyavasAyamAM bahu kasa nahotA. e divasomAM sTImara bAla dhArazI sazakata bAMdhAne ane kaThaNa svabhAvane mAraphata kacchI bhAIo muMbaI AvatA ane anAjane te. pitA ghelAzA khetI karatA. bALaka dhArazI cAra-pAMca vepAra karI sAruM kamAtA. dhArazIne kamAvA mATe pitAe varSa thaye tyArathI pitAnI sAthe khetare javA lAgyA. muMbaI mokalyo. muMbaImAM tuveranI dALanA eka kArakhAnAmAM -sAteka varSa thatA gAmanI zALAmAM te . bhaNavA dhArazI nokarIe rahyo. sAruM kAma karyuM. zeThe rAjI thaI "lAgyA hatA ane phAjala samayamAM khetare paNa jatA. vAvaNI dhArazIne bhAgIdAra batAvyo. rahevA mATe dhArazIe pitAnI ane kApaNInA divasomAM kaI kaI vakhata ekalA AkhI judI oraDI lIdhI. kacchamAMthI mAtA tathA nAnA bhAI-bahenane rAta khetaramAM rahevAne eTalI nAnI uMmare ene mahAvare paNa muMbaI bolAvyAM. ghara, jamIna, khetI vagerene kAraNe pAye hate. aMdhArI rAte ekalA rAtavAso karavAthI enI pitA hajI kacchamAM rokAyA. hiMmata ghaNI vadhI gaI hatI. nAnAM bALakone e jamAnAmAM dhArazI vepAramAM uttarottara pragati karato ja hato ghora aMdhArAmAM bhUtapretanI bIka lAge e svAbhAvika hatuM, tyAM vi. . 1956 mAM muMbaImAM plegane rogacALA paraMtu dhArazIne evI kazI bIka kayAreya lAgatI nahi. koI phATI nIkaLe. dhArazInI mAtA subhadrAbhAI ane bahena ratana bhUtanI vAta kare te dhArazI tenI sAthe zarata lagAve. evI kSetramAM mRtyu pAmyA. emanI sevA cAkarI karatA dhArIne kaIka aMdhArI jagyAmAM kalAka sudhI hiMmatabhera ele paNuM pleganI traNa gAMTha nIkaLI. bacavAne koI upAya nahe. - esI rahe. enI e matanI cAre bAju prazaMsA thatI. thoDA divasamAM mRtyu have nizcita hatuM. dhArazI maraNapathArIe
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 pAmyA. evAmAM enA eka mitra. velathI maLavA Avyo, najara sAme aneka lete mRtyu pAmatA joIne saMsAranI aniMtyatA ane asAratA dhArazIne dekhAi AvI. velazI dhamA jANukAra hatA. teNe dhArazIne kahyuM ke 'tAruM mRtyu pleganI goDhAne kAraNe have nizcita jaNAya che. paNa eka 'pratinA kara kara kadAca jIvI jAya teA dharmanA mArga vaLIne, sAdhu thaIne jIvana kRtAtha karIza. ane leAkAne premanA mArge vALIza.' keTalAka samayathI dhArazInA manamAM dhama'mathana cAlatu hatuM. temAM mitranI zikhAmaNa gamI gaI. eNe sattara varSanI vaye pratijJA lIdhI' ke jIvI jAu te sAdhu thaine sevA karIza. zuddha ana ane kharekhara ema ja banyu. mitre lAvI ApelI vAthI dhArazInI gA phUTI gai. tAva UtarI gayA. ane legathI mRtyunA mukhamAM dhakelAi gayelA dhArazI kheMcI gayA. sakalpe tA ghaNA mANase kare che; keTalAka pratijJA pa le che, paraMtu Apatti TaLI gayA pachI, lIdhelI AkarI pratijJA niSThApUrvaka pAra pADavAnuM kAma te! kAika virala vyakita dvArA ja thAya che. dhArazI peAtAnI pratijJAmAM maga rahyo. vepAra kADhI dRSTa dIkSA levA mATe muMbaithI sTImaramAM paisI te kaccha gayA. mAMDavI kha'dare UtarI, pitAne maLavA na jatAM aMdara pAse ja rastAmAM maLelA kAnajI svAmI nAmanA eka sthAnakamAgI sAdhu pAse teNe dIkSA levAnI bhAvanA darzAvI. kAnajI svAmI potAnA guru trapALa svAmI pAse lai gayA. gurue mAtA-pitA ke sudhanI AjJA vagara tarata dIkSA ApavAnI nA pADI. paraMtu sAthe rahIne vidyAbhyAsa karavA jaNAvyu'. daramiyAna sTImara para mAjha pahecilA pitA mailAzA nirAza thai pAchA dhare karyAM. pAchaLathI dhArazInI bhALa maLatAM tene levA mATe vrajapALa svAmI pAse AvyA. paraMtu dhArazI sakrama hatA. tethI pitA krodhe bharAyA, peAtAnI pAsenI calamanA RgArA dhArInA moDhA para nAkhyA, paraMtu dhArazI svastha ane zAMta rahyo. chevaTe pitAnuM hRdaya parivata na thayu. dhArazIne vrajapALa svAmInA hAthe dIkSA pAi. kAnajI svAmInA ziSya tarIke te jAhera thayA. dhArImAMthI te dhamasiMha svAmI' anyA. muni dhama'si' svAmIe zAztrAbhyAsa zarU karyAM. temanI muddhipratibhA tejasvI hatI ane dhamatattvanI jhaMkhanA UDI ane adamya hatI. krame krame peAtAnI meLe vadhu zAstrAbhyAsa karI zake zakti temanAmAM pragaTa thai. zAstrabhyAsa mATe bhASAjJAna, vyAkaraNu, nyAya vagerenA abhyAsa Avazyaka gaNAya. dharmAsi huM svAmIe pAtAnI haiyAsajhathI keTalu' jJAna meLavyu. paraMtu joyu ke AgamAnA tathA vyAkaraNa ane nyAyanA svata Mtra 6. abhyAsane gurumahArAja taraphathI bahu protsAhana maLatu' nahi, tenAM keTalAMka kAraNo hatAM. saMpradAyane amAnya evA mUrti pUjAnA sadavALA graMthA vAMcavAnI ziSyAne anujJA na maLe. mAnya graMthAne AdhAre vyAkhyAna vaheMcAya. sa'. 1958 mAM bhujanA cAturmAsa daramiyAna / 'suyagAMga' " vAMcana cAlatu hatu. kAnajIsvAmI e vAMcatA * hatA. jina pratimA dvArA Adra kumAranA pratiAdhanA prasaMga hato. emAM pAthI mane guru mahArAjanA vyAkhyAnamAM dhama' siddharavAmIne krUraka jaNAyA. zaMkA thatAM citta maneAmathane caDayuM. evAmAM tA. 16-3-2 eka divasa svapna Avyu'. svapnamAM potAne muMbainA gADIchamaMdiranA pASa'nAtha bhagavAnanI pratimAnAM darzana thayAM. tethI, emanuM maneAmathana vadhu tIvra banyuM. chevaTe guru trajapALa svAmIne vAta karI. vrajapALa svAmIe emanI vAtanA svIkAra karyo, paraMtu peAtAnI vRddhAvasthAmAM jAheramAM kazo svIkAra ke pheraphAra zakya nathI ema spaSTa jaNAvyuM. paraMtu satyazodhaka tItrAbhilASa dhama'siddhasvAmInu. manAmana vadhu vega pakaDatu gayuM. e pachInA ajAranA cAturmAsa daramiyAna temaNe maMdiramA darzana karavA javAnuM cAlu karyu. ethI samAjamAM cakacAra thaI. mAta sudhInI dhamakI vAravAra maLa lAgI. paristhiti aE thatAM dhama'si MhasvAmI potAnA samudAya DI ekalA cAlI nIkaLyA. bhacAu jai jAmanagara pahe[[. ane tyAM 1960 mAM kramavijayajI mahArAjanA ziSya vinayavijayajI pAse karIthI savagI dIkSA lIdhI. emanu nAma have 'cAritryavijaya' rAkhavAmAM Avyu. kai kAmamalA munizrI cAritryavijayajI pAtAnA gurumahArAja sAthe saurASTramAM vihAra karavA lAgyA. vi. sa'. 1960 mAM sunizrI pAlitANAmAM AvyA tyAre e visAmAM zatruMjaya tI Upara lAgeA dharAvanAra khArArA taraphathI gRhastha ane sAdhu--- yAtrALuone ghaNI naDagata thatI. mArATAne sAmanA karanAra sAdhuone kayAreka mAravAmAM paNa AvatA. e divasoma ekavIsa varSanA yuvAna, sAkata cAritryavijayajIe eTa divasa peAtAne mAravA AAvatA nazAmAM cakacUra anela cAroka jeTalA khATAnA juthanA hAthamAM dAMDA lai hiMmatabhera sAmanA karI tee badhAne bhagADayA hatA. tyArathI mATAnuM jora narama paDayuM hatuM'. potAnA vidyAbhyAsa vadhatAM cAritryavijayajIne kAzI - jai vadhu vidyAbhyAsa karavAnI pRcchA thai. gurumahArAjanI AjJA maLI. e . divaseAmAM jaMgalAmAM thai kAzI sudhIne vihAra karavA e ghaNI kaparI vAta hatI. tA paNa khaDaga mananA cAritryavijayajIe kAzI pahoMcI tyAM te samaya yazeovijayajI jaina pAThazALAnI pravRttithI prakhyAta anelA pUjaya zrI vijayadhama sari sAthe rahI vidyAbhyAsa karyAM ane emanI sAthe sametazikharanI ane AmrapAsamAM khIjA tIthe+nI yAtrA pazu karI. 2 gujarAtamAM pAchA krUratAM cAritryavijayanuM ekaja ravI hatu : kAzI jevI vidyA sa'sthA pAlitANAmAM UbhI karavI. e mATe emaNe vi. sa. 1968 nA jJAna paMcamInA divase pAlitANAmAM moAniya jaina sa skRta pAThazALAnuM udghATana karyuM". tyAra pachI A saMsthAnuM emaNe dhovijaya jaina gurukuLa'mAM rUpAMtara karyuM". A sasthA emaNe bhADUtI mAnamAM thoDAka vidyAthI A sAthe zarU karAvI hatI, ane A saMsthAnA nibhAva ane vikAsa mATe e kaparA visAmAM emaNe la varSo sudhI tanatoDa mahenata karI. cAritryavijayajIe sthApelA yazovijaya jaina gurukuLa dvArA aneka vidyAthI Ane chAna ghaDataranI uttama taka sAMpaDI che. jainasamAjanI keTalIka uttama, saMsthAmAM Aje pazu yovijaya jaina gurukuLanI gaNanA thAya che. e ja cAritryavijayajInA jaina samAja upara keTale meTA, upakAra che te darzAve che.. pU. cAritryavijayajI mahArAjane yAda rAkhavA mATe eka jA prasaMga khasa thaze. jIvadhyAnA kSetre jaina sAdhue potAnA (vadhu mATe juo pRSTha 223)
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ , 16-3-85 - prathaddha jIvana - 21 virala pratibhA. zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI (chaThThA jaina sAhitya samArohamAM rajU thayela nibaMdha) rasa De, kumArapALa desAI " - kALanuM satata pharatuM caDe paNa keTalIka ghaTanA ane vibhUtI- saMdarbhane AtmasAta karavAnI jarUra hatI. vIracaMdabhAIe A ' -one lepI zakatuM nathI. varSonA keTalAya vaMToLa paDhAra thaI AtmasAta karyuM hatuM. AthI ja kayAMka e jaina lAge che jAya tema chatAM samayanI retI para paDelI e pagalAM bhUMsAI kayAMka hiMduonI taraphadArI kare che, paNa badhe ja, e bhAratIya zakatAM nathI. AjathI bANuM varSa pahelAM amerikAnA zikAge lAge che. zaheramAM bharAyelI vizvadharma pariSadamAM, pahelIvAra amerikAnA , emanI vANImAM pathIpaMDitanuM zuSka pAMDitya nahotuM, paraMtu nUtana vizvane, bhAratIya darzana ane bhAratIya saMskRtine dRDha UMDA abhyAsanI sAthe hUMphALI lAgavI ane bhAvanAone mane tejasvI kAra ane raNakAra saMbhaLAya. A pariSadamAM sparza hato. vivekAnaMda ane vIracaMda rAghavajI gAMdhInI vicAra "vAlA bhAratanA be pratiniSioe svadezanA AdhyAtmika saraNImAM anekAntanA upAsakanI vyApakatA ane sarvagrAhI vArasA pratye jagatane jAgatuM karyuM, AmAM eka hatA svAmI daSTi jovA maLe che, amerikAmAM emaNe mAtra jainadarzana -vivekAnaMda, ke jemanI zikAge vizvadharma pariSadanI kAmayAbI para ja pravacane AkhAM nathI, paraMtu sakhyadarzana, cagadarzana, Ajeya sahunA haThe rame che. paraMtu ethIya odhaka siddhi nyAyadarzana, vedAMtadarzana ane bauddha darzana vize pravacano -meLavanArA jaina dharmanA pratinidhi zrI vIraca dabhAI rAdhavajI ApyAM che, jayAre svAmI vivekAnaMdanAM e samayanA pravacanamAM vAMdhI hatA, paraMtu gharadIvaDAone bhUlI janAre ApaNe hiMdu dharma tarapha vizeSa jhoka jovA maLe che, ane baudha dharmanI -samAja vIracaMdabhAInA siddhi ane sAmarthyane visarI gayA AkarI TIkA paNa maLe che. Ama chatAM A baMne samartha che. je prajA potAnA cetanamra che jevA sattvazIla puruSAna puruSoe ekabIjAnA pUraka banIne, videzamAM bhAratIya dazAnI mahattA batAvI che. visarI jAya che e prajAnI cetanA kuThita banI jatA hoya che. vIracaMda rAghavajI gAMdhIe sadAya satyane pakSa lIdhe. - paNa khera ! AjathI bANuM varSa pahelAnI e ghaTanA para emanI nikhAlasatA, prAmANikatA ane jIvanavyavahAranI paDele kALane paDado haTAvIne najara karIe. amerikAnA pavitratA sahune sparzI jatA hatA. A dhama pariSadamAM revanDa zikAgo zaheramAM maLelI e dharma pariSadamAM judA judA dezanA ja* epha. pinTaresTa nAmanA laMDananA pralaMnidhie bhAratanI -ane judA judA dharmane traNa hajArathI vadhu pratiniviMA devadAsInI prathAnI TIkA karIne hiMdu dharmane utArI pADyo hato. ekatra thayA hatA. emAM eka hajArathI vadhu niMbaMdhanuM vAcana hiMdu dharmanI A TIkAne bacAva karanAra ekamAtra vIracaMda thayuM. daseka hajAra zrotAjanee bhAga lIdhe. I. sa. 1893nI gAMdhI hatA. emaNe kahyuM ke mArA dharmanI TIkA 11mI sapTembare enuM uddaghATana thayuM. vIracaMda gAMdhI, svAmI karavAnI hiMmata keIe karI nathI tethI huM AnaMda aphavavekAna da, pA. sI. majamudAra jevA vidvAne bhAratamAMthI bhAga anubhavuM chuM. paNa mArA samAjanI je TIkA thaI tene mAre "levA mATe mAgyA hatA. A etihAliMka dharma pariSadane hatu javAba Apa ja rahyo. vIracaMda gAMdhIe paDakAra pheMkatAM , "te jagatane judA judA dharmonuM jJAna ApavAne, sarvadharmanA kahyuM "A e hiMdu dharma che jene mATe grIsanA ItihAsakAroe anuyAyIo vacce mAtRbhAva pragaTAvavAne ane A rIte enI noMdhyuM che ke ke hiMdu kayAreya asatya belate jANyo nema hatI vizvazAMti sthApavAnI. nathI. ane koI hiMdu strIne kayAreya apavitra jANI nathI." ogaNatrIsa varSanA yuvAna vIracaMda gAMdhInI vidvattA ane ATaluM kahyA bAda vIracaMda gAMdhI sabhAne sAme prazna kare vadhArAe sahune stabdha karI dIdhA. mAthe sonerI kinAravALI --Even in the present day, where is the kAThiyAvADI pAghaDI, lAMbe jhabbe, khaze dhaLI zAla ane chaster woman or milder man than in India ? dezI AkADayALa jeDAM. emanA paheravAmAM bhAratIyatAnI noMdhapAtra bAbata e che ke vIracaMda gAMdhIne amerikA -chApa hatI. A yuvAnanI vidvattA, abhyAsazIlatA, tATavRtta ane IMglenDanA aneka khristI sajajano sAthe gADha maitrI ane vAkacAturyathI vizva dharma-pariSada mehita thaI gaI. eka hatI, Ama chatAM emaNe bhAratamAM vaTALa pravRtti karatA - amerikana akhabAre lakhyuM, 'pUrvanA vidvAnomAM je rocakatA khristI mizanarIonI nirbhikatAthI TIkA paNa karI. 'sAthe jaina yuvakanuM jainadarzana ane cAritra saMbadhI vyAkhyAna India's Message to America' ayal Impressions jeTalA rasathI zrotAoe sAMjAvuM eTalA rasathI teoe ' of America' jevA lekhamAM emaNe amerikAnA loko pratye bIjA keruM pavitya vidvAnanuM sAMbhaLyuM na hatuM.' vIracaMda pitAno dukALa pratibhAva Ape che, paNa bIjI bAja *Have christian Missions to India been 'ksAie jaina dharmanA siddhAMtanI evA vidvattAthI vAta Succesful jevA lekhomAM pAdarIonI vaTALa pravRttine kaDaka karI ke keTalAMka vartamAnapatroe emanuM pravacana akSaraza: AlocanA karI che. emaNe kahyuM ke tame tamArA mizanarIo pragaTa karyuM. jene dharmanI paribhASA saraLatAthI samajA pAsethI sAMbhaLyuM haze ke bhAratanA leke keTalA gaMdA, cAritravavAnI anerI 'khUbI emanI pAse hatI. vAtane ke vigatane tAki maDiNIthI spaSTa karavAnI emanAmAM anokhI hIna ane luccA che. paNa tame kayAreya e mizanarIo pAsethI, je mAnavajAtane prajAne saMdezo ApanArA kahevAya che kSamatA hatI. eka bAju pitAnI vAtane samajAvatA jAya ane emanI pAsethI, bhAratamAM hiMduo para thatA jalamanI vAta bIjI bAju e vizenuM pitAnuM AgavuM arthaghaTana ApatA sAMbhaLI che? bhAratamAM sAruM bajAra maLI rahe te mATe livarapula jAya. bhAratIya darzana samajavA mATe saMskRta ane prAkRta ' ane maTiranA mAla para sarakAre kaMI jakAta nAkhI nathI, jyAre zradhdhAsa je pUratuM na hatuM, paraMtu bhAratanI gatakAlIna saMskRtinA bIjI bAja kharcALa sarakAra calAvavA mATe mIThA para baso
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazaddha jIvana pratinidhitva a ge vicAraNA To vero nAkhyo che te vAta tamArA mizanarIoe tamane kahI che kharI ? e pachI zrI vIracaMda gAMdhI mAkare prahAra karatA kahe che If they have not, whose messengers you will call these people who always side with tyranny, who throw their cloak of hypocritical religion over murders and all sorts of criminals who happen to belong to their religion or to their country?' * zikAgonI A vizvadharma pauiSadamAM vIracaMdabhAie jaina dharmanI saMkSipta paNa sacoTa rajuAta karI. emaNe jaina dhamane bhAgamAM samajAya che. eka jaina tatvajJAna ane bIjo bhAga te jaina nIti, navatattva, cha prakAranA ! cha, dravyArthika ane paryAyAyika nayasabaMdhI jainadarzananI sukSma vicArasaraNI, sthAvAda vagere tatvajJAnanI bAbate ujU karIne ane mugdha yAM. jainAcAranI vizeSatA samajAvI jaina nItinI carcA karI. vizvanA astitvane lagatA praznanI tulanAtmaka carcA karatI vakhate emaNe bauddha dharma ane anya dharmo sAthe tulanAtmaka gaSaNA karI. jene dhama" bauddha dharmathI prAcIna che e tathyanuM pratiMpAdana karyuM. A badhAne pariNAme jaina dharma e eka pramANayukata ane buddhivAdI dharmapraNAlI che evuM satya ane lAgyuM. A navIna samAja aMgeno AnaMda pragaTa karatAM eka amerikana vIracaMdabhAI vaMze evo abhiprAya Apyo ke dharmonI lokasabhAmAM aneka tatvaciMtake, dharmopadeza ane vidvAne hiMdaratAnathI AvIne besI gayA ane te dareke kapti ne kaI navI daSTi rajU karI; dharmonA A milanamAM navuM tattava umeratA gayA, jethI te darekane dhama" gatanA moTA dhamenI. haroLamAMnA eka che evuM lAgyA vagara rahe nahi. uparAMta gemanA kAmaththA ane bhakitabhAva paNa viziSTa prakAranAM mAluma paDyAM. emAMthI bhArobhAra paMDitya ane ciMtanamanana paDayAM, tema chatAM e badhAmAMthI tarI mAnatA jaina dharmanA eka yuvAna gRhasthane sAMbhaLavAthI nIti " ane philasUphInI navA prakAranI bhALa lAgI. Ama to teo mAtra gRhastha kuTuMbanA sajajana che, keSTha sAdhu-muni ke dharmAcArya nathI, chatAM ATaluM sarasa pratipAdana karI saMke che tyAre emanA gurue kevA haze? emanI sAdI paNa 'aceTa jIvanadharma philasUphI jarUra samajavA-jANavA jevI che.' zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhIna jaina dhama viSayaka pravacananI eka bIjI vizeSatA e che ke emaNe paradharmanI TIkAno mAro lIdho nathI. jIvanamAM ahiMsA ane vicAramAM anekAntanI bhAvanA dharAvanAra sAcA jainane joba Ape tevI, sAMpradAyika graho ane pUrvagrahathI mukata evI taTaratha emanI vicArasaraNI che. zuddha aMgrejI bhASA, svAbhAvika rajUAta ane talasparzI abhyAsane triveNI saMgama emanAM pravacanamAMthI pragaTe che. emanAmAM dharmapracArakanI dhagaza che, paNa e dhagaza mADabara ke sapATI paranI banI rahI nathI. dharmapracAranA utsAhanI sAthe abhyAsazIlatAnuM samIkaraNa thatAM emanAM vakata, suzikSita amerikana samAjane sparzI gayA hatA. emaNe The yoga Philosophy', The Jain Philosophy jevA pustake mApyAM che, paraMtu emanuM uttama pradAna to, "The Karma Philosophy' gaNAze. jemAM jaina dharmanI kama" bhAvanAnI chabuTa karatI vakhate emanI UMDI abhyAsaniSThA ane jAgRta dharmabhAvanAne mAmika paricaya maLe che. * 3. kAMtilAla zAha A5NI cUMTaNIomAM je pratinirthione bApa cUMTIe chIe temanA pratiMnidhita bAbata mArI phariyAda evI che ke ApaNuM baMdhAraNa ghaDanArAoe pratinidhi' nI vyAkhyA ApI nathI. mAne ke eka mataviMstAramAM hajAra matadAra che, ne emanA taraphathI ekapratinirSi lekasabhAmAM mokalavAnI che, te A hajAra matadAronuM pratinidhitva karavA mATe umedavAra eAchAmAM ochA keTalA mata, meLavavA joIe ? sAce lekapratinidhi banavA mATe eka ochAmAM ochA aDhIse ke baso mata meLavavA ja joIe. ATalA lake paNa ene mokalavA iche nahi te e. pratinidhi banI zake ja nahi evuM kAyadAmAM tevuM joie. vartamAna cUMTaNIdhArAmAM khAvuM nathI te meTAmAM meTI khAmI che e mAre namra mata che. huM Apazu baMdhAraNane abhyAsI nathI. dezavidezanA baMdhAraNanuM mane kaMi ja jJAna nathI, mAtra eka sAmAnya nAgarikanI hesiyatathI huM A sUcana karuM chuM ane ApaNA niSNune namra vinaMti karuM chuM ke teo A bAbata vicAre ane A prazna para prakAza pADe. zrI rAjIva gAMdhI vaDA pradhAnapade AvyA pachI pakSapalaTo virodhI bila pAra thaI gayuM. teo cUMTaNI sudhArAnI 5 vAta kare che, te ati mahattvanI A bAbata para ApaNe badhA vicAra karIe evI mArI namra vinaMtI che. vartamAna dhArA mujaba, koI umedavAranI DipojhiTa japta thAya evI je jogavAI che. te vartamAna saMdarbhamAM hAsyAspada lAge che. cUMTaNI pAchaLa, kharcAtA lAkha rUpiyAnA hisAbe A DijhiTanI rakamanI kiMmata kAnakhajurAnA pega jeTalI paNu nathI. umedavArane sAce pATha bhaNAva heya te eNe ochAmAM ochA keTalA mata meLavavA paDe te saMkhyA agara tenI TakAvArI nizcita hovI ja joIe, A TakAvArI pacIsa hoya ke vIsa hoya ke paci hoya te saMsada nakakI kare. ApaNe chApAmAM keTalIkavAra vAMcIe chIe ke amuka gAmAe cUMTaNI bahiSkAra karyo hato athavA bahiSkAranI dhamakI ApI hatI (dA. ta. "raste nahi te veTa nahi ityAdi. A bahiSkAra vartamAna niyama nIce vAMjhiyerahe che ane hAsyAspada nIvaDe che. umedavAre mUchamAM hasatahoya che. bahiSkAra rUpI zastra saphaLa tyAre ja thaI zake jyAre umedavAre meLavavAnI ochAmAM ochI matasaMkhyA nizcita thayelI hoya. prajAnA hAthamAMthI jANe ajANe A rASTra jhuMTavI lenAra vartamAna cUMTaNI dhArAnA ghaDanArAonI huM A maryAdA samajuM chuM. ApaNI AjhAdI meLavI ApanAra, sAdhanamAM bahiMwAra e atyaMta sabaLa sAdhana hatuM. A sAdhana nAkAmiyAba banAve evA baMdhAraNane AjhAda bhArate kevI rIte ATalA varasa calAvI lIdhuM che te mAre mane AzcaryanI balake khedanI vAta lAge che.'
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-385 prabuddha jIvana mAtRtva ane mamatAne jagADatuM hAlaraDuM manejJA desAI goLa vinA moLo kaMsAra nizcaya e daDha kare che. jeTalA divasa laDu enI pAse che bALa vinA sUne saMsAra." eTalA enA divasa senAnA banI jAya che. enuM jIvana mAtA vinA jema bALakane mATe-tema ALa vinA mAtAne laDaDumaya banI jAya che. ene pati A sukhanI kSazubhaMguratA mATe-ALa vinA eka ne mATe. samaje che paNa enuM A sukha khUMcavI levAnI enAmAM ' atyAra sudhI ghaNu calacitro AvI gayAM che. A ja paNa hiMmata nathI. ene svapananI duniyAmAM rAcavAnuM maLyuM viSaya para. lerI'mAM paNa viSayavastu e ja che, paNa enI che, emAMthI vAstavikatAnI bhUmiM para ene kheMcI lAvatA mAvajata suMdara che. ene jIva paNu nathI cAlate. e mAnasika svasthatA kheSTha mAtRtvanI prApti vinA eka strInuM jIvana ane bese e 5Na ene bhaya lAge che. kahevAya ke nahIM e praznane enA tArkika sImADAomAM ja "bhADu" ne mATe zekheLa cAlu che. polIsamAM paNa rAkhIe te bALaka na hovAthI eka adhUrapane anubhava te phariyAda gaI che. chApAmAM, TI. vI. 5ra badhe ja jAherAta svAbhArvika gaNI zakAya, khAsa karIne ApaNuM samAjamAM. apAi che. have ADozI-pADozIne "A koNa che? e paradezamAM-khAsa karIne pazcimanA dezamAM paNa aneka bALake praznanA javAba devAnuM bahu agharuM banyuM che. huM karavA jatAM dattaka levAya che, jenA parathI bALaka pratyenI teonI utkaMThA laDanuM mULa kuTuMba sahune ja dekhAya che. e meTInane svaja thAya che. bALaka eTale bALaka! enA vinAnuM ghara sanuM bhAvika rIte bUma pADe che ane doDAdeDI zarU thAya. lAge, pachI e ghara duniyAnA koI 57 bhAgamAM hoya ! pisalI paNa gItAnI pAchaLa paDe che. potAne mAMDa lerInI nAyiMkA che gItA. ene rAtathI ja bALake maLelI A mahAmUlI cIja pitAnI chAtIthI vikhUTI na paDe khUba ja game che. e zALAmAM siMkSikA che. piMkaliMka para eka e jovA mATe gItA maraNiyA prayatna kare che. bALakane akasmAtamAMthI, jAnanuM jokhama kheDIne bacAvanAra ane e pakaDAya che. laDaDu pAcho enAM mULa mAtA-pitAne yuvaka sAthe e lagna kare che. sepiAya che ane gItA para kesa cAle che. "mAsa mIDiyA'ne ', pahelI vAra jyAre e mAtA banavAnI hoya che tyAre kAraNe A phirase jANIte bane che ane zaheramAM paNa akaramA paDI jAya che. ane e bALaka ane pharI mA cakacAra jAge che. banavAnI kSamatA gumAve che. pitAnI A sthiti ene mATe ' gItA gunegAra gAya ke nahIM? e prazna mukhya che. A sahya nathI. bALaka enA jIvananI anivAryatA che. e. hatAza cakacAranA pariNAme gItA para aneka patro Ave che. patrathai jAya che ane jIvanamAMthI ene rasa bALaka na pAmI lekhake potAnAM bALakane gItAne soMpI devA mATe gItAne zakavAnI nirAzAthI zoSAtA jAya che. mAtA banAvavA mATe tatparatA dAkhave che. kesa cAle che e ene premALa pati enA manane zAtA ApavAnA ane daramiyAna lADunA mAtApitAne 5zu AkhI vAtanI jANa prasanna karavAnA aneka upAya kare che. ene pharavA laI jAya thAya che. gItA nirdoSa chUTe che ane laDaDunA mAtA-pitA che paNa vyartha. gItAnI mAnasika svasthatA para AnI asara AvIne "laDaDune ApI che. laDaDu gItAne "mA" kahIne bolAve che. thaze ema mAnIne mAnasa cikitsakanI paNa salAha le che. gItAnA A parama saMtoSa ane AnaMdanI kSaNe lerI" bALaka dattaka levAnA upAyo vicAre che. saMjogavazAta samApta thAya che. e prayatna paNa niSphaLa jAya che. A citramAM gItAe je yu" e cogya te nahotuM ja. gItA eka vakhata basamAM jatI hoya che tyAre eka daMpatI basamAM caDe che, jemane bAra saMtAne che. bArebAra jIvanamAM koI paNa vastu mATe ATalI badhI tIva abhIsA cogya lekhAya ? aneka le bALake vinA paNa AnaMdathI basamAM caDe te che paNa UtaratI vakhate sauthI nAne lADu uMdhato hovAthI basamAM rahI jAya nathI rahI zakatA ? A philmamAM ja gItAnA patine mitra ane tenI patnI bALaka vinA khUba AnaMdathI jIve che. gItA "laDune pitAne ghera laI jAya che. ene potAnI ja pAse rAkhavAno nirNaya kare che. ene patiM ene A gune na bALaka jIvananI anivAryatA gaNAya? karavA samajAve che paNa gItAnuM mAtRtva have kAyadAnA niyamone saMyukata kuTuMbamAM kadAca A samasyA ATalI ugra na oLakhatuM nathI. e sabhAna che. e jANe che ke koInA bane. zaradabAbunI vArtAomAM AvatuM'tuM e pramANe strIne bALakane pitAnI pAse Ama rAkhavuM e gune che. e jANe pitAne bALaka na hoya to kuTuMbamAM ke.InA bALaka para che ke A bALaka haMmevA mATe pitAnuM nathI paNa e gunAhita pitAne mamatAkaLaza sIdhI ke ADakatarI rIte DhALavAnI banIne paNa pitAnA mAtRtvanA puranA TIpeTIpAmAM lADune taka-chUTa ene maLe. ApaNe tyAM mAnuM sthAna kAkI, mAsI, tarakheLa karI devA icche che. varSothI pANInI tarasa hatI- keie lIdhAMnA ghaNAM dAkhalA jovA maLaze. mAma anAyAse maLI gayelA amRtakuMbhane sAmane Ama lerI" eTale hAlaraDuM. mA suMdara rIte gAya ane javA devA e taiyAra nathI. e lene te bIjA bALake nirbhaya banIne zAMtithI sUI jAya. bannene mATe A agiyAra karI che.' evI dalIla sAme jyAre ene pati eka anubhUti che, nakarI anubhUti. emAM hAlaraDAnA zabdathI ene samajAve che ke, "ene artha te ema ke je mAne ghaNuM bALake UMghI gayuM ke tAlathI enuM koI pakSe vizleSaNa nathI. bALake heya ene dareka mATe lAgaNI ja na hoya.' tyAre e e ja rIte A mAtRtvanI jhaMkhanA e 5Nu eka anubhUti che"laDaDunA gharanI paristhiti jovA jAya che. strInI. game eTalA vizleSaNe cha e AnA ariMtatvanI ' enAM mAtA-pitA ane bhAi-bahena enA vinA duHkhI che. sAthe ja janmI che ane enA astitva sudhI emAM ja paNa gharanI garIbI joine laDaDune pitAnI pAse rAkhavAne vAyelI raheze.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 paddha jIvana tA. 16-3-05 - jana citrakaLA vize mArgane vizeSAMka 1. * * gulAba deDhiyA tAtA grupa taraphathI agrejImAM mAga" nAme kaLA viSe karavAmAM Ave che. te vakhatanA muslima sAmrAjyanI khyAtanAma trimAsika-sAmayika prasiddha thAya che. jene velyuma asara, te samayanI citrazailI, te vakhate vaparAtI sAhI, raMga, 36 naMbara : 3 ne vizeSAMka "dhI AIkenika enDa dhI lekhanane mareDa vagerenI vAta karavAmAM AvI che. ahIM nereTiva Ina jaina peinTIMga' (na citrakaLAmAM pratibhAvidhAna rASTrIya myujhiyama-navI dilhI, DelAne upAzraya-amadAvAda, ane varNana) nAme prakAzita thayela che.' anya eka vesa myujhiyama-muMbaI ane digaMbara jaina nayA - "mArga'nA A vizeSamAM ghaNuM bahuraMgI mane sAdA maMdira-jUnI dilhImAM saMgrahAyelI hastapratomAMnA citro citro che. i. sa1450 nuM citra che. tIrthakara ane ATha ApavAmAM AvyAM che. pavitra pratIke, marudevImAtAe joyelAM cauda svane, indra eka AkhuM prakaraNa "kapasUtra' vize che. ka9pasUtranA mokalAvela 56 dikakumArIo, RSabhadevane janma, te nimitte kathAvastunI vigate vAta te karavAmAM AvI ja che, sAthosAtha nagaramAM utsava, ATha dizAonI pUjA, samavasaraNa vagerenA kahapasUtranAM 29 jeTalAM citra ApavAmAM AvyAM che. pustakane citra pustakamAM AgaLa pAchaLa ApavAmAM Avela che. aMte jaina pAribhASika zabdonA artha ApavAmAM AvyAM che. putAnA pravezakamAM mahAvIra svAmI ane temane upadeza, . sarayU dezI mAga' nA taMtrI che. A aMkanI kiMmata zvetAmbara, ane digaMbara paraMparA, zAstro lakhAyAnI zarUAta 65 rUpiyA che. (mAga pablikezansa, AmIka enDa nevI vagerene paricaya ApavAmAM Avyo che. biDIMga, trIje mALe, 148, mahAtmA gAMdhI roDa, praznaka pachI prathama prakaraNa hastaprata paraMparA vize che. muMbaI-400 023). pATalIputra, mathurA ane valabhImAM maLelI sAdhu pariSada ane - sAcavI rAkhavAnuM mana thAya evo mAtabara vizeSAMka che. zAstronuM lekhana kaI rIte zarU thayuM tenI vAta che. A prakara- jaina citrakaLAmAM rasa lenAra darekane pasaMda paDaze. "mAga" ane NamAM hastaprata kevI hoya, kaI rIte lakhAya, tenI sAhI ane tenA taMtrI abhinaMdanane pAtra che. kalama lakhavAnI rIta, akSarAnA maroDa vagere citra ApI samajAvavAmAM Avela che. prabuddha jIvana bIjuM prakaraNa ladhu citrakRtio vizenuM che. AThamI (rajisTrezana opha nyujha peparsa rUlsa 1956nA anvaye) sadImAM lakhAyela "kuvalayamAlA nAmanA prAkRta graMthamAM suMdara citro AlekhAyelA jovA maLe che. "mArganA A lekhamAM noMdhavAmAM AvyuM che ke mAtra pazcima prabuddha jIvana" saMbaMdhamAM nIcenI vigate pragaTa karavAmAM Ave che. bhAratanI jaina paraMparAe I. sa. 1050 thI I. sa. 1750 1. prasiddhinuM sthaLa : rasadhArA ke.o. hA. sosAyaTI, sudhI akhaMDita rIte citrakaLAne jIvaMta rAkhI : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4 che, je pUrva bhAratanI buddha paraMparA na jALavI zakI. 2. prasiddhine kema : dara mahinAnI pahelI ane A prakaraNanI sAthe ATha pAnAM bharIne 21 jeTalAM soLamI tArIkha. khaharagI citro ApavAmAM Avela che. je jaina TrasTa- 3. mudrakanuM nAma : cImanalAla je. zAha jesalamera, myujhiyama ane piyara gelerI-vaDodarA, lAlabhAI ' ' kayA dezanA : bhAratIya dalapatabhAi prAmya vidyAmaMdiMra-amadAvAdanI hastapratomAMthI 4. ThekANuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, levAmAM AvyAM che, jemAM RSabhadeva, jenA pratIke, zrI ane 38 5, saradAra vI. pI. reDa, muMbaI-4 kAmadeva, sarasvatIdevI, gajalakSmI, samavasaraNa, bharata ane bAhubali vaccenI laDAI nemikumAranuM jIvana, pArzvanAthanuM 4. prakAzakanuM nAma : cImanalAla je. zAha kayA dezanA : bhAratIya jIvana vagerenI vadhu citrakRtio che. ThekANuM : rasadhArA ke. o. hA. sosAyaTI, | A citra gujarAta-rAjasthAnanI pazcima bhAratIya paddhatie : 385, saradAra vI. pI reDa, muMbaI-4 i. sa 106 thI . sa. 1400nI vacce tADapatra ane 5. taMtrInuM nAma : Do. ramaNalAla cI. zAha bhojapatra upara hastakamAM AlekhAyelA che. yA dezanA : bhAratIya I. sa. 1350 pachI gujarAta-rAjasthAna zailI uparAMta ThekANuM : rasadhArA ke. o. hA. sosAyaTI, dilhI ane vAliyara zailInAM citre paNa A vizeSAMkamAM 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4 mUkavAmAM AvyAM che. A banne zelInAM citra jotAM citra 6. mAlikanuM nAma ane H zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, kAmane bheda tarata najare caDe che. ' saranAmuM : 385, saradAra vI. pI. reDa muMbaI-4 * i. sa. 1750nI AsapAsa kalpasUtra ane kAlakAcArya huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara kyAnI citramaya hastaprata tADapatra ane kAgaLa upara maLI ApelI vigate mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. Ave che. i. . 154 thI i. sa. 155 mAM je prAzaka tA. 16-3-85 ramaNalAla cI, zAha asara jovA maLe che, tenI vAta A prakaraNumAM vigatavAra
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-85 prada jIvana ke ma mA gara ja tanasukha bhaTTa (sarvapallI che. rAdhAkRSNana kRta gItAnI aMgrejImAM prastAvanAnA AdhAre) koI paNa prabaMdhanA hetune nirNaya karatAM pahelAM tenA aMza nathI. gItAnA upadezaka evA vAstavika jagatane upakama (AraMbha) tathA upasaMhAra (ata) ne prazna ApaNe ' svIkAra kare che jyAM kamano kAyado pravartatA nathI. ApaNe jevo joIe. gItAne prAraMbha eka samasyA vaDe thAya che. je te jagata sAthe saMbaMdha joDI zakIe te ApaNe arjunane cittapalaTe karAvavAne gItAne Azaya che. karma aMtarAtmA saMpUrNa svAdhIna banI zake. te uparAMta A bahetara che ke karmayoga evo prazna ajuna uve che prAgAtmaka saMsAranA regiSTha akSayamAM karmacaMkhalAne ahIM ane Akhare kama bahetara che evA nirNaya upara te Ave ne A ghaDIe ja teDI zakIe. prabhumAM zraddhA tathA che. A kAraNe gItA kama kAje anuzAsana che, pravRtti anAsatinI vRddhi karIne ApaNe kamanA dAsa nahi paNa kAje paravAne che. mAtra sAmAjika mAnavI tarIke nahi. svAmI thai zakIe. paNuM AdhyAtmika vyakita tarIke manuSya kevuM AcaraNuM karavuM. dunyavI mANasa duniyAdArInI bhAta bhAtanI pravRttiomAM joIe te vAtanI samajaNa gItA Ape che. smRtiomAM mazagUla che. teNe pitAne kSarajagatamAM dhakelI dIdhuM che. varNavAyelI vidhividhAnayukta dhArmika kriyAonI temaja ekAMtapriya sAdhaka akSaranA maunamAM cAlyA jAya che. paraMtu tyAganA tattvanI te ThIka ThIka pramANamAM chaNAvaTa kare che. hiMdu gItAne Adarza mAnavI A baMne aMtimonI pAra pahero tatvajJAne agama agocara pAchaLa hada bahAranI lAMbI lAMbI che ane jagatanI jaMjALamAM phasAyA vinA puruSottamanI pe carcA karI che tathA saMsAranI saLagatI samasyAo tarapha badhI ja zakyatAone samanvaya kare che. te kAma karate chate bedarakArI dAkhavavA badala te gunegAra che ema mAnI levuM akata che, izvara pate aMvizrAnta pravRttiparAyaNa kamane te cAkhI bhUla che. ApaNuM AMgaNumAM jyAre garIbo namUno che, te pitAnI kamaraNyatA chatAM AtmAnI akhaMDitatA bhUkhyA, tarasyA, vastraviheNa maratA hoya tyAre vyakitaniSTha gumAvatA nathI. mukata AtmA kRSNa ane janakanI jema traNe dharmanA atirika gahana pradezamAM khevAi javAnuM ApaNane kALamAM svataMtra che. pAlave nahi, gItA ApaNane saMsAramAM rahevAnuM ane tenuM rakSaNa karavAnuM zikSaNa Ape che. - buddha dharmanI vicAraNA yAnamaya jIvanane mahimA gAya karmanI samasyAnI ati sUkSamatA darzAvatAM gItAkAra tyAre gItA karmanI ane sAhasanI abhiruci dharAvatA badhA kahe che nA maLaje jatiH | karmathI aLagA rahevuM ApaNe ne AkarSe che. karma AtmatRpti arthe che. ApaNA pitAnA sarvottama ane aMtaratama jIvananuM satya ApaNe mATe zakaya nathI. prakRti sadAya UdyamazIla che. tenI prakriyAne rokI zakAya che ema je ApaNe mAnI kheLI kADhavuM joIe. te pramANe jIvavuM joie ane anya besIe te mUDha ja karIe. te ja rIte kamamAMthI AdarzonI pAchaLa phaphiAM mAravAnuM tajI devuM joIe. uparAma paNa IcchavA jevuM nathI. jaDatA te svataMtratA nathI. | gItA anusAra kAmaga jIvananA lakSya pratyenA vaLI kamenI baMdhanakArakatA tenA AcaraNamAM ja AvI jatI abhigamanI eka vaikalpika paddhati che, tathA te prastAmAM nathI paraMtu je icchAthI ke hetu vaDe karma AcarAya che temAM pariNata thAya che. A arthamAM zaMkarAcAryanuM kathana yathArtha che te samAyelI hoya che. sAkSAta kamane tyAga abhipreta nathI ke karma ane bhakita AdhyAtmika mukitanAM sAdhana che. paraMtu paNa karmanI preraka manodazA viSe te udiSTa che. tyAga eTale AdhyAtmika mukita pravRtti sAthe asaMgata nathI. temAM kartavyatRSNAne abhAva. kama jyAM sudhI te jIvane joDe che. kamane lopa thAya che kharo paNa pravRttipatrane lopa ApaNuM vatana cAhe teTaluM paramAthI kema na hoya paraMtu je thato nathI. ApaNuM jIvana ajJAna para AdhArita hoya te ApaNuM pitAnA yugamAM pravartatA ane eka bIjAne parAjita vatana ApaNane baMdhanamAM ja nAkhaze. gItA tRSNAne sthAne karIne svaprabhAva sthApavA mathatAM vividha saMpradAya, matamatAManAsakita zikhave che, nahi ke karmane tyAga. tara, siddhAntasamUha ane niyamAvalInI mImAMsA karIne vadhAre gItAe lokasaMgraha upara Apele bhAra ApaNuM jIvananA | mukata, sUma tathA prajajavala prakAzita evA aMtarmukha AkhA ye mALakhAne badalavA cAhe che. gItA ApaNane dharmanA paheladAra pAsAmAM gItA temanuM parivartana sAdhe che, mAnavabaMdhutA upara bhAra devA kahe che. je ApaNe gItAbodhyA prajAmAM pUjAtAM devadevInI pUjA karavI hoya te eTalI Adarza pramANe anAsakitapUrvaka, samarpaNamaya ane zatru prati vAta dhyAnamAM rAkhavI joIe ke te te svarUpe eka ja premALa AcaraNa karIe te jagatane bakheDAmAMthI bacavAmAM parabrahmanAM vividha prAkaTa che. je yajJo karavA hoya te te ane saMgrAmamAMthI sahIsalAmata rahevAmAM ApaNe sahAyatA temane heturUpa mULa arthamAM karavA joIe; nahi ke jo karI zakIe. * vaDe, AtmasaMyamamaya ke niSkAma karmamaya jIvana jAte ja eka bhagavaddagItA ApaNane evo dhama Ape che je vaDe yA che. tene upADyuM che khare paNa gItAnA upadezanA karmanA niyamanI tathA karma-karmaphaLanA vyavasthAtaMtranI pele A sarvavyApI jaLapUra AgaLa te upayoga aveDA je ane pAra pahoMcI zakAya. A vizvanI vyavasthAmAM vizvAtIta jeTalo che, upaniSadanA anuyAyIo je bahAne, je hetune kai ravaira hastakSepa nathI ke tenA taraMgIpaNune ke. - AtmAne khoLe che, ane jenI udgheSaNa kare che te.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3ndrazya saMgha" dvArA rANapuramAM netrayajJa mAnavI utsavapriya che ane e AvakArya che paraMtu pahelAM dadIonI prAthamika tapAsa karyA bAda emane e ghelachAnuM svarUpa pakaDe tyAre e utsava vikRta thAya che. oparezana ke sAravAra mATe praveza ApavAmAM Ave che. dardInI lagnAdi kauTuMbika saMskAra nimitte jamavAra pAchaLa thatAM sAthe rahetA eka saMbaMdhIne rahevA-jamavAnI ATha divasa aDhaLaka dravyarAzine katapabuddhithI netrayajJa jevI mAnava kalyANanI sudhI agavaDatA ApavAmAM Ave che. saptAha bAda dadIne pravRtti tarapha vALavAmAM Ave te enuM kevuM suMdara pariNAma gogA ApI cokasa tArIkheH punaH tapAsa mATe AvI zake e vicAra karavAnI jarUra che tema muMbaI yuni- bolAvavAmAM Ave che ane ekAda mAsa pachI naMbara kADhI vaSiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa ane "prabuddha jIvana' nA ApI cazmA paNa ApavAmAM Ave che. netrayajJanI sakaLatAne taMtrI Do. ramaNalAla cI. zAhe Aje atre zrI muMbaI ne AdhAra AvI oparezana bAdanI sAravAra para ghaNo rahe che. yuvaka saMdha ane zrI bhAla naLakAMTho prAyogika saMdha saMcAlita jaina sezyala grupa mahArASTra pradezanA pramukha zrI rasikalAla zrI vizva vAtsalya oSadhAlayanA saMyukata upakrame cojAyelA netrayajJa laheracaMda zAhe dIpaka pragaTAvI A netrayajJanuM uddaghATana karyuM nimittanA samAraMbhamAM pramukhapadanA vakatavyamAM kahyuM hatuM. emaNe hatuM. ane A nimite prAsaMgika vaktavyamAM ahIM upasthita vizeSamAM kahyuM hatuM ke eka vidvAnane kahInura hIre darzAvI rahevAnI ane netrayajJanuM uddaghATana karavAnI anAyAse taka maLI che enAthI vadhAre mUlyavAna bIjuM zuM hoI zake e prazna mATe AnaMda vyakata karyo hato.' karavAmAM Avye. pratyuttaramAM e vidvAne kahyuM ke akha zrI mubaI jaina yuvaka saMghanA pramukha che. ramaNalAla ethI pazu vadhu mUlyavAna cIja che. e na hoya te kehInara cI. zAha, matrI zrI cImanalAla je. zAha, sAmaMtrIzrI hIro joI na jAya ane enuM mUlya paNa akhiI na zakAya." pannAlAla 2. zAha uddaghATaka zrI rasikalAla va. zAha, premALa ke ' bhAratamAM 90 lAkha aMdhajana che, ema jaNAvI emaNe tinA saMjaka zrImatI nirUbena zAha ane zrImatI -umeryuM hatuM ke puratA poSaNanA abhAve ane sAravAra mATe jayAbena vIrAnuM sUtaranI AMTIthI svAgata karavAmAM jarUrI sAdhana ane suvidhAo upalabdha na hovAthI bhAratamAM AvyuM hatuM. keTalAya lekonI netrajyoti bujhAI jAya che. A saMjogomAM netraya keTale Avazyaka che te saheje samajI zakAya tema che, sAbhAra-svIkAra ema emaNe umeryuM hatuM. 1 zrAvaka dharma kI prAsaMgikatAkA prazna : DaoN. sAgaramala jaina prAraMbhamAM prArthanA bAda zrI vizva vAtsalya auSadhAlayanA pArzvanAtha vidyAzrama zodha saMsthAna vArANasI maMtrI zrI kAzIbena mahetAe kahyuM hatuM ke amArI A pravRttine - 2 bhInuM aMtara, bhInA nayana : muni ratnasuMdaravijaya ki. rU. 18-00 prakAzaka ratnatrayI TrasTa. 36 hasamukha kelenI - pU. munIzrI saMtabAlajInA AzIrvAda maLatA rahyA che. vijaya nagara roDa, nAraNupura, amadAvAda-13 dadIone emanA netranI jati pAchI maLe tyAre amane thate AnaMda emanA caherA para joI zakAya che. ane emanA taraphathI maLatI duA A kAryamAM amArI Is Marriage Less Stable to-day ? zraddhAne baLavattara kare che. vadhumAM emaNe kahyuM hatuM ke A A Penal Discussion organised by Sangh pravRttinI Arthika javAbadArI vahana kare evA dAtAo paNa The Bombay Jain Yuvak Sangh, amArI zraddhAnuM preraka baLa che. ane zrI muMbai jaina yuvaka wedded as it is to the objective of creating saMdha have A pravRttimAM sAmela thaye che ene amane AnaMda an awareness in the community is once che. AvA triparimANI preraka baLethI ame uttarottara vadhune again taking a lead in planning an exclusive vadhu sArI rIte kArya karI zakIzuM ema emaNe umeryuM hatuM. platform for women. On Saturday, April 6 zrI muMbaI jaina yuvA saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla at 4 p. m. a penel discussion has been je. zAhe A netrayajJa nimitte rASTrapura upasthita rahevAnI arranged at the Indian Merchants' Chamber ane sva. pU. munizrI saMtabAlajI prerita vividha udyamalakSI on a subject of great relevance in these fastpravRttine najaronajare nihALavAno AnaMda vyakata karatA kahyuM changing times, 'Is marriage less stable hatuM ke have pachI A saMsthA taraphathI yojAnAra gaNu netrayAnI today?' The lecture has been organised Athi javAbadArI amArA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe in English for the benefit of non-Gujrati upADI levAnuM nakakI karyuM che. speaking audience. The speakers, the chief - vizva vAtsalyanA taMtrI ane zrI bhAla naLakAMThA prAyogika guest and the moderator will all be women, saMdhanA maMtrIzrI aMbubhAI zAhe sva. pU. munizrI saMtabAlache but males are most welcome to come and - prerita vividha udyamalakSI pravRttione vigate khyAla Ave attend. hatA ane rANapura uparAMta guMdI, ane dhaMdhukAmAM AvI Chimanlal J. Shah pravRtti kevI rIte vikasI tene vigate itihANa raju Jyotsna Sheth K. P. Shah karyo hate. Convenori Hon. Secretaries | mI aMbubhAi zAhe vadhumAM jaNAvyuM hatuM. ke netrayajJa
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-85 (pRSTha 224 thI cAlu) (1) jaina dhamada ane mULa tattva eTale nava tattvonuM dAhana, prA. jaya'tIlAla ema. zAha (pAlitANA), syAdvAda, pU. sAdhvIzrI (2) jainadarzananA nava tattvamAM pUzubhadrAzrIjI (kha'bhAta) (3) jainazananI viziSTatA, zrImatI saroja ca. lAlakA (kArajA lAka-mahArASTra) (4) jenAlAjI, prA. sIdhara bhaTTe patiyALA (5) The Soul, Karma Particles and Ghostly Particles-Neutrinos Etc. zrI niraMjana vakhAriyA (kalI'Ta, yu. esa, e.) pa' dalasukhabhAi mAlavaziyAe A kheThakanuM samApana karatA kahyu` hatu` ke prastuta thayelA nibaMdhAtu tALu karI te te niMbadhAnI kakSA pramANe have pachInA samArohamAM samayanI kALavaNI thAya teA nibaMdhanI rajuAta vadhu vyavasthita rIte thai zake. AcArDaMga sUtramAM samyakatvanI carcA thai che ema jaNAvI emaNe kahyuM ke samyakatva eTale cAritra, samyakadRSTi eTale zraddhA ane samyapha zraddhA samyak jJAna ane samyak cAritranI ja che. emaNe syAdvAdanA mahimA karatA kahyu ke badhA vAdAnA saravALA eTale rayAAda kASTha paNa vAdane mithyA kahevA e jaina darzananI mAnyatA nathI. tyAra bAda zrI khaMbhAta tAlukA sAvajanika keLavaNI maMDaLanA upapramukha ane chaThThA jaina sAhitya samArehanI samitinA sabhya zrI naTavaralAla esa. zAhe AbhAra mAnyA hatA. (kramazaH) sadha samAcAra zrImatI dhIrajaena dIpacaMdra zAhu ramakaDAM gharanuM udghATana ''dha'nA upakrame zrImatI dhIraja khena dIpacaM da zAha prerita ramakaDAM dharanu udghATana viMgAra, tA. 7-4-1985nA rAja 'dha'nA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI, pI. rADa, rasadhArA ku. epa. hA. seAsAyaTI li. khIje mALe, SanitA vizrAma sAme, mubai-4 e saranAme khAranA 3-30 kalAke rAkhela che. 'sadha'nA zubhecchA, peTrane, AjIvana sabhya ane sAmAnya sabhyAne A udghATana samAraMbhamAM upasthita rahevA teMdvayu" nima MtraNa che. amUla zAhu sayAjaka cImanalAla je, zAhu ke. pI. zAhu maMtrI prazna jIvana zrI cImanalAla cakubhAi zAhu smAraka je vasaMta vyAkhyAnamALA sa'gha'nA upakrame samavAra, maMgaLavAra, budhavAra ane guruvAra tA. 15, 16, 17 ane 18, eprila-1985 sudhI zrI cImanalAla cakulAi zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALAnuM zrI vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRha, inDiyana maracanTasa cembara, carcageTa khAte AyeAjana karavAmAM AvyuM che. tenA vigatavAra kAyakrama have pachI ApavAmAM Avaze. amara jarIvAlA cImanalAla je. zAha pe sayAjaka ke. pI. zAha sa}matrIe \ . 23 (pRSTha 216 thI cAlu) prANanA bhoge paNa dhruvu... apratima krAya karI zake che. enA eka uttama udAharaNa tarIke cAritryavijayajInA e prasaMga avazya TAMkI zakAya. vi. saM. 1968 mAM mahArAjazrI pArjina tANAmAM hatA tyAre eka rAte thoDAka kalAkamAM varasAda eTalA badhA tUTI paDayA ke AkhA gAmamAM pANIna[ dhasamasatAM pUra AvyAM. Dhera te mAse tathAvA lAgyAM. e vakhate yuvAna cARivijayjIe pAtAnI buddhi, sujha, kuneha ane zakti vAparI, peAtAnA vidyArthI AnI sahAya lai pAThazALAthI sAmenA vAkhAnA sudhI jADu' meTuM TADhu dhI dIdhu ane dhasamasatA pUramAM te ane potAnA vidyAthI e doraDu pakaDIne pANImAM UbhA rahI gayA ane pANImAM taNA AAvatA mANase te Dhorane pakaDI lai dAraDAne sahAre sahIsalAmata UtArI bacAvI levA lAgyA. A rIte lagabhaga cArasA mANasane ane keTalAMya pazumane emaNe UgArI lIdhAM hatAM. nagna ke adhanagna dazAmAM dhasaDAi AvelA keTalAya mANasAne tarata vastra ApavAmAM AvyAM. pANImAM thIjI gayelAne davAo ane khAvAnu ApavAnI vyavasthA karI. emanA AA sAhasanI tArIke te samaye mubainA agrejI dainika TAimsa eka inDiyA' mAM paNa khAvI . ane briTiza amaladAroe emanI mulAkAta lIdhI hatI. cAritryavijayajI kahetA ke peAtAne jANe rAI daivI sahAya thai hatI. taNAI jatA eka ALakane te na bacAvI zakayA e dRzyane najara sAme jyAre te yAda karatA tyAre emanI (khamAMthI praMsu vahetAM. jIvananAM aMtima varSoMmAM cAritryavijayajIe pAtAnA vatana kacchamAM gAmegAma vidvAra karI aneka leDAne mAdha ApyA. keTalAMya gAmAmAM kuTu'khA vacce, saMdhanA sabhyA vacce ke hiMdu-musalamAna vaccenA verajherane dUra karAvI suleha soMpa karAvyAM. kacchamAM Thera Thera emanu' umaLakAbhera svAgata thayu. potAnA sthAnamAgI' gurumahArAja ane dAdA gurune maLIne emanu paNu hRdayaparivatana karAvyu. sittera varSa pahelAMnA e visAmAM vAraMvAra rogacALA phrATI nIkaLatA. plega, kAlerA, inphalUenjhA jevA jIvaleNa ra jayAre acAnaka phATI nIkaLatA tyAre naika leAkA mRtyu pAmatA. cAritryavijayajI mahArAja pleganI gAMTha nIkaLavA chatAM kheMcI gayA. paraMtu vi. saM. 1974 mAM kacchamAM tema agiyA nAmanA gAmamAM cAturmAMsa hatA, tyAre temA inphaluenjhAmAM paTakAI paDayA, acI na zakayA. cAtrIsa varSanI bharayuvAna vaye teo kALadhama' pAmyA. sva. pU. zrI cAritryavijayajI mahArAje sattara varSanA dIkSAparyAyamAM ajoDa kAryAM karyAM. e vize zrI jayabhikhkhu lakhelA emanA caritramAM savigata rasika vana vAMcavA maLe che, 'tarathI virakata, zarIre azakata, brahmAyaya'nA tejathI dIptivaMta, . AtmakalyANanI sAthe janakalyANanAM vividha prakAranAM kAT karavAnAM svapna sevanAra sva. pU. cAritryavijayajI mahArAjanu sAdhujIvana virala ane anekane mATe preraka ane evu che. -ramaNalAla cI. zAha
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-85 : - jaina sAhira samAroha saMklana : 5 lAla ra. zAha. zanivAra, tA. 15-2-'85nA roja savAranA 9-00 kalAke rajU karI hatI, jyAre prA. gulAba deDhiyAe. paM sukhalAlajInA kArmasI koleja, khaMbhAtanA sabhAgRhamAM paM. dalasukhabhAi mAlava- darzana ane ciMtana' granthanA AdhAre tatvajJAnanA kSetramAM NiyAnA pramukha sthAne nana tattvajJAnanI vibhAgIya beThaka javAmAM paM. sukhalAlajInuM pradAna kevuM rahyuM tenuM mUSakana karyuM hatuM. AvI hatI. prAraMbhamAM jaina sAhitya samAroha samitinA sabhya anya nibaMdha zrI amara jarIvAlA paM, dalasukhabhAine paricaya | Ape A beThakamAM uparokata nibaMdhonI rajuAta uparAMta hato. tyArabAda tattvajJAna vibhAganI beThaka mATe AvelA anya vidvAne ane maLyAsIoe paNa kada judAM viSa nibaMdhenuM vAMcana zarU thayuM hatuM. para nibaMdho rajU karyA hatA tenI vigata A pramANe che: zakrastAva (1) addAlata adhyayana : eka avalokana, prA. aruNa jethI prA. tArAbena zAhe rAkrava yAne namutyunuM stotra viSe (bhAvanagara). pitAne nibaMdha rajU karatA kahyuM ke tIrthakara jayAre mAtAnA (2) nana darzanamAM mananuM svarUpa, prA. nAnaka kAmadAra garbhamAM hoya che tyAre indra te mAtAnI dizA sanmukha (bhAvanagara). tIrthaMkaranI stuti kare che. te prabhu stuti eTale ja A stotra. (3) jaina darzana ane namaskAra mahAmaMtra, prA. kilAbena bhagavaMtANuM zabdamAM cha bhAva rahyA che ema jaNAvI zAha (muMbaI). emaNe kahyuM ke bhagavAna pite taryA ane ApaNane taravAne (4) durlabha mAneva bhatra, ku. varSa medI (muMbaI). upadeza Ape. tIrthaMkara eTale tIrthamAM pravartana ane dharma (5) siddhine mama: saMyamane dhama, zrI rahita zAhe pravartana emane upadeza catuvidha saMdha pitAnI sUjha ane (amadAvAda). zakita pramANe grahaNa kare che. namutyujma "namu eTale (6) virala pratibhA : zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI, ahamanuM visarjana, "' eTale thavuM. prabhune AvatAve De. kumArapALa desAI (amadAvAda) A nibaMdha A vinavavAnA che ke prabhu Apane namaskAra karI zakavAnI mane aMkamAM anyatra pragaTa thayela che. pAtratA prApta thAo. . (7) zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhI, parISaha ane upasaga prA. malukacaMda 2. zAha (amadAvAda) jaina dharmanA pAribhASika zabda "parISaha ane upasarga' (8) jaina darzananuM vizva AcAra, vicAra ne viSe rajuaAta karatA Do ramaNalAla cI. zAhe kahyuM ke vizeSa pradAna, zrI nAnAlAla vastrA (muMbaI) paNe samatAbhAvathI sahana karavuM eTale parISaha-viSama (9) ahiMsAnA parimANa, zrI nemacaMda gAlA (muMbaI) paristhitithI azAtA anubhavAya. taDake, varasAda, ThaMDI Adi (10) gAMdhIjI ane kamaMtajJAnanuM sAmAjika svarUpa, viSama paristhitiMmAM sAmAnya rIte mana asvastha thAya evuM zrI pannAlAla 2. zAha (muMbaI) A nibaMdha na thAya ane evI paristhiti samatAbhAvathI sahana karI laIe tA. 16-2-85nA "prabuddha jIvananA aMkamAM pragaTa tene parISaha kahevAya. thayela che. kAyakalesa e tapazcaryAne eka prakAra che ane te ApaNe (19) The state of a Living Being on the sajelI dhaTanA che. eTale kAyakaleza ane parISaha vacce Fourth "Gunasthanalk', zrI nileza dalAla (muMbaI). tArika bheda samajavAnuM che. upasarga e bIjAe ApaNA (12) pratyAkhyAna athavA paccakakhANanI mahattA, prA. utpalA mATe utpanna karelI ghaTanA che. te devakRta, manuSyakRta ane medI (muMbaI). tiya"cakRta hoya zake che. karmodaya bhayaMkara hoya te rAga dvArA (13) anekAntavAda ane ApaNe, zrImatI sudhA pI. azAtA anubhavIe. tene Atma saMvedanIya upasarga' kahI jhaverI (bhUja). ' zakAya. kolerA, marakI, vagere upadrava meTA jaya rUpe Ave (14) zAzvata sukha mATenI Avazyaka kriyAo, zrI hasamukha te upasarga. AtmAne kaI paNa prakAre yatita karanAra bhaya zAha (amadAvAda). te upasarga. (15) syAdvAdaH jaina dharmanI jagatane amUlya bheTa, zrI hare 5 sukhalAlajI a. jozI (bhAvanagara). paM. sukhalAlajI viSe be niMbaMdho rajU thayA hatA. (16) jaina darzanamAM syAdvAda; De. bhakitanAya che. zukamAM zrI prItibena zAhe "prajJAcakSu paM. sukhalAlajInI AtmakathA (vallabhavidyAnagara) mAruM' AtmavRttAMta' ane prA. gulAba deDhiyA paM. A uparAMta keTalAka vidvAnonA saMzodhanAtmaka abhyAsa sukhalAlajI' e zirSaka heThaLa nibaMdhanI rajuAta karI hatI. pUrNa nibaMdhe mAgyA hatA paraMtu te te vidvAne hAjara rahyA zrI prItibena zAhe zItaLAnA rogamAM akha gumAvIne paNa na hovAthI tenA nibaMdhe rajU thayA na hatA. evA saMbaMdhanI sAAbhyAsa karIne 5. sukhalAlajI kevI rIte samartha yAdI A pramANe che: tatvavettA banyA tenI pracaMDa ane bhaya puruSArtha gAthA : ' (anusaMdhAna pRSTha 223) bhAvika zrI muMbaI jana yuvA saMdha, mudrA ane prakAza : manahAva . vAha, prakSAlana sthaLa ke 85, revara vI. . ra, " mAkhaNa 40, 44. 2. na. para: mudrAna : Teka prinTa jagannAtha para raTha rATha, giragAma, muMbaI - 400 Tott
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 buddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa vaSa :46 aMka : 23 * : chuTaka nakala rU. 1-50 baI tA1-4-85 vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika parasthamAM era meila : 20 % 12 sI meIla : 65 taMtrI ramaNalAla cI. zAha saMyamanI sahacarI gocarI bhagavAna mahAvIranA nirvANune 2500 thIvadhu varSa thaI tapasvI jIvana vitAvyuM. saMnniSTha brahmacaryamaya saMyamI jIvana [gayAM. emanA jIvana ane saMdezane vicAra karIe chIe jIvavA mATe AhAranI jarUra ghaNI ochI rahe che e tyAre tIrthaMkara paramAtmAnI vANI kevI trikAlAbAdhita hoya che bhagavAna mahAvIra pitAnA jIvanamAM siddha karI batAvyuM. - tenI pratIti thAya che. lagabhaga sADAbAra varSane tapazcaryAmaya jIvanamAM ema kula kevaLajJAnanI prApti pachI tIrthaMkara caturvidha saMghanI jeTalA TUMka AhAra karyo ane jo saravALo karIe te sthApanA kare che. e saMdhamAM tyAgI sAdhu-sAvIonA lagabhaga eka varSa jeTalo samaya thAya. eTale ke judA judA * AcAranA niyama evA custa ane kaDaka hoya divase maLIne kula 11 varSa jeTalo samaya emaNe AhAra che ke tenuM AjIvana saMpUrNa pAlana karavAnuM badhAne vagara calAvyo ema kahI zakAya. A virala kahI zakAya evI mATe saheluM nathI. Ama chatAM aDhI hajAra varSathI siddhi che, carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInuM zAsana akhaMDita mANusane sauthI moTo udyama udarabharaNane kAje hoya che. paraMparAthI cAlyA kare che e ApaNe najare joI zakIe udarapoSaNa aTake te jIvana aTake. eTale ja udarapaSaNa arthe chIe. Aje paNa jaina munione potAnuM paviMtra jIvana karAtI kamANI mATe "AjIvikA' zabda vaparAya che. keTalAka ema jIvatA ane eka sthaLethI bIjA sthaLe vihAra karatA ApaNe mAne che ke mAsane je peTa na hota te A saMsAramAM ghaNuM 'joIe chIe tyAre bhagavAna mahAvIra kevI rIte vicAratA zAMti hota, kAraNa ke peTa mATe mANasane je dhAMdhala-dhamAla 'haze tenI pratIti A5Nane thAya che; digaMbara sAdhuone ke DhasaraDA karavA paDe che te karavA na paData. bIjA keTalAka 'jotAM tenI savizeSa pratyakSa pratIti thAya che. ema mAne che ke mANune jo peTana heta te kadAca saMsAramAM divasamAM mAtra eka ja vakhata UbhA UbhA hAthamAM laIne bahu kaleza, kaMkAsa, kalaha ane azAMti hota, kadAca yuddho AhAra-pANI karI levI ane pachI bIjA divasa sudhI paNa vadhu thatAM heta, kAraNa ke peTa mATenA udyamamAMthI "anano dANe ke pANInuM TIpu maDhAmAM na mUkavuM, sakhata navarA paDele nizcita mAsa beTI dizAmAM potAnI badhI ziyALe hoya ke bhara unALe heya, zarIra upara eka paNa zakita vAparate thaye heta. manuSyane piTa che mATe ja te 'vastra dhAraNa na karavuM-evI rIte samagra jIvana vitAvavuM e ATalo badhe rokAyale rahe che. eTale ja saMsAramAM ThIka ThIka 'saraLa vAta nathI. dehabhAva ochA thAya ane Atma-ramaNutA zAMti che. vastutaH pitAne peTa che ane chatAM peTa nathI ema nadhavA lAge tene mATe ja AvuM kaparuM tapasvI jIvana zakya che. samajIne AhArane je vyavahAra kare che tevA saMyamI mAyuse aDhI hajAra varSathI jaina sAdhu-sAvIonI paraMparA sAcI zAMti anubhavI zake che. AjIvikA mATe zuM pratikuLa ke viparIta saMjogomAM paNa TakI zakI tenAM ghaNu badhAe ja udyama karavAnI jarUra che? je thoDA mANaso vadhu kAraNemAMnuM eka kAraNa te jaina sAdhuonI gocarI ane udyama kare te bIjA thoDA mANasone ghaNI rAhata rahe. 'pada-vihAranI AcArasaMhitA che. rAgadveSa rahita saMyamI bALake, vRddho, azakata ane mAMdAe, keTaleka aMze strIe "jIvana mATe bhagavAne prakhadhelI anokhI paraMparA che. paNu AjIvikA mATe udyama karatAM nathI. bhagavAna mahAvIra rAjakumAra hatA. rAjavaibhavamAM te kuTuMbanA anya sabhya prema ke pharajarUpe temanI dekhabhALa uttama, svAdiSTa, pAki e vividha prakAranA mAhAra, khA rAkhe che. badalAmAM teo kuTuMba mATe yathAzakita anya zakAya te karatAM paNa vipula pramANamAM svAdhInapaNe maLe, kAma kare che. paraMtu enA rAjavaibhava tyAga karI bhagavAna mahAvIre sva- - je vyakita pratye ApaNane Adara ke pUjyabhAva hoya achAe saMnyasta svIkArI eka gharethI bIjA ghare pharI lukhe tevI vyaktine jamADatAM ApaNane AnaMda thAya che. sAdhusuka AhAra grahaNa karavAnuM cAlu karyuM te uparathI ja dekhAva saMtanA AhAranI javAbadArI eTalA mATe ja samAja karatAM temane AtmabhAva Tale UMce haze tenI pratIti thAya che. sarSa upADI le che. je pavitra AtmA 5rahitArthe jIvana bhagavAna mahAvIre lagabhaga sADA bAra varSa AvuM kaThina samarpita karI de che tenA nibhAvanI javAbadArI upADI levI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ka e samAjanuM parama kartavya bane che. sAdhumra teA maktanu khAkhane, samAjanA peresAiTa banIne jIve che, evI TIkA koi karatu nathI. sAdhu sanyAsIonA samudAyamAM kAi khATA mAthusA ArAma kheThAM DhAya te te jarUra TIkAne pAtra che, paraMtu tethI samagra samudAyane vagAvI na zakAya. sAdhuA, sanyAsImA, bAvAo, kAra, vidyAthI mA lasevA, atithio, yAtrALuo, ni na mANasA vagerete khAvApItrAnI sagavaDa pUrI pADavA mATe bhAratamAM bahu prAcIna kALathI cnakSetra, sadAvratA, bhojanazALAe vagerenI vyavasthA nakhatAvakhata thatI AvI che. samAja e javAbadArI pUrvaka uThASA rahyo che. aa khavAmAM sAdhu-sanyAsIne samAja savizeSa premAdarapUtra' bhojana AApatA rahyo che. khIjI mAja sAdhu-sanyAsIe paNa kAi vyakita ke saMsthA upara bahu khAjo na paDe rIte judA judA dharethI bhikSAnna grahaNu ratA rahe mAdhurI', 'bhakSAcarI', 'gocarI' jevA de prathA mATe vaparAya che. kAi annakSetra ke sadAvratamAM jaM jamI levu', rAja judA judA ghare jai bhAjana rI levuM, judA judA karethI anAja.-- leTa vagere mAMgI lAvI peAtAne mATe rAMdhI levuM, ke judA judA gharethI DA ceDA AhAra meLavI lAvI vAparave evI pAtapeAtAnA dharma' ke sa'pradAya anusAra para parA cAlI Ave che. A badhI paraparAmAM bhagavAna mahAvIre potAnA varSAnA svAnubhAnA bhAdhAre jaina sAdhue mATe gocarI' nI daSarahita para parAnI je krimAyata karI te dhaNI kaDaka ane viziSTa TinI che. jaina sAdhue kAinA dhare jaI bhejata lenA nathI ke sadhanA kASTa raseDe japta jamavA khesatA nathI. paraMtu pratyeka Take judA judA dhare ja AhAra vaherI lAvI, peAtAnA sthAnamAM AvI kASTha gRhastha na dekhe tema te AhAra vApare che. AhAra meLavavAnI temanI paddhatine gAcarI' kahevAmAM Ave che. gAya jema eka ja jagyAethI mULa sudhInu adhu zvAsa na khAtAM judI judI jagyAethI upara uparathI thatu theDu dhAsa khAya che, tevI rIte sAdhuo kAine pazu khAjo na paDe te rIte judI judI jagyAethI gheADu theDu' lAvIne pAtA AhAra karI le che. e che. mA gocarInI jema mAdhurI' zabda vaparAya che. dazavaikAlika sUtramAM lakhyu che ke jevI rIte bhramara puSpane jarA paNa IjA paDeoMcADayA vagara ke pIDA karyAM vagara rasa cUse che tevI rIte sAdhue dAtAne jarA paNu pruSTa na paDe te rIte mAhAra grahaNuM karavA joIe. mA prakAranI sAdhunI carcAne dveSazA samiti' kahevAmAM Ave che. juoH jahA dumarasa putresu mamaro Aviyaha saM / Naya puSkaM kilAmeha, so ya pINei appayaM // emae samaNA muptA, je loe saMti sAhuNo / vihaMgamA va pupphesu, yANabhattesaNerayA || eSA samitinI vyAkhyA ApatAM kahevAyu cheH kRta, sArita ane samayana rahita tathA prAsuka, praznasta ane khIjA dvArA apAyelA AhAra sAdhue samabhAvapUrNAMka grahaNu karavA e eSaNA samiti che. sAdhue aprAsa (sacitta), rIta (pAtAnA mATe dAyelA) bhorainika (peAtAnA mATe khAsa banAvAyele) ane kharI tA. 1-4 94 mAhata (sAdhu mATe sAmethI lavAyelA) AhAra grahaNa na karaveza joIe. bhUlathI grahaNa thai gayA hoya te tenA upayoga na karavA joie. bhUlathI upayoga thai gayA.DhAya te te mATe prAyazcita lai levu joIe. niHsvAtha' buddhithI, kAi paNa prakAranA lAbha ke lAlana pracAjana vagara bhikSA vagerenuM dAna je mApe che tene 'mulAdAyI' kahevAmAM Ave che. tevI ja rIte kAi paTa prakAranA lAbha ke lAlacanA prayAjana vagara mAtra peAtAna sAdhujIvananA nirvAha athe' je bhikSAnta grahana kare che, tene 'mudhAvI'kahevAmAM AAve che. sAcA sudhAdAyI ane sAcA sudhAjIvI ane kulama manAya che. evA dula bha jIve, jaladI sugati pAme che. kahyu che dullahA tu muhAdAI, muhAnIvI bidullahA / muhAdAI muhAnIvI, doSi gacchaMti sogaI || sAdhuoe gRhasthanA dharethI mAhAra grahaNa karatI vakhate dhaNA sUkSma vicAra karavA joe. AhAra banAvavAnI pUrva taiyArI rUpe hiMsAdi je doSa thAya tene u doSa' kahe che, AhAra banAvatI vakhate thatAM dASane utpAdandra dA' kahevAmAM Ave che, ane bAjana karatI vakhate je dayA thavAnA sabava hoya tene mazana deSa' kahevAmAM Ave che.. je AhAranI khAkhatamAM udgama. utpAdana ane aAnane prAranA hiMsAdi bahu deSa rahelA hoya tevA AAhAra sAdhu gRhasthanA dharethI grANu na karavA joie. abhakSya ke aSTa khAdyapadArthAMnI viratara yAdI zAsratra thAmAM ApavAmAM AvI che. jaina sAdhuoe zakaya hoya tyAM sudhI divasamAM phakata sa ja vAra AhAra levA joie. bIjI vAra AhAra levA jarUra paDe te te atyaMta alpa pramANamAM levA joIe. teote khetAlIsa prakAranA TaSathI rahita evA AhAra mAtra dehane TakAvavA khAtara ja letrAnA hoya che, svAdaindriyane satAva OM dehane duSTapuSTa banAvavA mATe nahi. zarIra ke mana vikAsa janmAve evA mAhAra vajaya' gaNAyA che. ethI teo brahmacaryanuM pAlana sArI rIte karI zake che ne anya dhArmika kriyAmAmAM citta sArI rIte parAvI ke jI mitAhArI, kRzakAya mAdhu dhArmika sapradAyanI zobhArUpa manAya che. RRAdhue bhikSA mAgavA kyAre javuM ane mAre na javuM, karyAM karyAM javu ane kraryAM karyAM na javuM, kevI rIte javu a kevI rIte na javu', kevA AhAra grahaNa karavA te veDhagrahaNu na karavA, zikSAna tarIke potAne apAtA mAvasa jote manamAM kevA kevA bhA na mANutrA, kevA kema mAyAcAra na karavA.--tyAdio lagatI vigatavAra chaNAvIbhAcArDaMga sUtranA bIjA khaMDamAM karavAmAM AvI che. sAdhueka sAta prakAranI paDeSazcA ane sAta mAranI pAneSAnuM pAla yathAzakti karavA upara pazu bahu bhAra mUkavAmAM bhAvya che. peAtAnu saMyamI jIvana AtmasAdhanAthe' TakAvI rAkha mATe ja mAhAranI jarUra hovAthI pArakA gharethI bhikSA graha karatI vakhate sAdhunA manamAM dInatAnA ke lAcArI ja kayAreya mAnavA na joIe. pAtAne cAgya (sajhatA-5nIca, AhAra na maLe te sAdhue zAka ke kheda na karavA joI kayAreka bhUkhyA rahevAne vakhata AvI paDe te jIvAne, parI (anusadhAna : pRSTha 245 para) 2
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 3 praNaya jIvana AvA hatA amArA jugatarAmakAkA ! . yogendra parIkha anAgrahI ane udAra ame sAbaramatI AzramamAM rahetAM hatAM. mAruM vRkSapAya jarUra paDe ane koI juvAni Ave tyAre ene "aMzodhananuM kAma pUruM thayuM hatuM. pU. ju. kAkAne khabara paDI UMcakIne phekuM-jagalamAM kahI rAkhuM ke je DUbate heya te eTale khAsa ghare AvyA. nIlamabahena ane mane pAse besADIne bUma pADaje. huM doDI AvIza. tAre kAMI samAcAra nahi kahe, "tame bane have surata jillAmAM Ave. nIlamabahena Ave to ema mAnIza ke badhuM sarasa cAle che. avAranavAra zikSaNanuM kAma saMbhALe ane tame khetamajUronI sAmudAyika kAgaLa lakhatA raheje ema kahuM ane e bolAve tyAre jAuM. sahakArI khetI maMDaLInI khetInI saMbhALa rAkhe." ame vAtanI li. peMDA khAo vigatamathI paravAryA eTalAmAM nIlamabena emanA svAgata mATe vAtane dera thiDI vAre sAMdhatAM kahe, 'tame basamAM sAyanuM dUdha lai AvyAM. AvyA haze? khAMDa nAkhI che?" emaNe pUchayuM. nA. basa te nava vAge Ave che." hA.' te TrenamAM AvyA hazo." te te A dUdha nahi pIvAya." e te haja enAthIya meDI Ave." nIlamabahenanA caherA para ja tarI AvyuM. eTale te kevI rIte AvyA? kahe, "dharamAM bIjuM dUdha lAgatuM nathI ! lAve, pI jAuM!" chIMDiyAthI kapUra-khAnapura thaine cAlate Avyo.' pitAnA AgrahathI keinuM mana dubhAya te emane na game. ja. kAkAe bUma pADIne eka vidyAthIne bolAvyA. anAgrahI ane udAra ju. kAkA amane surata jillAmAM laI gayA. ene kahe, -saunA dAdAjI "jAo, nAnubhAIne kahe ke 100 grAma paMDa Ape. pahelI ja vAra ame emane uttara buniyAdI kanyA vidyA- huM kaI samaje nahi. peMDA AvyA eTale mArA hAthamAM layanA uddhATana mATe AmaMtraNa ApyuM. Akho divasa mUkIne kahe, le. khAo.' meM pUchayuM paMDA kema maMgAvyA?" amArI sAthe rahyA. ci. samIra haju hamaNu ja khelatAM zIkhyo teo kahe, "tame cAlIne AvyA eTale." *hato. eNe mAgaNI karI, meM kahyuM, "te have huM rAja cAlIne AvIza. 'dAdAjI ! vAta kaho." ja. kAkA khaDakhaDATa hasyA. paMDAnA svAda karatAM emanA samIranI agiLI pakaDIne pUchayuM, mukata hAsyane mane vadhu casko lAge. "kaI vArtA sAMbhaLavI che?" vivAda nahi paNa hukama zuM javAba Apavo te samIrane na samajAyuM, cInanA AkramaNane lIdhe sarakArane nANAMkIya takalIpha enI mUMjhavaNa kaLI jaIne kahe, hovAthI kanyA vidyAlayanI grAnTa na AvI tethI te baMdha cAla. tane "niyA hajAmanI vAta kahuM.' karavAno nirNaya amArI jANa bahAra levA ane tenI ja. kAkAe samIrane abhinaya sAthe vAta kahI. zarU- jAherAta thai. amane be varasathI niyamita vetana maLatuM na mAtamAM vArtA sAMbhaLanAra e ekale hatA. kutUhalavaza hatuM. AvI paristhitimAM amArA viSe pUchaparacha karavAne badale vidyAlayanI badhI bahene paNa goThavAI gaI. saune khUba vidyAlaya baMdha karyuM tenA AghAtathI ame rAjInAmuM halAvyAM. samIranA dAdAjI ghaDIbharamAM saunA dAdAjI banI gayA. ApyuM. mu. babalabhAI mahetAe amArI lAgaNI bUma pADaje, deDI AvIza" ja. kAkAne pahoMcADI. be-traNa vaDIlo sAthe teo cInanuM AkramaNa bhArata para thayuM te asAmAM veDachImAM amane maLavA AvyA. tUTaka-chUTaka vAta karatAM vaDIloe sarvodaya saMmelana bharAyuM hatuM. dakSiNa gujarAtanI badhI saMsthA- svIkAryuM ke kAryakartAone aMdhArAmAM rAkhIne A nirNaya oe ju. kAkAnA mArgadarzana taLe javAbadArI upADI lIdhI. levA na joIe. paraMtu kAkA keI sIdhI carcAmAM na ja rasoDAnI javAbadArI honAra haju kei maLyuM na hatuM. amane UtaryA. sAMja paDI. chUTA paDavAnI taiyArI thaI. sau jIpamAM ""adhA zikSakane bolAvIne besADyA, "A javAbadArI ke beThA. tyAM ja ju. kAkAe hukama karyo. leze?" emaNe pUchayuM. tyAre ame sau stabdha banI gayA. huM 'tame amArI sAthe cAle." De dUra chellI lAInamAM beThe hate. kayAM javAnuM che?' meM pUchyuM. huM laIza." ema kahIne meM hAtha UMce karyo. pilA mArA praznane uttara ApyA vinA emaNe pharI vAra racazmAvALA bhAI ke? sAruM, cAla, kabUla che. tame tamArA hukama che . "zAthIdAra zodhI kADhe. jIpamAM besI jAo.' kAma jhaDapathI goThavAtuM hatuM. raDuM cAlu thayuM ane huM dalIla karyA vinA mUMge mUMge besI gayo. mane tenI javAbadArI levA chIMDiyAthI veDachI 12 kilomITara cAlIne uttara vyArAnA beDa (vA dUra gAme laI gayA. pachI kahe pahepe. ja. kAkAne praNAma karyA eTale mane pUchyuM, "A sauthI jUne Azrama che. 12 ekara jamIna che. kAma kevuM cAle che?" tene saMbhALa ane vikasAve. cAle. jamIna jovA "zarUAta che eTale takalIpha paDe che. paNa goThavAtuM jAya che. A jamIna jotAM ja huM khAlI paDe, "bA te phaLajhADa ' huM keine Ama pUchate ja nathI.' emaNe kahyuM. mATenI jamIna che! ahIM sUve che? AvI huM tArA amArI sAthe tame '
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 'tame kheda ! ahIM smAna hatuM ! tame baMne ahIM bese." " "tamane bheTAya?! koI dalIla nahi. vivAda nahi mAtra vizvAsaNamara : '' gaMbhIra mAMdagImAMthI be oparezana bAda ghaNe vakhate mauna rAkhIne teo vidAya thayA. ame maDavA dUramAM vasIne pAcho Avyo ane rAnIparaja sevA sabhAnA * vArSi navasarjanane AraMbha karyo. zramayajJa goDa. 12 ekara jamInane saMmelanamAM emane maLavA gayo. page lAgyuM. mane khUba nabaLAI gAmataLa karI levo paNa dAvyA. emAM Tekanikala TreIniMga lAgatI hatI. mArA samAcAra teo meLavatA hatA. paNa senTara kAkarApAranA vidyArthIo ne adhyApane sahakAra maLavA AvI zakayA na hatA. prema nItaratI ane ema meLavyA ane be mAIla lakhe gAma sudhIne raste taiyAra mane pUchayuM. thaI gayo. tamane bheTAya ? " premanuM pradazana nahi - A mahenata tarapha 'rivasa eiDa' nuM dhyAna kheMcAyuM. huM gadagadita thaI gayA. pachI bALasahaja kutUhalatha. mane kahe, emaNe za4,00,000/-nI madada karI vidyAlayanA makAnanA uddaghATana mATe ja kAkA AvyA. gAma lokone uddezIne mAre tamAruM oparezana jevuM che. moTuM atiraDuM kADhI emaNe kahyuM. nAkhyA pachI tamAruM jIvana kevuMka goThavAyuM che? tame sadabhAgI che ke gAMdhI parivAranI dIkarI nIlamabahena meM badhuM vigate samajAvyuM eTale kahe, ahIM AvIne beThA che ane gendrabhAInI nasomAM te gAMdhI "mane vaTavRkSa' mAsika calAvavAmAM madada karaje. dara mahine. vicAranuM lohI vahe che? graMthAvalokana, eka racanAtmaka kAryakartAne paricayalekha ane prasaMga Ave eTale emaNe sadabhAva vyakata karyo. paNa bIja "tamane je game te lakhaje ane presamAM badhuM chaM premanuM pradarzana karavAne ane vivAdamAM utaravAne emane tenI javAbadArI leje.' svabhAva nahi eTale mauna rAkhe ane hukama choDIne apekSA saMpUrNa vizvAsa vyakata kare. mane bIka hatI ke emanI kaDaka najaramAMthI mArA lekha sala.. "vyasananI jAherAta na leze.' mata rIte bahAra nahi nIkaLI zake. prathama be mAsa mAruM ba? - ja. kAkA kadI koInI pAse dAna mAgavA na gayA. lakhANa teo joI gayA. pachI trIje mahine mane bolAvIne kahe saradAra paTela emanI kALajI pahelethI letA hatA paraMtu "tamArA lekhe barAbara che. paNa gItAmAM camatkRti chae. emaNe taiyAra karelA kAryakartAne mATe dAna kANA mAMge ? have presamAM keTaluM ApavuM, zuM ApavuM e badhuM tame joje. kAryakartAo jAte ja dAna meLavI lAve e vAta sAthe teo 32 pAnAthI vadhavAnuM nahi. mArA lekhamAM paNa kApaka saMmata thayA, meM paNa dAna mAgavA javA mATe emanI pAse karavAnI chUTa. saMmati mAMgI. mane pUche, AvA hatA amArA ja. kAkA! anAgrahI ane dora. te zuM karaze ?" bALake sAthe bALaka jevA ane kAryakartAo sAthe senApatti "smaraNikA mATe jAherAta meLavIza.' jevA. vizvAsapUrvaka javAbadArI sepe ane kacakacAvIne kAma che eTale salAha ApI, le. hukama cheDe tyAre kaDaka ane maLavA jaIe tyAre mArI dArU bIDI vepAra karatA hoya emanI jAherAta jevA pacA. premathI peMDA khavaDAve ane mana mUkIne hase vivAdamAM na Utare paNa ghaNuM badhuM maunathI ja samajAvI che. saMsthA ane vistAra choDI de tapa karavAnI jagyA dekhADe ane kAryakatane tAvIne taiyAra ja. kAkA amArI saMsthAnA pramukha hatA. rivasa eiDanuM kare. kAryakartA dubhAIne chUTe paDe tema thavA de. chatAM ene khAsuM moTuM dAna ame laI AvyA. paNa satata khoTamAM jIvatI tarapha najara rAkhe ane bolAve tyAre jAya. pharIthI bhUla saMsthAnA vahIvaTakartAothI A dAnamAMthI thoDI rakama cAlu kharca ene ja sepe. are! pitAnI jAtane paNa sepiI de. mATe ane anya kAmamAM vaparAI gaI, tene koI javAba detuM ne sattANu varase ANuM hatuM. meM ja. kAkAnuM dhyAna kheMcyuM ane kahyuM, "dAne mAre lAvavAnuM hatuM. vahIvaTa bIjA lokoe karyo che. paNa tene koNa kahe che ke yuvAna kAryakartAo maLatA nathI , hisAba mAre mApavAnuM che! huM zuM karuM ? upavAsa karuM? kAryakartAo kaI rastAmAM reDhA nathI paDayA. emane te taiyAra chApAmAM nivedana ApuM? ceriTI kamiznarane phariyAda karuM ? karavA paDe che. pU. ja. kAkA evA kasabI hatA. emaNe e teo kahe, "AvaDI nAnI saMsthAmAM AvI kheMcatANa dhIMgI vaDavAio taiyAra karI ke mULa thaDane oLakha thAya te saMsthA tUTI paDe, tame saMsthA choDI de. vistAra muzkela banI gayuM! ghaNu gAMdhIjane saMsthAo calAve che. paNa choDI do.!" paNa saMsthAnI cAvIne javAna mANasane sepi huM stabdha thaI gaye. kaLa vaLatAM meM kahyuM saMsthA choDa- zakatA nathI, paNa amArA jakAkAe jhuDe pitAnI pAse vAnI vAta mane samajAya che. paNa viratAra choDavAnI vAta pahelethI rAkhe ja nahi eTale emane kadI saMsthAnI mAre gaLe UtaratI nathI. mane lAge che ke tame mane palAyanavAda mAyAnI Asakita vaLagI nahi. emaNe saMsA zIkhavI rahyA che!" UbhI karI. paNa jAte enA dainaMdina kAmathI vegaLA rahyA, jI. kAkAe kahyuM, "hA, evuM thAya che kharuM?" emaNe nIti ghaDIne gAMdhI vicArane nAte bAMdhyA Aje meM UThatAM UThatAM kahyuM, "huM vistAra nahi choDuM' vikasAvyA. sattANuM varSanI uMmare gayA tyAre dakSiNa gujarAtanI : : te gata rahyA. AdivAsI prajAne AmAM ghaNI saMsthAo mApatA gayA,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-85 prabuddha jIvana navI sarakAranuM prathama aMdAjapatra vepAraudyoga mATe rAhateAvALu sAmAnya mAnavI mATe vasamu 5 mAM jItendra saghavI rAjIva gAMdhInI sarAre acataMtranA vividha vargomAM jagADelI apekSAe 1985-86nA aMdAjapatramAM mahadaMze kuLIbhUta thatI lAge che. lekhe tAjetaranI cUMTaNImAM kragrisa pakSa para matAnA varasAda varasAvyA tenA pratisAdarUpe sarakAre tenA prathama aMdAjapatramAM vepAraudyoga mATe rAhatAnI varasAda varasAvyA. AvakaverAnI aneka prakAranI rAhatAte peTrAla ane relavenUranA AkarA vadhArA dvArA jIvana jarUriyAtanI cIjomAM thanAro bhAvavadhAro bharakhI jaze. Ama sAmAnya mAnavI navI sarakAranA AyojanamAMthI dUra goLAyA che eTale 'ze A 'dAjapatra tene mATe vasamu nI rahe to navAi nahI. kaMpanI para AvatA eka e varasamAM AvanArA karaverAnA pharArA (jevA ke karaverAmAM ghaTADA ane saracAja ane zvaraTekSanI nAbUdI) nA aNasAra ApI nANApradhAne lAkhA gALAnI sthira Azika nIta dhaDavAnI chApa UbhI karI che. vepAH udyogane pAra karatA kakArI tenI sAthenA vicAra vinimaya bAda karavAnA navA prayAga udyogakSetra ane sarakAra vaccenA satata dhaNane badale saMvAditAmAM pariNamaze. dhasArAkuDa ane navA mUDIrokANa paranI chUTachATA (invesTamenTa elAyansa) cAlu rAkhavA che ke te kramazaH dUra karI ka MpanI paranA karaverAnA khAja ghaTADavA e paNa carcA dvArA nakkI karavAnA sarakAranA navatara praye!ga samagra nirAdha-pakSane sAthe rAkhI mahattvanA niyAmAM rASTrIya sarvAnumati sAdhavA je navA cIle pakSAMtara vizadhI kharaDA pasAra karatI veLA pAye che tene majabUta karaze. sarakAranA A racanAtmaka abhigamane ceAmerathI AvakAra maLaze e niHzake che. RdAjapatranA mA ane udhAra pAsAnI carcA karatA pahelA Avaka ane kharcanA AMkaDA para smRtI najara karI laIe. 1985-86 nA varasa mATe sarakArI kharaca za. 51,295 karInA ane Avaka za. 47,635 karoDanI aMdAjavAmAM AvI che. navA karaverA dvArA rUpiyA 311 karoDa UbhA karyAM bAda 3,349 karoDanI khAdha vaNapUrAyelI raheze. cAlu varase A khAdha rUpiyA 3,985 karoDanI che. 51,000 karADanA kula kharcamAMthI rUpiyA 29,358 karoDa vikAsakharca mATe phALavAyA che. khIjA zabdomAM, dara eka rUpiyAnA kharcamAMthI paNa paisA vikAsakAmA pAchaLa kharcAze. cAlu varase A khaca 60 paisAne che. sAdhanAnI achatanA muddAnA nIce nikAsa kha' maryAdita karatI sarakAra saMrakSaNa, sarakArI sahAya ane vyAjanI cUkavaNI jevA khinavikAsa kharca'mAM kASTa kApa mUkavA dhAratI nathI. ASatA varase saMrakSaNa kharca rUpiyA 500 karoDa vadhIne 7,686 karoDa thaze. A khacata krAkSama anAvAya teA kAma paNa mojanAnA kApa sivAya temAM jarUra 10 thI 15 TakAnA ghaTADA karI zakAya. anAja ke khAtara paranI sarakArI sahAyanA lAbha khetamajUrI ke nAnA kheDUtane maLatA nathI e vAta suvidita che. mA khaca' 2900 karoDa jeTale thavA jAya che. 29 sarakSaNa ane sarakArI sahAyanA khaca'mAM kApa mUkI dI patranI khAdha ghaTADI zakAMi hota. ka MpanIone apAyela rAhatanI jarA vigate vAta karIe. IjArAzAhI panI mATe askayAmatanI maryAdA 20 karo vadhArIne rUpiyA 100 karoDanI karavAmAM AvI che. khAnagI kSetre A maryAdA vadhArIne 50 karoDanI karAze evA AzAvAda hateA. rUkhItI rIte, sarakAre dhAraNA karatAM vadhu chUTa ApI che. 1969mAM A maryAdA nakakI thayelI eTale te pachInAM 15 varasamAM thayelA lagabhaga cAragaNA bhAvavadhArAne lakSamAM letA A chUTa kharA athamAM gheADI ja vadhI gaNuAya. kaMpanIe paranA AvakaverAmAM pAMca TakAnA ghaTADA pazu ane varSo pachI bharAtuM A dizAnuM AvakAradAyI pagalu che. ka MpanI have pachI cApaDe noMdhIne rAjakIya pakSAne kALA ApI zake e mATenI jogavAi A aMdAjapatramAM che. paNa mA ekamAtra pagaluM kALA nANuM ane te dvArA cAlatA samAMtara athataMtrane nAthavAmAM keTale aMza kAmiyAba nIvaDaze te kahevu muzkela che. vadhu 25 udyogo jevA ke "lekaTronikasa ka'penanTasa, sAyakala, mazIna Tulsa, khetI mATenA ojArA, mAhigsa, kAgaLa, chApakAma, khAdyatela, sASu vagerene paravAnA paddhatinI suMgAlamAMthI mukta karI chUTachATavALI audyogika nItine AgaLa dhapAvavAnI sarakAre dhagaza batAvI che. vyaktigata AvakaverAnA mahattama dara dhaTADI te 50 TakA karavAmAM bhAvyA che. AjathI khAra varSa pahelAM (1973-134) A ra 97275 mA jeTale hatA. cAlu vaSe A dara 62 TakA che. Ama AvakaverAnA daranA TAya karaceArI ane kALA nANuAMnI utpatti aTakaze evI dhAraNA che. eka lAkha rUpiyA mAne 97 huMjAra sarArane ApavAnA hoya to rASTa mANasa moTI pI'mAM zu' kAma paDe e vAta chellA gheADA varaseAmAM sarakArane gaLe utarI che e mAnadanI vAta che. vyaktigata mAvakaverAnI chUTanI maryAdAmAM vadhAre, Ava" verAnA mahattama daramAM ghaTADA, sacArja nAbUdI, sauMpattiverAnI chUTanI maryAdAmAM vadhArA ane vezamAM ghaTADe ane pharajiyAta cata yojanAne tilAMjalIthI madhyama varganA mAnavI rAhatanA dama kheMcaze. uparAMta reDiyA, TI. vI. gharanI paravAnA phI nAbUdI, sAmAjika surakSA, pAkavImA yojanA penzanarone rAhata, kheAnasanI TocamaryAdAmAM vadhArA- jeva pagalAMthI kAmadArA tathA bIjo sAmAnya vaga rAjI thaye che. paNa sarakAre eka hAthe je ApyuM che te bIjA hAthe pA AMcakI lIdhu che. peTrAlanI pedAzeAnA ArA bhAvavadhArAthI ane lI cIjavastuo (anAja ane mIThA sahita) nI heraphera paranA relavenuranA gharamAM 10 TakAnA bhAre vadhArAthI rAjArAjanI jIvana jarUriyAtanI cIjo meghI khanaze. khasa--TekSInA ama ladharI, relavenA pravAsa te mara bhAMgI nAkhe teTale
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230. * prabaddha chavana tA. 1-4-85 thaze ja che. kerosIna, rAMdhaNa gesanA bhAva vadhI gayA che. aneka cIjavastuo jevI ke vanaspati, sAbu, pepara, simenTa, grAma vikAsane rUMdhatI bIDI, pAnamasAlA paranI jakAta " vadhAravAmAM AvI che. vidyArthIo mATenI noTabuke 7 thI 8 TakA mevI thavAnI aMdAjapatranI jogavAI dhAraNA che. Ama sAmAnya mAnavI mATe te bAra sAMdhe tyAM ja pannAlAla ra. zAha tera tUTe vALo ghATa thaye che. cAlu varasanI jaMgI khAdhe bhAvene bhaDakAvyA nathI e kendra sarakAranuM 1985-86nuM aMdAjapatra gAmaDAnA kAraNe sarakAra AvatA varase vikrama khAdha rAkhavAne gaNutarI vikAsa kAryone rUMdhanAruM nIvaDaze. kAraNa ke AvakaverA dhArAnI pUrvakane jugAra khelavA prerAi hoya ema lAge che. be varasanA kalama 35 (sI) (sI) anusAra koI kaMpanI ke ko-opareTiva anukuLa comAsAne pariNAme anAjane 2.3 karoDa Tana sosAyaTI gAmaDAnA vikAsane savigata kAryakrama sattAdhIze jeTale anAmata jaththA ane videzI hUMDiyAmaNanI 6,300 samakSa rajU kare ane ene majurI ApavAmAM Ave te e karoDa rUpiyAnI dharakhama purAMta ApaNA arthataMtranI UDIne kAryakrama heThaLa thatAM kharcane karapAtra kula AvakamAM so TakA AMkhe vaLage tevI siddhio che. AvatA varasanI AvI moTI majare ApavAmAM AvatA hatA. paraMtu saMsadamAM rajU thayela mAdha rAkhavAnA hiMmatabharyA pagalAmAM A be paribaLee nANu kharaDAM anusAra tA. 16-Dha-1985 bAda AvA mahatvano bhAga bhajavyo che. Ama keinsanA khAdhapUraka gAmaDanA vikAsa kAryone maMjUrI nahi ApavAnI nIti paddhatinA jUnA khyAle navA nANApradhAne phagAvI dIdhA lAge akhatyAra karavAmAM AvI che. koI saMsthA AvI pravRtti che. duniyA AkhI jyAre meTI aMdAjapatrIya khAdhane kalama-35 (sI) (sI) (e) anusAra hAtha dhare jokhamI mAne che tyAre bhAratamAM haLavA karaverA ane bhAre ane dAtAo e pravRtti mATe dAna Ape to tevuM AdhavALA navA rAjakIya yugano udaya thato jaNAya che. dAna kara pAtra kula AvakamAM se TakA majare ApavAmAM che. AnI asara bhAva para kevI ane keTalI paDaze ene AvatuM hatuM. tenA para gata varSanA eTale ke 1984-85 nA moTo AdhAra AvatA varase megharAjAnI kevI mahera ApaNA A dAjapatranI jogavAithI pUrNavirAma mUkavAmAM AvyuM hatuM. para Utare che tenA para raheze. comAsuM sAruM jAya te jugAramAM AvakaverAnA UMcA daramAM ghaTADe karavAmAM AvyuM te sarakAranI jIta 5zu thAya. atyAre te viSe aTakaLa karavI zakaya AvakArya che. paraMtu ethI koI kaMpanI ke ko-opareTiva nathI. paNa eTaluM cokakasa kahI zakAya ke bhAva vadhArAnI khullI sosAyaTI gAmaDAnA vikAsa kAryo hAtha dhare tene majurI talavAra sAthe laTakI rahI che. ApavAnuM TALavAthI enI pirimANI asara thaze. eka sAdhananI achata navA karaverA lAdIne ' pUravI ke te gAmaDAnA vikAsa mATe kharcanI rakama majare na maLe nAsika prinTiMga presa dhamadhamatuM rAkhIne pUravI e be vaccenI eTale enA para vero lAge. grAmavikAsanI pravRtti hAya pasaMdagI muzkela che. Ane kAyamI ukela te varase varasa dharatI sa sthAne dAna ApavAmAM Ave to AvakaverA dhArAnI "ApaNe je ' mUDIrokANa karIe chIe temAMthI pUratuM vaLatara kalama 80 (cha) anusAra dAnanI rakamanA 50 % jeTalI ja meLavavAnuM ja che. karelA mUDIrokANa para javAnuM DahApaNu rakama kara pAtra kula AvakamAM majare maLe ane bAkInI dAnanI bharyuM nathI. A bAbatamAM ApaNu jAhera sAhasonI kAmagIrI ciMtA prere tevI che. keMdra sarakAranAM jAhera sAhasomAM karelA rakama para pravartamAna AvakaverAnA dare dAtAe kara bhara rUpiyA 30,000 karoDanA mUDIrokANu para. 300 karoDanuM paDe. svAbhAvika che ke samAja hitamAM vyakitane dAna ApavAnuM vaLatara (na) paNa jo na thAya te A ekame calAvavA te mana thAya paraMtu Apela dAnanI rakama para kara bharavAne hoya prajAnA paisA na durvyaya nahIM to bIjuM zuM kahevAya? te dAna ApavAnuM mana na thAya. jamA5Nu vIjaLadhare 50 TakA utpAdanakSamatA 5NuM na agAu AvakaverA dhArAnI kalama 35 (sI) (sI) (e) dharAvatAM hoya to ApaNe kAyama vIjaLInI taMgI ja bhegavIe heThaLa saMsthAne apAtA dAna ane kalama 35 (sI) (sI) temAM Azcarya jevuM zuM kahevAya ? eTaluM ja nahIM, zAthI heThaLa kaMpanI ke ko-opareTiva sosAyaTI gAmaDAMnA vikAsanA vIjaLInuM utpAdanakharca vadhaze, je bIjA udyogonA kAryakrame hAtha dhare te ApaNe upara joI gayA tema AvI utpAdanakharcane vadhAraze. A viSacakramAMthI bahAra AvavuM rakama karapAtra AvakamAM pUrepUrI majare maLatI hatI ane hoya te khetIvADI sahita utpAdananAM dareka kSetre utpAdanakSamatA AvakaverAnA dara eTalA UMcA hatA ke A rIte dAna vadhAravAnA asarakAraka pagalAM levA paDaze. ' ' apAya ke gAmaDAnA vikAsa mATe kharca karavAmAM Ave to sAdhananI achatavALA dezamAM mUDIne durvyaya paNa temAM 70 % jeTalI rakama pracchanna rIte verAnI rakama rahetI TakAvavo joIe. relavekhAtAe vizvabeMkamAMthI rUpiyA ane 30 % jeTalI rakamanuM dAtAnuM pradAna rahetuM. pariNAme. Dha00 karoDanI lenanA karAro karyAnA lagabhaga ekAda varasa gAmaDAMnA vikAsane pratsAhana maLyuM hatuM. vaLI bAvakaverA paMchI paNa tene asarakAraka upayoga karavAnI koI nakakara cijane tenI pAse nathI, A samaya daramyAna kamiTamenTa dhArAnI kalama 80 (cha) heThaLa apAtuM dAna karapAtra kula " AvakanA dasa TakAnI maryAdAmAM ja majare maLe che. eTale cAsarUpe sarakAre lagAga aDhI karoDa rUpiyA vizvabeMkane cukavavA paDaze. Ama rojanA 70,000 rUpiyA vAjabI gAmaDAMnA vikAsa pAchaLa kharcAtI moTI rakama ke jaMgI rakamanA AyojananA abhAve kAze. sarakAra ane vyaya aTakAvavA, dAna mATe have avakAza rahetA nathI. bIjI bAju AvakaverAnA ane kAryakSamatA vadhAravA kevAM nakakara pagalAM le che te para UMcA daramAM ghaTADo thavAthI svAbhAvika rIte ja vyApArIo dezanI Arthika saharatAne ane ApaNI ekavIsamI sadI ane udyogagRhonuM valaNa, kara bharIne paNa kAyadesara mUDI bhInI kacane AdhAra raheze. . UbhI karavAnuM rahe. . , ; . 1, " .
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prada jIvana jI. ApaNA dezamAM jJAti, vatana, dharma, bhASA, Adi maryAdA kalema 35 (sI) (sI) heThaLa khacelI rakama kharekhara kharcavAmAM ane saMvedanazIlatAnA dhoraNe sAmAjika kAryo hAtha dharAya AvI che ke kema tenI cakAsaNI karavAnuM muzkela che. kalama 35 che ane dAna paNa e ja dhoraNe mukhyatve apAya che. evA saMjogomAM gAmaDAMnA vikAsa paratve savizeSa dhyAna (sI) (sI) heThaLa gAmaDAMnA vikAsa mATe maMjUrI ApavAnuM ApavAnI jarUra che, tyAre gAmaDAnA vikAsane madadarUpa evI baMdha karavAmAM nANApradhAne vAjabI rIte A kAraNa ApyuM mahattavanI jogavAI rada karavAmAM AvI te A aMdAjapatranI che. paraMtu AvakaverA dhArAnI agAunI jevAIne durupayoga manasIba ghaTanA lekhAya. thaye haze tema AvI jogavAI heThaLa sArAM kAryo thayAnA e sAcuM ke koI kaMpanI ke ke-opareTiva sosAyaTIe aneka udAharaNo ApaNI samakSa paDayAM che. virala pratibhA : zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI ka , kumArapALa desAI " (gatAMkathI pUNa) that we are not an independent nation; zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI mAtra tatvaciMtaka nahetA balake We are subjects of Her Gracious dezahitanI ciMtA paNa emanA haiye vaselI hatI. amerikAmAM Majesty Queen Victoria the defender of the hiMdustAnane vize evI mAnyatA hatI ke e vAdha, sApa ane faith', but if we were a nation in all that, rAjAone deza che. khristI pracAra kree paNa hiMdustAnanI name implies with our own government and prajAnuM hINuM citra videzamAM rajU karyuM hatuM. vIracaMda gAMdhIe our Own rulers, with our laws and institubhAratanI sAcI samaja videzIomAM jAge te mATe vivekAnaMda tions controlled by us free and independent, eTale ja prayAsa karyo. emaNe bhAratIya saMskRtinuM mahattva * I affirm that we should seek to establish and batAvatA videzIone kahyuM, "AzcaryanI vAta to e che ke forever maintain peaceful relations with all "bhArata upara videzIo satata humalAo karatA rahyA che ane the nations of the world." e badhA AkramaNanI Aphata AvyA chatAM bhAratane AtmA zrI vIraca bhAine eTalo prabhAva pAye ke vizvadharma jIvaMta rahyo che, jAgRta rahyo che. enAM AcAra ane dharma sAbUta pariSadanA AvAhake ane vidvAnoe emane rauyacaMdraka che ane sArAye vizvane bhArata tarapha mITa mAMDIne jovuM paDe che. enAyata karyo hato. e pachI 1894nI 8mI ogaSTa mAsADanA saMskRtinAM lakSaNa, khetI, kalAkArIgarI zvAhitya, sadAcAra ane zaheranA nAgarike e emane suvarNacaMdraka Ape hatA. emaNe -jJAnavijJAnanAM sAdhane, Atithya satkAra, nArIpUjA, prema ane A zaheramAM "Some mistalke corrected" aMge pravacana Adara badhuM ja bhAratamAM kaI judA ja svarUpe jovA maLe ApyuM hatuM. ane e pravacana pUruM thayA pachI pharI pharI pravacana che. kharIdI zakAya evI e saMskRti heta te iMglenDa A karavAnuM kahevAmAM AvyuM ema baphele karIyara" nAmanuM akhabAra dezamAMthI ene kharIdI laI zakata, pitAnI banAvI zakata, noMdhe che. amerikAmAM emaNe "The Gandhi Philosophical paNa evuM nathI banyuM, nahi banI zake." Society' wa The school of Oriental Philosophy nAmanI be saMsthAnI sthApanA karI. zikAgomAM Society for the cheka, I. sa. 1893 mAM vIracaMda rAghavajI gAMdhIe dezanA "Ardhika ane rAjakIya svAtaMtrayanI vAta karI. ekavAra emaNe Education of women of India nAmanI saMsthA sthApI. A saMsthAnA maMtrI zrImatI hAvaDa hatA ke jemaNe vIracaMda 'amerikana lokone kahyuM ke bhArata atyAre paradezI eDI nIce kacaDAyeluM che. e mAtra dhArmika kSetramAM svAtaMtrya dharAve che, bhAinI preraNAthI zuddha zAkAhAra ane custa jainadharma apanAvyo paNuM bhArata svataMtra thaze tyAre te hiMsaka mAge koipaNa deza hatA. svAmI vivekAnaMdanA ziSyA bhAganI nivedItAnI jema zrImatI hAvarDa vIracaMdabhAInA ziSyA banI gayA ane teo para AkramaNa nahIM kare. nonI jema vidhisara sAmAyika paNa karatA hatA. 1893 mAM gAMdhIjI mAtra berisTara hatA, te samaye 'vIracaMdabhAIe A bhaviSyakathana karyuM hatuM. emanI e kalpanA A pachI zrI vIracaMdabhAI gAMdhI iMglenDa AvyA. keTalI badhI vAstavika sAbita thaI! ahIM emaNe berisTara thavAnI icchA pUrI karI, paraMtu A jJAnano upayoga emaNe arthopArjana mATe bhAgye ja karyo. paNa huM to ethIya AgaLa vadhIne kahIza ke A dharmAtA IgleMDamAM jaina dharmanI jijJAsA joIne emaNe zikSaNavarga anokhA kAMtadraSTA hatA. A jagatanI pele pAranuM joI zake kho. AgaLa jatAM laMDanamAM "jaina liTarecara sosAyaTInI te krAMtidraSTA, vartamAnane vIMdhIne bhaviSyane jANI zake te sthApanA karI, eka dhamajijJAsa harbaTa vorane mAMsAhArane kAMtadraSTA. jyAre bhAratanA rAjakIya svAtaMtryanI uSAnuM paheluM tyAga karIne jaina dharmane svIkAra karyo. emaNe vIracaMdabhAinA kiraNa 5 phUTayuM nahotuM tyAre vIracaMdabhAIe ema kahyuM ke bhASaNonI noMdha rAkhI. temaja aMgrejImAM jaina dharma vize hindustAna AjhAda thaze to badhA dezo sAthe zAMtimaya saha- eka purataka lakhyuM. A uparAMta vizvadharma pariSadanA pramukha astitvathI jIvaze. dezane AjhAdI maLI te agAu pAMca- cArlsa sI. bonI emanAthI prabhAvita thayA hatA. ane pAMca dAyakA pUrve pele pAranuM darzana karatA vIracaMdabhAI, vIracaMdabhAie bhAratamAM 1896-97 mAM duSkALa paDe tyAre "The Jain Philosophy Caball Hall 34424441 amerikAmAM sthApelI duSkALa rAhata samitinA mAnI pramukha kahe che "You know my brothers' and sisters, hatA. A samitie tatkALa cAlIsa hajAra rUpiyA ane
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-4 8) anAja bharelI sTImara bhArata mokalyA hatA. zrI vIracaMdabhAI gAdhIe A pravAsa daramyAna 55 jeTalA vyAkhyAne AyA. teo gujarAtI, hiMdI, baMgALI, a grejI, saMskRta, kanya jevI cauda bhASAo para prabhutva dharAvatA hatA. * Ama egaNutrIsa varSane eka yuvake paradezagamananI khaphagI vahorIne videzamAM dhamapracAra kare ane eka vAra nahIM baTuke traNa traNa vakhata videzanI saphara karI mAtra jainadarzanane ja nahIM ke bhAratIya darzanane pracAra kare che tevI virala ghaTanA kahevAya ! zrI vIracaMda rAdhavajI gAMdhInuM alpa AyuSya paNa aneka , viSa yazaranI siddhiothI bhareluM che. 1884mAM enasa sAthe . bI. e. thanAra jaina samAjanA e prathama snAtaka hatA. 189mAM pitAnuM avasAna thatAM rovA-pharavA jevI kurUDhione emaNe e jamAnAmAM tilAMjalI ApI hatI te jevI tevI vAta na kahevAya. ekavIsa varSanI uMmare zrI jaina esesiMezana opha InDiyA'nA maMtrI tarIke pAlitANA AvatA yAtrIone mUkAvere nAbUda karavAnuM kAma karyuM. mUMDakAvere ane bIjI raMjADathI parezAna thaine ANaMdajI kalyANujInI peDhIe pAlitANAnA ThAkora sAme kesa karyo hate. paraMtu pAlitANAnA kera surasiMhajI para poliTikala ejanTanA cAra hAtha hatA. poliTikala ejanTe zuddha nyAya na Ape. vIracaMdabhAie A prazna hAthamAM lIdhe. e. vakhate rajavA sAme mAthuM UMcakavuM e sAme cAlIne motane bAtha bhIDavA jevuM hatuM. paNa emaNe mahuvA ane pAlitANA vacce avAranavAra ghoDA para majala kApIne samAdhAnanuM vAtAvaraNa UbhuM karyuM muMbainA gavarnara leDe re ane poliTikala ejanTa karnala verasanane maLI ramathe rajuAta karI mUMDakavere nAbUda karyo. aMgreja bema sAhebe sametazikhara para DukakarAnI carabI kADhavAnuM kArakhAnuM nAkhyuM hatuM. te dUra karavA mATe vIracaMdabhAI kalakattA gayA. daratAvejonI jANakArI mATe kalAttAmAM cha mAsa rahI baMgALI bhASAno abhyAsa karyo ane Akhare "sametazikhara jainenuM tIrthasthAna che, bIjA koIne tyAM Dakhala karavAno adhikAra nathI" e cukAdo meLavIne tema ja kArakhAnuM dUra karIne ja jaMpyA, kAvInA derAsara aMgenA vikhavAdane suMdara ukela lAvyA. aAMtararASTrIya vANijaya pariSadamAM samagra eziyAnA pratinidhi tarIke hAjarI ApI. 1895 mAM pUnAmAM bharAyelI iDiyana nezanala keMgresamAM muMbaInA pratinidhi tarIke hAjarI ApI. teo rASTrIya mahAsabhAnA custa himAyatI hatA. temaja mahAtmA gAMdhI sAthe emaNe khorAkanA akhatarA karyA hatA. teo gAMdhIjInA saMparkamAM paNa sArI rIte AvyA hoya tema lAge che, kAraNa ke vIracaMdabhAinA putra upara lakhelA eka patramAM gAMdhIjI AzIrvAda sAthe pUche che ke, "pitAjInA AdarzomAMthI kaMI jALavI rAkhyAM che kharA?' - AvA vIracaMda rAghavajI gAMdhInuM sADatrIsa varSanI vaye i. sa. 1901mAM muMbaImAM avasAna thayuM. mAtra sADatrIsa varSanI AyumAM kevI apUrva siddhi meLavI che. vIracaMdabhAi mAdhIe ! A siddhine aMjali ApavA mArI pAse koI ja nathI. mAtra rASTrazAyara ikabAlane eka zera che- , hajAre sAla naragIsa apanI khetarIye retI , baDI muzkila se hatA hai camanameM dIdAra padA." -suMdara makhane mATe naragIsanA phUlanI upamA ApavAmAM Ave che. A naragIsanuM puSpa hajAra varSathI pitAnI, jatihInatA mATe-benarI mATe-ratuM rahe che. ghaNu varSe pachI bAmamAM ene jonArA (dIdAvara) pedA thAya che ane te khIlI UThe che. vIracaMda rAghavajI gAMdhIe A camanamAM pedA thayelara AvA eka dIdAvara hatA! | (chaThThA jaina sAhitya samArohamAM saMkSipta dhirUpe zrI vIracaMda rAdhavajI gAMdhI vize ApelA vakatavya parathI taiyAra karele vistRta lekha) prabuddha jIvananA zreSTha lakhANa mATe prativarSa rU. 1000/-nuM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika (1) "prabuddha jIvanamAM varSa daramiyAna pragaTa thayelA lakhANa (eka athavA vadhu lekhe) mATe rU. 1000/- nuM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika enAyata karavAmAM Avaze. (2) pAritoSika mATenuM vaSa jAnyuArIthI Disembara sudhInuM gaNAze. 1985nA varSathI A ejana, amalamAM Ave che. 1985 nuM pAritoSika 1986mAM apAze. (3) anuvAda, saMkalana, ahevAla ke utArAne A pAritoSika ane nirNaya karatI veLA lakSamAM levAze nahi. (4) "prabuddha jIvana nA taMtrInuM lakhANa emanI IcchAnusAra A pratiyogitAmAMthI mukata gaNAze. (5) eka ja lekhakane uparAuparI be varSa pAritoSika. apAze nahi. dama "s li. maMtrIo zrImatI dhIrajabena dIpacaMda zAha ramakaDAM "saMdhanA upakrame zrImatI dhIrajabena dIpacaMda zAha ramakaDAM gharanuM uddaghATana ravivAra, tA. 7-4-1985nA reja "saMghanA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha baporana 3-30 kalAke rAkhavAmAM AvyuM hatuM te anivArya saMjogenA kAraNe mulatavI rAkhavAmAM AvyuM che. uddaghATana samAraMbha jyAre rAkhavAmAM Avaze tyAre tene savigata kAryakrama yogya samaye jaNAvavAmAM Avaze. amUla zAha , cImanalAla je. zAha ja ' maMtrIo '
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 1-485 prabuddha jIvana 233 sva. IndumatIbahena yazavaMta dozI ciMnI 11 mI indumatIbahenanuM emanA rASTrapremanuM eka atyaMta ujajavaLa dRSTAMta avasAna thayuM. 1941 mAM maLyuM. te varSe me mahinAnA eka zukravAre 78 varSanI vaye avasAna pAmelA ku. indumatI cImanalAla amadAvAdanI jumA marijadamAM leke dhAradAra hathiyAra laine amadAvAdanA eka agraNI jaina kuTuMbamAM janmelAM. ogaNIsamI bhegA thayA che ane zaheramAM komI hulaDa thavAnuM che evI sadInA cothA caraNamAM amadAvAdanA traNa jaina agraNIo lAlabhAI dalapatabhAI, manasukhabhAI bhagubhAI ane cImanalAla , aphavAo prasarI hatI. indumatIbahene jAte jumA masjida pahecI lokone samajAvavA lAgyAM. cAre tarapha jhanUnI ane nagInadAsa. indumatIbahenane janma cImanabhAIne tyAM 1960mAM uzkerAyelA lokonI vacce A nAjuka bAMdhAnI mahilA thayA hatA. cImanakhAI 1908mAM 40 varSanI nAnI vaye pitAnI vAta samajAvavA mathe, paNa koNa sAMbhaLe? avasAna pAmyA tyAre indubahena be varSanAM.. - cImanalAla nagInadAsa eka asAdhAraNa vyakitatvavALA tema, pitAnI vAta A lake na sAMbhaLe te indubahena saMskArapuruSa hatA. sattAvIsa varSanI uMmare pAMca varSanA bhatrIjA tyAMthI khase paNa zAnAM? ghaNuM karIne polIse emanI dharapakaDa aMbAlAla sArAbhAine uchera ane tenI vizALa milakatane karIne emane tyAMthI khaseDyAM hatAM. jhaveracaMda meghANIe vahIvaTa pitAne mAthe laI temaNe niHsvArtha kAryakuzaLatA phUlachAba'mAM emanI A hiMmata ane niSThAne bhavya aMjali darzAvI. te vakhatanA samAjane kAMti kArI lAge tevA sAmAjika ApI hatI, e ja aMkamAM je aMkanA "mukhaDA kayA dekhe dhArmika pheraphAro karAvyA. garIba gharanA tejaravI chokarAone darapanameM" kArTuna mATe meghANI upara eka prakhyAta kesa thayele. pitAne ghera bhaNavA rAkhI gharamAM ja nAnuM sarakhuM chAtrAlaya ' indumatIbahena sakriya rAjakAraNamAM paNa gayelAM, sattAsthAne UbhuM karI dIdhuM. pitAnA vasiyatanAmAmAM milakatane beDelAM, paNa rAjakAraNa ke sattAne naze emanAmAM nahi. moTo bhAga zikSaNa mATe mukarara karI gayA. temAMthI 1912 mAM 1946mAM muMbaI rAjayamAM zrI bI. jI. kheranuM pradhAnamaMDaLa cImanalAla nagInadAsa chAtrAlaya sthapAyuM ane ene vikAsa racAyuM tyAre mukhya pradhAne zikSaNakhAtuM pote rAkheluM. vidhAnathatAM AjanuM vidyAvihAra thayuM. sabhAmAM pahelI vAra AvelAM IndumatIbahenane emaNe pitAnA indumatIbahena abhyAsamAM atyaMta tejasvI hatAM. muMbaI pArlAmenTarI sekreTarI banAvyAM. te pachI indubahena uttarottara yunivarsiTInI meTrikanI parIkSAmAM bahenomAM sauthI pahelAM nAyaba zikSaNa pradhAna ane samAja lyANa khAtAnA pradhAna AvavA mATe ceTaphIDa prAijha maLeluM. paNa pachI rASTrIya banyAM gujarAta rAjyamAM paNa zikSaNa pradhAna tarIke eka zikSaNa tarapha vaLyAM. gujarAta vidyApIThamAM dAkhala thayA. tyAMnI mudata kAma karyuM. snAtakanI padavInI parIkSAmAM emanA viSayamAM prathama AvyAM. mULabhUta rIte emane jIvana keLavaNIkAra. zikSaNa . gAMdhIjInI pravRttiothI AkarSAyelAM ane temAM sakriya pratye prema emanI rageragamAM prasarI gayela. vidyAthIo bhAga lenAra agraNI kuTuMbemAM A kuTuMba paNa kharuM. temAM pratyenuM vAtsalya ane zikSaNa aMgenI sUjha-samaja bane paNa bahene upara gAMdhIjInuM vazIkaraNa vadhu kAma karI gayuM ghaNuM UMDAM. eTale cImanalAla nagInadAsa vidyAvihAranA anasUyAbahena, mRdulAbahena ane indumatIbahena e trae vikAsane cokakasa dizA ApavAmAM emane phALo mANekabA jIvanabhara deza ane samAjanAM vividha kAryo karyA. eka nedhavA jevo ja saMgIna che. jevI hakIkata che ke 194ramAM A kuTuMbanI 6 bahene jelamAM 1937mAM muMbaI rAjayamAM pahelIvAra greisI sarakAra AvI hatI. nirmaLAbahena ane indumatIbahena e be bahene ane tyAM sudhI cI. na. vidyAlaya sarakArI grAnTa letuM nahi, muMbaka aMbAlAlanI cAra dIkarIo mRdulAbahena, bhAratIbahena, yunivarsiTI sAthe meTrika mATe joDAyeluM nahi ane abhyAsa gItA ane girA. 1929-30nA varSo indumatIbahenanA jIvananAM nirNAyaka krama tathA pAThayapustako pote ja nakakI karatuM. dakSiNAmUrti varSo banI rahelAM jaNAya che. tyArathI emanI pravRtti be kSetre ane vidyApIThanAM prakAzane tathA sAhityanI keTalIka sarasa samAMtara cAlIH zikSaNakSetre ane rASTrIya racanAtmaka pravRttione kRtione abhyAsakramamAM sthAna apAtuM. dAkhalA tarIke dasamI kSetre, 1929mAM tevIsa varSanI vaye e cI. na. chAtrAlayanA sudhImAM ame "mArI kamalA ane bIjI vAta, darpaNana TrasTI tarIke sAmela thayA tyArathI e saMsthA emanI pravRttiomAM TukaDA" ane "rAjAdhirAja" jevI kRtio bhaNelA. ' sauthI pahele sthAne rahI. emanAM mAtuzrI mANekabA jIvaMta hatAM vAM khAtenI pariSada pachI che. jhAkIrahusene pAyAnI tyAM sudhI emanI madadamAM rahIne ane pachI TrasTanAM adhyakSa keLavaNI viSe je ahevAla pragaTa karyo te vadhu pejanA upara tarIke svataMtra rIte emaNe A saMsthAne vatsalatAthI vikasAvI. e ja varSe nAnAbhAI bhaTTanA pramukhapade vidyAvihAramAM niSNA 1930 nuM varSa videzI kApaDa bahiSkAra, khAdIkayAra, tenI jAhera carcA goThavavAmAM AvI. thoDAMka varSa pachI , dArUbaMdhI vagere pravRttionA pracaMDa juvALanuM varSa hatuM. pAyAnI tAlImanI prAthamika zALA ane e prakAranA zikSake indumatIbahena mA sarva pravRttiomAM ekAkAra thaI gayAM. mATe tAlIma zALA paNa zarU karAI. zikSaNakSetre rASTrIya emAMthI amadAvAdanuM khAdI maMdira UbhuM thayuM te Aje daSTi indumatIbahenanA abhyAsakALathI cheka chelle sudhI paNa cAle che, emanAmAM rahI. ' '
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prabuddha jIvana tA. 1-4-85 eka vyakita tarIke indumatIbahenane vicAra karIe tyAre emano vidyArthIo pratyene athAga prema, eka atyaMta saMskArI * saMgha samAcAra * vyakitanI sAmAjika Te, ane aneka bAbatenI sUkSama zrI cImanalAla cakubhAi zAha mAraka sUjha yAda Ave. vidyAvihAramAM kAkAsAheba kAlelAranuM vyAkhyAna rAkheluM. vasaMta vyAkhyAnamALA saMgha'nA upakrame zrI cImanalAla cakubhAI zAha vyAkhyAna pachI praznotarI. chokarAoe potapotAnI AvaData smAraka vasaMta vyAkhyAnamALA somavArathI guruvAra tA. 15-4-85thI pramANe prazno pUcha5. kAkAkAhebanI sAthe jatAM jatAM I-bahenanI najara keIkane zedhe chevaTe moTaramAM besatAM pahelAM tA. 18-4-85 sudhI yojavAmAM Avela che, jene savigata tyAM thayelA chokarAone kahe, "suzIlane kahejene-Aje , kAryakrama A pramANe che: 44: 'Has Socialistic Pattern eNe bahu sArA prazno pUchyA.' helped the Groth of our country?" ekavAra dasamInA chokarAonA vArSika parIkSAnA gujarAtInA tArIkha vyAkhyAtAo uttarapatra jovA maMgAvyA. vAMcI gayAM. saMkhyA paMdareka jeTalI 0 semavAra, sa sada sabhya haze. vAMcIne zikSakane kahe: 'anilanuM gadya bahu vicAravaMta che." tA. 15-4-85 prA, madhu daMDavate, zikSake abhiprAya anilane pahoMcADayo. varSa pachI meTrikamAM 0 maMgaLavAra, naheru yunivarsiTI dilhInA sArA mArka pAsa thaI anila maLavA gayA. kahe enjini tA. 16-4-'85 jANItA arthazAstrI yariMgamAM javuM che mATe sAyaMsa kolejamAM jAuM. bahena kahe, prA. ema. ela. sadhI tamAruM to gujarAtI paNa bahu sAruM che. A varSe navI budhavAra, muMbaI yunivarsiTInA arthazAstra koleja khUle che. pAThakasAheba gujarAtInA presara thAya che. tA. 17-4-'85 vibhAganA adhyakSa emAM jAo te?' anila emAM joDAya ane "Aje prA, pI. Ara. brahmAnaMda vicAravaMta lekha lakhanAra tarIke chApAMnI duniyAmAM nAma, 0 guruvAra, ' DI. e. vI. koleja, dilhInA kamAya che. tA. 18-4-85, upAcArya' che, bhAI mahAvIra indumatIbahenanA avasAnathI dezane ane temAM gujarAtane prathama divase prA. madhu daMDavate A varSanI vyAkhyAnato khAsa khoTa paDaze ja. paNa kharI khoTa te cImanalAla mALAnuM uddhATana karaze. nagInadAsa vidyAvihAranA jUnA, navA vidyAthIo ane samaya : dararoja sAMjanA 6-15 kalAke zikSakane pAze. emane ATalo anargaLa prema ApanAra vaDIla kayAM maLaze? sthaLa : lAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRha, inDiyana maracanTasa cembara, carcageTa, muMbaI 400 020 pramukha : zrI amara jarIvAlA SHRI BOMBAY JAIN YUVAK SANGH . saune samayasara padhAravA snehamayuM nimaMtraNa che. 385, Sardar V. P. Road, Bombay - 400 004. cImanalAla je. zAha We are very pleased to invite you to a ke. pI. zAha Panel discussion on 1 . maMtrIe IS MARRIAGE LESS STABLE TODAY?' The detailed Programme is as under ! Speakers : Vimla Patil, Editor, "Femina' keLavaNI kahe che Amina Nakavi, an eminent Lawyer. keLavaNI kahe che: "huM sattAnI dAsI nathI, Moderater : Dr. Usha Mehta kAyadAnI kiMkarI nathI, vijJAnanI sakhI nathI, Chief Guest : Bakal Patel kaLAnI pratihArI nathI, arthazAstranI bAMdI nathI. Date : Saturday, 6th April, 1985 huM te dhamanuM punarAgamana chuM. manuSyanA hadaya, buddhi Time : 4-00 p. m. temaja tamAma ikiyAnI svAminI chuM. mAnasazAstra Place: Walchand Hirachand Sabhagrah, ne samAjazAstra e be mArA paga che kaLA ane Indian Merchants, Chamber, : hunnare mArA hAtha che. vijJAna mAruM mastiSka che. Churchgate, Bombay - 400 020. dharma mAruM hRdaya che, nirIkSaNa ane taka mArI The entire Proceeding will be conducted by akhiI che. ItihAsa mArA kAna che. svAtaMtrya mATe women but males are most welcome to come zvAsa che. utsAha ane udyoga mArA phephasAM che. and attend. dhIraja mAruM vrata che. zraddhA cetanya che. AvI huM , Jyotsna Sheth Chimanlal J. Shah jagadaMbA chuM, jagadudhAtrI chuM. mArI upAsanA karanAra Convenor K. P. Shah ' bIjA koine eziyALe nahIM rahe. enI parva Hon. Secretaries kAmanA mArI mAraphate tRpta thaI zake ema che.' (jIvana vikAsa'mAMthI) -kAkA kAlelakara
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-85 prabuddha jIvana 25 (pRSTha 236 thI cAlu) ane dharma pravacana e 5Na tIya che.' smarata vizvanI vyavasthA, AtmAnuM ravarU5, jIva-ajIva, pura-pApa, baMdha-mekSa vagere nava ta, paMca mahAvrata, pApasthAnake, tapazcaryAnA prakAra vagerenI jemAM vicAraNA thaI che evuM A pravacana tIrtha : mAnavajIvanane AdhyAtmika vikAsa mATe atyaMta upakAraka che. AnaMdaprada, preraka ane sucaka hakIta te e che ke tIrthakara bhagavaMta pite jyAre dharmopadeza mATe samavasaraNumAM (5rSadAmAM) padhAre tyAre namo nIrasa (tIrthane namaskAra haja) ema belIne pitAnI dezanA zarU kare che. temanuM A kArya vizvanA samagra jI pratyenA samabhAvanuM dyotaka che. tIrthakara bhagavAna kevaLajJAna eTale ke saMpUrNa jJAna pAmyA pachI ja dharmopadeza Ape che. A dharmopadezanI vizeSatA e che ke bhagavAna saMkSepamAM je upadeza Ape tene temanA mukhya ziSya-gaNadharo sutromAM gUMthI laI dvAdazAMgInI racanA kare che. tIrthakara jyAre samavasaraNamAM padhAre tyAre deve tyAM bhagavAnanA asAdhAraNa guNe ane zakitano mahimA darzAvavA pratIkarUpe azokavRkSa, puSpavRSTi, siMhAsana, divyadhvani, aMtra, cAmara, devaduMdubhi. bhAmaMDaLa-ema ATha prakAranA prAtihAryanI racanA kare che. e darekanuM sama rahasya che. samavasaraNamAM de, manuSya, pazupaMkhIo vagere sarva che paraspara kudaratI verabhAva bhUlIne pitapotAnI vANImAM bhagavAnane upadeza sAMbhaLe che. tIrthakaranA alaukika, pavitra jIvanane prabhAva ane mahimA eTalo moTo che ke teo jayAM vicaratA hoya tyAM savAse jananA vistAramAM veravRtti, roga, marakI, ativRSTi, avRSTi, dukALa, yuddhane bhaya ityAdi hotAM nathI; hoya te tarata zamI jAya che. tIrthaMkara padane mahimA Ave mATe che. AInsTAIne gAMdhIjI mATe kahyuM hatuM tethI vizeSapaNe bhagavAna mahAvIra vize kahI zakAya ke emanA pachInA bhAvi samayamAM emanI keTalIka vAte takathI mAnavAne buddhivAdI mANasa kadAca InkAra kare eTale ja e mAnavA mATe zraddhAnI AvazyakatA rahe. paNa jaina sAdhuoe vizuddha, yoga (sUjhata) AhAra meLavavA mATe ghaNI ja kALajI rAkhavI paDe che. "AcArAMga sUtra ane bIjA graMthamAM gocarInA ghaNA badhA kaDaka niyama darzAvavAmAM AvyA che, alabatta keTalAka niyame vartamAna samayamAM keTalAka sAdhu barAbara na pALatA hoya che te judI vAta che, paraMtu ekaMdare te gocarInI prathA akhaMDita jaLavAi rahI che. A prathAne kAraNe ja jaina sAdhu sAdhvIonuM tyAgamaya jIvana haMmeza mAdarane pAtra rahyuM che. eTalA mATe ja hajAra jaina sAdhu-pAvIenA nivAMDhanI javAbadArI jaina samAja prAcIna samayathI bahumAnapUrvaka uThAvata rahyo che. eTalA mATe jaina gRhasthane sAdhu-sAdhvInAM mAtApitA tarIke oLakhavAmAM Ave che. mATe ja sAdhu-sAvI pitAne AMgaNe gocarI vahoravA Ave ene zraddhALu jene pitAnuM parama sadabhAgya samaje che. sAdhu-sAdhvI mATe saMyamanI sahacarI jevI gecarIne ATalo moTo badho mahimA che! -ramaNalAla cI. zAha sAbhAra-svIkAra abIla gulAla saMpAdaka: hIrAlAla mu. muni prakAzaka: hIrAlAla mULajI muni 77, zekha memaNa raTrITa jhaverI bajAra muM-400 002. zrI zatrujaya mahAtIrthanI A vijayasaguNasurIzvarajI gaurava gAthA: kiMmata-8-00, prAptisthAna : maganalAla durlabhajI mahetA, kasturabA TokIjha kaMpAunDa, sTezana roDa, malADa-vesTa, muMbaI-400 064. zatruMjaya girirAja darzana : saM. pa. pUracaMda raNachoDadAsa nAyA ji.: 5-50, zrI pArzvanAtha jaina pustaka bhaMDAra talATI roDa, pAlitANu,gujarAta, suvarNa kesuDAM-ekAMkI : saMpA. vinoda apAyuM . hiM 29, gujarAtI sAhitya maMDaLa suvarNa mahotsava samiti, 15, evanaDana reDa, kalakattA70 0 020, navalikA : saM. raghuvIra caudharI, tilAla mahetA ki : 40-00. prApti sthAna upara mujaba kavitA : saM. dhIrU parIkha ki: 25-00 prApti sthAna upara mujaba (pRSTha 226 thI cAlu) samajIne kamanijerAnuM nimitta samajIne samabhAvapUrvaka sahana karI levI joie. sAre AhAra maLatAM sAdhue harSita na thavuM joie ke maLelA vividha prakAranA A AhAra vize bIjA sAdhuo pAse prazaMsA, chathAvaTa, TIkA ke niMdA na karavI joIe.' jaina sAdhuonI AhAra meLavavAnI A kaDaka paraMparA duniyAnA bIjA koI paNa dharmamAM jovA maLatI nathI. sUryodaya pahelAM ke sUryAsta pachI jaina sAdhue AhAra te nahi ja paNa pANI paNa pItA nathI. teo bhikSA vahorI lAve che te paNa AkhA divasanI sAmaTI vaharatA nathI. eka TaMnuM vadheluM bhejana bIjA TaMka mATe rAkhavAnI temane chUTa hotI nathI, balake pitAnI jarUriyAta karatAM haMmezA DuM chuM ja vahorI lAve che, jethI ana pheMkI devAne doSa na lAge. gecarI naheratI vakhate " navalikA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 ra36 prabuddha jIvana tA. 1-4-85 che. A tIrthakara padane mahimA * tArAbahena ra. zAha bhagavAna mahAvIra jainetA vIsamAM tIrthakara tarIke tIrthakara eTale je pite tare ane bIjAone tAre jAya che. jaina mAnyatA pramANe abajathI paNu vadhu varSanAM athavA te bIjAne taravAmAM preraka bane. teo dharmatIrthane eka kALacakramAM vIsa tIrthaMkara thAya che. evA vartamAna sthApe. tIrthane sAmAnya artha thAya che nadIne kinAre, parvata kALacakranA-avasarpiNInA prathama tIrthaMkara te bhagavAna RSaNa- upara ke jaMgalamAM AveluM koi pavitra sthaLa. ene viziSTa deva che. vIsamA tIrthaMkara te bhagavAna mahAvIra svAmI artha e che ke koI mahAna puNyazALI Atma sAdhanA dvArA che. temanA nivaNane pacIsothI vadhu varSa thas gayAM. tIrthaMkara nAma-karmanuM utkRSTa puNya upAjita karIne tIrtha teo ApaNuM sauthI najIkanA tIrthaMkara hovAthI temane pravatAMve. eTale ke jagatane mokSa mArga mATe mArgadarzana Ape. ApaNuM jIvana upara sauthI vadhu prabhAva paDe te svAbhAvika che. vaLI aitihAsika dRSTie joIe te pahelA trevIsa A dharmatIrthane mahimA samajavA nadI ane ghATanuM rU5ka tIrthakaronA jIvana ane upadezanI ghaNI badhI vigata kALanA apAya che. hI nadImAM moTuM pUra AvyuM hoya te vakhate te pravAhamAM lupta thaI gaI che. enI sarakhAmaNImAM bhagavAna pAra UtaravA mATe ghaNuM kaThina hoya. sAmAnya mAnavI te mahAvIranA jIvana ane upadezanI ThIka ThIka vAte sacavAyelI hiMmata ja na karI zake. paraMtu kAi kuzaLa, sAhasika anubhavI Aje paNa ApaNane sAMpaDe che e ApaNuM parama sadbhAgya che. taravai pANIne vega, vamaLe, nadImAM AvelA khADA ane khaDake, magaramaccha jevA bhayaMkara jalacaro vagerene khyAla karI, pANInuM bhagavAna mahAvIrane tIrthaMkara athavA arihaMta kahevAmAM Ave che. A tIrthaMkara eTale zuM? A padanI prApti kevI UMDANa, pravAha vagereno vicAra karI nadImAM jhaMpalAve ane sArI rIte pAra Utare ane pitAnA anubhavanA AdhAre rIte thAya ane ene mahimA kevo che tene ApaNe saMkSepamAM bIjA aneka lekene nadI pAra karavA mATe sAco mArga ahIM viyAra karIzuM. tIrtha kara pada eTale ke arihaMta pada prApta karavA mATe batAve. e mAga eTale nadI parane ghATa. A ghATa te tIrtha kahevAya. evI ja rIte A bhayaMkara saMsArasAgaramAM kodha, kaparI chAdhanA karavI paDe che, ane te paNa eka bhavanI nahi mAna, mAyA, lebha vagere kAye, aneka durguNa-durbha paNa ghaNA bhAva pUrvethI zarU karavI paDe che. pUrvanA je bhavamAM rUpI jalacara, viSayavAsanAo rUpI khADAo, vikArorUpI vamaLo che. sabhyanuM darzana-samakita prApta thAya te bhAvathI tenI gaNanA thAya che. samakita eTale zuddha, sAcI, sArI zraddhAyukata A badhA upara vijaya meLavI tIrthakara bhagavAna pite saMsAradRSTi. A darzananA AdhAre uttama bhAvanA sevatAM sAgara tare ane bIjAne tAre, taravA mATe je upadeza Ape, senatAM, uttama kAryo karatA karatAM jIva uttarottara nirmaLa A upadezarUpI dhamaMpravacana e paNa tIrtha kahevAya che. tene pravatavanAra arihaMta bhagavAna te tIrthakara kahevAya che. ane pAparahita banate rahe che. jema sAdhanA vadhAre tatra, sarma ane tvarita tema padanI prApti vahelI thAya. tIrtha kare sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnA arihaMta pada prApta thavAnuM hoya e tIrthakarane pitAnA banelA caturvidha saMghanI sthApanA kare che. dharma AcaravAnI pUrvanA trIjA bhave jagatanA sarva jI pratye apUrva darekanI sujha ane zakita sarakhI nathI hotI. mana, vacana kacchane, dayAne ane maMtrIne bhAva janma. temane "savi ane kAyA e traNethI thatA dhamacaramAM paNa taratamatA jIva karuM zAsana rasI' nI bhAvanA eTale ke prANImAtrane rahe che. tethI manuSyanI zakita ane nirbaLatAne dhyAnamAM dharma pamADavAnI prabaLa IcchA thAya. A uparAMta teo vIsa rAkhIne teo dharmanA mArgadarzaka siddhAMta, niyame Ape che. sthAnakenI. eTale ke arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya A siddhatimAM, dhamadhamAM zraddhA rAkhI dhamanuM zaraNa ane sAdhu pada uparAMta jJAna, darzana, cAritraya, tapa, dAna, svIkAravAthI cAritrya uttarottara nirmaLa thAya che. A saMyama vagere vIsa tattanI ugrapaNe ArAdhana kare. arthamAM joIe te dharmapravacana e tIrtha che ane AvI saphaLa ArAdhanAne aMte chellA bhavamAM eTale ke caturvidha saMgha e paNa tIrtha che, kAraNu ke bane mekSa prApti thavAnI hoya te bhavamAM tIrthakarane jIva mAtAnA paraspara AdhArita che. baMne ekabIjAne mATe upakAraka che. udaramAM garNarUpe avataraNa kare. ene vana kahevAmAM Ave che. tIrthakara bhAkhela dharma e svataH sthita nathI, paraMtu sAdhu, A alaukika ghaTanA samaye aneka jIvonuM kANuM thatuM sAvI, zrAva ane zrAvikA zraddhApUrvaka tenuM pAlana kare tethI hovAthI te kalyANaka tarIke oLakhAya che. A ghaTanAnI caturvidha saMdha e pravacanane AdhAra che ane pravacananA jANu avadhi jJAnane kAraNu devalekamAM indrane thAya che, upadezanA AdhAre saMgha cAriyazIla bane che. gautama svAmIe iMdra pitAnA iMdrAsana parathI nIce UtarI, paganI mojaDI bhagavAna mahAvIra svAmIne prazna pUcha hatuM ke bhagavaMta! tIrtha e utArI, sAta DagalAM AgaLa cAlI, tIrthaMkaranI mAtAnuM mukha tIrtha che ke tIrthaMkara e tIrtha che? bhagavAne javAba Apyo je dizAmAM hoya te dizA tarapha pitAnuM mukha rAkhI tIrthaMkara hatuM ke he gautama! arihaMta e tIrthaMkara che, tIrthane sthA5bhagavAnanI stuti kare che. A stutine zakastava (namutyu) nAra che. teo jAte tIrtha nathI. caturvidha saMdha e tIrtha che kahevAmAM Ave che. tIrthakarane Ave me mahimA che. . (anusaMdhAna pRSTha 235) .. mAvi : zrI muMbaI jena yuvaka saMdha, mudrA ane prakAza ma manAya che. sAha, pravAsana sthaLa : 385, paravara vI. pI. rAma, kaMbaI 400 004. Te. naM. 5026: mudraNasthAna : prina jagannAtha zaMkara zaka rATha, giragAma, muMbaI - 4000 ?
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 buddha jIvanI (prabuddha jainanuM navasaMskaraNa vaSa : 46 aMka : 24 E ; chuTaka nakala rUA. 1-50 muMbai tA. 16--85 vArSika lavAjama rUA. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika paradezamAM era meila 20 % 12 sI meIla 15 9 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha, sva. paramAnaMdabhAI kApaDiyA A 17mI eprile sva. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA puNyavijayajI mahArAjanA saMparkamAM AvyA pachI emanI svargavAsane 14 varSa pUrA thAya che. " preraNAthI meM maMdire darzana-pUjA karavA mATe javAnuM cAlu emanI A puNyatithi nimite zrI muMbai jaina yuvaka . yuM. vaLI tyArathI sAdhu - mahAtmAo pAse upAzrayamAM saMdhanA varSa sudhInA sUtradhAra evA paramAnaMdabhAInuM sahaja javAnuM paNa cAlu thayuM. paramAnaMdabhAine kriyAkAMDa pratye -smaraNa thatAM ja najara sAme khilakhilATa hasate eka prasanna, thoDI aruci hatI, te paNa mArI te pratyenI rUci tarapha prakulita cahere taravare che. paramAnaMdabhAinuM vyakitatva ja eTaluM Adara darzAvatA hatA. kayAreka vaLI e vize mArI sAthe "madhuM tejasvI ane prabhAvazALI hatuM ke emanA saMparkamAM vicAravinimaya paNa karatA. koIka vakhata ame sAthe kayAMka - AvanAra vyakita temane bhUlI na zake. jatA hoIe ane rastAmAM maMdira Ave te teo maMdiramAM - paramAnaMdabhAI eTale AjIvana sau daryopAsaka, jIvanamAM javA mATe mane Agraha karatA ane eTale vakhata ane prakRtimAM jyAM jyAM suMdaratA dekhAya tyAM tyAM paramAnaMda piote bahAra UbhA rahetA. keIka suMdara kalAtmaka maMdira kSAI tenI kadara karyA vagara rahI na zake. prakRtinAM vividha hoya che temAM javAnuM temane mana thatuM, paraMtu jyAM "soMdaryasthaLo najare nihALavAne temane bhAre zokha hato. bhIDa ane dhATa hoya tyAM teo jatA nahi. sAdhAra bIjI bAju jIvanamAM paNa nAnA bALakathI mAMDIne kaImAM kriyAkAMDI sAdhuo pAse javAnuM temane gamatuM nahi, paraMtu koI tejasvI, vicArazIla, vakatRtva chaTAvALA sAdhu pAse paNa saguNanI suMdaratA jaNAya tyAM paramAnaMdabhAI tenA upAzrayamAM javuM hoya to teo mane sAthe laI jatA. paramAra ravIkAra-prazaMsA mATe hamezA atyaMta ullaka hAya. nadabhAIne pratimAne virodha na hato. pitAnA gharamAM darzanane paramAnaMdabhAI pitAnI yuvAnInA divasomAM ja mahAtmA mATe eka suMdara pratimA temaNe rAkhI hatI. paraMtu jaDa, 'gAMdhIjInA nikaTanA saMparkamAM AvelA. eTale emanA samagra aMdha, gatAnagatika reDhAcAra pratye temane bhAre aNagame hatA. -jIvana upara gAMdhIjInI prabaLa asara paDelI. gAMdhIjI sAthe kayAreka temane patra-vyavahAra paNa thayeluM. gAMdhIjI jaina yuvaka saMdhe bALadIkSAne virodha karyo hate. 'baMdhanI 'uparAMta kAkA kAlelakara, ane paMDita sukhalAlajI sAthe sthApanAnA mULamAM paNa bALadIkSAnI vAta rahelI hatI. paraMtu paNa temane ghaniSTha saMbaMdha hato ane e baMne tatvaciMtakonI e divasamAM khAdI na paheratA jaina sAdhue pratye gAMdhIjInA jIvanalakSI vicArasaraNInI prabaLa asara paNuM paramAnaMdabhAinA raMge raMgAyelA evA keTalAMka kAryakartAone pUrvagraha baMdhAI gayA jIvana ane kAyaupara paDelI. kAkA kAlelakaranA sUcanathI ja hatA. A paristhitimAM, AjhAdI pachInA samayamAM mArA jevuM paramAnaMdabhAIe jaina yuvaka saMghanA mukhapatra "prabuddha jainanuM kaI sabhya sAdhuonA saMparkamAM rahe e keTalAMka vaDIla sabhyone na nAma badalIne "prabuddha jIvana rAkheluM ane jaina yuvaka saMgha game tevI bAbata hatI. have te paristhiti ghaNI badalAI sAmpradAyika, saMkucita DhAMcAmAM na rahe ane vyApaka udAra gaI che. khuda paramAnaMdabhAinA samayathI temAM parivartana AvavuM daSTivALo banI rahe te mATe "saMdhInuM sabhyapada jainetara mATe cAlu thaI gayeluM. payuMSaNuM vyAkhyAnamALAmAM pU puNyavijayajI paNa temaNe khUluM mUkayuM. paramAnaMdabhAIe Ama te samayanI mahArAja, pU. nagarAjajI mahArAja, pU. ujajavaLakumArIjI yuvaka saMdhanI mukhya be pravRtti prabuddha jIvana ane paryuSa jevAM vidvAna sAdhu - sAdhvIone vyAkhyAna mATe temaNe 'mAkhyAnamALA dvArA ApaNA saMskAra kSetre AgavuM pradAna karyuM. nimaMtraNa ApelAM. huM kolejamAM abhyAsa karatA tyAre emanA saMparkamAM paramAnaMdabhAinI eka khAsiyata te vahelI savAre pharavA Avele. seMTa jheviyarsa kolejamAM adhyApaka thaze tyAra pachI nIkaLyA pachI koIka mitra ke sabaMdhInA gharanI mulAkAta yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samiti sabhya thayA pachI emanA levAnI hatI. ghaNA mitrone kahetA sAMbhaLyA che vizeSa gADha paricayamAM AvavAnuM banyuM. paramAnaMdalAIne mArA ke paramAnaMdabhAI savAre paNa sAta vAge acAnaka maye snehapUrvaka pakSapAta rahetA. jo ke mArI badhI ja vAta temanA ghare jaI caDayA hoya. aneka vakhata amane paNa sAthe teo saMmata thatA nahiM. . . 1955mAM sva. pU. emanI mulAkAtane anubhava thaye che. vahelI savAre javAthI .
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 prazaddha jIvana mANu acUka maLe ja. ane savArane samaya hovaH jhAjhuM besavAnuM na hoya. e rIte paramAnaMdabhAi savAranA samaye pitAnA sAmAjika saMbaMdhe vinamra bhAve sAcavatA. emanAmAM ke moTAI na hatI, pate jAya che mATe sAmI vyakitae pitAnA ghare AvavuM ja joIe evI badalAnI kei apekSA che paNa teo rAkhatA nahIM. mAre ane mArI patnIe kolejamAM bhaNAvavA mATe ATha vAge gharethI nIkaLI javAnuM hoya, paraMtu paramAnaMdabhAi amArA ghare Ave te amane bahu ja gamatuM ane emanI sAthe eka kalAkane je samaya maLe temAM ghaNI vAtacIta thatI. eka rIte joIe te paramAnaMdabhAie kadI judI pravRttio vize ane bAbate viSe pratyakSa vinimaya karavA mATe A eka sArI rasama apanAvI hatI eka divasa savAramAM paramAnaMdabhAI amArA ghare AvI cAyA. te divase emanA caherA para smita na hatuM. jotAM ja ame pUchayuM, "Aje kema bahu prakulita jaNAtA nathI? tarata emaNe kahyuM, "tamArI vAta sAcI che. gaI kAlathI huM bahu ciMtAmAM huM mArI moTI dIkarI madhurInI tabiyata sArI nathI. mAthAmAM kaMi gai hoya tema jaNAya che. DokaTare kahyuM ke oparezana karAvavuM paDaze. tevA bhAre jokhamakAraka oparezana mATe bhAratamAM sagavaDa ke dAkataro nathI. laMDana javuM paDaze. madhurI mArI sauthI moTI dIkarI che. mane enA mATe vizeSa lAgaNI che. eTale mane bahu ciMtA rahe che.' melatAM bolatAM teo gaLagaLA thaI gayA. tyAra pachI thoDA divasamAM ja madhurIbenane laMDana laI javAmAM AvyuM. oparezana thayuM. saphaLa nIvaDayuM paraMtu eTalA divasamAM dara bIje trIje divase savAre paramAnaMdabhAI amArA ghare AvI pitAnI ciMtA vyakata karatA. emanA vatsala pitRhadayanI tyAre savizeSa pratIti thayelI. * i. sa. 1954 nI sAla haze. "prabuddha jIvana ne 25 varSa pUrAM thayAM hatAM. yuvA saMdha taraphathI bahu moTA pAyA upara A prazaMga UjavavAnuM nakakI thayuM hatuM. te divasomAM mArA sasarA sva. dIpacaMdabhAI nAdurasta tabiyatanA kAraNe harakisanadAsa hospiTalamAM hatA. dIpacaMdabhAI yuvaka saMdhanA sAta varSa sudhI maMtrI rahyA hatA. paramAnaMdabhAinA te junA sAthIdAra. paramAnaMdabhAI hospiTalamAM De thaDe divase emanI khabara jevA AvatA. eka divasa paramAnaMdabhAIe kahyuM, "dIpacaMdabhAI, prabuddha jIvana"ne 25 varSa pUrAM thayAM enI rajata jayaMtInA kAryakramanuM sarasa Ayojana A5Ne kahyuM che. A prasaMge bIjI paNa eka mAnaMdanI vAta cAle che. keTalAka mitro mArI pAse AvyA hatA. teoe e vicAra vyakata karyo che ke rUpiyA pacIsa hajAra ekaThA karavA ane prabuddha jIvananA taMtrI tarIke meM je kArya karyuM che tenI kadararUpe e thelI mane arpaNa karavI. huM e thelI aMdhane arpaNa karI daIza. tamane A vicAra kema lAge che? dIpacaMdabhAIe kahyuM, "paramAnaMdabhAI! mane A vicAra barAbara lAgatuM nathI. yuvaka saMdhanI paraMparAmAM hoddA paranI vyakitane so thelI arpaNa kare evI dATanA haja banI nathI. eka vakhata je ema banaze te beTI ane TIkApAtra paraMparA cAlu thaze.' - paramAnaMdabhAIe kahyuM, "A thelInI rakama mAre pitAne te levAnI che ja nahi. e rakama huM "saMdhAne arpaNa karI devA icchuM chuM. mitrone e mATe meM saMmati paNa ApI dIdhI che. samitinA bIjA keTalAka sabhyoe paNa che mATe pitAnI anumati jANAvI che. paraMtu tame prAmANikapaNe, tamAre ja vicAra darzAvyo tethI AnaMda thaze. mAre e, bAbatamAM pharIthI vicAra kare ja joie. dIpacaMdabhAIe kahyuM, "tame te nikhAlasatAthI badhAne sAcI vAta karI zake tema che. tame ghelI na le. e tamArA ane saMsthAnA hitamAM che ema mane lAge che, pachI te tamane badhAne jema cogya lAge tema karo." bIje divase sAMje paramAnaMdabhAI hospiTalamAM pharI pAchAAvyA ane dIpacaMdabhAine kahyuM: "gaIkAlanI vAtanuM meM bahuM. manana karyuM che. mane ema lAgyuM che ke tamAro abhiprAya sAce che. meM badhA mitrone jaNAvI dIdhuM che ke huM kAMI svIkAravAne nathI mATe thelInI vAta have paDatI mUkI devI joIe. jemane rakama ApavI hoya te sIdhI yuvaka saMdhanA. rajata jayaMtI phaMDamAM Ape paramAnaMdabhAIe A rIte bahu ja nikhAlasatAthI sabhyone Agraha karIne thelI arpaNa karavAno vicAra mAMDI vaLAvyA hatA. paramAnaMdabhAine navI navI vyakitaone maLavAne bhAre zekha hatA. danika chApAmAM ke koI sAmayikamAM keI: navI vyakitane paricaya Avyo hoya te paramAnaMdabhAi. kaIkane saMparka karI te vyakti viSe tapAsa karAvI tene maLavA pahoMcI jatAM. adhyApaka hoya ke vijJAnI hoya, arthazAstrI hoya ke rAjanetA hAya, samAjasevaka heya ke sAdhu-saMnyAsI hoya, paramAnaMdabhAI tene maLavA pahoMcI jatAM sAthe mitrone paNa laI jatAM. maLavA javAmAM teo pote vinamra ane gurUgrAhI hatA. tema chatAM daMbhI ke abhimAnI, vyakitathI aMjAi jAya tevA teo nahetA. vyakita sattvazI lAge te siMdhanA kAryAlayamAM tene vArtAlApa goThave. vAtalApa sAro lAge te payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM paNa tenuM vyAkhyAna goThave. eka divasa RSabhadAsa rAMkAne phona AvyAjabalapurathI eka prophesara AvyA che. maLavA jevA che. kolejamAM prophesara tarIke huM bhaNAvate hatuM eTale paramAnaMda. bhAIe mane sAthe laI javAnuM vicAryuM. emane saMdeze AvyA. emanI sAthe RSabhadAsa rakAne ghera ame pahoMcyA. UMcA, AchA zyAmavarNa, dADhIvALA, mastake saheja TAlavALA, khAdInI kaphanI ane pAyajAme paherela. bahu tejavI mukhamudrAvALA e prophesarane paricaya karAvatA rIkAjIe kahyuM, "A prophesara rajanIza che. jabalapuramAM philosophInA prephesara che. bhagavAna mahAvIra viSe sAruM bele che. ApaNe tyAM bolAvavA jevA che." che. rajanIza sAthe judA judA viSaya upara kalAkeka vAtacIta thaI. bahAra nIkaLI paramAnaMdabhAIe kahyuM, "mANasa jAkAra ane maulika vicAra. vALo lAge che. bhArata jana mahAmaMDaLe vyAkhyAna goThavyuM che. mane sAMbhaLavAnI icchA che. sAthe tame Avaje.' ame rajanIzane sAMbhaLavA gayA. emanI maulika vAdhArAthI prabhAvita thaI payuMSaNa vyAkhyAnamALA mATe paramAnaMdabhAIe emane nimaMtraNa ApyuM ane pachI te dara varSe che. rajanIzanuM vyAkhyA (anusaMdhAna pRSTha 250 upara) ?
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-85 prabuddha jIvana nAme thatI hiMsA vijayagupta mauya dharmanA yupI Arthika bajAre jAhera karyu che ke amArI pAse dUdha ane dUdhanI cIjo (rakhaDI, mAkhaNu, cIjha vagere)nA bharAve eTale badhA thaI gayA che ke temanA bhAva gagaDI na jAya ane utpAdAne yAgya upaja maLe te mATe Azare khe lAkha gAyAne kApI nAkhavAmAM Avaze. ApaNA hindu dhamanA eka netAe tenA virAdha karIne evI mAgaNI karI che ke vadhArAnI gAyA kApI nAkhavAnA khadale bhAratamAM melI devI. yuropa ane amerikAmAM gAsa vadhana khe hetuthI thAya che; eka hetu gAya pAsethI badhumAM vadhu dUdha meLavavAnA hoya che. te mATe e pramANe gAyane khArAka ane mAvajata ApavAmAM Ave che. bIjo hetu gAya pAsethI vadhumAM vadhu mAMsa meLavavAnA hoya che, te mATe gAya hRSTapuSTa thAya evu' pASaNu ApavAmAM Ave che, yuropa amerikAnI dUdha ApatI gAyA ApaNane atizayAti lAge eTalu badhu dUdha Ape che. teo dUdhanI jIvatI TAMkI hoya evu lAge. dUdhathI bharelA temanA Au evaDA moTA hAya che ke temane UThatA takalIpha paDe. yurepI ane yuropavazI sAmamAM gAmAMsa khArAkanI eka mukhya vAnagI hoya che, vadhumAM vadhu mAMsAhArI raziyana prajA che. tenI prajA mApaNI prAnA lagamaga trIjA bhAganI che ane tyAM anAjanuM utpAdana ApaNA utpAdana karatAM lagabhaga bamaNuM che chatAM ra vaSe te lAkho Tana anAja AyAta re che ane DhArane khavaDAve che, jethI temanu zarIra mAMsala ane, mUDIvAdI vicArakSarathI evI che ke jIlananI jarUriyAtAnA bhAva pazu UMcA rAkhavA, jethI kheDUtAne ane vepArIone vadhu kamANI thAya, tethI jo utpAdana vadhu thayu' hoya ane mAla sAMdhA thavAnI bIka hoya te keTalAka mAlane nAza karavA, jethI UMcA bhAva TakI rahe. amerikAmAM je mAlatu utpAdana vadhI jatuM hatuM. te khetInA utpAdanamAMthI badhArAnA mAlanA nAza karI nAMkhavAmAM AvatA hatA. have nAza karavAne badale tene upayAya rAjakIya zasra tarIke thAya che. khArAka mATe hiMsA karavAmAM Ave te samajI kAya evI vAta che, paraMtu khArAkanA bhAva UMcA rAkhavA mATe me-traNu lAkha gAyAnI tala karI nAMkhavAmAM Ave evA mAnasane vakhADavu ane tiraskAravu . joie. trIja vizvanA dezAmAM garIbI ane achata che. humAM dhAM AphrikI dezAmAM uparAuparI paNa che, karADA mANusA dukALamAM sapaDAyA che. ane dhImA mrutyunA mukhamAM haDasAyelA che. eka tarapha dUdha jevu pazu na hAya evAM bALako AphrikAmAM che, tyAre yurApamAM vadhu dUdha AApavAnA aparAdha' mATe nirdeSa gAyAnI katala thai rahI che. dALa manuSyanA pANu mATe ke svAda mATe bIjA jIvanI hiMsA karavAmAM Ave te kramajI zakAya evI vAta che, tikheTI ahiMsAmAM mAnanArA auddha dhamI' hoya che. tema chatAM te mAMsAhAra kare che, kAraNa ke te ati UMcA, ati ThaMMDA pradezamAM anAja du'sa hAya che. tethI khAdya pazunI hiMsA karatA pahelAM peAtAne chAzvAsana AApavA te prANIne AzIrvAda Ape 39 che ke tArA AtmAnuM kalyANu thaje ! mAMsAhArane havAmAna ane paryAvaraNu sAthe paNa saMbaMdha che. kAzmIra eveza ThaMDA pradeza che ke tyAM brAhmaNo paNa mAMsAhAra kare che. uttara gALAma dhamAM dhruva akSAMsanI aMte bAju evI baraphamaya ThaMDI hoya che ke tyAM kai vanaspati ugADI zakAya nahi. tethI tyAM vasatA lekA mAMtra ane mAki para ja nabhe che. A hiMsA ati vAya' kahevAya. keTalIka 'isA dhama'nA nAme thAya che, tenA cAva na thai zake. bhAratamAM AvI vaselI keTalIka Aya jAtio mAMsAhArI hatI, meMTaluM ja nahi, paraMtu yAmAM paNa pazue hai|mAtAM hatAM. jema vadhu pazuonA bhAga devAya tema devatAe vadhu prasanna thAya evI mAnyatA hatI. agnine zvaranuM mukha mAnavamAM mAvatuM hatu, jethI agnimAM baline bhAga nAkhavAmAM AvatA hatA. badhA dharmomAM adhazraddhAmAM buddhinA tyAga thAya che ane tenu sthAna rUDhi le che. tethI dhaNA anarthAM ane atyAcAra paNa thAya che. ApaNA dezamAM dhama'nA nAme hiMsAnA atireka thavA lAgyo tyAre dhamanI sudhAraNA mATe bhagavAna mahAvIr ane bhagavAna buddha pragaTa thayA te temaNe hindu dharmanI sudhAraNA karI. Ama jaina ane bauddhadharmasamAjanA ane dhama'nA kSetre krAMti karI. jaina dharmI mukhyatve bharatakhaMDanI sImAmAM ja rahyo ane pAMgaryo, tyAre auddha dhama` dakSiNu eziyA, agni eziyA ane pUtra' eziyAmAM masUriyA tathA jApAna sudhI pahuMcyA. ma eziyAmAM balucistAna, adhAnistAna ane atyAre eziyAI raziyAnI aMdara ane bahAra je muslima pradeza che tyAM sudhI phelAyA hatA. aphaghAnistAnamAM bhagavAna buddhanI eka kadAvara ane sudara pratimA che. teneA nAza karavA eka muslima bAdazAhuM tenI upara tApamAro karyAM hatA 4 paraMtu rvAcIna aphadhAnistAnanI sarakAre bhAratamAMthI niSNAta kaLAkArAne mAlAvIne bhagavAna buddhanI A mUrtine pAchI tenA asala svarUpe lAvI dIdhI. inDAneziyAnI buddhanI sauthI mATI mUrti che. ArakhAe inDoneziyAe e mUrtinI mAMgaphoDa karI nathI. ApaNe pAchA hiMsAnI vAta upara AvIe. dhama'nA nAme hiMsA karavA AraMbhamAM khristImA DhaLyA hatA. kAraNu ke yahudI dharmAMmAM balidAna devAnI prathA che. isu 'khristI' banyA, paNa janmathI tema yahudI ja hatA. khristI zabda te temanA nAmanuM vizeSaNa che. muslimA, khristI ane yahudIonA AdepuruSa zrAddhama (izrAhima) hatA. temane temanI upapatnI haMgara vaDe ismAila nAmanA eka putra thayeA hatA. ane sArAha athavA sArASTra nAmanI patnI vaDe se| vaSa~nI vaye pramrApha nAmanA putra thayA hatA. temane preraNA thai ke izvarane prasanna karavA ApaNu je sauthI vadhu vahAlu hoya tene bhAga ApavA joie. tethI putrane laine tene bhega ApA vagaDAnA ekAMtamAM gayA, paraMtu khalidAna mATe putrane jevA cho. mArA gayA ke tyAM khalidAna mATe putrane khale eka gheTu' AvI gayu, zvare prasanna thane tenA putrane - gheTu
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayuddha jIvana saMgha samAcAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha 385, saradAra vI. pI. roDa, vanitA vizrAma sAme, muMbaI-400004, vArSika sAmAnya sabhA "baMdhInI vArSika sAmAnya sabhA, maMgaLavAra, tA. 30-4-85nA roja 5-30 kalAke zrI paramAnaMda kApaDiyANa mAgRhamAM maLaze, je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. bacAvI lIdho ane tenA sthAne gheTAnuM balidAna vIkAyuM". . abrAhame 175 varSanuM AyuSya bhogavyuM hatuM. A te pirANika vAta thaI ane parANika vAtamAM atizakita ane kalpanAvihAra hoya. paraMtu yahudI ane muslima dharmamAM balidAna devAnI prathA mA rIte zarU thaI. muslima tahevAro ane zubha prasaMgomAM pazuonuM alidAna devAya che. dA. ta. IdanA prasaMge muMbaI ane kalakattA jevAM zaheramAM muslima hajAre pazuonuM balidAna Ape che. te prasaMga mATe hajAre pazuo lAvavAmAM Ave che. eka samaye eka eve me bara lAvavAmAM AvyuM hatuM ke A kadAvara bakaro kyAMya jovA na maLe. bhAvi ane aMdhazraddhALuo tene kharIdI laIne pitAnA taraphathI balidAna ApI puNya meLavavA mAgatA hatA. tethI rasAkasImAM tenA dasa hajAra rUpiyA upajayA ane dasa hajAra bakarI bega ApanArane zuM puNya maLyuM te ApaNe jANatA nathI. kharekhara te AvA ajoDa bakarAne bakarInI olAda sudhAravA mATe vApare jete hate. . muslima haja karavA jAya che tyAre lAkho bhAvike makamA zarIphamAM ekaThA thAya che. te badhAne puNya apAvavA Ara dezamAMthI tathA dariyApArathI gheTA, bakarA, gAya vagere lAve che " ane bhAvine balidAna mATe A pazuo: zakaya eTalA " UMcA bhAve vaheMcIne kamANI kare che. ApaNe tyAM zubha prasaMga hoya athavA yAtrAdhAmamAM pUjA ke darzana mATe gayA hoIe tyAre nAriyeLa vadherIne deva ke devI samakSa bhAga dharIe tema muslima bhAio pazuone bhega Ape che. vedakALamAM ane te pachI bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna buddhanA jamAnA sudhI prANIone bhoga apAto hate. e prathA baMdha karIne prANInA sthAne zrIphaLane bhoga apAto hoya ema lAge che. hiMdu dharmamAM paNa hajI zakita mArgamAM (devI saMpradAyamAM) pazune bega apAya che. dezI rajavADA hatAM tyAre keTalAka rUDhicusta hiMdu rajavADAmAM rAjA taraphathI pADAno bhoga apAte hate. dharmanA nAme koI paNa pApa thaI zake, eTaluM ja nahi paNa te pavitra kArya gaNAya. pazcima eziyAnI ane uttara AphrikAnI muslima prajAmAM koI paNa zubha kAryamAM zukana rUpe pazune bhoga apAya che. dA. ta. binAnamAM phasAI paDelA pelesTAInI mukita maracAnA sainikone hemakhema nIkaLI javAnI sagavaDa thaI tyAre temanI vidAya veLAe baMdaranA phurajA upara gheTA-baka vadheravAmAM AvyA hatA. keivAra, paNa javalle ja mAnavabali paNa apAya che. koI zubhakArya AraMbhavuM hoya ke devadevIne prasanna karIne koI jhaMkhanA siddha karavI hoya tyAre koInA bALakane gupta rIte jhaDapI laIne tenuM balidAna apAyAnA banAvo paNa banyA che. eka kissAmAM rAjasthAnamAM eka mANasane bAMdhakAmane meTo kenDeTa maLyuM hatuM. e kAma niviMdane saphaLa thAya e mATe pArakA bALakanuM balidAna ApIne keTare bahu gaMbhIra vidha vaherI lIdhuM hatuM. (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMdha tema ja. zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbone maMjUra karavA. (2) navA varSanAM aMdAjapatre maMjUra karavA. (3) "saMdha nA adhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. (4) saMdha" tema ja vAcanAlaya-pustakAlayanA eDiTaranI " nimaNUka karavA. | (5) baMdhAraNanI kalama 9(4) anusAra nivRtta thatI kArobArI samitie "saMdhanA baMdhAraNamAM pheraphAra karavA nIce mujaba bhalAmaNa karI che tenA para vicAraNA karI nirNaya karavA. ' () AjIvana sabhyanuM lavAjama rU. 751/- che te vadhArIne rU. 501/- karavuM. (gA) peTrana sabhyanuM lavAjama rU. 2500/- che te vadhArIne rU. 3000/- karavuM. (6) vArSika sabhyanuM lavAjama rU. 25/- che te vadhArIne 2. 50/- karavuM. (3) prabuddha jIvananA kAyamI grAhakanA hAla rU. 20/che, te vadhArIne rU. 300/- karavA. upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke "saMdha'ne vRttAMta tathA saMdha' temaja vAcanAlaya ane pustakAlayanA goTi thayelA hisAba "saMdha nA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 2-4-85 thI tA. 29-4-85 sudhInA divasomAM baporanA 1 thI 5 vAgyA sudhImAM koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. keIne praja, pUchavAnI icchA hoya te be divasa agAu saMdhanA kAryakamamAM lekhita mokalI ApavA vinaMtI. vArSika sAmAnya sabhAnA upara jaNAvelA samaye upasthita thavA vinaMtI. . li. bhavadIya, pannAlAla ra. zAha cImanalAla je. zAha. dhanavaMta ti, zAhu ke, pI. zAha saha maMtrI maMtrIe
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ - che. 1984 1. tA. 16-485 51,230-40 22,90,50-00 4,128-00 zrI muMbaI jana yuvaka saMgha : tA. 31-12-84nA divasanuM saravaiyuM. 1983 phaDe ane devuM 1984 1984 1983 lita ane leNa re. . rU. pai. bleka (karAra mujaba) 908780-18 gayA saravayA mujaba 937775-18 pA2300-40 rasadhArA ke. e. hA. so. li. mAM umere varSa daramiyAna gayA saravaiyA mujaba 18954-00 AjIvana sabhyanA 47385 1464450-invesTamenTasa (copaDA mujaba) lavAjamanA pariziSTa ke mujaba 1000-00 peTrana membarane 4750 pharanIcara ane phikaccarsa bheTanA 22000 1016-24 (cepaDA mujaba) gayA saravaiyA pramANe 10,160-24 937735-18 7413pa-00 5064-14 bAda dhasArAnA kula 5,573-24 509-00 cAlu varSanA 5-00 10,11,870-18 114907070 anya akita karelA phaDo. 15,09,55676 4587-00 6,032-24 pariziSTa ca pramANe DipojhITa 15382-13 sTApha evIDanDa phaMDanA 20232-13 125-00 posTa ophisamAM (prabuddha jIvana aMge) 12pa-00 1315-00 agAuthI Avela lavAjama 120-00 630-00 bI. yu. esa. TI. 13424-87 paracuraNa devuM pariziSTha ba mujaba 7411ra-37 360-00 TelIphena aMge 360-00 30:22-10 *95,64-50 1115-00 zrI janarala phaMDa (Avaka-khaca khAtu) leNuM saddhara) 16233-91 gayA saravaiyA mujaba 2039999 80476-09 zrI ma. e. zAha sArvajanika 1,12,235-98 pa6778-66 umere 4 varSa daramiyAna kharca vAcanAlaya-pustakAlaya 73012-57 karatA bAvAne vadhAra 7140-11 13631-16 inkamaTekSa riphaMDa 26,056-16 9870-10 40218-18 leNuM thayeluM vyAja 79630-05 22612-58 khAMda prabuddha jIvananI bAlaka, 4597-00 kharca Age ane paracuraNa lezuM 65-00 20398-99 karatA kharcamAM vadhAre. 65540-20 1119-15 sTAra pAse 20,46 3-45 26,289-90 158901-58, uparano hisAba tapAsya che ane kharekhara che. rokaDa tathA beMkI zAha mahetA enDa kAM 9764-91 beMka opha I. ne cAlu khAte 9,674-79 447598-49 , , , bacata khAte 47,052.85 cATarDa ekAunTanTasa, eDiTarsa 140-68 reDa purAMta 679-65 tA. 23--1985 417104-08 2137288-06 264,681-24 2337288-06 prabuddha jIvana 1115-00 2,29450-65 57,407-28 2643681-34
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 94/4 1983 Avake : bheTanA 15,655-00 cAluM 5,000-00 parisaMvAda 15,000-00 225-00 paryuSaNa vyAkhyAnamALA 15,14-00 22,507-00 4,645-00 lavAjama bAda: zrI muMbaI jene yuvaka saMdhanA 4,200-00 sabhyone che. jIvananI prata kI. ' '' 1710-00 mokalI tenAM 1,000-00 2,935-00 : vyAjanA : 6,321-75 DIensa ane benDane 6,386-16 68,912-92 beMka khAtAonAM - 91,291-61 1,03,607-73 ku. DIjhITa para 1,38,441-78 yuniTa TrasTanAM yuniTa para 13,000-00 178,842-40 2,49,119-papa - bAda H lAIpha membarazipa phaMDane 16,000-00 sabhyone prajIvana prata maphata mokalavAnAM 17370 8,593-00 anya aMkita phaDane 8% pramANe 10300 24,503-00 27,670-00 mI muMbaI jaina yuvaka saMdha, muMbai, sembara nA roja pUrA thatAM varSane Avaka kharcanA hisAba 1983 khaca : vahIvaTa thA vyavasthA khaca :15,630-50 pagAra benasa vagere 22,918-00 5196-00 bleka menTenansa thA vIjaLI kharca 5749-04 2095-95 prinTIMga tyA sTezanarI 4,388-25 32 07-60 TelIphena kharca 4,337-20 1441-60 paTeja '610-00 1500-00 oDiTane nererIyamane '1988-50 sTApha che. phaMDanA phALAmAM 1,597-00 - 17339-50 gADIbhADuM sTAphapAsa, istrIsa mAika rIperIMga tathA paracuraNu khaca 18,215-95 59-65 beMka kamizana 39-20 390-00 paramAnaMda kApaDIyA sabhAgRha kharca " 175-00 1422-00 keseTa kharca 2,159-00 muMbaI pablIka TrasTa eDa. phaMDa ne phALAnAM 9,493-00 ' 70,681-64 pravRtti aMge khaca :6158-00 sAmAjika saMsthAone sahAya 36,000-00 18579-40 parisaMvAda aMge 22,438-80 A. vijayavallabha sUrismAraka 5,605-00 518-20 abhyAsa vartuLa kharca 1,091-20 jJAna zibira kharca 402-00 - 12269-75 vasaMta vyAkhyAnamALA kharca 962-50 TelIphena butha kharca ,985-50 38383-80 payuMSaNuM vyAkhyAnamALA kharca 43,562-80. 1,25,737-80 2,21,449-55 509-00 phanIcara para ghasAre 5,214-00 56778-66 varSa daramyAna kharca karatA Avakane vadhAre 71410-11 2,349-00 18468-11 kula rU. 2,68,308-55., uparane hisAba tapAsyo che ane barAbara che.' zAha mahetA enDa kAM | cArTarDa ekAunTanTasa, eDiTa1 : 2,68,308-55 23-7-1985 prabuddha jIvana - TekenAM bonasa zere vecatA 3,372-00 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgraha lavAjama 4-71 saravaiyA pharakanA hzna- * ja 183468-11 - kula
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 16-4-85 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaI tA. 31-12-84 nAM rojanA saravaiyAmAM batAvyA mujaba anya phanI vigata darzAvatuM pariziSTa ca anu phaMDanI vigata tA. 1-1-84 nAM rAjabAkI varSa daramyAna bheTa havAlA vyAjanA havAlA varSa daramyAna khaca havAlA tA. 31-1ra-84nA reja bAkI - re. pakSA rU. paisA che. paisA che. paisA che. paisA paisA rA, paisA 1 samAna kA ' , " 2018-1 - - 24,09-19 2 pustaka prakAzane khAtuM 13,003-74 - 8,03500 - - 17,858-35 ke,80-39 - sAvajata khAtuM , - 126-48 126-48 4 premaLa jyoti rIjharva phaMDa pa1,114-05 1,861,76-00 51,00 66,98-23 2,21,304-82 5 pra. jIvana kAyamI grAhaka phaMDa 1,600-0 400-00 - 6 dIpacaMda tribhovanadAsa zAha TrasTa phaMDa 54,018-28 5,000-00 5400-00 64,418-28 7 vidhAsatra pravRti khAtuM, u. 19,790-80 4,500-00 3,71-50 u 10,054-3 8 jIvanaghaDatara lakSI pravRtti khAtuM 4,115-80 400-00 4,515-80 9 vidyAsatra pravRti kuMDa 5,005-00 45,005-00 10 cI. yu. zAha mAraka nidhi khAtuM 2,57,918-05 che,00-00 1ra-00 21,169-05 11 sTola rIjha' kaMDa 5,00,700-00 49,000-00 71,510-00 4,27,100-00 12 dattaka bALaka prakRti rIjharva phaMDa 47,001-00 53,00-00 13 se. kA. TrasTa payuSaNa vyAkhyAnamALA phaMDa 1,50,000-00 1,00,000-00 2,50,000-00 14 netrayajJa khAtuM 20,200-00 20,00-00 200-00 15 dharamapura projekaTa khAtuM 1,65,113-00 943-55 71,669-5 16 sI. sI. zAha zreSTha gujarAtI patrakAra kaMDa - 11,000-00 11,000-00 17 vijaya valabha sUri smAraka vyAkhyAna zreNIkhAtuM75,001-00 75,00-00 18 pra. jIvana zreSTha lekhaka pAritoSika phaMDa - 11,00-00 11,000-00 19 TI. bI. daradI eDaDa khAtuM 5,001-00 1,445-40 3,545-60 20 mahilA vakRtva tAlIma varga khAtuM * 300-00 35-00 265-00 . . 6,25,329-00 51,000-00 11,49,70-79 10,000-00 . . 2,75,103-03 - 51,000-00 15,09,55-76 leNa : lavAjama : biralA DI kendra 1985 1570-00 sumana prakAranA 265-00 1986 25-00 1987 25-0 zrI cikitA mahA zivara hAIskUla 500-00 sTApha pAse : a5hara khAtuM , 16-37 zAMtilAla TI. zA. 5003-10, paryuSaNa vyAkhyAnamALA puraskAra ane 1,50-00 dIpaka ena. vAha. 7288-55 zAha mahetA enDa ku. 1,000-00 1000--00 saurASTra rela rAhata phaMDa, 2,687-00 haricaMdra 2400-00 doMdara raphUla aMdha bALaka khAtuM 11,949-00 zrama maMdira 10,253-0 0 , ; * * * * * * * * . 400-00 laMDana spensara khAtuM 30,000-00 ela. ena. mahetA 4371-0 20,44bhopAla rAhata phaMDa 16,557-00 74.1ra-3 * * * * * * * * * * * * baddha jIvana 1965= 2
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrI saMbaI na yuvaka saMgha muMbaI tA. 31-1ra-194 nAM roja purAM thatAM vana , jIvanane Avaka kharcane hiMsAba . - 1984 che. : 1983 khaca : 1983. Avaka : 16,14-60 lavAjama vasula tathA 10,461-00 1,710-0 sabhyane prabuddha jIvananI 19,00-00 16,000-00 AjIvana sabhyane prabuddha jIvananA 17,370-00 prata parata melI tenA. - . : : : 12,807-50 pagAra ane benara tA . 31,514-48 prinTIMga , , 1, 18,869-00 pepara : : 7,894-90 pisTeja ' 310-00 puraskAra A , , 1988-50 che. phaMDane kALAne vyAjanA che ? 730-00 paracuraNa paca" 9,503-79 anya prInTIka 2,418-00 40,75-80 17,241-00 67, 25-90 7,55-50 157-00 29,731-00 22,88-00 15ra-10 bheTa 65,540-20 7,558-20 , 52,612-58 varSa daramyAna bhAva karatAM kharca vadhAro praha jIvana 86618-18 . 97,55-20 Reyk-zo bhap uparanA hiSaNa tapAse che, ane amArI mAM muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAra dAM rIpeTa khAdhIna barAbara che. tA. 2-2-85 6, 18-58 97,559-20 kula + kTa--
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya tA. 31-12-4nA divasanuM saravaiyuM 1984 1984 1983 milakata ane leNuM 107894-00 50000-00 5500-00 2400-00 1983 De ane devuM kAyamI phaM 107894-0 gayA caravaiyA mujaba bAkI zrI puratA jaM 5500-10 gayA saravaiyA mujaba bAkI - zrI pharanIcara phaMDa 2400-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI rIjharva phaMDa 1673-4ra gayA saravai mujaba bAkI 147467-42 devuM. 21561-00 pustake aMge DIjhITa 20297-92 sTApha pravIDanDa phaMDa 80436-09 thI muMbaI nA yuvaka saMghanA 1000-00 kharca aMge 123395001 31673-42 147467-42 3490-00 2496-00 19847-74 112235-99 100-00 prabuddha jIvana 156579-72. 8800-00 phikasDa DipojhITasa 30000-00 hindustAna egananika mI. li. 00000-00 eca. ema. TI. phanIcara (kharIda kIMmate). 10695-93 gayA saravaiyA mujaba bAkI 10695- 6386-87 bAda : kula dhasArAnA 6817-03 475-00 khada; varSa daramiyAna mArAnA 88-00 3878-00 pustake (arIda kIMmate) 128821-10 gayA saravaiyA mujaba bAkI 144611-45 15790-35 uchera : varSa daramiyAna kharIdI 1950-5 144611-45 bAda: ghArAnA junA pustake 162141-80 5856-5 lakhI vAvyA. 74141-80 86075-00 leNuM : 104-00 inakamaTekSa rIphaMDanA 387-74 sTApha pAse. 474 10-27 beMke ema che. bacata khAte 12221-5 6-28 rAma pati 35-84 766-55 zrI Avaka paca" khAtuM 10131-87 gayA saravaiyA mujaba bAkI 11965-14 15000-00 bAda : munisipala grAnTanA 15000--00 88131-87 104651-14 umereH varSa daramiyAna AvA 519-27 karatAM kharca vadhAro 522-22 11945-14 279862-43 . 104-00 12578-7 uparanA hima tapAsyA che ane barAbara che. zAha mahetA enDa ke cArTarDa ekAunTanTasa, eTisa 23-3-1985 , 149874-3 104047-15 245 270862-43 304047-15 : :
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1983 ra. 5. vyAjanA 61-50 kheMkanA vyAjanA 4425-20 448}-70 Avaka gava rDA. phIkasa DIpojhITanu paracuraNuM Avaka 170-50 pastI vecANunAM 138-40 pAsayuka vecANa 11-50 leiTa phI. 840-40 64434-37 bheTa tathA lavAjamanA. 95377 meDhanA 8197000 puratu kSatrAjamanA 18045-07 pR NuM vyAkhyAnamALA vakhate joLInA 27588-00 varSa daramiyAna Avaka 31519-27 - karatAM kharcanA vadhAro zrI maNilAla mADhamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya pustakAlaya - 31-12-84 sudhInA Avaka-kharcatA hiMsAma kharcI vahIvaTI tathA vyavasthA khaca 3833-82 pepara lavAjamanA 41594-00 pagAra tathA khAnasa zuka bArkenDIMga 2184-00 3288-70 proviDanDa phreMDa phALA tathA vyAjanA. 61500 vImAnA prImiyamanA rA. pai. 833-73 18041-10. 1354100 8; aaman (1-30 139-20 14325 -',13 ra. 194 pai. 1887483 24141-00 784-15 45233-22 $ 89123-2 1983 5. pai. paracuraNu khacanA, sApha saphAinA 174-30, prInTIMga tathA sTezanarI pR-00 phezanala Tesa 1500-00 eTisa AnereriyamanA ane phInA 1450-00 9655-20 mADubADu, chatrI, sTAkne cA 14477-40 ghasArAnA 431-00 pharanIcara para 10% lekhe 1108-35 pustaka para 15% lekhe saravaiyA pheranA 497820 43595-00 4434-20 homa 1532-50 3310-20 15- 3021-50 10-00 388-00 15605-35 -1 194 pai. 5403-9 12998-20 15934 89023-20 246 athaka jIvana tA. 14-4-25 10
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-85 invesTamenTasa-pariziSTa 3" mukha 500-00 rasadhArA aa Apa seAsAyaTInA zera 10 zera 20000-00 tAtA oila milsa li., DIkhecara 200 15000-00 khASe DAi'ga ku, DIkhencara 150 15000-00 vAlTAsa rAisa DImencara 150 5850-00 tAtA lekAmeATIna (4) DImensara 13 102000-00 yuniTa TrasTa ek inDIyA 2-0000-00 bhArata peTroliyama 90000-00 rASTrIya kemikala enDa phTIlAijhara li. 540000-00 InDIyana ela kArpeArezana 80000-00 sTIla etheriTI epha inDIyA li. 35000-00 hindustAna jha 50000-00 InDIyana TelIfAna inDasTrIjha li. 150000-00 bhArata hevI ilekaTrIka kuAM. 452000-00 ma'ka opha inDIyA krisa DIpojhITa-senDahasTa rADa 14000000 maiM eka khADA 125000-00 yuniyana beMka opha inDIyA 30000-00 jaina sahakArI baeNka li. 60000-00 paiALa kA. Apa. kheka li. 60000-00 mAMDavI rA. Apa. be'ka li. 60000-00 khamme marAnTAila TA. Apa. beMka li. 60000-00 sArasvata kA. Apa. beMka li. 2290350-00 pramuddha jIvana ane zrI mukha' jaina yuvaka sadhanA peTranA, AjIvana ane vArSika sabhyA, zubhecchA, pramuddha jIvana'nA grAhA ane cAhA, lekhaka mitro ane vividha sasthAeMnA kAya kartAone namra araja che ke (1) 'prabuddha jIvana"mAM rAqhapaNa dhadhAdArI peDhI ke koi paNa sAmAjika, dhArmika vagere prakAranI masthAnI kAi paNa jAhera khakhara (Advertisement) levAmAM mAnatI nathI. (2) prabuddha jIna' mAM zrI mukhta jaina yuvaka saMdha sivAya anya kai saMsthAnA kAryakramAnI vigate ke samAcAra (Announcement) levAmAM AvatA nathI. (3) prabuddha jIvana'mAM 'dha' sivAyanI anya phAi sasthAtmAnA thai gayela mAya kramAnA ahevAla pragaTa karavAmAM AvatA nathI. prabuddha jIvana (4) anya kAI paNa sasthA mATenI dAnanI apIle chApavAmAM strAvatI nathI. (5) sAmAnya rIte krAi paNa vyaktinI aMgata sidghinA samAcAra letrAmAM AvatA nathI. (apavAdarUpa jogAmAM kAyavAhaka kramiti tene niSku'ya lai zake che.) (6) 'pramuddha jIvana'mAM ciMtanAtma lekhe ApavAmAM Ave che, keTale vyAkhyAtA vagerenA mahevAla lekhanA svarUpanA harI ane prabuddha jIvana"nA dheAraNane anurUpa lAgaze te ja svIkArI zakAze. li. ma`trIo. --; pA sa nAH - ane anavara AgevAna 247 ApaNuM samagra jIvana eka prakAranA yoga che. e yAgane AraMbha prAthanA tathA dhyAnathI thAya che. jo ke, prAya'nA ane dhyAna prAraMbhika avasthA che, jema ApaNe bArAkhaDI zIkhIe, pachI vAMcavA-lakhavAnu zarU karIe, A rIte AApaNA abhyAsa vadhe che. tevI ja rIte upAsanAnuM paNa che. je kSaNe vyakrita upAsanA kare che, tyAre cAganA adhyAyanu prathama pRSTha khUle che, ane ene abhyAsa vadhatA jAya che. A rIte upAsanAnI kriyA zubha prema mATe zakti meLavavAnI kriyA che. paraMtu upAsanA ane prAthanAnI mA kriyAthI ajANa leAkA e karavA chatAM paNa enA kASTha lAbha pAmI zakatA nathI, kAraNa ke bhAvanA sAthe ene kAi meLa hotA nathI. upAsanA eTale priyanuM sAMnidhya (upa-AAsana). mana-- prAthathI priyanI nikaTatA ja sAdhanA che, pUjA che. e ApaNA para AdhAra rAkhe che ke, ApaNane kANu priya che. kharekhara tA zvara ja ApaNane priya hovA joie. upAsanAnA atha kevaLa aSTanI mUti' sAme besIne thADIvAra sudhI kAi nAmane jApa, helana ke pATha-pUjA ja nathI. jIvanamAM saMtAya, zAMti sukha ane gaurava ApanAra badhAM ja zubha kramA~ upAsanAnI zreNImAM Ave che. nAstika paNa jo potAnu jIvana khIjAnA kalyANu ane duHkha dUra karavAmAM vItAvatA hoya te e paNa zreSTha upAsaka che. kAi paNa dhama' hoya, game teTalA mata-matAMtara hAya, kAi paNa AcAra vicAra hoya, paraMtu sava'mAM eka ja bhAvane, eka ja dhyeyane pAmavAnA prayatna che. pachI prAthanA hoya ke, namAja hoya, pUjA hoya ke tapasyA-adhAtu eka ja lakSya che. A lakSya mATe samarpita vyakitamAM satya, 'prema nyAya, saraLatA, niSThA ane krama"Nya saheja utpanna thAya che. zarUAtamAM vAtAvaraNanI sAmyatA ane sAttvikatA jarUrI che. AcAra vicAra tema ja kAyanI zuddhatA anI para ja nirbhara che. e vagara upAsanAnA nAme upAsaka jIvanabhara peAtAnI jAtane chetaratA rahe che. je upAsanAmAM mananI sAtha na hoya tA e zubha kama ane zubha kuLa ApavAmAM asamaya' bane che. upAsanA karavA chatAM paNa jo enuM pariNAma . leAkalyANanI bhAvanAmAM adhyAya nahi te AvI upAsanA niraka che, chalanA che- pAtAnI jAta sAthe ane anya sAthe paNu. bhagavAna kRSNe gItAmAM kahyuM che ke, "manane vazamAM rAkhIne mArAmAM citta lagAva'. mAtra A ja sthitimAM upAsaka zvara sAthe joDAi zake che. A rIte je yoga kare che te paramAnaMda pAme che. mana bhAre cagaLa che. mananI ekAgratA kAI paNu jhAyanI saLatAnI prathama zarata che. ennAramAM e zakya khanatuM nathI. e mATe sAcI lagana joze, e lagana ja ApaNA AcaraNa tema ja vyavahArane badalI nAkhavAnI zakti dharAve che. mana citAmAMthI mukata thaSTa nirmaLa bane che. mananI ekAgratA paNu vadhe che. jema jema samaya vItatA jAma che tema AnaMdanI anubhUti matrA lAge che. jIvana pratye,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ praha chavana tA, 16-4-85 h AsapAsanA vAtAvaraNa pradaSTi badalAvA lAge che. dareka samasyAne ukelavAnuM saraLa banI jAya che. dareka muzkelIomAM [vacce mana nirbhaya banI jAya che. ane tuccha svArthI ane matabhedathI thakina para banI jAya che. jANe sonuM agnimAM pIne zuddha bane che. je vAta zAstro vAMcI ane upadeze sAMbhaLIne nathI samajI zakAtI, e jiMdA zuddha AcAravicAra ane satsaMgathI zakaya banI jAya che, - dareka mAnavImAM baLa, buddhi tathA bhAvanAmAMthI koIne koI gurunI vizeSatA hoya che. e pramANe upAsanA mArga pasaMda karI zakAya che. buddhipradhAna leke jJAna dvArA suSTi. tema ja izvarane jANavAno prayatna kare che. zarIra ane mana para saMyama rAkhIne egika kriyAo dvArA izvarane pAmavAne prayatna kare che. karmaTha Rkita, jene pitAnA bAhubaLa para bharoso che, e jIvanabhara pitAnA parivAra, samAjanI javAbadArIone prasannatApUrvaka vahana kare che. pitAnA pratyeka zvAso upayoga bIjAnA bhalA mATe kare che. ane badhI ja ciMtAothI alipta banI kamaLavata jIvana jIve che. ene ciMtA hoya te paNa zuM? je pitAnuM kAma kare che, pariNAmanI AzA jenA manamAM nathI, e kamagI che. trIjo prakAra bhAvuka le che, je pitAnA nirmaLa hadayathI paramAtmAne prema kare che. te mAtra enI nikaTatA, enuM anusadhAna cAhe che. lagnajIvananI sthiratA viSe vArtAlApa 2 rehiNI bhaTTa vizvasaMsthAe 1975nA varSathI eka dAyake "atirarASTrIya mahilA dazaka' tarIke ujavavAnI ghoSaNA karI hatI. 1985nA varSamAM A dAyake samApta thaI rahyo che. A dAyakA daramiyAna tema ja te pUrve paNa puruSapradhAna samAjamAM nArInI paristhiti vize gaMbhIra vicAraNuo thaI che. puruSapradhAna samAjamAM nArIne dvitIya darajajAnA DhAMcAmAM goThavI devAi che. samAjamAM nArInA prastuta paristhiti paratve jAgRti keLavavA Thera Thera-nArI mukita malina cAlI rahyuM che. ApaNA dezamAM paNa nArI-muti caLavaLane juvALa pAzcamanA dezemAMthI ja AvyA che. pazcimanI mahilAonI jAgratanI caLavaLa sAthe ja tyAMnI mahilAo sAme bIjo eka gaMbhIra paDakAra Ubho che. Adhunika zodha, mukata sAhacarya vagere bAba tene laine, samAjanA mahattAnA ga samI lagnavasthAnA . - pAyA hacamacI gayA che, tene sthira rAkhavAne. Adhunika zenA phAyadAo sAthe tenI ADaasara paNa 'dhaNI thai rahI che. mAthusa mANasathI vikhUTo paDI rahyo che ekalatA, hatAzA, nirAzA anubhavI rahyo che paraspara bhegAM rahevAnI vRtti ane bhAvanAmAMthI ja samAjaracanA kuTuMbavyavasthA, lagna saMsthAnuM sarjana thayuM che. A saMsthA ja mAsane ekalA paDate bacAvI. zakaze. tenI mAnavIya saMvedanAne kuThita thatI aTakAvI zakaze. A paristhitinI pUrvabhUmikA sAthe "ApaNe tyAM lagna vyavasthAnI sthiratA kSINu thaI rahI che? e vize vicAra karavAne samaya pAkI gayo che. tAjetaramAM ja mubaI jaina yuvaka sAthe inDiyana marcanTasa cembaramAM zaheranI agraNI mAtelAonA A vizenA eka parisaMvAdanuM Aye.jana karyuM hatuM. vidvAna dhArAzAstrI zrI amInA nakavI, mahilA sAmAyika pheminAra nA taMtrI vimalA pATila ane jANItA menejamenTa kansalaTanTa zrImatI bakula paTele ukata viSayanI vistRta chaNAvaTa karI hatI. sau prathama zrImatI pATile saubhAgyanuM pratIka gaNAtI bindI AjanI strIo zA mATe kare che te vize kahyuM hatuM, tyAra bAda lagna saMsthAnA AraMbha vize belatAM temaNe kahyuM ke mAnava sivAya bIjA koI prANImAM A vyavasthA pravartatI nathI. lAkha varSamAM pUrva bhaTakatA mAnavInA jIvanamAM traNa mahAna parivartana AvyAM. (1) akasmAte AganI zodha" thaI. (2) varasAda ane (3) teNe tenI guphAnI sAmenI jamInane TuDe sApha karI, khetI vikasAvI, temAMthI mAlikI bhAva ja ke mArI A jamIna "mArA ja vaMza bhogave. ane temAMthI ja lakhavyavasthA nipajI. tene khAtarI joItI hatI ke tenI sAthenI strI tathA bALako tenAM ja che ane raheze. Ama puruSe pitAnI jarUriyAta mATe A AkhI vyavasthA UbhI karI. - tyAra bAda anya parivatanI sAthe A vyavasthAnI vicAravAmAM paNa aneka parivartano AvyAM ApaNe AjhA. thayAM pachI, khAsa karIne cheTalAM 40 varSomAM strIo vadhu jhaDapathI badalAI rahI che. puruSe A parivartana paratve eTalA sabhAna upAsanAnI paddhati deza, kALa ane sthiti pramANe racAya che. paraMtu e badhAmAM mULa bhAvanA te eka ja che. enI bhASA, vaMdananA prakAra ane nAmasmaraNa mATe game te zabdo haiya, paraMtu baMdhAne artha te eka ja che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzane # satyama, zivama, suMdarama le. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA * ciMtanayAtrA le. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA * avagAhana - le. zrI cImanalAla cakubhAI zAha ki. 20/-.. hAla amApa, * samayacaMtana * le. zrI cImanalAla cakubhAI zAha "ki. rUA. 30/- pustake "saMdhanA kAryAlayamAMthI maLaze. , , , : ; ' ' zi, maMtrIo
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-85 thayA nathI ke pachI strInA lati parivatana sAthe tema dama milAvI sAthe rahI zakayA nathI. prayuddha jIvana temaNe potAnA samayanI yuvatI ane RAjanI peDhInI yuvatInI sarakhAmaNI karatAM kahyuM ke Adhunika meAjazAkha, bhautika sukha--suvidhAo bhAgavatI AjanI peDhInI karIenu vaicArika stara vizeSa pukhta ane paripakava che te peAtAnI sthiti paratve sabhAna ane sajAga che. chatAM ApaNA Arthika, * sAmAjika, atarika jIvananI asthiratAne kAraNe kazIka upa sAle che. puruSa ane strIe bhegAM maLI A ugrupa pUrI karavAnI che. chellI dhArAzAstrI amInA navIe kAnUnI pAsAnI chaNAvaTa karatAM kahyuM ke AjhAdI pachI bhAratIya nArImAM vaicArika ane rA kSaNika parivatana Avyu` che. nArInI vicAradhArA badalAi che, lagnanI pAlakhI je dhare UtarI hoya, tyAMthI ja vidAya thAya evI vicAraNA Aje kSINa thai rahI che. trI vadhu sajAga ane samajadAra nI che. eTale ja 40 vaSa' agAu puruSa strImA sAthe jevA vyavahAra karatAM te have karI zakatA nathI. pahelAM daranI cAra dIvAla vacce vasatI nArIne bahAranI duniyAnI tasubhAra jANuM na thatI. paraMtu nArIe sAdhelI zaikSaNika pragatithI peAtAne maLatI kAnUnI salAmatI ane hakakathI te vAk thai che, 1955 nA hindu dhArAthI puruSo para ADatA niyatraNA AvI gayAM che. alakhatta dhArAkIya saMrakSaNathI strI puruSa karatAM caDiyAtI nI che ema nathI. paraMtu medhA ane kharcALa khana' jatA jIvanadhAraNamAM dharanA khe cheDA bhegA karavA, madhyama varganI strIne paNa rAjagArI raLavA bahAra nIkaLavuM paDayu che. A strI kauTubika javAbadArI nibhAvavA sAthe aDhAranI javAbadArI paNa bajAve che. tyAre savAranuM gRhakAya patAvI, tArIethI sAMje thAkIpAkI AvatI strInI mAsika sthiti svAbhAvika ja taMga hAya. zmA ati gabhIra sthiti che. cchA kaTAkaTIbharI paLeA puruSa strIne sAtha ApI jALavI le, saMbhALI le teA lagnajIvananI sthiratAne AMca Ave nahI, A kSathI ja ane vaccenI samajaNa Arabha thAya che. zrImatI bakula paTele parisaMvAdanA upasa'hAra karatAM kahyuM ke 'te viduSIe mahattvanI vicAra-prakriyA darzAvI che. vaLI lagnajIvananI sthiratA kSINu thai rahI che evA praznane sIdhesIdhe hA ke nA mAM javAma mApI zakAya nahIM. lagna-sasthA khe vyakitanA pAyA para nabhe che. puruSa ane au khatenI samAna jayAkhadArI che. puruSe pazu aSA raste AvavuM joie, paNa puruSa A svIkAratA nathI, mA samAna javAbadArI svIkAra karI, puruSa strIne tenI kSamatA - kSati sahita jevI che tevI svIkAre tema ja ratrI pazna puruSane jevA che tevA ja svIkAre ta lagnajIvananI sthiratA para hAi khatarA nathI. parantu mA Adaza paristhiti che. vaLI adlAtA samayamAM sAmAjika sada'mAM lagnanI susaMgatatA keTalI jaLavAi rahI che te tapAsavuM paDe tevI sthiti sarjAi che. saphaLa sthira lagnanuM pramANa ghaTI rahyu` che. AchI sthiratA pratinI A gati mApaNI pragati che ke pachI patana che te eka prazna che. samAraMbhanA AraMbhe DeTa Ara. sI. zAhe tathA prA. tArAbahena mAra. zAhe sadhanI pravRttinA tathA prastuta parisaMvAdanA mAryeAjananA hetu vize kahyuM hatuM. rasaprada praznottarI ane zrImatI jyotsanA zeDanI AAbhAravidhi mAda krAya'kramanuM samApana thayu hatu. zrImatI dhIrajaena dIpacaMda zAhu ramakaDAM ghara udghATana samAraMbha 'sa'dha' nA upakrame zrImatI dhIrajaena dIpacaMdra zAhe ramakaDAM ghara nuM uddadhATana ravivAra, tA. 5-5-85nA rAja rAkhavAmAM AAvyuM che, jenA savigata kAryakrama A pramANe che : atithi vizeSa sthaLa pramukha : ku. prAcI dhanava'tabhAi zAha (u. va. 10) udghATaka : qa, gaurI sudhIrabhAi zAhu (u. va. 8) samaya : amula zAhe sAja 13 249 : ku. nIzitA nItinabhAi zAha (u. va. 6) : pAnaH kArDiyA sabhagRha, 385, saradAra vallabhabhAi paTela zeDa, rasadhArA -epareTiva sAsAyaTI li., khIje mALe, vanitA vizrAma sAme, mukha-400 004, phona : 350296. ravivAra, tA. 5-5-85nA roja apeAnA 4-00 kalAke, saune urpAsthata rahevA snehabharyu" nimaMtraNa che, satra samAcAra bhakita sa'gItanA kAryakrama cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha matrIe 'sadha'nA upakrame ravivAra, tA. 5-5-1985nA za savAranA 9-30 klAke bhAratIya vidyA bhatrananA bhAgR ceApATImAM bhakita saMgItanA eka kAyakrama cAjavAmAM Avye che, jenA vigatavAra kAya`krama have pachI jaththAvavAmAM Avaze. li. matrIe bhula sudhAra prabuddha jIvana' nA A aMkamAM 'dha'nA prakAzamAnI vigatA anyatra ApI che. temAM stra. pAna'Dha kApaDiyA nA pustakenI kiMmata bhUlathI jAvela nathI. satyama, zIyama, suMdaram nI kiMmata rU. 3-00 ane ciMtanayAtrA nI kiMmata rU. 7-00 che. leAkzAhI, jAhera jIvana le. puSAttama mAvaLaMkara, saniSTha mahArASTra sAsAyaTI, elisa zrIja, kiMmata rU. 10-07 sAbhAra svIkAra jaina sAhitya samArohu (guccha-1) sa'pAdaH ramaNulAla cI. zAha, zrI kAMtilAla DAhyAbhAi kArA, zrI pannAlAla 2. zAha ane prA. guzAkha deDhI prakA. maMtrIe mahAvIra jaina vidyAlaya, egaSTa krAMti mAga` muMbai-40003 kImata rUA. 30-07 sAmAnya cUMTaNI: prakAzana, 4 gopi, amadAvAda 380006
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2pa0 prathaddha jIvana . tA. 16-4-85 | pRSTha 238 thI cAlu * paramAnaMdabhAinA aneka mitro ane sAthIo hatA. ane acUka goThavAtuM gayuM. paramAnaMdabhAI rajanIza para ApharIna kayAMka javuM hoya tyAre athavA potAnA ghara kaI viziSTa hatA. temanI keTalIka zibiromAM paNa teo gayA hatA. tulasI mahemAna padhAravAnA hoya tyAre mitra ane bhAbhIone teo zyAmanI zibiramAM mane paNa sAthe letA gayA hatA. AvyA AgrahapUrvaka bolAvatA. sArI vastune AnaMda pite ekalA pachI e zibiranA pratibhAva rUpe "prabuddha jIvanamAM eka lekha na mANatAM bIjA ghaNane temAM sahabhAgI banAvavA teo meM lakhele. ema rajanIzajInA vicAromAM rahelI keTalI haMmezA tatpara rahetA. -asaMgatine meM nirdeza kare te paramAnaMdabhAine gameluM paramAnaMdabhAine pravAsana zekha ghaNo hato. yuvaka saMdha nahi. na paraMtu tyAra pachI gheDA samayamAM rajanIze payuMSaNa taraphathI vakhatovakhata ekAda nAno-moTo pravAsa emaNe jarUra , jagyAyAnamALAmAM "prema" (saMjoga-samAdhi) viSe vyAkhyAna gehavyo hoya. pitAnA vizALa saMparkanA kAraNe pravAsanuM ApIne paramAnaMdabhAI sahita badhAne ekAvI nAkhelA. ane Ayojana paNa teo sarasa, sagavaDabhayuM, sabhyane piSAya tevuM cArathI paramAnaMdabhAIe payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM rajanIzana karatA. cIMcavaDa hoya ke kAzmira, mAtherAna hoya ke kaccha, vyAkhyAna upara paDado pADI dIdhela. paramAnaMdabhAimAM nikhA- lonAvAlA heya ke vajezvarI, paramAnaMdabhAI sAthe pravAsa -lasatAnI sAthe nIDaratA paNa hatI. emaNe tarata ja "prabuddha karavAnI judI ja majA Ave. emanA saraLa, nikhAlasa, jIvana'mAM rajanIza viSe lekha lakhIne potAnA bhramanirasananI nimama vyakitatvane ane paricaya thAya. nAnA-meTA sainI vAta karI hatI. sAthe haLImaLIne teo nirati vAta kare. pravAsamAM paNa prAsaMgika pravacana ItyAdi goThavIne, bharacaka kAryakrama yojIne paramAnaMdabhAIne muMbainA jAhera jIvanathI aneka loko pravAjane madhura saMsmaraNIya banAvatA. pachInA divasomAM suparicita hatA. teo jyAM jAya tyAM ghaNA badhA paricita meghavArInA kAraNe pravAsane kAryakrama jaladI goThavAtAM nahi, loko sAthe temanI vAtacIta cAlatI. eka divasa paramAnaMdabhAine tene raMja "saMghanI samitimAM teo vyakata karatA. na AvyuM. kahyuM, 'eka bhAIe pitAnA keI sAmAjika paramAnaMdabhAinI sAthe emanAM patnI vijyAbenanuM acUka prasaMge AvavA mATe mane bahu ja Agraha karyo che. javAnI - smaraNa thAya. paramAnaMdabhAinA jAhera jIvananA kAraNe ghare icchA nathI, kAraNa ke emanA vartuLanA ke emanI jJAtinA mahemAnone dhasAro niraMtara cAlyA karato heya. e badhAnI koine huM oLakhatA nathI paraMtu Agraha eTalo badho che AgatAsvAgatA karavAmAM vijayAbena haMmezA tatpara rahetAM. ke gayA vagara chUTako nathI. mArI icchA che ke tame teo suzikSita hatAM ane badhA ja viSayamAM rasa letAM. kyAreka sAthe cAle." emanA ghare gayA hoIe ane paramAnaMdabhAI na maLe te ame baMne gayA, paricita yajamAne amane sAro AvakAra vijyAbenanI sAthe vAtacIta karatAM kalAka kayAM vItI jAya Ape. paraMtu emaNe pitAnI jJAtinA je je mAgevAne tenI khabara paDatI nahe. vijyAbena vyavahArakuzaLa ane dRSTisAthe paramAnaMdabhAine paricaya karAvyuM te kaMI paramAnaMda- saMpana hatAM. paramAnaMdabhAinA jIvana-vikAsamAM vijyAbenane bhAine nAmathI paNa oLakhatA nahi. emanI sAthe vAtane dara phALe ghaNo moTo hato paramAna dabhAi cAlu rAkhe, 5ra tu pelI ajANI vyakitaone paramAnaMdabhAi eTale bahumukhI vyakitatva. paramAnaMdabhAI kaI vAtamAM rasa paDe nahi ane koI viSayanI teonI eTale satyanA pUjArI. paramAnaMdabhAi eTale prasannatA, jANakArI paNa nahi eTale vAta ghaDIkamAM aTakI paDe. AthI vicArazIlatA gugrAhakatA, svasthatA, kalArasikatA, saMtiSThA, yajamAnane paNa kSobha thatA, paraMtu paramAnaMdabhAIe kahyuM, "bhAI, udAratA, matAMtarakSamA, niMdakSatA, nibhIkatA, vatsalatA tame amArI ciMtA karaze nahi. ame amArI badhI ja vagerethI dhabakatuM jIvana. gyavasthA karI laIzuM.' pachI huM ane paramAnaMdabhAI eka bAju emanI A caudamI puNyatithi nimitte emanuM smaraNa komesIne ame amArI vAtoe vaLagyA. paramAnaMdabhAIe kahyuM, svAbhAvika rIte thayuM che. emanuM vyakritatva evuM cetanavaMtuM huM tamane mArI sAthe eTalA mATe ja lALe, kAraNu ke A hatuM ke hajIe emanI sAthenA keTakeTalAya prasaMge jIvaMta ApaNuM kaI paricita vartuLa nathI. ahIM AvanArA badhA banIne najara sAme taravare che. mANasA ane AgevAne nokariyAta varganA ane sAmAnya -ramaNalAla cI. zAha kakSAnA haze. emanI sAthe ApaNI vAta jhAjhI cAlI na zake. sAbhAra-svIkAra jamavAnuM patyu eTale ame tarata tyAMthI vidAya thayA. ApaNuM AMkha saM. premazaMkara na. bhaTTa zizuvihAra, kRSNanagara kaI paNa kAryakramanuM Ayojana sArAmAM sAruM kaI rIte bhAvanagara karavuM tenI maulika sUjha thI paramAnaMdabhAImAM hatI. judA judA yauvanane sAda kSetranI patiSThita vyakitaone sAmethI maLavA jaine temanI sAthe vicAravinimaya karavAnI utsukatA temanI rahetI. tevI vRddha zA mATe bane che? aH ratnasiMha ' rIte vibhinna saMsthAo taraphathI vakhatovakhata yojAtA jAhera DI. paramAra w w kAryakramamAM hAjara rahIne tenA Ayojana ane rajUAtamAMthI saMjIvanI TrasTa, vikaToriyA paNa kazuMka grahaNa karavAnI vRtti paNa temane haMmezA rahetI. ' gArDana pAse, amadAvAda pati: zrI saMbaI jana yuvaka meSa, mudraka ane prANA : A cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAka.. muMbaI 400 004 Te. naM. 502 : mudrasthAna : na prinTa manAya cora eka rAka, giragAma, muMbaI - 400004 prasAdI - - - -
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80, () Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 - prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa : 47 aMka: 1 ke. buddha jIvana chuTaka nakala rU. 1-50 muMbai tA. 1-5-85 vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika parasamAM era meIla 6 20 % 12 sI meIla : 15 9 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha. anAmata virodhI AMdolana ' lagabhaga be mAsathI gujarAtamAM cAlatA anAmata virodhI mATe judI anAmata beThaka rAkhavAnuM vicAryuM tyAre gAMdhIjIe AMdolane bhayaMkara. hiMsaka svarUpa dhAraNa karyuM che. prajAnI ene virodha karI upavAsa para UtaravAnI dhamakI ApI, lAgaNIo sAthe ramata ramavI e keTalI bhayaMkara bAbata che. tenI kAraNa ke anAmata beThaka dvArA saMpathI rahetI prajAmAM varSa pratIti A dilane karAvI che. keI paNa prajAne uzkeravAnuM ane vargavigrahanAM bIja ropAya che. pachAta varganA uddhAra kAma saheluM che, paraMtu eka vakhata uzkeryA pachI IcchAnusAra mATe je buddhipUrvaka vicAravAnI dAnata hoya te tarata amalamAM aMkuzamAM levAnuM kAma ghaNuM ja kaparuM che. uzkeraNI karanArA Ave evI bIjI ghaNI yojanAo thaI zake che, je dvArA "zramamAM rahe che ane bhUlathApa khAI jAya che. suravALe samagra prajAmAM prema ane yahakAra sahita vikAsanAM ghaNu kAcI karI zakAya. prajAne jAnamAla sahita bahu moTuM nukasAna veThavuM paDe che. prajAnA nabaLA vargone keTalIka dRSTie anyAya jarUra bhAratamAM AdivAsI, pachAta vargo, anusUcita ke thata Ape che. paraMtu tene upAya e na ho arthAta samagrapaNe garIba lokonI saMkhyA ghaNI ja moTI joIe ke jethI bIjA vargane anyAya thAya. anyAyanI che. prajAnai eka varga amanacamana kare ane bIjo varga kriyA-pratikriyA je vadhu cAle te prajAnA vibhinna vargo piTane khADe paNa na pUrI zake evI paristhiti vacce vera ane vaimanasya vadhe; hullaDo thAya; azAMti pravartI lokazAhImAM jhAjho samaya calAvI zakAya nahi, pachAta varganA eka vakhata bAjI hAthamAMthI cAlI gayA pachI pariNAma uddhAra mATe aneka uMpAye vicAravA paDuM, vicArAyA paNa che. bhayaMkara Ave, jakhama jaladI rUjhAya nahi. ane veranI keTalAkane amala paNa thAya che. te paNa AjhAdI maLyAM paraMparA lAMbA gALA sudhI cAlyA kare. 37 varSa thayA chatAM dalita zeSita vargane bahu uddhAra thayA gujarAtamAM anAmata virodhI AMdolana agAu paNa "hAya evuM dekhAtuM navA. be vaga vacce asamAnatAnI khAI thayuM hatuM e mAtra mUrkhatAmayuM hatuM ema haju 5Nu ghaNI UMDI ane vyApaka che. e dUra karavAne mATe kahevAya? emAMthI ja sarakAre zIkha levI joItI sAmAjika ane rAjakIya stare ghaNI vaijanAo amalamAM hatI. tene badale sattAne durupayoga karIne anAmata AvI che. te paNa haju e dizAmAM bhagIratha kArya karavAnI benI TakAvArI vadhArIne 49 TakA sudhI laI javAnuM jarUra che. * '' AvI badhI janAomAMthI eka yojanA te anAmata nakkI karyuM tathA rosTara ane kerIpheravarDanI paddhati beThakenI che. pachAta varga mATe sarakArI nekarIomAM, myunisipala paNu akhatyAra karavAnuM vecAya" e. gujarAta sarakAranuM perezanamAM, zALA-kolejomAM keTalIka karI anAmata sattAnA madamAM levAyeluM geraDahApaNabharyuM AMdhaLu sAhasa rakhAya che. evI ja rIte vidyAbhyAsanA kSetre meDikala, hatuM. AvuM pagaluM manasvIpaNe levAne badale prajAnA judA enjiniyariMga vagere kolejomAM ke AI. AI. TI. vagere judA varganA AgevAnonI sAthe carcA-vicAraNA karIne insTiTayUTomAM keTalIka beThake vidyAthIo mATe anAmata rakhAya che. temanA bahumatI abhiprAya anusAra levAyu hAta te mATale ethI nabaLA vargane keTaleka lAbha jarUra thayela che. paraMtu pribaLa virodha na thAta. paraMtu je pagalu sarakAre lIdhuM te ethI keTalAye tejasvI vidyAthIone anyAya thayo che. vaLI pachAta varganA ka9yANanI bhAvanAthI prerAina jeTaluM levAyuM je anAmata beThakanuM sarvekSaNa karavAmAM Ave te jaNAze ke tathA vizeSa rajadArI nAnAlAlanI gaNatarIne vicAra karIne AvI keTalIya methiI beThake kakSAhIna vidyAthIne praveza ApavAne lavAyu hatu. AvA dakSI pagalAne kudaratI pratikAra thAya e kAraNe veDaphAI gaI che. A bAbatamAM sattAvAra tapAsa thAya dekhItuM che. yuvAna vidyAthI enuM jussAvALuM asahiSNu mAnasa ane durvyaya aTakAvavAnA pagalAM levAya te Avazyaka che. kayAre viphare e bhAkhI zakAya nahi. * nekarImAM ane zaikSaNika saMsthAomAM anAmata beThake gujarAtamAM vidyAthIoe je alana jagAvyuM ane rakhAya ethI prajAmAM vargabhedanI rekhA vadhu gherI bane che, keTalAka rAjadvArI pakSane sabaLa Take maLyA vagara rahe nahi. te vargamAM pariName che. AjhAdInI laData daramiyAna AMdolana hiMsAtmaka svarUpa pakaDe evuM IcchanArA ane emAM -aMgrejae jayAre pArlAmenTa ane meselphImAM pachAta varga rAcanArA svAthI rAjadvArI puru ke pakSo paNa haze.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha vana sarakAranI nAmozI thAya e keTalAka virodha pakSane gamatI vAta che. AmAM nirdoSa mANasenA maraNanI vAta atyaMta gaMbhIra zuM sattAdhArI pakSa ke zuM virodha pakSe, saune prajAkalyANa karatAM lekhAya. paraMtu e vAta bAju para rAkhIe te sattA vadhu vahAlI che, balake prajAnA bhoge paNa teone paNa jeTaluM Arthika nukasAna thAya che tenA AMkaDA pitAne, sattA dharAvavAnI lAlasA che. A atyaMta du:khada, paNa nAnA nathI. lAkha vidyArthIone vidyAbhyAsa bagaDe,. zecanIya = dazA che. gAMdhIjInA gujarAtamAM te e zarama , lokasevakane mAra paDe, samAcAra patrenI kacerI para humalA janaka gaNAya: thAya ItyAdi ghaTanAo mAtra gujarAta mATe ja nahi, sama, adAlama thAya eTale ene dabAvavA mATe polIsa daLane deza mATe kaliMgarUpa gaNAya. upayoga kare paDe prajAnA je rakSaka te ja prajAnA prahAra gujarAtamAM be pAMca varSe ekAda adilana ubhuM bane. paraspara ethI vairavRtti vadhe polisa daLanA baLanA upa- thAya che. gujarAtI prajA zAhI ane vyavahAruM gaNAya che. ganI maryAdA jeTalI akivI e haMmezAM muzkela ane prasaMge te potAnuM khamIra paNa batAvI zake che. matabhedanI bAbata gaNAya. ramakhANone zAMta karavA mATe paraMtu AvA adilanamAM te zANapaNane badale navuM gAMDapaNa ane saheja vadhu baLa vaparAya che te damana ke atyAcAramAM gaNAya. dekhAya che. sattAdhArIonI kumatinA kAraNe e gAMDapaNa vakaryuM gujarAtanA nyAyamUrtioe paNa enI TIkA karI che. polIsane che. pitAnA haThAgrahane lIdhe prajAne keTale badhe bhoga levAya pitAnA upara thatI aMgata humalAnA kAraNe pratikArarUpe che ! prajAne vizvAsa gumAvI detA tarata rAjInAmuM ApavAnI verabhAvapUrvaka vadhu baLa vAparavAnuM mana kudaratI rIte thAya. naitika hiMmata AjanA sattAdhIzomAM kayAM che? enI sAme pracaMDa virodha jAge. prajA ane pAlanahAra vacce gujarAtanA sattAdhIzamAM sAcuM DahApaNa kayAre Avaze yuddha jevI sthiti sarjAya. anekanA jAna jAya. karoDonI je prajApAlake prajA sAthe verabhAvathI te teo prajAnuM milakatane nukasAna thAya. keTalAkane aMgata vera levAnI taka maLe. keTaluM bhaluM karI zake? balake, bhaluM karavAnI sAcI bhAvanA, komavAdI ke asAmAjika to corI, lUMTaphATa, khUna, Aga emanA 'mAmAM keTalI haze te prazna thAya. lagADavI vagere apakA karI rAge. keTalAMya gharabAra ke nokarI nyAya pravatavavAne mATe sarakArane anyAyI vartana karavuM vagaranA thAya. cArebAju azAMti pravarte. virodha pakSe ema paDe e vartamAna samayanI keTalI meTI dukhada visaMgati, mAne ke jyAM sudhI bhaDake na thAya tyAM sudhI sarakAranI akha gaNAya ! khUle nahi; sarakAranuM patana karAvavuM pitAne phAve nahi. sarakAra mAsAma hoya ke paMjAba, uttara pradeza hoya ke gujarAta--. paNa pratiSThAno prazna banAvI jaladI namatuM Ape nahi. mttAne bhAratamAM vAraMvAra judA judA nimitte ramakhANo phATI nIkaLe durupayeAga karI sarakAra prajAne raMjADe ane bhaDake moTe thaI che. keTaluM moTuM baliMdAna levAya che. bhAratanA A durbhAgya jAya to gabharAya. pachI DAhI DAhI vAto kare, vATAghATona dvAra mATe kayA pApAcaraNava javAbadAra gaNIzuM? khullA mUke, ni mokupha rAkhe, pUrvavat paristhiti - gujarAta rAjayanI sthApanAnI rajatajayaMtInI ujavaNI sthapAtAM keTalAka samaya cAlyA jAya ane prajA vikAsa ane kevI amaMgaLa banAvI devAI! sAne sadbuddhi maLe evuM pragatinI dRSTie pAMca-dasa varSa pAchaLa paDI jAya. vagara prArthavuM rahyuM ! vicAreluM eka khATuM pagaluM kevAM bhayaMkara pariNAme saje'! ramaNalAla cI. zAhuM, sva. Indrajita megala ramaNalAla cI. zAha tA. 17mI eprile rAtre mArA zikSakavarya zrI indrajita emanI sAthe bane divasa rUbarU vAtacIta karavAnI taka maLI mogalanuM muMbaImAM avasAna thayuM. nahi. vaLI mAre emane eka lakhANa paNa ApavAnuM hatuM, tA. 18 mI e savAre huM bahAragAma gayA hatA. tyAM paraMtu baMne divasa teo vahelA cAlyA gayA. eTale mogala sAhebanA gujarI gayAnA samAcAra jANI mAdhAta ApI zakAyuM nahiM. trIje divase tA. 17mI e teo anubha. helamAM praveza kare ke tarata temanA hAthamAM lakhANa - zrI muMbaI jena yuvaka saMdha taraphathI te. 15, 16, ApI devAnI sUcanA kAryAlayanA eka bhAine meM ApI 17 ane 18 eprile inDiyana maracanTasa cembaranA hatI, paraMtu te divase te megala sAheba vyAkhyAnamAM AvyA ja. hAlamAM vasaMta vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI hatI. jaina nahi. te rAtre temanuM avasAna thayuM. jANe megala sAhebane yuvA saMdhanA ghaNA kAryakramamAM mogala sAheba upasthita maLavAnI taka kaMIka daivI saketapUrvaka jhuMTavAI gaI na hoya ? rahetA. kAryakramane ane mAre temane acUka maLavAnuM thatuM. ' megala sAhebanA saMparkamAM huM chellAM 45 varSathI hate. ame paraspara haMmezAM maLavA mATe rAha jotAM teo tA. 15 i. sa. 1940mAM muMbaImAM bAbu pannAlAla hAIskUlamAM mIe ane tA. 16 mIe ema baMne divasa vyAkhyAna aMgrejI cothA (hAlanA AThama) dhoraNamAM huM dAkhala thayA, sAMbhaLavA AvyA hatA. kAryakrama zarU thatAM teo AvI tyAre mArA varga zikSaka mogalasAheba hatA. pahoMcatA. pAchaLanI ekAda khurazImAM cUpacApa besI jatAM. bAbu pannAlAla hAiskUlamAM mAro prathama divasa megala- maMca parathI mogalasAheba para mArI dRSTi paDatI. teo kaMIka sAhebanA zikSaNathI thayo. teo amane aMgrejI zIkhavatA. thAkelA ane nirutsAhI jaNAtA. kadAca uMmaranI asara haze roja savAre pahela piriyaDa mogala sAhebane heya. tyAre ema lAgyuM. emanI sAthe rUbarU vAta karavI hatI, paraMtu emanI uMmara trIseka varSanI haze! tejasvI mukhamudrA, sahi vyAkhyAna puruM thatAM tarata ja teo cAlyA jatA. eTale (anusaMdhAna pRSTha 11 upara)
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA, 1-585 prAla jIvana zrI muMbaI jana yuvaka saMgha ; vArSika vRttAMta thI muMbaI jaina yuvaka saMghanI pravRttionuM prerakabaLa che- - DIjhiTa, vArSika lavAjamanA rU. 20/- ane dAkhala phInA vicAra jAgRti ane vicAra parivartana, mAnavIne vicAravaMta rU. 5/- levAmAM Ave che. ' karo ane tenAmAM sArAsAra viveka jAgRta kare e tenuM varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcAne vadhAre rU. lakSa rahyuM che. A beyane anulakSI hAtha dharAtI pravRttionA 45,223-22 thayo. temAMthI bUda muMbaI mahAnagarapAlikA -kAraNe, sADA pAMca dAyakAne aMte, A saMsthA vicAralakSI taraphathI maLela grAnTanA rU. 15,000 bAda jatAM ekaMdara khAdha pravRttinuM samAja mATe mukhya paribaLa banI rahI che. rU. 30,223-2nI rahI che. A saMsthAnuM e saddanasIba che ke ene samaye samaye A vAcanAlayamAM 15 dainike, 30 sAptAhike, 14 pAkSika, yogya netRtva maLatuM rahyuM che. prAraMbhamAM svanAmadhanya paramAnaMda 41 mAsike ane 9 vArSika sahita 109 sAmayi Ave kApaDiyAnuM netRtva maLyuM che tyAra bAda taciMtaka cImanalAla che. bhASAkIya daSTie 91 gujarAtI, 9 hindI, 7 aMgrejI, -cakubhAI zAhe saMdhanI pravRttione navuM parimANa ApyuM. ane 2 marAThI sAmayike Ave che. vartamAna pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhanA netRtva heThaLa vAcanAlaya ane pustakAlaya samitinA sabhyo ane saMsthAnA kAryAlakane viratAra karavAmAM Avyo che. maMtrIzrI haribhAI gulAbacaMda zAhane ame AbhAra mAnIe AjanI saluNI saMpAe saMdha enA 56 mA chIe. bRhada muMbaI mahAnagara pAlikA taraphathI pustakAlayane varSanI yAtrA pUrI kare che, tyAre vItelA varSanI vividha anudAna maLe e mATe zrI haribhAI vizeSa jahemata le che pravRttionuM ahIM digdarzana karAvatAM ame AnaMda anubhavIe ene amane AnaMda che. chIe. varSa daramiyAna hAtha dharAyelI moTA bhAganI pravRttione savigata ahevAla "prabuddha jIvanamAM agAu pragaTa thayela che. premaLa jAti eTale ahIM e pravRttio para uDatI najare avalokana karIzuM. saMdha sacAlita ane khaMbhAtanivAsI zrI mahAsukhabhAI vahIvaTI ane Arthika dRSTie A ahevAla tA. 1-1- prerita A pravRtti khAtAmAM varSanI zarUAtamAM eTale ke 284 thI tA. 31-12-'84 sudhI ane kAryavAhInI tA. 1-1-1984 nA roja rU. 51,114-05 jamA hatA. daSTie cheTalI vArSika sAmAnya sabhA tA. 5-4-1984nA varSa daramiyAna rU 2,37,17-00 A pravRtti mATe bheTa ja maLI tyArathI Aja sudhI eTale ke tA. 30-4 maLyA ane rU. 66,985-20 nI sahAya karavAmAM AvI. 1985 sudhIno che. eTale varSa Akhare A khAtAmAM rU. 2,21,304-82 jamA rahe che. saMghanA sabhya saMdhanA sabhyonI saMkhyA hAla A pramANe che: peTana varSa daramiyAna "premaLa jAti'nA upakrame nIce mujaba janyaH 121, AjIvana sabhyaH 1635, sAmAnya sabhyo: kAryakrama yojAyA hatA. 206 ane "prabuddha jIvananA grAhakeH 450. * tA. 14-4-84: lekhaMDavAlA kepsa, je. pI. prabuddha jIvana reDa, cAra baMgalA, aMdherI (pazcima)mAM prajJAcakSuone Teliphena prabuddha jIvana e eka vaicArika sAmavika che. prathama bUtha arpaNa karavAmAM AvyA. "haroLanAM sAmayikemAM Aje enuM sthAna che. vAcakAmAM * tA. 8-7-84: biralA mAtuzrI sabhAgRha, copATI cI rUci keLavavAne yaza tenA purogAmI taMtrIone ghaTe che. para eka samAra jI, 19 prajJAcakSuone mazIne-TelIphona prabuddha jIvana ne vartamAna taMtrI Do. ramaNalAla cI. bUtha arpaNa karavAmAM AvyAM. zAhe e paraMparA jALavI rAkhI che ane emanA netRtva * tA. 23-9-84: dAdara relave sTezana (pazcima relave)nA heThaLa A pAkSika niyamita pragaTa thaI rahyuM che. pleTaphorma naM. 1 para ane khAra relave sTezana para prajJAcakSu Ane prabuddha jIvana nA hisAbe pragaTa karyA che, te anusAra TelIphena bUtha arpaNa karavAne eka samAraMbha yojAyo hate. varSa daramiyAna Avaka karatA khacaMne vadhAre rU. 65,540-20 tA. 16-6-84 : umarakhADI, muMbaImAM Avela tho che. vahIvaTI kharcamAM vadhAro ane vadhatA jatA kAgaLanA ane chApakAmanA bhAve temAM kAraNabhUta che. A bAbatane cilDransa hemanI saMghanA maMtrIo ane "premaLa jyotinI lakSamAM rAkhI, prabuddha jIvananuM lavAjama rU. 20/- hatuM te bahenee mulAkAta lIdhI hatI. A prasaMge zrI nAnajIbhAI "tA. 1-1-1985 thI vadhArIne rU. 30/- karavAmAM AvyuM che. (bacukhAI) nA sahayogathI temanAM bALakaione karI ApavAmAM AvI hatI. prabuddha jIvana mAM pragaTa thatA lekhene anya dainika * tA. 19-6-84: saMghanA maMtrIo ane premaLa ane sAmayike udadhRta kare che e mApaNA mATe gauravanI jyotinA bahenoe dAdara raphUla phora dha blAinDanI mulAkAta "bAbata che. lIdhI hatI. judA judA dAtAo taraphathI A zALAnI prAstrI ma. me, zAha sAvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya cakSu bahenene dattaka levA maLelI rakamamAMthI rU. 18,000/- ane pustakAlayamAM varSa daramiyAna rU. 17,530-35nAM purata ceka ApavAmAM AvyA hatA ane rU. 12,000/- zrI mAnava vasAvavAmAM AvyAM. varSa Akhare Azare 1000 pustake sevA saMgha, surendranagaranA prajJAcakSu vidyArthei vidyArthInIonA che. pustama vAcavA mATe ghera laI janAra pAsethI rU. 30/ keLavaNI viSayaka kharca mATe mokalavAmAM AvyA hatA.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana * A uparAMta zrI. zraddhAnaMda mahilAzrama-vRddhAzrama, vasaI, vilepArlAmAM asthi sAravAra kendra AzAyadana baMsa, sAyana vaDAlA cembara mahilA samiti, vilepAlamAM asthi sAravAra kendranuM uddhATana zanivAra kumArikA strI maMDaLa, zeTha vIDejha hema, bhAyakhalA, ekavartha tA. 26-1-1985 nA roja baporanA 3-30 kalAke che. leprasI hema, vaDAlA, zrImatI narmadAbena ceriTebala phAunDezana ramaNalAla cI. zAhanA pramukha sthAne rAkhavAmAM AvyuM hatuM. saMcAlita vRddhAzrama, A saMsthAone nyU vagere saMdhanA peTrana zrI kAMtilAla ha. zeke A kendranuM ullAnTa - saMsthAonI jadAjudA samaye premaLa jyotinI bahene mulAkAta karyuM hatuM. Do. je. pI. pIThAvAlA A kendramAM dara mahinAnA lai kula 2. 9,501 nI sahAya karI hatI. chelanA zanivAre baporanA 3-30 thI 7-0 daramiyAna hADakAnA daradanI sevAbhAve sAravAra Ape che. A kendranA saMjake * taduparAMta phlezipa opha dha phIjhikalI henDikepane tarIke zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ane zrImatI paNuM za. 15,000/-, yusupha maheraalI senTarane rU. 11,000/ lekhAbena dezI senA Ape che. temane ame hArdika AbhAra. . koMgsa jaja' memoriyalane rU. 5,000/- ane esa. pI. mAnIe chIe. - sAdhanA skUlane . 5000/- nI varSa daramiyAna sahAya zrI cImanalAla cakubhAi zAha mArake vasaMta vyAkhyAnamALA, karavAmAM AvI che. saMdhanA upakrame zrI cImanalAla cakubhAi zAha smAraka : * premaLa jati'nA upakrame ekyuprezara paddhati dvArA vasaMta vyAkhyAnamALAnuM semavArathI guruvAra anukrame tA.. zArIrika rogonI sAravAra karavAnI tAlIma mApavAnA vargo 9 thI 12 eprila, 1984-ema cAra divasa mATe mizra 'chellA be varSathI niyamita cAle che. temAM sArI evI saMkhyAmAM sarakAra : lekazAhImAM eka vi5" e viSaya para zrI amara. jarIvAlAnA pramukhasthAne Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. "bhAI ane bahene bhAga laI rahyAM che. A tAlIma varganA janatA pakSanA adhyakSa zrI caMdrazekhara, mArkasavAdI sAmyavAda, saMcAlaka zrI cImanalAla dave ane zrI jagamohanabhAI mAnAha" pakSanA adhyakSa zrI i. ema. esa. nAbudrIpAda, jANItA sevA Ape che. temanA ame RNI chIe. patrakAra zrI ema. vI. kAmaya ane bhAratIya janatA pakSanA premaLa jyoti nA saMyojake zrImatI nirubena zAha saMsadasabhya zrI satIzacaMdra agaravAla vyAkhyAtA tarIke, ane zrImatI kamalabena pisapATInI jAta dekharekha heThaLa padhAryA hatA. janatA pakSanA adhyakSa zrI caMdrazekhare A premaLa jatinI pravRttio supere cAlI rahI che. e mATe vyAkhyAnamALAnuM uddaghATana paNa karyuM hatuM. temanA ane anya kAryakara bahenonA ame AbhArI chIe. payuSaNa vyAkhyAnamALA vilepArlAmAM premaLa jAtinI zAkhA , A varSa payuMSaNa vyAkhyAnamALAnI suvarNa jayaMtInuM varSa | premaLa jatinI vilepAlama zAkhA zarU karavAne hatuM. tA. 23--1984 thI tA. 30-8-84 sudhI ema baMdhanI kArebArI samitie nirNaya karyo ane maMgaLavAra ATha divasa mATe copATI paranA biralA kIDA kendramAM javAmAM tA. 2-10-84 nA roja savAranA 10-00 kalAke bhaginI AvelI A vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna che. ramaNalAla, sevA maMDaLa, vilepAlanA sabhAgRhamAM zrImatI sunItAbena cI. zAhe zaNAvyuM hatuM. gata varSanI mAphaka A varSe paNa, sabhAgRhanI bahAra kAjha kITI. vI.nI vyavasthA rAkhavAmAM zeThanA varada haste A zAkhAnuM uddaghATana rAkhavAmAM mAvI hatI. A varSanI vyAkhyAnamALAno kharca rU. AvyuM hatuM. premaLa jayeti'nI vilepAla zAkhAnI bahene dara 43,562-80 thayA che. ' guruvAre nANAvaTI hospiTalanA dadIone Arthika sahAya | vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane temanA viSayanI Ape che. nANAvaTI hospiTalanI menejamenTa taraphathI jagyA vigate A pramANe che : ' vagere mATe sahakAra ane mArgadarzana maLe che e mATe hospi- . vyAkhyAtA viSaya - TAnA TrasTIo ane Do. esa. sI. zeThanA amo AbhArI zrI zazikAnta mahetA ApaNI Avazyaka kriyAo , chIe. A zAkhAnA saMyojaka tarIke zrImatI smitAbena zreSTha adhyAtmayoga kAmadAra ane zrImatI sulIbena hIrANI sevA Ape che tenI pU. mahAsatI mutiprabhAzrIjI jJAnane sAra bhakti sAbara nadhi laIe chIe. Do. ramaNalAla cI. zAha kAusagga asthi sAravAra kendra, muMbaI | pU. munizrI vAtsalyadIpa bhavane bhaya - saMdhanA kAryAlayamAM tA. 31--1983 thI asthi sAravAra pU. munizrI yazobhadravijayajI kSamA-parma kendra para karavAmAM AvyuM che. A kendramAM hADakAnAM daranA De. sureza dalAla velTa briTamena niSNAta Do. je. pI. pIThAvAlA dara ravivAre savAranA 9-00 Do. guNavaMta zAha sabase UMcI prema sagAi. thI 1-00 daramiyAna slIpa DIraka, maNakAnI takalIpha, ghUMTaNane pra. puruSettama mAnaLakara lekamAnya TiLakeH rAjakIya kSetre temaja dharma kSetre seje, paganI eDI ane keNIne dukhA, khabhAnuM nAma prA. azvina kApaDiyA atimanasa: divyatAnuM parimA thaI javuM ke vAraMvAra utarI javuM, bena TI. bIzarUAtane Do. kumArapALa desAI pekSi, penTIlesisa Adi roganI sevAbhAve sAravAra kare che. satyazodhaka bhagavAna mahAvIra . zrI harIndra dave yoga : karmasu kauzalam davAno kharca daradIoe ApavAnuM rahe che. temAM paNa yogya pU. morArIbApu videzamAM dharmasthAne anubhavyuM. daradIne rAhata ApavAmAM Ave che. A kendranA saMyojaka Do. narendra bhANAvata : tA re madhuramapura mana ' tarIke kArobArI samitinA sabhya zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zrImatI mRNAlinI desAI ArmI vedavatI. ' zAha dara ravivAra acUka hAjara rahI sevA ApI rahyA che. zrI morArajI desAI, zrImad bhagavadgItA che * * emanA ame traNI chIe. prA. tArAbena 2 zAha sakasta, (namulu):": t:
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5 85 prabuddha jIvana I. sa. 1982 mAM payuMSaNa vyAkhyAnamALAnA kharcanI 'ciMtA na rahe te mATe me sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa taraphathI rU. 1,50,000/- ne AthiMka sahayoga maLe. tyAra bAda (payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM kalejha TI. vI. sarkiTanI vyavasthA karavAmAM Ave che. pariNAme payuMSaNa vyAkhyAnamALAne kharca vadhe. A rIte vadhelA kharcanI javAbadArI saMdhane bhogavavI na paDe e rItanuM Arthika A jana me. sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA pratinidhi zrI jayaMtIlAla pI. zAha ane bhAIoe svayaMspharasthAthI kayu" ane bIjA rU 1,00,000/- nuM dAna saMghane A varSe navembara mAsamAM ApyuM e pahelAM A varSanI payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM thayelA vadhArAnA kharca mATe ? 17.000/-ne ceka paNa teoe svayaMskRNAthI mokalI Apyo. AvI udAra bhAvanA mATe ame teone aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe vidyAsatra va, maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatranuM tA. 7, 8 ane 9, jAnyuArI, 1985 nA roja inDiyana maracanTasa cembaranA bhAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM Do. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne Ayojana thayuM hatuM. vyAkhyAtA prA. cI. nA. paTele 'vAmIki, zekraspIara ane gAMdhIjIne prema dhama" e viSaya para traNa vyAkhyA ApyAM hatAM vidyAsatranA saMyojaka zrI tArAbena ra. zAhane ame AbhAra mAnIe chIe. parisaMvAda saMdhanA upakrame zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhinA Arthika sahAgathI zukravAra, zanivAra ane ravivAra, anukame tA. 28, 29 ane 30 sapTembara, 1984 nA roja vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM lidAsa. zaspIara ane TAgoranI nArIsa"i e viSaya para eka parisaMvAdanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. mA parasaMvAdanuM uddhATana vikama yunivarsiTI, ujajainanA saMskRta vibhAganA adhyakSa Do. vI. venkaTAcalame kayu" hatuM, jyAre pramukhasthAne che. ramaNalAla cI. zAha hatA. udaghATaka ane pramukhazrI uparAMta zrI caMdravadana cI. mahetA, zrImatI durgA bhAgavata ane Do. ena. ema. paMDayAe prAsaMgika pravacana karyA hatA zanivAra, tA. 29-9-84nA roja prathama beThaka prA. cI. nA paTelanA pramukhapade maLI hatI. viSaya hate: "kAlIdAsa. zekasapIara ane TAgeranAM nArIpAtramAM pragaTa thatA praNaya, viraha ane zRMgAra'. vyAkhyAtAo hatAM kavileja' nA taMtrI che. dhIru parIkha, prA. IlAbena pAThaka ane paraba'nA taMtrI prA. bhoLAbhAI paTela. zanivAranI bIjI beThakane viSaya hate: "traNe ya saja kenAM nArI pAtra dvArA pratibiMbita thatuM tatkAlIna samAja jIvana - ane rAjya-vyavasthA." adhyakSasthAne hatA De. madhusUdana pArekha, jyAre vyAkhyAtA tarIke prA. jayAnanda dave, prA. anilA dalAla ane AcArya jayendra trivedI padhAryA hatA. ravivAre tRtIya beThakane viSaya hate: "traNeya sajana nArIpAtronAM mane vyApAra ane saMvedanA dvArA pragaTa thatI sanAtana khoja, prate ane satya, A beThakanuM pramukha sthAna che. ramaNalAla cI. zAhe zobhAvyuM hatuM, jyAre vyAkhyAtAo hatA De. gautama paTela, Do. rAjendra nANAvaTI, che. sureza upAdhyAya ane, "zabdasRSTi' nA saMpAdaka che. sumana zAha, cAreya beThakonA prAraMbha ane aMtamAM jAyela saMskRta ke, zekaspI baranA seneTasa ane ravIndra kavitAnA paThanamAM sarvazrI pratApa ojhA- mInaLa paTela, prA. bakula rAvaLa, nalinI ane baLavaMta maDagAMvakara ane zrImatI vAsaMtI dANIe bhAga lIdho hate. A parisaMvAdanA saMyojake zrI amara jarIvAlA, De. dhanavaMta zAha ane zrI pannAlAla 2. zAhane Avo UMcI keTa ane rUcine parisaMvAda yojavA badala ame atre AbhAra mAnIe chIe. AcArya zrI vijayavalabhasUri smAraka vyAkhyAna zreNI saMghanA upakrame zrI AtmAnaMda jaina sabhA, muMbai prerita A vyAkhyAnazreNIne A varSathI prAraMbha thayo che. zukravAra, tA. 21-8-84 nA roja savAranA 9-0 kalAke biralA kIDA kendramAM pU. AcArya zrI vijayaindradinasUri ane pU. AcArya zrI vijayajanaka caMdrasUrinI nizrAmAM zrI zazikAnta mahetAe "japa sAdhanA" e viSaya para ane pU munizrI dharma dhuraMdharavijayajI mahArAje "A. zrI vijayavallabhasUrino jIvana saMdeza' e viSaya para mananIya vyAkhyAno ApyAM hatAM. sAMskRtika kAryakrame ane vArtAlApa saMdhanA upakrame varSa daramiyAna nIce mujaba sAMskRtika kAryakramo ane vArtAlApa jAyA hatA. ne "gujarAtanA rAjakIya pravAho' e viSaya para zukravAra, tA. 20-4-84 nA roja gujarAta rAjyanA eka vakhatanA mukhyamaMtrI zrI bAbubhAI jazabhAI paTelane paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM vArtAlApa yojavAmAM Avyo hate. * bhAratamAM aMdhatva: eka paDakAra e viSaya para vAnivAra, tA. 28-4-1984nA roja royala komanaveltha saMsAyaTI ra dha blAInDa (yu. ke.) nA DirekaTara zrI elana Dabalyu. janma ane e ja saMsthAnA eriyAnA DirekaTara prajJAcakSu Do. rAjendra vyAsane eka vArtAlApa paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. * mahArASTranA sAMprata pravAha viSe lokasattA (marAThI) nA taMtrI zrI mAdhava gaDakarInuM pravacane zukravAra, tA. 11-5-84nA reja paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM javAmAM AvyuM hatuM. * mizra sarakAra : eka vikalpa e viSe "abhyAsa vartuLanA upakrame "graMtha' (mAsika)nA taMtrI zrI yazavaMta dazIe zukravAra, tA. 15-6-84nA roja saMghanA sabhAgamAM eka vArtAlApa Apyo hate. * * rakatapitta kone thaye che...bhikSakane ke samAjane? e viSaya para raktapittanA daradIonI sAravAra ane ene pagabhara karatI saMsthA-zrama maMdira TrasTanA saMcAlaka zrI sureza senIne eka vArtAlApa zanivAra, tA. 30-6-84nA roja
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-5 javAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge zrama maMdirane Arthika - agraNI patrakAranI tasavIre arpaNa karavAne samAraMbha: sahAya mATe dAtAo taraphathI . 10,253/- nI rakama maLI I. sa. 1983mAM saMdhe patrakAratva viSe eka parisaMvAda hatI, je zrama maMdirane mekalI ApavAmAM AvI che. ja hatuM. tyAre e prasaMgane anurUpa bhAratanA cAra agrIma - * paMjAbamAM lazkarI pagalAM: have zuM? e viSaya patrakAra saiyada abdullA, eNlavI svAmInAtha sadAnaMda, para janatA zAsana kALanA relave maMtrI ane saMsadasabhya benjAmina hAnimena ane amRtalAla zeDanI tasavIro taiyAra prA, madhu daMDavatenuM eka pravacana somavAra, tA. 16-7-1984 karAvI hatI. e tajavIre muMbaI gujarAtI patrakAra saMghane arpaNa nA roja inDiyana maracanTasa cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda karavAne eka samAroha De. ramalAla cI. zAhanA pramukha sthAne sabhAgRhamAM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. inDiyana maracanTasa cembaranA kamiTIrUmamAM zanivAra, tA. 285784 * * IMglenDanA yAtrA-pravAsa viSe saMghanA pramukha che. nA roja yojAyela hato. A tasavIro zrI mInu masANInA varada ramaNalAla cI. zAha ane prA, tArAbena ra. zAhano eka haste apaeNNa ravAmAM AvI hatI. zrI mInu masANI uparAMta rasaprada vArtAlApa maMgaLavAra, tA. 24-7-84 nA roja muMbaI samAcAra'nA taMtrI zrI jehAna dArUvAlA, zrI mohanalAla saMghanA sabhAgRhamAM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. teo laMDana gayA mahetA sopAna, phI presa jarnalanA samAcAra taMtrI zrI pI. Ara. ke, tyAre tA. 3-5-5nA roja saMghanA sabhAgRhamAM eka zubhecchA menana, lekasattA (marAThI) nA taMtrIzrI mAdhava gaDakarI, sabhAraMjanA samAraMbha paNa yojavAmAM AvyA hatA. pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha ane zrI amara jarIvAlAe . * cUMTaNI, 1984 : eka vizeSaNa e viSe zrI uparokata cAra agrIma patrakAronA patrakAratvanA kSetre emanA amara jarIvAlAnA pramukhasthAne saMghanA sabhAgRhamAM zanivAra, pradAna viSe vakatavyo kayAM hatAM. tA. 12-1-85 nA roja eka carcAsabhA yojavAmAM AvI hatI, jemAM prA. nagInadAsa saMghavI, De. Alu dastura ane navI pravRttio rAmu paMDita 1984 nI lekasabhAnI cUMTaNInAM pariNAmonuM (1) cImanalAla cakubhAI zAha zreSTha gujarAtI patrakAra sarasa vizleSaNa karyuM hatuM. puraskAra * lagnajIvananI sthiratA kSINa thaI rahI che? agrIma patrakAranI tasavIro muMbaI gujarAtI patrakAra e viSaya para zanivAra tA. 6-4-1985 nA roja sAMjanA saMghane arpaNa karavAnA samArohamAM sAthe rU. 5,000/4-0 kalAke inDiyana maracanTasa cembaramAM eka cacAsaNA zrI cImanalAla cakubhAI zAha zreSTha gujarAtI patrakAra puraskAra rAkhavAmAM AvI hatI. pheminA'nA taMtrI zrImatI vimalA prativarSa mubaInA zreSTha gujarAtI patrakArane enAyata karavAnI pATIla ane jANItA dhArAzAstrI zrI amInA nakavie A jAherAta karI hatI. tyAra bAda saMghanI kArobArI samitie viSayane suMdara nyAya Ape hate. zrImatI bakula paTela rU. 5,000ne badale rU. 11,000/na ane muMbaInA badale bhAratanA atithirvizeSa hatAM. zreSTha gujarAtI patrakArane A puraskAra sva. cImanalAla cakubhAI * sva. cImanalAla cakubhAI zAhanI tRtIya puya zAhanA nAmathI prati varSa ApavAnuM TharAvyuM che. sva. cImanalAla tithi nimitte magaLavAra, tA. 20-11-1984 nA roja cakubhAI zAhanA suputroe A mATe rU. 51,000/-nuM dAna sAMjanA 6-15 kalAke saMdhanA sabhAgRhamAM zrI manamohana saMghane ApyuM che. mATe temanI A udAratA mATe ame sAyagalanA jinene eka kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hate. AbhAra mAnIe chIe. * meghadUtamane dazya-zrAvya kAryakrama zrI dhIraja (2) zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika cAvaDAe tA. 2-1-1985nA roja biralA krIDa prabuddha jIvanamAM varSa daramiyAna pragaTa thayela zreSTha kendramAM rajU karyo hate. mahAkavi kAlidAsanA khaMskRta zleke lakhANa (eka athavA vadhu lekho) mATe rU. 1,000/-nuM zAstrIya paddhatithI zrI raghunAtha zeThe raju karyA hatA, ane tenuM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika prativarSa A5A grejImAM vivecana zrI harIza bhimANIe karyu hatu. vAnuM saMdhanI kArobArI samitie karAvyuM che. A mATe taduparAMta bhAratanI kalA, hannara, udyoga ane vijJAna viSayaka zrImatI kamalAbena sutariyA taraphathI saMdhine 11,000/-nuM. dAna maLela che. A mATe ame teone gusvIkAra pragatine philmamAM maDhIne Indian Hands nA nAme pradarzita karavAmAM AvI hatI. ' , karIe chIe. A pAritoSika mATenuM varSa jAnyuArIthI * payuMSaNa vyAkhyAnamALAnI pUrNAhuti bAda tA. Disembara sudhInuM gaNAze ane 1985nA varSanuM pAritoSA 1986mAM apAze. . 1-9-84 nA roja sImita raNe eka snehamilana saMdhanI kArobArI samitinA sabhya zrI jayaMtIlAla phattecara (3) svacImanalAla cakubhAI zAha : vyakitatva - dazananI vIDi zAhanA nivAsasthAne thayuM hatuM. ' sva. cImanalAla cakubhAi zAhanA vyakitatvane jIvaMta * saMdhanA peTrane, AjIvana ane sAmAnya sabhyonuM paricaya thAya evI vIDiyo philma ke keseTasa taiyAra vArSika sneha saMmelana zanivAra, tA. pa-1-85nA roja karAvavAnI saMdhanI kArobArI samitinA nimaMtrita. sabhya eperanA 3-00 kalAke biralA kIma kendramAM rAkhavAmAM zrI caMdrakumAra je. zAhe rU. 25,00~-nuM dAna ApavAnI AvyuM hatuM. bhAvanA sAthe darakhAsta mUkI, jene saMdhanI kArobArI * enA phAunDezananA sahayogathI tA. 15 ane 16mI samitie sAbhAra svIkAra karyo. atre e vAtanI sAbhAra nedha Disembara, 1984nA roja dharamapuranA AdivAsI vistAranA letA AnaMda thAya che. A rIte vIDiyo philma ke keseTasa taiyAra sevAkAryamAM rasa dharAvatI vyakitaonI te vistAranI eka karavAmAM uparokata 2 25,000/-thI jeTaluM vadhAre kharca *mulAkAta lakajharI basa dvArA goThavavAmAM AvI hatI. . thAya te paNa meLavI ApavAnI temaNe javAbadArI svIkArI che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-85 prabuddha jIvana (4) zrImatI dhIrajabena dIpacaMda ramakaDAMghara ' " zrImatI dhIrajabena dIpacaMda taraphathI saMghane rU. 25,000/-nuM "dAna ApavAnI sAthe e rakamamAMthI saMghanA upakrame eka ramakaDAMghara zarU karavAnI darakhAsta AvI, jene saMghe sAbhAra svIkAra karyo che. ramakaDAMdharanI vaijanA taiyAra thaI gaI che ane jarUrI ramakaDAM vasAvavAmAM AvyAM che. mA ramakaDAM paranuM uddhATana sevavAra, tA. 5--85 nA roja rAkhavAmAM "AvyuM che. (5) rANapuramAM netrayajJa saMdhanA upakrame zrI bhAla naLakAMThA prAyagika saMdha siMcAlita zrI vizva vAtsalya auSadhAlayanA sahakArathI rANapura (saurASTra)mAM ravivAra, tA. 10-3-1985nA roja eka netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. netrayajJanA mukarara divasa pahelAM 15 divasathI judAM judAM gAmaDAomAM daradIonI prAthamika tapAsa karavAmAM AvI hatI ane tyAra bAda ja netrayajJa mATe daradIne praveza ApavAmAM AvatA hatA. A -rIte netrayajJamAM 75 daradIone metiA AdinuM oparezana karavAmAM aAvyuM hatuM. &tata bhrAta divaza daradInI saMbhALa ane tenI sAthe Avela eka aMbaMdhIne rahevA tathA jamavA ane cApANInI sagavaDa ApavAmAM AvI hatI. daradInI eka mahInA ke yogya samayAMtare tenI punaH tapAsa, prAraMbhamAM gogalsa ane "tyArabAda cazmAnA naMbara krAThI yamAM ApavAmAM AvyA hatA. A netrayajJa prasaMge saMghanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha, zaMtrIzrI cImanalAla je. zAha, sahamaMtrIzrI pannAlAla ra. zAha, -kAryAlaya maMtrIzrI zAMtilAla TI. zeTha, premaLa jyoti'nA yojaka zrI nirUbena zAha, zrImatI jayAbena vIrA ane zrI bacubhAI dozI khAsa hAjara rahyAM hatAM. netrayajJanuM udghATana saMdhanI kArobArI samitinA sabhya zrI rasikalAla zaheracaMda zAhe kahyuM hatuM. A prasaMge saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe AgAmI traNa netrayonI javAbadArI 'saMghe svIkArI levAnuM jAhera karyuM hatuM. rAjagRhImAM (bihAra) vIrAyatana" saMsthA dvArA pU. amaramunizrInI nizrAmAM paNa niyamita netrayajJa yojAya che. A rIte jatA netrayajJane . 10,000/- nI sahAya saMdha taraphathI moklI ApavAmAM AvI che. (6) mahilA vakatRtva tAlIma vagara bahenane vakatRtvakalAnI tAlIma ApavA saMghe prA. dhIrendra relIyAnA mArgadarzana heThaLa eka tAlIma varga zarU karavAne nirNaya karyo hato. saptAhamAM ekavAra A vargamAM levAya ane e rIte ATha saptAhanA kesaMnA A tAlIma "rganuM uddhATane zukravAra, tA. 4-1-1985 nA roja sAMje 6-15 kalAke saMghanA sabhAgRhamAM Do. ramaNulAla cI. zAhanA pramukhasthAne rAkhavAmAM AvyuM hatuM. uddaghATana zrImatI TsanAbena zeThe karyuM hatuM. amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke A tAlImavargane eka beca pUro thayo che ane rAtamAM tAlIma lIdhelI bahenonI eke vakatRtva spardhA paNa rAkhavAmAM AvI hatI. have navA varge AgAmI jUna mAsamAM ke tyAra bAda anukULatAe zarU karavAmAM Ave evI dhAraNA che. navAM prakAzana (1) zrI dIpacaMda trivanadAsa zAha TrasTanI graMtha mALAmAM che. ramaNalAla cI. zAhanA mukhyatve "prabuddha jIvanamAM pragaTa thayelAM temanA lekhonuM eka pustaka "jinatattvanuM chApakAma pUruM thavAmAM che ane te TUMka samayamAM bahAra paDaze. (2) sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA i. sa. 1939 thI prabuddha jIvanamAM pragaTa thayelA lekhonuM eka pustaka "tattva vicAra ane abhivaMdanAnuM prakAzana saMghe hAtha dharyuM che, . jenuM saMpAdana che. ramaNalAla cI. zAha, zrI pannAlAla 2. zAha, 25ne zrI gulAba deDhiyAe karyuM che. presa kopI chApakAma mATe TUMka samayamAM presamAM jaze. (3) adhI sadInA Are-payuMSaNa vyAkhyAnamALAnA pacAsa varSa e pustakanuM prakAzana hAtha dharavAnuM saMdhe TharAvyuM che, jemAM payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM pacAsa varSa daramiyAna AvelA vyAkhyAtAo, temanA viSa, vyAkhyAnamALAnI bhUmikA ane mAhitInA pRthakakaraNa sAthenI hastaprata taiyAra thaI gaI che ane te have TUMka samayamAM presamAM jaze. A pustakanA lekhana-saMpAdananI javAbadArI zrI pannAlAla 2. zAhane soMpavAmAM AvI che. (4) "kAlidAsa. zekaspIara ane TAgAranI nArIsRSTi viSe saMghe A varSa parisaMvAda thAjA hatA. temAM raju thayelA vakatavya graMthastha karavAnuM saMghe nakakI karyuM che. ane moTA bhAganA vyAkhyAtAoe emanA vakatavyanI presa kepI Apane mokalI ApI che. TUMka samayamAM A graMtha paNa chApakAma mATe presamAM jaze. A graMthanuM saMpAdana Do. ramaNalAla cI. zAha, De. dhanavaMta zAha, zrI pannAlAla 2. zAha ane zrI gulAba deDhiyAe karyuM che. bhagavAna mahAvIra vaMdanA ane sneha milana payuSa bAda bhagavAna mahAvIra vaMdanA ane bhajanasata sneha milanane sImita AkArane eka kAryakrama yojavA mATe zrI vidyAbena mahAsukhabhAI khaMbhAtavALA ane parivAra tema ja temanA zubhecacha taraphathI rU. 1,50,000/-nuM dAna maLyuM che, jene saMghanI kArobArI samitie sAbhAra svIkAra karyo che. A kAryakramamAM bhagavAna mahAvIra pratyenA bhakita-gIte mukhyatve rAkhavAmAM Avaze. navA varSathI A kAryakrama niyamita hAtha dharAze. () vizvanA krAMtikArIo () bhAratanA kAMtikArIo ane (6) gujarAtanA krAMtikArIe-ema traNa pravacananI eka zreNI yojavAnI zrI amara jarIvAlAe mUkelI darakhAstane kArobArI samitie bahAlI ApI che. A kAryakrama paNa navA varSamAM yojAze. mAnava rAhata phaMDa bhopALamAM gesa durdhaTanAnA kAraNe 5000 thI paNa vadhu cAlusenA mRtyu thayA hovAno nirdeza hato. A durghaTanAthI nirAdhAra thayela kuTuMbone sahAya ke pagabhara karavA sAthe mAnava rAhata phaMDa zarU karyuM hatuM. A phaMDamAM judA judA dAtAo taraphathI saMghane rU. 28,000-00 maLyA che. saMghe paNa rU. 5,000-00 A kArya mATe phALavyA che. .
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana bhopALanA asaragrasta vistAranI mulAkAte saMdhanuM eka pratinidhimaMDaLa tA. 20-1-1985nA roja pALa gayuM hatuM. gesa asaragrasta vistAranI mulAkAta laI A pratinidhi maMDaLe nirAdhAra kuTuMbe pagabhara thAya e rIte janA karI sahAya ApI che. kacachI-samAjanA tyAMnA agraNI zrI jhaveracaMdabhAI mAru ane temanAM kuTuMbIjanee pratinidhi. maMDaLanI AgatAsvAgatA karI hatI ane mahAtmA gAMdhI smAraka cikitsAlayanA De. bhaMDArI, meDikala kolejanA De. 'tivArI vageree sAro sahakAra Apyo hate. te mATe ame teonA RNI chIe. zraddhAMjali saMdhanA sthApaka sabhya ane saMdhanA varSo sudhI kaSAdhyakSa, maMtrI ane upapramukhanA hoddA para rahI sevA ApanAra zrI ratilAla cImanalAla koThArInuM tA. 17-10-84nA roja nidhana thayuM. emanA dehAvasAnathI saMdhane na pUrI zakAya tevI khoTa paDI che. temanA AtmAne paramakRpALu paramAtmA zAMti ape' evI prArthanA. abhinaMdana ' 'saMdhanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAkanI zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI tarIke sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI te mATe ane temanA pravAsa-varNananA pustaka "pAsapiTanI pa' ne gujarAtI sAhitya pariSada lalita nibaMdha ane pravAsavarNana mATenuM kAkAsAheba pAritoSika enAyata karyuM te mATe temane hArdika abhinaMdana. AbhAra * varSa daramiyAna saMdhanI kAryavAhaka samitinI paMdara sabhA maLI hatI. kArobArI samiti, sahayoga samiti ane kArobArI samitinA niyaMtrita sabhyone dila ane umaMgathI sahakAra maLe che ane amane AnaMda che. ' * saMdhanI pravRttione ame vistAra karI zakayA enuM kAraNa e che ke javAbadArInI paraspara vaheMcaNI thaI zakI che. A mATe zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA maMtrI, premaLa jyoti, vasaMta ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA, vidyAsatra, azyi sAravAra kendra, parisaMvAda vagerenA saMyeja che ke pramukhe uparAMta AcArya zrI vijyavallabhari smAraka vyAkhyAnazreNInA saMyojake zrI zaileza koThArI ane zrI pannAlAla ke. cheDA, abhyAsa vartuLanA ane dharamapura AdivAsI vistAra kendranA saM. subodhabhAI ema. zAha ane zrI uSAbena mahetA, mahilA carcAsabhAnA saM. zrImatI jayotsanAbena zeTha, vArSika sneha saMmelananA saM. zrI jayaMtIlAla pI. zAha, cImanalAla cakubhAI zAha zreSTha gujarAtI patrakAra puraskAranA 24. zrI amara jarIvALA, zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSikanA saM. zrI rasikalAla laheracaMda zAha, cImanalAla cakubhAI zAha vyakitatva darzana (vIDiyo)nA saM. zrI caMdrakumAra je zAha, zrImatI dhIrajabena dIpacaMda ramakaDAMdharanA saM. De. amUla zAha ane zrI araviMdabhAi cekasI, mahilA vAva tAlIma varganA saM. zrImatI mIrAbena mahetA ane zrImatI tArAbena ra. zAhe ane judI judI upasamitinA sabhyoe premALa sahakAra Ape che. varganI kAmagIrInI saphaLatAno ya a, se mitrone ghaTe che. * saMdhanI pravRttine loke sudhI pahoMcADanAruM mAdhyama che presa. cothI jAgIranA gujarAtI, hindI, marAThI ane aMgrejIbhASAnAM mAtabara dainika ane saMcAlakoe saMdhanI dare. pravRttinA ahevAla yogya rIte pragaTa karI saMdhane samAjamAM navuM parimANa ApyuM che. dareka vartamAnapatro ke sAmayikene, ame atrethI AbhAra mAnIe chIe, * cekakasa pravRtti mATe maLelA mAtabara rakamanA dAna, uparAMta payuMSaNa vyAkhyAnamALA prasaMge ke varSa daramiyAna saMdhanI vividha pravRttio mATe avAranavAra arthasiMca karanAra dAtAo te kema bhUlAya? ApaNI pravRttione te te AdhArasthaMbha che. * ApaNI vyAkhyAnamALAo, parisaMvAda ane vyAkhyAna zreNI ke vArtAlApanA vidvAna vaktAo te ApaNI pravRttinuM aMga che, emanA sahakAra mATe ame dareka vyAkhyAtAne, AbhAra mAnIe chIe. * saMdhane karmacArIgaNa paNa ApaNI pravRttimAM eTalo ja upayogI rahyo che. emanI cIvaTa ane khaMtanI nedha letA amane AnaMda thAya che. amane AzA ane zraddhA che ke A ja umaMgaLa sahakAra bhaviSyamAM saMdhane maLatA raheze ane ethI saMdhanI avirata vikAsayAtrA cAlu raheze. li. bhavadIya, pannAlAla zAha - cImanalAla je. zAha dhanavaMta ti, zAha ke. pI. zAha sahamaMtrIo kArebArI samitie maMjUra karyo tA. 9-4-85 vArSika sAmAnya sabhAe maMjUra karyo tA. 30-4-85 zrI muMbaI jana yuvaka saMghanAM prakAzano ka satyama, zIvama suMdarama le. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ciMtanayAtrA le. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ki. 7-00 e avagAhana le. zrI cImalAla cakubhAI zAha ki. 20/samayaciMtana che. zrI cImanalAla cakubhAI zAha ki. rU. 30/purato "saMdhanA kAryAlayamAMthI maLaze. hAla ajhA, A rAzi dharAvanAra para , zAjika li. maMtrIe
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-85 prabuddha jIvana prajJAcakSunI puruSArthakathAH "mAruM jIvanavRtta' [khaMbhAtamAM thAyela cha jaina sAhitya samArohamAM rajU thayela nibaMdha) nayela chaThA ji* * prAti zAha ane molaDImA lenipAtane pratika che. mAtra jIvanakathA ke smRtithI ApavAthI AtmakathA racAtI nathI. AtmakathA e te jIvanazodhananI prakriyA batAvatI AtmakhojanI kathA che. A arthamAM prajJAcakSu paMDita sukhalAlajInI AtmakathA "mAruM jIvanavRtta'mAM jIvananI pratyeka ghaTanAnuM nirUpaNa maLe che. te vizenuM taTastha nirIkSaNa maLe che ane ene pariNAme e ghaTanAe emanA vicArazIla ane saMvedanazIla mAnasa para bhAva jagADa, tenuM Alekhana maLe che. paraMtu A AtmakathAnI eka tarI Ave evI lAkSaNikatA te e che ke jIvananI A ghaTanAomAMthI 5, sukhalAlajI ene mama tArave che ane ene jAdhAre pitAnuM jIvanaghaDatara kare che. Ama A AtmakathAmAM satata jIvananI ghaTanAomAMthI egya rahasya tAravavAnI prakriyA cAle che. hakIkatamAM tAraveluM e rahasya paMDitajInI pAragAmI buddhi ane tavaMgAmI daSTi banAve che. paMDitajI mAtra jaina samAjanA ke gujarAtanA ja nahIM, paraMtu bhAratIya tatvajJAnanI paraMparAnA jayotirdhara hatA. teo AcArya hemacaMdra, yogI AnaMdadhana ke zrImad rAjacaMdranI mAphaka saMpradAyikatAthI para banIne dharmanA ane zAstra ane buddhivinI sahAyathI zuddha svarUpama pAmyA hatA. mAtra vedAMtadarzanathI ja nahIM, paraMtu duniyAnA bIjA aneka dharmonA ciMtana-mananathI emanI cetanA sAra hatI. eka aMdha vyakita potAnA nizcayathI. ekAgra tapathI vidyA-sAdhanAnI kaI caracasImAe pahoMcI zake, tenuM jIvaMta dRSTAMta paM. sukhalAlajIe puruM pADyuM che. paM sukhalAlajInI "mAruM jIvanavRtta' AtmakathA pratikULatAo sAme pusmathe meLavelA vijayanI rUDhicustatA sAme satyAzitAnI, paraMparabaddhatA sAme vyakitatvavikAsanI apratima gauravagAthA che. pitAnI "kharI jIvatI mAtA" jevA mamatALu bhaIjInA vyakitatvane AlekhIne teo kahe che: "anuSa je siddhAMta meM tAra che te navI peDhIne kahI de. te siddhAMta e ke je koI kharA ane jIvanamAM sAkSAtkAra karavA gya devadevIo hoya te te janma ApanAra, ucheranAra ane saMskAra nAkhanAra mAtApitA tema ja evA bIjA je hoya te ja che. devadevIonI kalpita sRSTi ane upAsanA upara eTale badhe bhAra apAyo che ke mANasajAta jIvita devatAone gumAvyA pachI ja temane yAda kare che ane pUje che." AvI ja rIte pAMtrIseka varSa bAda potAnA mAratarane meLApa thayo tyAre paMDitajIe emanI oLakhANa pUchI emanA hAtha nIce bhaNyAne pAMtrIsa varSa thaI gayA hovAthI ane paMDitajI aMdha hovAthI emaNe moTapathI javAba Ape. paraMtu jyAre emaNe jANyuM ke paMDitajI gujarAta vidyApIThamAM adhyApaka che ane khAsa zAstrIya kAme jAmanagara jAya che. tyAre mAstaranuM valaNa sAva badalAI gayuM. paMDitajI A ghaTanA parathI tAraNa kADhe che, "jeo ataDa ane meTapamAnI hoya che teo paNa pitAnA karatAM bIjAnI caDiyAtI ane mAnamaratabAvALI sthiti jue che tyAre svabhAva badalI nAkhe che. * lIMbalI ane bolaDIyAdanA kuTuMbakalA parathI lekhakane hiMdu ane musalamAna rAjanA vinipAtane itihAsa samajavAmAM ke kurupaMcAlanA yuddhanI kathA samajavAmAM madada maLe che. A badhA prasaMgomAM paMDitajInI jIvanajAgRtine satata anubhava thAya che. jIvananI keTalIka sAmAnya ghaTanAomAMthI maLatuM tAraNe vyApaka jAgatika saMdarbhane samajavAmAM temane upayogI bane che. eka pragatizIla vyakitanA vyakitatvane pahela pADavA mATe jema jadA judA pAsA pADavAmAM Ave te rIte paMDitajInA AgavA vyakitatvanuM nirmANa kaI rIte thayuM, tene hUbahU nakaze ahIM maLe che. khudavaphAI e AtmakathA lekhaka mATe anivArya zarata che. paMDitajIe pitAnI sahaja vRttio ane TevonuM nikhAlasa Alekhana kare che. emanA jIvanamAM pahelethI ja jAtamahenata, kahyAgarApaNuM, ramatagamata, sAhasapriyatA, jijJAsA ane bauddhika bhUkha jevI sahaja ttio hatI. potAnI A vRttio vize teo vigate vAta kare che. taravAnuM ane ghoDesavArI temano mukhya zekha hato. ekavAra kAzImAM mAMDa mAMDa DUbI jatA bacyA. Ama pitAnI vRttinA baMne pAsAM teo joI zake che. A ja rIte dhArmika saMskAronI ane ene anuSaMge dharmavicAraNAnI jhAMkhI Ape che. sAmAjika nabaLAIone tarata pArakhI zake che. ekavAra ene jANyA pachI koI paNa bhoge emane sAmane karavA tatpara rahe che. lagna, maraNa ke bIjA evAM varA ane emaNe je nirNaya bAMdhyA enuM jIvanabhara pAlana karyuM". pitAjInA mRtyu prasaMge emaNe hiMmatabhera kArajane virodha karyo. moTAbhAI lokaniMdAthI DaratA hatA ane baMne nAnA bhAIo kAraja karavAnuM valazu rAkhatA hatA tema chatAM emaNe pitAnI vAta spaSTapaNe kahI. zItaLA sAtama vakhate chAnAmAnA dUdha ukALIne sAkara sAthe pIdhuM hatuM ane AvI rIte zItaLAdevInI AmanyA lopAthI aMdhApe AvyA ema badhA kahetA. pachI pite AvI mAnyatAne satyanA prakAzathI nANIne, nakakI kare che ke zItaLA mAtAnI kAi nArAjagIthI pitAne aMdhApe AvyuM nathI. bALapaNamAM sukhalAlajI kheraDA upara naLiyAM caDAvavAnA hoya te te deDI jAya, mATInI bhIMta ke vaMDI caNatI hoya te pitAjIne ke ene gArAnA piMDa Ape, kheDUtone tyAMthI AvatI gAMsaDIone vakhAramAM ThalavAvavI hoya ke khUMdI khUMdIne badhuM thappI baMdha karavuM khUba game. geDI daDo, hutututu ke deDAkUda jevI ramata game. taravAmAM ke ghoDesavArImAM paNa eTalA ja AgaLa. jenuM bALapaNuM AvI pravRtti, sAhasa ane jAtamahenatathI pasAra thayuM hoya e mAtra soLa varSanI vaye akho gumAve tyAre kevo anubhava kare! mAnuM dhArmika Alekhana A AtmakathAmAM karavAmAM AvyuM che. "aMdhApAno kaliyuga" kaI rIte be ane "acakSuyugane AraMbha kaI rIte thaye enI mArmika ApavItI teo Ape che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 ' aMdhApAnA kaliyuga ' beThA pachInA vanane te navA janma' kahe che. kadAca zItaLAe dhApA na ANyA heta te lagna ane dukAnanI saMbhALa kSemanA jIvananu pUvirAma banI gayA heta. paraMtu A aMdhApAnA kaliyugamAM emanI janmajAta vidyAprItie mAthu UMcakI bhautika prakAzanA sthAne vidyAnA prakAzathI zeSajIvanane bharI devAnA isa kalpa karAvyA. potAnA 'dhApAthI jIvanamAM AvelA parivata nane AlekhatA teo kahe che ; have bIjo janma zarU thayA hatA. te daza nakALanA prathama janma karatAM taddana judI ja jAtanA hatA chatAM parAdhInatAnI bAbatamAM manu prathama janma sAthe kaeNTaleka a Mze sAmya hatu. prathama janma vakhate kramendriya bhUta jJAnendriyAnA Avazyaka vikAsa na hAvAne lIdhe zaizavAvasthAnI sevA UvAyanI samagra kriyA mAtRparataMtra hoya che. jyAre mArA A bIjA janma vakhate teA kramendriya ane jJAnendriyonA puSTa vikAsa thayelA heAvA chatAM parata tratA AvI hatI. pagamAM cAlavA ane deDavAnI zAMketa hatI. hAthamAM levA mUkavA uThAvavAnI zakita hatI paNa ene e kriyA yogya rIte karavAmAM enA sadAnA sAthI prakAza vinA kANu mada AApe ? dAMta ane kSamAM peAtAnu kAma karavAnI pUchyu` zakita hatI, paNa ene potAnA jIvanakramA sAthI khAdya ane peya sAthe sIdhe samAgama karAvanAra prakAza rahyo na hatA. eTale je kAMi strata vrata kheMcI hatI te vANI, nAyikA ane karNa viSTha pUratI ja hatI. kema ke emaNe sRSTinI AdithI ja prakAzanI madada vinA potapotAnAM kAma karAnuM DahApaNuM keLavelu eTala prakAzanA viyAga emanI krAya zakitamAM khalela pahoMcADI zake tema na hatuM. havenA navA janmamAM kaeNtraLa tamA-dra tanuM navuM ja vedAnta pragaTayuM hatuM. emAM prakAzagamya badhA ja bhede vilaya pAmyAM hatAM. A navA vedAntanI vizeSatA chI hatI ke temAM smAna dAnubhavanA khadale duHkhAnubhava ja thatA.' adhApA AvatAM lagnaviccheda thayA, paNa tenI paMDitajInA citta para zI asara na thaI. asAdhAraNa puruSAthathI vidyAsAdhanAnu eka nathu patra' Ara'mAyu. dhama'zAonA abhyAsa *, saMskRta-prAkRta graMthaiAnI zAstrIya vAcanA taiyAra karI, bhAgye . gAMdhIjI ane jinavijayajI sAthe meLApa thatAM nathI daSTi lAdhI. cama'cakSu gumAvanAra paDita" prajJAcakSu banyA. abhyAsa mATenI paMDitajInI tAlAvelInA dhaNA prasaMgA A AtmaritramAM AlekhAyA che. kAzI pAThazALAmAM jane emaNe karelA abhyAsa, vrajalAlajI sAthenA meLApa, vAmAcaraNujI pAse adhyayana, mithilAmAM abhyAsa mATe veDelAM kruSTa vagere prazna gA emaNe vidyAyAtrAmAM anubhavelI muzkelIone hU citAra Ape che. prabuddha jIvana vyakti ane vAtAvaraNanuM zabdacitra AlekhatI vakhate pa'DitajInu dhAyuM" nizAna pADanArI rasasa'tapa' zailI pragaTa thAya che. giranArI hanumAnadAsa, snehALa sa, gAMdhIjI jevI tibhAnA suMdara vyakticitrA maLe che. premanI sAthenA meLApanA praznagAnu mAlekhana A vyakticitrAmAM prA pUre che. paDitajInI jhUlI e vyaktinA vyaktitvanA ekeeka raMgane upasAvI Ape che. giranArI khAvAnuM mA vyakticitra kevu mA~ che 10 tA. 1-5-85 temaNe lAMbI kanI paherelI, UMce TApa mAthe nAkhelA, hAthamAM nAnI mALA, zarIra bharAvadAra ane paDachaMda, caherA kAMika lAkhA tema ja grAmaLA chatAM tejasvI ane mauna chatAM kAMika sAMdhI cAle. hanumAnadARRjInI gAmanA brAM ghAmAM gAjatevAjate padharAmaNI thayelI. te cAlIne jatA. A dRzyanI mana upara chApa te vakhate paDelI te karatAM UMDI chApa tA e bAbata bhaNI paDelI ke hanumAnadAsajI DheDhavADAmAM pazu samAnabhAve jAya che ane tyAMthI pAzna pharI nathI nahAtA ke nathI chAMTa letA. te vakhate A tattva samajavuM mAre mATe te zu' paNu bhalabhalA mATeya adharu hatu. paraMtu enA upara pAchaLathI jyAre jAre vicAra AvyA che tyAre ema ja lAgyuM che ke nAtajAtanA ane UMcanIcanA bheda vinA samagra mAnavatAmAM mAnanAra satAmAMnA e eka hAvA joie. nahi teA e jamAnAmAM ane e rUDha samAjamAM evI nirbhaya hi Mmata bIjo kazu kare ?" giranArI hanumAnadAsajInu dazana e lekhakanuM prabhAvazALI avadhUtanuM paheluM ane chelluM na hatuM. A pachI bhaviSyamAM lhA sAdhuonA meLApa thayA, paraMtu emanA srAkSa t cakSudarzana thayA nahIM. emanI lazunakalAnI peOM zabda pasa daMgI, pazu dhipAtra che. AmAM gemanuM zAstrIya jJAna ke pAMDitya kRtrima rIte ke yAsapUrvaka nahIM, bakke khUba ja sAha jikatAthI pragaTa thAya che. emanA AvA pAMtyipUNu lAzityanAM dRSTAMtA joie. vANiyAzAhI vATAdhATa vakhate zrI jinavijayajInI kSatriya prakRti bahAra AvI...emanI rUbI dhamakI sabhaLatAM ja badhA vASTriyA ThaMDAgAra.' lI'nathI ane kheAlaDIyAdanA kuTubAnA kaurava-pAMDavIya kalahe temanI pratiSThA ane jAhAjalAlI bA ze chinnabhinna karI.' zakuMtalA jevI nirdoSa bheTAi upara mAru durvAsAmana akAraNu kApa karI bese.' AvI ja rIte 'zekhavApIra' nA sAcane pArakhavAnA prasaMgamAM pazu mAtAlIya nyAya jue che. tamAkunA 'AnanA ane e pachI chIMkaNInI mAhinInA prasaMga paDitajInI sama nama-mamavRttinA paricaya karAve che. mAruM jIvanavRtta' e emanA janmathI 1921 sudhInI ApavItInuM Alekhana che. (patijInu avasAna che. sa. 1978 nA mAnI khIjI tArIkhe amadAvAdamAM thayuM. A agAu darzana ane ciMtana' nA bIjA bhAgamAM emaNe 1957 sudhInA keTalAka jIvanaprasa Mgo, pravAsA ane mitrA vize lakhyuM che. hakIkata tA e che ke 'mAru jIvanavRtta' cheka 1946mAM lakhAyu', paraMtu DA.rAjendra prasAdanI AtmathA voMcyA pachI paMDitajIne potAnI AtmakathA judI rIte lakhavAnA vicAra hate. e zakya banyuM nahi. te 1978nA jAnyu mArImAM paDitajIe zrI kyasukhabhAI mAlaviyAne A AtmakathA prakAzita karavAnI maMjUrI ApI ane pariNAme gujarAtI AtmakathA-ghAhitya eka ciMtAnI AtmakathAthI nyAla thayu. pustakanI bIjI mAtRttimAM ApavAmAM AvelI pUti' emanA jIvananI vigate pUrI pADe che. paraMtu 1946 pachInA paMDitajInA jIvanakALanI bhrAtmakathA maLI hata
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-5 prata jIvana s te emanI pAsethI bhAratIya darzane vizenI ghaNI ciMtanasAmagrI prApta thaI heta. . "mAruM jIvanavRtta' aneka daSTie hRdayasaMtarpaka banI rahe che. jIvananA pratyeka prasaMgamAM pragaTatI paM. sukhalAlajInI satyazodhaka vRttine Dagale ne pagale Alekha maLe che. viSama pratikULatAnA sAmA pUre tarIne puruSArthathI jIvatA jAgatA jJAnakoza ane jaMgama vidyApITha banelA paMDitajInI mAnavaprayatnagAthA che. emanI zailImAMthI emanuM vyakitatva pragaTa thAya che. "satyanA prayogo'mAM gAMdhIjIe satyanI prayogazALAmAM pitAnA hRdayanI gaDamathala kaI rIte kasoTIe caDAvI tenI vAta karI che te "mAruM jIvanavRtta'mAM apramAda dharAvatI cetanAmAM cAlatI satyAjanI sAhasayAtrA rajU thaI che ane e dRSTie A kRti ApaNuM sAhitya ane saMskArajagatanI eka virala ghaTanA gAya. (pAnA 2 thI cAlu) raMganA zarTa, penTa, koTa ane TAI, cakacakita bUTa, spaSTa uccAra, vAtacIta karavAnI chaTA vagerenAM kAraNe megala sAhebanI prathamathI ja amArA mana upara anokhI chApa paDI hatI. te samaye zALAnA ghaNAM zikSake hAphakeTa, dhotiyuM ane TopI paheratA. temAM suTa paherIne AvatA mogala sAhebane rUAba ja ja paDatuM. temanAM kapaDAM istrIvALAM rahetAM. kapaDAMmAM eka paNa karacalI dekhAya nahi. bAre mAsa teo apheda raMgane ja sUTa paheratA. vastutaH AkhI jiMdagI temaNe eka ja prakAranAM vastra dhAraNa karyA hatAM. chellAM keTalAMka varSothI temaNe TAI paheravI choDI dIdhI hatI. AMkhe nabaLI thatAM cazmA paheravAM cAlu thayAM hatAM. dAMta gayA pachI emaNe cokaThuM paheravAnuM cAlu karyuM nahotuM. eTale vRddha vadhu lAgatA hatAM. ekAda varSathI sAMbhaLavAnI takalIpha thaI hatI. eTale jhAjhI vAta karatA nahi. megala sAheba amane bhaNAvatA te samaye amArA prinsipAla zrI telaMgasAheba ghaNIvAra zALAmAM rAunDa mAravA nIkaLe tyAre amArI vargamAMthI mogalasAhebane bahAra lAvI kaMIka vAta karavA UbhA rahe. e uparathI megala sAhebanuM zALAmAM ghaNuM moTuM mAna ane sthAna che. evI chApa amArA vidyAthI mana upara paDI hatI, ane te sAcI hatI. zALAnA vahIvaTamAM mogala sAhebanuM sthAna gauravabharyuM hatuM. emane abhiprAya mahatvane gaNAta. mogalasAheba bhaNAvavAmAM khUba hoziyAra ane zistamAM atyaMta kaDaka hatA. aMgrejI bhASA ane kavitA emanA priya viSayo. kavitA teo evI sarasa rIte zIkhavatA ke enA saMskAra Aje paNa tAjA che. zALAnA vidyArthIo mATe temaNe "Popular Recitals" nAmane daLadAra kAvyagraMtha saMpAdita karyo hate. aMgreja kavio viSe emaNe amArI pAse eka suMdara hastalikhita aMka taiyAra karAvyA hatA, jemAM kavi go viSe mAre lakhavAnuM AvyuM hatuM. tenuM raNu Aje paNa eTaluM ja tAjuM che. mArA sahAdhyAyI mitra zrI ratanacaMda jhaverInA akSara sarasa, maroDadAra hatA. eTale hastalikhita aMke temanI pAse lakhAvyo hate. aMgrejI bhASA zIkhavavA mATe te divasomAM liMgavA. phenanI madada amArI zALAmAM levAtI hatI. aMgrejI bhASAmAM zabda, vAko aMgreje kevI rIte uccAre che, tenI laDhaNa kevA prakAranI che te vargamAM grAmophena rekeDa vagADIne amane samajAvavAmAM AvatuM. muMbaInI ghaNIkharI zALA karatAM amArI bAbu pannAlAla hAIskUla Adhunika ane pragatizIla che enI amane AvAM badhAM sAdhanane kAraNe pratIti thatI. muMbaI yunivarsiTI taraphathI levAtI meTrikanI parIkSAmAM pahelA dasa vidyAthIomAM bAbu pannAlAlanA vidyAthIo vakhatevakhata jhaLakatA. ethI amArI zALA mATe prakhyAta thaI gaI hatI. enuM amane gaurava hatuM. megala sAheba amane aMgrejI te carasa bhaNAvatA, paNa sAthe sAthe potAnA vidyArthIone sArI Teva paDe tathA temanA para sArA saMskAra paDe te mATe teo khUba cIvaTa rAkhatA. dareka vidyArthInA akSara sArA hovA joIe. te mATe amane mahAvaro karAvatA. emaNe kApI buka kADhelI te amane cAlatI, gujarAtI, aMgrejI ane devanAgarI-e traNamAM emanA pitAnA akSara paNa motInA dANA jevA hatA; kyAreka te barAbara chApelA jevA lAge. zALAmAM varSanA pahelA divasathI ja sAhebe amane keTalIka sUcanAo ApI dIdhI hatI. jemake (1) dareka vidyAthInA khIssAmAM hAtha rUmAla hovo ja joIe. (2) khIssAmAM nAnakaDI pekeTa DikSanarI hevI ja joie. (3) dareka pAse pensila, rabara ane saMge hevI joIe. (4) hAthanA ane paganA AMgaLAne nakha barAbara kApelA ane svaccha hovA joIe. (5) mAthuM tela nAkhIne barAbara oLeluM hovuM joie tathA khIssAmAM dAMtiyo hovo joie. (4) yuniphormanA zarTa ane penTa upara eka paNa DAgha ha na joIe, tathA bUTa-caMpala svaccha ane cakacakita hovAM joie. A badhA niyamo mATe judA mArkasa hatA. ane rojeroja vargamAM pahelI pAMca miniTa A niyama pramANe tapAsa karI mArkasa ApavA mATe rAkhavAmAM AvI hatI. megAsAhebe pADelI e suTevone lAbha varSo sudhI ghaNA vidyAthIone maLe che. pitAnA vidyAthIo bhaNavAmAM tema ja sAmAnya jJAnamAM bIjI zALAnA vidyAthIo karatAM caDiyAtA bane te mATe teo bIjI ghaNI vastuo paNa zIkhavatA. amane tAra ke manIorDara kema karavI, posTakArDamAM saranAmuM kema vyavasthita lakhavuM, TapAlanI TikiTa kyAM chalA aMtare caDavI, vagere nAnI nAnI vyavahAru bAbate vize paNa teo cIvaTapUrvaka zIkhavatAM. amArI eTalI nAnI uMmare darekanI potAnI sahI (Signature kevI hovI joIe te batAvI teno mahAvare karAvyo che. muMbaImAM vedhazALA, sarakArI TaMkazALA, myujhiyama, janarala pisTa ophisa, TAimsa opha inDiyA presa, myunisipala korporezana, borIbaMdara relave sTezana, pirTa TrasTa, jImakhAnuM. TAuna hola vagere sthaLonI mulAkAte teo laI jatA ane darekanI kAryavAhI vigatavAra samajAvatA. AthI bAbu pannAlAla rakUlane cothA dhoraNane vidyAthI muMbainA sarerAza vidyAthI* karatAM vadhu jANakAra ane susajaja rahe. | mogalasAheba vargamAM bahu ja kaDaka hatA, paraMtu eTalA ja bhalA hatA. aMgrejI cethA dhoraNamAM huM navA vidyArthI tarIke dAkhala thayelo eTale sAhebane kaDaka svabhAvanI vAta sAMbhaLI gabharAte hate zarUAtamAM eka diMvasa emaNe ApelI kavitA barAbara pAkI nahi thaI zakI, meDha belavAmAM bhUla paDI ke tapta ja kaDaka avAje emaNe gussAmAM kahyuM "benca para UbhA thAo.' benca para UbhA thayA. emaNe kahyuM, "akhuM varSa mArA piriyaDamAM be para UbhA Ubho bhaNavuM paDaze.'
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha chaSanA - * tA. 1-5-85 ATalI badhI kaDaka zikSAthI huM te ekadama DhIla thaI sudhArA joI te camakI gayele ke ATalI badhI bhUla gaye. mArI jema bIja paNa cha sAta vidhAthI ene eja kevI rIte rahI gaI haze. paraMtu e bhUle joDaNInI pramANe zikSA thaI. bhAvatAM bhaNAvatAM paceka miniTa vItI na hatI, kaMpekiMganI hatI. kAne ke mAtrA avaLAM haze tyAM temaNe kahyuM. besI jAva. paNa have je bhUla paDaze mUkAI gayA hoya, TAIpa ghasAyele ke jarA tUTele vaparAya te AkhuM varSa benca para UbhA rahevuM paDaze. tyArathI ame hAya, sarakho lAge chatA koI rAMga pheIsane TAipa hoya, badhA mogala sAhebanA piriyaDamAM bahu cIvaTathI abhyAsa TAIpa vacce ke be zabdo vacce mA 5 karatAM vadhAre ke ochI karatA thaI gayA hatA. jagA rakhAI hoya, anusvAra barAbara UTha na hoya-ItyAdi 1944mAM me meTrikanI parIkSA ApI tyAM sudhI mogala eTaluM badhu jhINI najare tene jotA ke prathama najare sAheba sAthe vidyArthI tarIke gADha paricaya rahyo. kolejamAM ApaNane je bhUla na dekhAI hoya te varSanA mahAvarAthI dAkhala thayA pachI zALA sAthe sa ka divase divase ocho teo tarata pakaDI pADatA. thatA gayA. senTa jheviyarsa kolejamAM abhyAsa karIne bI. megala sAhebe mane lekhananA kSetramAM praveza karAvyuM e. ane ema. e. nI parIkSA meM ApI. ane e ja eTalA mATe : "avaresTanuM AhaNuM pustaka me kelejamAM lekacarara tarIke huM jeDA tyArathI mAlasAheba amana arpaNuM karyuM hatuM. pachI te mArA lekhanasAthene paricaya pharI pAcho tAjo thaye zALAmAM hato tyAre kAyaMmAM teo satata rasa letA rahyA hatA. pAMceka varganA ghaNA vidyAthIomAMnA eka vidyArthI tarIke paricaya 449 4GLL Buddhism - An Introduction 1143 hato. have temaNe mane eka vidyAthImitrane darajajo Ape. mAruM pustaka tavAra yayu tyAre moja prinTigamAM mudraNaamAro saMbaMdha gADha thatA gayA. ghare javA AvavAnuM cAlu thayuM. kAva nI badhI ja javAbadArI ane premathI saha haThAnA zALAmAMthI pasAra thaI gayelA kaI kaI vidyAthIo lIdhI hatI. sAthe megala sAheba dhare javA mAvavAne premabharyo niHsvArtha megala sAhebe zALAmAMthI nivRtta thayA pachI mudraNa saMbaMdha bAMdhatA, teo mArA ghare ghaNIvAra sahakuTuMba AvavA kAyate pitAne eka zAkhanI meTI pravRtti banAvI dIdhI hatA. lAgyA. amAro guru-ziSyane saMbadha have kauTuMbika saMbadhamAM roja savAre grAnTa roDanA gharevA cAlatA canirADa pariName. kayAreka sAheba bahAragAma hoya te emanAM patnI moja prinTiga pUramAM teo pahAce. savAre nava vA dala, sucanAbena eTalA ja premathI amane lAge ke sAhebanA sADAdasudhI tae acUka tyAM beThA ja hoya. meTara sudhAra, ge hAjarI amane lAge nahiM. divALInA divase sAheba acUka muka tapAsa ane kAma vadhu hoya to ghara paNa lai e mArA ghare AvyA hoya. dara besatA varSanA divase ame jAya. judI judI saMsthAo ke vyakitaonA pusta kAna kAma, temanA ghara page lAgavA jaIe. bu amAre kAyamane zirasto banI gayo. mahenatANunA kaMI paNa apekSA vagara premavA A sarA ApatA. megala sAhebane kAma sopavA jAya ane ema - sAheba sAthe nikaTanA paricayamAM AvavAnuM nimitta to nA pADI hoya evuM bhAgye ja banag. premavI vinA mUlya teo eka granthanuM lekhana-kAyuM hatuM. 1956 mAM eka divasa emane kAma karI bApe, paNa cokasAi ane javAbadArInuM bhAna saMdeze Avyo. huM ghare maLavA maLe. emaNe kahyuM, muMbaI eTaluM ja. nizcita samaye emanuM kAma thavuM ja hoya. umara sarakAranA keLavaNI khAtAmAM vizeSa vAMcana tarIke maMjura vadhavA sAthe akSara bagaDe, paNa cetaranI uMmare 5Na sAhebanA karAvavA mATe pustake sevAnAM che. amArA pabliza akSara evA ja pANIdAra rahyA hatA. mesasa karasanadAsa enDa sansa (surata) taraphathI eka pustaka suprata karavAnuM che. evaresTa upara pustaka lakhAvavAne vicAra bhASA, joDaNI ane TAipogrAphI vagerenI sUjha ane karyo che. e pustaka tame lakhI Ape.' pustaka mATe emaNe kakSAnA kAraNe mahArASTra sarakAranA ejayukezana borDanA ghaNI sAmagrI ekaThI karI ApI ane "evaresTanuM ArohaNa gujarAtI ane bIjA viSayonI samiti sAthe jIvananA aMta nAmanuM mAruM pustaka muMbaI sarakAranA keLavaNI khAtAe sudhI teo saMkaLAyelA rahyA hatA. evuDhazana bArDane temanA maMjUra karyuM. tyArathI mogalasAhebanA ghare javAnuM ghaNuM vadhI kAmamAM saMpUrNa vizvAsa hatA. emanI salAha mUkavavAna gaNAtI, thoDA vakhata pahelAM megala sAhebanA dharelA pustakanuM eka gayuM. emanA aMtaraMga saMbaMdhamAM AvavAnuM thayuM. teo pitAnA putranI jema mane gaNutA pitAnI a gata vAte pekeTa AvyuM. kholIne joyuM to emAM mArAM ja lakhelAM pustaka karatA ane muMbainA sAhityika jagata vize a gata abhiprAya hatA. Aja divasa sudhI meM emane bheTa ApelA e paNa vyakata karatA. pustake hatAM. mane navAI lAgI. kema pAcho mokalyA haze? : "evaresTanuM ArohaNa lakhatI vakhate meM joyuM ke huM vicAratA hatA tyAM emane phena AvyuM. kahyuM, 'badhA karazanadAsa enDa sansanA ane ena. DI. mahetAnI kaMpanInAM pustaka meM vAMcI lIdhelAM che. mAre have enI jarUra nala. pustakanA mudraNanI javAbadArI megala sAheba svIkAratA. meM mAre parigraha ocho karavA mAMDyA che. tamArA pustakA kAgaLa, TAIpa, le-AuTa, mathALAM, citranA bleka ityAdi game tene ApI dauM tenA karatAM tamane ja pAchA mokalI che, badhI ja vastuo teo jhINI najara tapAsatA. eka paNa jethI tamane yogya lAge tema upayoga karI zake. bIjA bhUla vagaranuM, sarasa mudravALuM, hAthamAM letAM ja gamI jAya keTalAka lekhakene paNa emanAM pusatakA pAchI mokalyAM che, tevuM pustaka taiyAra karavuM e megala sAhebanI eka zekhanI eTale mAThuM na lagADaze. huM dhIme dhIme jIvanane mAra pravRtti hatI. temanI cIvaTa keTalI badhI hatI tenI evaresTanuM haLavo karI rahyo chuM.' ArohaNanA prasaMge pratIti thaI hatI. 'evaresTanuM ArohaNa"nA sva. mogala sAheba eTale svacchatA, zuddhi, khaMta, praphe joI, sudhArIne huM sAhebane Apate. mArA tapAselAM niyamitatA, cIvaTa, prAmANikatA, niSThA, paragajupaNuM. emanA pachI sAheba pite joI jatA ane emAM lAla pinathI avasAnathI AvA badhA sadguNonA ameLavALI zAMta tejasvI bhUla sudhAratA. e vakhate mArA prakamAM dhaNu badhA lAla pratibhAnI beTa varatAya che. prabhu emanA AtmAne zAMti Ape ! bhAbhika : zrI muMbaI jena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zA manakAba che. zAha, prakAzana rapaLa 385, saradAra vI. 5. rATha, bai 80 0 004. Te. naM. 02 : mudrasthAna na prinTa, jagannAtha zaMkara aiTha pATha, giragAma, naMbaI - 400008
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 . ) prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa : varSa : 47 aMka : 2 che. prabuddha jIvana chuTaka nakala rU. 1-50 muMbaI tA, 16-5-85 vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika parazamAM era meila 20 % 12 sI meIla : 15 lAla cI. zAha zIlavighAtaka paribaLa tyAga ane saMyama sarvatra pUjya, AdaraNIya gaNAya che. rAjayasukha choDI vanamAM jai tApasa tarIke jIvana cAluM karyuM bhAratIya paraMparAmAM sAdhu-saMnyAsI evA gurune mahimA ghaNo hatuM paNa samaya jatAM tyAM tenuM mAnasI rAjya cAlu thayuM hatuM. moTe manAve che. ApaNA dhArmika sAhityamAM aneka kavio vartamAna samayamAM keTalAka sAdhuoe ghara ane paisAne tyAga pitAnA guruno mahimA gAtAM thAkatA nathI, karyo hoya che, praraMtu jAhera gharo ane jAhera paisA upara guru vinA jJAna nahi' e ukita yathArtha ja che. jJAnanI svAmitvane bhAva temanAmAM AvI jAya che. ArAdhanA mATe gurunA jJAna karatAM paNa gurunA AzIMvAdanuM bhalabhalA mahAna sAdhuone paNa patananA mArge laI mahatta vizeSa manAyuM che, ziSyanA pakSe bhAvapUrvaka vinaya na janAruM eka moTu vidhAtaka baLa te le keNA che. mANasa hoya te jJAna prApta thAya nahIM. sAdhu saMnyAsI thAya eTale aneka leke vaMdana-darzana mATe gurune brahmA, viSNu, mahezvara, sAkSAta parabraho tarIke Ave, prazAM sA thAya; vAhavAha belAya; emAMthI ahaMkAra janma oLakhAvavAmAM Ave che. paraMtu badhA ja sAdhu-saMnyAsIo vadhu moTA thavAnuM mana thAya. prasiddhinI AkAMkSA janma. AjJA pitAne pragaTa parabrahma mAnI le te bhAre anartha thAya. karavAnI Teva paDe bIjA mahAtmAo karatAM AgaLa nIkaLI javAnuM - tyAga ane saMyamane mArga khAMDAnI ghAra jevuM che. athavA aneka lene potAnA tarapha vALI levAnuM mana thAya duniyAmAM jeTalA sAdhue, bhikhue, phakIre, pAdarI AraMbhamAM karuNAno bhAva hoya. aneka lokone sanmArge dorI hoya che te dareke tIvra vairAgya anubhavI svecchAe samajaNa javAnI bhAvanA hoya, paraMtu samaya jatAM mAtra samra mAnapUrvaka saMyamane mArga svIkAryo hoya che tevuM nathI hotuM. kaSAyathI ja te pravRtti cAlyA karatI hoya te paNa sAdhu keTalAke saMvegavazAta e mArga grahaNa karela hoya che. keTalAke jIvanane kayAre dage deze te kahI zakAya nahiM. jeo nizcaya ajJAna ke lAcArIthI saMnyasta svIkAryo hoya che. keTalAkane bAyA dRSTi rAkhe, AtmadharmamAM sthira rahe che teo ja lekeSAnA -vasthAmAM koI bheLavIne, upADI jaIne bA banAvI devAyo vamaLa mAM DUbatA nathI, upAdhyAya zrI yazovijayajIe kahyuM che: hoya che. keTalAka anAtha ke anAzrita hovAnA kAraNe athavA jima jima bahu mata bahuM jana sammata, AjIvikA meLavavAne asamartha athavA prakRtigata vicitratA bahu ziSya paravari, tima tima, jina zAsanane vairI; ke maMdabuddhine kAraNe A mArgamAM AvI paDyA hoya che. je navI nizcaya dariye..." vezathI teo sAdhu hoya che, paraMtu temanA hRdayane vairAgyane sAcI sAdhutA jagatamAM sahelI ane sastI nathI. sAdhu, pAke raMga lAgI nathI hoto. bhikhu ke saMnyAsI tarIke dIkSA levI ane enA samadAyanA badhA ja AcAra pArtha e ghaNI kaThina bAbata che. saMsAranuM nAzavaMta svarUpa samajAtAM ke tIvra duHkhane manuSyanuM citta kayAre pramAdazIla banI jaze, kayAre tyAga-acAnaka anubhava thatAM keTalAkane hRdayamAM vairAgya janma saMyamane badale indrinA bhogavilAsamAM rAcaze e kahI che, paraMtu jIvananA aMta sudhI e vairAgya eka zakAya nahi. gRhastha sAthe ati saMsarga, vijAtIya vagara para TakI rahe e bahu kaThina vAta che. vaLI sAthe narmamarma yukata vacane, ekalavihAra, khAvApIvAma-AMkha, nAka, jIbha vagere indriyane ravabhAva evo che ke je asAvadhAnI ItyAdi sAdhu saMnyAsI one pramAdI banAvI de che. tenuM piSa, uttejana thayA kare te heyamAM rahelo sAce moTA zaheromAM enAM pralezane vadhu hoya che. vairAgyane bhAva paNa ghaDIkamAM adrazya thaI jAya, ane, bhoga - sAdhune veza dhAraNa karatI vakhate sAcI bhAvanAthI dhoraNa vilAsanI jhaMkhanA thavA lAge eTale evA dAkhalAomAM karyo hoya, paraMtu pachIthI vezanAM mAnapAna tathA khAnapAnanA sAcI samajaNapUrvaka svecchAe dIkSA lIdhI hoya te paNa lAbha eTalA badhA maLavA lAge ke tyAga saMyamanI vAta bAju Amika sukha karatA Indriya padArthonA sukhanI abhilASA para rahI jAya. AvA vezadhArI sAdhuo sAme prAcIna samara vadhAre jAgRta rahe. yathI pUrvAcArya cetavaNI ApatA AvyA che. jamavaMdanIya - sAdhue ghara, strI, putrAdika, dhana vagere. saMpUrNa tyAga sAdhuonI vAta karatI vakhate paNa emanA hRdayamAM te teo karyo hoya, paraMtu vAsanAo jAgatA prakArAMta (By proxy:) karI pAchAM vaMdanIya kema bane te mATenI ciMtAjanaka karuNA te bhogavavAnI keIkane lAlasA jAge. naLarAjanA bhAI puSkare
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-5 85s zuM hindu dharma hoya ke jaina dharma, bauddha dharma hoya ' ke iralAma dharma, khristI dharma hoya ke yahUdI dharma, dareka dharmamAM sAdhuonI kaMIkane kaMIka samasyAo cAlyA ja karatI che. sAdhunuM sthAna samAjamAM parama vaMdanIya gaNAya che. eTale emanI mAnavasaheja paNa nabaLAIonI jAheramAM TIkA, niMdA ke carcA bahu kaSTa na gaNAya. paraMtu temane temanA hitane khedha aMgata rIte khAnagImAM vaDIla sAdhu kare te iSTa gaNAya che. sAdhu Adarane pAtra, anukaraNIya che. eTale jAheramAM enI avahelanA thAya e samAja mATe IrSyA nathI. tema chatAM koI duSTa vyakita sAdhu thaI bIjA sAdhuone na bagADe te mATe zikSA ane prAyazcitanI vyavasthA dareka dharma ane saMpradAyamAM rahelI che. - sAdhuone pralobhane ApI bagADavAnuM kArya ghaNIvAra gRhastho ja karatA hoya che. jeTale aMze gRhastha sAdhu pratye pitAnA kartavyamAM sajAga teTale aMze sAdhu-samudAya sajAga ane temanI avanatinAM kAraNe ochI. bhAratIya saMskRti enA mAdhu-saMnyAsIonI gauravabharI prAcIna paraMparAthI zobhe che. bApaNa dArzanika pUrvAcAryoe mAnava mananA mata UMDANa mApIne, nabaLAIone gaMbhIra vicAra karIne evI vigatavAra samAcArI darzAvI che ke kei. sAdhune patita thavuM hoya te paNa ThIka ThIka vAra lAge. ApaNA pUrvasUrionI kAMta daSTinI e pratIti karAve che. jaina zAstramAM pAMca prakAranA sAdhuone avaMdanIya maNavAmAM AvyA che. pU. devendrasUrikRta 'guruvaMdana bhASyamAM samAcArI, veTha utAratA hoya tema mana vagara kare ane jevI tevI aradhIparadhI kare te sAdhune "amana' kahevAmAM Ave che. kharAba mAcaraNavALA sAdhune kuzIla kahevAmAM Ave che. jJAnakuzIla, darzanakuzIla ane cAritrakuzIla evA enA traNa. prakAra batAvavAmAM AvyA che. maMtra, taMtranA camatkAra batAvI bhakatone bhoLave, lekha, tiSa ke stana phaLa kahIne lalacAve, kAmaNa-vazIkaraNa kare, pitAnA zarIrane vibhUSita. rAkhavAno prayatna kare tene cAritrakuzIla kahevAmAM Ave che. keTalAka sAdhuomAM keTalAka sArA guNa hoya, paraMtu tenI sAthe sAthe keTalAka moTA deze paNa hoya tevA sAdhune. saMsakata' kahevAmAM Ave che. je sAdhu sAkSArika karyomAM rasa le, zAstragraMthane irAdA-- pUrvaka anartha karI pitAnI icchAnusAra vartana kare, usUtra prarUpaNa kare, vAraMvAra krodha-mAza kare, ezaArAmanuM jIvana vitAvavAmAM pravRtta rahe tene yathANaMda kahevAmAM Ave. che. AvA sAdhuonA ghaNA prakAra jovA maLe che. ApaNuM pUrvAcAryoe pAzvastha, avasAna, kuzIla, saMsakata, ane yathArSada sAdhune avaMdanIya kahyA che. emane vaMdana karavAthI karmanirjarA thatI nathI, paraMtu kAyAleza ane karmabaMdha thAya che. koI sAdhu vaMdanIya che ke avaMdanIya enI pahelethI khabara te na ja paDe. eTale sAdhuno veza dharAvanAra sava* vaMdanane thAya ja che ema samajI prathama te vaMdana karavuM ja joIe; paraMtu paricaye je jaNAya ke sAdhu pAcatyAdiche te tevA sAdhu vaMdanane pAtra nathI, avaMdanIya che ema samajavuM joIe. - duniyAnA badhA ja dharmomAM zIla upara ghaNe bhAra mUkavAmAM AvyA che. jaina dharme te zIlanA pAlananA aDhAra hajAra aMge (3 thaga 43 karaNa 44 saMjJA 4 5 Indri 4 10. pRthvIkAyAdi x 10 yatidharma=8000) dazAMgyA che. "sakalatIrtha'mAM kavi kahe che. "aDhI dvIpamAM je aNumAra, aDhAra sahasa zIlAMganA dhAra; paMca mahAvrata samitisAra, pALe paLAve paMcAsAra; bAhA-atyaMtara tapa ujamAla, te muni vaMdu gurumavimAla." vartamAna samayamAM zIlane vighAtaka evAM paribaLee duniyAbharamAM vadhavA lAgyAM che. jIvane sukhazIla thavAnA upakaraNo vadhatA jAya che. vijJAna dvArA bhautika sAdhanane prabhAva vadhate cAlyo che. guhastha jIvana ane sAdhujIvana vacce sukha sagavaDanI daSTie aMtara vadhavA lAgyuM che. sAdhu jIvana mATe bhautika prabhane vadhavA lAgyAM che. yuropa amerikA hoya ke eziyAnA deze heya mAdhunA (ane gRhasthanA paNa) zIlane zithila kare evuM vAtAvaraNa vadhatuM jAya che. eTale ja zIlasaMpanna sAdhuoe vadhu. sajAga rahevuM paDe evI sthiti khAsa karIne moTAM zaheronI thatI jAya che. acaLa rahevA mATe moTA udyamanI apekSA vadhatI jAya che. jema jAge che emane jamADavAnI jarUra na ja hoya te te parama vaMdanIya che, -ramaNalAla cI. zAha vAilpo morano, guru zaMkarano mAvo yuna- ti-Tu-LAviMda, gavaMtAijanA niyaMti | 22 / A pAMca prakAra te (1) pArzvastha (2) avasagna (3) kuzIla (4) saMsAta (5) yathANaMda. A pAMcenA peTA prakAra 5Na batAvavAmAM bhAgyA che. ' 'ghAgharA' zabda saMskRta "vAkarthatha' uparathI ALe che. "gha' eTale rahevuM. jemAM mAtmAmAM nahi, paNa bahAra ke bAjumAM rahe che, jeo dharmamAM nahi paraMtu dharmanI bahAra rahe che, jemAM jJAna, darzana ane cAritrarUpI ratnatrayInuM sevana na karatAM tenAthI dUra rahe che tene "tharvaNa' kahevAmAM Ave che. - "' zabda "pAzatha' uparathI paNa AvI zake, 'pAsa' eTale phise athavA jALa. jeo mohamAyAnI jALamAM lapaTAi gayA che tene paNa "vAparva' kahevAmAM bAve che. . ' je sAdhu samyagU darzana, myagU jJAna ane samagU cAritrayathI sarvathA rahita hoya ane mAtra vezadhArI hoya, je meTA adhikArIonA ke zrImatenA gharethI AhAra meLave athavA maMgAve athavA pote agAuthI nakakI karelAM gharamAMthI nakakI karela AhAra, meLave, athavA gRhasthAna jamaNavAra vageremAMthI svAdiSTa AhAra meLavavAnI lAlasA rAkhe, gRhasthanI vAraMvAra khuzAmata karyA kare, te sAdhune "sarva ' kahevAmAM Ave che. " . . che ke je sAdhu pitAnI sAdhu tarInI macArI pALavAmAM zithila ke anAhI hoya tevA sAdhune zayatna' kahevAmAM Ave che. pratikramaNa paDileha, svAkhAya, bhikSAcArya, tapazcaryA, Agamana, nigamana, Ayana, gAyana, vagerene lagatI ja rahe che ane cAra ke bahAra
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-85 prabuddha jIvana vANunuM mUlya keTaluM ? pa. pU. AcArya zrI vijyakArasUri eka sarasa subhASita che: emaNe thoDe atireka karI dIdhA hatA. "vacana ratana mukha keTaDI, baMdha karI dIje tALa; satya vacana hitakArI hoya. bahu vivekapUrvaka, thoDA grAhaka hoya to khAlIe, dIje vayaNa rasALa." zabdomAM kahevAyeluM hoya ane pa4 heya. ghaNI vakhata bhASA bahu moTI upalabdhi che: "vacane ratana' ratnone te hitakArI vacana paNa zretAnI kakSA samaja vagara. kahevAmAM - sAcavIne rAkhavI joIene? "mukha koTaDI' mukhanI dukAnamAM Ave te, apazya, nakAmuM banI jAya che. zo rUmamAM sAcavIne rAkhavAna, mananuM khaMbhAtI tALuM lagAvIne Aje vANIne ADedhaDa upaga khUba vadhI gaye che. A 'grAhaka hoya te bolIe..." ke grAhaka maLe te jhaverI durupayege ja ghaNA badhA saMbaMdhone kaTu banAvI dIdhA che. mAla batAve ? grAhaka zabda ja eno javAba ApI de che. jamAI ane sArA haLa kheDatA" tA tyAre rastA parathI zraNa karanAra, vANIne jhIlanAra vyakitatva sAme hoya te je pasAra thaI rahelA eka vaTemArgue pUchyuM: "bha che. ahIMthI vANIne upayoga kare. azakhamAMthI zabdamAM AvavuM. nahi sTezana keTaluM dUra?' te aza yAtrA ja majA nI che. sasarAe kahyuM : "cAra gAu che, bhAI!' kaMI paNa bolatAM pahelAM be vAra vicAra kare paheluM te e jamAIe sasarAnI vAtane kApatAM kahyuM : nA, nA. cAra ke, A na meluM te kaMI nukasAna te thAya tema nathI ne ? gAu kevuM? - gAu che..." javAba nakAramAM maLe che tyAM ja aTakI javuM. paNa vaTemArga te raste pa. javAba hakAramAM maLe, eTale ke, tamArA na besavAthI kaMI paNa pachI sasarA-jamAImAM cakamaka jharI paDI. nukasAna thAya evuM hoya te bIje vicAra karavAne. mA mAge hAlI hAlIne te mArA TAMTiyA dhamAI gayA. bIje vicAra e Ave ke, A vAta ane apriya - pUrA cAra gAu che. dheDAnA kAna jevA. 5 gAutha ocho nahi." te nahi lAge? koInuM ahita te AnAthI nahi thAya? 'tame gharaDA thayA eTale tamane lAMbu lAge, bAkI tra A vicAra AvyA pachI, bAlavuM paDe tema tame vANInI gAuthI eka tasuya vadhAre nathI.' kaTutAne gALIne belaze, jethI tamArI vANI sAmAne dhULiyA rastA keNe mApelA hoya ? A beu te bAkhaDI mIDI lAge. paDayA. sasarAjI cAra gAumAMthI eka tasu eka chuM karavA taiyAra Akhare, kevuM bolavu ? nahi; jamAirAja traNa gAu u ra eka tasu vadhAravA taiyAra nahi. hita, mita, paDyuM, satyam bolavuM. * bhAta laIne Avea dIkarIe joyuM ke, je thoDI vadhu satyane traNa vizeSa Apa. A traNa vizeSaNovALuM vAra thaze te A zabdonI mArAmArI hAthanI mArAmArImAM satya vacana khelavuM. pheravAze. ekeya samajavA taiyAra nathI. chevaTe, DAhI dIkarIe ' pahelI vAta: 'hitama' hitakArI vacana levuM joIe, bApa pAse eka gAu mAge. mane eka gAu Ape! ane sAMbhaLanAranuM je sAMbhaLyA pachI ahita thAya evI vAta ema karIne bAjI saMbhALI lIdhI. saMbhaLavAthI zuM phAyado? kevuM karyuM 'tuM' vAtanuM vate ira ! sTezana traNa gAu heya mitama'. e hitakArI vacana paNa mApasaranuM joIe. ke cAra gAuM; cAlanArane cAlavuM 'tuM... A beune zuM vAMdho eka ravivAre varasAda AvatuM hatuM. eTale pAdarIe hate? ahamane. huM 'kahuM te ja sAcuM...' vicAryuM ke Aje ke zretA nahi Ave. eTale Aje jagatamAM ghaNu yuddho A ahama ane IrSAe khelAvyAM pravacananI rajA rAkhIzuM. che... yuddha cAlu ja che. tame je prabuddha banI zake te yuddhanA nava vAgye-pravacana zarU thavAne je samaya 9-eka sa- medAnamAM prekSaka draSTA banI zake. sAkSIbhAva Ave. -gRhastha AvyA. pAdarIe kahyuM: " Aje pravacana nahi rAkhIe. anaMta janmathI AtmA laDate Avyo che. phalANo Ama koI Ave tema lAgatuM nathI.' kema be, ne DhIMkAe Ama kema karyuM jevI najIvI bAba- sadgaztha-je kheDUta hatA-kahyuM: "tamane ThIka lAge tema tene ukheLI kurukSetre khaDAM karate ja Ave che. karI zake che. paNa, mArI vAta kahuM te, mArI badhI gAyo - te vakhate je paramAtmAnI vANI para mana TharI jAya.... hAya tyAre badhIne huM ghAsa nIruM chuM ane eka -be hAya kAraka paramAtmAe kahyuM ; yuddha te karavAnuM ja che. pazu AMtara zarUe divasa teya ghAsa te huM nIcuM ja chuM..." joDe. "kharA duzmana te dizAmAM chupAvyA che.' pAdarI mahAzayane lAgyuM ke, vAta te kharI che. DayuTI kAma, krodha moha kharA duzmane che. tapa, jJAnanAM zAstro Ijha DayuTI enDa vI heva Tu paramaM iTa.' pharajathI chaTakI na vaDe e manI sAthe yuddha karavAnuM che. zakAya. bhASA samiti vANInA mU5ne kharA svara mAM prastuta temaNe rAjanA niyama pramANe be kalAka vyAsapITha gajAvyuM karI zake che. ane vyAsapITha parathI cha ratAM pelA sadugasthane AbhAra vacana para niyaMtrazuM lAdatI breka che, mAnyo ke temaNe pitAne pharajanuM bhAna karAvyuM hatuM...gAya breka vagaranI gADI nakAmI che.'' ane ghAsanAM udAharaNathI. bhASA samiti vinAnI vANI vya" che. pazu, eka be gAya hoya tyAre huM ghAyanI AkhI gaMjI hAthI aMkuzathI zubhe. nIrI nAkhatA nathI...' sadugRhastha be kalAkanA bhASaNuthI vANI bhASA samitithI zobhe. kaMTALI kahyuM. " sAcuM-sAcuM mele. * * pAdarI mahAzayane lAgyuM ke pharaja bajAvavAnA utsAhamAM * mIThuM mIThuM le. '
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prazuddha jIvana saMpattinA sarjananI parizramagAthA ke kumArapALa desAI AkhA deza virATakAya ajagaranI peru ALasa, daridratA ane kuMThitatAnA bharaDA laine paDyA hatA. aMgreja sarakAra mAtra bhAratanA zoSaNunA sAdhana tarIke upayaiga karI rahI hatI. bheMse jeTalAM kUpama'DUka rajavADAMe peAtAnA rAjyane ja jagata mAnIne jIvatAM hatAM. Ave samaye i. sa. 1868mAM 29 varSanI uMmare mAtra 21,000 rUpiyAnI mUDIthI jamazedajI tAtAe A sUtelA ajagarane Dha DhoLavAnA mapratima puruSAtha' karyAM. pazcimanI audyogika krAMti pahelAM bhArata vastra, peAlAda, vAhana ane khIjI cIjavastunA utpAdanamAM dhaNuM AgaLa hatu. paraMtu audyogika krAMti pachI yurApanA dezI vikAsanI laMga bharI tyAre bhArata gunnAmI ane matAnugatikatAnA aMdhakAramAM aTavAtu hatu. mA samaye jamarojI tAtAe dezanI audyogika ane bauddhika sthiti sudhAravA tema ja parAdhInatAmAM kacaDAyelI prajAnI racanAtmaka ane utpAdya pratibhA maheArI U? te mATe sAhasabharyAM puruSAtha karyAM. dezane mAdhunika vijJAna Rte udyogane mAge' vALIne ene agraNI udyogapradhAna deza banAvavA mATenI adamya dhagaza jamarojI tAtAmAM hatI. jamazedajI tAtA je bI lAgyuM. temAMthI triyALa tAtA gRjarUpI vRkSa thayuM ane A khIjamAMthI vizALa vaTavRkSanI sAhazvabharI viAsayAtrAno rasaprada khAlekha eTale zrI rUsI lAlAnu 'sa...pattinu" sajana' pustaka. AmAM jamazedajI tAtAnI e dRSTivaMta keDI kai rIte rAjamAga khanI ane te mATe kevI kevI mathAmaNeA, niSphaLatAe ane paDakArAnA sAmane karavA pAmyA tenuM Alekhana karyu che. sapattinA traNa prakAre upayoga thAya che; eka sapattinu sajana, mIjo saMpattinA upabhoga ane trIjo sapatti para A kuza. emAM saMpattinuM sarjana karavA mATe athAga parizrama ane akhUTa sAhasakhaLa dAkhavavuM paDe che. jyAre khIjA pAsethI maLelI sa'pattinA upabhoga karanArAo ke anyanI sa`patti para akuza meLavanArAone mATe kASTha vizeSa cAgyatAnI jarUra paDatI nathI. 'pattinA sarjana mATe kASTha muzkelIonA avirata sAmano karavAnu maneAkhaLa, dUradezIpaNuM ane hRdayanI saccAinI jarUra paDe che. evA rASTra mATe karelA ma'pattinA sajananI parizramagAthA A pustakamAM AlekhAi che. tAtA gRDhanI pistAlIsathI paNa vadhu vizALa kaMpanIonA pAyAmAM jamazedajI tAtAnuM cAritryabaLa che. tema bhAratanI audyogika krAMtinuM mahattva pUrepUruM samajatA hatA ane tethI ja A mATenI pAyArUpa khAkhatA, jevI ke peAlAdA udyoga, khrastI jaLavidyuta tema ja yaMtraudyoganA zikSaNu sa MzAdhana para temaNe bhAra mUkayA. mAkhI duniyAmAMthI je kaMI sAruM jotA tenAM lAza pAtAnA dezane maLe te mATe tatpara rahetA. kAmamAM jaine rezamanA kIDAnA ucheranA abhyAsa karyo 'tA jApAnamAMthI rezamanI khetI maMge prayoga karavA mATe niSNAtAne mAlAvI lAvyA. pariNAme meM sUranA rezamoMghoSa punajI'trita oN. emanAmAM navA navA vicArA ravAnI, dUranuM jovAnI, ane tene sAkSAra karavAnI zakrita hatI. emanI mA dIdha'Iza'tAne kAraNe te emaNe e jamAnAmAM sAyansa yunivarsi'TInI yojanA rajU karI hatI. keriyara mAtAnukUlananI tA. 16-5-85 zedha karI te agAu varSo pahelAM emaNe prinsa oNpha velsa myujhIyamane smAte geLAkAra imArata baMdhAvI ane temAM kharAnuM kArakhAnu nAkhIne AkhI imAratane ThaMDaka AApavAnI yeAjanA vicArI hatI. dezanA audyogika vikAsa mATe jamazedajI tAtA ane emanA anugAmIne satata sudhara khelavA paDyA che. jamazedajI tAtAe dezanA audyogika vikAsane naSTaprAyaH karavA mATe briTiza sAmrAjayayAde laDelI yukita-prayuktionA sAmanA karyAM. dUra pUrvamAM bhAratIya nikAnI cIjonuM UMcu bhADu' letI pI. enDa A kaMpanI sAme laData calAvI e ja rIte kAlasAthI TevAyelI kApaDanI milene vIjaLI para javAnu protsAhana mApavA. mATe tAtA kaMpanIne ghaNI mahenata karavI paDI, jayAre dha tAtA Aila milsa kaMpanI'ne samAtamAM eka bahurASTrIya kaMpanI sAthe tIvra spardhAmAM Utaravu' paDayuM hatuM. e pachI zrI. je. Ara. DI. tAtAe havAi mArge TapAla lAvavA lai janA mATe sarakAra pAse ceADI Arthi'ka madada (sabasIDI) mAMgI. khIjA dezomAM sAmAnya rIte te ApavAmAM AvatI hatI, paraMtu sarakAre cokhkhI nA pADI. A tabakake tAtAe nI yu ke thADe saracAja' laine pazu dezane sevAo ApavAnu cAlu rAkhIza. keTalAka prasa Mgee muzkelInA kALamAM hiMmata rAkhyAna udAharaNo paNa maLe che. jamazedajI tAtAe nAgapuramAM embesa mila zarU karavA mATe relave sTezananI najIkanI nIcANavALI jamInamAM pUrANu karavAnuM zarU karyu" tyAre eka mAravADI gharAke zera levAnI nA pADI ane kahyu ke tame ' senuM dharakhIte veDaphI rahyA che. mAre e dhaMdhe nathI karavA. jo ke pAchaLathI emaNe kabUla karyu ke jaMmaradajIe dharatImAM seksanuM nahatu dharachyuM paNa mATI ja dharakhIne seAnuM kADhyuM hatuM. AvI ja rIte 1886 mAM aneka peDhIonI pratiSThAne beya bhegI karanAra ane khakhaDI gayeluM taMtra dharAvanAra svadezI mila lakhane jamazedajIe udyogapati tarIke pratiSThA vadhArI. eka vAra enA zeranA bhAva gagaDIne ceAthA bhAganA thaI gayA che vaSa pachIH mila DiviDanDa ApI zakI nahI. tyAre jamarodajIe avirata prayAseA karIne A milane dezanI agraNI mileAnI hArama khesADI dIdhI. 1924-25 nI AsapAsa tAtA sTIla bhayara Arthika muzkelImAM sapaDAI gai ane benka e samaye agAu dhIrelA paisA mATe bAMhedharI mAMgI tyAre sara dvArAkha tAtA ane Ara. DI. tAtAe pAtAnI 'gata prAmisarI noTa para baeNnkane jarUrI mAMhedharI ApI hatI. kaMpanI Taro ke nahI te vize moTI gaDhA sevAtI hatI, tyAre sara kArAbajIe pAtAnI 1 karADanI ma Mgata milata bhune pAtAnI patnInAM ghareNAM impIriyala eka Ak DiyAmAM gIrA mUkaryAM hatAM. AvI ja rIte eka vAra tAja hoTelanI Avaka eTalI mAchI thai gai ke bIje kAI mAlika hAta tA te vecI nAkhI hota, paNa tAtA gRhe AvA krAi vicAra na karyAM. cauthI moTI muzkelI tA tAtA miAnI sthApanA vakhate thai. AAnI maMtra +
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-85 prabuddha jIvana TES sAmagrIne pahele hapta dariyAmAM DUbI gayA ane bIje mAla meLavavAmAM bhAre muzkelI AvI. mIThApuramAM ocho varasAda pana mIThApura rAsAyaNika saMkula para no bhaya toLAI rahyo. A samaye mIThApuranAM be jaLAzayanuM pANI bacAvavA mATe bhagIratha prayAsa karyo. kArakhAnAmAM vaparAtA mIThA pANIne badale zuddha karelA samudranA pANInI vyavasthA goThavI eka mahinAmAM te zaheranAM saMDAsAmAM samudranA pANInA naLa goThavI dIdhA. eka aThavADiyAmAM ja keTalAka kUvAmAM sADA pAMca mAIla. lAMbI pAipalAina nAMkhI, jethI kArakhAnAne ane zaherane mIThuM pANI maLI rahe. enuM e pANI pharI vAparavAnI yukita zodhI kADhI, ane pariNAme pANIne vaparAza bAvIsa lAkha gelana parathI ghaTIne pAMca lAkha gelana thayo! eTaluM ja nahIM paNa zahera ane kArakhAnAMmAM 'jaLAzaya bacAve" saptAhanI ghoSaNA karI ane 16 hajAra lokee ane kArakhAnAoe eka aThavADiyuM jaLAzayanA pANI vinA calAvyuM. A ghaTanAne pariNAme lokone naitika jaraso vadhI gayo. pariNAma e AvyuM ke satata traNa varSa sudhI anAvRSTi rahI hovA chatAM kArakhAnAnuM utpAdana vadhatuM ja rahyuM! sAhasikane saMpatti vare, e ukita ahIM caritArtha thatI . jovA maLe che. jema ke pilAdanI kayA" e bIjA prakaraNamAM kAcA lokhaMDanI zodha mATe jamazedajI tAtAe karelA mahAbhArata prayAsanI gauravagAthA maLe che. enI zodha mATe baLadagADAmAM musApharI karavI paDatI ane kherAka ke cokhkhuM pANI meLavavAnI paNa muzkelI paDatI. AvI ja rIte tAjane sahu tAtAne gheLo hAthI' kahetA hatA ane temanA samakAlInemAMthI koI tene mAlika thavA icchatuM nahatuM tyAre tAtAe A paDakAra jhIlI lIdhe. je. Ara. DI. tAtAe jayAre vimAnI sevAnI zare sAta karI tyAre e rimAnene jamIna para ke AkAzamAM kAI sAdhananI madada na hatI. dizA ke utarANa batAvanAra kaMI paNa sAdhana ke reDiyo na hatAM ane vimAnImathaka tarIke mAtra jaEnuM kAdavavALuM medAna hatuM. ahIM comAsAmAM samudranAM pANI pharI vaLatI vakhatevakhata sthALAMtara karavuM paDatuM. 1947nA okaTobaramAM dezanA bhAgalA paDayA tyAre tAtAe yuropa sudhI vimAne laI javAnI bhArata sarakAra sAme darakhAsta mUkI hatI. mAtra dasa ja divasamAM ene maMjUrI maLI, kAraNa e hatuM ke ene vize sarakAramAM beThelAone kazI vizeSa jANakArI na hatI! mIThApuranI roja 80 Tane seDa egna utpAdana karavAnI kSamatAne 200 Tana sudhI pahoMcADavA mATe tAtAnI eka jarmana kaMpanI sAthe vATAghATa cAlatI hatI tyAre 31 varSanA yuvAna kemikala enjiniyara darabArI zeThe vahIvaTI beDane kahyuM ke A mATe paradezI madadanI koI jarUra nathI. ApaNe paNa tema karI zakIe. vaLI have te rAjanA 200 Tanane badale 400 Tana utpAdanane lakSyAMka rAkha joIe. vahIvaTI boDanA saLa sabhyomAMthI eka ja sabhya je. Ara. DI. tAtA darabArI zeThanAM sUcane sAthe saMmata hatA ane aMte mIThApuranA rAsAyaNika saMkulane pharI navesarathI taiyAra karavAnI saghaLI javAbadArI pUratI mokaLAza sAthe darabArI zeThane sepivAmAM ApI. AvI ja rIte vAhana-udyoganI kaparI paristhiti hovA chatAM tAtAe vepArI vAta tayAra karaSAnuM moTuM kArakhAnuM sthApyuM ane temAM abhUtapUrva maphaLatA meLavI. tAtA gRhanA vividha udyoganI sthApanA pAchaLa jamazedajI tAtAnA dUraMdezIpaNAnuM sAtatya jovA maLe che. pilAdanagarane jamazedajI tAtAne khyAla dorAba tAtAe sAkAra karyo cheka 1902 mAM emaNe emanA putrane paradezathI lakhelA patrama. pitAne pilAdano khyAla ApatAM lakhyuM e vAtano khyAla rAkhave ke rastAo pahoLA hoya, ane tenI dhAre jaladIthI moTI thAya tevAM jhADa ropelAM heyae vAtane khyAla rAkha ke lena ane bagIcA mATe puSkaLa jagyA hoya. kuTakhela, hokI ane pAka mATe moTA vistAro alAyadA rAkhavA. hiMduonAM maMdira, muslimonI masjide, ane khristIonAM devaLo mATe jagyAe alaga rAkhavI." AvA ja svapnasipI jamazedajI tAtAe 1898 mAM 30 lAkha jeTalI mAtabara rakamanI ekara vijJAna mATenI eka yunivarsiTI sthApavA mATe karI. A mATe jamazedajI tAtAe muMbaInI pitAnI 14 imArata ane 4 sthAvara milakate judI kADhI. A dAnanI rakama emaNe aMgata milakatamathiI aApI hatI. A vijJAna yunivarsiTInI sthApanA karIne teo zikSaNanI. eka navI rASTrIya paddhati lAvavA mAMgatA hatA, paraMtu paradezI 1 sarakAre emanI A ophara para saTuM pANI reDavA ghaNI kiri, karI. A aMge uddhata vAIreya leDa karjhana sAthe jamazedajIe . saMdharSa karyo paNa evAmAM ja emanuM avasAna thayuM. emanAputra derAba tAtAe beMgloramAM inDiyana insTiTayUTa opha sAyansanI sthApanA karI ane AgaLa jatAM ene AnuSaMgika bIjI ghaNI saMsthAonI sthApanA thaI. A iTiTayUTamAM jAhera ane khAnagI kSetranI saMzodhanane lagatI ghaNI samasyA enA. ukela mATe saMzodhana karyuM. A ja rIte Uja' aMge dezI dAkhavIne muMbaInA udyogo vIjaLI vaparAzamAM leze ke nahIM te vize zaMkA hovA chatAM jaLavidyAnI jano nI rAsAyaNika udyogamAM kSAra udyoga e saithI jaTi, muzkela ane gupta vibhAga manAte hato. tAtAe e ja paDakAra jhIlI lIdhe. tAtAnI dUradazitA Trome' mAM je maLe che. sAmAnya rIte TrAnsaphormarane kAraNe vIjaLImAM kharAbI thatI heya che ? aMge aneka prayogo karIne TrAsamaMranI khAmI pakaDI vijaLI? utpAdanamAM pitAnI kSamatAnA 89% jeTalI kSamatAne upayoga karo. kAmadArane lagatI kalyANakArI ghaNI janAo tAtAe pahelAM ghaDI che ane sarakAre varSo pachI tene kAyadAnuM rUpa ApyuM che! atyAre tAtAnI 32 jeTalI kaMpanIomAM doDha lAkha jeTalA karmacArIo kAma kare che. jayAre tAtA calanA kArakhAnAmAM 18 hajAra karmacArIo che ane bIjA 20 hajAra kolasAnI khANomAM kAma kare che, Ama chataI. kAmadAronI sarvAgI sukhAkArI mATe cheka jamazedajI tAtAnA. vakhatathI sakriya che. jamazedajI je vakhate pitAnI zivane jALavI rAkhavA jIvana-maraNane jaMga khelI rahyA hatA tyAre paNa emaNe kAmadAronA svAdhyane vicAra karyo hato. praduSita pANIthI thatA rogacALAne aTakAvavA jaLazuddhikaraNane eka plAnTa nAkhe. majuro mATe svaccha cAlImAnI khyavasthA karI, anAjanI dukAna ane davAkhAnuM khulyuM, proviDanTa phaMDa ane penzananI vaijanA dAkhala karI. eka majura sAthene samabhAvamAM hatAM ane emanI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ , praha jIvana tA. 16 5-85 - sukhAkArInI bhAvanAnA ghaNA kissAo "saMpattinuM sarjana' pravezathI tAtAnI navI peDhI zarU thai. 1983mAM je. Ara. DI. mAM maLe che. pustakamAM tAtA TrasTa ane emanI bahuvidha sevA- tAtA pramukha banyA tyAre emaNe uttama pratimAna enI mAhitI paNa maLe che. eka bAjue zItaLA nAbUdI- vyakitaonI sevA pUrA samaya mATe tAtAne eka ja sthaLe mATe prayAsa kare che, te bIjI bAju adyatana kensara hospi- maLavI joIe tevo Agraha rAkhe ane pariNAme dezanA TalanI sthApanA kare che. prajAkIya muzkelIo vakhate rAhatakAmamAM vikhyAta arthazAstrI De. jahena mathAI, prekiTaciMga solisiTara moTo phALo Ape che ane sAmAjika sevAo pazu meTA je. DI thokasI ane zeradalAla e. DI. epha jevA tAtAmAM pAye kare che.. joDAyA ane tAtA udyogonuM kAma A TekanokreToe saMbhALyuM. jamazedapuranI najIka vasatI kAliMdI nAmanI jAti ke Ama tAtA udyoganA vikAsamAM parivartanane pArakhavAnI sUjha sAMtAlomAM yA saurASTrane vAgherone kArakhAnAmAM kAma ApavA paNa kAraNabhUta che. e ja rIte kaMpanIonI racanA pAchaLa paNa uparAMta madadarUpa janAo ghaDe che. morabInI macchu baMdha honArata AvI samajadArI jaNAya che. jema ke TAsa' dvarA vacagALAnI pachI merabI enjiniyarIMga kolejanI badhI sAdhanasAmagrI TekanolojIne vikApa karyo. Adhunika TrekaTara ane paraMparAgata bacAvI tene pharI cAlavA gya karI ApI hatI. madhya pradezanA haLa vacce eka moTI khAI hatI te pUravA mATe volTAse pachAta vistAramAM AvelA devAsa gAmamAM cAmaDAne udyoga pAMca ekara jamIna hoya tevA kheDUtane paravaDI zake evuM vikasA. kArakhAnAmAM kAma karatA leke upAMta gharA gADuM banAvyuM. e ja rIte skUlamAMthI pANI kADhavA mATe ghera besIne nikAsa mATe cAmaDAnI brIpha kesa ane Teniza sastI pavanacakakI banAvI. jamazedajI tAtAe devAnA pAyAnA bega banAve tevI ge ThavaNa karI ne pariNAme ghaNu lake udyogane vicAra karyo ane pilAda ane jalavidyutanA AtmasanmAnathI AjIvikA raLe che. gujarAtanA 130 jeTalA kSetramAM pahela karI. e mane anugAmI bee pahele rASAyaNika nAnA ekamo. tAtA ekasaparTasa dvArA AyAta karelA ane udyoga, pahelI eralAInsa kaMpanI ane bhAratanuM sauthI moTuM vahecelA hIrAne pahela pADavAnuM ane piliza karavAnuM kAma ane sauthI adyatana udyoga-saMkuza reko' zarU karyA. tAtAe kare cheAma totAnI sakhAvate enA udyogonI sAthosAtha * vikAsa pAmI. pAyAnA udyogo sthApIne eka audyogika mALakhuM racI ApyuM je, mALakhAne AdhAre bIjAM keTalAya udyoga jamazedajI tAtAnI rASTrIyatAnI dhagaza jANItI che. anya lekAe zarU karyA. AvA udyogomAM khAssI mUDI eka vAra teo pitAnA eka paradezI mitrane pakanI epala rokAya, lAMbA samaye enuM vaLatara maLe, tema chatAM zeraholDare hoTalamAM bhojana mATe laI gayA. A hoTala mAtra yurepine mATe hovAthI bAraNe UbhelA sajajane jamazedajIne kahyuM, 'tamArA ane majUronA saddabhAvane kAraNe tAtAe pAyAnA udyogamAM mahemAnanuM ame svAgata karIe chIe. paNa dilagIra chuM ke saphaLatA meLavI, tamAruM nahI karI zakIe." A ghaTanAne pariNAme jamazedajIe ApaNA dezamAM eka samaye rASTrIyakaraNane juvALa muMbaI zaherane anurUpa evI adyatana tAjamahAla hoTala UbhI Avyo hate. be ane vImA kaMpanIonA rASTrIyakaraNanA karI A hoTala je divasathI zarU thaI tyArathI enI zreSTha kavI phaLa Aje ApaNe cAkhI rahyAM chIe. 1972 mAM hoTalamAM gaNatarI thatI rahI che, kolasAnI khAnuM rASTrIyakaraNa thayuM tyAre te vakhatanA 'tatA, gRhanI keTalIka viziSTatAo lekhaka batAve che. khApradhAna zrI mehanakumAra maMgalam tAtA kaMpanInI mAlikInI khANone aDyA nahIM eTaluM ja nahIM balake, emaNe evI emanI lekazAhI kAryapaddhati vize paNa vigate vAta kare che. icchA pragaTa karI hatI ke vadhAre kuzaLatAthI calAvAtI tAtAnI Aje tAtAnI badhI kaMpanIe svAyatta hovA chatAM emAM eka prakArane saMghabhAva jovA maLe che. AmAM kAryanI cIvaTa jevA khA joIne rASTrIyakRta kaMpanIone cAnaka caDe! 1978 nA aMtabhAgamAM pilAdanA udyogenuM rASTrIyakaraNa karavAnI vAta maLe che. je. Ara. DI. tAtA era InDiyAnA saMcAlanamAM cAlatI hatI tyAre tAtA varkasa yuniyane vaDApradhAnane sau atyaMta cIvaTa rAkhatA ane tene pariNAme A eralAInane jagatabharamAM nAmanA maLI. je Ara. DI. tAtAe pitAnA pahele tAra karIne vireAdha ho. 1979 nA jAnyu. karmacArIone evo maMtra ApyuM ke, "je kare te uttapamAM ArImAM kAmadAroe A aMge eka TharAva paNa pasAra karyo hite. uttama karavAnuM dhyeya rAkhe te tame guNavattA jALavI zakaze". tAtA sTIla bhAratamAM bhAre udyogonI jananI kahevAya che, vAmAM ja rIte atyAre Teke' mATe kahevAya che ke "guNavattA siddha jayAre bhAratIya udyogamAM Telkano vikAsa dara sauthI vadhAre karavA mATe rojanA ghaDAya che ane tyAra pachI ja tenI che. tAtA ekasaparTas dvArA bhArata audyogika rIte eka cakAsaNI thAya che". vizvAsapAtra deza che evI chApa videzamAM UbhI thaI che. A sAmAnya rIte dhaMdhAmAM maMdInuM moju ya chatAM tAtA rIte kapAsanA bI jamAthI espesa milane pahele aMkura phUTa ghogane navA grAhakanI kayAreya khoTa paDatI nathI. lekhakanA ane temAMthI tAtAnA aneka udyogonuM vaTavRkSa thayuM. "saMpattinuM kahevA mujaba tAtA gRhae nItinI saccAithI cAlavAnuM rAkhyuM che. bIjI kaMpanIonI mAphaka lAMcaruzvata jevI hIna ajana' pustakamAM rUsI lAlAe tAtA grahane eka ghaNA khaMDera pravRtti karI hota to te che tenAthI bamaNu kadanI heta, paraMtu vALe mahela' kahyo che. ane e khaMDanI, oLakha emaNe tAtA mAne che ke temanuM balidAna ekase Taka vikAsanuM nIrasa AMkaDAo, zuSka TharAvo ke AMdhaLI, atizatine che ane temane A mATe bIjo koI mArga khapatuM nathI' badale rasaprada rIte, sarvagya bane tevI pravAhI zailImAM ApI che. te A pustakanI eka moTI vizeSatA gaNAya. . : che jemazedajI tAtAnA mRtyu pachInAM 25 varSomAM are daraba tAtA temanA mitrIjA Ara. DI. tAtA, barajorajI pAdazAha * baMpattinuM sarjana lekhaka- Ara. ema, lAlA, Alekhana ane bIjA le e tAtA gRhane visaka, 19raramAM je. che. mArio mirAnDA, anuvAdaka: bheLAbhAI paTela, prakAzaka: - Ara.DI. nA pravezathI ane pachI 1930mAM navala tAtAtA" Ara. Ara. zeThanI ku. muMbai-2. kimata re.36-074
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-85 prabuddhe jIvana "dAdu vANI" ke. pI. zAha "merA verI me huA, mujhe na mAre kAi, mau' hI mujhakA mAratA, maiM ' maLavA hoi." eka jUnI thA che. samrATane khabara maLyA ke potAnA vizALa rAjyamAM dUranA pradezamAM, prajA nakanI jema jIvI rahI che, sakhaDI rahI che, saDI rahI che. sau ekakhIjAnA virAdhamAM ja che. satata kajiyA ane saMdharSa cAlyA kare che. mANusA eka ja vAtamAM sukha samajyA che ke bIjAne kema duHkha ApavuM. jIvana asaMbhava jevu khanI gayu che, samagra vAtAvaramAM lUMTa, khUna, AtmahatyA ane glAni ja bharelA che, samrATane thoDAM varSo agAu eka uttama jAdugare eka dRNu bheTa Apyu hatu. rAjAe vajIrane kheAlAvIne kahyu` ke A zu atyaMta anAkhu che. khUbI e hatI ke vastune ane mANasanA manane sAcA prakAre, saceATa rIte batAvAnI zakti NumAM hatI. kalpanA, bhrama ane pakSapAtathI dUra, sAcI ane saceSTa vAta batAvavAnI zakti dR NumAM hatI. yathA' 'na karAvavAnI zakita 6NumAM hatI. yathA'nuM dazana thartA ja jIvananuM pavana zarU tha jAya che. A dRzumAM eka vakhata joyA pachI, mAzusa je gai kAle hatA te have Are nahi rahe vajIra ApaNu lakhane eka dUranA pradezamAM pahoMcI gayA. vajIrane khabara hatI ke samrATa to mAtra mahelamAM ja rahyA che. daSNunI game te khUkhI DhAya, paraMtu leAkAnA mAnasane vajIra kharAkhara eLakhatA hatA. pariNAmanI vajIrane khabara hatI chatAM pazu, rAjAnI AjJA eTale vajIre gAmanI jAranA mukhya cekamAM, leA kharAkhara joi zake te rIte eka sTenDa upara dupaNu gaDhavI dIdhu' ane gAmamAM DhaMDherA pITAvyo ke '-pazumAM peAtAnI jAtanA, sAcA darzana karavA jarUra Ave. divAne DheDherAmAM kahyuM ke A dapa Nunu rakSaNu karajo ane cittamAM ecenI asateSa, dhRNA pedA thAya ke tarata ja pazumAM jovAthI samAdhAna maLI jaze. tamane ema lAge ke leAkA tamAruM apamAna kare che paraMtu pazumAM joze. te kaMika juduM ja mAlUma paDaze tamAruM apamAna karavAnI kAine utsukatA nathI. pazu, jarUra karatAM vadhu sanmAnanI tame apekSA rAkhI rahyA che ane tethI tame asatuSTa banI jA jA. dRSTamAM jovAthI tamane mAlUma paDaze ke tame tamArA ahaMkAranA phuggAmAM eTalI badhI havA bharI che ke A te khale tamane du:kha ja maLe che. tame jyAM jAo che tyAM tamAre leAkA sAthe vAMku paDI jAya che. TakakaramAM AvI jA che. dRNumAM jovAthI khabara paDI jaze ke bIjAne duHkha mApavA mATe kAne phurasada nathI. pazu hajAra hajAra rIte tame ja tamArA duHkhatu sarjana karI rahyA che. jyAre kaMIka pIDA, parezAnI ka musIbata UbhI thAya tyAre ke TrAnA TApale khIjA upara DhALI devAne badale tame pote ja tamArA svabhAvanI khAmI ane anubhavanI Ape enuM vizleSaNa karI tA khyAla Avaze ke e je A duHkhane mATe javAbadAra che. vajIrane pariNAmanI khakharatA hatI ja paraMtu tenA anubhavanuM thADu UMDANupUrvaka rasadarzana karI laieH 19. pethI paDatA ane kahevAtA jJAnIe melI uThayA ame khadhu jANIe chIe. ame tA satyanA 'nikA chIe. arIsAmAM joyAnI vaLI amAre zuM jarUra? zuM amArAmAM akkala nathI, anubhanna nathI. ame zuM jJAna prApta nathI yu ke vaLI arIsAmAM me jovA jaie ? arIsAmAM te leAkA jovA jAya ke jete peAtAnI muddhimAM bhAse na hAya. ame te khUba paripakva chIe, anAdikALathI pethI paMDitA. Ama ja akAranI bhASA kheAlatA AvyA che. paMDitA te na gayA. paraMtu gAmamAM havA phelAvI ke A. arIsA pAse koie javuM nahi. tyAM jaze temUrkhAma ja gujAro. gAmamAM eka khIjo pazu vaga' hatA. te lekA sA sIdhA hatA. para'tu khINu ane phAzI hatA. temaNe kahyu 'rAjAe dRpaNu mekalAvyuM che te ApaNe enuM sanmAna karavu joIe, temaNe bAjumAM suzebhita maDapa UbheA karyAM. dhUpa, dIvA vagere karyu, paraMtu zAMtipUrvaka sAcI rIte arIsAmA potAnI jAtane joine tapAsavA jeTalI hiMmata A leAmAM na hatI. emanA mATe bhAga eve hatA. ke bhAi cAlavA de, badhuM ThIka che. dakSumAM kharAkhara jovAthI puruSAtha' mATe navI dizA khAlavI paDe...ma Mtara cakSu khUle ta jIvananA navA pravAha mATe navI draSTi mATe kyAM kaDAkUTamAM paDavu. atyAre te jIvana cAlyu jAya che. kAyarane jIvana badalavAnI vAta kASTha divasa gamatI nathI. e leAkAe te pUjA ane bhakitanA moTA-moTA rAgaDAmAM samaya zakti veDaphI nAkhyA te satyane jovAne khale AkhA ja adha rAkhI.. uttama makhamalanA eka paDado e lAkae dhIrethI arIsA upara khiAvI dIdhA ane kahyu ame dRNunI pUjA karI... rahyA chIe, sanmAna karI rahyA chIe. gAmamAM eka trIjo pazu vaga hatA, jemaNe dapa Nune virAdha tA karyAM paraMtu ema paNu bA-pAkAra jAhera karyu ke zu / amAruM apamAna sUcave che. bIjA kAi nagaramAM AvA dRNunI jarUra che zuM samrATa: ema mAne che ke aa nagaranA bhame sau mUrkhAe ane pAgala chIe ? A mATe amAruM apamAna karavAmAM Ave che? zu' ame madhaLA chIe? khIjA kAi nagaramAM zA mATe A dRz mekalavAmAM gmAvyu' nahi? mA darpaNanA TukaDA karIne ame dUra khAimAM pheMkI AvIzu. gAmamAM eka ceAthe vaga paNa hatA. emaNe hiMmatathI 'jImAM jovAnI zarUAta karI. dhaNA sAcA ane sIdhAsAdA mANusAe pAtAnI jAtanuM' rUpAMtara karyuM'. svabhAvamAM sudhAraNA karI. satyane pAmyA ane Anati thayA. temanA mATe ALa-suA, pothI paMDitA, kahevAtA dA'nikA ane jalada vaMzadhI sau ema kahevA lAgyA ke mA leA tA paNuthI nAhaka khoTA khoTA ajAi gayA che.' dareka dhama' sAcu' dazu lAve che. paraMtu pachI soMpradAyo janme che, mAvA cAreya prakAranA loko utpanna thAya aneka dharmanA sAcI rIte svIkAra karI, mAnadita thatArAmAne. A Wh
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. praha jIvana . . ' tA. 165 85 baDekhAMe pajave che, haDadhUta kare che ane pite mahAna dharmaniSTha che evI AtmavaMcanAmAM satata rAce che. pUjA e te potAnI jAtanA parivartananI taiyArI che. mAtra gatAnuM gatika rIte AvatI pUjA ane karmakAMDa e te kAyarone pitAnI jAtane chupAvavAnuM bahAnuM che. senAne agnimAM nAkhavAthI tenuM jema nikhare che tema jAtane Atma nirIkSaNamAM mUkI jAtanI nikhAravAnI kriyA e sAcI pUjA che. kharekhara je satyane pAme che te sadA AnaMdita ja rahe che. satyane pArakhavAnI A kasoTI che. je bhajanathI bhUkhanI tRpti na thAya e bhojana zuM kAmanuM ? je jJAna tamane samagra rIte AnaMdita na kare te jJAnamAM kAMka khAmI che. tame pAkazAstra vize badhuM jANatA he, tenI cayAmAM tame niSNAta ho; bIjAo upara tame suMdara chApa pADI zakatA ho, paraMtu tethI kaMi peTa bharAtuM nathI ApaNuM vaidakazAstra, dharmazAstro, sUtro e badhA kharekhara ja uttama che pazu te pAkazAstra jevA che. saMtanI vANI ke dharmanI sAcI vAta hamezA darpaNa jevI ja hoya che, paraMtu pachI A zAstra upara makhamalanA thaDadA caDAvavAmAM Ave che. jAnA te jAtA, meM itanA jAnA kenameM kucha nahi jAnA re' A bhAva laine dapaNu pAse jaze te ja satya pAmazo ane AnaMdita thaze. khyAle, mAnyatAo ane ahaMkAranA tharo laIne darpaNa pAse UbhA raheze te temAM kazo lAbha thavAnuM nathI te ane dharma eTaluM ja kahe che ke AnaMda te tamane prApta thaye ja che. duHkhanA khyAle choDI de mayurAne eka paDe khUba vadhu paDatuM bhojana laIne eTalA upara paDe che. pachI yajamAna tene mAMDamAMDa tenA ghare pahoMcADe che. pachI patnI tene kahe che ke pAcananI A geLI lai le te tamane jarA ThIka lAgaze. paraMtu paDe kahe che ke mUkhI, je gALI levA jeTalI jagyA peTamAM heta te eTale lADu ja vadhAre na khAta? ati jJAnIone ahaMkAra A prakArano che. dhyAna ane samAdhi-bIjuM kazuM ja nathI. tamArI aMdara rahelA sUkama ahaMkAre, pada-pratiSThAnA behUdA khyAlo : A ja tamAre rAga che. dhyAna dvArA rogane pArakhI laI tame tene dUra karI zakazo. - eka vicitra saMsmaraNa che yazavaMta dezI prabuddha jIvana nA tA, 1-2-85 nA aMkamAM zrI mahAde A prasaMga A rIte ja banyuM hoya te te gAMdhIjI pratye nArAyaNane lekha gurUdeva TAgoraH thoDAM saMsmaraNo" udhRta mAna upajAve tevuM nathI lAgato, 57 gAMdhIjInuM AthI judu karavAmAM AvyuM che. temAM apAyele eka prasaMga thoDIka valaNa paNa ApaNe joyuM che. ravIndranAtha sAthe gAMdhIjIne je vicAraNA mAge che. jAhera patravyavahAra thayele (navajIvana TrasTa te TUtha kolDa dhema prasaMgo sAra e che ke zAMtiniketana AvelA gAMdhIjInI DipharanTalI' nAmanA puskatarUpe pragaTa karyo che.) temAM gAMdhIjIe prArthanAmAM keTalA mANase kharekhara tanmaya hatA e jANavA dezanA kavio, kaLAkAro vageree paNa mukitasaMgrAmamAM mATe gurudeve eka jhuMpaDIne Aga lagADAvI. ghaNAbadhA leke bhAga levo joIe evo Agraha rAkhyo hato. ravIndranAthanuM Aga olavavA deyA. paraMtu gAMdhIjInI prArthanA yathAvata maMtavya kaMIka evuM jaNAtuM hatuM ke sarjakone temanA sarjaka cAlatI rahI kAryamAM ja otapreta rahevA devA te vadhu sAruM. gAMdhIjIe che. mane lAge che ke gAMdhIjI, ravIndranAtha ane mAnavaprakRti e e vakhate evA arthanuM daSTAMta ApeluM ke gharane Aga lAgI traNe viSe A lakhANa khoTA khyAla pedA kare che. zrI mahAdeva hoya tyAre kaLAkAra, kavi, lekhaka ke harakeInI pharaja bAladI -nArAyaNe pratyakSa sAkSIrUpe prasa ge AlekhyA che, eTale A laIne pANI chAMTavA pahoMcI javAnI che. e vakhate citrakAra -prasaMgane beTe kahevAnuM zvAsa te ApaNAthI na thAya, paNa pachI mUkI de ne kavi kalama paNa mUkI de. AvuM kahenAra emaNe lakhyuM che ke "pachI sAMbhaLavA maLyuM. A Aga gAMdhIjI yajamAnanI jhuMpaDInI Aga olavavA devyA vinA rahe kharA? gurudeve lagADAvI hatI". e sAMbhaLavA maLeluM ke khoTuM heI ra gurudevanAM "saMsmaraNAma A prasaMga sAmela na thaye hota AmAM mukhya muddo te gAMdhIjI ane temanA anuyAyIte sAruM thAta, kAraNa ke gurudevane e bahu sArA raMgamAM rajU e zuM karyuM tene ja che tema chatAM ravI-dranAthe pote karatuM nathI. - AvI parIkSA kema che evo prazna paNa thAya ja che. pahelAM gAMdhIjInI vAta laIe. manuSanA duHkhane dUra savathI upara manuSya ane manuSyathI upara kaI nahi karavAmAM kazuM ja ADe na AvavuM joIe e sUtra paNa evuM prakhyAta sUtra lakhanAra ravIndranAtha, manuSyanI baLatI jhuMpaDI bacAvavA janAra karatAM akhi mIMcIne besI rahenArane amane svIkAryuM hatuM. pelI baLatI jhupaDImAM koI mAsUsa vadhu mAka ApavA mATenI parIkSA kare e gaLe Utare evI saLagI ja nahi ja hoya evI gAMdhIjIne ke emanA sAthIne. vAta nathI. ravIndranAtha pite paNa kekanI jhuMpaDI baLe che ema khabara nahotI. vaLI ahIM te teo bIjAne tyAM mahemAna hatA. A vakhate yajamAnane thatuM jA pachI emAMnA mANasane bacAvavA deDe ke mANasanuM je thavuM hoya te thAya ema vicArI prArthanAmAM besI rahe ?nAkasAna, ane kadAca yajamAnanI saMsthAnA koI mAnavInuM yAtanAbharyuM saMbhavita meta paNe lakSamAM lIdhA sivAya trIjI vAta mAnavaprakRtinI, koI evI dalIla karavAnA ja gAdhInI maMDaLI pitAnI prArthanAmAMthI UMcuM na jue e ke prArthanA karanArAo te evA tamaya thaI gayo hoya ke mAnyamAM Ave evuM nathI. paNa gurudevanA aMtevAsIe lakhyuM AganI bUmo emane kAne paDe ja nahi. tanmayatAne A che eTale sAcuM mAnavuM paDe. Adarza che e kharuM, paNa vyavahAramAM evI tanmayatA bhAgye ja
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-85 prabuddha jIvana siddha thatI hoya che. draupadInA svayaMvaramAM marayalane prayatna jhuMpaDIne Aga lAgI, bUma paDI, tame prArthanAmAM beThAM beThAM. karanArA aneka hatA paNa mAchalInI akhi sivAya bIjuM bUmo sAMbhaLI. have tamAre pasaMdagI karavAnI che-Agara kazuM nahi jonAro te eka ajuna ja hate. vAstavikatA ThAravA deDI javuM ke prArthanAmAM besI rahevuM? kasoTI e che ke duniyA ajamenI banelI nathI paNa pelA anya tanmayatAnI nathI 5 mAnavamUlyanI che. tamAre mana manuSya leke jevAonI banelI che. ane te lAkho-karoDamAM meTe che ke prArthanA meTI che tenI che. prArthanA Akhare ekAda heya, AsapAsa Aga AganI bUma paDe ane chatAMya zene mATe che? ene hetu zuM che? prArthanA ApaNane anukaMpa e saMbhaLAya ja nahi evI prArthanAlInatA keI virala ne zIkhavavAnI hoya te te prArthane nirarthaka che. prastuta vyakitamAM ja hoya. bAkInA lekane AganI bUma saMbhaLAya ja. prArthanAmAM je leke Aga olavavA deyA emaNe ja kharI eTale ravIndranAthe je parIkSA karelI. kahevAi che te prArthanA karI ane besI rahenArAoe prArthanAnI vikRti karI tanmayatAnI nahotI paNa pasaMdagInI, agratAnA kamanI hatI. e mAro mata che. 2 zrI ramazubhAI lAlabhAI lAkaDAvALA ja sa gha samAcAra * 3 , dhIrajalAla phUlacaMda zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI vArSika sAmAnya sabhA 4 , mANekalAla vADIlAla savANI maMgaLavAra, tA. 30-4-85nA roja sAMjanA 5-30 kalAke 5 ) vasanajI lakhamazI zAha paramAnaMda kApaDiyA sAkSAgRhamAM maLI hatI. "saMghanA aveSita 6 , caMpakalAla ema. ajamera hiMsA, saravaiyuM ane navA varSane aMdAjapatro rajU thayAM 7 , joramala maMgaLajI mahetA hatAM. te maMjUra thayA bAda nIce pramANe padAdhikArIo ane 8 DuMgarazI rAmajI gAlA kArobArInA 15 sabhyonI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. 9 , bAbubhAI jI. zAha padAdhikArIo : 10 , sI. ena. saMghavI 1 che. ramaNalAla cI. zAha, pramukha 11 " dAmajIbhAi velajI zAha 2 zrI urjikalAla ma. jhaverI, upapramukha 12 , basaMtalAla narasiMhapurA 3, cImanalAla je. zAha, maMtrI 4 , ke. pI. zAha, 13 ,, pravINubhAi TI zAha 5, pravINacaMdra ke zAha, keSAdhyakSa nimaMtrita sabhya kArobArI samiti - 1 zrI pUracaMdabhAI caMderiyA 1 zrI pannAlAla 2. zAha 2 ,, bipinabhAi jaina 2 Do. dhanavaMta ti. zAha, 3 zrImatI saramIbena pI. bhaNasALI. ke zrImatI nirubena esa. zAha 4 ,, uSAbena mahetA 4 zrI amara jarIvAlA 5 , madhubena bhAnubhAI meghANI 5 zrImatI (prA.) tArAbena 2. zAha 6, mIrAMbena ramezabhAI mahetA 6 zrI sukhe ubhAi ema. zAha. 7 zrImatI kamalabena pIsapATI 7 zrI caMdrakumAra esa. zAha 8, rasikabhAI esa. zAha 8 zrI harilAla gulAbacaMda zAha 9 zrImatI mitAbena zirISabhAI kAmadAra 9 zrI gaNapatabhAI ema. jhaverI 10 , sulIbena anilabhAI hIrANI 10 , e. je. zAha 11, zAMtilAla devajI naMdu 11 prA. gulAba deDhiyA 12 chegulAbacaMda karamacaMda zAhe " pra subhAI maMgaLadAsa zAha >> rasikalAla laheracaMda zAha 13 zrImatI taruNAbena bipinabhAI zAha 14 ,, jayaMtIlAla pI. zAha 14 , snAbena zeTha. 15 i maphatalAla bhIkhAcaMda zAha, 15 zrI hemAMga amara jarIvAlA tA. 6-5-85 nA roja maLela kArobArI samitinI sabhAe 16 , zirISabhAI kAmadAra 17 , anilabhAI hIrANI nIcenI vigate sahAyaka maMtrIo, kArobArImAM ko-opTa sabhya, 18 zrImatI puSpAbena parIkha sahaga samiti, ane niyaMtrita sabhyanI ane vAcanAlaya 19 , zrImatI vidyAbena mahAsukhabhAI zAha puratakAlaya samitinI nimaNuka karavAmAM AvI hatI. 20 zrI rajanIbhAI ela. verA sahAyaka maMtrIo 21 caMdalAla ema. gAMdhI 1 zrI pannAlAla 2. zAha 22 zrImatI jyotibena prabhAI zAha 2 De. dhanavaMta ti. zAha 27 , caMdrAbena harasukhabhAi zAha 24 zrImatI pazu lekhAbena dozI 3 zrImatI nirubena e. zAha 25 zrI jagahanabhAI dAsANI ke- sabhya 26 De. amUla zAha 1 zrI pannAlAla khImajI cheDA zrI maNilAla mekamacaMda sAvajanika vAcanAlaya ane 2 , zailezabhAI hiMmatalAla mArI pustakAlaya samiti 3 , araviMdabhAI mohanalAla cokasI 1 zrI harilAla gulAbacaMda zAha, maMtrI 4 zrImatI jayAbena TokarazI vI 2 , gaNapatalAla ma. jhaverI 5 zrI aruNabhAI parIkha >> pravINabhAI maMgaLadAsa zAha sAga samiti: (mobArI samitinA bhUtapUrva abhyA) zAMtilAla devajI naMdu 1 zrI jayaMtIlAla kAcaMda zAha * pannAlAla 2. zAha
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana zrI cImanalAla ca, zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALA | 'aMdha'nA upakreme uparokata vyAkhyAnamALA tA. 15, 16 17 ane 18 mI eprila, 1985 ema cAra divasa mATe InDiyana maracanTasa cembaramAM roja sAMjanA 6/15 kalAke yojAI hatI viSaya hate samAjavAdI samAjaracanAthI dezanI pragati thaI che kharI ?' cAreya divasanA vyAkhyAtA anukrame saMsadasabhya prA. bhadhu daMDavate, naheru yunivarsiTI, dilhInA bA ema. ela saMdhI, muMbaI yunivarsiTInA arthazAstra vibhAganA adhyakSa Do. pI Ara. brahmAnaMda ane DI. e vI. keleja, dilhInA vAisa prinsIpAla De. bhAI mahAvIre A viSaya upara rasaprada pravacano ApyAM 'hatI. A varSanI vyAkhyAnazreNInuM pramukha sthAna zrI amara "rIvAlAe lIdhuM hatuM. .. adhyAtma-varganuM uddaghATana ane bhakita saMgIta "saMdha nA upakrame ravivAra, tA. 5-5-'5 nA roja 9-30 kalAke bhAratIya vidyA bhavanamAM prA. tArAbena 2. zAhanA "mAtRdevo bhava' ane De. ramaNalAla vI. zAhanA arihaMtadeva' e viSaya paranAM mananIya pravacanethI anAtma varmAne prAraMbha thaze. zarUAtamAM ku Indubena dhAnake bhakitagIthI zrotAone DolAvyA hatA zrI rajanIbhAI verAnA sahayogathI A suMdara kAryakramanuM Ayojana thayuM hatuM. zrI cImanalAla je. zAhe kAryakramanuM saMcAlana karyuM hatuM. zrotAoe sArI evI saMkhyAmAM hAjarI ApI mA kAryakramane mAryo hate. " - zrI dhIrajabena dIpacaMda zAha ramakaDAM-gharanuM udghATana "aMdha nA upakrame bALake mATenI A viziSTa pravRttine prAraMbha thaze, ravivAra, tA. 5-5-'85nA roja paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM sAMjanA cAra vAge. zrI akSaya rAjendra ' zAha (u. va. 10) nA varad haste "ramakaDa-gharanI pravRtine khullI mukAI hatI. A samArohanA pramukha sthAne ku. prAcI "dhanavaMta zAha (uM. va. 10) ane atithivizeSapade ku. vizitA nItinabhAI zAha (uM. va. 8) hatAM. nAthAra saMkalana : cImanalAla ema. zAha, "kalAdhara . "saMdhanA A kAryakramamAM pramukha, atithivizeSa ane uddaghATaka bALakee bALa zailImAM suMdara vakatavya karyA hatA. zrImatI kokIlAbena vakANIe bALagIte rajU karyA hatAM. A prasaMge zrI je. Ara. zAha, zrI ke. pI. zAha, zrI zailezabhAI koThArI, prA. tArAbena zAha, Do. amUla zAha ane De. ramaNabhAI zAhe prAsaMgika pravacane karyA hatAM. zrI cImanalAla je. zAhe kAryakramanuM suMdara saMcAlana karyuM hatuM. videzanA pravAse janArAone zubhecchA saMdhanA Azraye jaina samAjanAM vividha kSetronI tejasvI vyakitaone videzanA pravAse mokalavAnuM nakakI thatAM jaina samAjanA agraNI zrI je. Ara. zAhanA pramukhasthAne (1) zrI zAMtilAla TI. zeTha (kAryAlaya maMtrI, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha) (2) zrI bacubhAi pI. dezI jaina keLavaNI gaMDaLa) (2) prA. gulAla deDhiyA (4) eDakeTa zrI nemacaMda gAlA (5) saMgItakAra zrI baMsIbhAi khaMbhAtavALA ane (6) prA. ku De. kalAbena zAha (7) jayendrabhAI ema. zAhane zubheccha-vidAya ApavAno eka samAraMbha semavAra, tA. 6-5-85nA sAMjanA sAta vAge biralA kriDA kendrAmAM yojAye hate. saMghanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhe A yojanA pAchaLane uddeza samajAvyo hato ane jaNAvyuM hatuM ke A janA heThaLa samAjanA keTalAka AgevAnoe pravAsa-kharca Ape che ane temaNe je nAma sUcavyAM che e nAmane amArI saMsthAe maMjUra karyA bAda videza mokalavAmAM AvanAra uparokata vyakitaonI pasaMdagI thaI che. "saMghanA maMtrIzrI che. pI zAhe videza janAra vyakitaone paricaya Apyo hate. zrI cImanalAla je. zAhe videza pravAsanI A janAnI rUparekhA ApI hatI prA. tArAbena zAha, zrI vasanajI lakhamazI zAha zrI devacaMda gAlA, zrI nAnAlAla vasA, zrI pratApabhAI gAMdhI, zrI mahIpatabhAi jAdavajI zAha ane amAraMbhanA pramukha zrI je. mAra. zAhe videza jatI vyakitaone zubhecchA pAThavI hatI "saMdha'nA kaSAdhyakSa zrI pravINabhAI ke. zAhe AbhAra mAnyuM hatuM. 'ramakaDAM-gharanAM uddaghATana prasaMge uddaghATaka zrI akSaya rAjendra zAha (u. va. 1) nuM sanmAna keratA saMghanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha saMghanA upakrame IglenDanA pravAse jaI rahelAM mahAnubhAvonA zubhecchA vidAya samAraMbhanuM eka dazya. prA. tArAbena A prapage ubodhana karI rahyuM che:
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 ETaicence No. : 37 -- * mA (c) prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa : vaSa : 47 aMka : 3 ke suvai tA. 1-6-85 chuTaka nakala 3, 1-50 vASaka lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika paradezamAM era meIla ra0 4 12 sI meila 4 5 68 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha nAsiohe zanivAra, tA. 18mI me e zrI vijayabhAi maracanTa thaze. lagabhaga eka karoDa rUpiyAnuM kAma hAla thaI gayuM che. amane muMbaImAM cembura khAte AvelI "nAsiMha emAM DenmArka, jarmanI, nedharalenDa vagere dezomAMthI paNa ghaNI (NA SEOH - National Society for Equal meTI Arthika sahAya maLI che. A uparAMta muMbaI ane Opportunities for the Handicapped) saMsthAnI bahAragAmanAM judA judA TrasTa, esosIezane, zALAonA mulAkAta mATe laI gayA hatA. emaNe tathA saMsthAnA kAryakara vidyArthIo dvArA paNa ghaNI sArI mArthika sahAya maLI che. maMtrI zrImatI namAbena bhaTTa amane apaMgo dvArA cAlI lagabhaga 200 apaMgone atyAre judA judA prakAranI raheluM kAya' batAvyuM. patrikAmAM saMsthAo vize mAhitI tAlIma A kendramAM apAI rahI che. jamInane cavI ane saMsthAonI rUbarU mulAkAta levI e be vacce plATa ApatI vakhate mahArASTra sarakAre zarata karI che ke vaNe pharaka che. rUbarU mulAkAtathI saMsthAnI kAryavAhIne vigate bAjumAM AvelA bhikSuka-gRhanA apaMga milune nizcita yathArtha paricaya thAya che.. saMkhyAmAM anukULa tAlIma ApavI, jethI zikSuka-gRhamAMthI chellAM traNeka varSathI amArA jaina yuvaka saMdhane zrI temane choDavAmAM Ave tyAre teo pharI bhIkha na mAMge paraMtu vijayabhAI maracanTanI samAjasevAonI pravRttio sAthe nekarIdhaMdhe lAgI jAya. vizeSa saMlagna thavAnuM sadbhAgya sAMpaDayuM che. teo nezanala - A nezanala senTaramAM suthArIkAma, darajIkAma, ilekaTrikala esosIezana phora dhI blAInDa' nAmanI saMsthAnA mukhya ane mekAnaMkala kAma, kArDamAMthI krAIsa ke bahAra sUtradhAra che. A dhajanone tAlIma ApIne AjIrikAnI dRSTie banAvavAnuM kAma, vidyArthIo mATe neTabu banAvavAnuM kAma, pagabhara banAvavAnuM bahu moTuM kAyae saMsthA dvArA thaI pApaDa ane masAlA banAvavAnuM kAma-A judAM judAM kAma rahyuM che. paracuraNa cIjavastuo vecavA mATenA raTola, mATenI saMgIna tAlIma te te kAmanA niSNAte dvArA apAya reliphona bUtha, sIvavAnA saMcA ke judA judA prakAranAM mazine. che. ane tAlIma pAmelA mANasane mATe nokarI zodhI apAvI muMbaInA keTalAya prajJAcakSuone ravataMtra rojagArI ApavAnuM kAma paNa renTaranA avikArIo kare che. nezanala eLavatA karavAmAM mAvyA che. eka jaNane kAyamane mATe senTaranI A te haju zarUAtanI ja pravRtti che, paraMtu pagabhara karavA mATe rUA. 7500/- nI yojanA che. jaina yuvaka uttarottara ghaNuM moTA pAyA upara A pravRtti vikasAvavAnI rasaMdha taraphathI apIla thatAM dAtAo taraphathI DhasethI vadhu zrI vijayabhAinI bhAvanA che. -aMdhajanone svanirbhara karavA mATenI rakama amane maLI hatI, jemAMthI kame krame e kArya thaI rahyuM che. zrI vijayabhAI 73 varSanI uMmara, hRdayaroganA traNa zrI vijayabhAie pitAnA A kAryakSetrane viratRta banAvI moTA humalA AvI gaLA chatAM sAmAjika sevAnA kSetre bhagI(nAsieha' nAmanI navI saMsthA UbhI karI. mAtra aMdhajane raya kAma karI hyA che. temane lagabhaga Akhe visa AvI -ja nahi paNa baherA, bebaDA, hAthapage apaMga, virUpa, sAmAjika pravRttimAM jAya che. koI 5Nu du:khI vyakita vijaya -maMdabuddhinA evAM evAM strIpuruSane AjIvikA mATe tAlIma bhAI pAse pitAne prazna laIne naya te taA acUka tenI vAta zAMtithI sAMbhaLIne tana, mana ane dhanathI badhI ja madada karI chUTe ApavAnuM ane tyAra pachI temane anukULa nekarI apAvavA che. vijayabhAie amane kahyuM ke bhAratamAM apaMga mANasane mATe eka moTuM kendra UbhuM karavAnuM svapna temaNe sevyuM. temanI lAke jaladI nokarImAM rAkhatA nathI. keTalAka apaMga mAse suvAsa eTalI badhI che ke mahArASTra sarakAre cembaramAM bhikSuka-gRha zArIrika draSTie apaMga hoya che, paraMtu temane anukULa 'Beggars Home) nI bAjumAM vizALa jagyA A nezanala senTara zaruM karavA mATe ApI. kendra sarakAranA evuM kAma karavAmAM teo koI paNa rIte UtaratA nathI. koI zikSaNu ane samAjakalyANu mATenA khAtA taraphathI makAna vakhata te sArAsAjA mANu karatAM paNa teo vadhAre kAma bAMdhavA mATe dasa lAkha rUpiyAnI Arthika sahAya maLI. kare che. AvA apaMga lekane vyavasAyanI daSTie samAjamAM A AkhuM makAna yojanA pramANe jayAre pUruM samAna taka maLI rahe eTalA mATe A saMsthA sthApavAmAM thaze tyAre te cArapAMca karoDanuM e bAMdhakAma AvI che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2- praya jIvana tA. 1-6-8. - pazcimanA dezomAM apage mATe jeTalI saMbhALa levAya che bake rASTranI pragatimAM temanuM yathAzakita yogadAna lekhAya, teTalI ApaNe tyAM levAtI nathI. bhAratamAM sazakata mANaso mATe ethI ekaMdare samAjanI zobhA vadhe. AvuM bahulakSI mAnava che paNa pArIne moTo prazna che. temanI saMbhALa levAnuM kAma te sevAnuM kAma zrI vijayabhAIe e mizananI jema upADayuM . dariyA jeTaluM moTuM che, paraMtu apagene AvI tAlIma je na che ane vibhinna TrasTa, saMsthAo, udyogagrahe ityAdi ke ApavAmAM Ave te vartamAna paristhitimAM ghaNAne mATe bhIkha taraphathI temane ghaNo sAro sahakAra sAMpaDI rahyo che. mAMgavA sivAya bIjo koI vikalpa rahetuM nathI! kuTuMbanA sabhyo bhAratanA pratyeka moTA nagaramAM AvI saMsthAo hoya te paNa tene haDadhuta kare che. apaMga mANasa sArI rojagArI bhAratanI keTalI badhI samasyAone tvarita ukela AvI zake. meLavate thAya che tene Akho divasa pravRttimaya jAya, zrI vijayabhAI maracanTa krikeTanA ' kSetre je zihie tene AtmavizvAsa vadhe, svamAnabhera te jIvI zake, kuTuMbanA meLavI ethI paNa vizeSa saMgIna kArya samAjasevAnuM sabhyo paNa tene mAnathI bolAve. pitAne yogya pAtra temanA hAthe thaI rahyuM che. e ApaNA saunA mATe AnaMda maLe te lagnane prazna paNa ukalI jAya ane eka ' ' ane gauravanI vAta che. rASTrane mAthethI temanI javAbadArI haLavI thAya, - ramaNalAla cI. zAha sva. pU. kalAsasAgarasUri - ramaNalAla cI. zAha * ' pa. pU. AcArya bhagavaMta zrImad kalAsasAgarasUrijI haze ane pitAnA dharmamArgamAM rUDha rahevAnuM manobaLa keTalu mo. - amadAvAdamAM budhavAra, tA. 22 mI me nA roja 7 varSanI haze ke svajanone pratibodha pamADe, pharI pAchI pite saMyamana uMmare kALadharma pAmyA. emanA svargavAsathI jaina samAje mAge ArUDha thAya. eka dhyAnamagna, Atmarata, prazAMtamUti mahAtmA gumAvyA che. sva. kalAsasAgarasUrie mahesANAmAM sImaMdharasvAmInuM . - sva. pU. kailAsasAgarasUri ganiSTha mahAna jainAcArya bhavya ane advitIya jinAlaya karavAnI preraNA ApI che. zrImad buddhisAgarasUrinA praziSya hatA. temaNe sva. buddhi emanuM mahAna kArya che. emanA e kAryamAM emanA vidvAna sAgarasUrinA paTTaziSya rava. kItisAgarasUrinA ziMSya zrI ziSya pU. kalyANUsAgarasUrine sAro sahakAra apAye. jitendrasAgara pAse tA 26-1-'38 nA roja dIkSA lIdhI hatI. - sva. kalAsasAgarasUrinI pratibhA anokhI hatI. teo emane janma paMjAbanA ludhiyANA jillAnA jagarAva bahu ochuM khelatA. temanI eka lAkSaNikatA e hatI ke , khAte tA. 19-12-1917 nA roja thayo hato. temanA mAtAnuM teo upAzrayamAM hoya ke rastAmAM jatAAvatA hoya tyAre nAma rAkharakhIbAI ane pitAnuM nAma rAmakRSNadAsa hatuM. keInI paNa sAthe vAta karatI vakhate teo nIcI daSTi rAkhIne ' temanuM sArika nAma kAzIrAma hatuM. emanA moTAbAIe khelatA. vAta karanAra vyakita sAme teo bahu ja ochuM dIkSA lIdhI hatI, temAM lAhoranI sanAtana dharma koleja jetA mane najara te bhAgye ja meLavatA. vyAkhyAna Apatara " mAMthI bI. e. thayA hatA, eTale ke teo e vakhatanA vakhate paNa teo nIcI dRSTi rAkhIne ja khelatA. * snAtaka hatA, ane tyAra bAda vairAgyane paMthe AgaLa vadhyA zrI-samudAya tarapha emanI najara jatI nahi. saMyama ' ' hatA. emane AcArya padavI tA. 16-2-1966 nA roja ane bahAcaryanAM teo akhaMDa khArAdha hatA. amadAvAda jillAnA sANaMdamAM ane. gacchAdhipatinI padavI temanI vANImAM paNa saMyama japuto. teo echuM ane - tA. 21-6-1987 nA roja mahuDImAM ApavAmAM AvI hatI. mRdutAthI bolatA. teo paMjAbanA hatA paraMtu gujarAtI bhASa - sva. kelAsasAgarasUrinI viziSTatA e hatI ke teo emanI jIbhe madhuratAthI vasI gaI hatI. paMjAbanA hatA, ane sAdhu tarIkenuM temanuM vicaraNa gujarAta teo sAdhu tarIkenI pitAnI dinacaryAmAM custa hatA. - rAjasthAnamAM thayuM hatuM. temanuM janma sthAnakavAsI kuTuMbamAM jyAre paNa ekAnta maLe tyAre tene dhyAnamAM lIna banI. ! thayo hato ane temaNe dIkSA mUrtipUjaka samudAyamAM lIdhI jatAM. pitAnA dAdAguru buddhisAgarasUrinA granthamAMthI emane na hatI. yuvAnavaye teo ghara ane rUpavaMtI patnIne yogasamAdhi mATenI preraNA maLI hatI. yAna dharavA mATe choDIne sAdhu thavA nIkaLI paDyA hatA. kAraNa ke temanA teo kayAreka AsapAsanA ekAnta sthaLamAM cAlyA jatA. hadayamAM sAthe vairAgya hate. dIkSA pachI kuTuMbanA sabhya ra. kelAsasAgarasUrijIne maLavAnuM mAre pramANamAM ochuM ane patnInA AgrahanA kAraNe dIkSA choDavI paDe evA saMjogo UbhA thayA hatA. gurumahArAjanI AjJA laI, thayuM che. pAlitANA, jAmanagara, mahesANu, mahuDI, amadAvAda, ? * dIkSA cheDI gRhastha jIvanamAM pharI emaNe praveza karyo. bhAvanagara vagere sthaLe huM emane vaMdana karavA gaI hatI tyAre A thaDe samaya ghare jaIne rahyA. patnI che ane kuTuMbanA bahudhA sva. buddhisAgarasUrinA jIvana kArya viSe vAte nIkaLatI. rava. kalAsasAgarasUrijI jyAre bhAvanagaramAM hatA tyAre eka - sabhyane zAMtithI ane svasthatAthI dhamane mArga samajAvyuM, kAma aMge maLavA mATe temane patra Avelo. huM tene dhamaparAyaNa banAvyA ane saMjoge anukULa thatAM ane mArI patnI temane maLavA bhAvanagara gayAM tyAre - gurumahArAja pAse pAchA AvyA ane pharIthI dIkSita thaI - dAdAvADInA upAzrayamAM teo hatA. upAzrayamAM ame - if; sAdhuno veza dhAraNu karyo. ApaNe dhArIe eTaluM A kArya - ''eraLa nathI. emanI' aMtaranI zraddhA ane ravasthatA keTalI badhI (vadhu mATe jue pAnuM 31 muM). karo
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA. 1-6-85 prabuddha jIvana gAyAnA prazna ApaNe bheTa magAvI zakIzuM? vijayagupta mauya ApaNI gAyA dUdha na ApatI hAya thavA bahu ochu dha ApatI hoya tyAre katalakhAne mekalavAmAM Ave che. pazcima yuropamAM gAyA vadhu paDatu dUdha Ape che tethI dUdha ane dUdhanI banAvaTAne bharAveza thai javAthI temanA bhASa esI jatA aTakAvavA mATe traNeka lAkha atidudhALI gAyAnI tala karavAmAM AvI rahI che. pazcima yuropamAM dhanavAna mUDIvAdI dezanuM samAna mArthika maDaLa che. teo khetI ane dUdhanA utpAdAne UMcA bhAva maLe tenI kALajI rAkhavA jarUra paDe tyAre utpAdananA vadhArA ghaTADe che. yurApa-amerikAnI zreSTha dudhALI gAyA, joine AMkha Thare evI suMdara ane dUdhanI chAtI TAMkI jevI hAya che. temanA Au eTalA badhA moTA hoya che ke temane UDavA-besavAmAM pazu takalIph paDe che. temanA A vikAsa tyAMnA gaupAlakAe sutipUrvaka sudhArelI elAda ane udAra pANune mAbhArI hAya che. tyAM khe prakAranI gAye ucheravAmAM mAve che: vadhu dUdha mATe ane vadhu AiMsa mATe. vadhu mAMsa mATenI gAyAne vadhu anAja khavarAvavAmAM Ave che. ApaNe ApaNI dubaLI gAyAthI ane temanA dUdhanA gALa pramANuthI TevAyelA hovAthI jApAna, raziyA, yuropa ane amerikAnI gAyA keTaluM badhu dUdha Ape che te kadAca mAnI zakazuM nahiM, vikramarUpa dUdha ApanAra "gAyAnI ki Mmata pazu vikramarUpa hoya che. amerikAnI unsTAina olAdanI eka gAya tA. 1 jUna 1964nA rAja 'janmI hatI ane teNe potAnA jIvanakALa tA. 22 jUta '1981 sudhImAM 1,82,990 grAma dUdha ApyuM hatuM te vizvatrikrama che. amerikAmAM 1975 mAM eka gAye 365 divasamAM 25,247 ki. grA. eTale ke 55, 661 ratala dUdha Apyu hatuM. te paNa holsTAina olAdanI hatI. mA "olAda yuropamAM hAlenDa ane DenmArkathI mAvelI che ane te be deza duniyAmAM temanI gAye, gAyanA dUdha (A dezA ThaMDA hAvAthI tyAM bheMsa nathI hAtI) ane pedAzA-baDI, dUdhano pAvaDara, mAkhaNa ane cIjha jagatamAM prakhyAta che. badhA dUdhanI mATe gAyanI samagra jiMdagInu ane tenA eka bhAtara daramyAna eka varSanuM vadhumAM vadhu dUdha joyA pachI have eka divasanuM "nadhumAM vadhu dUdha eka gAye keTaluM ApyuM che te joie. tArIkha 23 jAnyuArI 1982nA rAja kayubAmAM daba' lAkA nAmanI gAye eka divasamAM 109 ki. grA. thI thA' 'vadhAre (109, 3 ki. grA.) dUdha ApyuM hatuM. A traNe sattAvAra vikramA che. alabatta, yurApI va zanI adhI gAyeA kaMi mATalu badhuM dUdha nathI mApatI tema chatAM yupI olAdanI mAyA Ape che teTalu` mApaNI gAya pAsethI meLavavAnI bhAzA rAkhI zakAya nahi, kAraNa ke mApaNe gApUjA jovAnA DhoMga rIe chIye. paNa TU buddhinA svAthI' chIe. * P ") 35 dUdhanI jIvatI TAMkI jevI AvI suMdara gAyAnI lAkhAnI sakhyAmAM tala karI nAMkhavAmAM Ave e jANIne AApazune mAdhAta lAge, paraMtu AvI lAkhonI katala 34 pahelIvAra nathI thaI. ApaNA dezamAM jyAre garIba bALakAne vATakI dUdha paNa maLatuM nathI ane madhyama varganA mAsAne pazu dUdhanA bhAva asahya lAge che tyAra sAmAnya vAcakane vicAra Ave ke AvI sarasa gAyo kApI nAMkhavAne baddala ApaNane zA mATe ApI navI detA ? tathI gayA. aprilamAM inDiyana ekasapresa' eka samAcAramAM zrI bI. 4. tivArInA eka adbhu, vAla chApyA. tenI uparathI evA AzA maLI ke temAMthI mATI sAAmAM gAye bhAratane baeNTa mArI, yuropamAM spenanI rAjana kumArI parInane kAMcApuramanA zakarAcAyanA sidhdhA tarIke ALakhAlavAmAM AvI che smRta te A dizAmAM prayatno kara che ama kahevAya che. ema paNu kahevAmAM AvyuM che ke bhArata sarakAra temAM saiddhAMtika samati ApI che. surApI Ayika sagaThananA matrIe je-te deDhAnI sarakAra A gAyonA harapheranA kharce bhogavavA taiyAra hAya tA tamAna A gAyA baTa ApatrA taiyArI batAvI che. rAjakuMbhArA rAMta spenanI rASTrAnA bahena che. tena zaMkarAcArya' lakhyu che ke A gAyA amane maLe evA prayAsA karo. tavA rAjakoTanA "phUlachAkhe' tenA taMtrIlekhamAM evA AzA vyakata karI * bhAratanA gopremIo ghaNA vakhatathI je mATe jhukheza karatA hatA te saphaLa yAya tevA pAko aMdhANu che, ane A nizuM'ya jAhera thI bAra bhAratanA gAdhemAmA mATe te trasa uttaLanA hI. aDhI lAkha jeTalI gAyAna, talakhAne jatA TakAvI phAkArI ane bhAratamAM temanA dUdha-ghI gaDa khAdha pUrA sAraze. pazcima yurApI dezamAM atyAra 85 humbara ta mAkhaNanA ata 6,33,000 Tana dUdhanI anya pedAzonA bharAvA thayA che. tathA vadhArAnA godhananA nikAla karIne tenA nibhAva kha' ochA karavAmAM AvI. ApaNe hRdayapUrvaka icchIe ke A gAyA bace ane te ApaNune maLe. tamanA dUdha-ghI vaDe ApaNA dezamA AsamAne gayelA dUdha-ghInA bhAva nIce lAvI zakAya teA krUvuM sAruM ! khAdya tekSa ane vanaspati 'ghI''nA bhAva pazu ApaNane lAgyuM nAkhe che tyAre sAcu ghI ta banavAnA sivAya bIjA kAine pAlavatu nathI. tema chatAM lAkhe lupA gAyA bhAratane bheTa maLe. mata te ahI bhAvIna tamanA dUdha-ghI vaDe ApaNA uddhAra kare ta AzA keTalIka vyavahAra che ta ApaNe vicArItra : (1) lAkhA ke hajAro gAyAne vimAna mAraphata ke AkhATo mAraphata lai bhAvavI zakaya che? (2) tenA phruTalA khaca' thAya? ane bhArata sarakAra ke ApaNA gAmenI te paMca' mApI zake? (3) jo mAgakhATAmAM bhATalI khadhI gAyAne lAvavAmAM Ave tA samudranI lAMbI saphara daramyAna temanA mATe AkheTAmAM mIThA pANInI ane dhAsacArAnI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-a. prala jIvana jogavAI karavI joIe. temanA maLamUtranA nikAlanI sagavaDa paNa "() ApaNA dezamAM gAyanI olAda ApaNI bedarakArI karavI joie. A zakya che kharuM? (4) je vizALa Tenara " ane vijJAna vizenI ajJAnatAne lIdhe atyaMta bagaDI gaI che. jahAjamAM temane moTI saMkhyAmAM caDAvavAmAM Ave te AvAM 5Na gAnI saMkhyA joIe te karatAM ghaNI vadhAre che. te jahAje suejhanI naheramAMthI pasAra thaI zake nahiM. temAMthI, mArI saine cheDe paNa kherAka te joIe, paNa te pUrate ane jANa pramANe 50 hajAra TanathI nAnAM jahAjo pasAra thai. mAre na hovAthI vaLatararUpe dUdha ghaNuM ochuM mAre zake che moTA bhAganAM Tenkara jahAje tenAthI ghaNu moTI che. khetI mATe vadhune vadhu jamIna kheDAtI jAya che tethI hoya che tethI temaNe AphrikA khaMDane cakarAve mArIne ane hera mATenA cariyANa ghaTatAM jAya che. jamAnAthI je jamInTa bhUmadhya, ATalAMTika tathA hiMdI mahAsAgara oLaMgIne AvavuM gocara tarIke vaparAtI hatI te jamIna paNa bhUkhyA le - joIe. te pravAsa mahinAthI paNa vadhu samaya che. te daramyAna mANasa kheDI nAkhe che. je ApaNe ApaNu gAyane peTa ATalI badhI gAyo mATe pANI ane rAka lai jaI zakAya pUrata ane cagya piSaNavALA kherAka khavarAvI zakatA nathI. - nahIM. (5) amerikana khaMDomAM jayAre yurepI vasAhatIo te yuropamAMthI maMgAvelI gAyane zuM khavaDAvazuM ? beMglora vasavA jatA hatA tyAre tyAM dheDA, gAyo vagere pALelA pazu meM joyuM hatuM ke yuropI gAyo paNa dubaLI banIne rastA upara na hovAthI teo vahANamAM temane marI jatA hatA. te vahANo rakhaDatI hatI. maDhavALAM hatAM ane jayAM pavana paDI jato hoya evA DolarRma nAme oLakhAtA samudranA viratAramAM pragati vinA phasAI paDatAM (8) bhAratamAM gAyonI saMkhyA 1976mAM, yunenI kharA ane khetIvADI saMrathAnA aMdAja pramANe 35 karoDa 20 lAkha hatAM tyAre ghaDAone bhUkha-tarase rIbAine mAravA karatAM jeTalI hatI have vadhAre haze, kAraNa ke moTA bhAganAM rAja temane samudramAM pheMkI detA hatA, jyAM madharA (zAka, nAmanA gohatyAnI manAI che. vadhu saMkhyA anukrame uttara pradeza, mAchala) ane bIjA zikArI mAchalAM temane phADI khAtAM madhya pradeza, bihAra, mahArASTra, rAjasthAna adhra pradeza, pazci hatA). A akSarone hajI azva-akSAMsa kahe che. baMgALa, tamiLanADu, erissA, karNATaka, gujarAta, mAyA, * : (1) yuropamAM A gAya khAdhepIdhe ane raheThANamAM ghaNI ane paMjAbamAM che. rAjasthAna te paikI sauthI vadhu sUke ! sukhI hoya che. paraMtu ApaNe temane zuM khavaDAvazuM? ApaNe ane aDadhA karatAM vadhu raNapradevA hovA chatAM gAyonI saMkhyAmAM ApaNI gAyane puratuM khavarAvI zakatA nathI athavA keTaleka tene the naMbara che. kANe khavarAvavAnI dAnata hotI nathI. ApaNe temanuM dUdha (9) yurepI gAyo ThaMDA pradezanI rahevAsI che temane - dahI laIne gAmamAM rakhaDatI mUkI daIe chIe, jyAM teo Apane ane khAvA ke na khAvA je khorAka ane ApaNu kahu garama havAmAna na kAve. je temane mApaNI lokonA hAthane mAra paNa khAya che. zaheramAM apramANika . havAmAnane anukuLa banAvavI hoya te temanI ane ApaNuka mANasanI jema temanAmAM cauryAvRtti paNa khIle che. uttama gAya vacce saMkara olAda utpanna karavI joie AvI ane te dRzya jovA jevuM hoya che. ghaNAM sthaLo jhAlAda khaDatala hoya che ane dUdha paNa sAruM Ape che paikI eka aMdherIne dAkhalo ApuM te bhayA gAthAne ApaNA je pradeza ThaMDA che tyAM yuropI gAyane ucherI zakAya. dehIne zaheramAM choDI mUke che. temanA rAjakIya netA uttara kara olAda mATe videzI gAya pasaMda karavI joIe. bhAratI che ane polIsamAM tathA rAjakAraNamAM ghaNI lAgalaga duniyAmAM vividha prakAranI ane vividha AkAranI gaye dharAvatA hovAthI polIsa, mAsonI bhAre giradI vacce paNa hoya che, paraMtu te badhI eka ja kuLanI hovAthI temanI vacce gAyane rakhaDavAne adhikAra Ape che. zAkabhAjI ane phaLa saMkara lAda utpanna thaI zake che. ApaNI gAyone Doka ane vecatA pherIyAnI zati lAMbI haroLa pAsethI gAthA temanI pITha vacce khudha hoya che. yuropI vaMzanI gAyomAM olAda jI. sAme paNa joyA vinA prAmAthika sannArInI jema cAlI judI hoya che (dA. ta. hesTAina, jasI vagere) paraMtu temane ' jAya che. paraMtu je phariyAnuM dhyAna na hoya tenA zAkabhAjImAMthI keine khudha nathI hotI. tibeTanI yAka (camarI gAya) gAya jhaDapathI galepha bharI le che. pachI haDadhUta thaI. mAra khAIne jevI lAge nahIM. agni eziyAmAM vaLI judA AkAranI - AgaLa vadhe che. jyAre pheriyAonI haraLa pUrI thAya tyAre gAyo thAya che. A badhA AkAra prakAranI gAyo vacce saMkara karI jaine vaLatI pITha kare che. savArathI namatA bapora sudhI prajA utpanna thaI zake che. yuropamAM saMskRtine udaya ApaNuM ke pheriyAo na hoya tyAre teo cheka dekANe jAhera rastA upara karatAM moDuM thAya tema chatAM Azare 8,000 varSa pahelA . . ukaraDAmAM care che. ukaraDAne kacare rastA upara pAtharI de che, yuropamAM gAyo ane bhuMDa pALavAnI zarUAta thaI hatI je ane pachI vALavA mATe gAyonuM ToLuM aMdherImAM sauthI pahelAM e pazuo jaMgalI hatI. yuropa karatAM IrAna ane - vadhu vAhane ane mANasanI gIradI dharAvatA rastA upara irAkamAM paNa saMskRtine udaya ghaNe vahelo thayo hato ane - besI jAya che. baso ane bIjA vAhanee dhImA paDI jaI Azare 10 hajAra varSa pahelAM Dhora pALavAnI zarUAta bakarIthI . gAyo kacarAI na jAya evI rIte nIkaLavuM paDe che. A thaI hatI. bhAratamAM jasI' godhA ane ApaNI gAyanI saMkara j, varNanamAM kazI gatizakita nathI. ApaNI mAtA pratye - olAda utpanna karavAmAM AvI che ane te khaDatala, ghaNuM duche" ApaNe kevo vartAva rAkhIe chIe tenuM A eka daSTAMta che. - ApanArI nIvaDI che. ApaNA dezamAM paNa keTalIka uttama nvmuMbaImAM lAla gupaDAmAM rahe che jyAM temane zauca mATe alAdana gAve che. AvAnI dRSTie ApaNe gAnI zI, sagavaDa na hovAthI khullAmAM gaMdakI kare che. gAyo viSTA (ke bIjA pALelA pazuonIy vadi maLavAthI tema ya tene rASTramAM okhara dara ema kahe che. dara chatAM pradeza pramANe keTalA lai ki saMtoSakAraka
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-85 - prabuddha jIvana rIte jaLavAi rahI che. tema chatAM teo puSkaLa dUdha Ape e ane orissAmAM paNa gopAnA thIjhAvelA vIryanAM kendro draSTie ApaNe olAda sudhArI ane vikasAvI nathI. giranI sthApavAmAM Avela che. olAda AMkha ThAre evI che. sarakAre paMcavarSIya janAomAM godhananA vikAsa ane dUdhanA vadhu utpAdana mATe prayatna karyA keTalAka yuropI deze ApaNane dUdhane pAuDara ane che. kendra carare rAjasthAna, gujarAta, orissA, tamiLanADu, kAcuM ghI maphatanA bhAve Ape che. zarata e che ke uttara pradeza ane karNATakamAM gAyonI olAda sudhAravAnAM kendro temAMthI mizradUdha TAnDa mila) banAvIne vecavuM ane je sthApyAM che, je paikI erisAnA eka kendramAM rAtI siMdhI na thAya tenA vaDe dUdhanI DerIe vaijJAnika Dhabe rakSApatAM olAda ane bIjAM kendramAM yupI jasI* olAda pasaMda javuM. sarakAre dUdhanA puSkaLa utpAdana rUpe zvetakrAMti karavAnI karavAmAM Avela che. uttara pradeza ane karNATakamAM herasTAIna mahattvAkAMkSI janA hAtha dharI che te bahu saraLa nathI thaI. phijIyana nAmanI yupI olAda pasaMda karavAmAM AvI che. tema chatAM kaSTa na karavuM tenA karatAM kaMika thAya te mAruM che. vaijJAnika dhoraNe zreSTha gAya utpanna karavA dareka kendramAM bhAratamAM zreSTha ane kadAca sauthI moTI DerI amulanI trIsa zreSTha godhA ane 300 zreSTha gAya rAkhavAnI thAjanA sahamArI saMsthA che, je bhAratamAM kheDA jillAne ane tenA che. godhAnI zakitane nirarthaka 05ya na thAya te mATe mukhya nagara ANaMdane anukrame dUdhanA vatana ane dUdhanA garbhAdhAna yAMtrika sAdhana vaDe karAvavAmAM Ave che. A gedhane nagara tarIke khyAti ApI che. teNe gAyo ane bheMsanI mATe uttama piSaNA dharAvate kherA mA kendromAM ja ugADavAmAM olAda ghaNI sudhArIne puSkaLa dUdha detI karI che. ane temanA Ave che. temAM osTreliyA, keneDA ane sviTjharalenDa ApaNane grAmavAsI mAlikane amUlanI sahakArI saMsthAnA sabhyo sahakAra Ape che. videzI olAdamAthI herasTAina phijIyana banAvyA che. A gosaMvardhana ane gouchera vaijJAnika dhAraze ane ane jasI uparAMta bhUrI svisa olAda paNa pasaMda karavAmAM uttama vyavasthApUrvaka thAya che. e kema thAya che ane AvI che. te traNe olAdanA uttama godhA rAkhavAmAM ANaMdamAM tenA adyatana marakhAnAmAM dUdha ane dUdhanI AvyA che. ahIMnI gAya vadhumAM vadhu dudha Ape pedAzA kevI rIte bane che te jovA jevuM che. tAtAnI eTaluM ja nahi paNa zreSTha piSaka dUdha Ape evA saMsthAmAMthI mAvela kuriyanane tene ya ghaTe che, paraMtu prAga paNa thAya che. dezI gAyamAMthI gIra, hariyANA, amalanI eka moTI khAmI e che ke tenI pedAze madhyama varganA kAMkareja (uttara gujarAta), egala, (kAdhi pradeza) zAhivAla mANasane paNa ghI paDe che. bhAratanA A sauthI moTA (paMjAba), rAtI siMdhI ane tharapArakaranI gAyanI olAda "dUdhavALA' kariyananA puruSArthathI gujarAtamAM ane saurASTramAM pasaMda karavAmAM AvI che. murA ane suratI bheMsanI keTalIka nAnI moTI DerIo sthapAI che, ane dUdhanI anya calAda sudhAravAmAM Ave che. beMgloramAM A uttama yupI cIjo paNa bane che. bhAratamAM kharekha ane uttama cIjha godhAonuM vIrya ekaThuM karIne thIjhAvI rAkhavAmAM Ave che. amule banAvyuM ane te paNa pahelI ja vAra bheMsanA dUdhamAMthI ane jyAM gAyo RtumAM AvelI hoya tyAM te pUruM pADavAmAM banAvyuM. nyUjhIlenDathI keneDA sudhI ane dakSiNa AphrikAthI Ave che. te mATe DenmArkanI sarakAranI sahAyathI paMjAba, jApAna sudhI jyAM cIjha bane che tyAM badhe gAmanA dUdhamAMthI hariyANu, madhya pradeza, uttara pradeza, karNATaka, adhi pradeza, bihArI (kramaza:) parIkSA karavAnI daSapAtra yukita 4 ratilAla anila' 'gurudeva TAgora : zeDAM saMsmaraNe lekhamAM AlekhAyelA bIjo eka prasaMga e ja sthAna che. prArthanAsabhAmAM eka prasaMga smaraNa vize zrI yazavanta zIe karelI carcA AzramanI eka bALA prArthanA zarU thavAnA samaye dekhAI sArthaka che. huM A prazna bIjI rIte vicAruM chuM. nahI. moDI AvI. gAMdhIjIe e harijane bALAe kahyuM ke gurUdeva jevA zikSaNAcA, gAMdhIjI zAtiniketana padhAryA huM mAthAnA vALa oLatI hatI eTale moDuM thayuM. gAMdhIjIe tyAre gAMdhIjInI prArthanAmAM kharekhara keTalA prAthI'e tamaya kAtara maMgAvIne e bALAnA lAMbA zirakeza kApI nAkhyA... thayA che e jANavA mATe eka jhuMpaDIne Aga lagADAvI e prArthanAnI ADe Ave tene dUra karavuM joIe. ' kAcuM hoya te mane emAM ApaNI zikSaNa vyavasthAmAM A prasaMga jANI le che. te prArthanA vize gAMdhIjI keTalA parIkSAnI yukita joDavAmAM AvelI che ene ja doSa dekhAya che. AgrahI hatA te sUcave che. dekhItuM che ke e vakhate Aga ThAravA deDiyA temanuM vartana ja gurudeve gAMdhIjIne prArthanA vizene Agraha jANIne te gya hatuM, parIkSA nahIM* jI hoya ? ema hoya te e thagya thayuM gAMdhIjI prArthanAmAM beThelA tamAma ekAgra cirane prArthanA nahotuM. je leke Aga ThAravA deDiyA e sAcA, ane kare evA "pAgrahI" hatA. sAmatI AzramanI temanI nitya prArthanAmAM besI rahyA te niyamajA hatA. prArthanA te samUhaprArthanAmAM beThelA eka bALake AMkha khullI rAkhI hatI. Aga hoya pachI, vizeSa kRtArtha bhAve thaI zakatI hatI. gAMdhIjIe hera karI che AMkha kema khulI: khI ? te , gAdhIjI aneka Agra vize vAraMvAra vicAra karavAnuM ! * * bALake sAme 2hyuM ke "tame paNa akha khulI rAkhI eTale ja banatAM mane emanA Agraha vizeSa atidrAsika paristhitinA mane je ne ?? gAMdhIjI e Tara para hasI paDayA. Agraha lAgyA che. yuddhanA morace pharaja bajanA sainika
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 1-6-85 mATe zistane Agraha keTale anivArya hoya chegAMdhIjIne pote ja mUMge ekarAra kare che ke ame paNa ochAvattA samaya briTiza sattA sAmenA yuddhane hatuM ane gAMdhIjI yuddha aMze pApIe chIe. mAro zikSaka zI rIte vicAre, maracAnA sainika pAse rakhAya e ja Agraha pitAne, kazIye yukita prayojyA vinA avicArane vaza thayelA lokone pitAnA vicAra svIkAranAra pAse rAkhatA hatA. zAMtikALanI sIdho bedha ApyA vinA bedhapATha Ape enuM A preraka daSTie e AgrahamAM ativAda hatuM ja. udAharaNa che. - gurudeva ane gAMdhIjI-bane zikSaka nahIM, balake AcArya. - evA ja zreSTha zikSaka/AcAya che gautama buddha, putra maraNathI gurudeve tyAranI praNAli karatAM judI rIte zikSaNa pratyuM e hAhAkAra karI ukelI ati vyathita vyAkuLa mAtA putrane jIvate kharuM, paNa paraMparita zikSaNa paddhatimAM parIkSAnuM je tatva karavAno buddhane Agraha kare che tyAre teo ati duHkhI nArIne hatuM, tene ja teo, A prasaMge anusaryA. parIkSA e sIdhuM kahetA nathI ke tane eTaluM e bhAna nathI ke mareluM ajJAna dvArA jJAnanuM mApa kADhavAnI avaLacaMDI prANI sajIvana na thAya ? eo kahe che ke "mAtA, tuM paddhati che. gAmanA koI gharamAM kayAreya maraNa na thayuM hoya, tyAMthI ' satyane jJAna dvArA nahIM 5Nu yukita dvArA sAmAnA ajJAnane rAIne eka dANa jA, laI, Ava!jyAM kayAreya maraNa na jANavAnI paddhati che. parIkSA AvI che ja yutivAdamAMthI ! thayuM hoya evuM ghara kayAMthI hoya ? huM mArA gharathI thoDe cheTe Ubho rahI, zerImAM ramatAM * dukhI mAtA zAMta thAya che ane putranA maraNane bALakone pUchuM, "phalANAnuM (mArU) ghara kayuM?' svIkAre che. - keI utAvaLiyuM bALaka bhaLatuM ja ghara batAve ! huM ApaNI zikSaNa paddhati, teNe jelI kameTInI yukita, enI bhUla sudhAravA kahuM, e yukitae ghaDelA zikSakanA mAnasamAM kayAreya Isu khrista ke tuM jANato nathI. meM pUchayuM e ghara te peluM rahyuM.' gautama buddhane vicAra janme kharo? pitAnI paraMparAnA zreSTha - tyAre e AghAta pAmeluM, chobhIluM paDeluM bALaka AcAryanI ciMtAmAM paNa AvIsAmAnA uzkerATa, sAmAnI | gussAmAM pUche nahIM, "tame jANatA hatA te mane zA thathAne anAyAsa zAMta kare evI ke kaLA Uge kharI ? mATe pUchyuM? zikSaNamAMthI parIkSA nAbUda karavI ke nahIM e vize - have kahe, vartamAna parIkSA paddhati, je jAte hoya te vAraMvAra carcA thaI che, kAraNa ke enI maryAdA spaSTa che. ochuM jANatA hoya tene pUchI, pachI tene tuM keTaluM te tarate buddhi ane teja smarazakitane ja mAka Ape che, adhuM nathI jANate e upAlaMbha ApavA sivAya bIjuM evI zakti nathI teo pAsa thavA mATe jAtajAtanI pratizuM kare che ! prazna pUchavAnI e yukita sAmAnI alpatA yukitao prayoje che! pragaTa karI enI asmitAne ApAta ApavA ja jANe nathI apAra karuNA sivAya sAcA zikSaka thaI zakAya ke kema? yojAI ! mAnasazAstrIya daSTie vicArI juo. e kazu ja sAcA bodhane lAge mArga batAvI zake? - gurudeve prArthanA karanArAonI parIkSA karavA mATe Aga prabuddha jIvana aMge sUcanAo lagADavAnI yukita karI e paraMparita zikSaNamAM pracalita * "prabuddha jIvanamAM sAmAnya rIte kAvya, vAto ane kasaTIne ja, AviSAra gaNAya. nATaka ityAdi levAtAM nathI. dharma, adhyAtma, tatvajJAna, durvAsA vAraMvAra koI ne kai puNyAtmAnI kasoTI/parIkSA sAhitya, samAja, rAjakAraNu, arthazAstra, vijJAna, Adi karavA mATe upaDe che, ane tapa karavAthI prApta thayelI jIvananI vividha kSetra ane viSaye paranA lekhene A patranA zreSThatA zrApa ApavAmAM pariName che ! kadAca Aje paNa dhoraNa anusAra sthAna apAya che. zikSaNamAM pracalita parIkSA paddhati durvAsAnA paMthe ja cAle che ! * pragaTa thatA lekhane yogya puraskAra ApavAmAM Ave che. kSiNa paddhati zikSakanA mAnasamAM parIkSAnI yutine dRDha * lakhANu sArA akSare phUlaskepa kAgaLa para zAhIthI kare che-ene ja doSa gurudeva Aga lagADAvavAnI karelI eka bAju lakhAyeluM hovuM jarUrI che. avakRta lakhANuM pAchuM yutimAM dekhAya che. ' ekalAtuM nathI. tethI lekhake lekhanI eka nakala pitAnI - isu khristanI najara sAme eka kalaMkinI gaNAtI nArI pAse rAkhavI. TapAlamAM ke anya kAraNe guma thayela lekha mATe para patharo pheMkavA uzkerAyelA lekonuM ToLuM che. pApIne ame javAbadAra nathI. saMgasAra karavAne kanyAya tyAre hato. Aje ya keTalAMka >> viSayonuM vaividhya ane pRSTha saMkhyAnI maryAdA jALavIne IralAmI rAjyamAM saMgasAra mAnya che. | lekho pragaTa karavAmAM Ave che. lekha kayAre pragaTa thaI zakaze isu khriste ToLAne uddezIne kahyuM, "tamArAmAM je koI te cokakasa jaNAvavAnuM muzkela che. niSpApa hoya te A strIne pahele pathare mAre.' uzkerAyelA lo dhIrA paDI gayA. pitatAne vize prabuddha jIvanamAM pragaTa thatA lekhomAM raju thatA vicAravA lAgyA ane emanA hAthamAMnA patharA ema ja vicAre te te lekhakenA che. "prabuddha jIvananA taMtrInI ke - zrI muMbaI nA yuvaka saMdhanI. te vicAro sAthe sahamatI - sarI paDayA. - Isa prite yukita prayocha nahIM, mAtra vicAra Ave. hevAnI javAbadArI raheze nahi. . . . . . e koIne kahetA nathI ke pelI strI te kalaMkinI che ja. * lekha mokalavAthI mAMDIne vyavasthA aMgenI tamAma , A paNa tame tene paNa kaMi niSpApa nathI; yA adhikAre tame patravyavahAra adhInA kAryAlayanA saranAmA para karavA vinaMti. . . ane patharA mApA nIkaLyA che! le pAra paDatA mukIne
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-685 prabuddha jIvana gharma, samAja ane kRSNamati - pro. sAvitrI vyAsa amadAvAda zaheranA eka nidAna prophesarane tyAM huM gaI mane pitAne pavitra graMtha che, mAdhyama che, pUjArIo che. hatI. temanA gharanI najIkamAM AvelA eka vizALa medAnamAM, ane lekene dhamakIo ApavAnuM ane bAMdhI rAkhavAnA eka jANItA kIrtanakAra mahArAjanI kathA cAlatI hatI. pitAnA rastAo che. ApaNumAMnA moTA bhAganA loko mA teo mAIka para bulanda avAje zrIrAma jaya rAma, jaya badhAthI pratibaddha thayelA che. jene dhArmika zikSaNa kahevAmAM jaya rAmanI dhUne bolAvI rahyA hatA. hajAro kaMTha ene Ave che paNa A pratibaddhatA mANasane mANasanI viruddhamAM pratiSa pADI rahyA hatA. A ghavATane lIdhe amane vAta goThave che. badhA dharmo kahe che ke te bhagavAnane pUje che. karavAmAM muzkelI paDI rahI hatI. eka be vAra temaNe mane ane ApaNe ekabIjAne prema karavo joIe. paNa pratispadhI meTethI bolavAnuM sUcana karyuM. meM kahyuM, "sAheba, A siddhAnta dvArA zaMkA ane virodhIo UbhA kare che.' meTathI thatA avAjethI Apane kaMTALo te Avato ja dareka dharmanA graMtha ane netAo potAnA anuyAyIhaze !' emaNe gussAbharyA avAje kahyuM, "kaMTALo? ke A ene ema ja kahe che ke te zreSTha che. pitAnA AkhA divasanA ghedhATathI huM trAsI gayo chuM ! are ! dharmanA vADAmAM vadhumAM vadhu gheTAne puravAmAM ja, dharmaguru kazuM lakhI-vAMcI e zakatuM nathI. mArA dIkarAnI parIkSA che. enI saphaLatA gaNAtI hoya che. vadhumAM vadhu sattA, te ya bicAro vAMcI zako nathI! ane mArI patnInA pratiSThA, saMkhyAbaLa, paisA ane vistAra meLavavA mAthAmAM te sahukA mAre che. paNa A kathAo sAme zuM mATe dharmaguruo vacce harIphAI cAlatI hoya che. Ane karI zakAya ? kaI belIe te lekenI lAgaNI dubhAya che! pariNAme, Aja sudhI dharmanA nAme keTalAye yuddho, saMdharSe, ane nathI kholatA te dila dubhAya che!" mane thayuM ke dharmane ramakhANe, TaMTA-krisAda ane keTalI che hatyA thaI che! nAme A ke bhayaMkara trAsa ?! A ja dhamane nAme, bhAratanA be Tura pAyA! je satata eka sAMje huM pharavA nIkaLI hatI. rastAmAM mandira bhAvyuM. khataranAka duzmanonI jema ekabIjA sAthe zI saje che. meM aMdara pravezIne namaskAra myAM. paNa AratIne samaya thI ane yuddho pragaTAve che ! eTaluM ja nahi paNa keTalAka zIkhahovAthI nagArInI dhamAdhama, ghaMTAravane bhairavanAda, tALIo netAo pharI eka no TukaDo pADavA mATe mathe che! atire ane jorazorathI thatA zerabakora-A badhuM sAMbhaLIne jANe divase paMjAbamAM khUna thAya che! Ama dharmanA nAme prajAne mAthuM phATI jaze evI vedanA thatAM mAre bhAgavuM ja paDayuM! kaccaraghANa vALI devAya che! ahIM kRSNamUrti sAcA che. AvA bhayaMkara ghAMghATamAM bicArA bhagavAnanI zI vale thatI Aje A saMgaThana rUpe racAyelA dhame mAnavajAta mATe mAtra haze? bhakitane nAme A bhISaNa zorabAra ! hAnikAraka nahi, balake khataranAka banI gayA che! ' vaLI ja chApa hAthamAM laIe chIe ke paMjAbanI te savAla thAya che ke kharekhara dhama zuM che? jenA samasyA najare caDhe che. jANe zIkha dharma khatarAmAM che.' evI vize kaSNujI spaSTa kahe che: "te eka evI zAMta avasthA bUma pADIne, nirdoSa hinduonI katala karavA ke dezanA bhAgalA che, jemAM satya che, izvara che. A eka evI sarjanAtmaka pADavA mATe navalohiyA zIkhone uzkeratA emanA rAjanaitika avasthA che, je tyAre ja AvI zake jyAre AtmajJAna ane ane dhArmika netAonA nivedano ane ubodhane eka prazna- svataMtratA hoya." alabatta! dharma eka vyakitagata anubhUti cinha mUkI jAya che. te sAme pakSe zAsake lazkarI pagalAM che, cittanI avasthA che. jene bAhya saMgaThane, pustake, carca, laIne, prajAne kaccaradhANa rASTrIya ekatAne nAme kADhe che. mandira vagere sAthe kazI levAdevA nathI. UlaTAnI A ja vastuo A dharma ane rASTrIyatAne nAme cAlatAM nivedana, dalIla jhaghaDAnuM kAraNa bane che. hamaNAM eprila mAsanA 'citralekhA' nA ane saMgharSo manuSya ane mAnavatAne kayAM laI jaze ? aMkamAM eka lekha hatuM ke kevI rIte muMbaimAM dhaDAdhaDa gerakAyadesara AjanA eka vizvavikhyAta vicAraka zrI je. kRSNamatie rIte maMdira sthApIne enI ADa heThaLa keTalAya gerakAyadesara agiyAramI, me, 1985nA dine nevuM varSa pUrAM karyA che. dhaMdhAo, anautika kAryo ane dhArmika lokonI lAgaNIono temanuM ciMtana ApaNane dharma, bhakti ane rASTrIyatA tathA lAbha laine zeSaNa karavAmAM Ave che. dhamane saMgaThananuM rUpa mAnavatA para eka ne dRSTikoNa pUro pADe che. madrAsanI ApavAthI, ene sAmAjika saMsthA banAvI devAthI, enuM pAse madanapallI (ji. ci tura) nAmanA zaheramAM janmelA A patana thayuM. dhamane nAme keTalAM daMbha, pAkhaMDa ane zeSaNa mahAna vicAraka AMtararASTrIya khyAti pAmelA che. tevuM varSanI cAlyAM? dharmane hakIkatamAM, vyakitagata vastu rahevA . jaiipha vaye teo dezavidezamAM ghUmIne, vArtAlApa, vyAkhyAno devI joIe. ane praznottarI dvArA lekane vizvanA prazno para vicAratA koI mANUsane kArelAnuM zAka game che ke rIMgaNunuM, karI rahyA che. pravartamAna paristhiti vize taiyAra ukela te pILo raMga game che ke lIla-ene jema ApaNe enI teo sUcavatA nathI. paraMtu vicAra karavA mATe eka navuM vyakitagata pasaMdagI gaNI laIe chIe. ene AdhAre daSTibindu teo jarUra raju kare che.' le kAnuM, samAjanuM vargIkaraNa nathI karatA. tevI ja rIte dharma vize zrI kRSNamUti kahe che, "ApaNe jene dhama gItA game che ke bAibala, mohammada game che ke kRNA, dhyAna kahIe chIe te te pitAnA siddhAnto, dhArmika vidhio, game che ke namAjha-tene vyakitagata pasaMdagI mAnIne, ene rahasya ane vahema sAthe saMgaThita thayelA vizvAsa che. dareka sAmAjika mahatta, rAjakIya ke baMdhAraNIya mahatva ApavuM ja
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 praha jIvana tA. 1-6 85 na joie. evI ja rIte vyavasAne AdhAre ApaNA pratibimba mAtra hatI, tevuM kahevAnuM duHsAhaba karI zakAya samAjamAM je rIte jAti vyavasthA UbhI thaI gaI. ane nahIM, kAraNa ke A badhI vastuo Apela che. emAMthI UMcanIcanA bhedabhAva, savarNaasava, anAmata alabatta! kRSNamUrtinuM dhyAna che-mAtra vicAronuM, be vagere prazno UbhA thayA, te eTalA mATe ke vyavasAyanI , pitAnAM kAryonuM, pitAnI bhAvanAonuM taTastha avalokana. bhAtigata pasaMdagIne sAmAjika vagIkaraNa tarIke gaNavAmAM ene ja e thAna gaNe che. ane bIjA kAne sthAna AvI. A vyavasthAne dUra karavI joIe. gavAnI teo nA pADe che. jyAre ApaNA dezamAM dhyAna - ApaNe tyAM koIpaNa sArvajanika saMsthA jema ke zALA, karavAnI ane paddhatione vikAsa thaze. e badhI nakalI che, koleja, yunivarsiTImAM praveza meLava heya, vidyArthI tarIke jAnta che, mithyA che, ema kema kahI zakAya ? jene je pahati ke adhyApaka tarIke te phemamAM bharavAnuM hoya che, temAM jJAti gya lAge, te rIte AgaLa vadhI zake che. mArI ja vAta, ane dhama jaNAvavA paDe che, evI ja rIte koI paNa sarakArI mAro ja anubhava sAcAM e durAgraha satyane AgrahI na vibhAgamAM, nokarImAM praveza meLavavA, baDhatI meLavavA paNa karI zake. ekane dUdha anukULa hoya, bIjAne dUdha na pacatuM dharma ane jJAti pUchavAmAM Ave enI zI jarUra che.? ene hoya. ene mATe chAza amRta haya, bIjAne pIvAthI tarata saMbaMdha koI paNa kAma ke lAyakAta sAthe mA che ? avaLI asara thatI hoya, tevuM banI zake tene AdhAre kharekhara to koI paNa jAhera jagyAe dhama ke anAtana satya na tAravI zakAya. paNa eTalI vAta te sAcI jAti pUchavI gu gaNAvo joIe, jJAti sUcaka ke potAnI mAnyatAo, pitAnI pasaMdagInuM evI rIte jAhera eTaka, kaI pitAnA nAma sAthe na lakhe tene kAyado pradarzana karavuM ke jethI bIjAnuM kAma bagaDe, bIjAnuM ghaDA joIe. koI paNu dharma ke jJAti mATe vizeSa kAyado mana bagaDe, te paNa na levuM joIe. mAIka para ne have joIe.' 'hindu koDa bIla" ane "muslima moTe moTethI dhUna, bhajana kalAka sudhI belAvI-gavarAvIne parsanala leM' jada jadA zA mATe hovA joiebina AsapAsa rahenArA lekenI UMdha cena harAma karava, te paNa sAMpradAyika dezamAM Ave kaI ja bhedabhAva hoi ja na zake. dhArmikatA nathI. jemane A badhI cIjomAM rasa na hoya, badhA kAyadA dareka mATe eka sarakhA (mana sivila koDa) rasa na paDatuM hoya te nAstika hoya, duSTa heya eve hovA joIe. , . abhigama paNa na ja hovuM joIe. ane japa, bhajana, ApaNA dezamAM vargavigraha ane jAtivigraha, bhAgalA nAmarUpa upara ekAgratA vagerenI sAthe potAnI jAtanuM eTale tarapha laI jatA dharma ane jAtinA sAmAjika varcasvane ke pitAnA vicAro, kArya ane bhAvanAonuM taTastha khatama karavAM joIe. ane kRtinA mate, ethI AgaLa avalesana na hoya, satata jAgarUkatA (Continuous ChoivadhI duniyAne vizvazAMti tarapha laI javA mATe kucita celess awareness) na hoya, te mA badhI vastuo yAMtrika rASTrIyatAne paNa khatama karavI joIe. bhagavAnanI pUjA, jApa, (Mechanical) banI javAnI. ane mAtra ahamane poSaka prArthanA vize kRSpamati' kahe che, duHkhanI kSaNamAM ApaNe banI javAnI pUrepUrI saMbhAvanA che. e rIte kRSNamUrti bhagavAnane yAda karIe chIe. je ApaNI mananI ja kalpanA vicAra satyanI taraphe nirdeza kare che. ane vartamAna che. tamArI pratimA, tamArA dharmagranya, tamArI prArthanA, samasyAone ukelavAmAM khUba sahAyaka nIvaDe che, je eka tamArI ja pRSThabhUminuM pratibimba che, je koi bIjA, tamArA hakIkata che. astu. mATe nakakI kare che...pratimA dvArA tame tamArI potAnI ja saMgha samAcAra pUjA kare che. bhajana, dhUna yA pavitra zabdonuM satata raTaNa manane suSupta avasthAmAM keTalAka avasthAmAM laI jAya che. saMdha'nA upakrame ekayuprezara paddhati dvArA sAravAra mATeno DIka kSaNa mATe te uttejita kare che. A suSupta ava tAlIma varga aMgrejI bhASAmAM samavAra, tA. 10-6-1985 thI rayAmAM keTalAka anubhave, paNa thAya che. paNa te pratibiMba, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgraha (385, saradAra vI.pI. roDa, rasadhArA " (pitAnA ja acetana mananI) kalpanAo ja hoya che.. ke-opa. sosAyaTI, bIje mALe, muMbaI-400004) mAM zarU zabdanuM prArthanAnuM punarAvartana svasaMmeha, svabaMdhaka ane thaze. temAM joDAvA IcchatAM bhAI-bahene e kAryAlayamAM nAma 'vinAzaka hoya che. prArthanA, AtmadayAmAMthI janme che.' noMdhAvavA vinaMtI che. A vargane samaya dara somavAre A rIte kRSNajI nAma-rUpanuM dhyAna, japa, prArthanA, dhUna, baporanA 2-00 thI 3-30 sudhI raheze. , nAmakIna-A badhAne dhArmika banavAmAM sahAyaka nahi, paNa sAbhAra-svIkAra Adhaka mAne che. jo ke mA vicAro vize matabheda hoI zake che. A paNA dezamAM nAma-rUpanuM dhyAna, nAmajapa, bhajana kIrtana hadayanA roga ; saMpA. De. esa. ema. varate vagereno bAzraya laine, mAdhyAtmika raste AgaLa vadhanAra kiMmata rUA. 5-00 varatejI Arogya prakAzana: kALAnALA aneka sAdhu-sanyAsI, saMta-bhakate, vegIo thaI gayA che. bhAvanagara. tulasIdAsa, suradAsa, mIrAM, rAmakRSNa paramahaMsa, kabIra, nAnaka, pustaka paricaya : saM5. kumArapALa vi. zAha kiMmata svAmI vivekAnanda, rAmakRSNa paramahaM, gAMdhIjI, vinobAjI, nathI. kumArapALa vi. zAha 68, gulAla vADI, 3, je mALa, ravizaMkara mahArAja jevA aneka mahApuruSane upakatamAMthI muMbai-2. pitAne anukuLa sAdhanane sahAro laIne mane niyaMtraNa ghama-nItinA para: ratilA AvayuM . 1-5 karIne AdhyAtmika pathe prayANuM karyuM. e badhA prAmANika ratila aMyuM ke, datta seyAyaTI namadAvAdatA, athavA temanI anubhUtie mAtra, pitAnA mananuM ' jIvana ArasI; * * * * * 1-25 '
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-685 prabuddha jIvana vedAMta ane svAduvAda dazana ja panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI vedAMtanA padArthone syAdavAda dazana kalAthI jo ukelatA e bIje jANItA viSayatyAgane upadeza Apate kSeka che. vaDe te te bIjuM jainadarzana che. vedAMta darzananuM advaita mokSo nama: gTe vAtA mUtaro | jaina darzananA kevalajJAna ane siddhatvamAM ghaTe che. ajJAnahRdayagranthena zo mokSa iti smRtaH // cogasUtranA ... "nityAra su:NAnArama, nirapazuri AkAzamaMDaLamAM mekSa nathI, pAtAla ke bhUtalamAM mokSa suvAtira vidA..e zloka dvArA anityamAM nitya buddhi, nathI. paraMtu hRdayamAM ajJAnarUpa je graMthi che tene nAza azucimAM zuci buddhi. duHkhamAM sukha buddhi ane anAma karavo e ja mokSa che. (ja)mAM Ama (cetana) buddhi"te je avidyA-mAyA-anRta eTale ke duHkhanivRtti ane sukha prApti e ja mokSa che. ajJAnatama Adi zabdathI vedAMtamAM oLakhAvela che ane ethI jIvata ja jIvanmukata thavAya che. A vAta dvArA ene ja mithyAtva-moha-mUDhatA Adi zabdathI jainadarzane vedAnta kevalajJAnInI puSTi kare che. oLakhAvela che. vedAntanA vivAda ane ajAtavAda jainadarzananA viveka jainadarzananA cauda guNasthAnakanI sAme vedane zubhecchA- ane vairAgya ke anityAnI bhAvanAthI samajAvI zakAya ane vicAraNA-tanumAnasA--sApatti-Asakita-pAthe bhAvinI advaitavAdane kevalajJAnathI dhaTAvI zakAya. ane turIyA ema jJAnanI sAta bhUmikAothI vikAsanAM AvI te ghaNI vAta che. meLavatAM AvaDe te meLa pagathiyAM jaNAvela che. turIyAvasthAthI kevaLajJAna samajAvela che. maLato jaNAze. jainadarzananI vAta spaSTa, saraLa, pUrNa kamanA rasabaMdhanA jaina darzane cAra bheda pRSTa, baddha ane cokakama che. kAraNa ke te sarvAnI ApelI vAto che. nighaTTa ane nikAcita pADayA che. jyAre vedAMta tene traNa prakAra eTale ja jainadarzanamAM sAdhanAnI sAthe jagata-vyavasthA paNa yathArtha samajAvela che. vedAMtamAM jagata-vyavasthAnI vAte tema nivAya, dunivArya ane anivAryamAM vibhAje che. jainadarzananA dhAtikarma ane adhAtikarmane anukrame vAsanA ane prArabbakama samajAvAI nathI, kema ke te sarva prarUpita darzana nathI. chatAM tarIke oLakhAve che. kSAyika samakita ane kSApasamika sAmakitane e darzananuM khaMDana te karavA jevuM nathI. kema ke temAM paNa kRtaparita ane prakRtipAstithI anukrame vedAMta oLakhAve che. ati eTale ke siddha thavAnI sAdhanA batADe che. sAdhanAnAM traNa sopAne maLanAza-vikSepanAza-AvaraNanAza (anusaMdhAna pRSTha 3rathI cAlu) je vedAMtamAM jaNAvela che enI sAme jainadarzanamAM maLanArAne thAya e mATe sAMjanuM vALuM saunI sAthe karyA bAda janane anaMtAnubaMdhI kaSAya nAzathI; vikSepanAzane ekAgratA ane unnata banAve tevI kathAo kahetAM. vyApaka arthamAM dhArmika graMthanuM AvaraNanAzane ajJAnanAza-sarvajJatAnI prAptinI prakriyAthI vAMcana paNa karavAmAM AvatuM. sva. mukuMdarAya pArAzayane jIvananAM samajAvela che. paDhiye e lAbha to maLe ja hatuM, paraMtu ethI vizeSa sarupo'so manonAzo jIvanmuktasya vidyate / emanI AsapAsa jIvatI kayakitao evuM unata jIvana arupastu manonAyo vaidehI muktago bhaveta // jIvI jANe che e paNa emaNe taiyuM che. evA paryAvaraNa-mukatApaniSada mathI emaNe jeTale saMskAravAraso grahaNa karyo temAMthI A zloka dvArA jIvanamukatane mananAza te jarUpa emaNe "satyakathA,' 'mArAM moTIbA ane bIjI vAte," "AlemananA kahevA dvArA sagI kevalipaNAnI teramA guNasthAnakanI khananI oLakha vagere ApaNI vivekadRSTi khule evAM pustake avasthAne nirdoSa karela che ane videhI-videhamukitarUpa ApaNane ApyAM. Aje te evuM kauTuMbika vAtAvaraNa rahyuM nathI. kavi varDajhavarthanA zabdomAM thoDA pheraphAra karIne emane mane nAza te arUpa manAza kahevA dvArA agI arthAta mATe kahI zakAya ke e pareDhe jIvavuM e mahA-AnaMdanI kelipaNAne siddhAvasthAne caudamAM guNarathAnakane nirdoSa karela che. vAta hatI, paNa e samayamAM e sAkSAta svargasama hatuM' "co vai mama tata suvam' brahma che e ja sukharUpa che- prabho ! emanA AtmAne zAMti ape'! pUrNa che e ja sukharUpa che e vidhAna dvArA vedAMtadarzana kevalajJAna-siddhavasthA e ja sukharUpa che ema jaNAvela che. (pAnA 24 thI cAlu) gayA tyAre teo makAnanI agAzImAM beThA hatA.' AtyaMtika, dezakALa aparicachanna, niratizaya sukhanA nirdezana dvArA vedAMta jaina darzananA anaMta-akSaya-avyAbAdha kenI Avarajavara ochI rahe ane ekAMtamAM dhyAna dharavAnI anukuLatA rahe mATe samaya maLe tyAre teo sukhane nirdeza kare che. agAzImAM besavAnuM vadhu pasaMda che tema kahyuM. rAtre paNa Adityasya gatAgataraharahaH pakSiyate jIvitaM / teo tyAM ja sUvAnA hatA. ziyALAnI kaDakaDatI ThaMDInA divase vyApArabahukAryabhAragurubhiH kAlo na vaizAyate // hatA. sUvA mATe temane pAtaLo saMthAro hato. ThaMDImAM dRSTavA janmajarAvipattimaraNa trAsazva notpadyate e ochA nahi paDe? evA praznanA javAbamAM emaNe pItvA mohamayI pramAdamadirAmanmattabhUtaM jagata // ' kahyuM ke "amAre sAdhuone vaLI ThaMDI zuM ane garamI pASANa khaNDeSvapi ratmabuddhi kAnteti dhIH zoNitamAMsapiNDe / zu ? jemanA vacana upara bhakate lAkho rUpiyA kharcavA paJcAtmake vamaNi cAtmabhAvo jayatyasau kAcana mohalIlA // taira hoya evA mahAtmAne potAnI mATe te kazuM ja joItuM AvA ke dvArA vedAMta mohanuM svarUpa samajAvyuM che nahotuM. emane tyAgavairAgya sAcAM hatAM. emanI AdhyAtmika ane nirmohI 5 vA upadeza AvyA . siki UMcI koTinI hatI. kuraMgamAtaMgapataMga gamInA hatAH paJcamireva paJca / divaMgata 5 kalAsasAgarikanuM jIvana ane kArya anekane ekaH pramAdI sa kathaM na hanyate yaH sevate paMJcamireva // mATe preraNArUpa banI raho! te 5... 5
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (0 'prabuddha jIvana tA. 1-6-85 sva. mukuMdarAya vi. pArAzaya 5 pannAlAla ra, zAha - zrI leka vidyAlaya, vALukAnA yuniTa gaMgotrI saMskAratIrtha, vicAravuM joIe. emAM satyazodhaka ane nivRtti vacce mAnapuranA (tA. gAriyAdhAra) vAlI saMmelanamAM "pArevaDuM' ' sUkSma bhedarekhA pADavI ane pArakhavI sAmAnyajanane mATe mAsikanA taMtrI zrI motIbhAI paTelane tA. 31-3-85nA muzkela che. emAMthI niMdAmAM jyAre sarI paDAya te kahI roja meLApa thaye paraspara oLakha thaI. temaNe kahyuM : zakAya nahi. zuddha ke azuddha viSayanuM ciMtana, grAhya ke - 'ApaNe bhale Aje rUbarU maLyAM. paraMtu ApaNe ekabIjAne tyAjya ema koI paNa nimite, cAlu rahe to tenA saMskAra keTalAMya samayathI oLakhatA hoIe evI anubhUti thAya che." ApaNA cittamAM kAyama rahe che. tyAga ane satyazodhana, A vAta atyAre yAda AvI enuM eka kAraNa che. daSTithI thayelA ciMtananuM paNa AvuM ja pariNAma Ave che.' zrI mukundarAya vi. pArAzaryane, tA. 19-5-85nA cittamAM paDelA A saMskAra AgaLa jatAM kayAM, kayAre kayA roja dehotsarga thaye evA samAcAra maLyA tyAre pahele kAraNe ane kevI sthitimAM jAgRta thaIne ApaNane satAvaze te vicAra e AvyuM ke AvA sattazIla sarjakane jiMdagImAM aMge kazuM kahI zakAya nahi. samAjamAM koI naitika durghaTanA kadI paNa maLyA na hoIe te paNa ApaNe emane varSothI bane tyAre enI carcA dhIre dhIre zarU thAya che. e carcAmAM oLakhIe chIe-eLakhatA hatA evuM ApaNuM bhAvajagata bhAga lenAra eka rIte potAnI nIti-viSayaka niSThA ane pravedI zake. emanI sArikavRtti, avazIla ane hetulakSI zreSThatA prasthApita karavAnI taka jhaDapI le che. pharI pharIne kRtionuM sajana, samAjanA unatikaraNumAM yogya jaNAya te ja e ja viSayanI ApasamAM carcA thatI rahe te pAchaLathI e enuM prakAzana karavAnI emanI khevanA ane vivekane kendrasthAne carcA badhA mATe mane raMjananuM sAdhana 5NuM banI rahe che. - rAkhI ked paNa. kRtinI mUlavaNI karavAnI emanI cIvaTa: emAM potAnI pavitratAne AbhAsa ane bIjA viSe emanA mATenA AvAM saMvedananI bhUmikA che. pitAnAmAM rahelI irSyAnuM mana thAya evuM mAnasika samAdhAna I. sa. 1978mAM mAre emane se prathama maLavAnuM maLe che. sva. muku darAya pArAzaye' "ethI zuM pharaka paDe? e thayuM. nimitta hatuM "mahuvAnI asmitA'nuM saMpAdana. prazna zAMta ane nilepabhAve karyo enuM huM ahIM A rIta mastakavi tribhuvana ane haragoviMda premazaMkara mahuvAnA. A arthadhaTana karuM chuM. maratakavie viSe (1) "mastakavinA janetA' ane (2) emanA AvA vaicArika abhigamanuM pratibiMba prabhAzaMkara vidAdA haragoviMda prema kara" ema emanA be lekhe kumAra' mAM pazI: vyakitatva darzana' pustakanA prAkuthana "vyakitatva darzananI pragaTa thayA hatA. e bane lekhonI vigatomAM mane visaMgati nItirIti'mAM kaMIka aMze paDe che. temAM teo lakhe cheH jaNAI hatI. jo ke e bhUla hatI. paraMtu e nimitta mAnavocita kIra jemAM ravAbhAvika hoya evA pAtrane kayAreka emane maLavAnuM saubhAgya mane sAMpaDayuM. prathama dRSTie ja anivAryapaNe. anicchAe, ajANe bIjI vyakita ke saraLa ane saima vyakitatvanI mArA para chApa paDI. vyakitao sAthe saMgharSamAM UtaravuM paDayuM hoya.' evI vyakitanA mastakavinA akATa lakhANa koTaDA-sAMgANInA emanA prasa genA AlekhanamAM kamAvA sa dhanI bhUmikA sahitanuM nirUpaNa makAnamAM paDayA hovAnuM emaNe mane ja zuchyuM. "mahuvAnI thAya te mULa pAtranuM hIra spaSTa nirUpI zakAya evI eka mAnyatA amitA" mAM prastuta bane lekhone samAveza karavAnI emaNe che. A mAnyatAne cheda uDADatAM emaNe lakhyuM che: saMgharSamAM saharSa saMmati ApI. jo ke mAro Azaya emanI pAse baMne pakSe pitAne vazavistAra hoya ane tenAM sagAMsaMbaMdhI, bane mastakavio viSe navuM lakhANa taiyAra karAvavAnuM hatuM. prazaMsa, anuyAyIonI paNu vaparaMparA haya, temAMthI paraMtu mAre e hetu bara Ave nahi.' keinA ye dilamAM khaTarAga UbhA thaI tenI pAse mAgya tyAra bAda i. sa. 1979-80 mAM pharI vakhata vatana na karAvI bese te daSTa, vartananuM janaka khaTarAganuM maLavAnuM banyuM, tyAre kavi kalApI viSe vAta nIkaLI. e bIja ja na naMkhAya te vadhu iSTa. e prakAranI daSTi lekhakamAM eresAmAM prA. rameza zukala mArA mitra Do. dhanavaMta zAhane hoya te sAruM.' A vAtane AgaLa laMbAvatAM emaNe kahyuM : tyAM AvelA. emaNe De. dhanavaMta zAhane tyAM ekaThAM thayelA AvA nirUpaNane pariNAme mAnacita hIravALA pAtranuM keTalAka mitra samakSa pote taiyAra karI rahelA kavi kalApI vartana ke vyakitatva pUruM samajajavaLa na bane e sAmAjika vizenA mahAnibaMdhanI vAta karI. kavi sacitanI rAjanIzI hitamAM gupa che. tema chatAM e pAtranuM samujajavaLa darzana ane anya adhikRta mAhitInA AdhAre emaNe evuM prati- karAvavA javAmAMthI je sAcA pAtramAM ke tenI vaMzaparaMparAmAM pAdana karyuM ke kavi kalApInI kRtio paikI keTalIka kRtionuM ke trAdita taTastha vAcakanA manamAM khaTarAga baLa kare ke katRtva kavi saMcitanuM hatuM. vivecaka jaTIlanuM 5Nu kayAMka samuddabhave te ekaMdara te sAmAjika hitanI vadhAre hAni che. katRtva hatuM. uparAMta A lakhanAranI pAse eka evI mAhitI mAnavacita hIravALI vyakita pratye sneha ne Adara vizeSa che ke kavi kalApI mahuvAnA brAhANuputra hatA, lAThInA rAjavI hoya te kharuM, chatAM mAnava eka jAti che ane pratyeka mAnava putra nahi. A banne bAbate aMge meM emane izAre , svajana che e bhAvanAne lepa lekhAmAM na thavuM ghaTe. . pratyuttaramAM emaNe kahyuH "ethI zo pharaka paDe ? pArAzaryanuM A darzana saune upakAraka nIvaDaze. " emane kahevA Azaya e hato ke AvI bAbate ApaNAM kuTuMbamAM eka praNAlikA hatI. kuTuMbanA anubhavI 1 aMge saMzodhana thAya e jarUrI haze enI nA nahi. paraMtu vRddho bALakenuM yogya ghaDatara thAya, enAmAM saMskAranuM siMcana samAjanA unnatikaraNamAM e keTaluM upakAraka che te paNa (vadhu mATe juo pRSTha 31muM), A mAhika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudrA ane prANA : e jamanAya che. vAha, prakAzana sthaLa : 385, saravara - vI. pI. , . mujaba 80 004. 2 naM. 3rSa024 : mudraNasmAna na prinTa, jenA para zeTha rAta, giragAma, muMbaI - 4000**
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 - buddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa ! vaSa : 47 aMka : 4 , 'mAsA: muMbai tA. 16-6-85 chuTaka nakala rUA. 1-50 | mubaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika vArSika lavAjama rU. 30/ paradezamAM era meila 6 20 X 12 sI meila : 15 48 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha. kavinuM sanmAna ' muMbaImAM zanivAra, tA. 8 mI jUne kacchanA kavi teja pratibhA khIle che. Arthika ke anya prakAranA prazno kavine (tejapAla dhArazI zAha) ne sanmAna kAryakrama zrI nemacaMda satAvatA hoya te enI pratibhA akALe karamAI jAya che. eTalA bAlA, DuMgarazI metA, lIlAdhara gaDA, gulAba deDhiyA, maNilAla mATe ja kavionI kavitAnI kadara karavAnI emane Arthika draSTie DuMgarazI, geviMdajI leyA vagere kavinA cAhaka mitranI nizcita banAvavAnI praNAlikA prAcIna samayathI cAlI Ave che. samiti taraphathI yojAya hate. zrI vasanajI lakhamazI zAhane rAjyanA zreSTha kavine rAjakavinuM pada apAtuM, bIjA keTalAka . 'padda haste rUpiyA eka lAkhanI thelI kavine arpaNa thaI. kavione varSAsana bAMdhI ApavAmAM AvatuM, duniyAnA keTalAka kavi teja kacchanA naLiyA gAmamAM rahe che. sAdhAraNa dezomAM "rAjakavi'nuM 5 haju apAya che. mAtra kavie ja sthitine che, nekarI kare che. pAMceka dhoraNa sudhIne jema tema nahi, badhA ja prakAranA uttama kalAkAranI yathAzaya kadara karavAnI , abhyAsa karyo che. piMgaLazAstra ke kavitA kaLAne abhyAsa karyo vividha yojanAo duniyAnAM ghaNAM rAjyamAM che. * nathI. sAhityagraMthanuM khAsa kaMI vAMcana-adhyayana karyuM nathI, lekazAhImAM rAjya sarakAranI sAthe sAthe samAje pote paNa pitAnI AgavI sUjha ane kavipratibhAne kAraNe kacchanA pitAnA zreSTha kavio-kalAkAronA kudara-sanmAnanA kAryakrama vartamAna kaviomAM agrasthAna meLavI lIdhuM che. emanI kAvya- upADI levA joIe. koI paNa samAja khAvApIvAnI racanAo pitAnI kacchI bhASAmAM thaI che. teja je avAja ke haravApharavAnI indriyArtha pravRttio uparAMta caitasika nAmanA kAvya saMgrahanA pAMca bhAga tathA "vilApajI vANI Ana detalAsanI pravRttio pAchaLa keTalAM nANuM kharce che ityAdi emanA kAvyagraMtha che. narmamarmayukata vedhaka vANIne te uparathI tenA saMskAranuM mApa nIkaLI zake che. pitAnA lIdhe kacchI sAhityarasikomAM kavi teja mAnItA thayA che. kavio-kalAkAronAM ke zikSaka-paMDita ke sAdhusa tenAM kavi tejanuM A sanmAna sahaja hatuM. keTalAka sanmAna nisvArthabhAve karelAM sanmAnabahumAna e samAjanI saMskArita samAraMbhamAM sanmAnanIya vyakti ja samagra AyojananA saMcA tAnI pArAzI che. emanA gaurava dvArA khuda samAjanuM laka baLa tarIke kAma karatI hoya che. tevuM ahIM nahatuM. eka gaurava vadhe che. ethI ekaMdare te samAjane pitAne ja lAbha lAkha rUpiyA jeTalI mAtabara rakama kavine apAI te ekatra che. e dvArA navI peDhI samakSa samAja pite pitAnAM karavAmAM kavine pitAne koI puruSArtha nahoto eTale ja kAya mUlya rajU karI tene mATe rAhabara banI zake che. kayAMka kramamAM sAhajikatAnI suvAsa hatI. kacchI bhAIoe kharekhara beTAM sanmAna thatAM haze athavA sanmAnane geralAbha uThAvAta. karavA jevuM eka anumodanIya ane abhinaMdanIya kArya karyuM. haze, paraMtu evAM apavAdarUpa TIkApAtra upaharaNone kAraNe sthApatya, zilpa, citra, saMgIta ityAdi kaLAomAM kavitAne yogya sanmAnanI pravRtti baMdha na thavI joIe. ucca sthAne mUkavAmAM AvI che. kAraNa ke enuM utpAdana, je koIka kALanA, kAIka dezanA koIka kavie lakhelI becAra zabda che te, ghaNuM sukSma che. tenI geDavaNI karI ApanAra ke uttama paMkitao keTalAMyanA jIvanane sudhArI de che. kavitAnI sAMbhaLanAranuM mastaka Dole evI racanA karavA mATe anekhI pratibhAnI, zakti vizeSanI jarUra rahe che. A zakita nasargika ceTadAra paMkitaone gati karavAmAM dezakALanAM bhASA ke che, janmajAta saMskArathI prApta che. eTale ja badhA mANase varNanAM, dharma ke saMpradAyanAM baMdhane naDatAM nathI. kanitAnI kavi na thaI zake, badhA kavie uttama kavi na thaI zake, uttama mukataka jevI uttama racanAo, subhASita jevI banI, cirAyu kavionI badhI ja kAvyakRtio eka sarakhI uttama na hoI thAya che. kavinuM nAma bhulAI gayuM hoya che, paNa paMktio zake ane bahu ochA kavie kAvyanI saravANI phUTayA pachI ' saikAo sudhI, hajAro varSo sudhI preraNArUpa banI rahe che, jIvananA aMta sudhI sArI, sAcI kavitA lakhI zake. jIvananA eTale ja kavione vartamAna ane bhAvi samAja upara upakAra uttarArdhamAM pitAnI kavitAkaLA asta pAmI hoya e anubhava ghaNe mATe hoya che. kavi hoya ane vaLI saMta hoya evA ghaNA kavione thAya che. maharSionI vANI te amara banI jAya che. kavinuM sanmAna - kAvyasarjananI zakti AvI virala hovAthI ja enA pazu- eTalA mATe ja samAje karavuM joIe, karatA rahevuM joIe. saMvardhananI jarUra rahe che. e mATe phAjala samaya, nirAMta, - kavi tejanA sanmAna kAryakrama bIjA anekane preraNArUpa "AMtarika UrmizIlatAnI sAthe bAhya svasthatA ityAdi pitAnI banI raho kavipratibhAne anukULa evI bAhya paristhiti hoya te kavi -ramaNalAla cI. zAha
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka - pathaddha jIvana sva. pro. umedabhAI maNiyAra s ramaNalAla cI. zAha , mu. umedabhAi maNiyAranuM 75 varSanI uMmare avasAna ApyuM nathI evI eka vyaktinI nimaNuMka karavAnI hilacAla thayuM. emanI ciravidAyathI ApaNane vidvattApUrNa, kavitArasika, thaI che. ane e vyakitane AjakAlamAM nimaNukane patra maLaze. 'saMgItapriya, tatvaciMtaka, zAMta evI eka anokhI pratibhAnI A samAcAra sAMbhaLI huM pahelAM to nirAza thaye, paNa pachI khoTa paDI che. lAgyuM ke je thayuM te sAruM thayuM. kAraNa ke tyAra pachI thoDA ja - pre. umebhAI maNiyAra sAthe emanI nivRttinAM varSomAM mAre mahinAmAM senTa jheviyarsa kolejamAM adhyApaka tarIke mArI vadhu nikaTanA paricayamAM AvavAnuM thayuM hatuM. Ama te emanA nimaNuka thaI. prathama paricayamAM AvavAnuM banyuM hatuM i. sa. 1944 mAM, umedabhAI sAthe A rIte manasukhalAla jhaverIne nimite jyAre emane gIta gAvA mATe ame vidyAthIoe zrI mahAvIra mAro paricaya vadhate gaye. paraMtu te vadhu gADha thaye chello jaina vidyAlayamAM nimaMtraNa ApyuM hatuM. e divamAM che. DAM varSomAM. yunivarsiTImAMthI nivRtta thayA pachI temaNe marIna umedabhAI maNiyAranI muMbaInA pratiSThita gujarAtI gAyakemAM DrAIzva para savAra-sAMja karavAnuM cAlu karyuM. pharavAmAM ame gaNanA thatI hatI. sthaLe sthaLe judI judI saMsthAo taraphathI ghaNIvAra sAthe thaI jatA. ane sAhitya jagatanA, adhyApakIya emanAM madhura gItane kAryakrama jAte ane 'e premanagaranA vyavasAyanA, muMbaInA jAhera jIvananA ema vividha viSayenI vAta rAjA, tArA kayAM AvyA daravAjA,' ke 'mArI priyAne jaIne emanI sAthe nIkaLatI. marIna gaIvanI pALa para besIne kahejo mAre ATale saMdeza' ke 'UbhA rahe te kahuM vAtaDI ghaNI vAra ame kalAka sudhI vAta karI che. umedabhAIne ghare bihArIlAla' jevAM premagIta sAMbhaLavA mATe muMbaI yuvAna varga javAnuM moDuM thatuM nahi, kema ke teo rAtre nava sADA nava pachI ume bhAI pAchaLa ghelA banyA hatA. reDi upara paNa ume-bhAInAM jamavA besatA. huM ane mArAM patnI jamIne pharavA nIkaLyAM gIte vakhatovakhata rajU thatAM. emanAM gItanI rekarDa lAvIne hoIe tyAre umedabhAI cA-pANI laIne pharavA AvyA hoya.. le dhare vagAnA. amArI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vyA eTale samayanuM amane baMnene baMdhana rahetuM nahi. ame vepArI khyAna mALAmAM kaI kaI vakhata umedabhAI bhajana gAvA para rahetAM eTale mahine-be mahine ekAda vakhata teo acAnaka padhAratA. gIta-saMgIta e umedabhAInI zekhanI pravRtti hatI. sAMje ghare AvI cukyA . mArI sAhityika pravRttimAM teo temane vyavasAya te aMgrejI viSayanA adhyApaka tarIke hate. pUre rasa letAM. "navanIta-samarpaNa"mAM pragaTa thayelA pAsaporTanI sAhitya kSetre vArtAkAra tarIke emaNe sthAna meLavyuM hatuM. pAM'nA pravAsa-lekhe hoya ke "prabuddha jIvanano lekha heya, te emane vArtAsaMgraha 'pAMkha vinAnAM' pragaTa thayuM hatuM.' vAMcIne teo pitAne pratibhAva rUbarU ke phena para jaNAvatA: - muMbainI kave koleja ane esa. ena. DI. TI. yuni. umedabhAIe jIvananA uttarArdhamAM gujarAtI kavitA varsiTImAM aMgrejI viSayanA adhyApaka tarIke temaNe, nivRtta upara aMgrejI bhASAnI asara' e viSaya upara eka thayA tyAM sudhI kArya karyuM. kolejamAM teo vAIsa prinsipAlanA eka vidvattApUrNa zodha-nibaMdha taiyAra karyo hato, je mATe temane pada sudhI pahoMcyA hatA. ane yunivarsiTInI ghaNI mahattvanI pI.eca.DI.nI DIgrI maLI hatI. A zeAdha-nibaMdhamAM emaNe samitiomAM emaNe kAma karyuM hatuM. kayA kayA gujarAtI kavie kaI kaI aMgrejI kavitAmAMthI chAyA umedabhAI sAthe mAre vizeSa paricaya te huM senTa jheviyarsa jhIlI che te sarasa rIte batAvyuM che. A uttama zedha-nibaMdha, kolejamAM adhyApaka thayo tyArathI thayuM. mArA prAdhyApaka chatAM gujarAtamAM tene jeTalI prasiddhi maLavI joIe teTalI manasukhalAla jhaverInA teo parama mitra, baMne eka ja gAmanA, maLI nahi tene temanA manamAM raMja hatuM, kAraNa ke eka jAmanagaranA. teo manasukhabhAIne maLavA kolejamAM AvatA yunivasirIe A zedha-nibaMdha chAkhe ane yunivarsiTIomAM athavA manasukhabhAI sAthe umedabhAIne ghare mAre javAnuM koI taMtramAM vecANanI garaja na hovAthI tathA bheTa nakale ApavAnI kaI vAra thatuM. prathA na hovAthI sAhitya--jagatamAM e prasthane jeTale pracAra ; huM senTa jheviyarsa kolejamAM joDAya te pahelAM ka thavuM joIe teTale nahi. gujarAtI viSaya bhaNAvatA kolejamAM gujarAtInA adhyApaka tarIke joDAvA meM arajI aDadhAthI vadhu ayApakane pitAnA A zedha-nibaMdhanI khabara karI hatI. InTaravyuM ApI AvyA hatA. tyAra pachI ekAda nahi hoya ema teo kayAreka kahetA. ke . .. aThavAdhyiAmAM ja vaDerA lekhaka-milanamAM javAnuM thayuM. tyAM "Buddhism-an Introduction nAmanuM eka nAnakaDuM suMdarajIbhAI beDhAI ane umedabhAIe mane abhinaMdana ApyA. pustaka meM lakhyuM tyAre bhASAnI dRSTie te joI, tapAsI 'adhyApaka tarIke mArI pasaMdagI thaI che ane muMbaI pAchA ApavA mATe meM umerabhAIne vinaMtI karI hatI. temaNe khUba jaze tyAre ghare nimaNUkane patra AvI gayA haze evA premapUrvaka jhINavaTathI e kArya karI ApyuM hatuM, je mATe samAcAra jaNAvyA. paraMtu muMbaI AvyA pachI keTalAya huM emane bahu RNI rahIrA. 'divasa sudhI nimaNukane patra na AvyuM, eTale huM ume bhAIne ghare maLavA gaI. emaNe kahyuM, "InTarabUmAM umedabhAInA ghare jyAre maLavA javAnuM thAya tyAre tamArI pasaMdagI thaI, ripeTa taiyAra thaye, nimaNUka mu. umAzaMkarabhAInI vAta acUka nIkaLe ja, umAzaMkarabhAInuM mATene patra lakhA ane temAM prinsipAlanI sahI paribhramaNa satata cAlatuM hoya ane patrenA javAba teo javalle ja paNa thaI gaI. paraMtu ApaNI saMsthAmAM bane che te pramANe kekane lakhatA hoya eTale umAzakabhAI kyAM haze enI chellAmAM khaTapaTa cAlu thai. ane arajI paNa karI nathI, inTaravyuM paNa . ( anusaMdhAna pRSTha 41 para) ; ; . .
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana gAyone prazna : ApaNe bheTa maMgAvI zakIzuM ? s vijayagupta maurya [ gatAMkathI pUNa) vadhanI chUTa ApavAmAM AvI che. gujarAtamAMthI mahArASTramAM jeo pazcima yuropI aDhI lAkha uttama gAyane bacAvavA evA baLado lAvavAmAM Ave che. Ama gAyanA viSayane mAge che ane bhAratamAM lAvavA mAge che temanA hetuo aneka pAsAM che, ane te badhAM koI jAtanA utta janane pAtra che, paraMtu gAya ane dUdha vizenA A badhA pakSapAta vinA vicAravA joIe. ApaNe ghaNI jAtanAM prazno vicAravA jevA che. temAM je muzkelIo che tenI upekSA prANIo pratye prema rAkhIe chIe, te gAya jevA karavA jevI nathI. gAyane viSaya dhArmika nathI, Arthika che. upayegI ane garIba prANI upara prema rAkhIe temAM beTuM dUdha, khAtara, baLataNa, khetI ane bhAravahana mATe te ati- zuM ? bhAratamAM gAya zrI kRSNa sAthe otapreta rahela che, tethI "upayogI prANI che. dhArmika uzkerATa mATe teno upayoga na zrI kRSNanuM eka nAma gopAla che ane teo je DuMgara upara kare chae. tema chatAM ApaNI janetAnI jema te ApaNuM gAyo carAvatA hatA tene govardhana parvata nAma ApavAmAM saunA piSaNa mATe uttama dUdha Ape che. dUdhamAMthI dahIM, AvyuM. zrI kRSNanA ge premathI ane temanI gAyanA zrI kRSNa chAza, mAkhaNa, ghI, panIra, cIjha aneka jAtanI mIThAio, pratyenA premathI bhAgavata bharapUra che. paNa ApaNe te gAyanuM lekaTojha nAmanI dugdha zarkarA, kesIna nAmanuM preTIna vagere pUchaDuM Akhe aDADIne kRtArtha thaIe chIe. ghaNI guNakArI pedAza maLe che. tethI gAyanuM mAhAya tema chatAM purepI gAyone bhAratamAM lAvavAnI yojanAne ghaNuM che ane ApaNe guNagrAhI banIne gAyane mAtA tarIke vyavahAru banAvI zakAya. gheDa hajAra zreSTha gAyone ane se. , vahAla karIe temAM kazuM khoTuM nathI, te sAruM che; paraMtu jeo zreSTha godhAne vimAna dvArA lAvIne ApaNAM ThaMDA pradezamAM gAyanI katala karatAM hoya ane romAMsa khAtA hoya temanA pratye temano uchera karavA ane temanI saMkara olAda ApaNu garama paNa asahiSNu thavuM na joIe. A yuropa ane razimAMthI pradeza mATe taiyAra karavI. ApaNI dezI gAyanI olAdo AvyA tyAre teo dhaMdhe gopAlaka ja hatA ane bhAratamAM eTalI badhI bagaDI gaI che, athavA kaho ke ApaNI TUMkI phelAI jaIne khetI karatA thayA, je gapAlana upara AdhArita buddhinA svArthathI bagavA devAmAM AvI che ke bhAratamAM mAthA hatI ane che. teo mAMsAhArI paNa hatA, govadha paNa thata dITha gAya varSa sarerAza mAtra 157 ki. grA. dUdha Ape che, hatA ane bali paNa apAtA hatA. A kathana ghaNune nahi tyAre amerikAmAM 4154, briTanamAM 3950 ane DenmArkamAM game, kaI roSe paNa bharAze, paraMtu ItihAsa gamA-aNagamA ke 392 ki. grA. dUdha Ape che. ApaNI bheMsa vArSika sarerAza pUrvagraho vaDe vAMcavuM na joIe.. AryonA Agamana pahelAM 504 ki.grA. dUdha Ape che tethI dUdhane baMdha karatA leke gAya siMdhu saMrakRtithI mAMDIne keTalAMka hajAra varSa sudhI bharatakhaMDanuM karatAM be sa vadhu pasaMda kare che. briTIza jamAnAmAM 1940 mAM arthataMtra godhana upara AdhArita hatuM. jenI pAse vadhu gAye pahelIvAra sarvekSaNa karavAmAM AvyuM ke hiMdI prajAne roja sarerAza hoya te vadhu dhanavAna gaNAtuM hatuM. govadhanI prathAne aMta mAthAdITha keTalu dUdha maLe che ? javAba have mAtra 137 grAma, ANavAno yaza bauddha, jaina ane vaiSNava saMprayene ghaTe che. paraMtu te pachI vasativadhAro bephAma vadhavA lAge tethI muslima bhAratamAM AvyA pachI gedha ane romAMsa khAvAnI lokone mAthAdITha maLatAM sarerAza dUdhano AMkaDo ghaTavA lAge. pravRtti pAchI zarU thaI ane briTIza zAsanamAM paNa te cAlu 1970 mAM te 108 grAma hatuM, paraMtu te pachI dUdha utpAdananI rahyuM. kAraNa ke yuropI lene paNa gemAMsa joItuM hatuM ane janAo amalamAM mUkAvA lAgI, te paNa 19ddhamAM A joIe che. bhAratane svataMtratA maLyA pachI zraddhALuM hinduo AMkaDe mAtra 122 grAma hatuM. 1970 mAM duniyAmAM sarerAza govadha baMdha karAvavA AMdolana karavA lAgyA. muslima mAthA dITha 288 grAma maLatuM hatuM tyAre bhAratamAM ApaNe dhArmika balidAna mATe paNa govadha kare che. tethI govadha joyuM tema mAtra 108 grAma. duniyAmAM sauthI vadhu dUdha raziyane. dezamI kaTutAnuM paNa kAraNa banyuM. keTalAMka e vApare che. teo dUdha pIvA uparAMta keTalIka jAtanAM svAdiSTa govadha upara pratibaMdha mUkayo che. paNa tene amala dahIM, cIjha, rabaDI, vagere ane eziyAI raziyAmAM vadhAramAM adhakacara thAya che. keraLa ane tamiLanADu gedha ghartA nAmanA Athe lAvelA ane tADI jevA, paNa svAdamAM upara pratibaMdha mUkavA rAjI nathI, ane kAzmIra, mijhorama, khATI chAza jevA madirA svarUpanA pINuM tarIke vApare che. nAgapradeza ane meghAlayanI prajA tathA kAzmIranI muslIma prajA raziyane dahIM' jevI banAvaTa thIjAvelA svarUpe banAve che. te gomAMsAhArI hovAthI gevala para nAmane pratibaMdha mUkavA paNa svAdiSTa ane lahejatAra hoya che. ApaNe te apanAvavA. kadI saMmata thaze nahi. dubaLI, gharaDI ane vasUkI gayelI gAyane jevI che. ApaNI prajAne sarerAza mAthAdITha roja 122 grAma nakAmI gaNuM vadha mATe pasaMda karavAmAM Ave che e dUdha maLe che, evA kathanathI koI ema mAnI bese ke dareka bacAva thAya che. paraMtu yuropamAM dareka gAya vadhumAM vadhu mAMsa jaNane eTaluM dUdha maLe che. nA, karaDe bhAratIone--mAMdI ' 'Ape te mATe tene anAja ane pauSTika khorAka khavarAvIne vyakitaone ane aSaNathI pIDAtAM bALakone paNuM jarAya tagaDI banAvavAmAM Ave che. mahArASTramAM ane gujarAtamAM dUdha nathI maLatuM athavA cAmAM camacI dUdha maLe che. bAkInuM geva upara pratibaMdha che. paraMtu gharaDA ane nakAmA baLadonA dUdha dhanavAna ane madhyama varganA mAguse uparAMta
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazuddha jIvana sAmAnya prajAne cAmAM ane kharIdI zake evA leAkAte dUdhanI mITTA, cIjha, panIra, dahIM, chAza, mAkhaNa, thI, vagere rUpe maLe che. dilhI jevA keTalAka pradezamAM je RtumAM dUdhanI ta'gI hoya te RtumAM mIThThAI banAvavAnI manAi hoya che. jethI lokAne thoDu dUdha paNa maLI zake. dUdhanI aneka prakAranI mIDAo jevI ke rasagullA, rakhaDI, AisakrIma khAsudI, dUdhapAka, baraphI ane bIjI Dajhanaadha svASTi ane peSaka mIThAio mATe ApaNA deza, khAsa karIne baMgALathI rAjasthAna ane pajAba sudhInA uttara bhAratanA rAjyo mIThAie mATe prakhyAta che. have AisakrIma eTale badhA mAMdha thai gayo che. 3 nIcalA madhyama vargane paNa te khAvA pAtre nahi. duniyAmAM vadhumAM vadhu AisakrIma-premI prajA raziyana che jyAre ziyALAmAM ThaMDI zUnya nIce paNa dasa, vIsa, trIsa DIgrI se. UtarI gaI hoya tyAre paNa raziyanene AIsakrIma vinA na cAle. lAkha kAryakrama bhArata sarakAre nezanala DerI DevalapamenTa kheDanI sthApanA karI che, jenA adhyakSa DeA. vI. kuriyana che. te bhAratamAM dUdhanI 'sapheda krAMti' karavA mAge che. te mATe temaNe ghaDelI yojanAne 'oparezana phala' eTale 'dUdhanA dhADApUra' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. paraMtu zvetakrAMti eTalI zveta nathI, te jhAMkhI che ane dUdhanA gheADApUramAM pUra nathI, temAM hajI dUdhanI saravANIe ja che. dUdhanI videzI sahAyathI hAtha dharavAmAM AvelA oparezana phlaDa projekaTamAM 15 karoDa 30 DelaranuM kANu thaze. yunAnA vizva khorAka (varlDa phUDa progrAma) A ma kare che. teNe mAkhaNa kADhI lIdhelA dUdhanA 1,26,000 Tana dUdha pAuDaranI ane 42,000 Tana kAcA ghI (baTara oila) nI bhArata mATe bheTa tarIke jogavAI karI che. tenI gaNatarI evI che ke temAMthI dudha banAvI prajAne vaheMcavAthI rUpiyA 11 karoDa 64 lAkha jeTalI mUDI thaze ane te dUdhanA pUranI' yojanA mATe vAparavAmAM Avaze. te mATe inDiyana DerI DevalapamenTa perporezananI racanA karavAmAM AvI che. te sarakArI kaMpanI che ane oparezana phlaDanI cejanAne amala kare che. inDiyana DerI kArpArezananI sthApanA 1970mAM thai hatI. ane nezanala DerI DevalapamenTanI sthApanA 1965mAM thai hatI te InDiyana DerI kAperizanane Tekanikala sahAya Ape che. 1970 mAM 'oparezana kalarDa' yojanA pahelI dhAmadhUmathI vyavahAramAM mUkavAmAM AvI. varlDa' phuDa progrAme Apela dUdhanA mAkhaNu vinAnA pAuDara ane baTara oila vaDe dUdha banAvIne prajAne ApavAnI zarUAta thai. 1970 thI 1981 sudhI 11 varSa daramiyAna prajAmAM A dUdha vahecavAmAM Avatu hatuM. teno lAbha mukhai, kalakattA, madrAsa ane filhInA sAmAnya lakAne ApavAmAM AvyA, kAraNa ke tyAM dUdhanA bhAva dhA UMcA rahetA hatA ane dUdha pANIvALuM Avatu' hatuM. hajI e paristhiti sudharI gaI nathI. oparezana lAnI pahelI yojanAthI dUdhanuM utpAdana vadhAravAmAM bahu saLatA nathI maLI. A yojanAmAM roja dUdha utpAkA pAsethI 30 lAkha lITara dUdha prApta karavAmAM AvatuM hatu ane 80 lAkha lITara dUdha videzI pAuDaramAMthI banAvavAmAM Avatu hatu. dezamAM rAja 810 lAkha lITara dUdhanI jarUra sAme A utpAna kaMgALa kahevAya. tA. 16-6-85 paraMtu kaMi na maLe tenA karatAM A jUja dUdha maLe tema khoTu' zu' ?. 1979-80mAM 3 karoDa Tana lITara dUdha utpanna thayuM hatuM, je paikI 1970 mAM 2 kareDa, 10 lAkha TananuM utpAdana hatuM. temAM A yojanAthI mAtra 90 lAkha Tanano vadhAre. thayA hatA. uparokata cAra mahAnagaro mATe roja 29 lAkha lITara dUdhanA utpAnanI nema hatI te siddha thai. kharekhara te khA cAra mahAnagarone tethI kayAMya vadhu dUdha joie che paNa te utpanna karavA ane prajAne paheAMcADavA A sarakArI keperizAnI guMjAza na hatI ane hajI nathI. A dUdha vecIne kArporezane 112 karoDa, 70 lAkha rUpiyAnA vakaro karyAM. A DerI ceojanA mATe 112 karoDa, 20 lAkha rUpiyAnA mUDIrokANanuM majemahatuM. te khaca A vakarAmAMthI khA jatAM pu0 lAkha rUpiyAne nA thayA. bhAratamAM jeTalu' dUdha utpanna thAya che. temAMthI mAtra 4, TakA dUdha cA ane pravAhI dUdha tarIke, pIvAya che. bAkIna 60 TakA dahI, ghI, mAkhaNu, mIThA vageremAM vaparAya che tamAma utpAdananA 33 TakA dUdha ghI banAvavA mATe vaparAya che. tema chatAM bahu dhanavAna sivAya 'kAne have sAcuM ghI pAlave tema nathI. ane have dUdhanI ati moMghI mIThAIe paNa keTalAne pAlave tema che? 1979-80mAM dUdhamAMthI 32,600 Tana pAuDara banAvavAmAM Avyo hateA, 35 hambara Tana bebI phUDa (bALaka mATe DabbAne dUdha pAvaDara), 22,500 Tena meolTeDa miD, ` cokaleTavALA ke cokaleTa vinAnA svAdiSTa dUdhanA pAvaDara rUpe pIzuM, pa,630 Tana DabbAmAM peka karelI rakha (kanDesDa dUdha) ane 930 Tana cIjha banAvavAmAM AvyAM hata ApaNe tyAM jene panAra tarIke eLakhavAmAM Ave che te cIjha nathI, te dabAvIne pANI kADhI nAkhela dahI hoya che. 1979-80, mAM judI judI jAtanA dUdhanA pAuDaranuM utpAdana 68,100, mananuM hatuM. A badhA AMkaDA bhArata sarakAranA kRSi maMtryAlayanA vArSika ahevAlamAM che. ApaNAM dezamAM dUdhanA utpAnamAM DhoranA nibhAva uparAMta khIjo khaca paNa ghaNe * thAya che. je paikI vacalA mANasane naphA paNa dhaNA caDe che tethI mAladhArIne-Dhora ucheranAra garIba kheDUtone protsAhana maLe eve bhAva maLatA nathI. 1978 nA julAImAM oparezana phlaDa-yojanA naMbara 2 amalamAM mUkavAmAM AvI. pahelI yojanAmAM dUdhanA vecANamAMthI 116 karaDa rUpiyAne vakarA thayA hatA tyAre nabara 2 yojanAmAM 485 karoDa rUpiyAne vakaro thayA. naM. 2 yojanA 1978 thI 1985 nA 7 varSa sudhI amalamAM rahI te daramiyAna dUdhamAMthI ghI kADhI lIdhelA dUdhanA pAuDara ane baTara oila anukrame 1 lAkha, 86 hajAra Tana ane cha lAkha 60 hajAra Tana AyAta karavAmAM AvyuM. A vakhate A mAlanA purava pazcima yurepanA dhanavAna dezezanA anelA ane yuropI Arthika maMDaLanA nAme oLakhAtA dezoe ApyA. pahelI yojanAma 1 lAkha 22 hajAra Tana pAuDara ane 4ra hajAra Tana baTara eli AyAta karavAmAM AvyA hatA. pazcima yurepI deze Arthika ma`DaLe bheTa Apela pAuDara ane baTara oilamAMthI dUdha banAvIne tenA vecANamAMthI 23pa karoDa rUpiyAnI rakama UbhI karavAmAM AvI. 5
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-85 1984-85 sudhImAM A yojanAmAM AgalA karoDa Tana utpAdananA vadhArA karIne 3 karoDa 80 dUdhanuM utpAdana karavAMnuM che, jethI mAthA dI dUdhanA 126 grAmamAM vadhAro thai 144 grAma dUdha maLe. 1988-89 sudhImAM mAthA dIr3a sarerAza dainika puravaTho vadhIne 185 grAma thaze. A AMkaDA batAve che ke mAthA dITha dUdhanA puravAmAM vadhAro keTalA badhA dhIme thAya che ane roja mAthA dITha sarerAza hajAro grAma dUdha vAparatA dezanI sarakhAmaNImAM ApaNA 144 grAma dUdhano puravA paNa keTalA kaMgALa che. varSanA 3 lAkha Tena sarerAza dainika prabuddha jIvana oparezana phalaDa vaDe 1 lAkhathI vadhu vasati dharAvanArAM 148 nagarane AvarI levAnI nema che. tethI A avA nagaromAM Thera Thera yaMtra sapana DerIe bAMdhavAmAMAvI rahela che. mubai jevAM mahAnargamAM vizALa mAMgane poMoMcI vaLavA cAra DerI bAMdhavAmAM AvI che ane te mATe bahArathI dudha paNa maMgAvavAmAM Ave che. mukhya utpAdana bheTa maLelA pAuDara ane baTara vaDe karavAmAM Ave che. oparezana kalarDa yojanA naMbara 2 nA bIjA tabakakAmAM gAmaDAmAM dUdha utpanna karatA 1 karoDa mAladhArIone sahakArI dUdha utpAka maDaLIomAM 1984-85 sudhImAM AvarI levAnI tema che. 'oparezana phlaDa'nI ane yojanA gAmaDAMo mATe nahI paNa meTAM nagaro mATe che. gAmaDAM nagaro sAthe joDAine dUdha ane dUdhALAM pazuonA vikAsa karaze ema mAnI levAmAM AvyuM hatuM; tema banyuM nathI. amula jelI DerIoe potAnI AsapAsanAM gAmaDAMone sahakArI pravRttithI dha ane dUdhALAM pazuono vikAsa karyo paraMtu bhAratamAM 7 lAkha jeTalAM gAmaDAM che. zaheramAM dUdha to gAmaDAMmAMthI ja Ave che. te zaherAte dUdha Ape ane zaheza dUdha upara jarUrI prakriyA karI, tene jIvANumukta karI nagarajatAne pUru pADe. zaheronI DerIomAM dUdhanAM kArakhAnAM bAMdhavAmAM vilaMba na thAya, paraMtu gAmaDAMmAM dUdhALAM DhoranI elAda sudhAravI ane vadhAravI, temanA mATe pUratA poSaka khorAka utpanna karatA rahevuM ane e rIte dUdhanuM utpAdana vadhAravuM temAM ghaNAM varSoM joe. pariNAme DerInAM kArakhAnAMomAM dUdha upara prakriyA karavA gAmaDAMmAMthI joe teTaluM dUdha AvatuM nathI. 'oparezana phlaDa-1' mAM dUdha upara prakriyA mATe 400 karoDa ane dUdhanA utpAna mATe 490 karoDa phALavavAmAM AvyA che. paraMtu 1979 nA ogasTa sudhImAM dUdha paranI prakriyAnA taMtre potAnA 400 karoDa uparAMta dUdha utpAna taMtranA paNa 228 karoDa rUpiyA vAparI nAkhyA. Ama potAnA rUpiyA anyatra cavAi jatAM dUdha utpAdananA taMtramAM 280 karoDa rUpiyAnI achata jaNAI. Ama gAmaDAM ane zaheranAM hito vacce athaDAmaNa thai che. badhAM rAjyomAM dUdhanA utpAdananA dar ane mAthAdI dudhanI labhyatA sarakhI nathI. bhAratanAM 22 rAjyo vacce kada ane vasatinI saMkhyAmAM sAmya nathI, ate dUdhALAM DhoronI saMkhyAmAM paNuM sAmya nathI, tema chatAM mAyAdIH AMkaDA parathI khyAla Avaze ke dudhALAM Dhora ane dUdhanA vikAsamAM te keTalA AgaLa pAchaLa che. nIce ApelA AMkaDAmAM utpAnanA AMkaDA hajAra TanamAM che ane dUdhALAM DhoranA mAthAdITha maLanA dUdhanu dainika utpAdana liTaramAM cheH rAjyA AsAma bihAra AMdhrapradeza 1802 (6,1) 460 (1.5) *>Q karNATaka mahArASTra pAma erissA gujarAta hariyANA 1950 (6.6) himAcalapradeza 304 (1.0) 854 (2.9) tripurA medhAlaya 1979-80 utpAdana mAthAdITha labhyatA maNipura sikikama (hajAra TanamAM) dainika grAmamAM) 2059 (103) 250 (0.8) rAjasthAna 2995 (10.1) tamiLanADu 1860 (6.3) uttara pradeza 1780 (19.4) jammu-kAzmIra 279 (0.9) madhya pradeza 1850 (6.2) pa. baMgALa 870 (2.9) nAgAlenDa 3 (-) 1928 (6.5 2188 (3.4) kula 1375 (4.6) 1506 (5.1) 15 (0.1) 54 (0.2) kendra zAsita pradeza *#Rebecc}} 58 (0.2) 16 (0.1) 263 (0.9) 29719 99 66 83 187 5 208 94 111 69. pa4 26 265 108 158 153 101 45 8 21 148 159 (---) 1977 dudhALA DhAranA mAthAdITha maLatA dUdhanuM dainika utpA. lITaramAM 1.60 1.15 201 2.91 3.46 1.63 2.69 1.49 1.23 ja.14 0.45 2.32 28 2.13 1.41 1-19 98 0.46 3.5 4.40 1.32 90 122 sAbhAra - svIkAra vRddho vicAre ane vRddho zu karI zake : prA. premaza'ra na. bhaTTa kaMmata 1-50. premazaMkara na. bhaTTe kRSNanagara, zizu vihAra, bhAvanagara. 37 2. mumukSuo ane vipazyanA : muni, amarendra vijajI kiMmata 7-00. ratilAla sAvalA, 13, lekharanama roDa, muMbai-7. vipazyanA : satyanArAyaNa goyankA kiMmata 10-00 navInabhAi kasturabhAI jhaverI cerITekhala TrasTa, ca'dravihAra sAsAyaTI sAme, aTIrA reDa, amadAvAda-15. sayamakSA aMge mArI manAvyathA : mahetA dIpa, vakhatacaMda hiMmata nathI. mahetA dIpacaMda vakhatacaMda, lA sa, dhrAMgadhrA-saiArASTra. dalapatarAma ne nhAnAlAlanI mAnava dhama dRSTi : cI. nA. paTela kiMmata 2-00. prakA : mahA kaniM zrI nAnAlAla smAraka TrasTa amadAvAda. kumAra kAryAlaya 1454, rAyapura mAyA.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prada jIvana tA. 16-685 nA sagAi saMbaMdha ane maMtrI saMbaMdha A jayaMta koThArI be nAnakaDA anubhavee mane vicAra karatA karI mUke. sarakhA vaSavahAra para racAyeluM hoya che. tame mAre tyAM sAre eka mitrane skUTara calAvatAM je kacara thaI gayuM che ema mATe prasaMge AvyA ho te huM tamAre tyAM AvuM. tame samAcAra maLyA. phenathI paNa khabara pUchI zakAya ema hatuM mAruM jeTaluM sAcave, eTaluM huM tamAruM sAcavuM, sagA saMbaM, paraMtu rUbarU javAnA khyAlathI phena na karyo. daramyAna betraNa dhamAM ApaNe tyAM te eka zreNI vyavasthA paNa che. dIkarI divasa bahAragAma javAnuM thayuM ane pachI vAta vIsarAI gaI. ane dIkarAnAM sAsarikA pAsenI apekSAo kevI judI judI mitrane te dareka divasanA ArAma pachI bahAra nIkaLavAnuM hela che! prasaMga-prasaMganA ne levAdevAnA evA aTapaTA vyavapaNa thavA lAgyuM. e arasAmAM mArAM patnIne hAtha para hAra nizcita thayelA che ke emAM koInAthI bhUla ghaNI sahaja dukhAvAnI thoDI takalIpha thayelI e samAcAra kedanI mAraphata hoya che ane eTale ja sAmA pakSathI vaMkAI javuM paNa emane maLyA eTale emaNe khabara pUchavA mATe phona karyo. sahaja hoya che. mane emanA katharanI vAta thAH na AvI ane e vize ApaNe tyAM koI sArA prasaMga hoya tyAre hemakhema pAra kazA khabara na pUchaza. thoDA divasamAM te mitra mAre Utare enI ciMtA ApaNane hoya che. kone kaI bAbatamAM ochuM ghera paNa AvI pahoMcyA-mArAM panInI khabara pUchavA. Avaze e kahI zakAya nahIM. are, maraNanA prasaMge paNa, amane e vakhate paNa mane emane phrekacara thayeluM e hakIkatanuM smaraNa na kahevaDAvyuM, vaheluM evuM kahevaDAvyuM, A bAbatamAM amane na thayuM nahIM. mAre putra bahArathI Avyo ane mitrane page pUchayuM ema kahI mAThuM lagADanArA hoya che. saMskRtamAM eka ukita che pATa joI eNe pUchayuM, 'kAkA, zuM thayuM che?" A sAthe ja -jJAtidhenana krima (jJAti haya pachI agninI zI jarUra mane emanA phrekacaranI vAta yAda AvI gaI. meM kahyuM, 'bhalA che?) e A prasaMge sAcI paDatI lAge che. jJAtijano eTale mANasa, tame eka nAnI bAbatanI khabara kADhavA Ave che ne ke sagAMo jANe ApaNane bALavA-dajhADavAnuM kAma kare che. mane tamAruM phrekacara yAda nathI AvatuM ne huM tamArA khabara agninI hUMpha hoya che tema jJAtinI paNa hoya che, e paNa pUchatuM nathI. tameye e vize kaMI bolatA nathI." sahAyarUpa paNa thAya che paNa enuM anuzAsana jabaruM hoya che. mitranI saraLatA ane emano kazIye sAmI apekSA vinAne tamArA vayakitaka jIvananI svataMtratAne svIkAra karI tamane mitrabhAva bane mane sparzI gayA. kevaLa sahAyarUpa thavAnuM enAthI banatuM nathI. tamArA nirNayamAM bIjo prasaMga te ghoDe vilakSaNa lAge eve che. e mAthuM mAre che ane pitAnA Agraha rAkhe che. prasaMge eka mitranA pitAzrI avasAna pAmyA. mitra amadAvAdamAM tame kAne bolAve che, kone nathI lAvatA enA nirNaya paNa rahe paNa emanA pitA tathA bhAIo vagere samagra e tamArA hAthamAM na rahevA de. ekane khelAve te bojAne na game evuM paNa bane. tamArAM sagAMonA rAga nA bhAgIdAra kuTuMba- bAvaLAmAM. mAre bAvaLA paNa javuM joIe eve saMbaMdha paNa mane samAcAra maLyA pachI mArAthI bAvaLA jaI tamAre banavuM paDe. emanI zarate meM tamane madadarUpa thAya. zakAyuM nahIM. keTalIka vidhio mATe amuka divase e bAvaLAmAM badhAM ja sagAMo badhA prasage Ama varte che ne badhA ja na hoya evI zakayatA hatI ane amadAvAda paNa AvIne jatA mitre badhe prasaMge saraLatAthI vate che ema kahevAno Azaya rahetA hatA eTale kayAM maLavuM enI mUMjhavaNa hatI. emanI nathI, paNa e saMbaMdhe ApaNe alaga kalpI zakIe chIe' kaleja para eka divasa gaye paNa na maLyA. tyAM to eka divasa sagAI saMbaMdha ane maitrIsaMbaMdha. sagAIsaMbaMdha e janmaprApta -e mitra mAre ghera ja AvI paDayA-emane maLavA huM ziza sAmAjika rIte badhAyele saMbaMdha che ne tethI enA keTalAka karuM chuM te emaNe jANyuM hatuM tethI ja. mAre ghera ja meM emanI niyamane vaza varte che. maitrIsaMbaMdha ApaNI rAjIkhuzIthI pAse emanA pitAzrInA avasAna nimite zoka pragaTa karyo! keLavAyele saMbadha che ne ethI e koI niyamene vaza, vataMte nathI. e kazI apekSA vinA pravatI zake che, e tamArI A mitre te pitAnI saraLatAthI rUDhinI bahAranuM gaNAya evuM svataMtratA para AkramaNa karatA nathI ke tamAre vize gerasamaja vartana karyuM. karatA nathI. prema ane vizvAsanA pAyA para e Ubhela hoya ' A be prasaMgoe sAcI maitrI kevI cIja che. maMtrI saMbaMdha che, tethI emAM tamArI zaratoe ja tamane madada karavanI tatparatA ke vilakSaNa saMbaMdha che ane vicAra karate. mane karI mUkyo hoya che. sAmAnya saMya mAM AvA prasaMge zuM banyuM che ? sagA sAthenA saMbaMdhamAM A matrIsaMbaMdha nipajAvI zakAya ke sagAnI bAbatamAM ApaNAthI AvuM vartana thayuM hoya ne kahevAtA mitra sAthe Ave maitrIsaMbaMdha na racI zakAya te zuM pariNAma Ave ? emane mAThuM lAge ane ApaNuM evuM banI zake. eTale saMbaMdhanA A be prakArabheda ja thayA. vartana vize e phariyAda paNa kare-Amane kaI ApaNI paDI - sAce maitrIsaMbadha racA e parama sabhAgya che ane che? vyavahAra sAcavatAM AvaDe che ? ApaNAthI e risAya ApaNA saMbaMdhone jeTale aMze ApaNe maitrIsaMbadhanI kakSAe ane ApaNI sAthe sAme e ThaMDe 0vahAra ja karavA lAge. pahoMcADI zakIe eTale aMze jiMdagI ApaNe mATe haLavI ApaNAthI vismaraNa thayuM haze ke ApaNane kaMI agavaDa AvI phUla ne sukhamaya nIvaDavAnI. maitrIsaMbaMdha hRdayanI nimaLatA AvI gaI haze ema mAnI ApaNuM sneha ne ApaNI nirmaLatA vinA zakaya nathI ane e nirmaLatA duSkara che. paNa maitrIpara e vizvAsa na mUkI zake ane ApaNI A cUkane lakSamAM ja saMbadhanA thAka anubhave paNa jIvanane prasannatAthI': bharI na levAnI utA e batAvI na zake. . devA, ene aneru baLa arpavA samartha hoya che. jene AvA mane thayuM ke mautrIsaMbaMdha ne sagAsaMbaMdha e be judI maitrIsaMbaMdhane alpa paNa anubhava thayo nathI e te koI cIja che. sagaIsaMbaMdha keTalIka apekSAo para ane sAmasAmA bhAre durbhAgI jana ja hovuM joie. ': ' , , : avasAna pAmavA ku, paNa emanA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-85 prabuddha jIvana jana kavi, kAvya, rasa, 0 muni vAtsalyadIpa - yuge yuge racAtI kRtio mAnavamanane baLa Ape che. aMgAra rasasabhara aneka kAvyamAM viraha ane vairAgyanuM sAhityanI gaMgotromAM jaina kavionuM arpaNa addabhuta ane prAbalya sthalibhadra ane kezAnAM kathAgItamAM jovA maLe che. avismaraNIya rahyuM che. e arpaNa seke sake neMdhapAtra banatuM neminAtha ane skUlibhadranAM vadhu kAvyo maLe che te mATe ema rahyuM che tema kahI zakAya; tema chatAM De. kabuke pitAnA kahI zakAya ke teoe kAmavijetA banavAne karela saphaLa prasiddha zedhagraMthamAM mejaramekenjhIne (1) pahelIvAra patrarUpe nibaMdha puruSArtha nimitta che. jaina kavio je kaI bhASAmAM neminAtha, lakhIne jaina sAhityano paricaya Apyo ane tyArabAda vidvAne syulibhadra ke sAdhvI rAjula vize varNana Ape che, tene alaMkAsAhityane e mUlyAMkana sudhI dorI lAvyA. aneka jaina graMtha rika rIte varNave che, te mATe uttama pratIka paNa yoje che; kAe asaMkhya kRtio racIne bhASA ane dezanA sImADA loka hase valI guNa savi nikase, oLaMgyA che. sAhityanA kSetramAM A baLakaTa pradAne addabhuta vikase durgati bArI kapriyatA paNa meLavI che. eka mAnyatAnusAra, aprakaTa evI ima jANIne kaho kuMNa seve vIsa lAkha hastaprata hajI ya dezanA vividha jaina graMthAlaye - pApa paMka paranArI, ane videzamAM keTaleka sthaLe upalabdha che, ane te tamAma jijJAsu devariyA munivara che nAMcha... saMzodhakanI pratikSA kare che ! bhAratIya sAhityanA saMzodhaka (AnavimaLamUri / 18me saikA) De. johansa ela (2) mAne che ke A eka ja evuM vizALa sAhitya che ke te tamAma prakAranAM janasamUhamAM eka sAthe eka ja kaDImAM pahAnI guphAmAM munine vinavatI eka lokapriya ane upakAraka thayuM che. satI strI najara sAme tarI Ave che. paranArI saMgathI durgati maLe, leka hase. guNo cAlyA jAya : uttama pratIka sAthe kavi jaina kavionI graMtharacanAnA be uddeza mukhya che: eka rasa paNa joDe che. gautama svAmInA vilApanI eka paMkita jJAna-sAdhanA. be dharma-bhakti, dharma-bhakitane jIvana samarpita karanAra Ama che : A kavioe kathA, rUpakathA tAva, upadeza, bhakita, bedha-jevAM hA, hA, vIrA te huM ki . tamAma kSetre saphaLa kheDANa karyuM che. madhyakAlIna brAhmaNa jI re gautama karate vilApa re, kavioe pradhAnataH koIkane kaIka rAjA, zreDhI mATe racelA jetale kIje nehalo - sAhitya karatAM A sAhitya taddana bhinna ane gauravapUrNa che. jI re jIvaDA tetale huye pachApa re...vIrajI, mujane mUka dUra re. AthI, dharma, samAja ke dezane ja mAtra nahi, paNa samagra | (samaya suMdara/17 me sela) saMskRtine jaina sAhitya cetanA ApI, A paMkitamAM guru gautamasvAmIne je manovyathA thaI tenuM A sAhityamAM kavitAnuM vizeSa kheDANa thayuM che. jaina sAhityanI kAvyakRtio pracura saMkhyAmAM hovA chatAM te ekAMgI hRdayaMgama varNana kavi karuNarasa dvArA siddha kare che. madhyakAlIna na banI rahI tenuM kAraNa graMthakAranA vizALa daSTibiMdu ane jaina kaviomAM khyAta kavi RSabhadAsa, vAne, samasuMdara, yazavijayajI vadhumAM vadhu kavitA race che paNa kezAnAM kAvyamAM dIrdhadaSTi nimittabhUta che. ATalI vizALa kAvyakRtio bIjA koI dharma ke sAhityamAM upalabdha nathI : A kAvyakRtiomAM emaNe je caMgArathI vairAgya sudhInI yAtrA karAvI che te apUrva che. sattaramAM saikAmAM thayelA prasiddha kavi sahaja suMdaranI (4) eka tamAma rasa pilAyAM che. temAM, kathAne AdhAra mukhya che. vArtAnuM vizvamAM -kAlika vazIkaraNa rahyuM che. De. harTalanAM kahevA pramANe racanA Ama che: jaina paMcAkhyAna', zukasittari Adi jaina kathAgraMtha eTalA eNe AMgaNe meM pIu ramI, rasa leI bhamara para bhamIe kapriya thayA ane eziyana bhASAomAM phelAyA che ke tenAM Aja ekalaDe vIsamIyo re cAMlIyA ! 1 kartA jaina sAdhuo che ke jene bhUlI gayA che! A cAMlIyA ! tuM vege Ave, jaI karIne samAcAra lAve saMzodhanamAM, kathAvArtA keTalI lokapriya hoI zake tene mAhare rUDe nA manAve re cAMlIyA ! 2 paNa nirdeza maLe che. Aje paNa aneka videzI vArtA ane tuM te vAhana vege calAve, sthUlabhadrane vAta jaNAve nATakenAM mULa bhAratIya ane jaina kathAomAM maLe che. ' mAhare kAma karI ghera Ave re, cAMdalIyA ! 3 * jaina kAvyomAM kathAnI jema ja keTalAMka kathAnAyake paNa prAMI prIta kehasuM na karII, dharI te cheha na karI mukhya rahyA ane te yuge yuge kavione AkarSatA rahyAM. prAcIna viNakhelyA kima vichaDIdara, cAMlIyA ! 4 ane madhyakAlIna sAhityamAM racAyelA rAsA, (7) sajajhAya, pada, jeha vice hAra na mAte, viraho piNa khiNa na khamAta stavana ke saMskRta, prAkRta athavA mAgadhI kAvyanAM aneka teha viNa dise kAla jAte re, cAMlIyA ! 5 kSetromAM vicaratI A rasadhAramAM neminAtha, pArzvanAtha, mahAvIra svAmI, sthUlibhadra, rAjala-rahanemi, gaNadhara gautama svAmI, doI mAsa deI gaye tAlI, pApiyaDe vAca na pAlI samarAdityanAM kathAnano vipula upayoga thayo che. jaina saMghanAM Ima ja kesyA bAlI re, cAMlIyA ! kanI Aguiru gaNadhara gautama hovA chatAMya temanA vize ochAmAM kavi sahejasuMdara Ima bhASe, je zIyala guNe karI vAse ochAM kAvya racAyAM che. ane vizeSa kapriya paNa te ja che. tehanI vATa jouM comAse re, cAMlIyA ! ' 7 -
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi kalpanAnAnA AkAzamAM nathI. emane kazAnI bhItara sAkara kAkara sama chaMI, caMdA eka piu darasana bhAve re. 10 enI nAnI vAdaLIo khAya che, tethI.' ATaluM secITa maLI mANakamAtI" ghaNAM. caMdA sevanarU5 bhaMDAro re, varNana teo kare che jenA vinA rahevAnuM nahotuM, paLa paNuM vItatI pIuM vinA te su kIjIe caMdA suna e saMsAra re. 11 nahotI tenA vinA kALa vahe che. je prIta karavI te nibhAvavIH je dekhI mana ulase caMdA Ne neha jaNAve re, nahIM' te karavI nahIM. kazA pUche che: jhaghaDo vinA taDachoDavuM - se sajana vahI gayA, caMdA avara na ke cita A re. 12. , zuM yogya che? e AkranTamAM kahe che : "pApiyaDe vAca na pAlI! kavi padane jhaDapathI TUMkAve che, paNa aMtamAM vairAgyane bhAdraka divasa dohile nIgamuM caMdA veraNa sati na jAve re, suMdara laherAve che. je ziyaLano saMgAthI che tevAnI vATa viraha dAvAnala praja caMdA, katajI mehane Ave che. 13 kAmaNagAre nehale caMdA, kAmaNaDu mune kIdhuM re, comAse zA jue che! mAtra eka ja kaDImAM sthalibhadra ane parIta utA kezAne jIvananI mahAnatA kavi vyakata karI de che. mahApuruSane kari ghaNo, caMdA caMdana na game dIThuM re. 14 khakIe vATa jouM ghaNI, caMdA pathIne pUchuM saMdezA re, varNavavA graMtha ja nahIM, vAkaya paNa samartha hoya che. paMkha hoya te AvI maluM caMdA, e niza. dharatI deze re. 15 te vaLI, e ja sattaramAM saikAnA pUrvArdhanA khyAta kavi e savI mArI vInatI, caMdA thulabhadrane jAu bhAkhe re, nayasuMdara (5) kezAlibhadranA gItamAM zAnI vinaMtI alaga vAlaMma vahelA Avajo caMdA jo mujhane jIvatI rAkho re. 16 rIte rajU kare che. A samagra racanAmAM paNa 'caMdra' ne ja pratIka sadagurune AdesaDe caMdA thulabhadra cemAsuM Ave re, tarIke upayoga thAya che te, zRMgAranA eka alaMkAranA bhAgarUpa kazA harakhI hiyaDale, caMdA motIDe vAla vadhAve re. 17 hovA chatAM sahajasuMdara ane nayasuMdara banne samAna dhoraNe rahi mAsuM bujhavI caMdA kosAne samajIta dIdho re... pratIka, prasaMgane viniyoga kare che te noMdhanIya che. Ama chatAM, mAyaNa mahAbhaDe karI caMda, suranaramAM jasa lIdhe re. 18 A gIta sahajasuMdaranA virahagIta karatAM vizeSa saMpUrNa lAge che. juo : : nAma rahAvyuM ApaNuM caMdA cerAsI grevIsI re... na(Na) suMdara paMDita kahe caMdA guNa gAve nisa dIse re. 19 kozA kAmini kahe caMdAne, caMdA ! tuM paraupagArI re, - Ama, jaina kavioe tamAma rasadvArA bhAratIya sAhityanA mujha pIyu pAse jAya che, caMdA ! vInataDI suNajo mArI re. 1 geDa bichAI pAya paDuM, caMdA! etali kada sAra re. kSetramAM je pradAna karyuM che te nitya smaraNIya che. jaina kavioe navacana karyuM te kaI kaheje. caM! prIchava je prANa AdhAra re. 2 je saMskRtinI dharatI para suvarNa pagalAM pADyAM che tenuM A te upalaka dazana che: enA AtmAne sparzavA mATe te jIvanacAra ghaDI muni kahi gaye caMdA ! thelabhadra vahAle hamAra re, cita corIne cAlI caMdA ! zulabhadra prANa AdhAra re. 3 tarpaNa karavuM paDe. . . bAra varasanI prItaDI caMdA, kSaNamAM kIdhi visara le re, pAdanoMdha: ekalaDI melI go caMdA, balatI na kIdhi saMbhAla re. 4 1: Asiatic Researches. 1807. saMjama nAriye bhala caMdA, huM cittathI utArI re, 2-3: De. johansa haTala, jainayuga, 1982 - ': " - eka sadiza na meka caMdA, pUrava prIta visArI re. 5 - suNo dekhADane ApaNe caMdA, kAlaja jou' melI re, 4: jaina rAsamALA. ' pIu vinA te kuNa ola caMdA, kasuM karUM sAhelI re. 6 5-6: jainayuga, 1982. ' ' sunA miMdra maMdira) mAlIyAM caMdA, sunI citrasAlI re, AdhAratha : ' , " . " ' ': , jAu viNa sunA erA caMdA, sunI seja suhalI re. 7 che eziyATIka rIsacIyuM, De. kebruka jaina che. konpharansanI kaMcana TI kasI karUM caMdA, jhAli te gAla na game re, graMtha sUci, 1909 hajaina rAsamALA. . . . . hAra te bhAra kare ghaNe caMdA, jhAMjharie mane dame re. 8 khidalaDI khaTake ghaNuM caMdA, cAka te thAka caDhAve re, - 1. ratnasiMhasUrinA ziSya vinayacaMdra gaNie neminAtha karamelA mekhalA chaMI, caMdA vIMchiyA viMchI thAve re. 9 catuSapadikA" nAme saM. 1327mAM se prathama gujarAtI rAsa - bhUkha tarasa gaI vIsarI, caMdI bhajana anna na bhAve re, o. jue "jaina rAsamALA' ja tA 8 thI : ' - c DA, dilAvarasiMha jADejA , . ' - sUrya udaya samaye rakatavaNI ke lAla hoya che. tevI ja parathI pAna kharI rahyAM che ane bIjI bAju navI kuMpaLe rIte asta samaye paNa sUrya lAla hoya che. e pramANe mahAna pharI rahI che. pAnanuM kharavuM. ane kUMpaLanuM phUTavuM, e bane pue saMpatti temaja vipattimAM eka rUpa rahe che: mato 2 A paNa mAnava jIvanamAM sAthe cAlato eka vAstavika kama vivo = mahattAm ghavAtA ! , '; che. tethI sukha ane duHkhamAM, udaya tema ja astamAM hacamacI javuM nahi. samatA rAkhavI. sukha tathA duHkhanA prasaMge ApaNuM ... asta ane udayamAM, caDatI ane paDatI mAM mahAna puruSe jIvana ghaDatara mATe Ave che tema samajavuM. pIchehaThane paNa ekarUpa rahe che. eTale ke catInA kALamAM teo- chakI jatA jIvana vikAsamAM sahAyaka tattara jevI. . . : : :. nathI ane avanatinA samayamAM teo bhAgI jatA nathI, arthAta samatA rAkhe che. kAraNa teo jANe che ke khIlavuM, kharavuM ane . . jIvananA catInA kALamAM zAMta ane svastha rahevAnuM karI khIlavuM e sRSTikrama cAlyA kare che. eka bAju vRkSa saheluM che. paraMtu vratanA vipakALamAM svastha rahevAnuM saheluM
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. evA kALamAM ja ApaNI sametA, zraddhA, himmata tathA tathA dhIrajanI kasoTI thatI hoya che. jIvananI kaTokaTInI kSaNe manuSya UMDI zraddhA rAkhe, nirAzAne pacAvI jANe, niSphaLatAne paNa koI divya zakitanA AviSkAra rUpe jue emAM manuSyanA bhAvi udayanI cAvI rahelI che. niSphaLa nivaDavAnI, nAsIpAsa thavAnI AvI kSaNoe uya mATe puruSArtha alabatta, choDI devAne nathI. niSphaLatA zA mATe maLI tenI ja karI, vijayanI zraddhA sAthe uyanA zikhara pratyenuM ArohaNa karavAnuM che. evA ArohaNamAM paramatatvamAM UMDI AsthA ApaNo mULabhUta AdhAra banI rahetI hoya che. | udhya ane astanI prakriyA jevI vyakitanA jIvanamAM tevI mAnava samUho ane rASTronA jIvanamAM paNa samajavI. rASTranA jIvanamAM paNa uthathI arata ane astathI udaya taraphanI gati jovA maLe che. jo ke saMpUrNa udaya ane saMpUrNa asta jevuM kAMI hotuM nathI. udaya taraphanI chalAMgamAM kayAreka asta bhaNI DhaLavAnI chAyA bhaLelI hoya. ApaNI eka akhamAM harSanI camaka dekhAtI hoya tyAre ja bIjI AMkhamAM zekanI chAlaka vAgavAnI kavaca zarUAta thaI gaI che. parAjayanI bhUmimAM vijayanuM bIja ropAyeluM hoya che. chAyA ane prakAza, AzA ane nirAzA, sukha ane duHkha, Toca ane khINa, asta ane u-A badhAnI jIvananA mahAna khelamAM phUlagUMthaNa thayelI hoya che. vaLI udaya ane asta vizenA khyAla vyakita-sApekSa hoI zake. sattA ane saMpatti jatI rahe te ghaNAne moTI vipatti lAge. te kai bhakata-hRdayane bhagavAnanuM vismaraNa thAya te mATI vipatti ane nArAyaNanuM smaraNa te ja eka mAtra saMpatti lAge. vipado naiva vipadaH sampadau naiva sampadaH / vipada vismaraNaM viSNoH sampannArAyaNa smRtiH // saMskRta sAhityanA kavi mAdhe lakhyuM che. eka bAju sUrya UgI rahyo che ane candrane himAlayanAM zikhare pAchaLa asta thaI rahyo che. tethI A parvata jANe be bAjue laTakAvelA ghaMTavALA hAthInI lIlAne dhAraNa karI rahyo che. manuSya jIvana jANe asta udayanA candra-sUryane dhAraNa karatA A parvata jevuM che. asta ane udayanI gUMthaNInuM citrAtmaka varNana eka saMskRta subhASitamAM thayeluM che. emAM sUryodaya pahelAMnA aruNadayakALano nirdeza thayo che. eka bAju caMdrano asta thaI rahyo che ane bIjI bAju aruNane AgaLa karI sUrya udaya pAmI rahyo che. eka sAthe A duHkha ane sukha mATe jANe lokone zIkhavatA hoya tema A be tejavIo (sUrya ane caMdra) vatatA dekhAya che.. jaina sAhitya samAreha : (pRSTha 42 thI cAlu) Atithya mANyuM hatuM. khaMbhAtanA prAcIna jaina maMdira, jJAne bhaMDAro ane anya jovA lAyaka sthaLonI mulAkAta nimaMtrita saMsthAe bhAga lenAra pratinidhio mATe gaThavI hatI. A badhI vyavasthAmAM khaMbhAtanI kAyApalaTa karanAra sAmAjike ane rAjakIya agraNI zrI. raNajitarAma zAstrI khaDepage satata hAjara rahyA hatA. A ahevAla lakhAya che e daramiyAna emanuM acAnaka avasAna thayuM. emanI satata bhAvakatA najara samakSa taravare che. ane ane sahajapaNe bhInI thAya che. prabhu temanA AtmAne zAMti Ape. RNa svIkAra A samArohanI noMdha mArA mitra prA. gulAba deDhiyA ane zrI cImanalAla kalAdhare lIdhI hatI jenA AdhAre A ahevAla taiyAra thaI zake che. e baMnene aNusvIkAra karatA mane AnaMda thAya che. sva. . umedabhAI maNiyAra : (pRSTha 34 thI cAlu) chellI mAhitI joItI hoya te te umedabhAI pAsethI maLe. umAzaMkarabhAnI tamAma pravRttiothI teo satata mAhitagAra heya. umAza karabhAI ane umedabhAI vacce yuvAna vaye baMdhAyelI snehanI gAMTha uttarottara vadhu gADha thatI rahI hatI. muMbaImAM ghaNAM varSo sudhI umAzaMkarabhAIne tyAM UtaratA. bIjA moTA sagavaDatAvALA ghare UtaravAnuM zakya hoya te paNa ume bhAdanI tArAbAgamAM AvelI nAnI oraDImAM UtaravAmAM umAzaMkarabha I vizeSa AnaMda anubhavatA. umAzaMkarabhAI mukata manathI ane nikhAlasatAthI ume bhAI sAthe vAta karatA. eka vakhata umAzaMkarabhAI muMbaImAM mArA dhare UtaryA hatA. rAtanA emanI sAthe eka-be sthaLe jaIne ame pAchA pharI rahyA hatA. agiyAra vAgavA AvyA hatA. tyAM rastAmAM umAzaMkarabhAIe mane pUchayuM, "ApaNe ghare javAmAM moDuM nathI thatuM ne ? "nA, kema ? te ApaNe umebhAInA ghare jaI AvIe." atyAre agiyAra vAge ? teo suI nahi gayA hoya ? "nA, teo jANatA ja haze. nahi jAgatA hoya te uThADIzuM.' ame umedabhAInA ghare pahoMcyAM. teo sUvAnI taiyArI karatA hatA. umAzaMkarabhAIne jotAM ja teo AnaMdamAM AvI. gayA. temanAM patnI vidyAbenane paNa meDI rAtanA mahemAna gamyAM. vAta nIkaLatAM jANavA maLyuM ke umAzaMkarabhAI umebhAIne ghare jyAre jamavAnA hoya tyAre ghaNuM kharuM pUraNapoLI banAvavAnuM kAryakrama heya. umAzaMkarabhAIne pUraNapoLI bahu bhAve ane te paNa vidyAbenanA hAthe banAvelI. lagabhaga kalAka ame umerabhAInA ghare beThAM. ghaNI vAta. nIkaLI. umedabhAInAM mAmika vAkathI vAtAvaraNa prasanna, . haLavuM rahyuM. pAchA pharatAM raratAmAM umAzaMkarabhAIe kahyuM, Akhe divasa badhe gaMbhIra vAte ja cAle eTale umedabhAI pAse jAuM tyAre huM haLave ane tAjo thaI jAuM. AnaMdamAM lAka be kalAka kyAM pasAra thaI jAya tenI khabara na paDe." umAzaMkarabhAI muMbaI Ave ane game teTale bharacaka kAryakrama hoya te paNuM umedabhAIne majyA vagara na rahe. chevaTe Teliphona upara paNa umedaMbhAI sAthe vAta karyA vagara muMbaI nA cheDe. umAzaMkarabhAI jevA bahukRta vidvAna mUrdhanya kavinA hRdayamAM umedabhAIe anokhuM UMcuM rathAna meLavyuM hatuM e ja umedabhAInI mahattA darzAve che. chellAM keTalAMka varSothI umedabhAI AdhyAtmika jIvana tarapha vaLyA hatA. teo vajezvarI pAse gaNezapurImAM mukatAnaMda svAmI pAse jaIne rahetA. coga ane dhyAnamAM teo UMDo rasa levA lAgyA hatA. ene prabhAva emanA jIvanamAM dekhAte hato. emanI sAthenI vAtacItamAM dhyAnanA emanA anubhavanI vAta nIkaLatI. chellA keTalAka samayathI emanI tabiyata bahu sArI rahetI na hatI. haveganI takalIpha zarU thaI hatI, eTale bahAra teo bahu jatA nahi. vAMcana, mananamAM temane samaya pasAra tha. krame krame zAMta banatI temanI jIvanalIlA hRdayarogano humale thatAM viramI gaI emanA avasAnathI aMgata rIte mane te eka murakhI mArgadarzakanI khoTa paDI che. emanA AtmAne zAMti ho!
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ qu prabuddha jIvana jaina sAhitya samArAha ( tA. 16-3-'85nA aMkathI pUNa) saMklana : pannAlAla 2. zAha zanivAra, tA, 15-2-8panA baporanA 3-00 kalAke jaina sAhitya, kalA, itihAsa ane sthApatyanI dvitIya vizvAgIya meThakanA DaoN. je. pI. amInanA pramukhapade prAraMbha thayo hato. itihAsanI ArasImAM khabhAta * DaoN. je. pI. amIne itihAsanI ArasImAM jaina tItha dhAma khaMbhAta' e viSaya para nibaMdha rajU karyAM hatA. temaNe kahyu : "tIrthamAM madirAne samUddha hoya che ane emanu potAnu AgavuM vAyuma`DaLa ke vAtAvaraNa hoya che, jemAM pravezatAMnI sAthe ja sAdhakanuM mana aMtaramukha thai jAya che ane parama zAMtinI anubhUti kare che." kha MbhAtane Avu tIrthAsthAna gaNAtrI emaNe paurANika ullekha tathA loka anuzrutI anusAra khaMbhAtanAM juAM judAM 26 nAmeA gaNAvyAM hatAM. purANa prasiddha ane nArada munie vasAveluM A nagara pANinInA samayamAM ane maitrakAnA samayamAM e sArI sthitimAM hatuM. vividha tItha kalpanAmAM tejapAle sthabhatI mAM teminAthanI mUrti ane pUvonI mUrtio ane hasitazAlA karAvyAnuM vIradhavale vastupAla-tejapAlane bolAvI sthaMbhatI ane jvalanI sattA suprata karyAnuM emaNe jaNAvyuM hatuM. purAtana prabaMdha saMgrahamAM TrAi eka vepArI sthabhatIya' gayAnuM, vastupAle sthaMbhatI mAM sarasvatI bhADAgAra karAvyAnuM, kumArapALa gupta viMnne khabhAtamAM gupta veSe u:yana maMtra pAse gayAnA noMdhAyu che ema emaNe umeryu hatu, gADI khaMbhAta tI kSetra tarIke vizeSa khyAti pAmyuM enA ullekhA judI judI kRtimAM thayA che. jema ke paDiMta medhe tIthamAlA'mAM (i.sa. 1443) zrI zAMtikuzaLe pArzvanAtha stavanamAM (i. sa. 1611), upAdhyAya meghavijaya kRta 'pArzvanAtha nAmamAla'mAM (i. sa. 1665) ane 17mI sadInA kavi RSabhadAsa (je khaMbhAtanA hatA) ane matisAgare tIkSetra tarIke karelu' khabhAtanu varguna noMdhapAtra hovAnu temaNe jaNAvyuM hatuM. A sivAya sa MkhyAbaMdha granthAnA saMdarbha ApI A hakIkatane emaNe samana ApyuM hatuM. A uparAMta A vibhAgIya beThakamAM nIce pramANe nibadhA rajU thayA hatA. (1) prabhAsakRta hitazikSAnA rAsa, Do. ramaNalAla cI. zAha (muMbai) (2) sAhitya samrATa vAcakavara zrImad yaze.vijayajI mahArAja ane khaMbhAta, 5. mIladAsa keMsarIcaMda sa MdhavI (khaMbhAta) (3) kundAcAya : samaya ane kRti paricaya, Do. zekharaca jaina (bhAvanagara) vinayacaMdanI vArtAnuM katla, prA. jagata kArI (amadAvA) (5) zrAvakadhamA~ aura sarakAra nirmANu, DA. zAntA bhANAvata (jayapura) (6) jaina zikSA, svarUpa au, paddhati, DA. narendra bhANAvata (jayapura) jaina stotra sAhityamAM bhakatAmaranuM sthAna, 5. kanahaiyAlAla Daka (uyapura) tA. 16-6-85 (8) jaina muni ke nAmAMta 5: yA nandriyA, zrI bhavaralAla nAhaTA (kalakattA) (9) AcArAMga kI bhASA kA pAli sutta nipAta evama pUrvI bhArata ke azoka ke zilAlekhAMkI bhASA ke sAtha tulanA, De. ke. Ara. caMdrA (amadAvAda) (10) bhAratIya saMskRtimAM prabhuzrI RSabhadevanI prathama pRthvIpati tarIkenI yathAthatA, zrI rAjendra sArAbhAi navAba (amadAvAda) (11) prabuddha rauhiya, prA. Ara. pI. mahetA, (gAMdhInagara) (12) ratnAkara paccIzI: eka abhyAsa, zrI cImanalAla ema. zAha, 'kalAdhara' (muMbaI) (13) bhAratIya itihAsa ane jaina dhama', zrI dineza je. khImasIyA (muMbai) (14) zramaNu sa MskRti, zrI goviMdajI jIvarAja lADAyA (muMbai) (15) jayatihuaNu staMtra, zrI jayendra ema. zAha (muMbai) (16) jaina jJAna bhaMDAro, prA. nalinAkSa paMDayA (vallabha - vidyAnagara) A uparAMta keTalAka vidvAnonA saMzodhana ane abhyAsapUNu niga dhA AvyA hatA paraMtu te vidrAno hAjara rahI zakayA na hatA tethI temanA nibaMdho rajU thayA na hatA. tevA nimadhenI yAdI nIce pramANe che. (1) jaina kAvyanI eka jhalaka, pu. munizrI vAtsalyadIpa (2) (3) (4) jaina dhamanA itihAsa, pu. sAdhvI zrI yugandhazrIjI jaina rAsagarabA sAhitya De. hematakumAra vaidya (vaDedarA) jaina dhamane abhyudaya ane dilhInA darabAramAM bAdazAha akabare karela jainAcAya nuM sanmAna, DA. mAhanalAla sAlI (lIlIyA meTA) jUnu veDA ane prAcIna avazeSo, prA. vasudhA bhaTTa ane prA. baMsIdhara bhaTTa (patiyAlA) (5) (6) videzamAM jainadarzana kA adhyayana, prA. sIMdhara bhaTTa (patiyAlA) (7) pratibhAnI jaina paribhASA: tulanAtmaka samIkSA, De. amRta upAdhyAya (amadAvA6) (8) sva. kavi DaoN. nAnAlAla rAmacaMda mahetA, DeA. rameza sI. lAlana (muMbai) (9) namaskAra mahAmatra, zrI jayaMtIlAla dha. dozI (muMbaI) ravivAra, tA. 17-2-~'85nA roja savAranA 9/00 kalAke gujarAta rAjyanI vaDI adAlatanA nyAyAdhIza zrI asIlAla kApaDiyAnA pramukhasthAne sAhitya saMgoSTIne eka kAyakrama yeAjavAmAM AvyA hatA. jemAM vividha vakatAoe jainaM sAhitya samAreAhanI pravRttinA vikAsa mATe vividha upayogI sucatA karyAM hatAM. pramukhasthAnethI zrI baMsIlAla kApa DiyAe zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane jaina sAhitya samAreAhanI pravRttine khirAtrI hatI. chelle samApana samArehamAM paNa vividha vakatAoe pravacana karyAM hatAM. A samArohamAM bhAga levA padhArelA sArasvatoe kha bhAtanu (anusaMdhAna pRSTha 41 upara) *. 10
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 Fprabuddha jIvana prabuddha jaina "nuM navasaMskaraNa varSa : 47 aMka : 5 nAi tA. 1-7-85 chuTaka nakala ka. 1-50 vASaka lavAjama rUA. 30/ muMbaka jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika pararasamAM era meIla $ 20 PS 12 sI meila : 15 4 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sva. rasikalAla mo. jhaverI amArA jaina yuvaka saMdhanA upa pramukha zrI rasikalAla khAdI apanAvI, paheraNa, dhetiyuM, baMDI ane TopIne bhAratIya mohanalAla jhaverInuM maMgaLavAra, tA. 18 mI jUne savAre 83 veza apanAvyuM ane muMbaI pradeza koMgresanA sakriya kAryakartA varSanI uMmare avasAna thayuM. emanA svargavAsathI ame eka banyA. emaNe jIvanamAM sAdAI ANI. svacchatA, samayanI vatsala vaDIla, mitra jevA murabbI ane sAthI kAryakara niyamitatA, vyavasthitatA ane jIvana pratyenA jIvaMta rasika -gumAvyA che. abhigamanA pazcimanA saguNovALA rasikabhAInA jIvanamAM A umaramAM amArA se karatAM meTA ane chatAM yuvAna jevI rIte eka jabaruM samanvayakArI parivaMtana AvI gayuM. tivALA rava. rasikabhAine ame sau "sikakAkA tarIke sAtvikatAnI e ja abhilASAne pariNAme I. sa. 1948mAM saMdhatA. amArA sau pratye emane apAra sneha ane sadUbhAva 46 varSanI vaye jyAre teo vidhura thayA tyAre pharI na paraNahate. emanI sAthe saMdhanA kAryakaronuM milana eka kuTuMbameLA vAne emaNe saMkalpa karyo. emanAM patnI kusumabenanI mAMdagI jevuM banI rahetuM. lAMbA samaya sudhI cAlI. e mAMdagI daramiyAna emaNe kusuma benanI ghaNI sArI suzruSA karI. rasikabhAine sva. rasikabhAI ghaNAM varSothI jaina yuvaka koI saMtAna nahotuM ane yuvAnImAM vidhura saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya hatA, thayA hatA eTale sagAM-saMbaMdhIo ane chellAM sAteka varSathI teo "saMdha'nA mitrae bIjA lagna mATe khUba upa pramukha banyA hatA. 56 mATenI emane Agraha karyo, paraMtu rasikabhAIe ekalA koI AkAMkSA nahotI. paraMtu sva. cImanalAla rahevAnuM ja svIkAryuM. . cakubhAI ane anya sAthIonA premabharyA ke Agrahane vaza thaI emaNe upa pramukhanuM pite zrImaMta hatA ane have ekalA 'pada svIkAryu hatuM. pote kahetA ke jAheramAM hatA, eTale emaNe potAnA jIvanane bahu - UbhA thaI lakheluM nivedana vAMcavA jeTalI phAvaTa vyavasthita ane niyamita rUpamAM mUkI dIdhuM. paNa potAnAmAM nathI, mATe kaI padanI roja savAre teo cAra vAge UThIne kasarata abhilASA pite kayAreya rAkhI nathI. Ama ane vegAsana kare, tyAra pachI jAte meTara chatAM rasikabhAIne upa-pramukha banAvyA. calAvIne capaTInA pitAnA nivAsasthAnethI ethI amAruM pitAnuM gaurava vadhyuM hatuM. emanI cAre bAju prasarelI suvAsane lAbha amane maLe hate. yuvaka saMdhanI Arthika saddharatA vadhAravAmAM emane phALe nAsa nahato. sva. rasikabhAInuM jIvana zAMta, saraLa ane sAtvika hatuM. "I. sa. 1902 mAM amadAvAdamAM emane janma thayo hate. teo garbhazrImaMta hatA. yuvAna vaye, I. sa. 1928 nI AsapAsa teo jhaveratanA vyavasAya mATe perIsamAM jaIne rahyA hatA. perIsamAM pitAnA e divasenAM smaraNonI vAta keTalIkavAra teo karatA. bIjA vizva yuddha pahelAM perIsa jevI nagarImAM ATha dasa varSa rahelA ane pAzcAtya saMskRtinA prabhAva nIce rahelA yuvAna rasikabhAI bhArata kAyama mATe pAchA pharyA tyAre temanA jIvanamAM meTuM parivartana AvI gayuM. gAMdhIjInI asara nIce teo AvyA, koMgresamAM joDAyA, hegiMga gArDanamAM pharavA jAya. tyAM cAra thI pAMca rAunDa mAre. DIvAra besI, rejanA mitrone maLe. ghare AvI nAna vagerethI paravAre. lagabhaga sADA agiyAre jamI le. thaDe ArAma karI doDha be vAge jhaverAtanA bajAramAM jAya, pitAne vepAra jarUra pUrate saMbhALe. sAMje sADA cAra piNA pAMca vAge vepAranI game tevI meTI vAta hoya te paNa te paDatI mUkIne nIkaLI paDe. ghare Ave pharI pAchA heMgiMga gArDana pharavA jAya. pAMceka rAunDa mAre. ane eka nizcita jagyAe (meMdImAMthI hAthInI AkRti karelI jagyA, jene teo badhA mitre hAthIpoLa tarIke oLakhAve) bese. roja pharavA AvanArAo-pitAnA moTAbhAI ramaNabhAI, zrI divAnajI, zrImatI Indubena munasapha, zrI bhAI sUryakAntAbena vagere sAthe kalAkeka goSThI calAvI sADA sAte ghare pahoMcI jAya. ATha vAge jame, ane nava vAge sUI jAya. chellAM laga
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAddha jIvana 44 .bhaga cAlIza varSathI rasikabhAInA A niyamita kAyakrama, anivAya.kAraNa na hoya tyAM sudhI potAnA A niyamita kramamAM jarA paNa pheraphAra kare nahi. jIvananI a Mtima kSaNa sudhI A kramane teo vaLagI rahyA. avasAnanA vise savAre paNa te ', 83 varSanI uMmare moTara calAvI savAre gArDanamAM pharavA gayA * hatA. pAchA AvIne dUdha pIne prabuddha jIvana vAMcatA hatA tyAM emanu avasAna thayuM. rasikabhAi rAja savAre khe mAila jeTalu ane sAMje paNa eTalu acUka cAlatA. cAlavAnA teo bhAre zokhIna ane AgrahI. cAlavAthI Arogya dhaNuM sAruM' rahe che evuM anubhavane AdhAre ane e mATe bIjAne bhalAmaNa karatA. mAM paDavuM ane bIjA pAse cAkarI karAvavI e emane rUcatI vAta nahAtI. eTalA mATe Arogya sAcavavAnI khAkhatamAM te haMmezAM pUrA sabhAna rahetA. mAthuM dukhyu hoya, tAva AvyA ke kAi mAMgImAM paTakAyA hoya evu emanA jIvanamAM javalle ja banyuM haze! A cAlavAnA rAjanA mahAvarAne kAraNe ja pravAsa e temanI eka priya pravRtti hatI, je chellA be eka dAyakAmAM temaNe ghaNI ochI karI nAkhI hatI. bhAratamAM ane bhArata bahAra teo dhaNu pharyAM hatA. himAlayamAM paNa emaNe pagapALA lAMkhA pravAsa khe dAyakA pUrve karyAM hatA. rasikabhAi sei ane nAkara rAkhIne pote dharamAM ekalA rahetA hatA. paraMtu temanuM' dhara haMmezAM bhayu' rahetu. jamavA mATe mahemAneAnI vaNajAra temanA ghare bAre mAsa satata cAlu rahetI. mahemAna vagara ekalA jamavAnu jANe emane bhAvatu nahi, phAvatuM nahi. roja savAre 9 thI 11 sudhI emane Teliphona judI judI vyaktione judA judA nimitta jamavAnuM nimaMtraNa ApavA mATe vaparAto. sagAM, mitro, saMbaMdhIo, vepArIe sahAkAya kartAo, uparAMta amArI jaina yuvaka saMdhatI samitinA sabhyone temaNe anekavAra jamavA kholAvyA haze. sva. paramAna kApaDiyAnA samathI emanI A pravRtti cAlu hatI, kAkA kAlelakara, jayaprakAza nArAyaNu, kAdhara vAlesa, puruSotama mAvaLa kara vagere aneka nAmAMkita vyakita emanA ghare keTalIyavAra jamavA padhArI haze. jaina yuvaka saMdhanA keTalAya niyA rasikabhAInA ghare bhojana prasaMge levAyA haze. khIjAne premathI AgrahapUrNAMka jamADavA e emanI priya pravrutti hatI, paraMtu pAte mitAhArI hatA. ochuM jamatA ane jamanArAnuM cIvaTapUrvaka dhyAna rAkhatA. rasikabhAi pote bahAra, resTArAMmAM ke kAinA dhare jamatAM nahi. ahAranu pANI sudhdhAM te pItA nahi. saMyama ane ArogyanI draSTie peAtAnA A niyamane te custapaNe vaLagI rahetA. keTalIyavAra lagna prasaMge ke bIjI mijabAnIomAM teo hAjara jarUra rahetA, paraMtu kazu letA nahI. vAravAra aneka mitrAne jamADavAne kAraNe kAne zu vadhAre bhAve, kAne keTaluM tIkhuM-moLu phAve te barAbara jANI le ane te pramANe mahArAjane sUcanA ApatA. jamADatI vakhate putsala eka mAtAnI jema te badhAnI kALajI rAkhatA. rasikabhAinA vaDIla baMdhuonu kuTuMba vizALa hatuM. te badhA bhAIone ghare niyamita maLavA jatA. badhAnA khabaraaMtara pUchyA, salADuMsUcana ApatA. kaMi kAmakAja hoya to te karavAnI vyavasthA karAvI ApatA. jarUra hoya tene gupta Arthika mada maghna paNa karatA. ] tA. 1-7-85 rasikabhAI ghaNA paragajuM, paraMtu khIjAnI pAse peAtAnu' kAma karAvavA hu rAjI nahi. presTeTanuM oparezana karAvavAnuM hatuM tyAre pote ekalA cUpacApa hospiTalamAM pahAcI gayA ane oparezana thai gayA pachI sagAM-sabaMdhIone samAcAra jaNAvyA hatA. emane evI hamezAM IcchA rahetI ke pathArImAM mAMdA paDI bIjAnA pAse cAkarI karAvatAM karAvatAM avasAna thAya e prasaMga potAnA jIvanamAM na Ave te sAru, ane banyuM paNa evu ja. e vise savAre gArDanamAM pharI AvI ghare AvI dUdha pIne 'prabuddha vana'nA navA aMka vAMcavAne pote cAlu karyAM. sADA agipAra vAge jamavAnu taiyAra rAkhavAnI rAjanI jema mahArAjane sUcanA ApI ane vAcatAM vAcatAM kAI paNa prakAranA zArIrika da ke vyathA vagara, kASTane aNusAra paNa na Ave e rIte teo kAyamane mATe nidrAdhIna thai gayA. jANe temaNe IcchA-mRtyu soMpAyu.. sva. rasikabhAine mane paDelavahele paricaya traNeka dAyakA pahelAM thayelA, gulAmenA muktiddAtA' nAmanu liMkananA jIvanacaritra vizenu' mAru' pustaka emaNe sva. pAna dabhAi pAsethI laine vAMceluM. emane e pustaka bahu gamelu' ane tyArathI mArA lekhanakAya' vize avAranavAra pUchyA ame cepATI ghaNAM varSAM rahyAM eTale rastAmAM ane emane dhare vAraMvAra maLavAnu thatu. yuvaka saMdhanA nimitte amAro snehasaMbaMdha vadhu gADha thayA.. pitA jevuM vAtsa" amane emanI pAse anubhavavA maLatuM, paryuSaNa vyAkhyAnamALAnAM vyAkhyAneAnI ane 'prayuddha vananAM lakhANAnI nikhAlasa carcA emanI sAthe thatI.. teo potAnA prAmANika mata premathI jaNAvatA, kayAreka anya mahattvanA daSTikANathI emane samajAvavAmAM Avatu tA te potAnA mata khalatA; peAtAnA matane Agraha te te kayAreya rAkhatA nahi. sva. rasikabhAIne dhArmika kriyAkAMDa tarapha ruci nahotI. sAdhu-bhagava tAnA sapakamAM te AvelA nahi. eka vakhata mane kahe, "mArA eka vepArI mitra mATI umare dIkSA lIdhI che. muMbai AvyA che ema sAMbhaLyuM che. e kayAM che tenI tame tapAsa karAvI Ape ane mArI sAthe cAle, kAraNa ke mane sAdhue pAse kevI rIte javu* ane zI vAta karavI tenI khabara nathI.' tapAsa karI rAtane vakhate ame gayA. maLyA. vaMdana karyAM, jUnAM sa'smaraNo tAjA thayAM. rasikabhAie pUchyuM, ATalI moTI uMmare dIkSA lIdhI te barAbara phAve che?" phAve che, paNa dIkSApAlana dhAryAM karatAM ghaNuM kaDaka che.' kaI bAbatamAM ' badhI ja khatamAM. dAkhalA tarIke mane peTanI takalIpha hatI. eTale savAre niyata samayagALAmAM Thale na javAya te upavAsanA daMDa Ave. 'A to bahu kina kahevAya. tamane na phAve te pAchA AvI jAo. vepAradhaMdhAnI ke AjIvikAnI kaI ciMtA nahi karatA. e huM sabhALI laIza. nA, pazu mane have kharAkhara phAvI gayu che. UlaTAnuM have peTanI jarAya takalIpha rahI nathI. sayamanI ArAdhanA ghaNI (anusa`dhAna pRSTha pa1 para)
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ na. 1-7-85 pratha8 jIvana cI. nA paTela - zekaspiyaranI mRtyu vize be jANItI ukitao che, je Assistant) tarIke paNa kAmagIrI bajAvavAnI AvI tyArathI mane kAyamanI yAda rahI gaI cheH Ripeness is all, ane mAthA upara satata kAmane bojo rahyo hato te Utaryo hoya Readiness is all eTale ke, "mRtyu darekane AvavAnuM ja che, ema lAgyuM. 41 varSe meM mananI kaMIka haLavAza anubhavI. mAtra te pAkI uMmare Ave eTale ApaNe IcchI zakIe." phebruArI mAsathI gujarAta upara vAdaLa gherAyuM che te vize ane, "mRtyu darekane AvavAnuM ja che, tene mATe mAnasika kaMIka lakhavAnI IcchA thaI hatI te paNuM me mAsanA aMta taiyArI hoya eTale basa." mane A beya bAbatanuM sadabhAgya sudhI lakhAI gayuM, ane have meM kuTuMbanA sabhyone jAhera maLyuM che: umeraya pAkI che ane mAnasika taiyArI paNa che. jIvananA praznonI carcAmAM nahi paDavAnuM vacana ApyuM che. gayA Disembara mAsanI 23mI tArIkhe mane chAsaTha varSa pUrAM have zuM? uMmarane kAraNe vyavasAyI jIvanathI nivRtta thatI thayAM, AjanI ApaNI sAmAnya AyuSyamaryAdAnI apekSA dareka vyakitane A prazna mUMjhave che. koI bIjI nekarI ke pramANe e pAkI uMmara na gaNAya, paNa mArI pacIseka varSanI kamANInI pravRtti zodhI le che, kAI maMdire kathAvArtAmAM samaya uMmarathI mArA zarIranI je sthiti rahI che tene vicAra karatAM gALe che, keTalAka nivRtta dararoja sAMje vRddhonI beThakamAM bhegA te pAkI karatAM paN vadhu gaNAya. hakIkatamAM mArA eka DokaTara thaI carcA-vArtAomAM AkhA divasane kaMTALo ocho kare che, vaDIle mane 1960nI sAlanA arasAmAM kahyuM hatuM, "cImanabhAI, kaI putra-putrIonA saMsAranA praznomAM rokAyelA rahe che, ane tamArA zarIranA ghaDiyALanI cAvI UtarI gaI che. have tame AmAMthI eke mAga nahi kheLanAra ke khALI zaktA vRddho jeTaluM che teTalI IzvaranI kRpA." e kRpA pacIsa varSa cAlI ekalatA anubhavatA gharamAM besI rahe che ane "dhaDapaNa keNe ane haju meM varSa cAlaze ema lAge che. pitA kaMIka me kahyuM" kAvyamAM narasiMha mahetAe varNavI che evI dazAmAM tiSa jANatA temaNe 63mAM varSe mRtyuyoga batAvyA hatA, jIve che. huM koI bIjI nokarI ke kamANInI pravRttimAM joDAI ane tyAre banyuM te 1988nA jAnyuArIthI okaTobara zakuM evI sthitimAM nathI, ema karavAnI Arthika jarUra paNa sudhInA gALAmAM, eTale haju traNa varSa bAkI che. gayA varSe nathI, kathAvArtAomAM samaya gALI zakuM evI mArAmAM dhamazraddhA bhAdaravA mAsamAM pitAnuM zrAddhanA divase mane eka svapna nathI ane mArA ravabhAvanI maryAdAne kAraNe nikaTanA mitro AvyuM hatuM tene meM evo artha karyo hato ke A varSanI sivAya bIjAo sAthe sAmAnya carcAvArtAomAM bahu rasa laI divALI sudhImAM aMta Avo joIe. cAra mAsa pachI ke zakatA nathI. kuTuMbamAM paNa huM bhAgye ja patnI ke putra ke putrI traNa varSa pachI, athavA te pachI, jyAre Ave tyAre huM sAthe evI carcAomAM jAuM chuM. mAre dayAna ApavuM taiyAra thaIne be chuM. eTalI ja AzA rAkhuM chuM ke lAMbA paDe evA koI prazna putra ke putrIne nathI, ane samaya pathArIvaza rahI pIDAvuM nahi paDe. pautrI ne pautra meTAM thaI mArAthI chUTAM thayAM hovAthI temanI mRtyutA vicArathI svataMtra rIte ya huM mArA aMtarajIvananI sAthe dararoja thoDo samaya gALato te paNa have baMdha thayuM che. vizA badalavAno prayatna karI rahyo chuM. vagaNa, adhyA ne ane Akho divasa meM bhAre karI gharamAM ekale besI rahuM mAthA upara bhAra e che karate jAuM chuM. chApAM vAMcavAnAM e mArA svabhAvamAM nathI. te zuM? baMdha karyA che, manane game te ja vAMcuM chuM, navuM jJAna meLavavAnI - narasiMharAva bhoLAnAthe urvazI ne pururavA vacce eka daSTie kaMI vAMcatuM nathI, ane agAuthI vicAra karIne taiyArI saMvAra kahe che, temAM urvazI pururavAne vRddhAvasthAnAM nIrasatA. karavI paDe evuM belavAnuM ke lakhavAnuM keI AmaMtraNa na ne viSAdamAMthI bahAra lAvavA mAnavIya premanuM devI rahasya svIkAravAno saMkalpa karyo che. Ama huM vAnaprasthanA mAnasika samajAve che. tenAthI navo prakAza anubhavate pururavA kahe cheH bhAvamAM praveza karI rahyo chuM. 'pelA mRtavata gulamahoranA jhADanAM sUkAM kALAMmAMthI praphula, agni paNa mAruM vAnaprastha AdhyAtmika sAdhanA mATe vyAvahArika jevAM dIptivALAM, kusumane bhAra phUTa che, tema mArA A jINa jIvanamAMthI nivRttinuM nathI, evI sAdhanA pratye mane AkarSaNa ke hatyamAMthI kaMika navIna aMkure, pallave, kusuma kUTatAM lAge che.' aNagamo bemAMthI eke bhAva thato nathI. mAruM vAnaprastha e te urvazIne e upama kherI lAge che. ...prematattva jANanArane, jIvana pUruM thayuM gaNuM je varSa, have jIvavAnAM maLe te te kahe che, hRdayamAM jINutAne anubhava thAya ja nahi. eTale ArAmamAM gALavAnI IcchAne bhAva che. chellAM keTalAMka varSathI ke evI vyakitanuM zarIra jINuM thAya tyAreya hRdaya jINuM na thAya. mArA manamAM e IcachA UgI rahI che ane eka varSathI te narasiMharAvanI urvazIne abhipreta che evA prematattvane mane prabaLa banI che. gayA varSanA me mAsamAM hAtha upara lakhANanAM anubhava thaye nathI, paNa te kahe che tema mAruM zarIra jINuM thayuM kAma hatAM te badhAM purAM thaI jatAM meM, bIjuM kaI prayatna karavo hovA chatAM mAruM haya jINuM thayuM hoya ema mane lAgatuM paDe evuM lakhavAnuM kAma nahi svIkAravAno vicAra karyo hato. nathI, dezamAM ne gujarAtamAM je banI rahyuM che tenAthI mArA paNu varSa daramiyAna lakhavAnI vinaMtIo ne bolavAnAM AmaM. manane khUba uga thAya che, kayAreka viSAda paNa anubhavuM chuM. traNa maLatAM rahyAM ane huM mArA saMkalpane vaLagI na rahI the samaya e viSAda evo ghere hatuM ke mAre vAMcavAzako. e badhAM kAmamAMthI huM gayA eprila mAsanI 30mI lakhavAne rasa paNa UDI gayA hatA. bhagavadgItAmAM zrIkRSNa tArIkhe chUTe thaye, ane 1944nA jUna mAsanI 2 bhI tArIkhe ajunane kahe che, taDhA antAka niva8 zrotathI mRtaya , joDAyA ane te sAthe prinsipAlanA madanIza (Personal evo mane vAMcavA-lakhavA vize manebhAva thaI Avyo hato.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayuddha jIvana tA. 1-785 e bhAva pahele thayo te divase meM gavAsiSTha vAMcavAne aSatna ( ' 'je huM nirahe apratyakSa sevA na karI zakyo ne kai karyuM hatuM, paNa temAM mana sthira thayuM nahi. hakIktamAM mAre nahi, pratyakSa, badhAMne dekhAya ane mane yaza maLe evI jIvanarasa sukAyo nahote. viSAmAMya te vahete rahyo che ane sevA pravRttiya kaMI nathI karI zako ene mane kayAreka asaMtoSa pragaTa thavA mATe koI navI dizA baLI rahyo che. te tene rahe che. have jyAre artha ne kAmanI vAsanAo maLI paDI che, jaDaze? ane jaDaze te kevI haze? tyAre evI koI sevA pravRttimAM joDavAnI kayAreka Umi thaI " gAMdhIjInA vicArethI prerAyelA, Small is Beautiful Ave che. paNa ApaNA samAjamAM vRddhonI jIvatI rahelI pustakanA prakhyAta jamIna lekhaka zumAkhare kRtArthatA anubhavavA zakitaone sevA pravRttio dvArA avakAza ApavAnI kaI mATe mANasane kevA jIvananI jarUra che te vize eka mAsikamAM vyavasthA nathI. pazcimanA jIvanane mane anubhabha nathI, paNa lakhyuM hatuM : "There are three things healthy kAca tyAMya nathI. dharaDAMnAM ghara" cAle che, ane ApaNuM people most need to do-to be creatively dezamAM paNa kayAMka zarU thayAM che. paNa evI rIte samAja ne productive, to render service, and to act in kuTuMbathI vikhUTA rahevAnuM koI vRddhane tRptikara 'ne banI zake. accordance with their moral impulses.' mane te evI rIte rahevAnuM ja game. kuTuMba sAthe rahI huM AmAMthI pahelI ne chellI bAbata vize huM pramANamAM mArA zarIranI maryAdAmAM kaMI sevA pravRttimAM joDAI zakuM saddabhAgI rahyo chuM. paMdareka varSa sudhI traNa kolejomAM te tene AvakAruM, joke zarIra temAM keTale sahakAra Ape e nokarI karI temAM aSApanakAryamAM mane pUre saMtoSa Ape eka maTI zaMkA che. divasane moTe bhAga mAre pathArImAM evI saphaLatA nahatI maLI, paNa te kolejanI saMcAlana paDI rahevuM paDe che, vAMcavA-lakhavAnuM kAma paNa sUtesato. kAmagIrImAM huM ThIka phALo ApI zakyA hatA ane karuM chuM. chatAM sAhityamAM meM je kaMI vAMcyuM che ane vidyAthIo tathA bIjA adhyApake sAthe sadUbhAvabharyA saMbaM tene vize vicAryuM che tene koI yuvAna jijJAsuone lAbha dhAne AnaMda meLavI zako hatA. te pachI gAMdhIjInAM ApI zakuM te zarIranI agava; veThIne paNa mane tema karavAnuM game. lakhANonAM saMpAdanakAryamAM joDAye. temAM huM 1961 nA - paNa te zakya nathI lAgatuM. evI sakriya pravRttinA vikalpa sapTembarathI A varSanA mArca mAsa sudhI sADI grevIsa varSa, meM samaya gALavA aMtarapreraNA thAya tema svAnta:sukhAya lakhatAM mAruM aMtara prasanna thAya evuM kAma karato rahyo ane nekarInI rahevuM ema vicAryuM che. gAMdhIjInAM lakhANonA vIsa varSanA ne vyavahAranI ghaNI muzkelIonI vacce huM mArA aMtarAtmAne satata vAMcana ne abhyAsane pariNAme emanAM jIvanane sevAyajJa akSata rAkhI zako chuM. vize meM je jANyuM ne vicAryu che te vize eka lekhamALA paNa bIjI bAbata, sevAnI, te vize mane asaMtoSa rahI karavAnI kalpanA che. paNa te pahelAM mArA vItelA jIvananAM gayo che. paMdara-soLa varSanI uMmare mane sevAnI bhAvanA rakurI keTalAMka smaraNo vize lakhavAnuM mana che. te smaraNenA lekhanamAM hatI. e uMmare meM svAmI vivekAnaMdanA eka vyAkhyAna ke kaI pUrvanizcita jano nahi hoya, smaraNo jema jAgrata thaze lekhamAM, nirahaMbhAve karelI sevAnI suMdaratA vize vAMcyuM tema lakhIza ane te mArI pUrI AtmakathA nahi hoya. mAtra hatuM, te mArI kalpanAmAM UMDuM aMkita thaI gayuM hatuM. je prasaMge, ghaTanAo ne anubhavo vize mane nikaTanA mitre. prabhAte prakuleluM gulAba joI ApaNI AMkha prasanna sAthe vAta karavAnuM game te vize prabuddha jIvana'nA vAcakone thAya che, paNuM tene praphullita karI vAyumAM vilIna thaI mitra gaNI temanI samakSa vicAra-vihAra jevuM kaMIka karIza. gayelAM jhAkaLanAM biMduone ApaNe joI zakatA nathI. AvAM AzA rAkhuM chuM ke temAM vAyune arucikara lAge evA sahajaprerita sevAkRtyane aMgreja prakRtikavi varDajhavartha "Little ahaMbhAvanI chAyA nahi Ave. nameless unremembered acts of kindness and of love' kahyAM hatAM. mArI kalpanAne evA aharahita sevA sAbhAra svIkAra bhAvanuM khUba AkarSaNa rahyuM che. gAMdhIjI pratye mane hadayane cape mahere cAre kora: nemacaMda gAlA, ki. 35-00 sAce pUjyabhAva thayo che kAraNa ke emanAmAM meM evI sevA kapriya prakAzana : 110 prinsesa sTrITa, muMbaI 400002. bhAvanA pUrNa rUpe pragaTelI joI che. emanI badhI sevA jAheramAM thaI hatI, paNa temanuM aMtara kIti lebhathI saMpUrNa mukta hatuM. 'ena. ema. Thakakara enDa ku. 140 prinsesa sTrITa, dakSiNa AphrikAmAM sane 1904mAM temaNe phinikasa Azrama rathA muMbaI 400002 nAM prakAzane lekhaka-zrI anubhavAnaMdajI hata tenI sthApanA ane tenA saMcAlanamAM temanA mukhya kAryA (1) dIpa dIpe' ajavALAM kiM. 12-50 (2) anubhavasAthI temanA bhatrIjA maganalAla gAMdhI hatA. maganalAle 1909mAM vANI ki. 10-00 (sokreTIsa ane pleTanAM jIvanagAMdhIjIne, AzramanA nAmanI sAthe gAMdhIjInuM nAma jovuM sUtra kiM. 18-75 (4) saMskAra rAmAyaNa bhA. 1-2 joIe evuM sUcana karyuM haze, tenA uttaramAM gAMdhIjIe lakhyuM kiM. 25-00 (5) amRta saMjIvanI kiM. 12-50 (6) hatuM: 'phiniksanuM nAma phinikasa sivAyuM kaMI ja nahIM e sAkSI gopAla kiM. 12-50 (7) para satya kiM. 12-50 barAbara che. mAruM nAma bhulAI jAya ema mAguM chuM. mAruM (8) jIvavAnI kaLA kiM. 8-75 (9) senerI sUtro kAya rahe ema IcchuM chuM. je nAma bhulAya te ja kArya rahe." ki. 12-50 (hakIkatamAM thayuM UlaTuM ja-nAma rahyuM ne kAyara bhulAI gayuM. kevI satenI suvAsa le. ratubhAI zeTha ki. 10-00 , vidhivaktA !) AvA niraha sevAbhAvane mArAmAM eka aMza sake pAMva to mile gAMva: zrI ratnasuMdaravijayajI paNa pragaTa heta te huM mArA jIvanane dhanya gaNata. paNa huM mahArAja kiM. 10-00 ratnayajJa TrasTa C/o kalpeza vI. zAha, evA sabhAgyane pAtra na nIvaDyuM. | 36, hasamukha kAlenIvijayanagara roDa, nAraNapurA, amadAvAda -13
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-85 '! prayuddha jIvana zraddhA nahI, AtmazraddhA DA. sumana zAha A paNI jANuM bahAra ghaNI vastuomAM ApaNane zraddhA paDI hoya che. pote pharIthI jAgaze ja evI zraddhAthI rAte mANasa pathArImAM lakhAvatA hoya che. ANamanI rAta maLavAnI che evA bharose divasabhara rajhaLatA hoya che. prakRtie mANakSanI ja nahIM, jIvamAtranI badhI ja kALajI lIdhI che. enA taraphathI je kaMi maLavu ghaTe e ApaNane sA maLyA ja kare che: havA, pANI, khorAka, puSpo, puSponAM rUpa-raMga-suga-1, pakhIonA kalarava, nadIjaLano kalakalatA pravAha, sAgaranA dhUMdhavA, zItaLa cAMnIthI chavAyelI ke tArAmAMthI tagatagatI narI stabdhatAbharI rAtrie, prakAzanI vyapakatA, adhakAranI nibiDA, ghaNuM. pArI patnI chata ke AkAza savAra sudhImAM tUTI nahI paDe evI ene khAtarI che, paNu esei javA maLatI parekaTa Trena ke 10-5 nI ekasapresa basa maLaze ja enI ene khAtarI nathI. na pazu maLe--evA bhAva vize ja. ene khAtarI hoya che. khAsate Aje potAnu kAma ke nirucaze ke kema e vize zraddhA tAphIka ane narI ciMtA che. ApaNuM astitva jyAM jyAM gUMthAyu che tyAM tyAM khAtarI, bharoso ka zraddhAnI gerahAjarI che. prakRtithI alaga paDI ApaNe jeTalA ka vyavahAro ane vyApAse nipajAvyA che e badhA ja 'sAMskRtika' prasagAmAM ApaNu jIvana eka gUMca che. evI gUca anubhavavA bhikhArI hAvuM ja jarUrI, ne tAlevata hoie te badhuM samuMsUtaruM ja hoya evuM nathI. kAIpaNa mAnavakhALa gUMca laIne ja AmaraNAMta jIvatA hoya che. emAM phasAyelA rahIne ekavisa marI jAya che. evuM ane ke gU Mca zraddhAthI UkalI jAya. zraddhA setuthI sAme pAra pahoMcI javAya. kAi dhamamAM, sampradAyamAM, vicAra ka AcAramAM mANasane Ama ja zraddA bese. zraddhA, muddhi ane tarkanI duzmana che. jAte vicAravAno prazna ja UmA thato nathI. evI kazI sabhAnatAne praveza thAya ke tarata e zraddhA UDI jAya che. jee izvaranA jJAnano Agraha rAkhe che te ravADe caDI jAya che. jJAnamAgIe bahudhA trasta rahe che ane jIvanane eka jAtanI vyagratAmAM palaTI nAkhe che. jANavAmAM ja emanuM badhuM veDaphAi jAya che. jJAna-vAMchunI eka AkhI ji:gI pUrI thai jAya. je izvarane e jANI rahe tenI bhakita-ArAdhanAnI ene javalle ja taka maLe. eTale sahajapaNe je zraddhALu thayo te sukhI thAya. enAmAM narI bhakita ja vizvase ane saMbhava che ke e vanamukitanA anubhava paNa kare. paNa badhAnA bhAgyamAM AvuM nathI hotuM. sahaja zraddA duCbha vastu che, eka prakAnI viralatA che. vaLI e paLavipaLa mATe hoya che, satata nahIM. izvaramAM zraddhA Uge e eka kSaNa hoya che. e kSaNane TakAvavA jatAM ApaNuM astitva vacamAM Ave che ane badhuM raphe phe karI nAkhe che. eTale te dhArmika paramparAomAM zraddhAne TakAvI rAkhavA'no Agraha maheryAM che. kAipaNu dhamanA AcAravicAra / kriyAkArDa, enA vidhiniSedhA ke enI rItarasamo pAchaLano hetu zraddhAne TakAvI D *** sura rAkhavAnA che. dhArmi kanu parama lakSaNa e che ke eNe dhama dhAryAM che, paramane vizenI zraddhA dhArI che. bahu ja kaThina sama che A, mANusa mATe. zraddhAnI kSaNa barAbara che, enuM jIvana sAva ja kaparI vastu che. vAre vAre mAsa dhAmika maTI jAya, varelA vicArothI viruddhanuM AcaraNu kare, patra karelI nItine phagAvI de ema thavu vadhAre saMbhavita che. dhaNIvAra evu' paNa . khate ke e peAtAnAM tamAma svIkRtane phagAvI de, gurute patA. mele, dhArmika ke AdhyAtmika netAne tilAMjali ApI de.. vidrohe caDI jAya. ApaNI guru-ziSya paramparAmAM AnAM aneka nizA maLI Ave che. ziSyA nahIM te guru ane te temanA ziSye pAchA guru bane evA upakrama sthapAya ja zI rIte ? hamezA ziSyAne caraNa-zaraNamAM rAkhanArI prathA paNa A pampAnI ja deNu che, te ziSyone potAthI savAyA jonArI eka prazasta sama paNa enI ja de che. sA gurune khabe caDI rahenA ke emanI AMgaLI pakaDI kArikadI pUrI karanArA ziSya ziSyA ja nathI. krama ke gurue dhArelI zraddhAne vikasAvavAnuM kAma emanAthI thavAnuM' ja nathI. e khAlI rahyA che, vajana vinAnA, nicahna, potIkA 'gaurava' vinA e anyanA guru paNa zI rIte thavAnA? vidrohasauMzaya ke praznatti vaDe ja sAcA ziSya ke guru thavAya che. paNa prazna thA ke zaMkA paDavI e mANasamAtrane saheja che. sahaja zrAnA jevI ja vastu sahaja sazaya che. mANusanA baMdhAraNamAM ja kaMika evuM che, je game te kSaNe enI saraLatAne ke savAtiAne harI le. astitvamAM game te dhaDIe eka amaLATa jAgI UThe che, ghaDI e baDI sApA paDI jAya che. jIvanahetu vize amUMjhaNa thavA lAge che. mAnelA izvaramAM ke devadevalAmAM ropelA vizvAsa bASpa banI jAya che. banI banAvelI kArakirdI ane samagra aritatvanI nikatAnI tIvra lAgaNI thavA mAMDe che. aju nane yuddhabhUmi para AvI dAruNu kSaNA lAdhI hatI ane vIra yoddhAne kala byanA anubhava thayA hatA. paNa e sampranatAnI kSA hatI, jIvananI sAcI kSaNeA hatI. arjunano vizvAyoga enA astitvanI mehAmAta thavAnA dhanya yoga hatA. bhagavAne ene khAsso kheAdha ApyA. ane potAnA vyApaka prapaMcanuM sAdhana banAvyo. emaNe ja saMzayAtmAne vinAza thAya che' kahyu' hatuM ne? paNa mAjIsa mULe sazayAtmA che. kAma, krodha, ma:, meha, lAbha vaDe tA e mANusa che! sabhrama, saMzaya ke smRtinAza manuSyane vizeSa che, manuSyetaranA nahIM. e vaDe bhale prAza thAya, manuSyane ene Dara nathI, enI kAi paNa ceSTAnu kendra enu astitva che kAi paNa pariNAmane jhIlanAruM paNa enu astitva che. ene enA astitvathI kadI chUTo pADI zakAto nathI. mANusane mANasa tarIke miTAvI denArI kAipaNa philasUphI nabI nathI, evI kAipaNu dhArmikatAnu jhAjhu cAlyuM nathI. aneka dharmoM ane dAnaiya jhaDapathI kAlagrasta banI gayAM che, kema ke emanAM mULamAM manuSyana mAnAnA sAkSAtkAra ke svIkAra nahotA balake upekSA hatI... svarganI lAlaye pru nanI ii? mANusane zaraNAthI anAva zakAya che. kalyANa ke jIvana saphLatAne lobhe ene dAsa banAvI zakAya che. emAM svAtaMtrya ane dAyitvane leApa che. ene ena
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ A praha jIvana tA. 1-7-85 mAnavanI sanmukha karavAnuM banI zakatuM nathI, enAmAM jAta aMgenI sabhAnatA ane sammAtA prerI zakAtI nathI. e sauthI vize te pitAne jANe evI AtmAoLakha mATe ene taiyAra karI zakAtuM nathI. Izvara, guru ke netAo evuM kare paNa zAnA? te te badhuM uthalI paDe. dharmo paNa saMsAraprapaMcanI jema kayAM -narasA vistaryA? mAnavIya mAyAne tiraskArIne emaNe ja meTI mAyA vistArI hatI ! jIvanagaeNca emaNe paNa vadhArI hatI ! - buddha ane mahAvIre jIvanane bharapUra sAkSAtkAra karyo hate. enI bhAtane pUrI ukelyA pachI ja upadezanA puwAthe vaLyA hatA. manuSyanI vAstavikatAonA mULamAM rahelI tRSNAthI ee. bhUkI gayelA nahi, balake ene mukAbalo karanArI kazmALu ane protsAhaka vANI vaDe, manuSyane jIvana-jAgrata karI mUkanArI dhArmiMkatA emaNe barAbara prasarAvI hatI. khristI dhArmikatAmAM paNu manuSyane ja bharapUra svIkAra che. Isu kSamAmUti che. manuSyane mApha karIne cAhanArI e narI vAratavika vicAradhArAmAM mAnavaprema sivAya bIjuM kazuM chalakAtuM nathI. mATe e premamUti paMNa che. emano badho bodha mAnavIya nItimattAmAM pariName che, ane mAnava sivAya emanuM kazuM kAI sUtra nathI. mArkasa ane nize ane mAnavIya IchA para pragaTelA samAjane pitAnI rIte jhaMkhatA hatA, te gAMdhIe badhA karmayoga mANasanA saMsArane vize ja mAMDe hate. satya ane ahiMsA emanA dRSTAntamAM kerA dharmo nathI, kahe ke jIvanasAdhanAnAM mahAmUlAM upakaraNa che. A saue jIvanagUMcanuM nava-rUpa barAbara spaSTa eTale, sahajapaNe kaI zraddhALu banI chavI jAya e viralatA svIkAryA pachI paNa, ema ja kahevuM rahe che ke zraddhA kaI mahoruM nathI. marajI paDe tyAre paherI-kADhI zakAya evI koI sagavaDiyA dhArmikatA hoI zake nahIM. guru-AjJAthI ke balAt AdhyAtmika thaI javAtuM nathI. Izvarane jANavA karatAM jAtane jANavI vadhAre jarUrI te che, paNa vadhAre saraLa paNa che. zraddhA karatAM AtmazraddhA vadhu vAstavika lAgaNI che. ene khuzIthI TakAvI zakAya. sAmAnyapaNe zraddhA AMdhaLI hoya che, AtmazraddhA AMdhaLI hoya te paNa mArgadarzaka che. jIva, jagata ke Izvarane pAra pAmavA karatAM jAtane pAra pAma sukara che. astitvanI rekhAo vaDe UbhI thayelI pitAnA jIvananI bhatene jANIe, te vizvajJAna phAlatu lAge. evuM AtmajJAna jAgRti prere ane svane satata saMkeravAnI preraNuM Ape. ApaNe kALapaNa para naryA bhaMgura chIe ane ApaNuM jIvana amaratuM ja che e. bedha, nirAzA ke vairAgyajanaka nathI. ethI ja ApaNane ApaNA svAtanI temaja dAyitvanI pratIti maLe che. ApaNe jIvanarAga e vaDe viza thaI Ave che. jIvana mATe sadA Avazyaka evI sabhAnatA AvA AtmabaMdha vinA azakaya che. sva-tatra vyakita ja anyane zraddhALu rAkhI zake che. IzvaranI Aje kazI bhALa maLatI nathI. eTale"mAmekama zaraNam vraja' jevo avAja paNa parA ane bedo bhAse che. tyAre svanA zaraNamAM Azrama-ddhAvAna banI rahevuM e ja upAya che. zraddhA nahIM', AtmazraddhA setu cheH ravane sva sAthe joDato mAnavIya ane vAstavika setu. sadA ApaNane A pAra rAkhanAra setu , , ' ' tIrthATana * zAstrI prItamaprasAdadAsa , gIjI mahArAja eka draSTAMta ApatA : : bele, de re, de te puNya dIdhAM jevAM che !" ema kahIne kAnamAM eka gAmamAM eka mANasane jAtrA karavAne bahu zokha. teNe dhoLakAnI vAta karI, pachI brAhmaNane bolAvIne saMkalpa kAvya gAmamAM eka zeThane vAta karI ke mAre tIrtha karavA javuM che ke, "A ApA kAzIe jaI AvyA che, tIrtha karI AvyA rUpiyA pAMcase vyAje Ape. zeThe sAruM kAma mAnIne rUpiyA che te puNya tamane ApavAmAM Ave che.' ApyA. pelo mANasa yAtrAe nIkaLe. mArgamAM dhoLakA AvyuM. ' A draSTAMta ApIne yogIjI mahArAja kahetA, "duniyAmAM ahIM kerI, keLAM vagere sArAM maLe. A badhI lAlacamAM te leke AvA tIrtha kare che. temAM tIrtha karanAranuM ane tenuM tyAM ja rahI gaye. dararoja kerIo maMgAve, keLAM maMgAve ne jame. puNya svIkAranAranuM zuM bhaluM thAya ?" - ema karatAM be mAsamAM te rUpiyA pAMcaso khUTI rahyA. dhULakAmAM khUba la karyo ne rUpiyA pAMcase uDADI dIdhA pachI - vIrya ane athavA tAti ane je vaDe tarI javAya che, pAchA ghera AvavA nIkaLyA. sAbaramatI nadI vacce AvI, tenuM tarI jAya che. tenuM nAma tIrtha. tIrthATana e ucca pANI bharI lIdhuM; ne tenI kAvaDa karIne lAvyA. ' prakAranuM tapa che. tIrthanAM darzanathI bhagavat prema vadhe che. - gAmamAM saue tenuM sAmaiyuM karyuM. nAnA meTAM se sAme svaicchika rIte brahmacarya pALavAne suavasara prApta thAya che. levA gayA ke Apa kAzIe yAtrA karIne Ave che. ghaNAM ayogya AcaraNa karatAM mana pAchuM vaLe che. aMtaradaSTi thAya che the pharIne Ave che tethI ghaNuM puNya bheguM karIne AvyA ane saMtasamAgamane alaukika AnaMda maLe che. . haze. emanAM DarzanathI sanmAnathI ApaNane paNa puNya maLaze zAstrakAroe tIrthanA cAra vibhAga karyA che: ArSa, deva, ema mAnI se AvyA. ApAe saune kAvaDanuM pANI pAyuM. mAnuSa ane Asura. Izvara ane dharmane nahi mAnanArA paNa be mAsa sudhI Ama cAlyuM. pachI pelA zeTha udharANIe eka yA bIjI rIte tIrthanI mahattA samaje che. moDhe eTale ' AvyA ane kahyuM, "have mArA rUpiyA pAchA Ape.' sAmyavAdIonuM makakA athavA kAzI, te leninanA mRtadehanuM tyAre pele Apa kahe, "ApIza, ApIza." ema vAyadA kare sthAna gaNAi che. tene leninanI samAdhi paNa kahevAmAM Ave che. SaNa Ape nahi. pachI zeTha kahe, 'tamAre paisA na ApavA hoya hajArI mAnavIe tyAM hAtha joDIne stuti kare che. dilhIne te gaMgAjInuM puNya gho: tIrthATananuM puNya dyo. kaMIka te ApavuM rAjaghATa te gAMdhIjInI samAdhi che. porabaMdaranuM, kItimaMdira paze. tyAre tenAM dIkarA kahe; puNya na devAya; mAM yAtrA karI - gAMdhIjInuM janmasthAna che tyAM javAharalAla naheru 15 ogasTa che. tIrthanuM puNya ema ApI devAtuM haze ? tyAre Apa tathA 2 okaTobare stuti karavA AvatA.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 49 tA. 1-7-85 prabuddha jIvana AdhyAtmika kSetre paNa mahApuruSonA-saMsargathI - keTalAMka mukata thaIne zuddha thAya che. . . . . . . : : 6 : sthAne tIrtha pAmyAM che. himAlaya parvata bhagavAna zivajInA A tIrthonAM sAmAnyata: traNa prakAra paDe che .* * * * pratApe prAsAdika che. gaMgAnadImAM vAmanajIe pagane aMgU bhaumatIrthabhUmi para raheluM tIrtha: temAM parvitra purUSArtha baLe tethI tenuM mahatva ghaNuM vadhI gayuM. ayodhyA bhagavAna prasAdIbhUta thayela parvata, guphA, jaMgala, sarovara vagereno samAveza rAmacaMdranA kAraNe tIrthava pAmyuM. mahAkavi kAlidAse medhadUta'mAM thaI zake. bhagavAne je je sthaLoe lIlA caritra karyA hoya te rAmagiri AzramanuM varNana karatAM kahyuM: "nane tanayo rAna sarva bhauma tIrtha gaNI zakAya.da:' " .. puNoDhaS' janakatanayA, sItAjIe snAna karyAthI jenAM jaLa pavitra thayA te puNyazALI vyakitao tIrthatva sthApita kare che. mAnasatItha zaMkarAcArye kahyuM tema-nI : para kiM svayaMne purANomAM sADAtraNa karoDa tIrtha gaNAvyAM che. pRthvI para che vizuddha" arthAta pitAnA mananI zuddhi eka parama tIrtha che. temAMya keTalAMka aMtarIkSamAM eTale ke adazya kahevAyAM che. manamAM bhagavAnanI mUti saMbhAravI, manasI pUjA karavI, "manana pRthvI para che temAMya keTalAMka haju gupta che. tenI saMkhyA dvArA brahmane saMga kare e badhuM mAnarsa tIthamAM samAvI zakAya.. bhAratamAM be hajAra jeTalI che. bhArata eka e deza che jemAM A tIrtha dhana kharcA vinA, parizrama vinAM thaI zake paNa manane nigraha ati Avazyaka bane che. . * badhAM tIrtho che. * bauddhatIrtha sAranAtha, kauzAmbI, buddha, gayA vagere che. jagamatItha_brahmasvarUpa saMtu raMgamatIrtha kahevAya che. para jainatIrtha sametazikhara, caMpatapurI, juvAlukA, saurIpura che, purANamAM kahyuM che guru: paraMtItha' zrImad bhAgavatamAM kahyuM che: zIkhatIrtha amRtasara, vAlAmukhI, nAMdeDa vagere che. muslima tIrtha bhAgavatA: tItha mutA; ravayaM...tIthI" kuti tIrthAni' arthAta UMjhA-mIrAMdAtAra, ajamera khvAjApIra vagere che pArasI tIrthamAM bhAgavata dhamane anusarelA bhagavabhakata svayatIrtha che. gaMgAjIe ughADA, saMjANa vagere jANItAM che. bhAgirathane kahyuM: 'tuM mane pRthvI para laI jAya che, lo. temAM uparAMta hiMdudharmamAM uttare kAzI, dakSiNe rAmezvara, purve pApa mArAmAM dhaze, paNa mAre te pApa kayAM dhevA ? bhagirathe jagannAthapurI, pazcime dvArakA jANItAM che. nadIomAM gaMgA kahyuM: "sAdhe nyAsanaH zAntA brahmaniSTho lokapAvanaH haratyauM..." yamunA, gaDAvarI, sarasvatI, siMdhu vagere pavitra gaNAya che jemaNe A leka ane paralekanI vAsanA tyajI dIdhI che evA zaMkha ramRtimAM kahyuM che-"tIrthAnyava tu sarvANi pApanAti brahmanika sAdhupuruSe, je svabhAvathI pavitra zreSTha che. te tArAM sadA khUNasarvatIrtho manuSyanA pApane hamezA nAza kare che. pApane harI leze. Ama tIrthone paNa tIrthatva ApanArA sapuruSa hoya che. anupAtakinastvate mahApAkinI yathA / ' azvamedhena zuddhAyanti tInusareNa ca / / viSNusmRti Ama sapuSa e jaMgamatIrtha che. bhagavAna rAmacaMdrajI, upapAtakI vagere nAnA moTA pApa karanArA manuSya jema azvamedha sahajAnaMda svAmI, mahAvIra svAmI vageree avani upara vicarI yajJathI zuddha thAya che temaja tIrthayAtrA karavAthI paNa pApathI aneka sthaLone tIrthatva ayu che. jaina AyikA zrI jJAnamatI mAtAjI . pratApamAra TeliyA 1981 mAM zravaNabengALAmAM mahAmastakAbhiSekanA samayathI digaMbara paraMparAmAM zramaNa-sAdhvIne "ArthikA kahe che. ane te pachI sva. IdirA gAMdhI dvArA uddaghATita jJAnati " AyikAnA pade pahoMcatAM pahelAM munionI jema temane nA pravartAnathI tenA preraka jaina AyikA zrI jJAnamatI brahmacAriNI', 'phullikA', vagere bhUmikAo pAra karavAnI hoya mAtAjInuM nAma te sAMbhaLyuM hatuM, paraMtu tethI vizeSa temanA che. ahIM A ceDAM ArthikAratnemAMthI ekanA paricayamAM kAmane kaI paricaya na hatuM. jaina devetAmbara paraMparAmAM jema AvavAne AnaMda hate. mahattarA sAthvIthI mRgAvatIjI, kanyA saMskAra-pradAtA viduSI I. sa. 1934 mAM uttara pradezamAM barAbAMkI pAsenA eka sAvIzrI nirmaLAthIjI vagere tema ja sthAnakavAsI paraMparAmAM gAmamAM janmelA, 19mA varSe "zulikA banI 22mA varSe, vidyA, dhyAna ane janasevAmAM rata mahAsatIzrI lalitAbAI- I. sa. 1956mAM "AyikArana' banelA zrI jJAnamatI mAtAjI tarulatAbAIcaMdanAbAI-prItisudhAjI ityAdi ane terApaMthI AcArya zrI. dezabhUSaNajI ane sva. AcArya zrI. zAMtiparaMparAmAM sAhityasarjana ane dhyAnasAdhanamAM pravRtta sAdhvIzrI sAgarajInI ziSya paraMparAmAM ghAyAM. zramaNI jIvananA jainAcAranA rAjImatIjI, maMjulAi, rAjakumArIjI, jevA aneka jJAta- pAlananI sAthe temaNe jainazana, nyAya, bhUgoLa, vyAkaraNa ajJAta sAdhvIrane, AcArya vinobAjIe muktaka De biradAvyA kAvya, ItyAdinuM gahana adhyayana karI eka pachI eka lagabha mujaba, Aje paNa jainadharmanuM gaurava vadhArI rahyA che, tema savAso jeTalAM pustaka ane graMtha lakhyAM. jemAMthI 65 jeTalAM digambara jaina paraMparAmAM paNa tejasvI, vidyArata, samAje- te prakAzita thaI cUkayAM che ! saMskRta, hindI, kannaDa ane mazI payegI pravRttimAM lIna ane prabhAvapUrNa zramaNIrane bhASAo para temanuM racanAo puratuM ja nahIM, dhArApravAha pravacana kayA kayA, kaNa kaNa che. te jANavA mATenI mArI ApavA jeTaluM prabhutva che ! bhAratIya jJAnapIDa ane anya jijJAsA hatI-digaMbara AnAnI, strImukti sabaMdhe eka saMsthAo dvArA prakAzita temanA graMthamAM mukhya che--mUlAcAra, paraMparAgata Dha thaI gayelI mAnyatA che tyAre khAsa. A aSTasahastrI, jena tilaka, trileka bhAskara, nyAyasAra, saMdarbhamAM mane AyiMkA zrI vizuddhamati, vijJAnamati, subhASa- dravyasaMgraha, AtmA kI kheja, samAdhizataka Ibropadeza, 24 mati, ratnamati ane jJAnamati-jevAM nAmo jANavA maLyuM. tIrthakara, zikSaNa paddhati, ratnakaraMDI padyAvalI, nArI Aleka,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bIla bhAratI, AribrahmA, tIrthakara tetra, niyamasAra , rIvra, samayasAra TIkA vagere ATaluM vistRta ane vaividhyapUrNa granirmANa. I jaina zramaNIe, ane te pazu digaMbara paraMparAmAM bhAgye ja karyuM hovuM joIe paMcanimaNanI jema ja temaNe AjubAjunAM svajanuM temaja samAgamamAM AvatA janasamAjanuM vyasanamukita ane sAcAra ghaDatara dvArA) jIvananirmANa paNa karyuM che. saMsArAvasthAnA temanAM aneka bhAI-bahenane temaNe sAdhaka vidvAna, vidupIe ane AyikAo batAvyAM che. zrI motIcaMdrajI nyAyatIrtha zrI ravIndrakumAra jaina zAstrI jevA zAMta, parizramasabhara, kamaTha kAyaMkaryA vinA Arthika jinamatI jevI zramaNIe ane ku adhurI zAstrI-mAlatI zAstrI jevI brahmacAriNI viduSIe temanA A jIvana nirmANanAM sAkSI che udAharaNa che. AvA aneka vine viduSIonuM eka sAruM evuM vR6 temaNe temanI AjubAju UbhuM karyuM che. A sonI sahAyathI temaNe temanA adhyana, ciMtana ane kalpanAnA lekane varSonI jahemata pachI bhAre saphaLatApUrvaka sAkAra karyo che. hastinApuranA "jabUdIpa' nA nimaNu dvArA A mATe temaNe I. sa. 1972 mAM sarvaprathama hastinApura-meraThamAM 'digaMbara jaina trileka zedha saMsthAna" nI sthApanA karavA preraNA karI. A zodha saMsthAne uddeza che jainasAhityanA gaNitAnuyeya (karaNanuyoga) nI vaijJAnika Aju para vizeSa saMzodhana karI ne prakAza pADo ane jaina dharmanA mULabhUta siddhAMtane pApaka pracAra karavo. udde zane pAra pADavA jaina zana-khagoLa bhUgoLa -gaNitanI manatAnusAra temaNe trikavijJAnane sAkAra karatI, zanI ubhAvanAone mUta rUpa ApatI, "jabuddha'pa' ane meru parvata (me) nI, thathAsaMbhava sUkSmatAo sAthe, karoDa rUpiyAnA vyaya ane vonA parizrama pachI eka darzanIya saMracanA, laghukRti (Dela) hastinApuramAM UbhI karAvI. zAstronA jJAnane vizeSa 'saMsAdhana mATe paththara para kaMpavAnAM temane sudIrgha pusthArtha laIne 'upAdeya' lAge ke na lAge, 'ya'-jANavA je te sarvane te mATe avazya che. . A sthaLa nirmANa pachI tenA paranA saMzodhana, ciMtana, - vicAraNA mATe temaNe bRhaddajagata ane vidvat jagatanuM dhyAna kendrita karavA upayogI AMtararASTrIya staranA seminAra ye jAgyA, nAratabharamAM jaMbudvIpa ' jJAtinuM bhramaNa karAvyuM, je hamaNAM ja hastinApuramAM AvI pUrNa thayuM. - saMghanA navA upapramukha ane maMtrI . "saMghanA upa-pramukha zrI rasikalAla ma. jhaverInuM avasAna karavAthI temanI khAlI paDelI jagyA para zrI cImanalAla je. zAhanI upapramukha tarIke ane zrI cImanalA je. zAhanI zapa-pramukha tarIke varaNI thatAM temanI khAlI paDelI jagyAe * zrI pannAlAla. 2. zAhanI maMtrI tarIke zanivAra, tA. 22-6: 1985nA roja maLelI "saMdhanI kAryavAhaka samitinI sabhAmAM - sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI che. Do. ramaNalAla cI. zAha, - zrI e. pI. zAha ane zrI pravINacaMdra ke. zAha anukrame 'saMghanA * pramukha, matrI ane koSAdhyakSa tarIke cAlu rahyA che. . * e ja rIte zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane * ratakAlayanA TrasTIo tarIke zrI ke. pI. zAha ane zrI *. * parINabhAI maMgaLadAsa zAhanI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI che. li. maMtrIo tA. 1-7-3 nararatna murabbI zrI rasikalAlabhAI jhaverI 0 gaNapata ma. jhaverI keTalIka vyakitao pitAnAM viziSTa vakatavya athavA lekhanathI zobhe che. jayAre koI koI vyakita pitAnA maunathI dIpe che. mu. zrI rasikalAlabhAI jhaverI A bIjI keTanA mANasa hatA. ochAmAM ochA zabdone vyavahAra karanArA teo a5bhASI hatA. emanuM mauna e ja emanI pratibhA hatI. jhaverAtanA vepAra nimite emanI sAthe mAre saMbaMdha chellAM lagabhaga pacAsa varSa ane jaina yuvaka saMdhamAM joDAyA pachI Azare vIseka varSathI emanAM gADha saMparkamAM AvyuM eTale emane meM khUba najIkathI joyA ne jANyA che: duHkhIjane mATe emanuM hRdaya dravI jatuM. pite te meTI rakamanuM dAna avAranavAra ApatA. uparAMta, bIjAo pAse paNu dAna apAvatA evA teeA pare5kArI hatA parovAyAya to vimUta: A sUtrane emaNe sArthaka karyuM hatuM. jemanI hAjarI mAtrathI sabhAkhaMDanI vyAsapITha zebhI uThatI evI tata kAMcanavarNavALI emanI mukhAkRti hatI. mitAhAra, niyamitatA ane skUtiM emanAM jIvanamAM vaNAI gayAM hatAM e kAraNe apUrva svAstha emaNe chevaTa sudhI jALavyuM hatuM. eTale ja 83 nI vaye teo 63 nA lAgatA. pote koIne tyAM bhAgye ja jamavA jAya paNa emaNe seMkaDe mitro ane snehIjanone seMkaDo vAra pitAne ghere jamavA AmaMcyA hatA. evA teo-Atithya satkAranA bhAre zokhIna hatA. . jIvanabhara emaNe bIjAone ghaNI rIte ghaNuM ApyuM. te kazuM lIdhuM nahIM. vAMcananA paNa UMDA "rasiyA'. uttama pustake emanAM Tabala para haMmezA paDyAM che. prazaMsA ane prasiddhithI haMmezA vegaLA rahetA. pitAne game tene svIkAra karatAM paNa aNagamatAM kAma ke vAtane ni:saMkecapa virodha karanAra teo satyavakatA ane spaSTa vaktA hatA. emanuM AkhuM jIvana pArarzaka ane nirmaLa hatuM ane mRtyu pazu kevuM saraLa ane ujajavaLa banyuM ? mRtyuzA para jANe gADha samAdhimAM peDhayA hoya e zAnta, saumya ane vivAhita cahere ! Ane ja 'sAdhumaraNa" kahevAya. che. dolatabhAI desAInA zabdomAM kahIe te... jIvana ane mRtyu e enuM lAMbI yAtrAnA be aMtimonuM nAma. mRtyu e te prabhumilananI veLA che. je hara paLe mRtyu mATe taiyAra rahe e ja jIvana pAme che." ratnonA sAgara jhaverI zrI rasikabhAI pote ja eka nararatna hatA. vAtsalyamUti premALa murabbI hatA. sahudayI sajajana - hatA. eka gulAbI mANasa hatA. emanI khoTa kadI nahI purAya. khAdInI kaDaka kaphanImAM DhaMkAelI ekavaDI kayAvALA, sA smita veratA ane saune AvakAratA, tejasvI mukhamudrA dharAvatA pU. rasikakAkAnA darzana have kayAreya nahI thAya! paNa - emanI suvAsa haMmezAM kAyama raheze. evA nararatna pu. rasikalAlabhAI jhaverInA amara AtmAne saMtazaH praNAma karuM chuM. najajana ,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tA. 1-7-85 prabuddha jIvana vidrohI kavi phejha sva. rasikalAla ma jhaverI (anusaMdhAna pR. 5ra parathI cAlu) (anusaMdhAna pRSTha 48thI cAlu) AvI ja rIte premIkAnI yAne emane eka zera ke sArI thAya che. A visa prasannatA rahe che. dharmadhyAnTa lAkSaNika che !: ghaNuM sAruM thAya che. sAce mAga maLI gayela che." 3. rAta yU dilameM tirI khoI huI yA AI te divase upAzrayamAM jaina sAdhuonuM kapaDuM saMyamI jIvana jaise vIrAne meM cupake se bahAra A jAye joIne emane e mATe bahu mAna thayuM. ' jaise saharAo meM hale se cale bA-nasIma rava. rasikabhAI eTale vinamra, nirabhimAnI, mitabhASI, jaise bImAra ke be vajaha karAra A jAye.' saMyamI, rASTrapremI, parahita ciMtaka evA eka saMskArapriyatamAnI yAda kaI rIte Ave che tene darzAvavA mATe puruSa. Avega, Aveza, Sa, kaTutA, ugratA, emanA jIvanamAM phejhanI kalpanA kevI mamavedhaka che. phejhanI kAvyabhASAnI ApaNane kayAMya jovA na maLe. emanI suvAsa emanA, vizeSatA ja e che ke enA kAvyamAM bhAva ane bhASA bane vartuLamAM cArebAju khUba prasarelI che. emanA avasAnathI amane saraLatAthI gati karatA hoya che. phejhamAM kayAMya kilaSTatA ke eka vatsala, murabbI mAgadarzAnI mATI khera paDI che. - durbodhatA jovA nahi maLe. AnuM kAraNa e ke jhane prajA - ramaNalAla sI. zAha jIvana sAthe sIdho saMbaMdha hato, janatAnI jabAnanA teo pUrA jANakAra hatA. (kramaza:) saMghanA upa pramukha zrI rasikalAla mo. jhaverInuM 1 kalama ane takhtA (kAgaLa rUpI nidhi). nidhana zraddhAMjali sabhA 2 ja jIranI pratyeka kaDImAM. saMdha' nA upa-pramukha zrI rasikalAla mehanalAla jhaverInu* 3 ThaMDI havAnA hAthane * 4 caMdramAnI DokamAM muMbaImAM temanA nivAsa sthAne maMgaLavAra, tA. 18-6-'85nA reja avasAna thatAM "saMdha ne eka sakriya, sevAbhAvI, 0 saMgha samAcAra - sajananI na pUrI zakAya tevI khoTa paDI che. rAjakeTamAM hADakAnA daranI sAravArano kempa saddagatazrIne zraddhAMjali arpavA sva. rasikabhAInAM ravajane, saMdha' nA upakrame rAjakoTamAM somavAra, maMgaLavAra, budhavAra mitro ane zubhecchanI eka sabhA zanivAra, tA.22-6-85nA. guruvAra, anukrame tA. 29, 30, 31 julAI ane 1lI ogasTa, roja paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM sAMjanA 5-00 kalAke. 1985 ema cAra divasa mATe asthi cikitsaka Do. je. pI. che. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne maLI hatI. pIThAvAlA hADakAnAM daradInI vinA mUlya sAravAra Apaze. A sabhAnA prAraMbhe zrImatI kokIlAbena vakANIe bhajane teo hADakAnAM darado jevAM ke maNakAnI takalIpha, slIpa rajU karyA hatAM. "saMdha'nA maMtrIzrI cImanalAla je. zAha, DIska, garananI takalIpha, gaThaNa ke ghuTaNano dukhAvo, keNIne zrI vADIbhAI DagalI, zrI rAmu paMDita, zrI subodhabhAI dukhA, khabhAnuM jAma thaI javuM ke vAraMvAra UtarI javuM bALa- ema. zAha, zrI gaNapatabhAI jhaverI, prA. tArAbena zAha, kone zarUAtane piliye, hADakAne TI. bI. vagere daronI zrI amarabhAI jarIvAlA, zrI ke. pI. zAha, zrImatI nirubena zAha, sAravAra Ape che. davAnI kiMmata daradIe ApavAnI raheze. zrI zailezabhAI koThArI ane De. ramaNabhAI zAhe sadUgatazrIne rAjakeTanA A nidAna-kempane jarUriyAtavALA daradIo aMjali ApatA prAsaMgika vaktavyo karyA hatAM. e pachI zAka ne lAbha levA vinaMtI. prastAvanuM vAMcana thayA bAda be miniTanuM mauna pALI A pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha ke. pI. zAha sabhAne visarjana karavAmAM AvI hatI. saMjaka pannAlAla ra. zAha maMtrIe sAbhAra-svIkAra vArtAlApa pratibiMba: pU. citrabhAnu kiMmata nathI 1 kavInsa 'saMghanI spensarazipa yojanA heThaLa videza gayelA bhAI bu, vAkezvara roDa, muMbaI-6 batenA anubhavo viSe eka vArtAlApa zanivAra, tA. 13-7-1985nA roja sAMjanA 6-15 kalAke 'saMdhanA paramAnada saMyamarakSA aMge mArI manovyathA: mahetA dIpacaMdu kApaDiyA sabhAgRhamAM (385, saradAra vI. pI. roDa, rasadhAra vakhatacaMda kiM nathI. kalaba roDa dhrAMgadhrA saurASTra ke. opa. sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, vINelAM phUla 5 ane 6-rUpAMtara harizcaMdra kiMmata 5-06 muMbaI-400004) zrI je. Ara. zAhanA pramukhasthAne ane 5-00 yajJa prakAzana, hujharatapAgA, vaDedarA 390001 rAkhavAmAM Avela che. preraka prasaMge " saMkalana kAntA-haravilAsa ki. 1-00. saine samayasara upasthita rahevA hArdika nimaMtraNa che. yajJa prakAzana, hajharata pAga, vaDodarA 390001 dhanavaMta ti, zAha ke. pI. zAha zrIpAla ane mayaNanAM AdhyAtmika jIvana rahasya: nirUbena esa. zAha pannAlAla ra. zAha saMdhavI bAbubhAI gIradharalAla kaDIvALA, kiM. 16-00 22 sahamaMtrIe maMtrIo mahAvIra nagara, navasArI-gujarAta talApa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-5, . vidrohI kavi phajha kumArapALa desAI - ' pAkistAnanA phejha ahamada phaijha ane bhAratanA phirAka bahArathI koIne patra ke saMdaze emanI pAse AvI zakato gorakhapurI e A sadInA be mahAna urdU kavi thaI gayA. nahi. A sthitinI venA pragaTa karatAM kavie lakhyuM cheH 2971mAM bhArata ane pAkistAna vacce yuddha cAlatuM hatuM matA e loha---kalama, china gaI. . . phirAka gorakhapurI pitAnA mitra sAthe besIne reDiyo parathI te kayA gama he; yuddhanA chellAmAM chellA ahevAla sAMbhaLatA hatA. emaNe ki khUne dilameM Dube lI he uMgaliyAM mane ! saMbhALyuM ke bhAratIya senA AgaLa vadhI rahI che, tyAre -phirAkanuM dezapremI dila ekAeka piokArI UThayuM ke jubAM pe muhara lagI he te yA; ' | basa, A ja kharo meke che. bhArate pAkistAnanAM zahera para be amAro zarU karI devuM joIe? phirAkanA eka hareka halakae jaMjIra me jubAM mane !' mitrae jarA venAthI kahyuM, 'phirAka sAheba, beamAre thAya. - phejha para dezadrohano Aropa mUkavAmAM Avyo. roja spesyala paNa eka boba phrajha para paDe che ? bo ane saranAmuM hotuM Trabyula sAme hAjara thavuM paDe. atyaMta kharAba bhejana maLe, nathI ane e koIne apavAda gaNatA nathI." Ama chatAM A kAMtikArI kavine AtmA damana, ekalatA ke . A sAMbhaLatAM ja kriAka gorakhapurI becena banI gayA. pralebhana AgaLa name nahi. eNe jelamAM beThA beThA ekalatA vize kAvya lakhyAM. urdU sAhityamAM tanhAnuM Alekhana te pitAnI jAtane niSphara banIne Thapa ApavA lAgyA, "are, A huM zuM bolyo ? mAre AvuM bolavuM joItuM nahotuM. Thera Thera maLe che, paraMtu phajhanI kavitAmAM tanhAI koI juduM ja yudhdha vinAza vere che. saMskRtine nAza kare che." ane pachI rUpa dhAraNa kare che. ekalatA akaLAvanArI hoya tyAre jhane kAka lAMbA samaya sudhI parezAna rahyA. emane emanA dosta e ekalatA preyasInA mulAyama spazanI yAda Ape che ane phejha Ahamada phaijhanI yAda satAvavA lAgI. AkAzamAM cAMdanI vaktA joIne preyasI na hovA chatAM enA gaLAmAM hAtha vIMTALI devAnuM kavine mana thAya che: phajha ahamada phajhanI viye urdU kavitAne ghaNI gamagIna tanahAI meM kayA-kayA na tujhe yAda kiyA hI 'banAvI dIdhI che. phejha urdU sAhityanI mahAna hastI hatA. kayA-kayA na lei jAra ne hRddhI hI panAhe ! cAra cAra nAyakA sudhI utnI pragatizIla kavitAmAM e agraNI AMse lagAyA he kabhI dastesabA ke rahyA. IkabAla urdU zAyarIne vIsamI sadInA vartamAna phalaka para lA. te phajhe ene eka kadama AgaLa dhapAvI. IkabAla, DAlI hI kabhI game-mahatAba meM bahuM ! hasarata ane bIjA urdU kavioe rAjakIya viSaya mATe - kaeNjhanI eklatAmAM saMya che, te enA sarya-darzanamAM "urdUnI praziSTa kalAnI sRSTino upayoga karyo, paraMtu mAnava abhIpsA che. emanI kavitAmAM praNayanI lAlI ane jhe ene samAjavAdI ane rASTravAdI viSemAM viniyega kriAMtino lAla raMga eka banI jAya che, kavi baMne manabhAvane karIne urdU sAhityane vartamAna jagatanI vedanA, jhaMkhanA ane samAna sAhajikatAthI ane AgavI chaTAthI nirUpe che. emanI ajapa sAthe sAMkaLI dIdhuM. jidagInA AkharI zvAsa sudhI kAMtinI Aga praNayanA lAvAmAM rUpAMtara pAmI che eka bAju teo samAjavAdanA cAhaka rahyA ane garIbo, zoSite tathA mi kavinI venA ane bathA che, te bIjI bAju kAMticaDAyelA mAnavIono avAja banI rahyA. ' ' ' kArIne pikAra ane paDakAra che. praNayanuM emanuM Alekhana ghaNuM najAkatabharyuM che. emanI uttama kakSAnI semenTika kavitAne ' ke jIvanabhara julma ane anyAyano sAmano karyo. kayAreya maheMdI hasanano sUrIlA avAja maLatAM badhe ja phelAI gaI. siddhAMtanI bAbatamAM koI samAdhAna na karyuM. anyAyanA pratikAra teo urdUnI kalAsila imagery nA cAhaka hatA. emanI mATe emaNe mAtra kalama ja calAvI nathI, paraMtu 1930 thI 1940 kavitAmAM emaNe urdU kavitAnI paraMparA ane bhAvasRSTine 'sudhI TreDa yuniyanamAM sakriya kAmagIrI paNa bajAvI. pAkistAnanI AtmasAta karI che. gAliba ane ikabAlanI bhASAne samRddhi sarakAre emane rAvaLapIMDI patra kesamAM bheLavIne kavino vArase sAcavyo che. phejhanI bhASA e hiMdustAnI nathI, avAja damanathI kharIdavA prayAsa karyo. 1951 nA eprilathI nathI, balake unA arabI-phArasI sAthenA anusaMdhAnane pragaTa 1955 sudhI emane sukara, karAMcI ane lAhoranI jelamAM karatI bhASA che. kavi praNayanI abhivyakita urdU sAhityanI sArAvAsamAM rAkhavAmAM AvyA. sAme phAMsIne phade laTakate paraMparAnI yAda Ape tevI che. teo kahe cheH ' hatA tyAre ke jelanI eklatA, pitAnI sAme karAyelA ApanI pikaLatA ane rAjakIya hetu mATe UbhA karAyelA 'sArI duniyA se dUra ho jAye. je jarA tere pAsa ho - anAvaTI jhaMtra vize kAvya lakhyAM. ahIM emane kurAna baiThe. , sivAya koI, kitAba ApavAmAM AvatI nahotI. akhabAra, na gaI terI berUkhI na gaI. sAmayika ke keI, pustako te zuM, paratuM lakhavAnI kalama hama terI Arajhu bhI bai.' apavAmAM AvatI nahotI. pote kazuM lakhI zakatA nahi ane (anusaMdhAna pRSTha para upara) bAlika : zrI muMbaI nana yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka AganalAla je. zAha, prAna sthaLa : 385, raghara vI. pI. rATha, #ba 100 094, Te. naM. 350296 : mudrasthAna ke prinTa, jagannAtha para zaka rAka, giragAma, muMbaI - 4000 che : ",
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 . - prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa : 47 aMka : 6 buddhajIvana saMbaI tA. 16-7-85 chuTaka nakala rU, 1-50 vArSika lavAjama rU. 30/ - muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meila 6 20 PS 12 sI meIla 15 49 taMtrI ramaNalAla cI. zAha AMdolanane bodhapATha pite rAjInAmuM ApavAnA nathI evuM jAhera nivedana karavA puo kayAM ane kayAM pratiSThAne mAra khAIne kharA thayelA chatAM gujarAtanA mukhya pradhAna zrI mAdhavasiMha solaMkIne chevaTe ane chatAM khurazIne vaLagI rahetA ApaNA rAjadvArI puruSo? rAjInAmuM ApavuM paDyuM che. rAjInAmuM ApavAnI sabuddhi bhAratanI meTA bhAganI prajA jyAM sudhI garIba ane alpasUjhI ema kahevA karatAM paristhitie emane rAjInAmuM ApavA zikSita che, ane meTA bhAganA bhAratanA rAjakAraNIonuM dhyeya mATe lAcAra banAvI dIdhA ema kahevuM vadhAre cogya gaNAya. prajAkalyANa karatAM sattAne vaLagI rahevAnuM che, tyAM sudhI bhAratamAM sAcI, umadA lekazAhI kayAre Avaze ane keTalI cAra cAra mahinA sudhI hiMsaka AMdolana cAlyA pachI rAjInAmuM apAya emAM lokazAhInuM bhAre apamAna che. vastuta : Takaze e kahI zakAya nahi. rAjInAmuM ghaNuM vaheluM apAvuM joItuM hatuM, paraMtu ApaNuM je saMjogone kAraNe mAdhavasiMha solaMkIne sattA parathI dezamAM sattAne vaLagI rahevAnI lAlasA rAjakAraNIomAM vizeSa khasavuM paDyuM te batAve che ke sattAnuM madirApAna thAya tyAre . jovA maLe che. bhAratamAM lokazAhI ane rAjakAraNane umadA sattAdhIzo dvArA paNa kevA avaLA nirNaya levAI jAya che. siddhatinuM je rIte vakhate vakhata khaMDana thayA kare che, te jotAM paraMtu prajAne roSa e ghaNI mahattvanI bAbata che. alpazikSita sAcI lekazAhI bhAratamAM keTalo samaya Takaze te ciMtAno viSaya garIba prajAne mata cUMTaNImAM sahelAIthI kharIdI zakAya che, che. vaDA pradhAna indirA gAMdhInA samayathI lekazAhInI vizva- paraMtu e ja prajA jyAre viphare che tyAre tene jaladI zAMta karI mAnya paraMparAonuM bhAratamAM vakhatovakhata ullaMdhana ke khaMDana zakAtI nathI. thayA karyuM che e ghaNI zocanIya bAbata che. gujarAtamAM cUMTaNImAM jIta meLavI sattA dhAraNa karyA pachI | gujarAtamAM anAmata virodhI je AMdolana cAlyuM te mAdhavasiMha solaMkIe jeTalA divasa rAjya karyuM teTalA paristhitine mATe mukhyatve javAbadAra gRhapradhAna zrI amarasiMha divasamAM 200 thI vadhu mANasane bega levAye, eTale ke caudharI gaNAya. rAjyanI AMtarika paristhiti pite saMbhALI na sarerAza reja eka karatAM vadhu mANasane bhoga levAye. roja zakaya e mATe gRha pradhAna amarasiMha caudharIe mukhya pradhAna eka mANasane bhoga letA lekavArtAnA rAkSasa karatAM paNa vadhu mAdhavasiMha solaMkIne pitAnuM rAjInAmuM tarata ApI devuM viSama paristhiti gujarAtamAM sajoI. mAnavabali uparAMta joItuM hatuM. paraMtu na temaNe rAjInAmuM ApyuM ke na mukhya rAjyanI karoDo rUpiyAnI saMpattine vinAza thayo e judI vAta. pradhAne temanI pAsethI rAjInAmuM mAgyuM. emAM lokazAhI paraMtu A paristhitie eTaluM te sAbita karyuM ke lokavArtAnI paraMparAnuM khaMDana thayuM. paristhati vadhu gaMbhIra banI. hiMsaka jema bhale meDe ke vahele dumatirUpI datyane nAza che. AMdolane vadhu ugra banyAM. ane chevaTe mukhya thAya ja che. pradhAnane pitAne rAjInAmuM ApavAno vakhata AvyA. - bhAratanuM rAjakAraNu IndirA gAMdhInA samayathI kendranI sattA mAdhavasiMhanA patyAga pachI gRha pradhAna amarasiMha caudharIne upara eTaluM badhuM parAdhIna thaI gayuM che ke rAjyanA sattAdhIze mukhya pradhAna banAvAyA emAM sattAnuM sagavaDiyuM rAjakAraNa pitAne svataMtra nirNaya jaladI laI zakatA nathI. vaDA pradhAna haze, paNa sAcI lekazAhI che ema nahi kahI zakAya. rAjayanI ane sattA paranA pakSanA pramukha e baMne jayAre eka ja hiMsaka paristhitinA kAraNe, pitAnA khAtAnI nAkAmayAbInA vyakita hoya tyAre AkhA dezanI badhI gaMbhIra bAbatane AdhAra kAraNe je vyakitane pitAnA pada ke sattAsthAnathI nIce utArI eka ja vyakita upara nirbhara rahe che. pitAne pUchyA vagara devI joIe te vyakitane tene banne sattAnA vadhu UMcAM sthAne pANI na pIvAya evI je Teva IndirA gAMdhIe mATIpagA, besADavAmAM Ave evI visaMgata ghaTanA bhAratamAM ja banI zake. khuzAmatakhora, sattAlupa rAjakAraNIone pADI dIdhI hatI IglenDa, phrAMsa, jarmanI, sviTajharalenDa ke amerikA jevA te Aje paNa cAlu che. rASTrIya ane AMtararASTrIya samasyAo - dezamAM AvI ghaTanA banI zake evuM bhAgye ja kapI ane kAryakramamAM rokAyelI rASTranI sarvocca vyakitane badhI ja zakAya. pitAnI vyakitagata ke khAtAvAra nAnakaDI bhUla mATe bAbate vize vicAravAnI ane nirNaya levAnI pharasada ochI pitAne hodo cheDI denAra lekazAhI dezenA e udAtta ja- maLe che. ethI nirarthaka vilaMba thayA kare che. gujarAtane
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana tA. 16-7-85 saMgha samAcAra sahamaMtrI saMdhanA sahamaMtrI tarIke zrI zailezabhAI hiMmatalAla kekArInI "saMdhanI kArobArI samitie sarvAnumate varaNI karI che. De. dhanavaMta ti. zAha ane zrImatI nirakhena esa. zAha sahamaMtrI tarIke sevA ApI rahyAM che. rAjakoTamAM hADakAMnAM daranI sAravAra mATe zibira saMdhanA upakrame rAjakoTamAM somavAra, maMgaLavAra, budhavAra ane guruvAra anukrame tA. 29, 30, 31 julAI ane 1 ogasTa, 1985 ema cAra divasa mATe hADakAMnAM daradonI . sAravAra mATe eka zibira yejavAmAM AvI che. asthi cikitsaka ke. je. pI. pIThAvALA hADakAnAM daradonI vinA mUlya sAravAra Apaze. A zibiranuM uddaghATana zrI zazikAnta mahetA karaze. rAjakeTanI A zibirane jarUriyAtavALA daradIone lAbha levA vinaMtI. pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ke. pI. zAha pannAlAla 2, zAha saMyojaka maMtrIo prazna paNa A rIte vilaMbamAM paDe, ethI paristhiti vadhu viNasI, nirdoSa mANase mAryA gayA, lAkha vidyAthIone abhyAsa bagaDe ane prajAne karaDe rUpiyAnuM khoTuM nukasAna thayuM. sAcI prajAprIti ke dezadAjha hoya che. AvI duHkhada paristhitimAM khAvAnuM paNuM na bhAve, tene badale prasanna vadane, chAtI kADhIne pharatA ane UMcAM sattAsthAnanA svapnAM sevatA ApaNuM rAjakAraNIone joIe chIe tyAre ghaNA chUTe che. koI paNa virodha ke AMdolana jyAre ugra bane tyAre hiMsaka svarUpa pakaDe. virodha pakSanI evI murAda paNa kharI. gujarAtanA delanamAM amadAvAdanA keTalAka vistAramAM AMtaravigraha jevI paristhiti sarjAI. bhADUtI guMDAo ane gerakAyade hathiyAronI AyAta meTA pAyA para thaI. komavAda ane varga vigrahanAM mULa dhaNuM UMDA gayAM. prajAmAM paraspara vairabhAva ane avizvAsanI lAgaNI joradAra banI gaI. prajAne A ghA rujhAtAM samaya lAgaze. Arthika nukasAna karatAM prajAnI bhAtRbhAvanI lAgaNIne je nukasAna thayuM che te amApa che. | | anAmata virodhI AMdelane keTalIka saphaLatA meLavI che, paraMtu tenI ghaNI bhAre kiMmata cUkavavI paDI che. sattAdhIzAne ane aMdelanakArane baMnene A paristhitimAMthI ghaNA sArA bodhapATha maLavo joIe. paraMtu gujarAtanA itihAsamAM A kALa kALA akSare lakhAze e nirvivAda che. lazkarI jAsUsI ane videzI calaNanA kaubhAMDa dvArA kalaMkita banelA gujarAtane anAmata virodhI AMdolana daramiyAna banelI ghaTanAoe vadhu kalaMkita karyuM che. je kaI paNa prajAne yuddha ke azAMta paristhitine chevaTe te thAka lAge ja che. gujarAtanA mukhya pradhAna tarIke amarasiMha caudharI AvyA e vicArazIla mANasane gamyuM nahi hoya. tema chatAM temane haTAvavA mATe AMdolana cAlu rAkhavuM emAM bahu DahApaNu lAgatuM nathI. gujarAtanI prajAe ghaNuM veThayuM cheparisthitine have zAMta banavA devI joIe. ApaNe dhArIe chIe eTalI jhaDapathI e zAMta nahi thAya. prema, bhAtRbhAva ane sahakAranuM vAtAvaraNa sarjAtAM haju ThIka ThIka samaya lAgaze. gujarAtanA navA mukhya pradhAna keTalI svasthatAthI, samabhAvathI, prajA-kalyANanI buddhithI vartamAna paristhitine saMbhALI le che e have jovAnuM rahe che. eka AdivAsI vyakita mukhya pradhAna thAya e gauravanI vAta che; paraMtu mukhya pradhAna 'pUrvagraharahita, nyAyabuddhivALA, prajApriya, prajAvatsala ane lokakalyANanI sAcI dAjhavALA hoya e vadhu gauravanI vAta che. . -ramaNalAla cI. zAha bhUla-sudhAra - (1). "prabuddha jIvana" nA tA. 16-5-85 nA aMkamAM zrI yazavaMta dezanA eka vicitra saMsmaraNa" lekhamAM "sarvathI upara manuSya ane manuSyathI upara kaI nahi' evuM prakhyAta sUtra lakhanAre ravIndranAtha TAgora darzAvAyA che. A sUtra TAgeranuM 'hi paNa caMDIdAsanuM che. zrI kundanikAbena kApaDIAe. A kSeti tarapha amAruM dhyAna kheMcyuM che te mATe temane AbhAra. - (2) "prabuddha jIvananA tA. 1-7-'85nA aMkamAM pRSTha- 46 paranI bIjI kolamanI '12 mI paMkitamAM "mane te evI rIte rahevAnuM ja game" ema chapAyuM che tene badale" mane te evI rIte rahevAnuM na ja game' ema joIe, A bhUla vItelAM varSo" lekhamAM rahI gaI hatI ane tenA lekhaka che prA. cI.nA. paTela. saMghanA AraMbhakALanA sabhyonuM bahumAna zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI sthApanA tA. 25-111928nA roja dhI bekhe jaina yutha lIga (zrI muMbaI jene yuvaka saMdha)nA nAme ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA nAme tA. 3-5-1929nA roja sthApanA thaI hatI. baMnenA dhyeya samAna hatAM eTale A baMne saMsthAnuM tA. 8-7-1929nA roja ekIkaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. "saMghanA AraMbhakALanA sabhyanuM (uparokata baMne saMsthAnA sabhya, jemanI Aje 80 varSanI uMmare hoya) bahumAna karavAnuM vicArAyuM che. saMdhanA AraMbhakALanA je sabhya hoya teo temanAM saranAmAM sAthenI vigata "saMghanA kAryAlayamAM mokalAve evI vinaMtI che, jethI AraMbhakALanA sabhyanuM ucita rIte. bahumAna thaI zake. ' -maMtrIe : bhakatAmara stotramAM pratIka thAjanA . (pRSTha 59 thI cAlu) smaraNa kare che te mukata thAya che. arthAta nAmamaMtrane smaraNa vakhate je saMsAranI pIDAne bhUlIne daDhatAthI AtmapradezamAM aMtamukhI bane che te pIDamAMthI mukti prApta kare che. Ama te bhaktAmara sTetranA lagabhaga badhA le ke koI navI ja draSTi ape che. paraMtu upara varNavyA tyAM vadhu pratIkAtmaka zailImAM kavie bhagavAna AdinAthanAM rU5 guNa atizayane varNavyA che. saMsAra, manuSyano caMcaLa svabhAva, Adhi-vyAdhi, upAdhi, kaSAya, viSayavAsanA, meha vagere ke je saMsAramAM bhaTakAvanAra che temAMthI mukitane upAya bhagavAnanI ArAdhanA, dhyAna ane AtmaciMtana che. A tranA kavie bhakitanI utkRSTatA, tene prabhAva ane mithyAtvane tyAga karIne kramazaH pragati karatA karatA urdhvagati prApta karavAnA udde spa varNavyuM che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ' S ta16-85 prabuddha jIvana sAMprata sAhityamAM jena saMdarbha gulAba deDhiyA koI sAhityakRtine mUlavIe are ene kRti tarIke ja chavAI rahyo. sunaMdAe bArImAMthI bahAra joyuM. mUlavavI joIe, kaLAnA dhoraNe ja mUlavavI joIe. chatAM gAmanA chevADe AvelA A upAzrayanI pAchaLa jarA dUra ApaNe kRtimAMthI etihAsika saMdarbha, yugacetanA, sAmAjika lIlAM khetare patharAyelAM hatAM. saMdarbha, koI vAdanI asara evuM evuM paNuM zodhavA prayatna lIlAM khetaranA senerI melanI upara, nIla AkAza nIce, karIe chIe. kyAreka evA aMza maLI paNa Ave che, chatAM dhavala paMkhIonI eka hAra UDI jaI rahI hatI. tethI kRtinI guNavattAne nirNaya na laI zakAya. kAraNa ke, lIlA, sonerI ne zveta raMgano e abhuta saMvAda sunaMdA sarjakane prathama ane mukhya Azaya kalAkRti sajavAnuM hoya che. mugdhatAthI joI rahI. prAcIna ane madhyakAlIna samayamAM te dharma ane sAhityanI ' "jIvananAM lIlAM khetaromAM abhIpsAne suvarNamela Uge che jugalabaMdhI sArI cAlI. kayAreka te banne ekamekanA paryAya tyAre ApaNe Ama A dhavala paMkhInI jema anaMtatAnA jevA paNa dekhAyA. vartamAna sAhityamAM evuM nathI. chatAM Abha bhaNI UDavA lAge che,' aMjanAzrIe dhImA svare kahyuM. rAdhAkRSNa Aje paNa gItamAM navA navA saMdarbhe Ave che. 'pUraDha thatAM pahelAMnA koI paNa vAcakane sAdhvI aMjanAzrIkRSNanuM pAtra navalakathAkArone AkarSe che. mahAbhAratanA ghaNuM saMdarbha AjanA sAhityamAM navI navI rIte Ave che. jaina zrInuM pAtra vicAratA karI de evuM che. sAhityakAra kayAMkathI dharmanAM pAtro, prasaMge, kathAonuM tema nathI, dhArmika sAhitya paNa kei paNa pAtra upADe tyAre enI mULa chabi ema ja te enI rIte sajAtuM rahyuM che. paNa sAhityamAM jaina saMdarbhanuM rahevA daI cheDI rekhAomAM pheraphAra sarje che, tethI ja aMjanAzrInuM pAtra kaI ga7, saMpradAya ke mAtra jena pratibiMba kevI rIte paDe che, te joIe. sAdhvInuM ja pratinidhitva nathI karatuM, paNa eka jIvanane pitAnI - kundanikA kApaDIAe pareDha thatAM pahelAM nAmanI navalakathA rIte samajanAra mAnavIne khyAla Ape che. sAthosAtha sarjakanuM I. sa. 1967mAM lakhe che. A kathAnI nAyikA sunaMdA. je. kAma upadeza ApavAnuM ke koInI TIkA karavAnuM paNa nathI. dAktara che. kathAne AraMbha thAya che tyAM che. sunaMdA eka tethI ja ahIM aMjanAzrIne maLyA pachI evuM lAge ke ajANyA gAmanA myunisipAliTInA davAkhAnAmAM dAktara banIne kharekhara keI AvI cetanyasabhara vyakitane maLavAnuM thAya te Ave che. e gAmamAM sunaMdAne aneka vyakitaone paricaya kevuM sAruM? jaina sAdhu-sAdhvIo paNa jo aMjanAzrInA pAtra thAya che, duHkhI vadhAre sukhI ochI. jyAM sauthI yAdagAra pAtra vize vicAra kare che. emane pitAnA jIvanamAM evuM kaIka te satya nAmanA mAnavInuM che, paNa ahIM je vAta karavI che aMza umeravAnI tatparatA jarUra jAge. dharmanA pracalita athanA te pAtra che, sAdhvI aMjanAzrInuM. aMjanAzrIne lyukemiyA- sImADA vistare. lehInA kensarane asAdhya vyAdhi che. chatAM emane AMtara vaibhava sunadAne aMjanAthI kahe che: "jaina sAdhuo lokone emanA paricayamAM AvatI kaI paNa vyakitane samRddha banAvI tyAga vairAgyane upadeza ApatA hoya che. saMsAra asAra de evo che. che tema kahetA hoya che. duniyAnAM badhAM sukho kSaNika aMjanAzrI jaina sAdhvI che. chatAM mAtra jaina sAdhvI ja hoya che tema samajAvatA hoya che, paNa huM tamane kahuM nathI, saMyamamAtra upadezane viSaya banyA vagara aMjanAzrInA chuM, e tyAgane vairAgyamAMthI je aMdara ajavALuM na -jIvanamAM sAkAra dekhAya che. zArIrika roganI pIDA che, mRtyune thatuM hoya, jaMgalamAM uchaLatA, vahetA, gAtA jharaNu jevo pagarava saMbhaLAI rahyo che evAM aMjanAzrIne maLyA pahelAM baMdhanahIna AnaMda na pragaTate hoya te e tyAga ne vairAgya -sunaMdAnA manamAM emane vize kevI apekSA hatI ? beTA che. kazuM ja asAra nathI, badhI ja vastuomAM 'kriyAkamathI ja banela, vairAgya raMga eTele eka kSudra artha raheluM che, nAnAmAM nAnI vastune paNa potAnI sArthakatA cahere jevAnI." hoya che paNa ApaNe vastuo sAthe ApaNo saMvAda zedhI. paNa sunaMdAnI dhAraNAthI viruddha, pahelI ja mulAkAtamAM levAnuM hoya che. A saMvAdamAMthI ja sabharatA janmI zake, sAthvI aMjanAthI sugaMdhane kahe che, "mAruM jIvana pUruM thavA lIlAM khetara jevI sabharatA. svataMtratA nahi, A sabharatA jIvana AvyuM che ane mane maravAno AnaMda che. mane jANe ema jIvavAnI pahelI zarata che. ... keI AdarzanA beja nIce lAge che ke huM ghera pAchI pharI rahI chuM. tame sTIvansananI ' hRdayane kacaDI nAkhavuM te te hiMsA che. pilI kavitA vAMcI che ? - gleDa DIDa AI liva enDa glelI - sAdhvI aMjanAzrIne navalakathAnuM eka anya pAtra kumAra DAya, hama ijha dha seilara homa kroma dha sI, enDa dha hanTara A rIte oLakhe che: "mane paNa e dhIragaMbhIra AkAza jevAM homa kroma dha hila." (huM AnaMdathI ja chuM ne AnaMdathI lAgelAM. vAtsalyamaya, paNa bahu UMcAM, vizALa, dUra.", mRtyu pAmuM chuM. dariyethI khalAsI pAcho pharyo che, pahADIomAM aMjanAzrInA aMtakALane prasaMga lekhikAe mamasparza rajhaDIne zikArI have ghera AvyuM che.) banAvyuM che. aMjanAzrInuM chelluM vAkaya hatuM, 'jIvanane suMdara DIvAra pachI aMjanAthI kahe che: "juo, juo. tyAM , sArthaka banAvavuM te ja dhama. bahAra juo temaNe jamaNo hAtha taraphanI bArI bhaNI hAtha - pareDha thatAM pahelAM' navalakathAmAM evI aMjanazrInuM pAtra, laMbAvyuM. temanA meM para bALakanA je niratizaya AnaMda jaina dharmanA sodabhane eka Adarza sthitie rajU kare che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana tA16-7-85 - tyAgamaya jIvana paNa kevuM AnaMdamaya, abhaya, ju hoya tene ' vAta dIvAnI jema e saratI jatI hatI, paNa prasannatAnuM paricaya ApI jAya che. ' tevaLa te vadhatuM ja hatuM. e rUDhiparata na hatA tethI, sAMprata saMhityamAM jaina saMdarbhane vicAra karIe tyAre, tethI anya sAdhuo ane zrAvakenA zeSane bhoga paNa - hAla "janmabhUmi pravAsI'mAM prasiddha thaI gayelI. dhArAvAhI banyA hatA. : : -' , '' navalakathA "jhera to pIdhAM che jANI jANI bhAga-3 nI tarata : "dazaMkaranI A dhArAvAhI navalakathAmAM pUrNacandrajI mahArAja vAra Ave che. A navalakathAnA sarjaka zrI manubhAI paMcoLI ane samudravijayajI tathA anya pAtra Avyo ke, thaDA. 'darzaka' che. A kRtimAM jaina sAdhu-sAdhvIonAM pAtre Ave che. samayamAM ja janmabhUmi-pravAsI'mAM amuka vAcakee "badhA. jemAM pUrNacandrajI mahArAja zAsanasamrATa kahevAtA hatA. jeo jainAe vAMcavA jevI, yuvAnoe khAsa vAMcavA jevI navalakathA" " pate jJAnI AcArya che. paNa emane svarUpacaMda zeTha sAthe evuM lakhyuM. jyAre bIjA vAcakane A nahIM paNa rucyuM nikaTane saMbaMdha che. zeTha cArase sAdhu-sANIo ane be hajAra hoya. dharmanI bAbatamAM ApaNI lAgaNIo ghaNI ALI. yAtrALuonA saMdha kADhavAnA che. A sama daramyAna dezamAM svAtaMtryasaMgrAma parAkASThAe paDe che. dezanetAonI tAM. 20-1-'85nA 'janmabhUmi-pravAsI'mAM 'dazaka vAcakenA. dharapakaDa thaI rahI che. chatAM A saMghapati ke AcArya mAM pratibhAva vize je spaSTatA karI che te kharekhara vAMcavA jevI che. jamaNa rokavA taiyAra nathI. bannenI daSTi bAhyAcAra eka sarjaka pAtra ke saMdarbhane kaI rIte jue che, upara vizeSa che. Alekhe che te yogya rIte samajAvyuM che. eka to emaNe jayAre saMdhapati svarUpacaMda zeThane tIrthamAlAropaNanI vAta kRtine pUrI thavA sudhI rAha jevA kahyuM che. kAraNa ke hajI AcArya pUrNacandra kare che, tyAre eka kAMtimAna yuvAna sAdhu pAtranI gati kevI haze. te atyAre kema kahI zakAya ? bIju, zIlabhadra ubhA thAya che ane bharI sabhAmAM pUche che, "ApaNA vinobAjIno ullekha karI lakhyuM che. badhA dharmo, artha saMdhapati chUTe hAthe dAna Ape che, mAthuM namAvIne dAna Ape vyavasthA, rAjya vyavasthA Aje kALagrasta thayAM che, tene evAne che, paNa mAre ApanuM dhyAna e doravAnuM che ke A dhana kevI evA svarUpe TakAvI rAkhavAnuM zakaya nathI. keTalAka aMze rIte kema prApta thAya che te ApaNe emane tIrthamAlAropaNa gaLI javAnA, tajAvAnA ane e vakhate matabhede rahevAnA." karIe te pahelAM jANavuM jarUrI kharuM ?' ' A muddo kharekhara vicAravA jevo che, jaina dharmanA pUrNacandrajI mahArAja kahe che, "vahevAra te zuddhAzuddha che. saMdarbhane paNa e lAgu paDe che. Aje koI pUche ke, jaina, kAMIka prANAtipAta, adattAdAna, anirachanI pratigraha thata dharmanA saMdarbhane AjanA vAtAvaraNamAM rajU karatI kRtio keTalI haze ja. paNa vIsa tIrthaMkaromAMthI koIe bhikSA grahaNa karatI sarjAya che? nathI jatI te zA mATe? ane sajavI vakhate AvuM kAMI pUchyuM nathI-dAna grahaNa karatI vakhate paNa hoya ane vAcake sudhI pahoMcADavI hoya te kevI hovI AvuM pUchavAnuM na hoya. saMsAradravya malita che eTale te joIe ? eno javAba ahIMthI maLe che. "pareDha thatAM pahelAM dAna karavuM paDe che. paNa AvA savAla thAya che te jamAnAnI ane "jhera to pIdhAM jANI jANI-bhAga -3' mane A saMdarbhe "tAsIra che." sArI kRtio lAgI che. - zIlabhadra kahe che, "ApaNA saMdhapati muMbaImAM sarakArane cunIlAla maDiyAe "samrATa zreNika nAme eka ekAMkI dAgeLAmAM jotAM rasAyaNo pUrA pADavAnuM kArakhAnuM calAve lakhI che. je mahArASTra zikSaNa borDanA 11mA dhoraNanA pAThaka che tema bahAra AvyuM che. ' pustakamAM che. zreNikanI kathA jemane khabara che evA ke jaina - svarUpacaMda pite te kahI de che, "rasAyaNanuM kArakhAnuM che dhamI jo A ekAMkI vAMce te dhArmika dRSTie emane badhuM paNu e dArUgeLA mATe khapa lAge tenI mane khabara nathI. yegya lAge ane vAMcavAmAM rasa paDe. jayAre vidyAthIe mAtra pUrNacandra kahe che ke zeTha e jANatA nathI tethI tene doSa sAhityakRti tarIke A ekAMkI bhaNyA temane paNa bahu majA AvI. temane na lAge. ekAMkImAM zreNikanuM pAtra raMgamaMca para AvatuM ja nathI chatAM - varUpacaMda ane pUrNacandra mahArAja jevAM pAtra dharmanI ekAMkI para chavAI jAya che. samATa zreNikanI putravatsalatA, kaNikane vAtemAMthI kevA beTA taka UbhA karI pitAnI vAta sAcI thayela gerasamaja, celaNano pastA ane ekAMkIne karuNa aMta TharAvavAnuM valaNa le che te dekhAI Ave che. vicAra ane dhapAtra che. dharma ane sAhityane avirodha uttama rIte vyakta AcAra vaccenI khAI kevA anartha saje che te paNa dekhAI thayA che. sAhityakAra te sAhityakRti sajavAnI nema rAkhe che, Ave che. sarjakanuM kAma upadeza, pracAra ke sudhAro karavAnuM dharmapracAra ke dhamavirodha ene Azaya nathI. jaina dharmanI nathI, e te mAtra nirdeza kare che. | kRtione AjanA vAcake sAme kaI rIte mUkI zakAya ene - jaina saMdarbhamAM jovA jevuM pAtra te samudravijayanuM che, eka Adarza namUna-sarjanAtmaka taTasthatA sAthene "samrATa jemaNe saMthAro karyo che. dhamanI sAthesAtha jivAtA jIvanane zreNika ekAMkI che. ' ' . . - ane vyavahArano vicAra paNa teo kare che. eka samaye teo. chelle eka kAvya vize, paraba" nA sapTembara 1984 nA pite kAMtikArI hatA. dezane mATe bomba phoDyA hatA. gAMdhIjInA aMkamAM De. candrakAnta TopIvALAnA "pAMca kAvyo che, jemAM Adarza ane nirbhayatA mATe pakSapAta dhyAna kheMce eve dakSiNa bhAratanA sthaLavizeSeno saMdarbha che. pAMcamuM kAvya zravaNu. che. samudravijaye kamasiddhAMta ane kartApaNAnI vAta paNa saceTa belagoDA' che. jaina saMbhane uttama upaga sAhitya kRtimAM rIte samajAvI che. emanI zakti pavana vinA khaMDamAM ela- kaI rIte thaI zake tene A suMdara namUne che. Do. candrakAnta " nA che.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana pada kAra ema kahe ke mAruM kAma te mAtra sAhitya sauMdayanAM mUlyonu jatana karavAnu` ja che ane pravatamAna samAja sAthe mAre kAi sabaMdha nathI te e mAnyatAnA kojha virodha kare che. sAhitya. kAre vyakti tarIke samAjanA vikAsa ane parivata nanI khevanA karavAnI hoya che ane kAi paNa prakAranuM peAeTIka lAyasansa' AmAMthI sAhityakArane bAkAta rAkhI zake nahi. huM jha e abatamAM spaSTa hatA ke kavie enA ekadaDiyA mahelamAMthI bahAra AvIne AsapAsanI mAnavayAtanAnA khyAla karavA joIe. jo ke te mAnatA hatA 3 evI bIjI paLeAjathI eNe dUra rahevu joie. A UrmikavinI kavitAmAM matramugdha karI denArI saMgItamayatA che. krujhanI kavitAmAM urdUnI para MparAgata praNayakavitAmAM "rIba'ne khalanAyaka tarIke rajU karavAmAM AvatA hatA. e rakIba "pratye krodha, tiraskAra ane dhRNA jevA bhAveA kavi pragaTa karatA, paraMtu ke je rIkha se' nAmanA kAvyamAM eka navA ja pragatizIla dRSTikaRNa Apyo. jemAM kavi rakhane kahe che ke A premathI ApaNe baMne zu' zuM zIkhyA ane zuM zuM pAmyA : AjajhI sIkhI, garIkhAM kI himAyata sIkhI 1 thAse hiramAna kaeN, dukha darda ke mAnI sIkhe // jhera dastAM ke masAyabA samajhanA sIkhA / "sadara AvyuM ke khejha ke mAnI sIkhe phaijha urdUnI kalAsikala kavitAnA badhA ja asabAba apanAve che. phaujha izkane paNa khe atha mAM prayoje che. enI kavitA - dA Izka 'mAM prArthamAM izkane vicAradhArA ke saMdharSanA prema sAthe joDe che ane pachI mahamULanA daki sAthe joDe che. Ama eka pratIka paraparAgata amAM Ave che, jyAre khIjuM pratIka navIna sAmAjika saMdarbhane rajU kare che. je enI kavitAmAM AvAM raMdhara parAvAdI pratIAne kalAmayatAthI sAmAjika ke rAjakIya pratIka tarIke prayojyAM che. enI zailImAM kAmaLa, maMda gati che. enu zabdonuM cayana sUjhabhayu che. kavinI zraddhA samAjavA:mAM hatI, para Mtu sajana samaye te te pragatizIla kavi lAgavAne baddale gAliba ane kibAlanI ucca kAvyaprazuAline najaramAM rAkhIne gahana tattvaciMtanamAM DUbyA hoya jevA kavi lAge che. kejhanI kavitAmAM mystic tattva paNa jovA maLe che. Ama eka bAju vyaktigata ArajhunA taraDATa che, te * zrIjI bAju samAjanA khesahArA leAkAnI venA che. eka tarapha "mAnavIya bhAvenI raMgalIlA che, te bIjI tarapha samAjavAdI mbArasaraNInI prabhAvakatA che. praNaya-kavitA ane kAvyabhASAmAM krejha kalAsikala lAge che te enA kAvyaviSaya paratve Adhunika jaNAya che. Ama be taddana virodhI dhruva phejhamAM eka sAthe ane kayAMka lalaga lAge che, AthI ja krejhane lyisist revolutionary jevA virodhI zabdothI oLakhavAmAM AvyA haze. huM to avAja e mAnava jAtinA avAja banI rahyo. jonI A vizvajanInatAne lIdhe mAtra pAkistAna ke bhAratamAM nahi, khaka raziyA, amerikA, briTana ane phrAMsamAM paNa semAna lokacAhanA pAmyA, thoDA samaya pAkistAnanA huM kesaramukhatyArIthI kaMTALIne te keMdyutamAM rahevA gA hatA. tA. 16 7 85 khairutanA sahAra krUjhanA hRdayane hacamacAvI gayo ane emaNe e samaye lakhelu kALa philIstanI bacce ke liye lerI' atyaMta hRdayadrAvaka kAvya che. eka rIte joie te phakre ikabAlanI AjasvI kalpatAne AtmasAta karI ane e evA laya ane raMgamAM rajU karI jethI jagatanI vyApaka venA emAM samAveza pAmI razake. phrejhamAM izka ane insAniyatano sumeLa che. enI gajhalo bhAvakane enI sRSTimAM lIna karI de tevI rasasatapaka che te enI najhama (kAvya) urdUnI sarvottama najhamanI' hALamAM UbhI rahe tevI che, AthI e gajhala lakhavA jAya che tyAre emanI najhamanI vizeSatA gajhalamAM suMdara kAvyarUpa dhAraNa kare che. e urdU sAhityane ciMtana ane bhAvAbhivyakitanI navI Tekanika ApI, je yuganA yathAne pragaTa karavA mATe kAragata nIvaDI; krUjhanA kAvyasa'graho nakaze phariyAdI' (1941) 'daste-sakhA' (1952), jinhAnA (1956), 'haste--tahe-saMga' (1964), bhare-vAdiye.. sInA' (1971), 'zAme-zahare-yArAM' (1978), bhAre sukhuna hamAre' (1982) ane 'nakatA hai vaphA (1984) maLe che. ke jha vicArottejaka nikhadhakAra paNa hatA. emaNe sAhitya, saMskRti ane rAjakAraNanA AMtarasaMbaMdha vize mAmika vizleSaNa karyu che, tema ja yuddha ane zAMtinI samasyAo para gaMbhIra paryeSaNA karI che. mIjhAna' (1963) e emane lekhasaMgraha che. te salIkhe mere 'darIye me' (1971) e emanI patnI elisa krujhane lakhelA pAne saMgraha che. pAkistAna TAImsa' ane Imarojha' dvArA gabhIra patrakAratva ane ucca kakSAnu` sapAnakAya' kayu . vizvA dhrutvanI bhAvanAne daDha karavA ane zAMtiprayAsAne vegavAna banAvavA mATe emaNe aneka dezeAnI yAtrA karI. agaNita mAnavAnAM hRdayamAM dharabAyelI veTTanAne vAcA ApatA kavi 'tarAnA' kAvyamAM krAMtinu elAna kare cheH darabAre vatana meM jaba kIni saba jAne vAle jAege kucha apanI sajA kA pahucege, kucha apanI jajA' le jAege e khAkanazInA ! urdu khAvA vakata karIba A pahuMcA -jaba takhta girAe jAeMge, jaba tAja uchAle jAege akha TUTa giregI ja jIre, aba jhindAne kA khera nahIM jo dariyA jhuma ke uge, tinAM se na TAle jAege kaTate bhI calA khaDhate bhI calA, bAjU bhI bahuta huM sara bhI bahuta calate bhI calA ki aba Dere majhila hI pe Ale jAeMge e julma ke mArA ! lakha khAle cUpa rahanevAlA cUpa kaba taka kucha ha" teA ina se aegA, kucha dUra tA nAle jAege' jyAM sudhI pRthvI para anyAya ane Ataka pravate che tyAM sudhI krejhane akSaradeha maravAne krAMti ane vidrohanI preraNA pUrI pADaze. 1 pAritoSika 2 dhULa-mATImAM rahevAvALA 3 rAjya-sihAsana 4 kArAgArAnI 5 pralaya, vinAza Ata nAda.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 16-7-85 TApIvALAM ane 'parakha' tarapha AbhAranI lAgaNI vyakata karI ahIM ApuM kAvya utAruM chuM. zravaNa elagADA AkAza jevA AkAza sAme mastaka UMcu rAkhyu che. te pahADa DugarA tA zA visAtamAM? indragiri ne candragiri TekarIone aDakhe paDakhe ramADatA ramADatA hu' AvI rahyo chuM tArI tarapha paNa tuM dekhAto nathI. tApaNu makakama pagale huM AgaLa vadhI rahyo chu tu karyAMka che. prayuddha jIvana kAca tu tyAMja che, je dizAmAM huM AgaLa vadhI rahyo chuM paNa tuM dekhAtA nathI. vacce UMcI bhIteA che. UgyAM dvArA che, UMcA ADAavaLA mArgo che. tuM tyAM ja che. huM makakama pamale AgaLa vadhI rahyo chuM paNa tuM dekhAtA nathI. huM hAMkuM chuM paNa hAratA nathI sApanI AnI jema UMcI che AMkha sAme hajI seApAnazreNI. DaMkhe che paNa DaratA nathI enAM halAhala pagamAM dhAraNa karatA makakamapaNe hu AvI rahyo chuM tArI tarapha TaTAra caraNu, UMce mastaka. tuM tyAM ja che je dizAmAM huM AgaLa vadhI rahyo chuM (gatAMkathI pU) jha kAzmIra gayA. enu sAMya joyuM, paNa emane kuddaratanA sauMdarya karatAM mAnavasAMya vadhu AkarSaka lAgyuM. krujha mAnatA hatA ke akAM. sAgara ke vezana raNa * prakRtinAM anya tattvamAM soMya che. paraMtu evu ja sAMya zaheranAM galI maheoNllAmAM paNa che, mAtra ene jovA mATe viziSTa dRSTi joIe. AthI praNaya kavitAmAM romenTika udra ke dAkhavanAra kavi praNayamAM ja puruSArthanI samApti mAnatA nathI, praya karatAM paNa khIjAM katavyeA UMce sthAne mUke che. AthI ja jha kahe che, mujhase padmalI sI muhabbata mirI mahakhUba na mAMga' ane A kAvyamAM kavi kahe che ke emaNe te preyasImAM ja badhu joyu hatuM. jIvananA prakAza enAmAM joyA, jagatanA AnaMdanu sthAyItva tenAmAM nIrakhyuM, enI AMkhAmAM ja Akhu vizva lAdhyuM. tu maLI jAya te badhuM ja maLI jAya ema mAnyuM hatuM, paNa pachI khyAla Ave che ke aura bhI duvA hai jamAne meM muhabbata ku sivA' A kAvyamAM ke e 'pahalI sI' zabda para bhAra mUkayA che. kavinI najara praNayanI aMgata lAgaNIo parathI jagatanI vedanA para Thare che. kjhe eka mitra samakSa potAne manebhAva vyakata karatAM kahyuM hatuM ke emaNe rUpa, javAnI, hoTha ane AMkho para prema karyo, paraMtu e pachI emanI najara samAjanI sAcI vAstavikatA tarapha vaLI; julma, atyAcAra ane garIbI joi. mRtyuthI paNu aMtara jIvana jIvanArA hajAro mAnavIe joyA ane e samaye emane evA anubhava thaye ke mAtra hasta sAthe ja prema karavAnA nathI, paraMtu A dalita ane patItane cAhavAnA che ane emanAM gIta gAvAnA che, krujhe emanI zAyarImAM eziyA mAnavInA sauMdaya'nuM Alekhana karyu" phrejha eka evA saOka hatA ke emanA hRdaya para hajuro janma camakI rahyA hatA. rAvalapIDInI jelamAM hatA tyAre temaNe lakhyuM : lakhI ae gamI zAma, magara zAma hI te huM' have, huM tyAM ja thru jayAM tuM che, tArI sanmukha. huM. Adamaka tuM mAruM AMtaka tuM unnata, 'huM' natamastaka tu vata huM jaDIbhUta pASANa he bAhubali, huM bharata parAjita. A kAvya vAMcyA pachI have zu kahevAnu hoya ? vidrohI kavi jha 9. kumArapALa desAI Be krujhanI khAja mukta mAnavanI hatI. emaNe mAnavInAM zoSaNa ane vedanAnA upAya samAjavAdI vicArasaraNImAM joye.. paraMtu paraparAnI bhUmimAM A sarjakanAM mULiyAM eTalAM UMDAM gayAM hatAM ke kAi rAjakIya pavana emane halAvI ke lalacAvI zako nahi, paraMtu krUjhanI kavitAe urdU sAhityamAM meTu' parivatana ANyuM. ke jha eka bAju mi kavi tarIke dhaNuM UMcuM sthAna meLave che to bIjI bAju emaNe mAnavIya mUlyAnI pratiSThA karI. mAnavI para thatA dareka prakAranA julma, zoSaNa, anyAya, atyAcAra, johukamI ane saramukhatyArI sAme huM e jIvanabhara saMdha kheDayo. mAzUkAnA izvamAM sa samapa`Nu karanAra AzikanI mA samAjavAdanI mAkAnI teoe zabdarUpe ekaniSTha upAsanA karI. kayAreka vedanAthI kayAreka chaTAthI, te kacit kaTTAra vANImAM phejha kahe che bAma-e-saravata ke khuzanazInAM se ajhamate cazme-tama kI khAta karaze... jAna jAyeMge jAnanevAle AvAsa phrIjha' pharahAd. A jama kI bAta kI 4 [ zvayanI utturvaMga aTTAlikAmAM prasanna karavAvALAonI AgaLa AMsubharI-AMkhonA gauravanI garimAne prasaMga race. samajadAra samajI ja jaze ke jha, jarA kahA jevA majUra ane jamazeda jevA bAdazAhanI carcA karI. arthAt pharahAna prema Aje paNu amara che jyAre jamazedana khAdazAhatanuM nAmanizAna maLatuM nathI. ] kojha sAhityakArane samAjanI sAthe e rIte joDAyele mAnatA. hatA. eka vyakti tarIke ane khIjo sAhityakAra tarIke. samA janA kAi paNa nAgarika jevI javAbadArI teA sAhityakAre adA karavAnI che, paNa bIjI viziSTa javAbadArI paNa sAhitya.. kAre khajAvavAnI che, je sAhityakAranI kalA sAthe sabaMdhita che. Ama sAhityakArane mAthe khevaDI javAbadArI che. A ana sabadhA ekabIjA sAthe gUMthAyelA che ane tethI kAI sAhitya
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- AyanAne AyanAthI vera zuM che iza nAhaka zUnyathI bharamAya che.' ', -ra nigAha zUnyanA pratyeka dhAma' para ' . saMbhava che tyAM ja koI paNa rIte khudA maLe.' ' khAsa geLAMkAra kara dete enI kabara Ama duniyAthI alaga che zUnyanAM jIvanamaraNa, dhArmika, autihAsika draSTAMta juo keTaluM baLa AkarSaNa che. '. - haraNa sItAnuM te eka bahAnuM che badhA ja rAvaNa aMte DhaLe che rAma tarapha.' it' "hRdaya kerI tRSNA che rAdhAnI gAgara keinuM smaraNa zyAmanI kAMkarI che." heba nA kaMI vAghanakha, daMbhI umaLakAne parakha kaLajugI maitrInA harSAvezathI DaravuM bhaluM.' jeTalA hAtama che e paNa Akhare mehatAja che, eTale tene hAtha mAre kayAMya laMbAtA nathI." phakata eka ja nAva Ugaraze e duniyAvAsIo, naranA tophAna karI che izArata jiMdagI.' zuLI te thaI gaI che jAgIra masUranI kintu nathI analahaka para kaIne IjA." "duniyAne mAryo zUnya kadApi nahIM mare,. zaMkare kaToro jheranA pI le te zuM thayuM ?' gajhalanuM paThana hoya ke gAna, zUnyanI rajuAta bahudhA medAna mArI jatI hoya che. keTalAya muzAyarA temanI upasthitine kAraNe AvI gayA che, cirasmaraNIya banI gayA che. ghaNIvAra - niSphaLa jatA muzAyarA temanA Agamane jAmI gayA hoya tenA aneka sAkSIo ApaNAmAMthI maLI zake che. temanA sajane kayAMka kyAMka temane IrSAprada kItimAM paNa pradAna che. temanA ja samakAlIna sahagAmI paikI eka mAtabara zAyarane A zera te UTe pUratuM udAharaNa che. * mI saravALe chuM chatAM ghAyala " zunya karatAM te huM savA chuM.' - jyAre A zerane ja pratisAda hoya tene zUnya-bhAIne _LatA zera paNa saceTa sacAIne nakhazikha purAve che. -zinya huM kAMI paNa nathI jyAre, '' - rIte kahI zakuM saMvAya chuM: khumArInA bIjA namUnAo juo: AvI pahoMce zUnya sabhAmAM saunA caherA kAM niteja. jAe de za te " belavA Ubho nathI AkharI TANe sabhAmAM ATale kAM zera che. " emane to ema ke, gata bahu nahIM " } amAmAM zayane lAvI tame kamAla karI. ; '. game tema jIvI jazuM toye . ane huM zInathI visarAI jaze tyanI badhI ja raMgIna ane suMdara mAvajatathI vAcake "dA enAyAsa praphaluM thaI mI UThe che. tene suMdara namUne. AvA zera dvArA vyakata kaMIne rahe che. ' * ta6 - "vI pustaka keNa na cUme ? ' che ? ' ne lAva rUpALA mukhane Ama.' priyAnA rUpALA mukha paranuM cuMbana premIne daivI pustakadharmagraMtha-cUmI lIdhAnA parama zraddhaya satiSanI anubhUti karAve che. zUnya kamijAMjI che. ': "amArA je yadi sane pAra thaI jAe . dareka jiMdagI janatane sAra thaI jAo.' gajhala eTale premabharI vAtacIta' e kathanamAM 4LahaLatA premamijAjane svAbhAvikatAmAMthI hakIkata sudhI (izke hakIkta sudhI) parama satyamAM gajhalavikAsane pahoMcADavAnuM suMdara gajhalakama zUnya dvArA noMdhapAtra rIte kaMDArAyuM che te teonI utkRSTatA ja nathI paNa navA Agatu mATe sAco dizAnirdeza ghaNuM che. izke mijAjImAMthI izke hakIkInuM samarthana kara keka umadA zera (udAharaNu) AMkhe vaLage tevA sabaLa che. eTale te eNe kIdhuM AtmapUjana rAta dI' bhakata rUpe zUnya khuda bhagavAna pitA hato' vAta IzvarathI karI meM rUbarU vaSa lagI paNa pachI jANyuM ke sAme te phakta darpaNa hatuM.' huM agara evAI jAuM khubakhudra nijamAM , che phakta eka ja khudAM je mane khoLI zake." nathI mAtra besI rahyo dilanA khUNe hakIkatamAM brahmAMDa jhUmI rahyo chuM." he zaMkA te lAvo chabIne milAve svayaM zUnya rUpe khuva rUbarU che. There is no end to one's desire. yrstat aMta kadIye AvatuM nathI. ane e aMge phakata be ja paMktimAM keTalo badhe suMdara ane saceTa zera che. 'sAdhana pUrAM hoya chatAM jIvananI UNapanuM zuM kahevuM, nA pAsa chIpe che aMtaranI; nI AMkhamAM pANI, khUTe che.' nA aMtamAM te eTaluM ja kahevAnuM rahe che - AvA prakhara vidvAna zAyara zUnya pAlanapurI ApaNI vacce upasthita che. temanuM sarva sajIne eTaluM badhuM hRdayasparzI che ke huM te eTaluM ja kahIza ke : zela taddana egaLuM zacaMne mahimA virATa sAbhAra svIkAra tatvajJanA sImAsta (vA. me. zAhanuM jIvana ane sAhitya) le ane prakA. Do. sudhA ni. paMDayA, 10, adhyApaka nivAsa, pratApagaMja vaDodarA 390002 prathama AvRtti ki. rU. pa/10 (paMdara ogasTa sudhI 30) lekhaka ramaNalAla sonI (1) kamubaMdhe kiDa 2pa-00 (2) RNAnubaMdha ki. 300 prakAhana: manubhAi zAha, 1 bI; siddhArtha sesAyaTI pAliTekamikA pAse abAvADI - amadAvAda 380015, ' ' kana ; - te : * *
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . H, I* ## # # * trAsa ' # s gujA, a kAnan struda katt,* naka! ke ne . . . kA ma - - . " kA - - - - , , , , , , 38;}s - . : "zunyano mahimA virATa ! :. !: . : :: : : : : : : 1. zaileza kArI , ' ' : " '! zunya pAlanapurI eTale zUnya pAlanapurI-zUnyanI pratibhA AgavI kalAsiddhi che. koIpaNa zabdane tenI paMkitamAMthI khaseDI eTalI badhI samRddha che ke emane gujarAtano 'gAliba' na zakAya teTaluM daDha temanuM Alekhana che.' . . gujarAtanA mIra" jevAM vizeSaNathI navAjavA karatAM temane mAtra "aMge thAka, caraNamAM chAlAM, rahabara khUTala, maMjhila dUra, zUnya' pAlanapurI ja' kahevA ucita che. zUnyanuM dvitIya vikalpa te ya amAre te bharavAnI haraNa peThe lAMbI kALa." nAma paNa zUnya pAlanapurI ja hoI zake ane evuM che. paNa kharuM. zUnya nAme, karma viraha mahimA rAkhe che. mAtra zunyane zAbdika vyApa je jema saphaLa brahmAMDa sudhI vistare che tema gharamAM ziva, najaramAM suMdara, manamAM satyanuM akSaya ThA, temanI sarjanazakita paNa teTalI ja utkRSTa che. zUnyanuM samasta Aja kAInA puNyapratApe tana che amAsa tIrathadhAma saja' eTale atyaMta bhavya, sazakata, paripUrNa ane bhAgAra ciraMjIvI pradAna. nathI mAtra besI rahyo klinA khUNe | gujarAtI gajhala-kSetranA thoDAka pratiSThita gajhalakAromAM hakIkatamAM brahmAMDa ghUmI rahyo chuM. 'zUnya pAlanapurI eka anivArya ane nedhapAtra vibhUti che. phakata eka saccAIne Azare che : lagabhaga cAra dAyakAonI sarjanakRtimAM emaNe khUba ja khudAonI sAme jhajhumI rahyo chuM." prANavAna zAyarI ApaNane arpaNa karI che. "zUnyanuM sarjana', gajhalanuM pAtra eTale khuvArInI DivAnagInI khumArImAM rAcate zanyanuM visarjana', 'tyanAM avazeSa', "zUnyanuM smAraka" ane jIva. zUnyanI khumArI paNa temanA sadananI pArAzIzImAM UMce zUnyanI smRti- kAIpaNa jAtanA khacakaTa vinA ekadhArI sarI caData jhaLahaLATa mAtra che.. AvatI prANuvAna kavitAsaravANI e puravAra kare che ke teo jAe duniyAnI khabara te le ke ene zuM thayuM? .. sadAbahAra satata pravRtta sarjaka pratibhA che, emanA A kema tAjo ghAva dila para Aja dekhAto nathI ? sAmarthya para gujarAtI gajhalane nAjha che, gaurava che. ' "vAstavamAM che amaratA zUnya mRtyunI kaLA, gajhalane gujarAtaNa banAvavAmAM zUnya pAlanapurIne phALe je mare che jiMdagImAM te marI zakatA nathI* . . : " atyaMta prazaMsanIya rahyo che. gajhalane parabhASAnA vaLagADathI ugArIne emaNe zuddha tathA preraNAtmaka parivartanathI gajhalanuM juo te kharA keTalI UMcI khumArI. . . . gujarAtIpaNu zebhAvyuM che. mAtRbhASAthI susaMgata evAM pratIke, 'chuM zUnya e na bhUla he aritatvanA prabhu, . aitihAsika-dhArmika saMdarbho ane gujarAtI jIvanazailImAMthI tuM te haze ke kema paNa huM te jarUra chuM, :::: nItarIne spaSTa banI AvatA, bhAva abhigamane kalAtmaka mAnava jIvananuM sAcuM ghareNuM te tenuM svamAna che. samanvaya sAdhI. ApIne temaNe khUba ja joradAra, samRddha ravamAna sAcavavuM enuM nAma ja sAcI khumArI, khumArIne. aNIzuddha gajhale ApaNuM sAhityane apI che. gajhalane mahimA khUba ja ucca tabakakAe charavAya che tyAre parabhASAmAMthI gujarAtaNanuM sAcuM svarUpa kaMDArI ApanAra 'hAtha lAMbe thaI zake che ApameLe e vimAna A zAyaranI sevA noMdhapAtra che. bhASAkarma pratyenI pitAnI . koNa che dAnezvarI e para badhe AdhAra che? vicArasaraNInA samarthanamAM svayaM temanuM sarjana ja kahe che. je dilamAM suratI InsAniyatanuM darda :rahe : 'miene kazuM kayAMya baMdhana nathI . e dilane dila nahIM allAhanI kitAba kahe." lAgaNI mukata che sthaLa ane kALathI hoya che baLavAnanuM te mauna paNa hathiyAra sama bulabulee racI gulazanomAM ane, e je zastronI kare che vAta je kamajora che AmrakuMjemAM gAI mayUre gajhala." khuvArInA chinnabhinna prANe hatAza thavAnI vRtti * "zUnyanA samagra sarjanamAM vaheto vANIpravAha jarAya prakhara viredhaka che . : : - uchAMchaLApaNuM pragaTAvyA vinA dhIra-gaMbhIra gatie dharakhama te prayANa kare che. emanA pakSe A eka viziSTa siddhi cheH "verAna mayakadA ane te paNa bahAramAM zIzAnI kAramAMthI surAne jagADIe." . . , , "ugenuM zaizava, tamannAnuM, yauvana zUnya e takhallusa (upanAma) keTaluM badhuM suMdara che. . vicAronuM dhaDapaNa, karuNAnuM jIvana : zUnyanI racanAomAM takhallusanI gUMthaNI gajhalasauMdaryamAM cAra . .. karI cAra . raMgenI suMdara milAvaTa cAMda lagADI Ape che: ' race che. kavitA pratibhA', amArI. . ' , ' ', . etha levI paDe paththaranI. mane, mAnya nathI bIjAM saja ke jeone javalle ja praye jatA hoya evA "zUnya chuM ThIka chuM IchA nathI Izvara lakhuM. zabdo mera, kubera, mAmUlI, karuNA, vAhiyAta, gokharu, haMgAmI, : ' amArI sAthe hisAbI thavAmAM sAra nathI : ", ciMtharI, tAlAvelI, paththara pheDAM, UkaLatA caru, kArasthAna vagere ' dareka rIte ame zunyane sumAra chIe. emanAM sajaunuM eka AkarSaka prakaraNa che. teonI hatheTIe . ghaNA suMdara zera gujarAtI gajhalane ApyA che. emanuM anokhA- 'ame ke ekanA thaIne saphaLa trileka laI . paNuM uDIne AMkhe vaLage eTaluM sabaLa che. zUnyanI A eka tame paNa zUnya thaI jAo to A sRSTi tamArI che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-85 prabuddha jIvana 59 nA : have saMsAra jeo A birAje che kamaLane A bhakatAmara stotramAM pratIka pejanA (pRSTha 60 thI cAlu) arihaMta bhagavAnanI ja prastuti karI che. bhagavAna jinendradevanA je ATha prAtihAya mAnavAmAM Ave che te paNa pratIka rUpe ja prastuta che ane A prAtihArya sane asat para vijaya, saMsAra para vairAgyanI mahattA vagerene ja sUcave che. azekakSa sUcave che ke bhagavAnanA samavasaraNa ke dhama. sabhAmAM teo te zakarahita che ja, saMpUrNa vAtAvaraNa zaMkarahita banyuM che ane temAM beThelAM sarve jIvo saMsAra tApathI mukta thaI azokapaNamAM zAMtino anubhava karI rahyA che. uttama ArAdhyanA sAnidhyamAM manuSya zoka-duHkha ciMtArahita banI jAya che. siMhAsana e te. ucca ane utkRSTa AsananA pratIka rUpe che. bIju jeoe paMca jJAna prApta karyA che, kamaLane kSaya karyo che teo AvA uccAsane birAje che bIjuM A Asana siMha-Asana che. jeo saMpUrNa nirbhaya banyA che, jeone have saMsAranI mAyA, bhaya, satAvI ke, DarAvI zakatA nathI, jeo mRtyuMjayI banI gayA che, te ja siMha jevA thaI siMhane Asana banAvI nirbhaya bane che ane AvA ArAdhyane samAgama karanAra dharmAcArI vyakita siMhavRtti arthAt nirbhayavRtti prApta kare che ane dharmArAdhanAmAM bhayamukata banI siMhanI jema daDhatAthI AraDha bane che. bhagavAna upara DhaLavAmAM AvatA caMmara ke je 64 prakAranA che, te vividha 64 kalAnA ane 64 riddhinAM pratIka che arthAta tIrthakara bhagavAne A vizvane jIvana pavananI 64 kalAo zIkhavI che, jyAre traNa chatra ke je uttarottara nAnAthI meTAM thatA batAvyA che te ratnatrayanAM pratIka che. te sUcave che ke uttarottara cAritryamAM daDha banI mukita paMtha para AgaLa vadhI zakAya che athavA je ratnatraya guNone dhAraNa kare che, te siddhatva prApta karI zake che. dudubhi prAtihAryA jANe ulleSaNa kare che he saMsAranA mitAvathI pIDitajane, dharmanA zaraNamAM vAri zarayi mAM Azraya prApta karo, jAgRta bane. dhamanuM zaraNu ja saMsAranAM duHkhethI mukita ApI zake che. puSpavRSTi vasaMtanI zobhA ane zAMtinuM pratIka che. jyAre AvuM vAtAvaraNa hoya tyAre hRdhyamAM zAMti, dhamanI prabhAvanA vadhe che. A vyipuchapanI vRSTi evI rIte na thAya che ke tenA pAMdaDAne bhAga nIce hoya ane dAMDIne bhAga upara hoya te pratIka che ke bhagavAnanA zaraNamAM AvanAra temanA caraNomAM zraddhApUrvaka namana kare che, te patitajana paNa udhvamukhI banIne dhamanI UMcAIone ke, muktine prApta karI zake che. Ave patita jyAre dhamanI UMcAIemAM upara UThe che, tyAre tenuM jIvana puSpanI jema komaLa ane sugaMdhita bane che. prabhAmaMDaLa ke, AbhAmaMDaLa te zukalalesyA arthAta uttama zubha prabhAvanuM pratIka che. jyAre saMpUNa mizrAva dUra thaI jAya, mananA samasta vikAro, zakiAo, mithyAtva dUra thaI jAya, samyakatvanI prApti thAya ane tIrthaMkara bhagavAna ravayaM arIsA. jevA bane che. temanA paramaukArika divya dehamAMthI alaukika kiraNe pratibhA maMDaLanI racanA kare che ane A dapaMNa ke, AlokamAM jIva trilekanA darzana kare che. ane te niraMtara pitAne nirmaLa banAvavAnA prayatna kare che. aMtima pratihArya digya dhvani che, je dhvani bhegavAna kevalImAM. vacanAmRtanA pratIka che je saptatatva dravya vagere dhamanAM ravarUpane satyarUpe prakaTa kare che ane mumukSune AnaMda Ape che. . " bhakatAmara stotramAM mAnatuMgAcaye savaprathama AdinAthanA rUpa-cAritrayanAM pratIke prastuta karyA. taduuparAMta temanA prAtihAryonA varNanamAM pratIka mUkAM ane chelle temanA mahimAne guNagAnuM pratIkanA mApamathI kare che. . madonmatta hAthI paNa bhagavAnanA bhakatanI sAme vazAbaMtA thaI jAya che. ahI A monmata dhI hAthI te mane vikAranuM pratIka che. ane bhakta te samyaka daSTinA pratIkarUpe che. arthAta samyaka dRSTi, sattvaguNanA dhArakanI daSTinI sAme vikArayukata hAthI jyA zakitazALI paMNu parAjita thaI jAya che. Ama savRttine asaduvRtti para vijaya che. siMha ke je hastIgaMDa sthaLane kSata-vikSata karI zake che te paNa ArAdhanAmAM daDha vyakitanI sAme parAsta thAya che. ahIM siMha te hiMsAnuM pratIka che ane , ArAdhaka ahiMsA-daDhatAnA pratIka rUpe che. A kalekamAM hiMsA para ahiMsAne vijaya darzAvIne ahi sama dharmanA mahimAnI sthApanA karI che. punaH pralayAgnine kavi ugra svarUpe varNave che, jemAM samasta saMsAra bhasma thAya tevI tIvratA-uSNutA che. paraMtu AdinAthana nAmanuM smaraNa zItaLuMjaLanI jema kAya karI A agnine ThArI de che, ahIM pralayAgni dhanA pratIkarUpe che ane smaraNa te zItaLa: jaLa che arthAt kodhanuM zamana zAMti-zItaLatAthI ja thaI zake tema teo kahevA mAMge che. ahIM parokSa rIte te ahiMsAnuM samarthana che. mananI zAMti ja daDhatA bakSe che. supe tenI vikarALatA, tenuM jhera vagere kAma-kepa kayAyanA pratIka che. ane sata-dhamanI zraddhA deva-zAstra gurunI ArAdhanA jaDIbuTTI che ke je sarpadaMzanA jherane dUra kare che. are sApanA. DathI nirbhaya banAve che. are! Aje manamAM beThelA vividha viSaya kakSAnA sApane dUra karavI haze te eka mAtra upAya sadudharmanI ArAdhanA che. raNakSetramAM hAthI, gheDA ane bhayaMkara zatruothI gherAyela paNa bhagavAnanA maraNathI vijaya prApta kare che. ahIM' raNakSetra eTale saMsAra. saMsAramAM jIvane aneka para padArtho pIDita kare che. A Atmapradezane saMsAranA bhramaNa sukha-du:khamAM parezAna kare che. paraMtu bhakitanA puruSAthathI Atmapradezane jAgRta karanAra A sAMsArika mohamAyA, kaSAyarUpat hAthI, gheDa, ane zatruo para vijaya prApta karI mekSa, prAptine vijetA bane che ane AvA saMsAranA sAgaramAM jyAM magaramaca7 arthAta paMcapApa' vagerethI gherAyelA chIe, tyAM. bhakitarUpI naukAthI ja pAra thaI zakAya. ahIM' saMsAra moha-. mAyA lobha vagerene pratibiMbiMta kare che, te. dharmanI naukA : vagere tene pAra karavAnA pratIkarUpe che. manuSya, zarIranA kanekarogothI gherAyeluM che jIvananI AzA chUTI gaI che. te paNa bhagavAnanA nAmanI auSadhithI kAmadeva jevI suMdaratA prApta kare che. ahIM bAhya zArIrika roga ke je mAnasika trAsa aniyamitatA svachaMdatAnA pratIkarUpe che, tyAM sAcI bhakita auSadhinuM kAma kare che. jyAM ArAdhanA vagerenI pradhAnatA che ane chelle teo leha zRMkhalAthI jakaDAyelA dhAyela zarIranI vAta kare che tyAM paNa pratIka dvArA kahevA mAMge che. ke, saMsAranA baMdhane ApaNane loha zRMkhalA (beDIo)mAM jakaDIne satata pIDA ApI rahyAM che. AvA samaye je prabhunA nAma-maMtranuM : koSa : (anusaMdhAna pRSTha para upara) . . .
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ j prabuddha jIvana bhaktAmara staMtramAM pratIka cAjanA 1 DA. zekhacaMdra jaina bhakatAmara stotra jaina dhama'nA cAre phrikAne mAnya ane pracalita ArAdhanAstotra che. temAMya savizeSa mUrtipUjaka vetAMbara ane digaMbara saprAdAyamAM vadhu mAnya che. thAka AgaLa vadhIne kahIe te jainastotra sAhityamAMja nahi saskRta sAhitmAM paNa tenuM advitIya sthAna che. ArAdhyaneA guNa; saiAya ane mahimAnA (atizaya) triveNI saMgama temAM akSaya rIte pravAhita thAya che. bhASAnu' sauMdaya', padalAlitya, ala kArAnI chaTA eka ja sthaLe jovA maLe che. A kaLApakSanAM sAnvayanuM rahasya paNa temAM kavinA havyapakSa ke bhAvapakSanI vihvaLatAne lIdhe ja che. ArAdhyanI bhakita, guNakathanamAM tanmaya bhakatakavi AcAya zrI mAnatu gari jANe AdrinAthamaya banI jAya che. bhakata ane ArAjya vacce adbhUta sthapAya che ane je rIte bhAvavibhAra thai jAya che. te avaNunI che. AvI bhaktinI carama avasthAe ja je antaranA udgAra prasphurita thAya che, te svAbhAvika rIte ja sranAmugdhakArI ja hoya. A stutrane mahimA tenI atizayatA Rddhisiddhine mATe paNa khUba ja prasiddha che. ane dhAmika dRSTie AvAM stotranA pADe ane sAdhanA sAdhakane zAMti, sukha ane samRddhi Ape che. te hetuthI paNa tenI mahattA vadhI che. ahI mArA uddoza atizayAnI mahattA siddha karavAne nathI, paraMtu A teMtramAM kavie je pratIkA mUkamAM che, pratIkAnAM sAdhyamathI je kathana prastuta karavAnu che, te aMge mArA vicAro rajU karavAnA che. sava prathama te A stotranI sAthe AcAryazrInI kathA sAMkaLAyelI che. temAM ullekha che ke keTalAka darabArIonI kAna- saMbheraNIthI rAjA ha deve mAnatu MgAcAyane kheDIethI jakaDIne 44 ke 48 tALAnI kAlakATherImAM hRda karI dIdhA hatA ane Adeza Apela ke jo tamArA jaina dhamamAM zakti hoya tA tenA mahimA " prakaTAve ane mukta thAo. A kedakhAnAmAM AcAya zAMnacitta, sthira bhAvathI AdinAtha prabhunA dhyAnamAM lIna thaI A stotranI racanA karI. eka eka zleke eka eka tALuM tUTatuM gayuM' ane parama vItarAgI muni mahArAja samatAbhAva dhAraNa karI, AvA rAjA ane darabArIo pratye paNa vAtsalyabhAva darzAvI dhama lAbha' kahIne bahAra AvyA. 'A vArtAne paNa eka pratIkarUpe ja lai zakAya. manuSyanAM azubhakamAM jyAre udyamAM Ave che tyAre moTA-moTA munirAjAne paNa te bhogavyA vagara chUTakA thatA nathI. para`tu, je bhe-vijJAna daSTi prApta karI samyakavI banyA che te gabharAtAM nathI ke calita thatA nathI, AvA prasagAne upasaga sAnI tapasyAmAM vadhu lIna bane che. karmonuM kSaya kare che ane vadhu thaIne bahAra Ave che. mAnatugAcAya paNa AvA upAMga vakhate prabhu ArAdhanAmAM lIna banyA. upasaga rUpI grahaNa pUrNa thatAM ja punaH dharma'rUpI caMdra prakAzita banyA. tALAmAM badhaM karyAMmAM paNa eka ja saMketa che ke, manuSya potAnAM tA. 16 7-85 zubhAzubha karmonA tALAmAM khadha hovAthI catugatimAM bhramaNa kare che ane jyAM sudhI AtmapradezamAM sthira thai A kamakha dhanane tADatA nathI tyAM sudhI mukta thai zakatA nathI. Ama jela ane tALA A be zabdo sasAra ane buddha karmAMnAM ja pratIka che ane ArAdhanA temAMthI mukata thavAnI prakriyA che. mAnatu'gari prAraMbha ja ArAdhyadeva AdinAthanAM rUpa, saundraya ane temane mahimA gAIne kare che. bhagavAnanAM caraNa te tarI javAnAM AdhAra che. A saMsAra pavaneAdhatanapaka jeneA che. jyAM viSaya, kAmavikAranA jhaMjhAvAta satata saMsArasAgarane tAkAnI banAvI rahyA che. viSayanA magaramaccha gaLI javA taiyAra che, tevA samaye ekamAtra ArdrinAthanuM nAma smaraNa ane ArAdhanA ja AdhArarUpa anI zake che. 19 AcAya aneka vakhata vItarAgadevanI temanA guNA ane prabhAvanI tulanA sarAgI devA sAthe kare che ane khUba ja sundara pratIka mUke che ke, vItarAgI deva tA cadrakiraNa jevA ujjavaLa nirmAla kSIrAdhinAM pavitra jaLa jevA che. ane sarAgI deve kSAra jaLa jevA che. krANu AvA jaLane tyajIne khArA pANIne pIvA jaze ? A rIte teoe mIThThA ane khArA pANInAM pratIkathI vItarAgI ane rAgIdevAnI bhAvanA ane prabhAva spaSTa karyAM che. samAdhi ke sAmAyikamAM dRDha sAdhaka sumeru pava tanA pratIka che ke, jene kAmavAsanA rUpI bhautikasAndraya calita karI zakatA nathI ke sa`sAranA jhaMjhavAta eTale ke AkaSa Nu asthira anAvI zakatAM nathI. ane pachInA zlokamAM sthira tapasvI' eka evA nidhUma dIpakanI jema sthira jJAnI prApta (kevaLa jJAna) che ke jenI dhavatra jyaMti kAi paNa prakAranA kaSAya vikAranI - AMdhImAM paNa elavAtI nathI. banne lekamAM sumeru ane nidhUma jyotimukata dIpaka sAdhakanI aDagatAnAM pratIka che ane jhaMjhyAta vagere sasAranI bhautikatAnAM pratIka che. ahIM saMsAra para tapasyAne vijaya pragaTAvye che, sAcuM paNa che, bhautika sukhAmAM paNa AtmA sAthe dRDha thaI zakyA, te ja mahAvIra khanI zakayA, mukata banI zakayA. kavie AdinAtha bhagavAnane yuddha, zaMkara, brahmA, viSNu jevA vizeSaNA ApIne vaMdanA karI che. paraMtu ahIM' tene Azaya avatArI devA nathI. jyAre te yuddha zabdanA prayoga kare che tyAre temane abhiprAya kevaLa jJAnarUpI mAdhi jeene prApta thai che tevA arihaMta bhagavAnanA guNAnu ja akana che. zaMkara zabda zAMti ke zivatva karanAra AtmAne pavitra banAva nAranu pratIka che, jyAre brahmA arthAt mokSamAga prazasta karanAra jinezvaranI ja praticchAyA prastuta karanAra zabda che. viSNu arthAt puruSottama. ahIM viSNunI kalpanA paNa evA puruSa mATe karavAmAM AvI che ke, je sava puruSomAM uttama mAkSamAga batAvanAra na, jJAna ane cAritryathI daDha banelA pAte potAnA Atmapradezane pUrNa rIte jANanAra che. tevA uttama puruSa arthAt anusadhAna pRSTha paTa upara mAlika zrI muMbai jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, sarAra vI. pIra, muMbaI 400004. 3. na. 750296 : mudraNasthAna : TrenDa prinTasa', jagannAya zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kied. No MH. By / South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana 'prabuddha jaina'nuM navasa'karaNa varSa:47 aka: 7 chuTaka nakala rUA. 1-50 mabai tA. 18-85 vArSika lavAjama rUA. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSi| mukhapatra paradezamAM era meila $20 PS 12 sI meila 6 15 kuTuM taMtrI : ramaNalAla cI. rAhu vizva paryAvaraNu dina Environ pAMcamI jUne vizva paryAvaraNa dina (World ment Day) UjavAI gayA. vizvanI adhikAMza vasatine A UjavaNInI khabara haze ke kema e prazna che. AMtararASTrIya stare UjavAtI keTalIye bAbato prajAnA sAmAnya stara sudhI pahoMcatI nathI, yuropa ke amerikA karatAM eziyA ane AphrikAnA dezamAM ene pracAra ocho thAya che. eTale vizva pA~varaNa dina'nI UjavaNInI phalazruti bahu moTI hi hoya. tema chatAM e dvAra yathAvakAza lekajAgRtinuM kAya thAya che. khIjA vizvayuddha pachI paryAvaraNanI khAbatamAM dhA samAjazAstrI, artha zAstrI, vaijJAnikA sabhAna thaI gayA che. vizvamAM kALana vAyu ane khIjA jherI vAyuonuM utpAdana dhaNu ja vadhI gayuM che. pavana, pANI ane mATI pahelAM jevAM nimaLa rahyAM nathI. vise vise e vadhu ane vadhu pradUSita thatAM cAlyAM che. mAnavajIvana upara enI dhaNI maDI asara thavA lAgI che. pradUSaNo kevI kevI jAtanAM thAya che, enAM kAraNA zAM che ane enA upAyeA vA hovA joie, ene paddhatisara savigata abhyAsa have thavA lAgyo che. paryAvaraNu ( Environment) g' judu zAstra thayu che ane yunivarsiTI enI kakSAe ene abhyAsakrama paNa goThavAvA lAgyA che. gai sadImAM paryAvaraNa vize AjanA jevA kAI praznano nahotA. kudaratI vAtAvaraNa ni`La ja hoya ema svIkArIne raheNIkaraNI, jIvana paddhati vicArAtI. manuSyane prakRtiprema anekhI kArTine hatA. nisaga sAthe tAtmya savizeSa anubhavAtuM. i. sa. 1854 mAM amerikAnA tyAranA pramukha phrenkalina piyase reDa inDiyana netA pAsethI jamIna kharIvA aMge darakhAsta mUkI tyAre e netAe Apele javAba (juo . I. A. A. nA mukha patrane juna mAsanA aMka ) manuSyane prakRtiprema kravA ucca hoI zake enA ghotaka che. te netA kahe che, A dharatInA TukaDA tame vecAtA mArgo che. paNa ame te kevI rIte vecI zakIe ? enI sAthenu AkAza, vAyu, ThaMDI, garamI e badhuM kevI rIte tamane vecI zakAya ke kharIdI zakAya? amArA bAMdhavA mATe samagra dharatI pavitra che. enA kaNakaNamAM amArA pUrvajonAM paramANue paDelAM che. nadI ke jharaNAMomAM vahetAM pANI e phakata pANI nathI. emAM amArA pitRonuM rakta vahe che. e tamane kavI rIte vecI zakIe ?' jema zaherI saMskRtino vikAsa thatA jAya che ane jIvana nirvAhanA AMka UMce jatA jAya che, tema prakRti sAthe prema anubhavavAno samaya mANasa gumAvatA jAya che. kudarata sAthetA enA sabaMdha, sa Mparka aupacArika banatA jAya che. navI navI vaijJAnika zAdhAe mAnava-jIvanane sukhasagavaDabhayu" banAvyu che ane mAnavane kudaratanAM dUra dUranAM kaThina sthAe pahoMcatA karI dIdheA che e vAtane asvIkAra na thaI zake, paraMtu khIjI bAjI vijJAne ja mAnava jIvanane vadhu saMkula, vyagra ane luSita banAvI dIdhuM che e paNa eTalu ja sAcuM che. chellAM keTalAMka varSoMthI vizvanA prakRtipremI, saMskRtirakSA, samAjazAstrIo ane khuda vaijJAnika vizvanA paryA. vaNunI bAbatamAM sabhAna banI gayA che. pIjA vizvayuddha pachI navI navI vaijJAnika zodhone kAraNe tathA vikasatA jatA udyogAne kAraNe tathA khUTatAM jatAM khanIja tattvAne kAraNe kudaratanI samatulA je khAravAI che te pratye have dukSa sevI zakAya ema nathI. mAnavajIvanane vadhu sagavaDavALu khatAvavA mATe jIvajaM tuonA tvarita nAza karanArAM rasAyaNa tathA vAyuno upayoga dhaNA vacce che. khetarAmAM jaMtunAzaka davAo puSkaLa chaMTAya che. kArakhAnAMemAMthI nIkaLatAM jherI vAyu ke jherI pANInI asara mAle sudhI mAnavajIvanane nukasAna karatI rahI che. mAchalI vagere jaLacaro ane pakSIonI vAta teA vaLI judI. evA vAyunA kAraNe kayAMka esiDanA varasA paDayAnA banAvo paNa banyA che. ethI saravALe mAnava jIvanane dhaNu' nukasAna thAya che. dara varase sarerAza sAta hajAra mANaso jaMtunAzaka davAonA kAraNe mRtyu pAme che ane ATha dasa lAkha mANasAnA Arogyane nukasAna paheoMce che. vaijJAnika dRSTie vizva pragati karatuM rahyuM che. sAthe sAthe naitika adheAgati paNa karatuM rahyuM che. malTInezanala kampanI potAnA mAMdhA pagAra vaijJAnikA dvArA evI evI aniSTa zeAdhA karAve che ane meTA nA meLavavA mATe jAherakhabara ane ejanTo dvArA duniyAbharamAM eTalA badhA avaLA pracAra kare che ke emAMthI bacavuM adharuM thaI paDe che. khAsa karIne AphrikA, madhya pUrva ane eziyAnAM garIba rASTro kArI nivAraNanA arthe AvA aniSTa udyogonA vikAsamAM lAcArIthI sahakAra Ape che. ane AvI moTI kampanIe te dvArA dhUma kamANI kare che. divase divase vadhu ne vadhu dhAtaka rAMdrA svarakSaNa mATe ke AkramaNanI zastro zedhAI rahyAM che. meTAM pUrva taiyArI rUpe yuddha mATena
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-85 zastra saraMjAma khaDaka jAya che. vAta bhale teo zAMtinI karatA ranebhAI, sUryakAntAbahena vagere hAjara hatAM. hoya, amerikA hoya ke seviyeta yuniyana, pAkistAna hoya ke bhArata, IrAka hoya ke irAna, dareka rASTra pitAne Adhunika zastrothI : sva. rasikakAkA vize lekha meM sAMbhaLelI vAtane AdhAre susajaja banAvavAnI pravRttimAM satata mAM rahe che. aNu : lakhyuM hatuM. temAM upara jaNAvelI tathA bIjI je kaMI saratabamba ane bIjA prakAranA bombanA pravege, bIjA vizva cUka hoya che te mATe vAcakenI kSamA IcchuM chuM. yuddha pachI niyamita thatA rahyA che, vadhatA rahyA che. zastronA -ramaNalAla cI. zAha-taMtrI saraMjAmenA prAge, utpAdana ane upayogane kAraNe vizvanA paryAvaraNa para mAThI asara thayA kare che. zasonA utpAdananI prabuddha jIvana aMge asara vizvanA arthakAraNa upara paNa thAya che ane ethI vizvanI prAkRtika saphaLatAnI sAthe Arthika : samatulA paNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrane, AjIvana ane kheravAya che. enI mAThI asara krame krame garIba dezanI nIcalA vArSika sabhya, zubheco, "prabuddha jIvana'nA gAhake. ane staranI prajA upara sauthI vadhu thAya che. cAhaka, lekhaka-mitra ane vividha saMsthAonA kAryakartAone AkhA vizvanI havA pahelAM jevI nirmaLa rahI nathI. namra araja che kenadI, sarovara ke sAgaranA pANI pratidina vadhune vadhu malina (1) "prabuddha jIvanamAM koIpaNa dhaMdhAdArI peDhI ke kaIpaNa thavA lAgyAM che. khetaranI jamInamAM sArAM rasAyaNanI sAthe sAmAjika, dhArmika vagere prakAranI saMsthAonI kaI paNa, mAThAM rasAyaNanuM mizraNa thavA lAgyuM che. pRthvI, pANI ane jAhera khabara (Advertisement) levAmAM AvatI nathI. vAyunA bhautika pradUSaNanI sAthe pracArAtmaka mAdhyamo dvArA thatAM TA pracArane kAraNe vaicArika pradUSaNa paNa duniyAmAM ghaNuM (2) prabuddha jIvanamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sivAya vadhI gayuM che. anya koI saMsthAnA kAryakramanI vigata ke samAcAra kIDI, IyaLa, madhamAkhI, garoLI, uMdara deDakAthI mAMDIne (Announcement) levAmAM AvatA nathI. sApa ke vAgha jevAM hiMsaka prANIo, e tamAma jIvasRSTi | (3) "prabuddha jIvanamAM "saMdhu sivAyanI anya koI sAthe mAnava samatala jIvana jIvate AvyuM che. jIvasRSTimAM saMsthAonA thaI gayela kAryakramonA ahevAla pragaTa karavAmAM e dareka jIvanuM pitAnuM sthAna che ane pitAne krama che. AvatA nathI. ane sthAnabhraSTa ke kramabhraSTa karavA jatAM ke samagrapaNe ene nAza karavA jatAM kudaratanI samatulA kheravAya che. enI (4) anya koI paNa saMsthAo mATenI dAnanI apIle. mAnavajIvana upara zArIrika tema ja mAnasika daSTie ghaNI chApavAmAM AvatI nathI. asara lAMbe gALe varatAya che. evuM mAtra prakRtipremIo nahi, (5) sAmAnya rIte koI paNa vyakitanI aMgata siddhionA mAnasazAstrI ane vaijJAnike paNa kahe che. samAcAra levAmAM AvatA nathI. (apavAdarUpa saMjogomAM. vicAravaMta manuSyoe varNa, jAti ke rASTranA bheda bhUlIne kAryavAhaka samiti tene nirNaya laI zake che.) nirmaLa paryAvaraNanI dizAmAM eka mate jAgRti ANI, saMgIna kArya karavAnI jarUra che. "vizva paryAvaraNa dina'nI UjavaNI e (6) prabuddha jIvanamAM ciMtanAtmaka lekhe ApavAmAM Ave dizAnuM eka stutya pagaluM che. uttarottara e vadhu saMgIna, che, eTale vyAkhyA vagerenA ahevAla lekhanA svarUpanA. sakriya ane phaLadAyI banaze evI AzA rAkhIe. haze ane prabuddha jIvananA dhoraNane anurUpa lAgaze te ja * ramaNalAla cI. zAha svIkArI zakAze. lI. maMtrIo saratacUka prabuddha jIvana'nA tA. 1-7-1985nA aMkamAM sva. rasikalAla mehanalAla jhaverI vize lakhelA mArA zraddhAMjali lekhamAM sAbhAra svIkAra nIcenI keTalIka saratacUka thayelI jaNAya che te sudhArI levA vAyarA vasaMtanA lU vaizAkhanI : muni ratnasuMdaravijaya vAcakone vinaMtI che. ki. 10-00 ratnatrayI TrasTa C,0. kalpeza vI. zAha, 36 hasamukha - (1) "rasikabhAI rasoIe ane nakara rAkhIne pote gharamAM kolonI, vijayanagara reDa, nArAyaNapurA amadAvAda 380013 ekalA rahetA." ema meM lakhyuM che paraMtu temanI sAthe temanI khIlatAM pArijAta ApaNe : AnaMda : munizrI muni bhatrIjI rAgiNI lagna thayAM tyAM sudhI ghaNuM varSa rahI hatI; ane chellAM keTalAMka varSathI emanA bhatrIjA ranebhAInA putra zrI caMdravijayajI ki. 4 00, preraNA prakAzana TrasTa, zAMti niketana, samIrabhAI emanI dekhabhALa rAkhavA ane emane sahavAsa tIthala (ji. valasADa) ApavA rahetA hatA. ; ! (2) prosTeTanuM oparezana karAvavAnuM hatuM tyAre pite ekalA zAMtipatha-dazana : jinendra vaNa anu. sunaMdAbena - cUpacApa hospiTalamAM pahoMcI gayA..ema meM lakhyuM che, paraMtu hora ki. 10-00 zrI saskRtaM-sevA-sAdhanA kendra sthaLa : ' ' sTeTanA oparezana vakhate emanA meTAbhAI ramaNabhAI, bhatrIjA AdhyAtmika sAdhanA kendra, kAbA 382009 (ji. gAMdhInagara)
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ o tA. 1-8-85 prabuddha jIvana 2 - sva. manubhAI mahetA ' # pradIpa tannA There is a Divinity AzvasAna bhale laIe, paNa tapaNa hajI bAkI che eTaluM That shapes our ends bhulAya nahi e jovAnuM rahe che. Rough hew them how we will AvA manubhAIne thayuM hatuM te ijanera, paNa gujarAtI patrakAratvanA nasIbe khATI javApaNuM lakhyuM haze, te thayAM Shakespeare patrakAra. jIvananA taDakA chAyA jotAM jotAM, ijanera caMvAnAM anubhAI mahetA eka ravivAre vahele paDhiye zvAsanI lIlA svapane vAgoLatAM vAgeLatAM, prathama paMkitanA patrakAra thavA mATenI saMkelIne ApaNI vaccethI vidAya laIne meTa gAmatare nIkaLI paDyA Avazyaka evI hRdaya-mananI kAcI sAmagrI vyakitatvanA aMzamAM e ghaTanA sAva acAnaka te AvI nathI. emanI sAravAra karI rahelA emaNe kayAre ane kayA ne khUNe prApta karI lIdhI haze, DokTaroe A kaThora nirmANane Doka aNasAra svajanane e sAce ja eka rahasya che. ApI ja dIdhuM hatuM. ane chatAMya manubhAInI A vidAya ne patrakAra thayA te paNa kevA ! jevI kadAvara dehAkRti sAthe samAdhAna karavuM vasamuM laMge che. emanA javA thakI evI ja kadAvara patrakAra tarInI pratibhA ! je gare svabhAva emanAM sahadharmacAriNI jayAbahenanA, putrI maMjarInA ne vizALa e ja gara ane nara patrakAra tarIke abhigama! jeTaluM mitra-samudAyanA jIvanamAM te zUnyAvakAza sAthe ja che, paNa svamAnI cAritraya eTaluM ja nibhIka patrakAratva. naveditakAra gujarAtI patrakAratvanA kSetramAMthI paNa eka tejapUMja lepAI . patrakArone emanI pratibhAnA aMze umeravAmAM madada karavA gAne bhAva anubhavAya che. tatpara evA samabhAvI, behUdI ane buddhi vinAnI vAte manubhAi, Ama joIe te, lagabhaga eka dAyakAthI "janmabhUmi karanArAo sAme udhADa UThatA zIdhrapI ! gujarAtI patranA taMtrI tarIke nivRtta thaI gayA hatA. paNa teo na kadI janma kAratvanA ItihAsamAM je ceDAMka nAme zreSTha ane jayeSTha bhUmi' parivAranA eka netA sabhya tarIke maTayA hatA ke na patrakAranI yAdImAM mUkI zakAya ema che, emAM manubhAI ane patrakAra tarIke AthamI gayA hatA ! ba9ke patrakAra tarIke te vazekAIe sadAya ulekhAtAM raheze. . .. teo cheka sudhI jIvaMta ja rahyA hatA. gayA ravivAranA "pravA manubhAI 'janmabhUmi' jevA pratiSThita akhabAranA 13 sI'... pragaTa thayele emane vijJAna vizyaka lekha e ema ! varasa sudhI (1961-1974) taMtrI hatA. eTalA ja eka chelle sudhI dhabakatAM rahelAM patrakAranAM saMcAlananuM eka pratIka che. kAraNasara emanI nedha levAze ema kahevAmAM emane ceka nitta thayA pachI paNa chApAM ane sAmayikone eimane anyAya thaI jaze. manubhAIe patrakAra tarIke gujarAta pitAnA khIsAne] kharca dhaNu badhA sakriya patrakAronA evA ane gujarAtIone pitAnA gajAne gauravAspada ane koI kharca karatAM vadhAre AvatA hatA enI kadAca ghaNAne khabara AlAkara paricaya karAvyo che te taMtrInA hovA thakI AvatI nahi hoya ! AbhA vinA paNa emane patrakAratvanA kSetre UMcA Asane manubhAI jevA bahuzruta patrakAra AMgaLIne veDhe gaNI zakAya besADI zake ema che. manubhAI bahuzruta hatA, emanI pratibhAne ethI vadhAre kadAca vartamAna gujarAtI patrakAratvamAM ApaNane na aneka pAMkhaDIo hatI. emanI cAla TaTTAra hatI, vyakitatvamAM paNa maLe ! chelle chelle, gujarAta yunivarsiTIe manubhAine gujarAtI karavuM hatuM. emanA avAjamAM guMjana hatuM, paNa mRdutA patrakAratva vize DAM bhASaNa ApavA nimaMTayA hatA. paNa vinAnuM nahi! patrakAra tarIke kAInI zehazarama emanA lagI keTalIka vahIvaTI kAvaTane kAraNe e yojanA pAra paDI zakI pahoMcatI nahi, paNa emanuM vyakitatva tehAMkita hatuM [emanA nahotI. gujarAtI patrakAratvanI e meTI kamanasIbI che. manubhAIe mitre ane nAnAmoTA sadhaLA sahakAryakarone e sukha6 e bhASaNanI taiyArI rUpe deza ane duniyAnA patrakAratva vize anubhava che.] aneka mAnasika TAMcaNa karI rAkhyAM hatAM. manubhAI jatAM e taMtrI tarIke manubhAI emanA sAthIomAM pUrNa vizvAsa mUkatA khajAnoya vilupta thaI gayo! rahI rahIne A vasavase thayA ja ane sahAya emanI paDakhe UgatA. jAhera jIvananI koI sthApita kare che. kAraNa ke e caNone AdhAre thanArAM e bhASaNe hita dharAvatI vyakita 'janmabhUmi sAme phariyAda kare tyAre kahetA koIka vakhate pustakAkAre pragaTa thayAM ja hota, ne e pustaka ke ame je karyuM che te egya ja che. koI vyakita jAnanI dhamakI - thakI gujarAtI patrakAratvanI baLakaTatAne ne maryAdAone eka Ape te teo TeliphonamAM gajI UThatA! "janmabhUmine je dastAvejI Alekha ApaNane prApta thaI zake hota ! bIjI yogya lAgaze, je satya haze te ja pragaTa thaze, yu kena Du yora vasyuM! eka vAtane vasavaso paNa rahyA ja karyo che: 10 mI julAI AvI te keka dhamakIone emaNe phagAvI dIdhI hatI. svamAna sAthe 1985ne divase teo 75 varasa pUrAM kare te ja divase samAdhAnanI vAta Ave tyAre rAjInAmAnI taiyArI sAthe ja teo emanA lekhene saMgraha pragaTa karavAnuM eka chAnuMchapanuM paNa pitAnuM draSTibiMdu vyakata karatA. emaNe taMtrI tarIke keka meTI ati madhura "kAvataruM', emanA mitroe racyuM hatuM te pAra paDI gaNutI vyakitaonA lekhene "asvIkAyanuM lebala lagAvIne pAchA zakayuM nahi, ene aphasesa paNa kAne na hoya ? AvA kAvata- makalyA hatA. keTalIka bAbate prasiddha na karavA mATe sIMdhu ke rAnI gaMdha emane AvI gayelI kharI! eTale kAvatarA pachavA- ADakataruM dabANa Ave tyAre te teo nizcayAtmaka rIte kahetA ke Dene ApaNe snigdha premasa deza temane pahoMcI zake te e pragaTa thaze ja! "huM eka akhabAra calAvuM chuM, Azrama nahi eTaluM ja eka AzvAsana ApaNe have levAnuM rahe che. sAcA patrakArane zobhe eve, A gavile ane TekIle
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayuddha jIvana tA. 1-8-85 javAba "janmabhUmi'nA Adya taMtrI sadUgata zrI amRtalAla zeThe eka veLA mahAtmA gAMdhIjIne ApyuM hatuM. AvI khumArIne vArase manubhAI thakI keTalo jaLavAya ne keTale nahi ene cukAdo ApavAnI A veLA nathI. e yazaapayazanI gAMsaDIo baMdhAvI ApavAnuM kAma ApaNuM nahi. gujarAtI patrakAratvane ItihAsa yathA samaye saine senA adhikAra mujaba evI gAMsaDIo samatalapaNe vaheMcI ApavAnuM kAma kare tyAM lagI enA cukAdA mATe ApaNe rAha joizuM. "janmabhUmi' nA taMtrI tarIke emaNe emanA pratApI pUrvajonA peMgaDAmAM paga mUkI batAvyo Duto. janmabhUminI pragatimAM teo nimitta banyA hatA. saMsthA pratyenI vaphAdArI evI ke pralobhane AvyAM tyAre paNa teo avicaLa ja rahyA! vayamaryAdAne kAraNe nivRtta thayA pachI paNa mAnad salAhakAra tarIke thoDe vakhata emanI sevAo levAnuM saMsthAne yogya lAgyuM hatuM. "janmabhUmi' sAthenA sudIdha saha ga daramiyAna, theDo vakhata suratamAMthI prasiddha thatA saMsthAnA ja dainika "pratApa' nA taMtrI tarIke paNa temaNe kAmagIrI bajAvI hatI. manubhAIe taMtrI thatAM pahelAM upataMtrI, vRttAnta nivedaka, ramatagamatanA samIkSaka, sAhitya, kalA ane saMgIta vivecaka, vijJAna viSayaka lekhanA lekhaka, agralekhanA lekhaka tathA samAcAra saMpAdaka tarIkenI vaividhyabharI kAmagIrI bajAvI hatI. AvI vividha hesiyatathI lagabhaga aDadhI sadI sudhI emaNe kheDelA patrakAratvane lIdhe gujarAtI patrakAratva thoDuMka vadhAre ujamALuM banyuM che. rASTrajIvananAM badhAM kSetranI rakhevALI karavAne patrakAra dhama emaNe kaI adbhuta sAmAjika jAgRtipUrvaka AcarI batAvyuM che, enA purAvA ApaNane abhyAsa, AMtarika abhiniveza, samabhAva ane kaMIka AkezapUrvaka lakhAyelA agralekhamAMthI maLI rahe che. manubhAInAM lakhANonA niyamita vAcake, garIbImAM sabaDatI prajAnI vacce prajAnA sevakone vaibhavana khUnI bhapakA sUjhe che, e praznArtha karate apralekha "rijha hoTela ane bhaMgI lenI' Aje paNa yAda kare che ! samAjakAraNa, rAjakAraNa, saMgIta, sAhitya, vijJAna ane krikeTa, ema bhinna prakAranA viSayomAM emanI patrakArI kalama AsAnIthI viharatI, A te kalama vihAranI vAta thaI, patrakAratvanA vyavasAyanAM vahIvaTI AMTIghUMTI ane kasaba-krAphaTa...paNa emane haratagata hatAM. teo te nIcalI sapATInA badhA prakAranA DhasaraDA" karatA karatA UMcA sthAne AvyA hatA ne! vijJAnane viSayenI emanI mAvajata te eka alAyadA prakaraNano viSaya banI zake evI che. paradezathI AvanArA nAmAMkita vijJAnIone maLavAnuM thatuM tyAre e vijJAnIo paNa manubhAInI tejavI vaijJAnika buddhithI abhibhUta thatA hatA. gujarAtI vAcakone vijJAnAbhimukha karavAmAM manubhAIne phALe ghaNe moTe lekhAze. vijJAna nane koI paNa lekha hoya-manubhAIe je te viSayanA chellAmAM chellA sazedhanane mama emAM A ja hoya ! A lekha pAchaLa teo ghaNo ja parizrama uThAvatA. vijJAnane koI paNa pAsA vize iglenDamAM zuM thaI rahyuM che, eTrena liyAmAM kevI pragati thaI che, jarmanI kayAM che, amerikA keTaleka AvyuM che, raziyA AgaLa che ke pAchaLa A badhAnuM pageruM manubhAI aneka sAmayike, pustako ane reDiyenA avirata sevanathI rAkhatA hatA ane e badhI sAmagrI saphaLa, rasasikata. bAnImAM gujarAtIo mATe vyakata karatA hatA. emane deha Uge ne keka sthaLa paNa khare! paNa e. sthULatAne kAraNe patrakAra tarIke karavA joItA puruSArthane emaNe. kayAMya AMca AvavA dIdhI nahotI. emanA buddhisAmarthyane piMDa zI rIte baMdhAyo ? vAyAdhIza pitAnA teo chellA putra.. manubhAInA janma pachI pitA cha ja varasamAM nivRtta thayA hatA. manubhAIe varaso sudhI garIbImAM tavAvuM paDyuM hatuM. emane prAthamika abhyAsa cIkhalImAM. mAdhyamika Doka cIkhalImAM, Doka amadAvAdamAM, ucca abhyAsa vaDe DarA, banArasa ane muMbaImAM, vilsana kolejamAMthI teo vijJAnanA snAtaka thayA. abhyAsamAM teo pahelethI ja bhArenA tejasvI. eka veLA te varasamAMthI sAta mahinA gerahAjara (mAMdagIne lIdhe) hatA te pahele naMbara te rAkhe ja ! nAnapaNamAM paNa eka veLA eka varasamAM traNa parIkSA ApIne meTA hanumAna kUdake emaNe mArele ! ijanera thavAnAM ravAnA bhAthA sAthe teo banArasa hindu yunivarsiTImAM abhyAsa karavA gayA hatA. ahIM ja A lekhanA AraMbhamAM je Divinity. ullekha che tene praveza thAya che, 1932nI svarAjyanI caLavaLa manubhAInI kArakidI mAM ne vaLAMka laIne AvI hatI, satyAgrahanA AdolanamAM AkhuM kuTuMba khuvAra thaI gayuM, briTiza saltanate, emanAM jamIna, ghara, gharavakharI devadevInI cAMdInI mUtio, pustake badhuM ja japta karI lIdhuM hatuM. AkhuM kuTuMba paherele kapaDe ane adhabhUkhyA peTe rastA para pheMkAI gayuM hatuM. kALamIMDha garIbIne paDachAye emanA kuTuMbane gherI vaLe ! paNa bhaviSyamAM jemanAmAM addabhuta jJAnabaLa ane AtmabaLa pragaTavAnuM hatuM e manubhAI hiMmata hArI jAya e te nAmumakina! manubhAI meTAbhAI bAlubhAInI sAthe muMbaI AvyA. bAlubhAIne te "hiduratAna prajAmitra'mAM upataMtrI tarIkenI nokarI maLI gaI. manubhAIne paNa paracuraNa karIe te maLatI rahI, paNa koNa jANe kema, emanI bahumukhI pratibhAne A naka rIomAM seravatuM ja nahi! jenA mAhyalAmAM hRdayamananAM aneka vidha saMcalane kecaluM bhedIne bahAra AvuM AvuM thatAM hoya ene AvA vAtariyAM kAma kayAMthI phAve? .. zALA kolejamAM ane te pachInA kALamAM paNa saMskRtanA praziSTa graMthonuM sevana emaNe addabhuta laganapurvaka kareluM. vijJAnanA prathama premanA saMganI vacce paNa teo aMgrejI tathA gujarAtI sAhityane ziSTa graMthanuM parizIlana karatA ja rahyA hatA. sAhityakAro sAthenI goSThi karatI vakhate manubhAI. ghaNIvAra namratApUrvaka kahetA ke mane te sAhityamAM zuM samajaNa paDe ? paNa manubhAI kAnta, kalApI, govardhanarAma, ba. ka. ThA, medhANI, munazI, zekaripayara ane zelI tathA kAlidAsa tathA bANa bhaTTane TAMkI zakatA eTaluM ja nahi, keTalIkavAra sahRdayamAM koIka pATha vize matabheda thato tyAre sAcA pATha mATe manubhAInA vAMdarAnA gharane pa3575 Teli. naMbara raNakI UThato hate. saMskRtane A prema emane vArasAmAM maLyuM hatuM. emanA pita vallabharAma saMskRtanA vyutpanna pati hatA, emaNe yajudI saMhitAnI samIkSAnuM eka putaka prasiddha karyuM hatuM. , vallabharAmabhAI. AkhI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 1-8985 prabuddha jIvana zerInA chokarAone bhegA karIne saMskRtanA granthanuM pAna pachI briTananI sarakAranA nimaMtraNathI teo 1960mAM IglenDanA karAvatA. emanAM mAtA devarabAne paNa saMskRta dhArmika pravAse paNa jaI. AvyA hatA. 1 , , , ; : gra vize UMDI prIti hatI. 93 varSanI vaye emanuM - manubhAI mahetAnuM 'vijJAnamudrA' nAmanuM pustaka gurjarAtI avasAna thayuM tyAM sudhI AkhI bhagavadgItA emane kaMThA samAjane vijJAnAbhimukha karavAmAM ghaNuM madadarUpa thaI zake evuM hatI. AvAM mAtApitAnA tejasvI saMtAna manubhAIthI kAlidAsanAM che. vijJAna viSayaka aneka pustakonA anuvADa paNa temaNe karyA yajJayakSiNI, medhamAlA ane madananAM vaNano tathA bANabhaTTanA che. temaNe bAra paricaya pustikAo lakhI che. ' achoDa sarevaramAM taratI haMsIe bhUlI na ja zakAya te ! ne manubhAIne cheva te pAcho, khAMsAheba abdula karImakhAM, manubhAIne saMtAna nathI, paNa emaNe saMtAnaprema karI ustAda phaiyAjhakhAM ane kesarabAInA saMgIta bhaNI paNa kheMcAta jAryo hato. pahelAM emaNe sALAnI putrI jayotine dIkarI rahetA hatA. emanI vijJAna buddhi brahmAMDanAM saMcalane ApavA mAnI, jati harSadabhAI bhaTTane paraNIne sAsare gaI te pachI emanI ja dIkarI maMjarIne paNa manubhAI jayAbahene dIkarI mATe paNa Atura. banI hatI. manubhAIne jIva Ava bahuraMgI tarIke apanAvI lIdhI. AMtaracetanA pravAha laIne Avele virala jIva hate. Akhare emane paNa 'hindustAna prajAmitra'mAM ja nokarI - manubhAInAM sahadharmacAriNI jayAbahena sIdhAsAdA, dharmika ne maLI gaI. paNa abhyAsI va eTale kAyamI rAtapALI kare ghararakhu, AryasaMskRtinI lAkSaNika tehALa nArI che. manubhAI ane divase jJAnopAsanA ! Ama gADuM haLave haLave sarADe abhyAsakhaMDamA avakAzavijJAnanA sImADA DhaLatA hoya te paDatuM hatuM tyAM vaLI pAcha mAThA dAva AvI lAgyA. bekAra jayAbahena harismaraNamAM magna hoya e emanA patrakAra, banyA, Ave vakhate dAdathI muMbaI AvavA mATe gAMThe nivAsamAMnA dharanuM dhaNu patrakArone paricita evuM lAkSaNika ekeya paise nahi eTale TheTha lagaNa cAlatAM cAlatAM keTa dazya che. manubhAI jatAM e dazya have naMdavAI gayuM che. paNa pahelA theDA vakhata pachI "janmabhUmimAM uparataLe zuM kharekhara e naMdavAI gayuM che? kadAca be vibhAgamAM vaheMcAI pheraphAra thayA emAM A baMne bhAIone samAveza thaI gayuM che ! manubhAIne te AtmA nakakI brahmAnDanAM rahasya gaye. ahIM emane sadhaLAM kAmamAM saphaLatA ja varatI rahI. TUMDhavA nIkaLI paDaye haze ne jayAbahena Aje paNa kAmanI dhagaza, puruSArthamAM kamInA nahi ne saMsthA pratyenI harirakaraNamAM ja magna kapI zakAya che. manubhAI hayAta hatA te vaphAdArI khAsa tarI AvatAM. patrakAra tarIke gaju' siddha thayA veLAnuM ja A drazya che....paNa be vacce keTaluM aMtara...! zahenazAha ne zAcara bahAdurazAha jhaphara 3 pravINacandra che. rUpArela bAbara jevA prakhara parAkramIne hAthe sthapAyelA akabara prApta thayAM. mugala bAdazAhonI raMgIna jIvanacaryAe bhaya. jevI mahAna vibhUtinA pusnAthathI bulaMdInA sarvocca vAtAvaraNamAM ucharelA hovA chatAM, ravabhAveja sUphI janmelA zikhare pahoMcelA, jAjavalyamAna ne jAhojalAlIbharyA mugala jhapharanA hayAmAM nAnI uMmarathI ja kavitA pratye anurAga sAmrAjayanAM traNa varSanA gALA daramiyAna bhArate kalA - jAgyuM hatuM, je zarUAtamAM zAha nasIra ane pAchaLathI kArIgarI, sAhitya, sthApatya vagere kSetre sArI evI pragati ustAda jhaukanA mArgadarzana heThaLa vikAsa pAmate rahyo sAdhI hatI. paNa pachInA bAdazAha auraMgajhebanI, aneka vidyAmAM pAraMgata thayelA A suzIla, saMskArIne nItirItio tathA nAdirazAha ne ahamadazAhanI caDhAIoe ane mAMhomAMhonAM laDAI-jhagaDAoe A majabUta rAjyanA pAyA sAlasa ravabhAvanA zAhajhAdA joDe vidhie jabarI chalanA mAMDI: hacamacAvI nAkhyA. rAjyanI tijorI ne tAkAta, ane khAlI thaI zAhajhAdAnI AkhI jiMdagI aneka du:khada ane AghAta.. gayAM hatA. tAjamahAla, mayUrAsana, hinUra vagere mAtra AzvA janaka prasaMgonI paraMparAthI chavAI gaI. sana levAnI smRtio thaI paDyAM hatAM. ATaluM ochuM hoya ekavAra mahAdajI siMdhiyA kaI jhago patAvavA dilhInI bahAra tema, zAha AlamanA vakhatamAM bAdazAhata para marAThAoe gayA hatA tyAre rahilA saradAra gulAma kAdira dilhI para caDhI jamAveluM varcasa vakhata jatAM aMgrejoe AMcakI lIdhuM hatuM. Avyo. lUMTaphATa, mAraphADa ne aneka atyAcAra gujAryA. zAha Ala- AthamatA mugala sAmrAjyanI AvI viSAdagherI saMsthAmAM, mane jamIna upara pachADI e chAtI para caDhI be ne khaMjaranI auraMgajhebanI cothI peDhInA bAdazAha AlamanA zAsanakALamAM, aNI vaDe enA baMne DoLA bahAra kADhI lIdhA. badhAM jatAM ja enA bIjA putra mirjhA akabara zAhane tyAM, enI hindu begama rahyAM, koI AMgaLI sarakhI UMcI karI na zakayuM. pAchaLathI jo ke lAlabAinI kUkhe tA. 24mI okaTobara 1775ne dine, mugala siMdhiyAe dirahI AvI AnuM pUrepUruM vera vALyuM, paNa dAdA sAmrAjyanA chellA bAdazAha sirAjuddIna bahAdurazAha jhapharane para gujarelA A kara sitamanuM dazya jhaphara jIvanabhara bhUlI janma thaye. namIoe nakSatra vagerenI gaNatarI karI emanuM na zakayA. nAma "abujhaphara" rAkhyuM. 'mugala rAjakuMTuMbamAM rAjagAdI mATe bhAIo ke pitA sAmrAjyanI AvI kaMgAla hAlatamAM paNa zAhajhAdA aNu- joDe laDI levAnI paraMparA te hatI ja. paNa e bAbatamAM jhapharane, mugala yuvarAjane chAje tevAM lAlana pAlana ne zikSAdIkSA jhaphara ananya apavAdarUpa vatA. zAhaAlamanA mRtyu pachI gAdI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAddha jIvana para AvelA jharanA pitA akabara zAhe, jhaphara gAdI vAsa hevA chatAM kauTubiMka khaTapaTane pariNAme bIjA zAhajhAdAne gAdIvArasa jAhera karyAM aMgrejoe pharano pakSa lIdho tyAre akabara zAha evuM paNa kahevAnI hade gaye * ke aNu jhakra mArA dIkare ja nathI. sUphI prakRtinA jhAra, A kaDavA ghUMTaDA paNa gaLI gayA. sa MjogavazAta e zAhajhAdo akALe avasAna pAmyo ne sane 1837nI 30 mI Disembare 62 varSanI vaye jhAra gAdInazIna thayA. paraMtuM A bAdazAhata paNa kevI viDaMbanA hatI ! eka tarapha zahenazAhanuM uccatama gauravabhayu" sthAna ne khIjI tarapha asahya lAcArIbharI ahInatA ! AvI viSama AtyaMtika paristhitimAM mukAyelA sUphI ne zAyara prakRtinA savedanazIla ha yAnI abhivyakti svAbhAvika rIte ja kAvyaravarUpe prasphurita thavA mAMDI. cAhate ho krama nizAM apanA, ve mikle nakaze pA, jo kiTaviTa jAne kA hai nA kI gaha para ! pUrepUrA phanA thavAnI rAha para cAlanArA, pAchaLa peAtAnI smRti rahe evI apekSA rAkhatA nathI; emanu jIvana tA mArga para DelAM pachico je vu-pagalAMnI chApa jevuM hoya che, jenA nRsIbamAM vahelA mehA bhUMsAi javAnuM ja lakhAyelu hoya che. bahAdurazAha Ama jue teA hindustAnanA zahenazAha hatA, paraMtuM prakRtithI e saMvedanazIla zAyara * paNa hatA. tatkAlIna rAjakAraNamAM emanI mutsaddogIrI-emaNe batAvI karI heta tAke-keTalI kAragata nIvaDI zakI hota, e eka mU'jhave eve savAla che. Ama chatAM 1857nI krAMti prasaMge emaNe emaNe bhAratanI prajAjoga khahAra pADelA DhaMDherAnA zabdo, emane te samayanA rAjakAraNamAM pazu, UMDI dezadAjhavALI viziSTa ne virala vyakita tarIke rajU kare che. e DhaMDherAmAM hatuM. hindustAna "jhAda thAya e mArA dilanI tamannA che... (e mATe) hu mArA tamAma hakakA-AdazAhI adhikAro cheADI devA tathA tame jene cUTA tenA hAthamAM mArI jAtane soMpI devA taiyAra chuM .... * vanabhara anyAya, atyAcAra ne yAtanA bhogavanAra jhara bAdazAha ke mutsaddI karatAM eka sahaya manuSya ne ucca kakSAnA savenazIla sajjana hatA. hiMdu-muslima jevA kai jAtibhedane emanA dilamAM sthAna ja na hatuM. emanI pakitamAM cheH te kALe me' huM zekha vahI lutade me" huM nAhakakA tere lime ye bhaTakAva paDa gayA ! zekha, je kALAmAM che te ja maMdiramAM che. tAruM dila, hatuM A bhedabhAvamAM bhaLatuM rahe che.' vaLI kahyuM che. na dekhA kahI' ve javA, je dekhA khAnA - e - lime. tA. 1 885 paradezamAM amRta maLe ema hoya to je, hu te mArA vatananI-mArA dezanI mArI pAse ja rahevAnu vadhu pasaMda karuM pachI bhalene mAruM vatana verAna hoya ! adyuta masjidame sara mArA, heta sA huDhA bhutakhAnA ! e prakAzamAna jAtine zeAdhavA maMdira ne masjida, kha'temAM mULa phAM mAryA paNa kayAMya e na maLI. enAM te te kataramAM ja darzana thayA !' kAMtikArI sipAhIoe dilhI paheAMcI khAzAhanA AzIda maLyA te khAdhAkhorAkInI sahAya maLI. jIta me'"agara Akhe-bakAM bhI ho te usase, zrutara * merai najhadI hai khAvatane muska ! AvI ArajhuvALA vatanaparasta khAzAhe, nirdoSonI hatyA, lUTaphATa tathA kayAMya agnikAMDa na karavAnI zarate emane mATe khAdhAkhorAkIne prabaMdha karI ApyuM.. mAnavatAnI AvI vizALa ne udAra daSTine laine ste krAMtikArIoe jAhera kayu` ke saphaLa thaye, bahAdurazAhane ja sAcA arthamAM dezanA zahenazAhapade sthApIzuM-te krAMtikArIoe te emane nAme Adeza paNa jArI karavA mAMDayA ! 82 varSanA vRddha bahAdurazAha pote te kaI karI zake ema hatA ja nahI' e kevaLa jotA ja rahyA ! baLavAmAM bAdazAha paNu sa'kaLAyelA che enI jANa tA aMgrejone thaI ja hatI. emaNe dilhI karI kabje karyu tyAre bAdazAha, saparivAra, humAyUnA makakharAmAM jaI pAyA. krAMtikArIoe te emane vadhu surakSita sthAne laI javA ghaNA Agraha karyAM paNa mirjhA IlAhIbakSanI salAha mAnI e tyAM ja rahyA. paNa A ilAhIbakSa tA aMgrejone maLatiya hatA. eNe vizvAsadhAta karI bAdazAhane aMgrejonA hAthamAM soMpI dIdhA. aMgreja vepArI kaMpanIe hindustAnanA samrATa para, aLavAmAM saMkaLAyelA hovAnA Aropa mUkI emanI sAme mukaddamo calAvyo te emane pabhraSTa karyA tathA AjIvana keda bhAgavatA raMgUna mekalI dIdhA...vatanaparasta zahenazAhanuM haiyu raDI UThayuM. jalAyA yArane eM sAM ki hama vatana se cale, taura zastra ke, rAte isa aMjumana se cale, na bAgamAMne IjAjhata dI sera karane kI, khuzI se Aye the, rAte hue camana se cale ! jemane dAta mAnyA, emaNe ja amane evA dubhavyA, ke bharasabhAmAMthI amAre vidAya levI paDI. vatana cheDavu paDyu. ame jyAM ullAsabhera AvyA hatA. tyAM ja, have amAre mATe haravA pharavAnI paNa chUTa na rahI. AMsunI nItaratI AMkhe ame khagamAMthI- amArA vatanamAMthI vidAya lIdhI. jhanA samaya ne saMjogo emane mATe rAjakIya kSetre jema kamanasIba nIvaDayA tema sAhityika kSetre paNa eTalA ja kamanasIkhIbharyAM nIvaDayA ! urdU zAyarIne kSetre gAlIba ane jhauka tatkAlIna sAhitya-vizva para evA chavAi gayA hatA ke jhapharanI viziSTa pratibhA paNa emane mukAkhale AgaLa AvI na zakI. pariNAme varSoM sudhI e ThIka DIka upekSita rahyA. paNa have zAyara tarIkenu' emanuM mahattva ne emanI zAyarInI viziSTatA ApaNe pichAnyAM che. tatkAlIna zAyarImAM dekhAtI kArasiyata tathA bhArekhamapaNAthI jhAranI racanAo aLagI rahI che, tyAre urdU zAyarImAM chalakAtI zRMgAranI pracUratAthI paNa jhaphara aLagA rahyA che. Ama chatAM pracalita pratIkA prayojIne paNa. emanI racanAemAM je saraLatA sAthe sa-rasatA, pravAhitA ne prAsAdikatA, sahayatA ne sacoTatA sadhAI che, te jhakarane saheje tatkAlIna kALamAMthI upADI laI vartamAna urdU zAyarInI nikaTa mUkI de che. Ama jhara, emanA samaya karatAM, A bAbatamAM ghaNA ja
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-8-85 AgaLa nIkaLI gayo hattA. ne Ane lakhate ja pachInI zAyarI eka navo ja eka letI dekhAya che. DaranI kAI paNa sahRdayane vyA ne vedanA che, viSAda che.' UMDANa te anubhUtinI emanA sAcA paricaya che! zuddha jIvana pakSI jatI emanI racanAomAM ne valopAta che, hatAza ne lAcArI saccAIne raNakA che. A ja to trI sahaja rIte e kahe chelagatA nahI jI meza unheM yAra me kisakI banI che Alame nApAyAdAra meM A bebuniyAda ujajaDa jevI duniyAmAM kAMInuM kaiM cAlyu che?- thayu che? AmAM mAruM mana zI rIte lAge emane gherI vaLelI hatAzA, ne zunyatAnI anubhUti kevI mukhara thai che?-sAMbhaLe na kisIkI AMkha kA sUra dU na kisI ke klikA karAra da jo kisI ke kAma na A sake. me vA, eka mukte-gukhAra tuM kAinI AMkho mATe huM prakAzarUpa thaI zakayo chuM. na kAI hayA mATe zAtArUpa banI zakayo chu. huM to mAtra muThThIbhara dhULa jevA chu, je Ane kazAya upayogamAM AvI zake ema nathI! * vedanA te valepAtathI rasAyelI emanI keTalIye hRdayaspazI' zrI muMbai jaina yuvaka sabanI sponsarazipa yojanA heThaLa ApaNA samAjanI vividha jAhera kSetranI ADa saMniSTha vyakti Ane tA. 11mI jUnathI tA. 30mI jUna, 1985 sudhI vIsa sinA yuropanA sAMskRtika pravAse mokalAya hatI. te badhA A videzayAtrAethI sukharUpa mubai parata AvI jatAM temanu abhivAdana karavA ane temanI videzayAtrAnA anubhavane sAMbhaLavA mATenA eka kAryakrama samAjaratna zrI jayaMtIlAla ratanacaMda. zAhanA pramukhasthAne zanivAra tA. 13 7 8panA sAMjanA 6-15 kalAke paramAna kApaDiyA sabhAgRhamAM yojavAmAM Avela hatA.. racanA emanI raMgUnanI najaranA kALa daramiyAna thaI hatI. emAMnI keTalIka, emanI mulAkAte janArAo dvArA bhArata sudhI paheoMcI te AkI badhI kALanI UMDI gartAmAM haMmezane mATe garaka thaI gaI. kAryakramano prAraMbha zrI baMsIbhAI khaMbhAtavALAnI madhura svare gavAyela prAthanAthI thayA hatA. 'sa'dhanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhe videza pravAsanI A yejanAnI rUparekhA ApatAM jaNAvyuM hatuM ke jaina yuvaka saMghe samAjanA vividha staranA lokone upayogI ane yogya vyaktine yogya taka maLe evI je vividha prakAranI pravRttio ArabI che, temAM samAjanAM vividha kSetrAnI tejasvI vyakitane sponsarazipa cenjanA heThaLa videzanA pravAse mekalavAnI A pravRtti paNa A varSe zarU karI che. A yojanA heThaLa ATha bhAI ahetAne zrI zAMtilAla TI. zeTha, zrI bacubhAI dezI zrI temacaMdra gAlA, prA. kalAbahena zAha, zrI jayendra zAha, pre, gulAba deDhiyA tathA zrI baMsIbhAI khaMbhAtavAlA-yuropanA pravAse mekalavAmAM AvyAM hatAM. videza cAMtrAnA temanA anubhave Aje ApaNe sAMbhaLIzuM hANIzuM. 'saMghanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe A videzayAtrA aMge AnaMda vyakata karatA jaNAMvyu hatu ke bhAratanuM medhadhanuSya videza jai AvIne eka navI dRSTi prApta karI A. emAMnI emanI eka Aha' sAMbhaLIe ja' khu-e-gula, raphIkenasIme-camana hai. hama ! dosto ! vataname garIbUlavatana hoya tama! phUlanI khuzna te ha MmezA bagIyAnI havA sAthe sakaLAyelI ja hoya che. pappu dosto! mArI hAlata te juo! huM te khuda mArA dezamAM-vatanamAM hovA chatAM ahIM paradezI jevI dazAmAM paDayA chu. mArA dezamAM ja mArA dezathI va`cita jevI dazAmAM pAyA -ne AvI dazAmAMthI mukita jhaMkhatA, hindustAnanA zahena zAha sirAjuddIna akrUra, vepArImAMthI dezanA mAlika banI kheDhulA a MgrejonI kuda ane jIvananA baMdhanothI sane 1862 nA navembaranI 9mI tArIkhe kharekhara mukata thayA ! yurApanA pravAsa kheDI pAchA pharela jaina mitrA sAthe vArtAlApa * cImanalAla ema. zAha, kalAdhara' parata Avyu' che. videzayAtrAno temane anubhava temanA parivAramAM, mitrAmAM, svajanomAM preraNAtmaka khanI raheze. 'sadha' dvArA A stutya kAya thayuM che. samAjanI anya sasthAoe paNa A kAya' upADI levA jevu che. A vatanaparasta, AjhAdInA cAhaka zahezAhanI AMkhe mRtyu samaye paNu, raMgUnanI dharatI parathI, vatana tarapha-hiMda bhumi tarapha-dilhI tarapha ma'DAyelI hatI. mUka vedanA gAtI hatI. apane mane kA gama nahIM, lekti . hAya, tujha se judAI hatI ! A ATha mahAnubhAvAmAMthI sarva prathama zrI zAMtilAla TI. zeThe potAnI A yAdagAra sapharane varNavatAM jaNAvyu hatu ke A adbhuta, AhalA yAtrAnAM aneka smaraNAM amArA netrapaTa para taravare che. khAsa karIne De. ramaNabhAinA prayAsothI laDanamAM amArI UtaravAnI jamavAnI vagere je suvidhA thaI ane amAre je Atithya ane satkAra thayo te kharekhara amArA jIvanane ananya lahAvA hatA, muMbaimAM 25 ane kacchamAM 15 ekyupresaranAM tAlIma kendro sthApanAra zrI cImanabhAI dave A samaye laMDanamAM hatA. temane ane temanI pravRttinA ullekha karatAM temaNe jaNAvyu hatuM ke zrI cImanabhAi davenA prayAsathI laMDanamAM ekayupresaranA khe tAlIma kendranA prAraMbha che. ekayupresaranI tAlIma vinAmUlye ApavI, ane tenI sAravArane ko ja cAja na levA. temanI AvI niHsvArtha bhAvanAthI laMDananA lokeA khUba ja prabhAvita thayA che. laMDanamAM temanI pravRttine sAre evA AvakAra maLI rahyo che. A videzayAtrAnI eka yAdagAra vAta hatI DaoN. padmanAbha jaina sAthenu amAru milana. DaoN. jaina kaeNliphorniyA yuni. mAM presara tarIke kAya kare che. yuvaka sadhanI vyAkhyAnamALAmAM te vyAkhyAna ApavA AvI gayAM che. A samaye tee laMDana yuni. nI mulAkAte AvyA hatA ane amArA yajamAnanA ghare te jamavA padhAryAM hatA.. ahI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. - , , , . .. . - prara na - * . . . . . tA. 1-8-5 . amArI mulAkAta thaI. temaNe yuvaka saMdha sAthenAM jUnAM maraNo - banyAM. ahIMthI ame svijharalenDamAM praveza karyo. ahIM chanivA tAjA kaya', kumananIya pravacana paNa ApyuM. te samayamAM ja zaheranuM darzana karyuMahIM ramatAo haMmezA pANIthI dhovAmAM amane sene jANe temanI sAthe pUrI AtmIyatA baMdhAI gaI. - A cekhAI te UDIne AMkhe vaLage tevI. ahIMthI ame che. kalAbena zAhe leTarane anubhava aMge khelatAM kAnsa javA ravAnA thayAM, rastAmAM 104 Tanelsa AvI. temAM jaNAvyuM ke laMDanathI lesTara ane Trena dvArA gayAM hatAM. tyAMnI eka Tanelsa te 12 mAIla lAMbI, je krAMsa ane iTAlInA mAM jarAya giradI nahi. jarA paNa ghATa ke lAhalanuM saMyukta sahakArathI baMdhAI che. ahIM ame baraphanuM ghara' tarIke kayAM nAmonizAna nahi. ekadama zAMti joIne prabhAvita thaI oLakhAtAM jugAunA 58Da para javA InTaralekana AvyA. javAya, lesTaramAM Do. naTubhAI zAha ane temanI dIkarI. A parvata para 12000 phUTanI UMcAI sudhI amArI TreIna kulInA amAruM svAgata karavA AvyAM. temAM amAre, AvI, ahIM cAre bAju himAcchAdita DuMgaze joIne bhakita-saMgItane ane pravacanane kAryakrama thaze. tyAMnA ame AyarthamAM, garakAva banyAM. ahIM parvatanI Toca para le sAthe jainadharma viSe vividha prakAranI praznottarI baraphanuM dhara banAvyuM che. temAM sIDInAM pagathiyAM, jamIna, ane vArtAlApa karyo. ahIMnA lokomAM ame dharmanI lAgaNI chatane bhAga badhuM ja baraphanuM. aMdara dAkhala thaIne badhuM karatA cavize joI. lesTaramAM pacAsa hajAra gujarAtI rahe che. 15 miniTa lAge. ahIMthI ame phrAnsanA pATanagara perisa gayA. lesTarane meTe bhAgano vepAra - dhaMdhe. gujarAtIonA perisa vizvanuM saithI vadhu Adhunika zahera che. paraphyumsa InDasTrIjhanuM hAthamAM che. ahIMnA jaina samAje eka jUnuM carca kharIdIne moTuM kendra che. ahIMnuM 'luna myujhiyama" khUba ja vikhyAta che. jene senTaranuM nirmANa karavAnI yojanA karI che. temAM zikhara- ahIM ame ephila TAvara. je. 1000 phUTanI UMcAI badhI derAsara, vyAkhyAna hola vagere banaze. lesTaranA jina dharAvatI enjiniyariMga, kSetranI A ajAyabI joI ame - maMdiramAM prabhujInAM darzana karatAM ame sau bhAvavibhora banyAM- se. stabdha thaI gayAM. perisathI ame Dovara ane kAraNa ke yuropanA pravAsa daramiyAna emane kayAMya derAsarajIne tyAMthI sTImara dvArA laMDana pahoMcyAM. laMDanamAM bakIMgahAma - lAbha nahote majo !?. . . . . . pelesa joye. "mAdAma tuzAuDajha' myujhiyama joyuM. A prA. gulAba deDhiyAe laMDananA kAryakrama viSe bolatAM myujhiyamamAM vizvanA netAonAM tema ja prakhyAta vyaktionAM jaNAvyuM ke laMDanamAM amAre zarUAtane utAre royala ' AbehUba mINanAM pUtaLAM rAkhavAmAM AvyAM che. kohInUra hIre jyAM nezanala hoTelamAM hatuM. tyAthI ame tA. 21 mIe sAMje rAkhavAmAM AvyuM che te makAnanI paNa ame mulAkAta lIdhI. zrI nemubhAI cariyAne tyAM pahoMcyAM, jyAM zrI cImanabhAI Ama amAre videzamAM samaya jANe jaladI pUro thaI gayo. davenuM vyAkhyAna hatuM. zrI baMsIbhAIe tyAM prArthanA - stavane hoya tema lAgyuM. ' ' , " :.. rajU karyA. zrI cImanabhAI davee amArI A yAtrAne upakrama - zrI jayendrabhAI zAhe 'laMDana ane lesTaramAM je samAjanuM samajAvavAnI sAthe darekane TUMko paricaya Apyo. laMDanamAM darzana" e viSe bolatAM jaNAvyuM ke laMDanamAM ane lesTaramAM ' zrI gulAbacaMdabhAIne tyAM paNa kAryakrame thayA. teo zrIma jaina parivAramAM dhamanI bhAvanA ane jijJAsA ghaNI jevA rArjacaMdra satsaMga maMDaLa calAve che. laMDanamAM dhama-jAgRti maLI. ahIM videzamAM jaina sAdhu-sAdhvIne vega maLe: nahisArI che. dara budha, guru ane zanivAra ema AThavADiyAmAM . tethI ahIMnA jainamAM dhamane jANavAnI bhAre jijJAsA jevA traNa vAra ahI satsaMgane kAryakrama cAle che.. bALakenA maLI. ahIM navanAta ane esavAla ema be yupe che. gharamAM uchera viSe, khAsa karIne temanA dhArmika saMskAra - aMgrejI-gujarAtI mitra belI belAya che. jAmanagaranA zrI viSe teo satata ciMtita che. laMDana jaina sezyala - jeThAbhAI gosarANI ke jeo amArA yajamAna hatA, teo grupa sAthe paNa ame maMdira resTorAMmAM eka miTiMga karI khUba ja dharmAnurAgI che. temaNe dim parimANa vrata lIdhuM che. hatI. laMDana sezyala grupanI tyAMnI pravRttio vikasI rahI che. zrImad rAjacaMdranA teo parama bhakta che. teo satsaMga maMDaLa ahIM ame tyAM pharyA tyAM tyAM prajAnI zista, svacchatA, paNa calAve che.' prAmANikatA, saMdaryatA ane bIjAne upayegI thavAnI bhAvanAnA sAnaMda darzana thayA. amArI vidAya veLAe laMDanathI 40 mAIla - ahIMnA jaina samAjamAM lagnaviSenuM pramANa vadhyuM che dara hithare eraporTa para amArA yajamAno tema ja zrI cImanabhAI tema jANavA maLyuM.. lagna mATe leke laMDananI prathama pasaMdagI vagere emane mUkavA AvyA. zrI abhayabhAI mahetA, jeThAbhAI kare che, ahIM moTA bhAge pati-patnI baMne sarvisa agara vyAgosarANI ane cImanabhAI daveno AbhAra mAnI ame temane sAyika pravRttimAM joDAyelAM hoya che. ahIM vembalI vistAramAM caMdananA hAra paherAvyA. temanAthI chUTA paDatI vakhate amArI. eka dhara derAsara che, jenA ame darzana karyA. laMDanamAM 25 saunI AMkho bharAI AvI. jANe ame pharI paradeza jaI rahyAM hajAranI jenenI vasati che. laMDanamAM ame sahadhamI bhAIhoIe evI lAgaNI meM ane mArA sAthI mitrae anubhavI!. bahena sAthe sAro evo vicAra-vinimaya karyo. ' - zrI nemacaMda gAlAe yuropanAM jovA lAyaka sthaLe viSe zrI bacubhAI dozIe laMDana ane yuropanI saMsthAo belatAM jaNAvyuM ke yure5 ane IgleMDamAM ame joyuM ke suMdara saMsthAo viSe bolatAM jaNAvyuM laMDanamAM ozavALa. evAM dhare hAtha dharanI sAme phUlo hoya, gharanI pAchaLa nAnakaDe. ane navanAta samAja eN jAmanagara pAsenA bAvana gAme samUha che. dara zanivAre ahIMnAM bALakone gujarAtI - aMgIe paNuM hoya phlerensamAM ame pIjhAne DhaLate minAro jo, jenAM 28 pagathidharI che. duniyAnI sAtamI ajAyabI tarIke oLa- zikSaNa ApavAne prabaMdha che. ahIM meTI uMmaranI bahene paNa nokarI kare che. ahI amAre sAro evo atie satkAra khAtI A imArata ane tenuM bAMdhakAma joI ame zai cakti
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-885 prabuddha jIvana 7. thaye. amArA yajamAna zrI jeThAlAla gosarANIe amArI ene yuvaka saMgha dvArA videzayAtrAe polAI te kharekhara. vidAyanA divase 10 mANuM ne jamavAnuM nimaMtraNa ApyuM dhanyavAdane pAtra che, A pejanA cAlu ja rAkhavI joIe... hatuM. ahIM kAma karanAra mANaso maLatA nathI tethI rasoI yuvaka saMdha dvArA thatI pravRttinI prazaMsA karatAM temaNe badhI hAthe ja banAvI badhAne sArI rIte jamADyA. temanI jaNAvyuM ke chellAM keTalAM varSomAM yuvaka saMgha je rItaH bhAvanA joIne ame kharekhara prabhAvita thayA. teo amane sAmAjika pravRtti karI rahyuM che te joine Anaddha thAya che. A eraporTa para mUkavA AvyA tyAre temanI AMkhomAM AMsu saMgha' uttarotara tenI A sevAnI jata vadhu ne vadhu prajvalita AvyAM ane amane paNa lAgyuM ke ame eka evA mamatALuM banAve tevI mArI zubhecchA che. kAryakramanA aMte "saMdha na vaDIlanI vasamI vidAya laI rahyA chIe ke jemanI vatsalatA, keSAdhyakSa zrI pravINacaMdra ke. zAhe AbhAra mAnyo hate. prema, sadbhAvane ame kadApi bhUlI zakIzuM nahi. samagra kAryakramanuM saMcAlana "saMdha nA maMtrIzrI ke. pI. zAhe . laMDanamAM eka gAma jeTalAM meTA sTepsa, je joI tabdha thaI javAya. eka ja sToramAM eka hajAra jeTalA karmacArI kAma kare. ahIM koI vastu bheLaseLa vALI na maLe. kAyado | sneha, saundarya ane .. !'; ,1:evo ke tamane 100 TakA zuddha ja vastu maLe. vaLI vastune bhAva nA saujanyathI chalakAtI kavitA : " 25 paNa niyata karela te ja levAya. ahIM mANasa janme ane mRtyu pAme tyAM sudhInI badhI ja javAbadArI sarakAra uThAve. " (pRSTha 72 thI cAlu) : janma samaye prasUtine kharca sarakAra Ape. nokarI na hoya tene - dilane kavie gama ane khuzInA pANIpata tarIke bhALyuM che.' traNeka hajAra rUpiyAnuM bekArI bhaththu maLe. mANasa vRddha thAya te eka navInatA cheH ' : eTale mAsika cha hajAranuM nivRtti penzana sarakAra Ape. ['llinI laData para, sai eka mata che! , zrI devacaMda gAlAe laMDananA nAgarika prazno ane suvidhA gamane khuzanuM, li pANIpata che! viSe belatAM jaNAvyuM ke laMDanamAM zista evI ke rastA para ke AthIye AgaLa vadhIne zekhAdama jIvanane eka rakha tarIka gharamAM meTA sAde bilakula belAya nahi. koI jAtane avAja jue che. tema ja sarjana visajanane eka Ananda kIDA tarIke karavAne nahi. meTara hona vAgatAM paNa tame bhAgye ja sAMbhaLe. Alekhe che : ' kaI vAhanane ovaraTeIka karavAne kayAreya prayatna na thAya. cAra vyakitathI vadhAre moTaramAM na bese. ahIM TrAphikanuM jarA paNa zAyaranuM svapna, zAyaranI lata che !: " , "-- - - praduSaNa nahi. gAmaDA jevI zuddha ane svaccha havA ahIM tamane sajana visarjana, jANe ramata !...? ' ' , ' bharapeTe mANavA maLe. hAIve para sthaLe sthaLe peTrola pampa amArA anusnAtaka ane snAtaka vidyArthIone mATe : resTorAM vagerenI tamAma suvidhA, ahIM rastAmAM kyAMya kare moDAsA koleje jelA vidAya samAraMbhamAM zekhAdama AvelA pheMkAya nahi. galIomAM kacarA - peTI kharI paraMtu tamane te ane zAyarInI addabhuta mahephila jamAvelI. vAtavAtamAM meM , kacarA peTI na lAge eTalI svaccha ane cokhkhI gaMdakInuM emane pUchI pAyuM, "zekhAdama jIvanane A badho vaibhava kayAMthI ahIM nAma - nizAna nahi. svacchatAnI bAbatamAM yu. pragaTe che? mRtyu ane janmane tame kevI rIte jue che ? karyo. ahIM satata kALajI rAkhe. nAgarika jIvananI e kahe, "sA'ba! AkAze se Ate hai, AkAza meM taMdurastI mATe sarakAranA tamAma prayAsane ahIM prajA cale jAte hai', mAne ki basa "dhirate bAdala, khUlate bAdala dilathI Teke Ape. ahIM kayAMya tamane bhikhArI jevA na maLe. karyo?" "jIvanane aMta tame ke Ie che ?" te e hasatae" - rastA para ke phUTapAtha para eka paNa pheriyo jovA na maLe. A hasatA kahevA lAgyAH "hama hase, jaga roya! are! hama te . daSTie laMDana ane muMbaInI sarakhAmaNI karIe te muMbaInA haMsate hasate cale jAyege aura hamArI madhura yAda meM duniyA vadhatA jatA pradUSaNanI ane janatAnI pArAvAra hAlAkIne joI yegI aura kahegI, kisA zekhAdama thA!' basa, Isa se jarUra kheda thAya. tyAMnI prajAnI jAgRti, sacAI ane jIvananAM aura kayA cAhiye sAba !" A bhAvane emanI ja kavitAmAM mUlyonI khevanA joIne lAgyuM ke A leke pAsethI ApaNe mUrta thayelo juoH - ', - - - - , , haju ghaNuM zIkhavA jevuM che. 'tuma Aye jindagI meM, te barasAta kI taraha, zrI baMsIbhAI khaMbhAtavALAe tyAMnA bhakita-saMgItanI ora cala diye te se, khAlI rAta kI taraha ?" vAta karatAM jaNAvyuM ke saMgIta e evuM sAdhana che ke jenA vatana paratI, mAtRprema, sneha, sainya ane saujanyathI ubha. dvArA mANasa paramAtmA sAthe ekatAna thaI zake. laMDana ane rAtA zekhAdama bIjI bAjue dardedilIthI bharelA hatA, chatAM ye: lesTaramAM cAlatA satsaMga maMDaLoe jaina saMskRtine TakAvI jindAdila AdamI hatA. zaMkaranI jema jagatanAM verajherane ya: rAkhavAnuM meTuM kAma karyuM che. vaLI ahIMnA lokomAM dharma pratyenI jijJAsA evI prabaLa che ke je temanI sAttvika dhama. e jANe nIlakaMTha banIne pI gayA! mAtra sattAvana varSanI yauvanasabhara vaye ApaNI vaccethI cAlyA gayA! e mastIthI vRttinI dyotaka gaNI zakAya. A videza yAtrAmAM amane khUba ja cakarAtI AMkhe, vAMkI TopI ane vedanAne hasI nAkhatA cahere majA AvI. ame jyAM gayA tyAM bhakita-saMgIta pIrasyuM. sadAe yAda raheze! emanA jIvananI aMtima kSaNene A pravacana ApyAM. tyAMnA loko sAthe dharma aMge ame vizada paMkitaomAM macalatI jue : . carcAo karI. . . . ' A kAryakramanA pramukha zrI je. Ara. zAhe jaNAvyuM ke bahuta hI thakI gayA 6, se gayA dU rAhe maMjhila che jemane videza javAnI taka maLatI nathI tevI tejasvI vyakita- uTha kara le jAye, mujhe phira "terI mahephila meM?" aratu -
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabaddha chagana : : : tA. 18-85 sneha, saundarya ane saujanyathI chalakAtI kavitA '', : -Do. harIza vyAsa kavitA e te svAti nakSatramAM, chIpamAM jhilAyeluM pratibhAnuM kavine mAtA pratye ya apAra mamatA che. ApaNuM kavizrI buMda che, je zubha matI svarUpe lAdhe che. AdamInA gaurava- beTAdakare gAyuM che ne ? jananInI joDa jage nahi maLe re la' . -gAnamAM jIvanabhara taraboLa rahenAra zrI zekhAdama AbuvAlAnI AnA ja saMdarbhamAM zekhAdamanI, mAtA pratyenI mamatA kevI kavitA e "sneha, saundarya ane saujanyathI chalakAtI kavitA' che. utkaTa che! prastuta kavie 'tAjamahAlamAM mukataka, khurazImAM kaTAkSa ame janama le te mehara bAM honA, -vya temaja "cAMdanI, sonerI laTa," "ajaMpa" havAnI havelI' merI bArabAra mAM honA !' : " tathA dhirate bAdala khUlate bAdala" jevA gajhala-saMgraho ApIne mAtAnI goda e bALaka mATe eka taddana zAnta ane salAmata sAhityanI addabhuta sevA karI che. emanI kavitAno AsvAda sthAna che. bALakane bahu thoDAMka varSo mATe e godana karatAM karatAM, emanI pratibhAne prasAda mANIe. lAbha maLe che. enAthI dUra dUra pheMkAyelA zekhAdamanI taDapana ' insAna ane insAniyatanuM gAna kavie bhAratathI mAMDIne te juo ! TheTha yuropa ane jarmanI sudhI prasarAvyuM che. namratA e samu- tU kabhI rahetI nahIM hai sAtha meM, natinI gukillI che, jayAre akaDAI e adha:patananI mahAcavI - kisa liye AtI hai mere hAtha meM? che. InsAnanI jema jIvavA mATe kavi namratA ane duvAne kavinI mAtA mATenI A mamatA ane vAtsalya dilane Avazyaka gaNe che: sparzI jAya tevAM che. "Ama uThAthe hAtha duA mAMgate rahe; A uparAMta "AvI gayuM hasavuM" kAvyamAM kalpanenI adbhuta zAyada kabhI to cha sake, InsAnakI taraha ! sRSTi pragaTa thaI che. vedanAne hasI nAkhatA kavinI jhiMdAdilI che. emanI kavitAmAM ApaNA mUrdhanya kavizrI umAzaMkara jozI te juo! kahe che tema, "saundaryo pI, ujharaNu gAze pachI ApameLe !" kinAre AvIne jyAre acAnaka nAva DUbI ge; prakRtipremI zekhAdama AgalA janamamAMye pataMgiyuM banavA mAge - uchALA mAratI majhadhAra para, AvI gayuM hasavuM.' ' che, jethI UDavAnI khUba majA paDe ! A jhaMkhanAne mUta karatAM uchALA mAratI majhadhAra pAra kare ane kinAre AvIne nAva. kavi gAya che: DUbI jAya e kharekhara vicitra vAta che! sAthe laIne cAle - 'Adama ye socate hai ki agale janama meM hama; ane maMjhila najadika AvI tyAre ja choDI devAmAM Ave e titalI bane, havAo meM nAce, uDA kare!" kevI vicitra bAbata che! ' : yuropa ane jamInamAM varSo sudhI bhArata ane bhAratIya mane hAthe lIdhe, maMjhila maLI, tyAre mUkI dIdho; saMskRtinI yazogAthA phelAvanAra zekhAdama dUrathI ye vatanane tamArA ramya AbhAra para, AvI gayuM hasavuM !" bhUlatA nathI. emanI e vatanaparastI kavitAmAM abhivyakata caraNamAM kaMI gulAle dhare che, paraMtu koIke te kaMTake dhare che thatI juo: te ye kavi ene hasI le che ! : "paradeza meM manAte haiAdamI divAlI hama, javAnI che acalatA che, aDagatA che. aTalatA che : ' dIpaka vatana ke AMkha meM, lAkhoM macala, gaye!" caraNamAM kaMTaka dharanAra para, AvI gayuM hasavuM !" bhagIratha prayatna gaMgA AkAzamAMthI TheTha dharatI sudhI vahI sanAtanane mAravAnI tAkAta kAInamAM nathI. UThelI julmanI. AvI. gaMgAnA A adhaHpatanane ya A kavi garimAthI talavAra para kavine hAsya AvI jAya che ! ' - aMkita kare che te ya dhyAnAkarSaka che. ' sanAtana hoya ene koI paNa mArI nathI zakta, gaMgA ke hI milA hai ye kahane kA haka suno; ' UThelI julmanI talavAra para, AvI gayuM hasavuM !" nIce girI te dekhiye, kitanI bulaMda hai !" ApaNI kavitAmAMthI rAdhA-kRSNane bAda karI nAkhIe, te. - pitAne jItI gayelI hAra para kavine hasavuM Ave che te adhI kavitA bhAgye ja bace. zekhAdama paNa e kRSNa gepInA jovA jevuM che : bhalene emanI anokhI zailImAM sarasa rajU kare che! emane javAnI rUpa sAme keTaluM jhumI zake che ! mane chatI garelI hAra para, AvI gayuM hasavuM !" . gopI ane kRSNa kayAM dekhAya che? je temaNe addabhuta rIte e ja rIte khAlI gayelI vAra para kavine hasavuM AvI darzAvyuM che : ' ' | e khvAhize he je manameM, he ye merI gepiyAM; jAya che te ya jue : " . merI javAnI bhI te, kanDeyA kA rAsa ho !". bhale ThaMDI rahyo , gata tAre thaye khaMDita. - | gananI icchAe mAM kavi gepIe jue che ane potAnI * mane khAlI gayelI vAra para, AvI gayuM hasavuM! " javAnIne kahAnA rAsa rUpe bhALe che. e ja bhAvane kavi "jIvanane eka laData rUpe kavi Ama cha e che , ' !. . AgaLa nekhI rIte pragaTAve che : . - "sata che asata che, saratuM jagata che.' cheDI thI usane jaba labe-jamunA-e bAMsurI; " karI laData che! huM chuM', jagana ' hA che ke, * * * bhagavAna bhI tabhI se to, insAna he gayA. . (anusaMdhAna pRSTha 71 para) : !' ! -malika zrI muMbaI jene yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI reDa, saMbaI 400 004. Te. naM. 356 : mudraNasthAna : TreDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI' * * 400 004, ,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvane prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa vaSa:47 aMka: 8 muMbai tA. 164-85 chuTaka nakla rU. 150 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra , vArSika lavAjama rUA. 30 paradezamAM era meIla : 20 PS 12 sI meIla 1 15 49 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha me sarakhI na homika dhyeya , pUrva zrI paNa saMbhava dA na dha paryuSaNa parva Ave eTale jenI lakSmIne pravAha dAnanA mArge vegathI vahevA lAge. Ama paNa bAre mAsa emanI dAnanI pravRtti te cAlatI ja hoya. keTalIka sArvajanika ke sAdhamika kAryo mATe, te keTalIka dhArmika pravRttio mATe A dAnane pravAha satata vahete rahe che. ekala dokala vyakita je na karI zake tevAM meTA kAryo. nAnI sAmuyika dAna pravRttithI siddha thayelAM joI zakAya che. e dareka kAryanI upagitA eka sarakhI na hoya, kAraNa ke darekanI pAchaLa raheluM sAmAjika, dhArmika ke AdhyAtmika dhyeya ekasarakhuM na hoya. evAM dUradarzI dhyeyane samajavAnA abhAvane kAraNe ke pUrva graMthine kAraNe eka yA anya varga taraphathI vakhatovakhata TIkA thavAne paNa saMbhava rahe. paraMtu ekaMdare dAnanI pravRttionI upayogitA svIkRta che. je samAjamAM Arthika asamAnatA meNa pramANamAM che tyAM dvAna pravRttine ghaNe avakSaza rahevAne. jyAM samAjavA. sAmyavAda ke kalyANa rAjya (Welfare State) dvArA Arthika asamAnatA bahudhA dUra thaI che tyAM lakSmI dvArA thatI dAna pravRttine bahu avakAza nathI. garInA kalyANa mATe dAna pravRtti atyAvazyaka che, iSTa che, paraMtu evI pravRtti jarAM puSkaLa thatI hoya tyAM zeSakazeSita vargonuM pramANa meTuM che ema pratIta thAya. samAjanuM e bhUSaNa nahi, balake dUdhaNa gaNAya. Adarza sthiti to e gaNAya ke jyAM dAtA ghaNA hoya paNa lakSmInuM dAna levAvALA yAcaka koI na hoya. paraMtu evI paristhitinuM nirmANa ghaNuM agharuM che; nirmANa thayA pachI evI sthiti cirakALa TakAvI rAkhavI dhaMNI kaThina che ane jayAM kai che tyAM anya prakAranAM sthala sUma dUSaNe samAjamAM ke sattAdhArI vargamAM pragaTa thAya che. manuSya prakRti evI che ke sarvathA, saMpUrNa ane Adarza kahI zakAya evA samAjanuM nirmANa azakaya che. - garIba ke jarUriyAtavALA mANasane paisAnI madada karavI eTale ja artha kAnane nathI. vyavahAramAM keTalAMya sAmulayika satkAryo ke yojanAo mATe leke pitAnA paisA Ape che. eTale dAna zabda udAratAthI ApelI Arthika sahAyanI arthamAM vizeSa rUDha thayela che. 'hIvate dati Ana' evI dAnanI vyAkhyA ApavAmAM Ave che. prAcInakALamAM gAya, bheMsa, bakarI, gheTuM vagere upayogI pALelA prANIo mANasanI meTI saMpattirUpa gaNAtAM ane enuM dAna bahu mahattvanuM lekhAtuM. vartamAna samayamAM tabIbI vijJAnanI pragati pachI rakatadAna, netradAna, hRdayadAna, kiDanInA dehadAna vagere prakAranAM dAnano mahimA paNa vadhate cAle che. jIva ta ke mRta manuSyadeha ke tenAM aMgonI, upayogitA vadhatI cAlI che. ane ethI bIjA duHkhI cho. upayogI thavAnI pravRttine mAnavatAnI bhAvanAnA vikAsa sAthe upaga vaLe che: dAnanI pravRttine vyApa Ama vadhate cAlyo che. jagatanI tamAma prajAomAM dhananuM dAna devAmAM je keTalAka loke mokhare che temAM jenuM sthAna mahattvanuM che. jaina samAja samaye samaye vyaktigata sahAya rUpe ke mAnava kalyANanI vividha meTI janAo mATe je dAnane pravAhI vahevaDAve che te amApa che. dAna e koI paNa jainane sAmAnya saguNa che. dAna e jainanI zebhA che. je jIvanamAM kayAreya paNuM dAna karate nathI te "jaina" zabdane pAtra Tharato nathI. * jaina dhamamAM aparigraha athavA gRhasthane mATe parigraha parimANane vrata tarIke oLakhAvyuM che. samaye samaye mANase pitAnA parigrahane tapAsI yathAzaka ochuM karavA mATe dAna devuM joIe. keTalAya sAcA zrAvake e bAbatamAM bahu sajAga ane saciMta hoya che. navI kamANI na karavI ane je saMpatti hoya temAMthI thoDI thoDI ochI karI zubha kAryane mATe ApI devAnI bhAvanA evA zrAvake sevatA hoya che. alabatta evA keTalAka mANase paNa che je kALAdhoLAM ke golamAla karIne ghaNuM dhana ekaThuM kare che ane pachI samAjamAM mAnapAna mATe dAna kare che. haribhadrasUrie kahyuM che tema teo prathama kAdava kIcaDamAM paga kharaDe che ane pachI sApha kare che. ke - dAnane bhAva phakata paisA pUratuM sImita nathI. A saMsAramAM kaI paNa jIva anya jIvonA ke kudaratI tavenA sahakAra ke AlaMbana vinA pitAnuM jIvana TakAvI na zake. sthala daSTie joIe te dharatI para vasatA mAnavIne havA, pANI ane prakAzanI jarUra jIvana TakAvavA mATe paDe che. pRthvI vAyuM, teja vageremAM paNa te prakAranA sthala - sUkSma jIve che ema je
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ u4 , ' tA. 16-85 ': *, * - "anuwdAya satA traNa mAsa tyAga ** svIkArIe to koIpaNa jIvana jIvavA mATe bIjA nI jarUra paDe che. e nirvivAda satyare che eN vacce paraspara anugraha ane AlaMbananI ghaTanA satata, avirata cAle che. eTalA mATe ja ja vAcaka umAsvAtie tattvArthasUtramAM kahyuM cha-parasparopagraho jIvAnAm / ' vAcaka umAsvAtie tattvArtha sUtramAM dAnanI vyAkhyA karatAM kahyuM cheH 'anugrahArtha svasyAtisargo dAnam / ' Ama dAnanI pravRttinA traNa mahatvanAM age cheH (1). potAnI mAlikInI koI vastu hovI (2) tene tyAga kare (3) e tyAga bIjAnA kalyANa mATe have joIe. heyanI sAcI udAratA vinA dAnanI sAcI pravRtti saMbhavI zake nahi. manuSyanI cetanAne eTale vistAra teTale vistAra tenI dAnanI bhAvanAne thaI zake. je manuSya svAthI ke ahamakendrI che te mANasa jaladI dAna daI zakatuM nathI. ane de te paNa gaNatarIpUrvakanuM ane pitAnA svArthanuM vRddhi mATenuM hovAnuM saMbhava che jyAM sudhI "mArA ane parAyA" ne bhAve che tyAM sudhI dAnanI pravRtti maryAdita rahevAnI. samagra saMsAramAM tamAma jIva pratye maMtrInI UMcI bhAvane jyAM vikase che tyAM anya jInA lAbhArthe petAnI sthale ke sUkSma saMpattinuM visarjana satata cAlyA kare che. paMcataMtramAM kahyuM che ke, te t":" RH gharo vetti naLA chaghutakAma ! udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTumbakam // sAmAnya rIte ApaNI AsapAsa dAnanI ghaNI pravRtti jovA maLaze. pitAnI AjIvikAmAMthI yathAvakAza huM bIjAne ApavAthI mANasane AMca AvatI nathI. pitAnI vadhI paDelI saMpattimAMthI kiMcita mAtrAmAM dAna karavuM e jarAya agharuM nathI. paraMtu pite kaSTa veThIne paNa bIjAne sahAya kare evI vyakitae ochI hoya che. dAna devAmAM zara" ke "vIra' kahI zakAya evI vyaktio te javalle ja jovA maLe. eTalA , mATe ja bhagavAna vedavyAse kahyuM che ke dasa hajAra mANasomAMthI ekAda sAre vakatA maLI zake paraMtu eka dInazara maLe ke na paNa maLe: " va phA yaza, tAtA mavati vA navA ! " - dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra prakAranI dhama ArAdhanAmAM zAstrakArane dAnane prathama sthAna ApyuM che te ghaNI dRSTie ucita che. ' dAnanI bhAvanA saraLa ane sulabha che. AbAlavRddha sau koI tapa, zIla ane bhAva karatAM dAnanI pravRtti saraLatAthI karI zake che. tapanI ArAdhanAdAna karatAM kaThina che. keTalIka vyakitao sahe. lAIthI tapa karI zakatI nathI. vRddha, azakata, mAM mANase dAna ApI zake, paNa tapazcaryA karavI temane phAve nahi. zIla -ane bhAva AtmAne ucca keTie laI jAya che, paraMtu vizuddha cAritrya ane udAtta bhAvane jIvanamAM utAravAnuM virala gaNAya che. : dAna svapara ka9yANakArI che. kahyuM che; havArovALuM vitaraNa rAma " zIla, tapa ane bhAva mukhyatve svakalyANakarI che. jyAM sudhI anya jIvanA kalyANane bhAva hRdayamAM pragaTa thatuM nathI, tyAM sudhI dAnanI vRtti pitAnAmAM jamatI nathI. mANasa parArthe dAna Ape che, paraMtu e dvArA anAyAse AtmakalyANa paNa sAdhe che. dravyavAna karatA bhAvadAna caDiyAtuM manAya che. dravyadAnamAM rokaDanANuM, cIja vastuo, upakaraNa ItyAdine samAveza thAya che. sthala dAnadharma karatAM paNa AtmAne mATe anya dharmakriyAo upakAraka hoI zake che. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke koI mANasa roja eka lAkha khAMDI suvarNanuM dAna Ape to paNa roja eka sAmAyika karanAra mANasanI tole te na Ave. mANase dhamanI ArAdhanA vividha prakAre karavAnI che. emAM sthala dravyadAna dvArA thatI ArAdhane nIcI bhUmikAe Ave. supAtradAna, jJAnadAna, abhayadAna vagere UMcA prakAranAM dAne che, paraMtu dAna karatAM paNa tapa, zAla ane bhAva dvArA thatI dharmarAdhanA cadhyiAtI gaNAvAya che. alabatta A darekamAM taratamatAnA bheda prabheda hoI zake. dravyadAna karatAM anya prakAranI ArAdhanA caSyiAtI che eno artha e nathI ke dAnane niSedha karavAmAM AvyuM che. enuM tAtparya e che ke manuSya dAnadharmamAM ja aTakI na jatAM ethI uccatara dharmArAdhanAnuM lakSya rAkhavuM ghaTe.. dAna denArA badhA eka sarakhI koTinA hotA nathI, vaLI eka ja vyakita dareka vakhate eka ja sarakhA bhAvathI dAna Ape evuM haMmezAM banatuM nathI. subhASitakAroe dAnanA bhUSaNa ane dUSaNa pratye nirdeza karyo che. dAnanAM pAMca bhUSaNa gaNavAmAM Ave che. (1) dAna ApatI vakhate AnaMdanAM AMsu vahe. (2) harSathI romAMca thAya. (3) dAna lenAra pratye bahumAna bhAva rahe (4) priya vacane belAya ane (5) satpAtranI anumeDanA karavAmAM Ave. dAnanAM pAMca dUSaNe A pramANe che: (1) dAna lenAra tarapha anAdarane bhAva thAya (2) ApavAmAM vilaMba thAya (3) dAna ApatI vakhate vimukha thavAya (4) apriya vacana khelAya ane (5) ApyA pachI pazcAtApa thAya. dAnanAM A te mukhya mukhya pAMca bhUSaNa ke pAMca duSaNa che. te uparAMta paNa bIjA bhUSaNe ke dUSaNe hoI zake. * dAnanI judI judI daSTie judA judA prakAra zAstrakAroe gaNAvyA che. dAnanA mukhya be prakAra che: dravadAna ane bhAvadAna. baddha dhamanA graMtha "aguttaranikAya' mAM (1) AbhisadAna (bhautikAna) ane (2) dharmAdAna evA be mukhya prakAra darzAvyA che. jaina AgamagranthanA sthAnAMga sUtramAM dAnanA dazA prakAra darzAvavAmAM AvyA che. (1) anukapAvAna (2) saMgrahAna (3) bhayadAna (4) kAruNikAna (5) lajajAdAna (6) gauravadAna (7) adhamadAna (8) dharmAna (9) kAhIdAna (10) kAMtIkAna. vaLI dhamadAnanA peTA prakAra tarIke (1) abhayadAna (2) supAtradAna ane (3) jJAnadAna ema traNa gaNAvAya che. zrImad bhagavaddagItAmAM satva, rajasa ane tamasa e traNa guNanI draSTie dAnanA sAtvika, rAjasa ane tAmasa ema traNa prakAra darzAvavAmAM AvyA che. (1) deza, kALa ane pAtra anusAra ke kartavya buddhithI vagara mAgyuM ane badale meLavavAnI IcchA - 1 - ( anusaMdhAna pRSTha 81 upara) - " . " -
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ = - - tA. 16-885" "'". 03 * * * * * * * * *prakala vana ka . . . . . . : vItelAM varSo ' . . . . . . . - , prA. cI nA. paTela " mArI vItelAM varSonI vArtAmAM (jo ene vArtAnuM rUpALuM bAvIsa varSane thayuM te pahelAM kaI vAra zaradI khAMsI nAma ApI zakAya te) mukhya pAtra : mAruM zarIra rahyuM che. thayAM nahotAM. eka vAra gAmanI pAse AvelA gaMdA pANInA madhyayuganA ITAliyana sAdhupuruSa saMta phrAnsisa potAnA zarIrane taLAvamAM traNa kalAka sudhI nAhyo hato, ane kazuM thayuM nahotuM. . Brother Ass, gaddabhabhAI kahetAM mAruM zarIra janmathI evA ogaNIsa varSanA hatA tyAre eka mAsa Abu raheze. tyAM -gabhabhAInI jema vatyu che ane chellAM vIsa varSamAM te ATha savAra-sAMja ardhI-ardho kalAka nakhI taLAvamAM tarate, ane vAra hospiTalanI yAtrAe jaI AvyuM che. eTale mArAM. kaI divasa zaradI thaI nahotI. kayAreka peTamAM dukhatuM te dAdI smaraNe huM e gavaMbhabhAInA pAtrathI zarU karIza. methI phakAvatAM tethI pAMca miniTamAM maTI jatuM. koI vAra mAthuM " kuTuMbamAM kahevAtuM ke tuM eka varSano hato tyAre mAre dukhatuM to kapALe amRtAMjana ghasata ane daza miniTamAM maTI jatuM. sAta varSa moTo bhAI ane huM sAthe mAMdA paDayA hatA. kaI vAra jhADA thayA hoya ema yAda nathI. kolejamAM hato tyAre mAtApitAe mane eka mAMcaDImAM mUkI rAkhyo hato ane badhuM ogaNIsa varSanI uMmare pahelI vAra thayA. DokaTara aThavADiyAmAM dhyAna moTA bhAinI sevAmAM ApatAM (mAtApitAne prema badhAM be divasa AvatA, eTale teo AvyA te pahelAM be divasa bALake upara pite mAne che eTale niSpakSapAtI nathI hotA. davA vinA zrI araviMdanA Essays on the Bhagavad mane pitAne kayAreka lAge che ke mane putra karatAM putrI vadhAre Gita vAMco paDI rahyo. DokaTara AvyA eTale temanI davAthI vahAlI che. eka vAra putra ke putrI sAthe mAMdo paDyAM hatAM eka ja divasamAM sAruM thaI gayeluM. haju paNa varSamAM ekAda tyAre patnIe raDatAM raDatAM Akroza karyo hate. chokarInuM je vAra meleriyA thAya che tyAre pahelA divase deDha TIkaDI, bIjA thAya te kharuM, mArA dIkarAne bacAve, ane putrI mArI chAtI divase eka ane trIjA divase adhI eTalI davAthI maTI jAya che. 'upara paDIne khUba raDI hatI. Aje mA ne dIkarI mArI sAme : bALapaNamAM ramatAM paDI jatA ane vAgIne lohI nIkaLatuM eka thaI gayAM che. ane putra mArA pakSe lAge che. kevI che tyAre davAmAM kazuM nahi. enI meLe maTI jatuM. ekavAra pataMga IzvaranI mAyA!) paNa aMgrejImAM kahevata che, Man proposes cagAvatAM pAchaLa pagalAM bharate hatuM tyAre paNa rastAmAM belA and God disposes mANasa Icche che kaMI ane Izvara kare che kUtarA upara paDe che ane te karaDavuM, raDayA vinA dAdI pAse kaMI: moTebhAI gaye ane huM jIvI gayA. mAtA pitAe gayo ane temaNe ghAmAM chIkaNuM dAbI dIdhI. eka ja divasamAM mAMgImAM mArI darakAra nahotI karI tenA badalAmAM pachI mane maTI gayuM. ekavAra bilADIe jamaNA hAtha upara kheM dAMta emane khUba prema maLe (Tale te AgaLa upara bALapaNanAM besADyA hatA (temAMnA ekanI nizAnI haju dekhAya che). tene ramaramAM Avaze). ' ; ': huM ghA vagara davAe maTI gayA hatA. mArI daza varSanI uMmare, : kAnI kaI davAthI huM sAre e mane keie kaheluM nahi, 1929 mAM, pitAnI kheDAnA kalekaTaranI ophisamAM badalI thaI ane meM te vize jijJAsA batAvelI nahi, A lakhuM chuM tyAre tyAM be vAra janmI thaye hate. eka vAra mArI beTI bahena "lAge che ke pita cheka 1970 nI sAla sudhI jIvyA, temane pUchyuM pUrIe taLatI hatI. tenI sAthe huMya taLavA che tyAre hota te e vigato jANavA maLata. paNa saMbhava che ke huM kaI jamaNA paganI piMDI upara ukaLatA telanuM paDatAM moTe davA vinA mArA zarIranI pratikAra zakitathI ja sAro thaI phAle the hatA. tenI zI davA karI hatI te yAda nathI, paNa gaye haIza. ghaNI ghaNI mAMdagI pachI Aja sudhI zarIra pAka nahote. "bIjA ekabe prasaMge pAye haze tyAre TakI rahyuM che te uparathI mane lAge che ke mArI pratikArazakita avaLIsamonA pAMDAthI maTI gayeluM. eka divasa nizALethI ' kharekhara sArI haze. thoDI vigatethI vAcakone paNa enI doDate ghera AvatA hatA tyAre paDI gayeluM ane hAthamAM khAtarI thaze. mArI daza varSanI umara sudhI ame amArA 'patarAnI piTI hatI tenI kinAre uparanA hoTha upara vAgatAM vatana asAravAmAM rahyA (asAravA amadAvAdanI navI sivila 'UMDo ghA paDaye ane lehI tUTI paDayuM. ghera pahoMcI ghA dhoI hospiTala pAse AveluM paruM che. kavi nhAnAlAlane mitranI sAthe pharavA gaye. bIje divase hoTha phUlIne DhAM jevo eka vAra maLavAnuM thayeluM tyAre temaNe kaheluM ke 'thaI gayo. pitA sivila sarjana pAse laI gayA. temaNe mAtra asAravA eTale AzAvallI, AzAbhIlanuM gAma.) tyAM 5 5 kalAke poTeziyama pameMgeneTanA kogaLA karavAnuM kahyuM. ekabe . sudhI gAmamAM eka nAnuM myunisipala davAkhAnuM hatuM. divase tAva rahyo, paNa cAreka divasamAM ghA rujhAI-ga..eka. tyAM mAtra eka ja vAra mane paTI lagADavA laI javo paDayo. "divasa rAtre daza vAge kAnamAM atizaya pIDA thaMI AvI. pitA hate. dara varSe bhAdaravA mAsamAM tAva Avate. davAmAM bA. vaidya pAse pAse laI gayA, temaNe' kAnamAM lIlA raMganI koI nejara bAMdhatI, dAdI kariyAtA ne kuLavI karIne ukALo pAtAM, pravAhI davA nAkhI ane takSaNa pIDA zAMta thaI gaI. te pachI " ane pitAjI, posTa-ophisemAM vininanI goLIo maLatI te kayAreya kAnamAM kazuM thayuM nathI. asAravAmAM hatA tyAre traNeka lAvI rAkhelI hoya temAMthI ekane ApatA. traNamAMthI kayo vAra vIMchI karaDe hate. paNa mane vIMchI, cuDate nahi, ane upAya kAma karate e khabara nathI, paNa meleAi acUka maTI eka vAra huM ra na hatuM. trIjA ne chellA prasaMge dAdI jati meleriyA sivAya bIjA koI prakArane tAva A gAmamAM eka brAhmaNa bAI rahetI tenI pAse laI gayAM hatAM, hoya evuM smaraNa nathI. jiMdagImAM kayAreya nyUmeniyA ke temaNe jamaNA hAtha upara haLavethI AMgaLIo karavI kaMIka maMtra TAIphoDa thayA nathI. bhaye ane huM dAdI sAthe hasatA hasate ghera AvyuM. AvuM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ davAkha meTa 1 Aje ha tA lohI prabuddha jIvana hatuM nAnI uMmare mAga bhabhAInA jevI jADI cAmaDInuM zarIra zarIra sudhAravAnI adhIrAImAM huM e arasAmAM eka mATI " paNa mAtra cAmaDI ja (zarIra pUratA arthamAM) jADI hatI. ' bhUla karI be, jenAM pariNAma Aja sudhI bhogavI rahyo chuM. gadaMbhabhAI pite khUba dubaLApAtaLA rahetA. bA temane manAvI. | zALanA eka zikSaka sAthe 1935nA okaTobara mAsamAM (tyAre jarA ThIka dekhAya evA karavA vAraMvAra prayatna karatI. caMNanA huM meTrikanA vargamAM, AjanA agiyAramAM dhoraNamAM hata) leTane magasa banAvI ke pitA pAse bajAramAMthI lAkaDazI Akhu gayAM hatA. tyAMthI pAcho AvI meleriyAmAM pakAya. maMgAvI khavaDAvatI; paNa gadabhAI manAtA nahi. emanI rIsanuM tAva 105 DigrI pahoMcyA hatA ane eka rAte lavarIe caDhe. kharuM kAraNa kadAca e haze ke emane lIlerI zAkane cAre aThavADiye tAva Utaryo ane khUba azakti AvI. chekaTara pAse. maLatuM nahi. khAvAnI bAbatamAM huM haThIle ho ane baTAkA kaMikonika apAvavAnuM pitAne kahyuM te uparathI myunisipala sivAya kaMi zAkane aDakate nahi. lIletarI zakinA abhAvathI davAkhAnAnA pArasI DokaTare leha ne drAkSAsavanA mizraNavALI, viTAmina sInI UNapa rahetI raheze, tethI nAkamAMthI kayAreka devA meTromeTa levAnuM kahyuM. te ceDA divasa 1lIdhI. lehI paDatuM. enuM kAraNa bane ke pitAne samajAve evA keI paNuM mane zraddhA na beThI. Aje have lAge che ke dhIraja DokaTara gAmamAM nahotA. pitA pite rAkamAM lIMbu niyamita letA, rAkhIne traNa cAra mAsa cAlu rAkhI hota te lehI sudharIne. paNa te Agraha karIne maneya ApavAne temane vicAra na AvyA bA pAcanazakita pUrI UghaData ke ane vajana paNa vadhata AvI mane davA karAvavA rAyapuramAM jANItA baherA vaidyanI pAse sAdI davAo lAMbo samaya levAthI ke lAbha kare che tenuM laI gaI hauM. kANu jANe vaidyarAje mArA zarIranI gardabhaprakRti daSTAnta meM pAchaLathI asAravAmAM joyeluM. eka mitranAM patnI ATha vize anumAna karyuM haze, eTale temaNe mane gabhInA dUdha suvAvaDa pachI taddana nakhAI gayAM hatAM ane jhINe tAva ne sAthe levAnI davA ApI hatI. bA dararoja savAre pAMca vAgye udharasa zarU thayAM hatAM. myunisipAliTInA davAkhAnAmAM aMgrejI kuMbhArane tyAM jaI te laI AvatI. gardabhabhAIe gardabhImAtAnuM pAMca copaDI bhaNelA ne hAusa AsisTanTamAMthI DekaTara thayelA. mAna rAkhyuM ane nAkamAMthI lohI paDatuM baMdha thaI gayuM. A gAMdhI nAmanA eka vRddha vaDIla hatA. temaNe e bahenane viTavAMcIne kaI mitro ramUja kare ke mArA svabhAvamAM temane haThA- mala kampAunDa nAmanI eka davA varSa sudhI ApI hatI ane grahane aMza dekhAya che temAM bALapaNamAM Ama davA tarIke bahenanuM vajate oLakhAya nahi eTaluM vadhyuM hatuM padhelA garabI-dUdhaneyakALa haze, te huM tene prativAda nahi karuM. te pachI emane eka bIjA bALakano janma thaye hatuM ane te varSo sudhI jIvyA hatAmArI te beghanI davAthI bIje kaze phAyado na thayo. zarIra hatuM adhIrAImAM huM eka yuvAna ema. bI. bI. esa. DokaTara, tevuM dUbaLuM-pAtaLuM ja rahyuM. daza-agiyAra varSanI uMmare, pAse gayA. temaNe mane amerikAnI pArka Devisa kaMpanIe 1929-30mAM, mAruM vajana 44 ratala hatuM, vajana ochuM e. bI. sI. ane DI. viTAminanI eka goLI navI . navI hovA uparAMta huM paMdara varSanI uMmara sudhI TUMkI caDDI paherata, vecavA mUkI hatI te ApI, ane sAthe legyulara kampAunDa eTale uMmaramAM hatuM te karatAM nAne dekhAte. kheDAthI avAra nAmanI eka davA ApI. A gadabhabhAIne DaphaNAM mAravA jevo. navAra mahemadAvAda sTezane TreInamAM besI amadAvAda Ave prayoga hate. gabhabhAImAM jarA tejI AvI kharI, ane tyAre paMdara varSanI umara sudhI adhI TikiTa lete. eka divasa huM meTrikanI parIkSAmAM huM UMcA naMbare pAsa thayo paNa davAoe mahemadAvAda sTezane TikiTa-kalekTare Takera karI hatI ke chokarA, zarIrane kaIka sUkSma nukasAna karyuM. enI vAta huM have pachInA mUchano doro phUTavA mAMDe che teya-adhIna kiTa le che? te pachI haptAmAM lakhIza. . . . . . . gheDA ja mAsamAM patnIne paheluM aNuM karAvyuM, te samayanA kaDavA pATIdAra nAtanA rivAja pramANe mAruM lagna nAnI uMmare, zrI muMbaI jana yuvaka saMghanAM prANavAna prakAzane che cAra varSanA hatA tyAre, thayeluM. patnI mArAthI deDha varSa *satyama. zIvama saMdarama ' ' ke ' ' . ' '" nAnAMeTale paMdara varSa thaye tyAre teo e jamAnAnI le. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaSiA mAnyatA pramANe uMmaramAM AvyAM hatAM. temanuM zarIra paNa mArAthI UlaTI prakRtinuM, niragI ne sazakata, uMmara hatI te karatAM jarA * ciMtanayAtrA vadhAre dekhA'evuM eTale emanA mAtApitAe mArI anichA le. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDyiA - chatAM aNuM karAvavAno Agraha rAkhe haste (A lagnanI cheDI ki. 00- vAta AgaLa upara Avaze) te thayA pachI mArI adhI * avagAhana hAla aprApya - TikiTanI musApharI baMdha thaI gaI. ane caDDInuM sthAna leMdhAe . zrI cImanalAla cakubhAI zAha - lIdhuM paNa tethI gardabhabhAInI avaLacaMDAImAM, phera na paDe. ki. ra0-00 : pitAnI 1944mAM 6 kheDAthI aMkalezvaranA mAmalatadAra tarIke 3 badalI thaI hatI tyAM huM dararoja traNacAra mAIla phavA jete ne jhaDapathI cAlate kayAreka phUTa khela ramata, Rtu anukULa heya le zrI cImanalAla cakubhAI zAha ' tyAre dareka mAila dUra AvelA jaLakuMDamAM taravA jatA, teya uMmaranA pramANamAM vajana na vadhyuM, joke 1929-30mAM ja pustaka "saMdha'nA kAryAlayamAMthI maLaze. - ratala hatu te baMdhIne!1935mAM sattara varSanI uMmare 86 jeTaluM : : : : : li. maMtrIe
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-5 = =3> !# #FAT 11 ******+* prabuddha jIvana paMDita dhIrajalAla TokarazI ramaNalAla cI. zAhu " zatAvadhAnIpati zrI dhIrajalAla TokarazI zAhanu muMbaImAM 80 varSoMnI vaye avasAna thayuM. emanA avasAnathI ApaNane eka bahuzruta vidvAna ane krama patinI khoTa paDI che. thoDAka mahinA pahelAM emanAM patnInuM avasAna thayuM. tyAra " pachI paMDitajInI peAtAnI tabiyata bagaDI, aMte keTalAka mADa pachI emane dehavilaya thayA. emanAM patnI jayAre hospiTalamAM hatAM tyAre eka visa huM mArA mitra zrI gulAbacaMdabhAi sAthe cI cabadara paDitajInA ghare maLavA gayo hato. RSimaDaLa stotra viSe mAre emane keTaluMka pUchavuM hatuM. lagabhaga Dheka kalAka ame emanA ghare kheThA hatA. ghaNI vAto nIkaLI. patie tyAre kahyu hatu, 'ezI varSanI uMmare haju huM Akho divasa TaTTAra khesuM chuM; aDhelIne khesavAnI mane jarA paNu jarUra paDatI nathI rAja savAre sADA traNuM cAra vAge UThI jAu chuM. prAnA stuti karu` chu. ane cAlIsa legasano kAusagga karuM chuM. AMkhanI takalIphane lIdhe bahAra javAnu ochu karI dIdhu che, paraMtu khIjI kAI vAtanI takalIpha nathI. have te pahelAMnI jema paisAnI paNa 'ciMtA nathI.' 5. dhIrajalAla TokarazI dhaNAM varSothI cIcaMdara upara ladhAbhAi gagupata bilDiMga (sarasvatI sadana) mAM eka nAnakaDI rUmamAM rahetA hatA. se-oDhaso cerasa phUTanI raMgyAmAM eka gAdI upara paMDitajI kheThA hoya. eka bAju pAtAnAM vAMcavAnAM pustakA gAMvyAM hoya, bIcha bAju potAnAM vecavAnAM pustakAnI thappI hoya. dharamAM nahi jevu rAcaracIluM hoya. enI vacce paMDitajI pote marata aMtIne potAnA vidyAvyA sIMganI pravRtti calAvatA hoya, e dRzya, emanu ghaNuM moTu nAma sAMbhaMLIne emane maLavA AvanArane Azcarya cakita karI de. paDitajIe vyavasAye lekhana pravRtti svIkArI hatI. ApaNA dezamAM pati lekha lekhananA vyavasAyamAMthI peAtAnuM gujarAna calAve e paristhiti bahu kaThina kahevAya. paraMtu chellAM thoDA varSomAM, keTalAka zrImatAne sahakAra maLavAnA kAraNe paticha Arthika dRSTie nizcita banyA hatA. vaLI grantha prakAzana dvArA atha prAptinI emane sArI phAvaTa AvI gaI hatI. dara varSe emanA eka, khe ke vadhu pustakA, udghATananA jAhera kAryakrama sahita, pragaTa thatAM. saraLa zailI tathA lokapriyatAne kAraNe emanAM pustA jaladI khapI jatAM ane punarAvRttie thatI. A rIte graMthaprakAzana dvArA paMDitajInA kuTumbanI AjIvikA sArI cAlatI latI. alabatta, ATalI ja vidvattA sahita yupa-amerikAnA kAI lekhaka hAya to te ATalAM badhAM prakAzano dvArA moTI dhanADhaya vyakita banI zake, vaLI sanmAna paNa ghaNuM pAme paraMtu ApaNA dezanI vAstavika paristhiti badhA vidvAna lekhakAne graMtha prakAzanamAMthI AjIvikA meLavI Ape evI hajI thaI nathI." " pa. dhIrajalAla TokarazInAM nAnAM moTAM maLIne sAma traNasothI vadhu pustakA pragaTa thayAM che. A kaI jevI tevI sAhityo pAsanA na kahevAya. vIsa-bAvIsa varSanI vaye emaNe lekhanapravRtti AraMbhI dIdhI hatI ane vananA aMta sudhI emanI e pravRtti cAlu rahI hatI. lekhana mATenA keTalA jaMgara zAhana '' wd emanA puruSAtha ! emanI kevI khumArI ane kevI dhagaza ! patijIe amadAvAdanI cI. na. vidyAvihAra nAmana suprasiddha zALAmAM tyAMnI khADiMgamAM rahIne abhyAsa karyAM hatAM.. abhyAsakALa pachI te muMbaimAM AvIne vasyA hatA.. asAdhAraNu smaraNazakita ane dharAvanAra patijIe muMbaimAM AvyA pachI cI.na. vidyAvihAranA gaNitazakita bhUtapUrva vidyAthI o mATe cImana chAtra maMDaLa' nAmanI eka saMsthA zarU karI hatI. dara varSe navA AvatA bhUtapUrva vidyAthI onA satata sapakamAM teo rahetA. mArA moTAbhA zrI jaya tIbhAie cI.na. vidyAvihAramAM abhyAsa karyAM hatA. teo mukhaImAM AvyA ke tarata paDitajIe emanA saMparka sAdhI ma`DaLanA sabhya banAvyA hatA maMDaLanI pravRtti nimite teone vAravAra maLavAnuM thatuM tyAre zALA kaoNlejamAM abhyAsa karate, ane mArA meTAbhAI' sAthe kAi kAI vakhata pauktijIne maLavA jato. I. sa.. 1942-44nI AsapAsa patine prathama maLavAnuM mAre: thayu hatu. praDitajIe potAnI yuvAnInA e visAmAM lekhana: - pravRtti uparAMta * mAnasa cikitsaka' tarIke kArakidI cAlu karI hatI. paraMtu e divasomAM evA vyavasAya bahu cAle teve nahoto. eTale e cheDI ne paMDitajIe. lekhanane ja potAnA pUrA samayanA vyavasAya banAvyA hatA. vacamAM keTalAka vakhata jaina sAhitya vikAsa maDaLamAM temaNe kAma karyuM, paNa pachIthI tA emaNe potAnI lekhana-pravRttine svataMtra vyavasAya . tarIke sArI rIte vikasAvI. ananya sAhitya prIti! kevI patijI sAthenA mArA sapaka' A rIte lagabhaga sA cAra dAyakAno hatA. paMDitajI pravAsanA khUba zAMkhIna hatA. emanI AyAjananI zakti paNa ghaNI sArI hatI. ghaNAM varSo pahelAM kalyANu pAse rAyatA nAmanA sthaLe emane 'cImana chAtrA maMDaLa"nA sabhyo mATe paryaTananuM Ayojana karyu hatuM tyAre, vyavasthita pa Tana keTalu uttama ane Ana praDa i zake tenI pratIti thaI hatI. patie potAnA keTalAya pustInA udghATananA samArbhAnuM AyeAjana pAte ja yu hatuM. gaNitavidyAnA, zatAvadhAnanA ane anya prakAranA kAyakrame emaNe muMbaimAM: ane anyatra vAravAra yAyA hatA. emAM emanI sUjha,. saMpaLatA, dIdhadaSTi ane vyavasthA zaktinAM darzana thatAM.. vividha kSetranA jaina jainetara mahAnubhAve sAthe emane agata saMparka keTalA gADha hato tenI tyAre khAtarI thatI paMktinI avadhAna zakti Azcarya cakita karI nAkhe evI hatI. se avadhAnanA prayoga "eNe ghaNIvAra karyA hatA.. keTalAka sAdhuo ane gRhasthAne emaNe A prakAranI avadhAna zaktinI tAlIma ApI hatI. patinI gaNitazakita paNa adbhuta hatI. ane jAdukalAmAM paNa teo niSNAta hatA. potAnA pustakAnA udghATana prasaMge zretAone AkarSavA AvA prayogonAM kAryakramA paNa te kayAreka rAkhatA partijInAM pustakAmAM pratikramaNa prakheAdha TIkA' nAmanA traNa bhAgamAM pragaTa thayelA emanA" pustakanu sthAna ghaNuM
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvanuM che. enI tole Ave evuM pratikramaNa vizenuM je granthamAM maMtra, yaMtra ene taMtranI upAsanA viSe vidvattA pUrNa pustaka gujarAtImAM haju sudhI koI pragaTa thayuM . - ghaNI AdhArabhUta mAhitI sAMpaDI rahe che. nathI. namaskAra mahAmatra, bhakatAmara stotra, RSi maMDala : patijInuM kauTuMbika jIvana sAduM, saMyamI ane sukhI hatuM, tetra, uvasaggahara stotra, legassa sUtra vagere uparanAM emanAM emanA anuSThAnathI jemane lAbha thaye che evA erka bhAIne pustako paNa ghaNuM mahattvanAM che. "mahAvIra vANI,' "jine nimaMtraNathI teo be vakhata anuSThAna mATe laDananI saphara paNa 'pAsanA", "sAmAyika vijJAna, siddhacakra" "jaina dharmanuM prANI karI AvyA hatA. paMDitajInA grantha prakAzananI karthanI vahivaTI vijJAna', 'navatattva dIpikA vagere saMkhyAbaMdha pustake emanA javAbadArI emanA putra narendrabhAIe upADI lIdhI hatI. pAMDityanAM dyotaka che. ' , , , , , ethI paMDitajIne ghaNI rAhata thaI hatI. ane jIvananI uttarapaDatajI maMtravidyAnA prakhara jANakAra hatA. e kSetramAM vasthAmAM teo Arthika dRSTie sAva nizciMta banyA hatA, emanI upAsanA paNa ghaNI meTI hatI. yaMtra sahita vividha prakAranI kriyAo sAthe teo anuSThAna karatA ke koIne mATe eTaluM ja nahi pitAnA vatanamAM ane anyatra emaNe dAnamAM sArI rakama ApI hatI. . : : : : : :'. " , " karAvI paNa ApatA. enA prabhAvathI pite saMkaTa ke ApattimAMthI bacI gayA hoya evI svAnubhavanI vAte 'paDitajI paMDitajIe nirAmaya dIrdhAyu bhogavyuM ane sarasvatI devInA pAsethI tathA bIjA keTalAkane moDhethI sAMbhaLI paNa che. emaNe prasAda vaDe pitAne jIvanane dhanya banAvyuM. paMDitajInuM jIvana 'maMtravijJAna maMtra-ciMtAmaNi ane maMtra-divAkara' nAmanA eTale vidyAnA kSetra puruSArthanI ane prAptinI eka anokhI traNa mUlyavAna grantho ApyA che. te uparAMta emanA anya gAthA. emanI bahuzruta virala pratibhAne vaMdana ! ' Aje zuM khUTe che? *, * , ratilAla 'anila' , sagata rasikalAla . jhaverI vize zrI ramaNalAla cI. naheru kuTumbanA mANanAM kapaDAM perisamAM veza thAya che. uihe lakhelA maraNa - lekhamAMnI eka mAhitI ane AjanA evI ahobhAvanI aphavAonA samayamAM perisamAM sAta ATha saMdarbhe ciMtanakSama lAgI zrImaMta kuTuMbanA yuvAna rasikalAla varSa rahI Avela yuvAna khAdInAM kapaDAM pahere che ' ema" kahe -dhaMdhAnI samaja keLavavA ATha dasa varSa perisamAM rahyA. pazcima yure ke etihAsika khAdInAM kapaDAM! khuda saraghasomAM ullAsabhera dhamAM phrAnsanuM eka AgavuM sthAna che. kahenArA ene "vilAsI paNa tyAre gavAtuM : ' khAdI, kharabacaDI . . . - -kahI zake, paNuM phrAnsa kaLAnurAgI paNa che eTale te janarala da' gela - tame aMge dhare ! . . . . ' ' vidhAthI alanane preratA. jayAM pila sAtrenI dharapakaDa karavAnI - tyAranI khAdI eTale khuba jADI ane kamaLa, cAmaDI salAha maLe che tyAre teo belI uThe che. sAtrenI dharapakaDa karavI thaI jAya evI kharabacaDI, mane lAge che ke saMgrahasthAnamAM eTale phrAMsanI karavI! hiTalara, musalInI, sTelIna ane janarala tyAranI khAdIne paNa sthAna hovuM joIe-gAMdhInA ItihAsano jo ke porTugalanA janarala saramukhatyAre A sadInA eka bhAga khAdI paNa che ane tene ya ItihAsa che.... " saramukhatyAre vize eka samaja, Imeja, artha saryA che tene ' ' vata mAne ApaNane kaI khoTa dekhAya ? pArasamaNi jevI jainarala da gela bhUsI nAkhe che evuM A udAharaNa kahe che. preraka vibhUti baMkitamAM sad aMze te rahelA ja hoya che, zAse bhAratamAMnAM potAnAM saMsthAne kevo sahajapaNe cheDyAM - paNuM tene pragaTa ane puSTa karanAra preraka vyakitatvanI paNa aMgrejonI sarakhAmaNImAM, e vicAre! kaLAne "anurAga, jarUra rahe che. - ' padArtho ane mANasane samajavA ane temanI sAthe vartavAnI vaDA pradhAna amerikAmAM mULa bhAratIya vijJAnIone bhArata -saudaryaparaka dRSTi saMpAve che. ' ' , ' ' . pidhAravA dezanI vaijJAnika unnatimAM bhAgIdAra banavA AmaMtre che che te, perisamAM ATha-dasa varSe, pAzcAtya saMskRtinI AbohavAmAM gAMdhIjIe te evI keI hAkala geLamejI pariSadamAM bhAga levA rahI zrI jhaverI svadeza Ave che ane emanA jIvanamAM, bhAratIya laMDana gayA tyAre ya karI nahotI ! chatAM khuda keTalAye aMgrejone saMskRtimAM mahAjana paraMparAe saguNonI zakyatA keTalAMye paNa bhAratahinaiSi banAvI dIdhA hatA. carcile emane mAge . ulaharaNomAM. puravAra karI che te te pragaTe ja che, te chevaTa kira' kahyA pachI e phakIrI pratibhAe ja nAgAbhUkhyA pratye sudhI rahe paNa che, paNa lekhaka , - saMvedana jagANuM !', ', ' ' ' ; , ';* * * * * dhe che. tema te kALanA saspazI priraNApu gAMdhIjInuM astitva emanAmAM - pelA vijJAnIomAM vartamAna bhAratanuM rAjakAraNa, bANanI rAjasI sAdAI ane sevArthe rahevAnuM parivartana ANe che. dizAmAM pahoMcatI kaMsI paramparA, nokarazAhI ane lAgavaganA rAjakAraNane lakSamAM letAM keTalAka lebha ane thoDI ghaNI jUrtamAna saMdarbhamAM e ghaTanA vize vicAra karatAM bhAratanI zaMkA paNa che. . . . . , , , , , , , , , , , AjanI mukhya kheTa upasI Ave che. Aje te grInakArDa - sagata rasikalAlanAM sArA svabhAvalakSaNo ghaDavAmAM khAna* laIne svadeza AvyAnI jAherakhabara pratiSThita akhabAremAM dAnI parappAnA saMskAra haze ja, paNa lAMbA samayanA - satata vaMcAya che. videza jaIne pharI ahI'. AvanArAomAM perisamAMnA vasavATa pachI AveluM parivartana te gAMdhIprerita ja pAzcAtya saMskRtine prabhAva ja pradhAnapaNe dekhAya che. dekhAva dekhAya che. . . . . . . . , ; : puravA paNa ghaNA taNAya che. saMskRti gauNa ane sabhyatA - ApaNuM AjanI kheTa kaIka mizana sAthe joDanAra emane mATe mahattvanI banI rahe che. te ja sArvabhauma prabhAvI phakIranI che. .. . . 8
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-85 rAjakoTamAM vanapraveza nimitte abhinadana asthi sakalana : pannAlAla 2. zAhu DA. je. pI. pIThAvAlA saMgha'nA upakrame DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA hADakAMnAM daradAnI vinA mUlye sAravAra mATe somavArathI guruvAra, tA. 29-7-85 thI tA. 1-8-85 ema cAra divasa mATe eka zibira yojavAmAM AvI hatI, jemAM 600 uparAMta daradIone sAravAra ApavAmAM AvI hatI. A kempanA udghATana samAra'bha. sAmavAra, tA. ra9 7-85nA rAja baporanA 3-30 kalAke zrI vIsA zrImALI jaina samAjanI navI vADI, 11, karaNaparA, rAjakATa khAte jaina sozyala grupsa pheDarezananA sthApaka pramukha ane saMdhanI kArobArI samitinA sahayogI sabhya zrI sI. ena. saMdhavInA pramukhasthAne yojavAmAM Avyo hato, A kaeNmpanuM udghATana dIpa pragaTAvIne rAjakATanA jANItA udyogapati ane jaina dhamanA tattvajJa zrI zazikAntabhAi mahetAe karyu hatu, jyAre atithivizeSa tarIke me. ke. esa. Dijhalsa li. nA ceramena zrI ke. esa. trivedI upasthita rahyA hatA. cAreya si "kaeNmpano samaya 8-30 thI 1-00 ane baporanA 2-30 thI rAtrinA 11-30 sudhI rahyo hato. kempa paNa zrI vIsA zrImALI jaina samAjanI navI vADImAM ja caiAjAyA hato. daradIonA dhasAro eTalo hato ku tera klAka kAma karavA chatAM paheAMcI zakAya tema na hatuM. pariNAme savAranA 6-30 kalAke utArA para paNa daradI AvI jatA ane DA. je. pI. pIThAvAlA e mATe sajja rahetA hatA. prazuddha jIvana kaeNmpanA udghATana samAraMbhamAM 'saMdha'nA upa-pramukha zrI cImanalAla je. zAhe sadha'nI pa7 varSanI kArarkidInA A khyAla ApI kahyuM hatuM ke vaicArika jAgRti, ane vaicArika krAMti A saMsthAnuM mukhya katavya che. 'sadha' taraphathI vyAkhyAnamALA, sAmAjika pravRttie jevI ke netrayajJA, dharamapuranA AdivAsInA sarvAMgI vikAsanI pravRttio, hADakAMnAM daronI mukhamAM dara rivavAre DA. pIThAvAlA dvArA vinA mUlye sAravAra Adi mAnavatAvAdI pravRttio hAtha dharavAmAM AvI che. temaNe uddaghATaka zrI zazikAntabhAi mahetA, 'samAraMbhanA pramukha zrI sI. ena. saMdhavI, atithivizeSa zrI ke esa. trivedI ane . je. pI. pIThAvAlAnA sabhAne paricaya karAvyo hateA. sAravAra kempa 79 'sadha'nA pramukha DaoN. ramaNabhAIe A prasaMge khelatAM jaNAvyuM hatuM ke vartamAna viSama paristhiti ane sAmAjikaArthika viTaMbaNAne kAraNe ApaNane ghaNIvAra nizA upaje che. paraMtu De. pIDhAvAlA jevA sevAbhAvI mAnavI bhAratanI AzA che. jyAM sudhI AvA sevAnA vratadhArIo bhAratamAM che tyAM sudhI A dezanuM bhAvi ujjavaLa che. vadhumAM temaNe kahyuM hatu` ke kendra ane rAjya sarakAro jo pahelethI Arogya jevI ghaNI bhAkhatAmAM rasa letI hoya te ghaNAM kAme ApoApa thaI jAya. dIpa pragaTAvI kaeNmpanu' udghATana karatAM zrI zazikAntabhAi mahetAe kahyu` hatu` ke zrI muMbai jaina yuvaka saMdha pAse vividha zakti ane vyakitanA samanvaya sadhAyA che. AjanA dainika 'phUlachAba'mAM jaNAvyuM che tema zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhane mAnava-sevAnI pravRttinI DALa phUTI che teA tene ahIM ApIte ene vikasavA ie ane DA. pIThAvAlAnI eka pITha muMbaimAM che tema have rAjakoTamAM paNa emanI pITha sthapAya ema huM Icchu chu. temaNe DeA. pIThAvAlAne birAvatAM vadhumAM kahyuM hatuM ke jJAnI ane tattvajJAnI karatAM AcaraNa karanAra vadhu meTA mAsa che. atithivizeSa zrI kAMtilAla esa. trivedIe TUMkA vakatavyamAM kahyuM hatuM ke khelavAne khale ApaNe kAma karIe ane kAma karanArane ApaNe sahAya karIe te AjanA sa'jogAmAM vizeSa jarUrI che. DA. je. pI. pIThAvAlAe pravacana karatAM sevAnI preraNA ApavA mATe jANItA krikeTara ane samAjasevaka zrI vijaya maracanTane yAda karyAM hatA. tyAra bAda eka muslima sajjane doDheka varSoM mATe emanuM raheThANa A sevA kAryaM mATe ApyuM hatuM ema jaNAvI mukhaI jaina yuvaka sadhe chellAM khe varSathI A kAya mATe sahakAra ApyA che. ema emaNe umeyu hatuM. aMtamAM emaNe jaNAvyuM hatu` ke sevAnA kAmamAM sahu sahakArI thaIe evI prAthanA che. pramukhasthAnethI zrI sI. ena. saMdhavIe jaNAvyuM hatuM ke 'saMdha'nI pravRtti ane sevAnAM navAM navAM kSetrA umerAtAM jAya che tema sevAnA sImADA paNa vikasatA jAya che. have sadha' mAtra muMbaInA nathI rahyo, paraMtu samasta bhAratanA banI rahyo che. aMtamAM 'sadha' nA asthi sAravAra kendra ane A kaeNmpanA sayAjaka zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAhe AbhAravidhi karatAM jAvyuM hatuM ke A saMsthA mubainI ja nathI rahI tema te mAtra jaine pUratuM ja kAma nathI karatI paraMtu te kharA athamAM mAnava kalyANa saMdha banI rahI che. A kaeNmpa mATe judI judI saMsthAo, vata mAnapatra, kAyakarA taraphathI maLelA sahakAra mATe emaNe saunA AbhAra mAnyA hato. udghATana samAraMbhamAM 'phUlachAba'nA taMtrIzrI harasukhabhAi sadhANI, saurASTra yunivarsiTInA bhASA vibhAganA adhyakSa Do. prabhAzakara tera yA, rIDara De. baLavaMta jAnI, zrI nAgarika sahakArI khenkanA menejiMga DirekaTara zrI vasaMtabhAi khAkhANI,
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ - che prata jIvana tA. 16-8-85 vijayA benka li. nA ejanTa ane "saMdeza" (sAptAhika) nI vyAkhyAnamALA 'jhabakAre" kaTAranA lekhaka zrI rajanIkumAra paMDyA, jaina sozyala grupanA pramukha zrI pravINabhAI pujANI, zrI harasukhabhAI taMbaLI, - "saMdhanA upakrame prativarSa jAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA maMgalayAtrA'nA taMtrI zrI manubhAI verA sahita rAjakeTa A varSe tA. 11--85 thI tA. 18-9-85 ema ATha zaheranA agraNI nAgarike hAjara rahyA hatA. ' divasa mATe raheze. A divase daramiyAna savAranA 8-30 thI AbhAra . 9-20 ane 9-30 thI 10-30 sudhI ema dararoja be vyAkhyAne bhAratIya vidyAbhavana, kAnajI khetazI sabhAgRha, '. * zrI vIsA zrImALI jaina samAja, rAjakoTanA TrasTIo kulapati ka. mA. munazI. mArge copATI, muMbaI-400 007 ane hoddedAroe 11, karaNaparA paranI emanI navI vADI khAte yojavAmAM AvyA che. vyAkhyAnamALAnAM pramukhasthAne cAreya divasene vinA mUlya A kempa mATe ApavAnuM saMdhanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha birAjaze. audArya dAkhavyuM hatuM. * zrI zazikAntabhAI mahetA, zrI pravINabhAI puMjANI, vyAkhyAtA tarIke pU. munizrI nityAnaMdavijayajI, zrI harasukhabhAI taLI vagere mitre. kepane nirNaya karyo pU. munizrI dharmadhuraMdharavijayajI, 5 munizrI vAtsalyatyArathI pAra pADavA sudhInI javAbadArImAM khaDe page ubhA dIpa, pU. morArIbApu, prA. cI. na. paTela, paM. rUpacaMda rahyA. temAM ya zrI zazikAntabhAInI namratA ane tatparatA sparza bhaNazAlI, De. ramaNalAla cI. zAha, zrI zazikAnta jAya tevI che. ' . * rAjakeTamAMthI phUlachAba, jayahinda, janasattA, nUtana mahetA, De. sAgaramalajI jaina, De, rAmajI siMha, serA (savAranAM dainika) akilA ane lokamAnya (sAMjanAM '. tArAbena zAha, De. guNavaMta zAha, De. kAMtilAla danike) dainike pragaTa thAya che, taduparAMta "sArathi nAme kAlANI, De. zekharacaMdra jaina, zrI vasaMtabhAI khekhANI, sAptAhika pragaTa thAya che. A badhAM vartamAnapatro ane ane zrI haribhAI kaThArI padhAraze. ' sAmAyike temaja muMbaI samAcAra, janmabhUmi, pravAsI, vyAkhyAnanA viSaye sahita vigatavAra kAryakrama have pachI gujarAta samAcAra, saurASTra samAcAra, kaccha mitra (bhUja) jaNAvavAmAM Avaze. vageree A kempa aMgenI mAhitI yathAsamaya pragaTa karIne ane tenuM punarAvartana karIne tema ja "saMdha ane Do. vyAkhyAnamALAne saine lAbha levA vinaMtI che. pIThAvAlAnA paricayAtmaka lekha ane kempanA uddaghATana ane ame AbhArI chIe pUrNAhutinA samAcAra pragaTa karIne saMdhane satata leka saMparka - videza pravAse spensarazipa yojanA heThaLa nIcenA mahAnuUbho karI Apyo hato. kempanI saphaLatAmAM A badhAM vartamAna bhAve taraphathI dAna maLela hatuM. A pramANe dasa dAtAo patrane mahattvano phALo rahyo che. ' taraphathI dAna maLatAM sAta bhAIo ane eka bahenane videza . * AkAzavANI, rAjakeTa kendro kempanA uddaghATana samAraMbhanuM pravAse mokalavAnuM zakaya banyuM hatuM. dAtAo taraphathI dAna rekoDiga karI, prAdezika samAcAramAM ene prasArita karyA hatA. maLatA spensarazipa yojanA saphaLatApUrvaka hAtha dharI zakAI hatuM. che. baLavaMta jAnI A kAmamAM kaDIrUpa banyA hatA. A hatI, je mATe ame teone AbhArI chIe, * kempa daramiyAna daradIone mArgadarzana ApavA ane krama vyavasthA jALavavAmAM zrI zItaLabhAI zazikAnta mahetA, rUA. rakama dAtA zrI, nareza sI. cineya, zrI manasukhabhAI paTela, zrI maNilAla 15000-00 zrI. dIpacaMdabhAI esa. gADI zeThANI, De. paTela vageree vahelI savArathI meDI rAta sudhI 15000--00 , supratiSThita sadUgrahastha satata sevA ApI hatI.taduparAMta daradIone davA ane sAravAra 15000-00 , caderiyA phAunDezana aMge mArgadarzana ApavAmAM muMbaInA vyApArI ane zrI 15000-00 bIpinabhAI jaina dhArI vIsA zrImALI jaina jJAtinA TrasTI zrI pratAparAya 15000-00 , raulezabhAI eca. koThArI ane temanA parivAra becaradAsa zeTha A kempa mATe khAsa rAjakeTa padhAryA hatA. - taraphathI ' ' che. je. pI. pIThAvAlA ane emanA mAnIzagaNane 12500-00 , vasanajI lakhamazI zAha ane temanA parivAra te kema bhUlAya?" che. saMdhi samAcAra * * 12500-00 , dAmajIbhAI lAlajIbhAI zAha ane parivAra taraphathI (eNkaravALA) ..marAThI carcA sabhA : gharakuLa mANi vyaktitva "saMdha'nA upakrame zanivAra, tA. 24-8-85 nA sAMjanA 7pa0-00 , sI. ena. saMdhavI ane temanA parivAra taraphathI pAMca vAge paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM zrImatI mRNAlinI 7500-00 , rasikalAla laheracaMda zAha ane temanA parivAra desAI dharakuLa ane vyakitatva' e viSaya para marAThI bhASAmAM 1 taraphathI - 1 : : : : ' , pravacana Apaze, saune samayasara padhAravA vinaMtI che.. , pa000-00 >> vikAsa prakAzana ha. zrI DuMgarazIbhAI gAlA kamalabena pIpATI ' . ' . ke pI. zAha : ' - kula : 1, 408. . saMyejake ? A panAlAla ra. zAha taraphathI .
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16 8-85 sadha samAcAra ayAtma-vaga 'saMdha' taraphathI zanivAra, tA. 21mI sapTembara, 1985thI adhyAtma-varga zarU karavAmAM AvanAra che. aSApaka tarIke tattvaciMtaka zrI pannAlAla jagajIvana gAMdhI mAnA sevA ApanAra che. va nIce pramANe raheze. * dara zanivAre bapAre 3-00 thI 4-30 sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhuM yuddha jIvana 385, saradAra vI. pI. reDa, rasadhArA kA. epa. sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAmanI sAme, muMbaI 400 004. * dara guruvAre-rAtanA 8-00 thI 9-30 sthaLa : zrI pannAlAla jagajIvanadAsa gAMdhInA nivAsasthAne 30, zrIpALa nagara, je. mahetA re, muMbaI-400006. viSaya : 'dravyAnuyAga' je sabhyo A adhyAtmya vargamAM joDAvA icchatA hoya temane potAnuM nAma tathA kayA varSoMmAM te te viSe 'saMdha'nA kAryAlayamAM tA. 15 mI lekhita jaNAvavA vinaMtI che. joDAvA icche che sapTembara sudhImAM li. bhavadIya, taruNAbena bipinabhAi zAhu sayAjaka ke. pI. zAhu pannAlAla ra. zAha ma'trI (pR 82thI cAlu) pharaja samajIne madada karI hoya to ya ene RNa gaNavAmAM badhAMne kAyado che-ApaNe paNa kayAreka to kAIne madada karI ja haze ne! mAtra badhAMe ene RNa gaNavuM rahyuM. javAbadArI gaNavA jaizuM te te eTalI badhI thaI jaze (bhaNuvAnI, bALaka ucheravAnI, kAmakAjanI, vAMcavA-lakhavA khela vAnI.) 3 khAjo lAgaze paraMtu A javAbadArInI e khUkhI che ke ene samajIne nibhAvavAnA prayatna paNa karIzu te haLavA phUla atI jaIzuM.... me' mAru' banatu badhu ja karyu.' evuM vAkaya ApaNe hRdaya para hAtha mUkIne hamAM roja divasane aMte ane vanane aMte uccArI zakIzu te e uccAraNane Ana asIma haze ane asabhara haze. ApaNe te tA rASTranA hejamAM dUdha ja reDayuM che e hakIktane AtmasASa gajabano hoya che dUdha reDavAmAM mUkhatA jonArane svaya mUkha` nahI te mRtanI te gaNI zakAya. kavi nIrajanI keTalIka paMkti che, *sukha na tumhArA sukha kevala, jaga kA bhI isa meM bhAga haiM, phUla DAla kA pIche pahale upavana kA zRMgAra haiM ' tamAruM sukha e mAtra tamAruM nathI. emAM jagatane pazu bhAga che. phUla DALInI te pachI, pahelAM e upavananI zebhA che. ApaNI pAsenAM phUlonI aMjali ApI devAnI AmAM jarUrI nathI. suga MdhanI hANa karavAne prazna che, enI zelA khIjAnA paNa adhikAra gaNavAnI vAta che. zu (pRSTha 74thI cAlu) vagara je dAna apAya te sAttvika dAna (2) khalA meLavavAnI cchiA sAthe, kalezapUrvaka mAganArane je dAna apAya te rAjsa dAna (3) deza, kALa ane pAtranI yogyatA na hoya tene Adara satkAra vinA, avagaNunApUrNAMka, IcchA vagara je dAna ApavuM paDe te dAna tAmasa dAna, je potAnA nAma mATe ke potAnA vaDIle, pUrvajo kesaMsthA ItyAdinA smaraNArthe nAma, takatI, phoTA, putaLu vagere mUkavAnI zarate dAna Ape che tene kIti dAna kahevAmAM Ave che.. e dAna rAjasa prakAranu dAna kahevAya. e bahu UMcA prakAranuM dAna nathI, ema chatAM evA prakAranA dAnathI anya lAmAM preraNA / anumAnA thAya che, eTale vyavahAranI dRSTie kIrtidAnanI upayogitA avazya gaNAya che. kItidhana karatAM. gutar3Ana ghaNu caDiyAtu ane moTu phaLa ApanAru manAyuM che.. to pazu kIrtidAnane niSedha nathI e lakSyamAM rAkhavu joie. dAnanA viSayamAM jaina dharma mAM eka sUkSma vicAraNA karavAmAM AvI che. koi vyakti garIba ke du:khI hoya tene sahAya karavA mATe tene dAnanI rakama ApavAmAM Ave paraMtu e rakamathI jo te mAMsAhAra karAtA heya athavA vyasana hovAne kAraNe te dArU, jugAra ke anya vyasanamAM te rakama vAparavAno hoya to tevI vyaktine dAna ApavuM ke nahi e dhaNA vivAAspada prazna che. vyavahAra ane siddhAMtanI dRSTie.. mAnavatA ane AtmadhamanI dRSTie enA judA judA uttarA che.. alabatta dAna detI vakhate dAna lenAra vyakitanI paristhiti ane irAva viSe badhI ja mAhitI hotI nathI eTale jyAM. khabara ke jANukArI hoya tyAM ahiMsAdi dhamanI puSTI thAya evI rIte dAna ApavuM joe, paraMtu jyAM kazI mAhita na hoya tyAM dhruvaLa anukampAnA bhAvathI paNa dAna avazya Apavu joIe. dAtAnA hRtyamAM anuka MpAne bhAva rahyA kare e iSTa che. eTalA mATe ja paNa vAnera varjha' ema kahevAya che. daMtakathA pramANe hemacaMdrAcArye rAjA kumArapALane kahyuM hatu ke jyAM sudhI te anukampAnA bhAvathI anya dhamI one dAnana Ape tyAM sudhI mahA zrAvaka'nA biru;te yogya tee nagaNAya.. jyAM sudhI manuSya jIvana che tyAM sudhI sthula 6 sakSma" dAnane avakAza rahevAnA ! -ramaNalAla cI. zAha zrI subai jaina yuvaka saMgha De. ramaNalAla cI. zAhanA pramuddha jIvana'mAM pragaTa thayelA lekhanuM pustaka 'jinatattva'nuM prakAzana. 'sa'dha'nA sva. dIpacaMdra tribhovanAsa zAha TrasTa grantha zreNInA trIjA grantha rUpe . ramaNalAla cI. zAhanA prabuddha jIvana'mAM pragaTa thayelA. jaina dhama viSayaka lekhAne A granthamAM sacaya karavAmAM Avyo che. sAIjha : grAuna soLa peijI, pRSThasaMkhyA 164, pAku' bAInDIMga, prathama AvRtti. mUlya rUA. 20-00 mukhya vikretA natrabhAta sAhitya maMdira muMbaI-2 ane amadAvAda-1 'sadha'nA peTrana ane AjIvana sabhyone sadhanuM A prakAzana za. 15-00mAM ApavAmAM Avaze. li. matrIe
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana tA. 16-885 bi . tuma jije hajAro sAla... | * manojJA desAi A paramI ogasTe ApaNI AjhAdI-mAnavInI uMmaranuM zeTale maLI rahe eTale basa!" vANI-vAtaMtrya ane roTalAne parimANa svIkArIe te-protA tarapha eka DagaluM AgaLa . sIdho saMbaMdha keTale ! amerikAmAM vANIsvAtaMtraya hovA chatAM avadhaze. alabatta rASTrIya uMmaranI sarakhAmaNI mAnava sAthe lagabhaga badhAMne rele nahIM maLato hoya ? ane vANI-svAtaMtryanA na ja hoya, kAraNake rASTranuM AyuSya mAnavanI sarakhAmaNImAM abhAva chatAM DAberI deze mAM dareke dareka mANasane rela "ghaNuM ghaNuM vadhAre che. te chatAM AjhAdIne thayelAM A ADatrIsa maLatA ja haze varSa evAM ochAM ya nathI ke ApaNe ApaNane, ApaNI jema vidhAnamAM javAbadArIne abhAva hoya che, tema sarakArane ane ApaNI sakaLa prajAne dareka vAtamAM, 'hajI te ApaNA vartanamAM paNa javAbadArIne abhAva che. cAra sudhI ApaNe nAnAM chIe..' karIne kSamya gaNuM kADhIe. kAmane samaya hoya chatAM, me javAbadArIbharI jagyAvALA thoDA divasa pahelAM huM IstrI levA bajAramAM gaI hatI. bhaNelA gaNelA hoddedArone paNa roja traNa vAge ophisamAMthI IstrImAM rana reyona, nAIlena vagere lakhelo neba joItAM ni:saMkoca nIkaLI jatAM mArI jema ghaNAMe joyAM haze. A kapaDAM mATe zI rIte pheravo e dukAnavALAbhAI mane batAvatA jotAM eka sAmAnya vidhAna ghaNAM karaze ke, "have bhaNelA gaNelA ja hatA. meM kahyuM ke, koTananuM mukhya batAvI do. enI amAre jyAM AvuM kare te nIcalA hoddedArone ze vAMka? vAMka te kAca sauthI vadhAre jarUra paDaze. khare ja paNa jarA ocha. khAdI pahere che ? mArA kapaDAM jaIne sozcarya pUchayuM. ApaNuMthI AvuM te na ja karAya" evI keI AMtaralagabhaga eMzI TakA jeTaluM..." phurita javAbadArI ApaNAmAM AtrIsa varSe paNa UgatI "ahu sAruM. paNa gharamAM badhAM ?" emaNe pUchayuM. kema nahIM hoya ? khAdInA vaparAza bIjA karatAM ghaNuM vadhAre meM kahyuM. kALe paise bhegA karIne badhAM ja evuM kare che..." ema mAnavAthI hRdaya jhaMkhatuM kharekhara baMdha thaI jatuM haze ? kALAM nANune Aje AvA leke jevA kayAM maLe che? paNa bahena sAcuM jIvananI jarUriyAta ke jIvananuM eka anivArya aMga gaNanArane kahuM, AjhAdI maLI ane trIje divasathI bhAva vadhAre zarU thaye.' pote deza pratyenI koI pharaja cUkaye che evuM kadI lAgatuM nahIM zabdo sArA vAparyatA paNa emanuM kahevAnuM tAtparya e hoya? ane na lAgatuM hoya te lAgavuM na joIe? hatuM ke, briTiza rAja sAruM hatuM, emAM zuM khoTuM hatuM ? jIvananI ghaNI vAta evI che jemAM ApaNe deza ane bezaka, aMgrejoe je ApyuM che temAMnuM ghaNuM ApaNe na karI zakayA hota temAM ya vaLI mubaine te khUba ja dUra daSTi vAparIne duniyA pratye ApaNI javAbadArI vize sajAga banI zakIe. vikasAveluM. cacageTathI virAra sudhInI relave lAIna ke keTalIka jamatI vakhate bALaka chAMDe ane mA kahe ke, "duniyAmAM ImArate (jenI jALavaNI paNa ApaNe sArI rIte nathI karI ne ApaNA dezamAM keTalAMya evAM bALake che ke jemane khAvAnuM zakayA) paNa e rAja "ApaNuM na hatuM. ApaNe zAsaka na nathI maLatuM. ApaNane bhagavAne ApyuM che te na jhaMDAya..." hatA. ApaNe hajI "ApaNI sarakAra racI na hatI. briTiza te bALakane paNa thoDuM javAbadArI jevuM lAge. e pitAnA rAja sAruM hatuM" e vidhAna karanAra aneka lokone kayAreya sImita kuTuMbanI bahAra paNa vicAra karatuM bane. "e na choDe ema kema prazna nahIM thatuM hoya ke, briTizarAja pArakuM hovA te kaMI sIdhuM bhUkhyA bALakanA peTamAM javAnuM che?' evI 'chatAM kema hajI paNa ema thaI Ave che ke e sAruM hatuM ? ApaNe dalIla paNa thAya che. paraMtu A eka vAkyathI A samAja racelA bhAratamAM evI te zI khoTa che ke Aje ADatrIsa pratye, deza pratye, duniyA pratye ane Izvara pratye ApaNuM paNa 'varSanAM vaheNuM vAgyA pachI paNa ApaNane pArakuM rAja yAda kaMika zuM che. ene ApaNe khyAla nizcita thAya che ane Ave che! e je UNapa, je khAmI. che. ene rAkhavAmAM ke bALaka paNa e dizAmAM kaMIka vicAre che. 'vadhAravAmAM mArA pitAne keTale hisso che? e UNapa dUra eka pAdarIe eka corane je. ane eNe kahyuM ke karavAne meM keTale sakriya prayatna karyo che? But for the grace of God, I would have ApaNe ghaNIvAra "vidhAna zarI' hoIe chIe. pUratuM been him" "IzvaranA AzIrvAda na hota to Aje huM enI vicAryAM vagara ADedhaDa vidhAna ApaNe karI nAMkhIe chIe. (ceranI) jagyAe hata" A vAkapa ApaNane pratIti karAve raliphena dasa divasathI cAlatA nathI. AnA karatAM te che ke ApaNe je kaMI chIe emAM ApaNu puruSArtha uparAMta ( imarjansI : sArI hatI.' AvAM aneka vidhAne ApaNe IzvaranA AzIrvAda paNa che.vAte vAte aMgrejImAM "Thank God' sAMbhaLIe chIe.' ahIM ImarjansIne artha mAtra Teliphina bolatI vakhate kadAca ApaNane khyAla paNa nahIM hoya ke che. jaladI ripera thAya eTalA pUrato ja paTAvAyo che. te vakhate ApaNe IzvaranA AzIrvAdano ullekha karI rahyAM chIe." e vidhAnazUrAM zrImAnane ImarjansInI vigate yAda karAvavAnI dezanA, samAjanA ghaNAM ya lekAe jIvanamAM keTalAya prasaMge kaI bhUla kare te sAme javAba maLaze, have e badhuM ThIka. ApaNane madada karI haze. e lekee svArthathI prerAIne ke "vANuM-svAtaMtrya (kaTAkSamAM khelAyeluM)ne zuM dhoI pIvuM che? : (anusaMdhAna pRSTha 81)... ! ! ! ' - '" mAlika zrI muMbaI jena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa 385. saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004. DaeN. : 3pa296HmudraNasthAna : TreDa prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 004
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 TIST : T prabuddha jIvana che prabuddha na'nuM navasaMskaraNa vaSa7:47 aMka: 9 saMbai tA. 19-85 chuTaka nakala rU. 1-50' muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 30/- paradezamAM era meila 1 20 12 sI meila 4 15 19. * .13% taMtrI ramaNalAla cI. zAha r : - sa yamanA mahimA ? . . . . . . . bhAratamAM dhArmika pavaeNnI ujavaNI sAthe vrata-saMyama, least" e, yamapradhAna samAjamAM zakaya che paraMtu manuSya jIvana tyAga-tapazcaryA avinAbhAve saMkaLAyelAM che. jema vadhu, yamarahita tema kuTuo, jJAti, samAja ke rAjyane bhAratIya paraMparAmAM aneka saMta-mahAtmAoe jIvanane vadhu niyame dhaDavA paDe. jema niyama ane kAyadAo vadhAre samajavAne, tenA hetune pAmavAne puruSArtha karyo che, pitAnA tema samAjamAM kuTilatAnuM pramANa vadhe ane kriyA-pratikriyA tathA ane anya aneka lokonA anubhavanA AdhAre jIvananAM ' uttarottara vadhatI cAle. rasthala tathA sUkSma rahasyanI zodha karIne mAnava kalyANa mATe bhAratIya saMskRti upayoga-pradhAna nahi paraMtu saMyama-pradhAna jIvana vyavasthAne bedha karyo che. . rahI che. IzAvAsyakathita sena na munayA! e ene maMtra che, mAnavadehane sparzAdi pAMca mukhya Indriya maLI che. e tyAga ane saMyama upara duniyAnA badhA ja dharmomAM ochovatto IndriyonA vyApArane calAvanAra sUma mana paNa maLeluM che. bhAra mUkavAmAM AvyuM che, paraMtu sAMskRtika draSTie joIe te arthAta manuSya saMsI paMcendriya prANI che, mananA tamAma pAzcAtya saMskRti karatAM pauramya saMskRtimAM tyAga ane saMyamane vyApArane, taraMgone, spadanene khuda manuSya pote samajI zakatA mahimA vizeSa che. . nathI, mananA vyApArane gatimAna karanAra AtmA che. sthala Indri dvArA bhagavAtA bhautika sukhamAM ja ekaMdare enI zakita apAra amApa che. indriyanA keTalAka meTA bhAganA manuSya racyApacyA rahe che. sAruM kamAvuM, sAruM - vyApArI najare joI zakAya che. cittanA vyApAra dekhAtA ke khAvuM pIvuM, suMdara vastro paridhAna karavAM, sarasa sajAvelA dhare mAM , batAvAtA nathI, paraMtu anubhavAya, samajAyuM che. Atmatattva rahevuM, khUba haravuM pharavuM,. mahephilenI moja mANavI svajane, dazyamAna nathI, paraMtu tarkathI siddha che ane anubhavathI pratIta mitre, saMbaMdhIo sAthe maLIne vyavahAranA prasaMge UjavavA che. Atmatatvane sAkSAtkAra, Atma svarUpanuM darzana alpa emAM ja jIvananuM parama dhyeya samApta thaI jatuM hoya evuM samayane mATe kayAreka keI virala mahAtmAone thAya che. aha aneka lokonA jIvanamAM jovA maLe che. paraMtu IndriyAtha padArtha rAtra dehe ane AtmAnI bhinnatA spaSTa rahyA kare evI anu- dvArA maLatuM sukha skUla ane kSaNika che, balake sukhAbhAsa che, bhUti ethI paNa virala che. evI pratIti thAya ane tyAga ane saMyamamAM raheluM sukha' vadhu - bhAratIya jIvana mImAMsakoe upabhoga karatAM tyAga ane . caSiA che evo jene anubhava thaye hoya te ja e sukhanuM sAcuM mUlya samajI zake. . . . . . saMyama upara vadhAre bhAra mUkayo che. manuSya manuSya vaccenA tathA Itara jIvasRSTi sAthenA parasparanA vyavahArane mATe keTalAka saMyama eTale samyaka yama. arthAta rasa ane rucipUrvaka, sAcI zraddhAthI uccatara yeya mATe svecchAe svIkAreluM niyamenI AvazyaktA rahe che. pitAnA zarIrane taMdurasta niyaMtraNa. saMyama eTale sayaka yamanuM pAlana karavuM athavA yamanuM rAkhavA mATe jema keTalAka niyamo jarUrI che. tema samAjane . samyA prakAre pAlana karavuM. jemanA jIvanamAM saMyamanuM thoDuM paNa taMdurasta rAkhavA mATe paNa keTalAka niyamonI jarUra chaeN... pAlana thatuM haze te anubhavathI kahI zakaze asaMyamita jIvana ApaNe tyAM prAcIna samayathI thama ane niyama evA karatAM sayamite chevana keTaluM badhuM caDhiyAtuM che. - , be zabdo vaparAtA AvyA che. vyavahAramAM parasparanI anukULatA - svachae samajaNapUrvaka bhogapabhoganAM sodhane ke padArthone . mATe vyakita, samAja ke rAjaya dvArA nakakI thayelAM niyaMtraNone tyAga karavA, rUpa saMyamano mahimA paNe mATe manAve che.* niyama kahI zakAya. keTalAka niyame, niyaMtraNe kAyadAnuM svarUpa saMta mahAtmAonA paricayathI, saMtsagathI ke uttamagranthanA dhAraNa kare che ane tenuM ullaMdhana karanArane zikSA thAya che. parizIlanathI sArAsAra viveka Ave che. chavainamAM zuM grahaNa . (1) ma rsa vecachAe potAnA jIvanane mATe keTalAka niyaMtraNo = :. karavA che. che ane zuM tyAM javuM che e vize paripakava " svIkArI le. tene 'ya' kahevAmAM Ave che. manuSyanuM jIvana ' . buddhiH ethI khIle che. ' + ke, 'huM - 1 - - - - jeTaluM yamapradhAna teTalA niyame ochA karavA paDe. "The * : 4! saMyamanuM pAlana saha ane AnaMdapUrvaka thAya te emAM best government is that which governs the " kaI kaSTa lAgatuM nathI, paraMtu mANasa je jAgRta na rahe te
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ " " prabuddha jIvana , - - - saMyaNI nI ke UDI juvA saMbhava che. kuvAreka Ara. I ! paNa te bukti tathA samAjane mATe ISTa ja che. eka svaphAelIdhelA saMyamanuM pUchIthI pUraNe pAlana karavuM paDe, vakhata bhayathI aTale mANasa samaya jatAM susajathI paNa evuM paNa baMne che. tyAre sayama saMyama na rahetAM nigraha aMte thaI jAya. jema zALAnA bALaka mATe pharajiyAta artha indriya damana thaI jAya che. zistapAlana ane upakAraka nIvaDe che tema bAlajIvone mATe - saMyamane mAMga dha kaThina che. zAstrakAroe ene khAMDAnI Indriyadamana upakAraka nIvaDe e asaMbhavita nathI. . dhAra para cAlavA) barAbara jaNalya che, saMyamo mAga nA sarva prasiddha ane mana upara vijaya meLavavAthI jIva retInA- kALiyA jevo ni:vADa, leDhAnA caNA cAvavA je saMyamamAM AvI jAya che. indriomAM paNa sthAbiye eTale ke kadina ane bhujA vaDe samudra taravA je dukara che. uttarAdhyayanamAM chahevA upara vijaya meLava ghaNuM kaThina manAve che. AMkha, nAka, ; kahyuM che . ??=' . !': ': . kAnajIbha ane speza e, pAMca IndriyamAM rasendriya evI.. --- - - vAyA kare re ri 3 iMgane ' 113 che. bha upara, svAda tathA vAcAnI draSTie vijaya meLavavAnuM maNidhArIma veva, TuvA garike tavo - - pramANamAM kare che e anubhanI vAta - che.-- jIbha uparAMta, - ' .20 . sii, muLA tarika suaI thAvo ! spazendriya, upastha Indriya upara saMyama dharAvavAnuM paNa __tahA aNuvasateNaM dukkara dmsaagro|| eTaluM ja kaThina zAstrakAroe darzAvyuM che.--kAmabheganI. - dharma ke tattvajJAnanI apekSA vagara kevaLa vyavahAra daSTithI lAlasA jIvane vAraMvAra thayA kare che. tIvra mane baLa na joIe te paNa manuSya jIvanamAM sukha ane zAMtine mATe hoya te javane asaMyamamAM te ghasaDI jAya che. je mANasa 'saMyamanI AvazyakatA ghaNI moTI che. je badhA ja mANase havAne vaza karI zake che, svI; ke rasa upara vijaya meLave che asaMyamI banI jAya te hiMsA, cerI, mArAmArI, baLakAra, te mANasa krame krame upastha sahita badhI indriya upara vijaya meLave che. ' ' ' - chetarapiMDI vagerenuM pramANa vadhI jatAM manuSya-jIvananAM sukha . . . . . . . Idri upara saMyama meLavyA pachI citta para zAMti naSTa thaI jAya. eTalA mATe ja jIvanamAM saMyamane Adara saMyama saraLa bane che. keTalIka vyakitaonI bAbatamAM cittanA saMyama. thAya che; saMyamI strI-punAM guNagAna gavAya che. kaTiMgata pachI Indriya para saMyama saraLa bane che. pahelAM indri. "dharmamAM na mAnanAra ke pitAnI jAtane nAstika 'kahevaDAvanAra uparano saMyama ke pahelAM citta uparano saMyama? e vivAmAM mANase paNa asaMyamanI nahIM paraMtu saMyamanI ja prasaMzA ekAne koI niyama nathI, kAraNa ke citta ane indriyonA vyApAra, vyApaka, gahana ane kAraka, akaLa hoya che. ke A saMsAramAM mANasa strI, putra, parivAra, ghara, dhana, milkata, kayAreka nimitta maLatAM krodhAdi kaSAye cittamAM UThe che. karacAkara vageremAM bahu ja Asakata rahe che. jIvaMta vyakitao te prasaMge va tene vaza banI jAya che. kayAreka jJAna ke sama' ane dRzyamAna sthala padArtho taraphanI tIvra rAgavALI abhiruci jaNa hovA cha aaN paNa prasaMgavazAt pramAthI kaSAyone vaza banI. : e dharAve che. vaLI manathI paNa te bhinna bhinna IndranA javAya che. pAparUpa che ema samajI tarata micchAmi dukakaDama managamatA viSenI kalpanA karI rAce che, te vaLI kayAreka tenA karI laine potAnA cittane AtmaciMtanamAM paramAtmAnA kAnamAM viparIta anubhavene khyAla karI te TheSa paNa kare che. eTale jIvane athavA vairAgyanI bhAvanAomAM jeDI devuM joIe. zAsakAroe - saMdhUmamAM rAkhavA mATe sarva prathama inDiyAne saMyamamAM rAkhavAnI upamA ApI che ke je sarovaranuM jaLa nimaLa, ane pAradarzaka 4 AvazyakatA UbhI thAya che. indra tathA matane saMyamamAM rAkhavA hoya che. temAM hiMsaka jaLacare rahetAM nathI. tevI rIte mANasa, - mATe bhegApabheganA padArthone tyAga karavAthI, athavA temAMthI jo pitAnA hadayane nirmaLa ane pAradarzaka banAve che temAM - saMke Asakti kheMcI levAthI saMyama tarapha vate vALI zakAya krodhAdi kaSAya rUpI hiMsaka jaLacare rahI zake nahi. " pha che. paraMtu e vALavA mATe zraddhA sahita jJAnanI apekSA rahe krodhAdi kaSAye eka divasamAM nirmULa thatA nathI. zubha che. Indriya padArtho tuccha ane anarthakArI che, jIvanane saMsa bhAvanAonuM vAraMvAra bhAvana karavAthI, zubha dhyAnamAM cittane ramAM bhamADanAra che, evI AMtara-pratIti na thAya tyAM sudhI mana vakhatovakhata parovavAthI saMyamano mahAvare tha ya che ane - ane indriyo e padArtho tarapha vAraMvAra paDI jAya che. vRttionuM . e rIte kaSAya upara kamekane vijaya meLavI zakAya che.? - krame krame zubha bhAvamAM " urvArohaNa karavAthI . ane cittamAM . kSamAnA bhAva dvArA krodhane, mAva arthavA vinamratAnA.. - tyAga, vairAgya, upazama, dayA, saMsAranI kSaNiktA ane anityatA bhAva dvArA mAthAne ane satiSa dvArA lebhane jItI zakAya che. - I bhAnuM vAraMvAra smaraNa karavAthI citta saMthAda Indri je mANasa, kathAne maMda paDato nathI athavA tene vadhavA de che : 'tika sukhanA padArthomAMthI nivRtta thAya che. parANe kareluM te mANasanA kaSAye anaMtAnubaMdhI banatA jAye che ane samaya dehadamana bahu daSTi nathI.. kayAreka tenI pratikriyA thAya che. jatAM tene mitvamAM ghasaDI jAya che.. . .:: uM tyAre mana ane indriye bamaNA vegathI bhegapabhoga te mATe lalacAya che. Ama chatAM . indriya damana ane .. samiti, gupti, vrata, tapa, cAritraya, virati, vairAgya, . . monigrahane zAstrakAroe sarvathA niSedha karyo nathI. keTalAka nigraha, saMyama vagere zabda vizALa arthamAM ekabIjAnA cho evA hoya che ke jeo eka vakhata indriya damana ke paryAya jevA gaNAya che, te paNuM derekenI viziSTa pAribhASika . enigraha karIne saMyama tarapha vaLe te pachI teo ravAbhAvika athachAyA che. udAharaNa tarIke maunane vAMNI uparanA saMyama rIte ja ullAsapUrvaka, zraddhA sahita saMyamamAM rahe che. bAlajIne ja tarIke kai oLakhAvI zake, paraMtu vastutaH tene vacanaguptimAM " mATe A vizeSa sAcuM che. zikSanA bhayathI mANasa,prAmANika samAveza thaI jAya che. zarIranI keTalIka pravRttio na karavI rahe ke phAMsInI sajAnA bhayathI mANasa: na karatA aTake te samAveza thaI jAya . mArI "zu na karato ane
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-5 praha jIvana | du: vItelAM varSo : cI. na. paTela (gatAMkathI cAlu) nAmanAM ceDAM ijekazana lIdhAM ane davAnI bATalI laI 1944nA meTrikanI parIkSA daramyAna me davAo lIdhI hatI tenI eprilamAM, ema. e.nI parIkSA ApavA muMbaI gaM. muMbaI pahelI viparIta asara cAra varSe jaNAI. bI. e.nI parIkSAnI pahoMce tenA Agale divase bapore zaheranA eka bArAmAM taiyArI karatA hatA tyAre, 1940nA mArca mAsamAM, parIkSA sTImaramAM bharelo dArUgoLo phUTatAM bhayaMkara dhaDAke thayo hato. zarU thavAnI hatI tenA traNa divasa pahelAM magajanA thAkanAM pacAsa varSathI vadhu uMmaranA badhA muMbaIvAsIone te yAda haMze. cihana jaNAyAM. bI. e. mAM mukhya viSaya aMgrejI sAthe gauNa e divasomAM reDiyono upayoga bahu pracAramAM nahotuM AvyuM, viSaya saMskRtane hato. temAM mAtra pAsa thavA jeTalA, eTale ke eTale huM muMbaI javA sAMje sAta vAgye gujarAta meIlamAM be praznapatramAM kula 30 TakA, guNa meLavavAnA hatA, eTale be tyAM sudhI e vize amane koIne e dhaDAkA vize khabara viSayanI taiyArImAM bahu kALajI nahotI rAkhI. dareka satranI ane nahotI paDI. paDI hota te ? saMbhava che ke pitAe mane muMbaI kelejanI prarIkSA thatI te pahelAM traNeka divasa vAMcI letA ane jarUra na javA dIdhuM hota. ema. e. nI parIkSAnI taiyArImAM cAra karatAM ghaNuM vadhAre guNa maLI jatA. chellI yunivarsiTInI parIkSA varSa nIkaLI gayAM hatAM. vaLI eka varSa rAha joI huM parIkSA mATe paNa parIkSA pahelAMnA traNa divasa saMskRta vAMcavA mATe ApI zakaye hota, ke jIvane koI bIjI ja dizA lIdhI hatI? rAkhyA hatA paNa parIkSA semavAre zarU thavAnI hatI ane jUna mAsamAM parIkSAnuM pariNAma AvyuM ane huM zukravAre savAre saMskRtinuM pustaka hAthamAM lIdhuM te eka vAkaya prathama vargamAM pAsa thayA te pahelAM gujarAta kelejamAM aMgrepaNa vaMcAya ke yAda rahe nahi. mukhya viSaya aMgrejImAM game jInA madadanIza adhyApakanI jagyA khAlI paDI hatI teTalA guNa Ave, paNa saMskRtanA be praznapatramAM trIsa ane 20 jUne huM karIe caDhI gaye. zarIranI azakti TakA na Ave te napAsa gaNAya. atyAra sudhInI dareka vadhatI jatI hatI. eTale meTrikanA varSane anubhava parIkSAmAM UMcI saphaLatA meLavI hatI. meTrikamAM muMbaI yA karI meM e varSe lIdhelI viTAminanI geLAe pharI yunivarsiTImAM AThamAM naMbare pAsa thayo hato, gujarAta kolejanI levAne vicAra karyo. paNa mane vicitra anubhava thayo. je. - phasTa IyaranI parIkSAmAM huM ekle ja prathama vargamAM hatuM, divase savAre gALI lIdhI hoya te divase kolejamAM pahelA ja ane InTaranI parIkSAmAM prathama vagara maLe aghare gaNAte, pIriyaDamAM cakakara Ave, ane svastha rahevAne game temAMya tarkazAstra laIne prathama vargamAM Avela hatuM. have teTale prayatna karuM teya paMdara-vIsa miniTamAM vyAkhyAna chellI parIkSAmAM AvI nAmezI ? khUba gabharAI gaye. baMdha karI vaga cheDI devuM paDe. thaDA thaDA divasane vicAryu ke nAhIne svastha thayA pachI vAMcIza, paNa nahAvAnI aMtare meM cAra pAMca vAra gALI levAnA prayatna karyo, paNa taiyArI rUpe hajAmata karatAM hAtha dhruje. nAhIne pharI vAMcavAnuM dareka veLA mane acUka e ja anubhava thAya. te pachI zarU karyuM tyAreya magajanI e ja sthiti. saddabhAgye meM hosTelanI jyAre jyAre meM viTAmina e. sI. ke. DI. levAno prayatna mArI rUmamAM kheDAnI zALAnA mArA mitra zrI kanu karyo che tyAre dareka veLA pariNAma avaLuM AvyuM che. macharane, teo ela. ela. bI. nI parIkSA mATe sAmAnya rIte huM DAkaTarane A vAta karuM chuM tyAre vAMcatA hatA tenI sagavaDa mATe, rAkhyA hatA. teo te mAnatA nathI. ane tene mArA manane vahema gaNI (kAInI rajA vinA, kAraNa ke kolejanI bahArane kaI vidyAthI kADhe che. e varSanA, eTale ke 1944nA Disembara mAsamAM evI rIte hoTelamAM rahI na zake) zrI maccharanA kAkA DokaTara mane kamaLa thaye, temAMthI mane te samayanA jANItA dhArAzAstrI hatA. temanI pAsethI teo nyUro-kropheTa nAmanI Tonika davA hiMmatalAla zukalanA nAnAbhAI amubhAI. zukale eka aTha' laI AvyA. ja tenAM cAra pAMca TIpAM laI meM traNa divasa vADiyAmAM ja beThe karyo, paNa zarIra upara kamaLAnI kAyama asara ' sudhI dararoja bAra kalAka vAMcyuM ane saMskRtimAM 60ne badale rahI gaI. (amubhAI haja jIvatA che, ane paMdareka divasa upara mArI 80 guNa meLavyA. paNa e gabharATamAM aMgrejInA praznapatra putrIne laI emane maLavAnuM thayuM tyAre meM emane jUnI vAta jarA cUMthAI gayAM ane parIkSAmAM prathama vagara na maLe. - yAda devaDAvI hatI.) traNa varSa pachI, 1947nA eprila mAsamAM, ema. e. nI kamaLAnI badhI asaranI vigate kathA lakhuM te lAMbI parIkSA mATe taiyArI karatA hatA tyAre parIkSAnI tArIkha pahelAM | vArtA thAya. eTale huM mukhya hakIkatane ja ullekha karIza. paMdara divasa agAu vaLI pAcho magajane thAka vartAya. (Aje. kamaLA pachI traNa varSe mane comAsAmAM ne ziyALAmAM rAtre te, zarIranI taddana nakhAI gayelI sthitimAMya, pUrI UMdha AvI sasaNI thavA lAgI, te bhAta khAvAnuM baMdha karatA ane hoya te thAkyA vinA saLaMga daza kalAka vAMcI zakuM chuM.). dararoja sAMje pAMca vAgye jamI levAno niyama MotAM e viSe parIkSA ApavAnuM baMdha rAkhyuM paNa pachInA varSe kAbUmAM AvI. tene pUrI maTADavA mATe homiyopathInI ddavA karI zarIra vadhu bagaDyuM. eka DeAkaTara vaDIle mane cetavyuM ke kadAca - te temAMthI hyperacidity thaI, je mATe huM muMbaInA te - mane sya thAya. (emaNe je mane pAchaLathI, 1909mAM, samayanA prasiddha che. te maLyo hato. te mATe temaNe kahyuM hatuM ke cImanabhAI, tamArA zarIranA ghaDiyALanI cAvI lika esiDanAM Ijekezana ApyAM hatAM ane tethI thekaDI rAhata UtarI gaI che. smaraNonA pahelA haptAmAM meM Ane Ullekha karyo thaI hatI, ane thoDA samaya pachI phariyAda maTI gaI hatI. che.) eTale sAvacetI rUpe De. mahilenI salAhathI geDusana traNa varSa pachI, 1951 mAM meMmAM avaLAM upara phelIo pALa.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA1-9-85 - 1 - - 1 * * * * * * * * * * * pra ha ruvana " " . * * * *. tA1-985 DokaTare pAyeriyAnuM nidAna karyuM ane thoDA dAMta paDI nAkhyA. ja hatI temAM karI, lehInI UlaTI kema thaI e mATe zarIra hatI temAM hI hInI ya beeka vaSa viTAmina bI kensekasa letAM zarIra sudhaya ane sarjanane batAvatAM temane jarUrI tapAsa pachI kensarane vahema vajana lagabhaga 105 sudhI pahocyuM. paNa 1956 mAM mArI, paDe. temaNe peTa khelIne joyuM te cAMdu ke kensara kaMI vallabhavidyAnagaramAM navI saradAra vallabhabhAI yunivarsiTI jaNAyuM nahIM thaDA mAsa ekalA dUdha upara rahyo hate. eTale sthapAvAnI hatI tenA pahelA sarakArI rajisTrAra tarIke AMtaraDAM nabaLAM paDI gayAM hatAM temane sudhAravA DokaTare mane badalI thaI, tyAM mane eka varSamAM ja, isiphiliyA sAmAnya kherAka cAlu rAkhavAno Agraha karyo. meM prayatna karI nAmane, kSayanA jevAM cihanavALe rega thaye dararoja khAMsI joye, paNa te saphaLa na thayo. te pachI be varSa mArAM bahu rahe ne 100 DigrI tAva rahe. lehImAM ene AMka 3-4 rahevo kalezamAM gayAM. pahelAM varSa daramiyAna dUjhatA harasa mATe joIe te 50 jeTale thayela hatuM. vadheluM vajana badhuM UtarI be oparezana karAvavAM paDyAM, ane bIjA varSe rAkamAM gayuM ane sAthe thoDuM vadhAre paNa letuM gayuM. . mAtra pAMca cha kapa cahA ane 100 grAma sUraNanuM zAka DA traNa varSe mahAmahenate IsinophiliyA kAbUmAM AvyuMtyAM eTaluM rahyuM. chevaTe kaMTALIne je thavAnuM haze te thaze ema dilhInI kalekaTeDa varkasa evi mahAtmA gAMdhInI ophisamAM vicArIM huM zrI jayaMtI ThAkoranI vasaMta necara kayera hospiTalamAM anuvAdaka tarIke sArA pagAre joDAvAnuM nimaMtraNa AvyuM te meM , dAkhala thayA. tyAM aDhI mAsa rahyo. ane dudha-dahIM upara rahe zarIranI sthitine vicAra karyA vinA svIkArI lIdhuM, jatAM pahelAM thaI ghera Avyo. ema sADA pAMca varSa cAlyuM. pachI bAkI rahelA vIsa dAMta paDAvI nAkhavAne vicAra karyo. sAmAnya 1974mAM zarIra pharI bagaDatAM vaLA DokaTarane batAvyuM, niyama pramANe DokaTara aThavADiyAnA be pADe te aDhAra mAsa temaNe AMtaraDanAM kSayanuM nidAna karyuM mAyasinano 90 nIkaLI, jAya. mArI pAse eTalo samaya nahoto eTale meM Ijekazana lIdhAM ane te sAthe doDha varSa Ikima nAmanI TIkaDI hiMmata karIne chekaTarane eka ja beThakamAM badhA dAMta pADI cAlu rAkhI tethI zarIra jarA vaLyuM, joke pUruM nahi. lagabhaga nAkhavAnuM kahyuM. DokaTara mArA jevA sAhasavIra hatA ane temaNe daza varSa huM roTalI, maga ne zAka khAte thayo, paNa thoDAM varSomAM ema kayu ogaNIsa dAMta sahelAIthI pADI zakayA, paNa chellA sTremAyasinanI asara UtarI gaI ane have mAre kherAka dAMte haTha karI ane tene kheMcatAM dazeka miniTa nIkaLI gaI. dararejanA mAtra be khAkharA, 200 grAma jeTalA zAkano sUpa, viTAmina sInuM 500 miligrAmanuM Ijekazana laIne gayA hatA cAra kapa cahAmAM pAzera jeTaluM dUdha ane ATha camacI jeTalI eTale bahu lehI te na paDayuM, paNa jamaNe gAla sUjhI gaye. khAMDa Ave te rahyo che. avAranavAra eka TaMkanA khAkharAne kuTuMbanA DokaTara jitendra desAIne batAvatAM temaNe pAsanAM badale 100 grAma jeTalA baTAkAnuM zAka khAI lauM chuM. koI DeDAne zeka karavAnuM kahyuM tenAthI eka kalAkamAM ja ArAma vAra maga ne kaDhIne ravAda karI lauM chuM khare, paNa te bahu thaI gaye. . sadatAM nathI. Ama jyAM sudhI cAle tyAM sudhI kharuM. dilhImAM zarIra uttarottara nabaLuM paDatuM gayuM. DokaTaranI ne mArA gadabhabhAIe Ama mane jIvanabhara khUba pajace che, vaidyanI davA karI joI ane phAyado na jaNAtAM chevaTe homiye- paNa mane ene lezamAtra raMja nathI. temanA haThAgrahe mane pathInI karI.. eka aThavADiyuM te karI haze tyAM, eka divasa bIjI mUlyavAna kamANI karAvI ApI che. zrI narasiMharAva savAre, 1965nA navembaranI 23mIe, methInI bhAjIne sUpa dIveTiyAe "mane mukura'nA bIjA bhAganA pahelA lekhanA mathALe pIdhA pachI lehInA raMga jevI pAtaLA pravAhInI UlaTIo ogaNIsamI sadInA eka ochA jANItA navalakathAkAra ane zarU thaI. huM ekale rahetA hatA eTale ghara baMdha karI paDozamAM kavi ja merithinI ukita TAMkI che. There is nothing mitra zrI AzuteSa desAI rahetA hatA tyAM gayo. tyAM bapore the body suffers that the soul may not profit by cAra vAgye ghaTTa lehInI UlaTI thaI. DokaTaranI salAhathI zarIranuM evuM koI kaSTa nathI jeno AtmA petAnI unnati arthe AzuteSe mane tatkAla hospiTalamAM dAkhala karAvyo, dazeka sadupayoga na karI zake." mArA jIvanamAM meM A ukitanI yathArthatA divasa hospiTalamAM rahyA pachI zarIra jarA sAruM thayuM eTale anubhavI che ane mArA gardabhabhAInAM parAkrama mane AzIrvAdarUpa amadAvAda AvyuM. ekAda mAsa pachI cIpha eDiTare mArI lAgyAM che. temaNe mane dhamalAbha ja nahi, athalAbha paNa badalI amadAvAmAM navajIvana presamAM kalekaTeDa vakasanA graMthe karAvI Ape che, mArA e sabhAgyanI vAta huM have chapAtA hatA tenA makAnamAM amArI dilhI ophisanI zAkhA pachI lakhIza. - harIndrabhAine putra ',', , , . . : : :*, , , ; ' 'kAgavI, dIkSita .. priya harIndrabhAi. . - sAhitya sabhAnI kAryavAhaka samitie 1982 nA varSane raNuktirAma suvarNacandraka tamane zuM arpaNa karavAne nirNaya karyo che te samAcArathI A jIvane ghaNe ghaNe * Ananda thaye. tamane , hAyapUrvakanAM abhinandana. tamane paNuM Ananda- te thato haze, te sAthe tamArA svabhAva pramANe tamane eka mUMjhavaNa paNa thatI haze, ke 'saddagata raNajitarAma jevA eka mahAna saMskArasevaka, jemaNe gujarAtI sAhitya pariSadu jevI, ApaNI prajAnI sAMskRtika cetanAmAM javALa ANavAnuM sAmarthya dAkhavI zakelI gujarAtanA gauravarUpa sAhityika ane sAMskRtika saMsthA sthApI. ane, . jemaNe gujarAtanA prajAjIvananA Arthika, sAmAjika ane rAjakIya praznonA prANa samA sAhitya ane zikSaNanA mahA praznonI gaMbhIratAthI -- mULagAmI vicAraNA karI, e vibhUtinI smRtirUpa suvarNacandraka svIkAravAnI mArI te kaI ane keTalI pAtratA 5 A mUMjhavaNa tamArI svabhAvagata vinamratA saMdarbhe samajI zakAya evI che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke ? . .. " tA, 1- ndra, * prabuddha jIvana kintu gurjarAtI vADamaya kSetre ane gujarAtI patrakAratva kSetre tame jaNAyuM che. jIvananI kRtArthatA zemAM te kadAca hu jANI zakA sADAtraNa dAyakAthI uttarottara je vaividhyapUrNa sattvazAlI, nakaMkara chuM." amerikI kavayitrI siddhi plAthanI kavitAnI jema ane keTalu ke te niHzaMka ciraMjIva rahevAnuM ja che evuM mUlyavAna tamArI kavitA mRtyunI chAyAmAM UcharI, vistarI che paratuM te arpaNa karatA rahyA che, tenI sAthe raNajitarAma jevI vibhUtinI sAthe te premanA prakAzamAM paNa pAMgaratI rahI che. niryA ane smRti saMlagna rAkhavAnuM gujarAta sAhitya sabhAnuM pagaluM nirapekSa prema sarva prati vahAvatA rahevuM e . tamArA prakRti sarvathA ucita che ja. tamArA manamAM e vize koI zaMkA che? ! vizeSa che. prema e ja tamArI paramazraddhA che, tamArA vyakitatvanuM kadAca hoya te e vADamaya kSetragata siddhinA tamArA Adarza aizvaryA che; tamArI kavitAnuM uddabhAvaka, avalaMbanarUpa ane saMdarbhe haze. 'kava sUrya prabhAva vaMza: kava cAlya viSayo mati' vikAsazIla baLa che. tame ja te kahyuM che. prema e mArI kavitA AvI mana: sthiti A prasaMge kaI paNa, siddhivanta pravRttinI prathama ane parama nibata che. tame racelI kRSNa vinamra vyakita anubhave ja. ame jANIe chIe ke kavitAnuM preraka baLa prema ja che. tamArI bhautika saMpattije kavitA-sarjana e tamArI nijAnandalakSI ja pravRtti che, tame ja haze te paNa tamArI premanI lata lakhalUTa ane akhUTa che. te kahyuM che ke: "mAre mana kavitA e ja jIvana che, zvAsa sarvajana prati tenA nirbandha vahanane tamane jema Ameda che. lauM chuM ke hajuM pharuM chuM tyAre nahi, paNa keka lakhI zakuM chuM tema anya taraphathI thatI premanI yanta kiMcit, prAptino paNa tyAre ja jIvuM chuM.' kavitAne ja jIvanane eka mAtra paryAya tamane ghaNuM badhe AnaMda che. zuddha premanI uma anubhavatAM ja svIkAra e kaI sAmAnya bAbata che ?! kavitA padArthanI tame kevA vIdharI jAo che, palaLI jAo che, e , amAre AthI anyathA vizeSa aucityabharI itara kaI prANapratiSThA svAnubhava che. premanA AdAnapradAnane AnandathI caDiyAta Itara saMbhavI paNa zake? kavitA dvArA tame amRtanI ja te upAsanA Ananda che! "parama prema parabrahma' e kavizrI nhAnAlAlanI na karI rahyAM che. bhale, mRtyu sAthe saMvanana karavAnuM tamane rucatuM sahakita tamAre pratyaya, tamArI zraddhA, tamAruM satya banI hoya, bhale mRtyune tame parama adhIratAthI jhaMkhatA che, bhale rahe te e te jIvananI ghaNI moTI labdhi lekhAya. nirvyAja mRtyumAM ja tamane lijata lAgatI hoya, bhale te tamArI priyatamA premanA tamArA rAdhAkRSNanAM gIta ane aMtaranI vedanAne vAcA hoya! ane te na sAMpaDatAM kAyAnA piMjarane teDI pheDI nAkhe evI ApatI tamArI gajhale e premanI bhAvanA ane mRtyunI pracaMDa tANanI tame mAgaNI karatA he. amane khabara che ke tamArI jhaMkhanAthI rasAyelI tamArI kavitAnA jeTalA mahattvanA teTalA ja navalakathA "paLanAM pratibiMbamAM tame mRtyunI ja vAta karI che. ramaNIya aMza che. prema ane mRtyu tamArI kAvya-mudrAnAM be tamArI bIjI navalakathA "anAgatane paNa tame mRtyunI jhaLahaLatAM pAsAM cheH chAyAmAM ja ucherI che tamArI pahelI navalakathA "aganapaMkhI' ApaNuM vyAsa, vAlmIki ane kAlidAsa sudhdhAM jagatabharanA ne tame be utkaTa milanasuka praNayIonA cira virahanI uttamottama kavio ane mahAna ciMtakonI kRtionA parizalanathI. karuNatAthI ja rasI che. tamArI sAva navalakathAomAM sahuthI tamArI pratibhAne piMDa pilAIne ISTa ghATa pAme che. vizeSa saphaLa, ane lokapriya nIvaDelI navalakathA "mAdhava kayAMya Izvaradatta pratibhAne gya viniyoga tame karI jANe che. nathI'ne viSAdanI havAmAM taraboLa karI nAradanA nirveda ne tame bhAgyazALI paNa kevA ke maharSi zrI aravinda ane rudananI kSaNanA bindu upara ja pUrI karI che! kendranI sAhitya zrI mAtAjI e ubhaya vibhUtinI kRpAnuM jharaNuM tamArA akAdamI puraskAra meLavanAra, mAnava saMbaMdha saMdarbhe bIIga" ne "bikamiMga' mAM vikasAvavAmAM preraka ane kRSNaviSayaka ciMtanAtmaka ane vizleSaNAtmaka evA granthamAM upakAraka nIvaDyuM! tamArI kavitA upara e baMne vibhUtionI paNa je kRSNamukhe mRtyune mahimA uccArAvyA vinA tame rahI asara vilekAya che. tame e baMne prati AsthAthI mukayA ane : zakayA nahi! samRddha jIvana ane zAMta mRtyu bemAMthI pasaMdagI tamArI kavitA bhakita tathA adhyAtmathI surabhita thaI, mRtyu karavAnI hoya to tame niHzaMka mRtyu tarapha ja muke e paNa sAthenA tamArA saMvananathI te samANu thaI, premapadArathathI te amane mAlUma che. mRtyune tame tamArA jIvana-saMgItanA svara riddhivanta thaI ane pratibhAbaLe te siddhivanta banI. saptakanA SaDajagrAma-sA-tarIke sthApyuM che. mRtyunuM tamane "Asava', 'samaya' "mauna "suryopaniSada' . 'arpaNa" bhAre vaLagaNu che. alabatta tamArA cittanI kaI rogISTha ane "hayAtI' A sarva tamArA kAvyasaMgraho ApaNI kavitA -avasthAnuM te nidazaka nathI. vizeSa vicAratAM amane samRddhinA mUlyavAna aMze che, tamArA kAvyajharaNAne, gIta, thayuM che ke "A jIvana je, jagatanA atyaMta medhA- gajhala, muktaka, leka; seneTa, chAMdasa ane achAMdusa racanAonuM 'vinI mAnavIone paNa adyApipardhAnuM gUDha rahasyathI AvRtta vaividhya vilasAvatI kavitAnA pravAhanuM parimANa prApta thayuM che... ane akalarnayA' para lAgyuM che, tenI samaja mRtyu dvArA ja, | navalakathA paNa tame khAssI saMkhyAmAM ApI che. "yuge yuge mRtyu sAthenA saMvanana dvArA ja pAmavAne tamAro upakrama che. jevA nATakamAM A dezanA malina ane gadhAtA rAjakAraNanuM citra chevenane mRtyu dvArA ja samajavA pAmavAne tamAre e prayAsa upasAvI kaTAkSanuM zastra vIMjhavAnuM kauzala tame dAkhavyuM che. nibaMdha ' 'upaniSadakAlIna RSionI ciMtanaparaMparAne sarvathA anurUpa prakAra kheDI "nIrava saMvAdamAM tame svastha ane buddhiprava che. paNa ame tamane pUchI zakIe ke mahAkAlanI arthAta tathA vAcakanI vicAranI kSitijane vistAranuM jIvanalakSI * IzvaranI ja akaLa gahana lIlAnA . eka AviSkArarUpa ciMtana ApyuM. tame jene sAhityika patrakAratvanI nIpajarUpe -. "mRtyunA ciMtanamAM ATaATalA rata rahyA. pachI ane oLakhAvyuM che e "kavi ane kavitA granthamAM vedakALathI - mRtyunI chAyAmAM kavitAne 'ucheryA pachI paNa A jIvanane te adyatanakALa sudhI vistarelI. aneka kavionI - tame keTaluM samajI zakayA cho? amane khAtarI che ke tame kahezo. kavitAne marma. pragaTa karI tathA te pratyekanI ramaNIyatAnI jhalaka "nahi, jIvana hajI paNa mane mahAkALanI rahasyamaya lIlArUpa ja dAkhavI AraMvAda karAvyo che. ane e rIte tamArI bhArvatriI,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ paha, vana tA. 1-9-5 pratibhAno umeSa tame dAkhavyuM che...samarpaNa'nA taMtrIpade nakhazikha kavi che teTalA ja remarema patrakAra che. rahI saMpAdaka tarIkenA kauzalanI pratIti tame karAvI ja che. sAhityasarjana ane patrakAratva e tamArA vyakitatvanAM be anuvA pravRtti dvArA jagatanI keTalIka uttama kavitAne paricaya pAsAM che. te baMne dItimaMta che kAraNa te baMne siddhivaMta che. paNa tame karAvyo che... sajana-vivecana paratve tame keInI kaMThI bAMdhI nathI. tamArI - ' Ama sAhityanAM ghaNAM kSetre tame kheDyAM che, nyUnika jAtane koI vADAmAM tame bAMdhI rAkhI nathI, tame AsthAnA saphaLatAthI kheDayAM che. paNa amArA hRdayamAM tame eka uttama ane zraddhAnA jIva che, paramagezvara zrIkRSNa, zrI aravinda Umi kavi tarIke, sArA gajhalakAra tarIke ane acchA gItakAra zrI mAtAjI ane svAmInArAyaNa saMpradAyanA Adya pravartaka svAmI -tarIke vizeSa bhAve pratiSita che tene amane Ananda che ane sahajAnanda tamArI bhakti ane zraddhAnA adhiSThAnabhUta evI tenuM amane gaurava che. tame racelI navalakathAomAM 'mAdhava kayAMya vibhUtio che. A sahune tamArA jIvana ane kavana upara nathI" ane "paLanAM pratibimba niHzaMka uttama che. "gAMdhInI gADha prabhAva che, "bIIMga'mAMthI 'bikamiMga" nI prakriyAne tame kAvaDa' jevI karuNarasika ane kaTAkSa rasIta laghunavala paNa amane samajadArIpUrvaka, sAtatyapUvaka, zraddhAthI ne niSThAthI cAlu gamI che: 5Nu navalakathAkAra karatAM kavi ane sAmAjika tathA rAkhI che. te sudIrdhakALa sudhI cAlu rahe ema ame jarUra adhyAtmarAgI vicAraka tema ja eka nibhaka ane svadharmaniSTha chIe. patrakAra tarIke amArA dilamAM vizeSabhAve Asana che. kavitA A vAMcIne tame rakhe ghaNAvatA ke A badhuM tamArA jIvana sarjananI kSaNomAM ja jIvatA hovAnI lAgaNI tame anubhava kavananA avaleka, vivecana ke mUlyAMkanarUpe lakhyuM che, A che paNa amAruM prAmANikapaNe mAnavuM che ke patrakAratvane te A prasaMga nimite, "mANyuM tenuM samaraNa karavuM -apanAvyA pachI tamArA jIvanamAM tame tene svadharmAvata e ya che eka dahANuM" e kaviukita anusAra ane ratidIpa pratiSThita karIne ucita rIte jIvI rahyA che. patrakAratvanA saMkerAtAM tenA vizeSa prakAzamAM je je saMskAra jAgRta Adarzane tame pUrI niSThAthI ne jAgRtithI caritArtha karavAne thayA tenI sahaja bhAve ane AnandAthe abhivyakita che. prayAsa karI rahyA che. ApaNAM bhUtapUrva vaDApradhAne A deza upara ane teya prabuddha jIvananA taMtrIzrInI vinaMtIne mAna ApIne, kaTekaTI lAdI tyAre tame pUrI nibhIkatAthI eka nitya jAgrata alabatta hRdayanA hakathI karI che. mekaLAzathI ja lakhavAnI ane svadharmaniSTha patrakAra tarIke jhaLakI UThayA hatA. 'janmabhUmi varSothI paDI gayelI Adatane jere ATaluM badhuM lakhAI gayuM. ane "janmabhUmi pravAsI'mAM ja tame je agralekho lakhe che vadhu paDatuM lAge che. tame udAradila che eTale nibhAvI leze ane nibaMdhanA ghATamAM je , adhyAmarAgI ciMtanAtmaka e vizvAsa che. vakhANa Ape che te ApaNI prajAnA bhAvanAdIpanI snehAdhIna vicAravATane ' saMkeravAnI kSamatA dharAve ja che. tame - kRSNavIra dIkSita ' kAryAnvita karaNuM : bAbA maTe ca gulAba dayA 1985nuM varSa yuvAvarSa che. yuvAna ke hoya ? nIkaLI paDyA. ghanaghora AkAza, ghero aMdhakAra, pANIthI bI samathiMga, biliva samathiMga, DuM samathiMga" kaMIka bane, UbharAtI ane durgaMdha phelAvatI eka gaTara pAse eka kaDhiye kazAkamAM zraddhA mUke ane kazuMka kare. yuvAzakitanI UjaLI pAye hatA. enAmAM cAlavAnI zakita na hatI. kharI paDelA. AvatI kAlane AraMbha Avo haze. 71 varSanA cira yuvA AMgaLAM, sUjheluM moTuM, kadarUpI zakala, dhAmAMthI nIkaLatuM paru, AbAsAheba AmanAM jIvana ane kAryone jonAra-jANanAra AvA kamabhAgI mAnavadehadhArI tarapha koIne dayA na AvI ke kahI zake ke taruNAIne vaya sAthe nahi mAnasika avasthA sAthe ene madada kare. sudharAInA upapramukhe ene UMcakIne saDakanI saMbaMdha hoya che. bAjue mUko. ThaMDIthI tharathara kAMpatA deha upara eka kaMtAnane ' '' AMtararASTrIya puraskAra mATenI pasaMdagI kayAreka ja evI TukaDe oDhADe vAta pUrI thaI gaI ' ' ' --rIte thArya che ke je sarvamAnya ane sApha hoya. bAbAsAheba mATenI A varSanA megasese evorDa mATenI pasaMdagI A prakA upapramukhasAheba ghare gayA, paNa te dhana AvI. kAraNa ke te bAbA Ama hatA, baMdha AMkha sAme e rakatapittiyAnuM ranI hatI. dezanA lAkho kuSTharogIonA punarvasavATa ane citra dekhAyA kare, mAMhyale satata pUDyA kare,-teM je karyuM te , AtmanirbharatA mATe varSothI prayatnazIla mahAna samAjasevaka sarvathA yogya hatuM ne? zuM tuM AnAthI vizeSa kazuM na karI muralIdhara devIdAsa A mATe eziyAnA khela puraskAra tarIke zakta ? manamAM uthalapAthala zarU thaI. zuM e mAtra dayAne pAtra che -ksI gaNanA thAya che evA megasese erDa meLavanAra dvitIya ke vizeSa? pachI te e jagAe pitAnI patnI ane pitAnI -eziyAi nAgarika che. philipAInsanA pramukha remana megasesenuM jAtane kalpI jei. samasaMvedanA zarU thaI gaI. dayAmAMthI dAna vimAna akasmAtamAM avasAna thayuM hatuM temanI smRtimAM dara - dha samAjasevA, patrakAratva, sAhitya ane AMtararASTrIya samajaNa janma, karUNAmAMthI madada ane saMvedanAmAMthI navasarjana.. mATe A puraskAra ApavAmAM Ave che. '' '' ; - 1951mAM bAbA vakIlAtane vyavasAya choDI, jIvananI mahArASTrata caMdrapura jillAnA vora zaheramAM zahera sudha- sthiratAne asthira karI, pelA sAdanI dizAmAM nIkaLI paDayA. 'rAInAM saphAI kAmadAra haptAla para gayA hatA. sudharAInA upa- sAthe pitAne parivAra, cha rakatapittiyA ane eka gAya ane pramukha varasatA varasAdamAM zaheranI gaTare ane saMDAMsa sApha karavA hA; pelA vicAre te kharA ja. mahArASTranA candrapura jillAnA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-25 , 'prabuddha jIlana. *--- ~------ verAna rathaLe avizrAMta mahenata karI AnaMdavana nI sthApanA karI. A AnaMdavana e mAtra mahAragIonuM sAravAra kendra ja nathI, enAthI te ghaNuM vizeSa che. ahIM hospiTala, aMdhabadhira mUka prazikSaNa kendra, vRddhAzrama, beMka, kheDUto mATe gRhaudyoga kendra ane raktapittiyAo mATe punarvasavATa kendra che. emanI zArIrika regamukita e ja mAtra bAbAnuM lakSya nathI. samAjanI dayA upara A vagara jIve e paNa maMjUra nathI. ahIM teo svamAnathI jIve che. emanA hAtha mAgavAmAM nahi paNa zramamAM kAryarata che. bAbA AmanuM kArya jotAM ApaNane DokaTara AlbarTa svAI4ra jarUra yAda Ave. bAbAnAM dharmapatnI, DokaTara putra ane DokaTara putravadhUo paNa A sevAkAryamAM ja samarpita thayelAM che. "padmazrI' evorDa ane jamanAlAla bajAja puraskArathI sanmAnita Amane megasese eDanA samAcAra ApavAmAM AvyA tyAre emanA uddagAra hatAH "huM mArA badhA kuSTarogIo ane apaMgenA caherA upara hAsya jovA IcchuM chuM te ja mAre. mATe puraskAra che.' | bAbA AmaTenA kAryathI lokonA manamAM kuchagIo vizene dRSTikoNa badalAya che. kuSTarogIo paNa ravAvalaMbI banI zake che e vAta emaNe siddha karI ApI che. bAbA A eka kAryathI aTakayA nathI. gedAvarI ane indrAvatI nadIo para baMdhAnAra be baMdhane lIdhe te vistAranA AdivAsIonuM jIvana astavyasta thaI jaze. e mATe teo A uMmare ane pathArImAMthI UbhA paNa na thaI zakAya evA zarIre caLavaLa calAvI rahyA che. paryAvaraNa, vanIkaraNa ane vaijJAnika dRSTie sAmAjika praznonA ukela mATe emaNe yuvA peDhI mATe navI dizA kholI ApI che. yuvAne AvAM kAryo mATe AgaLa AvI rahyA che. leDI bA vADa, je trIjA vizvanAM arthazAstrI ane naheru evorDa vijetA che. (e puraskAra emaNe bAbAne ApI dIdhelo) emaNe bAbAnuM nAma nobela prAIjha mATe sUcavyuM hatuM. reTa phArmiMga vizenA lekhaka rabarTa hArTe kahyuM hatuM, koI paNa rAjakIya netA karatAM bAbA AmaTenI siddhio vizvamAM vadhu noMdhapAtra che. jo ke ApaNI sarakAre "AnaMdavana" ane "tapavana" mATe Arthika madada ApavAmAM lokazAhI sarakArane zobhe evo vyavahAra nathI karyo, e judI vAta che. bAbA AmATenA kAryamAM Arthika madada karanAra latA maMgezakara jevAM gAyikA ane pu. la. dezapAMDe ane vasaMta kAnITakaTa jevAM saja ke paNa che. bAbA pite ciMtaka che vinebA ane sAne gurujI emanAM preraNA strota che. emanA vicAre java lA ANi phele, zramika kAryakartA vidyApITha', "mAtI jAgavIla tyAlo mata," ane "ujajavala udyAsADI" jevAM pustakAmAM saMgrahAyelA che. bAbA mAne che ke, bhautika saMpattA Avaze tenAthI de, ane daridra para vijaya meLavI zakAze. ane te mArga te vijJAne mekaLA karI Ape che. - satyanI zodha mATe, zivanI sAdhanA mATe vijJAna ane adhyAtmane saMga thavo jarUrI che. manane kedra zarIranA kehathI ati bhayaMkara hoya che. mAruM mana satata mane e pUche che ke, saDI gayelA, gaLI gayelA zarIravALA kukapIDita jyAre abhUtapUrva parAkrama ane puruSArtha karI batAve che tyAre A taMdurasta zarIravALA kema karIne pusvArthahIna banIne beThA che! vize bAbA AmaTekahe cheH krAMti e sItA jevI che. te vanavAsI rAmane sAtha ApI zake che. paNa maryAdA puruSottama jevA rAjagAdIe bese tyAre te dharatImAM samAI jAya che. ': karuNuM jyAre kamamAM pariName che tyAre kevA kevA camatkAro sarjAya che te bAbA AmaTe ane cunIlAla mahArAja jevA alagArI bhekhadhArIoe siddha karI ApyuM che. : "gharakula ANi vyakitatva - +- saMghanA upakrame zanivAra, tA. 24-8-85 sAMjanA 5 00 kalAke paramAnaMda pApAi sabhAgRhamAM jAyela. marAThI carcA sabhAmAM mRNAlinI desAInuM "dharala ANi vyakitatva" e viSaya para marAThI bhASAmAM mananIya pravacana thayuM hatuM. A prAraMbhamAM A kAryakramanA saMyojaka zrImatI kamalabena pIsapATIe madhuraravare prArthanA rajU karI hatI. . . "saMdhanA upapramukhazrI cImanalAla je. zAhe zrImatI mRNAlinIbena desAInuM. caMdanahArathI svAgata karavAnI. sAthe temane paricaya Ape hate. . - zrImatI mRNAlinI desAIe vartamAna samayamAM gRhiNI ane tenI pharajo, Adarza gRhiNI kene kahevAya ane ghara, kuTuMba, parivArane kema sukhI karI zakAya e viSe mananIya ubedhana karyuM hatuM. pravacana bAda praznottarImAM sarvazrI subedhabhAI ema. zAha, dhIrajalAla phUlacaMda zAha, zAMtilAla TI. zeTha, vasaMtalAla narasiMhapurA, mana- sukhalAla gahetA vagere e bhAga lIdhuM hatuM. zrI cImanalAla je. zAhe AbhAra mAnyA bAda A kAryakrama pUrNa thayo hato. adhyAtma-varga ' 'saMdha' taraphathI zanivAra, tA. 21mI sapTembara, 1985thI adhyAtma vaga zarU karavAmAM AvanAra che. adhyApaka tarIke tattvaciMtaka zrI pannAlAla jagajIvana gAMdhI manAI sevA ApanAra che. varga nIce pramANe raheze. * dara zanivAre bapore 3-00 thI 4-30 sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha 385, saradAra vI. pI. roDa, rasadhArA ke. opa. saMsAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAmanI sAme, muMbaI 400 004. * dara guruvAre rAtanA 8-00 thI 9-30 sthaLa : zrI pannAlAla jagajIvanadAsa gAMdhInA : nivAsasthAne 30 6, zrIpALa nagaraje. mahetA roDa, - muMbaI-400006: ' , viSaya : dravyAnuyoga '. - je sabhya A adhyAtma vargamAM joDAvA IcchatA hoya temane pitAnuM nAma tathA kayA vagaMmAM teo joDAvA icche che te viSe "saMghanA kAryAlayamAM tA. 15mI sapTembara sudhImAM lekhita jaNAvavA vinaMtI che. ( li. bhavadIya, taruNAbena bipinabhAI zAha " ke. pI. zAha saMja * pannAlAla ra. zAha maMtrIo
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazuddha jIvana kALA nANAMnI samasyA ane tenAM parimANA - pratApabhAI bhAgIlAla jogavAI chatAM vyavahAramAM pagalAM levAnI nabaLAI ane chelle zrImaMta vaga'nA nanaitika dheAraNanu satata thatuM rahelu patana vagerene kALA nANAMnA utpAdana ane vRddhi mATe javAbadAra gaNe che. kALA nANAMnA sarjananI bhUmikA pUrI pADe tevAM kSetramAM milakatanI pherabadalI, meTA pAyA para utpAdana, vyApAra, philma udyoga, dANacorI, vyavasAya, AMdhakAmanI pravRtti ane kATrekaTasano samAveza thAya che. bhArata sarakAre 'Aspects of the Black Money in India' e viSaya para 602 pRSTha dharAvatA eka ahevAla prakAzita karyAM che. e ahevAlanA aMdAja pramANe bhAratamAM 1983-84nA varSa daramiyAna rUpiyA 31584 karoDathI rUpiyA 36,786 karoDa sudhI navI binahisAbI Avaka thaI hatI, je e ja varSa nA dharagaththu utpAdananA 18thI 21 TakA jeTalI hatI. haju Azcaya janaka ane AdhAtajanaka paNa ?) vAta to e che ke vereI cAtarIne thatI AvakanuM pramANa uttarazattara vadhatuM ja jAya che, jema ke che. 1975-76 mAM verApAtra AvakanA 69.95 TakA Avaka binahisAbI hatI te 1980-81mAM vadhIne 76.99 TakA thai hatI. A badhA adAja sAvacetIbharyAM che. A aMdAja parathI ApaNe kalpI zakIe ke bhUtakALanAM varSomAM bhiMnahisAkhI milkata ane askayAmatanu keTalu sarjana thayuM haze ! kALA nANAMnA vistAra ane svarUpa kevAM paNa hoya, paraMtu enI utpatti ane vRddhine kai rIte nAthI zakAya e mahattvanuM che. ApaNA dezamAM dhaNI gaMbhIra samasyAo che. paraMtu temAM kALA nANAMnI samasyA judI bhAta pADe che. ApaNe garIbI ke mekArInI samasyAnA vicAra karIe te temAM sahana karavAnuM garIba ke khekAra vyakitane phALe Ave che; kaeNnsaranI vAta karIe te kensaranA daradIne sahana karavu paDe che. paraMtu kALA nANAMnI samasyAmAM evu nathI, kALA nANAM dharAvanAranI e. samasyA tA che.ja. eTaluM ja nahi paraMtu jeo pAse kALA nANAM nathI te mATe eTale ke prAmANika sAmAnyajana ane sarakAra mATe paNa te samasyA UbhI kare che: tA. 1-9-95 kALA nANAMnI artha vyavasthAne 'samAMtara a` vyavasyA' ( Parellel Economy) tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. sAmAnya hisAbI paddhatinI maryAdA bahAra enA vahIvaTa thAya che. eTalA pUratI A vAta sAcI che. vaLI, hisAbI ane binahisAbI nANAMnI vyavasthA hisAkhI nANAMnu kALA nANAmAM ane kALA nANAMnuM kAyadesaranA nANAMmAM rUpAMtaranI dRSTie paraspara sakaLAelI che. eka pagAradAra jyAre raheThANa mATe ja phleTa kharIdI che tyAre te kleTanI ke'mata * peAtAnI bacata, viDanTa phaMDa grecyuiTI vageremAMthI cUkave che, je verA bharelAM kAyadesaranA nANAM che. paraMtu phleTanI kula ki MmatamAMthI cekakasa rakama mATe tene rasIda maLatI nathI. eTalA pUratu enI hiMsAkhI mUDInu kALA nANuMmAM rUpAMtara thAya che, je bAMdhakAmanA vyavasAya karanAranA hAthamAM jAya che. bIjI bAju eka vyakita paMcatAraka hoTelamAM jaIne ADedhaDa khaca' kare che, tenA kALA nANAM paMcatAraka hoTelanA mAlikanA hAthamAM hisAbI nANAM tarIke rUpAMtara pAme che, evI ja sthiti jyAre eka vyakita kherara khAnDa kharIde che tyAre thAya che. kALA ane sapheda nANAMnI duniyA paraspara saMkaLAelI che e AvA ghaNAM udAharaNo dvArA darzAvI zakAya. AvI judI judI rIte "ekamekanu ekamekamAM rUpAMtara karavAnA Aje moTA dhaMdhA cAle che. kALA nANAMnAM kAraNe mAMdhatA ukata ahevAla karaverAnA UMcA dara, karaverAnA vahIvaTI mALakhAnI zithilatA, dareka prakAranA Arthika pratibadhA, sarakAra ane jAhera kSetramAM javAbArIne abhAva, cuMTaNI laDavA mATe rAjakIya pakSA dvArA thatuM kALA nANAMnuM bhaDALa, phugAvAmAM satata vadhAro, kAyAmAM pUratI kALA nANAMtA sarjananA A kAraNeAnI lakhAvI ahIM carcA karavA mAMgatA nathI. A kAraNeAmAMnA mArI daSTie eka mukhya kAraNa para huM" dRSTipAta karavA mAMgu chuM, ane te che jAnajAtanA pratibadhA. A pratibadhAmAM mAtra dhArAkIya pratidhone samAveza nathI thato paraMtu nokarazAhI ane vahIvaTI pratibaMdha, vahIvaTI zithilatA ane kAryakSamatAnA abhAvane paNa temAM samAveza thAya che. bIjA vizvayuddha daramiyAna kALA nANAMnI samasyAne nAthavA judA judA prakAranI Arthika pravRtti para aMkuzo mUkavAmAM AvyA hatA. A yuddhanI sIdhI asara heThaLanA pazcimanA meTA bhAganA dezoe vizvayuddha pUruM thatAM, bane teTalI jhaDape A akuze nAbUda karyAM hatAM. paraMtu bhArata sarakAre AvA aMkuzA cAlu rAkhyA hatA. kALA nANAM ane AvA akuzAnI bhayAnakatAne mahAtmA gAMdhIjIne khyAla hatA ane temaNe enI sAme rASTrane cetavaNI ApI hatI jema ke tA. 31-1-1947 nI prArthanA sabhAmAM emaNe kahyu` hatuH aMkuzAthI chetarapIDI, zANu, kALA nANAnuM vistaraNa, saMgrahakhorI ane kRtrima achata UbhI thAya che.' 38 varSa pahelAMnI A ASa vANIyo ApaNune pratIti thAya che ke gAMdhIjI leAkamAnasane sArI peThe samajatA hatA paraMtu rASTrapitAe dAkhavela dIdhadaSTinI ApaNe upekSAM karI che. ' (kramaza :) * kALA nANAMnI samasyA ane tenA parimANI viSe inDiyana maracanTasa cembara upakrame cAjAyelA parisa vAdamAM AI. ema. sI. nA pramukha tarIke Apela svAgata pravacananA sAra. zrI subai jaina yuvaka sagha De. maNulAla cI. zAhanA 'pramuddha jIvana'mAM pragaTa thayelA lekhenuM pustaka jinatattva'nuM prakAzana. 'saMdha'nA sva. dIpacaMda tribhovanadAsa zAha TrasTa grantha zreNInA trIjA grantha rUpe . ramaNalAla cI. zAhanA 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa thayelA. jaina dhama viSayaka lekhAnA A granthamAM saoNMcaya karavAmAM AvyA che. sAijha : krAuna soLa peijI, pRSTha saMkhyA-164, pAkuM khAInDIMga, prathama AvRtti, mUlya / . 20-00 mukhya vikretA : navabhArata sAhitya maMdira muMbaI-2 ane amadAvAda-1 sadha'nA peTrana ane AjIvana sabhyAne sadhanu' A prakAzana za. 15-00mAM ApavAmAM Avaze. li. matrI do
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ : - -- nAka-13--*,* : 5' saMyamano mahimA vikendrIkaraNa vinA pAyAnI lekazAhIM zakaye " nathI. "ane le (pRSTha 84 thI cAlu) - zAhIne je cheDe sudhI pahoMcADavI hoya te grAma paMcAyatone tene kayA uparanA saMyama tarIke oLakhAvI zakAya, paraMtu be dhAraNuM dvArA pUratI sattA ApyA vinA e zakaya banavAnuM vastRta tene samAveza IrSA samitimAM thaI jAya che. jIvonI nathI. kahe che ke baMdhAraNasabhAmAM keTalAka , sabhya. A vize baoNlyA hatA paNa temane avAja bahai kAna para paDaye nahIM. hiMsA na karavI tene koI saMyama tarIke oLakhAvI zake, paraMtu - vistutaH tene samAveza cAritryamAM thaI jAya che. pAMca samiti baMdhAraNasabhAmAM te vakhate dezamAM pravartatI paristhitine , 'anulakSIne koI jonsansa je e Ubho thayo hato ke dhAra karyA vagara aNuvrata ke mahAvrata dhAraNa karyA hoya to .. - " bIjuM staronI sattAne bhege paNuM kendra temajaMbUta banavuM ja tene mAtra virati kahevAmAM Ave che. pAMca samiti sahita joIe. baMdhAraNamAM jyAM rAjyanI jA" saMe maryAdita aNuvrata ke mahAvrata dhAraNa karavAmAM AvyAM hoya che. tene kalpavAmAM AvI che tyAM pachI grAma paMcAyatanI te visAja saMyama kahevAmAM Ave che. Ama, bIjA keTalAka paryA karatAM 4. kayAM? kemI ramakhANo, nirAzritonA prazna ane aAjanI "saMyama vadhu mahattvanA zaba che... . taMgI jevA praznonA saMdarbhamAM baMdhAraNanA ghaDanArAo lAMbI saMyamanA prakAra judI judI dRSTie ja judA gaNavAmAM . daSTithI vicAra na karI zakayA hoya te zakya che; alabatta e Ave che. mana, vacana ane kAyAne lakSamAM rAkhI saMyamanA jIvAta judI vAta che ke baMdhAraNanA racayitAoe "prarvatamAna manaHsaMyama, vacanasaMyama ane kAyasaMyama ema traNa mukhya prakAra paristhitine ja lakSamAM rAkhI TUMkI daSTinA na thavuM joIe; gaNAvAya che. keTalAka A traNa prakAranI sAthe 'upakaraNa saMyamane paNa nirapekSapaNe lAMbA gALAne vicAra karI aMdhAraNane umerIne. saMyamanA cAra prakAra darzAve che. '' mAM vyApa vadhAre joIe. saMyama (athavA cAritra) nA sthAnAMga satramAM pAMca prakAra * manAya che ke nIcalA staramAM sattA vikendrita thAya te sAme darzAvyA che. (1) sAmAyika saMyama (2) dIpadastha nIpa saMyama - Do. AbeDakarane virodha hatA. teo daDhapaNe mAnatA hatA ke (3) parihAra vizuddhi saMyama (4) sUkSma saMparaya saMyama ane A ratare sattAnI saMpaNInA lAbha mAtra sthApita hite ane (5) yathAkhyAta saMyama. . - . Arthika rIte sadhdhara evAM tattva ja uThAvI jaze. temane nabaLA saMyamanA uparyukata judA ja prakArane samAvI levA sAthe ' '' vargonA zoSaNanI : dahezata hatI, ane tethI ja, pachAta. ane vaganA zoSaNanI dahezata hatI ane cAra kaSAya, indriya anusAra jIvanA judA judA bheda tathA | nabaLA varganA rakSaNa mATe kendra pAse vadhu sattA hovI joie tathA ajIva tatvane lakSamAM rAkhI saMyamanA 17 prakAra tevuM temanuM mAnavuM hatuM. paNa batAvavAmAM AvyA che. - gAMdhIjInA vicAranA bIjA be mahInA pAyA te gaurakSA - saMyama eTale jIvana athavA saMyama eTale mahAmanna., ane dArUba dhI. A bannene baMdhAraNamAM sthAna maLyuM kharuM paNa ' che. ''te' rAjanItinA mArgadarzaka siddhAtinA prakaraNamAM. te darzAvAya saMyama eTale azravane niSedha. saMyama eTale Indriyo ane kharA. paNa tene pharajiyAta amala na thaI zake. : - ka citta upara vijaya meLavI AtmAmAM lIna thavAnuM ane sAdhana. " :: ghaNAMne lAge che ke ApaNA baMdhAraNamAM gAMdhIjInI vicAra AcAraga niyuktimAM kahyuM che ke saMsArano sAra dhama che; * , dhArA ane AdarzonuM pratibiMba kema nathI ? evuM kema banyuM ke dharmane sAra jJAna che; jJAnane sAra saMyama che ane saMyamano sarvodayanuM gADuM aTakI gayuM ane samAjavAdano ratha AgaLa doDI sAra nivaNa che. gaye ? gAMdhIjI traNa dasakAo sudhI ke koMgresamAM nivirodha hatA. logassa sAraM dhammo dhamma ci nANasAriya biti / : ", " te mAnyatA pUrI nahi te paNa DIka bhrAmaka che. khumArI " nALa jJAsA samAraM 2 divA | 1922 mAM asahakAra AMdolana baMdha karavAmAM AvyuM tyAre eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre utkRSTa dhamasaMgalamAM temanI sAme virodhanA sUga UThelA. mArca 1999mAM te subhASa ahiMsA ane tapanI sAthe saMyamano ja ulekha karyo che: " bAbue temanI sAme sIdhI laData ApI hatI. dezanA bhAgalA ghamo sAmuThThi gaNA saMgamo tavo . ' ', ' ' svIkAravAno nirNaya paNa koMgrese gAMdhIne pUchIne lIdhA na . . ' ' ' . . . --ramaNalAla cI. zAha hato. eTale te gAMdhIjIe kahevuM paDayuM hatuM, "Aje " mate sAMbhaLe che koNa? mane himAlayamAM jaI saMnyAsa . . . gAMdhIjI ane bhAratanuM baMdhAraNa levAnuM kahevAmAM Ave che. mArI salAhane koI anu (pRSTha 92 thI cAlu) : saravA mAMgatuM nathI. joke temaja sattAsthAne belAone mATe Rights saMbaMdhita eka pradI prakaraNa che. sau jANe che ke huM nakAmo thaI gayo chuM. gAMdhIjInA mananI paritija - A prakaraNa megnAkA, amerikana bIla opha rAITasa, ane kaMIka evI hatI ke temaNe baMdhAraNasabhAnAM kAmakAjamAM tenI - AyalenDa gaNarAjyanA baMdhAraNanI 40 thI 44mI kalame :para | carcAmAM mAtra bhAga ja lIdhe na hato eTaluM ja nahiM, te vize - AdhArita che. ApaNuM baMdhAraNa ghaDAyuM te vakhate temAM mULabhUta "ppaNI karavAmAM paNa rasa dAkhavyo na hate. }; . kuraje Fundamental Dutieso samAveza karAyuM na hatuM. " ema kahevAmAM Ave che ke baMdhAraNamAM gAMdhI vicAradhArAnuM A mULabhUta pharajo umeravAnuM kAma 1975-76mAM thayuM. - gya pratibiMba paDyuM nathI kAraNa temanA keTalAka ' vicAro : gAMdhIjInI samagra vicAradhArAnuM kendra gAmaDuM hatuM. vikendrI - mAtra kalpanAnA pradezamAM ja sArthaka thaI zake teTalA alyavahAru karaNa dvArA grAmapaMcAyatamAM svazAsana ane joitI sattA paheMce ane Adarzamaya hatA. alabatta Adaza vinAne samAja tenI hameza gAMdhIjI tarapheNa karatA hatA. sattAnI vaheMcaNI .: 'jIvavA je hote paNa nathI. gAMdhIjI: mULe saMta hatA ane karatI vakhate baMdhAraNanA ghaDavaiyAoe gAmaDAMnI avagaNanA mAnatA hatA ke dharma nIti) vinAnuM, rAjakAraNamAM AtmAne karI che. ApaNA samavAyataMtra baMdhAraNamAM mAtra kendra ane haNe che. palakane temaNe ekavAra kaheluM paNa kharuM. jeTalA dhArmika rAjyo ema be je stare ullekha thayuM che. grAma paMcAyatanA mANasane huM maLe chuM temAM mane chupAyelA rAjakAraNIonA darzana ' trIjA starane ullekha te ThIka paNa tenA vize yogya vicAra thayA che. jyAre te rAjakAraNI vAMdhA paherIne karuM chuM, paNa thayela hoya tevuM lAgatuM nathI. eka vAta spaSTa che ke je paNa aMtarathI dhArmika mANasa chuM.' " * * - 1 -
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' * L: : : : : : : : prabuddha jIvana _', -, * ** . ... ' 5 yu Sa Na vyA prakhyA na mA nA . * * * * * sevaMtIlAla kAMtilAla drasTanA Arthika sahayogathI . . . . . . zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI budhavAra, tA, 11-9-85 thI budhavAra, tA. 18-9-85 ema ATha divasanI' vyAkhyAnasabhAmAM bhAratIya vidyA bhavana, kAnajI khetazI sabhAgRha, kulapati ka. mA. munazI mArga, copATI muMbaI 400 007. khAte cavAmAM AvI che. A Aya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna De, ramaNalAla cI. zAha bhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30thI 9-20 ane 9-30 thI 10-20 ema roja be vyAkhyAne raheze. vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che. , divasa .... , vyAkhyAtA te viSaya 119-85, budhavAra, 1. zrI zazikAnta mahetA kalpasUtra : - * * * * * * * * * * 2. zrI munizrI. vAtsalyadIpa , , , AMkhanuM mauna' '' . , ' "12-9-'A guruvAra jaina AcAra kriyAoMkA zArIrika prabhAva 2. pU. munizrI dharmadhuraMdharavijayajI . , vAtA 13--85 zukravAra 1. zrI. haribhAI koThArI mAnavI te che ubhI rekhA 2. De. sAgaramala jaina jaina dharma meM dhArmika sahiSNutA ... 114951 zanivAre ke : ', "1. . ramaNalAla cI. zAha . pratikramaNa , * * * * * * . . . . . :: kAMtilAla kAlANI - AdhyAtmika mArganI kheja : ' , ' DAM vivAra . . . 1. ke. rAmajI siMha : gAMdhI vicAra para jaina dharma kA prabhAva - - J " - :: 2. 3. guNaMvaMta zAha zrIkRSNanuM jIvana-saMgIta 16-9-45 semavAra 1. De. zekharacaMdra jaina dharma: mAnayatA vizAla aa sAdhana .. , '2. pra. cI. na. paTela dhama-zraddhAnI kaTokaTI " 1-8-85 maMgaLavAra : * 1. zrI vasaMtabhAI khANI dhArmika jIvananuM adhiSThAnaH tyAga ane vairAgya . " : , . . . . . pU. munizrI nityAnaMdavijayajI sAdhanAkA mApadaMDa-samatA 1 -5" budhavAre : 1. prA. tArAbena ra. zAha dharmanuM mULa-vinaya ' ' . . . 2. pU. morArIbApu ' rAmAyaNamAM bhakitano mahimA ' ' , , ' . * vyAkhyAnamALAnI zarUAtamAM dararoja prArthanA ane bhajana bejha ceTarajI, zrI gopIbena upAdhyAya, zrI vINAbena mahetA, zrI kokIlAbena vakANI, zrI manamohana sAyagala ane zrI zebhAbena saMdhavI, zrI caMdrAbena koThArI, zrI AratIbena nirmaLa, zrI senAlIbena jAlerA rajU karaze. " . " 16. : - - A vyAkhyAne lAbha levA saMdhanA peTrane, AjIvana sabhya, zubhecachakera tathA mitrane premabharyu nimaMtraNa che. li. maMtrIo - - - - - : gAMdhIjI ane bhAratanuM baMdhAraNa - kRSNakAMta jozI sAmAnya chApa evI che ke 1917 thI 1948 sudhInAM banne gAMdhIjIe temAM bhAratanI sugaMdha jarUra meLavI che. ane varSo daramyAna gAMdhIjI bhAratanA rAjakIya jIvanamAM ' pUrNapaNe Tu dha lAsTra no gAMdhIjIe gujarAtI anuvAda karyo ane tene pachavAI gayA hatA. temanI rAjakIya, sAmAjika ane Arthika 'sarvodaya' sattA ApI. therenI jema ja gAMdhIjInuM mAnavuM hatuM ' vicAraNAnI bhAratIya rAjanItimAM tema ja rAjakAraNIo upara ke je sarakAra eAchAmAM ochuM rAja kare te sarakAra uttama. gherI asara paDI hatI. evuM koI paNa kSetra na hatuM jemAM gAMdhI- temanuM lakSya paNa rAjyavihIna samAjanuM hatuM. ' jInA zabdanuM vajana na paDatuM hoya. kharekhara A vAta sAcI adhikAra (Right). ane pharaja (Duty) vize gAMdhIjI che? nA. evAM paNa keTalAMka kSetra che jemAM gAMdhIjInI vicAra cokakA mata dharAvatA hatA- teo daDhapaNe mAnatA hatA ke vadhArAnI joIe tevI asara thaI na hatI. bhAratanA baMdhAraNanI ja pharajanA bhAna vinA mAtra adhikAranI ja. vAta karavI anucita vAta laIe te vicAra Ave ke tenI racanAmAM gAMdhI vicAra- che. pitAnAmAM rahelI zakitao ane zakayatAone khIlavavA 'cAranuM mAna keTaluM? te mATe gAMdhIjInA vicArone pAye adhikAre jarUrI che tevI ja rIte potAnI pharajo bajAvavAthI , tapAsoe A zakitao ane zakayatAe kaMIka judA ja tejI sAthe e vAta te se. zANe che ke gAMdhIjI rojhina ane therenA khIlI UThe che, ': '' : : : : ka vicArothI khUba prabhrAMvita thayA hatA. temanA AkhAye vicAra ' ' ' ApaNuM baMdhAraNamAM mULabhUta adhikAra Fundal saMpuTanA pAyAmAM mahAnubhAvonuM tattvajJAna raheluM che. ala- * * * * ** (anaMsaMdhAna pRSTha ha1 upara) * * * * * - mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzanuM sthaLa : 385, sarakAra vI.pI. reDa, - muMbaI 400 004. Te.naM. 75296 ka murthasthAna : reDa prinTarsa, jagannAtha zaMkare zeDa reDa, gagArma muMbaI - 40:004,
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 paddha jIvana T "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNya 'vaSa:47 aMka: 10 , che ke mabai tA, 16-9-85 chuTaka nakala phA. 1-50 vArSika lavAjama rU. 30/- , muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meIla : 20 4 12 sI meIla : 15 ] taMtrI : ramaNalAla cI. zAha * * prati ke ma Na " "pratikramaNa" (paDikamaNu) e jainene viziSTa pAribhASika 'mithyAduSkRtAbhidhAnAdabhivyakta pratikriya pratikramaNam / ' -zabda che. pApamAMthI pAi hAvA mATenI kriyA mATe A zabda mArAM duSkRtye mithyA che evuM nivedana karIne pitAnI vaparAya che. pratikriyA vyakata karavI tenuM nAma pratikramaNa. : pratikamaNa zabdamAM "gati' upasarga che. enA judA judA (3) pratikrabhyate pramAdakRtadevasikAdidoSo nirAkriyate. aneneti artha thAya che. ahIM 'ghati" eTale pAchuM, pratikULa, UlaTuM; pratihamA | * * * * * * * * * viparIta, viruddha ItyAdi artha che. "m' e dhAtu che. tene pramAdane kAraNe thayelA dauvasikAdi- denuM jenA dvArA artha thAya che gamana, pahecavuM, pasAra thavuM, caDhavuM, dAkhala thavuM, nirAkaraNa karavAmAM Ave che tene pratikramaNa kahevAmAM Ave che. pagalAM ItyAdi, e. dhAtune aNu pratyaya lAgatAM 'mA' zabda - (4) "rAjavAtika' granthamAM kahyuM che: : - bane che. upasarga, dhAtu ane pratyayathI A rIte pratimA atItoSanivartana pratimAnuM ! " , , zabda thAya che. bhUtakALamAM thayelA doSanI nivRtti eTale pratikramaNa. Ama 'pratikramaNa" zabdane yaugika artha thAya che, pAchA (5) "bhagavatI ArAdhanA'mAM kahyuM che ke, pharavuM" athavA mULa sthAne pAchA AvavuM ene vizeSa artha che 'svakRtAdazubhayogAtpratinivRttiH pratikramaNam / ' pramAdane vaza thavAne kAraNe zubha yegathI azubha yegamAM kAMta pitAnAthI thayelA azubha yogemAMthI pAchA pharavuM tenuM thayelA jIvanuM zubha yogamAM pAchA pharavuM. vizALa arthamAM prati nAma pratikamaNu. ke . . kamaNuM eTale pApane pracAtApa, aticAronI AlocanA, denuM (6) sutrayonebhyAsumA saMwAstava zumeva nivAraNa, azubhanI nivRtti, aparAdhe mATe kSamApanA. pratIpaM pratikla vA kramaNaM pratikramaNamiti / pratikamaNanI vyAkhyA ApatAM "Avazyaka -vRttimAM haribhadra zubha yogamAMthI azubha yogamAM saMkrAMta thayelA AtmAnuM sUrie kahyuM che: pharI zubha yogamAM pAchuM AvavuM tenuM nAma pratikramaNa. . svasthAnAdyatparasthAna, pramAdasya vazAdataH / samayasAramAM kuMdakuMdAcArye kahyuM che: tavaiva kramam Pya, pratiSThamaLamute . kammaM na puvakaya suhAsuha maNeya vitthara visesa / / (pramAdane vaza thavAthI pitAnA sthAnathI parasthAne gayelAe tatto Niyattade appayaM tu jo socaDikkamaNa // mULarasthAne pAchuM pharavuM tenuM nAma pratikramaNa) pUve bAMdhelAM karmonA zubhAzubha bhAvathI A mAne alaga vaLI temaNe kahyuM che: 'karI de tenuM nAma pratikramaNuM che. " : " yovAmijA mAyAvauvayistha je : | - saMtrA ira sa SA: pratimAnAsakRtaH 1 " duniyAnA tamAma dharmomAM pApanI nivRtti mATe ke doSanA nivAraNa mATe kaIkane kaIka prakAranI dhArmika kriyAnuM vidhAna che. ' lopathamika bhAva thakI auyika bhAvane vaza janAra vaidika paraMparAmAM saMdhyA kamane Adeza che. yajaMvedamAM saMdhyAkama jIvanuM tene ja vize pAchuM gamana thavuM eTale ke audayika karavA mATe je maMtra che temAM mana, vANI ane deha dvArA bhAvathI kSApazamika bhAvamAM AvavuM. te pratikULa gamana thayelA durAcAranA visarjana mATe prArthanA karAya che. pArasIonA athata pratikramaNa.) avestA granthamAM paNa mana, vANI ane kAyA dvArA jANatAM ke - pratikamaNa zabdanI zAsamanvemAM nIce pramANe judI judI ajANatAM thayelA dene mATe rojeroja prazrAtApa karavAnuM vyAkhyAo paNa sAMpaDe che: '.. * vidhAna che. bauddhadharmamAM jaina dharmanI jema pApadezanA" athevA. - - (1). * vatIyaM maLe pratikramaN | * "pravAraNa ' nAmanI kriyA che. divasa ane rAtri daramiyAna pAchA pharavuM (sva-dharmamAM, rava svarUpamAM, sadbhAvamAM, zuddho- 'jade jude samaye vyakitagata rIte karavAnI 'pApadezanA rUpa pagamAM) enuM nAma ' pratikramaNa. (2) "rAjavAMtika'. tathA kriyA uparAMta bhikhu ane bhikhuNIone mATe sAhika rIte 'sarvArthasiddhi graMthamAM kahyuM che." " ' , . * * * * * - nizcita , nizcita dise e thaI potAnI pApanI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramukhya vana 94. AlAcanA karyAnI 'pravArA' nAmanI kriyA paNa che. pakhavADiyAmAM AchAmAM ochI ekavAra karAtI A kriyAne 'pravArA' kahevAmAM Ave che. khristI dhama'mAM kanphezansa (Confessions) ane riTriTa (Retreat) nI dharma kriyAnuM vidhAna che. riTriya zabda pratikramaNa zabdanA paryAya jevA ja che. dhaNA visa sudhI cAlatI enI kriyAmAM mauna, dhyAna, AtmAvalokana, prAthanA ityAdi dvArA AtmAne nirdeLa karavAnI bhAvanA che. islAma dhama'mAM tAbAha' nI dhama'kriyA che. Ama duniyAnA judA judA dharmamAM pApanI AlocanA ane vizuddhikaraNa mATe praikane koika dharmakriyA pharamAvavAmAM AvelI che. ' - kAipaNa mANasa potAnA pUva jIvananu avalokana kare te tene potAnI kASTakane kAika bhUla jaNAyA vagara na rahe. UThatAM, mesatAM, khAtAMpItAM, kheAlatAM cAlatAM, haratAM pharatAM, vicAra karatAM, ciMtana-manana karatAM mANusathI sthUla ke sUkSma prakAranI TrAkine koIka bhUla jANatAM ajANatAM thaI jAya che.' jyAM sudhI savavajJatA na Ave tyAM sudhI bhUla thavA sa Mbhava che. jIvana sapUNa' ke paripUrNa sabhavI na zake. sarvavratAnA abhAvamAM eka jIvatA khIjAM cho sAthenA vyavahAra paNa sapUrNa ane sava pakSe sarvathA satASakAraka na hoI zake. keTalIka bhUlA mANasane tarata samajAya che, te keTalIka bhUlo samajAtI nathI. tA keTalIka samajAya che, to svIkArI nathI. pote bhUla karI che. evu mAnavAne paNa mANasa kayAreka taiyAra thatA nathI. ekane je sAcuM lAge che temAM khIjAne bhUla jaNAya. potAnI bhUla thaI hoya ane tene mATe mAsane jo pazcAttApa thAya te tevI bhUla karI na thAya te mATe te jAgRta rahevA prayatna kare che. je bhUlathI potAnA jIvana vyavaDAramAM mANasane paisA, kauTumbika ke vyAvahArika sabaMdhonI bAbatamAM nukasAna thAya che, tevI bAbatamAM bhUla pharI na thAya te mATe mANasa vizeSa sajAga rahe che. keTalIka bhUlo evI hoya che ke jethI mANasane vyavahAramAM turkasa na thatu nathI, a kayAreka lAbha paNa thAya che; paraMtu tevA dAthI AtmAne ghaNuM nukasAna thAya che. kai mAguMsa dravyanI ceArI pakaDAyA vagara kare te ene dravyAMnA lAbha thAya che, paraMtu tenA AtmAne cerInA malina sa'skAro paDe che. I mANasa asatya khAlI lAbha uDDAvI jAya che, paraMtu tene AtmA eTale nIce paDe che, je mANaso hiMsA, asatya, cerI vagere dvArA keTalAka lAbhA uDAvI jAya che teone kayAreka te tenAM mAThAM pariNAma bhogavavAM ja paDe che. ema thAya che. tyAre mANasane potAnI bhUla mATe aphasosa thAya che. - kAipaNa vyakita mana, vacana ane kASAnA yogenI bAbatamAM satata doSa rahita ke niraticAra rahI zakatI nathI. keTalIkavAra ajANatAM doSa thai jAya che. to keTalIkavAra zubhAzayathI karelI kriyA anyane hAnikartA nIvaDavAthI doSarUpa siddha thAya che. potAnA doSonuM satata avalekhana karI karI tevA doSothI bacavA mANusa jema vadhu udyamazIla ane tema tevA dezo thavAnA saMbhava Ache rahe, paraMtu tenI bAbatamAM mANasa jema vadhu pramA kare tema dASA rUpI kacarA uttarAttara evA vadhatA jAya ke tene sak karavA mATe vadhu prabaLa parizrama yukata puruSAtha karavA paDe. savAra sAja jo mANasa potAnI jAtanu avalokana karI AvI 2 tA. 16-9-85 vizuddhinI kriyA kare te tenu jIvana ane tene AtmA vadhu nirmaLa rahe. potAnA doSA ke aticAro mATe pazcAtApa thAya to tyAMthI pratikramaNanI bhAvanA ane kriyA zarU thai gaNAya. potAnA doSone mATe prAyazcita karavuM tathA tene mATe guru ke vaDIla dvArA apAtI je kaMI zikSA hoya te bhogavavA tatpara rahevu athavA potAnA manathI paNa pote svaicchika zikSA bhogavavA pravRtta thavu tene paNa pratikramaNa kahI zakAya. prAyazcita dasa prakAranAM batAvyA che, ane temAM pratikramaNane paNa prAyazcitanA eka prakAra tarIke gaNavAmAM AvyuM che. kahyuM che AloyaNa paDikkamaNe mI vivege tadA vi uge / tava cche mUla aNavadvayAya pAraMcie ceva // (1) AlAcanA (2) pratikramaNa (3) mitra (4) viveka (pa) kAsaga+ (6) tapa (7) cheda (8) mUla (9) anavasthApya ane (10) pArAMcita. je mANasa sAcA dilathI, nimaLa bhAvathI prAyazcita kare che. te mANusa e ja prakAranu` pApa sAmAnya rIte karIthI karavA pravRtta thato nathI. apavAdarUpa evA jIvA alabatta hoya che ke. je vAraMvAra prAyazcita karavA chatAM ajJAna, pramA" ke mahadazAnA kAraNe evA doSonuM AcaraNa pharIthI kare che. prAyazcita e. vizuddhinA mAga che. AtmAne lAgelI malinatAnuM enA vaDe prakSAlana thAya che. eTalA mATe pratikramaNa e prAyazritane eka viziSTa prakAra che. dharmanA mArge ArAdhanA karanArane mATe jaina dhamamAM cha Avazyaka karbI khatAvavAmAM AvyAM che. (1) sAmAyika (ra) cavisaththA (3) vaMdana (4) pratikramaNa (5)' kAusagga ane (6) paccakakhANa. sAcA jaina ArAdha A che e. kriyAo rAjeroja avazya karavI joie. eTalA mATe ane Avazyaka kriyA tarIke oLakhavAmAM AvI che. jaina Agama graMthAmAM A cha ce kriyA upara puSkaLa bhAra mUkavAmAM Avyo che. 'Avazyaka sUtra' gaNudhararacita che ane tenA upara niyukita vagere prakAranI racanAo dvArA ghaNA prakAza pADavAmAM Avyo che. pratikramaNa e che. kriyAomAMnI kharAkhara vacce AvatI eka mahattvanI kriyA che. vaLI tenI mahattA eTalI badhI che ke eka pratikramaNanI kriyAnI aMdara cha meM che Avazyaka kriyAo AvI jAya che. sAmAyika laIne pratikramaNanI vidhi karavAmAM Ave che. ate temAM catuvi zastava guruva Mdana, kAusagga ane pacakhkhANanI vidhi karavAmAM Ave che ane te purI thatAM sAmayika pAravAmAM Ave che. eTalA mATe pratikramaNa ochAmAM ochu e ghaDInu (48 miniTanu) hovu jarUrI che. paMca mahAvratadhArI sAdhuoe mahAvratAne uddezIne ane gRhasthAe pAMca aNuvrata sahita khAra tratAne uddezIne pratikramaNanI vidha karavAnI hAya che, graharatha ane sAdhunI vidhimAM eTalA mATe e dRSTie thoDA pharaka paNa hoya che. sAdhuoe yAvat jIvana sAvaMdya yoganAM paccakakhANa lIdhAM hoya che. eTale saiddhAntika daSTie te nira Mtara sAmAyikanA bhAvamAM hoya che. hovA joie. eTalA mATe tene sAmAyikanI (anusadhAna pRSTha 100 upara)
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-25 prabuddha jIvana gujarAtI sAhityamAM -DA. husamukha TAzI thaiDAka samaya pahelAM 'prabuddha jIvana' mAM zrI. gulAkha deDhiyAe sAMprata sAhityamAM jaina saMdarbha vize bahu utsAhathI lakhyuM che paNa temAM lekhakanI khUba nirdoSatA rAya che. zrI deDhiyAe potAnA lekhamAM samrATa zreNika'' ekAMkIne ke 'zravaNa khelagADA' jevI kavitAnA abhibhUta thaIne nirde'za karyAM che. paraMtu AvAM dRSTAMte arvAcIna gujarAtI sAhityamAM jainasamAja ane dhanu je pratibiMba paDayuM che te khUba klezakAraka che; ane te gujarAtI sAhityanA itihAsanuM eka kala Mkti kahI zakAya OM vu prakaraNu che. gujarAtI bhASAne tenA vyAkaraNane ane tenA sAhityane dhaDavAmAM sama jainAcAryAe mAyAnuM kAma yu" che. evuM jyAre sabhArIe chIe. tyAre te A ghaTanA vadhAre AdhAta Ape che. khudR zrI deDhiyAnA lekhamAM jeno ullekha thayo che e e. zrImatI kuMdanikA kApaDiyAnI navalakathAmAM nirdeza paNa vakradaSTine ja dyotaka che. paroDha thatAM pahelAM' nAmanI nalalakathAmAM tenI nAyikA sunA jaina sAdhu sabaMdhe je vicAre che te ja tenuM pramANa che. sunadAnI apekSA pramANe jaina sAdhu eTale kriyAkamathI jaDa banelA, vaigagya raMga eTalAeka kSudra raheza.' (!) kriyAkamathI mANusa jaDa bane che ne vairAgyathI tenA caherA kSudra lAge che evI vicAraNA zrI kanaiyAlAla munazInI ma*jarIthI mAMDIne zrImatI kuMdanikA kApaDiyAnI sunaMdA sudhInAM gujarAtI pAtrA karatAM AvyAM che, paNa sAcA jaina sAdhuone pUchazeA tA e jarUra kaheze ke 'vilAsa vaibhavathI chakI gayelA te hiM*saka vicArAthI bharapUra evA suddha caherA tA saMsArInA hoya che, sAdhuone nahi.' je lekhakreA vya kata - svAtayanI lagabhaga hiMsaka kahI zakAya evI vicArAmAM rAce che.tee jainasAdhunuM ravAtaMtrya jANe sahI zakatAM nathI, sauMsArIone je kSudra lAge te vairAgIone bhavya lAgatu hovAne pUrA saMbhava che. ukata navalakathAnAM sAdhvI aMjanAzrI kahe che : 'jaina sAdhuo leAkAne tyAya-vairAgyane upadeza ApatA hoya che. saMsAra asAra che tema kahetA hoya che. duniyAmAM badhAM sukhe kSaNika hoya che tema samajAvatA hoya che, paNa huM tamane kahu' chuM...kazu ja asAra nathI, badhI ja vastumAM atha rahelo che..." AvA zabdo kAi jaina sAdhvI ele kharAM? kAM te e jaina sAdhvIne jainadarzana samajAyuM nathI athavA tA pachI e jaina sAdhvI ja nathI. kema ke jainadarzananeA pAyA siddhAMta saMsAranI asAratAneA che; jIvananI pratyeka vastunI vya tA samajAvavAnA che. adhAM bhautika sukhAte jainadarzana kSaNika mAne che eTale ajanAzrInI philasUphI TakI zake tema nathI. AvA upadeza ApatAM pahelAM keTalAMka jaina sAdhuoe sAdhutva chADayu che. ajatAzrIe temanu' anukaraNa karIne pachI peAtAnA krAMtikArI vicAraza ApyA hota to jaina sAdhutvane ane navalakathAnI kalAMne paNa moTA lAbha thayA hota. ApaNe saMsArane game teTalA sehAmA mAnIe, temAM khUba sAra jaie, jIvanasukhAne kSaNabhaMgura nahi paNa zAzvata mAnIe para Mtu tenA gahana pravAho judA ja hoya che. jaina na jIvananA 3 95 jainasa sa tAga agAdha UMDANethI meLave che, sapATI uparathI nahi. ApaNAM uttama mahAkAvyomAMthI paNa zu niSpanna thAya che. ? prajAprema ane lAkakalyANunI bhAvanAne varelA bhagavAna rAma potAnAM svajano sAthe ate sa nadImAM samAdhi lye che. yuddhanI bhayAnakatA ane bhagavAna zrIkRSNanA dehetsaMga pachI pAMDava jIvana cheDIne himAlayanI himAcchAdita pahADIomAM potAnu jIvana samApta kare che. ka`yoga ane kalyANa mugdhanI prabhuprerita bhavya gItA paNa pachI te aju nane rokI zakatI nathI. pAzcAtya sAhityamAM paNa zaikaspiyarathI mAMDIne thomasa hADI sudhInI samatha pratibhA jIvananI niSphaLatAonuM viSAda janma nirUpaNa kare che. khudde AjanuM sarjanAtmaka sAhitya tapAsA, astitvavAdI sajA jIvananI niHsAratAnI khUba najIka che. ane AbsertenA sajA te jIvanane batha ke nirarthIka ja mAne che. paNa te siddha kalAsvAmIe che. eTale saMsAranI vyatAne paNa rasabharI vANImAM peza karI zake che; jaina kavie ane dAza`nikA pracalita athamAM kalAkAro nathI eTale temanA abhigama sIne zuSka lAge che. chatAM jaina kavio ane niA daSTi keTalI Adhunika che tene Aje khyAla Ave che. ApaNe tyAM sAhityane kevaLa zabdonI kalA ke kalAkAranI lIlA mAnanArA zrI sureza joSI peAtAnI e- lIlA dvArA je jIvana vistAre che e kevu che? kSubdha, kaMgALa ane vedanAethI bharelu ! A lakhanAra sAthe khUba ja premabharI vAtA karatAM temaNe ekavAra kahelu khare, jIvananA koi artha nathI !' (paNa tyAre temanA caheza kSudra nahi, camakatA ja lAgelA !) saMsAranI asAratA samajavA mATe dUra dUra atItamAM ke najIkanA samayamAM paNa javAnI jarUra nathI. Aje ApaNe tyAM zuM cAlI rahyuM che? videzAmAM bhArata 'pheraTIvala opha inDIyA UjavI rahyuM hatuM tyAre dhara AMgaNe tenA pradeze saLagatA hatA. gujarAtanA chellA pAMca mahinAnA itihAsa, saMsAramAM keTale sAra rahelA che e jarUra darzAve che. paMjAbamAM ane dilhImAM nirdoSa mAnavIonI thatI hatyA pAchaLa jarUra kaIM a rahelA haze! bhUpa, anAvRSTi, ativRSTi, yuddho, hullaDA, nirdoSonI hatyAo, AMtarika kalA ane saMdharSA, garIkhA uparanA atyAcAro ane nirdoSa nArIo upara thatA baLAtkAro pALa jIvananuM jarUra kAi saundaryAM dahelu haze. mANusanI svAdendriyane vaLa pAthavA mATe rAja asakhya mUgA pazunI thatI tala jIvananuM kAi alaukika sau ja darzAve che ! jIvana vize aa' paNa lekhaka potAnI rIte jarUra vicArI zake che. paNa potAnA vicArAnuM prAgaTaya karavA mATe vItaraNI jaina sAdhu sAdhvIonAM pAtrAnu Alakhana laine eka mahAna dhama'nA pAyAnA siddhAMtAnI vibanA karavAmAM aucitya keTaluM ? zrI kanaiyAlAla munazInI prakhyAta navalatrayI pATaNanI - prabhutA', 'gujarAtanA nAtha' ane 'rAjAdhirAja'mAM jaina sAdhu, jaita sa'pradAya ane jainadhamI Anu je nirUpaNa thayuM che te mAtra . jainA ja sahI zake, ' pATaNanI prabhutA mAM jaina jati AnaMda
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUri AjanA citrapaTanA kAi khalanAyaka jevA kRtyo kare che, e rAja prapa kare che, 'payuddha khele che, sazastra senApatine pozAka dhAraNa karIne e navalakthAnA upanAyaka jevA devaprasAdanI hatyAnuM nimitta bane che, 'gujarAtanA nAtha'mAM khalanAyakanuM pAtra jANu eka jaina maMtrI uThThA mahetAne phALe bhajavavAnu Ave che, udA mahetA ukata navalakathAnI seALa varSanI suMdarI maMjarI pachI mehAMdha banIne baLAtkAre tene paraNavA mAMge che, ane o zakya na banatAM aneka SaDaya Mtra race che, jati AnaMdasUritu pAtra kalpita che eTale AnaMdasUrinI kuTilatA lekhakanA phaLadrupa bhejAnu ke pachI phrenca sthAsvAmI alekjhAMDara DUmAnI nakalanuM mAtra pariNAma che. e ja rIte marI paNa kalpita che. oNTale ula mahetAnI zaThatA paNa lekhakane mAtra sarjana prapaMca che. eka jaina munie zraddhya sAdhanA dvArA lakheluM 'kumArapALa caritra' thADA samaya pahelAM mArA vAMcavAmAM Avyu'. kumArapALa caritrane A ghaNo jUno graMtha che. temAM udA mahetAne eTalA jo uttatta, udAra, khAnadAna ane karuNAbhAvathI chalakAtA kavie vyAvyA che ke zrI munazInA uddA sAthe tenI tulanA karavA rAjA akathya vedanA thaI AvI. -dhirAja'mAM e ja ke pata suMdarI maMjarI pAchaLa udAra mahetAnA putra AtrabhaTTane laTaTu thatA ane tenA sAntyathI asvastha aMte zrI munazIe darzAvyeA che. Ama maMjarInA sendayanI mAhakatA dardI munazInI ukata navalakathAomAM mukhma peDhI sudhI jaina beTIone mugdha kare che! A jagatamAM agaNita suMdara strIe vA chatAM sAhityanA ghaNA evA sajA kAI evI ekaja sudarInI anavadya kalpanA haMmezAM karatAM AvyA che. eTale cA vAdI ane vAstavalakSI gaNAtA zrI munazI A bAbatamAM le ze vAstavika gaNAya e samajAtuM nathI. temanI 'vAstavika krmanI parAkASTA to tyAre Ave che, jyAre AcAryAMnA paNa cAya kalikAlasarvajJa hemacaMdrA cAya e su'rInA darzane ve che! rAjAdhirAja'nA e prakaraNane lekhake zISa ka aApyuM che: 'vAgIzvarInA darzane ! (A vAgIzvarI' keTalI jUnI zake che, e zrI munazIe ja gujarAtane nAtha'nA lAka ati zaMgArika prasaMgamAM batAvyuM che.) hemacaMdrAcAya mAMjarInA soyathI sahaja prabhAvita thAya che tene mAnasAstrIya nirUpaNu gaNavAmAM Avyu che, paNa ahI zrI munazIne deza kevaLa yathA vAdI kalAkAranA nathI; emane te ema vavu che ke eka mahAna vItarAgI sAdhu eka saMsArI suMdarIne nAkhe che; eka samatha jainAcAya eka saMsArI paDitAmAM vAgI dhArInAM darzana kare che! lekhakanA uddeza potAnAM pAtrane eka civa jaina matISIthI vadhAre mahAna batAvavAnA che, ane pU. ja majarI 'gujarAtaneA nAtha'mAM eka jagyAe jainazrAvakA vize je zabdo uccAre che e paNa noMdhavA jevA che : zrAvaka evuM ke koi kSudra prANIne paraNavu mAre mana ane adhamatAnI Si che, prabhAsamAM potAnI kAi kADhela kAravAI niSphaLa jemAM ukata navalakathAno nAyaka kAkabhaTTa tene apazukana gaNe che, ne e apazukananuM kAraNa te prabhAte kAI 'jainamU DA' nu tAne deza na thayuM hatu te gaNe che. keTalAka samaya pahelA gujarAta rAjyanA uccatara mAdhyamika siddhANunA gujarAtI pADaya pustakamAM namadanA jamAnA nAme eka "prakaraNa cAlatuM hatuM. sva. vizvanAtha bhaTTa racita vIra prazuddha jIvana tA. 16-9-25 namadU' nAmanA eka uttama nacaritramAMthI A prakaraNa levAmAM Avyu hatuM. temAM sva. vizvanAthe vaiSNava saMpradAyanA mahArAjonI, zraddheya sAdhana dvArA potAnI baLakaTa vANImAM TIkA karI che. te prakaraNa pAyakramamAMthI kaDhAvI nAMkhavA mATe vaiSNuvadhamI oe rAjyavyApI, UhApoha macAvyo hateA ane ante e prakaraNa 26 thayu hatu evu kaiMka yAda che. paNa zrI munazInI ukata navalakathAo je jainadhamanI, jainasAdhuonI ane jainasa'pradAyI kheAnI nidAnA dastAveja jevI che tene pAThyapustakA tarIke muMbaI ane gujarAta rAjyanI yunivasaTI varSA thayAM vAraMvAra niyukata karatI AvI che! zrI cunIlAla vamAna zAha 'jigara ane amI' nAme temanI atyaMta lokapriya navalakthAmAM jainasAdhuenAM mAtra zithilA caraNA ja darzAve che, ane zrI cunIlAla maDiyA vyAjanA vArasa' nAme temanI kRtrima ane lagabhaga asvAbhAvika gaNI zakAya evI nalalakathAmAM grAmINa jainasamAjane khUba halakI kakSAnA batAve che, e ja navalakathAmAM jaina muni vimalasUrinu pAtra Ave che; navalakathAnAM lagabhaga adhama gaNI zakAya emAM pAtrAnI jIvanalIlAmAM potAne rasa na levo joie evuM vAraMvAra vimala sUri kahe che, chatAM temAM rasa levAnuM cUkatA nathI ! zrI rAmanAyaNu pAr3akanI TUMkI vArtA' 'buddhi vijaya'mAM eka yuvAna jainamuninI sAMpradAyika AkAM kSAe ane vaiyaktika azuddhie ja dRSTie paDe che, alabatta, e ja TUMkIvArtAmAM buddhivijayanA guru tapevijayane eka sAcA udAtta jainamuninuM gaurava lekhake . sUkSma abhyAsa draSTithI Apyu che. noMdhavuM ja joie ke jainamuninu' gujarAtI sAhityamAM kadAca A sa`zreSTha citra che. AjanA vivecA jemane khUba Adhunika vyaktitva dharAvatA sarjaka' gaNe che evA zrI candrakAnta bakSInI navalakathA 'eka ane eka'mAM kathAnAyaka saMjIta AtmapIDAnA bhUtakAlIna vicArAmAM gUMcavAyelA hoya che tyAre tenA smRti sAhacaya mAM tagaDA jaina sAdhuo' jhamake che. ane temane mATe tene dhRNA ku Sa thAya che. sa`chata pete zarAba pIe che, mAMsAhAra kare che ane vArtAnI nAyikA sapanA joDe alagna saMbaMdha rAkhe che, svacchaMdI kahI zakAya evuM jIvana paNa tene sukha ApI zakatu nathI, jyAre sAcA jaina sAdhu sauMyamI ne niyamita jIvana gALe che eTale teo 'tagaDA' hoya temAM Azraya zuM? dhamanA uddeza ja manuSyane vadhAre sukhI banAvavAne che ane dharmanuM ullaMdhana tene du:khI kare che. AvuM satya ApaNA AvA Adhunika sajAne kayAMthI samajAya ? zrI dazakanI navalakathA jhera pIdhAM che jANI jANI'nA trIjA bhAganA nirdeza jaina sAdhune kAi AvA ja pariprekSyamAM mUke che. duniyAnA kAI paNu dhanavAna chAtI upara hAtha mUkIne ema nahi kahI zake ke tenuM dhana taddana pramANuka che. madirA, masjido, devaLeA ane gurUdvArAo jevAM dhArmi ka sthApatyA badhe dhAtAM hoya che. tenI preraNA lokone dhama gurU ApatA hoya, che. karoDA mANuse bhUkhamarAthI rakhAtA hoya tyAre dhamaguruonu Avu pagalu ayogya ja gaNAvu joie. paNa e badhA dharmAMta ane dharmAMzurune lAgu paDe che. karoDA rUpiyAnI anaitika Ava Aje dhArmikasthAne baMdhAvA pAchaLa kharcAya che ane badhA vamAM e pravRtti kare che. dharmAcAryo ke zrImatAnI
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-85 prayuddha jIvana e pravRtti cakakasa niMdya che. paNa phakata jaina munione te mATe nahi, choDavA mATe che. aneka janmanA karmonuM prAyazcita jaina zreSThIone A mATe deSita gaNavAnI jANe ke ApaNe karavA mATe ja manuSya jIvana ApaNane prApta thayuM che." tyAM phezana paDI gaI che. kizorAvasthA pachI jaina dharma, tenAM kriyAkarmo, tenA munie A rIte jaina dharma ke jainadharmIone gujarAtI sAhityamAM ane tenAM zilpasthApatyathI sandaryacita banelAM yAtrAdhAma je saMdarbha che e sukha upajAve tevuM nathI. paNa je kArya gujarAtI sAthe mAre saMbaMdha cheka tUTI gaM che. zrI ramaNabhAI zAha sajaka karI zakayA nathI e kArya sAta samudra pAra vasatA jevA sArA parama sahedane AthI duHkha thatuM meM joyuM che. eka virATa videza sarjake. DIka ja paMkitaomAM karI batAvyuM mAruM pitAnuM jIvana khUba sukhI ane sendraya lakSI hovA chatAM che. jyorja barnADa zenuM eka nATaka : John Bull's jainadarzana sAthe asaMmata thavA jevuM mane kadI lAgyuM nathI. other island temAM temanuM eka pAtra kahe che: "A duniyA make vaiyaktika anubhUti e vizvacetanAno aMza hovA chatAM kharekhara vedanA sahana karavAnuM ane prAyazcita mATenuM sthAna che. vaizvika anubhUtine saravALo nathI. jainadhamIo eTale ja mAne che ke manuSyane avatAra bhogavavA briTanamAM zAkAhAra AMdolana , pravINa pArekha briTiza breDakAsTIMga korporezana (bI. bIsI.) e briTanamAM lagabhaga 1003 heltha phaDa, zApa che. jemAM mAtra 25 mI jUna 1984 nA savAranA saMgama" kAryakramamAM "briTanamAM zAkAhAranI vAnagIo ja maLe che. emAM dara varSe 100 -zAkAhAra" vize Azcaryajanaka vAta rajU karI hatI. dukAne umere thaI rahyo che. dara varSe bAra, phareDa daza lAkha pahelAM yuropiyane sAmAnya rIte evI mAnyatA dharAvatA pAunDa (eka abaja trANuM kareDa sATha lAkha rUpiyA)ne vArSika hatA ke, zAkAhArIo pachAta vicArasaraNIvALA ane rUDhivAdI vyApAra A zAkAhAranI dukAnomAM thAya che. . hoya che. paraMtu have paristhiti taddana judI che. zAkAhArIone jinavANI'mAMthI sAbhAra meDana, rivarDa ane Adhunika vicArovALA mAnavAmAM Ave che. anuvAda: gulAba kelyiA briTanamAM lagabhaga 10 lAkha mANase have saMpUrNa zAkAhArI che. ane emanI saMkhyAmAM gayA varSa karatAM 60 TakA jeTalI ? adhyAtma vize Azcaryajanaka vRddhi thaI che. zAkahAra puruSo kastAM strIomAM vadhu [ agAunI jaNAvela tArIkha ane samayamAM pheraphAra lokapriya che. eka sarve anusAra tyAM 12 mahilAomAMthI karyo che.] . eka mahilA saMpUrNa zAkAhArI hovAnuM mAluma paDayuM che. "saMdha taraphathI zanivAra, tA. 5 mI okaTobara zAkAhAra AMdolanamAM briTananI khAsa khAsa vyakitao paNa 1985 thI adhyAtma vaga zarU karavAmAM AvanAra che. adhyApaka joDAyelI che. jenAthI A AMdolanane vadhu vega maLyo che. tarIke tattvaciMtaka zrI pannAlAla jagajIvana gAMdhI manAI A mahAnubhAvomAM kekabusa, mAIkala jekasana, mATina zAha sevA ApanAra che. vaga nIce pramANe raheze. . vagerene samAveza thAya che. jemAM te saMpUrNa zAkAhArI che. * dara zanivAre bapore, 4 0 thI 5 , , , , bI. bI. sI. nA Telivijhana vibhAga dvArA zAkAhAra para sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha !; ; ; ; eka sAptAhika kAryakrama prasArita karavAmAM Ave che. jemAM - 385, saradAra vI. pI. roDa, rasadhArA ke. evuM mAMsAhArIone spaSTa cetavaNI ApavAmAM Ave che - sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAmanI, sAme, ke mAMsAhArathI tamane bhayaMkara bImArIone sAmane muMbaI 4 004. . . . . - kare paDe che. A kAryakrama pUrepUrA vaijJAnika daSTikoNa para * dara gurUvAre rAtanA 8 00 thI 9-00 : - AdhArita hoya che. A kAryakramanuM prasAraNa karanAra zrImatI zArA sthaLaH zrI pannAlAla jagajIvanadAsa gAMdhInA ; brAuna kahe che ke, pite A AdelanamAM anAyAse ja joDAI nivAsasthAne .. .... " che, cha varSa pahelAM te eka katalakhAnAmAM gaI hatI, tyAM pazuo 306, zrIpALa nagara je. mahetA reDa, , " : '." para thatA atyAcAre ane mAMsa meLavavA mANasanI pura pravR muMbaI-40000 (da. ttio sagI AMkhe joI te A adelana sAthe saMkaLAI, viSaya: dravyAnuyoga pralivijhananA A kAryakramathI adelanamAM krAMtikArI parivartana je sabhya A adhyAtma vargamAM joDAvA IcchatA hoya AvyuM che. temane pitAnuM nAma tathA kayA vargamAM teo joDAvA Icche che te viSe "saMdhanA kAryAlayamAM tA. 30mI sapTembara sudhImAM mAMsAhArIomAM zAkAhArIo karatAM vadhu jIvaleNa bImArIo jovAmAM Ave che. A vAtane Do. ema. ke prati lekhita jaNAvavA vinaMtI che. pAdita karI che. temaNe A aMge saMzodhana karyuM che. temanuM . li. bhavadIya, kahevuM che ke zAkAhArIomAM ghAtaka ane cepI bImArIonuM taruNAbena bipinabhAi zAha ke. pI. zAha, pramANa mAMsAhArIo karatAM ochuM che. teo mAMsAhArIo saMyojaka . . . . . pannAlAla je. zAha karatA ratha, taMdurasta zAMta prakRtinA ane ciMtanazIla hoya che.'
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - , prabuddha jIvana tA. 16 9 (dha - vItelAM varSo (4) :: - a cI. na. paTela " : - . mArA zarIranI nimaLatAmAMthI mane zuM maLyuM tene zikSaka haju jIve che ane zarIra ne mana baMnethI svaratha che.) "vicAra karuM chuM tyAre mane mArI paMdara varSanI uMmarane eka prisaMga yAda Ave che. tyAre huM agrejI pAMcamA (AjanA mArI bhItAe (jenuM mULa zarIranI nirbaLatAmAM hatuM) navAmAM dhoraNamAM hatuM. eka divasa pATalI upara mArI sAthe Ama mane aneka yuvAnane lalacAvatA lapasaNu mArgethI bacAvI besatAM eka kAchiyA vidyAthIe mArA vize ahobhAvathI varga lIdhe. je mAruM zarIra sabaLa hota te huM cekakasa mAnuM chuM zikSakane kahyuM, "sAheba, A sI. ena. bI. e. thavAne" varga ke mArA svabhAvamAM durghattionAM bIja hatAM te me vahelAM. . "zikSake kahyuM, "hA, e bI. e. ne ema. e thavAne, ane UgI nIkaLyAM hota ane mArA jIvanane avaLI dizAmAM dorI. bIemaDI ne emaeDI (bad ane mad) paNa thavAne." gayAM hota. enu sauthI gaMbhIra pariNAma e AvyuM hatuM ke zikSakanI bhaviSyavANI pUrI kharI na paDI. bilakula mAruM lagnajIdhana sthira na banyuM hatuM ane e khIlAe kharI na paDI. ema te huM nahi kahuM) tenuM kAraNa huM mArA, mArA manane bAMdhI na rAkhyuM hota. te bhagavadgItAmAM zarIranI nibaLatAne mAnuM chuM sAmAnya rIte huM DAhyo vidyAthI zrIkRSNa kahe che ke vilayane vicAra karyA karanAra dekhAte, paNa mArAmAM caMcaLattio paNa hatI jene kaMIka pune samRtibhraMza buddhinAza thAya che, ane zuddhinArA aNasAra e zikSakane AvyuM haze. paNa zarIra nibaLa hatuM ghaLathati evI mArI dazA thaI hota. odhavajI mAstaranA. eTale mane paNa bhIruM hatuM. koI vaDIla Thapako Ape ke TIkA ThapakAnI bIke mane apazabdonA cepamAMthI bacAvI lIdhuM. eTale kare evuM kaMI karavAnI mArI hiMmata cAlatI nahi, jo ke bIjA sArA saMskAra mArA mana upara paDayA hatA. (kaI rIte kayAreka ema vaMto kharo. - - e vAta AgaLa upara Avaze) ane paDatA jatA hatA temane evI apalakSaNavRttinuM eka udAharaNuM ahIM ApIza kAma karavAne avakAza maLe. evA navA saMskAramAM pahelA gujarAtI trIjA dhoraNamAM hatuM tyAre huM odhavajI jozI nAmanA 1930nI savinaya kAnUna bhaMganI laData veLAe vAtAvaraNamAM phelAI - gAMdhIsarakArI varga zikSakane mAnIta thaI paDayA hatA. risesamAM rahelA gAMdhIjInA nautika AdarzanA hatA, ane bIjA svAmI vivekAteo kayAreka mane khoLAmAM besADI vahAla karatA ane kaI vAra naMdanA hatA. 1934-35nA ziyALAmAM mArA saddabhAgye ravAmIjInAM mArI pAse sevamamarA magAvI mane temAMthI ApatA. e zikSake aMgrejI vyAkhyAnanuM eka pustaka mane vAMcavA maLyuM hatuM temAMthI te mane vagana meniTara banAvyuM hatuM. huM meniTaranI sattAne mane maLe. have e be saMskAranA baLe mane eka divasa upayoga karo ane vAta karatA vidyAthIone eka be vAra - satsaMkalpa ryo. zarIranI bagaDatI jatI sthitine kAraNe huM paTTIthI mAryA hatA, ane apazabda paNa bolyA hatA. nirAzAthI gherAta, jAte hatA hatA, tene pratikAra karI meM phariyAda zikSaka pAse gaI eTale mAruM meniTarapaNuM gayuM ane nizcaya karyo ke huM nirAzAne vaza nahi thAuM ane jIvanane banaze te sAthe apazabdonuM apalakSaNa paNa tyAM ja aTakayuM. e varSane teTalo sadupayoga karIza e saMkalpanAM sukhada pariNAma AvyAM. aMte pitAnI kheDAM ballI thaI. tyAM mArA mitra kanu maccharanA paheluM pariNAma e AvyuM ke mAruM lagnajIvana sthira thayuM. meTAbhAI seminAtha mahAdevamAM vidyAthIone kasarata zIkhavatA. e TakyuM eTaluM ja nahi, jIvanamAM mane je kaMI saphaLatA maLI pAMca cha vidyAthIe jatA temAM huM paNa hatuM. zrI macchare amArI temAM madadarUpa nIvaDayuM ane mane AMtarika kamANI karAvI ApavAmAM pAse traNa pratijJA levaDAvI, apazabdo nahi balavAnI, nimitta banyuM. duniyAnI daSTie mAruM lagna kajoDuM gaNAya pAna nahi" khAvAnI ane cahA nahi pIvAnI, (e varSomAM evuM hatuM. mArI ne patnI vacce zarIra, svabhAva ne zikSaNa gAMdhIjInI preraNathI cAri-yazuddhine pracAra kevo cAlate tenuM traNe bAbate aMge meTuM aMtara hatuM. emAM zikSaNanuM aMtara A eka udAharaNa che.) e traNa pratijJAomAMthI chellI ema. kuTuMbIonI daSTie sauthI mahattvanuM hatuM. e samayanI rIta e. nA varSamAM tUTI (kavI rIte e vAta AgaLa upara Avaze) pramANe pI gujarAtI be dhoraNa sudhI bhaNyAM hatAM (have te bIjI dAMta hatA tyAM sudhI koI kAIprasaMge ApavAdarUpe tUTatI, e emane rasa paDe evAM sAhityanAM pustaka vAMcavAnAM mArA paNa pahelI pratijJA jIvanabhara paLAI, ane te vinAprayAse, tene jevAM baMdhANI thaI gayAM che. ane mArAMya kaI kaI lakhANe yaza huM odhavajI mAstarane ApuM chuM. temaNe mane kaI kaDaka Thapake vAMce chevItelAM varSo'nA A lekhe te pUrA rasathI vAMce ApyA vinA mAtra eTaluM ja kahyuM, "cImana, ema na thAya." che.) huM dareka varSe vargamAM pahelA sthAne pAsa thaI AgaLa mArA svabhA emanI vAta jarA zaramAIne mAnI lIdhI hatI. vadhate hate. meTrikamAM UMcA naMbare pAsa thaye eTale zarIra sabaLa hota meM ema karyuM hota che ane aMdhazonuM be traNa vaDIla sagAMone IcchA thaI ke huM AI. sI. esa. eka apalakSaNa rahyuM hota te enI sAthe bIjA keTalAM AvyAM thavA IgleMDa jAuM (pitA e vaDIlamAM nahotA, jo ke hota e koNa karI zake? (odhavajI mAstaranA AgrahathI huM mAnuM chuM ke meM IchA karI hota to teo thoDuM devuM karIne | kheDAMthI temane kyAreka patra lakhatA ane teo uttara lakhatA paNa paisAnI sagavaDa karI Apata.) evAM eka vaDIla bahene mane amArA A patravyavahAra chaeka mAsa cAlyo haze. pachI te e sUcana karyuM. gAMdhIjInA vicAronA saMskArane kAraNe sarakArI huM emane bhUlI gayela. paNa paMdareka varSa upara ame akasmAta nokarImAM joDAvAnI mArI icchA nahotI. paNa meM vaDIla AzramanDara upara maLyA tyAre amArA baMnenA meM upara bahenane e kAraNuM na kahyuM tene badale meM uttara Apyo "huM dekhAI Ave evI ne ubhA hatA. sAMbhaLyuM che e kalekaTara thAuM te mArI vahune nirca ramatAM zIkhavuM paDe tenuM
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1.69 85 zu' ?' bahene mUjhAne kahyuM, tA nA, ApaNe Ai. sI. esa. nathI thavuM.' huM mAnuM chuM ke temanA manamAM hatuM, 'tA ApaNe bIjI vahu lAvavAnI', paNa mAruM sudhAraka mAnasa jANatAM eTale emaNe ema kahevAnI hi Mmata na karI, mArAthI be varSa moTI eka mArI bahena hatI. (tenI vadhu vAta AgaLa Avaze) te paNa kAca hu karI paNa. ema IcchatI haze, paNa mane evA kayAreya vicAra naAvyAM, gAMdhIjInA sarakAre mArA manamAM vicAra dRDha thaI gayo hatA ke eka patnIno tyAga karI, athavA ene tyAga karyAM vinAya, khIjuM lagna na karAya, ane e Adaza vAdane bAjue rAkhI me khIjuM lagna karavAnI IcchA rAkhI hAMta taiya kaI chekarI satAthI mAruM ghara mAMData? mAruM zarIra sakhaLa hota te| mane khIju lagna na karAya evI sadguddhi AvI na hota ane khIju` lagna karavAnI IchA karI hota tA kAMdha paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI mATe thayeluM dAtAonA premALa sahakAra mATe ame temane ataHkaraNa pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. ~matrIe sadhane bheTa 5000 zrI kapuracaMdabhAi ca MderIyA dharamapuranI pravRtti mATe 25,000 zrI. vI. je. mahetA ha. uSAbena mahetA (anAja rAhata mATe ) 15,000 zrI. hemavatIkhena ane ramezabhAI zroka. tarathI ci. kAnananI cira smRtimAM ( keLavaNI sahAya mATe) 3001, za leSabhAI eca. kAhArI . 3001, vasanajI lakhamazI zAhe Du MgarazI rAmajI gAlA rAjendrabhAI jhaverInA mitrA tathA parivAra taraphathI 3001 4, 2500 3 2001,, rasikalAla laheracaMda zAhe 2001,, kapUraca MdabhAi cadariyA 2001,, rajanIbhAi verA 2001,, mANekalAlabhAI savANI 2001 sI. ena. saMdhavI ,, 2001 3 mahendrabhAi verA # 1501 e. je. zAha jyotsanAmena zeTha. 1501 3 1501 jayaMtilAla phatehaca zAha 1151 zrI puSpAkhena vI. zAha 1001, ramaNalAla sI. zAha 1000 cImanalAla je. zAha 1001, 6 pI. zAha 1001,, pravINacaMdra ke. zAha 1003 DaoN. dhanavaMta TI. zAhu prabuddha jIvana 100 sukhAdhabhAI ema. rAhu 25 1001,, gaNapatabhAI ema. jhaverI 1000 me. cheDA jhavelarI mATe hA. zrI pannAlAla IMDA 1001, ' bipInabhAi jaitu 101 >> zIkheta bhaguzALI 1001 :. mIMrAkhena mahetA.. 99 vadhu bhaNelI chokarI maLI paNa raheta; paNa e lagna keTalu saphLa thAta e vize mane bahu zakA che. te je hA te, me khIjuM. lagna nahi ja karavAnA pAkA nizcaya karyAM hatA, patnIne me e AzvAsana ApyuM ane samajAvyuM ke huM bI. e. thAuM tyAM sudhI ApaNuM sAthe na rahevuM. temaNe e vAta svIkArI lIdhI. sayegA evA UbhA. thayA (e vAta AgaLa Avaze) ke huM bI.e. thaye tenA eka va' pahelAM ame sAthe rahetAM thayAM te daramiyAna patnI mArI sAthe chuTaka chuTaka thAAM avADiyAM ja rahyAM haro. pazu temaNe tenI kayAreya adhIrAI batAvI hoya ema mane yAduM nathI. emanI mAne adhIrAi thatI haze. mArAM mAzI gAmamAM ja rahetAM te paNa patnIne dhIraja ApatAM haze (e' mAzInI vAta pazu AgaLa Avaze! zarUAtamAM saMghanI pravRttio asicana 1001 zrI caMdrakumAra je. zAha 101 mR smitAkheta kAmadAra 1001, sulikhena hirANI 1001, gulAbabhAI karamacaMda zAha 1001, caMdulAla ema. gAMdhI 1001,, jayotiSena pramAbhAI 11,, pannAlAla Ara. zAha 51,, amara jarIvAlA 501,, kamalakhena pIsapATI 51 zAMtibhAi devajI nand 501,, araviMdabhAI cokasI. 501, jayAkhena TI zAha 501 uSAkhena mahetA 501 , taruNAkhena zAhu 501 mR maphatalAla bhIkhAda zAha 402 . madhumena medhANI 22 250,, harilAla gulAbacaMda zAha 251,, pravINacadra ema. zAha, 251 puSpAmena parIkha 51 251 251 "2 paNa lekhAkhena dezI dhIrajalAla phUlaca zAha kAMtAkhena pI. vI. zAha 23 251,, suvakhina dalAla 251 azAka menyu phekacarIMga kAM, 2014 asaMtalAla DI. narisaMhapurA 2 rasikalAla eca. zAha 201 3* 201,, ramakhena jhaverI ,, 151, raMmagulAla lAlamAi lAkaDAvALA 51,, lakSmIcaMda ke. zAha 151 100 100 hasamukhalAla harakhacaMda doDhIvALa kulIna kAMtilAla meAdI caMpakalAla ema. ajamerA hemalatA ela. zAha JBF I) >>
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 , prata jIvana ta, 16 95. - 15 zrI mahendra eca. zarmA 51 , sukhalAla ema. mahetA * * 5 ,, guNavaMtIbena sekasI ' 50 ,, jayaMtilAla cunIlAla zAha * **25, eka bahena taraphathI 1,4483. premaLa jyotine bheTa - 501 je. keTaka sarakayuleTIMga lAyabrerI - 501 zrI ramezabhAI vimalAbhAI zeTha . 501 zrI hasamukhalAla harakhacaMda doDhIvALA, '0 3 kalAvatIbena zAMtilAla mahetA 33 ,, anila pI. zAha ra51 , vinayacaMdra cImanalAla parIkha 251 , rasikalAla narottamadAsa vorA 200 , manAlI ane nIrItakumAra modI 101 , vanitAbena zAha 01 , guNavaMtIbena cokasI 200 , khetazI nathubhAI zAha ' ra5 , eka bahena taraphathI 20 , jayaMtilAla cunIlAla zAha 3356 zrI maNilAla ema. zAha lAyabrerIne bheTa 501 zrI ramezabhAI vimaLabhAI zeTha prabuddha jIvanane bheTa 100 zrI mohanalAla nagInadAsa jarIvAlA pratikramaNa kare che. - "mUlapade paDikamaNuM bhADuM, pApataNuM aNukaravuM re; zakti bhAva taNe abhyAse, te jasa athe varavuM re.' (350 thAnuM stavana, DhALa bIcha, gAthA 18 mI) jAgRta AtmA mATe uttama athavA Adarza paristhiti e che ke doSa najaramAM Ave ke takSaNa tenuM pratikramaNa karI levuM arthAta e doSane svIkAra karI tene mATe prAyazcita sahita kSamA mAgI levI ane pharI te doSa na thAya te mATe arthAta mAyAcAra te Acare che. eTalA mATe kahyuM che. micchAmi dukakaDa deI pAtika te bhAve je seve re, Avazyaka sAme te paragaTa mAyAse seve re, sAcA bhAvathI je pratikramaNa kare che, temanAthI kadAca " ajJAna ke pramAdanA kAraNe pharIvAra pApa thaI jAya to paNa teo pharIvAra bhAvathI pratikramaNa kare che eTale temanI kriyA te samAcAra nathI. prathama prayAse ja pratyeka jIva sarvathA pAparahita thaI jAya evuM sAmAnya rIte banatuM nathI. eTale sarvathA pAparahita thavA mATe dravya ane bhAva ema ubhaya prakAre pratikramaNane mahAvaro AvasyakarUpa, kartavyarUpa manAya che. upAdhyAya zrI yazovijayajI kahe che saMkalpapUvaka udyamazIla ane apramatta rahevuM. ema manAya che ke bIjA tIrthakara bhagavAna ajitanAthanA samapaMthI tevIsamAM tIrthaMkara bhagavAna pArzvanAtha sudhInA samayamAM arthAta cethA ArAmAM che eTalA saraLa ane prANa hatA ke teone pitAne doSa tarata najaramAM evI jato ane teo takSaNa kSamApanApUrvaka pratyakSa ke manomana pratikramaNa karI letA. vidhipUrvakanuM juduM pratikramaNa karavAnI temane koI AvazyakatA rahetI nahi. pahelA tIrthaMkara bhagavAna kaSabhadevanA vakhatanA mANase saraLa chatAM jaDe hatA ane chellA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInA samayamAM mANase vaka ane jaDa hatA. eTale teo baMnenA zAsanakALamAM vidhipUrvakanuM nizcita samaya mATe pratikramaNa pharamAvavAmAM AvyuM che. * pratikramaNanA mukhya be prakAra che: devasika (davasI) ane rAtrika (rAI) divasa daramiyAna je de thayA hoya te ne mATe divasanA aMta bhAgamAM pratikramaNa karavuM te devasiMke pratikramaNa. rAtri daramiyAna gamanAgamana, nAdika ke anya prakAranA je kaMI doSa thayA hoya te mATe rAtrinA aMtabhAgamAM pratikramaNa karavuM te rAtrika pratikramaNa. Ama, mANase roje roja vIse kalAkamAM be vakhata pratikramaNa avazya karavuM joIe. devasika ane rAtrika pratikramaNa uparAMta pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa ema pratikramaNanA bIjA traNa prakAre paNa batAvyA che. e traNe prakAre te vastuta: devasika ane (rAMtrika) pratikramaNanA viziSTa, prakAre che, anukrame temane vadhu mahattvanA gaNavAmAM AvyA che. dara paMdara divase karAtuM pratikramaNa te pAkSika (5khI), dara cAra mAse karAtuM pratikamaNe te cAtumAsika (mAsI) ane dara varSe karAtuM pratikramaNe te sAMvatsarika (saMvatsarI, samacharI, chamacharI) pratikamaNuM kahevAya che. ja jo devasika pratikramaNa barAbarakarAtuM hoya te pAkSika, cAtumAMsika ane sAMvatsarika evA ja prakAra gaNavAnI jarUra 601 payuMSaNa vikhyAnamALAne bheTa 51 zrI kAMnAbena pI. vI. zAha '. 100-00 kulIna kAMtilAla modI - 101-00 bhAratI bhUpendra zAha 452 (tA. 14-9-85 sudhImAM maLela dAna. tyAra bAda maLela ghananI vigate AgAmI aMkamAM pragaTa thaze.) in pratikramaNa (pRSTha 93thI cAlu) judI kriyA karavAnI hotI nathI. digambara paraMparAmAM pratikramaNa karatAM sAmayikanI kriyA upara vadhu bhAra mukAye che. kayAreka pratikramaNa ane sAmAyika e baMnenuM lakSya lagabhaga ekasarakhuM jaNAyAthI te ekabIjAnA paryAya jevA banI rahe che. ene vIdhe digambara munio nizcita samaye saMvidhi sAmAyikanI kriyA pratikramaNa eTale pApamAMthI pAchA haThavuM; thayelA ne mATe kSamA mAgavI. micchAmi dukakazmanI bhAvanA pratikramaNanuM hA che. azubha yogamAMthI cittane nivRtta karavuM eTaluM ja paNa nathI. ene zubha yogamAM jovuM paNuM joIe. je mANasa " micchAmi dukkaDama' karyo pachI pharI pAchA tevA ja sahasta re karyA kare che. temanuM pratikramaNa e mAtra dravya pratikamaNa bane che. pApamAMthI pAchA havAno jarA paNa bhAva ke che na hoya tevI rIte pratikramaNa karanAra mAtra dravya . A '
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-85 zI evA prazna Akine thAya. tenA khulAso karatAM zAstrakAroe hyu che ke rAjeroja ghara sApha karavAmAM Ave che tA paNuM parvanA divase te khuNekhAMcarethI kharAkhara sApha karavAmAM Ave che. tevI rIte rAjatu' pratikramaNa karavA chatAM vismRti, lajjA, bhaya, mananI maMdatA, pramAM tyAdinA kAraNe je aticArAnI vizuddhi karavAnI bAkI rahI gaI hoya te vidhi pAkSikAdi meTA pratikramaNa dvArA thaI jAya che. kahyuM che-- jaha gehUM paidivasaMpi sohiyaM tavi pavvasaMdhIsu / sAhikAI savisesa eva ihayaMpi nAyavvaM // jima rAjeroja dhara sAk karAya che, te paNa pavane kvise te vizeSa sAk karAya che tevI rIte A khAbatamAM (pAkSikAdi pratikramaNanI bAkhatamAM) jANavuM ] judAM judAM dRSTibinduthI pratikramaNanA bhinnabhinna prakAza zAstratra thAmAM darzAvavAmAM AvyA che. sthAnAMga sUtramAM cha prakAra nIce pramANe, vizeSataH sAdhusAdhvIo mATe, banAvavAmAM AvyA cheH chapi pakkimaNe paNNatte / taM jahA uccArapaDikkamaNe, pAsavaNa peMDikkamaNe, ittarie Aikahie, jaM kici micchA, somaNatie / 1 uccAra pratikramaNa-maLa vagerenA visarjana pachI te saMbaMdhI tarata IrSyApathika (gamanAgamanane lagatu) pratikramaNa karavuM. ra prasravaNu pratikramaNu-laghuzaMkAnA nivAraNa pachI te mATe tarata A~pathika pratikramaNa karavuM. 3 tvara, pratikramaNa - rava5kAlamAM kaI paNa bhUla ke doSa thAya te te mATe tarata karAtu' pratikramaNa 4 yAtrakathita pratikramaNa mahAtrane vize je kaMI doSa lAge. tA temAMthI pAchA haThavAnA saMkalpapUrva ke samagra jIvanane mATe karAtu pratikramaNu. 5 yatki Mcita mathyA pratikramaNa kAreka pramAdane kAraNe kiMcita- asaMyama thaI jAya to te mATe karAtuM pra takramaNu. huM vApnAMtika pratikramaNu-kharAba svapnAM Ave, svapnamAM vAsanA ke vikArAnA anubhava thAya to te mATe karAtu' pratikramaNu. pratikramaNanA nIce pramANe pAMca prakAra paNa khaMtAvavAmAM AvyA che. (1) AzravAra pratikramaNa (ra) mithyAtva pratikramaNa (3) kaSAya pratikramaNa (4) yoga pratikramaNa ane (5) bhAva pratikramaNa. nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI dRSTie paNa pratikramaNanA prakArA darzAvavAmAM AvyA che. pratikramaNanA A prakAra uparAMta bIjo eka vizeSa prakAra paNa darzAvavAmAM Ave che. ane te che auttamArthika pratikramaNa' athavA uttamAthe' eTale ke uttama hetu mATe karAtu pratikramaNa anazana * sateSanA karavA mATe, pApanI Alocana karavA pUrNAMka je pratikramaNa karAya. che. te auttamAthi'ka pratikramaNa che. devasaka Adi pratikamaNane vyAvahArika pratikamaNu' kahevAmAM Ave che. ane auttAki pratikramaNane nizcaya pratikramaNa kahevAmAM Ave che. 102 auttamAyika pratikramaNa jIvAtmA mATe bhedavijJAnanuM anekhuM sAdhana banI rahe che. paMDi+kamaNa dekhiyaM rAiyaM ca ittariamAvaka hiyaM vA / pavia cAlammAsia saMvacchara uttamaTTe a // auttamArthika pratikramaNu salekhanAM vrata dhAraNa karI AhArano tyAga kare che tyAre deha uparanI tenI mamatva buddhi cAlI jAya che; enI AtmaramatA vadhavA lAge che. pote mAtra AtmasvarUpa che. tenuM satata bhAna rahyA kare che. e vakhate deze. AtmAnI bhinnatAnuM bhAna karAvanAra 'pratikramaNa' zabdanA khIMcha sAta paryAya darzAvatAM kahevAyu che. parimA higaLA, diLAM vArA nimatti a nA gA moTI, krimaLa caDhA hor // (1) pratikramaNa (2) praticaraNa (athavA praticaraNA) (3) pratiharaNA (4) vArA (pa) nivRtta (6) nidA (7) gA~ ane (8) zuddhi e ADa prakAre pratikramaNa che. pratikramaNu mATenA A ATha judA judA paryAyavAcaka zabdo che, paraMtu te darekamAM kAIka eka tattva ke ' bhAva upara vizeSa bhAra mUkavAmAM Ave che. e badhAne kramAnusara je sAthe levAmAM Ave to paNa pratikramaNanI kriyA mATe ISTa evA budhada tattvone temAM sulabha samanvaya thayelo jaNAze. pratikramaNuthI zuddhi sudhIno krama paNa temAM rahelo che. jayacaMdragaNie 'hetugala' pratikramaNa-kramavidhi' nAmanA potAnA granthamAM e darakane samajAvatI judI judI nAnakaDI dRSTAMta kathA paNa ApI che. pratikramaNane bhUtakALa sAthe sakhdha che. bhUtakALamAM je kai doSa thayA hoya tene mATe kSamA mAgavI tene pratikrama' kahe che. vartamAna samayamAM thatA doSone apramattabhAve aTaka vava tene 'saMvara' kahe che. bhaviSyamAM peAtAnAthI kaMI pApa na thAya te mATe pratijJA levI tene 'paccakakhANu' kahe che, bhUta, vA ane bhaviSyakALa mATe Ama traNa juddA juA pAribhASika zabda jainadhama mAM vaparAyA che. tema chatAM zAstrakArA traNe kALane AzrIne 'pratikramaNu' zabdanA viziSTa atha dhaTAve che. kai kai kakSAnA manuSyathI kaI kaI bAbatamAM zithilAya thavAnA sa'bhava che' tenA parAmaza karI vrata, AcAra pratyAnirde khAbatamAM jaina dharmamAM sakSma vicAra karavAmAM AvyA che. sAdhu-sAdhvIne ahiMsA, satya, asteya, brahmA ane aparigraMha e pAMca mahAvratAne viSe lAgelA doSone mATe pratikramaNa karavAnu hoya che. gRhasthA e pAMca aNuvrata traNa guNavrata tathA cAra zikSAvata ema khAra tene vize je ka aticAra thayA hoya tene mATe pratikramaNa karavAnuM hoya che. sAdhu-sAdhvI zrAvaka ane zrAvikAe nAcAra, jJAnAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, vIryAcAra e paMcAyata pAlananI bAbatamAM je kaMi dvaSa lAgyo hoya tene mATe pratikramaNa karavAnu hAya che. taduparAMta, pAMca vrata, pAMca yAra, pacIsa. prakAranAM mithyAtvanI bAbatanA doSo sahita aDhAra paparathAna mATe pratikramaNa karavAnu hoya che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikA salekhana vrata dhAraNa kare te tenA pAMca aticArA viSe pratikramaNa karavAnuM hoya che. va divasanA pratikramaNamAM aticArAnA nAma prakAranA pAna pachI tenI kSamA mAgavAMnI hoya che. (alabatta e aticArA mAna keTalAka Aje kAlagrasta baMnyA che ane keTalAka navA aMtiyAre thavA lAgyA che.) pratikramaNanAM moTA bhAganAM sUtro amAgadhI bhASAmAM che. navakAra maMtra, lAggalsa, iriyAvahI, namrutyuNuM, uvasaggahara ityAdi ardhamAgadhI sUtrA parApUrvathI cImAM Ave che.. keTalAka evA mata darzAve che ke AvAM sUtranI bhASA samajAtI nathI, mATe tene arvAcIna bhASAmAM mUkavA joie. ethI te patethI. yuvAna vaga paNuM pratikramaNa taraphe AkarSIya kriyA kare che tenA sAte samaja paDe; samaja paDe 1
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 var prabuddha jIvana A vAta sAcI che. paraMtu khIjI apekSAe joie A sUtreAne lIdhe ja paMjAba, rAjasthAna, uttara bhArata, $219, gujarAta ke dakSiNa bhAratamAM vasatA ke yuropa amerikA ke jApAnamAM vasatA jainenI pratikramaNa vidhimAM sarakhApaNa rahyu che ane ethI sadhanI ekatA paNa jaLavAI che. vaLA A sUtreA gaNadharo ke maharSi' jevA pUrvAcAyee racelAM che. emanI A vANImAM maMtrazakita rahelI che. keTalAMka sUtronuM te -aDhI hajAra varSathI satata uccAraNa thatuM Avyu che. e sUtranA zraddhApUrvaka pAnathI ane ullAsa anubhavAya che. enI svAnubhava pratIti anekane thayelI che. e sUtrane potAnI arvAcIna bhASAmAM utAravAthI mULa kartAnA bhAva keTale Avaze tte zaMkAspada che. vaLI samaye samaye navesarathI anuvAdga karavA paDaze. eTale sUtrane arvAcIna bhASAmAM anuvAda karIne uccAravA karatAM sUtrane mULa svarUpe uccAravAM eja vadhu hatAvaha che. anubhavIe ema kahe che ke atha na jANavA chatAM paNa jeo kaThastha karIne e sUtrane zraddhA ane vidhipUrvaka uccAre che. tenAmAM anerA ullAsa pragaTe che. tenA kaSAye mada thAya che. tene AtmA nirmALa thAya che. samaya jatAM sUtronA atha samajavAnI jijJAsA paNa tenAmAM janme che. A zraddhA ane svAnubhavane jeTalA viSaya che. teTalA taka ke nyavahAranA nathI, ane eTalA mATe ja haribhadrasUri, hemacaMdrA cAya, yovijayajI jevA mahAna jJAnI AtmAe paNu potAnA samayamAM A sUtrone potAnI bhASAmAM pheravavAnu vicAyu" nathI. atha na jANatAM chatAM yahudI potAnI prAthanA hiMjI bhASAmAM kare che; musalamAno akhImAM pArasI avetAmAM, cIna, jApAna, kAriyA vagere. dezanA bauddhadhamI pAli bhASAmAM pAtAnI prArthanA kare che. aneka saukAethI AvI paraMparA jagatanA tamAma dharmomAM jovA maLe che. enuM kAraNa e che ke je sAcA dharmAbhimukha che, aMtarathI dhama vaLelA che tene prAcIna bhASA kyAreya aMtarAyarUpa thaI nathI, balake e bhASA tarapha temanA anurAga vadhe che. eTale pratikramaNanA sUtreAne 'gujarAtI, kaccha, rAjasthAnI, hindI, 5 jAkhI, kannaDa, tamiLa, bagalA-agrejI, jamana ke jApAnI sASAmAM utArIne e pramANe pratikramaNa karavA karatAM jarA sarakheA puruSAtha karIne, atha samajIne, gaNudhare ane pUrvAcAryAMnI bhASAne potAnI banAvavI emAM vadhu zreya rahelu che. vyavahAra ane takathI kadAca A vAta tarata pratIta nahi thAya, paraMtu suhA ane bhAva mukata svAnubhava jene thayo haze tene A vAtanI pratIti avazya thai haze. tarapha pratikramaNanI mUlabhUta bhAvanA yukta paraparA jainAnA tamAma krikAmAM adyApi paSata jaLavAI rahI che, tA paNa tenI kriyAvidhimAM thADAka pheraphArA thayelA che, kAraNa ke kAi paNa samAcArI sava kAla ane sava sthaLa vize ekasarakhI jhAjho samaya Take nahi zvetAMbara ane Dimbara para paranI. kriyAvidhimAM pharaka zvetAmbaramAM paNa mUrti pUjaka, sthAnakavAsI ane pathInA pratikramaNamAM paNa keTalAka pheraphArA thayelA mUrti pUjakamAM paNa tapaNa, kharataraga che,, acalagaccha, caMdragahatI pratikramaNanI vidhimAM paNa thoDA thoDA che, samaye samaye AvA thAmAM karArA tA thatA rahyA che. / thatA rahevAnA. tema chatAM pratikramaNanA mULabhUta uddeza ane mahatvanI kriyA vize jya sudhI pratikamaNanI' para parA cAlyA karaze hasika ane rAtraka pratikamaNu karatAM pAkSika cAturmAsika ne sAMvatsarika pratamaNamAM vadhAre puruSArthanI apekSA hovAthI sudhI ekatA che tyAM ame sv tA. 16-9-25 temAM keTalAMka sUtro ane moTA kAusagganu vidhAna darzAvavAmAM Avyu che. pAkSikamAM khara legasa, cAturmAsikamAM 20 legasa ane sAMvatsarikamAM navakArasahita 40 legasanA kAusagga karavAnuM pharamAvavAmAM Avyu che. gimbara para parAmAM zvAsocchavAsa pramANa navakAramatrane kAusagga karAya che. TvigambarAmAM vasika pratikramaNamAM 108 zvAsozvAsa pramANu, rAtrikamAM paDe zvAsezvAsa pramANa, pAkSikamAM 300, cAtumAsikamAM 400 ane sAMvatsarikamAM pa0 zvAsozvAsa pramANa navakAra maMtrane kAusagga hoya che. gaccha ane phirakAnA bhe leggarasa ke navakAranI saMkhyAmAM keTalAka pheraphAro thayelA che. pratikramaNa e jainonI dhArmika kriyA che paryuSaNa pava' Ave eTale pratikramaNanI kriyA karanArAonI saMkhyA vadhe. saMvatsarIte divase sAMje ane jaina lekA potapotAnA samudAyamAM ekatra thai pratikramaNa karI paraspara kSamApAmanA kare che, potAnAthI jaNatAM ke ajANatAM thayelA doSone mATe sadhanI sAkSIe kSamA mAge che. ane khIjAnA je kai doSa potAnA prati thayA hoya tenA mATe kSamA Ape che. lAkhA jaina leAkAnI lagabhaga eka ja samaye thatI A zuddhikaraNanI kriyAmAM jabaru maLa rahelu che. keTalAya lAkA badhI ya kriyAne atha na jANatAM hovA chatAM mAtra dekhAdekhIthI, lajjA ke sAthathI athavA gatAMnugatika rU brahmAthI A kriyA karavAM haze te paNa vizALa samUhamAM, guru ane sa MdhanI sAkSIe zuddhikaraNa mATe thatI A kriyAne prabhAva sa muddAyika cetanA upara dhaNAmeTA paDe che: eNnA dhArmika ke AdhyAtmika mUlyanI sAthe sAmAjika dRSTie paNa enuM mUlya dhaNu meTTu che. keTalAMka dalIla kare che ke kharI jarUra teA. hRdaya parivatananI che, ane te te mANasa ghare beThAM ekalA sArI rIte karI zake tema che. e mATe A badhI dravya kriyA karavAnI, dekhADA karavAnI kAi AvayakatA nathI. AvI drabya kriyA karanArAonI, TIkA, niMdA, ke hAMsI karanArA amuka niCdaka-samIkSaka varga hamezAM rahevAnA, paratu jemaNe ekavAra paNa samajaNapUrvaka atha bhAva sahita AvI kriyA karI haze te pachIthI e kriyAnA TIkAkAra rahetA nathI.. zAstrakAre kaMhyu che; avihikayA varamakarya, ussuavayaNaM payati savvaNu / yAyacchita jamhA, aMkaddha guruaM bae lahuaM // avidhie kavA karatAM nahi karavu e zreSTha, e vacanane sanA utsUtra vacana kahe che; kAraNa ke nahi karanArane gurU (meTuM) prAyazcita ane avidhie karanArane la ( nAnu ) prAyazrcita che. Ama pratikramaNa e jaina AcAradhama nA pAyo che. AtmAnI nimA~LatA mATenuM amodha sAdhana che. cAritra dhanA prANa tarIke tenI gaNanA thAya che. divasa rAtri daramiyAna potAnAthI kai paNa doSa na thayelA hoya te paNa vidhipUrvaka'pratikramaNa karavu e Avazyaka tatrya manAyuM che. roga hoya to tenu nivAraNa kare ane na hoya te zarIrane baLa Ape evA prakAranA auSadha tarIke pratikramaNane gaNAvyuM che. bhagavAna mahAvIranA samayathI cAlI AvelI A pratikramaNa vidhie aneka jIvAtmA upara ana'ta upakAra karyo che, bhAva pratikramaNu te me cAra miniTamAM pUruM thai zake che, paraMtu nyU pratikramaNa e eka abhyAsa prakAranI yogakriyA mukata sAdhanA che.. enA satata vagara bhAva pratikramaNamAM sthira rahevu ghaNu eTale ja AtmAthI A mATe bhAvayukta dravya pratikrama 'anivAya manAyuM che. -ramaNalAla cI. zAha lika : zrI murkha jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, sarAra thI. pI 3, subaI 400004, Te na. 35296 : suSusthAna : TrenDa prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha re, giragAma, muMbai - 400,004
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvanI prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa:47 aMka: 11 'bai tA. 1-10-85 chuTaka nakala rUA. 1-50 vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meIla 6 20 PS 12 sI meila 15 69 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha jIva choDAvavAnI pravRtti paryuSaNa parva Ave eTale jainonI ahiMsAnI bhAvanA paryuSaNa parva daramiyAna muMbaI ane anya zaheramAM keTalAka vadhu sateja thavA lAge. paryuSaNa parvanAM je vividha kartavya leke maMdira, upAzraya ke sthAnaka pAse pAMjarAmAM pipaTa, kabUtara pUrvAcAryoe darzAvyAM che temAMnuM eka mahatvanuM kartavya te amAri ke evAM bIjA ghaNAM paDIe laine UbhA hoya che, jIva choDamavananuM- ne abhayadAna ApavAnuM che. A parvAdhirAja vanAra vyakita tene eka ke vadhAre pakSInI kiMmata cUkavI daramiyAna vrata, tapa, japa, pauSadha, pratikramaNa ItyAdi kriyAo pAMjarAmAMthI te pakSIne mukata karAve che. A rIte eka jIvane te ullAsapUrvaka yathAzakita cAlatI hoya che, paraMtu jIva baMdhanamAMthI choDAvyAne dayALu, zraddhALu jaina AnaMda anubhave cheDAvAnI pravRtti paNa A divasomAM vegathI cAlavA lAge che, paraMtu pAMjarAmAMthI UDI gayA pachI e pakSInI zI dazA che. dayAne aMza sAcA jainanA hRdayamAM kudaratI rIte ja raheze. thAya che te jANavAnI tene bahu darakAra rahetI nathI. sAmAnya -leya che. bIjA jIvane kaSTa na paDe ke temanI hatyA ke hiMsA rIte AvA pakSIo pakaDanAre enI pAMkhe theDI kApI nAkhelI na thAya te mATe teo jAgRta rahe che ane tene lagatI pravRttimAM hevAthI ke pagamAM jhaNA tAra bAMdhelA hovAthI jhAMkhuM UDI joDAya che. zakatAM nathI. ene lIdhe bilADI ke anya prANIo ene paryuSaNa parva uparAMta anya parvanA divasee athavA jhaDapathI zikAra karI le che. pakSI paNa ekaluM chUTuM paDeluM sAmUhika pUjananA prasaMge aneka sthaLe jIvadayAnI TIpa thAya che ? hovAthI ajANyA zaherI vAtAvaraNamAM dhaNuM hijarAya che; ane keTalAya loke temAM pitAne yathAzakita phALe dhAve che. ethI lAMbu jIvI zakatuM nathI. keTalIkavAra te dhadha. A eka AvakAradAyaka ane prazasya pravRtti che. paraMtu e rIte karanAra pote ja e pakSIne pAchuM pakaDI le che. jema jema ekatra thayelI rakama egya ane vyavasthita rIte vaparAya te jIva choDAvavAnI pravRtti vadhatI jAya che tema dhaMdhAdArI mANase jovuM paNa Avazyaka che. dvArA jIva pakaDavAnI pravRtti vadhatI jAya che. eTale hakIktamAM - je loko dayA bhAvathI prerAIne gAyo, gheTAM, bakarA, vAMdarA, te jIva choDAvavA mATe vaparAyelA paisA jIva pakaDavA mATe ja gnetarAM, pipaTa, kabUtara, vagere jene bacAvavA mATe pravRtti kare che, vaparAya che. dayAne nimite nirdayatA mATe paisA vaparAya che. teo duHkhI mANase mATe dayA prerita pravRttio paNa karatA je pakSIone pakaDanAra dhaMdhAdArI mANasane paisA ApI hoya che, karavI joIe. jemAM mAnava sAthenA vyavahAramAM choDAvavAnI pravRtti baMdha thAya che. tene pakaDavAnI pratti baMdha nidraya ke niSphara hoya ane prANIo mATe anukaMpAnI pravRtti thAya. A praznane judAM judAM dRSTibinduthI tapAsavAnI tathA kare che te eka prakArane daMbha che; visaMvAda che; dharmanI anya upAyo vicAravAnI jarUra che. viDaMbanA che. kayAreka teonuM mAtra ajJAna hoya che. eTalA keTalAka mANase katalakhAnethI gAya, baLada ke gheTAM, bakarAM mATe teone sAcI samajaNa sAMpaDe e abhigama apanAvo choDAvI lAve che, pachI ene game tyAM chUTAM, rakhaDatAM mUkI joIe. teonI prANundAnI pravRtti aTakAvI devAthI te de che. choDAvanAranI pitAnI pAse kaMI vyavasthA hotI nathI. manuSya ane prANIo bane mATenI pravRtti aTakI jaze. ene te paisA ApIne jIva cheDAne AnaMda hoya che. paraMtu temanI pravRtti baMne mATe vitare e ApaNuM lakSa choDAvelAM prANIo keTalIkavAra pharI pAchA kasAInA hAthamAM ja rahevuM joIe. jatAM hoya che. vaLI jema gAya, baLada vagere prANIo jIvadayAnI rakamamAMthI jIvene choDAvavAnI pravRtti thAya che. cheDAvAnI pravRttio vadhe che tema tene pakaDavAnI pravRtti paraMtu A pravRttinuM paNa mULagAmI avakana thavuM jarUrI che. paNa vadhe che. eTale jIva chAvyAne tAtkAlika AnaMda heya keTalAka dhaMdhAdArI mANase jainenA parva ane pravRttione che, paraMtu ethI piSaNa te maLe che jIva pakaDavAnI pravRttine. bAbara jANuM laI paryuSaNa ke anya pava" avatAM pahelAM jIva choDavavAnI pravRtti' uttama che, amumatanIya che, paraMtu chAne pakaDavAnI pravRtti kare che . temAM viveka ke upaga rAkhavAnI' evezyakatA che. evI pravR
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 ttio mATe preraNA karanArAoe paNa enA vAstavika, dUragAmI pariNAmAne vadhu vicAra ane UMDe abhyAsa karavAnI jarUra che. praNaya jIvana jIvane choDAvyA pachI pALavAnI trevaDa na hoya to e pravRtti mithyA soteSa ApavAnI nIvaDavAno saMbhava che. gAmegAma pAMjarApoLA hAya che. e pAMjarApeALAmAM jeneAnu yogadAna moTu hoya che jIvayAnI ghaNI sArI pravRtti A pAMjarApoLeA dvArA saikAmethI thatI AvI che. je pAMjarApoLAne vahIvaTa vyavasthita hoya che evI pAMjarApoLAne jIvamAnI rakama ApavAthI jIvadayAnI pravRttine vadhu poSaNa mA zake. pAMjarApoLAnI pravRtti viSe paNa AdhArabhUta mAhitI meLavavI Avazyaka che. keTalIka pAMjarApoLA te rasIbUkamAM mAtra nAma chApavA pUratI ja hoya che. kharekhara tenu astitva hetuM nathI. yALu jaine pAsethI paisA lakhAvI hama karI javA mATe keTalAka lebhAgu mANase rasIdamuka chUpAvIne TIpa karavA nIkaLe che. eTale A bAbatamAM jemane pAtAnA nANAMne sadavyaya karave che temane mATe pUrI cakAsaNInI AvazyakatA rahe che. keTalAMka gAmonI pAMjarApoLAnI pravRtti meTA pAyA upara niSThApUrvaka cAle che. pazu-paMkhIonI sakhyA paNa tyAM moTI hoya che. evI pAMjarApALAnu kAmakAja prasazApAtra hAya che. enA kA kartAo prAmANika, udAradila, sevAbhAvI Izvarane prApta karavA mATe jJAnayoga ke kamayoganuM jeTalu mahattva che teTaluM ja mahattva bhaktiyoganu paNa che. izvaranI bhakti aneka rIte thAya che. bhaktinuM mahattva cheka RgvedranA samayathI ApaNe tyAM aMkAyuM che. movio sumati mamaDhe arthAta huM viSNu, ame badhA paramArAdhya evI ApanI bhakti karIe chIe. jevI pa"kti bhaktane prabhu pratyenA pUjya bhAva prakaTa kare che. zvetAzvatara upaniSad, yogadarzana, rAmAyaNa, mahAbhArata tathA bhAgavata jevA graMthAmAM kitanA unmeSeza jovA maLe che. zrI aravinda racita sAvitrI' nAmanA mahAkAvyamAM paNa bhagavatI divyazakita pratyenA bhakitabhAva vyakata thayelA che. tA. 1-10-8 ane mahAjananI paraMparAne zelAve evA hoya che. jIvadayAnI pravRtti jenA dvArA gAmegAma eTalA meTA pAyA para thAya che ke emAM upara darzAvI tevI keTalIka truTio rahevAnI. e truTione karaNe jIvadayAnI pravRttine aTakAvavAnI jarUra nathI, balke tene vadhu vyavasthita ane vadhu phaLadAyI banAvavAnI jarUra che. kevaLa gatAnugatikatAthI je A pravRttimAM paisA. ApI de che teo potAnA paisA sadupayoga mATe vaparAya cheH ke saravALe ene durapayoga thAya che te bAbatamAM saciMta z e ja mAtra Azaya che. kI ` na prA, aruNa jozI - zvaranuM zravaNa, kItana, smaraNa, pAdasevana, pUjana, vaMdana, dAsatva, maMtrI ane AtmasamarpaNa karavAthI eTale ke navadhA bhakita karavAthI izvarane prApta karI zakAya che. A badhA prakAzamAM kItanane kaliyugamAM khUba ja prAdhAnya prApta thayeluM che. satyugamAM dhyAna, zvetAmAM yajJa, dvAparamAM paricarcAne jeTaluM mahattva apAtu teTaluM ja mahattva Aje prItanane prApta thayeluM che.kahevAmAM Avyu che muhUrtamapi yaH kIteMt saH api siddhim avApnoti lamtane mATe kItanano Anadra eka adbhuta cIja che. A Anada anya sava* AnA karatAM sarvAnizAcI gaNAyA che. laukika lAgaNIo ane vRttione prabhu tarapha vALavI hoya te kItana e eka saraLa mArga che. puSTimAga mAM kItanane pAMcame veda kahevAmAM Avela che. veda ane bhAgavatamAM je khAkhata aspaSTa rahI te badhI khAkhatA kIta'nAmAM vyakata thai ane prabhunAM guNagAnathI ja alaukika sukhanI prApti thAya che evI anubhUti thai. AtmaniSTha zukadevajIne paNu je sukha na maLyuM te kIta nAnA gAna ane zravaNathI prApta thAya che. ane pariNAme ApaNuM hRdaya zuddha ane che ema puSTimAgI' bhakatA rUDha rIte mAne che. je dayAbhAvathI prerAIne jIva cheDAvavAnI pravRtti Adare che teoe potAnAM khAnapAna ke paheravezane nimitta thatI jIvahiMsAnA vicAra paNa karavA joie. jema vijJAna vikasatuM jAya che tema mATI sakhyAmAM jIveAnI katala mATenAM kArakhAnAM sthapAya che. temAM joDAi pete kamANI na karavI; e paNa AvA dayALu-zraddhALu jainanu katavya khanI rahe che. paristhati eTalI viSama banatI jAya che ke vyakita lAcAra banI jAya che. te paNa mANase apramatta bhAve potAnI jAtane sAcavI levA pravRtta thavu joIe. -ramaNalAla cI. zAha puSTimAgIdha sevA praNAlImAM A kAraNe kItanane khUba ja agatyanuM sthAna maLyu che. sAmAnya rIte te prabhunAmanuM saYItana e ja kItana kahevAya paraMtu; puSTimAga mAM aSTA kavienI vANI mATe ja kItana zabdanA pracALa thAya che, e aSTachApa kaviomAM zrI vallabhAcAya ane zrI viThThalanAthajInA vaiSNavo suradAsajI, paramAnaMdadAsa gAvindra svAmI vagereno samAveza thAya che. A kavioe racelAMkIta ne eTalAM AdaraNIya anelAM che ke temanA sivAya puSTimArgIya sevAkrama apUrNa manAya che. A kItane jyAre saMgItanA suMdara laya ane tAlanuM sAmajasya prApta kare che tyAre avaNuMnIya mAdhuya prApta kare che ane vAtAvastune dIvyata ape che, A kItanA havelIsaMgItanA nAme prasiddha che. kAnanA Ano anubhava karAvanAra bhakatAmAM caitanyU, mahAprabhu athavA gaurAMga prabhunA kALA annaya che, temaNe racelAM kItanI khUba ja bhAvapradhAna che ane saMgItanA sAja sAthe, jyAre gavAya che tyAre AnaMdanI helInA prAdurbhAva thAya che. prabhu nAmanA sIna ane vAjiMtrAnA nAdathI prANanI utkaTatA zarIramAM vyApI jAya che ane bhakata te utkaTatAne zarIramAM samAvI zakatA nathI, eTalA badhA Ana MdavibhAra nI jAya. che ke AsapAsanA vAtAvaraNane samagra rIte vismarI jaIne nA UThe che. AvI AMgika bhAvabhaMgimA vyakta karatA hare kRSNa saMpradAyanA bhakato prabhAta pherI prasage jovA maLe che. AvA kIta nAnadane rAmakRSNa paramaha Mse mAgyeA che. mIrAMe pramANyA che ane narasa' mahetAe anubhavyo che. kIta nane AnaMda sthaLa ane kALane bhulAvI de che. svargastha zrI karasanadAsa mANekanAM kIta nA jemaNe sAMbhaLyAM hoya te A vAtane anumAdana Apaze AvAM kItanAmAMthI prApta thate Anada bhakatane prabhu samI pahoMcavAmAM khuba ja sahAyarUpa thAya che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-85 prabuddha jIvana vItelAM varSo - cI. na. paTela (gatAMkathI cAlu) panIe mArI kALajInI kadara karI che ane zarIranI badhI amArAM lagnane meM kajoDuM kahyuM che, paNa mane lAge che ke nAnI meTI agavaDamAM te mArI salAha pramANe cAlyAM che, -zarUAtathI ja amArA hekyamAM ekabIjA mATe premanAM jharaNuM cha sAta suvAvaDanA prasaMga AvyA, temAM pahelAM traNa pachInA phUTayAM hatAM, ane varSo sudhI ame jhaghaDatAM rahyAM ane haju ya prasaMgee teo mArI salAha mAnI piyera javAne badale mArI =Areka akaLAIe chIe paNa e jharaNuM vahetAM rahyAM che ane sAthe ja rahyAM hatAM ane jevI AvaDI tevI mArI sevAthI UMDA ne nirmaLa banyAM che. amAre prema vANI dvArA pragaTa saMtoSa mAnyuM hatuM, mArA adhakacarA DokaTarI jJAnamAM teo nathI thaya... paTela hRdayane prema bhAgye ja e rIte pragaTa thAya che. keTalo vizvAsa rAkhatAM AvyAM che te banAvate eka prasaMga mAre pakSe prema patnInA zarIranI kALajI rAkhavAmAM pragaTa betraNa varSa upara ja banyo. temane meleriyA thayuM hatuM ane thayuM che. ane patnIne prema mArA paTela svabhAvanI rukSatA raDatAM putranA sasarA DeAkaTara che temanI davA cAlatI hatI. tAva ocho raDatAM paNa hatyanI lezamAtra kaDavAza vinA sahana karI levAmAM thayo che. thaye paNa pUro na Utaryo. dararoja 99-100 rahyA kare. davA "paTelanI patnInuM zarIra bagaDe tyAre sAmAnya rIte paTela patine bahu cAlu rAkhe te AjanI paddhati pramANe maleriyAnI TIkaDIo ciMtA nahotI nathI (have e saMskAra badalAyA che), paNa mane huM mAM sAthe pUro khorAka levo paDe. paNa patnIne kherAka upara taddata paDatA te karatAMya panI mAMdA paDatAM tyAre vadhu ciMtA thatI ane abhAva thaI gayuM hatuM. temane pUchayuM, "bele, pariNAma 'haju thAya che. temAM kadAca te mAMdA paDe eTale gharakAma aTakI game te Ave, DokaTaranI davA baMdha karI mArI davA karavI che? paDe ane mane agavaDa paDe evA bhayanI svArthadaSTi joI zakAya teo tarata teyAra thaI gayAM. meM maleriyAnI TIkaDIo baMdha karI paNa huM mAnuM chuM ke mArI ciMtA hunI rahI che. enuM eka viTAmina sI ne pholika esiDanI TIkaDIo ApavI zarR karI traNa *udAharaNa ApIza. amArA bIjA bALakane livara vadhavAne. divasamAM tAva pUre utarI gayuM ane eka aThavADiyAmAM roga thayA hatA ane te khUba 2.te. saMyukata kuTuMbamAM A bhUkha paNa ughaDI. divasa kAmathI thAkI patnI rAtre UMghatA hoya tyAre te raDavA ca. patnInI mAMdagIthI mane ciMtA thAya che ema mArI mAMdagIthI -e viSe ema.e. nI parIkSA mATe vAMco eTale mane rAmanI emane ciMtA thatI hoya ema mane nathI lAgyuM (AzA rAkhuM kheMca rahetI. paNa huM e putrane zAMta rAkhavA rAtre betraNa chuM ke huM emane anyAya nathI karate.) sane 195 mAM dilhIthI kalAka khabhA upara teDIne pharatA ane suvADI detA, ane ema patnIne ArAmathI UMdhavA dete. mAMdo paDIne AvyA pachI be-aDhI varSa mane e bAbatanuM duHkha patnInuM zarIra sAruM hovAthI teo bahu vAra mAM nathI paNa rahyuM hatuM. paNa pachI samaye ke hiNI kuTuMbanA sabhyonI paDayAM, paNa jyAre paDyAM che tyAre sAmAnya rIte jUnA mAMdagIthA ciMtAnA bhAre dabAI jAya che. evA gamagInIbharyA -saMskAranA paTela pati karatA tema meM temane piyera mekalavAne vAtAvaraNamAM meTAM thatAM saMtAnanuM zuM thAya ? vaLo patnIne mArI ke javA devAne badale mArI sAthe rAkhI mArI dekharekha nIce mAMdagIthI ciMtA nahi thatI hoya, paNa mArI zramapUvaka sevA karavAmAM DokaTaranI davA karAvavAno Agraha rAkhe che ane e jema temaNe kayAreya kacAza nathI rAkhI. huM ethI sate mAnatAM zIkhe. bane tema jaladI sArAM thaI jAya enI ciMtA karI che. eka tethI mArI jIvanabharanI mAMdagIothI kuTuMbane thAta eTaluM prasaMge emanA zarIranI ciMtAmAM huM ke asvastha thaI gaye nukasAna nathI thayuM. putra-putrI bALaka hatAM tyAre huM temanI hate te Ajeya huM yAda karI zakuM chuM. 1945nI sAlanA mArca kALajI nahote rAkhI zako (athavA meM nahotI rAkhI) tethI mAsamAM patnIne maleriyA thayA hatA ane maTato nahoto. tAva temane beyane nukasAna thayuM che-putrane abhyAsamAM ne kArakirdImAM, UtarI jAya ne ATha daza divase pharI Ave evA be traNa putrIne te sAthe zarIra aMge paNuM. mArA kartavyapramAda mATe meM 'UthalA pachI davA karanAra DokaTare koI meTA DokaTarane batAvavAnI temanI kSamA mAgI lIdhI che ane temane pitAne thayela nukasAna "salAha ApI. huM temane che. mahile pAse laI gaye. temaNe asaMtoSa nathI rahyo, je ke putrI haju kayAreka akaLAya che tapAsIne eksa-re lIdho. AnA cha varSa pahelAM mArI maTI ane mane saMbhaLAve che ane huM rAkhI zake eTalI dhIrajathI bahena kSayathI marI gaI hatI, eTale patnIne kSaya hoya e sAMbhaLI lauM chuM. evA kSaNika UbharA bAda karatAM kuTuMbanuM -zaMkAe huM dhrujI UThaye, gheDAgADI karIne ame ghera AvyAM. vAtAvaraNa svastha rahyuM che. daza varSa upara, 1974 nA bhadrathI navaraMgapurAmAM zrImALI sosAyaTI sudhInA AkhA raste jAnyuArI phebruArI mAsamAM, mArAM AMtaraDAnI hu ciMtAmAM DUbI maMge besI rahyo. patnIe sAMbhaLyuM haze ke sthiti vadhu bagaDI tyAre mane tapAsavA AvanAra DokaTara nahi te nathI jANatuM, paNa mAruM hRdaya dhatuM hatuM. bIje (ena. ke. parIkha) pahele ja divase putra putrInI mArA mATenI divase DokaTara pAse ekasa-re levA gayA tyAre mane eTaluM ja premabharI kALajI jeI Azcarya pAmyA hatA ane bIjI vAra adhIruM hatuM. DokaTare kahyuM kSaya nathI, mAtra kenika maleriyA AvyA tyAre mArA e sadbhAgya badala temaNe mane abhinaMdana che, tyAre jANe mAthA uparathI meTo bhAra UtarI gayuM hoya ApyAM hatAM. huM ya mArA pitAnA zarIranI je sthiti hoya te, ema lAgyuM. De. mehilenI davAthI paNa patnIne meleriyA na paNa bIjAM AnaMdamAM rahe ema chate thayo chuM. (e kayAre maye. thoDA divasa pachI mArI uMmaranA eka ela. sI. pI. ane kevI rIte banyuM te vAta have pachInA haptAmAM Avaze. esa. DokaTara mitra mane maLavA AvyA. temaNe ekavIsa divasa pariNAme zarIrathI pItA chatAM haju mane jIvavAnuM dararojanI eka kivanAli TIkaDI levAnI salAha ApI, game evuM gharanuM vAtAvaraNa jaLavAI rahyuM che. kayAreka tenAthI chevaTe tAva gaye. mane nAnAM pautrI-pautra temane saMtAkUkaDI ramADavAne
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 praha jIvana tA1 10-85 hoya te khabara Ape. bIje divase mAmA jAte ja amAruM ghare ' kheLatA AvI pahoMcyA. paNa amane bhAI bAbu vize kazI mAhitI ' nahatI. meM AvA prasaMge chApAmAM Ave che ema eka jAherakhabara ApI je bIje divase chapAI. bhAI bAbue ghara nahotuM cheDayuM paNa koIne kahyA vinA te amadAvAda AvyA hatA. eka divasa koI paricitane tyAM rahI bIje divase savAre (chApAmAM jAherakhabara AvI hatI te vAMcyA vinA) hAtha halAvatA amArA ghera AvyA. patnIe temane dUrathI joyA. e pahelAM emaNe koI divasa e mitrane joyA nahotA, paNa teo samajI gayA ke Agale divasa aMkalezvarathI mAmA jemanI tapAsa karavA AvyA hatA te A ja bhAI bAbu. huM upara meDA uparabeThe hate. dAdara upara DAM pagathiyAM caDhI temaNe mane khuza. khabara ApyA, ane bhAI bAbune upara mokalI dAdaranA bAraNAnI bahAranI sAMkaLa vAsI dIdhI, rakhe ne hAthamAM AvelA bhAIbAbu pharI nAsI jAya ! bhAI bAbu paMdareka divasa amAre tyAM rahyA, ane mArA hatA tevA ja, athavA kahuM te te karatAMya vadhu, patnInA mitra banI gayA. haju paNa bhAI bAbu kayAreka amadAvAda Ave che tyAre te, patnI ne putrI, traNa bALakanI jema ekabIjA sAthe vAta karatAM AnaMda kare che. ane huM mUMge, maMga mArI rUmamAMthI te sAMbhaLyuM karuM chuM, kayAreka ciDAuM chuM khare. paNa DhiLI gurathane ! lagnajIvananI saphaLatAnA AvA dunyavI lobhanI sAthe mAraka zarIranI nirbaLatAe mane AdhyAtmika gaNI zakAya e lAja paNa karAvyuM che. tenI vAta have pachInA haptAmAM lakhIza. Agraha kare che tyAre pAeka kalAka temanI AnaMda-kikiyArI thI AkhuM ghara gAjI UThe che te sAMbhaLI koI AgaMtukane gharane vaDIla varSothI pIDA maTe bhAge pathArImAM sUte jIve. che e mAnyAmAM nahi Ave. Ane meM mArI vRddhAvasthAnuM meTAmAM meTuM sadabhAgya mAnyuM che. mArA zarIranI nirbaLatAe te mane apAvyuM." , patnIne jIvanarasa vaheto rahyo tenuM vyAvahArika daSTie eka bIjaMpaNa sukhada pariNAma AvyuM che. mane hamezAM mitra ne mahemAne AvatAM jatAM rahe e gamyuM che ane hajaya game che. A bAbatamAM patnI mArAM sAcAM sahadharmacAriNI rahyAM che. mane game che te karatAMya temane mitra ne mahemAna-temanAM ne mArAM baMnenAM- vadhu game che. ane je kaI divasa ke tane game te samaye, Ave tene umaLakathI satkAra kare che, ane AvanAra pItAM hoya. te Agraha karIne cahA ke zarabata Ape che. koI mitra ke mahemAna anicchA batAve te kahe, le. tamArA nimitte maneya maLaze. tamane cAhAne svAda meM lagADe ha, paNa pachI te mArA karatAM AgaLa vadhI gayAM.) A bAbatamAM temanA sahakArane eka prasaMga mane bahu yAta rahyo che (emane yAda che ke kema te nathI jANate). huM gujarAta kolejamAM hatA te varSo daramiyAna (1949 thI 1955nA gALAmAM) eka divasa ziyALAnI rAtre eka mitra bananAM sudhI kolejamAM ItihAsa ne arthazAstranA adhyApaka DI. esa. nAmajogI, jeo have muMbaI (vAMdarA) rahe che ane jemane huM jyAre jyAre muMbaI jAuM chuM tyAre acuka maLuM chuM:) daza vAge pharavA nIkaLyA. be vAgyA sudhI karyAne ThaMDIthI thIjI gayA. TAM paDatAM pahelAM mitrane huM gharamAM laI gayo ane patnIne UMdhamAMthI UThADI cahA banAvavAnuM kahyuM. mane A ' tadna paTelazAhI ApakhudI lAge, paNa huM patnIne svabhAva huM jANato hato ane mane vizvAsa hato ke emane saheja paNa raMja nahi thAya. e varSomAM gesa amadAvAda sudhI nahote Age (te AvyuM te pachIya amArA ghera daza varSe Avya). panIe rAjIkhuzIthI kesIna ruve upara cA banAvI ApI. jANatA nathI, paNa cekakasa mAnuM chuM ke temaNeya pIdhI haze. temanuM A svabhAvane kAraNe mArA badhA mitra (athavA badhAM mitro temanAthI khuza rahe che. kolejamAMthI kaI bahene AvatI, ane haju keI Ave che, temanI sAthe bhaLI javA te Atura rahe che. kolejanAM varSomAM evI traNa bahene sAthe emaNe jIvanabharanAM bahenapaNAM karI dIdhAM je haju cAlu che. thoDAM varSa upara bhAvanagarathI dakSA paTTaNI AvatAM thayAM temane svajana banAvI dIdho che. ra mitrane AvakAravAne eka ramUjI prasaMga patnI, huM ane mitra traNe mATe kAyamanI rakRti banI rahyo che. sane 193436nAM varSomAM huM pitA sAthe aMkalezvara rahyo (pitA tyAM mAmalatadAra hatA, te daramiyAna ame cAreka mAsa eka makAnamAM bhADe rahyAM tenA mAlikanA suputra zrI kanaiyAlAla jozI mArA mitra banI gayA hatA. (ane haja ya che. ame jayAre muMbaI jaIe chIe tyAre grAMTa roDa sTezana pAse gaNeza prAsAdamAM temanA . phaleTamAM UtarIe chIe.) 1941nI sAlamAM ame mArA vatana asAravAmAM rahetAM hatAM tyAre eka divasa rAtre mitranA mAmAne tAra Avya, bAbu ghara cheDIne jato rahyo che, tamAre tyAM AvyA adhyAtma varga saMgha' taraphathI zanivAra, tA. 5 mI okaTobara 1985 thI adhyAtma vaga zarU karavAmAM AvanAra che. adhyApa. tarIke tattvaciMtaka zrI pannAlAla jagajIvana gAMdhI mAnA sevA ApanAra che. vaga nIce pramANe raheze. A * dara zanivAre bapore 4-00 thI 5 sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA sabhAgraha 385, saradAra vI. pI. reDa, rasadhArA ke. e. hAusIMga sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAmanI sAme, muMbaI 400 004. * dara guruvAre rAtanA 8-00 thI 9-00 sthaLa: zrI pannAlAla jagajIvanadAsa gAMdhInA nivAsasthAne 306, zrIpALanagara, je. mahetA roDa, muMbaI-40000 6. viSaya : dravyAnuga je sabhya A adhyAtma vargamAM joDAvA IcchatA hoya temane pitAnuM nAma tathA kayA vaga'mAM teo joDAvA Icche che te viSe "saMdha'nA kAryAlayamAM tA. 4thI okaTobara sudhImAM lekhita jaNAvavA vinaMtI che. li. bhavadIya, tasaNAbena bipinabhAI zAha ke. pI. zAha saMyojaka - pannAlAla 2. zAha - maMtrIo
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 tA. 1-10-85 prabuddha jIvana sAMprata sAhityamAM jana saMdarbha: sikakAnI bIjI bAju zAka muni zIlacandravijaya tA. 16-7-85 nA "prabuddha jIvanamAM zrIgulAba deDhiyAne rIte-evI ja Teka laIne beThelA lekhake, paMDitajI ane rekhAnAM lekha vAMcIne A lakhavA prerAyo chuM. ghaNA vakhatathI, jhera te prA vacce mUkelA saMvAdane eka aMza juo rekhA kahe, "vrata veDo pIdhAM che jANI jANIne trIjo khaMDa "janmabhUmi-pravAsI'mAM teya?" "jo rekhA, A cIra khAvAnI mane IcchA thaI nathI, dhArApravAha rUpe pragaTa thatuM hatuM ane tenAM keTalAMka prakaraNe vAMca- paNa tArI moTI bahenanI hoMzane bhAMgavI te doSa che, eTale vAmAM AvyAM tyArathI, e paratve kAMIka lakhavAnuM mana hatuM, be cIra lIdhI. kriyA doSamaya nathI, bhAva tapAsavAne hoya che. te Aje amalamAM Ave che. nahIMtara acuta jevA dAkataro keInuM saDeluM phephasuM kApI ja : 'jhera pIdhAM che jANI jANI' nAM, trIjA khaMDamAM prakaraNe na zake.' rekhA kahe, "paNa kriyA karI eTale pariNAma te Ave, vAMcatAM mArA mana para evI chApa paDI ke lekhaka (zrI manubhAI paMDitajI." dIka kahyuM, pariNAma bIjAne lAge, katane e saMjogomAM paMcoLI-dazaka) nA manamAM, jANye ajANye paNa, jaina dharma nahi. paDozInI TapAla bhUlamAM ahIM AvI hoya, tuMne ApI aMge amuka pUvagraho pravarte che ane e pUrvagrahathI prerAIne ja, Ave tethI tuM TapAlI nathI thaI jatI, vicArI joje." kevI temaNe A prakaraNomAM, jaina dhamanI pratibhA khaMDita thAya te vicitra ane gaLe na Utare tevI che A vAta ! eka dAkhalAthI abhigama apanAvyo hoya ema lAgyA kare che.. spaSTatA karIe; zrI gAMdhIjI dara aThavADiye ke mahine eka divasa A bAbata aMge, te arasAmAM ja lekhakane tathA 'janma- mauna pALatA hatA evuM mArA khyAlamAM che. moTA camarabaMdhI bhUmi' nA taMtrIne temanuM dhyAna doratA patra ke carcApatra lakhavAmAM vAisaroya jevI vyakita Ave te paNa teo te niyamamAM bhAga AvyA, tyAre tenA uttaramAM tA. 20-12-85nA sAptAhika pAtA nahi, ema paNa kahevAya che. have dhAre ke kayAreka agatyanA pravAsamAM lekhake spaSTa karyuM ke "jaina dharma vize mane khuba kAme AvI kaI vyakita AvI caDe ke pachI koIne maunanA Adara rahyo che. bhAratIya samAjamAM ahiMsAne avatAravAmAM tene niyamanI jANa na hoya te AvI caDe, te zuM gAMdhIjI, te Avaananya phALo rahyo che." ane artha lekhakanA manamAM jaina nAranuM mana na dubhAya, hiMsA na lAge te khAtara mauna tetA hatA? dhama paratve kAI pUrvagraha nathI-e ja thAya. paraMtu navala zuM teo ema mAnatA ke AvA saMjogomAM mauna teDuM te. kathAmAM A dharma sAthe saMbaMdha dharAvatAM pAnAM mamAM mukAyelA vrata nahi tUTe, deSa mane nahi lAge, huM kaI TapAlI nahi banI zabdo ane saMvAde vAMcIe chIe tyAre A arthadhaTana meLa jauM ? ne, gAMdhIjI kayAreya AvI pAMgaLI ke vAhiyAta dalIlane vinAnuM pratIta thayA vinA rahetuM nathI. A mATe ApaNe Azraya na ja le evuM mAruM mAnavuM che. satyakAma paNa-jo te emAMnA keTalAka saMvAde ja joIe; vAstavamAM paMDita hoya ane prajJAcakSu hoya te-AvI dalIla tA. 21-10-84 nA haptAmAM (prakaraNa-2) satyakAmanI ke vicArakSati na ja kare; paraMtu chatAM tenA mAM AvI vAta vAtanA javAbamAM rekhA kahe che: "amArA gurudeva te ema kahe mUkI che tethI lekhakanuM ja mAnasa, tenA zabda vATe chatuM thatuM che ke, koI koIne madada karI zakAtuM nathI, ane mahAtmAjI te. hovAnuM lAge tema che. juduM ja kahe che. tamane zuM lAge che?" "kaI koIne madada karI 3. tA. 18-11-84nA haptAmAM (pra. 6) te lekhake zakatuM nathI-e vAta adhyAtmanI amuka viziSTa kakSAe pahoMcyA jaina dharma pratyene pitAne pUrvagraha taddana khule karI A pachInI che; sAmAnyatayA game tyAre ke game tene te upadeza lAge che. caMpA ane mAlinI nAme be bALAonI dIkSA, jANe ApavAnuM nathI hotuMane kayAreka apAte hoya te paNa te ke svarUpacaMda zeThanA paise te bALAo vecANa levAmAM Ave che sthaLa mamatA ke Asakita tUTe evA uddezyathI ja apAya; AvA ane thAya che ane AgaLa jatAM, e selanI rakama ApavAmAM gaMbhIra AzayavALI vAtane ekadama sthaLa ane ethI ja kadAca paNa ravarUpacaMda zeTha degAI karI rahyA che, AvuM nirUpIne lekhaka, vikRta rUpamAM rajU karavAmAM lekhakane zA Azaya saMbhave ? jaina dharmanA pratibhAkhaMDana sivAya bIjuM zuM kahevA cAhe che, 'kAM te teo rekhAnA pAtrane "aNudhaDa" upasAvavA cAhe te ja samajamAM AvatuM nathI. A vArtA vAMcatAM koI paNa che ke je AvI vAtane mama samajyA vinA game tyAM, game vAcaka ema ja samajavAne ke jaina sAdhu-sAdhvIe te garIba te rIte tene baMdha besADavA jAya che; kAM te "gurudeva" nA ke jarUratamaMda lenAM saMtAnone A rIte vecANa laI Ave pAtramAM "jaDatA" pragaTAvavI che ane kAM te lekhakane khudane ja eTale ke te saMtAnone badalAmAM, tenA mA-bApa vagerene bheTa - pite zuM nirUpavA mAMge che tenI samajaNa nathI; AvI chApa ke bahumAnanA rUpamAM, e saMtAnanI kiMmata cukavave, ane e , paDe che. ane e chApa daDha che tyAre bane che ke jyAre, rIte pitAne paMtha vadhAre che. paDI gayelI rekhAne paTa bAMdhatAM bAMdhatAM amyuta tenI mazkarI 4. A ja prakaraNamAM ravayaMsevake ane pUrNacaMdrajI kare che: "kaI kaInI sevA karI zakatuM nathI, paNa paga besADI mahArAja vaccene laMbANa saMvAda (ka vivAda) che te, ane zake che. (pra. 2). ahIM ja spaSTatA karavI joIe ke, jaina svarUpacaMda zeTha dvArA vIsa hajAranI rakama vaDI dIkSA pahelAM nahi dhameM bIjA jIvenI tema ja manuSyanI sevA sahAya karavAne ApavAnI vAta A badhuM, rekhAnA manane dIkSA taraphathI pIchehaTha kadI-kayAMya niSedha karyo nathI. ane kakSAbhede pravRttibheda ke karAvavAnA Azaye ja AlekhAyuM hoya ema lAge. e te ThIka, pakriyAbheda te kayA dharmamAM nathI hota? paraMtu, pAlItANA pacyA pachI maLelI saMdhanI mITIMgamAM, 2. tA 28-10-84nA haptAmAM (pra. 3), rekhAnuM mana svarUpacaMda zeThanA dezadrohI dhaMdhA tarapha senuM dhyAna doratA dIkSAthI pAchuM haTe ane te paNa tarkasaMgata ke pratItikara " zIlabhadamuninA memAM "Apa sai jANatA ja hazo ke bauddha
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana tA. 1-1-85 saMghamAM kalAIne dhaMdhe, zastrotpAdanane dhaMdhe, buddhanA anuyAyI mATe varyA hatA." A vAkaya mUkIne pachIthI, pUrNacaMdrajInA pAtranA meMmAM bauddha saMghanuM ahIM udAharaNa uccAraNa na hoya; saMsAradravya malina che eTale te dAna karavuM paDe che paNa AvA savAla thAya che te jamAnAnI tAsIra che.-A javAba mUkIne, "pUrNacaMdrajI jevA jainAcArya bauddha ke Itara dharma pratye keTalAM badhA asahiSNu che ke tenuM nAma paNa te sahana karI zakatA nathI ? evuM, tathA "svarUpacaMdanA dezadrohI dhaMdhA aMge pite jANa hovA chatAM, pitAnI kIrti ke pratiSThAne khAtara tene thAbaDe che.--evuM darzAvavAno ja lekhake prayatna nathI karyo? . jaina dharma pramANe, pAMca karma, pAMca vANijaya ane pAMca sAmAnya esa paMdara karmAdAna, jaina zrAvakane mATe niSiddha che evuM ja lekhaka jANatA hota te, bauddha dharmanI praNAlikAnI - vAta lAvIne te pratye jainAcAryanI asahiSNutA vyakata karAvavAnuM saheje TALI zakAya che. vaLI, pitAnA paise upadhAna tapa (jaina dharmanI eka viziSTa kriyAtmaka sAdhanA) karAvanAra zrAvakane, te patyA pachI, jo tame have dhaMdho kare te jeTalo kharca thayo che tethI bamaNuM meLavavA mATe kALAdhoLAM karyA vinA na rahe, mATe be varSa sudhI tamAre na koI dhaMdhe ja nahi karavAno e niyama ApanAra jainAcAryonI vAtethI lekhaka paricita hota, te svarUpacaMda dArUgoLAne dezadrohI dhaMdhe karI, paisA kamAIne, te paise saMdha kADhe, ne AcArya tene jANavA chatAM baLa Ape, evI nAlezIbharI vAto lekhake na lakhI hata, athavA lakhavAthI bacI zakayA hota. temAM ke A prasaMgane A phakare: "paNuM zIlabhadrajInI IcchA pramANe thayuM nahi. meTA mahArAje kahI dIdhuM ke siddhAcalanA darzane nIkaLela saMdhapati kahe teTalI ja vAta A saMghamAM cacI zakAya; amAro dharma kApAkApInuM samarthana na karI zake, paNa zrAvaka ane sAdhunA dharmo judA che, sAdhu anarthamAM anamedana paNa na ApI zake, zrAvaka mATe anamedanane bAdha che paNa te kSamApanAthI TaLI jAya. yuddho te thatAM AvyAM che ke jayAM sudhI rAga-doSa che. tyAM sudhI thayA karaze. e vakhate anAja, pANI, davAdArU, zrAvake pitatAnA vyavasAye karIne Ape, zastro paNa AtmarakSaNa mATe kekavAra Ape; hA, prAyazcitta te karavuM paDeeTale te pratikramaNa che.-AmAM zrIpUrNacaMdraka jevA eka jainAcAyanuM mAnasa keTaluM daMbhI, dhITha nikRSTa ane vikRta' nirUpyuM che? zuM A badhuM lekhakanA manamAM pravatatA pUrvagrahanI nIpaja nathI ? . 5. tA. 25-11-8 nA haptAmAM (pra. 7) DhoronAM mRtyunAM kAraNa manAtAM harijanone mAravA gayelA savane rokavA gayelI rekhA ane be navI sAjavIone Thapake ApatAM ane prAyazcita karAvatAM latAzrIjanuM pAtra ane A AkhIye ghaTanA dvArA, jaina dharmanAM sAdhu-sAdhvIo kevA vyavahAra-bAhya ke vyavahArajaDa che, tema ja temanI ahiMsA kevI pikaLa/pAMgaLo che ke kIDI-makeDIne bacAve ne mANasane mAravA de-AvuM darzAvavA sivAya bIjo ze. Azaya hoI zake lekhakane ? jaina sAdhu - sAdhvIonI AcAra-maryAdA ane tene lagatA vidhi - niSedha tathA kevI paristhitimAM kevI rIte vartavuM - te badhAthI cheka ja ajJAna evA lekhake jaina sAdhvIonuM. AvI managhaData ane vikRta asara upajAvanAra pAtracitraNa ke prasaMgolekhana te kayuheta to cAlata, vastuta: rekhAnA manane dIkSAthI ubharAvavA mATe lekhake AvuM Alekhana karyA vinA cAle tema na hatuM, e ja AnuM phalita che. 6. A ja ghaTanAnA anusaMdhAnamAM, tA. 2-12-84 nA haptAmAM (pra. 8) rekhA ane AcArya samudravijayajI vacce thayele saMvAda che. AmAM karelAM vidhAna : (1) "tuM na gaI hota ane mAne ke gAmalokoe temane vAsa bALI nAkhyo hota te badhI sAdhvIjIo laMkAkAMDa joyA karata. samudravijayajI). (2) teo mAnata ke-kamanA pravAhamAM je banavAnuM hoya te bane ja che. emanAM kama emane naDayAM." (rekhA). (3) (rekhA: "sAvadha te rahevuM joIe ne, jIva jaMtune ya IjA na pahuMce tema cAlavA-besavAbolavAnI AjJA che Apa bhagavaMtanI. enA javAbamAM samudravijayajI: ) "hA, paNa je jIvajaMtu harijana na hoya te, ema mAnavuM ne? (4) 'vAru upAzrayamAM leganA uMdare hoya te Aga lagADavI joIe ke nahi ?" (samudravijayajI) - A badhAM vidhAne jaina dharma ane jaina sAdhuo pratye gerasamaja jamAvavA mATe ja, te paNa jainadhamI pAtronAM momAM ja mUkIne lekhake zuM hAMsala karyuM haze ? viDaMbanA te e che ke gAMdhIjI kAMI pharatuM pharatuM bele che? A duniyA pharatI baMdha thAya te ya gAMdhIjI pharatuM na bole" (samudravijyajI ma. 7); Ama gAMdhIjI para AvI aTala AsthA dAkhavanAra ane karmavAdanA vicAra vakhate 'hegala jevA jarmana tattvajJAnIne havAle ApavA dvArA tenI vAtamAM vizvAsa vyakata karanArA A jainAcArya, mahAvIra svAmInA karmavAnuM arthaghaTana, temanI philasUphI pramANe karI zaktA nathI, ane rekhAnA mananuM ne pitAnuM paNa kadAca samAdhAna sAdhI zakatA nathI. hakIkatamAM teo banne pAtro--jevo che che tevo sAra mahAvIra svAmInI paddhatimAMthI paNa pAmI zakayA hota. ane ema thayuM hota te lekhake mahAvIra svAmInA tattvajJAnane nyAya paNa A gaNata. ene badale A prakaraNamAMnI kamavAdanI DhaMgadhaDA vinAnI vAte, te pAtronA memAM mUkIne, lekhaka zuM nirUpavA ke siddha karavA jAya che te saMdigdha banI rahe che. 7. tA. 9-1-84 nA haptAmAM (pra. 9) mahArAjazrI ane ane De. ayyatana saMvAda, prastuta prasaMgamAM taddana aprAsagika che, eTaluM ja nahi, paNa "AvA prasaMgeya AvI philasUphI hAMkanArA jainAcArya keTalA jaDa keTalA aNadhaDa che!' evI chApa paNa upasAve che. jaina sAdhu mATe lekhakane manogata pUrvagraha acutanA pAtra dvArA, eTale ke acutanA zabdo tathA vicAro dvArA barAbara pragaTate jAya che, ane enA javAbamAM tathA pratyAghAtamAM mahArAjazrInA manamAM pragaTelA vicAre che temaNe uccArelA zabdo thakI e pUrvagraha dRDha thatA jAya che. vastuta: ahI kevaLa tabiyata pUratuM ja saMvAda karI zakAyo hota, ane acutanA manamAM UgatI zaMkAo paratve karavAnI carcA aMge DokaTara ane mahArAjazrI varace alaga mulAkAta goThavI zakAI heta; emAM mahArAjazrI nikhAlasa cite pitAnI thIyarI vyakta kare ane tema chatAM te acutane gaLe na Utare, ane chatAM tenA manamAM anAdara ke pUrvagraha te na ja jAge ke na ja vadhe, AvI sthiti ahIM sajI zakAI hota. ; -
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-5 praha jIvana - ' * * . . . . . . . . payuSaNa vyAkhyAnamALA . 34. ': = ; }, , : - - saMkalanaH jayendra sacade, . . . . . . . zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA jatI payuMSaNa janmaveLA janmasthAna kSatriyakuMDane sApha karAya che, kedIone vyAkhyAnamALAe A varSe vanapraveza karyo che. jJAnanI paraba mukita apAya che. kSatriyakuMDane vistRta ane sUkSma atha" jevI A vyAkhyAnamALA chetAo taraphathI hRdayapUrvakano. laIe te hatyamAMnA viSaya-kaSAya nAkacarAne sApha karavAnuM che, AvakAra ane Adara pAmatI rahI che. "sArvajanika saMskAra manamAMnA aparAdha5 kedIone mukta karavAnA che. parva" samAna A vyAkhyAnamALAmAM pacAsa varSa daramiyAna, - bIjA vyAkhyAno viSaya hato : "AMkhanuM mauna' vyAkhyAtA kula 308 jeTalAM paMDita, vidvAne, sAdhu-bhagavate, sArIjIe, munizrI vAtsalyadIpe e viSe belatAM jaNAyuM hatuM ke bAhya viduSI sannArIo vageree ApelA 813 jeTalAM vyAkhyAnoe karatAM AMtarika AMkhanAM maunanuM ja sAcuM mahatva che. ApaNuM zretAo samakSa "jijJAsA, jJAna ane vividha vicAranuM pAse puSkaLa saMpatti ane vabhava hoya paNa tenA pratyenI Arakita, vAtAvaraNa racyuM che. puSkaLa medhavArI vacce vyavasthA kharcane ane pramAda ApaNane paramAtmAthI dUra laI jAya che. ApaNe pahoMcI vaLavA saMdhane sakhAvatI ne udAradila dAtAo taraphathI bhItaramAM UtarIne jAtane tapAsavAnI che ke ApaNAmAM, ApaNA dAna maLatA rahyAM che. chellAM cAreka varSothI zrI sevaMtIlAla hRdayamAM zuM khUTe che? Atmika samAcAra ane nirmaLatA na kAntilAla TrasTa taraphathI aDhI lAkhanuM dAna maLatAM vyAkhyA hoya te bhavabhramaNa cAlu rahe che. * mALA Arthika dRSTie nizcita banI che. - A varSanI vyAkhyAnamALA budhavAra, tA. 11 mI . bIjA divasanA pahelA vyAkhyAtA hatA paMDita rUpacaMda sapTembarathI budhavAra, tA. 18 mI sapTembara sudhI ema ATha bhaNazAlI, temane viSaya hate. 'jaina AcAra kriyAkA zArIrika divasa mATe bhAratIya vidyAbhavanamAM yojavAmAM AvI hatI. prabhAva'. ApaNuM zarIra nAzavaMta che e kharuM, paNa tene cheka gauNa vyAkhyAnamALAnA prathama divasanI pahelA vyAkhyAtA hatA gaNavAnuM nathI. jaina dharmamAM guruvaMdana, satyavaMdana, pratikramaNa zrI zazikAnta mahetA. kempasUtra' viSaya upara belatAM temaNe A sai kriyAomAM zarIranI sAcavaNInI upekSA nathI ja jaNAvyuM ke "kalpasUtra' e tIrthakaronAM caritra tathA sAdhuonI karAI. bake, temAM dharmasAdhanA sAthe ja sUkSma rIte vijJAnane samAcArIne graMtha che. A pavitra graMthanA vAcanathI pApanuM paNa vaNI levAyuM che. dharmadhyAna, tapa vagere kiyAo mATe dahana ane puNyane abhiSeka thAya che. pitAnAmAM rahelA savanI cittanI prasannatA Avazyaka che ane te te ja zakya banI zake sattAnA sAmarthyane pragaTAvavAnuM che. kalpasUtranI ArAdhanA jo zarIranI zakitane sadupayoga karIe, kAraNa ke prAthamika bAda sAdhaka maitrI-kSamApanAnI gaMgAmAM pite te snAna kare sthitimAM dravya Arogya vinA bhAva Arogya na Ave, na Take. che tema anya sane paNa temAM snAna karAve che. bhagavAna te divase bIjA vyAkhyAna "pazcAtApa upara mahAvIranA pitA siddhArtha, mAtA trizalA, bahena sudarzana, bAla mAM pU. munizrI dharmadhuraMdharavijayajIe kahyuM hatuM ke pUrve bhAI naMdIvardhana, kAkA supAzva, patnI yazodA-A sau karelI bhUlane pAzcAttApa thAya ane prAyazcitanI bhAvanA jAge bAhya rIte te bhagavAnane kauTuMbika parivAra che paNa jo A te ja tenAthI Atmazuddhi Ave che. paNa e mATe pahelAM te nAma pAchaLa rahelA saddaguNa ApaNe apanAvIe - pitAnI bhUlane savIkAra karavo joIe. ApaNuM mana bALaka te prabhu ApaNAmAM jarUra vAsa kare. mahAvIranA jevuM nirdoSa ane Rju banAvavAthI ApaNe bhUlo joI) ane prAyazcita hatuM ke prave tmazuddhi potAnI jale 5-00 parisaMvAda saMdhanA upakrame "krAMtivIra' viSe eka parisaMvAda yojavAmAM AvyuM che. tArIkha samaya viSaya : vyAkhyAtA - 1 : zukravAra sAMjanA vizvanA kAMtivIre che. viSNakAnta zAstrI 1-11-85 adhyakSa, hindI vibhAga, kalakattA yunivarsiTI zanivAra - sAMjanA bhAratanA krAMtivIro prakhara samAjavAdI zrI ena. jI. gere 2-11-85 ravivAra savAre mahArASTra ane che. viSNubhAI paMDayA . 3-11-85 9-30 gujarAtanA krAMtivIra esesieTa eDiTara, sattA, amadAvAda 11-00 svAtaMtrya laDatanAM gIta zrI puruSottama upAdhyAya ane kinnarI grupa) A sthaLa : vAlacaMda hirAcaMda sabhAgRha, inDiyana maracanTa cembarsa, carcageTa, muMbaI 40002 0 , A parisaMvAdanuM uddaghATana jasTIsa caMdrazekhara dharmAdhikArInA varad harate thaze. kAryakramanuM pramukhasthAna De, ramaNalAla vI, zAha saMbhALaze. . sene padhAravA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. dhanavaMta ti, zAha . ke. pI. zAha - amara jarIvAlA * : " : pannaoNlAla 2 zAha kapa . * ' , , , matrIe !
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka...A .. mA - 1 - ane vicAraNabhA karIe ane temAM pravAsa ane prabuddha jIvana zakIe chIe, tene ravIkAra karI zakIe chIe. jema vidyA prApta thAya, e rIte manuSya paNuM je TUMTiyuM vALI besI rahe pAse janAra hadI kaI paNa aMga-pravaMga batAvatAM ke roga , te tenuM jIvana baMdhiyAra ane kuMThita thaI jAya. vize vAta karatAM acakAya nahIM te ja tene roganuM sAcuM duniyAmAM bIbAMDhALa vastuo kadAca joIe teTalI maLI nidAna thaI zake, tema mananI svarathatA keLavavA nikhAlasa thavuM zake, paNa bIbAMDhALa jIvana te na ja maLI zake. lake japapaDe, pitAnA deze svIkAravA paDe. satsaMga kare che, paNa temAMnA moTA bhAganA lokone ema lAgatuM trIjA divasanA prathama vyAkhyAna "mAnavI te che UbhI rekhA hoya che ke ApaNuM jIvana sthagita kema che, kAraNa ke ApaNe vize belatAM vyAkhyAtA zrI haribhAi koThArIe jaNAvyuM gatAnugatikathAthI jIvIe chIe tethI aMtaramAM kazuM UgatuM hatuM ke mAnava sivAyanAM sau prANIonAM zarIra ADe che.. nathI. darekanuM caitasika baMdhAraNa-sAyakika kansTiTayuzana-alaga jyAre manuSya UbhI rekhA jevo che. mANasane zarIramAM sauthI alaga hoya che. pitApitAnI. zakitanusAra saue jJAnayoga, nIce caraNa che, dizAhida vinA mAtra paga vaDe cAlanAra bhakitayoga, kamaga ke rAjaga pasaMda karavAnuM hoya che, je ghANInA baLadanI jema ye rAkhe che, jayAre hukya tathA buddhi pAMcamA divasanuM paheluM vyAkhyAna hatuM "gAMdhIvicAra para vaDe samatala gati karanArane vikAsa thAya che. mANasane hRdaya, jaina dhamakA prabhAva." vakatA De. rAmajI sihe jaNAvyuM hatuM ke bhAvajIvana jIvavA mATenuM baLa Ape che. hRdaya AsapAsanA be gAMdhIjInA jIvana para jagatanAM tamAma zubha tattvonI asara paDI che. hAtha kamoganAM pratIka samAna che. huMya upara AvelA mukhamAMthI jaina dharmanI prakRti ja ahiMsAnI che. gAMdhIjIe satyAgrahanI nIkaLatI vANI joDavAnuM tema teDavAnuM baMne kAma kare che. bhAvanA sekeTisa pAsethI, premanI bhAvanA Isukhrista pAsethI lIdhI, manuSyanuM mastiSka samagra zarIranuM pAvarahAusa che. vicAra bhale tema aspRzyatA nivAraNanI daSTi gAMdhIjIne bhagavAna mahAvIra Ine paNa le, paraMtu viveka pitAne hovuM joIe. catA pAsethI lIdhI hatI. zrImad rAjacaMdrane gAMdhIjI upara ghaNo kramamAM AvelAM zarIranAM A sau aMgenuM yogya daSTipUrvaka meTo prabhAva hato. AviSkaraNa thAya te mAnavI urva tarapha gati karI zake. gAMdhIjInI pratibhA kaI jAti, saMpradAya, yA prAMta ke deza bIjA vyAkhyAtA che. sAgaramala jene "jaina dharmameM pUratI maryAdita nathI. tIrthaMkara neminAthe vivAhanI pUrvasaMdhyAe dhArmika sahiSNutA' viSaya upara hindImAM pravacana karatAM pazuonI hiMsA karIne mAMsAhAra vaDe ujavAtI mijabAnI jaNAvyuM hatuM ke dhama manuSya manuSyane joDavAnuM kAma kare che. sAme tIvra Akeza pragaTa karIne lagna sAthe ja cheDo phADI bhedanI dIvAla UbhI karIe te dharma nathI paNa jhanUna che. sAmAnA dharmane, vicArane kheladilIthI svIkAra e sahiSNutA che. dharma nAkhyuM hatuM. bhagavAna mahAvIre avane jaina dharmasaMdhamAM mATenA aMgrejI zabda rIlijiyanane artha paNa thAya che pharIthI sAmela karIne dIkSA ApI hatI. Ama gAMdhIjI upara jaina joDavuM. dareka dharmanuM sAratatva te eka ja che. paridha uparanA dhamanA siddhAMtone ghaNe meTo prabhAva paDayo hate. bIjA vyAkhyAtA che. guNavaMta zAhe zrIkRSNanuM jIvanadareka biMdu je kendra tarapha jAya te koI ekameka sAthe TakarAya saMgIta" e viSaya para belatAM kahyuM hatuM ke kRSNa gAya nahIM, kAraNa ke saunuM lakSya eka ja hoya che. paNa jo teo kendra tarapha nahIM paNa vartuLanA anya sthaLe maLavA jAya te saMskRtinA uddaghATaka hatA. zrIkRSNa gAyonI sevA karI, mAkhaNa gharSaNamAM Ave. te ja rIte manuSyanA sau dharmanuM samAna lakSya lUMTayuM ane Ama teoe zAkAhAranI bhUmikA taiyAra karI te Izvara ja che, satya che, pachI bhale saunA AcAra, kriyAkAMDa kRSNanA mukhethI nIkaLelA vAkaya "saMbhavAmi yuge yuge ne ne vidhividhAno bhinna bhinna hoya. artha mArA mate e thAya che ke dareka yuge " cothA divasanuM prathama vyAkhyAna ApatAM vyAkhyAtA che. mArA saMdezAnA navAM navAM arthadhaTana thAya ema zrIkRSNa" kahevA mAge che ema che. zAhe jaNAvyuM hatuM. kRSNa ramaNalAla cI. zAhe kahyuM hatuM ke bhUtakALamAM karela azubha kamamAMthI pAchA haTavuM eTale pratikramaNa -prati eTale viddha gati. AcArya zrI vijayavallabhasUri smAraka vyAkhyAnazreNI kamaNa eTale javuM. jaina dharmanA vividha phirakAomAM pratikramaNanI saMdhanA upakrame zrI AtmAnaMda jena sabhA prerita uparokata rIta vacce thoDe pheraphAra jarUra che, paraMtu bhAva ane mULasUtra , vyAkhyAnazreNInuM Ayojana karavAmAM AvyuM che, jene savigata bAbata kaI bheda nathI. ' cittanI caMcaLatAne kAraNe azubha bhAve, saMkalpa ane kAryakrama A pramANe che: vicAre UThayA kare che paraMtu ApaNu AtmAnAM sUkSama vyAkhyAtA , viSaya , avalokana karavAthI kaSAyenA AvaraNane bhedI zakAya che. khristI zrI zazikAnta mahetA jina-bhakita dharmamAM jema kanvesana (ekarAra) ane rITriTanI kriyAne samAveza pU. munizrA nityAnaMdavijayajI sAdhamika bhakita che, hiMdu dharmamAM saMdhyAnuM vidhAna che, muslima dharmamAM samaya : guruvAra, tA. 10 10-1985 savAranA 9-00 kalAke 'tabAha' nI prathA ane bauddha dharmamAM pravAraNAnI kriyA che. sthaLa : bhAratIya vidyA bhavana, capaTI, muMbaI 400007. kha se pazcime bhAva ane jAtanuM nirIkSaNa karavAnI vRtti A vyAkhyAnazreNI pU. A. zrI vijayaIndradinarahelAM che. sUrIzvarajI ma. tathA pU. A. zrI vijayajanaka bIjA vyAkhyAtA hatA De. kAntilAla kAlANI. emane sUrIzvarajI ma. AdinI nizrAmAM yojAze. viSaya hatA. AdhyAtmika mArganI kheja' che. kAlANIe sene samayasara upasthita rahevA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. jaNAvyuM ke rAtri cAle che, te ApaNane prabhAtanAM kiraNonAM lezabhAi eca, kaThArI .. . ke. pIzAha darzana thAya che, bIja vikase te ja vRkSanuM sarjana thAya, nahIM pannAlAla ke. cheDA '. pannAlAla 2, zAha te te saDI jAya, deDane vikAsa thAya te ja phaLa ane phUla saMjake maMtrIo
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-85 sudAmAnA tAMduLa ane vidurajInI bhAjI khAi zake che, gAma bahAra mokalAtA mAkhaNu para dANu mAge che, kAraNa ke gAmanA lAkA tenAthI vaMcita rahe te temane maMjUra . nathI. garImAne pASAtI cIjone kRSNe Ama puraskAra karyAM che. zrI rAma maryAdApuruSottama hatA te siddhAMtane anusaratA; jyAre zrIkRSNa paNa puruSottama hatA. teo je Acare te te siddhAMta banI jatA. prayuddha jIvana chaThThA divasanA pahelA vyAkhyAna dhama : mAnavatA ke vikAsakA sAdhana vize khAlatAM vakatA DaeN. zekharacadra jete jaNAvyuM hatuM ke dharma hamezAM mAnavatA sAthe joDAyelA che. sthULa te jaDapaNe kriyAkAMDa AcaravA e dhama nathI- kriyAnA mane samajIne AcaravAthI ja AcaraNa sAthe thAya. kSamA, nirAbhimAna, niSphaLatA, satya vacananI bhAvanA, vrataniyama, tapa-tyAga vagere maLIne dhama banyA che. khIjA vakatA hatA DaoN. cI. nA. paTela dharmazraddhAnI kaTAkaTI' viSaya para kheAlatAM emaNe jaNAvyuM hatuM ke dhama zradhdhAnI kaTokaTI Aje tIvrapaNe anubhavAi rahI che. seka hajAro varSa pUrve dhama mAM je AsthA hatI tenAM darzana Aje uttarazattara durlabha banI rahyAM che. TI. esa. eliyaTe vesTa lenDa' (marubhUmi) nAmaka kAvyamAM lakhyA mujaba Aje zUnyatA, nive*, verajhera, premanA abhAva vagere vyApI rahyAnI lAgaNI anubhavAya che. amerikAe sAmyavAdanA vidhamAM sUtra ApyuM hatuM ke meTara DeDa dhena reDa (sAmyavAdI thavA karatAM marI javuM sAruM) paraMtu itihAsakAra ailDa TAyansIe kahyu hatu ke kheTara reDa pena DeDa. jIvatA nara bhadrA pAme-jo jIvatA rahIzu te zaya che ke sAmyavAdanAM dUSaNe AgaLa jatAM nAbUdra paNa thAya. sAtamA divase prathama vyAkhyAtA zrI vasatabhAi khAkhANIe dhArmika jIvananuM adhiSThAna tyAga ane vairAgya upara kheAlatAM kahyuM hatu` ke bhatRharie kahyuM che ke saMsAramAM badhI ja vastuo gumAvavAno bhaya hoya che, jIvanane mRtyune bhaya hoya che paNa eka vairAgya ja abhaya che. bhAratanI Arthika saMskRti kRSipradhAna che te Atmika saMskRti RSi pradhAna che. bhAratabhUmimAM tyAgane jIvananA Adaza gaNavAmAM AvyA che. cANakaye potAnuM sAduM nivAsasthAna gaMgAnA kinAre vasAvyuM hatuM. svAtanya prApti pachI gAMdhIjIe" rASTrapati bhavanamAM rahevAne khale dilhInI harijana kAlAnImAM rahevuM prasa yu" hatu. tyAga e saMskRtinuM prANatattva che; dhama nA dhArImALa che vastu pratye vidheyAtmaka rIte udAsIna anA, upalabdhi chatAM tenA pratye mehabhAva na rAkheA e ja sAyA tyAga. khIjA vakatA hatA pU. munizrI nityAnavijayajI, 'sAdha nAkA mAyADa samatA' e viSaya para kheAlatAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke mAna-apamAna, niMdA-stuti, upAsanA--upahAsa jevA do' vacce samatA, samabhAva keLavavAthI ja ApaNI mAnavatA sAka bane che. cittane samatala rAkhavAthI kama'thI Abaddha nathI banAtuM. samatA cheDI, mamatA ane viSamatA grahaNa karIe te ApaNe sAdhanAmAgamAM pAchaLa paDIe chIe. vyAkhyAnamALAnA chellA divase prathama vyAkhyAna dharmanu mULa vinaya' e viSaya upara kholatAM vyAkhyAtA prA. tArAbahena 2. zAhe jaNAvyuM hatuM ke jemAM kama'nu' vinayana eTale OM zuddhikaraNa thAya te vinaya. vinaya eka prakAranuM tapa che. 15 vinayathI jAgRti Ave, jJAna maLe ane cAritryazuddhi thatAM krame krame mekSa maLe che. kUvAmAMthI pANI kADhavA mATe utAravAmAM AvatA brA jo sIdhA rAkhazu. te temAM pANI dAkhala nahIM thAya paNa jo tene saheja vALavAmAM Avaze te ja temAM pANI bharAze. pagarakhAM krama sIvavAM te eka mecI pAsethI zIkhatI veLA gAMdhIjI pote nIce khesIne mAcAne zeDA UMcA Asane khesADayA hatA. atyAre A mecI mArA guru che.' evA bApunA jvAbamAM temanI namratA, temanA vinaya jaNAya che. vinayathI vidyA Ave che, zobhe che ane sAka thAya che, lake temAM vRddhi thAya che. name te prabhune game e nyAye jIvanamAM vinayanu sthAna anera' che. khIjA vakatA hatA pU. morArIbApu, temanA viSaya hatA. rAmAyaNamAM bhaktinA mahimA' temaNe kahyuM ke jJAna ane vairAgya vRddha thai zake che. paNa bhakti kadI vRddha thatI nathI. zakharI, mIrAM, rAdhA-bhakitanAM A sau pratIkA nitya yuvAna ja jovA maLe che. bhakita haze tyAM mana ane nayana deva jAgRta raheze. bhakitanA zuddha AcaraNa sAru pAsenuM dhana bane teTalu" ghaTADatA jAo, tana madhyama rAkhA, paNa manane haMmezAM mehu eTale ke khUlluM' rAkhe.. vyAkhyAnamALAnA aMDeya divasa pramukhapadanI vAmadArI DaoN. ramaNabhAi zAhe sabhALa hatI. samagra vyAkhyAnamALA daramiyAna dararoja pahelA vyAkhyAnanA prArabha thatAM pahelAM Amatrita vividha bhajanika bahene e pAtAnA bhAvavAhI ravAthI zretAone bhakitarasanA satsaMga karAvyA hatA. zrImatI kherAja ceTarajI, ge pIbahena upAdhyAya, vINAbahena mahetA, kAkIlAkhahena vakANI, zaeNbhAkhahena saMdhavI, caMdrAkhahena grADArI, zrImatI AratIbahena tathA nima LabhAi, sAnAlIbahena jAleTA, A sau bhajanikAe bhaktisaMgIta pIrasyu hatuM. 9 saradAra vallabhabhAI paTela smRti vyAkhyAna saMdha'nA upakrame saradAra vallabhabhAi paMTelanI 121 mI janma jayaMtI nimitte nIce mujabanA kAyakrama rAkhavAmAM Avyo che. viSaya : saradAra vallabhabhAi paTela bhAratanI ekatAnA vidhAtA vyAkhyAtA : zrI aTala bihArI bAjapAI pramukha : zrI amara jarIvAlA sthaLa : vAla hIrAcaMda sabhAgRha, inDiyana maracanTa cembasa', carcageTa, muMbaI-400 020 samaya : guruvAra, tA. 31-10-85 sAMjanA 6-00 kalAka krAMtivIzanA citranuM pradezana tA. 31 mI okaTAbara ane tA. 1, 2 ane 3jI navembara, 1985nA roja inDiyana maracanTa cembasanA bIje mALe bhAratanA krAMtivIzanu eka citra prakzana jarA yAda karA kurabAnI' yojavAmAM AvyuM che, jenuM uddhATana zrI aTala bihArI bAjapAI karaze. A citra-pradarzananA samaya dararAja sAMjanA 4-00 thI 8-00 sudhIne raheze. rasa dharAvatAM bhAIbahenane tenA lAbha levA vinaMtI. ramaNalAla cI. zAha pramukha cImanalAla je. zAhe upapramukha .. ke. pI. zAha pannAlAla-2. zAhu ma matrI na
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10 ra prabuddha ana saMghanI vividha pravRttio mATe thayeluM a'siMcana 101 me. vipula inDasTrIjha 101 zrI ramaNIkalAla esa. gesalIyA. 101 DA. ena. DI. parIkha 101 zrI mahendra zAntilAla 101 zrI nImaca cImanalAla kuvADiyA 101 zrImatI rekhAena jhaverI saghane bheTa 1,44,483 tA. 16--9-85nA aMkamAM * pragaTa thayelI rakramA 5000 me. bhogIlAla laheracaMda phAunDezana kaLavaNI kuMDamAM hA. zrI pratApabhAI bhegIlAla 3500 zrI jasavatabhAI ajamerA ( cimA khAye! krama) 2501 eka sagRhastha 2500. zrI uSAkhena eca. zAha 2500 zrI je. Ara. zAha 2500 zrI cInubhAi chaganalAla 2500 zrI candrakAnta dIpacaMda zAhu 1500 zrI ramaNIkalAla meAhanalAla 1500 sva. bApulAla premaca MdanA smaraNArthe 1500 zrI surezabhAI sadharAjakA 1000 sva. caMpakalAla hIrAlAlanA smaraNAthe' 1000 sva. zakuM talAkhena ca pakalAlanA smaraNAthe 1001 zrI esa. pI. mahetA 501 eka sagRhastha 500 zrI lAbhubhAi mahetA 501 zrI cInubhAI mANekalAla 51 zrImatI bhurImena lakSmIcaMda gALavALA 501 me. nIru enDa kAM. 501 zrImatI sareAjakhena ema. zAha 51 zrI ela. vI. sadhavI 500 zrI zAntilAla ujamazI zrAka 51 zrImatI rUkSmaNIkhena lavaNuprasAda zAha 251 zrI magaLadAsa tulasIAsa zAha (keLavaNI kuMDamAM) 250 eka bahena taraphathI 251 zrIkAnta sAMkaLacaMda vasA 251 me. AraTena grIna enDa kuAM. 251 me. lAiTa hAusa 251 zrI Ara. Ara. zrek 201 zrImatI suzilAkhena 201 zrImatI umi'lAkhena jozI . 150 zrImatI suSmAkhena Thakakara - 102 zrI dhaneza khI. jhaverI 102 zrImatI lInAkhena zeTha 101 zrImatI kusumabena esa. zeThe tA 101 zrI kAntiIlAla sI. bhaMDArI 101 zrI jayantilAla kukara 100 sva. dulabhajI umedacaMda parIkha 51 zrI jagamohanadAsa dAsANI 51 zrI dharama nAthubhAi 51 zrI mohanalAla DAzAradAsa kAThArI 51 zrImatI caMpAkhena ema. saMdhavI 51 zrImatI hIrAbena dIpacaMda saMdhavI 51 zrImatI hiMmatarAma ratanasI gaDA 51 zrImatI rInAbena hemaMtakumAra mahetA 50 zrI jIvaNalAla ke. mahetA 50 zrI jayaMtilAla turakhIyA pa0 zrImatI jayavatIkhena nathubhAi pArekha 54 rUpiyA pacAsathI nIcenI rakamA 1,81,323 premaLa jyAtine bheTa - 3356 tA. 16-9-85 nA akamAM pragaTa thayelI rakamone saravALe 2501 zrImatI nirmaLAkhena indu lAla zeTha 2000 eka sagRhastha 1000 zrImatI kusumabena gulAbacaMda zAha 1000 zrI e. Ara. zAha : 1000 zrI devakuvarakhanazAha 501 zrImatI guNava'tIkhena yAda jhaverI 501 me. kATaka sarakayuleTI'ga lAyabrerI 500 zrI bharatakumAra kezavalASa zAha, 500 zrI ramezabhAi vimalabhAi zeTha. tA. 1-10-85. 250 zrImatI mahinIna dalAla 251 zrImatI anasuyAkhena kezavajI 251 DeA, ena. Ara. bhIDe 251 zrI e. Ara. gAMdhI 201 zrI madhusudana hIrAlAla zAha 21 zrI Ara. kaeN. jena 151 zrI caMpakalAla cunilAla 111 zrI je. 7. mAlade 151 'sAgarataraMga' saMdha taraphathI 101 zrImatI uSAkhena jhaverI 101 zrI hIrajI kArIyA 101 zrI hIrAlAla DagalI 101 zrI gajendra Ara. kapAsI 101 zrI guNavaMtalAla bI. dhI 101 zrImatI sarayubena 51 DaoN. hasamukhabhAI kuvADIyA 51 zrImatI nIlAkhena dvArakAdAsa 51 zrI baLava MtarAya bhImajIbhAi vasInA smaraNuAthe 51 zrI harSadarAya talaka da zAha 51 zrImatI suzIlA candrakAnta mahetA 50 zrImatI menA amita damaNI 50 zrImatI jayavatIbena ratanacaMda parIkha 50 zrI ratanacaMda bhogIlAla pArekha pacAsathI nIcenI rakama 45 caMdulAla zAha 15,733 sI. yu. zAha meDIkala eIDa ph DamAM 100000 zrI sI. yu. zAha cerITIjha, 25000 eka sagRhastha taraphathI 5000 zrI ke. ena. zAha 5000 me. laheracaMda uttamaca Mda TrasTa. krUDa hA. zrI pratApabhAI bhogIlAla 1500 zrI e. Ara. zAha cerITebala TrasTa 501 zrI prakAza zAntilAla dozI 151 zrI hImAMzu ratilAla pAleja vALA 101 zrI hIrAlAla DagalI 1,37,253 (vadhu nAmAvalI AvatA arka) mAlika zrImubaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNusthAna : phrenka prinTasa', jagannAtha zaMkara zeThe rAMDa, giragAma, muMbai - 400 004 10
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 Dbaddha jIvanI prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa:47 aMka: 12 chuTaka nakala rU, 1-50 baI tA. 16-10-85 gvASika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meIla : 20 % 12 sI meila : 15 9 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha bhagavAnanI lIlA akaLa purANakathita deve ke bhagavAnanI lIlA jema akaLa che tema vakatA che. emanI vAgahinInuM AkarSaNa jabaruM hoya che. samAcArapatra kathita vartamAna samayanA bhagavAnanI lIlA paNa rajanIza pAse maulika daSTi che ane asAdhAraNa taka zakti akaLa hoya che. evA dhaNu badhA bhagavAnemAMnA eka te che. sAcA ke beTA tarka vaDe koI paNa vastu siddha karavI magavAna rajanIza, hamaNAM hamaNAM duniyAbharanAM chApAMomAM e rajanIzane mana saraLa vAta che. sAmAnya leke emanI ane sAmayikomAM ThIka ThIka camakavA lAgyA che. vAtathI aMjAI jAya che, paraMtu vividha dharmanA je UMDA * Ama paNa bhagavAna rajanIza AraMbhathI ja coMkAvanArAM abhyAsIe ke jANakAra che te jANe che ke rajanIza keTalIka vidhAna karavA mATe mazahUra che. paraMtu A vakhatanI dhaTanAo vakhata zrotAonA ajJAnane lAbha laI hAMke rAkhe che. *kaMika gaMbhIra lAge evI che. emanI ja paTTa ziSyAe bIjA alabatta rajanIzane duniyAnA judA judA dharmanA ane keTalAka ziSyo sAthe maLIne rajanIza ane emanA keTalAka mahAtmAonA jIvana ane sAhityane abhyAsa ghaNo UMDo nikaTanA sAthIone jhera ApIne mArI nAkhavAnuM kAvataruM che. emanI vAMcavAnI jhaDapa paNa ghaNI meTI che. emanI *kayu hatuM evI vigata. chApAmAM camakI che. paisA laIne smRti paNa eTalI ja sateja che. (amerikA gayA pachI rivaTajharalenDa cAlI gayelI paTTaziSyA ane bIjA sAthIoe mRti thoDI mada thaI hoya ema jaNAya che.) hajAre rajanIza upara keTalAka AkSepa karyA che. rajanIze pitAnA grantha, grantha emaNe vAMcyA haze. mArA mitra zrI dinakarabhAI pArekhe keseTa ane ApelA bhagavA vezanI hoLI karavA mATe pitAnA aneka graMthe pitAne kharce rajanIzane pUrA pADayA che. vAcana, ziSyane anurodha karyo che. A badhI bAbatamAM keTaluM tathya che vicAra, tarkayukatatA, svastha arthadhaTana, abhinava daSTikeNa, ane keTaluM nahi tenI pUrI ane AdhArabhUta vigate ApaNI sUma pRthakakaraNa, pratyutpanna buddhimati, molika kavitvamaya pAse nathI. eka bhAratIya patrakAre rajanIzanI mulAkAta laI vAgdhArA, suMdara dRSTAntA ityAdino vicAra karIe te rajanIza dhaNA badhA prazno viSe rajanIzanA javAne pitAnA vartamAna jagatanA eka moTAmAM meTA "Genius' che enI nA 'sAmayikamAM vigate chApyA che. emAMthI paNa rajanIzanA nahi kahI zakAya. aneka viSaya upara emaNe pADele prakAza vyakitatvanA navA vaLAMkanI jhAMkhI thAya che. addabhuta che. jabalapura yunivarsiTInA eka prAdhyApaka tarIke rajanIza Ama chatAM rajanIza savathA pavitra 'Genius' che ema pahelIvAra muMbaI AvyA tyAre prAdhyApakanA nAte RSabhadAsa nahi kahI zakAya. kadAca A "pavitra' zabda rajanIza ke emanA , rAMkAne ghera huM emane maLavA gayA hatA. tyAre rajanIza bhakatane mAnya na paNa thAya. khuda rajanIza dhAre te siddha karI eka atyaMta tejasvI, buddhizALI, medhAvI, bahuzruta paraMtu Ape ke pavitratA vagara A duniyA TakI na zake ane pachI. "svabhAve svakendrI, pAkA, AkhAbolA, ane niMdaka mane ema paNa siddha karI Ape ke pAtratA jevI kaI vastu nathI lAgyA hatA. tyAra pachI rajanIzanA ghaNAM pravacane sAMbhaLyAM. ane duniyAmAM enI koI AvazyakatA nathI. "paraMtu tulasIzyAmanI zibira vakhate bAjanI ja rUmamAM UtarelA e daSTie rajanIza pitAnAM vaktavyamAM mAtra kiMmukha ja rajanIzanuM je nayuja daMbhabhayuM vartana joyuM te parathI rajanIza , nahi, trimukha, caturmukha ke vamukha paNa rahyA che. te ja viSene mAre keTaleka bhrama bhAMgI gayuM hatuM. rajanIza eka kahelI vAtane anya prasaMge pote ja virodha kare ane visaMgata sAdhaka karatAM bauddhika vyAyAmavIra vizeSa che evI pratIti thaI te sAMbhaLanArane jAgrata rAkhavA mATe che ema bacAva paNa kare 'hatI. alabatta mAtra kutuhala ane jijJAsAvRttithI tyAra pachI paNa ajAmilanI kathA jevI suMdara arthasabhara bAjI kAI kathA rajanIkAnA ghaNAM vyAkhyAne meM sAMbhaLyAM che ane Aja divasa nathI ema eka pravacanamAM kahe ane ajAmilanI kathA jevI sudhI judAM judAM vyAkhyAnanI keseTe paNa sAMbhaLo rahyo chuM. mUkha ane arthahIna bIjI kaI kathA nathI ema bIjA eka rajanIzanI vyAkhyAnazailI ane abhinava daSTine huM prazaMsaka chuM. pravacanamAM paNa kahe. " rajanIza eka asAdhAraNa, advitIya kahevAya evA mehaka videzI rokyanA dhasArA pachI pite lAotsa, buddha,
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 prata jIvana mahAvIra, Izu khrista, mahammada payagambara vagere jevA ja eka buddhapuruSa' che ane A pitAne chelle janma che evuM vAraMvAra temaNe ThasAvyuM che. Ama chatAM duniyAnA keI paNa dharmanI sAcA khoTA AkSepa karI jhATakaNI kADhavAmAM rajanIze jarApaNuM bAkI rAkhyuM nathI. lAosaeN, gujiyepha ane kRSNamUrti e traNa pratye rajanIzane vizeSa AdarabhAva rahyo che ane e traNa viSe rajanIze bhAgye ja hIna vacana uccAryA haze ! e sivAya rajanIze bhagavAna mahAvIra, bhagavAna buddha, Izu khrista, mahamada payagambara jevA jagatanA mahAna dharmapura sahita gAMdhIjI, vinobA, maheza yogI nityAnaMda svAmI, AcArya tulasI ane nathamalajI, IndirA gAMdhI, merArajI desAI, madhara TeresA tathA vartamAna samayanA duniyAnA bIjA aneka rAjadvArI puruSe, dharmAcAryo, keLavaNIkAro. samAjanetAo upara AkarA prahAra karyA che. emanI vANImAM keTaluMka satya haze, paraMtu emanI daSTi ekAMtika rahI che. pite je kahe te eTalA AvegathI kahe ke sAMbhaLanAra vyakita temAM ghasAyA vagara rahe nahi. paraMtu pAchaLathI svasthatAthI vicAra kare te rajanIzanA vakatavyamAM keTalIka rUTio rahelI che, keTaloka galata taka rahela che tenI samajaNa paDe. AzramamAM dareka vyakitane svataMtratA hovI joIe ema kahI gAMdhIjIe AzramamAM cA pIvAnI manAI pharamAvI hatI e vAtanI upahAsapUrvaka ThekaDI uDAvanAra rajanIzanA pitAnA AzramamAM sAbuthI nAhIne sabhAmAM javAnI eTalI badhI kaDaka manAI hatI ke vyavasthApake praveza karanAranA kapaDAM ane zarIra sudhe. buddha puruSane paNa sAbu ane senTanI keTalI badhI elajI ) rajanIzanuM jIvana, vyakitatva ane vakatatya eTale vitaka, visaMgati ane visaMvAdane mahAnidhi. Aje rajanIze je kahyuM hoya tenAthI viparIta AvatI kAle teo nahi kahe tenI khAtarI nahi. pAtaMjala yogasUtra paranAM vyAkhyAnomAM brahmacaryane apAra mahimA samajAvanAra rajanIza have kahe che ke brahmacaryanI kaMI jarUra nathI, saMpUrNa brahmacarya koI pALI zake nahi. vastutaH brahmacarya ane kAmabhega vizenA rajanIzanA chellAM keTalAMka varSomAM vyakata thayelA vicAromAM emanI vikRta manane bhAsa thAya che. chellAM keTalAMka aMgrejI pravacanamAM dRSTAMta-zokhIna rajanIze ghaNA alIla TucakAo kahyA che. keTalIka vakhata te vyAkhyAnanA ate samaya pasAra karavA mATe vAMcelA ke pite banAvelA puSkaLa gaMdA TucakAo mAtra kahevA khAtara kahyA che. emanA parama bhakata evA keTalAka mahAnubhAne paNa evA TucakAo sAMbhaLI cItarI caDhI che. rajanIza pote ja jANe jAtIya vikRtine bhoga banyA hoya ema bhAse che. ' rokavanArAM vidhAna karIne prasiddhi meLavI ane jema jema prasiddhi vadhatI jAya tema tema duniyAbharanA mahApuruSo upara ekAvanArA bhayaMkara prahAra karI pAchI vadhu prasiddhi meLavavI e rajanIzanA jIvananuM AraMbhathI ja eka lakSya rahyuM che. bhASA ane taka upara apratima prabhutva dharAvanAra ane vizALa vAMcana dvArA paurANika vartamAna jagatanA ghaNAM badhAM sAhityathI suparicita evA rajanIze pitAnI zakitaone aneka lokone sanmArge vALavA karatAM bhramita karavAmAM vadhu upayoga karyo che; mukata sahacAra ane saMbhoga dvArA samAdhinA nAme aneka daMpatIenA jIvana, kheravyAM che. keTalAka ema mAne che ke saMbheLa dvArA samAdhinI vAta rajanIzanI maulika vAta che. vastutaH bhAratIya paraMs. parAmAM e prAcIna samayathI cAlI Ave che. taMtravAdIomAM e jANItI che. madhyakAlamAM pAzupata matavALAoe enA prayoga karyA che. paraMtu lAkha karoDa mANasomAM ekAda adhikArI vyakita ja e siddha karI zake te karI zake. anyathA te vyabhicAramAM ja pariName. ApaNe tyAM pAzupatAmata paNa chevaTe te vyabhicAranA akhANamAM pariNamyA hatA. rajanIzanA AzramanI paNa e ja dazA che. samAdhine badale bhraSTatA, unmAda, gAMDapaNane bega paNa ghaNuM banyA che. ghaNAMnA jIvana ethI pAyamAla thayAM che. bhUta ke bhaviSyane vicAra na karatAM vartamAnamAM pratyeka kSaNe sAkSIbhAve astitvane mANavAne bedha ApanAra ane pite. ahorAtra satata sAkSIbhAvamAM rahe che evuM zrotAone.. anekavAra ThasAvanAra rajanIzane amerikAmAM grInakArDa meLavavA mATe amerikana sarakAra sAme pitAe racIne laData ApavAnuM vicAravuM paDe. TrAnkivalAIjharadavAo dvArA mananI zAMti meLavanAra upara AkarA prahAra karanAra rajanIzane pitAne blivalAIjharane upayoga kare paDe, bAhya padArthamAM sukha nathI ema samajAvanAra rajanIzane bAhya sukhasagavaDo ane meMghAmAM meM hIrAthI jaDita bresaleTa paheryA vagara cena na paDe. ityAdi ghaTanAo eka mahAna vyakitanA jIvanamAM paNa keTale me vipasa AvI zake che te darzAve che. rajanIze duniyAnA aneka lokone bhAMDavAmAM kazuM bAkI rAkhyuM nathI, emanI evaDI meTI nautika hiMmatanI keTalAka prazaMsA paNa karI zake, te keTalAka enI TIkA paNa karI zake. jANe buddhine jAre mAtra pitAne eka ja hoya ema rajanIze pitAnA pravacanamAM bevakUpha' gadhA" ke Stupid Fool ane Idiot jevA zabdo seMkaDe vakhata vAparyA che. prAcIna buddha purUSanI vANImAM kyAMya apazabda jovA nahIM maLe. vartamAna kahevAtA "buddha puruSa'nI vANImAM apazabda AvyA vagara kevI rIte cAlI zake?) avarNavAda e jANe ke rajanIzanI eka lIlA ja che, paraMtu jene mAnyatA anusAra sthaLa ke sUkSma azubha kama kAIne, choDatAM nathI. vartamAna keTalIka ghaTanAo jANe ke emanAM azubha karmane have udaya thavA lAgyo hoya evI eMdhANI darzAve che. rajanIzane aMgata paricaya mane bilakula nathI. tema ja emanAM pravacananuM zravaNa ke sAhityanuM vAMcana meM ghaNuM ochuM karyuM che. tema chatAM mArA mana upara rajanIzanI je chApa paDI che. te meM ahIM vyakata karI che. emAM keTalIka truTio paNa haze ane keTaluMka asaMmata thavA jevuM paNa haze, paraMtu AraMbhakALathI ja rajanIzanA parama cAhaka thanArAo samaya jatAM emanAthI dUra khasatA rahyA che, tathA hamaNAM jeo pAse hatA teoe ja emanuM khUna karavAno vicAra karyAnuM kahevAya che e batAve che ke rajanIza, raziyAnA rapuTInanI jema eka saMmehaka. paNa vivAdagrasta vyakita che. dIve ane pataMgiyA jevI sthiti rajanIza ane emanA bhakatanI rahyA karI che. AghethI te AkarSe che, pAse jatAM dajADe che ane aDavA jatAM. bALe che - bhagavAna rajanIzanI vartamAna ane bhAvinI lIlAo, kevI haze te akaLa che. . . !' , ", pAtha' nwk y: maNalAlaca rAhu te che ke rajana che. dI a ii che. AvI che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 sA, 16-10-85 praza9 jIvana sAMprata sAhityamAM jena saMdarbha: sikakAnI bIjI bAju maka munizrI zIlacaka vijaya (gatAMkathI pUNuM) lekhake, A prakaraNamAM, A uparAMta paNa aneka visaMgatio 8. tA. 16-12-84 nA haptAmAM (pra. 10) te mahArAja ane hakIkata karyA che, te paNa joIe:mInA memAM lekhake evI asaMgata vAte ane achAjatAM (1) pAlItANA-siddhAcalane saMdha kaDhAvanAra pUNacaMdrajI jevA ke zabdo mUkayA che ke samajadAra bhAvaka e vAMcIne zvetAMbara mUrtipUjaka AcArya che, ane samudravijayajI . chaka thaI gayA vinA na rahe! juoH (1) javAba takaMyukata sthAnakavAsI AcArya che, ke jeo mUrtimAM mAnatA ja nathI. che, paNa saMtoSakAraka nathI. (mahArAjazrI) - 'tamArI A baMne guruo (eTale ke eka ja gurunA ziSyo) hovAnuM kakSAe pahoMcelAne vaLI saMteSa ane asaMteSa zuM? (acuta) lekhaka jaNAve che. (pra. 6) e mere hakIkatadoSa che. ame kaI kakSAe chIe tenI tamane kema khabara? (2) latAzrIjI pUrNacaMdrajInA saMdhADAnAM sAdhvIjI che tethI '(mahArAjazrI) (2) "mahArAjazrIne bhULa kheDI nahi. anaMtamAM mUrti'pUjaka che. chatAM eka prasaMge te evuM bole che ke jethI tenI zI jarUra? A saMvAdomAM mahArAjazrInI AchakalAI, te pite sthAnakavAsI hovAnuM samajAya : latAzrIjI kahe-"nA, na ajJAna ane ahaM-ja pragaTa thatAM jovAya che. ane A saMvAda javAya. vaLI samudravijayajIne te saMdhADAe bAladIkSAne virodha (ke visaMvAda?) jAo: (acuta :) mahArAjazrI, huM tamArI karavA sera Thepake A hata; rathAnakavAsI che, chatAM hajue 'joDe carcAmAM nahi UtaruM, paNa mane e samajAtuM nathI-kaI muhapattI bAMdhatA nathI." sAthenI bIjI sAvI kahe-te derAvAsI . karatuM nathI, karAvatuM nathI, te A badhAM pravacane, anuyAyIo. thaI jAya." (pra. 7) zA mATe? upAzrayo kema baMdhAvo che? pravacane kAma Ape che () sthAnakavAsI paraMparAmAM mUtike maMdira jevuM kaI prathe kema chapAve che, tamArAM vyAkhyAnanI TeIpa kema vecAve hotuM nathI, chatAM samudravijayajInA svargagamana pachI temanA cho ?" pAse beThelA A sIdhA humalAthI stabdha thaI gayA. ziSya zIlabhadrajI bole che: "huM to gudaivanuM samAdhimaMdira "utarAvata nathI-tema huM karAvate nathI." be zeThiyA racAya tyAM sudhI ahIMja chuM.' (pR. 8) vaLI, A zIlabhadrajIne kahe, "mahArAjazrI kazuM karAvatA nathI. ame amArI meLe dAna (pra.6mAM), te rathAnakavAsI chatAM, ke. mUrtipUjaka sAdhuonI ApIe chIe. mahArAjazrI te pUrNa vItarAga che." mahArAjazrI mITIMgamAM bhAga letA, tIrthayAtrA karatA dekhADyA che. A paNa kahe - huM karAvatA nathI, jJAna daSTie kaI karatuM-karAvatuM nathI, visaMgati che. ajJAnI ja AvuM mAne che.' (4) lekhaka bhAratane svarAjya maLyA pahelAMnA sthaLa' acutane A sAMbhaLI jhAMjha caDI- te koI vyabhicAra kALanA pariprekSyamAM kathA Alekhe che. e kALamAM TeparekorDara karIne kahe meM kAMI karyuM nathI-karAvyuM nathI. . ! haze teya te AjanI hade calaNI nahatuM ja, ne sAdhuo sudhI sannATo chavAI gaye. mahArAjazrInA menI rekhAo saheja te nahi ja pahoceluM. Ama chatAM lekhaka (pra. 10 mAM) taMga banI gaI. rekhAne te hRdayamAM uthalapAthala thaI gaI, te azrutanA meDhe bolAve che: "tamArAM vyAkhyAnonI Tepe kema kAMika kahevA jatI hatI tyAM mahArAjazrI kahe-"tame vitaMDAvAda vecAve che?"--A gaMbhIra hakIkatadoSa nathI? mAre kahevAnI kare che, tame Avate janma pazu yonimAM jaze." vAta sAthe prastuta nahi chatAM lekhake karela AvI ja eka amruta tapI jaIne kahe- "huM bakaro thAuM ke kUtaro mahatvanI visaMgati najare caDI che te noMdhavAnI lAlaca rokI thAuM, tenI mane ciMtA nathI. punama che tevuM paNa mane zakAtI nathI. prakaraNa 18 mAM masI uccAre che: navuM meDikala khAtarIbaMdha lAgatuM nathI, paNa tame mane pUchayuM tyAre ahIMnA sAyaMsa kahe che ke mAnuM dhAvaNa na maLe te chokarAM pachI jIvanAramAM, tamArA upadezamAM je asaMgati dekhAI te kahI, kAI asAmAjika thAya che." karatuM nathI-karAvatuM nathI-tema mAnatA hoie te mane belAva prazna e thAya che ke lekhaka san '85 nA kALane lakSyamAM 'vAnI-davA levAnI jarUra zuM ? kahI te UbhA thaI gaye. praNAma rAkhIne kathA lakhe che ke 40 varSa pUrvene samaya lakSyamAM rAkhIne ? karavA paNa na rokAyo. 10. zrI dazake karelI spaSTatAmAM jaNAvyuM hatuM ke mahArAjazrI kahe-nAstika che, lekhanamAM vanavarNana Ave eTale tene vanauchera zAstranuM ke vanaspatizAstranuM zuddha jJAna hovuM ja joIe te jarUrI nathI." A AkhAye saMvAda zuM darzAve che? AcAryanI bhUmikAe Ama kahIne temaNe jaina dharmaviSayaka pitAnA ajANapaNAne pahoMcela eka vyakitanA mAM, eka kSaNe "saune khamavAnI' vAta bacAva karavAno prayatna karyo che. mUkavI, ne pachIthI "tuM pazu thaIza." evI hIna vANI uccarAvavI emanI A vAta so TakA svIkArya che. paNa te sAthe ja e lekhakanA manogata pUrvagraha vagara kema banI zake ? AvA e paNa samajavuM paDaze ke Ane artha e nathI thato ke mahAna manAtA jainAcAryanI pAse huM karate karAvatA nathI; lekhaka kerI kaDavI hovAnuM ke bAvaLanA vRkSamAM lIMboLI hovAnuM jJAna daSTie kaI kartA nathI. evI asthAnecita philasUphI nirape ane vRkSanAM nAme ane rUpa-raMga vagerene badalI nAkhe. 'uccaravAne daMbha karAvavA pAchaLa lekhakane zuM abhipreta haze? nA, vanazAsathI ajANuM lekhaka paNa AvI visaMgatio ke pratibhAkhaMDana ke bIjuM kAMI ? eka AcAryamAM sAmAnya viveka hakIkatade na ja karI zake; ema karavAnI tene chUTa jarAya na bhAna paNa na hoya e vAta ja keTalI hAsyAspa che? ja apAya. ane jo koI AvuM kare to tene sajaka prakArano- ha. jaina dharmanI paddhati ane rItarasamethI ajANa evA lekhake na ja manAya.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrI daza ke petAnI navalakathAmAM, jaina dhamane aMge, bhAvakatI prathama najaramAM te hIna jAya tevI--ApaNe upara joi gayA tevI-visa'gata vigate nirUpI che te jotAM, baMnazAstrathI ajANu hovu e kAMI khoTuM' nathI' evA bacAvanI ethe ethe "bhale nirdeSa bhAve ke ajJAtapaNe ja haze, paNa --pelI chUTa' lIdhI che, evu kAi kahe te tene temaNe AkSepa na! mAnavA joie. 11. zrI darraka tA. 5-1-85nA eka patramAM jaNAve che ke 'lalita vAGamayanA sa`ka je Alekhe che te satya nathI hotu.' emanI A vAta svIkArI laIe teA paNu, enI sAthe ja e paNa svIkAravuM ghaTe ke sAmAnya bhAvaka te lekhaka-sarjaka, navalakathA jevA kalAtmaka sAhitya prakAranI otha laIne A adhAM je vidhAnA pAtrAnA moDhe karAve che, ane pAtronI vanaracanA kare che, te badhuM yathArtha athavA te yathA'nI vadhumAM vadhu nikaTanuM ja hoya; kema ke UMcA gajAnA sarjaka yahrAtaddA tA lakhe ja nahi, evu ja e samajatA hoya che. ane eTale ja, rekhA, acyuta, svarUpacaMda kapU`caMdra mahArAjanA mAMmAM mukAyelI vAta ke zabdo e pUNa' satyAtmaka ke tathyAtmaka ke na hoya teya temanI nabaLA ke vikRta vicalita manedazAnAM * sUcaka teA bane ja che, ne ethI vAcakanA mana para-kakSAbhede racibheda-be rASa-teSanI lAgaNI chApa upase che, te amITa hAvAnI, ane te mATe javAbadAra te lekhaka ke lekhakanI maneAdazA ja gaNAya ne ! zrI darzIne jaina dharma mATe pUrvagraha ke anAdara nathI ema mAnI laIe to pazu, temanAM pAtrA ane e pAtrAnI vAtA, vartaNukA dvArA je chApa bhAvakanA cita upara prathama Upase che te tA, lekhakane jainadhama' pratye pUrvAMgraha che' evI ja che. ane AvI chApa upasAvavAno lekhakane prayatna ke irAde temanA kahevA pramANe paNa na hoya teya jo AvI chApa upasatI hoya te tenI javAbadArI lekhaka, khAsa karIne gAMdhIyugamAM sA yelAsajaY--vinA sAce rAte ja lai levI joie. prayuddha vana tA. 16-10-21 upara ApaNe joI gayA te badhI ghaTanAo/vAtA vicArIe have e badhAMnA sArAMzarUpe kAi, lekhaka A badhI vAte je ghaTanAonA mAdhyamathI jaina dhama'nu pratibhA-khaMDana karavA cAhe che evu kahe-samaje, teA temAM tene zA doSa? vastuta lekha A jju ja nivArI zakayA hota, ane dhama' ke tenA sAjI samAja vageremAM, temanI najare jaNAtI kSatione visAtatatA, bIjI kAi, AnAthI vadhu sArI ne kalaraka rIte nirUpI zakyA hota; jevuM temaNe navalAnI mukhya pAtra samI AhiNI mATe valaNa dAkhavyuM che.. tevu ahI apekSita-alabatta-nathI ja, chatAM ATaluM adhu hIna citraNa paNachAjatuM te nathI ja. zrI daza'ka pote ja potAnA patramAM lakhe che tema, lekhakanA potAnA abhiprAya eka vizALa abhiprAya hoya che-AnA atha', mArI sama mujaba eTale ja ke, lekhakano 'vizALa abhiprAya' pAtrAthI maryAti' bhale hoya, Ave! hIna te te na ja khanI zake. eka vAta TAMku : zahiNI satyakAmane sarvathA samarpita che. tenu pAtranirUpaNu lekhake pahelethI ja evu kayu" che ke bhAvakane pachI kayAreya tenA prati anAdara thAya ja nahi, ahobhAva ja jAmyA rahe. ane AthI ja, hiNI pahelAM hemaMtane nA pADe che, ane pachI, hematanI, rAte udhamAM thatI lavArI sAMbhaLIne ja sAva khAliza kAraNu nathI A ?" savAre tenI sAthe lagna pharavAne niyata kare che (A badhuM prastuta navalakathAnA AgaLanA bhAgAmAM che.) te AkhAye prasaMga, rAhiNI prati bhAvakane jAgelA samadarane khaMDita karavA mATe pUratA che, eTaluM ja nahi, paNa manovaijJAnika valaNAnI samaja dharAvatA bhAvaka tehiNInI udAttatAmAMthI paNa vikRti ke mehagrastatAne khALI kADhayA vinA na ja rahe. ane A atyaMta saraLa ane spaSTa hAvA chatAM, lekhake ghaNI cIvaTa rAkhIne rAhiNInA lagna svIkAranI ghaTanAne paNa tenI udAttatA lekhe ja nirUpI batAvyuM* che ane tethI sAmAnya bhAvaka rahiNI mATe te hemaMtanI vidhavA hevA chatAM, trIjA khaMDanA cheDe punaH te satyakAmane samarpita khatI jAya che te jANavA chatAM paNu-bIjI kAI ja kalpanA karI zakatA nathI. (kadAca, Ane kalA' tarIke paNa samajavAmAM Ave.) huM ane A prasaMganI sAme-pUrNacaMdrajI mahArAjanu ane svarupacaMda zenu pAtrAlekhana mUkIe; e pAtrone nirUpatI 12. zrI 'ke 'samudravijyajInA saMthArAnuM bhavya citraSNu, pote kayu" hovAnuM khetAnA vAcogA pratyuttaramAM nirdezya che. ane e rIte, jaina dhama prati potAne anAdAra na hovAnu puSka karavA gayA che. A saMbadhe eTalu' ja kahevAnuM ke zrI samudra vijayajInu' pAtra lekhakanI dRSTie 'bhavya citraNa pAmyuM che. te paNa, te pAtra gAMdhIbhakata athavA lekhakanA atha'dhaTana mujabU dezabhakata che mATe ja. jo te pAtramAM lekhake tenu bhakitatattva na ArAkhyuM hota, teA temanu` pAtra-citraNa paNa kAca pUNu cadrajI. jevu ja thayuM hota. Ama badhI dizAe UMDA vicAra karatAM, mArA jevA bhAvakane uttama sarjakanA A sarjananI kalA paratve jgane saradAra vallabhabhAI paTela smRti vyAkhyAna saMgha'nA upakrame saradAra vallabhabhAi paTelanI 121 gau janma jayaMtI nimitte nIce mujaane kAyakrama rAkhavAmAM AvyA che. viSaya : saradAra vallabhabhAI paTela : bhAratanI ekatAnA vidhAtA vyAkhyAtA : zrI aTala bihArI bAjapAI pramukha : zrI amara jarIvAlA sthaLa : yAlacaMda hIrAca'Dha sabhAgRha, inDiyana maLye cempsasa', carcageTa, mubaI 400 020 samaya : guruvAra, tA. 31-10-85 sAMjanA 6-00 kalAke krAMtivIronA citrAnu' pradarzana tA. 31 mI okaTobara ane tA. 1, 2 ane 30 navembara, 1985nA roja inDiyana maracanTa cemmasanA khIje mALe bhAratanA krAMtivIranu eka citra pradazana 'jaNa yAda kare, kuSAnI yojavAmAM AvyuM che, jenu udghATana zrI aTala bihArI bAjapAI karaze. A citra-praznanA samaya dararo sAMjanA 4-00 thI 8-00 sudhI raheze. rasa dharAvatAM bhAjIbahenane teno lAbha levA vinaMtI, ramaNalAla cI. zAhu pramukha cImanalAla je. zAha upapramukha ke. pI. zAha punnAlAla 2 maMtrIe
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tA. 16-10-85 - - * * * * * * * * * * * pra ta jIvana sarjakanI taTasthatA para zaMkA upajyA vinA rahetI nathI, e paNa karmanuM ja eka prakAranuM pariNAma che, emAM kAMI evuM pUrvagrahamukata nikhAlasabhAve kahevuM joie. 'nathI. ATalo vistRta lekha lakhIne huM ema kahevA nathI A matalabanA zabdo eka sAdhvIjInA mukhe uzcarAvavA, IcchatA ke jaina dharma ke tenA sAdhue vagere vize kAI, e kaI paNa samajadAra jaina vAcakane khaTake tevI vAta gaNAya. pitAnI dRSTi ke samajaNa anusAra, TIkA na ja karI zake. meM pahelAM ja kahyuM ke, dIkSA cheDavAnA banAva banatAM ja pitAnI ruci, daSTi, samaja ane kakSA pramANe koI paNa hoya che; Ajeya bane che; paNa tethI dIkSA choDavI e kAMI sajaka ke lekhaka, jainadharmanA siddhAMtathI pratikULa ke dA pApa nathI--beTuM nathI.' ema kema kahevAya? pitAnA mata maMtavya ke vicArone rajU karI zake che. tene tema jaina dharmanA siddhAMta anusAra dIkSA choDavI e meTAmAM karatA rokAya nahi, revAya na joIe. paraMtu, ene artha e meTuM pApa che. jaina zAstro te kahe che ke dIkSA letAM te na ja thAya ke koI lekhakane, pitAne phAve tevuM, managhaData pahelAM se gaLaNe gaLavuM, paLAze ke nahi, pachI choDavAnuM hIna ke vikRta citraNa nirUpaNa paNa karavAnI chUTa maLI jAya mana te nahi thAya ne, huM kaI mohavaza ke bIjA che. balake AvuM karanAra lekhakanuM mAnasa madhyaratAviheNuM, kAraNe dIkSA levA nathI Icchate ne-evA tamAma vicAra karIne ja pUrvagrahagrahIta ane pakSapAtI ja gaNAya, evI mArI samaja che. vyakitae dIkSA levI ghaTe, paNa ekavAra lIdhAM pachI e choDavI, A saMdarbhamAM bIjI eka vAta paNa noMdhavI ThIka lAge che. athavA koI kAraNe choDavI paDe, te te ghaNuM moTuM kalaMka che, jANItA navalakathAkAra zrI viThThala paMDAe keTalAMka varSo agAu pApa che ane AtmA prati meTa aparAdha che. ane lekhake eka navalakathA "hajIye tuM sAMbhare che' e nAmanI lakhI hatI. vAtavAtamAM nirayuM che tema kaI jAtanI krAMti to nahIM ja. AmAM kathAnI nAyikA vijyA, potAnA priya nAyaka devena sAthe jo dIkSAtyAgane paNa kAMti mAnavAnI hoya, te chUTAcheDAne lagna karavAnuM mana hovA chatAM te tema nathI karI zakatI ane 2 , ke bahupatnItva pratibaMdhaka dhArAnA bhaMgane paNa zA mATe kAMti kALAnukrame te dIkSA laine jaina sAdhvI banI jAya che. na manAya ? daramyAnamAM, anya pAtra sAthe pharaja paDavAthI paraNele eTale lekhake vijyAne mohavaza dIkSAtyAga karAvavo hato - devena vidhura bane che ane te pachIthI anAyAse sAvI te bhale karAvya, bhale puna: paraNAvI, paraMtu tene dIkSAtyAga vijayAnA puna: saMparkamAM Ave che, e pachI beya kAMti che ane temAM koI pApa nathI evI sAvIjInA mukha vacceno saMparka vadhatAM vadhatAM chevaTe vijayAnA dIkSAtyAgamAM vATe rajUAta karI che te bilakula ajJAna prerita ane UMDI ane beyanA lagnamAM pariName che. AvuM kAMIka nirUpaNa e samaja vagaranI rajUAta che, je lekhakane hAthe jANye-ajANya navalamAM hovAnuM smaraNa che. A lakhatI vakhate e pustaka jaina bhAvakanI lAgaNI dUbhavI jAya che. mArI sAme nathI, eTale cekakasa saMdarbha TAMkI zakAtA nathI, chevaTe, "madhureNa samApayeta' e nyAye jema zrI gulAba paraMtu vAtane krama A pramANe ja che ema smaraNa che. dediyAe lekhanA cheDe zrI candrakAnta TopIvAlAnI 'zravaNa AvI ghaTanA, vizALa samAjamAM na bane evuM nathI. belagADA'nI kavitA TAMkI che tema mane zrI dA. khu. beTAdakaranAM bane che-Aje ya bane. eTale e sAme mAre kazI phariyAda nAme suvikhyAta kavivarya zrI beTAdakaranI "zatruMjayane seMdaryavaibhava karavAnI nathI. paNa mAre vadhe eTalo ja che ke vijayAne nAmanI zrI zatruMjaya tIrthane varNavatI ajoDa kavitA TAMkavAnuM dIkSA choDavAnuM samajAvatI vakhate devena, dIkSA cheDatAM khacakAtI mana thAya che. cha kaDInuM e AkhuM kAvya te nahi, paNa tenI vijayAnA mananuM samAdhAna karavA mATe je tarka ane upAyo chellI kaDI TAMkIzaH je che, temAM te vijayAnAM guru sAdhvIne paNuM saMDove che, ane "sehata zaila puSTa punita gajapati suMDha mATinI zI eka avasare te guru sAvInA mukhe ucArAve che ke "dIkSA. aMbADI dhamAM kerI patitajanataNAM pApavinAzinI zI; choDavI emAM kAMI pApa nathI. ghaNu eemeTA meTA sAdhuoe saMkalpa Indra evuM punita gaja pare meNu AvI virAje, paNu-dIkSA choDI che. jene te karmamAM mAne che, ne dIkSA choDavI suNIne prArthanA e jinapati UtaryA lekauddhAra kAje." parisaMvAda saMdha'nA upakrame "kAMtivIra' viSe eka parisaMvAda yojavAmAM AvyuM che. tArIkha saNaDha viSaya vyAkhyAtA zukravAra sAMjanI vizvanA kAMtivIre che viSNakAnta zAstrI 1-11-85 5-45 adhyakSa, hindI vibhAga, kalakattA yunivarsiTI zanivAra sAMjanA bhAratanA krAMtivIre prakhara samAjavAdI zrI ena. jI. gore. 2-11-85 * 5-0 0 ravivAra savAre mahArASTra ane che. viSNubhAI paMDayA 3-11-85 gujarAtanA krAMtivIre esesieTa eDiTara, lekasattA', amadAvAda - 11-00 svAtaMtrya laDatanAM gIte zrI puruSottama upAdhyAya ane kinnarI grupa sthaLa: vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRha, inDiyana maracanTa cembarsa, carcageTa, muMbaI 400 05 0 A parisaMvAdanuM udaghATana jasTIsa caMdrazekhara dhamodhikArInA varad haste thaze. kAryakramanuM pramukhasthAne DA, ramaNalAla cI. zAha saMbhALaze.' saune padhAravA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. dhanavaMta ti, zAha ke, pI. zAha amara jarIvAlA :: pannAlAla 2, zAha.' saMyeja maMtrIe
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana tA. 16-10-85 vItelAM varSo (5). - cI. na. paTela ' (gatAMkathI cAlu) Arthika bhIDa pharI kayAreya na paDI. UlaTuM kaMIka banyuM ane - AgalA haptAmAM meM mArA zarIranI nirbaLatAne kAraNe temAMthI huM navaraMgapurAnA zAMta vistAramAM eka nAnuM sarakhuM ghara amAruM lagnajIvana kevI rIte sthira banyuM ane TakayuM enI baMdhAvI zakaze. (Aje e gharanI 500 vAra jamInanI ja vAta lakhI. A lekhamAM huM temAMthI mane ke AdhyAtmika ke jANe keTalA lAkha rUpiyA kiMmata thAya !) . lAbha thaye enI vAta lakhIza. Ama huM Arthika ciMtAmAMthI mukta rahyo temAM patnIne - AdhyAtmika vikAsa mATe Arthika ciMtAne abhAva sakriya phaLa rahyo che. paisAnI bAbatamAM eka rIte teo mArAM jarUrI che. mane e sadbhAgya paNa maLyuM-patnIe apAvyuM. mane samAnadharma che, eTale ke mArI jema temane ya paisAne bahu lAbha - kayAreya bahu kamAvAnI AturatA nathI thaI. anAyAse je maLyuM nathI. paNa bIjI rIte teo mArAthI viddha svabhAvanAM che. tethI saMteSa rahyo che, joke je maLyuM te mArI jarUriyAta huM kayAreka binajarUrI ke vagara vicArye vadhAre kharca karI mATe pUratuM maLyuM che. kayAreya Arthika bhIDa nathI paDI ane nAkhuM chuM. patnI kaMjusAI karyA vinA karakasarathI calAve che. : hInI AgaLa hAtha nathI laMbAvavo paDaze. mAtra eka ja vAra strIone bahu gamatI vastuo, vastro ne ghareNuM, tenI pAchaLa evI sthiti Ave evA saMyego UbhA thayA hatA, paNa huM bacI temaNe kayAreya amArI zakita bahAranuM kharca karyuM ke gaye. sane 1944nA jUnamAM huM gujarAta kolejamAM joDAyo tyAre karAvyuM nathI. ghareNAmAM piyarathI maLyuM hatuM te uparAMta pagAra rUA. 130 ane meMdhavArI 18, ema mAsika rU. 148 mArI AvakamAMthI bhAgye ja koI vastu banAvaDAvI maLatA. temAMthI 40 rUpiyA gharabhADuM jatuM, bAkInI rakamamAMthI haze phakata eka ja bAbatamAM temaNe mArA karatAM vadhu chUTe avAranavAra DokaTaranI phI jatI. theDI kheca paDatI te hAtha rAkhe che. 1961 thI 1965 sudhInAM cAra varSa huM TayuzanethI pUrata, paNa emAM bahu samaya jate ane zrama ekale dilhI rahe tyAre te ane putraputrI dara varSe bevAra pUDate tethI thAkI jata (eka varSe mArca mAsamAM 10mI e rajAomAM dilhI AvatAM. te divasemAM huM amadAvAdanA gharanA rajAo paDI ane 25mIe parIkSA zarU thaI te vaccenA kharcane hisAba jote ane patnIne dUdha-ghI mATe vadhu paDatuM paMdara divasa daramiyAna dararoja savAre 11 vAgye Tayuzane kharca karavA mATe Tokate, paNa e kharca koleja jatA yuvAna putra karavA nIkaLate ane rAtre 10 vAgyA pachI pAchA ghera pahoMcate pUratA ghI-dUdhano Agraha rAkhate tethI thatuM. patnI putranuM hita e ja arasAmAM patnIne kenika maleriyA thaye hato. (jenI vAta jotAM ane mArA virodhane avagaNI ghI-dudhanuM pramANamAM vadhu meM AgalA haptAmAM lakhI che.) A rithatithI kaMTALI 1946 nA kharca cAlu rAkhatAM. dilhImAM mAMdo paDIne huM 1965nA aMte ' jUna mAsamAM amadAvAdanI ela. DI. asa kalejamAM amadAvAda pAchA AvyuM te pachI be ghara calAvavAne bhAra rU. 100 ne vadhAre pagAra maLe evI taka UbhI thaI tyAre rahyo nahi eTale meMya e vadhu paDatA kharcane virodha cheDI gujarAta kolejamAMthI rAjInAmuM ApI okaTobara mAsamAM huM dIdhe, gharakharcane hisAba tapAsavA jevI mArI sthitiya rahI ela. DI. ATarsa kolejamAM joDAyA paNa navI kolejamAM te nahotI. eTale gharane Arthika kArabhAra patnInA hAthamAM ja rahyo mArI sthiti piyara cheDI sAsare gayelI navI vahu jevI thaI. ane te temaNe sAmAnya gujarAtI gRhiNInI kuzaLatAthI calAvyuM. eTale aDhI varSa pachI huM tyAMthI chUTAcheDA lai piyara jevI (have patnI, putravadhUne putrI ema traNa strIone hAthe gharakharca gujarAta kolejamAM pAcho AvI gaye. thAya che, paNa putravadhU ne putrI paNa patnI jevAM Arthika . sane 1949 nA mArcanI 31mIe huM ela. DI. ATasa bAbatamAM gujarAtI vibhAvanAM che eTale gharakharcamAM pue kolejamAMthI chUTo thaye ane 22 mI julAie gujarAta mAthuM nahIM mAvAnI ke tene hisAba nahi mAgavAnI meM kolejamAM pAchA joDAya te vaccenA gALAmAM huM nekarI vinAne rAkhelI "raghukala rIti" cAlu rahI che. ane Avaka vinAne rahyo. vaLI e varSanA me mAsamAM Arthika bAbatamAM eka bIjI rIte patnIe mArI putrIne janma thayo ane patnInI suvAvaDanuM kharca AvyuM. sAthe sahakAra karyo che. temanA pitA taraphathI temane 1943nI eTale aDhI varSa ela. DI. ArTasa kolejanA vadhAre pagAra- sAlamAM rUA. 500 maLyA hatA. tene vahIvaTa temaNe mArA upara mAMthI je rakama bacI hatI te kharacAI gaI, ane putrInA vizvAsa rAkhI mane soMpI dIdhuM hatuM. meM e rakamathI eka janma pachI traNeka aThavADiye gujarAta kolejanI jagyA mATe navI nIkaLelI cahAnI kaMpanInA zera lIdhA hatA. tenA vyAjanI InTaranyU ApavA muMbaI gayo tyAre beMkamAM mArA khAtAmAM rakama bhegI thatAM temAMthI bIjA zera lIdhA ane e zeronA bhAva rU. 250 bacyA hatA. temAMthI jarUra pUratI rakama upADI patnIne vadhatAM 1959-60mAM temanA rU. 5000 pA. patnIe mane " ApI huM muMbaI gaye. sAmAnya rIte sarakArI nokarImAM trIjA e rakama dhara baMdhAvavA mATe vAparavA dIdhI. sAtaATha varSa pachI vagathI uparanI jagyAo mATe inTarav ApyA pachI nimaNuka meM e rakama ceDA vyAja sAthe ApI banevInI peDhImAM jamA thatAM traNacAra mAsa nIkaLI jAya che. paNa gujarAta kolejamAM mUkI. tyA vadhIne te Aje rU. 40,000jeTalI thaI che. patnI adhyApakanI tAtkAlika jarUra hovAthI mane eka mahinAmAM ja mArA karatAM vadhu saddhara gaNuya evI emanI sthiti che. paNa e nimaNUMka maLI gaI ane ame Arthika kheMcamAMthI bacI gayAM. paisAne lezamAtra bhAra emanA mana upara nathI, ke nathI te pachI ya DokaTaronI phIno kharca cAlu rahyo, koI vAra khUba tene lobha. e rakamamAMthI jyAre ne jeTalI rakamanI jarUra vadhAre thaye, paNa 1949mA e unALAmAM paDI hatI evI paDe teTalI upADavAnI temaNe mane chUTa ApI che. joke -
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-5"" """ "" prazadra jIvana huM e chUTane temane pUchayA vinA upayoga nathI karatA. ApaNAM, "karAbharaNuM' nAmanuM telugu citra pAMca-cha vAra joyuM hatuM, chatAM jUnA samAje strIone bahu anyAya karyo che, paNa kaMI nahi mAre jIvanarasa bALapaNathI aMtaramAM ja, bIjAone na dekhAya te bhAvanAmAM te gRhiNIne gharanI lakSmI mAnate. meM ghaNI evI rIte, sauryanuM amRta pIne vahete rahyo che. varSo sudhI janI mAnyatAo nathI ravIkArI, paNa A svIkArI che ane kSaNakArya raheluM e jharaNuM 1968nI sAla pachI te kayAreka tene mArI rIte atha karyo che. mane je kaMI dunyavI lAbha uchALA mAratA AnaMdanA pravAha jevuM banyuM che. ane e maLe che te huM patnInA nasIbane gaNAvuM chuM, ane je kaMI pravAha vAraMvAra mane jIvananA vismayane anubhava karAve che. muzkelIo paDI che te mArA durbhAgyanI mAnuM chuM, eTale patnInA huM mAnuM chuM ke jemaNe mArAM pustake, "abhikrama', 'gAMdhIjInI nasIbe ja mAruM zarIra aneka musIbatamAM TakI rahyuM che ane huM satyasAdhanA', TrejiDI, "sAhityamAM ne jIvanamAM ne "kathA , Arthika ciMtAmAMthI mukata rahI zako chuM ema mAnI meM gujarAtI graMthakAra zreNImAM "gAMdhIjI uparanI pustikA ane mAruM lagna pUrepUruM svIkArI lIdhuM che. koI pUche ke mAruM zarIra 1983-84nI sAhitya pariSa6 nA vivecana vibhAganA adhyakSa nibaMLa rahyuM te paNa patnInA nasIbe ? te huM kahuM ke e tarIkenuM mAruM vyAkhyAna sahadayabhAve vAMcyAM che temane mArI A prazna emane pUche. huM jANuM chuM tyAM sudhI teo tene uttara vAta mAnavAmAM muzkelI nahi Ave. hA" ja Ape (hamaNAM kundanikA kApaDIAnI sAta pagalAM hRdayamAM vahete A AnaMdapravAha mArI AMkha ne mArA karuM AkAzamAM' navalakathA vAMcI eTale manamAM prazna thAya che ke baMnene tRpta karate rahyo che. koI paNa suMdara vastu. jemAM mArI emanA jevI sudhAraka bahenene mArI ne mArI patnInA jevI AMkhe prasanna thAya che. taMdurasta, hasatAM ramatAM bALake joIne mane samAdhAna bhAvanA game?). temane teDI levAnuM mana thaI Ave che. gharamAM mada karavA eka rabArI je patnI gharanI lakSmI hoya te patine AdhyAtmika lAbha yuvatI Ave che tene Areka mAsane ALa:thAya te paNa panInA bhAgyanuM ja phaLa gaNAya ne ? jUnA bhAva samajate hoya tema mane joIne mArI sAthe gela karavA kUdAkUda saMskAranA pue ema nathI mAnatA. teo strIone mAyAnuM kare che ane tenI mA ene mArI sAthe e mUke te rUpa gaNI tene AdhyAtmika vikAsamAM virU5 mAne che, AnaMdathI rame che. ghara bahAra nIkaLuM chuM tyAre koIvAra narasiMha mahetAnI patnInuM mRtyu thayuM tyAre temaNe "bhaluM pADozanAM bALake mane pAchaLathI "dAdA' kahI bolAve che ' thayuM bhAMgI jaMjALa, sukhe bhajazuM zrIgepALa" ema gAyanuM tyAre mana praphullita thaI jAya che. keI bALaka. mArI dADhI manAya che, paNa mane mArI "jaMjALa bhAMge evI bilakula IcachA joI bA" paNa kahe che. tenI mAtA tene jarA AMkha nathI. mArA atirika jIvanamAM mane mArI " jALa" vinarUpa kahADavAnI ceSTA kare che, paNa huM bALakanI sAme joI hase. nathI nIvaDI ane teNe mane dunyavI sukhanI AsakitathI bAMdhyA chuM. eTale eya hasI paDe che. phUla jevAM paNa AMkhane nathI. UlaTuM teNe mane ghara calAvavAnI ciMtAomAMthI upara khUba game che. amArA bagIcAmAM phUle te bahu nathI samajAvyuM tema mukata rAkhe che ane mane yatheccha AMtaravihAra thatAM, paNa makAnanI cAre bAju vRkSe che temanI hariyALI mATe pUre avakAza karI Ape che evA vihAramAMthI mane je AMkhane evI zItaLa lAge che ke huM dararoja savAre uThIne kaMI maLyuM che tene paNa panI pitAnA bhAgyanuM phaLa mAne te bahAra besuM chuM ane e zItaLatAne AMkha dvArA aMtaramAM huM emanA dAvAne rAjIkhuzIthI svIkAruM UtaravA dauM chuM. strI-dehanI suMdaratA ane koI strIomAM svabhAve huM gaI sadInA aMgreja kavi Tenisane varNavyA che anubhavAtI vyakitatvanI saumyatA AMkha ne mana baMnene prasanna tevA jAgrata svapnAvasthAmAM paDI rahenArA leTasa-ITarsanA kare che. A uMmare huM vikAra ne sauMdarya'prema vacceno bheda vagane nathI, huM vAstavika jIvananAM kartavyomAM pUruM dhyAna samajuM chuM ane vizvAsathI kahI zakuM chuM ke mArA bhAvamAM ApuM chuM, mAre karavAnuM dareka kAma cIvaTathI karuM chuM sAmAnya vikArano aMza nathI hotA. muMbaI jAuM chuM tyAM jyAre rIte strIo kare che evAM dharamAma paNa kyAreka karavAmAM Ave samudranuM darzana thAya che, je ke evA prasaMga bahu nathI te mane tene aNagame nathI thatuM. (kAcIpAkI rasoI AvatA, tyAre mArI AMkha tenA upara TharI jAya che.. karI zakuM chuM, dilhI ekale rahetA tyAre niyamita karate paNuM muMbaImAM kalAbA pisTa ophisa pAse gujarAta kolejanA khare, zALAmAM hatuM. tyAre unALAmAM niyamita nadIo, mArA aMgrejInA adhyApaka zrI bhAMDArakara rahe che. temanA phaleTanI nahAvA jatA tyAM mArAM kapaDAM hAthe dhoI le, haju paNu zarIra dakSiNa taraphanI meTI kAcanI bArImAMthI dUra dUra kSitija sudhI sAruM hoya te dhauM, bALaka putra-putrIne patnInI gerahAjarImAM ke vistarate samudra, joI zakAya che muMbaI jAuM chuM tyAre dareka te bIjA kAmamAM hoya tyAre dUdha pAI le, temane sAthe besADI veLA temane maLavA jAuM chuM, ane bArI upara paDado khavaDAvata, bhAgye ja koI pusla karate hoya che e maLatyAga khasevI vAta karatAM mArI AMkhe avAranavAra samudra upara ramatI pachI bALakane ravacha karavAnA kAmanI paNa mane sUga nathI ane rahe e rIte dakSiNa dizA tarapha meM karIne besuM chuM. muMbaI jatAM jarUra paDaye karI lauM, bALakane kaMI vAgyuM hoya te tenA ke muMbaIthI amadAvAda AvatAM musApharI divasanI hoya te prema pATApaTTI karuM chuM. hamaNAM panIne page llI pAkI che tene bharUca pAse narmadA nadInA pUla uparathI pasAra thAya tyAre dhaI DresiMga karavAmAM madada karuM chuM.) aneka mitra sAthe acUka TreInanI bArI bahAra najara nAkhI pUla pUro thAya tyAM snehasaMbaMdha karyA che ane haju navA saMbaMdha AvakAruM chuM, sudhI nadInA paTane pravAhane joI rahuM chuM. meM gaMgAyamunAnA temanI sAthe kalAke vAtemAM gALuM chuM. kolejamAM hatA tyAre puNya pravAha joyA che, paNuM mArA hRdayane AkarSaNa niyamita Tenisa ramatAM ane dara aThavADiye sinemA jovA jete. narmadAnA pravAhanuM che. mane e nadImAtAnI bahuM madhura smRti mada paDayA pachI paNa chellAM vIsa varSamAM avAranavAra gaye chuM, rahI che. aMkalezvaranI zALAmAMthI 1936 nA mArca-eprilamAM ane have bahu rasanathI paDate paNa jouM te kaMTALe na Ave. meTrikanI parIkSA ApI te pachInA unALAmAM huM mArA eka thatAM, paNa bahAra na zItaLa la zItaLatAne ane atratra ane jhI- TImAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ darAja sAthe huM bina ame , , , che ja 12. gata rana tA. 16-10-85 sagAM yuvaka sAthe eka aThavADiyuM mAlasara rahyo hato. tyAM paDe che te anukULa nathI rahetI eTale rAtre gujarAta meIlamAM. dararoja narmadAmAM nahAvA jAte. te uparAMta zALAnA eka AvavuM paDe che, paNa te mane gamatuM nathI, ame pAMca varSa kheDA zikSaka sAthe huM eka divasa mATe zukalatIrtha, gaye hate rahyAM, tyAM traNa cAra unALAo daramiyAna huM dararoja savAre ane tyAM hoDImAM besI ame kabIravaDa jevA gayA hatA. - vAtraka nadImAM nahAvA ja, ema. e. nAM varSo daramiyAna be e veLA joyelA narmadAnA zAMta zItaLa jaLapravAhanuM varSa amArA vatana asAravAmAM rahyo tyAre tyAMya unALAmAM smRticitra haju mArA hatyamAM AnaMdanI Urmio prere che dararoja savAre deTeka mAIla cAlIne sAbaramatImAM nahAvA jAte. zALA ne kelejanAM varSo daramiyAna cArapAMca vAra Abu gayo. aMkalezvaramAM rahe tyAre niyamita bhAThe jatI saDaka upara ke hatuM. tyAM sanaseTa poInTa, vasiSThAzrama, guruzikhara ne acaLagaDha sTezanathI TreInanA pATe pATe cAlate pharavA jate ane tyAM jevA jatA e anubhavenAM mIThAM smaraNa rahI gayAM che. amadAvAda khetare ne vRkSonI je kaMI hariyALI jovA maLatI tethI AMkha muMbaI ane amAvAda-dilhInI TreInamAM keTalIyavAra lAMbI musA- bharata. A badhAM anubhavanAM smaraNe mArA aMtarajIvananI pharIe karI che. e musApharImAM jyAre jyAre taka maLI tyAre mUlyavAna saMpatti banI rahyAM che. DeonI bArI pAse nathI UMdhI dizAmAM deDatAM ne vRkSone mArA jIvanarase AMkha dvArA tRpti baLI che teTalI ja kalAke kalAka sudhI jete rahyo chuM, haju paNa muMbaI jAuM balake tethI paNa vadhu, karNa dvArA kheLI che. e tRptie mane chuM tyAre divasanI gujarAta ekaspesamAM musApharI karavAne Agraha kevI rIte jIvananA divya saMgItanA mUka sUra dUra dUrathI saMbhaLAvyA rAkhuM chuM muMbaIthI UpatI gujarAta ekaspesa savAre jarA vahelI tenI vAta have pachInA haptAmAM Avaze. ' " vAcana-bhaprAva " . * De, baLavaMta jAnI : ApaNu AjanA samayanA mahAna vicAraka zrI ena. e. kahuM chuM ke emAM ghaNI merI bAbata che. tame tamArA pAlakhIvALAnuM purataka "vI dha pIpala" khUba ja vaMcAyuM che. ATha baMdhAraNathI aparicita , e kevI moTI upekSA che? mahinAmAM tenI cAra Attio thaI e samAcAra ja ApaNane tamArAmAM pratikAra karavAnI kSamatA hovA chatAM tame badhuM AnaMdavibhora karI mUke evA che. paNa temanI A eMsI veDhe sahana kare enAM kevA dUragAmI pariNAme AvatA hajAra jeTalI nakalamAMthI gujarAtamAM te mAtra cha ja nakale he che. tamAruM mauna ane prApya paristhiti sAmenA AMkha vecAI che, ema tenA prakAzaka-pracArake mane kaheluM, ane pachI mIcAmaNuM bahu khataranAka evI durghaTanAnA janaka nIvaDe che. ema paNa kaheluM che. saurASTramAM te mArA vitarakane me 25 Aje je ataMtratA vyApta che te ApaNuM A prakAranI nIti nakala ApelI temAMthI mAtra 18 nakala ja kharIdAi che. rItinuM baLavAna udAharaNa che. ApaNe meLavela hakaka mATe ': ApaNe ghaNuM badhuM vAMcIe chIe te mahatvanuM nathI, ApaNAmAMthI kaMI keTalAyanA balidAna apAyAM che. e badhuM paraMtu kevuM vAMcIe chIe te mahattvanuM che, "vI dha pIpala' nAma ApaNuthI visarAI gayuM che enuM mane A pariNAma lAge che. ja AkarSaka che evuM nathI, enI viSayasAmagrI ApaNane ghaNuM amAre saMvAda te khUba lAkha cAlele. prathama mulAkAtathI badhuM vaicArika bhAthuM pUruM pADe e kaTinI che. enuM arpaNa ja A prakArane ghera baMdhAI 'zaye enuM kAraNa zrI vAkya paNa ApaNane vicAratA karI mUke e kakSAnuM che. pAlakhIvALAnuM vidhAna. paNa pachI te khUba ja nirAMte ame 1 zrI pAlakhIvALAe A pustaka "mArA dezavAsIone ghaNI badhI carcA karelI. pachI to e tabIbabhAIe eka kalaba arpaNa karyuM che, ane enI nIce lakhyuM che ke, jemaNe samakSa A muddA para vyAkhyAna paNa ApeluM ane eka pitAne baMdhAraNa ApyuM paNa ene sAcavavAnI zakita prakAranI jAgRti teo lAvI zakelA. ema bIjI vakhata na rAkhI, ane jeone tejasvI vAra prApta thaye, maLyA tyAre teo kahetA hatA. pachI zrI cImanalAla paraMtu temane bhegavavAnuM DahApaNa na maLyuM, ane jeo cakubhAI zAhanA "samayaciMtananA vicArapradhAna lekhe sahana kare che, tathA zAMtithI veThe che paraMtu pitAnI vAMcavAnuM paNa meM temane sUcaveluM. temane emAMnA TesTaTayuba kSamatAone oLakhatA nathI. ' bebI" para vicAra tathA aneka vaicArika kSitijane vistAra * zrI pAlakhIvALAnuM A arpaNa vAkaya amArA eka nArA lekhe khUba ja gamelA. ene teo aneka jagyAe ene vidyArthinIne lagna prasaMge lakhIne meM mekaleluM. pachI ghaNAM uddhata paNa karatA hatA. Ama eka prakAranuM cetanAne samaye e vidyArthinI temanA pati sAthe mAre tyAM AvelAM. ghaDavAnuM kAma vicAraka-sarjake karatA hoya che. ApaNane vicAratA emanA pati vyavasAye tabIba hatA. temaNe mane pUcheluM ke zrI karI mUke ane ApaNe vicAratA thaIe e AjanA mAMdA divasenI pAlakhIvALAnuM tame pAThaveluM e vidhAna barAbara che. paraMtu eka durlabha kSaNa gaNAya. vaicArika hAsanA AjanA A ame amArI kSamatAthI ke ApaNuM baMdhAraNathI aparicita divasemAM ApaNI vaicArika zakti paNa jANe ke kukita thaI hoIe ane ame prApta vArasAnuM stana ma karI zakIe ke gaI che. ene pharIne dhAradAra banAvavA mATe paNa zrI pAlakhIene na mAgavIe te zuM thaI gayuM? ' vALAnuM tathA cImanalAla cakubhAI zAhanA "avagAhana' tathA * emane prazna bahu ja nAjuka hatA, ane tAkIdane paNuM samaciMtana' purata kharekhara bahu moTuM kAraNabhUta bane ' hatuM. mane tyAre je sUjheluM te temane jaNAvatAM kaheluM ke, tamArA A savAlane huM UMca keLavaNa laI rahelA yuvAnanA AvA vicArapaNuM ane ApaNI cetanAne DhaDhaLe, ApaNane. avAjA tarIke ane eka buddhijIvInA savAla to dhaNIne jAgRta kare evA pustake ApaNuM vyaktitva dharamanuM eka
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10 prabuddhana ts mA nA kAkA - 12 anivArya aMga che. ApaNI vAcana Teva chUTI nathI gaI. paraMtu vAMcIe ke jemAMthI kaMi darzana prApta thatuM hoya, mAtra pasaMdagInuM uttama ja vAMcavAnI Teva ApaNAmAM paDe e atyaMta manoraMjana nahIM'. ApaNe mAtra zabdonI sAthe samaya pasAra mahattvanuM che. AInsTAInane eka mitre pustaka bheTa mekaleluM. te karavA mATe goSThi na chae paNa kaMIka navo Aga draSTikoNa AInsTAIne e mitrane pustaka vAMcatA pahelA patra lakhele ke, "A pustaka vAMcatA ja mane temAMthI kaMIka vaicArika bhAthuM prApta karavA mATe ApaNe enA tarapha vaLIe. TAgere te zabdane prApta thAya tema hoya te ja huM vAMcuM'. tame mane tAkIde jaNAve sthira jeta kahI che ane e jayetanA prakAzane pathadarzaka ke emAM mAtra marajana sAmagrI che ke jIvana paratvenI koI gAya che. e AvA manoraMjanamUlaka sAhityanA zabdane nahIM meTI gUMca ane e aMgenuM koI darzana." paNu lakSyAnvita evA arthapUrNa ane sparzakSama sAhityanA AInsTAInane A prazna sUcaka che. ApaNe evuM ja zabdanI tyAM vAta che. saMghanI vividha pravRttio mATe thayeluM arthasiMcana , , (gatAMkathI cAlu) netrayajJamAM maLelI bheTa 350 konala ema. zAha ' '*' prabuddha jIvanane bheTa 101 zrImatI uSAbena jhaverI 350 nihAla ema. zAha 100 gatAMkAM pragaTa thayelA. 101 zrI hIrAlAla DagalI 350 mitala ema. zAha ' ' 500 zrImatI devakuMvarabena jA. zAha 350 eka bahena taraphathI 202. 25 zrImatI 251 keralAla motIlAla gAMdhI 625 prajJAcakSu vidyArthinIone dattaka 350 khuzAlacaMda sejapAla guDA levA mATe bheTa ' ramakaDAM gharane bheTa 12904 : ' - 16 101 zrI hIrAlAla DagalI 3000 tArAbena caMdulAla jhaverI dharamapura projekaTane bheTa 25 zrI zobhA indulAla mahetA 2001 kamubena bhe 1500 zrImatI surekhAbena esa. zAha 25 zrImatI rasilAbena dilIpa 1050 kizeracaMda kalyANuMjI enDa kuM. - 501 zrI ramaNIkalAla esa. kAkAbaLiyA 1050 dhIrajalAla merArajI ajamerA galIyA' 350 sva. bAbubhAI premacaMdana smaraNArthe 501 zrI pannAlAla sI. kArI payuSaNa vyAkhyAnamALAne bheTa 500 me. aruNa enDa kuM. , 350 bI. Ara. mahetA 45ra gatAMkamAM pragaTa thayelI rakama 501 zrI kAMtilAla umiyAzaMkara 35 aruNuM mULacaMda zAha 511 zrImatI yazomatIbena mahetA 350 bacubena vAlajI hIralAla zAha 251 De. ena. Ara. bhAu 300 tArAbena zAha 251 zrImatI caMpAbena zeTha 101 zrI hIrAlAla DagalI 350 e. Ara. zAha 251 zrImatI mohinIbena dalAla 51 zrI candrakAnta maNilAla mahetA 251 Ara. ke. gAMdhI 101 zrI cImanalAla mahetA 251 sucanA ena. ema. zAha 31 6 . (kramazaH)' 51 zrI dharamacaMda nAthubhAI 350 nirmaLAbena araviMdakumAra noMdha : gatAMkamAM rU. 501 me. nIru, 51 zrI harSadarAya talakacaMda zAha 350 araviMda maMgaLadAsa gaMgara enDa kuM.nA nAme pragaTa thayA che te 50 zrImatI jayavaMtIbena ratanacaMda 350 bhAnabAI maganalAla gaMgara sva. DAhyAbhAI bhoLAbhAI jhaverInA parIkha 100 vanalIlAbena naTavaralAla smaraNArthe ema vAMcavuM. * * 1718 100 vijyAbena paramAnaMda kApadhyiA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha 151, . * ki. rU. 10-00, . saMdhanA sabhyo AjIvana sabhya temaja peTrana sabhyone e pustaka rU. 8-00 mAM maLaze" } }; , ' ' . . . saMdha samAcAra saMghanA navA prakAzane "jinatattva (jaina dharma viSayaka lekha) le. De. ramaNalAla cI. zAha. ki. rUA. 20-00, A pustaka saMdhanA AjIvana ane peTrana sabhyane rA 15/- nI kiMmate ApavAmAM Avaze. 0 adhI sadInA Are (saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA pacAsa - varSanI savigata mAhitI ApatuM prakAzana.) ..': . saMpA. pannAlAla 2. zAha , . .. bhUla sudhAre : ; . . . : : ja A aMkamAM pRSTha 120 para che. baLavaMta jAnInA lekhanuM zirSaka vAcana bhAva' chapAyuM che. tene badale vAcana prabhAva" ema sudhArIne vAMcavuM. : 5' ! ... '.'..", ja A aMkamAM "saMdhI yejita ' parisaMvAdane kAryakrama, anyatra-chapAela che temAM chelle zrI-puruSottama upAdhyAya ane kinnarI grupa chapAyuM che tene badale zrI puruSottama upAdhyAya ane dakSeza dhruva grupa": ema sudhArIne vAMcavuM. . . * :56:
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-5 kALAM nANunI samasyA ane tenAM parimANa . . . . 9 pratApabhAI bhegIlAla . * . ( tA. 1-9-85 nA aMkathI pUrNa) enA hitamAM che ane e prakriyAmAM teo bahu mere bhega ': aMkuze aMgenI galI samitine ahevAla me, 1979mAM ApI detA nathI. pragaTa thayo hato. e samitie bhArapUrvaka jaNAvyuM hatuM ke e rAjI thavA jevI vAta che ke, navI sarakAra eka pragati bhivaM niyamana ane vitaraNa paranAM aMkuzathI bhUtakALamAM : vAMchu vaDA pradhAna zrI rAjIva gAMdhInA netRtvamAM celAnI kamiTInA dhyAnAkarSaka bhUmikAe kALA nANAMnuM sarjana thayuM che. AdhAre eka jAhera carcAvicAraNA kALuM nANuM rokavA ane * vaDA pradhAnanA vizeSa salAhakAra zrI e. ke. jhAe navI karaverA nIti nakakI karavA vize kejI rahe che. . jaNAvyuM che tema vilaMba nIti ane vahIvaTItaMtranI rItarasama 1. vaDA pradhAne kALuM nANuM dUra karavA ghaNuM nItiviSayaka evI che ke teo koI paNa ke.janA mATe saMmati ke asaMmati jAherAta karI che. ane ghaNAM racanAtmaka ane vidhAyaka pagalAM sUcaka pratyuttara pAThavatA nathI. svAbhAvika rIte AvI nItithI bhaya che. kALuM nANuM deza mATe gaMbhIra prazno UbhA karI vahIvaTItaMtra kALAM nANunA sajananuM uttama koTinuM saMvAhaka - rahyuM che. amuka lokonI evI mAnyatA che ke, sarakAre je bane che, je sAmAnya rIte Price Money, Speed . paNa pagalAM lIdhAM che te ghaNe aMze saphaLa nathI thayAM. sudhAro Money ke Paper Weight nA nAme oLakhAya che. dhImI gatie thaI rahyo che. paraMtu ApaNe AzAvAdI banI videzamAM AvA prakArane Lobbying tarIke oLakhavAmAM vicAravuM joIe ke, je rAjakIya ane Arthika nItiviSayaka Ave che. upAya saphaLa nathI thayA te TUMka samayamAM ja sAruM pariNAma A ahevAla bhArapUrvaka noMdhe che ke I. sa1950-51 jarUra batAvaze. ane 1982-83 daramiyAna sarakArI kharcamAM pacAsa gaNe vaDA pradhAna icache che ke, vyApAra ane udyogoe evI (50 times in absolute terms) vadhAre thayo che, jyAre A bhUmikA nibhAvavI joIe ke, rASTrIya nirmANa tathA ekavIsamI sadI arasAmAM rASTrIya utpAdana 9 TakAthI vadhIne 27 TakA thayuM che. tarapha deza jhaDapI pragati karI zake. samitine ahevAla jaNAve che ke sarakArI konTekTasa dvArA rAjakIya nidhi saMcathanI (Political Fund e AnaMdanI vAta che ke, vaDA pradhAnanA AhavAna para raising) vadhatI jatI vRttinA kAraNe A paristhiti vyApArI varga paNa rASTranirmANa mATe pUrNa sahayoga ApavA vizeSa kathaLI che. DagalI samitine cokakasa ema lAge che ke taiyAra che. ApaNe ema icchIe ke, sarakAre sUcavelA jAhera kharcanI moTI rakama A prakriyAmAM vaparAya che. kharekhara upAyono amala karavA vyApArI varga AgaLa Ave ane vaparAtI cIja ane kAma pUruM thAya tema jAtajAtanA havAlA ane kALuM nANuM dUra karavA prayatna kare. nAkhavAmAM Ave che. e samaya AvI gayo che ke, vyApArI vargamAM kaLAM nANAMnA sajananI prakriyA aTakAvavA keTalAMka rava - anuzAsana dAkhala karavAmAM Ave. thoDA samaya pagalAM laI zakAya. jema ke, gaMdA vistAranI nAbUdI, saDake pahelAM vartamAnapatromAM vAMcavAmAM AvyuM ke eka bAMdhavI, gaMdA vasavATanI nAbUdI vagere pravRttio mATe me vepArI je vepArI esosiezanane sabhya paNa rASTrIya phaMDa UbhuM karI zakAya; dina-pratidina vadhatA jatA hata, te zuddha ghImAM prANIja carabInI bheLaseLa karavA sarakArI kharca para aMkuza mUkavA; svaicchika jAherAtanI pharIthI mATe javAbadAra mAnavAmAM AvyuM. te kalakattAnA eka janA dvArA chUpAvelI saMpatti bahAra lAvavI; aMkuza rada maMdirane dhI saplAya karatA hatA. vepArI esosiezane tenI karavA ke haLavA karavI; korporeTa Tekasa, vyakitagata Avaka vere, sAme kaDaka pagalAM lIdhAM ane tene eka lAkha rUpiyAno daMDa saMpatti vize ane sTempa DayUTImAM ghaTADe kare vagere. karyo. ane tene kahevAmAM AvyuM ke, te kAzI jaI dhArmika, e vAta sAcI che ke paDI Teva TALavI ati muzkela che. vidhi karAve ane 300 brAhmaNene dAna dakSiNa Ape. tene kALuM nANuM keTalAka lekanA jIvanane aMza banI gayela che, kharca tene pAMca lAkha rUpiyA jeTalo thAya ema paNa sUcavAyuM. ane lokonA jIvananA mULamAM pagapesAro karyo che. TUMka samayamAM esesiezane tene pAyazcitta karavA barobara pATha bhaNA. ene sarvathA nAthI na zakAya. Ama chatAM evI manovaijJAnika bhUmikA taiyAra karavAmAM Ave ane judI judI dizAnA upara sUcavyA ApaNe IcchIe ke, vepArI varganA loko AvI prazaMsanIya tevA protsAhaka pagalAM bharavAmAM Ave te leke pitAnI sAcI paraMparAne bhAratIya vepArIvargamAM kAyama rAkhe.. , Avaka batAve ane eTale tere bharavAnuM thAya teTale vere bharavAnI tatparatA dAkhave. . : "kALA nANunI samasyA ane tenA parimANe viSe . InDiyana maracanTasa cembaranA upakrame yojAela parisaMvAdamAM . .-Ama te manuSyanI evI IcchA hoya che ke sAhasanA pramANamAM ochA naphA mATe jokhama na vahoravuM. lokone ema AI. ema.sI.nA pramukha tarIke Apela vAgata pravacanane sAra lAgavuM joIe ke pitAnI sAcI Avaka batAvavI e samagrapaNe anuvAdaka prA. gulAba deDhiyA ane pannAlAla ra. zAha. * 31 na mAlika : zrI muMbaI. jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385. saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004 Te. naM. 350ra6HmudraNasthAnA TrenDa prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 406:004
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 IT , ) - prabuddha jIvana ' prabuddha jaina'nuM navakhaMskara viSa5:4s aMka: 13 . . ke baI tA. 1-11-85 chuTaka nakala rU. 1-50 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU, 30/ paradezamAM era meIla $ 20 % 12 sI meIla : taMtrI : ramaNalAla cI. zAha : bhASA sAhityanuM adhyayana - adhyApana manuSya pAse itara prANuo karatAM vikasita mana ane temAMthI kayAM zabdanI pasaMdagI karavI ane vAkayamAM tene kayAM vikasita vAcA che. bhASAnA mAdhyama vaDe ja manuSya-manuSya sthAna ApavuM enA roga ke. mahAvarAthI mANasanI tarkazakita ene vyavahAra enI uttama kaTie pahoMcI zake che. enA ane sukSma buddhi vikase che. bhASAmAM lakhAyelA sAhityanA "vaDe ja manuSya sthaLa padArtho ane sUkSma tatvonuM rahasya pAmI adhyayanathI mANasane bauddhika vikAsa thAya che, tenA hRdayanI zake che. enA dvArA ja sthaLa ane kALanI maryAdA oLaMgIne sukumAratA vadhe che, tenI pratibhA ghaDAya che, tenAmAM sarakAranuM manuSya bIjA manuSya sAthe sUkama saMbaMdha sthApI zake che. siMcana thAya che, tenI sArAsAra vivekanI dRSTi keLavAya che, tenA bhASAmAM apAra zakita rahelI che. bhASAnuM mUlya je samaje. zIlanuM ghaDatara thAya che. ane krame krame manamAM rahelA pAzavI che te ja samaje che. samagra jagatane vyavahAra eTale vANIne azinuM nigaraNa thatAM tenuM manuSyatva zuddha ane saMskArI ba, che. "vistAra. aneka zAnI utpatti A vANImAMthI thaI che. manuSyamAMthI deva banAvavAnI zakti bhASA-sAhityanA parizIlanamAM manuSyanuM manuSyapaNuM vANI vaDe siddha thayuM che. - rahelI che. vartamAna samayamAM vaijJAnika zodha ane pI avarajavarane bhASAmAM vividha prakAranI zakita che. pratyeka zabdamAM, pratyeka kAraNe eka dezanI uttama sAhitya kRti bIjA dezamAM jhaDapathI narNamAM te sakita rahelI che ema kahevAmAM paNa atizayokita pahoMcI jaI zake che. ekavIsamI sadInA mANasane duniyAnI nathI. bhASAnA marmane samajanArane A vAtanI tarata pratIti uttamattama sAhitya kRtio-kalAkRtio ghera beThAM mANavA thaze. "THIR su-sasa anete the '- (eka sUtranA anaMta maLaze. keTalAya sAhityakArane paricaya emanA vAstavika artha thAya che.) ema jainazAstromAM kahevAyuM che te yathArtha che. svarUpamAM, emanA pitAnA ja avAjamAM maLavA lAge che bhASAnI A mahattAnA kAraNe ja TheTha prAcIna samayathI ane vadhu maLaze.. . . . . 'bhASAnA adhyayanane zikSaNamAM mahattvanuM sthAna apAtuM AvatI kAlanA mANasane sAhitya meLavavAnI muzkelI karatAM, ApyuM che, pasaMdagInI mUMjhavaNane prazna vadhu satAvaze. eka jiMdagImAM vAMcatAM- duniyAnI tamAma bhASAomAM saMskRta bhASA jevI koI sAMbhaLatAM pUruM na thAya eTaluM uttama sAhitya upalabdha thaI saghana, gahana, vyavasthita ane vaijJAnika bhASA nathI dvivacana rahyuM che. A prasaMge e sAhitya pratye pitAnA dila-dimAganI te mAtra saMskRta bhASAmAM ja maLe. vyAkaraNane vistAra saMskRta bArI baMdha karI denAranA je bIje kamabhAgI keNa hoI zake ? 'bhASAmAM jeTalo che teTale bIjI kaI bhASAmAM nathI paMDita, - chellA traNeka dAyakAmAM bhautika vijJAna, arthakAraNa, vANijya, vidvAnonI bhASA te saMskRta ane Ama janatAnI samAjavijJAna ityAdi kSetramAM eTalI badhI pragati thaI che ke "bhaSA te prAkRta, saMskRta, prAkRtamAM lakhAyeluM sAhitya e duniyAbharanI yunivarsiTIomAM uttarottara navA navA viSaye dAkhala ApaNe amUlya vArase che eTalA mATe ja saMskRta, prAkRtanA thatA jAya che. jJAna-vijJAnanI vibhinna zAkhAo vacce tulanAazvanane duniyAnI judI judI yunivarsiTIomAM tmaka adhyayana paNa vadhavA lAgyuM che. jema vasati vadhatI mahattvanuM sthAna apAyuM che. paraMtu aphasosanI vAta e jAya che tema yunivarsiTIonAM adhyayana kSetre paNa vadhatAM jAya che che ke bhArata bahAra jyAre yunivarsiTI kakSAe eno abhyAsa AmAMnA ghaNA kharA vinA adhyayana pachI vidyAthIone AjI'vadhatA cAle che tyAre khuda bhAratanI yunivarsiTIomAM, vizeSata: vikAnuM bahoLuM pragatizIla dezamAM sAMpaDI rahe che bhArata jevA - mahArASTramAM saMskRta bhASAnA ayanane jeTaluM mahurva apAvuM dezamAM ati vasati ane bekArIne kAraNe vidyArthIonuM lakSya 'joIe teTaluM hamaNuM apAtuM nathI; yunivarsiTImAM badhA ja saMskAralakSI keLavaNI karatAM tvarita arthopArjana karAve evI viSayone Arthika dRSTie pagabhara banAvavAnuM sarakArI valaNa vyavahAralakSI keLavaNI levA tarapha divase divase vadhatuM jAya che. keLavaNInI vyApaka daSTine abhAva sUcave che. bhASA sAhityane viSaya eka e viSaya che ke jemAM arthe : bhASAnA adhyayanathI mANasanA pitAnA vicArone spaSTa karavAnI pAjanane avakAza pramANamAM ochA che. abhyAsa pachI zikSaNa ke -zakita khIle che. eka ja zabda nA judA judA arthe hoya patrakAratva jevAM be traNa kSetramAM sAdhAraNa AjIvikA sAMpaDe athavA najIka najIkanI arthachAyAvALA jA jA zabdo heya eTale maryAdita avakAsa hovAne kAraNe vidyAthIe tenA tarapha na
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana tA. 1-11-8 AkarSAya te dekhItuM che. mAtA pitAne paNa e bahu gamatI vAta na hoya; jeo e viSayamAM paDelA che. teo paNa pitAnAM saMtAnane e viSayanuM adhyayana snAtaka anusnAtaka kakSAe karAvavA bahu rAjI hotA nathI. kaTarane dIkare DokaTara thAya, vakIlane dIkare vakIla thAya, enjiniyarane dIkarA enjiniyara thAya te pitAne vyAvasAyika vArase sacavAyAne saMtoSa emane thaze, paraMtu bhASA-sAhityanA adhyApake mAM tema banatuM nathI gujarAtI viSayane ja vicAra karIe te prazna thaze ke chellA cAra pAMca dAyakAmAM gujarAtI viSayanA keTalA adhyApakoe pitAnAM saMtAno pAse koleja ane yunivarsiTImAM gujarAtI viSaya levaDAvyuM che? be traNa apavAda sivAya : kaI ja nahi. evI ja paristhiti saMskRta, hindI, marAThI, tAmiLa ke baMgANI jevA viSayamAM paNa jovA maLaze eTale ja vidyArthIomAM bhASAnA adhyayana pratye rasa-ruci keLavAya e mATe e kSetramAM AjIvikAnI dRSTie AkarSaka evAM sthAne UbhAM thavA joIe ema thaze te ja bhASA sAhityanA adhyayana mATe vidyArthImAM AkarSaNa janmaze. ' duniyAnI tamAma sarakArI saMrakSaNa pachI bIje naMbare saithI vadhu kharca kare che. zikSaNanI bAbatamAM bhArata jevA dezamAM ghaNI bhASA , ghaNAM rAjya ane ati vasatinA saMkula praznone kAraNe zikSaNa pAchaLa kharcavA mATe pUratAM nANunA abhAvane prazna te sarakArane satAve che, paraMtu je nANAM kharcAya che te paNa purAM UgI nIkaLatAM nathI. keLavaNInA kSetre aneka prayoga ane kheTAM anukaraNe thAya che. ethI samaya, zakita ane dhana veDaphAI jAya che. bekArInuM pramANa ghaNuM moTuM hovAne kAraNe sarakAralakSI keLavaNIne badale vyavahAralakSI keLavaNI levA tarapha yuvaka- yuvatIonI deTa samajAya tevI che. paraMtu tema chatAM vyavahAralakSI keLavaNImAM bhASA-sAhitya ane evA itara viSayanA adhyayanane je sAMkaLI levAya te baMnene hetu sAcavI zakAya. paraMtu ApaNe tyAM zikSaNanA kSetre paNa rAjakArI tanI ane azaikSaNika vicArasaraNIonI dakhalagIrI ghaNe bhAga bhajave che, jene bhoga bane che bicArA vidyAthIo. vartamAna zikSaNanAM kathaLelAM dharaNane kAraNe rASTranA kare yuvAnonI kArakidI jhAMkhI banI jAya che. jaDamULathI keTalAka pheraphAre jyAM sudhI nahiM thAya tyAM sudhI A asahya paristhiti lAcArIthI nabhAvyA vagara chUTake nathI. - muMbaInI kolejomAM sarakArI Arthika nItinA kAraNe keTalAM pAMca sAta varSamAM gujarAtI viSayanA jeTalA phula TAIma adhyApake nivRtta thayA che tenI jagyAe ghaNuM kharuM pArTa TAIma adhyApakanI nimaNUMka thaI che. pArTa TAIma nokarI mATe AvanAra vyakitatanI pAtratA dekhItI rIte ja ochI hovAno saMbhava rahe che. jemane mAthe kuTuMane bharaNapiSaNanI javAbadArI che evo puruSa vaga AvI pArTa TAIma nokarIthI AkarSAtA nathI. pariNAme mahilA vaga pUraka kamANI karavA AvI nekarI ravIkAre che. adhyApana kAya mATe puruSa jeTalI ja lAyakAta strI dharAvI zake e saiddhAMtika dRSTie sAcuM haze te paNa gRhajIvananI javAbadArIvALA strIonI bAbatamAM vyavahAradaSTie vartamAna samayamAM gujarAtI viSayamAM. e eTaluM sAcuM jaNAtuM nathI. sarakAra mAtra paisA. "bacAvavAnI dRSTie ja vicAre che, paraMtu ethI saravALe prajAne pitAne je sUkSama nukasAna thaI rahyuM che tenuM mApa keNa kADhI zake? keLavaNInA kSetre ApaNuM AvaDA meTA dezamAM aneka samasyAo che. yu. jI. sI. thI mAMDIne zALA-kolejamAM praveza meLavavAnI bAbata sudhI ke parIkSAnI gerarItio sudhI keLavaNInA kSetre paNa bhaSTAcAra vyApaka banato jAya che. temaNe bhASA - sAhityanA adayana adhyApanane prazna te sarakAranI, daSTie eka nAnakaDo gaNu prazna banI rahyo che. sAhityanA viSayamAM badhAne ekasarakhe rasa paDe. evuM nathI hotuM. e mATe viziSTa saMskAra ane pratibhAnI jarUra che. paraMtu evI pratibhAvALA vidyAthIe bIjA viSayamAM kheMcAya che, ane jemane rasaruci na hoya tevA nabaLA vidyAthIo, bIjA viSayamAM praveza na maLavAnA kAraNe A viSayamAM lAcArIthI AvI bharAya che. ane je be cAra TakA sArA sArA vidyAthIo- hoya tene paNa matsAha, karI nAkhe che. ethI ekaMdare bhASA - sAhityanA abhyAsane * vAtAvaraNane bahu nukasAna pahoMce che. bhAratanI bIjI bhASAonI sarakhAmaNImAM gujarAtI bhASAnuM zALA-kolejanI kakSAe adhyAyana-adhyApana vizeSa kathaLyuM che, evo abhiprAya e kSetramAM kAma karanArA ghaNA anubhavIe che. gujarAtI prajA ekaMdare vepAralakSI hovAne kAraNe pitAnA saMtAnone bhASA-sAhityane viSaya mukhya viSaya tarIke snAtakaanusnAtaka kakSAe ochA levaDAve che. vANijya ane vijJAnanI zAkhAmAM jeTalA vidyAthI'e dAkhala thAya che tenA pramANamAM vinayana zAkhAmAM vidyAthIe eAchA dAkhala thAya che. je dAkhala thAya che. temAM paNa vidyAthIo karatAM vidyArthinIonI saMkhyA vadhu hoya che. ane temanI sarerAza kakSA paNa echI tejavI hoya che gujarAtI prajAmAM aMgrejI bhASA pratyene meha vadhu hovAne kAraNe pitAnAM saMtAnone kenDenTa zALAomAM mela vAnuM valaNa paNa vadhatuM jAya che enA pariNAme gujarAtI * bhASA pratyenuM AkarSaNa ghaTatuM jAya che. AjanA vidyAthIo. mAMthI ja AvatI kAlanA zikSako ke kelejanA adhyApake sAMpavAnA, paraMtu AjanA vidyArthInI kakSA je UtaratI haze te AvatI kAlanA adhyApakanI kakSA paNa evI ja UtaratI rahevAnI. bhASA sAhityanA adhyayanane vadhu rasika ane phaladAyI banAvavuM hoya te sarakAre pote tene anukULa ane piSaka. evI zikSaNa nIti apanAvavI paDaze. yunivarsiTIoe bhASAnA viSayane vidyAthIo vikalpa kADhI na nAkhe evI rIte abhyAsakrama gAvA joIe. tejaravI mArNase adhyApana tarapha AkarSAya e mATe kula TAIma adhyApaka tarIkenAM AkarSaka sthAna vadhAravAM joize. mA-bApoe bhASA pratyene pitAne abhigama balavo joIze. samAje bhASA-sAhityanuM adhyayana karIne nIkaLelA tejasvI vidyAthI ene AkarSe evI AjIvikA mATenAM sthAna ubhA karavA joIze. vividha sAMskRtika saMsthAoe sAhityane mATe preraka, piSaka ane protsAhaka evI AbohavA sajAya tevA vividha sAhityika kAryakramo, spardhAo, milane vakhatovakhata javA joIe. A ane AvA bIjA preraka ane protsAhaka paribaLo kAma karaze tyAre bhASA-sAhityanA adhyayanane vega maLaze. ema thaze te mAtra bhautika stara para jIvatI prajAnuM saMskArateja vadhaze. ethI samAjane ke rASTrane pitAne paristhiti saMtapaMka lAgaze. . 1 . 1 : ramaNalAla cI. zAha.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA, 1-11-85 prabuddha jIvana 15 vItelAM varSo (6) cI, nA, paTela yA haptAmAM me mane AMkha dvArA maLatI sauMdaryavRptinI pAsenI rUmamAM eka musalamAna mitra hatA. temanuM nAma che. vAta karI hatI. A lekhamAM huM mArA saMgItarasanI vAta lakhIza. ema. (3) pIrajhAdA hatuM. bI. e. pAsa thaIne teo bIjA ane saMgItanA zAstranuM kazuM jJAna nathI. paNa mArA kAna suMdara vizvayuddha daramiyAna lazkaramAM joDAyA hatA, ane 1971 me saMgIta sAMbhaLavA hamezAM usuka rahe che. philmasaMgIte mane e baMgalA dezanA mukitayuddha veLA meM chApAmAM temanuM nAma 'mANI karAvI hatI. enI zarUAta sUratathI thaI. aMkalezvaranI yAhyAkhAnane khAnagI maMtrI tarIke vAMcyuM hatuM.) temaNe mane zALAmAM bhaNate tyAMthI meTrikanI parIkSA ApavA huM 1936nA. samajAvyuM ke e gIta zAstrIya saMgItanA mAlakauMsa rAgamAM mArca mAsamAM sUrata gayo hato. parIkSA samavAre zarU hatuM. sAmAnya gItathI judu zAstrIya saMgIta hoya che ane thavAnI hatI ane huM zanivAre bapore ke sAMje sUrata temAM rAganAM nAma hoya che te meM tyAre pahelI vAra jANyuM. pahoMcela. parIkSA mATe khAsa vadhu vAMcavAnI mane jarUra koleja choDayA pachI citro jovAne mAre rasa ochA -nahotI paDatI eTale sAthe vAMcavAnuM laI nahi gayele, ravivAra thaI gaye. paNuM saMgIta premanA saMskAra rahI gayA. ane --Akhe ArAmamAM gALI sAMje huM zaheramAM sinemA jovA gaye samaya jatAM te mArA jIvananA eka mukhya rasa rUpe aMkurita te pahelAM amadAvAdamAM cAreka citra joyAM hatAM, mUkacitra 'jalatI thayA. gujarAta kolejamAM mArI sAthe aMgrejInA adhyApaka - nizAnI" "mAthA machindra, "puraNu bhakata' ane 'misa 1933." tarIke zaracaMdra jega nAmanA eka mahArASTrI yuvaka hatA, te temAM mane "puraNabhakata'nuM saMgIta kaMIka gameluM, jeke citranI zAstrIya saMgIta jANatA. eka beThakamAM meM temane sAMbhaLyA, vArtAmAM te kaMI samajya nahote. (e citramAM ke.sI. de nAmanA ane mane e rasa lAgyo ke huM temane vArevAre mArA ghera -aMdha gAyake be gIta gAyelAM, "jAo jAo mere sAdhu rahe guru ke beThaka mATe belAvatA raho. e arasAmAM amadAvAdanA saMga" ane "kayA kAraNa haya aba rAnekA tenI rekarDa mane pratiSThita udyogapati vADIlAla lallubhAI mahetAnAM "haju sAMbhaLavI game che.) suratamAM te divase 'puraNabhakata' citra suputrInA lagna samAraMbhamAM sarasvatIbAI rANenI beThaka yojAI utAranAra nyU thiyeTarsanuM ja "dhUpachAMva' citra cAlatuM hatuM. tyAre hatI. huM utsAhapUrvaka te sAMbhaLavA hatA paNa e samaye amadAhuM 'nyU thiyeTarsa' vize kazuM jANato nahota, ane kaI sinemA vAdanI dhanapremI janatAmAM Aje jovA maLe che e saMgItano jovAnI IcachAthI ja "dhUpachAMva' jovA gayelA. citramAM ke. sI. rasa jAgrata thaye nahoto, eTale sarasvatIbAI emanuM zAstrIya de, sAyagala, pahADI sanyAla ane umA. zazInAM gIta hatAM te saMgIta gAtAM rahyA ane zrotAvargamAM strIo ne bALake mane khUba gamI gayAM ane mAruM saMgIta mATenuM AkarSaNa zarU thayuM. emanuM saMgIta gAtAM rahyAM tathA puruSavarga zerabajAranuM parIkSAnuM pariNAma AvyA pachI huM gujarAta kelejamAM saMgIta gAte rahyo) dararoja zAstrIya saMgIta sAMbhaLavA maLe abhyAsa karavA amadAvAda gayo tyAM paNa kRSNa thiyeTaramAM "dhUpa- te mATe meM eka sekanDahenDa reDiye kharIdyo. te varSomAM dararoja achAMva' cAlatuM hatuMmeM te vArevAre joyuM. (yAda che ke kula cha rAtre 10 thI 11 saLaMga eka kalAka kei eka kalAkArane vAra joyuM hatuM) mane have sArAM gItavALA citro jovAnI zAstrIya saMgItane kAryakrama Avate, te dararoja sAMbhaLavAnI Teva -laganI lAgI. keleja zarU thayA pachI thoDA ja samayamAM prabhAtanuM paDI eTale sUI javAne samaya 10 hatuM. te 11 thayo. have te 'amarajyoti' AvyuM, ane varSa daramiyAna nyU thiyeTarsanAM ne rAtre 12-30 pachI thaye che. urdU sarvisa upara dareja 11-3thI -prabhAtanAM citro AvatAM rahyAM ane nyu thiyeTarsanAM citromAM 12-30 sudhI zAstrIya saMgIta Ave che te sAMbhaLavAne lebha rahe vizeSa rasa paDayo. eka be varSa pahelAMnAM "caMDIdAsa' 'vidyApati che. dazeka varSa upara zaheramAM goThavAtA zAstrIya saMgItanA ane "devadAsa' AvyAM, prabhAtanuM "amRtama thana' paNa AvyuM e badhAM kAryakramomAM paNa putrI sAthe javAne rasa lAge ane huM le pachI AvyAM te paNa joyAM, citra jotA gayA. ane gIta zarIranI takalIpha sahana karIne rAtre be vAgyA sudhI ujAgarA sAMbhaLato gayo tema kAnanI bhUkha vadhatI cAlI. vizeSe nyU karatA thaye. era-kanDizanDa khaMDanI kRtrima ThaMDI have sahana thiyeTarsanAM citramAM sAyagala, ke. sI. de, paMkaja malika ne nahi thatI hovAthI traNeka varSa upara mAre e rasane tyAga kAnanabALAnAM gAte AvatAM te sAMbhaLavA khUba gamatAM (e karavo paDe, paNa e muzkelI na hoya te. huM haja sAruM gItanI lega-le karyo kharIdI che ane haju paNa te sAMbhaLavA zAstrIya saMgIta sAMbhaLavA AkhI rAtane ujAgara karavA game che.) InTaranA varSamAM mArI saMgItanI bhUkhane vadhu uttejita taiyAra thAuM) sUratathI zarU thayelI mArI saMgItayAtrA Ama navI kare e eka bIjA prakAranA saMgItanA kherAka maLe. e dizAmAM vaLI ane te eTalI AgaLa vadhI che ke je divasa -varSe ramaNalAla desAInI navalakathA "pUrNimA" uparathI utAreluM ekAda be kalAka zAstrIya saMgIta sAMbhaLavA na maLe te divasa citra AvyuM temAM mane yAda che ke saMgIta nArAyaNarAva vyAsanuM hatuM, khAlI bayela lAge. eTale gItamAM zAstrIya saMgItanI chAyA hatI. mArA kAnane e AMkha ne kAnanuM AvuM saudaryapAna mAre mATe mAtra gata bahu gamI gayAM. temAMnuM eka gIta mane khAsa yAda rahI Indriya tRptine anubhava nathI banI rahyuM. paNa aMtaranA gayuM. nAyikA rAjezvarInA pAtramAM saradAra akhtare te gAyuM UMDANane sparzI tene navajIvananA saMskArathI bharatuM rahyuM che. hatuM. tenA khela hatA, "mukha mera mukata jAti, akhtara tene pahele anubhava mane 1968 nA jUna mAsamAM vasaMta nRtya karatI jAya ane hAthathI tAla ApatI gAtI jAya. citra necara kayera hospiTalamAM thaye. tenA aDhI varSa agAu joyA pachI keTalAya divasa sudhI huM mitro sAthe e vAtanI dilhImAM mAMdo paDe tyArathI huM AMtaraDAMnA dardathI satata adhuratAnI vAta karato rahyo. kolejanI hosTelamAM rahe tyAM pIgate hatA ane mana evA viSAdrathI gherAI gayuM hatuM
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 - prabuddha jIvana tA. 1-11-85 t , vahANamAM che te tene praja, emAM te ke mAruM vAMcavA- lakhavAnuM kAma cAlu hovA chatAM huM keInI sAthe kazA AnaMdamAM bhAga nahoto laI zakato ane mArA upara kAyamane e bhAva joI kuTuMbanA sa, patnI, putra ke putrI, paNa kaMIka udgamAM rahetAM. chevaTe mane lAgyuM ke mAre kAraNe temanuM, vizeSe yuvAna putra ne putrInuM jIvana raMdhAI jaze. eTale chevaTanA upAya tarIke meM necara korane prayoga karavAno nirNaya karyo. zarIra sAruM thaze te ghera AvIza. nahi te bhale hospiTalamAM ja aMta . Ave e saMkalpa karI jayaMtI dAkAranI vasaMta necara kora spiTalamAM gaye, e vakhatanI mArA zarIranI sthitimAM A nirNaya keTale gaMbhIra hatuM. te mAre nirNaya, sAMbhaLI mArA eka mitra zrI harSada majamudAre (teo amadAvAdanA ema. jI. sAyansa InsTiTayUTamAM aMgrejInA adhyApaka hatA) kera karI hatI te uparathI anumAna karI zakAze. hospiTalamAM javAnA divase teo maLavA AvelA. temaNe saMdigdha zabdomAM kahyuM, elepathInA DokaTaree na karyuM te have necara kara DoTaTara karaze. meM emanA zabdone artha karyo haze ke elopathInA DokaTare mArA reganena : maTADI zakayA te have necara kayeranA DokaTara greDaze. mane evo : vizvAsa nahoto eTale meM emanA zabda upara dhyAna nahi ApyuM hoya ane te mane yAda nahetA rahyA. paNa varSo pachI temaNe mane pitAnI TakaranI yAda devaDAvI hatI ane kahyuM hatuM, meM mAneluM ke elopathInA DokaTaree tamArA zarIrane pUruM nahotuM karyuM te have necara kayeranA DekaTara karaze. paNa tame te jIvI gayA." - e camatkAra Ama bane. DokaTare be zarata karI hatI, eka cahA nahi pIvAnI ane bIjI, eka varSathI dararoja UMdhavAnI TIkaDI lete have te choDI devAnI. meM beya zarata mAnI hatI. javAnA divase sAMje cha vAgye cahAne chelle kapa pI lIdho ane koI anizcita yAtrAe jatA houM evA bhAvathI hospiTala javA para cheDayuM. Tare pahele ja divase seDAbAya-kAba meLavelA garama pANInuM mathAthI paga sudhI jhAraNa karI TIkaDI vinA UMdha apAvI ane cAra divasa mAtra pANI upara rAkhI dararoja savAra sAMja enimA ApI AMtaraDAMmAM bharAI rahele maLa sApha karyo. tethI kaMIka rAhata thaI, paNa kherAka laI zakuM ane zarIra sAmAnya kAma karatuM thAya e sudhAro thavAnI zraddhA na beThI. DokaTare ekavIsa divasa mauna pALavAnuM kahyuM - hatuM. paNa vAMcavAnI rajA ApI hatI. mArA mitra zrI girIzacaMdra desAI (enjiniyara) zrI araviMdanA bhakata hatA. temaNe mane zrI satyapremanuM bhAratIya nAma apanAvelA eka phrenca lekhakanuM zrI araviMdanA pUrNayoganI samajUtI ApatuM" The Adventure of Consciousness nAmanuM pustaka vAMcavA ApyuM. mane AdhyAtmika sAdhanAmAM rasa nahote ane Ajeya nathI. paNa AdhyAtmika viSaya upara sArA gadyamAM lakhAyelAM purata vAMcavAnuM mane game che. meM zrI satyapremanuM : pustaka rasapUrvaka vAMcavAnuM zarU karyu. te vAMcavAnuM cAlu hatuM te daramiyAna eka rAtre bAreka vAgye ardhanidrAmAM mane vicAra Ave, zA mATe mAre zarIranI ATalI badhI ciMtA karavI ? ; thaI thaIne zuM thaze, huM mRtyu pAmIza. tethI zuM? putraputrI meTAM thaI gayAM che ane pitAnuM saMbhALI leze. zarIra pIDAmAMthI , chUTaze. ema vicArI saMkalpa karyo ke have zarIra vize bilakula ciMtA na karavI. tenuM je thavAnuM haze te thaze. te cAle tyAM sudhI tene thAya te upayoga karatA rahevuM ema saMkalpa karI huM UMghI gayo ane savAre manamAM nizcitatA, anubhavatA UThaze. te pachI be traNa divasamAM zarIra vaLavA mAMDayuM ane necara koranI sAravAra upara zraddhA beThI. aDhI, mahinA huM hospiTalamAM rahyo. ane pUre nigI te na bane. paNu dUdha-dahIM upara rahI harate pharate ane kAma karate rahI zakuM evI sthitimAM ghera AvyA. . -- ghera AvI kuTuMbanA sabhyane kahyuM, koIe mane mAruM zarIra kema che ema pUchavuM nahi, mane takalIpha haze tyAre tamArI jarUra lAgaze e madada mAgIza. tyAM sudhI huM sAre ja chuM ema mAnI levuM. koI mitra ke paricita paNa pUche ke , paTela (athavA cImanabhAI) kema che, te temane paNa eka ja , uttara ApatA, bahu sAruM che, AnaMdathI rahuM chuM ane mAruM kAma karuM chuM. mArA A rItanA samarthanamAM huM satyanArAyaNanI kathAne eka prasaMga, kaMIka gaMbhIra bhAve ane kaMIka ramUjamAM, thAda karate. sAdhu vANiya. paradezamAM khuba dhana kamAIne lahANumAM svadeza pAcho pharyo tyAre tenI satyapriyatAnI kasoTI karavA viSNu bhagavAne saMnyAsI rUpe samudra kinAre pratyakSa thaI pUchyuM, zrehaDI, vahANamAM zuM bhayu" che?' vahANamAM dhana bhayu che e hakIkata saMnyAsI jANaze te tene bhikSA rUpe mAgI leze e. bhaye sAdhu vANiyAe uttara Apyo, "mahArAja, emAM te mAtra ghAsapAMDA bharyA che. viSNu bhagavAna 'tathAstu' kahIne aMtardhAna thaI gayA. vaNike vahANamAM joyuM te dhanane badale ghAsapApaDa ja dekhAyAM. A vArtA uparathI mane taraMga Avate- ane haju Ave che. ke ApaNe paNa ApaNu duHkhanI kathA karyA karavAne badale keI pUche te haMmezAM ema kahIe ke kuzaLa chuM, - AnaMdamAM rahuM chuM, IzvaranI kRpAthI (IzvaramAM mAnatAM hoIe. te) sukhI chuM, te kharekhara du:kha maTI sukha na banI jAya ?(aMgrejImAM eka kahevata che, Count your blessings, ene, paNa AvuM ja kaMIka bhAva che. tamane zuM nathI maLyuM, ene vicAra karavAne bale zuM maLyuM che tene kRtajJatAbhAve yAda kare.). mane lAge che ane A rIte vartavAnI preraNA aMtaramAM UMDe UMDe sauMdaryapAnane je AnaMda bharyo hato tenI rakuraNathI, thaI haze. hospiTalamAMthI ghera AvyA pachI thaDA mahine eka bIjo camatkAra banya, jIvanabharanA saudarya anubhave zarIrane adhakacaruMnavajIvana bakyuM hatuM tenA karatAM ghaNuM vadhu AnaMdaprada navajIvana manane maLyuM. aMgrejI gadya lekhakemAM mAre sauthI vadhu priya lekhaka Aisa karalI nAmane navalakathAkAra, ne ciMtaka che. kolejamAM varSo daramiyAna meM tenAM lagabhaga badhAM pustaka vAMcyAM hatAM. tenI Island nAmanI eka navI navalakathA mArA hAthamAM AvI. meM te rasapUrvaka vAMcI. temAMnA eka. prasaMge mAruM khAsa dhyAna kheMcyuM. temAM vicAro upara aMkuza meLavavAnI eka mAnasika kasaratanuM varNana hatuM. eka pegazikSaka. tAlIma-arthIone koI vastu ke viSaya upara vicAra karavAnuM kahe, pAMceka miniTa pachI bIjI varatu ke bIje viSaya sUcave, vaLI pachI trIjI ke trIjo ema sabhAna rIte. vicArane viSaya balavAne abhyAsa karAve. sAmAnya rIte - ApaNA vicAre ajAgrata cetanAne kaI gUDha niyamane vaza vatI niraMkuza pravAha rUpe vahetA hoya che, ane ApaNe ApaNA . cittanI: ravataMtratA bhUlI e vicAre, sAthe tamaya banI . na rahetA hoIe chIe. hakasalIe varNavelI kasarata evI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-5 pra ta jIvana .. . ' , ' ' . . 12. dho hato. A sadara ne miniTa mAnasika "para-taMtratAmAMthI mukita meLavavA mATenI hatI te te badhA jAgrata thaIne mArA smRtipaTa upara vAraMvAra pratyakSa thavA vAMcIne meM mArI rIte tene prayoga karavAnuM vicAryuM. lAgyA. evAM smRticitromAM vAlmIki rAmAyaNanA araNya kAMDanAM mAre prayoga AdhyAtmika sAdhanA rUpe mArA vicAro ane "sarasvatIcaMdramAMthI suMdaragiri uparanAM dazyanAM ane upara aMkuza meLavavAne nahote, paNa mAtra temanA pravAhanI vizeSe manasyaguphAmAM sarasvatIcaMdra ne kumudanA sahasvanivihAranA dizA badalavAnuM hatuM. dararoja savAre pharavA jatA, ane dasyo mukhya hatAM. A sairyasmRtioe aMtaramAM evuM amRta cAlatAM cAlatAM bhUtakALamAM je kaMI suMdara joyuM hoya, anu- pIrarayuM ke mArA manamAM zarIranA ke jAgrata jIvananA bIjA - bhavyuM hoya athavA vAMcyuM hoya tene prayatnapUrvaka pAMca pAMca miniTe kaleze bhulAvI de evI eka kalpanAnI AnaMdasRSTi racAI gaI, viSaya badalI yAda karate. prayoga camatkArI rIte phaLe. jANe ke ane nAnI uMmarathI mAre jIvanarasa AMtarika stare vahetA hatA mArA smRti saMgrahAlayanAM dvAra khUlI gayAM ane mArA aMtaranA tene pravAha vadhu vizALa, vadhu UDe, ane mane lAge che ke UMDANamAM sauMdaryanA AnaMdanA saMskAre saMcita thaIne paDayA hatA AdhyAtmika raMgane, ba, enI vAta have pachInA haptAmAM. bhajana kare te jIte gaNapatalAla ma jhaverI vajana kare te hAre re manavA ! . Izvara vAmana ane virATa baMne svarUpe che. IzvaranuM tulasI| bhajana kare te jIte, patrathI vajana karIe eTale ke puSpa jevA komaLa bhAvathI bhajIe *,* tulasIdalathI tela kare che, te e pavanathI e vadhu haLavo banI jAya, jema ke "tulasIdalathI bane pavana parapiTe; tala kare te bane pavana para peTe ane e ja Izvarane ApaNe ane himAlaya mUke temane, je sanArUpa ke jarajhaverAtanA AbhuSaNe ke zaNagAnA te meruthI me; DhagathI tALIo eTale ke DhAMkI daIe te e meru parvatathI ye - A bhAre haLavA hariharane, bhAre ne virATe banI jAya ane himAlaya mUke temane te methI mUla zI rIte?....re manavA... moTe" evuM enuM svarUpa akaLa che, amApa che, akaryA che. eka ghaDI tane mAMDa maLI che, tethI ja kavi kevA sarasa zabdomAM kahe che, "A bhAre haLavA jIvarane ghATe; hariharane mUlavavo zI rIte ? izvara sAthe sodAbAjI na karatAM sAca beTanA khAtAM pADI, ApaNuM aMtara ene dharI daIe e saMketa ja kavine emAM tuM nahI khATa; abhipreta che. rahelIza tuM sAgara meje ke, AgaLa cAlatAM kavi. manuSya dehanI kSaNabhaMguratAnA zAzvata - paDaye rahIza pachIte ?... re manavA.. niyamane ADakatare saMketa kare che. ane AyuSyanI laghukatA Ava have tArA gaja mUkI, varNavatA "dhaDI' zabdane arthapUrNa rIte yoje che. vajana mUkIne varavA; eka thakI tane mAMDa maLI che A jIvatarane ghATe, navalakha tArA nIce be, kayA trAjavaDe taravA ? sAcakhoTanAM khAtAM pADI emAM tuM nahIM khATe." cauda bhuvanane kaI anya kavie A ja saMdarbhamAM kahyuM cheH "A taraMga svAmI Ave, pataMga sarIkho, jAtAM vAra na lAgejI, asaMkhya gayA dhana capaTI dhULanI prIte... re manavA... saMpatti melI, tArI najaryuM Age." -makaranda dave A paLa jeTalA jIvanamAM jhaLane Azaro laine duSka kavizrI makaraMda davenA uparokata bhakita - gItamAM jivAtA karavAmAM samayane durvyaya karavAthI kazo lAbha thavAne nathI. jIvanane marma ane prabhu-bhakitano mahimA saraLa chatAM saTa vaLI niSkriya paDI rahevA karatAM sa.garanA UchaLatAM mojAM jevI vANImAM varNavAya che. mastIthI jIvIne prabhubhakitamAM magna thaI javA kavi ApaNane AdikALathI ApaNI saMskAra-paraMparAmAM trASimuniothI mAMDI annA kavio sudhI aneka maniSioe jIvanathI para AnA anusaMdhAnamAM eka bIjA saMta kavi "bhANanI keDI evA koI tatvanI virATatA ane alaukikatA bhAkhI che. paMkitao joIe. e ja saMdarbhamAM zrI makaranda davenuM A kAvya bhakti bhAvanuM klakAtuM sarevara che. makarandabhAI ApaNI bhakita - kAvyanI "nita nita nidrA mata kare nayaNe sUtAne sAhiba Agho paraMparAnA eka jIvaMta dhabakAra samA che. sumiraNa karI le sAcA dhaNInuM tame moja mukatAphaLa mAge kavi ahIM jIvananI paLojaNane eka ja zabdamAM vyakata jAgye seinara saMsAramAM sIdhyA jeNe ujaDa mele Athe karI de che-"vajana karIne mAnavI enI duniyAmAM vyApAranA mAraga dhAyA te bahuta sukha pAyA tene jarAmaraNa be bhAgye. ' pitAnA trAjavA mApatela laIne beTho che. dhana, vaibhava ne sAce nAma sAhibake jANo bhaNe luhANe "bhANe.' kIti raLavAmAM ane svArthanI. harIphAImAM ene danikama arthAt kuMbhakarNanI jema gADha nidrAmAM paDI rahenAra pUro thAya che. jayAre lekettara tavane pAmavAnI kheja-yAtrAmAM athavA bhoga vilAsamAM racyA pacyA rahenArane "sAheba 'Izvara) bhavanI jIvananI chata che, eTale ja kavi kahe che "bhajana kayAMthI maLe ? pramAdIthI te prabhu vegaLA rahe che. samudramAM kare te jIte.' DUbakI mAranAra marajavAne ja mukatALa (motI) lAdhe tema
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 prati vana tA, 1-11-85 bhakitapUrvaka kavara smaraNa karanArane muktiphaLa maLe. je sadA nirAdhAra caNatarane dharAzAyI thatAM keTalI vAra lAge ? aMte jAgrata che ane je "dakiTa dUta ramaseTU pAm eTale ke pitAnI prabhu bhajananA tele vadhu zreyaskara pravRtti (vepAra) A saMsAramAM daSTirUpa sAvaraNIthI rasate sApha karatAM karatAM pagalA mAMDe che. bIjI eke nathI. ema narasiMha mahetA ApaNane zIkha ane je kupaMtha tyAgIne je kharA ane sIdhA (rAja) bhAga para Ape che. cAlatA hoya che te ja siddhine vare che. aMgrejImAM paNa kahevata kavi makaranda pitAnA bhakita gItamAM AgaLa jatAM kahe che. che ke "Don't leave the height way for a by Ava have tArA gaja sUphI, vajana mUkIne varavA navalakha way" AvA siddha puruSane vRddhatva ke mRtyune bhaya kema tArA nIce beThe, kayAM trAjavaDe taravA ? ' . . : deI zake ? dunyavI mAnavInA pitAnA mApadaMDa ane anyanuM mUlyAMkana . . ane Izvara e ja paramatattva ane aMtima satya che tene karavAnI pitAnI vRtti bhrAmaka ane matalabI hoya che. meha mAyA, svIkAra kare ema 'bhANa" kavi vade che. . rAgadoSa, ahaMbhAva ane saMkucitatAnA paDaLe enI dRSTi para che. khAvA ja bhAvArthane sAkAra karatI bhakatakavi narasiMha chavAyelA hovAthI te satyanuM yathArtha darzana karI zakatA nathI. mahetAnA suvikhyAta bhakita-gItanI nIcenI paMkitaomAM keTaluM kevaLa svArthanI sogaThAbAjI kyAM sudhI ramatA rahIza? A AMdhaLI adhuM sAmya che? deTa tane kayAM laI jaze? kavi Ama kahIne cetave che. dhyAna dhara hari taNuM alpamati ALasu je thakI janmanA A saMdarbhamAM kavi kalApInI A paMkitao sarakhAvIe. . duHkha nIce kare sa sArI ! nimiSabhara tuM pheMkaje dRSTi ahIM, avara vepAra tuM mela mithyA karI IzanuM nAma tuM rAkha mee bheLA ! tArI gaDamathalamAM zAMta thA zAMta kaMI. Taka mAyA parI, aTaka caraNe hari, vaTakamAM vAta suNatAM ja sAcI mAnavInA paga nIce dharatI, zIra para navalakha tArAmaMDita AzAnuM bhavana AkAza sudhI rayuM, maDha e mULathI bhIMta kAcI AkAza ane comera brahmAMDa nitayuM che. mAnavI te A sarasa guNuM prabhu taNuM je jane anusaryA te taNuM sujasa te. sakaLa brahmAMDamAM eka bindu samAna che. anI visAta zI? jagata bele enuM mUlya keTaluM ? kAve eTale ja manuSya. ene gaja na kATalAM narasaiyA raMkane prIta prabhu zuM ghaNI avara vepAra nahI bhajana tela tyajI daIne paramezvara sAthe tAdaya sAdhavA AhavAna kare che. ahIM paNa narasiMha mahetA uparanA be kavienA vicAra chele kavi vade che tema prabhu te AzuteSa che. paLamAtramAM bodha sAthe saMmata thatAM ALasa ane pramAdane tilAMjali prasanna thAya tevA; dhana-dolata ke bheTa segAdanA nahIM paNa e ApI izvara sAthe laya lagADavAnI anumaMdanA kare che. saMskRtamAM te bhakita bhAvanA bhUkhyA che. pratibharyA eka kaNa jeTalA aNu AvI ja arthane prastuta karatuM. eka subhASita cheH upahArathI paNa emane rIjhavI zakAya che. 'Alasyahi manuSyANAM zarIrastho mahAripuH / cauda bhuvanane svAmI Ave, capaTI dhULanI prIte eTale ja nastyudyama samobandhu kRtvA ye nA'vasidati // " kahevAyuM che ke- ' ' AgaLa jatAM suMdara prAsunAprAsa ane layabaddha paMkitamAM sabase UMcI prema sagAI kavi Ama upadeze che. duryodhana kA mevA tyAge, ALA vidura ghara pAI. paTaka mAyA parI aTaka caraNe hari ja phala sabare ke khAya, bahuvidhi prema lagAI. vakamAM vAta suNatAM ja sAcI prabhu bhaktavatsala che. ane prabhubhakita ja prabhu prAptinI 'saMsAranI mAyAjALa tyAge. paramAtmAnuM zaraNuM svIkAre ane satyane pAmavA kadI pIchehaTa nA kare, sadA tatpara rahe. gurucAvI che. 1jenuM caNatara pAyAthI ja kAcuM hoya tenA para zekhacallInI kavi makaraMdabhAIe A rIte "paramanI bhakitamAM lIna jema kalpanA ane beTI AzAonA gaganacuMbI mahela thavAne udUdha. karIne A manabhavana kAvya kRtine saMgha vedha caNavAnuM sAhasa karavuM e narI mUrkhatA che. kAraNa, AvA banAvI che. bhakita mArga ja tanasukha bhaTTa sAkAra prabhu sAthe premabharyo, zraddhAmaya saMbaMdha eTale bhakita. bhakitamArganAM mULiyAM prAcIna yuganA dhummasamAM adITha niraMjana, nirAkAra paramAtmAne jemaNe mila ane USmAbhe paDyAM che. RgvadanI stutio ne prArthanAo, upaniSadonI AvakAra ApyuM hoya tevA mahAna atavAdIo je ke thaI upAsanA, tathA bhAgavatadharmAnI UrmizIla dharmabhAvanAe gayA che kharA te paNa sAdhAraNa mAnavI mATe avyakatanI gItAkAra upara prabhAva pADe che. mukta ane spaSTa zabdomAM upAsanA kaThina che. nirbaLa, nirakSara, nIcalA tharanA ane upaniSado jene uccAravAmAM asamartha hatAM tevuM dhArmika vicAra ajJAnIjane mATe prabhunA dhAmanA saraLa mArga tarIke sAkAra taMtra vikasAvavA gItAkAra mathe che. vedananA bhArathI bhAre prabhunI upAsanAnI bhalAmaNa karavAmAM AvI che, divya paramAtmAnA hRdaye jyAre maphata mATe pakAratAM hoya tyAre avyakata, prazAMta hetu sAthe ApaNI IcchAne tAra meLavIne jhaNajhaNAvo, ke sthitimAM UdhatA hoya tevA prabhu eTale paramAtmA, ema nathI tapazcaryAnAM kaTAra. anuzAsane pALavAM ke manana - ciMtananA bhakatajane jene garuDe caDIne AvatA giridhArI mAne che tevA te mAnasika parizramabharyA prayatna karavA jeTalA kaThaNa che teTaluM premALa, tAraNahAra trikamajI che. temanAmAM jemane zraddhA che temane te - kaNa premanuM balidAna nathI.. mukti samarpe che. prabhue . piTAve che ke je mArI upara
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkAnA pAnama ma ma ma ma ma ma . . + + + 1 + + + + va - - - tA. 1-11-85 - ' prabuddha jIvana prema rAkhe che tene vinAza nahi thAya evo mAro kela che kAmano che. Ama A bhakita mukita karatAM segaNI mahAna che. . bhaja dhAtune artha sevavuM thAya che, temAMthI bhakita zabda gItAnI bhakita buddhine vilAsa nathI. buddhivilAsa mananabane che, bhakitane atha prabhusevA thAya che. zAMDilyamuninA ciMtanamaya hoya che. jJAna bhakitane AdhAra che.khare, paNuM matAnusAra bhakita eTale bhagavAna mATenI heturahita tIvra tala bhakita ravayaM jJAna nathI. temAM keganI prakriyAo ke divyataMtvanI sATa" bhakita prabhunA anugraha mATenuM zraddhApUrNa AtmasamarpaNa bauddhika carcA vicAraNa nathI, zAMDilya muninA kathanAnusAra, che yogazAstranA zabdamAM bhakita eTale. "IvarapraNidhAna.' A jema bejabALAonI bAbatamAM banelu"tema, bhakita jJAna vinA zabdaprayoga uparanI bhejanI TIka pramANe te "inDIyana paNa AdhyAmika zAMti Ape che. bhakatanA hatyamAM chalochala upabheganI mAgaNI jevA badalAnI AzA rAkhyA vinA ja namratA hoya che. iSTadevanI hAjarImAM pote zUnya che. emAM te jemAM badhAM karmonuM Izvarane samarpaNa karavAmAM Ave che te jANe che. prabhune namratA tathA jIvane sASTAMga praNipAta ruce che. prema eTale bhakita che. jemAM prabhupremathI heDya bharAI jAya che ane jemAM tRSNamAtrane jAkAre devAmAM Ave che bhakita jJAna prati derI jAya che; rAmAnujAcArye tene evI te gADha anubhUti che. bhaktimArganA AcAryo prabhunI smRtisaMtAna kahe che. prapatti 'paNa eka prakAranuM jJAna ja che. IcachAne pUrNapaNe AdhIna rahevAmAM jeTalo rasa dAkhave che jyAre bhakitane pAvaka bhabhUkI UThe che tyAre AmAmAM rahelA ' teTale rasa pArthidhatAthI para laI jatI muktimAM dAkhavatA prabhu anugraha karIne bhakatanI upara ''praphane prakAza varsove che, nathI. (sarakhA : harinA jana to mukita na mAge, mAge jemAM sarve. vAdavivAda vilaya pAme che tevA paramatattva' tarIke janamojanama avatAra re-anuvAdaka) bhagavAnanA DahApaNanuM, bhalA- bhakata bhagavAnane bhALe che ane Akhare te pitAne prama inuM ane sAmarthyanuM ciMtana, bhakitapUrNa hRdaya vaDe tenuM satata pekhe che, pitAne prabhumAM ane pitAmAM prabhune nihALe che, nAmasmaraNa, prabhunA guNo viSe anya bhakate sAthe kathAvArtA- brahmanA ane AtmAnA matane gItA pracAra kare che, dhyAga bhakatavRMdamAM tenI stutinuM gAna tathA prabhusevA tarIke ja thatuM upayogI che paraMtu parabrahma te yoganA adhiSThAtAnA sthAne che save karmonuM AcaraNa A badhAM sAdhano thakI mAnave AtmA gItA sAMkhyakathita puruSa prakRtinuM hRddha svIkAre che, paraMtu paramAtmAnI samIpamAM Ave che. bhakata pitAnI jAtane saMpUrNa parabrahma ke puruSottamanAM be ravarUpe tarIke temane sthApe che vyakitatvane, bhagavAna vacce kaeNta UbhuM kare che. mAnavanA jIva- ane te dvArA temanuM ati sAdhe che. kevaLe parabraho je bhAvane uchera thAya tyAM sudhI ane tene mAnavIya alpatA, anugraha kare che. te ja bhakitanuM parama pAtra che. tene anulaMkSI ane IzvarIya sarva vyApakatAno artha dharAvavAmAM Ave che. ne ja badhAM karmonuM AcaraNa thavuM joIe. bhavajetAriNI tyAM bhakita ke sevApUjAne sthAna nathI rahetuM. sarajanahAra ane RtaMbharA prajJA' hoya te te brahmanI ja che. dhamanI paraMparAgata tinI sarajatarUpa jIva sRSTi vacceno bheda ja bhakitamArgane tattva niyamanuM pAlana thavuM joIe. kAraNa ke temanA pravaka jJAnanI draSTie, AdhAra che. hRdaya ane AtmA jene zodhe che, prarabrahma che, brahma je nItiniyAnA taMtranuM saMrakSaNa kare che, je vyakitagata vizvAsa, anurAga, pUjyabhAva ane zaraNAgati niyama svayaM kAMI dhyeya nathI, sAdhane jAte kAMI sAryuM nathI. prere che tevA anugrahapUrNa bhagavAna tarIke paramAtmAne temanuM aMtima dhyeya te paramezana che, izvaremilana che, vicAra gItAe jeTale karyo che eTale vicAra ke rasa tattvajJAnanA gItAne upadeza te kALamAM pravartatAM vividha zAstrane samanvaya gheDA deDAvavAmAM lIdhe nathI. "jJAnanA udaya pUrve dvatabhAva sAdhe che, tathA tema karIne sarvagrAhI, sarvagrAhu e tasvArtha ADe rate phaTAve che. paraMtu jyAre ApaNI buddhi prakAza vaDe piMDa tAravI Ape che, te nathI prAdezika pedAza ke nathI a5jhaLAMhaLAM thAya che tyAre ApaNane jaNAya che ke atabhAva kAlIna upaje, te che sarve kALa ane sarve mAnavIo kAjenuM karatAM tabhAva atIva suMdara che ane bhajana-sevApUjA thaI zake tattvanavanIta. bAhya svarUpa ke saMpAyika siddhAMta para bhAra mATe tene saMdharI rAkhavAmAM Ave che. vaLI, "advaitabhAva mUkavAne sATe te jIvananA Adima sidhdhAnta tathA mAnavasatya che, paraMtu bhAvabhakita, sevApUjA kAje te hetabhAva ja jAtinAM ne mAnavajIvananAM mahAna satya para ja bhAra mUke che, sva. AcArya zrI vijayavallabhasUri mAraka vyAkhyAna zreNI " ( saMkalana : zrI rameza tAhmaNakara zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame zrI AtmAnaMda jaina valabhasUri AkRtithI Aje ApaNI vacce nathI. paNa temanI sabhA prerita sva. AcAryazrI vijayavallabhasUri smAraka vyAkhyAna ti Aje paNa jIvaMta che. temanI ucca prakAranI kRtine zreNI pATI paranA bhAratIya vidyAbhavanamAMnA kAnajI khetazI kAraNe ja ApaNane pharIthI temanI AkRti karavAnuM mana thAya che sabhAgRhamAM gusvAra tA. 10mI okaTobara '85nA divase tema chatAM mAnavImAtranA ekAMtika ravabhAvane lIdhe kati vejAI hatI. vyAkhyAnazreNImAM be vyAkhyAno samAveza karavAmAM pachInI AkRti mULa AkRti jevI AbehUba banI zakatI AvyA hatA. jina bhakita' viSe zrI zazikAnta mahetA ane nathI, ane mAtra aupacArika AkRti banI rahI che. sAdharmika bhakti viSe pU. munizrI nityAnaMda vijayajIe "jina bhakitanA" viSaya para prakAza pADatA vyAkhyAtAe pravacana ApyuM hatuM. kahyuM hatuM ke jina bhakitanuM paheluM sUtra che huM nuM visarjana, zazikAnta mahetAe anyathA zaraNa nAritanI stutithI pravacanane nAma ane rUpanuM visarjana jyAM saMsthA ane vyavasthA Ave, AraMbha karyo. hati temaNe kahyuM hatuM. ". AcArya vijaya- tyAM nAmanuM visarjana zakaya banatuM nathI. ane tethI ja vyava nathI. vAnanA cAra ke rasa tamane !
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, thato nathI. Anada To'.1nI daSTi 130. prabaddha jIvana tA. 1-11-85 thAne sAcavIne bhakita zakaya nathI., prArthanA karIe chIe tRti dvArA ApaNe Izvarane sAMbhaLIe - kama ahaMkAra utpanna kare che. jJAna prasAda lAve che, eka chIe. ane upAsanA dvArA Izvara ApaNane sAMbhaLe che, saMvAdra 1 zakita ApaNane surakSita rAkhe che. tethI ja kalikAlasarvazrI racAya che. hemacandrasurijIe bhakitane pAMcamo puruSArtha kahyo che. - vyAkhyAtAe bhaktanAM lakSaNa A pramANe gaNAvyA hatA? ': vijJAnanI pRSThabhUmi para-bhakitane vyApaka artha Aje bhakta zubha vicAra kare che. te karmoniyatAne zaraNe jAya che, ahIM mAre ApanI samakSa mUka che ema jaNAvIne zrI bhakata kAIne sudhAravAne Agraha rAkhatA nathI. sAdhana ane zazikAntabhAIe umeryuM hatuM ke manavIe atyAra sudhImAM sAdhya viSenI tenI dRSTi spaSTa che. ane te jagatamAM je sAce. aneka yuga joyA, anubhavyA che. zraddhAne yuga, takane yuga, mRddhine yuga ane Aje ApaNI najara sAme je che. te aMtamAM temaNe pitAnA vakatavayanuM samApana karatA kahyuM ciMtAne yuga. hatuM ke bhakita mukitane kheMcI lAve che. judI ja cetanAnI - have pachI ApaNI sAme be vikalpa che. ApaNe ja nakakI maheka phelAve che, roga, rAga, bhaya, Sa, dvandra ane aMtamAM karavAnuM che ke ApaNe have aMdhakAra yugamAM praveza kare che. jIvanamAMthI paNa mukti apAve che. ApaNe ApaNAM nAma-rUpa ke.jAka ugamAM bhagavAnane na dharIe tyAM sudhI bhagavAnanA nAma-rUpa ApaNane ' mAnavImAM rahelA vijJAnIe aneka rahasya zodhI kADhyAM, maLavAnA nathI. DI. ena. e. zedhAyuM, Ara. ena. e.nI zedha thaI, paNa te pU. munizrI nityAnaMdavijayajIe "sAdharmika bhakita' viSe pachI paNa eka parama rahasya te ApaNI samakSa UbhuM ja rahyuM pravacana karyuM hatuM. ke.DI ena. e. ane Ara. ena. e.nI racanA koNe karI? temaNe sAdharmika bhaktinI vyAkhyA ApatAM kahyuM hatuM ke - have ApaNe vijJAnanA upayoga dvArA paNa siddha samAna dharmanuM AcaraNa karanArAo prati sanmAna, satkAra ane jrI zakIe chIe brahmAMDane judAI khapatI nathI. jade rahyo bhaktinI bhAvanA eTale sAdharmika bhakita. e chUTA paDaze. A vyAkhyAnazreNI dvArA ApaNe jemanuM smaraNa karI - jinabhakitanuM paheluM tatva che.: samasyAnA ukela mATe rahyA chIe te sva. AcAryazrI vijayavallabhasUrie sAdhamika paramakAraNane zaraNe javuM. jainakuLamAM janmelI vyakitae e utkarSa mATe sauthI vadhu kArya karyuM che. svIkAravuM rahyuM ke jagatanA jIvenI upekSAthI bhakita pAmI temaNe sAdharmika bhakitano mahimA varNavatAM kahyuM hatuM ke zakAya nahi, trIjanA eka palAmAM dhArmika sAdhanA sUphIe ane bIjAmAM - bhakti mATenA traNa viziSTa abhigama e che ke saMsthAnA sAdharmika bhakita mUkIe te baMne pallA samAna thAya. mALakhAmAM purAze nahi. saMsthA haMmezA cAle che ane tyAM pethaDazA hAthI parathI nIce UtarI samAna dharmavALAne satya dhIme dhIme vIrame che. saMsthA bhale cAle, tame emAM AvakAra ApatA. purAI na jatA. vastupALa tejapALe paNa samAnadharmaonI apAra sevA eka khUba suMdara vAkaya tamArI samakSa mUkuM chuM: yu me karI hatI. sAdharmika bhaktinA saMdarbhamAM munizrIe lakSmI ena Ina enI rIlijIyana, yu venTa DAya Ina dheTa rIlijIyana. bahenanuM vigate uddAharaNa ApyuM hatuM, ''bhakita mATe bIjo abhigama e che ke bhakitamAM mAravADanA udA mahetA paryuSaNa cAlatA hatA tyAre miDalamenanI jarUra nathI eno artha e nathI ke e mArge kamAvatImAM maMdiranA pAna para udAsa cahere laI beThA. je adhikRta vyakitao che temanI eTale ke sAdhu-sa tenI darzanArthIonI bhAre bhIDa hovA chatAM keIe temane temanAM avagaNanA karavI temanAM pratye avinaya paNa na karavuM joIe. duHkhanuM kAraNa na pUchayuM. badhAe temanI avagaNanA karI. paNuM te sAthe ja bhakitanA mAge kaI miDalamena paNa ApaNI paNa lakSmIbena sAdharmika bhakitane ugra mAga AcaraNamAM sAthe na joIe.' mUkyA. temaNe udA mahetAne prazno pUchIne temanAM jIvananI vigate A bhakita mATe trIjo viziSTa abhigama e che ke ApaNe pUchI ane pachI pitAne tyAM laI gayA. "mAtra anubhUtinI vAta ja karavI joIe. ! lakSmIbene udA mahetAne jamIna ApI. te kheDatAM udA zrata ane dhatinA pagarakhAM paheravAmAM koI vAMdho nathI. mahetAne senA mahorethI bharele ghaDe maLyo. tene eka phAyade paNa che. ke e pagarakhAM paheravAthI bhramaNAnA uddA mahetA lakSmIbenane kahe A dhana tamAruM lakSmIbena kAdavamAM ApaNAM paga kharaDAtAM nathI. tema chatAM anubhUtinA. haTha pakaDe ke meM te jamIna tamane ApelI eTale have A maMdiramAM ApaNe kRti ane dhRtinA caMpala utArIne ja jaIe e paNa eTaluM ja jarUrI che. dhana tamAruM. udA mahetAnA A guNo je te pachI mahArAjA siddharAje cothe ane eTale ja agatyane muddo e che ke bhakti karanAre bhagavAna sAme jovAnuM che. pitAnI pAchaLa ubhelAM ToLAM temane mahAmaMtrIpaka sopayuM tarapha teNe lakSa ApavAnuM nathI. pU. munizrI nityAnaMdavijayajIe kahyuM hatuM ke bhavabhramaNamAM jina zAsana prakRtinuM TacanuM zAsana che. jaina saMdhamAM aneka saMbaMdha baMdhAya che paNa temAM nisvArtha sarvottama saMbaMdha gaDabaDa che mATe jagatamAM gaDabaDa che ema ApaNe mAnavuM joIe. sAdharmika saMbaMdha che. '' temaNe prArthanA, stuti ane upAsanAnI vistRti chaNAvaTa - sva. AcAryazrI vijayavallabhasarinuM dRSTAMta ApatAM muni karI hatI. temaNe kahyuM hatuM, "iSTa phaLanI siddhi mATe ApaNe zrIe jaNuvyuM hatuM ke sarizrI muMbaI AvyA tyAre dukhIonAM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** 13ii tA. 1-11-85 prata jIvana dukha joi temanuM mana raDI UThayuM. temaNe temanI sevA mATe temaNe rAja keTathI A vyAkhyAna ApavA AvelA athAga prayatna karyo. zrI zazikAnta mahetA ane pU. munizrI nityAnaMdavijayajIne munizrI nityAnaMdavijayajIe vakatavyanuM samApana karatA paricaya Apyo hate. . kahyuM hatuM ke sAdharmika sevA na karavI tene artha che paramA- - A vyAkhyAnazreNInuM saMcajana zrI pannAlAla cheDAe mAne anAdara karo. kayuM hatuM. pU. AcArya zrI IndradinasurijI maMhArAje maMgaLa temaNe sAdharmika bhakitanI dizAmAM nAlAsopArA pejanA Azirvacane uccAryA hatAM. AbhAravidhi zailezabhAI kekArIe dvArA ja kAma upADavAmAM AvyuM che te pejanA pUrI karavAne karI hatI. saune anurodha karyo hate. - zAradAbena Thakakare 'aMgUThe amRta vase." prArthanAthI saMdhanA pramukha che. ramaNalAla cI. zAhe AtmAnaMda jaina kAryakramanuM maMgaLAcaraNa karyuM hatuM. sabhA uttama kAryo kare che ema kahIne sabhAne biradAvI hatI pU. AcArya zrI vijayaIndrannisurIzvarajI tathA pU. ane umeryuM hatuM ke zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha have tenI AcArya zrI vijayajanakacaMdrasurIzvarajInI nizrAmAM A vyAkhyAnasAthe joDAya che te gauravabharyuM che. zreNInuM Ayojana thayuM hatuM. '(eka anokhuM kelenDara) anu. pRSTha 132 thI cAlu ApaNA dezamAM kadAca saithI vadhu zilpa ane citra buddha - duniyAmAM vijJAna ane TekanolojInA kSetre bhArate haraNarkALa mahAvIranA thayA haze. pazcimamAM teTaluM je vaividhya Izu khristanA bharI che. 1* - zilpa, citromAM jovA maLe che. ahIMnA khullA madire karatAM ye ' alabatta sAhitya-saMgIta-nRtya-zi95nI sAthe pazcime je jhAM- " tyanAM baMdha devaLAe A citronI zobhA vadhu sAcavI rAkhI pathI vaijJAnika zodhakhoLe vikasAvI tevuM ApaNe karI zakayA nathI. dekhAya che. A badhA kalAkAroe pitAnA ISTa devatAne kalA jema jema arvAcInatA tarapha duniyA AvatI gaI tema tema kRtimAM TALavA mATe samasta jIvana samarpita karI dIdheluM. kahe itihAsanA baLee bhAratane aMdhakAra yuga tarapha dhake hato che ke ileranI seLa naMbaranI kalAsa guphAne chetaratAM barase. eTale chellAM traNa varSomAM pazcime je navI zodhakhoLa karI che varSa lAgelAM ! eka nakakara paththarIya pahADane uparathI kotaratAM tenA pramANamAM ApaNe khUba pAchaLa chIe chatAM ApaNe khuba taratAM traNa mALa jeTalA nIce AvIne bhagavAna zivanuM jhaDapathI A zodhakhoLone pacAvavA mAMDayAM chIe. haju rASTranuM mahAna maMdira racyuM. enI be bAjunI bhIte para rAmAyaNa rAjakIya havAmAna sthAthI ja rahyuM che eTale ApaNI yuvAna mahAbhAratanA badhA mukhya prasaMge ghaDyA ane pAchaLa pharatI peDhIne pUratI taka maLatI nathI ane ApaNuM vaijJAnike iMgleDa gelerImAM bhagavAna zaMkaranA jIvananA mukhya mukhya prasaMgonI amerikAmAM jaI vasyA che nahIM te A granthamAM kaLA kArIzilpakRtio AlekhI. kalAkAra enA putrane TAMkaNuM Apane garInI sAthe ja vaijJAnika zodhakhoLamAM paNa ApaNe pazcimanI gaye, e enA putrane ema keTalIye peDhIoe A guphAone barAbarI karI zakyA hota. rathApatyathI bharI dIdhI. mAIkela enjalee paNa kAMI jevI tevI A granthamAM citrane pUratuM sthAna apAyuM ane zabdone sRSTi racI che? reDIne mAtra narkanuM dvAra ghaDavAmAM jIvananAM saMyamamAM rAkhavAmAM AvyA che. bahu ja TUMkANamAM kRtione uttama varSo haju hamaNAM ja nahotAM khacI nAkhyAM ? IsvIsana paricaya apAya che. temAMye mUlyAMkanane bhAgye ja prayatna thaye che. 600 thI 700 nI vacce jApAnamAM baMdhAyelA harIyujI pegeDAnI hakIkate ja varNavI che. ane tAjamahelanuM citra ApavAne kamanIyatA cittamAM anAyAse pavitratAne bhAva bharI de che. bale alImanakhAne 1 3 0 thI 1653 nI vacce ArasanuM ITalImAM te vakhate khrista ane anya saMtanA bhitti atisuMdara islAmika mAraka rahyuM tevI ja noMdha ApI che te cina yuga vikasele. ApaNune khaTake tevuM che. tema chatAM chaThThIthI vIsamI sadInAM hiMduoe zUnyanI zedha te bahu pahelAM karelI ane ghaNAM maMdira, citrazailIe, citrakAra, kAra para TuMkI chaThThI zatAbdImAM te dazAMka paddhati paNa vikasAvelI. atyAre noMdha ahIM maLe che kharI. rAmacaritamAnasa' nAmanA mahAkAvyanA amerikAmAM bhAratanI vaijJAnika pragati aMgenuM eka pradarzana racayitA tulasIdAsanuM 1623 mAM mRtyu thayeluM eTalI neMdha che. dekhADAI rahyuM che. ghaNAMne AthI navAI lAgaze. ApaNI tyAre emanA samakAlIna IgleMDanA viliyama zekasapiyaranAM kaLA-kArIgarInuM pradarzana rakhAya te te ThIka paNa vijJAna kSetre na pahelIvAra takhtA para kAre bhajavAyAM tenI paNa noMdha che ApaNe amerikAne zuM batADI zakIe tema chIe? paNa e jo ke zekasapiyaranuM paNa mUlpa'kana karyuM nathI mAtra tavArIkhanA pradarzanamAM eka vibhAga 'zUnyanI mahattA' viSe che ane dilhInA ullekhanIya banAve ja ApyA che. mAtra bhArata varSanI sajanAnezanala sAyansa myujhiyamanA niyAmaka zrI sareja be tmaka siddhionuM Alekhana karatuM AvuM chuM kelenDara bahAra amerikana vaijJAnikane zUnyane samajavA-samajAvavA mATenAM paDe che. rASTrIya ekatAnuM kAma vaheluM siddha thAya.. uparachallAM aMti Adhunika upakaraNo batAvyAM tyAre e sau paNa rAjakIya bhASaNethI je kAma kadI thavAnuM nathI te AvA mugdha thaI gayA. zikAgenA nezanala sAyansa myujhiyamanA niyAmake te sau amerikAnI mananI vAta utsAhanI eka granthathI thAya. kAraNa bhASaNa te eka kAnamAMthI pravezI paLamAM vyakata karI dIdhI. emaNe kahyuM ke "amAre mana te bhArata bIjA kAnamAMthI turaMta nIkaLI jAya che. jyAre sarjanAtmaka rAjA-mahArAjA, maMdira-masjida paraMpati dhArmika mAnyatA siddhionAM Alekhane cittamAM UMDe sudhI kotarAI jAya che.. paNuM bhAratIya prakAzane AvA granthanI upayogitA samajAI , ene vaLagI rahenAra rUDhicUsta deza ja che, paNa A pradarzana, nathI. ApaNuM meTA udyogagRho ramatagamatane vikasAvavAmAM joyA pachI mane lAge che ke tame paraMparA ane AdhunikatAne madadarUpa thAya che. tema varSe ekAda A saMta samanvaya karI zakayA che'. vAstavamAM vikAsazIla grantha rASTrane sulabha cha karI Ape te thoDuM nakakara kAma karyuM kahevAya.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 132 prabhu jIvana anAkhu kalenDara jayendra trivedI eka Aje bhAgye ja krAidhara haze jyAM tArIkhiyuM eTale ke lenDara nahI hoya. jarA tArIkha ane tithi jANavAnI cA paNa vividha kaMpanIo ane saMsthAe r gammera gI citro ke nayanaramya phATAgrApha vagerethI suzobhita kelenDaro bahAra pADe che. kAI kAreka puSponI ja tasvIra Ape che teA kAi kyAreka zilpAnI ke nRtyabhagimAonI tasvIro Ape che. cAlu varSe inDiyana eralAinse vividha prakAranA daravAjAonI suMdara tasvIrovALu kaeNlenDara bahAra pADayuM che. keTalAMka klerA devIdhruvatAnAM ja hoya che je vadhu lekapriya thAya che. meTe bhAge ApaNe tArIkhavALAM kaeNlenDaranI ja jarUra hoya je pazu pUnama-ekAdazI AThama kayAre che te jANavA dezI tithivALAM ane tArIkha paNa hoya evAM TTA cADelA pUThA thALAM kaeNlenDaronI bajAramAM mAMga dhaNI che. kAi paNa zubha, dhArmika ke sArAM caDiyAM sivAya na thAya tevAM kAma mATe tithi jevI haju Avazyaka che. eTale vikrama saMvata ane ane isvIsana banne hoya evA tArIkhiyAM paNa lokA gharamAM rAkhe che. hijarI saMvatanI paNa jarUra paDe che. kheMgALIonI peAtAnI savata paNa che. vikrama saMvatamAM paNu gujarAta mahArASTra karatAM uttaranAM rAjyAmAM mahinAnA AraMbhamAM vada ne sune bheda che. adhUrAmAM pUruM. bhArata sarakArane vistRta zaka savata para kAi eka zubha ceDiye prema ubharAi gayo eTale vanamAM kazA upayogamAM Ave tema nathI chatAM samAcAra buleTinemAM rAja rAja zakasaMvata paNa khelavAnI prathA gukhI hatI. dezI tithi jovA mATe, ceghaDiyAM jovA mATe paMcAMga vadhu upayogI thAya che. ApaNAM agragaNya dainikA 'janmabhUmi' ane saMdeza' nA paMcAMgA khUba khape che. jayAtiSamAM rasa lenAra mATe te pacAMga anivAya che. keTalAka mANasA kelenDara ane paMcAMga viSe gerasamaja dharAve che. ApaNAM mUnya kavi suMdaram paNa kaeNlenDarane paMcAMga gaNe che. temanI suprasiddha kavitA paMcAMganAM pattA' mAM gRhiNI rAja eka patu phADavAne bahule sAmaTAM be traNa cAra pattAM phADI bhaviSyane bhUtamAM pheravI nAkhe che. gRhajIvananI eka sAmAnya hakIkatamAMthI kavi tarata eka mahAna jJayya taraph kavitAne vaLAMka Ape che. paMcAganI ceDa ane ja pAtaLA, ne jindagI ema ja thAtI pAtaLI, phATI jaze, greDa khalAsa thai jaze, varSAnta ne jIvana anta Avaze, ne khAlI lenDara zuM zarIra A ' TApalI ke sagaDI suhAvaze. A patimAM kavie kaeNlenDara zabdanA prayoga paNa karyAM e paratu te poMcAMga ane kelenDarane paryAyI zabdo mAnatA lAge che. hakIkatamAM ApaNe tArIkhiyAMmAMthI rAja rAja eka pAnuM phADIe chIe. pacAMgamAMthI kAi ja rAja patu phADatu nathI. tA. 1-11-85 - paNa Aje vAta karavI che eka anekhA kaeNlenDaranI ! A eka DikSanerI prakAranu` kaeNlenDara che. mAnavInI sarjanAtmaka zaktioe samayanA avakAza para je suMdara ane sthAyI kAtarakAma karyu che enA saghaLA rekArDa vyavasthita rIte ane saMkSepamAM sAcavI rAkhavAnA prayatna jhona pekSaTana ane zailA phephilDe dAyakAonI jahematathI granthAkAre gaDhavI ApyA che. mekamilana kapanIe prakAzita karela A granthanu` nAma che kaeNlenDar opha kraeTiva mena. enI daLadAra peparakheka AvRtti e ja prakAzaka rUA. 160 mAM upalabdha karI ApI che, je paNa enI aMdaranI mAhitI, citra, DijhAIna, AkRti vagere jotAM maktanA bhAvamAM ja gaNAya. sAhitya, nRtya, nATya, saMgIta, zilpa ane vAstukaLA triparimANIya kaLAo, dRzya kaLAnA kSetramAM mAnavajAte meLavelI siddhione kramika itihAsa romAMcaka ane zikSaNupraklR che. dareka pAnA para . A cha viSayonI cha kAma uparAMta sAtamI kAlamamAM viziSTa zAkhALa aMgenAM tathyo ApvAmAM AvyA che. chaThThI sadI pUrvenA itihAsa bhUmikArUpe pahelAM sakSepamAM ApI dIdhA che ane pachI chaThThI sadIthI mAMDIne te vIsamI sadInA sAta dAyakA sudhInI mAnavajAtanI sarjanAtmaka siddhionA TUMkA paNa atyaMta rasaprada itihAsa hAthavagA karI ApavAmAM Avye che. pAne pAne citra ane AkRtiothI suobhita A grantha eka bAjue prAcIna bhAratIya sakAe kalAkArIgarInA kSetre je khenamUna kRtio sarjI che tenAthI ApaNAmAM gauravanI lAgaNI utpanna kare che paNa sAthe sAthe ja e ja yugamAM jagatanI anya sa MskRtie vividha kSetrAmAM meLavelI siddhio ApaNI e gauravanI lAgaNIne gavamAM balAvA detI nathI. ajantAnI kalAkRtithI Ana Mda pAmanArA ApaNe sau e ja pAnA para e ja jamAnAnA ijharAilamAM caNAyelA bhavya carcAnI ImAratanu sauya joIne eTalA ja AnaMda pAmIe chIe ane sAre jahAMse acchA hindostAM hamArA' jevI ApaNI ragaragamAM pesI gayelI paMkitaonuM mithyAtva manamAM ne manamAM kabUlavA lAgIe chIe. A pRthvIne zaNagAravAmAM vividha prajAee uThAvelI jahemata joi anAyAse ja sa'kucita dezAbhimAna ogaLIne mAnavakuLanI mahattAmAM taNAI jAya che. mAnavaputranI adbhuta sarjanaprakriyAnuM saMzliSTa citra vAMcanArajonAranA cittane prasantAthI bharI de che. kAi prajA koi kSetramAM AgaLa hoya to eja sadImAM bIjI TvAi prajA bIjA kArya kSetramAM AgaLa hoya je svAbhAvika che. AvA granthe ApaNI dezakALanI maryAdAone kheravI nAkhIne sa'pUrNa' zAzvata jAgatika pariprekSyamAM ApaNane mUkI de che. ApaNI najara samakSa rahe che. mAtra prathA-putranI parAkrama gAthAo. yUnA ane yune je siddha karavA mathe che te AvA granthA vadhu sAhajikatAthI ane saraLAtAthI siddha karI zake che. (anusadhAna pRSTha 131) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI roDa, mukha! 400 004. Te. na. 3pa0296 : mudraNusthAna : TrenDa prinTasa', jagannAtha za Mkara zeTha roDa, giragAma, mubai 400.001; lo
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'Begd. No. MH, By/ South 54 Licence No. : 31 : che ? ... " IT 10 1. T prabuddha jIvane I ! ; , prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa. varSa:47 aMka: 14 muMbai tA. 16-11-85 chuTaka nakala rUA. 1-50, muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra zArSika lavAjama rU. 30/- 2 pazamAM era meIla ke 28 ke 12 sI meIla : 15 9 1 taMtrI ramaNalAla cI. zAha krAntinAM parimANu (amArA zrI muMbaI jena yuvaka saMdha taraphathI tA. 1, 2, 3. jyAre sahana karavAnI pitAnI taiyArI ameM tAkAta sAthe baMDa navembara 1985nA roja kAnti ane krAMtikAra' viSe eka pikAre che ane e saphaLa thAya che tyAre sAmAjiMka krAMti parisaMvAdanuM Ayojana zrI amara jarIvAlA ane De. dhanavaMta sajAya che. rAjyasattAnuM pIThabaLa hoya te sAmAjika krAnti zAhe karyuM hatuM. e prasaMge traNeya divasa pramukha tarIke jhaDapI bane che. zaikSaNika, aMki , audyogika, vaijJAnika ityAdi upasaMhAra rUpe meM je kahyuM hatuM te vakatavyane vistArIne ahIM prakAranI kAtimAM paNa pragatizIla ane dUra dezavALI sarakAra lekharUpe rajU karavAmAM AvyuM che.) ghaNuM phaLa ApI zake che. jagata satata parivartanazIla che. sarjana ane visarjana dharmanA kSetre krAMtikArI pheraphAra jhaDapathI thatA nathI, kAraNa - kriyA emAM niraMtara cAlyA kare che, utpatti, sthiti ane laya, ke e kSetramAM zraddhA aMdhazraddhAnAM paribaLA ghaNAM majabUta ane athavA utpAda, dhauvya ane vyaya e sRSTinuM lakSaNa che A UMDAM hoya che. vaLI emAM carca, maMdira, masjida vageremAM kahevAtA pRthvI para manuSya ke pazupaMkhIo na hoya te paNa sUrya ane dharmAcAryonA pitAnAM hite eTalAM sudaDha ane vyApaka hoya che -caMdra, vAyu ane jaLa dvArA prAkRtika pheraphAro thAya che temAM ane ene zraddhALu vaMga eTalA mATe hoya che ke krAMti karavI keTalAka jhaDapI he.ya che ane keTalAka maMda gatinA. .. saraLa nathI hotI. prAcIna samayamAM rAjasattAnI sahAyathI krAMtikArI parivartananI keTalIka prakriyA eTalI sUkSma ane maMda hoya paribaLone sahelAIthI dharmAcAryo teDI nAkhatA. cAritryamAM che ke tarata te najare na Ave. ghaNuM lAMbA gALe tenuM mahAna evA dArzanike je anuyAyIonuM moTuM baLa, UbhuM pariNAma jaNAya. keTalAMka pariNAmo saikAo pachI ke hajAra karI zake che dhamanA kSetre krAMti karI zake. "varSa pachI mUrtarUpa dhAraNa kare. AvI prakriyAne utkrAMti kahevAmAM manuSya sAmAjika prANI hovAthI samUhamAM vyavasthita rIte Ave che. rahevAnuM ene game che, paraMtu e vyavasthAnA kAraNe ja te DAvina utkrAMtinA siMddhAMta samajAve che. tenI mAnyatA pramANe niyamanA baMdhanamAM jakaDAya che. e baMdhane jyAre enI pragatine -AjanA mAnavInI utkrAMti lAkha varSa pUrve vAnaramAMthI dhanArAM banI jAya che, tyAre temAMthI mukata thavA tene sabaLa thaI hatI. evI ja rIte bagalAnA paga ane cAMca pANImAM prayatna karavo paDe che. zakitazALI mANase jyAre ekatra thaMI mAchalI pakaDavA mATenI hajAra varSanI Tevane kAraNe kame kame sAmudAyika baLa ajamAve che ane jUnI paraMparAne teDI nAkhe lAMbA thatAM gayA. umaMtinI gati ekasarakhI ane sIdhI che tyAre krAMti sarjAya che. dizAnI hoya che. e gatine pratirodha karanAruM koI moTuM vartamAna paristhitithI asatiSa e kAMtinuM eka mahatvanuM piribaLa hetuM nathI ane hoya che. tenI kazI visAta hotI lakSaNa che. e paristhitine badalavA mATe vicAra manuSyanA -nathI. eTalA mATe ja utkrAMtimAM pAchA pharavApaNuM nathI. cittamAM janme tyAM ja krAMtinAM bIja vavAya che e vicArane | sAmAjika kSetre keTalIka paraMparAo samaya jatAM kALacarata jema jema pracAra thAya ane samAna vicAravALA mANasane -bane che. evI aniSTa paraMparAo samAjamAM jyAre dRDha banI samudAya jema jema meTa thatuM jAya tema tema kAMti mATenAM jAya che ane graMthApita hita tene TakAvI rAkhavAmAM rasa dharAve paribaLo UbhAM thAya krAMti karanAre laDatanuM je pariNAma Ave che tyAre tene dUra karavAnuM kAma kaparuM bane che. varNAzramanI prathA, te sahana karavA taiyAra rahevuM paDe. kayAreka prANune paNa bhoga -jJAtinA rItarivAjo, aspRzyatA, satI thavAne rivAja, phona Apa paDe. kayAreka jIvana-maraNano savAla banI jAya. jiyAta vaidhavya, ghUmaTo kADhavAnI prathA, daheja, vAMkaDo vagerenI eka nahi paNe aneka lenAM balidAna ApavuM. kayAreka be priyA, zAMti bahiSkAra karavAnI sajA vagerenI sAme vakhate vakhata traNa peDhI sudhI laData cAle. kayAreka ema chatAM paNa samAje baMDa kayu" che; sarakAra taraphathI kyAreka kAyadA dvArA pagalAM kAMti saphaLa thAya nahi, te kayAreka krAMti saphaLa thAya sevAmAM AvyAM che. tema chatAM enI keTalIka aniSTa asara lAMbA ane eka navA yuganAM maMDANa thAya. . samaya sudhI cAlyA karI che. saMkSukhya yuvAnanuM moTuM ya kayAreka yuiro ke paraMparAvAdIonuM baLa eTaluM moTuM
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) 134 nitinAM phaLa traNa peDhInA takArane nahi hoya ke virodha karanArAone chevaTe lAcArIthI namatuM ApavuM keTalIka vakhata mANasa pote e ja jussAvALo rahe che, paraMtu paDe che. kevaLa siddhAMta ke dalIlanI vAta hoya te kayo pakSa | svajane, mitro vagerene sahakAra na maLatAM e paDI sAce che tene nirNaya jaladI thaI zake, paraMtu vAstavika jAya che, lAcAra thaI jAya che, hiMmata hArI jAya che. vyakti jIvanamAM aneka prazno tenI sAthe saMkaLAyelA hoya che, je kAtikArI niSTha, samAjaniSTha ke rASTraniSTha jeTalI jeTalI kAti thAya che. svabhAvanA manuSyane majabura karI nAkhe che. mahIpatarAma nIlakaMTha te badhI ja satyaniSTha kAntinA pAyAmAM satyaniSThA, ravApuMNa, jevA sudhArAvAdIne, samudranuM ullaMghana karIne gleinDanI musApharI nyAya, ItyAdi mUlyanI punararthApanA mATe Agraha hoya che te kiravA mATe mUcha muMDAvI nAkhavAnI jJAtie karelI sajA kAntinI asara vyApaka, gahana ane cirakAlIna rahe che. vAratavika paristhitine lakSamAM laI chevaTe svIkArI levI kAMti mATe jhuMbezane AraMbha karanArAo te keTalIka paDI hatI. "vakhata e kAMtinAM phaLa cAkhavA mATe jIvatA rahetAM nathI. -- . kAMti karAya che ema kahevA karatAM krAMti thaI jAya che ema kayAreka eka nahi paNa be ke traNa peDhIne balidAna apAya kahevuM vadhAre sAcuM che. kAMti bhArelA agni jevI hoya che. pachI krAMti sarjAya che. e balidAnanAM phaLa kAMtikArane nahi. kyAre acAnaka viTa thaze te kahI zakAya nahi. mAe se. paNa pachIthI AvanAra peDhIone cAkhavA maLe che. manuSya tuge kahyuM che tema krAMti e citrakAma ke bharata gUthaNa jevI 'sAmAjika ke rAjakIya draSTie vartamAnamAM pate jemaMda, sukumAra pravRtti nathI. krAMtikArIo dhIme dhIme sAcavIne, sthAna, darajaje, sagavaDa ke svAtaMtraya bhogave che enI vyavasthita ane kemika rIte, citrakAra ke gUthaNa karanAranI . * pAchaLa bhUtakALamAM keTakeTalAMnA jIvana mAya che enI kalpanA jema haLave hAthe pitAnI pravRtti karatA nathI. kAMti te acAnaka ene AvatI nathI.. . . . . . Ave che ane nadInA pUranI jema phelAI jAya che. emAM vega anya pakSe kaIka bAbatamAM evuM paNa bane che keja hoya che, vyApakatA hoya che, lakSane pahoMcavAnI tAkAta hoya che, vartamAna samayamAM badalAyelI rAjavyavasthA keLavaNI, vaijJAnika paNa jema pUranAM pANI nirmaLa hotAM nathI tema kAMtimAM badhuM ja che ke suyogya arthataMtrane kAraNe paristhiti saraLatAthI gya vyavasthita ane nyAyayukata hotuM nathI. temAM keTalIka eTalI spaSTa ane sudaDha rIte rathApita thaI jAya che ke pitAnA vakhata sukA bhegu lIluM paNa bane che. hiMsaka kAMtiomAM tevuM bApadAdAone kevI turacha bAbate mATe laData ApavI paDe vizeSa bane che. emAM jamIonI sAthe aneka mANase paNa hatI e jANIne teone hasavuM Ave che. marAya che. . keTalIka vakhata je parivartana mATe eka peDhIne meTI laDa9 - dareka krAMti zubhAzavALI ke zubha pariNAmI hoya evuM nathI. calAvavI paDe ane chatAM saphaLa nathI thavAtuM, te parivartana keTalIka krAMtinuM mUlya tatkAla pUratuM sAcuM hoya che, paraMtu samaya samaya badalAtAM anAyAse thaI jAya che. jIvana ane jatAM e nirarthaka ke nukasAnakAraka puravAra thAya che. keTalIkavAra jagatanI gati Ama ekadhArI, eka sarakhI hotI nathI, kAraNa krAMtinA pariNAme evAM anapekSita ke mADAM Ave che ke lokone ke jIvanane ghaDanArAM paribaLo vividha ane saMkula hoya che. mULa sthiti tarapha pAchA pharavAnI pharaja paDe che. AvuM alabatta kayAreka ja thAya che. * - rAjadvArI kSetre krAMtinuM pramANa ghaNuM moTuM hoya che. sattAkaI kaI vyakitane pitAnA jIvanamAM paNa krAMtinI athavA dhIza sattAnA baLa vaDe prajAnuM jema kalyANa karI zake che te sattAnA madamAM prajAne pAyamAla paNa karI zake che. mAthuM kAMti-pratikAMtinI prakriyA jovA, anubhavavA maLe che. mANasa UMcakanAra vyakitane sattAnA baLa vaDe ghaDIkamAM dUra karI zakAya che. ekAeka rUDhicuratamAMthI sudhArAvAdI, nAritakamAMthI Atika, eTale sthApita rAjadvArI sattA sAme mAthuM UMcakavAnuM saheluM mUDIvAdImAMthI sAmyavAdI ke ethI viparIta thaI gayAnA aneka dAkhalA che. narmade samAja-sudhArAnA kSetre vidhavAvivAha, bhUta nathI. vaLI jema rAjyasattA vizALa ane baMDa karanAra, vagara pretanA vahemo vagerenI bAbatamAM potAnA jamAnAmAM moTI krAMti karI nAne tema krAMtinuM nirmANa laMbAya. kayAreka evI pravRtti traNa batAvI. dharmakSetre paNa aMdhazraddhAbharyA aniSTa rUTAcAra sAme eNe cAra peDhI sudhI cAle. 1857mAM AraMbhAyelI bhAratanI svataMtratA mAthuM UMcakaryuM ane emAM paNa te saphaLa thaye. paraMtu yuvAnavaye mATenI laData lagabhaga eka saikA jeTalo samaya cAlI. lAkhe bhagavAnanI pratimA ane dhArmika upakaraNone kUvAmAM nAkhI lekenA emAM balidAna devAyAM. . denAra namada prauDhAvasthAmAM bhagavAnanI mUrti pitAnA gharamAM - jyAre prajA upara rAjadvArI julama vadhe che, yAtanAoe visAvI hatI ane vyAdhramacaM upara besI, kapALamAM tilaka karI asahya banI jAya che, prajAnuM rojiMdu jIvana paNa japamALA te pheravavA lAgyA hatA, Imarsane lakhyuM che ke pote bhayabhIta bane che, yogya nyAya maLatA nathI tyAre prajAmAM yuvAna hatA tyAre tatvaciMtaka spIjhAne pizAca ke rAkSasa asatiSa ane du:khanI prabaLa lAgaNI vyApaka bane che. jyAre tarIke mAnatA hatA, paraMtu uttarAvarathAmAM teo tene saMta tarIke jIvavuM te maravA barAbara lAge che. ane vidyamAna paririthatimAMthI ravIkAravA lAgyA hatA. yauvananA AvezamAM je baMDavRtti jAge che, bacavAnI I: AzA jyAre jaNAtI nathI tyAre sattA temAM kayAreka kAcI samajaNa hoya che, paraMtu pachI jyAre paripakava sAme prajA mAthuM UMcakavAno maraNiyA prayAsa kare che. daSTi, anubhava tathA DahApaNane kAraNe sAcI samaja Ave che tyAre Ama paNa maravuM ne tema paNa maravuM ema prajA pAse bacavAno satyapriya nikhAlasa mANasa pitAnI bhUlane ekarAra karI le che. bIje kaI vikalpa jayAre rahetA nathI tyAre te baLa kare che. - keTalAka lokalajajAne kAraNe cUpa rahevAnuM pasaMda kare che. yu dhruvaM kRyu, zuddhe jIvita saMzayA' evI sthiti sajAta keTalIka vakhata yauvanasahaja phanA thavAnI bhAvanA ane temanA yuddhane-krAMtine kudaratI rIte ja pasaMdagI apAI : jAya che, jIvananI nakakara vAstavikatA AgaLa ThaMDI paDI jAya che. (anusaMdhAna pRSTha 141) - "
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 tA karavAnI che. nI. sAdhana vaDa nI sAdhanA hi ke mAtra che. paraMtu sA. e bahiraharaNa tA.16 11-85 . prabuddha jIvana : 15 adhikaraNa-upakaraNudi :: : '' ' , ' a ' 0 paM, panAlAla jagajIvana gAMdhI " jenA vaDe kriyA karAya tene karaNa kahevAya che. karaNa " Ama A upaga je aMtaraMga sAdhana che tenA bahiraMga -eTale sAdhana. A sAdhana bahAranAM hoya tema aMdaranA paNa hoya. sAdhana tarIke bhega mATenAM je je sAdhane che te adhikaraNa che, '' bahAranAM sAdhanane utpAna-vyaya temaja saga hoya che. ane vega mokSa mATenAM je je sAdhane che te upakaraNa che. ane bihAranAM sAdhana be prakAranAM che. eka paraphe rahela che. jyAre aMtaHkaraNane je adhikaraNa sAthe ke upakaraNa sAthe je-joDe che bIja svakSetre rahela che. bahAranA te badhAM ya sAdhana pudgalanA te karaNa yojanAra-ga) che. arthAta mana-vacana-kAya che. (Matter-arthAta jene vaNuM gadya-35-sparza ane zabda che. sAdhanA karavAnI che te upaganI-aMta:karaNanI che. tathA je paribhramaNuzIla ane parivartanazIla che. evuM drazya te ane nahi ke mAtra yoga (karaNa) nI. sAdhana vaDe sAdhyanI sAdhanA. pudgala) banela che. AmAM vase eTale ke AtmAnI sAthe je hoya e vAta ni:zaMka che. paraMtu sAdhana vaDe sAdhananI sAdhanA sAdhane rahela che tene phakata "karaNa" kahevAya che je mana vacana na hoya. sAdhanA e aMtaraMga tattva che. e bahiraMga tatva -ane kAyayoga che. A maga, vacanayoga ane kAga nathI. bahiraMga to te sAdhane che. anubhavana, zuddhikaraNa arakSetre rahela sAdhanathI kAryAnvita thAya che. AvAM bahAranAM upayogamAM thavuM joIe. je bhAvamAM parivartana Ave zuddhi je sAdhanonI sahAyathI kAraNa arthAta ega vaDe AtmAne thAya te upaga upara enI asara paDe. Ama ugathI mokSa karI zakAya tevAM te bahAranA sAdhanane 'upakaraNa upaga sudhare te bhAva-sAdhakapaNuM AvyuM kahevAya; nahitara kahevAya che. ethI viparIta bahAranAM je sAdhana vaDe bhoga dravya-sAdhaka kahevAya. vilAsa mANavAmAM Ave che tevAM sAdhanane ' 'adhikaraNa ApaNI mukitanI sAdhanAmAM upakaraNanI sahAyathI karaNa kahevAya che. TUMkamAM uthAna kare arthAta AmA samIpa laI jAya (ga) vaDe karAtI kriyAo bAhyakriyA che, jenA pariNAmarUpe te upakaraNa ane avanati kare te addhikaraNa karaNa (ga)thI aMtaHkaraNa pUrvakanI arthAta upagapUrvakanI, - upakaraNa pulamAMthI utpanna thayela hoya paraMtu temAMthI mukitanA lakSya sAthe aMtarakriyA thavI joIe. navA upakaraNa ke adhikaraNanuM utpAdana thAya nahi. upakaraNa ga-karaNa sApekSa bahiraMga sAdhana je che te badhAM jIvane phrakata vAparI zakAya jyAre adhikaraNamAMthI navI navI adhI- padravya che, ane bhedarUpa che. dharmanI zarUAta upakaraNathI karaNanI anya cIje utpanna thAya. maMdira mati-guru-graMtha te mAtra kazyapa che. paNa dhamanI vAstavika zarUAta te - + + mALA-Asana-kamaMDaLa-dhA-pAtarA AdimAMthI navuM kAMI mana-vacana-kAyAnA yuganI zubha pravRttithI thAya che, jenI asara "utpanna na thAya, 5NuM rasenAM vAsaNa, kArakhAnA yaMtra AtmAnA upaga upara arthAta aMtaHkaraNa upara UMcI thAya che. AdimAMthI navanavI cIjonI utpatti thayAM ja kare. upakaraNa te dehasaMge ApaNe duHkhI thaIe chIe te dehAtIta thavAnI karaNa (ga) ane aMtaHkaraNa (upaga) upara upakAra karanAra che sAdhanA je vyavahArathI karAyuM che te vyavahAra-saMmata che, ane jyAre adhikaraNa karaNane adyogatimAM dhakelanAra che ane rogya che. mekSamArgamAM vyavahAramArge upayAga (aMtaHkaraNa)ne aMtaHkaraNane bagADanAra pariNAma-bhAvane bagADanAra) che. adhikaraNa gi (karaNa)thI rita karavAnuM hoya che. jyAre nizcayamArge e saMsArane mehabhAvarUpa pudgala padArtho che. jyAre upakaraNa upaga (aMtaHkaraNa)ne upayoga dvArA sthira karavAnuM hoya che. "paNa pudgalamAMthI baneluM hovA chatAM ya e AtmabhAva pAmavA maLelAM mana-vacana-kAyAne vega (karaNa)ne dharmamaya eTale -mATenuM sAdhana ke adhikaraNathI chUTAtuM nathI paNa enI paraMparA ke saMyama-tapamaya; dAna-zIla-tapa-bhAvathI banAvavAM joIe. -cAlu rahe che. upakaraNathI AtmAnI samIpe javAya che. upakaraNa 1 upaga vaDe bhegane zuddha karI, zuddha vegathI sAvaraNa azuddha e AraMbha samAraMbhanA pApabaMdha karAvanArAM sAdhune nathI. upagane nirAvaraNa zuddha uga banAva. eTale ke svarUpanuM "jayAre adhikaraNa e AraMbhasamAraMbhanA pApabaMdharUpa sAdhana che. nirAkaraNa karavuM. arthAta ughADuM karavuM. jenuM nAma ja che adhikaraNanI sthApanA artha ane kAma (ga) mATe hoya che. kevalajJAna !" -jayAre upakaraNanI sthApanA dharma ane mokSa mATe hoya che. upayoga (aMtaHkaraNa)mAM vedanatattva che. ane upayoga veda ' 'jIve je puruSArtha karavAnuM che te vartamAnakALamAM pitAne che. jJAna-darzana upaga ja aMte vItarAga thatAM kevalajJAnamAM maLelAM mana-vacana-kAyAnA pega tathA upaga vaDe karavAne pariName che dravyamana-vacana-kAya. arthAta karaNa kevalajJAnamAM hoya che. jIvane bhUtakALa ane bhaviSyakALanA vegane vartamAnamAM nathI pariNamatuM. dravyoga sukha duHkha nathI vedatuM. paramAthI te -abhAva che. tethI te naSTa ane anutpanna ga vaDe puruSArtha AtmAne upayoga ja yoganA mAdhyamathI sukhaduHkhane vede che. karavAno prazna utpanna thatuM nathI. have je yuga che. arthAta ke dehAdhyAsa je choDavAno che, te mAtra bAhya saMyama ane karaNa che te upayoga vaDe kAma karI zake che. A je upaga che tapanI kriyAthI nathI chUTache, paraMtu upayoganI zuddhikaraNa-35 te ja aMdaranuM sAdhana che je nitya AtmAnI sAthe ne sAthe -rahenAruM sAdhana che, jene adhikAraNe ke upakaraNanI jema saMga - kriyAthI dehAdhyAsa chUTe che. * ke viyega hotA nathI. AnuM ja nAma "aMtaH karaNuM aMta; * upayoga vaDe upayoganI zuddhi thAya che. potAnuM mana karaNa eTale mana, buddhi, citta, ane ahaMkAra ('huM' me" ane pitAnA manane zuddha karI zake che, agara azuddha karI zake che. 'mAruM- je para vastu sAthe joDIe te sadhaLAM asat AkAra AmA ja AtmAne tAraka che. muni prasannacaMdra rAjarSinuM dRSTAMta - ApaNI pAse mejIda che. ' ' . ' ; ; ; eTale ke ahaMkAra che.) ...
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ - " " "bhavamana (matijJAnane upaga) ja traNe yogane bheganI , chatAM achavadravya che-jaDa che. kriyA karavA hukama kare che. tema bhAve mana ja ganI kriyA che, 'ra karaNa (zarIrAdi, nA karI itA gabhAva ane bhogabhAva paNa bhAva ane e karavArUpa hukama karI zake che. vegane hukama karanAra upayoga che. Dha che . aMtaHkaraNa (upaga) mAMthI nIkaLe che. vaLI upakaraNa tathaR. paNa upagane hukama karanAra upaga vaya ja che. je upaga adhikaraNanuM sarjana karanAra paNa upayoga che. karaNa ane upayogane hukama kare te upayoga eTale ke aMtaHkaraNa zuddha upakaraNa ubhayane kAma karAvanAra ene cAlaka saMcAlaka aMtaHkaraNuM bane, nirAvaraNa thAya ane mukata bane. ' (upaga) che. vAratavika nirAvaraNe avasthAnI prAptinI sAdhanA . . "AtmA (upaga) AtmAmAM (upagamAM), lIna thAya te te upayogathI upagane pUrNatAe zuddha karavA rU5 che. paramAtmA bane." *'" karaNathI kriyA yathAzakita abhyAsa vaDe thAya che. jemAM bahAra nIkaLelo bahAramAMthI aMdara jue baMhimukhI e jabarajastI karavAnI nathI hotI. jyAre upagathI upayoganI aMtaramukhI thAya ane aMtaralIna bane te arihaMta bane." kriyA karavAmAM (Compulsion-pharajiyAta) anivAryata hovI - yegane saMyama ane tapamAM pravartAvavA chatAM je upayoganI joIe. je kiyA anivAryapaNe pharajiyAta karavI joIe te arthAta aMtaHkaraNanI zuddhi na thAya te kAMI vega (mana-vacana viSe ApaNuM koI sthAna nathI e meTA durbhAgyanI vAta che. kAyA) paramAtmA nathI banI zake. paramAtmA te upaga ja banI zake che. yoga e bahiraMga sAdhana che. kevalajJAna je - mekSamAganA traNa tabakakA che. jemAM prathama nirapAdhikasattAmAM paDela (aMtargata rahela) che te ja nirAvaraNa thaIne jIvana che. jemAM karaNanI (mana-vacana-kAyAganI) zuddhi saMyama bahAra Ave che. ane tene bahAra lAvavAnuM kAma upayoga ane tapathI che je aSTagayeganA yama-niyama che. e bAhya drakriyA che jemAM upakaraNanI prAdhAnyatA che. . kare che. je aMtaraMga sAdhana che. ' . . upakaraNanuM visarjana thAya che. bIjA tabakakAmAM Azaya ane lakSya zuddhi hoya che, je' ' karaNa (Aga zarIranI)nI aMte rAkha thAya che. yegathI upayoganI zuddhinI prakriyA che. jemAM Asana, prANAyAma ane pratyAhArane samAveza thAya che. emAM karaNanI prAdhAnyatA che. " aMta:karaNa (upage) kevaLajJAna (paramAtmA) bane che. jayAre aMtima trIjA tabakakAmAM nirvikalpa jIvana Ave. ahIM upakaraNanuM visarjana eTale ke sAdhanAmAM jema jema che, je upayogathI upayoganI zuddhi karavAnI prakriyA che. jemAM vikAsa thatuM jAya tema tema upakaraNa ochAM thatAM jAya. jema ke dhAraNa-dhyAna ane samAMdhine samAveza thAya che e bhAva zrAvaka upakaraNa karatAM sAdhunA upakaraNa ochAM hoya che. ethI aMtarakriyA che. emAM aMta:karaNanI prAdhAnyatA che.. . . AgaLa jinakapIne enAthI ya ochAM hoya che.' upayoga vaDe adhikaraNanuM sevana e upAdhimaya jIvana che. " mekSa prApta karavA mATe... je mana-vacana-kAyAnA yuga arthAta karaNa vaDe jivAtuM vilAsI - 1 TakAnI sAdhanA upakaraNa vaDe che. bhega jIvana che. ane te apavitra upAdhimaya jIvana che. : 9 TakAnI sAdhanA karaNa vaDe bAhya saMyama tapathI che. 90 TakAnI sAdhanA aMtaHkaraNa---upaga vaDe upagane zuddha upayoga vaDe upakaraNa sevIne jivAtuM jIvana nirdoSa * jIvana che. te artha, kAma rahita dharmajIvana che. upakaraNa karavAnI che. - aDhAra pApa sthAnaka' sUtramAM paNa pahelAM cAra ke pAMca sAhitanuM ane adhikaraNa rahitanuM kAraNa e vyavahAra mokSa pApa je cAra ke pAMca mahAvratane lagatA che te yoga saMbaMdhI che. mAga aMta:karaNathI che. adhikaraNa vaDe karaNanI sthApanA eTale bAkInAM cauda krodhathI laI mithyAtva sudhInAM pApe upayoga saMsAranI sthApanA. ane upakaraNa vaDe karaNa eTale mekSamArganI (aMtaHkaraNa) saMbaMdhI che. mATe ja jJAnIo pharamAve che ke zravaNa sthApanA.! chatAM kAyayoga Azrita bAhya saMyama ane tapane, karatAM daza gaNuM manana karavuM ane manana karatAM dazagaNuM upagathI thatI upagazuddhinI sAdhanAtulya na aMkAya nididhyAsana karavuM joie. kAraNa ke jaDa-cetanane bheda che chatAM tene anukULa chatAM ya upakaraNanI kiMmata mekSa-sAdhanAmAM mekSa prApti sAdhana kahevAya paNa anurUpa sAdhana na kahevAya. upayogathI aMge bhale mAtra 1 TakAnI hoya paNa adhikAraNa sAme bacAva upayoganI zuddhi karavI e zreSTha sAdhanA cheupaganuM te se (10) TakA upakaraNa ja kare che. | abhe AdhAra sthAna Atmapradeza che ane nahi ke pugalanA banela karaNa-upakaraNane adhikaraNarUpa padArtho ke sAdhane. upayoga - aMtaH karaNu e aMtaraMga sAdhana che, tyAM darzana-jJAna vaDe upagamAM lIna banIe te nirvikalpa banAya. je arthAt jevAM-jANavAnI zakita che. A darzana-jJAnane AdhAra upaganI parama zuddha nirAvaraNa avasthA che te pUrNavaracarDa laIne ja buddhi upanna thAya che, je buddhimAM sat asatanuM che ane e kevalajJAnanuM prAgaTaya che. mAtra upakaraNa ane saMzodhana ane sArA-narasAne viveka che. karaNanI sAdhanA je adhyAtmarUpa mAnIne aTake che te - e ja darzana-jJAnane AdhAra laIne bIjI tarapha bhAva mekSane prApta nathI karatAM. upaga vaDe upaganuM sukha vedanA (heya-lANI) utpanna thAya che. ' 'nirAvaraNa bane che ane mukta thAya che. te pachI prazna udabhave Ama hRdaya ane buddhinuM mULa darzana-jJAna che. jJAna- ke karaNa-upakaraNanI kiMmata zI? adhikaraNa choDIne nipApadazana e lakSaNa guNa che. je e tattvaguNa che. pradezapiMDa nirUpAdhika banAya ke je sthiti upayogathI uganI arthAt (astikAma) mAM sAta-darzana guNanA astitvane age ja te zuddhi mATe anukULa che. e ja upakaraNanI kimata che. zipiMDa (astikAya) te cetanya AtmA kaheluM che. je jyAre artha-kAma-bheganI pravRtti choDIne saMyamata rUpa astikAmAM jJAna-darzana upayoga nathI te atiyarUpa havA dhama-me purUSAmAM pravRtta thavAya te karaNunI kimata che
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratha9 jIvana 137. "ja"paNa ""ata:karaNa zaddhimAM sahAyaka mULa che. 'upayogathI -na-mArganI ekarUpa che." padravya Azrita je kAMI sAdhanA thAya te upaganI sAdhanA ne samajanAra, upakaraNa ane karaNanI sAdhanAmAM niSedhAtmaka (Negative) dhana kahevAya. mATe upakaraNa ane aTakIne saMdharSa ne jhaghaDA ubhA kare che. upakaraNa ane karaNuM dvArA je je " ' dharmakriyA karIe chIe te niSedhAtmaka karaNanI sAdhanAmAM ghaNA bheda che. jayAre aMtaHkaraNathI aMtaHkaraNanI sAdhanA che. jethI karIne AraMbha-samAraMbha-avirati AdithI (upaganI) sAdhanAmAM koI bheda nathI. emAM pariNAme bacAva thAya che. jayAre vidheyAtmaka (Positive) sAdhanA te nirvikalpakatArUpa abhedatA hovAthI sAdhanA traNe kALa" mekSa AtmAne anubhava kare, AtmabhAvamAM vartavuM te che. " : : - karachI-bhASA ane sAhitya . . . . . ' pravINacandra che. rUpArela * rUpArela * * * ** ..* * : " tAjetaramAM ja karachI akAdamInI sthApanA thai che eTale kuchInI upekSA thaI che thAya che e hakIkata pratye ApaNe ApaNe noMdha laIe ke kacchI prajAmAM bhASA aMgenI jAgRti saunuM- kacchIonuM ne gujarAtanA zAsanuM khAsa dhyAna kheMcaAvI che. A akAdamIne upakrame yojAyelA "kacchI bhASAsAhitya satramAM karachI bhASA, tenAM sAhitya, vyAkaraNa ne vikAsa karachI bolI che? ke bhASA? vagerenI carcA-vicAraNA thaI ane khAsa to kacchI bhASAne hamaNAM eka vakatAe kahyuM che. gujarAtanA keTalAye sAkSara mAnyatA ApavA aMgenuM mahattvane harAva gujarAta sAhitya anekavAra kahyuM che ke kacchI belI' che! akAlmIne melavAno nirNaya levAye. , bolI che? kaI bhASAnI belI che? gujarAtInI? bilakula - kacchIne mAnyatA! nahIM. kacchI bhASAnuM ghaDatara gujarAtI karatAM ghaNuM jaduM paDe che. mane navAI lAge che ke jyAre gujarAta rAjyanI racanA kacchI bhASAmAM nAnyatara jAti che ja nahIM !-gujarAtImAM che! ' thaI tyAre tyAMnA zAsakone khabara nahotI ke A rAjyanA A pAyAne taphAvata che. kacchIne theDeghaNe ye saMbaMdha hoya te eka sArA evA meTA vistAramAM kacchI bhASA belAya che? te siMdhI bha SA sAthe kharo! bhAratane vizALa vAvya kSA ene mATe have ATalAM varSe mAnyatA mAgavAnI che? kacchIne dhyAnamAM le, tyAM khelAtI karachI, siMdhI, hindI, urdU, paMjAbI, mAnyatA maLavAne te haka che; ene mAnyatA ApavAnI laheMdA A badhI bhASAomAM nAnyatara jAti nathI, kacchI A emanI ja javAbadArI hatI! haja mAnyatA nathI apAI e samUha joDe saMkaLAyelI che. mULa te A pradezanA loko cAraNI emanI gaphalata che ApaNe te emanuM dhyAna ja kheMcavAnuM che paheranArA, laDAyaka kAmanA mANase che. emanI bhASAmAM nAnyatara ke tame A kema bhUlI gayA? mAnyatA mAgavAne savAla ja jAti nathI, emAM e kamenA khamIranuM pratibiMba paDe che. nathI emaNe e hajI sudhI kema nathI ApI, e savAla che! reDiyo-TI, vI. para vaLI A TharAva mAtra gujarAta sAhitya akAdamI mATe gujarAtanA reDiyo TI. vI. kAryakramomAM kacchI kAryakrama nathI, A te gujarAta rAjya ne dilhI sAhitya akAdamI keTalA? je gujarAtanA sAkSare mAnatA hoya ke karachI, gujarAtI sudhI pahoMcADe jaIe! kacchI bhASA ahI hatI ja- rAjyane, bhASAnI olI che te gujarAta rAjyamAM sAro e vistAra rAja calAvanArAone pahelethI ja enI jANa hovI dharAvatA karachanI bhASAnA keTalA kAryakrame amadAvAdathI rajU joItI hatI! thAya che ? jo e gujarAtInI balI" hoya te enI AvI bIjI eka vAna, kacchI khelanArA-kacchIbhASI keTalA? ghera upekSA kema thAya che? kacchanI prajA kacchI bele, e te svAbhAvika vAta thaI. paNa ' kacchI lipi che? hakIkatamAM kacanI bahAra paNa kacchI belAya che. lehANa, eka evI paNa dalIla thAya che ke kacchI bhASAnI koI bhATiyA, khajA, memaNa vagere che. Aje paNa kacchI khele che. lipi nathI emane khabara nahIM hoya ke kacchInI pitAnI paradezamAM sthAyI thayelA keTalAMka kuTuMbe Aje paNa gharamAM lipi paNa hatI. "kumAra" mAsikamAM varSo pahelAM A vizenAM kacchI bele che. lekhe ne lipitA ci prakaTa thaI cUkyAM che. muMbaImAM yojAyelA moTA-Adhunika zaheramAM rahetA kacchI parivAra mATe mAre pradarzana karacha darzana'mAM kacchI lipinuM nidarzana karAvatA eka vAta kahevI che. A kacchI parivAromAM chokarAMone aMgrejI cATavagere paNa rajU thayA hatA. ne gujarAtImAM zikSaNa apAya che, e te samajAya evuM che ! Aje e lipi bhulAI gaI che. choDI devAI che paNa paNu gharamAM vAtacItamAM keTalAMya parivAre kacchImAM kema khelatA tethI kacchI bhASAnI lipi ja nathI evuM kema kahevAya ? Aje nathI ?-mane A bahu ja duHkhanI vAta lAge che. ApaNe kacachI bhASA gujarAtI lipimAM lakhAya che mATe enI lipi ja ApaNI mAtRbhASAne ja bhUMsI nAkhavAnI pravRtti AdarI beThA nathI evuM kahevuM e itihAsanI upekSA che. chIe ne! khuda bhUjamAM ye meM kacchI bhASA have ochI bhASAnI pitAnI lipi hoya ja e ja pAyAne niyama hoya khelAya che e noMdhyuM che.. . . . ' , te A daSTie marAThI bhASA mATe mArI celenja che ! marAThI nyAya ja kayAM che? bhASAnI Aje kaI lipi che? mahArASTramAM bha chuM. marAMApaNe ghaNIvAra kahIe chIe-sAMbhaLIe chIe ke kaca7 ThImAM mAre abhyAsa zarU thayuM che tyAM amAre mATe meDI lipi ane kacchIne, kacchIone anyAya thAya che, mane A vAta zIkhavAnuM pharajiyAta hatuM kema ke marAThI bhASAnI pahelAMnI gamatI nathI. jarA vicAra te karo, nyAya karavA jaI beThuM e. lipi hatI. have Aje je lipimAM e lakhAya che te te nathI te ajeya" kayAMthI thAya?: kacachanI upekSA thaI che, pachIthI apanAvAyelI che. je moDI choDIne ane marAThI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'prabuddha jIvana . - ka - .... - . . .. .... - - - - - 16-11 ka A sAhitya kharIdaze paNa kharA ! paNa pachI? e vAMcaze vinAgarI lipimAM lakhI zakAtI hoya te kacchI bhASA gujarAtI blipimAM zA mATe na lakhAya? ne e apanAvelI lipimAM lakhAya che mATe bhASA nathI? te maraDIne mATe zuM kahevuM ne ema te hiMdInI paNa kaI pitAnI lipi che? eya vinAgarImAM lakhAya che uccAre ne lipi eka samasyA ghaNIvAra mArI sAme mukAya che ke kacchI ' bhASAnA keTalAka viziSTa uccAre gujarAtI lipimAM darzAvI zakatA nathI, tenuM zuM? ja enI paNa vyavasthA thaI zake ema che. ema te gujarAtI bhASAmAM ke "jhabalAne jha (JH) ane jhebrAne jha (2) e rapaSTa bhinna uccAre mATe judA akSare kayAM che ? ekalA. thI calAvIe ja chIe ne? udUmAM cAra judA judA "jha' che. paNa hiMdImAM vaparAtA urdU zabdo mATe A badhA ja uccAro mATe eka "jJa' akSarathI ja calAvI levAya che. A te vyavahAru rastA zodhavAno prazna che. ApaNe paNa AvI koI vyavahAru vyavasthA karI zakIe. , kacchI sAhitya - have sAhityanI vAta, kacchI sAhitya che puSkaLa che, paNa savAla e che ke e vAMce che keTalA? khuda kacchI parivAramAM paNa keTalA kacchI sAhitya vacce che, hamaNAM zrI kilAbahena vakANIe va tejanAM gIta gAyAM temAM eka gItanI paMkita hatI "tAkaDI, te karI gana-tela' kavi trAjavAne kahe che ke tuM ghaNuM badhuM le che paNa jAtane te taLI je! ApaNe paNa jAtane ja pUchIe ke ApaNuM kacchI sAhitya khuda ApaNe keTaluM vAMcIe chIe ? '' '*'. ' | kacachanA te sArA lekhake paNa ghaNuM che. meTA bhAganA gujarAtImAM lakhe che. bhale lakhe ! paNa kahuM chuM thoDuM kacchImAM paNa lakhene? emAM tamAre kaMI ja gumAvavAnuM nathI! jarUra che kacchI sAhityane ucca kakSAe mUkavAnuM te ja ane-ne khuda kacchIone paNa e vAMcavAnuM mana thAya! sAgaranuM baMgAlI ApaNe jANatA nahotA; zaradabAbunI navalakathAo vize ApaNe jANatA nahotA; paNa jyAre emanI racanAonA anuvAdo ApaNI pAse AvyA tyAre ApaNe evA prabhAvita thayA ke ApaNAmAMthI ghaNAM baMgALI zIkhavA DI gayA hatA. ' kacchI sAhitya evI UMcAI AMkhe ne AnA anuvAda tathA paricaya anyabhApIo pAse rajU thAya te ja kacchI pratye riSTa ne saMskArI vaga vaLe. kacchI jemanI mAtRbhASA hoya te paNa vicAratA thAya ke A vAMcavuM joIe. tAjetaramAM zrI gulAbabhAI deDhiyAe kavizrI tejane paricaya ne emanI canAonI jhAMkhI mubaInA dainika pravAsI' dvArA gujarAtIo pAse rajU karyo. te vAMcIne keTalAe gujarAtIo prabhAvita thayA che. Aje ye e vAMcIne keTalAka sAhityakAre ahIM padhAryA che. ApaNe, ApaNA kacchI sAhitya ne sAhityakArane * anya bhASIone paricaya karAvIe ! mu. kArANIbhAie te A yuM ja che. have anya kachIpremI sAhityakAza ne sAhitya rasikoe A kAma upADI levuM joie. ' " have prazna e che ke kacchI sAhitya koNa chApe? che koI - prakAzake? ne e chapAya te keNuM kharIdaze ?-keTalA kharIdaze? bhAge ApaNI pAse evA ghaNA saMpanna saMjano che je | kacchI bhASA mATe zrI gulAbabhAI dediyAe eka jagyAe kevuM sAcuM kahyuM che ke A bhASA gUMgI, sumasAma paDelI mahelAta' che. A maholAtane pharI gUMjatI karavI hoya te dilathI emAM sakriya rasa laIe. A mATe mArI sauthI pahelI AgrahabharI vinaMtI che ke badhAM ja kacchI kuTuMbanA gharamAM--tamArA senA gharamAM chokarAo joDe rejidA vyavahAranI vAte kacchImAM ja karo. na karatA ho te zarU kare; ne emaneya kacchImAM besavA prere. ApaNI bhASAnAM mULiyAM jIvaMta haze te eka divasa emAMthI vizALa vRkSa kaLI UThaze, bhASAne premI-vAda nahI'! - eka spaSTatA karI lauM. ApaNane bhASAne "vAda nathI, bhASAne prema che. eTale ApaNe A mATe jhaghaDA nathI karavA. vepArI kema chIe-zAMtipriya prajA chIe. eTale AnI zarUAta premathI ja karIe. ApaNuM vepArI kAmane A mATe bahu samaya na maLe e samajI zakAya. paNa e le e gharamAM te karachInuM pracalana zarU karI zake ne? uparAMta, kacchI bhASA ne sAhityanA utkarSa mATe je leke mathI rahyA che emane tana, mana ane dhanathI sahakAra Ape te ceDA ja vakhatamAM ApaNuM bhASA enA yegya sthAna ne mAnane pade birAjamAna thaI jaze. kaccha yunivarsiTI eka vAta dhyAnamAM Ave che? gujarAtamAM gujarAta yunivarsiTI che, saurASTra yunivarsiTI che, dakSiNa gujarAta yunivarsiTI paNa che; kaccha yunivarsiTI nathI ! kema ema ? UgatI peDhIne zikSaNa pratye vadhu abhimukha karIe abhyAsane saMzodhanane kSetre protsAhana ApIe. kacchI sAhityane vadhune vadhu samRddha karatA rahIe ne vartamAna vizvanI pratyeka gatividhimAM UDe rasa levA prerIe te kacacha yunivarsiTI UbhI karavAnuM kAma kaMI azakaya te na ja rahe! kavi khabaradAre kahyuM che jyAM jyAM vase eka gujarAtI tyAM sadAkALa gujarAta ! paNa kaccha mATe te kahevuM joIe ke duniyAne kaI e deza nathI jyAM kacchI na hoya che paNa kacchI kalacara'-kacchI saMskRti ApaNe badhe pahoMcADI zakayA nathI-kAraNa ke ApaNe e pratye lakSa ApyuM nathI-uparAMta, badhe veraNa cheraNa chIe-saMgaThita nathI, zrI pimala emanI tasavIrakalAne, khAsa te sukhanI tasavIre mATe Aje duniyAbharamAM jANItA che. paNa e karachamAM ja vega che . ne ApaNe ahIM beThA kahIe chIe, amArA kacchanA mila !" ravIndranAtha TAgoranuM paNa AvuM ja thayuM hatuM, emane nebela puraskAra maLe tyAre AkhuM baMgAla gAjI uThayuM. -AmAra rebIndranAtha ThAkura ' ApaNuM vyavasAya-kAmadhaMdhAnI bahAra gayA vagara paNa A kSetre je leke sakriya che temane sahakAra te ApIe ! ne sahakAra ApavAnI vAta karyA pachI kavi teje kahyuM che ne ke , ' bhAIbaMdha to emAM ja te - - : , , , bhI meM. asI vijhA ayuM; . ne jo bhIDa 2, teja'! . . . . . makara *, * . . pa . taDe sacaI bicAba vi ja vADA,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-25 (mitroe tA saue kahyu` ja hatu ke jarUra paDe tyAre tamane sAtha ApavA ame kheThA ja chIe ! paNa kharekhara bhIDa paDIjarUra paDI-tyAre e sau kher3A ja rahyA !) ApaNe AvuM na karIe ! kacchI sAhityanA vikAsa ne samRddhi mATe pustrA` AdaranAra kavi tejane huM gauravapUrvaka AvakAruM chuM te emA A 'hiMsA paramo dharma: bAibala : lyuka 3-14 mAM kahyuM che: Do violence to no man kASThanI paNa hiMsA na kara.' A ja vAtane vAsudeva mahAtmya 20-13 mAM kahI ke, peAtAne mukhya dhama' ane jIvikAvRttinA nimitte paNa manathI paNa prANImAtranA droha na karavA. Ama chatAM manuSya ajJAnatAthI athavA anya kAraNAthI hiMsAnA mArge vaLI jAya che. evAne samajAvavAnuM kAya' kayu svAmI sahajAna`de. yuddha jIvana zAstrI prItamaprasAdadAsa bhUjamAM jagajIvana mahetA nAmanA brAhmaNa rahetA hatA. te bhUjanA rAma devajInA ATha dIvAneAmAMnA eka dIvAna hatA. teNe zakitapa'thIonA saMgathI zatacaMDI yajJa karAvavAnuM nakakI kayu. A yajJa hiMsAmaya hatA. devIne prasanna karavI hoya to cattamAM gheTAMbakarAMne bhega ApavA joie ema teNe mAnI lIdhu hatuM. yajJanA divasa nakakI karAyA. yajamAnAne kholAvavAmAM AvyA, yajJakuMDamAM agninI javALAo bhaDabhaDa khaLatI hatI, kapALamAM cAMdalA karIne, gaLAmAM hAra paherAvIne bakarAMone taiyAra rAkha vAmAM AvyAM hatAM jagajIvana mahetAe ravAmI sahajAnaMdane paNa A yajJamAM padhAravA AmaMtraNa ApyuM hatuM. huM svAmI sahajAna Mdane A vAtanI khabara paDI, temane nirdoSa prANIonI dhyA AvI, thayuM ke AmAM to vedanA siddhAMtAnA hrAsa thAya che. durAcArInI pravRttimAM vadhAro thAya che. venu sAcu rahasya samajAya, ahiMsAmaya yajJAnu pharIthI pRthvI para sthApana thAya ane nirdoSa prANIonI rakSA thAya evA hetuthI te yajJa maMDapamAM AvyA, ahIM AvIne emaNe sAdhuonAM ane brAhmaNAnAM lakSaNAnI vAta karI. pachI zAstrokata rIte ahiMsAmaya yajJAnu pratipAdana karyu. sahajAnaMda svAmIe kahyuM: agena zela ]' eTale 'bakarAM hAmIne yajJa karavA' ema nahi; paraMtu aja' eTale cAra pAMca varSa' nI, na uge tevI DAMgara hAmI yajJa karavA. uparAMta yathAzakti huta dravyo jevAM ke tala, zrIphaLa vagere hAmIne sAttvika yajJA karavA. e vedanA siddhAMta che. yajJamAM nirdoSa pazuone hAmavAthI kAI devadevI prasanna thatAM nathI. mahAbhAratanA mAkSalmamAM kahyu` che ke, he rAjana ! lobhI ane svAtha parAyaNa nAstikAe vedanA arthe nahi jANIne ja satyanA AbhAsarUpa jUThANu pravartAvyuM che. jene maryAdAnI vyavasthA nathI, vimRddha ane nAstika lakAe ja hiM'sAnu pratipAdana karyu" che. pazunI hiMsA karavAnA manavALA brahmaNanuM meTuM tapa hiMsAthI svaga maLaze evI bhAvanAthI nAza pAmyu gAMdhIjI eka gAmamAM gayelA. e gAmamAM hiMsAnA upadrava vadhu hatA. dararoja akarAMo kapAtA. gAMdhIjIe vicAyu' ka nirdoSa prANIo vinA kAraNe motanA khapparamAM homAya che. puSAtha anekA mATe preraNArUpa ane ema icchuM chuM. kavi teja uttarAttara vikAsa sAdhe evI zubhecchA! sAthe je" eka vAta kahI dauM ke ApaNe Aje kavinuM sanmAna nathI karatA, emanu RNa adA karIe chIe. AbhAra ! (kavi 'teja'nA sanmAna prasage kareluM vakatavya dhaTatA pheraphAra sAthe | te te rathAne pahoMcyA. tyAMnA AgevAnane kahyuM: bakarI adale mane kApe, kAraNa ke pazuyAni karatAM mAnavayeAni zreSTha che." gAMdhIjInuM A vAka temane spazI gayuM. pariNAme teo AvuM nIca kAya' karavAnu` mAMDI vALyuM. Ama AvA mahApuruSo jIvana-upadeza preraNA pIyuSa pAya che. sa zAstrane sAra kADhIne 'vacanAmRta' graMthamAM bhagavAna svAmi nArAyaNe ahiMsAdhamanuM pratipAdana karatA kahyuM : 'je ahiMsA dharma' che te to kevaLa kalyANune athe' che. mATe gRhastha athavA tyAgI e sarvene mATe ahiMsArUpa je dhama te ja kalyANane athe' kahyo che. vacanAmRta ga. pra. 69. ahiMsAmaya je dhama che te mekSaparAyaNa che'. Ava AvA zabdo kahIne ahiMsA paramo dharma' e zAstrokA kathananu pratipAdana karyu che. zrI cImanalAla cakubhAi zAhu nidhi smAraka zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA dehAMtsaga bAda emanI smRti kAyama rahe e hetuthI sadha' dvArA je smAraka nidhi ekatra karavAmAM AvyA hatA temAthI nIce mujaba khaca karavAmAM Azle che. mA (1) za. 1,11,111/- gujarAtI sAhitya pariSadane haMma caMdrAcAya svAsthAyapIThanI sAthe sva. cImanabhAinu nAma joDavAnI zarate. (2) rU. 1, 51,00/-bhAratanA zreSTha gujarAtI patrakArane prativaSa' rU. 11,000/-nA cImanalAla cakubhAI zAha zreSTha gujarAtI patrakAra puraskAra' ApavA mATe 'sadha' hastaka anAmata rAkhavAmAM AvyA che. (3) rU. 50,000/-nAsiAha'nA velDiMga yuniTa sAthe sva. cImanabhAinu nAma joDavAnI zarate ane anya sAdhanAnI kharIdI mATe. (4) za 51,000 zrI yusa maheraalI senTaranA TreiniMga hAlanI sAthe sva. cImanabhAInuM nAma joDavAnI zarate. 13ma (5) Azare za. 25,000 sva. cImanabhAinA lekhonA pustaka "samaya ciM'tana"nA prakAzana mATe, (6) Azare rU. 25,000/- sva. cImanabhAinA lekhAna pustaka tattvavicAra ane abhivadanA' nA prakAzana mATe. sadha hastakanA sva. cImanalAla cakubhAi zAha, smA nidhimAMthI bahAranI anya sasthAone bheTa sahAya ApavAnI gAma levA vinaMtI. rakama have pUrI thai che. tenI noMdha levA -maMtrIo
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prazna jIvana nA * * * * E F = + + + +aa , . . . . . . . #, . . , , , , , , , , , .. . . - * * * * * * * ( jo halAhala ( amRta bhI vahI) che. ' saMghanA upakrame zarU thayela " pRSTha 14ra thI cAlu : [ !' : 6 * ; ! ! ! adhyAtma vagara ' - kahevAno artha e nathI ke, saMsAramAM phUlenI sAthe kAMTA nathI, prakAzanI. sAthe. aMdhakAra nathI ke bhalAInI sAthe bUrAI : cImanalAla ema. zAha, kalAdhara nathI ? paraMtu kevaLa phUla ja grAhya che, kAMTe nahi, evuM teNe zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha dvArA lokenI suSupta adhyAtma kahyuM? kevaLa prakAzanA ArAdhaka rAtanA aMdhakAramAM namaMDaLamAM tanAne jAgRta karavA mATe paramAnaMda kApaDiyAM sabhAgRhamAM , ; camakatA sitArAnI zobhAne kema bhUlI jAya che? vijJAna paNa adhyAtma vagarane prAraMbha karavAmAM AvyuM che. A varganA kahe che, ke nitAMta aMdhakAra jevA keAI cAja nathI, mAtra saMcAlaka tarIke jena tatvaciMtaka zrI pannAlAla jagajIvanabhAI .. ! prakAzanI gerahAjarInuM nAma ja aMdhakAra che. e ja rIte gAMdhInI sevA maLI che te "saMghane mATe moTuM sadbhAgya gaNI bUrAImAM paNa kayAMka kaI bhalAIne aMza chupAyeluM che sAkAya.. . . - - zake che. sajajana mAnavImAM paNa jo koI bUrAI '' hoI A adhyAtma vargane uddaghATana samAroha che. ramaNalAla zake te durjanamAM paNa kaIne kaI bhalA hAI zake cI. zAhanA pramukhasthAne zanivAra, tA. 5-1-'85nA sAMjanA che. hareka vyakitanI bUrAi para najara karIne manamAM cIDhatA -00 vAge paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM yojAye hate. rahevAnA badale e vyakitanA keI khUNAmAM chupAyelI bhalAIne A kAryakramanA prAraMbhe zrI uSAbena mahetAe prArthanA rajU prakAzamAM ANIne jAte sukhI banavuM ane saMsAramAM paNa karI hatI. adhyAtma varganA saMcAlaka zrI pannAbhAI gAMdhIe sukhanI vRddhi karavI uttama mArga nathI zuM ? je pyAlAne "e dIpa pragaTAvIne A varganuM uddaghATana karyuM hatuM. A prasaMge khAlI' kahIne phariyAda karI che, ene ja "A bharela" khelatAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmamAM navakAra maMtranuM kahIne tamArI udAratAne paNa paricaya ApI zake che. nirAza rathAna advitIya che. badhA maMgala "navakAra maMtrI che. navakAranuM ane parezAne zA mATe bane che? jIvanane niyama kaMIka prathama caraNuM "namo arihaMtANuM AmAM | 'arihaMta' Avo che. zu che ari' eTale zatru ane hata" haNanAra. ragadeSarUpI. rAne haNanAra evA arihaMta bhagavAnane mArA namaskAra hajo. mata bana sAMsa adhIra ' ' - A viSaya para vizeSa prakAza pADatAM temaNe jaNAvyu hatuM sahArA kaI ora milegA' ' , , , AtmA ane zarIra paraspara virodhI padArtha che. AtmA e re mata mRdula samIra 1 . nitya che te zarIra nitya che, nityamAMthI anityanI dhAra . !" dubArA kaI aura khulegA - - - satata phUTayA ja kare che. A saMsAramAM zarIranI jaDatA ane prabhu pUjA kA dIpa, ' che mananI aMtityatA ja duHkhanuM kAraNa che. dehanuM duHkha savane anivArya che. A dehamAM rahevuM eTale jelamAM rahevA barAbara che. bhavAMtaraneM aTakAvavuM hoya to sarva prathama dehabhAna bhUlavuM gaMgAjala kahalAe AMsu ' ' yaha samAna bahuta ' . ' :gA prabhAta ke gIta, ; jIvananA lakSya aMge prazna uThAvatAM temaNe kahyuM hatuM ke ' ' dhvananuM lakSya eTale mAtra paisA kamAvo e ja mAtra nathI. jIvanamAM, . prAtaH ho aMdhiyArA pighalegA. : * * * zeraDI AyAtmika pravRttine paNa sthAna ApavAnI jarUra che. - Abera kAmUe lakhyuM che ke, tame mane kArAgRhamAM pUrI jIvanamAM dhama che te badhuM ja che. dhArmika cetanA ja mAnavIne, zake che, mArA hAthamAM beDIo paherAvI zake che, paNa tame para laya tarapha laI jaze. dravyAnuyoganI vAta karatAM temaNe mane baMdI banAvI nahi zake. beDIo mAtra mArA hAthamAM ja jaNAvyuM hatuM ke A viSaya para ApaNe UMDA UtarIe te haze, mArA para nahiM. ; kharekhara jenarzananA kharA tatvanI ApaNane jANa thaze. 1 . bhagavAna saccidAnaMda svarUpa che ane e AnaMda svarUpa jagatamAM be tattva che-jIvuM ane pudagala jemAM pAMca astikAya AnaMda kadanA upAsaka banIne jIvanamAM duHkha, kaSTa, nirA nI tenuM nAma dravyAnuyoga. vAta karo cho ? -De ramaNalAla cI. zAhe zrI punAbhAI gAMdhInuM caMdana hArathI svAgata karatA jaNAvyuM hatuM ke "saMdhanI vividha tamArA hRdayamAM paNa jIvanane sukhamaya ane AnaMdamaya pravRttiomAM Aje adhyAtma varganI eka cetanavaMtI pravRttine banAvavAne utsAha che, e ame jANIe chIe, tame paNa umere thAya che. A adhyAtma varga dara zanivAre baporanA jANe che, paNa AMkha baMdha karIne beThA che, eNmine mArI 4 thI 5 tA samaye paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM calAvAze. zrI pannAbhAI gAMdhI A adhyAtma varganuM sarasa saMcAlana '. . . . . eka cinagArI kahI ' , !" che, rasa dharAvanAra vyakitaoe rasa levA jevI A pravRtti che. saMdha nA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe A pravRttinI AvazyaktA samajAvavAnI sAthe bhAga lenArA sau sabhyanuM svAgata : : : : tailase bhIgI huI, bAtI. 3 : , cyuM hatuM. A varganA saMjaka zrImatI taruNikAbena zAhe . . te Isa dilameM bhI hai. . . . . ! sone AbhAra mAnya hate.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-raspa * : prathama Avana (pRSTha 134 thI cAlu) . ' krAMtinA parimANa ravArpaNa, saMgaThana ane nautika hiMmata upara tenI saphaLatAne AdhAra rahe che. evI krAMti kayAreka saphaLa thAya che, te kayAreka niSphaLa jAya che. prajAvimukha, julamI sattAdhIzone uthalAvyA pachI jyAre navI sattA Ave che tyAre prajA rAhata anubhave che. paraMtu samaya jatAM kadAca je navA sattAdhIze paNa sattAnA madamAM julamI bane che te prajAne pharI pAchI kAMti karavAnI AvazyakatA UbhI thAya che. rAjadvArI krAMtimAM kayAreka AvuM caka cAle che. - koI paNa eka paristhitinI sAme keTalAka svAthI netAonA manamAM asaMtoSa hoya ane teo tene virodha karI, baLa vAparI te paristhitine haTAve ethI dareka vakhate kAti thaI ema nahi kahI zakAya. asaMtoSanA kAraNamAM evI vyakitaonI vadhu paDatI apekSA ke vadhu paDatI mahattvAkAMkSA paNa javAbadAra hoya che. lekamAnasane. uzkerI, tenI ochI samajane krAMtinA nAme geralAbha uThAvI, sattA ke pratiSThAna sthAne besI janArA takavAdI mANase duniyAmAM ochA nathI. paraMtu evI rIte thayeluM parivartana jhAjho samaya TakatuM nathI. rAjAzAhI ke saramukhatyArazAhI karatAM lokazAhImAM rAjadvArI kSetre sattAkAMkSI mANasanI saMkhyA ghaNI moTI hoya che. je sattArUDha hoya che tene sattA TakAvI rAkhavAmAM rasa hoya che. jenI pAse satA nathI te sattAdhIza pAsethI sattA AMcakI levA mATe yojanAo ghaDe che, taka maLatAM sattAdhIza sAme baMDa karAve che. paraMtu dareka baMDa saphaLa thatuM nathI. vaLI dareka baMDane kAMti kahI zakAya nahi. kAMti je gauravayukata zabda badhI caLavaLa ke sattA parivartana mATe vAparI zakAya nahi. saMdharSa, vidroha, viplava, jhuMbeza, baMDa, baLa vagere zabdo najIka najIkanA arthavALA che, paraMtu te badhAmAM kAMti zabda vizeSa gauravavALe che. je baLa saphaLa thAya te krAMti ane je kAMti niSphaLa jAya te baLave evI vyAkhyA apAya che, paraMtu te saMpUrNapaNe sAcI che ema na kahI zakAya. jemAM prajAnA vizALa vage nyAya mATe svArpaNayukata laData calAvIne sattA parivartanamAM saphaLatA meLavI hoya tevI ghaTanAo krAMti zabdane vadhu sArthaka kare che. jyAM rAjadvArI sattA hoya che tyAM zastrabaLa hoya che. virodhane miTAvavA mATe tarata zone upayoga thAya che. nyAyanI vAta bAju para mukAya che. samajAvaTane sthAna hotuM nathI. sattAdhIzone sattA choDavI game nahi. eve vakhate sazastra kAMtithI pariNAma jaladI Ave, sazastra baMDano AraMbha gupta hilacAlathI thAya. sattAnA sUtradhAranuM aritAva jeTaluM vaheluM maTe teTalI vahelI sattA kabaje karI zakAya. vartamAna samayamAM ghAtaka zastronuM pramANa vadhyuM che ane mANasane mAravAnI yukitaprayukitao paNa vadhI che. darathI nizAna tAkI, goLA ke be choDI] jhaDapI vAhanamAM bhAgI jaI zakAya che. duniyAnA ghaNA dezamAM gerIlA pravRtti vadhI che. sattAdhIzone ene satata Dara rahe che. hemaNe hamaNAM AtaMkavAdIonuM jora paNa vadhyuM che. acAnaka kyAMka keIne mArI nAkhI, vimAnanA apaharaNa karI, lene ke rAjadArI puruSane bAnamAM rAkhI, sattAone hacamacAvavAnuM kAma A AtaMkavAdIo kare che, paraMtu ethI je pariNAme , Ave che, te bahu ciraMjIvI rahetAM nathI. evI dareka ghaTanAne kAnti kahI zakAya nahIM. rAjadvArI krAMti ghaNuM kharuM lohiyALa hoya che. kayAreka sazastra pratikAra ocho thAya athavA na thAya tyAre ochI hiMsAe sattA parivartana thAya che. sattA parivartana vakhate sthAnika prajAnA baLane videzI sattAne kayAreka sIdhI ke ADakataro Teksa paNa maLe che. kayAreka videzI sattA irAdApUrvaka baLa karAve che. rAjadvArI krAMtimAM nyAya, nIti, siddhAMtanI vAta dareka vakhate hoya evuM nathI. asahya yAtanAmAMthI mukata thavuM eja kayAreka prAthamika yeya hoya che. prAcIna samayamAM rAjAzAhInA jamAnAmAM keTalAka julmI rAjAonAM patana evI rIte ja thayAM che. ' sAmAjika ke dhArmika kAMti ahiMsaka hoI zake, paraMtu rAjadvArI kAMti paNa ahiMsaka rIte karI zakAya e prayoga saphaLa rIte gAMdhIjIe karI batAvyo. itihAsanA pAne e suvarNAkSare lakhAze. satya mATe Agraha, hasate mukhe jelamAM javAnI ke jarUra paDaye prANa - arpaNa karavAnI tatparatA, siddhAMta-niSThA ane duzmana pratye paNa premanI bhAvanA ityAdi sAthe, AkhI duniyAmAM patharAyelI eka satanatamAMthI bhAratane mukta karavAnuM svapna sevavuM e nAnI sUnI vAta nahotI. AtmabalidAnanI ane lekakalyANanI sAcI bhAvanA sAthe satata lokasaMparka dvArA AkhA bhAratamAM ni:svArtha netAgIrI UbhI karI. rASTravyApI adelane dvArA gAMdhIjIe briTiza sarakArane haMphAvI ane chevaTe ahiMsaka krAMtinuM pitAnuM yeya siddha karyuM. ATalA meTA pAyA upara, ATalAM lAbAM varSo sudhI cAlelI ATalI meTI ahiMsaka rAjedArI kAMti ItihAse bhUtakALamAM joI nathI, bhaviSyamAM kayAre jeze tenI khabara nathI. paraMtu ahiMsaka rIte paNa rAjakArI kAMti thaI zake che e gAMdhIjIe jagatane siddha karI batAvyuM. sazastra krAMti karatAM ahiMsaka krAMtimAM samaya vadhu lAge e dekhItuM che. paraMtu prajAnA nIcAmAM nIcA stara sudhI te vyApI rahe che. prajAmAM ekatA ane svArpaNanI udAtta bhAvanA te jeTalI janmAvI zake che teTalI hiMsaka krAMti janmAvI zakatI nathI. cAritryazIla, prabhAvazALI, balidAna devAnI tatparatAvALA lekanetAonuM jema jUtha moTuM tema ahiMsaka kAntinuM iSTa phaLa vaheluM jovA maLe. je samAja ke rASTra vakhatovakhata sAmAjika, rAjakIya, Arthika, zaikSaNika, dhArmika, sAMkArika ityAdi kSetramAM samayecita pheraphAra karatAM rahe che. e samAjamAM ke rASTramAM krAMtinI kaI AvazyakatA rahetI nathI. krAMtinuM mULa asatiSamAM che, paraMtu je paristhiti ja evI hoya ke asaMtoSane rasthAna ja na maLe te krAMtine mATe, jarA paNa avakAza na rahe. jyAM samayecita parivartana thatAM nathI tyAM jUnavANuM mAnasa, kAlagnarata paraMparA ke niSNANa praNAlikA jaDa thatAM asatiSanuM vAtAvaraNa janme che ane kAMtinI AvazyakatA pedA thAya che. dareka prajAmAM vakhatovakhata bhinna bhinna prakAranI prAnti te thatI rahevAnI. paNa Adarza sthiti to e ja gaNAya ke kAntinI koI AvazyakatA ja rahe. thAka samaya mATe, thAka lekamAM evI rithati pravartI zake. paraMtu haMmezane mATe evI. sthitinuM nirmANa thAya evI manuSyanI prakRti nathI. ho -ramaNalAla cI. zAha zita rakSA karatAM ka thI. krAMtinuM mULa - thAna ja
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 sara jA halAhala hai, A prAddha jIvana krama upasa kheDA che ? AtamAM tene sAi, Ana mukavo? jIvanamAM cAre tarapha duHkha-kaleza, vivazatA, roSaNa ane bhraSTAcAra sAtheja panArA paDayo che, A joI--joine mana usa thaI jAya che. dezanuM zuM thaze, mAkhkhuM thaze, zAsananuM zuM thaze ane ApaDyu. zu thaze. divasa-rAta e ciMtAkArI khAya che.' kAi paNa gaMbhIra prakRtinI vyakita sAthe vAta karatAM ka MTaka AvI ja pratikriyA sAMbhaLavA maLe che. keTalAka dhArmi ka sapradALane te dArzanika AdhAra du:khavADu che. sava* duHkhama sava' dezama' - sava duHkhamaya che ane sava' tAya che--AvA upadeza ApIne nivRtti mAganI sAthe katA siddha karanAra AcAya navInA jIvanamAM nirAzA ane palAyananA praveza karAvI ene mAja tarapha lai javA icche che. mekSa mATe paNa kahe che :-- * "tadatyanta vimekSapavaga : -du : khathI. sava thA chuTakArA meLavavA ja mokSa che. je AvAgamananA cakramAM jIvane parama duH kha ane A cakramAMthI muktine parama sukha kahe che, e leAkAe jIvana viSe nitAMta ekAMgI daSTikANa ApyA che. jo gRhure - halAhala he amRta bhI vahI lekina, mAlUma nahIM tujaka aMdAja hI pIneka. A vAstavamAM sasAra ke vana na sukhamaya che, na du:khamaya, e te jevu' che tevuM ja che. je ekane mATe sukhamaya che, e ja zrIvyuM mATe du:khamaya che. enA sIdho sAdo artha e che ke, jIvana ke saMsArane sukhamaya ke du:khamaya nAvanAra mAnavI pate che, enu mana che, jIvana ke sa MsAra nahi. jema rI mAtra karI che, aNusamaja khALaka enAthI potAnI AMgaLI paNa kArSI zake che ane samajadAra vyakita enAthI phaLa ane zAka AjI kApIne ene eka upayogI sAdhana paNa banAvI zake che. phirAka gorakhapurI pharamAve che: x anavara AgevAna vizva prAzvAta siddha thaI zake che, paraMtu kuzaLa vaidya ene auSadhi rUpe upayoga karI jANe che. e ja rIte ajJAna mAnI vanadAyI amRtane paNa aNusamAjamAM prAtakaviSa manoja zazake che. yama dhruvA : panti puruSAya parAbhavama, muddhi tasyApaka nita e chatAM jIvavAnI paNa eka kalA che. moTA bhAganA lA [ii kaLA jANutA hotA nathI. A kaLAnA ma`ttu vidur 'kahyuM che: amRta bhI vahI...... soDa vAcI nAni pati. devatA je mAnavIne parAbhava icche che, enI addhinu karaNa karI le che. ane tyAre e vyaktine saMsAranI hareka Aja bhUrI jaNAvA lAge che. e ja pramANe : tA.6-11-25 na devA dAmAdAya rakSanti pazupAlavata, yaM tu rakSitumicchanti, yudgha yA sayAjyantitama -devatA pazupAlakanI jema DaDA hAthamAM lai kAinuM rakSaNa karavA AvatA nathI. paraMtu jenu rakSaNa karavA icche che, ene buddhi Ape che ane e buddhi vaDe ja vyakita saMsAramAM saphaLatAnAM zikharo sara karatI jAya che. saMsAra eka suMdara upavana che. emAM vividha prakAranAM sugaMdhita puSpo' ane sumadhura kaLA bharyAM paDayAM che jo vAi eka phaLa kaDavuM lAge to tene choDIne bIjA rasIlAM mULa cUMTI lo. paNa upavanane eDIne bhAgI javAnI pravRtti tA, tame upavananI manoramanAthI saMpUrNa paricita nathI evuM siMddha kare che. nadI, jharaNAM, tArAethI suzobhita AkAza, indradhanuSI raMga, gaganavihArI paMkhIo hiMmAti pava ta zikharo, hariyALA khetarA, raMgabera MgI phUlA, manane praphullita karanAra. pavana, verAna raNa ane zahera tema ja gAmanA killola karatAM leAkA- vaividhyapUrNa vastunI suMdara racanAthI AM vasudharA keTalI ramaNIya banI gaI che ! kayAreya enI ramaNIyatAne AMkha kholIne joi che? ke pachI kSudra svArtha mAM ja racayApacyA rahI ne potAnu tathA anyanuM jIvana duH khamaya ane nirAna kramaya banAvI dIdhu che ? samagra sasAra pratye jene kariyAtu ja che enA mastiSkamAM jarUra kASTha vikAra che. eka zAyare yogya ja kahyu che H tumhe zikAyata sAre jahAMse, kAi nai duniyA lAe kahAMse ? je vyakita potAnI jAtane khalI zakatI nathI, samagra sasArane badalavAnA IjArA le. enAthI moTA daMbha khajo zuM hoi zake ? jyAre duniyAne badalavAmAM saphaLatA maLatI nathI tyAre mAnavI Izvarane ane bhAgyane bhAMDe che, dveSa de che potAnI muddhihInatAthI te pAte ja pAtAnA jIvana ane duniyAne naraka banAve che. jIvanamAM je kaIM sarasatA ane madhuratA che. enA pratye AMkhA khadha karI le che. badhI samasyA te jAte, ja pedA kare che. keTalAMka lokAnA teA e dhaMdho ja banI gayo hoya che. eka gUMcavaNano ukela hajuM AvyA na hoya tyAM khIjI ubhI kare cheH : merI himmata dakhie merA sakSIkA dRkhie, jaba sulajha jAtI hai gutthI phirase ulajhA detA hU~ ma (anusa MdhAna pRSTha 140) Abhika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa 1 385, sarakAra vI. pI. saDa, khAI 400 004 Te. na. 350296 : mudraNusthAna : TrenDa minTasa', jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004 10
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 *** TO I 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa viSa:47 aMka: 15 che | " : abai tA. 1-12-85 chuTaka nakala rUA. 1-5ra vArSika lavAjama rU. 30/ muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meila ke 20 % 12 sI meIla 6 15 49 lagna sa sthAna bhAvi " . . . . bIjA vizvayuddha pachI duniyAmAM lagnaviccheda ke chuTAcheDAnuM pramANu uttarottara vadhatuM cAlyuM che. ADA vyavahAra mATe RdhatI jatI sagavaDa ane ghaTatI jatI lokaniMdAne kAraNe -strI ke puruSanA lagnabAhya saMbaMdhenuM pramANa paNa "dhatuM jAya che. sajAtIya saMbaMdhonI phezana pAzcAtya dezamAM vadhavA lAgI che. (jene kAraNe AIDS-eiDasa nAmanA rege "jagatane coMkAvI dIdhuM che.) mautrIkarAra thavA lAgyA che. TesTa pUbamAM bALakanI utpatti zarU thaI gaI che. lagna baMdhana rahita mukta premane pracAra vadhatuM jAya che. bhArata pAchA pharatAM pahelAM mukatapremamAM mAnanAra rajanIze amerikAmAM pitAnA saMnyAsIone kahyuM hatuM; "We will work, we will do things, but that does not mean that you don't have any time to dance and sing and compose music and Love your woman or somebody else's "woman. If you don't have much time left for yourself, you can at the most love your own woman. To love somebody else's woman takes longer time-- to Persuade her to talk all kinds of nonsense. But it is perfectly good iust for change - good for you, good for other man's woman, good for the other man, because he will be having a chance with somebody else also." lagnabaMdhanamAMthI jagatane mukata karavAnI bhAvanAnA nAme keTalAka mukatapremanI AvI vAta kare che. paraMtu A mukatapremane upadeza nathI, vyabhicArane kubedha che. '. lagnanI prathAne arthAta lagnasaMsthAne nabaLI pADe evI paTanAonuM pramANa divase divase vadhatuM jAya che ene kAraNe keTalAka vicArone ciMtA thAya che ke bhaviSyamAM lagnasaMsthA jI zakaze ke kema? , lagnasarathA e mAnava jAtie hajAra varSanA anubhava ane pravegene AdhAre vikasAvelI eka pavitra thavarathA che. keTalAka vicAraketeha lagnanI prathA baMdhanarUpa lAge che. dalIla kausaratAM teo kahe che ke ethI mAnavI. mukatapaNe harI pharI zakatuM nathI. potAnI lAgaNI ane IrachA anusAra anya vyakita - sAthe prema karI zakatA nathI. lAgaNIone dabAvavAnA pariNAme enuM vyakitatva kacaDAI jAya che. ene vikAsa aTakI jAya che. mAnavI gulAma jevo nisteja banI jAya che. mAnavI gulAma je nisteja banI jAya che. lagnanuM baMdhana na hoya te mAnavI mukata vihAra karI zake, mukata sahacAra mANI zake, yatheccha prema, saMbaMdha bAMdhI zake. enAmAM rahelA vyakitatvane ' uMccatama koTi sudhI te pahoMcADI zake. pata giyuM ke bhamaro IchA mujaba judAjudA phUla upara besIne rasa mANI zake che. enA e kArya mATe nathI phUlane vAMdhe hatuM ke nathI bIjA pataMgiyA ke bhamarAne vadhe che. je prakRtimAM A pramANe sahaja sthiti hoya te prakRtinA zikhare belA mAnavI mATe evI rithati kema na hovI joie ? vastuta: mAnavI te sRSTibAganuM sarvottama puSpa che eTale ene mATe te ethI paNa vadhu mukta ane sahaja sthiti hovI joie. (baMdhanarahita mukata sahacAramAM mAnanArAonI AvI dalIle prathama draSTie keTalAkane gamI jAya evI haze, paraMtu temAM mAnava prakRtinA abhyAsanI nyUnatA jaNAyA vagara nahi rahe. pazu-paMkhAomAM lagnanI prathA nathI. amuka nara prANI amuka mAtA prANI sAthe kAyama rahevAnuM pasaMda kare ane e baMnene pitAnI jAtinA bIjA koI prANIo sAthe jAtIya saMbaMdha na hoya evuM apavAdarU5 kayAMka jevA maLaze. paraMtu ekaMdare to pazu sRSTimAM nibaMdha jAtIya jIvana che. pitAnI icachAnusAra nara ke mAdA jude jude vakhate judA judA prANI sAthe jAtIya jIvana mANe che. bhAI bahena, pitA putrI, mAtA putra jevA jAtIya saMbaMdhe paNa emAM saMbhavI zake che. pazu sRSTimAM mukata sahacAra, mukta prema jovA maLe che. paraMtu mukata che. mATe te uttama che evA bhramamAM paDavuM na joIe. bahuke mukata che mATe te nina keTine che ema mAnavAne vadhAre kAraNu che. pazupakSIo pAse manuSya jevo bauddhika vikAsa nathI ke manuSya jeTalI mahArAtmaka zakita nathI. mATe temanuM jIvana bAhaya draSTie kalaharahita, zAMta ane sukhI dekhAya che. paraMtu temAM vikAsa nathI, hajAro varSa pachI paNa pazu jIvana evuM ja prAthamika kakSAnuM jIvana rahe che. strI purUnA mukata jAtIya saMbaMdha mATe kudarata tarapha pAchA pharavuM eno artha e ke dhyeyavihIna, arthahIna, prAthamika pazujhana tarapha paNa karavuM.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratha jIvana - pazusRSTimAM saMtAnonI saMbhALa jhAjho samaya rAkhavAnI hetI nathI. alpakALamAM baccAMo mAtA pitAnI jema ravataMtra - jIvana jIvatAM thaI jAya che. evuM jIvana zarU thayA pachI mAtRraha, pitRneha, saMtAnavatsalatA datyAdi bhAve temanAmAMthI jhAMpathI cAlyA jAya che. e ja sthaLe kuTuMba karIne rahevAnuM paNa pazusRSTimAM bahu ja ochuM jovA maLaze, prema, svArtha tyAga, svApaNuM, dayA, nyAya, nIti ItyAdi uccatama TinA bhAvo manuSya jIvanamAM jevA jevA maLe che tevA pazusRSTimAM javalle ja jovA maLaze. mAnava bALakane UcharatAM ane vikasatAM jhAjho samaya lAge che. savA-doDha varSa pachI te mAnavazizu khelatAM zIkhe che. pitAnA vicAro vyakata karatAM ThIkaThIka vAra lAge che. pAMca sAta ke ethI paNa vadhu varSa sudhI bALakanI saMbhALa levAnI jarUra rahe che. eTale ke prANIo karatAM manuSyane-pati patnIne bALakane ucherane nimitte vadhu samaya sAthe rahevuM paDe che. ene kAraNe ja pati patnI ane saMtAna vacce kuTuMbabhAva vikase che. ethI ja kuTuMbanA nirvAhanI vyavasthA mATe prANIo karatAM manuSyane vadhu samaya ane zakita ApavA paDe che. eTale ja pazusRSTi karatAM manuSya jIvana svecchAe harSathI vyavasthAnA baMdhanamAM mukAvAnuM pasaMda kare che. ghaNuMkharAM prANIomAM jAtIya jIvana mATe RtukALa siMzcita hoya che. saMtAnotpattine kALa paNa nizcita hoya che. manuSyanA jAtIya jIvanane pAMgaravAne pazuo karatAM vadhu samaya lAge che ane pagayAM pachI RtuonA baMdhana vinA satata cAlyA kare che. AthI paNa prANIo karatAM vastradhArI manuSyanI sthitine alaga daSTikoNathI vicAra kare. Avazyaka thaI mATenuM eka dIrdhadazI pagaluM bharyuM hatuM. sAmAnya bhAratIya hindu ke jene yuvaka yuvatIne kAkAmAmAnA ke I-mAsInA dIkarA- dIkarI pratye kAmavAsanA thatI nathI evI sahaja sthiti je pravate che tenI pAchaLa paNa hajAre peDhIoe svecchAe svIkArelAM tyAga-saMyama rahelAM che. navuM lohI na Ave ane eka ja peDhInuM lehI aMdara aMdara pharyA kare che e peDhI samaya jatAM nisteja. ane zakitahIna thatI jAya evuM AjanA vaijJAnike paNa kahe che. bhAratamAM bahArathI AvelI athavA vaTalAyelI keTalIka jAtiomAM athavA duniyAnI keTalIka AdivAsI jAtiomAM mAMhomAMhe lagnane kAraNe prajopattinuM pramANa ghaNuM ghaTI gayuM che. bhagavAna RSabhadevanA samayamAM yugalika jIvana hatuM. bhAI bahena paraspara paraNatAM, paraMtu mAnava jIvananA vikAsa mATe tema na karavA bhagavAna RSabhadeve upadeza Apyo hate. mukata... vihAra, mukta sahacAra ke mukta prema e vyabhicAranuM ja spALuM nAma che. jeo ekalavihArI che, svacchadAM che,, vilAsI che, laMpaTa che, vakarelA che, dAmpatya jIvanana, duHkhI che tene mATe mukta sAhacaryanI vAta managamatI che.. paraMtu jeo svastha che, sthira che, saMyamI che,. dAmpatya jIvananA sukhI che temane mukata sAhacaryanI vAta sucaze nahi. keTalAka leke Free Sex ma mAne che, paNa phakata pitAne mATe; pitAnI pAnI, mAtA, bahena ke putrI mATe nahi. AvA bevaDAM dhoraNavALA keTalAka mANase samAjamAM jovA maLaze. paraMtu temanuM kazuM mUlya nathI. vezyAnA bajAramAM kevaLa mukta sAhacarya che paNa tene kayAreya koIe Adara karyo nathI.. jeo mukata jIvanane baMdha Ape che teo jAtIya jIvana pUratI ja kema vAta kare che? jenI sAthe jyAre paNa jAtIya prema karavAnI IcchA thAya tyAre tenI sAthe tema karavAnI manuSyane svataMtratA hovI joIe evuM je mAnIe te pachI jene jyAre cerI ke khUna karavAnI IcchA thAya tyAre tene tema karavAnI paNa svataMtratA hovI joIe. ema.paNa svIkAravuM nahi paDe? e bAbatamAM paNa ene kaI baMdhana kema hovA joIe ? paraMtu evI dalIla svIkArIe te manuSyajIvananI vyavasthA ja TakI na zake, manuSya ghara karIne, kuTuMba sAthe, samAjanI aMdara rahevAnuM pasaMda karyuM teno artha ja e ke teNe svecchAe, samajaNapUrvaka, DahApaNupUrvaka vyavarathanuM baMdhana svIkAyuM che. niyama jema vikAsanI ADe AvI zake che tema niyama vikAsamAM madadarUpa paNa thaI zake che. manuSya jAtio vecchAe svIkAreluM lakhyuM, kuTumbanuM ane samAjanI vyavasthAnuM baMdhana enA vikAsamAM avazya upakAraka nIvaDayuM che. lagnasaMsthAnAM aniSTa ghaNuM haze. keTalAMka aniSTa vivAvaspada paNa haze. e badhAM ahitakara aniSTa dUra karavAnI bAbatamAM saMmati sAdhI zakAya. paraMtu lagnasaMsthA e ani baMdhana che ema vicArIne e saMrathAne ja je ucheda karavAmAM Ave che. tethI anekagaNAM bIjA aniSTa pravartAze. manuSyanAM sukha zAMti ane ravasthatA cAlyAM thaze. puruSanI AkramakatA vadhaze ane strIonI salAmatI jokhamAze.. - lagna jIvananuM baMdhana eTaluM badhuM kaDaka na hovuM joIe. ke jethI vyakita kacaDAI jAya ane chatAM emAMthI bahAra na . . (anusaMdhAna pRSTha 150) , , hajAre ke lAkha varSa pUrve manuSya jayAre prAkRtika dazAmAM jaMgalI jIvana jIvatA haze tyAre pazu jevuM ja jIvana te jIvata haze. paraMtu prANIo karatAM caDiyAtI pitAnI dRSTi zakitane anulakSIne teNe potAnA jIvanane vizeSapaNe vikasAvyuM che. pazusRSTinI jema manuSyamAM paNa puruSa ke strIne eka karatAM vadhAre vyakita sAthe jAtIya jIvana joDavAnI saMvedanA nathI thatI ema nahi. AdikALanA e saMskAre che. paraMtu e prAkRtika saMskAre upara mAnavajAti kame krame vijaya meLavatI AvI che aneka peDhIoe pitAnI jAtane pitAnI pariNIta dayakita sAthenA jAtIya jIvanamAM maryAdita rAkhavAnuM ane pitAnI vaira vRttione saMyamamAM rAkhavAnuM kaparuM kArya karyuM che. pitAnA pUrvajoe ghaNo bhoga Apyo haze tyAre manuSya A saMyamita dazAe pahoMce che. bahupatnIvALI ke bahupativALI svIkRta ane adhikRta lagnaprathAno paNa mAnavajAte ghaNe aMze tyAga karyo che. AjanAM patipatnI ekabIjAnA sahacAryamAM ja jIvana paryata AnaMda ane saMtoSane anubhavI zake che tenI pAchaLa hajAra peDhIoe krame krame vikasAveluM saMyama ane saMskAranuM baLa raheluM che. pativratApaNuM ane svadArA sateSa e lagnajIvanano Adarza che. ' bhAratIya saMskRtinI vAta karIe te A saMyama-saMskAra bIjI keTalIka prajAo karatAM savizeSa caDiyAtA che. ApaNA pUrvajoe sanna lagnane niSedha karIne mAnavajAtinA vikAsa -
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-85 praya jIvana vItelAM varSo cI. nA, paTela mArA jevA ravabhAva ne saMskAranI vyakitae AdhyAtmika mane A lAbha apAvyuM. eTale huM mArI A khAtmika upalabdhine anubhavane dAvo kare e dhRSTatA gaNAya ane hAsyAspada sauMdayayoga kahuM chuM. A sadInA vikhyAta Ayariza lekhaka 'paNa lAge. paNa tenuM kAraNa ApaNe AdhyAtmika anubhava ane jImsa jose evI kSaNone aesthetic arrest nI anubhUti jAmata avasthAnA vyAvahArika anubhava vacce mULabhUta prakArabheda kSaNe kahI che te uparathI mane e zabda pharyo haze. "hevAnuM mAnIe chIe te che. upaniSado AdhyAtmika anubhavane soMdaryaganI samAdhine mane sauthI vadhu utkaTa anubhava -vAto vA nirtansa sAthe manasA kaTTa (jene vANIne mana saMgItanA AnaMdamAM thaye che, ane haju kayAreka thAya che'poMcI nathI zakatAM) e kahyo che. bhagavadgItAe vRddhi- badhA saMgItapremIe e anubhava jANe che paNa bahu mAhya atIndriyam (indriyathI para ane mAtra antabuddhithI ochA tenuM AdhyAtmika mUlya samajatA hoya che. ApaNuM anubhavI zakAya eve) kahyo che, ane sthitaprajJa yogInuM varNana jANItA navalakathAkAra zrI manubhAI pALInAM patnI * karatAM te kahe che ke je bIjAM prANIonI rAtrI che te gIne vijayAbahena uparanA eka patramAM (11-7-36 nA) gAMdhIjIe divasa che,-gA nirA sarva bhUtAnAm tathA gArti saMyamI, paNa rathaLane lakhyuM hatuM ke dareka vyakitanA haityamAM niraMtara FALanA bedhathI ane mitratAnA bhAvathI para AvI AtmacetanAnI ' divya saMgIta cAlatuM hoya che, paNa ApaNI indriye te saMgIta -kuraNAo ane preraNue ApaNe cetanAnI jAta, svapana ne sAMbhaLI zakatI nathI. Ama tene anubhava karI zake, ane suSuptinI avasthAmAM paNa anubhavatA hoIe chIe. aMgreja pite pratikSaNa AtmAnI hAjarI anubhavatA eTale emane phavi vavartha evI phuraNAo ane preraNAone intimati- avAranavAra e divya saMgItanA sUra saMbhaLatA. je gAMdhIjInI Fons of immortality (amRtatattvanA saMkete) kahI che ane vAta kharI hoya ane dareka vyaktinA hRdayamAM niraMtara divya ehema mele nAmanA eka Adhunika amerikana manovaijJAnika saMgIta cAlatuM hoya (huM mAnuM chuM ke gAMdhIjInI vAta kharI che, emane peak experiences (uccatama anubhavakSaNo) kahI che. paNa e viSaya mArA adhikArakSetranI bahAra che eTale te Peak experiencesnuM varNana karatAM mele lakhe che; aMge huM zraddhApUrvaka kaMI kahI zakatI nathI, te mane lAge che We are again and again rewarded for good ke zAstrIya saMgItanA AnaMdamAM huM paNa mArA hRdayamAM cAlatA divya Becoming by transient states of absolute Being - saMgItanA dUra dUrathI atimaMda svara sAMbhaLuM chuM. e AnaMdanI utkaTa ...cach of which are absolute delights, which kSaNomAM huM mArA sAMsArika rAgadveSa ogaLI jatA anubhavuM chuM. are perfect in themselves, and needing no ane mArA hatyamAM ahetuka premane umaLake UbharAya che. evI more than themselves to validate life. This manaHsthitimAM prema e ja manuSya jIvananI dhanyatA che e vize is like rejecting the notion that a Heaven lies mane keda zaMkA rahetI nathI. saMgIta pUruM thatAM temane umaLake someplace beyond the path of life. Heaven, zamI jAya che ane huM pAche sAMsArika stara upara AvI jAu so to speak, lies waiting for us throughout chuM, paNa e nirmaLa anubhavakSaNonI smRti kalAka sudhI tAjI life ...and once we have been in it, we can remember it forever, and feed ourselves evA eka prasaMganI smRti mArA manamAM kAyamane mATe on this memory and be sustained in time aMkti thaI gaI che. AnaMdanI atizayatA vedanArUpa of stress (vivekapUrNa jIvana mATe ApaNane parama hoya che, ane e prasaMge mane evI vedanAne AzcaryakAraka "sanI kSaNika jhAMkhI rUpe vAraMvAra puraskAra maLI rahe che... anubhava thayo hato. huM dararoja bapore ArAma mATe sUI jAuM jemAMnI pratyeka kSaNa utkaTa, svayaMsaMpUrNa AnaMdanA unmeSa rUpa chuM. varSo sudhI bapore 1-45 thI 2-30 sudhI AkAzavANInA hoya che ane jIvananA mUlyanI pratIti karAvavA mATe paryApta hoya muMbaI sTezanethI zAstrIya saMgItane kAryakrama Avate (have che. arthAta, ravarga jIvanane mAga pUro thAya tyAra pachI kayAMka temAM kaMika pheraphAra thayo che) huM dararoja rADe upara e sTezAna AveluM che e khyAla cheTe che. svagate jANe ke AkhA jIvana cAlu karI saMgIta sAMbhaLate UMghI jatA. eka divasa meM ema BramiyAna ApaNI rAha jotuM hoya che... ane eka vAra ApaNe ane reDiyo cAlu karyo ane koI strI gAyikAnA kaMThamAMthI atimadhura "emAM jaI AvyA hoIe eTale game tyAre tenuM smaraNa karI zakIe saMgItanI amRtadhArA vahetI sAMbhaLI. te sAMbhaLIne zAMta chIe ane emAMthI piSaNa meLavI vipattinA samaye TakI rahI cira nidrAmAM paDavAne badale huM hRdayamAM na samajAya e chIe." (New Knowledge and Human values, zakIe ' ajapa anubhavI rahyo ane asvastha banI gaye. mAre badale Ed. A. H. Maslow-Harper) dareka vyakitane ochA bIjI koI vyakita hota te tene kadAca pitAne hRdayaregane vadhu pramANamAM AvI AnaMdamaya kSaNene anubhava thatA hoya che, haLave humale thaI rahyo che ema lAgyuM hota. paNa meM aMgrejI paNa ApaNe temane oLakhatAM nathI zIkhyAM hatAM. mane evI sAhityamAM AnaMdanI atizayatAnI venA vize vAMcyuM hatuM. kSaNene pramANamAM kaMika vadhu anubhava thato hovAnuM sadbhAgya zekaspiSaranA purogAmI nATakakAra krisTaphara mAlena eka nATakanA maLyuM ane mane je kaMI vAMcavA-vicAravAnuM maLyuM hatuM te kura rAkSasI svabhAvane nAyaka taimUra lega keI eka suMdara strInA uparathI huM temane oLakhatAM zIkhe. huM mAnuM chuM ke mArAM dazane tene AnaMda thate tenuM varNana karatAM bolI UThI che, AMkha ne kAna varSothI je seMdaryapAna karatAM AvyAM che teNe "... What is beauty, sayeth my sufferings then ?. rahe che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 praha jIvana tA. 1-12-83. ene thAya che atizaya AnaMdanI vedanA prere evuM saundaryatatva zI varatu haze? zespiyare paNa enA "ethele' naTakanA nAyakane eka prasaMge AnaMdanI atizayatAnI vedanA anubhavate nIrUpe che. saMgIta sAMbhaLI aravastha banatAM mane mArlonI paMkti yAda AvI ogaNIsamI sadInA pahelA caraSnA remenTika kavi kIsane anubhava paNa mane yAda AvyA. eka cAMdanI rAte koI vRkSanAM parNonI chAyAmAM beThI kheDI mukata ke saMgItanI saritA relAvatI bulabulane sAMbhaLI tenA AnaMdanA sparza kITasa e maharSita thaI UThayuM hatuM ke tenA hRdayamAM vedanA thaI AvI hatI ane jANe ke pote, aphINanuM viSa pIdhuM hoya ema ene petAnI cetanA egaLI jatI hoya ema lAgyuM hatuM. mane thatI vedanA mAleM ne ke vaNavI hatI tevI saudaryAnaMdanI atizayatAnI vedanA che ema samajI huM bhaya pAmyA vinA saMgIta sAMbhaLate paDI rahyo ane vicAravA lAge, mArA A anubhavanuM varNana huM kone karuM? nirNaya karyo ke UThIne huM mArA jUnA adhyApaka zrI bhAMDArakarane muMbaI patra lakhIza. saMgIta pUruM thatAM mArI vedanA zamI gaI ane huM UMghI gaye. be kalAka pachI jAgIne jouM chuM te TapAlamAM zrI bhAMDArakarane patra Avyo hate. kevo veganuyoga ! nidrAmAM paNa huM mArA hRdayamAM niraMtara vahetA AnaMdapravAhane anubhava karuM chuM. AMtaraDAnA rogane kAraNe mane vIsa varSathI satata aMdara seja hoya evuM dai rahyA kare che. zarUAtamAM eka varSa te evuM gayuM hatuM ke mAre dararoja UMdhanI TIkaDI levI paDatI. (te kevI rIte chUTI tenI vAta meM pahelI navembaranA aMkanA haptAmAM lakhI hatI.) paNa have keTalAMya varSothI, AMtaraDAnuM du:kha satata cAlu rahetuM hovA chatAM, dararoja rAte zAMtithI UMghuM chuM. e nidrA evI UMDI hoya che ke te daramiyAna kayAreka gharamAM kaMIka khaLabhaLATa thAya te paNa mane khabara nathI paDatI. eka vAra bALaka pautra aDadhI rAte khUba raDavA cakvA caDe hatuM ane tene zAMta karavA gharanI bahAra pheravavA laI javo paDyo hato. paNa mane tenI kazI khabara na paDI. eka bIjA prasaMge rAtre be bilADIo khUba laDI hatI, paNa tenI mane khabara nahotI paDI, dararoja savAre jAguM chuM tyAre rAtre bhagavelI nidrAnA AnaMdanI tAjagI anubhavatA houM chuM, ane ardho kalAka ke tethI vadhAre samaya gharanI bahAra besI AjubAjunAM vRkSonI hariyALI jote. e AnaMdanI smRti tAjI rAkhuM chuM. mArA aMtaramAM vahetA AnaMdapravAha avAranavAra AhalAdaka svapnamAM paNa UbharAya che. kaI kaI vAra e ubhare e tIvra banyuM che ke svapnamAM mane mAruM AkhuM zarIra AnaMdathI parikSAvita (Flush) thaI jatuM lAgyuM che. A varSanA jAnyuArI mAsathI jUna sudhI huM zarIranI bhAre upAdhimAM hatA ane gujarAtamAM tyAre cAlI rahelAM tephAthI paNa mana ugamAM hatuM. putrIne zarIranI upAdhi thaI hatI tenI paNa ciMtA rahetI. evA divasemAMya mane traNa cAra vAra AnaMdaranAnanA svapnano anubhava thaye hate. Ijekazana pAkayuM hatuM tenuM oparezana karAvyuM hatuM ane ekAda mAsa aThavADiye eka vAra siMga mATe sarjana pAse ' javuM paDatuM. teo oparezananA ghAnI AjubAjunA nAyuo gaMThAI na jAya te mATe temane evA masaLatA ke tenI vedanAthI AkhamAM AMsu AvI jatAM. eka veLA semavAra savAre eka DresiMga mATe javAnuM hatuM. ravivAra rAtre mane ravana AvyuM temAM meM mArA zarIrane jiMdayImAM e kayAreya nahotuM evI saMpUrNa, AnaMdaprada nigI sthitimAM anubhavyuM. savAre siMga, mATe gayo tyAre DresiMganI taiyArI karatA sajanane meM kahyuM ke DokaTara, kAle rAtre mane rakha AvyuM ke mAre ghA saMpUrNa jhAI gaye sajanane ramUja thaI haze, kAraNa ke zarIra evuM nirbaLa thaI gayuM hatuM ne pAcanataMtra evuM maMda paDI gayuM hatuM ke ghA rujhAya te mATe sArA piSaNavALA kherAka levAnI jarUra hatI. te laI zakAto nahoto-balake oparezana pahelAM savAra-sAMja eka eka khAkhare khAI zakate have te paNa have muzkela banI gayuM hatuM eTale ghA rujhAze ke kema e vize sajanane, amArA DokaTara vevAIne, mane ane gharamAM badhAne zaMkA hatI. paNa aMtaramAM vahetA amRtarase camatkAra karyo. dhIme dhIme dhIme sADA traNa mahine ghA rujhAya ane huM beDuM haraphara thayo. te pachI Aja sudhImAM mane cArapAMca vAra, AnaMdasnAnanAM vana AvyAM che. AvI utkaTa AnaMdakSaNe jIvanarasanA AnaMdanuM bonasa, gaNAya. paNa enasa niyamita kAmanI kamANI upara ja maLe. mArA saudaryapAne mane kartavyapAlana dvArA evA rejiMdara AnaMdano anubhava paNa karAvyo che. soLeka varSanI uMmare mArI mUMjhavaNa zarU thaI tyAre meM eka divasa saMkalpa karyo hatuM ke huM kadI nirAzAveza nahi thAuM ane jIvanane sadupayoga karIza. huM e saMkalpanuM pAlana karI zako chuM, huM mAnuM chuM ke jIvanabhara maLatA rahelA saudaryapAne mane e zakita ApI. e saMka95 kare te paNa huM aMkalezvara gAmathI, bhAThA jatI saDaka upara sAMje pharavA nIkaLe tyAre saDakanI khe bAju UgelAM vRkSonI hariyALInA prasanna vAtAvaraNamAM karele,. ane eTale ja mane enI sukhada smRti rahI che. saMkalpanuM pAlana karatAM meM kaI meTo tyAga nathI karyo. keI paropakAra. pravRttio ke lokasevA dvArA nahi paNa mAtra pravAhaprApta kartavya niSThApUrvaka karatA rahI meM mArA saMkalpanuM pAlana karyuM che tema karatAM mane kayAreka mUMjhavaNe thaI che, mananA phleza thayA che, meM nAnImeTI, bhUleya karI che, paraMtu saravALe huM je rIte Avyo chuM tethI mAruM aMtara prasanna rahyuM chepariNAme huM bhagavaddagItAnA bAramAM adhyAyamAM bhakatanAM lakSaNa varNavyAM che temAMnA tuca nivArasuti, sama: mAnApamAnayo: e be lakSaNe kaMIka aMze keLavI zako, chuM. niMdA ke apamAnanAM kaI koI tIra vAgyAM haze, paNa auMdaryanA amRtarase reSAyeluM mana evAM tIranA duHkhe kaDavuM nathI thayuM ke kartavyapAlana tene bhArarUpa nathI banyuM. - gAMdhIjIe ghaNA prasaMge kartavyapAlananA AnaMda vize lakhyuM che. vinIta netA zrInivAsa zAstrI upara lakhelA eka patramAM (30-8-1933 nA) temaNe lakhyuM Performance. of duty I have beld always to be a thing of beauty and a joy for ever 'A thing of beauty is a joy for ever. e kavi kITsanA Endimion kAvyanI pahelI paMkita che. kartavyapAlanamAM gAMdhIjIne sauMdarya anubhavanA je AnaMda maLatuM eTale tenuM varNana karatAM emanI smRtimAM kITasanI e jANatI paMkita. pharI gAMdhIjImAM kavietanAne aMza hatA ane kavienTrI jema teo paNuM saundaryapremI hatA. "gItAbena citta
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA.1-12-25 uparanA lekhamAM teo lakhe cheH yajJamaya jIvana kaLAnI parAkASThA che. temAMthI rasanAM nitya navAM jharaNAM phuTe che. te pItAM thAkatA nathI, jharaNAM kadI sukAtAM nathI.' mArA hRdayamAM kag pAlananA rasanAM jharaNAM nathI vahyAM paNa varSoM sudhI dararoja TIpe TIpe eka camacAthI cAnA eka kapa jeTalu e amRta mane pIvAnuM maLyuM che. (vIsamI sadInA kaLiyuganuM cArUpI amRta to huM dararoja cArapAMca kapa jeTalu pIuM chuM, ane peTa asahakAra na karatuM hota to tethIya vadhu pIvAnuM game ? mArA saudaya'pAne mane Ama katavyapAlananA AnaMdanA anubhava karAvyA tenu pariNAma e AvyuM che ke huM sauMdaya'sanI AdhyAtmikatA samajatA thayA chuM. saune nanaitika mUlyo sAthe sabaMdha che ke nahi e vivAda prAcIna grIka ciMtaka pleTAnA samayathI cAlato Avyo che. saune lekavyavahAranAM naitika mUlyeA sAthe sabaMdha hoya ke na hoya, paNa mArA anubhava mane kahe che ke sauya - eka svataMtra mUlya nathI paNa satya ne prema sAthe ekarasa banatuM samagra cetanAnuM savena che. satya, prema te so'ya'nA evA rasApananA A ravAda eja jAgruta avasthAnA vyAvahArika jIvananA staranI AdhyAtmikatA. mArA saudaryAMpAne mane evI AdhyAtmikatAnI prasanna jhAMkhI karAvI che. vAlmIki rAmAyaNa, zaispiyaranAM nATakA ane gAMdhIjInAM aMgrejI-gujarAtI ( hatA khIjo ) bhAga sAdhya nathI, yAga sAdhya che. ahIM yAga eTale joDANa levuM. mekSa sAthe AtmAne joDanAra te cega, ane AtmAnuM mekSa sAthenuM joDANa upakaraNa (bahAranA madira-mUti - AgamazAstragraMtha tathA guru * bhagavata Adi Alabana)nI sahAyathI karaNu mAraphata thAya che. tethI ja e karaNane mana vacana kAyAne byAga' kahela che. AtmAne karaNa (zarIrAdi)nI prApti yoga mATe thai che ane nahi ke bhoga bhogavavA mATe. bhogamAge' karaNane vaparAza e durupayeAga che, ke jenA pariNAme du:kha che. bhoga begamyA bAda bhoga sAmagrI cAlI jAya che. paNa yoga (zarIra) UbhA rahe che. je yAga (zarIrAdi)ne bheganA atizaye rAganu du:kha bhagavavAnA vAro Ave che ane AtmAne bhavAMtaramAM naraka-tIya"ca gatinuM duHkha bhogavavAnA saga Ubho thAya che. rAga-dveSa ane sukha-du:khathI atIta thavu enu nAma yega ! eve yAga deva-nAraka-tIyaca gatimAM nathI hotA. evo yoga tA manuSya gatimAM ja hoya che. mATe tenu mahattva samajI maLela yoganA sadupayoga karI leve! te bahu jarUrI che. adhikaraNanI apekSAe bezaka upakaraNa UMcA che. upakaraNa ApaNI sAme che. upakaraNa, upakaraNanI sAme nathI. eja pramANe ApaNe ja ApaNI sAme chIe athavA tA sAthe chIe. AtmAne upayoga (aMtaH karaNa) dRSTithI jovAnA che. arthAt sva na karavAnu che. AlakhanamAMthI vAlakhanAM javAnu` che, ravamAM sthira thavAnu che. ane nijAna MdanI mastI mANatA mANatA sahajAnaMdI thavAnu che. jevA bhAve upayoga pariNamatA hoya tevA dravya-kSetra-kALa-bhAva prApta thAya che. lakhANAmAM pragaTa thatI temanI sevAsAdhanAnI preraNAmAM meM sAyananA uttama amRtanA AravA karyA che. mArAM vyAkhyAnamAM huM vArevAre (kAi zretAone kaMTALAjanaka lAge eTalI vAra e traNanA ullekha karuM chuM tenuM kAraNa A che. emanI amRtavANIe mane jIvananI ane mANasanI cetanAnI Azcaya mayatAnuM varNana kayu" che : Aryak ti pit enam Azcaryabad vadati tathaiva cAndaH / Azcaryavat cainam anyaH zRNoti zrutvA'pi evaM veda na caiva kazcit // eleka vAMcyo tyArathI te mArI kalpanAne Aka gayA hatA. chellAM pacIsa varSa daramiyAna gAMdhIjInAM lakhANAnA ane vAlmIki rAmAyaNanA vAMcane ane te paheloM kAlejanAM varSoM daramiyAna zaikaspiyaranAM nATakA vAMcyAM hatAM tena smRtie mArI kalpanAne e zlokanA atha` vadhu spaSTa ka gAMdhIjanI satyasAdhanA ane khIjA lekho' (vikretA navaMjIvana ane vAlmIkIya rAmakathA' (vikretA gUjara) pustAmAM vAcaka mArI kalpanA upara paDelA e saskAranI hAya! joi zakaze. adhikaraNa--upakaraNAdi * 5', panAlAla jagajIvana gAMdhI pratyeka jIvane aMtaHkaraNa hoya che jemAM kartA-bhakatA -bhAva AtmabhAva Adi hoya che. ane sAdhana tarIke jIvane svakSetre traNa yoga rUpa kara hoya che. tathA pakSetre saMsArabhAva yukata A rIte vismayarAgI khanelI mArI aMtaradRSTine khaLapaNathI Aja sudhInuM mAruM jIvana paNa vismayarUpa dekhAya che. have pachInA haptAomAM huM mArI e vismayakathAnI vAta lakhIza. 'ta:karaNavALA jIvate adhikaraNA hoya che jyAre dharmabhAva* mekSabhAvayukata 'ta:karaNavALA jIvane upakaraNu hoya che. emAMya jo tIthaMkara bhagavaMtane va hoya to emane dIkSa aMgIkAra karyAM bAda adhikaraNa te na ja hoya paraMtu upakaraNa paNa nathI hotA. ene karaNurUpa traNa mana-vacana-kAyayoga hoya che. upakaraNanI asara karaNa upara paDe che. ane karaNana akSara aMtaHkaraNa upara paDe che. upakaraNanu' upacarita vikSIni karaNa che. karaNanuM uparita vilInikaraNa aMta:karaNa che. ane aMtaHkaraNa (mana) nuM vilInikaraNa amana ( nirihi )- avinAzI - padma Atma tattva che. A AkhA sAdhanAnA krama che. upakaraNa ane karaNa vaDe aMtaHkaraNa paramAtmya ane che. upakaraNa ane karaNa e vijAtiya evAM jaDa pudgalatattvanA khanelA che. jyAre aMta:karaNa sAtiya evuM cetana tattva che. aMtaHkaraNa kadi karaNa upakaraNamAM vilIna na thAya. zarIra ane indriyAne pudgalanA bhAgya padArthoM sAthe jAtiya ekatA che. kemake ubhaya pudgalanA khanelA che. paraMtu pAtmatyu sAthe jAti ekatA nathI. Ama karaNa upakaraNa sAthe ApaNI jAti ekatA nathI. jyAre aMta:karaNa ane paramAtmA sAthe ApaNI jAti ekatA che. mATe ja AtmA arthAt aMta:karaNlR paramAtmA banI zake che. upakaraNa ane adhikaraNa vijAtIya che, eTale paramAtmA khanI zakatA nathI. ane chatAM paNa adhikaraNa ke upakaraNa e karaNa nahi banI zake kAraNa ke karaNa e yoga che jemAM caita AtmAnA vAsa che. zarIra (karaNa) e pudgala vizvanA eka aMza mAtra che ke je zarIramAM jIva (AtmA) pUrAyela che arthAt khaMdhAyela che. ane tema U
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 prabuddha jIvana tA. 1-1ra-85 chatAM e ja jIva e ja zarIra dvArA jagatane jANI zake che, para vastu ke vyakitanI na te ene asara pahoMce che ke na te bhagavI zake che. ane banAvI zake che. paraMtu aMdaramAM rahela te pite koIne asara pahoMcADe che. jIva (AtmA) paramAtmAne sajAtiya hovAthI e ja jIva sAdhanAnuM kendra aMtaHkaraNa che. prathama jarUra aMtaHkaraNanI eja zarIra (karaNa) dvArA paramAtmAne ane parama Atma tatvane zuddhi karavAnI che. pachI zuddha aMta:karaNathI zunya banAya che. jANIne, paramAtmAnI bhakita karI paramAtmA svayaM banI zake che. jyAre ja mananuM amana karI manAtIta, vikalparahita paramAtmA saMta che ane sat che te sthira che nitya che, eTale vikalpAtIta-niraMhi thaI nirvikalpaka ane buddhithI avinAzI che, arUpI che, akamika che, akiya che. emAM gati atIta thaI buddhi banAya che. ' ' nathI, je karaNamAM che. mATe ja sadUgati arthAta manuSya gatine pUrNamAMthI, pUNanA AlaMbanathI ApaNe zuddha caitanyatArUpa pAmI sAmAyika, kAusaga, dhyAna Adi sAdhanA dvArA asthira vIryazakita prApta karI zakIe. paraMtu mAtra bahAranA nimitta maTI jaI sthira banI javuM joIe. kAraNurUpa padAthethI paramAtmA nathI banatuM. svamAM paramAtmA ' te jyAM sudhI zarIramAM upabhAga (cetana-AtmA) che tyAM sudhI ravarUpa draSTi karI jJAna-thAna karIe te paramAtmA banAya che. varIrane vega kahevAya che. yogamAMthI upaga (AtmA) cAlI bahAranA deva guru-dharmanA nimitta kAraNane, arihaMta-siddha paramAgayA bAda arthAta marI gayA bAda e ja zarIrane meMga na kahevAtAM tmAnA jJAna-dhyAna-sevA-bhakti AdithI, guru bhagavaMtanI sevA pUjA, zaba kahevAya che. jene zIdyAtIzIdya nikAla visarjana karavuM vaiyAvacca bhakita AdithI, ane dharmAcaraNathI taiyAra karavA joie. paDe che. eTale ke aMte zarIranI rAkha bane che. dhamanA sodhana ane kSetre maLyA chatAM jo paramAtma tattva upara jaNAvyuM tema zarIra e pudgala vizvane aMza hovA saMbaMdhI dharmabhAva na Ave te paramAtmA nahi banI zakAya chatAM e zarIramAM AtmA (upaga) bhaLavAthI roga bane che. upakaraNa ane karaNa vaDe jo aMtaH karaNa taiyAra nahi karIe paNa jagata tenuM aMza banI jAya che. kAraNa ke ame te ApaNI kriyA mekSamAganI hovA chatAM ApaNe mekSamAgI aNoraNIyAna hovA chatAM mahAmahiyAna che. AtmA paramAtmA , nahi kriyAmAMthI bhAvamAM javAnuM che. bhAvamAMthI dhyAnamAM javAnuM banavA zakitamAna che. ane AtmA, paramAtmA banatA AkhuM che. ane aMte dhyAnamAMthI jJAna arthAta kevalajJAnamAM javAnuM che. ya jagata brahmAMDa enA kevalajJAnamAM pratibiMbita thAya che. * AtmAmAM jema jema zuddha cetanya rasa bhaLe tema tema jJAna zarIra-IndriyanuM saMcAlakabaLa mana che. je mananI cAlaka, nirvikArI-zuddha banatuM jAya che. upakaraNa pudgalanuM che je buddhi che. e buddhi AtmAnA prakAzamAM ja kAma karI zake che. saMga-viyegarUpa che. aMtaHkaraNa e svarUpa che je nitya prApta che - zarIra, indriya ane prANa A traNa AtmAnAM karaNa upakaraNane aMta:karaNa na manAya. upakaraNa aMtaHkaraNa maTe che. (sAdhana) che. dhAstha badhAM chAne aMta:karaNayukata karaNa bAhya abhyatara mATe che. jema dravya vaDe bhAva che tema tenAthI sAthenuM jIvana che. aMta:karaNa ane karaNa sAthe hoya. aMtaHkaraNa ya vadhAre kiMmatI bhAva vaDe bhAva che. bhAva vinA te bhAva che ja eTale mana-buddhi citta-ahaMkAra e hoya tyAM matijJAnane nahi pachI bhale dravya vaDe bhAva karIe. je upakaraNurUpa dravya upaga hoya. je upaga dhyAnarUpa ane jJAnarUpa hoya che. banAvyA che te paNa bhAva tatve banAvyA che. arihaMta bhagavaMtane ane kevalibhagavaMtane bhAvamana rUpa aMtaHkaraNa AtmAnuM svarUpa upara jaNAvyuM te pramANe kevalajJAna nathI hotuM. mAtra kAyA, Adi yoga,-karaNuM hoya che. ane che. je mAtra jJAna ane upayoga rU5 che. jyAre mAtajJAna e kevalajJAna hoya che. emane upaga mUka paDato nathI. paraMtu upagarUpa-dhyAnarUpa ane jJAnarUpa che. kevalajJAnanA pradhAna vaDe teo sadA sarvatra upAgavata hoya che, e AtmAnuM svarUpa AtmAnuM matijJAna kavalajJAna bane che. dhyAna e matijJAna che je jJAna-upagarUpa hoya che. jayAre siddha paramAtmAne ane kevalajJAnane joDanArI mAdhyamika avasthA che. je sAdhanArUpa karaNa (zarIrAdi) paNa hetuM nathI. ee nirvikalpa, kaDI che. Ama dhyAna e aMtima svarUpa navA 5Nu sAdhanA niraMjana nirAkAra eTale ke arUpI-azarIrI hoya che. che. kevalajJAnanI prApti e dhyAnathI siddha che. dhyAna cAlyuM ka karaNa bAbata vizeSa vicAra karIe te te kareNanA paNa be jAya. thAnAtIta thavAya te dhyAnanI siddhi che. dhyAna cheDavuM ya bheda sthaLa ane sUma che. audArika, vaikriya ane AhAraka je na joIe ane dhyAna bagaDavuM ya na joIe paNa dhyAna zarIra che te sthaLa zarIra che. arthAta sthaLa karaNuM che. jyAre cAlyuM javuM joIe ane kevalajJAna pragaTavuM joIe. tejasa-ane kArmANa zarIra e sUkSma zarIra-sUkSma karaNa che. jainadarzanamAM guNAtIta thavAnI sAdhanAnA cauda saMpAna, sthaLa dehanI ja kriyA ane bhegA karI zakAya che, ane jagatane cauda guNasthAnaka tarIke oLakhAya che. emAM eNuM guNa sthAnaka thavahAra calAvI zakAya che. samakita daSTi ahiti guNasthAnaka che ke je tabakake aMtaH: - te pramANe aMta:karaNa-mananA paNa be bheda che. dravyamana karaNanI zuddhine pAye naMkhAya che. vikAsanA e pagathiye ane bhAvamana. saMtI evAM manaHpathapti pAmelA jIvane dravyamanamAM sadupravRttimAM Azaya ane laya mukitanuM hoya che. e tabakake - mane vagaMNAnA pugalane pakaDavAnI zakti che. jayAre bhavamana sAdhakane Atmagata (vagatasarAgata) paramAtma tatvanuM jJAnae matijJAnane caitanya upaga che. zarIra ane Indri bhAna ane lakSya hoya che. ArohaNa karatAM karatAM sAdhakanA raghuLe che. prANu sUkSma che. ane mana tethI vizeSa sUna che. aMtaHkaraNanI jema jema vadhu ne vadhu zuddhi thatI jAya che tema prANa eTale zvAsocchavAsanI prakriyA samajavI ethI AgaLa buddhi, tema nIce nIcenA tabakakAnAM upakaraNe chUTatAM jAya che. ane manathI paNa adhika sUkSama che. ane jenA AdhAre mana ane AThamAM guNasthAnakethI te aMtaHkaraNathI (upagathI) aMtaHbuddhi rahela che. te AtmA enA zuddha svarUpamAM zUnya che. karaNanI zuddhinI ja prakriyA zarU thAya che. chevaTe bAramAM zanya eTale vastu abhAva nahi paraMtu asara abhAva. kaI paNa guNakana ane aMtaHkaraNa zuddha thAya che. ane
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1295 kaivalajJAnanu* prAgaTaya thAya che. samakitanuM ane dhArasthAna - AtmA che. kAyaye gAdi karaNa ke upakaraNa nathI. * jIva mAtranI aai akSaya, anaMta, avyAbAdha sukhanI prAptinI che. aMtaHkaraNa vaDe akSaya, anaMta avyAbAdha sukhanI prApti thAya che. upakaraNanuM mahattva mAtra adhikaraNanI sAme che je paNa zuddha aMta:karaNanI apekSA rAkhIne AMkavAnu che. kAyotsaganI kriyA jJAnIe kamAvelI che. te dehabhAna bhUlavA ane AtmAmAM lIna thavA mATe che. je aMtaHkaraNanI zuddhinI mahattA darzAve che. yuddha jIvana muhupattInI paDilaheNa veLA kheAlAvavAmAM AvatA paccIcIsa khelamAM samakita--mohanIya pariharu" evA eka khAla che.. prathama to samakitanA mahatvanI ane samatinI prAptinI ja vAtA hoya che. e prApta samaktine ja pachI heADavAnI vAta hAya che; ke je kSayApazama samakita cAyA, pAMcamA, chaThThA, sAtamA guNasthAnAnA sUcaka bhAva che. eja ApaNane sAdhatA mAge sUcave che ke sAdhanAmAM jema jema AgaLa vadhatAM jaIe tema tema lakSya siddhinu tathA vRtti ane pravRti AgaLa AgaLanA tabakakA (sTeja)nI prAptinI hovI joIe. samati mehanIya pariharu'' eTale ke 'kSAMyApazamika samakita' je AvavA javAnA svabhAvavALu samakita che ane tyajIne AgaLanA tabakakAnuM 'kSAyika samakita' che ke je krama'nA kSayathI prApta thanAra che ane AvyA bAda janAr nathI tenI prApti thAo, Ama jayAM kSAyAmika samakita je aMtaranA samyaga bhAvA che-samyaga vRtti che tene pazu jo pariharavAnI vAta ane vidhAna hoya to bahAranA upakaraNa ane karaNa vya-kSetra-kALa bhAvane kayAMthI durAgrahI anI pakaDI rAkhavAnAM hoya? emAM aTakI jaI enA Agraha krama rAkhAya? temAM aMtima satya ane siddhAMta yuddha krama karAya ? kSakazreNi maMDAya, AThamA-navamAM dezamAM bAramA guNu sthAnake ArAhaNa thAya tyAre nAma-liMga vezane Agraha nathI ke mahattva nathI. te pachI upakaraNa arthAt sAdhananuM mahattva kyAMthI rahe? e vakhate sAdhakane cokakasa kayA upakaraNanA bhedya hoya? kSapakazreNi vakhate asAdhAraNa kAraNa arthAt guNu ane upAdAna kAraNa arthAt guNI abheda haiAya che. te dravyanA guNuparyAyarUpa che. jyAre apekSA kAraNa ane nimitta kAraNa e para dravya rUpa che. je bhedarupa che. ane judAM judAM che eTale ke bhinna che. upakaraNa ane karaNane sAdhanAnA niSedhAtmaka (Negative) ane aMta:karaNane vidheyAtmaka (Positive) sAdhana samajI te anusAra tenuM mUlyAMkana karI sAdhanA karavI joie. upakaraNa ane karaNa sudhI tA vyavahAra sAdhanA hAya hoya che. nizcaya sAdhanAnI zarUAta to aMta:karaNathI ja thAya che. ane tenI zarUAta vIya zaktinA kSayApazamathI thAya che. mehatA sarrathA nAza ane pUNa vItarAgatAnI prApti e mekSamArgonI nizcayarUpa sAdhanA che. jene pradhAna sabaMdha aMte karaNathI che. paMdara pade je siddhAnA bhede rahyAM che te nirvANa prAptanI pUrvAvasthAnA karaNa-upakaraNa anulakSI bhe che. e svarUpa Azrita bhedA nathI. nirvANapadamAM be nathI, sAdhananA badhA bhAve darzana-jJAna caritra upayogamAM che. karaNa-upakaraNamAM nathI, ekathI vaMza sudhInAM guNasthAnA jema mAhanIya bhAvanA che tema upayoganA paNa che. X 149 saMgha samAcAra 'sadha' ane zrI vizva vatsala auSadhAlaya sarvodaya Azrama, gudInA saMyukata upakrame ravivAra, tA. 1-12 85 nA dhaMdhukA tAlukAnA gAMpha gAme eka netrayajJanu Ayojana karavAma Avyu che. A kAya,kramanA pramukhathAMte zrI jaina sezyala . cuM mahArASTra rIjIonala kamiTInA pramukha zrI rasikalAla lahera zAhu che. uddadhATana DaoN. magulAla cI. zAha karaze. 'sadha dvArA A khIjo netrayajJa che. agAu rANapura ane temana yojavAmAM Avela hato. sva. magaLajI averacaMda mahetA prerita vidyAsatra 'sava'nA upakrame tA. 8, 9 ane 10 mI jAnyuArI 1986nA roja inDiyana maracanTa cembasanA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM gujarAtI sAhitya pariSadanA vAyelA pramukha padmadi ke. kA. zAstraonAM pravacana thaze. vigatavAra kAryakrama have pachI prasiddha karavAmAM Avaze. pRSTha : 694, pAkuM bAiDIMga OM mahAmAnava mahAvIra sAbhAra svIkAra 4. sittera gujarAtI kaviyatrIe (1960 thI 1982) lekhikA-prakAzikA : gItA parIkha, e/2, manAlI epATa menTasa, vikrama sArAbhAi roDa, amadAvAda-380015 pRSTha sakhyA 240...ki.rU. 24/-, (zrI muMbai jaina yuvaka sadhanA sabhyone A putaka pI TakA kamizanathI ApavAmAM Avaze. e mATe lekhikAne sapaka sAdhavA.) s na dha svarUpa-darzana (pU.A. zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanA pravacanAnA sagraha ane tenI sAthe pU. munizrI kItizavijayajI kRta tattvAvalAkana) le. guNuvaMta zAha pRSTha : 145 mUlya H 14-50 prakAzaka : me. Ara. Ara. zeThanI ku N. muMbai ane amadAvAda dhIrajabena dIpacaMda ramakaDAM-dhara chellA sAteka mahinAthI mukhai jaina yuvaka saMdhanA upakrame cAlatA dhIrajakhena dIpacaMda ramakaDAM-dharamAM dara ravivAre apeAranA 3thI 5 sudhImAM 3 thI 14 varSanA khALAne najIvI phI laIne ramakaDAM ghare ramavA ApavAmAM Ave che. je dara avADiye khalAvI khIjuM ramakaDuM dhare laI jaI zakAya che. ApaNI pAse rU. 600/- nAM ramakaDAM che, temAM haju hamaNAM ja navA rU. 150 - nAM ramakaDAM umeryAM che. tA Apa jarUrathI ApanA bALakane A yojanAnA lAbha Ape ane AjubAjunAM bALakAne jANu karI. jayAbena vIrA amUla zAha. sayA ke, pI, zahu pannAlA je zAhu ma'trI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya tabita a pale bhAva upara praha jIvana taw.1-1285" lagna asthAnuM bhAvi ' (pAnA 151thI cAlu) : : (pAnA 144thI cAlu) bhASAnA viniyoga ane parivartana bIjI vyakita paratvenuM vartana, enA Avege para AdhArita che. nIkaLI zake. te bIjI bAjue baMdhana eTaluM DhIluM paNa enI pAchaLa thaDA prAsaMgika anubhava paNa hoya. emanI rItana hovuM joIe ke najIvI vAte, jarAka prayatna vyakita bhAta ane vartana paNa heya. eka vyakitanAM avaLAM pAsAM paNa temAMthI bahAra nIkaLI jaI zake. atizaya kaDaka lagna baMdhanane sIdhAM paDe ane saphaLa thAya te mAnavI AnaMda bakA kare, kAraNe bhAratamAM ke anyatra keTalAya lekanI vizeSata:strIonI paraMtu enA paratvenI IrSyA, enI sAthenA saphaLa vyakitanA jiMdagI veDaphAI gaI hoya evuM banyuM che kaDaka lagna baMdhananI vartana vagere. dvArA niSpanna thatA tiraskAra ajJAta manamAM dhakesamasyAo paNu paNa ghaNI che. bIjI bAju zithila lagna lAI jAya che. e bahAra AvavAnI taka zodhe che ane je ane saraLatAthI maLatAM chUTAcheDAne kAraNe aneka kuTuo ene vyavahAra apekSita beraNa anusAra na thAya eTale ajJAta bhAMgI paDyAM hoya, saMtAne rajhaLI paDyAM hoya ke gunAhitI manamAM saMgrahAyelAM Avege judA svarUpamAM bahAra Ave che, mAnasavALAM thaI gayuM hoya evA paNa dAkhalA ghaNuM che. ane "vepAra ne badale "vepale' zabda dvArA, zabdonI vastuta: kAyadAnI daSTie lagnajIvanane mahimA e gaurava pratiSThAnI pazvAdabhUmikAmAM e vyakita paratvene tiraskAra vALa hovo joIe ke jethI vyakitane svecchAe e baMdhana svIkAravuM game. lagna-baMdhana manuSyanA sarvAgI vikAsamAM nimitta vyakta thAya che. ahIM be bAbata bane cheH "vepAra" zabda dvArA reDha ke pratiSThita artha vyakata thatuM nathI eTale 25 banavuM joIe. "vepAranuM "vepale thAya che ane e dvArA tiraskAranA manelagnajIvana eTale mAtra jAtIya jIvana evo maryAdita bhAvanI abhivyakti thAya che. A badhI bAbatomAM vani, artha na karI zakAya. vastuta: azArIra dAmpatya premane mahimA parivane, arthA parivartana ke zabdonI vikRti vyaktigata bhAratamAM jeTaluM darzAvAyuM che te anyatra jovA nahi dharaNe thAya che ane dhIme dhIme e rIte parivartana pAmela maLe. lagnajIvana eTale jIvanane enA vyApaka svarUpamAM zabda rUDha thAya che. jANavA-samajavAnI vidyAzALA, lagnajIvana eTale vibhinna pratinI, vibhinna rucimedavALI vyakitao paNa sahakAra eka prazna tapAsavA jevo che : ziSTa bhASAnA atirekathI ane sAmaMjasyapUrvaka eka sAthe rahI zake evuM bhASAnA pravAhane nukasAna thAya che kharuM? ApaNe upara joyuM siddha karI batAvatI eka prayogazALA. lagnajIvana eTale tema ziSTa bhASAthI bhAvakane sAmAjika pratiSThA (Social ekAntavAda nahi paNa anekAntavAda. lagnajIvana eTale pazu Recognition) maLe che. ziSTa bhASAnA viniyoganuM A eka sahaja sthala vAsanAo ke vRttionuM uvIkaraNa. lagnajIvana prerakabaLa che, ema bhASAnA pravAhane lupta karavAnuM jokhaNa paNa eTale svArtha tyAga ane saMyama. eTalA mATe ja lagnajIvane e emAM che. ApaNe sAmAjika darajajo vadhAravA ApaNe ApaNI baMdhana nathI paNa svecchAe svIkArelI sImA che. hajAra varSanA bhASAmAM keTalAMka zabdo hovA chatAM aMgrejI ke anya bhASAnA anubhava pachI mAnavajAtie vikasAvelI e damUla vyavasthA upara zabdane chUTathI upaga karIe chIe. alabatta, evA vakhate vakhate ghaNuM prahAro thayA che, paraMtu mAnavajAti pAse jyAM zabda-vinimayathI ApaNuM bhASAnI zabda samRddhi vadhe paNa sudhI anubhava che, DahApaNu che, svahita vicAraNuM che, dIrghadRSTha che. paraMtu aMgrejI pratyenA mehane kAraNe ApaNuM bALakone che, paraspara prema che, sahAnubhUti che tyAM sudhI lagnasaMsthA aMgrejI mAdhyamavALI zALAmAM ApaNe mUkIe chIe e paNa nirmULa thavAnI nathI sAmAjika pratiSThAnuM pratIka che tyAre aMgrejI mAdhyamavALI -ramaNalAla cI. zAha zALAmAM bhaNelI ApaNI bhAvi prajAmAMthI ApaNI mAtRbhASA lupta nahi thAya? e rIte kadAca evuM paNa banyuM hoya ke ziSTa bhASAnA agrahanA atirekane kAraNe saMskRta bhASA mAtra sAbhAra svIkAra vikAnanI bhASA ja rahI hoya ane pariNAme saMskRta bhASA - tharatInI AratI - eka paricaya : le. nalina yavahAramAMthI bilakula lupta thaI hoya. bhASAnA kamika vikAsanA paMDayA, kIMmata rUA. 11-50 bI. Thakakara, rUpAlI pablikezana, ItihAsamAM A prazna tapAsavA jevo che. - paramahamada zAha menzana rilipha roDa, amadAvAda 380001 - (1) : "kumAra" varSa 56 : aMka 8, saLaMga aMka 668 : ; DivAina lejasesAyaTI, 28-30 vAkezvara roDa, ogasTa, 1979, viSaya arvAcIna gujarAtI sAhityane muMbaI 400 006 nAM prakAzana. (1) Gurudev Shree AsvAda le. prA. De. madhusUna pArekha pRSTha 242. Chitrabhanu, A Man with a vision (3) Refle- () jIeH phArbasa gujarAtI sabhA tramAsika eprilations (3) pratibiMba. darekanA le. : pU. citrabhAnujI jUna, 1979, pustaka 44, aMka 2, pRSTha 104-17 viSaya : maMta jaNAvela nathI. bhASAnA parivatananI manovaijJAnika bhUmikA. 1 : harSa prakAzana, gAMdhI mAga, amadAvAda gurjara graMtharatna kAryAlaya : gAMdhI mArga, amadAvAda 380001nA ke (1). gharathI kabara sudhI : le. : yazavaMta mahetA (1) gharathI kabara su prakAzane. (1) AjanI kSaNa : le. mehammada mAMkaDa dhI kImata kIMmata 22-00. (2) bAbarika lekhaka yazavaMta mahetA kImata kimata rUA. 31-00 (2) budhiyAnAM parAkrama: bhA. 1, kImata . 31-1 = 2, 3 lekhakaH priyadazI, dareka bhAganI. kIMmata rU. 8-00 nI ramata . 8-00 ' jhU. 35-00(3) lAgI le. : mAlatI desAI kIMmata 55-00 (1).siMdUrI samaNAnAM lIlA Thakha :, (3) aDavAnA parAkrama : bhA. 1-2 le. priyazI : dareka che. bhavAnI zaMkara kIMmata rU. 36-0 bhAganA kImata rU. 8-00 ' '
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-85 * praNa jIvana [ pRSTha 15ra thI cAlu) bhASAnAM viniyoga ane parivartana vidvAna sAthenI oLakhANuthI pratiSThA maLavA saMbhava hoya tyAM evA vidvAna sAthe pitAne vyakitagata ghaniSTha saMbaMdhe che e vAta mAnavI hezathI karavAnuM cUkatA nathI. paraMtu vyAvahArika saMbaMdhe ane khAsa karIne TI beTInAM vyavahAranI bAbatamAM evA vidvAnonAM saMtAnonI vAta Ave e ja vidvAna paratvene Adara lupta thaI jAya che ane nAkanuM TeravuM caDAvI mAnavI kahe che: "pelA paMtujI ke 'vediyA'nI vAta kare che te" vagere banne vakhata saMdarbha judo che. eka vakhata Adara bhAva che, pratiSThAnA pratIkanI vAta che ane bIjI vakhata avagaNanAne, tucchakArane manobhAva che. enI bhUmikAmAM Arthika saMpannatA, vyAvahArika ane sAmAjika pratiSThAne mApadaMDa che. Arthika sa pannatA pramANe vyakitanA mUlyAMkananI kahevata ahIM yAda Ave che: nANAM vagarane nAthiyo, nANe nAthAlAla." judA judA saMdarbhamAM kevAM judA judA artho abhipreta hoya che e joIe. sAmAnya rIte vaNike vyApArI kuneha dharAve che. paraMtu koI vyakita vadhAre hoziyAra hoya tyAre enAthI sAvadha rahevA vAtavAtamAM ema kahevAya che: "e vANiye che. enI sAthe kAma pADatAM saMbhALajo.' ahIM 'vANiyo' zabada dvArA enI hoMziyArI ke luccAIne aMrtha abhipreta che. e ja rIte vaizya sAthe matabheda paDe ane kajiyAnuM svarUpa pakaDe te ema kahevAya; "e te vANiyo che. enAthI zuM thavAnuM che?" matalaba ke vaNike zAMtipriya che, jhaghaDAthI kAyara che zArIrika saiddhavanI dRSTie suddhAM enI kAyaratA AvA prasaMge chatI thatI hoya hoya che. ahIM "vANiyo" zabda enI kAyaratAne sUcaka che. ApaNe atyAra sudhI avalokana karyuM emAM zabdonA parivartana dvArA, zabdonA mAdhuryane lupta karavAmAM ke arthomAM parivartana dvArA ke bhASAnAM viniyoga dvArA vyakita zuM sUcave che enI theDIka manovaijJAnika bhUmikA joI. enuM movileSaNa kayu nathI. vikhyAta mAnasazAstrI phroIDanI mane vizleSaNa paddhatinA upayogane Deka vicAra ApaNe tyAM thayo che tenI thaDI chaNAvaTa have ApaNe karazuM. - zrI madhu koThArIe A aMge vizada chaNvaTa karI che. mananA be bhAga che: (1) jJAta mana (Conscious mind) ane (2) ajJAta mana (Unconsious Mind), e paikI rAta mana satata cekIdAranuM kAma kare che ane manamAM uThatA AvegAnuM, AsapAsanA vAtAvaraNa ane samAjanA pariprekSyamAM, niyaMtraNa jJAta mana kare che. e paikI keTalAka Avege jJAta mananI jANa bahAra vyakitanA vartana dvArA judA svarUpe bahAra Ave che. AvegenA svarUpamAM parivartana thavAthI vyaktine evA AvegenI jANa thatI nathI. bhASA paNa mAnavInuM eka prakAranuM vartana che ane e vartana dvArA (Linguistic Behaviour) mAnavI potAnA gamA-aNagamA, Adara, prema, tiraskAra ane pUrvagraha vyakta kare ja che. paNa AvI abhivyakita pAchaLa mane vaijJAnika kAraNo viSe vicArIe tyAre enA ajJAta manamAM dhakelAI gayelA Avegene abhyAsa jarUrI lAge che. A bAbata aMge zrI madhu koThArI nedhe che tema, " nimna staranA lokomAM damana (Repression) nI kriyA thatI hovI joIe. eTale ke virodhI lAgaNIo pragaTa rIte darzAvI zakAya nahIM ane tethI cetana manamAM UThatI A lAgaNIo acetana manamAM dhakelI devI paDatI hoya ane e rIte AvI lAgaNInuM damana thatuM hoya. have phoIDanA manevilejabhuvAda pramANe AvI damita lAgaNIo acetana manamAMthI bahAra AvavA prayatna kare che, paNa je teo mULa svarUpamAM Ave te cetana manane khabara paDe ane tene virodha thAya. tethI AvI lAgaNIo virUpa badalIne cetana manamAM Ave che. vadhumAM temaNe noMdhyuM che tema, "ahIM bhASAnAM parivartananuM mULa joI zakAya. damita lAgaNIo cetana manamAM AvavA prayatna kare ane svarUpa balIne Ave te kadAca te vyakitanI bhASAne paNa potAnuM mAdhyama banAve; svani ke zabda parivartana e damita lAgaNInuM rUpAMtarita svarUpa kahI zakAya e rIte nimnaratara ucastara tarapha eka prakAra vidroha (Revolt) kare athavA badalAnI bhAvanAne asaMmajJAta rIte patI hoya, ziSTa bhASAmAM AvA koI mane vaijJAnika kAraNane lIdhe parivartana AvatuM haze ema mAnI zakAya. ucca vANI vyavasthAne teDI pADavAne paNa Azaya heya." emanA A anumAnanA saMdarbhamAM emaNe lupta thayelAM ivani mAdhurya ane zabda parivatananAM udAharaNo ApyAM che. jema ke, dhaTaka > dho; mAtA mADI; karapatram Ta karavata, harSa > harakha; saMmukhama > sAmu; yogakSetra jokhama; anyapakSakam - anokhuM; utsava ochava vagere. kroThanI manevileSaNa paddhatino upayoga karIne ni ke zabda parivatane, alabatta, samajI zakAya. paraMtu zrI madhu koThArIe Athika draSTie ucca ane nimna staranI ane varga aMtara dvArA vargavigrahanI vAta AlekhI che e bhASA kIya vartanamAM keTale aMze lAgu paDI zake e tapAsavuM . joIe. emaNe emanA anumAnanA saMrbhamAM ane samarthanamAM mULa zabdomAM khyAla na Ave e rItanA parivartananAM udAharaNo ApyAM che. paraMtu evuM bhASAkIya parivartana nimna stara dvArA ja thAya che evuM ghaTAvI na zakIe vyavahAramAM ziSTa varga paNa dhaTakane badale ghaDe ke utsavane bale ecachava ke harSane badale harakha e zabdaprayoga kare che ane e parivartana uccArenI saraLatA khAtara paNa thatuM hoya che. - zabdanA ghaDatara ane bhASAnA kramika ItihAsa viSe vicArIe te jaMgalI avasthAmAM (Primitive Stage) jIvatAM mAnavoe vANI vyavahAra prasthApita karyo tyAre ziSTa prayogathI ja zarUAta thaI hoya evuM mAnavAne kAraNa nathI. karmika vikAsa dvArA bhASA zuddha thatI gaI hoya ane bhASAnuM AjanuM svarUpa rathapAyuM hoya, emAM paNa aneka paribaLee bhAga bhajave hoya, bhASAnA vikAsanI vividha tabakake prajAtAM taLapadya ke aziSTa zabe bhASAmAM rahyA hoya e vadhu saMbhavita che. zrI madhu koThArI kahe che tema bhASAnI vikRti vagabhedane lIdhe AvavAnI saMbhAvanA pramANamAM nahivat che. hA, emaNe noMdhyuM che tema, sAmAjika pratiSThA (Social Recognition) tarIke bhAthAne viniyoga thAya che ane bhASAnA kamika vikAsamAM AvI mane vaijJAnika bhUmikAe cokakasa bhAga bhajave haze ema kahI zakAya. emAM samUha mAnasane abhyAsa parivartananI prakriyA samajAvI zake eTaluM umerI zakAya. . kroIMI manevileSaNa paddhatithI vicArIe te eka vyaktinuM (vadhu sAme pAne cAlu)
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-85 paNa jIvana bhASAnAM viniyoga ane parivartana * * * : 0 pannAlAla . - ema kahevAya che ke bhASAmAM thatAM vani parivartana, atha' vepale" mAM." ahIM vepalo" zabda dvArA ApaNu AvA parivatane, zabdonAM ghaDatara ane vikRtine ApaNe tyAM abhyAsa manobhAvo vyakata thAya che. vyakitanI vyApAramAM niSphaLatAne ke thayuM nathI. ahIM manovaijJAnika abhyAsa abhipreta che. vyavahAranA abhAvane e sUcaka paryAya bane che. A rIte '"mAnavI sAmAjika prANI che ema e vaicArika prANI che. zabdamAM ane svanimAM paNa parivartana thAya che. e ja rIte e sAmAjika karatAM pahelAM e vaicArika prANI che. enA tapasvI' zabda laIe. tapazcaya karanAra vyakita e ene vicAronI ane manobhAvanI abhivyakita mATe eNe bhASAne zabdArtha, paraMtu e zaba: pAchaLa tapasvI ke hoya enI viniga karyo. paraMtu bhASAnA e bhASama dvArA ena. kalpanA gUMthAyelI che. e kalpanA pramANe tapa karanAra mATe manabhAve, enA mane vyApAre yathAthapaNe phuTa thatAM tapasvI zabda vaparAya. paraMtu evA apekSita vyavahAra ke nathI, parivahana thatAM nathI. vaLI, judA judA saMdarbhamAM vartaNukanA abhAvamAM tapasvInA badale tapiya thayuM. tAravImAM eka ja zabda dvArA mAnavI judA judA pratibhAva samatA hoya, ke nA hoya. paraMtu tapanI sAthe krodha hoya tyAM vyakata kare che. Ama karavAmAM zabdonI teDaDa, navA artha evI vyakita mATe tapasvI vizeSaNa ucita nathI. munizrI Tane, navA zabdonuM ghaDatara, enA arthamAM parivartana, ja udayaratna keMdhanI sajajhAyamAM tapasvInI jagyAe tapiye zabda pratibhAva vyakata karavAmAM mananA Avegane kAraNe uccAraNamAM bhAra A rIte vAparyo che : ke haLavAza ane pariNAme dhvani parivartana thAya che. e dvArA - sAdhu ghaNe tapiye hato, dharate mane vairAgya. ApaNane enuM mAmasa, enI abhivyakitamAM zabdamAM rahela artha A rIte parivartana pAmelA ghaNA zabdo maLI Ave. jema ke 'uparAMtane bhAva ane enI mane vaijJAnika bhUmikA samajAya che. vepAra vepale vaNika > vANiye veda-vedI - vediya evuM na hota te zabdArtha uparAMtane apranTa ane manabhAvanA zeTha zeThiyo kANo - kaNiye bhaMgI > bhaMgiyuM parivahana mATe yogya mAdhyama tarIke bhASAne vikAsa thAya nahIM. tapasvI tapiyo kALe > kALiyA svAda saMvAda bhASAnAM viniyoga dvArA vyaktinAM manovyApAre jema ke, gamA- - upara joyuM tema vepalo zabda mAtra niSphaLatAsUcaka nathI, aNagamA, pUrvagraha, aMdara, lAgaNI, lADakaDa, ane tirarakAra kayAreka vyApAramAM lIdhelAM jakhamanAM pramANamAM enuM vaLatara ke vagere bhAve vyakata thAya che. A viniyoga zvAsocchavAsanI naphera na maLe tyAre khuda vyApArI kahe che: "karyo moTo vepale !' mAphaka ApaNA jIvanamAM saMkaLAyeluM che ane e jhIlanAra ahIM apekSita naphA aMgenI nirAzA vyakata thAya che. e ja rIte { vyakita evA pratibhA grahaNa karavAnI kSamatA dharAve che evuM zrI vizvanAtha bhaTTa "vIra narmada' (pRSTha 10-11), durgArAma caritra grahita che. paraMtu evA mane vyApAranAM vizvaleSazune tarkasaMgata (mahIpatarAma kRta), ane "navala graMthAvali' (navalarAma kRta)mAMthI nyAyayukta abhyAsa ApaNe tyAM thayo nathI. eTalA pUratuM bhASAmAM avataraNo TAMkIne e yuganuM citra AlekhyuM che, temAM eka thatAM dhvani ane arthamAM parivartana ke zabdonA ghaDatara, vikAsa aMgreja kalekaTare hAIraphUlanI parIkSA levA mAMDI. te vakhate mukhya zikSake vyAkaraNa ane bhUgoLanA prazno pUchavA tene vinaMtI karI. ane vikRtine mane vaijJAnika draSTie abhyAsa thaye nathI ema eTale e nAkanuM TeravuM caDAvI belI uThele : "What ! kahIM zakAya. ' ' vyavahAramAM zabdanI cokakasa pratiSThA (Image) hoya che, Grammer and Geography to the Blacks ? (* kALiyAone vaLI vyAkaraNa ane bhUgoLa kevAM?" ahIM raMgabhedanAM ene artha paNa rUDha hoya che, jema ke, vyApAra ke vepAra. A kAraNe gerAone kaLAo paratveno tiraskAra vyakata thAya che. ahIM zabda dvArA vyApArika AdAnapradAna ke vinimayane ane enA e noMdhavuM rasaprada thaze ke kALAo mATe aMgrejI bhASAne zabda cokakasa gheraNuM anusArane vyavahAra nirdiSTa che. A rIte parivartana thayA vinA vapara ane che. e zabdanA uccAraNamAM vyApAra zabda cekakasa dheraNa, vyavahAra, apekSA Black ivanimAM parivartana dvArA tiraskAra vyakata thAya, jayAre manobhAvane sUcaka bane. vyApAramAM napho ke nukasAna e ApaNe tyAM kALAMnuM kALiyAo thayuM. svAdamAMthI savAda thAya, pariNAma che. Ama chatAM vyApAramAM nukasAna thAya, jema ke, emAM zuM savAda kADhaye ?, A dRSTie Itara, bhASAnA * traphalata thA, vepArI nAdAra kare, apekSita vyavahAra jaLavAya zabda ane dhvani parivartana ane bhASAnAM viniyogane tulanAtmaka nahi tyAre e aMgenA pratyAghAta vyApAra' zabda dvArA yogya abhyAsa karavo joie. . . . 'rIte nahIM thaI zake. e zabdanI cekakasa pratiSThAne bhaMga che . . . . . . .: eTale ene upaga yogya nathI ane mananA Avegane tiraskAra judA judA saMdarbhamAM zabdo kevI rIte vaparAya che, enuM ke hatAzAnA AveganuM vahana emAM yogya rIte bhASakane saMtoSa arthaghaTana kevuM hoya che. enI pAchaLa bhASAnI manovaijJAnika pAI e rIte thatuM nathI. eTale e zabdamAM ane enA bhUmikA kevI hoya che tene vicAra thajoIe. tatvajJArnake - ucAraNa-dhvanimAM parivartana thAya che. apekSita vyavahAra na keLavaNInI vAta thatI hoya che tyAre vidvAnane Adara ane jALavanAra ke nAdAra karanAra vepArI para tirarakAre ke gussAmAM : bhAvathI AvakAravAmAM Ave che. pitAnA vartuLamAM AvA AveganI abhivyakita kAreka A rIte thAya che je me :ja kara. huM '", (anusaMdhAna pRSTha 151) : fest - #g || mAlika : zrI muMbaI jene yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa385 saradAra vI.pI/ zeDa,. ," yueI je ." 2 naM.3para0 mudragusthAnA prinTa mAMganAtha zaMkara zeTha- re; gigrAma, muMbaI - 400 04
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No: MH." By / South 54 Licence No. : 37 IT IS ' ' I a | | T , "prabuddha jaina'nuM navasaMskara" vaSa:47 aMka: 16 IbukajIvana ] *] gaI tA. 16-12-85 chuTaka nakala rUA. 1-50 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra 'gArSika lavAjama rU. 30/ paradezamAM era meIla 20 PS 12 sI meila : 15 49. taMtrI ramaNalAla cI. zAha gautamasvAmInuM 2500muM nirvANu varSa che. bhagavAna mahAvIra svAmIne 2500me nirvANa mahotsava ane vAtsalya vaDe indrabhUti gautamanI zaMkAonuM, vedanAM ja keTalAMka varSa pahelAM AkhA vizvamAM moTA pAyA upara UjavAI vacane dvArA nivAraNa karIne kevI rIte emane prema chatI ye. emanA mukhya gaNadhara gautamasvAmInA nirvANane A varSe le che te prasaMga ghaNe rasika che. bhagavAna AgaLa svecchAe 2500 varSa pUrAM thAya che. harSapUrvaka zaraNAgati svIkArI indrabhUti gautama pitAnA bIjA jaina mAnyatA pramANe tIrthaMkara paramAtmA je dezanA Ape bhAIo sAthe bhagavAna mahAvIra svAmInuM ziSyapaNuM svIkAre che. 'che te arthathI Ape che ane temanA gaNadharo e dezanAne e jene paraMparAnI eka mahatvanI ghaTanA che. sUtramAM gUMthI le che. loke sudhI tIrthaMkara paramAtmAne upadeza mahAvIrasvAmInuM gautamasvAmI pratyenuM vAtsalya keTaluM badhuM pahoMcADavAmAM gaNadhara bhagavatenuM kArya ati moTuM ane hatuM te te bhagavatIsUtramAM bhagavAnanA mukhe chatrIsa hajAra vAra mahattavanuM hoya che. gaNadhara bhagavaMta na hoya te bhagavAnano voyamA" (gautama) zabda belAya che te parathI joi zakAya che. "upadeza badhA loko sudhI poMcI na zake. tIrthaMkara paramAtmA gautamasvAmI bhagavAnanI sAthe ja badhe vicare che. bhagavAnanI kevaLajJAnanI prApti pachI upadeza Apavo cAlu kare. amRtamaya upadezavANInuM satata pAna karavAthI emane pitAne gaNadhara bhagavatee kevaLajJAnanI prApti sudhI rAha jovAnI te ghaNuM jJAna prApta thayuM che, paraMtu aneka lekanI zaMkAonuM rahetI nathI. kAraNa ke teoe tIrthaMkara kathita upadezane prasAra samAdhAna karAvavAnA AzayathI samavasaraNamAM teo haMmezA karavAnuM hoya che. mati ane zrutajJAna uparAMta avadhi bhagavAnane prazno pUchatA ja rahyA hatA. ane mana:paryava jJAna paNa emane hoI zake, ane e ja gautamasvAmImAM vinaya ane saraLatAnA guNa eTalA meTA 'janmamAM teone kevaLajJAna paNa acUka thAya ja eTale hatA ke bhagavAna jayAre emane AnaMda zrAvaka pAse jaIne ke badhA gaNadhara mukitane adhikArI avazya bane che. paraMtu avadhi jJAna vizenI pitAnI bhUla mATe kSamA mAgavAnuM kahe che. tIrthaMkara bhagavAnanI anuparisthitimAM emanA upadezanI jJAna- tyAre jarA paNa AnAkAnI vagara teo AnaMda zrAvakanI pAse -raMgA vahAvavAnuM bhagIratha kArya kartarUpe gaNadhara bhagavaMta jaIne kSamA mAMge che. tIrthaMkara bhagavaMtanA mukhya gaNadhara eka karatA hoya che. emane upakAra e dRSTie ke upara gRharathanI pAse jaI kSamA mAMge e paNa kevI kevI ghaTanA. kSamA, amApa che. vinaya ane AjavanuM kevuM preraka dRSTAMta ! gautamasvAmIne ApaNe guru tarIke pUjIe chIe. paraMtu gautamasvAmI mahAvIrasavAmI pratye tIvra anurAga hatuM. e "gavAnanA te teo ziSya hatA. eTale gautamasvAmI eka anurAgane kAraNe ja emane kevaLajJAna thatuM na hatuM. nirvANa ziSyanA ane eka gurunA ema baMne prakAranA uttamottama samaye bhagavAne gautamasvAmIne mekalyA devazarmAne pratibaMdha pamADavA lakSaNe. hatAM. e daSTie gautamasvAmI eTale guru-ziSya para mATe. nirvANa samayanA e viyege ja gautamasvAmInA jJAnacakSu parAta bhAratIya Adarza ema kahI zakAya. khelyAM. emane bhagavAna pratye rAga prazarata rAga hatA. paraMtu bhagavAna mahAvIra jAte kSatriya hatA. gautamasvAmI kevaLajJAnanI prAptimAM eTale rAga paNa aMtarAya rUpa bane. te brAhmaNa hatA. emanuM nAma indrabhUti hatuM. gebara jainadarzananI A sama, tAttvika vAta badhAne kadAca tarata na nAmanA gAmamAM rahetA vajubhUtinA ane emanI patnI paNa samajAya. rAga ane doSa ubhayathI rahita AtmadazA jyAM pRthvInA teo putra hatA. emanuM gotra nAma gautama hatuM eTalA sudhI prApta na thAya tyAM sudhI kevaLajJAna prApta na thAya ema mATe gautamasvAmI tarIke teo supracalita che. " jainadarzana kahe che. mahAvIrasavAmI karatAM ATha varSa uMmare meTA, vaidika - gautamavAmIne AtmA nirmaLa hatuMtapa, saMyama ane rminA abhyAsI, yajJAdi kriyAo karanAra karmakAMDI evA zubha bhAva vaDe emaNe keTalI badhI labdhi che ane siddhio indrabhUti gautamanuM bhagavAna mahAvIra sAthe pAvApurImAM kevI meLavI hatI ! emanA hAthe dIkSita thanAra sAdhuo keTalI jhaDapathI rIte prathamavAra milana thAya che. ane bhagavAna pitAnA jJAna kevaLajJAna prApta karatA. gautamasvAmIe pitAnI labdhi-siddhinI ina
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ praha jIvana tA. 16- 17 bAbatamAM ke pitAnA karatAM ziSyane vahelA thatA kevaLajJAnanI lekene dharmanA mArge vALyA, aneka AtmAone mukita pathagAmadi bAbatamAM kayAreya svArtha yukata dubhava sevyuM nathI. AvI mahAna banAvyA. 92 varSanI uMmare rAjagRhImAM vaibhAragiri parvaDha vibhUtine paNa bhagavAna vAraMvAra upadeza che ke he gautama! samaya . upara eka mAsanuM anazana karIne teo nivaNu pAmyA mAtra pramAda na kara ! "martha roya mA pamAyA' e bhagavAnanI (emanI cokakasa nirvANa tithine nirdeza kayAMya maLate heya ukita mAtra gautamasvAmIe ja nahi saue jIvanamaMtra tarIke evuM jANavAmAM nathI.) e vize AMtara-bAhya pramANe dvArA svIkAravA jevI che. ' saMzodhana thavAnI jarUra che. | divALInA divase bhagavAna mahAvIrasvAmI nirvANa pAmyA. gauta maravAmInuM A 2500 nuM nirvANu varSa che. guru-ziSyanI besatA varSanA divase paroDhiye gautamarAmane kevaLajJAna thayuM. paraMparAnA mahimAnI daSTie A nirvANu varSanI ujavaNI .. mahAvIrasvAmInI nirvANabhUmi pAvApurImAM divALInA divase . ghaNe sthaLe thaze ane thavI paNa joIe. lokone emane AkhI rAta ke mahAvIrasvAmI ane gautamaravAmIno jApa kare che. savizeSa paricaya thAya evA kAryakrama thavA joIe. paraMtu keTalAka saithI besatA varSanA divase vinayaprabha mahArAje lakhele ekalA samAraMbhI kAryakramathI saMtoSa na mAnave joie, gautamasvAmIne rAsa vAMcavAnI paraMparA Aja divasa sudhI gautamasvAmI viSe agama sAhityamAM aneka saMdarbho maLe che cAlI AvI che. gautamasvAmIne mahimA keTalo maTe che , navA navA dRSTikoNathI gautamasvAmInA jIvana ane kAryane e te darzAve che. saMzodhanAtmaka, saMgIna abhyAsa paNa che je ie. te ja emanA gautamaravAmAe kevaLajJAnanI prApti pachI bAra varSa sudhI 2500 mA nirvANa mahotsavanI ujavaNI sArthaka gaNAya. gAmegAma vicarI bhagavAnanA upadezane pracAra karyo. aneka -ramaNalAla cI. zAha svarganI lagolaga" ? "hA." * gulAba raDhiyA * "A viSaya upara mane lakhate joI ghaNuMne sakAraNa vyakitatva, temanI sarvagAmI asara e badhA vize eTalI te Azraya thaze. mArA jJAnane ke anubhavane A viSaya suMdara rIte lakhyuM che ke, patranI AsapAsa eka dhabakatuM nathI." A zabdo sAthe zrI cImanalAla cakubhAI zAhe eka jIvaMta vAtAvaraNa racAI jAya che. vitI gayelI paLe karI: "lekhanI zarUAta karI hatI. lekhanuM zIrSaka hatuM prema.' jemAM mRtivizeSa banI rahe che. A pustakamAM je pUrA tallIna thaI emaNe be pustake. vize lakhyuM hatuM. eka pustaka maNilAla - jaIe te evuM lAge ke ApaNe pote ja maitreyI devInI nabhubhAI dvivedInuM AtmavRttAMta ane bIjuM mautreyI devInuM bhUmikA bhajavI rahyA chIe ane vatsala ravIndranAtha ApaNu na hanyate.' prathama pustakathI kheda ane bIjA pustakanA vAcanathI - saMbaMdhIne patradhAra varasAvI rahyA che. emaNe prasannatAnI lAgaNI anubhavI hatI. te ravIndranAtha jevA mahAmanAne keTakeTalI khokhI bAju baMgALI lekhikA mautreyI devInI navalakathA "na hanyate" haze ! emanI vicAradhArA te emanA sAhitya-sajana dvArA (je haNI zakatuM nathI tene prema) eka karatAM vadhu vakhata vAMcavA ApaNI sAme Ave che, chatAM vyakita ravIndranAthane svabhA, jevI navalakathA che. jene gujarAtI anuvAda ravIndratatvAcAryanI Tevo, dinacaryA, vRddhAvasthAnA vicAre, nitAMta prema, AMtara upAdhithI vibhUSita ApaNuM pravara anuvAdaka zrI nagInadAsa jarUriyAta vagere ahIM patramAM jhIlAI che. ravIndranAthane nikaTathI pArekhe karyo hate. A navalakathA yunivarsiTI kakSAe abhyAsa jonAra jANanAra, emane akhUTa neha pAmanAra bhAvake methI, kamamAM che ane enI carcAo sAhityarasika vargamAM zamI nathI devIne emanA pratye je ahobhAva ane bhakita evAM te ujatyAM ja maneyI devInA bIjA eka pustaka "svage2 kAchAkAchine che ke te ApaNane pulakti karI de che. . . . nagInadAsa pArekhe anuvAda karyo che, "ravarganI lagolaga. A tera varSanI kavimAnasa dharAvatI bAlikA maitreyI upara navalakathA nathI, ravIndranAthe meyI devIne lakhela patranuM pustaka 19ra7 mAM ravIndranAthane prathama patra Ave che. pachI che. ane tema chatAM navalakathA jeTaluM ja rasaprada che. hAthamAM lIdhA pachI pUruM karyA vagara mUkavAnuM mana na thAya evuM che. A te patra vyavahAra cAlyA ja kare che. cheka 94. patre eka astanmukha virATa pratibhAnA aMtarAtmAnAM sAkSI sudhI je ravIndranAthane aMtakALa che e cauda varSanI vAta che. prema ApavA ane svIkAravAmAM ravIndranAtha kevA advitIya - A pustakamAM che. jyAre maitreyI devI hajI trIsa varSanI uMmare hatA enI jhAMkhI A pustaka dvArA thAya che. ' pahoMcyA nahotA. ane A pustaka to lakhAyuM che 198 nI tattvajJAnanA samartha abhyAsI surendranAtha dAsagupta sAthe AsapAsa, jyAre lekhikA pite pAMsada varSa vaTAvI gayAM che, ravIndranAthane paricaya hato, te surendranAthanI putrI maitreyI devI ravIndranAtha sadehe nathI ene cALIsa varSa thaI gayAM che. chatAM sAthe vikAsa pAmI enI parama kakSAe pahoMce. ' ' ahIM eka evI bAlikA, kizArI ane yuvatInI kyA che- lagabhaga cauda varSa sudhI ravIndranAthe lakhela aneka patra je ravIndranAthanuM vAtsalya pAmIne dhanya thaI che, ane potAnI . ahIM che. chatAM A mAtra ravIndra patra-saMcayane saMgraha nathI. bhakita ane anurAga paNa keTalI UMcI sapATIe AtmasAra " kAraNa ke, dareka patrane ema ne ema nathI mUkavAmAM AvyuM. karyo che te jANI zakAya che. ' meTA bhAganA pa pachI lekhikAe pite ene anurUpa te patra maitreyI devI zAMtiniketananAM vidyAthInI nahotA ke lakhA tyAranuM vAtAvaraNa, pitAnI maneristhati, ravIndranAthanuM ' (anusaMdhAna pRSTha 16 muM)
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathA jIvana adhikaraNa-upakaraNadi 5, panAlAla jagajIvana gAMdhI ' | (gatAMkathI pUrNa) jema jema upakaraNo (sAdhana) ochAM thatAM jAya tema tema dharmazAstra samajavA hoya te svarUpathI samajavA joIe. sAdhakanI sAdhanA UMcI ane UMcI thatI jAya che. AgaLa mAtra bAhya sAdhanAthI dharmazAstra samajavAM na joIe, kema ke AgaLanI sAdhanA thAya che. sAdhanathI siddhi meLavI tenAthI sAdhana te parivartanazIla che, anitya che. sAmAyika AtmAnA para thavuM te sAdhanA che. tAna-darzana-cAritranA upayogathI thAya che. bahAranuM anukuLa cothA-pAMcamA-chaThThA guNasthAnakanI sAdhanAmAM sAdhu-sAdhvIsAdhana te' kaTAsaNuM caravaLa-sthApanAjI Adi che; je zrAvaka-zrAvikA upakaraNe hoya che. sAtamAM guNarathAnake ane upakaraNe che. te aMdaranA AtmAna-aMta:karaNanA sAmAyika tyAra bAda kSapakazreNi ke upazamazreNi mAMDe che emAM je sAdhanA bhAvanuM arthAt samabhAvanuM bAhya pratIka che. e pratIkanA kAraNe che te kevaLa aMtaHkaraNanI sAdhanA che.. e guNasthAnakanI upakaraNa anya enA sAdhakabhAvane samajI-sanmAnIne khalela pahoMcAtA anulakSIne vyavahAru vAta paNa nathI. (8 thI 12 guNasthAnake) ega nathI. pitAnA rUpamAM pate jAya te mATenuM anurUpa je kAraNa yaMtA AvavI joIe. svAvalaMbI banavuM joIe. che te asAdhAraNu kAraNa che. ane e pitAne upayoga che. sAdhanAmAM ochAmAM ochA sAdhana karatAM javuM joIe. sAdhana arthAt sAdhaka vyakitanuM vayanuM aMta:karaNa che. jyAre kheTAM nathI paNa sAdhana prApta karI sAdhake je sAdhakabhA. (nimittakAraNa evuM upakaraNa eTale ke deva guru-maMdira karavAM joIe agara te thavA joIe te thatAM nathI. enI mUrti-Agama graMthAdi svarUpamAM javAnuM anukULa sAdhana che. UNapa che. sAdhana pAmIne sAdhaka jo sAcA sAdhakabhAve kare te [jyAre adhikAraNa e te svarUpathI vimukha banAvanAra siddhi pAme. sAdhaka sAce tyAre ke jyAre enI sAdhanAmAM e evuM vibhAvamAM laI janAruM AtmAne pratikULa sAdhana che. sAdhanethI para thato jAya eTale ke upara caDhate jAya.. jayAM karaNa ane upakaraNanI pradhAnatA mATe Amaha hoya dharma aMtaH karaNane sAmela rAkhIne karaNa dvArA karavAne che. upakaraNa te adhikaraNathI bacavA rUpa sAdhana mAtra che. tyAM saMpradAyavAda hoya che. AdhyAtmanI mULadaSTi ravayanI jijJAsA ane viveka daSTi hoya che, je aMta: karaNanuM tatva che. adhikaraNanuM utpAdana karIne e utpAdita sAmagrIne bhAga '. adhyAtmamAM puNya ane pApakama upara dAbda na karatAM paNa nidrAmAM nathI karI zakatA. jAgRtAvasthAmAM ja e utpAdita ethI para paramAtamatva upara dRSTi karavAnI hoya che, jijJAsAmAM sAmagrIne bhegA karI zakAya che. e A paNa sahunA anu satattvanI zodha mATe vivekano upayoga hoya che. ane satya savanI vAta che. na sAMpaDe tyAM sudhI ajapa ane pIDA hoya che. viveka ane -jenA parathI sAdhake vicAra karavAne che ke - upakaraNayukata jitAsA e mekSamArgamAM abhyatara prApta sAdhana che, jenAthI karaNa vaDe aMta: karaNanI jAgRti sivAya Atmasukha zI rIte tarAya che bhavapAra utarAya che. * prApta thaze? AtmA che tyAre ja maLe jyAre A mAne - bAhya paMcAcAranA sAdhananA sevanathI ane pAlanathI viveka saMbhALIe. zAstro bhaNavA chatAM je AtmAne saMbhALavAmAM na jijJAsA Adi je asAdhAraNu kAraNa che arthAta nizcaya kAraNa Ave te AtmAne nirAvaraNa nathI karI zako. ethI viparIta, che ene pAmI zakAya che ene tarI zakAya che. sAmAyika - zAstra nahi bhaNavA chatAM ya je AtmA pratye jAgRti zakhIzuM AdinI ApaNI sAdhakanI kriyA pUrI thayelI tyAre ja lekhAya te sakAma nirjarA karI zakIzuM. mAruSa, mAtuSa muninuM dRSTAMta jyAre kevalajJAna prApta thAya. kRtakRtya thaIe tyAre pUruM thayuM ApaNI pAse mojuda che. kahevAya. tyAra pachI kriyA karavAnI ja na hoya. adhikaraNanI apekSAe upakaraNa ane karaNanI khUba kiMmata upakaraNa ane karaNa vaDe jIva e takaraNamAM praveza kare che. emAM sAdhake jAgrata rahevAnuM che. adhikaraNa agara upakaraNa tenI javAbadArI gurunI, zAstranI ane zAstranA pravaktAnI che. pudagalanA banelA hoya che je nAzavaMta hoya che. enAM zA aMta:karaNamAM mekSane megya sAttvika bhAva hoya te samakita vatI paNa badalAtAM rahe che. nitya nathI. upakaraNa (sAdhana), sAdhakane zake che. pachI karaNa-upakaraNa game te bhede hoya. siddhanA paMdara "sAdhanAmAM Avazyaka che ane anukULa che paraMtu upakaraNa amuka bhedane pATha A vidhAnane puSTi ApanAra che. mATe ja sAdhake "ja joIe agara amuka upakaraNa hoya te ja siddhi vare evo svayaM mATe te sAdhanane Agraha aMtaHkaraNamAM rAkhavAnuM che. Agraha na hovuM joIe. AnI sAme aMtaHkaraNa arthAta pratyeka sAdhake svayaMnuM nirIkSaNuM karavAnuM che, ke anukuLa upakaraNaAtmA arthAta upaga e nitya che-zAzvata che-avinAzI che. karaNane pAmIne aMta:karaNanI zuddhi thaI ke nahi? mana-buddhiAma aMtaHkaraNa ja sAdhanAnI siddhi rUpe paramAtmA bane che. citta-ahaMkAra e cAra aMtaHkaraNanA bheda che. manamAM icchAnA sAcA sAdhako ane jJAnI puruSe kadI bahAranAM upakaraNanA taraMge zAMta thayAM ke nahi? buddhi saddabuddhi thaI ke nahi? cittamAMthI -jhaghaDA kare nahi. je kare te jJAnI nahi. jenuM upakaraNa hoya tenuM binajarUrI smRtine saMgraha rUpI kayare nIkaLI jaI citta tene seMpI devuM joIe. ApaNe ApaNuM upakaraNa sAdhanA mATe cembu thayuM ke nahi? para paugalika vastu pratyene mArApaNAne banAvI laI tenI madadathI sAyanI prApti karI levI joIe. bhAva, huMkAra bhAva te ahaMkAra. e ahaMkAra ocho thaye ke nahi manuSya bhavanI kiMmata karI che te eTalA ja mATe ke tenuM sAdhake AMtaradarzana karavuM joIe. apekSA ane nimitta kAraNane pAmIne manuSyane jIva ja mekSanA aMtaHkaraNamAM Azaya ane lakSya mokSane hoya te te -kAraNarUpa aMtaraMga asAdhAraNa kAraNu (guNa) ane upAdAna AtmA sagabhAvamAM vataMta hoya che. paraMtu jo Azaya ane kAraNu (guNI svaya)ne pAmI zake che. laye mokSanA na hoya to te AtmA pahelAM guNasthAnake hoya che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 pratha8 jIvana " prathama upakaraNathI dhama" thAya ane pachI AgaLa karaNathI , sAmAyika levAnI kriyAmAM mAMgavAmAM AvatA Adeza dhama thAya. ubhaya bAghadhama che. ethI AgaLa kharo dharma :- paNa spaSTa thAya che ke upakaraNa-karaNamAMthI aMtaHkaraNamamAM jaha. aMta:karaNathI thAya che. dAna-zIla-tapa-bhAva dharmanA kramamAM paNa. . upakaraNa- karaNanI madadathI aMtaHkaraNamAM dhama' karavAne che. saheje A vAta samajAya ema che ghAtakama khape che aMtaHkaraNathI sAmAjika maThapanI Dile e ATa gADa karela dharma vaDe. yama, niyama eTale ke upakaraNa-karaNamAM na che. besaNe saMdisADuM" ane "besaNe hAu" e karaNaviSayaka aTakatAM sAdhake aMtaHkaraNamAM AgaLa vadhavuM joIe. bAhya tapane Adeza che. ane aMte "sajhajhAya saMdisAhu" ne "sajhajhAya karuM, karaNa dharmamAM samAveza thAya jyAre atyaMtaradharmane prAyazcita, e aMtaH karaNane lagatA Adeza che. vinaya, vaiyAvacca, kAusagnane aMtaHkaraNamAM samAveza thAya. e ja pramANe sAmAyika pAravAnA sAmayiya vayatto : yama-niyama eTale pAMca mahAvrata ke bAra aNu vratathI sUtramAM 'sAmAyiya vayajuro e upakaraNa viSayaka che jyAre nyAya - nIti - prAmANikatA Adi pUrvakanuM jivAtuM nirdoSa, "jAva maNe hoI niyama saMjUto chinnahi asaha karma nirupadravI vivekI jIvana. e aMtaH karaNa sUcaka sUtravALe che. ! tyArabAda Asana batADela che. je. AsananuM vidhAna jaina jina paDimA jina maMdirA kaMcananA kare jeha. darzanamAM saMlInatA tapathI batADela che ke aMgopAMga saMkelIne brahmavatathI bahuM phaLa lahe name name ziyaLa sudeha. rAkhyA nahi. AsanathI zarIra rogI na thatAM yegI banI rahe che vIsa rathAnaka pUjAne A duho upakaraNa upara karaNanA jenI aMta:karaNa upara asara thAya che. pradhAnatA darzAve che. ethI AgaLa prANAyAma ane pratyAhAra batADela che.. je upAya bahuvidhanI racanA ega mAyA te jANe re, jenAthI manenigraha ane Indriyanigraha anukrame karavAnuM hoya che. zuddha dravyaguNuM paryAya dhyAne ziva dIye saparANe re, enI paNa asara aMtaHkaraNa upara thAya che. mATe upayogI kAdi tapa karI je phaLa lahiye te jinAne laIzu, . che. A karaNa (zarIra)thI thatI saMyama ane tapanI sAdhanA che. jinavara plAIe re mokSamArgane dAtAra.... mauna ekAdazI stavanda - tyAra pachInA aMtima tabakakAmAM zuddha ne riyara thayela zarIra kAI pati raMjana ati raMjana ati ghaNo tapa kare, indriya prANa-mana ane buddhine paramAtmAnA svarUpanI vicA pati raMjana tana tANa raNanA ciMtanathI dhAraNA - dhyAna ane samAdhimAM pravezavAnuM e pati raMjana me navi citta dhayu re, raMjana dhAtu milA che je aMtaHkaraNanI sAdhanA che. -AnaMdajanajI, ' paratrI, parasAdhana evAM upakaraNa ane ravotrI abhinna yAkAjineza! bhava bhavina : kSaNena, 1 sAdhana evAM karaNa dvArA sAdhake. aMtaHkaraNa arthAta asAdhAraNa dehavihAya paramAtma-dazAM vrajanti.... meM upAdAnakAraNamAM praveza karIne tyAM aMtarakriyA karI mokSa - kalyANamaMdira tetra puruSArtha karavAnuM che. karaNa ane upakaraNa dvArA je sAdhanA uparokata A traNe vidhAna je zAstrIya che e karaNa thAya che. te niSedhAtmaka (Negative) sAdhanA che je adhikaraNa upara aMtaHkaraNanI pradhAnatA puSTi Ape che. sAme bacAva (Defence) saMrakSaNarUpa che jyAre aMtaHkaraNamAM aMte eTaluM ja jaNAvavAnuM ke ApaNe sahu upakaraNa upAdAna, asAdhAraNa karaNanI zuddhi karavArUpa sAdhanA karavI te dvArA, adhikaraNa ane ethI thatAM pApathI bacatAM rahIne, mekSamArgamAM vidheyAtmaka (Positive) sAdhanA che, je kama karaNane zuddha karI aMtaHkaraNamAM praveza karI aMtaHkaraNanI zuddhi uparanuM sIdhuM AkramaNa (Attack) arthAta humale. rU5 prathama sAdhanA karI svarUpane nirAvaraNa karI svaya upakaraNa ane karaNathI anIta thavuM joIe ane bhAva paramAtmA banIe. Azrita bhAva karavA joie. arthAta aMtakaraNa aMtarAtmAne TUMkamAM skUlamAMthI sUkSma dvArA zUnyamAM jaI zUnya banIche, khIlavo-keLava-vikasAvavo (Develop) kare jaIe. arthAta pUrNa thaIe. tapa daramiyAna manane karaNa (zarIra) thI juduM pADavuM joIe. dehAdhyAsa choDI devo joIe. mAtra koNa-upakaraNa sAbhAra - svIkAra sudhInI ja sAdhanA karavAne aMge abhavi che navavekanA lekhaka : rameza ra. dave, 5, paliyaDa nagara, nAraNapurA, vargasukha sudhI ja pahoMcI zake che. apavaganA mekSa sukhane amadAvAda 380013 nA prakAzane gujarAtI navalakathAmAM teo prApta karI zakatA nathI kema ke aMta:karaNanI tathA pAtranirUpaNa bhA. 1, kIMmata 30-00 tathA bhA. 2 kImata prakAranI atyaMtara sAdhanA thatI hotI nathI. rU. 37-00 rasa-rudhira-mAMsa-meda-majjA-asthi ane zukra (vIrya) madhya kAlIna gujarAtI sAhityamAM jainonuM pradAna: lekhakajema zarIranI sAta dhAtu che. tema jJAna-darzana-cAritra-tapa ane jayaMta koThArI; kIMmata rUA. 5-00 maMgalA koThArI : zabda vIya e pAMca AtmAnI dhAtu che. e pAMca jIvanA svarUpa maMgaLa, 24, satyakAma sosAyaTI, amadAvAda - 380015. lakSaNe che. ane te aMta:karaNamAM rahela che. enA dvArA paramAtmA sAthe saMbaMdhita thaI svarUpane anurUpa jJAnAcAradarzAnAcAra Vidya : Prakit Jain Vidya Vikas Fund, cAritrAcAra-tapAcAra ane vIryAcAra e paMcAcAra tarIke 375, Saraswati Nagar Ahmedabad-280015. oLakhAtAM pAMca AcAranuM pAlana-sevana karI sAdhake svarUpathI navAM mUlyanI zodhamAM : lekhaka bhUvaneza ojhA, kata. tadarUpathI thavuM joIe. . rUA. 9-00 vizvamAnava saMskAra zikSaNa ke vaDerA-5, 9
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-125 - prathama jIvana cethA prakArano saMbaMdha * manojJA desAI . hamaNAM ceDAM varSothI ecology athavA 'paryAvaraNazAstranuM sAhajikatAnI svIkArI lIdhe nathI eNe pitAnI jarUriyAta mahattva vadhyuM che. radhuvIrabhAI caudharIe paryAvaraNuzAstra zabdane jeTaluM anna utpanna karavAno prayatna karyo. mAMsAhAra choDIne aparyApta Theravyo che. emanA sUcavyA pramANe "jIvajagatanA vicArapUrvaka keTalAke zAkAhAra grahaNa karyo. potAnA samAjamAM saMbaMdhanuM zAstra' kahI zakAya. ghaNAM jaMgalo kapAi gAM- ghaNI ghaNI jagyAe sahajIvananA siddhAMtane vikasAvavAne lagabhaga cAlIsa TakA jeTalAM, tyAre mAnavane khyAla AvyuM ke prayatna karyo. arthazAstramAM ThekaThekANe sAthe rahenAra, pharanAra, kAma vaDa ne pIpaLa zA mATe pUjavAM joIe. TUMkamAM-hamaNAM lokone karanAra banne pakSe phAyado thAya evI rIte zodhI kADhI. pitAnA AjubAjunA sajIva-nirjIva padAthe sAthenA saMbaMdho paNa A traNa prakAranA saMbaMdhe uparAMta eka cethA prakAviSe jAgRti AvI che. rane saMbaMdha che jemAM bannene nukasAna che, phayado keIne nathI. A jIvajagatazAstramAM be nA ekabIjA sAthenA A saMbaMdha paNa mAnave ja vikasAvyo ne te paNa pitAnI je saMbaMdhe darzAvyA che. jAtinI aMdara. amaravelane pitAne pAna ke mULa kazuM ja nathI. tethI e lAgabhaga dara varSe chApAmAM Ave che ke esa. esa. sI.nA khorAka paNa nathI banAvI zakatI ke nathI pANI meLavI zaktI. pepara phUTayA, bAramA dhoraNanA peparsa pAMca hajAramAM vecAyA, Ama e pitAnA jIvanane saMpUrNa AdhAra bIjI vanaspati "ona' ApyA sivAya meTara ke phona maLavA e bahu ja agharA che, para rAkhe che. ene banAvela kherAka ane eNe meLaveluM pANI tyAM dhastI kayAM vAta mAMDe che? zeSe che. amaravelane phAyadA che te e jenA para jIve che tene eke ApyA, bIjAe lIdhA. dekhItI rIte lenArane kSayado, nukasAna che. ApanArane nukasAna, paNa samAjanI daSTie joIe te bannene prANImAtra kherAkanI bAbatamAM te paropajIvI che. sIdhI nukasAna, ApanArane te dekhItuM nukasAna kharuM ja ! lenArane rIte athavA ADakatarI rIte kherAka banAvI zakavAvALI te mAtra pitAnuM pApa DhAMkavuM paDe ane e sivAya samAjamAM bhraSTAcArane lIlI vanaspati che. zAkAhArI prANIo, vanaspatine sIdhe kIDe pharI saLavaLatA thAya enuM nukasAna ene pitAne kadAca meTara upayoga kare che, jyAre mAMsAhArI prANIo zAkAhArI levA mATe "ena' ApavA paDe e hisAbe e atyAre vadhAre prANIone khAIne ene upayoga kare che. meLavI le. paNa je mAnave kharekhara vicAravaMta hoya I. AmAM paNa dekhItI rIte ekane phAyado che, bIjAne nukasAna. te e na vicAre ke A kayAM aTakaze ? Dagalene pagale ene eka jAtanI mAchalI hoya che, je haMmezA bIjI meTI pitAneya prasaMge Avaze, jemAM anadhikRta rIte koI bIjuM mAchalIne vaLagIne rahe che. enI sAthe jayAM jAya tyAM phare che. enI pAse kaMI' mAMgaze ane vadhelA ane vadhatA jatA bhraSTAmeTI mAchalInA khorAkamAMthI vadheluM je e choDI de che te cAranI parisImA arthavyavasthAne kevI kaMgALa hAlatamAM mUkI de A nAnI mAchalI khAya che. che e jovA mATe ApaNe kayAMya bahAra javuM paDe evuM nathI. AmAM nAnI mAchalIne phAyade che ane meTIne khAsa pitAnA tatkALa ane dekhItA kAyadAne kAraNe pitAne, bIjAne nukasAna nathI. ane AkhI samAjavyavasthAne e keTaluM nukasAna kare che. ene vaLI eka trIjA prakArane saMbaMdha paNa jovA maLe che. te ene khyAla rahetuM nathI. che sahajIvana. - "ame ghara lIdhuM tyAre paNa pacIsa hajAra te blekanA vAla-vaTANu jevA choDanAM mULa para nAnI-meTI gAMDa ApelA eTale ATalAM varSa pachI enA cALIsa hajAra te jovA maLe che, emAM bekaTeriyA hoya che. bekaTeriyAne raddhAne thAya ja ne " eka "sajajane' taka karyo. emanI pAsethI kharIdaghara maLe che ane enA bhADAM tarIke e bekaTeriyA e cheDane nAra sajajana DAM varSo pachI A ja dalIla karIne AthIya havAmAMne nAITrojana zelI Ape che. vadhAre bleka" leze Ama A viSacaka anaMta kALa sudhI Ama traNa prakAranA A saMbaMdhe thayA. ekane kayade ane cAlyA ja karaze. bIjAne nukasAna, ekane phAyado tathA bIjAne nahIM phAyade-nahIM mAne ke meTI bAbatomAM ghara ke meTarakAra jevI bAbanukasAna ane bannene phAyade. temAM samAdhAna karavuM A tabakake adharuM gaNI laIe. ghara vaLI A badhAM udAharaNa ApaNane kudaratamAM ja jovA e eka jarUriyAta che. emAM bleka ApyA vinA cAle maLe che. enA para kudaratane ja mukhya aMkuza che. amarevelane ema na hoya te ya e bleka ApavAnI kriyAne svAbhAvika pAna ke mULa nathI. emAM ene vAMka nathI. tethI svAbhAvika rIte ke anivAryatA tarIke svIkAravAne badale jarAka kheda sAthe, paNe e bIjA cheDamAMthI ja pitAne A samAjavyavasthAmAM kayAMka UNapa te che, paNa zuM thAya ! - jIvanarasa cUsaze. bekaTeriyAne rahevA mATe vaTANuMne cheDa bhADu mAMgatA nathI. "e viSe paNa vicAravA jevuM che. vagere bhUmikA sAthe svIkArAya te ya lAMbe gALe kadAya AvI vyavasthAmAM pheraphAra bannene mATe sahajIvana e sAhajika prakriyA che. thavAnI AchIpAtaLI saMbhAvanA rahe kharI! mAnava paNa bIjA prANIonI jema pitAne kherAka ane nAnI nAnI bAbatamAM te ApaNe A cothA banAvI zakatA nathI ane kherAka mATe vanaspati-prANIo para prakArane saMbaMdhe jarUra vikasate rokI zakIe. philma jove AdhAra rAkhe che. vanaspati para AdhAra rAkhe e svAbhAvika jaIe.: TikiTa khalAsarthaI jAya ApaNe saraLatAthI blekamAM che paNa e vicAratuM prANI che. eTale kudaratanA kamane laI laIe.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 - prata jIvana "tA. 16-12-85 'huM kaI divasa thiyeTara sudhI gayA pachI pAcho te AvuM te kAMI nahIM. dariye karavA jaIzuM. havethI buka karAvIne ja ja nahIM ne !" evuM abhimAnathI kareluM vidhAna "blekamAM AvIzuM" te zarUAtamAM patnI ke bALa ja kaheze ke have laI levAnA kAraNa tarIke hoya, svabacAvamAM nahIM, kAraNa ke lene pappA, ADa rUpiyAmAM zuM ? AmAM rUpiyAne savAla 'blekamAM TikiTa levI ene bacAva' karavA jevuM kArya che nathI. paNa ApaNe evuM te pikacara joyA vinAnA zuM rahI ema ApaNAmAMthI ghaNuMkharAM ke mAnatA ja nathI. gayA' tAM? ema samajAvaTathI kAma levAya te bALakane paNa - samajI zakAya evI vastu che. nekariyAtane mAMDa rajA maLe. jIvananAM sAcAM mUlya zakaya tyAM sudhI TakAvI rAkhavAM joIe temAM utsAhabhera sahakuTuMba javAnuM nakakI kare. bALakane sarasa ema samajAya. potAnA utsAhanA pravAhanI dizA pitAnA ja paDAM paherAve pite sarasa taiyAra thAya. bALakoe paNa mitromAM manathI zI rIte badalavI e paNa bALaka zIkhI jAya-zIkhavAne kahyuM hoya ke, "Aje ame pikacaramAM javAnAM!'--eve vakhate prayatna te jarUra kare. cha mahine ekavAra TekasI karIne thiyeTara para jAya ane AvA eka nahIM, jIvanamAM te aneka prasaMge Ave che, House Full" nuM beDuM dekhAya te thAya ke A te kaMI jyAM ApaNuM mUlya sAthe ApaNe kheTI rIte bAMdhachoDa karIe rIta che! bhale TikiTa dITha be rUpiyA vadhAre kharcI nAMkhIe. chIe. A bAMdhachoDamAMthI ja ApaNe dhIredhIre A cethA pharI Ama kayAre nIkaLavAnuM che ? ; prakArane lenAra-ApanAra banene dekhItI rIte phAyado ane chatAM ghaNuM nukasAna thAya che. - AmAM bALaka para paNa chApuM paDe che ke keIka vAra ApaNe buddhizALI chavo chIe. buddhithI, takathI ApaNe khAsa saMjogo' mAM cheTuM kAma karavAnuM vadhe nahIM. . ghaNuM ghaNuM pAmyA chIe. ApaNane badhI ja rIte phAyado thAya .paNa A ja prasaMga che. pappA (athavA mammI) kahe che ke evA jarA agharA lAge evA saMbaMdho ApaNe dhIre dhIre, mA nA blekamAM te nathI ja levI - cAle Aje na maLe vicArIne, nahIM vikasAvI zakIe ? 'gupta gaMgA" o prA, arUNa joSI. - gaMgA zabda sAMbhaLatAM ja tenA AhalAdakArI ane pAvana- che. A parama puruSa pitAnI karuNAthI prerAIne jagatanA badhA zarI vyakitatvane khyAla Ave che. pratyakSa gaMgA uparAMta padArtho ane vyakitaone potAnA tarapha lehacuMbakanI jamInamAM saravANuM rUpe vahetI gaMgA ApaNe mATe apratyakSa jema AkarSe che. paraMtu je vyakita iMdha lebhAdi che, najare joI zakAtI nathI. tethI tene guptagaMgA kahevAya. AsurI vRttio athavA kaSAyathI gherAyela che tene e lakSaNathI A guptagaMgA zabdano prayoga je kaMI apratyakSa che kAruNya anubhavavA maLatuM nathI. A kAruNyanI saravANI athavA tene mATe karavAmAM Ave che. guptagaMgA IzvarAbhimukha hRdayanI aMdara ja jhilAya che. , zastrakriyAthI AMtarika rIte zarIranuM darzana karanArane kayAMya ne jaDajagatanA aMdhArA tamasanI aMdara paNa kaI jyotine AtmA jovA maLaze nahIM, sukhaduHkhane janmAvatI vRttio skUliMga jhaLahaLe che. tene ApaNe cetanA kahIzuM. jaDamAM rahelI jovA maLaze nahi chatAM paNa AtmA, vRttio vagerene dehamAM A cetanA jaDamAMthI vanaspati sRSTinuM nirmANa kare che eTale abhAva che ema keNu kahI zake? rati, sa, zeka vagere ke vanaspatinI aMdara rahelI cetanA jaDamAM aMtanihita che. sthAyI bhAva paNa A ja rIte zarIramAM rahela che ane e teja pramANe utkrAMtinA kramamAM AgaLa vadhatAM ApaNe kahI vAtAvaraNa sarjAtAM rasarUpe pariName che tyAre anubhavegamya zakIe ke vanaspati sRSTinI aMdara pazuenanA aMtahita che. bane che. A sthAyIbhAve apratyakSa hovAthI guptagaMgA tarIke pazucetanAmAM mAnavInI cetanA aMtagUDha che ane mAnavInI rahelA gaNI zakAya. cetanAmAM atimAnavanI cetanA rahelI che. A cetanAne paNa hayoga pradIpikA" anusAra, ApaNA dehamAM rahelI aneka ApaNe gupta gaMgA gaNI rAkIe. zrI ramaNa maharSinA darzana anusAra "huM" ne bhAva hRdayamAM nADIomAM IDA, piMgalA ane suSaNA mukhya che. A traNamAM je sthaLamAMthI uddabhave che te sthAna paramAtmAnuM che ane A "pAgu, subruSNa mukhya hAIne paramapadane prApta karAvI ApanAra che. sthAna mATe paNa guptagaMgA zabdane praveza karI zakAya che. vaLI, A ja graMthamAM kahevAmAM AvyuM che ke gupta nikita evI zrI aravindanuM darzana kahe che tema atimanasa je, pRthvI kuDalI gurunA kRpA prasAdathI jyAre jAgRta thAya che tyAre hRdayanAM para AvirbhAva pAmI cUkayuM che tene prakAza keTalIka virala sarva cakro ane graMthio aneruM parivartana pAme che. A vyaktionA hRdayamAM anubhavanAra che. A anubhUtinI saravANIne kuMDalinI suSuNNa vagere pratyakSa nathI, paNu guptagaMgA ja kahevAya. ' ' bhAratIya tattvajJAnanI mAnyatA mujaba, brahmAnA divasanA bhagavaddagItA anusAra badhA bhUtapAtramAM rahela jIvana grabhAte A nAmarUpAtmaka jagata vyakatamAMthI prakaTa thayuM che athavA cetanAne paNa gupta gaMgA kahevAya. * * * : ane brahmAne divasa pUro thatAM pAchuM avyakatamAM lIna thaI jAya che. A nAmarUpAtmaka jagatanAM sarva bIjo avyakatamAM mAnavInA hRdayamAM vahetuM zraddhAnuM jharaNuM paNa guptagaMgA ja che. saMgrahAyelAM che. A avyaktanI pAchaLa bIjI eka sanAtana ApaNe mAtra pratyakSane ja joIne viramIe nahIM paNa avyakta raheluM che jene vedomAM akSara tarIke oLakhavAmAM tenI pAra rahela guptagaMgA svarUpe rahela parama tatvanI paNuM Avela che. e akSara ja paramapura" athavA paramagurU jhAMkhI karIe te ja ApaNuM jIvyuM dhanya gaNAya.'
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-5 jIvana sva. vADIlAla DagalI ane sva. ratilAla dIpacaMda desAi 7 ramaNalAla cI, zAhu mArA mitra zrI vADIlAla jecaMda DagalInu pa4 varSanI vaye hRdayaroganI bImArInA kAraNe akALa avasAna thayuM. emanA avasAnathI ApaNe eka tejasvI sAhityakAra, prakhara a zAstrI ane nIDara patrakAra gumAvyA che. keTalAyane eka vatsala mitranI khoTa paDI che. sva. DagalInA vicAra karu chu tyAre mane amArA kAlejanA divase yAda Ave che. DagalI ane hu 1946 mAM meTrikanI parIkSA pasAra karI mu`baImAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM sAthe dAkhala thayA hatA. teo amadAvAdanI sI. ena. vidyAvihAranA vidyAthI, huM muMbaImAM azru pannAlAla hAiskUlane vidyAthI. DagalI vilsana kAlejanA (ane tyAra pachI siddhArtha pralejanA vidyAthI, hu' senTa jheviyasa' kAlejanA vidyAthI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahIne abhyAsa karatA lagabhaga badhA ja kolejiyane sAyansa ke kAmasanA vidyAthIo hatA. meTrikanI parIkSAmAM sArA TakA meLA pachI ArTIsamAM javAnuM sAhasa kANu kare? ame evuM sAhasa kareluM. amArA vamAM A samAM janANa ame mAtra be traNa vidyAthIe, paNa amane ene AnaMda hatA. vAMcana ane Rtara pravRtti mATe samaya puSkaLa maLatA. DagalIe prathama varSa' ja eka tejasvI vidyArthI tarIke vidyAlayanA badhA vidyAthIonuM dhyAna kheMceluM. khIjA trIjA varSe te DagalInI khyAti AMtarAleja 5 sudhI paheAMcelI. DagalI sArA vakatA hatA. senTa jheviyasa' kAleja taraphathI ane pravRtti saMdha taraphathI cAlatI AMtara kAleja vakatRtva spardhAmAM DagalI paDelu bIjI InAma jItI jatA ethI vidyAlayanA ame vidya thI'e emanA mATe gaurava anubhavatA. kAlejanA eka divasamAM ja DagalIe kavitAo ane nATako lakhavA zarU karelA 'zabdonA sAthiyA' nAmanuM emanuM nATaka ame vidyAlayanA vidyAthI oe ghaNIvAra bhajavelu. bhAratanI pArlAmenTa viSenuM emanu eka nATaka paNa ame vArSika utsava prasa Mge bhajaveluM DagalInI kavitA judAM-judAM sAmayikAmAM hapAtI. hindu-musalamAnanAM ramakhANo daramiyAna govAliyA Tenka vistAranA svaya Msevaka tarIke ame vidyAlayanI AsapAsa rAtanA dasathI savAranA cAra vAgyA sudhI cokIpaherI bharatA. e samayanA sadupayoga DagalI navI kavitAo lakhavAmAM ke racelI kavitAo lalakAravAmAM karatA. DagalIne chApAM vAcavAnA zAkha dhaNeA hate. te mahattvAkAMkSI hatA. eTale muMbainA meTA moTA patrakAra smRte lekhAne maLavA jatA ane emanI sAthe sAhitya, keLavaNI ke rAjakAraNanI carcA karatA. karasanadAsa mANeka tyAre 'sArathi' nAmanuM patra calAvatA. DagalI emanI esei jaine rAja esatA, 5. sukhalAlajI sAthenA emanA sabaMdha vidyAbhyAsanA A divasa daramiyAna gADha thayA hatA. teo '. rAja niyamita paMDitajI pAse bhAratIya vidyA bhavanamAM jatA. rAja sAMje DagalI vidyAlayamAM Ave eTale divasa daramiyAna pAte kAne kAne maLyA ane zI zI vAta thai tenuM rasika ayAna amane sAMbhaLavA maLe. DagalI tejasvI vidyAthI' hatA, paraMtu kaoNleja ke yunivarsiTInI parIkSAmAM UMcA mArkasa meLavavAnu` temanuM dhyeya rahetuM nahi. jIvanane vikasAvavA ane samRddha banAvavA tarapha 7 59. temanu N lakSa vizeSa * hatuM. eTale dhaNIvAra teo kAlejamAM zuM cAle che tenI bahu krikara karatA nahi, piriyaDa pazu niyamit bharatA nahi paraMtu parIkSAnA thADA divasa bAkI rahe eTale vidyAlayanI agAsImAM jaine ame te khesatA. eka pachI eka pAThya pustaka levAtuM jAya. dareka pAmAM zuM zuM Ave che. te huM emane kahetA jANe. te yAda rAkhI le ane pUchavA jevuM ya te pUchI le. AvI smaraNa zaktine AdhAre DagalI chamAsika ke vASi'ka, kolejanI ke yunivarsi'TInI parIkSAmAM pAsa thavA jeTalI saphaLatA meLavI letA. bI. e. nA abhyAsa vakhate me' gujarAtI ane saMskRta e e viSaya pasaMda karyAM ane galIe athazAsraga viSaya lIdhA. eTale aMgrejInAM pAThayapustakA jeTalI ja amArI samAnatA rahI. peAtAnA viSayane mATe temaNe khIjA mitro zodhI lIdhA. chellA varSa'mAM te kAraNavazAt vidyAlaya cheADI Ara. ela. kepTa haoNTelamAM rahevA gayA hatA. paraMtu vidyAlayamAM vAraMvAra AvatA ane amArI maMDaLI jAmatI. bI. e. thaIne amerikA abhyAsa karavA mATe javAnI DagalIne dhaNI hoMza hatI. e mATe emaNe Arthika sahAyanI vyavasthA paNa karI dIdhI. tyAM sArI rIte abhyAsa karI ghaNA amerikana mitro banAvyA ane pratiSThA jamAvI videzagamana daramiyAna DagalIne ane mArA patra dvArA saMparka A thatA gayA. emanA bhAratanA Agamana pachI vyavasAyana kSetrA judAM thavAne lIdhe amArA samAna rasanA viSaye A thayA. Ama chatAM ame jyAre paNa maLIe tyAre jUnAM ramaNe ane sneha tAjA thatAM. paricaya pustikAne nimitte 'graMtha'ne nimite ka anya kAI sAmAjika prasaMge galIne maLavAnuM thatuM tyAre kAika vakhata huM emane kahetA ke tame je atha'zAstranA kSetramAM na gayA hota ta| gujarAtI sAhityane prathama patinA eka samatha, tejasvI kavi, nATakakAra, nibaMdhakAra, *ciMtaka sAMpaDayA hota.' Ama chatAM thoDuMka lakhIne paNa DagalIo gujarAtI sAhityane namada caMdraka' meLavavA jeTalu sAmathya darzAvyuM. DagalI sAthe vAta karIe tyAre pa. sukhalAlajI, merArajI bhAi, umAza'karabhAi vagere... nirdeza acUka thAya. kAmasa'nA taMtrI tarIke emaNe ghaNuM sAruM. kAya" kayu" pAtAnA kSetramAM niyamita lekhana rUpe dhaNA viSayo upara emaNe potAnAM svataMtra, maulika, nibIka maMtavyo rajU karyAM che. emanA abhiprAyanI noMdha rAjyakakSAe ane kendra kakSAe keTalIyavAra levAi che. bhAratanI garIba prajA mATe DagalIne ghaNI hamadI hatI, kAraNa ke emaNe pote garIbInja dhaNA kaparA divase joyA hatA. DagalInA avasAnathI mane eka vatsala mitranI khoTa paDI che; mArAmAM rahelA jaina dharmanA rUDhicusta aze ane kriyAkAMDa DagalIne gamatAM nahi. kayAreka te e vize mane TaMkAra paNa karatA. huM emane vagara abhyAse sUtra dharAvavA karatAM jhINavaTathI 'jaina dhamA abhyAsa karavA bhalAmaNu karate. navakAra maMtramAM potAnI zraddhA kevI rIte vadhI che tenI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ ito teo kayAreka mane vAta karatA. amArA kAya kSetra ane jIvanakSyamAM keTalAka ka hatA. ema chatAM amArI maitrImAM vidyAlayanA e divaseAnI nikaTatAne raNukA hatA. DagalInA avasAnathI gujarAtane eka samatha lekhakanI kheATa paDI che. sva. vADIlAla DagalInAM AtmAne zAMti hA! jaina samAjanA prakhara ci'taka, satyopAsaka, nIDara patrakAra, vidvAna lekhaka zrI ratilAla dIpacaMda desAInuM chI varSanI "mare amadAvAdamAM zanivAra, tA. 7-12-85nA rAja avasAna thayuM. chellA keTalAka samayathI, padmAtanI asara pachI temanI tabiyata asvastha rahetI hatI, paraMtu vananA 'tima samaya sudhI te satata vicArarata ane kAyarata rahyA hatA. potAnA aMtakALa AvI rahyo che ema samajI hAtha para lIdhelAM khadhAM kAme emaNe ATopI lIdhAM hatAM ane mRtyu mATe manathI svastha ane sajaja thaI gayA hatAM. sva. ratibhAi sAthenA mArA saMbaMdha chellAM trIzeka vaSa'thI hato. 1955mAM eka varSa mATe mAre amadAvAdanI senTa jheviyasa' kAlejamAM bhaNAvavAnuM thayu hatu. tyAre huM" prajJAcakSu pU. 5. sukhalAlajI pAse vAMcavA mATe jatA hatA. te vakhate ratibhA paNa tyAM AvatA. te jJAnavya TrasTa taraphathI paMDitajInA lekhana-prakAzananuM kArya saMbhALatA. paMDitajInA sAMnidhyamAM A rIte amArA sabaMdha gADha thayA hatA. 15 tyAra pachI anekavAra ratibhAne muMbai / amadgAvAdamAM maLavAnu thayu hatu. te atyaMta nikhAlasa, satyaniSTha ane lAgaNIzIla hatA. emanI pAse jaie to emanA umaLakAne ane uSmAbharyAM AtithyanA aneAkhA anubhava thatAM. sva. ratibhAI saurASTranA vatanI. temanuM vatana sAyalA. temanA janma kherALI gAme i. sa. 1907 mAM emanA pitA dIpaca bhAi 'dIpacaMda bhagata' tarIke oLakhAtA. te saurASTra DI. mahArASTramAM cevalA gAme nokarI karavA gayA hatA. ethI ratibhAInA zikSaNanA keTalAka samaya mahArASTramAM pasAra thayA hatA. tyAra pachI vaDhavANu, sAyalA, sureMndranagara, mu MbaI, banArasa, zivapurI ema jude jude sthaLe saMjoga anusAra ratibhAIne vidyAbhyAsa mATe javu paDayu hatuM. emanA pitAzrI kAzIvALA sva. zrI vijayadhama sUrinA parama bhakta hatA. eTale zivapurInI emanI vidyAsa'sthAnAM ratibhAIne dharmAbhyAsa ane vyavahAralakSI keLavaNInA sArA saMskAra soMpyo hatA. emanA pitarAI bhAI zrI jayabhikhkhuM' paNa vidyAbhyAsa mATe zivapurImAM temanI sAthe joDAyA hatA. ratibhAInA jIvana braDataramAM zivapurInI vidyAsa MsthAe ane pU. vijayadhama sUrijIe traNa mahatvano bhAga bhajavyo hatA. 'nyAyItha'' ane ta bhUSaNa' jevI padavI ratibhAine maLI hatI, i sva. ratibhAIe jJAna maMdiranA kayureTara, jaina satya prakAza'nA saMpAdaka, nAneya TrasTanA sekreTarI, jaina' sAptAhikanA agnelekhanA lekhaka, zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA zrAmi'ka zikSaka, ANujI kalyANujInI peDhInAM keTalAMka prakAzanAnA lekhaka sapArka-ema bhinna-bhinna sasthAomAM emaNe vyavasAya tarIke ke mAnAha" sevaka tarIke je bhinna bhinna ghaTitu kAya niSThAthI karyu" emAMthI emanA vyaktitvanI surekha Apa sAMpaDe che. tyAre vana tA. 16-12-85 ane*vidha pravRttienA kAraNe dhaNuA badhAM sAdhu-bhagava tenA ane samAja netAonA niSTha saparkamAM Avava.nuM ratibhAne nyu hatu. paraMtu te kayAreya koithI akAraNu aApa gayA nahotA; ratibhAi eTale 'sAcA mANusa' evI chApa darekanA manamAM paDe. ayogya kazuM petAne khape nahi. ane yogya thatuM thaya te temane game paNa nahi. e mATe kyAreka emanA sAttvika Aveza paNa pragaTa thAya. aneka loko pratye temanI hamadI' dhaNI. paisA, padma, sattA ke prasiddhinI AkAMkSA jarA paNa nahi, balke tenAthI AdhA ja rahe. ratibhAie jaina sAhityanA kSetre dhaNuM kAya* kayu" che. e mATe emane 1975mAM adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa taraphathI tA 1983 mAM zrI yAvijayajI jaina granthamALA taraphathI ema khe suvaNa caMdraka apaNaeN thayA hatA. ratibhAIe 'abhiSeka', 'rAga ane virAga' vagere nava jeTalA vArtAsaoNMgrahA, 'samayadarzI AcAya,' eSivaya zrI karaturabhAI lAlabhAI' ane 'guru gautamasvAmI e traNa caritra lakhyA che. ANujI kalyANujI peDhIne ane bhadrezvara tInA sarvistara, AdhArabhUta itihAsa emaNe lakhyo che. A uparAMta emaNe saMkhyAbaMdha pustakanuM sa pAdana kayu" che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanAM ghaNAM prakAzanAnI javAbadArI jIvananA aMta sudhI emaNe sabhALI hatI, eka vakhata ratibhAIne kAma soMpAya eTale pachI kazuM ja jovAnu khAkI na rahe. zabdezabda jhINavaTathI cIvaTapUrvaka tapAse pote hAtha para lIdhelAM kAmeAnI rAta divasa ciMtA karyAM kare. jJAneya TrasTanA eka TrasTI tarIke mAre emanI sAthe keTalIkavAra patravyavahAra thayela. rUbarU paNa maLavAnuM dhaNIvAra banyu` hatu`. te dareka khAbhUtamAM keTalA badhA cokakasa hatA tenI tyAre pratIti thatI. ratibhAnuM smaraNa thatAM emanI sAthenA milananA aneka prasaMgAnI spaSTa chabI najara sAme taravare che. sva. ratibhAinA svama'vAsathI ApaNe eka khamIravaMtA, satyaniSTha, katavyaparAyaNu nispRha sAthI ane sAhityakAra gumAvyA che. cakSudAna ane dehadAnanI uttama bhavanA sevanAra e mahAjanane AdarapUrvaka aAMjali he ! zrI sukha jaina yuvaka sagha sva. magaLajI jhavecaMda mahetA meti vidyAsatra (varSa 10muM) jyAkhyAtA : padmazrI ke. kA. zAstrI viSaya : prAcIna amerikana sa'skRti para bhAratIya kAranA prabhAva uparAMta viSaya para traNa vyAkhyAna. samaya: budha, guru, zukra; 8, 9, 10 jAnyuArI, 1986 rAja sAMjanA 6-00 vAge. sthaLa: vAlaca', hIrAcaMda sabhAgRha injina maracanTasa, cembara, carcageTa, muMba 20 pramukha : DA. ramaNalAla cI. zAhu saune samayasara padhAravA tArAbena ra. zAha bhAvabhayu" nimatraNa che. ke. pI. zAhuM pannAlAla rAhu maMtrI samAjaka " 8
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1ra-05 ..prata jIvana vicAra krAMtinA pravartaka ane prabuddha jIvananA upAsaka '(pRSTha 154 thI cAlu) . (pRSTha 162 thI cAlu) ; svaganI lagolaga'? "hA : mArmika vAta saune 25zI gaI, jeNe saune vicAratA ravIndranAthanuM sAniya sahaja rIte ja prApta thaI jAya. emaNe karI dIdhA ! pite taiyuM che, mAre sAdhanA karavI paDI che rItasara tapasyAM tyAMthI AgaLa vadhyA pustakAlayanuM darzana karAvavA ! ane te Aje paNa pUrI thaI nathI. graMthapAlane kahe, bahu sundara pustakAlaya che. hajAronI saMkhyAmAM 'na hanyate' navalakathAnI nAyikA amRtAne ravIndranAthanI kevI pustako Ave che ne mukAya che, tame emAMthI keTalAM pustake meTI ethi hatI, tenuM Alekhana che. e navalakathA pahelAM, vAMcyAM che?" graMthapAle kahyuM, "jUja.' AcAryae kahyuM ke "vahIvaTI maMgapute ravIndranAtha (gurudeva amAre AMgaNe anuvAdaka zrI kAme eTalAM badhAM rahe che ke vAMcavAno pUrato samaya nathI ramaNIka meghANI) mAM paNa mitreyI devI pitAnA parivAra sAthe maLata. te ye koIka kaIka joI jAuM chuM!" graMthapAlane dArjiliMgane pahADa uparanA maMgapu gAmamAM rahetAM hatAM, jyAM kahe, 'tame graMthapAla-graMthonA pAlaka che, rakSaka che, abhyAsI ravIndranAtha traNa vakhata tho-thoDo samaya rahI AvyA hatA. kayAre banaze? enI saMkSipta samIkSA karIne chAtromAM vAMcavAne tenI vAta lakhI che. ravIndranAthane maitreyI devInI najare nihAra rasa kayAre jagADaze? pustakenA ghoDAo saddled-cikakAra LavA A traNe pustaka ekamekanAM pUraka che. bharelA che !.. te batAve che ke vAMcanAe jaja che. A atyAre te khUba ja kAmamAM chuM A vAkaya kaI nagara gheDAone kayAre khAlI karaze ? ane saumAM, vAMcavA mATe jananA meDhe zebhe (!) evuM che. paNa ravIndranAthe ghaNAM patromAM, pustakane pharatAM karaze?" graMthapAla. AcArya ane adhyApaka pitAnA gaMja vize lakhyuM che. e vAMcatAM thAya che ke, mukata pustakono paricaya karaze, ja hAne ya kahI zakAze. jene ane AnaMdI dekhAtA kavi kevA kamazAla haze. raMga temane ya lAgaze! mATe pustaka paricaya karo ane niMdA, avamAnanA, vyAdhi niSphaLatA A badhAe gurudevane anyane paricaya karAvo. graMthAlayanI e mahattvanI pravRtti cheDe aMze pajavyAM te hatAM ja chatAM majAka mazkarI karavAno ahIM thAya che kharI? ane badhA cUpa thaI gayA ! jANe svabhAva emaNe kAyama rAkhyo hate. kartavya pratye sau sabhAna banyA ! ravIndranAthane "kavi sArvabhauma'nI upAdhi ApavAnA prasaMge jamavA mATe pAchA pharatA hatA. tyAM ja temaNe pAMca daza mautreyI devI joDAsAMkonA ghare emane levA gayAM. kavi rezamI chAnI vacce pahoMcatAM pUchyuM, "ahIM rahIne tame zuM kare che? dhotiyuM ane cAdara paherIne taiyAra hatA. emanI AsapAsa javAba maLe. kolejamAM bhaNIe chIe" dAdAe pUchayuM, traNa cAra jaNa beThelA hatA. maitreyI devIne jotAM ja kavi hosTelamAM rahIne kaI kAI kAma kare che kharA ? pANI bharavuM, khUba ja nirvikAra bhAve bolyA, tuM ekAeka kavakhate kayAMthI? saphAI karavI kapaDAM dhovA, IstrI karavI, rasoDAmAM madada karavI Apane levA AvI chuM." "are, huM te bilakula bhUlI ja gaye vagere?" pelAe kahyuM, e badhuM karavAno samaya heta nathI.. bhaNavAmAMthI ja uMcA AvatA nathI ! "dAdA kahe,' purata ke vAMcavA hatuM. A je ne, A badhA mane caMdananagara laI javA AvyA che. have Ajita kAryakramanuM zuM thaze evA vicAra sAthe ane vAkhyAne sAMbhaLI eTaluM ja zikSaNa che? pitAnAM kAma maitreyI devInI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. kavi bolyA tane jAte karI letA zIkhavuM e zuM zikSaNa nathI? Self Help arthAta chetaravI e bahu saheluM che, chetaravAmAM majA nathI jetI nathI jAta mahenatanI Adata Aje nahi pADe, te meTI uMmare zuM? thaze ? jAta mahenatathI paisA te bacaze ja paNa sAthe sAthe tArI rAha joto ke banIThanIne be chuM.' A hatA mANasa zarIra-mana taMdurasta banaze ' eka vidyAthInuM meM gAtuM hatuM, ravIndranAtha. vAtavAtamAM gammata karavI, chetaravuM, koIne mUMjhavaNamAM dAdA kahe "bIDI-sigAreTa pIo che ?" hicakiyATa sAthe nAkhavuM, bhUtane bhaya dekhADe-e badhAmAM nAnI umaranane pelAe kabula karyuM. chAne mAne pI jAuM chuM, ne pache, "e paNa harAvI detA. sigAreTamAM kayuM jhera che ?" pelAe javAba dIdhe, niTina. - baMgALI ane bIjI ghaNI bhASAonA marmajJa zrI bheLAemAMthI ka ga Aya che?" pele kahe, "TI. bI. kensara, dama, bhAI paTele "kavi ravIndranAthanI, eka aMtaraMga chavi' nAme udharasa vagere !" dAdA hasatAM hasatAM kahe A badhuM tame jANe che prastAvanA lakhI che, te paNa pustakane mANavAmAM mArgadarzaka te sigAreTa pIo cho ? vidyAthI* kahe, Adata paDI gaI che !" dAtA thAya evI che. kahe, "e Adata keLe pADI che? javAba- "." "tame ja Adata 425 pRSThomAM ravIndranAthanA DhaLatI uMmaranA smaraNe ahIM pADI che te tame samajapUrvaka cheDI zako ke nahi ?" pelo jhIlAyAM che. pustakamAMthI vizeSa avataraNe laIne kazuM kahevA vidyAthI* kahe, "jathI have nahIM pIuM !' ane hasatA hasatAM karatAM eTaluM ja kahevuM rahyuM che. ravIndranAthanA cAhake ravIndranAtha e cAlyA jamavA mATe eka prAdhyApakane kahe, AvI sahe-caryA nAmanA akSaya svarganI lagolaga pahoMcyAne bhAva anubhavaze. chAtra sAthe kare che kharA?' javAbanA phurasada maLatI nathI ? . A pustaka vAMcatAM eka lAgaNI satata thatI rahI che, dAdA kahe. ''satAhamAM eka kalAka nA maLI zake? saha-carcA, ApaNuM gujarAtanA rAjake, ciMtake, taMtrI-saMpAdaka, samAja sahajIvana ane sahavAsa sivAya zikSaNa kevI rIte saMpanna ke zikSaNanA vicAravaMtAna patra AvI rIte graMthastha thAya te banaze. ?' javAba- 'vicArIza.' dAdA kahe che mAtra vicArIza. e patralekhakane jANavAnI-mANavAnI vizeSa majA Ave. eTaluM ja nahi, balake karIza evuM ye varane kahene!' badhA mitre khuzakhuzAla thaI gayAM. papade ane Dagale-Dagale emanI kAraNa ke patramAM lakhanAra vyakita ApaNI najIka AvI vAta vAte, carcAo ane praznottarImAMthI zikSaNa pharatuM hatuM karavI hoya che. satyAzI varSe sevAzramamAM emanuM avasana tA. 1-12 ravIndranAthane gujarAtImAM "svarganI lagolagaranA anuvAda 85 nI rAja damana humalAthI thayuM che. emanA chelA zabda : dhArA vadhu eka vakhata sulabha karI ApavA mATe bA nagAnadAsa yAda Ave che: "ra Ei hAjata , yutima tAra pArekhane dhanyavAda pAThavIe. chasi - kalyANakArya karanAranI kadIe durgati thatI nathI. viganI lagolaga-le. meyI devI. anuvAdaka nagInadAsa prabhu emanA AtmAne zAMti Ape ane ApaNane emanA - pArekha, prakAH gUjara graMtharatna kAryAlaya, gAMdhI roDa amadAvAda : adhUrAM kAryo purA karavAnuM baLa Ape. . . . . . . . . . kiMmata . sittere.] varganI lAgaNI ke
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAre ghara ta ta karatA pramANe che dara ' praNaha jIvana tA. 16-12-85 vicAra - krAMtinA pravartaka ane prabuddha jIvananA upAsaka 3. harIza vyAsa nihArikA pratye najara karIe chIe tyAre asIma, anaMta bhAre prazaMsaka banI gayela. A rIte guMDAothI ye na kare ane anahadanI lIlAne theka khyAla Ave che. kaMIka rAzio tevA e nibhaka dA' hatA. ' . ane nakSanAM maMDale AkAzane bhAve che. samaya Ave e banArasanA 'vicAra zibira'mAM ame badhA zibirAthI jAge che ane samaya thaye thamI jAya che paraMtu tenA tejane lIse sAMje ghUmavA. jatA. temAM himAlaya pradezanI lekasevikA Indu ane prakAzanI AbhA vizvane ajavALe che. gAMdhI nakSatra nAme eka bahena ekavAra sAMje DuMka vadhu dUra cAlatI gaI, maMDalanA ujajavaLa tAraka, vicArakrAMtinA pravartaka, prabuddha ane meDI paDI, aMdhAruM thaI gayeluM hatuM. dA. bhAre ciMtAtura jIvananA upAsaka ane prakhara gAMdhIvAdI vicAraka dAdA hatA. tyAM te te eka kelejiyana juvAnane pakaDIne AvI pahoMcI. dharmAdhikArIne padayAtrA ane vicArayAtrA dvArA sarveyI krAMti kAmavihavaLa e juvAnane joIne, dAdA kahe, "beTI, e te tAro pragaTAvavAmAM jabarajasta phALe ApaNane ajavALa raheze. 'bhAI' che, keTalA premathI e tArI pAchaLa pAchaLa AvI ke emanuM nAma te zaMkara paNa sarvatra e dAdAnA nAmathI ja pahoMce che? nahi ke tane herAna karavA balake tane bahena oLakhAtA ane saMbedhAtA rahyA. vaicArika ane vidyAkIya banAvavA ! 'bhAI' tAre ghera ja AvyA che, te kaMma-aca daSTie teo "dAdA' hatA, bakke vAdavivAda, tarkabaddhatA ane puSpa ane peMDAthI enuM svAgata te kara! ane "rakSAbaMdhana carcAvicAraNAmAM prakhara, pIDha ane sUkSmadazI" hatA. karavAnuM leza bhUlIza mA!' indue dAdAnI AjJA pramANe tene ' 'gAMdhIjI tAtvika carcA ane kasoTI mATe be vyakitaone rakSA bAMdhI, kuMkuma aca, phUla ane peMDAthI enuM svAgata karyuM - pramANabhUta mAnatAH AcArya vinobA bhAve ane kizoralAla pile javAna dAdAne page paDe, ane raDI paDyA." "tArI kaI' dha. mazaruvALa. jyAre vinobAjInA jamaNA ane DabA hAtha bhUla nathI beTA ! leza duHkhI thaIza mA! indu AjathI tArI samAna hatA: dAdA dharmAdhikArI ane jyaprakAza nArAyaNa. kaI paNa bahena ja che...zibiramAM dararoja bhAga levA jarUra Avaje... navuM pagaluM bharatAM te haMmezA emane. pUchatA ane emanA beu "bhAIbahena" ne mArA dilathI AzIrvAda che.' ema kahIne abhiprAyane gaMbhIratAthI vicAratA. bhAremAM bhAre vicAranA beune pitRvatsala vAtsalyathI bheTayA ane premathI pariplAvita nirUpaNu daramiyAna paNa tArkikatA, samatA ane tArikatA karI dIdhAM. indunI kharekhara te cheDatI karavA mATe te javAna sAthe teo udAharaNe ApatA jAya, hasAvatA jAya, ramUja pAchaLa paDele ane tene pakaDIne Indu bhAre hiMmatathI laI.. kaTAkSa karatA jAya ane kaDavI jhera jevI kivanAInanI Sugar AvelI. pAchaLathI dAdA kahe, "juo, manuSya mAtra bhUlane . Coated-zarkarA Avarita geLAe gaLAvatA jAya, je bhAvakanA pAtra che...manuSyane nIce paDyAne badale ene udAtta bhAvanA .. roga vikArane sahaja, saraLabhAve visarjana karI de. ApaNA dezamAM 312 or al myan...Sublimation of instincts is a dhamaM tattvajJAnanA nirUpaNa kSetre utkRSTa gaNutA pravakatAomAM great remedy for attacks from opposite sex... che. sarvopallI rAdhAkRSNana, vAmI raMganAthAnaMda, acAya vinobA bhAvenI sAthe dAdA dharmAdhikArInuM nAma sArA ya dezamAM arthAt vijAtIya cheDatI-humalA mATe vRttionuM udArIkaraNa e bhAre meTA upAya che.' A UThThIbhUta thayelA yuvAne , suvikhyAta baneluM che. ekAda mAsa sudhI zibirano lAbha lIdhe. ane teNe Indune - i. sa. 1952mAM sarvodaya AMdala zarU thayuM tyArathI pU. pitAnI priya bahena' ja banAvI dIdhelI ! cheDatI sAme vinobAjInI bhUmikAna, grAmadAna, saMpattidAna, zAMtisenA, dAdAne A che abhuta kImiye ! AcAryakuLa, lekanIti ane grAmaravarAjyanI pravRttiomAM eDabhAve dAdA eka niSThAvAna lokasevaka, ciMtaka, mAgadarzaka pU. dAdA chellA vyAkhyAna-pravAsamAM moDAsA AvelA. tyAre pharatA pharatA ame Language Laboratory- bhASA ane bhASyakAra tarIke khidumata karatA rahyA che. zAstrIya ane vaijJAnika paribhASAmAM "sarvodaya vicArane prastuta karavAnuM kArya vijJAnanI prayogazALAmAM pahoMcyA. niyAmake badhuM ye yaMtrasAmagrInA dAdAe jIvana paryaMta karyuM che. 'sarvodaya upayoga sAthe samajAvyuM. pAchA pharatAM dAdA kahe, "A mazInarI jagata'mAM emanAM pagamAM paga ghAle tevuM kaI vyakitatva ne hatuM. dvArA bhASAvijJAna zIkhavavAne pravega thAya che, jenI pAchaLa lAkha rUpiyAno kharca thAya che, ene zuM lAbha thAya hindu-muslima ekatA', 'kemIya ekatA" ane "rASTrIya che?" niyAmaka kahe, "chA ekatA'' upara nAgapuramAM jAhera pravacana karatAM, vicAranI zuddha rIte bhASA bolatAM zIkhaze !' . aTakIne dAdAe pUchayuM, "chA rajuAta daramyAna kayAMka mArmika kaTAkSa-prahAro thaI gayelA. zuddha rIte bhASA khelatAM jenAthI tyAMnA eka mAthAbhAre guMDAe zaheranI bahAra ekAnta zIkhaze, paNuM e bhASA zIkhanAra ane zIkhavanAra ' thAne ekalA AvavA mATe ane mukAbale karavA mATe dhamakI zuddha bhASAnI sAthe satyamaya bhASA, khelaze kharA?..bhAlaka balavAmAM zuddhinI sAthesAtha sacAI paNa Avazyaka che. zuddha ApelA. dAdA lavaleza karyA sivAya aMdhArI AlamanA e ekAnta sthAne ni:zastra ane ekalA pahoMcI gayelA. emanI bhASAnI sAthe saccAI nahi Ave te, vidyA bhraSTa thaze. nirbhayatA ane niHzastra vIratA joIne pele guDa emane page e saccAInI, leneTarI ahIMyAM kayAM ya che, kharI ?' emanI paDI gayo ane mAphI mAgelI. eTaluM ja nahi, e emane " (anusaMdhAna pRSTha 161 muM) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004. Te. naM. 3pa026: mudraNasthAna : TrenDa minTasa jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400.04