________________
Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 .
-
પ્રબુદ્ધ જૈન'નું નવસંસ્કરણ વર્ષ : ૪૭ અંક : ૬
બુદ્ધજીવન
સંબઈ તા. ૧૬-૭-૮૫ છુટક નકલ રૂ, ૧-૫૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૩૦/
- મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર પરદેશમાં એર મેઇલ ૬ ૨૦ £ ૧૨ સી મેઈલ ૧૫ ૪૯
તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ
આંદોલનને બોધપાઠ પિતે રાજીનામું આપવાના નથી એવું જાહેર નિવેદન કરવા પુઓ કયાં અને કયાં પ્રતિષ્ઠાને માર ખાઈને ખરા થયેલા છતાં ગુજરાતના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી માધવસિંહ સોલંકીને છેવટે અને છતાં ખુરશીને વળગી રહેતા આપણા રાજદ્વારી પુરુષો? રાજીનામું આપવું પડ્યું છે. રાજીનામું આપવાની સબુદ્ધિ ભારતની મેટા ભાગની પ્રજા જ્યાં સુધી ગરીબ અને અલ્પસૂઝી એમ કહેવા કરતાં પરિસ્થિતિએ એમને રાજીનામું આપવા શિક્ષિત છે, અને મેટા ભાગના ભારતના રાજકારણીઓનું ધ્યેય માટે લાચાર બનાવી દીધા એમ કહેવું વધારે ચોગ્ય ગણાય. પ્રજાકલ્યાણ કરતાં સત્તાને વળગી રહેવાનું છે, ત્યાં સુધી
ભારતમાં સાચી, ઉમદા લેકશાહી કયારે આવશે અને કેટલી ચાર ચાર મહિના સુધી હિંસક આંદોલન ચાલ્યા પછી રાજીનામું અપાય એમાં લોકશાહીનું ભારે અપમાન છે. વસ્તુત :
ટકશે એ કહી શકાય નહિ. રાજીનામું ઘણું વહેલું અપાવું જોઈતું હતું, પરંતુ આપણું જે સંજોગોને કારણે માધવસિંહ સોલંકીને સત્તા પરથી
દેશમાં સત્તાને વળગી રહેવાની લાલસા રાજકારણીઓમાં વિશેષ ખસવું પડ્યું તે બતાવે છે કે સત્તાનું મદિરાપાન થાય ત્યારે . જોવા મળે છે. ભારતમાં લોકશાહી અને રાજકારણને ઉમદા સત્તાધીશો દ્વારા પણ કેવા અવળા નિર્ણય લેવાઈ જાય છે. સિદ્ધતિનું જે રીતે વખતે વખત ખંડન થયા કરે છે, તે જોતાં પરંતુ પ્રજાને રોષ એ ઘણી મહત્ત્વની બાબત છે. અલ્પશિક્ષિત સાચી લેકશાહી ભારતમાં કેટલો સમય ટકશે તે ચિંતાનો વિષય ગરીબ પ્રજાને મત ચૂંટણીમાં સહેલાઈથી ખરીદી શકાય છે, છે. વડા પ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધીના સમયથી લેકશાહીની વિશ્વ- પરંતુ એ જ પ્રજા જ્યારે વિફરે છે ત્યારે તેને જલદી શાંત કરી માન્ય પરંપરાઓનું ભારતમાં વખતોવખત ઉલ્લંધન કે ખંડન શકાતી નથી. થયા કર્યું છે એ ઘણી શોચનીય બાબત છે.
ગુજરાતમાં ચૂંટણીમાં જીત મેળવી સત્તા ધારણ કર્યા પછી | ગુજરાતમાં અનામત વિરોધી જે આંદોલન ચાલ્યું તે માધવસિંહ સોલંકીએ જેટલા દિવસ રાજ્ય કર્યું તેટલા પરિસ્થિતિને માટે મુખ્યત્વે જવાબદાર ગૃહપ્રધાન શ્રી અમરસિંહ દિવસમાં ૨૦૦ થી વધુ માણસને બેગ લેવાયે, એટલે કે ચૌધરી ગણાય. રાજ્યની આંતરિક પરિસ્થિતિ પિતે સંભાળી ન સરેરાશ રેજ એક કરતાં વધુ માણસને ભોગ લેવાયે. રોજ શકય એ માટે ગૃહ પ્રધાન અમરસિંહ ચૌધરીએ મુખ્ય પ્રધાન એક માણસને ભોગ લેતા લેકવાર્તાના રાક્ષસ કરતાં પણ વધુ માધવસિંહ સોલંકીને પિતાનું રાજીનામું તરત આપી દેવું વિષમ પરિસ્થિતિ ગુજરાતમાં સજોઈ. માનવબલિ ઉપરાંત જોઈતું હતું. પરંતુ ન તેમણે રાજીનામું આપ્યું કે ન મુખ્ય રાજ્યની કરોડો રૂપિયાની સંપત્તિને વિનાશ થયો એ જુદી વાત. પ્રધાને તેમની પાસેથી રાજીનામું માગ્યું. એમાં લોકશાહી પરંતુ આ પરિસ્થિતિએ એટલું તે સાબિત કર્યું કે લોકવાર્તાની પરંપરાનું ખંડન થયું. પરિસ્થતિ વધુ ગંભીર બની. હિંસક જેમ ભલે મેડે કે વહેલે દુમતિરૂપી દત્યને નાશ છે. આંદોલને વધુ ઉગ્ર બન્યાં. અને છેવટે મુખ્ય
થાય જ છે. પ્રધાનને પિતાને રાજીનામું આપવાનો વખત આવ્યા.
- ભારતનું રાજકારણુ ઈન્દિરા ગાંધીના સમયથી કેન્દ્રની સત્તા માધવસિંહના પત્યાગ પછી ગૃહ પ્રધાન અમરસિંહ ચૌધરીને
ઉપર એટલું બધું પરાધીન થઈ ગયું છે કે રાજ્યના સત્તાધીશે મુખ્ય પ્રધાન બનાવાયા એમાં સત્તાનું સગવડિયું રાજકારણ પિતાને સ્વતંત્ર નિર્ણય જલદી લઈ શકતા નથી. વડા પ્રધાન હશે, પણ સાચી લેકશાહી છે એમ નહિ કહી શકાય. રાજયની અને સત્તા પરના પક્ષના પ્રમુખ એ બંને જયારે એક જ હિંસક પરિસ્થિતિના કારણે, પિતાના ખાતાની નાકામયાબીના વ્યકિત હોય ત્યારે આખા દેશની બધી ગંભીર બાબતને આધાર કારણે જે વ્યકિતને પિતાના પદ કે સત્તાસ્થાનથી નીચે ઉતારી એક જ વ્યકિત ઉપર નિર્ભર રહે છે. પિતાને પૂછ્યા વગર દેવી જોઈએ તે વ્યકિતને તેને બન્ને સત્તાના વધુ ઊંચાં સ્થાને પાણી ન પીવાય એવી જે ટેવ ઈન્દિરા ગાંધીએ માટીપગા, બેસાડવામાં આવે એવી વિસંગત ઘટના ભારતમાં જ બની શકે. ખુશામતખોર, સત્તાલુપ રાજકારણીઓને પાડી દીધી હતી ઈગ્લેન્ડ, ફ્રાંસ, જર્મની, સ્વિટઝરલેન્ડ કે અમેરિકા જેવા તે આજે પણ ચાલુ છે. રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમસ્યાઓ - દેશમાં આવી ઘટના બની શકે એવું ભાગ્યે જ કપી અને કાર્યક્રમમાં રોકાયેલી રાષ્ટ્રની સર્વોચ્ચ વ્યકિતને બધી જ
શકાય. પિતાની વ્યકિતગત કે ખાતાવાર નાનકડી ભૂલ માટે બાબતે વિશે વિચારવાની અને નિર્ણય લેવાની ફરસદ ઓછી પિતાને હોદો છેડી દેનાર લેકશાહી દેશેના એ ઉદાત્ત જ- મળે છે. એથી નિરર્થક વિલંબ થયા કરે છે. ગુજરાતને