________________
Regd. No: MH. By / South 54 Licence No. : 37
C પ્રબુદ્ધ જીવન
,
પ્રબુદ્ધ જૈન’નું નવસંસ્કરણ વર્ષ : ૪૬ અંક : ૧૯
,
,
મુંબઇ તા. ૧-૨-૮૫ વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૩૦/
છુટક નકલ રૂ. ૧–૫૦
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું મુખપત્ર પાક્ષિક પરદેશમાં એર મેઇલ ૨૦ % ૧૨ સી મેઇલ કે ૧૫ દક
તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ *
સંકલ્પી હિંસા
- રમણલાલ ચી. શાહ દિનપ્રતિદિન મનુષ્યની વસતિ વધતી જાય છે. તેની પૂરતે કરતે. હવે દુનિયાની જરૂરિયાત પણ વધી છે અને સાથે સાથે દિનપ્રતિદિન પ્રાણીઓની કતલ ૫ણુ વધતી જાય છે. પશુપક્ષીઓના ભાવ પણ વધ્યા છે. ઝડપી હેરફેર માટે અને મનુષ્યના આહાર માટે પશુપક્ષીઓની કતલ થવા ઉપરાંત વાતાનુકૂલિત સાધનોને કારણે દુનિયાના ઘણા દેશ વચ્ચે મોજશોખ માટે અને કયારેક તે માત્ર આર્થિક કારણોને
માંનાં પેકેટોની હેરફેર વધી રહી છે. ઓસ્ટ્રેલિયાનાં ઘેટએિનું લીધે વ્યાવસાયિક ધોરણે પણ પુષ્કળ કતલ થવા લાગી છે.
માંસ જપાન અને બીજા દેશમાં જવા લાગ્યું છે. જપાનની એમાં દયાની વાતને કઈ અવકાશ નથી.
એઝસ્ટર માછલીઓ દુનિયાના ઘણા દેશોમાં જાય છે. ભારતની હિંસા વગર મનુષ્યજીવન ટકી શકે નહિ, માટી, પાણી,
ગાયનું માંસ મયપૂર્વના દેશમાં જવા લાગ્યું છે. ભારતના ‘હવા વગેરેમાં રહેલા સૂક્ષ્મ જીવાણુઓની હિંસાની વાત બાજુ
દેડકાઓના પગની નિકાસ બીજા દેશોના લેક્રેન આહાર માટે ઉપર રાખીએ તે પણ મનુષ્યજીવન ટકાવી રાખવા માટે
પુષ્કળ થવા લાગી છે. છેલ્લા ત્રણેક દાયકામાં દુનિયાભરમાં “અનાજ, શાકભાજી, ફળફૂલ વગેરેમાં રહેલા એકેન્દ્રિય જીની
ગાય, ઘેટાં, ડુકકર, જુદી જુદી જાતની માછલીઓ વગેરેની હિંસા અનિવાર્ય બને છે.
હિંસાનું પ્રમાણ ઘણું બધું વધી ગયું છે. દુનિયાના હિંસા કરવી એ પાપ છે એમ દુનિયાના બધા લોકે
અર્થકારણમાં હવે પ્રાણીઓ પણ ઘણો મોટો ભાગ ભજવવા માનતા નથી. મનુષ્યની હિંસા એ પાપ છે અથવા
લાગ્યાં છે. ઘેટની કતલ ન હોય તે ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીબૂરું કર્યા છે એમ સુશિક્ષિત અને અશિક્ષિત, શહેરી
લેન્ડનું અર્થતંત્ર ભાંગી પડે ! માછલી ન હોય તે જપાન અને જંગલી, તમામ માણૂસે માને છે. પરંતુ પ્રાણીઓની હિંસા
અને બીજા કેટલાક દેશના અર્થતંત્ર ઉપર અસર પહોંચે. જ કરવામાં પાપ છે એવું જેમાં માનતા નથી તેવા ઘણા માણસે
વૈસા કમાવા માટે માણસ ગમે તે વ્યવસાય અપનાવવા પિતાના આહાર માટે પ્રાણીઓના માંસનો ઉપયોગ કરે છે.
તૈયાર થઈ જાય છે. ભારતમાં સામાજિક અને રાજકીય સ્તરે કેટલાક તે એમ માને છે કે ભગવાને પશુસૃષ્ટિનું સર્જન
કેટલીક હિંસાત્મક પ્રવૃત્તિઓને સમર્થન મળતું જાય છે. માથુસના ભરણપોષણ માટે જ કર્યું છે. કેટલાક એવા પણ તક દોડાવે છે કે પશુઓને મારીને ખાઈએ નાહે તે
જેમ જેમ વિજ્ઞાન આગળ વધતું જાય છે તેમ તેમ પ્રાણીઆખી દુનિયામાં એટલાં બધાં પશુઓ વધી જાય કે
એનાં માંસ, હાડકાં, ચરબી, લેહી વગેરને ઉપયોગ જુદા જુદા ઉદ્યોમાણસને રહેવા માટે જગ્યા જ ન રહે. કેટલાક
ગેમાં કરવાથી કેટલે આર્થિક ફાયદો થશે તેના આંકડાઓ બહાર એ તર્ક કરે છે કે દુનિયાના બધા માણસો જે
પડના જાય છે અને ઉદ્યોગપતિઓ તેમ કરવા લલચાય છે. શાકાહારી થઈ જાય છે એટલું અનાજ ઉગાડવા માટે જમીન
ભવિષ્યમાં એક બાજુ પ્રાણીઓની ઉત્પત્તિ કેવી રીતે વધુ થાય, કયાં છે? અલબત્ત, આ તકને રદિયે અકડાઓ સાથે
અને બીજી બાજુ તેની હિંસા કેમ વધુ લાભકારક રીતે કરાય અપાયો છે કે પશુઓને ચરવા માટે જેટલી જમીન જોઇએ
તેની નવી નવી પદ્ધતિઓ અમલમાં આવતી જશે. અત્યારે તેથી ઓછી જમીનમાં સમગ્ર માનવજાત માટે પૂરતું અનાજ
જેટલી પ્રાણી ઓની હિંસા થાય છે તેથી વધુ હિંસા બીજાં ગાડી શકાય.
પાંચ-પચીસ વર્ષમાં થવા લાગશે. દુનિયાની પણ ભાગથી વધુ વસતિ માંસાહારી છે. માત્ર આહાર માટે જ નહિ, માણસના વસ્ત્ર-પરિધાન એમના આહાર માટે દુનિયામાં રોજ લાખે-કરડે પ્રાણીઓની અને બીજા જાતજાતના મોજશાને માટે પણ અનેક ક્તલ થયા કરે છે. બીજા ઉપયોગો ઉપરાંત આહાર માટે પ્રાણીઓની હિંસા થઈ રહી છે. માત્ર મનોરંજનાથે પશુપ્રાણીઓને ઉપયોગ થાય છે એટલે પ્રાણીઓની કિંમત પક્ષીઓના શિકારની પ્રવૃત્તિ તે આદિકાળથી ચાલી આવી છે.
અંકાય છે. મારે જીવવા માટે રોજ બે-ત્ર, રંક આહાર વર્તમાન સમયમાં સ્ત્રીઓના પ્રસાધન માટે બનાવાતાં લિપસ્ટિક - લે પડે છે અને એ આહારની એને કિંમત ચૂકવવી પડે છે. અને નેઇલપોલિશમાં ચમક લાવવા માટે માછલીનું તેલ અને
કિંમત ચૂકવવા માટે એને પુરુષાર્થ કરવો પડે છે; કમાણી રસાયણ વપરાય છે. એ માટે દુનિયામાં રોજની અબજો ... કરવી પડે છે. જીવનના બીજા વ્યવહાર માટે કરવી પડતી કમાણી , માછલીઓ મારવામાં આવે છે. ખેતી અને રેશમી કાપડ માટે
તે તે વળી જુદી, ગયા સૈકા સુધી પ્રાણીઓને વધુ જરૂરિયાત - પણ મોટા પાયા પર હિંસા થાય છે. સ્ત્રીઓની પર્સ માટે