________________
૨પ૦
પ્રથદ્ધ જીવન .
તા. ૧૬-૪-૮૫
| પૃષ્ઠ ૨૩૮ થી ચાલુ
*
પરમાનંદભાઇના અનેક મિત્રો અને સાથીઓ હતા. અને અચૂક ગોઠવાતું ગયું. પરમાનંદભાઈ રજનીશ પર આફરીન કયાંક જવું હોય ત્યારે અથવા પોતાના ઘર કઈ વિશિષ્ટ હતા. તેમની કેટલીક શિબિરોમાં પણ તેઓ ગયા હતા. તુલસી
મહેમાન પધારવાના હોય ત્યારે મિત્ર અને ભાભીઓને તેઓ શ્યામની શિબિરમાં મને પણ સાથે લેતા ગયા હતા. આવ્યા
આગ્રહપૂર્વક બોલાવતા. સારી વસ્તુને આનંદ પિતે એકલા પછી એ શિબિરના પ્રતિભાવ રૂપે “પ્રબુદ્ધ જીવનમાં એક લેખ ન માણતાં બીજા ઘણને તેમાં સહભાગી બનાવવા તેઓ મેં લખેલે. એમ રજનીશજીના વિચારોમાં રહેલી કેટલી હંમેશા તત્પર રહેતા. -અસંગતિને મેં નિર્દેશ કરે તે પરમાનંદભાઇને ગમેલું પરમાનંદભાઇને પ્રવાસન શેખ ઘણો હતો. યુવક સંધ નહિ. ન પરંતુ ત્યાર પછી ઘેડા સમયમાં રજનીશે પયુંષણ તરફથી વખતોવખત એકાદ નાનો-મોટો પ્રવાસ એમણે જરૂર , જગ્યાયાનમાળામાં “પ્રેમ” (સંજોગ-સમાધિ) વિષે વ્યાખ્યાન ગેહવ્યો હોય. પિતાના વિશાળ સંપર્કના કારણે પ્રવાસનું આપીને પરમાનંદભાઈ સહિત બધાને એકાવી નાખેલા. અને આયોજન પણ તેઓ સરસ, સગવડભયું, સભ્યને પિષાય તેવું ચારથી પરમાનંદભાઈએ પયુંષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં રજનીશન કરતા. ચીંચવડ હોય કે કાશ્મિર, માથેરાન હોય કે કચ્છ, વ્યાખ્યાન ઉપર પડદો પાડી દીધેલ. પરમાનંદભાઇમાં નિખા- લોનાવાલા હેય કે વજેશ્વરી, પરમાનંદભાઈ સાથે પ્રવાસ -લસતાની સાથે નીડરતા પણ હતી. એમણે તરત જ “પ્રબુદ્ધ કરવાની જુદી જ મજા આવે. એમના સરળ, નિખાલસ,
જીવન'માં રજનીશ વિષે લેખ લખીને પોતાના ભ્રમનિરસનની નિમમ વ્યકિતત્વને અને પરિચય થાય. નાના-મેટા સૈની વાત કરી હતી.
સાથે હળીમળીને તેઓ નિરતિ વાત કરે. પ્રવાસમાં પણ
પ્રાસંગિક પ્રવચન ઈત્યાદિ ગોઠવીને, ભરચક કાર્યક્રમ યોજીને પરમાનંદભાઈને મુંબઇના જાહેર જીવનથી અનેક લોકો
પ્રવાજને મધુર સંસ્મરણીય બનાવતા. પછીના દિવસોમાં સુપરિચિત હતા. તેઓ જ્યાં જાય ત્યાં ઘણા બધા પરિચિત
મેઘવારીના કારણે પ્રવાસને કાર્યક્રમ જલદી ગોઠવાતાં નહિ, લોકો સાથે તેમની વાતચીત ચાલતી. એક દિવસ પરમાનંદભાઇને
તેને રંજ “સંઘની સમિતિમાં તેઓ વ્યકત કરતા. ન આવ્યું. કહ્યું, ‘એક ભાઈએ પિતાના કેઈ સામાજિક
પરમાનંદભાઇની સાથે એમનાં પત્ની વિજ્યાબેનનું અચૂક પ્રસંગે આવવા માટે મને બહુ જ આગ્રહ કર્યો છે. જવાની
- સ્મરણ થાય. પરમાનંદભાઇના જાહેર જીવનના કારણે ઘરે ઇચ્છા નથી, કારણ કે એમના વર્તુળના કે એમની જ્ઞાતિના
મહેમાનોને ધસારો નિરંતર ચાલ્યા કરતો હેય. એ બધાની કોઇને હું ઓળખતા નથી પરંતુ આગ્રહ એટલો બધો છે
આગતાસ્વાગતા કરવામાં વિજયાબેન હંમેશા તત્પર રહેતાં. કે ગયા વગર છૂટકો નથી. મારી ઇચ્છા છે કે તમે
તેઓ સુશિક્ષિત હતાં અને બધા જ વિષયમાં રસ લેતાં. ક્યારેક સાથે ચાલે.”
એમના ઘરે ગયા હોઈએ અને પરમાનંદભાઈ ન મળે તે અમે બંને ગયા, પરિચિત યજમાને અમને સારો આવકાર વિજ્યાબેનની સાથે વાતચીત કરતાં કલાક કયાં વીતી જાય આપે. પરંતુ એમણે પિતાની જ્ઞાતિના જે જે માગેવાને તેની ખબર પડતી નહે. વિજ્યાબેન વ્યવહારકુશળ અને દૃષ્ટિસાથે પરમાનંદભાઇને પરિચય કરાવ્યું તે કંઈ પરમાનંદ- સંપન હતાં. પરમાનંદભાઇના જીવન-વિકાસમાં વિજ્યાબેનને ભાઇને નામથી પણ ઓળખતા નહિ. એમની સાથે વાતને દર
ફાળે ઘણો મોટો હતો પરમાન દભાઇ ચાલુ રાખે, ૫ર તુ પેલી અજાણી વ્યકિતઓને પરમાનંદભાઇ એટલે બહુમુખી વ્યકિતત્વ. પરમાનંદભાઈ કઈ વાતમાં રસ પડે નહિ અને કોઈ વિષયની તેઓની એટલે સત્યના પૂજારી. પરમાનંદભાઇ એટલે પ્રસન્નતા, જાણકારી પણ નહિ એટલે વાત ઘડીકમાં અટકી પડે. આથી વિચારશીલતા ગુગ્રાહકતા, સ્વસ્થતા, કલારસિકતા, સંતિષ્ઠા, યજમાનને પણ ક્ષોભ થતા, પરંતુ પરમાનંદભાઈએ કહ્યું, “ભાઈ, ઉદારતા, મતાંતરક્ષમા, નિંદક્ષતા, નિભીકતા, વત્સલતા તમે અમારી ચિંતા કરશે નહિ. અમે અમારી બધી જ વગેરેથી ધબકતું જીવન. ગ્યવસ્થા કરી લઈશું.' પછી હું અને પરમાનંદભાઈ એક બાજુ
એમની આ ચૌદમી પુણ્યતિથિ નિમિત્તે એમનું સ્મરણ કોમેસીને અમે અમારી વાતોએ વળગ્યા. પરમાનંદભાઈએ કહ્યું, સ્વાભાવિક રીતે થયું છે. એમનું વ્યક્રિતત્વ એવું ચેતનવંતું હું તમને મારી સાથે એટલા માટે જ લાળે, કારણુ કે આ હતું કે હજીએ એમની સાથેના કેટકેટલાય પ્રસંગે જીવંત આપણું કઈ પરિચિત વર્તુળ નથી. અહીં આવનારા બધા બનીને નજર સામે તરવરે છે. માણસા અને આગેવાને નોકરિયાત વર્ગના અને સામાન્ય
-રમણલાલ ચી. શાહ કક્ષાના હશે. એમની સાથે આપણી વાત ઝાઝી ચાલી ન શકે.
સાભાર-સ્વીકાર જમવાનું પત્યુ એટલે અમે તરત ત્યાંથી વિદાય થયા.
આપણું આંખ સં. પ્રેમશંકર ન. ભટ્ટ શિશુવિહાર, કૃષ્ણનગર કઈ પણ કાર્યક્રમનું આયોજન સારામાં સારું કઈ રીતે
ભાવનગર કરવું તેની મૌલિક સૂઝ થી પરમાનંદભાઈમાં હતી. જુદા જુદા
યૌવનને સાદ ક્ષેત્રની પતિષ્ઠિત વ્યકિતઓને સામેથી મળવા જઇને તેમની સાથે વિચારવિનિમય કરવાની ઉત્સુકતા તેમની રહેતી. તેવી
વૃદ્ધ શા માટે બને છે? અઃ રત્નસિંહ
' રીતે વિભિન્ન સંસ્થાઓ તરફથી વખતોવખત યોજાતા જાહેર
ડી. પરમાર w w કાર્યક્રમમાં હાજર રહીને તેના આયોજન અને રજૂઆતમાંથી
સંજીવની ટ્રસ્ટ, વિકટોરિયા પણ કશુંક ગ્રહણ કરવાની વૃત્તિ પણ તેમને હંમેશા રહેતી. '
ગાર્ડન પાસે, અમદાવાદ પતિ: શ્રી સંબઈ જન યુવક મેષ, મુદ્રક અને પ્રાણા : આ ચીમનલાલ જે. શાહ, પ્રકાશન સ્થળ : ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રાક.. મુંબઈ ૪૦૦ ૦૦૪ ટે. નં. ૫૦૨ : મુદ્રસ્થાન : ન પ્રિન્ટ મનાય ચોર એક રાક, ગિરગામ, મુંબઈ - ૪૦૦૦૦૪
પ્રસાદી
-
-
-
-