Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra sevA mandira dillI krama samyA kAna na..
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHRIMAN MUKTIKAMAL JAIN MOMANMALA NO. 31. WWW SHRI LAGHU XETRASAMAS OR JAIN GEOGRAPHY By HIS HOLINESS JAINACHARYA SHRIMAD RATNASHEKHE RSURISHVARAJI WITH LENGTHY TRANSLATION IN GUJRATI AND 50 COLOURED PICTURES Etc. MURU Edited by UPADHYAYJI SHRI PRATAPVIJASJI & HIS PUPIL PRAVARTAK SHRI DHARMAVIJAY JI Former being the first Desiple of JAINACHARYA SHRIMAD VIJAYA MOHANSURISHVARAJI Published By SHAH LALCHAND NANDLAL VAKIL Secretary Shriman Mukti Kamal Jain Mohanmala BARODA. Vir Samvat 246). A. D. 1931. Vikram Sumvat 1991).
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed le. waache Lin?: Shah t shee Juhat Printing Press, 1.wapoth-13:12 LA Published by Tecrand Aantal Tukil, Shri Mukti Nomad Jain Mohan Guan Mandir, Waha. (ali, Raopura-Bar oda.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000 1) || Kil) | UD) (ID (0) vesses 5 AbhAra-pradarzana. ) prAtaHsmaraNIya AdhyapAda AcArya zrImada vijaya mehana sUrIzvarajI mahArAjanA sadupadezathI je je udAra mahAzAe Arthika sahAya ApI jJAnakSetrane uttejana ApavA pUrvaka svalakSmIne savyaya karIne A graMthanA prakAzanane sulabha karyuM che, te mATe upadezaka AcAryazrIne tema ja Arthika sahAyakono ame aMtaHkaraNa pUrvaka AbhAra mAnIe chIe, ane anya mahAzayane te mArganuM anukaraNa karavA namra nivedana karIe chIe. udAra Arthika sahAyakonI nAmAvalI rUA. pa00 zAha gAMDAbhAI DAhyAbhAI, pAlItANA, jAtamahenatathI upArjana karela thoDI muDImAM paNa dhArmika kSetromAM suMdara sakhAvata karanAra, zeTha. Ara X ka nI peDhInA ghaNA junA prAmANika-vaphAdAra munIma ane A granthanA prathama Arthika sahAyaka. rUA. pa00 zeTha suMdarajI haracaMda, prabhAsapATaNa, 'jAtamahenata'ne jIvanasUtra banAvanAra, lakSAdhipati chatAM sAdAImAM ja zrImaMtAI mAnanAra, nirabhimAnI, dharmaparAyaNa, jinamaMdira, jJAnamaMdira, upadhAna, ujamaNuM vigere dharmakAryomAM hajArene sadvyaya karanAra prabhAsapATaNanA eka mAyALu AgevAna. rU. 250 zeTha khuzAla vIrajI, | jIrNoddhAra vigere sAta kSetramAM udAratA haste taputradevakaraNabhAI,verAvaLa pUrvaka lakamIno sadvyaya karanAra rU. 2pa0 zeTha gIradhara vIrajI, ( dharmapremI ane verAvaLa dazAzrImALI tathA taputra vallabhadAsabhAI ,, | jJAtinA AgevAna. rU. 250 zeTha juThAbhAI kalyANajI, tava temanAM ao sedharmapatnI naMdakerabena verAvaLa, muMbaI jevA zaheramAM nirAzrita svabaMdhune Azraya ApanAra dharmapremI ane audAryane namune. rU. 200 zAha mehanalAla devajI, porabaMdara, garbhazrImaMta dharmarUci dAnaguNasaMpanna jenayuvaka.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU. 200 prabhubhaktiparAyaNa prabhAsapATaNanivAsI zAha lIlAdhara gulAba caMdanA dharmapatnI a0 se. mIThIbAI ravajI verAvalavALA taraphathI rUA200 zAha vanamALI kAnajInI vidhavA saMtekabAI taraphathI temanI putrI karmagranya vigere prakaraNa granthonA abhyAsI baeNhana harakere pAnAnI bahena lIlAvatInA smaraNArthe. zihora. rU. 200 zAha mANekacaMda harakhacaMda rUpIdAsa, verAvala, dharmaguNAnurAgI lokopayogI saMsthA premI udAra sadagRhastha. rUA. 150 zeTha somacaMda muLacaMda, verAvala. kiyAci upadhAna vigere maMgaLamaya kiyA karAvanAra eka sadagRhastha. rUA. 150 rAjamA. piorabaMdara. zeTha kalyANajI monajInA mAtuzrI sAdhu sAdhvInI ananya sevAbhakti karanAra, 90 varSanI umare vardhamAna tapanI 50 mI eLI karanAra, mahAtapasvI dharmaparAyaNa eka sva dharma mAnA. rU. 150 vorA jamanAdAsa hIrAcaMda, verAvala. dharmajijJAsu guNAnurAgI saMgrahastha. rA. 125 bahena galAlabAI hIrAcaMda. verAvala. sAdhusAdhvInI bhakti Adi dareka dharmakAryamAM lakSmIne chuTe hAthe vAparanAra. zrI giranAratIrthanA cha" rI pALatA saMgha kADhanAra zeDa khuzAlabhAI karamacaMdanI paitrI. rU. 10 zAha motIcaMda jecaMdana vatI tenA TrasTI hA. zeTha rAmacaMda ukaraDAvALA, verAvala, dharmajijJAsu udAra saddagRhastha, rUA. 51 mahema zAha motIlAla rAmacaMda lAdhA. verAvala. have temanI - vi0 bAI pAnakora premajI. citra harakizananAM mAtuzrI. rU. 35 morArajI amaracaMda, jamanAdAsa dAmajI kApaDIA ha0 cunIlAla, bhAIcaMda karasanajI. porabaMdara lekhaka lAlacandra, zrI muLa ka. jena mehanamALA kAryAdhikArI,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANA) yA saM., : pAnA -- aAmA mAta nAnApathI ..... vinaya nama : mahAta.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrIzvarajInA saMkSipta jIvanapara, jIvanaja galane vanarAja teA teja kahevAya ! ke, je suramya ghaTAomAM paribhramaNa karI jaMgalanI jaDIbuTTI zeAdhe, zeAdhI sevana karI zArIrika sAMdarya saMpAdana kare. jaDIbuTTI maLI ane sAcavI, sevana karI, te pachI bhAvArAgya sAbhAgyanA sAva mATe praznaja kayAMthI udbhave ? jagajayoti rAnA jIvana dhaDatara paNa maharSinI jIvanarekhA samI jaDIbuTTIethI ja ghaDAyela che. jijJAsu jo e jaDIbuTTI zeAdhe, acAnaka lAgyapUrNimA thakI maLatAM, rage rage tenuM sevana kare teA jarUra te paNa eka jayotirdharaja thAya. je sUrIzvarajInAM jIvana rasAyaNe aneka AtmAone prabhuvIra vinIta banAvyA, jenAM vijayI jIvanapalaTa prasa geAe, vilAsIone vairAgyavettA banAvyA jenI dharmaragI madhura vAk muralIe savAra OMOM sarvara nAja zvAsozvAsathI, bhaktabhAvikAne jIvana paryaMta maMtra mugdha karyA, jenI jenAgama etaprAta amIdRSTie rRpama DaLa, rAjamaMDaLa, zrImata, buddhivata, aneka dharmAnurAgI AbAlavRddha vRMdane parama mahAvIradeva praNIta dharmasiddhAMtAmAM himagirivat sthira karyo, te sUrIzvarajInI jIvana jaDIbuTTI prati kAne mAha na Aya ? kANu te sa Mgraha karavA mATe sita na heAya ? te jIvana jaDIbuTTI te AcArya zrI vijayameAhanasUrIzvarajInAM jIvanAbhamaDaLe alaukika jIvanaprasaMga tArakAthI guMthAela jIvanacaMdraka jaDIbuTTI. jaina tIrthAdhirAja pATilapura ( pAlItANA ) nI zItalachAyAmAM sa Mvat 1965 nA vaizAkha zukla trayeAdazInA zubha samaye janmadhArI, buddhisiMhajI jaina pAThazALAnAM kamaLakuMja mALaabhyAsaka meAtIcaMdabhAi saMvat 1980 nA mAgha dazamInA suvarNa prabhAte, vIradharmazAstromAM, buddhi-si MhanuM ja khIrUda dhAraNa karI,
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramotkRSTa jenAcAryapade virAjI, vijayamahanasUrijIe potAnA janmadAtA, pitAzrI mULacaMdabhAIne temaja mAtuzrI jaDAvabAIne puNyavaMta mAtapitA tarIke yazaH ujavalita karyA. muktipurI siddhakSetranA zrIgeDIpArzvanAthajI maMdiranA ja paramANu pApita vIralAla motIcaMdabhAIe potAnA jIvananA lagabhaga bAvIzamAM varSanA pravezasamaye, akhaMDa pratApI zrImad ( gurUzrI mULacaMdajI ) muktivijayajI gaNInA paTTadhara zAMtamUrti bAlabadmacArI zrImada vijayakamaLasarIzvarajI jevA dharmadhuraMdhara nAvikane potAnI jIvanadorI sapI, umaMgabhera potAnuM jIvananAva jainadharma sAgare jhukAvI saMvat 157 nA mAghakRSNa dazamInA zubhalagna kevaLa mokSa prApti arthe dIkSA aMgIkAra karI. yuvAvasthAmAM AlekhAyelA jaina pAThazALAnA abhyAsaka temaja dharmajJAnAbhyAsI bAlavRddhanA adhyApaka, sAdhu sAdhvI samudAyanA dhArmika tema saMskRtanA pradhAnazikSaka, have AtmazikSakano Adarza siddha karavA parAkASTAnI kasoTIe caDhayA. motIcaMdabhAI punita vijaya vargamAM munizrI mehanavijayajI tarIke saMbodhAyA. voradharmanI gaLathuthI sUrIzvarajInAM ragaraganA raktamAM bAlyAvasthAthI ja eTale aMze te vyApaka thaI gaI hatI ke, sAMsArika gRhAvasthAne premavega paNa aMte netrapalakArAmAM ja kevaLa zuSka raNava nivaDyA. saMyamaraNakSetre jhukelA munirAje aharniza jJAnAbhyAsamAM mazagula banI eka eka vyAkaraNa, nyAya, sAhitya, siddhAMta, karmagrantha, dravyAnugAdi viSayamAM niSNAta thaI jenAgamavizArada tarIkenI jena AlamamAM ajoDa khyAti meLavI. paMcAvana varSanI preDhAvasthAmAM paNa sUrIzvarajInI jJAnAbhyAsamAM taravaratI yuvAvasthA samayanI dhagaza, gItArtha gurUvaryanI divya amApa zaktinuM darzana darzanAbhilASIone Azcarya cakita ! ! ! banAve che. jinAjJAgarbhita zAstrajJAna bhaMDAranI sAthe sUrIzvarajInI leha cuMbaka samI advitIya prakhara dezanA zaktithI, tatkALa zrotAvargamAM merAtI vijaLIka zaktine camatkAra, svAnubhava dvArA thAya che. jJAtA zakti te puNyavaMto prApta karI zake, paraMtu jJAtA ane amegha jJAnadAtA zaktine gaMgA yamunA saMga te kaIka zrI mohanasUrIzvarajI jevA maharSinA paramapuNyavaMta bhAgya lalATeja jAyele hoya.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrIzvarajInI dharmaraMgI nAbatane rAjarSi birUdathI alaMkRta karavA kAje mukhyamaMtrI mAnasiMhajI sahita, dhrAMgadhrA nareza zrI ghanazyAmasiMhajI jenagurU maMdire (upAzraye ) padhAryA, e sUrIzvarajInI vizvavikhyAta tattvajJAnanI sudhA saritAmAM snAna karI gehalavADamAM gohIla rAjamaMDaLa patitapAvana thayuM. sUrIzvarajInI vairAgyamaya duduM bhinAdanA pUjana DaI tAlukAnA ThAkarazI meTAbAvA tathA metIsihajI sahita pa00 kSatrioe karyA. ke jeoe yAvata jIvanaparyata zikAra, mAMsa, dArU vyasanAdi tyAganA vrata sUrIzvarajInI sAkSIe uccarI, vratapAlananI bhISmapratijJA lIdhI. sUrIzvarajInI vAvINAnAM sUre surata jIllAnA A0 kalekaTara mImAsTaranA hadayamAM, temaja unAnA darabAramaMDabanA aMtaramAM, jenadarzananA tAtvika siddhAMtane tanamanATa macAvI mugdha karyA. carcAspada viSayamAM-devadravya, dIkSA, lAlana-zivajI prakaraNAdi, vivAdagrasta viSayomAM aneka Agamika zAstrAdhAra khaDA karI jena samAjamAM sUrIzvarajIe temanI lAkSaNika cAkacikyavRttithI, sAmA virodhapakSanAM hada harI lIdhAM hatAM. jainAgamanA akhaMDa abhyAsIonI nAnakaDI nAmAvalImAM e prathama paMkitamAM sanmAnAelA sUrIzvarajInI devika dezanAzakti samIpa adyApi bhAratavaSa jenonAM zira umaMgabhera muke che. dharmarasika puNyAtmAone to sUrIzvarajInAM pratibiMbanA paDachAyAno viga paNa asahA thaI paDe che. e to anubhava siddha ukti che. jIvananI vRddhigata avasthAmAM paNa sUrIzvarajIne zAstra jJAnAbhyAsane vidyuta vega paMDitane paNa preraNArUpa che. jenAgamanA niSNAta evA) ArisAbhuvanamAM virAjatA sUrIzvarajInI jinAjJArAdhaka cAritra parAyaNatAnA camatkArathI aMjAI, svastha gurU deva bAlabAcArI AcArya zrI vijayakamala sUrIzvajIe, pU. munirAja mohanavijayajIne, saMvat 173nA mAgha zudi 6nA dine paMnyAsapadathI vibhUSita karyA jotajotAmAM paMnyAsajInI zAsanarakSaka staMbha tarIkenI yegyatA nihALI, mAtra sAta varSanA aMtareja, tapagacchAdhipati akhaMDabAlabahmacArI zAsana samrATa zrIvijayanemi sUrIzvarajI mahArAjazrIe saMvata 180nA mAgha vadi dazamInA mAMgalika samaye paMkhyAsajI zrI mehanavijayajIgaNIne sarvotkRSTa AcArya padathI alaMkRta karyA.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 10 : sUryacandrasamA bAlabAcArI zAsana jyotirdhara AcAyaeN maharSinI divyAziSathI jhagamagatAM sUrIzvarajInA vairAgyamadiranI utkRSTa cAritraprabhAthI raMgAyela vinIta ziSya samudAyanA darzanathI bhAvika janAnAM aMtara tatpaLe harSyAnmAdamAM praveze che. gurURNa mukti arthe ziSya samudAyanI gurUbhakti, dainikakriyAnuSThAnazuddhi vinayAdika guNa nimagnatA kAyarAne paNa zUravIra dharmasubhaTA banAve che. dharmasubhaTAnA saMghamAM paNa zikhararUpa AbehUba subhaTanuM digdarzana karavu hAya ! tA sUrIzvarajInA laghu vinItaziSya pravartaka zrAdha vijayajInAM bArIkAithI darzana karo, pachI a Mtarane pUcho ke kayA atara camakAro anubhavyA ? jarUrathI sA kAi kaheze ke e vinayI ziSyanA deha kevaLa ratnatrayInA aNuethI ghaDAyelA che. eja ziSyaratnamAM svayaM cakSudrArAja joi zakAze ke emAM tA avanavA guNa raMgenI TazarAja bhAsa che, ane teja ziSya ratnanA cakramaDala zirachatrarUpe gurUdeva pAThaka pravara upAdhyAyajI zrIpratApavijayajI ane teozrInA gurUvaya te ApaNA pUjya zrIvijayameAhanasUrIzvarajI mahArAja ! vikramasavata 1977nuM sUrIzvarajInuM muMbai nagarI madhyenuM cAturmAsa samayanu vasaMta va na to koi mahAkavi ja karI zake ! catura MgI senAnI nagarImAM sUrIzvarajInI kalpavRkSa chAyAmAM sAtakSetra pANAdi aneka dhArmika lAbhA cennayA. cAdapUrva pIstAlIsaAgama akSayanidhi mahAmaMgalakArI zrI upadhAna tapanI gaganabhedI ( karma bhedI ) dharmakriyAo AraMbhAi, muMbAinI bhAyakhalAnI jamIna saMrakSaNArthe rUpIyA cAlIza lAkhanA zirapAva catura MgI sa Mghane arpaNa thayA. ekAeka vacanA ubharyA. eja caturagI mahArAjane saMgaThThIta svAmivAtsalya ( navakArazI ) nA te ghaDI paryaMta sevelA svapnAnA sAkSAtkAra thayA. eka samayanA mAhamasta muMbAi nagarInA ThaMna samudAya vairAgyamaya vIra siddhAMtavAdI mahAvrata dhArI zrAvaka zrAvikAnA janmasiddhahakkonI yAgyatA vALA thayA. jyAM jyAM sUrIzvarajInA pAdAMkarA sphUryA tyAM uparokta kalpavRkSanA phaLe phalita sa Mcita thayAM. e kaLAnu rasapUrNAsvAdana, pAlItANA, taLAjA, mahuvA, dhrAMgadhrA, mahesANA, vijApura, eTAda, khAMbhAta, chANI, verAvaLa, mAMgarALa, pArakha dara, amadAvAda,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ rorr8.0. 000000000000 200000 00000 .0000000000 dar 000 ROO000000 0000000000700om 000000000000 pRjyapAda zAsanaprabhAvaka paramagItArtha vyAkhyAnakovida jainAcArya 2008 zrImad vijayamohanamIzvarajI mahAgajanA paTTAlaMkAra 2 c 080xorateODCHOCOTrcoo 00001-24... paMnyAsa pada--surata. . 1,". p - ----- dIdA mhamANA naM. 11:. .. baravandama. web T janma-Adarga upAyAca pada-vaDodarA, saM. 128,. : CCCEEKXYMNXXCOOK.COM pUjyapAda pAThakapravara upAdhyAyajI mahAgaja 1008 zrImAn pratApavijayajI mahAgaja. 900000OOCIDCOCCOOD..000 00 Roc000000000 00,000000coun. '.0600 zrI mahedaya presa-bhAvanagara.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 11 : vaDAdasa, surata, khAraDAlI, khUhArI, mAMDavI, navasArI, ityAdi dharmakSetra sadyAe karyuM' teone tA have cakravAka sama sUrIzvara samAgamanI tRSAnu arniza raTana thayAM kare che. e mahAtmAnA samAgamanA svAtinakSatranI aNumeAlI paLanA lAbha rAja nagara nAgajI bhUdharanI pALa-zrI saMghanA prayAsathI (amadAvAda ) nA nagara janAe savata 1979nA cAturmAsamAM lIdhA. cAturmAsa arthe nA sUrIzvarajInA nagara praveza jeTalA bhavya gAravabharyA hatA; tenAthIe adhika svIca drazyanI racanA te cAturmAsa pUrNAhUti pachI gurUvaryanA AcArya padAropaNa maheAtsava prasaMge rAjanagarAnA nAgarikoe-zrI saMghe karI, sUrIzvarajI pratye mamatAbharI hArdika gurUbhaktinu AbehUba te citrapaTa hatuM. zrI AcArya padArpaNa nimittanA mahAtsava prasaMge aSTApadajI, samavasaraNa; merUparvata tAladhvaja giri, pAvApurI tIrthAnI suMdara racanA, zAntisnAtra samayanA utsAha, jainapUrInI jAheojalAlIne jvalata karatA apUrva vagheADA, indramAM Dapa same| bhagubhAinA vaDAmAMnA mahAma Dapa, darzanArthe pracaMDa mAnavamedanInI umaMgabhera bharatI, padavIdAna prasaMge amadAvAda temaja dezadezAdikathI hajAronI saMkhyAmAM padhAreluM agragaNya netAonu mahAmaMDaLa, pUrNa bhAvanAyukta AMgIracanA, pUjA, prabhAvanA, Adika raMgothI ra MgAyeluM savaraMgI dasya rAjanagaranA AMgaNe se base varSanA samayamAM sau koie prathamaja nihALyuM. niSNAtAnI nipuNatAnA pUjana jijJAsuo mATe cirakALa paryaMta hAya, paNa svayaM niSNAtanI AtmavathI paNa adhika pUjananI tamannA tA potAne varAyela vidyA paratveja hAya. jinAjJA parAyaNa zAstravizArada sUrIzvarajInI anupama jJAnabhaktinI umione mAMDa epa Ajeye meghadhanuSyavata triraMgI. vaTapura ( vaDodarA ) pAdaliptapura ( pAlItANA ) ane dhrAMgadhrAnAM jainasAhityajJAnamaMdira apI rahyAM che. vizvavikhyAta vidyAvizArada vaDedarA nareza zrImaMta sarakAra sayAjIrAva gAyakavADe sUrIzvarajInA upadezathI sthApita vaDAdarAnA sarasvatImaMdire
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ .: 12 : padhAyA. sarasvatI vAsita rAjadhAnImAM sUrIzvarajI hastaka, mahAmUlya-jaina dharma graMthamaMDita zA zAradAnA utkRSTa pUjana nihALI mahArAjA gAyakavADa harSagarbhita thaI, sUrIzvarajIne AtmavaMdana kIdhAM. dhrAMgadhrA nareze sUrIzvarajInA zubhepadezathI jJAnamaMdiranI sthApanA samaye udaghATanakriyA karavA pUrvaka maMdiro pagI keTalIka bheTa karI. ane vaDodarAnA jJAnamaMdire te aneka jaina-AcArya mahArAjAe aneka vakhata padhArI saMkhyAbaMdha bhavyAtmAone prabhuvIravacanAmRtanuM pAna karAvyuM. prabhu mahAvIra deva praNIta jenajJAnarUpa vidyAvADIne sUrIzvarajI svayaMprerita zrImana mukti kamaLa jena mehanamALAnA navajIvanapapothI vikasAvavA, ziSyasamudAya sahita svayaM AtmazaktijharaNAM pUravege phUrAvI rahyAM che. surIzvarajInI jinAjJA gabhita lehacuMbaka zaktie lagabhaga savAso jeTalA bhavyAtmAone muktimArgamAM mugdha karI, paMcaparameSTi maMtranA paMcamapade ArUDha karyA che. vIra dharma bharata bhUminA lalATe pratApI sUrIzvarajInuM thazacaMdraka akhaMDa saubhAgyavaMtu rahe ke jenA janmadAtA mULacaMdabhAI hoya, ane muktidAtA pU. zrImad mULacaMdajI gaNIjImahArAja jevA maharSi kamaLakuMja hoya. mArA pUjya pitAjI sahakuTuMba ane mane dharma rasAyaNathI AtmadharmapaSaka e pUjya pravara sUrIzvarajI mahArAja ne mArI sadA vaMdanAvali. vaDodarA. hAla amadAvAda. kavIzvaranI poLa. lekhaka:- zramaNopAsaka nagIna, Po Lai
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. pA. jainAcArya 1008 zrImada vijaya meDanasUrIzvarajI DArAjazrInA praziSa- janma thai - bhAvanI ( bhAI ) dikSA sthaLa-zrI kadaMbagiri tIrtha. ka , , jas . cha , , ', w " mA Da lava ja rA : - PP. J1N! ka karo . . ! LO TO : chA : jaya bhavAnI ' , bAla munipravara zrImada vijayajI mahArAja, zrI mahodaya prinTIMga presa-bhAvanagara.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMG ! ca rananI zrI darbhAvatImaMDana P ), DhoDhaurvanAthAda namaH | nanAmAnari , - samarpaNa) ArAdhyApAda-ratnatrayI sampanna--tatvarUci--vijyAdi guNAnvita bAlamunivara zrImadda yazovijayajI mahArAjazrInI pavitra sevAmAM- Bii vinItavandanA saha: paramopakArI zrI sadagurUvaryanA suyoge zrI paramezvarI pratrajyAnI nirmalA sadabhAvanAne bAlyavayamAM ja prAdurbhAva thatAM sudaprApya e saddabhAvanAne saphaLI pharavA Atmika prabaLa zakita pragaTa karavA pUrvaka tIthAdhirAja zrI kuda agirivara (zrI zatruMjayagirirAja)nI suramya chAyAmAM pAvanakArI pratrajyA laghuvayamAM ja svIkArI ApazrI AtmakalyANamAM ujamALa banyA che. | guvAjJAnuM yathArtha ArAdhanA karavA uparAMta caraNasittarI karaNa sinarInI paripAlanAmAM AtmAne utsAhI karyo che. jIvavicAranavatattvAdiprakaraNa-bhANatraya-bRhatasaMgrahaNI-karmacaMcalekaprakAza pramukha prakaraNa dazavaikAlika-AcArAMga pramukha Agama gra tema ja vyAkaraNa kAvya-keSa pramukhasAhityanA adhyayanamAM ApazrI ektAna thayA che te uparAMta dravyAnuyogAdi viSayaka zAstrIya granthonA paThanapAThanamAM ApazrInI savizeSa abhirUci hovAthI tema ja A laghukSetra mAsa savisnArtha-sacitra-sayaMtra granthanuM prakAzana ApazrInI udAtta preraNAne AbhArI hAI Apa IE dharmagurUvaryanA caraNAravindamAM A granthane samarpaNa karI aMze aMze kRtArthatA anubhavuM chuM, || ja zrI mahAdaya pri. presa-bhAvanagara.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvalabdhisampannAya zrImate gautamagaNadharAya namonamaH / / prakAzakanuM nivedana. zrImana mukti kamaLa jena mehanamALAnA 31 mA puSpa rUpe zrI laghukSetrasamAsa-savistarArtha [ sacitra-sayaMtra nAmano kSetraviSayaka gaNitAnuyoga saMbaMdhI A mahAnuM grantha vidyAvilAsI janasamUha samakSa raju karatAM parama pramAda utpanna thAya che. zAsanavatsala gItArthapravara AgamaprajJa pUjyapAda prAtaHsmaraNIya 1008 zrImad vijayamahanasUrIzvarajI mahArAjazrIne preraNAtmaka sadupadeza e A mALAnI utpattinuM nimitta che. teozrIne Agama-prakaraNe padezika grantha vigere jenasAhitya saMbaMdhI satata abhyAsa-parizIlana tema ja te jainasAhityanA sArvajanIna prakAzana mATe vizeSa abhirUci hoI teozrInA parizramathI ja dravyAnuyoga-caraNakaraNanuyega-gaNitAnuyoga temaja dharmakathAnuyoga viSayaka sAhi tyanA prakAzana mATe A mALA garavAnvita hatI, temAM AvA kSetraviSayaka gaNitA nuyoga saMbaMdhI sacitra sayaMtra laghukSetrasamAsa-savistarArtha granthanA prakAzanathI vizeSa gauravavatI banI che, ema ni:saMzaya kahevuM paDe che. Aja sudhImAM zrI upadezapada mahAgrantha saTIka (leka 14500), zrI vipAkasUtrasaTIka sachAyA, pratimAzataka-saTIka, karmagranthasaTIka prathama vibhAga, abhidhAnacintAmaNiratnaprabhA TIkA sahita (hemI-koSa), zrI mahAvIracaritra (pR. 800), SatrizikAcatuSka-prakaraNa-bhASAMtara vigere (trIzeka) vividha suvAsita pupivaDe A granthamALAe tattvajJAna svarUpa sarabhane jaina-jainetara samAjamAM zakya pracAra karI janasamUhanuM AkarSaNa karyuM che. temAM paNa kSetrasaMbaMdhI yathArtha bhAvapradarzaka raMgaberaMgI manahara citra rUpI pAMkhaDIothI racAela tema ja gaNitAnuga rUpa sArabhAnvita A laghukSetrasamAsa-savistarArtha nAmaka suvAsita puSpanuM mALAmAM anusadhAna thavAthI tattvajijJAsu madhukaranA vRndA kSetraviSayaka sarabhane sugaMdha levA mALA tarapha vizeSa AkarSAze ! ane pariNAme sAhityarasika samAjamAM tatvajJAnano vizeSa suvAsa phelAze! evuM amAruM cokkasa mantavya che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama jaNAvAyuM, te mujaba A mALA prakAzana-upadeNA AcAryazrI che. eTaluM ja nahi paraMtu alpa pAMkhaDIvALA bepAMca pupithI guMthAelI A mALA seMkaDe pAMkhaDIovALA-jJAnaserabhathI bharelA manamohana graMthapunuM anusandhAna karavA pUrvaka pitAnA kadano vistAra karavA sAthe prAjJa purUSAnuM dhyAna kheMcavAmAM punyapanotI banI che, te paNa mALAnA utpAdaka pUjyapravara AcAryazrIne ja AbhArI che. sthale sthale vicaratA e pUjya AcArya maharSie jenatattvajJAnanI abhivRddhi thavAmAM AvA tAtvika granthanAM prakAzananI upabitA janasamAja pAse sacoTa tema ja hRdayaMgama bhASAmAM raju karI jJAnakSetramAM sahAyaka thavA je amegha upadeza Apyo che. te badala teozrInA caraNAravindamAM amArAM anekaza: abhivandana sAthe abhinandana ghaTe che. zrI laghukSetrasamAsa-savistarArtha sacitra sayaMtra saMjJaka A granthanA taiyAra karAvavApUrvaka prakAzanamAM aneka muzkelIo sahana karavAne prasaMga upasthita thayela che. bhASAMtarane bAla tema ja tattvajJa purUSA sugamatAthI lAbha laI zake te uddezathI zakya prayatno drArA saralatA sAthe spaSTa vivacana thAya te mATe lIdhelA upAya, kSetronI laMbAI pahoLAI vigere yugapatuM jANI zakAya te aMge taiyAra karAyelA sugama yaMtro ane te te kSetra saMbaMdhI viSayanA vAcana sAthe ja tene nuM lagabhaga yathArtha bhAna thAya te mATe dorAyelA suMdara ekaraMgI phiraMgI cAvata paMca-paDuraMgI sthApanAcitro ityAdi sAhitya taiyAra karavA karAvavAmAM tema ja tenA mudraNamAM vividha zramanA bhAgI thavuM paDela che. temAM paNa ekaraMgIthI laIne cAvata paMca-charaMgI citrAnA mudraNamAM tA je parizrama ane kharcano bojo sahana kare paDyo che te avarNanIya che. A pramANe aneka muzkelIo chatAM A mALAnI utpattinA preraka pUjya AcAryazrInA saphaLa dharmalAbhathI ame e sarva muzkelIone sAMgopAMga pAra pADavAmAM phatehamaMda thayA chIe te mATe ghaNe ja harSa thAya che. A laghukSetrasamAsanuM chuTachavAyuM bhASAntara jANavA mujaba eka be sthAnethI pragaTa thayela che. A granthanuM mudraNa presamAM zarU thayA bAda ( A graMtha chapAya che ema jANavA chatAM) paNa e ja presamAM amuka saMsthA taraphathI phakta viza phArma (160 pAnAM) jeTalA pramANamAM A granthanuM bhASAntara prasiddha karAvyuM che. Ama chatAM lagabhaga pAse pharmano (600 pAnAne ) daladAra amAro grantha, ane ethI ja jaNAI AvatuM sarala-spaSTa tema ja savistRta vivecana, aneka yaMtro, ane paMcaraMgI citro pramukha ajoDa sAmagrIthI A amAruM prakAzana sarva prakAzana karatAM koI anokhuM ja tarI Avaze! ane tattvavinAdIone tatvavidamAM asAdhAraNa AlaMbanabhUta thaze! ema hArdika Urmio abhiprAya Ape che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 15 : A graMthanuM saMpUrNa bhASAntara dravyAnuga pramukha jena sAhityanA jANakAra paMDita caMdulAla nAnacaMda sinera ( hAla DabhoI) nivAsI pAse karAvavAmAM AvyuM che. judA pRSTamAM jaNAvyA pramANe ArAdhdhapAda AcAryazrInA upadezathI A granthanA Arthika sahAya aneka udAra saMgraho che. ane te sarva mahAzayanI udAratA mATe ame vAraMvAra AbhAra mAnIe chIe, te paNa A sthaLe amAre khAsa yAdI ApavI ucita che ke A granthanA prakAzanamAM prathama Arthika sahAyaka pAlItANA-siddhakSetravAsI sva. zAha gAMDAbhAIDAhyAbhAI ke jeo zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhImAM ghaNuM junA prAmANika gumAstA hatA teo che. teoe zeDo muDImAM udAra sakhAvato karI che. lagabhaga ghaNIkharI milakta dharmamArgamAM ja vAparela che. ane AvA upayogI granthanuM zIdhra prakAzana thAya tevI khAsa IcchAthI potAnA sva. ci. vIracaMdabhAInA smaraNArthe 500) rUpIyAnI udAra sahAya Ape lache. teozrIno A pustakanuM prakAzana jevAnI abhilASA pUrNa thAya te agAu hamaNAMja teo svargastha thayA che, te badala khedanI lAgaNI pradarzita karyA sivAya nathI rahevAtuM. A granthanA mudraka zrI mahodaya presanA mAlIka bhAvanagara nivAsI zAha gulAbacaMda lalubhAI ke jeoe potAnA presanA uddaghATanamAM A gaNitAnuga saMbaMdhI mahAna granthanA mudraNathI maMgala karyuM che, teonI kartavya parAyaNatA mATe amAre vAraMvAra teonuM smaraNa karavAnI jarUra jovAya che. chApavAnI saphAI samaya pramANe kArya taiyAra karavAnI khaMta! ane potAnuM ja kAma gaNIne suMdara kArya karavAnI hoMza tamanAmAM temaja presa kAryakaromAM hoI teo grAhakono saMtoSa sArA pramANamAM meLavI zake che; ema anubhavathI jovAyuM che. A granthamAM ApelA paMcaraMgI citranA mudraNamATe nisvArtha paNe je teoe jahemata uThAvela che, te prazaMsanIya che. e sarva karatAM zrIlaghukSetrasamAsa savistarArtha nAmanA A granthanuM sAdyanta saMzodhana karanAra pUjyapAda AcArya mahArAjazrIjInA ziSavarya pAThaka pravara upAdhyAyajI zrI pratApavijayajI gaNejI temaja teozrInA ziSya pravartakajI zrImAna dharmavijayane vAraMvAra AbhAra mAnavAnI rajA levA sAthe teonA pAdapaMkajamAM aharniza vaMdanA karIe chIe. zAstrIya kevA prakArane uccakakSAne abhyAsa hAya! tyAre saMzodhana thAya e saMzodhako ja samajI zake che. pUjya pravartaka zrI dharmavijayajI mahArAje pRthvI goLa phare che, sUryacandra sthira che. vigere Adhunika pAzcAtya vidvAnonA mantavya upara parAmarza karato, ane zAstrIya
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 16 : dRSTi siddha karatA vidvattApUrNa savistRta upAdhdhAtanuM Alekhana karyuM che, tethI A granthanA gAravamAM viziSTatA vadhI che. A graMthanuM kALajI pUrvaka zeAdhana karavAmAM Avela che, chatAM koi skhalanA rahela hAya te sudhAravA sAthe mane jaNAvavAnuM nivedana karavA pUrvaka A laghu nivedana pUrNa karU chuM. vAcakavRnda A granthanuM sAdyanta vAcana manana ane nididhyAsana karavA pUrNAMka tattva grAhaka banavA sAthe jaina sAhityane jagatmAM vizeSa pracAra karavA tatpara ane ! eja antima abhyarthanA. zrImana muktikamalajainameAhana jJAna maMdira rAvapurA-mahAjana galI vaDodarA zrI nemijanma kalyANaka. vi 1990 nivedaka:~ zrI meAhana pratApI nandacaraNA pAsaka lAlacand.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' I OM namoDaspAya che upighAta. A / gananidhinipAnA prIma zautamanA para namonamaH | nAma nAma nAkinAthai-nataM zrIjJAtanandanam / laghukSetrasamAsasyo-podghAtaM vitanomyaham // 1 // jJAna-zraddhA-cAritra ItyAdi anubhavagamya sahabhAvI AtmIya guNe paikI jJAna e mukhya AtmIya guNa che, sarva guNasamUhamAM tenuM prAdhAnya che. jagatavartisarvajI nyUnAdhikatayA jJAnaguNuthI avirahita che. jJAna guNa che, AtmA guNI che. e guNaguNIno saMbaMdha avyabhicArI che. athotuM jyAM jJAna che tyAM AtmAnuM astitva che ja, ane jyAM AtmA che tyAM jJAnasattA avazya pratIta thAya che. jJAnAMzarahita dravya jaDanI koTimAM gaNAya che. jJAna- cicetanyaavabodha-e sarva paryAyavAcaka zabda che. yAvatu paryata AtmA jJAnaguNane AvAraka jJAnAvaraNIya karmayukta hoI chadmastha che tyAM sudhI te AtmAmAM savaze jJAnanA AvirbhAvane abhAva hoya che. e jJAnaguNavArakakarmane nirmUla kSaya thavA pUrvaka AtmA AcAraka karmathI jyAre nirlepa thAya che tyAre kAkava isaikAlika carAcara bhAvone hastAmalakavat nirIkSaNa karavAnI avinAzinI atIndriya anaMtazaktine AtmA joktA bane che. je viziSTa vyaktimAM e anantazaktine prAdurbhAva thAya che. te vyakita sAkSAt Izvara-paramAtmA kivA Izvara-paramAtmA svarUpa gaNAya che. jenadaSTi te vyaktine tIrthaMkara-arihaMta athavA kevalI-sarvajJa evA pUjya zabdothI saMbodhavA pUrvaka aharniza arcanA karavA pharamAna kare che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArazaktisampanna prAya: pratyaprANI e paramAtmatatvane upAsaka hoya che. paramAtmadazAnI prApti e upAsakanI upAsanAnuM dhyeya che. paramAtmatattvanI vartamAna jagatamAM jenAddha-zaiva-vaiSNava-muslIma-pArasI upAsanA. kivA krizcIyana vigere je je dhArmika phirakAo najaramAM Ave che te pratyeka phirakAomAM dhamarAdhaka te te vyaktino Azaya paramAtmadazA prAptapurUSanI sAdhanA prApta karavAno hoya che. nIce jaNAvAtI te te dharmazAstronI paMktio dvArA thatI prabhu prArthanAmAM paNa e ja Azaya spaSTa tarI Ave che. " no masjitA no kriA | artha;-"arihaMtane namaskAra thAo. namo AyariANaM / namo uvjjhaayaannN| siddhane namaskAra thAo. AcAryane namo loe savvasAhUNaM / eso paMca namaskAra thAo. upAdhyAyane namaskAra nmukkaaro| sava pAvappaNAsaNo / thAo. lokane viSe vartatA sarva sAdhu ene namaskAra thAo. e paMca namaskAra maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM havai zrutaskaMdha, sarva pApano nAza karanAra che. mAruM " | sarva maMgalamAM prathama maMgala che. " vidra artha "pUrNa prajJa ana bhagavAnuM namo tarata marAvato lAdato | buddhane namaskAra thAo. huM buddhanuM sammAsambuddhassa / buddhaM saraNaM / zaraNa svIkAruM chuM, dharmanuM zaraNa svIkAruM gacchAmi / dhamma saraNaM gacchAmi / saMgha saraLa chAmi | jha | chuM, saMghanuM zaraNa svIkAruM chuM." __zrImadbhagavadgItA; artha:-"(he paramAtmana !) Adistvmsy vizvasya paraM nidhAnam / / deva tame ja che, purANa purUSa tame che, vettAsi ghedyaM ca paraM ca dhAma, vizvanA utkRSTa nidhAnarUpa paNa tame ja che, (akhila tattvanA) jJAtA paNa tame cho, jAtvyaa tataM vizvamamantarUpam // 1 // suvA lAyaka sarvotkRSTa teja svarUpa tame che, thayunirvahaka rAri, tame eja ananta svarUpa vizvane vistAra karelo che. vAyu-yama-agni-varUNa-caMdraprjaaptistvN prapitAmahazca / brahmA ane vidhAtA e sarva tame ja cho. namo namaste'stu sahasrakRttvaH, hajArovAra tamane mAro namaskAra thAo. puna mUri namo namaste ! 2 ' | pharIthI paNa mAro tamane namaskAra thAo."
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ = - - - - - pArasI artha;-" punyAtmA jarathusranA "jAnI pAnama thaze pAnI | | karmane dhanya che, vacanane dhanya che Sayaothanema aSaono jarathustra hai| ane vicArane dhanya che. e pavitra amepA nA jAthA yuvA- | AtmAe dharmagraMthanuM prakAzana karyuM rAmane jAthA nAnIrA" ! che. te divya dharmagrantha ! tArI huM stuti karUM chuM." sArU (cina) "Almighty God ! unto | artha;-"sarva zaktimAna pramu whom all hearts be open, che, darekanI all desires kuown, and from abhilASAo jANe che, ane keIpaNa whom no secrets are hide; cleanse the thoughts of our rahasya jemanAthI gupta nathI te paramAtmA hearts by the inspiratiou pitAnA divya AtmAnI preraNAthI ane of the holy spirit, that we mArA vicAro nirmala banAve jethI may perfectly love tliee, ame prabhu pratye saMpUrNa prema karIe ane and worthily magnify the Holy Name, Through christ prabhunA nAmane mahimA prabhu yIzUmasIha our Lord." "Amen." dvArA sarvatra vistArIe. (AmIna.)" puramAnovismaNaminidImA | artha-"dayAlu karUNAmaya akhidoLei diva8 nArInA | lavizvanA prabhu bhagavaMtane prArthanA karuM mAniMdImA mA cauddiIna I | chuM. te dayAlu karUNAmaya dharma-divasanA - 1 adhipati che. te jJAnamaya che te ja zaktiiyyaakaanaa 'bado va iyyAkA nasta' In / | '! mAna che. je sanmArgamAM tamArI ramaNutA nar sitamurtImAM sAta- che te sanmArgamAM mArgapradarzaka tame nA ara' akhta' hima jesTine thAo. jeo tane nathI mAnatA ane mAve dima zAstrInA samIra - adharmAcaraNa kare che temane tuM nathI." upara jaNAvyA mujaba pratyeka samAjane dharma dharmane saMsthApaka ane dharmopadezaka arthAt deva-gurU ane dharma e traNa na mAnavAnI tathA teoe jaNAvelA pharamAna pramANe cAlavAnI pharaja rahelI che ema saheje jaNAI Ave che, chatAM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnathI pUrvokta siddhAnta virUddha manta-kartavya paNa kaI kaI sthAne koI vyaktio taraphathI pragaTa thatAM jovAya che. jyAM sudhI paramAtmadazA prApta na thAya tyAM sudhI svataMtrapaNe "mArI mAnyatAo sAcI che, mArI kalpanAo yathArtha che" ityAdi vAkyo kivA vicAro koI paNa vicArazIla vyaktinA mukhamAM athavA mAnasamAM zobhAspada nathI. "sarvajJa thavuM ane sarvajJa thavA mATe maharSionA siddhAntane Azraya laI te anusAre vartana karavuM. " eja paramAtmA dazA prApta karavAnA abhilASI mumukSuone yegya che. pUrvokta pharamAnanuM vartamAnamAM prAya: keTalAka mArgamAM vismaraNa jevAya che. ane ethI ja eka ja sAdhyavALAmAM paNa eka bIjAnA padArthavijJAnane upadeze tathA vAkyomAM visaMvAda spaSTa jaNAya che. A upaya. cAlu jamAnAmAM tavAtatvanA rahasyathI keTalAka ajJAtavarga keI paNa padArtha (vastutatva) nA nirUpaNa prasaMge AptapurUnA abAdhita siddhAntone dUra rAkhI kevala kalpanAnA havAI killAo khaDA kare che. paraMtu "kRpa maMDUka' nyAyathI buddhimAna vyaktine e mArga svIkAravA lAyaka nathI ja. pratyakSa-parokSa kivA pratyakSa-anumAna-upamAna-zabda (Agama) e pramANethIja padArtha nirUpaNa hoI zake. kaI padArtha pratyakSa pramANa siddha hoya. keI anumAna pramANa siddha hAya. jyAre koI padArthanI siddhimAM zabda (Agama) pramANa paNa avazya kabula karavuM paDe. kAraNa ke zabda (Agama) nA praNetA rAgadveSa rahita sarvajJa heI temanA vacanamAM virodhAbhAsa hoya ja nahi. asatya pratipAdana karavAnA kAraNe rAga dveSa ne meha che, e kAraNone nilakSaya karela hAI e mahAn vibhUtionA vacanamAM asatyane aMza paNa na hoya e nizcaya che. prastuta viSayanI vizeSa siddhine arthe ahi jaNAvavuM asthAne nahija gaNAya! je-vartamAnamAM vaijJAnika paddhatithI zodhAyela TelIphena-vAyaralesa jena siddhAntonI TelIgrApha-reDIo-phonogrApha vigere yaMtrothI zabdonuM pilikapaNuM yathArthatA. siddha thAya che. "brazurAmarAm" "zada e AkAzane guNa che' e pramANe jerazerathI uoSaNa karatuM nyAya-kivA vaizeSika darzana paNa pUrvokta yAMtrika prayogomAM zabdonuM utpAdana temaja kAlAMtare paNa vaktA vinA zabdonuM utpAdana thatuM jaI "zabda e AkAzane guNa che e mAnyatAmAM zithila thayuM che. jyAre vastunA svarUpane haratAmalakavat Atma pratyakSa karanArA sarvajJa bhagavaMtee hAlanI sAyanTIphika (vaijJAnika paddhati pramANe koI paNa prakAranA yAMtrika sAdhanathI prayogo (ekasaperImenTa) karyA sivAyaja kalekaprakAzakajJAnanA sAmarthyathI aneka vakhata uoSaNA pUrvaka jaNAvela che ke zabda e AkAzaguNa nathI paraMtu pulasvarUpa che. "mahAnubhAva tIrthakara bhagavaMtanA janma vigere kayANaka prasaMgomAM IndramahArAjanI AjJAthI hariNagameSIdeve vagADela
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sughASA ghaMTAno zabda asaMkhyAta jana dUra temaja asaMkhya jana vimAnanA vimAna ullaMghI pratyeka vimAnamAM rahela ghaTAmAM utarI tyAM tyAM rahelA devone prabhunA kalyANakAdi prasaMgenI jAgRti karAve che." ItyAdi vRttAMtanuM zravaNa karanArAomAMthI keTalIka vicArazithila vyaktione sughoSA ghaMTAno zabda te te devonI ghaMTAmAM utaravA saMbaMdhI Azcarya utpanna thatuM hatuM te Azcaryane vartamAna namAM zedhAyela "reDIyo" vigere yAMtrika prayogoe amerikA-yuropa-vigere dUra pradezamAM thatA bhASaNe temaja gAyano ahiM rahela vyaktione saMbhaLAvIne sadaM. tara dezavaTo ApI zabdanA palikapaNane spaSTapaNe jaNAvI dIdhela che. eja pramANe " mikama-tidino mana' e vaizeSikadarzananA siddhAMtanI rUe pANI temaja vAyu pRthaka pRthaka svataMtra jAtinA paramANuthI banela dravya hovAnuM pratipAdana thAya che. paraMtu be bhAga hAIDrojhana temaja eka bhAga eNkasIjhana (H 9+6=Water) maLatAM turata pANuM thAya che ane pANI paNe pariNamelA aNuo prayogathI hAIjhana ane eNkasIjhana rUpe pariName che ema vaijJAnika (sAyanTIphIka ) paddhatithI ekIkaraNa tathA pRthakkaraNa thatuM jovAmAM AvavAthI pUrvokta taiyAyika siddhAnta asatya Thare che. je dravya svate bhinna che tenuM dravyAntara rUpe traNakAlamAM parivartana thatuM nathI. jyAre je vastune vaijJAnikapaddhatithI amuka prakAre mAnavAne prasaMga prApta thayA che te ja vastune mahAnubhAvasarvajJa bhagavaMtoe vastunA yathArtha bhAvane pRthaka pRthak svarUpe na varNavatAM bAhAthI dekhAtA temaja anubhavAtA te pANI temaja vAyunA zarIrane puladravya ne temAM paNa dArika nAmanI jAtimAM samAveza havAnuM pratipAdana karela che. eja pramANe amuka varSothI pragati pAmela phoTogrAphika paddhati saMbaMdhI zrI prajJApanA sUtranI TIkAmAM samartha vyAkhyAtA vidvataziromaNi zrI malayagiri mahArAjAe pratyeka tathAvidha bAdara mUrtadravyamAMthI "kuvArAmAMthI vahetA pANInI mAphaka kevI rIte chAyAnA pukalane pravAha nIkaLe che? ane te chAyAnA pulanuM bhAsvare temaja abhAsvara dravyamAM kevuM pratibiA paDavA sAthe kevA prakArathI grahaNa thAya che? te saMbaMdhI ghaNoja rocaka ullekha karyo che. ethI e nirNaya thAya che ke zrI jinezvaranA siddhAtamAM je paNa vastunuM pratipAdana thayuM che te emane ema te nathI ja. phakta te te zAstronI tevI pratyeka paMkti upara khuba vicAra thavAnI AvazyaktA che. A prasaMge mAre avazya jaNAvavuM paDaze ke sarvajJa prabhunA siddhAntamAM pratyeka vastusaMbadhI saMpUrNa pratipAdana chatAM vastunI zodha mATe nirNaya thaI zakatA nathI temAM te siddhAMtonA vAcana-manana ane saMpUrNa nididhyAsananI purepurI khAmI eja kAraNa che. anaMta jJAnIonA abAdhitasiddhAnta anAdi siddha
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovA chatAM te jANavAnI bedarakArI temaja tenA jijJAsuo mATe joItA uttejanane abhAva vigere kAraNethI jJAnasiddhaprago paNa samajAvI zakAtA nathI. te mATe ApaNA samAjamAM lagabhaga asta pAmela jijJAsuvRttine have pragatipradhAna kahevAtA yugamAM jAgRta rAkhavAnI khAsa jarUra che. ane ema thaze toja ApaNe ApaNA mAlikasiddhAMtanuM saMrakSaNa karavA sAthe ApaNuM hAtheja vaijJAnika unnati karI anya jagatane Azcarya pamADavA yogya padArthavijJAna purU pADavA bhAgyazALI banIzuM. sarvajJa zAsanamAM anya padArthonI mAphaka kSetranuM paNa pratipAdana advitIyapaNe hovAthI tenA jJAnanI paNa jarUrIyAta gaNAya te svAbhAvika che. te sarvajJa bhagavAnanA kSetra viSayaka kathanane anusarI zrI laghukSetra samAsa nAmane A grantha pUjyavacce zrIratnazekharasUrIzvarajI mahArAje racele che, jemAM jaina daSTie kSetranuM svarUpa sarvajJazailIthI pradarzita kareluM che. A granthamAM paNa pUjyagranthakAre upAtyagAthAmAM TAMkelA nIce jaNAvAtA zabdo khAsa dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che - sesANa dIvANa tahodahINaM, viAravisthAramaNorapAraM / sayA suyAo paribhAvayaMtu, savvaMpi savvannumaikkacittA // 1 // ziSadvIpasamudro saMbaMdhI je anaMta svarUpa varNana che tene (matikalpanAthI nahi paraMtu) sarvajJa matamAM eka cittavALA thaIne zrI sarvajJabhASitasiddhAntane anusAre ja vicAravuM.] pUrvokta vacana uparathI e sAra kADhI zakAya che ke kSetra saMbaMdhI athavA game te viSayasaMbaMdhI zAstromAM varNaveluM svarUpa daDhazraddhAvaMta zraddhagamya hoya teja satya mAnI zake che, athavA to sarvajJa pAte sAkSAt padArtho jANI dekhI zake che. paraMtu sarvajJamatanI zraddhArahitane mATe te te svarUpa satya mAnavuM e bahu viSama che, kAraNa ke amuka mAIlanA vistAravALI A dunIyA-pRthvI che, evA nirNayavALAone ane himAlayathI moTA parvate dekhyA na hoya tevAone tathA pAsIphika ATalAMTika Adi mahAsAgarothI moTA samudro daSTigocara na hyA hoya tevAone hajAro jananA parvato, karoDa jananA tathA asaMkhya janana dvIpa samudro kahIe te te zI rIte mAne ? evAonA manamAM to emaja Ave che eTalA moTA parvate dvIpa tathA samudro hoI zake ja nahiM. paNa e badhI zaMkAno AdhAra pRthvIbramaNanI mAnyatA uparaja rahelo che ane te mAnyatA khoTI che e nirAgrahI manuSya samajI zake tema che, paNa te zraddhAne viSaya che. mATe ja keTalAka atIndriyaviSaye zraddhagamya hoya ema mAnavuM ja yogya che. Adhunika samayamAM kSetrAdiviSayasaMbaMdhI eja paristhiti ubhI thayela che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ e kAraNathIja sarvajJasiddhAMtAmAM temaja prAya: pratyakSapramANunA ja svIkAra karanArA pAzrcAttva vidvAneAnI mAnyatAomAM visaMvAda jovAmAM Ave che. zAstrIya mAnyatAo. 1 pRthvInA AkAra puDalA athavA thALI sarakhA gALa che. 2 pRthvI sthira che. candra sUryAdi kre che. 3 pRthvI meTI che. asaMkhya yAjana pramANu che. ane sUrya caMdra vigere nAnA che. 4 pRthvI pRthvIsvarUpa che. paraMtu graha nathI. 5 asaMkhyadvIpasamudrapramANa pRthvI che. 7 Adhunika mAnyatAo. 1 pRthvInA AkAra iMDA athavA nAraMgI sarakhA gALa che. pRthvInA AkAra. 2 candra sUrya sthira che. pRthvI pAtAnI dharI upara temaja sUryanI AsapAsa ku che ane candra pRthvInI AsapAsa kare che. 7 sUrya ghaNA mATe che. pRthvI tenI apekSAe ghaNI nAnI amuka pramANunIja che. 4 budha-zukra vigere anya graheAnI mAphaka pRthvI e ( upa ) graha che. 5 ezIyA, yuropa, AphrikA, amerikA, AsTreliyA vigere pAMca khaMDa pramANu pRthvI che. e sivAya bIjI paNa paraspara virodhI ghaNI mAnyatAo che. e sarva mAnyatAo saMbaMdhI zAstrIya temaja AdhunikadaSTithI samanvaya kivA khaMDana ma`Dana karavA besIe tA ghaNAja vistAra thai jAya. upAghAta lakhavAM jatAM eka graMtha jeTalu lAgu thavAnA saMbhava rahe. ane aMte zraddhAzIlane to zraddhAnA ja Azraya levA paDe. Ama chatAM zAstrIya temaja Adhunika banne dRSTie peAtapAtAnA matabyAne pagabhara karavA aneka prakAranI je je yuktie raju kare che temAM vicAradaSTie kaI yukti ceAgya che, ane kai yukti doSApanna che, enA saMpUrNa khyAla tA te te viSayanA lagabhaga ThIka jANakArA bhegA maLe ane carcA kare tyAre ja AvI zake. teANa bAla jIvA vastutattvathI yatkiMcit mAhitagAra thAya te mATe ekAda maMtavya upara saheja izArA karavA e asaMgata nahiM gaNAya. ' pRthvInA AkAra IMDA athavA nAragI sarakhA gALa che' evu pAzcAtya vidyAnAnuM maMtavya che, jyAre zAstrIyamaMtavya upara jaNAvyA mujaba anya prakAre che. bhinna bhinna A banne mAnyatAo upara vicAra karatAM prathama teA e prazna upasthita thAya che ke je pRthvIne nAraMgI sarakhI geALa mAnavI che te pRthvImAM vargamRtyu-pAtAla svarUpa traNe leAkane samAvaza svIkArAya che ke traNa leAkamAMthI phakta ekalA mRtyuleAkanAja samAveza gaNAya che ? je vyaktie ' svarga leAka athavA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtAlaleka e vastutaH cheja nahi" evI mAnyatAone dharAvatA hoya tevA mATe parabhava ke dharma jevI vastu uddezIne lakhANa karavuM e keIpaNa sujJa vyakti mATe gya nathI. kAraNake "anya pramANethI siddha vastuno apalApa karavA pUrvaka phakata carmacakSugocara viSayeja jagatamAM chee sivAya sarva bhrAMti che" ityAdi maMtavya dharavA sAthe nAstikavAdanA zikhare ArUDha thayelAo mATe zAstrIya carcAo karavI e carcA karanAranI ja nirarthaka vAcAlatA che. vAstavika svargapramukha traNe lokane samAveza karavA pUrvaka pRthvIne daDA sarakhI goLa kahevI e taddana asaMgata che. je viSaya Indriyagamya nathI, viziSTajJAnanA abhAve jyAM sudhI ISTaviSayanuM saMpUrNa pratyakSa jJAna dharAvavAne AtmA samartha banyuM nathI tyAM sudhI svayaM atIndriyaviSayonuM svarUpa kahevuM ke niSedhavuM e kUvAnA deDakA pAse samudranA svarUpanuM kathana tulya che. kAraNake !- dharmazAstromAM anaMtajJAnI maharSioe traNekane samudita AkAra keDe hAtha daI paga pahoLA karIne ubhelA purUSa sarakhe (vaizAkha saMsthAna) AkAra jaNAvela che. je viSaya parimitajJAnanI draSTithI bAhya che te viSayamAM "anantajJAnIonA vacana upara zraddhA" eja zraddhAzIla samAja mATe rAjamArga che. Adhunika daSTie jeTalI pRthvIne goLa mAnavI che te pRthvIthI candra sUrya nakSatrAdi sarva tika bhinna hovAthI kevaLa madhya-mRtyulekanoja nAraMgI sarakhI geLa pRthvImAM samAveza che' e maMtavyamAM paNa aneka virodha nIce mujaba pratyakSa jaNAI Ave che. I. sa. 1492 mAM kolambase amerikAne zeAdhI kADhyo te pahelAM amerikAnuM astittva chatAM e deza aprasiddha-apragaTa hatA. ahiM pratyeka pRthvInI nAraMgI vicArazIla vidvAnoe vicAra karavAnI khAsa jarUra che je kolambase sarakhI goLAImAM karelI amerikAnI zeAdha pahelAM pRthvIne AkAra ke manAya virodhI hetuo. hoM? ane zeAdha karyA bAda te AkAramAM kAMI phAphera thaye ke kema ? je amerikAnI zodha pahelAM paNa goLaja svIkArIe to zodha thayA bAda prathamanI AkRtimAM koIpaNa phAraphera thavo joIe, zeAdha thayA agAu AkAra geLa na hato evuM je mAnIe to pRthvInA goLa AkAra saMbaMdhI mAnyatA cekasa thaI zakatI ja nathI. kAraNake jema kolambase amerikA zeLe tyArabAda thoDA varSo pahelAM ja amuka vyaktinA sAhasathI nyujhIleMDa zedhA tema haju paNa e gaLAkAra manAtI pRthvInA paDa upara bIjA apragaTa dezanuM astitva nahiM hoya tenI zI khAtrI ? ane jyAM sudhI e apragaTadezanA astitva saMbaMdhI koIpaNa cokkasa nirNaya upara na AvI zakAya tyAM sudhI pRthvIne AkAra amukaprakAraneja meLa che" evI mAnyatA pragaTa karavI e vicAravAnuM vyaktine yogya nathI. pahelAM ardhagaLa mAne ane hAla saMpUrNa iMDA je
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAne te paNa haju sudhI uttara ane dakSiNadhruvanI taraphanA pradezonI zodha nyuna hovAthI uttara ke dakSiNa taraphanI musApharI eka dizAnI thaI zakI nathI ane te vinA pUrva pazcimanI musApharI madhyakSetramAM rahela dhruvanI cAre bAju kema na hoya? samudrakinArethI cAlI jatI sTImara zarUAtamAM saMpUrNa dekhAya che, amuka pramANamAM dUra jatAM sTImaranI nIceno bhAga dekhAtuM baMdha thAya sTImaranA daSTAMta che, vizeSa dUra jatAM nIceno bhAga vizeSa pramANamAM dekhAte mAM visaMvAda. baMdha thAya che, sTImaranuM ane samudrakinArAnuM ghaNuM aMtara paDatAM darIAkinAre ubhela vyakti phakta sTImaranA agrabhAgane athavA dhumADAneja dekhI zake che, ane tethI AgaLa jatAM sTImarano te bhAga dekhAte paNa baMdha thAya che. mATe pRthvI nAraMgI sarakhI goLa che ema mAnavAmAM kAraNa maLe che, A pramANe samajanArA ane anya vyaktione samajAvanArA pAzcAtya viddhAne jaNAvavAnI jarUra che je samudrakinArAthI dUra dUra jatI sTImarane nIce bhAga vizeSa vizeSa nyUna dekhAya che tema thavAmAM kAraNa pRthvInI nAraMgI sarakhI goLAI che? ke cakSuno te pramANe dekhavAno sahaja svabhAva che? je pRthvInI nAraMgI sarakhI goLAIja tema thavAmAM kAraNa hoya te samudrakinAre ubhela be vyaktio paikI eka vyaktinI cakSuo mandadjavALI ane anya vyaktinI cakSuo vizeSa tejavALI che. temAM mandatejeyukta cakSuvALe vivakSita sthAne rahelI sTImarane jeTalA pramANamAM dekhe che te apakSAe vizeSa tejeyukta cakSuvALa purUSa taja sthAne rahelI sTImarane vizeSa pramANamAM joI zake che. je pRthvInI nAraMgI sarakhI geLAIthI sTImara saMbaMdhI nIceno bhAga dabAI gaye (AvRta thayelo) hoya te spaSTa aspaSTapaNe bhale sTImarano uparano bhAga banene yathAsaMbhava dekhI zakAya. paraMtu tema nahi thatAM manda tejeyukta cakSuvALo nIceno bhAga dekhI zakatA nathI kevala uparaja bhAga joI zake che, jyAre vizeSa tejeyukata cakSuvALo purUSa sTImara saMbaMdhI nIce-uparanA bhAgane spaSTapaNe joI zake che ane e hakIkata anubhava siddha che. ethI sAbIta thAya che ke sTImarano nIceno bhAga cunacUna dekhAvamAM pRthvInI nAraMgI sarakhI goLAI e kAraNa nathI. paraMtu cakSune maryAdAmAM rahela vastu jevAne tathA prakArane svabhAva ja kAraNa che ane ethI ja cAkSuSa pratyakSamAM rAvitti ' gya dezamAM viSayanA rahevApaNAnI khAsa jarUrIyAta svIkArelI che. abhyAdhika dekhavAnI zaktivALA be purUSAnA daSTAntamAM kAMI asaMgatapaNuM lAgatuM hoya te samudramAM ghaNe dUra cAlI jatI sTImara ke jene uparaja amuka bhAga pUladaSTithI jovAmAM Ave che te sTImaraneja dunithI jotAM nIcenA talIAthI laIne upara sudhI spaSTapaNe dekhavAmAM Ave che te prasaMge sTImaranA nIcenA bhAgane DhAMkanAra pRthvInI goLAI durbinathI zuM dUra thaI jatI haze? bIju je pRthvI nAraMgI sarakhI goLa che ema mAnavA sAthe tenA paDa upara
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 gurUtvAkarSaNa ApaNe athAt vamAnamAM dekhAtA eziA-yuropa-amerikA vigere deze rahelA che ema mAnyatA rAkhavI paDe che teA nAraMgI sarakhA e pRthvInA gALA pAlA che ? ke dhana che ? jo kahA ke dhana che te temAM zuM bharelu che ? ane peAleA che tA tanI khAtrI zI ? te te khAtrI kathA pratyakSathI karI che ? anumAnathI jo tenI khAtarI karAtI hAya tA jJAnIonA vanAne sAkSAt khAdha Ave tevu anumAna zA muddAthI karAya che? vaLI pRthvIne nAragI sarakhI geALa mAnIe to dakSiNa dhruva pAse rahela samudra vigerenu pANI kAne AdhAre rahela che ? kahezeA ke gurUttvAkarSaNanA niyamane aMge pRthvI pANInu AkarSaNa kare che tA uttara dhruva pAse rahela samudranuM pANI najIkamAM rahela pRthvIthI kema ArkhAtu nathI ? * pRthvInuM madhyabindu AkarSaka che' ema mAnIe to bhAre vastunA agra madhya ane adhA bhAgamAMthI gurUtvAkaSa NathI vega krame krame vadhavA joIe, dhAtunuM patarUM banAvIne karelA ghaDA vigere pANImAM tare che ane dhAtunA eka nhAnA kakaDA hAya te taratA nathI. kakaDAne AkarSaNa ane ghaDA vigerene nahi ? AvI AvI upasthita thatI aneka praznaparamparAthI temaja AgaLa jaNIvavAmAM AvatA jaina-jainetara zAstrIyapATAthI ema mAnavAne cAkkasa kAraNa maLe che ke pRthvI nAraMgI sarakhI goLa nathI paraMtu thALI kivA puDalA sarakhI gA mAnavI e vizeSa yukti saMgata che. pRthvI thALI sarakhI goLa chatAM pAzcAtya vidyAnA game te yuktiothI nAraMgI sarakhI gALa pRthvIne mAne che, tene aMge samanvaya pRthvInI gALAimAM karavA rUpe jo vicArIe tA cakSunA prAya: tavA prakAre gALa samanvaya. dekhavAnA svabhAva sahe samAi Avaze. relvenA pATA upara cAhyA jatA mANasa . pAtAthI sau kadama dUra rahelA judA judA pATAone paNa bhegA thatA hAya tema dekhe che, temaja Taleja dUra rahela tAranA thAMbhalAne pAtAnI pAse rahelA tAranA sthaMbha jeTalA pramANavALeAja dUravattI staMbha chatAM ghaNA TukA dekhe che. khubI tA e che ke banne pATAe judA judA chatAM temaja te ane pATAnA madhyamAM rahela Asanna bhUmi daSTigocara thavA chatAM pATAe bhegA thatA hoya tema dazyamAna thAya che. dUravartI staMbhanA jamIna sAthe aDelA bhAga temaja TocanA bhAga dekhAvA chatAM ( jANe madhyabhAgathI staMbha TukAi gayeA hAya tema ) nAnA dekhAya che. tethI ema mAnavuM joIe ke cakSunA tathAprakAre tIstuM temaja UrdhvAdha: gALa dekhAvAnA svabhAva temaja pheTAmAM najIkanI vastu heATI ane IMTenI vastu nhAnI paDatI jovAthI tane svAbhAvika viSaya hAi gALa nahi chatA gALAkAre dekhAtI pRthvIne nAraMgI sarakhI goLa kalpavAnA prasaMga prApta thayeA hAya tA te banavA joga che. paraMtu tethI gALa nahi evI pRthvI nAraMgI sarakhI goLa thai jatI nathI. pRthvInI nAraMgI sarakhI gALAi mAnIe te amuka
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAIla cAlatAM amuka aMza nIcANa kiMvA uMcANa thavuM joIe. keIpaNa dizAe uccatA hoI jatAM vadhAre thAka lAgavo ne AvatAM te thAka na lAga joIe, vaLI pANIne svabhAva sapATIe rahevAne hAI kaIpaNa jagepara seMkaDe ane hajAro mAIla darIyAthI kAMThe uMce hovo joIe, nahero davAmAM paNa koIpaNa dizAe mAIle daza iMcanI uMDAI rakhAya che te paNa ochI hovI joIe. tevA uMcANa athavA nIcANane abhAva temaja jena siddhAMta tathA rUda vigere zAstramAM nAraMgI sarakhI geLAinuM varNana nahiM hovA sAthe puDalA sarakhI gaLAI hovAnuM pratipAdana dekhAtuM hoI "pRthvI nAraMgI sarakhI geLa nathI paraMtu puDalA sarakhI geLa che" e pramANe mAnavuM e zAstrIya daSTie temaja yuktithI yogya jaNAya che. "eka vyakita eka sthAnethI ravAnA thayA bAda teja dizAmAM akhaMDa prayANa kare te pharate pharate puna: teja sthAne AvI pahoMce che, mATe pRthvI nAraMgI sarakhI geLa che" evA je vicAre che te paNa buddhigamya temaja zAstrIya nathI. kAraNa ke sUryanA sarvamaMDale paikI sabhyantaramaMDala ke jene uttaradhruva (rekhAMza) mAna che. tenuM sthAna temaja sUrya maMDalane cAra vigere barAbara vicArAya te ekaja dizAmAM cAlatA mANasa punaH teja sthAne AvI pahoMce chatAM "pRthvI nAraMgI sarakhI geLa nahi paraMtu puDalA sarakhI goLa che" ema sukhethI mAnI zakAya che. prazna-vartamAnamAM zodhAyela eziyA-yuropa-AphrikA-amerikA temaja osTreliyA dezano samAveza jenadaSTie gaNAtAM jabUdIpanA athavA jabU dvIpanA sAta mahAkSetro paikI eka bharatakSetravarti cha khaMDo paikI kyA khaMDamAM samAveza thAya che ? uttara -vaitADhya parvata temaja vaitAdyane bhedI lavaNa samudramAM maLanAra gaMgA sindhathI bharatakSetranA cha vibhAgo thayelA che. te cha vibhAge ezIyA vigere pAMce paikI nIcalA traNa vibhAgamAM pAMca dezono samAveza mAno e khaMDAne adha bharata ucita samajAya che, ane e pramANe mAnavAmAM kaI virodha mAM samAveza. AvatI hoya tema jaNAtuM nathI. kAraNa ke zAstrIya daSTie samagra che. kalA. bharatakSetranI pahoLAI para de che. ane nIcenA ardhA vibhAgamAM rahelA traNa khaMDanI pahoLAI samagra pramANunI apekSAe ardha pramANathI nyUna pramANa che, te paNa pAzcAtyavidvAno dakSiNadhruvathI uttaradhruvanuM jeTalA mAIla pramANu aMtara mAne che tenA karatAM jarUra dakSiNArdha bharatanA traNa vibhAganuM pramANa vizeSAdhika che. pUrvasamudrathI pazcimasamudra paryata bharatakSetranI laMbAI 14471. yojana pramANa che. jyAre samagra pRthvInA eka cheDAthI bIjA parvatanI (parighanI) laMbAI lagabhaga 25000 mAIla pramANa che. pUrva pazcima vyAsa 7926 mAIla pramANa ane uttara
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 dakSiNa vyAsa 700 mAIla pramANa che. e apekSAe vartamAnamAM zodhAyela dezane bharatanA nIcenA traNa khaMDamAM samAveza karavA temAM kaI virodhaka hetu hoya tema khyAlamAM AvatuM nathI. uttara. 7926rI mAIla pazcima 900 mAIla ) pUrva hAlanI pRthvI pUrvathI pazcima sudhI 7ra6 mAIla che ane uttara dakSiNa 7900 mAIla che. dakSiNa. prazna-( jyAre amadAvAdanI apekSAe) A dezamAM sUryodaya thAya che. te avasare amerikA vigere dUra dezamAM lagabhaga saMdhyAno TAIma thayela hoya che te pramANe tyAMthI AvatA vAyaralesa TelIgrAphathI jaNAvavAmAM Ave che eTale ke amerikAmAM thatA sUryodaya temaja sUryAstanuM aMtara A dezanI apekSAe navadaza kalAkanuM samajAya che. te mujaba IMgleMDa jarmanI vigere dezomAM khuda hindusthAnamAM rahela madrAsa-kalakattA vigere zaheromAM paNa koI ThekANe cha kalAkanuM koI ThekANe cAra kalAkanuM, keI sthAne kalAkanuM sUryodaya tathA sUryAsta saMbaMdhI aMtara paDe che temAM zuM kAraNa che? jaina zAstromAM aneka vakhata zravaNa thAya che ke jyAre bharatakSetramAM divasa hoya tyAre mahAvideha kSetramAM rAtri hoya che jyAre mahAvideha kSetramAM rAtri hoya che tyAre bharatakSetramAM divasa hoya che. e ekadezIya siddhAMtanuM zravaNa karI kaI ardhadagdha ema paNa kahe che ke amerikAmAM e pramANe sUryodaya sUryAsta saMbaMdhI A dezanI apekSAe lagabhaga viparIta kama hoI te amerikAne mahAvideha kema na kahI zakAya ? zAstranA rahasya jANanArAo te mahAvidehamAM sadAkAla caturthaA tIrthakarene sadabhAva mokSagamanane aviraha temaja svAbhAvika zakitavaMta manuSyane tyAM javAnI zakitano abhAva vigere kAraNothI amerikAne mahAvidehanuM upanAma svapramAM paNa ApatA nathI, to paNa sUryodaya temaja sUryAsta saMbaMdhI je daza kalAkanuM aMtara paDe che temAM zuM kAraNa che? uttara-prathama jaNAvI gayA pramANe bharatakSetranI pUrvasamudrathI pazcimasamudra paryata laMbAI 14471 4 yojana pramANa che. vartamAnamAM sUryodayanA zodhAyela eziyAthI amerikA paryata pAMce khaMDene samAveza udayAtamAM paNa bhAratanA dakSiNArdha vibhAgamAM hovAnuM yukti pUrvaka ApaNe vilaMba thavAnuM jaNAvI gayA chIe. ucca sthAna upara yaMtra pUrvaka goThavAyela kAraNa. pharatA dIpaka prAraMbhamAM potAnI najIkanA prakAzayogya kSetramAM prakAza Ape che. e ja dIpaka yaMtranA balathI jema jema AgaLa .
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 khasate jAya che tema tema prathama prakAzita kSetranA amuka vibhAgamAM aMdhakAra thavA sAthe AgaLa AgaLanA kSetramAM prakAza Ape che. te ja pramANe niSadhaparvata upara udaya pAmato sUrya prAraMbhamAM potAnuM jeTaluM prakAzya kSetra che te kSetramAM AvatA najIkanA bhAgane prakAza Ape che arthAt te sthAnamAM rahelA manuSyane sUryano prakAza maLavAthI sUryodaya thavAnuM bhAna thAya che. merUnI pradakSiNAnA krame pharate sUrya jema jema AgaLa Ave che tema tema pAchaLanA kSetramAM aMdhakAra thavA sAthe kSetra saMbaMdhI AgaLa AgaLanA vibhAgomAM prakAza thate jevAthI te vakhate sUryodaya thaye te khyAla Ave che. ane e hisAbe bharatakSetranA ardha vibhAgamAM rahelA pAMce dezamAM sUryodaya tema ja sUryAstanuM daza kalAka ATha kalAka kivA kalAka aMtara paDe temAM kaI prakArane virodha Avato hoya tema jaNAtuM nathI. A ja vastune vizeSa vicArazuM te cekakasa jaNAI Avaze ke amadAvAda, muMbaI ke pAlItANA kaI paNa vivakSita eka sthAnane AzrayI divasanuM pramANa bAra kalAka tera kalAka athavA coda kalAka bhale rahe paraMtu dakSiNAI bharatanA pUrva cheDA upara jyArathI sUryane prakAza paDyuM tyArathI TheTha pazcimacheDA sudhI sUryAstanA samayane bhego karIzuM to ATha prahara arthAta 24) kalAka sudhI samagra bharatakSetranA koI paNa vibhAganI apekSAe sUryanA prakAzanuM astitva hoya temAM koI paNa bAdhaka hetu dekhAto nathI. pUrvaniSadhanI najIka jagyAethI sUryane dekhAva thato hovAthI ane pazcima niSadhanI najIka jAya tyAre adazya thato hovAthI tenuM paridhi kSetra lagabhaga savAlAkha jana pramANa thAya, ne kalAkanA pAMca hajAranA hisAbe sUryagati gaNatAM covIse kalAka sUrya samagrabharatamAM dekhAya temAM harakata nathI. zrI caMdraprasarA vigere graMthomAM paNa e ja vastunA vizeSa nizcaya mATe bharatakSetramAM ATha prahara sudhI sUryano prakAza hovAnuM jaNAvavAmAM Ave che. te paNa uparanI vAtane vizeSa puSTi Ape che. ethI amerikAmAM A kSetranI apekSAe sUryodaya daza kalAka moDA thAya che. eTale ke ahi divasa hoya tyAre tyAM rAtri hoya che ane tyAM rAtri hoya tyAre ahiM divasa hoya che, e kAraNathI amerikAne mahAvideha ka9pavAnI mUrkhAI karavI te vicArazUnyatA che. 1 paDhamapaharAikAlA, jaMbuddIvammi dosu paasesu| lanbhaMti egasamayaM, taheva savvattha naraloe // 1 // paDha / prathamapraharAdikA udayakAlAdArabhya rAtrezcaturthayAmAntyakAlaM yAvanmeroH samantAdahorAtrasya sarve kAlAH samakAlaM jambUdvIpe pRthak pRthak kSetre labhyante / bhAvanA yathA-bharate yadA yataH sthAnAt sUrya udeti tatpAzcAtyAnAM dUratarANAM lokAnAmastakAlaH / udayasthAnAdhovAsinAM janAnAM madhyAhnaH, evaM keSAJcit prathamaH praharaH, keSAJcidvitIyaH praharaH, keSAJcittRtIyaH praharaH, kvacinmadhyarAtra, kvacit sandhyA, evaM vicAraNayA'STapraharasambandhI kAlaH samakaM prApyate / tathaiva naraloke sarvatra gaDhaDA tame satata sUryapramANenA pra saMbhAvanuM vicam ! (bhAvArtha sugama che.)
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prazna-uttaradhruva vigere keTalAka sthAne evA che ke jyAM lagabhaga eka sAthe cha mahinA sudhI divasa tema ja cha mAsa rAtri hovAnuM kahevAya che to te zI rIte banI zake ? uttara-prathamanA praznottaramAM jaNAvela che je bharatakSetranA pUrva cheDAthI pazcima cheDA sudhImAM judA judA vibhAgane AzrayI ATha prahara cha mahinA sudhI sudhI sUrya prakAza hovAno saMbhava che te pachI te ja bharasUryanA prakAza rahe temAM lagabhaga madhyabhAgamAM vaitAdya parvatanA koI paNa uMcANa tenuM samAdhAna. pradezamAM evuM sthAna kapavuM joIe ke sUrya jyAre uttarA yaNamAM hoya tyAre AThe prahara sudhI sUryano prakAza te sthAne AvI zake ane dakSiNAyanamAM sUrya gayA bAda AThe prahara sudhI sUryanA prakAzane abhAva hovAthI rAtri thatI hoya to temAM kAMI paNa virodhAbhAsa Ave tema jaNAtuM nathI. A upara jaNAvelI badhI mAnyatAo upara je lakhANa karyuM che te ghaNuM ja saMkSipta che. huM pote paNa ema mAnuM chuM ke A vastuo upara aneka vakhata ghaNuM ja vicAro-paraspara cacAo tema ja te te vastunI siddhi mATe AkRtio jaNAvavA sAthe lekho lakhAvA joIe. vedhazALAno anubhava hovA joIe. paraMtu tevA prakAranA sAhityaprApti saMbaMdhI sAdhanA abhAve tema ja samayanA abhAve vizeSa lakhANa thaI zakyuM nathI. prasaMge A prakaraNa upara khAsa grantha taiyAra karavAkarAvavAno prayatna thAya te yogya che te paNa jaina tema ja vaidika mAnyatAone aMge eTaluM to avazya kahevuM paDaze ke-pAzcAtya vidvAnoe mAnelI mAnyatAo sAcI ja che AvuM mAnI levAmAM khAsa vicAravA jevuM che. siddhAMta bhUlekane sthALI sarakhe goLa mAnavA sAthe prathama eka kapa pachI dviguNa samudra eka dviguNa dIpa eka dviguNa samudra ema yAvatuM balAka saMbaMdhI pUrva pUrvIpasamudrothI dviguNapramANayukta asaMkhyadvIpa samudra zAstrIya maMtavya svarUpa mAne che, te pramANe vaidika siddhAMta paNa bhUlakane thAlI sarakho goLa mAnavA sAthe dviguNa diguNa keTalAka dviIpa samudranI maryAdAyukta mAne che. je nIce jaNAvelA vaidika sAkSaranA kalyANa mAsikamAM Avela lekha parathI jANI zakAze- yaha sampUrNa jambUdvIpa eka lakSa yojana ke parimANavAlA hai| isa jambUdvIpa ko cAroM dizAoMse mekhalAke samAna ghere hue. kSIrasamudra hai, yaha kSIrasamudra bhI eka lakSa yojana parimANavAlA hai / isake Age plakSadvIpa do lAkha yojana parimANavAlA hai / isa plakSadvIpako cAroM orase ghere hue izcarasodaka nAmakA samudra hai| yaha samudra bhI do lakSa yojana parimANavAlA hai| isase Age zAlmalIdvIpa hai|
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha zAlmalIdvIpa cAra lAkha yojana parimANavAlA hai| usa zAlmalIdvIpako cAroM taraphase ghare hue suroda nAmakA samudra hai, yaha samudra bhI cAra lAkha yojana parimANavAlA hai / isase Age kuzadvIpa hai / yaha kuzadvIpa ATha lAkha yojana parimANavAlA hai / isa kuzadvIpa ko cAroM taraphase ghere hue ghRtoda nAmakA samudra hai / yaha samudra bhI ATha lAkha yojana parimANavAlA hai| isase Age krauJcadvIpa hai| yaha krauJcadvIpa solaha lAkha yojana parimANavAlA hai| isa krauJcadvIpako cAroM taraphase ghere hue kSIroda nAmakA samudra hai, yaha bhI solaha lAkha yojana parimANavAlA hai| isase Age zAkadvIpa hai, yaha zAkadvIpa battIsa lAkha yojana parimANavAlA hai / isa zAkadvIpako cAroM taraphase ghere hue dadhimaNDoda nAmakA samudra hai / yaha samudra bhI battIsa lAkha yojana parimANavAlA hai, usake Age puSkaradvIpa hai / yaha puSkaradvIpa cauMsaTha lAkha yojana parimANavAlA hai / isa puSkaradvIpake cAroM ora zuddhoda nAmakA samudra hai| yaha samudra bhI cauMsaTha lAkha yojana parimANavAlA hai, ye sAta dvIpa aura sAta samudra milakara do karor3a cauvana lAkha yojana parimANavAle haiN| sAta dvIpa tathA sAta samudra milakara jitane yojana parimANavAle haiM / utane hI yojana zuddhoda nAmaka samudrase Age bhUmikA parimANa hai / isa bhUmise Age ATha karor3a untAlIsa lAkha yojana parimANavAlI suvarNakI bhUmi hai| isa bhUmiko chor3akara Age lokAloka-parvatake madhya dezako zAstrameM mAnasottara mUrddhasthAna kahate haiM / isa madhyadazameM sUryabhagavAn rAta-dina sarvadA bhramaNa karate haiN| mAnasottara parimaNDalakA parimANa sAr3he nau karor3a yojana zAstrameM kahA hai / itane yojana parimANa rAtadina sUrya bhagavAn calate haiM / rAta-dinameM jitane yojana parimANa sUryabhagavAn calate haiM, utane yojana ko battIsa guNA karanese jitane yojanakI saMkhyA hotI hai, utane yojanaparyanta kA deza sUrya bhagavAn ke kiraNoMse vyApta hai / isa lokako buddhimAn bhUloka kahate haiN|' pRthvI potAnI dharI upara tema ja sUryanI AsapAsa phare che ane sUrya sthira che" evuM pAzcAtya vidvAnonuM mantavya che te paNa vicAraNIya che. sUryaprajJapti, bRhatasaMgrahaNI, maMDalaprakaraNa, lokaprakAza vigere saMkhyAbaMdha jainagranthamAM sUryane saMcAra ane pRthvInA gheryanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. paraMtu pharvedamAM paNa te pramANe ja varNana karavAmAM Avela che. je nIcenA vAkyathI samajAze- " sUryo hi pratidinaM......ekonaSaSTyadhikapaMcasahasra (5059) yojanAni meruM prAdakSiNyana paribhrAmyati / (R0 a0 2, a0 1, va0 5.) "sUrya 2 // ( pratimuhata ) pAMya 912 sAsA (5058 ) yona merUnI AjubAju pradakSiNAnA kamavaDe paribhramaNa kare che."
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ "arara vire che te pAvApuftha " ( a0 2, 4, 5, 00 2.) "AkAza ane pRthvI acara che ne avicala che" e pramANe zAstrIya mantavyane vizeSa vicAra mATe bAjumAM rAkhIne yuktipUrvaka vicAra karaze te paNa vAcakane pRthvInuM stharya temaja sUryanuM paribhramaNa saheje jaNAI Avaze. cAlatI relagADImAM beThela mANasa relagADIne sthira juve che ane bhramane aMge mArga uparanA vRkSAdine cAlatA dekhe che. AvI bhUlane pRthvInA pari- lIdhe ja pRthvIne sthira ane sUryAdine cAlatA jaIe chIe jamaNa saMbaMdhI. ema kadAca mAnI laIe, paraMtu AdhAra para cAlatA tIccha gativALI gADI ke vahANenA udAharaNathI nirAdhArapaNe cakAvA letI pRthvInI sAbItI karavI vyAjabI kema manAya ? relagADI pRthvI uparanA pATAnA ja AdhAre cAle che. keTalIka vAra pATA buTI jatAM nirAdhAra relanA akasmAta thayAnA ghaNA dAkhalAo maLI Ave che. je rela vigere nirAdhArapaNe cAlI zakatA nathI to pachI pRthvI nirAdhArapaNe cAlI zake ane trAMsI thavA chatAM tenI aMdaranI vastu na paDI jAya ta kema bane ? sApha liba ke sApha rabaranA daDAne lAgelI dhULa pheravavAthI kharI jAya che, lagADeluM taNakhaluM ke dAba vinAnI TAMkaNuM paDI jAya che tyAM AkarSaNa kema kAryakAraka thatuM nathI ? kuvAne kAThe najIka chatAM kuvAmAM, ke bhIMta najIka chatAM chAparA uparathI manuSya kema bhUmi upara paDI jAya che ? kAMThA ane bhata karatAM manuSya ane paDanArI vastu ghaNuM halakI che, cAlatI relvenA mAthe rAkhelA kAMkarA vegane lIdhe jaladI nIce paDe che, tyAM AkarSaNa kema kArya karatuM nathI ? vaLI sapATIvALA relanA vegane paNa manuSya jANI zake che to pachI gaDamathala letI pRthvInA veganI manu vene avazya khabara paDavI joIe, ane buddhivizvama thatA hoya te te paNa sudharavo joIe. paraMtu pRthvI phastI nathI to te buddhivizvama kema mAnI zakAya? ulaTuM pRthvIne pharatI mAnanArA paNa pRthvIne pharatI mAne che te sAthe sUryane paNa pharatA mAnavA taiyAra thAya che A te kevo buddhibhava ? mRgatRSNAmAM thayela jalanuM bhAna jema AgaLa jatAM jaLa na maLavAthI brAnDa nakkI thAya che, tema relvenI sthiratAnuM bhAna sTezana AvavAthI brAnDa nakakI thAya che. te pachI tevA asatya brAnta daSTAntAthI vastu sthiti sAbIta karavI e sAcAnuM kArya gaNAya nahiM. eka bANane pura jesathI koI paNa dizAmAM pheMkatA te AkAzamAM jaI becAra minITa pachI amuka aMtareja pRthvI para paDaze. have pRthvInI je gati mAnIe te becAra minITamAM pRthvInI keTalI badhI gati thaI jAya ? ane e gati mAnatAM bahu kayAM ne kyAM paDavuM joIe. chatAM bANanA pheMkayA pachI pa mAIlane paNa vadhAre taphAvata paDato nathI.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 eka minITamAM hajAra mAilanI gativALA pRthvInA vega jo sAcA hAya te ApaNe eka mInITa pahelA uMce joyela athavA dhArI rAkhela pakSI vAdaLAM ke uMce ke kela vastune eka minITa bAda joI na zakIe. kAraNa eka minITamAM tA ApaNe hAra mAila dUra paheAMcI jaie. vaLI AvI vegavALI pRthvImAM ApaNA vasavATa heAi kSaNe kSaNe avanavA banAveA dekhAvA joie. tathA pUrva dekhelI vastuo ApaNane kSaNe kSaNe adazya thavI joie. ane pavananA jhapATAne lIdhe AvelI dhULa khahAra nIkaLavI joie nahi temaja bAraNAthI aMdara paNa AvavI joie nahiM. aNuinA AdhAre ati vegathI krUratA bhamarA sthira dekhAya che, ane bhramaNa vakhate potAnI upara rahela raja:kane dUra pheMkI de che. te pramANe sthira dekhAtI pRthvIne gativALI kahevo te ba MdhabesatuM nathI. kAraNa ke prathama teA pRthvIne nirAdhAra mAnavA sAthe pRthvInuM paribhramaNa kahevu e visa MvAdI vacana che, chatAM pRthvIne bhramavALI mAnIe to potAnI upara rahelI cIjane pRthvIe k kI devI joie ane samudranA pANIne tA jarUra saMbaMdha vinAnuM hAi uchALI devuM joie paraMtu AkAzamAMthI paDatA byAne paNa dUra nAMkhI zakatI nathI. jethI pRthvI gativALI hovAnI kalpanA asaMgata che. upara jaNAvela judA judA dRSTAMtAthI pRthvInu sthaya tema ja sUryanuM pari bhramaNa jema siddha thAya che te pramANe-- pRthvInI apekSAe sUrya ghaNA mATe che ane sUryanI apekSAe pRthvI ghaNI nAnI che. ' e mAnyatA saMba MdhI 'sUrya ghaNA mATo hoya ane pRthvI ta apekSAe ghaNI nAnI hAya tA meATI vastunI prabhA nAnI vastunA sarva bhAgamAM ( lagabhaga ghaNAkharA bhAgamAM ) sekaDo guNI moTI jvAlA AgaLa TAMkaNInI chAyA ke tenA amukabhAgamAM aprakAza na paDatAM sarvathA prakAza hoya che. tema paDavI joie. ane tema thatuM jovAmAM Avatu nathI ' vigere yukti saMgata vicArAthI manana karavA AvazyakatA che. C vAcana-manana-athavA zravaNa pUrvaka zAsrIya mantavye jANavAne jaAne suavasara prApta thayelA che tevA keTalAka sunna mAnavAne paNa kSetraparAvRttimAM zAstrIya mantavyeAthI viparIta vartamAnakSetraparAvRtti dekhIne kAraNe. kAi kAi vAra vidhavidha zakAe upasthita thAya che. paraMtu vicAra pUrvaka tevI zakAe na karavA mATe lekhaka AbhAve sujJa samAjane sUcave che. kAraNa ke tattvadraSTithI vicAra karIzu to jagamAM sakAraNa kivA niSkAraNu ( kudaratI rIte ) aneka parAvartana thayA kare che. sAcu kahIe tA samagra jagat parAvRttidha maya ja che. jagatamAM koi paNa evu dravya nathI ke jenuM paryAya svarUpe parAvarttana na thayu hoya. te pramANe zAstramAM te te
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 kSetrAne je AkAra pradarzita karelA che temAM kAI vakhate sakAraNa pheraphAra thayA kare che. paraMtu tethI zAstrapradarzita mULa AkAramAM prAya: bahu pheraphAra thaI jatA nathI. vALAmukhI, dharatIka'pa vigere kAraNeAthI jalane sthAne sthaLa ane sthaLane ThekANe jala, parvatane sthAne khINa ane khINanI jagyAe parvatA thatAM vartumAnamAM paNa anubhavavAmAM Ave che. sAMbhaLavA pramANe je sthAne amuka varSo agAu samudra hatA tyAM atyAre sakaDA mAIlanA vistAramAM saharAnu` raNu thayela che ane je darIkinAre pAMcapacIza macchImArInA jhu MpaDA sivAya lagabhaga sA varSa pahelAM kAMI ja na hatuM te ja sthAna vamAnamAM samagra bhAratavarSanA kendrasthAna tarIke gaNAvA sAthe lAkhA manuSyAnI vastI, gaganacuMbI bhavya imAratAthI AbhItuM hAvA sAthe vIzapacIza mAIlanA vistAramAM su`baI zahera tarIke prasiddha thayela che. AvA saMkhyAba Mdha dAkhalAe maLI AvavA sabhava che. bharatakSetra--gaMgA sindhu nadI vigere sa Mba MdhI zAstramAM jeM varNana apAyela che tenA varNanathI ghaNIja bhinna rIte vamAnamAM te te kSetra kSetra parAvRttimAM temaja nadI vigerenuM svarUpa najaramAM AvatuM hAvAthI zraddhAzIla zAstrIya pramANu. varga paNa vimAsaNamAM paDI jatA jovAya che. paraMtu prathama jaNAvI gayA mujaba sakAraNa kiMvA niSkAraNa je kSetraparAvartta na thayAM kare che te khAsa dhyAnamAM levA jarUra che. zrI zatrujayamAhAtmya sAtamA samAM zrIzatrujayagirirAjanA sAtamA uddhAra karanAra sagaracakravatInA adhikAra vaNu - vatAM granthakAre nIce mujaba zabdo TAMkelA che. " tatazcakrI prollasacitto mukhyazRGge zrIbharatezavat indrotsava mahAdhvajadAnacchatracAmararathAzvAdimokSaNaprabhRtikaM zrIgurorvacasA sarvakRtyaM samApayAmAsa / tato matpUrvajaiH kRtA ete prAsAdAH svarNamaNimayAH kAladoSeNa nirvivekairlobhAndhajanaiH svarNaratnalobhana vinAzayiSyante tata eteSAmahaM rakSAM karomi ' iti rakSopAyaM dhyAyan iti cintayAmAsa - yadi matputrairaprApadarakSaNArtha gaGgA samAnItA, ahaM ca yadi teSAM rakSAM karomi, tarhi samudraM samAnayAmIti dhyAtvaiva samudrAnayanArtha yakSAn samAdizati sma / tatastairyakSairdakSiNadvArAtsamAkRSTaH sAgaraH kallolaiH pRthvIM chAdayan garjitadhvAnairjagadbadhirIkurvan TaMkaNavarvaracINabhoTasiMhalAdidezAn plAvayan vegAt zatruJjasamIpaM samAjagAma / atrAntare zakro'vadhinA samudrAgamanaM jJAtvA sahasaiva cakrin maivaM kuru' ityAkulavacanaiH kRttvA cakriNaM nivArya prAha, tathAhi . . ' raviM vinA yathA ghasro, vinA putraM yathA kulam | vinA jIvaM yathA deho, vinA dIpaM yathA gRham // 1 // vinA vidyAM yathA matyoM, vinA netraM yathA mukham / vinA chAyAM yathA vRkSo, thathA dharmo tyAM vinA // 2 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinA dharma yathA jIvo, vinA vAri yathA jagat / tathA vinA tIrthamida, niSphalaM sakalaM jagat // 3 // niruddhe'STApade zaile, satyasau janatArakaH / tasmin ruddha na pazyAmi, saMsAramaparaM tArakaM bhuvi // 4 // na yadA tIrthakaddevo, na dharmo na sadAgamaH / tadAsau sarvalokAnAM, zailaH kAmitadAyakaH // 5 // ' iti zakravacasA cakrI yakSAnnivArayati sma / samudrastu yAvatI bhUmimAgatastA yAvattathaiva sthitaH // ityAdi / [ zrIhaMsaratna triviracitazatruJjayamAhAtmye sargaH // 8 // ] te vAra pachI haSTa cittavALA te sagaracakravartIe gurUmahArAjanA vacanathI bharata mahArAjanI mAphaka mukhya zikhara upara Indra mahotsava, dhvajArepaNuM, chatra, cAmara, ratha, azvanuM mukavuM vigere sarva dharma kAryane samApta karyuM. tyArabAda " suvarNamaNiratnane A prAsAdo mArA pUrvajoe taiyAra karAvyA che te prAsAdene kAlanA mahimAvaDe viveka vagaranA lebhAnyapurUSe suvarNa ratna vigerenA lobhathI nAza na kare tethI e prAsAdanuM mAre rakSaNa karavuM yaMgya che, ema vicArI sagaracakravattI rakSA karavAne upAya ciMtavavA lAgyA. mArA putroe aSTApadanuM rakSaNa karavA mATe gaMgAne vALI te huM A prAsAdonuM rakSaNa karavA mATe samudrane lAvuM' e pramANe vicAra karI samudrane lAvavA mATe potAnI sevAmAM rahelA yakSene hukama karyo. tyArabAda te yonA prayatnavaDe dakSiNa dizAnA dvArathI praviSTa thayele samudra pitAnA mojAethI pRthvIne DhAMkI detA, garavavaDe jagatane baheruM karato TaMkaNu-barbara-cIna-bheTa-siMhala vigere saMkhyAbaMdha dezane tArAja karatA vegathI zatruMjayanI najIka AvyA. evA avasaramAM avadhijJAnanA balavaDe IndramahArAja samudranuM Agamana jANI turtaja cakravata pAse AvI "he cakI A pramANe karaze nahiM" evA Akula vacanavaDe te pramANe karatA aTakAvIne cakavartIne jaNAve che je- sUrya vinA jema divasa, putra-vinA kula, jIva vinAnuM zarIra, dIpaka vinAnuM ghara, vidyA vinAne purUSa, cakSu vinAnuM mukha, chAyA rahita vRkSa, dayA rahita dharma, dharma vinAne manuSya, tathA pANi vinAnuM jagat jema zobhatuM nathI te pramANe A zatruMjaya tIrtha vinA sarva jagat niSphala che. arthAt zabhaze nahiM. jo ke 1 e samudra atyAre paNa tAladhvaja giri (taLAjA)nI najIkamAM che. bArIka daSTithI je tapAsIzuM te dakSiNadvArethI samudranuM Agamana thayuM hoya te te paNa barAbara che. kAraNake dakSiNa tarapha jyAM dekhazo tyAM samudra ja dekhAze.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 aSTApada tIrthayAtrAne radha-aTakAva thAya che te paNa A zatruMjayatIrtha bhavyAtmA ne tAraka che. tenI yAtrAno paNa repa thaze tepachI pathvI upara bIjI koI sAravALI (tAranArI) vastu nathI. je avasare tIrthakarane abhAva che, satkRSTa cAritradharmane abhAva che, pUrvarUpa AgamajJAnane paNa abhAva che, tevA huMDA avasarpiNI kAlamAM A zatrujyagirirAja ja sarva prANIonA manavAMchita ApanAra che." A pramANe IdranA vacanane sAMbhaLI cakavatI yakSene aTakAve che. paraMtu jeTalI bhUmi paryata samudra Avela che tyAMthI pAcho mULasthAne na jatAM tyAMne tyAM ja rahyo. '' - pUjya zrImAna haMsaratnasUri mahArAjanA e pUrvokta ullekhathI sAbIta thAya che je tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirirAjanA rakSaNArthe udyata thayela zrI sagara cakravatInA prayatnathI jabUdvIpanA dakSiNa dvArathI lavaNasamudrane ja badvIpamAM praveza thaye te vakhate bharatakSetravatI saMkhyAbaMdha grAma-nagara ane dezane jaLapralaya thaye hoya e saMbhavita che. ane AveluM jaLa emane ema je rahyuM tene ja ApaNe judA judA vibhAgAzrayI arabI samudra -ATalAMTika mahAsAgara-pAsIphika mahAsAgara vigere upanAme ApIe chIe. paraMtu vastutaH vartamAnamAM daSTigocara thatAM samudro athavA mahAsAgaro e lavaNasamudranI nahera sarakhAM che. ane vartamAnamAM dekhAtI pAMca khaMDa rUpa pRthvI ane tene pharatuM je pANI te sarvane bharatakSetranA dakSiNa taraphanA adha vibhAgamAM ja samAveza kare e yukti saMgata che. bharatakSetramAM lavaNasamudra saMbaMdhI jalane praveza ane tyArabAda paNa upasthita thayela tevA kAraNone aMge kSetravigeremAM zAstrIya mantavyanI apekSAe ApaNuM sthUla daSTithI ja parAvartana daSTigocara thAya che, tethI zAstrIya maLe asatya che evuM mAnavAne kAMI paNa kAraNa nathI. zAstranA vakatA Ata purUSa che. e Ama purUSonA vacanamAM avizvAsa karavo e adha:patananuM prathama pagathIuM che. je vastu saMbadhI zAstrIya mantavya anya prakAre hovA chatAM ApaNI carmacakSanI najaramAM anyarItie anubhava thato hoya tevA prasaMge ka vihiM paraM tema niraM sarSa" "rAga dveSa maha rahita jinezvaree je je ta je je rItie upadezyAM che te te pramANe ja che sAcAM ane ni:zaMka che" e sUtrane AdhAra rAkhavo jAyegya lekhAya. zAstramAM gaMgA ane sidhu mahAnadInuM je varNana Ave che te gaMgA siMdhu nadIo vartamAnamAM che te samajavI ke anya ? A prazna gaMgA sidhu nadInA ghaNI vakhata aneka jIjJAsu vyakitao taraphathI thAya che, tenA sthAne. saMkSipta samAdhAnamAM jaNAvavuM ucita samajAya che je-sibdha nadI te prAya: teja che. eTale ke kALa baLane aMge tenA pramamAM nyUnAdhikA thayuM bhale najaramAM AvatuM hoya! paNa sthAnamAM khAsa parAvartana
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM hoya tevuM mAnavAmAM koI prabala sAdhana jANavAmAM AvyuM nathI. jyAre gaMgA nadInA pramANamAM nyUnAdhikya saMbaMdhI pheraphAra sAthe sthAna parAvRtti thavA mATe zAstroya (caritAnuyoga saMbaMdhI) puro maLI zake che. ____" yAvat zakrastaM pratibodhavAkyairevaM pratibodhayati tAvat dvau puruSau samakAlamAgatya cakriNaM prnnemtuH| tayoH prathamaH zrI ajitasvAminaH samAgamaM kthyaamaas| dvitIyastu svAmin ! tava putraiH samAkRSNA jAhnavI aSTApade khAtikA pUrayittvAgre prasarpantI samIpasthAn dezAn plAvayantI varttate / sA yadi samudre pravezaM na prApnoti tadA samagramapi bhArataM pralayakAlInasamudra iva plAvayiSyati / tato'vilambenaiva jAnapadarakSArtha tasyAH samudrapravezArtha kazcitsamarthapuruSamAzApayatu devaH / ityevaM jinAgamanena harpitaM punardezaplAvanazravaNena visaMsthUlaM cakriNaM punaH zakraH prAhA- cakrin zokaM vihAya parama'zokakAraNaM jinaM vandasva / anyazca jahukumAraputraM bhagIrathaM mahaujasaM gaGgAvAlanArtha niyojayeti zakravacaH pramANIkRtya kathaJcinnetrANi pramRjya bhagIrathaM samAhUya tatpRSThe hastaM dattvA, vatsa ! 'sAmprataM davadagdhavane ivAsmAkaM vaMze tvamevAvaziSTAGkarosi / tato vaMzasthitiH sakalA tvAmeva samAzritA / tad gaccha lokarakSAyai / daNDena kRtvA jAhnavIM punarmukhyapravAhe samAnaya' ityAdi samAjJApayat / so'pi mahatsainya samAdAyAvicchinnaprayANairgagAvAlanArtha cacAla / cakrI xx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x / itazca bhagIratho'pi aSTApadaM prApya svapitRpitRvyAnAM bhasma vIkSya atidukhitaH kSaNaM mUcchI labdhvA punaH sacetanIbhUto nAgamArAdhayAmAsa / so'pi tadbhaktyA tuSTastatrAgatya iti prAha, vansa ! 'ete mayA vAritA api nAgalokopadravaM cakruH / tataH krodhaparavazena mayA jvaalitaaH| tataH paraM pazcAttApe jAte'pi na kiJcit sidhyati, kiM kurmaH ! sAmpratam ? eteSAmIdRzyeva karmagatiriti / tata eteSAmidAnIM mRtakArya vidhehi, enAM gaGgAJca mukhyapravAhe samAnaya ' ityAdi zikSA dattvA nAgaH svasthAnaM jagAma / bhagIratho'pi pUrvajAnAM dAhabhasma gaGgAyAM nyakSipat / tataH prabhRti adya yAvat loke'pi sa vyavahAraH pravartate / atha bhagIrathasteSAM mRtakarma kRtvA daNDaratnena gaGgAM mukhyapravAhe samAnayat // [ zrIhaMsaratnasUriviracitazatruJjayamAhAtmyam , sargaH 8] - "putranA zokathI duHkhita hRdayavALA sagaracakIne IndramahArAja pUrve jaNAvelA vAkyo vaDe pratibadha kare che eTalAmAM be purUSa eka sAthe AvIne cakravattIne namaskAra karavA lAgyA, te bemAMthI prathama eka purUSe zrI ajItanAthaprabhu padhAryA saMbaMdhI vadhAmaNuM ApI, jyAre bIjo purUSa kahe che ke he svAmI ! "tamArA putrothI lavAyelI gaMgA nadI aSTApadanI pharatI khAIne purIne AgaLa vadhatI thakI najIkamAM rahelA saMkhyAbaMdha dezane DubADe che. je tene samudramAM praveza nahi thAya te pralayakALanA samudranI mAphaka samagra bhAratane paNa jaLamaya banAvI deze.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI jarApaNa vilaMba karyA vinA dezonA rakSaNa mATe nadIne samudramAM praveza thAya te arthe koI samartha purUSane hukama karo." A pramANe prabhunI padharAmaNIthI saMtuSTa thayela temaja pAchaLanA samAcArathI khinna thayela cakravartIne puna: Indra mahArAja jaNAve che je-te cakrI ! zekane dUra karIne sarva zokane nAza karavAmAM kAraNa bhUta evA jinezvarane tame vaMdanA karo, ane janukumAranA putra mahA parAkramI bhagIrathane gaMgA vALavA mATe hukama kare. e IndranA vacanane sAMbhaLI teno svIkAra karI muzkelIthI AMkhanA AMsu luchI bhagIrathane bolAvI tenI pITha upara hAtha mukI (tenI pITha thAbaDI) tene A pramANe cakavarI kahe che ke-he putra ! "davathI baLelA vanasarakhA amArA vaMzamAM tuM eka putrarUpa aMkura avaziSTa rahelo che. tethI vaMzanI sthitivRddhine sarva AdhAra tArA upara che. mATe lekenuM rakSaNa karavA mATe jA ane daMDaratnavaDe gaMgAnadIne mukhya pravAhamAM joDI de." e pramANe hukama karyo. bhagIrathe paNa mahAna sainya sAthe eka sAthe cAlavAvaDe gaMgAne vALavA mATe prayANa karyuM. * * * * * * * * * * * * * * * * anukrame bhagIrathe aSTApada pAse AvatAM pitAnA pitA temaja kAkAonI rAkha dekhIne atyaMta khinna thayo thake kSaNavAra mUcchita thavA pUrvaka puna, sacetana thayo te nAgadevanuM ArAdhana karavA lAgyA. nAgendra paNa tenI bhaktithI saMtuSTa thaI turta tyAM AvIne kahevA lAge ke-he "vatsa! meM tArA pitA temaja kAkAone nAgalokane upadrava karavA mATe ghaNuM aTakAvyA chatAM te aTakyA nahiM. jethI kodhathI parAdhIna evA meM temane bALI mukayA, tyAra bAda ghaNo pazcAttApa thAya to paNa temAM kAMI vaLe nahi. eTale have zuM karavuM? eenI karmasthiti ja evI haze. have tuM e sarvenuM mRtakArya kare ane A gaMgAne mukhya pravAha sAthe joDIde." vigere zikhAmaNa ApI nAgadeva svasthAne gayA. bhagIratha paNa potAnA pUrvajonA zarIranI bhasmane gaMgAmAM nAkhI, tyArathI lekamAM paNa te vyavahAra zarU thaye je haju paNa cAle che. pUrva jenuM mRtakama karIne daMDararnavaDe gaMgAne mukhya pravAha sAthe joDI dIdhI." A pramANe rAjayamAhAsya temaja trizaSTizalAkApurUSacaritra vigeremAM vRttAMta upalabdha thato hovAthI gaMgAnadInA sthAnanuM parAvartana kSetrAdinA parAva- thayuM hoya ema mAnavAmAM kaI pratikUla tarka hovAnuM jaNAtuM nathI. namAM thatI zaMkA jaNAvavAno Azaya eja che ke koI kaI prasaMge tevA devika saMyeene nirAsa. gomAM kSetranI-nadIonI sthAna parAvRtti thaI hoya to tema banavuM jarApaNa asaMbhavita nathI. gayA zIyALAmAMja bIhAraeIsA pradezamAM thayela bhUkaMpanA kAraNathI gaMDakI nadIne pravAha se mAIla dUra cAlI javAnuM kahevAya che. e zuM kSetra paravRttimAM purA nathI? nadIonA sthAnamAM keTalAM keTalo vilakSaNa pheraphAra thayo che te jANavAnI abhilASA rAkha
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArAoe "zrI prasthAna mAsikamAM" ghaNA aMkothI lakhAto "khAvAyelI nadIe" nAmane lekha sArdhata vAMcavAnI khAsa sUcanA che. e pramANe parvatanA sthAna parAvartana mATe paNa vicAra karavA jarUrI che. ghaNAnuM kiMvadaMtI rUpe kahevuM thAya che ke amuka varSo pahelAM hiMdusthAnanI uttara dizAmAM rahelA himAlaya parvatanuM astitva ja hatuM nahiM. je e kiMvadaMtImAM satyatAne aMza hoya te sujJa vAcakane zAstrIya jagatanI apekSAe Adhunika jagatanA lakSaNyamAM leza paNa zaMkAne ubhava thavAne prasaMga nahiM sAMpaDe. svamantavya tarapha yuktine na deratAM zAstra upara khAsa AdhAra rAkhI vica nizcittarA' e nyAye zAstra siddha padArthonI siddhi thAya te tarapha yuktione prayatnapUrvaka laI javAya te sarva padArthone sAcA avadha sahelAIthI thavA saMbhAvanA che. A pramANe Adhunika dunIyAne zAstrIya dunIyA sAthe ghaNoja saMkSipta vicAra kiMvA samanvaya karI have A laghukSetrasamAsa nAmanA graMthamAM rahela mULa viSaya tarapha lakSya ApIe. 1 dravyAnuyega-gaNitAnuyega, caraNakaraNanuga ane dharmakathAnuyoga e cAra vibhAgamAM jenasiddhAMta vaheMcAyelo che. keIka grantha dravyA. dravyAnuyoga. nAganuM pratipAdana kare che. keI granthamAM gaNitAnuyeganuM prAdhAnya jovAya che. keI grantha caraNakaraNanuyAganI vyAkhyAthI bharelo hoya che. jyAre kaIka grantha dharmakathAnuyoganA viSayathI saMpUrNa javAmAM Ave che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pulAstikAya, jIvAstikAya ane kALa e cha dravyonI bhinna bhinna prakAre je vyAkhyA tenuM nAma dravyAnuga kahevAya che. te uparAMta kArmaNavagaNanA anaMtapradezI kaMdhe, mithyAtAdi hatuvaDe e kAmaNavargaNAnA skaMdhAne Atmapradezo sAthe kSIra nIravadu abhedAtmaka saMbaMdha, pratisamaye svAvagADha AkAzapradezagata anaMtapradezI kAmaNavargaNAnA ske dhonuM grahaNa karavuM, grahaNa karAtAM te skaMdhamAM lezyAsahacarita kASAyika adhyavasAya tema ja mAnasika, vAcika, kAyika gavaDe prakRti - sthiti ane rasanI utpatti thavA sAthe spaSTa baddha nidhatta ane nikAcita e cAra avasthAo utpanna thavI ItyAdi sarva viSayono samAveza dravyAnuyegamAM lagabhaga thAya che. dravyAnuyeAgane viSaya ghaNe ja gahana che. tenA jANakAro paNa ghaNuM juja hoya che. siddhAntakAranuM je vacana che ke "vi hRkSA rada dravyAnuyoganI vicAraNAmAM darzana-samyaktva zuddhi thAya che athaoNt sAyika sabhyakRtva AtmA prApta kare che. e vacana vicAra karatAM barAbara yogya lAge che. 2 gaNitAnaga-caMda rAjalaka, Urdhvaloka, adholeka, tIleka, asaMkhya dvIpasamudro, devavimAnabhuvane, sAta nArakabhUmi, tadanta gaNitAnayoga. gata pAthaDA, nArakAvAsA, merU, himavaMta-vetAlya-zikharI vigere parvate, te upara rahelA phUTa, gaMgA siMdhU pramukha nadIo
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmadraha vigere draho, zAzvata jinAlaye, bhadrazAlavana-naMdanavana-pAMDakavana ItyAdi vane, dvIpasamudrane vIMTAIne rahelI jagatIo, bharata-airavata-mahAvideha-devakurUuttarakurU-pramukhakSetra, pAtALa kaLazAo, jaMbUvRkSa, kRSNarAjI, siddhazilA ItyAdi lokavatti zAzvata ( azAzvata ) padArthonI laMbAi-pahoLAI-uMcAI-uMDAI-kSetraphaLa-ghanaphaLa-bANa chavA-dhanaHpRSTha-paridhi-vyAsa vigere viSayanuM savistara varNana e gaNitAganA viSaya che. A anuyoga abhyAsakone prAya: nIrasa lAge che, paraMtu aMkagaNita, bIjagaNita, bhUmitinA viSayamAM niSNAta thayelA vidvAnone ghaNe ja ramujI thaI paDe che. sUryaprApti-caMdraprajJapti-lokaprakAza vigere grantha gaNitAnuyeganA viSayathI bharapUra che. A laghukSetrasamAsagranthamAM paNa e ja gaNitAnuyeganA viSayanuM prAdhAnya che. 3 caraNakaraNAnaga-A anuyoga paNa khAsa mahatva che. caraNa sittari-karaNasittari pramukha AcArapradarzaka zrI AcArAMga carakaraNanuM pramukha Agama temaja paMcAzaka-zrAvidhipramukha mahAgranthamAM - yoga. rahelA viSayano A anuyogamAM samAveza che. cAritraguNanI sthiratAmAM A anuye khAsa sAdhanabhUta che. kiyAlApamAM magna rahenArAone jema A anuyeganI atI upayogitA che te pramANe jJAnIAne paNa A anuyeganuM AlaMbana levAnI khAsa AvazyaktA che. "jJAna OM vipattiH' e saiddhAnika mAnyatA A anuyAganI ArAdhanAmAM ja saphalatA pAme che. kiyAnA ALasu, jJAna jJAnane ja popaTIo pATha paDhanArAo keTalAka anabhijJo A caraNakaraNanA viSayane geNa karI "jJAnathI ja mukti che, muhapatti carala pheravavAthI mukti nathI." evI pitAnI brAnta mAnyatAo mugdhajanatA pAse pragaTa karavA pUrvaka kuyuktio dvArA kriyAne a5lApa karavA taiyAra thAya che, paraMtu zarIramAM utpanna thayela vyAdhine dUra karavAmAM samartha vaidyanI yogya oSadhi saMbaMdhI zraddhAna temaja jJAna thavA sAthe udaramAM nAMkhavAno udyama kiyA sevAya tehija duHsAdhya vyAdhi paNa dUra thavA sAthe zarIra svastha bane che, e jema anubhavasiddha che te pramANe ja bhAvarogane dUra karanAra zrIsaMyamamArga saMbaMdhI zraddhAna tathA jJAna thavA sAthe dezasaMyama kiMvA sarvasaMyama grahaNa karI caraNa-karaNa kriyAkAMDamAM AtmAne tanmaya banAvAya tyAre ja bhAvarogathI rahita thavA sAthe avicala anaMta Atmika sukhanI prApti thaI zake. e kAraNathI A caraNakaraNAnuyoga paNa khAsa AdaraNIya che. 4 dharmakathAnuga- pavittiH dhamA ' e zAstrIya vacana pramANe cAritrAdi guNenI prAptimAM A anuyAga mukhya sAdhana dharmakathAnuga. che. prathamanA traNe anuyeganI apekSAe A anugane viSaya gahana nathI to paNa madhyama vargane ghaNo ja lAbhaprada che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 ApaNuM pratibhAsaMpanna samartha AcAryonI dharmakathAnuga saMbaMdhI kRtiomAM ISTa bhavyAtmAnA jIvanacaritra sAthe prasaMge prasaMge dravyAnuyogAdi prathamanA traNa anuga saMbaMdhI tAtvika vAte sthaLe sthaLe dazyamAna thatI hovAthI dharmakathAnA jJAna sAthe dravyAdinuM svarUpa paNa sahelAIthI samajI zakAya che. bhavyAtmAo kayA mArgathI pitAnA AtmAne adhogatimAMthI paDato bacAvI uccasthAna upara pahoMcADe che? ucca sthAna upara ArUDha thatAM bhayaMkara upadra-upasargone Atmika kSamA vaDe sahana karavA pUrvaka kevI rIte kasoTInA prasaMgomAMthI pasAra thAya che? ItyAdi viSayothI bharapura kalyANakArI AtmAonA caritre e A anuyegane prANa che. zrI jJAtAsUtra-upAsakadazAMgasUtra-vipAkasUtra-triSaSTizalAkApurUSacaritra, supArzvanAtha caritra, candraprabha caritra, mallinAtha caritra, zrI mahAvIra caritra ityAdi saMkhyAbaMdha Agama pramukha grantho A dharmakathAnugasaMbaMdhI hAlamAM paNa upalabdha che. zrI laghukSetra samAsa prakaraNa" nAmanA A granthamAM pUrve jaNAvelA cAra anuyoga paikI gaNitAnuyoganuM ja prAdhAnya che. da rAja A granthanuM lokarti te te kSetra temaja kSetramAM rahela parvata-nadI-drahoabhidheya zAzvata vigerenI laMbAI, pahoLAI, uMcAI, uMDAI pramukha pramANanuM ghaNuM vistArathI varNana A granthamAM karavAmAM Avela che. granthakAra zrImAnuM ratanazekhara sUrIzvarajI mahArAje A grantha ekadara cha adhikAramAM racela che. 1 jabUdIpAdhikAra 2 lavaNasamudrAdhikAra 3 dhAtakI khaMDAdhikAra 4 kAlodadhisamudrAdhikAra 5 puSkarArdhadvIpAdhikAra ane 6 avaziSTa prakIrNAdhikAra. e chae adhikAramAM anukrame jaMbUdvIpa, lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDa, kAlodadhi ane puSkarAI dvIpa samudrI temAM rahelA mahAkSetre, varSadhara parvato, dIrdha vaitADhya vRttatAlya, merUparvata, bhadrazAlavana, naMdanavana, pANDakavana, sItA, sadA, rUdhyakUlA-suvarNakUlA-gaMgA siMdhu pramukha mahAnadIo, pAtAla kalazAo, laghupAtAla lazAo, lavANasamudranI jaLazikhA, te te dvIpa samudranI vedikAo, vanakhaMDa, jabaMvRkSa, dhAtakIvRkSa, mAnuSettara parvata vigere tIcholekamAM rahela prAya: ghaNA kharA zAzvata padArtho saMbaMdhI laMbAI, pahoLAI, uMcAI, uMDAI vigere pramANa sAthe varNana ApavAmAM AvyuM che. bhASAntaramAM paNa prAya: pratyeka sthAne dareka vastune te te vastunA AyAma-vikhuMbha-Ahalya vigere saMbaMdhI mApane gaNitanA prayogothI spaSTa karavAmAM jarApaNa nyUnatA rAkhavAmAM Avela nathI. eTaluM ja nahi paraMtu te te viSayanI pUrNAhuti thatAM tadviSayaka vistRta yaMtro temaja ghaNuM ja mahenatathI taiyAra karavAmAM Avela suMdara lagabhaga 50 raMgIna citro ApelA hovAthI te te kSetre vigerenA AyAma-vidhvaMbha-kSetra phI-ghana phaLa vigere pramANanA jJAna sAthe citra darzana dvArA padArthanuM pratyakSajJAna thatuM hoya te khyAla Ave che. prakAkAranI pajJavRttimAM batAvela bhAvArtha saMta-Le sthaLe prAsaMgika vivecane ke
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 TIppaNIo karavAmAM paNa bhASAMtara karatAM ghaNoja khyAla apAyA hoya tema granthanuM sAvaMta vAcana karavAthI jaNAI Ave tema che. graMthavatti viSayone Acho khyAla viSayAnukramamAM jaNAvela hoI temaja jijJAsuo mATe granthanuM sAdyanta vAcana manana pUrvaka nirIkSaNa karavuM eja upayogI hoI granthanA abhidheya saMbaMdhI ATalejathI virAma pamAya che. zrI laghukSetra samAsa" nAmanA A granthanA racayitA pUjyavarya zrI ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAja che e ApaNe prathama ja joI granthakAra maharSi. zakayA chIe. e pUjyapravara granthakAranI kaI janmabhUmi ? mAtA pitAnuM zuM nAma ? keNu gurU mahArAja ? ane teozrIne kya sattA samaya? e sarva bAbata saMbaMdhI vicAra karatAM temaja egya tapAsa karatAM teozrIe racelA AgaLa jaNAvAtA grantho paikI amuka granthonI nimna prazasti vigere sAdhanothI teozrIne sattA samaya, teozrInI gurU paramparA temaja teozrInAM sAhitya kSetra saMbaMdhI thoDI ghaNI mAhitI maLI Ave che. paraMtu teozrInA janmathI kaI bhUmi pavitra thayela che athavA kayA sthAne teozrIno kALadharma thayela che vigere kAMI paNa mAhitI maLI AvelI jaNAyela nathI. zrI laghukSetra samAsa nAmanA teozrInA celA A granthanI antima gAthA' sUrihiM jaM rayaNaseharanAmaehiM, appattthameva raiyaM NarakhittavikkhaM / saMsohiaM payaraNaM suyaNehi loe, pAveu taM kusalaraMgamaI pasiddhiM // 1 // temaja teozrIe racala prAkRtagAthAbaddha zrI zrIpAlacaritranA aMtya vibhAgamAM rahelI nigna be gAthA 'sirivajaseNagaNaharapaTTapahahamatilayasUrINaM / sIsehi rayaNaseharasUrIhi imA hu saMkaliyA // 1 // tassIsahemacaMdeNa sAhuNA vikkamassa parisaMmi / caudasa bAvIsa diyA gumAnauri | 2 " tathA zrI laghutrasamAsa-svapajJavRttinA prAraMbhamAM rahela loka- 'zrIvajrasenaguravo, jIyAsumatilakaguravazca / cintAmaNiriva yannAmasaMsmRtirdizatu me'bhimatam // 1 // ' ItyAdipothI teozrIne sattA samaya vekamAbda 1428 arthAt paMdarame saMke havA saMbaMdhI nizcaya thavA sAthe teozrI pratyuSAbhismagranthakAranuM raNIya bahagacchIya zrI vajusenasUrijI mahArAjanA ziSya sAhitya kSetra. zrI hematilaka sUrijI mahArAjanA ziSya hovAnuM jaNAya che. ane teozrInI ziSya paramparAmAM hemacandra nAmA ziSya
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 hovAnuM paNa siddha thAya che. khAsa ATalI vastu sivAya teozrInA jIvana saMbaMdhI kAMIpaNa vizeSa mAhItI maLatI hoya tema jANavAmAM Avela nathI. teozrIe racela zrI laghukSetra samAsa paNa vRttiyuta, zrI zrI pAlacaritra prAkRta, zrI guNasthAnakamAreha pajJa vRttiyukta, svapajJa gurUguNaSatrizika, dina zuddhi prAkRta chando grantha vigere aneka sAhityathI pUjyavarya zrI granthakAra maharSinuM dravyAnuyega-gaNitAnuga-caritAnuyoga-vigere dareka viSayamAM suniSNAtapaNuM hovAnuM jaNAI Ave che. * pajJazrAddhavidhi, zrAvaka pratikramaNa sUtra vRtti, AcArapradIpa vigere granthanA praNetA bIjA paNa teja nAmanA zrImadaratnazekharasUrijI mahArAjA yadyapi zrI laghukSetra samAsa vigere granthonA racayitA pUrvokta jaNAvela zrImAnuM ratanazekhara sUrijI mahArAjAnA samakAlIna temaja samAnanAmavALA hoI bannenA abheda saMbaMdhI zaMkA thavAne prasaMga hovA chatAM teo bRhattapAgacchAcArya zrImAna somasundarasUrijI mahArAjAnA ziSya munisuMdaramahArAjAnA ziSya hovAthI ApaNu granthakArathI cokkasa bhinna hovAnuM sAbIta thAya che. pUjya zrImAna jJAnasAgarajImahArAjA, pUjyapravara zrI jayacandrasUrijI mahArAja, zrImAna semasundarasUri, zrI kulamaMDanasUri, zrImAna guNaratanasUri, zrI kSemakIrti, zrI satyazekhara, temaja zrImAna munisundara sUri mahArAjA vigere samartha temaja vidvadvizArada mahAna purU zrI laghukSetra samAsa vigere granthanA racayitA zrImAna zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjAnA samakAlIna hAI paMdarame sake prAjJaziromaNi purUSathI vibhUSita hovAnuM paNa cekasa anumAna thAya che. bhASyasudhAbhAnidhi zrImAna jinabhadragaNi kSamAzramaNa viracita zrI brahakSetrasamAsa granthamAM A laghukSetrasamAsa granthanI apekSAe ghaNAja vistAra che te paNa duSamakALamAM buddhi-baLa--AyuSyanI kamaza: hAni hoI sAmAnya buddhivALA che mATe A grantha ghaNAja upayogI che. atyAra sudhImAM zrIlaghukSetrasamAsanuM bhASAMtara ghaNu vakhata pahelA zrI bhImasiMha mANeka taraphathI temaja A graMtha A mALA taraphathI A granthanI chapAto jANavA chatAM ekAeka khAsa taiyAra karI hamaNuM be viziSTatA. traNa mahinA agAu zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI bahAra paDela hovAnuM jANavAmAM che. yadyapi bane bhASAMtaromAM rItasara yaMtro vigere ApavAmAM Avela che. topaNu-mUlagAthA-zabdArtha chAyA gAthArtha vistarArtha TippaNIo sthale sthale yaMtre temaja judA judA kSetre saMbaMdhI raMgaberaMgI AkarSaka lagabhaga 50 citro, tathA chevaTe mUla gAthAo vigerene khAsa saMgraha A granthamAM karela hovAthI A granthanA abhyAsakene ghaNIja upakAraka thaI paDaze ema amArUM cekasa mAnavuM che. eTaluM to cekkasa kahevuM paDaze
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 ke A upayogI sacitra grantha keIpaNa saMsthA taraphathI bahAra paDato hoya to A saMsthA taraphathI prathama ja bahAra pADavAmAM Avela che, te mATe A saMsthA prazaMsApAtra che. sAthe sAthe kahevuM paDaze je pravacanaprabhAvaka pUjyapAda prAtaHsmaraNaya zAsanamAnya AcArya mahArAja zrI vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAjanA amUlya sadupadezathI je je bhAgyazAlI sagruhasthoe A granthanA prakAzanamAM Arthika sahAya karI svalakSamIno sadupayoga karyo che te paNa prazaMsanIya hovA sAthe anya sadagRhasthane te pramANe anukaraNa karavA lAyaka che. mahadaya presanA mAlika temaja vyavasthApaka zAha gulAbacaMda lalubhAIe A granthanuM je suvyavasthita paddhatithI mudraNa karyuM che te paNa granthanA abhyAsakone abhyAsanI sugamatAmAM sAdhana che. aMtamAM jaNAvuM chuM je-A laghukSetra samAsa-vistarArtha granthanuM sAdyata | saMzodhana karavAnuM sadabhAgya mane prApta thavA sAthe saMzodhanamAM upakArasmaraNa. mArI a9pamatine sadvyaya thayo che te mamhArA parama gurUdeva vyAkhyAprajJa siddhAnta mahodadhi, ArAdhyApAda, AcArya mahArAja zrI vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAja temaja gurUdeva ane ratnatrayI pradAyaka, saguNanidhi, saccAritra cUDAmaNi, akhaMDa gurUkulavAsI, pUjyapAda upAdhyAyajI mahArAja zrI pratApavijayajI mahArAjane AbhArI che. A upaghAtanA prAraMbhamAM kSetraviSayaka je samanvaya karyo che. temAM sthale thele utpanna thatI zaMkAonuM samAdhAna ApavA mATe Agama dvAraka praNAbhismaraNIya AcArya mahArAja 1008 zrI zrI zrI sAgarAnandasUrIzvarajIne upakAra cirasmaraNIya che. ane AvA granthasaMzodhananA kAryamAM mArA gurU bAdhava munivarya zrI udayavijayajI, muni varya zrI bharatavijayajI, taraphathI maLatI rAhata tathA bAlamunizrI yazovijayajI taraphathI maLatI aneka yaMgya sUcanAo paNa mane yAda karavAnI jarUra paDe che. A laghukSetrasamAsanuM yathAmatiyathAzakti zAstrIya AdhAre saMzodhana karavAno prayAsa sevyo che. mArA pUjya gurUzrIne e saMzodhanamAM saMpUrNa sahaga che. bake teoeja saMzodhana karyuM che. mahe to temanI anujJAnuM ja ArAdhana karyuM che ema kahuM topaNa atizayokti nathI. tathApi chadmasthajanya temaja pramAdajanya kaI khalanA sujJa samAjane daSTigocara thAya te sudhArI levA sahRdaya nivedana che. A granthathI A viSayanA jIjJAsu bhavyAtmAo kSetra saMbaMdhI yogya mAhItI meLavavA pUrvaka cAdarajaju pramANa lokAkAza kSetranA agra bhAgamAM rahelA siddhAzalAnivAsI ane eja aMtima abhyarthanA- amadAvAda elIsabrIja sutarIyA bilDIMga zrI gurUcaraNasevaka, vaizAkha vada-2 budhavAra pra. dharmavijaya vi. saMvata 1880
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi pa yA nu kama. gAthAsaMkhyA, pRSThasaMkhyA viSayanideza. granyakartAnuM maMgalAcaraNa. . .... ... anubandhacatuSTaya. .. *** taolekamAM dvIpasamudranI saMkhyA. ... . palyopama sAgaropamanuM savistara svarUpa. palyopama sAgaropamanuM gAthAthI varNana. dvIpasamudranAM keTalAka nAme. ... AgaLa AgaLanA dvIpasamudronAM nAma jANavAnI rIta. chellAM pAMca dvIpa tathA pAMca samudronAM nAme. ... .. samudranA nAma jANavAno prakAra. ... ... keTalAka dvIpa samudronAM nAmone koThe. ... samudranA pANIne svAda.... ... ... sarvIpa samudrone vistAra jAgavAne upAya. .. jaMbudvIpanA vyAsa-paridhi saMbaMdhI AkRti. .. lavaNuM samudrane vyAsa (AkRti) ... ... dvIpa samudrane viTAIne rahelI jagatInuM savistara svarUpa. . calA tathA girivijhaMbha kara. ... ... padmavara vedikA varNana. ... . ** jagatI upara rahelA vakhaDanuM svarUpa, adhipati devonA nivAsa sthAne. .. jabUdIpamAM rahelA varSadhara parvata tathA kSetranuM svarUpa. che kulagirinA nAma. * * sAta mahAnAM nAma. ... *** sAta mahAkSetranuM citra. . ... sAta kSetranA varSadhara parvatanuM svarUpa.. .. varSadhara parvatanI ucAI ... ... kulagiri parvatane yaMtra. ... .. kalagirinI pahoLAI jANavAnuM karaNa. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 viSaya. gAthAsaMkhyA. pRSThasaMkhyA. : : : : varSadhara parvatanuM pramANa. * * * sAta mahAkSetrane vistAra jANavAnuM karaNa. . . sAta mahAkSetre vistAra. . . sAna mahAkSetronA pramANu vigerene yaMtra. sAta mahAkSetra ane cha varSadhara parvate bannene vistAra bhego karatAM eka lAkha vistAra thAya.... uttara dakSiNa bhAratanuM pramANa. . varSadhara parvata upara rahelA cha kAnuM pramANa... varSadhara parvata upara rahelA kahenAM nAma. ... kahomAM nivAsa karanArI devIonAM nAma. pAdrahamAM ratnakamaLa ane temAM devInivAsa. rakamaLanA judA judA avaye. . kamaLanI kaNikA upara zrI devInuM bhavana. mULakamaLane pharatAM cha kamAvala. kamaLanI sarvasaMkhyA 1205012 .. cha valaya te cha jAtinA valaya. sarvakamaLAne kahamAM samAveza. padmadrahamAM aneka vanaspati maLe. ... ... cha mahAdrAne yaMtra. .. zrIdevInA kamaLanuM varNana. ... kamaLanA avayavo kyA kayo ratnanA banelA che? kamaLanI kaNikA ane te upara rahela bhavananuM pramANa. ... kadevInA bhavanane traNa hAra temaja kaladevInI zA.... kahadevInA AbhUSaNa rAkhavAnA kamaLAnuM prathamavalaya. maLakamaLane pharatu bIju valaya. ... ... ... mULakamaLane pharatuM trIjuM valaya. ... mULakamaLane pharatu 4-5-6 7 valaya. cha mahAkahomAM nadIone nIkaLavAnA be be traNa traNa dvArA kahomAMthI nIkaLatI nadIonAM nAma tathA pravAha. cAra bAhyanadIono parvata upara vaka pravAha.... jivihakAmAMthI kuMDamAM paDatA nadIonA ghadha.. jillikAonuM pramANa. ... prapAtakuMDamAMnA dvIpanuM varUpa. . . : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA 92 haY 102 108 viSaya. gAthAsaMkhyA. pusakhyA. prapAtakunuM varNana. . . .. * 86 keDemAM taphAvata. ... ... ... ... jaMbUdIpanA 40 kuMDa saMbaMdhI traNa vistArane kaTho. ... .. 80 keDane vizAla yaMtra. ... " cAra bAhya nadIonI gati, kuMDamAMthI nIkaLI samudramAM jatI gaMgA vigere 4 nadI .. cAra bAhya nadIone prAraMbhathI paryata sudhI vistAra tathA prAraMbhathI paryata sudhInI uMDAI - pAMca mahAkSetranI za mahAnadIonI gati. ... daza mahAnadIonAM nAma tathA pratyeka mahAnadIone anya nadIone parivAra.. sItA satedAmAM kaI kaI nadIo maLe che? .. *** 104 jaMbudIpamAM sarva nadIonI saMkhyA. 106 jaMbUdIpamAM nadIonI bhinna bhinna gaNatrI. , ... 107 kuMDAdikanuM samAna pramANa. . *** .. 107 40 mukhya nadIone vizAla yaMtra. ... . girikUTa tathA bhUmikUTavarNanAdhikAra. ... 112 467 girikUTa tathA 58 bhUmikUTano yaMtra. ... 114 siddhaphaTa varNana. ... ... .. 116 zAzvata jinabhavananuM pramANa, ... ... zAzvata jinabhavananuM kiMcita svarUpa. .. 119 zAzvata jinapatimAnA judA judA rAtnika avaya. 119 zAzvata jinapratimAjInI cAre dizAmAM ratnamaya racanA. ... 120 devaccha-dAmAM rahela sAmagrI.... 120 TA upara devaprAsAdanuM varNana. .. nara thAjana ucAIvAlA 3 sahastroka phUTa, ... ... 122 sahastraka phUTane ardhabhAga AkAzamAM nirAdhAra. 123 34 dIrghavaitADhaya uparanA nava nava phUTanuM svarUpa. 124 kuTa uparanA jina prasAda tathA devaprasAdanuM pramANa 125 kUTone vistAra. ... ... 47 girikUTa tathA 58 bhUmikUTanA madhyavistAranuM kAraNa.... 127 1 tarUTa tathA 34 RSabhakUTa varNana. . . 128 tarUkUTano madhya vistAra. ... ... ... .. 129 34 aSabhakUTanuM svarUpa. ... ... ... .. | ... 130 118 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 121
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 * F = $ 131 132 134 viSaya. gAthAsaMkhyA. pRSThasaMkhyA, RSabhakUTa upara cakravattinAM nAma. 131 RSabhakUTanA madhyaviratAranuM karaNa. 131 sarvakUTa parapa. ... jabUdIpatti sarva phUTonI saMkhyA. .. jabUdIpamAM parapa phUTanAM nAma. 132 jaMbudvIpamAM zAzvata jinabhavane. ... zAzvata jinabhavananA sthAna saMbaMdhI matAMtara. 34 dIrghatADhayanuM savistara svarUpa.... .. 137 vaitADhaya parvatanI 4-4 mekhalA. ... ... 138 vaitADhaya parvatanuM zikharasthAna ... ... 142 32 dIrgha vaitADhaya.... . 143 pratyeka vaitADhayamAM rahelI tamistrA-khaMDa prapAta guphAnuM 144 ubhagnA-nimagna nadIonuM varNana. ... ... 145 guphAmAM cakrIe karelA prakAza 147 vaitADhaya guphAmAM 4-48 prakAzamaMDala. 148 prakArAntare 49 prakAzamaMDale, prakAzamaMDalenuM laMbAI Adi pramANa 148 prakAzamaDala vigerenI sthiti 14 dakSiNa bhAratanA madhyabhAgamAM ayodhyA nagarInuM pramANu ... 152 jabUdIpamAM bhAgadha-varadAma vigere 102 tIrtha. 154 tIrtha zabdano artha. ... 155 bhAgadhAdi tIrthomAM cakravartine digavijaya. 156 bharata tathA airavatamAM kAlacakranuM svarUpa. cha ArAnAM nAma. 1pa7 cha ArAna zabdArtha 158 sAgaropamanuM svarUpa 158 chae ArAnuM kALapramANa .. 158 prathamanA traNa ArAnA manuSyanuM AhAra tathA pAMsaLIonuM pramANu... prathamanA traNa ArAnA manuSyanuM svarUpa .. avasa0 nA pahelA traNa ArAnA yugalika manuSyo 163 yugalikomAM saMtati pAlanane kALa ... .. 164 yugalika kSetramAM daza prakAranA kalpavRkSa.... 164 kalpavRkSo vanaspati pariNAmI che ... ... 167 kalpavRkSa uparAnta bIjA aneka vRkSa .. . 167 sarva ArAmAM tiryaMca paMcendriyanuM AyuSya pramANa keTaluM hoya ? .. [... 168 $ $ $ = = = 7 8 2 = = = = 8 = varU5. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : - 5 $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ 162 ji : : : : : :
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 viSaya. 175 178 gAthAsaMkhyA. pRSThasaMkhyA. trIjA ArAnA paryanta 15-7 kulakaranI utpatti Ta8 ... 168 kalakaroe pravartAvelI traNa prakAranI daMDanIti 170 paribhASaNa Adi 4 prakAranI daMDanIti ... 170 trInA ArAnA parvata jinadharmAdikanI utpatti. 171 utsarpiNI tathA avasarpiNInA kyA ArAmAM pahelA ane chellA jinendro janma ane siddhipada pAme ? ... 100 ... 172 avasarpiNanA caturtha ArAnuM svarUpa. ... 101 173 63 zalAkA purUSonI utpatti ... .. 101 ... 174 avasa0 nA paMcamaArAnuM svarUpa... ... 102 pAMcamA ArAnA paryanta dharma vigereno aMta. 179 pAMcamA ArAnA parvane aneka kuSTio. ... 177 paMcamakALanA parya te pRthvImAM hAhAkAra. ... 178 pAMcamA ArAnA paryata aneka kuvAyunA susavATa 178 kuSTi ane kuvAyuthI thatuM pariNAma. ... pAMcamA ArAnA paryanta bIjamanuSAdikanAM sthAna 178 bIjamanuSyanA bilenuM varNana .. 177 char3I ArAnuM svarUpa ... .. cha ArAnA manuSyo .. .. utsapiNInuM varNana ... ... 107 sAta kSetramAM sadA eka sarakhe kALa 108 186 cAra vRta vaitADhayanuM svarUpa ... 108 187 merU parvatanuM savistara varNana ... 111 188 merU parvatanA traNa kAMDa ... ... 112 188 merU parvatanA zikhara upara cUlikA ... cUlikA upara zAzvata caityagRha ... cUlikAnA madhya vistAranuM karaNa ... .. 182 5DakavananuM svarUpa ... ... ( 13 5DakavanamAM zAzvata jinabhavana tathA devaprAsAde zAzvata jinabhavane tathA devapAsAdanuM pramANa ... 116 ... jinezvara janmAbhiSekanI zilAonuM svarUpa... 186 cAra abhiSeka zilAonAM nAma tathA te upara siMhAsano 118 187 siMhAsana upara svadizinA jinane janmAbhiSeka .. 188 temanasavananuM varUpa .. 200 * * - : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 8 180 181 183 1 13. 181 182 115 194 195 117
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ che che - - - 34 viSaya. gAthAsaMkhyA. pRSThasaMkhyA. sAmanarAvananI mekhalA sthAne abhyattara merU tathA bAhya merU parvatane vidhvaMbha. 121 ... merU parvatanI 4 bhAganI hAni vRddhi ... .. 202 meranI hAni vRddhi karNagatine anusAra ... ... 203 nandanavananuM svarUpa ... ... ... 203 samabhUmithI 500 ejana upara merU parvatamAM nandanavana .. 204 nadanavanamAM udghalekanI ATha dizAkumArIo 204 nandanavanamAM 8 muM balakRTa nAmanuM sahastra phUTa .. ra05 4 nandanaTone kaMIka bhAga AkAzamAM nirAdhAra ... 205 nandanavanarUpa prathama mekhalA pAse merane bAhyAbhyatara viSThabha .. 2 06 bhadrazAlavananuM savistara varNana ... ... bhUmi upara merU parvatanuM bhadrazAlavana ... bhadrazAlavanamAM kariTa jinabhavana ane prAsAdanAM sthAna ... bhadrazAlavanamAM 8 kariTanAM sthAnanuM citra ... ... .. bhadrazAlananuM pramANuM ... cAra gajadaMtapavatAnuM svarUpa . ... cAra gajadita parvato kaI dizAmAM ane kevA vargavALA che ? cAra gajadaMta parvata upara alekavAsi ATha dizAkumArInA phaTa 213 gajadaMtagirinuM pramANa tathA AkAra. ... be be gajadUta vacce eka eka kukSetra. ... ... mahAvidehamAM devakara uttarakurU . kurukSetramAM sarvadA avasai ne pahele Aro. kukSetra ane 18 kAne yaMtra. ... kurukSetramAM yamakagiri tathA citra vicitra parvananuM 33 5 131 217 karukSetramAM pAMca pAMca drahanuM varU 5. ... ... kAmAM - kamaLavo . ... ... 221 kurukSetramAM yamalagiri kaha ane meranuM paraspara ataMra .. 222 kurukSetramAM 200 kaMcanagiri 135 223 268 pavatonA yaMtra. 135 224 jaMbUvRkSanI pIThikAnuM pramANa. ... 136 226 jaMbUvRkSanuM svarUpa. ... 138 227 jabUvRkSanI zAkhAo .. 108 jabUvRkSanI maHzAkhA, 140 jabUvRkSanI zAkhAonuM pramANa ... 229 - 9 - S : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 4 - - S << - - 8 - 132 134 ja 228 228
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa viSaya. jamUvRkSa upara 1 devabhavana. 3 devaprAsAda. jakhUvRkSanI madhyazAkhAupara 1 jinabhavana, 1 devabhavana tathA 3 devaprAsAdamAM kayA devanI kaI vastu che ? javRkSanI AsapAsa bIjA jakhUvRkSanA 3 valaya. ja vRkSanA 6 valaya. jaM vRkSathI 50 yojana dUra cAra bhavanA tathA cAra prAsAdo. pahelA vanamAM bhavaneA ane prAsAdonA AMtarAmAM 8 jinakUTa tathA jakhUvrukSa sarakhu zAli vRkSa. mahAvideha varNanAdhikAra mahAvidehamAM vijaye vakSakAro vigere padArtho, vijayA vakSaskAra pA tathA antanadIonI pALAi. vijayA vakSaskArapate vigerenI lakhAi, vakSaskAra parvatenI uMcAi. viSaya vakSaskAra ane antanadIone anukrama 16 vakSarakAra parvatenAM nAma. mahAvideha kSetra sthApanA, 12 antanadIonAM nAma. 32 vijayeAnAM nAma. gAthAsaMkhyA. yuisa khyA 230 231 231 232 233 233 utkRSTa saMkhyA. jakhuThThIpamAM sUrya candranuM varNana. ... sUryacandranA maDalAnI saMkhyA. candramaDala tathA sUryamaMDalanuM paraspara aMtara. antara ane maDala dvArA bhaDalakSetranI prApti. jakhUdbIpa tathA lavaNasamudramAM sUcandranuM cAra kSetra. sarvobhyatara maoNDale candrathI candrane tathA pratyeka maMDale candranI mutta gati. pratyeka maMDale sUryanI mutta gati. 141 142 143 25 144 145 146 147 148 149 " 150 149 6 para 154 pratyeka viyAmAM vaitADhayapata tathA cakravartInI rAjadhAnI ane tenAM nAmeA. 158 pratyeka vijayAmAM e be nadIe. 163 mahAvidehanA banne cheDe rahelA me vanamukha. 164 vanamukhanA vyAsa ane lakhAi jANavAnuM karaNa. ja dvIpanA viSNubha. pazcima mahAvidehamAM avegrAma, jakhuIpamAM tIrthaMkara-cakrI--baladeva-vAsudevanI jadhanya tathA '' 165 167 168 169 pa 191 7 172 thI sane keTaluM atara ? 173 174 175 ... ... ... ... ... ... ... 234 236 237 238 239 240 wr 241 242 244 24 248 248 250 251 252 253 255 257 259 260 21 263 26 269
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 177 168 281 282 viSaya. gAthAsakhyA. pRSThasaMkhyA, sUryanA udaya astanuM aMtara . . . .. 176 271 pratyeka maMDale divasa keTale ghaTe? . 273 jaMbudvIpanA candra sUryane mAMDala vigere saMbaMdhI yaMtra. 274 sarvabAhyamaMDalavatI sUryanA udaya astanuM aMtara. ... eka candrane nakSatrAdi parivAra 178 276 28 nakSatranAM nAma. 178 277 eka candrane tArA parivAra. . 178 278 ISTa dvIpa samudramAM graha-nakSatra-tArAnI saMkhyA jANavAnuM kAraNa. 180 280 aDhIdIpamAM tiSIonI saMkhyAne yaMtra , 180 ISTadIpamAM candra sUryanI saMkhyA jANavA mATe upAya. ... manuSyakSetramAM candrasUryanI vyavasthA. .. ... 182 283 pukharArdhadvIpanA manuSyo candra-sUryane udaya arata pAmatA keTalA darathI dekhe?183 285 manuSyakSetra bahAra candrasaryanuM svarUpa. ... *** ... 183 285 jaMbudvIpa goLa- thALI mAM che te tene paridhi-gherAvo keTale ? 288 jaMbuMdIpanuM gaNitapada (kSetraphala). ... ... ... 186 288 vRttapadArthanuM gaNita prakaraNa. ... ... *** 187 24 0 paridhi tathA kSetra kuLa jANavAnI rIti .. ... 188 vargamULa kADhavAnI rIta udAharaNuM sAthe. ... ... 188 282 ne javA jANavAnuM karaNa udAharaNa sAthe 188 285 vRttapadArthonAM nAma vikhaMbha ane paridhi ... 189 287 dhanuM pRi ane bAhA jANavAnuM karaNuM udAharaNa sAthe. 288 pratara jANavAnuM karaNuM udAharaNa sAthe .. 11 laMbacerasa kSetranuM tathA parvatonuM prataragati jANuvAnuM kAraNa udAharaNa sAthe. ... ... ... ... ... ghanagaNita udAharaNo sAthe. ... 194 jabUdIpanA kSetra-parvatenA ISa vigerene savistara yaMtra ... vaitADhaya parvatanuM ghana phaLa ... ... ... ... 300 jaMbudvIpavarNanAdhikAra samApti. lavaNa samudra varNana prAraMbha. lavaNa samudramAM getIrtha, jalavRddhi tathA uMDAI ... 185 ... 310 lavaNu samudramAM ISTasAthe jaLavRddhi jANavAnuM karaNa ... .. 186 311 lava samudramAM 16000 ejana uMcI jaLazikhA .. .. 197 cAra pAtALakaLazAonuM svarUpa ane tenAM nAma 198 ka. 315 241 ' che i 314
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. viSaya. ... 316 318 210 . o o o o o o as gAthAsaMkhyA. pRSThasaMkhyA. 7884 lachupAtALa kaLazAo pAtALakaLazAnA adhipati deve 318 pAtALakaLazAone savistara yaMtra ... pAtALakaLazAomAM zuM zuM che ? ... 320 pAtALakaLazAmAM moTA vAyarA tathA velavRddhi... ... zikhAnI traNe bAjue thatI jaLavRddhine aTakAvavA mATe niyu thayelA nAgakumAranikAyanA velaMdhara deva .. ... 204 322 ATha velaMdhara parvata .. ... ... ... 205 324 laMdharadevonA nivAsasthAne . ... 206 325 velaMdhara parvatonuM pramANa tathA varNa ... 208 325 velaMdhara parvata jaLa upara keTalA dekhAya che ? .. 327 lavaNasamudramAM 56 antarIpa . 211 aMtarIpa vistAra ... antara dvIpane jaLa upara dekhAva... 213 antara dvIpanAM nAma ... ... ... zikharI parvatanI lavaNasamudramAM rahelI dADhAo uparanA 28 aMtarIpa 218 339 antaradIpa i yugalikAnA zarIranI uMcAI pAMsaLI, AhAranuM attara ane apatyapAlanAnuM varNana ... ... ... ... 340 56 antaradIpanuM kaIka... ... 341 lavaNasamudramAM 24 candrasUryadvIpa tathA te gAmaThIpa .. ... 342 lavaNasamudramAM dhAtakIkhaMDa taraphanA cadrasUrya pa ... 345 gautamIpaAdi 25 pine jaLa upara dekhAva ... ... gatamAdi 25 dvIpanI muLathI anukata uMcAI .... 348 lavaNasamudranA gaMtamadvIpa Adi 31 dInuM koika-yaMtra 350 lavaNasamudramAM AvelA padArthonuM saMkSipta koSTaka-yaMtra .. .. 351 25 dvIpa upara devaprasAdanuM pramANa .. ... .. 352 lavaNasamudra upara jayotiSI vimAne jaLasphaTika rasanAM .. 353 jaLasphaTika vimAnano adhika UrthaprakAza ... ... ... 353 lavaNasamudranA padArthone saMkSiptasaMgraha lavaNasamudrAdhikAra samApti. dhAtakIkhaMDavanAdhikAra prAraMbha. dhAtakIkhaMDa' e nAmanuM kAraNa 225 ... 3pa6 pUrvadhAtakIkhaMDa ane pazcimadhAtakIkhaMDa .. *** ... 35 346 354
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 viSaya. dhAtakIkhaMDamAM 12 varSedharaparvata, 14 mahAkSetra vadharA ArAsarakhAM ane kSetra vivarasarakhAM dhAtakIkhaMDamAM jakhUddIpa sarakhA padArtho dhAtAkhaMDanA 2 marUpa ta dhAtakIkhaMDanA merUne mULa vigere sthAnamAM vistAra jaMbudrIpanI apekSAe dhAtakIkhaDa dhAtakIkhaMDanA 12 varSadhara patAnuM koSTaka-yaMtra dhAtakIkhaDatI nadImAM dviguNutAne sagraha-yaMtra dhAtakI bhadrazAlavananI paheALAi dhAtakIkhaMDanA 8 gajadaMtagirinI viSamatA vakSaskAra parvata vigerenI laMbAi ... mahAkSetrano vistAra jANavA mATe kSetrAMka-dhruvAMkanI utpatti kSetrAMkanI utpatti ( 212 nI )... ... kSetronA vistArAdi jANavA mATe vAMka 7 mahAkSetronA mukhavistAra udAharaNa aMkagaNita sAthe Adi madhya anya pravAMka utpatti ... paridhi mATe 3 prakAranA vyAsa mahAvidehanI laMbAi uparathI vijayo vigerenI paheALA dhAtakIkhaMDanA 14 mahAkSetrAne yaMtra dhAtAkhaMDamAM vijayAdine viSNubha jANavAnu karaNa-yaMtra kAleAdasamudra varNanAdhikAra prAraMbha, kAledasamudranu varSoMna kAlodasamudramAM candra'nA po gAthAsakhyA. pRSThasaMkhyA 317 358 kAlAdadhisamudrAdhikAra samApti. abhyantara puSkarA dvIpAdhikAra prAraMbha. mAnuSettara parvatanuM svarUpa mAnuSAttara parvatanuM sthAna pramANa ane siha niSAdI AkAra e ibukArathI pUrva puSkarA ane pazcimapuSkarA cakranA ArA sarakhA 12 varSa dharapatA AMtarA sarakhA 14 mahAkSetre cAra abhyantara gajadaMtagirinu pramANa ... 225 "" 227 228 225 230 ', 97 231 232 233 234 '; 235 "" :9 nadI vigere pAMcavastunA viSpabha ekatra karatAM dhAtakIkhaMDanI paheALA Ave 237 dhAtakIkhaMDamAM viSayomAMnI nagarIo tathA kurukSetrAmAM mahAvRkSo ... 238 dhAtakIkha Dava nAdhikAra samApti. "" ', ,, 91 240 241 242 d. '' 245 ... ... 358 360 361 364 367 368 369 370 373 364 375 377 377 372 383 383 384 385 38 387 39 3-1 393 394 395 se 397
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. puSkarAnA parvatA tathA nadInuM pramANu pukarAnA 14 mahAkSetrA mATe kyAMka kSetraka ane dhruvAMkanI utpatti puSkarAmAM 14 mahAkSetranuM pramANa puSkarAnA mahAvidehanI vijayane vibha .. puSkarA dvIpanA e meTA kuMDA padArthonA viSNuMbhathI puSkarAnI purAyelI pahoLAi 800000 puSkarA nA kurUkSetramAM 4 mahAvRkSo ... aDhIdrIpamAMnA sarve parvateAnI saMkhyA puSkarArdhadrIpanA traNa paridhi manuSyakSetranI bahAra nahi thanArA padarzI avaziSTa prakIrNa svarUpa ... ikAra ane mAnuSAttara pUrvata upara zAzvata jinacaityo naMdIzvara-kuM Dala-rUcakIpamAM parvata upara zAzvata jinacaityo naMdIzvaradvIpamAM vimAna saMkSepa 39 ... ... ... nadIzvaradvIpamAM indrakRta aThThAi mahAtsava vidizAnA 4 ratikarapata ane 16-32 indrANIonI rAjadhAnI 16 mA kuM DaladvIpamAM kuMDalaMgara upara ja jinacaityeA... rUcakadrIpamAM rUcagiri upara 4 jinacaityeA... rUcakabara upara 3 ane nIce 4 dikkumArI tA.lAkanA 3 valayAkAra patA... kuMDaligira ane cakiMgarano tAvata rUcakaparvata upara 40 dikkumArikAe pratyakAranI laghunA sAthe granthanA upasa'hAra.. zrI zAzvata caityastava zrI lakSetra samAsa mULa gAthA... gAthAsakhyA. pRSThasaMkhyA. 24 247 A granthamAM kahela svarUpa sivAya anyaravarUpa aNavAnA upAya... pratyakAranuM nAma prayojana ane zubhecchA... lakSetrasamAsa vistarArtha samAsa, ... "2 250 251 para 253 255 256 257 . 258 ,, 23 "" 259 210 26 22 263 "1 "" ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 398 402 404 45 407 408 409 410 411 413 414 417 418 420 420 421 421 422 422 423 423 45 427 428 429 431 433
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthamAM apAyelA yaMtre-kekakenI sUcI. viSayaniza... pRSTha-saMkhyA, 234 291 1 kulagiri parvatane yatra. . 4 2 sAta malAkSetrane yatra ... paNa 3 varSadhara parvata uparanA padmadrahAdinuM pramANu-kAkaka .. 4 cha mahAkahene yatra 5 90 kuMDAne yaMtra .. 82-83 6 80 mukhya nadIone yaMtra .. 108-109-110-111 7 467 girikUTa tathA 58 bhUmikRTa sarvamalI para phaTone yaMtra 114-115 8 kurUkSetra ane 10 kahone yaMtra . .. 217 8 10 kahene yaMtra ... ... ... 221 ... 10 268 parvatanA yaMtra .. *** . *** 11 jabUdIpanA caMdra-sUryane maMDalAdi yaMtra ... 12 aDhIdIpamAM tiSIonI saMkhyA pradarzaka yaMtra ... 13 vattapadArthonAM nAma-vikhaMbha-ane paridhine yaMga ... 27 14 jaMbuMdIpanA kSetra-parvatanA I vigerene yaMtra ka6-307 15 pAtALakaLazano yaMtra ... ... . " 319 16 56 aMtaradvIpanuM koika ... 341 17 lavaNasamudramAM gatama dIpa Adi 31 zrApane yaMtra 18 lavaNasamudranA ApelA padArthonuM saMkSipta koSTaka ... 351 18 dhAtakIkhaMDanA 12 varSadhara parvatonuM kaika ... ha67 20 dhAtakIkhaMDanI nadIomAM dvigaNatAno saMgraha-yaMtra 368 21 dhAtakIkhaMDanA 14 mahAkSetrone yaMtra ... .. 22 dhAtakI khaMDamAM vijayAdikane vikhaMbha jANavAnuM kAraNa 23 puSparArdhanA 12 varSadhara parvato ane ra pukAranA maMtra... ra4 dhAtakIthI puSkarArdhanI nadIo saMbaMdhI dviguNutAno yaMtra. 401 25 puSkarArdhamAM 14 mahAkSetronuM pramANa .. ... 405 26 padArthonA viSka bhathI puSkaradhana pUrAyelI pahoLAI.... 4 08 27 dhruvAMka uparathI puSkarArdhanA 3 paridhi. ... ... 414 384 m ,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ A granthamAM apAyelAM citrAnI sUcI. viSaya gAthAMka pRSThAMka viSaya 14 1 dhanavRtta palya citra 5 2 asaMkhya dvIpa samudrono dekhAva cha le rU jakhUdrIpanI jagatI 4 jagatInA madhyabhAge gavAkSakaTakanA dekhAva 5 cha puliMgira ane sAta mahAkSetra 6 dradevInuM mULa kamaLa 7 dradevInA parivArakamaLanA 6 laya 45 8 hemAMthI nIkaLatI nadI, 47 9 jIvikAmAM thaine paDatA nadIne dhAdha 0 vetADhayaparvatanI mekhalAte dekhAva 11 manAMtare gAmUtrikAkAre 49 prakAzamAMDalA 12 vaitADhayaparvatanI be guphAone dekhAva. 13 bAra ArAnuM kALacakra 14 merUparvatanA AkAra 15 menA zikhara upara paDakvana 1 23 39 16 merUparvatamAM sAmanasavana 17 merUparvata upara naMdanavana 18 bhadrazAlavatanuM citra 19 suda na nAmanu jakhUnnakSa 20 pahelA ja khUvanamAM 8 jinakUTa tathA 8 jaMkha phUTa 21 vakSaskAra parvatane dekhAva 22 mahAvidehanI vijaya OM 50 che. 16 32 124-25 34 44 OM 193 157 23 mahAvidehanA vanasukhane dekhAva 164 24 sUrya-candranA ma`DalakSetranuM citra 169 25 candramaDala ane candramaDalanA AMtarA ( paheluM ) 26 maDala ane maMDalanA AMtarA ( khInnu ) 78 1 82 85 85 148 140 91 113 191 119 198 120 200 122 204 208 142 231 150 158 145 234 149 240 245 250 256 170 258 170 258 gAthAMka pUrNAMka 173 264 27 sUryanuM paraspara aMtara 28 udayAstanu aMtara ane dRSTigAcara 176 272 29 aDhIdvIpamAM candra-sUryanI 4 sUcIzreNi ane bahAra valayazreNi 182 284 30 lavaNasamudramAM gotI ane jaLavRddha 31 gAtI ane jaLaddhinA taraphanA dekhAva 32 lavasamudramAM zikhAnA dekhAva 197 33 pAtAla laza 195-96 311-12 195-96 311-12 314 199 315 34 cAra mahApAtAla kaLaza ane 7884laghupAnAla kaLaza lavaNusamudramAM200 317 35 lavaNusamudramAM 8 vela dharapata 209 326 36 jaLa upara dekhAte vela dharatara10 328 37 lavasamudramAM 56 atardvApa sAmAnya dekhAva 38 cAda dADhA ane aMtaradvIpanI vAstavika sthiti. 221-222 212 331 332 35 39 dhAtakIkhaMDanA e iSukAra paryaMta 225 14 pata-14kSeA226 358 4. 31 41 dhAtakIkhaMDanA merUpava tanu 228 32 pramANa 42 pU dhAtakI mAvideha ane gajada'ta 371 viSaya tathA vanamukha viparyaya 232 43 pazcimanAtakI mahAvideha 232 301 44 kAlAdhi samudramAM 54 candradIpa 99 54 sUryadIpa 2adhipatikIpa 241 45 mAnuSettara pata 242 46 kuM Dalagiri upara cAra jinacaitya 258 47 AmA naMdIzvara dvIpamAM cAra dizAe cAra a'jananagara 258 48 naMdIzvaradvIpamAM para jinacaitya 258 49 rUcakradrIpamAM cAra jita caitya ane 40 dikumArikA 260 31 394 418 419 419 kara
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 * zrI laghukSetrasamAsa savistarArtha-sacitra-sayaMtra, athavA 000000000000000 jakA kamala Cop00000000000000000000000000 0000000000000000000000360 eHO00000000000000000 oYAC jaina bhUgoLa. CRI 1
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ laka ne mA zI jinendrAya namonamaH | / / jainAcArya zrI 1008 vijayakamalasUrIzvara ziSya jainAcArya vijayamohanasUrIzvarebhyo namonamaH // OM zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita. avatara:-zrI saMgrahaNI nAmanA graMthamAM jainadarzanane anusAre zAzva khagoLa vidyA darzAvIne have A graMthamAM zAzvatI bhUgoLa darzAvavAno prasaMga che. tyAM goLamAM caudarajaju pramANa UMcA ane aniyatapaNe sAtarajaju vistAravALA kAkAzamAM UrdhvabhAge rahelA devanI vasatinuM ane adhabhAge (nIce) rahelA pAtALavAsI de tathA nArakonuM ane madhya AkAzamAM tiryalekamAM manuSya tathA tiryaMcAnuM varNana darzAvyuM, e pramANe codarajaju pramANa khagoLamAM je je padArtho [jI vimAne narakAvAsAo bhuvane vigere) rahelA che te sarva padArthonuM varNana karyuM che, ane have A graMthamAM pahelI ratnaprabhA narakamRthvI ke jenA upalA taLIye ApaNe rahIe chIe teja uparanA taLIyAmAM [upalI sapATImAM AvelA asaMkhya dvIpa tathA asaMkhya samudranuM varNana saMkSepamAM kahevAnuM che, ane eja kapa samudramAM jyAM jyAM manuSya vasati tiryaMcanI vasati pahADa nadIe savAre ItyAdi zAzvatA padArtho rahelA che tenuM paNuM varNana karavAnuM che, temAM vizeSa varNana te manuSyanI vasativALA aDhIdviIpanuM ja karavAmAM Avaze, kAraNa ke zeSa dvIpa samudramAM jaNavA lAyaka zAzvata padArtho aDhI dvIpa jeTalAM nathI mATe te sarvanuM a5 varNana karavAmAM
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ magalAcaraNa, Avaze, jethI A kSetrasamAsa graMtha aDhI dvIpanA varNanathI bharapUra che ema kahIe teApaNa cAle. have e kSetrasamAsane zabdArtha A pramANe-kSetra- ratnaprabhA pRthvI upara rahelA athavA madhya lekamAM rahelA asaMkhyAta dvIpasamudro rUpI kSetra tenA 1samAsa-sa MkSipta varNana te kSetrasamasa. tenI A pahelI gAthA ke jemAM gaMthakatAe kareluM maMgalAcaraNu tathA traNa anukha dha kahelA che, te kahevAya che-- ra vIraM jayaseharapaya-paiTThiaM paNamiUNa suguruM ca / maMtti sasaraNaTThA, khittAviArANu muMchAmi [mucchAmi ] // 1 // zabdA-- vIra-zrI vIrabhagava tane naya-jagatanA sedra-zekhara, mukuTa sarakhA vaya-pada, sthAne digaM-pratiSThita, rahelA vamijhanamaskAra karIne mutturuM-sugurUne maMtra (3) maMdabuddhivALA tti-iti, tethI sa-sva, peAtAnA saraLakA-smaraNAthe, smaraNamAM rahevA mATe vitta--kSetranA citra-vicAranA gaLuM-aNu, kaNAne, lezamAtra OMmi-vINuM chuM, saMgrahuM chuM [3zrff-kahIza] saMskRta anuvAda. vIraM jagacchevarapadapratiSThitaM, praNamya suguruM ca / maMda iti svasmaraNArtha, kSetrevicArANumuMchAmi // 1 // gAthArthaH--jagatanA mukuTa sarakhA sthAne rahelA [jagatanA agrabhAge rahelA zrI vIra bhagavaMtane ane jayazekharasUrinI pATe beThelA mArA gurUne namaskAra karIne huM maMdabuddhivALA chuM tethI mArA potAnA smaraNane artha kSetra sa MbaMdhi vicAranA aNuone [karNeAne] vINuM chuM [ ekaThA karUM chuM, arthAt kSetrasaMbaMdhi vicArane lezamAtra saMgrahuM chuM ]. // 1 // 1 athavA lAka rUDhI pramANe samAsa eTale samAveza e artha paNa saMgata che. 2 maMtti e samAsa che, jethI e samAsane chUTA pADatAM maMt tti (ti) thAya che!
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lallu kSetra samAsa vistarA sahita, vistarArtha:--dareka graMthamAM prAya: maMgalAcaraNu, graMthamAM kahevAnA viSaya, graMthanA para parAthI cANyA AvatA akhaMDa saMbaMdha, ane graMtha banAvavAnuM prayAjana-kAraNa e cAra khAmata prathamathIja kahevAnI hAya che, e cAramAM eka maMgala, ane traNa anubaMdha kahevAya che. tyAM A graMthakoe zrI vIrabhagavaMtane ane peAtAnA gurUne namaskAra karyo te maMjavaLa che, ane sabaMdha paNu emAMja aMtargata che, kAraNa ke graMthakartA pAte jayazekharasUrinA ziSyanA ziSya che ema gAthAnA pUrvI mAM-maMgalAcaraNamAM ja kahyuM, ane jayazekharasUri zrI vIra bhagavaMtanI paraMparAmAM thayelA che, tethI maMgalAcaraNamAMja gurUpa krama saMbaMdha kahevAI gayA, tathA vAcya vAcaka athavA sAdhya sAdhana athavA upAyeApeya saMbaMdha graMthAmAM prAya: spaSTa kahevAtA nathI teApaNu adhyAhArathI graheNu karavA. te A pramANe--ahiM kSetranA vicAra e vAcya che, ane A graMtha vAcaka che, tathA kSetranA vicAra sAdhya che ane A graMtha tenu sAdhana che, tathA kSetranA vicAra upeya che, ane A graMtha tenA upAya che [ e traNemAM ISTa te vAcya sAdhya vA upeya gaNAya, ane te iSTa prApta karavAnA upAya te vAcaka sAdhana athavA upAya kahevAya. e rIte 4 prakArane saMbadha graMthanA prAraMbhamAM kahevA . tathA A graMthamAM kSetranA vicAra kahevAnA che ema vittaviJarANumaMchAmi e padAthI kahyuM te gamiyeya athavA viSaya kahevAya. ane maMhuttiyasaraLadA e padethI [... maMdabuddhivALA chuM tethI mArA smaraNane arthe " e prayAgana kahyuM, vaLI ahiM pratyeAjana cAra prakAranuM paNa che te A rIte-vakatAnuM anantara prayeAjana [ vakatAne zIghra lAbha ] kSetranuM svarUpa potAnI smRtimAM kAyama rahe te, athavA graMtha banAvatI vakhate thatI kani rA. vakatAnuM paraMpara prayeAjana [ vakatAne aMtima lAbha ] mekSaprApti tathA zrotAne anantara prayeAjana kSetrasaMbaMdhi thatu jJAna ane bhaNatI vakhate vA sAMbhaLatI vakhate thatI kanirjarA, ane zrotAne parapara prayeAjana meAkSaprApti. e pramANe graMthanA prAraMbhamAM sakSepathI maMgaLa ane anubaMdha darzAvyA, ane have gAthAne kaMika vizeSa artha darzAvAya che te A pramANe-- 3 vIra nayasepathapaTTikaM miLa (laya )=jagatanA eTale cAdarajI pramANa uMcA leAkanA serazekhara eTale mukuTa sarakhuM je va=pada=sthAna te leAkanA agrabhAga che, ane tyAM 45 lAkha ceAjana pramANu lAMkhA paheALA ane 333 anubaMdha vA che. parantu jaina 1 anyadarzanIya tarkazAstromAM adhikArI sahita cAra danamAM traNa anubaMdha dekhavAmAM Ave che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ magalAcaraNa-abhidhayAdi svarUpa dhanuSa 3ra aMzula jeTalA uMcA-jADA cakra sarakhA gALakSetramAM anantAnanta siddhaparamAtmA birAje che, te siddhisthAne divaM rahelA vaoNra zrI vIrabhagavaMtane vaLamiLa namaskAra karIne huM kSetravicAra kahuM chuM. emAM zrI vIraparamAtmAnI siddha avasthA sUcavI, te sAthe vIrabhagavaMtaneja namaskAra karavAnuM kAraNa vartamAna zAsananA nAyaka zrI vIrabhagavataja hatA mATe tathA e siddhisthAnane mukuTa sarakhuM kahevAnuM kAraNa ke-mukuTa jema zarIranA agrabhAge-mastakeja paherAya che, ane te vividha maNiethI bharapUra hAya che tevI rIte codarajI uMcA evA leAkarUpI nararAjAe potAnA mastake pIstAlIsa lAkha yAjana vistAravALA siddhakSetrarUpI mukuTa paheryA che, ane temAM anantAnanta siddharUpI ratnA khIcAkhIca jaDelAM che, mATe siddhisthAnane jagatanA mukuTanI upamA ApI te yathArtha che. 4 ( gayasepayavagiDha ) sunux 1 (vaLamirjhA )tathA jayazekharapada pratiSThita evA mArA gurUne namaskAra karIne kSetrane vicAra saMgrahu chuM. ahiM " jaya seharapacapairia' " e vizeSaNa prathama zrI vIrabhagavaMtanu kahIne eja vizeSaNu pAtAnA gurUne mATe paNa kahyuM che, parantu zabdArthamAM pheraphAra karavAnA che te A pramANe-yase eTale jayazekhara nAmanA AcArya temanA ja pade athavA pATe paddhiba=beThelA evA mArA gurU zrI yasenasUri temane namaskAra karIne huM kSetravicAra kahuM chuM-e saMbaMdha. ahiM A kSetra samAsa graMthanA kartA zrI ratnarolarasUri che, temanA gurU zrI vajAsenasUri ane temanA paNa gurU zrI jayazekharasUri che, jethI graMthakartAe A graMthamAM potAnA gurUne ane gurUnA paNa gurUne namaskAra karyA. maMjutti sasaraLaThThA-huM maMda buddhivALA chuM mATe mArA peAtAnA smaraNane arthe huM A kSetra vicArone saMgrahu chuM-e saMbaMdha. ahiM graMtha kartAe peAtAnI laghutA darzAvavA mATe potAne maMdabuddhivALA kahyA che, temaja graMtha racanAnuM kAraNa paNa darzAvyuM ke huM jo kSetranA vicAra je siddhAntomAM chUTA chUTA kahyA che, tene ekatra karI saMgraha karUM tA mane vizeSa yAda rahe, ane e vAta tA nirvivAda che ke vAMcavA mAtrathI te viSaya smRtimAM ghaNIvAra rahetA nathI, parantu bIjAne bhaNAvavAthI vizeSa yAda rahe che, ane te viSayanA navA graMtha racavAmAM te tethI paNa ghaNuMAja yAda rahI te viSaya ghaNA draDha thAya che. cittaviyAtrALumuchAmikSetra sabadhi vicAranA aNune vINuM chuM-saMgrahuM chuM. arthAt kSetranA vicArane sakSepathI kahuM chuM. kSetramAM ( khetaramAM ) athavA khaLAmAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laSa kSetra samAsa vistarArtha sahita dhAnyanA chUTA chUTA kaNa verAyelA paDyA hoya te karNane jema keI dANe dANo vINane ekatra kare tema A graMthakartA e dhvanitAtparya darzAve che ke - zAstramAM kSetra vicAra rUpI kaNo chUTA chUTA guMthAyelA che (eTale kiMcit kiMcita kSetra vicAra jUdA jUdA zAstromAM Te chUTo kahe che) te sarva lezene huM A graMthamAM (kramaza:) saMgrahita karuM chuM. ahiM 3chAmi evo paNa bIje pATha havAthI kSetra vicAranA lezone " kahIza" e artha paNa thAya. 1 che avataH-have A madhyalokamAM (tIcchI lekamAM) dvIpa ane samudronI kula saMkhyA keTalI che? te darzAvAya che [athavA asaMkhyAtA dvIpa samudronI saMkhyAnuM pramANa kALanA eka bhedanI sAthe sarakhAvAya che ]. tiri egarajjukhitte, asaMkhadIvodahIu te savve / uddhArapaliapaNavIsa, koDikoDisamayatullA // 2 // zabdArtha - tiriktAcha te sarve te sarve =ekarAja 3parica=udvAra palyopama (sUphama) ttei=kSetramAM vIsa voTI=pacIsa kaDAkaDI saMva=asaMkhyAtA sama=samaye hIra=dvIpa 33i =samudro tue=tulya, jeTalA, saMskRta anuvAda. tiryagekarajjukSetre, asaMkhyeya dvIpodadhayaste sarve / uddhArapalyapaMcaviMzatikoTikoTisamayatulyAH // 2 // thArtha - eka rajaju pramANa tIththakSetramAM asaMkhyAtA dvIpa ane asaMkhyAtA samudro che, te banne maLIne pacIsa keDIkeDI sUkSma uddhAra palyopamanA samaya jeTalA che ! 2 ! mAthe A tIrthAlaMka ghaMTInA paDa sarakho goLa [ capaTagoLI che, tenI jADAI 1800 yojana ane laMbAI pahoLAI eka rajaju pramANa che [eTale amuka saMkhyAvALA asaMkhyAtA jana pramANa che], sarvathI chello 1 merU parvatanI talATI rUpa sapATIthI [samabhUtalathI] 800 ejana upara ane 800 jana nIce e rIte 1800 jana jADe tochalaka jANa.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ palyApama-sAgaropama svarUpa svayaMbhUramaNa samudra che, jethI te svayaMbhUramaNa samudranA pUrva cheDAthI pazcima cheDA sudhInuM athavA uttara cheDAthI dakSiNa cheDA sudhInuM sarva mApa eka rajI che, eTale leAkanI uMcAinA 14 mA bhAga jeTalu che, ane ceAjananA mApathI te asaMkhya ceAjana thAya che, te eka rajI jeTalA kSetramAM asakhyAta dvIpasamudro che, tenI kula saMkhyA rA sUkSma uddhAra sAgaropamanA samayeA jeTalI che, athavA 10 keDArkADi palyeApamanA eka sAgaropama e hisAbe 25 kADAkaDi sUkSma uddhAra paDyeApamanA samayeA jeTalI che. ahiM lyeApama athavA sAgare pama e kALanuM pramANa vizeSa che tenA da-6 bheda che tema-- 1 mAdara uddhAra paDyeApama 2 sUkSma uddhAra paDyeApama 3 bhAdara addhA patyeAma 4 sUkSma addhA pace pama 5 khAdara kSetra pakSepama 6 sUkSma kSetra paDyeApama 1 mAdara uddhAra sAgarepama 2 sUkSma udghAra sAgaropama 3 bAdara addhA sAgarApama 4 sUkSma addhA sAgaropama 5 bAdara kSetra sAgaropama 6 sUkSma kSetra sAgarApama. e cha prakAranA pakSeApama tathA che prakAranA rasAgarApamamAM ahiM sUkSma uddhAra pachyApama athavA sUkSma uddhAra sArApama e bIjA bhedanu ahiM prayAjana che, tenu svarUpa bAdara paDyeApama samajavAthI vizeSa sugamatAthI samajI zakAya che mATe prathama Adara uddhAra palyApamanuM svarUpa ane tyArabAda sukSma uddhAra patyeApamanu svarUpa kahevAya che. [ tyArabAda sAgaropama sahaje samajAze ] te A pramANe-- !! 1 Adara udghAra paDyeApama !! utsedhAMgulanA pramANathI 1 ceAjana lAMbe 1 yAjana paheALA ane 1 yAjana uMDA evA ghanavRtta kUvAmAM [ laMbAi paheALAi ane uMDAi e traNe sarakhAM hAvAthI ghanavRtta kahevAya, tevA kUvAmAM siddhAntanA abhiprAya pramANe devakurU 1 puNya eTale pAlA ( dhAnyanA sATA ke je vAMsanI cIpeAnAM pAlAM vALIne anAvavAmAM Ave che te ) athavA palpa eTale aa tenI upamA vaDe mapAtA kALabheda te vahya. ra sAgara eTale samudranI upamAvALA kALa te sAgare pama, jema samudrane pAra nahiM tema je kALano pAra na pAmI zakAya teTalA meTA, te paNa 10 kADAkoDI patyeApama jeTalo eka sAgarApama. 3 e kSetranA yugalikAnA vALa bahu sUkSma DrAya che mATe e kSetranA yugalika kA.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita. athavA uttarakurukSetranA yugalika manuSyone zIrSamuMDana pachIno 1 thI 7 divasa sudhInA ugelA vALane eka aMgulamAM bharIye, athavA A cAlu graMthamAM hamaNuja triIjI gAthAmAM kahevAze te pramANe 1 thI 7 divasa sudhInA janmelA devakupha uttarakurU kSetranA gheTAnA eka ulledhAMgula pramANa vALanA sAta vAra ATha ATha kakaDA karIne * eka athavA be athavA sAta ema niyata divasa na kahetAM 1 thI 7 kahevAnuM prajana e che ke--kurukSetrane jugalikanA pahele divase ugelA darekanA sarakhA sUkSma na hoya, jethI vivakSita sUkSmatA kaI yugalikanI pahele dIvaseja maLI Ave te kaI yugalikanI sAtame divase paNa maLI Ave, tyAra bAda AThame divase vivakSita sUkSmatA na maLI Ave mATe 1 thI 7 divasa ema saMbhave che. 1 prazna -ahiM eka aMgula pramANa romana khaMDa karavAnA che, ane khaMDa te vALanI uMcAImAMthI thaI zake che, te tame je sUkSmatA gaNe che te vALanI uMcAInI ke jADAInI ! je jADAInI sUkSmatAgaNa bahu pAtaLA vALa icchatA he te nirarthaka che, kAraNa ke rAmanA kakaDA karavA che te ucAImAMthI thAya jADAImAMthI kakaDA karavAnuM kahetA hai te te avyavahAra ane hAsyAspada vAta che, mATe uMcAImAMthI kakaDA karavAnA adhikAramAM vALa bahu pAtaLo hoya athavA jADo hoya to paNa zuM ? uttara-ahiM kuvo vyavasthita rIte ane vivakSita saMkhyAe bharavAne che, mATe dareka mikhaMDa samadhana ho joIe, je vighamaghana hoyato kR bharavAnI rIti ane saMkhyA bane avyavasthita thAya, mATe ghaTAnA vALanA kakaDA te je ke aMgula pramANunI uMcAImAMthI ja karavAnA che, jaDAImAMthI kakaDA karavAnA che ja nahi, ane jADAImAMthI kakaDA na karavAne kAraNathIja "ekathI sAta divasanA janmelA gheTAnA" e vizeSaNa che, kAraNa ke uMcAimAMthI sAtavAra ATha ATha kakaDA karavAthI jeTalI uMcAI vALanA kakaDAnI rahe che teTalI ja jADAI ekathI sAta divasanA janmelA gheTAnA vALanI che, mATe jADAI ane uMcAI sarakhI thavAthI e rAmakhaMDa samAna , ane evAja samadhana romakhaMDathI vyavasthita rIte ko bharAya, nahitara AgaLa kahevA pramANe eka jana pramANe ramakhaMDanI zreNine varga karIne pratara na lAvI zakAya, ane tevA pratarane pratire guNa ghana paNa na lAvI zakAya, mATe ramakhaMDa samadhana joIe, ane jADAImAMthI kakaDA nahiM karavAnuM kAraNa paNa romakhaMDanI uMcAI jeTalI ja aMgula romanI jADAi prathamathI ja che. vaLI A gheTAnuM draSTAnta A kSetra samasamAja dekhAya che, siddhAntomAM te ThAma ThAma ekathI sAta divasanA muMDita zIrSavALA kurukSetranA yugalikanA ugelA vALa jeTaleja romakhaMDa kahyuM che. prazna -je siddhAntamAM kuyugalika manuSyanA muMDitazIrSanA 1 thI 7 divasanA ugelA vAlAzra kahyA che te te vAlAma ane A gheTAne vAlAma sarakhe ke taphAvatavALe ? uttara-e bane vAlA... (ramakhaMDa) kadamAM ekasarakhAja jANavA, vaLI muMDitazISa ane manuSya e bane vizeSaNa paNa sArthaka che, 1-7 divasanA janmela gheTAne vALa jeTalo pAtaLA che, teTaleja muMDitazIrSa kuriyagalikane 1-7 divasane ugela vALa pAtaLA ane
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApamasAgarepama svarUpa, khIcakhIca bharIe to eka utsadhAMgulamAM visalAkha sattANuM hajAra ekasso bAvana [ ra097152 ] rema khaMDa samAya, tathA grevIsa aMgulane eka hAtha hovAthI tene vIsaguNa karatAM eka unne hAthamAM 50331648 ramakhaMDa samAya, cAra hAthane eka dhanuSa hovAthI eka dhanuSa jeTalI jagyAmAM ra013ra6592 ramakhaMDa samAya, behajAra dhanuSane eka gAu hevAthI eka gAumAM 402653184000 remakhaMDa samAya, ane cAra gAune jana hovAthI eka ejanamAM 1610612736000 ramakhaMDa samAya. eTalA ramakhaMDa te kUvAnA taLIyAmAM eka jana lAMbI ekaja zreNimAM samAyA, tethI jyAre bIjI eTalI zreNio bharIe tyAre to kevaLa taLIyuM ja patharAI rahe, mATe taLIyAne saMpUrNa pUravA mATe e 1610612736000 ne punaH eTalAja vaDe guNIe tyAre 259407338536540569 rAmakhaMDa vaDe kevaLa taLIyuM ja saMpUrNa patharAI rahyuM, ane tethI eTalA ramakhaMDanuM eka pratara (eka paDa) thayuM jethI eTalAMja bIjAM paDa uparAuparI goThavIe te kuvAnA kAMThA sudhImAM saMpUrNa kUvo bharAI rahe, vaLI A gaNatrI to ghanavRtta kUvAnI karavAnI hatI tene badale ghanacarasa kUvAnI thaI, arthAta e rAmakhaMDane eTalA ramakhaDe punaH guNatAM 41780476325881584ra7784pa401pa6000000000 eDalA ramakhaMDa vaDe ghanacorasa kuvA bharAyo, jethI eja aMkane puna: 19 vaDe guNI 24 thI bhAge tA ghanavRtta kUvAmAM teTalA mikhaMDa samAya, mATe ogaNIse guNatAM guNAkAra 7938ra9058191750127906340864000000000 Ave, tene 24 vaDe bhAgatAM 330762104246pada2542199097536000000000 eTalA ramakhaMDa ghanavRtta kUvAmAM samAya. A ramakhaMDa saMkhyAtA che, e pramANe khIcakhIca bharelA vALane akeka samaye ekeka vALa kADhIe to jeTale kALe e ka khAlI thAya teTalA kALanuM nAma UMce che, mATe gheTAnA aMgula pramANa vALane jema kakaDA karavA paDe che tema manuSyanA vALanA kakaDA karavAnA nathI, paraMtu tevA ugelA akhaMDaja bhegA karI kUvo bharavAnI che. e be roma khaDanI sarakhAmaNI A pramANe-gheTAnA eka baMgala rAmanA jyAre sAtavAra ATha ATha khaMDa karI ekaramakhaMDa eka aMgulanA 20e7152 mA bhAga jeTale bArIka samaghana karavAne kahyuM che tyAre kurayugalanA 8 vAlA 1 harivarSa-ramyaka vAlAca, tevA ADe 1 hemavata hiraNya. vAvAjha tevA AThe videha vAlAjha, tevA AThe lIkha, 8 lIkhe jU, 8 jUe java ane 8 ja 1 usedhAMgula, e rIte paNa sAtavAra ATha guNa karatAM aMgulanA 20891 para mA bhAga jeTalA kurUvAlAgra samadhana thayo. ATalA bhAgavALo kuravAlAgra A jaMbU pravRttimAM darzAvyo che, mATe gheTAne ramakhaMDa ane kuranarane ramakhaMDa bane tulya samAna che. ane tevA samadhanathI ja ke bharavAno che-A bAbatamAM ATalI ja carcA basa che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetra samAsa vistarAtha sahita eka vAra 39rapama kahevAya. e kUvAne khAlI thatAM saMkhyAtA samaya lAge, ane AMkhanA eka palakArAmAM te evA asaMkhya kUvA khAlI thaI jAya tethI bAdara uddhAra palyopama kALa to AMkhanA palakArAthI paNa asaMkhyAtamAM bhAga jeTale che, vaLI AgaLa karAtA sUmakhaDAnI apekSAe A ramakhaDo asaMkhyAtaguNA moTA hovAthI A palyopamane bAdara gaNavAmAM Ave che. temaja AgaLa gaNAtA bIjA be bAdarapalyopamamAM paNa A upara kahelI saMkhyAvALA bAdara remakhaMDaja gaNavAnA che. | 2 sUkSma uddhAra palyopama che bAdara uddhArapApamamAM jevA ramakhaMDa bharyA hatA teja remakhaMDamAMnA darekanA asaMkhyAta asaMkhyAta khaMDa karIe, ane tevA asaMkhyAtA khaDAthI eja ghanavRtta kUvAne ati khIcokhIca bharIe te evI rIte ke-agnithI baLe nahiM, vAyuthI uDe nahiM, jaLasaMcAra thAya nahiM, ane cakravartinuM sainya upara thaIne cAlyuM jAya te paNa lezamAtra dabAya nahi; evI rIte bharelA e asaMkhyAta ramakhaDemAMthI ekeka ramakhaMDane ekeka samaye kADhatAM eTale kALa lAge teTalA kALanuM nAma sUkama 325copama che. emAM asaMkhyAtA khaDe hovAthI kU khAlI karatAM-thatAM asaMkhyAta samaya lAge che, ane te kALa saMkhyAtA kroDa varSa jeTalo che. eja sUkSma uddhArapApamanA samayathI dvIpasamudronuM saMkhyA pramANa dazAvyuM che, jethI evA 25 kaDAkeDI (2500000000000000) palyopamanA jeTalA samaye che, teTalA sarva dvIpasamudro che. athavA pUrve karelA asaMkhya asaMkhya makhaMDavALA pacIsa keDAcheDI kUvAmAM jeTalA asaMkhyAtA remakhaMDa samAya teTalA sarva dvIpasamudro che, ahiM dvIpa ane samudranI bhegI saMkhyA eTalI gaNavI, parantu jUdI jUdI saMkhyA na gaNavI. e pramANe sarva dvIpasamudronI saMkhyA jANavI. 1 pUrvAcAryo e baMne bAdara paryApta pRthvIkAyanA zarIra jevaDa kahe che, ane sAme sAdhAraNa vanaspatinA zarIrathI asaMkhyAtaguNa meTe kahyo che. 2 e vaktavya sarvabhedamAM sAdhAraNa jANavuM, kAraNake bharavAnI paddhatithI e rIte ja bharAya, te paNa skUla draSTijIvane bharavAnI mahattA najaramAM sAkSAt Ave tethI e pramANe kathana karavuM vizeSa ucita che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ wome one pahepama sAgaropama svarUpa, tathA uddhAra eTale bahAra kADhavuM, uddharavuM e zabdArtha hevAthI sUkSama ramakhaDAnA uddhArathI mapAte palyanI upamAvALa kALa te sUo 3rapatrepama e zabdArtha jANavo. tathA joDAzorI eTale koIpaNa saMkhyAvALI kroDa saMkhyAne kroDathI guNavA te. jema vIsa keDAcheDI eTale vIsakoDane eka koDe guNatAM je saMkhyA Ave te (20,0000000,0000000), paratu vIsakoDane vIsakoDe guNavA te nahiM. che 3 bAdara aDadhA palyopama che pUrva kahelA bAdara vAlA je saMkhyAtA che tene kuvAmAMthI so so varSa ekeka vAlAjha (remakhaMDa) kADhatAM te ku khAlI thavAne jeTale kALa lAge teTalo kALa pAvara adhyApana kahevAya. AmAM saMkhyAtA vALa hevAthI saMkhyAtA se varSa eTale kUvAmAM je 37 aMka jeTalA vAlA bharelA che te uparAnta be zUnya adhika vadhAratAM 39 aMka jeTalAM varSe eka kUve khAlI thAya, e paNa saMkhyAta koDa varSa jeTale kALa gaNAya, vaLI A papama paNa sUkSma adhyApapama samajavAnI sugamatA mATe che, paraMtu ethI bIjI kaI vastunuM mApa thaI zakatuM nathI. ahiM adhA eTale kALa e artha che. che 4 sUkSma addhA palyopama che sUkSma uddhAra palya mATe bAdara remakhaMDanA jevA asaMkhyAtA sUkamaramakhaMDa karyA hatA teja ramakhamAMthI dareka ramakhaMDane se se varSe kADhatAM eTale kALe kUvo khAlI thAya, teTale kALa sUkrama aDhApalyopama kahevAya. AmAM asaM. khyAta varSa kuvo khAlI thAya che, ane A pApamavaDeja avasarpiNa utsarpiNa jenAM AyuSya, karmanI sthitio, jInI kAyasthitio vigere navA kALa mapAya che mATe AnuM nAma sUra addhApalyopama che. che 5 bAdara kSetra palyopama che bAdara uddhArapapama vakhate je bAdara remakhaMDa bharyA che, te dareka remakhaMDamAM asaMkhya asaMkhya AkAzapradeze aMdara ane bahArathI paNa spazIne rahyA che, ane aspazIne paNa rahyA che, temAM spazI rahelA AkAzapradezathI nahIM pazelA AkAzapradeze ghaNA che, ane sparzelA thoDA che, te sparzelA AkAza pradezamAMthI ekeka AkAzapradezane ekeka samaye bahAra kADhatAM sarva spazelA AkAzapradeze jeTalA kALe khAlI thAya teTalA kALanuM nAma vara kSetrapajoma che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSatra samA vistarAI sahita. AmAM asaMkhyAta kALacake pRSTa AkAzapradeze bahAra uddharAI rahe che, jethI A palyopama asaMkhya kALacakra pramANane che, AnuM prayajana paNa sUkSama kSetra palyopamane samajAvavA mATe che. I 6 sUkSma kSetra palyopamAM sUkSama uddhAra55ma mATe jevA sUkSma khaDo bharelA che te ja sUkSma ramakhaMDavALA kUvAmAM dareka sUkSama ramakhaMDamAM (aMdaranA bhAgamAM) sparzelA ane nahiM spazelA AkAzapradeza bAdarakSetrapApama prasaMge kahyA, te uparAnta eka ramakhaMDathI bIjA ramakhaMDanI vacce paNa askRSTa AkAzapradeza darekanA AMtarAmAM asaMkhyAta asaMkhyAta che, e pramANe be prakAranA pRSTa AkAzapradeza tathA be prakAranA askRSTa AkAzapradeza che te dareka AkAzapradezane pratisamaya eka eka bahAra kADhatAM jeTalA kALe kUvo khAlI thAya (AkAzapradeza rahita thAya) teTalo kALa sUkSetrapalyopama kahevAya. ahiM je ke kUvAnA sarva AkAzapradeze bahAra kADhavAnA hovAthI ramakhaMDone sUkSma karavAnuM ane bharavAnuM kaMIpaNa prayojana nathI te paNa sUphamakhaDe bharIne spaSTa apRSTa kahevAnuM kAraNa e che ke bAramA draSTivAda aMgamAM keTalAMka dravyane spaSTa AkAzapradezathI ane keTalAMka dravyane apRSTa AkAzapradezothI mApelAM che, mATe e sarva vaktavya prajanavALuM che. puna: khIcakhIca bharelA bAra vA sUkSma ramakhaDIvALA kUvAmAM askRSTa AkAzapradeza zI rIte heAya ? evI paNa AzaMkA na karavI, kAraNa ke ramakhaMDa vastuja evI bAdara pariNAmavALI che ke jene skaMdha evo ati ghanapariNAmI nathI ke (je skaMdha ) pitAnI aMdaranA sarva AkAzapradezamAM vyApta thayela hAya, mATe remakhaMDanI aMdaranA bhAgamAM askRSTa AkAzapradeze heAya che, ane eka bIjA ramakhaMDanI vacce AMtarAmAM paNa evI ja rIte apRSTa AkAzapradeza hoya che, kAraNa ke cAhe teTalA nakkara rIte ramakhaDA khIcokhIca bharIe te paNa eka bIjAnI vacce AMtarAmAM spaSTa ane askRSTa bhAga paNa rahe che ja; mATe khIcakhIca bharelA ramakhaDomAM spaSTathI paNa apRSTa AkAzapradeza ghaNuM maLI Ave, ane temAM bAdarakane tathAvidha pariNAma eja vahetu 1 zAstramAM aspaSTa AkAzapradezane mATe A pramANe draSTAna ApeluM che ke-keLAMthI bharelI jagyAmAM koLAMnA AMtarAomAM bIrAM jeTalI khAlI jagyA rahe che, bIjorAMnA AMtarAomAM haraDe samAya che, haraDenA AMtarAomAM bara, beranA AMtarAomAM caNA samAya che; e pramANe sUkSma ramakhaMDanA AMtarAomAM paNa khAlI jagyA rahe che. ahiM draSTAnta pramANe vicAratAM aspaSTa AkAza spaSTathI alpa hoya che, te spaSTa tathA askRSTa AkAzapadezonA Aka
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApaka sAgaropama svApa che. vaLI pUrve kahelA bAra kSetrapAmathI A sUphamakSetrapApamane kALa asaMkhyAtagu che. che 6 prakAranA sAgarepama che pUrve kahyA pramANe pitApitAnA 10 kaDAcheDI palyopama eTale eka sAgarepama thAya che, jema 10 kekeDi bAdara uddhArapApamane 1 bAdara uddhAra sAgaropama, 10 kaDAkaDi sUkSma uddhArapapa mane 1 sUkSama uddhAra sAgarepama, ityAdi rIte bIjA cAra sAgaropama paNa jANavA. ahiM traNa bAdara sAgaropamanuM kaMI paNa prayojana nathI, kevaLa sUmasAgarepama samajAvavAne arthe kahA che, ane traNa sUkSma sAgarepanuM prayajana pitA potAnA palyopamanA prayojana sarakhuM jANavuM. jema cAlu viSayamAM (dvIpasamudronI saMkhyAmAM ) aDhI sUma uddhArasAgaropamanA jeTalA samaya teTalA sarva dvIpasamudro che. ityAdi. para avataraNa-pUrva gAthAmAM sarva dvIpasamudrone pacIsa keDArkaDi uddhAra palyopamanA samaya jeTalA asaMkhyAtA kahyA, tyAM prathama uddhArapalyopama te zuM? ane te paNa bAdara tathA sUkSma ema be prakAranuM che, temAM bAdara palyopama kevI rIte thAya ? te A gAthAmAM darzAvAya che-- kurusagadiNAviaMgularome sagavAravihiya aDakhaMDe / bAvannasayaM sahasA, sagaNauI, vIsalakANU // 3 // zabdArtha - 32-kurUkSetranA vaMde-ATha ATha khaMDa sari-sAta divasanA vAnnisaryA-ekaso bAvana vi-gheTAnA sAhujAra saMjuro -aMgula pramANe rAmanA rAjasattANa savAra-sAtavAra vIsa -vIsa lAkha vihiya-karelA khU-makhaMDa rSaNarUpa samakSetrapApama asakhyAtaguNe kevI rIte tene uttara eja ke-jema keLuM pote koLA jeTalA AkAzamAM paNa vyApta nathI, paraMtu alpa vyApta che, ane asaMkhya guNa avyApta che, tevI rIte eka sUkSma romakhaMDa paNa alpa vyApta che. kAraNa ke anekAneka chidravALo che, mATe asaMkhyAtagaNa sanmakSetrapapama heya temAM zuM Azcarya ?
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha na zrI lAkSetra samAsa vistarArtha sahita saMskRta anuvAda kurusaptadinAvyaMgularomNi saptavAravihitASTakhaMDe / dvipaMcAzadadhikazataM saptanavatisahasrANi viMzatilakSANi aNavaH // 3 // thAI-devamurU athavA uttarakurUkSetranA sAta divasanA janmelA gheTAnA eka aMgula pramANa remamAM (remanA) sAta vAra ATha ATha khaMDa karyo chate vIsa lAkha sattANa hajAra ekase bAvana mikhaMDa thAya. | 3 | mAvAI-bIjI gAthAnA bhAvArthamAM kahyA pramANe. vizeSa e ke A bAdara ane AgaLa kahevAtA sUkSama ramakhaMDa keIe karyA nathI, karatuM nathI ane karaze paNa nahiM, parantu ziSyanA cittamAM saMkhyAnuM mahattvadarzAvavAne A papamanI prarUpaNa asatkalpanA rUpa che, tepaNuM saMkhyAnI mahattA cittamAM utAravAne e kalpanAvALuM draSTAnta paNa ghaNuM upayogI ane sArthaka che. 3 ati -evA ramakhaMDa paNa ghanavRtta kUvAmAM saMkhyAtAja samAya che, te darzAvIne te darekanA punaH asaMkhya asaMkhya sUmakhaMDa karavAnuM A gAthAmAM kahevAya che-- te thUlA pallevi hu, saMkhijA ceva huMti svvvi| te ikika asaMkhe, suhume khaMDe pakappeha // 4 // zabdArtha - tene remakhaMDe te-ta zUA-bAdara, sthala. -ekeka ramakhaMDanA GphlevipUlyamAM, kUvAmAM paNa -asaMkhya asaMkhya du-pada pUravA mATe muPsUma salijhA-saMkhyAtA -khaMDe jeva-nizcaya, ja -praka , kare. kavi-sarve paNa saMskRta anuvAda. te sthUlAH palye'pi hu, saMkhyeyAzcaiva bhavanti sarvepi / tAnekaikasyAsaMkhyeyAn sUkSmAn khaMDAn prakalpayeta // 4 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ palyApama sAgaropama svarUpa gAthArtha:--e rAmakhA mAdara che, kAraNake payamAM (dhanavRttayeAjana kUvAmAM) paNa te sarve maLIne paNa nizcaya saMkhyAtAja hoya che ( samAya che), tethI te bAdara khaDAmAMnA darekanA asaMkhyAta asaMkhyAta sukSmakhaMDa karo. [tA sUkSma thAya, ane kUvAmAMpaNa asaMkhyAtA samAya, teja asaMkhyAtA dvIpasamudronI sAthe sarakhAmaNI thAya--e bhAvArtha. ] 5 4 5 4 vistarArtha:--bIjI gAthAnA bhAvArthamAM kahyA pramANe. parantu ahiM khAdara rAmakhaDAne kUvAmAM bharIne bAdara uddhArapatyeApama kahyA vinA khahArathIja darekanA asaMkhyAtA sukSmakhaDA karavAnA kahyA tenu kAraNake dvIpasamudranI saMkhyA sarakhAvavAmAM sUkSmapatyeApamanu ja prayeAjana che, mATe ahi. bAdarapatyeApamanI prarUpaNA na karI. // 4 // avataraNa:have e sUkSma rAmakhaDA karavAthI palyeApamanA saMbaMdha kevI rIte ? te A gAthAmAM kahevAya che-- suhumANuNiciaussehaMgulacaukosapalli ghaNavaTTe / paisamayamaNuggahaniTThiaMmi uddhArapaliutti // 5 // sahumANu-sUkSma rezamakhaDA vaDe iiSatra-bharelA gusseguja-utsedhAMzula pramANathI caDota-cArakAza, eka ceAjanane pazci--palya, kUvA haLavadedhanavRtta (vA), zabdA vasamartha-pratisamaya, ekeka samaye anuvAda-(ekeka rAmakhaDane) kADhatAM nidhibaMmi-khAlI thaye uddhaarpliu3-(sUkSma) uddhAra paDye puma thAya. tti-iti, e rIte. saMskRta anuvAda. sUkSmANunicitotsedhAMgulacatuH krozapalye ghanavRtte / pratisamayamanugrahaniSThite uddhArapalyaiti / / 5 / / gAthArtha:--sUkSmarAmakhaDAvaDe bharelA je utsedhAMgulanA pramANathI cAra gAunA dhanavRtta kUvA temAMthI pratisamaya (samaye samaye) ekeka rAmakhaMDa kADhatAM jyAre te khAlI thAya tyAre e rIte sUkSma uddhArapakSeApama thAya. 5 5 5
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464656-646546646656!695-6-646:4546546646656655 // ghanavRtta palyacitram // T .... 14 ] A kuvAmAM khIcAkhIca bharelA asakhya vAlAyAne samaye samaye eka eka vAsAgra kADhavAthI vR uddhArapatyoSama thAya che. tevA 5 kADAkADi paDyApamanA samaya jeTalA asaMkhya dvIpa samudra che, ane A kA vadhu eka vAlAca kADhatAM khAlI thavA eTale advApatyopama gaNAya che, tethI AyuSya ane kALanA bheda mapAya che. AFFF!!!!!!!!!!!!!!6:45!!!!!!!-FF!!!!!!! kALa zrI mahezya prInTIMga presa dANuApIHbhAvanagara,
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ hya te zrI laghukSetra samAsa vistarArtha sahita virA-bIjI gAthAnA bhAvArthamAM kahyA pramANe. vizeSa eja ke ulledhAMgula te ATha ADA yavane aMgula cAlu rIti pramANe gaNAya che, te lagabhaga jANo. ane zrI mahAvIra svAmInuM aMgula te be utsadhAMgula jeTaluM hatuM mATe temanuM ardha aMgula jeTaluM mApa te yathArtha usedhAMgula gaNAya, evA mApathI zarIra vigerenI uMcAImapAya che, ane e sivAya bIjuM mApa AtmAgula tathA pramANugula nAmanuM paNa che. te sarvanuM savistara svarUpa aMgulasattari Adi graMthethI jANavAyegya che. ahiM utsadhAMgulI eka jana kahyo te pramANagulathI cAramA bhAgane nhAne gaNAya che, ane AtmAgula te aniyata hevAthI te sAthe utsadhAMgulanI sarakhAmaNI hAya nahiM. che 5 avatara:-have keTalAka dvipasamudronAM nAma A gAthAmAM kahevAya che- paDhamo jaMbU bIo, dhAyaisaMDo a pukkharo tio| vAruNivaro cauttho, khIravaro paMcamo dIvo // 6 // ghayavaradIvo chaTTho, ikkhuraso sattamo a atttthmo| gaMdIsaro a aruNo, Navamo iccAi(s)saMkhijjA // 7 // zabdArtha - paDho-prathama, pahele vALavo-vANuMvara dvIpa navU-jaMbudviIpa 3ra-cotho vIro-bIje raNaravo-kSaravara dvIpa dhArUsaMDo-dhAtakI khaMDa vaMjamo-pAMcame puro-puSkara dvIpa hovo-dvIpa to-trIjo ghacavavIvo-dhUtavara dvIpa hIro-naMdIzvara dvIpa cha-chaThTho -arUNa dvIpa darapura-ikSurasadIpa namo-navame. sattamo-sAtame -ItyAdi makamaLo-AThame saMdhinA-asaMkhyAtA 1 gAthAmAM meM nathI to paNa "IccAI" padanI chellI 4 mAM lupta thayela che ema jANIne artha vakhate e "a" upayogamAM le. lupta bhaMganA kAraNathI che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpasamudranA nAme. saMskRta anuvAda. prathamo jaMbUdvIpo dvitIyo dhAtakIkhaMDazca pusskrstRtiiyH| vALavAI, lIvara paM | 6 | ghRtavaradvIpaH SaSThaH, IkSurasaH sptmshcaassttmH| naMdIzvarazvAruNo, navama ityAdayo'saMkhyeyAH // 7 // tha-pahele jaMbudvIpa, bIjo dhAtakIkhaMDa. trIje puSkaradvIpa vArUNIvara dvIpa, pAMcame kSIravara dvIpa, ke 6 le chaThTho vRtavara dvIpa, sAtame Isu rasa dvIpa, AThame naMdIzvara dvIpa ane navame arUNadvIpa ItyAdi asaMkhyAtA dvIpa che ! cha che [e kevaLa dvIponAMja nAma kahyAM che. ] vistA-dviIpanA e nAme guNavAcaka che, paraMtu saMjJAmAtra nathI, kAraNake jaMbudviIpamAM enA adhipati anAdatadevane nivAsa karavA gya zAzvata jabUvRkSa nAmanuM mahAvRkSa che ke jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze, tevI rIte dhAtakIkhaMDamAM e khaMDanA adhipati devanuM dhAtakI nAmanuM zAzvata mahAvRkSa che, puSkaradvIpamAM tevA prakAranAM viziSTa pura eTale kamaLa ghaNAM che mATe puSkara nAma che. cothA vArUNIvara dvIpanI vAvaDIo vigere jaLAzayomAM [vALa=madirA va=uttama eTale] uttama madirA sarakhuM jaLa hovAthI vArUNuMvara dvIpa nAma che. kSIravara dvIpanI vAvaDIo vigeremAM uttama kSIra dugdha sarakhuM jaLa che, vRtavaradvIpamAM uttama ghI sarakhA AsvAdayukata jaLavALI vAvaDio che, Izkarasa dvIpanI vAvaDIo IznarasazeraDInA rasa sarakhI che, tathA naMdI=vRddhi samRddhi vaDe Izvara=dedIpyamAna (kurAyamAna) hevAthI AThama naMdIzvara dvIpa che, ane arUNakarakta kameLAnI vizeSatAdi kAraNathI arUNadvIpa nAma che, e pramANe sarve dvIpasamudro guNavAcaka nAmavALA che. vaLI ahiM navamA dIpa sudhInAMja nAma darzAvyAM, paraMtu zAstramAM ethI AgaLa 10 mo arUNavaradIpa, 11 me arUNavarAbhAsa ItyAdi rIte AgaLa kahevAtI tripratyavatAranI paddhatie punaH arUNapapAta dipa, kuMDaladvIpa, zaMkha 1 e apapAta nAma zrI ThANAMgajInA trIjA sthAnanI vRttimAM kahyA pramANe che, anyathA e nAma vinA tripratyavatAthI 12 me kuladIpa che, ane tripratyavatAranI apekSA vinA ane araNopAta sahita gaNatAM 11 me kuMDalIpa che. e pramANe AgaLanA dIpi paNu tripratyavatAra vinA ane tripratyavatAra sahita gaNatAM bhinna bhinna aMkavALA thAya che..
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ A == mn lnHny // asaMkhya dvIpa samudronuM citra // [ 11 * , g9 16 ] --sibilitchata - = 1 == ka # #kama # # # paThaka # * na dade che 37 2 dvapa phakara samuru ma ma 14 ma nsa che. kara = kI vayaMbhU ramaNa dvIpa vyavaibharamaNa samu S; cho chaio A pramANe dIpa samudro eka bIjane valayAkAre vITAIne rahelA che. ane anukrame bamaNu bamaNA Bda vistAravALA che. svayaMbhUramaNa samudra pachI alAka che. zrI mahodaya prInTIMga presa dANApITha-bhAvanagara.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ * - * - zrI ladhu kSetra samAsa vistarArtha sahita. 17 dvIpa, rUcakadvIpa, bhujagadvIpa, kuzadvIpa, krAMcavaradvIpa, ahiM sudhInAM nAma traNa traNa vAranAM darzAvyAM che. jethI mULa nAma 16 ane tripratyavatAra vaDe arUNathI traNa traNa nAma gaNatAM 32 kapa sudhInAM spaSTa nAme darzAvyAM che. 7 avatara-pUrva gAthAomAM arUNadvIpa sudhI nava dvIpanAM nAma kahyA, paraMtu tethI AgaLanA dvIponAM nAma zuM ? te jANavAnI rIti darzAve che, te A pramANe supasatthavatthuNAmA, tipddoaaraathaa'runnaaiiaa| igaNAme'vi asaMkhA, jAva ya sUrAvabhAsa tti // 8 // zabdArtha - supasaya-atiprazasta, uttama saMsthA-asaMkhyAtA dvIpa vadhumAM-vastuonA nAma nAvavAvat, sudhI tipobAra -tripratyavatAra muvamasa-surAbhAsa dvIpa tA-tathA tti-Iti, e (athavA samApti Tr -arUNAdikI sUcaka) zAme vi-eka nAmavALA paNa saMskRta anuvAda suprazastavastunAmAnastripratyavatArAstathA'ruNAdayaH / ekanAmnA'pi asaMkhyeyA yAvacca sUrAvabhAsa iti // 8 // jAthAya:-ati uttama vastuonA nAme nAmavALA, tathA arUNadvIpathI prAraMbhIne tripratyavatAravALA, ane ekeka nAmanA paNa asaMkhyAtA evA dvIpa sUrAvabhAsa dvIpa sudhI che 8 che vistarArtha:---arUNadvIpa sudhInAM spaSTa nA kahyA, ane tyAMthI AgaLanA dvIpa (tathA samudronAM nAma traNa rIte che te A pramANe - 1 jagatamAM jeje uttama padArtho che te padArthonAM je nAma che te nAmavALA AgaLanA dvIpasamudro che, te saMbaMdhamAM kahyuM che ke
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvipasamudranAM nAme. AbharaNavatthagaMdhe, uppalatilae a pumnihirynne| vAsaharadahanaIo, vijayA vakkhArakappidA // 1 // kurumaMdara AvAsA, kUDA nakkhatta caMdasUrA ya / annevi evamAI, pasatthavatthUNa je nAmA // 2 // AbharaNa, vastra, gaMdha dravya, utpala (kamaLanI jAti vizeSa , tilaka, padma ( kamaLanI jAtivizeSa ), navanidhi, soLa prakAranAM ratno, varSadharaparvate, padma saravara Adi zAzvata sarovara, gaMgA vigere nadIo, cotrIsa vijaye, seLa vakSakAra parvate, bAra kalpa, indro, kurukSetra, merUparvata (nAM 11 nAma) bhavanapati vigere pAtAlavAsI denA AvAse, RSabhakUTAdi bhUmikUTa tathA parvatanA kUTe, aAvIza nakSatra (upalakSaNathI uttama graho), caMdra sUrya ane e sivAyanI bIjI paNa uttama vastuonAM je je nAmo che te te nAmavALA dvipasamudra che. tathA trivata vALA dvIpasamudro che, eTale je ekaja nAma te puna: "vara" zabda sahita bIjuM nAma, ane "varAbhAsa" e zabda sahita trIjuM nAma, te jemake arUNadvIpa e eka nAma che tenAMja traNa nAma te arUNu-arUNavara-arUNaharAvabhAsa, athavA zrIvatsa zrIvatsavara zrIvatsavarAvabhAsa ityAdi rIte eka ja nAma traNavAra parAvarta thavAthI trijyAre kahevAya, vaLI A trimatyavatAra navamA arUNadvIpathI prAraMbhIne sUraddhapasudhI jANa ke je chellA pAMca dvIpa samudronI pahelAM anaMtarapaNe Avela che. ekaja nAmane trikatraNavAra=Mvatara=utAravuM te tripratyavatAra ane prati e upasarga che. vaLI arUNathI mAMDIne sUravarAvabhAsa sudhInA dvIpa samudramAM ekeka nAmavALA asaMkhyAtA dvIpasamudro che, jema A jaMbudvIpa che, te bIje jaMbadrIpa tripratyavatAravALA asaMkhya dvIpamAM che, teja bIje trIje Adi asaMkhyAtA jaMbadvIpa che, asaMkhyAta dhAtakI dvIpa che, asaMkhyAta puSkaradvIpa che. ityAdi rIte jANavA. punaH e sarakhA nAmavALA dvIpa vA samudro sAthe sAthe nathI, paraMtu asaMkhyAta asaMkhyAtane aMtare che, jemAM pahelA ja budvIpa pachI asaMkhyAtA anya nAmavALA dvIpasamudro vyatIta thaye bIje jaMbadvIpa Ave, tadanaMtara asaMkhyAtA anya nAmavALA dvIpasamudra vyatIta thaye trIje jaMbudvIpa 1 e paNa jaMbudIpa jaMbUvaradIpa ane jabUvarAvabhAsadIpa e pramANe tripratyavatAra sahita che, ane te dareka pitatAnA nAmavALA samudrovaDe vITAyelA che,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka zrI laghu kSetra samAsa vistarArtha sahita. Ave ItyAdi, e pramANe ekeka nAmanI bahulatA, tripratyavatAra paddhati [tathA prAya: AbharaNAdi prazasta nAme paNa] sUravarAbhAsa dvIpa vA samudrasudhI che, arthAta cheDe sUradvIpa, sUrasamudra, sUravaradvIpa, suravara samudra, suravarAbhAsa dvIpa, suravarAvabhAsa samudra. e kahelI vyavasthAmAM vizeSatA che zrI jIvasamAsa vRttimAM kahyuM che ke-rUcakadIpa sudhInA je dI ane samudro kahyA che te to tevAja anukamathI che, paraMtu tyArabAda rUcakadvIpathI asaMkhya dvIpasamudrA vyatIta thayA bAda bhujagadvIpa Ave che, tyArabAda asaMkhyAta dvIpasamudra vyatIta thaye kuzadvIpa Ave che, puna: asaMkhya dvIpa samudra vyatIta thaye kAMcadvIpa Ave che, e pramANe asaMkhya asaMkhya dvIpasamudrone AMtare AMtare bAmara vadhe ItyAdi gAthAmAM kahyA pramANe dareka prazasta vastunA nAmavALo ekeka dvIpasamudra Ave che, te yAvat svayaMbhUramaNa dvIpasamudra sudhI te pramANe jANavuM. wje " AbharaNa vatthagaMdha " e nAmavALA ekeka dvIpasamudra asaMkhya asaMkhyane aMtare che te AMtarAmAM rahelA asaMkhyAtA dvIpasamudra kyA nAmavALA che? uttara:-AMtarAmAM rahelA asaMkhya dvIpasamudro zaMkha dhvaja svastika zrIvatsa ItyAdi lokamAM pravartatA zubha nAmavALA che, siddhAMtamAM kahyuM che ke, jAvaiyA loe subhA nAmA subhA rUvA subhA gaMdhA subhA rasA subhA phAsA evaDhyANaM diivsamuddA nAmavebleei ghana arthAt zaMkhadhvaja Adi je zubha nAme lekamAM pravarte che, temaja temAM pravartatAM zubha rUpa gaMdha rasa ane sparzanAM nAme te nAmavALA asaMkhyAtA dvIpasamudra che. [e pramANe zrI jIvasamAsanI vRttimAM kahyuM che. ] e kahelA jIvasamAsanA vaktavyamAM tripratyavatAra spaSTa kahyo nathI, temaja rUcaka Adi prasidhdha nAmavALA dvIpane rUcakavara ItyAdi zabdathI "vara" zabda sahita kahela che, mATe je vipratyavatAra ISTa hoya to rUcaka Adi tripratyavatArI nAmane vara zabda sahita kevI rIte kahevAya? temaja "AbharaNavattha" ItyAdi nAmane pUrve sUravarAvabhAsa sudhI kahyAM ane ahiM svayaMbhUramaNa sudhI kahyAM tethI paNa tripratyavatAra ISTa nathI ema samajAya che, ItyAdi vizeSatA jANavI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ w w w 4 **, * * * * * * * dvIpa samudranA nAme punaH vipratyavatAramAM trIjuM nAma "varAvabhAsa" sahita ne badale avabhAsa" sahita hoya to paNa cAle. jema sUravarAvabhAsa athavA sUrAvabhAsa paNa kahevAya. 5 8 che avAjI - have tripratyavatArI nAmo samApta thayAbAda pAMca dvIpo tathA pAMca samudro ekeka nAmavALA che te A gAthAmAM darzAvAya che - tatto deve nAge, jakkhe bhUe sayaMbhuramaNe a / ee paMcavi dIvA, igegaNAmA muNeyavvA // 9 // zabdArtha - gAthArthane anusAra samaja sugama che- saMskRta anuvAda. tato devo nAgo yakSo bhUtaH svayaMbhUramaNazca / ete paMcApi dvIpA ekaikanAmAno muNetavyAH // 9 // jAthArtha:-~-tyArabAda devIpa nAgadvIpa yakSadvIpa bhUtadvIpa svayaMbhUramaNadvIpa e pAMce dvIpa ekeka nAmavALA jANavA. / 9 / vistara -sugama che. vizeSa eja ke dvIpamAM sarvathI chello e svayaMbhUramaNa dvIpa che, tyArabAda svayaMbhUramaNasamudra samApta thatAM asaMkhya dvIpasamudravALo A tIrtho leka paNa samApta thAya che, ane tyArabAda cAre bAju pharato alakAkAza Ave che ke jene anta nathI. avatara-pUrve jema asaMkhyadvIpamAMthI keTalAka dvIponAM nAma kahyAM te pramANe have A gAthAmAM keTalAka samudronAM paNa nAma kahevAya che-- paDhame lavaNo bIe, kAloahi sesaesu savvesu / dIvasamanAmayA jA, sayaMbhUramaNodahI caramo // 10 // | zabdArtha - gAthArthane anusAra sugama che-
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthArtha:pahele dvIpe lavaNusamudra, khIje dvIpe kAleAdasamudra, zeSa sarva dIpAmAM dvIpa sarakhA nAmavALA samudro che te yAvat [ caramo=] chelle svayaMbhUramaNa samudra sudhI. [ sarakhA nAma vALA samudro che. ] ! 10 vistarArthaH--pahelAM ja dvIpane vITAyelA lavaNusamudra che, enuM pANI khArUM hAvAthI [ lavaNubhrUNa sarakhu. hAvAthI athavA eja pANImAMthI lUNu ane che mATe ] lavaNusamudra nAma che. tathA bIjA dhAtakIkhaMDane cAre bAjuthI vIMTAyelA kAleAdhi nAmane samudra che, enuM pANI kaMika vizeSa kAlakALA va tu che athavA kAla ane mahAkAla deva enA adhipati che. mATe kAleAdhi nAma samudra che, tyArakhAda trIjA puSkara dvIpane vITAyelA puSkarasamudra che, tyArakhAda vArUNIvara dvIpane vITAyele vArUNIvarasamudra che, e pramANe je nAma dvIpanuM teja nAma tene vITAyelA samudranu che, ane e rIte chellA svayaMbhUramaNu dvIpane vIMTAyalA svayaMbhUramaNa nAmanA samudra che. tyArabAda tIrthya leAka samApta thayA. AgaLa kevaLa AkAza sivAya bIjuM kaMija nathI. | 10 || // dvIpasamudronAM keTalAMka nAmo // 1 1 ja mUDhIpa ra zrI laghu kSetra samAsa vistarArdha sahita. saMskRta anuvAda. prathame lavaNodadhiH dvitIye kAlodadhiH zeSesu sarveSu / dvIpasamanAmAno yAvat svayaMbhUramaNodadhizvaramaH // 10 // 3 4 5 2 lavaNu samudra 3 dhAtakIkhaDa 4 kAleAdhi samudra 5 puSkara dvIpa 6 puSkara samudra 7 vArUNIvara dvIpa 8 vArUNIvara samudra 9 kSIravara dvIpa 10 kSIravara samudra 11 mRtavara dvIpa 1ra kRtavara samudra 13 IkSuvara dvIpa 14 Innuvara samudra . 15 naMdIzvara dvIpa 7 19 naMdIzvara samudra have tripratyavatAra za 17 arUNa dvIpa 18 aNu samudra 19 arUNavara dvIpa 20 arUNavara samudra 21 arUNavarAvabhAsa dvIpa 22 aNuvarAvabhAra samudra
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 10 11 12 { 13 14 23 kuMDala dvIpa 24 kuMDala samudra 25 kuMDalavara dvIpa 26 kuMDalavara samudra 27 kuMDalavarAvabhAsa dvIpa 28 kuMDalavarAvabhAsa samudra 29 arUNeApapAta dvIpa "" 30 31 3ra 33 ( 34 ,, "" "" ,, samudra vara dvIpa "" samudra dvIpa samudranAM nAmeA. varAvabhAsa dvIpa "" samudra 35 za Mkha dvIpa 36 zakha samudra 37 zaMkhavara dvIpa 38 zakhavara samudra 39 za khavarAvabhAsa dvIpa 40 zaMkhavarAvabhAsa samudra 41 rUcaka dvIpa 42 rUcaka samudra 43 rUcakavara dvIpa 44 cakavara samudra 45 rUcakavarAvabhAsa dvIpa 46 rUcakavarAvabhAsa samudra 47 bhujaga dvIpa 48 bhujaMga samudra 49 bhujagavara dvIpa 50 bhujagavara samudra 51 bhujagavarAvabhAsa dvIpa para bhujagavarAvabhAsa samudra 15 16 61 kroMcavara dvIpa dUra krAMcavara samudra 63 DhAMcavarAvabhAsa dvIpa 64 kroMcavarAvabhAsa samudra ahiMthI sarva zubha padArthonA nAmavALA tripraNavatArI asaMkhya dvIpa samudra che tyArakhAda 1 ra 3 4 53 kuza dvIpa 54 kuza samudra 55 kuzavara dvIpa 5 kuzavara samudra 57 kuzavarAvabhAsa dvIpa 5 58 kuzavarAvabhAsa samudra ( 59 kAMcadvIpa 60 krAMca samudra asaMkhyAta sUrya dvIpa ,, sUrya samudra sUrya vara dvIpa sUryavara samudra sUrya varAvabhAsa dvIpa sUrya varAvabhAsa samudra ahiM tripratyavatAra samApta, ,, tyArabAda ekeka nAmavALA deva dvIpa asaMkhyAtamA deva samudra ,, nAga dvIpa "" ,, nAga samudra yakSa dvIpa yakSa samudra "" "" 22 ,, bhUtadvIpa bhUta samudra svayaMbhUramaNa dvIpa svayaM bhUramaNa samudra 'sarva thI chello. sarva dvIpa samudro samAsa, "" "" ,,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita. 23 avataraNaH- have A gAthAmAM e samudronA pANInA svAda kevA che? te kahe chebiio taio caramo, udagarasA paDhamacautthapaMcamagA chovi sanAmarasA, ikkhurasA sesa jalanihiNo // 11 // zabdA zaramo-chelle kArasA-pANI sarakhA rasavALA sanAmarasa-peAtAnA nAma sarakhA rasavALA pharasA-IkSurasa sarakhA nanidhino-jaLanidhi, samudro. saMskRta anuvAda dvitIyastRtIyazvarama udakarasAH prathamacaturthapaMcamakAH SaSTho'pi svanAmarasaH, IkSurasAH zeSajalanidhayaH // 11 // thArtha:---bIjo samudra trIjo samudra ane chellA samudra e traNa samudra svAbhAvika pANI sarakhA rasavALA-svAdavALA che, pahele samudra, cAtheA samudra, pAMcamA samudra ane chaThTho paNa samudra pAtAnA nAma sarakhA rasavALA che, ane zeSa sarve samudro ikSu=zelaDInA rasa sarakhA rasavALA che. 5 11 // vistArthaH--bIjo kAleAdadhi samudra, trIjo puSkara samudra ane chelle svayaM bhUramaNa samudra e traNa samudra nadI kUvA taLAva vigerenuM jema svAbhAvika pANI hoya che tevA svAbhAvika pANI sarakhA svAdavALA che. tathA pahelA lavaNusamudra lavaNu eTale khArA rasavALA che, ceAtheA vArUNIvarasamudra vArUNI eTale uttama midarA sarakhA rasavALA che, pAMcamA kSIravarasamudra kSIra eTale dudha sarakhA svAdavALA 1 atipathya nirmaLa halaku AhAra zIdhrapacAve evu' ) ane ati mIThAzavALu e pANI jANavuM. 2 caMdrahAsAdi uttama madirA rasavALu paNa gaMdhAtA dArU sarakhuM nahiM. ka A pANI dudha sarakhuM che, parantu dudha che ema nahi, vaLI e pANI dudha sarakhu' zvetavarNa vALu che, tathA cAra zera dudhamAMthI traNa zera bALIne ( ukALIne ) zera dudha rahevA daI temAM sAkara nAkhIne pItAM jevI mIThAza Ave tevI mIThAzavALuM A pANI che, parantu e pANI ne ahiM dudhapAka ke bAsudI Adi dudhanA padArtho ane nahaM, kAraNake ravAda tevA che, paNa jAte pANI che. punaH cakravatI je gAyanuM dudha pIe che te dudhathI paNa adhika mIThAza vigere
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ - w jabUdIpa vigere dvIpasamudranuM pramANa che, ane chaThTho vRtavarasamudra vRta eTale uttama ghI sarakhA rasavALo che, ane zeSa sarva samudro pazelaDInA rasa sarakhA rasavALA che. aT:A gALAmAM sarva kapa samudrano vistAra kahevAya che-- jaMbuddIva pamANaMguli joannlkkhvttttvikkhNbho| lavaNAIA sesA, valayAmA duguNaduguNA ya // 12 // zabdArtha - iIva-jaMbudvIpa vAuMgA-lavaNa samudra vigere vmavi juDhi-pramANagula vaDe sevA-zeSa sarva dvIpa samudro goga-jana vasthAmA-valaya sarakhA Dhava-eka lAkha kuTMTM[-bamaNI bamaNI vimo-vRttavidhvaMbhavALA saMskRta anuvAda jaMbudvIpaH pramANAMgulayojanalakSavRttaviSkabhaH / vAli: pAka vayamAM dviguddhiputra 2 | thA-jaMbadvIpa pramANagulavaDe eka lAkha yojanane vRttavidhvaMbhavALe che, ane lavaNa samudra Adi zeSa sarva samudra ane dvIpa valayanA AkAre che, ane uttarottara bamaNuM bamaNa vistAravALA che ! 12 che. guNa A pANuMmAM kahyA che. punaH zrI jinezvarane janmAbhiSeka paNa A kSIrasamudranA jaLathI thAya che. 4 e pANI paNa dhI sarakhuM che paraMtu ghI nathI, kAraNake e pANIthI pUrI vigere taLAya nahi. te pANI hevAthI. 5 e paNa paNa zelaDInA rasa sarakhA svAdavALuM che, paNa zelaDIne rasa che ema nahiM, vaLI taja elAyacI kesara ane marI e cAra vastu bhegI karavAthI catujanaka kahevAya, te catujAtakane cAra zera zelaDIne rasa ukALI traNazera baLavA daI eka zera rAkhIne temAM nAkhI pIvAthI jevI mIThAza Ave tevI mIThAzathI paNa adhika mIThAza e samudranA jaLamAM che, paratu ukALavAthI rasa je jADo thAya che tenI jADAI paNa A jaLamAM na hoya, kAraNake jAte jaLa che,
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lallu kSetra samAsa vistarA sahita, // pratara vRtta AkAre jaMbUdvIpa // pazcima. 316227 yojana 3 gAu 128 dhanuSa je kha pUrva pazcima vidhdha bha uttara. 7905694150 cAjana 1 gAu 1515 dhanup rA hAtha kSetraphaLa ( gaNitapada ) uttara dakSiNu viSNu bha 100000 (ekalAkha) ceAjana dakSiNa. 13aa azula 5 yava 1 cUkA. dvI p 100000 (ekalA5) yojana uMcAi 99000 yAjana uMDAI 1000 yAjana ( menI apekSAe ) pUrva. vistarArdha:-ahiM pramANAMgula te pUrve kahelA utsedhAMgulathI cArase gaNA mApavALu che te navu, e pramANAMgulanu savistara svarUpa te aMgulasattari Adi graMthAthI jANavA yeAgya che, tevA pramANAMgulanA mApa vaDe jamUvhIpa 1 lAkha ceAjana pramANu vistAravALA che, ane te vRtta viSNubhavALe che eTale gALa thALI sarakhA capaTa AkAravALA che, evA AkArane pratavRtta DevAmAM Ave che, jethI e jIpanI prataragALAine vyAsa-vistAra-laMbAI paDe!LAi eka lAkha gAjana che, teja vRtta1-goLa vastune vayaMma-vistAra kahevAya. arthAt gALa r 5
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbadvIpa vigere dvIpasamudronuM pramANa, AkAravALA jaMbudvIpane game te sthAnethI mA hoya te eka cheDAthI bIjA sTAmenA cheDA sudhImAM 1 lAkha jana thAya. ahiM samagaLa vastunI laMbAI ane pahoLAInuM mApa sarakhuM ja hoya che, ane jaMbudvIpa te samaprataravRtta che. parantu viSama prataravRtta eTale laMbagoLa ardhagoLa ityAdi AkAravALo nathI. te samaprataravRtta evA jaMbudvIpane sarva bAjuthI vITAIne parimaMDaLa AkAre eTale cUDI sarakhA valaya AkAre sTaavsamudra rahelo che, ahiM je vastu cUDInA sarakhI geLa rekhAvALI hoya, ane madhyabhAgamAM pilANuM eTale te vastune abhAva hoya te AkAra parimaMDaLa AkAra athavA va AkAra kahevAya che. te pramANe A lavaNasamudra paNa parimaMDaLa athavA valaya AkAre che, ane te ja budvIpathI bamaNuM eTale be lAkha janana mAtra vikama vALe che. valayAkAra vastunI eka bAjunI pahoLAI te cakravAla viSkabha kahevAya, jethI lavaNasamudra paNa jaMbudvIpanA paryanta bhAgathI prAraMbhIne hAme dhAtakI khaMDanA pahelA kinArA sudhI mApIe to be lAkha yojana thAya, (paraMtu eka bAju eka lAkha ane bIjI bAju eka lAkha maLIne be lAkha jana che ema nahiM.). jema A citramAM vacce jaMbudvIpane pharato lavaNa samudra che to ja badrIpa "a" thI "ba" sudhI athavA "kha" thI "ga" sudhI lAkha yejana che, e vRttavidhvaMbha, ane lavaNa samudra "ba" thI Da athavA kha thI ca sudhI belAba jana che, paraMtu ka thI Da sudhI te pAMca lAkha jana che. e be lAkha viSkabha te valayaviSkabha athavA cakra vAla vidhvaMbha jANo. tyArabAda dhAtakIkhaMDa te lavaNa samudranI cAre bAju pharta maMDaLAkAre vITAyelo che, ane cAra lAkha jana valayaviSka bhavALe che, tene pharato ATha lAkha jananA valayaviSThabhavALa kALadadhi samudra che, tene pharato 16 lAkha yojana valayavikhaMbhavALo puSkaradIpa che, ityAdi rIte dvIpa ane samudra pUrva pUrvathI bamaNA bamaNA vistAravALA che, tenuM kiMcit adhika spaSTa svarUpa A ALekhelA citrathI mAluma paDaze 12 che
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 AnamnnanAmnmannanARANA. zrI ladhu kSetra samAsa vistarArtha sahita avataraNa:--pUrva sA sarva dI5 bhane samudro pAtAnA paryanta lAge cAre bAju pharatA koTa vaDe vITAyelA hoya che, tene zAstramAM nAtI kahe che te jagatInuM svarUpa A 6 gAthAo vaDe kahevAya che-- vayarAmaIhiM NiANiadIbodahimajjhagaNiyamUlAhiM / aTuccAhi~ bArasacau mUleuvariruMdAhi~ // 13 // vitthAradugaviseso, ussehavibhattakhao cao hoi / ia cUlAgirikUDAitullavikaMbhakaraNAhiM // 14 // gAuduguccAi tayaTThabhAgaruMdAi paumaveIe / desUNadujoaNavaravaNAi parimaMDiAsirahiM // 15 // veIsameNa mahayA gavarakakaDaeNa saMparittAhi / aTThArasUNacaubhattaparihidAraMtarA~hiM ca // 16 // aTucca causuvitthara dupAsasakkosakuDDadArAMhiM / puvvAimahaDDiadevadAravijayAinAmAMhi // 17 // NANAmaNimayadehali-kavADaparighAidArasohohiM / jagaIhiM te savve, dIvodahiNo pariskittA // 18 // zahAtha:vayarAmaIhiM-pazamaya aTuccAhiM--18 yona NiaNia-pAtapAtAnA vArasa cau-gAra yogana mane yAra yogana dIvoda himajjha-dvIpa samudronI madhye mUle uvari-bhUgamA bhane 52 gaNiya-gaNe, mAyA ruMdAhiM-vistAra--paDavANI mUlAhiM-bhUgavAnI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpansamudvenI jamatInu' varNana, . visthAdu e vistAranA viseo-vizleSa, bAdabAkI saptenimatta-uMcAi vaDe bhAgatAM loca, hAAna co-cya, vRddhi hod--thAya ghna-e pramANe gAtuna-e gAu ucA -uMcI sayadA-tenA AThamA bhAge caMvAda-vistAravALI 14maveD-padmavedikAvaDe vesame vedikA samAna mAmeATA rAva DaLa-gavAkSakaTaka vaDe saMpatti'phri-vITAyalI nakruSa-ATha ceAjana uMcAM navasuvitthara-cAra yAjana vistAravALAM. hAsa-e pAse sajoma -eka kezanI bhitti sahita dvArAdi-evAM dvAravALI bALaLimaya--vividha mAMNaratnAnI vedaSTi-umarA vAda-kapATa, kamADa, bAraNAM dhiAd--bhAgaLa vigere vArasoEi-dvArAnI zAlAvALI cUA-merUnI cUlikA giri-merU vigere parva tA kUdAkUTa, bhUmikUTa Aphri tulya-tulya, samAna vizrvama--viSTa bhanA, vistAranA varadi-karaNavALI, gaNitavALI vesaLadunoyaLa-kaIka nyUna e yAjana varavAd-uttama vanAvaDe varimaMdi-parimaDita, zobhita sirAphi-mastaka, agrabhAgavALI JaDhAramULa-aDhAra ceAjana nyUna 26matta-cAra vaDe bhAga Apela evA ridi-paridhi ( teTalA pramANunA ) vAraMtarAEi-dvAranA paraspara ataravALI puSvA6-pUrva Adi cAre dizAmAM mattika-mahardhika, mahA RddhivALA revA -devezanAM dvAra vinayAd-vijaya Adi nAma?-nAmavALAM nadi evI jagatIe vaDe te sattve te sarva vIvoLio-dvIpa ane samudro riddhittA-vITAyalA che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetra mAsa vistarArtha sahita. saMskRta anuvAda vajramayIbhirnijanijadvIpodadhimadhyagaNitamUlAbhiH / aSToccAbhirvAdazacaturmUloparirundAbhiH // 13 // vistAradvikavizleSa utsedhavibhaktakSayazcayo bhavati / iti cUlAgirikUTatulyaviSkaMbhakaraNAbhiH gavyatadvikoccayA tadaSTamabhAgarundrayA padmavedikayA / dezonadviyojanavarakhanikayA parimaMDitazIrSAbhiH // 15 // vedIsamena mahatA gavAkSakaTakena saMparitAbhiH / aSTAdazonacaturbhaktaparidhidvArAntarAbhiH aSToccacatuHsuvistRtadvipArzvasakrozakUDyadvArAbhiH / pUrvAdimaharddhikadevadvAravijayAdinAmikAbhiH // 17 // nAnAmaNimayadehalikapATaparighAdidvArazobhAbhiH / jagatIbhiste marve dvIpodadhayaH parikSiptAH // 18 // thA: -vAya evI ( jagatIovaDe-e saMbaMdha 18 mI gAthAmAM nA izabdane che, jethI jagatanAM ahiM vizeSaNo ja kahevAya che), tathA pita pitAnA dvIpasamudramAM gaNAya che mULano vistAra jeno evI, tathA ATha jana uMcI, tathA bAra yeAjana mULamAM vistAravALI ane cAra ejana upara vistAravALI evI (jagatIvaDe-a saMbaMdha) me 13 che tathA be vistAranI bAdabAkI karIne uMcAIva bhAgatAM je javAba Ave teTalI hAnI ane teTalI vRddhi (upara caDhatAM hAni, nIce utaratAM vRddhi) thAya, e rIte calikA parvata ane zikharanA vistAranAM je gaNita te samAna che vistAranuM gaNita jenuM evI (jagatIvaDe-e saMbaMdha) me 14 tathA be gAu uMcI ane tenA AThamA bhAga jeTalA vistAravALI, evI je padmavadikA ane kaMIka nyUna be ejananA vistAravALAM be uttama vana te vaDe (arthAta eka vedikA ane be vana vaDe) zobhita che zIrSabhAga jene evI (jagatIovaDe-e saMbaMdha) me 15 che tathA vedikA samAna moTA gavAkSanA (gekha-jharUkhAnA) valayavaDe sarva bAjuthI vITAyelI (evI jagatIo), tathA paridhimAMthI aDhAra bAda karIne
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. dvipasamudranI agatInuM varNana. cAravaDe (bAkI rahelA paridhine) bhAgatAM jeTalA pejana Ave teTalA jana cAra dvAranuM paraspara antara che jemAM evI [arthAt jagatanAM cAra dvAra paraspara eTalA janane AMtare che evI jagatIovaDe-e saMbaMdha]. 5 16 tathA ATha jana uMcAM cAra ejananA vistAravALAM ane be bAjue ekeka gAu jADI-vistRta bhittivALAM cAra devatAra che jemAM (evI jagatIo vaDe), tathA jenI pUrvAdi cAra dizAe (cAra kAronA adhipati) cAra mahaddhika denAM je cAra dhAre che te deva ane dvAra e bannenAM vijaya Adi tulya nAme che jemAM evI (jagatIo vaDe) me 17 tathA aneka prakAranA maNi ratnanA uMbarA kamADa ane bhegaLa vigere je dvArabhA (kAranAM aMga) te sahita evI jaganIvaDe te sarve dvIpasamudro vITAyelA che 18 vistara:-sarva dvapasamudrone darekane pharato ekeka koTa che, ke jene jJAnI kahevAmAM Ave che, te jagatIonuM svarUpa A gAthAomAM kahyuM che, e gAthAomAM sakTi e vizeSya che, ane "vayarAmaIhiM" ItyAdi 11 vizeSa che te 11 vizeSaNavALI "jagatIo vaDe sarvIpasamudro vITAyalA che" e saMbaMdha chellI 18 mI gAthAmAM Avela che, have te 11 vizeSaNa A pramANe - che dviIpasamudrone pharatA keTanuM svarUpa-11 vizeSAge che ? 7Tmadi-vAmaya evI te jagatIo vaDe dvIpa samudro vITAyelA che, arthAt sarva (asaMkhyAta jagatIo sarve) vajananI che. - 2 forgarIvomiksa niyamUrdi-potapotAnA dIpasamudranI madhye jenuM mULa gayuM che evI. arthAt dareka jagatane mULa vistAra bAra jana che te bAra jana te dvIpa vA samudranuM je pramANa kahyuM hoya temAM bhegAja gaNuM levA, paraMtu jUdA bAra yeAjana na gaNavA, jemake-jaMbudvIpa 1 lAkha jananA vistAravALo che, te jaMbUchIpanI jagatanA 12 jana paNa te lAkhamAMja aMtargata gaNavA, jethI jagatInA be bAjunA bArabAra yojana bAda karIe te jaMbudvIpanI bhUmi 9976 jana thAya, ane lavaNasamudrAdi zeSa dvipasamudro mATe te kahelA vistAramAMthI mAtra ekabAjunAja bAra ejana bAda karavA jemake-lavaNasamudra be lAkha yeAjana che te jagatInA ekabAjunA bAra yeAjana bAda karatAM 1988 jana jeTalI jaLabhUmi hoya.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetra samAsa vistarA sahita. 2 akhvAhi-dareka jagatI ATha ceAjana uMcI che. 4 vArasa vaDe mUche gurjara rAti-bAra yAjana mULamAM ane cAra ceAjana upara rUndAI-paheALAI vALI che. arthAt bhUminI sapATIsthAne rahelA jagatInA mULa bhAga khAra ceAjana paheALA che, ane sarvathI uparanA agrabhAga (TocanA bhAga) cAra ceAjana paheALA che. prazna: e vistAra te sarvathI nIcane ane uparanA kahyo, parantu vacamAM game te sthAne vistAra jANavA hAya te te keTale ? ane kevI rIte ? uttara:-vaccenA vistAra A rIte. 31 'visthAnu visezoe vistAranA vizleSa karavA eTale meATA vistAramAMthI nAnA vistAra khAda karavA, ane bAda karatAM je javAba Ave tene 3Rvimatta-te vastunI uMcAi vaDe bhAgavA, ane bhAgatAM je javAba Ave teTale ratruo-kSaya eTale nIcethI upara caDhatAM nIcenA vistAramAMthI ghaTADavA, je javAba Ave taTalA te sthAne vistAra AvyA jANavA 6-e pramANe karavAthI pUjA fifjaMdA tuSTa merU parvatanI cUlikA, merU parvata vigere parvatA, ane khalakUTa vigere girikUTa tathA RSabhadrAdi bhUmiqaTenA vacalA vistAro je rIte kahelAgaNelA che tenI tulka-samAna vivarNamadivacalA vistAranA gaNitavALI evI te jagatIA che. (arthAt ja rIte cUlikAdikanA madhya vistAra gaNAya che, taja rIte jagatIonA paNa madhya vistAra gaNAya che, mATe jagatInu viSNuMbhakaraNa cUlikAdinA vidhyuMbhakaraNa tulya kahyuM che. ) prazna:-calikA vigerenuM viSNu bhakaraNa kaI rIte che ? te gaNitapUrvaka darzAvA. uttara:-calikA parvata ane kRTa e traNamAMthI prathama merUparvatanI cUlikAnuM vikhaMbhakaraNa ( madhya vistAranuM gaNita) A pramANe-cUlikAnA mULanA vistAra 12 yAjana che ane uparanA vistAra 4 ceAjana che, mATe te enA vizrleSa ( bAramAMthI cAra bAda karatAM) 8 ceAjana, tane cUlikAnI 40 yeAjana uMcAivaDe bhAgatAM bhAga cAle niha mATe ATha ceAjananA darekanA pAMca pAMca bhAga karatAM 40 bhAganA vizleSaaka AvyA, tene uMcAinA 40 vaDe bhAgatAM 1 bhAga AvyA, (ekasacamAMza yAjana AvyA ), teTale upara caDhatAM ghaTe ane nIce utaratAM vadhe, arthAt likAnA mULathI 1 ceAjana upara caDhIe te tyAM 1 paMcamAMza yAjana ghaTatAM (8 mAMthI bAda karatAM 7 eTale ) cha yeAjana pUrNa ane cAra bhAga eTalA vistAra hAya. ane uparathI 1 yeAjana nIce uta e ATha yAjana ucAI bhUminI sapATIthI kuMDamAM dvIpa vigere parvatAnI mAphaka bhUmimAM uMDA gayelA hetA nathI jANavI, kAraNa ke jagatIe ane
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra cUlA tathA giriviSka bhakaraNa svarUpa rIe to uparanA 4 jana vistAramAM 1 bhAga umeratAM 4 jana vistAra Ave. ahiM je ke janane aMge hisAba ga parantu upalakSaNathI aMgula hasta dhanura vigere game te mApane aMge madhya vistAra prApta karI zakAya che, jema 1 aMgula caDhIe te 8 yejanamAMthI huM aMgula ghaTe, eka hAtha caDhIe te 6 hAtha dhaTe, ane 1 dhanuSa caDhIe te madhya vistAra che dhanupa ghaTe, temaja eka gAu caDhatAM 5 gAu ghaTe, ane utaratAM e pramANa vadhe. e rIte parvata ane kUTa vigeremAM paNa jANavuM rati cUkavamar. || parvatamAM jema merUparvata mULamAM 1000 (dazahajAranej) jana ane eka yojanAnA agiAra bhAga karIe tavA 10 bhAga che, ane zikhara upara 1000 (hajAra) jana vistAra che, mATe 1009-10 mAMthI 1000 bAda jatAM 9090-10 rahyA, tene merUnI uMcAI eka lAkha yojana vaDe bhAgatAM bhAga cAle nahiM temaja uparAntanA 10 aMza agiArIA che, mATe sarva yojanAnA agiArIA aMza karavA mATe 11 vaDe guNatAM- uMcAI vistAra 9090-10 | 100000)100000(1 aMza javAba. 4 11 100000 000000 99990 +10 e Avela 1 aMza te eka yojananA agi Ara bhAga karyA hatA temAMne che, mATe have 100000 aMza. paSTa thayuM ke - merU parvatanA mULathI 1 janAdi upara caDhIe to dareka janAdie agiArIo ekeka bhAga ghaTe jethI 1000 ejana upara caDhIe te hajAra bhAga eTale [ 1000-11= ] 90 yojana 10 bhAga ghaTe jethI mULanA 1009-10 mAMthI 90-10 bAda karatAM saMpUrNa 10000 ( dazahajAra ) yojana vistAra samabhUtalane sthAne Avyo. tathA zikhara uparathI 99000 yeAjana nIce [ samabhUtalA che tyAM ] utaratAM 9000 zikharanA vistArathI adhika thaye, jethI 99000 ne 11 vaDe bhAgatAM 9000 yojanA AvyA te zikharanA 1000 janamAM vadhAratAM paNa 10000 ( dazahajAra ) jana vistAra samabhUtalane sthAne Avyo. A rIta yamagiri citra vicitra kaMcanagirio vigerenA paNa madhyavistAra prApta karavA. | kuti ri viSyamA ||
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara // jambadvIpanI A jgtii|| aparAjita dvAra ve na khaMDa porana ./ / tAra 2 Hin506/ A a yanta dvAra rAma99ne Ancho vijaya dvAra jet, 3 4 , 6,1532 bijayaMta dvAra
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetra samAsa vistAtha sahita. 33 tathA kUTamAM jema merU parvatanA naMdanavanamAM balakuTa nAmanuM kUTa che te mULamAM 1000 ejana ane zikharabhAge 500 ejana pahoLuM hovAthI e bene vileSa pa00 ejana Avyo, tene uMcAInA 1000 ejana vaDe bhAgatAM dareka yojanAdika ardha yojanAdikanI caDhatAM hAni ane utaratAM vRddhi jANavI, jethI balakUTanA mULathI 500 ejana upara caDhI athavA zikharathI pa00 jana nIce utarI ati madhyabhAge AvIe to tyAM ati madhyabhAgano vistAra [ 250 jana ghaTatAM athavA vadhatAM ] 750 ejana Ave. / rUti phUTa vimA | e pramANe jema cUlA giri ane kUTanA madhya vistAra prApta karAya che tema A jagatIne paNa game te sthAnano madhya vistAra prApta karAya che te A pramANe jagatI mULamAM 12 jana ane upara 4 jana vistAravALI hovAthI e bene vizleSa 8 jana Avyo, tene jagatInI uMcAI 8 janavaDe bhAgatAM eka yAjane eka jana jeTalI hAni vRddhi hoya. jethI nIcethI upara cAra yojana caDhatAM cAra jana ghaTavAthI 8 yeAjana madhya vistAra Avyo, temaja uparathI cAra jana utaratAM cAra ejana vadhavAthI paNa atimadhyavistAra 8 yojana Avya, e pramANe eka aMgule eka aMgula, eka haste eka hasta, eka dhanuSe eka dhanuSa ane eka gAue eka gAu hAni athavA vRddhi thAya che, mATe A jagatInuM viSka bhakaraNa (madhyabhAganA aneka vistAra jANavAnuM gaNita ) pUrvokta rIte cUlikA parvatA ane kuTanA vikhuMbhakaraNa sarakhuM che, ema kahyuM rati nA vimA | 6 (huM vizeSaNa) 3 4 =be gAu uMcI ane tacaMda mayaMka tene AThamo bhAga (eTale 2000 dhanuSane 1 gAu hevAthI AThame bhAga 500 dhanuSa Ave mATe 500 dhanuSa ) vistAravALI, tathA temAM DuM na = kaMIka nyUna be jana vistAravALAM be gharg uttama vanavALI, ( e traNa vizeSaNavALI ) g3mag=padravaradikA, te vaDe miMDhiyasitrdaM=zobhitA zIrSa bhAgavALI [ evI jagatIovaDe-e saMbaMdha ] ahiM tAtparya che ke-A jagatIonI uparanA cAra jananA vistAramAM atimadhyabhAge sarva bAju valayAkAravALI be gAu uMcI ane 500 dhanuSu pahoLI bAMdhelI saDakanA sarakhI eka padmavaravedikA nAmanI vedikA (kAMgarA rahita koTa sarakhA AkAravALI uMcI saDaka jevI pIThikA ) che, ane tenI aMdaranA bhAgamAM eka vana be gAumAM 250 dhanuSa nyUna vistAravALuM che, ane vedikAnA bahAra bhAgamAM samudra tarapha
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. ve Ks = of $$66666SSS 34 padmavadikA varNana, paNa eTalAja vistAravALuM eka AkAzamAMthI dekhAte-jagatI-vedikAvana che, e rIte vedikAnI be vanakhaMDa tathA gavAkSakaTakano dekhAva. bAju be vana che, jethI dareka 1-vanakhaMDa 3-vanakhaMDa jagatano sarvoparitanabhAga e 2-vedikAu 2398994gavAkSa traNa vastuo vaDe ati zobhIte che. vizeSa spaSTatA mATe A citra jevuM. vedikAnA ane vananA paridhionuM (gherAvAnuM) mApa jagatIne anusAre jANavuM (ke jagatInA paridhithI e pari. dhio jUna che, te paNa vyavahArathI prAyajagatI samAna jANavuM ). che padmavara vedikA che vedikAno pAye rijharatnamaya zyAmavarNanA che, ane tene udhaI nIkaLatA bhitti bhAga varatnamaya vetavarNano che, cAre bAju pharatA uMcA staMbha (vedikAnA thAMbhalA veryaratnanA hevAthI lIlA varNanA che, uparano bhAga paNa gharanI chata mAphaka pATaDIo pIDhIo vAMsanI cIpo pAlAM ane kala) (TAIlsa) sarakhAM ratnanAM pArTI ane cArasAothI jaDelo che. vaLI dIpa tarapha ane samudra tarapha ema be bAju gharanI pAMkha sarakhA be bhAga vedikAnA aMkaratnanA banelA adhika nIkaLelA che, te pAMkhone ghaTanI ghugharIonI (nAnI ghaMTaDIonI) laktI matImALAonI laTakatI maNimALAnI laTakatI suvarNamALAnI ratnamALAnI zreNio cAre bAju laTakatI rahI che, jyAM jyAM pATIyAM jaDelAM che, te pATIyA sonArUpAnAM che, lehitAkSaratnanI pATIyAM sajjaDa karavAnI sUIo che, be pATIyAM vaccenI saMdhio (phATa) vajaratnathI pUrelI che, vedikAnI uparanA 500 dhanu pahoLA sapATa pradezamAM paNa vedikAnA be cheDe manuSyayugala (be manuSpAkAra) hastiyugala, azvayugala, kinnarayugala, sarpayugala, vRSabhayugala, gaMdharvayugalanA AkAre paMktibadhdha goThavAelA che, temaja vedikAnI vacce 3 chaTA avyavasthitapaNe paNa beThavAelA che, e pramANe azakalatA caMpakahatA Adi aneka latAo paNa zreNibaddha tathA chUTI chUTI che. e vedikAnI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / jagInA madhya bhAga gavAkSakaTakano devAva // + -sana
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ mI ladhuM kSetra samAsa vistarA sahita, pa upara evA suMdara sapATa pradezamAM aneka vyantara devadevIo hareka che, bese che, sUve che, ane aneka rIte AnaMda kare che, e vaizvikAnA madhyaparidhi ja khUddIpanA kahelA paridhithI 38 yojana nyUna che, kAraNa ke vedikAnA pUrva madhyathI pazcimamadhya sudhIne vyAsa 1 lAkhayeAjanamAM 12 yAjana nyUna che mATe. vaizvikA tathA jagatInuM vizeSa varNana teA jIvAbhigamajIthIja jANavA yogya che. chamuM vizeSaNa. vedikA samAna moTA gavAkSakaTavarka sarva AjIthI vITAyalI evI sarva jagatIe che." ahiM tAtparya e che ke--dareka jagatInA madhyabhAge ( eTale mULabhAgathI 4 ceAjana uMcA caDhIe tyAM eka meATu jAlakaTaka che, eTale gharanI bhittine jema leAkhaMDanA ubhA saLIyAvALA lAMe kaTherA -jharUkhA hAya che tevA jharUkhe cAre bAju valayAkAre kratA che, keTalAka AcAryA A gavAkSakaTakane jagatInA sarvoparitana bhAge raheaA kahe che. A jharUkhAnI uMcAI ane paheALAi vedikA sarakhI che eTale be gAu uMcA ane pAMcase dhanuSu paheALA che, evA A jharUkhAmAM aneka vyantara devadevIo krIDA karatA hareka che, bese che, sUe che ane jharUkhAmAM ubhA rahIne lavaNusamudranI lIlA dekhatA AnaMda pAme che. citramAM gavAkSakaTaka beMke vananA cheDe dekhAya che, parantu jagatInA madhya bhAge che ema jANavuM. athavA anya AcAryonA mata pramANe e paNa vAstavika che. "" 8 muM vizeSaNa---paridhimAMthI 18 bAda karI cAre bhAge teTalA dvArAntaravALI evI jagatIe vaDe. arthAt dareka jagatIne pUrvAdi cAridezAmAM dvAra ( meTA daravAjA ) che, te cAra dvArA paraspara keTale antare dUra AvelAM che te jANuvAnI ahiM rIti darzAvI ke- badrIpane anusAre jagatInA pidhi traNulAkha sALahajAra khaseA sattAvIsa yeAja 3 gAu ekaso aThThAvIsa dhanuSa ane cA. gA. . ae. sADAtera aMzula [ 316227-3-128--13aa ] che temAMthI 18 ceAjana [dareka dvAra jA ceAjana vistAravALuM hAvAthI cAra dvAranA sarve maLIne 18 yeAjana thayA te ] khAda karatAM 316209-3-1ra8-13A rahe tene 4 vaDe bhAgatAM bhAgAkAranI rIti pramANe 90para ceAjana 1 gAu 153ra dhanuSu ane 35 aMzula, eTaluM eka dvArathI khIjuM dvAra ja dbIpanI jagatInuM dUra che. tathA lavaNusamudranI jagatInA piridha padaralAkha ekAzI hAra eka seA egaNacAlIsa ( 1581139 ceAjana ) che temAMthI 18 khAda karI cAre bhAgatAM
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpasamuhonI jagatInuM vizeSa svarUpa, 35280rU thAjana lavaNasamudranI jagatInA dvAranuM paraspara antara che, tathA dhAtakI khaMDane paridhi 4110961 jana che, ane pUrvokta vidhi pramANe dvAranuM antara 1027735 jana 3 gAu che, tevI ja rIte kAledadhine paridhi 9170605 yojanA ane rIti pramANe dvAranuM antara rara92646jana 3 gAu che. e pramANe dareka jagatIo 18 jana nyUnaparidhinA cothA bhAga jeTalA dvArAntaravALI che, dvIpasamudranA vistAra vadhatA jatA hovAthI jagatIonA paridhio paNa adhika adhika hovAthI ahiM sarva jagatIonA dvAranuM antara ekasarakhuM nathI. mATeja kAledadhi sudhInI cAra jagatIonA dvArAntaranAM udAharaNa upara kahyAM che. che ke vizeSaNa-ATha jana uMcA cAra jana vistAravALAM ane be paDakhe gAu gAunI bhittiyukta dvAravALI evI jagatIovaDe. arthAta jagatInAM je cAra dvAra che te dareka ATha jana uMcA che, cAra yojana pahoLAM che, ane be bAjunI be bArazAkha ekeka gAu pahoLI che, te paNa dvAranuM ja aMga hovAthI kAra tarIke gaNAya che, ane te kAraNathIja AThamA vizeSaNamAM dvArane 4 jana vistAravALuM gayuM che. 20 6 vizeSaNa-pUrvAdi dizAmAM mahakidevanAM ane tenA dvAranAM vijaya Adi nAmavALI evI jagatIo vaDe. arthAt jagatanI pUrva dizAmAM vinA nAmanuM dvAra che, ane tenA adhipatidevanuM nAma paNa vijaya che, dakSiNa dizAe vinayaMta dvAra ane tene adhipati vijayaMta nAmanA deva che, pazcima dizAmAM gayaMta nAmanuM dvAra ane tene adhipati jayaMta nAmano deva che, tathA uttaradizAmAM rAti nAmanuM dvAra che, ane tenA adhipatidevanuM nAma paNa aparAjita che, temaja e cAre vyantaradeva mahAddhivALA che ane teonI rAjadhAnIe bIjA ja budvIpamAM pitapotAnI dizAomAM che. 22 muM vizeSaNa-aneka maNimaya dehalI kapATa ane parigha Adi dvArabhAvALI evI jagatIo vaDe. arthAt e jagatIonAM je cAra dvAra kahyAM te dareka dvArane uMbare che, be be kamADa che, ane kamADa baMdha rAkhavAnI bhegaLa che, e rIte dvAranAM je je aMga hovAM joIe te te sarva aMganI zobhAvALAM dvAra che. e pramANe 11 vizeSaNovALI jagatIovaDe te sarve asaMkhyAtA dviIpasamudra vITAyelA che, jethI jagatIo paNa pacIsa keDAkoDI sUkSma uddhAra
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ =zvajA zrI laghu kSetra mAsa vistartha sahita palyopamanA samaye jeTalI che. A jagatIonuM atyaMta savistara svarUpa zrI jIvAbhigamajI zrIjaMbadvIpaprajJapti Adi sUtramAM ane vRttiomAM kahyuM che tyAMthI jANavA megya che. te jagatInuM citra A pramANe bAjumAM- avatara-have A gAthAmAM jagatIuparanI vedikAnI be bAjunAM be vananuM svarUpa kahe che te A pramANe varatiNatoraNajjhayachatta-vAvipAsAyaselasilavaTTe / veivaNe varamaMDava-gihAsaNesuM ramaMti surA // 19 // zabdArtha - vAti-uttama tRNa side zIlApaTTa vALA torA toraNa vevanekavedikAnA vanamAM varamaMda=uttama maMDapa chatta chatra hiMgRha, ghara vAva vAvaDIo Asu AsanamAM =prAsAda ramati=rame che, kIDA kare che zaila-parvato sUra=devo saMskRta anuvAda varatRNatoraNadhvajachatravApiprAsAdazailazilApaTTe / vedikAvane varamaMDapagRhAsaneSu ramanti surAH // 19 // jayArtha--uttama tRNa toraNa dhvaja chatra vAvaDIe prAsAda krIDAparvato ane mahAzilAovALA vedikAnA (be bAjunA) vanane viSe rahelA uttama maMDapa gRhe ane AsanemAM de ramaNakIDA kare che. meM 19 che vistA-vedikAnA vanamAM pRthvIkAyamaya paMca varNa maNi ane naDa vigere jAtinuM tRNa-ghAsa che, tyAM bahAranA vananAM maNa ane tRNe dakSiNa dizAnA (samudra taraphanA) vAyuthI paraspara aphaLAya che, te vakhate devanA gaMdha nAM gIta jevA manahara zabdo -dhvanio temAMthI uThe che te tRNamaNinA suMdara gIta sarakhA dhvanIothI tyAM pharatA vyaktadevo bahuja AnaMda pAme
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ mtI upara rahelA vanakhaMDanuM svarUpa. che. jaMbudvipa taraphanA vanamAM tevAM tRNo ane maNio che, parantu vedikAthI kAyelA pavananA abhAve tevA dhvanio uThatA nathI e taphAvata che. - tathA e bane vanakhaMDamAM ThAma ThAma dIrghakAo vAvaDIo puSkariNIo ati svAdiSTa bhinna bhinna jAtinA rasa (pANI) vALI ane aneka zatapatrAdi kamaLa yukta che, te vAvaDIenI cAra dizAe cAra tripAna ( traNa traNa pagathInA ghATa ) caDhavA utaravA mATe bAMdhelA che te dareka tripAna upara ekeka tow che, te tAraNe upara aneka udhvajA chatra aSTamaMgala ane cAmaro AvelAM che, e sarva pRthvIpariNAma jANavo. ahiM teraNa eTale ahiMnA jevAM laTakatAM lAMbAM tAraNa sarakhAM nahiM, paraMtu devamaMdira vigerenA mukhya dvAra AgaLa jevI kamAne vALelI hoya che tevA kamAnavALA bhAga jANavA. ane te kamAnamAM ThAma ThAma metI ane tArA lagADelA hoya che, tathA te kamAnamAM IhAmRgAdi pakSI pazu deva ane vidyAdharanAM rUpe karelAM hoya che. evAM bahiddhara sarakhAM tAraNa jANavAM. - tathA e bane vanakhaDAmAM ThAma ThAma aneka nAnA parvato ( moTI TekarIo ) hoya che, te dareka TekarI upara ekeka prAsAda ( baMgalA AkAre ) hoya che, te prAsAdamAM darekamAM ekeka siMhAsana Adi ekeka Asana hoya che, jemAM de bese che. vaLI A parvate krIDAparvata paNa kahevAya che, emAM keTalAka utpAta parvato hoya che, tyAM AvIne devo kIDA arthe vaikriya rUpe race che, vaLI keTalAka niyata parvata che, ke jemAM deva prAya: bhavadhAraNIya zarIravaDe krIDA kare che. tathA e bane vanakhaMDomAM ThAma ThAma kadalIgRhAdi gRhe che, Aligraha, mAligraha, kadalIgRha, latAgRha, avasthAnagRha, prekSAgRha, majjanagRha, prasAdhanagRha, garbhagRha, mehanagRha, zAlagRha, jAlagraha, kusumagRha, citragRha, gaMdharvagRha, AdagRha, e 16 prakAranAM gRhamAM devo vividha kAryo kare che, jema pahelA traNa gRhamAM sukhe besavuM vigere kArya, prekSAgRhamAM kaMI khela tamAsA dekhADavA dekhavA, majanagRhamAM snAna, prasAdhanamAM zaNagAra sajA, garbhagRhamAM ekA beThaka, mahAnagRhamAM maithunakrIDA, citragRhamAM citrAmaNa dekhavuM, gaMdharvagRhamAM gIta nRtyane abhyAsa, ItyAdi e sarva gRha ratnamaya pRthvIpariNAmarUpa 1-2 ahiM vajA ane cAmaro jUdA jUdA rahyA nathI, paraMtu prajAo sAthe saMyukta che-e vizeSa,
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetra samAsa vistarArtha sahita, 39 che. vaLI e gRhAmAM paNa AgaLa kahevAtA 12 prakAranAM AsaneAmAMnu ekeka Asana che, eTale keAImAM huMsAsana, kAImAM sihAsana ityAdi. tathA e e vanakhaDAmAM ThAma ThAma drAkSa jAI jUI nAgaravela ItyAdi vanaspationA maMDapa-mAMDavA che te paNa sarva ratnamaya che, puna: e maDAmAM hu'sAsanAdi AkAravALI mATI mATI zilAo che te zilApaTTa kahevAya, eTaluja nahiM parantu e uparAnta paNa aneka AkAravALI zilAe ratnamaya che, e zilApaTTo upara byantara deva devIe sukha pUrvaka bese che sUe che ityAdi rIte pUrvAjita punyanuM phaLa bhogave che. e pramANe A gAthAmAM tRNu-tAraNa--dhvajA-chatra-vAva-prAsAda-paryaMta zilA-maDapa-gRha ane Asana e giAra vastu kahI, temAM tRNuvAva parvata-maMDapa ane gRha e pAMca vastue vanakhaMDamAM ThAma ThAma aniyata sthAne rahelI che, ane teAraNu dhajA tathA chatra e traNa vApikAonA triseApAna upara che, temAM paNa dhajA ane chatra tAraNa upara che. tyAM chatra te chatra ane traNa chatra uparAuparI hAya che je chatrAtichatra kahevAya che, ane tevAM chAtichatrA aneka hAya che. tathA prAsAdo krIDAparvatA upara AvelA che, parantu vanakhaMDamAM ThAma ThAma chUTA nahi, tathA zilApaTTo maDAmAM che, ane Asane parvata uparanA prAsAdomAM tathA gRhAmAM che. te AsanA puna: 12 prakAranAM che te A pramANe jenI nIce huMsanA AkAra hAya te haMsAsana, e rIte kroMcAsana-garUDAsana-tathA uccAsana ( uMcu Asana ) praNatAsana ( nIcuM Asana ) dIrghAsana ( palaMga sarakhu dIrgha ) bhadrAsana ( jenI nIce pIThikA hAya te ) pakSAsana ( nIce aneka pakSI AkAravALu) makarAsana ( nIce makara macchavALu ) si hAsana-(nIce siMhavALuM --vRSabhAsana ( nIce vRSabha rUpavALu ) ane dizAsvastikAsana ( nIce dizAsvastikAkRtivALuM ), e pramANe 12 prakAranAM Asane jANavAM. e sarve kahelI vastue sarvathA ratnamaya pRthvI pariNAma rUpa jANavI. ( parantu vAvaDIonuM jaLa kamaLa vigere pRthvImaya nahi . avataraNa:----A aDhIdvIpamAM amuka amuka kSetrAdikanA adhipati deve kyAM rahe che? te A gAthAmAM darzAvAya che-- iha ahigAro jesiM, surANa devINa tANamuppattI // NiadIvodahiNAme, asaMkhaIme sanayarIsu // 20 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 adhipati vAnA nivAsasthAnA zabdAH T--ahi, aDhIdvIpamAM mahino--adhikAra tti-je tALa-teonI - unnati-utpatti tri-pAtapAtAnA asaMme--asaMkhyAtamA sanayara su-peAtAnI nagarIomAM saMskRta anuvAda atrAdhikAro yeSAM surANAM devInAM teSAmutpattiH / nijanijadvIpodadhinAmni asaMkhyeyatame ( dvIpodadhau ) svanagarISu // 2 // thArya:-~~ahiM aDhIdvIpamAM je deva athavA devIonA adhikAra ( Adhipatya ) che te deva ane devIenI utpatti pAtapeAtAnA dvIpasamudranA nAmavALA asaMkhyAtamA dvIpasamudramAM ane peAtAnA nAmavALI nagarIAmAM che ! 20 5 vistarata :--A aDhI dvIpamAM (eTale ja khUdrIpathI ardha puSkaradvIpa sudhInA manuSyakSetramAM) saMpUrNa dvIpa vA samudranA eka athavA e adhipati deva che, jema ja budvIpano adhipati anAvRtadeva che, lavaNusamudranA adhipati susthita nAme deva che, dhAtakIkhaMDanA adhipati sudarzana ane priyadarzIna nAmanA e deva che, e rIte kAlAdhinA e deva ane puSkarAnA paNa e deva adhipati che, je AgaLa kahevAmAM Avaze. e uparAnta dvIpasamudramAM AvelA kSetrAdi aneka zAzvata padArthanA paNa aneka adhipati deva che, jama bharatakSetranA bharatadeva, himavaMta parvatane adhipati himavatadeva, ItyAdi rIte kSetrAnA parvatAnA phUTAnA sarAvAnA nadIenA ane vRkSeA vigerenA sanA jUdA jUdA adhipati deva devIo che, te sarva adhipati deva devIenA prAsAda athavA bhavanA ahiM che. te kAI vakhate peAtAnA sthAnathI Ave te temAM ArAma mAtra le che, parantu e bhavanA athavA prAsAdomAM tenI utpatti ( janma ) nathI, utpatti te ahiMthI asaMkhyAtA dvIpasamudra vyatIta thayA bAda je bIjo ja khUdrIpa nAmanA dvIpa che, temAM A ja khUdrIpanA sarva adhikArI devAnI peAtAnI nagarIe che, temAMja utpanna thAya che, ahiM nagarI eTale meATI rAjadhAnI, ke jemAM aneka bIjA deva devIonI paNa utpatti che, te sarva deva devIenu sAmrAjya e deva bhAgave che. ahiM jema hajArA ghara ane lAkhA manuScAnI vastIvALuM nagara kahevAya che, ane temAM te nagaranA rAjA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jabuddhIpamAM rahelA varSadhara parvata tathA kSetranuM svarUpa. 41 paNa raheto hoya to rAjadhAnI kahevAya che, tevI te nagarIo paNa aneka prAsAdavALI ane koDe game te deva devIonA nivAsavALI che, ane te mahAnagarIne adhipati paNa te nagarImAM ja sarvamadhyabhAge rahe che, tenuM tyAM adhipatipaNuM che, ane ahiM paNa adhipatipaNuM che. tyAM AkhI nagarIne mAlika che tyAre ahiM koI AkhA dvIpane te kaI eka parvatAdinoja mAlika che, e pramANe zeSa adhikArI deva devIo mATe paNa jANavuM. punaH e nagarIo paNa ahiMnI dizAne anusare che, jema-jaMbudvIpano anAdatadeva merUparvatanI uttara dizAmAM che, to tenI nagarI paNa te bIjA jaMbudvIpamAM uttaradizAeja che, bhAratadevanI bhArata rAjadhAnI dakSiNa dizAmAM che ItyAdi rIte AThe dizAomAM yathAsaMbhava rAjadhAnIo che. e pramANe lavaNa samudranA sarva adhikArI devAnI rAjadhAnIo ahiMthI asaMkhyAta dvIpasamudra vItyAbAda je bIje lavaNa samudra Ave tyAM potapotAnI dizAmAM che, ityAdi rIte dhAtakIkhaMDa vigerenA adhipati devA mATe paNa jANavuM. ra0 che avatara:--pUrva gAthAomAM sAmAnyathI asaMkhyAtA dvIpasamudronuM svarUpa kahIne have te sarva mAM pahele jaMbudvIpa che tenuM svarUpa kahevAno prasaMga che, tyAM prathama e jabUdvIpa 6 mahAna parvato ane te vaDe jUdAM paDelAM sAta mahAkSetrothI vaheMcAyela che te A gALAmAM sAmAnyathI kahe che- jaMbUdIvo chahi kulagirihiM sattahiM taheva vaasehi| puvAvaradIhehiM, parichinno te ime kamaso // 21 // zabdArtha - vahiM vavaDe, kSetrovaDe. trio-vaheMcAyeluM che, vibhAgavALe che, putra avara-pUrva pazcima te-te kSetro ane parvata videDhiM-dIrgha, lAMbA -A. mo-anukrame saMskRta anuvAda, jaMbUdvIpaH padbhiHkulagiribhiH, saptabhistathaiva vrsseH| pUrvAparadIrdheH, parichimastAnyamUni kramazaH // 21 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita thAI:-jaMbudvIpa pUrva pazcima dIrdha evA cha kulagirio vaDe tathA sAta kSetro vaDe vaheMcAya che, te kulagirio tathA kSetro anukrame A pramANe che. ra1 vistarArtha-sugama che - avatara:-have A gAthAmAM cha kulagirinAM nAma kahe - himavaM siharI mahAhimava ruppi NisaTTho a NIlavaMto a| bAhirao dudugiriNo, ubhao vi saveiA savve // 22 // zabdArtha, viM-laghu himavaMta parvata vAoi -bahAranA bhAgathI siTI-zikharI parvata Turino-be parvata mami-mahA himavaMta parvata kamava-banne bAjuthI -rUthvI parvata, rUphamI parvata sarga-vedikA sahita jIvaMto-nIlavaMta parvata. sarave-sarve parvatA rego-niSadha parvata saMskRta anuvAda. himavacchikhariNau mahAhimavadrukmiNo niSadhazca nIlavaMtazca / bAhyato dvau dvau girI ubhayato'pi savedikAH sarve // 22 // thA-laghuhimavaMta ane zikharI, mAhimavaMta ane rUphamI tathA niSadha ane nIlavaMta e pramANe be be parvato bahArathI gaNavA, ane e sarve parvate banne bAjue vedikA sahita che. 22 vistara -e kulagirine bahArathI be be Dakhe gaNavA, te A pramANe-dakSiNasamudratarapha pahelo laghuhimavaMtagiri, ane uttarasamudratarapha pahelo zikhari parvata, tyArabAda dakSiNasamudratarapha bIje mahAhimavataparvata ane uttarasamudratarapha bIje rUkima parvata, tyArabAda dakSiNasamudrataraphane trIjo niSadhaparvata, ane uttarasamudrataraphane trIjo nIlavaMtaparvata, e pramANe bahArathI eTale samudrataraphathI dvIpanI aMdara praveza karatAM e cha parvatanAM traNa yugala gaNavAM, kama-sIdhI lITIe 6 parvate na gaNatAM be bAjuthI ekeka
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jabUdvIpanA varSadhara parvatanuM svarUpa, gaNavAnuM kAraNa zuM? uttara:-jeDakhe gaNelA be parvate laMbAI uMcAI pahoLAI vigeremAM tadana eka sarakhA che, mATe be be parvatane jUdA jUdA bhAgamAM hovA chatAM eka sAthe gaNyA che. e cha kulagirinuM vadhara (varSa eTale kSetra ne dhara eTale dhAraNa karanAra) evuM nAma paNa kahyuM che, kAraNa ke AgaLa kahevAtAM sAta mahAkSetronI maryAdA bAMdhIne rahyA che, arthAt sAta mahAkSetronI vacce vacce paDelA hovAthI sAta kSetranI maryAdA e parvate vaDe thayelI che. athavA kSetronA sAta bhAga paDyA te e parvato vacce AvavAthI paDyA che. tathA kula-parvatane samudAya temAM e cha parvata moTA hovAthI yuri kahevAya che, (pitAnA kulamAM-vaMzamAM mahAguNavaMtane paNa jema kulaparvata kahevAya che tadvat .) e parvatanAM e nAma guNavAcaka che, jema ke- hima=hema suvarNa, tene banelo hovAthI ane bIjA himavAnI apekSAe nA hevAthI kurivaMta, athavA himavAnuM nAma deva adhipati hovAthI laghuhimavAna parvata, athavA e nAma traNe kALanuM zAzvata che. tathA zikharI eTale vRkSa, te AkAranAM ghaNuM zikharo hovAthI nirI, je 11 zikharo A parvatanAM gaNAvyAM che, te zikhara nahi paNa te sivAyanAM bIjAM ghaNuM zikharo vRkSonA AkAravat jUdA jUdA AkAranAM che mATe zikharI nAma che. athavA zikharI nAmane deva adhipati hovAthI, athavA zAzvata e nAma che. tathA suvarNano hovAthI ane pUrvokta himavaMtathI ghaNo moTo hovAthI mArmivaMta, tathA rUkama eTale rUpAne banelo parvata te da. tathA niSadha nAmano deva adhipati hevAthI nija, ane nIlaraMganA veryamaNino hovAthI nIvaMta parvata, e guNavAcaka nAme che. e sarvanI laMbAI vigere svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze. vaLI e dareka parvatanI dakSiNabAju ane uttarabAjue ekeka vedikA te paNa be be vanakhaMDe sahita che, jethI eka parvatane be vedikA ane cAra vanakhaMDa che, te vedikA ane vanakhaMDanI laMbAI parvatanA laMbAI jeTalI jANavI, tathA vedikAnI pahoLAI pAMcaso dhanuSTra ane uMcAI be gAunI che, temaja vanakhaMDanI pahoLAI dezona be yojana darekanI jANavI. vaLI A vedikA vanaDe tadana nIcenA bhAgamAM jamIna upara AvelA che, paNa parvatanI upara nahiM. je 22 che avataraNa -A gAthAmAM sAta mahAkSetronAM nAma kahe che -
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistA sahita, bharaheravaya tti dugaM, dugaM ca hemavayaraNNavayarUvaM / harivAsarammaya dugaM, majjhi videhutti sagavAsA // 23 // zabdAH mard-bharatakSetra vaya-erAvata kSetra tti duH-e e kSetra phremavaya-haimavata kSetra rannavaya-na -hiraNyavata kSetra va-rUpa, e. - viAsa-harivaSa kSetra rambhaya-ramyak kSetra mAi-madhyabhAgamAM virenda-mahAvideha kSetra sarvo cAmA--e sAta varSa, sAta kSetra, saMskRta anuvAda bharatairAvatAviti dvikaM dvikaM ca haimavaddhiraNyavadrUpam / harivarSaramyadvikaM, madhye videha iti saptavarSANi // 23 // gAthArtha:--bharatakSetra ane arAvatakSetra e e kSetra ( paraspara tulya, ) haimavata ane hiraNyavata e e kSetra ( paraspara tulya, ) tathA harivarSa ane ramyaka kSetra e e kSetra (paraspara tulya ) ane mahAvideha, e sAta kSetrA che // 23 5 vistarAyaH------pUrva gAthAmAM kahelu hiro e pada A gAthAmAM adhyAhAra rUpe anusare che, mATe bahAranA bhAgathI gaNatAM dakSiNasamudrapAse pahelu bharatakSetra, ane uttarasamudrapAse pahela airAvata kSetra, e be kSetrA pramANAdivaDe paraspara tulya che, tyArabAda dakSiNasamudratarapha bIjuM himavata kSetra ane uttarasamudratarapha bIjI hiraNyavata kSetra, e e kSetra paNa pramANAdivaDe paraspara tulya che, tathA dakSiNatarapha trIjI harivarSa kSetra ane uttaratarapha trIjI ramyak kSetra, e be paNa paraspara tulya che, ane e sarva kSetronI vacce athavA jaddIpanA ati madhyabhAge mahAviMdeha nAmanuM kSetra che, e pramANe sAta kSetra ahArathI eTale samudrataraphathI ja bUDhIpanI aMdara praveza karatAM karatAM gaNavAM. jethI dakSiNusamudrapAsenA bharatakSetrathI uttarasamudrapAsenA airAvata kSetra sudhI 1 gAthAmAM du mAMne 3 akSara tti zabdanA saMbaMdhathI prAkRtanA niyamathI Avyo che, "6 mATe viveda kRti " e zabdane anusAre atha che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 kulagiri ane 7 mahAkSetra ane kSetronA madhyagiri // [ T0 22, * 44 ] u ra 2 rAvata pa veta rAvata utta2 ya ta damaNa | - jaina retAya hiraNyavaMta kSetra PEBO ~ mahA S vi " ) Kishta 1 --- * se . - 6 de pazcima hari varSa kSetre vana nAya himavaMta sa tra O vRttave tAya utta2 bharata Tags pe tA ye pave ta dAMkSaNa bhArata dAMkSaNa mI mAdaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSadhara parvata tathA sAta mahAkSetranuM varNana, kSetra ane parvatane anukrame gaNIe te bharatakSetra-laghuhimavAnuM parvata, himavaMta kSetra-mahAhimavaMta parvata, harivarSa kSetra-niSadha parvata, mahAvideha kSetra-nIlavaMta parvata, ramyaka kSetra-rUkima parvata, hiraNyavaMta kSetra-zikharI parvata rAvata kSetra. e anukrame uttara uttara dizAmAM jANavA. uttara. Phlake fandja 8 Pblake Pg fu bh PQIPER deda pazcimI ma beds) Ph kada 3 ha huM sTe Ph D mahA videha zrI kSetra. 64 niSadha parvata harivarSa kSetra | mahA himavaMta parvata himavaMta kSetra che. laghu himavaMta parvata vitAvya parvata uttara bharata 1 - dakSiNa bhArata, 32 16 va Na saTa Na dakSiNa. A citramAM darzAvyA pramANe sAta mahAkSetro ane vacce AvelA che kulagirione anukrama jANavo, e 13 vibhAgamAM jaMbudvIpanA 1 lAkhAjana samApta thayA che, sarve kSetronI tathA kulagirionI laMbAI pUrva pazcima che ane pahoLAI uttara dakSiNa che. vaLI e sAte mahAkSetre te te adhipati devane nAme nAmavALAM che, athavA zAzvata nAmavALAM che, kaI kSetranA nAmanI sArthakatAmAM kaMIka vizeSa che te anya graMthethI jANavuM. citramAM aMka sthApyA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** zrI ladhu kSetrasamAsa vistarA sahita che te khaMDanI sakhyA che, jema mahAvideha 64 khaMDa pramANanA che, sarva maLI jabUDhIpa 190 khaMDa pramANanA che, ahiM khaMDa eTale bharata athavA airAvata kSetra jeTalA bhAga. // 23 // avataraLa:-have e sAta kSetrAnA madhyabhAgamAM ekeka parvata che te parvatAnAM nAma A gAthAmAM kahevAya che. do dIhA cau vahA, veadvA khittachakamajjhami / meja vimo, mALamitto girIjuM // 24 // zabdAH-- TIyA-dvI vaTA-vRtta, gALa veba-vaitADhya jJo-ahiMthI, have puruziroLa-kulagirionu saMskRta anuvAda dvau dIrghau catvAro vRttA vaitADhyA kSetraSaTkamadhye | mevitamadhye, pramALa taH girInam // 24 // pArtha:--e dIrgha vaitADhya ane cAra vRtta vaitADhya ( e 6 vaitADhya ) cha kSetramAM che, ane mahAvidehanA madhyamAM merU parvata che. have kuligAraonu ( varSadhara patAnuM) pramANu ( uMcAi Adi ) kahevAya che. 5 24 5 vistarArtha:----cha mahAkSetrAmAM madhyabhAge je 6 parvata che te vaitADhya nAmanA che, ane temAM paNa e dIrgha vaitAtmya eTale pUrva pazcima lAMbA vaitADhya che, ane cAra vaitADhya vRtta AkAranA eTale palya sarakhA goLa AkAranA che. tathA mahAvidehanA madhyabhAgamAM je parvata che te meru nAmanA che, athavA tenuM bIjuM nAma muddarzanagiri paNa che, tene AkAra zikhara sarakhA che, eTale mULamAM ativistRta ane upara jatAM pAtaLA thatA jAya che, jethI uMcA karelA gAyanA pucchanA AkAra sarakhA paNu gaNAya, e pramANe sAte madhyaparva tA nAmazeDhe e bhedavALA ane AkArabhede traNa bhedavALA che. tyAM bharatakSetra ane airAvata kSetranA ati madhyabhAge be dIrdha vaitADhya che, ane himavata Adi cAra kSetramAM
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSadhara parvatanuM pramANa cAra vRtta vaitADhya che. A sAta madhyaparvate upara AlekhelAM citrane anusAra jANavA. have kulagirionI uMcAI vigere kahevAze. | 24 che avaLa-pUrvagAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM parvanI uMcAI kahevAya che, ane te uparAnta e 6 varSadhare zAnA banelA che? te paNa kahevAya che. igadocausayauccA, kaNagamayA kaNagarAyayA kmso| tavaNijasuveruliyA, bahi majjhabhiMtarA do do // 25 // sa-so jana navAmA-kanakamaya, suvarNanA rAyathA-rajatanA, rUpAnA zabdArtha - tavanare-tapanIya suvarNanA, rakta suvarNanA. murakriyA-uttama vaircamaNinA. saMskRta anuvAda. ekadvicatuHzatoccAH kanakamayo kanakarAjato kramazaH / tapanIyasuvaiDUryo bahirmadhyAbhyantarau dvau dvau // 25 // jAthArtha -bahAranA be parvato eka se jana uMcA che, ane suvarNanA che, tathA madhyanA be parvato base jana uMcA ane eka nAno tathA eka rajatana (rUpAne) che, ane abhyantaranA be parvata cAra yojana uMcA tathA eka tapanIya suvarNa ane eka uttama vaidgamaNine che, e pramANe anukrame be be parvatanI uMcAI vigere jANavI. | 25 ll, vistAH --A gAthAne artha karatI vakhate prathama cothA caraNamAMthI tyArabAda pahelA caraNamAMthI ane tyArabAda bIjA caraNamAMthI pado levAM, jethI prathama hiro rUAsI 3 TvmayA, tyArabAda magna ro phosa 3, WITRArA tyArabAda mitarA racA tairs namudriA e pramANe yathAyogya pada anukrame levAM, jethI upara kahyA pramANe gAthArtha prApta thAya che. have bhAvArtha A pramANe
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. je varSadhara parvatanI uMcAI ane vastu : bahAranA be parva eTale laghuhimavaMta parvata ane zikharI parvata te se jana uMcA ane suvarNa pItavarNana che. tathA madhyanA eTale be parvatenI vaccenA be parvate (arthAt laghu himavaMta ane niSadha e benI madhyamAM Avela mahAhimavAnuM parvata, tathA zikharI ane nIlavaMta e benI vacce Avele rUphamI parvata, e pramANe e be madhya parvata baso jana uMcA che. ane sonA rUpAnA che, eTale mahAhimavata parvata suvarNa che, ane rUmI parvata rUpAno che. zrI jabudvIpaprAptimAM mahAhimavaMtane sarva ratnamaya kaheluM hovAthI vetavarNane gaNe che, paraMtu brahakSetrasamAsavRtti AdimAM pILA suvarNane kahe che, te kAraNathI jaMbadvIpanA nakazAomAM paNa e parvatane pILA varNathI citarela hoya che. tathA abhyantaranA eTale chae parvatemAM aMdara bhAge rahelA niSadha ane nIlavaMta e be parvata cAraso yeAjana ucA che, tathA niSadha lAlavarNana tapanIya jAtinA suvarNana che, ane nIlavaMta parvata lIlA varNanA vairyaratnane eTale pAnAno che. che e parvatanI je uMcAI kahI te jamInathI gaNavI, paraMtu parvatanA mULamAMthI na gaNavI, kAraNa ke merU sivAyanA aDhIdviIpavatI sarva parvata uMcAInA cothA bhAga jeTalA jamInamAM paNa uMDA daTAyelA che, jethI mULamAMthI gaNatAM se jana uMcAIvALe parvata savA yojana UMcA thAya ane cAraso jana vALa parvata pAMcaso jana ucA thAya che, puna: e parvatanA zikharonI uMcAI ethI paNa jUdI gaNavI, ane e chae varSadhara parvata upara pAMca pAMca jana uMcAM mahAna zikhare che, jethI zikharanI Toca sudhI gaNatAM so jana uMcAIvALe parvata mULa ane zikhara sahita savAcha janane thAya che. A varSadhara parvata uparAnta bIjA koIpaNa zAzvata parvata upara manu caDhI zake evA mArga nathI, mATe devanI sahAya vinA manuSyathI upara na jaI zakAya, eTaluM ja nahi, paraMtu parvatanI pAse paNa jaI zakAya tema nathI, kAraNake vacamAM vedikA ADI Ave che, ane vedikA be gAu sIdhI uMcI hovAthI ulaMdhI zakAya nahiM. e 25 .
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 kulagiriparvatano yantra // (49) 6 kulagirinAM nAma che keTalA khaMDanA stana laMbAI ! pahoLAI uMcAIe kalA kaI nadIo nikaLI sAvara bhUmImAM uMDAI | meranI dakSiNe laghuhimavata para che suvarNane pUrva samudathI pazcima samudra pIvaNe 24932 . jana | 11 | bharatane ane pUrve gaMgA nadI jina padmadraha | pazcime siMdhu nadI uttare rohitAzA nadI 25 12 ka. zikharI merUnI uttare airAvata anta - | * | 11 | puMDarIkadraha pUrve raktA nadI pazcime raktavatI nadI 25 dakSiNe suvarNakUlA nadI| dakSiNe rehitA nadI 50 | uttare harikAnA nadI meranI dakSiNe himavaMta anta pa3831 4ra10 . ra00 | mahApAdraha | 10 ka. Tyojana rUmI | meranI uttare hiraNyavaMta anta ' rUpAne "vetavarNa tapanIya | 8 |mahApuMDarIkahI | uttare rUyikalA nadI | dakSiNe narakAnA nadI nivadha merUnI dakSiNe harivarSa anta suvarNane 94156 16842 . 2 ka. | 400 jana | dakSiNe harisalilA nadI uttare zItAdA nadI. rAvaNa nIlavaMta merUnI uttare ramya anta viratnane nIlavarNa kesaridraha uttare nArIkAntA nadI dakSiNe sItA nadI 100
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita sAta:-have kulagirionI pahoLAI keTalI ? te jANavAnuM kAraNe A gAthAmAM darzAvAya che duga aDa dutIsa aMkA, lakkhaguNA kameNa nuasybhiaa| mUlovarisamarUvaM, vitthAraM biti juyalatige // 26 // zabdArthasutIna batrIsa ramavaM=sarakhA svarUpavALe, sara. nAya=eka navuM (190). ! Iti=kahe che, Ave che. marUA=bhAgelA, bhAgatAM gumati=rANa yugalamAM-no. mUchovari=mULamAM ane upara saMskRta anuvAda. ddhyaSTadvAtriMzadaMkA lakSaguNAH krameNa navatyadhikazatabhAjitAH mUloparisamarUpaM vistAraM bruvate yugalatrike // 26 // HTTyArtha-be ATha ane batrIsa e traNa aMkane lAkhaguNa karIne anukrame eka navue bhAgIe te ( cha parvatanA ) traNe yugalano mULamAM ane upara sarakhA pramANavALA vistAra kahe che Ave che. je rada che vistara-jaMbudvipa 1 lAkha jana vistAravALe che, ane te 1 lAkha jana 190 khaMDa rUpa che, athavA 190 khaMDa jeTalo jaMbadvIpane vistAra che, temAM pahelA be parvatane vistAra be be khaMDa jeTalo che, bIjA madhya be parvatano vistAra ATha AThakhaMDa jeTalo che, ane atyaMtara be parvato batrIsa batrIsa khaMDanA che, mATe khaMDa saMkhyAne lAkha guNI 190thI bhAge te traNe yugalane vistAra Ave che te A pramANe laghuhima -zikharI - 2 khaMDa 12. jana x 100000 jana 4 19 kI. 10) 200000 (105ra jana 1080 190 120 1000 950 190) 2280 kaLA (12 kaLA 190 0380 280 pa00 380 - jina zeSa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM ghara parvatAnuM pramANa jANavAnuM karaNa. pA emAM 120 ceAjananI kaLAe na karIe ane A pramANe sthApIne banne zUnyanI apava nA karIe (cheda uDADIe) te paNa Ave, jethI e e laghu parvatAnA vistAra 10para ceAjana 12 kaLA [10para13 yeAjana] Ave che. athavA para6 ceAjana 6 kaLA jeTaluM bharata athavA erAvata kSetra che, ane eTalAja pramANanA eka khaMDa che, tevA e khaMDa jevaDA A be parvatA che, mATe para6 6 ne 2 thI guNIe tA paNa 10para 2 yAjana Ave ce. para6-6 ka. A rIte paNa sahelAithI vistAra prApta thAya che. x 2 mahAhima.-rUkamI 1052-12. x 100000 190) 800000 ( 4210 ceAjana 760 0400 380 0200 190 0100 yeAjana zeSa. 32 x 100000 190) 3200000 (16842 ceAjana 190 1300 1140 19 | 48 | r yA. 38 10 kaLA athavA para6-da 4208 + 2-10 x 8 4208-48 4ra10-10 vistAra. e pramANe e madhya parvatAnA pratyekanA vistAra 4ra10 ceAjana 10 kaLI Avye niSadha-nIlavata 20 cA. 1600 1520 00800 100 se. 19 kaLA 190) 1900 ( 10 kaLA 190 0000 0000 0000 = 4210 yAjana-10 kaLA vistAra. 760 0400 380 060 yA. zeSa. 19 3. 190 ) 380 (2 kaLA 380 dav e pramANe 1684ra ceAjana 2 kaLA vistAra prApta thayeA. athavA ce. ka. paraH - 6 x 32 16832-192
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrI lai zeramA vistAtha sahita 19) 12 kaLA ( 10 jana 16832 190 + 10-2 - 2 kaLA 1684ra che. 2. kaLA. A traNe yugalane je vistAra Avyo te parvatanA mULa bhAgamAM paNa teTaleja vistAra ane parvatanI upara paNa teTaleja vistAra che, ane lAMbA pUrvasamudrathI pazcimasamudra sudhI che, mATe laMbacorasa palaMganA AkAravALA e parvata che. || 26 . e traNe yugalanA cha vistAra bhegA karatAM che. 44ra10-10 ka. Ave te A pramANe - che. ka. laghu himavaMta parvatane vistAra 105-12 zikharIne 1052-12 mahAhimavaMtane 4210-10 rUphamI parvatano 4210-10 niSadha parvatane 1684ra-2 nIlavaMta parvatane ) 1642-2 emAM 48 kaLAnI rojana 10 kaLa) 44208-48 thAya che mATe 48 kaLA rada karI + 2-10 rAjana 10 kaLA janemAM umeravA ) 4210-10 thI 44210 ejana-10 kaLA sarva varSadhara parvatanA vistAra Avyo. pAradA avatarajapUrva gAthAmAM darzAvelI rIti pramANe che e varSadhara parvatanA traNa yugalano dareka vistAra keTalo Ave? tene spaSTa aMka A be gAthAmAM darzAvAya che - bAvannahio sahaso, bArakalA bAhirANa vitthaaro| majjhimagANa-dasuttara bAyAlasayA dasakalA ya // 27 // abhiMtarANa dukalA, solasahassaDasayA sabAyAlA / caucattasahasa dosaya-dasuttarA dasa kalA savve // 28 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 varSadharaparvatanuM pramANa. ' zabdArtha sAvaja Avana trio-adhika so-hajAra nimAba-madhyanA be parvatane rasa uttaradaza adhika vAva beMtAlIsase. rasathA-ATha savayAtrA beMtAlIsa sahita 232-cAra cAlIsa-cummAlIsa, saMskRta anuvAda dvipaMcAzadadhikaM sahasraM, dvAdaza kalA baahyyorvistaarH| madhyayodazottara dvicatvAriMzacchatAni daza kalAzca // 27 // abbhyantarayo dvai kale, SoDazasahasrASTazatAni sadvicatvAriMzat / catuzcatvAriMzacchahasrANi dve zate dazottare dazakalAH sarve // 28 // thAI-bahAranA be parvatane (darekano) vistAra bAvana adhika hajAra jana bArakaLA [ 1052 0 12 ka0 ] che. be madhya parvatano vistAra daza adhika beMtAlIsaso yejana daza kaLA [ 2100 10 kao ] che. . 27 be abhyAra parvatano vistAra soLahajAra AThaso beMtAlIsa ejana be kaLA (16842 0 2 ka.) che. e pramANe sarve parvatane vistAra bhego karatAM cummAlIsa hajAra baso dasa jana adhika dazakaLA [44ra10 ye. 10 ka] che. vistarArtha:pUrva gAthAnA bhAvArtha mAM darzAvyA pramANe sugama che. . 28 navatara pUrva gAthAomAM 6 varSadhara parvatano vistAra kahIne have A gAthAmAM sAta mahAkSetrano vistAra kahevAne prasaMga che, te vistAra kADhavAnI paddhati parvatonI paddhati pramANe che te A gALAmAM darzAvAya che iga cau solasa aMkA, puvuttavihIi khittjuyltige| vitthAraM biMti tahA, causATTako videhassa // 29 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ punnutta-pUrva kahelA vidhI-vidhivaDe zrI lakhu kSetrasamAsa vistarAya sahita zabdAH saMskRta anuvAda. ekacatuH SoDazAMkAH pUrvoktavidhinA kSetrayugalatrike / : vistAra ghruvate tathA, catuSco nirdezya // 21 // 1 x 100000 gAthArtha:-pUrva kahelA vidhi pramANe eka cAra ane seALanA aMka kSetranA traNa yugalanA vistAra anukrame kahe che-darzAve che, ane videhanA vistAra cAsaDhaneA aMka darzAve che. ! 29 ! vistarArtha:varSa dharapatAnA vistAra jema e AThe ane batrIsanA a'kathI prApta thayA, tema ahiM sAta mahAkSetranA vistAra 1-4-1964 e cAra aMkathI prApta thAya che, temAM paNa 1-4-16 nA aMkathI e e kSetrAnA sarakhA vistAra Ave che, ane 64nA aMkathI kevaLa eka mahAvideha kSetraneAja vistAra Ave che. puna: pUrvokta vidhi pramANe ahiM paNa e cAra aMkAne 1 lAkhathI jUdA jUdA guNIne 190 thI bhAgavA te A pramANe 190) 100000 (para6 ceAjana 950 - 500 380 vitta'yatio--kSetranAM traNa yugalAmAM di bocAsaDhanA aka. 1200 1140 60 yAjana zeSa, 60 yA. 19 ka. 190) 1140 (6 kaLA. 1140 paan e pramANe bharatakSetranA tathA erA vatakSetrane e darekanA vistAra para6 yAda kaLA AnyA.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta mahAkSetrane vistAra jANavAnuM karaNa, 50 e. 190) . 10) 50 (5 kaLA. 950 0i00 100000 400000 (2105 380 0200 190 100 000 1000 950 50 che. zeSa. e pramANe bIjA kSetrayugalane eTale himavaMta ane hiraNyavaMta e be kSetrane darekane sarakho vistAra 2105 jana-5 kaLA AvyA. 16. 100000 10 e. 4 19 ka. 190) 190 (1 kaLA. 190) 1600000 ( 84ra1 jana 000 1520 00800 760 400 380 0200 190 10 e pramANe trIjA kSetrayugalane eTale harivarSa ane ramakakSetrane paraspara sarakho vistAra 84ra1 .-1 kaLA AvyA. . zeSa. e pramANe mahAvidehane vistAra 33684 0 4 kaLA Avyo. e sAte kSetrane vistAra bhege karatAM jana 64 * 100000 190) 6400000 (33684 pa70 700 570 19 1300 1140 10760 (4 ka. 760 1600 1520 00800 760 para6 - 6 bharata kSetra para6 - 6 airAvata kSetra 2105 - 5 himavaMta kSetra 2105 - 5 hiraNyavaMta 84ra1 - 1 harivarSa kSetra 84ra1 - 1 ramyaka kSetra 33684 - 4 mahAvideha papa788 28 ka-1 je. 9 ka. 200 doSa che. je papa789-9 sAta mahAkSetrane sarva viratAra,
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarASTra sahita avataraNa:---pUrva gAthAmAM sAta mahAkSetrAnA vistAra jANavA mATe je karaNa kahyuM te karaNathI je kSetrane je vistAra prApta thAya che te A be gAthAmAM spaSTa kahe che-- paMcasayA chabbIsA, chacca kalA khittapaDhamajualaMmi / bIe igavIsasayA, paNuttarA paMca ya kalA ya // 30 // culasIsaya igavIsA, ikka kalA taiyage videhi puNo / tittIsa sahasa chasaya culasIA taha kalA cauro // 31 // zabdAH-- pa gAthAne anusAre sugama che. saMskRta anuvAda paMcazatAni SaDviMzatiH SaT ca kalAH kSetraprathamayugale / dvitIye ekaviMzati zatAni paMcottarANi paMca ca kalAzca // 30 // caturazIti zatAni ekaviMzatiH ekA kalA tRtIyake videhe punaH / triMzatsahasrANi SaTzatAni caturazItistathA kalAzcatasraH || 31 // gAthArtha:----kSetranA pahelA yugalamAM [ bharata ane airAvata e pahelA kSetrayugalanA ] vistAra pAMcaseA chavIsa yeAjana ane cha kaLA che. bIjA yugalanA vistAra [ himavata ane hiraNyavata kSetranA vistAra ] ekavIsase pAMca adhika ceAjana ane pAMca kaLA che // 30 rA trIjA kSetrayugalane [ hariSa ane ramyaka kSetranA ] vistAra cArAzIsA ekavIsa ceAjana ane eka kaLA che, tathA videhanA [ mahAvideha kSetranA ] vistAra te trIsa hajAra chaseA ceArAsI yeAjana ane cAra kaLA che. / / 31 // vistarArya:-pUrvagAthAmAM gaNita pUrvaka darzAvela heAvAthI ahiM paNa samajavA sugama che. vizeSa eja ke-vistAra eTale paheALAi, ane te bharata erAvatanu mApa pAtapAtAnI dakSiNa dizAe uttara dizAe rahelA samudranA kinArAnA madhyabhAgathI vacce ayeAdhyA nagarI ane vaitADhyanI lakhAIne paNa madhyabhAga bhedIne cAvata [ maryAdA karIne rahelA je] himavata ane zikharI parva tAnA prAraMbha bhAga sudhInu kSetra jANavuM, ane himavatAdi kSetranI paheALAi te e mAjue AvelA e e varSadhara parvatAnI vaccenA kSetrabhAga jANavA. e pramANe kSetranI athavA parvatanI paheALA samudra taraphathI merU taraph uttara dakSiNu jANavI,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 mahAkSetrano yantra // - 7 mahAkSetranA | laMbAI | pahoLAI nAma kaye sthAne madhyagiri mahAnadI [ ka kALa ? pUrve gagA nadI pUrva samudrathI 1 e. ke. 1 pazcima amuka | pa26-- | meranI dakSiNe samudrasparzI bharata kSetra | avasa0 utsapiNInA 6-6 dIrdha vaitADhaya | pazcime siMdhu nadI 14471do . Ara eravata kSetra merUnI uttare samasparzI pUrva ratA nadI pazcime rephatavatI nadI himavaMta kSetra 376743yo! che. ka. 2105-5 himavaMta parvatanI | zabdApAtI uttare | vRttavaitADha rohitA nadI | avasa. na 3 ja pazcime rohitAzA nadI ArA sarakho hiraNyavaMta kSetra 5 | zikharI parvenI ! vikApAtI ! dakSiNe ' vRttavaitADhaya pUrve suvarNakulA nadI pazcime rUkulA nadI harivaSa kSetra 1 738012 2 18 thI. ke. 13 | mahAhita pava-| 42 - 1 | '' tanI uttare | gaMdhApAtI vRttavaitADhaya pUrve harisalilA nadI | avasara nA rAjA pazcime harikAntA nadI ! Ara sarakho phamI parvatanI ramyaka kSetra ' 6 mAlyavaMta vRttavetADhaya , pUrve narakAntA nadI pazcime nArIkAntA nadI ' ' dakSiNe mahAvideha kSetra 10 0000 co. ke. ke. (1 lAkha jana) 33684-4 | niSadha nIlavaMtanI ! vacce merU parvata pUrva sItA nadI | avasa0 nA 4 thI pazcime sItAdA nadI | Ara sarakho
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita, avataraNa --pUrve kahelA cha varSadhara parvatano vistAra ane hamaNAM kahela sAta mahAkSetrano vistAra, e be vistArane bhegA karavAthI jaMbudvIpane 1 lAkha yajana vistAra prApta thAya che te A gAthAmAM darzAve che - paNapannasahasasagasaya guNaNauA Nava kalA sylvaasaa| girikhittaMkasamAse, joaNalarakaM havai puNNaM // 32 // zabdArthapanna-paMcAvana jirivitta maM-parvata ane kSetrane sAta-sAtaso aMka T3-nevyAsI tamA-bhego karatAM saya vAsa-sarva kSetro. pu-pUrNa. saMskRta anuvAda. paMcapaMcAzacchahasrANi saptazatAni ekonanavatirnava kalAH sakalavarSANi / girikSetrAMkasamAse, yojanalakSaM bhavati pUrNam // 32 // thA:-paMcAvana hajAra sAtase nevyAsI jana ane nava kaLA eTale sarva kSetrone (ekatra karela ) vistAra che, e pramANe parvatanA vistAranA ekatra karelo aMka ane kSetravistArane aMka e be aMka bhegA kare to jaMbudvIpane saMpUrNa vistAra eka lAkha jana thAya. e 32 5 jana kaLA vistara-parvatane vistAra sarva maLIne 44ra10- 10 che, temAM kSetrone vistAra " 5578-9 bheLatAM - - - 999999 + 1 19 = 1 ejana 100000 jana. avatA -have A gAthAmAM bharatakSetra ane airAvatakSetranA uttarataraphanA tathA dakSiNataraphanA ardha ardha bhAganuM pramANa kahe che -
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka sAta mahAkSetranuM svarUpa, pannAsasuddhabAhirakhitte daliAmma dusaya addtiisaa| tiniya kalA ya eso, khaMDacaukassa vikhaMbho // 33 // zabdArtha - jAsa-pacAsa ejana -e, te suddha-badakarIne as3phessa-cAra khaMDano darekane ga-ardha karatAM vika-viSkabha saMskRta anuvAda paMcAzacchuddhabAhyakSetre dalite dve zate aSTAtriMzat / tila Tha , ravaMtu virSamaH | 33 . thALa -pacAsa ejana bAda karelA evA bAhyakSetrane ardha karatAM basa ADatrIsa jana ane traNa kaLA [ 23. 36. ] Ave, eja cAre khaMDane [cAra ardhakSetrane ] darekane vistAra jANa. 33 che vitA - jaMbadvIpanAM sarvabAhya kSetra eTale jaMbadvIpanA cheDe paryanta bhAge rahelAM kSetra] je bharata ane eravata kSetra te darekanA atimadhyabhAge pUrva pazcima samudrasudhI aneka jana lAMbo ane uttaradakSiNa pacAsa ejana pahoLe e ekeka vaitADhya parvata ADo paDe che, ane tethI bharatakSetrane eka vibhAga dakSiNasamudra taraphano te dakSiNa ardha ane bIjo vibhAga merU taraphane athavA laghuhimavaMta parvata taraphane te uttara adha, ema be vibhAga thayA che. e pramANe airAvatakSetramAM paNa vacce dIrghatAThyaparvata hovAthI eka uttarArdha ane bIjo dakSiNArdha ema be vibhAga paDyA che. paraMtu ahiM vizeSa e che ke samudra pAsene ardhabhAga te uttara ane zikharI parvata pAse ardhabhAga te HiTTT gaNAya che. e pramANe be kSetranAM maLIne cAra ardhabhAganuM pramANa eTale pahoLAI ahiM kahevAnI che. te A pramANe bharatakSetra para jana 6 kaLA che, temAMthI 50 ejana vaitADhyanI pahebAIne bAda karIe te 476 jana 6 kaLa bhUmi rahI, tenA be bhAga karatAM 1 kSetradizAnI apekSAe zAstrakta e pramANe gaNe che, paraMtu sUryadizAnI apekSAe punaH tyAM paNa samudra pAsene dakSiNArdha ane zikharI tarapha uttarArdha gaNAya.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarAya sahita. ekeka bhAga 238 ceAjana 3 kaLA Ave, mATe bharatakSetrane dakSiNA bhAga 238 yeAjana 3 kaLA che, temaja uttarAdha bhAga paNa teTaleja che, tevI rIte airAvatakSetranA dakSiNA nuM ane uttarArdhanuM vibha pramANa paNa 238 ceAjana 3 kaLA jANavuM. ane laMbAI tA aneka yeAjana pramANa jANavI. [daiva mAna samayamAM je yurApakha'Da eziAkhaMDa vigere sarva bhUmi zeAdhAyatrI che, te sa bharatakSetranA dakSiNA mAMja AvelI jANavI. vaLI zeAdhAyalI sarva bhUmi paNa saMpUrNa dakSiNA jeTalI nathI, parantu cAre dizAe kaika kaMika bhAga hajI nahiM zeAdhAyalA bAkI rahyo che.] // 33 5 avatA:- ----pUrva kahelA cha varSa dharaparva tA upara cha moTA draDhu athavA sarAvara che, te sareAvarAnI uMDAI uMcAi vigerenuM pramANa A gAthAmAM kahevAya che:-- giriuvari saveidahA, giriuccattAu dasaguNA dIhA / TI-ttakhatA, savva sanoanuveMdA // 24 // zabdA rivara-parva ta upara veda- vedikA sahita vahAdrahA, sarAvarA ziriyantattA3-parvatanI uMcAIthI TITA-dIrgha, lAMbA vIdattagaSTa-lakhAIthI adha vA-vistAravALA, paheALA sagotra-daza ceAjana 3vedA-uMDA saMskRta anuvAda. giryupari savedikAdrA giryuccatvato dazaguNA dIrghAH / TIpavAyahandrA, sarve vAyolanoIyAH // 34 / / 1 A vaktavya-vamAnazAo sarjanavacanAnusArI che evI samyak pratItivALA jIvAne mATe upayogI che, parantu vamAnazAone sarvajJavacanAnusArI hAvAmAM saghdhi ane DAmADeALa cittavALAne mATe nathI. kAraNake vartamAna samayanI bhUgoLa ane A cAlu zAstrIya bhUgoLa sAkSAt chUMdI sarakhI dekhAya che, parantu zAstrIya bhUMgALane zAstrIya draSTie vicAratAM vartamAna samayanI bhUgoLathI bahu virodhI nahi dekhAya. vaLI kaI draSTie zAstrIya bhUmeLa avisa vAdI che te draSTi lakhavAthI kaMI sare nahi', mATe prathama abhyAsa karyAM bAda te samajI zakAya tevI che,
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM dhapatA uparanA padmadraha vigere kaheAnu varNana 1 garbha:-patAnI upara vaidikAsahita dnaheA che, te dnaheA paryaMtanI uMcAithI dazaguNA dIrdha-lAMbA che, ane lakhAithI ardha vistAravALA-paheALA che, ane sarve drA daza ceAjana uMDA che. [ arthAt uMDAI sarvanI sarakhI che] 5 34 5 vistarArthaH--jema parvatAdikane vedikAsahita kahyA che, tema A drahA paNa cAre taraphathI eka vedikAvaDe ane eka vanavaDe vITAyalA che, e vedikAnu sarva svarUpa ja buDhIpanI jagatI uparanI vedikA sarakhuM ja jANavu. tathA e drahA parvatanI uMcAithI dazaguNA lAMmA kahyA, ane lakhAithI adha vistAravALA kahyA, tethI cha e druhAnI laMbAi paheALAi sarakhI nathI, parantu jUdI jUdI che te A pramANe 5 vadharapa tA uparanA padmadrahAdinu pramANu // laghuhimavaMta parvata 100 yAjana uMcA che, tA upara rahelA padmadrahanI lakhAI dazaguNI eTale 1000 ceAjana che, ane lakhAIthI ardha eTale 500 ceAjana paheALAi che, ityAdi A kAikathI samajAze. parvata. laghuhimavata zikharI pata mahAhima ta uMcAi parvatanI yAjana 100 100 200 rUksI parvata niSadha parvata nIlavaMta parvata 400 200 400 dazaguNa dIthI ardha dIrghatA drahanI 1000 1000 2000 2000 4000 4000 vistAra hatA 500 500 1000 1000 2000 2000 drahanI uMDAi 10 10 10 10 10 10 hanuM nAma padmadraha puMDarIkadraha mahApadmadraha mahApuMDarIkadraha tigichIdraha kesaridraha gavataraLa:--have A gAthAmAM e drahAnAM nAma kahe che-- bahi paumapuMDarIA, majjhe te ceva huMti mahapuvvA / tegaccha kesarI, abhitariA kameNesuM // 35 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. zabdArtha bihAranAM tegi=tigichidraha 53ma=padmadraha vesara kesarIdraha jii puMDarIkadraha. mAri=abhyantaranAM be parvata ma=madhyanAM =anukrame =nizcaya e drahomAM mayvyA=maha" zabdapUrvaka saMskRta anuvAda. bahiH padmapuMDarIko, madhye to caiva bhavato mahapUrvI / tegacchikezariNI, abhyantarau krameNa eteSu // 35 // TwAdhApadmadraha ane puMDarIkadraha e be dro bahAra che, ane madhya bhAgamAM eja be draha "maha" zabdapUrvaka che, tathA tegacchi ane kezarI e be draho abhyattara kahe che. have anukrame e dramAM [ devIonAM nAma kahevAya che-e saMbaMdha have pachInI 32mI gAthAmAM Ave che) II 35 // virata -padmadraha ane puMDarIkadraha e be sarvathI bahAra che, eTale sarva bahAranA dakSiNasamudra pAsenA laghuhimavaMta parvata upara pada che, ane uttara dizAnA sarva bAhya zikharI parvata upara paMdarI che, tathA eja be nAmavALAM parantu prAraMbhamAM "maha" zabda adhika umeratAM mApa6 ane mAuMTavI Tra6 madhya bhAgamAM che, eTale be madhya parvata upara che, tyAM mahApadmadraha mahAhimavaMta parvata upara ane mahApuMDarIkadraha rUkamI parvata upara che, ane be parvata madhyavatI che, kAraNake mahAhimavaMtaparvata laghuhimavaMta ane niSadha parvatanI vacce tathA rUkamI parvata zikharI ane nIlavaMtanI vacce Avyo che mATe, tathA tichiI ane kezarI e be draha abhyantara che, eTale niSadha ane nIlavaMta e be abhyantara parvata upara rahelA che. ahiM padmadrahAdika nAmamAM kaMI vizeSa nathI, kevaLa tibiMchIdraha ane kezaridrahanA nAmamAM vizeSatA che te A pramANe-tiMichI eTale puSparajamakaraMda, tenI mukhyatAe tigichI athavA tegicchIdraha kahevAya che, ane kezara eTale kesarAonA samUhavaDe alaMkRta zatapatrAdi kamaLe hevAno mukhyatAo kezari athavA kesaridraha kahevAya che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^ padmadrahAdi varNana. have anukrame e sarovaramAM je je adhipati devIonAM sthAna che te devIonAM nAma agra gAthAmAM kahevAze. . 35 | avatA:-pUrva gAthAmAM jenuM padanA saMbaMdhavALI A gAthAmAM cha mahAdramAM nivAsa karatI 6 devIonAM nAma kahevAya che-- sirilacchI hiribuddhI, dhIkittInAmiyA u devIo / bhavaNavaIo palio-vamAu varakamalaNilayAo // 36 // zabdArtha - sirizrI devI ttiI-kIrti devI chI-lamI devI nAmiyA-e nAmavALI iira-hI devI varaHDha-uttama kamaLanA yuddha-buddhi devI dhI-dhI devI ndriyo-nilayavALI, sthAnavALI saMskRta anuvAda zrIlakSmyo DIbuddhI dhIkIyau nAmnyau tu devyo-devyaH / bhavanapatinyaH palyopamAyuSkA varakamalanilayAH // 36 // Tran_zrIdevI ane lakSmIdevI, hIdevI ane buddhidevI, tathA dhIdevI ane kIrtidevI e be be nAmavALI devIo [ta parvata uparanA drahamAM ] che, e sarva devIo bhavanapatinikAyanI pApamanA AyuSyavALI ane uttamakamaLamAM nivAsa karanArI che ke 36 5 vitarArtha:-padmadrahamAM zrIdevInA nivAsa che, ane puMDarIkadrahamAM lakSmIdevInA nivAsa che, mahApadmadrahamAM hIdevIno nivAsa che, ane mahApuMDarIkadrahamAM buddhidevIne nivAsa che, tathA tigikI drahamAM dhIdevIne nivAsa che, ane kesarigrahamAM kIrtidevIne nivAsa che. e cha e devIo bhavanapati nikAyanI che, ane tethI ja eka palyopamanA AyuSyavALI che, kAraNake vyaktadevIonuM AyuSya ardha pAmathI adhika na hoya mATe AyuSya uparathI ja bhavanapati nikAyanI 1 aDhIdIpanA zAzvatA padArthonI adhipati devIo bhavanapatinikAyanI ane deve vizeSataH vyatara nikAyanA che, keTalAka velaMdharAdi devo bhavanapati nikAyanA che, ahiM tAtparya e che ke koI paNa aDhIdvIpanA adhipati deva vA devIo eka palyopamathI jUna AyuSyavALA na hoya, ane vyantara devIonuM utkRSTa AyuSa paNa ardha palyopamaja hoya che mATe vyara devIonuM prAyaH Adhipatya nathI.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ * -- - - * - - - - 1 /1/1 zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. jANI zakAya che. vaLI e devIo drahamAM je aneka ratnakamaLe che, temAM madhyavatI moTA ratnakamaLamAM rahe che. | padmadrahamAM ratnakamaLa ane temAM devI nivAsa che A paddhasarovaramAM atimadhyabhAge 1 jananA vistAravALuM ( vRtta AkAre hovAthI laMbAI pahoLAImAM 1 jananuM ) ardhajana jADuM ane pANIthI be gAu uMcuM eka meTuM ratnakamaLa che. e kamaLa 10 yojana jeTaluM jaLamAM DUbeluM che, kAraNake padmadraha 10 ejana uDe che, jethI kamaLanI nALa paNa 10 jana jeTalI pANImAM ja hoya. vaLI e mukhya kamaLanI cAre bAju pharato ratnamaya koTa che, te paNa jabadvipanA koTa sarakhe ane gavAkSakaTakavaDe sahita che, paraMtu taphAvata eTaleja ke jabuddhIpane koTa 8 jana uMco che, tyAre A kamaLane pharato ratnakeTa 18 jana uce che, kAraNa ke daza ejana pANImAM uDe che, ane ATha yeAjana bahAra dekhAto che. | | ratnakamaLanA judA judA avayavo || e mukhya ratnakamaLanuM mULa vAratnamaya veta che. mULa jemAMthI nikaLe che te jaDa rUpa kaMda (jaDa) riSTharatnamaya hovAthI zyAmavarNana che. nALa lIlA varNanA vairyaratnanI (pAnAnI) che, kamaLanAM bahAranAM cAra patro paNa lIlA veryaratnanAM che, ane aMdaranAM sarva patrA rakta varNanA suvarNana che. vartamAna samayamAM dekhAtAM ghaNuM pupe paNa evA che ke je puSpanI bahAranA puSpane gherIne Aju bAju lIlAM patra cAreka rahyA hoya che, ane aMdaranAM pukhapa puSpanA jUdA jUdA varNanAM ja hoya che. tathA e kamaLanA atimadhya bhAgamAM eka kaNikA ( bIjekeza ) AvA AkAranI hoya che, tene pharato tapanIya suvarNamaya (lAla suvarNamaya) kesarAno jaththo hoya che, ane te gaLa AkAranI tathA nIcethI uparanI sAmaTo bhAga joIe to sanInI eraNa sarakhI hoya che, paraMtu eraNa cArasa hoya che, tyAre A kaNikA goLa AkAranI che e taphAvata che. ahiM kesarA eTale kesara sarakhA taMturUpa avayavo karNikAnI cAre bAju pharatA hoya che. che kamaLanI kaNikA upara zrI devInuM bhavana ! e kamaLakarNikA be gAu lAMbI paheLI vRtta AkAranI che, ane eka
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmadrahAdi varNana. gAunI uMcI che, te upara zrIvI nuM bhavana che, te bhavana eka gAu lAMbu ardha gAu pahoLuM ane eka gAuthI kaMIka nyUna [ 1440 dhanur] UMcuM che. te bhavananI dakSiNadizAmAM uttaradizAmAM ane pUrva dizAmAM e traNa dizAmAM ekeka dvAra maLI traNa prakAra che. te dvArA dareka pAMcase dhanuSa uMcuM ane aDhIse dhanuSa pahoLuM che. A paheLAI AkhA dvAranI gaNavI, parantu kamADanI nahi, kAraNa ke e pahoLAIne anusAre kamADanI pahoLAI savAso dhanuSanI hoya te pitAnI meLe ja vicAravI. e ratnabhavananA ati madhyabhAgamAM pAMcaso dhanuSya lAMbI pahelI ane aDhIse dhanuSa uMcI eka maTi che. maNipIThikA eTale evA AkArano eka citare, vA pIThikA, te pIThikA maNiratnanI che mATe maNipIThikA nAma che, devaprAsAdAmAM ane zAzvatamaMdiramAM ThAma ThAma maNipIThikAnuM kathana Ave che, tyAM sarvatra evI pIThikAoja jANavI. e maNipIThikA upara zrI devIne zayana karavA yogya zA che, ke jemAM zrIdevI sukhe bese che, sUe che. ArAma le che, ane pUrvabhavamAM upArjana karelA puNyanuM phaLa anubhave che. | mULa kamaLane pharatAM 6 kamaLavalayo / e mULakamaLane cAre bAju pharatAM evIja jAtinAM bIjAM 108 ratnakamaLe che, ane te dareka upara ekeka ratnabhavana che, te 108 ratnabhavanamAM zrIdevInAM AbharaNa vigere rahe che. A kamaLA mULakamaLathI ardhA pramANavALAM che, jethI kamaLanI, kamaLanA jUdA jUdA avayanI, bhavananI, dvAranI, ane pIThikAnI e sarvanI laMbAI pahoLAI uMcAI vigere yathAgya ardha ardha pramANe jANavuM. mULa kamaLane pharatuM sarvathI A paheluM kamaLavalaya che. te te prathama vA | punaH e 108 kamaLothI kaMIka dUra kamaLanuM bIjuM valaya che, temAM 34011 kamaLa pahelA valayanA kamaLathI ardha pramANamAM che, tyAM ATha dizAmAMthI vAyavya uttara ane IzAna e traNa dizAmAM sarva maLIne 4000 kamaLa devInA sAmAnika devanAM che, pUrva dizAmAM 4 mahArAdevInAM 4 kamaLa che. maha. tarA eTale devIne pUjya tarIke athavA vaDIlane sthAne salAha pUchavAyegya devIo, tathA agnikoNamAM abhyantara sabhAnA devanAM 8000 kamaLa che, dakSiNa dizAmAM madhyasabhAnA denAM 1000 kamaLo che, ane naiRtyamAM bAra hajAra bAhyasabhAnA devanAM 12000 kamaLe che. tathA pazcimadizAmAM sAta senApatinAM sAta kamaLe che, e pramANe mULakamaLane pharatuM A bIjuM valaya che. | sa mitIya vakya che.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. punaH e bIjA valayathI kaMIka dUra trIju valaya che temAM selahajAra AtmarakSaka devanAM 16000 kamaLa che, te dareka dizAmAM cAra cAra hajAra che, mATe cAre dizAmAM maLIne (ahiM cAra vidizAone dizAmAM aMtargata gaNIne cAra dizAja kahI che, mATe cAre dizAmAM) 16000 kamaLo che. e mULakamaLathI trIjuM valaya thayuM. A trIjA valayanAM kamaLa bIjA valayanA kamaLathI paNa ardha pramANamAM che. | ti tRtIya vava . puna: e trIjA valayathI kaMIka dUra cAthuM kamaLavalaya trIjA valayanA kamaLathI paNa ardhapramANavALA kamaLanuM che. temAM batrIsa lAkha abhyantara Abhigika devonAM 3200000 kamaLa che, Abhigika deva eTale sevaka devA, ane te paNa moTA mAna maryAdAvALA sevake ke jeo devInA uttama kAryomAM joDAyelA heAya che. ta vaturtha pU chyuM || puna: e cothA valayathI kaMIka dUra pAMcamuM kamaLavalaya che, temAM madhyama Abhigika devanAM 4000000 (cAlIsa lAkha) kamaLa che. e sarva cothA valayanA kamaLathI ardha pramANamAM che. madhyama Abhigika eTale na atiuttama ke na nIca evA madhyama kAryomAM joDAyelA de. e pAMcamuM valaya kahyuM che hRti paMcama vaya | puna: e pAMcamA valayathI kaMIka dUra chaThuM valaya che, temAM aDatAlIsalAkha bAhya Abhigika devanAM 4800000 kamaLa pAMcamA valayanA kamaLathI ardha pramANuvALAM che. je sevakade halakA kAryomAM joDAyelA hoya che, tathA tevA prakAranA mAna mobhAnI paNa apekSA na hoya te bAhya Abhiyogika devA kahevAya. e chaThuM valaya jANavuM // ti 18 vAva || che kamaLAnI sava saMkhyA 12050120 che mULa kamaLa 1 pahelA valayamAM 108 4 thA valayamAM 3200000 bIjA valayamAM 34011 5 mAM valayamAM 4000000 trIjA valayamAM 16000 6 ThThI valayamAM 4800000 e rIte cha e valayamAM sarva maLIne kamaLa saMkhyA 120501ra0 (eka koDa vilAkha pacAsa hajAra ekavIsa) che. e sarva ekeka bhavanayukta paNa che, jethI bhavana saMkhyA paNa eTalI ja jANavI.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ waian padvavAdi varNana. che 6 valaya te 6 jAtinA valaya che --thA pAMcamA chaThThA valayamAM 3ra lAkha vigere kamaLa kahyA te eTalAM kamaLo ekeka valayamAM kevI rIte samAya? kAraNake 500 ejana pahoLA drahamAM moTAmAM moTe paridhi gaNIe to paNa dezona 1200 jana Ave ane tevA dhana gaNatAM 128 lAkha dhanu jeTalo paridhi thAya to teTalA paridhimAM 32 lAkha 40 lAkha ane 48 lAkha kamaLa kevI rIte samAya? kAraNake pAMcamAM valayanuM dareka kamaLa ardha ardha gAu pramANunuM che, jethI 1600000 (solalAkha) gAumAM e kamaLa samAya, tenA dhana gaNatAM 3ra00000000 (traNa vIsa kroDa) dhanura jeTalI jagyA joIe. e rIte cothA valayanAMja kamaLa je samAI zaktAM nathI to pAMcamA chaThThA valayanAM kamaLanI to vAta ja zI ? uttara:paridhinA gaNita pramANe je je valanAM kamaLa eka valayamAM samAI zake tema na hoya to tevA valayanAM kamaLo ekaja paridhimAM rahelAM na jANavAM, paraMtu aneka paridhimAM rahelAM jANavA jethI te aneka paridhimAM goThavAyelAM kamaLanAM aneka valaye hovA chatAM paNa eka ja jAtinAM e sarva kamaLa hovAthI eka valaya tarIke gaNAya. je kamaLa pramANamAM tulya hoya tevAM kamabenI eka jAti jANavI. e pramANe upara kahelAM kamaLanA chaja valaya che ema nathI, aneka laya che, paraMtu sarakhA pramANavALAM eka jAtinAM kamaLanA aneka valane paNa jAti apekSAe eka gaNIne cha valaya kahyA che ema jANavuM. A bhAvArtha zrI aMbudvIpa prajJaptimAM che, tyAM gaNita sarva kamaLonI apekSAe darzAvyuM che, ane meM ahiM ekaja valayanA udAharaNathI darzAvela che. eja taphAvata che. che sarva kamaLane drahamAM samAveza che 1000 pejana dIdhuM ane 500 ejana pahoLA padmadrahanuM kSetraphaLa gaNatAM [1000x100= ] 500000 (pAMcalAkha) jana kSetraphaLa thAya che, ane sarva kamaLane mATe 20005ra yojana (vasahajAra pAMca jana ane eka ejananA seLa bhAga karIe tevA tera bhAga) eTaluM kSetraphaLa joIe, mATe sarva kamaLe sukhe samAI zake che. tyAM kayA valayane keTalI jagyA joIe tenuM spaSTa gaNita A pramANe | mukhya kamaLa 1 jananuM ane tene pharate bAra yojana mULa vistAravALa kaTa hovAthI koTanA mULanA eka cheDAthI bIjI sAmI bAjunA cheDA sudhI vyAsa 25 pejana thayA. jethI mULa kamaLane aMge jagatI sahita 25 yojanA kSetra rokAyuM.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistArtha sahita. prathama janAM kamaLa ardha ardha jananI che te 1 jananA kSetraphaLamAM cAra kamaLo samAya, tethI 108 ne cAre bhAgatAM 27 yejanamAM 108 kamaLo samAya che. ahiM ardha jana pramANa hovAthI 54 jana jeTaluM kSetra joIe evo tarka asthAne che, kAraNa ke kamaLa keTaluM kSetra reke ? te kSetraphaLanA hisAbe ja gaNI zakAya che mATe A 108 kamaLe eka ja paMktie valayAkAre rahyAM che, kAraNa jagyA ghaNuM che mATe. vInA vayanAM kamaLa 34011 che, ane dareka kamaLa che. jana vistAravALuM che jethI eka ejanamAM kSetraphaLa pramANe 10 kamaLo samAI zake mATe 34011 ne 16 vaDe bhAgatAM 21252 [ekavIsa pacIsa jana ane saLIA agiAra bhAga ] ejana bIjA valayanAM kamaLo eTalI jagyA reke. A valayamAM pUrva dizAnAM 4 kamaLa tathA pazcima dizAnAM 7 kamaLa eka paMkitae goThavAyAM che, ane zeSa 34000 kamaLa potapotAnI dizAmAM yathAsaMbhava aneka paMktie goThavAyelAM che, mATe A viSamAkAra valaya che. trInA nAnAM kamaLo 16000 che, ane dareka kamaLa jana pramANanuM che, jethI eka jana kSetraphaLamAM 64 kamaLo samAI zake, mATe soLa hajArane cosaTha bhAgatAM 250 (aDhI) jana Ave, jethI 16000 kamaLe A valayamAM 250 ejana kSetra joIe, A valayamAM sarve kamaLo eka paMkitae rahyAM che, kAraNa ke kSetra pUratuM che mATe. joyA vAnAM kamaLa 3200000 che, ane dareka kamaLa ra yojana reke che, mATe eka jana kSetraphaLamAM 256 kamaLa samAya, jethI 32 lAkhane 256 vaDe bhAgatA 12500 (bAra hajAra pAMcaso) yojana Ave, mATe eTaluM kSetra A sarva kamaLo reke che, ahiM kamaLa aneka paMktiothI goThavAyelAM che. giIvAnAM kamaLe 4000000 (cAlIsa lAkha) che ane dareka kamaLa kara jana vistAravALuM che, mATe eka jana kSetraphaLamAM 124 kamaLo samAya, jethI 40 lAkhane 1024 vaDe bhAgatAM 306 jana Ave. eTaluM kSetra pAMcamAM valayathI zekAya che. A valayamAM paNa kamaLanI aneka paMktio goThavAyelI che. chaThA vamAM 48 lAkha kamaLa che, ane dareka kamaLa ja jana vistAravALuM che, jethI eka jana kSetraphaLamAM 4099 kamaLa samAya, mATe
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmadrahAdi varNana. 69 4800000 ne 4096 vaDe bhAgatAM 11714 ceAjana Ave, eTala kSetra chaThThuM valaya rAke che. A valayamAM paNa kamaLeA aneka paMktie geAThavAyAM che, kAraNa ke paridhi nhAne! ane kamaLA ghaNAM che. e pramANe-- 25 ceAjana ceAjana mULa kamaLanA pahelA valayanA 27 khIjA valayanA 2125 trIjA valayanA 250 ceAthA valayanA 12500 pAMcamA valayanA 390616 chaThThA valayanA 11714 ,, "" "" 29 99 20004+1=20005 | 29 bAda-12=1 e pramANe kSetraphaLanI gaNitarItie 12050120 kamaLAne mATe 20005 ceAjana jeTalI jagyA joie, ane hanu kSetra 500000 ( pAMca lAkha ) yAjana che. mATe sukhapUrvaka sarva kamaLAnA samAveza thAya che. padmadrahamAM aneka vanaspatikamaLe vaLI padmadrahamAM upara kahelAM lAkhA ratnakamaLA che eTaluM ja nahiM, parantu te uparAnta vanaspatikamaLA paNa hajArAgame che. taphAvata eja ke ratnakamaLA pRthvIkAya jIvamaya sacitta pRthvIpariNAmavALAM che, tyAre vanaspatikamaLA vanaspatikAya jIvamaya sacitta vanaspatirUpa che. ratnakamaLA sarva zAzvata che, ane vanaspatikamaLA azAzvata hAvAthI cuMTavAM hAya tA cuTI levAya che. zrI vajAsvAmIne zrIdevIe je mahAkamaLa ApyuM hatu te A padmadrahamAMthI ja cuTIne ApyuM hatuM ane khIjAM hajArA kamaLA hutAzana nAmanA vanamAMthI ApyAM hatAM, ItyAdi vizeSa vicAra siddhAntAdikathI jANavA yogya che. ahi te ATaluM ja varNa na upayAgI jANIne darzAvyuM che.--A 36 5 avataraNa: -pUrva gAthAmAM dradevIAne uttama kamaLamAM nivAsa karanArI kahI te kamaLanuM svarUpa A gAthAmAM darzAvAya che.--
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, // 6 mahAdrahono yantra // huM kaI nadIo 6 mahAdrahanA kayA laMbAI pahoLA nAma | parvata upara yojana jana uMDAI ejana kaI devIno nivAsa S | nikaLI padmadraha laghuhimavaMta parvata upara 3 | pU0 gaMgA zrI devI pU0 50 50 siMdhu u0 rehitAMzA 10 | janAM 500 paMDarIkadraha | zikhara parvata , 1000 ] 500 upara) | pU. raktA 10 lakSmI devI pU0 50 50 raktavatI da suvarNakUlA - - - mahApadmadraha mahAhimavaMta parvata upara da, rAhitA 2000 1 1000 | 10 | hI devI da0 10 | u0 harikAnA mahApuMDarIkadraha ramI parvata | | 2 000 / 1000 10 buddhi devI uda ida narakAnA 2 | u0 rUpiyA na upara | -- ---- nipadha parvata upara dara u0 | u0 sItAdA ! tibiMchadraha 2 | da, harisalilA | 400 0 [ 2000 / 10 | dhI relI kezaridraha nIlavaMta parvata u0 nArIkAntA 4000 2000] 10 kIti thI 6, 60dasItA nadI u52 jaluvari kosaduguccaM, dahavittharapaNasayaMsavitthAraM / bAhallavittharaddhaM, kamalaM devINa mUllillaM // 37 // zabdArtha - navari-jaLa upara pAchuM-jADAI, bAhalya vItatuja naM-be keza UMcuM viratharapaM-vistArathI ardha pramANa jAta-pAMcasamA aMzane mUrdi-mULa, mukhya. saMskRta anuvAda. jalApari krozadvikoccaM, drahavistarapaMcazatAMzavistAram / bAhalyaM vistarAdhaM, kamalaM devInAM mUlavat / / 37 / /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI devInA kamaLanuM varNana. TrthArtha -jaLanI upara be keza uMcuM, drahanA vistArathI pAMcAmAM bhAga jeTalA vistAravALuM ane vistArathI ardha jADuM evuM devIonuM mULa kamaLa hoya che . 37 vistArtha--ahiM jaLanI upara be gAu uMcuM kahevAthI jaLathI eTaluM adhara samajavuM, kamaLapatrane samudAyaja jaLathI be gAu jeTale dUra che, jethI kamaLa to jaLane aDIne rahyuM che ema na jANavuM. arthAt jaLanI sapATI upara jema taratuM rAkhyuM hoya tevuM nathI paraMtu kamaLapatra ane jaLa e benI vacce be gAunuM AMtaruM vA AkAza che. je e be gAu aMtarAlanA kahyA hoya te puna: kamaLanI uMcAI kahevI te bAkI ja rahe che, mATe ja jADAI kahevAze te kamaLanI uMcAI jANavI. tathA drahane vistAra pAMcase yojanAno hoya te tenA pAMcamA bhAge 1 yojana, hajAra yojana hoya to tenA pAMcamA bhAge be jana ane be hajAra hoya tyAM tenA pAMcasAmA bhAge cAra yeAjana eTale kamaLano vistAra jANavo. tathA vistAranA ardhabhAge jADAI kahevAthI jana 1 pejana ane 2 yojanA jADAI jANavI. eja kamaLanI pitAnI uMcAI jANavI. arthAt bAhyanAM be drahonAM mULakamaLa 1 jana vistRta ane be yojanA jADAM che, tathA madhya be drahonAM mULakamaLa 2 jana vistRta ane 1 jana jADAM che, ane abhyantara be drahAnAM be kamaLa 4 jana vistRta ane 2 jana jADAM che. e pramANe devIonAM mULakamaLa jANavAM. . 37 che avatara:- gAthAmAM kamaLanA avayave jyAratnanA banelA che te kahe che - mUle kaMde nAle, taM vayarAridvaveruliyarUvaM / igyama taLana-vahivela i 28 che zabdArtha - vara-varatna #s-madhya patra di-ariSTa ranna tavajJi-tapanIya suvarNa vesTigavelya rata -bAhyadala, bAhyapatro saMyuN-jAMbUnada suvarNa rattasagaM-rAtA kesarAvALuM saMskRta anuvAda mUle kaMde nAle taM vajrAriSTaveDUryarUpam / jAMbUnadamadhyatapanIyabAhyadalaM raktakezarakaM // 38 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. thaI-devInuM te mULa kamaLa mULamAM vajaratnanuM che, kaMdamAM ariSTaratnanuM che, ane nALa veDUryaratamaya che, tathA jAMbUnadasuvarNamaya madhyapatravALuM ane tapanIya suvarNamaya bAhyapatravALuM tathA rAtA kezarAvALuM che. che 38 vistarathA-jamInamAM uDA utarele jaTAjUTa sarakho bhAga te mULa vAranamaya hovAthI vetavaNe che, jamInanI sapATIsthAne rahela tathA mULa ane nALanI vaccene jaDa-jaDathA rUpa bhAga te ariSTharatnane [ zanI sara] zyAma vaNe che, tathA nALa rUpa skaMdha te vairyaratnamaya (pAnAno) hovAthI lIlA varNane che, tathA kamaLapuSpanA patra samudAyane gherIne cArabAju rahela cAra bApa tapanIyasuvarNanAM hovAthI lAla varNanAM che, ane aMdaranA sarva puSpapatra jAMbUnada suvarNamaya hovAthI atialpa raktavarNavALAM che, ane vetatA adhika che, vaLI granthAntare A abhyantarapatrane pItasuvarNamaya paNa kahyAM che, kSetralekaprakAzamAM zrIjabUdvIpa prajJaptine anusAre bApatrone veThyaratamaya kahyAM che, ane A gAthAmAM tapanIya suvarNamaya kahyAM che, e taphAvata che. tathA kesarI eTale karNikAnI sarvabAjue pharato kesaranA taMtusarakho bhAga te rakta suvarNamaya hovAthI lAla varNana che. je 38 che vatanaH--A gAthAmAM kamaLanI karNikA ane te upara rahela zrIdevInuM bhavana tenuM pramANa vigere kahe che - kamaladdhapAyapihalucca-kaNagamayakaNNigovariM bhavaNaM / addhegakAsApahudAha-caudasayacAlavaNuhuccaM // 39 // zabdArtha - maDha adbha-kamaLathI ardha baddha rUAvosa-ardha gAu ane eka gAu pAra-pAda, cALA bhAge dui -pRtha-vistAra, ane dIrghatA dura 32-pahoLAI ane uMcAI 432savAra-caudaso cAlIsa WrTmA-kanakamaya, suvarNamaya dhaydhanuSa triA kavariM-karNikA upara 3ghaM-uMcuM saMskRta anuvAda. kamalArdhapAdapRthulocakanakamayakarNikopari bhavanam / purvavatAraratnAza rU8
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bhAThyapatra zrI maheAdhya prinTIMga presa-bhAvanagara. bAlpapatra " kahevInuM mUjha ma nALa (mehurmanI) tapanI ba ma pa tra bAhyapatra raratnano kamaLa ja advIpanI jagatI sarakhI paraMtu 18 yeAjana uMcI jagatIvaDe vIMTAyaluM che. E 1. 26, pR. 3 ] VV
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamaLa varNana. 73 thArtha -kamaLanA vistArathI ardha pRtha-vistAravALI ane kamaLavistArathI cothA bhAga jeTalI uMcI suvarNanI karNikA che, te upara devInuM bhavana che, te bhavana be gAu vistAravALuM 1 gAu dIrdha ane caudaso cAlIsa dhanu uMcuM che. 39 vistarArtha-te kamaLamAM kaNikA che, tyAM karNikA te kamaLane bIjakoza. jenI aMdara aneka maNimaya bIja ( lIlI kamaLakAkaDIo ) rahelI che, jene AkAra liMbaDAnI liMbADIe sarakho hoya che, te bIjakoza rUpa karNikA Urdhvasthita zarAva sarakhI athavA sonInI eraNa sarakhI paNa vRtta AkAravALI hoya che. te kamaLanA puSpapatranI vacce hoya che, ane patre e karNikAne cAre bAju vITAIne rahelAM hoya che. kamaLadaLanI uMcAI be gAu ItyAdi che, tyAre karNikAnI uMcAI tethI paNa adhI eTale 1 gAu ityAdi che. mATe gAthAmAM kahevA pramANe kamaLane vistAra 1-ra-4 jana che, tyAre tethI ardha pramANa karNikAne vistAra 0-1-2 yAjana che, ane kamaLavistAranA cothA bhAge karNikAnI ucAI chA-bA-1 jana che, evI e suvarNakarNikA upara te te drahanI devInuM bhavana be gAu hALuM 1 gAu lAMbu ane 1440 dhanuSa ( eTale 60 dhanuSanyUna nA gAu ) uMcuM che. pramA-kamaLanuM tathA karNikAnuM vistArAdi pramANa jema traNe kahayugamAM juduM juduM kahyuM tema bhavananuM pramANa jUduM juduM na kahetAM ekaja kema kahyuM ? sattA -kamaLa ane kaNikAo bhinna bhinna pramANuvALI che, ane sarve kahomAM bhavane eka sarakhA pramANamAM che mATe. e pramANe cAra gAu vistAravALA kamaLamAM be gAu vistAravALI karNikA ane temAM paNa eka gAu dIrgha bhavana jema padmadrahamAM yogya avasthAnathI rahI zake che. tema bIjA kramAM paNa devIbhavano yogya avasthAnathI rahyAM che, bhavananI cAre bAju chUTa paNa sArI rahe che, ane tethI vizeSa zabhanika dekhAya che. || 39 || avataraja:-A gAthAmAM drahadevInA bhavananAM traNa prakAra tathA bhavananI aMdara drahadevInI zayyA che te kahe che - pacchima disiviNu dhaNu paNa-saya ucca DhAijasayapihupavesaM / dAratigaM iha bhavaNe, majjhe dahadevisayaNijaM // 40 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ex zrI ladhu kSetrasamAsa vistarA sahita. zabdA viSNu--vinA (a)aAphsaya-aDhIsA dhanup vidu-pRthu, vistRta vesa-praveza, uMDAi vAratiya~traNa dvAra manne ati madhya bhAge sani--zayanIya, zayyA. saMskRta anuvAda pazcimadizivarjadhanuH paMcazatAccasArdhadvizatapRthupravezaM / dvAtrikamiha bhavane, madhye drahadevIzayanIyam // 40 // gAthArtha:--pazcima dizi vinA zeSa traNa dizAmAM pAMcasA dhanuSu uMcAM ane aDhIsA dhanuSu paheALAI tathA pravezavALAM traNa dvAra A bhavanamAM che, temaja bhavananA atimadhyabhAgamAM druhadevInI eka zayyA che !! 40 !! vistArya:--sugama che. vizeSa e ke ahiM dvAranI jeTalI paheALAI teTaleAja praveza jANavA. dvArane jeTale bhAga ullaMdhana karave teTalA praveza kahevAya, jethI vistAra ane praveza e be jUdA jANavA, parantu "vistAravALA praveza' evA artha na karavA. / / bhavanamAM dradevInI zayyA ! zayyAnu` kiMcit svarUpa A pramANe~zayyAnA mukhya cAra pAyA suvarNa nA che, mULa pAyAne vizeSa draDha karavAnA pratipAyA ( kamAna AkAre isane ane pAyAne lagAvelA tIra ) aneka maNiratanA che, Isa vigere jA anada suvarNa nI che, vacamAM dorI athavA pATI bharelI che te aneka maNimaya che. leAhitAkSa ranamaya uzIkAM che, tapanIya suvarNa maya gAlamasUri che, te zayyA upara puna: devInA zarIra pramANu lAMkhI gAdI pAtharelI che, puna: gAdI upara zarIra pramANu e lAMbAM uzIkAM e paDakhe che, temaja pagasthAne ane zIrSasthAne paNa uzIkuM che, jethI be bAju uMcI ( athavA cAre tarapha ) unnata ane vacce gaMbhIra ( kaMIka uMDI) che, vaLI jemAM paga mUkatAsAthe nIcA utarI jAya evI pAcI ane kAmaLa zamyA che, vaLI tevI zayyA upara paNa sUtI vakhate pAtharavAnI cAdara pAthazailI che. ane huM sUvAnA vakhate te cAdara upara paNa bIje echADa pAthalA rahe che, vaLI te zayyAnA cAre pAyA upara ubhI karela lAkaDIonA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamaLa valaya svarUpa, AdhAre eka suMdara maccharadAnI bAMdhelI che, te vaDe te zA ghaNIja zobhe che. jyAM jyAM deva devIonI zAsaMbaMdhi kathana Ave tyAM tyAM evA chatrapalaMga yukta zayyAo jANavI. ke 40 || navatara -have A gAthAmAM kahedevInAM AbhUSaNa rAkhavAnAM kamaLanuM huM vara kahe che- te mUlakamaladdhapamANakamalANa aDahiasaeNaM / paririkattaM tabbhavaNe-su bhUsaNAINi devINaM // 41 // zabdArtha - te-te (mULa kamaLa) urivaraMparikSita, vITAyeluM mUtra-mukhya kamaLathI tamane sute uparanA bhavanamAM bahupamA-ardha pramANuvALAM musA -AbhUSaNa Adi sabaginarja-ATha adhika se tevI-devIonAM [ekaso ATha] saMskRta anuvAda tanmUlakamalArdhapramANakamalAnAM aSTAdhikazatena / parikSiptaM tadbhavaneSu bhUSaNAdIni devInAm // 41 // dhArtha:-te mULa kamaLathI ardhapramANavALAM [ kamaLonA 108 vaDe eTale] 108 kamaLa vaDe te mULa kamaLa vITAyeluM che, ane te uparanA bhAvamAM (108 bhavanamAM) kahadevIonAM AbhUSaNa vigere rahe che ke 41 ! vistarArtha -pUrve kahelA savistara bhAvArthane anusAra sugama che. vizeSa eja ke ahiM ardha pramANu kahyuM te jaLathI uparanA bhAge rahela kamaLanI uMcAI pahoLAI ane jADAInuM ardha pramANa jANavuM, temaja bhavanasaMbaMdhi laMbAI paheLAI uMcAI vigere sarva ardha pramANa jANavI, paraMtu jaLanI aMdara rahelA nALanI uMcAInuM ardhapramANu na jANavuM, kAraNake nALa te sarva kamaLanI jaLaparyanta 10 ejana uMcI che, mATe temAM ardhapramANa na levAya. tathA kamaLanA chae valo ardha ardha pramANanA hevAthI IdronA prAsAnI paMktiovat ghaNI suMdara racanA dekhAya che, temaja parivAra deve vigerenA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. kamaLo caDhatA utaratA darajajA pramANe moTAM nAnAM hoya teja samaryAda gaNAya, nahItara jevuM svAmInuM sthAna tevuM sevakanuM sthAna e lokika rIte paNa zobhAspada nathI 5 41 che avata:-A be gAthAmAM te mULakamaLane pharatuM rInuM urjA kahe che- mUlapaumAu puTviM, mahayariANaM cauNha cau paumA / avarAi satta paumA, aNiAhivaINa sattaNhaM // 42 // vAyavvAIsu tisu suri-sAmaNNasurANa causahasa pumaa| aTTha dasa bAra sahasA, aggeyAisu tiparisANaM // 43 // zabdArthamUchavAmA-mULa kamaLathI (nI) : 81 -apara dizAmAM, pazvimamAM mArika-mahattarikA devIonAM myAji -anIkAdhipationAM, 3-cAranAM senApationAM 233-cAra kamaLa satta-sAtanAM suri-devInA -agniAdi dizAmAM sAmaUTNuIT-sAmAnika devanAM | ti rama-traNa parSadAnA denAM saMskRta anuvAda mUlapAt pUrvasyAM mahattarikANAM catasRNAM catvAri panAni / aparAyAM sapta panAni anIkAdhipatInAM saptAnAm // 42 // vAyavyAdiSu tisRSu surIsAmAnyasurANAM catvAri sahastrANi padmAni / aSTa daza dvAdaza sahastrANi, AgneyAdiSu triparSadAm // 43 // TyA:-mULa kamaLathI pUrva dizAmAM cAra mahattarikA devIonAM cAra kamaLe che, ane pazcima dizAmAM sAta senAdhipationAM sAta kamaLo che che kara che tathA vAyavya Adi traNa dizAomAM [eTale vAyavya dizAmAM uttara dizAmAM ane IzAna dizAmAM ] devInA sAmAnika devanAM (cArahajAra sAmAnikanAM) cArahajAra kamaLe che, ane agnikeNa Adi traNa dizAmAM (anikeNa dakSidizA ane naiRtyakeNamAM) traNa parSadAnA dezanAM anukrame 8000-1000012000 kamaLe che . 43 che
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahattari vigere devI tathA tenuM svarUpa. vistara-mahattarikA eTale devInI vaDerI devIo vRddhAe sarakhI jANavI. je dradevIone paNa pUjya devIo che, tevI phakta cAra devIo che tenAM cAra kamaLa devInA mukhya kamaLathI pUrva dizAmAM che. tathA mahiSanuM (pADAnuM), azvanuM, hastinuM, rathanuM, subhaTanuM, gaMdharvanuM ane naTanuM sanya, ema sAta prakAranAM sainya dareka devIne che, te sAta sainyanA sAta adhipati te sAta senApatinAM sAta kamaLa pazcima dizAmAM che. tathA drahadevInI sarakhI trAddhivALA maharthika deve cAra hajAra che, ke jeo dradevInA kArabhAramAM paNa kaMIka bhAga lenArA hoya che, kahadevInA cavI gayA pachI jyAM sudhI bIjI devI utpanna na thAya tyAM sudhI rAjavahivaTa emAMnA mukhya cAra pAMca de maLIne calAve che, evA tAja vinAnA rAjA sarakhA e sAmAnika devonAM cAra hajAra kamaLa vAyavya uttara ane IzAna e traNa dizAmAM aneka paMktithI goThavAyAM che. tathA A drahadevIone darekane traNa traNa sabhAo che, sabhAnAM nAma spaSTa jevAmAM AvyAM nathI, paraMtu samitA caMDa ane jAtA nAmanI sabhAo saMbhave che. pahelI abhyantarasabhA bIjI madhyasabhA ane trIjI bAdyasabhA gaNAya che, abhyatterasabhAnA deva ghaNuM mAna bhAvALA hovAthI devI lAve tyAre ja devI pAse janArA hoya che, madhyasabhAnA de bolAve athavA na belAve te paNa jarUra paDaye devI pAse jAya che, ane bAhyasabhAnA de devInA bolAvavAnI apekSA rAkhatA nathI, paraMtu vinA bolAvyuM kAma hoya ke na hoya topaNa AvajA karanArA hoya che. tathA amuka kArya karavA mATe prathama abhyatra sabhA sAthe maMtraNA cAle che, ane nirNaya paNa abhyantarasabhA dvArAja thAya che, kAryano nirNaya vicAryA bAda madhyasabhAne te nirNaya saMbhaLAvavAmAM Ave che, ane madhyasabhA te kArya karavA mATe bAhyasabhAne sepe che. evI te bAhyasabhA te niNata thayelA kAryane karavAvAlI hoya che, parantu guNadeSanI udbhAvanA karavAnuM teone cheja nahi. e prakAranI traNa sabhAomAM anukrame 8 hajAra 10 hajAra ne 12 hajAra de che, tenAM 8000-1000012000 kamaLa agnikoNa dakSiNa ane maitratyakeNa e traNa dizAmAM ghaNI paMktithI goThavAyelAM che. e pramANe AThe dizAmAM maLIne 34011 kamaLe viSama valayAkAre goThavAyAM che. dati kritIra vaya / 43 // T:have A gAthAmAM mULa maLane pharatuM triI vaya kahe che-
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. ia bIa parikevo, taie causuvi disAsu devINaM / cau cau paumasahassA solasa sahasA''yarakANaM // 44 // zabdArtha - rga vIka-e bIjo rivo-parikSe5; valaya tA-trIjA valayamAM sosa sA-selahajAra bAvarA -AtmarakSakonAM, aMgarakSaka devAnAM saMskRta anuvAda, iti dvitIyaparikSepaH, tRtIye catasRSu api dizAsu / catvAri catvAri padmasahastrANi, SoDaza sahastrANyAtmarakSakANAm // 44 // --e pUrvagAthAmAM bIje parikSepa (bIjuM valaya) ko. have trIjA valayamAM cAre dizAe cAra cAra hajAra kamaLo maLI soLahajAra kamaLa che te devInA AtmarakSaka devAnAM kamaLa che (arthAt devInA aMgarakSaka devo 16000 che.) ja che vistA-sugama che. vizeSa eja ke-devInA aMgane koIpaNa jAtanuM nukazAna thavA na pAme tevI rIte ughADAM zastra karI najara rAkhanArA sAvadhAna vRttivALA 16000 deva che, te devI sabhAmAM bese tyAre paNa ughADAM zastra rAkhI cAra dizAmAM cAra cAra hajAranI saMkhyAe goThavAI jAya che. mATe e aMgarakSaka deve kahevAya che, IndrAdi sarva adhipati dene sAmAnika aMgarakSaka sainya ane sabhAnA de hoya che, temaja Abhigika devo paNa hoya che. e 16000 aMgarakSaka devanAM cAre dizAe cAra cAra hajAra kamaLa che 44 navatara -have A gAthAmAM mULa kamaLane pharatAM Abhiyogika devonAM traNa valaya eTale 4-1-6 vastra kahe che abhiogAitivalae, dutiiscttaa'ddyaallkkhaaii| igakoDivIsalakA, saDDhA vIsaM sayaM savve // 45 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / draddadevInA parivArakamaLanAM 6 valaya // sarva kama 120pa-11, vidhAna karma " Fba dha kanakALAM maLe. uta 2 = = - u.2dazAnA aMga zikSaka devAM_BE 4 de Dro nAM _/ 4000 arasA ma ra ) 10. pazcama 1IjI AS kamaLa amarakSaka devanA. | * @ sabhAna 20 0 0 0 ane samAna \ 4000 kamaLa da* 32000 00 4000000 nAvanA, tri % rAnA ega 2 sake : kamaLa ecata2 11 48 0 0 0 00 uma sAbadA pha ma ye nomika * gaka devA saMgha * kamaLa bI kSe Abo dakSiNa 1 zrI mahedI prinTIMga rasa---na kana,
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamaLa valaya varNana. zabdAH-- amiyAda-AbhiyAgika devAnA ti va-traNa valayAmAM jutIsa ( hArUM )batrIsa ( lAkha ) catta ( charAduM )-cAlIsa ( lAkha ) avAja haravAnuM-aDatAlIsa lAkha hi--eka kroDa vIsajarA-vIsa lAkha saTTA-sA, ardha sahita (50000 sahita ) vIsa yaM ekasAvIsa. saMskRta anuvAda wwwAMVIN & AbhiyogikAditrivalayeSu dvAtriMzaccatvAriMzadaSTacatvAriMzallakSANi / ekA keTi rviMzatilakSANi sArdhAni viMzatyadhikaM zataM sarvANi / / 45 // gAthArtha:----AbhiyAgika vigere devAnA traNa valayamAM anukrame 3200000, 4000000, 4800000 kamaLA che. te sarva maLIne eka kroDa vIsalAkha ane lAkhanA ardha sahita eTale pacAsahajAra ekasAvIsa (12050120 )che // 45 5 vistarArtha:----sugama che. vizeSa e ke-AbhiyAgika eTale kahyuM kArya karanArA sevaka devA. tathA gAthAmAM mitronAr e padamAM -Adi zabda che, te AbhiyAgika sivAyanA bIjA paNa devAne grahaNa karavA mATe nathI, parantu AbhiyAgikanA traNa prakArane sUcavanArA che. uttama madhyama ne adhama kArya karavAnA bhedathI AbhiyAgikanA traNa bheda paDayA che te pUrve 36mI gAthAnA vistarAmAM darzAvyuM che e pramANe chae valayanAM kamaLo ane 1 mukhya kamaLa maLI eka kroDa vIsa lAkha pacAsahajAra ekasAvIsa kamaLo che. e sa sacitta pRthvIkAya ratanAM che. khIjA paNa vanaspatikamaLA e drahamAM hajAro che. vaLI kamaLa e joke kamalinInu puSpa vyavahAramAM gaNAya che, parantu ahiM teA kamaLanA AkAranAM pRthvI pariNAmI vRkSemaja jANavAM, jethI kaMdamULa ItyAdi kathana ghaTI zake che. !! 45 5 avataraNa: -pUrva kahelA padmadraha Adi 6 mahAdrAmAM nadIone nIkaLavAnAM e be traNa traNa dvAra che te dvArAnu svarUpa A gAthAmAM kahevAya che---- puvvAvaramerumuhaM, dusu dAratigaMpi sadisi dahamANA / asiIbhAgapamANaM, satoraNaM NiggayaNaaM // 46 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita zabdArtha - purva avara-pUrve ane pazcime ni-eMsImA meva muhaM-merU sanmukha mAmA-bhAge pramANavALuM -be sarovaromAM sAra-taraNa sahita TrAti pi-traNe dvAra paNa javAya-nirgata, nikaLelI sarisimA -svadizidrahane mAnathI | -nadIvALuM saMskRta anuvAda pUrvAparamerumukhaM dvayo ritrikamapi svadizi drahamAnAt / azItitamabhAgapramANaM, satoraNaM nirgatanadIkam / / 46 / / pathArtha-be sarovaramAM anukrame pUrva dizA tanmukha pazcima dizA sanmukha ane merU parvata sanmukha ema traNa traNa dvAra che, ane te dvAra potAnI dizie rahelA drahanA pramANuthI eMsImA bhAganA pramANavALuM (= vistRta) che, toraNa sahita che, ane darekamAMthI ekeka mahAnadI nikaLI che, evAM e traNa dvAra che. 46 vistarArtha:-bahAranA be drAmAM traNa traNa dvAra che. tyAM padmadrahamAM pUrvadizAe tAraNa sahita (dvAra AgaLane kamAnabhAga te sahita) je dvAra che te 6 (savA 9) jana paDeluM che, kAraNake pUrva dizi tarapha drahanuM pramANa 500 ejana che, ane pAMcasAno eMsIma bhAga savA cha jana che, mATe e 6 jana vistAravALA pUrvadvAramAMthI nAnI nAmanI mahAnadI dA jananA paTa-pravAhathI nikaLI che. pazcima dizAmAM drahanuM pramANu pAMcasA yojanA hevAthI tenA eMsImA bhAge dA jana vistAravALA dvAramAMthI siMdhu navI nAmanI mahAnadI paNa eTalAja pravAha-paTavALI nikaLI che, tathA uttara dizAmAM drahanuM pramANa 1000 ejana hovAthI tenA eMsImA bhAge sADAbAra yojana vistAravALuM uttaradizinuM dvAra che, temAMthI hitArA navI 12aa ejananA pravAhavALI nikaLI che. e pramANe padmadrahanAM traNa dvAramAMthI traNa nadIo traNa dizAe nikaLI, temAM gaMgA ane siMdhu nadI parvata upara keTalAka jana sudhI vahIne bharatakSetra tarapha vaLI, ane hitAMzA nadI parvata upara sIdhI vahIne himavaMtakSetramAM paDe che. e traNe dvAre ekeka tera sahita che, toraNa eTale nadInA pravAha upara dekhAto kamAna AkAravALe ane kamADavinane dvArabhAga sarakho dekhAva jANu. ,
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA pramukha nadIonuM varNana. tathA erAvatakSetranA puMDarIkadrahano pUrva pazcima vistAra pAMcase lejana hovAthI tenA eMsImA bhAge 6 jana jeTalA vistAravALAM be dvAramAMthI rasta ane ravatI nAmanI mahAnadI kA jana pravAhathI nikaLI kaMika jana parvata upara vahI rAvata kSetra tarapha vaLe che, ane dakSiNa dizA tarapha 1000 jana kahapramANa hovAthI tenA eMzImA bhAge 12 yajana vistAravALA dvAramAMthI 12aa jana pravAha vistAravALI suvarNajU nadI nAmanI mahAnadI nikaLI sIdhI parvata upara vahI hiraNyavaMta kSetramAM paDe che. e pramANe zikharI parvata uparanA puMDarIkadrahanAM traNa dvArA paNa taraNa sahita ane nadInA nIkaLatA pravAhavALAM che. 46 / avatara:- pUrvokta cha mahAdraha paikI be mahAddhanA dvArenuM varNana karIne zeSa cAra mahAdrAmAMthI nadIone nIkaLavAnA dvArenuM varNana A gAthAmAM kahevAya che- jAmuttaradAradurga, sesesu dahesu tANa merumuhA // sadisidahAsiyabhAgA, tayaddhamANA ya bAhiriyA // 47 // zabdArtha - nAmuttara-dakSiNa ane uttara dizAe ! visA-pitAnI dizAmAM rahela sAra-be be bAraNA drahanA se;-bAkInA sAmAeiMzImA bhAge -drahone vipa taddamALA-tenAthI ardha pramANa tA-teomAM memumerU sanmukha hariyA-bahAranAM. saMskRta anuvAda, yAmottaradvAradvikaM, zeSeSu draheSu teSAM merumukhAni / svadigdrahAzItibhAgAni, tadardhamAnAni ca bAhyAni // 47 // :-zeSa cAra drahane viSe dakSiNa ane uttara dizAe be be dvArA che temAMthI je dvAre merU sanmukha rahelA che te pitAnI (merUsanmukha) dizAmAM vALA
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwww w zrI lauM kSetrasamAsa vistarArtha sahita. rahela prahanI laMbAInI apekSAe eMzImA bhAge che. tathA bAhyanAM (dakSiNa tathA uttaranA) dvAre tenI (merUsanmukha dvAranI) apekSAe ardha pramANavALAM che. je 47 vistarayaM-bAkI rahelA mahApadmadraha, mahApuMDarIkadraha, tigichidraha, kesarIkaha e cAra drahamAM dakSiNa uttara be be dvAra che. temAM merUparvata tarapha je dvAra che te merUparvata tarapha drahanI laMbAInI apekSAe eMzImA bhAge che. te A pramANe-mahApadmadraha, tathA puMDarIkaha, merU parvata tarapha 2000-jana lAMbe che. tene eMzIme bhAga 25 pejana Ave. eTale te banne drahonuM dvAra-merUparvata tarapha 25 jana vistAravALuM che. temaja bAhyanA ( merUparvatatarapha nahiM paNa lavaNasamudrataraphanA) merUsanmukha dvAranI apekSAe ardhapramANa vALA eTale sADAbAra 1rA jana pramANu vistAravALI che kAraNake te tarapha drahanI laMbAI ekahajAra yojana pramANa che. tene eMzImo bhAga sADAbAra jana Ave. vaLI teja pramANe tirgichIdraha tathA kesarIdraha merUsanmukha 4000 cArahajAra yojana pramANa vistAravALA che. tene eMzIme bhAga 50 pacAsa jana Ave. tethI te banne drahonA merUsanmukha dvAre pacAsa ejana pramANe vistAravALA che. ane bAhyanA (merUsanmukha nahi paraMtu lavaNa samudra taraphanA) dvAre tenAthI ardha pramANavALA eTale 25 yojana pramANa vistAravALAM che. ahiM e paNa sAthe samajI levuM je te sarva dvAre toraNa ( dvAra AgaLa kamAnanA bhAga) sahita che, temaja dareka dvAramAMthI nadIo vahe che. 47 saMvatara -have A gAthAmAM nadIonAM nAma tathA tene pravAha kahe - gaMgA siMdhU rattA, rattavaI bAhiraM NaicaukaM / bahidahapuvvAvaradAra,-vittharaM vahai girisihre||48|| zabdArtha - T siMdU-gaMgA nadI, sidhu nadI. | pune avara-pUrva pazcimanA. " sattA rava-raktA nadI, raktavatI nadI. phAyadvAranA vistAra pramANe. vAraM-bahAranI, bAhya be kSetranI. va-vahe che. T6 23chuM-nadI catuSka, cAra nadI. risida-girizikharapara, parvata upara. -bAhya kahayugalanA.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ // drahomAMthI nikaLatI nadIo // [ T[0 4 , 8 2 ] Avana phUTa 2 ba - puMDarika karyuM prapAta kuMDa kapataphaDa A drahamAMthI traNu divAnA DArka traNa nadIe nIkaLe che, te AvanakaTa sudhI sIdhI cAlIne e nadIdhA bAhyakatri nara kuM vaLI parvata uparathI prapAta ku mAM paDe che, ane pachI ku DamAMthI dakSiNa kAre bahAra nikaI kSetramAM rahe che, uttaradizAnI nadI sIdhI vahI prapAnakuMDamAM paDI kSetramAM madhyagirine kaIka dUra rAkhI DAbI bAju vahe che. A cAra drAmAMthI uttara dakSiNa dvAre nikaLatI e nadIe sIdhI parvata upara kinArA sudhI vahIne nIce prapAnamuDamAM paDI bahAra nIkaLI kSetramAM madayagirine choDIne dAgu nahI jamaPS mAnuM ane uttara nadI DAbI bAju vaDe che. ma ha pa da6 Adi 4 *ii mahAya prata-bhAvanagara.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ gage pramukha nadIonuM varNana. 83 saMskRta anuvAda gaMgA siMdhU raktA raktavatI bAhyaM nadicatuSkam / bahirdrahapUrvAparadvAravistaraM, vahati girizikhare // 48 // jA-gaMgA siMdhU raktA ane raktavatI e bahAranA kSetranI cAra nadIo bahAranA drahonA pUrva pazcima dvAranA vistAra jeTalA pravAhe parvatanA zikhara upara vahe che. / 48 vistara -padmadraha ane puMDarIkadraha e be bAhyadraha che, kAraNake sarva parvatothI bahAranA ( chelA) laghuhimavaMta ane zikharI e be parvata para AvelA che. te kahenA pUrva dvArane ane pazcima dvArane vistAra pUrve kahyA pramANe savA cha ejanane che, mATe bahAranA kSetromAM vahetI ane eja be drAmAMthI pUrva pazcima dvAre nIkaLatI gaMgA siMdhu raktA ane raktavatI e cAra bAhya nadIo dareka savA cha yajananA pravAhathI parvata upara vahe che. e rIte keTalA jana sudhI parvata upara vahe che te vAta have pachInI gAthAmAM kahevAze. vaLI jema A cAra nadIo bAhya nadIo gaNAya che, tema himavaMta ane hiraNyavaMtakSetranI cAra nadIo madhyanadIo, ane harivarSa tathA ramya kSetranI cAra nadIo ane bhyantaranadIo gaNAya. tathA mahAvidehanI apekSAe te e cAra nadIo paNa madhya nadIo gaNAya. ane mahAvidehanI abhyantaranadIo kahevAya, jaMbadvIpa laghusaMgrahaNImAM e AThe nadIone abhyantaranadIo kahelI che. 48 ) kavatA -pUrva gAthAmAM cAra bAhya nadIo dA jananA pravAhathI parvata upara vahe che ema kahyuM, ane have A be gAthAmAM te nadIo parvata upara keTalA jana sudhI vahe che ane tyArabAda tene pravAha kyAM paDe che? te paNa kahe che. paMcasaya gaMtuANaagA-vattaNakUDAu bahimuhaM valai / paNasaya tevIsehi, sAhiatikalAhiM sihraao|| 49 // NivaDai magaramuhovama-vayarAmaya jibbhiyAi vayaratale Niage NivAyakuMDe muttAvalisamapavAheNa // 50 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 zrI ladhu kSetrasamAsa vistarA sahita. zabdA taMtu=jaine, vahIne jimana bhAvattaLa kAna=peAtAnA nAmavALA Avartta na phUTathI himuhaMmAhya kSetranI sanmukha 1=vaLe, te taraph vAMkI thAya. niva=paDe mamudde savama=magaramukha sarakhI kacarAmaya vAmaya nimiyA=hnikA dvArA, pranAladvArA vayaratache=vAmaya taLIyAvALA == vAsayatevIsedi pAMcaseA trevIsa yAjana sAhiba=sAdhika, adhika tiEi=traNa kaLA sidAtro=zikhara uparathI nikanai=peAtAnA nAmavALA jivAya che--nipAtakuMDamAM, prapAtakuMDamAM mukhtAvahi sama=mAtInA hAra sarakhA vande pravAha vaDe saMskRta anuvAda paMcazatAni gatvA nijakAvarttanakUTAd bahirmukhaM valati / trayoviMzatyadhikapaMcazataiH sAdhikatrikalAbhiH zikharAt // 49 // nipatati magaramukhopamavajramayajihvikayA vajratale / nijake nipAtakuMDe muktAvalisamapravAheNa // 50 // gAthArtha:--te cAra nadIo pAMcaseA ceAjana sudhI jaIne potAnA nAmavALA Avartta nakUTathI khAdyakSetra sanmukha vaLe che, tyAramAda pAMcase| trevIsa ceAjana ane kaMIka adhika traNakaLA sudhI vahIne zikhara uparathI magaramukha sarakhA AkAravALI ane vAmaya evI chablikA dvArA vAmaya taLIyAvALA peAtAnA nAmanA prapAtakuMDamAM meAtInA hAra sarakhA pravAhe paDe che / / 49 || 50 || vistarArthaH--te bahAranI cAra nadIo pAtapeAtAnA dvAramAMthI nikaLI sIdhI lITIe 500 ceAjana sudhI parvata upara vahe che, tyArabAda te sthAne peAtAnA nAmavALuM Avartana phUTa-zikhara Ave che, arthAt gaMgAnadI pUrva dizAmAM vahe che tyAM gAvarttana lUMTa, sinadI pazcima dizAe vahe che tyAM pAMcaseA ceAjana dUra jatAM siddhAvartana chUTa Ave che, e pramANe raphatA nadI pAMcasA ceAjana vahyA bAda rAvattena phrUTa ane raktavatI pAMcasA yeAjana vahyA khAda te sthAne rAvatyAvarttana rUTa Ave che, jethI nadInI sIdhI gatimAM vyAghAta-naDatara
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ // jIlikAmAM thaine paDato nadIno dhodha // [ 10 , g0 8:: ] janma Ape 2 parvata upara thI paDato , mAnakuMDa mAM haba hara kSetramAM nikaLI zrI mahAdaya prinTIMga presa-bhAvanagara,
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgA pramukha nadIonu` varNana. 5 thavAthI e cAre nadIo phUTathI 1 gAu dUra rahI potAnA sIdhA pravAhane vakra karI khahAranA bharata airAvatakSetrA sanmukha vaLe che. tyAM gaMgA ane sidh bharatakSetra tarapha vaLe che, ane raktAravatI airAvatakSetra tarapha vaLe che. / / cAra khAdya nadIonA parvata upara vakra pravAha / / e pramANe peAtAnA AvarttanakUTanA naDatarathI vakra thayeleA nadInA pravAha puna: parvata upara ja vahI parvatanA kinAre Ave che, tyAM sudhImAM keTalA ceAjana vahe che ? te kahe che ke--AvarttanaTathI vadhu thayeleA nadIpravAha puna: parvata upara pAMcasA trevIsa ceAjana traNa kaLA [ 523 yA. 3 ka. ] vahe che, tyArabAda parvatanA kinAre Ave che, jethI parvata samApta thAya che. ahi para3 ye|. 3 ka. ne hiMsAkha A rIte--parvatane vistAra 10pa2-12 che, temAMthI nadInA pravAha 6aa yeAjana bAda karatAM [ eTale k yAjana jADA kaLA bAda karatAM ] 1046 yA. chA ka. Ave tenuM ardhuM karatAM para3 ceAjanA kaLA uparAnta kaLA Ave [athavA 523 / . 3Y ka. Ave ]. eTalA yeAjana sudhI AvanasRSTathI parvata upara vahIne jivhikAmAM praveza kare che. / / jijrikAmAMthI kuMDamAM paDatA nadIonA dhodha // nadIonA pravAha je jivhikAomAM thaine paDe che te jivhikA pranAla sarakhA AkAravALI ane cheDe phADelA magaranA mukha sarakhI hAya che, ane vajraratnanI anelI hAya che, temAM thaIne parvata uparathI nIce potapotAnA nAmavALA kuMDamAM paDe che, tyAM gaMgAnadI gaMgaprapAtaka nAmanA kuMDamAM paDe che, e rIte siMdhU nadI siMdhUprapAtaka mAM paDe che, raktA nadI rattApravAtanuMdamAM ane raktavatI nadI rAyanI prapAta kuMDamAM paDe che. e pramANe jivhikAomAM thaine nIce paDatA kaMIka adhika 100-100 yAjana lAMbe dheAdhanA dekhAva dUrathI dekhatAM jANe meAtIne hAra hoya tevA zvetavaNe dekhAya che. vaLI e * zrI ratnazekharasUrie svapajJavivaraNa prasaMge pa9 mI gAthAnA vivaraNamAM 1 gAu kahyo che te anusAre ahiM kRTavajana kahyuM che, parantu bIje kAI sthAne kUTavana dekhavAmAM AvyuM nathI. 1 dhodhanI la MbAI sAdhika 100 yAjana kahI che, te 100 yojana paryaMta uMcA che, te uparAMta kicit adhikatA jivhikAmAMthI paDatI vakhate kuchaMka vakratA thavAnI apekSAe temaja nIce kuMDamAM paNa pravAha kaMika uMDe pAMcavAnI apekSAe sabhave che, tatva zrI bahuzrutagamya,
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. dhedha jilDikAmAM thaIne paDatA hovAthI nadInuM pANI parvatane ghasAIne paDatuM nathI, parantu jiriDakA be gAu lAMbI hovAthI parvatathI kaMIka dUra rahIne paDe che, jethI parvata bhIMjAto nathI. tathA e ghedha je kuDamAM paDe che te kuDAnAM taLIyAM vajaratnamaya che ! 49 me 20 avataT:-have A gALAmAM te jiblikAonuM pramANa-mApa kahe che - dahadAravittharAo, vittharapannAsa bhAgajaDDAo / jaDDattAo cauguNa-dIhAo savvajibbhIo // 51 // zabdArtha - sugama che-gAthArthane anusAre saMskRta anuvAda drahadvAravistarA vistarapaMcAzattamabhAgajaDDAH / jaDatvatazcaturguNadIrghAH sarvA jivhikAH // 51 // zALA:-hakAranA vistAra jeTalA vistAravALI, vistArathI pacAsamA bhAge jADI, ane jADAIthI cAraguNI dIdhuM-lAMbI evI sarve jilDikAo che. 51 | vistarAdhA-nadIonA dhodha je jihikAomAM thaIne paDe che te jilDikAonuM pramANa ahiM kahevAya che. che jihikAonuM pramANa jilDikAo dareka drahakAranA vistAra jeTalA vistAravALI, vistAranA pacAsamA bhAge jADI ane jADAIthI cAraguNI lAMbI che, jethI bahAranI 4 jilDikAo jana vistAravALI, be gAu jArI, ane 2 gAu lAMbI che. madhyanI 4 jibiDakAo-1rA jana vistAravALI, 1 gAu jADI, ane 4 gAu lAMbI che. 1 zAstramAM ghaTamukhapravRttirUpe dhodha paDe kahyo che, eTale gharamAM nikaLatuM jaLa jevo avAja kare che tevAja avAje nadIonA dhegha paDe che, ema kahyuM che. mATe upalakSaNathI ghaDAmAMthI jaLa nIkaLatAM ghaDe bhIMjAtuM nathI tema parvata paNa bhIMjAtuM nathI.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ prapAta kuMDAnuM svarUpa 87 abhyantaranI 4 jivhikA--25 yAjana vistAravALI, 2 gAu jADI, 2 yAjana lAMkhI. sItA sItAdAnI jivhikA--50 ceAjana vistRta, 4 gAu jADI, 4 ceAjana lAMbI. ahiM jADI eTale uMcI jANavI [ parantu jivhikAnI ThIkarInI jADAI spaSTa kahI nathI, ] jethI pANInI uMDAI jeTalI jivhikA uMcI che, ane pANInA pravAha jeTalIja paheALI che, vaLI dIrgha tAnA keTaleAka bhAga parvatamAM paNa hAya, mATe dIrghatA pramANeja pravAha dUra paDe che ema nahi, parantu kaMIka nyUna dUra hAya // 51 // avataranaH--nadIo je prapAtakuMDAmAM paDe che te kuMDAmAM darekamAM madhya bhAge nadInI adhiSThAtrI devInA ekeka dvIpa hAya che tenu svarUpa A gAthAmAM kahe che kuMDato aDajoyaNa, pihulo jalauvari kosadugamucco / beijuo idevI - dIvo dahadevisamabhavaNo // 52 // zabdArthaH- va MtA- kuMDanI aMdara, kuMDa madhye anoya-ATha yAjana viduo-paheALA, vistAravALA vAsadumo-e kAza uMcA vattuo-vadikAyukta revITIyo-nadIdevInA dvIpa sama-dradevInA bhavana sarakhA maLo-bhavanavALo. saMskRta anuvAda kuMDAntaH aSTayojanapRthulo, jalopari krozadvikoccaH / vedikAyuto nadI devIdvIpo drahadevIsama bhavanaH // 52 // gAya:-kuMDanI aMdara (madhyabhAge ) ATha yAjana lAMkhe paheALo, jaLanI upara be gAu uMcA dekhAtA, cAre bAju pharatI vadikA sahita ane dradevInA bhavana sarakhA bhavanavALo evA nadIdevIne DhIpa che ! para ! 1 IkarInI jADAi paNa eTalIja hAvI dharI zake che. vaLI e jinDikA uparanA bhAgamAM khullI samajAya che, kAraNake dA yAjanAdi paheALAda pramANe uparanA bhAga jo AAdita hoya teA uMcAi ghaNI vadhI jAya, mATe uparathI khullI samajAya che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistaratha sahita vistA-jema padmadrahAdikanI adhiSThAtA zrIdevI vigere devIo che, tema dareka nadInI adhiSThAtA devI paNa te te nadInA nAmavALI hoya che. jema gaMgAnadInI adhiSThAtA gaMgAdevI ItyAdi. e gaMgAdevI vigere nadIdevIe e gaMgAprapAta Adi pota potAnA nAmavALA kuMDAmAM ane te kuMDanI aMdara AvelA pota potAnA nAmavALA dvIpamAM rahe che. jema gaMgAdevI gaMgAdvIpamAM rahe che ItyAdi. A gaMgAdevI teja ke jenI sAthe bharata cakavatI 1000 varSa sudhI rahyA hatA, ane teTale kALa bhogavilAsamAM vyatIta karyo hato. e gaMgAdevIdvIpanI laMbAI pahoLAI 8 jana che, ane vRtta AkAre che, tathA jaLanI upara be gAu uMcA dekhAya che, parantu jaLamAM paNa daza yeAjana DUbele hALAthI mULathI 10 jana ucA che, ane jagatI upara kahelI eka vedikAvaDe vITAyela che, vizeSa e ke jagatInI vedikAne be vanakhaMDa che, ane ahiM ekaja vanakhaMDa kahevuM, jethI kIpa eka vedikA ane eka vanakhaMDavaDe vITAyela che. ane dvIpanA ati madhyabhAge devInA bhavana sarakhuM eTale teTalAja mApavALuM 1 gAu dIrgha cha gAu vistRta tathA 1440 dhanuSa uMcuM bhavana che, temAM madhyavartI maNipIThikA upara gaMgAdevI Adi devIne suvA gye zrIdevInI kahelI zayyA sarakhI zayyA che. para che avatara":--have A gAthAmAM kuMDanuM svarUpa kahe che--joannstttthipihuttaa savAyachappihula veitiduvArA / ee dasuMDa kuMDA evaM annevi NavaraM te // 53 // zabdArtha - TTi-sATha ejana || gg-e (cAra bAda kuM) vidurA- pahoLA z-daza jana uMDA savAra cha-savA cha yejana gvaM-A pramANe pidu-pahoLAM jo -anya-bIjA kuMDa paNa verU ti juvAra-vedikAnAM traNa dvAravALA navaraM parantu te bIjA kuMDA saMskRta anuvAda. yojanaSaSThipRthutvAni, sapAdaSaTpRthulavedikAtridvArANi / etAni dazoMDAni kuMDAni, evamanyAnyapi navaraM tAni / / 53 / / jAthArtha e bAhya cAra prapAtakuMDe sATha jana paheLA che, tathA jenI vedikAnAM traNa dvAre savA cha jana pahoLA che, ane daza jana uMDA che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ w prapAta kuMDAdhikAra varNana. e pramANe bIjA kuDA paNa jANavA, parantu te kuMDA [AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe traNa bhinna vistAravALA che e saMbaMdha] . 53 che vistAra-gaMgAprapAta kuMDa siMdhUmrapAta kuMDa raktAprapAta kuMDa ane raktAvatIprapAta kuMDa e cAra kuMDa 60 ejana lAMbA pahoLA ane goLa AkAranA che, paridhi sAdhika 189 jana eTale dezona 190 jana che. vaLI e dareka kuMDane cAre bAju pharatI valayAkAre ekeka vedikA ane ekeka vana che, e vedikAne traNa dizAe traNa dvAra che, eTale vedikAmAM parvatadizisivAyanI zeSa traNa dizAe traNa tripAna ane tripAna AgaLa ekeka toraNa hovAthI traNa tAraNa e ja dvAra che. (toraNa tathA tripAnanuM svarUpa jagatInA varNanamAM kahevAyuM che). e traNe toraNe dareka savA cha jana pahoLAM che, aneka staMbhanAM banelAM che, vividha ratnamaya che, paraMtu ene ughADavA DhAMkavAnAM kamADa nathI, sadAkALa khulA daravAjA jevAM che. emAM be toraNe je uttara pUrva dizAnAM che, te nIce nakkara bhUmivALAM che, ane dakSiNa dizAnuM je teraNa che, tenI nIcethI gaMgA vigere nadIno pravAha taraNanI pahoLAI jeTale savA cha jana pahoLo (jaLapravAha) bahAra nikaLe che, ane bharataairAvata kSetramAM dakSiNa sanmukha vahI vacamAM AvatA vetAlyane bhedI dakSiNasamudrane maLe che. ahiM je dakSiNa zabda erAvatane aMge paNa kahyo te sUryadizAnI apekSAo jANa, anyathA rAvatakSetramAM uttaratoraNe banne nadIonA pravAha bahAra nikaLyA che ema jANavuM vaLI e cAre kuMDa 10 ejana uMDA che, pANInI upalI sapATI kuMDanA kinArAne aDIne rahI che, arthAt kuMDanI upalI kinArI sudhI jaLa pUrNa bhareluM che. e kuMDanI bhIttio vajAnA pASANathI baMdhAyelI che, kuMDanuM taLIyuM paNa jAmaya che, kuMDanA jaLamAM praveza kare hoya to sukhe praveza karI zakAya ane jaLamAMthI sukhapUrvaka bahAra nikaLI zakAya evA ovArA tathA utArA [ ghATa ] bAMdhelA che. ane nIce sudhI gotIrtha jaLa che, arthAt anukrame utaratI 1 jaMbU pra. sUtramAM sAdhika 180 jana paridhi kahyo che, te gaNitarItithI AvatA nathI mATe temAM koI jUdI apekSA haze ema vRttikartA kahe che. 2 sUtromAM ThAma ThAma pujano zabdathI tripAnonI AgaLa taraNa kahyAM che. padmadrahamAM paNa temaja kahyuM che, paraMtu trisapAnanI sAthe ja teraNa saMbhave, keTaleka dUra jaine nahiM. eTale toraNamAM thaIne trisapAna upara caDhAya evI rIte. 12
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. bhUmivALuM che. jethI kuMDanA kinAreja 10 ejana uMDAI nathI paraMtu ati madhya bhAgamAM che, e kuMDAmAM aneka jAtinAM vanaspatikamaLo che, aneka jaLacara jIvo vaDe vyApta che, ItyAdi vizeSa varNana sUtrasiddhAntathI jANavA gya che. jevA e cAra bArAkuMDe kahyA tevA ja prakAranA bIjI 86 nadIonA 86 kuMDanuM svarUpa paNa e sarakhuM ja che, paraMtu te kuMDamAM 1 kuMDano vistAra 2 dvIpane vistAra ane 3 vedikAnA traNa taraNano vistAra e traNa prakAranA vistAramAM taphAvata che ke je kahevAtI 54 mI gAthAmAMja kahevAze. tathA A kuDemAM pRthvImaya kamaLa kahelAM dekhAtAM nathI, mATe kevaLa vanaspatikamaLeja haze ema samajAya che. tathA draha ane kuMDamAM taphAvata e che ke draho laMbacorasa AkAravALA kahyA che, ane kuMDa sarvatra vRtta AkAranA kahyA che. jaLa caDhAva utAra vigere svarUpamAM to kuMDa ane draha banne sarakhI rIte ja kahyA che. kicit vizeSatA koI kaI bAbatamAM che. e 53 avatara:-pUrva gAthAmAM ivara te e padathI zeSa 86 kuMDAmAM je taphAvata kahevAnuM bAkI rAkhyuM hatuM te taphAvata traNa prakArane A gAthAmAM kahevAya che-- esiM vitthAratigaM, paDucca samaduguNa cauguNaTuguNa / causAhi sola caudo, kuMDA savvevi iha NavaI // 54 // zabdArtha - siMe cAra kuDAnA savi-sarve paNa kuMDa fthAti-traNa vistArane -A jaMbudvIpamAM ghadutta-Ayine banevu saMskRta anuvAda. eSAM vistAratrikaM pratInya samadviguNacaturguNASTaguNAni / catuHSaSTi SoDaza catvAri dvikuMDAni savANyapi atra nvtiH|| 54 // pathArtha - paraMtu te 86 kuDo ] e cAra kuMDanA traNa vistAranI apekSAe vicAratAM 64 kuMDa sarakhA vistAravALA che, 16 kuMDa bamaNA vistAravALA che, 4 kuMDa cAra guNa vistAravALA che, ane be kuMDa ATha guNa vistA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ prapAta kuMDAdhikAra 1 ravALA che, e rIte A jaMbudvIpamAM sarva maLIne [ 4+4+16+4+2= ] 90 kuMDa che. e 54 che vi7T:-gaMgAprapAta vigere cAra kuDAnA saMbaMdhamAM je kuMDavistAra dIpavistAra ane vedikAnA traNa kArano vistAra e traNa vistAra kahyA te AgaLa kahevAtA bIjA 86 kuMDAnA eka sarakhA nathI, parantu da4 kuMDanA traNe vistAra gaMgAprapAtAdi cAra bAhyakuMDa sarakhA che, 16 kuMDanA traNa vistAra gaMgAprapAtAdi cAra kuDAnA traNa vistArathI bamaNA che, e pramANe cAranA cAraguNA ane be kuMDanA AThaguNA vistAra che. te A pramANe 64 kuMDa-te mahAvidehanI batrIsa vimAnI dareka vijayamAM be be mahAnadI vahe che te dareka nadI niSadha nIlavaMtavarSadharaparvata pAsenA kuMDamAMthI nikaLe che, tenA ja kuMDa. 1 kuMDate mahAvidehamAMnI 12 anadIonA bAra kuMDa ane himavaMta tathA hiraNyavaMta kSetramAMnI be be maLI cAra mahAnadInA cAra kuMDa maLI 16 kuMDa. 4 kuMDa-te harivarSa kSetranI tathA ramya kSetranI be be nadIonA. ' 2 kuMDa-te mahAvideha kSetramAM vahetI sadA tathA sItA mahAnadInA. e sarvanuM saMkSipta koSTaka A nIce ApyuM che te uparathI judA judA vistAra samajI zakAze. ' jaMbudvIpanA 9 kuMDa saMbaMdhi traNa vistAra che kaMDa vistAra che DIpa vistAra | traNa dvArA vistAra jana cArjana 120 4 bharata erA. nadIonA 16 hima.hiraNya. jo - antarnadI 12 ) 4 harivarSa daramyaka nadInA 64 vijaya nadIonA ra sadA-sItA nadIne 240 60 480
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 90 kuMDanAM nAma gaMgA prapAta siMdhU prapAta raktA prapAta raktAvatI prapAta rAhitAMzA prapAta rAhitA prapAta suvarNa kalA pra. rUpyakalA pra. harikAntA pra. 7-8-9 10-11-12 , ,, kuMDAnuM sthAna bharatakSetramAM pUrva pazcime 39 airavatamAM pUrve pazcime 31 hiMmava tamAM hima050nI uttara harisalilA pra. narakAntA pra. nArIkAntA pra. sItAdA pra. sItA pra. gagA pra. 1-8 | siMdhU pra. vijaya raktA pra.5 9-1 rastAva. pra. vijaya | gagA pra. | 17-24 siMdhU pra. vijaya ratA pra.) 253ra rastAva. pra. / vijaya 1-2-3 antarna dI 4-2-2 27 "" mahAhimavata parva - tanI dakSiNe hiraNyavatamAM zikharIthI dakSiNe mIthI uttare harivA mAM mahAhimathI uttara '' * niSadhathI dakSiNe ramyamAAM phamIthI dakSiNe ramyamAM phakkhIthI uttare mahAvideha devakurUmAM niSkanI uttare mahAvi. uttaramAM nIlavaMtanI dakSiNe nIlavatanI dakSiNa kinAre (bhUmI upara ) niSadhanA uttara kinAre "" 27 nIlavatanA dakSiNa kinAre lakhAI yojana niyojana 60 yo.10 gaMgAdevIdvIpa siMdhUpa raktAdIpa raktavatIdIpa rAhitAMzAdIpa rAhitAdvIpa suvarNa kalAdIpa rUSyakRlAdvIpa harikAntA devIne| dvIpa rililA devIne narakAntA devIne nArIkAntA devIne sItAdA devIne sItA devIne gaMgAdevI siMdhUdevI raktAdevI raktavatI devI niSadhanA uttara kinAre ( pUrva videhe ) ** ( pazcima videha ) nIlavaMtanA 60 kinAre pazcima videhe "" .. ', 120 '' . 19 " ,, "} 480 C/>> duH 240 240 '; .. ', ( pUrva videhe )| 120 lDhL ,, :: .. 120 ' '' x H '' '' ,, 48deg 480 60 - ' "" "" 120 37 "" uMDAI "" // 90 kuMDo kaI devInA dvIpa .. 12 ,, "" 33 .. "" 39 ', "3 ,, " ' '' ,, ,, 32 d. " 19 gaMgAdevI siMdhUdevI raktAdevI raktavatI devI grAhavatI AdidevI tAdevI Adi 3 kSIradA Adi 3 UrmimAlinIAdi3
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ laMbAi ------- ---- cana || che. 8 che. 8).10 ra gAu uMDAI devI dvIpa uMce jaLathI dekhAtA | 2) llo devI = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = vaLI uMcAI ! parvata dizi vajIne zeSa 3 dizAmAM 3 dvAra kuMDanA dvArA = | | = | = | = | | = | = | * | = | = = = | | | = = = | | | = | = = = = pahoLAI che | | | | uMcAI | kuMDanA nAme nAmavALI (paratu prapAta zabda rahita) e che " " che " " ba bha ma " cha " " " nadIkyA dvAre | cha " ne " " TO * | nikaLe che. | ja
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita, avatara-pUrva gAthAmAM prapAtakuDAnA vistAra vigere kahIne have te kuMDamAM paDatI nadIo kuMDamAMja samAya che ke kuMDa bahAra nIkaLe che? je | bahAra nikaLanI hoya to kayA dvAramAMthI nikaLI kyAM sudhI kevI rIte jAya * che te svarUpa kahevAnA prasaMgamAM prathama cAra bAhya nadIonI gatinuM svarUpa . A be gAthAmAM kahe che-- eaM ca NaicaukaM, kuMDAo bahiduvAraparivUDhaM // sagasahasaNaisameaM, veaDDagiripi bhiMdei // 55 // tatto bAhirakhittaddhamajjhao valai puvvaavaramuhaM / NaisattasahasasahiaM, jagaitaleNaM udahimei // 56 // zabdArtha - variphuvAra-bAhyakAre samudrataraphanAdvAre | sa -sameta-sahita parivRDha-vahetI, maherU-bhede che. bhedIne nikaLe te. -tyArabAda jarUsatta -sAta hajAra nadIo vAhindri -bAhya kSetrArdha sa sahita mo -madhye thaIne, mAM thaIne | Terri-ganI nIce thaIne putha varamuTuM-pUrva pazcima sanmukha | 3 iT? -samudramAM jAya che. saMskRta anuvAda. etacca nadIcatuSka, kuMDAdvahiAraparivyUDhaM / saptasahasranadIsametaM, vaitADhyagirimapi bhinatti // 55 // , tato bahiHkSetramadhyato, valati pUrvAparamukhaM / nadIsaptasahasrasahitaM, jagatItalenodadhimeti // 56 // jaNAI -e cAra bADhanadIo kuMDamAMthI bAghadvAre nikaLI sAtahajAra nadIo sahita vaitADhyaparvatane paNa bhede che. 55 che tyArabAda bAhyakSetramAM thaIne pUrva pazcima sanmukha vaLe che, ane sAtahajAra nadIo sahita jagatI nIce thaIne samudramAM jAya che ke pada che
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnadIonuM varNana. 95 vistarArtha:------have e cAra bAhyanadIe kuMDamAM paDyA bAda kayAMthI nikaLI kayAM jAya che? te svarUpa A gAthAemAM kahevAya che 5 kuMDamAMthI nikaLI samudramAM jatI ga MgA vigere 4 nadI bharatakSetranI gaMgAnadI tathA siMdhUnadI padmadrahamAMthI nikaLI parvata upara vahI jivhikAmAM thaIne nIce kuMDamAM paDIne tyArabAda kuMDamAMthI bAhyateAraNe eTale dakSiNaddhizinA tAraNe thaIne bahAra nikaLI kaMIka yeAjana sudhI uttarabharatAdha khaMDamAM vahIne ane tyAM sudhImAM uttarabharatAnI sAta sAta hajAra nAnI nadI mArgamAM maLatI jAya che, te badhI nadIone bhegI laIne ( eTale te nadIonA jaLathI peAtAnA pravAhamAM vadhArA karIne adhika adhika vistAravALI thaIne ) vacce AvatA dIrdhadvaitADhyaparvatane bhedIne ( eTale vaitADhyanI nIcethI nikaLIne ) tyArabada dakSiNabharatA mAM paNa kaMIka ceAjana sudhI vahIne temaja dakSiNabharatA nI paNa sAta sAta hajAra nadIe mArgamAM maLe che te sarvane paNa bhegI laine samudra pAse rahelI jagatIne bhedIne ( eTale jagatInI nIce thaine ) 14000 nadIenA jaLa sahita dakSiNa samudrane maLe che, tyAM gaMgAnadIne pravAha pUrva dizAmAM che, ane siMdhUnA pravAha pazcimadizAmAM che e vizeSa. e pramANe erAvatakSetranI raktAnadInA pravAha ane raktAvatInadI paNa puMDarIkadrahamAMthI nikaLI samudrane maLe che, taphAvata eja keratAnadInA pravAha pUrva dizAmAM ane raktavatInadInA pravAha pazcimadizAmAM vahe che tathA kuMDamAMthI uttaradvAre nikaLA che, ane uttarasamudrane maLe che, tathA kuDamAMthI nikaLI prathama dakSiNa airAvatAmAM vahe che tyArabAda vaitADhyabhedIne uttara erAvatA mAM vahe che. A taphAvata kevaLa kSetradeizAnI apekSAe gaNAya, ane jo sUryadizA gaNIe te dizA sabaMdhI kAI taphAvata nahiM. tathA kuMDamAMthI bAhyadvAre nikaLI tyAM sudhInA pravAha (drahamAMthI prAraMbhIne kuMDamAMthI nikaLe che tyAMsudhI ) 6aa yAjanaja heAya che, tyArabAda kSetramAM vahetI vakhateja nadIonA pravAha ( anya nadIonA jaLathI ) vadhatA jAya che. vaLI vatAThyane tathA jagatIne paNa bhedatI vakhate nadIenA pravAha anyavasthita rIte vahe che ema nahiM, parantu akhaMDa pravAhe vahe che, kAraNake parvatamAM ane jagatImAM prathamathI ja pravAha jeTalI jagyA akhaMDa nIkaLelI che, jethI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. pravAhanI upara pahADa athavA jagatI jevIne tevI ja hoya che, ane nIcethI suraMga ane garanAlAnI mAphaka tevI pravAhanI jagyA vyavasthita banI rahelI che . papa che 56 che avatara-A gAthAmAM cAra bAhyanadIne prAraMbhathI paryata sudhI vistAra tathA prAraMbhathI paryanta sudhInI uMDAI kahe che - dhuri kuMDaduvArasamA, pajjate dasaguNA ya pihulatte / savvattha mahaNaIo, vittharapannAsabhAguMDA // 57 // zabdArtha - prAraMbhamAM savatha-sarvatra, sarva sthAne TLaMte-paryanta, ane saMskRta anuvAda. dhuri kuMDadvArasamAH, paryante dazaguNAzca pRthulatve / sarvatra mahAnadyo, vistarapaMcAzattamabhAgoMDAH // 57 / / thArtha -vistAramAM sarva mahAnadIo prAraMbhamAM kuMDanA dvAra sarakhA vistAravALI, ane parya-te dazaguNA vistAravALI che, ane sarva sthAne vistAranA pacAsamA bhAge uMDI che 5 57 che vistarArtha:- sarva mahAnadIo prAraMbhamAM kuMDanA je kAramAMthI nikaLe che te dvAra jeTalI pahoLI che, ane tyArabAda vadhatI vadhatI samudramAM maLe che tyAM dazaguNa pahoLA paTavALI hoya che. ane nadInI laMbAImAM jyAM jeTalo vistAra tenA pacAsamA bhAge te sthAne uMDAI jANavI. te A pramANe- 4 pAnI-prAraMbhamAM 6 jana, ane paryanta darA jana vistAravALI che, jethI tenA pacAsamA bhAge gaNatAM prAraMbhamAM bA gAu uMDI che, ane paryate 5 gAu uMDI che. 64 vinaya navo- bAhya nadIo sarakhI jANavI. 26 antarnala 22, hima-2, hi02-e 16 nadIo prAraMbhamAM 12 ejana ane paryanta 125 pejana paTavALI, tathA prAraMbhe 1 gAu ane paryanta 10 gAu uMDI,
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnadIonu` varNana. 7 40 ramya0 navI---prAraMbhamAM 25 ceAjana ane paryante 250 ceAjana paTavALI, tathA prAra Mbhe 2 gAu ane paryanta 5 ceAjana UMDI che. sItovA sItAprAraMbhamAM 50 yAjana ane paryante 500 yeAjana paTavALI che, tathA prAraMbhe 1 ceAjana uMDI ane paryante 10 ceAjana UMDI che. have A vistAra ane uMDAinA vAstavika sabaMdha jo ke kahyA pramANe dAma ThAma teTalA pramANaneja maLe ema nahiM, parantu gaNitajJAe vistAra keTTaka gaNita pramANe ane uMDAI tathA vistAra banne karNa gatie kahyA che. te kATTaka gaNita tathA karNa gati anyagraMtheAthI jANavI. avasara:---pUrve 55-56 gAthAmAM e bAhyakSetranI cAra nadIonI gati kahIne zeSa pAMca mahAkSetranI 10 mahAnadIenI gati kahevAnI bAkI hatI te have A e gAthAmAM kahevAya che.~~~ paNa khittamahaNaIo, sadAradisidahavisuddhagiri addhaM / taMtuLa mAlammIai, ziyALaa MDanu niyati // 18 // NiajivbhiapihulattA, paNavIsaMseNa muttu majjhagiriM / jAmamuhA puvudahiM, iarA avaroahi muviMti // 59 // zabdAH paLa citta-pAMca kSetranI mArro--mahAnadIe saddArisi-peAtAnA dvAranI dizAmAM rahelA vimuddha-drahapramANane bAda karela girijJaDhuM-evA girinA ardha bhAga sudhI niiimatra-peAtAnI jikiAnI viduttA-paheALAIthI pAtrIsa aMze --pacIsamA bhAge mukSu-mUkIne, cheDIne mAiira-kSetranA madhyamAM rahelA parvatane nAmamuhA-yAmamukhI, dakSiNamukhI nadIo 13 taMtuLa-jaine, vahIne saniITTi-peAtAnI jivhikAmAM thaine nikatri-pAta pAtAnA nAmavALA vaMdema-kuMDAmAM jinnati-paDe che. puSva 3f-pUrva samudrane phJA-ane bIjI nadIe, uttara sukhI nadIe avara3-aparAdhine, pazcima samudrane viMti-maLe che, jAya che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. saMskRta anuvAda. kSetrapaMcakamahAnadyaH, svadvAradizidrahavizuddhagiryardham / gatvA svajivhikAbhirnijanijakuMDeSu nipataMti // 58 // nijajivhikApRthulatvAta , paMcaviMzatitamAMzena muktvA madhyagirim / yAmamukhAH pUrvodadhiM, itarA aparodadhimupayAnti // 59 // jAthAtha-pAMca kSetranI mahAnadIo potAnA dvAranI dizA tarapha rahela kahapramANane parvatanA pramANamAMthI bAda karI je rahe tenA ardhabhAga sudhI parvata upara vahIne potapotAnI jihikAmAM thaIne potapotAnA nAmavALA nIce rahelA prapAtakuDAmAM paDe che. e 58 che pitAnI jihikAnA vistArathI pacIsamA bhAge madhyagirine mUkIne dakSiNamukhI nadIo pUrvasamudramAM jAya che, ane bIjI eTale uttaramukhI nadIo pazcimasamudramAM jAya che. e 59 vistArtha-pAMca kSetranI hitAMzA vigere 10 mahAnadIonI gati A pramANe- zeSa 10 mahAnadIonI gati che himavaMtakSetramAM sAtArA ane rohitA e be nadI tathA hiraNyavaMta kSetramAM suvarNakUlA ane rUkRlA e be nadIo vahe che, temAM rohitAzA nadI laghuhimavaMtaparvata uparanA padmadrahamAMthI uttara tAraNe (uttaradvAre) 12aa jananA pravAhathI nikaLI sIdhI lITIe uttara sanmukha parvatanA paryanta kinArA sudhI AvI tyAM sudhImAM ra76 jana 6 kaLA parvata upara vahI. kAraNake savAdi -pitAnI dizA tarapha drahanuM pramANa eTale uttaradizi tarapha hanuM pramANa te dakSiNasara pahoLAI 500 ejana che, te laghu himavaMtanA 105ra-12 vistAramAMthI vimudra-bAda karatAM 5para jana-12 kaLA rahI tenuM za-ardha karatAM 276 jana 6 kaLA AvI, mATe eTalA jana sudhI hitAMzA nadI parvata upara vahIne potAnI 1 yojana lAMbI ane 1 gAu jADI jilDikAmAM thaIne parvata nIca kaMIka adhika se jana jeTalA dIrgha-lAMbA dhedhathI potAnA nAmavALA rahitAMzaprapAta nAmanA kuMDamAM paDI, tyArabAda e kuMDanA uttara dvAre bahAra nikaLI himavaMtakSetramAM vahetAM eja kSetranI vacce zabdApAtI nAmane goLa AkAravALe vRtta vaitADhyaparvata AvyA, te parvatathI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ^ ^ ^ ^ ^ ^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ gaMgA pramukha nadIonuM varNana. 1be gAu dUra rahIne pitAne pravAha pazcimadizA sanmukha vAMko vALIne pazcima himavaMtanA be vibhAga karatI pazcimasamudramAM jaganI nIce thaIne gaI. ahiM kuMDamAMthI nikaLI vaitADhya sudhI AvatAM mArgamAM 14000 nadIo maLI, ane tyArabAda pazcimasamudramAM jatAM mArgamAM bIjI 14000 nadIo maLI, jethI rehitAMzA nadIne sarva parivAra 28000 (avIsa hajAra) nadIone che. zeti nI-rohitA nadI mahAhimavaMta parvata uparanA mahApadmadraha nAmanA drahamAMthI dakSiNa toraNe 12aa yojana pahoLA pravAhathI nikaLI sIdhI lITIe dakSiNa sanmukha parvatanA paryanta sudhI vahI, tyAM sudhImAM 1605 jana 5 kaLA parvata upara vahI, ahiM mahAhimavaMtane vistAra che. 4210-ka. 10 che, temAMthI svadizidrahavistAra 1000 yajana bAda karI ardha karatAM eTalAja jana Ave, mATe eTalA jana mahAhimavaMta parvata upara vahI pitAnI eka yeAjana lAMbI ane je jana jADI jihikAmAM thaIne parvata nIce rohitAkapAta nAmanA kuMDamAM sAdhika 200 yojana jeTalA lAMbA dhodhathI paDIne kuMDanA dakSiNa dvAre bahAra nikaLI himavaMtakSetramAM vahetAM zabdApAtI vRttavetArcathI be gAu dUra rahIne potAno pravAha pUrva dizA sanmukha vAMke vALI pUrvahivata kSetranA be vibhAga karatI tathA kuMDathI vRttavetArca sudhImAM 14000 ane vaitADhyathI samudra sudhImAM bIjI cAdahajAra nadIone mArgamAM pitAnI aMdara meLavatI jagatI nIce thaIne pUrvasamudramAM praveza kare che. e rIte ene parivAra paNa 28000 nadIone hitAMzAvatu jANe. | murA nI-sarvasvarUpa hitAMzAnadI sarakhuM jANavuM, paraMtu vizeSa e ke madhyavatI vaitADhyanuM nAma vikaTApAtI vRttavaitADhya kahevuM, suvarNakUlAne pravAha zikhara parvata upara puMDarIkadrahamAMthI dakSiNa toraNe nikaLI suvarNa kalAprapAta kuMDamAM paDI kuMDanA dakSiNa teNe nikaLI hiraNyavaMtakSetramAM thaIne pUrva samudramAM maLe che. tna nahI-sarvasvarUpa rahitAnadI sarakhuM kahevuM, paraMtu vizeSa e ke-A nadI rUkamI parvatauparanA mahApuMDarIkadramAMthI uttara taraNe nikaLI, rUyalAprapAta kuMDamAM paDI kuMDanA uttara toraNe thaI bahAra nikaLI viTApAtI AgaLa thaIne pazcimasamudramAM praveza kare che. 1 nadIne e parvatathI dUra rahevAnuM kAraNa parvata pAsenI bhUmi kaMIka uMcI hoya ema saMbhave. 2 TuMkI kSetragatimAM ane dIrgha kSetragatimAM paNa parivAra nadIo sarakhI saMkhyAmAM maLI ema kahyuM te zAstrakAranI vivakSAnA anurodhathIja.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. jittA nI [ ri nI ]-mahAhimavaMtaparvata uparanA mahApadmadrahamAMthI uttara teNe 25 jana pahoLA pravAhathI nikaLI, 1605 jana 5 kaLA sudhI parvata upara uttara sanmukha vahI, parvatanA paryanta AvI be yojana lAMbI ane 1 jana jADI jibiDakAmAM thaIne basa yojanathI kaMIka adhika lAMbA dhaMdhathI hariprapAta kuMDamAM paDI, tyAMthI puna: uttara taraNe bahAra nikaLI 28000 nadIo sahita gaMdhApAtI vRttavaitADhya pAse AvI gaMdhApAtIthI 1 jana dara rahI bIjI 28000 nadIone mArgamAM meLavatI ane pazcima harivarSakSetranA be vibhAga karatI sarva maLI pa6000 nadIo sahita pazcima samudramAM praveza kare che, A nadI kuMDanA dvAra sudhI 25 jana pahoLI ane be jana uMDI che tyArabAda vistAramAM ane uMDAImAM anukrame vadhatAM vadhatAM samudranA saMgamasthAne 250 ejana pahoLI ane 5 pejana uMDI thaI che. ritriA nI-niSadhaparvata uparanA tibiMchIdrahamAMthI dakSiNa teNe 25 pejana paheLA pravAhathI nIkaLI, ye. 74ra1-ka. 1 sudhI parvata uparaja dakSiNa mukhe vahI, parvatanA kinAre AvI be yojana dIdhuM ane 1 jana jADI pitAnI jilDikAmAM thaI kaMIka adhika 400 ejana jeTalA lAMbA dhaMdhathI harisalilA kuMDamAM paDI, tyAMthI paNa dakSiNa toraNe bahAra nikaLI, gaMdhApAtI vRttatArca sudhImAM 28000 nadIo sahita thaI parvatathI 1 jana hara rahI puna: mArgamAM bIjI 28000 nadIone potAnI aMdara bheLavatI pUrva harivarSakSetranA be vibhAga karatI sarva maLI pa6000 nadIo sahita jagatI nIce thaIne pUrvasamudramAM praveza kare che. ene vistAra tathA uMDAI sarva harinadIvat jANavuM. - narAntA navI-rUphamIparvata uparanA mahApuMDarIkadrahamAMthI dakSiNa taraNe 25 yojanAnA pravAhe nikaLI ItyAdi sarvasvarUpa harikAntA nadI sarakhuM kahevuM vizeSa eja ke- A nadI ramyakakSetramAM vahe che, ane mAlyavaMta vRttatArAthI 1 jana dUra rahe che, tathA pUrva samudramAM maLe che. parivAra pada000 nadIne ja che. nArIvattA nI-sarvasvarUpa harisalilAnadI sarakhuM jANavuM, paraMtu vizeSa e ke-nIlavaMtaparvata uparanA kezaridrahamAMthI uttara toraNe nIkaLe che, ane mAlyavaMtathI 1 yojana dUra rahI pazcimasamudramAM maLe che. parivAra pa6000 nadIneja che. sItA manavI-niSadhaparvata uparanA tirgichI drahamAMthI uttara taraNe thaI 50 ejana pahoLA pravAhathI nikaLI . 74ra1-ka 1 sudhI parvata upara
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnadIonuM varNana 101 sIdhI uttara sanmukha vahI, 4jana dIdhuM ane 2 jana jADI pitAnI jihikAmAM thaIne kaMIka adhika 400 ejana lAMbA dhodhathI nIcenA sadAprapAta nAmanA kuMDamAM paDI, tyAMthI puna: uttara taraNe bahAra nikaLI devakurUkSetranA tathA madhyavatI pAMca kahAnA be be vibhAga karatI drahomAM thaIne devakurUnA paryanta bhAge rahelA merUparvatathI be yeAjana dUra rahI potAnA pravAhane pazcima tarapha vALIne, temaja kuMDathI devakurUnA paryanta bhAga sudhImAM devakurUkSetranI 84000 nadIone piotAnA pravAhamAM bheLavatI, tathA pazcimamahAvidehanA be vibhAga [ dakSiNa vibhAga ane uttara vibhAga ema be vibhAga ] karatI, tathA kSetrane anusAra anukrame nIcI thatI thatI paryanta rahelA mahAvananI vacce thaIne jagatI nIcenI 1000 ejana jeTalI nIcI bhUmimAM thaIne pazcimasamudrane pAMcase lejananA pahoLA pravAhathI maLe che. ene kahathI kaMDa sudhI vistAra 5. yojana ane uMDAI 1 jana che, tathA samudrasaMgamane sthAne 500 ejanane vistAra ane uMDAI 10 ejana che, ahiM pazcimamahAvidehanI bhUmi merU parvatanA paryantathI samudra sudhI anukrame nIcA nIcA pradezavALI che, jethI samudra sudhImAM sAdhika 1000 ejana jeTalI nIcI bhUmI che, mATe nadI paNa te pramANe anukame nIcA nIcA jatA pravAhavALI che. tathA pazcima mahAvidehamAMnI 16 vijayanI 32 nadInA darekanA 14000 parivAra sahita hovAthI 448000 nadIo sahita thAya che, ane 6 antarnadI maLe che, jethI kuMDathI samudrasaMgama sudhImAM 84000 devakurUnI ane 448038 pazcimamahAvi0 nI, ema sarva maLI pa3ra018 (pAMcalAkha batrIsa hajAra ADatrIsa) nadIonA parivAra sahita sItAdA nadI pazcimasamudramAM praveza kare che. vAstavika rIte te mahAvidehanI 3ra mahAnadI ane 6 antarnadI maLI 38 mahAnadIo sItedAne mahAvimAM maLe che, paraMtu 32 mahAnadIono pitapatAne caMda cauda hajArane parivAra te paNa sItadAna pari. vAra gaNatAM e pUrvokta parivAra gaNAya che, e sarva nadIonuM jaLa satedAmAM bheguM thavAnI apekSAe eTalA parivAranI gaNatrI paNa avAstavika na gaNAya. sItA mahAna-sarvasvarUpa sodA nadI sarakhuM jANavuM, parantu vizeSa e ke- A nadI nIlavataparvata uparanA kesarIdramAMthI dakSiNa taraNe nIkaLI kuMDamAMthI paNa dakSiNa taraNe nIkaLI uttarakurUkSetramAM pAMca kahAnA be vibhAga karI merUthI pUrva mahAvideha tarapha vaLe che, ane pUrva samudramAM praveza kare che. temaja pUrvavidehanI bhUmi pazcimavidehavat anukrame nIcI nathI parantu sarakhI sapATIvALI che, tethI nadInI nIcI gati nathI.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetrasamAsa vistarA sahita. vaLI e sarva mahAnadIe pAtAnA pravAhanI banne bAjue eka vedikA ane eka vana sahita che. tathA bharata ane airAvatakSetranI gaMgA siMdhu raktA ane raktavatI e cAra nadIonuM kuMDa sudhInuM svarUpa zAzrvata che, ane kuMDamAMthI nIkaLyAbAda kSetranA kAraNathIja azAzvata svarUpavALI che. 5 58-59 5 102 avataraNaH- -have A traNa gAthAmAM pAMca kSetranI 10 mahAnadIenAM nAma tathA dareka nadIne bIjI keTalI nadIonA parivAra che te kahe che-- hemavai rohiaMsA, rohiA gaMgadguNaparivArA / eraNNavae suvaNNa-rUppakulAo tANa samA // 60 // harivAse harikaMtA, harisalilA gaMgacauguNanaIA / esi samA rammayae, NarakaMtA NArikaMtA ya // 61 // sIoo siAo, mahAvidehammi tAsu patteaM / NivaDai-paNalakadutIsa - sahasaaDatIsaNaisalilaM // 62 // zabdArtha: hemavai - DebhavaMta kSetramAM gaMgadu guNa - gaMgAnahI thI mabhA harivAse - zvirSa kSetramAM sIoA - zrItohA nahI sIAo-sItA nahI tAsu patte - te nahIomAM, hareGamAM suvanna - suvAsA nahI tANa samA-te nhiio| saraNI esi samAse nhiio| saraNI nivaDai-paDe che. pagalakkha dutIsa sahama aDatIsa pAMcavA atrIsahajAra ADatrIsa isalilaM nahImanu bhA saMskRta anuvAda. haimavati rohitAMzA rohitA gaMgAdviguNaparivArA / airaNyavati suvarNakalArUpyakUle tayoH same // 60 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnadIonu` varNana. harivarSe harikAntA harisalilA gaMgAcaturguNaparivArA / etayoH same ramyake narakAntA nArIkAntA ca // 61 // sItAdA sItA mahAvidehe, tayoH pratyekaM / nipatati paMcalakSadvAtriMzatsahasrASTAtriMzannadIsa lilam // 62 // 103 thArtha:---himavatakSetramAM rAhitAMzAnadI ane rAhitAnadI gaMgAnadIthI bamaNA parivAravALI che, ane eraNyavatakSetramAM suvarNa kalAnadI ane rUpyaphUlA nadI te be nadIe ( rAhitAMzA ane rAhitA ) sarakhI che. 5 60 5 hariva kSetramAM harikAntA ane sililA e e nAmanI nadIe che, ane te gaMgAnadInA piravArathI cAraguNA piravAravALI che, ane ramyakSetramAM je narakAntA ane nArIkAntA e e nAmavALI nadI che te e e ( harikAntA risa. ) nadIe sarakhI che ! 61 // mahAvidehamAM sItAdA ane sItA e nAmanI nadIe che, te darekamAM pAMcalAkha khatrIsa hajAra ane ADatrIsa nadIonu jaLa paDe che. [ arthAta e e nadImAMnI ekeka nadIne eTalI nadIAne parivAra che] 5 62 u vistarArtha:--gAthArya vatA sugama che, tathA pUrvagAthAmAM kahelA vistarA ne anusAre vizeSa svarUpa jANavuM, ahiM vizeSa aja ke--gaMgA mahAnadIne 14000 nadInA parivAra che, mATe rAhitAMzA rAhitAne 28000-28000 nA parivAra che, tevIja rIte suvarNa kalA rUpcakulA nadInA paNa 28000-28000 nA parivAra che. vaLI harikAntAdi cAra nadIAne darekane 56000-56000-56000-56000 nA parivAra che, ane sItAdA sItAnadInA parivAra gaMgAnadInA parivAra sAthe sarakhAmaNIvALA na hAvAthI te darekanA chUMdAja parivAra 532038-532038 nadIAnA kahyo che. 5 parivAra nadIo azAzvatI ! gaMgA ane siMdhu tathA rakatA ane rakatavatI e cAra bAhyanadIe kuMDamAMthI nIkaLyAbAda prAya: zAzvata che, parantu sarvAMze zAzcata nathI, kAraNake kSetra parAvRtti dharmavALu che mATe. tA paNa e cAra mahAnadIAnA pravAha sarvathA baMdha nahiM thAya, gADAnA cIlA jeTalA paNa vaheze, ane puna: kALakrame vadhatAM vadhatAM 625 yeAjananA paryanta pravAhavALI thaze. puna: ghaTaze e rIte prAya: zAzvata che, ane
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. bIjI 10 mahAnadIo, 64 vijayanadIo 12 antarnadIe kAyamane mATe eka sarakhA svarUpavALI hovAthI sarvadA zAzvata che, ane zeSa parivAra nadIo sarva azAzvata jANavI, mahAvidehAdimAM paNa sarvatra azAzvata jANavI. tathA parivAra nadIone vedikA ane vana paNa na hoya che 60-61-62 avataraT:-sIdA tathA sItAnadImAM kaI kaI nadIo maLe che, te A gAthAmAM kahevAya che-- kuruNai culasI sahasA, chaccavaMtaraNaIo paivijayaM / che te mALa, ra36 ] satA 3 ciM dara zabdArtha - -devakara ane uttarakurUkSetranI baMtaLo -antarnadIo jarU-nadIo varu vina-prativijayanI, dareka vijayanI guNI sadA-coryAsIhajAra huM mA -be be mahAnadIo che ca-cha ja. | vaoNbaM-dareka mahAnadIne saMskRta anuvAda. kurunadyazcaturazItisahastrANi, padacaivAntaranadyaH prativijayaM / dve dve mahAnadyau, caturdazasahasrANi tu pratyekam // 63 // vArtha-karakSetranI nadIo cAryAnI hAra, cha antanadIo, ane dareka vijayamAM be be mahAnadI che, te darekano coda cauda hajArano parivAra che [ e sarvanadIo sItAdAne tathA sItAnadIne maLe che] 63 che vistaYTI-mahAvidehakSetra cAra vibhAgamAM vaheMcAyeluM che, tyAM atimadhyavata merUparvata che, ane tethI dakSiNa dizAe vevasura nAmanuM yugalatra, uttare uttaravuM nAmanuM yugalakSetra, pUrva dizAmAM pUrva mahAvideha ane pazcimadizAmAM pazcimamahAvidehakSetra che, tyAM sadAnadI pUrve kahyA pramANe devakurukSetramAM thaIne pazcimamahAvidehamAM jAya che, tyAM prathama kurUkSetranI 84000 nadIo che te sarva sItAdAne maLe che. ane samAnadI uttarakurUkSetramAM thaIne pUrvamahA videhamAM vahe che, tyAM uttarakurUnI 84000 nadIo prathama maLe che. punaH pUrva mahAvideha ane pazcimamahAvideha e darekamAM 8-8 dakSiNa tarapha ane 8-8
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamUdrIpAntargata nadI varNanAdhikAra 105 uttara tarapha vijayA che, e e vijayAnI vacce ekeka vakSaskArapata ane ekeka nadI AvI che, eja antanadIe gaNAya che, kAraNake e be vijayAnI antaH-vacce AvI che mATe, tevI nadIo pUrva mahAvidehamAM cha ane pazcima videhamAM paNa 6 che. te paNa sItAdA tathA sItAneja maLe che. tathA pUvidehanI ane pazcimavidehanI 16-16 vijayAmAM darekamAM gaMgA siMdhu ane raktA tathA raktAvatI e nAmavALI e be nadIe che. kaI vijayAmAM kaI nadIe tathA vijaya vakSaskAraparvata ane antarnadIonA sarva anukrama AgaLa mahAvidehakSetranA varNanaprasa Mge kahevAze. te e e mahAnadIne darekane 14000-14000 nadIonA piravAra che, te cAdahajAranA parivAravALI nadI sItAdAmAM 32 maLe che, tevI rIte sItAne paNa 32 nadI maLe che, jethI sItAdAmAM sItAnadImAM uttarakura kSetranI pUrva videhanI pUrva vijrayAnI pUrva vijrayAnI devakurUnI pazcima videhanI pazcima vijayAnI pazcima vijayAnI 84000 nadI 6 antarna dI 32 mahAnadI 448000 parivAranadI 532038 sarva nadI ahiM keTalAka AcArya mahAnadIe 38 ne jUdI na gaNIne 532000 nadIeja gaNe che. ane cAlu graMthamAM gaNatrI karI che, mATe sIteAdAmAM pa32038 nadIonu jaLa bhegu thAya che, ane sItAmAM paNa eTalIja nadIAnu jaLa bhegu thatuM heAvAthI khanne mahAnadIne bhegA piravAra gaNatAM mahAvideha kSetramAM 1064076 ( dazalAkha cAsaThahajAra chetera ) eTalI nadIo che. punaH keTalAka AcArya antadIone paNa darekanA cauda cauda hajAra athavA aThThAvIsa aAvIsa hajAranA piravAra gaNe che, jethI 168000 nadIe parivAranadImAM adhika thAya che, parantu vizeSa abhiprAya tA antarnadIonA piravAra jUdA na gaNatAM vijayanI be mahAnadInA parivAra teja antanadInA 28000 piravAra gaNavA taraphanA che. jema sUryanA piravAra jUdo nathI, parantu caMdranA 28 nakSatrAdi parivAra eja sUryanA pazu gaNAya tevI rIte antarna dI Ane piravAra chUMdo na gaNavA. digaMbarasapradAyamAM paNa antanadIonA parivAra jUdA gaNyA nathI 14
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** ** * * * * ** na 106 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. vaLI kSetrasamAsanI vRttimAM te gaMgA siMdhu Adi mahAnadI pitAnA sahita 14000 nA parivAre samudramAM jAya che, jethA mahAnadIne parivAranadIthI jUdI gaNI nathI ke 63 che avatara:-have jaMbudvIpamAM sarva nadIonI saMkhyA darzAve che - aDasayari mahaNaIo, bArasa aMtaraNaIu sesAo / pariaraNaI cauddasa-lakA chappanna sahasA ya // 64 // zabdArtha - asara-attara rijharra-parikara nadIo, parivAra maLo -mahAnadIo nadIe. saMskRta anuvAda, gAsati maNano, zAntarnaH zera .. parikaranadyazcaturdazalakSANi padapaMcAzatsahastrANi ca // 64 // jayArthI-78 mahAnadIo, 12 antarnadIo, ane bAkInI bIjI 1456000 parivAra nadIo eTalI nadIo ja badvIpamAM che-e saMbaMdho 64 vistara:-bharatakSetranI tathA airAvatakSetranI gaNatAM gaMgA-siMdhu-rakatAraktavatI maLIne cAra nadIone darekane 14000 ne parivAra, ane himavaMtA kSetranI rehitA hitAMzA tathA eraNyavaMtakSetranI suvarNakulA ane rUkhyaphUlA e cAra nadIno darekano 28000 no parivAra, tathA harivarSa kSetranI harikAntA harisalilA ane ramyakSetranI narakAntA nArikAntA e cAra nadIne darekane pa6000 ne parivAra ane mahAvidehanI satA saMtAdA nadIno darekano pa3ra000 parivAra, ane mahAvidehanI 12 aMtarnAdI sahita 1456090 nadIo je budvIpamAM che. te kejhakathI A pramANe darekane pari0 sarva saMkhyA. gaMgA-siMdhu 56000 te raktA-raktavatI ' hitAMza-rehitA suvarNalA-rUphUlA | 112000 14000 - 28000 -
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1es mu S5000 12 jabUdIpAntargata nadI varNanAdhikAra harikAntA-harisalilA ... 224000 | narakAntA-nArikAntA " 4 sItA-sIdA pa3ra000 1064000 78 17 gaMgA-17 siMdhu ? 17 raktA-17 raktavatI 10 hitAMzA vigere 12 antarnAdI 1456090 sarvanadI jaMbudvIpamAM nadIonI bhinna bhinna gaNatrI che A gAthAmAM kahyA pramANe jaMbudvIpanI sarva nadIo 1456090 che, te 90 mahAnadIone jUdI gaNavAthI che. puna: ghaNA graMthomAM 90 mahAnadIone jUdI na gaNIne 1456000 nadIeja kahI che, emAM 68 mahAnadIone te kadAca parivArAntargata gaNI zakAya, paraMtu 12 antarnadIone jUdI kema na gaNavI te zrIbahuzrutagamya che. vaLI jeo grAhuvatI Adi anarnadIono judo parivAra 28000-28000 na gaNe che, teonA abhiprAya pramANe 336000 nadIo adhika gaNavAthI [14pa6000+336000= ] 1792000 ( sattaralAkhabAhajAra ) nadIo gaNAya che. kahyuM che ke- sutte caudamalarakA, chappannasahassa jaMbudIvaMmi / huMti u satarasalarakA, bANavaisahassa melaviyA // 1 // A saMbaMdhamAM keTalAka tarkavitarka zrI kSetrakaprakAzaAdigraMthethI jANavA. e da8 che kuMDAdikanuM samAna pramANa che e 90 mahAnadIonA je 90 kuMDa ane dvIpa che tenI laMbAI pahabAI te nadIone anusare dviguNa dviguNa che, paraMtu kuDAnI uMDAI sarvanI 10 ejana che, dvIpanI uMcAI sarvatra 2 gAuja che, ane nadIdevInuM bhavana paNa sarvatra gaMgAdevInA pUrve kahelA bhavanasarakhuM samAna ja che. tathA vedikA ane vananuM pramANa paNa sarvatra tulya che. te 64 che
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhu kSetramANa vistAtha sahita, kayI plikAnI 90 mahAnadIonAM kyA sthAne mULa? nikaLI ? parvata upara keTala vada ' vize nAma. pahoLAI 2 laMbAI kuMDanA kayA dvAre nikaLI 3 , gaMgAnadI ke?| T50 o - o 276-6 gaMgA ! prapAta che siMdhunadI 500-0 siMdhu prapAta 276 rastA zikharI parvata puMDarIka draha praveT500-1L, rastAkapAta , 26-6 raktavatI | | paJi500-0JrastAvatI] - prapAta 1 rehitAMzA ladhu himavaMta parvata padmadraha | uttare ra76-ka rohitAzA1 | 1rA prapAta | jana gAu| " hitA hitA mahAhimanArAja mahApadma dakSiNe 1605-5 vaMta parvatArtha prapAta | ba | " ] , dakSiNa suvarNakUlA parvata puMDarIka dakSiNe raka6-6 suvarNa kalA prapAta | * | " rUgalA kimI parvata mahApuDa-| | | rIta | uttare 1605-rUkulA | | I prapAta | | Us harikAntA mAhimadhata pavanamahApadma harikAntA, uttare 605-5 ri che.' prapAta harisalilA niSadha tigiMchI! harisasilI | prapAta | '' parvata narakAMtA kimI parvata; mahApunI dakSiNe 1605-5 narakAntA prapAta nArIkAMtA) nArIkAntA 1 /kesarI uttare 742-1 pAta" - " ||
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9mukhya nadIone thai, nadIono yntr|| hamI kayA kSetramAM pahoLAI saMgama sthAna cAlI sarva parivAra|laMbAI 2 nadIo gaMgAvartana | bharatakSetramAM dUra cheDIne | gaNitathI) sivAvatana| phaTathI 1 gAu, pazcime pazcima ujanA prAraMbhamAM ja 6rA paryanta re Be prAraMbhamAM che 68 paryanta hai rada phira dara pejane dara pejane pravAha vRddhi - | uMDAInI vRddhi huM | * * kaTane 1 gAu|parva dizAe samudra 0 0 thA0 raktavartana | phUTathI 1 gAu satAvartana, aMtamAM samudra 4000 - 14 000 P) raktAvAvartana phaTathI , pazcime 1 gAu dUra | zabdApAtI himavaMta vaitAthI 10] 10-10Tdha. 28000 12.1 25. 4 nar 2 gAu dara kSetramAM pazcime che 28000 viTApAtI :hayavaMtamAM vitADhayathI 2 gAu dUra , pazcime , 288 0 gaMdhApAtI ! | 'hari vaitAdrayathI pazcime | by T56008 1 yojana dara - | * * |- || >> (56000 Jramyaka kSetramAM mAlyavaMta | vatAthI | 1 bejana dUra pa6 000/
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrI laghu kSetramANe vistarAI sahita, sItadA niSadha tibiMchInare karI sItedA kare parvata | praha prapAta IF ja .pa0 sItA nIlavaMta parvata kezarIdha, dakSiNe cha421-1 sItA prapAna nIlavaMta) 1 thI 8 vijayanI gaMgA-siMdhu parvatanI prathama kuMDamAM 1 kAvata thI16 vijayanI niSadhanIce raktA-raktavatI kuMDamAMthI, 'kuDamAMthI) 17thI vijayanI niSadhanIce gaMgA-siMdhu 25thI 32 vijayanI nIlavaMta nIcenA 2stA-2ktavatI kuMDamAMthI 1-2-3 jI antanadI nadhinIcI antarnAdI kaDamAMthI) -8-9 mI antarnAdI nIlavaMta 10-11-12 mI antanadI nIce kuDamAMthI|
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 mukhya nadIone yaMtra. merU parvatathI mahAvidehamAM 2 yojana dUra pazcime 4i5000 samai pika2000me.(kAkaka50 50 0 6-6 gaNitatha) , , , pUrva | pa3ra00 | svasvavijayamAM sItA 14000 5-5 | nadI [14000 'be pAva sItAdA) T nadI by i ) | _ | | | sItAjI | | 16525. - Tyo. 2 ka. I(akAda) 1 0 1 0 gAu gAu nadI nadI 1456 000
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lallu kSetrasamAsa vistarA sahita. avataraNa:- -e pramANe ja budvIpamAM sarva nadIe kahIne have ja khUdvIpanA sarva zAzrvatAparva tA uparanAM iiSTa tathA bhUmiTa kahevAnA prasaMga che, tyAM giriTanI uMcAI 500 yAjana-1000 ceAjana ane 6aa ceAjana ema traNa prakAranI che, tyAM 500 ceAjana uMcAM 166 girikUTa che, te A e gAthAmAM hevAya che 12 egAraDaNavakUDA, kulagirijualattigevi patteaM / ii chappanna cau cau, varakAresuti causaTThI // 65 // somaNasa gaMdhamAiNi, saga saga vijjupabhi mAlavaMti puNo / aTThaTTha sayala tIsaM, aDaNaMdaNi aTTha karikUDA // 66 // zabdArthaH egAra aDaNava- 11-8-8 kUDA-Ta, shimre| kulagiri-varSadhara parvatAnA jualattige - yugamAM mAM somaNasa - somanasa ta parvata upa2 gaMdhamAiNi-gaMdhabhAhana gachata parvata upara saga saga-sAta sAta Ta vijjupabhi-vidyutprala gataparyaMta upara patte aM-hare para i i-bhe pramANe cau cau-zAra yAra TUTa varakAremu-soNa vakSaskAra parvatA upara tti causaThI - rIte 64 Ta mAlavaMti - bhAjhyavaMta mahaMta parvata aTTaTThamA mA Ta sayala - sarva bhaNAne tIsaM-trIsa 38 gaMdaNi-naMdanavanabhAM karikUDA - rikUTa, hastiTa saMskRta anuvAda. ekAdazASTa nakkUTAni, kulagiri yugalatrike'pi pratyekam | iti SaTpaMcAzat catvAri catvAri vakSaskAreSviti catuHSaSTiH // 65 // saumanase gaMdhamAdane sapta sapta vidyutprabhe mAlyavate punaH / aSTASTau sakalAni triMzadaSTau naMdane aSTau karikUTAH // 66 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ^ ^ ^^^ ^^^^^^^^ ^ ^ kRDha varNanAdhikAra 113 thArtha -varSadharaparvatanA traNa yugalamAM dareka upara anukrame agiAra ATha ane navakUTa che, e 56 girikUTa thayA, tathA soLa vakSaskAra parvata upara dareke-4-4 phUTa che te 64 phUTa thayA. 6pa che tathA somanasa ane gaMdhamAdana e be nAmanA gajadaMta parvata upara 7-7 phUTa che, ane vidyu--bha tathA mAlyavaMta e be gajadaMtagiri upara dareke 8-8 phUTa che, mATe sarvamaLIne 30 phuTa thayA, tathA 8 kuTa naMdanavanamAM ane 8 karikUTa [bhadrazAla vanamAM che e 16 phUTa merUparvata saMbaMdhi jANavA] . 66 vistA-laghuhimavaMta ane zikhara e be parvate te paheluM yugaladvika kahevAya, athavA bAhya giriyugala kahevAya te dareka upara 11-11 phUTa zikhare che, tathA mahAhimavaMtaparvata ane rUphamI parvata e madhya varSadhayugala kahevAya, te dareka upara 8-8 zikhare che, ane niSadhaparvata tathA nIlavaMtaparvata e a nDaravarSadhara yugala gaNAya, te dareka upara 9-9 zikharo che, e pramAche cha varSadhara parvata upara [ 22+16+18= ]pada zikhare thayAM, A gaNatAM zikhare parvata uparanAM hovAthI e pa6 girikUTa gaNAya. tathA mahAvidehakSetranI 32 vijonA AMtaraDAmAM je 16 vakSaskAra parvato AvelA che te dareka upara 4-4 zikharo hevAthI 64 giriphUTa vakSakAranAM che. 65 tathA mahAvideha kSetramAM devakupha tathA uttarakurUkSetranI maryAdA bAMdhanArA be be parvata 11=hAthInA vaMta=raMtuzaLa sarakhA vakaAkAravALA che tethI te cAra gajadaMtagiri kahevAya che, tyAM merU parvatanA agnikoNe semasa, atyakoNe vidyuprabha, vAyavyake gaMdhamAdana ane IzAnakeNe mAlyavaMta nAmanA gajadaMtagiri che, tyAM emanasa ane vidyuprabha e benA aMtarAlamAM devakurU kSetra che, ane gaMdhamAdana tathA mAlyavaMtanI vacce uttarakurUkSetra che, mATe e be be parvate kurUkSetranI maryAdA bAMdhIne rahyA che, tyAM somanasa ane gaMdhamAdana e be gajadaMtagiri upara 7-7 zikharo che, ane vidyu--bha tathA mAlyavaMta e be upara 8-8 zikhare che, jethI 14 ane 16 maLI 30 zikhare cAra gajadaMtagirinAM che. "ahiM 8-8 ne badale -8- zikhare che, paraMtu 1-1 zikhara hajAra jana uMcu hevAthI sahastrAMTa tarIke AgaLa 70 mI gAthAmAM jUdu gaNAze mATe ahi 8-8 phera gayAM che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 467 girikUTa tathA 58 bhUmikUTa phUTanI saMkhyA | sthAna mULa vistAra uMcAI 8 3ii madhya vistAra zikhara vistAra = ! kaI vastunAM ! | zikhara upara | cityanA prAsAda = = = = o 9 is = = = = = = = = 1 siddhakuTa upara sihAyatana (caitya) zeSa phUTe upara prAsAda (98 upara prAsAda) o = = 5 0 0 = 1-50 0|- : 11 himavata kuTI parvata upara eja nAmavALA) jana 250 sarva ratnamaya 11 zikharI kUTa 500 8 mahAhimavaMtakUTa 500 8 rUphamI kUTa 500 9 niSadha phUTa 50 0 9 nIlavaMta kuTa 50 0 64 vakSaskAra kUTa 7 semanasa phUTa 500 7 gaMdhamAdana kuTa 850 0]ucAI8-375/8- 250 9 vidhu--bha phUTa 8-500 9 mAlyavat kRTa | Jh-10 0 0 ? 9 naMdana phuTa maramAM 500 che.8- 50 | >> upara(naMdanavanamAM)/na-100 [ 9 ] 1 ) | 9 | prAsAda 306 tAtya kRTa 34 vijapamAM jojana , h8 gArA gAusuvarNamaya zeSa "zipabrAsAda 204 ratnamaya) mahAvidehamAM mera 8 karikUTa 500 50 kaDapa 250 parva tanIce bhadra-| sarva ramadevaprasAda jana yiAjana jana | bhejana | zAla vanamAM uttara kurukSetramAM naMbUnaMda 8 jaMbU phUTa ja khUkSanA pahelA 8 0| 12 | 8 | 4 suvarNanAM vanamAM divakamAM zAmelI. 8 zAmalI kUTa | vakSanA pahelA | cha | P | * | " vanamAM 34 vijamAM be jAbUda 34 RSabha kuTa | be prapAta DAnI 55 | | . madhyavatI 334 siddhA. rUpAnAM suvarNanA divaprAsAda,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 sarvamalI 525 kUTono yantra. samarasaprAsAdanI siddhakaTa kaI aprAka mAM dizAe | zuM che? | tyanI | ceTa dvAranI laMbAI Lio = pahoLAI laMbAI jaLa 4 | uMcAI uMcAI uMcAI | emAM zuM che? pUrva dizAe siMhAsana jina jana yojana samudra pAse (saparivAra ) 50 25 | 36 [ 4 1mak. >> pranimA : : : : = = = = = = = = = : : mahAnadI pAse merU pAse = = = = = = = = = * * * * * | = ! keka | = = = = = = = = = = | = = = = = = = = = = : : : = : : i oll 1441 gAu Dha ( ra pUrva dizAe gAu 1 gAje samudra pAse ! saparivAra kirapUrvodazAe kAya. 3. rA/ | | | | 1 1440 dha | dhava gAu | dhanuM ka ke re siddhakaTa che, 6 ka ? : = ! | gAu 1 gAla 1 gAu - siMhAsana saparivAra | * prAsAdane dvAra na hovAthI dvAranuM pramANa darzAvyuM nathI.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAA zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. . - tathA merUparvata upara nIcethI 500 ejana uMcA caDhIe tyAM saMvanana nAmanuM vana che, te vanamAM ATha girikUTa che, te naMdanakUTa kahevAya che. tathA merUparvatanI talahaTI sthAne mAtra nAmanuM vana che, te vanamAM ri=hAthI sarakhA AkAravALAM phUTa zikhare che, te ATha zikharanuM nAma ATha jUra kahevAya. e pramANe [pAna 64+30+8+8=] 1dada girikUTa pAMca jana uMcAM che. avataH-pUrve be gAthAmAM kahelA pAMcaso jana uMcAIvALAM 166 phUTemAM keTalAMka zAzvatacaityavALAM siddhakUTa che te kayA parvatanuM siddhaphUTa kayAM che? te te A gAthAmAM kahevAya che- ia paNasaya ucca chAsaTThisau (ya) kUDA tesu dIharagirINaM / puvvaNaimerudisi aMtasiddhakUDesu jiNabhavaNA // 67 // zabdArtha - -e pUrve kahelAM Tdava(zikSi)-pUrva dizie TrNa 3-pAMcase jana uMcA (risi)-nadI dizie mera risi-merU dizie chAsasira -ekasa chAsaTha phUTa saMta-anta, paryate rahela tenuM-te kUTamAM sivRketu-siddhakuTa upara vIhanirabaM-dIrghagirionA nijamavA-jinabhavane che. saMskRta anuvAda iti paMcazatoccAni SaSaSTyadhizatakUTAni teSu dIrghagirINAm / pUrvanadImerudizyantasiddhakUTeSu jinabhavanAni // 67 // *naMdanavanamAM paNa 9 phUTa che, paraMtu balakUTa nAmanuM pheTa hajAra yojana UMcuM hovAthI AgaLa 70 mI gAthAmAM sahastrAMkaTa tarIke jUduM gaNAze mATe ahi gaNyuM nathI. jethI 8 phUTa kahyAM che. 1 A ATha kariTa te giriphaTa (parvata uparanAM phUTa)nathI, paraMtu merU parvatanA vanamAM hevAthI temaja ahiM 500 jana uMcAIvALAM phUTanI gaNatrI karavAnI hovAthI e ATha bhUmikUTa (bhUmi upara rahelA zikharanA AkAravALA parvati) hovA chatAM paNa ahiM gaNavAmAM AvyA che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 kuvarNanAdhikAra. thAuM -e pramANe pAMcaso jana uMcAM 166 kUTa che, te phaTamAM je dIrdha parvata che, tenI pUrvadizAnA paryate nadIdizinA paryanta ane merU dizinA paryate siddhakUTa che, temAM jinabhavane che ke 68 che vistaYI -pUrve be gAthAmAM je 166 kUTa gaNAvyAM temAM 150 kuTa 26 dIrdha parvatanAM che, ane 16 kuTa eka merU parvatanAM hovAthI vRttaparvatanAM che. tyAM e merU parvatanAM 16 kUTamAM eka paNa kuTaupara zAzvatajinabhavana nathI, parantu 26 dIrgha parvata uparanA ekeka kUTaupara zAzvatajinabhavana ekeka che, jethI te zAzvatajina bhavanamAM zrI siddhabhagavaMtanI zAzvatapratimA hovAthI e jinabhavana paNa sidbhayatana [ siddhanuM Ayatana eTale maMdira ] kahevAya, ane te kUTa paNa siddha kahevAya, paraMtu dareka parvatanAM 11 vA 8 vA 9 ItyAdi kUTomAM te siddhakUTa kaye sthAne hoya? te darzAvavAno prasaMga che, mATe A gAthAmAM te siddhakuTanAM sthAna darzAve che te A pramANe cha varSadhara parvata upara je 11-11-8-8-9-9 phuTa pUrve kahyAM temAM pUrvadizAnuM je paheluM paheluM kUTa pUrvasamudrapAse che te che e kUTa siddhakUTa che, tyAM 11 Adi TonI paMkti pUrva pazcima dIrgha che, tethI siddhakUTa pUrvadizAmAM paryanta raheluM che, mATe gAthAmAM puvakisi aMte kahyuM che. tathA 16 vakSaskAraparvatanAM darekanA cAra cAra phUTanI paMkti girinadI paryanta dIdhuM che, eTale paheluM siddhakuTa nadI tarapha paryanta che, ane chelluM kuTa niSadha athavA nIlavaMtaparvata tarapha paryanta che, jethI vakSaskAragirinuM dareka siddhakuTa sItA athavA sItAdA nadI pAse che, mATe gAthAmAM jarUrisi maMte kahyuM che. tathA cAra gajadaMtagiriupara je 30 phUTa gaNAvyAM temAM je paheluM paheluM siddhakuTa che te merUtarapha eTale merUparvatanI pAse che, ane zeSa kuTa niSadha tathA nIlavaMtaparvatatarapha paMktibaddha che. mATe mAthAmAM mevasi saMte kahyuM che. e rIte hiti mate e pada traNe sthAne saMbaMdhavALuM che. ane siddhanA sthAnane aMge 26 dIrdha parvatanA traNa vibhAga thayA. tathA e ra4 dIrdha parvatamAM dara varSa pUrvathI pazcima dIrgha che, 16 vakSaskAraparva uttarathI dakSiNa dIdhuM che, ane jeno eka cheDe niSadha nilavatane spazela che, tathA bIje cheDe sItAdA sItA nadIne sparze che. tathA 4 gajatagiri paNa uttarathI dakSiNa dIdhuM che, ane darekane eka cheDe niSadha nIlavaMtane yathAsaMbhava spazyo che, ane bIje cheDe merU parvatanI pAse pahoMcele
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. che, e rIte 26 dIrghaparvata upara 26 siddhakUTa kahyAM, te upara ekeka zAzvata jinacaitya che, jenuM ghaNuM varNana siddhAntathI jANavA yogya che, punaH siddhakuTa sivAyanA zeSa 10-10-7-7-8-8 ItyAdi karyo che, te dareka upara devaprasAda che, ke je 69 mI gAthAmAM kahevAze. vaLI dIrdhagiri 26 kahyA te ra6 ja che, ema nahi, vaitAvyAdi bIjA digirio paNa che, paraMtu ahiM te pAMca jana uMcAIvALAM kaTa je je parvata upara hoya teTalAja parvatamAM dIrdhagiri rada che ema gaNAvela che, ane naMdanakUTa tathA kariTamAM kevaLa devaprAsAde ja che, siddhAyatana nathI. mATe temAM siddhakuTa kahyuM nathI | 67 che avatara-pUrva gAthAmAM je rada dIrdha parvata uparanA 26 siddhaphaTo upara ekeka zAzvata jinabhavana kahyuM tenuM pramANa keTaluM che? te A gAthAmAM kahevAya che - te sirigihAo dosaya-guNappamANA taheva tiduvArA / nava vIsA-sathapuramAmada che 68 zabdArtha - te-te jinabhavano navaraM-parantu vizeSa e che ke iiAimo-zrIdevInA gRhathI baTdavasa -aThThAvIsa adhika hoyaTbasa guNA saguNa, 128 guNa taheva-temaja, zrIdevI gRhavat vAra-ma-dvAranuM pramANa tihuvA-traNa kAravALAM ahiM, A jinabhavanamAM saMskRta anuvAda, tAni zrIgRhAt dvizataguNapramANAni tathaiva tridvArANi / navaramaSTAviMzatyadhikazataguNadvArapramANamatra // 68 // TrLA-te jinabhavana zrIdevInA bhavanathI baguNuM pramANavALAM che, tathA zrIdevInA bhavananI peThe ja traNa dvAravALAM che, paraMtu vizeSa e che keahiM kAranuM pramANa zrIdevIbhavananA dvArathI (basa guNa nahiM paNa) eka aThThAvIsa guNa jANavuM. 5 68 | vistara -zrIdevInuM bhavana je padmadrahamAM che te 1 gAu dIdhuM che gAu
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAzvata jinabhavananuM svarUpa. 119 pahoLuM che, tyAre A jinabhavane tethI basa guNa pramANavALAM hovAthI 200 gAu arthAt 50 jana dIrgha ane 25 jana vistRta che, tathA zrIdevInA bhavananI uMcAI 1440 dhanuSa che to A jinabhavananI uMcAI [14404200= 288000 dhanuSane 8000 dhanuSanA eka jana pramANe bhAgatAM 36 yojanA A mATe uMcAI] 36 jana che. tathA zrIdevIbhavananA dvAranI uMcAI 500 dhanuSa che tene 128 guNa karatAM 64000 dhanuSa Ave tenA 8 yojana thAya mATe jinabhavanenA dvAranI uMcAI 8 jana che, tathA dvAranI pahoLAI ane praveza zrIdevIgRhanA dvArane 250 dhanu che tene 128 guNa karatAM 32000 dhanuSa eTale ja jana AvyA, mATe jina bhavananA dvAranI pahoLAI ane praveza 4 yojana che. e 68 che che zAzvata jinabhavananuM kiMcit svarUpa che dareka zAzvatajinacaitya ratna suvarNa ane maNinuM baneluM hoya che, pUrve kahyA pramANe pazcimasivAyanI traNa dizAmAM 3 dvAra hoya che. cetyanA ati madhyabhAgamAM eka moTI maNipIThikA (ratnapITha) hoya che, ane te upara eka devaIdaka [ sUpa sarakhA AkAravALe gabhAro] bAMdhela hoya che, tenuM pramANa maNipIThikA jeTaluM pramANagulathI jANavuM, paraMtu uMcAI kaMIka adhika jANavI. te devachaMdakamAM maNipIThikAupara cAre taraphanI maLIne 108 pratimA ubheMdhAgulanA pramANathI pa00 dhanu uMcI hoya che, jethI ekeka dizAmAM ra7-ra7 pratimAjI ubhI rahelI hoya che. tyAM traSabha-caMdrAnana-vAriNa-ane vardhamAna e cAra nAmavALI pratimAo che. che zAzvata pratimAjInA jAdA jAdA rAtvika avayava che te zrI jinapratimAonA nakha ekaratnanA kavetavarNa, nakhanA pratika (paryantavatI khuNAbhAga nakhanI nIceno heAya te) lehitAkSa ratnanA tavaNe che, hathelI, paganAM taLIyAM, nAbhi, jIbha, zrIvatsa (chAtI madhye upasato bhAga) ane cucuka ( stananI DIMTIo) tathA tAlu e sarva tapanIyasuvarNamaya raktavarNanAM hoya che, dADhI mUcha ane romarAjI rijharatnamaya kRSNavarNanI che. be hoTha paravAlAnA raktavaNe che, nAsikA lohitAkSaratnanI raktavaNe che, ane nAsikAno pratika (aMdarane upale bhAga) tapanIyasuvarNamaya raktavaNe che. cakSuo aMkaratnamaya vetavarNa, cakSunA pratiseka (paryantavatI khuNA) lehi. tAkSaratnanA raktavarNa, tArA (kIkI) pAMpaNuM ane dhU (bhavAM) e riSaratnamaya
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI lallu kSetrasamAsa vistarA sahita. kRSNavaNe che. lalATa kAna ane kapAla e suvarNanA pItavarNe che, zInA keza riSTharatnanA kRSNavarNa tathA kezabhUmi ( mastakanA upalA bhAga, kezanA mULa bhAganuM sthAna ) tapanIya suvarNa maya raktavarNe che. zI vAratnamaya zvetavaNe, DAka-bhujAo-paga-ja dhA-gulpha ( paganI be pAnI )-sAthaLA-ane zarIra e sarva suvarNa maya pItavarNa che. e pramANe zAzrvatapratimAjInA ratnavigerethI nirmita avayaveA che. // zAzvata pratimAjInI cAre dizAmAM ratnamaya racanA ! dareka pratimAjInI pAchaLa eka chatradhArI ratnapratimA che, e paDakhe ekeka camaradhArI rUpa che, ane sanmukha be paDakhe ekeka nAgapratimA hAvAthI e nAgapratimA, ekeka yakSapratimA hAvAthI e yakSapratimA, tyArabAda e bhUtapratimA, tyArabAda e kuMDadharapratimA che, e cAra prakAranI be be pratimAe vinayathI nagna thaI e hAtha joDIne prabhune page lAgatI hAya tevI che. / devasjIdamAM rahelI sAmagrI !! tathA e devaRndramAM 108 ghaTa, 108 grUpanA kaDachA, 108 caMdana kaLaza ( jaLapUrNa kaLaze ), 108 bhRMgAra ( nAnAkAzeA ), 108 ArisA, 108 thALa, 108 pAtrIe (nAnI thALIA), 108 supratiSTha (DamarU AkAranI ubhI beThake ke jenA upara thALa vigere rAkhI zakAya, athavA rahelA che ). 108 manegulikA [ ratnanA bAjaTha vizeSa ], 108 vAtakaraka [ koI vastu vizeSa ], 108 vicitra ratna karaDIyA, 108 ratnanA azvakaDa [ zAbhA mATe ], 108 hastika, 108 naraka, 108 kinnarakaTha, 108 kapurUSaka 4, 108 maheAgakaDa, 108 gadhavakaMTha, 108 vRSabhakaTha 108 caMgerI, 108 paTala ( paDalA ), 108 siMhAsana, 108 chatra, 108 cAmara 108 dAkhaDA,4 108 dhvajA, e vastue jinabhavanamAM sarva ratnamaya che, ane atimaneAhara che. 1 chatradhara ane cAmaradhara pratimA paNa jInapratibhAvatuM UbhI rahelI naNuvI. 2 108 pukhtacaMgerI, 108 mAdhyagerI, 108 cUrNa'garI, 108 gadhayaMgerI, 108 vajrasaMgerI, 108 AbharaNucagerI, 108 siddhArtha(vata sarpapa ) 'gerI, 18 lAmahusta ( mArapIchInA pUjaNInI ) cagerI, e 8 prakAranI cagerI [ pAtra vizeSa ] che, 3 caMgerIvat ATha prakAranA ekase ATha ATha paTalaka navA. 4 telasamudgaka, kAsamundgaka, ceAyagasamudAka, tagarasamu., elAyacIsamu., varatAla hiMgaleoka rAmu., mana:zila samu, ajana samudgaka e nava prakAranA dAbaDA te pazu dareka 108-108 jANavI. samudra
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare uparanA hevAsAdinuM varNana, sAra-pUrve kahelA 500 ejana uMcAivALA phUTemAMnA 26 phUTe upara jinabhavana che, to bIjA 140 phUTe upara zuM che? te A gAthAmAM kahevAya che. paNavIsaM kosasayaM, samacaurasavitthaDA duguNamuccA / pAsAyA kUDesu, paNasayauccesu sesesu // 69 // zabdArtha - GLavI saghaM -ekaso pacIsa TupuLa 3-amaNa uMcA cho-keza, gAu. pAsavA-devaprAsAdo samarakasa vitha-samarasa vistAravALA | setu-zeSa 140 phUTo upara saMskRta anuvAda paMcaviMzatyadhika krozazataM samacaturasravistarA dviguNoccAH / prAsAdAH kUTeSu paMcazatocceSu zeSesu // 69 // pAyArtha:-pAMcase lejana uMcAIvALA zeSa upara 125 gAu sama corasa vistAravALA ane tethI bamaNuM uMcA evA devaprAsAdo che. te 69 che vistarArtha-pAMcaso jana uMcAivALAM 166 phUTamAMnAM ra6 siddhakUTa bAda karatAM zeSa 140 phUTa upara te te kuTanA adhipatidevono ekeka samarasa AkAravALe ratnamayaprAsAda [devagRha ] che, e adhipatideva asaMkhyAta dvipasamudra vyatIta thayA bAda je bIje jaMbadvIpa Ave che, tyAM potapotAnI dizimAM ane potapotAnI samRddhivALI rAjadhAnImAM rahe che, ekeka papamanA AyuSyavALA e maharthikadeva jyAre kAraNa prasaMge jaMbadvIpamAM Ave che, tyAre potAnA kuTauparanA prAsAdamAM sukhapUrvaka parivArasahita bese che. e dareka prAsAdamAM madhyabhAge ekeka maNipIThikA che, ane te upara adhipati devanuM eka mukhya siMhAsana che, ane tenI cAre tarapha pharatAM padmadrahanA kamaLanA valanI mAphaka parivAradevonAM paNa siMhAsana che. e prAsAdanI laMbAI 31 vajana tathA pahoLAI paNa 31 jana che, ane uMcAI bamaNI hovAthI darA jana che. e prAsAdonuM sagapAMgavarNana siddhAntamAMthI jANavA yogya che. e 140 prAsAdamAM ghaNuM devanA prAsAdo che, ane keTalAka prAsAda devIonA paNa che. je 69 che
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita avatara-pUrva gAthAmAM pAMcaso jana uMcAIvALAM ekachAsaTha phUTa kahIne have A gAthAmAM 1000 ejana uMcAIvALAM 3 sahastrAMkaphUTa chete kahe che- balaharisahaharikUDA, NaMdaNavaNi mAlavaMti vijjupbhe| IsANuttaradAhiNa-disAsu sahasunca kaNagamayA // 70 // zabdArtha - -balakUTa satta 3-hajAra ejana uMcA harisaha -harisaha phUTa gamI-kanakamaya, suvarNanA ri -harikUTa saMskRta anuvAda. balaharissahaharikUTAni, naMdanavane mAlyavaMte vidyutprabhe / IzAnottaradakSiNadizAsu, sahasroccAni kanakamayAni // 70 // jAthArtha:-naMdanavanamAM IzAnadizAe balaTa, mAlyavaMtamAM uttaradizAe harissahakUTa, ane vidyu--bhamAM dakSiNadizAe harinAmanuM kUTa che, e traNe phUTa 1000 (hajAra) jana uMcAM che, ane suvarNanAM che. e 70 che vistartha -naMdanavana nAmanuM vana je merUparvata upara 500 ejana caDhatAM Ave che temAM pUrve 8 giriphUTa kahevAI gayAM che, te cAra dizAe cAra jina bhavana ane cAra vidizAmAM cAra IndraprasAda e AThanA ATha AMtarAmAM che, temAM paNa pUrvadizinuM jinabhavana ane paheluM dikkumArIkRTa e benA AMtare vastrapUTa nAmanuM eka phUTa 1000 ejana uMcuM 1000 jana mULa vistAra, 750 jana madhyavistAra ane pa00 jana zikhara vistAravALuM, ane 250 bhUmimAM ane suvarNanuM che. saDha eTale hajAra janavaDe aMza=aMkita-yukta hovAthI salAMTa evuM nAma che. e kUTane adhipati baLadevanAmano deva che, tenI rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra bAda AvelA bIjA jaMbudvIpamAM IzAnadizAe che, ane te rAjadhAnI 84000 (coryAsI hajAra) jana vistAravALI che. ahiM te phUTa upara kevaLa prAsAdaja che. - tathA mAlyavaMtanAmanA gajadaMtagiriupara uttaradizAmAM eTale nIlavaMta parvatanI pAse paheluM paraMtu merUparvata pAsenA pahelA siddhaphUTathI gaNatAM navamuM
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ phUTa varNanAdhikAra. 123 risaphUTa nAme sahasrAMkakUTa che, te paNa 1000 ceAjana uMcu 1000 yAjana mULamAM vistAravALu, madhyabhAge 750 yeAjana ane zikharaupara 500 ceAjana vistAravALu, tathA bhUmimAM 250 ceAjana daTAyaluM che. piridha gaNitane anusAre mULamAM 3062 ceAjana, madhya bhAge 2372 yeAjana, ane uparane piridha 1pa81 ceAjana che. A phUTanA adhipati harimsahanAmanA deva che, tenI rAjadhAnI bIjA jamUdrIpamAM uttaradizAmAM 84000 yeAjana vistAravALI che, ane ahiM teA phUTaupara kevaLa eka prAsAda ja che. tathA vidyutprabhanAmanA gajadatagiriupara dakSiNadizAmAM eTale niSadhaparvatanI pAse paheluM parantu merUtaraphanA pahelA siddhakRtathI gaNatAM chellu navamuM riTa nAmanuM sahasrAMkakRta te paNa sarvathA harisaMhakRta sarakhu che. ene adhipati hiranAmanA deva khIjA ja badrIpamAM dakSiNadizAe potAnI 100000 ( eka lAkha) ceAjana vistAravALI hira nAmanI rAjadhAnImAM rahe che, ane A phUTa upara tA haridevanA eka prAsAda ( 69 mI gAthAmAM kahelA pramANavALA ) che, jyAre kAraNa prasaMge ahiM Ave tyAre emAM sukhe bese che. ( // 3 sahasrAMkakRTanA adha bhAga AkAzamAM nirAdhAra // naMdanavana 500 yAjana paheALu che, ane temAMnu vajUda 1000 yAjana mULamAM paheALu che, mATe 500 yAjana naMdanavananA dabAvIne zeSa 500 ceAjana jeTalu phUTa vananI bahAra nikaLI AkAzamAM adhara rahelu che. eTaluM ja nahiM parantu naMdanavananAM bIjAM AThe kRTa paNa 50-50 ceAjana jeTalAM bahAra AkA zamAM adhara rahyAM che. tathA mAhyavata ane vidyutprabha e be gajadaMtagiri nIlavaMta ane niSadha parvatanI pAse 500-500 ceAjana vistAravALA che, ane e benI uparanAM harissaha tathA harikRTa 1000-1000 yAjana mULamAM vistAravALAM che, tethI madhyabhAge 500 yAjana gajanlRgirinA dAbIne anne paDakhe 250-250 ceAjana bahAra nikaLI e dareka phUTa AkAzamAM adhara rahyAM che. e pramANe traNe sahasAMkAneA amuka bhAga AkAzamAM nirAdhAra jANavA. vaLI e traNe phUTa geALa AkAranA che, ane uMcAimAM jotAM gAye uMcA karelA pucchasarakhA AkAravALA che, kAraNake mULamAM adhikavistAravALA ane tyArabAda anukrame hInahInavistAravALA che. ! 70 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 *^^ ^^ ,~~~~~ ~~~~~~~~ ~~ ~~~~~ ~~~ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, avatara:-have A gAthAmAM 34 dIrdhatAuparanAM nava nava phUTanuM svarUpa darzAvAya che [ vRttavaitAtya upara phUTa nathI ]. veaDDesuvi NavaNava kUDA paNavIsakosa uccA te / savve tisaya chaDuttara, esuvi puvvaMti jiNakUDA // 71 // zabdArtha - vesu avi-34 dIrgha vaitADhya upa- ! cha8 3ttara-cha adhika 2 paNa Isu --ie phaTamAM paNa java va DA-nava nava kUTa juvaMti-pUrva dizAne anta tithi-traNaso jhina-jinakUTa, siddhakuTa saMskRta anuvAda, vaitAdvyeSvapi nava nava kUTAni, paMcaviMzatikrozocAni tAni / sarvANi trizatAni SaDuttarANi, eteSvapi pUrvAnte jinakUTAni // 71 // thaI-vaitADhyaparvata upara paNa nava nava phUTa che, ane te sarve pacIsa gAu uMcA che, te sarvamaLIne cha adhika traNaso (traNa cha) kaTa che, ane e phaTamAM paNa pUrvadizine anta ekeka siddhakuTa che. je 71 che vistara:-bharatakSetranA madhyabhAgamAM 1, airAvatakSetranA madhyabhAge 1, ane mahAvideha kSetramAM dareka vijayamAM ekeka hovAthI ura, e sarvamaLI 34 dIrgha vaitADhyaparvato che. te dareka upara 8-9 phUTa che, jethI sarva maLI 3449=306 kRTa thayAM. e dareka kaTa 25 gAu uMcuM, 25 gAu (dA yojana) mULamAM laMbAI pahoLAIvALuM, madhyabhAge kaMIka nyuna 5 jana ane upara kaMIka adhika 3 ejana laMbAI pahoLAIvALuM gALa AkAre uMcA karelA gAyanA pucha sarakhuM anukrame hIna hIna che. bharatakSetranA tathA airAvatakSetranA tArAupara je 9 kUTa che temAM sarvathI paheluM pUrva samudra pAse siddhAvAna kRda, tenI pazcime bIjuM dakSiNabharatArdhakuTa, trIjuM khaMDaprapAtaphaTa, cothuM mANibhadra, 5 muM vaitAtyakUTa, 6 huM pUrNa bhadrakuTa, 7 tamistraguphA, 8 muM uttarabharanAITa, 9 muM zramaNakUTa. e pramANe 9-9 kuTa che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTa uparanA jinaprAsAda tathA devaprAsAnuM pramANa. 125 tathA mahAvidehanA 3ra vetAtyamAM paNa pUrvadizimAM paheluM siddhAyatanakUTa, tyArabAda pazcimamAM dakSiNa.......vijayArdhakUTa, ane AThamuM uttara........vijayA"kuTa, bAkInA cha kaTanAM nAma bharatavaitAdyavat jANavAM, kevaLa bIjA kUTamAM je vijaya te vijayanuM nAma dakSiNazabdasahita kahevuM, ane AThamA kramAM vijayanuM nAma uttarazabdasahita kahevuM e taphAvata che. zeSasarvasvarUpa bharatavaitAtyanA kuTasarakhuM jANavuM. tathA dareka siddhAyatanakuTa upara 1 gAu dIrgha nA gAu pahoLuM ane 1440 dhanu uMcuM ekeka nimavana che, tenuM svarUpa pUrve 68 mI gAthAne vistarArthamAM kahyA pramANe jANavuM. tathA e 9 mAM pahelA kuTaupara siddhAyatane kahyuM che, ane zeSa 8 kUTamAMthI trIjI ane AThamuM kUTa guphAonA nAmavALuM che, ane te anukrame kamAladeva ane nATyamAladevanuM che, jethI zera cha phUTanA adhipati kUTanA nAme nAmavALA de che e AThe ekapamanA AyuSyavALA che te sarva bIjA jadvIpamAM potAnI dizAmAM AvelI 12000 ejana vistAravALI rAjadhAnIomAM rahe che. ane ahiM tenA ArAmamATenA prAsAdo che. je 71 che avarajI:-pUrvagAthAmAM nATyaparvata uparanA phaTamAM je jina kahyA te upara zAzvatajina bhavanonuM pramANa ane zeSako upara prAsAdanuM pramANa A gALAmAM kahe che tANuvariM ceiharA, dahadevIbhavaNatullaparimANA / sesesu ya pAsAyA, addhegakosaM pihuccate // 72 // zabdArtha - tALa kuvara -te jinanI upara | mu-zeSakaTo upara dA-cetyAre, e. sAvA-prAsAde nI ma7T-dradevIonAM bhavana | ka aa ardha koza ane eka koza jAparimatulya pramANavALAM vidu 3ghate-pRthutva, ane uccAImAM che jemAM kaccha vijayamAM rahelA vaitADhayanuM bIjuM phUTa dakSiNakArya kUTa ane AkhuM uttarakaththAI phUTe e rIte zeSa 31 vijayenA vaitADhayamAM paNa jANavuM.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrI lallu kSetrasamAsa vistarA sahita. saMskRta anuvAda teSAmupari caityagRhANi, drahadevIbhavanatulyapramANA / zeSe ca prAsAdA akakrozaM pRthUccatve / / 72 / / gAthArtha:--te siddhakUTAnI upara devInA bhavananA pramANasarakhA pramANa vALAM caityeA che, ane zeSaTTA upara nA gAu pRthu-vistAravALA ane 1 gAu uMcA evA devaprAsAdA che // 72 vistarArtha:--zrIdevI Adi dradevInAM bhavane! je sarAvaranA madhyabhAge mULa kamaLanI kaNikAupara rahelAM che te 1 gAu dIrgha nA gAu paheALAM ane 1440 dhanu uMcAM che, tema A vaitADhacanA jinakUTaupara rahelAM bhavana paNa eja pramANavALAM che, tathA dradevIbhavananAM dvAra 500 dhanu uMcAM 250 dhanuk vistRta ane 250 dhanuSa pravezavALAM che tema A jinabhavanenAM dvAra paNa eTalA ja pramANavALAM che. tathA e 34 siddhakRta sivAyanAM zeSa ra72 phaMTA upara ekeka devaprAsAda che, te dareka nA gAu lAMbe nA gAu paheALA ane 1 gAu uMcA samacArasa AkAre che. te kRTanA adhipatideva ane devIe asakhya dvIpasamudra vItyAbAda je bIjo ja khUddIpa Ave che tyAM dakSiNadizAmAM potapAtAnI ratnamayarAjadhAnIomAM rahe che, te rAjadhAnIe 12000 yAjana vistAravALI vRttaAkAranI che, dareka devanu ekapaLyeApama AyuSya che, ane e devA sarva vyantaranikAyanA che !! 72 // avasara:--pUrve kahelAM sarve dRDhAnA vistAra vigere A gAthAmAM kahevAya che. girikarikUDA ucca-taNAo samaaddhamUlavari ruMdA / rayaNamayA Navari via - DDamajjhimA ti ti kaNagarUvA // 73 // zabdA giriri 11--giphiTa ane kaTi 32ttAo-peAtAnI uMcAithI sama a-tulya ane a mUru 3tti-mULamAM ane upara aMvA-rda vistAravALA samayA-ratnamaya cari-navara, parantu vizeSa eke vigaTMmazimA-vaitADhyanA madhyavatI ti ti-traNa traNa phUTa * vaLavA kanakapa, suvarNanA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ TenuM pramANa saMskRta anuvAda girikarikUTAni uccatvAtsamArdhamUloparirundANi / ratnamayAni navaraM, vaitADhyamadhyamAni trINi trINi kanakarUpANi // 73 // -giriphUTa ane kariTa pitAnI uMcAItulya mULavistAravALA che, ane uMcAIthI ardha uparavistAravALA che, e sarve kUTa ratnamaya che, parantu vaitADhyanAM madhyavatI traNa traNa phUTa suvarNanAM che ! 73 che vistarArtha-pUve je 166 phUTa kahyAM temAM bhadrazAlavananAM 8 hastikUTa te girikUTa nathI mATe te bAda karatAM 158 phUTa ane tAtyanAM 306 phUTa maLI 464 phaTa ane 3 sahastrAMka kuTa maLI 467 piMjara che, ane 8 karikUTa (hastiphaTa) te bhUmikUTa che, te sarva (475 phUTa) pitAnI uMcAItulya mULavistAravALA ane tethI ardha uparavistAravALA hovAthI te sarvanA mULauparanA vistAra A pramANe 158 giriTa ane 8 karikUTanI ( 166 phUTanI ) uMcAI 500 ejana che, tethI e sarva mULamAM 500 jana vistAravALA ane zikharasthAne 250 jana vistAravALA che. tathA traNa sahastrAMkaphUTa 1000 yajana uMcAM che, te e traNeno mULavistAra 1000 yojana ane zikharasthAne 500 janane vistAra che. tathA tAtyanAM 306 phUTa che jana uMcAM che, te e sarvano mULa vistAra paNa che jana che ane zikharavistAra 3 jana nA gAu che. e pramANe mULavistAra ane zikharavistAra kahyA. | girikUTa 467 tathA bhUmikRTa pa8 nA madhyavistAranuM karaNa . mULavistAra tathA zikharavistAra to gAthAmAM darzAvyuM, paraMtu e kuTanA madhyavistAra kevI rIte jANI zakAya ? te saMbaMdhi karaNa jagatanA varNananI 14 gAthAmAM kahyuM che te pramANeja jANavuM, ane te kAraNathI kuTanA madhyavistAra A pramANe - 16 kuTano mULavistAra 500 yojana che, ane zikharavistAra 250 jana che, jethI pa00 mAMthI 250 bAda karatAM bAkI 250 yeAjana rahyA tene 500 jananI uMcAivaDe bhAgatAM be yejana AvyuM, jethI nIcethI ekeka janAdi upara caDhatAM bA ne jana vistAra ghaTe ane zikharathI utaratAM vadhe, mATe e kSayavRddhine anusAre nIcethI upara 250 ejana caDhI ardhabhAge AvIe te 2504gA=125 pejanane 500 mAMthI ghaTADatAM 375 yAjana
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita vistAra atimadhyabhAge hoya, athavA uparathI nIce utarI madhyabhAge AvIe to 250 mAM 125 pejana umeratAM 375 yeAjana vistAra atimadhyabhAge Ave, ema baMne rIte madhyavatI koI paNa sthAnane vistAra jANI zakAya che. tathA e rIte traNa sahastrAMkaphUTanA mULavistAra 1000 yojanamAMthI zikharavistAranA 500 yajana bAda karatAM AvelA 500 janane uMcAInA 1000 ejanavaDe bhAgatAM darAjane be bA yeAjana hAnivRddhi jANavI, jethI pUrvokta rIti pramANe 500 ejana upara caDhI madhyabhAge jaIe te (1000 mAMthI 50 bAda karatAM) 750 yojana vistAra che. tathA vaitADhyanAM 306 phUTa mULamAM dA jana eTale 25 gAu vistAravALA ane zikharasthAne 12aa gAu vistRta hovAthI 25 mAMthI 12aa jatAM 12aaaa bAkI rahyA, tene 25 gAunI uMcAIvaDe bhAgatAM dareka yojane gAunI hAnivRddhi AvI, jethI 1rA jana uMce caDhatAM madhyabhAga Ave tyAM 25 mAMthI daza gAu bAda karatAM 18 gAune vistAra Ave. zikharathI utaratAM paNa 12 mAM dA vadhAratAM 18 gAu na madhyavistAra Ave. e rIte traNa prakAranA kaTamAM darojane bAyojana hAnivRddhi che, tathA e girikUTa ne kariTa ratnamaya che, paraMtu tADhayanAM 4-5-6 e traNa traNa phUTe suvarNanAM che. e vizeSa che. sahasAMkaTane enI 70 mI gAthAmAM kanakamaya kahyAM che ja, jethI 467 girikUTamAM 302 ratnamaya ane 105 kuTa suvarNamaya che. je 73 5 avAja:-467 girikUTa ane 58 bhUmikRTa che, tyAM 467 giriphaTa uparAnta 8 kariTarUpa bhUmikRTa paNa pUrva kahevAyAM che, jethI have 50 bhUmiTa kahevAnA bAkI che, temAM 16 tarUTa ane 34 rASabhakuTa che, tyAM A gAthAmAM prathama 16 tarUphaTa kahevAya che jaMbUNaya rayayamayA, jagaisamA jaMbu sAmalAkUDA / aTThaTTa tesu dahadevi-gihasamA cAru ceiharA // 74 // zabdArtha - jUna -jAMbunada suvarNamaya miAsamA-devInA bhavana sarakhA vayamayA-rajatamaya, rUpAnA cIra-manahara saMpunAmIjUdA-jaMbakUTa ane zAlmalI kUTa, vairA-tyagRha, siddhAyatano
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaTavanAdhikAra. saMskRta anuvAda. jAmbUnadarajatamayAni jagatIsamAnAni jaMbUzAlmalikUTAni / aSTASTau teSu drahadevIgRhasamAnAni cArUNi caityagRhANi // 74 // nAthA-ATha jaMkUTa jobanadasuvarNamaya che, ane ATha zAlmalikUTa rUpAnA che, tathA jagatI jeTalA pramANavALA che, ane te sarvaupara drahadevInA bhavana sarakhA pramANuvALAM manohara jinabhavane che. je 74 che vistara -AgaLa 136 thI 145 mI gAthA sudhImAM jaMbavRkSa ane zAlmalivRkSanuM svarUpa kahevAze te pRthvIpariNamI jabUvRkSanA vanamAM ane zAlmalivRkSanA vanamAM cAradizAe cAra devabhavana ane cAravidizAmAM cAra devaprAsAda che, te AThanA ATha AMtarAmAM ekeka bhUmiTa [ zikharAkRtivALA parvata ] hovAthI te 8 jabakuTa ane 8 zAmaliTa kahevAya che, tathA jaMbU ane zAmali e be pRthvIkAyikavRkSo hevAthI e 16 tA(vRkSa) kahevAya che, temAM 8 jabUTa jAMbUnada suvarNanA che, tethI kaMIka raktavarNanA che, ane 8 zAlmaliphaTa rUpAnA hovAthI vetavarNana che. e 10 tarUphaTa jaMbadvIpanI jagatI sarakhA che eTale mULamAM 12 jana ane zikhare cAra jana vistAravALA goLa AkAranA che, tathA 8 yojana uMcA che, te upara dradevInA bhavanasarakhAM eTale 1 gAu dIdhuM gAu vistRta ane 1440 dhanuSa uMcAM zAzvata jinabhavano che, ane pazcima sivAyanI traNa dizinAM traNa dvArA paNa drahadevInA bhavananA dvAra sarakhAM hovAthI pa00 dhanuSa uMcAM 250 dhanura pahoLAM ane 250 dhanuSpa pravezavALAM e traNe dvAra che. temAM pratimAdika sarvasvarUpa pUrve kahelA jinabhavananA svarUpa pramANe [ 68mI gAthAnA vistarArthamAM kahyA pramANe ] jANavuM. che tarUkUTanA madhyavistAra che mULamAM 12 jana hovAthI zikharanA 4 yojana bAda karatAM 8 jana AvyA tene uMcAInA 8 jana vaDe bhAgatAM dara janAdike eka yojanAdikanI hAni vRddhi AvI, mATe bhUmithI upara cAra jana caDhI madhyabhAge * 16 taphaTane mULamAM 8 jana madhyamAM 6 jana ane zikhare ja yojana vistAravALA paNa kahyAM che. iti matAntarama 17
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 zrI ladhu kSetrasamasa vistarArtha sahita. AvIe tyAM cAra jana ghaTavAthI 8 jana jeTalo madhyavistAra Ave, temaja uparathI nIce utaratAM cAra jana umerIe topaNa 8 janane madhyavistAra Ave, e pramANe caDhatAM utaratAM hAnivRddhi jANavI. tathA matAntara pramANe mULamAM 8 jana ane upara 4 jana vistAravALA gaNIe te madhyavistAra e rIte ja 6 jana Ave che. je 74 | avAja:have A gALAmAM 34 RSabhakUTarUpa bhUmiTa kahe che - tesi samosahakUDA, cautIsaM cullakuMDajualaMto / jaMbUNaesu tesu a, veaDDesuM va pAsAyA // 75 // zabdArthatesi sama-te tarUphaTanA sarakhA sugara saMto-benI vacce 39-4SabhakUTa gUgaIsu teNu-jAMbUnada suvarNamaya evA 4tIsaM-trIsa te aSabhakaTo 30 -laghukuMDa va-tulya, sarakhA saMskRta anuvAda teSAM samAni RSabhakUTAni catustriMzat kSullakuMDayugalAntarANi / jAmbUnadeSu teSu ca vaitAThyeSviva prAsAdAH / / 75 // jAya.--te jaMbazAmaliTanA sarakhA 34 kaSabhakTa che, ane te be laghukuMDanI vacce che. tathA badasuvarNamaya evA te kuTo upara vaMtAThavo upara jevA prAsAda che tevA prAsAda che (dareka upara ekeka prAsAda che) . 75 vistarArtha:-16 jabazAmaliTa pUrvagAthAmAM 12 jana mULavistAra ane cArAjanA zikhara vistAravALA che, tathA 8 jana uMcA che, te pramANe 34 aSabhakUTa paNa e ja pramANuvALA che. vaLI te RSabhara bharatakSetramAM erAvatakSetramAM ane 3ra vijayamAM jyAM be be mahAnadIonA dhodha je be be prapAtakuMDamAM paDe che te be be prapAtakuMDanA aMtarAlamAM-AMtarAmAM che. gAthAmAM e 68 prapAtane laghukuMDa kahyA che tenuM kAraNa ke zeSa rahitAprapAta Adi rara kuMDanI apekSAe e kuMDa sahuthI nhAnA che. tenuM pramANa pUrve 53-54 mI
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ phUTavarsanAdhikAra 131 gAthAmAM kahevAI gayuM che tyAMthI jANavuM. vaLI e RSabhakUTa jAMbunada suvarNanA hovAthI kaIka raktavarNanA che, ane e 34 bhUmi upara vaitADhakUTa uparanA prAsAda sarakhA prAsAda che eTale be gAu dIrgha che gAu vistRta ane eka gAu uMcA samacorasa prAsAde che, te darekanA adhipati bASabha nAmanA vyaktadeva eka palyopamanA AyuSyavALA che, ane teonI rAjadhAnIe bIjA jaMbadvIpamAM pitApitAnI dizimAM 12000 ejana vistAravALI che. che aSabhakUTa upara cakavatinAM nAma che dareka cakavatI laghuhimavaMtAdiparvatanA adhipatidevane digvijaya karyA bAda a6matapanuM pAraNuM karI RSabhakUTa pAse AvI potAnA rathanA agrabhAga vaDe cheSabhakUTane traNavAra spaze, tyArabAda pitAnA kAkiNuM nAmanA ratnavaDe bASabhakUTanA pUrva bhAgamAM parvatane lAgelI mahAzilA upara potAnuM nAma lakhe che, ke huM amuka nAmane cakravatI, chae khaMDa jItyA che. have mAre kaI zatru nathI tathA avasarpiNI ke utsarpiNa je kALa hoya che ane keTalAme cakravatI te paNa lakhe. tyArabAda pitAnA rathane pAcho vALI jyAM chAvaNuM nAkhelI hoya tyAM Ave. | gaSabhakUTanA madhyavistAranuM kAraNa che mULamAM 12 jana ane upara 4 jana pahoLo hovAthI 12 mAMthI 4 jatAM 8 rahe tene 8 yojanAnI uMcAI vaDe bhAgatAM dara janAdike eka janAdinI hAnivRddhi thAya, jethI nIcethI 4 jana upara caDhI madhyabhAge AvIe tyAM ja jana ghaTavAthI 12 mAMthI 4 jatAM 8 jana madhyavistAra Ave. e rIte zikharathI utaratAM 4 mAM 4 jana vadhAratAM paNa 8 jana madhyavistAra Ave. A traSabha paNa uMcA karelA gAyanA puchasarakhA anukrame hIna hina AkAravALA che. ane goLa AkAranA che. | sarvakuTa- rapa che ahiM sudhImAM sarvakaTa gaNue to pUrve kahyA pramANe 467 girikUTa ane 58 bhUmiTa maLI pa25 phUTa thayA. ahiM bhUmikUTa e parvato hovA chatAM kUTa zabdathI bolAya che te pUrvAcAryanI tathA prakAranI vivakSAthIja, anyathA e parvata che. je 75 che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 * 11 zrI laghu kSetrasamAsa vistarA sahita. avataraLa:-pUrve kahelAM jaMbadvIpavartI sarvanuM saMkhyA pramANu kahevAya che. paMcasaepaNavIse, kUDA savvevi jaMbudIvammi / te patteaM varavaNa-juAhi veIhi parikittA // 76 // zabdArtha - paMcaNa vIse pAMca pacIsa | karavAnu uttama vanayukata te pasaMete kuTe dareka venkavedikAvaDe varivA=vITAyelA che. saMskRta anuvAda paMcazatAni paMcaviMzatyadhikAni kUTAni sarvANyapi jaMbUdvIpe / tAni pratyekaM varavanayuktAbhirvedikAbhiH parikSiptAni // 76 // :--e pramANe jaMbudvIpamAM sarvaphaTa pAMcaso pacIsa che, te dareka uttamavanayuktavedikAvaDe vaTAyelA che ke 76 che vistarArtha-sugama che. vizeSa e ke-dareka kuTanI cAre bAju pharatuM eka valayAkAra vana 2 yojanamAM kaMIka nyuna pramANunuM che, ane te vananI cAre bAju pharatI eka valayAkAra vedikA jaMbadvIpanI jagatI uparanI vedikA sarakhI be gAu uMcI ane pAMcaso dhanuSpa vistAravALI che. je 76 che chejaMbudvIpamAM para kaTanAM nAma che yumivaMtaparvate che -1 siddhAyatanaTa-2 himavaMtaTa-3 bharatakRTa, 4. ilAdevIkTa, 5 gaMgAvartanaTa, 6 zrITa, 7 hitAMzAkaTa, 8 "siMdhyAvartanaphaTa, 9 surAdevIkRTa, 10 haimavakuTa, 11 vaizramaNakuTa. rivarirvate ?? --1 siddhAyatanaTa, 2 zikharITa, 3 airaNyavata, 4 suvarNakalAkUTa, 5 zrIdevIphaTa, 6 raktAvanaTa, 7 lamITa, 8 raktavatyAvartanaTa, 9 gaMdhAvatI kuTa, 10 airAvata kuTa, 11 tigicchikUTa. mAviMtaparvate 8 -1 siddhAyatanaTa, 2 mahAhimavaMtaTa, 3 haimavaTa, 4 hitAkuTa, 5 hakuTa, 6 harikAntAkUTa, 7 harivarSaTa, 8 vairthakUTa 1 e zUnya nizAnIvALAM kUTa devIonAM che. paheluM suTa jaina caityanuM che, ane zeSa phUTa devanAM che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ phUTavarNanAdhikAra. 133 26mIparyaMte 8 kuTa~~1 sidhAyatanakUTa, 2 rUkimakaTa, 3 ramyakakuTa, 4 .narakAntAkUTa, 5 budhdhiphTa 6 rUpyakalAkaTa, 7 araNyavatatkRSTa, 8 maNikAMcanaphUTa, nivRta cha Ta--1 sidhdhAyatanaphUTa, 2 niSaphUTa, 3 hiravarSaMTa, 4 pUrva videhakUTa, pIkUTa, 6 dhRti kUTa, 7 sItAdA phUTa, 8 aparivadeha 8, 9 rUcakakUTa. nIjayaMtaparvate ja Ta--1 siddhAyatanaTTaTa, 2 nIlavatakUTa, 3 pUrvavidehakUTa, 4 sItA.phUTa, 6degnArikAntAkUTa, 7 aparavideha 8, 8 ramya phrUTa, 9 upada na phUTa. somanasAnavaMtagirivara 7 --1 siddhAyatanakUTa, 2sAmanasakUTa, 3 maMgalAvatIbUTa, 4 devakurUkUTa, 5 vimaLakUTa, 6 ajanakUTa, 7 viziSTakUTa. gaMdhamAnanavaMtagirijI 7 Ta----1 sidhdhAyatanakUTa, 2 gaMdhamAdanakUTa, gadhagaphUTa, 4 uttarakurUTa, 5 sphaTikakUTa 6 leAhitAkSaTa, cha AnandakUTa, vizudramAnavaMtagirijI [ 8-0 ] mRda--1 siddhAyatanakUTa, 2 vidyutprabhaphUTa, 3 devakurUTa, 4 brahmasRSTa, 5 kanakRSTa, 6 *svastikaTa, 7 sItAdATa, 8 svayaMjalaTa. [ 9 harikrRTa ( sahasrAMka ) ]. mAnyayaMnA vaMzilivara 8 (?)z--1 siddhAyatanaTTaTa, 2 mAdhyavaMtatkRSTa, 3 uttarakuTa, 4 kacchaththara, 5 sAgarakRSTa, 6 rajatatkRSTa, 7 sItAmRta, 8 pUrNabhadraMTa, [ 9 harisahaSkRta ( sahasrAMka ) ]. navanaTa 8 (%)--1 naMdanaTa, 2 mandarakRTa, 3 niSadhakRTa, 4 haimavatA phuTa, 5 rajatatkRSTa, 6 rUcakaTa, cha sAgaracitrakRSTa, 8 vAkRTa, ( 9 khalakRta sahasrAMka ). riTa ( mamrATa ) 81 padmottaraqaTa, 2 nIlavatatkRSTa, 3 svahastiSkRTa, 4 ajanigireTa, pa kumudaphruTa, 6 palAzaETa, cha avata sigareTa, 8 rAcagiTi. caitADhyaparvatonAM ja chuTa. marca 206 phUTa--1 siddhAyatanakRSTa, 2 dakSiNavijayA phUTa, 3 khaDaprapAtaTa, 4 mANibhadra, 5 veMtAThyaqaTa, 6 pUrNa bhadrakUTa, 7 tamisaguphACTa, 8 uttaravijayAdRSTa, 9 vaizramaNaTa, [ ahiM bIjA ane ADamAkRTamAM ' vijaya " zabdane sthAne te te vijayanuM nAma jANavu. jema dakSiNabharatA dhRSTa, uttarabharatAzUTa ItyAdi ]. .. 77 A nizAnIvALAM adholAkamAM vasanArI A enAM e TAnI nIce potAnAM che e bhavana che. tyAM ityAdi rIte dakSiNAvartI krame AThe dikkumArIe' 4 nIce e be bhavanavALI che. * dizAkumArIonAM che, te devIgaMdhamAdana para bhAga karA-bhAgavatI gajadaMtagiriupar prAsAdavALI ane
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. 8 naMgUra--e AThe siddhAyatanakUTa che, mATe judAM judAM nAma nathI. 8 rAmari--e AThe siddhAyatanakuTa che, mATe judAM judAM nAma nathI. [ sAM -balakUTa-harihaTa-harid]. 64 phUTa 6 vakSArana-1 pUrvavijayakUTa, 2 pazcima vijayakUTa, 3 svanAmakTa, 4 siddhAyatanakUTa. ahiM varSadhara pAse paheluM kuTa pitAnI pUrve je vijaya hoya te nAmavALuM, bIjuM kUTa pazcime je vijaya hoya te nAmavALuM, trIju pitAnAja nAmavALuM, ane cothuM siddhakUTa che. jema pahelA citranAmanA vakSaskAragiri upara 1 sukacchakUTa, 2 kacchakUTa, 3 citrakUTa, 4 siddhakUTa. 24 zrama--e sarvanuM kaSabhakUTa evuM ekaja nAma che. e pramANe varSadharanAM pada, gajadaMtagirinAM 32, vanakUTa 17, vaitADhyakTa 306, vRkSaTa 16, vakSaskArakUTa 64, aSabhakUTa 34 maLI para kRTa thayAM. 76 avatara:-have jaMbadrIpamAM zAzvata jinabhavane kaye kaye sthAne che te kahevAya che - chasayarikUDesu tahA, cUlA cauvaNatarUsu jiNabhavaNA / bhaNiyA jaMbUddIve, sadevayA sesaThANesu // 77 // zabdArtha - isayari-chottara -jaMbavRkSa ane zAlmalivRkSanA -likA upara rUvA-cAra vanamAM saphevayA-pitAnA nAmavALA devadevIo sesanemu-bIjA sthAnamAM saMskRta anuvAda. SaTsaptatikUTeSu tathA cUlA caturvanataruSu jinabhavanAni // mAtAni naMddhiI, svavatAra zeSasthAney | 77 | TdhA:-76 kRTa upara, calikA upara, cAra vanamAM, be vRkSa upara, e sthAne jabadvIpamAM zAzvata jinabhavane kahyA che, ane zeSa sthAnemAM pitapatAnA sthAnanA nAmavALA devadevIo (nA prAsAde) che ke 77 che. vanamAM
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAzvata jinabhuvanAdhikAra. 135 vistArtha:-cha varSadhara parvata upara pUrvadizinAM 6 phUTa, cAra gajadantagiriupara merUparvata pAsenA 4 phUTa, cotrIsa vaitADhyaparvata uparanAM pUrvasamudrapAsenAM tathA pUrvadizitaraphanAM 34 phUTa, soLa vakSaskAra parvata uparanAM mahAnadI pAsenAM 16 kUTa, ane jaMbavRkSa tathA zAmalivRkSanA pahelA vanamAM ATha ATha maLIne 16 phUTa e [ 6+4+34+16-16= ] 76 phUTa upara ekeka zAvata jinacaitya che. jethI 72 jinabhavane ja saMbaMdhi jANavAM. tathA merUparvatanA zikhare atimadhyabhAge 40 yojana uMcuM je madhyazikhara che te zUTiva kahevAya che, te pUri upara 1 zAzvata jinabhavana che. tathA merUparvatanAM bhadrazAla-naMdanavana-samanasavana-paMDakavana e cAra vanamAM darekamAM cAra cAra jinabhavana hovAthI 4 vana saMbaMdhi 16 zAsvata jinabhavane che. tathA jaMbavRkSa ane zAlmalivRkSaupara ekeka jinabhavana hovAthI 2 vRkSa saMbaMdhijinabhavana che. e rIte sarvamaLI jaMbadvIpamAM [76+1+16+2=105 jinabhavane che. ane zeSasthAnamAM eTale zeSaphUTa upara kuMDamAM nadIomAM kahamAM kurukSetranA kaMcanagirio upara yamakagiri citravicitragiri vRttatAThya cAra vananI cAra cAra vidizAomAM be vRkSanI traNa traNa zAkhAo upara ItyAdi sthAnamAM te te nAmavALA devadevIonA prAsAda che, emAM vizeSataH vyantaranikAyanA deva che, ane devIo bhavanapatinikAyanI che. tathA jeo vyantaranikAyanA che te sarvanI rAjadhAnI bIjA naMbadvIpamAM svasvadizie che, ane bhavanapatidevIonI prAya: bhavanapatinikAyamAM paNa che. ane rAjadhAnIe to bIjA ja dviIpamAM che. . 77 che bavatanar:--je sthAnamAM jinabhavana saMbaMdhe visaMvAda che (eTale jinabhavano havAmAM be mata che) tevAM sthAne A gALAmAM kahevAya che- 1 bhavanapatinikAyanI devI devAnuM kAraNake bUdIpamAM sarvaadhipatidevadevIonuM AyuSya pApamathI nyana che nahiM, ane bAradevIonuM AyuSya 1 palyopama nahi paraMtu utkRSTathI bI popama hoya che, mATe adhipatidevIo bhavanapatinikAyanI navI, ane devomAM to bhavanapati kAIkaja hoya che ( zAlmali vRkSane adhipati deva trIjI supArthabhavanapatinikAyane che. tadrata ). 2 alokavAsI dizAkamArIonAM be be bhavana jema gajadaMtanI nIce bhavanapati nikAmAM che taddata.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. karikUDakuMDaNaidaha-kurukaMcaNayamalasamaviaDDesu // jiNabhavaNavisaMvAo, jo taM jANaMti gIatthA // 78 // zabdArtha - vara-karikUTa vimavana-jinabhavano saMbaMdhi suMdakhadava8-kuMDa nadIo draho visaMvALo-visaMvAda kuMva-kurUkSetranA kaMcanagiri go-je (je visaMvAda che. cama-camakagiri cAra taMte (te visaMvAdanA nirNayane ) samavasu-samavaitADhya cAra upara | gAgItArtho saMskRta anuvAda. karikUTakuMDanadIdraha-kurukAMcanayamalasamavaitADhyeSu / jinabhavanavisaMvAdo yastaM jAnanti gItArthAH // 78 // nAthAthI-vistarArthane anusAre sugama che. vistarArtha -bhadrazAla vanamAMnAM 8 kariTa, gaMgAprapAta Adi 76 kuMDa, gaMgA vigere 14 mahAnadIo [ nA kuMDa], padmadrahaAdi kaho, devakurUkSetramAMnA 100 ane uttarakurUkSetramAMnA 100 maLI kurUkSetranA 200 kaMcanagiri, tathA anukrame sItA tathA sItAdA nadInA be be paDakhe nIlavaMta niSadhathI kaMIka dUra rahelA be be yamalagiri ke je enuM nAma yamakagiri ane enuM nAma citra tathA vicitra parvata che, te upara, ane zadApAtI Adi cAra samatAtya eTale vRttavaitADhaya je himavaMta Adi cAra yugalakSetranA madhyabhAgamAM rahyA che, ane jene mULavistAra zikharavistAra madhyavistAra tathA uMcAI e sarva 10001000 yojana jeTalA samAna hovAthI ahiM samatA paNa gAthAmAM kahyA che te, e sarva sthAne keTalAka AcAryo kahe che ke jinabhavane che, ane keTalAka AcAryo kahe che ke jinabhavane nathI paraMtu devadevIonA prAsAda ane bhavano che, mATe e visaMvAdane (visaMvAdanA nirNayane) to zrI bahuzrutaja jANe 78 1 ahiM kaMDa ane nadIonA caityanAM sthAna judAM hoya nahi paraMtu kuMDanA dvIpa upara ja hoya te paNa pUrvAcAryoe kuMDa zabdathI 76 kuMDa ane nadI zabdathI 14 mahAnadI gaNI che, jethI 14 mahAnadInAM caitya jo ke kuMDanA hIpamAM na haiIne kaI jUdAsthAne hoya to te mAnavAmya che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 34 dIvaitADhayAnu varNana avataraNaH- huve 34 dIrghavaitADhyanu sva35 mA 4 gAthAmA aDevAya che-puvvAvarajalahiMtA, dasuccadasapihulamehalacaukkA / paNavIsuccA pannAsa tIsa dasa joaNa pittA // 79 // vehiM paririkattA, sakhayarapurapannasaTThiseNidugA | sadisiMdalogapAlova bhogiuvarilla mehalayA // 80 // dudu khaMDa vihia bharahe - ravayA dudu guruguhA ya ruppamayA / do dIhA aDDA, tahA dutIsaM ca vijayasu // 81 // NavaraM te vijayaMtA, sa khayarapaNapannapura duseNIA / evaM khayarapurAI, sagatIsasayAI cAlAI // 82 // zabdArtha: puvva avara-pUrva bhane pazcima jalahi aMtA-samudranA saMtavANI dasa ucca - 10 yonI dasa pihula - 10 na paDegI mehalacaukA - yAra meNasAvAjA parikkhittA-vITAyalA sa-sahita khayarapura- pheyaranAM nagarI; vidyAdharanAM nagara pannasaTTi - 50 mane 60 seNi dugA zivAjA dudu khaMDa me me vilAga vihiarelA guruguhA - bhoTI guvAjA 18 paNavIsa uccA-pazIsa yojana yA pannAsa-pAsa yobhana tIsa-trIsa yojana dasa joaNa-hasa yojana pihuttA - paDegA evAjA savisi - potapotAnI dvizinA iMda logapAla - ndranA soyAgane upabhogI - upaloga yogya uvarilla - uparanI mehalayA bhejAvAjA hA aDDA - dIrgha vaitADhya dutIsaM-trIsa vaitADhya vijasu matrIsa vinnyobhAM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. navare parantu vinaya saMtA=vijayanA aMtavALA sa=sahita vayara vApapura=vidyAdharanAM pa5 nagara tu zi=be zreNivALA =e pramANe jayarapurAraMvidyAdharanAM nagaro satIyA rAja=sADatrIsaso cAlIsa saMskRta anuvAda. pUrvAparajaladhyantau, dazocadazapRthulamekhalacatuSko / paMcaviMzatyuccI, paMcAzatriMzaddazayojanapRthutvau | 7 | vedikAbhiH parikSiptau, sakhacarapurapaMcaSaSTizreNidviko / svadigindralokapAlopabhogyuparitanamekhalako che 80 || dvidvi khaMDavihitabharatairavatau dvidviguruguhau ca rUpyamayau / dvau dIpoM vaitADhyau, tathA dvAtriMzaca vijayeSu | 8 | navaraM te vijayAntAH, skhcrpNcpNcaashtpurdvishrenniikaaH| evaM khacarapurANi saptatriMzacchatAni catvAriMzadadhikAni // 82 // TrghA-pUrvasamudra ane pazcimasamudra cheDAvALA, tathA 10 ejana uMcI ane 10 ejana vistAravALI evI cAra mekhalAvALA, 25 pejana uMcA, 50-3-10 ejana pahoLAIvALA, vaidikAovaDe vITAyelA, vidyAdharanAM 50 ane 60 nagaranI be zreNivALA, potAnI dizitaraphanA IndranA lekapAlane upabhoga karavA yogya evI uparanI be mekhalAvALA, tathA bharata ane eravatakSetranA be be khaMDa-vibhAga jeNe karyA che evA, be be moTI guphAvALA ane rUpAnA evA be dI vetAlyaparvata che, vaLI vijemAM paNa batrIsa dIrghatAThayaparvate paNa evA ja che, paraMtu vizeSa e ke-te 32 vaitADhaya parvatanA cheDA vijaya tarapha che, tathA vidyAdharanAM 55-55 nagaranI be zreNivALA che. e pramANe [ jaMbudvIpamAM athavA sarvatADhacanA] vidyAdhara nagara 3740 (sADatrIsa cAlIsa) che 78-80-81-82 che vistA-jaMbadvIpamAM 34 vaitADhaya parvata che. vaitADhaya nAmano devA adhipati hovAthI e parvatonuM nAma vaitAbhe che, athavA e zAzvata nAma che. te 34 tArAnuM svarUpa A cAra gAthAo vaDe kahyuM che, temAM prathama te
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 kardhitAnuM varNana, 13 bharata eravatakSetranA be dItArAnuM svarUpa ane tyArabAda mahAvidehamAMnA 32 vaitADhyanuM svarUpa kahyuM che. | | ra dIrdha vitAvyanuM svarUpa che. 2 juvAnahiMtA-bharata ane airAvatanA be vaitADhayane darekane eka che? pUrvasamudrane sparze che, ane bIje cheDo pazcimasamudrane sparze che, arthAt pUrvathI pazcimasamudra sudhI dIrgha che, ane laMbacorasa AkAravALA che. 2 suthApisTana 3-10 ejana uMcI ane 10 yojana pahoLI evI cAra mekhalAvALA che. jevA eTale parvata upara caDhatAM vacce je sIdhe ane sapATa pradeza Ave tevA caDhAvarahita pradezanuM nAma mekhalA che. tyAM eka vaitADhayaupara cAra mekhalA che. | vaitADhya parvatanI 4-4 mekhalA , vaitADhayaparvatanI talATIthI athavA nIcenI bhUmithI 10 ejana upara caDhIe to dakSiNabAjue ane uttarabAjue paNa 10-10 ejana pahoLa sapATapradeza Ave che, te sapATapradeza pahoLAImAM 10 ejana che, paraMtu laMbAImAM to vaitADhayanI laMbAI jeTalo pUrva pazcimasamudrasudhI dIrgha che. jethI 10 ejana caDyA bAda parvatano caDhAva na hovAthI 10 ejana sudhI parvata sanmukha sIdhA cAlIe tyAre parvata Ave, tyAMthI (eTale e pahelI mekhalAnA Toca bhAga. 10 ejana cAlyA bAda) parvata upara puna: 10 jana caDhIe to bIjo paNa te ja sapATapradeza 10 ejana pahoLe ane pUrva samudrathI pazcimasamudra sudhIne dIrdha Ave, te sapATapradezamAM parvata sanmukha 10 ejana sIdhA tAtrya parvata. cAlyA bAda parvatane caDhAva caDhavAne Ave, te caDhAvasthAnathI paNa pAMca janaupara caDhI rahIe te parvatanI Toce pahoMcyA gaNAya. e rIte jema dakSiNabAjue e be mekhalA 30 uttara,
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14s zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, che, tevI ja uttara tarapha paNa sarakhA ja svarUpavALI be mekhalA che, jethI eka vatAvyane 4 mekhalA che. gAthAmAM mekhalAne 10 yojana uMcI kahI tethI sapATa pradeza 10 ejana uMce che ema na jANavuM, paraMtu 10 yojana uce caDhatAM mekhalA Ave che, mATe 10 jana uMcI kahI che. paraMtu mekhalAnI vAstavika uMcAI heya nahiM, kevaLa laMbAI pahoLAI hoya. e pramANe be vAra 10-10 jana caDhavAthI ane ekavAra 5 jana uMce caDhavAthI vaitADhayanI 25 pejananI uMcAI pUrNa thAya che, ane vaitADhaya 25 pejana jeTaleja uMce hoya che, te kahevAya che- 3 vAvI jhUjA-dareka vaitADhayaparvata bhUmithI 25 jana uco che, ane bhUminI aMdara 6 yajana uDe daTAyela che, jethI bhUminA aMdaranA mULamAMthI gaNIe to parvata 31 jana uce che, parantu zAstromAM sarvatra bhUmiuparathIja parvatanI uMcAI gaNAya che. 4 tIra rasa gogApiduttA-vaitADhayanI pahoLAI 50-3-10 yojana, ema traNa prakAranI che, kAraNake mekhalAnA svarUpamAM kahyA pramANe bhUmithI 10 jana upara caDhI pahelI mekhalAe AvIe tyAM sudhI 50 ejana pahoLo che, tyArabAda be bAjunI be mekhalAnA 10-10 ejana bAda karatAM be mekhalAnI vacce rahela parvata [ 50 bAda 20=10 ] 30 jana paheLe ja hoya, te paNa 10 ejana upara caDhI bIjI mekhalAe AvIe tyAM sudhI 30 jana paheLe che, paraMtu bIjI mekhalAne sthAne be bAjunI be mekhalAnA bIjA 10-10 ejana bAda karatAM be mekhalAnI vacce rahela parvata 10 jana ja pahoLo hoya. e 10 ejana pahoLAI pAMca jana upara caDI parvatanI Toce zikhare AvIe tyAM sudhI hoya ane tyArabAda te parvatanI ja samApti thaI. e pramANe 25 jananI uMcAImAM parvatanI traNe prakAranI jUdI jUdI paheLAI hoya che. e 79 che di 4ittA-dareka vaitADhayanI banne bAjue [ dakSiNe ane uttare ] ekeka vana ane vana pachI ekeka vedikA hoya che, tyAM parvatane lagatuM vana be janamAM kaMIka nyUna paheluM ane parvatanI laMbAI jeTaluM dI-lAMbu hoya che ane vanane lagatI vedikA paNa teTalI ja lAMbI, paraMtu pahelI 500 dhanuSa nI che. vaLI e vana ane vedikA parvatanI nIce bhUmi upara jANavAM. paraMtu mekhalA sthAne che te nahiM.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaitAstra parvatanI makavANAnA vAva | euren ara 5 pejana caDhatAM Abhiyogika devanI zreNanI mekhalA ejana ' yojananI che bIjA mekhalA uMco - 10 peja 10 vidhAdhara thoNanI mekhalA ejana 'pahalI mekhalA che jana) ane 1 dabA, tarakhI makhavA jethInA uttara taraphanI e majA che
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 1 / * * * * * * * * * * ** * 34 dIrdhatAnuM varNana. 6 sAvarapura jasadigitu-dareka vaitADhaya vidyAdharanAM 50 ane 60nagara vALI be zreNi sahita che. arthAt bhUmithI 1 yojana upara jyAM pahelI be mekhalA be bAjue che tyAM vidyAdharonI vasatI che ane teonAM 50 tathA 60 nagare che te A rIte-bharatakSetranA vaitADhayanI pahelI be mekhalAmAM dakSiNamekhalA sthAne vidyAdharonAM 50 nagara che, ane uttarabharatArdha taraphanI uttaramekhalAmAM 60 nagara che. dakSiNamekhalAnI laMbAI jaMbadvIpanI goLAInA kAraNathI TuMkI che mATe 50 nagara che, ane uttara mekhalAnI laMbAI vizeSa che mATe 60 nagare che. ( vaLI ahiM nagara eTale eka nagara nahi paraMtu aneka deza grAma sahita rAjadhAnInuM eka zahera teja eka nagara, jema vaDedarA eka nagara eTale vaDedarA tAbAnA aneka kasabA prAnta mahAla sahita evuM rAjadhAnInuM vaDodarA eka nagara gaNAya tevAM e 50-60 nagare rAjadhAnInAM jANavAM,) tenAM dakSiNa bAjue gaganavallabhaAdi nagare che, ane uttarabAjue rathanapuracakavALa Adi nagara che, e rAjadhAnIo ane deza grAma mekhalAnI laMbAI pramANe dIrghapaMktie zreNie hovAthI vidyAdhara gaNAya che, jethI 50 nagaro dakSiNazreNimAM ane 60 nagara uttarazreNimAM kahevAya che. aMrAvatanA vaitADhayamAM paNa e rIte che paraMtu vizeSa e ke--airAvatakSetranA vaitADhaya uparanI pahelI be mekhalAmAM zikharI parvata taraphanI dakSiNa mekhalAmAM 60 nagaranI zreNi che, ane samudrataraphanI uttara mekhalAmAM 50 nagaranI zreNi che, bIjuM sarvasvarUpa yathAyogya bharatavaitADhaya sarakhuM che. e pramANe pahelI be mekhalAmAM be vidyAdhara zreNio kahI ne have te uparanI bIjI be mekhalAmAM zuM che te kahe che. 7 raDhiorolojisTimenTsavA-potapotAnI dizinA IndranA kapALane upabhagayogya uparanI be mekhalAvALA sarve vaitADhaya che. arthAt je vaitADhaya dakSiNa dizAnA che tenI sarvoparitana mekhalAmAM dharma IndranA ane je vaitADhaya uttaradizimAM hoya te vaitADhayanI sarvoparitana be mekhalAmAM IzAna IndranA lokapALanA Abhiyogikade rahe che, kAraNa ke saudharmaindra dakSiNa dizAne Indra che, ane izAna Indra uttaradizAno Indra che, mATe "svasva dizinA IndranA" ema kahyuM. e pramANe hovAthI bharatatADhaya merUthI dakSiNadizAmAM hovAthI e vetADhayanI chellI uparanI be mekhalAmAM saudharmendranA samayama varUNa ane kubera nAmanA cAre lepAlanA AbhigikadevonA aneka bhavanonI zreNi che, temAM te Abhiyogikadevo rahe che, ane airAvatano vaitADhaya meranI uttaradizAmAM hovAthI tenI saparitana be mekhalAomAM IzAnaIndrane eja cAra nAmavALA
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ le zrI ladhu kSetrasamAsa vistarAtha sahita. lAMkapALanA AbhiyogikadevAnA bhavanAnI zreNi che, temAM te AliyeAgikadevA rahe che. ahiM mAthAmAM AbhiyAgika zabda nathI teA paNa adhyAhArathI grahaNu karavA, kAraNa ke e bhavaneAmAM leAkapALa pAte rahetA nathI. parantu kAI vakhate ahiM Ave tyAre ArAma levA mATenA prAsAdA hAya tA saMgata che, parantu te vAta zAstramAM spaSTa na heAvAthI tema mAnI zakAya nahiM. ahiM AbhiyAgika eTale sevakadeve jANavA, te paNa sarve eka patyeApamanA AyuSyavALA che; zeSa devAnI mA e devAnI rAjadhAnIe kahI nathI, kAraNa ke pAte adhipatideve nathI. vaLI e AbhiyAgikadevA haimAnika nikAyanA nathI. parantu vyantaranikAyanA che, ema zrI ja'0 prajJaptinI vRttimAM kahyu che. amiyoyA:--'rAjo vAgheydharmaja rio vyantaraviropAtteSAmAvAsamUrta zreLyo. gAmiyonya ethI prApte ' prati vacanAt vaLI e kahelI vidyAdharanI e e zreNi ane AbhiyAgyadevanI be be zreNi te dareka pAtAnI e paDakhe ekeka vana ane ekeka leviA vaDe vITAyela che, jethI eka zreNi e vana ane e vedikAyukta hAvAthI be zreNinAM cAra vana ane cAra vedikA jANavAM. tevI rIte uparanI e AbhiyAgyazreNionAM paNa cAra vana ane cAra vedikA jANavAM. // 80 // 5 vaitADhaca pAnu zikharasthAna // vaitADhacaparva tAnA zikharasthAne keAInI niyata vasatI mekhalAevat nathI, parantu jagatInA vana ane vedikAnI mAphaka aneka vyantaradevA AvI krIDA kare che, sukha pUrvaka bese che, sUe che, ane pUrvakRtapuNyane AnaMda anubhave che. zikharasthAna paNa ghaNuM ramaNIka ratnaddha bhUmitalavALu che. tenA upara madhyabhAgamAM lakhacArasa eka vedikA 500 dhanutra paheALI che, ane e mAjI ke vanakhaMDa che. tenI laMbAI parvatanI lakhAI tulya che, ane vananI paheALAI dezeAna e yeAjana darekanI che. e bRhatsetrasamAsavRttine abhiprAya che, ane zrIja bU.prajJaptinI vRttimAM teA jagatI uparanI vedikA sarakhI cAre dizi vidi zImAM pharatI ekaja vedikA parvatanA kinAre kinAre dezana e ceAjana khasatI che, ane vana paNa tevIja rIte vaizvikAnI sarva bAjue bAhyabhAge vITAyalu parvatanA sarvAntya kinArA sudhI che. jethI sarva paryanta bhAga vanayukta che. tAvata eja ke jagatInI vedikA valayAkAra che, te| A vedikA lakhacArasa AkAre che, parantu vaitADhatra parvatanI bhUmigata vedikAvat dakSiNeAttaravibhAgarUpa e vedikA nathI. ema kahevAthI zikharatala sivAyanI nIcenI sarva vaidikAomAM pUrva pazcima
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34-dIrdha vaitAnuM varNana. 13 dizAmAM vedikA nathI, kevaLa uttaradakSiNadizAmAM vedikAo che, ane zikharasthAne te cAre dizAe vedikA che. 8 avijhimaravA =vaLI e be dIrdha vaitADhaya kevA che ? te kahe che bharata rAvatanA jeNe be be khaMDa-bhAga karelA che, arthAta bhAratanA ati madhyabhAgamAM AvelA vaitADhathe bharatakSetranA be bhAga karyA che, temAM samudra taraphano vibhAga te mita ane laghuhimavaMta taraphano bhAga te 3ttaramata kahevAya. e pramANe airAvatakSetranA atimadhyamAM AvelA vaitAdyathI samudra taraphano bhAga te uttararAvata ane zikharI parvatataraphano bhAga te raLipherAvata kahevAya. 1 phuTugurugu dareka vaitADhayamAM be be moTI guphAo che, jenuM svarUpa have pachI kahevAze. ramavA=dareka tArA rUpano banelo che. phorI -e upara kahelA 8 vizeSavALA dIrghatA be che, 5 32 dIrdha vaitADhaya che ta thatAM ja vijJanuM-tathA mahAvidehakSetranI batrIsa vijayemAM paNa upara kahelA svarUpavALA ja 32 dIrghatADhaya che, javAM te paraMtu te batrIsa vaitADhayo vinayaMtravijayanA aMtavALA che, arthAt teonA be cheDA be bAjunI be vi tarapha pahoMcyA che, athavA vija tarapha gayA che. tathA savarAja kuLamA-vidyAdharanAM 55-55 nagaranI be zreNi sahita che, arthAta bharatavetAlyavat eka bAju 50 ane bIjI bAju 60 nagara nathI, paraMtu banne bAju pa5-55 nagara sahita che, kAraNa ke ahiMgoLAInA abhAve banne mekhalAnI laMbAI sarakhI che. e pramANe dareka vaitADhayamAM 110-110 vidyAdhara nagare hovAthI jaMbudvIpamAM vidyAdharanAM sarvanagara [344110=] 3740 che. che 81 che 82 che 3 ahi vinacaMtA e zabda " samadrasudhInA aMtavALA nathI " ema darzAvavAne arthe che, paraMtu vijayasparzI aMtavALA vaitADhavyo che ema darzAvavAnuM nathI. jethI gata sarakha vinayaMtA ne artha na thAya kAraNa ke jema be vetAno chesamudrane sparyA che tema 32 vaitADhayonA che. vijayane sparyA nathI, paraMtu vana vakSaskAra ane antanadIone sparzalA che. mATe ahi vinacaMtA no artha vijayasparzI aMtavALA na karatAM "vijaya tarapha gayelA evo artha kare. vaLI e artha paNa 8 vaitADhayone saze saMbaMdha karate nathI te paNa 24 vaitADhonI apekSAo bAdRzyatAe vinayaMtA zabda ghaTI zake
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita avataraNa:-81mI gAthAmAM dareka vaitADhayane tamisaane vaMdaprapati nAmanI be be moTI guphAo che ema kahyuM te guphAonuM svarUpa have A 83 thI 87 mI gAthA sudhImAM kahevAze, tyAM prathama A gAthAmAM dareka mahAguphAnuM pramANa kahe che te A pramANe - girivittharadIhAo, aDucca cau pihupvesdaaraao| bArasapiDulA aDuccayAu veaDvaduguhAo // 83 // zabdArtha - jijiviyara-girinA vistAra jeTalI | rAgo-evAM dvAravALI rA-dIrgha, lAMbI vArasavidurI3-12 jana pahoLI 3-ATha yeAjana uMcA 3IyA3-ATha yojana UMcAM vidura-cAra jana pahoLAM ane 1 veba-vetAThaya parvatanI 4 jana pravezavALA | suputro- be be guphAo saMskRta anuvAda girivistaradIrgha aSToccacatuHpRthupravezadvAre / dvAdazapRthule aSTocce vaitaattydviguhe|| 83 // TrthArtha-parvatanA vistAra jeTalI lAMbI, tathA AThajana uMcA cAjana pahoLAM ane cAra (cArajana) pravezavALAM dvAravALI, tathA bAjana pahoLI ane AThajana uMcI evI tAkaparvatanI be be mahAguphAo che. te 83 5 vistA--- parvatano vistAra uttara dakSiNa rIte 50 jana che, mATe vistAramAM AvelI e guphAo paNa 50 ejana lAMbI che. tathA ekeka guphAne uttaratarapha ane dakSiNatarapha ema be be dvAra che. te dareka dvAra ATha jana uMcA 4 yojana pahoLAIvALAM ane 4 jana pravezavALA che. vaLI e guphAnI pahoLAI aMdaranA bhAgamAM 12 jana che ane guphAnI uMcAI ATha yojanA che, evA prakAranI tamila ane vaMghaHITT nAmanI be be guphAo dareka tAlya parvatane levAthI sarva maLI 68 guphAo che, ane guphAnAM dvAra sarva maLI 1. e benAM sthAna AgaLa 86 mI gAthAmAM kaheze.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ unmagnA-nimagnA nadIonuM varNana. 138 che. e dvArenAM kamADanI pahoLAI dvArathI ardhapramANunI eTale be be jananI hoya ane uMcAI te guphAne anusAre 8 jana ja hoya te svataH vicAravuM. . 83 avataUT: vaitAdyaparvatanI dareka guphAmAM be be nadIo vilakSaNa jaLavALI che te A gAthAmAM kahevAya che - tammajjha dujoaNa aMtarAo ti ti vittharAo dunniio| ummagaNimmaggAo kaDagAo mahANaigayAo // 84 // zabdArtha - tammanna-te guphAnA madhyabhAge | Dama-unmagnikA nAmanI TukomaLa aMtavo-be jana AMtare fmAro-nimagnikA nAmanI titi virAmo-traNa traNa jana vego -kaTakamAMthI (pahADanI kaDA | vistAravALI hemAMthI nikaLIne ) yugo-be nadIo mArUAthAno-mahAnadImAM maLelI che saMskRta anuvAda tanmadhye dviyojanAntare tritrivistare dvinadyau [ dve nadyau ] / unmagnikAnimagnike kaTakAnmahAnadIgate // 84 // jAthA -te guphAnA atimadhyabhAge be be janane AMtare traNa traNa jananA vistAravALI unmajJA ane nimagnA nAmanI be nadIo kaDANamAMthI nikaLI mahAnadIone maLelI che84 vistarArtha--guphAnA dakSiNa dvArathI guphAnI aMdara 21 jana dUra jaIe tyAM tamisA guphAmAM pahelI rUmamAM na nAmanI nadI traNa jananA uttara dakSiNa vistAravALI ane guphAnI pahoLAI pramANe 12 jana lAMbI che, te tamiA guphAnI pUrva dizAnA kaDAhamAMthI ( zilAmaya bhittibhAgamAMthI) nikaLI pazcimadizAnA kaDAhamAM ( bhittinI nIce ) thaIne siMdhumahAnadIne maLe che. A nadImAM tRNa kASTa patthara Adi je koI vastu paDe te nIce bI jatI nathI, paraMtu upara taratI rahIne pANAnA mejathI traNavAra aphaLAtI aphaLAtI nadInA * 1 tilu sAduLA jAdugara datyAdi vacanA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. kinAre sthaLa upara AvI jAya che, paraMtu nadImAM te vastu rahetI nathI, mATe enuM nAma magna-DubelI e arthane sat upasarga pratipakSI artharUpe lAgavAthI] 3ma-upara rahetI vastuvALI nadI e nAma sArthaka che e unmagnA nadIthI puna: be yojana dUra uttara tarapha jaIe tyAre evAja svarUpavALI bIjI nadI traNa jana vistAravALI 12 yeAjana lAMbI ane pUrva kaDAhamAMthI nikaLI pazcimakaDAhanI nIce thaIne siMdhumahAnadIne maLatI nimama nAmanI nadI che, A nadInA jaLano svabhAva evo che ke-emAM tRNa kAi patthara manuSya Adi je kaMI vastu paDe te taravA jevI halakI hoya to paNa traNavAra haNAI haNAIne nIce DubI jAya che, e pramANe koIpaNa vastu e jaLamAM taratI nathI tema jaLathI haNAIne bahAra sthaLa upara paNa AvatI nathI mATe enuM e nAma sArthaka che. kAraNa ke " jene viSe paDelI koIpaNa vastu nimajajati-DubI jAya te nimagnA e vyutpatti che. e pramANe pazcimadizAmAM AvelI tamisA guphAnI be nadI kahI. e bharatakSetranA tArAmAM pUrva dizAe caMragata guphAmAM paNa dakSiNakArathI 21 jana dUra jatAM pahelI unmagnA ane be ejanane aMtare bIjI nimagnA nadI Ave che, parantu taphAvata e che ke-A nadIo guphAnI aMdaranA pazcima kaDAhamAMthI nikaLI guphAmAM 12 yojana vahI pUrva kaDAhanIce thaIne gaMgA nAmanI mahAnadIne maLe che. e rIte bharatADhayanI guphAnI cAranadIo sarakhI rAvata kSetranA vaitADhacanI paNa cAra nadIo jANavI, parantu taphAvata e ke--kSetradizAne anusAre tyAM pUrvadizAe tamisaguphA che, ane pazcimadizAe khaMDaprapAta guphA che, tyAM tamisAnI be nadIo pazcimakaDAhamAMthI nikaLI pUrva kaDAhamAM nIce thaIne raktavatI mahAnadIne maLe che, ane maMDaprapAtAnI be nadIo pUrva kaDAhamAMthI nikaLI pazcimakaDAhamAM raktA mahAnadIne maLe che. e pramANe nirgama viparyaya ane saMgamanadIne viparyaya kahe, ane pravezamAM "uttaradvArathI 21 jana jatAM " ema kahevuM. tathA Dara vijayanA 3ra vaitADhamAM paNa je merathI dakSiNa taraphanA vaitADhaya che tenI guphAnI nadIonuM svarUpa bharatatADhayanI guphAnI nadIo tulya ane uttarataraphanA tADhayonI guphAmAMnI nadIonuM svarUpa eravatavaitADhayaguphAnI nadIo tulya kahevuM. paraMtu saMgamanadIomAM bahu viparyaya hovAthI vijayanadIAnAM sthAna vicArIne potAnI buddhithI yathAsaMbhava saMgamanadI kahevI. e
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ guphAmAM cakroe karelA prakAza maDaLeAnu svarUpa 147 nadIo upara gamanAgamana karavAne cakravatInuM vA kIratna ( cIneA sutAra ) pUla khAMdhe che. 5 84 5 avataraLa:----have A gAthAmAM guDhDhAnI aMdara prakAzamATe cakravattI prakAzamaDaLe! Alekhe che, te vAta kahevAya che---- iha paibhittiM guNavanna - maMDale lihai cakki du du samuhe / paNasayadhaNuhapamANe,bAregaDajoaNujoe // 85 // 66=A guphAmAM varUmitti=pratyeka bhIMte zuLayamaM3=49 maDaLA likhe che, citare che zabdAH-- samudre=sanmukha, sTAmAhAmI vAra 1 4=12-1-8 yeAjana 3jJo udyota karanArAM saMskRta anuvAda atra pratibhittimekonapaMcAzanmaMDalAni likhati cakrI dve dve sanmukhe / paMcazatadhanuH pramANAni, dvAdazaikASTayojanodyotAni || 81 // thArtha:A guphAmAM dareka bhIMte cakravatI ogaNapacAsa prakAzamaDaLAne e e sanmukha rahe evI rIte Alekhe che, ta prakAzamaMDaLeA 500 dhanu' pramANanAM ane 12-1-8 ceAjana sudhI prakAzakaranArAM hoya che // 85 u vistarArtha:--have A guphAmAM cakravartI 49 prakAzamaMDaLe citare che te kahevAya che. 5 vaitADhaca guphAmAM 4-49 prakArAmaDA ! vaitADhayaparvatanI e e guphAe sadAkALa baMdha rahe che, jyAre cakravatI utpanna thAya ane cha khaMDanA digvijaya karavA nikaLe tyAre A mahAadhakAramaya guphAomAM thaIne uttaradizAnA traNa khaMDa sAdhavA jAya che, tyAre pahelI misrA nAmanI guphAnA dhRtamALa nAmanA adhiSThAyakane uddezI arjuma tapa karI peAtAnA senApati pAse dvArane traNa vAra daMDaratnavaDe prahAra karAvI guphAnAM dvAra ughaDAve che, tyArabAda cakravatI hastiratnaupara besI potAnA prakAzamATe hastinA mastakaupara maNiratnasthApIne prathama tamisrANuphAnI
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrI ladhu trasamAsa vistarArtha sahita aMdara praveza karI eka jana gayA bAda pAchaLa AvatA sainyanA prakAzane arthe khaDI sarakhA kAkiNI nAmanA ratavaDe paheluM prakAzamaMDaLa dakSiNa dvAranA pUrvadizitaraphanA kamADaupara Alekha-citare. bIjuM maMDaLa pazcima kamADanA eka jana bAda pahelAnI barAbara sanmukha Alekhe. tyArabAda trIjuM maMDaLa pUrvakamADanI pAchaLanA taTTakala upara ughADelA kamADanI kinArI pAse Alekhe, cothuM maMDaLa pazcimakamADanA taTTaka upara ughaDelA kamADanI kinArI pAse Alekhe. pAMcamuM maMDaLa pUrva taTTaka upara trIjAmaMDaLathI eka janane antare Alekhe, tyArabAda chaThTha maMDaLa pazcima paNa pazcimaTTaka upara cethAthI eka jana dara pAMcamAnI sanmukha Alekhe. tyArabAda sAtamuM maMDaLa parvatanI pUrvabhIMta upara ane AThamuM maMDaLa pazcimabhIMta upara taTTakanI pAse Alekhe. e rIte ekeeka janane antare 49maMDaLa pUrvadizimAM ane 49 maMDaLa pazcimadizAmAM maLI 98 prakAzamaMDaLo citare, jethI pUrva dizAmAM dakSiNa kamADaupara 1 dakSiNuTTakaupara 2, tyArabAda bhittiupara 43, tyArabAda uttaradvAranA taddaupara 2 ane kamADaupara 1 maLI 49 maMDaLa thayAM, tevI ja rIte pazcimadizAmAM paNa barAbara sanmukha 49 maMDaLa hoya. prakArAntare 49 prakAzamaMDaLe che upara kahelI prakAzamaMDaLanI rIti zrImalayagirijIkRta brahakSetrasamAsanI vRtti vigeremAM kahI che, paraMtu zrI AvazyakanI bRhadavRtti vigeremAM A pramANe kahyuM che ke guphAmAM praveza karate bharata cakravatI pAchaLanA senyAdikane prakAza karavAnA kAraNathI dakSiNadvAranA pUrvakamADaupara 1 yejanavajIne bIjA jananA prAraMbhamAM paheluM maMDaLa Alekhe, tyArabAda mUtrikAnI rIte utaratAM pazcimakamADanA tadRupara trIjA jananA prAraMbhamAM 2 juM maMDaLa Alekhe. puna: gemUtrikA paddhatie AgaLa khasatAM trIjuM maMDaLa pUrvadRkaupara cothA bheja 1 be rojana pahoLA kamADanI pAchaLa cAra na lAMbe pahoLo kamADane AgaLa vadhatAM aTakAve e bhittibhAga je mULabhittithI jUde paNa lAgele heya che te tAdaka vA tedaka kahevAya. e gamUtrikA AkAra kahevAya. arthAta baLada cAlatAM cAlatAM prastravaNa kare tyAre je AkAre bhUmi upara paDe te AkAra,
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke dakSiNa dvAra dAtAra 4 cAMna toda upAra tA. 94 0 0 0 [500_. todaka ww zrI mAdA paga pamanAlaga 0 // matAntare gomRtrikA AkAra 49 prakAzamaMDalo || | A pazcima bhittimAM 24 prakAzamaMDala (9 che topaNa 24 jANavAM) 0 A pUrva bhIttimAM 25 prakAzamaMDala (10 che topaNa 25 jANavAM ) 11 [ vatADhya guphAmAM // sTrAmAM hAmI 49 49 prakAza maMDalo || 0 0 0 0 0 0 A AmAM hvAmI 16-16 maMtrone paNa 43 -43 maMDalo jANavAMte bhInAo uparanAM che. upagulI dha dhanuya vitAvyA dareka prakAzaDela nI 12 ceMjana ! pramANa bhulI bodhaH 8 golDana ane be paDakhe ke cIjana jeTalA prakAza ( sUrya sarakho ke kare che RJ N 7 0 0 0 0 0 0 A 33 mahAmAM 1-1 7pATa upara 2-2 todaka upara uttara dvAra uttara dara wwwww
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ ann ^^^^^^^^^^^^^^ 1 guphAnA prakAzamaMDalenuM svarUpa. 14 nanA prAraMbhamAM lakhe. tyArabAda pazcimabhittiupara pAMcamA jananA prAraMbhamAM cANuM maMDaLa lakhe, tyArabAda eja paddhatie pUrvabhittiupara chaThThA ejananA prAraMbhamAM pAMcamuM maMDaLa lakhe, e rIte yAvat 48 muM maMDaLa uttaradvAranA pazcimakapATaupara pahelA ejananA AraMbhamAM ane 49 muM maMDaLa uttaradvAranA pUrvakapATaupara bIjA jananA AraMbhamAM Alekhe. e pramANe eka bhitti upara 25 ane bIjI bhittiupara 24 maLIne 49 maMDaLa thAya. che prakAzamaMDaLanuM laMbAI Adi pramANa e dareka prakAzamaMDaLa utsadhAMgulathI 500 dhanuSa lAMbu pahelu ane valayAkAra hoya che, tathA guphAnI pahoLAI jeTalo lAMbe sanmukha prakAza paDavAthI e maMDaLanA prakAzanI laMbAI pramANagulathI 12 jana che, tathA guphAnI uMcAI pramANe ATha jana prakAzanI uMcAI che, ane potAnI be paDakhe che ne jana prakAza gaNavAthI 1 yeAjana pArzvavatI prakAza che, arthAt dareka maMDaLa sanmukha dizAe pramANAMgulI 1ra jana sudhI prakAza kare che, udghadha: 8 jana ane be paDakhe maLI 1 yojana prakAza kare che. maMDaLa-jevo sUrya tevuM ja dekhAya ane prakAza paNa sUrya sarakho ja jANavo. che prakAzamaMDaLe vigerenI sthiti che cakavatI jyAM sudhI rAjya kare athavA jIve tyAM sudhI prakAzamaMDaLe prakAza karatAM rahe che, temaja guphAomAM thaIne uttarakhaMDamAM javuM AvavuM paNa khulluM rahe che. tema ja guphAmAMnI be nadI uparanA vAIkIrane (cakravatInA sutAre) bAMdhelA pUla paNa kAyama rahe che, [ tyArabAda guphAnAM dvAra baMdha thaye prakAzamaMDaLe Adi vinAza pAme che. ] e pramANe bharatavaitADhacanI bIjI khaMDaprapAtaguphAmAM paNa prakAzamaMDaLanuM svarUpa tamistrAguphA sarakhuM jANavuM. vizeSa e ke-uttarabhAratane digvijaya karI - cakravatI' dakSiNabhAratamAM pAcho vaLe tyAre e guphAnA uttaradvAramAM praveza karI dakSiNadvArathI bahAra nikaLe che. mATe tamisAguphA uttarabharatAmAM javAne mATe che, ane khaMDaprapAtaguphA cakravatIne dakSiNa bhAratamAM pAchA AvavA mATe upayegI thAya che. vaLI airAvata ane mahAvidehanA 3ra vaitAnI guphAonAM prakAzamaMDabenuM svarUpa paNa e rIte ja jANavuM, paraMtu praveza nirgamamAM dizAonA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita, phiphAra vigere yathAsaMbhava pitAnI meLe vicAravA lAgyA che. sarvavarNana karavAthI graMtha vadhI jAya, mATe upara kahelA digadarzana mAtrathI ja zeSa sarvasvarUpa vicAravuM. . 85 che avatAja -have A gAthAmAM vaitADhacanI be guphAonAM nAma ane sthAna kahe che- sA tamisaguhA jIe, cakkI pavisei mjjhkhNddNto| usahaM aMkia so jIe, valai sA khaMDagapavAyA // 86 // zabdathaH sAte 3sadRSabhakUTane tamAM tamisAguphA ji-aMkita karIne (nAma lakhIne) jI-jenA vaDe, jemAM thaIne -te, cakavatI jida-praveza kare vara-pAcho vaLe maHvaMdagaMto-madhyakhaMDanI aMdara caMpavAnA-khaMDaprapAtA guphA. saMskRta anuvAda. sA tamisraguhA yasyAM cakrI pravizati madhyakhaMDAntaH / RSabhamaMkayitvA yasyAM valati sA khaMDakApAtA / / 86 // pathArtha -je guphAmAM thaIne cakavatI madhyakhaMDanI aMdara (uttarAkhaMDamAM) praveza kare che, te tamistraguphA, ane jemAM thaIne cakravatI pAcho vaLe che te aMkaprapAtA guphA. e 86 che vistarArtha -dakSiNabharatanA traNe khaMDa jItIne cakravatI uttarabhAratanA traNa khaMDa jItavA jAya che, tyAre dakSiNabharatanA madhyabhAgathI pazcimadizAmAM, parantu siMdhu nadIthI pUrva dizAmAM AvelI tamArA nAmanI guphA che, temAM thaIne cakravatI uttarabhAratamAM jAya che, ane uttarabharatakSetranA traNe khaMDa jItAI rahyA bAda bharatanA madhyabhAgathI pUrvamAM paraMtu gaMgAnadIthI pazcimadizAmAM je bIjI hiMdagata nAmanI guphA che temAM thaIne cakavatI dakSiNa bhAratamAM pAcho vaLe che. e vigata prathama kahevAyalI che. vaLI uttarabhAratanA 3 khaMDa jItyAbAda uttarabhAratanA madhyabhAgamAM laghu
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vaitAtA parvatanI te zukrANono vAva | khaDagapAta guphAnuM tamisA guphAnuM uttara dvAra cakra nirgamana. uttara dvArA [ % ? !!. 03E 6 l0 0 0 0 0 0 0 20 0 0 0 0 0 0 0, 0 ne or nimagnA nadI 6 1. 0 unmaranA nadI che kiiiiiiiiiiiiiiiii kAmauniA. ' unmajJA naI che ? ? liliiiiiiiiiiiiic ) 0 iseongi 0 0 0 IP, 0 0. - risa Alle PIRKSIN tamitrA guphAnuM dakSiNa dvArA cako praveza. .1 T000000000 blyu 000000000 - - ~ bAla 0000%000 dakSiNa dvAra gakI nirgamana, - 11 0 00000000 sUcanA-mamA nadIne badale nimajhA nadI vAMcavu. zrI mahAya prinTIMga presa-bhAvanagara,
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ guphAnA adhipati devanuM svarUpa. 15 himavaMtaparvatanI talahaTIthI kaMIka dUra samada nAme nhAne parvata che te parvatanI pUrva dizAnI kaTAhaupara cakavatI pitAnuM nAma kAkiNIratnathI lakhIne tyArabAda khaMDaprapAtaguphAmAM thaIne pAcho vaLe che, mATe ahiM sarva vaitADhyomAM paNa cakravatIne praveza karavAnI tamisaguphA te pazcimamAM che, ane pAchA vaLavAnI guphA te khaMDaprapAtaguphA pUrva dizAmAM che. aSabhakUTa ane te upara nAmalekhana vigerenI vigata 75 mI gAthAnA vistarArthamAM aSabhakUTanA varNana prasaMge kahevAI che, mATe ahiM vizeSa lakhavAnuM prayojana nathI. gAthAmAM uttarabharatakSetrane madhyakhaMDa kahevAnuM kAraNa ke dakSiNabharata samudra tarapha bahAra paDato hovAthI bAhyakhaMDa gaNAya, te apekSAe vaitADhya ane laghuhimavaMta e be parvatanA aMtarALamAM AveluM uttarabharata te madhyakhaMDa athavA abhyantara khaMDa paNa kahevAya. ahiM sarvasvarUpa bharatakSetranA vaitADhayane uddezIne kahyuM che, topaNa sarve vaitADhonI be be guphAo sarakhA svarUpe jANavI. kevaLa dizAviparyaya vicArIne kahe, athavA sUryadizAnI apekSAe sarva rIte samAnatA ja jANavI. che 86 che avatanar:-have A gAthAmAM vaitADhayanI be guphAnA be adhipatideva tathA ughADelI guphA kayAM sudhI ughADI rahe vigere kahevAya che - kayamAlanamAlaya-surAo vddddinnibddhslilaao| jA cakkI tA ciTuMti, tAo ugghaDiadArAo // 87 // zabdArtha - mATa-kRtamALadeva sarasTA-nadIovALI na mA-naTTamALadeva, nRttamAlA vazI-jyAMsudhI cakravatI surA-devavALI vidruti-rahe, heAya che 6-vArdhakirana, sutArarasa tAro te be guphA vikra-bAMdhelI 3mi dvArA ughADAdvAravALI saMskRta anuvAda. kRtamAlanRttamAlakasure, vardhakinibaddhasalile / yAvaccakrI tAvat tiSThati te udghaTitadvAre / / 87 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra zrI ladhu kSetrasamAsa vistarArtha sahita thArtha -kRtamALa ane nRttamALa deva ( nA Adhipatya ) vALI, tathA vadhakirane bAMdhelI nadIovALI evI te be guphAo jyAM sudhI cakravartI hoya che, tyAM sudhI te be guphA ughADA dvAravALI rahe che. e 87 vistarArtha-tamisA guphAnA adhipati kRtamA deva che, ane khaMDaprapAta guphAne adhipati mAtra deva che. e bannenAM be phUTa paNa tArA upara che, temaja emanI 12000 yajana vistAravALI rAjadhAnI bIjA naMbadvIpamAM che. bannenuM eka palepama AyuSya che, ane vijayadeva sarakhA mahARddhivALA e cantaradeva che. tathA e banne guphAnI je unmazno ane nimagnA nAmanI be be nadIo pUrve kahevAI che, te nadIo upara cakravatI digvijaya karavA jAya che, tyAre vardhakirana (cakavatano zreSThasutAra) te upara traNa traNa jana lAMbA pUla bAMdhe che, tathA jyAM sudhI cakavatInuM rAjya rahe che tyAM sudhI e banne guphAonAM dvAra ughADAM rahe che, tyArabAda adhipatideva banne dvArane baMdha kare che, jethI guphAnI aMdaranA prakAzamaMDaLo ane bAMdhelA nadInA pUla dhIre dhIre vinAza pAme che. ItyAdi kiMcit svarUpa 85 AdigAthAnA vistarArthamAM paNa kahyuM che, tyAMthI guphA ughADavAnI rIti vigere jANavI. ahiM keTalAka AcArya kahe che ke--jyAM sudhI cakavatI jIve tyAM sudhI guphAnA dvAra ughADA rahe, ane keTalAka kahe che ke,-rAjya rahe tyAM sudhI. ahiM jIvavAno pakSa svIkArIe to cakravatIe dIkSA lIdhA bAda paNa ughADI rahe ema svIkAravuM joIe, mATe e be matamAM satya tattva zrIbahuzrutagamya. TA avatA:-have A gAthAmAM bAhyAvatI dakSiNabharatanA madhyabhAgamAM ayodhyA nagaranuM pramANa kahe che- bahikhaMDato bArasa-dIhA navavitthaDA aujjhapurI / sA lavaNA veaDDA, caudahiasayaM cigArakalA // 88 // zabdArtha - dvira to-bAkhaMDanI aMdara | RT-te (adhyA ) kAraNa vI-12 pejana dI vaLI-lavaNasamudrathI nA thi-9 jana vistAravALI 3siyaM-coda adhika se, 114 aAzA-adhyApurI ja dazA -ane 11 kaLA jana,
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayodhyA nagarInuM varNana. 153 saMskRta anuvAda bAhyakhaMDAntAdazadIrghA navavistarA ayodhyApurI / sA lavaNAd vaitADhyAt caturdazAdhikazataM caikAdaza kalAH // 88 // TdhArya-bAhyakhaMDanI aMdara 12 jina dIdhuM ane 9 jana vistAravALI ayodhyApurI nAmanI nagarI che, te lavaNasamudrathI ane vaitAlyathI paNa ekasacada jana ane agiAra kaLA [ 114. 11 ka. ] dUra che88 che vistarArtha-samudratarapha bahAranA bhAgamAM hovAthI dakSiNabharata te bAhyakhaMDa kahevAya, ane vaitAdya tathA laghuhimavaMta e be parvatanI madhye-vacce AvavAthI uttarabharata te madhyamaMDa kahevAya, tyAM dakSiNabharatarUpa bAhyakhaMDanA atimadhyabhAge vyApu nAmanI nagarI pramANugulathI 12 yojana lAMbI ane 9 ejana pahoLI che. e nagarI A avasarpiNImAM zrInASabhadeva pahelA tIrthakara ane pahelA rAja thayA temanI rAjadhAnI che. vaLI zrI kaSabhadevanA rAjyAbhiSeka prasaMge yugalIkamanuSyae paDIAomAM bharI lAvelA jaLavaDe vinayapUrvaka prabhunA caraNaupara abhipaka karyo, te vinayathI rAjI thaI saudharmaIndra e vinItayugalIkenA AzrayamATe vezamaNa lokapALane AjJA karI vinItA nA nAmanI je nagarI bAMdhI ApI teja vinItA nagarI ayodhyApurInuM bIjuM nAma che. je vakhate dhanade ( zramaNa ) e nagarI bAMdhI te vakhate daivI zaktivaDe zIdhra sonAnA koTa sahita suvarNaratnAdimaya prAsAdavALI bAMdhI hatI. tene suvarNa killo (koTa) 1200 dhanura ucA, 800 dhanuSa pahoLA ro. IzAnadizAmAM nAbhirAjAne sAta mALane samarasa mahela suvarNano ra, ane pUrvadizAmAM bharatacakIne geLa prAsAda ra. agnikoNamAM bAhubalIne prAsAda ane te benI vacce zeSa 98 bhAIonA prAsAda dhanade racyA. madhyabhAgamAM zrISabhadevane prAsAda 21 mALane race, jenuM nAma rokaprima rAkhyuM. nagaranI aMdara hajAro jinabhuvane maMDalIkarAjAnA mahele kSatriyAdi uttama varNanI vasatI mATenA mahela vigere avarNanIya racanA nagaramAM racI, ane nagara bahAra kArU nArU vigere varNonI vasatI mATe ekathI traNa mALa sudhInAM uMcA gharo hajAro racyAM, cAra dizAe cAra vana meTAM ane bIjA nAnAM aneka vana (bAga bagIcA) rA. dareka vanamAM ekeka jinabhavana racyuM. cAra dizAmAM aSTApada Adi cAra parvato racyA, ityAdi aneka racanA dhanade eka ahorAtrimAM racI. 20
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrI laghukSetrasamAsa vitarArtha sahita, A ayodhyAnagarI lavaNasamudrathI ane vaitAdyaparvatathI 114 jana 11 kaLA dUra bharatanA madhyabhAge racI. bharatakSetranI pahoLAI para6 jana 6 kaLAmAMthI vaitADhyanI 50 ejana pahoLAI bAda karI tenuM ardha karatAM 238-3 jana jeTalI dakSiNa bhAratanI pahoLAI che, temAMthI nagarInI 9 jana pahoLAI bAda karatAM rara-3 Ave, tenuM ardha karavAthI 114 yojana 11 kaLA Ave, jethI lavaNasamudranA jaLaprAraMbhathI nagarIne keTa eTale dUra che, temaja vaitAdyaparvatathI paNa nagarIne keTa eTale dUra che. dareka avasarpiNa ane utsarpiNImAM bhArata ane erAvatakSetramAM atimadhya bhAge evI mahAnagarIo racAya che, ane kALakrame punaH vinAza pAmatI jAya che, upara kahelI ayodhyA nagarI ahiM bharatakSetranI apekSAe varNavI che, tevI ja ayodhyA nagarI eravatakSetramAM paNa dhanade racI che, paraMtu tyAMnA pahelA jinezvaranA nAma vigeremAM yathAsaMbhava taphAvata jANavo. sarvavarNana savaze tulya na hoya. e 88 che avataraNaH--have jaMbadvIpamAM mAgadhatIrtha Adi 102 tIrtha che te kahevAya checkivsnnipvese, titthadugaM mAgaho pabhAso a / tANato varadAmo, iha savve biDuttarasayati // 89 // zabdArtha - vina-cakravartie vaza karelI TT saMto-te be tIrthanI vacce jarU5-nadIonA pravezasthAne varAmo-varadAma tIrtha tatha9-be tIrtha phuduM-A jabadvIpamAM mA mAsI-mAgadha ane prabhAsa | veda 3ttarasa-be adhika se (102) saMskRta anuvAda - cakrivazanadIpraveze tIrthadvikaM mAgadhaH prabhAsazca / tayoranto varadAmo atra sarvANi vyuttarazatamiti // 89 // 1 A nagarI pramANugalathI 12 yojana- jana kahI te evaDI moTI nagarI hovI asabhavita che, ityAdi aneka tarka vitarkane samAdhAna mATe aMgulasittari graMtha dekhe. ahiM e sarva varNana lakhI zakAya nahiM temaja kRSNanI dvArikA nagarI mATe paNa eja svarUpa yathAsaMbhava navuM.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAgadhAdi tIrthanuM varNana 15 TyArtha:-cakravattIne vazavatI nadIonA pravezasthAne mAgadhatIrtha ane prabhAsatIrtha che, ane te benI vacce varadAmatIrtha che. e pramANe A jaMbudvIpamAM sarvamaLIne 102 tIrtha che ke 89 vistara-cakavatIne vazavatI 34 vija hoya che, mATe te vijayamAM be be mahAnadIo paNa cakavartIne vazavanI gaNAya, mATe te dareka vijayanI be be mahAnadI samudra vigeremAM jyAM praveza kare che tyAM pravezasthAne jaLanA kinArAthI 12 yojana dara mAgadhadeva ane prabhAsadenA dvIpa ane te upara devaprAsAda che, te tIrtha kahevAya che. tyAM bharatakSetramAM gaMgAnadI jyAM samudrane maLe che tyAM pUrva dizAmAM agnikoNe mAnatIrtha che, ane siMdhu nadI pazcimamAM samudrane maLe che, tyAM 12 jana dUra pramANatI tyabNe che, ane te benI vacce ane dhyAnI samazreNie dakSiNadizAmAM rAmatIrtha che. e rIte erAvatakSetramAM raktavatI nadInA saMgamasthAne sUryadizAnI apekSAe pUrvadizAtarapha agnikoNe ane kSetradizAnI apekSAe pazcimadizAtarapha mAthArtha, raktAnadInA saMgamasthAne pramANitArtha ane e benI vacce ramatIrtha che, e rIte samudramAM 6 tIrtha che. tathA 3ra viyonI mahAnadIo sItA tathA sItAdA nadImAM praveza kare che mATe tyAM vijayanI rAjadhAnInI nagarIthI (sItA sItAdA sammukha ubhA rahetAM) DAbI bAju sItA sItArAmAM mAgadhatIrtha, jamaNI bAju prabhAsatIrtha, ane nagarInI sanmukha tathA e be tIrthanI vacce varadAmatIrtha, che. tIrtha zabdano artha che. ahiM tIrtha eTale bhavathI tAranAra zatruMjayAditIrtha sarakhe artha nathI paraMtu g=d=AravuM e dhAtunA arthapramANe jyAM tarAya evuM jaLasthAna te ja tIrtha kahevAya, ane te jaLasthAne rahela devasthAna paNa tIrtha kahevAya, jethI e traNa devasthAne jaLamAM rahelAM hovAthI temaja nadIonA saMgamasthAna pAse rahelAM hovAthI lekavyavahAranI apekSAe tIrtha kahevAya che. lekamAM be nadIonA saMgamasthAne athavA nadIsamudranAM saMgamasthAna paNa pavitra tIrthasvarUpa manAya che, ane tyAM snAna karavAthI ke mahApuNya mAne che. jo ke varadAmatIrtha saMgamasthAne nathI te paNa be tIrthonI sadaza hovAthI e paNa tIrtha che. athavA tIrtha eTale jaLamAM avataraNa (utaravuM) mArga. arthAt cakra
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zro lakSetrasamAsa vistarAtha sahita, vattio je devasthAnane uddezIne rathanAbhipramANu jaLamAM utare che te devasthAneA tIrtha gaNAya. e devAne cakravattIe jIte che te A pramANe-- / / mAgadhAdi tIrthomAM cakravatinA digvijaya // dareka cakravattI prathama cakraratnanI pAchaLa pAchaLa pUrva dizAmAM agnikAtaram gaMgAnadInA kinAre kinAre akeka yeAjananA prayANapUrvaka sarva lazkara sahita mAgadhatIrthanI sanmukha jaI mArgadevane sAdhavA mATe vakaratne banAvelI chAvaNImAMnI pASadhazALAmAM aThThamatapa sahita vaiSadha karI arjuma pUrNa thaye sarva lazkara sahita samudranA sItA sIteAdAnA jaLakanAre jai rathanAbhi jeTalAM uMDA jaLamAM rathane utArI tyAM ratha ubhA rAkhI peAtAnuM khANu mAgadhadevanA prAsAda tarapha phUMke, te khANa 12 yAjana dUra jai mAgadevanA prAsAdamAM paDe, te joI atikrodhe bharAyalA mAgadeva bANune upADI nAma vAMcavAthI zAnta thaine aneka bheTAM sahita khANane grahaNa karI cakravatta pAse AvI " huM tamArI AjJAmAM chuM " ityAdi namravacanAthI cakravattIne sateSa pamADe, cakravattI paNa mAgadhadevane sArIrIte ceAgyasatkAra karI visarjana kare, tyArabAda jaLamAM utArelA rathane pAchA vALI pAtAnI chAvaNIne sthAne AvI !aThThamanu pAraNlR karI mAgavijayane! mahAtsava karI puna: cakraratne tAvelA mArga pramANe cakranI pAchaLa pAchaLa ceAjanayeAjananA prayANe varadAmatIrtha sanmukha AvI e ja paddhatie varadAmadevane sAdhe, ane tyArabAda prabhAsatIrthanI sanmukha AvI mAgadhadevavat prabhAsadevane sAdhe. e rIte traNe tIrtha - devAnA digvijaya karI cakravattI pazcimadizAe rahelA siMdhu nadInI pazcimanA siMniSkRTakhaMDa jItavA mATe jAya. e pramANe 34 vijayAmAM darekamAM traNa traNa tIrtha gaNavAthI jaMbUdvIpamAM 102 tI che. temAM 6 tIrtha samudramAM 48 tIrtha sItA mahAnadImAM ane 48 tIrtha sItAdA mahAnadImAM che. | 89 / 1 tIrthaMkara cakravartIo jyAre mAdhAdi devAne sAdhe che tyAre aphUmatapa karatA nathI, ane ahiM vaiSadha kahyo te je ke AhArapASadhAdi cAre prakArane pApadha kare che, danA saMthArA para e che, te paNa deva sAdhavA uddeza hovAthI e vaiSadha agiramA zrAvakatrata rUpa nahiM, tema ama anazana taparUpa paNa nahiM. sAdhya A loka sukhanu hovAthI. 2 bharatacakrInu sainya peAtAnI zaktithI eka pramANAMgulI yAjananuM prayANa karI zake che, ane zeSacakrInAM sainyo potAnI zaktithI nahi paNa divyazaktithI prayANa karI zake che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharata tathA aivita kSetramAM kALacakranuM svarU5. 166 avata";--have bharata tathA aivita kSetramAM kALacakranuM svarUpa kahe che. bharaharavae cha cha ara-mayavasAppiNI usappiNIrUvaM / paribhamai kAlacakaM, duvAlasAraM sayAvi kamA // 9 // zabdArtha - maravA-bharata tathA auravata kSetramAM tra-kALacakra che che-cha che. phuvAranA--bAra ArAvALuM zaramAvaLi 3LavaM-ArA | sayA-haMmezA-sadAkALa maya avasarpiNa ane utsarpiNI svarUpa. tamAM anukame ramama-paribhramaNa kare che ! saMskRta anuvAda, bharatairavatayoH paTpaDArakamayAvasarpiNyutsArpaNIrUpam / parabrAti lAva, zAre savAre mazaH || 10 | nAthArtha bharata tathA eravata kSetramAM cha cha ArAmaya avasarpiNa ane utsapiNa svarUpa bAra ArAvALuM kALacaka haMmezA anukrame paribhramaNa kare che. 90 che vistarArtha:-yugavikakSetramAM athavA mahAvidehakSetramAM sarvadA eka karo jema kALa che, eTale ke devakurUuttarakurUmAM sadA pahele Aro yAvat mahAvideDamAM sadA caturtha Are hoya che te pramANe bharatakSetra tathA eravatakSetramAM nathI, paraMtu e ArAo anukame pharatA pharatA hoya che. jema gADAnuM cakraDuiM gADuM cAle che tyAre phare che ane cakramAM rahelI ArAo upara nIce anukrame AvyA kare che, te pramANe bharata eravatamAM kALa ekasarakhe na rahetAM gADAnA cakanI mAphaka cha cha ArAsvarUpe anukrame pharato pharato Avato hovAthI zAstrakAroe e pharatA kALane cakranI upamA Apela che. jenuM varNana AgaLanI 91 mI gAthAmAM AvavAnuM che te cha ArAo avasarpiNamAM hoya che ane tethI viparIta krame cha ArAo utsarpiNImAM hoya che. eTale avasarpiNIne prathama Aro e utsarpiNIne chello ( chaThTho ) Are, avasarpiNane bIje Aro te utsarpiNIno pAMcamo Are, yAvat avasarpiNuno chaThTho Aro te utsarpiNano prathama Are hoya che. avasarpiNI kALamAM anukrame AyuSya
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. bala-pRthvI vigerenA rasa kasa ItyAdi dareka vastumAM kALanA mahimAthI nyUnatA AvatI jAya che. ane utsapiNamAM ethI ulaTuM dareka vastunA rasakasamAM kramaza: vRddhi thatI jAya che. jema gADAnA cakra ( paiDAM ) mAM bAra athavA jUnAdhika ArAo hoya che, te mujaba A kALacakamAM utsarpiNanA che ane avasarpiNInA cha ema ekaMdara bAra ArAo che ane anAdisiddha niyamane anusAre bharatakSetra tathA eravatakSetramAM e bAra ArAnuM anukrame paribhramaNa thayA kare che ke 90 che
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha ArAnuM varNana. 1pa7 avatara:-have A bharatakSetra tathA erAvakSetra e bemAM kALa eka sarakho raheto nathI paraMtu 6 ArAnA rUpamAM badalAyA kare che te ja ArAnAM nAma A gALAmAM kahevAya che-- susamasusamA ya susamA, susamadusamA ya dusamasusamA ya / dusamA ya dusamadusamA, kamukamA dusuvi arachakaM // 91 // zabdArtha - #ma #mA-kame ane utkrame | pacha-cha ArA hoya che. suvi=avasarpiNa ane utsaNiI e bemAM saMskRta anuvAda supamasupamazca supamaH, suSamaduHSamazca duHSamamupamazca / duHSamazca duHSamaduHpamaH kramotkramAd dvayorapi arakapaTakam / / 91 // nAtha ---suSamagupama-sukhama-sumaduSama-du:khamasukhama-duHSama-ane duHAmadupama e cha ArA avasarpiNa tathA utsarpiNImAM kame ane utkrame hoya che ke 91 che vijJar:-je kALamAM chae ArA utaratA ( hIna hIna ) bhAvavALA hoya te savamani kALa 10 kaDAkoDI sAgaropamane che, ane je kALamAM chae ArA caDhatAcaDhatA bhAvavALA hoya te rUmanI kALa paNa 10 kaDAkoDI sAgaropamano che. tyAM avasarpiNI kALamAM 1 sugamasurama, 2 supama, 3 suSamaduHSama, 4 duHSama- suSama, 5 du:khama, 6 duHSamaduHAma e che ArA kamapUrvaka hoya che, ane utsarpiNImAM eja 6 ArA ulaTA kamavALA hoya che, jethI utsarpiNImAM pahele duHAmaduHSama, bIje duHkhama, trIje du:pamasuSama, cAtho suSamaduHyama, pAMcame suSama ane chaThTho sumasuSama Are hoya che. vaLI rathanA athavA gADAnA cakane jema bAra ArA ghaDyA hoya, ane gADuM cAlatI vakhate te bAra ArAvALuM caka pharatAM - ArA ulaTasulaTa rIte vAraMvAra upara jAya ane nIce parivartana pAmyA kare-pharyA kare tema A bAra ArAvALuM kALarUpI 1 caka [1 kALacaka] paNa ulaTasulaTa ArAnA svarUpe
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zrI laghu kSetrasamAsa vistarArtha sahita. vAraMvAra pharyA kare che, jethI anaMtIvAra 6 ArAvALI avasarpiNI vyatIta thaI . ane anaMtIvAra 6 ArAvALI utsarpiNI paNa vyatIta thaI, ane hajI anaMtIvAra [e banne] parivartana pAmyAja karaze. che che ArAne zabdArtha 6 mumakuma-jemAM sukha ghaNuM ghaNuM hoya te. ahi darekamAM pahele zabda adhiktAvALe ane bIje viparIta zabda alpavAcaka jANa. ane bIjo zabda hoyaja nahi to pahelA nAmanI apekSAe nyUnatA jANavI. jethI-- 2 suma-jemAM ghaNuM sukha che, paraMtu ghaNuM ghaNuM sukha nathI te. 2 sumadhuvana-jemAM sukha ghaNuM ane duHkha thavuM hoya te kALa. 4 sudAmAma-jemAM duHkha ghaNuM paraMtu sukha thoDuM hoya te kALa. 1 3 --jemAM ghaNuM duHkha hoya paNa ghaNuM ghaNuM duHkha na hoya te kALa. 6 du:mAma-jemAM ghaNuM ja ghaNuM du:kha hoya te. e ArAo saMbaMdhI hajI vizeSasvarUpa AgaLanI gAthAomAM kahevAze. 91 che avatara:-pUrvagAthAmAM kahelA ArAe cAra kaDAkaDi HITE ItyAdi pramANavALA che. tethI te sAgaropamanuM paNa kALapramANa A gAthAmAM kahevAya chepuvvuttpllismsy-annughnnaa NiTThie havai plio| dasakoDikoDipaliehiM, sAgaro hoi kAlassa // 92 // zabdArtha - Ta3ra-pUrve kahela [ uddhavAthI ], bahAra kADhavAthI -patya mri-niSThita thatAM, samApta thatAM sama sA-varSa sa (se so varSa) che janma-kALane, addhA nAmanA budi -vAraMvAra grahaNa karavAthI bIjA bhedano advAno saMskRta anuvAda. pUrvoktapalye samazatAnugrahaNAniSThite bhavati palyaH / dazakoTikoTipalyaiH, sAgaro bhavati kAlasya // 92 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ saSama suSama 5 ke Disagara 6suSamasuSama 4 koDA koDa sAgara ja ku zarIra 3 gAu - 4) vAMsaLI 256 rAma AhAra 3 devase Ayu: 3 popama 2 tuvara pramANe ja 4 3 Do. Do. sAgara ' - saMtAnapAna 48- 6 It Ay: 2 pa2 2 rIra 2 gAu A6ra 2 di se - If pa sa nA 128 ail pAtra na 64 divasa . IF VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVN dhama 3 suSamaduHSama 2 che. 2aa2ii21 vase ja Ayu 1 pabhya A upa2 1 divase Ama pAMsI 64 da4 - pAlana 7 divasa koDavarDa - rahe . sAgara | . Ayu AkarA apana AyuSpa 130 varSa - /hada Thakh&> 000 ) } | ? koko, sa0 / mAyu20 varSa karSa papazupa) re. 21000 varSa : ; ; 21 0 0 0 1 - varSa + 1duHSamaduSamA 6duH . ! duHSama 5 duHSama / -- 1 =
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ chae ArAmAM AyuSya vigerenuM pramANa, 159 ka, kaww wwwwww Tr:- so varSe ekeka romakhaMDabahArakADhavAthI pUrva kahelo palyakUvo khAlI thaye chate kALane 1 palyopama thAya che, ane tevA 10 kaDAkaDi palyopame kALAne eka sAgaropama [1 addhA sAgaropama] thAya che. je 92 virata bIjI gAthAthI pAMcamIgAthAsudhImAM uddhArapApamanuM svarUpa kahetI vakhate je ghanavRtta [ utsadhAMgulathI 1 jana lAMbo pahoLo ane uDo geLa] ka kahyo, temaja te kUvAmAM je rIte asaMkhyAtA sUkSmamakhaMDa sUphamauddhArapApamanuM pramANa jANavA mATe bharyA hatA, tevI ja rIte bharelA te kUvAmAMthI jyAre se se varSa te ekeka sUkamaramakhaMDa bahAra kADhatAM jeTalA kALe kR khAlI thAya, teTalA kALanuM nAma kALano 1 palyopama eTale zuM sUkama zraddhApUrvottama kahevAya, ane tevA 10 kalAkeDi eTale 10,0000000,0000000 A AMka jeTalA palyopame kALane 1 sAgaropama eTale ? sUkamadrAsama thAya. ahiM ja e pada gAthAmAM kahyuM che te uddhAra ane kSetrapAma vA sAgaropamano niSedha karI addhApalyopama vA addhAsAgaropama samajavA mATe che. vizeSavarNana bIjI gAthAnA vistarArthamAM kahevAI gayuM che. e 92 che avatareT -pUrvagAthAmAM ArAnuM pramANa darzAvavA mATe addhApalyopama addhAsAgaropamanuM svarUpa kahyuM. mATe have A gAthAmAM tenI sAthe tAmATe chae ArAnuM pramANa darekanuM keTaluM keTaluM che ? tathA te vakhatanA manuSyanuM AyuSya ane uMcAi keTalI ? te darzAvAya che - sAgaracautidukoDA-koDimie aratige narANa kamA / AU tiduigapaliA, tiduigakosA taNuccattaM // 93 // che A cAlu kSetra 1 thI sAta divasa sudhInA janmelA gheTAnA 1 utsadhAMgulakamANe ramakhaMDanA sAtavAra ATha ATha khaMDa kavAthI 20971pa0 vAlojha karIne tevA dareka vAlAnA punaH asaMkhyaasaMkhya sUkSmakhaMDa karIne sUkSmaaddhApalyopama karyo, ane siddhAntamAM devakuphe vA uttara kurakSetranA yugalikanuM zIrSamuMDana karyA bAda 1 thI 7 divasamAM ugelA vAlAnA asaMkhyAtaasaMkhyAta sanmakhaMDa karI sUkSmaaddhApalyopama ane sAgaropama karyo che, temAM kevaLa vivakSA baMda ja che, kAraNake gaNatrA ekasarakhI ja che, kAraNuMka eka usaMdhAMgulamAM kuyugalikanA muDanabAda 1 thI 7 divasanA ugelA vAlAya paNuM 200715ra samAya che, jethI AgaLanI sagI bAdarapopamAM tathA sUma55mamAM paN sarakhI ja Ave. ane te kurU-harivarSa-himavaMta-videha-lIkha-cUkI ane aMgulane anukrame 8-8 guNa karavAthI [ sAtavAra 8 guNa thatAM ] 20971para Ava.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita zabdArtha - ri-cAra traNa be vana-anukrame hima-kaDAMkaDi pramANavALA tajI tuM-zarIranI uMcAI arati-pahelA traNa ArAmAM saMskRta anuvAda. catusvidvikoTikoTisAgaramite aratrike narANAM kramAt / AyustridvyekapalyAni, trivyekakrozAstanUccatvam // 93 // gAthA -anukrame cAra traNa ane be kaDAkAkisAgaropamavALI pahelA traNa ArAmAM manuSyanuM AyuSya traNa be ane eka palyopama, tathA zarIranI uMcAI traNa be eka gAu pramANanI che je 94 che vistAtha:-avasarpiNane suSamasuSama nAmano pahale A ja kokoDi sAgaropamano (sUphamaaddhA sAgaropamano) che, temAM manuSyanuM AyuSya traNa palyopama ane zarIranI uMcAI 3 gAunI che, bIje suSama nAmane Aro be kaDAkaDi sAgaropamano che, temAM manuSyanuM AyuSya be palyopama ane zarIranI uMcAI be gAunI che. trIje gupamadupama nAmane Are 1 kaDAkaDi sAgaropamano che, temAM manuSyanuM AyuSya 1 palyopama ane zarIranI uMcAI 1 gAunI che. e sarva utkRSTaAyuSya tathA uMcAI kahI, paraMtu jaghanyathI to e traNemAM strIone ja palyopamana asaMkhyAmabhAga nyUnaAyuSya, ane dezana 3-ra-1 gAunI uMcAI kevaLa strInI ja jANavI. e bharatarAvatakSetramAM parAvartana pAmatA ArAomAM paNa eja pramANa che, temaja avasthita e traNa ArAvALA yugalika kSetromAM paNa eja pramANa sadAkALa jANavuM. tathA ahiM palyopama ane sAgaropama kahyA te uddhAra vA kSetra bhejavALA nahi parantu addhAbhejavALA jANavA, eTale addhApalyopama ane addhAsAgaropama jANavA. te 93 che vALar:- have A gALAmAM ja traNa ArAnA manuSyanA AhAranuM pramANa tathA pRSThakaraMkanuM (pAMsaLIonuM) pramANu kahe che-- tiduigadiNahiM tUvari-bayarAmalamittu tesimAhAro / piTThakaraMDA dosaya-chappannaM taddalaM ca dalaM // 94 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 agalikena AhAdikanuM varNana zabdArtha - javara AmalTa-bera ane AmaLuM | divAMdA-pRSThakaraMDa, pAMsaLIo jip-mAtra, pramANane | tat aMtene ardhabhAga saMskRta anuvAda, trivyekadinaistuvariSadarAmalakamAtraM tessaamaahaarH| pRSThakaraMDakAni SaTpaMcAzadadhike dvezate taddalaM ca dalaM / / 94 // javA-te pahelA traNa ArAnA manuSyano AhAra anukrame traNa be eka divasane antare tuveranA dANA jeTalo berajeTalo ane AmaLAjeTalo hoya che, ane te manuSyanI pIThanI pAMsaLIo anukrame 256; tenuM ardha 128, ane tenuM ardha 64 hoya che. je 94 vistA-pahelA ArAnA manuSyo divasamAM ekavAra tuveranA dANuM jeTale AhAra karyAbAda utkRSTathI traNa divasa pachI punaH tuvara eTale AhAra kare, eTale traNadivasa bAda AhAranI IcchA thAya, paraMtu eka divasamAM anekavAra ke dararoja AhAra karatA nathI. e manuSya kalpavRkSanA patra puSpa phaLa Adino AhAra kare che, athavA mRttikA (mATI) vigerene paNa AhAra kare che, te patrapuSpAdi evAM madhura snigdha ane tRpti karanAra che ke jethI tuvaranA kaNa jeTalA AhArathI paNa traNadivasa sudhI AhAranI IcchA thatI nathI. tathA e manuSyanAM zarIra traNa gAu jeTalAM ucAM hovAthI baraDAnI pAMsaLIo paNa 256 jeTalI hoya che. e pramANe bIjA ArAnA manuSyane be divasane AMtare AhAranI IcchA thAya che, ane IrachA thaye bora jeTaluM AhAra kare che, ane baraDAnI pAMsaLIo tethI ahIM 128 hoya che. tathA triIjA ArAnA manuSyo eka divasane AMtare AmaLA jeTalo AhAra kare che, ane pAMsaLIo 64 hoya che. ahiM tuvarakaNu apa, tethI bAra moTuM ane tethI AmaLuM meTuM jANavuM. 94 che avatara-e pahelA traNa ArAmAM manuSe kevA prakAranA hoya che te A gAthAmAM kahevAya che- 1 e tuva kaNa Adi kyA kALanA levA te je ke LaNavA dekhavAmAM nathI te paNa makhama rIte cethA ArAnuM levuM ThIka samajAya che--satya zrI bahuzranagama, 21 *
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. guNavannadiNe taha panarapanaraahie avccpaalnnyaa| avi sayalajiAjualA, sumaNasurUvA ya suragaiA // 95 // zabdArtha- TLAja phi-ogaNapacAsa divasa ! jugA-yugalika vanarapanara ma4i-paMdara paMdara divasa adhika kuma-uttama manavALA apAyA-apatya pAlanA yuvA-uttama rUpavALA kavi sanigA-sarve paNa che | gujA -devagatimAM janArAM saMskRta anuvAda. ekonapaMcAzadinAni tathA paMcadazapaMcadazAdhikAni aptypaalnaa| . api sakalajIvA yugalikAH, sumanasaH surUpAzca suragatikAH // 95 // TyArtha:- e traNe ArAmAM ] 49 divasanI tathA 15-15 adhika divasanI apatyapAlanA hoya che, vaLI save paMcendriya yugalika uttama manavALA uttama rUpavALA ane devagatimAMja janArA hoya che. huM 95 che vistA-have e avasarpiNInA pahelA traNa ArAmAM manuSyanuM svarUpa kahevAya che - avasanA pahelA 3 ArAnA yugalika manuSyo ! " pahelA traNa ArAmAM sarve pacandriyo eTale garbhajamanuSya ane garbha jatiryacapacendriya yugaladhamI hoya che. arthAt strI purUSarUpe jeDale janma ane ummara lAyaka thatAM patistronA vyavahAravALA thAya, eTale ladhuvayamAM je jeDaluM teja yuvAvasthAmAM pati patnI hoya che. vaLI e save uttama manavALA eTale alparAgadveSavALA alpamamatvavALA hoya che, te vakhatanA siMhavyAghaAdi hiMsaka tiryacapacendriye paNa ahiMsakavRttivALA hAIne pazuzikAra karatA nathI, paraMtu kapavRkSanAM patrapuSpAdi khAIne ja nivAha calAve che, jethI siMhavyAdhrAdi jevA prANIo paNa cugalika hovAthI avazya IzAna sudhInI devagatimAMja jAya che te manuSya yugalike devagatimAM jAya temAM zuM Azcarya. sarve yugalIka manuSya pahelA varSabhanArA saMhananavALA heya che,
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ golakonA AhArAdikanuM varNana. 13. samacatuztra saMsthAnavALA, atimaneAhara svarUpavALA, sAmudrikazAstramAM kahelAM agalakSaNNAvALAM, purUSA kAMika uMcA ane strIo kiMcit nyUna pramANavALI tathA purUSathI nyUna AyuSyavALI ane samAna AyuSyavALI sarva agalakSaNe yukta strIo hAya che. kAi kAinI sAthe kaMipaNa mamatva vinAnA rAga vinAnA ane nahiM sarakhA alpakaSAyavALA hAya che, hasti azva ityAdi pazuo hAvA chatAM tene upayAgamAM nihuM lenArA, parantu page cAlanArA, javara Adi vyAdhie rahita, ane svAmisevakabhAvarahita sarve amintra che. zAli ( cAkhA-DAMgara ) ityAdi dhAnyA bhUmiupara pAkelAM vidyamAna hAvA chatAM tene AhAra nahiM karanArA parantu kalpavRkSanAM phaLakula tathA bhUminI smRttikAnA AhAra karanArA hAya che. 10 prakAranAM aneka kalpavRkSeAthI sarva jarUrIAte [ vasra-mahAra-prakAzarahevAnuM gRha-nATaka-citrakArI-AbhUSaNeA-vAsaNa vigerenI jarUrIAte ] pUrNa karanArA haiAya che. yugalikakSetranI bhUmie paNa cakravatInI kSIrathI adhika madhura snigdha Adi guNavALI, atizaya rasakasavALI, ane vanaspatiothI bharapUra hAya che. te bhUmiemAM yulikAnA punyaprabhAvathI athavA kSetrasvabhAvathIja DAMsa macchara mAkhI bagatA vIMchI jU mAkaDa Adi manuSyane upadrava karanArA kSudra ja Mtuo upajatA nathI. tema marakI vigere upadmavA tathA sUrya grahaNa caMdragrahaNa caMdra-pariveSa digdAha Adi AkAzasabaMdhI upadravanimittA paNa tyAM thatAM nathI. hasti vyAghra siMhAdi paMcendriya tiryaMcA jo ke hAya che, parantu te paNa yugaladhI heAvAthI hiMsaka hAtA nathI, te kahevAi gayuM che. 5 yugalakeAmAM satipAlananA kALa u yugalikanA mAtApitA yugalikanI pratipAlanA 49 divasa sudhI pahelA ArAmAM kare che, khIjA ArAmAM paMdara divasa adhika eTale 64 divasa pratipAlanA kare che, ane trIje Are 79 divasa pratipAlanA kare che. ahiM yugalanA mApitAnuM 6 mAsaAyuSya bAkI rahe tyAre[immAsAvasettA'mA guruM sayaMti iti jIvAbhigamAdi vacanAt ] yugalane janma ApIne tyArabAda cha mAse khAMsI chIMka agAsAdi pUrvaka pIDArahita maraNa pAmIne devagatimAM jAya che. apatyapAtranA samApta thayA khAda te yugalikA bhAgasamartha svatantravihArI thAya che. mApitAe vAravAra teo kayAM kare che ke kema haze ? tevI vizeSa darakAra rAkhatA nathI. kAraNake peAtAnA satAnA pratye paNa bahuM mamattvabhAva nathI. e pramANe apatyapAlanA samApta thayA bAda mAtapitA tu maraNa pAme che ema niha
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhrakuTotrasamAsa vistAya ati naLI ALakAnu uMdhu paDavu, peTa ghasaDIne khasavuM, ghuMTaNIe cAlavu, ubhA thaI patra TekavavA, ane cAlatAM zIkhavuM ityAdi avasthAe 4-64-vA 79 visastuM amuka amuka divase sudhI hAya che, ane 49 Adi divase pUrNa thayA bAda tA svata: vihArI yuvAvasthAvALA thAya che. ceAthA pAMcamA ArAnI mAphaka kaMika mahine besatAM zIkhe kaMika mahine dhuTaNIe cAle ane keTaleka varSe [ vIseka varSe ] bhAga samartha thAya ema nahi, tema kAyAnI vRddhi paNa ahiMnI apekSAe bahu zIghra hAya che. r3A 95 // By vatA:-pahelA traNa ArAmAM yugalikAne je kalpavRkSathI je vastuo prApta thAya che, te A e gAthAmAM kahevAya che-- tesa mattaMga bhiMgo, tuDiMaMgA joI dIve cittaMgI | cittarasA maNiaMgA, gehAgAMrA aNiayarakA // 96 // poNaM bhASaNa piccheNa, ravipeha dIvapeha kusumamAhAro / bhUrsaNa gihe vatthAsaiMNa, kappadumA dasavihA diti // 97 // zabdA tesi-te yugalikAne mannA-mattaMga kalpavRkSa tumA-kalpavRkSA : : atriya-aniyata avAnAmanA { hiMti-Ape che. saMskRta anuvAda, tempo mataMgabhRMgatyAga jyotirdIpa citrAMgaH | citrarasA maNyaMgA [ maNitAMgA ] gRhAkArA aniyatAkhyAH || 96 || pAnaM bhAjanaM prekSaNaM raviprabhAM dIpaprabhAM kusumaM AhAraM / bhUSaNagRhavastrAsanaM kalpadrumA dazavidhA yacchanti // 97 // yA :---te yugalikAne matta ga-bhRga-oMga-yetiraga-dIpAMga-citrAMga citrarasAMga-maNitAMga-gRhAkAra-ane aniyata [ athavA anagna] e daza nAmavALA kalpavRkSA anukrame pANI--bhAjana-prekSaNa--sUrya prabhA--dIpaprabhA--puSpa-- AhAra-AbhUSaNagRha-ane vajra Asana vigere Ape che. 5 97 5
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaprakAranA kalpavRkSonuM varNana. vistara -gAthAmAM 2-4-5-7 kalpavRkSanAM nAmane "maMA" zabda nathI te paNa tenI sAthenA nAmamAM aMga zabda Ave che te e nAmane paNa anusare che. have kyA kalpavRkSa kaI vastu Ape che te kahevAya che. 10 kalpavRkSathI yugalikane maLatI 10 vastuo 2 mattA [ ma ] -matta-mada upajAvavAmAM kAraNa rUpa te mattAMga kalpavRkSa. A lokamAM sarvazreSTha caMdraprabhA Adi madirAo Aso sarakA vigere sarakhA rasa jevA madhura snigdha ane AhAdaka hoya che te rasa A vRkSonA phaLamAM svabhAvathI ja utpanna thAya che, ane tevAM phaLa khAvAthI yugalikane pAna (pIvAnA) AhAranI garaja sAre che. jethI ahiMnI kRtrima pAna vidhithI je tRpti ane AlhAda thAya che, tethI anekaguNa tRpti ne AhAda e svAbhAvika maLe che. 2 patana [ T ] vRkSa -mRta bharavuM pUravuM ItyAdi kriyAmAM aMgakAraNarUpa kalpavRkSe te mRtAM kalpavRkSo athavA bhUMgAMga kalpavRkSe. A vRkSethI yugalikane ghaTa-kaLaza-pAtrI-jhArI ItyAdi aneka prakAranAM vAsaNenI prApti thAya che, ane te paNa suvarNAdinAM banelA hoya tevAM ati kArIgarIvALAM nakasIvALAM jUdA jUdA AkAranAM ane dekhAvamAM ati suMdara hoya che. arthAt e kalpavRkSanAM phaLapatra Adi evA svAbhAvika AkAravALAM banelAM che. jo ke ahinI mAphaka yugalikone anAja pANI vigere bharI rAkhavAnuM nathI tethI vAsaNonI garaja nathI, te paNa kaI vakhata kAraNasara kaMI alpaprajana hoya to A vRkSathI vAsaNanI garaja sAre che. re tuTatA -tuTita eTale vAjiMtravidhi, tenuM saMga-kAraNarUpa kalpavRkSa te tuTitAMga kalpavRkSa. A vRkSanAM phaLAdi svabhAvathIja vAjIMtronI garaja sAre che. arthAt vAMsaLI-vINa-mRdaMga-muraja ItyAdi aneka vAjIMtra AkAravALAM phaLa svabhAvathI ja pAraNAma pAmelAM che. 4 tirA vRkSa--tiSa-sUrya sarakhI prabhAnuM aMga-kAraNarUpa vRkSa te tiraMga kalpavRkSa. A vRkSanA phaLane prakAza sUrya sara hoya che, paraMtu sUrya sarakhe ugna nahi. aneka tivRkSo hovAthI ekanI prabhA bIjAmAM ane bIjAnI temAM saMkrAta thayelI hoya che, jethI dvIpanA bahAra rahelA sthira jyotiSI sarakhAM sthira ane parasparAkAnta prakAzavALAM che. AkAzI sUrya ugela hoya te vakhate divase e vRkSonI sArthakatA nathI, paraMtu rAtre to e
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita vRkSa evAM prakAze che ke jANe divasa hoya ema jaNAya che. jethI rAtre paNa prakAzasthAnamAM yugalikane gamanAgamana vyavahAra sugamatAthI thaI zake che. 1 kapa palpa-dIpa eTale dIvA sarakhuM teja ApavAmAM aMga-kAraNa bhUta evAM vRkSo te haiA vRkSa kahevAya. A vRkSanAM phaLa Adi sarvottama dIvA sarakhA tejavALAM che, jethI gharamAM dIvo prakAza kare che, tema te dIpavRkSe tyAMnA aMdhakAra sthAnamAM rAtre prakAze che. [ jyAM tiraMga na hoya tyAM e dIpAMga vRkSathI paNa prakAza thAya che. ] jethI yugalikakSetromAM kaMI sthAne tiraMgathI sUrya sarakho tIvra prakAza hoya che, ane kaMI sthAne dIpAMgavRkSathI dIpa sarakhA prakAza paNa hoya che. 6 triA spajhUla-citra eTale vicitra prakAranI puSpamALAo, tenI prAptimAM aMga eTale kAraNa rUpa evAM vRkSe te citrAMga kalpavRkSo. A vRkSanAM phaLAdi tathA prakAranA svabhAvathI ja vividha prakAranI puSpamALAo rUpe pariNAma pAmelAM hoya che, mATe yugalikAne puSpamALA paheravAmAM A vRkSe upayogI che. 7 trirasa vasaM-cakavatI Adi mahApurUSonA vakhate jevA prakAranI rasavatIo kSIra dUdhapAka zIkhaMDa bAsUdI modaka mIThAIo bhAta dALa zAka Adi pAkazAstranI vidhi pramANe banatI hatI tevA prakAranI sarva rasavatIo bhajananA svAdavALAM phaLAdi A vRkSanAM hovAthI tri-vicitra ramarasatIo bhejanuM paM-kAraNa terikAmAM vase evuM nAma che. A vRkSanA phaLAdikathI yugalikenI sarva prakAranA AhAranI IcchA tRpta thAya che. 8 mA jaWahiM maNiratna suvarNAdikanA hAra arthahAra ItyAdi AbharaNe te mALa, tenuM kAraNabhUta je vRkSo te mA vRkSa. athavA maNi eTale maNiratna vigerenAM mA--AbharaNa rUpa avayavo te maryAga. e paNa artha che. A vRkSanAM phaLAdi tathA prakAranA svabhAvathI ja maNiratna suvaNadikanA hAra ardhahAra mukuTakuMDala nupUra kaMkaNa bahirakhAM ItyAdi AbharaNa rUpe 1 arthAta koI kalpavRkSanuM phaLapatrAdi cakravartInI khIrasarakhA svAdavALuM, koinuM phaLa patrAdi zIkhaMDasarakhA svAdavALuM ItyAdi rIte citrarasakapakSe paNa bhinna bhinna rasayukta phaLAdivALAM che. e rIte yathAsaMbhava daze prakAramAM vicAravuM yugalikone khetI nathI, lekhanavyavahAra nathI, zastravyavahAra nathI, vivAha paraNavuM ityAdi nathI, paraMtu sagapaNa che. phaLane pakavavAnuM paNa nathI, tema te vakhate agni paNa heya nahi.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaprakAranA kalpavRkSanu' svarUpa. 167 pariNAma pAmelA hoya che. jethI yugalika strI tathA purUSAne pAtAnA sarva aMganA AbhUSaNAnI prAptimAM A vRkSeA upayAgI che. ane yugalakA eja AbharaNA pahere che. ** KTArpavRkSa~~A vRkSeA tathAsvabhAvathIja vividhaprakAranA gharAnA AkAramAM piraNAma pAmela hAya che, ane te paNa eka mALa be mALavALAM ityAdi aneka mALavALAM trikANAdi anekaAkAranAM vividha racanA yukta gRhA hAya che. yugalikAne jyAre jyAre ArAma vA Azraya karavA hAya tyAre A vRkSA ghara tarIke rahevAmAM atyaMta upayAgI che. ahiM phaLAdi gRhaAkAre nahi parantu pUrNa vRkSa gRha AkAre jANavu. 20 aniyata [ anana ] japavRkSa--upara kahelA navaprakAranA padArthothI niyata-jUdA jUdA padArtha ApavAthI aniyata e nAma kSetrasamAsanI svApanna vRttimAM kahyuM che, ane siddhAMtAmAM baLa e padathI banana vRkSa evu nAma kahyuM che. tyAM e nava vRkSeAthI pUravA yogya padArtho uparAntanA vastra Asana Adi vividhapadArtha punAra A 10 mu kalpavRkSa che. athavA mukhyatve jethI nagna na rahevAya tevAM vastrone pUranAra A 10 mu anagna vRkSa che. A vRkSanAM phaLA Adi devakRSNa vigere uttamajAtinA vorUpe svabhASathI ja pariNAma pAmela hAya che, temaja AsanA vigere paNa svabhAvathI ja pariNamelAM hAya che mATe e 10 muM kalpavRkSa yugalikAne vastrAdi paheravAmAM upayAgI che. // kalpavRkSA vanaspati pariNAmI che ! e pramANe yugalikAnI dareka prakAranI jarUrIyAta pUrNa karanArAM kalpavRkSe pAte vanaspati che, temaja devAdhiSti nahi paNa svAbhAvikapariNAmavALAM che. vaLI e dareka jAtinAM vRkSeA pagale pagale aneka heAya che, parantu eka jAtinu eka hAya ema nahi. temaja aneka prakAranAM pratibhedavALAM paNa che. jema bhRtAMgavRkSa aneka jAtinAM che, ane te anekamAMnI eka jAtinAM paNa aneka vRkSeA che. // kalpavRkSa uparAnta bIjA aneka vRkSa // vaLI pahelA traNaArAmAM kevaLa kalpavRkSeA ja hAya che ema nihuM parantu Amra caMpaka azAka Adi khIjA paNa vartamAnasamayamAM vidyamAna dekhAya che evAM anekajAtinAM aneka aneka vRkSeA-gucchA-gukSma-latAo-valaya-tRNu-jalarUha-kuNA-auSadhi-haritakI-vallI-ane parva e mAre prakAranI pratyeka vanaspatie tathA aneka sAdhAraNavanaspatie paNa kSetrasvabhAvathI ane kALa
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. svabhAvathI atyaMtarasakasavALI hAya che, parantu te yugalikAnA upayeAgamAM AvatI nathI. tathA uddAlakAdi 9 prakAranAM vRkSeA vigere ghaNI vanaspationAM nAma siddhAntamAM darzAvyAM che ItyAdi vizeSa svarUpa siddhAntAthI jANavuM. // 97 // avatarana--- ArAmAM tiryaMcapacendriyAnu AyuSyapramANu vizeSata: ( prAya: ) keTalu hAya ? te A gAthAmAM kahevAya che~~~ maNuAusamagayAI, hayAi cauraMsa jAi aTThasA / normAdhimudavArUM, vAMsa sALApha samasA // 68 // zabdAH-- manubA'sama-manuSyanA AyuSyasarakhuM yAd-gaja Adinu, hasti Adinu yAd-hayAdi, azva Adi cakara aMta-cAthA bhAganuM anA6-ajA Adi, akarAM vigere akrama-AThamA bhAge te mahisa-gAya pADA TalA-UMTa gardabha Adi varSoMna-pAMcamA bhAganuM sALA-zvAna Adikanu TsamaMmA--dazamA bhAganuM saMskRta anuvAda. manujAyuH samagajAdayo hayAdayazcaturaMzA ajAdayo'STamAMzAH / gomahiSoSTra kharAdayaH paMcamAMzAH zvAnAdayo dazamAMzAH // 98 // gAya:hastiA vigere meTA jIvA manuSyanA AyuSya sarakhA AyuSyavALA, azva vigere tiya cA cAthA bhAganA AyuSyavALA, makarAM vigere A ThamA bhAganA AyuSyavALA, tathA gAya pADA UMTa gabha Adi tiya cA pAMcamA bhAganA AyuSyavALA, ane zvAna Adi tiryaMcA prAya: manuSyanA AyuSyathI dazamA bhAga jeTalA AyuSyavALA hAya che ! 98 5 vistarArtha:--gAthAnA artha pramANe sugama che. vizeSa eja ke--manuSyAnI apekSAe tiryaMcAnu e kahelu AyuSya prAya: jANavu parantu ekAnte nahiM. vizeSabhAve e pramANe hAya ema samajavuM. vaLI te paNa chae ArAmAM e rIte ja jANavuM. vaLI ahiM tiya cAnuM AyuSya kahevAnA prasaMga pahelA traNa ArAnA yugalika manuSyAnuM AyuSya 13 mI gAthAmAM kahyuM che, teA yugalika
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjA ArAmAM utpanna thatA kulakarAdinuM varNana 160 tiryaMcAnuM keTaluM AyuSya haze ? te prasaMgopAtta darzAvavAne mATe che, jethI pahelA traNaArAnA tiryaMconuM paNa AyuSya kahevAI gayuM. 98 che avatA:have trIje Are kaMika bAkI rahe tyAre kulakara naya ane dharma vigerenI utpatti thAya che te A gAthAmAM darzAvAya che- iccAi tiracchANavi, pAyaM savvAraesu sAricchaM / taiArasesi kulagara-NayajiNadhammAi uppattI // 99 // zabdArtha-- phucArU-ityAdi tArasi-trIjeAre kaMIka bAkI rahe tiradazA -tiryaMcAnI paNa yura jaya-kulakara ane nIti vayaM-prAya, bahulatAe nijadharma-jinadharma AdinI sava bAsu-sarva ArAomAM pattI-utpatti thAya che sAra-sarakhuM saMskRta anuvAda ityAdi-tirazcAmapi prAyaH sarvArakeSu sadRzaM / tRtIyArakazeSe kulakaranayajinadharmAMdyutpattiH // 99 // Tr:- pUrva gAthAmAM kahyA te Adi tiryaMcanuM paNa e kaheluM AyuSya prAya: sarvaArAomAM sarakhuM ja [ manuSpAyunA te te bhAga jeTaluM ja ! jANavuM have trIje Are kaMIka bAkI rahe tyAre kulakarenI nItinI ane jinadharmadinI utpatti thAya che 99 che vistara-A gAthAnA pahelA ane artha pUrvagAthAnI sAthe saMbaMdhavALo che, ane sugama che, mATe uttarArdhane artha kiMcit kahevAya che- che trIjA ArAnA paryanta 15-7 kulakaranI utpatti che trIjA ArAnA chellA trIjA bhAgamAM papamano AThamo bhAga bAkI rahe tyAre sumati-pratizruti-sImakara-sImaMdhara-kSemakara-madhara-vimaLavAhana-cakSuSmAnayazasvI-abhicandra-candrAbha-prasenajitu-marUdeva-nAbhi-ane rASabha e 15 kulakaranI utpatti thAya che. kura-lekamaryAdAne vara-karanAra te kusara e zabdArtha
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita. che, kAraNa ke kALakrame yugalike mAM mamatva rAga dveSa Adi avaguNa vadhavAthI thatA aparAdha mATe je viziSTabuddhivALA purUSane yugalike moTA pade sthApe che ane te lokamAM amuka amuka vyavasthAo darzAve che, te vyavasthA pramANe nahiM vartanAra aparAdhI yugalikane zikSA kare che. evA prakAre lekamaryAdA sAcavanArA purU kulakara kahevAya che. vaLI zrI AvazyakajImAM vimaLavAhana-cakSubbAna-yazasvI-abhicaMdra-prasena ji-marUdeva-ane nAbhi e 7 kulakara paNa kahyA che, ItyAdivicAra siddhA nathI jANa. e 15 kulakaromAM pahelA vimaLavAhanakulakaranuM AyuSya patyAamane dazame bhAga, zeSa 12 kulakaranuM AyuSya asaMkhya asaMkhya pUrva (anukrame hana hana), ane nAbhikulakaranuM saMkhyAtapUrva AyuSya ane SabhakulakaranuM 84 lAkhapUrva AyuSya jANavuM. kulakaroe pravartAvelI 3 prakAranI daMDa nIti. che pahelA pAMca kulakaree zA kAra nIti pravartAvI, jethI aparAdhI yugalikAne " hA A zuM karyuM? " eTaluM ja kahevA mAtrathI aparAdhI yugalike maraNatulyazikSA thayelI mAnIne puna: tevo aparAdha na karavAmAM sAvaceta rahetA, tyAM sumatikulakare kAranI daMDanIti utpanna karI, ane bIjA cAra kulakarAe tenI teja daMDanIti pramANe anukaraNa karyuM. tyArabAda cha kSemadhara kulakare mAM kAra nAmanI bIjI daMDanIti pravartAvI, ane bIjA cAra kulakaree eja daMDanItinuM anukaraNa karyuM, jethI bIjA pAMca kulakaranA vakhatamAM mAM kAra daMDanIti pravatI. ahi je yugalika pahelI hAkAra daMDanItine yogya hoya teone mATe dAkAra, ane tenI avagaNanA kare evAne mATe makAra daMDanIti hatI. arthAt "havethI tuM AvuM kAma na karIza" e mAkAranItinuM tAtparya che. athavA meTAaparAdhamAM mA ane laghuaparAdhamAM hA daMDanIti hatI ema paNa kahyuM che. zeSa pAMca kulakaroe dhikAra nAmanI trIjI daMDanIti pravartAvI. zeSa . svarUpa pUrvavat vicAravuM. paribhASaNa Adi 4 prakAranI daMDanIti. e traNa nIti uparAnta rima-belAvIne vizeSa Thapake de, maMdavaMdha * jaMbU pramULasatramAM hakAra makAra be nIti kahI che, ane vRttimAM kevaLa sAkAra kahI che 1-7 kulakaranI apekSAe 1-2mAM ho, 3-4mAM hatA ane mA, 5-6-7mAM hA mAM , dhi e rIte 3 daMDanIti kahI che.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjA AzanA paryanta jinadharmAdikanI utpatti. 191 amuka vakhata sudhI amutthAnamAM chUTA rAkhIne rokI rAkhavA, cAra kha'dikhAne nAkhavA, ane avicchedda-zarIranA avayava chedavA, e 4 prakAranI daMDanIti zrIRSabhadeve athavA bharatacakravatIe pravartAvI, ema e abhiprAya che. A sasvarUpa tathA hajI kahevAtu svarUpa cAlu avasarpiNInA trIjA ArAne age che, te pramANe dareka avasarpiNInA trIjA ArAnuM paryantabhAganuM svarUpa paNa yathAsaMbhava jANuchyu. kevaLa nAma vigeremAM taphAvata jANavA, ane zeSa bhAga anukrame sarakhI rIte jANavA. / trIjA ArAnA paryante jinadharmAdikanI utpatti trIjA ArAnAM 84 lAkhapUrva ane 89 pakhavADIAM khAkI rahyA tyAre zrI RSabhakulakara utpanna thayA, 20 lAkhapUrva kumAraavasthAmAM ane 63 lAkhapUrva rAjA tarIke rahIne 1 lAkhapUrva zramaNuavasthAmAM raDI 89 pakhavADIAM trIjAArAnAM bAkI rahya siddha thayA. rAjyaavasthA vakhate mAdaraagni utpanna thayA, temaja jinadharma eTale sarvaviratinI utpatti prabhunI dIkSAvakhate thai, parantu viziSTa prakAre te prabhunI prathamadezanAvakhate sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikArUpa caturvidhasaMghanI prathama sthApanA vakhateja cAre sAmAyikanI utpatti gaNAya, e vakhate sarvavirati dezivarati samyaktva ane zrutanI prathama utpatti thai, puna: adhijJAna mana:paryavajJAna kevaLajJAna Adi anekabhAvAnI utpatti prabhunA kevalaparyAyamAM thai. gRhasthAvAsa vakhate strInI 64 kaLAe purUSanI 72 kaLAe Adi tathA seA prakAranAM zilpa ( kArIgarIA ) utpanna thai, khetI vigere meATAvyavahAro bharatacakravatIe pravartAvyA che. ityAdi hajAro sAMsArikavyavahAra ane dharmavyavahAronI utpatti trIjA ArAnA paryante 84 lAkhapUrvanA kALamAM thaI che. puna: zrIRSabhadevanA vakhatamAM paNa yugalikadharma cAlu hatA, parantu prabhue dhIre dhIre e dharmane nAbuda karavA mATe bhinnageAtrIya sAthe lagnavidhi darzAvI. bhAgAvalIka avazya bhAgagyeja chUTakA che, ema jANI janmathI vItarAgI chatAM sunaMdA sumaMgalA nAmanI be strIe paraNyA, aneka gRhasthavyavahAra pravartAvyA te paNa manuSyAne vidhimArge vALavA mATe ane ulaTI vidhithI du:khI na thavAnA kAraNathI ja, parantu saMsAranA premathI nahiM. ityAdi anekavizeSasvarUpa siddhAntAthI jANavA ceAgya che. vaLI e trIjAArAnA chellA trIjA bhAgamAM pahelA tIrthaMkaranA kALamAM chae saMghayaNa chae saMsthAnAvALA manuSya hAya che, maraNa pAmIne pAMce gatimAM
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghutrasamAsa vistarArtha sahita, . jAya che. ane eja pravAha cothA ArAmAM paNa cAlu hoya che, taphAvata eja ke trIjA ArAthI cotho Aro varNa--gaMdha-rasa-sparza--AyuSya saMghayaNa parAkama vanaspatinA guNa ityAdimAM utaratA darajajAno hoya che. e rIte pAMcame Are cothAthI ane chaThTho pAMcamAthI paNa utarato hoya che. ema samaye samaye uttamabhAvanI hAni avasarpiNImAM hoya che. je 9 javatara -have A gAthAmAM avasarpiNI tathA utsarpiNInA kyA kyAM ArAmAM pahelA ane chellA jinendro janma ane siddhipada pAme te kahevAya che kAladuge ticautthA-ragesu egaNanavaiparakesu / sesi gaesu sijhaMti, huMti paDhamaMtima jiNaMdA // 10 // zabdArtha - T8du-avasausaLa e be pazu-pakSa, pakhavADIyAM kALamAM selibAkI rahetAM ti ratha moTu-trIjA cothA -vyatIta thaye ArAmAM sileMti-siddha thAya che navara-eka nyUna nevu, nevyAsI hRti-janme che saMskRta anuvAda. kAladvike tRtIyacaturthArakayo rekonanavatipakSeSu // zeSesu gateSu sidhyanti bhavanti prathamAntimajinendrAH // 100 / / T:-avasarpiNI ane utsarpiNI e be kALanA trIjA ane cothA ArAmAM 89 pakSa bAkI rahe ane vyatIta thAya, tyAre pahelA ane chellA jinendra mekSe jAya che ane janme che ke 100 che eTaleke - 1-avasarpiNane trIje Are 89 pakSa bAkI rahe tyAre pahelA jinendra siddha thAya. 2-avasarpiNane Ara 89 pakSa bAkI rahe tyAre chellA jinendra siddha thAya. 3--utsarpiNIno trIje Are 89 pakSa vyatIta thaye pahelA jinendra janme. 4--utsarpiNIne ethe Ara 8 pakSa vyatIta thaye chelA jinendra janme.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasa 29 utsa avasarpiNInA caturtha mArAnuM svarUpa kAka 3 je ArA 4 thA Are 3 jo ArA 4 the! Are 89 pakSa ',, 99 "2 zeSa vAyAja mana varasa--aitAlIsa hajAra varSa (42000 varSa ) w jhaLa-nyUnata phaLa joDAjonTi-eka kATArkaTi gayaramALAr-sAgare pamanA pramANavALA turi-cAthA ArAmAM vyatIte siddha thAya 99 29 pahelA jinendra antima jinendra A artha ne anusAre gAthAmAMnA zabdonA anukrama yathAyeAgya joDavA 5100mAM --pUrva gAthAomAM avasarpiNInA pahelA traNaArAnuM svarUpa kahIne have A gAthAmAM kicit 4 thA ArAnuM svarUpa kahe che avataraNaH-- 103 pahelA jinendra antima jinendra bAyAlasahasavarasU- NigakoDA koDiayaramANAe // turie NarAu puvvANa, koDitaNu kosacauMraMsaM // 101 // zabdA --- jA mANDa-manuSyAnuM AyuSya juvALa Dhori-pUrva kroDa varSanu ta"--zarIranuM pramANu josa para kaMma-gAunA ceAtheA bhAga saMskRta anuvAda. dvicatvAriMzatasahasravarSenaikakoTikoTyataramAne // turye narAH pUrvANAM koTiH tanuH krozacaturaMzam // 101 // gAthArtha:----beMtAlIsahajAravarSanyUna 1 keTAkeATi sAgaropamapramANavALA ceAthA ArAmAM manuSyAnu AyuSya ekapUrvakroDa varSa, ane zarIra eka gAunA cAthA bhAga hAya che ! 101 !! vistarArtha;have cAthA ArAnuM kiMcit svarUpa kahevAya che, te A pramANe
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghutrasamAsa vistAra sahita che avasarpiNane the Are che 10 kaDAkaDi sAgaropamapramANanI avasarpiNamAMthI pahelA traNa ArAnA 9 kaDAkaDi sAgaropama uparAnta 21000 varSa pAMcamA ArAnAM ane 21000 varSa chaThThA ArAnAM bAda karatAM cothA ArAnuM pramANa 42000 varSanyUna 1 keDArkaDi sAgaropamanuM che, ane e ArAmAM manuSyanuM sarvotkRSTa AyuSya 1 pUrva krioDa varSanuM che. ahiM 84 lAkhane 84 lAkhe guNatAM 7056000 varSanuM ekapUrva ane tene ekaDe guNatAM 7056000,0000000 varSanI eka pUrvakeTi thAya. tathA jaghanya AyuSya 256 AvalikArUpa 1 phulakabhava jeTaluM hoya che. tathA utkRSTathI zarIrapramANa eka gAune cotho bhAga eTale 2000 dhanuSane 1 gAu hevAthI 500 dhanuSya jeTaluM che, ane jaghanyathI utpatti vakhate aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga jeTaluM hoya che. _63 zalAkA purUSonI utpatti . vaLI A cothA ArAmAM covIzamA sudhInA 23 jinendronI utpatti thAya che, teonAM zAsanamAM asaMkhya manuSyo mokSa pAme che. A avasarpiNImAM trIjA ArAnA paryanta zrI RSabhadevane kevaLajJAna thayAbAda sAthI prathama prabhunI ja mAtA prabhunuM tIrtha sthapAyA pahelAM aMtakatakevaLI thaI kSe gayAM tyArathI mokSamArga zarU thayo, te cothA ArAmAM zarU thayo. te cothA ArAmAM saMpUrNa cAlu rahe che. vaLI e ja cothA ArAmAM [1 cakravatI trIjA ArAmAM thavAthI ] ? veta utpanna thAya che, teo saMpUrNa bharataairAvatakSetranuM sAmrAjya bhagave che, puna: 6 vAsudeva utpanna thAya che. te bharata eravatanA dakSiNArdhane saMpUrNa 3 khaMDanuM eTale ardhakSetranuM sAmrA jya bhagave che. tathA ekvAsudeva sAthe temanA pitarAI bhAI eka baLadeva hovAthI zu phleva utpanna thAya che, te vAsudeva ane baLadeva be maLIne ardhakSetranuM sAmrAjya bhagave che, parantu baLadevanuM rAjya jUduM hoya nahiM. tathA dareka vAsudeva pahelAM ekeka prativAsudeva paNa vAsudevanA kALamAM ja prathama ardhavijayanuM sAmrAjya jogavatA hoya che, jethI vAsudeva prativAsudevane haNIne ja sAmrAjya le che, parantu jUdo digvijaya karIne nahiM, e pramANe prativAsudeva utpanna thAya che. tathA dareka vAsudevanA kALamAM kleza karAvavAmAM kutuhalI paranta brahmacaryanA sarvottama guNavALA ekeka nArada nAmathI prasiddha gRhasthAgI jevA nArada utpanna thatA hovAthI 1 nA 6 utpanna thAya che, teo vAsudeva Adi rAjAonA aMta:puramAM (rANIvAsamAM) ni:zaMkapaNe gamanAgamana karanArA ane gaganagAminI labdhivALA hoya che, ane sarvatra rAja
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ avarSiNInA pAMcamA ArAnu' svarUpa 15 sabhAomAM rAjAe pUche tyAre kSetranI kAtukI vAtA saMbhaLAve che, ane ekabIjAne kleza utpanna thavAnuM paNa kutuhala kare che. tathA 11 mATeva paNa utpanna thAya che. jeo 11 rUdranA nAmathI prasiddha che. teo samyaktvI chatAM tathA prakAranA kadiye aneka leAkavirUddha AcaraNeA AcaranArA hoya che, jethI vyabhicArI paNa hAya che. e pramANe trIjA ArAmAM che ane cAthAmAM 81 e rIte niyamitapaNe utpanna thanArA e 83 purUSAmAMthI 9 nArada ane 11 rUdrane bAda karI zeSa 63 zalAkApurUSa [mahApurUSA] tarIke eLakhAya che. 5 1015 avataraNa:----have A gAthAmAM pAMcamA ArAnu svarUpa kahe che-- varisigavIsasahasa - ppamANapaMcamarae sagakaruccA / tIsahiasyAu NarA, tayaMti dhammAiANato // 102 // zabdA varasa=va vIsaladasa=ekavIsa hajAra mA=pramANuvALA paMcama ara=pAMcamA ArAmAM sar=sAta hAtha 32=uMcA - tIsaddigataya=trIsa adhika sA, ekaseAtrIsa Avu AyuSyavALA narA, manuSyA taya gati tenA anve dhammA bALa=dharma Adi vastuone aMta=a'ta, nAza * saMskRta anuvAda. varSaikaviMzatisahasrapramANe paMcamAra ke saptakaroccAH triMzadadhikazatAyuSo narAH tadante dharmAdInAmantaH // 102 // gathArtha: ekavIsahujAravarSa pramANanA pAMcamA ArAmAM sAta hAtha uMcA ane ekasAtrIsa varSanA AyuSyavALA manuSyA hAya che, ane e ArAnA ante dharma vigerenA (jinadharma Adi vastuonA) aMta thAya che. 51025 vistArya:---pAMcamA du:khama nAmanA Are 21000 varSa pramANunA che, temAM manuSya jadhanyathI aMgulanA asaMkhyAtamAbhAganA ane utkRSTathI sAta hAthanA zarIravALA hAya che, tathA jadhanyaAyuSya antarmuhUttanuM ane utkRSTa AyuSya 130 varSanu hAya che. AyuSya bAhulyatAe jANavu* jethI kaIka adhika hoya tA pazu visaMvAda nahiM,
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistArtha sahita... pAMcamA ArAnA ante dhama vigerenA anta A ArAnA manuSyeA yathAyeAgya cAre gatimAM utpanna thanArA hoya che, yAvata ceAthA ArAnA janmelA A ArAmAM meAkSamAM paNa jaI zake che. tathA A ArAnA paryanta bhAge jinadharma -gaNu--anya darzananA dharma-rAjyanIti-mAdara agni -rAMdhavuM vigere pAka vyavahAra-cAritradharma --e sarva viccheda pAmaze. kadAcit kAIkane samyakatvadharma hAya che. zAstramAM kahyuM che ke-- 176 suara saMgha dhammA, puvvanhe chijjahI agaNi sAyaM / nivimalavAhaNA suhamamaMti taddhamma majjhanhe // 1 // pAMcamA ArAnA paryante zrutadharma AcArya saMgha-ane jinadhanA pUrvonhe (pahelA prahare) viccheda thaze, khAdara agni saMdhyAkALe viccheda pAmaze, vimalavAhana rAjA, sudharma maMtrI, ane tenA rAjadharma madhyAnhakALe viccheda pAmaze. e pramANe prAyaH sarva avasarpiNIonA pAMcamA ArAmAM sarakhuM ja jANavuM. vizeSamAM A avasarpiNInA pAMcamA ArAnA aMte zrI du:pasahasrara nAmanA AcArya, bruzrI nAme sAdhvI, nAgila nAme zrAvaka ane satyazrI zrAvikA gaze, eja caturvidha saMghanA kALadharma thatAM pahelA prahare saghanA viccheda thaze. zrI du:prasahasUrinA kALadharmathI cAritradharmanA paNa pahelA prahare viccheda thaze. ItyAdi. - avataraNa:------e pramANe dharmAdikanA anta thayA bAda zuM thaze te kahe che: khAraggivisAIhiM, hA hA bhUAkayAi puhavIe / khagabIya biyaDDAisu, NarAibIyaM bilAIsu // 103 // * ahiM pate eTale kaMpA viccheda keTalA divasAdi bAkI rahye thaze tenA niyatakALa kahyo nathI, mAtra pAcamAM ArAnA chellA trIjA bhAgarUpe 7000 varSa pUrNa thaye kahyuM che, te uparathI pAMcamA AzanA chellA divase saMbhave, ane ' zrIvIraprabhunuM 21000 varSanuM zAsana kahyu che e hetu vicAratAM 3 varSa 17 pakSa pahelAM zAsana viccheda thAya, mATe nizcitakALa zrIbahuzrutagamya. apekSAthI banne rIte mAnatAM paNa koI visaMvAda nathI. punaH jo chellA divase mAnIe te AgaLa kahevAtI 1 03 mI gAthAmAM kahevAtA kSArayAdi bhAvene paNa 100 varSane zeSa phALa pAMcamA ArAmAM hAvA joie ema kahyuM che tyAdi yathAsabhava vicAravuM.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamA ArAnA paryanta aneka kuvRSTiA. zabdAH vardha-kSAravRSTi agnivRSTi visa ei-viSa AdikanI vRSTi vaDe hAhA khUba yAr-hAhAkAra karAyalI pUthvI-pRthvImAM, 177 vAvIya-pakSIonAMkhIja viyajJabhu-daMtADhya Adi parva tAmAM jIyaM-manuSya vigerenAM khIja viTAnu-khileAmAM saMskRta anuvAda kSArAgnivipAdibhirhAhAbhUtakRtAyAM pRthivyAM / khagabIjaM vaitADhyAdiSu narAdivIjaM pRthivyAM // 103 // gAthArtha:--kSAvRSTi agnivRSTi ane viSaAdikanI vRSTiAvaDaeN hAhAkAra vALI thayelI A pRthvImAM pakSIenAM bIja vaitADhyavigere sthAnAmAM ane manuSya vigerenAM bIja bileA vigeremAM raheze !! 103 : vistarArtha:---have pAMcamA du:dhamaArAnA paryanta dharmAdikanA anta thayA bAda A pRthvImAM kevA kevA prakAranA duHkhakArI bhAvA utpanna thaze ta kahevAya che. 5 pAMcamA ArAnA paryante aneka kuvRSTie 5 pAMcamA AranAM chellAM 100 varSa bAkI rahe te vakhata kSAravRSTi eTale lavaNasarakhA khArAjaLanI vRSTie, agnivRSTi eTale zarIre dAha upa avA jaLanI vRSTie, vivRSTi eTale lekamAM marakI phelAya. avA jherIjaLanI vRSTiA thAya che, tathA gAthAmAM kahelA bAd-ahiMda zabdathI bIjI paNa aneka kuvRSTie thAya che. te A pramANe jaLanA uttamasvAdarahita vRSTi te arasavRSTi, vilakSaNasvAdavALA jaLanIvRSTi tu virasavRSTi, chANasarakhA meLA jaLanIvRSTi te khAtravRSTi, ghaNI vijaLIe paDe evA meghanI vRSTi te vidyut vRSTi, parvatAne paNa bedI nAkhe evA ugrajaLanI vRSTi ta va vRSTi, pIvAnA * zrI jaMbU. pranI vRttimAM darzAvelA matAntara pramANe 100 varSa. ane A kSetrasamAsamAM A gAthA pAMcamA ArAna sabaMdhamAM AvavAthI e matAMtara paNa ahiMja saba dhavALA thAya che. kAraNake siddhAntomAM to e sarvabhAva chaThThArA-nI utkRSTatA vakhate pravartatA kahyA che. te paNa pAMcamAM ArAnA 100 varSovathI e bhAva dhIre dhIre zarU thatA hoya ane tyArabAda chaThThA ArAmAM ati utkRSTa deM Ave te bata mantavyA apekSAthI adhisavAdI samajAya che, vaLI satrakartAenI vicitravivakSa A hovAthI kaI kaI rIte kahuM ane kAI kaI rIte kahe tA te visaMvAda nahiM parantu apekSAvAda vA nayavAda kahevAya, 13
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. upayogamAM na Ave evI apeyavRSTi, regautpanna karanArI vyAdhivRSTi, ugravAyusahita taNa ane vegavaMta dhArAoyukta jaLanI vRSTi te vaMDavRSTi ItyAdi duHkhakArI vRSTie thAya che. che pAMcamA ArAnA paryane pRthvImAM hAhAkAra che pUrve kahelI aneka kuvRSTie ane AgaLa kahevAtA (A vistarArthamAM kahevAtA paraMtu gAthAmAM nahiM) bhAvAvaDe bharata tathA erAvatakSetranI pRthvImAM hAhAkAra pravana che, sthAne sthAne manuSya pazuo ane pakSIo atyaMta karUNa svare AkaMda kare che, valavale che. ItyAdi. che pAMcamA ArAnA paryane aneka kuvAyunA susavATa vigere e vakhate ati kaThorasparzavALA ane dhULa uDADatAM malina vAyuo vAya che, te manuSyone atiduHsaha ane bhayaMkara hoya che. vaLI moTA saMvartaka vAyuo paNa ghaNA ugra svarUpamAM vAya che, vanaspatio makAna Adi ukheDI ukheDI pheMkI de che, vaLI daze dizAo jANe dhUmavaDe vyApta thaI hoya tevI dekhAya che, ghaNI uDatI rajavaDe paNa aMdhakAramaya thAya che, temaja divase paNa svAbhAvika aMdhakAra phelAya che. tathA kALanI rUkSatAthI caMdra atizaya zItaLatejathI ane ahitakara prakAze che, ane sUryanA tApapaNuM jANe agni varSa te heAya evA ugra lAge che. punaH kALanI rUkSatAthI zarIro paNa rUkSa thavAthI te caMdrateja ati zIta lAge che ane sUrya teja atidusaha thAya che. A kudraSTi ane kuvAyuothI thatuM pariNAma che vakta kuvRdiA kuvAyuo duSTaprakAza ityAdithI aneka deza nagara gAma manuSya pazuA pakSIo ane vanaspationA vinAza thAya che, tArAparvata tathA zatruMjaya parvata ane trATa sivAyanA sarva nAnAmoTAparvata vinAza pAme che, gaMgAmaDAnadI ane sidhumahAnadIonA jaLapravAha atyaMta ghaTatA jAya che, ane e sivAyanI zeva nadIo sarovaro dvaDa kuMDa ItyAdi jaLAzaye sUkAI jaya che, bhUmi bahu bhADAvALI ghaNI kAMTAvALI uMcI nIcI ane bahu dhULavALI tathA bahu retIvALI bahu kAdavakIcaDavALI, agnisarakhI garama ane manuSyAdine sukhe na besAya na sUvAya ane na calAya evI thAya che. che pAMcamA ArAnA paryanta bIja manuSyAdikanAM sthAna che pUrvokta prakAre bharata tathA eravatakSetramAM pravartatA pralayakALa sarakhA kALamAM atizata ane USNutAthI vyAkuLa thayelA ghaNu manuSya te maraNa pAme che, ane
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ ww1www pAMcamA ArAnA paryanta bIjamanuSAdikanA sthAna. 1e kaMIka zeSa rahyA hoya che to teo vaitAdyaparvatanI dakSiNadizAe gaMgAnadI tathA siMdhunadIne kAMThe nava nava bila (meTI guphAo sarakhAM) che temAM rahe che. e pramANe dakSiNabharatArdhanA manuSyo e 36 bilamAM rahe che, ane uttarabhAratanA manuSya vaitADhya parvatanI uttaramAM vahetI gaMgA siMdhunA kAMThAuparanAM 36 bilemAM rahe che, jethI e 72 *bilamAM bharatakSetranA manuSyo rahe che, ane e ja rIte eravatakSetrane manu raktA raktavatI nadInA kAMThA uparanAM 72 bilamAM rahe che. tathA pakSIo vaitAdyaparvata apabhaparvataAdi sthAnamAM rahe che. e zeSa bacelA manuSya tathA pakSIothI puna: navi sRSTi paraMparA utsarpiNImAM vadhatI jAya che, mATe e zeSa rahelAmanuSya ane pakSIo te vIjhamanuSyo ane 1 vanapatrio kahevAya che 103 che avatAT:-pUrvagAthAmAM bIjamanuSyane je bilavAsa kahyo te bilanuM svarUpa kahe che- bahumacchacakkavahaNai-cauka pAsesu Nava Nava bilAI / veaDDobhayapAse, cauAlasayaM bilANevaM // 104 // zabdArtha:vaDDamajI-ghaNA machavALI vegaz jma-vetAstranI be bAjue TUcaka jeTalA pravAhavALI vimAnamAM--e gumALIza jIrvacAra nadIonA vitrA-bile pazu-paDakhe vaM-e pramANe saMskRta anuvAda, bahumatsyacakravahanadIcatuSkapArzvepu nava nava vilAni / vaitADhyobhayapAzvayozcatuzcatvAriMzadadhikazataM vilAnAmevam / / 104 // *gAthAmAM vijhAmAM Adi zabda hovAthI bilAmAM temaja nadI kinAre tevA prakAranAM rahevA gya bila sarakhAM bIja rathAnamAM hatyAdi yathAsaMbhava vicAravuM. ahiM bila te nadIonI bhekhaDamAM guphAo sarakhAM pokaLa sthAne e artha no, paranuM e bila eTale vaitAdraparvatamAMtI guphA na jANavI, kAraNa ke vaitADhacanI pAse vanakhaMDa ane zAzvatadikA hevAthI vaitADhayaguphAmAM rahevAnuM hoya nahiM. 1 jevI rIte bIjamana ane bIjapakSIo kahyA tevI rIte bIjapazuonI vAta zAstramAM dekhAtI nathI, mATe bIja pazuono saMbaMdha yathAsaMbhava zrI bahuzrutathI vicAre.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistArtha sahita. Awam jAthA-ghaNA masyavALI ane caka jeTalA pravAhavALI cAra nadIone paDakhe paDakhe vaitADhya parvatanI banne bAjue 9-9 bila che, e pramANe 144 bila jaMbadvIpamAM che ke 104 che. vistarAtha-pAMcamA ArAnA prAntabhAge bharatakSetranI gaMgA siMdhunadI ane eravatakSetranI ratA raktavatInadI, e cAre nadIonA pravAha-paTa gADAnA be cakranA aMtara jeTale eTale gADAnA cIlA jeTalo ati ke rahe che, ane temAM jaLa ghaNuM chIcharuM eTale pagalAM che eTaluM ja apa rahe che, paraMtu mAchalAM bahu utpanna thAya che, te nadInuM jaLa jANe mAchalAMthI ja bhareluM hoya evuM dekhAya che. evA prakAranI e cAre nadIonA ATha kAMThe ane te paNa tAtranI dakSiNa taraphanA ane uttarataraphanA ema banne pravADa gaNatAM 16 kAMThA thAya, te pratyeka kAThe 9-9 bila che, jethI (1649= )144 bila A jaMbadvIpamAM che, temAM ja pUrvagAthAmAM kahelA bIjamanuSya rahe che. je 104 5 avanaraT:-have A be gAthAomAM chaThThA ArAnuM svarUpa kahevAya che- paMcamasamachaTThAre, dukaruccA vIsavarisaAuNarA / macchAsiNo kurUvA, kUrA vilavAsi kugaigamA // 105 // zabdArtha - paMjamasama-pAMcamA ArAnA sarakhA ! marajI mAsino-macchanuM bhakSaNa karanArA pramANavALA vI-kapA cha -chaThThA ArAmAM --kara hRdayavALI Tura 3be hAtha uMcA vivAmi-bilomAM vasanArA vArasA 3-20 varSanA AyuSyavALA rUma-durgatimAM janArA saMskRta anuvAda. paMcamasamapaSThArake dvikaroccA viMzativarSAyuSo narAH / matsyAzinaH kurUpAH krUrA vilavAsinaH kugatigAminaH // 105 // 1 padmadraha tathA puMDarIkadrahamAMthI 6 jana jeTalA moTA pravAhathI nikaLatI e nadI enA pravAha eTalA aniapa kema thai zake ? uttara, kaMDamAMthI nikaLatI vakhate 6 vejanane pravAha che paraMtu kSetranA te vakhatanA atizaya tApa AdikathI ane bhUminA paNa ati zeSa svabhAvathI te pravAha zevAte vAte atyaMta alpa thaI jAya che, ema kahyuM che.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThThA ArAnA manuSyo. 181 jAthA:-pAMcamA ArAsarakhA pramANavALA chaThThA ArAmAM manuSya be hAtha uMcA, vIza varSanA AyuSyavALA, masmabhakSaNa karanArA, kurUpavALA, kUracittavALA, bilamAM vasanArA ane marIne durgatimAM janArA hoya che ke 105 che vistarArthaH-pUrvanI gAthAomAM pAMce ArAonuM svarUpa kahIne have avasarpiNIne chaThTho Aro kevo che? te kahevAya che che chaThTha ArAnA manuSyo che pAMcamA ArAnA paryantabhAganuM ja svarUpa kahyuM temAMnuM keTaluMka duHkhadasvarUpa A chaThThA ArAmAM paNa cAluja hoya che, te uparAnta manunA svarUpamAM je taphAvata che te darzAve che-A chaThTho Aje paNa 21000 varSa pramANana eTale pAMcamA ArA jeTaluM hoya che, emAM manuSyanuM sarara utkRSTathI be hAtha uMcuM ane jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamAbhAganuM hoya che, tathA maM punuM 20 varSanuM ane strIonuM 16 varSanuM hoya che. tathA gaMgAAdi mahAnadIne kAMThe bilamAM vasanArA hoya che, te bilamAMthI prabhAte 1 muhUrta ane saMdhyAkALe 1 mudramAM bilamAMthI zIdhra bahAra nIkaLI doDIne nadImAMthI mAchalAM pakaDIne kinArA upara lAvIne nAkhe, ane te pramANe karIne 1 muharta pUrNa thaye puna: zIdhragatie bilamAM AvI jAya che, muhUrta uparAnta prabhAte atithAya sUryatApa ane rAtre atizaya zIta paDavAthI bilabahAra rahI zakAtuM nathI. tyArabAda kinArAnI retImAM nAkhelA (vA dATelA) matsya divasanA AkarA tApathI ane rAtrinI atizaya ThaMDIthI zoSAIne tenA kalevara rarahita thaye tevA sUkAmanuM bhakSaNa kare che, jIvatA athavA nahiM zeSAyelA rasavALA masyA pI zake evI te manuSyonI jaTharazakti nathI, e pramANe zuSkamasya kAcabAnA bhakSaNavaDe saMpUrNa 21000 varSa paryanta pAtAnI AjIvikA calAve che. vaLI e manuSyonA zarIranA AkAra ghaNA kadarUpA hoya che, vaLI AcAravicArarahita, mAtA strI bena AdinA vivekarahita tiryaMca sarakhA vyabhicAravRttivALA, moTA nAnAnI mayaoNdAvinAnA, vratapratyAkhyAnarahita temaja prAya: dharma saMsArahita, manuSyanA maDadAne paNa AhAra karanArA, atikrara cittavALA evA e bilavAsI manu maraNa pAmIne vizeSata: durgatimAM * prayaH kahevAnuM kAraNuMka AnA bilavAsI bhomAM kaIka samyagadaSTi paNa hoya che, mATe samyaktva pUratI dharmasaMjJA varte che. viratidharmasaMtAna sarvathA abhAva che. 1 vizeSataH kahevAnuM kAraNake kaIka bilavANI tu dhAnyAdika jevA zuddha AhArane karanAra akilada adhyavasAyI hoya che, te devagatimAM paNa jAya che, temaja upalakSaNathI manuSyagatimAM dh jAya che, tucchadhAnyAdine saMbhava nadInI taTabhUmi upara che sarvathA asaMbhavita nathI.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita. ( narakagatimAM ane tiya cagatimAM ) jAya che. ityAdi ghaNuMvana siddhAntathI jANavA ceAgya che. 5 105 avataraNa:-A gAthAmAM paNa e manuSyAnuMja avazeSa raheluM svarUpa kahe che. pillajjA NivvasaNA, kharavayaNA piasuAiThiirahiA / thIo chavarisagabbhA, aiduhapasavA bahusuA a // 106 // zabdA [kRSnA-nirlajja jingasaLA-vastra rahita vavayA-karkaza vacanavALA viJamud-pitAputrAdikanI Tik raddiga--sthitirahita - zIo-strIo che. varasAmAM-cha varSa mAM garbha dharanArI adbhu-atidu:khe vasavA-prasavakaranArI, janmaApanArI vadhu muH-bahuputravALI saMskRta anuvAda. nirlajjA nirvasanAH, kharavacanAH pitRsutAdisthitirahitAH / striyaH SaDvarSagarbhA atiduHkhaprasavA bahusutAzca // 106 // pArtha:--e chaThThAArAnA manuSyA] nirlaja, vasrarahita, ke zavacanavALA, pitAputra vigerenI maryAdA rahita hAya che. tathA srIe chavarSanI vaye garbha dhAraNa karanArI, atidu:khe prasavakaranArI, ane bahu satAnavALI hoya che 5 106 // vistarArtha:--A pitA A putra A strI A mAtA ityAdi vivekamaryAdA rahita hAvAthI eka bIjAnI lajjA nahi rAkhanArA, vATazilpanA abhAve vastranA paNa abhAva hAvAthI nagna pharanArA, karkazavacana belanArA, atikaSAyavALA evA e chaThThAArAnA manuSyeA heAya che. temAM paNa strIe zIghrayovanavALI ane viSayavALI hAvAthI AyuSya 16 (vA 20) varSanuM hAvA chatAM paNa ghaNA putraputrIe vALI hAya che. (Du)karInI peThe ghaNAM khAkAne sAthe laI krUra 1 e sarvasvarUpa utkRSTadazAe pahoMcelA chaThThAArAmAM utkRSTAvALuM hoya, ane madhyamabhAgamAM madhyamakzAvALuM hoya, ane prAraMbhamAM nyUnadazAvALuM hoya. e pramANe kALakrama pramANe hInAdhika jANavuM parantu 21000 varSa sarva sarvathA ekasarakhAM nahi~ kramaza: hIna hIna dazAe DrAya.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsarpiNInu" varNana. 183 nArI hAya che. vaLI bALakanA janmavakhate paNa mahAkaSTa hoya che, evA prakAranA strI purUSonA svarUpathI 21000 varSanA o du:Samadu:Sama nAmanA AreA samApta thAya che. / / 106 l navatara:...e pramANe avasarpaNInA chae ArAnuM svarUpa kahIne have A gAthAmAM tethI ulaTA kramavALI utsarpiNI tathA e be maLIne kALacakra thAya te kahe che - ia arachakkeNa vasa - ppiNiti ussappiNI vi vivarIA / ari sAgarakoDA - koDIo kAlacakkammi // 107 // zabdA~~~ rU-e pramANe sara-cha ArAvaDe aviitta-avasarpiNI tti-[ samAptisUcaka zabda ]. gussaviLI vi-utsa ipeNI paNa vivaro-viparIta svarUpavALI vAvami--eka kALacakramAM saMskRta anuvAda ityarakaSaTkenAvasarpiNIti utsarpiNyapi viparItA / viMzatiH sAgarakoTikoTyaH kAlacakre / / 107 // gAthArtha:--e pramANe cha ArAnI 1 avasi paNI, ane tethI viparIta svarUpavALI cha ArAnI 1 utsarpiNI paNa thAya che, graMthI eka kALacakramAM 20 kaiDAMkeDi sAgaropama jeTalA kALa vyatIta thAya che / / 107 5 vistarArtha:----pUrva je rIte cha ArAnu svarUpe kahyuM te sarvasvarUpa 10 kA kA. sA. pramANanI avasarpiNInA cha ArAnu navu, ane ethI viparIta svarUpavALI utsarpiNI paNa 10 kADAkADi sAgaropama pramANanI hAya che, ane eka avasa0 tathA 1 utsa. maLIne 1 vAnna thAya che, mATe 1 kALacakra 20 kADA keDi sAgaropama pramANanu hAya che. have viparIta svarUpavALI utsarpiNI A rIte. || avasarpiNIthI viparIta utsarpiNInA 6 ArA // ? su:pamadu:thama Aro--A pahelA A avasarpiNInA chAArA sarakhA 21000 varSa pramANunA ane sarvarIte sarakhAsvarUpavALA hAya che, parantu prAraMbhathI
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. samApti sudhImAM pratisamaya vartugaMdha rasa sparza saMsthAna saMghayaNu khaLa AyuSya vigere bhAvAmAM zubhatAnI vRddhi thatI jAya che, ane prAdyuRtumAM, sUrya savatsaramAM, dakSiNAyanamAM, abhijItanakSatramAM, avakaraNamAM, zrAvaNavada paDavAne divase pahelA muhUttanA pahelAsamaye A ArA prAraMbhAya chaeN, arthAt e sarva kALabhedanA pahelA ja samaye prAraMbhAya che. 2 3:1ma bAro--pUrva avasarpiNIne pAMcame ArA du:khama nAmanA vaNuM byA tevAja svarUpavALA A bIjo Ara hAya che, parantu taphAvata e che ke--A khIjA ArAnA prAraMbhamAM bharatakSetranA ce. para6 ka. 6 jeTalA vistAravALu ane 14471 yeAjana jeTalu dIrgha puSkalAvanAmanA mahAmeghanu vAdaLa pUrvasamudrathI pazcimasamudrasudhInu pragaTa thAya che, te pujAvarta mAmetra gAjavIja sahita sAtadivasa sudhI akhaMDa muzaLadhArAe varSa che, e mahAmethI bhUmi USNu hatI te atizAnta thAya che. e megha cha divasa vadhI rahyAkhAda kSIramamaMtra nAmanA megha AkAzamAM bharatakSetra jeTalA saMpUrNa vyApta thaine sAtadivasasudhI muzaLa sarakhI mahAdhArAthI akhaMDa varSa che tethI bhUmimAM zubha varNa lagadha rasa spardhA utpanna thAya che. te kSIramegha cha divasa sudhI varSI rahyA bAda vRtamedha nAmanA mahAmegha cha divasa sudhI varSatAM bhUmimAM sneha ( snigdhatA ) utpanna thAya che. tyArabAda mULamaMtra nAmanA mahAmegha paNa 7 divasa sudhI gAjavIjasahita varSetAM vRkSa guccha zukSma letA Adi aneka prakAranI vanaspati utpanna kare che. tyArabAda rasamaMtra nAmanA mahAmegha gAjavIja sahita 7 divasasudhI varSIne vanaspatiomAM pAMca prakAranA rasa utpanna kare che, e pramANe pAMcaprakAranA meghathI bhUmi vanaspatiyukta ane bilavAsIone haravA pharavA ceAgya thAya che, tyArabAda bilavAsI manuSyeA [ meghavarSA samApta thaye ] bahAra nikaLI sRSTinI atisuMdaratA dekhI ati yAmIne eka bIjAne melAvI sarva bhegA thAya che, ane sarva ekatra dhaine vanaspatio pragaTa thayelI hAvAthI have vanaspatinA AhAra karavA paraMtu mAMsAhAra na karavA evA niNaeNya kare che, ane mAMsAhAra kare tene pAtAnA samudAyathI bahAra [ jJAti bahAra karI tenI chAyAmAM paNa ubhA na rahevuM evA sAmudAyika nirNaya kare che, e pramANe bilavAsIe have vanaspatinA AhArI thAya che, dhIre dhIre cha e saMghayaNu che saMsthAna utpanna thAya che, AyuSya paNa vadhatuM vadhatu 130 varSa jeTaluM pate thAya che. ane zarIranI uMcAI cha hAtha jeTalI thAya che.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsarpiNInA cha ArAnuM varNana. 185 2 phuDAma gupama mA-bIjAArAnAM ra1000 varSa vItyAbAda trIje Are pravarte che, te vakhate vizeSatAmAM eja ke-AyuSya vadhatuM vadhatuM koDapUrvavarSanuM thAya che, zarIranI uMcAI 500 dhanuSa pramANunI thAya che, ane maraNa pAmIne siddhagatimAM paNa jAya che. yAvat avasarpiNInA cothA ArA sarakhA sarvabhAva pragaTa thAya che. jethI 23 tIrthakara-11 cakavattI-9 baLadeva-9 vAsudeva prativAsudeva-9 nArada utpanna thAya che. 4 guma ruma mA -avasarpiNanA trIjA ArA sarakho jANa. vizeSa e ke-be kaDAkaDi sAgaropamanA traNa bhAga karatAM 66666666666666 sAgara pama pramANanA pahelA tribhAgamAM rAjadharma-cAritradharma anyadarzanIyadharma-bAdara agni (e badhu) vicheda pAmaze, tathA A pahelAtribhAgamAM 15 kulakara sivAyanI sarvavyavasthA avasa. nA cothA ArAnA chelA tribhAga sarakhI paratu ulaTA kramathI yathAsaMbhava vicArIne jANavI, kAraNake A vakhate kulakaranuM prayojana nathI. [anya AcAryo 15 kulakare paNa mAne che, ane traNe daMDanItio viparIta anukramathI pravartatI kahe che. ] vaLI A ArAnAM pahelAM 89 pakhavADIAM vyatIta thaye 24mA tIrthaMkara utpanna thAya che. eka cakavatI paNa utpanna thAya che. bIjA ane trIjA bhAgamAM puna: yugalikadharma pravarte che. 1 mupama zA:-avasarpiNInA bIjA ArA sarakho, paraMtu ulaTA kamavALo che. 6 kuma kuma :-avasarpiNInA pahelA ArA sarakho, paraMtu kama * A trIjA ArAmAM grAma nagara deza ityAdinI utpatti mATenAM tathA lokavyavahAra mATenAM zilpa ane karmonI utpatti pahelA jinezvara pravartAvatA nathI, paraMtu kSetrabhAve vyutpannabuddhivALA lakathI athavA kSetrAdhikAtA devathI athavA pUrvanA jatismaraNAdikavALA purUSathI prathamathI ja pravartelAM hoya che, punaH rAjanIti AdikanI pravRtti paNa e pramANeja jANavI, paraMtu kulakarathI nahiM. kAraNake kulakarano kALa cothA ArAnA pahelA tribhAgamAM prApta thAya che, ane te kALamAM kulakaronuM prayojana nathI, ema kahyuM che. vaLI A utsapiNInA pahelA padmanAbhatIrthakara te 24mA tIrthakara sarakhA che. e rIte tIrthakarAdikanI sarvanI paripATI viparIta anukrame yathAsaMbhava jANavI. 1 upara kahyA pramANe je ke avasavanA trIjA ArAnA paryanta pramANe cothA ArAnA prAraMbhano tribhAga vicAratAM chellA tIrthakarane kulakarapaNuM hAya nahiM, paraMtu te sivAyanA 15 kulakare hoya te ulaTakrame prathama dhik Adi traNa daMDanItine avakAza che, ane je kulakara na mAnIe te saMpUrNa utsarpiNI kulakara rahita gaNAya che, jethI kulakare kevaLa avasarpiNamAM ja thatA haze ema prApta thAya che, mATe anyamate kulakaronI utpatti paNa vAstavika samajAya che. 24
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zrI lakSetrasamAsa vistAtha sahita. viparIta. e banne ArAmAM yugalika manuSyA ( 6 prakAranA ) ane yugalatiya cA jANavA ! 107 / tyutsarpinI svatvam // avataraLa:--pUrva gAthAmAM kALacakranuM svarUpapratipAdana karIne have A gAthAmAM sAtakSetramAM pratyekamAM amuka amuka ArAnA bhAva sadAkALa pravarte che te kahevAya che---- kuruduga harirammayaduga, hemavaeraNNavaidugi videhe / mato sayAvasALi, caDAsamAjo / 08 zabdAH-- sA--sadAkALa avanavidhi-avasarpiNInA arayapAttama-cAraArAnAprArabhasarakhA jAjo kALa saMskRta anuvAda. kurudvike harivarSaramyadvike, haimavatairaNyavatadvike videhe / kramazaH sadA avasarpiNyarakacatuSkAdisamakAlaH // 108 // gAthArtha:e kurUkSetramAM, harivarSa ramyak e bemAM, haimavata eNraNyavata e emAM ane mahAvidehamAM sadAkALa anukrame avasarpiNInA cAra ArAnA prAraMbha sarakhA kALa hAya che ! 108 5 vistarArtha:---bharata ane airAvata e e kSetramAM avasarpiNInA ane utsarpiNInA cha cha ArA pramANe bhinnabhinnakALa parAvartana thayA kare che, ane A kahevAtA sAtakSetramAM sadAkALa sarakhA kALa rahe che te A pramANe: // sAtakSetramAM eka sarakhA kALa // revana ane uttaravuMha-e ekSetramAM sadAkALa avasarpiNInA pahelAArA sarakhA kALa che. arthAt e kurUmAM sukhamasuSama nAmanA pahelA AreA che, tethI tyAMnA yugalIka manupeAnu ane ti cAnuM AyuSya 3 pachyApama che, manuSyAnu 3 gAunu zarIra che, 49 divasa apatyapAlanA che, traNa divasane antare AhAra che, 256 pRkara Daka ( pAMsaLIo ) che, ane tiya'capa McendriyanA AhAranuM antara e divasanuM che.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta kSetragata kALanuM tathA cAra vRta vitAnuM svarUpa. 17 vizvamAM-e bekSetramAM sadAkALaavasarpiNInA bIjAArA sarakhe kALa che. devata-vata-e bekSetramAM sadAkALa avasarpiNanA trIjA ArA sarakho ukALa che. mahAtrimAM sadAkALa avasarpiNanA cothAArAsarakho kALa che. e pramANe eka sarakhA kALavALA kSetramAM bhUmisvarUpa-manuSyasvarUpa-AyuSya saMghayaNa-saMsthAna-gati Adi te te ArAnA prAraMbhakALapramANe utkRSTabhAve jANavAM 108 che avataraT:-have A be gAthAmAM cAra vaitAtyanuM svarUpa kahevAya che-- hemavaeraNNavae, harivAse rammae a rynnmyaa| saddAvai viyaDAvai, gaMdhAvai mAlavaMtakA // 109 // cau vaTTaviaDDA sAi-aruNa paumappabhAsa suravAsA / mUluvari pihutte taha, uccatte joyaNasahassaM // 110 // zabdArtha - saddavid-zabdApAtI viyava-vikaTApAtI vAMdhava-gaMdhApAtI masTivaMta bakSI-mAlyavaMta nAmanA 2 arthAta-harivarSamyamAM banne yugalikonuM 2 palyopama AyuSya, ane manuSyanuM be gAunuM zarIra che. manuSyamAM 64 divasa apatyapAlanA ane be divasane antare AhAra che. 128 prakaraMDaka che. 3 arthAta-hemavaMta hiraNyavaMtamAM yugalikonuM 1 palyopama AyuSya, eka gAunuM zarIra, 78 divasa (manuSyamAM) apatyapAlanA, eka divasane antare AhAra, ane 64 pRSThakaraMDaka che. tathA e chae kSetramAM yugalikone paheluM saMghayaNa paheluM saMsthAna che, marIne avazya IzAna sudhInA devomAMja pitAnA AyuSyathI samAna vA hanaAyuSyavALAmAM utpanna thAya che. 4 arthAta-mahAvidehamAM manuSyo sadAkALa utkRSTathI pUrva koDavarSanA AyuSyavALa, 500 dhanuSanA zarIravALA varSo sudhI apatyapAlanA, AhAranA antara rahita, ane aniyata pRSThakareDakavALA, chae saMdhayaNa ane cha saMsthAnavALA, tathA maraNa pAmIne pAMce gatimAM utpanna thAya che.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrI lakSetrasamAsa vistarArdha sahita. vaviyA-nRtavatAThyaparvata sApha-svAtIdeva 4 -arUNadeva 13ma-padmadeva dhvamAsa-prabhAsadeva suvAsA-e devAnA vAsavALA mUja kIi pitte-mULamAM ane upara paheALAimAM 3catte uMcAimAM haimavate airaNyavate harivarSe ramyake ca ratnamayAH 1 zabdApAtIvikaTApAtIgandhApAtImAlyavaMtAkhyAH catvAro vRttavaitADhyAH zvAtyaruNapadmaprabhAsasuravAsAH mUlopari pRthutve tathocatve yojanasahasram || zo || 1 // 2 // gAthArtha:----haimavata hiraNyavata haviSaeN ramyaka e cAra yugalikakSetrAmAM anukrame zabdApAtI vidyApAtI gandhApAtI ane mAlyata nAmanA 4 vRttavaitADhyaparva tA ratnanA che, te cAre upara anukrame svAtIdeva-arUNadeva-padmadeva ane prabhAsadevanA AvAsa (prAsAda)che, e cAra parvatA mULamAM 1000 ceAjana, zikhara upara 1000 yAjana ane uMcAImAM paNa 1000 ceAjana pramANavALA che, [ mATe samavaitADhya nAma che, ane gALaAkAranA hAvAthI vRttavaitADhya nAma che ]. vistarArdha:-gAthAvat sugama che. vizeSa eja ke e parvatA kSetranA ati madhyabhAgamAM rahelA che, ane e uparanA adhipati vyantaradevAnI rAjadhAnIe bIjA jakhUdvIpamAM 12000 yAjana pramANanI che ! 110 // vaTTo-vRttaAkAravALA vo-ka davALA isla'sino-lAkhayeAjana uMcA vaRi-upara, zikharasthAne avataraLa:--have jaMbUDhIpanA atimadhyabhAgamAM mahAvidehakSetrane viSe rahelA me parvatanuM svarUpa A gAthAthI prAraMbhIne kahevAya che-- meru vaTTo sahassa- kaMdo lakusio sahassuvariM / dasaguNa bhuvi taM saNavai - dasigAraMsaM pihulamUle // 111 // zabdA: muvi-bhUmisthAne savar-nevu ceAjanahita taM-te dazaguNa uparAnta sarapaMI-agiArIA bhAga daza
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvidehamAM merUparvata. 189 saMskRta anuvAda, merurvRttaH sahasrakaMdo lakSocchritaH sahasramupari / dazaguNo bhuvi taM sanavatidazaikAdazAMzaM pRthulo mUle // 111 // Tr:-merUparvata vRttaAkArano, ekahajArajana kaMdavALo, lAkha jana uMce, upara zikharasthAne 1000 yajana vistAravALo, bhUmi sthAne tethI dazaguNo, ane mULamAM nevu jana ane agiArIA daza bhAga sahita teTalA pramANavALA (dazaguNe) che ! 111 che vistarArtha-sAta mahAkSetromAM parvato kahevAnA prasaMgamAM bharataravatamAM be dIrghatAtyanuM svarUpa pUrve kahyuM, ane hemavaMta Adi cArayugalika kSetranA madhyagiri cAra vRttavaitADhyanuM svarUpa hamaNuja 109-110 mI gAthAmAM kahyuM, ane have mahAvidehanA adhyagirinuM svarUpa kahevAya che. mahAvidehamAM merUparvata che merUparvata e mahAvidehakSetrano madhyagiri te vRttaAkArano che. uMcAI mULamAMthI prAraMbhIne 1 lAkha jana che, ane kaMdathI (bhUmithI) prAraMbhIne 99000 ejana che jethI 1000 jeTalo bhUmimAM uDe daTAyela che. tathA ene vistAra uparanA bhAgamAM cUlikAnA sthAne (zikharatale) 1000 jana che, bhUminI sapATI sthAne tethI dazaguNa eTale dazahajAra 10000 jana vistAra che, ane bhUminIe mULamAM te 10 hajAra yojana uparAnta 90 yojana ane eka jananA agiAra bhAga karIe tevA 10 bhAga eTale 10090 jana che. agiArIA bhAganI utpatti AgaLa darzAvAze ke 111 che avatAra -have A gALAmAM merUparvatanA re kAMi che te kahevAya che- puDhavuvalavayarasakara-mayakaMdo uvari jAva somaNasaM / phalihaMkarayayakaMcaNa-maoa jaMbUNao seso // 112 // zabdArthaputravi=pRthvI, mATI nphiTikaratna 3va--upala, patthara =aMkaratna vayara=vajA ratna rathaya=rajata, rUpuM sarimA=zarkaramaya, kAMkarAmaya nAmacokakaMcanamaya, suvarNarUpa nAyAvat, sudhI baMnUgo=jAMbUnada suvarNamaya somaLa manasavana te zeSabhAga
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetramAsa vitasaI sahita saMskRta anuvAda. pRthvyupalavajrazarkaramayakaMda upari yAvatsaumanasaM / sphaTikAMkarajatakAMcanamayazca jAmbUnadaH zeSaH // 112 // thaI-merU parvatanI upara caDhatAM yAvat bhUmitala sudhI mATI-patthara-vajI ane kAMkarAvALo 1le kaMda che, bIje kAMDa saumanasa sudhI sphaTikaranna aMkaratna rUpuM ane suvarNane mizra che, ane zeSabhAga [trIje kaMda jAMbUnada suvarNana che. 112 vistara:-vibhAga te kAMDa kahevAya, tevA traNa kAMDa (traNa vibhAga ) merUparvatanA che te A pramANe che merUparvatane 3 kAMDa che merUparvatanA sarvathA nIcenA mULabhAgathI upara caDhatAM bhUmi (samabhUtala) sudhI AvIe tyAM sudhImAM 1000 ejana thAya che, te hajAjana jeTalo vibhAga bhUmimAM daTAyeluM hovAthI caMdra kahevAya, te kaMdarUpa pahele kAMDa mATI patthara vajaratna ane kAMkarA e cAra vastuothI mizra banelo che, eTale e cAra vastuo ghaNu pramANamAM che. je dati prathama vAMs I tyArabAda samabhUtalathI 63000 ejana upara somanasa nAmanuM vana che. tyAM sudhInA bIjA kAMDamAM sthAne sthAne ghaNu pramANamAM sphaTikaranna aMkaratnarUpuM ane suvarNa hovAthI e bIje kAMDa sphaTikAdi cAra vastuothI mizra che. che rati ditIya i | tyArabAda samanasavanathI upara 36000 ejana caDhatAM zikharaupara paMDakavana nAmanuM vana Ave che, tyAM sudhI e trIjo kAMDa kevaLa jAMbUnada suvarNane che, jethI kaMIka raktavarNana che. arthAt e vibhAgamAM jAMbunadasuvarNa ghaNA pramANamAM che. | ti tRtIya krAMDa che. 1 e pramANe traNa vibhAgamAM bhinna bhinna vastuone banelo hovA chatAM merU parvata suvarNa gaNAya che, te samabhUlathI uparane 63000 ejana sudhImAM pItasuvarNa (sphaTikAdi traNathI ) vizeSa pramANamAM hovAthI ane 36000 yojana sudhImAM kaMika rakta jAMbUnada suvarNa ghaNuvizeSa pramANamAM levAthI suvarNane kahI zakAya. punaH dareka kAMDamAM je cAra cAra ne eka padArtha kahyA te sivAya bIjuM kaMIja nathI ema sarvathA nahiM, paraMtu pahelA kAMDamAM paNa TikAdi pAMce padArtha atialpapramANamAM
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ HHHHH ITI IT I r I fir callat co 5)+11]? 0 0 0 somanaa > *]h_h } ! ma '' 516/2 b // meru parvatano AkAra // sarva uMcAI 10 6000 yojana bhUmi sthAne 10000 1deg deg - ta vana bhavA kuMda vibhAga bIjI mekhalA yojana vistRta - * 1 - vana pahelI mekhalA bhadrazAla vana
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUlikA 325 e pramANe 1000 ejanane pahele, 63000 ejanano bIjo ane 36000 janane trIjo kAMDa maLI merU parvatanI uMcAInA lAkha jana saMpUrNa thayA. me 112 che avAra-merUparvatanA zikhara upara eka pUrija che, te kahevAya che-- taduvari cAlIsuccA, vaTTA mUluvari bAra cau piDulA / veruliyA varacUlA siribhavaNapamANaceiharA // 113 // zabdArtha - tad uvari-te merUparvata upara para sUI-uttama cUlikA rAtrIsa 3-40 ejana uMcI sirimavApamAna-zrIdevInA bhavanamAvA-vRttaAkAranI suvALA mUtra 3ra-mULamAM ane upara citta-caityavALI vesTi-vairya ratnanI saMskRta anuvAda tadupari catvAriMzaducA vRttA mUlopari dvAdazacatuSpRthulA / vaiDUryA varacUlA zrIbhavanapramANacaityagRhA // 113 // TyArthaH-te merUparvata upara cAlIzajana uMcI, vRttaAkAranI, mULamAM 12 yojanA ane upara 4jana pahoLI, vairyaratnanI, ane zrIdevInA bhavanasarakhA pramANayukta caityavALI evI uttama cUlikA (madhyazikhara) che 113 vistA-merU parvatanA zikharatalaupara pAMDakavana nAmanA vanamAM ati madhyabhAge uttama vaidyaratnanI hovAthI lIlA varNavALI, uMcA karelA gAyanA pucchanA AkAre mULamAM 12 jana vistAravALI, ane tyArabAda upara upara jatAM anukrame vistAra ghaTate javAthI hIna hIna vistAravALI, ane tethI sarvAgrabhAge 4 jana mAtra vistAravALI, tathA sarva bAjue goLa AkAravALI uMcA zikhara sarakhI eka uttama zUDhi che. ahiM cUlikA eTale zikhara hoI zake che, paraMtu te gaNatrImAM gaNAya nahiM temaja trIjA kAMDamAM paNa eja rIte mArI patharAdi bahu a5pramANamAM hoya, athavA jAMbUnadasuvarNanI mukhyatA gaNuM hoya te khUnaMdanoja kAMi kahevAya. ityAdi yathAsaMbhava vyavahArU rIte vicAravAthI koIpaNa virodha rahI zakta nathI.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. jANavuM, chatAM ene zikharanI gaNatrImAM gaNela nathI, kAraNa ke manuSyanA mastaka uparanI coTalI sarakhI ane tethI gaNatrImAM na levA yogya hovAthI enuM jU ievuM vizeSa nAma che. che cUlikA upara zAzvata caityagraha e cUlikAnA agrabhAge [ zIrSa bhAge ] zrIdevInA bhavanasarakhA pramANavALuM eTale 1 gAu dIdhuM, be gAu vistAravALuM 1440 dhanuSa ucuM ane laMbacorasa AkAranuM eka zAzvata jinabhuvana che. temAM 108 jinapratimA che, ItyAdi sarvasvarUpa pUrve kahevAyelA jinabhavanatulya jANavuM, ahiM kevaLa deva devIoja zrI jinapratimAdarzanane lAbha le che, ane vidyAcAraNa tathA jaMghAcAraNamunio te paMDakavana sudhI AvIneja upara caDhavAnI zaktinA abhAve tyAMthI pAchA vaLI jAya che. | cUlikAnA madhya vistAranuM karaNa 5 A karaNa jagatInA varNananI gAthAonA vistarArthamAM darzAvyuM che, tyAMthI jANavuM, ane te rIti pramANe ahiM dara pejane huM jana ghaTato vadhato hovAthI jyAre 20 ejana upara caDhI madhyabhAge jaIe te sthAne vIsano pAMcama bhAga cAra ejana bAra yojamAMthI ghaTADatAM 8 jana vistAra prApta thAya che. e rIte zIrSabhAgathI utaratAM cAra jananA zirSavistAramAM cAra jana vadhAratAM paNa 8 yeAjana jeTalo madhyavistAra prApta thAya che. A cUlikA paNa paMDakavanamAM bhUmisthAne 1 vanakhaMDa ane 1 vedikAvaDe vITAyelI che. cUlikA upara manaharasthAnamAM aneka devadevIo phare che, bese che, sUve che, krIDA kare che. yAvat pUrvanuM puNya anubhave che. saudharmaindra zrIvIrasvAmIne atighoraupasarga karanAra saMgamadevane devaka bahAra kADhelo che te saMgamadeva pitAnI devAMganAo sahita A cUlikA upara rahe che. 113 che vatA -merUparvata upara zikharasthAne je vedavane nAmanuM vana che te kahevAya che. * yadyapi pUrve gaNavelAM 467 girizikharo paNa parvatanI uMcAImAM gaNyAM nathI, paraMtu jU-zikhA tulya na hovAthI te zikharane cUlikA na kahevAya.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ merUparvata varNanAdhikAra 13 cUlAtalAu causaya, cauNavaI valayarUvavikaMbhaM / bahujalakuMDaM paMDaga-vaNaM ca sihare saveIaM // 114 // zabdArtha - vRtAra-cUlikAtalathI, likAnAmULathI dujhaphuDuM-ghaNA jaLayukta kuMDavALuM cAva-cAraso carANu jana | vaMvi-paMDakavana vayavavia-valayavikhaMbhavALuM | sarjayaM-vedikA sahita saMskRta anuvAda cUlAtalAccatuHzatacaturnavativalayarUpaviSkaMbhaM / bahujalakuMDaM paMDakavanaM ca zikhare savedikam // 114 // thA-calikAnA mULathI 44 yojana jeTalA valayavidhvaMbhavALuM ane ghaNA jaLasahita kuDavALuM evuM, zikhara upara vedikA sahita paMDakavana che, 114 vistA-zikharasthAne merUparvatane vistAra-vyAsa 1000 ejana prathama kaheluM che, ane cUlikAnA mULane vistAra 12 jana che te paNa prathama kahevAI gaye che, ane likA paMDakavananA atimadhyabhAgamAM che, mATe 1000 mAMthI 12 bAda karatAM 988 yeAjana rahyA, temane eka ardhabhAga 494 yojana jeTalo pUrva tarapha [vA uttara tarapha ] ane bIje 494 pejana jeTaluM ardhabhAga pazcima [vA dakSiNa tarapha AvyuM, jethI merUlikAnA mULathI keI paNa dizAe 494 jana jeTalI pahoLAIvALuM vana che. arthAt merUlikAnA mULathI 494 yojana jatAM vanano aMta Ave athavA vananA paryanta kinArAthI 494 yajana sIdhA aMdara AvIe tyAre merUnI cUlikA Ave. vaLI, e paMDakavana vacce cUlikA AvavAthI valaya (parimaMDaLa) AkAranuM che, paraMtu thALI sarakhA vRttaAkAranuM nathI jethI tene koI paNa eka bAjune viSkabha te vayaviSyama kahevAya. ane be bAjunA valayaviSkabha ane vaccenI likA e sarva gaNatAM 1000 yajana bArAmerU parvatanA gaNAya. arthAt vananA eka bAjunA paryantabhAvathI bIjI sahAmI bAjune paryanta bhAga 1000 ejana dUra che, e pramANe valacavijhaMbha merUcUlikAnA mULathI 494 yojana jeTaluM prApta thAya che. e pavanamAM nirmaLa jaLavALA aneka kuMDa che, ane vana cAre bAju 25
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. valayAkAre pharatI vedikAsahita che. ahiM vana ane vedikA e be kahevAnuM prayojana nathI. vaLI A vanamAM bIjA je je padArtho che te graMthakAra piteja gAthA tarIke AgaLa kahe che, mATe ahiM te varNavavAnuM prayojana nathI. ahiM duna e vizeSaNathI e vanamAM ja kuMDa che ane bIjAM AgaLa kahevAtAM somanasaAdi vanamAM kuMDanathI ema na jANavuM, paraMtu manasaAdi vananA kuMDAthI A vanamAM ghaNA kuMDa che. mAnika devadevIo paNa A kuMDamAM jaLakrIDA kare che. 114 avatA: -paMDakavanamAM zAzvata jinabhavana tathA devaprAsAde che te kahevAya che - paNNAsajoaNehi, cUlAo caudisAsu jiNabhavaNA / savidisisakkIsANaM, cau vAvijuA ya pAsAyA // 115 // zabdArtha - gora =pacAsa ejana dUra | sA=zakendranA ane IzAnendranA cU=likAthI vAvinugA=vApikAo yukta sari=pitapotAnI vidizimAM vasavA=prAsAdo saMskRta anuvAda. paMcAzadyojanecUlAtaH ( cUlAyAH) caturdikSu jinabhavanAni / svavidizizakrezAnayozcaturvApikAyutAzca prAsAdAH // 115 // jAthA-likAthI pacAsa ejana dUra cAra dizAmAM cAra jinabhavano che, ane pAtapitAnI vidizimAM rahelA zakuIndranA ane IzAnendranA cAra cAra vApikAe yukta cAra prAsAda ( vidizimAM) che ! 115 che vistara -cUlikAthI pUrva dizAmAM pa0 ejana dara eka jinabhavana che, tavI rIte bIjI traNa dizAmAM paNa 50-50 ejana dUra jinabhavana che, tathA cAra vidizAomAM cAra prAsAda che te paNa cUlikAthI 50 yeAjana dUra che. tyAM agnikeNa ane naiRtyakezunA be prAsAda dakSiNadizAtaraphanA hovAthI dakSiNadizinA adhipati saudharmaindranA che, ane vAyavyakoNa tathA IzAna koNanA be prAsAde uttaradizitaraphanA hovAthI uttaradizinA adhipati IzAna IndranA che. e caiitya ane prAsAdanuM labAI Adi pramANa anantara (116 mI) gAthAmAM kahevAze. 1 jinajanmadiprasaMge merU parvata upara AvelA saudharmaindrane icchA thAya te ArAma karavA mATe e prAsAda upayogI che. tevI rIte izAnendrane pitAnA be prAsAda paNa upayogI che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ merUparvata thanAdhikAra. 15 vaLI e devaprAsAda dareka cAradizAe cAravApikAo sahita che, arthAt agnikeNanA prAsAdanI cAradizAe cAra vAvaDI ane vacce prAsAda, AvI rIte e cAre prAsAda che. vAvaDIonuM pramANa paNa anaMtara gAthAmAM kahevAze. e pramANe paMDakavanamAM cAra zAzvatajinabhavane cAra IndraprasAda ane 16 vApikAo che. vASikAonAM nAme je ke zAstramAM kahyAM che, paraMtu te nAmanuM ahiM koI viziSTa prayajana na hovAthI kahyAM nathI, mATe jIjJAsue anyathAthI te nAme jANavAM 5 115 navataraLa:-pUrvagAthAmAM kahelA paDakavanamAMnA caitya ane prAsAdanuM pramANa kahevAya che kulagiriceiharANaM, pAsAyANaM cime samaguNA / paNavIsaraMdaduguNA-yAmA u imA u vAvIo // 116 // zabdArtha - -vaLI A pAvIja kaMTra-pacIsa jana vistAravALI samagadALa-sarakhA ane AguNA supuT mAyAmA-vistArathI viguNa lAMbI saMskRta anuvAda kulagiricaityagRhebhyaH prAsAdebhyazcamAH samASTaguNAH / paMcaviMzatiruMda dviguNAyAmAstvimA vApikAH // 116 // thAI-kulagiriuparanAM caityothI A ce sarakhA pramANuvALAM che, ane tyAMnA prAsAdathI A prAsAdo AThagaNuM pramANuvALA che, tathA A vApikAo pacIsa yojana vistAravALI ane tethI bamaNI eTale pacAsa ejana lAMbI che ! 116 | vistara:-cha varSadharaparvata upara pUrva dizAmAM samudra pAse AvelA siddhAyatanakUTa upara je zAzvatajinabhavane 50 yeAjana dIrgha 25 yajana vistRta ane 36 jana uMcAM che, tenA sarakhAMja A ce paNa eTalAja samAna pramANavALAM laMbacorasa AkAranAM che, tathA te cha varSadhareupara AvelA zeSa phUTa (zikhare) upara je kUTAdhipatidevanA prAsAdo che, te prAsAdothI AThaguNA pramANavALA A vanamAMnA prAsAde che, te A pramANe 1 varSadhara athavA kulagiri e be ekAIvAcaka zabda che.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, wwww kulagiriprAsAda 125 gAu samacArasavistAravALA ane bamaNuM eTale 250 gAu uMcA che, tethI tene ADe guNatAM paMkavananA iMdraprAsAdo 1000 gAu eTale 250 jana samacorasa vistAravALA che, ane pa00 ejana uMcA che. tathA prAsAdanI cAre dizAnI 16 vApikAo dareka 25 jana pahoLI ane 50 jana lAMbI che. jethI laMbacorasa AkAravALI che ! 116 che * avatara:-merUparvatanA paMDavanamAM zrIjinendronA janmAbhiSekakaravA gya cAra zilAo che, te zilAonuM svarUpa (traNa gAthAmAM) kahevAya che. jiNaharabahidisijoaNa-paNasayadIhaddhapihula cuuccaa| addhasasisamA cauro, siyakaNayasilA sveiiaa|| 117 // zabdArtha- niha-jinabhuvanathI kasitamA-ardha caMdrasarakhI iisi-bahAranI dizAe vijayasirA-veta kanakanI (arjuna azva viduru-tethI ardha vistAravALI | suvarNanI) zilAo saMskRta anuvAda. jinagRhabahidizi paMcazatayojanadIrghArdhapRthulAzcaturuccAH / ardhazazisamAzcatasraH zvetakanakazilAH savedikAH // 117 // jA-jinabhavanathI bahAranI dizAmAM pAMcase lejana dIrgha, tethI ardhavistAravALI, cAra jana uMcI, ane ardhacaMdrasarakhA AkAravALI vetasuvarNanI cAra zilAo vedikA sahita che [vedikA ane vana sahita che.] 117 vistara-cAra dizAmAM cAra jinabhavane likAthI 50 ejana dUra che, te jinabhavanothI bahAranI dizAe eTale bharatAdikSetronI sanmukha tathA jinabhavana ane vanane antabhAga e benI madhyamAM 419 jana jeTalA bAkInA vijhaMbhamAM madhyabhAge cAra dizAmAM cAra zilAo che, te dareka 500 yejana dIrdha ane 250 ejana vistAravALI tathA 4 ceAjana uMcI athavA jADI che, - 1 e e prAsAde tathA vApikAo sarve ratnamaya ane zAzvatIja che. vArSika 10 ejana uMDI che.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhiSeka zilAonuM svarUpa, tene AkAra aSTamInA ardhacaMdrasare che. e cAre zilAo vetavarNanA suvarNanI eTale anasuvarNanI che, ane dareka zilAnI cAre bAju vana ane vanane pharatI vedikA che. e vana ane vedikAnuM svarUpanuM jaMbadrIpanI jagatInI vedikAsarakhuM jANavuM. vaLI A cAre zilAo ardhacaMdra AkAranI hovAthI dareka zilAno vakrabhAga (ardhavRttabhAga athavA vakraparidhi) cUlikA sanmukha che, ane jutA ( sIdho cheDe ) pitapotAnA kSetrasammukha bAhyadizie che. cAre dizAe cAra taraNuM [ zilA upara caDhavAnA dvAra sarakhA bhAga] che, dareka taraNu tripAna (traNa traNa pagathInA caDhAva) sahita che. vaLI ardhacaMdraAkAre hovAthI madhyabhAgamAMja 250 jana vistAravALI che, ane tyArabAda banne bAjue nyUna nyUna vistAravALI thatI paryanta bhAge atisaMkIrNa (sAMkaDI) che. athavA zilAo dhanuAkAre paNa gaNAya, tethI zilAonuM dhanu pRSTha (kAmaThI bhAga) cUlikA tarapha ane jIvA (darI) kSetro tarapha che. tathA madhya bhAgane ISa viSaMbha 250 jana che. e cAre zilAone uparano bhAga bahu ramaNIya sapATabhUmivALo che, te upara aneka (cAre nikAyanA) devadevIo bese che, sUe che, kIDA kare che, ItyAdi aneka rIte AnaMda karI potAnA pUrvanuM puNya anubhave che ke 117 | avatara:-have A be gAthAomAM e cAre zilAonAM nAma tathA te uparanAM siMhAsana vigerenuM svarUpa kahevAya che- silamANasahassaM-samANa siMhAsohiM dohi juA / sila paMDukaMbalA ratta-kaMbalA puvapacchimao // 118 // jAmuttarAo tAo, igegasIhAsaNAo aipuvvA / causuvi tAsuniAsaNa-disibhavajiNamajjaNaM hoI // 119 // 1 ghaNA graMthomAM cAra zilAo cAra varNanI jUdI jUdI kahI che, tyAM pUrva dizAmAM anasavarNanI sarvathA zravaNanI dakSiNe zilApaNa anasuvarNanI, to paNa kiMcita kSmaLagarbhasarakhA vetavarNanI, pazcimadizAmAM tapanIyasuvarNanI raktavarNanI, ane uttare raktasuvarNanI raktavarNanI, jethI be vetavarNa ane be raktavaNe che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. zabdArtha- mina-zilAnA pramANathI sirA-zilA aTTa sasa saMsaTT-ATha hajAramAM vaMdulhA-pAMDukaMbalA nAmanI bhAga pramANa miMdArdi Dhohi-be siMhAsana rasaMvatsya-raktakaMbalA nAmanI putra chamo-pUrvamAM ane pazcimamAM, nAmarUttarAga-dakSiNa ane uttaranI | 23muvi tay-te cAre zilAo upara to-te be zilAo nivAsaparimA-pitAnA Asana sIsaTrgo-ekeka siMhAsanavALI ' taraphanI dizimAM utpanna thayelA rUpu-"ati" zabdapUrvaka | gAma-jinendronuM majajanasnAtra. saMskRta anuvAda zilAmAnASTasahasrAMzamAnasiMhAsanAbhyAM dvAbhyAM yuktA / zilA pAMDukaMbalA raktakambalA pUrvapazcimayoH // 118 // yAmottare te ekaikasiMhAsane atipUrve catusRSu api tAsu nijAsanadizibhavajinamajjanaM bhavati // 119 // jayArthI-zilAnA pramANathI ATha hajAramA bhAganA pramANavALA be be sihAsano sahita pUrvadizAnI pAMDukaMbalA zilA, ane pazcimadizAnI raktakaMbalA zilA che 118 dakSiNadizAnI uttaradizAnI tevIja zilAo ekeka siMhAsanavALI ane "ati " pUrvaka nAmavALI che ( jethI pUrve ati jeDatAM ati pAMDukaMbalA ane atiraktakaMbalA evA nAmavALI che ) te cAre zilAo upara pitA potAnA AsananI ( siMhAsananI) dizi taraphanA kSetramAM utpanna thayelA jinezvarane janmAbhiSeka thAya che 119 che vitA -have e cAre zilAo uparanA siMhAsanaAdi svarUpa A pramANe | | paMDakavananI 4 abhiSeka zilA upara 6 siMhAsana che. meranI cUlikAthI pUrva dizAmAM vaghuvI nAmanI anasuvarNanI vetavaNuM zilA che, ane pazcimadizAmAM rajA nAmanI zilA che. te banne zilAo 500
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ // memnAzigvara upara paMDakavana / / nya ba '2 a 6 , zilAnA labAI 100 eka hAIka. 2pa0 tha0 ( uMrA 4 20 2) uttara ** 1 : prAsAda vistAra 2 "pa0 yAja ( kiMgAdaH 'pa00 cAsApikA pa0 pRthula 2 2 20 uM 1 0 :- izAne 8 kate ira rakta bilA ]i ; ( 9 F huM pAMDu kaMbalA * prasAda sa parpha kaMbaja ; vananA yakravAla diK 4-4 : merUnA sarva vimena 100 cAra dakSiNa kA ra.65 ---- bha.dhana
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhiSeka zilAonuM svarUpa. jana dIdhuM ane 250 ejana madhyavistAravALI ane 4 yojana uMcI che, mATe tenA 8000mA bhAge 500 dhanuH dIdhuM ane 250 dhanuSa vistAravALA ane 4 dhanu uMcAM be be siMhAsana che, jemAM eka siMhAsana uttaratarapha ane bIju siMhAsana dakSiNa tarapha hAya che, paraMtu siMhAsananAM mukha vijaya tarapha hAya che. tathA dakSiNadizAmAM gativayuvarA nAmanI ane uttaradizAmAM gatiro naMvarA nAmanI zilA che, te be zilAo upara pUrvokta pramANavALuM eka eka siMhAsana che te zilAnA madhyabhAgamAM che. tathA dakSiNazilA uparanA siMhAsananuM mukha bharatakSetratarapha ane uttarazilA uparanA siMhAsananuM mukha airAvatakSetratarapha che. che siMhAsana upara svadizinA jinane janmAbhiSeka ! e dareka siMhAsana upara svasvadizitaraphanA jinezvarane janmAbhiSeka thAya che te A pramANe-pUrvadizinI zilAuparanAM be siMhAsanamAM je eka siMhAsana zilAupara uttaradizAmAM che te upara pUrva mahAvidehakSetranI sItA mahAnadInA uttara kInAre AvelI 8 vijayamAM janmelA jinezvareno ( eka samaye ekaja jinezvarane ) janmAbhiSeka thAya che, ane dakSiNadizimAM rahelA siMhAsana upara satAmahAnadInA dakSiNa kinArAnI 8 vijAmAM janmelA jinezvarane janmAbhiSeka thAya che. e pramANe pazcimazilAuparanAM be siMhAsanemAM paNa je eka siMhAsana zilA upara uttaradizAmAM che te upara pazcimamahAvidehamanI sItAdA mahAnadInA uttarakinAre AvelI ADa vijamAM janmelA jinezvane janmAbhiSeka thAya che. ane dakSiNa taraphanA siMhAsana upara sItAdAnA dakSiNa kinArAparanI 8 vijayAmAM janmelA jinezvarone janmAbhiSeka thAya che. tathA dakSiNadizAnI zilAuparanA dakSiNamukhI siMhAsana upara bharatakSetramAM janmelA jinezvarane, ane uttaradizAnI zilA uparanA uttarAbhimukhI siMhAsanaupara airAvatakSetramAM janmatA jinezvarInA janmAbhiSeka thAya che. vaLI jaMbudviIpamAM samakALe 2 ane 4 jinezvarathI adhikajinezvarone janma thato nathI, tethI 6 siMhAsanothI vadhu sihAsano upayogI paNa na hoya. tyAM eka samaye 2 jinezvara janme tyAre bhAratamAM ane erAvatamAM, tathA eka samaye 4 jinezvara janme tyAre mahAvidehamAMja jame. punaH mahAvidehamAM janme tyAre bharatarAvatamAM nahiM, ane bharAvatamAM janme tyAre mahAvidehamAM jinajanya hAya nahi, kAraNa ke jinezvaranA janma madhyarAtre hoya che, tethI bharataairAvatamAM madhyarAtra hoya tyAre mahAvidehamAM divasa hoya che, ane
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. mahAvidehamAM madhyarAtra hAya tyAre bharataairAvatamAM divasa hAya, e rIte kALaviSaya che, mATe janmaviparyaya paNa che. e chae siMhAsaneAnuM svarUpa siddhAntamAM kahyA pramANe tAraNa Adi sahita devasiMhAsanatulya jANavuM, parantu uparanA bhAgamAM khulluM AkAza heAvAthI viyaja [ caMdravA ] nathI. avatara--ha -have merUparvatanA somanasavananuM svarUpa kahevAya che siharA chattIsehiM sahasehiM mehalAi paMcasae / piduddha somaLasayAM, siddhaviSNu paMDAvaLarirjI // 2 // zabdAH---- siharA-merU zikharathI ttisedi saptadi-36000 ceAjana nIce meA-mekhalA sthAne, mekhalAmAM paMcata-pAMcaseA yeAjana vistAravALI piduSTa paheALAIvALu somaLasava sAmanasavana miruvidyu--cAra zilA vinA paMDavaLa sari---paDakavana sarakhu saMskRta anuvAda. zikharAt patriMzatsahasraM mekhalAyAM paMcazatikAyAm / pRthulaM saumanasavanaM zilAvarjapaMDakavanasadRzam // 220 || gAthArtha:----merUpa tanA uparanA zikharatalathI nIce chatrIsahajAra yeAjana dUra utarIe tyAM pAMcaso yeAjana pramANunI mekhalAmAM pAMcasA yAjana paheALu sAmanasa nAmanu vana che, te zilArahita sarva rIte paDukavana sarakhuM che [ arthAt ahiM cAra zilA nathI ] // 120 // vistArtha:have A gAthAmAM uparathI khIjuM ane nIcethI trIjI semanasavana kahevAya che. // paDakavanathI 36000 ceAjana nIce saumanamavana paDakavanathI eTale merUparvatanA zikharatalathI nIce 36000 ceAjana utarIe tyAM eka mekhalA pAMcase yeAjananA cakravAla vidhdhabhavALI Ave che, e mekhalAne eka bAjunA valayaviSNubha pAMcaJA yeAjana saMpUrNa che, tevAja AmI khAjIne bIjo valayaviSka`bha paNa 500 yAjana che, ane e be valayaviSNubhanA
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ // mama parvatamA somanana vana / / anyana marU ka22 , cA uta2 pazcima dakSiNa
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmanasa vananu' varNana. rA vacce kara7ra yajana viSmabhavALA merUparvata che, jethI mekhalAnA eka cheDAthI bIjA cheDAsudhImAM mAhya merUparvata 42726 viSNubhanA che. e mekhalA teja seAmanasa vanarUpa che, enuM svarUpa zilArahita paDakavana sarakhu` che. eTale cAra dvizIe cAra jinabhavane abhyantaramethI 50 ceAjana dUra che, ane cAra vidhizAmAM IMdraprAsAde paNa teTaleja dUra che, dareka IMdraprAsAda cAra dizimAM cAra vApikAyukta che, ityAdi sarvasvarUpa paDakavanasarakhuM kahevu, parantu vizeSa e ke--A vanamAM paDakalana jevI cAra zilAe nathI. avataranaH--have e seAmanasavananI mekhalAsthAne abhyantaramerUparva tane! ane bAhyamerUpa tanA viSNubha keTalA? te A gAthAmAM kahevAya che:---- ', tabbAhirivirakaMbho, bAyAlasayAI dusayarijuAI / aTThegArasabhAgA, majjhe taM ceva sahasUNaM // 121 // zabdA - tevuM iiI--te vananA bahAranA vAyAsArUM-e tAlIsa sA dusAra jIAra-hAtara yukta aDhArasamA-a -agiArIA AThebhAga taM--te khAghaviSNubha sasaLa-hajArayeAjana nyUna saMskRta anuvAda. tadvAviSkaMbho dvicatvAriMzacchatAni dvisaptatiyuktAni / rer ekAdazabhAgA madhye saiva sahasronaH / / 121 // gAthArtha:te saumanasavananA khAvikabha betAlIsaseA uAttara yeAjana ane agIri AThabhAga jeTale che, ane madhyamAMnA--abhyantara viSNu bha eja khAviSThabhamAMthI hajArayeAjana nyUna karIe teTale che. (327266 ceAjana che. ] // 121 // vistArya:- e sAmanasavananI mekhalAmAM atimadhyabhAge merUparvata che, te anyattame kahevAya, ane e abhyantaramerUnI cAre bAju valayAkAre kratuM seAmanasavana che, te 500 ceAjana valayavibhavALu che. athavA abhyantaramerUnI sarva khAju valayAkAre vITAyalI 500 ceAjana paheALI mekhalA che, ane te mekhalAmAM sAmanasavana sapUrNa vyAsa hAvAthI vana paNa pa00 yeAjana paheALuM che, 26
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202. zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita vaLI e mekhalA te paNa nIcethI upara Avate merUparvataneja eka sapATabhUmibhAga che, jethI vanano banne paryantabhAga sudhImAM je merU te vAha kahevAya, mATe ahi abhyantaramerUne je vikaeNbha hoya temAM vanane be bAjune viSkabha umeratAM bAhyamerUno paNa viSkabha prApta thAya che, jethI ahiM somanasavananI mekhalAmAM abhyaHramerU 3ra7ra6 jana che, ane vananA be bAjunA pa00-500 ejana umerIe te 4ra72 yajana bAAmerUne vijhaMbha Ave athavA bahArUnA 4ra7ra6 viSkamAMthI vananA 1000 yojana bAda karIe te abhyaHramerUne 3ra72 vidhvaMbha Ave. - ' " merU parvatanI je bhAganI hAnivRddhi. ahiM somanasavananI mekhalAmAM madhyavata merU 3ra7raja kahyuM te merUnI ja bhAganI hAnivRddhinA kAraNathI che, te hAnivRddhi A pramANe - merUparvata samabhUtalasthAne 10000 (dazahajAra) yojana vistAravALo che, ane zikharasthAne 1000 ejana vistAravALe che, jethI 10000mAMthI 1000 bAda karatAM zeSa 9000 ejana rahyA tene merUnI [samabhUtalathI zikhara sudhInI] 99000 ejanavaDe bhAgatAM prathama banne rakamanI traNa traNa zUnya apavartatAM hatA. yojana tene thI chedApavartana karatAM ja AvyA. jethI eka aMgulAdika upara caDhatAM aMgulAdika ghaTe, ane uparathI utaratAM eTahuMja vadhe. e pramANe samanasavana samabhUmithI 63000 ejana upara caDhatAM 11) 63000 (pa7ra7 jana Ave che mATe 63000 ne 11 vaDe bhAgatAM e 080 AvelA pa7ra7 je. =pa7ra7 jana ane agiArIA 3 bhAgane samabhUmi sthA navatI merUnA 10000 03 ejana zeSa. ejanamAMthI bAda karatAM 10000 427ra ejana ane bAda pa727-3 . agiArIA 8bhAga ye. 4ra72-8 bAhyame saumanasamekhalAo AvyA. ane temAMthI che. 1000 vanano be bAjunA vistAra bAda 3ra72-8 abhyantaramerUno vikaeNbha 1000 ejana be bAjunA maLIne samanasavananA bAda karatAM 3272-8 abhyataramerUne vistAra, . prApta thaye e rIte naMdanavanamAM paNa be vizkebha gaNAze. 55 So
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, - ; . " nanavane pApa * : che athavA zikharathI nIce 36000 ejana utaratAM temanasa vana Ave che mATe 36000ne 11vaDe bhAgatAM 3ra72 jana 8 bhAga Ave eja abhyantaramerUne vijhaMbha jANo. ane temAM be bAjune vanavidhvaMbha 1000 ejana umeratAM ye.4ra72 bhA. te bAdAmerUne vidhvaMbha jANo. e rIte AgaLa kahevAtA naMdanavanamAM paNa be vizkebha gaNavA. e rIte dareka yojana ( eka agiArAMza jana eTale eka ejananA agiAra bhAga karIne temAMnA 1bhAga jeTalI hAnivRddhi merUparvatanI jANavI. merUnI hAnivRddhi patine anusare che upara kahelI nI hAni athavA vRddhi te gatie vicAravI eTale samabhUtalathI zikhara sudhI derIlagADIne gaNavI, jethI e darInI sapATIthI jyAM jyAM cUna merU hoya eTale AkAza mAtra hoya te paNa te AkAzane merUparvata tarIke gaNavuM, ane adhika nikaLelo bhAga AkAzatarIke gaNave, jethI vananI mekhalAomAM thatI ekasAmaTI ghaNuM hAni hovA chatAM paNa virodha gaNAya nahiM. kevaLa merU parvatane aMgeja nahiM paraMtu dareka parvatakUTa AdikanI hAnivRddhio sarvatra karNa gati pramANe ja vicAravI 121 che avataray:--have A gAthAmAM temanasavananI nIce AvelA naMvanavananuM svarUpa kahe che - tatto sahadusaTThI-sahasahiM gaMdaNaMpi taha ceva / Navari bhavaNapAsAyaM-tara?disikumarikUDA vi // 122 // zabdArtha - taro-te samanasavanathI nara-parantu vizeSa e ke saMsardi -sADI bAsaTha hajAra mAsAyamaMtara-jinabhavana ane jana nIce prAsAdanA AMtarAmAM kuM-ATha a-naMdanavana paNa ririri-dizAkumArIonAM tada reva-tevAja prakAranuM che. LL -phUTa paNa che. saMskRta anuvAda tata sAIbriSTinendranagara tathA jaiva [ ] \" navaraM bhavanaprAsAdAntarASTadigkumArIkUTAnyapi // 122 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ mI laghukSetramAsa vistarAI sahita gAthArtha:--tyArakhAnlR te sAmanasavanathI sADImasaohajAra ceAjana nIce nandanavana che, te paNa tevAja prakAranu che, parantu vizeSa e che ke--jinabhavana ane prAsAda e enA AMtare AMtare ekeka maLI dizAkumArInAM ATha girika che. // 122 // Kr vistarArtha:---have merUparva tauparanA sa~vanavananuM svarUpa kahevAya che te A pramANe 5 samabhUmithI 500 ceAjana upara merUpa tamAM nandnavana DA sAmanasavanathI nIce 62500 ceAjana utarIe tyAM athavA merUnI samabhUtula pRthvIthI (nIcenA bhUmitalathI ) upara 500 cAjana caDhIe tyAM nandranavana nAmanuM suMdara vana Ave che,te paNa saumanasavana sarakhuM che, eTale naMdanavanamAM abhyantaramethI 50 ceAjana dUra cAre dizAmAM cAra nibhuvana che, ane cAra vidizAomAM svadiziindranA cAra devaprAsAda cAra dizAe cAra cAra vAvaDI sahita che, (jemAM dakSiNataraphanA e prAsAda saudharmaindranA ane uttarataraphanI e vidizAnA e prAsAda izAnaindranA che. ) e prAsAdA tathA jinabhavanAnu pramANu paMDakavanamAM kahelA jinabhavana ane prAsAdAsarakhuM--tulya jANavuM. tathA nandanavananA kAipaNa khAnunA valayaviSNu Mbha ( vanavistAra ) saMpUrNa 500 ceAjana che, vaLI A nandanavana te merUparvatanI paherI melachA kahevAya. 5 naMdanavanamAM UrdhvalAkanI 8 dizAkumArI // A naMdanavanamAMnA 4 jinabhavana ane 4 IndraprAsAdAnA ATha AMtarAmAM ekeka phUTa 500-500 ceAjana uMcuM 500 vaijana mULavistAra ane 250 yAjana zikhara vistAravALuM che, te dareka phuTa upara ekeka dizAkumArIne nivAsa che, jethI ATha AMtarAmAM ATha dizAkumArIe rahe che. tenA anukrama A pramANe 1 pUrvadizAnuM jinabhavana ane IzAnirdezAnA prAsAda e enI vacce jjaina nAmanA phUTa upara meerA phevI nAmanI dizAkumArI rahe che. 2 pUrva jinabhavana ane agnikANunA prAsAda, e benI vacce madaraphUTa upara mevavatI devI, 3 agnikAprAsAda ane dakSiNanuM jinabhavana e benI vacce niSaphUTa upara sumeSA levI, 4 dakSiNajinabhavana ane naiRRtIprAsAdanI vacce hemavatakUTa upara meSamAhitI levI, 5. naiRRtIprAsAda ane pazcimajinabhavananI vacce rajatakUTa 1 cAraso saDasaTha girikUTamAM megneTa athavA nanakUTanA nAmathI gaNAya che teja A ATha phUTa che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ e amana cipako vana vistAra pa00 yAna. savuM. merU vistAra 1956 yAna anya vistAra 854 cata cainya prAsAdapikA khaDakananuM. Zhong didi tattva Fort i ma parvata 354 naMdanavana !! zrI bharela prinsaMga pena-bhAvanagara. "ma dIkara zahera seMTa khAtuM 180 000 ', ' * ] 100 yA mULamAM 21- cA zikhara cA zikhare 50 yA Sh ********
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMdanavananuM svarUpa 205 upara suvA sevI, 6 pazcimajinabhavana ane vAyukoNane prAsAda e be vacce rUcakakRTa upara vamitrA jevI, 7 vAyavIprAsAda ane uttarajinabhavananI vacce sAgaracitrakUTa upara chAza levI, ane 8 uttarajinabhavana tathA IzAnI prAsAda e benI vacce vAkUTa upara vAribA athavA vasenA sevI rahe che, e AThe devIo dizAonI adhiSThAtrI hovAthI, ane kumAravat krIDApriya tathA kumAra sarakhA lAvaNyavALI hovAthI hirAlumAra kahevAya che. vaLI samabhUtalathI 900 janaupara sudhI tochalaka ane tethI uparAnta Urdhaka kahevAya che, jethI A devIone phUTauparano nivAsa 1000 ejana ucA hovAthI [500 ejana caDhatAM naMdanavana che, ane te upara 500 ejananAM phUTa che mATe 1000 jana upara rahevAthI ] kolinI gaNAya che, e AThe dizAkumArIo ane bIjI 48 devIo hajI AgaLa kahevAze te sarvamaLI pa6 dizAkumArIdevIo bhavanapatinikAyanI che, darekanuM popama saMpUrNa AyuSya , ane rAjadhAnI pitA potAnI dizAmAM bIjA ja badvIpane viSe che. te sarva rAjadhAnIo vijayarAjadhAnI sarakhI 1ra000 jana vistAravALI che. zrI jinendronA janmasamaye calAyamAna thayelA AsanathI janmajANune tyAM AvI jaLa tathA puSponA megha prasUtigRha racavAne sthAne varSAve che. che naMdanavanamAM 9 muM belakUTa nAmanuM sahastrAMkaphUTa che vaLI A vanamAM IzAnI prAsAdathI paNa IzAnadizAmAM kara nAmanuM navamuM kUTa che, te 1000 ejana uMcu, 1000 pejana mULavistAra tathA 500 jana zikharavistAravALuM tathA 4 nAmanA devanA AdhipatyavALuM che, ane hajAra jana uMcuM hovAthI sastra kahevAya che. vizeSa svarUpa 47 girikUTanA prasaMge 70 mI gAthAmAM 3 sahasrAMTa kahyA che, tyAMthI jANavuM. ahiM IzAnI prAsAda ane uttarajinabhavananI vacce eka dizAkumArIkUTa ane eka sahastrAMkaphUTa maLI be phUTa AvyAM che, temAM paheluM sahastrAMkaphUTa (balakUTa), tyArabAda dizAkumArIkUTa tyArabAda uttarajinabhavana, e anukrame che. che 9 naMdanakUTano kaMIka bhAga AkAzamAM nirAdhAra che dizAkumArInAM 8 phUTa abhyantararUthI 50 pejana dUra che, ane 500 jana mULavistAravALAM che. ane nandanavana kevaLa 500 ejana vistAravALuM ja che, jethI 50 cojana jeTale bhAga vanathI bahAra AkAzamAM nikaLIne nirAdhAra 1 sahastrAMkaphUTa prasaMge svarUpa kahyuM che te paNa sthAnanI azUnyatArthe ahiM kiMcit svarUpa kahyuM.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. rahe che. ane 1000 ejana mULavistAravALuM balakUTa 500 ejana jeTaluM vanathI bahAra nikaLI AkAzamAM adhara rahyuM che. avatara:-have nandanavana rUpa pahelI mekhalAne sthAne merU parvatane abhyantaravistAra tathA bAhyavistAra (athavA abhyantaramarUna ane bAhyamerUne vistAra ) kahe che NavasahasaNavasayAiM, caupannA chaccigArabhAgA ya / gaMdaNabahivirakaMbho, sahasUNo hoi majjhami // 123 // zabdArtha - varasaUvaDuiM-navAra navA iAyaTi-naMdanavanane bahArane 43-cepana vizvamAM vistAra -ane cha sala kaLI-hajAra jana jUna TIT-agiArIA bhAga mami-vananI aMdaranA merUno saMskRta anuvAda. navasahasranavazatAni catuSpaMcAzat ca, padacaikAdazabhAgAzca / naMdanabahirviSkaMbhaH sahasrono bhavati madhye // 123 // jAnaMdanavanasthAne merU parvatane bahAranA vistAra navajAra navaso cepana jana ane agiAriA 6 bhAga jeTalo che, ane vananI aMdaranA merUne vidhvaMbha hajArajana nyUna che 123 che vistarArtha:-naMdanavana samabhUmithI 500 ejana upara che, ane dara pejane - bhAga ghaTato hovAthI [ 500 =11= ] 45 yojanAne samabhUmi sthAne rahelA merUnA 10000 vistAramAMthI bAda karatAM 54 jana ane agiArIA 6 bhAga jeTale bAdAmerU viSkabha- 10000 954-6 bAhyavistAramAMthI 45-5 bAda 1000 vanane ubhayavistAra 9954-6 bAhyavistAra 854-6 abhyantara vistAra AvyA, ane temAMthI vanane banne bAjune 500-500 ejana vistAra bAda karatAM naMdanavananI aMdaranA merUparvatano vistAra 854 yeAjana ane agiA rIA 6 bhAga jeTalo AvyA. bAda
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. na bhadrazAlavananuM varNana, athavA saimanasavananA varNanaprasaMge darzAvyA pramANe zikharathI 98500 jana nIce utaratAM naMdanavana Ave che mATe 88500 ejanane 11 vaDe bhAgatAM 8954 jana-bhAga abhyantaramerUne vistAra Ave, temAM vananA 1000 che. umeratAM . 54-6 bhA. bAhyamerUne vistAra Ave che 123 che avatA:have merU parvatanI samabhUmisthAne raheluM mAtra vana kahevAya chetdho paMcasaehi, mahiali taha ceva bhaddasAlavaNaM / navaramihadiggaya ccia, kUDA vaNavittharaM tu imaM // 124 // zabdArtha - ta mo-te naMdanavananI nIce | navaraM TU-parantu ahiM vizeSamAM paMrdi -pAMcaso jana utaratAM ! TriAya I-diggajakUTa, karikUTa, magi4i-mahitala upara, bhUmi upara hastikUTa tava-tevA ja prakAranuM vana vitharaM-vanano vistAra mavi -bhadrazAlavana maM-A (125 mI gAthA) pramANe. saMskRta anuvAda tadadhaH paMcazatamahItale tathaiva bhadrazAlavanam / navaramatra diggajA eva kUTAni vanavistArastvayam // 124 // jAthArtha -te naMdanavananI nIce pa00 jana utaratAM bhUmiupara bhadrazAla nAmanuM vana che, te paNa tevAja prakAranuM (nandanavana sarakhuM) che. parantu vizeSa e che ke ahiM (dizAkumArInAM kUTone badale) diggaja phUTa che, ane vanane vistAra A (125 mI gAthAmAM kahevAze te) pramANe che 124 che vistarArtha:-have bhadrazAla nAmanA vananuM svarUpa A pramANe te bhUmi upara merUparvatanuM mazIna | merU parvatanI talahaTIsthAne bhUmiupara bhadrazAla nAmanuM vana naMdanavanathI 500 ejana nIce che. tenuM svarUpa pUrve kahelA naMdanavana sarakhuM che, paraMtu naMdanavanamAM dizAkumArInAM kUTa che, to A bhadrazAlavanamAM diggaja nAmanAM ATha kUTa riTanA nAmathI prasiddha che, tathA navamuM balakuTa jevuM sahasAkTa A vanamAM nathI, e taphAvata che. tathA ahiM merUnI cAre dizAomAM sItA tathA satedA - mahAnadIonA pravAha madhyabhAgamAM AvavAthI jinabhavane barAbara dizAmAM nathI,
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~~ ~ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, parantu nadInA kinArA upara che, ane vidizAomAM cAra gajadaMtagiri AvavAthI prAsAde barAbara vidizAmAM nathI, parantu gajadaMtAgarinI kinArIo pAse che, mATe te AThe karikUTa cAra jinabhavana ane cAra prAsAdanuM niyatasthAna A pramANe- I bhadrazAlavanamAM karikUTa jinabhavana ane prAsAdenAM sthAna che bhadrazAlavana be nadIonA cAra pravAha vaDe cAra vibhAgavALuM thayuM che, puna: dareka vibhAgamAM ekeka gajadaMtagirine deza-bhAga AvavAthI 8 vibhAgavALuM thayuM che, temAM pahelo vibhAga merUthI IzAnakANamAM mAlyavaMta gajadaMtagiri ane ItAnadIne pUrvasammukha vaheto pravAha e benI vacce che, tyArabAda dakSiNAvartanA anukramapUrvaka bIje trIje Adi AThe vibhAga yathAsaMbhava jANavA. e pramANe e AThabhAgamAM cAra dizitaraphanA cArabhAgamAM merUthI 50 jana dUra cAra zAzvatajinabhavane nadInA kinArA upara che. ane kurukSetra tathA gajadaMtathI bahAra cAra vidizivibhAgamAM cAra IndraprAsAda dareka cAra dizAe cAra cAra vApikAyukta che. e pramANe cAra jinabhavane ane 4 prAsAdo e AThanA ATha AMtarAmAM hAthInA AkAra sarakhAM ATha bhUmikUTa-parvata che, te paNa merUthI 50 ejana dUra che. te A pramANe-- uttarakurUnI bahAra merUthI IzAna koNamAM sItAnadInI uttaradizimAM pahele IzAna Idrano prAsaTdra che. tyArabAda merUthI pUrve sItAnadInI dakSiNadizAe binamana che, ane A jinabhavananI be bAjue uttaradakSiNamAM vaSottara ane nIsTavaMtazUTa che, tathA devakurUnI bahAra merUnA agnikoNamAM sItAnadInI dakSiNadizAe saMdharmaindrano prasAda che, tathA devakuphanI aMdara sodAnA pravAhathI pUve ane meranI dakSiNa dizAmAM jinamavana che, ane e jinabhavananI banne bAju trIjo surata riTa ane cotho aMganAri variTa che. tathA sItAdAnI dakSiNe ane meranI uttare devakuphathI bahAra sidharmaindrano prAsAda che, tyArabAda sItAdAnI uttare ane merUnI pazcime nimavana che, ane tenI banne bAju pAMcame dra rivara tathA chaThTho para rajUra che. tathA sItAdAnI uttare ane merathI vAyavyakeNamAM uttarakurUnI bahAra IzAna Indrane prApta che, tyArabAda sItAnadInA pUrve ane merUnI uttare tathA uttarakurUnI aMdara ginamavana che. ane tenI be bAjue sAtame vatana rajUra ane 8 me janajiAra nAmano kariTa che. e AThe bhUmikUTa hastinA AkAravALA hovAthI karikUTa-digajakUTa-hatikUTa-gajakUTa ityAdi nAmathI oLakhI zakAya che. e kariTa upara te te nAmavALA eka pApamanA AyuSyavALA devAnA prAsAda che, teonI rAjadhAnI bIjA naMbara dvIpamAM vijayadeva sarakhI 12000 jana vistAravALI che ! 124 che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ | mAruM vananuM vitra [ T[0 124 126, pR208 ]. A bhadrazAla vanamAM merathI 50 ejana dara cAra dizAe 4 caitya nadI pAse che, 4 indraprasAda parvatanI pAse che, e AnA ATha AMtarAmAM 8 phiTa che, jene keTaleka bhAga vanamAM ane keTaleka bhAga kurukSetramAM che. unara - N * ! ne ! ! ! ! che ke sInA namI ta R SSC 6 merUthI uttara dakSiNa vata 250 jana pahoi che ane vALa pUrva pazcima vana dareka rara000-2000 jene dIdhuM che. ane pahoLAImAM aniyata che. dareka indraprasAdanI cAra dizAe cAra cAra vAvaDIo che. zrI mahAla prinTIMga prema-bhAvanagara,
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 bhadrazAlavananuM pramANa, bhadrazAlavanamA 8 karikUTanAM sthAna- citra. - b ? w sI to dA na dI * ke ra ke 5 (sAmanasa gajatara ) taprabha gajade to ne 0 0 le che bhadra zA 0 0OM che bha0 0IE prA0 zA 0 0 dra la phU0 meM bha va ne bhadra zA sI tAna dI tyavAna gajadUta gaMdhamAdana ) u ra 2 have bhadrazAlavananuM pramANa keTaluM ? te AgaLanI gAthAmAM kahevAze. navatara:-pUrvagAthAmAM karelI sUcanApramANe bhadrazAlavananuM pramANa A gAthAmAM kahevAya che bAvIsasahassAI, merUo puvao a pcchimo| taM cADasIvihattaM, vaNamANaM dAhiNuttarao // 125 // zabdArtha - vAsasahassAduM-bAvIsa hajA2 jana | karasI-aThyAsIvaDe te-te bAvIsahajArene via-vibhakta karatAM, bhAgatAM 27
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita, saMskRta anuvAda. ; dvAviMzatisahasrANi, meroH pUrvatazca pazcimataH / taccASTAzItivibhaktaM vanamAnaM dakSiNottarataH // 1 // gAthArtha:meI pUrvidazAmAM khAvIsa hajAra ceAjana ane pazcimadizAmAM paNa AvIsa hajAra ceAjana jeTalu dIrgha bhadrazAla vana che, ane tene aThyAsI vaDe bhAgatAM je Ave teTaluM vananuM pramANa dakSiNamAM ane uttara dizAmAM che // 125 / / 176 vistarArtha:---bhadrazAlavanA dIrghavistAra pUrva dizAmAM ane pazcimadizAmAM nadIonA pravAhane anusAre 22000-22000 ceAjana che, ane e vistAra pUrNa thayA bAda vijayA prAraMbhAya che, tathA dakSiNamAM devakurUkSetranI aMdara tathA uttara dizAmAM uttarakurUkSetranI aMdara bhadrazAlavananA vistAra 88)22000(250 ceAjana uttaradakSiNa ISu pramANe 88 mA bhAga jeTaleA eTale (250 ceAjana ) che. zeSabhAga kurUkSetranA yugalikeAnI vastIvALe che, mATe te zeSabhAgamAM vana nathI. vaLI merUparvata uparanAM traNe vana valaya AkAranAM che, ane A vana judA prakAranA viSama cArasa AkAranuM che ! 125 // 440 440 0000 0000 0000 avataraLa:--have merUnI cAra vidizimAM cAra nanavaMtagirinuM svarUpa kahevAya chechvviis sahasa causaya-paNahattari gaMtu kuruNaipavAyA / ubhao viNiggayA gayadaMtA merummuhA cauro // 125 // zabdA 3mo-anne khAnu viLiyA-nikaLelA che meru ummuhaa-merUnI sanmukha jaMtu-jaIne haLapavAyA-kurUkSetranI nadInA prapAtakuMDathI * methI 50 yojana dUra ane 500 yAjata mULa vistAravALA ATha kaphrUTa te 250 yojana jeTalA nAnA vanamAM kevI rIte samAya ? e prazna svAbhAvika che, ane te saMbaMdhamAM naMdanavanamAMnA naMdanaTreTAnI mAphaka zAstramAM spaSTatA karI nathI, te paNa saMbhave che ke jema naMdanavananAM 9 kRTane darekanA kaIka bhAga AkAzamAM nirAdhAra rahyo che tema ahiM paNu kirakUTanA 300 yojana jeTalA vistAra kurUkSetramAM pravezelA hAya, to kaI virodha samannatA nathI, ane e vistAra bhUmiupara ja hAvAthI zAstrakAre spaSTatA na karI heAya te te savita che.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 cAra gajadataparvatanuM svarUpa saMskRta anuvAda SaDviMzatisahasracatuHzatapaMcasaptatiM gatvA kurunadIprapAtAt / ubhayato vinirgatA gajadantA merUnmukhAzcatvAraH // 126 // rAthAI:- kurukSetramAM vahetI nadIonA prapAtathI ra6475 pejana dUra jatAM banne bAjue cAra gajadaMta parvate merUparvatanI sanmukha nikaLyA che ke 126 vistarArtha-devakurUkSetramAM sItAdAmahAnadIne sItAdAprapAta nAmane kuMDa niSadhaparvatanI nIce che, te kuMDathI pUrvadizAmAM niSadhanI kinArI kinArIe 26475 yojana dUra jaIe tyAre tyAM niSadhaparvatamAMthI nikaLela somanasa jAvaMta nAmane parvata merUnI sanmukha hastinA dAMtasarakhA vakaAkAre jAya che. ajJa=hastinA haMtaHdaMkUzaLasarakhe vaka hovAthI gajadaMtagiri kahevAya che. tathA teja satedA prapAtakuMDathI pazcimadizAmAM eTalA ja pejana dUra jatAM tyAMthI niSadha parvatamAMthI vidyutama nirvata parvata tevAja AkAre nikaLyo che. tathA uttara kurUkSetramAM vahetI sItAmahAnadIne sItAprapAtakuMDa nIlavaMtaparvatanI nIce che, tyAMthI pazcimadizAmAM teTalA yojana dara dhana navaMtaMgiri nIlavaMtaparvatamAMthI tevAja AkAre nikaLe che, ane eja kuMDanI pUrva dizAmAM eTalA jana dUra jatAM tyAM nIlavaMtaparvatamAMthI mAravaMta jagavaMtagiri tevAja AkAre nikaLyo che. e pramANe merUnI dakSiNa tarapha niSadhamAMthI nikaLelA be ane uttaratarapha nIlavaMtamAMthI nikaLelA be maLI cAra gajadaMtagiri merUsanmukha dIrgha AkAravALA che, ene vAstavika AkAra 129 mI gAthAmAM kahevAze. e cAre gajadaMtagiri merU parvatanI cAre vidizie rahela che te 127 mI gAthAmAM kahevAze. tathA enuM pramANaAdi vizeSasvarUpa AgaLanI gAthAomAM kahevAze. 126 che avatana -e cAra gajadaMtaparvate kaI dizAmAM ane kevA varNavALA che te A gAthAmAM kahe che- aggeyAIsu payAhiNeNa siarattapItanIlAbhA / somaNasa vijjuppaha gaMdhamAyaNa mAlavaMtarakA // 127 // 1 ahiM "kuMDathI eTale kuMDamAM paDatA prapAtathI eTale nadInA 50 ejana jeTalA pravAhathI" e artha le.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita, zabdArtha - jova gAuna-agnikoNa Adi | sijha-vetavarNavALo vidizAmAM nAma-nIlavarNanI kAMtivALo pariNa-pradakSiNAvartana anukrama mAjIvaMta evA-mAlyavaMta nAmano pramANe saMskRta anuvAda, AgneyyAdiSu prAdakSiNyena zvetaraktapItanIlAbhAH / saumanasavidyutprabhagaMdhamAdanamAlyavaMtAkhyAH // 127 // jayArtha:-agnikeNaAdi vidizAomAM pradakSiNAvartakama pramANe semanasa vidyu--bha gaMdhamAdana ane mAlyavaMta e nAmanA cAra parvato anukrame veta rakta pIta ane nIlavarNanI kAMtivALA che ! 127 che. vistarArtha-merUparvatathI azkeiNe somanag TgavaMta giri rUpAno hovAthI tavarNavALe che, naiRtyakoNamAM virAma navaMtagiri tapanIya suvarNano hovAthI raktavarNana che, vAyavyakoNamAM dhamAna jagavaMtagiri pItaratnamaya hovAthI pItavarNano che, [ matAntare suvarNamaya kahyo che, temaja sarva ratnamaya paNa kahyo che. tathA IzAnakeNamAM mAlyavaMta gavaMtagiri veryaratnano hovAthI nIlavarNana che. e pramANe cAre gajadaMtaparvatonAM nAma tathA varNa kahyA. samanasaparvataupara prazAntacittavALA devadevIo vase che tethI athavA saumanasanAmane deva adhipati hovAthI saumanasa nAma che, tathA gaMdhamAdana parvata uparanI kaThapuTAdi vanaspatiomAMthI uttama gaMdha prasare che, athavA gaMdhamAdana nAmane adhipati deva che mATe gaMdhamAdana nAma che, vidyubhaparvata dUrathI vijaLInA prakAzasarakhe dekhAya che mATe, athavA vidhutrabha nAmane deva adhipati che mATe vidyatrabha nAma che, tathA mAlyavaMtaparvata pavanathI vikharAyelA aneka pupothI uparanI bhitI bhUmivALe che, athavA mAlyavAna nAmano deva adhipati che mATe mAlyavaMta nAma che. e cAre devo palyopamanA AyuSyavALA che, teonI rAjadhAnIo pitapatAnI dizimAM bIjA naMbudvIpane viSe 12000 jananA vistAra vALI che ! 127 che. avatara:-e cAra gajadaMtagiriupara adhalokavAsI ATha dizAkumArInAM phUTa che te kahevAya che -
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ gajagirinuM varNana. 213 ahaloavAsiNIo disAkumArIo aTTha eesi / gayadaMtagirivarANaM, hiTThA ciTuMti bhavaNesu // 128 // zabdArtha - boga-alokamAM -e (gajadaMtaparvatanI) siLavo-vasanArI niti-rahe che. saMskRta anuvAda. adholokavAsinyoSTau dikkumArya eteSAM / gajadaMtagirivarANAmadhastiSThati bhavaneSu // 128 // thAI:-alakanivAsinI 8 dizAkumArIo A gajadaMtaparvatanI nIce bhavanamAM rahe che [ ane parvata upara tenAM 8 phUTa che-e saMbaMdha] . 128 vistara:- manasagiriupara 7 Ta che, temAM pAMcamA ane cha phUTa upara suvatsA ane vatsamitrA nAmanI be dikumArI rahe che, tathA vidyatmabha upara navakuTa che, temAM pAMcamA ane cha kuTaupara puSpamAlA ane aniMditA nAmanI be dizAkumArI devIo rahe che, tathA gaMdhamAdana parvata upara sAtakUTa che, tenA pAMcamA ane cha kuTaupara bhegaMkarA ane bhagavatI nAmanI be devIo rahe che, ane mAlyavaMtagajaMdataupara chUTa che tenA pAMcamA cha phUTa upara subhagA ane bhegamAlinI e be dizAkumArI devIo rahe che. e pramANe gaMdhamAdanathI gaNatAM bhogaMkarA-bhagavatI-subhegA-bhegamAlinI-suvatsA-vatsamitrApuSpamAlA-aniMditA e nAmanI AThe dizAkumAradevIonAM e kUTaupara pitapatAnA prAsAdo che, ane eja kUTonI nIce bhavanapatinikAyamAM pitAnAM be be bhavano che. ane rAjadhAnI bIjA naMbadvIpamAM potapotAnI dizimAM 12000 jana vistAravALI che. zrI jinendronA janmasamaye Asana calAyamAna thatAM avadhijJAnathI zrI jinendrone janma jANIne parivAra sahita zIdhra janmasthAne AvI saMvarNavAyuthI eka janabhUmisvaccha karI prabhunI mAtA mATenuM sUtikAgraha race che, e mukhya kArya che. tathA nIce 900 yojana sudhI tIcchaloka gaNAya che, ane tethI nIcene bhAga sarva adhaka kahevAya che, jethI A devIonAM be be bhavane 900 pejanathI ghaNe nIce bhavanapatinikAyamAM [ nI nIce samazreNie ] AvelAM hovAthI e devIo aposToja nivAsinI evA vizeSaNathI oLakhAya che.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita tathA gajadaMta giriuparanAM TenuM sarva svarU5 467 girikUTanA varNana prasaMge 70mI tathA 76mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAI gayuM che, mATe ahiM puna: kahevAze nahiM . 128 navatara --have A gAthAmAM gajadaMtagirionuM pramANa tathA AkAra kahevAya che. dhuri aMte caupaNasaya, uccati pihutti pnnsyaa'sismaa| dIhatti ime chakalA,dusaya Navuttara sahasatIsaM // 129 // zabdArtha - ri-prAraMbhamAM -e cAragiri ra3ra-cAraso ane pAMcaso java 3ttara-nava adhika sisamAM-bagasarakhA saMskRta anuvAda. dhuryante catuSpaMcazatAni uccatve pRthutve paMcazatAnyasisamAH / dIrghatve ime paDkalAdhike navAdhike dve zate triMzatsahasrANi // 129 // gAthA -e cAre parvata prAraMbhamAM 400 ejana uMcA ane paryate 500 jana uMcA tathA prAraMbhamAM 500 ejana pahoLA ane paryanta khaLanI dhAra sarakhA pAtaLA che, ane laMbAImAM 30209 yeAjana dakaLA jeTalA dIrgha che 1ra9 vistA-e cAre parvato niSadha ane nIlavanaparvata pAsethI evI rIte nikaLyA che ke jANe e be parvatanA phAMTA nikaLyA hoya evA dekhAya che, ane jyAMthI nIkaLyA che te prAraMbhanA sthAne niSadha nilavaMta sarakhAja 400 jana uMcA che, ane 500 ejana pahoLA che, tyAra bAda anukrame uMcAI vadhatAM vadhatAM ane vistAra ghaTatAM ghaTatAM merU parvatanI pAse 500 ejana uMcA paratu pahoLAI kaI nahiM evA thayA, arthAt paryanta uMcAI 100 cAjana adhika vadhI, paratu jADAImAM te khaDjhanI dhAra jeTalA pAtaLA thayA. tathA niSadha * uMDAI paNa prAraMbhamAM 100 ejana ane merU pAse 125 pejana (bhUmimAM uDa) che. 1-2 arthAta aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga jeTalA pAtaLA thayA che.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ devakurU-uttarakurUkSetra svarUpa. 215 nIlavatathI merUsudhInI laMbAi 30209 ceAjana che. jethI uMcAImAM azva dha sarakhe!paNa AkAra gaNAya. ane ekaMdara hastinA ItUzaLa sarakhA AkAravALA che. avata]:-- have e kahelA gajadarienAM e e gajadata vacce eka eka kSetra AveluM che tenuM pramANa tathA AkAra vigere A gAthAmAM kahe che tANato devuttarakurAo caMdaddhasaMThiu duve | sasarbhAvastubhramajJA-vive zabdA tALa aMte-te gajada tagirionI vacce vevaguttaravuMrAmo-devakurU ane uttarakurUkSetra caMddabaddhaTika-ardha caMdranA AkAravALAM yuve-e kSetra che sasasa-dazahajAra yeAjana mALapa jAo / orU0 // vimudda-mAdarela mAvive--mahAvidehanA viSNubhane 69mALa-ardha pramANa pidujAo--paheALAM, vidhyuM bhavALAM saMskRta anuvAda. teSAmantardevottarakuravaM caMdrArdhasaMsthAnAH dve / dazasahasravizuddhamahAvidehadalamAnapRthulAH // 130 // gAthArtha:--te gajada tagirionI vacce aMdara devakurU ane uttarakukSetra e e kSetra ardhacaMdranA AkAravALAM che, ane dazahajAra khAda karela evA mahAvidehathI a pramANa paheALAM che. ! 130 // vistarArtha:----have mahAvidehakSetramAM gajaI taparvatAnI vacce AvelA kurUkSetronuM svarUpa A pramANeH-- // mahAvidehamAM phevarlR uttara haiM kSetranA sAmanasa ane vidyutprabhu e be gajadaMtagirinI vacce merUparvatanI dakSiNe 1 mahAvidehanA 336 84 yeAjana viSNu MbhamAMthI 10000 yAjana menA vibha bada karI tenuM a karatAM niSadha nIlavaMtathI merUparvata 11842 yojana dUra hovAthI eTalIja laMbAi hAvI joIe, tene badale 30209 da laMbAi kahI te gajadaMta dhaNA vakra hovAthI [ane kuMDathI 26475 yojana dUrathI nikaLelA heAvAthI paNa ] saMbhavita che. 2 haiM zabda ekAnta bahuvacanI che mATe 4ra6: e prayAga che.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. ane niSadhaparvatathI uttara devakura nAmanuM yugalikakSetra che. e kSetra be gajadatagirivacce AvavAthI ardhacaMdraAkAranuM athavA dhanunnA AkAra sarakhuM che, jethI e kSetrano ISa eTale viSThabha niSadhathI merUsudhIno gaNAya, ane te mahAvidehanA 33684 jananAM virSobhamAMthI vacce AvelA merUnA 10000 ejana bAda karI ra3684 jana Ave tenuM ardhakaratAM 1184ra jana vidhvaMbha che. ane be gajadaMtagirinI be laMbAI bhegIkaratAM ( 30209430209= ) 60418 jana Ave teTaluM dhanupRSTha eTale devakurane ardhagherAvo-ardhaparikSepa-ardhaparidhi che. e pramANe gaMdhamAdana ane mAlyavaMta e be gajadaMtagirinI vacce, merUthI uttare ane nIlavaMtaparvatathI dakSiNe uttara nAmanuM yugalika kSetra che. tene paNa viSThabha dhanupRSTha devakurUvat che. tathA banne kSetranI jIvA (dhanuSaderI) 53000 ejana che, ane tyAM devakurUnI jIvA niSadhaparvatanI kinArI che, tathA uttarakurUnI jIvA nIlavaMtaparvatanA kinAre che. ahiM prapAtakuMDathI be bAjunA 26475-26475 pejana jeTalA be gajadaMta dUra che te ja meLavatAM para950 ejana thAya ane temAM nadI pravAhanA 50 jana umeratAM pa3000 jana jIvA thAya che. che surukSetramAM sarvadA avasarpiNane pahele Are che A be kSetramAM sadAkALa avasarpiNInA pahelA suSamasuSamaArA sarakhA bhAva vate che, jethI yugalika manuSya ane yugalikatiryacapaMcendriya ahi traNapalyopamanA AyuSyavALA che, manuSyanI kAyA traNagAunI ane tiryaMcapaMcendriya yugalika 6 gAunA pramANavALA che. AhAranuM antara manuSyone 3 divasanuM ane yugalatiryaMcone 2 divasanuM che. manuSyonAM pRSThakaraMDaka 256 che. tuvara kaNa jeTale kalpavRkSanA phaLAdikane AhAra che. 49 divasa apatyapAlanA che, yugalano janma thayAbAda 6 mAse chIMka bagAsAdipUrvaka kaMIpaNa pIDA vinA maraNa pAmIne IzAna sudhInA devalokamAM yugalaAyuSya jeTalA vA tethI hIna AyuSyavALA devapaNe utpanna thAya che. strIonI avagAhanA purUSathI kaMIka nyUna (dezona 3 gAunI) che, ane AyuSya palyopamana asaMkhyAtamabhAgahIna hoya che, eja jaghanyaAyuSya gaNAya che. purUSanuM AyuSya sarvanuM 3 palyopama che. vaLI manuSya padmagandha-mRgagandha-sama-saha-tejastalina-ane zanaizcArI e 6 prakAranA che, ItyAdisvarUpa tathA bhUminuM ane kalpavRkSaAdi yugalikakSetranuM ghaNuM svarUpa pUrve 5mI tathA 96 AdigAthAnA vistarArthamAM ghaNuM
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ karakSetranA yamakagirinuM varNana 217 kharuM kahevAI gayuM che tyAMthI jANavuM. ahi ATaluM saMkSisakathana sthAnanI azUnyatA mATe punaH darzAvyuM che ke 130 che // kurukSetra ane 10 drahono yantra // kurUkSetranAM laMbAI kayA kaI kyAM yugalamanu- yugalatiya dhyanuM che jenuM ' sthAne nadI? kALa? AyuSya uMcAI AyuSya uMcAI nAma | (jIvA) lAvatathI merU __sudhI ] [ dhanu: | devakupha pa3000 che. 1184rada merUnI dakSiNe sItAdA avasa- 3 gAu 3 patyaka palya 6 gAu niSadhanI uttare mahA- piNI [garbhe catu. 6 04181] [ e benI nadInA 1lA pada] vacce ArA simanasa vidya- saro prabhanI vacce uttarakurI meranI uttare sItA i . ! in ; ; nIlavaMtanI mahAdakSiNe nadI gaMdhamAdana mAlyavaMtanI vacce avatara:-have devakupha uttarakurUkSetramAM bebe moTA parvata che, ke je yamakagiri tathA citravicitra nAmathI prasiddha che te A gAthAmAM kahevAya che - NaipuvAvarakUle, kaNagamayA balasamA girI do do / uttarakurAi jamagA, vicittacittA ya iarIe // 131 // zabdArtha - -nadInA HTTcamakagiri puSya avara-pUrva ane pazcima phugaraitara kSetramAM, devakurUmAM jU-kinAre
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. saMskRta anuvAda nadIpUrvAparakUle kanakamayau balasamau girI dvau dvau / uttarakuruSu yamako vicitracitrau ca itare // 131 // thaI-mahAnadInA pUrva kinAre ane pazcimakinAre (maLIne) be be parvate suvarNanA ane belakUTa sarakhA che, te uttarakurukSetramAM be parvata yamakagiri nAmanA ane devakurUmAM citragiri tathA vicitragiri nAmanA che ke 131 che vistara -uttarakurUkSetramAM nIlavaMtaparvatathI merUsanmukha 834 pejana dUra jatAM sItAnadInA pUrva kAMThe ane pazcimakAMThe ekeka parvata kAMThAne spazIne rahele che, te banne parvatanuM nAma amara che. jeDale janmelA bhAisarakhA paraspara sarakhA AkArAdivALA hovAthI, athavA yamakanAmanA pakSI vizeSasarakhA AkAravALA hovAthI athavA yamakadeva adhipati hovAthI yamakagiri nAma che. e banne parvata suvarNanA hevAthI pItavarNanA che. tathA pramANamAM nandanavanamAM kahelA navamA belakUTa sarakhA hovAthI mULamAM 1000 jana vistAravALA, madhyamAM 50 jana ane zikharasthAne pa00 yajana vistAravALA che, jethI mULathI zikhara sudhI anukrame hInahIna vistAravALA che. ane 250 jana bhUmimAM uMDA gayelA che. sarvabAjue eka vana ane eka vedikAvaDe vITAyelA che. e banne girinA zikharaupara yamakadevane ekeka prAsAda 31 jana vistAravALe ane darA jana uMcA che, temAM camakadevanAM parivAra sahita siMhAsana che, e banne yamakadevenI camakA nAmanI rAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM 12000 ejana vistAravALI vijaya rAjadhAnI sarakhI che. tathA devakurUkSetramAM paNa niSadhaparvatathI merUsanmukha 834jana dUra jatAM sItAdAnadInA pravAhanA pUrvakAMThe vicitra parvata ane pazcima kAMThe vitra parvata che. te sarva rIte uttarakurUnAM yamakagiri sarakhA che, parantu vizeSa e ke-vicitragiriupara vicitradevane prasAda ane citragiriupara citradevane prAsAda che. zeSa sarvasvarUpa yamakadevavat jANavuM. tathA ahiM 834chuM jananI utpatti AgaLanI gAthAmAM pAMca karUdrahanA antara prasaMge kahevAze ke 131 | -e cAre parvatone parvatamAM gaNyA che ke kUTamAM? je kUTamAM gaNyA hoya te ghaTita che, ane parvatemAM gaNyA hoya to pAMcaso pAMcaso jana uMcA kariTa vigerene kuTa tarIke gaNyA, ane 1000 jana uMcA A cAra parvatane parvata tarIke kema gaNyA ?
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ karakSetranA pAMca pAMca kahanuM svarUpa. 219 karA -karikUTaAdi parvate jema bhUmiupara pucchAkAravALA che tevA ja A cAra parvata paNa gepuchaAkAranA ane bhUmiupara che, te paNa keTalAka parva tene zUra tarIke ane keTalAka kuTasarakhA pramANavALA parvatane paNa parvatamAM ja gaNyA che, temAM kaI sAkSAt hetu dekhAto nathI, zAstramAM pUrvAcAryonI vivakSAne ja ahiM hatu kahyo che. jethI AgaLa kahevAtA 200 kaMcanagirio paNa bhUmikUTa tulya hovA chatAM parvatemAM ja gaNyA che, ane A cAra parvatane paNa parvatamAM ja gaNyA che, je ke zrI jabUdvIpaprajJapti mULasUtramAM citravicitra parvatane ra zabda joDe che, te paNa bhUmikRTanI gaNatrImAM levA tarIke e kuTa zabda nathI, paraMtu AkAramAtrathI kUTa zabda kahe che. je 131 che avatara-kurukSetramAM pAMca pAMca kahe che te A be gAthAmAM kahevAya che- NaivahadIhA paNa paNa, harayA du du dArayA ime kmso| Nisaho taha devakurU, suro sulaso a vijjupabho // 132 // taha NIlavaMta uttara-kuru caMderavaya mAlavaMtu tti| paumadahasamA NavaraM, eesu surA dahasaNAmA // 133 // zabdArtha - jIvaTI=nadInA pravAha pramANe dIrdha ] =e pAMca sarovara (nAM nAma) VT TT dRrayA=pAMca pAMca draha vimo anukrame A pramANe Tu Tu hArayA=be be dvAravALA tastathA vAM paraMtu tti=Iti, e sura=deve 13maddasamA=padmadraha sarakhA sAmAnrahanA sarakhA nAmavALA saMskRta anuvAda nadIvahadIrghAH paMca paMca dahA dvidvidvArakA ime kramazaH / niSadhastathA devakuravaH sUraH sulasazca vidyutprabhaH // 132 // tathA nIlavAn uttarakuravaH candra airavato mAlyavAn iti / padmadrahasamA navaraM eteSu surAH svadrahanAmAnaH
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. jA -nadInA pravAhaanusAre dIrdha evA pAMca pAMca draha be be dvAravALA che, te anukrame A pramANe-niSadha-devakurUsUra-sulasa-vidyu--bha (e pAMca draha devakurUmAM) 13rA tathA nIlavaMta-uttarakura-caMdra-airavata-ane mAlyavaMta (e pAMca kaha uttarakuramAM) e sarva draha padmadraha sarakhA che, paraMtu drahonA deve drahanA nAma sarakhA nAmavALA che ! 133 che vistA-have kurukSetranAM 10 kahonuM svarUpa A pramANe- che devakupha uttarakurUmAM pa-pa sarevara / niSadhaparvatathI sAdhika 8346 jana merU sanmukha gayA bAda [devakurUkSetramAM te je citravicitra nAmanA be parvate kahyA che, tyAMthI AgaLa merUsamukha 834: jana gaye pahele nivadha , tyArabAda eTalA ja janane antare bIje revaM dra, tyArabAda trIjo sUra da, cethI surata , pAMcame prima da, ane tyArabAda eTalA ja antare merU parvata che. e pramANe 834: janavALA sAta AMtarA thayA tethI aisAdhika 834; ne 7 vaDe guNatAM 584ra yojana Ave, temAM citravicitranA 1000 ejana tathA dareka drahanI laMbAI hajAra hajAra jana hovAthI 5000 sahita 6000 ejana meLavatA 11842 jana eTale kurUkSetrane vistAra Ave che. e pramANe uttarakurukSetramAM nIlavaMtaparvatathI 834 jana dUra be camakagiri che, tyAMthI eTalA ja antare pahele nIvaMta Tra, bIje 3ra Tra, trIjo caMdra graha, cotho gvata Tra, pAMcame mathavAnuM huM ane tyAra bAda eTalA ja antare merU parvata che, jethI uttarakurUne vistAra paNa e sAta aMtara ane 6 padArtha sahita 118423 ejana thAya che. e daze drahanI laMbAI nadInA pravAhane anusAre eTale uttaradakSiNa 1000 jana laMbAI che, ane pahoLAI pUrva pazcima 500 yojana che, e vizeSa che. kAraNa ke varSadharanA draha pUrva pazcima dIrgha ane uttaradakSiNa vistAravALA che, mATe A daza dronI laMbAI pahoLAI te mahAdrahothI judI che. | drAmAM thaIne vaheto mahAnadIno pravAha che. e pAMca pAMca drA kurUkSetranA ati madhyabhAge rahelA che, ane mahAnadIne pravAha paNa kSetranA madhyabhAgamAM thaIne vahe che, jethI drahone vedhIne (drahomAM thaIne) mahAnadI jAya che, ane tethI dareka drahane pUrva vibhAga ane pazcimavibhAga evA be vibhAga madhyavartI nadI pravAhanI apekSAe thAya che, ane drahanI * sAdhika-eTale ke kaLa adhika, eTale 8344 jana che kaLA. athavA che. 834-11 kaLA, juo. gAthA 135 mI.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ yamalagiri kahyuM ane enuM aMtara 221 dakSiNadikAmAM dakSiNateraNe praveza karI satedAnadI uttaratoraNe (uttaradvAre) bahAra nikaLe che, tathA sItAnadI kahamAM uttaradvAre praveza karI dakSiNadvAre drahathI bahAra nIkaLe che, mATe dareka drahane eka uttaramAM ane eka dakSiNamAM ema be be dvArA be be taraNa) che. ane e kAraNathI ja dareka drahane pUrva vibhAganuM ane pazcimavibhAganuM ema be be vana tathA be be vedikA che. (ane dvArathI kahabheda na vivakSIe te eka vana eka vedikA che.) ne drahomAM 6-6 kamaLavalayo ! jema pUrve pAsarovaramAM 6 kamaLavatye kahyA che. tevAja kamaLavala ahiM paNa dareka drahamAM che, ane mukhyakamaLanI kaNikAuparanA zrIdevIbhavana sarakhA bhavanamAM A drahAnA adhipati devanI zayyAe che. ane dareka drahamAM e pramANe 12050120 (ekakoDa vIsalAkha pacAsa hajAra ekavIsa) kamaLo pRthvIkAya rUpa che, zeSa sarvasvarUpa padmadrahamAM kahyA pramANe yathAsaMbhava jANavuM. A drahanA adhipatidevenI rAjadhAnImAM bIjA naMbudvIpamAM potapotAnI dizAmAM 12000 jana vistAravALI che 13ra che 133 che drahanA nAma | laMbAI pahoLAI uMDAI devanivAsa paraspara akhtara dvAra vidhakanadI bhavanAdinuM pramANe kamaLavalayA niSadhadraha 1000. pa00 che. 10 | niSadha devakure devakurUdraha 2 uttara dakSiNa 2 dAra | sItadAnadI sUra sUradraha sulasadraha vidyu...bhadra sulasa vidyuprabha padmadrahavata padmadahanI zrIdevInA bhavanAdivat 6-6 kamaLavala nIlavaMtadraha nIlavaMta uttarakura caMdra uttarakurUdraha caMdradraha eravatadraha mAlyavaMtadraha uttarakurUnA sItAnadI airavata mAlyavaMta avatara-kurUkSetramAM yamalagiridraha ane merUnuM paraspara aMtara kahevAya che
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ ww 222 zrI lakSetrasamAsa vistarArtha sahita, aDasayacautIsajoyaNAI taha segsttbhaagaao| ikkArasa ya kalAo, girijamaladahANamaMtarayaM // 134 // zabdArtha - asAravatI-ATha cotrIsa ! giri-(varSadhara ane merU) parvata sa 6 sattamairgo-sAtIyA 1bhAga sahita | gamA -amalagiri ane drahanuM dara-agiAra _| aMtarayaM-AMtarU--akhtara saMskRta anuvAda. aSTazatacatustriMzadyojanAni tathA saiksptbhaagaaH| ekAdaza ca kalA giriyamaladrahANAmantaram // 134 // jAyA-niSadha tathA merUparvata yamalagirio ane drahAnuM paraspara antara AThaso trIsajana tathA sAtIyA ekabhAgasahita evI 11 kaLA jeTaluM che vistarArtha:kurUkSetrano vyAsa 1184ra yojana-2 kaLA che, temAM sarakhAsa rakhA antare yamalagiri ane pAMcadraha AvelA che, tyAM yamalagiri 1000 che. vistAravALo, ane dareka draha 1000 pejana dIdhuM hovAthI e cha vastunA 6000 yajana bAda karatAM 584ra yojana 2 kaLI rahe tene (1 varSadharagirithI yamalagiri, 2 yamalagirithI pahelo kaha, 3 pahelAthI bIje draha, 4 bIjAthI trIje draha, 5 trIjAthI cothe draha, 6 cothAthI pAMcame kaha, 7 pAMcamA kahathI 7) 5842-2 (834 ejana merUgiri e ) 7 AMtarAvaDe bhAgatAM ATha cotrIsa jana uparAnta 11 kaLA, ane te uparAnta eka kaLAnA sAta bhAga karIe tevo 1bhAga eTaluM dareka 4 . antara hoya. jethI varSadharathI 419 yamalagiri 834 yojana 113 76 kaLA kaLA dUra che, ityAdi rIte vi+2 kaLA 7) 78 kaLA (11 kaLA cAravuM, ahiM gAthAmAM jiri pada 77 yamalagiri ane megiri e bannenA artha mAM che, ane mAtra ri e padathI citra vicitra ane be yamakagiri e cArenuM che mATe cAramAMthI koIpaNa eka parvata jANa che 134 che pada UTi che.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 kaMcanagirinu` svarUpa 23 have A gAthAmAM kurUkSetramAM rahelA 200 vRndranagara kahevAya che:dhpuvvaavrdsjoannehi dasadasaviaDakUDANaM / solasaguNappamANA, kaMcaNagiriNo dusaya savve // 13 // // zabdAH-- avatara-------- raghughdhavara-drahanI pUrva ane pazcime sosa muLavALA-sAlaguNA pramANavALA vizadUkALa--vaitADhyanA kUTAthI husaya save--sarva maLIne khaseA che saMskRta anuvAda. drahapUrvAparadazayojanairdazadaza vaitADhyakUTebhyaH poDazaguNapramANAH kaMcanagirayo dve zate sarve / / 135 / / gAthArtha:drahathI pUrva ane pazcime dazayeAjana dUra vaitADhyakUTAthI sALa guNA pramANavALA daza daza kaMcanigira che, jethI samaLI khaseA kaMcanagiri ( kukSetramAM ) che ! 136 // vistarArtha:--have 200 kaMcanagirinuM svarUpa kahevAya che te A pramANe:-- 5 kurUkSetramAM 200 kaMcanigira pata dareka drahanI uttaradakSiNa laMbAi 1000 yAjana kahI che, teTalI laMbAimAM draDhunA pUrva kinAre ane pazcimakinAre 10-10 kucanigira nAmanA parvatA vaitADhyaTanArA ceAjana vistArathI seALaguNA eTale 100-100 ceAjananA vistAravALA dakSiNAttarapaktie AvelA che te dareka parvata drahanA kinArAthI daza yAjana dUra che, parantu laMbAimAM dareka parvata eka bIjAne mULamAMthI sparza karIne ane bhUmipara jUdA jUdA dekhAya evI rIte rahyA che, kAraNake 1000 yajanamAM sA sA yeAjanavALA parvata mULamAM spazIneja rahI zake, ane upara ghaTatA ghaTatA vistAravALA heAvAthI bhUmisthAne jUdAja dekhAya. e dareka parvata 100 yAjana uMcA che, madhyamAM 75 ceAjana ane zikharaupara 50 ceAjana vistAravALA che, darekanA adhipati vana nAmanA deva che, te sarvenI rAjadhAnI bIjA ja badrIpamAM pAtapeAtAnI dizimAM 12000 yAjana vistAravALI che. tathA eka drahanA eka bAjunA salagna 10 parvatA ane bIjI khAjunA saMlagna 10 patA maLI 20 parvatAthI khIjA drahanA 20 parvatA drahanA antarane anusAre 834 ceAjana 113 kaLA jeTalA dUra che, puna: trIjA drahanA 20 patA paNa eTaleja dUra che, e rIte devakumAM pUrvadizAe 50 ane pazcimamAM 50 maLI 100 ane uttarakurUmAM paNa e rIte 100 maLI 200 jaMga che. 5 136 5
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita. 269 parvate sthAna uMcAI uMDAI mULa madhya vistAra vistAra zikhara vistAra 6 kulagiri pUrve darzAvelA 16 vakSaskAra 8 pUrva mahAvideha 8 pazcima videha jana | jana 400thI 100thI ! 500 5 125 jana | | jana jina 500 50 0 500 somanasa vidyu--bha 4 gajadUta merUthI agnikoNa ,, ne , vAyavya IzAne 400 prAraMbhe prAraMbha { 500 125 paryate | paryanta jana | prAraMbhamAM pa00 paryanta maMgalAsaMkhyabhAga mULavistAravata gaMdhamAdana mAlyavaMta mULavistAravat 65 200 kaMcanagiri 50 de. kurUmAM kahothI pUrve 100 | 25 10 0 10 . pazcima 50 u. kurUmAM , pUrva 50 , , pazcima 1000 250 1000. ha50 500 2 yamakagiri 2 citravicitra u. kuramAM 1 pUrva 1 pazcime de. kuramAM pUrva-vicatra pazcime-citra 1000 250 0 0 1 1 0 0 0 1000 zadApAtI | himavaMtakSetre maLe vikaTApAtI hiraNyavaMte maLe gaMdhApAtI. harivarSe maLe mAlyavaMta rampakamAM maLe 2 bharateravatatA bharata eNravatamAM | 25 | dA 50 3ra vijayatA. mahAvidehamAM 3ra vijayamAM merU mahAvideha madhyabhAge | bhUmithI 1000 | co. | samanase 1000 (jaMbudvIpanA madhyabhAge) | daha000 10084ra7ra
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 parvatane yaMtra w laMbAI kaI vastunA varNa | zikhara upara zuM che. kuTa darekanA keTalAM? AkAra 6 kulagirine yava juo laMbacorasa 165Tara che. 2 kaLA sarvaratnamaya 4-4 zikhare 4-! laMbacorasa ane azvaskaMdha che. kaLA 3020-6 | ratnane | vetavarNa 7 zikhara tapanIyasuvarNa raktavarNa 8 zikhara kanaka vaiDUrya | pItavarNa | 7 zikhara nIlavarNa 8 zikhara hastinA tUzaLa sarakhA vRttaAkAre uMcAI ! suvarNanA eja laMbAI pItavaNe kaMcanadevato deva prAsAda uMcA gopuccha sarakho kramaza: hInahIna , sarva suvarNamaya , yamadevane prAsAda citra-vicitradevanA prAsAda | che ! sarva ratnamaya vetavaNe ! devaprasAda rUpAnA 9-9-zikhare 8-8 laMbacorasa ce. ka. 10720-11 22127 . 100000 lAkha) jana uMcAI e laMbAI suvarNana | pItavaNe | calikA ane te upara jina bhavana uMcA gepucha sarakho - -
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita, avataraNa:----have A gAthAmAM uttarakukSetramAM jhaM%0vRkSanuM svarUpa kahevAnA prasaMgamAM e vRkSa gaeNpUrvIjha nAmanI pIThikA upara rahyuM che te ja khUpIThanuM pramANAdi kahevAya che 226 uttarakurupuvvaddhe, jaMbUNayajaMbupIDhamante / kosaduccaM kami vaDamANu cauvIsaguNa majjhe // 136 // paNasayavaTTapittaM taM parikhittaM ca paumaveIe / " gAuduguJcaddhapitta, cAru caudAra kaliAe // 137 // zabdA : puqdhdha-pUrva taraphanA amAM naMmULaya--jA khUnada suvarNa maya gaMgurIDhaM-ja khUpITha antanu-pa ntabhAge vasatha-pAMcasA yAjana vaida vidyutta-vRtta AkAre vistAravALu ridhinna-parikSita, vITAyaluM |AkaDuADazva-be gAu uMcI josadupa32-e keza uMcu mi vajhumANu-anukrame vadhatu vadhatuM 23vIsanucAvIsaguNu manne-ati madhyabhAgamAM alaiMpidurA-apa paheALAivALI Aphri 23 vAra~maneAhara cAradvAra siyA-sahita. saMskRta anuvAda. uttarakurupUrvArdhe jAmbUnadajaMbUpIThamante / krozadviko krameNa vardhamAnaM caturviMzatiguNaM madhye / / 136 / / paMcazatavRttapRthutvaM taM parikSiptaM ca padmavedikayA / gavyUtadvikocArdhapRthutva cArucaturdvArakalitayA / / 137 // thAya:-uttarakurUkSetranA pUrvArdhamAM jAMbUnada suvarNa nu ja chUpI che, te paryantabhAge be gAu uMcu che, ane tyArabAda anukrame vadhatu vadhatu madhyabhAgamAM ceAvIsaguNu uMDyu che ! 136 5 tathA pAMcaseA yAjana vRttaAkAre vistAravALu che, evu te ja khUpI be gAu uMcA ane ardha vistAravALAM maneAhara cAra dvAra sahita evI padmavedikAvarDa vITAyaluM che ! 137 pra
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja.vRkSa varNAnAdhikAra, 5 uttarakurUkSetramAM ja bhUpITha upara ja MbUvRkSa u avataraNa: --te ja khUMpITha upara eka meATu baMdhUkSa che tenuM svarUpa kahevAya che:-- taM majjhe aDavitthara-cauccamaNipIDhiAi jaMbUtarU mUle kaMde khaMdhe varavarAriTThaverUlie // 138 // zabdAH-- taM-te pIThanI manna-madhya bhAge traviltha-ATha yeAjana vistAravALI 23 3~-cAra yeAjana uMcI navRta-ja vRkSa maLiIDhigar-mANapIThikAupara vaya-uttama varatna du-ariSTa rana ve--ive ratna saMskRta anuvAda. tasya madhye aSTavistaracatUruccamaNipIThikAyAM jambUtaruH / mUle kaMde kaMdhe varavAriSTavaiDUryaH // 138 // 129 gAthArtha:----te ja apIThanI upara madhyabhAgamAM ATha ceAjana vistAravALI ane cAra yeAjana uMcI eka maNipIThikA che, ane te upara jaMbUvRkSa che. te mULamAM uttama vAratanuM zvetavarNe, kaMda ( bhUmitalaupara lAgelA jaDabhAgamAM) ariSTaratanu kRSNavarNa, ane skaMdhamAM (ghaDabhAge) vairya ratanu nIlavaLuM che. 51385 vistarArtha:--pUrva kahelA ja pIThanA upara bIjI eka maNipIThikA che, te upara jakhUvRkSa che, ityAdi gAthA vat sugama che, tathA kaMdathI upara mahAzAkhAeAnI jaDa sudhInuM jADu dala te thaDa eTale smudha kahevAya. je pRthvIkAyapariNAmI zAzvata ja vRkSathI A dvIpanu ja dbIpa evu nAma che, te ja vRkSa uttarakurUkSetramAM pUrvataraphanA ardhAkSetramAM madhyabhAge rahelu che, vaLI e vRkSa bhUmiupara nathI, parantu uttarakurUnA pUrvArdhanA madhya bhAgamAM jAkhUnada suvarNa ne khaMdhrUvIjha nAmanA ratnamaya mATA gALa AkArane ceAtarA che, arthAt 500 ceAjana lAMbI paheALI eka mATI pIThikA che, te cheDe be gAu uMcI ane uMcAimAM vadhatI vadhatI madhyabhAge cAvIsaguNI eTale 12 ceAjana ucI che, tenI AsapAsa sarvadizAe eka vana ane tene pharatI eka padmavedikA che, e padmavedikAne cAradeizAe trisepAnasahita ekeka tAraNa
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 zrI ladhutrasamAsa vistarA sahita. hovAthI sarvamaLI cAra teraNa (dvAravizeSa) che, te dareka taraNu be gAu uMcu ane eka gAu vistAravALuM che. avatara:--A gALAmAM jaMbUvRkSanI zAkhAo vigere kevI che? te darzAvAya che. tassa ya sAhapasAhA, dalA ya biMTA ya pallavA kmso| sovanna jAyarUvA, verulitavaNijjajaMbuNayA // 139 // zabdArtha - tatsa te jaMbUvRkSanI sojonAnI sapanahIM=zAkhA ane prazAkhA nAyavI=jAtarUpa, suvarNanI TrasthA=patra vesTi=vairyanI viMTA=bITa, patrane mULabhAga. taLiktapanIya suvarNanI vi=pallava, gucchA navuLayA=jAMbUnada suvarNanA saMskRta anuvAda tasya ca zAkhAH prazAkhAH patrANi ca biMTAni ca pallavAH kramazaH / sauvarNAH jAtarUpA vaiDUryatapanIyajAmbUnadAH // 139 // vArtha -tenI zAkhAo suvarNanI (rUpAnI), prazAkhAo jAtarUpa suvarNanI, patra vairyanAM nIlavaNe bIMTa (patranAM mULa) tapanIya suvarNamaya hovAthI raktavarNa, ane gucchA jAMbunada suvarNanA hovAthI kiMcit raktavaNe che. 139 vistara-jaMbavRkSanI cAra mahAzAkhAo je cAra dizimAM che te suvanI pItavaNe, ane temAMthI nikaLatI nAnI zAkhAo jAtarUpa suvarNanI kaMIka zvetavaNe che, zeSa gAthAvata sugama che. avatara:-A gALAmAM ja vRkSanI madhyazAkhAvigere kevAM che? te darzAvAya che. 1 kSetrasamAsanI pajJavRttimAM tatra suva ce e artha hevAthI rUpAnI zAkha. 2 gucchA e artha kSetralokaprakAza vigeremAM che, ane te becAra nAnI pratizAkhAo maLIne guccha jANa, paraMtu patra ke phaLanA gucchA samajavA yukta nathI, arthAta cAra meTI zAkhAomAMthI aneka nAnI pratizAkhAo nikaLI ane pratizAkhAmAM ThAmaThAma ghaNI hAnI zAkhAo bhegI maLIne eka ja sthAnamAMthI pragaTa thaI hoya te ahiM gucchA athavA palava jANavA
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ jabUvRkSa varNanAdhikAra 229 so rayayamayapavAlo, rAyayaviDimo ya rynnpupphphlo| kosadugaM uvvehe, thuDasAhAviDimavirakaMbhe // 140 // zabdArtha - sote jaMbavRkSa caLa -ralamaya puSpa phaLavALuM racayamaya rajatamaya, rUpAmaya yuvede-udhamAM, uMDAImAM vA=pravAla, navA pallava dusAhaviDima=thaDa zAkhA ane viDimanA rAviDimo-rUpAnI UrthazAkhAvALuM | vijalamekavidhvaMbhamAM saMskRta anuvAda. sa rajatamayapravAlo rAjataviDimazca ratnapuSpaphalaH / krozadvikamudvedhe, sthUDazAkhAviDimaviSkaMbhe // 140 // thAI:-te ja bavRkSa rUpAnA pravAlavALuM [nAnI zAkhAonI kuMpaLovALuM rUpAnI viDimA (ubhI Urdhva zAkhA) vALuM, aneka rananA puSpaphaLavALuM che. tathA uMDAImAM thaDanA vistAramAM zAkhAnA vistAramAM ane viDimAnA vistAramAM be gAu pramANavALuM che. 140 vistarArtha-e jaMbavRkSanI nAnI zAkhAomAMthI je navI kuMpaLa phUTelI che te rUpAnI che, ane thaDanA abhAge je eka moTAmAM moTI madhyazAkhA sIdhI UrdhvadizAmAM ubhI gayelI che, te vikima zAkhA rUpAnI che, tathA puSpa ane phaLo vividha prakAranA ratnanAM che. tathA e vRkSa bhUmimAM be gAu uMDuM che, enuM thaDa (skaMdha) be gAu jADuM che, tathA madhyavatI viDimA nAmanI mahAzAkhA, ane cAra dizinI cAra zAkhAo e pAMca zAkhA be be gAu jADI che. 140 che matara--A gAthAmAM vRkSanI zAkhAo vigerenuM pramANa tathA te upara rahelAM bhavane kahevAya che te A pramANe- thuDasAhAviDimadIhatti, gAUe aTThapanaracauvIsaM / sAhA sirisamabhavaNA, tammANa saceiaM viDimaM // 141 // zabdArtha - hatti-dIrghapaNamAM tama-teTalAja pramANuvALA sirisama-zrIdevI sarakhA samaM-tyasahita
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ paw 230. zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. saMskRta anuvAda thuDazAkhAviDimadIrghatve gavyUtAni aSTapaMcadazacaturviMzatiH / zAkhA zrIsamabhavanA, tanmAnAsacaityA viDimA // 141 // yArtha:-jaMbavRkSanA thaDanI laMbAI 8 gAu, zAkhAonI laMbAI 15 gAu ane viDimA (madhyazAkhA) nI laMbAI 24 gAu che. tathA cAre zAkhAo zrIdevInA bhuvana sarakhA bhavanavALI che, ane viDimazAkhA teTalAja pramANanA caityavALI che ke 141 vistarArtha:-cAra dizAnI cAra tIrachI zAkhAo 15 gAu dIdhuM che, enuM thaDa 8 gAu eTale be jana uMcuM che, ane viDimazAkhA 24 gAu eTale che jana uMcI che. e pramANe hovAthI thaDanI ane viDimAnI uMcAI bhegI karatAM jaMbavRkSa 8 jana uMcuM thayuM, ane be bAjunI be tIcchI zAkhAonA 30 gAumAM madhyavatI thaDanI jADAI 2 gAu umeratAM 3ra gAu eTale 8 yojana jeTalA vistAravALuM' e vRkSa thayuM, jethI jabUvRkSa uMcAImAM ane vistAramAM 8-8 yojana tulya che. | jaMbUvRkSa upara 1 devabhavana ane 3 devaprAsAda che jaMbavRkSanI cAra dizinI cAra tIchI zAkhAomAM traNa zAkhAupara madhyabhAge ekeka devaprAsAda che, ane pUrva dizAnI zAkhAnA madhyabhAge bhavana che temAM dvIpanA adhipati zanIdatadevanI zayyA che, ane zeSa traNa dizAnA traNa prAsAdamAM darekamAM parivAra siMhAsano sahita eka siMhAsana anAdata * e 8 jana uMcAI bhUmi uparathI gaNAya che, ane mULa tathA kaMda sahita uMcAi gaNue te jarakSAnI uMcAI sAdhika 8 jana gaNavI. 1 A 8 janane vistAra zAkhAo tyAMthI nikaLe che te sthAne gaNave, arthAt thaDanA paryAbhAge gaNavA, paraMtu ethI upara nahi, kAraNake vizeSa upara jatAM zAkhAone kaMIka UrvatIchIM gaNavI paDe, jethI iSTa vistAra Ave ja nahiM. zAkhAo samazreNie sIdhItIchI rahelI hovAthI ja 8 jana vistAra Ave tyArabAda vistAra ghaTa ghaTa sarvathA upara ghaNeja e vistAra hAya che, ane e rIte hovAthI ja vRkSane viSama dhAvRtta AkAra suMdara dekhAya che, 2 viSamacorasa { laMbacorasa 3 hevA chatAM e traNane prAsAda kahevAnI tathA e cArene samarasa paNa kahyA che te saMbaMdhi adhika carcA thI ja pravRttithI jANavI. tathA gAthAmAM cAre zAkhAone aMge mavana zabda kahyo che, te sAmAnyathI kahyo che, mATe pavazAkhA upara bhavana ane traNa zAkhAupara prAsAda kahevAmAM koI virodha nathI,
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ // sudarzana nAmanuM jaMbUvRkSa // 0 142, g0 2 31 ] narjI Ser ce. 3 2 viDiyA zAkhA ja cho 2 1 \ che (Zyya zAkhA , ) kAra >> na pAMcama zAkhA aa yo. te VT. pUrva 2ube yAna ucuM = ra upa che gai 5 0 0 cIna sama vR tta [ A pRthvIpariNamI jabUvRkSa 8 jana bhUmithI uMcu nA pejana UMDuM che. jabhUpITha upara maNipIThikA upa2 che. tene karatAM zrIdevI kamaLavat 3 jabavalaya che. mukhya jaba 12 vedikAvaDe vITAyaluM ane zeSa 6-6 vedikAvaDe vITAyalAM che. ityAdi. zrI mahAdaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 jabUvRkSa varNanAdhikAra. devane besavA yogya che. e cArenuM pramANa zrIdevInA bhavanasarakhuM eTale 1 gAu dIdhuM ane be gAu vistAravALuM tathA kaMIka nyUna 1 gAu (1440 dhanuSTra) uMcAI che. e cArene pazcima sivAya traNa dizie traNa traNa dvAra che, te bAre dvAra 500 dhanuSa uMcAM ane 250 dhanuSya pahelAM tathA pravezavALAM che. ke jaMbavRkSanI madhyazAkhA upara 1 jinabhavana ! tathA madhyavatI viDimA nAmanI mahAzAkhAupara pUrvokta devabhavanasarakhA pramANuvALuM 1 jinacaitya che, tene paNa pazcimadizi sivAya traNa dizAmAM traNadvAra pUrvokta pramANavALAM che. madhyabhAge pa00 dhanu lAMbI pahoLI ane 250 dhanuSa uMcI maNipIThikAupara eTalA ja pramANavALo devachaMdaka che, paraMtu uMcAimAM sAdhika 500 dhanuSa che. temAM pAMca pAMcase dhanunA pramANavALI 108 jinapratimA che, ItyAdisarvasvarUpa pUrve kahelA zAzvatacaityanA svarUpa sarakhuM jANavuM. navatara -e traNa prAsAda tathA eka bhavanamAM kyA devanI zuM vastu che? te kahevAya che-- puvillasijja tisu AsaNINa bhavaNesu'NADhiasurassa / sA jaMbU bArasa veiAhiM kamaso paririkattA // 142 // zabdArtha - udiva8-pUrva dizAnA devabhavanamAM | (a) vibhurasta-anAdata devanAM si-devazayyA | sa -te jaMbavRkSa saMskRta anuvAda. pUrvIye zayyA triSvAsanAni bhavaneSvanAdRtasurasya / / sA jaMbUAdazavedikAbhiH kramazaH parikSiptA // 142 // jAthAthapUrva dizAnA bhavanamAM anAdRta devanI zayyA che, ane traNa dizAnA traNa prAsAdamAM anAdRtadevanAM parivArasahita sihAsana che. tathA e ja bavRkSa anukrame bAra vedikAovaDe vITAyeluM che 142 visarA:-pUrvazAkhAuparanA madhyabhAgamAM jaMbudviIpanA adhipati anA*sA e zabda strIliMge hevAnuM kAraNake gaM zabda strIliMge che mATe.
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. daMtadevanuM bhavana che, te bhavananA atimadhyabhAge 500 dhanuSu vistAravALI ane 250 dhanum uMcI NipIThikAupara anAdhRtadevane zayanakaravAyeAgya eka mATI zakhyA che, tathA traNa dizinI traNa zAkhAeupara madhyabhAge ekeka prAsAda che te dareka prAsAdanA madhyabhAgamAM pUrvokta pramANavALI maNipIThikA upara anAda tadevane esavAyeAgya ekeka siMhAsana parivArasihAsanA sahita che, ityAdi svarUpa pUrve kahyuM che. e anAdatareva vyantaranikAyaneA che, ane va mAnakALamAM je anAdhRta deva che te zrI jaMbUsvAmInA kAkAnA jIva che. enI rAjadhAnI bIjA jabudvIpamAM merUthI uttaradizAmAM anAdhRtA nAmanI 12000 yeAjana vistAravALI che. vaLI e ja mUvRkSanI AsapAsa valayAkAre pharatI khAra vedikA che, ( e vedikAnuM pramANu paNa prAya: ja buddhIpanI jagatInI vedikA sarakhuM jANavuM.) avataraNa:- e mahAn ja khuvRkSanI AsapAsa bIjA javRkSAnAM 3 valaya che te kahevAya che- dahapaumANaM jaM vittharaM tu tamihAvi jaMbururakANaM / navAM mariyALa, TALe rUda aLIio // 42 // zabdAH---- 66 13mALa-drahavatI kamaLAnA naM vistara--je vistAra ( parivAra ) taM 66 avi--te ahi paNa mariyALa TALe-mahattarikA devIone sthAne 6-A javRkSanA parivAramAM TMmahisIbo-agramahiSIe saMskRta anuvAda. padmAnAM yo vistArastu sa ihApi jaMbUvRkSANAm / navaraM mahattarikAnAM sthAne'trAgramahiSyaH // 43 // gAthArtha:----drahamAM kamaLAnA je piravAra kahyo tevAja parivAra ahiM jaMbU 1 zayyAnuM svarUpa zrIdevInI zayyAnA prasaMge kahyu che tyAMthI jANavuM. 2 jakhU. pra0 vRttimAM saparivAra siMhAsano kahyAM che, kSe. sa. mravRtti vigeremAM saparivAra kahyAM nathI.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbUvRkSa varNanAdhikAra vRkSAne paNa jANavA, parantu mahattArikAdevIene badale ahiM agramahiSIe kahevI e vizeSa che // 143 5 233 vistarArtha:--padmadrahaAdi drAmAM jema zrIdevI vigerenuM paheluM mukhyakamaLa, tene krUratAM 108 kamaLa ItyAdi parivArakamaLAvat ahiM paNa ja vRkSanA parivAra kahevA, paraMtu tyAM pUrva dizAmAM cAra mahattarikAdevI kahI che tene badale ahiM anAdhRtadevanI cAra agramahiSIe kahevI, te A pramANe-- rA jaMbUvRkSanA 6 valaya // madhyavartI mahApUvRkSa 12 vedikAovaDe vITAyalu che te anAdhRtadevanu mukhya javRkSa che, tenI AsapAsa a pramANavALA 108 ja mUvRkSanu prathamavaya che, e vRkSAne darekane 6-6 vedikAo che. tenI AsapAsa puna: vAyavya uttara IzAna e traNa dizAmAM sAmAnikadevAnAM 4000 jaMbUvRkSa, pUrvadizamAM 4 agramahiSInAM cAra, agnikANamAM abhyantarasabhAdevanAM 8000, dakSiNamAM madhyasabhAnA devanAM 10000, naiRtyakANamAM bAhyasabhAdevAnAM 12000, ane pazcimamAM sAta senApatinAM 7 vRkSa che, vIrNavaya tethI paNa ardha pramANavALuM che. trIjA valayamAM cAre dizAe 4000-4000 vRkSeA aMgarakSakadevanAM hAvAthI 16000 vRkSAnu trInuMvaya tethI paNa ardhapramANavALu che. ahiIjA valayanAM 108 kamaLAupara anAdhRtadevanAM AbhUSaNA mATenAM 108 bhavana che. matAntare jinacaitya paNa kahyAM che. 5 143 5. avataraza:---ja bhUvRkSathI 50nyeAjana dUra 4 bhavaneA tathA 4 prAsAde che te kahe che. kosadusaehiM jaMbu, caudisaM puvvasAlasamabhavaNA / vivisAsu tematisamA,caDavAvinubA ya pAsAyA // 42 // zabdAH-- vegasahuId--khase gAu dUra pukhvasAtama-pUrva dizAnI zAkhA sarakhA selatisamA-traNa prAsAdo sarakhA caNavAviSNu-cAravApikA yukta 1 [ ne 6 valaya gaNIe te zeSa 3 vayamAM AbhiyogikadevAnAM 32000-4000048000 jakhU che] zastrapAomAM varNana 3 valayA sudhInu ja Ave che, ane atideza A gAthA pramANe padmadrahavat Ape che, jethI 6 valayo paNa haro. 30
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita saMskRta anuvAda. dvizatakrozairjambvAzcaturdikSu pUrvazAlasamabhavanAni / vidikSu zeSatrisamAzcaturvApikAyuktAzca praasaadaaH||144|| - jaMbavRkSathI baso gAu (pa0 jana) dara cAre dizAmAM pUrvanI zAkhAnA bhavanasarakhAM devabhavane che, ane vidizAomAM zeSa traNaprAsAda sarakhA cAra cAra vApikAo sahita prAsAda che. 14 vistarArtha:-jaMbavRkSane sarvaparivAra samApta thayA bAda jaMbupIThanI nIce [so se janavALAM traNa vana che, tyAM pahelA vanamAM] 50-50 ejana dUra cAra dizAmAM cAra bhavano anAdatadevanAM che, temAM anAdatadevanI ekeka zA che, e cAra bhavananuM pramANa vigere sarvasvarUpa jaMbavRkSanI pUrvazAkhAnA bhavana sarakhuM jANavuM. tathA eja pahelA vanamAM 50 ejana dUra cAra vidizimAM cAra prAsAda che, te dareka prAsAdanI cAra dizAe cAra vApikA havAthI cAra prAsAdo 16 vApikAvALA che. e prAsAdanuM sarvasvarUpa ja bavRkSanI traNa zAkhAonA traNa prAsAdA sarakhuM jANavuM, arthAt e cAre prAsAdamAM anAdata devanI AsthAna sabhA hovAthI saparivAra ekeka siMhAsana che. dareka vAvaDI vagAu pahoLI 1gAu lAMbI, 500dhanuSa uMDI, toraNe sahita cAradvAravALI tathA eka vana ane eka vedikAvaDe vITAyelI che. e pramANe 100 jana vistAravALA pahoLA vanamAM cAra dizAe cAra bhavana ane vidizAomAM 4 prAsAda kahyA, te uparAnta e AThanA ATha AMtarAmAM ekeka bhUmikUTa che, te AgaLanI gAthAmAM kahevAze. che 144 che. avataraLa.-te pahelA vanamAM bhavane ane prAsAdonA AMtarAmAM ATha jinaphUTa che, te tathA evA prakAranuM bIjuM zAtmalivRkSa paNa che te A gAthAmAM kahevAya che tANaMtaresu aDajiNa-kUDA taha surakurAi avaraddhe / rAyayapIDhe sAmali-ruko emeva garulassa // 145 // 1 zAstramAM je ke saparivAra jaMbUvRkSanI AsapAsa e traNavana 100-100 yojanA vidhvaMbhavALAM kahyAM che, parantu e traNa vana 50 0 ejanavALA jaMbupIThanI upara hoI zake nahiM, temaja jaMbupITha upara te jaMbUvoja traNava sahita rahelAM che ema jANavuM. mATe jaMbuvakSathI eTale jaMbupIThathI nIce 50-50 ejana dUra (pahelAvanamAM ja) devabhavane tathA prAsAdo che, paraMtu jaMbU pITha upara nahiM.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhya 100 peja 10 thojana vistAra vistAra uta2 , vestAra { uMDAI bajAmAM akhAra bano el ( - HOK che ja * c ) dAMkSaNa A bhavana prAsAda ane carcAnuM ane di ja 'navanA 11 - - . , . .
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvidehakSetranuM varNana. 235 zabadArtha - tALagaMtasutebhavanaprAsAdanA AMtarAomAM rAyacIDhe-rajatapITha upara anir-AThajinakuTa (bhUmi upara) | sAmo -zAtmalivRkSa surapurI-devakurUkSetramAM gva-evAja prakAranuM navA pazcima ane viSe rassa-garUDadevanuM saMskRta anuvAda teSAmantareSvaSTajinakUTAni tathA surakuruSu aparArdhe / rAjatapIThe zAlmalivRkSa evameva garuDasya // 145 // rAdhArya-te bhavanaprasAdanA ATha AMtarAmAM ATha jinakUTa che. tathA devakurUkSetranA pazcimamAM paNa rUpAnA pIThaupara jaMbavRkSa sarakhuM ja zAmalivRkSa che te garUDadevanuM che. meM 145 vistarArtha:-~eja pahelAvanamAM cArabhavana ane cAraprAsAda e AThanA ATha AMtarAmAM eTale ekabhavana ane eka prAsAda e benI barAbara madhyabhAge ekeka bhUmiTa sarakhe parvata hovAthI ATha bhUmikUTa parvata che, te dareka upara ekeka zAzvata nimavana hovAthI e ATha bhUmiTane ahiM jinaTa kahyAM che. vaLI e dareka jinakUTa jAtyarUpa suvarNanAM kaMIka "vetavaNe che, mULamAM 8 jana, madhyamAM dayojana ane upara jana vRttavikeMbha (vistAra) che. 8 jana uMcuM che, UrdhvagapucchanA AkAre anukrame hIna hIna vistAravALuM che. 2 jana bhUmimAM uMDu che. e darekauparanuM jinabhavana paNa jaNUvRkSanI viDimAzAkhAnA jinabhavanasarakhuM sarvarIte che. tathA jevuM A jaMbavRkSa uttarakurUmAM kahyuM tevuMja mili devakurUkSetramAM pazcimaardhabhAgamAM che, tenuM paDa (zAtmalipITha) rUpAnuM che, ane adhipati deva garUDadeva eTale suvarNakumAra bhavanapatinikAyano veNuddeva nAmano deva che, tenI garUDArAjadhAnI bIjA naMbudvIpamAM anAtArAjadhAnI sarakhI jANavI. A zAmalipIThanI AsapAsanA traNa vanamAMthI pahelA vanamAM je ATha jinakuTa che te rUpAnAM che. 145 che mahAvideha kSetranuM varNana che avatAT:-mahAvidehakSetramAM devakuphauttarakurUnuM svarUpa tathA temAM rahelA 1-2 bhUmikAmAM 8 jaMbUphaTa tathA 8 zAlmaliphaTa gaNAya che te.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. yamagiridrahAane mahAvRkSAnuM [jaMbuvRkSa zAlmalivRkSanuM ] svarUpa kahyAbAda have e mahAvidehakSetramAM vijayA vakSaskAraparvata Adi padArthonA sagraha A gAthAmAM kahevAya che-- 236 battIsa sola bArasa, vijayA varakAra aMtaraNaIo / meruvaNAo puvvA - varAsu kulagirimahaNayaMtA // 146 // zabdA vRttIsa-matrIsa var-vakSaskArapattA meraLAo-merUnA vanathI puvyaavarAsu-pUrvamAM ane pazcimamAM vruttiri maLaya tA-kulagiri ane mahAnadInA paryanta bhAgavALA, saMskRta anuvAda. dvAtriMzat poDaza dvAdaza vijayA vakSaskArA antarnadyaH / mevanAtpUrvAparayoH kulagirimahAnadAntAH || o46 || gAthArtha:---mahAvidehakSetramAM 32 vijayA 16 vakSaskArapa tA ane 1ra antanadIe e sarva merUnA vanathI pUrviizamAM ane pazcimadizimAM kuliMgara ane mahAnadInA antavALA che ! 146 u vistarArtha:--gAthA vata sugama che. vizeSa e ke-e 60 padArthanA darekane ekacheDA kuliMgarane sparze lA che, ane eka cheDA mahAnadIne ( sItA sIteAdAne ) sparzelA che. tathA e sarvAMnAM nAma ane anukrama AgaLa kahevAmAM Avaze. tathA e traNa prakAranA padArthamAM ardhA merUnA bhadrazAlavanathI pUrvAdizimAM che eTale 16 vijaya-8 vakSaskAra-ane 6 antanadI e 30 mAhavadehamAM che, ane eTalAja padArtha bhadrazAlavanathI pazcimadizimAM eTale pazcimamahAvidehamAM che. 5 146 // avataT:: -e vijayA vakSaskAraparvatA ane antanadIenI paheALAi A gAthAmAM kahe che-- *tene sAmAnyaanukrama A pramANe-bhadrazAlavananA pUrvadizinA pantabhAgane sparzIne e vijaya uttaradakSiNamAM rahelI che, tyArabAda e vakSaskAra, tyArabAda e vijaya, tyArabAda e antanaMdI, tyArabAda be vijaya, tyArabAda e vakSaskAra, punaH e vijaya, punaH2 antanaMdI, punaH e vijaya, punaH e vakSaskAra, ityAdikramathI yAvat vanamukha sudhI 30 padArtha gaNavAM.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvidehakSetra paNa nAdhikAra 277 vijayANa pihutti sagaTThabhAga vAruttarA duvIsasayA / selANaM paMcasae, saveiNai paMcavIsasayaM // 147 // zabdArtha - vijJAna-vijayonI jAlaM parva (vakSaskAronI ) vidutti-pahoLAI paMca-pAMcaso jana sadamA-AThIyA sAta bhAga save-vedikA sahita 23ttara-bAra adhika T6-antanadIo vIsa-bAvIsaso vIsa-ekaso pacIsa ejana saMskRta anuvAda. vijayAnAM pRthutvaM saptASTabhAgA dvAdazottarANi dvAviMzatizatAni / zailAnAM paMcazatAni, savedikAnadInAM paMcaviMzatyadhikazataM // 147 // gathArtha -vijayenI darekanI pahoLAI bAvIsa bAra ejana uparAnta eka yajananA AThIyA sAta bhAga [2212 jana] che. vakSaskAraparvatonI darekanI pahoLAI 500 jana che, ane dareka antarkadInI pahoLAI 125 jana che 14LA vistarArtha:-gAthArthava sugama che. vizeSa e ke-vijayanI pahoLAI 22127 yojanA che, tene pUrvathI pazcimaparyanta sudhImAM AvelI 16 vijayavaDe guNatAM 35406 jana AvyA, tathA eka paMkitae AvelA 8 vakSakArane pitAnI 500 jana pahoLAI sAthe guNatAM 4000 ejana AvyA, ane eka paMkitae AvelI 6 antanaMdIone 1rapa jananI pahoLAIvaDe guNatAM 750 ejana AvyA. e uparAnta AgaLa kahevAtA be vanamukhanI darekanI ra922 jana pahoLAI hovAthI tene bee guNatA 5844 jana AvyA, ane merUnI pUrvamAM 22000 ejana tathA pazcimamAM rara000 ejana bhadrazAlavananI pahoLAI 44000 ejana ane vacce rahelA merUnI 10000 yojanA jADAI meLavatAM merU tathA vana maLIne 54000 pahoLAI thaI e sarvano saravALo karatAM [35406+4000-7505844154000= ] 100000 (eka lAkha) jana jaMbadvIpanI ane ahiM mahAvidehanI pUrvapazcima laMbAI samApta thaI. athavA bIjI rIte gaNIe te e pAMce padArthanI pahoLAInA sarvAkamAMthI ISTa padArthane sarvAka bAda karIne [ alaga rahevA daIne ] zeSa cAra padArthane
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. sarvAka jabUdvIpanI 1 lAkhAjana laMbAImAMthI bAda karavo, je zeSa rahe tene ISTa padArthanI saMkhyAmAM bhAgatAM ISTa padArthanI pahoLAI Ave te A rItemerUsahita bhadrazAlavana pa4000 | have dhAre ke vijayanI pahoLAI jANa vAnI jarUra che to vijayano 35406 16 vijayanI pahoLAI 35406 aMka alaga rAkhIne zeSa cAra aMkano 8 vakSaskAranI , 4000 sarva 65594 thAya, tene jabanI 6 antarnAdInI >> 750 laMbAI 100000 mAMthI bAda karatAM 35406 jana Ave, tene vijayanI 16 2 vanamukhanI , 58454 saMkhyAvaDe bhAgatAM 2212 yeAjana Ave, e paddhatie koIpaNa padArthanI ( vijayAdi pAMcamAMnA koIpaNa padArthanI ) pahoLAI prApta thAya che. kAraNake pAMcapadArtho maLIne 1 lAkhAjana rokAyA che, mATe eja rIti sugama che. 147 che avatApUrvagAthAmAM vijyAdikanI pahoLAI kahIne have A gAthAmAM te sarvenI laMbAI kahevAya che - solasasahasapaNasaya-bANauA tahaya do kalAoya / eesi sabvesiM, AyAmo vaNamuhANaM ca // 148 // zabdArtha - sosaMsa-selaDajAra Tvsa vAIpha-pAMca bANa TUsiMIveDiM--e sarvano AyAmo-AyAma, laMbAI vaLamudA-be vanamukhanI saMskRta anuvAda. SoDazasahasrapaMcazatadvinavatiH tathA ca dve kale ca / eteSAM sarveSAmAyAmo vanamukhAnAM ca // 148 // jAthAe vijaye vigere sarvanI laMbAI solahajAra pAMcaso bANu jana tathA be kaLA ( 16592-rajana ) che, temaja AgaLa kahevAtA be vanamukhanI laMbAI paNa eja che ke 148 che
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvidehakSetra varNanAdhikAra vistara -gAthArthavat sugama che. vizeSa e ke vijayArdikenI laMbAI varSadharaparvatathI prAraMbhIne mahAnadInA pravAha sudhI eTale uttaradakSiNa che, ane pahoLAI pUrva pazcima che. tathA A laMbAI prApta karavAno upAya A pramANe - jaMbadvIpanI laMbAI pahoLAI bharata athavA erAvatakSetra jevA 190 khaMDa jeTalI che, tyAM bharata vA eravatakSetra para jana 6 kaLAnuM che te 1 khaMDa pramANa che, ane mahAvidehakSetranI pahoLAI tevA 64 khaMDa jeTalI che mATe parada-6 ne 64 vaDe guNatAM 33684 jana-4 kaLA thaI, temAMthI 9 500 ejana mahA nadInI pahoLAI bAda karatAM . 33184-4 ka. pahoLAI rahI, tene ardhabhAge karatAM ce. 1852-2 ka. pahoLAI uttaradizAe ane eTalI ja pahoLAI dakSiNadizAe AvI, teja vijayAdikanI laMbAI jANavI, kAraNake vijayAdikanI laMbAI mahAvidehanI pahoLAImAM ja AvelI che. je 148 che avatara:-pUrvagAthAomAM vijayAdikanI laMbAI pahoLAI kahevAI, parantu temAM vakSaskAraparvatonI uMcAI kahevI bAkI rahI che, [vijayAdikanI uMcAI na hAya mATe te kahevAnI nathI] te kahe che- gayadaMtagirivvuccA, vakArA tANamaMtaranaINaM / vijayANaM ca bhihANAiM mAlavaMtA payAhiNao // 149 // zabdArtha - vaDhaMtAnariva-gajada tagirivata. (ga)mALArUM-abhidhAna, nAme 3-uMcA mAvaMta-mAlyavaMta gajadaMtathI prAraMbhIne vAra-vakSaskAraparvatA Tgo -pradakSiNAvartanA krama pramANe tAjaMte vakSaskAraparvatAnAM saMskRta anuvAda. gajadantagirivaduccA vakSaskArAsteSAmantarnadInAm / vijayAnAM cAbhidhAnAni mAlyavataH prAdakSiNyena // 149 // * mahAnadInI pa00 yojana pahoLAI te samudranA saMgamasthAne che, to ahi zarUAtathI ja vijyAdine sthAne 500 ejana kema gaNAya ? uttara:--vijayAdikane sthAne mahAnadInI pahoLAI pa00 gojana nathI, paraMtu anukrame hIna hIna che, te paNa jeTalI hInatA teTale nadIne ramaNapradeza paNa ( jaLavinAne khAlI medAnabhAga ) nadI tarIke gaNIne sarvatra 500 jana jeTalI nadInI paheLAI gaNavI.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita. thaI-vakSaskAraparvate gajadaMtagiri sarakhA uMcA che, te vakSaskAronAM antarnadIonAM ane vijayenAM nAme mAlyavaMta gajadaMtathI prAraMbhIne pradakSiNAvartanAkramathI A pramANe che. 149 che * vistara -gajadaMtaparvato jema niSadha ane nIlavaMtaparvata pAse prAraMbhamAM 400 ejana uMcA che, ane tyArabAda uMcAImAM vadhatA vadhatA merUparvata pAse 500 ejana uMcA thayA che, tema A 16 vakSaskAraparvato paNa niSadha ane nIlavaMtaparvata pAsethI nikaLyA che tyAM prAraMbhamAM 400 yeAjana uMcA che, ane tyArabAda uMcAImAM anukrame vadhatA vadhatA mahAnadI pAse eTale paryanta 500 jana uMcA thayA che, jethI e parvata azvaskaMdhasarakhA AkAravALA che. - have e 16 vakSaskAra 3ra vijaya ane 12 antarnAdInAM nAma kahevAmAM che tene anakama mAlyavaMta nAmanA gajadaMtaparvatathI jamaNa Avate gaNavo, te A pramANe- vijaya vakSaskAra ane antarnAdIone anukrama che merU parvatathI IzAna koNamAM mAlyavaMta gajadaMtanI pAse pUrva dizAmAM che jI vinA, te pachI ? nirarvata, tyArabAda 2 mukarajIvijhA ItyAdi anukama AgaLa darzAvelI sthApanAne anusAre vicAravo, te sthApanA A pramANe--(bAjumAM). avatara-A gAthAmAM 16 vakSaskAraparvatonAM nAma anukrame kahe checitte ya baMbhakUDe, NaliNIkUDe ya egasele ya / tiuDe vesamovi ya, aMjaNamAyaMjaNe ceva // 150 // aMkAvai pamhAvai AsIvisa taha suhAvahe caMde / sUre NAge deve, solasa vaskAragiri NAmA // 151 // zabdArtha - gAthArtha pramANe sugama che- saMskRta anuvAda. citrazca brahmakaTo nalinIkaTazcaikazailazca trikUTo vaizramaNo pi cAMjano mAtaMjanazcaiva // 150 //
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ // vakSaskAra pavetano dekhAva / / [ T[ 9 1 46 0 240 ] VL vagaY sa VcchA 2/ nIlavaMta valara parvata nika. mahAna dI sItA vAsI terA zrI mahAdaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara,
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ naiRtya vanamukha. ra4 nalinAvatI vijaya pazcima. vanamukha, 25 vamavijaya vAyavyA - 23 kumudavijaya 26 suvapravijaya ~ ~~~~~ ~~~ ~~~~~~~~~ 27 mahAvamavijaya ~w h o - 22 nalinavijaya 21 saMkhavijaya 28 vaprAvatI vijaya -* 20 5mAvatI vijaya 29 vastuvijaya sI to dA nadI 19 mahApa vijaya 30 suzuvijaya *- 18 suparavijaya 31 gaMdhilavijaya S 17 padhavijaya 32 gaMdhilAvatIvijaya - vidhAbhagiri adhamAdhanagiri dakSiNa * niSadha parvata che Evvvvv nIlavaMta parvata www uttara parvata khAvatagiri sAmanasagiri . 16 maMgalAvatIvijaya 15 ramaNIyavijaya 1 kacchavijaya citra 2 mukacchavijaya -~~-grAhuvatI nadI 3 mahAkachavijaya IST 14 rasyakavijaya sI tA na dI 13 ramyavijaya 4 kachAvatI vijaya 12 vasAvatIvijaya 5 Avatavijaya 11 mahuvatsavijaya maMgalAvartI vijaya - ~-~~-~~~~ 10 suvatsavijaya ja 2015 wwagnikANa 8 puSkalAvatIvijaya 9 vatsavijaya vanasukha. IzAnI 'n Perb 241 mahAvideha kSetra sthApanA-nagAthA 149)
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, aMkApAtI pakSmApAtI AzIviSastathA sukhAvahazcandraH / sUro nAgo devaH SoDaza vakSaskAragirinAmAni // 151 // jA -citra-brahmaTa-nalinITa-ezaila-trikUTa-vaizramaNa--aMjanagiri- mAtaMjanagiriaMkApAtIpaddamApati--AzIviSa--sukhAvaha--candra-sUra~-nAgadeva, e 16 vakSaskAra parvatanA nAma anukrame jANavAM che 151 che vistara -gAthArthavat sugama che, ane zabdArtha A pramANe-vijayone vakSasa-hRdayabhAgamAM arthAt vacamAM ra-karanAra-rAkhanAra te vakSAra kahevAya, arthAt je be parvato maLIne rakSaNIyakSetrane potAnI benI vacce rAkhe te vakSaskAraparvata. ahiM be vakSaskAraparvatA pitAnA aMtarAlamAM be be vijayene gopave che, e bhAvArtha che. e sarvaparvata viSamAMka vijayene atte vijayanI maryAdA bAMdhIne rahyA che. A 150 5 151 che ..avatara:-A gAthAmAM 12 antanadIonAM anukrame nAma kahe che...' 'gAhAvaI dahavaI vegavaI tatta matta ummattA / / khIroya sIyasoyA, taha aMtovAhiNI ceva // 152 // ummImAliNi gaMbhI-ramAliNI pheNamAliNI ceva / sabathavi dasajoyaNa uMDA kuMDubbhavA eyA // 153 // zabdArtha - sAtha-sasthAne paNa chaMdudrama-kuMDamAMthI utpanna thayelI ' 364-uMDI yA-e antarnAdIo 1 e zabdArthane anusarIne cAra gajAMtagirio e be kurAne potAnI vacce gupta rAkhavAthI te gajadaMtagirione paNa vakSaskAra parvata zrI jakhU. pra. sUtramAM kahyA che, patu e arthathI varSadhare antarnAdIe Adi padArthone paNa vakSaskAraparvata Adi kema na kahevA? e take na kare, kAraNa ke e zabdArtho paMkajazadvata rUDhapadArthane ja sUcavanArA che, paraMtu tevA arthavALA sarva padArthane sUcavanAra nathI. 2 jema 1-3-5-7-9-11-13-15-17-10-21 Adi vijayanI paryate- 1-2-3-4-5-6-7-8-8-10-11 Adi vakSaskAra parvata rahyA che. 3 e parvatanA nAmavALA de e parvatanA adhipati che, tenI rAjadhAnI Adi pUrvavata kathAsaMbhava
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvinI 12 aAnaMdI saMskRta anuvAda. grAhavatI drahavatI vegavatI taptA mattA unmattA / kSIrodA zItasrotasI tathA'ntarvAhinI caiva // 152 / / ' UmmimAlinI gambhIramAlinI phenamAlinI caiva / / sarvatrApi dazayojanoMDAH kuMDodbhavA etAH // 153 / / thArtha -grAhuvatI-havatI-gavatInA -mattA-unmattA-kSIradA-zItasrotA tathA antarvAhinI-UrmimAlinI gaMbhIramAlinI ane phenamAlinI e 12 antarnadIo sarva sthAne 10 yajana uMDI che, ane ekeka kuMDamAMthI ekeka nadI nikaLI che ke 153 che vistaraH-gAthArthavat sugama che, vizeSa e ke-e bAra nadIone koI paNa bIjI nadIono parivAra nathI. prAraMbhathI paryantasudhI eka sarakhA 125 jana pahoLo pravAha che, gaMgAAdi nadIvat prAraMbhamAM a5 uMDAI ane paryanta dazaguNI uMDAI A nadIomAM nathI, paraMtu pravAha sarvatra sarakho hovAthI uMDAI paNa sarvatra sarakhI rIte 10 jana jeTalI che. A nadIone janmakuMDa niSadhanIlavaMtaparvatanI nIce che, tenuM pramANa Adi svarUpa 53-54 mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAyuM che. e kuMDamAM A bAra nadIdevIonA 12 - ahiM eka vAta avazya vicAravA yogya che ke-cAhavatI Adi bAra antarnAdIonA kuMDa 120 jana mAtra vistAravALA che, te temAMthI prAraMbhamAMja 125 yojana vistAravALI nadI kevI rIte nikaLI ? temaja dareka nadI kuMDanA dvAramAMthI nikaLe che te dvAra 1rA yojanA pahoLuM che, te temAMthI paNa 125 pejano prAraMbhamAMja pahoLAIvALI nadI kevI rIte nikaLe ? je AkhA kuMDamAMthI pazu nadI nikaLavI azakya te dvAramAMthI nikaLavAnI te vAtaja zI ? vaLI A bAbatanuM kaMipaNuM samAdhAna e viSamatAne uddezIne zAstromAM dekhAtuM nathI, paraMtu je khUpanI sarvanadIonI samAna laMbAInA keTakakaraNane uddezIne zrIjaMbukIpa pra vRttimAM zrImagirita kSetrasamAsavRttine pATha darzAvyuM che, te pAThamAM prAraMbhe 12 ejana pravAha ane mahAnadIpravezasthAne (paryanta) 125 gojana pravAha antarnAdIone laghuvRttinA abhiprAya pramANe darzAvyuM che, tethI te abhiprAya pramANe te kaI paNa zaMkA upasthita thatI nathI, paraMtu bahumate samapravAha kaheluM che tenuM samAdhAna zuM ? te zrI bahuzrutagamya. vaLI zrI malayagirijI mahArAje paNa jabUdIpanI antarnadIonA varNanamAM samapravAha kahIne dhAtakakhaMDAdikanI nadIonA varNanaprasaMge "viSama pravAha jaNAvavAmAM grAhatI Adi antarnAdIenuM paNa udAharaNa ApyuM che. te ladhuvRttinA abhiprAyathI ja, paraMtu svataH nahiM, svAbhiprAyathI te antarnAdIo samapravAhavALI mAnelI samajAya che. mATe tatva zrI bahutagamya,
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 zrI lakSukSetrasamAsa vistarA sahita. dvIpa che, temAM devInAM bhavana che. arthAta 120 ceAjana vistAravALA kuMDa che, 16 cAjana vistAravALA devanA dvIpa che, ane 125 ceAjana vistAravALA kuMDanA dvAra che, A nadIo niSadhanIlava Mtaparvata nIcenA kuMDAmAMthI nikaLI sItA sItAdA nadIne maLe che. 6 nadIo pUrva mahAvidehamAM ane 6 nadI bhaDAviheDabhAM che. tathA hare! nahI 2-4-6, 10-12 - 14, 18 - 20-22, 21-28-30 e samAMka vijayane ante AvelI che. ! 152 // 153 // pazcima avataraNaH-huve yA thAra gAthAyeobhAM u2 vinyAnAM nAbha anuGabhe muDevAyache kacchu sukaccho ya mahA - kaccho kacchAvaI tahA / Avatto maMgalAvatto, purakalo purakalAI // 154 // vacchru suvaccho ya mahA-baccho vacchAvaI viya / rammo a rammao ceva, raMmaNI maMgalAvaI // 155 // pamhu supahoya mahA-pamho pamhAvaI tao / saMkho NaliNanAmA ya, kumuo liNAvaI // 156 // vappu suvappo a mahA-vappo vappAvaIti ya / vaggU tahA suvaggU a, gaMdhilo gaMdhilAvaI // 157 // zabdArtha :-- gAthArtha vat sugama che~~~ saMskRta anuvAda. kacchaH sukacchaca mahAkacchaH kacchAvatI tathA / Avartto maMgalAvarttaH puSkalaH puSkalAvatI // 154 // vatsaH suvatsazca mahAvatso vatsAvatyapi ca / ramyo ramyakazcaiva ramaNIyo maMgalAvatI / / 155 // padmaH supadmazca mahApadmaH padmAvatI tataH / zaMkho nalinanAmA ca, kumudo nalinAvatI // / 156 / / 1 ramaNiyo / pAche,
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavinI vijaya I khaMDa 6 khaMDa 5 vijaya mahAnadI kAMgA mummmmmmmmmmmmmmmmmmm ( wwwmmmmmmmm 4 khaMDa varadAma. vijya mahAnadI niSadha - nIlavaMta parvata 5 khaMDa ma bhAsa 2 khaMDa ma dvA na dI vijyanI laMbAI 16592 yojanA pahoLAI 2012 yojanA Wvvvvvvvvvvvvvvv-. zrI mahAkAya pri-rIMga prema-bhAvanagara.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 vijayonAM nAma. vapraH suvaprazca mahAvo vaprAvatIti ca / calgustathA suvalguzca gaMdhilo gaMdhilAvatI // 157 // thA-1 kacchavijaya, 2 succhavijaya, 3 mahAcchavijaya, 4 kacchavatI vijaya, 5 Avartavijaya, 6 maMgaLAvartavijaya, 7 puSkalavijaya, 8 puSkalAvatI vijaya, 154 che 9 vatsavijaya, 10 suvatsavijaya, 11 mahAvatsavijaya, 12 vatsAvatIvijaya, 13 ramyavijaya, 14 ramyavijaya, 15 ramaNIya (ramaNika) vijaya, 16 maMgalAvatIvijaya. je 155 . 17 pahmavijaya, 18 supamavijaya, 19 mahApamavijaya, 20 pakSamAvatIvijaya, tyArabAda 21 zaMkha vijaya, 22 nalinavijaya nAmanI vijaya, 23 kumudavijaya, 24 nalinAvatIvijaya. je 156 25 vapravijaya, ra6 suvapravijaya, ra7 mahAvapravijaya, 28 vaprAvatIvijaya, ra9 varlsavijaya, tathA 30 suvaSNuvijaya, 31 gaMdhilavijaya, sara gaMdhilAvatIvijaya 157 viratI-gAthArthavatu sugama che. vizeSa e ke-e dareka vijayane te te nAmavALo adhipatideva popamanA AyuSyavALe che, tethI e nAme che, athavA zAzvatanAme che. e devonI rAjadhAnI bIjA naMbadvIpamAM potapotAnI dizimAM 12000 ejana pramANanI che. e dareka vijayanI laMbAI pahoLAI pUrvagAthAomAM kahevAI gaI che te pramANe jANavI. tathA cakravartio e kSetrane vi=vizeSa prakAra nA=jIte che te kAraNathI vinaya evuM nAma kahevAya che. arthAt cakravatIne jItavA gya kSetra te vijaya. tathA A batrIse vijayomAM avasarpiNI utsarpiNI ane tenA cha cha ArArUpa kALa che nahiM tethI no utsaff no avAja kALa che, te kALa avasapinA 4thA ArA sarakhe sadAkALa varte che, jethI 500 dhanuSanI kAyAvALA manuSya, kroDapUrvanA AyuSyavALA che, ItyAdisvarUpa pUrve cothA ArAnuM kahevAI gayuM che te sarakhuM jANavuM. tathA vartamAnakALamAM 8mI puSkalAvatI vijayamAM zrI sImaMdharasvAmI nAmanA tIrthakara vicare che, 9mI vatsavijayamAM yuvAmaMdhara nAmanA tIrthakara vicare che. 24mI nalinAvatI vijayamAM zrI nAmanA tIrthakara vicare che, ane 25mI vapravijayamAM zrIkuvAdu nAmanA tIrthakara vicare che. e pramANe * e arthapramANe bharata tathA airavatakSetra paNa vijaya tarIke gaNI zakAya, ane te kAraNathI jAtIyuM vinA e jaMbudvIpa saMgrahaNInA pAThathI jaMbukIpamAM 34 vijaye kahelI che.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra4o zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita. jaghanyathI 4 ane utkRSTathI 32 tIrthaMkara, jaghanyathI 4 cakravartI, 4 vAsudeva, ane utkRSTathI 28 cakravatI tathA 28 vAsudeva samakALe hAya che. ityAdi ghaNuM svarUpa graMthAntarathI jANavA yeAgya che. 5 154 thI 157 // gavataraNa...e dareka vijayamAM vaitADhyaparvata tathA cakravartInI rAjadhAnInuM nagara hAya che te kahe che ee puvAvara - viaDDadaliya ti Naidisidalesu / maraddhatimAo, rUmati nAmati nayIo // pu8 // zabdA : 6-e vijaya pundra gavAya-pUrva pazcimamAM rahelA vijrajjavahiya-vaitADhyavaDe adha thayelA vittisu-nadItaranA ardha bhAgamAM saMskRta anuvAda. ete pUrvAparagatavaitADhyadalitA iti nadIdizi daleSu / bharatArdhapurIsamA ebhirnAmabhirnagaryaH // 158 // mabaddhavumimAgo-bharatAnI nagarI sarakhI maeNTi-A (AgaLanI gAthAmAM kahevAtA) medi-nAmavALI nayara bo-nagarIe gAthArtha:- e sarvavijaye pUrvapazcima laMbAi pramANe rahelA dIrdhadvaitADhyo vaDe ardha bhAgavALA thayelA che, tethI mahAnadIpAsenA ardhamAM dakSiNabharatA nI ayeAdhyAnagarIsarakhI ane AgaLanI gAthAomAM kahevAze evA nAmavALI nagarIo che. 5 158 5 vistArya:--e dareka vijayanA atimadhyabhAge vaitADhyaparvata AveleA che, vijayanI paheALAi jeMTalA te pUrva pazcima dIrgha che, ane 50 ceAjana uttara dakSiNa vistAravALe che. A vaitADhyonuM pramANa--mekhalA--vidyAdharanagarAnI 1 mahAvidehakSetra cakravartI ane vAsudeva rahita hoya nahiM, mATe jadhanyathI 4 vAsudeva hAya tyAre 4 thI 28 cakravartI hoya, jethI batrIse vijaye pUrAya, ane jo cakravartI cAra hoya te vAsudeva 4 thI 28 sudhI hoya. punaH dareka vijayamAM tIrthaMkara-cakrI-ke vAsudeva hAvA joie e niyama nathI, paraMntu jadhanyathI 4 tIrthaMkara, 4 cakrI, 4 vAsudeva / hAvAja joie.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka vijayamAM vaitADhaca parvata tathA cakravartInI rAjadhAnI. 247 zreNi--AbhiyAgika devAnI zreNie ityAdi sarvasvarUpa 79 thI 87 mI gAthAsudhImAM kahyuM che, te pramANe yathAsaMbhava jANuvu. tathA vijayanA vaitAcavaDe be bhAga thavAthI ekabhAga vadharaparvata pAse ane khIjebhAga mahAnadI sItA sIteAdA pAse che, tyAM mahAnadI pAsenA avijayamAM ekeka nagarI cakravatInI rAjadhAnIrUpa che, te dakSiNabharatamAM rahelI ayeAdhyAnagarI sarakhI lAMbI 12 yeAjana, 9 ceAjana paheALI ityAdi yathAsaMbhava svarUpavALI che, vizeSa e kebharataayAkhyAmAM bharatacakrI utpanna thAya che. te paNa amuka niyamitakALe ja, ane A nagarIAmAM te te nagarInA nAmavALA ja cakravarti e aniyatakALe sadAkALa utpanna thAya che, ema jANavuM. tathA bharatayeAdhyA azAzvatI nagarI che, ane kacchA Adi nagarIe zAzvatI che, vaLI e nagarIonu nadIthA ane vaitADhyathI antara vigere peAtAnI meLe gaNatrI karIne jANavuM // 158 // avataraNa:-pUrva gAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM te nagarIenAM nAma kahevAya che-- khemA khemapurA via, ariTTha riTThAvaI ya NAyavA / khaggI maMjUsA via, osahipuri puMDarigiNI ya // 159 // susImA kuMDalA ceva, avarAIyapahaMkarA / aMkAvara pahAvai, suhA rayaNasaMcayA // 160 // AsapurA sahapurA, mahApurA ceva havai vijayapurA / avarAiyA ya avarA, asogA taha vIasogAya // 161 // vijayA ya vejayaMtI, jayaMti aparAjiyA ya bodhavA / cakapurA khaggapurA hoi avajjhA aujjhA ya // 162 // zabdAH---- gAthAvat sugama che-- saMskRta anuvAda. kSemA kSemapurA'pi cAriSTA riSTAvatI ca jJAtavyA / khaDgI maMjuSA'pi cauSadhipurI puMDarIkiNI ca // 159 //
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. susImA kuMDalA caivAparAjitA prabhaMkarA / aMkAvatI padmAvatI, zubhA ratnasaMcayA // 160 // azvapurA siMhapurA, mahApurA caiva bhavati vijayapurA / aparAjitA cAparA'zokA tathA vItazokA ca // 161 // vijayA ca vaijayantI, jayantI aparAjitA ca bodhvyaa| cakrapurA khaga purA, bhavati avadhyA ayodhyA ca // 162 // jAthA-1 kSemA, 2 kSemapurA, 3 ariSTa, 4 arijhAvatI, e cAra nagarIe jANavI, tathA pa khagrI, 6 maMjuSA, 7 auSadhipurI, puMDarIkiNI 159 che tathA 9 susImA, 10 kuMDalA, 11 aparAjitA, 12 prabhaMkarA, 13 aMkAvatI, 14 padmAvatI, 15 zubhA, 16 ratnasaMcayA che 160 me 17 azvapurA, 18 siMhapurA, 19 mahApurA, 20 vijayapurA e nagarIo che. tathA 21 aparAjitA, 22 aparA, 23 azokA, 24 vItazokA. 5 161 5 25 vijayA, 26 jayantI, 27 jayantI, 28 aparAjitA, e nagarIo jANavI, tathA 29 caMdrapurA, 30 khagnapurA, 31 avadhyA, 3ra ayodhyA e nagarIo che. 16rA vistara:-gAthArthavatuM sugama che. vizeSa eja ke pahelA kacchavijayamAM mAno e pramANe anukrame sukaccha Adi vijamAM e nagarIo atimadhyabhAge che, ItyAdi. ( 162 che avataray:-have dareka vijayamAM be be nadIo che tenuM svarUpa A gAthAmAM kahevAya che - kuMDubbhavA u gaMgA-siMdhUo kacchapamhapamuhesu / aTThasu vijaesuM, sesesu ya rattarattavaI // 163 // zabdArtha - zuM 36mavA-kuMDamAMthI uddabhavelI | aTTa amu-ATha ATha ( nikaLelI). du-bAkInI ATha ATha vijemAM q-karacha ane palma rara ra-raktA raktavatI nadI mude --vigere saMskRta anuvAda. kuMDodbhavAstu gaMgAsiMdhvaH, kacchapaapramukheSu / gadA vinA, zag ra vatI e if
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvidehenA vanamukhanuM varNana, jAthArtha -kaMDamAMthI nikaLelI evI gaMgAnadI ane sidhunadI nAmanI be nadIo kaccha Adi 8 vijamAM ane paphamavijaya Adi 8 vijayemAM che, ane zeSa 16 vijayemAM raktAnadI tathA raktavatInadI e be be nadIo che ! 1935 vistara-kacchavijaya Adi 1 thI 8 vijemAM darekamAM 7 ane siMdhu nAmanI be be nadI che, tevI ja rIte padmavijaya Adi 17 thI 24 sudhInI ATha vijayamAM paNa darekamAM eja be nadIo che. tathA vatsavijaya Adi 9thI 16 sudhInI 8 vijamAM, temaja vadhAvijaya Adi 25 thI 32 sudhInI 8 vijayemAM navI ane rAtanI e be nadIo che. e rIte batrIsa vijayamAM 64 nadIo che. e sarva nadIo niSadha ane nIlavaMtaparvatanI nIcenA 64 kuDAmAMthI nikaLI che, ke je kuMDa pUrve 60 ejana vistAravALA kahyA che, temAMthI prathama 6 jana jeTalA pravAhathI nikaLI giri pAsenA vijayArdhanA traNavibhAgakaratI 7000-7000 nadIonA parivAra sahita tAtyaparvatanI nIca thaI nadI pAsenA vijayAI mAM bahAra nikaLI traNavibhAga karatI bIjI 7000-7000 nA parivAra sahita e be be nadIo sItA sItAdA mahAnadIne dareka 14000-14000 nadIonA parivAra sahita maLe che. A nadIe parvata uparathI nIce paDatI nathI tethI enA prapAtakuMDa nathI, tathA je kuMDAmAMthI e nadIo nikaLe che, te kuMDa varSadharaparvata nIce kaSabhakUTanI be bAjue AvelA che, ahiM nadIonA nAmane anukrama jUdA jUdo hovAthI granthAntarathI jANavA. 163 che avataray:-mahAvidehanA be cheDe be vanamukha che te A gAthAmAM kahevAya che- avivarikaUNa jagaI, saveivaNamuhacaukkApihulattaM / guNatIsasaya duvIsA, NaiMti giriaMtiegakalA // 164 // zabdArtha - vidyafar-vikSA nahi karIne ! pidutta-pahoLAI -jagatInI sutIsamA phuvA-ogaNatrIsa bAvIsa -vedikA sahita sa-cAra vanamukha Tdu ti-nadInA anta | mri aMti-girinA anta yojana 22
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * - - zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita saMskRta anuvAda avivakSitvA jagatIM savedivanamukhacatuSkapRthutvam / ekonatriMzacchatadvAviMzatirnadyante giryante ekA kalA // 164 // TyA-jagatInI vivakSA nahi karIne vedikA sahita cAra vanamukhanI pahoLAI nadInI pAse ra94ra yojana che, ane varSadharaparvata pAse kaLA che. 164 vistarArtha-pUrvamahAvidehanI paryanta 8-9 mI vijayane ane athavA spezIne ane svAmI bAju jagatIne spazIne eka moTu vana AveluM che, paranta vacce sItAmahAnadIno pravAha AvI javAthI e mahAvananA be vibhAga thavAthI be vana kahevAya che, tevI rIte pazcimamahAvidehanI anta paNa be vana AvavAthI mahAvidehamAM 4 vanamuva gaNAya che. 13mI gAthAmAM kahyA pramANe jagatInA mULanA 12 jana jaMbudvIpamAM gaNelA hovAthI A vanane ane rahelI jagatInA 12 jana A vanamAMja gaNAya che, jethI 12 jana jagatInA te paNa vananA vistAramAMja gaNatAM 222 yojana jeTalI vananI pahebAI nadI pAse che, e rara jana gaNyA te jagatIne avivakSIne eTale jagatIne jUdI na gaNIne gaNyA che, nahItara jagatIsivAyanuM zuddhavana to 2910 ejana ja thAya. tyArabAda jagatInI vakatAnA kAraNathI vanane vistAra ghaTatAM ghaTatAM varSadharaparvatanI pAse kevaLa 1 kaLA jeTaloja ( yojana jeTaloja ) vistAra rahe che. e pramANe vijayanI pahoLAI pramANe vananI pahALAI paNa pUrva pazcima che, ane laMbAI vijayavat uttaradakSiNa che, te vijaya jeTalI ja 16592 yojana 148mI gAthAmAM spaSTa rIte kahI che. che vanamukhane vyAsa ane laMbAI jANavAnuM karaNa che varSadharaparvatathI nadIsamukha jatAM keTalA jana gaye keTalo vyAsa hoya? te jANavAnI rIti A pramANe-16592 jana 2 kaLA dUra jatAM ra922 jana vyAsa che to 1 jana gaye keTalo vyAsa? e pramANe trirAziyo. 1952 ka. 2 | yeha ra922 0 1 A pramANe sthApIne bIjA trIjA aMkanA guNakArane pahelA aMkavaDe bhAgavAnA che, paraMtu 2 kaLA e aMza hovAthI sugamatA mATe 16592 jananI sarvakaLAo 19 vaDe guNane karIe tyAre 315248mAM 2 kaLA umeratAM 31550 kaLA thAya, tathA 2922 yojananI paNa kaLA karavAne 19 vaDe guNatAM 55518 kaLA thaI. jethI dara yojane na jana
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSa gha - nI la vaM ta parvata vastA2 laMbAI 16592 yojanA 2 kaLA [ re 2-tA.2 2.0 22 yojana vistA // mahAvidehanA vanapazcano dekhAva // nI nIlavaMta - na Sa gha parvata
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ jabUdIpane viSkala, 25 pahoLAI Ave, jethI 16528 yojana dUra jatAM 55518ne 315ra 50 vaDe guNIne 315ra 50 vaDe bhAgI punaH 19 vaDe bhAgatAM ra922 jana vistAra prApta thAya che. athavA 31550 ne ra0ra vaDe guNatAM 921160500 Ave tene 315ra 50 vaDe bhAgatAM rarara yojana paryanta vistAra Ave. e uparathI nadI pAsethI parvata tarapha jatAM dara yeAjane vyAsa hIna karavAnuM hoya che, te svata: jANavA gya che, tathA vyAsa uparathI laMbAI jANavAnuM gaNita paNa pitAnI meLe gaNavA gya che, ahiM adhika vistAra thavAthI darzAvAze nahiM. 5 164 che avatA:-have vijaya Adi pAMca padArthonA vidbhabha bhegA karavAthI jaMbadvIpane vizkebha je 1 lAkha jana che te paripUrNa thAya che te A be gAthAmAM darzAvAya che - paNatIsasahasacausaya-chaDuttarA sayalavijayavikaMbho / vaNamuhadugavikaMbho, aDavannasayA ya coyAlA // 165 // sagasayapaNNAsA Nai pihutti cauvannasahasa meruvaNe / girivitthari causahasA, savvasamAso havai lvN|| 166 // zabdArtha - jatIna sa-pAMtrIsa hajAra sasannI-sAtaso pacAsa vAsa-cAraso pitti-antarnAdIonI pahoLAI cheuttara-cha adhika 23vananaTsa-epana hajAra sAtha vinaya-sarva vijayano mevo merU ane bhadrazAlavananA vaLamutT--be vanamukhane ravithari-vakSaskAragiriono vistAra vasavA-avana 23 -cAra hajAra vIyAjI-cumAlIsa sabdha samAro-e sarvane bhego karatAM saMskRta anuvAda. paMcatriMzatsahasrANi SaDuttarANi catuHzatAni sakalavijayaviSkaMbhaH / vanamukhadvikaviSkabho'STapaMcAzacchatAni catuzcatvAriMzadadhikAni // 165 // saptazatAni paMcAzadadhikAni nadIpRthutve catuHpaMcAzatsahasrANi meruvanayoH / girivistAre catuHsahasrANi, sarvasamAso bhavati lakSam // 166 //
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, nAtha:-sarva vijayone ekatra vistAra 35406 jana, be vanamukhane vistAra 5844 jana, cha antarnAdIonI pahoLAI 750 ejana, merUsahita bhadrazAlavanA vistAra 54000, ane 8 vakSaskAra parvatanI paheLAI 4000 jana, e sarvaaMkane bhegA karatAM (e pAMce padArthano vistAra bhege karatAM) jaMbudvIpane pUrva pazcima vistAra 1lAkha yojanA pUrNa thAya che165-166 vistara-gAthAvat sugama che. vizeSatAmATe 147 mI gAthAne vistarArtha jue. avataraNaH--have A gAthAmAM pazcimamahAvidehamAM AvelA gojhAma kahevAya che-- joyaNa sayadasagate, samadharaNIo aho ahogAmA / bAyAlIsasahassehiM gaMtuM merussa pacchimao // 167 // zabdArtha - sA rasA mate-( dazaka) hajAra | javAna sa-ibeMtAlIsa hajAra jana nIca yeAjana dura samapaLo -samabhUmithI tuM-jaIne go-nIce, uMDAImAM -merU parvatanI anAma-adhogrAma variama-pazcimadizAmAM saMskRta anuvAda. yojanazatadazakAnte samadharaNIto'dho'dhogrAmAH / dvicatvAriMzacchahasrairgatvA meroH pazcimataH // 167 // thA-merUparvatathI pazcimadizAmAM 42000 ejana dUra jaIe tyAM merUnI samabhUtalathI nIce 1000 jana nIce-uMDAImAM adhogrAma che. 167 vijJAA: -have ahiM pazcimamahAvidehamAM rahelAM adhogrAmonuM svarUpa A pramANe che pazcima mahAvidehamAM 1000 yojana nIce adhogrAma che merUnI pazcima dizAe merUnI pAsethI jagatasudhInI ane niSadha parvata
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 1 1 +1 - - - adhe grAma varNana. 253 tathA nIlavaMtaparvatanI vaccenI sarvabhUmi eTale pazcimamahAvidehanI sarva bhUmi merUnI pAsethI ja anukrame nIcI nIcI utaratI gaI che, te yAvat jabadvIpanI jagatIsudhI sarvabhUmi nIcI nIcI utarelI che, te evI rIte nIcI utaratI gaI che ke merathI 4ra000 jana dUra jatAM tyAMnI bhUmi merUnI pAsenI samabhUmithI 1000 ejana jeTalI sIdhI uMDI gayelI che, jethI te sthAne AvelI 24 mI nalinAvatIvijaya ane 25 mI vapravijaya e be vijayenAM gAmanagaro 1000 ejana uMDAM hovAthI te badhogrAmo gaNAya che, kAraNa ke 00 yojana uMDAI sudhI tIsthaleka, ane ethI adhika nIce hoya te alaka gaNAya che mATe. vaLI e be varSadharonI vacce AvelI e [ kamaza: utaratI ] bhUmi kUvAmAMthI keza kheMcavA mATe baLadane cAlavAnI AkarSabhUmi sarakhI kamaza: utaratI che. vaLI e adhogrAmapachInAM AvelAM be vane 1000 ejanathI paNa adhika uMDA che, ane tyArabAda jagatInI nIcenI bhItti pazcimamahAvidehanA paryate AvelA ghaNu uMcA koTa sarakhI che. tathA pazcimamahAvidehanI bhUmi e pramANe nIcI utaratI hovAthI sarva vijaye, sarvavakSaskAraparvate ane sarva antarnadIe paNa anukrame nIcA nIcA thatA gayA che. 31vata2T:-have jaMbadvIpanuM varNana mAsathavAnA prasaMge A ja badvIpamAM tIrthakara cakravarte vAsudeva ane baLadevanI utpatti jaghanyathI tathA utkRSTathI kahevAya che- 1 prathama 24-25 mI vijayanAM grAmanagarone adhogrAma kahyAM te 1000 ejana uDAInI apekSAe kahyAM che, paraMtu gaNitarIti pramANe te 23-24-25-26 e cAre vinAM gAmanagara 800 jana uMDAIthI adhika uMDAM hovAthI agrAmatarIke gaNI zakAya, to paNa zAstramAM sarvatra 42000 ejana dUra gaye agrAma kahyA te saMbaMdhamAM vAstavika spaSTa kAraNa te zrI bahuba ja jANe. anyathA gaNitarIti pramANe te 37800 jana gaye adhogrAma Ave che. athavA merUnA madhyavartI ATha rUcaka pradezanA sthAnane samabhUla gaNIne tyAMthI 42000 gojana gaNIe te paNa e cAra vijAja agrAma tarIke gaNAya chanAM zAstramAM 24-25 mI vijayamAMnAM paNa keTalAMka gAmanagareneja adhogrAma tarIke gayAM che te gaNita sAthe baMdhabesatuM nathI, mATe ahiM kaMI paNa samAdhAna tarIke zAstrakartAoe dalI karNa gati aMgIkAra karIe te sarve tarkavitarka zAnta thAya che, mATe saMbhava che ke-A 42000 thojane je agrAma kahyAM te paNa karNagatinI apekSAo haze, ane ahiM karNagatine avakAza paNa hoI zake che. mATe e rIte zAstranuM vacana vyavasthita ghaTAvavuM ucita che.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. cau cautIsaM ca jiNA, jahannamukosao a huMti kamA / hari cakkibalA cauro tIsaM patteamiha dIve // 168 zabdAH-- mA-anukrame ri-vAsudeva | vataeNmaM-pratyeka, dareka 66 vIve-A ja khUdrIpamAM saMskRta anuvAda. catvArazcatustriMzacca jinA jaghanyotkarSatazca bhavanti kramAt / haricakribalAzcatvArastriMzat pratyekamatra jambUdvIpe // 168 // gAthArtha:--A ja advIpamAM jadhanyathI 4 tIrthaMkara ane utkRSTathI 34 nI - kara samakALe hAya che, tathA vAsudeva cakravatI ane baLadeva paNa dareka jaghanyathI cAra cAra ane utkRSTathI trIsa trIsa hAya che ! 168 5. vistarArdha:-bharata erAvata ane 32 vijaceA maLI A jabudvIpanI 34 vijayAmAM darekamAM utkRSTakALe ekeka tIrthaMkara hAvAthI 34 tIrthaMkara samakALe vicaratA haiAya che, ane jyAre bharataairAvatamAM tIrthaMkara na hAya temaja mahAvidehamAM paNa sarva vijayamAM tIrthaMkara na heAya tA paNa 4 vijayA tA tIrthaMkara *kahyuM che ke--gaviciM niva2vihevavAmuddevadi| eyaM mahAvidehaM battImA vijayapavibhattaM // 393 // .. artha:32 vijayAvaDe vaheMcAyalu A mahAvidehakSetra jinavara cakravartI baladeva ane vAsudevAvaDa avirahita che. bR. kSetra.sa gA. 393. vaLI ' mahAvidehanA pUrvAdha ane aparAdhamAM ekeka tIrthaMkaranI apekSAe aDhIdvIpamAM jadhanyathI 10 tIrtha kara vicaratA hoya che ' ema paNa keTalAka AcAryo kahe che, te matAntara che. cAlu bahumate tA 20 tIrthaMkara ja vicaratA kahyA che, vaLI ahiM vicaratA zabdano artha kavalIpaNe ja vicaratA evA a ekAnte na karatAM " koipaNa avasthAmAM rahelA evA artha karIe to aDhIdvIpamAM tIrthaMkarAnI sattA vicAravI bahu sugama paDe che, jo ke e arthathI mahAvidehamAM kASTha kALa evA paNu Ave ke je vakhate kevaLI tIrthaMkara na paNa DhAya, jethI e artha paNa kaMIka vicAravA yogyatA kharI, te paNu avirati athavA vicaratA zabdanA artha valajJAnI tIrthaM karanA ja sadbhAvavALA karIe te ethI paNa vizeSa vicAravA yogya thAya che, uparAnta bahu asaMgata prAyaH thAya che. tenuM saMkSipta kAraNa A pramANe che-- 33 O jo aDhIIpavat jadhanya 20 tIrthaMkarAne kevalIpaNe ja vicaratA svIkArIe to eka tIrthaMkaranI pAchaLa bIjA 83 tIrthaMkarAno sadbhAva hAvAja joie, ane tema gaNavAthI 32 vijayamAM bhinna bhinna avasthAvALA se'kaDA tIrthaMkarAne sadbhAva mAnavA tee, ane tethI
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ utkRSTa tathA jadhanyathI jaMbudvIpamAM tIrthakarAdinI saMkhyA. 255 sahita hoya ja, mATe jaghanyakALe mahAvidehakSetramAMja cAra tIrthakara samakALe vicaratA hoya che, vaLI mahAvidehakSetra koIpaNa kALe tIrthakaraAdirahita *na hoya te apekSAe jaMbudvIpamAM jaghanyathI 4 tIrthakara te avazya (mahAvidehamAMja) vicaratA hoya che, vartamAnakALamAM paNa mahAvidehamAM 8-9-2425 e cAra vijayemAM anukrame zrI sImaMdhara-zrI yugadhara-zrIbAhu-zrI subAhu nAmanA cAra tIrthakara vicare che. tathA jambudvIpamAM jaghanyathI 4 vAsudeva baLadeva, ane 4 cakravatI hoya che, tethI zeSa 30 vijayamAM 30 vAsudeva baLadeva ane 30 cakravatI utkRSTathI hoya che, je cotrIse vijayamAM 34 cakavatI samakALe mAnIe to jaMbadvIpa te kALe vAsudeva baLadeva rahitaja hoya, ane je 34 vAsudeva baLadeva mAnIe to sarvathA cakavatI rahita hoya, paraMtu tema banatuM nathI, cAra cakravatI athavA cAra vAsudevabaLadeva te hovA ja joIe. arthAt jyAM vAsudeva hoya tyAM cakavatI na hoya ane cakravatI hoya te vijayamAM vAsudeva na hoya te kAraNathI e pramANe cakavatI ane vAsudevanI saMkhyAmAM viparyaya hoya che. me 168 che kaMthUpamAM sUrya caMdranuM varNana che avatA:-have jaMbadvIpamAM sUryacaMdrAdi tikSakanI gati kahevAnA prasaMge prathama A gAthAmAM jabudvIpanA sUryacaMdra keTalA? ane tenuM gatikSetra keTaluM? te kahevAya che - sasidga ravidugacAro,ihadIve tesi cArakhittaM tu / paNasaya dasuttarAI, igasaTThibhAgA (hAyA) ya aDayAlA // 169 // eka ja vijayamAM aneka avasthAvALA aneka tIrthaka sadAkALa chevA joIe, ItyAdi vicAratAM avirahita " tathA "vicaratAne artha IpaNa avasthAvALA jinavarane sa6bhAva samajavA vizeSa sugama paDe che, mATe A bAbatamAM satya tatva zrI bahutagamya che. A bAbatanI vizeSa spaSTatA-kSetraleka prakAza pRSTha 283 mAM zrImAna sAgarAnandasUrIzvarajIe karela TippaNIthI thAya che. 1 jema pUrva zrI jinendronI bAbatamAM viradita padane artha kahyo te rIte ahi cakravartI tathA vAsudevanI bAbatamAM paNa samajAya che ke-ahiM vAsudeva ane cakrI eTale digvijaya karelAja vAsudeva ane cakravartIo mAnIe to eka vAsudeva tathA eka cakravartI pAchaLa tenI jagyAo pUravAne aneka vAsudeva tathA cakravartIo bhinna bhinna avasthAmAM utpanna thayelA hovA joIe, ane tethI ekaja vijyamAM aneka vAsudeva baLadeva tathA cakravartIo saMmizra thavAno saMbhava che, mATe ahiM paNa rAjyakta cakravartI vAsudeva na gaNatAM keIpaNa avasthAvALA vAsudeva cakravata avazya hovAnuM mAnIe te vizeSa sugamatAthI samajI zakAya che
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, zabdArtha - salina-be candrano sAvitta-cArakSetra, gatikSetra f -be sUryane ginaya-pAMcasa ejana rAcAra, gati, bhramaNa sa sattarAr -daza adhika di -A dvIpamAM phuSTi mA-esaThIyA bhAga hiteonuM, be be sUryacaMdranuM | yAtrA-aDatAlIsa saMskRta anuvAda zasiddhividdhivArotra (je teja rArakSetra tuM dazottarANi paMcazatAni ekaSaSTibhAgAzcASTacatvAriMzat // 169 // nAthArtha --A jaMbudvIpamAM be candra ane be sUryanI gati pravarte che, ane te cArenuM gatikSetra pAMcaso daza jana uparAnta ekasaThiyA aDatAlisa bhAga ( 510 20 ) che e 169 che vistarArtha:-A jabUdvIpamAM divasarAtrine utpanna karanArA be sUrya prakAza kare che, ane tithione utpanna karanArA be candra prakAza kare che, e cAre - tiSanA IndronAM e cAra vimAna eTaluM ja nahi parantu e cAra IndronA parivAra rU5 88-88 grahanAM vimAna, 28-28 nakSatranAM vimAna ane da975 -66975 kalAkeDI tArAonAM vimAna paNa jabudvIpanI upara 790 janathI 900 jana sudhInA 110 ejana jeTalA uMcA AkAzamAM sadAkALa jaMbudvIpanA merUnI cAre tarapha parimaMDalakAre ( goLa gherAvA pramANe ) pharatAM ja rahe che, ane e pramANe ardhapuSkaradvIpasudhInA rA dvIpa ane 2 samudranA 45 lAkha jana jeTalA manuSyakSetramAM jeTalA jyotiSIo che, te sarve naMbudvIpanA ja merUnI AsapAsa sadAkALa goLa AkAre bhamatA rahe che, e vimAnanI evI valayAkAra gaLagati svabhAvasiddha che, paraMtu kRtrima nathI. e pramANe pharatA jAtizcakramAM jaMbudvIpanA be sUrya ane be candranuM tArakSetra eTale gati kSetra uttarathI dakSiNa athavA dakSiNathI uttara gaNatAM 510 jana ane eka ejananA ekasaTha bhAga karIne temAMnA 48 bhAga jeTaluM che, te A pramANe- AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe sUrya 184 maMDala (valayAkAra gati) kare che, ane candra 15 maMDala kare che, tyAM merUparvatathI 44820 ejana dUra
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU0 ca0 maMDaLa kSetranuM citra // 18 0 3 3 0 me 3 ) : : 8 2 *o . dU2 ma kSetra | 5 || 1 ( 5 / la dvI ? che 6 0 che va za sa mu dra. // savAya H2 maMDala -sarvabAjaya maMDala : 2 - - zrI akAla mIga presa, dANApIda-bhAvanagara
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ~ *~ jaMbudvIpamAM sUryacandranuM varNana 2pa7 caMdrasUrya hoya che, mATe sarvathI paheluM maMDala merUthI eTalA jana dUra thAya che, arthAt paheluM jamaNa jaMbadvIpanA paryantabhAgathI 180 ejana jaMbudvIpamAM khasatuM niSadha ane nIlavaMtaparvata upara prAraMbhAya che, ane tyArabAda be be janane antare bIjuM trIjuM yathAvat 184 muM maMDala lavaNasamudramAM 330 jana dUra thAya che, ane candramaMDalamAM paNa eja rIte 15 muM maMDaLa lavaNasamudramAM kiMcit nyUna 330 rAjana dUra thAya che, mATe 330-48 samudranA + 180 dvIpanA pa10-8 cArakSetrane-gatikSetrano uttara dakSiNa vistAra gaNAya che. e pramANe jaMbudvIpanA sUryacaMdrane bramaNakaravAnA kSetrane vistAra pa10 ejana jeTalA che, eTalA ja kSetramAM sUrya 184 maMDaLa pUre che, ane candra 15 maMDaLa pUrNa kare che. dakSiNAyananA 6 mAsamAM sUrya pahelA maMDalathI 184 me maMDale (jaMbudvIpamAMthI khasa khasato samudramAM) jAya che, ane puna: palaTAIne khasato khasato jaMbadvIpamAM 180 jana aMdara pahelA maMDaLe AvI jAya che tyAre uttarAyaNanA cha mAsa pUrNa thAya che. e pramANe eka varSamAM chehalA maMDale jaI pahelA maMDale AvI jAya che. avasarpiNI utsarpiNI yuga palyopama sAgaropama sUryavarSa sUrya mAsa dakSiNAyana ityAdi kALabhede dakSiNAyananA pahelA divase athavA karmasaMkrAntinA pahelA divase paheluM maMDala pUrNa thatAM samApta thAya che, ane bIja maMDalanA prAraMbha samaye ja te sarve kALabhede prAraMbhAya che. tathA eka varSamAM paheluM ane 184 muM e be maMDalemAM sUrya ekeka vAra phare che, ane madhayavatI 182 maMDalamAM jatAM ane AvatAM ema be be vakhata phare che. puna: eka sUrya jyAre niSadhaparvata upara 183mAM paheluM maMDala prAraMbhe che, te ja samaye bIje sUrya tenI samazreNamAM ja nIlavaMtaparvata upara paheluM maMDaLa prAraMbhe che, e rIte be sUrya maLIne eka ahorAtramAM eka maMDala pUre che, ane eka sUrya eka ahorAtramAM eka ardha maMDala ja pUrNa kare che. caMdranAM dakSiNAyana uttarAyaNa che, paraMtu sUrya sarakhAM nathI mATe tenuM ahiM prayojana nathI, vizeSAthae anyagraMthethI jANavAM. 169 che avatA:- have A gALAmAM sUryacaMdranAM maMDalonI saMkhyA ane pramANe 33.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. paNarasa culasIisayaM, chppnn'ddyaalbhaagmaannaaii| sasisUramaMDalAiM, tayaMtarANigigahINAI // 170 // zabdArtha:-- purasa=paMdara sahUi=caMdra sUryanAM purasIdyaM eka corAsI mArha maMDala pachappana bhAga pramANanuM taya maMta2/f=tenAM AMtarA aDAimAjamAdaM=aDatAlIsa bhAga 1 phuvArA hRrdaM=eka eka ochA pramANanuM. saMskRta anuvAda, paMcadaza caturazItyadhikazataM, padapaMcAzadaSTa catvAriMzadbhAgamAnAni zazisUryamaMDalAni, tadantarANyekaikahInAni // 170 // 11:----candranAM 15 maMDala che, ane te dareka ekasaThIyA chapanabhALa pramANamAM che, tathA sUryanAM ekaso coryAsI maMDala (184) che, ane te dareka ekasaThIyA 48 bhAga pramANamAM che, e bannenA AMtarA ekeka nyUna-ochA che [ candramaMDalena 14 AMtarA ane sUryamaMDalonA 183 AMtarA che]. a17nA vistarArtha:--candranuM vimAna eka ejananA ekasaTha bhAga karIe tevA para bhAga jeTalA vRttavistAravALuM che. ane sUryanuM 48 bhAga jeTaluM vRttavistAravALuM che. jethI 510gye jana jeTalA maMDalakSetramAM caMdranAM 15 maMDala thAya che, te dareka maMDalanuM pramANa ekasaThIyA 56 bhAga jeTalA vistAravALuM che, ane sUryanAM 184 maMDalo thAya che te dareka maMDalano vistAra ekasaThIyA 48 bhAga jeTalo che. ane AMtarA ekeka ochA eTale caMdramaMDalanA 14 AMtarA che, kAraNake pAMca AMgaLImAM jema cAra AMtarA hoya, ane cAra bhIMtAmAM jama 3 AMtarA hoya tema maMDalemAM paNa AMtarA eka nyUna jeTalAja hoya, te rIte sUryamaMDanA 143 AMtarA che. jemAM pahelAthI bIjA maMDala vaccenuM maMDalavinAnA khAlI kSetrarUpa eka AMtara, ane bIjAthI trIjA maMDalavacceno bIje AMtare. ityAdi rIte AMtarA eTale sUryacaMdranA sparzavinAnuM zUnya kSetra jANavuM. tathA AkAzanI aMdara jeTalI jagyAmAM pharatA caMdrasUryanA vimAnane ghasAre-lITI paDe teTaluM ghasArAvALuM kSetra te eka maMtra kahevAya, mATe
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ - caMdramaMtra ane maMTanA mAMnA | ( pitra naM. 2 ) sava naDala 1pa, ana2 14. 49.54 + + azvina kalA kiges, meru parvata A ; , cha, : -: 1:" e meDalathI naDalanu a re daMDa ane da6 6 - la aTale A meDala lITIe re; ye. je DI nagurja! ca dhI nAhyama : ", kara -1 nAnI lITI prajA asatA jAya che. merU 126 zrI mada prinTIMga presa-bhAvanagara.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryamaMDala ane maMDalanA AMtaga / ( citra naM. 2 ) sarva jAhatha - - parvata - - - - - - - - sa thI ja sudhInu rata'nI lITInu - lAla che ane te 510 : ejana che. A che ka Da varlDa la lITI DuM 1ii ta na Dala 'gu - ci. avAM 18 ka ma Dala che. sUrya na sudhI jaIne davalI lITI amAre ma - huM to naya ha. bIje sarca ba dhAnathI evAM ja bIjA krAM . DAkSa 188 kare che. e kuryanAM ma Dala aka lITImAM bAvana nathI, paNuM pa-1 1. nI judI lITIA mATe daMDa, raeNma dareka Dala 2-2 ejanane na Aya che. - - zrI mAya pri-Tama prema-bhAvanamara,
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdramaMDala tathA sUryamaMDalenA aMtaranuM pramANa. 259 vimAnanA vistArane anusAreja maMDalane paNa vistAra 2 tathA phu yejana jANa che 170 che avatA: -pUrvagAthAmAM candrasUryanA maMDalanI saMkhyA ane AMtarA kahIne have A gAthAmAM candramaMDalanA AMtarA tathA sUryamaMDalanA AMtarA onuM pramANa kahe che, te A pramANe- paNatIsajoaNe bhAga tIsa cauro a bhAgasagabhAgA(hAyA) aMtaramANaM sasiNo, raviNo puNa joaNe dunni // 171 // zabdArtha -- vaLatA pAMtrIsa aMtaramALa-antara pramANa mA tIsakatrIsa (ekasaThIyA) bhAga sino candranA maMDaLanuM na =cAra vio ja vaLI sUryanA maMDalanuM mane mAtra sAtIyA bhAga dusi=be saMskRta anuvAda. paMcatriMzadyojanAni bhAgAstriMzaJcatvArazca bhAgAH matabhAgAH / antaramAnaM zazino raveHpunaryojane dve // 171 // TyArtha:-candranA maMDalenA antaranuM pramANa 35 jana 30 ekasaThIyA bhAga ane eka ekasaThIyAnA sAnIyA ja bhAga jeTaluM che, ane sUryanA maMDalenuM anDara 2-2 jana che 171 che vistarArtha:-maMDalakSetra pUrve 510 ejana 48 ekasaThIyA bhAga adhika kahyuM che, mATe ahiM gaNitanI sugamatA mATe pAMcasodaza ejananA paNa esaDIyA bhAga banAvIe to [ 510461= ] 31110 bhAga Ave temAM 48 bhAga umeratAM [31110+48=] 31158 ekasaThIyA bhAga AvyA. have 15 maMDala che, ane te dareka pada bhAga jeTaluM che, mATe 15 ne pa vaDe guNatAM 840 bhAga AvyA tene 31158 mAMthI bAda karatAM AMtarAnuM sarvakSetra 30318 bhAga rahyuM, tene ejana karavAmATe 61 vaDe ane AMtarA lAvavAmATe 14 vaDe bhAgavA joIe, jethI prathama 14 AMtarAvaDe bhAgatAM-
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghutrasamAsa vistarArtha sahita. (4)30318(2165 bhAga 61)2165(35 jana 183 23 335 305 =21656 30 bhAga ekasaThIyA. 78 che. bhA. pratibhAga eTale 70 javAba 35-30-4 pratibhAga ce. bhAga. 35-104 javAba. tathA ahiM sUryamaMDaLe 184 che, ane dareka maMDaLa 48 bhAganuM che mATe 184 ne 48 vaDe guNatAM [ 184448= ] 883ra bhAga AvyA tene prathama kahelA 31158 maMDaLakSetrAMzamAMthI bAda karatAM rara3ra6 kSetrAMza Ave, tene 183 AMtarAvaDe bhAgatAM 122 aMza Ave ane e ekasaThIyA aMza hovAthI 61 vaDe bhAgatAM 2 jana saMpUrNa antara Ave. e pramANe pahelA sUryamaMDaLathI bIjuM sUryamaMDala 2 jana dUra che. tyArabAda bIjAthI trIjuM triIjAthI cAmuM yAvat 183 mAthI 184 muM maMDaLa be ejana dUra che. | | antara ane maMDala dvArA maMDalakSetranI prApti che. athavA bIjI rIte vicAratAM e attara uparathI maMDalakSetranI prApti paNa A pramANe thAya che. -caMdramaMDalAntara che. 35-30-bhAga che, to prathama 30 nA sAnIyA bhAga sarva banAvatAM 30:47=10 mAM 4 umeratAM 214 sAnIyA bhAga te ekasaThIyA aMza che. mATe 35 jananA paNa ekasaThIyA aMza banAvavAne 35 ne 61 vaDe guNanAM 2135 aMza AvyA tene 7 thI guNatAM 14945 AvyA temAM e ra14 umeratAM 15159 sAtIya vibhAga-pratibhAga AvyA. tho bhAga pratio |. A 15159 pratibhAga eka maMDalAnaranA athavA 35-30--4 utaratI AvyA mATe 14 maMDalAntare guNanAM 21rarara bhAja - 35 pratibhAne AvyA have maMDala pada bhAganuM che mATe pramANe 210 tene 7 vaDe guNanAM ulTa Ave, tene 15maMDale 2135 bhAga guNatAM5880 pratibhAga AvyA tene pUrvanA +30 bhAga 2165 bhAga | 21rarara6 mAM umeratAM 218106 sarva pratibhAga Ave e pratibhAga sAtIyA hovAthI sAte 1pa155 bhAgatAM 31158bhAga ekasaThIyA AvyA tene + 4 1515 caNibhAga. | puna: 61 vaDe bhAgatAM 510 ejana 48 aMza ( eka AMtarAnA ) maMDalakSetra Ave.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMbudrIpamAM tathA lavasamudramAM sUcandranu cArakSetra. 21 tathA sUrya maMDalAntara 2 yeAjanane 183 ataravaDe guNatAM 366 yAjana AvyA, ane 48 eka maDalAzane 184 vaDe guNatAM 883ra AvyA tene 61 vaDe bhAgatAM 144 cA0 48 aza AvyA tene 366 mAM umeratAM 510 yA0 48 aMza sapUrNa maDelakSetra prApta thAya. / / 171 // avataraNa:-ja bUDhIpanA sUryacaMdranAM ja bUDhIpamAM keTalAM maMDala? ane keTalu maMDalakSetra che ? ane lavasamudramAM keTalAM maDala tathA maMDalakSetra che ? te A gAthAmAM darzAvAya che-- dIvaMto asiasa paNapaNasaTTI a maMDalA tesiM / tIsahiatisayalavaNe, dasiguNavIsa sayaM kamaso // 172 // zabdA : rIcayaMto-jIpanI aMdara nisa- ekasA asI yAnamAM pA--pAMca maLa paLaTro-pAMsaTha mi-temanAM-caMdra ane sUryanAM tIsatri-trIsa adhika maya-traNaso yeAjana ma-daza muLavIma saya-eka se ogaNIsa camano-anukrame ( caMdra sUryanAM ) saMskRta anuvAda. dvIpAntarazItyadhikazate paMca paMcaSaSTizca maMDalAni tayoH / triMzadadhikatrizate lavaNe dazaikonaviMzatyadhikazataM kramazaH / / 171 / / dhArtha:- ja buDhIpanI aMdara ekaJA etrI yojanamAM caMdranAM pAMca maMDala ane sUryanAM pAMsaTha maMDala che, ane lavaNusamudramAM traNasAtrIsayeAjana [ 48 aza sahita mAM anukrame caMdranA daza maDala che, ane sUryanAM pAMsaDa mAMDala che !! 172 gA vistarArtha:----ja buDhIpamAM maMDalakSetranA vyAsa 180 yeAjana saMpUrNa che, temAM sUryanAM 65 maDala saMpUrNa ane chAsaThamA maMDalanA kaMika bhAga prApta thAya che, ane candranAM pa mAMDala saMpUrNa ane chaThThA maDalanA ghaNA bhAga prApta thAya che, * 6pa maMDalathI 179 yo. 9 aMza kSetra rokAyu chaeN mATe 66 mA maMDalanA pa2 aMza ja khUdrIpamAM che, e patie cakSetra svataH gaNavu,
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 zrI lakSetrasamAsa vistarArdha sahita. ane lavaNusamudramAM 330 cejina-48 aMza jeTalA maMDalakSetramAM caMdranAM 10 maMDala ane sUryanAM 119 maDala thAya che, jethI sarva maLI yA. 510-48 aza jeTalA saMpUrNa maMDalakSetramAM caMdranAM [ 510] 15 mAMDala ane sUryanAM [ 65+119= ] 184 samaDalA thAya che. vaLI vizeSa e ke sUryanAM 65 maMDalAmAM paNa bharata sUryanAM 63 maDalA niSadhaparvataupara ane be maDalA rivarSa - kSetramAM IzAna khUNe thAya che, tevIja rIte bIjA airavatasUryanAM 93 mAMDale nIlavaMta parvataupara ane be maDaleA ramyakSetranA naiRtyakeNamAM ( kSetrardizAnI apekSAe ) thAya che. prazna:64-65 mA maMDalane hiravarSa athavA ramyakakSetranA khaNAmAM kahyuM ane tyArabAdanAM maMDala samudranAM gaNyAM, tA dvIpanA paryante AvelI 4 ceAjanavistAravALI jagatIupara ekama`Dala saMpUrNa ane bIjAmaDalane ghaNA bhAga thavA ceAgya chatAM ekapaNu maMDala na kahyuM te kema ghaTe ? uttara:----jagatIupara sAdhika 1 maDala thAyache, parantu jagatInA 4 ceAjana harivarSa ramyakakSetranI jIvAmAM ( laMbAImAM ) gaNAyache, jethI te 4 ceAjana harivarSa ramyakakSetranA hAvAthI kSetranA khUNAmAM e emaDala kahyAM che, ane jagatInA vistAra jaMbudrIpanA te te kSetrAdimAM anaMtagaNuvAnu jagatInA varNa naprasaMgeja kahevAi gayu che. mATe vAstavikarIte sAdhika 1 maMDala jagatIupara thAya che, tA paNa jatAupara na kahetAM kSetranI jIvAkoTImAMja graMthakartAo gaNe che. tathA gAthAmAM 180 ane 330 e e yeAjanaka kahelA hovAthI saMpUrNa 510 yeAjana maMDalakSetra thAya che, ane maMDalakSetra teA 510 uparAnta 48 aMza jeTaluM che, topaNa 48 aMza jeTalA azpakSetranI ahiM alpatAnA kAraNathI vikSA nathI karI eja hetu samajAya che, mATe visavAda na jANave. avataraLa:-ja khUdvIpamAM be candra ane be sUrya kahyA, temAM eka sUryacaMdranI hAme bIjI bAjue bIjo sUryacaMdra hAya che, te sarvAbhyantarama`DalamAM 1 viSNunA prAraMbhamAM je sUrya bharatakSetramAM udya pAmI sUryanuM paheluM mAMDala ( ane 184 mAMnu bIju maMDala ) niSadhaparvata upara prArabhe che te ` bhAratasarya kahevAya, e patie airAvataryuM evu upacAranAma jANavuM, vAstavika nahi,
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvAbhyantaramale candrathI candrane tathA sUrya thI sUryane keTalu aMtara ? 263 vartatA caMdrathI cadrane athavA sUryathI sUrya ne keTalu antara ? temaja sarva bAhyamaMDalamAM pharatI vakhate keTalu antara ? te e antara A gAthAmAM kahevAya che-- sasisasi raviravi aMtari, majjhe igalarakutisayasAdRNo / sAhiya dusayari paNa cai - bahi larako chasayasAThahio // 172 // zabdAH-- sasa sasa=eka caMdrathI bIjA caMdrane ravi vi=eka sUryathI khInna sUryane aMtara=paraspara antara maoNmadhya mAMDale, pahelA maDale J=eka lAkha yAjana tiyALotraNasA sATha ceAjana nyUna ' maya Turi=sAdhika aheAttara yAjana vaLa=sAdhika pAMca ceAjana pavRddhi (dara maMDale adhika vadhAratAM ) di=sa bAhyama Dale vo eka lAkha ceAjana imayamATe hiMgo=jIsA sATha yeAjanaadhika. saMskRta anuvAda. zazinaH zazino rakhe kheH antaraM madhye ekalakSaM trizatapaSTayanam / sAdhikadvisaptatipaMcacayo bahilakSaM pazatapathryadhikam // 172 // T5:--sarvAbhyantaramaDale caMdrathI caMdrane ane sUryathI sUryane paraspara antara traNaseA sATha yeAjana nyUna 1 lAkha yojana pramANa [ 99640 ceAjana ] che, tyArabAda dareka maDale sAdhika chara Ajana caMdrAntara vadhatAM ane sAdhika 5 yAjana sUryAntara vadhatAM sarvabAhyamaMDale chasAsATha yAjana adhika 1 lAkha ceAjana pramANa =100660 yeAjana jeTalu paraspara antara hoya che 517nA vistarArtha:ja buDhIpanI jagatIthI eTale jaMbudrIpanA paryantabhAgathI dvIpanI aMdara 180 cAjana khasatu cadrasUryanuM pahelu sarvoyantaramaMDala che, mATe pUrva taraphanA 180 ane pazcimataraphanA 180 maLI 360 ceAjana jammUdvIpanA 1 lAkha yojana byAsamAMthI bAda karatAM 99640 yeAjana jeTaluM antara sarvAbhyantaramaMDalamAM vartatA caMdrane cadrathI ane sUryane sUryathI hAya che, ane eja 99640 mAMthI merUparvatanA bhUmistha vyAsa 10000 yAjana bAda karI bAkI rahelA 89640 yeAjananA be vibhAga karatAM 44820 yeAjana Ave tethI ema spaSTa thayuM ke--sarvAbhyantaramaDalamAM vartatA [ eTale uttarAyaNanA chellA mAMDalane
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. samApta karatA ane dakSiNAyananA pahelA maMDalane prAraMbhatA ] bhAratasUrya niSadhaupara rahyo chatA merUthI agnikhUNe 44820 yeAjana dUra rahyo che, teja vakhate airAvata sUrya tenIja kharAkhara vakra samazreNie merUparvatathI 44820 yAjana dUra vAyavya khUNe nIlavaMtaparva taupara maMDalane prAraMbhatA hAya che, ethI adhika najIka AvavAnA have bIjo kAi avakAza nathI, mATe sarvAbhyantaramaMDale vartatA e pUrvanA merUnA pazcimanA sUryane paraspara 44820+10000+44820= ] 99640 yeAjana jeTalu antara hAya che, eja rIte be candrane paNa parasparaantara eTaluM ja jANavuM. // ti sarvAbhyantaramaMDale caMdra caMdrane vA sUrya sUryane antara || tathA sarvabAhyama Dala lavasamudramAM ja khadvIpanA paryantabhAgathI 330 yeAjana dUra sakhAjIe kratu hAvAthI be bAjunA 330-33 gaNatAM 660 ceAjana ja dvIpanA 1 lAkha yojana grAsamAM adhika gaNavAthI 100660 yAjana thAya che, jethI ema spaSTa thayuM ke sarvabAhyama Dalane samApta karatI vakhata e 184 mA maMDalamAM vartatA caMdrathI caMdrane ane sUryathI sUryane paraspara utkRSTa antara 100660 yAjana mAM 16 bhAga nyUna] hAya che, e vakhate bhAratasUrya merUparvatathI 45330 yAjana dUra agni Ne samudramAM rahelA hAya che, tyAre bIjo erAvatasUrya tenIja ( bhAratasUryanI ja ) vakra ( khaNAthI paNA taraphanI ) samazreNie merUthA vAyavyakANamAM samudrane viSe methI 45330 yAjana dUra rahelA hAya che, e pramANe candra 15 mA maDale eja sthAne e rIte ja rahelA hAya tyAre eka cadrathI bIjA caMdrana utkRSTaantara kSaNavu. A banne antara merUparvata vacce AvavAthI vyatintara jANavu. ti matrAyama che candra candrane sUrya sUryane utkRSTa antara || have dareka maMDale paraspara aMtaravRddhi A parasparaantara pUrve 35 yeAjana-30 bhAga-4 hAya che, ane eTalu antara bIjI shAmI pramANe-cadramaDalathI cadramaMDalanuM pratibhAga kahyuM che, te eka bAjunu bAjue paNa hAya che, te e e * ahiM thI sUryate utkRSTa antara tA gAthAmAM kahyA pramANe saMpUrNa che, parantu caMdrathI caMdranA utkRSTa antaramAM 16 bhAga eAchA khavA, kAraNa ke sUryamaMDala 48 aMzanu che, tyAre caMdramaMDala 56 azatru che, jethI banne bAjuthI 8-8 bhAga puratAM 1 bhAga 3Te, mATe bAlamaMDale caMdrathI cane utkRSTa antaryA. 100659-45 bhAga jeTaluM hoya che. e vizeSa che.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ // sUrya sUryanuM paraspara antara, eja rIte caMdra caMdranuM paNa paraspara antara / / [ T[0 1 12, g0 26 * ] ra6/24/ra9/24 ) 3/3/3 w me 2 5 15 2 4 4 8 20 10 0 0 0 ) 4 4 0 2 0 - aba dhA - vi2ta/ abAdhA / - sarvocca - sarvatra A maMDalA vAstavika nathI, paraMtu prAyaH maDala tuca che, je gaNita mAtra samajavAne mATe che. emAM savocantara maMDale vartatA e sUryanuM paraspara attara traNe eka manIne 9640 2Ajana, ane sarvabAhAmaMDale pAMca aMka maLIne 100660 ejana akhtara che. jana che, ane caMdranI paraspara tathA sUryanI paraspara antaravRddhi e AjanuM 2 46 26 antaravRddhi pratimale be bAju 36- 25- 4 jUdI jUdI che. zrI mahAya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ candrasUrya maMDaLanuM aMtara 4 2 bAjunAM aMtara bhegAM karatAM 70 ejana 60 35-30-4 bhAga ane 8 pratibhAga (sAtIyA) AvyA, 35-3-4 punaH caMdramaMDala pa6 bhAganuM che, te paNa banne 70-60-8 bAjunuM gaNatAM 112 bhAga sAThamAM umeratAM 172 bhAga thayA. tathA sAtIyA 8 pratibhAga 70-17-8 mAMthI sAtapratibhAgane 1 bhAga 172 mAM umeratAM 173 bhAga thayA, ane 1 pratibhAga 70-173-1 rahyo, te 173 pratibhAgane 61 vaDe bhAgatAM + ra0-122 2 cIjana AvyA te 70 mAM umeratAM 72 72-51yeAjana AvyA, ane bhAga 51 rahyA, tethI aMtara 35-30-4 dareka maMDale ye. 72 bhA. 51 pratibhAga 1 maMDala + pa6 (ya. 72 bhA. 51) adhika adhika aM 35-86-4 tara vadhatuM jAya che. athavA bIjI rIte + 10-61 gaNIe to eka bAjunuM aMtara ane maMDala 36-25-4 maLIne ce. 36 bhA. 25 prati. 4 thAya tene be bAjunuM gaNuM dviguNa karatAM paNa ye. 7ra 72-5-8 bhA. 51 prati. 1 aMtaravRddhi prApta thAya che. +1 -7 72-52-1 have sUryamaMDalemAM dareka maMDala 2 - jana aMtare che, ane 48 bhAga maMDalanA ce. bhAga maLIne 2 jana 48 bhAga eka bAjunI 2-48 eka bAjunA aMtaravRddhi hoya che, tevI ja bIjI bAju + 2-48 bIjI bAjunI gaNatAM 4 yojana 6 bhAga Ave, emAM 96 mAMthI 61 bhAgano eka jana kADhI + 1-61 laI cAra ejanamAM umeratAM jana 5 thAya, | 5-35 ane bhAga 35 he, jethI spaSTa thayuM ke dareka maMDale be sUryane paraspara palejana 35 bhAga jeTaluM antara vadhatuM jAya che. ane e pramANe vadhatAM vadhatAM sarva bAhAmaMDale 100660 yojana jeTaluM antara be sUryane paraspara prApta thAya che. athavA candranA pahelA maMDalanI AdithI candranuM chelluM maMDala eka bAjue [maMDalakSetranI apekSAe maMDalakSetranA prAraMbhathI yo. pa09-53 bhAga dUra che, tevI ja rIte bIjI bAjue paNa gaNatAM [. 509-pa3 bhA.42=] . 1019-4pa bhAga 34
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita che. bhA. prati. jeTalA kSetramAM 1pa maMDala pUrAya che, ane dara maMDale aMtaravRddhi 72-51-1 che, ane che. bhAga antara 14 che mATe 72-51-1 ne 14 vaDe guNatAM paNa 1019-45 prApta thAya che. tevI ja rIte sUryane aMge gaNatAM maMDalakSetranA prAraMbhathI chelle maMDala eka bAjue 510 ane bIjI bAju paNa 510 hovAthI 1020 yojana . bhA. maMDalakSetramAM dUra che, ane antaravRddhi 5-3ya che jethI 183 AMtarAe guNatAM [ maMDalasahita AMtarAe guNatAM ] 1020 jana prApta thAya che. e maMDalakSetramAM jaMbadvIpanA 99640 yeAjana bannemAM umeratAM caMdranuM utkRSTa antara pUrve che. . . . bhA. kahyA pramANe [9640+1019-45=] 100659-45 Ave, ane sUryanuM utkRSTa antara [ 640+1020=] 100660 jana saMpUrNa prApta thAya che. A sUryanA antaramAMthI ja caMdramaMDalanI adhikatAnA [ 8+4=] 16 bhAga ochA karatAM pUrvokta 100659-45 caMdrAntara prApta thAya che. ityAdika aneka rIte gaNitajJoe aMtaravRddhi uparathI maMDaLakSetra ane maMDaLakSetra uparathI aMtaravRddhi svata: prApta karavI. 173 che avatAT:- have A gALAmAM darekamaMDale caMdra ekamuhUrtamAM keTaluM cAle? te kahevAya che - sAhiapaNasahasatihuttarAI sasiNo muhuttagai majjhe / bAvannahiA sA bahi, paimaMDala pauNacauvuDDI // 174 // zabdArtha sAdika sAdhika ma=madhyamaMDale pahelAmaMDale Tr =pAMca hajAra vannadagA=bAvana jana adhika tiduradR tripura-totera sA=pUrvoktagati mudra=muhUrtagati T3g3=paNa cAra ejana saMskRta anuvAda sAdhikapaMcasahasratrisaptatiH zazino muhUrtagatimadhye / dvipaMcAzadadhikA sA bahiH pratimaMDalaM pAdonacaturvRddhiH // 174 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ candranI sarvAbhyantarama`Dale muhUttagati 167 gAthArtha:---sarvAbhyantaramaMDale candranI muhU gati pAMcahajAra trihttara yAjanathI kaiMka adhika che, ane sarva bAhyamaDale eja muhUtta gatikhAvanayeAjana adhika che, tathA dareka maMDaLe pANA cAra yeAjana muhUgatimAM vRddhi thatI jAya che. 5 174 vistarArtha:----sobhyantaramaDalanA paridhi 315089 ( traNa lAkha paMdara hajAra nebyAsI ) yeAjana che, teTalA piridhine e candra maLIne adhika eka ahArAtramAM gativaDe samApta kare che, jethI eka adhamaMDalane pUratAM eka caMdrane adhika ahArAtra kALa lAge che; ane saMpUrNa mAMDala puratAM sAdhika e divasa eTale gaNita pramANe 2 divasa 2 muhUtta ane eka muhUrtanA base di mR. ekavIsIA 23 bhAga [ =2-2223 ] jeTalA kALa lAge che, ane sUrya e ja maDalane saMpUrNa e aheArAtra jeTalA kALamAM saMpUrNa kare che. ahiM caMdranI gati maMda hovAthI sUryanA maMDalapUrtikALathI cadrane maDalapUrtikALa adhika che. ahiM gaNitanI sugamatA mATe 2 divasa 2 mudranA sarvanA baJA ekavIsIyA muhU bhAga karIe te prathama 2 divasanA 60 muhumAM 2 muhU umeratAM 62 muhUrta thayA tene 221 vaDe guNatAM 13702 AvyA temAM 23 aza umeratAM 13725 aMza thayA. have maDalanA paNa aza karavAmATe 315089 ceAjanane 221 vaDe guNIe te 69634669 maDalAMga thayA. tene 13725 muhUrtA zavaDe bhAgatAM 5073,642 2 ha, yeAjana jeTalI caMdranI muhUttagati prApta thaI. aMkagaNita A pramANe- di. mu. aMza. 20-2-23 x30 60 + 221] 124 13702 su. dara su. x221 muhUrtoza 62 124 ra3 13725 muhUtlRza 315089 ceAjana sarvAbhyantara maMDalanA piridha x221 31589 301784 muhUrtoza. 630178xx 13725) 69634669 maDalAMza (5073 yeAjana. 685 yAjana =507343325 6644 100966 96075 48919 41175 7744 aMza. zeSa.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~-~ 268 zrI laghutrasamAsa vistarArtha sahita ahiM basoekavIsIA aMza kevI rIte ? tenI utpatti granthAntarathI jANavI, kAraNake te utpattivarNavavAnuM vaktavya adhika hovAthI ahiM tenuM prayojana nathI. have sarvabAhyamaMDalane paridhi gaNitarIti pramANe 318315 [ traNa lAkha aDhAra hajAra traNaso paMdara | jana che, tene paNa pUrvokta rIte 221 vaDe guNa 13725 muhUrnAzavaDe bhAgatAM 512566, jana jeTalI murtagati prApta thAya tyAM 318315ne ra21vaDe guNatAM 70347615janAMzamaMDalAza Ave che.] e pramANe candra 15 maMDalemAMnA koIpaNa maMDalamAM bhramaNa karate hoya tyAre tenA paridhine ( pUrvottarIte upajAvelA maMDalAzone ) 1372 vaDe bhAgatAM te maMDale caMdranI muhurtagati prApta thAya, athotuM tyAM caMdra eka murtamAM eTaluM kSetra vyatIta kare. puna: dareka maMDalane paridhi jANavAnI rIti A che. bhA. pratika pramANe-pUrve 72-51-1 jeTalI antaravRddhi kahI che, teno paridhi gaNitanI rIti pramANe lagabhaga sAdhika 230 ejana jeTaluM thAya che, jethI darekamaMDale 230 jana pUrvamaMDala paridhimAM umeratAM anantara ( agra agra ) maMDalano paridhi Ave, jemake pahelA maMDalane paridhi 315089 jana che to temAM 230 jana umeratAM 315319 pejana Ave, punaH emAM 230 umeratAM 315549 cejana Ave, e pramANe yAvat cheTalA paMdaramA maMDalane paridhi 318315 jana prApta thAya che. ahiM codavAra 230 umeratAM eTale [230x14] 3220 jana umeratAM 318309 jana AvavAthI 6 yojana truTe che te 230 jana uparAntane dezAna jana na vadhAravAthI guTe che, mATe paryate vA maLe pUrNa aMkasthAne dezona mAyojanathI upajato aMka vadhAravAthI paridhi barAbara prApta thaI zake che, mATe e guTatA 6 yajana saMbaMdhi visaMvAda na jANo. have caMdranA pratyeka maMDale 230 jana paridhi vadhe che, tene pUrve kahyA pramANe ra21 vaDe guNI 13725 vaDe bhAgatAM 36; jana eTale lagabhaga kiMciyUna 3 230 yojanA 13725) 50830 (3 ejana 41175 janajeTalI maha- Xrara1 muhUrtAza 9825 pejanAMzI zeSa. rtagati dareka maMDale 4604 vadhatI jAya che. jethI 460xx =36 jana e vA ne 14vaDe 50830 pejanAMza. guNatAM (1443=parA janavRddhi paMdaramA maMDale thaI, parantu ejana
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - pratyeka maMDale sUryanI muhUrtagati. saMpUrNa na hovAthI paMdarame maMDale te nyUnatAone ekatra karI ne jana ocho karatAM saMpUrNa para (bAvana) janavRddhi pahelA maMDalanI apekSAe chellA maMDaLamAM prApta thaI che 174 | ni timaMda vaMjiti avatara:-pUrvagAthAmAM caMdranI muhurtagati maMDale maMDele kahIne have A gAthAmAM pratyeka maMDale sUryanI muhUrtagati keTalI che? te kahevAya che- jA sasiNo sA raviNo, aDasayarisaeNa'sisaeNahiA / kiMcUNANaM aTThArasaTThihAyANa [bhAgANa] mihavuDDI // 175 // zabdArtha - nA saLio -je muhUrtagati caMdranI vinaM-kaMIka nyUna sA veLo-te muhUrtagati sUryanI gaTTAra-aDhAra bhAga asara sA-eka aDyottara mamaM-sAThIyA bhAgenI amitaUT-ekaso eMsI janavaDe -A sUryanI muhUrtagatimAM dabA-adhika jANavI. yuThThI-pratimaMDale vRddhi jANavI saMskRta anuvAda, yA zazinoH mA ravyoH aSTasaptatyadhikazatenAzItyadhikazatenAdhikA / kiMcinnyUnAnAmaSTAdaza paSTibhAgAnAmatravRddhiH // 175 // nAthAtha-pUrvagAthAmAM je muhUrtagati caMdranI kahI teja muhUrtagati sUryanI jANavI, paraMtu sabhyantaramaMDale 178 jana adhika jANavI, ane sarva- bAhyamaMDale 180 jana adhika jANavI, tathA ahiM sUryanI muhUrtagatimAM dareka sUryamaMDale sAThIyA 18 bhAga jeTalI vRddhi jANavI ke 17pa vistarArtha:---pUrvagAthAmAM caMdranI sarvAbhyantaramaMDale muhUrtagati 573 janathI adhika kahI che, temAM 178 jana adhika karatAM (5073+178=] parapa1 jana lagabhaga muhUrtagati sUryanI sabhyantaramaMDale jANavI. ane sarvabAhyamaMDale caMdranI muhUrtagati sAdhika 5125 yojana kahI che temAM 180 jana adhika karatAM [5125+180=] pa305 jana jeTalI muhUrtagati sUryanI sarvabAhyamaMDale jANavI. tathA dareka sUryamaMDale sUryanI muhUrtagati kaMIka nyUna sAThIyA 18 bhAga jeTalI vadhatI vadhatI jAya che, e pramANe gAthAne anusAre chUlathI [ aMza pratyaMza vinA lagabhaga aMkapUrvaka ] muhUrtagati darzAvI, have sUkSamatAthI aMza pratyaMzapUrvaka muhUrtagatinI utpatti A pramANe
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghutrasamAsa vistArtha sahita. pUrvagAthAnA vistAramAM darzAvyA pramANe sabhyantaramaMDalano paridhi 31508 jana che, ane sUrya potAnA keIpaNa maMDalane saMpUrNa be divase gativaDe samApta kare che, jethI be diva- | da0) 315089 (parapa1 yojanA sanA 60 muhUrta vaDe sarvAbhyantara pari 300 dhine bhAgatAM parapa1 jana uparAnta 150 sAThIyA 29 bhAga eTaluM kSetra sUrya 120 =52516 yojana sabhyantaramaMDale eka muhUrtamAM cAle 308 che. tyArabAda bIjA maMDale kaMIka 300 nyUna-6 yojana adhika cAle che jethI 89 tyAM bIje maMDale sUryanI muhUrtagati ra+10=47 aMza ane parapa1 ra9 zeSa aMza jana [ para51 ( yoTa jeTalI hoya che, e pramANe pratyeka maMDale 18-18 bhAga vadhAratAM vadhAratAM yAvat 18me maMDale 183 vAra aDhAra bhAga vadhe jethI 83418=3294 ne davaDe bhAgatAM 60) 3294 (54 0 pa4 yojana 54 aMza Ave te parapa1 300 ra9 mAM umeratAM pa305-83 Ave, 294 240 parantu vadhAravA yogya 18 aMza saMpUrNa 54 aMza nahiM parantu kaMika nyUna hevAthI pa251-29. te nyUnatAo ekatra karatAM chellA + 54-54 maMDale 68 aMza truTe che, te bAda pa305-83 karatAM 15 aMza Ave, mATe 5305 jana ane sAThIyA 15 aMza 5305-15 jeTalI sUryanI muhUrtagati sarvabAhya- ' =5305: pejana maMDale hoya che. athavA bIjI rIte vicArIe te-sarvabAhyamaMDalane paridhi 318315 jana che tene 60 vaDe bhAgatAM paNa eja muhUrtagati prApta thAya. 60) 318315 (pa305 jana have dareka sUryamaMDale ? 300 jana vRddhi thavAnuM kAraNa kahe183 vAya che -dareka sUrya maMDalanI anta180 =53054 0 ravRddhi 2 yeAjana 48 aMza kahI 315 che, tevI ja bIjI bAju paNa antaravRddhi hovAthI bane bhegI 15 aMza. zeSa. karatAM 5 jana 35 aMza pUrve bAda 300
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryanA udaya-astanuM aMtara ra71 kahI che, tene gaNitarIti pramANe paridhi kADhatAM sAdhika 17 jana athavA dezona 18 jana thAya che te paNa lavyavahArathI saMpUrNa 18 yojanA gaNavA, jethI pratisUryamaMDale 18-18 jana paridhi vadhatuM jAya che. vaLI sUrya potAnA keIpaNa maMDalane 60 muddate saMpUrNa kare che, tethI e 18 nI vRddhine 60 vaDe bhAgatAM 18 sADIyA aMza jeTalI muhUrtagatimAM vRddhi pratyeka sUryamaMDale prApta thAya che. te 175 che. unavatara:--have sUrya sa bhyantara vA sarva bAhyamaMDale hoya te vakhate jyAMthI udaya pAmate dekhAya tyAMthI keTale dUra asta pAme te udayaastanuM attara A gAthAmAM kahevAya che majjhe udayatvaMtari cauNavaisahassapaNasayachavIsA / bAyAla saTThibhAgA, diNaM ca aTThArasamuhuttaM // 176 // | zabdArtha - ma=sabhyantara maMDale vAyA=beMtAlIsa 32 batha maMtari=udaya astanuM antara | saTrimATM sAThIyA bhAga 23 varma=cArANuM hajAra tridivasa gvmaya vI=pAMcasa chavIsa badRAra madu=aDhAra muhartAno saMskRta anuvAda, madhye udayAstAntaraM caturnavatisahasrapaMcazataSaDviMzatiH / dvicatvAriMzat paSTibhAgAH dinaM cASTAdazamuhUrttam // 176 // jAthArtha -sabhyantaramaMDale sUrya hoya te vakhate cAraNahajArapAMcaso chavIsa pejana uparAnta sAThIyA beMtAlIsa bhAga jeTaluM udayathI astanuM antara hAya, ane divasa 18 muhUrtane hoya. che 176 che vistarArtha:-- sUrya jyAre sabhyantaramaMDale hoya che tyAre prakAzakSetranI pahoLAI 3 ( traNa dazAMza ) jeTalI hoya che, ane aMdhakAranI pahoLAI , (be dazAMza) jeTalI hoya che, puna: te , prakAzakSetra 18 muhUrte samApta thAya che te A pramANe-abhyantaramaMDalane paridhi 31508 che, tene 10 vaDe bhAgI
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA traNe guNatAM 94526 cAjana uparAnta dazIyA sAta bhAga Ave che e dRzIyA sAta bhAga te sAThIyA zvetAlIsa bhAga ja che. kAraNa ke banne rakamane cha guNI karatAM dazane sthAne 60 ane sAtane sthAne 42 Ave che. 272 athavA bIjI rIte vicAratAM pUrve sUryanI je eka muhUrtanI gati kahI che te gatine 18 vaDe guNatAM paNa eja udayaastAntara prApta thAya che. 29 x 18 pa251 x 18 94518 0 + 8-42 94para6-42 cA aMza 480 =94526 cAjana 42 aza sahita. 232 29 60) pa22(8 0 10)315089(31508 315080 9 31508-9 x 3 yeA. bA. te A pramANe--sarvAbhyantaramaMDale sUrya ekamuhUrtamAM para51-29 cAle che, ane te maMDale divasa 18 muhUrttanA che mATe para51 ne 18 vaDe guNatAM 94518 Ave, tyArabAda 29 aMzane 18 vaDe guNI sAThe bhAgatAM AvelA 8 ceAjanane yAjanamAM umeratAM 94526 ceAjana ane uparAnta zeSa 4ra vadhyA te sADhIyA aza gaNAya. e rIte sarvAbhyantaramaMDale sUrya pUrvamAM niSadha parvata upara jyAM udaya pAme tyAMthI 94526 cAjana dUra niSadhaparvatauparaja pazcimadizAmAM asta pAme che, mATe udayaastanu e antara bharatakSetranA madhyabhAgavatI manuSyeAnI ape kSAe jANavuM, parantu sarvanI apekSAe nahi, kAraNake vAstavikarIte tA sUryano asta che ja nahi tema amuka sthAneja udaya pAme che tema paNa nathI, sadAkALa prakAza karanAra che, parantu je sthAnanA manuSyA ne jyAM na dekhAya tyAM asta ane jyAMthI dekhAya tyAM udaya e vyavahAravyapadeza che. 94524-27 + 20-20 94526-4[ 23 ] vaLI sUrya jyAre sarvAbhyantaramaMDale haiAya tyAre kaMipaNa kSetramAM ( dareka kSetramAM) divasa 18 muhUrtanoja hAya, kAraNa ke e vakhate prakAzakSetra pUrva kahyA pramANe maDalanA ( paridhinA ) = bhAga jeTalu che, ane maMDalapUrtikAla sUryano 60 muhUrta che, tethI 60 ne 63 vaDe guNatAM [ x, =$ ] 18 muhUrta Ave che. tyArabAda dareka maMDale sUryanuM prakAzakSetra eTale divasa ghaTatA ghaTatA sa`bAhyamaMDale 12 muhUrtta thAya che, kAraNake prakAzakSetra 13 hatu te ghaTatu ghaTatu De thAya che, jethI khAdyamaMDale jatAM sUryanu udayaastAntara-prakAza
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ BESURSESSUESHUFFISFT FEESHSEBI UFFSESSFSFSFSFERS // udayAstanuM antara ane draSTigocara // ahaya maMha 2 maMDa LUCUCUCUCUCUCUCUCURUCUCUCUCUCUCUCURUPIAPAUNCLEUCU2ueni PPP hrHbHbvHbvHbvHKHHKHHKHvtbvtbvt bHr HrHb tKHtbtbHbtvtbvbtsvbbtSHvbvmbvssytsKHvl SH UCUCUCUSUCUCLSLSLSLEUCLEUFUPPNAPP PIPE ( ) ZUZUUUUUCUCUCURUCUPULUZULUPUCUCUELCRUCUZUCURUCUZCUCUCLCLCLS asta sarA parvata uM utha ? - rU 1 // ja draSTigoca2 - 2 7dhyAtara 1 dhAna humalA anu-vya -60 + 62 udaya -126 : ; cAjana daMra vana ana pAmatA dina 34T -1 - , ane 4 72 63 yA. dura udaya pAmatA ane 47263 yojana dara 6 vidhAna che ane temanA dekhe, 4f 23: : udayananI vaka lITI x ja che. e pramANe sarva ma Dale bikamAM AlethA pramANe s + 41. purAdhopamAM uku anAnsara 2 13-'127 cAja na, adha da prioje. SUNSHIFSFTFSFTJFGF SFDFUFJGUESEFUESSESSUFFSFUTU] zrI maDa (pra- ga prasa- 1 ..
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyeka maMDale divasa keTale ghaTe ? 273 kSetrAMza--ane AgaLa kahevAtI draSTigocaratA e sarva ghaTatuM jAya che, ane sUryanI gati tathA muhUrtagati ane aMdhakArakSetra vigere sarva vadhatuM jAya che, ane te ghaTatAM ghaTatAM keTaluM ghaTI jAya che, te AgaLanI ja gAthAomAM kahevAze. vaLI ahiM udayaastanuM antara kevaLa sUrya prakAzanuM ja gaNavAnuM che, paraMtu candranuM nahi, kAraNa ke caMdrane udayaasta sUryanA prakAzanI AgaLa vyAghAtavALo che, temaja caMdranI gati maMda hovAthI rAtre paNa aniyamita udaya asta thAya che, mATe te kahevAnuM ahiM prayojana nathI. vaLI ahiM udayaastanuM je antara 94para6 jana kahyuM che te AkAzamAM paNa sIdhI lITIe nahi temaja dekhanAranI apekSAe paNa sIdhI lITIe nahiM parantu kevaLa paridhinA gherAvAne anusare ja che, jethI sIdhI lITIe to ethI paNa ochuM lagabhaga harivarSa jIvAthI adhika [ 74000 jana] hoya che. je 176 che navatarachar:---sabhyantaramaMDalathI sarvabAhyamaMDele sUrya jatA hoya tyAre dareka maMDale divasa ghaTata ghaTatuM jAya che, te keTaluM ghaTe? te A gAthAmAM kahevAya che - paimaMDala diNahANI, duNha muhuttegasaTThibhAgANaM / aMte bAramuhattaM, diNaM NisA tassa vivarIA // 177 // zabdArtha - jarma=pratyeka maMDale taM=sarva bAhyamaMDale ribaLA=divasanI hAni vAramA=bhAra muharta dube bhAga rilA=nizA, rAtri muttarUAsakramAmA =ArtAnA ekasa- | tarU=divasa ThIA bhAganI vivA =viparIta saMskRta anuvAda. pratimaMDalaM dinahAni dvayormuhakapaSTibhAgayoH / ante dvAdazamuhUrta dinaM, nizA tasmAdviparItA / / 177 / /
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ // jaMbUdvIpanA caMdra sUryano maMDalAdiyaMtra // maMDalathI jaMbakIyanA naDa9tra caMDa-ce vipaka na ja DIpamAM maMDalakSetra lavasamudramAM maMDala detra ta. sa maMDala yA ! mudramAM maMDala saM lava maMDala Trenta Witt rekhAnI che methIdara alyo , - bAhya- maMDala maMDala paridhi merathI dUra abhya) maMDala bAhyamaDala paridhi iceshy'// 6 caMdra yA ' 33 : 11 ---- - Y: e. e. bhAga 44820 4pa330 3pa088 368315 ' che. yAjanA cA jana : 66 co. 2 rana ' 4820 4pa330 31pa0 49 318365 yo, | gojana jana ! 'paridhinI vRddhi hAni abhya) maMDale zrI laghukSetrasamAsa vitarArtha sahita. Lehre chech pratimaMDale anDaravRddhi parasparanI bAhAmaMDale meDale abhya) maMDale ! udaya astanuM ! - anerA bArAkAla udaya astanuM antara' ( draSTigocara elete check abhya) maMDale dinamAna bAhyamaMDale dinamAna pratimaMDala dinamAnanI hAni vRddhi abhya. maMDale mahAna gati | bA pratimaMDale muhUrta 325 gatinI hAni vRddhi 'pa Us | lagabhaga | Taha40 7 2-5 230 ejana jana che. bhA. 10 8 66 , , . 1 ke 25 che. udayAnA 12 mudata 18 mudArtA nathI adha co. rAtrinA du 5 ke. 2 lagabhaga 18 jana 8640 jana 1 pa05 6 che. c ) 10066 0 . 636 63 udayAtA | gA. tarathI ardha divasa divasa mudate || divasanI
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvabAhAmaMDalavartI sUryanA udayaastanuM aMtara. ra75 :~dareka maMDale muhUrtanA ekasaThIyA be bhAga jeTalI divasanI hAni thAya che, jethI sarva paryantamaMDale divasa bAra muhUrtana ane rAtri tethI viparIta aDhAra muhartanI hoya che ke 177 che vistarArtha:--pakalA maMDale 18 mudrano divasa che, temAMthI dareka maMDale ra muharta ghaTatAM ghaTanAM 183 maMDala samApta kare tyAre ; == muhurta divasa ghaTI jAya jethI sarvabAhyamaMDale eTale 184mAM maMDale 12 muhano divasa rahe che. athavA 18mAMthI 12 bAda karatAM zepa 6 mu ne taphAvata 183 maMDalomAM thayela mATe 6 muhUrtanA ekasaThIyA bhAga karatAM 6 61=366 bhAga AvyA tene 183 maMDalavaDe bhAgatAM 2 aMza jeTalo dareka maMDale divasa ghaTato jAya ema spaSTa thayuM. ethI bAdyamaMDalanuM prakAzakSetra paNa ghaTatuM ghaTatuM 13. hatuM tenuM , thayuM jethI , ghaTayuM, tethI tyAM paNa 60 muhartAne eka dazAMza te [6, 4 = cha muhartA dinahAni thaI, ane prakAzakSetra "> =12] bAra muhUrta jeTaluM AvavAthI e rIte paNa divasa 12 suphattane spaSTa thayo, have jyAre divasa bAra muddAne che tyAre rAtrimAM muharta vadhatAM vadhatAM che muhartAne vadhAro thatAM ane aMdhakArakSetra , (traNa dazAMza jeTaluM ) thatAM rAtri [ ","* =18] aDhAra muhUrtanI ja Ave e spaSTa che. je 177 avatA:-have sarvabAghamaMDale sUrya Ave tyAre udayaastanuM antara keTaluM ? tathA eka caMdrano parivAra keTale ? te kahevAya che - udayatthaMtari bAhi, sahasA tesaTTi chasayatesaTThA / taha igasasiparivAre, rikaDavIsADasIi gahA // 178 // zabdArtha3 maratha paMtari-udaya astanuM attara ! rUpA saMsa parivAre-eka caMdranA parivAramAM vArdi-sarva bAhya maMDale. vi-nakSatro sA tesa-tresaTha hajAra vIsA-aAvIsa sava tela-chasotresaTha jana | masIdda -acAsI graha saMskRta anuvAda. udayAstAntaraM bAhye triSaSTisahasrANi padazatAni triSaSTiH / tathaikazaziparivAre, RkSANyaSTAviMzatiraSTAzItigrahAH // 178 //
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. jana 000000 nAthAtha:-sarvabAhyamaMDa udayaastanuM attara 63663 tresaThahajAra chaso treisaTha yojana che, tathA eka caMdranA parivAramAM 28 nakSatra ane 88 graha che. me 178 | vinnAtha -sarvabAghamaMDalane paridhi 318315 che, ane prakAzakSetra , (be dazAMza) jeTaluM che, mATe e guNI 318615 daze bhAganAM udayaastanuM attara athavA prakAzakSetra 6363 jana prApta thAya che. 10) 636930 (63663 athavA sarvabAhyamaMDale divasa 12 muhUrtano 36:30 che, ane dareka muhUrta sUrya pa05 jana cAle che, mATe tene 1ra vaDe guNatAM paNa prakAzakSetra athavA udayaastanuM antara Ave. e pramANe bane rIte udayaastAntara prApta 5305 ---- 15 412 12 thAya che. vaLI je udayaastanuM attara che tenuM ja ardha karavAthI sarvAbhyantaramaMDale dadada0 60) 180 (3 ejana 47ra3 ejana dUrathI sUrya udaya pAmata +3 3 180 dekhAya che, temaja eTale darathI asta pAmatA dadada3 000 yojana dekhAya che, mATe eTalo dRSTigocara gaNAya, temaja sarvabAhyamaMDale paNa e rIte daradaya yojanAnuM ardha karatAM 31831 jana daSTigocaratA che te pitapitAnA kSetranA madhyabhAgavatI manuSyanI apekSAe eTalo daSTigocara sUrya jANavo. che eka caMdrane nakSatrAdi parivAra che have eka caMdrano parivAra keTalo te kahevAya che-eka caMdrane 28 nakSatro ane 88 che tathA AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe dada975 kaDA kaDI tArA, eTale parivAra hoya che. sUryano parivAra caMdravat jUdo kahyo nathI, mATe je caMdrano parivAra teja sUryano paNa parivAra gaNAya, ema pUrve antarnadIonI parivAranadIonA abhAvasadabhAvanI carcAne aMge darzAvyuM che. vaLI sUryathI caMdra mahaddhika ane vizeSa puNyazALI che, mATe AkAzamAM dekhAtA sarva nakSatra graha ane tArA te caMdrane parivAra che. sUryanA parivAra tarIke caMdraparivArathI jUdA nakSatra graha Adi kaMI paNa nathI, Indra padavI bannene che, paNa parivAra ane mahaddhikatAmAM e taphAvata che. 28 nakSatranAM nAma A pramANe -
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka caMne parivAra 27 1 abhijit 11 rohiNI 21 citrA 2 zravaNa 12 mRgazIrSa 22 svAtI 3 dhaniSThA 13 AdrA 23 vizALa 4 zatabhiSeka 14 punarvasu 24 anurAdhA 5 pRvobhAdrapadA 15 puNe 25 bhecchA de uttarAbhAdrapadA 16 AleSA 26 mUla 7 revatI 17 maghA 27 pUvASADhA 8 azvinI 18 pUrvAphAlganI 28 uttarASADhA 9 bharI 19 uttarAphAlganI 10 kRttikA 20 hasta - lakika graMthamAM azvinIthI paheluM bIjuM Adi nakSatra saMkhyA gaNAya che, ane ahiM jainazAstromAM abhijitathI prAraMbhIne nakSatrano krama gaNAya che tenuM kAraNa ke yuga-avasarpiNI Adi moTA kALabhedonA prAraMbha samaye caMdra abhijita nakSatranA dezamAM ja hoya che mATe tathA nakSatronAM pitApitAnAM niyata 8 maMDale che te AThamAM ja 27 nakSatro niyata sthAne pharyA kare che, parantu maMDala badalAtAM nathI. vaLI ta nakSatramaMDale caMdranA 1-3-6-7-810-11-15 e ATha maMDalamAM ekatra che. tathA AkAzamAM dekhAtAM nakSetre te nakSatradevAnA vimAno che, ane e vimAnomAM te te nAmavALA nakSatradevA adhipati tarIke che, ane vimAnamAM bIjA aneka prajA Adi divALA nakSatradevonI vasati che. tathA vikAlaka aMgAraka lehitAM. zanizcara Adhunika prAdhunika kaNa kaNaka tathA soma maMgaLa budha bRhaspati ityAdi 88 graha che. e paNa grahadevAnA vimAno che ane te vimAnomAM vikAlaka Adi nAmavALA adhipati grahadevA rahe che, ane temAM bIjA prajA Adi bheTavALA paNa aneka grahadevA ane grahadevIo pipAnAnA prAsAdomAM rahe che, AkAzamAM je graho dekhAya che te vimAno ja dekhAya che. vaLI caMdrasUryavatu grahonAM aneka maMDalA nathI, tema nakSatravat niyamita maMDalo paNa nathI, paraMtu merUnI AsapAsa valayAkAre aniyamitabhaMDalanI paddhatie pharatA rahe che, koI vakhata pharatA pharatA bahu dUra jAya che, ane koI vakhata najIka AvI jAya che. koI vakhata pAchA haThIne pazcAta cAlathI paNa cAle che, e pramANe aniyatagatinA kAraNathI zAstramAM niyamita gaNatrInA viSayamAM AvatA nathI, koI rAhu ketu maMgaLa Adi grahe kaMika niyatagativALA hovAthI tenuM gaNita lekamAM pravarta che.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, vaLI anya zAstromAM ekaja caMdra ane ekaja sUrya mAnIne tenI paMcAMga gaNatrI baMdhabesatI darzAvI che ane jenadarzanamAM be caMdra be sUrya gaNune paMcAMgaNatrI baMdhabesatI darzAvI che, parantu lekasamudAyamAM laukika graMtha pramANe ja paMcAMgaNatrI pravarte che, ItyAdi ghA vaktavya zrI caMdraprajJapti -sUryaprajJapti Adi jainazAstrothI jANavA gya che. upara pramANe eka caMdranA 28 nakSatra ane graha hovAthI A ja badviIpamAM be caMdra che, mATe ja buddhIpamAM pada nakSatra ane pa76 graha che ema jANavuM. 5 178 che. avatA:-have A gALAmAM eka caMdrane tArA parivAra darzAvAya che-- chAsadvisahasaNavasaya-paNahattari tAra koddikoddiinnN| saNaMtareNavussehaMgulamANeNa vA huMti // 179 // zabdArtha - chATTisadasa=chAsaTha hajAra diyodaLa=koDAkoDI vasava=navase sannatA vI=athavA saMjJA pamttara=paMcAttara sepuramAbha=utsadhAMgulanApramANa vaDe tAra tArA vAM hRti athavA hoya che. saMskRta anuvAda. padpaSTisahasranavazatapaMcasaptatiH tArakakoTikoTInAM / saMjJAntareNa votsedhAMgulamAnena vA bhavaMti // 179 / / thALa - chAsaTha hajAra navasA paMcottara koDAMkaDI tArA eka caMdrane parivAra che. ahiM kaDAkaDipadane koI saMjJAnara mAne che, athavA utsadhAMgulanA pramANathI eTalA tArA hoya che, ema be rIte abhiprAya che. te 179 che viratAH -eka koDane kaMDe guNatAM kaDAkaDi saMkhyA kahevAya, jeTalI koDAkaDi kahI hoya teTalI saMkhyAne koDaguNa karI puna: kaMDaguNa karavI. ahiM 66975 koDAkaDi kahI che tethI pahelIvAra kroDe guNatAM 669750000000 ane bIjI vAra koDe guNatAM 6697pa0000000,0000000 saMkhyA Ave teTalA tArA eka caMdrano parivAra che, have ahiM zaMkA e upasthita thAya che kejaMbadvIpanuM pramANa 1 lAkha yojana che, ane tenuM kSetraphaLa 79056971pa0
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka candranA tArA parivAra, 299 ceAjana te ati alpa che, ane tArAonI saMkhyA ghaNI che, tA eTalA tArA ja dbIpanA AkAzamAM kevI rIte samAya ? tenA uttara tarIke graMthakAre gAthAmAM ja samAdhAna karyuM ke--ahiM kADArkADi e zabda kAi amuka saMkhyAnI sannAvALA che, eTale kADADi zabdathI prasiddha sakhyA je kroDathI kroDaguNI Ave che te ahiM na letAM kAika evI alpa saMkhyA ja grahaNa karavI, jema leAkamAM 20 nI saMkhyAne paNa keArDi kahevAya che, tema ahiM paNa evI ja koi alpa saMkhyAne kADi kahIe tA teTalA tArA ja advIpamAM sukhe samAi rahe, athavA bIjA AcAryA A bAbatamAM ema kahe che ke--kADAkArDi saMkhyA tA prasiddha saMkhyA ja [ [ coda zUnyavALI ] levI, parantu tArAnAM vimAnAnuM mApa utsedhAMgulathI jANavuM, parantu puruvina vimALA. Adi pATha pramANe pramANAMguladhI na ANavuM, jethI jaddIpanu kSetraphaLa 7905697150 yAjana che te pramANAMgulanA hisAbe che, tene utsAMgula pramANe [ 400 vA 1600 guNa karatAM jaddIpanuM AkAza ghaNuM moTu gaNAya, ane teTalA AkAzamAM prasiddha kADArkADi saMkhyAvALA 66975 kADAkArDi tArAo sukhe samAi zake. e pramANe ja bUDhIpanA AkAzamAM tArAo samAi rahevAnA sabaMdhamAM e AcAryAnA be jUdA jUdA abhiprAya zAstramAM prasiddha che te A gAthAmAM paNa darzAvyA, k ahiM pramANAMzula zuM ane utkrAMzula zuM ? te khakhata zrI chatsagreDaNImAM AvI gai che, mATe ahiM te varNavavAnu prayeAjana nathI, mAtra eTaluM ja samajavA cegya che ke-utsedhAMgulathI pramANAMgula rA guNa 400 guNa 1000 ** ahiM jaMbudrIpanA kSetraphaLa) pramANe TaluM ja AkAza gaNIne temAM tArAonAM vimAna samAvavAnI vAta jaNAvI, paraMtu bI rIte vicAra e tA jaMbudrIpanA kSetrakaLa jeTaluM ja AkAza zA mATe gaNavuM? 11 yojana jeTaluM tiSmatara uMcuM che. te uMcAI gaNIe tA punaH 110 guNa AkAza eTala ghanaphaLa pramANe AkArA paNa gaNavuM hoya tA gaNI zakAya tema che, kAraNa ke tArA pAtipratanI uMcAImAM prAraMbhathI paryanta sudhI rahyA che, ama paNa zAstramAM mAneluM che, cA yotipratanuM ghanaphaLa gaNIne punaH tArAAnuM pramANa usevAMgulathI gaNIe te paN tArAonA samAveza mATe Nu kSetra maLI Ave tema che. vaLI bIjI vAta e che ke- bRdIpanA keTalAka tArAmane lavaNusamudranA AkAzamAM paNa rahelA gaNIe tA paNa zu hAni ! lavaNusamudranA caMdranA tArAomAM e tArAe mizra kema thAya ! evA tarkane paNa avakAza nathI, kAraNa ke lavasamudranA caMdra samudramAM ghaNuM dUra che, ane tyAM cAra caMdranA parivAra mATe kSetra ghaNuM che. mATe A sarvavaktavyasamAdhaiya tarkavAdarUpa che, tethI satyaniya zrI sarvajJagamya,
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita guNa ane 1600 guNa ama yathAsaMbhava ghaNuM moTuM che. kaI padArtha mATe kaI rIte ane koI padArtha mATe bIjI koI rIta yathAvasthita mApa levAya che, mATe jyAM jema saMbhavatuM hoya tyAM teTalA guNa pramANagula gaNIne te vastunuM mAna jANavuM yogya che ke 179 che anA :-have kayA kapanA samudramAM keTalA graha nakSatra tArA hoya ? tenuM karaNa kahevAya che - gaharirakatAragANaM, saMkhaM sasisaMkhasaMguNaM kAuM / icchiadIvudahimmi a, gahAimANaM viANeha // 180 // zabdArtha - T IRI[--grahanakSatra tArAonI | 0i3-IlA sarva-saMkhyAna varUTarami-dvIpasamudramAM masiM--candranI saMkhyA sAthe ThArUmA-grahAdinuM pramANa sA 1-guNAkAra karIne vA-jANo saMskRta anuvAda. grahaRkSatArakANAM saMkhyAM zazisaMkhyAsaMguNAM kRtvA / iTadvIpasamudra ca' grahAdimAna vijAnIta // 180 // vagAthAtha-grahanakSatra ane tArAonI saMkhyAne caMdranI saMkhyA sAthe guNAkArakarIne chalA dvIpa vA saidramAM prahAdikanuM saMkhyA pramANa jANe [ jANavuM | 5 180 || vattarAtha:-grahanI saMkhyA 88, nakSatranI saMkhyA 28, ane tArAonI saMkhyA dada975 kaDAkoDi che, te pUrvagAthAmAM eka caMdranA parivArarUpa kahelI che, mATe ja dIpamAM vA samudramAM jeTalA caMdra hoya teTalA caMdranI sAthe te saMkhyAne gueIe to ta kIpa vA samudramAM sarva grahanakSatra nArAnI rAkhyA Ave. jemaMke-jaMbadrIpamAM 2 caMdra che tA 176 graha, 56 nakSatra ane 133950 keDa ke TI tArA jabadrIpamAM che, ane puSkaradvIpamAM chare caMdra che, tA 8887ra=} 6336 graha, ( ra428e | 2016 nakSatra, ane (7ra466975=] 4822200 kaDAkaDI tArA apuSkaradvIpamAM che, e pramANe yAvatuM svayaMbhUramaNasamudrasudhI grahAdijANavAnI eja rIti che ! 180
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aDhIdvIpamA jyotiSIonI saMkhyA // jyotiSInAM nAma, jabUlavaNa dhAtakI kAledadhi dvIpamAM samudramAM khaMDamAM samudramAM puSkArArdha dvIpamAM vimAnanuM pramANa Bje caMdra 2 4 12 chara pha kta maMda | adhika kara 26 jana adhika tethI alpa ahIdvIpamAM jyotiSIonI saMkhyA grADa 176 upara 10pada 3696 336 2 gAu tethI adhika tethI alpa nakSatra pada 112 336 1176 : ra016 1 gAu tethI adhika che tethI a5 ' 133950 ra67900 80300 2812950 kevA keDI keke. ke. koi kATa kA 4-rarara00 kA kA tArA kA gAu tathI adhika tethI ame 281
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. martT:-pUrvagAthAmAM dvIpasamudromAM grAdikanI sarvasaMkhyA jANavAne te dvIpanI caMdrasiMkhyA sAthe guNAkAra karavAnuM kahyuM, paranta kayA dvIpamAM vA samudramAM keTalA caMdra vA sUrya che ? te jANyA vinA grahAdisaMkhyA jANI zakAya nahiM, mATe A gAthAmAM dvIpa vA samudramAM caMdrasaMkhyA jANavAnuM karaNa kahevAya che, te A pramANe- cau cau bArasa vArasa, lavaNe taha dhAyaimmi sasisUrA / paraodahidIvesu a, tiguNA puvvillasaMjuttA // 181 // . zabdArtha:dhAni-dhAtakIkhaMDamAM 38 vesu-samudromAM ane krIpAmAM samasUvA-caMdra ane sUrya taUTI-traNa guNa karIne para [ ]- tyArapachInA TdevamaMgutta-pUrvanA caMdrAdi sahita karavA. saMskRta anuvAda. catvArazcanvArI dvAdaza dvAdaza lavaNa tathA dhAtakIkhaMDa zazisUryAH / parata udadhidvIpeSu ca, triguNAH pUrvasaMyuktAH // 181 // TyArtha:--cAra caMdra cAra sUrya lavaNasamudramAM che, bAra caMdra bAra sUrya dhAtakIkhaMDamAM che, tyArapachInA samudrAmAM ane dvipamAM triguNA karIne pUrvanA sarva caMdrasUrya umeravA, che jethI AgaLa AgaLanA dvIpasamudramAM caMdrAdikanI saMkhyA Ave che. meM 181 che fvanAtha:-jaMbadvIpamAM 2 caMdra ane 2 rasUrya che te 169 mI gAthAmAM kahevAI gayuM che, tyArabAda lavaNasamudramAM 4 candra 4 sUrya che, tyArabAda dhAtakadIpamAM 12 caMdra 12 sUrya che, ane tyAra pachInA samudramAM ane dvIpamAM caMdrasUryanI saMkhyA jANavI hoya to te mATe karaNa kahe che-je samudra vA dvIpamAM caMdrasUrya jANavA hoya tethI pUrvanA [ pAchalA | dvIpa ve samudramAM caMdrasUryanI je saMkhyA hoya tene traNagaNI karIne tethI paNa pahelAMnA dvIpasamudromAM jeTalI caMdrasUrya saMkhyA vyatIta thaI hoya te sarva A guNAkAramAM umeravI, jethI chelA dvIpa vA samudramAM caMdrasUryanI sarvasaMkhyA prApta thAya, te A pramANe- dhAtakIkhaMDamAM 12 caMdra 12 sUrya jANelA che ane tethI AgaLanA kAlodadhisamudramAM jANavAnA che, te dhAtakIkhaMDanA 12 caMdrasUryane 3 guNa
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyakSetramAM candrasUryanI vyavasthA. 283 karatAM 36 AvyA, temAM te pahelAMnA vyatIta thayelA lavaNusamudranA 4 ane jaMbuDhIpanA 2 maLI6 caMdrasUrya umeratAM kAleAdhisamudramAM 42 caMdra kar sUrya prApta thayA, puna: e 4ra ne 3 guNA karatAM 126 thayA, temAM dhAtakInA 12 lavaNanA 4 ane jagRdvIpanA 2 maLI 18 caMdrasUrya umeratAM puSkaradvIpamAM 144 cadra 144 sUrya AvyA, ane tenuM ardha karatAM ardha puSkaradvIpamAM 72 caMdra 72 sUrya prApta thayA, e pramANe caMdrasUryanI saMkhyA jANavAnuM 'karaNa kahyuM 51815 jyAtiSIA manuSyakSetramAM kevI rIte rahelA che ? tathA keTale dUrathI draSTigocara thAya che ? ityAdi A gAthAmAM kahevAya che 14-~~ have e caMdrasUryAdi NarakhittaM jA samaseoNicAriNo sigghasigghataragaiNo / dipihamiti khittANumANao te NarANevaM // 182 // zabdA citta--narakSetra, aDhIDhIpa nar --sudhI samameLi samazreNie vaLio- cAlanArA sidhdhasidhdhatara-zIghra zIvratara Th-gativALA, cAlanArA - viTviT-draSTitha, draSTigAcara kRti-Ave che, thAya che vitta anumAno-kSetrane anusAre LALa-manuSyAne vaM-A pramANe saMskRta anuvAda. narakSetraM yAvat samazreNicAriNaH zIghrazIghrataragatayaH / draSTipathaM yanti kSetrAnumAnataste narANAmevaM / / 182 // gAthA$:-----te caMdrAdi jayAtiSIe manuSyakSetrasudhI samazreNie cAlanArA che, 1 caMdranI sakhyAjANavAnuM. A karaNa puSkaradrapa sudhI ke AgaLanA sadvIpa samudrAna mATe che ! te saMbadha vicAravA bahu duSkara che. kAraNa ke adIdIpanI bahAra caMdra sUrya kevI rIte rahyA che ? tene nirNaya jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI A karaNa mATe paNu nirNaya tha zake tema nathI, mATe A sabaMdhamAM visa MvAdanI carcA anyagraMthothI navA yogya che, puSkarA dvIpa sudhI te A karaNa ane cadra nI samazraNamATe ke paNa prakArano visaMvAda nathI.
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ^= * * 284 zrI laghutrasamAsa vistarArtha sahita. ane kramaza: zIdhra zIdhratara [adhika adhika jhaDapathI] gati karanArA che, tathA kSetrane anusAre (moTA nAnA kSetra pramANe) manuSyone ! darathI vA najIkathI ] draSTigocara thAya che, te A pramANe che 182 che vistAH -pukarArdhadvIpasudhInA aDhIdviIpa ane be samudra jeTalA athavA 45 lAkha jana jeTalA manuSyakSetrasudhImAM eTale saMpUrNa manuSyakSetramAM jeTalA jyotiSIo che, te sarve naMbudvIpanA merUthI be bAjue be samaNie rahIne pharatA rahyA che, arthAt manuSyakSetramAM sarvamaLIne 13ra caMdra tathA 13ra sUrya che, tyAM merUnI pUrva dizAmAM jyAre dara caMdranI eka samazreNi merUne pradakSiNA detI phare tyAre bIjI 66 caMdranI samazreNi eja meranI pazcima dizAmAM pradakSiNe detI phare, jethI 13ra caMdranI eka meTa sIdhI paMktinA be vibhAga, vacce merU AvavAthI thayelA che, eja rIte 13ra sUryanI paNa eka moTI samazreNiva merU AvavAthI dadadada sUryanI be zreNi gaNAya che. zreNimAM rahelA caMdrasUryomAne keeka paNa caMdrasUrya zreNithI khasato ke A pAche ke paNa vakhata thatA nathI. e rIta meranI AsapAsa be zreNi caMdranI ane be zreNi sUryanI maLIne cAra zreNio eja merUne pradakSiNA detI phare che, paraMtu dhAtakIhIpanA be meru ane puSkaradvIpanA be merUnI AsapAsa jyotiSIonI pradakSiNA nathI. vaLI nakSatra graha ane nArAonI samazreNie paNa e rIte sarakhA sarakhA nAmavALAnI jANavI, jema ke da6-6 abhijItu nakSatronI be samaNi, da6dara zravaNa nakSatranI be zreNi ItyAdi rIte aAvIsa nakSatrAnI darekanI da6-66 nI be samazreNi che, jethI merUnI AsapAsa nakSatranI pada zreNio che, eja rIte dareka nAmavALA grahanI 66-6 nI be zreNio hovAthI merUnI AsapAsa grahanI 17 zreNio che, e rIte tArAnI samazreNio paNa yathAsaMbhava pitAnI meLe vicArI levI. 0 1 samajanAra: // tathA caMdra sarvathI maMdagativALA che, tethI sUrya adhika gativALA che, tethI graha nakSatra ane tArA anukrame adhika adhika gativALA che. dRti pratara gatiH | tathA 176 ane 178 mI gAthAmAM udayaastanuM antara kahevAyuM che, te udayaastanA antarathI ardha draSTigocaratA hoya che, tyAM jaMbadvIpamAM kSetra nAnuM 1 athavA samaNimAM rahIne maMDalAkAra karavAnuM hovAthI 66-6, sUryo paNa pUrva pUrvathI kramaza: zIdhragativALA che, jemAM dareka benI saMmati hoya che, e rIta caMdrAdi paNa jANavA.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Xxxxxxx H H H H H X X X X xxxxxxxxx S zrI maheAya prInTIMga presa, dANuApITha-bhAvanagara, // aDhI dvIpamAM caMdra sUryanI 4 sUcIzreNi // vahAra valayazreNi. 3D D ~D ~D D bU dvI jaMbUno merU 50 D D D ~D D - A *AN 12131415 57 25113 3 Fete 2107 *g npye 250k fore Od xxx [ gA0 186, pR. Apr MN 284 ] X X X X X HHHHH HH HH HHHHHHM
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyakSetramAM candrasUryanI vyavasthA. 285 hovAthI ( 1 lAkha jana mAtra hovAthI ) paridhi paNa 31darara7 yojanathI adhika te hAne che, mATe paridhine anusAre pUrva kahyA pramANe 94para6 phU jana udayAtanuM antara che to tethI ardha 47ra63 draSTigocaranA paNa alpa che, draSTigocaratA sabhyantaramaMDale vartatA sUryanI che, ane sarvabAhya maMDale vartatA sUryanI 178mI gAthAmAM kahyA pramANe tethI ardhabhAganI 31831 jananI che, tyArabAda lavaNasamudrAdikSetromAM vadhatA vadhatA kSetrapramANe maMDala paridhine anusAre udayaastAntara ane draSTigocaratA paNa ghaNuM adhika adhika vadhatI jAya che, te yAvat pukarArdhadvIpanA paryantamaMDalanI paridhi ghaNuM maTI hovAthI tyAMnuM udayaastAntara ane draSTigocaratA paNa ghaNA jana pramANe hoya che tethI tyAMnA manuSyone sUryodaya ja budvIpanA mananI apekSAe ghaNe darathI dekhAya che, tema sUrya asta pAmatA paNa ghaNe dUrathI dekhAya che, have te keTalA jana dUrathI dekhAya che te A pramANe, eTale AgaLanI gAthAmAM kahevAya che te pramANe jANavA. me 182 avataT:- pUrvagAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gALAmAM puSkaradvIpanA manue caMdrasUryane udayaasta pAmatA keTalA jana krathI dekhe te kahevAya che - paNasayasattattIsA, cautIsasahassa lakaigavIsA / pukaradIvaDaNarA, puvveNa 'vareNa picchaMti // 183 // zabdArtha - TTmAnattama-pAMca sADatrIsa | purIjA-puSkaradvIpAInA manuSya paffmanama-zAtrIsa hajAra | puw-pUrvadizAmAM udaya pAmatA 26mAM-ekavIsa lAkha avara-pazcimadizAmAM asta pAmata ti -dekhe saMskRta anuvAda. paMcazatAni saptatriMzadadhikAni catustriMzacchahasrANi lakSANyekaviMzatiH / puSkaradvIpArdhanarAH pUrvasyAmaparasyAM prekSante [ pazyanti ] // 183 / / jAthA-ardha puSkaradvIpanA mana pUrva dizAmAM udaya pAmatA sUryane ekavIsa lAkha trIsa hajAra pAMcaso sADatrIsa pejana dUrathI dekhe che, temaja eTaleja dUrathI pazcimadizAmAM sUryane asta pAmate dekhe che ke 183
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. vistArtha:-ardha puSkaradvIpane paridhi 45 lAkha jana vyAsane anusAra gaNitarIti pramANe 14230249 (ekajhaMDa beMtAlIsa lAkha trIsa hajAra basa ogaNapacAsa yojana che, tenuM pUrva darzAvyA pramANe , traNadazAMza) tApakSetraprakAzakSetra gaNavAthI prathama daza vaDe bhA. gatAM 14ra3024 6 AvyA tane 3 vaDe 10)14230249(14230240 guNatAM 4ra69074 AvyA, eTaluM pra 14230240 kAzakSetra che athavA eTaluM udaya astanuM zeSa , antara che. jethI enuM ja ardha karatAM 1423024-8 213457 vA jeTalI draSTigocaranA 4ra6907- 27 AvI, ahi vA ne e guNavAthI +20-20 21 ane 10 ne e guNavAthI 60 ) 496974-7 (prakAzakSetra 42190564 - 2134pa37 Ave jethI ? e sarakhA aMka gaNatAM 2) 7 (sAA daSTigocara *2134pa37. jana darathI puSkarAdhadvIpanA manuSyo sUryane udaya pAmatA dekhe ane eTaleja darathI sUryane asta pAmate dekhe. | ti vitA | avatAT:-- have manuSyanI bahAranA caMdrasUryanuM svarUpa darzAvAya che-- NarakhittavahiM sasiravi-saMkhA karaNaMtarehiM vA hoI / taha tattha ya joisiA. acaladdhapamANasuvimANA // 184 // zabdArtha - riddhittaradi-narakSetra bahAra no sigA-jyotiSIo safsara vimavA-caMdra sUryanI saMkhyA ! 27-sthira tAri bIjA karaNa vaDe 45mA-ardhA pramANanA vA-athavA, paNa fmA-suMdara vimAnavALA taru tatha-tathA tyAMnA 4 jakhadIpavana prakAdhIpamAM sarvottaramaMDala vartatA aMtima ( 66mA ) sUryanI apekSAe uda udayaastAntara athavA daragAcatA cheda zaMka ane sarvabhAdyamaMDala vakhata a95 atara vA dRSTigocaratA hoya, ane e pramANe 66mAM mRnuM abhyantaramaMDala mAnuSAttara parathI athavA manAvakSetra paryanta bhAgathI aMdaranA bhAgamAM 51 0 04 khamatuM najIka hoya che, ane te sthAne maMDalane paridhi paMkta paridhithI apa hoya che, jethI dayaastAntara alpa ane dRSTigIcatA 5 2168537ra : yAjanathI apa hAya, te ahi bAzcama DalanI ape kSAe udayAstanuM antara tathA dRSTigocaratA 2134pa3ra kevI rIte prApta thAya ? te zrI bahutagamya.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyakSetranI bahAra candrasaryanuM svarUpa 287 saMskRta anuvAda narakSetrAvahiH zaziravisaMkhyA karaNAntareNa vA bhavati / tathA tatra ca jyotiSkA acalAdhapramANasuvimAnAH // 184 // gAthArtha -manuSyakSetrathI bahAra caMdrasUryanI saMkhyA pUrve kahelA triguNapUrva yukta karaNathI thAya che athavA bIjA kAgavaDa paNa thAya che. tathA tyAM rahelA tiSIe gativALA nathI paNa acala sthira che, ardha pramANavALA che, ane vizeSa suMdara vimAnavALA che ! 184 vistAtha:-- manuSyatrasudhInA candrasUryanI saMkhyAANavAmATe 181 mI gAthAmAM triguNapUrva yuktanuM karaNa kahevAyuM che, teja karaNavaMTe manuSakSetranI bahAranA candrasUryanI saMkhyA jANI zakAya che, athavA bIjA koI kAraNavaDa paNa saMkhyA prApta karI zakAya che-ahiM kahevAnuM tAtparya e che ke-manuSyakSetranI bahAranA caMdrasUryone manuSyatravata samaNivALA mAnIe to pUrvokta karaNa pramANe je saMkhyA Ave teTalA ja caMdrasUrya hoya che, ane je valaya zreNie paridhi sarakhI goLAkAra zreNimAM rahelA mAnIe to bIjA kAraNathI upajanA saMkhyA jeTalA caMdrasUrya hoya che. tyAM maNinA mata pramANa mAnuM dhAra parvatathI bahAranA adhAM puSkaradvIpamAM 8 lAkha yojanamAM ] chara caMdra ane ura sUrya hovAthI kada-36 nI paMkti caMdranI tathA 36-36 nI be paMkti sUryanI te aMdaranA puSparArdha sarakhI ja hoya. ane je valayaNi mAnIe te mAnapAttara parvatathI 50 hajAra yojana dare pahalI varava ji. che, temAM 7ra caMdra ane sUrya paraspara aMtarita | caMdra sUrya-caMdra-sUrya-caMdra e rIta : rahyA che, tyArabAda 1 lAkha yojana dara bIjI paMkitamAM be caMdra e sUrya adhika maLIne 74 caMdra 74 sUrya paraspara aMtarita rahyA che, e pramANe yAvatuM AThamI 1-144 | paMktimAM 172 caMdrasUrya rahelA che, dareka paMkti lAkha lAkha janane 2-148 antare AvelI che. mATe purAIthI AgaLanA dareka drIpa vA 3-15ra samudra jeTalA lAkha janano hoya tyAM teTalI paMkitao hoya, 4-156 jemake-puSkara pachIne vArUNuMvarISa 14 lAkha janane che te 5-160 tyAM 64 paMkitao valayAkAre che. A pramANe bAhyapuSkarArdhamAM 8 paMkitaomAM sarvamaLIne 1264 caMdrasUrya samudita hovAthI jarUra 9--168 caMdra ane dakara sUrya che. A pramANe dareka paMktimAM AgaLa AgaLa 8-17ra | be caMdra be sUryanA vadhAro karavA eja bIjuM valayapaMktine anu1ra64 sAre jANavuM. ane e rIta manuSakSetranI bahAranA caMdrasUryo mATe zAstramAM be abhiprAya maLavAthI kaMI paNa nirNaya kahI zakAya nahi.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita. tathA bahAranA caMdrasUrya sthira hovAthI jyAM rAtri tyAM sadAkALa rAtri ane jyAM prakAza tyAM sadAkALa prakAza ja hoya che. tathA manuSyakSetranA - tiSIonAM vimAnathI bahAranA caMdrasUryAdinAM vimAne ardhapramANamAM che, jethI caMdranuM vimAna eka yajananA ekasaThIyA 28 bhAganuM sUryanuM 24 bhAganuM grahanuM 1 gAunuM nakSatranuM be gAunuM ane tArAnuM aDhIso dhanu pramANanuM che, tathA manuSyakSetranA jyotiSIo ardha kaviTha (DuM) phaLa [ardhaghanagoLanA AkAre che, ane bahAranA jyotiSIo pAkI IMTa sarakhA eTale laMbacorasa AkAranA che. temaja adhika suMdara vimAno che-ahiM pAkI iMTanuM draSTAnta te vimAnanI rakta kAMtine sUcavavA mATe che. tathA prakAza-antara ityAdi adhikavarNana anyagraMthathI jANavA yogya che || rUti vAghadvIpasamudrata kata svarUpa avatara:-A jaMbadvIpanA prakaraNamAM jaMbadvIpa vRttapratara (gALa thALI sarakho) che, te teno paridhi-gherA keTale? te A gALAmAM kahevAya che - iha parihi tilakAsolasahasa sayadunni pauNaaDavIsA / dhaNuhaDavIsasayaMgula-terasasaDDhA samahiA ya // 185 // zabdArtha - -ahiM, jabudvIpano dhanurda-dhanuSa vari-paridhi gherAva TAya-ekasAaThThAvIsa tikSADhasA-traNa lAkha solahajAra rAjetaramamaGgA-sADAtara aMgula nayarniM-baso 7mAM ane kaMika adhika vAvA-pANIaThThAvIsa saMskRta anuvAda. atra paridhistrINi lakSANi poDazasahasrANi dve zate pAdonASTAviMzatiH / dhanuSo'STAviMzatyadhikazatamaMgulAni trayodazasAdhAni samadhikAni ca // 185 / / gAthArtha--ahiM jaMbadvIpano paridhi eTale gherA vaNalAkha sAlahajAra baso piNIaThThAvIsa jana-eka aThThAvIsa dhanuSa sADAtera aMgula ane tethI paNa kaMIka adhika che. te 185 che vistarArtha - jaMbadvIpanI jagatInI bahArathI jagatIne aDIne je jaMbadrIpanI pradakSiNA pharIe to 31622nA ejana, 128 dhanuSa ane 1lA aMzuddha
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15-1 ~ ~ jaMbudvIpanuM kSetraphaLa uparAnta kaMika adhika, eTaluM cAlavuM paDe. e goLa vastuono paridhi athavA parigha kahevAya che. e paridhinuM pramANa kaI rIte prApta karI zakAya ? tenuM karaNa te 188mI gAthAmAM ja kahevAze, ane ahiM to kevaLa paridhinuM pramAbhuja darzAvyuM. tathA ahiM "kaMIka adhika" ema kahyuM te 13aa aMgula uparAnta yava-mUkA-lIba Adi pramANa Ave che mATe. tathA 22aa jana kahyA temAMnA vA jananA 3 gAu gaNIe te jana saMpUrNa rahe jethI che. gA. dha. aM. 316rara7-3-12-13 e aMkathI paNa jabUdIpane paridhi gaNAya 18pA jhavatA:have A gALAmAM ja badrIpanuM gaNitapada [kSetraphaLa kahevAya chesgsynnuaa koDI, lakAchappanna cauNavai sahasA / saDhasayaM pauNadukosa saDDhabAsaTThikara gaNiaM // 186 // zabdArtha - mAmathaka-sAta navu kola-piNa be gAu 3gvascAraNa saphuvAsari-sADIbAsaTha hAtha saphula-doDhasA gaM-gaNitapada-kSetraphaLa saMskRta anuvAda. saptazatAni navatyadhikAni koTayo lakSANi paTpaMcAzacaturnavatimahasrANi / sArdhazataM pAdonadvikrozaM sArdhadvipaSTikaraM gaNitaM // 186 // gAvAI:- sAtasonevuM kroDa chappanalAkha corAhajAra doDhasA jana paNa yojana. gA. hAtha. be koza ane sADIbAsaTha hAtha [ 7905694150-1-dazA eTaluM gaNitapada che. me 186 vitarArdhaH--jabUdvIpanI bhUmine kaI pattharanI lAdIothI maDhavA che to 1 yejana lAMbA 1 yojana paheALA evA samacArasa patthara 7905694150 joIe, uparAnta 1 yojana lAMbA ane 1 gAu pahoLA evA 1aaaa patthara * ahiM jema vajananA kakaDA samacAra gayA, tema gAu ane aMgulanA kakaDA samacAra kema nahi ? e tarka thAya to paNa e gaNitarIti pramANe tema banI zakatuM nathI eTaluM ja samajavuM regya che. e gaNitanI samajanA kilaSTa varNananuM ahiM prayojana nathI, 37
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra90 zrI laghukSetrasamAsa vistarAtha sahita. joIe, ane te uparAnta eka jana lAMbA ane eka aMgula pahelA evA darA patthara joIe, to Akho jaMbadvIpa pattharathI maDhAI rahe. jema 8 hAtha lAMbA ane 8 hAtha pahoLA eka samacorasa oraDAmAM 1 hAtha lAMbI ane 1 hAtha pahoLI pattharanI lAdIo jaDavI hoya to [ 848= ] 64 lAdIe joIe tema A jaMbadvIpa jaDavAne upara kahelA patthara joIe, jethI tAtparya e che ke jaMbudvIpanI bhUminA jana jana pramANa samarasa khaMDa karIe to 790 kaMDa ityAdi jeTalA thAya. A gaNitane gaNitapada-kSetraphaLa athavA pratara kahevAya che. je padArtha carasa hoya tenI laMbAI pahoLAInA guNAkAra jeTaluM ja kSetraphaLa Ave, paraMtu je thALI sarakhA goLa AkAravALA padArtha hoya tenuM kSetraphaLa judI rIte Ave che, ane te rIti paNa 188 mI gAthAmAMja kahevAze. * 186 che // vRttapadArthanuM gaNita prakaraNa // vijam:-have vRtta padArthonA 8 prakAranA mApanuM gaNita kevI rIte thAya ? te kahevAya chevttttprihiN ca gaNiaM, aMtimakhaMDAi usu jiaM ca dhaNuM / bAhuM payaraM ca ghaNaM, gaNehiM eehi karaNehiM // 187 // zabdArtha - vAraM-vRtta padArthanA paridhine vANuM-bAhane, bApAne gaNitapadane, kSetraphaLane pA-pratone, kSetraphaLAne tamarA- chelA baMDathI prAraMbhIne dha-ghanane 3su-pune, bANane -gaNe ni- ivAne, guNane, derIne riM-A [ AgaLa kahevAtA ] gha-dhanu khune, dhanuSane rahuMkaraNavaDa, rInivaDe saMskRta anuvAda vRttaparidhiM ca gaNitamantimakhaMDAdi' [ dInAmipuM ] jIvAM ca dhanuHpRSThaM / vAhAM katAM ja naM nAma: vAra | 287 | jayArtha:-vRttavastuno paridhi, gaNitapada, chellA khaMDa vigerenA iSa
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ paridhi tathA kSetraphaLa jANavAnI rIti. 201 athavA chelA khaMDathI gaNAtA iSu, jIvA, dhanu:pRSTa, mAhA, pratara, ane ghana e Adya mApane A AgaLa kahevAtA karaNeAvaDe [gaNitarItiAvaDe] gaNeA gaNavA. / / 187 5 vistArtha: --vRttavastunA gherAvA te dhi, amuka mApanA samacArasa khaMDa te nitapa, chellAkhaMDa vigerenA athavA chellAkhaDathI mAtA viSNubha te RSa athavA dhanu: pRSThanA madhyathI jIvAnA madhyabhAga sudhIne vibha te pu, athavA khANa, khaMDathI chellI laMbAi te navA, khaMDa paryanta gherAvA ( khaMDita gherAvA ) dhanu:", athavA dhanu AkAravALA khaMDanA kAmaDIbhAga te dhanu: pRSTha, khaMDanI be bAjunAM paDakhAM te cA, khaMDanu kSetraphaLa te vrata, athavA cArasa padArthanI lakhAi paheALAinA guNAkAra te pratara, tathA lakhAi paheALAi ane uMcAine guNAkAra te na. // 187 // avataraLa:--pUrva gAthAmAM karelI sUcanA pramANe have A gAthAmAM prathama paridhi jANavAnI rIti ane tyArabAda gaNitapadma jANavAnI rIti darzAvAya che---- virakaMbhavaggadahaguNa - mUlaM bahassa parirao hoi / viThuMmapAyayALo, pario taAE ganisapayaM // 188 // vivamavagna-vibhanA varga vadhu dazaguNu karI mU M--tenu vargamULa kADhatAM vaTTamsa-vRtta padArtha nA ro hor -paridhi thAya che. zabdAH-- - viOma-viSNu bhanA pAcamuLiyo-cAthAbhAge guNele raro-paridhi tama--te vRtta padArthanu rAziJayaM--gaNitapada thAya che saMskRta anuvAda, viSkaMbhavargadazaguNamUlaM vRttasya parirayo bhavati / viSkaMbhapAdaguNitaH parirayastasya gaNitapadam || 188 // * ahiM saMpUrNa vRttavastunAM paridhi ane gaNitapada hAya che, ane eja sa MpUrNa vastunA deza bhAganAM yu Adi 6 mApa hoya che, jethI gaNitapada ane pratara e enA prAyaH sarakhA arthamAM visaMvAda na jAvo,
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ *,* * * * * 292 zrI laghutrasamAsa vistarAI sahita. gAthA -viSkabhanA vargane dazaguNa karI tenuM vargamULa kADhatAM vRttavastune paridhi Ave che, ane eja paridhi vidhvaMbhanA pA bhAge [ cothA bhAge ] guNyA cho te vRttavastunuM gaNitapada thAya che [ arthAt paridhine vidhvaMbhanA cothA bhAge guNatAM gaNitapada Ave ] 188 che vistarArtha:----koIpaNa vRttapadArthane jeTale viSkabha-vyAsa-vistAra hoya teno prathama varga kare, eTale tene teTalAe guNavA [jema jano varga 484=16], tyArabAda puna: 10 vaDe guNavA, ane je javAba Ave tenuM vargamULa kADhavuM, tenI rIti A pramANe- vargamULa kADhavAnI rIti | vargamULa kADhavA gya aMkanA chelA aMka upara ! AvuM cinha karavuM tyArabAda - AvuM cinha karavuM, e be cinhanAM ubhIlITI viSamaaMka ane ADIlITI samaaMkane sUcavanArI che, ane bhAgAkAramAM prathama bhAgAkAra viSamaaMka sudhIno [I e cinDavALI prathama lITInA aMka sudhIno | karavAno hoya che, ane utAra vAnA aMka paNa viSama cinDa sudhInA ja utAravA mATe e cinho upayogI che. tyArabAda pahelA viSamacinhasudhInA aMka bAda jaI zake evA varga vaDe bhAgave, ane jenA varga vaDe bAda jAya te mULa aMkane bhAjakasthAne tathA bhAgAkAra-javAbanA sthAne sthApIne tene varga bhAjyamAMthI bAda karI javAbanI rakama punaH bhAjyaaMkamAM umeravI, tyArabAda bhAjya rakama viSamacinhasudhInI nIce utArI bhAjakarakamavaDe evI rIte bhAgAkAra kare ke bhAjaka aMka AgaLa je aMka gaThavAya teja aMkavaDe bhAjaka sAthe goThavAyelA teja aMka sahitano guNakAra bhAjyamAMthI bAda jAya, ane te guNaka rakama puna: javAbasthAne sthApavI, e rIte saMpUrNa rakamanuM vargamULa kADhI zakAya che, tenuM udAharaNa A jaMbudvIpanI paridhidvArA darzAvAya che te A pramANe 10000 no vyAsa viSkano varga karavA mATe * 100000 10000000000 pejane vikhaMbhano varga Avyo. x 10 100000000000 [ so abaja] vargamULa kADhavA gya bhAjya rakama thaI.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ paridhi tathA kSetraphaLa jANavAnI rIti. - | - | - 1 - 1 - | lo bhAjaka 3) 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ( 3 jana. bhAgAkAra je bhAjaka 6, 1) 100 (1 A chae jananA aMkane ekatra karatAM je bhAjaka da2, 6) 39,00 (6 316rara7 jana thayA. + 6 3756 4 tho bhAjaka daphara, 2) 144,00 (2 + 2 12644 5 mo bhAjaka 324, 2) 1756,00 (2 + 2 126484 da ho bhAjaka 63244,7) 49116,00 (7 + 9 44ra7129 7 me bhAjaka da32454 zeSa 484471 zeSa jananA gAu karavA mATe cheH dhavabhAjaka 4 4 [cAra gAuna jana mATe ] 632454) 1937884 (3 gAu 1897362 40522 zeSa gAu x 2000 [ be hajAra dhanuSane 1 gAu hovAthI 632454) 81044000 dhanu. (128 dhanuM ! --632454 1779860 -1264908 5149pa0 505963ra 89888 dhanuSa zeSa vadhyA. x 4 (cAra hAthane dhanuSa hovAthI ] 632454) 355para (0 hAtha [ bhAga na cAlavAthI 0 AvI] 0000003595para hAthe zeSa vadhyA 4 24 632454) 862248 hAtha (13 63254 2304708 traH AgaLa gAu dhanuSa aMgula Adi kADhavA mATe eja bhAjaka sarvatra upayogI hovAthI e dhruvabhAjaka che, ane uparanA chae adhruvabhAjaka gaNAya.
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 ye. gA. dha. gula e pramANe jaMbudrIpanA piridha 316227-3-18-13aa prApta thayA. have eja paridhine viSNu MbhanA eTale ja budvIpanA 1 lAkha ceAjananA pAya-ceAdhA bhAge eTale 25000 vaDe guNatAM ja budvIpanuM gaNitapada Ave tenu aMkagaNita A pramANe-- 316227 yAjana X 25000 == zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. 7905675000 yAjana 13aa aMgula x 25000 337500 aMgula 1897362 407346 316227 91119 aMzula zeSa vadhyA. X 3 gAu 25000 75000 gAu 300000 dhanu + 3515 dhanu. 2000) 3ra03515 (1601 gAu 302000 1515 dhanu. zeSa. 7905675000 yAjana 128 dhanu0 25000 =rU200000 dhanu 96) 337500 (3515 dhanuSa 337440 60 aMzula zeSa. 75000 gAu +101 gAu 4) 76601 (19150 yeAjana 76600 19150 7905694150 ceAjana. 1 gAu zeSa. e gaNitamAM 337500 agulanA dhanuSa karavA mATe 96 vaDe bhAgyA, ane je dhanutra AvyA te 32 lAkha dhanuSamAM umerI 2000 dhanuSane 1 gAu hAvAthI tane 2000 vaDe bhAgyA, javAba gAu AvyA tene mULa gAu 75000 mAM umerI 4 gAunA yAjana pramANe cAre bhAgatAM ceAjana AvyA te ceAjanane mULa yeAjanamAM umeratAM 790 ityAdi yAjana AvyA, ane bhAgAkAramAM sarvatra zeSa vadhyA te sarva adhika gaNAya, jethI e strakaga 1 e vadhelA 96119 agulanA zeSane ATha ATha guNA karI vAraMvAra vabhAjaka 632454thI bhAgatAM anukrame yava-jU-lIkha-vAlApra-ratha-trasareNu ityAdi nhAnAM nhAnAM pramANa paNa Ave che. parantu ahiM mULagAthA 185 mIne anusAre eTaluM ja gaNita upayegI che. tathA e vadhelA zepa pramANe kaIka adhikatA gula uparAnta gaNAya. tathA ahiM 632454 e bhAjakarAzi athavA hedaraza kahevAya tenu adha karatAM paNa yojana javAba Ave, ane tyArabAda vadhelA zeSane gAu Adika guNI eja chedAzivaDe bhAgatAM gAu dhanuSu Adi pramANa Ave. va mULamAM bhAjakathI a javAba ane javAbathI ardha bhAjakarAzi hoya che,
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISa ane jIvA jANavAnI rIta, gA. dha. aM. Nita pramANe saMpUrNa gaNitapada ( kSetraphaLa ) 7905694150-11515-60 jeTaluM AvyuM e pramANe A gaNitapada rIti samaprataravRtta padArthanI gaNAya, parantu valayavRtta ( cUDI sarakhA goLa maMDalAkAra) padArthonAM gaNitapada bIjI rIte che, te rIti gaNitanA jJAtA pAsethI samajavI, ahi tenA vizeSa vistAranuM prayojana nathI. temaja viSamavRttapadArthanAM gaNitapada ane paridhi paNa jUdI rIte hoya che, A rIti te kevaLa samavRttanI ja jANavI. ( rUti samatRzya paridhiramAM, gaNitapadakaraNaM ca // 188 // avatA:-have A gAthAmAM iSa ane jIvA jANavAnuM kAraNa darzAvAya che-- ogAhuusU succia, guNavIsaguNo kalA usU hoi / viusupihutte cauguNa-usuguNie mUlamiha jIvA // 189 // zabdArthagogAdu-avagAha, dUra javuM vidatta-vRttanI pahoLAIne -chapu, bANasthAnIya vistAra jAthA -cAre guNelA puvaDe mujha-nizcaya eja STU-guNatAM ane tenuM TLavALo-ogaNIsaguNo mRdaM-vargamUla kADhatAM 35-kaLArUpa cheSa phuda travA-ahiM javA Ave. viDa-chapu rahita karelI saMskRta anuvAda avagAha iSu sa vaikonaviMzatiguNAH kale" [ ipukalA ] bhavati / vIpu [ vigateSu ] pRthunve catuguNitepuguNite mUlamatra jIvA // 189 // nAthArtha - dhanu pRSThanA madhyabhAgathI ] avagAhIe, jeTalA dUra jaIe teTalA ja nizcaya kahevAya. tathA ogaNIsaguNa karela ISa te kalAIbru : 151 5 dhanuSamAMnA 1500 dhanuSane gA gAu gakhatAM nA gAu, ane zeva 15 dhanunA 6. hAthamAM 60 aMgune rA laya umeratAM 6rA hAtha 186 mI gAthAmAM kahyA pramANe Ave che.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ da zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. kahevAya, tathA iSurahita vRttavastunI paheALAine cAraguNA iSuvaDe guNIne vargamULa kADhatAM je Ave te ahiM jIvA kahevAya // 189 5 vistarArtha:- vRttapadArthanA je eka chelle dezabhAga dhanuSanA AkAra sarakhA thAya che, teTalA dezabhAgane khaMDa kahevAya, te khaMDasthAne chelle dhanunI kAmaThI sarakhA deza piridha te dhanu:pRSTha kahevAya, te dhanu: pRSThanA atimadhyabhAgathI te khaMDanA paryantabhAgasudhIne khANu sarakhA je viSNubha eja kSu kahevAya. ahiM vidhyuM bha ane iSumAM eja taphAvata che ke--te khaMDanI ja paheALAi te viSlema, ane dhanu:pRSThathI prAraMbhIne te khaMDanI utkRSTa jIvA sudhInI paheALAi te pu, ikSumAM khaMDanI paheALAi antargata che, ane te uparAnta dhanu: pRsudhInI paheALAi adhika che, ane vidhdhabhamAMtA mAtra khaMDanI ja paheALAi gaNAya, jethI ghaNA kSetrAmAM iSuthI vidhdhabha nhAnA hAya che, ane paryantavibhAgeAmAM iSu ane viSNubha e sakhA hAya che. tathA eja iSune 19 guNA karatAM je Ave te kalAiSu kahevAya. ahiM kalAIyu kahevAnuM pratyeAjana mAtra gaNitanI sugamatA mATeja, nahi Mtara apUrNAMka yAjanAnAM gaNita vikaTa thai jAya che, jethI sarvatra kaLAe karIne ja gaNita karavAmAM Ave che. tathA vRttapadAnA ja vistAra hAya temAMthI ichyu bAda karavA, tyArabAda iSune cAre guNI je Ave tenA vaDe [ ichyu bAda karatAM AvelI rakama sAthe ] guNAkAra karavA, je Ave tenu vargamULa kADhatAM te kSetranI navA eTale dhanu.nI dorI sarakhI utkRSTa lakhAi prApta thAya che, tyAM bharatakSetranA draSTAnta aMkagaNita A rIte~~ jI vA kSa ma para6-6 ipu ahiM bharatakSetranA iSu pada yAjana 6 kaLA che, [ ane vidhdhabha paNa eja che. ] tene 19 guNA karatAM para-da x19 9994 kaLAmAM +6 uparanA kaLA umeratAM 10000 dazahAra]kaLAijI. x4 40000 caturguNu Ug
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttapadArthAnAM nAma-viSNubha-ane paridha 297 100000 jaNadvIpanA vikhkhuMbha, ceAjana rUpa che tenI sarva kaLAe karavAne x19 kaLAnA 1 caiAjana hAvAthI 19 vaDe guNatAM 1900000 kaLA, jayadvIpanI paheALAi AvI temAMthI 10000 kaLA iSunI mAda karatAM 1890000 kaLA AvI. tene 40000 caturguNa pukaLA vaDe guNatAM 75600000000 sarva kaLA AvI, tenu vargamULanI rItipramANe vargamULa kADhatAM 27454 kaLA AvI [ 27884 zeSa vadhyA ] tene 19 vaDe bhAgatAM 19)274954(14401 ceAjana =144711 cAjana, bharatakSetranI 274949 jIvA eTale paryanta laMbAi AvI. eja utkRSTa lakhAi che. 5 zeSa e pramANe zeSa sarva kSetra ane parva tAnA iSutathA jIvA prApta karavI. / / 1895 piridha. vRtta padArthonAM nAma. padmadrahanuM mukhya kamaLa [10 kurUdrahakamaLa puMDarIdrahanu mukhya kamaLa mahApadmadrahanuM mahApuMDarIkadrahanu nigichIdranu kaisaridranu 17 gagAdvIpa 17 siMdhudbIpa 17 raktAdvIpa 21 17 raktavatITIpa rAhitA-rAhitAMzAdvIpa suvarNa phUlA rUkhyalAdrIpa harikAntA-risalalAdvIpa viSNu bha. 1 ceA. "? * ' 4 * ' \'\' 32 ye. yeA. yA. yA. yA. cA. yA. < 16 yeA. 16 yA. 32 co. 3? OM yA. yA. yA. chu cA. 12 yA. 126 cA. d 25, yA. 2563. yA. 25, yA. 25 co. 56 yA. 53 yA. 101:6 yA. 1 athavA be nAnI moTI jIvAnA e vargone bhegA karI vamULa kADhatAM paNa bAhA Ave che. e khIja rIti zrR. kSe sa. vRttimAM kahI che, 38
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ # # # # # # # # # 298 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. narakAntA-nArIkAntAdvIpa 101, . zItA-zItadAdvIpa 1936 co. gaMgAsiMdhu-raktA-raktavatIkuMDa 189666 ke. rohitA-rohitAMzAkuMDa 37936 . suvarNakUlA-rUkUlAkuMDa 379656 . harikAntA-harisalilA kuMDa 758 . narakAntA-nArIkAntAkuMDa 7581 . zItA-zItadAkuMDa 15177 . 12 antarnadIonA kuMDa 37936 . 64 mahAvidehanadIonA kuMDa 189376 . merU parvatanuM mULa 1090 31910 se. merUparvatane kaMda (samabhUo) 10000 ye. 316rara . naMdanavanamAM bAhyamerU 954 31479 sAdhika , abhyantaramerU 28316 sAdhika saimanasavanamAM bAdhamerU 4ra7ra 13511 sAdhika 1 abhyantaramerU kara72 10349 sAdhika paMDakavane merU 1000 ye. (316ra ke ye merUnI cUlikAnuM mULa 12 e. 377 . 166 varSadharAdikanAM kUTa mULa 1581 , . 3 sahasAMkaphUTa mULa 31dara . 306 vaitADhyaphUTa mULa che. 19-01- gAu 34 gASabhakUTa mULa 37phu yA 16 vRkuTa mULa 376 ke. 4 vRttatAtre mULa 1000 co. 3162 . 200 kaMcanagiri mULa 100 che. 31666 ke. 4 yamalagiri mULa 1000 co. 3162 . *ati vRttapadArthonA paridhinA gaNitaprasaMge e keTalAka vRttapadArthonA paridhi paNa darzAvyA, paraMtu e sivAya bIjA ghaNA vRttapadArtho che, te sarva lakhatAM bahu vistAra thavAnA kAraNathI ahi eTalAja padArtho ja buddIpanA ja kahyA che. ane cAlu prakaraNa paNa jabuddIpanuM ja che. kSetramAM sattimAM upara darzAvelA padArthamAMnA keTalAka padArtha darzAvyA che. 2 2 2 2 2 2 2 2
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanurUSa ane bAhA jANavAnuM karaNa, 290 avatara:-have A gALAmAM dhanu pRSa ane bAhA jANavAnuM karaNa kahe che-- usuvaggi chaguNi jIvAvaggajue mUla hoi dhaNupiTuM / dhaNudugavisesasesaM, daliaM bAhAdugaM hoi // 19 // zabdArtha - 3muvAi-ISanA vargane || juduja-be dhanaHpraka chAna-cha guNe karI visa-vileSa karyo nIvAvanu-jIvAno vargayukta karatAM ! se-zeSa rahe tenuM mUra-tenuM vargamULa kADhatAM 4i-ardha karyAthI jupiduM-dhanupRSTha thAya yAhu-be bAhA Ave saMskRta anuvAda. ipavarga SaDguNe jIvAvargayute mUlaM bhavati dhanuHpRSTham / dhanurdikavizlepazeSaM dalitaM bAhAdvikaM bhavati // 190 / / TyArtha:-ISanA vargane cha guNo karI temAM jIvAne vargamukta karI tenuM vargamULa kADhIe to dhana:pRSTha Ave, ane be [ nAnA meTA] dhanu pRSThane vileSa (bAdabAkI) karatAM je zeSa rahe tenuM ardha karIe teTaluM be bahAnuM [ jUduM jUda ] pramANa Ave che 190 che vistArartha:--sugama che, bharatakSetranA udAharaNathI aMkagaNita A pramANe yo. ka. 10000 bharatanI ISakaLA 14871-5 bharata chavAyojana x10000 , x19 100000000 bharataISavarga kaLA ra74949 + 5 600000000 SaguNa bharataInkamAM 274954 bharata jIvA kaLA, 7pa000000000 jIvAvargakalA umeratAM 4ra74954 bharata jIvA kaLA 76200000000 kaLAnuM vargamULa 7559702116 vargakaLA vargamULa karatAM +297884 vakhate rahelA zeSa 262151 zeSa vadhyA, 552086 bhAjaka 5600000000 jIvA vargakaLA rAzi Avyo, ane javAba 276043 kaLA, tene 19 vaDe bhAgatAM 14528 jana 11 kaLA e bharatakSetranuM dhanu pRSTha jANavuM have bahAnuM aMkagaNita A pramANe-ahiM saMpUrNa bharatakSetra eka gaNatAM
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhukSetrasamAsa vistatha sahita. dhanu pRSTha paNa eka hoya, ane tethI bAhAhAya nahiM, paraMtu vacce AvelA vaitAlyathI bharatanA dakSiNabharata ane uttarabharata evA be vibhAga pUrve 81 mI gAthAmAM kahyA che te rIte uttarabhAratanI be bAhA hoI zake che, paraMtu dakSiNabharatanI nahiM. jethI uttarabhAratanI bahAnuM gAthAmAM kahyA pramANe aMkagaNita A pramANe 14528-11 [ uttarabhAratanuM ] moTuM dhanu pRSTha temAMthI 10743-15 [ dakSiNabharatanuM] nAnuM dhanu puSTa bAda karatAM 3784-15 zeSa rahyA tenuM ardha karatAM X 011 1892-chA [ aDhArA bANu jana sADAsAta kaLA ] e uttara bharatanI eka bAjunI bahA ane eTalA ja pramANavALI bIjI bAjunI bAhA jANavI. paraMtu e be bAhA bharatakSetranI che ema na kahevAya, uttarabhAratanI ja kahevAya. 190 che avatA--have A gALAmAM pratara jANavAnuM kAraNa darzAvAya che te A pramANe aMtimakhaMDassiSuNA, jIvaM saMguNia cauhi bhaiUNaM / laddhammi vaggie dasa-guNammi mUlaM havai payaro // 191 // zabdArtha - aMtimaviMdasa-chellAkhaMDanA vidhi -je labdha-prApta thAya $-ISavaDe tene varga kaye chata karIne] nA saLaga-jIvAne guNane DhasAma-tene daze guNIne vahiM mai-cAravaDe bhAgIne mRdaM-vargamULa kADhatAM drava -pratara thAya saMskRta anuvAda. aMtimakhaMDasyeSuNA jIvAM saMguNayitvA caturbhiktvA labdhe vargite dazaguNite mUlaM bhavati prataraH // 191 // jAthA: - chellA khaMDanA ISavaDe chavAne guNane cAre bhAgIne je javAba Ave tene varga karI dazaguNa karI tenuM vargamULa kADhatAM prajara prApta thAya che 1915 vistA-A prataranuM gaNita kevaLa dhanuSa AkAravALA ja keIpaNa khaMDane mATe che, paraMtu sarvakSetra vA parvatene mATe nathI. jabuddhIparUpI vRttapadArthamAM tevA dhanuSu AkAravALA bharata ane eravata e be kSetra che, ane temAM paNa be be vibhAganI vivakSA karIe to varSadharaparvata taraphanuM arthakSetra prAyaH
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 1/ w * * * * * * * * pratara jANavAnuM karaNa, 301 laMbacaturansa AkAravALuM thAya che, jethI kevaLa samudra pAsenA dakSiNa bhArata tathA uttaraairavata kSetranuM ja pratara e kahelA karaNathI prApta thAya, ane zeSa sarva vibhAgonuM pratara jUduM juduM karavuM hoya te laMbacorasanA kSetraphaLanI rItie prApta thAya, ane paryantabhAgathI tyAM sudhInA sarvakSetranuM karavuM hoya te A kahelA karaNathI ja prApta thAya. dhAro ke-harivarSa kSetranuM pratara jANavuM hoya to harivarSakSetra laMbacorasa hovAthI 192 mI gAthAmAM kahevAtI rIte ja kSetraphaLa Ave che, parantu harivarSa kSetrasudhInA [ bharatathI harivarSa sudhInA dhanuSAkAra kSetranuM kSetraphaLa jANavuM hoya te gAthAmAM kahelI rIti pramANe ja prApta thAya, ane temAM bhAratahimavaMtaparvata-himavaMtakSetra-mahAhimavaMtaparvata ane harivarSa kSetra eTalA sarva vibhAganA kSetranuM kSetraphaLa aMtargata AvI jAya che. e pramANe hovAthI A gAthAnuM gaNita vRttapadArthamAM koI paNa vibhAga dhanuSAkAre hoya tene mATe ja che, parantu game te ekeka vibhAga mATe nathI, have ahiM dakSiNabharatAdhanaja dhanuSAkAra gaNIne tenuM pratara eTale kSetraphaLa prApta karavuM hoya to tenuM aMkagaNita A pramANe- je. ke. A gaNitamAM cAre bhAra38-3 dakSiNa bhAratanA ISajana gatAM 1 pratikalAnI paNa 4 19 [ kaLAo karavA mATe guNatAM ] pratikaLA AvI che, tene 4parara kaLAmAM apaMgaNI gaNitamAM + 3 uparanI kaLA umetAM na levI. vaLI dakSiNa parapa da. bha. nI IbukaLAne * 185rara5 da. bha. nI jIvAkaLAe guNatAM bharatanI jIvALA sA4) 838143125 pratikaLAne cAre bhAgatAM dhika 18524che, tene 209535781-1 kaLAno varga karavAne vyavahArathI ahiM saM4 20953781 pUrNa 185225 gaNI vagata che. ane ibukaLAne 4390524351927961 kaLAne jIvALAe guNatAM dazaguNa kaLA na Ave paNa prati 439052435192799610 ) karatAM kaLA ja Ave e gaNipratikaLAnuM vargamULa karatAM zeSa rAzi 347517849, tarIti che, kAraNa bhAjakarAzi 132520638, ane javAbane aMka jUdA jUdA padArthonA da6ra610319 pratikaLA AvI, tene 19 vaDe bhAgatAM ! jananI kaLAone 34874rara7 kaLA-6 pratikaLI AvI; ane puna: 19 || paraspara guNatAM kaLAne vaDe bhAgatAM 1835485 yojana-12 kaLA-6 pratikaLA | badale pratikaLA Ave. * be jIvAvargane soMLAnA ardhanuM vargamULa karI vikabha sAthe guNatAM pratara Ave, e gAthA 182 mAM kahevAze. 1 ahiM saMkSepamAM eTaluM ja samajavuM ke bane sthAne yojanA 18 guNA thayelA hevAthI ja be bhinna padArthonI kaLAne guNakAra pratikaLAja Ave. x 10
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. AvI, eja dakSiNabharatanuM pratarajANavuM. ahiM dakSiNabharatanuM pratara eTale samacorasa yajana eTalA che, athavA dakSiNabharatanuM gaNita pada eTaluM che. je 191 che avatara:-pUrvagAthAmAM vRttapadArthanA dhanuSAkAravALA chelA khaMDanuM pratara jANavAnI rIti darzAvIne have A gAthAmAM vRttapadArthanI aMdara laMbacorasakhaMDa AvyA hoya to tenuM pratara kevI rIte kADhavuM te kahevAya che, eTale ahiM vaitADhyAdilabarasaparvata ane kSetranuM pratara jANavAnI rIti kahevAya che - jIvAvaggANa duge, milie dalie a hoi jaM mUlam / veyaDDhAINa tayaM sapihuttaguNaM bhave payaro // 192 // zabdArtha - nIvavA -javAnA vargane vaidR kAna-vaitADhya AdinA -be tacaM-tene miTi -meLavyuM , meLavatAM pittAnaM-svapRthutva sAthe guNatAM -daLatAM, ardha karatAM tenuM ma-thAya baM mUe-je vargamULa Ave ghayo-pratara saMskRta anuvAda jIvAvargayoDhike milite dalite ca bhavati yanmUlam / vaitAThyAdInAM tatsvapRthutvaguNaM bhavet prataraH // 192 // thA -nAnI moTI be javAne varga meLavIne ardha karI tenuM je vaga - mULa Ave tene potAnA vistAra sAthe guNatAM vetAtya Adi parvato tathA kSetranuM pratara thAya che ke 192 che vistara -sugama che. ane aMkagaNita vaitADhyanA udAharaNathI A pramANe- ahiM 34308097500 kaLA tAtyanI laghuchavA eTale dakSiNabharatanI 1chavAnI vargakaLA che, ane mULakaLA pUrvagAthAmAM darzAvyA pramANe 185rara4 che. 1 dakSiNa bhAratanI jIvA yojana tarIke 8748 yojana che, tene 18 vaDe guNatAM 185224 Ave che.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ laMbacorasakSetranuM pratara jANavAnuM kAraNa 303 eno vargakarIne vargamULa vakhate zeSa rahelA 167324 umerIe to 34308097500 Ave. tathA vaitADhyanI gurUchavA te tAtyanI pitAnI ja chavA che, 10720 jananI kaLA ra03691 che, tene vargakarI vargamULa vakhatanA vadhelA 74019 zeSa umeratAM 41490097500 vargakaLA Ave. vaLI uttarabhAratanI kaLAo laghuchavAnI vargakaLA gaNAya, e pramANe banne jIvAnI vargakaLA uparathI prataranuM aMkagaNita A pramANe-- 34308097500 vaitADhya laghuchavAnI vargakaLA. temAM 41490097500 vaitADhyanI gurUchavAnI vargakaLA umeratAM 2) 7579815000 kaLA AvI. tenuM ardha karatAM 3789097500 kaLA AvI, tenuM vargamULa karatAM 194676 kaLI ane zeSa 352524 tathA bhAja,aMka 383para kaLA. ahiM zeSanA tathA bhAjakanA cheda uDADatAM =36 bAra vaDe banneno cheda uDyo jethI ra477=zeSa kaLA ane 3ra446 bhAjakakaLA thaI. jethI 33 rakama mULakaLA uparAntanI AvI. 194676 vargamULa kaLAne * 50 vRtADhyabhUminI pahoLAIvaDe guNatAM 9733800 kaLA AvI. temAM 29377 zeSakaLA + 45 zeSarAzine 50 guNanAM AvelI umeratAM * 50 19) 9733845 ka. (512307 yojana 3ra446) 1468850 (45 kaLA 9733833 129784 12 zeSa kaLA. 171010 162230 08780 zeSa thAina kaLA e pramANe vaitADhyabhUminuM pratara pa12307-12 prApta thayuM, eTale vetAtyanI bhUmi eTalA samacArasa ejanavALI che, te bhAvArtha gaNitapadane anusAreja jANavA. vaLI ahiM 8780 zeSa rahyA te lagabhaga ; (pA) kaLA jeTalo che, mATe tenI gaNatrI na karavI. athavA enI pratikaLAkaravAmATe 19 vaDe guNIe to 166820 ne 32446 vaDe bhAgatAM 32446) 166820 (5 pratikaLA Ave. 18rara30 3590 zeSa e pramANe uttarabharatAdikSetro ane laghuhimavaMtaAdiparvatanuM paNa pratara e rIti pramANe ja prApta karavuM.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. prazna:-laMbacorasa athavA samarasa kSetranI laMbAI pahoLAInA guNAkAramAtrathI ja kSetrAdinAM pratara prApta thAya, e gaNitarIti hovA chatAM " be jIvAvargane meLavI ardha karIne vargamULakADhI pahoLAI sAthe guNAkArakaravAthI pratara prApta thAya" e kilaSTa rIti darzAvavAnuM kAraNa zuM ? tara:-laMbAI pahoLAInA guNAkAra mAtrathI je pratara Ave che te to sarvAze cArasa eTale sIdhI lITInA laMbacorasa vA samarasa padArtho hoya tene mATe che, paraMtu vRttakSetranI aMdaranAM kSetrAdinA paryantabhAgo sIdhIlITIvALA nahiM parantu vakalITIvALA hoya che, te kAraNathI gAthAmAM kahelI rIti pramANe pratara prApta thAya che, ane te paNa pUlathIja prApta thAya che, ane laMbAI pahoLAInA guNAkAramAtrathI prApta karavA jaIe to pratara ghaNuM jUna Ave che. tathA be jIvAnI ardha sAthe [ eTale madhyama laMbAI sAthe | paholaIne guNAkAra karI pratara lAvavAnI rIti paNa koI AcAryo darzAvI che, parantu te matAntara tarIke gaNIne ja budvIpanA kSetrAdimATe upayogI nathI ema jaNAvIne ghaNuM gaNitajJa graMthaktaoe svIkArI nathI. bukSetra mAsamAM spaSTa rIte te gAyAmAM kahelA gaNitane agya gaNI svIkAryuM nathI. me 192 che avataUT:-pUrvagAthAmAM kaheluM pratara gaNitavyavahArathI sthaLa gaNita che. ema A gALAmAM sUcanA karAya che-- evaM ca payaragaNiaM, saMvavahAreNa daMsiaM teNa / kiMcUNaM hoi phalaM, Ahipi have suhumagaNaNA // 193 // zabdArtha gvuM -vaLI e pramANe kaheluM | taim-te kAraNathI patharAmiM-prataragaNita tri -kaMIka nyuna savavAna-vyavahArathI -phaLa, javAba, pratara ravi-darzAvyuM che. adhika paNa mudumAna-sUkSma gaNitathI saMskRta anuvAda. evaJca prataragaNitaM saMvyavahAreNa darzitaM tena / kiMcidUnaM bhavati phalamadhikamapi bhavet sUkSmagaNanayA // 193 / /
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhana gaNita. thaI-vaLI e prataragaNita vyavahArathI darzAvyuM che, mATe sUma gaNatrIvaDe pratararUpa javAba kaMIka nyUna Ave, tema adhika paNa hoya. 1llA vistara -e prataragaNita vyavahArathI sthUlakahevAnuM kAraNa e che ke vargamULamAM rahelA zeSa cheDI dIdhelA hoya che, mATe je zeSaaMza pratyeza . (kaLA pratikaLAmAMnA paNa zeSa) gaNavAmAM Ave, to paNa saMpUrNa pratara barAbara na Ave. vaLI e prataragaNita ala hevAnAM kAraNathI ja sarvapratane ekatra karIe to 779187745 jana thAya che, ane jaMbadvIpanuM gaNitapada . gA. dha. hAtha (pratara) te pUrve 7905694150-1-1pa15-rA AvyuM che, jethI 113816694 ejanathI kaMika adhika jeTalo taphAvata Ave che, arthAt ekatra karatAM eTaluM nyUna pratara Ave che. mATe karaNathI ja e taphAvata Ave che, tatva zrIsarvajJa jANe che 193 avatA:-pUrvagAthAomAM prataragaNitahIne have A gAthAmAM nAkhata payaro sossehaguNo, hoi ghaNo parirayAisavvaM vaa| karaNagaNaNAlasahi, jaMtagalihiAu daTThavvaM // 194 // . zabdArtha - ro-pratarane 10 TOT -gaNita gaNavAmAM sassA -pitAnI ucAI sAthe guNa- ahiM-ALasuoe kAra karatAM baMtAtriAsa-yaMtralikhitamAMthI pho -ghana thAya che. 24rvadekhavuM, jANavuM. variya mArU savaM-paridhi vigere sarva | saMskRta anuvAda. prataraH svotsedhaguNo bhavati ghanaH parirayAdisarvaM vA / karaNagaNanAlasaiyantrakalikhitAd draSTavyam / / 194 // * jIvAomAM vargamULa pahelAM paNa ghaNA aMze ane pratya zA bAkI hoya che, ane tenA punaH varga karavAthI ghaNA aMza pratyakSetra che, tethI taphAvata paDe te vAstavika che, vaLI A vizA taphAvata khataragatimAM adhika Ave che, ane dhanu: pRchAdikamAM A5 Ave, to vaLakSA nahi.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. - - -- - - - - - // jaMbUdvIpanA kSetra-parvatonA irSa kSetrAdikanAM nAma (dezaparidhi) | viSkabha jIvI che. kaLA dhanu: pRSTha 9748-12 dakSiNa bhArata uttara aivita 238- 3 238- 3 238-- 3 | 976 - 1 | 238 - 3 dIrghatAtyaparvata 288- 3 ! 50 | 10743-15 / 10720-11 uttara bhArata dakSiNa airAvatA pa26- 6 para6- 6 238- 3 | 14528-11) 14471- 5 238 - 3 laghu himavaMtaparvata | zikharI parvata 1578-18 ! 1852-12 | 2530 - 4 24932- 158-18 | 1052-12 himavaMtakSetra hiraNyavaMtakSetra 3684- 4 | 2105- 5 | 3874-10 | 38674-15 3684- 4 | 2105- 5 mahAhima parvata rUkSmI parvata 7894-14 | 7894-14 4210-10 | pa7293-10 | pa3931-6o 4210-10 harivarSa kSetra ramyaka kSetra 16315-15 | 16315-15 | 84ra1- 1 84016- 473901-17 8421- 1 94156- 2 niSadha parvata nIlavaMta parvata 33157-17 33157-17 16842- 2 124346-- 9 16842- 2 | 50000 16842- 2 158113-1dA 100000 uttara videkhAI dakSiNa videDAI 50000 16842- 2.
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaTa jabUdIpanA kSetra-parvatane ISa vigerene yatna, iSu vigaireno yantra // mahA pratara (kSetraphaLa) ghanaphaLa e. ka. pra.kaLA. uMcAi vA uMDAI-rahita hovAthI 1835485-12-6 ghanaphaLa na hoya--- 488-11 5123076- 6 bhUmistha thatAMDha pa12307-12] 1 lA bhAge 3073845-15 pahelI mekhalAnuM 307384-11 6 2 je bhAge 512307-12 bIjI mekhalAnuM 102460- 0 3 ja bhAga 8709229-14 sarva ghanaphaLa 1892- chA 303ra888-12 5350-1pA 21456971-8-10 T 214567144-16-12 55 6755- 3 6723145-5-8 276- 9 | 1lpa868186-10- 39173637308-0-12 13361- dA | pa44773870-7 20165- rA 1425466566-18 pay01866ra7979 16883-13 [ 1635739303
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, -je parvatAdinuM pratara Ave te pratarane teja parvatAdinI uMcAI sAthe guNe to teno (parvatAdina) ni Ave. athavA gaNitagaNavAnA ALasuoe paridhi vigere uparanA sarva yaMtramAM lakhyuM che temAMthI jANavuM. . 194 che viratArtha--ahi ghanaphaLano upayoga parvato ane samudrAdimATe che, kAraNa ke parvatonI uMcAI ane samudrAdi jaLAzayanI uMDAI hoya che, mATe bhUmipratarane uMcAI tathA uMDAIsAthe guNatAM tenuM ghanaphaLa Ave che, ghanaphaLa eTale jema prataramAM bhUmisthAne samarasakhaMDanuM mApa Ave che. tema ghanaphaLamAM te AkhI vastunA sarvasamacorasakhaMDanuM mApa Ave che. udAharaNa tarIke cAra yojana lAMbI cAra yojana pahoLI ane cAra janauMcI vastumAMthI samarasa yojana jevaDA ( 444=] 16 khaMDa nikaLe te pratara gaNita athavA kSetraphaLa kahevAya, ane te eka jana jeTalI uMcAImAMthIja 12 khaMDa thayA che, mATe zeSa traNajana jeTalI uMcAImAMthI tevAja samarasa khaMDa 48 nikaLe jethI te AkhI vastumAMthI [44444=] 64 khaMDa nikaLe, e ghanaphaLa kahevAya, eja rIte parvata samacorasa ejananA mApathI uMcAI sahita keTalA janapramANanA che. te jANavAne mATe A ghanagaNita upayogI che. tyAM vaitAtyaparvatanA udAharaNathI aMkagaNita darzAvAya che te A pramANe--vaitAdyaparvatanI be mekhalA che, temAM pahelI mekhalAnI nIce bhUmivaitAtyanuM ghana A pramANe - che. ka. pa1ra307-1ra vaitAdyanuM bhUmipratara che, tene dazayojananI uMcAI sAthe guNatAM 19 ) 120 ( 6 yojana 5123070-120 114 +6 - 6 kaLA zeSa. 5123076-6 bhUmivaitAtyanuM ghanaphaLa 410 che. ka. 307384-11 410 3073840-110 3073845-15 thA. ka. 102461-10 , 45 512305-50.. pahelI mekhalAnuM pratara, tene pahelI mekhalAnI 10 jana uMcAIe guNatAM 19 ) 110 ( 5 che. pahelI mekhalAnuM ghanaphaLa 15 ka. bIjI mekhalAnuM pratara, tene bIjI mekhalAnI pa - jana uMcAIe guNatAM * 19 ) 50 (2 . . . bIjI mekhalAnuM ghanaphaLa " 12 ka. ' 2 - pa1ra307-12
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaitADhaya parvatanuM ghanaphaLa ula 5123076- 6 bhUmistha tAtyanuM ghanaphaLa che. 3073845-15 pahelI mekhalAnuM , e traNane ekatra karatAM 512307-12 bIjI mekhalAnuM , J. 8709228-33 +1-19 samagra vaitADhyanuM ghanaphaLa prApta thayuM. eTale samagra .8709229-14 ka. vaitADhyamAMthI jana jana pramANanA samarasa khaMDa kADhIe te eTalA khaMDa nikaLe e tAtparya. e pramANe vaitADhyaparvatanI traNa pahoLAI jUdI jUdI hovAthI traNavAra ghana 34 vaitADhyane sarakhI rIte Ave che, zeSa himavaMtari laMbacorasa parvatanA ghana ekavAra ja thAya che, ane rIti sarakhI ja che. samaghanavRttaparvatonA ghanakaravA hoya te kaMIka taphAvatavALI rItie prApta thaI zake, paranta zAstramAM tevA parvatanA ghana karelA nathI mATe ahiM paNa tenuM prayojana nathI. tathA uMDAIne aMge samudrAdiparimaMDala jaLAzanA ghananI rIti lavaNasamudranA prasaMge kahevAze, ane corasa draho vAvaDIo vigerenA ghana to laMbAI pahoLAI ane uMDAInA guNAkArathI ja Ave, jema ke-padyasaravara 500 ejana pahoLuM che, ane 1000 ejana dIdhuM che te [500x1000=] 500000 ejana thayA tene 10 ejana uMDAIe guNatAM [500000x10=] 5000000 pacAsalAkha jana ghanaphaLa AvyuM. e rIte zeSa drahAdikanuM paNa ghanaphaLa prApta thAya che. tathA gaNitagaNavAthI parizramapAmatA jijJAsuone mATe A pRSTha 30-307mAM lakhelA yaMtrathI zeSa kSetraparvatAdinA ISa vigerenA taiyAra aMka evA. 194 che ti prathama zrIgaMkhvadIpAdhavAra samAna che karyuM chaJ6; gi BylAIka, sthA
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7252 che ka ra -lenTa ko - ke-aneka --ndrA chaka I FORESTER lavaNa samudranuM varNana , che t 9 - 0 0 -9 - -- GTa-50 avatara:-pUrve jaMbadvIpanuM svarUpa kahIne have te jaMbadvIpanI cAre bAju pharatA pahelA lavaNasamudranuM svarUpa kahevAya che-- gotitthaM lavaNobhaya-joaNa paNanavaisahasa jA tattha / samabhUtalAo sagasaya-jalavuDDhI sahasamogAho // 1 // 195 // zabdArtha - tiraM gotIrtha, bhUmine utAra | samasUtA=samabhUlathI vamA=lavaNasamudranI be bAju sasI=sAta jana nava =paMcANuM hajAra navI=jaLavRddhi, pANIne caDhAva gAyAvat, sudhI sa=eka hajAra yojanA tatha tyAM go =avagAha, uMDAI saMskRta anuvAda gotIrtha lavaNobhayato yojanAni paMcanavatisahasrANi yAvat tatra / samabhUtalAt saptazatajalavRddhiH sahasrAvagAhaH // 1 // 195 // -lavaNasamudramAM be bAjue 5000 janasudhI gotIrtha che, ane tyArabAda tyAM madhyabhAge samabhUtalathI sAta jana uMcI jaLavRddhi che, ane ekahajAra 1000 ejana jeTalI uMDAI che. che 1 15 che. vistarArtha:-jaMbadvIpane pharate lavaNasamudrane pharate dhAtakIkhaMDa che, jethI lavaNasamudranuM banne kinArAnuM jaLa be kapanA be kinArAne aDIne-spazIne rahyuM che. temAM jaMbudvIpane sparzela abhyantarakinAro ane dhAtakIdvIpane sparzela bAhyakinAre gaNAya, tyAM jaMbudvIpanI jagatIne spazelA atyantara
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavaNasamudra varNana 311 kinArAthI 95000 jana samudramAM dUra jaIe tyAM sudhI samudranI bhUmi anukame nIcI nIcI utaratI gaI che, jethI 95000 janane ane 1000 ejana jeTalI bhUmi uMDI thavAthI tyAM jaLanI uMDAI 1000 yojana che, tevI ja rIte dhAtakIkhaMDane aDelA kinArAthI samudramAM 5000 jana (jaMbudvIpatarapha) AvIe tyAM sudhI kramaza: bhUmiutAra thatAM tyAM paNa 95000 ne ane jaLanI uMDAI 1000 ejana thayelI che, evA prakAranA bhUmiutArane zAstramAM tIrtha kahe che. arthAt che eTale gAya pAchuM pItI vakhate jema mukhatarapha namelA ane pUchaDAtarapha uMcA aMgavALI hoya che, tevA prakAranuM je tIrtha eTale jaLamAM bhUmiutAra athavA jaLane utAra te potIrtha kahevAya. jethI jaMbadvIpane aDatuM jaLa aMgulanA asaMkhyAtamAbhAganuM uMDuM gaNavuM, ane tyArabAda anukrame jaLanI uMDAI vadhatAM vadhatAM 5000 ejanane ane 1000 jana uMDu che. eja rIte dhAtakI taraphanA 95000 cojanamAM paNa jANavuM. tathA lavaNusamudra ra00000 be lAkha jana vistAravALo hovAthI be bAjunA 95000-5000 ejana gotIrthanA bAda karatAM atimadhyabhAge zeSa rahelA 10000 daza hajAra yojana jeTalA vistAramAM 1000 ejana uMDAI eka sarakhI rIte che. tathA banne bAjue jema 5000 janasudhI bhUmiutAra che tema 95000 janasudhI jaLa paNa anukrame samabhUminI sapATIthI caDhatuM caDhatuM uMcuM thatuM gayuM che, jethI banne bAjU 5000ne ane samabhUminI sapATIthI 700 ejana jeTaluM uMcuM jaLa che. jethI te sthAne nIce 1000 jana uMDAI ane 700 jana uMcAI hovAthI tyAMnI bhUmithI 1700 ejana jeTaluM uMcu jaLa che. 1 195 | avatara:-pUrvagAthAmAM lavaNasamudranA jaLanI kamaza: vRddhi thatAM 95000 ne ane 700 ejana jaLavRddhi kahI, tA 95000 mAMnA koIpaNa icchitasthAne jaLavRddhi jANavI hoya to zI rIte jANavI ? teno upAya A gAthAmAM [ gaNitarIti ] darzAvAya che prazna-jaLane kudaratI svabhAva haMmezAM sapATImAM rahevAnuM che, chatAM A jaLane kamaza: caDhAvapUrvaka 700 ejana uMcuM kaho che te kema bane ? 3 -A lavaNasamudranuM jaLa tathA prakAranA kSetraravabhAveja kramazaH caDhatuM che, eTaluM ja nahi paraMtu AgaLa kahevAtI trIjI gAthAne anusAra koTa sarakhA ubhA AkAranuM athavA ubhI bhatti sarakhuM paNu che, te vaLI ethI paNa adhika AzcaryakAraka che,
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita terAsieNa mijjhillarAsiNA saMguNija aMtimagaM / taM paDhamarAsibhai uvvehaM muNasu lavaNajale // 2 // 196 // zabdArthaterasa-trirAzivaDe, thI taM-te guNAkArane masTisipA-madhyarAzivaDe dramAsi-pahelA rAzivaDe saMkuLiga-guNo magA-bhAgatAM je Ave te aMtima - chellA rAzine zveEUR mujasuuMDAI jANe saMskRta anuvAda, trirAzikena madhyarAzinA saMguNayedantimakaM / / taM prathamarAzibhaktaM udvedhaM muNadhvaM lavaNajale // 2 // 196 // thA:trirAzinA gaNitathI madhyarAzivaDe che lArAzine ( aMkane) guNa, ane te guNAkArane pahelA aMkavaDe bhAgavA, je Ave teTalI lavaNa samudramAM te sthAne uMDAI jANavI che 2 296 che. vistarArtha:--lavaNasamudramAM koIpaNa sthAne jaLavRddhijANavAno upAya trirAzinA gaNitathI che, ahiM trirAzi [traNa aMkavALA ] gaNitamAM sarvajana pahele aMka, jaLavRddhine bIjo aMka, ane atikamelA iSTajana e trIjo (chelle) aMka che, te A pramANe--dhAro ke 1 jana dUra gayA to tyAM jaLavRddhi keTalI, te jANavAne trirAzi sthApanA A pramANe jana jatAM jaLavRddhi te ane keTalI ? AvA gaNitamAM bIjA 95000 - 700 - 1 trIjA aMkanA guNAkArane pahelA aMkavaDe bhAgavA eja rIti hoya che, jethI 7001=700 bhAgyA 5000 jethI ja, e pramANe banne aMkanI be be zUnya uDADatAM phika eTale eka jananA 950 bhAga karavAthI je eka bhAga Ave tevA sAta bhAga jaLavRddhi 1 yejana dUra jatAM hoya. janagaye jaLavRddhi to janoye keTalI jaLavRddhi? bIjuM udAharaNa-5000 - 700 - 42000 *vartamAnapaddhatinI trirAzimAM 700 ejana chellA ane 4ra000 madhyamAM sthapAya che. paraMtu gaNitamAM taphAvata na hovAthI emAM paNa visaMvAda nathI.
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ che che ke // jIvanasamudramAM motIrtha ane nahi ! ( e gAnIdhI be jAvR i jaLavAi - rvakaMbhamAM ana samatala maLI lavaNa samudranA 200000 ane zikhAdhikaba maLIne paNa 0000 kha zakhA vikama jaLavRdhdha 10000 ,000 vistaMbhamAM 22 na 95000 gotI niSkubha citra naM. 6. ) [ ; >> ceAjana pUrNa. yAjana pUrNa. d dhA 100 samatala kuMbha 1-- OM OM 9 11-1- ] 8000 gatI vidaMta ta o 4 budvIpathI 95000 yAjana sudhI samudramAM vRddhi anukrame uttaranI yAthI hanI adhikatA anukrame ya tathA aliMka nA deva ane dekhAva. tevIja rIte dhAtakImathI paNa 95000 cena sudhI tevA anukrame yAna eka sarakhI 1000 yAnanI uMDAi hAvAthI samAna jaLa ane samAna samudranalanA dAyara || vRddhino dekhAva paNa e rIte ja, ane vacce 10000 cInamAM banne bAjuthI 70-700 ceojana te citra AgaLa darzAvAze. vacce 10000 A gamaMA || ziAkhA che, vijJAnameLAma
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeN--- - ------ gotIrtha ane jaLa vRddhino ( jaba taraphathI dekhAva ) - --====== = ====== vetarathI tAra I (vitra naM 2), ( dhAtakI khaMDa taraphathI dekhAva ) | [ T15-156 11-12 ] 6 mI rakhA ja /4 . che 1 0 0 0 0 Uaa 1 o ja La vAgha - 10 o 0 0 0 0 _ _ _ 0 0 0 uMDA I | 10000 yojana, na samatala phI + va tathA 7 e ja vRddhi 700-700 ejana ( pad ) urI che. 7 1 tathA gha che # e e gotI che. 10001000 ejana ( paryanta ) uDo che. rAmatalathI zikhAjala sudhInuM jaLa 17000 ejana uMcuM che. te 10000 yojanamAM navI uMcAI che. === =========== zrI mahAlaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara. = =Ama nAma * a jara a na ============= ==
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 285 090 lavaNasamudranI jaLazikhA. (313 42ggX700 29400 ! ahi apUrNAMkanI rAti pramANe aMka95s s sthApanA karI traNa traNa zUnya uDAvatAM upara 42 ane 700 rahyA tane guNAkAra 5) 2400 (309 ejana ra9400 AvyuM, tene 95 vaDe bhAgatAM 309 jana AvyA. ane 4pa va a_ 9 855 vadhyA tene 5 bhAjaka sAthe pAMcavaDe 'ma 19 065 zeSa bhAga uDAvatAM ja AvyA, jethI javAba e AvyA ke badrIpanA kinArAthI 42000 yejana dara samudramAM jaIe tyAM athavA dhAnakAMDanA kinArAthI 4ra000 cojana dUra samudramAM jIpatarapha AvatAM banne sthAna 309, yojana jeTalI jaLavRddhi hoya. e pramANe trirAzinI rIta kaI paNa kathAne javRddhi ja zakAya che. 2 196 che avataH-have lavaNasamudranA animayabhAge jaLanI zikhA [ keTa sarakhuM ubhuM ane sarvabAjue pharatuM valayAkAra jaLa che te A gALAmAM kahevAya chehittttbrishsdsgN, pihulA mUlAu strshsuccaa| lavANi sihA sA taduvari, gAudugaM vaDDai duvelaM // 3 // 197 // zabdArtha:divara-heDe ane upara ravaja-lavaNasamudramAM, la0 la0 nI samai-dazahajAra yejana siTa-zikhA vidu- pahoLI, vistAravALI mA -te zikhA mUra3-mULamAMthI, samudrabhUmithI 73-ta 17000 0 thI upara satarasa-sattArahajAra yojanA 3-be gAu uMcI 3 -uMcI vara-vadhe che Tuve-be vAra [eka ahorAtramAM] saMskRta anuvAda. adha upari mahasadazakaM pRthulA mUlAt saptadazasahasrocA / lavaNe zikhA sA tadupari gavyUtadvikaM vardhane dvivelaM // 3 // 197 / /
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, thAI--nIce ane upara dazahajAra jana pahoLI, ane mULamAMthI sattarahajAra jana ucI evI jaLazikhA lavaNasamudramAM che, te zikhA punaH 17000 jananA uparabhAge [ eka ahorAtramAM ] be vAra be gAu uMcI vadhe che. [uchaLe che.] . 3 me 197 che lavaNasamudranI 16000 ejana uMcI zikhA che viratArtha:-15 mI gAthAmAM kahyA pramANe be bAjunA gotIrthanI vacce je 10000 jana sudhI eka sarakhuM 1000 ejana uMDuM jaLa che, te jaLanI upalI sapATIthI 16000 ejana uMcuM cAre tarapha valayAkAre bhItti sarakhuM jaLa che, te ziva ( lavaNasamudrarUpa purUSanI ubhI coTalI sarakhuM ) kahevAya che. e zikhAjaLa te jaMbudvIpanI AsapAsa sarvabAjue 95000 ejana dUra rahele ane 16000 ejana uMco jaLano koTa-gaDha-killo bAMdhelo hoya tevuM che. vaLI nIcenI uMDAI 1000 ejana gaNIe to e zikhA ( jaLane koTa ) samudranA taLIyAthI 17000 ejana uMcI gaNAya, ane mULamAM (bhUmitaLe) 10000 ejana pahoLI che, tevI ja seLa hajAra uMcAInI upara paNa teTalI ja 10 hajAra jana pahoLI che. tathA 16000 nI uMcAI upara eTale zikhAnI uparanuM jaLa dararoja be vakhata be gAu uMcuM caDhe che, ane punaH nIce utarI jAya che. jethI e caDhelI jaLavakhate samudranA bhUmitaLathI jaLanI uMcAi 17000 ejana uparAnta 2 gAu adhika hoya che. e urdhva jaLavela paNa 10000 ejana jeTalA vistAramAM caDhe che, puna: e zikhAjaLa jema uMcuM caDhavAnA svabhAvavALuM che tema bhItibhAgamAMthI banne bAju be hIpatarapha paNa vadhavAnA-phelAvAnA svabhAvavALuM che, paraMtu nAgakumAranikAyana de traNe bAju vadhatIvalane aTakAvavAmAM sadAkALa niyukta joDAyelA che, tethI traNa bAjunI vala vadhu phelAtI nathI te vAta AgaLa gAthAmAMja kahevAze. e 3 me 197 che zikhAnuM jaLa be gAu jeTaluM ucu uchaLavAnuM kAraNa bumitaLamAM rahelA meTA nAnA pAtALakaLazanA vAyu che, te saMbaMdha AgaLa 8-8 mI gAthAmAM kahevAze. tathA A valane ze. lokaprakAzamAM saMpUrNa be gAu nahiM paraMtu kaMika yUna be gAu uMcI kahI che. 1 tathA zikhAnuM jaLa traNe bAju adhika nahiM phalAvAnuM kAraNa bane dvIpamAM rahelA bIsaMdha arihaMtabhagavaMta ane cakravati Adi mahApuyazALI jIvAne puNyaprabhAva che, athavA jagatasvabhAve paNa zikhAjaLa adhika vadhatuM nathI, ema be kAraNe zAstramAM adhika kahyAM che, . uparAnta vAyu viparyAnuM paNa trIjuM kAraNa karyuM che, jethI sarvabhaLI cAra kAraNothI zikhA jaLa adhika phelAtuM nathI.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ // lavaNa samudramAM zikhAno dekhAva // samabhUminA samajaLathI 16000 ceAjana uMcI ane samudranalathI 17000 ejana uMcI A jaLanI zikhA lavaNasamudramAM madhyabhAge cAra bAju pharatA valaya AkAre jaLanA keTa sarakhI dekhAya che. eno vistAra 10000 pejanamAM che. eTale 10 hajAra yeAjana paheALI che. [ T[ deg 7, g0 2 24 ] khA sa zrI mahAdaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ UUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUU ! pAtAra vedarA | lavaNasamudranA atimayabhAge cAra dizAe cAra meTA pAnA kaLaza che, ta dareka ratnaprabhApRthvImAM 100000 ejana UMDA che, 100000 rojananuM peTa che. 10000 ejana pahA mukha che, ane teTaluM ja pahAI buma ( muMdhu ) che, 1000 cAjana jADI ThIkarI che, tenA uMcA nA 3 bhAgamAM ( 33333 20 mAM ) nIce kevaLa vAyu, uparanA bIjA ke bhAgamAM jaLa ane vAyu, tathA uparanA bhAgamAM kevaLa jaLa che. [ T[ , 40 2 ]. la va Na samu dra 0 0 ? 0 - 3 mAM jaLa - vAyu che 2namamAM pra strI 3 mAM vAyu 3 bhAgamAM rahelA mahAvAyue saiAbha pAmavAthI samudranuM ja uchaLe che tethI bharatI eTa thAya che. divasamAM bevAra sAmAnyathI ane amAvAsyAdi tithiemAM atyaMta vAyu zaMbha thAya che. - - - - - ---------- ---- -- - - - - --- ----------
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 lavaNasamudramAM cAra moTA pAtALakaLazA. avataraNa:-~ve sapA samudramA 2 yA2 mITara pAtAsa 27sA cha te darzAvAya che - bahumajhe caudisi cau, pAyAlA vayarakalasasaMThANA / joaNasahassa jaDDA, taddasaguNahiTThavari rUMdA // 4 // 198 // lakaM ca majjhi pihulA, joaNalakhaM ca bhUmimogADhA / puvvAisu vaDavAmuha-kejuvajUvesarabhihANA // 5 // 199 // zahAtha:bahumajjhe-madhyamAge joaNasahasa-012 yona pAyAlA-patA jaDDA-ost vayarakalasa-bAnA ghtts25|| taddasagRNa-tethI ( 4thI) zaguSya hiTThauvarikaMdA-38352 vistAravANA saMThANA-sArA lakkha-se sApa yogana vaDavAmuha-paravAbhuma manjhi pihulA-madhyabhAge paData kejuva-yU5 bhUmiM ogADhA-bhUmimA mAtA jUva isara-yU5 mane vira puvvAisu-pUrvAda yA2 hizAmAmA abhihANA-nAbhATa saMskRta anuvAda. bahumadhye caturdikSu catvAraH pAtAlA vajrakalazasaMsthAnAH yojanasahasrajaDDAH taddazaguNA adhaupari rundAH // 4 // 198 // lakSaM ca madhye pRthulA yojanalakSaM ca bhuumaavvgaaddhaaH| pUrvAdiSu vaDavAmukha-keyUpayUpezvarAbhidhAnAH // 5 // 199 // gAthArtha:-samudranA atimadhyamAbhA (bhUbhitaNamA ) na ghara sa25 AkAravALA cAre dizAe cAra moTA pAtAlakaLaza che, te hajAra jana jADA ane heThe upara jADAIthI dazaguNA vistAravALA-pahoLA che 4 198 | madhyabhAgamAM lAkha yojana pahoLA ane lAkha jana bhUmimAM daTAyelA che, te pUvodi cAradizAe vaDavAmukha-kepa-dhUpa-ane Izvara e cAra nAmavALA che pA 1995 vistarArtha:-sa19samudranA yA2 bhAdA pAtAzanu sva35 4upAya che
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita, 5 lavasamudramAM 4 meTA pAtAlakaLaza / samudranA je atimadhyabhAgamAM dazahajAra yeAjana jeTalA vistAramAM jaLazikhA kahI che, teja zikhAnI nIce bhUminaLamAM meTA ghaDAnA AkAra sarakhA cAra dizAe cAra meATA kaLaza che, te vAratamaya che, tathA e kaLazeAnI ThIkarI 1000 ceAjana jADI che, ane ThIkarIthI daza guNA eTale 10000 dazahajAra yeAjana nIce budhmabhAge ( budhe ) paheALA che, temaja eTalAja upara paheALA che, eTale e kaLazAnu mukha 10000 yojana paheALu che. tathA madhyabhAgamAM eTale kaLazenu peTa eka lAkha yeAjana paheALu che, ane bhUmimAM 100000 ekalAkha ceAjana uMDA daTAyalA che, jethI A ratnaprabhApRthvInI samabhUmithI-sapATIthI 1 lAkha uparAnta eka hajAra yeAjana nIce kaLazanuM taLIyu che, jethI dareka mahAkaLaza cha narakapratone ullaMghIne chaThThA bhavanapatinikAyasudhI uMDA utarele che, tathA dareka kaLazanuM mukha samudranA bhUmitaLanI sapATImAM AveluM che, paNa bhUmithI uMcu nathI. evA prakAranA e cAra mahAkAnAM cAra nAma te A pramANe-pUrva dizAmAM vavamuLa, dakSiNadezAmAM yuva pazcimakrizAmAM mUtra ane uttaradizAmAM TraeNkcara nAmanA mahAkachAza che. // 4-5 5 1985 199 / 316 avasara:pUrvagAdhAmAM je cAra meTA pAtAlakaLaze! kahyA te uparAnta samudramAM bInta aneka nAnA pAtAlakaLaze. paNa che te A gAthAmAM kahevAya che-- anne lahupAyAlA, sagasahasA aDasayA saculasIA / puvvattasa sapamANa tattha tattha ppaesesu // 6 // 200 // zabdA ane-bIjA hra uvAyA-laghu pAtALakaLaze sAmA-sAtajAra asayA-AThasA sacusIJA--cAryAsIsahita vrutta-pUrvokta, prathamakahelA nayanamA--sAmA azarjeTalA tattva tattva-te te samu-sthAne mAM saMskRta anuvAda. anye laghupAtAlAH saptasahasrANyaSTazatAni sacaturazItiH / pUrvAktazatAMzapramANAstatra tatra pradezeSu // 6 // 200 //
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ " ke mahA pAtAlakalaza *7884 laghu pAtAlakalaza lavaNa samudramAM // [ 230, pR0 223 dareka dizAmAM pahelI bIjI trIjI cAthI pAMcamI chaThThI sAtamI AThamI navamI 5. 0 0 0 0000 - zrI khAya prInTIMga presa, zuAcIna 000000000 00000. 0 0 10 0000000 10 0.00 "" 3.00 paMktimAM 01. 0 0 0 0. w9 50000 000000000 215 216 216 216 219 220 221 *** 223 1961 0000 0000 ma dizA 7884 0000 000 0000 0000000 000000000 www www 000000000 000000000 la pAtALa uMDA kA bhUmimAM 1000 yAna 1000 yAjana peTavALA, 100 yeAjana mukhe ane budhe pahALA tathA 10 yA ADI ThIkarIvALA che. dhu pAnAla kalazAnI nANu sthApanA citramAM teTalAne ta amuka sakhyA Apela che. saMkhyA tevuM 1884 samAveza na thAya ta 3. mATe
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavaNasamudramAM bIjA aneka nAnA pAtALa kaLazA. 317 ~~~ ~ ~ ~ ~ pathArtha -lavaNasamudramAM te te sthAne bIjA sAta hajAra AThaso coryAsI 7884 nAnA pAtAlakaze che, te pUrve kahelA cAra mahAkaLazathI sAmA bhAge pramANuvALA che ke 6 200 che vistara-lavaNasamudranI jyAM zikhA AvelI che, tyAM zikhAnA abhyantarabhAgane jabUdvIpa taraphane paridhi [ samudrane gherA ] 20000 be lAkha nevuM hajAra yejananA vyAsa pramANe 917060 navalAkha sattarahajAra sATha che, te gherAvAmAM AvelA cAra mahAkAzanA cAra mukhano ekatra vistAra 40000 cAlIsahajAra yojana bAda karIe te 877060 ATha lAkha sitterahAra sATha yejana Ave, tene cAra mahAkaLazano cAra AMtarAvaDe bhAgatAM 21926pa jananuM ekeka AMtarU Ave, vaLI dareka AMtarU 10000 jana vistAravALuM che, tyAM abhyantaranA e laghuparidhimAM cAra AMtarAmAM darekamAM 215215 laghu pAtAlakaLazanI cAra zreNa paridhi pramANe goLa AkAramAM AvelI che. tyArabAda bIjI paMktimAM 21-21 pAtALakaLaze, trIjI paMktimAM 784 laghu ra17-ra17, cothI paMktimAM 218-ra18, pAMcamI paMktimAM pAtALa kaLaze 21-219, chaThThI paMktimAM 220-20, sAtamI paMktimAM rara1-221, AThamI paMktimAM 222-222, ane navamI paMktimAM 223-223 pAtAlakoza che, jethI eka AMtarAmAMnI 9 paMktiomAM sarvamaLIne 1971 pAtAlakAza che, ane cAre tarAnA sarva kaLaze gaNatAM [ 197144= ] 7884 laghu pAtAlakaLaza thAya che. ahi chellI navamI paMkti dhAtakIkhaMDatarapha zibAnI bAhya paridhimAM AvelI che, ane pahelI paMktithI * abhyAraparidhisthAne mahApAtALakaLazanuM mukha jo ke 10000 jana vistAravALuM nathI, paraMtu samudranA madhyabhAgamAM ja che. te paNa madhyabhAge rahelA mukhavistAranI sIdhI lITIe-samaNIe abhyantara paridhimAM paNa 10000 mukhaviratAra gaNa anucita nathI. punaH ahiM bIjI e paNa AzaMkA thavA yogya che ke-samudrane madhyaparidhi gaNo ucita che, tene badale abhyattaraparAdha gaNIne dazahajAra jana mukha kema gayuM? mukhane madhyavistAra madhyasamudramAM hovAthI madhyaparidha gaNavo joIe, e zaMkAnA samAdhAnamAM eTaluM ja kahI zakAya ke laghukaLazanI pahelI paMkti je sthAne gaThavavI che teja sthAnane paridhi gaNavo yogya hovAthI madhyaparidhi na gaNatAM abhyattara paridhi ja gaNe, ane mukhane madhyavistAra tyAM na hovA chatAM sIdhI lITI pramANe madhyavistAra bAda karyo temAM koI vivAda nathI, e paNa gaNitarIti ja che. vaLI 215nI pahelI paMkti paraspara AMtarA pUrvaka rahI zake che ema paNa abhyattaraparidhinA pramANa uparathI spaSTa thAya che.
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, dhAtakIkhaMDatarapha jatAM meTA meTA paridhi hovAthI dareka AMtarAmAM ekeka mAtALakaLaza adhika adhika Avelo che. tathA e laghu pAtALakaLaze paNa paraspara yathAsaMbhava kaMIka AMtare AMtare rahelA che, paNa ekabIjAne aDIne rahyA nathI. e dareka laghupAtALakaLaza meTA kaLazathI 100 mA bhAganA laghupAtALa che, jethI 10 jana jADI ThIkarI che, 100 ejana mukhe kaLazenuM pramANa pahoLA che, 100 ejana budhe (taLIye) pahoLA che, 1000 yojana paTavALA che, ane 1000 ejana uMDA bhUmimAM daTAcalA che. e pramANe e 7884 laghu kAza tara tatha [te te sthAnamAM ] eTale cAra moTA kaLazanA cAra AMtarAmAM rahelA che. A dareka kaLazanA paNa adhipati devo che te sAtamI gAthAmAM kahevAze. vaLI e laghu kAzo paNa sacitta vAralamaya pRthvInA che. te 6 me 200 che taraT:--have A gAthAmAM e sarva kaLazanA adhipati deve kahevAya chekaalo a mahAkAlo, velaMbapabhaMjaNe a causu surA / paliovamAuNo taha, sesesu surA tayaddhAU // 7 // 201 // zabdArtha - -kALa nAmane deva mALei-mahAkAla -valaMba maMgaLa-prabhaMjana 43Nu-cAre mahAkaLazanA saT-deva varigovana-palyopamanA AyuSyavALA tatathA sa-zeSa laghukaLazanA taaddha gAjha-tethI ardha AyuSyavALA saMskRta anuvAda, kAlaca mahAkAlo velaMbaH prabhaMjanazca caturpu surAH // palyopamAyuSastathA zeSesu surAstadardhAyuSaH // 7 // 201 // javA:-cAra mahAkaLazanA cAra adhipatideva kALa-mahAkALa-velaMbaane prabhaMjana e nAmanA che, te cAre deva palyopamanA AyuSyavALA che, ane zeSa laghukaLazanA adhipati je deve che te sarva tethI ardha AyuSyavALA [ bA palyopama AyuSyavALA ] che ke 7 me 201 che
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtALakaLazanAM nAma. vaDavA mukha keyUpa cUpa Izvara laghukaLarA 7884 kai dizAe dakSiNa pazcima :Ls D cAra AMta rAmAM 9-9 paMktie 213 thI 223 alp2by ->hi lab] rUta mukha vistAra ,, mukha antara ThIkarInI jADAI 1 lAkha yA. 10 hajAra 1 lAkha 10 hyujAra2192651000 yA. kAla 39 le? JheJe elleld6Jtle 1, mahAkAla velana prabhu jana yArevidizAmAM 1000 yA. 100 yA. 1000yA. 100 yA. yathAsaMbhava 10 yA. darekanA jUdA cAra kaLazanA Rl ] [ lely lo vAyu Adi "" kaye sthAne khI^ } mAM vAyu-jaLa uparanA haimAM jaLa madhyavartI pAtALakaLazanA yaMtra. 319
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. vistara -pUrvadizAmAM vaDavAmukhanAmanA kaLazane adhipati nAmano deva che, dakSiNa dizAmAM keyUpanAmanA kaLazana adhipati mahAjAtra deva che, pazcima dizAmAM yUpanAmanA kaLazane adhipati ve deva che, ane uttaradizAmAM IzvaranAmanA kaLazana adhipati maMjhana nAmano deva che. e cAre devo ekapapamanA AyuSyavALA che, te devonI rAjadhAnIo asaMkhyadvIpasamudra vItyAbAda AvelA bIjA lavaNasamudramAM potapotAnI dizimAM vijayadeva sarakhI 12000 jana vistAravALI che, zeSa 7884 laghu pAtAlakozonA adhipati devo ne palyopamanA AyuSyavALA che. e che ke 201 che. avataraNa - have e pAtAlakozamAM zuM zuM rahyuM che? te ane temAM rahelA vAyuthI je velavRddhi thAya che te A gALAmAM kahevAya che. savvesimahobhAge, vAU majjhillayaMmi jalavAU / kevalajalamuvarille, bhAgaduge tattha sAsubva // 8 // 202 // bahave udAravAyA, mucchaMti khuhaMti dunnivArAo / egaahorattaMto, tayA tayA velaparivuDhI // 9 // 203 // zabdArtha - sadasiM-sarva kaLazanA -dhAgA pomA-abhAge, nIce vAvA-meMdA vAyarA maNirAma-madhyabhAge Ina-samUche che, utpanna thAya che. 4 -kavaLa jaI varata zobha pAme che, uchaLa che 3vari-upalA bhAgamAM sivAre--be vAra mA - be bhAgamAM TDhAra gata -eka ahorAtramAM nirA-tyAM, kaLazamAM 17| navA=jyAre tyAre sAmutra-zvAsavatuM vANiI -valanI vRddhi thAya che 1 A devanI rAjadhAnIo zrI vAbhigamai vigeremAM para rAta kahI nathI, paraMtu A prakaraNanI ja 20 mI gAthAne anusare rAjadhAnIe ke vAmAM visaMvAda nathI, kAraNa ke padhApamanA AyuSyavALA ane madha e cAra de che, ane ladhu zidhipatidevAnI rAjadhAnI haze ke nahi te zrI banazempa. parantu be pakSanA Ayu. vALa hovAthI e devA rAjadhAnIo na hovI joIe e vizeSa samaya che.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtAla kaLazAnA meTA vAyarA tathA velavRddhi saMskRta anuvAda. sarveSAmadhobhAge vAyurmadhye jalavAyU varuM najamuratane, mAnadiye taMtromavat // 8 // 206 // bahava udAravAyavo mUrcchanti kSubhyante dvivAraM / ekAhorAtrAntastadA tadA velaparivRddhiH // 9 // 203 // 31 thArtha:----sarva kaLazeAnI nIcenA tribhAgamAM kevaLa vAyu hoya che, madhyanA tribhAgamAM vAyu ane jaLa e mizra hoya che, ane uparanA trimugamAM kevaLa jaLa hAya che, tyAM nIcenA be bhAgamAM zvAsAAsanI pas ghaNA moTA vAyarA utpanna thAya che, ane eka ahorAtramAM bevAra e rIte utpanna thai dhrAbha pAme che, tema tema samudranI vala vRddhi pAme che // 8-9 | 202 5 203 5 / / pAtAla phaLaroDanA moTA vAyarA ane tethI valavRddhi ! ja vistarArtha:- cAra mahA pAtAlakA 1 lAkha yajana yojana UMDA atha uMcA che tenA trIje bhAga 3333 cAjana che, jethI nIcenA 20396 candra namAM phakta vAyu hoya che, tenI uparanA 336332 yAjanamAM vAyu ane ja banne mizra rahe che, ane uparanA 33333, yAjayamAM kevaLa jaLa hai ca, ane a rIta laghukazAna 333 yojana jeTalo traNa bhAgamAM vAyu-jaLavAyu ane jaLa hAya che, e pramANe nIcenA be bhAgamAM vAyu mukhya che, aTale svabhAvathIja moTA vAyarA utpanna dhAya che, ane kAbha pAme che eTale uMce uchaMga che, jema manuSyanA peTamAM rahelA dhAsAdAsa rUpe praNayu peTamAM utpanna thai ugasa rUpe bahAra nikaLe che, tema kAzamAM mahAla yu. hA eka kAzanI bahAra nikaLavAnA prayatna karatA huMya tama uMcA uchaLa che, ane tI kaLazAnuM jaLa bahAra nikaLavAnA prayatnathI kANenI upara rahela 17000 yojana UMcu zikhAjaLa paNa uMcu uchaLe che. jethI zikhAnI uparanuM ja! be gAu sudhI uchaLIne svabhAvathI athavA anuvaladhara devAnA prayatnathI aTake che, ane be paDakhe phelAtu jaLa zikhAbIttithI vizeSa AgaLa vadhatuM nathI, paraMntu 700 ceojana vRddhivALA bhAgamAMthI " AkhA samudranuM jaLa amukamaryAda e vadhIne kinArA choDI uparAnta vadhI jAya che, temAM paNa jyAM jyAM jagatIvaDe rAdhAcalu che te tA jagatIneja athaDAya che, ane jagatImAMnA keTalAMka virAmAM thaIne je jaLa dvIpanI aMdara praveza karelu hAya che te jaLa bhUmiupara vadhI 41 :
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSetrasamAsa vistarArtha sahita jAya che, ane te kaLazanA moTA vAyarA jyAre zAnta thAya che tyAre bhUmi upara vadheluM dvIpavartI jaLa ane zikhA upara vadheluM be gAu uMcI velanuM jaLa e bane utarIne mULa sthAne AvI jAya che. vaLI evA prakAranA kaLazavAyuonA kSe eka ahorAtramAM be vakhata thAya che, tethI velavRddhi paNa divasamAM be vAra ja hoya che. tathA aSTamI pUrNimA ane caturdazI tathA amAvAsyA e cAra divasomAM e vAyarAo ghaNe bhA pAme che, tethI evA divasomAM velavRddhi ghaNI adhika thAya che. anyadarzanamAM keTalAka loka ema mAne che ke samudrane putra caMdra che, te caMdra zudi divasomAM vizeSa vRddhivALo hovAthI bahu khuzI thayelo caMdrane pitA bahu uchaLe che, eTale jANe caMdrane bheTavA jato hoya tema uMce uchaLe che, paraMtu e sarva kavionI kalpanA che, ane vAstavika kAraNa te samudrane vAyuvikAraja che. che 8-9 me 202 / 203 ! avatA:-have zikhAnI traNe bAju thatI jaLavRddhine aTakAvavAmATe niyukta thayelA devonI saMkhyA A gAthAmAM kahevAya che- bAyAlasahidusayari-sahasA nAgANa majjhuvaribAhi / velaM dharaMti kamaso, cauhattaru laraku te savve // 10 // 204 // zabdArtha - vAra ( sa )=beMtAlIsa hajAra versTa=velane, vadhatA jaLane TTi (sA)=sATha hajAra pati-dhare che, aTakAve che 38ri salA=bahAra hajAra jamaNo=anukrame nAba=nAgakumAra devonI saMkhyA =cattara hajAra eka lAkha mana savAri vArdi=aMdara upara bahAra te sarve te sarva velaMdhara deve saMskRta anuvAda, dvicatvAriMzacchaSTidvisamatisahasrANi nAgAnAM madhyoparivAyAM / velAM dharanti kramazazcatuHsaptatisahasrAdhikalakSaM te sarve // 10 // 204 // vAghA-anukama kara000 nAgakumAra devo madhyavelane (jaMbadvIpa taraphanI velane) aTakAve che, 60000 deve zikhAnI upara vadhatI velane aTakAve che, ane 72000 de bahAranA bhAganAM vadhatI velane aTakAve che. e pramANe e sarva nAgakumAra devA 174000 che ke 10 me 204
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra3 velavRddhine aTakAvanArA nAgakumAra jevA vistA-zikhAnI abhyantaranI bAjue eTale jaMbudvIpataraphanA bhittibhAge vadhatA jaLane kara000 (beMtAlIsa hajAra) nAgakumAra devo aTakAve che, eTale jaLanI bhittinI sapATImAMthI vizeSa khasavA detA nathI, velavRddhine aTa- tevI ja rIte zikhAnI bahAranI bAjumAM paNa 60000 (sATha kAvanArA nAga- hajAra) nAgakumAra deva jaLane dhAtakIkhaMDatarapha khasavA detA kumAra de nathI, ane zikhAnI uparanA bhAgamAM be gAu jeTaluM UMcuM vadhavA daIne adhika vadhatuM aTakAvavAne niyukta thayelA 72000 nAgakumAra de che. e pramANe traNe bAju vadhatA jaLane aTakAvavA mATe e deva te te sthAne hAthamAM moTA kaDachA rAkhIne AkAzamAM rahelA heya che, te kaDachAo vaDe vadhatA jaLane AghAta karI karIne aTakAve che. vaLI e badhuM jaLa aTakAvavAnuM kAma samabhUmithI 700 jana jaLavRddhithI uparAntanI zeSa zikhAmAM ja eTale samabhUmithI 10000 uMcI zikhAmAM 700 bAda karatAM 15300 jeTalI uMcI zikhAmAM ja cAle che, ane 700 ejana jeTalA uMcA vibhAgamAMnuM vadhatuM jaLa te pUrva gAthAnA vistarArthamAM kahyA pramANe vadhIne amuka hada sudhI dviIpamAM paNa praveze che, ane tethI mULa kinArAne choDIne paNa bhUmiupara vadhI jAya che, ane kaLazavAyuonA mahAnuM zobhathI paNa e (700 ejanamAMnuM) jaLa ghaNuM vadhavuM joIe tene badale atia5 vadhIne ja aTake che te jagasvabhAve ja, athavA dvIpavatI zrIsaMgha Adika puNyavaMtanA puNyaprabhAve ja samudrajaLa niyamita maryAdA choDIne vadhatuM nathI. tathA zikhAnuM jaLa upara game teTaluM vadhe te koI harakata nathI, paraMtu be bAjue bhittibhAgamAMthI (vAyuonA nirvidhdha bhapUrvaka) vadhavA mAMDe te paNa dvIpane bAvI de, mATe e rIte paNa nahi vadhavAmAM ja svabhAva tathA zrIsaMdhAdikane puNyaprabhAva kAraNarUpa gaNavAmAM ke virodha nathI. e pramANe velavRddhine rokanArA sarva nAgakumAra deve ekalAkha cumottara hajAra 174000 che, e sarva bhavanapatinI bIjI nikAyanA che. 10 204 avatara-pUrvagAthAmAM vadhatI velane aTakAvanArA je velaMdharadeve kahyA tenA ane tenI AjJAmAM vartanArA anulaMdhara deve tenA sarva maLI ATha parvata A samudramAM che te A gALAmAM kahevAya che-- 1 athavA e velavRddhi devonA prayatna chatAM paNa aTake evI nathI, chatAM paNa aTake che, eTale vizeSa vadhatI nathI tenuM kAraNa zrIsaMdhAdikane puNyaprabhAva tathA jagAva tathA samudranA bIjA bahAranA pratikULa meTA vAyarA che,
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara4 "zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. bAyAlasahassahiM, puvesANAidisividisi lvnne| velaMdharANuvelaMdhararAINaM girisu vAsA // 11 // 205 // - vArasArdi=betAlIsa hajAra | jaalt=lavaNasamudramAM cojana dUra ! ghara velaMdhara rAjAonA juva phaMsaTTY=pUrva Adi ane IzAna ? juvaidhari=anuladhara rAjAonA Adi | jirina parvata upara kisi viiima=dizimAM ane vidizIomAM | vA=nivAsasthAne che. saMskRta anuvAda. dvicatvAriMzatmahasraH pUrvazAnAdidigvidikSu lavaNe / vailaMdharAnuvelaMdhararAjAnAM giripu vAsAH / / 11 / / 205 // pArtha -lavaNasamudramAM ra000 ejana dara jaIe tyAM pUrva Adi cAra dizAomAM vedharAjAonA ane IzAna Adi cAra vidiziomAM anuvalaMdhara rAjAonA parvate Ave che, te upara temanA AvAsa ( prAsAda) che. ! 11 me 205 vistara -- samudranI vadhatI velane va-dhAraNa karanAra je pUrve 17000 nAgakumAra deva kahyA temanA rAjA eTale adhipati cAra de che, tathA veladharane -anusaranArA eTale 174000 devenI AjJAne anusaranArA te anusaMdhara devanA paNa cAra adhipati deva che, e pramANe cAra velaMdharAdhipatidevanA ane cAra anusaMdharAdhipatinA 4-4 parvata lavaNasamudramAM jabudvIpanA kinArAthI 42000 ejana dUra che, tyAM cAra dizAmAM vilaMdharanA ane cAra vidizAmAM anuvalaMdharanA cAra cAra parvata che, e AThe parvata upara ATha adhipatidevonA AThaprAsAda che, temAM koI vakhata AvIne bese che, ane ArAma le che, ane e AThenuM mULa sthAna to asaMkhya dviIpasamudra vyatIta thayA bAda AvatA bIjA lavaNasamudramAM pitApitAnI dizimAM 1ra000 jana vistAravALI vijayarAjadhAnI sarakhI gostapAdi rAjadhAnIo che, AThe devonuM AyuSya ekeka palyopamanuM che, ane e ATha adhipatio paNa nAgakumAranikAyanA che. 11 me 205
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ paravAnA nivAsasthAna... avataraNa:--- 4 // 52 4yo adhipati 35 2 cha ? tena nAma upAya chagothUbhe dagabhAse saMkhe dagasImanAmi disi sele / gothUbho sivadevo, saMkho amaNosilo rAyA // 12 // 206 // kakkoDe vijupabhe kelAsa'ruNappahe vidisisele / kakoDagu kaddamao kelAsa ruNeppaho sAmI // 13 // 207 // zahAtha:gobhe-245 parvata 52 gothUbho-gastR5 nAmanI he dagabhAna-mAsa parvata 52 mivadevo-zivadveSa nAmanohara samva-za parva 52 dagasIma nAmi-bhIma nAmanA parva 52 maNosilo-manozisava dimi sele- ziAna prvt| 52 rAyA-01, adhipati cha. saMgvo-zupaya kakkoDa- Ta: 5 52 kakA Dagu-Ta: nAmanA va vijupabhe-vimutprama parvata 352 kadamao-46ma va phalAma-- - parva 52 kanTAma-sAsa heva raNuppahe.--34na parvata 52 raNuppaho-25354ma 5 vidisimaDe- vahazinA pt| 352 / sAnI-vAmI, madhipati saMskRta anuvAda gostUpe dakabhAse zaMgve dakasImanAmni dizaileSu / gomtUpaH zivadevaH zaMkhazca manaHzilo rAjA // 12 // 206 / / karkoTakavidyutprabhe kailAse'ruNaprabhe vidizailepu / karkoTakaH kardamakaH kailAmo'ruNaprabhaH svAmI // 13 // 207 / / gAthArtha:-gostR5 nAmanA 5 852 stupapanA nivAsa cha, 64mAsa parvata upara zivadevane, zaMkha parvata upara zaMkhadeva ane dasama nAmanA 1 ruNuHpahe, ruNuppaho meN|| 5 / 6 mudrita sadhukSetrasamAsamA 7.
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, parvataupara manaHzila nAmane deva adhipati che, e pramANe cAra dizAnA cAra parvata upara e cAra deva adhipati kahyA che 12 me 206 che tathA karkoTakaparvatano adhipati kaTaka deva che, vivRtmabhaparvatane kardamaka deva che, kelAsaparvatane kailAsadeva, ane arUNuprabhaparvatane adhipati arUNa prabha nAme deva che, e pramANe vidizinA cAra anulaMdhara parvatanA adhipati kahyA che 13 me 207 5 vistarArtha:-gAthArthavat sugama che. ane e dezanI rAjadhAnI Adi vigata pUrvagAthAnA vistarArthamAM kahI che. tathA parvata uparanA AThe prAsAda dara yojana uMcA ane 31 jana vistAravALA che. e prAsAdanA madhyabhAge sarvaratnamaya maNipIThikA 1 jana vistAravALI ane mA jana uMcI che, ane te upara adhipatidevane besavA yogya eka siMhAsana che, ane tene pharatAM sAmAnikAdi denAM bhadrAsane che, e pramANe vijayadevanA prAsAdasarakho e prAsAda che. potAnI gesUpA Adi nAmavALI rAjadhAnImAMthI jyAre ahiM Ave tyAre parivAra sahita potAnA prAsAdamAM bese che, nahitara prAsAda zUnya rahe che, paraMtu parvata uparanA manahara sapATapradezamAM to haMmezAM aneka devadevIo pharatA vA sUtA besatA hoya che. meM 12-13 me 206-207 che avatA:-have A gALAmAM ATha velaMdhara parvatanuM pramANa tathA varNa vigere kahevAya che - e e giriNo sabe, bAvIsahiA ya dasasayA muule| causaya cauvIsahiA, vicchinnA huMti sihrtle||14||208|| satarasasaya igavIsA, uccatte te saveiA sabbe / kaNagaMkarayaya phAliha, disAsu vidisAsu rynnmyaa||15||209|| zabdArtha - pg jiLio-e parvata ra3ra-cAra vIra himA-bAvIsa adhika javA adiA-covIsa adhika sa savA-dasa se, eka hajAra iirarA-vistIrNa, pahelA ma-mULamAM, bhUmiaMdara sita- zikhara upara
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ // lavaNa samudramA 8 velaMdhara parvata ane 12-12 caMdrasUryanA dvIpa, 1 gautamadvIpa // [ rA0 206, 0 22 6 ] 4 ladha2parvata dizAmAM 12 sUryadvIpa pazcimadizAmAM 4 anuladharapata vidizAmAM 1 gautamIpa 12 cakradIpa pUrva dizAmAM 4 sUryadvIpanI vacce bAtamIpa che. utta2 0 0 0 29) sa 8 parvata 1721 2Ajana uMcA 1022 20 mULa vistAra 4ra4 20 zikhara vinAra 9696 20 jA upara ja bU0 126 9636 cA , riA narakra 4ra000 20 jaba0 thI Dhara dardika 2 5 dIpe 12000 20 jaba0 thI dUra 12000 20 vistRta 88 20 ja ba0 ta2pha jaLathI upara 2 gAu jaLathI uMcA zikhA tarapha zrI madaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara.
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilaMdhara parvatanuM pramANa 37. -- ~~-~~~-~~- ~ ~- ~ satavasasAda vIsa-sarattaso ekavIsa | ja-kanakanA, suvarNanA 3-uMcAImAM maM-aMka ratnanA te-te save parvate racaya-rajatamaya, rUpAnA sagA-vedikA sahita phiTikamaya sa-sarve rayAma-ratnamaya saMskRta anuvAda. ete girayaH sarve, dvAviMzatyadhikAni ca dazazatAni mUle / catuHzatAni caturviMzatyadhikAni vistIrNA bhavanti zikharatale // 14 // 208 / / saptadazazatAnyekaviMzatyadhikAnyuccatve te savedikAH sarve / kanakAMkarajatasphATikamayA dikSu vidikSu ratnamayAH // 15 // 209 // Tr:-e sarve parvato mULamAM 1022 jana vistAravALA, ane zikhara upara 424 jana vistAravALA [UrdhvagapuchAkAra che. te 14 208 che tathA te sarve parvata 1721 jana uMcA che, paryanta vedikA sahita che, pUrvAdi dizAemAM anukrame suvarNa--aMkarana-rUpuM-ane sphaTikanA che, tathA vidizAmAM cAre parvata ratnanA (tavaNe) che. che 15 209 che. vistarArthaH-gAthArthavat sugama che. avatara:-e ATha velaMdharaparvate jaLaupara keTalA dekhAya che ? te kahevAya che- NavaguNahattarijoaNa, bahi jalluvari catta pnnnnvibhaayaa| ee majjhe Navasaya, tesaTThA bhAga sagasayari // 16 // 210 // zabdArtha - navaguri -navase eguNottara | ET-e AThe parvata hiM-bahAra, jabuddhIpatarapha ma-madhyabhAge, zikhAtarapha 4 3vari-jaLanI upara javAyate -navase tresaTha jana jatta inavarmA -paMcANuA mA sAsari-sittattara bhAga cAlIsa bhAga
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. saMskRta anuvAda navazatAnyekonasaptatiryojanAni bahirjalopari catvAriMzat paMcanavatibhAgAH / ttei maLe navazatAni tripadamaNaH samatatiH | 26 / 220 . thArtha -e AThe parvata bahAra jaMbudvIpatarapha jaLanA upara navasa aguNottara rojana ane paMcAguA cAlIsa bhAga [969 jana] uMcA dekhAya che, ane madhyabhAge zikhAtarapha navase tresaTha yojana uparAnta paMcANuo sittera bhAga [637 jana] jaLathI uMcA dekhAya che. 16 210. vitarArtha:-A AThe parvato jaLamAM keTalA DubelA che, ane jaLanI upara bahAra keTalA dekhAya che te ahi darzAvavAnuM che, temAM prathama e parvata jabUdvIpanA paryanta kinArAthI 44000 yojana dUra che, ema kahevAyuM che, ane 5000 jana sudhImAM 700 jana jeTaluM jaLa kramaza: uMcuM vadhatuM gayuM che. A vAta paNa pUrve kahI che, to e uparathI trizazigaNita karavAthI te sthAne jaLa keTaluM che? te prathama jANyAbAda tyAM gotIthe keTaluM che te jANIne bane savaLa karIe teTalA pANImAM DUbelA che, ane parvatanI uMcAImAMthI bAda karatAM bAkI rahe teTalA jaLa upara dekhAya che, te A pramANe-- 1 vada-bahAra e zabdano artha vyavahAra rIte temaja bIjA graMthamAM kahyA pramANe " lavaNasamudranI zikhAtarapha " thAya che, ane mane madhya-abhyara e zaba ne artha jaMbupa tarapha thAya che, paraMtu A prakaraNamAM A banne dino artha ethI viparIta karavAno che, jethI vada eTale jaMbuparaka ane manna aTala zikhA tarapha evA vilakSaNa artha karavAne che. evA vilakSaNa arthe rAkhavAmAM paNa graMthakartAnI apekSA che ke baMdhabesatI che, paranuM sthala draSTie kaMIka guMcavaNavALI che, te apekSA A pramANa- dIpanA paryata bhAge ubhA rahIne jyAre jakhadIpataraka nahi paNa bahAra lavaNasamudranAka cha karIe tyAreja jabUdIpatarapha nI parvatAdikanI ucAI dekhI zakaya mATe ahi bahAra aTale jaMbudIparapha evo artha upajI zake che, ane zikhAtarapha ubhA rahIne jyAre antara eTale ja khUdviIpatarapha draSTi karIe tyAre ja zikhAtaraphanI bahAranI uMcAI parvatAdikanI dekhI zakAya che mATe e apekSAe madhya-abhyatara aTala zikhAtarapha evo artha thaI zake che. e pramANe A kSetramAsa prakaraNamAM AgaLa paNa bahAra eTale aMdara ane abhyatara eTale bahAra e vilakSaNa arthaja karavA,
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Cha Cha Cha Cha IIIIIIIIIIIIIIII da ba jaLa upara dekhAto velaMdhara parvata // 2110 2 s-tsent velaMdhara parvata kodushno chto it ] 216 do rA Z. S [ E KZhZhZhZhZhIKA KZhZhZhZhZhZh ZhILIIII
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00001. zeSa - 700 95 velaMdhara parvatanuM svarUpa, 329 jana ga tIrtha te pejane keTaluM? karazagmx10000 20000 95000 - 10000 - 42000 95oga 5)4ra0000(jara jana 41990 arthAta 4ra yojanA 10 bhAga tIrtha che. yojane ce. jaLavRddhi te pejanekeTalI? 42 si g4700 29400 95000 42000 95smg 5)2940 (309 yAjana kejara-10 tIrtha 9355 309-45 jaLavRddhi 0004pa zeSa 7pa1-55 jaLAvagAha 17ra1 parvatanI uMcAImAMthI 7pa1-55 janAvagAha bAda karatAM 969-40 eTalA yojana jaLaupara jaMbaddhIpatarapha parvatanI uMcAI che. e pramANe 7pa1 jana papa paMcANuo bhAga jeTalo parvata jaLamAM bele che, to mULathI 51 jana uMcAIne sthAne eTale jaNAvagAhanA paryanta ane draSTigocaranA prAraMbhasthAne parvatane vistAra- pahoLAi keTalI che ta jAne ra000 janamAM umerIne teTale dara jaIe to jaNAvagAha keTalo ? te jANyAbAda zikhAtaraphano bAhya dekhAva kADhI zakAya, mATe u513 yojana jaNAvagAhane anta vistAra jANavAne gaNitanI sugamatA mATe prathama jaLAvagAhanA bhAga-aMzeja karI nAkhavA, jethI 751*5=1345 mAM 55 umeratAM 1400 sarvakaLa jaLAvagAhanI AvI, tyArabAda vicAra vimo e A prakaraNanI ja 14 mI gAthAmAM darzAvelI rIti pramANe be vistArane vileSa karatAM 10rara bAda 42 = 598 AvyA tene uMcAInA 1ra1 vaDe bhAgatAM bhAjaka adhika hovAthI bhAgAkAra thAya nahi mATe e bhAgAkAra baMdha rAkhIne prathama 598 ne 1400 vaDe guNIne pachI 17ra1 vaDe bhAgavI, jethI guNAkAra [598471400= 4ra697200 AvyA, tene 1721 vaDe bhAgatAM javAba 24809 ane zeSa 911 AvyA, e 911 zeva te 17ra1 bhAjakane ardha uparAntano aMka hovAthI vyavahArathI pUrNa gaNIne ( 1 gaNIne ) 24809 mAM 1 umeratAM 24810 AvyA, te paMcANuo bhAga hevAthI 95 vaDe bhAgatAM 261 jana 15 bhAga AvyA, tene mULavistAra 1022 mAMthI bAda karatAM zeSa 76 yojana 80 paMcANuA bhAga AvyA jethI spaSTa thayuM ke parvatanI uMDAInA ane athavA dekhAvanA prAraMbhamAM parvatane vistAra 76 yojana che. 42
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ (330. zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. have zikhAtaraphano jaLAvagAha jANavA mATe eja aMka uparathI javRddhi prApta karIne pUrvokta jaNAvagAhamAM umeravA gya che, mATe gaNitanI sugamatA mATe prathama 76 jananA sarva paMcANuA bhAga banAvatAM 760495=72 200+80=72280 bhAga thayA. jethI puna: trirAzi A pramANe- jana che. jaLavRddhi te bhAge keTalI jaLavRddhi ? 95000 - 700 - 72280 ahiM anya eka bhAgarUpa che mATe pahelo aMka paNa bhAgarUpa sarakho ja hovo joIe e gaNitarIti hovAthI 95000495=9025000 bhAga AvyA jethI punaH trirAzi bhAga dUra gaye . jaLavRddhi te bhAga dura gaye keTalI vRddhi? 9025000 - 700 - 280 9025050596(5 jana e pramANe 5 yojana uparAnta 45125 5471 zeSa te pratibhAga rUpa gaNAya, jethI 05471 zeSa pratibhAga lya vaDe bhAgatAM pa7 bhAga AvyA ane pa6 pratibhAga zeSa rahyA te bhAjaka 95 955871(paka bhAga nA ardha uparAnta hevAthI vyavahAre saMpUrNa 475 gaNuM 1 bhAga gaNIe to 57+1=58 721 bhAga AA, jethI 5 yojanA 58 bhAga jeTalI jaLavRddhi jabadhIpataraphanI jaLa pada zepa pratibhAga. vRddhithI adhika AvavAthI pRvakata jaLavRddhimAM umeratAM 7pa1-55 abhyantara jaLathI [ 2000 ejana daranI pa-pa8 adhika jaLavRddhi bAhya bhAge [ 76 vyAsanI ] upada-113 bAda 95 - 1 chapa7-18 jaLa 276 yojana dUra prApta thayuM. e pramANe 7pa7-18 jaLamAM 17ra1 jana ucA parvata bela hovAthI te 1721-0 uMcAmAMthI 17ra1 mAMthI bAda karatAM 963 ejana 757-18 jaLAvagAha bAda karatAM ! 77 paMcANuA bhAga jeTalo parvata zikhA 963-77 | | tarapha jaLathI ucA dekhAya. athavA bIjI rIte gaNue te je 5 jana 58 bhAga AvyA che, tene abhyantara draSTigocaramAMthI bAda karatAM paNa eja javAba Ave, te A pramANe
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ // lavaNa samudramA 56 antIpano sAmAnya dekhAva // [ T[0 utta 2 2 12, vR0 3 rU 1 ] lava KOOOK - we e 6009X2K1 nA pazcima ja bU ( ) kI pa pUrva + 000000 bharata kSetra sa mu dara dalim zrI mAya prinTIMga presa, bhAvanaga2.
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 para aMtaradvIpanuM varNana, 969-40 jaMbadvIpatarapha draSTigocara parvata, temAMthI pa-58 bAda karatAM 40 mAMthI bAda 58 na jAya mATe 69 ne badale 998 yeAjana rAkhI 1 ejananA 5 bhAga 40 mAM umeratAM 135 bhAga thAya che. bhAga, | jethI puna: aMka sthApanA karI bAda karatAM paNa eja 968 - 1pa mAMthI ! javAba Ave. jethI ema spaSTa thayuM ke zikhAtarapha - 5 - 58 bAda bahAra bhAgamAM e parvatA 966 jana jaLathI | uMcA dekhAya che ke 16 me 210 che | lavaNasamudramAM pa6 antIMpa che 11T: - have lavaNasamudramAM pada anardIpanuM varNana karAya che- himavaMtaMtA vidimImANAigayAsu causu dADhAsu / maga saga aMtaradIvA, paDhamacaukaM ca jagaIo // 17 // 211 / / joaNa tisAgarhi tao, mayasayavuDDI a chasu caukesu / annunna jagai aMtari aMtarasama vittharA savve // 18 // 212 // za-dArtha - fai1 1 Di.navAparvatane anta | mana ma-sAta sAta aMtaranI anadIpA che vidizA 1 - paheluM catuka, paThelA cAra mArA izAna AdikamAM rahelI bama TaTT cAra dAtAomAM upara || arttama -traNa janAra -anya anaravALA tama-tyArapachI nA catukAmAM ) 137 13. jagatIthI aMtaravALA samaya -- A jana adhika baMnaramama-aMtara tulya chemu nakrama-cha catuSkAmAM nigarA-vistAravAnA saMskRta anuvAda. himavantAntAdvidikSu IzAnAdigatAmu catusRSu daMSTrAsu / saptamamAntIpAH, prathamacatuSkaM ca jagatItaH // 17 // 211 //
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33ra zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita. yojanatrizataistataH zataM zataM vRddhizca SaTsu catuSkeSu / anyonyajagatyantare antarasamavistarAH sarve // 18 / / 212 // pAyA:himavaMtaparvatanA cheDAthI (paryantathI) IzAnAdi vidizAomAM rahelI cAra dADhAo upara sAta sAta anakapa che, emAM pahelA cAra annadvapa jagatIthI traNasajana dura che, tyArabAda e catuSkomAM dIpAnuM paraspara antara tathA jagatathI dvIpanuM antara e bemAM 100-100 jananI vRddhi karavI, tathA e sarvIpa jaganIthI jeTalA TUra che, teTalAka vistALA che. je 17-18 211-1ra che virArtha:-bharatakSetra che je laghuhimavaMta nAmane pahale varSadharaparvata che tene eka cheDA parva samudrane ane bIje cheDA parisamasamudrane maLelo che. tyAM pUrva cheDe e parvata jaLasapATI jeTalI prAraMbhanI uMcAIthI AgaLa samudramAM phADelA magaramukhasara be phADarUpa thaIne AvI rIte vadhela che ke jenI eka phADa dakSiNa tarapha vadhatI vadhatA jagatIne anusare vaka thatI gaI che ane bIjI UrdhvaphADa uttaratarapha vadhIna jagatIne anusAra vaka thatI gaI che. eja rIta himavataparvatane pazcima cheDA paNa samudramAM phATelA magaramukhanI para be phADa thaI anukrame jagatane anusAra vaka pa vadhatA game che. e pramANe himavana parvata banne che? daMDhA=dAdAnA aTale magaranI be dAdA athAtu phAMdalA muna : AkAre vadheluM hovAthI A cAra phADanuM nAma ja dAtA kahevAya che. magaramukhanI sAthe vivAda eTaleja che ke magaramukhanI phADa prAraMbhe pahoLI ane paryanta nAM karI hoya che, ane A parvatanI phADa prAraMbhamAM sAMkaDI ane kamaLa: pahALI dhana thatAM paryane ghaNI pahoLI che. A cAra dAdAomAM parva cheDAnI uttara tarapha gayelI na pahalI IzAna vidizAnI dAvA kahevAya, dakSiNatarapha vaLelI bIjI dAdA agnikhUNAnI dAdA gaNAya, pazcima cheDe daripha vaLelI na navacaMkANanI trIjI dAdA, ane uttara vaLelI te vAyavyakoNanI cAthI dADhA gaNAya. e pramANe pradakSiNavartana kama pramANe 4 vidizAomAM 4 dAvAo che tyAM pahalI IzAna dAdA upara jagatIthI prAraMbha.thI ) 300 thAjana dura jaie tyAM dvIpathI dvIpanuM 300 jana vistAravALA pahale anna Ave che, ke ane jagatIthI jenI sanmukha sIdhI lITIe AvelI jAtI paNa teTalI ja dvIpanuM adhika 300 yojana dara che, athavA samaNimAM rahelI jagatIthI e adhika antara pahele dviIpa samaNie 30 yojana dara che, tyArabAda pahelA dvIpathI 400 ejana dUra jaIe tyAre bIje dvIpa 400 jana
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dADhA ane antaradvIpanI vAstavika sthiti // [ 10 2 2 1- ane , g0 33 2 ] nA | Btta , 28. 0 0 inii | 800 ) dao e L. ' che anAra hoI - 9 0 0 8) 6 0 0 uniiiiiiiiuuuuuuu pao e ) R laghu himavaMta giri - 1 A citra mApaNIpUrvaka che.
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ a'taradvIpAnA vistAra, 343 vistAravALe Ave, A dvIpathI hAmenI jagatI 400 yeAjana dUra che, parantu jyAMthI dAThA nikaLI te mukhajagatI tA 1000 yeAjana dUra rahI, arthAt jyAMthI dADhA nikaLI te prAraMbhasthAnathI 1000 yAjana dura dADhA upara cAlIe tyAre bIjA dvIpa Ave. tathA eja bIjA dvIpathI 500 ce!jana dUra jatAM trIjA dvIpa 500 ceAjana vistAravALA Ave, ane sanmukha jagatIthI paNa e 500 yAjana dUra che, tyArabAda 900 cAjana dUra gaye 600 yajana vistAravALA cAthA dvIpa sanmukha jagatIthI paNa 600 yAjana dara iM, tyArabAda 700 yojana dUra 700 vaijana vistAravALA ane sanmukha jagatIthI paNa 700 yojana dUra pAMcamA dvIpa che, tyArabada 80 jana dara 800 yAjana vistAravALA ane jagatIthI paNa 800 yeAjana dara chaThTho dvIpa che, tyArabAda chaThThA dvIpathI ane sanmukha jagatIthI 900 yAjana dara 900 yajana vistAravALe sAtamA dvIpa che. e pramANe izAna dADhA uparanA sAnIpAnuM paraspara antara sAthe sA cAjana anukrame adhika adhika che, temaja jagatIthI dIpanu antara paNa kramaza: sA mA yojana adhika che tathA jevI rIte izAnadAdAnA cha dvIpa kahyA tevI rIte zeSa traNa dAdAna paNa sAta sAta dvIpa sarakhI rIte kahevA, ane sarvadvIpa vRtta AkAranA che. 5ti nyAya antara tathA namatIthI trA tathA ahiM paheluM catuSka eTale cAra dAtA uparanA traNaso traNasA yAjana dUra gaye AvatA pahelA cAra DIpa jaNavA, tyArabAda cArasA yojana dUra jatAM je Ave te cAra pAnuM bIntu catuSka kahevAya, e rIte trIjI cAkSu yAvata sAtamu catuSka RNavuM. rUti cakrake e pramANe A laghumiyataparvatanA be cheDe AvelI ( parvatanI ) cAra dADhAeupara sarva maLIne 28 DIpa thayA te bata =jAnI aMdara rahelA heAvAthI vAva athavA brenca eTale eka bIjAthI amuka antare antare (dUra dUra) rahelA evA trIva te bAva evI vyutpatti zAstramAM kahelI che. | ti ansaTIva sandhyArtha | vaLI avAje 28 bIjA antarIya zikharIparvatanI dADhAA upara che te 24mI gAthAmAM kahevAze, jedhI sarvamaLIne jaMbUDhIpamAM 56 anvIpa che. tadhA e chIpAnI uMcAi tathA amAM yulikAnI vasatidinuM svarUpa tathA DhIpanAM nAma paNa AgaLanI gAdhAAmAM kahevAze. // 17-18 // 211-212 5 1e pramaNe 30+100+ 0+400++:+5+++$dege+$00+8+ 1 ra 3 4 800+800+2t= 40. arthAt sAtamAM dvIpa samApta thaye 8400 yojana thAya che. 6 mATe dareka dAdA 8400 yojana vIdha che.
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. avataraLa:--have antaradvIpA jaLanI upara keTalA uMcA dekhAya che, ane te uparathI jaLamAM keTalA DUbelA che, tenuM pramANa A gAthAmAM darzAvAya che-- paDhamacaukucca bahiM, aDDAiajoaNe a vIsaMsA / sarisabuDi parao, majjhadisiM savvi kosadugaM // 19 // 213 // zabdAH-- 334 18ma13-pahelu catuSka 34--jaLathI uMcu vahiM--bahAra, jabadrIpatarapha saTTAJa gotrajJe-aDhI yAjana vIsa gaMsA-vIsa aza sacara aMta-sittera aza varji-vRddhi, adhika. vo-AgaLa AgaLanA dvIpAmAM miina-madizie, zikhAtarapha manuAM e kAza saMskRta anuvAda. prathamacatuSkamucaM bahiH sArdhe dve yojane ca viMzatyaMzAH / saptatyaMzA vRddhiH parato madhyadizi sarve krozadvikam / / 19 / / 213 / / varSa:---pahelA cAra dvIpa jaMbadrIpatarapha aDhIyeAjana vIsA jaLathI uMcA che, ane tyAra pachInA cAra cAra dvIpA eTale ? catuSkA 70 aMza adhika adhika uMcA che, ane sAta catuSkA madhyadizie ! zikhA tarapha tA e be gAu ja uMcA che !! 19 5 213 5 vistArka:-jagatIthI 300 ceAjana dUra rahelA ane 300 yAjana vistAra vALA je pahelA cAra krIya che te rA yAjana uparAnta paMcANu 20 bhAga jeTalA jaLathI uMcA dekhAya che, ane e sivAyanA badhA bhAga jaLamAMja elA che. have A ThekANe eTavA bAhya dekhAva kevI rIte ? te jANavAnI gaNitarIti A pramANe;--5cANu hAra yeAjane 1000 gAtIrtha che, ane 700 antaradvIpAnA yAjana jaLavRddhi che tA traNanA yAjana dUra gaye gAtIrtha ane jaLa upara dekhAva jaLavRddhi keTalI ? te prApta karIne bannenA sarvALA karIe teTaluM jaLa tyAM hoya, parantu ahiM zAstramAM sIpeAnI uMcAi jUdI jUdI kar3I nathI, ke jethI te savALA uMcAimAMthI bAda karAya, kevaLa jaLa uparanA dekhAva mAtra kahyo che, mATe prathama abhyantarabhAganI uMcAi jANavAne
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-20 aMtaradvIpane jaLamAM dekhAva. 335 mATe zikhAtara be gAune sarvene je sara dekhAva kahyo che teja ahiM upayogI che, mATe kevaLa jaLavRddhi ja prApta karavI te A rIte- che. gaye jaLavRddhi te pejane keTalI ? 5000 - 700 --- 300 - rAka = '95)21 (2 . e pramANe 2 jana 20 bhAga jeTalI jaLavRddhi 300 jana 190 dUra jatAM hIpanA prAraMbhe hoya ane zikhAtaraphanA paryanta 20 bhAga. bhAge puna: 300 jana jatAM paNa eTalI adhika jaLavRddhi ye. bhA. hAvAthI kayejana 40 bhAga jaLavRddhi hoya, puna: eTalI jaLavRddhi hAIne paNa 2 gAu uMcA paryanta dekhAya che, +2 -20 - tavAja be gAu uMcA jaMbaddhIpatarapha paNa hoyaja ane te uparAnta paryantabhAga sudhInA je 2-40 adhika belA gaNyA hatA te jaMbadIpatarapha taTale khullo hoya che, jethI ya gAu bhAga. 2- - 0-40 jaMbaddhI tarapha adhika draSTigocara 0-2-0 paryantabhAgavatuM prathamathI ja draSTigocara jana bhAga. 2 -2-0 jaMbudvipa tarapha sarva sAmAnya =rA-40 have 300 jana gaye zAna keTaluM che te jANavAne upAya paNa A pramANeche. gaye gaI tA pejane keTaluM ? 5000 - 100 --- 300 95)3 K3 che 3-15 gAtIrtha ) 2-20 javRddhi 6 300 jana ce pa-35 jaLAvagAha ) e pramANe gatartha ane jALavRddhi maLIne pahele dvIpa ja badrIpatarapha co. bhA. pa-3pa jaLamAM bele che ane 5-35 jaLAvagADa, rA-40 draSTigocara che, to te be rA-30 draSTigocara meLavatAM pahelA dvIpanI abhyantara bA-7pa dvIpanI abhyatara uMcAI. uMcAI kA jana-7pa bhAga jeTalI AvI, puna: traNa yojana dura zikhA che. bhA. taraphanA bhAgamAM uMcAI jANavI hoya tA 3 yojana saMbaMdhi 3-15 jeTaluM adhika tIrthaja umeravAnuM rahyuM, kAraNake jaLavRddhi to prathamathI ja abhyantara draSTigocaramAM antargata gaNelIja che, mATe puna: gaNavAnI jarUra hoya nahi jethI kI bA
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 zrI laghutrasamAsa vistarArtha sahita, chA-75 abhyantara uMcAI pahelA dvIpanI, temAM + 3-15 paryanta adhika tIrtha umeratAM 10-90 pahelA dvIpanI bAldA uMcAI ( zikhAtaraphanI). e pramANe A pahelA dvIpanI uMcAI vigerene sarva saMgraha A pramANe cA. bhA. 5 -35 abhyantara jaLAvagAha ( jaLamAM DUbele) rA-40 abhyantara draSTigocara (jaLathI uMcA dekhAya che). 7-75 abhyantara uMcAI 10 -70 bAhya jaLAvagAha ( zikhA tarapha jaLamAM DUbele) - 0 bAhA draSTigocara (jaLathI uMcA dekhAya che) 10-70 bAhya uMcAI ! abhyatara jaLAvagAhane dviguNa karI be gAu umeratAM . have bIjA cArIpa trIjA cAraddhiIpa yAvata sAtamA cAradIpa e che catuSkamAM anukrame draSTigocaramAM 90-190 aMza adhika adhika vadhatA jAya che tenuM kAraNa ke e catuSko jaganathI sA re jana adhika adhika dUra . . che mATe 95000-700 tA --100 jane keTalI ? e trirAzI pramANe = A rIta paMcAguA 70 aMzaja kAma thAya che mATe aMdaranA bhAgamAM 70-70 aMze vadhatA jAya che, jethI bIje Thapa rA-90, trIje dvIpa 3-5, cotho dvIpa kA-40, pAMcame dIpa pA15, chaTTA dIpa pA-85, ane sAta dvIpa -60 jeTalA jaLathI uMcA draSTigocara thAya che. ane e sAte catuSka ( aThThAvIe chIe ) zikhAtarapha tA be gAuja draSTicara che. dvIpanI uMcAI je ka zAstramAM kahI nathI, te paNa jANavI hoya to bIjI trIjA Adi catuSkAmAM anukrame abhyantara bhAge 1 jana 5 aMza ane bAhyabhAga 2 jana 10 aMza adhika adhika vadhAratA javuM, jethI bIjA dIpanI abhyantara uMcAI cA. 8-80 bhA. ane bAhya uMcAI je. 1ra-00 bhA. che, ItyAdi uMcAI jANavI. che 19 me 213 5 avatara":-have A cAra gAthAomAM anacha pAnAM nAma kahe - savve saveiaMtA, paDhama caukammi tesi nAmAiM / egorua AbhAsia vesANia cava laMgUle // 20 // 214 //
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 339 aMtaradvIpanAM nAma. bIyacaukke hayagaya-gosakuli puvvakannaNAmANo / AyaMsamiMDhagaao-gopuvva muhA ya taiyammi // 21 // 215 // hayagayaharivagghamuhA, cautthae asakanna harikaNNo / akaNNa kaNNapAvaraNu dIvA paMcamacaukkammi // 22 // 216 // ukkamuho mehamuho vijjumuho vijjudaMta chaTTammi / sattamage daMtaMtA, ghaNalaTThanigUDhasudhdhA ya // 23 // 217 // zArtha:mavaha anA-manta va samita / tesi-ta yAhIpanAM padamacaummi-pahasA yAradIpamA nAmAI-nAbhA yA vIacauka- oilon yAhIpamA (nai) puvya-pUrva kaNaNAmANo - 49f meM nAmA pubvamuhA--pUrva 4 "bhu" mevA nAmavA! taiammi-trI yAdImA (nai) muhA-( hai| pUrva 4) bhupanAmA pacama ca upammi--pAMyamA yatuna daMta annA- ( hAna) anta hantu / zabdasahita nAmavALA. saMskRta anuvAha. sarve mavedikAntAH prathamacatuSke teSAM nAmAni / ekorukaAbhAsikopANikazcaiva lAMgUlikaH // 20 // 214 // dvitIyacatuSke hayagajagozaSkulipUrvakakarNanAmAnaH / AdarzameMDhAyogopUrvamukhAzca tRtIye // 21 // 215 // 43
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, hayagajaharivyAghramukhAzcaturthake AsakarNo harikarNaH / akarNaH karNaprAvaraNo dvIpaH paMcamacatuSke // 22 // 216 // ulkAmukho meghamukho vidyunmukho vidyuddantaH SaSThe / / satame DhantAntI tha i-jUda-guDhA || 23 me 227 || thA-sarve dvIpane ane vedikA che [arthAt dareka dvIpa paryantabhAge vana ane vedikAvaTe vITAyele che ], sAtacatuSkamAM je paheluM catuSka eTale pahelA cAra dviIpa che tenAM nAma-ekarUka-AbhAsika-veSANika-ane lAMgalika dvIpa | 20 214 bIja catuSkamAM [ dha gaja go ane zakulI e cAra zabdo pUrve rAkhIne uttaramAM darekane te zabda jeDIe evA nAmavALA che eTale ] yakarNa--gajakarNa -gokarNa--ane zakhulIkarNa e cAranAmavALA che, tathA trIjA catuSkamAM [ Adarza meMDha a ane go e cAra zabadane pUrva rAkhI uttaramAM "mukha" zabda joDavAthI je nAma thAya tevA nAmavALA che eTale ] Adamukha-meMDhamukha-amu-ane gomukha e cAranAmavALA che ra1 / 215 . cothA caturkamAM haya Adine muLa zabda joDavAthI kyamukha-gajamukhaharimukha (siMhamukha)--ane vyAdhramukha e nAmavALA dvIpa che, tathA pAMcamA catuSkamAM AsakarNa - harika-akarNa-karNa prAvaNIpa e cAra nAmavALA dvIpa che. je 22 me 216 chaThThA catukamAM ulkAmukha-meghamukha- vinmukha-ane vidyuta cAra nAmavALA dvIpa che. ane sAtamA catuSkamAM ! ghana Adi zabdane anta "dana" zabda joDIe evA nAmavALA eTale] ghanadana-lakhudanta-gaDhadanta-ane zuddhadanta e cAra nAmavALA dvIpa che. 23 217 vistarArtha:-gAthArthavata sugama che. vizeSa eja ke e sarve dvIpa kAMgarA sivAyanA keTasarakhI ekeka vedikAvaDe vITAyelA che, je badvIpanI jaganIupara vedikAnuM ja svarUpa kahyuM che, tevI ja be gAu uMcI ane pa00 dhanu pahoLI A vadikAo paNa jANavI. tathA vana paNa jagatIuparanA vanasarakhuM yathAsaMbhava jANavuM. | 20-21-22-23 me 214-215-16-17 avAja:-jevA 28 antadrava laghuhimavaMtaparvatanA be cheDe che, tevAja bIjA 28 anahIM zikhara parvatanA be cheDe paNa che te, tathA antadvIpamAM kenI vasati che ? te A gAthAmAM kahevAya che -
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ zikhara parvatanI dADhA upara rahelA 28 aMtarIpa 339 emeva ya siharimmivi, aDavIsaM savvi huMti chappaNNA / eesu jualarUvA, paliAsaMkhaMsaAu NarA // 24 // 218 // zabdArtha - gva-e pramANe ja e antadIpimAM fmarimiti-zikharI parvatane aMte paNa gurUvA-yugalika rUpa barA-aThThAvIsa anUpa che vatrika kAsama 3-palyopamanA asaMsavi chaquor-sarvamaLIne chapanadvIpa khyAtamA bhAga jeTalA AyuvALA T-manuSya (tiryacA paNa) saMskRta anuvAda. evameva ca zikhariNyaSTAviMzatiH marve bhavanti padapaMcAzat / eteSu yugalarUpAH palyAmaMgyeyAMzAyupo narAH // 24 // 218 / / TdhAtha:-e pramANeja zibarIparvatanA banne cheDe paNa 28 dvIpa che, jethI sarvamaLIne pada antapa che, ane chappana anahI pamAM yugalikamano palyopamanA asaMkhyAmAbhAganA AyuSyavALA vase che [ garbhajatiryacI paNa evAja vase che tuM che ra4 218 che vistA-laghuhimavatane cheDe jevA 28 antaradvIpa kahyA tevAja uttaradi zAmAM avatazetrane ane rahelA zikharI varSadhara parvatanA be cheDe paNa 28 antaradvIpa che. jethI sarva pada akhtarIpamAM yugalikamano ane yugalikanice paNa pApamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSyavALA vase che, tathA bhUmi ka9pavRkSa ityAdi je svarUpa himavaMtakSetrAdinuM kahevAyuM che, te sarvasvarUpa ahi paNa yathAyogya jANavuM. sammarNima tiryacapacandriya paNa AyuSyanA tatkAegya zubhaadhyavasAye anahIM ane manuSyanuM AyuSya bAMdhe che ane ahiM utpanna thAya che, ane tethI hIna paNa tatkAgya zubha adhyavasAye yugalatiryaMcanuM ja AyuSya bAMdhI ahi yugalatiryaMcamAM utpanna thAya che. gAthAmAM che ke yugalatiIMca kahyA nathI to paNa upalakSaNathI grahaNa karavA. e ra4 218 avatA:have A gALAmAM antaradvIpanA yugalikonA zarIranI uMcAI pAMsaLI AhAranuM attara ane apatyapAlanA e cAra bAbata kahevAya che -
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrI lakSetrasamAsa vistarArtha sahita joaNadasamaMsataNU piDhikaraMDANamasi causahI / asaNaM ca cautthAo, guNasIdiNavaccapAlaNayA // 25 // 219 // zabdArtha - kAsagaM -eka ejanano dazamo bhAga taNU-zarIranI uMcAi piTTaieri--pRSThakaraMDake, pAMsaLIo mi-e yugalikone vasa-cosaTha gaNavi -vaLI AhAra (nuM antara) tathAgo-caturthabhakatathI (eka diva sane AMtare) Traffni-egonyAsI (79) divasa azvapArAvA-apatyapAlanA ( saMtati pAlana ) saMskRta anuvAda, yojanadazamAMzatanavaH, pRSThakaraMDakAnAmetepAM catuHpaSTiH / azanaM ca caturthAdakonAzItidinAnyapanyapAlanA // 25 / / 219 / / thALa -e yugaliMkAnuM zarIra ejananA dazamA bhAga jeTaluM [ 800 dhanuranuM uMcuM hoya che, e manuSyone pAMsaLIo ja hoya che, eka divasane antare AhAra hoya che, ane apatyapAlanA 79 divasa sudhI hoya che. je 25 219 vistarArtha:--gAthArthavatuM sugama che. vizeSa eja ke--e cAre bAbata yugalikamanuSyone aMgeja jANavI, parantu yugalatiryaMcAne aMge nahi. kurUkSetranA yugalatiryaMcAne utkRSTa AhArA be divasanuM kahyuM che, ane manuSyane traNa divasanuM kahyuM che, te anusAra zeSa gugalabhUmiomAM paNa yugalatiryaMcAne manuSyanI apekSAe kaMIka nyuna AhAra saMbhave, paranuM paNa kaheluM nathI mATe ahiM paNa keTaluM AkArAntara te spaSTa kahevAya nahiM ane zeSa traNa vAra tA yugalatiryaMcanemATe kurukSetramAM temaja bIje paNa darzAvI nathI. tathA cha mAsa AyuSya zeSa rahyuM yugalaprasava hovAthI ahiM 79 divasa sudhI putraputrInuM rakSaNakarI zepa (101 divasa lagabhaga ) AyuSya pUrNa karI mAtApitA bhavanapati athavA vyaramAM jAya che, ane 79 divasabAda yugalabALako yuvAna thaI svataMtra vicare che. 25 219 che
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 56 antaradvIpa, koSThaka // anaDIpa jagIthI dara pUrva chApathI B api zikhata- kALa ane pRSTha karaDaka re , zarIranI , & narapha jathiI rapha jaLa manuSya ADArAnara ucAI AyuSya, [, ucA thI uMco tiryaMca apatya pAlana dIpa paridhi pahelA ja dIpa 30, . 4 - {parva bIja 4 : pa bIjA 4 DIpa / '* 1 10 . . 300 pA. rA . ra gAu trIjA ArAnA vaya na sarakhA. . . "'. 4.0 1. kapa). ra gAu ane manu tathA nIcA pa . dha i . yA. -- pa ra gAu yugalika trIja 4 kapa pada antaradvIpanuM koSTaka pa . jana ( athavA 800 dhanuSa ) palyopamane asaMkhyAtame bhAga cothA prApa 600 6 1 6 1 thI. - 1 divasanA aMtare AvAra cha9 divasa apatya pAlana 2 gAu 59.29 zil she pAMcamAM DIpa Da' u0 700 me. pA- 2 mA ! 2213 , 2544 cha 4 kIpa 800 80 800thA. pA-85 2 gAu sAtamAM 4 kapa 900 che. 400 400 che. kA- 60 , ra gAu ! 2845. 341
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita, avataraNaH-pUrva thAyAma sA 56 ant25952||d vlod by gautamIpaAdi dIpi A lavaNasamudramAM che te A be gAthAomAM kahevAya chepcchimdisi sutthia lavaNasAmiNo goamutti igudIvo / ubhaovi jaMbulAvaNa du du ravidIvA ya tasiM ca // 26 // 220 // jagaiparupparaaMtari, tahavitthara bArajoaNasahassA / emeva ya puvvadisiM, caMdacaukassa caudIvA // 27 // 221 // zArtha:pacchimadimi-pazvimahizAya ubhaovi-manne the 555 sutthia-susthita nAmanA jaMbulAvaNa-mahIpanA ane savalavaNasAmiNo-sava samudranA adhipatinA samudranA goanutti-gautama kA nAmanA dudu ravi dIvA- sUrya dii| gu dIvA-meDI5 2 tasiM ca-mana taDIpAnu / jagai (aMtari)-tIthI antara paruppara aMtari-- 52252 antara taha vitthara-tathA vistAra bArajoaNasahassA- 2 yona emeva ya-vajI pramANita puvadimi-pUrva dizAmA caMdaca ukasma-yAra yaMdanA caradIvA-yAvI saMskRta anuvAda. pazcimadizi susthitalavaNasvAmino gautametyeko dviipH| ubhayato'pi jAmbulAvaNayo? dve dvIpe ca tepAM ca // 26 // 220 // jagatIparasparAntaraM tathA vistAro dvAdazayojanamahasrANi / evameva ca pUrvadizi candracatuSkasya catvAro dvIpAH // 27 // 221 // gAthArtha:---pazcimahizAmA savA samudranA aghipani susthitanAmanA hepn| zatimatrI nAmane eka DIpa che, ane te gautamIpanI be bAjue jabAdIpanA be sUryanA be dIpa ane lavaNasamudranA be sUryanA [cAra sUryamAMthI be sUryanA]. be dvIpa che, tathA te pace dIpanuM jagatIthI antara ane dvIpanuM paraspara
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavaNasamudramAM ra4 candrasUryadIpa, 1 gItamadvIpa. 33 [ dvIpathI dvIpanuM ] akhtara tathA vistAra bAra hajAra jana che, ane e pramANe ja pUrva dizAmAM cAra caMdranA cAra dvIpa che. je 26-27 220-221 che vistArtha - have A lavasamudramAM caMdrasUryanA AvAsa dvIpa che te kahevAya che - |lavaNasamudramAM ra4 caMdrasUryadvIpa tathA 1 gatamadvIpa che lavaNasamudranA adhipati sthita e nAmane vyantanikAyano mahaddhika deva che, tenI susthitA nAmanI rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra vyatIta thayA bAda bIjA lavaNasamudramAM pazcimadizAmAM vijayarAjadhAnI sarakhI 12000 ejana vistAravALI che, tyAM A susthitadeva rahe che, paraMtu jyAre potAnA tAbAnA lavaNasamudranA koI kArya prasaMge athavA bIjA kei kAraNe ahiM Ave tyAre A gAmadIpanA upara bhameya AvAsamAM ArAma le che, A kIDA AvAsa darA jana ucA ane kalA jana vijJAravALo che, emAM susthitadevane besavAyagya siMhAsana nathI paraMtu zayanakaravAgye zayyA che, susthitadevanuM 1 papama AyuSya che. lavaNasamudra ane samudramAM rahelA dvIpa parvata Adi padArtho pratye paNa enuM Adhipatya che, nAradane avirati jANIne dropadIe potAnA nivAsabuvanamAM AvatAM cogyasatkAra na karyo tyAre lezapriya nArade dhAtakI baMDanI aparakaMkA nagarInA padmAstararAjA AgaLa dropadInI suMdaratAnuM varNana karatAM rAjAe svAdhInadeva dvArA drapadInuM haraNa karyuM, ta vakhata padInI zodhamAM vyAkuLa thayelA kRSNane anyakitamAM nAradeja dropadInuM sthAna darzAvyuM, jethI amarakaMkA nagarImAM javAne lavaNasamudra ullaMghavA mATe kRSNa eja suthita sevanuM ArAdhana karyuM hatuM, ane eja deve lavaNasamudramAM moTI saDaka sarakho sthalamArga karI Ape hato, ke je mAge thaIne aparakaMkA nagarImAM pAMDavo sahita jaI padmAstarane jItI dropadIne pAchI lAvyA. A mahIpa jaladIpanI jagatathI 12000 ejana dUra samudramAM merUnI pazcimadizAe eTale jayaMtadvAranI sanmukha che, ane e dvIpanI laMbAI pahAbAI paNa 12000 ejana che, ane samavRtta AkArano che, jethI mULa vistAra ane uparano vistAra banne sarakhA che. te jJAti vAMdhapatithivastha zautamaDhI : II - tathA eja tamadvIpane be paDakhe uttaradakSiNabAjue be be sUryadvIpa che, emAM be sUryadvIpa jabadvIpanA be sUryanA che, ane bIjA be dvIpa lavaNa
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. samudranI zikhAnA abhyantara bhAge eTale buddhIpatarapha pharatA be abhyantara sUryanA che, jethI be be sUryadvIpanI vacce maitadvIpa Ave che, ane e cAre dvIpa paNa gotamadvIpasarakhA ja jANavA, jethI jagatIthI 12000 ejana dUra che, ane 12000 yajananA vistAravALA che, tathA pazcimadizAmAM e pAMca vaka paMktie paraspara bArabAra hajAra jana dara rahelA che, paNa eka bIjAne aDIne najIkamAM rahyA nathI. e sUryadvIpanI upara paNa pUrva kahelA bhemeya AvAsa (bhavana) sarakho ekeka krIDA prAsAda che, vaLI amAM jabuddhIpanA be sUryanI mukhya rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra vyatIta thayA bAda bIja jaMbadrIpamAM che, ane lavaNa sUryanI be rAjadhAnI eTale ja dara bIjA lavaNasamudramAM pAtapitAnA dvIpanI pazcimadizAe che. tyAM aneka jyotiSIdevadevIonuM Adhipatya bhogave che, janma paNa tyAM che, ane kArya prasaMge ati Ave tyAre AkAzamAM pharatA pitAnA sUryavimAnamAM siMhAsana upara parivAra sahita bena che, ane koI vakhata A dvIpa uparanA prAsAdamAM AvI zayyAmAM zayana kare che. punaH A dvIpa uparanA sapATa pradezamAM haMmezA bIjA aneka tipadevadevIo kare che bese che sUe che, ane AnaMda karatA vicare che | na catra : | tathA je rIte pazcimadizAmAM cAra sUryadvIpa kahyA tevA ja merUnI pUrva dizAmAM eTale vijayadvAranI hAme jagatIthI 12000 yojana dara ane 12000 yojana vistAravALA : caMdra che, emAM paNa be dIpa jaMbadvIpanA be caMdranA che, ane bIjA be kapa lavaNasamudranA zikhAnI abhyanA bhAge pharanArA be caMdranA che. e cAre dvIpa paraspara bArabAraDa jAra yojana dara rahelA che. tathA e dvIpa uparanA kIDAprAsAda tathA caMdrA rAjadhAnIo vigere svarUpa sarva sUryavat kahevuM, vizeSa ke A caMdranI caMdrA nAmanI rAjadhAnI bIja ja badvIpamAM tathA lavaNasamudramAM pUrva dizAmAM jANavI. // ti : caMdra | e 26-27 me 220-221 che * gatamadIpane be paDakhe be be aya dvIpa sAmAnyathI kahyA che, paraMtu emAM jabasuryane dIpa kaI bAjue ane antaralavaNanA dIpa kaI bAjue te sthAnanI spaSTatA upalabdha thatI nathI, temaja pUrva dizAmAM cAra caMdradIpamAM paNa zrI caMdranA dIpa kaI bAjUe che, tenI spaSTatA dekhAtI nathI, mATe te sthAnaniyama zrIrAhubatathI navA. arthAta gautamadaupara meyavihAra ( bhavana ) che ane caMdaryapiupara prasAda che. e taphAvata che.
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * * lavaNasamudramAM ghAtakIkhaMDataraphanA candrasUryadvIpa. 345 avatara:-pUrvagAthAmAM jaMbaddhIpatarapha jema cAra sUryadvIpa ane cAra caMdradIpa kahyA tema dhAtakIkhaMDatarapha paNa 8 sUryadvIpa ane 8 caMdradIpa che te A gAthAmAM kahevAya che-- evaM cia bAhirao, dIvA aTThaTTha pucpcchimo| du du lavaNa cha cha dhAyai-saMDa sasINaM ravINaM ca // 28 // 222 // zabdArtha - vaM ji-e pramANeja kuTu-be caMdradIpa be sUryadvIpa vAoi -bahArabhAgamAM vA-lavaNasamudranA =caMdrasUryanA dvIpa che - caMdradvIpa 6 sUryadvIpa ba6-ATha ATha vAyadaiz-dhAtakIkhaMDa purve miza-pUrva ane pazcime che. nathI ri- caMdrasUryanA saMskRta anuvAda. evaM caMba bAhyatA dvIpA aSTApTa pUrvapazcimataH dva dve lAvaNayoH pada pada dhAnakIgvaMDacandrANAM sUyANAM ca // 28 // 222 / / thaya:- e pramANeja lavaNasamudranI zikhAthI bahAranA bhAgamAM pUrva dizAmAM be dvIpa bAhyalavaNacaMdranA ane cha dvIpa dhAtakIbaMDanA atyantacaMdranA, tathA pazcimadizAmAM be dvIpa bAhyalavaNasUryanA ane cha dvIpa abhyantaradhAtakI sUryanA che, sarva maLI 8 caMdrIpa ane 8 sUryadIpa che. 28 222 vitara:----lavaNasamudranI zikhAnI bahAra lavaNasamudranA be caMdra ane be sUrya phare che, ane dhAtakIkhaMDamAM je 12 sUrya 12 caMdra che temAMnA 6-6 sUryacaMdra dhAtakInA merUparvatanI abhyantarabAjue lavaNasamudra tarapha phare che, ane bIjA 6 sUrya caMdra dhAtakImerUnI bahAranA bhAgamAM kALAdadhisamudratarapha paNa dhAtakIkhaMDamAMja phare che, jethI 6 caMdra 6 sUrya abhyantaraghAtakInA ane bIjA 66 bAhya dhAtakInA gaNAya. tyAM lavaNasamudranA paryanta lavaNasamudranI jagatI dhAtakIbaMDanA abhyattarakinAre AvelI che, tyAMthI 12000 ejana dara pUrva dizAmAM 8 caMdradIpa AvelA che, temAM be kapa bAhyalavaNacaMdranA ane 6 dviIpa abhyantara dhAtakIcaMdranA che, ane sarva rIte pUrvokta cAra caMdradIpa sarakhA che, tathA pazcima
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. dizAmAM paNa dhAtakInA abhyantarakinArAthI 12000 ceAjana dUra lavaNusamudramAM 8 dvIpa che, temAM be dvIpa khAhyalavaNusUryanA che, ane 6 dvIpa abhyantaradhAtakI sUryanA che. tathA e dvIpanA te te cadronI caMdrAnAmanI rAjadhAnIe tathA sUryanI sUryanAmanI rAjadhAnIe pUrva kahyA pramANe asaMkhyadvIpasamudra vItyAkhAda khojA lavaNusamudramAM ane bIjA dhAtakIdvIpamAM pAtapAtAnI dizAomAM vijayarAjadhAnI sarakhI 12000 ceAjana vistAravALI che || tti vAghartina: 8-8 caMdrasUryaDhIvAH || e pramANe A lavasamudramAM 1 gAtamIpa 12 cadrIpa ane 12 sUryadvIpa maLIne 25 dvIpa sarakhA pramANavALA ane zAzvatA che. e uparAnta ratnadvIpa vigere bIjA dIpA paNa sabhave che, parantu zAstromAM samudranA adhikAra prasage tevA drIpAnu varNana Avatu nathI, tenu kAraNa azAzvata hAya athavA tA evA jhuladIpAmAM kaMi jANavA lAyaka na heAya teA te kAraNa paNa hAya, ityAdi yAyAgya kAraNu vicAravuM. // 28 // 222 / / avatara:~ -pUrvagAthAomAM kahelA gAtamadvIpa vigare 25 chIpA jaLa upara keTalA uMcA dekhAya che? tenu pramANa A gAdha!mAM kahevAya che-- ee dIvA jalavari, bahijoaNa saDaaTTasIi tahA / mALave e jANItA, manne puLa sarugameva / 26 / 22 / zabdA U" vAvA-eDIpA naTavuvarajI upara di-jaadvIpa dhAtakIdvIpa tarapha sarlR aTTI -sADhI acAsI mAtra tra-vaLI bhAga paNa cArjamA-(paMcANu) cAlIsa nA ghuLa-ane zikhAdeiza tarapha sAMdya-e kAza ja saMskRta anuvAda. ete dvIpA jalopari bahiryojanAni sArdhASTAzItistathA / bhAgA api ca catvAriMzana madhye punaH krozadvikameva ||29|| 223|| gAthArtha:- ahIpA abhyantaradizie [ddIdizie ] 885 ceAjana tathA 40 paMcANuAbhAga/TalA jaLaupara dekhAya che, ane bahAranI dizie e gAuja dekhAya che !! 29 5 223 //
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatamadI5 Adi 25 dIpane jaLaupara dekhAva. 347 vistArtha -e 25 kIpanI bahAra tathA aMdarano jaLa upara dekhAva A pramANe - che gautamadviIpa Adi ra5 dvipana jaLaupara dekhAva che ahiM pUrvanA saMketa pramANe bAhyazabdathI abhyaradizi ane madhya vA abhyantarazabdathI bAghadizi e artha che. tyAM e dIpi bAghadizie eTale jaMbaddhIpataraphanA dIpa ja buddhIpatapha ane dhAtakIkhaMDataraphanA dvIpe dhAtakIkhaMDatarapha jaLathI keTalA uMcA dekhAya che te darzAvavAnuM che, tyAM banne dIpanA kinArAthI 12000-12000 ejana dUra jatAM e dIpA Ave che ane 12000 yojana vistAravALA hovAthI 24000 ejanane ane jaLavRddhi keTalI ? te jANIne tyArabAda dIpadizinA dekhAva jANa sugama hovAthI prathama te jaLavRddhi kADhavAnI trirAzi A pramANejane-vRddhi tA jenekeTalI? 95000-700--- 24000 700424sg=168000 95stro 95 930 15 17 000 95) 168000 (176 jana e pramANe 24000 janAne 17 6, = 176 yojana jALavRddhi hAvAthI samabhUmithI 050 pa70 eTale uMcA jaLamAM 080 zeSa bhAga. bele che, ane be 2) 176 ( 88 2) 80 (40 gAu bahAra che, puna: jevo bahAranA bhA gamAM bahAra dekhAya che bhA eTalAja abhyantara bhAge paNa jaLabahAra daSTigocara 88-40 drIpadizi hoya che, ane te (abhyantara daSTigocara) uparAnta abhyattara dizimAM 12000 ejana haThIne pAchA AvavAthI 176-80 nuM ardha 88-40 adhika khule hoya, jethI sarva maLIne 88 jana40 bhAga kI tarapha sarve dIpa jaLa bahAra uMcA dekhAya che, arthAt ja badIpa pAsenA 9 dIpa che. bhA. jabUdI tarapha 88--40 khullA che, ane dhAtakIkhaMDataraphanA 16 dvipa dhAtakI - pI
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarArtha sahita. yA. bhA. taraph 885-40 khullA che. A pramANe banne dvIpatarapha sarakhA draSTigAcara thavAnu kAraNake-jevuM gAtIrtha ane jaLavRddhi ja khadvIpathI zikhAsudhI che, tevu ja gAtI ane jaLavRddhi dhAtakIkhaDathI paNa zikhAsudhI che. tathA bahuArabhAge eTale e sarve dIpA zikhAtarak tA e gAu draEigAcara che. te svAbhAvika che, jethI e uMcAi gaNitalabdha nathI gAtamAdi 25 dIpAnI mULathI *anukta uMcAi 34. have e 25 dIpA samudranI bhUmithI keTalA uMcA che ? te e ke zAstramAM darzAveluM nathI tANa ahiM vizeSa artha tarIke kahevAya che te trirAzinA gaNi tathI A pramANe yene 95000 gAtI te pAtrane luM ra 1000 - 12000 95) 12000 (126 95 256 190 0200 170 30 zeSa bhAga ce. nA. = 12 - 30 10x194 9 5 46 46 gAtIrtha. (12000 cenuM) STigocara -2411- 80 214 70 abhyantara uMcAi yAjane gAtI tA ceAjana keTaluM ? 95000-1000~24000 # dha kara . 1200 64 nI)pUrva vat yAjanuM maMga e pramANe 214-70 jeTalI uMcAi nIzie eTale anyantarabhAga che, ane bAhyabhAge eTale zikhAdizinaranI uMcAi kSaNavAne prathama 4 12000 yAjana antaranuM gAtIrtha tathA jaLavRddhi kahI che tene ja bamaNI karavI, kAraNa ke dvIpanA paryante jatAM vistAranA bInta 12000 ceAjana adhika vadhe che, jethI dvIpathI 4000 yojana duranuM gAtIrtha ane jAvRddhi prApta karIne tyArabAda bA cAjana draSTigAcara umeranAM bAhya uMcAi Ave che te A pramANe ** zAstramAM e dIpo kRmibhAgathI keTalA uMcA che ? te kahyuM nathI. mATe zAstramAM noM kahelI uMcAi te ahiM anukta uMcAi kSaNavI,
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItamAdikIpanI ucAI. 340 2400041s 1 = 24000 95s of 95 yejane vRddhi te ane keTalI ? 9pa00-700-2000 5) 24000 (2para yojanA 190 gAtI 500 465 250 190 dazepa bhAga 95 ) 16800 (176 jana 95 jaLavRddhi. 7004240 =16800 950 - 9pa 150 che. bhA. 2para60 gAnArtha ja 176 80 vRddhija pa0 che draSTigocara 8 zepa bhAga 28 140 + 1 :. paMcAi aMzanA 1 yojana kADhI lai lejamAM umeratAM ] 429 - 45 baghaDizie zikhAtarapha 25 dIpAnI mULathI uMcAi. cA, bhAga, e pramANe gomAdi dAMpanI abhyarauMcAi 214-70 ane bAhya uMcAu karA -45 vaNavI. 1 ra rara3 --- --- ----- ----- ----- - - ---- - - -- - -- ----------- 130 . vajana * athavA bAda te nuM jaLa che mATe ja yA 1 ja te yAda che ke na game bhathiI tA pejane keTaluM ? 170 424o 0 0=4,800 95 ) 40 80 8 (409 che. 4 0 u55 ha5o T ty - '' pA, bhA. 0 0 045 rapa bhAga emAM be dine TiMgAcanA maLatA e rIte paNa 42-45 bA uMcA Ave che.
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ // lavaNasamudranA gautamadvIpa Adi 31 dvIpono yaMtra // 350 dvIpa dizA (jabU merUthI) jagatIthI dUra paraspara : vRtta jaMbuo taraphazikhA tarapha upara dUra vistAra jaLathI uMcA jaLathI uMcA zuM che? | adhipati deva cA. bhA. 1 gema dvIpa pazcime " (jaMbu. jagatathI) 2000 che. 120 0 0 | 12000 co. 2 gAyu | | | susthita deva- lavaNasamudrana adhiprAsAda pati susthitadeva (8-40. ' 4 caMdra dvIpa | pUrve ,, caMkAsAda ca jaMbunA ( 2 lavaNanA caMdra zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. 4 sUrya dvIpa pazcime , 2 mR0 jaMbunA - ' 2 mR0 lavaNune caMdra dvIpa | prave (dhAtakathA) 2 lavaNacaMdra caMprAsAda | 6 dhAtakIcaMda 8 sUrya dvIpa | pazcime , 1 prAsAda' lavaNaryuM * 6 dhAtakI murya 3-3 tIrtha dvIpa - sAdhaka pA ' dakSiNe-3 "nayA 1ra . ' '' tIrtha vinA ' mAgadha-vara : prasAda dAma-prabhAsa
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ // lavaNasamudramAM AvelA padArthonuM saMkSiptakoSThaka // kyAMthI prAraMbhIne keTalA uMcAi ugAi pahoLAI jaLathI upara de khAva jaMbUtarapha mULa upara vistAra vistAra kayAM sudhI (jaganIthI), je vizikhA tarapha tIrtha 2 | bejagatathI 8pa000 che. S, ' - kramaza: 1 1 0 . 850 0 0 co. prAraMbhathI jaLavRddhi ra | jagatIthI 8pa000 che. ' kema 700 . . -- di5000 thA. prArabhathI zikhA 10000 100 10 ati madhya bhAga 1 ( ( 10800 vAjAnamAM ) - 10000 che. 85000 che. ''3deg 16000 11 lavaNasamudramAM AvelA padArthonuM saMkSipta kaNaka, .. lAkha che (8pa000, kaLaza ( 1 lAkha yojanamAM ) - che. mukhavivekSAe . - vilaMdhara parvata 8 | 172 ucAinA cothA bhAge che1022 che. jara000 che. kaTTara chupha A2ra yo. 424 . antaradvIpa 56 ! jagatIthI 8400 vA. * 300 thI 90 0 che. 300 800 che. R gAu caMdrAdidvIpa / 25 ! - - 12000. 12000. 88 gAu 12000 120 0 0 | cA, | ye. 351
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3para zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. avatara:-have e ra5 dviIpa upara susthitadeva tathA caMdrasUryanA je kIDAprAsAda rahelA che te prAsAdanuM pramANa tathA lavaNasamudranA jayotiSIvimAnonuM kaMIka svarUpa kahevAya che, ane te sAthe A lavaNasamudranA adhikAra paNa samApta karAya chekulgiripaasaaysmaa, pAsAyA esu NiaNiapahaNaM / taha lAvaNajoisiA, dagaphAliha uDDhalesAgA // 30 // 224 // zabdArtha - phujipitA-varSa dharanA prAsAdo taratathA samA-sarakhA rAvaLAmamA--lavaNasamudranA tiSio su-e dvIpa upara DhaTTT -dakaTika, japhiTika ratnanA jija-nija nija, potapotAnA | jasA5-udghalezyAvALA, adhika dUprabhunA, adhipationA | utajavALA. saMskRta anuvAda, kulagiriprAsAdasamAH prAmAdA eteSu nijanijaprabhRNAm / / tathA lAvaNajyotipkA dakamphaTikA udhvalezyAkAH // 30 // 224 // thA-e dvIpa upara potapotAnA adhipatidevAnA je prAsAda che te kulagiriuparanA prAsAdA sarakhA che, tathA lavAsamudranA javAnidhIo jAphadikaratnane ane adhika urdhva tajavALA che. 30 228 vistarArtha-laghuhimavaMta Adi da varSaghara parvata upara siddhAcatara sivAyanA TAupara javA devaprAsAda che tevAja ane teTalA pramANadvIpa upara devaprA vALA A rapa dIpa uparanA prAsAda paNa che, jethI A 25 sAdanuM pramANadevaprasAda dara rojana uMcA ane lAvyAjana vistAravALA che, ane e sarva kIDAbasarakhA che, nizcitanA AvAsamAM eka devazao che, pitAnI rAjadhAnImAMthI munideva jyAre addhi Ave tyAre zayana kIDA athavA ArAma karavAne mATe A AvAsa upayogI che, ane caMdra sUryanA prAsAdamAM darekamAM eka parivAra siMhAsana che, ane te te caMdra sUrya jyAre potAnI bIjA ja bIpalavaNasamudramAM rahelI rAjadhAnImAMthI ahi Ave tyAre koIkoI vakhate potAnA A hIpauparanA prAsAdamAM AvI sukha bese che, ane ArAma kare che. e pramANe rapa prAsAdomAMnA 1 prAsAdamAM zamyA ane ra4 prAsAdamAM siMhAsana jANavAM. 1 gAthAmAM sAmAnyathI 25 mAM prAsAda hyA che te paNa samIpamAM mana ane 24 dvApomAM prApAra che eTaluM vizeSa jANavuM.
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavaNasamukaupara rahelA jaLasphaTikamaya jyotiSIdavAnA vimAna 353 tathA lavaNasamudranI zikhA 16000 jana uMcI che, ane nipIo cha90 jana uMce AkAzamAM phare che, te 10000 lavasamudranAM jAni jana jeTalA vistAravALI zikhAmAM jaLa hovAthI vimAna jaLaphaTikanAM teTalA vistAra sarvathA nipIo hina che ke sahita che? athAta lavAyusamudranA jyotiSIo zibAnI AjubAjue ja che ke zibAnI aMdara paNa che? ane je zibAnI aMdara hAya nA jaLamAM vimAnA kevI rIte cAle ? e sarva zaMkAonAM samAdhAna tarIke A gALAmAM kahe che ke- lavasamudramAM phastA tivimAnA jaTila annanAM , ane jaTikarana jaLamAM pAtAnI jagyA karI karIne cAlatuM jaya evA bhAvavAnuM hoya che, mATe zibAnI aMdaranAM jAtipavimAno paNa zibAnA ja na dIna kaMIpaNa naDatara vinA akhalitapaNe phare che, arthAt zibAnI bahAranA vimAnI jema khullA AkAzamAM nirvidhrapALa phare che tevI ja rIta zibAnI aMdaranAM vimAne paNa jenI aMdara nirvidhrapaNe gati kare che. prazna che e pramANe che to zibAnI aMdara pharatAM yAni vimAno ja ja TirinAM che ke zibAnI bahAra pharanAra paNa tavAja nanAM che ? uttara: lavANamudra mAM jeTalAM vimAne che teTalAM sarvavimAna jApha - rikanAM che, ke zikhAbahAra jAnada karavAnA nathI tANa svabhAvathI ja sarva vimAnA 64 phaTikanAM che. praznatA lavaNamudranuM bI samudramAM paga jATikanAM ke anyathA? uttara kevaLa lalAbanamudranAM ja nava vimAna jaLakuTikamaya che, ane zopa nava dI hamudranAM vimAne sAmAnya kaTikanAM che. tathA A vimAnAnA dAvuM prakAza ghaNA hoya che. jethI caMdrasUryanA prakAza zikhAnA parya bhAga dhI pahoca che, ane tethI ja vakhata ja pamAM dhAne divA jAya che. te ja badhAnanI mULa rahelA lavasamudranA paNa saMpUrNa trimAM evuM ja badIpanA parya nathI ghAtakIkhaMDanA jaNATaka vimAnane prAmasudhImAM satra divase hAya che te vakhate teTalA adhika urva prakAro patramAM Avela zibAnA bhAga paNa teTalA vistAramAM 16000 cAjana ucAi sudhI prakAza hoya che, ane bAkInA be bhAgamAM rAdhi bAvAthI aMdhakAra (DAya che. zibAnI aMdara jaLamAM carca phanA nathI paranuM zikhAnI banne bAjue dIpadizitarapha khullA AkAzamAM phare che, ane tethI tenA kALuM nA- che prakAza TheTha zibAnI upara pahoca che. jabadIpAdi sarvadIpasamudranA candrasUryanA zarva prakAza mAtra 100 jana sudhI hoya 45
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. che, ane A lavaNusamudranA sUryacaMdranA UrdhvapradbhAza sAdhika 800 ceAjana jeTale hAvAthI A vimAneAne adhika UrdhvalesyAvALA ( adhika UrdhvatejavALAM ) kahyAM che te yathArtha che. vaLI jo e vimAnA evAM UrdhvatejasvI na heAya tA 700 yeAjana jeTalI zikhAnA UbhAga sarvatra sadAkALa aprakAzita ja rahe. / lavaNasamudranA svarUpanA upasaMhAra // e pramANe ahiM lavaNasamudranuM svarUpa have samApta thayuM, vizeSavananA jijJAsuoe anyazAstrAmAMthI vizeSavistArajAvA yogya che, ane kiMcit saMkSipta saMgraha kahevAya che te A pramANeH---- 5 lavasamudranA padArthonA saMkSipta saMgraha // 1 56 anvI pa 1 gAtamadvIpa 12 caMdradIpa 12 sUryadvIpa [ 81 dvopa ] 6 tIrthakrIpa 4 meTA pAtAlakoza 7884 laghu pAtAlakoza 7-88 pAtAlakAza 4 vela dharapata 4 anuvela dharapata 1. uttakamALA (zikhA) 178000 vela dhadeva 4 candra 4 sU 132 nakSatra 352 22900 kA kAntArA 2 gAtIya vaLI e uparAnta utkRSTathI pa00 yojana utsedhAMzula pramANanA mastyAdi jalacare che, tathA jagatInA vivareAmAM ina chIpamAM pravezelA jaLamAM e ja vivAmAM thaine mantyApaNa vadhumAM vadhu 9 yojanadIrgha kAyAvALA praveza kare che. A lavasamudra kALAdadhisamudra ane svayaMbhumasamudramAM matsya ghaNI jAtinA ane ghaNA che, ane zeSasamudrAmAM matsyA che. parantu lavAdi traNasamudranI apekSAe bahu alpa che. temAM paNa kAlAdhimAM meTAmAM mATA cha. yeAjananA matsya ane svayaM bhramaNamAM 1000 yAjananA matsya che, zekha samudrAmAM 700 thI 1000 nI dara madhyamapramANavALA matsya che. e rIte A lavasamudranA adhikAra samAsa thayeA. // 30-2245 Ege // iti dvitIyo lavaNasamudrAdhikAraH // [63+
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha tRtIyo dhaatkiikhNddaadhikaarH|| jhavatA:-pUrve lavaNasamudrane adhikAra samApta thaye, ane have A trIjA adhikAramAM dhAtacaMda nAmanA bIjA dviIpanuM varNana karavAno prasaMga che, tyAM A dhAtakIkhaMDadIpa lavaNasamudranI cAre bAju valayAkAre vITAI rahyA che, te lavaNamudrathI bamaNo eTale 400001 (cAralAkha) jana pahoLo ane laMbAImAM AgaLa kahevAze tevA traNa paridhio jeTalo prAraMbhamAM madhyamAM ane paryanta valayAkAra paridhivALe che, eTale prAraMbhamAM 1pa81139 (paMdaralAkha ekAsI hajAra ane eka ogaNacAlIsa ) jana paridhi AkAre lAMbo che, ane paryanta 4110961 (ekatAlIsa lAkha dazahajAra nava ekasaTha ) jana paridhi AkAre lAMbo che, parantu sIdhIlITIe laba nathI. tathA A ghAtakIDamAM uttaradakSiNadizAe uttaradakSiNa lAMbA be moTA iSakAra parvato AvelA che ke jene laIne laMbAImAM ghAtakIDanA be meTA vibhAga paDyA che, jemAMno eka pUrva dizA taraphano vibhALa te dhAvaMtaiTa ane pazcimadizAtaraphano vibhAga te amaIITir? e nAme oLakhAya che, taja vAta A gALAmAM kahevAya che - jAmuttaradIheNaM, dasasayasamapihula paNasaucceNaM / usuyAragirijugeNaM, dhAyaisaMDo duhavibhatto // 1 // 225 // | zabdArtha - nAma ttara=dakSiNauttara umear =SSakAra parvata =dIdhuM mi=be vaDe mama =( dasa) hajAra yojanA saMro dhAtakIkhaMDa samadi=sarakhe pahoLA =be vibhAge gora () vi=pAMcaso yojana uMcA | vimo=vaheMcAyelA che.
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. saMskRta anuvAda yAmyottaradIrpaNa, dazazatamamapRthulapaMcazatocana / iSukAragiriyugena, dhAtakIgvaMDo dvidhA vibhaktaH // 1 // 225 // jAyA: -dakiraNadattara dIdha, aDAjana na sarakhA pahoLA ane pAMcase lejana ( sarvatra sarabA ) uMcA evA be dhu kAra parvatAre A dhAtakIkhaMDa be vibhAgamAM vaheMcAyeluM che ke 1 5 225 e nirava badrIpa te pahelA dIpa. ane badIne bITAyalA lavaNa samudrane vITAyele A dhart1= nAmanA bIje dvIpa che. A dIpanuM ghAtakI khaMDa avuM nAma paDavAnuM kAraNa A pramANe che e dhAtakIkhaMDa " e nAmanuM kAraNuM che A dIpamAM sthAne thAne dhAtakInAM dhADInA ghaNAM vana che. tame A hIpanA adhipati che davA jAva narama thAka ane mAdhA kA nAmanA be mahAvRkSa upara rahe che, tethI jema ja " "banAM ghaNAM vana ane anAdata devanA nivAsana zAzvajaba upathI pahelA dIpanuM ja nAma che che. tema ahi paNa e aMtakALathI 11 + 1 evuM nAma che , athavA a nAma = kAma araba rAta vana nuM zata nAma che | pUrva dhAtakIkhaMDa ane pazcima dhAtakIkhaMDa In Tyan | A jIpamAM uttadizAe '2 ; ; ' nAmanA eka nAra parvata che, te uttaradakSiNa dIdhuM che, 1000 thAjana prAraMbhathI pa dhI eka sarakhA pahoLA che, ane tevI ja rIte prAraMbhathI pace taLI para cAjana eka sarakhA ucA che, vaLI avAja bI vAvane dakSiNadizAmAM paNa AvelA che. ane uttaradizAne pukAraparva na lavaNasamudranI jagAnAnA aparAjIta thI prAraMbhIne ghAtakIbaDanI jAtInA aparAjItadAradhI pahAlA che, athavA lavaNamRdranA uttaraparyantathI kALAdadhisamudranA uttara prAraMbha sudhI lAMbI che, eTale A parvanano eka iM lavaNasamudrane maLe che, ane bIje che kALodadhirAmadrane maLe che. tevI rIte bIjA dakSiAgapukAranA eka lavAjamudranA vijayaMtajhAra Ave che, ane bIje cheDA ghAtakIbaMDanA vijayanAre pahoMcyA che. jethI dhAtakIbaMDa 40000 jana pahoLA hovAthI e be parvatA paNa 400001 ( cAra lAkha ) cAjana lA che. ane pramANe e be pavitA
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 >>>> mUke ana pazcima zrI mAya se lAva vA ra H // dhAtakIkhaMDanA 2 iSukAra parvata // ja 2 uttara Em phAehe uttara IyukAra parvata oNnahe hdv lavanuM vijyA dvAra dakSiNa IyukAra parvata pAnakInuM dakSiNa ka 80 M dhA o 14... nu bR lin *******
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAtakIkha'DamAM 12 varSoMdhapata, 14 mahAkSetra 357 dvIpanI vacce uttaradakSiNamAM AvavAthI dhAMtakIkhaMDanA pUrvadhAtAvaru ane pazcimadhAtIyaH evA e meTA vibhAga thayelA che. tathA phlu aTale khANanA vara= AkArasarakhA dIrgha hAvAthI purUra avu nAma che, e dareka IpukAraupara cAra cAra phUTa-zikhara che, temAMnu pahelu siddhAyatanakRSTa kAleAdadhisamudrapAse che, tyArabAda bIjI trIjI cAthu kaTa lavaNusamudratarapha che. // 1 // 225 // || dhAtakIkhaMDamAM 12 varSadharaparvata, 14 mahAkSetra / / avataraLa:---pUrva kahelA pUrva dhAtakIkhaMDamAM ane pazcimadhAtakIkha DamAM darekamAM 6-6 varSa dharaparvata ane cha--7 mahAkSetra che, ane te cakranA ( peMDAnA ) ArA tathA AMtarA sarakhA che jethI parvatA sarakhI paheALAivALA ane kSetrA viSama paheALAivALAM che te A gAthAmAM kahevAya che khaMDadugecha cha giriNo, saga saga vAsA ya ara vivararuvA / dhuri aMti samA giriNo, vAsA puNa pihulapihulayarA // 2 // 226 // zabdA saMvatuze-aze. vibhAgamAM che che - che [ ma ga sAta sAta kSetra cakanA ArA samA vasthA- tathA AMtarA sanmA ghara parvatA pura ti-prAraMbhamAM ane anta mamAM ciro-parvate sarakhA pahALA AT- ane trA f=a}Z[ - -adhika adhika paheALAM che, saMskRta anuvAda khaMDa dvike pada par3a girayaH sapta sapta varSANi cArakavivararUpANi / dhuryantaM samA girayo, varSANi punaH pRthulathulatarANi // 2 // 226 // gathArtha:- manne mAMDamAM-vibhAgamAM 66 varSadharaparvatA cakranA ArA sarakhA che, ane kSetrA cakranA vivara ( ArAnA AMtarA ) sarakhA che, tethI parva tA prAraMbhamAM ane anta sarakhA pahALA che, ane kSetrA adhika adhika paheALAivALAM che // 2 // 2 // vizvArtha: - pUrva kahyApramANe dhAtakIkhaMDanA je e meTAvibhAga thayelA che temAM pahelAvibhAgamAM aTale pUrva dhAtakIkhaMDamAM ane khIjAvibhAgamAM eTale
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 zrI laghutrasamAsa vistAtha sahita. 1 ^ ^ ^ w ~-~ pazcimadhAtakIkhaMDamAM jabUdvIpanI peThe 6-6 varSadharaparvata ane 7-7 mahAkSetre AvelAM che, jethI jaMbukIpamAM 6 varSadhara che, tyAre ahiM 12 varSadhara che, ane jaMbudvIpamAM 7 mahAkSetra che tyAre ahiM 14 mahAkSetra che, e taphAvata che. - I varSadho ArAsarakhA ane kSetre vivarasarakhAM che dhAtakIkhaMDa te eka mahAna caka ( rathanA paiDA ) sarakhe che, jemAM jaMbadvIpasahita lavaNasamudra te cakanI nAbhi che, ane kAledadhisamudra te cakano pradhi (lokhaMDanI vATa sarakhe ) che. evA prakAranA e dhAtakIdvIpa rUpI mahAcakamAM 12 varSadhara ane 2 ISakAra maLI 14 parvate ArA sarakhA che, ane e cAda ArAnA 14 AMtarAmAM 14 mahAkSetra rahyAM che, mATe kSetre ArAnA vivarasarakhAM (AMtarAsarakhAM) che. e pramANe 14 parvata ArA sarakhA hovAthI prAraMbhamAM eTale lavaNasamudra pAse jeTalA pahoLA che, teTalA ja pahoLA paryo eTale kAledadhisamudra pAse paNa che, arthAt e caude parvatano eka cheDo lavaNasamudrane aDelo che, ane bIje cheDo kAledadhisamudrane aDele che, jethI code parvate 400000 (cAra lAkha) yojana lAMbA che. e parvata prAraMbhe ane paryanta keTalA pahoLA che ? te AgaLa 10mI gAthAmAM vijJAna dhuva e gAthAnA vistarArthamAM (pR. 375-376 thI) kahevAze. tathA vaida AMtarAmAM rahelAM 14 mahAkSetra te paNa dhAtakIkhaMDanI pahoLAI pramANe varSadharaparvata jeTalAM ja 4 lAkha jana lAMbAM che, ane pahoLAImAM bahu viSamatA che, kAraNa ke lavaNasamudrapAse eNnI pahoLAI a9pa che, tyAra bAda cakranA vivarapramANe vadhatI vadhatI kALadadhisamudrapAse kSetranI pahoLAI ghaNI ja vadhI gaI che, jethI AgaLa 10-11-12 mI gAthAmAM kahevAze tevI gaNitarIti pramANe prAraMbhanI madhyanI ane paryantanI ema traNa pahoLAI judI jUdI dareka kSetranI kahevAze. * 2 5 226 ! avatara: -have A dhAtakIkhaMDamAM jaMbadvIpanA padArtha sarakhA kayA kyA padArtha che te kahevAya che- dahakuMDaMDuttamamerumussayaM vittharaM viyaDDANaM / vaTTagirINaM ca sumeruvajamiha jANa puvasamaM // 3 // 227 //
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ miri // cakrAkAra dhAtakI khaMDanA 14 parvata 14 ArA sarakhA ane 14 kSetra 14 AMtarA sarakhAMno dekhAva // [ T[ 0 1 2 6, pR. 258 ] evaMta kSatra *je u. IDAra parvata kan 25 de . je chuM? * * ki shat - > * - w pAzcama dhAtakIkhaMDa u) kema | ma hA hajI) 2 deha kSetra pUrva dhAtakI khaMDa _nika che. virSa satra / ma jamavaMta parvata parAgata pahetuM himaveta kSetra IkAra parvata bharata kSetra -jika vuiM parvata che. MinIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII zrI mahAdaya prinTIMga presa-bhAvanagara,
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ // cakrAkAra dhAtakI khaMDanA 14 parvata 14 ArA sarakhA ane 14 kSetra 14 AMtarA sarakhAMno dekhAva // [ jAdeg 226, g0 rU58 ] 6 | ra kA jhaMkhe parvata 2vana hola evA kSetra hiraNayavaMta kSetra u. pukAra parvata zikhara parvata Sii hiyavaMta kSetra ' 3 kamI parvata 2 mo parvata | | 2maka kSetra | | nIlavaMta pavena e 2 eka satra nIlavaMta parvata pazcima dhAtakIkhaMDa mahAve che 6) kSetra mahA 6) videha kSetra pUrva dhAtakI khaMDa kI 5 jaya parvata
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAtakIkhaMDamAM jabUdIpasarakhA padArtho, zabdArtha - 38 (du)-kahAnI uMDAI pavivRttagiriono zuM du-muMDanI uMDAI sumeravaa-merU parvata vajIne amerU rahita parvatonI -ahiM dhAtakIkhaMDamAM sacaM-uMcAI nA-jANavuM niga2 viyagi-tAvyone vistAra mAM puravayaM-pUrvasama, jaMbadvIpa tulya saMskRta anuvAda drahakuMDoMDatvamamekamacchyaM vistAraM vaitADhyAnAm / vRttagirINAM ca sumeruvarjAnAmatra jAnIhi pUrvasamam // 3 // 227 // rAyA-drahonI uMDAI, kuTanI uMDAI, merUvinA zeSaparvatenI uMcAI, vatADhyane vistAra, ane merUsivAya zeSavRttaAkAravALA parvatane vistAra e sarva ahi dhAtakIkhaMDamAM jIpanA sarakhuM jANavuM e 5 bAbata sarakhI jANavI che ke 3 che rara7 che vistAtha:--jIpamAM drahonI ane kuDAnI je 10 yojana uMDAI kahI che teTalI ja uMDAI dhAtakhaMDanA henI ane kuMDanI che, paraMtu e kahenA ane kuMDAnA vistAravigere te bamaNuM che. tathA merUvinA zepa kulagiri garadana vakSaskAra yamalagiri kaMcanagiri ane nATyavigerenI je uMcAI dhvIpamAM karI che teja uMcAI dhAtakIkhaMDamAM paNa che. tathA dIrghatAvyone vistAra jaLakrIpamAM pa0 jana kahyuM che, te pramANe ja dhAtakIkhaMDanA 8 divetAlyone vistAra paNa 50 yojana ja che, paraMtu labAi jUdI jUdI che, ane uMcAI tulya che te vAraM e padathI kahevAI che. tathA merUvinA zeSavRttaAkAranA parvata je vRttavenADhya yamalagiri kaMcanagiri Adi che tenA vistArapaNa jabadhIpamAM je pramANe kahyA che te pramANeja dhAtakIkhaMDanA vRttavetAzyAdinA paNa vistAra che. e pramANe e 5 bAbata jabaddhIpatulya jANavI. ane jaMbadvIpathI dviguNa pramANavALA kayA kayA padArtha che te 6 ThThI gAthAmAM kahevAze. 3ra27. che dhAtakIkhaMDanA ra merUparvata che jhavatA:-have jaMbadvIpanA merUparvatathI dhAtakIkhaMDanA merUparvatamAM je je bAbatane taphAvata che te A gAthAmAM kahevAya che
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. merudugaMpi tahacciya, NavaraM somaNasahiDhuvari dese / saga aDasahasaUNu-tti sahasapaNasIi uccatte // 4 // 228 // zabdArtha - meTu -be merUparvata paNa | mA [ sanma-sAtahajAra yojanA tathi-nizcaya tevAja che marma-ane ADa, jAra yojanA navaraMparantu vizeSa e che ke kA-UNa, nyuna somar--manasavanathI - samApiracaka | Iti. diH3vara leheThe ane uparanA bhAgamAM mAru -paMcAsIhajAra jana .-uMcAmAM saMskRta anuvAda. meruhikamapi tathaiva, navaraM saumanamAdhamtAdupari deza / saptASTasahasronamiti sahasrANi paMcAzInyuJcanve / / 4 / / 228 // nAyAthadhAtakIbaMDanA be meraparvata paNa bahIpanA mera jevAja che, paranuM vizeSa e che ke- samanasavananI nIcenA bhAga sAna ThAra yeAjana AchA che, ane uparano bhAga ATha hajAra jana AchA che. ane meranI uMcAi 85000 [ pacAsa hajAra yojana che che che ! vistAdhAja badrIpamAM eka ja meru parvata che tyAre A ghAtakIbaMDamAM 2 merU parvata che, kAraNake 1 me pUrva dhAtakIDanA atimadhyabhAgamAM che, ane 1 merU pazcimaghAtakIkhaMDanA atimadhyabhAga che jethI kavi parvanA nadIA, vigerenI jeTalI vyavasthA saMpUrNa jabaIpamAM che, teTalI sarva vyavasthA kevaLa eka pUrvadhAtakIkhaMDamAM che. ane tavI ja sarva vyavasthA pazcimaghAtakIbaMDamAM che, jethI A dvIpamAM be meruparvata dhAya te paNa vAstavika che. tathA jaMbadvIpanA merUthI A be merUmAM ja taphAvata che te A pramANe - jaMbadvIpanA merUparvatamAM tenI samabhUtala pRthvIthI nIcenI bhUmithI | sAmana savana 63000 ejana ane bhUmi aMdaranA mULamAMthI 14000 jana uMcuM che. tyAre A ghAtakImerUnuM sAmasavana tathI 7000 jana nyUna eTale mULathI 57000 ejana ane samabhUmithI pa6000 jana uMcuM che. tathA jaMbaLIpanA
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghAtakIkhaMDanA merUne mULa vigere sthAne vistAra. 361 merUnA semasavanathI uparanuM paDakavana athavA merUnuM zikharatala 36000 jana ucuM che, tyAre A dhAtakImerUnA samanasavanathI paMDakavana AThahajAra nyUna eTale 28000 yajana upara che. e pramANe nIce 7000 ane upara 8000 maLI 15000 ejana lUTavAnuM kAraNake AgaLanI ja sArIrU uca"=e padamAM dhAtakInA merU 850000 uMcA kahyA che, jethI bUDhIpanA lAkha jana uMcA merUthI A merU 15000 jana nIcA che, mATe e 15000 ejana tUTyA che. vaLI ahi uMcAI nyuna hevAnA kAraNathI jaMbadvIpanA meravata ekajane ' bhAganI hAni vRddhi nahiM. thAya, paraMtu AgaLanI gAthAnA vistarArthamAM darzAvyA pramANe , bhAganI hAni vRddhi thAya che. zeSa cAre vana vigerenuM svarUpa ja pavatuM jANavuM, ane vistArane taphAvana AgaLa kahevAya che. e ja che 228 pravAsaT:--pUrva gAthAmAM kahelA merUparvatane mULaAdi pAMca sthAne vistAra keTalo che? ta A mAthAmAM kahevAya che- - taha paNaNavaI cauNaua addhacauNaU a adrutIsA ya / dasa ya sayA ya kameNaM, paNaThANapihutti hiTThAo // 5 // 229 // zabdArtha - vAva [ sA ] paMcANu yajana | ma ra navA dasa se jana 33-cArA jana maj-anukame atna T3 [ ardhacorA, sADhItrANA vATaT-pAMca sthAnanI jana | fpatti-pahoLAI bafriA-ADatrIsase jana | dAba- heDethI prAraMbhIne saMskRta anuvAda. tathA paMcanavatizcaturnavatiradhacaturnavatizcASTatriMzacca / daza ca zatAni ca krameNa paMcasthAnapRthuttvamadhamtAt / / 5 // 229 / / vAi-- tathA merU parvatanI nIcathI prAraMbhIne pAMcasthAnomAM anukrame 500-8400-9350-3800-ane 1000 janane vistAra che [ ahiM savA e pada pAnava6 Adi pAMca aMka sAthe joDavuM . che pa . rara9 che
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 zrI ladhukSetrasamAsa viratArtha sahita. vistara -ahiM pAMcasthAna te merUparvatanuM mULa, samabhUmi, naMdanavana, sAmanasavana ane sarvathI uparanuM paDakavana athavA zikharatala e uparAuparI pAMca sthAnanI kamaza: pahoLAI anukrame 500 janAdi kahI te A pramANe - 1 merUnA mULano vistAra 500 | 4 somanasa sthAne 3800 2 samabhUmisthAne 9400 5 paMDakarane (zikharatale) 1000 3 naMdanavane 93pa0 be vistArane vizleSakarI uMcAIvaDe bhAgatAM je Ave teTalI hAni upara caDhatAM hoya ane nIce utaratAM teTalI vRddhi hAya" e gaNitarIti pramANe mULanA ane zikharatalanA niyatavistArathI vaccenA traNa sthAnane athavA pAMca sthAnane vistAra prApta thAya te A pramANe-- 9500 mULavistAramAMthI "1000 zikharavistAra bAda jatAM 8500 ne 85000nI uMcAIe bhAgI zakAya nahiM mATe dazIyA aMza karavAne x10 dazavaDe guNatAM 85000 dazayA bhAga AvyA tene 85000 vaDe bhAgatAM 85000)85000(1 dazI bhAga AvyuM jethI spaSTa thayuM ke A be meramAM dareka 85000 janAdike ekeka dazI bhAga eTale ke janAdi ghaTe 10000 ane vadhe. te uparathI samabhUmisthAnane vistAra A pramANe - mULabhAgathI 1000 janaupara jamInanI aMdara caDhIe tyAre samabhUmi bhAga Ave che, eTale merU parvata bhUmimAM 1000 ejana uDo che, ane dareka jana jana ghaTe che te =100 ejana ghaTatAM 500 mAMthI 100 bAda karatAM 9400 AvyA, jethI spaSTa thayuM ke samabhUmisthAne merUno vistAra 9400 ejana che. | ti samabhUmi vistAra: have samabhUmithI upara 500 jana caDhatAM naMdanavana Ave che mATe pAMcane daze bhAgatAM athavA ', vaDe guNatAM 50 jana AvyA, tene samabhUmivistAra 9400 mAMthI bAda karatAM [ 9400-50= ] 9350 ejana jeTale merUne bAhya vistAra naMdanavanane sthAne che. rati naMdranavane meustAra: (abhyantara vistAra naMdanavananA be bAjunA 500-500 ejana bAda karatAM 9250 jana Ave e paNa ahiM taphAvata rUpa ja che. ) - 1 abhyaHramerUne vistAra jambudvIpathI ahiM taphAvata 35 che, chatAM graMthamAM darzAve nathI te upavAkANathI jANe.
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 0 0 0 2 . meruparvatanuM pramANa // // dhAtakIkhaMDanA \ 18 0 00 caM. uMcAIe paMhaDapa -1 TI khaDanA 2 merU ane ardhapukanA ra ma a 4 merU tuya pramANa ane nRtya svarUpavAI che. soma 3 8 0 0 . temanasa vatAra. 5 5 500 dho. 6 mAIe ema vana (mULathI 5700 co. sIjhanasa uMcAI sarva uMcAI 85000 rojana (naMdana vane) 9 3 1 0 co * vistAra PS uMcAI Ama bhU tala 94 0 0 co * vistAra uDAI mULa 9 5 0 0 * vistAra
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghAtakIkhaMDanA merUne mULa vigere sthAne vistAra, 363 tyArabAda samabhUmithI pa6000 (mULathI 57000) jana eTale naMdanavanathI pa5500 (paMcAvana hajAra pAMcase) jana upara caDhatAM samanasavana Ave che mATe pa6000 ne 10 vaDe bhAgatAM pa600 ejana AvyA tene samabhUmivistAranA 9400 mAMthI bAda karatAM 3800 pejana AvyA. jethI samanasavanamAM merUne bAhyavistAra 3800 ejana che. dati samanasavane mehavistAra: [abhyatara vistAra naMdanavat 1000 bAda karatAM 2800 ejana che ]. tyArabAda sAmanasavanathI 28000 ejana upara jatAM athavA samabhUmithI 84000 ejana upara jatAM merUparvatanuM zikharatala athavA paMDakavana Ave tethI 84000 ne 10 vaDe bhAga 8400 Ave, tene samabhUminA 9400 mAMthI bAda karanAM 1000 ejana zikharavistAra Ave. [ahiM abhyantaravistArano abhAva che, kAraNa ke merUparvata samApta thaye, ane cUlikAvistAra te jaMbudvIpatulya 12 jana hovAthI pavana paNa jaMbudvIpavat 494 jana cakravAlavistAra vALuM che. je ruti ziva vistAra: + e pramANe upara caDhatAM jemAM nIcenA vistAramAMthI ghaTatI jAya che, tema uparathI nIce utaratAM uparanA vistArathI merUparvata yojana vadhato jAya che, ane te vRddhine anusAra paNa nIcenA cAra sthAnanA vistAra prApta thAya che te eka ja udAharaNathI A pramANe- zikharathI 84000 ejana nIce utaratAM bhUmi Ave che, mATe 4000 ne 10 vaDe bhAgatAM 8400 jana AvyA tene zikharanA 1000 yojanamAM vadhAratAM [1000+ 8400= ] 9400 yejana AvyA, jethI spaSTa thayuM ke mane ka 1400 vojhanavistaravALo che. e rIte ja mULa 1000 yojana hovAthI 1000-10=100+9400= ] 500 jana vistAra mULamAM che. have ahi keTalAMka sthAnane jaMbadapanI apekSAe sapaSTa taphAvata A pramANe- jabUdvIpamAM dhAtakIkhaMDamAM 1 merUne mULa vistAra 1000 0 500 yo 2 , samabhUmi vistAra 10000 me 9400 0 che. naMdanavane bAhya vi0 54 yoga 3500 , , abhya0 vi0 854 0 I, manase bAhya vi. 4ra72 0 3800 2 ,, ,, abhya. vi. 3ra7ra6 0 , zikhara vistAra "1000 0 83pa0 re 2800
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. mULathI samabhUmi 1000 . uMce 1000 uMce samabhUthI naMdanavana 500 uce 500 co. uce naMdanathI somanasa 62500 peTa uMca pa5500 uMca soma thI paDakazikhara) 36000 . ucca 28000 0 uMca saibhadrazAla e rIte merU parvatanA saMbaMdhamAM je samAnatA ane viSamatA jaMbadvIpanI apekSAe che te ahiM darzAvI. bIjI samAnatAoAdi svataH jANavI. pAralA avatA:have jaMbaddhIpanA padArthothI bamaNApramANavALA kayA kayA padArtho dhAtakIkhaMDamAM che te A gAthAmAM darzAvAya che- NaikuMDadIvavaNamuha-dahadIharaselakamalavitthAraM / NaiuMDattaM ca tahA, dahadIhattaM ca iha duguNaM // 6 // 230 // zabdArtha - nArIva-nadI kuMDa ane dIpa | T? -nadIonI UMDAI vimu-vanamukha ta-tathA da -dro datta-drAnI laMbAI rIseTa-dIrdha parvatA -A dhAtakIkhaMDamAM jamaravivAraM-kamaLane vistAra | gu-briguNa, amAruM saMskRta anuvAda, nadIkuMDadvIpavanamukha-drahadIrghazailakamalavistAraH / napuMDanvaM ca tathA drahadIrghatvaM cAtra dviguNam // 6 // jAthA - visthA e pada dareka sAthe joDyAthI | nadIonA vistAra, kuMDanA vistAra, dIponA vistAra, vanamukhanA vistAra, drahonA vistAra, dIrdha parvatAnA vistAra ane kamaLAnA vistAra, tathA nadIonI UMDAI, ane drahanI laMbAI te ahiM dhAtakIkhaMDamAM e sarva jaMbUdIpathI bamaNuM bamaNuM jANavuM che 6 230 che vistarA -- buddhIpanI gaMgA siMdhu Adi je 90 moTI nadIo che, temAM vistAraAdikanI apekSAe 68-11-4-2 e cAra vibhAga paDe che, tyAM trIsa vijayanI (samAna vistArAdivALI ) be be nadI gaNavAthI 68, himavaMtA bhadrazAlavananI laMbAI pahoLAi saMbaMdhi taphAvata AgaLa 7mI mAthAmAM jUdo kahevAze.
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ jabUdIpanI apekSAe dhAtakIkhaMDa. - 365 hairaNyavaMtanI 4 ane 12 antarnadI mahAvidehanI gaNavAthI 12, harivarSa ramyakanI che, ane mahAvidehanI sItA satedA e 2, e rIte 90 nadIo jaMbadvIpamAM che, tevIja 90 nadIo pUrva dhAtakIkhaMDamAM bamaNuM vistAravALI ane pazcima dhAtakIkhaMDamAM paNa evIja 90 nadIo jaMbadrIpathI bamaNa vistAravALI che, tathA ahiM nadIono vistAra kahevA mAtrathI paNa upalakSaNathI nadIone anusarate nadIonI jiplikA vistAra, jIvikAnI jADAI, chabiDakAnI laMbAI, e paNa dviguNa dviguNa ja jANavuM, temaja madhyagirithI antara paNa dviguNa dviguNa jANavuM. jethI 136-3ra-8-4 e cAra saMkhyAvALI nadIomAM anukrame mULa vistAra 1rA-25-50-10 ojana, anyavistAra anukrame 125-250 500-1000 yojana, jIThikA vistAra 12-25-50-100 yAjana, chabiDakAnI jADAI 1-2-4-8 gAu, chabiDakAnI laMbAI 1-2-4-8 yojana, tathA madhyagiri attara bA-1-2-4 jana, e pramANe diguNa diguNavistArAdi jANavA. // iti 180 nadIvistAradviguNatvam // tathA gALAmAM kuMDamAtra kahevAthI paNa kuMDano vistAra ane kuMDanA kArano vistAra paNa diguNa jANa, tathA kuMDa to nadIonA ja che mATe nadIonI saMkhyA pramANe kuMDanA paNa 168-kara-8 ane 4 e cAra saMkhyAvibhAgamAM anukrame kuMDavistAra 120-240-480-960 ejana che, ane kuMDavedikAnA traNa dvArane vistAra 1ra-5-50-100 ejana che. If na 68 raviratAradriAjavam | tathA dvIpa te kuMDanI aMdaranA che mATe tenA paNa kuMDavat 168-3ra-8-4 e cAra saMkhyAvibhAgamAM anukrame 16-3-64-128 jana vistAra che. tathA jIpamAM mahAvidehanI pUrva dizAmAM jaganI pAsenAM 2 mahAvana ane tevIja rIta pazcimadizAnAM 2 maDAvana maLI ja vanakhaMDa che, ane dhAtakIkhaMDamAM tevA 8 vanabaMDa che, tene vistAra viguNa che, eTale ja bavanamukhane ra922 jana vistAra nadInI pAse che, ane jaghanyathI 1 kaLA vistAra niSadha nIlavaMta pAse che, tyAre ahiM dhAtakIkhaMDanA 8 vanamukhane darekanA 5844 jana vistAra utkRSTadhI che ane jadhanyavistAra 2 kaLA che, paraMtu ahiM 4 vanamukhano vistAra jaMbadrIpavanamukhathI viparIta rIte che, kAraNa ke utkRSTa vistAra niSadhanIlavaMta pAse ane jaghanya vistAra sItA tadA nadI pAse che, e viparItatAnuM kAraNa ke dhAtakIbaMDane prathama paridhi lavaNasamudrane vITAIne vakatAvALo che mATe lavaNasamudra pAsenA 4 vanamukhano vistAra viparIta thayo che, ane didhipAsenA (2-2) vanamukhane 4 vistAra jaMbudvIpavat che, paraMtu
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. -~~- ~ * 11/w* * ^^^^^ ^^ 1.14 viparIta nathI, kAraNa ke dhAtakIkhaMDane anya paridhi dhAtakIkhaMDane ja vITAIne vakratAvALo che. e pramANe khaMDanA paridhivakratAnA bhedane aMge e taphAvata che // iti 8 vanamukhavistAradviguNatvaM, 4 vanamukhAnAM viparyayatvaM ca || tathA jaMbadvIpanAM 16 drAthI dhAtakIkhaMDanA 3ra kahone vistAra bamaNa che tathA laMbAI paNa bamaNI che jethI 2 padmadraha 2 puMDarIka draha ane 20 kurUdraha e 24 kahe 1000 jana pahoLA ane 2000 jana lAMbA che, tathA 2 mahApadma ane 2 mahApuMDarIka e ka Da 2000 jana vistRta ane 4000 jana dIrgha che, tathA 2 tigikI ane 2 kesarI e 4 draha 4000 jana vistRta ane 8000 ejana dIdhuM che. | jhUti rUra vistAra saigiT II dIrghatA jo ke A gALAmAM ja AgaLanA padamAM kahevAnI che, te paNa prasaMgata: ahiMja kahI. tathA dIrdhazela-lAMbAparvate je 12 varSadhara 3ra vakSaskAra 68 vaitADhya 8 gajadaMtagiri e sarveno vistAra jabuddhIpavarSadharAdithI bama bamaNo che, ane laMbAI te kSetrane anusAre jUdI jUdI che te yathAsaMbhava te te kSetrane anusAra vicAravI, jemAM da varSadhara ane 2 bharatairAvatavetAsyanI laMbAI tA 4 lAkha jana che, ane zeSagirionI kSetrAnusAre 9mI gAthAnA vistarArtha pramANe jANavI. / rati rIririrvitAraguijavama || tathA kamaLano vistAra dviguNa che, jethI padmasarovara Adi 3ra drahanAM darekamAM mukhyakamaLa ane 6-6 valayanAM kamaLone jUdA jUda dviguNavistAra svata: jANa. jemAM padmadraha Adi 24 kahanAM mukhyakamaLa 2 jana vistRta, madhya 4 kahavatI mukhyakamaLAnA 4 jana vistAra ane abhyantaravartI 4 drahanA mukhya kamaLono 8 jana vistAra che, kamaLonI uMcAI vigere jUdI kahI nathI, paraMtu vistArathI ardhabAhaya hAya e niyama pramANe uMcAI paNa 12-4 jana anukrame saMbhava che. kutarUra vijima | valamAM kamaza: arvAdha uMcAI vistAra jANavA. | ti vArtimAnama II tathA upara kahelA vibhAga pramANe 136-32-8-4 nadIonI uMDAI anukrame mULa sthAne chA-01-1-2 jana ane paryane rA-2-10-20 yojana che. te ni 8 nInAmu driAjave. | tathA upara kahelA drahonA vistAra prasaMge ja 24-4-4 drahomAM kramazaH 2000-4000-8000 jana dIrghatA-laMbAI kahevAI gaI che. || suti rUra drahANAM dIrghatve dvaiguNyam // e pramANe je je bAbatanI dviguNatA gALAmAM darzAvI te mukhya dviguNatAo che, jethI bIjI paNa aneka dviguNatAo che te yathAsaMbhava svayaM vicAravI. dAra3.
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dhAtakAkhaMDanA 12 varSadhara parvato- koSThaka // 12 varSadhara parvata pahoLAI laMbAI uMcAI UMDAI uparanA hanI | hanA mukhya kamaLanI | karNikA kaNikA laMbAI pahoLAI | pahoLAI uMcAI vistAra uMcAI 2 laghuhimavata co. ka. ! 21 05- 5 ?908 0 8 106 25 21 0 100 2 0 1 | 1 2 zikharI 2mAhimavaMta 842-' , | pa0 40 0 0 2 0 0 0 | 4 0 2 [ 2 ghAtakIkhaMDanA 12 varSadhara parvatanuM keka. rUphimaparvata 2 niSadha : 23684-4 ,, | 400 | 100 8000 80 0 | 8 - 4 | 4 2 nIlavaMta ,, | 4 | 4 2 ISakAra 1000 | , 1 25 37
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dhAtakIkhaMDanI nadIomAM dviguNatAno saMgraha // 368 nadIo jIlDAne vistAra | jahA jADAI jIhA laMbAI nadIne mULa vistAra nadInI | mULamAM UMDAI kSetranA ka| madhyagirithI keTale dUra che ' ! anya vistAra ! anya uMDAI | nirgama kuMDane vistAra kuMDamAM dvIpa vistAra kuMDane dvAra vistAra yo yo yo o che. nadIo 136 ] (mahAvida 128, bharataira0 8) | jana | 12aa yI che. ba be 1 1rA 1 125 rA ( 120 16 12 zrI laghukSetrasamAsa vistazartha sahita. 32 (24 attaranadI, 8 himavaMta hira nI) 25 1 2 25 be 1 250 pa . 240 32 25 50 (hari ramya - mAMnI) 1 1 4 pada 2 pa00 10 480 64 50 sItA-sIdA) 1* ra 8 100 2 4 . 1000 2 | 9 | 128 / 100
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAtakI, bhadrazAlavananI pahoLAI 369 navatara:-have A gAthAmAM bhadrazAlavananI laMbAI pahoLAI darzAvAya che. igalakkhu sattasahasA, aDasaya guNasIi bhaddasAlavaNaM / puvAkradIhaM taM, jAmuttara aTThasIbhaiaM // 7 // 231 // zabdArtha - svA+-eka lAkha yuvAvara-pUrve ane pazcime sattasahasa-sAta hajAra rIduM-dIrgha, lAMbu garama-AThaso taM-te bhadrazAlavana athavA te labAI (ne) gujaru-guNAtI nAma uttara-dakSiNamAM ane uttaramAM paheluM madja vaLa-bhadrazAlavana | samagraM--ayAsImA bhAga jeTaluM saMskRta anuvAda. ekalakSaH saptasahasrANyaSTazatAnyekonAzItirbhadrazAlavanam / pUrvAparadIrgha taM yAmottaramaSTAzItibhaktam // 7 // 231 // jALA:-bhadrazAlavana eka lAkha sAta hajAra AThase anAsI jana pUrva dizAmAM ane pazcimadizAmAM dIrdha-lAMbu che, ane teja laMbAinA atyAsamA bhAga jeTaluM dakSiNadizAmAM ane uttaradizAmAM paheluM che. je 7 231 vistA--dhAtakIkhaMDa 4 lAkha yojana pahoLo che temAM pUrve kahyA pramANe jabUra thI bamaNI be bAjunA be vanamukhe 11688 yeAjana rokyA che, tathA bamaNa vistAravALA ATha vakSaskAra parvatAe 8000 ejana kayA che, tathA bamaNA vistAravALI 6 antaranadIoe 1pa00 ejana rokyA che, ane AgaLa kahevAmAM Avaze te gaNitarIti pramANe 16 vijayoe 153654 yeAjana rokyA che, tene sarvane savaLa karI dhAtakIkhaMDanI 4 lAkha pahoLAImAMnI bAda karIe, 11688 400000 ane je rakama rahe temAMthI merUnI 9400 jana 8000 - 17484ra pahoLAI bAda karavI, tyArabAda pUrva pazcima 1500 225158 rUpa be dizAe bhAgatAM gAthAmAM kahyA pramANe 153654 174842 2)21pa7pa8 107879 ceAjana pUrvamAM dIrgha ane 107879 17879 vajana 61 mA dadhi ane 107 107878 jana yojanA pazcimamAM dIrgha bhadrazAlavana hoya che. 46
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. tathA paheALAi 88 mA bhAge haiAvAthI 88 vaDe bhAgAkAra karavA te A pramANe 88)107879(1225 ahiM bhAgAkAramAM 1225 ceAjana Ave che, parantu vadhelA 79 zeSa te 88 thI 9 nyUna heAvAthI sa MpUrNa 1 ceAjana nathI parantu OM eTale aAsIyA 9 aMza nyUna che, tA paNa vyavahArathI alpa nyUnatA na gaNatAM 79 zeSane eka saMpUrNa yAjana gaNIne 1225 mAM umeratAM 1226 yAjana coe *390 88 198 + 1 176 227 176 0519 440 1226 ya0 0091 lagabhaga jeTalI paheALAi uttaradizAmAM ane teTalI ja dakSiNadizAmAM paNu gaNavI. ahiM taphAvata e ke ja bUDhIpanA merUnA bhadrazAlavananI pUrva ane pazcima labAi 22000 ( bAvIsa hajAra ) yAjana che, ane uttaradakSiNamAM 88 mA bhAganI paheALAi 250 ( aDhIsA ) yAjana che, tyAre dhAtakIkhaMDanA merUnA bhadrazAlayananI laMbAi paheALAi upara kahevA pramANe che. ! vRti matrAvana svayAmapratve !! 7 || 231 // 5 dhAtakIkhaMDanA 8 gajada tagirinI viSamatA avataraLa:--have A gAthAmAM ghAtakIkhaMDanA 8 gajadagigiranI jUdI jUdI 4-4 nI laMbAi kahevAya che, [ ane ethI thatu kurUkSetranuM dhanu: pRSTha paNa arthamAM kahevAze bahi gayadaMtA dIhA, paNalaskUNasayarisahasa duguNaTThA / rUcane tijachappanna-sadasta kSaya-Li samIkSA // 8 // 2 // zabdAH di-merUnI bahAranA jayavaMtA-gajadata parvatA rAhA-dIrgha paNa sa-pAMca lAkha jhaLasayarisanTsa-eguNAttara hajAra juga (sa)TTA-khaseA AgaNasATha rUca-bIjA, merUthI abhyantaranA tiruvaappamaA--traNulAkha ImpanahajAra maya du,i-asA sImA-sattAvIsa
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9960600DGNEROCOCOALESCHERECORDEDODGAGGEDCOLO69696969696969696 // pazcima dhAtakI mahAvideha tathA temAM gajadaMta viparyaya ane vanamukha viparyaya // 2 // Woh Apni vanasukha mAyela che (pazcima dhAtakI) ma hA sItA mahAnadI niSa dha parvata pUrvadhAtakInA tathA pazcimadhAtakInA gajAMta ane vanamubene paraspara svaviparyaya be citrathI tapAso. zrI mahodaya prInTIMga presa, dANApI-bhAvanagara,
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ // pUrva dhAtakI mahAvideha ane gajadaMta viparyaya tathA vanamukha viparyaya // 1 // ahiM pUrvanA e gajAMta atidIrtha che ane pazcimanA be gajAMta TuM che. temaja pUjA be mukhya ane pazcimanAM be vamukhamAM paNa pramANu viparyaya che. pran be macala minn pUrva ghAtakI) ma ja che. cheeh all sItA mahAnadI niSadha parvata zrI mahodaya prInTIMga presa, dANApI-bhAvanagara.
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAtakI 8 gajadaMtagirinI viSamatA. saMskRta anuvAda. bahirgajadantA dIrghAH paMca lakSANyekonasaptatisahasrANi dvezate ekonapaSTayadhike / itare trINi lakSANi padapaMcAzatmahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike // 232 / / TSArtha:-merUthI bahAranA cAra gajadaMtagiri pAMca lAkha guNottera hajAra baso sATha jana (pa9260 0 ) dIrgha che, ane methI abhyantaranA cAra gajadaMtagirie traNa lAkha chappana hajAra base sattAvIsa (kaparara7) yojanA dIdhuM che ke 8 232 virata :-ahiM merUparvatathI bahAranA gajadaMtagiri te pUrvadhAtakIbaMDanA merUparvatathI pUrva taraphanA je pahelI ane soLamI vijayapAse rahyA che te samanasa ane mAlyavaMta e be, tathA pazcimaghAtakIkhaMDanA merUnI pazcimanA je tyAMnI mahAvidehanI 17 mI ane kara mI vijaya pAse rahelA vivuMtaprabha ane gaMdhamAdana e be maLI cAra gajadaMtagiri bahAranA eTale kALe dadhi-samudrataraphanA che, te cArenI laMbAI pada9260 jana che, ane pUrva dhAtakImerUthI pazcimanA vidyuta--bha ane gaMdhamAMdana tathA pazcimaghAtakI methI pUrvanA samanasa ane mAlyavaMta e jaMbaddhIpasanmukhanA 4 gajadaMtagirinI laMbAI 3pa6rara7 jana che. e rIte pUrvadhAtakImAM je che gajadaMta ghaNA dIrgha che teja be gAjata pazcimaghAtakImAM nhAnA-TUMkA che, ane pUrvadhAtakInA je be gajadaMta hAnI che, teja che gajadaMta pazcimaghAtakImAM ghaNuM moTA che ! iti gajadaMtagiridIpaMtyama / / e pramANe cAra cAra gajadaMtAmAM paraspara laMbAIne viparyA hovAnuM kAraNa e che ke kALadadhisamudratano dhAtakIkhaMDane bajaraMtasthAne rahele paridhi ghaNo mATe hovAthI mahAvidehano vistAra ghaNA che, ane tyAM rahelA e cAra parvatAe pitAnI vakralaMbAIthI dareka dezona ardhaviratAra jeTaluM kSetra kayuM che, mATe adhika dIrgha che, ane lavaNasamudrataraphane gajadaMtane sthAne rahelI dhAtakIkhaMDane paridhi nA hovAthI tevA sthAne rahelA te cAra gajadato apa laMbAIvALA che. je ta ka-4 jagataja rItve ciMtu: >> A gajadantagirionI laMbAInI utpatti graMthomAM aMkagaNitapUrvaka dekhAnI nathI, mATe ahiM vistarArthamAM paNa te aMkagaNita darzAvyuM nathI. 1 vicAratAM samajAya che ke e gajavaMtagirionI be vidhama laMbAi aMkagaNitathI zodhI kADhavI te vizeSa vikaTa che, jo ke e zodhavAnI rIti te hoya paraMtu e vikaTa rIti AvA arthamAM upayogI nathI.
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. tathA avatu lAkAre bhegA thayelA ( paryanta bhAgaparaspara sparzelA nathI tApaNu dUrathI bhegA jevA dekhAtA hAvAthI ) e gajada girionIlakhAIna sarvALA je 925486 yAjana thAya che teja kurUkSetranuM dhanu:pRSTha che, eTale apalakhavatuM lAkAra kurUkSetrane e adha abhyantaraparidhi che. bAhyaparidhinI vivakSA dhanu:pRSTha kahevAnA prasaMgamAM hAi zake nahiM mATe dhanu:pRSThamAM sarvatra abhyantaridhija gaNavA. vara tathA e gajadagiriAnI paheALAi teA 6 ThThI gAthAmAM kahyApramANe ja khUgajadatathI dviguNu hAvAthI vadharapata pAse 1000 yAjana paheALA ane pate khaDganI dhArAsarakhA pAtaLA che, temaja uMcAimAM paNa prAraMbhe 400 ceAjana ane paryante 500 yeAjana hAvAthI azvaska'dhanA (gheADAnI DAka sarakhA) AkAravALA che. !! 8 // 232 5 avasara:--vakSaskAraparvata vigerenI lakhAI keTalI ? te A gAthAmAM kahevAya che-- khittANumANao sesasela - i - vijaya - vaNamuhAyAmo / calakkhadIhavAsA, vAsavijayavittharo u imo // 9 // 233 // zabdAH vitta banumALo-kSetrane anusAre sesa-kahelA patAthI bAkI rahelA senTa Ara vinaya---parvata, tathA nadI, vijaye vaLamudda-vanamukhanI bAyAma-la mAi -- 43jIvInd--cAralAkha ceAjana dI vAsa-kSetrA che vAma vinaya-kSetrAnA ane vijayAnA vistaro 6-vaLI vistAra ta mo-A pramANe saMskRta anuvAda, kSetrAnumAnataH zeSazaila - nadI - vijaya - vanamukhAyAmaH / caturuMkSIyoni vALi, varSAvijJavistaratvacam // 1 // 232 5 dhArtha:zeSa vakSaskAraparva tA nadIe kSetranA anusAre jANavI, tathA sAtakSetrAnI kSetrA tathA vijayAnA vistAra A pramANe pramANe ] jANavA. 5 95 233 5 [ vijayA ane vanasukhAnI laMbAi laMbAi 4 lAkha yAjana che ane AgaLanI gAthAmAM kahevAze te
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * www w w ww * ** * * * * * velavRddhine aTakAvanArA nAgakumAra devo. 373 vistarArtha:-gAthAmAM kahele sesa zabda zabdanI sAthe saMbaMdhavALe che, paraMtu ida Adi zabdanI sAthe nahi, tethI pUrve bIjI gAthAmAM 12 varSanI laMbAI arthapattithI kahI che, 8 gajadaMtanI laMbAI AThamI gAthAmAM kahevAI, 2 bharatairAvatatArAnI laMbAI bIjI gAthAmAM arthapattithI jANavI, ane 32 vijayavaitAlyonI laMbAI teramI gAthAmAM vijayenI pahoLAI jeTalI arthapattithI jANavI, jethI e sivAyanA zeSa 3ra vakSaskAraparvatoja rahyA te 32 vakSaskAronI, r zabdathI 24 antanadIonI tathA 64 vijayenI ane 8 vanamukhonI laMbAI kSetranA anusAra eTale mahAvidehakSetranI pahoLAIne anusAre jUdI jUdI jANavI, paraMtu amuka jana kahI zakAya nahiM, kAraNa ke mahAvidehane vistAra prAraMbhathI paryasudhI adhika adhika vadhate hevAthI aniyata che, jethI je sthAne je vakSaskAra athavA antarnadI athavA vijaya che te sthAne mahAvidehane jeTalA vistAra hoya temAMthI 1000 jana sItA athavA sodAnadIno vistAra bAda karIne je aMka Ave tenuM ardha karIe teTalI laMbaI te sthAne rahelA vakSaskAra vigerenI hoya, ane e pramANe pUrvadhAtakInA mahAvidehamAM vakSaskAranI laMbAI jUdI jUdI ATha prakAranI Ave, bAra antanadIonI laMbAI cha prakAranI jUdI jUdI Ave ane vijayenI jUdI jUdI soLa prakAranI laMbAI Ave, e rIte bhinna bhinnI laMbAI hovAthI graMthakattAe kaI aMka na kahetAM " virAjumAvo zetrane anusAre " eTaluM ja kahyuM che te yathArtha che. mahAvidehanA traNa prakAranA vistAra AgaLa 11-12 mI gAthAnA vistarArtha prasaMge 4ra3334-80514-1187054 lagabhaga che te kahevAze. tathA vakSaskArAdiva8 4 vanamukhanI laMbAI paNa be prakAranI Ave. vaLI eja paddhatie pazcimadhAtakIkhaMDanA mahAvidehamAM paNa pUrvadhAtakIvatuM vakSaskAdinI aniyatalaMbAIe ATha prakAre ItyAdi tulya laMbAIo jANavI. | ti mavile vakSArANInAM TIvama tathA dhAtakIkhaMDanA 7-7 mahAkSetronI laMbAI dhAtakIkhaMDanI pahoLAImAM saMpUrNa AvavAthI 400000 (cAralAkha) jana che. ane e 14 mahAkSetrone temaja 3ra-3ra vijayene vistAra to havenI 10 mI gAthAmAM kahelI rIti pramANe kSetrAMka ane pravAMkanA guNAkArathI prApta thAya che, ane te aMkagaNita pUrvaka 11-12 mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAze. tepaNa ahiM sthAna khAlI 1 ja e vakSaskAdikanI laMbAI niyata aMkathI jANavI ja hoya te te vakSaskArAdinI pahoLAinA madhyabhAga sudhInA ( ja buddIpa sahita svAmI bAju sudhInA ) vyAsanI paridhi gaNIne 9mI gAthA pramANe gaNita karI: 1000 bAda karI tenuM ardha karavuM, jethI. kevaLa madhyabhAganI paNa nirNata laMbAI prApta thaze.
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. na rahevAnA kAraNathI kahevAya che ke- bharata-airAvatano vistAra- 66146 jana ! A prAraMbhano ja eTale himavata-hiraNyavaMta , - 26458 jana : ! lavaNasamudra pAsenA vistAra che, jethI zeSa madhyamavistAra harivarSa-2myaka , --105833 tha0 ane anya vistAra AmahAvideha , -4233342 thI gALa kahevAze. 233 eka vijaya vistAra 963yo (pratyeka vijayana) avatA:dhAtakIkhaMDamAM bharataravataAdi mahAkSetrano vistAra jANavA mATe pUrvagAthAmAM je sUcanA karI hatI te sUcanA pramANe have A gAthAmAM dareka mahAkSetranAM kSetramAMka ane dhruvAMkauparathI kSetravistAra kevI rIte jANI zakAya te kahevAya che- khittaMkaguNadhuvaMke, dosayabArUttarehi pavibhatte / savvattha vAsavAso, havei iha puNa iya dhuvaMkA // 10 // 234 // zabdArtha - niMkSetrAMkavaDe sa -sarvatra, sarva sthAne gu-guNelA vAsavAsa-kSetrone vyAsa Ave dhuvaMre-dhavAMkane phUTapuna-vaLI ahiM phesacAratahiM-baadhikabAravaDe phu yuva-pravAMka A pramANe pazcima-bhAgye chate saMskRta anuvAda. kSetrAMkaguNadhruvAMke dvizatairdvAdazottaraiH pravibhakte / sarvatra varSavyAso bhavatyatra punaramI dhruvAMkAH // 10 // 234 // jayArtha.--kSetrAMkavaDe guNelA pravAMkane babAravaDe bhAgatAM sarvasthAne (prAraM bhe-madhye-ane paryanta) kSetronA vistAra prApta thAya, ane temAM pravAMka te A pramANe (AgaLanI gAthAmAM kahevAze te pramANe) ke 10 ra34 che virata -ahiM vasaMbaMdhivistAra jANavA mATe ja badrIpanA varNana prasaMge ramI gAthAmAM je 1-4-16 ane 64 e cAra aMka darzAvyA che te. kSetra kahevAya, ane have 11-12 mI gAthAmAM je traNa paridhionA aMka darzA
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkSetrano vistAra jANavA mATe kSetrAMka dhruvAMka. 375 vAze te pravAM kahevAya emAM je kSetrano je sthAne vistAra jANa hoya te sthAnanA paridhisAthe guNane 212 vaDe bhAgatAM je javAba Ave te te kSetranA te vAnano vistAra Avyo jANavo. ahiM 212 vaDe bhAgavAnuM kAraNake samasta ghAtakIkhaMDane paridhi kSetrAMka ane giriaMka vaDe [411664+128=12 kSetramAMka tathA 8+3+ 64+128=168 giriaMka= 80 khaMDarUpa aMkavaDe ] saMpUrNa vaheMcAle che. kSetrAMkanI utpatti (212 nI) bharata eravata 1-1 khaMDapramANuno che mATe be bharata be eravatanA ja khaMDa eja 4 kSetroka, tathA hima, hiraNya kSetra cAra cAra khaMDapramANanuM che, mATe be hima be hiraNyanA malIne 16 khaMDa eja 16 kSetrAMka, tathA harivarSa ramyapha 16-16 khaMDapramANunuM hovAthI be hari be rama0 nA maLIne 64 baMDa eja 64 kSetraka ane mahAvideha 64 khaMDapramANanuM che, mATe be mahAvinA 128 khaMDa te 128 zretrAMka gaNatAM, bha0 e ja ahi samajavAnuM e che ke varSadhara parvatathI rokAyeluM vihi0 16 je zuddha kSetra rahyuM teTalA kSetramAM A 212 khaMDa jeTalA vistAravALAM 14 kSetro samAyelAM che, mATe ahiM kSetrAMka mA0 128 sarvamaLIne 212 gaNAya che. je rUti kSetro utpattiH | 212 tathA ahiM giriaMkanI utpattinuM prayajana nathI te paNa darzAvAya che kelaghuhimavatagiri 2 baMDane che, ane zikharI parvata paNa 2 khaMDane cheane tevA be la0 hima ane be zikharI hovAthI e cAra parvatanA 8 khaMDa eja 8 giriaMka che, tathA ATha ATha khaMDavALA be mahAhima ane be rUkimagiri hAvAthI e cAra parvatonA maLIne 32 baMDa eja 32 giriaMka, tathA batrIsa khaMDavALA e niSadha ane be nIlavaMtaparvata e cArenA maLI 128 khaMDa te 128 giriaMka gaNAya. e pramANe [8+32+128=] 168 ziriSa kahevAya. // ti ri 3tti : || e pramANe 212 kSetrakhaMDa ane 168 girikhaMDa maLIne 380 khaMDavaDe dhAtakIkhaMDa vaheMcAyelA che. vaLI ahiM khaMDanuM pramANa te jabudvIpamAM je rIte 190 khaMDa kahyA hatA te rIte jANavuM, jethI jaMbudvIpa 190 khaMDa pramANane che, tyAre dhAtakIkhaMDa tethI dviguNa khaMDavALe eTale 380 khaMDavALo che, e rIte dhAtakIDanI dviguNatA khaMDasaMkhyAvaDe paNa yathArtha che.
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, vaLI AgaLa puSkaradvIpa je dhAtakIkhaMDane anusarata che te paNa A rIte ja 380 khaMDane jANa, paraMtu kSetrAMka ane giriaMka [ 212 tathA 168 e] tulya hovA chatAM vistAranA jana aMka jUdA jUdA che, te puSkarAI. dviIpanA varNanaprasaMgeja kahevAmAM Avaze. je 10 234 kSetranA vistArAdi jANavA mATe dhruvAMka. avataraNaH-pUrva gAthAmAM karelI sUcanA pramANe A gAthAmAM yuvaka darzA vAya che, [ane vistarArthamAM 10mI gAthAmAM kahelI gaNitarIti pramANe kSetronA vistAra paNa aMkagaNita sahita darzAvAya che] tathA vanamukhAdi 5 padArthonA viSkabha jANavAnI rIti paNa darzAvAya che- dhuri caudasalakadusahasa-do sagaNauA dhuvaM tahA majjhe / dusayaaDuttarasatasaTThisahasa chavvIsa larakA ya // 11 // 235 // guNavIsasayaM battIsasahasa guNayAlalaka dhuvmnte| NaigirivaNamANabisuddhakhittasolaMsa pihu vijyaa||12|| 236 // zabdArtha - yuri-prAraMbhamAM ma-madhyabhAgamAM ra3ravanavA-vaidalAba sunAmadattara-baso adhikaATha tusarsa-be hajAra satasamasa-saDasaThahajAra DhosALa -basosattANuM jIvItarlI-chavIsa lAkha dhuvaM-bruvAMka TLavara sayaM-ekaso ogaNIsa | jarUnirivaLamAja-nadIgirivananA pramANathI vIsa-batrIsahajAra vayuddha-bAdakareluM gujarAtri -ogaNacAlIsa lAkha ! vAsosa-kSetranA seLamAbhAga jeTalI dhuvate-paryanta dhuvAMka ! pidu vinA-vijaye pahoLI che saMskRta anuvAda dhuri caturdazalakSadvisahasradvizatasaptanavatidhruvAMkastathA madhye / aSTottaradvizatAdhikasaptaSaSTisahasrANi SaDviMzatirlakSANi ca // 11 // 235 //
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkSetronA mukhaviratAra. 3717 ekonaviMzatyadhikazanaM dvAtriMzacchahasrAdhikaikonacatvAriMzallakSANi dhruvAMko'nye / nadIgirivanamAnavizuddhakSetra SoDazAMza pRthuvijayAH / / 12 / / 236 / / pArtha:---prAraMbhanA pravAMka codalAkha be hajAra seA sattANu [ 1402297] tathA madhyanA pravAMka chavIsalAkha saDasaTha hantara khasA ATha ( 2667208 ), tathA antya dhruvAMka AgaNacAlIsa lAkha bIsAra ekasA AgaNIsa (3932119) che. tathA antanadIo vakSaskAraparvatA vanamukha megvana e sarvanA vistAra kSetramAMthI bAda karatAM ( 4 lAkhamAMthI bAda karatAM) bAkI rahe tene sALavaDe bhAgatAM vijayanI pahALAi Ave. 5 11-12 5 235-236 vistartha:--ahiM je eka guNAkAra vigeremAM vAravAra upayAgI thatA hoya ta prava=nizcita baM hAvAthI dhruva kahevAya che, e pramANe ahiM bharatAdi sAta mahAkSetronA mukhavistAra ( lavaNasamudrapAsanA pahelA vistAra ) taNavAne gAthAmAM kahelA pahelA 1402297 eka ja vAraMvAra guNAkAramAM levA paDe che mATe mukhavistAra RNavAmATe e praya che. tevI rIte sAta mahAkSetranA madhyavistAra jANavAmATe madhyaaMka 2662708 vAraMvAra upayogI hAvAthI a madhyaprayAMka che, temaja sAnanA paryantavistAra kSaNavAmAM 3932119 e eka vAravAra (sAtavAra ) upayegI hAvAthI e paNa antima dhruvAMka kahevAya che. 57 mahAkSetranA mukhavistAra // varva gAthAmAM ( 10 mI gAdhAmAM ) kahelI gaNatarIti pramANe 1 maraha evAnA kSetrAM, tenI sAthe 1402297 mukhya vAMkana guNatAM - 1402294 yAjana AvyA tena 212 vaDe bhAgatAM Ye H 6614 : cAjana muvistAra 0 e nA 212 ) 1402297 ( 2614 1272 1302 1272 0306 12 09-g!y 48 129 zeSa
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 - ~~- ~ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. 4 mi. hiraNanAM kSetrAMka sAthe 212) 5609188 (26458 424 4 1402297 mukhadhuvakane guNatAM 1369 pa809188 jana AvyA, tene 127ra 212 vaDe bhAgatAM 0971 = 264586jana sukhavistAra Ave. 1238 hima, hiraNyane 1060 1788 1696 0092 zeSa. 16 ri0 ra kSetra sAthe 140227 mukhaghuvakane guNatAM rara43652 co AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM = 15833. jana mukhavistAra hari ramyane. 212)22436752(105833 2120 1236 1060. 1717 1696 0715 0782 156 zeSa 212)89747008(423334 424 909 64 mavinA kSetrAMka sAthe *140227 mukhapRvAMkane guNatAM 89747008 0 AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM = 423334 jana mukhavistAra mahAvidehane. 0710 0740 1048 848 200
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkSetrAnA sukhavistAra, 1 bharata airanA kSetrAMka sAthe x2667208 girivarjIta madhyaparidhine [madhyadhruvAMkane] guNatAM 2667ra8 ceAjana AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM =125812 yAjana, madhya vistAra ma. nA che. 4 hima. hira0 nA kSetrAMkavaDe x2667208 madhyavAMkane guNatAM 1066883ra ce! AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM =503240 madhyavistAra hima. hira ne. 16 hari. ramyakanA kSetrAMkavaDe x2667208 madhyavAMkane guNatAM 42675328 yAjana AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM =201298342 yA0 madhyavistAra hari ramyakanA. 212)2667208(12581 212 147 424 1232 1060 1720 1696 0248 212 36 212)1066832(50324 1060 0688 3 paeNDa 424 992 48 44 212)42675328(201298 424 275 212 633 424 2092 1908 1848 1696 152 378
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. 212)170701312(805194 64 mahAvinA kSetrAMkavarDa 4ra667ra08 madhyadhavAMkane guNanAM 170701362 0 AvyA tane 212 . vaDe bhAgatAM =805194 . madhyavistAra mahAvine 1101 100 413 212 2011 1908 10ra 184 212)29-22119(18547 1 bha0 0 nA kSetro vaDe 4196ra119 bAdhavAMkane guNatA 3922119 0 AvyA tene 22 vaDe bhAgatAM =185473 ye bAhya ( anya ) vistAra bha0 a na. 1060 111 1484 pi ' 22 ) 152847 (941 4 hima hirakSetrone * 394ra119 bAhyapravAMka guNanAM 1pa7286 0 AvyA tene ra12 vaDe bhAgatAM 74190pha 0 bAdyavistAra himA hira no. 404 1927 1908
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkSetranA mukhavistAra 301 212) 62913904 (26763 2051 1433 1ra7ra 16 hari0 rampakanA kSetrAMkane x 394ra119 bAdhavAMke guNatAM 291390 0 AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM 2673 ye AdyavistAra hari ramyA . 1619 1484 1350 127 1984 36 148 ra12) 25155616 (1187054 212 1845 64 mahAvi kSetrAMkane * 196ra119 bAghadhavA gugatAM 2516papa16 0 AvyA tene 212 vaDe bhAgatAM 1187054 . bAdyavistAra mahAvidehane. 1495 1484 1111 100 1016 e pramANe sAte mahAtranA Adi madhya ane anya vistAra jANavA. -uparanA dareka guNAkAramAM traNa pravAMka darzAvyA, te pravakanI utpatti kevI rIte? uttara:---dhAnakIbaMDanA Adi madhya ane anya e traNe paridhiomAMthI parvatanuM kSetra bAda karavAthI zeSa rahelI paridhi jeTalI jagyAmAM sAta mahAkSetro potapotAnA kapramANe vistAravALAM AvelAM che, mATe parvatanuM kSetra bAda karatAM bAkI raheluM kSetra teja ahiM pravAMka gaNAya che te A pramANe-
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. che Adimadhya anya dhruvakanI utpatti che dhAtakIkhaMDanA traNa paridhi che, temAM lavaNasamudra pAse eTale lavaNasamudrane atyaparidhi teja dhAtakIkhaMDano abhyantaraparidhi 158113 ejana che, madhyaparidhi 2846050 ejana che ane anya paridhi 4110961 yojana che. ahiM anya paridhi ane abhyantara (Adi) paridhinA sarvALAne ardha karavAthI madhyamaparidhi prApta thAya che, te A pramANe 1581139 AdiparidhimAM 2) pada92100 + 4110961 anya paridhi umeratAM 2846050 madhyaparidhi pada2100 nuM ardha karavAne 2 vaDe bhAgatAM have e traNe paridhirUpa dhAtakIkhaMDa 12 varSadharaparvata 2 I pukAra parvata ane 14 mahAkSetrothI pUrAyelo che, temAM paNa 14 parvate sarvatra samavi tAravALA che, jethI e parvatanA vistArane bAda karIe to 14 mahAkSetroe rekeluM kSetra prApta thAya, mATe te 14 parvatano vistAra sarvamaLIne 178742 che te A pramANe-- 2105-5 laghuhimavaMtaparvata 2105-5 zikharI parvata 8421--1 mahAhimavaMtaparvata 8421-1 rUkSmiparvata 33684-4 niSadhaparvata 33684-4 nIlavaMtaparvata 8820-20 + 11 8421-1 pUrvadhAtakInA kula girione vidhvaMbha 884ra1-1 pUrva dhA. kulagirivi 884ra1-1 pazcima dhAva ,, 176842-2 + 2000 beISakAra viSkabha 178842-2 ahiM 2 kaLAne apa gaNI varjavAthI dhAtakIkhaMDanuM giri. kSetra 17884ra jana saMpUrNa gaNavuM. e pramANe giritrane traNe paridhimAMthI bAda karavAthI pravAMka Ave te A pramANe
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvidehanI laMbAI uparathI vija vigerenI paheLAI 383 1581139 prathama paridhimAMthI 246050 madhya paridhimAMthI 178842 nirikSetra bAda karatAM 17884ra girikSetra bAda karatAM 1402297 pahelA dhruva 2667208 madhya dhruvAMka 4110961 anya paridhimAMthI ahiM dhruvo te mahAkSetro mATe zeSa 178842 bAda jatAM rahelI jagyA sUcave che. 3972111 nA yuvAna + 3 paridhio mATe 3 prakAranA vyAsa | paridhinI utpatti pUrve jaMbadvIpanA prakaraNamAM 188 mI gAthAnA pUrvAImAM darzAvI che te pramANe vyAsanA vargane dazaguNa karI vargamULa kADhatAM paridhi Ave che, mATe paridhio vyAsauparathI ja prApta thAya che, jethI ahi pahele vyAsa lavaNasamudranA cAra lAkha ane jaMbadvIpanA eka lAkha sahita 500000 (pAMca lAkha) jana gaNavo. tathA dhAtakIkhaMDanA madhyabhAga sudhInA be bAjunA be be lAkha adhika gaNatAM 900000 (navalAkha) janano bIjo vyAsa gaNave, ane dhAtakInA paryantabhAga sudhInA be bAjunA cAra cAra lAkha gaNuM ATha lAkha adhika gaNavAthI (pa00000+800000= ) 1300000 (tera lAkha) janane anya vyAsa (trIjo vyAsa) gaNo, ane te uparathI paridhi kADhavA, ane te A cAlu arthamAM ja traNe paridhi kahevAI gayA che. | | mahAvidehanI laMbAI uparathI vijaye vigerenI pahoLAI have jaMbadvIpamAM 1 lAkha jana jeTalI mahAvidehanI madhya laMbAI uparathI jema vanamukha tathA vijayo vigerenA vistAra jANavAno upAya 165 -166 mI gAthAmAM ane vistarArdhamAM darzAvyo hato te pramANe ahiM paNa vijaye vigerenA vistAra darzAvAya che - merU parvata nIce bhadrazAlavana 225158 jana dIdhuM che. (merU sahita). sela vijayene sarva vistAra 153654 jana che. ATha vakSaskArane , 8000 jana che. 6 antarkadIone , 1500 yAjana. be vanamukhane 11688 jana. 400000 , mahAvi0 nI laMbAI.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. e pAMca padArthomAMthI je padArthano vistAra jANa hoya te padArthathI bhinna cAra padArthonA vikhaMbhane sarva karI cAra lAkhamAMthI bAda karI te padArthanI saMkhyAmAM bhAgatAM pratIkano vistAra AvI rahe te aMkagaNitapUrvaka A pramANe dhAro ke pratyeka vijayano vistAra jANavA che, to zepa cAra padArthone vistAra [ 225158+8000+1500+11688= ] 246346 che tene 400000 mAMthI bAda karatAM 153654 jana AvyA tene samaNimAM rahelI 16 vijayavaDe bhAgatAM dareka vijayane vistAra 9603 yojana prApta che. e rIte dareka antarnadI 2pa0 jana pahoLI che. dareka vakSaskAra 1000 yejanA pahoLo che, ane dareka vanamukha 5844 yeAjana pahoLuM che. je 11-1ra che 235-236 che ||dhaatkiikhNddnaa 14 mahAkSetrono yaMtra // 1. AdivistAra madhyavistAra anyavistAra : liMbAI yojana jana jana -- ---- --- - -- -- 2 bharata 66 14 2 58 . 18546; ' + 0 0 0 0 0 2 eravata 2 himavaMta | 4 ra6458 para 4 4181 ; ; 2 hiraNyavaMta 4 ) 2 harivarSa 16 105833 29 248: ra6 : ; ; 4 0 0 0 - 2 ramyaka T 15 ! * * - 2 mahAvideha 64 423634 80584 1854: :
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||dhaatkiikhNddmaaN vijayAdikano viSkaMbha jANavAnuM krnnyNtr|| viSkabha padArthaISTa padArtha sivAya zeSa padAthAnA (ISTa padArtha)| viplabha yajana ( 4 lAkhamAMthI padArtho bhAgavAthI AvelA ekatra karavAthI , saMkhyA iSTa padArthane ! bAda karatAM bhAjaka) viSThabha (eka) mesahitabhadra 53654-8000-1pa00 - 1688 174842 225158 1 225158 vana vijayena 2056 68-80 12 - 15 - 1688 246366 153654 dhAtakIkhaMDamAM vijayAdino viddhabha jANavAnuM karaNaba, vakSaskAranA - 25 58-1pa36 5 - 1500- 392000 80 0 0 1000 antara nadIonA 22558-153654-8010-11688 38500 1500 2 50 e vanamuno | 225158-153654-8-10-1pa0 0 [ 388312 11688 5844 400000 dhAtakI vikhaMbha pUrNa. 385
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^ ^ ^ ^ ^^^ ^ ^^ ^ ^ ^ ^ ^ 386 zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita avataraNa - have pUrvagAthAomAM kahelI rIti pramANe vijayene je vistAra prApta thAya che te spaSTa rIte A gAthAmAM darzAvIne nadI Adi pAMce padArthone ekatra karatAM dhAtakIkhaMDanI pahoLAI saMpUrNa thAya te paNa darzAvAya che- NavasahasA chasaya tiuttarA ya chacceva sola bhAyA ya / vijayapihattaMNaigiri-vaNavijayasamAsi caulakA // 13 // 237 // zabdArtha - vanasa-nava hajAra | vinayadunaM-vijayanI pahoLAI chesara tila-chaso traNa adhika jarUri-nadI giri cha -cha ja, jaI-vanamukha ane merUvana sojha mAyA -vaLI selIyA bhAga vijhayamasi-vijayane ekatra karatAM | vicAra lAkha yajana thAya. saMskRta anuvAda. navasahasrANi SaTzatAni vyuttarANi ca paT caiva SoDazabhAgAzca / vijayapRthutvaM nadIgirivanavijayasamAse caturlakSANi // 13 // 237 / / jayArtha:-dareka vijayanI pahoLAI navahajAra chase traNa jana uparAnta solIyA cha bhAga (9603 yo) che. tathA antarnadIo vakSaskAraparvato vanamukha merUvana ane vija e sarvano viSka ekatra karavAthI dhAtakIkhaMDane 4 lAkha yojana jeTalA vistAra saMpUrNa thAya che ke 13 237 che vistara-pUrvagAthAnA vistarArthane paryate dareka vijayane vistAra kADhavAnI rIti darzAvI che te pramANe vijyavistAra 603 ejana che, ane laMbAI to mahAvidehane aniyata vistAra hovAthI aniyata eTale lavaNasamudrataraphanI vijaya TuMkI che ane tadanaMtara be be vijayonI joDe adhika adhika dIrgha thatAM yAvat kALodadhisamudra pAsenI be vijaye ghaNI ja dIdhuM che. e bhAvArtha prathama kahevAI gayo che - tathA antarnadI AdinAM vistAra ekatra karavAthI dhAtakIDanI 4 lAkhAjana pahoLAI pUrNa thAya che te paNa pUrvanantara gAthArtha prasaMge darzAvyuM che. 13 237 savAran:-have A gALAmAM vijemAMnI nagarIo tathA kurukSetramAM be be mahAvRkSe che te kahevAya che
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhA0 vijayAmAMnI nagarIe tathA kurUkSetrAmAM mahAvRkSA puvaM va purI a taru paramuttarakurUsu dhAi mahadhAI / hA te muddesaLa vitaMttaLanAmayA levA zo 238 // zabdArtha:~ putraMna-pUrvanI peThe purI-nagarIe saha-mahAvRkSA va-parantu uttara !-uttarakurUkSetramAM dhArU mArM-dhAtakI mahAdhAtakI nAmanA havA-vRkSA teSu-te vRkSeA upara subaLa--sudarzana nAme viJavaMsa-priyadarzana nAmayA-nAmanA sevA-devA saMskRta anuvAda. pUrvavatpuryazca taravaH paramuttarakuruSu dhAtakI mahAdhAtakI / vRkSo to muddInapriyarzananAmAnau tevI // 4 // 238 // 387 thArtha:ahiM 32 vijayanI 32 nagarIonAM nAma tathA mahAvRkSeAnAM nAma paNa jaddIpamAM kahyA pramANe jANavAM, parantu taphAvata e che ke-pUrva dhAtakInA uttarakurUkSetramAM bAtIvRkSa nAmanu vRkSa che, ane pazcimadhAtakInA uttarakurUmAM mAdhAta vRkSa nAmanu vRkSa che, ane e be vRkSeA upara eTale dhAtakIvRkSaupara sudarzana nAme devanuM bhavanAdi che, ane mahAdhAtakIvRkSaupara priyadarzana nAme devanu bhavaniMda che. 5 14 // 238 5 vistArya:---gAthA vat sugama che, parantu vizeSa e ke-ahiM vijayanagarIenA nAmanI tathA mApanI tulyatA hoya parantu nadIthI ane vaitADhyathI dUra kahI che te tulyatA na levI. tathA e uttarakumAM dhAtakI mahAdhAtakIvRkSa e e jUdA nAmavALAM che, ane be devakumAM banne vRkSa samaSTi ( athavA phUTa zAli ) e eka ja nAmavALAM che, ane te banne upara suvarNa kumAranikAyanA vedeva nAmanA ja e devA che, zeSa vana-kUTa Adi yathAsaMbhava sarvasvarUpa ja vRkSane anusAre vicAravuM ! 14 5 238 / / avasara:---11-12 mI gAthAmAM je traNa pravAMka kahyA che, te dhruvAMka uparathIja dhAtakIkhaMDanA Adi madhya ane anya e traNa paridha kevI rIte prApta thAya te A gAthAmAM darzAvAya che, ane te sAthe A dhAtakIkhaMDanuM prakaraNa paNa samApta thAya che. dhuvarAsIsu a miliA, ego larako ya aDasayarisahasA / adrutayA vAyAhA, paddhitinuM prAyamaMDa // ' // 2rUrI //
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita, zabdAH dhruvasIyu-dhruvarAziomAM mijinnA-meLavatAM, maLyA chatA zo chavo-eka lAkha anuttasinA-akSyottara hajAra saMskRta anuvAda. dhruvarAziSu ca militAni ekaM lakSaM cASTasaptatisahasrANi / aSTazatAni dvicatvAriMzadadhikAni paridhitrikaM dhAtakIkhaMDe || 15 || 239 // gAthArtha:--dhruvarAziomAM eka lAkha aThyottarahAra AsA beMtAlIsa umeratAM dhAtakIkhaMDanA traNe paridhi Ave // 15 // 239 // Adi madhya anya gaTTasayA vAyAjA--AThasA betAlIsa pariMdritin-traNa paridhi dhAyacaMde dhAtakIkhaMDamAM (nA) thAya. vistarArtha:---dhruvAMkAnI utpattinA prasaMgamAMja dhAtakIkhaMDanA traNa paridhi 11-12 mI gAthAnA vistarAmAM kahevAi gayA che, mATe ahiM puna: kahevAze nahiM; te paNa sthAnazUnya na rahevAnA kAraNathI ahiM yaMtramAtra darzAvAya che. // dhAtakIkhaMDanA dhruvAMka uparathI 3 paridhinI prApti // dhAtakIkhaMDanA dhruvazimAM zreSyAMka umeratAM paridhi 1581139 ( Adi ridhi ) 2846050 ( madhya paridhi ) 4110961 ( anya paridhi ) 1402297 2667208 3932119 178842 178842 158842 pUrve vistarArdhamAM paridhi uparathI dhruvAMkanI utpatti darzAvI che, ane ahiM dhruvAMkathI paridhinI utpatti darzAvI, parantu svarUpatulya che. tathA 17884ra te parvataniruddha kSetra jANavu, ane te savistara pUrve darzAvyu che. e pramANe A dhAtakI khaMDanA prakaraNanA vistarArdha samApta thayA. vaLI A prakaraNamAM jaddIpanI apekSAe je je taphAvatA darzAvyA che te teTalAja che, ema nahi parantu tene anusaratA bIjA paNa nAnA nAnA taphAvatA aneka hoya te sarva kahevA jatAM vana ghaNuM vadhI jAya mATe zeSa nihu kahelA nAnA taphAvatA vigere je kai vicAravA ceAgya hAya te sarva yathAsa bhava peAtAnI meLe vicAravuM // 15 ll 239 I // iti tRtIyo dhAtakIkhaMDAdhikAraH // ---
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ chIe jene ja ve re che jenenTa che je vatha caturtha trisamudrAdhikAra che nAmanA * joo baalnn-gnneesr-brNg9- 1 phoomnn9 slmaaivddee:16 jurree 13 G.E.O. navatara :-pUrvagAthAomAM trIjA adhikAra tarIke dhAtakIkhaMDanuM varNana saMkSepamAM kahyA bAda have te dhAtakIkhaMDanI AjubAju valayAkAre vITAyalA ghAToma nAmanA bIjA samudranuM svarUpa ahiM cothA adhikAramAM kahevAya che--kaaloo savvatthavi, sahasuMDo velavirahio tattha / sutthiasamakAlamahAkAlasurA puvapacchimao // 1 // 240 // zabdArtha - homa-kAleda samudra murika sama-susthita deva sarakhA rAma -sasthAne paNa EAra madAnAja-kAla ane mahAkAla rA To-hajArojana uMDA po -vela rahita muI-be deva tama-ne samudramAM ( nA) varSa parimo -pUrva pazcimamAM che. saMskRta anuvAda jo mitrA mahAvo revaditatatrA susthitasamakAlamahAkAlasurau pUrvapazcimayoH // 1 // 240 // mAthA":-- kalodadhi samudra sarvasthAne 1000 jana UMDo che, vela (zikhAdi ) rahita che, tathA pUrvadizAmAM susthitadeva sarakho kAla nAmano deva rahe che, ane pazcima dizAmAM mahAkAla nAmane deva rahe che. je 1 240 | binarA:- A samudranuM pANI kALA varNanuM hovAthI athavA kAla ane mahAkAla nAmanA be deva adhipati hovAthI athavA traNe kALamAM zAzvata nAma hovAthI A samudranuM roja athavA kAlasamudra evuM nAma che. vaLI dhAtakIkhaMDanA chellA kinArAthI prAraMbhIne hAme puSkaradvIpanA kinArA sudhI sasthAne 1000 (hajAra ) jana UMDo che, jethI kahevAnuM tAtparya e che ke lavaNasamudravat A samudramAM ganIrtha nathI (samudranI bhUmi anukrame nIcI thaIne amukasthAne 1000 ejana UMDAI che tema nathI.) vaLI vesTaviroi -vela rahita che ema kahevAthI A samudra zikhA rahita che, jALavRddhi je 700 jana lavaNasamudramAM kahI hatI tevI jaLavRddhi rahita che, temaja pAtAlakaLaze paNa
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. nathI, ane tenA abhAve samudranI bharatI oTa paNa nathI, tathA lavaNasamudranI zikhA ane velanA abhAve velaMdhara anulaMdhara deva paNa nathI temaja tenA nivAsaparvato paNa nathI tathA lavaNasamudramAM jema samudranA vAyarAothI meTAM meTAM mojAM uchaLe che tevAM uchaLatAM pANuM nathI, paraMtu sthira pANI che. tathA uttama meghathI varSelA varSAda jevuM sAmAnya jaLa sarakhuM ati svAdiSTa pANI che. tathA atithaga lavaNasamudranA adhipati susthitadeva sama-sarakhA be de kAla ane mahAkAla nAmanA A samudranA adhipati che. tyAM pUrvataraphanA ardhA kAledasamudrane adhipati 1 nAmane deva che. ane pazcimadizAtaraphanA ardhA koledasamudrane adhipati mAtra nAmane deva che, e pramANe kAleda samudramAM paNa pUrva ane pazcimAI e be vibhAga che. prazna:-ahiM samudramAM be vibhAga zAthI? jema lavaNasamudramAM be vibhAga adhipatidevane aMge che nahiM, ane ekaja deva AkhA samudrane adhipati che tema A samudrane adhipati paNa ekaja deva hoya to zuM harakata ? 3ttara:-kAledasamudramAM be vibhAga hovA jevuM kaMI avazya kAraNa dekhAtuM nathI, ane dhAtakIkhaMDathI prAraMbhIne svayaMbhUramaNasamudrasudhInA save dvIpa ane samudromAM be be adhipati devo che, tathA puSkaradvIpa pachInA dvIpamAM varSadharo tathA kSetro na hovA chatAM paNa be be deva adhipati che, tethI kSetrAdi viziSTabhedane lIdhe ja be deva hoya e hetuM nathI, parantu kSetrAdi vibhAge hoya ke na hoya to paNa dhAtakIkhaMDathI prAraMbhIne sarvadvIpa samudronA jagasvabhAveja be be adhipatideva che ema mAnavAmAM virodha nathI, . tathA kAladasamudranA e be adhipati devo eka popamanA AyuSyavALA vijayadeva sarakhA mahaddhika che, teonI rAjadhAnI asaMkhyadvIpasamudra vItyAbAda bIjA kAledasamudramAM vijayarAjadhAnI sarakhI potapotAnI dizAmAM che. vaLI e be denA be dvIpa susthitanA gemadvIpa sarakhA 12000 ejana vistAravALA ane dhAtakIkhaMDanI jagatIthI 12000 yojana dUra che, te upara e devanAM bhavana che. vaLI A be dvIpa samudrabhUmithI 1000 yeAjana uMcA jaLamAM DUbelA che ane sarvadizAe jaLathI be gAu uMcA dekhAya che, kAraNa ke ahiM jaLa sarvatra sapATa pradezavALuM hovAthI vRddhinA abhAve amuka dizAe jaLathI adhika uMcAI tathA bIjI dizAe nyUna uMcAI ema che ja nahiM, evA A be dvIponAM nAma tathA svarUpa dekhAtuM nathI paraMtu saMbhavita rIte kSetrasamAsa ladhuvRttinA AdhAre lakhyuM che tene pATha A pramANe tatra kAlAde susthitalavaNAdhipatisamau kAlamahAkAlAkhyau surau pUrvAparadizau zautamavidakSIfdhavataH[ =tyAM kAladasamudramAM lavaNasamudranA adhi
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ // kAlodadhi samudramA 54 caMdradvIpa 54 sUryadvIpa 2 adhipatidvIpa // [ T[ 0 21, g* 3 11 ] citramAM kAledadhisamudranuM jaLa zyAma hAvAthI zyAma varNanuM darzAvyuM che. sarve dvIpa jagatIthI 12000 yojana dUra ane 12000 ejana vistAravALA che. OOOO00000 A 00000000000 hka che 2nA dvIpa 00000000000 A0000000000 . * kara caMdranA dvIpa * jibru dvIpa 000000 , nA kara , dhAta kI dhAta kI nI re, dhAtaDI khe A Cooooo000000S kAloda '00000 | 32 lAkha yona ve khaMbha 00000 0. kAda sanuM 00000000000 000OOOOO 0000000000 zrI mahAya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara.
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAleAda samudra varNana. 1 pati susthitadeva sarakhA kAla ane mahAkAla nAmanA e deva pUrva dizAmAM ane pazcimadizAmAM gAtamadvIpa sarakhA e dvIpa upara vase che. ] // 1 // 240 // avataraLa:lavaNusamudramAM jema cadrasUryanA dvIpa kthA che, tema A kAledasamudramAM paNa cadrasUryanA dvIpa che te A gAthAmAM darzAvAya che, ane te sAthe kAleAdasamudrane A ceAthe adhikAra paNa samApta thaze. lavaNAmiva jahasaMbhava sasiravidIvA ihaMpi nAyavvA / navAM samaMto te, hosadumunA najamburjara // 2 // 24o II zabdA caLamiva--lavaNusamudramAM che tema nasamavayathA saMbhava siraviTIvA-candrasUryanA dvIpa dvi-ahiM ( kAleAdasamudramAM ) paNa nAyavA-jANavA vayaM-parantu vizeSa e kesamaMto-sa bAjuthI te-te dvIpA josadurANaca-be gAu uMcA naha"riM--jaLanI upara saMskRta anuvAda. lavaNe iva yathAsaMbhavaM zaziravidvIpA atrApi jJAtavyAH / navaraM samantAtte krozadvikeAccA jalasyopari / / 2 / / 241 // thArtha:---jema lavaNusamudramAM che tema yathAsaMbhava A samudramAM paNa caMdra sUryanA dvIpa jANavA, parantu sarve dvIpA jaLathI upara sabAjue be gAu uMcA dekhAtA jANavA. / / 2 / 241 5 vistarArtha-lavaNasamudramAM je rIte dvIpathI 12000 yAjana dUra 12000 ceAjana vistAravALA pUrva pazcimamAM caMdrasUrya nA dvIpa kahyA che te rIte ahiM kAleAda samudramAM paNa caMdrasUryanA dvIpa che te A pramANe dhAtakIkhaMDanI pUdizAmAM dhAtakIkhaMDanI jagatIthI kAleAdasamudramAM 12000 yojana dUra jaie tyAM dhAta * zrI jIvAbhigamajImAM tathA kSetralokaprakAza ane bRhatsetrasamAsamAM paNa e e adhipatidevanA dvIpanI vAtaja karI nathI, mATe susthitanI samAnatA kahevA mAtrathI ja e dvIpa upalakSaNathI jANuvA yogya gaNI vivakSA karI nathI athavA te bIjuM kaMi kAraNa haze . te zrI bahuzrutagamyuM. ema chatAM paNa uparanA vistarArthamAM e dvIpa spaSTa kahyA te kevaLa laghu-samAsanI vRttinA e darzAvelA pADe uparathIja, tathA A kSetrasamAsane bALAvamodha zrIudayasAgarajI viracita cheane hAla eja bhaguvA bhAvavAnA upayogamAM Ave che te bAlAvabedhamAM paNa " tene rahevA yogya pUrva ane pazcimadizAne viSe gaitamadrIpa sarakhA e dvIpa che" ema lakheluM che. tathA " aDhIdvIpanA nakazAnuM varNana '" e nAmanA bALAvAdha graMtha pUrvAcArya racita che temAM paNa be dvIpa kahyA che.
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. kakhaMDanA 12 caMdranA 12 *ii che, tathA pazcimadizAmAM dhAtakIkhaMDanI jagatIthI samudramAM 12000 yeAjana dUra jaIe tyAM dhAtakIkhaMDanA 12 sUryanA 12 sUryadvIpa che. tathA koledasamudranI jagatIthI eTale pUrva dizAmAM puSkaradvIpanA abhyantara kinArAthI 12000 ejana dUra koledasamudramAM AvIe tyAM (pUrva dizAmAM) kAledasamudranA 42 caMdranA 42 caMdra che, ane kAledanI pazcimadizAe puSkaradvIpanA abhyantarakinArAthI kAledasamudramAM 12000 pejana dUra (pUrvatarapha) khasatA AvIe tyAM kAladasamudranA 4ra sUryanA 42 sUryadvIpa che. e pramANe kAledadhisamudramAM (12124ra42+2= ) 110 dvIpa che, temAM adhipatidevanA be dvIpa upara be bhavana che, ane zeSa 108 dvIpa upara 108 prAsAda che, ItyAdi svarUpa lavaNasamudravat jANavuM. tathA A 11 dvIpanA adhipatidevamAM dhAtakIkhaMDanA 24 caMdrasUryanI 24 rAjadhAnIo asaMkhyadvIpasamudra vyatIta thayA bAda bIjA dhAtakIkhaMDamAM che, ane kALodadhinA 84 caMdrasUryanI 84 rAjadhAnIe tathA kAla-mahAkAlanI rAjadhAnI paNa eTale ja dUra bIjA kAledadhi samudramAM che, ane te sarvarAjadhAnIo pita pitAnI ahinI dizine anusAra te te dizAmAM vijayarAjadhAnI sarakhI che. e pramANe havethI AvatA dareka dvIpasamudranA caMdrasUryanA dvIpamAM e ja vyavasthA che ke-samudranA caMdrasUryadvIpa teja samudramAM paryanta ane dvIpanA (pazcAtakIpanA) caMdrasUryadvIpa agravatIMsamudramAM prAraMbhe-pahelA hAya. tathA e 110 dvIpa jaLathI be gAu uMcA daSTigocara thAya che ane 1000 ejana UMDA che, jethI 1000 jana uMcA che tathA kAledadhisamudranuM jaLa lavaNasamudravata bhUminA utAravALuM tathA jaLanA caDhAvavALuM nathI tethI dareka dvIpa sarvabAjuthI be be gAu ucA dekhAya che. 5 2 241 na iti caturthaH kAlodadhisamudrAdhikAraH M traH ahiM zaMkA thAya ke-dhAtakhaMDanA 12 caMdra 12 surya sarvamaLIne che, temAM 6 caMdranA ane 6 sUryanA 6-6 (pa te lavaNasamudramAM kahyA che to A kAledasamudramAM dhAtakInA zeSa 6 caMdra 6 sUryanA 6-6 ThIpa hovA joIe tene badale 12 caMdradIpa 12 sUryadIpa kevI rIte? uttara-zrI chavAbhigamamAM lavaNasamudranA adhikAramAM dhAtakIkhaMDanA caMdrasUryanAdIpa lavaNasamudramAM kahyA nathI, paraMtu kAladasamudramAM kahyA che, paraMtu prakaraNamAM lavaNasamudrane viSe dhAtakInA 6-6 caMdrasUryadvIpa lavaNasamudramAM kahyA che ane kAlodasamudramAM 12-12 caMdrasUryanA dvIpa kahyA che, mATe zrI jIvAbhigama AdimAM kahyA nathI ane kSetrasamAsa prakaraNomAM kahyA che tenuM kAraNa zrI bahuzruta jANe. vaLI AgaLa AgaLanA sarvadIpanA caMdrasUryanA dvIpa potAnA nAmavALA agrasamudramAM ja kahyA che. te rIte vicAratAM dhAtakhaMDanA ardhA caMdrasuryadIpa pazcAtasamudramAM havA e vilakSaNa che, paraMtu prakaraNamAM temane kaheluM hovAthI te paNa mAnavA yogya ja gaNAya. AvI bAbatamAM ApaNe kaMI paNa visaMvAdivicAra na karI zakIe.
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ DEE lakhyatterapurAdhAdhAra LTI |||||||||||||| OO @ @ @ @ @ @ @ @ @ inni avatara -pUrve kAledasamudrane cotho adhikAra samApta thaye, ane have ardhapuSkaradvIpa nAmane pAMcamo adhikAra kahevAya che, tyAM puSkaradvIpanA madhya bhAgamAM valayAkAre mAnuSettaraparvata Ave che ke jenAthI puSkaradvIpanA abhyantarapuSkarAI ane bAhyapuSkarAI evA be vibhAga thayA che, te alyantara pukharAIne paryanta AvelA mAnuSettaraparvatanuM svarUpa A gAthAmAM kahevAya che - puskaradalabahijagaivva, saMThio mANusuttaro selo| velaMdharagirimANo, sIhaNisAI NisaDhavanno // 1 // 242 // zabdArtha - vara88-puSkaradvIpanA ardhabhAgathI | veraMdharakiri-velaMdhara parvate sarakhA bihAra (bIjAardhamAM) mAne-pramANavALA jagatI sarakhA 1 sIrphi -sihaniSAdI AkAra saDio-rahele che | sivaLo-niSadha parvatanA varNavALe mANumutta -mAnuSottara parvata | saMskRta anuvAda. puSkaradalabahirjagatIvatsaMsthito mAnuSottaraH shailH| vedharimAnaH siMnipAta nipadhavaH 242che. pathArtha:-ardhapuSkaranI bahAra jagatI sarakhe mAnuSattaraparvata raheleAvela che, te ladharaparvatasarakhA pramANavALe siMhaniSAdI AkAravALo ane niSadha parvatasarakhA varNavALo che ke 1 ke 24ra che vistara-kAledasamudranI sarvabAjue vITAyele valayAkAra sarakhe pujAja nAma dvIpa che, te kAladasamudrathI bamaNuM hevAthI 1200000 (sela pa.
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. lAkha) jana vistAravALo che, e dvIpanA valayAkAra madhyabhAgamAM eTale e dvIpanA AThalAkha ejananA be vibhAga thAya tevA pahelA puSkaradvIpama vibhAgane paryanta ane bIjA vibhAganA prAraMbhamAM mAnavottara dhyavartimAna urvata nAmane parvata AveluM che. te paNa dvIpavat valayAkAra pattaraparvata che, jethI e parvata puSkaradvIpanA pahelA ardhabhAgathI bahAra gaNAya che, kAraNake ene vistAra bIjA ardhabhAgamAM Avele che, jethI jaMbadvIpataraphane athavA kAledasamudrane spaze te pahele abhyantara puSkarArdha saMpUrNa 8 lAkha ejanane che, ane bIje bAhyapuSkarArdha dezAna [ mAnupittaravistAranA 10rara jana rahita ] AThalAkha jananI che. e pramANe abhyantarapuSparAdhane vITAyelI e parvata jANe abhyantarapuSkarArdhadvIpanI athavA manuSakSetranI jagatI sara [koTa sara] na hoya ! te bhAse che, mATe gAthAmAM "=jagatI sarakho " kahyo che. e parvatanuM pramANa lavaNasamudramAM kahelA ATha velaMdharaparvata mAnuSottara sarakhuM che, eTale mULamAM 1022 yojana pahoLe tyArabAda parvatanuM pramANa eka bAjueja ghaTato ghaTatA zikharatale 424 jana pahoLo ane siMhani che. ane 1721 jana uMco che. ahiM pramANanI sarakhAyAdI AkAra, maNImAM vela dharaparvata sarakho kahyuM, paraMtu AkAramAM to rIsisiMhaniSAdI AkAravALo che, eTale siMha jema AgaLanA be paga ubhA rAkhIne ane pAchalA be paga vALI kulA taLe dAbIne saMkecIne bese te vakhate pazcAbhAge nIce ane anukrame AgaLa mukhasthAne ati uMco dekhAya tevA AkArano che, jethI A parvata bahAranI bAjumAM mULathIja ghaTatA ghaTatA vistAravALI thaI abhyattarabhAge ubhI bhittisarakho ja ucA rahI zikharatale kara4 yojana mAtra rahe. jethI 10rara mAMthI 424 bAda karatAM 598 yejanano ghaTADe te kevaLa bahAranI bAjumAMja , ane abhyanarabAjumAM kaMIpaNa vistAra na ghaTavAthI ubhI bhita sarakhA uco ja rahyo. athavA A parvatanA AkAramATe zAstramAM bIjuM draSTAMta kahyuM che te A pramANe-puSkaradvIpanA atyaMta madhyabhAge valaya AkAre sarvabAju phakta eka parvata e kalpIe ke je mULamAM 2044 jana vistAravALe hoya, ane zikharatale 848 jana vistAravALa hoya. e parvatakalpIne tenA atimadhyabhAgathI be vibhAga karI aMdaranA vibhAgane uThAvI laI game te sthAne rada karI daIe, 1 athavA jaMbuMdIpane jema jagatI vITAyelI che, tema manuSyakSetrane A parvata vITAyelo che.
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSaya-23 *- // mAnuSottara parvata ane te upara 4 caitya tathA 16 devakUTa // parvatanI uMcAi 1721 yAna. mULa pALAI 1022 yAjana. 424 yeAjana. zikhara paheALAi OO ch. ca na dIpa lavaNa ghAtakI kheDa hAlodhi Dougypt samudra 3 [ 0 242, 0 rUxx AkAra sihaniSAdI. ( ja advIpa tarapha ubhI bhIMta sarakhA ane bahAra uparathI geAtI vata ) Call ra shy hya **** d + re 13
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva puSkarAdha ane pazcimapuSkarAya 35 tethI je bAhyaardhavibhAga jevA AkAranA bAkI rahyo che tevAja AkAranA e mAnuSAttarapata che. tathA e parvata niSadhaparvatasarakhA kahyo, tApaNu tapanIyasuvarNa sarakhA raktavarNa nA nahi, parantu rajAbUnada suvarNamaya eTale kaika echA raktavarNa nA che. tathA mAnupa eTale manuSyakSetranI uttara-uttare eTale paryante AvelA haiAvAthI enu mAnuSottaraparvata evuM nAma che. tathA e mAnuSAntaraparvatanI upara cAra dizAmAM ekeka siddhAyatanakUTa che ane dareka dizAmAM traNa traNa te te devanAmavALAM devaTa che, jethI dareka dizAmAM 3 devakUTa ane 1 siddhaphUTa maLI 4-4 chUTa che, tathA vidizAmAM paNa ekeka phUTa che. jethI 16 devakUTa ane 4 siTa maLI 20 phUTa che. tathA 4 siddhaqaTa jo ke siddhAntAmAM sAkSAt kahyAM nathI tA paNa cAraNamunionA gativiSayanA prasa Mge muniene mAnuSAttagiriupara caityavaMdana karatA kahyA che mATe te anumAnathI temaja A prakaraNamAM paNa AgaLa kahevAtI calayei mu resu ki naranami 2 ttara e gAthAne anusAre cAra dizAmAM cAra jinabhavana heAvAnuM samajAya che. vaLI dizAmAM traNa traNa devakRTa paNa kahyAM ane dizAmAM ekeka jinabhavanaphUTa paNa kahyuM che tA e cAra kevI vyavasthAe rahyAM che te spaSTa kahelu nathI, mATe yathAsaMbhava vicAravuM. tathA e parvataupara suvarNa kumAradeva, aMdaranA bhAgamAM nIce manuSyA, ane bahAranA bhAgamAM (sAmAnyathI ) devA rahe che. 5 e ikArathI pUrva puSkarA ane pazcimapuSkarArdha // tathA dhAtakIkhaMDanA e iSukAranI ja samaNimAM sIdhIlITIe ahiM abhyantarapuSkarA mAM paNa e iSukAgiri rahyA che, te pa sarvAze dhAtakIkhaMDanA iSukArasarakhA ja che. tyAM e e iSukAranA darekanA eka cheDA kAledasamudrane sparza le che, ane khIjo IMDA mAnupAttaraparvatane sparze leA che jethI kAleAdathI mAtu 1. bIjI rIte a yavanA AkAra sarakhA paNu mAnuSottaraparvata kahyo che. 2. niSadhapatane sarvatra ttittaDho taLamo tathA sanvaMtaLikkama ityAdi pADethI tapanIyasuvarNamaya kahyo che, chatAM A sthAna niSadhatulyavarNa kahevA chatAM paNa khaM"nadasuvarNa tulyavarNa sarakhA kahyo te vivakSA bhedache, kAraNa ke banne vivakSAmAM raktavarNanI tulyatA che. kevaLa adhika alpatAnA ja bheda avikSita che. 3. 424 yAjanamAMnA madhyabhAge 16devakRTa hoya ane bAhya bhAge 4 siddhTa hoya te vIse kUTa cAr madhyarUcakaphUTanA matAntarIya sthAnavat vyavasthita thaI zake che.
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 zrI lakSetrasamAsa vistarArtha sahita pottara sudhI 800000 AThalAkha jana lAMbA ane pUrva pazcima 2000 jana pahoLA e ISakAra parvata che, ane tethI pUrva taraphane bhAga te pUrvapurNarArtha ane pazcimataraphano bhAga te pazcimapurArdha kahevAya che. tathA e dareka ISakAra upara cAra cAra phUTa che, ane mAnuSattarataraphanA chellA ekeka kUTaupara siddhAyatana (zAzvatacetya) che, tathA zeSa kUTo upara devaprasAde che, ane e bane parvata 500-500 jana uMcA che. e iSakAra pachI anukrame je bharatakSetrAdi kSetro che teno anukrama paNa lezamAtra kahevAya che te A pramANe-- cakranA ArA sarakhA 12 varSadharaparva ane AMtarA sarakhAM 14 mahAkSetre. dhAtakIbaMDavat ahiM paNa 12 varSadharaparvato puSkarArdharUpI cakanA paMDAnA) ArA sarakhA che, jethI dhAtakIkhaMDanA varSadharothI bamaNA vistAravALA che ane bamaNuM laMbAIvALA eTale kAledathI mAnuSattarasudhI 800000 ejana dIrgha-lAMbA che. tathA 14 mahAkSetrono vistAra AgaLa 8 mI gAthAnA paryanta kSetrAMka ane pravAMkanI gaNitarIti pramANe vistarArthamAM kahevAze, ane laMbAi te varSadharavat kAledathI mAnuSArasudhI 800000 ejana che, tathA Adi madhya ane anya sudhImAM sarvatra adhika adhika vistAravALAM che. tathA pUrva puSkarArdhamAM dakSiNaISakAranI pUrva dizAmAM paheluM matakSetra tyAra bAda uttaradizAmAM puTivaMtaparvata tyArabAda himavetakSetra, tyArabAda maTimavaMtaparvata, tyArabAda rivakSetra, tyArabAda nidhaparvata, tyArabAda mavikSetra, tyArabAda najIvaMta parvata, tyArabAda rUpekSetra, tyArabAda krama parvata, tyArabAda hiSyavetakSetra, tyArabAda rivaravata ane tyArabAda uttaramAM pheravatakSetra, ane tyArabAda uttarane ISakAra parvata, e pramANe pUrvapuSkarArdhamAM kSetraparvatone anukrama che, tathA pazcimapuSkarAmAM paNa dakSiNaISakAranI pazcime paheluM bharatakSetra tyArabAda pUrvArdhavat chelluM airavatakSetra ane tene ane uttarane ISakAra parvata che. 2 me 243 avatara:-A gAthAmAM puSkarArdhadvIpanA cAra bAhyagajadaMtagirinuM pramANa kahevAya cheih bAhiragayadaMtA cauro dIhatti viissyshsaa| teAlIsasahassA, uNavIsahiA sayA dupiNa // 3 // 244 //
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarAI dvIpanA kSetra tathA parvatanuM svarUpa. * avatarana-A gALAmAM puSkarArdhadvIpanA kSetra tathA parvanuM svarUpa kahe che.. jaha khittanagAINaM saMThANo dhAyae taheva ihaM / duguNo ya bhaddasAlo, meru khuyArA tahA cev||2||243|| zabdArtha - -je pramANe supuLo -valI dviguNa ( bamaNuM ) ttinari-kSetra tathA parvatono misaTo-bhadrazAla vana saMTALo-AkAra me-merU parvata pAyag_dhAtakIkhaMDane viSe yArA-IlUkAra parvata tadeva-te pramANe ta-te pramANe durhaahi ( puSkarArdhakSetramAM ) | jeva-nizcayathI saMskRta anuvAda, yathA kSetranagAdInAM saMsthAnaM dhAtakyAM tathaiveha / dviguNazca bhadrazAlaH, mervikSukArAstathA caiva // 2 // 243 // thArtha -dhAtakIkhaMDamAM je pramANe kSetro tathA parvatano AkAra che te pramANe ahiM puSkarArdhamAM jANa. paraMtu bhadrazAla vana bamaNuM jANavuM. temaja merU tathA IkSukAra parvatanuM pramANa dhAtakIkhaMDa mAphaka samajavuM . 2 . 243 . vistArtha -dhAtakIkhaMDamAM 12 varSadharaparvatano AkAra cakranA ArA sarakhe ane 14 mahAkSetrone AkAra AMtarA sarakho je pramANe prathama kahevAyo che te pramANe A puSkarArdhakSetramAM paNa 12 varSadharaparvatane AkAra cakranA ArA sarakho ane 14 mahAkSetrone AkAra AMtarA sarakho jANa. paraMtu dhAtakIkhaMDamAM je varSadhara parvatanI temaja mahAkSetranI laMbAI 400000 (cAra lAkha ) jana pramANa che tenA karatAM ahiM dviguNa eTale 800000 ( ATha lAkha ) jana pramANa jANavI. kAraNake puSkarAI taraphanA kAlodadhi samudranA kinArAthI mAnuSottara parvata sudhI vistAra 800000 (ATha lAkha) jana pramANa che mATe. eTale ke kSetre tathA varSadhara parvatane AkAra dhAtakI* 386 mA pUchamAM nIce apAyela 244 mI gAthAno saMbaMdha 387mAM pRSTha sAthe jANa.
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ duka zrI ladhukSetrasamAsa vitarAI sahita. , khaMDanA varSadhare temaja kSetre sara samajavo paraMtu laMbAI dviguNa samajavI. ane pahoLAI graMthakAra pateja AgaLa AThamI gAthAmAM kaheze. valI dhAtakIkhaMDanA bhadrazAla vananI apekSAe puSkarAInuM bhadrazAla vana laMbAImAM temaja pahoLAImAM dviguNa samajavuM. eTale ke dhAtakIkhaMDanA bhadrazAlA vanane merUnI pUrva pazcima dizAmAM 107879 (eka lAkha sAta hajAra AThasene ogaNu eMzI) jana vistAra che tenA karatAM puSparArdhanA bhadrazAlavanane merUnI pUrva-pazcima dizAmAM vistAra tenAthI bamaNe eTale 215758 (be lAkha panara hajAra sAtase aThAvana ) jana pramANa thAya. ane dhAtakIkhaMDanA bhadrazAlavana saMbaMdhI uttara-dakSiNa vistAra prApta karavA mATe pUrva pazcimanA vistArane jema acAsIo bhAgIe chIe te pramANe puSkarArdhanA bhadrazAla vana saMbaMdhI uttara dakSiNa vistAra prApta karavA mATe pUrvadizAnA vistArane aThayAsI vaDe bhAga karatAM 2451chu jeTalo uttara dakSiNano vistAra prApta thAya. tathA puSkarAInA be merU parvata temaja IsukAra parvatane vistAra dhAtakIkhaMDanA merU tathA IcchuMkAraparvatanA vistAratulya jANa che 2 | 243 che
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarAI dvIpanA cAra bAhya gAjadaMtagiri. 37 zabdArtha - -ahiM ardhapuSkaradvIpamAM vIsayasa-vIsa lAkha vAhiyaDhaMtA-bAhyagajadaMtagiri | tamArIsA -teMtAlIsa hajAra -cAra 3NavIragami-ogaNIsa adhika tti-dIIpaNe sAduni-baso saMskRta anuvAda, iha bAhyagajadantAzcatvAro dIrghatve viMzatizatasahasrANi / tricatvAriMzatsahasrANi ekonaviMzatyadhike dve zate // 3 // 244 // thA-ahiM ardhapuSkaradvIpamAM cAra bAhyagajadantaparvata 2043ra19 (vIsalAkha teMtAlIsa hajAra baso ogaNasa) jana dIrgha che. 324 vistAra-gAthArthavat sugama che. vizeSa eja ke bAhA eTale mAnotaraparvatataraphanA be gajadaMta pUrvArdhanA ane be gajadaMta pazcimAdhanA e cAra bAhyagajadaMta che, tathA A cAre gajadaMtanI pahoLAI uMcAI te cothI gAthAnA vistarArthamAM kahevAze te pramANe cAra abhyantaragajadaMta sarakhI ja jANavI | 3 | 244 che avatara:-pUrvagAthAmAM cAra bAhya gajadaMtanuM pramANa kahIne have A gAthAmAM cAra abhyantaragajadaMtagirinuM pramANa kahevAya che- abhitaragayadaMtA, solasalarakA ya shschvviisaa| solahi sayamagaM, dIhatte iMti caurAvi // 4 // 245 // zabdArtha - mitarAyavaMtA-abhyantara gajadaMta | sa gi-eka se setrasa -sola lAkha DhI-dIIpaNe sadachaMdavI-chavIsa hajAra hRti-che sophTa phigaM-sala adhika ravi-cAre paNa saMskRta anuvAda, abhyantaragajadantAH SoDazalakSANi ca sahasrANi paiviMzatiH / SoDazAdhikaM zatamekaM dIrghatve bhavanti catvAro'pi // 4 // 245 //
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvvvvvvv^^^^^^^^^^^^ " 38 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. jAthA-ardhapuSkaradvIpamAM cAre abhyattaragajadantaparvata soLalAkha chavIsahajAra ekasosola yejana dIrgha che. 4 245 che vistara -gAthArthavatuM sugama che. paraMtu vizeSa eja ke-abhyantara eTale kAledadhisamudrataraphanA pUrvapuSkarAInA be ane pazcimapuSkarAInA be e cAra gajadantagiri abhyantaragajadanta jANavA, ane te pUrvArdhamAM viluprabha tathA gaMdhamAdana ane pazcimArdhamAM manasa tathA mAlyavaMta e cAra abhyantaragajadattagiri che, pUrve kahelA cAra bAhyagajadaMtathI A gajadaMte khUna pramANa vALA hovAnuM kAraNa dhAtakIkhaMDanA gajadaMta prasaMge darzAvyuM che te ja kAraNa ahiM jANavuM. arthAt A cAra gajadUtone sthAne mahAvidehano vistAra nyUna che, ane pUrve kahelA bAhyagajadUtone sthAne mahAvidehano vistAra adhika che. vaLI A cAre gajadaMtonI pahoLAI to niSadhanIlavaMtanI pAse 2000 (behajAra) yojana che, uMcAI cAro (400 ) jana che, ane tyArabAda anukrame pahoLAImAM ghaTatA ane uMcAImAM vadhatA vadhatA merUparvatanI pAse 500 ejana uMcA ane aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga jeTalA pAtaLA che ! 4 me 245 che avatara:-e ATha gajatagiri sivAyanA zeSaparvata ane nadIo vigerenuM pramANa keTaluM ? (laMbAI pahoLAI keTalI?) te A gAthAmAM kahevAya chesesaa pamANao jaha, jaMbUdIvAu dhAie bhnniyaa| duguNA samA ya te taha dhAiasaMDAu iha NeyA // 5 // 246 // sabdArthasesa-zeSa padArtho phuvA-bamaNuM umAze-pramANathI sama7 -ane sarakhA baMgUDhIvArU-ja badrIpathI te tatte padArtho tevI rIte dhaE-dhAtakIkhaMDamAM saMg3-dhAtakIkhaMDathI majiyA-kahyA che da yA-ahiM puSkarArdhamAM jANavA saMskRta anuvAda. zeSAH pramANato yathA jambUdvIpAddhAtakIkhaMDe bhaNitAH / dviguNAH samAzca te tathA dhAtakIkhaMDAdiha jJeyAH // 5 // 246 // jathar:-zeSapadArthonuM pramANa jaMbadvIpathI jema dhAtakIkhaMDamAM bamaNuM
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarAnA pattA nadIe vigerenuM pramANa, 39 ane sarakhuM kahyuM hatuM tevI rIte te padArtha ahiM puSkarA mAM paNa dhAtakIkhaMDathI bamaNA ane sarakhA jANavA. [ arthAt ja khUdrIpathI cAraguNA ane sarA jANavA. ] // 5 // 246 // vistArtha:----ahiM zeSapadArtha eTale nadIe, nadInAkuMDa, nadIkuMDamAMnAdvIpA ityAdi, tathA varSadharaparvato, parvatauparanA drA, drahamAMnA kamaLA, ityAdi tathA vakSaskAra Adi parvata, dhAtakIkhaMDathI bamaNA pramANavALA che ane sarakhA che, eTale paheALAi laMbAi bamaNI hoya teA ta padArthonI uMcAi Adi samAna hAya ityAdi vizeSa dhAtakIkhaMDanA prakaraNamAM chaThThI gAthAmAM kahevAi gayA che tA paNa ahiM sthAnazUnya na rahevAmATe ane adhikaspaSTatAmATe sakSe pamAM kahevAya che~~ 180 nI--ahiM anukrame 136-32-8-4 nadIonA mULa vistAra 25-50-100 200 yeAjana, paryanta vistAra 250-500-1000-2000 ceAjana, ku vistAra 240-480-960-1920 yAjana, dvIpavistAra 32-64-128-256 ceAjana ityAdi vizeSa yatrane anusAre jANavA. tathA varSa dharapatA he| ane kamaLA Adinu bamaNu pramANa A pramANe 4 kuliMgara ( e laghuhimavata e zikharI ) 4210 ceAjana vistAravALA che, e uparanAM padmaAdi 4 draha 2000 ceAjana vistAravALAM ane 4000 ceAjana dIrgha che, e drAmAM ekeka mukhyakamaLAnA vistAra 4 yAjana ane uMcAI ra ceAjana, tathA karNikAnA vistAra 2 yeAjana ane uMcI 1 ceAjana che. bIjA 4 kulijhira ( e mAhima. be kima ) 16842 yAjana vistAravALA che, e uparanAM draheA 4000 ceAjanavistRta ane 8000 yAjanadIrgha che, emAM ekeka mukhyakamaLa 8 yeAjanavistAravALuM ane 4 yeAjana uMcuM che, ane karNikA 4 yeAjana vistRta ane 2 yojana uMcI che. khIjA 4 kugiri ( be niSadha e nIlavata ) 6736866 yAjana vistAravALA che, e uparanAM drA 8000 yAjanavistRta ane 16000 ceAjanadI che, emAMnu ekeka mukhyakamaLa 16 ceAjanavistRta ane 8 ceAjana uMcuM che, ane kaNikA 8 yAjana vistRta tathA 4 yeAjana uMcI che. ahiM sarvAMtra kamaLanI uMcAI kahI te puSpanI jADAI jANavI. 5 5 5 246 5
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ // puSkarAdhanA 12 varSadharaparvato ane 2 iSukArano yantra // 12 varSadhara 2 pukAra pahoLAI philbe uMcAI uMDAI dahana | mukhya kamaLane karNikAne labAI pahoLAI vistAra jADAI vistAra jADAI 2 laghuhima, 800000 100 | | 4000 2000 2 zikharI I ) 2 mahAhima 1684rI ,, | 200 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. 50 | 8000 40 ra 2 rUkSmI 2 niSedha 67368 ,, 400 | 100 16000 8000 | 1 | 8 | 8 2 nalavaMta 2 pukAra 1000 50 0 1 125
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarAInA 14 mahAkSetronA vistAra jANavA mATe dhruvAMka, 401 // dhAtakIthI puSkarArdhanI nadIo saMbaMdhI dviguNatAno yantra // 180 nadIe 136 25 [[ lpab] 1800 l$_llow le_p_dee stell?? 32 50 m Y 100 1 2 2 51 4 amitara-abhyantara ra vistAra 25 50 200 4 1 200 100 mULa uMDAi gI 1 2 4 ap-e JloleqE p-eha_lel3> alpabl 2 4 250 500 1000 8 2000 180 kuMDanA alpabl 1+h]? $EUR Alpabl alb] alpiLe z | Paeh ]]+l3+ 240 480 96 1920 32 64 50 128 100 aDasIlarakA caudasa - sahasA taha NavasayA ya igavIsA / abbhiMtaradhuvarAsI, puvvattavihIi gaNiavo // 6 // 247 // igakoDiteralarakA, sahasA caucatta sagasaya tiyAlA | puravatIya, yuvarANI sa mami // 9 // 248 // egA koDi aDatIsalaraka cauhattarI sahassA ya / paMcatayA paLasaTTA, putrarAsI puravuM te // 8 // 246 // zabdAH-- punnuttaviddI -pUrvokta vidhie uMDAi 5 10 avataraLa:--- dhAtakI khaMDavat ahiM paNa 14 mahAkSetrAnA vistAra jANavA mATe pravAMka hevAya che [ ke jene kSetrAMka sAthe guNI 212 vaDe bhAgavA mAtrathIja vistAra prApta thAya che ]. 20 256 200 40
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 paDavA-cumAlIsa tiyAA-tretAlIsa naDattarI-cummAttara zrI lakSetrasamAsa vistarA sahita. sa-e dhruvAMka mantrami-madhyabhAganA tuvara te--puSkarAne ante saMskRta anuvAda. aSTAzItilakSANi caturdazasahasrANi tathA navazatAni caikaviMzatiH / gamyantaradhruvarAziH pUrvI vidhinA gaNitanyaH || 6 || 247 || ekA koTitrayodazalakSANi sahasrANi catuzcatvAriMzat saptazatAni trictvaavidhiSThAni ! gujaravadvIpAye dhruvazirepo madhye / 7 / / 248 // ekA koTiraSTAtriMzallakSANi catuHsaptatiH sahasrANi ca / paMca zatAni paMcaSaSTyadhikAni, dhruvarAziH puSkarArdhAnte // 8 // 249 // thArtha:--aThyAsIlAkha codahAra navaseA ekavIsa [ 8814921 ] e abhyantara dhruvAMkane pUrva kahelI [ dhAtakIkhaMDamAM helI ] vidhie kSetrAMka sAthe guNavA // 6 // 247 // ekakoDa teralAkha cummAlIsahajAra sAtasA tretAlIsa [11344743 ] e pravAMka puSkarArdhadvIpanA madhya bhAganA che // 7 // 248 5 tathA ekakroDa ADatrIsalAkha cummAtarahajAra pAMcasA pAMsaTha [13874565] e dhruvAMka puSkarAnA paryantabhAganA che !! 8 5 249 5 vistarArtha:---dhAtakIkhaMDamAM darzAvyApramANe upara gAthArtha mAM kahelA traNa dhruvAMkane kSetrAMka sAthe guNatAM kSetravistAra Ave che, tyAM kSetrAMka pramANe--bharata eravatanA 1, hiMma. hiraNyanA 4, hari0 ramyakane 16, ane mahAvinA 64 kSetrAMka che mATe. 1 bha. aM. kSetrane x 8814921 Adi pravAMke guNatAM 8814921 naM 212 vaDe bhAgatAM 212 ) 8814921 (41579 848 41593 Adi vistAra. bha. eM nA 334 212 1229 1060 1692 1484 2081 1908 173
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarAdhanA 14 mahA kSetrone vAMka. 1 bha0 ekSetrAMkane 1 bhara e kSetrAMkane x 11344743 madhya dhruvake guNatAM x 13874565 anya dhruva ke guNatAM 11344743 ne 21ra vaDe bhAgatAM 13874pa65 ne 212 vaDe bhAgatAM pa351266 madhyavistAra bha. 65446, anya vistAra bha0 ra0 no. era0 no 4 hima hiraNyanA kSetrAMkane 4 hiTa hiTa kSetrAMka 48814921 Adi dhruvake guNatAM 411344743 madhyapruvAMka kuparapa984 ne 212 vaDe bhAgatAM 45378972212 16631936, madhyavistAra hihino. =214051 -hihi. madhyavistAra 4 hi0 hiTa kSetrAMka 13874pa6pa anya dhruvAMka 55498260-212 =261784 hihi0 anyavistAra 16 hari ramyaka kSetrAMkane 411344743 madhyadhuvake guNatAM 181515898212 =856207 madhyavistAra hari ramyaka 16 hari ramyaka kSetrAMkane 4 8814921 Adi dhruvake guNatAM 14138736212 =66 para77pha ha020 AdivistAra 16 ha0 ra0 kSetrAMka * 13874567 atyaMdhruvake guNatAM 2219lla040212 =10471366 anyavistAra ha020ne 64 mahAvikSetramAMka 4881421 Adidhuvake guNatAM pa64154944-212 =2661108 AdivistAra mahAvine 64 mahAkSetramAMka *11344743 madhadhruvake guNatAM 72606355ra-212 =34ra4828, madhyavistAra mahAvine 64 mahAvakSetrAMka *13874567 anyadhruvake guNatAM 887972160-212 =4188547pha anyavistAra mahAvi0no e pramANe 14 mahAkSetronA Adi vistAra kAledasamudra pAse, madhyavistAra kAloda ane mAnattara e bethI 4 lAkha yejana dUra madhyabhAge, ane paryantavistAra mAnuSottara parvata pAse jANavo. tene saMgraha-
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 2 bharata 2 aira0 2 hima0 2 hira0 2 hari0 2 ramyaka 2 mahAvideha zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. Adi vi 41579 23 166319:56 66pa2772 2661108 madhya vi 5351299 2140512 85620743 342482862 anya vistAra 654462 261784 104713626 4188547 // kSetrAMka ane dhruvAMkanI utpatti. ahi kSetrAMka 212nI utpatti tathA prasaMgataH 168 girikanI utpatti dhAtakIkhaMDanA varNana prasaMge 10mI gAthAnAja vistarAmAM spaSTa darzAvI che tyAMthI jANavI. tathA dhruvAMkanI utpatti A pramANe;-ra9 lAkha ceAjananA vyAsa pramANe kAleAdasamudrane chelle bAhyaparidhi athavA eja puSkaradvIpanA Adiparidhi gaNatanI rItie 9170605 (ekANulAkha sittara hajAra chaseA pAMca ) yeAjana che, ane puSkarA mAM girika uparathI upajatu varSadhara parvate vaDe rokAyalu kSetra 355684 ceAjana jeTaluM che, te A pramANe--pAMcamI gAthAnA vistarAmAM darzAvyA pramANe 4 parvatA 4210 yAjana vistAravALA che, bIjA 4 parvatA 1684ra yA. vistAravALA che, ane trIjA cAra parvato (7368 ceAjana vistAravALA che mATe 4210-44=1684ra yAjana [ 2 hira0 2 zikharIe rIkathA che ] 1684244 =673681 0 [ mahAhi0 2 rUkSIe rAkathA che ] 673686x4 =269473? cA. [ 2 niSadha ra nIlavaMte rAkayA che. 2000 cA. [ 2 iSukAre rokayA che ] e pramANe puSkarA mAM 355684 yAjana jeTaluM kSetra 14 mahAparva tAe kela che tethI 9170605 mAMthI 355684 bAda karatAM 8814921 yAjana jeTale piridha bAkI rahe teTalAmAM 14 mahAkSetronA Adi vistAra samAyale che kRti Agiva Mdvaitpatti: 10 * ahiMyAjana eTale 4 kaLAne apa gaNIne varSe lI che.
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarA mAM 14 mahAkSetrAnu' pramANa, 405 tathA puSkarA ne madhyaparidhi 37 lAkha ceAjana vyAsanA anusAre NitarIti pramANe 11700427 che temAMthI 355684 girikSetra bAda karatAM 11344743 mamuyAM AvyA / / ti madhyavruvAMospatti: tathA puSkarAnA paryantaparidhi eTale aDhIdvIpa rUpa manuSyakSetrane paridhi 45 lAkha yeAjana vyAsane anusAre gaNatAM 14230249 ceAjananA che, temAMthI 355684 yeAjana jeTaluM girikSetra khAdyakaratAM 13874565 antyadhruvAMka Ave, // kRti anyajIvAMta: || 5 6-7-8 5 247-248-249 5 // puSkarArdhamA 14 mahAkSetronuM pramANa // 14 mahAkSetra kSetrAMka Adi vistAra madhya vistAra antyavistAra laMbAi 415792 ! 5351236 65446 80,000 232 2 bharata 2 eravata 2 himavata 2 hiraNya 2 hariva 2 ramyaka 1 2 mahAvideha 17 4 23 16631916 24051 261784 "" 16 66pa2772 85620746 10473622 19 64 2661108242 3424828241885472 2 avataraLa:--have A gAthAmAM mahAvideDunI ekeka vijayane viSNu bha-vistAra keTaleA ? te kahevAya che--
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. guNavIsasahasa sagasaya, cauNaua savAya vijayavikhaMbho / taha iha bahivahasalilA, pavissaMti aNaraNagassAho // 1 // 250 // zabdArtha - TLavI sattaogaNIsa hajAra vadivada-bAhera vahetI (pravAhavALI) sAsaya 33-sAtaso cAraNa saDhiI -nadIo savAra-sapAda, cothA bhAga sahita 1 visaMti-praveze che vinavimo-vijayane viSkabha naranalsa go--mAnuSettara parvatanI nIce. ekonaviMzatisahasrANi saptazatAni caturnavatyadhikAni sapAdaH vijayaviSkaMbhaH / tathAtra bahirvahasalilAH pravizanti ca naranagasyAdhaH // 9 // 250 // saMskRta anuvAda. thArtha - dareka vijayane vistAra ogaNIsa hajAra sAtaso carANa yojanA uparAnta pA yojana sahita [eTale 197943 yojana] che. tathA ahiM puSkarAdhamAM bahArabhAge [mAnuSettara tarapha] vahetI nadIo mAnuttaranI nIce praveza kare che ! 9 250 che vistara-ahi vijayano vistAra jANavA mATe vijonA vistAra sivAyanA vanamukha vigere zeSa cArapadArthone ekatra vistAra puSkarArdhanA 8 lAkha janamAMthI bAda karI 16 vaDe bhAgAkAra kare. tyAM vanamukhAdi cAre vistAra A pramANe- dhAtakIkhaMDamAM kahelA vistArathI bamaNuvistAra pramANe ahiM puSparArdhamAM eka vanamukhanI pahoLAI 11688 yojanA hevAthI mahAvidehanA paryate rahelAM be vanamukhane ekatra vistAra 23376 jana che, tathA cha antaranadIomAMnI dareka 500 ejananA vistAravALI hovAthI ekatra vistAra 3000 ejana che, tathA dareka vakSaskAra parvata 2000 yajana pahoLo hovAthI ATha vakSaskArano vistAra 16000 ejana che, tathA bhadrazAlavananI pUrvalaMbAI 215758 jana che, teTalI ja laMbAI pazcimamAM che, ane e benI vacce merU parvatanI jADAI 9400 ejana che, jethI traNene ekatravistAra 440916 jana che. e pramANe-
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSka0 mahAvidehanI vijayanA vibha. 1 vanasukha 11688 x ra 1 antaranadI 500 * da 1 vakSaskAra 2000 x . 1 bhadrazAlana 215758 x ra [eka dizie] 1 merUparvata 9400 x 1 = 23376 e vanamukhanA vistAra E 3000 cha antaranadIne ekatravistAra 16000 ATha vakSaskAra = 431516 bhadrazAlanI ekatra lakhAI 9400 eka menI jADAI 483292 800000 puSkarAdha vistAramAMthI 483292 vanamukhAdinA ekatra vistAra bAda karatAM 316708 ne 16 vijaye bhAgatatAM ==19794 yA. eka vijayanI paheALAi prApta thai. 407 "? |\/$X$# # 440916 16)316708(19794 zeSa. vaLI e rIti pramANe a pAMca padArthamAMnA kAipaNa padArthanA vistAra jANI zakAya che tenA eka udAharaNa tarIke dhAre ke vakSaskAra parvatane vistAra jANavA hAya tA zeSa cAra paDhArthInA ekatra vistAra [ merU sahita bhadrazAlavananA 440916 + vijayAnA 316708+ antarna dIenA 3000+ vanamukhanA 23376=] 784000 AvyA tene 8 lAkhamAMthI bAda karatAM 16000 rahe, tene AThavaDe bhAgatAM dareka vakSaskArane vistAra 2000 ceAjana AvyA. rUti vinayAnA vidhyuMmAraLam // 5 puSkarAnI nadIe kAlAdamAM ane mAnuSAttaramAM laya pAme che puSkarA dvIpamAM je mahAnadIe 28 che, temAMnI abhyantarapravAhavALI eTale kAleAdasamudratarapha vahenArI 14 mahAnadIe kAleAdasamudramAM maLI samudranA jaLamAM maLI jAya che, parantu bAhyapravAhavALI eTale mAnuSAttaratarapha vahenArI 14 mahAnadI mAnupAttaraparvatanI nIceja pravezI tyAM ne tyAMja bhUmimAM vilaya pAme che, parantu e 14 nA pravAhu bAhyapuSkarAmAM nikaLatA nathI, mATe parvatanI nIceja sajaLa bhUmimAM samAI jAya che. 5 9 // 250 // 1 e mahAnadInuM dararAja vahetuM jaLa 1022 yAjana mAtra alpa vistAravALI parvata bhUmimAM samAI ya paNa jagatsvabhAve bhUmine atizeSaNa svabhAva ja sabhave che.
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. avatara-puSkarArdhadvIpamAM be moTA kuMDa che te A gAthAmAM kahevAya chepurkrdlpuvaavr-khNddto sahasadugApihu du kuMDA / bhaNiyA taTThANaM puNa, bahussuyA ceva jANaMti // 10 // 251 // zabdArthapuravAra-puSkarAdhanA tu zuM-be kuMDa che pakva avara-pUrva ane pazcima taTTa-tenuM sthAna raviMda saMto-khaMDanI aMdara dusuyA bahuzruta saddA suga vidu-be hajAra yojana pahoLA | jJAti-jANe che. saMskRta anuvAda, puSkaradalapUrvAparakhaMDAntaH sahasradvikapRthule dve kuMDe / bhaNite tatsthAnaM punarvahuzrutAzcaiva jAnanti // 10 // 251 // jayArtha-puSkarAI dvIpanA pUrvabhAgamAM ane pazcimabhAgamAM be hajAra jana pahelA be kuMDa zAstramAM kahyA che, paraMtu tenuM sthAna te nizcaya bahuzrutaja jANe che 10 251 vistara -pUrvapuSkarArdhamAM kAladasamudrathI 39000 ejana jaIe temaja mAnuSattaraparvatathI paNa 39000 yojana jatAM dvIpanA barAbara madhyabhAgamAM ra000 jana lAkho pahoLo ane 10 ejana uDA tathA taLIye alpa vistAravALo ane upara upara anukrame adhika vistAravALo eka moTo zuM che, ane eja bIje kuMDa pazcimapuSkarArdhamAM paNa che, jethI 2 mahA puSkarAdhamAM paNa che, paraMtu e kuMDa kyA kSetramAM kyuM sthAne haze te nizcaya A graMthakartAthI thaI zakyo nathI, kAraNake vartamAna samayamAM vartatAM zAstromAM paNa tenuM sthAna darzAvyuM nathI, tethI e vAtane nizcaya "zrI bahuta jANe" ema kahyuM che. 10 | 251 5 * kuMDanI uMDAI tathA AkAra ahiM gAthAmAM kahyo nathI, paraMtu bIjA graMthomAM kahyo che. 1 zrI bahukRtoe ja karelA vartamAnamAM upalabhya zAstromAM je sthAnanizcaya nathI kahyo to "zrI bahuzruto jANe" ema kahevuM anucita kema nahi? uttara-zAstramAM sthAna na kahevA mAtrathI te zAstroktao sarve jANatAja nathI ema na mAnI zakAya mATe ahiM e sthAnane jANanArA evA bahuzruta grahaNa karavA.
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 padArthonA viSkaMbhathI puSkarArdhanI pUrAyalI pahoLAi 800000 // ( athavA 8 lAkha yojanamA pUrAyalA 5 padArthonA viSkaMbha ) prApta thayela pa viSka padArtha iSTa padArthathI zeSa 4 padArthonA vidhvaMbha ekatra karatAM ekekanI vikuMbha eTalAkhamAMthI tene bhAgavAnA bhAjaka aMka bAda karatAM 1 merU saha vanane 1 31608-16000-3000 - 23376, 7581 84 | 440816 | 1 | 440816 AThalAkha yojanamAM pAMca padArthone viSkabha. 16 vijayeno 4409 -16000-3000-23376 483282 | a16708 16 | 18794 8 vakSaskArano 440816-31 6708-3000-23376 | 784088 | 160 0 0 [ 8 2000 6 antaranadIo 440816-31608-16 0 00-23376 [ 777000 | 3 0 00 500 2 vanamuno 440816-316708-16000-3000 | 776 24 23376 | 2 | 11688 | =80 0 0 0 0 4 -
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghutrasamAsa vistarArtha sahita avatara-pUrve dhAtakIkhaMDamAM jema cAra mahAvRkSa kurukSetramAM kahyA che, tema ahi puSkarAmAM paNa kurUkSetramAM cAra mahAvRkSe che te A gAthAmAM kahevAya che iha paumamahApaumA rurakA uttarakurUsu puvaM va / tesu vi vasaMti devA, paumo taha puMDarIo a||11||252|| zabdArtha - -ahiM puSparAdhamAM tevi-te vRkSo upara paNa parama maEURT3mA-paddha mahApadma vasaMti sevA-deva rahe che havA-vRkSa 53mo-padyadeva purva --pUrvavatuM, jaMbUvRkSavat | | go-puMDarIka deva saMskRta anuvAda. atra padmamahApau vRkSau uttarakuruSu* pUrvavat / tayorapi vasanti devau padmastathA puMDarIkazca // 11 // 252 // jayArtha:-ahi puSkarArdhamAM paNa be uttarakurUkSetramAM jaMbUvRkSasarakhAM padmavRkSa ane mahApadmavRkSa nAmanAM be vRkSa che, temAM padmavRkSaupara padmadeva ane mahApadmavRkSaupara mahApadmadeva rahe che ke 11 me 2para che vistarArtha:-jabUdvIpanA uttarakurUkSetramAM jevuM ja bavRkSa che, tevAM dhAtakIkhaMDanA be uttarakurUkSetramAM dhAtakI ane mahAdhAtakI e be vRkSa dhAtakIkhaMDanA varNanamAM kahevAI gayAM che, ane ahiM puSkarAInA be uttarakurUkSetramAM eTale pUrva puSkarAnA uttarakurUmAM vRkSa nAmanuM mahAvRkSa jaMbavRkSasarakhuM che, ane pazcima puSkarArdhanA uttarakurUmAM mApavRkSa nAmanuM vRkSa jaMbavRkSasarakhuM che, tyAM padmavRkSa upara padmadeva pUrvapurAdhanA adhipati ane mahApadmavRkSaupara puMDarIka deva pazcimapuSkarAIne adhipati pUrvadizAnI zAkhAuparanA bhavanamAM rahe che. zeSa sarvasvarUpa dhAtakIuttarakurUnA be vRkSavat jANavuM. tathA ahiM be devakurUmAM te *ahiM be uttarakurUmATe vicanane badale bahuvacana proga che, te zabda nitya bahuvacanAta hovAthI che. 1 puSkarAInA e adhipati de che, ane e rIte AgaLa AgaLanA sarva dIpasamudranA be be adhipati deva hoya che.
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhIdvIpamAMnA sarvaparvatanI saMkhyA. be zAlmali vRkSaja pUrvavata che, ane te upara suparNakumAranA be bhavanapatideva veNudeva nAmanA rahe che. e pramANe 4 mahAvRkSa che. 11 2para che avataraNa:-mAI purA dIpasudhAnA 2dvIpamA sarvapaktAnI sanyA A be gAthAmAM kahevAya che- do guNahattari paDhame aDa lavaNe bIa dIvi taiaddhe / pihu pihu paNasayacAlA, iaNarakhitte sylgirinno||12||253|| terahasayasagavannA, te paNamerUhi virahiA savve / ussehapAyakaMdA, mANusaselo'vi emeva // 13 // 254 // zArtha:-- do guNahattari-1se guttara piha pihu-pRtha5 pRtha5 (nuhA nuho) paDhame-paDasA dvIpamA paNasayacAlA-pAMyasAyAsIsa aDa lavaNe-savANusamudramA 2418 ia-me pramANe bIadIvi-bhIta ghAtaDIbI5i Narakhitte-2kSetramA taiaddhe-trI dvIpana samAM sayalagirigo-sarva patI terahasaya-tarasA savve-sarpa, 1352 parvata sagavannA-sattAvana usseha-utsedhathI, yAthI te-te (sarva parvatI) pAyakaMdA-yAthAmAyA ! paNamerUhi-pAya bhe35rvata mANusaselo vi-mAnuSotta2parvata 55 virahiA-2hita emeva-sevA praar| cha saMskRta anuvAda, dve zate ekonasaptatiH prathame, aSTau lavaNe dvitIyadvIpe tRtIyadvIpArthe / pRthak pRthak paMcazatAni catvAriMzadadhikAni ca narakSetre sakalagirayaH // 12 // trayodazazatAni saptapaMcAzadadhikAni te paMcamerubhirvirahitAH sarve / utsedhapAdakandA mAnuSarzalo'pyevameva // 13 // 254 // gAthArthaH-par3atA dvIpamA 268 parvato cha, samudramA 8 parvato cha,
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAra zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita. bIjA dhAtakIdvIpamAM tathA trIjA puSkaradvIpanA ardha bhAgamAM jUdA jUdA 540540 parvatA che, e pramANe manuSyakSetramAM sarva parva tA 1357 teraseAsattAvana che, temAMthI pAMca merUparvata vinA save 13para parvatA pAtAnI uMcAithI cAthA bhAga jeTalA bhUmimAM daTAyalA che, ane mAnuSAttarapata paNa e pramANeja ( uMcAithI ceAthA bhAga jeTaleA bhUmimAM ) che0 5 12-13 5 253-254 // vistArtha:--gAthA mAM aDhIdvIparUpa manuSyakSetranA 1357 parvata kahyA te A pramANe-- maMjUdrIpamAM 26661 merU, 6 varSadhara, 4 gajadanta, 16 vakSaskAra, 34 dIrgha vaitADhya, 4 vRttavetAThya, 4 yamalagiri, 200 kaeNcanigara. vasamudramAM 8;--4 vela dhagiri, 4 anuvela dharigira. dhAtIDhIvamAM 640;--2 iSukAra, 2 merU, 12 varSa dhara, 8 gajadanta, 32 vakSaskAra, 28 dIrgha vaitADhaca, 8 vRttavetAtmya, 8 yamalalagira, 400 kaMcanigire. vAjodhisamudra ~~~A samudramAM ekapaNa parvata nathI. mUrdhaDhavamAM 640--dhAtakIDhIpavat e pramANe 26+8+540+540=1357 patA thayA. emAMthI pAMca merU vinA 13para parvato uMcAinA cAthA bhAge bhUmimAM che, ane te bhUmimAM daTAyalA parvatane bhAgavaMta (girika Mda ) kahevAya tathA zAstromAM e. parvatAnI je uMcAi 100 ceAjana Adi kahI che te uMcAi bhUmithIja gaNavI, parantu mULamAMthI ( kadamAMthI ) nahi', jethI kada jUdo gaNIne mULathI 125 yeAjana Adi uMcAi gaNavI. tathA pAMce merU bhUmimAM 1000 yojana UMDA daTAyalA che, te kada sahitaja zAstromAM merUnI uMcAi gaNI che, jemake jabUdvIpanA merU 100000 ce. ucA che, temAM 1000 yAjana bhUmimAM ane 9000 yeAjana bhUmi upara che. tathA zeSa 4 merU 85000 yAjana uMcA kahyA che te 1000 yAjana bhUmimAM ane 84000 yAjana bhUmiupara ucA che. e rIte merUnI uMcAi tathA UMDAi jUdI rIte che. ** (6 $'3 sujJeyAMyo- cAIthI cothA bhAganA kada " e niyama ra5 dvIpanA merU vinA sa parvata mATe che. ane ja buddhIpasa MgrahaNImAM kahela samayazcittami maMtrimULA ityAdi vacanathI, bahAranA pUrvatA e niyamavALA nathI.
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSkarA dvIpanA traNa pariva. 413 tathA mAnupAttara parvata 17ra1 yeAjana uMcA kahyo che, tenA cAthA bhAga 43na cArasA savAtrIsa yeAjana bhUmimAM che, jethI mULathI 2151 ekavIsaseA savAekAvana yeAjana uMcA che, mATe A parvata 1352 parvatasarakhA jANavA // 12 13 // 253-54 5 avataraNa:--have A gAthAmAM puSkarA dvIpanA 3 piridha kahe che-- dhruvarAsIsu tilakkhA - paNapaNNa sahassa chasaya culasIA / miliA havaMti kamaso, parihitigaM purakaraddhassa // 14 // 255 // zabdA : varAtIsu-dhruvarAzIomAM, vAMkAmAM tiruvA-traNa lAkha vaLavA sakS-paMcAvana hajAra che saya purusInnA-chase cArAzI mihiJA-meLavatAM namo-anukrame riddhitimAM-traNa ridhi yularandvamsa-puSkarA nA saMskRta anuvAda. dhruvarAzipu trINi lakSANi paMcapaMcAzatsahasrANi SaT zatAni caturazItyadhikAni / militAni bhavanti kramazaH paridhitrikaM puSkarArdhasya / / 14 / / / / 255 / / gAyArtha:--dhruvAMkAmAM traNalAkha paMcAvana hajAra chaso ceArAsI 355684 meLavatAM puSkarAnA anukrame traNa paridhi prApta thAya che ! 14 5 255 // vijJA:-dhruvAMka traNa prakAranA pUrve 6-7-8 mI gAthAmAM kahyA che, temAM 355684 umeratAM traNa paridhi thAya te A pramANe 8814921 pahelA dhruvAMkamAM age 355684 zreSyAMka umeratAM 9170605 Adi vidhi 13874565 anya pravAMkamAM + 355684 ApyAMka 14230249 antya pariSa. 11344743 madhya dhruvAMkamAM + 355684 zreSyAMka 11700427 madhya paridhi ahiM ApyAMka 355684 te e iSukAra ane 12 varSa dharaparva tAe rAkeluM kSetra jANavuM, ane dhruvAMka te 14 mahAkSetrAe rAkelu' kSetra jANavuM, jethI e enA saravALA teja puSkarA nA Adi madhyama ane anya paridhi
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ladhukSetrasamAsa vistarArtha sahita, saMpUrNa che, cAlu prakaraNamAM zreyAMkarUpa giriaMka ane dhruvIkarUpa kSetrAMkanI utpatti 6-7-8 mI gAthAnA vistarArthamAM kahevAI gaI che ke 14 255 che // dhruvAMka uparathI puSkarArdhanA 3 paridhi // puSkarArthanA dhuvAMkamAM ! zreSTha aMka umeratAM Avela paridhi Adi 8814921 355684 9170605 (Adi paridhi) madhya 11344743 355684 117004ra7 (madhya paridhi) - I anya 13874565 355684 14230248 (anya paridhi ) avma mara-janma maraNa avataraT:- have aDhIdvIpanI bahAra kayA kyA padArtha na hoya? te A gAthAmAM kahIne puSkarArdhadvIpanuM svarUpa samApta karavAmAM Ave che. NaidahaghaNathaNiyAgaNi-jiNAi NarajammamaraNakAlAI / paNayAlalakajoyaNa-NarakhittaM muttu No pu(pa)rao // 15 // 256 // zabdArtha-nadIo pA-kALa Adi ghai-megha gyAtra-pIstAlIsa lAkha thaLa-svanita, garjanA goca-ejana aji-agni jAvinaM-narakSetra, manuSyakSetra jigAra-jinezvara Adi mujI-mUkIne, choDIne jara-nara, manuSyanAM je puro--AgaLa nathI saMskRta anuvAda. nadIdrahaghanastanitAgnijinAdi narajanmamaraNakAlAdayaH / paMcacatvAriMzalakSayojananarakSetraM muktvA na purataH // 15 // 256 //
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ 415 AAAAANAA manuSyakSetranI bahAra nahi thanAra padArtho, TNA-nadIo, kahe, megha, garjanA, agni, jinezvara vigere, manuSyanAM janma maraNa ane kALa vigere e padArtho pIstAlIsalAkha janapramANu manuSya kSetra choDIne AgaLa [ bahAranA kapa samudramAM ] nathI. 15 256 che che. manuSyakSetranI bahAra nahi thanArA padArtho che vistara-aDhIdviIpamAM jema gaMgA siMdhuAdi mahAnadIo zAzvatI vate che, tevI zAzvatI nadIo tathA padmadraha Adi zAzvatadraha-sarovara tathA puSkarAvarta Adi svAbhAvikame, ane meghanA abhAve meghanI svAbhAvikagarjanA, vijaLIo, tathA bAdaraagni, tathA tIrthakara cakravatI vAsudeva baLadevaAdi uttama purU tathA keIpaNa manuSyane janma athavA manuSyanuM "maraNa, ane samaya AvalikA muhUrta divasa mAsa ayana varSa yuga palyopama sAgaropama 1 azAzvatI nadIo havAne nibaMdha saMbhive nahiM. temaja azAzvatAM sarovara Adi jaLAza sarvathA na hoya ama paNa nahiM, paraMtu zAstramAM je nadI sarovara Adino niSedha che te aDhIpamAM je vyavasthApaka zAzvatanadIo sarevara Adi kahyAM che tevI [ vanevedikA ityAdi ] vyavasthApUrvaka zAzvatananI sarevara na hoya. ane je sarvathA nadI saravarAdine abhAva mAnIe te dIpanuM svarUpaja avyavahAra thAya che, eTaluM ja nahi paraMtu tyAMnA nivAsI pazupakSio pANI kayAM pIe ? temaja sarvathA jaLAzayanA abhAve dvIndriyAdi vikendrio ane samRddhimapaMcandrione paNa abhAva thAya mATe azAzvatasaravaro pANInAM jharaNA ane nAnI nAnI nadIo paNa hoya. tathA asaMkhayAtamAThIpe uttara dizAmAM asaMkhya vajananuM mAnasarovara zAzvata che. paraMtu alpa hovAthI avivakSita che. 2 ahi "svAbhAvika" kahevAnuM kAraNake aDhIdvIpanI bahAra asurAdi devoe virvelA meghagarjanA ane vijaLIo varasAda e sarva hoI zake che. 3 "bAdare ' e kahevAnuM kAraNake sUkSma agni te caMda rAjalokamAM sarvatra vyApta hevAthI aDhIdvIpanI bahAra paNa hoya che. 4-5 aDhIdIpanI bahAra manuSyonuM javuM AvavuM che, kAraNake vidyAdharI ane cAraNamunio naMdIzvaradIpa sudhI paNa jAya che, paraMtu koIpaNa manuSyanuM janma maraNa te sarvathA nathI ja te eTale sudhI ke naMdIzvarI gayelA vidyAdhara pitAnI strIo sAthe saMbhoga kare paraMtu tyAM garbha te na ja rahe, tathA ahiMnI zIdhra prasUti thavAnA avasaravALI garbhavatI strIne kaI deva apaharIne aDhIdIpa bahAra mUke to paNa tyAM te strIne bALakane janma na ja thAya, kadAca avazya janma thavAneja hoya te te apaharanAra devanuM citta paNa pharI jAya, athavA bIje ke deva paNa te strIne aDhIdvIpanI aMdara mUkI de. temaja kaMThaprANa AvelA ane antarka
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. avasarpiNI utsarpiNuM Adi kALa vigere padArtho aDhI dvIpamAMja che, paraMtu aDhI dvIpanI bahAra nathI. e uparAnta [ #AtrA padamAM kahelA =Adi zabdathI ] aDhIdvIpanI bahAra varSo (bharatAdi sarakhAM kSetro) nathI, varSadharasarakhA parvato nathI, ghara nathI, gAma nathI, nagaro nathI, caturvidha saMgha nathI, khANa nathI, nidhi nathI, caMdrasUryAditiSavimAnanAM bhramaNa nathI, grahaNo nathI, caMdrasUryanA pariveSa nathI. IndradhanuSu nathI, gAMdharvanagarAdi [ AkAzI utpAtasUcaka cinho] nathI, paraMtu samudramAM dvIpo che, temaja kaI kaI dvIpasamudramAM zAzvata parvata paNa che, paraMtu parvate alpa hevAthI ahiM vivakSA karI nathI ane (aDhIdvIpa bahAra) dvIpa ghaNA hevAthI gAthAmAM dvIpone abhAva kahyo nathI. che Da e >> Sea-PDF4- 4, +-cha chavi A che rUri morSapurIdharaH | Dha - StageFIS IG IG--DIaI hUrtamAM mRtyu pAmaze ja evA samApta thayela AyuSyavALA manuSyane paNa koI deva apaharIne aDhIpa bahAra mUke te paNa mRtyu na thAya, kAraNake mRtyukALa pahelAM ja apaharanAra devanuM citta pharatAM te deva athavA bIje kaI paNa deva tene manuSyakSetramAM ja lAvI muke. 1 samaya Avali Adi vyAvahArikakALa caMdrasUryanA bramaNathI che, ane tyAM caMdrasUryAdi sarvatizcakra sthira che, mATe vyAvahArika kALa nathI, paraMtu vartanAlakSaNavALA niyaMkALa to che ja.
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ snHn 3 bame vArtha sAtha avataran:-aDhIdvIparUpa manuSyakSetranuM varNana samApta thayuM, ane have pUrve kahelA zAzvata e uparAnta adhika zAvata ce je ISakAra Adi parvata upara manuSyakSetramAMja che, temaja prasaMgathI manuSyakSetranI bahAra paNa jyAM jyAM parvata upara zAzvatatya che te kahevAnA prasaMgamAM prathama A gAthAmAM ISakAra ane mAnuSAra parvata uparanAM zAzvata caitya kahevAya che-- causu vi usuAresuM, ikikaM NaraNagammi cattAri / kUDovari jiNabhavaNA, kulgirijinnbhvnnprimaannaa||1||257|| zabdArtha - 3mukAyuM-ISakAra parvata upara 1I-phUTa upara -eka paramA-pramANuvALA rAma-mAnupAttara parvata upara ! saMskRta anuvAda caturbapISukAreSu ekaikaM naranage catvAri kUTopari jinabhavanAni, kulagirijinabhavanapramANAni // 1 // 257 // HTTyAyaH--cAre IpukAra parvata upara akeka jinabhavana che, mAnapAttaraparvata upara cAra phUTa upara jinabhavane che, e sarva varSadharaparvata uparanA jinabhavana sarakhA pramANavALA che [e 8 jinabhavana kahyAM ] . 1 ke 257 che vistarArtha -dhAtakIkhaMDanA be pukAra parvata ke je uttaradakSiNa dIrdha ane eka cheDe lavaNasamudrane tathA bIje cheDe kAledadhisamudrane sparzelA che, te be ISakAra parvata upara cAra cAra phUTa pUrva kahyAM che temAMnA kAladasamudra pAsenA
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ..ama , , , , , , , zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. chelA ekeka siddhakuTa upara ekeka jinabhavana hovAthI be jinabhavana che, tathA tevIja rIte puSkarAI dvIpamAM uttara dakSiNa dizAmAM je be ISakAra uttara dakSiNa dIrgha che, te upara paNa chelluM ekeka siddhakUTa mAnuSettaraparvatanI pAse che te upara ekeka jinabhavana hovAthI bejinabhavana che, jethI cAra ISakAraparvata upara 4 zAzvatajinabhavane che. tathA mAnutara parvata upara je cAra vidizAe traNa traNa kUTa kahyAM che te sivAya cAra dizAmAM ekeka sidvAyatanakUTa (parvatanI pahoLAInA madhya bhAge) che. te upara ekeka jinabhavana che. jethI mAnuSottaragiri upara 4 zAzvata jinabhavane che. e AThe jinabhavane laghuhimavaMta Adi varSadharaparvata uparanA jinabhavana sarakhAM che, eTale 50 yojana dIrgha, 25 pejana pahelAM ane 36 ejana uMcAM che. je 1 ke 257 che naMdIzvaradvIpamAM para, kaMDaladvIpamAM 4, ane rUcakadvIpamAM 4 zAzvata jinacetyo. avata:-tI chalokamAM rA dvIpamAM zAzvatacaitya kahevAnA prasaMgamAM aDhI dviIpathI bahAranA naMdIzvaradvIpa kuMDaladvIpa ane rUcakadvIpamAM paNa parvata upara zAzvata anukrame para-4-4 che te A gAthAmAM kahevAya che - tatto duguNapamANA, caudArA thuttavapiNaasarUve / gaMdIsari bAvannA, cau kuMDali rUagi cattAri // 2 // 258 // zabdArtha - to te 8 cetyothI vAsa-varNavelA svarUpavALA dukhapamALa[bamaNApramANu fIra vAva-naMdIvaradvIpamAM bAvana cAra-cAra dvAravALAM zuM kuiMDaladvIpamAM cAra ghutta-stAtramAM ja vAri-rUcakadIpamAM cAra 1 zrI kANAMgajI mULasUtramAM tathA vRttimAM kahelI gAthAne viSe e traNa phUTa je ke dizAmAM kahyAM che, te paNa vRttikartA zrIabhayadevasUribhagavAne dizAne artha vidizA tarIke hyo che, paraMtu pUrvAdi dizA nahi. jethI ahiM vidizimAM traNa traNa devakUTa kahyAM che. ane dizimAM ekeka siddhaphUTa kahyuM che. siddhAntAmAM cAra dikSAe cAra siddhaphUTa hovAne spaSTa ( jUde) pATha nathI, paraMtu cAraNamunionA gati viSaya uparathI tathA A gAthA uparathI ahiM siddhaphUTa hovAnuM anumAna thAya che-Iti kSetra bhAvArtha
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ X X X X X X X X X X X X X X X X X XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX X X X X X X // 11 mA kuMDaladvIpamAM kuMDalagiri upara 4 jina caitya ane abhyantara bhAge nIce lokapAlanI 32 rAjadhAnI // [ T[ 1 , 28, g0 418 ] ahi dakSiNa dizAmAM 4 lokapAlanA nAmavALA cAra parvatanI darekanI cAra cAra dizAe 4-4 rAjadhAnI maLI 16 rAjadhAnI sAdhamendranA cAra lokapAlanI che, e rIteja uttaradizAmAM izAnendranA cAra lokapAlanI 16 rAjadhAnI che. na We, XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ^^ . ^^^^XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX - 0 XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX / Y kaMDalagiri 42000 ejana uMcA 1000 ejana bhUmimAM ane siMha niSadana AkAre valayAkAra che. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX zrI mahadaya prasa-bhAvanaga2.
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ SCHE [ be oB 2. g bhe m` aMjana giri 01747 naM zrI mar3eya prInTIMga presa, dANuApITha-bhAvanagara. aMjanAgari [ ga'0 mA naMdIzvaradvIpamAM cAra dizAe 4 aMjanAgari // ha? CHEES ad OMOMOM 2 11 hadhArAKTARAK
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (1) dareka aMjanagirinI cAra dizAe 4 vApikA vApikAomA 4 dadhimukhaparvata ane vApIkAonA AMtare AMtare 2-2 ratikara parvata e sarvanI upara ekeka caitya maLIne eka dizAmA 13 caitya gaNatAM cAre dizAmA 52 jinacaitya. [ gA0 258, pR0 419 ] Feeomoooomorromacarome MLA 85000 yAmuNathA / MOOOOOOOOOOOOKS *1000001 100000-d sI.62 04 - - zrI mada prinTIMga presa, bhAvanagara
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI naMdIzvara-kaMDala vigere dvIpamAM zAzvatajinace. 19 saMskRta anuvAda. tato dviguNapramANAni caturdharANi stotravarNitasvarUpe / naMdIzvare dvipaMcAzat, catvAri kuMDale rucake catvAri // 2 // 258 // nAthA -te 8 cetyothI bamaNuM pramANavALAM ane cAra cAra dvAravALAM caitya stotramAM varNavelA svarUpavALA naMdIvaradvIpamAM para (bAvana) che, kuMDaladvIpamAM 4 che, ane rUcakadvIpamAM paNa 4 che [e dave ce kahyAM ] 2 ke 258 che vistara -zrI devendrasUrIzvarajInuM raceluM " zrIzAvatacaityastava" nAmanuM eka stotra che, temAM sarve zAzvatacaityenAM sthAna pramANe dvAra pratimA saMkhyA Adi savistara varNana che, te stotramAM zAvata jinastutine mATe varNavelA AThamAM naMdIvaradvIpamAM bAvana citya kahyAM che, 11mAM kuMDalIpamAM 4 citya ane 13mAM rUcakaddhIpamAM paNa 4 caitya kahyAM che, e pramANe e traNa dvIpamAM maLIne 60 cetya kahyA che, tenuM kiMcit svarUpa A pramANe, che 8mA naMdIzvaradvIpamAM (bAvana) zAzvata jinacaitya naMdI=samRddhi vaDe raMdhara vaibhavavALa-dIpato je dviIpa te narIkSadvIpa, tenA pUrvAIne adhipati kelAsa deva ane pazcimArdhane adhipati harivahana deva che, e devAnI vijayadeva sarakhI rAjadhAnI bIjA naMdIzvaradvIpamAM che. A dvIpanI pahabAI 1438400000 ekara tresaTha koDa corAsI lAkha yojana che, e dvIpanA atimadhyabhAge cAradizAmAM aMjanaratnanA zyAmavaNI 4 gaMganagari nAmanA cAra parvate bhUmithI 84000 ejana uMcA ane 1000 yajana bhUmimAM UMDA che, tathA 10 hajAra jana bhUmi sthAne vistAravALA ane zikhara upara 1000 jana vistAravALA che. [matAntare bhUmisthAne 9400 ejana vistAravALA paNa kahyA che.] e dareka aMjanagiri upara ekeka jinabhavana che || ruti jhaMjhaniirajinacaityAnA e dareka aMjanagirinI cAra dizAe lAkha lAkha yojana daragaye lAkha jananI lAMbI pahoLI [ matAntare lAkhAjana lAMbI pacAsahajAra jana pahoLI ], ane 10 ejana UMDI ( matAntare 1000 jana uMDI ) cAra cAra vAvaDI maLIne 16 vAvaDI che, te dareka vAvaDInI paNa cAra dizAe pAMcaso jana dUragaye 500 ejana pahoLuM ane 1 lAkha yojana lAMbu evuM ekeka vana hevAthI 64 vana che. tathA e soLa vAvaDImAM darekamAM madhyabhAge ujvaLavarNano, sphaTika ratnane 64000 yeAjana uca, 1000 0 bhUmimAM UMDe, mULamAM tathA zikharataLe 10000 (dazahajAra yojana) lAMbo pahoLa 1 je tetra A granthanI samApti pachI pRSTha 431-432 mAM Apela che.
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. vartula AkArane dhAnyanA pAlA sarakho ekeka Simughaparvata hevAthI sarvamaLI 26 raSimutharvata che. te dareka upara paNa ekeka zAzvata jinacaitya hovAthI 16 tya dadhimukha parvatanAM gaNAya che. / rUti 26 dhimaparvatagini tathA dareka aMjanagirine pharatI cAra vAvaDIonA cAra AMtarAmAM darekamAM be be ratikara parvata hovAthI cAre aMjanagirine pharatA sarvamaLI 22 ratira parvata che, te padmarAga maNinA (athavA suvarNanA) che, e parvatonuM pramANa dekhAtuM nathI. e dareka upara ekeka zAzvatajinacaitya hovAthI 32 jinacaitya che. // iti 32 ratikaragirijinacaityAni // e pramANe (4+16+3ra maLI) para (bAvana) jinacaitya naMdIzvaradvIpamAM kahelAM che. te sarve caitya siMnitI AkAranAM che, eTale eka bAju nIcAM ane bIjI bAju anukrame uMcAM thatAM thatAM yAvata kara jana uMcAM thayelAM che. tathA pUrve kahelA iSakArAdi uparanA jinAthI bamaNuM pramANuvALA hovAthI 100 jana dIrgha, 50 ejana pahelAM ane 7ra ceAjana uMcAM che. che naMdIzvara dvIpamAM vimAnasaMkSepa che zrI jinezvaronA kalyANaka prasaMge sAdharmaindra vigere indro je pAlakAdi nAmanA lAkha jana pramANanA prayANavimAnamAM besIne Ave che, te vimA none sarve indro ahiM naMdIzvaradvIpa uparaja saMkSepI naDAnAM banAvIne bharatAdi kSetramAM Ave che. che naMdIzvaradvIpamAM indrata ai mahotsava che dareka varSanA paryuSaNa parva, traNa cAturmAsikaparva, tathA zrIsiddhacakArAdhanaparva e prasaMgamAM tathA zrI jinezvaranAM janmAdi kalyANamahotsava karIne pAchA vaLatI vakhate Indro A naMdIzvaradvIpamAM aI mahotsava kare che, tyAM pUrvadizinA aMjanagiri upara sidharmaIndra, ane cAra dadhimukhaparvata upara enAja cAra lokapAla aAI mahotsava kare che. uttaradizinA aMjanagiri upara IzAnaI, ane 4 dadhimukha 1 zrI vAbhigamachavRttimAM 32 ratikara kahyA che paNa uMcAI Adi vaktavyatA nathI. 2 A jinabhavanomAM nIcANa bhAga kayAM ane uMcA bhAga kyAM te je te spaSTa kahyuM nathI paraMtu siMhaniSAdIne anusAra vicAratAM beThelo siMha jema mukha tarapha uce ane puccha tarapha nIce hoya che tema A jinabhavane aDhAra tarapha uMcA ane pazcima bhitti tarapha nIcA hoya ema saMbhave che.
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * , , , zrI naMdIzvaradvIpa varNana, parvata upara enAja cAra kapALa aImahotsava kare che, dakSiNa aMjanagiri upara camarendra, ane dakSiNanA cAra dadhimukha upara camarendranA cAra lepAla aI utsava kare che, tathA pazcima aMjanagiri upara balIndra ane pazcimanA 4 dadhimukha upara ene lepALa a6I utsava kare che. chevidizAnA 4 ratikara parvata ane 16-3ra indrANIonI rAjadhAnI che vaLI A dvIpanA atimadhyabhAge cAra vidizAmAM 4 ratiparvata che. AMtarAnA be be ratikothI A jUdA ratikara che. te sarva ratnanA banelA, 10000 (dazahajAra) jana uparanIce vistAravALA, ane 1000 (ekahajAra) jana uMcA che, tethI jhAlara ghaTa ] sarakhA che. 250 ejana bhUmimAM daTAyelA che, ane gALa AkAranA che. e dareka ratikarathI lAkha lAkha yejana dUra lAkha lAkha jananA pramANavALI rAjadhAnIe IndrANIonI che, te A pramANe- agnikhUNAnA tikara parvatanI cAra dizAe tathA netratyakANunA ratikaranI cAre dizAe maLI saudharmendranI ATha IndrANIonI rAjadhAnIo che. tathA vAyavya ane IzAnakezunA be tikara parvatanI cAra cAra dizAe IzAnendranI 8 indrANIonI 8 rAjadhAnIo che jethI sarva maLI 16 rAjadhAnI che. e dareka rAjadhAnImAM ekeka jinacaitya che tethI 16 jinace indrANInI rAjadhAnIonAM adhika che, vaLI matAntare to dareka ratikaranI AThe dizAmAM ATha ATha rAjadhAnIo ATha ATha IndrANIonI gaNelI hovAthI dareka IndrANInI be be rAjadhAnI maLIne 32 rAjadhAnI hovAthI 32 jinacetya paNa adhika gaNAya che. e rIta naMdIzvaradvIpamAM para (bAvana) caitya to prasiddha che, jethI jUdI jUdI apekSAe te 20-50 ane rAjadhAnInAM 16-32 adhika eTalAM zAzvata jina che. || 11 mA kuladIpamAM kulagiri upara 4 jinacaitya che e naMdIzvaradvIpa 8 mo che, tyArabAda 9 mo arUNadvIpa, ane 10 me arUNe papAtadvIpa, tyArabAda 11 me A zuM strI che. A dvIpamAM atimadhyabhAge valayAkAre mAnuSattaraparvata sarakho siMhaniSAdI AkAravALe jiri nAmane parvata che, te 42000 ejana uMce, ane 1000 ejana bhUmimAM UMDe che, tenI upara atimadhyabhAge cAra dizAe 4 jinabhavano che, te naMdIzvaradvIpanA samAna che. vaLI ahiM lokapAlanI agramahiSIonI 32 rAjadhAnIo che te A pramANe * zAzvatapratimAnI gaNatrI prasaMge naMdIzvaranAM 52+16 maLI 68 caitya gayAM che.
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 zrI laghukSetrasamAsa vistarA sahita e valayAkAra kuMDalagirinA abhyattarabhAge nIce bhUmiupara uttaramAM ane dakSiNamAM cAra cAra parvata samayama vaizramaNa ane varUNaprabha nAmanA che te pUrvokta ratikara parvata sarakhA che, emAM dakSiNadizAnA parvatanI cAra cAra dizAe lAkha lAkha yejana dUra ane lAkha lAkha jana vistAravALI cAra cAra rAjadhAnIo che te sadharmendranA cAra lokapALanI e 16 rAjadhAnI che, tevIja rIte uttaradizAmAM IzAnendranA cAra kapALanI paNa cAra cAra rAjadhAnI hovAthI 16 rAjadhAnI che, jethI sarvamaLI 3ra rAjadhAnIo che, paraMtu ahiM jinacaityanI vivakSA matAntare paNa dekhAtI nathI, jethI kuMDalIpamAM 4 jinacaitra kahyAM che. che 13 mA rUcakadvIpamAM rUcakagiri upara 4 jinacaitya 11 mA kuMDalIpa bAda zaMkhapa nAmane 12 me dvIpa che, ane tyArabAda 13 me zrI nAmane dvIpa che, tenA paNa atimadhyabhAge mAnupattara parvatasarakho vAri nAmane valayAkAraparvata che, te 84000 ejana uMcA, mULamAM 1002 (dazahajAra bAvIsa) jana vistAravALo, ane madhyamAM 7023 (sAtahajAra grevIsa) jana vistAravALe che, ane zikharatale 4024 (cArahajAra covIsa) jana vistAravALe che, tenA upara cothAhajAramAM eTale bAhya rUcakAI taraphanA 1024 yojananA madhyabhAge cAra dizAe 4 kinamavana che te, naMdIzvara dviIpanA aMjanagiri uparanA caitya sarakhAM che / juti 4 hiinivani | che rUcakagiri upara 36 ane nIce ja dikSumArI che eja parvata upara cothAhajAramAM madhyabhAge cAra dizAe je 4 jinabhavane kahyAM che, te dareka jinabhavananI be be paDakhe cAra cAra phUTa che, jethI sarvamaLI 32 dizikUTa che, ane eja parvata upara cethAhajAranA madhyabhAge cAra vidizAmAM ekeka kuTa hovAthI 4 vidizikUTa che, te sarvamaLI 36 rUcakaTa upara 36 dikumArIo rahe che ke je dikakumArIo zrIjinezvaranA janmakalyANakaprasaMge AvatI 56 dikumArIomAMnI che, ane UrdhvarUcakanI gaNAya che, * arUNadIpathI tripratyavatAra gaNatAM 18 me cakaThIpa gaNAya che. 1 kaMDalagirinAM 4 ane rUcakagirinAM 4 caitya maLI AThe cityane naMdIzvaraceya sarakhAM kahyAM che, jethI AkAra siMhaniSAdI ke anya tenI spaSTatA yathAsaMbhava vicAravI tathA e 60 co cAra cAra dhAravALAM che, ane rAjadhAnIcaMtyo traNa traNa dhAravALAM che. kAraNake e 60 co sivAyanAM traNe lekanAM zAzvataai traNa traNa dvAravALAM ja kahyAM che.
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMDalagirithI rUcakagiri taphAvata. 43 vaLI e parvatanI nIce abhyantararUcakAInA madhyabhAge 4 parvate-kUTa upara 4 dikakumArI rahe che, te madhyarUcanI gaNAya che, athavA jaMbaprajJaptianusAre to parvata upara ja bIjAhajAramAM e cAra dikakumArikA kahI che, te AgaLanI (4-ra60 mI) gAthAmAM kahevAze. che tochalakanA 3 valayAkAra parvata che e pramANe A tIrtholekamAM mAnuSottaraparvata, kuMDalagiri, ane rUcakagiri e traNa parvate valayAkAre che, ane bAkInA aneka parvatemAMnA keTalAka dIrgha, keTalAka palyAkAra, keTalAka jhalarIAkAranA, keTalAka udastagapuchAkAra, keTalAka azvaskaMdha athavA siniSAdaAkAranA, keTalAka gajadaMtaAkAranA che ane keTalAka DamarUkaAkAranA paNa che ke ra che 258 che avataraT:-pUrvagAthAmAM kaMDalagiri ane rUcakagiri kahyA, temAM kuMDalagirithI rUcakagiri kaMIka taphAvatavALo che, te taphAvata A gALAmAM kahevAya che. bahusaMkhavigapperuaga-dIvi uccatti shsculsiiii| NaraNagasamaruago puNa, vitthari sayaThANi shsNko||3||259|| zabdArtha - vidu-ghaNuM saMkhyAnA TRUTVIBH-mAnapAttaraparvatasara viSe-vikalpavALA gocakagiri rabArIri-rUcakakIpamAM puvithara-paranta vistAramAM unnati-uMcAImAM sadALi-sone sthAne sapurasI-coryAsIhajAra jana | samaMao-hajAraneka jANe. saMskRta anuvAda. bahusaMkhyAvikalpe rucakadvIpe uccattve sahasrANi cturshiitiH| naranagasamarucakaH punaH vistAre zatasthAne sahasrAMkaH // 3 // 259 // jayArtha: -ghaNI saMkhyAnA vikalpavALA rUcakIpamAM rUcakagiri mAtuttara 1 camarendra ane balIndranA utpAta parvate DamarUka sarakhA athavA vajasarakhA nIce upara pahoLA ane atimadhyamAM pAtaLA che mATe.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita. parvata sarakhe che, paraMtu uMcAImAM 4000 jana che, ane vistAramAM sene sthAne hajAra aMkavALo che . 3 259 che vistara-pUrvagAthAnA vistarArthamAM kuMDalagiri ane rUcakagirinuM varNana spaSTa rIte kahevAyuM che, te paNa ahiM gAthAne anusAra kicita kahevAya che te A pramANe-racakaThapa ghaNI saMkhyAnA bhedavALe che, eTale jUdI jUdI rIte vicAratAM rUcakaddhapa 11 me, 13 me, 15 me, 18 me, ane ra1 mo paNa gaNAya che, te A rIte-trIdvIpasAgaraprajJaptinI niryuktimAM kuMDaladIpane 26214400000 jana viSkabha kahyo che, ane rUcakIpane 10857600000 viddhabha kahyo che mATe jaMbudvIpathI sthAnadviguNa vicAratAM kuMDaladvIpa dazame ane rUcakadvIpa 11 mo Ave che. tathA zrIanugadvArasUtramAM arUNAvabhAsadvIpa ane zaMkhavara dvIpa nahi gaNIne (8 me naMdI, 9 me arUNu gaNIne) kuMDaladvIpa 10 me ane rUcakadIpane 11 me sUcavyuM che, ane anuyogadAraNimAM tathA saMgrahaNamAM 8 mA naMdIzvaradvIpa bAda 9 me arUNavara, 10 me arUNAvabhAsa, 11 me kuMDalavara, 12 me zaMkhavara, ane 13 me rUcakavaradvIpa kahyA che. tathA zrI bRhatsaMgrahaNImAM darzAvelA kama pramANe tripratyavatAra vinA rUcakaThapa 13 me thAya che, paraMtu arUNathI mAMDIne tripratyavatAra gaNatAM 21 me thAya che, ane zrIjIvAbhigamasUtra tathA vRttine anusAre AThamA naMdIvara dvipa bAda arUNadvIpa ane kuMDalIpa tripratyavatArI Ave che, jethI rUcakadIpa 15 mo paNa gaNAya, tathA arUNApapAtane na gaNana ane naMdIzvara pachI arUNa kuMDala ane zaMkhadvIpanA tripratyavatAra gaNune tyArabAda rUcakadIpa gaNatAM 18 me rUcakahIpa Ave che. e pramANe judI judI rIte rUcakadIpanI aMka saMkhyA zAstromAM gaNelI che. mATe A gAthAmAM du rabAra kahyuM che. e rIte aneka saMkhyAvALA rUcakadvIpamAM jiri nAmano valayAkAra parvata te mAnuSattaraparvatasara eTale sihaniSAdI AkAravALe che, paraMtu mAnuSAragiri 1721 jana uMcA che, tyAre A rUcakaparvata 84000 jana uMco che, tathA vistAramAM "sa" ne sthAne "hajAra " aMkavALo che eTale mAnuSettaraparvata mULamAM (1022) daza "sa" bAvIsa jana ane zikharatale (424) cAra "so" covIsa jana che, tyAre A rUcakagiri mULamAM daza "hajAra" bAvIsa ejana ane zikharatale cAra "hajAra" cAvIsa ejana vistAravALo che, e rIte "sa" zabdane sthAne "hajAra" zabda jANa. tathA kaMDalagiri paNa che ke uMcAImAM bhinna che, eTale kara000 ejana
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ caparvata upara 40 dikumArIe. 425 uMce che, te paNa AkAra ane vistAramAM mAnuSettaragirisara hovAthI graMthakartAe kuMDalagiri taphAvata darzAvyA nathI, nahitara rUcakagirinA taphAvatanI gAthA jevI kuMDalagirinA taphAvatanI gAthA paNa kahevI yogya hatI, parantu uMcAI mAtrane ja alpa taphAvata hovAthI kahI nathI. . 3. 259 che avatara:-rUcakagiri upara 4 jinacaitye pUrvagAthAmAM kahyAM che, paraMtu te uparAnta 40 dizAkumArI devIe paNa rahe che te A gALAmAM kahevAya che- tassa siharammi caudisi, bIasahasigigu cautthi atttthaa| vidisi caU ia cattA, disikumarIkUDa sahasaMkA // 4 // 260 // zabdArtha - ta-te rUcakagirinA saTTa -ATha ATha phuTa che sidakti-zikhara upara iili naMga-vidizAmAM cArakUTa che. jasi-cAra dizAe phUba vattA-e cAlIsa vIkaraNa-bIja hajAramAM risiyumaf-dizAkumArInAM kRTa che vAsu-ekeka phUTa che, sagaM-sahastAMka kuTa che titha-cothA hajAramAM saMskRta anuvAda. tasya zikhare caturdikSu dvitIyasahasre ekaikaM caturthe aSTASTa / vidikSu catvArIti catvAriMzat dizikumArIkUTAni sahasrAMkAni // 8 // 260 // jAyA-te rUcakagirinA zikharatale bIjA hajAramAM cAradizAe ekeka phUTa che, tathA cethA hajAramAM ATha ATha phUTa che, ane vidizAmAM cAra phUTa che, e pramANe cAlIsa dizAkumArInAM 40 phUTa che, ane te sahasAMkaphuTa che 4ra60 vistara-bIjI gAthAnA vistarArthamAM A bhAvArtha kahevAI gayo che te paNa A gAthAnuM sthAna zUnya na rahevAnA kAraNathI kiMcit kahevAya che te A ahiM taphAvatamAM AkAra uMcAi ane pahoLAI e trAguja vicAravAnAM che, nahitara bIjI rIte vicAratAM te parvata ane comAM pramANa vigerenA aneka taphAvata che, paraMtu tevA taphAvatanI ahi vivekSA nathI. tathA cayAdinuM svarUpa pUrvagAthAnA viratarArthamAM kahevAI gayeluM hovAthI have ahiM puna: kahevuM egya nathI mATe kahyuM nathI. 54
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lAkSetrasamAsa vistarArtha sahita, pramANe rUcakagiri 4024 jana zikharatale pahoLo che, tyAM abhyattarabhAganA pahelA 1000 ejana choDIne bIjAhajAranA madhyabhAge eTale parvatanA abhyacrataTathI 1500 ejana dUra cAradizAmAM cAra phUTa che te upara ekeka dizAkumArI devIne nivAsa che te madhya eTale parvata uparanA abhyantara bhAgamAM hovAthI madhyaranI 8 himArI kahevAya che, athavA bIjAgraMthanA abhiprAya pramANe e cAra phUTaparvata upara nathI paraMtu parvatanI nIce rUcakadvIpanA abhyantarArdhamAM madhyabhAge cAradizAmAM hovAthI madhyarUcakanI kumArI kahevAya che, e paNa abhiprAya che te rUti 4 madhya himArA ! tathA eja rUcakagirinA cothAhajAramAM eTale pahelA traNahajAra ke pachInA 1024 yojanAnA madhyabhAge cAra dizAmAM ekeka siddhara che, ane te siddhakaTanI be paDakhe cAra cAra phUTa che te upara dizAkumArInA nivAsa che, tethI pUrvarucakanI 8 kumArI, dakSiNa rucakanI 8 kumArI, pazcimarucakanI 8 kumArI sane utrpharvanI 8 kumAra evA nAmathI prasiddha che. te ni rUra vividvimArAni | tathA eja cothAhajAramAM agnikeNu Adi vidizAomAM ekeka diknamArIphUTa hovAthI 4 vividimi gaNAya che. ni 4 viTiricadikumaariikuuttaani // e pramANe rUcakagiriupara 40 dizAkumArakUTa che, temAM vidizinAM 4 kUTa sahastrAMka che eTale hajArajana uMcAM hajAre jana mULa vistAravALAM, 1 dareka dipha kumArInAM judAM judAM nAma ane kArya A pramANe - pUrvanI naMdittarA-naMdA-sunaMdA-dIvanI-vijayA-jayantI-jayanta-aparAchatA zrI jinezvaranA janma samaye prabhunI AgaLa darpaNa dharI gAyana karatI ubhI rahe che. kSAnI 8-samAhArA-supradattA-suprabuddhA thaze.dharA-lakSmIvatI-zeravatI-citraguptA vasundharA zrI jinevara AgaLa kaLazamAM jaLa bharIne gAyana karatI ubhI rahe che fzcamana 8-ilAdevI-surAdevI-pRthavI-padmAvatI-ekanAsA-anayamikA-bhadrA-azekA zrI jinezvaranI AgaLa paMkhA halAvatI gAyana karatI ubhI rahe che. sattaranA 8alaMbusA-mizrakezI-puMDarIkA-vArUNuM-hAsA-sarvaprabhA-zrI-hI e jinezvaranI AgaLa prabhune cAmara DhALatI gAyana karatI ubhI rahe che. viiirajanI 4-citrA-citrakanakA-tejA-sudAminI dIpaka dharI gAyana karatI ubhI rahe che. maganI - rUpA-pAtikA-surU pA-rUpavatI prabhunI mAtAnuM pratikarma kare che. e 40 uparAnta UrvakanI 8 kumArI 8 naMdanakUTa (merUphUTa), ane alakanI 8 kumArI cAra gajadaMtagirinA kUTa prasaMge kahevAI gaI che, jethI sarvamaLI 56 dvimArI jANavI.
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 mA rucakadvIpamA 4 jina caitya ane 40 dikumArikA // [ 261, g* 6 ] A rUcakagiri siMhaniSAdI AkAranA che, te ja000 ejana uMcA, 10022 2Ajana mULa vistAra ane 7023 thAjana madhya vistA2, tathA 4024 jana zikha2 vistAravALA che, te zikhara vistAranA bahAranA cothA hajAramAM 4 caitya 36 dikakumArIkUTa che, ane dvIpanA agyantarArdha bhAgamAM 4 dikumArIkaTa che. annarna 1/1/00 % * * * che S: SMS SSS zrI mahAya prinTIMga presa-mbhAvanagara,
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. upasaMhAra ane 500 ejana zikharavistAravALAM balakUTAdi sarakhAM che. e rIte rucaparvatasaMbaMdhi kiMcit svarUpa jANavuM. 4. 260 || avatara:-have A kSetrasamAsa prakaraNane kapUra karatAM AcArya paryantamaMgala tarIke A graMtha racavAmAM zrIjinezvarAdikanIja kRpA che ema pitAnI ladhutApUrvaka A gAthAmAM darzAve che-- ii kaivayadIvodahi-viAraleso mae vimaiNAvi / lihio jiNagaNaharaguru-suasuadevIpasAeNa // 5 // 261 // zabdArtha - -Iti, e pramANe iio-lakhya vayavoTi-keTalAka dvIpasamudrano ! f rdara-jinezvara gaNadhara vikAro-lezavicAra muka-gurU ane zrutajJAna - mag-meM sukavI-zrutadevInA vika vi-mati rahita evAe paNa | TET-prasAdavaDe saMskRta anuvAda. iti katipayadvIpodadhivicAralezo mayA vimatinA'pi / likhito jinagaNadharaguruzrutazrutadevIprasAdena // 5 // 261 // -e pramANe buddhirahita evA paNa meM keTalAka dvIpasamudrone lezamAtra vicAra zrI jinezvaranI gaNadharanI gurUnI zrutanI ane zrutadevInI kRpAvaDe lakhe che 5 261 che vistA-sugama che. vizeSa eja ke--keTalAka dvIpasamudra eTale vizeSataH rA dvIpa 2 samudra ane atisaMkSepathI naMdIzvara kuMDala rUcakAdi lezavicAra darzAvyo che. tathA vimasUvi e padavaDe pitAnI laghutA darzAvI che, ane nir Tdara Adi padavaDe potAnI laghutApUrvaka paryanta maMgala paNa darzAvyuM che. tathA A 1 zeSaphUTanuM pramANa spaSTa rIte kahyuM nathI, mATe zrIbahuzrutathI jANavuM. 2 zAstrokta utkRSTathI AdimaMgala madhyamaMgala ane atyamaMgala e traNa maMgala graMthamAM kare che, keTalAka laghugrathomAM kevaLa AdimaMgalaja spaSTa hoya che, ane AvazyakAdi mahA zAstromAM traNa maMgala spaSTa hoya che, tema A kSetra mAsamAM spaSTa rIte AdimaMgala ane paryatamaMgala e be maMgala che. athavA graMthakartAe kadAca nizALa Adi padane atyamaMgala karavAnA abhiprAyathI na kahyAM hoya chatAM garbhita rIte paNa ajyamaMgala thayuM che, ema kahevAmAM virodha nathI.
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 zrI lakSetrasamAsa vistarArdha sahita, graMthakartAnA gurU zrIjagatzekhara athavA jayazekhara AcAryanI pATe thayelA zrI vajrasenasUri che, ke je prathama gAthAmAMja namaskRta thayelA che // 5 // 261 5 avataraNaH--A graMthamAM vizeSata: rA dvIpa 2 samudranA svarUpanA vistAra kahIne have bIjA khAkI rahelA asaMkhyAtA dvIpasamudranA svarUpanA vistAra zI rIte jANavA? te A gAthAmAM kahevAya che-- sesANa dIvANa tahodahINaM, viAravitthAramaNorapAraM / sayA suyAo paribhAvayaMtu, sarvapi svnnumikkcittaa||6||262|| zabdA sesazeSa rIvAja dvIpAnA tA 3varI"tathA samudronA vivisthAR=svarUpa vistArane sopAra=anantapAra sA suyo=ha MmezAM zrutajJAnathI ramavayaMnu=vicAre saipi=sarva paNa savanuma( 1 )=sarvajJa matamAM rTa vittA=eka cittavALA saMskRta anuvAda. zeSANAM dvIpAnAM tathodadhInAM vicAravistAramanarvApAraM / sadA zrutAt paribhAvayantu sarvamapi sarvajJamataikacittAH / / 6 / / 262 / / gAthArtha:--zeSadrIpA tathA samudranA pArAvAra rahita ( apAra ) vicAranA-svarUpanA sarva vistArane sarvajJamatamAM ekacittavALA thaIne ha MmezAM dhRtane anusAre vicAra| // 6 // 262 5 vistarArtha:----ahiM zeSa eTale bAkInA asaMkhyAtA dvIpasamudro che, tenu darekanu vistArathI sarvasvarUpa vicAratAM anantasvarUpa che, te anantasvarUpane peAtAnI pratikalpanAthI nahiM paNa zrI sarvajJabhASitasiddhAntane anusAre ja vicAravuM, vaLI te paNa sarvajJamatamAM ekacittavALA thaine eTale zrI sarvajJamata upara dRDha zraddhA rAkhIne ja vicAravu, ane jo zraddhArahita vicAre tA A dvIpasamudronu ja nahiM parantu cAdarAjaleAkanuM paNa sarvasvarUpa sAmAnyajJAnIomATe te vicArI zakAya evuM ja nathI, kAraNa ke kUpanA deDakAne jema samudranI vAtA mAnavA yAgya na heAya tema sarvajJazraddhArahitane athavA e sarva svarUpa sarvajJakathita che evI zraddhArahitane e kSetrAnu svarUpa
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra, 429 mAnavA ceAgya na hoya, ane te sAkSAt anubhavAya che ke vartamAnamAM ghaNA jenA paNa evA che ke pUrvokta kSetrasvarUpane yathArtha svarUpe mAnatA nathI. mATe e svarUpane zraddhAthI athavA khIjo artha zrI lakSetrasamAsavRttimAM kahyA che te A pramANe" sarvajJamatamAM ekacittavALA thaIne vicAro " eTale sarvajJamatamAM ekacittavALA thavAthI anukrame ( paraMparAe ) kevaLajJAnaprApta thAya che, ane tethI sarva padArtha hAthamAM rahelA mATA AmaLAnI mAphka sAkSAt dekhAya che, mATe tevI rIte kevaLajJAnaprApta karIne e kSetranuM svarUpa vicAre! ( eTale sAkSAt jANe! sAkSAt dekhA ane ) tenu svarUpa bIjAnI AgaLa prarUpA-kahA, e bhAvArtha che. // 6 // 262 5 avataraNa:--have A prakaraNanI samAptikaratAM prakaraNakartA AcArya pAtAnu nAma, pratyeAjana, ane graMtha pratyenI zubhecchA darzAve che te A pramANe sUrIhi jaM rayaNaseharanAmaehiM, appattthameva raiyaM NarakhittavirakaM / saMsohiaM payaraNaM suaNehi loe, pAveu taM kusalaraMgamaI pasiddhiM // zabdAH sUrITi=AcAye i=je ( A prakaraNa ) caLameda=zrI ratnazekhara nAma hiM=nAmavALA alpa ( 1 ) N Tva=peAtAne arthe ja racamracelu, racyu ravitta=manuSyakSetranI vinuM vyAkhyAvALu saMzodhviMzadhyu, zuddha karyuM nayara[=A prakaraNa muLedi=sajjanAe jo leAkane viSe vAvelu=pAme taM te prakaraNa kusaharAma=kuzala raMganI buddhivALu prasiddhi=prasiddhine 1 e bhAvArthamAMthI paNa evA sAra kADhI zakAya che ke--A kSetrAnu' svarUpa dRDha zraddhAvata chadmastha satya mAnI zake athavA to sarvajJa pote sAkSAt naNIdekhI zake, paraMtu sarvajJamatanI zraddhAhitane mATe te bahu viSama che kAraNa ke amuka mAilanA ja vistAravALI A duniyA-pRthvI che, evA nirNayavALAne ane himAlayathI moTA parvato dekhyA na hoya tevAene tathA pAsIka, ATalAMTika Adi mahAsAgarodhI moTA samudro dekhyA na hAya tevAne hajArA yeAjananA patA karADA yojananA tathA asaMkhya yAjanenA dvIpasamudro kahIe te te zI rIte mAne ? enA manamAM te e ja Ave ke eTalA mATA parvA dvIpA tathA samudro DhAi zake ja nahiM. mATe graMcakartAe A kSetrasvarUpanA viSaya zraddhA pUrvaka samajavA yegya kahyA che.
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 zrI laghukSetrasamAsa vistarArtha sahita, saMskRta anuvAda, sarimiryad ratnazekharanAmamirAtmArthameva racitaM narakSetravyAkhyaM / saMzodhitaM prakaraNaM sujnailoke, prApnuvantu tat kuzalaraMgamati prasiddhiM // 7 // 263 // Tr:--zrI ratnazekharasUri nAmanA AcAryo je A manuSyakSetranI vyAkhyAvALuM prakaraNa pitAnA AtmAne arthe ja racyuM, ane sujanee (bIjA uttamajJAnI AcAryAdike ) zodhyuM zuddha karyuM, te kuzala raMgamativALuM A prakaraNa lokamAM sujanavaDe prasiddhine pAme che ke ra63 che vistara -zrI jayazekhara sUrIzvaranI pATe thayelA zrI vajA sena sUrinA ziSya zrI varasUri A prakaraNanA rtA che, A prakaraNamAM rA dIpa ane 2 samudranuM vizeSa svarUpa che. prakaraNaktae A graMtha potAnI smRtine arthe tathA karmanirjarAne arthe racelo che. te sva jana che, te paNa kSetranuM svarUpa jANavAnI jijJAsAvALA jIvone kSetranuM jJAna thavAthI parene anugrahabuddhi tathA bhaNanAra vAMcanArane karmanirjarAno lAbha e prayajana paNa antargata raheluM che. puna: A prakaraNane paMDita munivaroe joI tapAsI zuddha karyuM che, tethI A prakaraNa kuzalakakalyANanA raMgathI raMgAyelI mativALuM che, (eTale A prakaraNa bhaNavA vAMcavAnI IcchAthI-buddhithI jIvanuM kalyANa thAya evuM che), mATe evuM A prakaraNa lekane viSe sajjana vaDe prasiddhi pAme arthAta sajajane A prakaraNanI upekSA na karatAM bIjAne bhaNAvavA gaNAvavA vaDe prasiddha karaze. [ A gALAmAM saneTi e pada "saMsAhi" padane ane "pasiddhi pAu" e banne padane saMbaMdhavALuM che.] 1 7 me 263 che iti pUjyapAda jainAcArya 1008 zrImadvijayamohanasUrIzvarapreraNAtaH sinoravAstavya zreSThivaryanAnacandrAtmajapaMDitacaMdulAlena vihito vistarArthaH samAptaH // 1 iti zrIlaghukSetrasamAsavistarArthaH samAptaH
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddevendrasUrizekharasandRbdhaH // shriishaashvtcaitystvH|| siriusahavaddhamANaM caMdANaNavAriseNajiNacaMdaM / namiuM sAsayajiNabhavaNasaMkhaparikittaNaM kAhiM // 1 // joivaNesu asaMkhA magakoDi bisayarilarakabhavaNesu / culasIlaraka saganavaisahassa tevIsuvarilAe // 2 // bAvannA naMdIsarammi caucaura kuMDale ruyge| ia saTThI caubArA tiduvArA semajiNabhavaNA // 3 // patteyaM bAresu a muhamaMDava-raMgamaMDave ttto| maNimayapITaM taduvari thUme caudisisu cau paDimA // 4 // tatto maNipIDhajuge asoga-dhammajjhao a puraskariNI / paibhavaNaM paDimANaM majjhe aTTattarasayaM ca // 5 // paDimA puNa guruAo paNadhaNusaya lahuya stthtthaao| maNipIDhe devacchaMdayammi sIhAsaNanisannA // 6 // jiNapiDhe chattadharA paDimA jiNabhimuha dunni camaradharA / nAgA bhUA jarakA kuMDadharA jiNamuhA do do / / 7 // sirivacchanAbhicuccua py-kr-kes-mhi-jiia-taalurunnaa| aMkamayA naha acchI aMto rattA tahA nAsA // 8 // tArAiromarAi acchidalA kesabhamuhariTThamayA / phalihamayA dasaNa vayaramaya sIsa vidumamayA uTThA // 9 // kaNagamayajANujaMghA taNujaTThInAsasavaNa bhAlorU / paliaMkanisaNNANaM iya paDimANaM bhave vaNNo // 10 // bhavaNavaNakappajoisa uvavAyabhiseya taha alaMkArA / vavasAyasuhammasahA muhamaMDavamAi chakajuA // 11 // tiduArA patte to paNa samathUma sahi biMbehiM / ceiyabiMbahiM samaM paibhavaNaM biMba asIisayaM // 12 //
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzAzvatacaityastavaH joyaNa sayaM ca pannA bisayari dIhata pihulauccataM / vemANiya naMdIsara kuMDalaruage bhavaNamANaM // 13 // tIsakulagirisu dasa kuru meruvaNa asIya vIsa gayadaMte / varakAresuM asIha cara cara isuyAra maNuyanage // 14 // eyAI asurabhavaNaTTiyAI puvvuttamANaaddhAI | dalimito nAgAI navasu vaNesu io addhaM // 15 // diggayagirIsu cattA dahe asI kaMcaNesu igasahaso / sattari mahAnaIsuM sattarimayaM dIhaveyaGke // 16 // kuMDesu tisaya asiyA vIsaM jamagesu paMca cUlAsu / ikArasa sayasattAra jaMbUpamuhesu dasa tarusu // 17 // caTTaviTTe vIsA kosatayaddhaM ca dIhavithArA / 432 caudasa dhaNu sayacAlIsa ahiya uccattaNe savo // 18 // adIva vidasi solasa sumIsANaggadevanagarIsu / eyaM battIsasayA guNasaDijuA tirialoe / / 19 // evaM tihuyaNamajjhe aDakoDI sattavaNNa larakA ya / do ya sayA bAsiyA sAsayajiNabhavaNa vaMdAmi // 20 // saTTi larakA guNanavaha koDi terakoDi saya biMbabhavaNesu / tisaya viMsati iganavai sahassa larakatigaM tirie // 21 // egaM koDisayaM khalu bAvannA koDi caunavaDa larakA | caucattasahassa sagasaya saTThI vemANi biMbANi // 22 // panarasakoDisayAI ducattakoDI uDavannalarakA ya | chattIsa sahasa asIA tihuyaNabiMbANi paNamAmi // 23 // sirirahanivaipamuhi jAI annAI ittha vihiyAI / deviMdadiAI daMtu bhaviyANa siddhisuhaM // 24 // iti zrIzAzvatacaityastavaH samAptaH Shhhhhhh
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ / zrIratnazekharasUrikRtazrIlaghukSetrasamAsaprakaraNam // vIraM jayaseharapaya-paiTThiaM paNamiUNa suguruM ca / maMdu tti sasaraNaTThA, khittaviArA'NumuMchAmi // 1 // tiriegarajjukhitte, asaMkhadIvodahI U te stve| uddhArapaliyapaNavIsa-koDAkoDI samayatullA // 2 // kurusagadiNAviaMgula-rAme sagavAravihiaaDakhaMDe / bAvaNNasayaM sahasA, sagaNauI vIsalakkhANU // 3 // te thUlA pallevi hu, saMkhijA ceva huMti save'vi / te ikika asaMkhe, suhume khaMDe pakappeha // 4 // suhamANuNiciyausse-haMgulacaukosapalli ghnnvhe| paisamayamaNuggaha-niTiammi uddhArapaliutti // 5 // paDhamo jaMbU bIo, dhAyaisaMDo a pukkharo tio| vAruNivaro cauttho, khIravaro paMcamo dIvo // 6 // ghayavaradIvo chaTTho, ikkhuraso sattamo a atttthmo| naMdIsaro a aruNo, navamo iccAiasaMkhijjA // 7 //
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ saprakaraNam / supasatthavatthuNAmA, tipaDoArA tahA'ruNAIyA / igaNAme'vi asaMkhA, jAva ya sUrAvabhAsa tti // 8 // tatto deve nAge, jakkhe bhUe a sayaMbhuramaNe y| ee paMca vi dIvA, igegaNAmA muNeyavA // 9 // paDhame lavaNo bIe,kAlodahi sesaesu savvesu / dIvasamaNAmayA jA, sayaMbhuramaNodahI caramo // 10 // bIo taio caramo, udagarasA pddhmcutthpNcmgaa| chttttho'visnnaamrsaa,ikkhursaa,sesjlnihinno|11|| jaMbUddIvapamANaM-gulajoaNalakkhavaTTavikkhaMbho / lavaNAIyA sesA, valayAbhA duguNaduguNA ya // 12 // vayarAmaIhiM niyniy-diivodhimjjhgnniymuulaahiN| aducAhiM bArasa-caumUleuvariruMdAhiM // 13 // vitthAradugaviseso, ussehavibhattakhao cao hoi / ia cUlAgirikUDAi-tullavikkhaMbhakaraNAhiM // 14 // gAuduguccAi taya-TThabhAgaruMdAi pumveiie| desUNadujoyaNavaravaNAi parimaMDiyasirAhiM // 15 // veIsameNa mahayA, gavakkhakaDaeNa saMparittAhi / aTThArasUNacaubhatta-parihidAraMtarAhiM ca // 16 // aTThaccacausuvittthara-dupAsasakkosakuDDadArAhiM / puvAimahADDiyadeva-dAravijayAinAmAhiM // 17 //
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / nANAmaNimayadehAla-kavADaparighAidArasohAhi / jagaIhiM te save, dIvodahiNo paririkattA // 18 // vrtinntornnjjhychtt-vaavipaasaayselsilvhe| veivaNe varamaMDava-gihAsaNesuM ramati surA // 19 // iha ahigAro jesiM, surANa devINa tANamuppattI / niyadIvodahinAme, asaMkhaime sanayarIsu // 20 // jaMbUddIvo chahiM kula-girihiM sattahiM taheva vAsehiM / puvAvaradIhehi, parichinno te ime kamaso // 21 // himavaMsiharI mahahima-varuppinisaDho ya nIlavaMto ya / bAhirao dudugiriNo, ubhao vi saveiyA savve // 22 // bharaheravaya tti dugaM, dugaM ca hemavayaraNNavayarUvaM / harivAsarammayadurga, majjhi videhu tti saga vAsA // 23 // do dIhA cau vahA, veaDDA khittchkkmjjhmmi|| merU videhamajjhe, pamANamitto kulagirINaM // 24 // igadocausayauccA, kaNagamayA kaNagarAyayA kamaso / tavaNijasuveruliyA, bahimajjhabhiMtarA do do // 25 // duga aDa dutIsa aMkA, lakkhaguNA kameNa nauasayabhaiyA / mUlovari samarUvaM, vitthAraM biMti jualatige // 26 // bAvaNNahio sahaso, bArakalA bAhirANa vitthaaro| majjhimagANa dasuttara-bAyAlasayA dasa kalA ya // 27 //
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ onrnwronmnurwann. nnounuwanna zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / abhitarANa dukalA, solasahassaDasayA sabAyAlA / caucattasahasa dosaya, dasuttarA dasa kalA save // 28 // igacausolasaMkA, puvvuttavihIi khittjualtige| vitthAraM viMti tahA, causaDheiko videhassa // 29 // paMcasayA chavIsA, chacca kalA khittpddhmjualmmi| bIe igavIsasayA, paNuttarA paMca ya kalA ya // 30 // culasIsaya igavIsA, ikkakalA taiyage videhi puNo / tittIsasahasa chassaya, culasIyA taha kalA cauro // 31 // paNapannasahasa saga saya, guNaNauA nava kalA sayalavAsA / girikhittaMkasamAse, joaNalakkhaM havai puNNaM // 32 // pannAsasuddha bAhira-khitte daliyammi dusaya addtiisaa| tiNNi ya kalA ya eso, khaMDacaukkassa vikkhaMbho // 33 // giriuvari saveidahA, giriuccattAu dasaguNA dIhA / dIhattaaddharuMdA, sabe dasajoaNuvehA // 34 // bahi paumapuMDarIyA, majjhe te ceva huMti mahapuvA / tegacchikesarIyA, abhitariyA kameNesuM // 35 // sirilacchI hiribuddhI, dhIkittI nAmiyA u deviio| bhavaNavaIo palio-vamAu varakamalanilayAo // 36 // jalluvari kosaduguccaM, dahavittharapaNasayaMsavitthAraM / bAhallavittharaddhaM, kamalaM devINa mUllillaM // 37 //
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ bry thyh mywh jdy Hbyb jdy zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / mUle kaMde nAle, taM vayarAriTaveruliarUvaM / jaMbuNayamajjhatavANa-jabahiadalaM rattakesarayaM // 38 // kamaladdhapAyapiDulucca-kaNagamayakaNNigovariM bhavaNaM / addhegakosapihudIha-caudasayacAladhaNuhuccaM // 39 // pacchimadisi viNu dhaNupaNa-sayaucca DhAijasaya pihupavesaM / dAratigaM iha bhavaNe, majjhe dahadevisayaNijaM // 40 // te mUlakamaladdhappa-mANakamalANa aDahiasaeNaM / parigvittaM tabbhavaNe-su bhUsaNAINi devINaM // 11 // mUlapaumAu puviM, mahayariyANaM cauNha caupaumA / avarAi satta paumA, aNiAhivaINa sattaNhaM // 42 // vAyavAIsu tisu suri-sAmannasurANa causahasapaumA / aTThadasabArasahasA, aggeyAisu tiparisANaM // 43 // ia bIaparikkhevo, taie causu vi disAsu devINaM / cau cau paumasahassA, solasahassA''yarakkhANaM // 44 // abhiogAitivalae, dutiiscttaaddyaallkkhaaii| igakoDivIsalakkhA, saDDhA vIsa sayaM savve // 45 // puvAvaramerumuhaM, dusu dAratigaM pi sadisi dahamANA / asIibhAgapamANaM, satoraNaM niggayanaIyaM // 46 // jAmuttaradAradurga, sesesu dahesu tANa merumuhA / sadisi dahAsiyabhAgA, tayaddhamANA ya bAhiriA // 17 // 5 - paNNAsasahassa vIsamayaM ' iti pAThAntaram /
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / gaMgA siMdhU rattA, rattavaI bAhiraM naicaukkaM / bahidahaputvAvaradAra-vittharaM vahai girisihare // 48 // paMcasaya gaMtu niyagA-vattaNakUDAu bahimuhaM valai / paNasayatevIsahi, sAhiyatikalAhiM sihraao|| 49 // nivaDai magaramuhovama-vayarAmayajibhiyAivayaratale / niyage nivAyakuMDe, muttAvalisamappavAheNa // 50 // dahadAravittharAo, vitthrpnnaasbhaagjddddaao| jaDattAo cauguNa-dIhAo sabajibbhIo // 51 // kuMDaMto aDajoaNa, pihulo jalauvari kosadugamucco / veijuo naidevI-dIvo dahadevisamabhavaNo // 52 // joaNasaTThipihuttA, savAyachappihula veitiduvArA / ee dasuMDa kuMDA, evaM anne vi navaraM te // 53 // esiM vitthAratigaM, paDucca smdugunncugunnttugunnaa| causaTThisolacaudo, kuMDA satve'vi iha navaI // 54 // eaM ca naicaukaM, kuMDAo vahiduvAraparivaDhaM / sagasahasanaisameaM, veaDagiri pi bhiMdei // 55 // tatto bAhirakhitta-ddha majjhao valai putvaavaramuhaM / naisattasahasasahiaM jagaitaleNaM udahimei // 56 // dhuri kuMDaduvArasamA, pajate dasaguNA ya pihulatte / savattha mahanaIo, vittharapannAsabhAguMDA // 57 //
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / paNakhittamahanaIo, sadAradisi dahavisuddhagiriaddhaM / gaMtUNa sajibbhIhiM, nianiakuMDesu nivaDati // 58 // niajibbhiapihulattA, paNavIsaMseNa muttu majjhagiriM / jAmamuhA puvvudahi, iarA, avaroahimurviti // 59 // hemavai rohiaMsA, rohiA gaMgaduguNaparivArA / erannavae suvanna-ruppakUlAo tANa samA // 60 // harivAse harikaMtA, harisalilA gNgcugunnniiaa| esi samA rammayae, narakaMtA nArikaMtA ya // 61 // sIoA sIAo, mahAvidehammi tAsu patteyaM / nivaDai paNalakkha, dutIsasahasa aDatIsa naisalilaM // 12 // kurunai culasIsahasA, chaccevaMtaranaIo paivijayaM / do do mahAnaIo, caudasahassA u patteyaM // 63 // aDasayari mahanaIo, vArasa aMtaranaIu sesaao| pariaranaIo caudda-salakkhA chappannasahasA ya // 64 // egAraDanavakUDA, kulagirijualattige vi patte / ii chappannA cau cau, vakkhAresu tti causaTThI // 65 // somaNasi gaMdhamAyaNi, saga saga vijjuppabhi mAlavaMti punno| aTThaTTha sayala tIsaM, aDanaMdaNi aTTha karikUDA // 66 // ia paNasayaucca chAsahi-saya kuDA tesu dIharagirINaM / puvanaimerudisi aMtasiddhakUDesu jiNabhavaNA // 67 //
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / te sirigihAo dosaya-guNappamANA taheva tiduvArA / navaraM aDavIsAhia-sayaguNadArappamANamiha // 68 // paNavIsaM kosasayaM, samacaurasavitthaDA duguNamuccA / pAsAyA kUDesu, paNasayauccesu sesesu // 69 // balaharisahaharikUDA, naMdanavaNi mAlavaMti vijjupbhe| IsANuttaradAhiNa-disAsu sahasucca kaNagamayA // 70 // veaDDesuvi navanava, kUDA paNavIsakosa uccA te / sace tisaya chaDuttara, esuvi puvaMti jiNakUDA // 71 // tANuvari ceIharA, dahadevIbhavaNatullaparimANA / sesesu a pAsAyA, addhegakosaM pihuccatte // 72 // girikarikUDAucca-taNAo samaaddhamUluvari ruMdA / rayaNamayA navari viaDDamajjhimA ti ti kaNagarUvA // 73 // jaMbUNayarayayamayA, jagaisamA jaMbusAmalIkUDA / aTThaTTa tesu dahade-vigihasamA cAru ceiharA // 74 // tesi samosahakUDA, cautIsaM cullkuNddjualNto| jaMbuNaesu tesu a, veaDDesuM va pAsAyA // 75 // paMcasae paNavIse, kUDA save vi jaMbudIvammi / te patteaM varavaNa-juAhi veIhi parikkhittA // 76 // chasayari kUDesu tahA, cUlA cauvaNatarUsu jinnbhvnnaa| bhaNiyA jaMbuddIve, sadevayA sesaThANesu // 77 //
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ zrI dhukSetrasamAsaprakaraNam / karikUDakuMDanaidaha-kurukaMcaNayamalasamaviaDDesu / jiNabhavaNavisaMvAo, jo taM jANaMti gIatthA // 78 // puvAvarajalahitA, dasuccadasapihulamehalacaukkA / paNavIsuccA pannAsatIsadasajoaNapihuttA // 79 // veIhiM parikkhittA, skhyrpurpnnsttttisennidugaa| sadisiMdalogapAlo-vabhogiuvarillamehalayA // 80 // dudu khaMDavihia bharahe-ravayA du du guruguhAyaruppamayA / do dIhA veaDDA, tahA dutIsaM ca vijaesu // 81 // navaraM te vijayaMtA sakhayarapaNapannapura dusenniiaa| evaM khayarapurAI, sagatIsasayAiM cAlAI // 82 // girivittharadIhAo, aDucca cau pihupvesdaaraao| bArasapihulA aDa-ccayAu veaDDaduguhAo // 83 // tammajjhadujoaNaaMtarAu ti ti vittharAo dunaIo / ummagganimaggAo, kaDagAo mahAnaigayAo // 84 // iha paibhittiM guNava-namaMDale lihai caki dudu samuhe / paNasayadhaNuhapamANe, bAregaDajoaNujoe // 85 // sA timisaguhA jIe, cakkI pavisei mjjhkhNddto| usahaM aMkia so jIe valai sA khaMDagapavAyA // 86 // kayamAla-namAlaya-surAo vddhinibddhslilaao| jA cakkI tA ciTuMti, tAo ugghaDiadArAo // 87 //
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / bahikhaMDaMto bArasa-dIhA nava vitthaDA aujjhapurI / sA lavaNA veaDDA, caudahisayaM cigArakalA // 88 // cakkivasanaipavese, titthadugaM mAgaho pabhAso a / tANaMto varadAmo, iha save biDuttarasayaMtti // 89 // bharaheravae chachaara-mayAvasAppiNiusappiNIruvaM / paribhamai kAlacakaM, duvAlasAraM sayA vi kamA // 90 // susamasusamA ya susamA, susamadusamA ya dusamaisusamA ya / dusamA ya dusamaMdusamA, kamukamA dusu vi arachakaM // 91 // puvuttapalli samasaya-aNugahaNA niTThie havai palio // dasakoDikoDipalie-hiM sAgaro hoi kAlassa // 92 // sAgaracautidukoDA-koDimie aratige narANa kmaa| AU tiduigapaliA, tiduigakosA taNuccattaM // 93 // tiduigadiNehiM tUvari-bayarAmalamittu tesimaahaaro| piTThakaraMDA dosaya, chappannA taddalaM ca dalaM // 94 // guNavannadiNe taha pana-rapanaraahie avnycpaalnnyaa| avi sayalajiA jualA, sumaNasurUvA ya surgiaa||95|| tesi mattaMga bhiMgA, tuDiaMgA joI dIvaM cittaMgA / cittaraMsA maNiaMgA, gehAgArA aNiayakkhA // 96 // pANaM bhAyaNa picchaNa, rviphNdiivphkusummaahaaro| bhUsaNa gihavatthAsaNa, kappadumA dasavihA diti // 97 //
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / maNuAusama gayAI, hayAi cauraMsa'jAi aTuMsA / gomahisuTTakharAI, paNaMsa sANAi dasamaMsA // 98 // iccAi tiracchANa vi, pAyaM savAraesu sAricchaM / taiArasesi kulagara-nayajiNadhammAi uppattI // 99 // kAladuge ticautthA-ragesu egaNanavaipakkhesu / sosa gaesu sijhaMti, huMti paDhamaMtimajiNiMdA // 100 // baayaalshsvrisuu-nnigkoddaakoddiayrmaannaae| turie narAu puvA-Na koDi taNu kosacauraMsaM // 101 // varisegavIsasahasa-ppamANapaMcamarae sagakaruccA / tIsahiyesayAu narA, tayaMti dhammAiyANaMto // 102 // [suasUrisaMghadhammo, puvvaNhe chijihI agaNisAyaM / nivavimalavAhaNo suha-mamati taddhamma majjhaNhe // 1 // ] khAraggivisAIhiM, hAhAbhUAkayAi puhavIe / khagIyaM viaDDAisu, narAibIyaM bilAIsu // 103 // bahumacchacakkavahanai-caukkapAsesu nava nava bilaaii| veaDDobhayapAse, cauAla sayaM bilANevaM // 104 // paMcamasamachaTThAre, dukaruccA vIsavarisaAu narA / macchAsiNo kurUvA, kUrA bilavAsi kugaigamA // 105 // nillajjA nivvasaNA, kharavayaNA piasuAiThiirAhiyA / thIo chavarisagabbhA, aiduhapasavA bahusuA ya // 106 //
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnmnmAAAAAAA~ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / ia arachakkeNa'vasa-ppiNi tti ussappiNI vivivarIA / vIsaM sAgarakoDA-koDIo kAlacakkami // 107 // kurudugi harirammayadugi, hemavaerannavaidugi videhe / kamaso sayA'vasappiNi, arayacaukkAisamakAlo // 108 // hemavaMerannavee, harivoMse rammae a rayaNamayA / saddAvai viaDovai, gaMdhAvai mAlevaMtakkhA // 109 // cauvadRviaDDA soiarunnpddemppaaNssurvaasaa| mUluvari pihutte taha, uccatte joyaNasahassaM // 110 // merU vaddo sahassa-kaMdo lakkhUsio sahassuvari / dasaguNa bhUvi taM sanavai, dasigAraMsaM pihulamUle // 111 // puDhavuvalavayarasakkara-mayakaMdo uvari jAva somaNasaM / phalihaMkarayayakaMcaNa-mao ya jaMvUNao seso // 112 // taduvari cAlIsuccA, vaTTA mUluvari bAra cau pihalA / veruliA varacUlA, siribhavaNapamANaceiharA // 113 // cUlAtalAu causaya, cauNavaI valayarUvavikkhaMbhaM / bahujalakuMDaM paMDaga-vaNaM ca sihare saveIaM // 114 // pannAsajoaNehiM, cUlAo caudisAsu jinnbhvnnaa| savidisi sakIsANaM cauvAvijuA ya pAsAyA // 115 // . kulagiriceiharANaM, pAsAyANaM cime samajhuguNA / paNavIsarudaMduguNA-yAmAu imA u vAvIo // 116 //
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / 13 jiNaharabahidisi joaNa-paNasayadIhaddhapihula cauuccA / addhasasisamA cauro, siakaNagAsilA saveIA // 117 // silamANaDusahassaM - samANasI hAsaNehi dohi juA / sila paMDukaMbalA ratta - kaMbalA puvvapacchimao // 118 // jAmuttarAo tAo, igegasIhAsaNAo aipuvvA / causu vi tAsu niyAsaNa-disibhavajiNamajaNaM hoI // 119 // siharAchattIsahi, sahaseohiM mehalAi paMcasae / pihulaM somaNasavaNaM silaviNu paMDagavaNasaricchaM // 120 // tabbAhiri vikkhabho, bAyAlasayAI dusayarijuAI / aTThegArasabhAgA, majjhe taM caiva sahasUNaM // 121 // // 122 // tatto saGghasaTThI - sahassehiM naMdaNaM pi taha ceva / navari bhavaNapAsAyaM-taradvadisi kumarikUDA vi navasahasa navasayAI, caupaNNA chaccigArabhAgA ya / naMdaNabahivikkhaMbho, sahasUNo hoi majjhami // 123 // tadaho paMcasaehi, mahiali taha caiva bhaddasAlavaNaM / navaramiha diggaya cciya, kUDA vaNavittharaM tu imaM // 124 // bAvIsasaharasAI, meruo puvvao a pacchimao / taM cADasIvihataM, vaNamANaM dAhiNuttarao // 125 // chavvIsasahasa causaya, paNahattari gaMtu kurunaipavAyA / ubhao viniggayA gaya-daMtA merummuhA cauro // 126 //
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / aggeAisu payAhi-NeNa siarttpiiyniilaabhaa| somaNasavijjuppaha-gaMdhamAyaNamAlavaMtakkhA // 127 // ahalogavAsiNIo, disAkumArIu aTTha eesiM / gayadaMtagirivarANaM, hiTThA ciTThati bhavaNesu // 128 // dhuri aMte caupaNasaya, uccatti pihutti paNasayA'sisamA / dIhatti ime chakalA, dusaya navuttara sahasatIsaM // 129 // tANaM to devuttara-kurAo caMdaddhasaMThiA u duve| dasasahasavisuddhamahA-videhadalamANapihulAo // 130 // naipUvAvarakUle, kaNagamayA balasamA girI do do / uttarakurAi jamagA, vicittacittA ya iarIe // 131 // naivahadIhA paNa paNa harayA dududArayA ime kamaso / nisaho taha devakurU, sUro suleso ya vijjuMpabho // 132 // taha nIlavaMta uttara-kuru caMderavaya mAlavaMtuM tti / paumadahasamA navaraM, eesu surA dahasanAmA // 133 // aDasaya cautIsa joa-NAI taha segsttbhaagaao| ikArasa ya kalAo girijamaladahANamaMtarayaM // 134 // dahapuvAvaradasajo-aNehi dasa dasa viaDDakUDANaM / solasaguNappamANA, kaMcaNagiriNo dusaya savve // 135 // uttarakurupuvvaddhe, jNbuunnyjNbuupiiddhmtesu| kosaduguccaM kami va-DamANu, cauvIsaguNaM majjhe // 136 //
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / paNasayavaTTapihuttaM, ta parikkhittaM ca paumaveIe / gAuduguccaddhapihutta, cAru caudAra kaliAe // 137 // taM majjhe aDavittharaM, caucca maNipIDhiAi jNbuutruu| mUle kaMde khaMdhe, varavayarAriTuverU-lie // 138 // tassa ya sohapasohA, dailA ya biMToM ya pallaMvA kmso| sovaNajAyarUbA, verulitavaNijjajaMbuNayA // 139 // so rayayamayapavAlo, rAyayaviDimo ya rynnpupphphlo| kosadugaM ubvehe, thuDasAhAviDimavikkhaMbhe // 140 // thuDasAhAviDimadIha-tti gAUe atttthpnrcuviisN| sAhA sirisamabhavaNA, tammANasaceiyaM viDimaM // 141 // pubilli sinja tisu A-saNANi bhavaNesu NADhiasurassa / sA jaMbu bArasave-iAhiM kamaso parikkhittA // 142 // dahapaumANaM jaM vi-ttharaM tu tamihAvi jaMburukkhANaM / navaraM mahayariyANaM, ThANe iha aggamahisIo // 143 // kosadusaehiM jaMbu, caudisiM puvvasAlasamabhavaNA / vidisAsu sesatisamA, cauvAvijuyA ya pAsAyA // 144 // tANaMtaresu aDa jiNa-kUDA taha surakurAi avaraddhe / rAyayapIDhe sAmali-rukkho emeva garulassa // 145 // battIsa sola bArasa, vijayA vakkhAra aNtrniio| meruvaNAo puvvA-varAsu kulagirimahaNayaMtA // 146 //
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / vijayANa pitti saga - TThabhAga bAruttarA duvIsasayA / selANaM paMcasae, saveinai pannavasisayaM // 147 // solasasahassa paNasaya, bANauA taha ya do kalAo ya / eesiM savvesiM, AyAmo vaNamuhANaM ca // 148 // gayadaMtagiriccA, vakkhArA tANamaMtaranaINaM / vijayANaM ca bhihANA - iM mAlavaMtA payAhiNao // 149 // ciMtte ya baMbhekUDe, naliNIkUDe ya egaeNsele ya / tiuMDe vesarmaNe viya, aMjaNamayaMjaNe ceva // 150 // aMkovai, pamhAvaM, ausIvisa taha suhAvahe 'caMde | sUre nauge deve", solasa vakkhAragirinAmA // 151 // gAhAvai, dehavaI, vegavaI tatta maMta ummattA / khIroya sIsoyA, taha aMtovAMhiNI ceva // 152 // ummImAliNi gaMbhI-remAliNI pheNemAliNI ceva / savvattha vi dasajoyaNa-uMDA kuMDubbhavA eyA // 153 // kecchu sukaccho ya mahA- kaccho kacchAvaI tahA / Avanto maMgalavatto, pukkhalo pukkhalAvaI // 154 // vacchu suvaccho ya mahI- vaccho vacchAvaI viy| rambhAya rammaio ceva, ramaiNijo maMgalAvaI // 155 // pamhu~ supa ho ya mahIM - pamho pahAvaI tao / saMkho nalinAmA ya, kumuo naliNIvaI // 156 //
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / vappu saiMvappo ya mahA~-povappAvaI tti y| va tahA suvaiggU ya, gaMdhilo gaMdhilAvaI // 157 // ee puvvAvaragaya-viaDvadaliya tti naidisi dalesu / bharahaddhapurisamAo, imahiM nAmahiM nayarIo // 158 // khemA khemapurA vi a, aridai riTThAvaI ya nAyavvA / kheggI maMjUsA vi ya, osahipuri puMDarigiNI ya // 159 // susImoM kuMDelA ceva, avaroiya pahaMkairA / aMkovai pamhAvai, subhA rayaNasaMcayA // 160 // AsapurA sIhapurA, mahApurA ceva havai vijayapurA / avaroMiyA ya avarA, asogA taha vIryasogA ya // 161 // vijayA ya vejeyaMti, jayaMti aparA~jiyA ya boddhavvA / cakkepurA khaMggapurA, hoi avajjhA aujjhA ya // 162 // kuMDubbhavA u gaMgA-siMdhUo kcchpmhpmuhesu| aTThaTThasu vijaesuM sesesu ya ratta rattavaI // 163 // avivakkhiUNa jagaI, saveivaNamuhacaukkapihulattaM / guNatIsa~saya duvIsA, naiMti giriaMti egakalA // 164 // paNatIsasahasa causaya, chaDuttarA sylvijyvikkhNbho| vaNamuhadugavikkhaMbho, aDavannasayA ya cauAlA // 165 // sagasaya pannAsA nai-pihutti cauvannasahasa meruvaNe / girivitthari causahasA, sabasamAso havai lakkhaM // 166 //
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / joyaNasayadasagaMte, samadharaNIo aho ahogaamaa| bAyAlasisahasahi, gaMtuM merussa pacchimao // 167 // cau cautIsaM ca jiNA, jahannamukkosao a huMti kamA / haricakkibalA cauro, tIsaM patteamiha dIve // 168 // . sasidgaravidugacAro, iha dIve tesiM cArakhittaM tu / paNasaya dasuttarAI, igasaTThibhAgA ya aDayAlA // 169 // panarasa culasIisayaM, chappanna'DayAlabhAgamANAI / sasisUramaMDalAiM, tayaMtarANigigahINAI // 170 // paNatIsajoaNe bhA-gatIsa cauro a bhAgasagabhAyA // aMtaramANaM sasiNo, raviNo puNa joaNe dunni // 171 // dIvaMto asiaeNsae, paNa paNasaTThI ya maMDalA tesiN| tIsahiAtasaya lavaNe, dasiguNavIsa sayaM kmso|| 172 // sasisasi raviravi aMtari, majjhe iglkkhutisysaattttnno| sAhiyadusaiyariparNacaya, bahi lakkho chasaya sAThahio // 17 // sAhiyapaNasahasa-tihu-ttarAi sasiNo muhuttagai majjhe / bAvannahiA sA bahi, paimaMDalapauNacauvuDDI // 174 // jA sasiNo sA raviNo, a~DasayarisaeNa 'sI eNa hiaa| kiMcUNANaM aTThA-rasaTThibhAgANamiha vuDDI // 175 // majjhe udayatthaMtari, cauNavaisahassa paNasaya chviisaa| bAyAlasaTThibhAgA, diNaM ca aTThArasamuhuttaM // 176 //
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / paimaMDala diNahANI, duha muhuttegasaTTibhAgANaM || aMte vAramuddattaM, diNaM nisA tassa vivarIA // 177 // udayatthaMtari bAhi, sahasA tesaTThi chasaya tesaTTA | taha igasasiparivAre, rikkhaDavIsA'DasIi gahA // 178 // chAsaTThisahasa navasaya, paNahattari tArakoDIkoDINaM / saNaMtareNa vusse - haMgulamANeNa vA huMti // 179 // 19 gaharikkhatAragANaM, saMkhaM sasisaMkhasaMguNaM kAuM / icchiadIbudahimmiya, gahAimANaM viANeha // 180 // cau cau vArasa vArasa, lavaNe taha dhAyaimmi sasisUrA / paraodahidIvesu ya, tiguNA pulisaMjuttA // 181 // narakhittaM jA samase - NicAriNo sigghasigghataragaiNo / dipihamiti khittA - mANao te narANevaM // 182 // paNasaya sattattIsA, cautIsasahassa lakkhaigavIsA / pukkharadIvaGkanarA, putreNa vareNa picchaMti // 183 // narakhittabahiM sasiravi-saMkhA karaNaMtarehiM vA hoi / taha tattha ya joisiA, acaladdhapamANasuvimANA // 184 // jaMbUparihi tilakkhA, solasahasadusaya pauNaaDavIsA / dhaNuaDavIsasayaMgula-terasasaDDA samahiA ya // 185 // sagasayanauAkoDI, lakkhAchappanna cauNavaisahasA / saGghasayaM pauNaduko sa saGghabAsaTThikara gaNiyaM // 186 //
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / vaTTaparihiM ca gaNiaM, aMtimakhaMDAi usu jiaM ca dheN| bAhuM payaraM ca dhaNaM, gaNiavamimehi karaNehiM // 187 // vikkhaMbhavaggadahaguNa-mUlaM vaTTassa parirao hoii| vikkhaMbhapAyaguNio, parirao tassa gaNiapayaM // 188 // ogAhuusU succia guNavIsaguNo kalA-usU hoii| viusupihutte cauguNa-usuguNie mUlamiha jIvA // 189 // usuvaggi chaguNi jIvA-baggajue mUla hoi dhaNu piDheM / dhaNudugavisesasesaM, daliaM bAhAdugaM hoI // 190 // aMtimakhaMDassisuNA, jIvaM saMguNiacauhi bhaIUNaM / lakhaMmi vaggie dasa-guNami mUlaM havai payaro // 191 // jIvAvaggANa duge, milie dalie ya hoi jaM mUlaM / veaDhAINa tayaM, sapihuttaguNaM havai payaro // 192 // eaM ca payaragaNiaM, saMvavahAreNa daMsiaM teNa / kiMcUNaM hoi phalaM, ahiaMpi havai suhumagaNaNA // 193 // payaro sossehaguNo, hoi ghaNo parirayAisavaM vA / karaNagaNaNAlasahi, jaMtagalihiAu daTThavvaM // 194 // iti zrIlaghukSetrasamAsaprakaraNe prathamo jaMbUdvIpAdhikAraH
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / // atha dvitIyo lavaNasamudrAdhikAro bhaNyate // gotitthaM lavaNobhaya, joaNapaNanavaisahasa jA tattha / samabhUtalAo sagasaya- jalavuDDI sahasamogAho // 195 // terAsieNa majjhi-larAsiNA saMguNijja aMtimagaM / taM paDha marAsibhaiyaM, unhaM muNasu lavaNajale // 196 // hiDuvari sahasadasagaM, pihulA mUlAu satarasahasuccA / lavaNasihA sA taduvari, gAudugaM vaDai duvelaM // 197 // bahumajjhe caudisi cau, pAyAlA vayarakalasasaMThANA / joaNasahassa jaDDA, taddasaguNahidruvari ruMdA // 198 // lakkhaM ca majjhi pihulA, joaNalakkhaM ca bhUmimogADhA / puvAi vaDavAmuhe - kejuvairjU vesaraibhihANA // 199 // anne lahupAyAlA, sagasahasA aDasayA saculasIA / puvvattasayaMsapamA-NA tattha tattha ppaesesu // 200 // kAlo a mahAkAlo, velaMba pabhaMjaNo a causu surA / paliomAuNo taha, sesesu surA tayaddhAU // 209 // sasimaho-bhAge vAU majjhillayammi jalavAU / kevalajalamuvarille, bhAgaduge tattha sAsuva // 202 // bahave udAravAyA, mucchaMti khuhaMti duNNivArAo / egaahorattaMto, tayA tayA velaparibuDDI // 203 // bAyAlasaTThidusayari-sahasA nAgANa majjhuvari bAhiM / velaM dharaMtikamaso, cauhattaru lakkhu te save // 204 // za
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / bAyAlasahassehi, puvIsANAidisividisilavaNe / velaMdharANuvelaM-dhararAINaM girisu vAsA // 205 // godhuMbhe dargabhAse, saMkhe dagasImanAmi disi sele| gothUbho sirvadevo, saMkho a maNosilo rAyA // 206 // kakoDe vijjupahe, kelAsa ruNapahe vidisisele / kakoDagu kaddemao, kelosa ruNappaho sAmI // 207 // ee giriNo sance, bAvIsahiA ya dasasayA mUle / causaya cauvIsahiA, vicchinnA huMti siharatale // 208 // satarasasaya igavIsA, uccatte te saveiA save / kaNagaMkerayayaphauliha, disAsu vidisAsu rayaNamayA // 209 // navaguNahattarijoaNa, bahi jaluvari catta pnnnvibhaayaa| ee majjhe navasaya, tesaTThA bhAga sagasayari // 210 // himavaMtaMtA vidisI-sANAigayAsu causu dADhAsu / sagasaga aMtaradIvA, paDhamacaukaM ca jagaIo // 211 // joaNatisaehi tao, sayasayavuDDI a chasu caukkesu / annunnajagaiaMtari, aMtarasamavittharA save // 212 // paDhamacaukkucca bahi, aDDAiajoaNe ya vIsaMsA / sayariMsavuDi paraU, majjhadisiM savi kosadugaM // 213 // sabbe saveiaMtA, paDhamacauktami tesi nAmAiM / egoruya AbhAsiya, vesANiya ceva laMgUle // 214 //
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / bIacaukke hayagaya-gosakUlipuvakaNNanAmANo / AyaMsamiDhagaao-gopuvamuhA ya taiyaMmi // 215 // hayagayaharivagghumuhA, cautthae AsakaNNa harikeNNo / akaNNa kareMNapAvaraNu dIvo paMcamacaukkami // 216 // ukkamuho mehemuho, vijjumuho vijjudaMta chaThammi / sattamage daMtaMtA, ghaNalaThanigUDhasuddhA ya // 217 // emeva ya siharammivi, aDavIsaM sabi iMti chppnnaa| eesu jualarUvA, paliAsaMkhaMsaAu narA // 218 // joyaNadasamaMsataNU, piThikaraMDANamesi causaTThI / asaNaM ca cautthAo, guNasIdiNavaccapAlaNayA // 219 // pacchimadisi sutthiyalava-NasAmiNo goyamutti igudiivo| ubhaovi jaMbulAvaNa, dudu ravi dIvA ya tesiM ca // 220 // jagaiparupparaaMtari, taha vitthara bArajoyaNasahassA / emeva ya puvadisiM, caMdacaukkassa caudIvA // 221 // evaM ciya bAhirao, dIvA aTThaTTha puvpcchimo| du du lavaNa cha cha dhAyai-saMDa sasINaM ravINaM ca // 222 // ee dIvA jaluvari, bahijoyaNa saDDhaaTTasIi thaa| bhAgAvi ya cAlIsA, majjhe puNa kosadugameva // 223 // kulagiripAsAyasamA, pAsAyA esu niyaniyapahaNaM / taha lAvaNajoisiyA, dagaphAliha uDDalesAgA // 224 // iti zrIlavaNasamudrAdhikAro dvitIyaH .
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / // atha tRtiiydhaatkiikhNdddviipaadhikaarH||. jAmuttaradAhaNaM, dasasayasama pihulapaNasayucceNaM / usuyAragirijugeNaM, dhAyaisaMDo duhavihatto // 225 // khaMDaduge cha cha giriNo, saga saga vAsA ya aravivararUvA / dhuri aMtisamA giriNo, vAsA puNa pichalapiGalayarA // 226 // dahakuMDaMDattamame-kamussayaM vittharaM viyaDDANaM / / vaTTagirINaM ca sume-ruvajamiha jANa puvasamaM // 227 // merudurgapi taha ciya, navaraM somaNasahi?varidese / sagaaDasahassaUNutti sahasapaNasIi uccatte // 228 // taha paNanavaI cauNeu~, addhacaNeU ya aTuMtIsA ya / desaya sayAi kameNaM, paNaThANa pihutti hiTThAo // 229 // naIkuMDedIvaivarNamuha-daheMdIharaselakamalavitthAraM / naiuMDattaM ca tahA, dahadIhattaM ca iha duguNaM // 230 // igalakkhu sattasahasA, aDasaya guNasIi bhaddasAlavaNaM / puvAvaradIhaMtaM, jAmuttara aTThasIbhaiyaM // 231 // bahigayadaMtA dIhA, paNalakkhUNasayarisahasa duguNaTThA / iyare tilakkha chappa-NNasahasa saya dunni sagavIsA // 232 // khittANumANao se-saselaneI vijayavarNamuhAyAmo / caulakkhadIhavAsA, vAsavijayavittharo u imo // 233 // khisakaguNadhuvaMke, dosayavAruttarohiM pavibhatte / savattha vAsavAso, havei iha puNa iya dhuvaMkA // 234 //
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghukSetrasamAsaprakaraNam / dhuri caudalakkhadusahasa dosaganauA dhuvaM tahA majjhe / dusayaaDuttarasatasa - dvisahasa chabIsalakkhA ya // 235 // guNavIsasayaM battIsa sahasa guNayAlalakkha dhuvamaMte / naigirivaNamANavisu-ddhakhittasolaMsa pihU vijayA // 236 // navasahasA chasaya tihu-tarA ya chacceva solabhAyA ya / vijayapittaM naigiri-vaNavijayasamAsi caulakkhA // 237 // puvaM va purI ya tarU, paramuttarakurusu dhoi madhAI / rukkhA tesu sudaMsaNa- piyedaMsaNanAma yA devA // 238 // dhuvarAsIsua miliyA, ego lakkho ya aDasayarisahasA / aTThasayA bAyAlA, parihitigaM dhAyaIsaMDe // 239 // iti laghukSetrasamAsaprakaraNe dhAtakIkhaNDadvIpAdhikArastRtIyaH 25 // atha caturthaH kAlodasamudrAdhikAro bhaNyate // kAlo savvattha vi. sahassuMDo velavirihio tattha / sutthiyasama kAlamahAM - kAlasurA puvvapacchimao // 240 // lavaNamiva jahasaMbhava, sasiravidIvA ihaM pi nAyavvA / navaraM samaMtao te kosaduguccA jalassuvariM // 241 // [ iti kAlodasamudrAdhikArazcaturthaH ]
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 zrI laghukSetrasamAsaprakarA. // atha paJcamaH puSkaravaradvIpArdhAdhikAro bhaNyate // pukkharadalabahijagaivva saMThio mANusuttaro selo / velaMdharagirimANo, sahinasAI nisaDhavanno / / 242 / / // 243 // jaha khittanagAiNaM, saMThANo dhAie taheva duguNo ya bhaddasAlo, merusuyArA tahA ke iha bAhiragayadaMtA, cauro dIhAtti vIsahasA / teyAlIsasahassA, uNavIsahinA sayA durbhi 11 288 11 abhitara gayadaMtA, solasalakkhA ya sahasachavvIsA / solahiaM sayamegaM dIhane huti cauro vi " // 245 // sesA pamANao jaha, jaMbUdIvAu dhAie bhaNiyA / duguNA samA ya te taha, dhAyaisaMDAu iha neyA // 246 // aDasIlakkhA caudasa - sahasA taha navasayA ya igavIsA | abhitaraghuvarAsI, puvvattavihIi gaNiyavvo // // 247 // igakoDIteralakkhA, sahasA caucata sagasaya tiyAlA | pukkharavaradIvaDe, dhuvarAsI esa majjhami // 248 // / / 249 / / egA koDI aDatI - salakkha cauhattarI sahassA ya / paMcasayA paNasaTTA, dhuvarAsI pukkhara daMte guNavIsa sahasa sagasaya, cauNau ya savAya vijayavikkhaMbho / taha iha bAhavahasalilA, pavisaMti ya naranagassAho // 250 //
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
_