________________
ધા૦ વિજયામાંની નગરીએ તથા કુરૂક્ષેત્રામાં મહાવૃક્ષા
पुवं व पुरी अ तरु परमुत्तरकुरूसु धाइ महधाई । હા તે મુદ્દેસળ વિતંત્તળનામયા લેવા શો ૨૩૮ ॥
શબ્દાર્થ:~
પુત્રંન-પૂર્વની પેઠે પુરી-નગરીએ
સહ-મહાવૃક્ષા
વ-પરન્તુ ઉત્તર
!-ઉત્તરકુરૂક્ષેત્રમાં
ધારૂ માર્ં-ધાતકી મહાધાતકી નામના
હવા–વૃક્ષા
તેષુ-તે વૃક્ષેા ઉપર સુબળ—સુદર્શન નામે વિઞવંસ-પ્રિયદર્શન
નામયા-નામના
સેવા-દેવા
સંસ્કૃત અનુવાદ.
पूर्ववत्पुर्यश्च तरवः परमुत्तरकुरुषु धातकी महाधातकी । વૃક્ષો તો મુદ્દીનપ્રિયર્શનનામાનૌ તેવી ॥ ૪ ॥ ૨૩૮ ॥
૩૮૭
થાર્થ:અહિં ૩૨ વિજયની ૩૨ નગરીઓનાં નામ તથા મહાવૃક્ષેાનાં નામ પણ જદ્દીપમાં કહ્યા પ્રમાણે જાણવાં, પરન્તુ તફાવત એ છે કે-પૂર્વ ધાતકીના ઉત્તરકુરૂક્ષેત્રમાં બાતીવૃક્ષ નામનુ વૃક્ષ છે, અને પશ્ચિમધાતકીના ઉત્તરકુરૂમાં માધાત વૃક્ષ નામનુ વૃક્ષ છે, અને એ બે વૃક્ષેા ઉપર એટલે ધાતકીવૃક્ષઉપર સુદર્શન નામે દેવનું ભવનાદિ છે, અને મહાધાતકીવૃક્ષઉપર પ્રિયદર્શન નામે દેવનુ ભવનિંદ છે. ૫ ૧૪ ॥ ૨૩૮ ૫
વિસ્તાર્ય:---ગાથા વત્ સુગમ છે, પરન્તુ વિશેષ એ કે-અહિં વિજયનગરીએના નામની તથા માપની તુલ્યતા હોય પરન્તુ નદીથી અને વૈતાઢ્યથી દૂર કહી છે તે તુલ્યતા ન લેવી. તથા એ ઉત્તરકુમાં ધાતકી મહાધાતકીવૃક્ષ એ એ જૂદા નામવાળાં છે, અને બે દેવકુમાં બન્ને વૃક્ષ સમષ્ટિ ( અથવા ફૂટ શાલિ ) એ એક જ નામવાળાં છે, અને તે બન્ને ઉપર સુવર્ણ કુમારનિકાયના વેદેવ નામના જ એ દેવા છે, શેષ વન-કૂટ આદિ યથાસંભવ સર્વસ્વરૂપ જ વૃક્ષને અનુસારે વિચારવું ! ૧૪ ૫ ૨૩૮ ।।
અવસર:---૧૧-૧૨ મી ગાથામાં જે ત્રણ પ્રવાંક કહ્યા છે, તે ધ્રુવાંક ઉપરથીજ ધાતકીખંડના આદિ મધ્ય અને અન્ય એ ત્રણ પરિધ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય તે આ ગાથામાં દર્શાવાય છે, અને તે સાથે આ ધાતકીખંડનું પ્રકરણ પણ સમાપ્ત થાય છે.
धुवरासीसु अ मिलिआ, एगो लरको य अडसयरिसहसा । અદ્રુતયા વાયાહા, પદ્ધિતિનું પ્રાયમંડ ॥ ′ ॥ ૨રૂરી ॥
