Book Title: Shravaka Jivan Part 2
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004542/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrAvaka jIvana. bhAga bIjo AcAryazrI vijaya bhadRptisUrIzvarajI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANItA pravacanakAra ane sAhityasarjaka AcArya zrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI mahArAja zrAvaNa zuklA 12 vi. sa. 1989nA divase (mahesANA-gujarAta)mAM maNIbhAI ane hIrAbenanA kuLadIpaka rupe janmelA mULacaMdabhAI jUInI jema ughaDatI javAnInA uMbare 18 varasanI umaramAM vi. sa. 2007nA poSa vada 5nA divase rANapura (saurASTra)mAM potAnA parama zraddheya AcArya bhagavaMta zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA varada haste dIkSA grahaNa karIne bhAnuvijayajI mahArAja (vartamAnamAM AcArya zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI)nuM ziSyatva svIkAre che. munizrI bhagumavijayajInA rupe dIkSAjIvananA AraMbhathI ja potAnA gurudevonA mArgadarzana taLe emanI adhyayana-adhyApananI sudIrgha yAtrA AraMbhAya che. 45 AgamonA saTIka adhyayana uparAMta dArzanika, bhAratIya ane pAzcAtya tattvajJAna, kAvya-sAhitya vagere 'mAIlasTona' vItAvatI emanI yAtrA sarjanAtmaka kSitijo tarapha vaLI. 'mahApaMthano yAtrI' nAmanA pustakathI ra0 varasanI uMmare AraMbhAyelI emanI lekhanayAtrA 100 jeTalA pustakonuM sarjana karIne paNa anavarata-athaka cAle che. jAtajAtanuM maulika sAhitya, jJAnasAra-prazamarati jevAM graMtho para tattvajJAnanI sarvagrAhI vivecanA, jaina rAmAyaNa vagere lAMbI kathAo uparAMta nAnI nAnI vArtAonA sAhityanI sAthe kAvyagIto, patronA mAdhyamathI jIvanasparzI svaccha ane svastha mArgadarzana... Ama sAhityasarjananI yAtrA rojabaroja vadhu ne vadhu samRddha banatI jAya che. premALa svabhAva prasanna ane mRdu-madhura AMtara-bAhya vyaktitva ane saMghazAsana mATe bahujanahitAya- bahujanasukhAya evI vividha pravRttio emanA jIvananuM mahattvapUrNa pAsu che. vizeSa karIne ugatI peDhI ane nAnA bALakonA saMskAra-sarjananI prakriyAmAM emanI ruci chesaMtuSTi che. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna anuSThAna ane paramAtmya bhaktinA viziSTha AyojanonA mAdhyamathI emanuM bahumukhI vyaktitva eTaluMja uddAtta ane unnata banyuM che. gujarAta / rAjasthAna mahArASTra / tAmilanADu / Andhra / madhyapradeza pradezomAM vihAyAtrA dvArA emanA hAthe aneka dharmaprabhAvanAnA kAryo saMpanna thayA che. 'arihaMta' (hindI mAsika patra) tathA vizvakalyANa prakAzana TrasTa: mahesANA dvArA emanuM sAhitya hindI - gujarAtI - aMgrejI bhASAmAM niyamita pragaTa thatuM rahe che. kolhApura (mahArASTra) khAte 4-5-87nA divase emanA gurudeve emane AcAryapada pradAna karyuM. tyArathI eo AcArya zrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI mahArAja tarIke oLakhAya che. Education International zrIyuta saMpatarAja cakalyANa makAnanA nathI tema kAra P For Private & Psonal Use Only mahe Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana bhAga : bIjo AcAryazrI haribhadrasUrijI-viracita 'dharmIbandu' graMthanA trIjA adhyAya para AdhArita rocaka, bodhaka ane preraka pravacano (pravacana : 24thI 47) prakAzana kalyANa vizva TrasTa jhUThasALA : pravacanakAra : AcAryadevazrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H saMpAdana : munizrI bhadrabAhuvijyajI ': anuvAda : Do. prahalAda paTela, M.A., Ph.D., vaDanagara prakAzaka : zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa, mahesANA - pina : 384 002. mUlya : pacAsa rUpiyA. prathama AvRtti. prata : 3 hajAra. vi. saM. 2049, poSa. lesara TAIpaseTiMga : meka grAphika, amadAvAda - 380 006. mudraka : maheza mudraNAlaya, amadAvAda - 380 004. Shrawak-Jivan : By : Acharya Bhadraguptsuriji Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prAsaMgika : 'dharmabaMdu' graMthanA trIjA adhyAya para ApavAmAM AvelAM pravacanono pahelo bhAga (pravacana : 1thI 23) prakAzita thayA pachI bahu ja thoDA divaso pachI A bIjo bhAga (pravacana : 24thI 47) prakAzita thAya che. trIjo bhAga (pravacana : 48thI 72) have presamAM javAnI taiyArImAM che. tyArabAda cotho bhAga paNa prakAzita thaze. trIjA adhyAya upara paNa, pahelA adhyAyanI jema, 96 pravacano prakAzita thavAnI dhAraNA che. jo tamAre sAruM jIvana jIvavuM che; sAttvika, dhArmika ane Adarzamaya jIvana jIvavuM che; to A pravacano tamane mArgadarzana Apaze. A bIjA bhAgamAM to savAre UThIne rAtre sutAM sudhI kramazaH tamAre zuM zuM ka2vuM joIe, te dainika kAryakrama ja batAvavAmAM Avyo che. tamArI vartamAna paristhiti, saMyogo vagerene lakSamAM rAkhIne mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. jo kharekhara, tamAre A durlabha manuSyajIvana saphaLatAthI jIvI javuM che, to thoDI naitika hiMmata keLavo ane jIvanamAM parivartana karo. kaMI ja azakya nathI. dRDha manobaLa haze to parivartana karI zakazo. mATe, A pravacano tame zAntithI vAMcajo. vAMcIne, AmAMthI tame zuM zuM karI zako ema cho, enI alaga noMdha (Notes) karajo. jo tame 'zrAvakajIvana'no pahelo bhAga na vAMcyo hoya to vAMcI jajo. emAMthI paNa je tamane svIkAravuM zakya lAge tenI noMdha karajo. tame dhArazo to ghaNuM karI zakazo. A pravacano meM hindIbhASI pradezomAM hindI bhASAmAM ApelAM hatAM. 'arihaMta' mAsikamAM chapAI paNa gayAM hatAM. e pravacanono gujarAtImAM anuvAda zrI pralAdabhAI paTele (M.A., Ph.D.) kALajIpUrvaka saraLa zailImAM karyo che...... bIjuM badhuM saMpAdana vagerenuM kArya mArA aMtevAsI muni bhadrabAhue kareluM che. sahu AtmArthI jIvo, adhyayana-manana-ciMtanathI AtmAnaMda pAmo, e ja maMgala kAmanA, paMcagInI poSa vada : 5, vi. saM. 2049 - bhadraguptasUri Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sUtrANi ||40|| vAtsalyameteSviti ||41 || namaskAreNAvabodhaH ||43|| samAna dhArmika madhye vAsaH dharmacintayA svapanam ||42|| prayatnakRtAvazyakasya vidhinA caityAdivaMdanam ||44 || samyak pratyAkhyAna kriyA ||45|| yathocitaM caityagRhagamanam ||46 || vidhinA'nupravezaH || 47|| bhAvataH stavapAThaH ||49|| gurusamIpe pratyAkhyAnAbhivyaktiH ||51|| samyak tadarthAlocanam ||53|| jinavacana zravaNe niyogaH || 52|| AgamaikaparatA / / 54 || zrutazakyapAlanam // 55 // azakye bhAvapratibandhaH || 56 || tatkarttRSu prazaMsopacArau || 57 // nipuNabhAvacintanam ||58|| gurusamIpe praznaH || 59 || nirNayAvadhAraNam || 60|| glAnAdikAryAbhiyogaH ||61|| kRtAkRta pratyupekSA ||62|| ucitavelayA''gamanam ||63|| dharmapradhAno vyavahAraH || 64 || dravye saMtoSaparatA || 65 // dharme dhanabuddhiH || 66 || zAsanonnatikaraNam ||67 || vibhavocitaM vidhinA kSetradAnam ||68|| satkArAdirvidhiH niHsaMgatA ca // 69 // vItarAga dharmasAdhavaH kSetram ||70|| duHkhiteSvanukampA yathAzakti dravyato bhAvatazca // 71 || ucitopacAra karaNam ||48 || caityasAdhuvandanam ||50|| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 24) parama kapAnidhi, mahAna zratadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhasthajIvanano vizeSa dharma batAvI rahyA che. bAra vratono vizeSa dharma batAvyA pachI teo vratadhArI gRhasthanI sAmAnya jIvanacaryA batAve che. vratamaya jIvana surakSita rahe e dRSTie AcAryazrIe jIvanacaya batAvI che. sAmAnya rIte tamAma vratadhArIo mATe A jIvanapaddhati batAvI che. viziSTa saMjogo upasthita thatAM A jIvanapaddhatimAM parivartana karI zakAya che, paNa temAM vRSTi vratasurakSAnI rahevI joIe. jJAnI puruSo savAMgINa dRSTivALA hoya che ? vrata ApavA mAtrathI yA to levA mAtrathI kArya pUrNa thatuM nathI. vrata ApanArAoe vrata lenAra sArI rIte vratapAlana karI zake evuM mArgadarzana ApavuM joIe. vrata lenArAoe vrata levA mAtrathI potAnI jAtane katakatva samajavI na joIe. vaLI vrata ApanAra jJAnI puruSa ekAMgI na hovA joIe, temanI draSTi savAMgINa hovI jarUrI che. "vrata lenAra gRhastha kyAM rahe che," e sthAnamAM - "lokAlITI'mAM vatapAlana karI zakaze? "je parivAramAM te rahe che te parivAramAM rahIne te sArI rIte vratapAlana karI zakaze?" AvI aneka vAto vicAravAnI hoya che. AvI vAtono vicAra karyA vagara jo vrata ApavAmAM Ave to moTe bhAge vratadhArI mANasa pratikULa saMjogomAM vratabhaMga karI bese che. jo vratabhaMga nathI karato to vratane dUSita to karI ja bese che. eTalA mATe sau prathama to vratadhArIe kyAM rahevuM joIe, enuM ghara kevA sthaLe hovuM joIe, e vAta graMthakAra batAve che. samAna dhArmika madhye vAsaH tamAre evI jagAe rahevuM joIe ke jyAM tamArA samAna dhArmika loko vasatA hoya. tame je dharmamAM mAnatA ho, te dharmamAM mAnanArA loko jyAM vasatA hoya tyAM tamAre rahevuM joIe. A vAta graMthakAre kaI draSTie kahI che, te tame samajyA? A vAta tamArA vratamaya jIvananI surakSAnI draSTie kahevAmAM AvI che. koI vAra tamAruM mana vrato pratye lAparavAhI rAkhe, tame vratapAlanamAM doSa lagADI beso te samaye tamAro sAdharmika tamane preraNA ApIne vratapAlanamAM dRDha karI zake che. sAdhamikonuM A Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrAvakajIvana paraspara kartavya che; tame paNa anya sAdharmikone preraNArUpa banI zako cho. A viSayamAM keTalIka mahattvapUrNa vAto vicAravI paDaze. - rahevA mATe jagAnI pasaMdagI kaI vRSTie karavI. - sAdharmika parivAro sAthe maitrIsaMbaMdha sAcavI rAkhavo. - AsapAsamAM vasatA sAdharmiko pratye ApaNA kartavyonuM pAlana karavuM. AmAM sauthI mahattvapUrNa vAta che - rahevA mATe jagAnI pasaMdagI. jo tame muMbaI, madrAsa, beMgalora, dilhI, kalakattA, amadAvAda jevAM moTAM zaheromAM rahetA ho ane tamArI AjubAju sAdharmika (jaina) rahetA hoya, tame je biliDaMgamAM rahetA ho te bilDiMgamAM badhA jaina rahetA hoya to pachI koI prazna nathI. sabhAmAMthI paraMtu jo ame 'vratadhArI' na hoIe to sAdharmiko sAthe rahevuM zuM Avazyaka che ? mahArAjazrI hA, jo ke bhale tame vratadhArI nathI paNa jaina to cho ne! tamAre jo tamAruM jainatva TakAvavuM hoya, jaina AcAra-vicArone jIvaMta rAkhavA hoya to paNa tamAre jenonI sAthe ja rahevuM paDaze ! mAtra nAmanA jaino sAthe rahevAthI koI khAsa phAyado thato nathI. jenomAM paNa AcAra-bhraSTatA vadhI rahI che H jo ke je jaina-parivAro sAdhu-sAdhvIonA paricayamAM nathI AvatA, jemane jainadharmano upadeza sAMbhaLavA maLato nathI, jainadharmanuM sAhitya vAMcavA maLatuM nathI eTale ke je loko dharmathI vegaLA che, evA jaina-parivAromAM jaina-AcAronuM paripAlana thatuM nathI. e loko rAtribhojana kare che, kaMdamULa khAya che, vAsI bhojana paNa le che, keTalAka lokonA gharomAM zarAba paNa zarU thaI gayo che. to vaLI keTalAka loko IMDAM paNa khAya che ! jena-parivAromAM viDiyo AvI gayA ane enA dvArA gaMdI philmo paNa jovAya che. sadAcAra ane vyabhicAranA bheda bhUlI gayA che. evA loko to bhale jaina hoya paNa temanI pAse rahevAthI ApaNuM vratamaya jIvana surakSita rahI zakatuM nathI. Aje to ghara-gharamAM kaoNlejaDigrIdhArI mAtA-pitA ane chokarA-chokarIo thaI gayAM ! dharmanI bAbatamAM vAda-vivAda kare che. "zA mATe dharma Acaravo joIe ?" vagere prazno pUchaze, paraMtu "zA mATe pApa karavuM joIe ?" e praznano javAba emanI pAse nathI hoto. e loko evA kutarka kare che ke jo tamArI pAse emane cUpa karI devAnI buddhi nahIM hoya, temane prabhAvita karavAnI pratibhA nahIM hoya, to e loko Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 tamArA vratamaya jIvananI bhAvanAone naSTa karI zake che. AvA jainonI sAthe rahevuM enA karatAM to zraddhAvAna ane dhArmika prakRtivALA ajaina loko sAthe rahevuM vadhAre sAruM che. e loko tamArI dharmabhAvanA toDaze nahIM. jo te loko madhyastha bhAvavALA haze to teo tamArA jaina-AcAronI prazaMsA karaze. koI koI vAra to teo tamArI sAthe derAsara Avaze, upAzrayamAM vyAkhyAna sAMbhaLavA paNa Avaze. upavAsa paNa karaze. jainadharmanI prazaMsA karaze. moTAM zaheronI samasyAo : moTAM nagaromAM tame pahelethI ja - 50-60 varSathI - tame sArI jagAe rahetA ho to koI ciMtA nathI; paraMtu Aje tame sAdharmiko sAthe rahevA jazo to jagA maLavI muzkela che. sArI lokAlITImAM lAkho rUpiyA sivAya jagA nathI maLatI. bhAga 2 - sabhAmAMthI : AjakAla vratadhArI zrAvaka-zrAvikAo khUba ochAM haze ! mahArAjazrI ; ghaNAM ochAM che. bAra vratone svIkArIne vratamaya jIvana jIvanArAM zrAvaka-zrAvikAo ghaNI ochI saMkhyAmAM che. AvI paristhitimAM vratadhArInI sAthe rahevAnI vAta saraLa nathI. have pahelAMnI jema mahollo-zerI, poLa vagerenI vyavasthA rahI nathI. hA, jainonI sosAyaTIo hoya che. jo tame jaina sosAyaTImAM rahetA ho to jaina-AcAronA pAlanamAM saraLatA rahI zake che, sukhaduHkhamAM ekabIjAnAM sahayogI banI zako cho paraMtu A vAta tyAre ja saMbhavita banI zake ke tamArAmAM 5raspara maitrIbhAva hoya, aMdara-aMdara snehabhAva hoya. sAdharmika maitrI Avazyaka che H tamArI bAjumAM sAro sAdharmika parivAra raheto hoya, sAro sadAcArI parivAra hoya, paraMtu jo tame e parivAra sAthe jhaghaDA karatA ho, e parivAranI niMdA karatA ho to e parivAra tamane upayogI nahIM banI zake. tame vratadhArI cho paraMtu jo tamArA hRdayamAM tamArA sAdharmiko pratye maitrIbhAva na hoya, snehabhAva na hoya to tamAruM sAdharmiko sAthe rahevuM nirarthaka che. maitrIbhAva-snehabhAva tyAre ja zakya bane ke jyAre tamAro parivAra koInI ya sAthe jhaghaDo karavo, laDavuM, niMdA karavI vagere pasaMda na karato hoya. maitrIbhAva TakAvI rAkhavA koIka vAra vatteochuM nukasAna paNa sahana karavuM paDe che. prathama to sAro sAdharmika parivAra maLavo ja muzkela che. zuM tame bIjAo mATe sArA parivAra tarIkenuM dRSTAMta prastuta karo cho ? tamArI AjubAju rahetA sAdharmikono khyAla rAkho cho ? temane mATe hitakara vAto vicAro cho ? ke Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana - kayo sAdharmika sukhI che, kayo duHkhI che? - koNa jaina-AcAronuM pAlana kare che ane koNa nathI karatuM? - koNa guNAnurAgI che ane koNa niMdAthI TevAyeluM che? A prakAre jANakArI meLavIne samAna dharmavALA yA samAna vicAro dharAvanArAono eka saMgha sthApIne paramArthanAM kAryo karavAM joIe. je loko dharmavimukha hoya temanI sAthe mitratA keLavIne temane dhamabhimukha karavA joIe. jeo anAcAra tathA durAcAranA mArge che temanI sAthe premabhAva bAMdhIne temane sadAcAranA mArga para lAvavA joIe. eka vAta yAda rAkho ke maitrIbhAva sthApita karyA sivAya tame koIne ya sAcA mArga para lAvI nahIM zako. sabhAmAMthI ame to patita thayelAMnI niMdA karIe chIe, temano tiraskAra karIe chIe ! mahArAjazrI kAraNa ke temanA pratye tamArA ddhayamAM prema nathI, maitrIbhAva nathI. prema haze to niMdA nahIM thAya, maitrI haze to tiraskAra nahIM thAya. eTalA mATe kahuM chuM ke sarva jIvo pratye maitrIbhAva keLavo. sAdharmiko pratye vizeSarUpe premabhAva prasthApita karo. graMthakAra AcAryazrIe samAna dhArmiko sAthe rahevAnuM je mArgadarzana ApyuM che, teno mULa hetu A che: ekabIjAnI jIvanayAtrAmAM sahayogI banavuM. ekabIjAne sahayogI tyAre banI zakazo ke jyAre ekabIjA pratye maitrIbhAva-snehabhAva haze. sAdharmiko sAthe rahIne paNa jo emanI sAthe verabhAva-virodha karazo to sAthe rahevAnuM koI vizeSa mahattva nathI rahetuM. eTalA mATe graMthakAre AgaLanuM sUtra ApyuM che: "vAsaMmetey t sAdharmiko pratye vAtsalya hovuM joIe. "vAtsalya"nA racanAtmaka prakAra batAvatAM TIkAkAra AcAryazrI kahe che : - sAdharmikone potAne ghera nimaMtraNa ApIne temane bhojana karAvavuM. - maLavA Ave to temane pANI vagere ApavuM, mukhavAsa karAvavo. sAdharmika bImAra hoya to tenI pAse javuM, sukhazAtA pUchavI, tenI pAse besavuM. rAtre bImAranI sevAmAM upasthita rahevuM. haoNspiTalamAM javuM, jarUrI hoya to haoNspiTalamAM rahevuM. je sAdharmika duHkhI hoya to tene Arthika sahAya paNa karavI joIe - jo tame sukhI zrAvaka ho to ! Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 A che sAdharmika vAtsalyanA racanAtmaka prakAro. paraMtu enA mULamAM hovo joIe maitrIbhAva. paraspara maitrIbhAva hovo joIe. ekabIjAne tyAM javAAvavAthI, sArI vastuonuM AdAnapradAna karavAthI, bImArImAM ekabIjAnI sevA karavAthI maitrIbhAvamAM vRddhi thAya che. je zatrubhAva hoya to bImArImAM avasarocita sevA karavAthI zatrubhAva TaLI jAya che ane maitrIbhAva jAgRta thaI UThe che. bImArImAM sevA karo : eka nAnakaDA zaheranI ghaTanA che. eka mahollAmAM be jaina-parivAro pAse pAse rahetA hatA. baMne parivAramAM sAro premabhAva hato. ekabIjAnA gharamAM divasa daramiyAna daza vAra AvatA-jatA haze. bhojanamAM paNa koI sArI vastu banAvI hoya to ekabIjAne ghera avazya pahoMcatI. ekabIjAnAM sukhaduHkhanI vAto karatA. tIrthayAtrA karavA jatA to baMne parivAro sAthe jatA; Avo ghaniSTha prema A parivAro vacce hato. paraMtu eka divasa A premanA hajAra TukaDA thaI gayA. eka nAnI sarakhI vAta AgamAM parivartita thaI gaI ! ane prema baLIne rAkha thaI gayo. baMne gharonAM nAnAM nAnAM bALako paNa paraspara laDavA-jhaghaDavA lAgyAM. strIomAM paNa laDAI-jhaghaDA thavA lAgyA. daza varSamAM A prathama laDAI hatI. prathama jhaghaDo hato. vAta rAtre puruSomAM pahoMcI, paraMtu baMne gharanA puruSoe mauna dhAraNa karI lIdhuM. kAraNa ke baMne gharanA puruSoe pahelethI ja nirNaya karI lIdho hato ke : "strIomAM koIka vAra jhaghaDo thaI zake, paraMtu strIonI vAto sAMbhaLIne ApaNe jhaghaDo karavo nathI." zuM tamAre lokone AvI pratijJA levI che? strIono jhaghaDo tamAre vahorI levAno nathI. temanI vAto sAMbhaLI tarata ja jhaghaDavAnuM nathI. jo tame pratijJA lo to 90 TakA jhaghaDA patI jAya ! sabhAmAMthI strInI vAta sAcI hoya to paNa na mAnavI? mahArAjazrI jhaghaDavAnI vAta na mAnavI; sAcI vAta mAnavAno koNa InkAra kare che? sAcI vAta mAnavAnI tatparatA hoya to amArI vAta mAno ne ? ame sAcI vAta karIe chIe ne? jhaghaDo karavAnI vAtathI dUra raho. A baMne gharonA puruSo samajadAra hatA. strIoe emane uzkeravAno prayAsa karyo paraMtu teo zAnta rahyA, paNa be gharono vyavahAra tUTI gayo. bolavAno vyavahAra paNa na rahyo. eka parivAranA mukhya mANasanuM nAma hatuM avanIzabhAI jyAre bIjA parivAranA mukhya mANasanuM nAma hatuM rajanIzabhAI. A baMnenI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana samajadArI hovAthI eka varSa sudhI koI kajiyo na thayo. strIoe paNa jhaghaDo na karyo, kAraNa ke gharamAM varcasva puruSonuM hatuM. gharamAM samajadAra mANasanuM varcasva hoya to ghara kharAbIthI bacI jAya che. pachI samajadAra strI hoya yA puruSa hoya. samajadAra strInuM prabhutva hoya to paNa sAruM che. eka divasanI vAta che. baporano samaya hato. avanIzabhAI potAnA gharamAM ArAma karI rahyA hatA. acAnaka rajanIzabhAInA gharamAMthI strInI cIsa saMbhaLAI. avanIzabhAI UbhA thaI gayA, gharanI bahAra AvyA, to strIno pIDAvAno avAja saMbhaLAyo. temaNe temanI patnIne bolAvIne gaMbhIratApUrvaka kahyuM : "jarA e gharamAM jaIne juo...zuM vAta che ?" eka vAra to patnIe patinI sAme joyuM ane UbhI rahI. avanIzabhAIe kahyuM : "kema UbhI che? tuM nahIM jAya to mAre javuM paDaze, koI strI dardathI pIDAI rahI che." AgaLa avanIzabhAI ane pAchaLa temanI patnI rajanIzabhAIne ghera gayAM. gharamAM ekalI strI hatI - rajanIzabhAInI putravadhU. te sagabhAM hatI ane tenA peTamAM bhayaMkara vedanA thatI hatI. A vedanA prasavanI vedanA hatI. gharamAM anya koI strI-puruSa na hatAM. avanIzabhAIe temanI patnIne kahyuM tuM zobhAnI pAse besa. huM gADI kADhe che. atyAre ja zobhAne haoNspiTalamAM dAkhala karavI paDaze. temaNe potAnI gADI kADhI, zobhAne gADImAM besADI, ghara baMdha karyuM tALuM mAryuM ane traNe jaNAM haoNspiTala pahoMcyAM. zobhAne dAkhala karIne avanIzabhAIe rajanIzabhAIne oNphisamAM phona karyo ane samagra paristhitinI jANa karI. "tame ahIM Avazo tyAM sudhI ame baMne zobhAnI pAse beThAM chIe. koI paNa prakAranI ciMtA karazo nahIM." phona karIne avanIzabhAI khaMDanI bahAra beThA hatA eTalAmAM ja temanI patnIe AvIne samAcAra ApyA ke : "zobhAe putrane janma Apyo che." avanIzabhAI AnaMdita thayA. aDadhA kalAkamAM rajanIzabhAInI gADI haoNspiTale pahoMcI. avanIza dvAra AgaLa UbhA hatA. temaNe rajanIzane samAcAra ApyA ke "zobhAe putrane janma Apyo che ane baMnenI tabiyata sArI che. tamArI bhAbhI zobhAnI pAse beThI che. huM jAuM chuM." rajanIzanI patnI vagere strIo haoNspiTalamAM zobhAnI pAse pahoMcI gaI, paraMtu rajanIze avanIzano hAtha pakaDI lIdho; rajanIzanA moTA putra kozale avanIzanA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga caraNomAM praNAma karyA. pitAputra baMnenI AMkho AMsuthI bharAI gaI. rajanIze kahyuM : "avanIzabhAI, tame amArA upara mahAna upakAra karyo che, tame zobhAnA ane AvanAra bALakanA prANa bacAvyA. tamAro upakAra jiMdagIparyaMta nahIM bhUlIe." avanIza kazuM bolyA vagara UbhA rahyA. - 2 kozala bolyo : "kAkA, jyAM sudhI zobhA ghare nahIM Ave tyAM sudhI ame tamAre tyAM bhojana karIzuM." avanIze kozalane mAthe hAtha pheravatAM kahyuM : "beTA, tAruM ja ghara che......avazya, bhojana ApaNe sAthe besIne ja karIzuM. AthI tArI kAkIne khUba AnaMda Avaze." eTalAmAM rajanIzanI patnI tyAM AvI ane bolI H "zobhA ane bALaka baMne kuzaLa che, tyAre kozale kahyuM : "mA, tuM ahIM rahe, ame badhAM avanIzakAkAne tyAM bhojana karIzuM. tuM bhAbhIne mokalI de." kozalanI mAe avanIzane be hAtha joDIne praNAma karyA ane kahyuM : "bhAI, mane kSamA karI do, mAre lIdhe ja ApaNA be parivAromAM tirADa paDI hatI.......tame tirADa dUra karI.......amArA upara mahAna upakAra karyo....... ame A upakArane kadI ya nahIM bhUlIe." avanIze kahyuM : "bhAbhI, upakAra nathI karyo, mArI putravadhUne bacAvavAno mAro dharma hato........vadhAre kazuM nahIM." baMne. parivAromAM pharIthI maitrI baMdhAI gaI. jinazAsananI sArabhUta vAto : jinazAsanasya sAro jIvadayA nigrahaH kaSAyANAm sAdharmika vAtsalyaM bhaktizca tathA jinendrANAm // 1. jIvadayA, 2. kaSAyono nigraha, 3. sAdharmika vAtsalya ane 4. jinendra bhagavaMtanI bhakti. A cAra vAto jinazAsananI sArabhUta vAto che. jo A cAra vAto jIvanamAM AvI jAya to jIvanamAM jinazAsana AvI jAya che. have A cAra vAto 52 thoDuM vivecana karIza. jIvadayA H prathama vAta batAvI che jIvadayAnI. "dayA" sAmAnyataH duHkhI jIvo pratye batAvavAmAM Ave che. dayAno janma komaLa hRdayamAM thAya che. jo tamAruM hRdaya komaLa haze, mRdu haze to ja dayAno janma thaze. kaThora ane krUra hRdayamAM dayAno janma thato nathI. dayA ane maitrInuM kArya samAna hoya che. 'parahita' karavuM jema maitrInuM kArya che Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana tema dayAnuM paNa kArya che. dayA karavI eTale parahita karavuM. maitrIbhAva rAkhavo eTale ke parahita karavuM. jinazAsananuM sArarUpa prathama tattva che parahita. bIjA jIvonA hitano ja vicAra karavAno che. dravyahita ane bhAvahita - baMne prakAranA hitono vicAra karavAno che. bhUkhyAne bhojana ApavuM, tarasyAne pANI ApavuM, nagnane vastra ApavuM, nirdhanane dhana ApavuM, rogIne auSadha ApavuM - A sarve dravyadayA che. je hiMsaka che tene ahiMsaka banAvavo, je jUThuM bolanAra che tene satyavAdI banAvavo. je corI kare che tene prAmANika ane nItivAna banAvavo, durAcArI che tene sadAcArI banAvavo, parigrahIne aparigrahI banAvavo, krodhIne kSamAvaMta banAvavo, abhimAnIne vinamra banAvavo, mAyAvIne saraLa banAvavo - A sarve bhAvadayA che. A dravyadayA ane bhAvadayA - baMne parahitanA kAryo che. A paramArtha che. A paramArtha jinazAsananuM sArabhUta tattva che. zuM kadI paNa tamArA hRdayamAM bIjA jIvonA hitano, temanA sukha-zAntino vicAra Ave che? "saMsAranA tamAma jIvonuM hita thAo, badhA jIvo sukhI thAo, sarve jIvone zAnti maLo, koInuM paNa ahita na thAo, koI jIva duHkhI na thAo, koIneya azAnti na ho" - AvI saMvedanA zuM pedA thAya che? jo AvI saMvedanA thatI hoya to samajavuM ke tamAruM daya komaLa che, mRdu che. jo tame tamArA ja svArthamAM lIna hazo, potAnA ja vicAromAM DUbelA hazo to paramArthanI dRSTi khUlaze nahIM. svArthanA rAha upara cAlavAthI kaSAyonAM bhUta Dagale ne pagale satAvatAM raheze. kaSAyono nigraha : kaSAyono nigraha karavo e jinazAsananuM bIjuM sArabhUta tattva che. kaSAya-nigraha karavA mATe svArthanuM visarjana karavuM paDaze. jyAM sudhI svArtha raheze, thoDoka paNa svArtha raheze tyAM sudhI kaSAyo dUra thavAnA nathI. kaSAyono nigraha karavA prayatna karavo ja paDaze. kaSAyone kAraNe ja ApaNe kleza, azAMti, udvega ane saMtApa anubhavIe chIe. game teTalI dharmakriyAo karavA chatAM paNa jo kaSAyono nigraha na karyo to zAnti- samatA - samAdhi maLanArI nathI. kaSAyane kAraNe maitrIbhAva paNa tUTI jAya che. kaSAyanigraha karanAro manuSya ja maitrIbhAvane akhaMDa rAkhI zake che. sabhAmAMthI kaSAyono nigraha karavo khUba muzkela lAge che. kaSAyo vadhatA rahe Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 bhAga 2 mahArAjazrI nirAza thavAnuM nathI. kaSAyono nigraha karavAno saMkalpa karo. "mAre kaSAyo ghaTADavA ja che." Avo saMkalpa karIne kaSAyo ghaTADavAnI yojanA banAvo. yojanAnuM svarUpa batAvuM chuM : sarva prathama tame evI vAtonI noMdha karo ke kevI kevI vAtomAM tamane krodha Ave che. kevI kevI vAtomAM abhimAna Ave che. kyAre kyAre mAyA-kapaTa karavAnI icchA thAya che. kyAre lobha UchaLe che. - A noMdhane AdhAre vicAra karo ke tame kyAM kyAM krodha, abhimAna, mAyA ane lobhathI bacI zako ema cho. kyAM kyAM krodhAdi TALI zako ema cho. tamane lAge ke "AvA AvA saMjogomAM krodha vagerethI bacI zakato nathI" to enI noMdha karo. mane krodha Avaze to huM bIje divase mIThA vagaranuM bhojana karIza, vadhAre pramANamAM krodha Avaze to bIje divase upavAsa karIza athavA so rUpiyA anukaMpA-dAna ApIza.' A rIte jAte ja daMDano svIkAra karavo. A rIte abhimAna thatAM, mAyA-kapaTa thatAM, lobha thatAM svayaM daMDano svIkAra karavo. evAM pustako vAMcavAM ke je vAMcavAthI kaSAyo pratye tiraskAra utpanna thAya. kaSAya karavAnAM kaTu pariNAmonuM jJAna thAya ane kSamA-namratA-saraLatAnirlobhatAnuM jJAna thAya. krodhI, abhimAnI, mAyAvI ane lobhIne mitra na banAvavo. jo mitra hoya to tyajI devo. AvA krodhI vagere loko pAse besavuM nahIM. vadhAre vAtilApa na karavo. dveSa-IrSA-ghRNA-tiraskAra, abhimAna, kapaTa, lobhane vadhAranArAM pikcaro na jovAM. kaSAyo para vijaya meLavavo hoya to sinemA-nATaka jovAM baMdha karavAM. game tema karIne kaSAyo para kAbU meLavavo joIe. kaSAyono nigraha karavo jinazAsanano sAra che. sAdharmika vAtsalya H jema kaSAya-nigraha sArabhUta tattva che tevI rIte sAdharmika vAtsalya paNa sArabhUta tattva che. "vAtsalya"nA prakAro tamane batAvyA che. sarva prathama to sAdharmiko pratye maitrIbhAva hovo ati Avazyaka che. maitrIbhAva haze to ja sAcuM vAtsalya hRdayamAM utpanna thaI zakaze. koI paNa sAdharmika pratye dveSa-tiraskAra-ghRNA karavI nahIM. tame Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAvakajIvana nathI karatAne? sabhAmAMthI khUba karIe chIe. dveSa karIe chIe, jhaghaDIe chIe. mahArAjazrI H to pachI sAdharmika vAtsalyano dharma tame nathI karI zakatA. je kaSAya-nigraha nathI karI zakato te sAdharmika maitrI paNa nathI karI zakato. maitrI vagara vAtsalya na hoI zake. sAdharmika vAtsalyamAM viveka Avazyaka eka vAta yAda rAkho ke jema upavAsa vagere tapazcaryA karavI e dharma che evI rIte sAdharmika vAtsalya paNa dharma che - eka viziSTa dharmakriyA che. paraMtu AjakAla tame loko sAdhamika vAtsalyane jamaNavAra samajavA lAgyA cho. "svAmivAtsalya" kaho ke "sAdharmika vAtsalya' kaho - eka ja che. sAdharmika vAtsalyanI kriyA moTe bhAge tamAma jainasaMghomAM thAya che, paraMtu bhAvanA mRtaprAyaH thaI gaI che. viveka to rahyo ja nathI. huM tamane keTalAka savAlo pUchuM chuM; javAba Apo? 1. zuM tame svAmivAtsalyane divase jinapUjA karo cho ? 2. zuM e divase tame brahmacaryanuM pAlana karo cho? 3. zuM te divase tame gurusevA karo cho ? 4. zuM e divase duHkhI jIvo mATe anukaMpA-dAna Apo cho ? 5. zuM svAmivAtsalyamAM bhojana karatI vakhate mauna rAkho cho ? 6. khAtAM khAtAM bolatA to nathIne ? 7. koInI sAthe jhaghaDo to nathI karatAne? 8. eMThuM to nathI mUkatAne ? - jo tame A ATha vAtonuM pAlana karatA hazo to tamAruM sAdharmika vAtsalya zreSTha prakAranuM kahI zakAze. - ochAmAM ochI traNa vAtonuM pAlana karatA hazo to tamAruM sAdharmika vAtsalya ThIka-ThIka kahI zakAze. - ane traNathI vadhAre, paNa AThathI ochI vAtonuM pAlana karatA hazo to tamAruM sAdharmika vAtsalya madhyama prakAranuM kahI zakAze. tame vicAro. sAdharmikonI sevAbhakti maitrIbhAvathI karavI. jinendrapUjA : jinazAsananuM cothuM sArabhUta tattva che jinendrapU. jinezvara bhagavaMtonuM darzana Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 11 ane pUjana pratidina karavuM joIe. jo temanuM smaraNa rdayamAM niraMtara cAlatuM haze to temanAM darzana-pUjananI bhAvanA sahajatAthI thaze. paramAtmAnuM smaraNa ddhayamAM tyAre ja Ave ke jyAre paramAtmA pratye prIti hoya. keTalAka jIvone pUrvajanmanA saMskArone lIdhe paramAtmA pratye sahajatAthI prema hoya che, to keTalAka jIvone prema bAMdhavo paDe che. premano navo saMbaMdha bAMdhavo paDe che. prema thaI gayo ke smaraNa thAya ja. smaraNa thatuM raheze to darzananI IcchA jAgatI raheze. darzananI sAthe sparzananI IcchA jAgRta thaze ja. sparzanano artha che pUjana. tamAruM pUjana vidhipUrvaka ane bhAvapUrvaka thaze. prathama kAma karo paramAtmA sAthe prema karavAnuM. upasaMhAra : sAdhamiko sAthe rahevAthI A tamAma vAto saraLatAthI banI zake che. tamArI AsapAsa rahenArAo dararoja UThatAMnI sAthe ja maMdire jAya che, to tame paNa maMdira jazo. e loko pratidina pUjA kare che, to tame paNa pUjA karavA jazo. athavA tame dararoja maMdira jatA ho, darzana-pUjana karatA ho to tamane joIne tamArI AjubAjunA loko maMdira javA mAMDaze. tame jo sAdharmikonI bhAvathI bhakti karatA hazo to te loko paNa karaze. tame dIna-duHkhI lokone vastra-bhojana vagere ApatA hazo to teo paNa ApavA lAgaze. jo tame sAdharmikonI ApattimAM sahayogI banazo, Apatti dUra karavAmAM sahAyaka banazo to te sAdharmiko paNa bIjAnA duHkhamAM sahayogI banavAnI preraNA pAmaze. tamAre "sAdharmika vAtsalyanA dharmamAM AlaMbana banavAnuM che. banazone? tame loko mArI pAse Avo cho, dharmano upadeza sAMbhaLo cho, dharmatattva samajo cho, to tamAre bIjA loko mATe AlaMbanarUpa banavuM ja joIe. je loko pramAdane kAraNe yA anya kAraNothI dharmaguruo pAse jaI zakatA nathI, sadharmanI vAto sAMbhaLI zakatA nathI, jeo svArthamAM aTavAI paDyA che, te sarvenA tamAre sahayogI banavAnuM che. samajI levuM ke sAdharmika bhakti e paramAtmAnI bhakti che, kAraNa ke paramAtmAnA zAsanane vahana karanAra sAdharmika che. paramAtmAnI jaya pokAranAra sAdharmika che. samaya AvatAM dharmanI rakSA mATe prANa ApanAra-prANanI Ahuti ApanAra sAdharmika che. eTalA mATe graMthakAra maharSi kahe che : sAdharmiko pratye maitrIbhAva rAkhavo. avasara pramANe temano Adara-satkAra karavo. ahiMsaka ane dayApradhAna samAjanI sAthe rahevAthI pArivArika surakSA paNa thAya Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAvakajIvana che. mArAmArI ane humalA jevAM aniSTo prAyaH ochAM thAya che. jIvanavyavahAramAM nyAya-nIti ane prAmANikatAnuM pAlana saraLa bane che. A dRSTie ahiMsaka ane dayApradhAna jainasamAja sAthe rahevuM anya jAtinA loko paNa pasaMda kare che. zAntipriya ane ahiMsAmAM zraddhA rAkhanAra bIjA hinduo paNa jaina sosAyaTIomAM makAna levuM pasaMda kare che. eTalA mATe banI zake to sAdharmiko sAthe rahevuM ane temanI sAthe maitrIbhAva rAkhIne vAtsalya karatA rahevuM. Aje, basa ATaluM ja. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 25 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmIbaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhastha jIvanano vizeSa dharma batAvyo che. bAra vratamaya vizeSa dharma batAvIne vizeSa dharmanuM pAlana karanArAM zrAvaka-zrAvikAonI dinacaryA kevI hoI joIe, e viSayamAM vizada - spaSTa mArgadarzana ApyuM che. "samAna dhArmika lokonI AsapAsa rahevuM joIe ane e sAdharmikonuM vAtsalya karavuM joIe." eTaluM mArgadarzana ApyA pachI teozrI kahe che H dharmacintayA svapanam / dharmabhAvanAnuM ciMtana karatAM karatAM nidrAdhIna thavuM joIe. sUtI vakhate dharmIcaMtana karavuM H jo tame sUtI vakhate zubha bhAvanAomAM hazo to tamArI saMpUrNa rAtri zubha bhAvanAomAM vyatIta thaze. nidrA pUrve je bhAva hoya che, eTale ke je bhAvanI sAthe tame nidrAdhIna thAo cho te ja bhAva nidrAmAM paNa rahe che. TIkAkAra AcAryazrIe kahyuM che : zubha bhAvanA supto hi tAvantaM kAlamavasthitaH zubhaH pariNAma eva namayate / jo rAtrine zubha banAvavI hoya to dharmaciMtana karatAM karatAM sUvAnI Teva pADo; enAthI aneka lAbha thAya che H 1. kharAba - azubha svapra nathI AvatAM. 2. satata puNyabaMdha thAya che. 3. nidrAmAM ja AyuSya pUrNa thaI jAya to sadgati ja prApta thAya che. 4. zAnta nidrA Ave che. pahelo lAbha keTalo mahattvapUrNa che ! keTalAya lokone khUba kharAba svapra Ave che. teo svapramAM raDe che, Dare che, khUba ja parezAna thAya che. AvA loko jo zubha bhAvanAo bhAvIne sUI jAya to A herAnagatithI mukta thaI jAya. bIjo lAbha to mahAna che ja. rAtabhara zubha - dhArmika bhAvanA cAlatI rahe che, enAthI satata puNyakarmano baMdha thato rahe che. nidrAmAM puNyakarmano baMdha ! prayatna karyA vagara puNyakarma upArjana thAya che ! trIjo lAbha paNa asAdhAraNa che. keTalAya loko nidrAmAM zvAsa toDI de che. marI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrAvakajIvana jAya che. jo dharmabhAvanA bhAvatAM bhAvatAM sUI gayo hoya to teno AtmA sadgati pAme che. AtmA durgAMtathI bacI jAya che. cotho viziSTa lAbha che - zAnta nidrA pAmavAno. jene anidrAno roga hoya, eTale ke nidrA AvatI na hoya tene dharmabhAvanA bhAvatAM sahajatAthI nidrA AvI jAya che. kAraNa ke dharmIcaMtana karavAthI manamAM ciMtA rahetI nathI. mana ciMtAmukta thaI jAya che. kaSAyothI paNa mana mukta thaI jAya che. eTale nidrA AvI jAya che. sabhAmAMthI : dharmIcaMtana karavAno samaya ja na maLato hoya, pathArImAM paDatAMnI sAthe ja nidrA AvI jatI hoya to zuM karavuM joIe ? mahArAjazrI : zrI navakAranuM smaraNa karatAM karatAM sUI jAo. eka..... be.....traNa.......jeTalA navakAra gaNI zako, japatA raho. japatAM japatAM sUI jAo ! jene UMgha na AvatI hoya teNe dharmIcaMtana karatA rahevuM. dharmacaMtana kevI rIte karavuM ? : dharmaciMtana bhinnabhinna prakAre thaI zake che. "dharmabaMdunA TIkAkAra AcAryadeve brahmacArI mahApuruSonuM smaraNa karavAno nirdeza karyo che. dhanyAste bandanIyAste taitrailokayaM pavitritam / yaireSa bhuvanaklezI kAmamallo vinirjitaH // 'jeNe traNe bhuvanone parezAna karyAM che tevA kAmamallane jemaNe jItyo che, tevA mahApuruSo dhanya che, te mahApuruSo vaMdanIya che. AvA mahApuruSothI triloka pavitra che.' A rIte brahmacArI mahApuruSonI puNyasmRti karavI joIe. paraMtu tamArA manamAM brahmacaryanuM mahattva haze to ja A prakAre brahmacArI mahApuruSonI smRti thatI raheze. brahmacaryanuM mUlya tamArA manamAM sthApita thaze to tamAro potAno paNa Adarza brahmacaryapAlana thaze. "huM kyAre brahmacaryanA pAlanamAM samartha banIza ? kyAre huM viSayavAsanA upara vijaya pAmIza ?" AvI bhAvanA tamArA manamAM che ? viSayabhoga pratye napharata pedA thaI che ? viSaya-bhoga bhogavatAM paNa viSayathI nivRtta thavAnI icchA pedA thaI che ? vicArajo, gaMbhIratAthI vicArajo. vaiSayika sukha pratye viraktino bhAva utpanna thavo khUba jarUrI che. ane e bhAva jAgRta karavA mATe brahmacArI mahApuruSo pratye AdarabhAva-pUjyabhAva hovo e eka upAya che. cAra saMjJAomAM maithunasaMjJA manuSyamAM prabaLa hoya che. e saMjJA upara vijaya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 15 meLavavo e AsAna kAma to nathI. moTA moTA tapasvIone paNa A vAsanA satAve che. moTA moTA yogI puruSone paNa te parezAna kare che. chatAM paNa azakya vAta nathI. kAmavAsanA para vijaya pAmavAnI bhAvanA jAgavI joIe. ane A rIte pratidina sUtA pahelAM brahmacArI mahApuruSonuM puNyasmaraNa karatA rahevuM joIe. e mahApuruSonI alaukika kRpAthI koIka kALe tame brahmacaryanuM pAlana karavAmAM samartha banI jazo. A rIte bIjuM paNa dharmaciMtana batAvyuM che. tIrthonuM bhAvaciMtana karavuM? tIthanuM dharmaciMtana karavuM. yati dinacaya" nAmanA graMthamAM AcAryazrI bhAvadevasUrijIe lakhyuM che : naMdIsara aThThAvaya sittuMjaya ujjayaMta sammeyaM / pamuhAI titthAI baMde'haM paramabhatti0 // 144 // naMdIzvara, aSTApada, zatruMjaya giranAra ane sameta zikhara vagere tIthane huM parama bhaktithI vaMdanA karuM chuM.' ahIM AcAryadeve je tIthonAM nAma ApyAM che, temAMthI prathama be tIthI ApaNAmAMthI koIe joyAM nathI. naMdIzvara ane aSTApada tIrtha ApaNe joyAM nathI. naMdIzvara dUra che, aSTApada adrazya che ! chatAM paNa zAstromAM baMne tIrthonuM varNana vAMcavA maLe che. tamAre A tIrthonuM varNana jANavuM che? prathama naMdIzvara tIrthanuM varNana karuM chuM. naMdIzvara tIrtha : naMdIzvara tIrtha naMdIzvara dvIpa upara AveluM che. bhArata eTale ApaNe jaMbUdvIpamAM chIe. ApaNo dvIpa jaMbUdIpa kahevAya che. jaMbUdIpa eka lAkha yojana vistAravALo jebUdvIpanI cAre kora "lavaNa samudra Avelo che. teno vistAra be lAkha yojanano che. enI pachI dhAtakIkhaMDa Avelo che. te cAra lAkha yojana vistAravALo che. dhAtakIkhaMDanI cAre tarapha kAlodadhi samudra che. te ATha lAkha yojana vistAravALo che. tenI cAre bAjupuSkaravara dvIpa Avelo che. te soLa lAkha yojanAno che. puSkaravAra dviIpanI cAre bAju 32 lAkha yojanAnA vistAravALo puSkaravAra samudra Avelo che. tenI pachI vAruNI dvIpa, je 64 lAkha yojanAnA vistAravALo che. tenI cAre bAju vAruNI samudra che, je 128 lAkha yojanAno che. tenI pachI sIradvIpa, je 25 lAkha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrAvakajIvana yojananA vistAravALo che. tenI cAre bAju kSIravara samudra che, je 412 yojana vistRta che. tenI pachI vRtavara dvIpa, je824 lAkha yojana vistRta che. tenI cAre bAju vRtavara samudra che, je 1648 lAkha yojana vistRta che. tenI pachI IkSadvIpa che, je 3296 lAkha yojana vistRta che. tenI cAre kora Isu samudra che, je 592 lAkha yojana vistRta che. AnI pachI naMdIzvara dvIpa Avelo che. te dvIpa 13,184 lAkha yojananA vistArano che. eTale eno gherAvo 1,63,84,00,000 yojanAno che.. A naMdIzvara dvIpanA madhyamAM cAre dizAomAM cAra "aMjanagiri nAmanA parvato che. pUrva dizAmAM "devaramaNa" nAmano aMjanagiri che. dakSiNamAM "nityodyota" nAmano aMjanagiri che. pazcimamAM "svayaMprabha" nAmano ane uttaramAM "ramaNIya" nAmano aMjanagiri che. A cAre parvato upara eka-eka vizALa maMdira che. cAra aMjanagirinI cAre dizAomAM eka-eka lAkha yojana dUra cAra-cAra vAvaDIo che eTale ke 16 vAvaDIo che. dareka vAvaDInI vacce eka-eka pahADa che. "dadhimukha' nAmanA 16 pahADa che. dareka pahADa upara 1-1 jinamaMdira che. - cAra aMjanagirinAM cAra jinamaMdiro ane 16 dadhimukha pahADo upara 16 jinamaMdiro, kula 20 jinamaMdiro che. A jinamaMdiro cAra daravAjAvALAM hoya che. 100 yojana lAMbA, 50 yojana pahoLA ane 72 yojana UMcAM hoya che. naMdIzvara dvIpanI cAra vidizAomAM cAra "ratikara nAmanA pahADo che. A cAra pahADo upara cAra jinacaitya che. A pahADa 10,000 yojana lAMbA ane 10,000 yojana pahoLA hoya che. 1000 yojana UMcA ane 250 yojana UMDA hoya che. A rIte naMdIzvara dvIpanI upara 24 jinacaityo che. bIjI mAnyatA anusAra naMdIzvara dvIpa upara para jinacaityo che. A naMdIzvara tIrtha, vizeSa rUpe devonuM tIrtha che. devalokanAM deva-devIo tyAM Ave che ane paramAtmAnI bhakti kare che. vidyAdhara manuSyo paNa tyAM Ave che. ApaNe tyAM jaI zakatA nathI, paraMtu mAnasika yAtrA karI zakIe chIe ! kalpanAthI tyAM javuM, mAnasayAtrA khUba mahattva dharAve che. aSTApada tIrtha : bIjI mAnasayAtrA karavAnI che aApada tIrthanI. keTalAMka varSothI A tIrtha adrazya che. paraMtu bhagavAna mahAvIranA samayamAM zrI gautamasvAmI page cAlIne aSTApada tIrthanI taLeTImAM gayA hatA ane sUryakiraNo pakaDIne pahADa upara gayA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 hatA. A vAta aneka graMthomAM Ave che. enA uparathI spaSTa thAya che ke A tIrtha magadha dezabihAra)nI AjubAjumAM hovuM joIe. bhagavAna RSabhadeva paNa temano nivaNi kALa ane nirvANa bhUmine jANIne ayodhyAthI vihAra karIne aSTApada parvata upara gayA hatA. A vAta uparathI e anumAna puSTa thAya che ke aSTApada magadha dezanI pAse ayodhyAnI najIka hovuM joIe. magadha ane ayodhyAnI pAse atyAre to himAlaya che! bIjo koI 32 gAuM UMco parvata e pradezamAM nathI. bhagavAna RSabhadevanuM nivaNa aSTApada parvata upara thayuM. temanA putra bharata cakravartIe pitA ane paramAtmAnI smRtimAM tyAM "siMhaniSadyA" nAmano ati bhavya prAsAda (cetya) banAvyo. suvarNanuM maMdira banAvyuM. temAM bhagavAna RSabhadevathI mAMDIne bhagavAna mahAvIra svAmI sudhInA 24 tIrthakara bhagavaMtonI ratnamaya pratimAo banAvIne sthApita karI. pratyeka tIrthaMkaranA dehamAna - Hight and body * nA pramANavALI pratimAo banAvaDAvI ane cAra dizAmAM pratimAo sthApita karAvI. - pUrva dizAmAM RSabhadeva ane ajitanAthanI be pratimAo. - dakSiNa dizAmAM saMbhavanAtha, abhinaMdana, sumatinAtha ane paprabhanI cAra pratimAo. - pazcima dizAmAM supArzvanAtha, caMdraprabha, suvidhinAtha, zitalanAtha, zreyAMsanAtha, vAsupUjya, vimalanAtha ane anaMtanAthanI ATha pratimAo ane uttara dizAmAM dharmanAtha, zAMtinAtha, kuMthunAtha, aranAtha, mallInAtha, munisuvrata, naminAtha, nemanAtha, pArzvanAtha ane mahAvIra svAmInI daza pratimAo sthApita karI. tamAre lokoe aSTApada tIrthanI A prakAre kalpanA karavI. kalpanA karIne 24 tIrthakara bhagavaMtonAM darzana-vaMdana karavAM. vizeSa rUpe bhagavAna RSabhadevanI stutiprArthanA karavI. kAraNa ke A RSabhadeva bhagavAnanI nivaNi bhUmi che-kalyANaka bhUmi che. khUba ja pavitra ane prabhAvaka bhUmi che. manathI-hmayathI e bhUminI sparzanA karavI. zatruMjaya tIrthane bhAvavaMdanA karavIH AnA pachI zatruMjaya tIrthanI bhAvavaMdanA karavAnI che. tame lokoe saurASTramAM AvelA A tIrthanI yAtrA to karI che ne? pAlItANA gayA cho ne? jo na gayA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAvakajIvana ho to eka vAra avazya jaIne zatruMjaya tIrthanI yAtrA karajo. zatruMjaya parvata upara bAhya sauMdarya jovAnuM nathI; tenI aMdaranI pavitratAne sparzavAnI che. A pavitra parvata upara anaMta anaMta AtmAoe potAnA karmanAM baMdhano toDyAM che ane teo siddha banyA che. A parvatano eka-eka kAMkaro e siddha AtmAonA sparzathI pavitra banelo che. jo yAtrA karI haze to e tIrthanI smRti Avaze. taLeTInAM maMdironAM darzanavaMdana ane pUjana karIne yAtrAno prAraMbha karavo. pahADa caDatI vakhate A pahADa upara koNa koNa mahApuruSo mokSe gayA che - temane yAda karavA, kayA kayA mahApuruSoe A girirAja upara maMdironuM nirmANa karyuM, jirNoddhAra karyo, temane yAda karavA. kayA kayA mahApuruSoe A tIrthanI rakSA karI, rakSA karatAM karatAM potAnA prANa arpaNa karyA, temane yAda karavA. u52 pahoMcIne bhagavAna zAntinAthanAM darzana-pUjana karIne bhagavAna RSabhadevanA darabAramAM pahoMcI javuM. traNa pradakSiNA ApavI. traNa vAra praNAma karIne havibhora citte bhagavAnanAM darzana karavAM. stuti karavI. aSTaprakArI pUjA karavI. pachI bhAvapUjA karavI. paramAtmAmAM lIna banI stavana karavuM. paramAtmAnI bhavya mUrti sAme potAnI AMkhothI trATaka ka2vuM. dravyapUjA ane bhAvapUjA karIne maMdiranI bahAra AvavuM. AsapAsanAM maMdiromAM darzana-pUjana karIne "rAyaNavRkSa" nIce jaIne bhagavAna zrI RSabhadevanAM caraNomAM zira jhukAvavuM, pUjana karavuM. enI pachI nau TUMkamAM jaIne eka-eka bhavya maMdira, eka-eka nayana manohara mUrtinAM darzana-vaMdana karatA javuM. navaTUMkanI yAtrA pUrNa karIne "gheTInI pAga" pahoMcavAnuM che. tyAM jinamaMdiramAM jaIne darzana-pUjana karavAM ane girirAjane praNAma karIne nIce UtaravAnuM. dharmazALAmAM pahoMcIne sAdhu-sAdhvIone supAtra dAna ApavAnuM che, sAdharmika bhakti karavAnI che ane pachI bhojana ka2vAnuM che ! abhakSyano tyAga ane rAtribhojanano paNa tyAga karavAno che. bhAvayAtrA thaIne ! da22oja sUtA pahelAM AvI bhAvayAtrA karatA raho. giranAra tIrthanI yAtrA karo H kalpanAthI pAlItANAthI jUnAgaDha pahoMcavAmAM vAra nahIM lAge ! eka kSaNamAM jUnAgaDha pahoMcI, zarIra zuddha karIne, zuddha vastro dhAraNa karIne giranAra parvata upara caDavAno prAraMbha karo. jo tame A tIrthano itihAsa vAMcyo haze to aneka romAMcaka Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 19 vAto tamArA manamAM ghUmavA lAgaze. ochAmAM ochAM bhagavAna nemanAthanAM traNa kalyANako to yAda karavAM ja. - bhagavAna nemanAthe A parvata upara dIkSA lIdhI hatI. - bhagavAna nemanAthane A parvata upara kevaLajJAna utpanna thayuM hatuM. - bhagavAna nemanAthanuM nivaNa paNa A parvata upara thayuM hatuM. - bhagavAna nemanAthanI vAgdattA rAjImatIe A parvata upara AvIne bhagavAnanI pAse dIkSA grahaNa karI hatI. A parvata upara karoDo devatAo UtarI AvatA hatA, samavasaraNa racatA hatA. bhagavAne ahIM dharmatIrthanI sthApanA karI hatI. caturvidha saMghanI racanA karI hatI. jJAnanI gaMgA vahevaDAvI hatI ! A parvatanI eka guphAmAM sAdhvI rAjImatI ane mahAzramaNa rathanemino romAMcaka saMvAda thayo hato. sAdhvIe sAdhunI kAmavAsanAne nirmULa karIne sAdhune patananA gartamAM paDato bacAvyo hato. A badhI vAto yAda karatA karatA parvata upara pahoMcI jazo. tyAM dhavala maMdiranAM unnata zikharo upara laherAtI dhajAonAM darzana thatAM ja "namo jiNANa" bolIne praNAma karavA. bhagavAna nemanAthanA maMdiramAM jaIne zyAma varNanI jinapratimAnAM darzana-pUjana karavAM. bhagavadbhaktithI gadagadita thavuM. anya jinamaMdiromAM jaIne eke-eka jinapratimAnAM darzana-vaMdana karavAM. A rIte giranAra tIrthanI bhAvayAtrA karIne, kalpanAnA yAnamAM besIne sameta zikhara pahoMcI javuM. saurASTrathI sIdhA ja bihAra pahoMcI javAnuM che! sameta zikhara tIrthanI sparzanA karavI ? - bihAramAM sameta zikharano vizALakAya parvata Avelo che. A paNa siddhakSetra che. tamArAmAMthI keTalAke to A tIrthanI yAtrA karI haze! pUrvadizanA tIrthonI yAtrAo AjakAla 40 varSathI vadhI che ! ghaNA yAtrA-pravAso, saMghayAtrAo Ayojita thAya che. A parvata upara 20 tIrthaMkara bhagavaMto nirvANa pAmyA hatA. A nivaNi bhUmi che. ahIM aneka munivaroe anazana grahaNa karIne mukti prApta karI hatI. 24 tIrthakaromAMthI bhagavAna RSabhadevanuM nivaNa aSTApada parvata para thayuM hatuM. bhagavAna vAsupUjyanuM nivaNa caMpAnagarImAM thayuM hatuM. bhagavAna nemanAthanuM nirvANa giranAra parvata upara jyAre bhagavAna mahAvIranuM nirvANa pAvApurImAM thayuM hatuM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrAvakajIvana A parvata upara caDatAM caDatAM 20 tIrthakara bhagavaMtonAM jIvanacaritrono vicAra karavo. 24 tIrthakaronAM jIvanacaritro jANo cho ne? na jANatA ho to vAMcI levAM. triSaSTizalAkA puruSacaritrano gujarAtI anuvAda chapAI gayo che. prAyaH hindImAM paNa chapAyo che - meLavIne avazya vAMcI levo. sameta zikhara upara sau prathama bhagavAna pArzvanAthanA maMdiramAM javuM. bhagavAna pArzvanAthanAM darzana-pUjana-stavana karIne AtmAne nirmaLa karavo. e pachI jyAM jyAM anya tIrthaMkara bhagavaMtonI caraNapAdukAo sthApita che tyAM jaIne darzana-pUjana karavAM. e sarve tIrthaMkaronI stuti bolavI. 24 tIrthakaronI 24 stutio AvaDe che? yAda karI levI joIe. gujarAtI ane hindI baMne bhASAomAM stutio chapAI che. tamane lokone saMskRta ane prAkRta to AvaDatuM nathI. e bhASAomAM aneka stutio racAI che, paraMtu arthajJAna vagara stuti bolavAthI koI lAbha thato nathI. A rIte sameta zikharanI yAtrA karavI joIe - bhAvathI, manathI. anya tIrthonuM ya smaraNa karI levuM H zaMkhezvara, Abu, rANakapura, hastinApura, pAvApurI, rAjagRhI vagere anya tIrthonI paNa mAnasayAtrA karI levI joIe. tame je tIthanI yAtrA karI hoya te tamAma tIthanI smRti tAjI karIne tathadhipati bhagavaMtonAM darzana-vaMdana karI levAM joIe. tIrthakarone vaMdanA karavI ? tIrthanaMdanA pachI tIrthakara bhagavaMtone bhAvavaMdanA karavI joIe. - Urdhvaloka, adholoka ane madhyalokamAM AvelAM jinacaityone huM vaMduM chuM. - e jinacaityomAM AvelI sarva jinapratimAone vaMdana karuM chuM. - "mahAvideha" kSetramAM vicaratA 20 tIrthaMkara bhagavaMtone vaMdana karuM chuM. - jebUdvIpanA mahAvidehamAM viharamAna sImaMdhara svAmI, yugamaMdhara svAmI, bAhu svAmI ane subAhu svAmIne vaMdana karuM chuM. ghAtakIkhaMDanA mahAvidehamAM viharamAna ATha tIrthakara bhagavaMta sujAta, svayaMprabhu, RSabhAnana, anaMtavIrya, sUraprabha zrIvizALa, zrI vajadhara ane zrI caMdrAnanane vaMdana karuM chuM. - puSkaravara dvIpanA mahAvidehamAM viharamAna ATha tIrthakara bhagavaMta zrI caMdrabAhu Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 bhAga - 2 zrI bhujaMgama svAmI, zrI Izvara, zrI nemiprabhu, zrI vIrasena, zrI mahAbhadra, zrI devayazA ane ajitavIryane vaMdana karuM chuM. jo kalpanA karI zako to samavasaraNamAM besIne dezanA ApatA tIrthakarone vaMdanA karavI. muni-zreSThonuM smaraNa karavuM? - bhagavAna RSabhadevanA prathama ziSya zrI puMDarIka svAmIne namana karuM chuM. - bhagavAna RSabhadevanA prathama putra zrI bharata kevalIne vaMdana karuM chuM. - bhagavAna RSabhadevanA dvitIya putra zrI bAhubalI kevalIne huM namana karuM chuM. - sanakumAra rAjarSine namana karuM chuM. - bhagavAna mahAvIra svAmInA prathama ziSya gautama svAmIne namana karuM chuM. - zrI prasannacaMdra rAjarSine namana karuM chuM. - zrI dazArNabhadra rAjarSine namana karuM chuM. - zrI gajasukumAla munine, zrI metArya munine, zrI zAlibhadra munine, zrI dRDhakumAra munine, zrI dhannA aNagArane, zrI cilAtIputramunine, zrI udayana rAjarSine vaMdana karuM chuM. zrI jaMbUsvAmIne, zrI sudarzana munine, zrI sthUlabhadra munine, zrI ayavaMtI sukumAla munine ane zrI vajasvAmI muni vagere munivarone namana karuM chuM. A rIte munivaronuM puNyasmaraNa karavuM joIe. A vaMdana-smaraNa karyA pachI "adhikaraNonI AlocanA" karavI joIe. adhikaraNAno tyAga karIne sUvuM: A prakAre ciMtana karavuM ke gata janmomAM upArjita karelAM kAma, krodha, mAna-mAyA ane lobharUpa je adhikaraNo che, jemano meM bhAvathI tyAga kayo nathI, te adhikaraNono huM tyAga karuM chuM. dehanA pramAdathI, nidrAnA pramAdathI je adhikaraNo (karmabaMdhanA hetu) pedA thatAM hoya che, temano paNa tyAga karuM chuM. AtmAnI sAthe aneka janmothI kaSAyonI paraMparA cAlatI Ave che, te A prakAranA ciMtanathI tUTI jAya che. kaSAyonI tIvratA ochI thaI jAya che. trividha pApa vyApArano tyAga karo : kaSAyonI Aga zAnta thAya tenI sAthe mana-vacana-kAyAnI dharmaviruddha pravRttinuM micchAmi dukkaDuM ApavuM joIe. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 je koI dharmavaruddha mananA vicAro karyA hoya, je koI dharmavaruddha vacana bolyA hoIe, - - je koI dharmavarudgha zarIranI pravRtti karI hoya...te mithyA thAo..........te mithyA thAo......huM micchAmi dukkaDaM ApuM chuM. pharIthI mArA jIvanamAM dharmavaruddha mana-vacana-kAyAnI pravRtti na thAo - evI huM bhAvanA rAkhuM chuM. "yaMti dinacaryA" nAmanA graMthamAM A vAta kahevAmAM AvI che H jo me dhammaviruddho jAo maNa vayaNa - kAyavAvAro / micchAmi dukkaDaM tassa puNaravi mA huA pAvamaI // cAra zaraNano svIkAra karavo. arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, zrAvakajIvana kevalIpannattaM dhammaM saraNaM pavajjAmi / huM arihaMta paramAtmAnuM zaraNa svIkAruM chuM. huM siddha bhagavaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM. huM sAdhupuruSonuM zaraNa svIkAruM chuM. huM sarvajJa-praNita dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM. "ApaNe A cAra parama tattvonuM zaraNa svIkArIe to te cAre tattvo ApaNI rakSA kare che; ApaNane sahAya kare che." cAra zaraNa svIkAryA pachI ApaNe sarvatra zubha.....prazasta....ane suMdaranI kalpanA karavAnI. sarvatra prasannatA che ! 'sarva zukano prazasta che. sau svajano, sarva graho ane sarva nakSatro mArA upara prasanna che. traNa bhuvanonA hitakArI jinezvara bhagavaMta mArA hRdayamAM che.' keTalI sarasa vAta karI che ? sUtI samaye azubhanI, amaMgaLanI ane udveganI kalpanAo na karavI. zubhanI, maMgaLanI ane prasannatAnI kalpanA-bhAvanAo ka2vI. "mArA tamAma svajano mArA upara prasanna che," A bhAvanAthI tame tamArA parivAramAM prasannatApUrNa vAtAvaraNa nirmANa karI zakazo. bhale vyavahAramAM teo tamArAthI saMtuSTa na paNa hoya, tamArA pratye nArAja hoya chatAM paNa vicAratA raho ke "mArAM sarva svajano mArA pratye prasanna che." Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 23 "sarva graho ane nakSatro mArA pratye prasanna che." A bhAvanA jo prabaLa banI jAya to pratikULa graha-nakSatro paNa tamAre mATe AzIrvAda rUpa banI jaI zake che. badhA graho mArI viruddha che." e rIte vicArIne raDavAthI, graho pratye tiraskAranI bhAvanA bhAvavAthI te anukULa thatA nathI. bhale zanigrahanI mahAdazA cAlatI hoya, paNa tame vicAro ke "sarva graho mArA upara prasanna che.......prasanna che......prasanna "mArA dayamAM traNa bhuvananA hitakArI jinezvara bhagavAna birAjamAna che." A bhAvanA ApaNane nirbhaya banAve che. ApaNA tamAma prakAranA ahitonI kalpanA dUra kare che. amArA ddhayamAM parama hitakArI jinezvara bhagavAna che. mAruM kalyANa ja thaze......." - eka bIjI bhAvanA A prakAre bhAvavIH "sarva dizAomAMthI mane zubha vicAro prApta thAo." tame anubhava karazo ke tamArA manamAM zubha vicAronI hAramALA zarU thaze ! zubhanI, maMgaLanI, kalyANanI ja kalpanA karatA raho. tamArI zraddhAne bevaDAvo : - have tamArI AMkhomAM nidrA UtarI rahI che, tamAre UMghavuM che. basa, tamArI zraddhAne bevaDAvIne sUI jAo ! arihaM devo, guruNo susAhuNo jiNamayaM maha pamANaM / iya sammattavisuddho dhammo me hou sai saraNaM // "arihaMta mAruM zaraNa che, mArA paramAtmA che. susAdhu mArA guru che ane jinazAsana mAro dharma che." A rIte samyakatvathI nirmala dharma sadaiva mArA zaraNarUpa thAo. "arihaMta ja mArA deva che, mArA ArAdhya che, mArA tAraNahAra che. temanA sivAya huM anya koI devane mArA bhagavAna mAnato nathI. sarvajJa vItarAga paramAtmA ja mArA ArAdhya ane upAsya raheze." e rIte tamArI zraddhA TakI rahevI joIe. "huM to sarva devone mAnuM chuM." rAga-dveSI deva ane vItarAga paramAtmA - sarvane samAna haroLamAM mUkIne mUrkha loko kevI gaMbhIra bhUla kare che? AvI bhUla na karavI. hA, anya devono anAdara yA tiraskAra na karavo. paraMtu ApaNA ArAdhya to vItarAga paramAtmA ja rahevA joIe. "huM susAdhuone ja mArA guru mAnuM chuM." gurutattvano nirNaya thavo joIe ke je mokSamArgano upadeza Ape che, jeo jIvone sanmArga batAve che, teo ja sadguru Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAvakajIvana che. jeo jAte jinAjJAne zirodhArya kare che ane jinAjJAnusAra dhamapadeza Ape che teo ja sadguru kahevAya che. "jinamata ja mAro dharma che!" kAraNa ke jinadharma ja sAcA rUpamAM dharma che. A dharma jIvone dugatimAMthI bacAve che. "sarva dharmo samAna che." evuM kadI mAnavAnuM nathI, evuM bolavAnuM nathI. sarva paththaro samAna hotA nathI to sarva dharmo samAna kevI rIte hoI zake? gharmacintayA svapana | dharmaciMtana karatAM karatAM sUvuM joIe. e graMthakAra AcAryadevano upadeza che. A viSayamAM ATaluM vivecana paryApta che. ATaluM ciMtana karavuM haze to paNa eka kalAka lAgaze. ATalo samaya na maLe to ATalA ciMtanamAMthI banI zake teTaluM ciMtana karavuM. vAta ATalI ja che ke zubha bhAvamAM nidrA AvavI joIe, jethI samagra rAtri zubha bhAvomAM pasAra thAya ! Aje, basa ATaluM ja. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 26) parama kRpAnidhi, mahAna kRtadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dhamabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM vizeSa gRhastha dharma batAvyo che, eTale ke zrAvaka dharmanuM pratipAdana karyuM che. bAra vrato ane e vratonA aticAronuM vivecana karyA pachI zrAvakanI dinacaryA batAvavAmAM Ave che. namo rihaMtALa" bolIne ja nidrAtyAga karavo joIe. eTale ke jAgatAM ja zrI namaskAra mahAmaMtra bolavAno. graMthakAre kahyuM : namascArevirodhaH | jAgatAMnI sAthe ja ApaNA mukhamAM namaskAra mahAmaMtrano zabdoccAra thavo joIe. navA divasano maMgala prAraMbha paMca parameSThI bhagavaMtone namaskAra karIne ja karavAno che. kAraNa ke A paMca namaskAra vizvanA sarva maMgalomAM zreSTha maMgala che. jIvAtmAnAM sarva pApo dUra karavAnI zakti A pAMca namaskAromAM rahelI che ? arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu - A pAMca parameSThIo che. kAraNa ke A pAMca ja vizvamAM sarvazreSTha tattvo che. parama zreSTha ja parama ISTa : tame loko kone zreSTha mAno cho ? A pAMca parameSThI ja zreSTha che ne ? Avo vicAra tamArA manamAM Ave che? "pAMca parameSThIthI AgaLa vadhIne koI paNa vastu yA vyakti zreSTha nathI." zuM Avo nirNaya tamArA manamAM thayo che ? thaI gayo che ? jyAM sudhI arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu zreSTha nahIM lAge tyAM sudhI teo tamArA parama ISTa nahIM bane. tame bhramamAM paDI jazo. arihaMtAdine parameSThI mAnatA rahezo ane parama ISTa bIjAM ja tattvo banI jaze. tame vicArajo. vartamAnamAM tamAruM ISTa zuM che? yAda rAkho ke mANasanI ISTa aneka vastuo hoya che, paraMtu parama ISTa to eka ja vastu hoya che. aneka vastuo priya hoI zake che paNa parama priya vastu to eka ja hoya che. e parama priya vastu mATe -e parama ISTa vastu mATe bIjI priya vastuoISTa vastuo choDavI paDe to te choDI de che. ISTa ane parama ISTa - priya ane parama priya : sItAjIne rAjamahela priya hato, suMdara vastra-alaMkAro paNa priya hatAM, snehI svajano paNa priya hatAM, mAtA-pitA, bhAI vagere priya hatAM, paraMtu parama priya to Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrAvakajIvana hatA mAtra rAma ja! eTalA mATe jyAre rAmacaMdra vanavAsa mATe cAlI nIkaLyA tyAre sItAjI paNa priyajanono tyAga karIne tamAma priya vastuo tyajI daIne temanI sAthe vanavAsa gayAM. je temane rAjamahela ane sukha-suvidhAo parama priya hota. to teo ayodhyAmAM rahetA ane zrIrAmanI sAthe vanamAM na jAta. rAmane kahI deta ke: "mArAthI vananAM kaSTa sahana nahIM thAya, huM ayodhyAmAM ja rahIza. tamAruM nAma raTatI rahIza. tamArI pratIkSA karatI rahIza. Apa kuzaLa rahejo." jo sItAjIne parama priya mAtA-pitA hota to te mithilA cAlI jAta. jo ke mAtA-pitA priya che. parama priya na hatAM. parama priya to rAma ja hatA. ane eTalA mATe ja sarva priya vastuo ane priya vyaktiono tyAga karIne zrIrAmanI sAthe vanamAM cAlI gayAM hatAM. eka gAmamAM Aga lAgI. je gharamAM Aga lAgI hatI te gharanAM strI-puruSo bahAra nIkaLI gayAM. ghaNA loko ekaThA thaI gayA hatA. Aga holavavA prayatno karatA hatA. gharanA eka khUNAmAM be varasanI eka bALakI sUtI hatI ane e ja oraDAmAM lAkha rUpiyA bharelI sUTakesa paDI hatI. bemAMthI eka bahAra kADhI zakAya tema hatuM -yA to bALakI, yA to sUTakesa-lAkha rUpiyA. patipatnI vacce gusapusa thaI. pati phAyaraprupha koTa paherIne gharamAM gayo ane thoDIka kSaNomAM sUTakesa laIne bahAra Avyo. loko kahevA lAgyAH "sAruM karyuM. ghara to baLI gayuM.......paNa rUpiyA bacI gayA. bacAvelA rUpiyAthI navuM ghara banaze........bALakI to..........loko hasavA lAgyA. bALakI pati patnIne priya haze paraMtu paisA parama priya hatA; eTalA mATe paisA bacAvI lIdhA ane bALakIne AgamAM baLI javA dIdhI ! Ama ApaNane paMca parameSThI bhagavaMto priya che zuM? zuM parama ISTa che? priya hoI zake paNa parama priya che? AtmasAkSIe vicAravAnuM. jyAM sudhI paMca parameSThI sarvazreSTha nahIM lAge tyAM sudhI te parama priya lAgavA muzkela che. manuSyano svabhAva che ke e jene sAruM samaje che tene te priya mAne che. te jene zreSTha samaje che te tene ISTa lAge che. je vastu yA vyaktine mANasa sukhadAyI samaje che te tene ISTa lAge che, priya lAge che. ema duHkha dUra karanArI varatu ane duHkha nAza karanAra vyakti paNa manuSyane priya lAge che - ISTa lAge che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu - A pAMca parameSThI ApaNane sukhadAyI ane duHkhavimocaka pratIta thaze tyAre teo ApaNane ISTa ane priya lAgaze. ApaNI A pratIti jema jema draDha thatI jaze tema tema teo parama ISTa lAgavA mAMDaze, parama priya banatA jaze. "paMca parameSThI bhautika ane AdhyAtmika sukha ApanArA che. teo ja sarvakarmajanya duHkhothI mukti Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bhAga - 2 apAvanArA che." evI pratIti ddhayamAM thavI joIe. paMca parameSThI parama sukhadAyakaH anubhavI-jJAnI mahApuruSoe namaskAra mahAmaMtrano mahimA batAvatAM kahyuM che kiM esa mahArayaNaM ? kiM vA cintAmaNi bva ? navakAro / kiM kappadumasariyo ? nahu nahu tANaM pi ahiyayaro // cintAmaNi-rayaNAI kappataru ikakajammasuhaheU / navakAro puNa pavaro, sagga-pavaggANa dAyAro // zuM A navakAra maMtra mahAratna che ? ciMtAmaNi ratna che yA kalpavRkSa samAna che? nA, nA, A to e sarvethI zreSTha che. kAraNa ke ciMtAmaNi ratna, kalpavRkSa vagere to eka janmamAM sukha ApanArAM che, jyAre parama zreSTha navakAra to svarganAM sukha ane mokSanAM sukha ApanAra che.' paMca parameSThIne namaskAra karavAnuM A zreSTha phaLa batAvavAmAM AvyuM che. eTalA mATe sarva prathama to manathI pAMca parameSThIonA guNonuM smaraNa karavuM. vANIthI temanI stuti karavI ane kAyAthI temane praNAma karavA. Ama karavAthI tame manathI je kaMI Icchazo, manathI je kaMI mAgazo ane kAyAthI je koI kArya karazo te tamAruM kArya pUrNa thaze, tamArI IcchA pUrNa thaze, tamArI prArthanA saphaLa thaze. zrI paMca parameSThI bhagavaMtonuM praNidhAna karIne koI paNa zubha kAryano AraMbha karo, to tamane tarata ja kAryasiddhi prApta thaze. mRtyu samaye je manuSyanA mukhamAM paMca parameSThI bhagavaMtanAM nAma hoya che te bhavAMtaramAM saddagati ja prApta kare che. je teno mokSa na thAya to te avazya vaimAnika deva thAya che. eTale ke devonI zreSTha yonimAM utpanna thAya che. paMca parameSThI parama dukhavidAraka? jevI rIte paMca parameSThIonuM smaraNa parama sukhadAyaka che tevI rIte temanuM smaraNa, pUjana, stavana jIvonA duHkhone maTADanAruM che. anubhavI-jJAnI puruSonI vANI che ke : je bhavya jIva karajApathI 108 navakAra maMtranA jApa kare che tene pizAca vagere vyaMtaradevo upadrava karatA nathI ! Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 na hu kiMci tassa pahavai DAiNi-veyAla - rakakha - mAribhayaM / ya sayaladuriyAI navakArapabhAveNa nAsaMti II 'zrI navakAra mahAmaMtranA prabhAvathI DAkinI, vaitAla, rAkSasa, roga-bhaya vagere kazuM karI zakatA nathI ane sarva pApo naSTa thAya che.' paMca parameSThI-namaskAra mahAmaMtranA ciMtana-smaraNa karavA mAtrathI pANInuM pUra aTakI jAya che, Aga thaMbhI jAya che. zatru, roga, cora ane rAjAonA ghora upadravo naSTa thaI jAya che. ahIMtahIM bhaTakavAnI jarUra nathI. duHkha dUra ka2vAno A sarvottama upAya che. anubhava karIne jojo, tyAre A paMca parameSThI priya ja nahIM parama priya banI jaze. zrAvakajIvana rogane naSTa karavAnI zakti paNa A namaskAra mahAmaMtramAM che. eka maharSie kahyuM che : 1 jApAjjayetkSayamarocakamagnimAndyaM kuSThodarAma - kasana - zvasanAdi- rogAn prApnoti cA'pratimavAg mahatIM mahadbhyaH pUjAM parama ca gatiM puruSottamAptAm // "zrI namaskAra mahAmaMtranA prabhAvathI, tenA jApathI kSayaroga, anna aruci, apacana, kuSTharoga, Amaroga, zvAsa, khAMsI vagere roga naSTa thaI jAya che. A mahAmaMtrano jApa karanArA manuSyane apratima vacanazakti prApta thAya che. te mahApuruSono paNa pUjya banI jAya che ane paralokamAM paramagati-mokSa pAme che ke jene puruSottama evA tIrthaMkara-gaNadharoe prApta karI che." kahevAnuM tAtparya e che ke paMca parameSThI namaskAra duHkha dUra kare che, sukha Ape che, yazano vistAra kare che ane bhavasAgaramAMthI pAra utAre che. ihalaukika ane pAralaukika sarva sukhono mULa AdhAra A namaskAra mahAmaMtra che. paMca parameSThI bhagavaMtonuM smaraNa ane ciMtana karavAnuM che. karo cho ne paMca parameSThI bhagavaMtonuM smaraNa-ciMtana ? jyAre tame emanI zreSThatA jANazo tyAre e paMca parameSThI bhagavaMto tamArA hRdayane parama priya banI jaze; tyAre svataH temanuM smaraNa-ciMtana cAlaze - cAlatuM raheze, tamAre smaraNa karavuM nahIM paDe. je parama priya hoya che tenI smRti pragADha smRti banI ja jAya che. paMca parameSThIonuM svarUpa H sabhAmAMthI amane paMca parameSThI bhagavaMtonA svarUpanuM jJAna ja nathI to temanuM : Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 bhAga - 2 smaraNa kevI rIte karIe ? mahArAjazrI H temanuM svarUpa batAvuM chuM. tame saraLatAthI temanI kalpanA karI zako, temanuM dhyAna dharI zako e rIte temanuM svarUpa batAvuM chuM. saMkSepamAM batAvuM chuM ke jethI yAda rahI jAya ! sarva prathama arihaMta paramAtmA H devoe zreSTha ane divya pudgalothI nayanaramya samavasaraNanI racanA karI che. e samavasaraNa upara vizALa azokavRkSanI chAyA che. maNimaya siMhAsana upara arihaMta prabhu birAjamAna che. temanA upara traNa dedIpyamAna chatra che. temanAM mastakanI pAchaLa teja:puMjasamAna bhAmaMDaLa che. temanI baMne bAjue devo cAmara DhoLe che. siMhAsananI AgaLa pAdapITha che, enI upara baMne paga sthApita karIne teo beThA che. temanA zarIranuM sauMdarya atizaya che. temanA netromAM adbhuta karuNA hoya che, temanI vANImAM savadhika mAdhurya hoya che. AkAza mukharita che..........devaduMdubhino avAja saMbhaLAya che; divya dhvani karNamAM praveze che ane AkAzamAMthI suMdara, sugaMdhI puSponI anavarata vRSTi thaI rahI che. arihaMta paramAtmAnA mukhamAMthI dhamapadezanuM amRta vahI rahyuM che....... sarva deva-devendra, manuSya, pazu, pakSI e dharmAmRtanuM tanmaya banIne pAna karI rahyA che ! evA arihaMta mAruM zaraNa ho......temane mArA namaskAra ho !..... sabhAmAMthI : bahu AnaMda Avyo ! lAgyuM ke ApaNe jAte samavasaraNamAM ja beThA chIe ! mahArAjazrI have tamAre e anubhava karavAno che ke tame siddhazilA upara beThA cho ! siddha parameSThInA svarUpanuM dhyAna dharo. AThe karmono kSaya karIne tame vizuddha banyA cho, saMbuddha banyA cho. vimukta banyA cho. tame paramAnaMdamaya cho. tame jyoti svarUpa cho. deharahita thaI gayA cho. ajara, amara ane akSaya banI gayA cho. amara, aruja ane anaMta banI gayA. sarva dhyAtAonuM dhyeya banyA ane sarva zraddhAnaMtonA zraddheya banyA cho. evA siddha parameSThI mAruM zaraNa ho ! temane mArA namaskAra. anaMta siddha bhagavaMtonuM A rIte kaMIka praNidhAna karatA rahevuM joIe. have tRtIya AcArya-parameSThInuM svarUpa batAvuM chuM. jJAna-darzana-cAritra ane tapazcayathI Apa bhAvita cho. prabhAvita cho. bIjAone Apa jJAna-darzana-cAritra ane tapazcayamAM prerita karI rahyA cho. jinazAsananA A5 AdhAra-taMbha cho. caturvidha saMghanuM yogakSema karanAra-rakhevALa cho. jinazAsananI zAna vadhAranAra cho. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrAvakajIvana aneka ziSyothI parivRtta ane aneka guNothI alaMkRta AcArya-parameSThImAruM zaraNa ho, temane mArA namaskAra ! - have cothA upAdhyAya-parameSThInuM svarUpa sAMbhaLo. "teo ekAdaza aMganA jJAtA che. teo zreSTha jJAnI che. eTaluM ja nahIM, bIjA suyogya jIvone jJAnI banAvavAnI temanI tamannA che. jJAnanuM dAna karavAmAM teo kadI thAkatA nathI. ALasa to temanAthI so yojana dUra bhAgI gaI che ! temanuM chAtravRMda karuNA ane vAtsalyathI prabhAvita che - AplAvita che. jJAnanA zItaLa prakAzathI prakAzamAna upAdhyAya-parameSThI mAruM zaraNa ho, temane mArA namaskAra ! - have pAMcamA sAdhu-parameSThInuM svarUpa batAvuM chuM. mahAvratonA dhAraka ane pAlaka sAdhu bhagavaMta mokSamArganI ArAdhanAmAM lIna rahe che. samiti-gupti temanI mAtA che ane AtmAno zuddhopayoga temanA pitA che. AThe karmono kSaya karavAmAM teo kaTibaddha che. bAhya-AtyaMtara tapazcaya karatA rahe che. he sAdhu bhagavaMta! saMyamadharmanuM pAlana karavAmAM huM asahAya chuM. Apa mane sahAya karo cho eTalA mATe mAsika sava sAhUi | sAdhu-parameSThI mAruM zaraNa ho, temane mArA namaskAra ho. paMca parameSThInuM saMkSipta svarUpa batAvyuM teno jeTalo vistAra karavo hoya teTalo karI zakIe chIe. keTalAya kalAko, keTalAya divaso sudhI, paMca parameSThInuM svarUpagAna karI zakAya che. paraMtu e gIta tamArA ddhayamAM svataH skurAyamAna thAya ema huM icchuM chuM. temanA pratye tamArA ddhayamAM parama prema jAgRta thaI jAya.. gIta svataH spharaze. paMca parameSThI ja parama ISTa hovA joIe ? e gItomAM jyAre tame masta thaIne jhUmavA lAgazo tyAre tamArI cAre bAju divya vAtAvaraNa banaze, divya anubhUtio thavA lAgaze; tame AnaMdano AsvAda kirazo. paraMtu paheluM kAma tamAre e karavAnuM che ke parameSThI bhagavaMtonI punaHpunaH stavanA karatAM karatAM temanI zreSThatAno khyAla vRDha karavAno che. duHkhanivAraNanI temanI zakti pratye vizvAsa pAko karavAno che. sukha pradAna karavAnI temanI parama karuNA upara vizvAsa karavAno che. kAle ja eka bhAI mArI pAse AvyA hatA. te suzikSita, dhanavAna ane buddhimAna hatA, paraMtu pArivArika duHkhathI trasta hatA. sarva prakAranAM sukha saMsAramAM koIne nathI maLatA. te jaina hatA. janmathI ja temane navakAra maMtra maLyo che. paraMtu Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 31 navakAra maMtranI zaktinuM, paMca parameSThI bhagavaMtonI anaMta zaktinuM temane jJAna na hatuM. tethI temaNe anya deva-devIonI pUjA-bhakti zarU karI dIdhI hatI. chatAM paNa temanuM duHkha temanuM tema ja rahyuM che ! mAnasika trAsa kaMIka vadhAre pramANamAM vadhI gayo che. temaNe mane pUchyuM: "huM navakAra maMtranuM dhyAna karuM chuM. smaraNa karuM chuM. chatAM paNa mArA mananI azubha - rAjasI vRttio zAnta kema nathI thatI? meM kahyuM? kAraNa ke tamArI navakAra maMtra pratye, paMca parameSThI pratye aDaga-akhaMDa zraddhA nathI. tame mALA pheravatA rahyA navakAranI ane pUjA karatA rahyA aMbikAnI, bhairavanI ane zaMkaranI ! tamAruM mana vibhAjita thaI gayuM. navakAra maMtranI duHkhanivAraNa zakti upara tamAro vizvAsa na rahyo, tamAro vizvAsa ghaMTAkarNa vIra upara beTho, tyAM paNa tamAruM duHkha dUra na thayuM. to tame devI aMbikA pAse gayA. tyAM nirAzA maLI, to tame bhairavanI ArAdhanAmAM lAgI gayA ! mALA pheravatA rahyA navakAra maMtranI, paNa ema mAnatA mAnatAM ke "navakArathI mAruM duHkha dUra thavAnuM nathI." navakAra maMtranAM smaraNa-jApa ane dhyAna je vidhithI, je zraddhAthI ane je bhAvathI karavAM joIe e rIte karatA nathI ane kaho cho ke : "navakAra maMtrathI na to mAruM duHkha dUra thayuM ke na sukha maLyuM. navakAra maMtrano prabhAva ja rahyo nathI." te bhAIe kahyuM : "ApanI vAta satya che. huM zraddhAbhraSTa thayo che. dizAzUnya banyo chuM; mAre karavuM ane zuM na karavuM e kRpA karIne Apa ja batAvo." meM kahyuM : "huM jema kahe tema karavAnI tamArI tatparatA che? jo hA hoya to huM batAvI zakuM." temaNe dRDhatAthI kahyuM: 'avazya karIza." "dhyAna" karavAno emano abhyAsa hato. AthI meM prathama parameSThI arihaMtanuM dhyAna karavAnI prakriyA batAvI. sabhAmAMthI ? kRpA karIne amane paNa batAvo. mahArAjazrI batAvI zakuM paraMtu e rIte dhyAna karavAnI tamArI tatparatA hovI joIe. mane vizvAsa che ke keTalAMka bhAI-bahena dhyAna karavAno prayatna avazya karaze. atyAre tame dhyAnathI sAMbhaLo, lakhazo nahIM. pAchaLathI. tamAre lakhavuM haze to lakhAvI daIza, atyAre to ekAgra manathI sAMbhaLo. arihaMta paramAtmAnA dhyAnanI eka prAcIna prakriyA : - zarIrane snAnathI pavitra karIne UnanA zuddha Asana para zveta vastra dhAraNa karIne Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrAvakajIvana - besavuM. - sukhAsana yA padmAsana lagAvIne besavuM. pUrva dizA sanmukha yA uttara dizA sanmukha besavuM. - zarIrane sthira karavuM, mauna dhAraNa karavuM ane manane vicAramukta karavuM. - nAsikAnA agra bhAge vRSTine sthira karavI. - zvAsa-nizvAsa maMda karavA, pramAdano tyAga karavo. - "sarva jIvo mArA mitro che. mArA aparAdhone mApha karo" evI prArthanA karavI. - parama gurudeva gautama svAmInuM smaraNa karavuM ane bhAvavaMdanA karavI. samavasaraNanI racanAnI kalpanA karavI : - vAyukumAra deva Ave che ane bhUmizuddhi kare che. - meghakumAra deva Ave che ane sugaMdhI jaLano chaMTakAva kare che. - RtudevatA puSpavRSTi kare che. -- e bhUmi upara bhavanapati deva ane jyotiSadeva rajatanA, suvarNanA ane ratnanA traNa gaDha banAvIne samavasaraNanI racanA kare che. - pAdapITha, traNa chatro ane bhAmaMDaLa sahita siMhAsananI sthApanA kare che. samavasaraNa upara azokavRkSanI chAyA hoya che. - e samavasaraNa cakradhvaja, siMhadhvaja, dharmadhvaja ane dhvaja5TathI zobhAyamAna vyaMtaradeva suvarNa kamaLonI racanA kare che, arihaMta paramAtmA e kamaLo upara cAle che. - arihaMta paramAtmA Ave che, temanI AgaLa AgaLa dhUpaghaTAo phelAya che. devasamUha jaya-jayakAra kare che. Indra mArgamAMthI lokone dUra kare che, devo vAdyo vagADe che. - samavasaraNanA pUrva dhArethI paramAtmA praveza kare che ane pUrva dizA sanmukha siMhAsana upara bese che. - uttara, dakSiNa ane pazcimamAM devo paramAtmAnAM traNa pratibiMba sthApita kare che ke je sAkSAt paramAtmA ja dekhAya che. - ratnajaDita daMDavALA cAmarothI indra harSita thaIne paramAtmAnI bhakti kare che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 have, samavasaraNamAM koNa kyAM beThu che, dhyAnathI juo : agnikoNamAM juo tyAM gaNadhara bhagavaMta beThA che. munivRMda beThuM che. devIo ane sAdhvIvRMda UbhAM che. - - - = have che naiRtyakoNa. tyAM je che te badhA devo che. vANavyaMtara deva, bhavanapati deva ane jyotiSadeva che. IzAna khUNAmAM je tejasvI devo dekhAya che te vaimAnika devo che ane manuSyo che.....strIo che. have tamArI dRSTi arihaMta paramAtmA tarapha kendrita karo H juo ! 52mAtmA azokavRkSanI nIce, traNa chatronI nIce ratnasiMhAsana upara beThA che ane samagra zrotAgaNa emanA caraNakamaLamAM natamastaka che, paramAtmAnuM zarIra bAra bAra sUryanA tejapuMja ja joI lo ! kevuM dedIpyamAna che !! 33 bIjA valayamAM paraspara verabhAva bhUlIne pazuo kevAM zAntithI beThAM che ! A ja paramAtmAno prabhAva che ke temanA sAnnidhyamAM jIvo sahajatAthI verabhAva bhUlI jAya che. deva ane devendronA rUpa karatAM paNa paramAtmAnuM rUpa caDiyAtuM che. paramAtmA jIvonA mohavRkSanuM unmUlana karmanArA che. paramAtmA rAgarUpa mahArogane maTADanArA che. paramAtmA krodhAgnine zAMta karanAra che. paramAtmA dveSarUpa vyAdhinA auSadharUpa che. saMsAra samudramAM DUbatA jIvono uddhAra karanArA che. traNe bhuvanonA teo guru che. traNe bhuvanonA mugaTa samAna che. mokSamArgano upadeza ApIne, jIvonA sarva pApono nAza karanArA che. paramAtmA jIvonI samasta saMpattinA mULarUpa che. sarvottama puNyanA utpAdaka che ! je loko temanuM dhyAna kare che, temane teo mukta karI de che. mahAyogI puruSone AnaMdita kare che. paramAtmA janma, jarA, mRtyuthI mukta che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrAvakajIvana A rIte arihaMta paramAtmA ApaNI pAse ja che, evo pratibhAsa thAya tyAM sudhI nizcaya cittathI dhyAna karatA rahevuM. atyaMta bhaktibhAvathI natamastaka banI paramAtmAnA caraNono sparza karatA ho evI kalpanA karavI, ane ciMtana karavuM? he paramAtmA, meM ApanuM zaraNa lIdhuM che, Apa ja mAruM zaraNa cho, huM Apano chuM." evuM ciMtana karIne sugaMdhI dravyothI pUjA karavI, stuti karavI ane bodhilAbhanI prArthanA karavI. tyAra pachI AMkho kholavI. dhyAna pUrNa thayuM. AnaMda Avyo ne ? kalpanAnA prakAzamAM samavasaraNa joyuM ne? paramAtmAnI sRSTimAM bhramaNa karavAnI majA paDIne ? A duHkhamaya duniyAne bhUlI gayA hatA ne? paramAtmAnA milanano rocaka-romAMcaka anubhava haju paNa anubhavI rahyA cho ne ? kadAca atyAre nahIM to pachI paNa tamArA manamAM prazna udbhavI zake ke "dhyAnanI phalazruti zuM hoI zake ?" ApaNe koI paNa kriyA karatA hoIe to ApaNA manamAM kriyAnA phaLa vize jijJAsA utpanna thavI svAbhAvika che. - AcAryazrI devabhadrasUrijIe "pArzvanAtha caritramAM dhyAnanI phalazruti A pramANe batAvavAnI kRpA karI che. e phalazruti batAvuM chuM H -- je mANasa A prakAre pratidina dhyAna dhare che, te mANasanI AjJAnuM koI ullaMghana karatuM nathI. tenuM vacana mAnya gaNAya che. - kadAca enA zarIramAM roga utpanna thayo hoya to roga maTI jAya che. - arthopArjananAM nimitto maLI jAya che. arthaprApti thAya che ane te dhanavAna banI jAya che. - tene saubhAgya ane yazaprApti-kIrtiprApti thAya che. - A phaLo to tuccha che. tenA janmAntaramAM devalokanAM divya sukha maLe che ane (traNa athavA ATha bhavomAM) muktinAM sukha prApta thAya che. prathama parameSThInA dhyAnathI dukhakSaya ane sukhaprApti thAya ja che, e satyano svIkAra karavo ja rahyo. Ama paMca parameSThIonuM dhyAna karavuM joIe. samavasaraNamAM arihaMta paramAtmAnuM dhyAna karavAthI pAMca prakAranI phaLaprApti batAvI. che. A aMge eka prAcIna kathA paNa kahevAmAM AvI che. maMtrI zivadattanI kathA maMtrI zivadatta : eka nagara hatuM. nagaranA rAjAnA maMtrImaMDaLamAM "zivadatta" nAmano eka maMtrI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 35 hato. eka vAra zivadattanI bhUla thaI gaI tethI rAjAe tene apamAnita karyo ane maMtrIpadethI dUra karyo. rAjAe zivadattanI saMpatti paNa paDAvI lIdhI. zivadatta daridra thaI gayo. maMtrI, maMtrIpatnI, maMtrIputra ane putravadhU - parivAramAM A cAra vyaktio hatI. badhAM duHkhI thaI gayAM. keTalAMka varSo pachI e nagaramAM eka avadhijJAnI' maharSi padhAryA. zivadatta parivAra sAthe temano upadeza sAMbhaLavA gayo. upadeza sAMbhaLyA pachI zivadatte maharSine vaMdanA karIne prazna pUchyo : "bhagavaMta pUrvajanmamAM meM ane mArA parivAre evAM kayAM pApakarmo karyAM che ke jene kA2Ne huM-ame A janmamAM ghora daridratA bhogavIe chIe ?" avadhijJAnI maharSie kahyuM : "mahAnubhAva, tAro A putra devaprasAda che teNe pUrvajanmamAM eka sArthavAhano vizvAsaghAta karyo hato. sArthavAha pAse ghaNAM badhAM mUlyavAna ratno hatAM. devaprasAdanA jIve e ratno meLavavAnA lobhathI sArthavAhane mUrchita karI dIdho ane kapaTa karIne badhAM ratno laI lIdhAM. e samaye tenA parivAramAM tame traNe hatAM. tame traNe jaNAMe e kapaTanI-corInI prazaMsA karI. ane e ratnothI sukhanAM ghaNAM sAdhano prApta karIne sAthe rahI upabhoga karyo. tame cAre jaNAMe ghora aMtarAya karma bAMdhI lIdhuM. anItithI, anyAyathI ane chalakapaTa temaja corIthI dhanaprApti karanAra manuSya pragADha lAbhAntarAya karma bAMdhe che. jyAre te karma udayamAM Ave che tyAre jIva ati daridrI banI jAya che - nirdhana banI jAya che. tame cAre mRtyu pAmyAM ane pazuyonimAM tamAro janma thayo. pazujIvanamAM paNa tame khUba duHkhI banyAM. ghaNAM kaSTo sahana karyAM ane mRtyu pAmyAM. marIne tame cAre jaNAM manuSya banyAM. manuSyajIvanamAM paNa ghaNAM kaSTo sahana karyA. saMpUrNa jIvana duHkhamaya banI gayuM. paraMtu duHkhothI kaMTALIne zvAsa ruMdhIne tame cAre jaNAe AtmahatyA karI dIdhI. marIne cAre jaNAM vyaMtaralokamAM utpanna thayAM. e janmamAM tame ghaNA lAMbA samaya sudhI sukha bhogavyAM. AyuSya pUrNa thatAM pharIthI tamAro janma manuSyayonimAM thayo. manuSyajIvanamAM sadguruno saMyoga maLyo. tame cAree dIkSA lIdhI. A devaprasAdanA jIva sivAya tame traNee tapazcaryA karI ane ghaNAM pApakarmono kSaya karI nAkhyo. devaprasAdano AtmA saMkliSTa hovAthI tenA karmano kSaya na thayo. chatAM paNa sAdhudharmanA pAlanathI tenuM samAdhi mRtyu thayuM. marIne tame cAre ahIM A nagaramAM janmyAM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakajIvana devaprasAdanuM aMtarAya karma tamArA traNe mATe duHkhanuM nimitta banyuM che. tame cAre jaNAMe samUhamAM aMtarAya karma bAMdhyuM hatuM ne ? eTalA mATe jyAM sudhI tamArA cAremAMthI koI ekanuM paNa aMtarAya karma bAkI raheze tyAM sudhI cAre jaNAe duHkha bhogavavuM paDaze. 36 avadhijJAnI maharSinAM vacana sAMbhaLIne cArene pUrvajanmonI smRti thaI gaI. zivadatta maMtrIe kahyuM : "bhagavaMta, Ape amArA je bhava batAvyA te satya che. amane pUrvajanmonI smRti thaI gaI che, ame amArA pUrvajanmone joI rahyA chIe. have devaprasAdanAM je karmo zeSa che, e karmono nAza karavA mATe zuM karavuM e batAvavAnI kRpA karo." "mahAnubhAva ! samavasaraNamAM arihaMta paramAtmAnuM dhyAna karo. A dhyAna saMpUrNa karmavRkSone mULasahita ukhADI nAkhavA mATe pracaMDa vAyu samAna che. avadhijJAnI maharSie emane samavasaraNanuM dhyAna karavAnI paddhati batAvI, je hamaNAM ja meM tamane batAvI. devaprasAde UbhA thaIne kahyuM : 'bhagavaMta, mane zrAvaka dharma pradAna karo, huM ApanA nirdeza anusAra dhyAna karIza." dhyAnanA prabhAvathI devaprasAdanuM aMtarAya karma tUTI gayuM. zivadatta rAjAne priya thaI paDyo. rAjA pAsethI sanmAna prApta karyuM, samRddhi maLI, jIvananA uttarArdhamAM cAre virakta banI gayAM, dIkSA aMgIkAra karI lIdhI ane temanuM samAdhi mRtyu thAya che. cAre jIva 'sanatkumAra' nAmanA devalokamAM utpanna thAya che. devaprasAdano jIva devalokanuM AyuSya pUrNa karIne kSitipratiSThita nagaramAM "soma" nAme rAjakumA2 tarIke janme che. yauvanakALe caMpakamAlA nAme rAjakanyA sAthe lagna kare che ane pachI rAjA bane che. rANI ane putranuM mRtyu thatAM te vairAgI banI jAya che. bhagavAna pArzvanAthano e samaya hato. soma rAjA 500 rAjakumAro sAthe bhagavAna pArzvanAtha pAse AvIne dIkSA le che. bhagavAna pArzvanAthanA teo pAMcamA gaNadhara bane che. sarva karmono kSaya karIne mokSa pAme che. samavasaraNamAM arihaMta paramAtmAnuM dhyAna dharavAthI duHkha dUra thAya che, maLe che, yaza-kIrti phelAya che ane manuSya karmakSaya karIne mukti pAme che. sukha paMca parameSThI bhagavaMtonI A ja zreSThatA che. zreSTha che eTale to ApaNA ISTa che - parama ISTa che. parama ISTa paMca parameSThI bhagavaMtonuM smaraNa savAre UThatAMnI sAthe ja karavuM joIe. "namo arihaMtALuM" bolatAM ja jAgavuM joIe. jAgatAMnI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 37 sAthe ja mukhamAMthI namo arihaMtA nIkaLavuM joIe. enAthI Akho divasa zubha, maMgalamaya ane kalyANakArI pasAra thAya che. jAgyA pachI zuM karavuM joIe, dainika kAryakrama kevo hovo joIe - A badhI vAto AgaLa batAvIza. Aje, basa ATalu ja. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 27 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmIbaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM viziSTa zrAvaka dharma batAve che. tyAM zrAvakajIvananI dinacaryAM vistArathI batAvI che. savArathI sAMja sudhI zrAvakazrAvikAoe zuM karavuM joIe, e viSayamAM spaSTa ane vizada mArgadarzana ApyuM che. jo jIvana niyamita, vyavasthita ane niyamabaddha jIvavuM hoya to A mArgadarzana tamAre mATe upayogI siddha thaze. aniyamita, avyavasthita ane asaMyamita jIvana jIvanArAo mATe A mArgadarzana kAmanuM nathI. temane to mArga' ja pasaMda Avato nathI ! pachI mArgadarzana zA mATe pasaMda kare ? temane to mArga nahIM paraMtu unmArga pasaMda paDe che ! teo arthapuruSArtha ane kAmapuruSArthamAM paNa unmArgagAmI hoya che, dharmapuruSArthanI to vAta ja choDo. zAnta, sukhI ane samRddha jIvana jIvavAnI apekSA rAkhatA ho to artha, kAma ane dharma - traNe puruSArthomAM niyamita, vyavasthita ane saMyamita banavuM ja paDaze. svacchaMdI ane unmArgagAmI jIvanamAM zAnti ane sukhanI AzA rAkhavI vyartha che. samRddhinI apekSA rAkhavI bekAra che. azAnti ane vyathA-vedanAomAM ja jIvana pUruM thaI jAya che. divasano maMgala prAraMbha navakAra mahAmaMtrathI manuSyajIvana jo ema ja pUruM thaI gayuM to anaMta janma durgatiomAM pasAra karavA paDaze. eTalA mATe kahuM chuM ke pramAdano tyAga karIne jIvanane niyamita, vyavasthita ane saMyamita banAvI do. niyamita rIte nava yA daza vAge sUI javuM, savAre cAra yA pAMca vAge UThI javAnuM rAkho. sUtI veLAe zrI navakAranuM smaraNa ane UThatI vakhate paNa zrI navakAranuM smaraNa ! navA divasanuM svAgata navakAra maMtrathI karo. Akho divasa zubha ane maMgalamaya pasAra thaze. sabhAmAMthI : rAtre bAra-eka vAgyA pahelAM sUtA ja nathI ! ane savAre sAta vAgyA pahelAM UThatA nathI ! mahArAjazrI : parivartana karavuM paDaze. Adato sudhAravI paDaze. jo sAcesAca A jIvananuM sAphalya prApta karavuM hoya, AtmakalyANanA mArge cAlavuM hoya, sAttvika Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 AnaMda prApta karavo hoya, to huM kahuM tema sudhAro karavo ja paDaze. cAra-pAMca vAge jAgavuM paDaze, ane jAgatAM ja navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karavuM paDaze. navA divasano maMgala prAraMbha parama maMgalabhUta paMca parameSThI bhagavaMtone namaskAra karIne karavAno che. caityavaMdana H ane A pachI caityavaMdana karavAnuM che. gALelA, alpa pANIthI snAna karIne zveta zuddha vastra dhAraNa karIne tamAre "caityavaMdana" karavAnuM che - gRhamaMdiramAM jaIne karavAnuM che. puSpa, dhUpa, dIpaka, akSata, naivedya, phaLa AdithI paramAtmAnI pUjA ka2vAnI che ane caityavaMdana karavAnuM che. puSpAdithI dravyapUjA karavAmAM Ave che. caityavaMdana bhAvapUjArUpa che. jo gRhamaMdira na hoya to puSpapUjA vagere pUjA karI na zako, paraMtu caityavaMdana karI zako cho. IzAna khUNAmAM zrI sImaMdhara svAmInI kalpanA karIne, temanuM . AlaMbana laIne caityavaMdana karI zako cho. AjakAla A paddhati nathI. hA, jo pratikramaNa dararoja karatA ho to pratikramaNanI aMtargata "caityavaMdana" karo cho, paraMtu paramAtmapUjA karIne caityavaMdana karavAnI paraMparA Aje cAlatI nathI, chatAM paNa tamArI bhAvanA hoya to tame dehazuddhi karIne vastrazuddhi sAthe caityavaMdana karI zako cho. dharma koNa karI zake che ? : paraMtu hRdayamAM jo paramAtmA pratye bhakti haze ane samyag darzanano prakAza haze to ja caityavaMdana karavAnI icchA pedA thaze, te sivAya nahIM thAya. 52mAtmA pratye "saMbhrama"yukta bhakti jyAre pedA thAya che, tyAre hradaya harSollAsathI bharAI jAya che. camatkArika harSanI anubhUti pedA thAya che. 39 "mane kevI suMdara dharmakrayA maLI che ! kevA sarvajJa-vItarAga paramAtmA maLyA che ! huM dhanya thaI gayo." prIti ane bhaktithI hRdaya gadgad thavuM joIe, citta harSIvabhora thaI javuM joIe. prIti ane bhaktinA utkaTa bhAvathI "caityavaMdana" karavAnuM che, jethI hRdayamAM apUrva zubha vicAra-adhyavasAya pedA thaze. prIti-bhaktinuM mULa samyak zraddhA che. zraddhAmAMthI pedA thayelI prIti-bhakti dharmIkrayAne caitanyapUrNa banAve che. kriyAmAM jaDatA rahetI nathI. kriyA AtmAne sparza karI jAya che. samyak zraddhA jo tamArA hRdayamAM hoya paraMtu bhakti nathI, -- Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrAvakajIvana - prIti-bhaktino ullAsa che paraMtu samyapha zraddhA nathI, to tamArI caityavaMdananI kriyAno koI artha nathI, mahattva nathI. koI vizeSa phaLa maLatuM nathI. nathI to tRpti thatI ke nathI zubha bhAvanI prApti thatI. azubha bhAvo naSTa thatA nathI. eTalA mATe zraddhAthI temaja prIti-bhaktinA ullAsathI caityavaMdana karavAnuM che. caityavaMdana kevI rIte karavAnuM che ?? A paNa vidhipUrvaka karavAnuM che. Agama-darzita vidhithI karavAnuM che. dareka dharmakriyA karavAno vidhi AgamomAM batAvavAmAM Avyo che. tamAre je vidhi karavAno hoya tenuM vidhi-jJAna jJAnI puruSo pAsethI jANI levuM - samajI levuM. manamAnI rIte, game tema karavAnuM nathI. vidhithI karelI pravRttinuM sAruM phaLa maLe che. saMsAra vyavahAramAM paNa vidhinuM mahattva mAnavAmAM AvyuM che. jevI rIte tamArA saMsAramAM dareka kAryamAM vidhino Agraha rAkho cho, dareka kArya je rIte thavuM joIe, je samaye thavuM joIe e rIte karo, te samaye karo, to tamAruM kArya prazaMsApAtra banaze. tamArI unnati thaze. dharmakriyA paNa je prakAre karavAnI hoya te rIte ja karavI joIe. je samaye je kriyA karavAnI kahevAmAM AvI hoya te samaye te kriyA karavI joIe. "kAla"-samayanuM ghaNuM mahattva che. - maMtrasAdhanAmAM samayanuM mahattva mAnavAmAM AvyuM che. je divase, je samaye je maMtra tamAre japavAno hoya te divase, te samaye maMtrasAdhanA karavAthI ja kAryasiddhi thAya che. - je samaye je bIja khetaramAM vAvavAnuM hoya che te samaye te bIja kheDUta vAve che, tethI sAro pAka pAme che. - strI jyAre RtusnAtA bane che te samaye saMbhoga karavAthI garbhavatI banI zake - je samaye auSadha levAnuM hoya che te samaye auSadha levAmAM Ave, to roga dUra thAya che. savAranuM auSadha sAMje levAmAM Ave ane sAMjanuM auSadha savAre levAya to ? roga maTavAne badale vadhI jAya ne ? A rIte pratyeka dharmakriyAno potAno samaya nizcita hoya che. tamane jJAna hovuM joIe ke kaI dharmakriyA kayA samaye karavAnI che. "caityavaMdana" savAre UThatAM ja - prabhAtamAM karavAno samaya batAvyo che ne ? ema pUjAno samaya madhyAhna che. pratikramaNano samaya sUryodaya ane sUryAsta che. dharmakriyAomAM kevI rIte besavuM, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 41 kevI rIte UbhA rahevuM, kevI rIte hAtha joDavA, kevI rIte paga rAkhavA vagere vAto zAstromAM batAvavAmAM AvI che. jANakArI prApta karavI joIe. tamAre saMkalpa karavo joIe ke : "mAre pratyeka kriyA vidhipUrvaka karavI che, avidhithI-avivekathI nahIM !" to ja tame dareka dharmakriyA vidhithI karI zakazo. Asana-mudrA vagereno khyAla karazo ane pAlana paNa karazo. manane dharmakriyAmAM joDo : Ama chatAM vidhi bAhya kriyAthI saMbaddha che. Asana-mudrA vagere zarIranI viziSTa kriyAo che. tame vidhinuM pAlana karo cho, paraMtu tamAruM mana jo dharmakriyAomAM joDAtuM nathI, bIjI vAtomAM bhaTake to dharmakriyAno prANa ja naSTa thaI jaze. sAvadhAna raheje, mana nakAmA vicAromAM, bIjA vicAromAM cAlyuM na jAya athavA zUnya na thaI jAya. tamArI je dharmakriyA cAlatI hoya te dharmakriyAmAM tamArA manano upayoga hovo joIe. eka dharmakriyA karatI vakhate bIjI dharmakriyAno vicAra paNa na karavo joIe. eTale ke "caityavaMdana"nI kriyAnA samaye pratikramaNa"nI dharmakriyAno vicAra na Avavo joIe. ane pratikramaNa karatI vakhate caityavaMdananA vicAro na AvavA joIe. je dharmakriyA cAlI rahI hoya, te ja dharmakriyAnA vicAro karavA ane bhAvasRSTine nirmaLa tathA vizuddha banAvo. sabhAmAMthI : kriyAmAM manano upayoga na rahe to zuM zubha bhAva utpanna thatA nathI ? mahArAjazrI zubha to nahIM, azubha bhAva pedA thAya che. dharmakriyAmAM mana lAgatuM nathI, tyAM sudhI mana kyAM jAya che? siddhazilA para jAya che ? zuM videhakSetramAM sImaMdhara svAmI pAse jAya che ? kayAM jAya che teno tamane anubhava haze ne ? dukAnamAM.....gharamAM..snehI pAse....paisA pAse.....patnI pAse ? ane zuM kare che ? dharmadhyAna yA ArtadhyAna ? rAgadveSa ane mohano vicAra kare che ne ? vAraMvAra AvA vicAro karavAthI dharmakriyA niSphaLa jAya che. dharmakriyAnuM je phaLa maLavuM joIe te maLatuM nathI. dharmakriyAnAM be phaLa prApta karavAnAM che - be prayojano siddha karavAnAM che. 1. azubha bhAvone dUra karIne zubha bhAva - zubha adhyayasAya pedA karavAnA 2. zubha bhAvamAM, zuddha bhAvamAM cittane sthira karavAnuM che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrAvakajIvana jema jema zubha bhAvamAM, zuddha bhAvamAM cittanI sthiratA vadhatI jaze tema tema dhyAnamAM, dharmadhyAnamAM pragati thatI raheze. kramazaH zukladhyAnanI prApti ane kaivalyanuM prAkaTya thaze; AtmA pUrNatAnA zikhare pahoMcI jaze. citta sthiratAnAM traNa AlaMbana : paraMtu azubha bhAvone dUra karavA mATe ane zubha bhAvone jAgRta karavA mATe cittanI pAse AlaMbana hovuM joIe. mana jevuM zubhAzubha AlaMbana leze, tevA zubhAzubha bhAva utpanna thaze. "caityavaMdana"nI dhamakriyA che, tame e kriyAmAM pravRtta. 1. tamArI draSTi paramAtmAnI mUrti upara sthira karo. 2. tamArA manane caityavaMdananA sUtronA zabdo sAthe joDo. 3. caityavaMdana sUtranA artha-ciMtanamAM manane joDo. manane AjJA karo, "mAre caityavaMdana sUtranA eka-eka akSarane vAMcavo che ane eka-eka zabdanA arthanuM ciMtana karavuM che. jyAM sudhI mArI A kriyA cAlatI rahe tyAM sudhI mAre A ja kAma karavAnuM che." vRDha saMkalpa vagara mana mAnaze nahIM. sabhAmAMthI amane caityavaMdana sUtrano artha nathI AvaDato. mahArAjazrI arthajJAna prApta karI lo. jo dharmakriyAnI sArthakatA meLavavI hoya to sUtronuM zuddha uccAraNa karavAnuM zIkhI lo ane arthajJAna prApta karI lo. tamAre mATe e muzkela nathI. Asana ane mudrAonuM jJAna paNa prApta karI levuM joIe. dharmakriyAnuM sAcuM phaLa prApta karavAnI garaja hovI joIe. A ja citta-sthiratAnAM AlaMbano che. A AlaMbanothI ja citta sthira banI zake che. sthira cittamAM zubha bhAva pedA thAya che. basa, zubha bhAvonI prApti ja ApaNuM ISTa che, ApaNo uddeza che. zubha bhAvothI ApaNo samagra jIvanavyavahAra pavitra banI jaze, e mahAna lAbha che. eka sAvadhAnIH dayamAM zraddhA ane prati-bhakti haze, kriyAmAM vidhipAlana haze ane cittano upayoga haze to tamArI dharmakriyA nizaMka zubha bhAvonI jananI banaze. zreSTha kriyAnuM zreSTha phaLa maLaze, chatAM paNa eka sAvadhAnI rAkhavAnI ! manamAM koI bhautika, sAMsArika sukhanI AzaMkA-kAmanA pravezI na jAya. "A caityavaMdanAnI dhamakriyAthI mane dhana-saMpatti prApta thAo, patnI....... putra...... parivAranI prApti thAo, yaza-kIrti prApta thAo, devalokanAM divya sukha maLo." . Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 43 evI icchAo utpanna thavI na joIe. "huM AvI dharmakriyAo karIza to samAjanI draSTimAM huM "sAro mANasa" dekhAIza, loko mane dhamatmiA kaheze, tapasvI kaheze, sapuruSa kaheze, evI kAmanAo paNa na karavI joIe. duniyAnI draSTie sArA dekhAvAno zo artha? ApaNe to ananta siddha bhagavaMtonI draSTimAM tathA sajjanonI dRSTimAM sArA banavAnuM che. sArA banavAno prayatna karavAno che, sArA dekhAvAno nahIM. sArA dekhAvAthI to daMbha AvI jaze. dharmano upayoga sArA dekhAvA mATe nahIM paNa sArA banavA mATe karavAno che. tame sArA ho, dharmathI sArA banyA cho, chatAM duniyAnI draSTimAM tame sArA na dekhAtA ho temaja duniyA tamArI prazaMsA na karatI hoya to aphasosa karavo nahIM. tamArA jIvanamAM dharma che, dharmanA prabhAvathI tamArA vicAro sArA che, vyavahAra sAro che, kAryo sArAM che, to tame kRtArtha cho. bhautika, Adhibhautika ane daivika sukhonI kAmanAthI dharmakriyA karanArAo potAnI dharmakriyAne lAMchana lagADe che, kalaMkita kare che. e dharmakriyA zubha bhAvonI jananI banI zakaze nahIM. dharmakriyAone zubha bhAvonI jananI ja rahevA do. enAthI bhautika-vaiSayika sukhonI kAmanA na karo. sukha svataH maLavAnuM che. zubha bhAvathI puNyakarma arjita thatAM ane puNyakarmathI bhautika sukha maLavAnuM ja che. bhautika-vaiSayika sukhonI kAmanAthI-AzaMsAthI hRdaya azuddha bane che, citta gaMdu thAya che. gaMdA ane azuddha cittamAM dharma udbhavato ja nathI. dharmano janma cittamAM ja thAya che, e vAta to tame jANo cho ne? nirmaLa, pavitra ane vizuddha cittamAM ja dharmano janma thAya che ane Take che. eTalA mATe bhautika sukhonI AzaMsAthI cittane azuddha na karo. bhautika sukhonI IcchA to utpanna thaze ja. paraMtu dharmakriyAnA phaLasvarUpa bhautika sukhonI AzaMsA na karavI. hA, kadI koI vaiSayika sukhanI atyaMta AvazyakatA upasthita thAya to - huM devo pAse sukhanI yAcanA nahIM karuM. mAre sukha mAgavuM haze to mArA jinezvara bhagavaMta pAse ja mAgIza, evI zraddhA hoya ane paramAtmA pAse te bhautika sukhanI mAgaNI karazo to koI doSa nathI, enAthI tenuM citta malina thatuM nathI. kadIka koI tIvra pApakarma udayamAM Ave che, koI sukhanA abhAve tIvra ArtadhyAna thaI jAya che.....e samaye e jANato hovA chatAM ke - "mAre bhautikavaiSayika sukhanI AzaMsAthI dhamakriyA na karavI joIe." te AzaMsAthI dharmakriyA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana karato hoya paraMtu enuM mULa dhyeya-lakSya ArtadhyAnathI bacavAnuM che, nahIM ke vaiSAyika sukha-bhoga. eTale tenuM citta malina thatuM nathI. dharma karavAnI adhikAritA kone? A tamAma vAto gaMbhIra che. dharma karavo e koI sAmAnya vAta na samaje. khUba gaMbhIra vAta che. A apekSAe AcAryadeva zrI haribhadrasUrijIe lalitavistarA nAmanA graMthamAM dharma karanAranI, dharma grahaNa karanArAonI yogyatA jovAnuM kahyuM che. ayogyane dharma ApavAnI nA kahI che. temaNe lakhyuM che ........... tathA garthI samartha zAstroLAparato ghasfdharite . - je manuSyane dharmanI jarUra hoya, - je manuSya dharma karavAmAM samartha hoya ane - je manuSya dharmazAstra pramANe ja dharma karavA mATe saMmata hoya. sabhAmAMthI dharma karavA mATe paNa ATalA badhA niyamo? - mahArAjazrIH hA, yogyatA, pAtratA jovI paDe che. jema senAmAM tamAma puruSone praveza nathI maLato ne ? je zarIre sajja hoya. jenI kArakirdI sArI hoya tene ja senAmAM praveza maLe che, ema dharmakSetramAM paNa praveza meLavavA traNa prakAranI yogyatA joIe. dharma pAmavAnI garaja joIe ? dharma e mANasa ja pAmI zake che ke jene dharma pAmavAnI IcchA-garaja hoya. dharma pAmavAnI abhilASA hoya. jevI rIte dhana pAmavAnI icchAvALo mANasa kaSTa sahana karIne paNa dhana meLavavAno puruSArtha kare che, e rIte dharma pAmavAnI icchAgarajavALo mANasa kaSTa sahana karIne paNa dharmano puruSArtha karaze. kaSTa joIne dharma choDI nahIM de, athavA dharma pAmavAno prayatna tyajI nahIM de. paraMtu jene dharmanI jarUra nahIM hoya tene dharma ApavAmAM Avaze to te vidhipUrvaka, ullAsathI dharma nahIM kare. kaSTa paDatAM dharma choDI deze. dUra bhAgI jaze. je mANasane dharmanI jarUra nathI te jAte dharmanI zodha karaze nahIM. jAte sAme cAlIne koI mahAtmA pAse dharma pAmavA jaze nahIM. koI mahAtmAe tenI pAse jaIne jo samajAvI paTAvIne tene dharma ApI dIdho to te mana vagara, avidhithI, khinna citte dharmanuM AcaraNa karaze. "kyAre mArI A dharmakriyA pUrI thAya ane huM A vAtAvaraNamAMthI bahAra nIkaLe.......!" evA enA vicAro hoya che. te dharmakriyA karyA pachI kadIya te kriyAnI prazaMsA yA anumodanA karato nathI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 5 bhAga - 2 - je mANasa potAnA roganI bhayaMkaratA samaje che tene auSadhanI kevI jarUra che, e vAta koI kaeNnsaranA daradIne jaIne pUcho, koI kSayanA daradIne pUcho, koI ddhayaroganA daradIne pUcho. ane je bALaka potAnA roganI bhayAnakatA nathI samajatuM te davA kevI rIte le che te jovuM mukha bagADaze, raDaze, davA pheMkI deze, kAraNa ke tene davAnI koI garaja nathI ! te potAnA rogane samajato nathI. A ja rIte je mANasa potAnA AtmAne lAgelAM anaMta kamanI bhayaMkaratA samajato nathI, karmonA vipAkane samajato nathI, te nAnA bALaka jevI vAta kare che. te dharma sAthe tevo ja vyavahAra karaze, jevo bALaka auSadha sAthe vyavahAra kare eTalA mATe gurujanoe paheluM kAma dharma ApavAnuM na karavuM joIe. paheluM kAma to jIvomAM dharmanI IcchA-jarUra pedA karavAnuM karavuM joIe. temane gaLe pahelAM to A vAta utAravI joIe ke "tamArA sarva duHkhonuM mULa tame bAMdhelAM pApakarmo che, e pApakarmo jyAM sudhI naSTa nahIM thAya tyAM sudhI tamAre duHkha bhogavavAM ja paDaze. trAsa sahana karavo ja paDaze." tyAre kadAca ema kahe ke : "e pApa dUra karavAno upAya batAvavAnI kRpA karo." te pachI tame ene "dharmano upAya batAvo. "dharmanA prabhAvathI karmono nAza thaI zake che," e vAta aneka tarka ane aneka draSTAMtothI samajAvo. temanA manamAM dharmanI garaja utpanna thaze. teo zraddhAthI, premathI ane vidhisahita dharmanI ArAdhanA karaze. dharma-ArAdhanA karavAnuM sAmarthya joIe: dharmano svIkAra karavAnI, dharmanuM pAlana karavAnI abhilASA manamAM pedA thavA chatAM paNa jo dharmapAlana karavAnuM sAmarthya na hoya to mANasa dharma-ArAdhanA karI zakato nathI. sAmarthya be prakAranuM hovuM joIe - mAnasika ane zArIrika, mAnasika ane kAyika zakti hovAthI manuSya viziSTa dharmapuruSArtha karI zake che, dharma-ArAdhanAmAM AvanArAM vipno upara vijaya meLavI zake che, upasargo AvatAM nirbhaya thaI samatAbhAvathI sahana karI zake che. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA pramukha 10ziSyomAM kAmadevanuM nAma Ave che. tame kadAca kAmadevano vRttAMta nahIM sAMbhaLyo hoya. sabhAmAMthI nathI sAMbhaLyuM, daze zrAvakonAM vRttAMto-jIvanacaritro sAMbhaLyAM ja nathI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrAvakajIvana mahArAjazrI: A zrAvakonAM jIvanacaritro sAMbhaLavAthI aneka bhavya preraNAo prApta thaze. zramaNa bhagavAna mahAvIrano dharma-upadeza sAMbhaLIne temanAmAM dharmapuruSArtha karavAnI abhilASA utpanna thaI hatI. gRhastha dharmanuM utkRSTa pAlana karavAnuM temanuM sAmarthya joIne bhagavAne temane bAra vrato ApyAM hatAM. mithyAdraSTi devoe temanI upara upasargo karyA hatA. chatAM paNa teo vatabhraSTa thayA na hatA. draDha manobaLathI teo potAnA vratadharmamAM vaLagI rahyA hatA. A viSayamAM huM Aje "kAmadeva"nuM caritra saMbhaLAvuM chuM. mahAna zrAvaka kAmadeva H magadha dezamAM caMpA nAme nagarI hatI. e nagarImAM kAmadeva nAmano eka dhanADhya zreSThI raheto hato. te nagarano khUba vizvAsu mANasa hato. aneka mahattvapUrNa maMtraNAomAM, viziSTa nirNayomAM ane vyavahAramAM rAjA, kAmadeva sAthe parAmarza karato hato. te rAjamAnya hato, sAthe sAthe prajApriya hato. nagaranA moTA moTA vepArIo tenI sAthe carcA-vicAraNA karIne mahattvapUrNa kAryo karatA hatA. te potAnA parivArano paNa AdhAra hato. tenI pAse 6 karoDa suvarNamudrAo hatI. 6 karoDa mudrAo vepAramAM rokelI hatI. 6 karoDa svarNamudrAo dhanadhAnya, nokara, vAhana, pazu.........aneka suMdara rAjamahela jevAM makAna, udyAna vageremAM rokAyelI hatI. eTale ke 6 karoDanI sthAvara milakata hatI, gAyonA cha vrajamAM 10-10 hajAra gAyo hatI. kAmadevane bhadrA nAmanI patnI hatI. te atirUpavatI strI hatI, priyadarzanA hatI ane sapramANa aMgovALI hatI. patibhaktA hatI. kAmadeva samAna kAmadeva sAthe te zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA vaiSayika sukhone bhogavatI svarga samAna sukha anubhavatI hatI. caMpAnagarInI uttara-pUrva dizAnA madhya-IzAna khUNAmAM ati prAcIna ane prasiddha "pUrNabhadra" nAme eka caitya hatuM. te caitya caMdananA suMdara kaLazothI maMDita hatuM ane tenA dareka daravAjA upara caMdananA ghaDAonAM toraNa bAMdhelAM hatAM. upara nIce sugaMdhI-puSponI moTI moTI mALAo laTakatI hatI. paMcavarNanAM sugaMdhI phUla ane zreSTha sugaMdhayukta dhUpathI caitya suvAsita rahetuM hatuM. caityanA zikhare eka vizALa dhajA laherAtI hatI. caityanA dvAra para lAgelA moTA moTA ghaMTa vAgatA ja rahetA hatA. caityanI aMdara bhUmi gomayAdithI lIMpelI hatI. dIvAlo zveta raMganI caLakatI mATIthI dhoLelI hatI. tenI upara caMdananA thApA mArelA hatA. ghaNA bhakta loko Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 47 tyAM pUrNabhadra yakSane Ahuti ApavA, tenI pUjA karavA, vaMdavA ane dhyAna dharavA AvatA hatA. te ghaNA lokonI upAsanAnuM sthaLa hatuM. pUrNabhadranI daivI zakti upAsakonI laukika kAmanAone pUrNa karatI hatI. aneka loko dUra-sudUrathI AvIne pUrNabhadra yakSanI arcA-pUjA karatA hatA ! zramaNa bhagavAna mahAvIra gAma-gAma, nagara-nagara vihAra karatA karatA eka divasa caMpAnagarIe padhAryA. teo pUrNabhadra caityamAM birAjita thayA. tyAM samavasaraNa thayuM. caMpAnareza jitazatru e samavasaraNamAM padhAryA, hajAro nagarajano paNa samavasaraNamAM gayA. bhagavAnanA Agamanano khyAla kAmadevane Avyo. teNe paNa bhagavAnanI pAse javAno, darzana-vaMdana karavAno nirNaya karyo. teNe snAna karyuM. zuddha vastro paheryAM. AbhUSaNo paheryAM ane vizALa parivAranI sAthe te pUrNabhadra caitya tarapha cAlyo, jyAM bhagavAna mahAvIra birAjatA hatA tyAM gayo. traNa vAra teNe bhagavAnanI parikramA karI ane vaMdana karIne upadeza sAMbhaLavA beTho. bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLIne kAmadeva ati saMtuSTa thayo, khUba prasanna thayo. teNe bhagavAnane kahyuM : "bhante ! huM nigraMtha pravacanamAM vizvAsa rAkhuM chuM. ApanA nigraMtha pravacanathI saMtuSTa chuM. nigraMtha pravacana ja satya che, te mithyA nathI. bhatte, huM sAdhu banavA, nitha pravrajyA svIkAra karavAmAM asamartha chuM. mane gRhIdharma pradAna karavAnI kRpA karo." kAmadeve bhagavAna pAsethI gRhasthanAM bAra vrato grahaNa karyAM. teNe bhagavAnane traNa vAra vaMdanA karI ane potAne ghera pAcho pharyo. harSita mana-vacana-kAyAthI teNe potAnI patnI bhadrAne kahyuM H "he devAnupriye, meM zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI dharma sAMbhaLyo, te dharma mane ISTa lAgyo. e dharma mane khUba ja rucikara jaNAyo che, eTalA mATe he bhadre ! tuM paNa bhagavAna pAse jA, temane vaMdana kara, temanI sevA kara ane temanI pAsethI vratamaya gRhastha-dharma svIkAra kara." kAmadevanI vAta sAMbhaLIne bhadrA AnaMdita thaI bhadrAe snAna karyuM. kautuka maMgala ane prAyazcita karyuM. suyogya ane zuddha vastro dhAraNa karIne alpa paNa mUlyavAna alaMkArothI zarIra-zRMgAra karIne te dhArmika vAhanamAM beThI. aneka dAsIo sAthe te jyAM bhagavAna mahAvIra birAjatA hatA te pUrNabhadra caityamAM AvI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrAvakajIvana te bhagavAnanI sanmukha AvI. teNe traNa vAra bhagavAnane vaMdanA karI ane na to atidUra ke na atinajIka hAtha joDIne UbhI rahI ! bhagavAnano upadeza sAMbhaLIne bhadrA khUba saMtuSTa thaI. teNe bhagavAnane kahyuM : "he bhanta ! huM ApanA nigraMtha pravacana upara zraddhA rAkhuM chuM. huM pravrujita thavA asamartha chuM, paraMtu huM bAra vrato aMgIkAra karavA IcchuM chuM." bhagavAna pAsethI bhadrAe bAra vrato svIkArIne te bhagavAnane vaMdanA karIne ghera pAchI pharI. vratapAlana, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa vagere dharma-ArAdhanA karatAM karatAM 14 varSa vyatIta thaI gayAM, paMdaramuM varSa beThuM. eka divasa rAtrinA uttarArdhamAM dhamanuSThAna karatAM karatAM kAmadeve vicAra karyo : "huM A caMpAnagarInA rAjA-prajAno AdhAra chuM. eTale te vyastatAne kAraNe viziSTa dharma-ArAdhanA karI zakato nathI. eTalA mATe kAle sUryodaya thatAM snehIsvajanono satkAra-sanmAna karIne, jyeSTha putrane samagra javAbadArI soMpIne huM nagara bahAranI pauSadhazALAmAM jaIne pauSadhopavAsa Adi dharma-ArAdhanA karato rahuM." bIje divase kAmadeve snehI-svajanone bolAvyA. temano satkAra karyo. temanuM sanmAna karyuM. temanI anumati lIdhI. gharanI tamAma javAbadArI jyeSTha putrane soMpI ane te pauSadhazALAmAM jaIne vizeSa rUpathI dharma-ArAdhanA karavA lAgyo. samaya pasAra thavA lAgyo. eka rAtrinA samaye eka deva pizAcanuM rUpa dhAraNa karIne hAthamAM talavAra dhAraNa karIne kAmadevanI pAse Avyo. ati krodhane lIdhe tenI bhrakuTI vAMkI thaI gaI hatI. UghADA mukhamAMthI tenI jIbha bahAra laTakI rahI hatI. te bhayAnaka hAsya karI rahyo hato. roSa, krodha ane rIsathI ugratA dhAraNa karatAM teNe kAmadevane kahyuM : "tuM tArA motane bolAvI rahyo che. e adhamAdhama, kharAba lakSaNovALA, hIna. puNyavALA, zuM tuM dharmanI kAmanA kare che? tuM puNyanI kAmanA kare che? svarga-mokSanI kAmanA kare che? he duSTa zuM tuM tArA vratathI, zIlathI, pauSadhopavAsathI DagavA Icchato nathI ? paraMtu Aje huM tane avazya DagAvIza. Aje jo tuM vratAdino tyAga nahIM kare to A talavArathI tArA TukaDeTukaDA karI nAkhIza." pizAcanAM AvAM bhayajanaka vacano sAMbhaLavA chatAM paNa kAmadeva na bhayabhIta thayA ke na jarAya caMcaLa banyA. pizAce pharIthI dhamakIo upara dhamakIo ApI chatAM paNa kAmadeva aDaganizcala rahyA. kuddha pizAca kAmadevanA zarIranA TukaDeTukaDA karavA lAgyo......to paNa. asahya vedanA sahana karatAM kAmadeva dharmadhyAnamAM sthira Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga rahyA. R 2 pizAcanI hAra thaI, te pauSadhazALAnI bahAra nIkaLyo. teNe hAthInuM rUpa dhAraNa karyuM; pauSadhazALAmAM praveza karIne kAmadevane kahyuM : "jo tuM mArA kahyA pramANe vratono tyAga nahIM kare to tane AkAzamAM uchALIza, pRthvI upara paTakIza, paga nIce kacaDI nAkhIza......!" A dhamakIthI paNa kAmadeva vicalita na thayA. traNa vAra dhamakI ApI chatAM paNa kAmadeva sthira rahyA, aDaga rahyA tyAre hAthIe tene AkAzamAM uchALyo, pRthvI upara paTakyo ane paga nIce kacaDavA lAgyo. kAmadeve A bhayAnaka vedanAne paNa samatAbhAvathI sahana karI lIdhI. 49 deva nirAza thaI gayo. bahAra AvIne teNe bhayaMkara sApanuM rUpa dhAraNa karyuM. pachI te aMdara Avyo ane kAmadevane satAvavAnI zarUAta karI. zarIre DaMkhavA lAgyo, khUba kaSTa ApavA lAgyo.......chatAM paNa te kAmadevane calita karI na zakyo. teNe potAnI hAra svIkArI lIdhI. devanuM mULasvarUpa dhAraNa karIne kAmadeva pAse AvIne bolyo : "he kAmadeva ! tuM dhanya che, tAruM sattva ane dhairya adbhuta che. nirgaMtha pravacanamAM tArI zraddhA meruvat acala che. he devAnupriya, indre devasabhAmAM kahyuM hatuM ke : "caMpAnagarInI pauSadhazALAmAM kAmadeva zrAvaka bhagavAna mahAvIra svAmInA nitha pravacanano svIkAra karIne rahyo che. koI devamAM paNa zakti nathI ke je kAmadevane vicalita karI zake." he dhIra puruSa ! mane indranA kathana upara vizvAsa na Avyo. huM ahIM Avyo ane tane herAna-parezAna karI nAkhyo; khUba kaSTa ApyuM. mane kSamA kara......kSamA kara." deva kSamA mAgIne cAlyo gayo. prabhAta thayuM hatuM. temaNe sAMbhaLyuM H 'zramaNa bhagavAna mahAvIra pUrNabhadra caityamAM padhAre che." kAmadeve vicAra karyo, "bhagavAnanI pAse jaIne temane vaMdana-namaskAra karIne pachIthI ja pauSadhopavAsanAM pAraNAM karIza." kAmadeve bahAra javA yogya zuddha vastro dhAraNa karyAM ane vizALa janasamUhanI sAthe pUrNabhadra caityamAM gayA. 4 dharmopadeza pachI bhagavAna mahAvIre kAmadevane saMbodhita karIne rAtrinI ghaTanA saMbhaLAvI, ane pUchyuM : "zuM meM kahyuM tema ja devano upasarga te samatAbhAvathI sahana karyo ne ?" "hA bhagavaMta ! Ape je kahyuM te ja rAtre thayuM !" bhagavAne tyAM upasthita sAdhusAdhvIone saMbodhita karIne kahyuM : "eka gRhastha zrAvaka paNa devanA upasargone samatAbhAvathI sahana karato Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrAvakajIvana dhyAnamagna rahe che. vicalita thato nathI, to pachI dvAdazAMgInA dhAraka evA sAdhuoe upasarga sahana karavAmAM sarvathA dRDha rahevuM joIe." bhagavAnane vaMdanA karIne kAmadeva pauSadhazALAmAM cAlyA gayA. kAmadeve ghaNAM vratothI potAnA AtmAne bhAvita karyo. 20 varSa sudhI zrAvakanuM vratamaya jIvana vyatIta karyuM. nava pratimAonI sArI rIte ArAdhanA karI. eka mAsanI saMlekhanA karI.......anazana karyuM.......samAdhi mRtyu thayuM. te saudharma devalokamAM utpanna thayA atyAre te tyAM ja che - saudharmAvataMsaka vimAnanA IzAna koNamAM "aruNAbha" nAme vimAnamAM; tyAM tame jAo to maLajo ! gautama svAmIe bhagavAnane pUchyuM : "bhagavaMt tyAMthI kAmadeva kyAM utpanna thaze ?" bhagavAne kahyuM : "gautama, te mahAvideha kSetramAM janma leze ane e janmamAM te nivaNi pAmaze." upasaMhAra : dharmano svIkAra karanArA evA zaktimAna hovA joIe ke kaSTa AvatAM lAlaca maLatAM paNa dharma choDI na de. kAmadeva kevA dhIra ane vIra puruSa hatA ! svayaM tIrthaMkara bhagavAne temanI svamukhe prazaMsA karI hatI. keTaluM preraNAdAyI che kAmadevanuM A caritra ? e sAMbhaLIne tamane manamAM dhIra, vIra banIne dharma-ArAdhanA karavAnA manoratho pedA thayA ne ? ke "huM paNa dRDhatAthI vrata-niyamonuM pAlana karIza." dharma karanAra mANasa arthI hovo joIe, samartha hovo joIe ane zAstrasaMmata hovo joIe. A viSayamAM Aje be vAto batAvI che. trIjI kAle batAvIza ane "caityavaMdana"nA viSayamAM paNa anya vAto batAvavI che, samajAvavI che, te paNa kAle samajAvIza. Aje, basa ATaluM ja. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 parama kRpAnidhAna, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmIbaMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM viziSTa zrAvaka dharmanuM nirUpaNa karyuM che. zrAvakajIvananI dinacaryA batAvatAM temaNe kahyuM : "zrAvaka-zrAvikAoe jAgatAM ja zrI navakAra maMtranuM smaraNa karavuM joIe. pachI dehazuddhi ane vastrazuddhi karIne caityavaMdana karavuM joIe." "caityavaMdana" eka dharmakriyA che. A dharmakriyA sAmAnya - sAdhAraNa kriyA nathI, mahattvapUrNa che. Ihalaukika ane pAralaukika dRSTithI dharmIkrayA khUba mahattva dharAve che. AvI dharmIkrayA ka2nA2A manuSya paNa sAmAnya - sAdhAraNa hoya te na cAle. te yogyAsaMpanna hovo joIe. tenAmAM traNa prakAranI yogyatA hovI joIe. dharmakriyAnI garaja hovI joIe. - dharmakrayA pUrNa karavAnuM sAmarthya hovuM joIe. - guNamaya vyaktitva hovuM joIe. dhArmika manuSya guNavAna hovo joIe : pahelI be prakAranI yogyatA aMge vivecana karI cUkyo chuM. Aje trIjA prakAranI yogyatAnA viSayamAM samajavAnuM che. dharma AcaranAra mANasa guNavAna hovo joIe, ane te ja zAstrasaMmata yogya vyakti che, dharma karavA mATe. guNarahita manuSyano dharmakSetramAM praveza niSiddha che. jJAnI puruSoe guNa vagaranA mANasane dharma ApavAno niSedha karyo che. doSayukta manuSya, gaMbhIra doSavALo mANasa dharmakSetramAM Ave che to dharmakSetra niMdAno viSaya banI jAya che. -- ajJAnI loko tenI niMdA to kare ja che, paNa dharma ane dharmaguruonI ya niMdA kare che. te loko dharma pratye, dharmaguruo pratye, dharmasthAno pratye durbhAvavALA banI jAya che. dharmIkrayA karanArA mANasone maMdiramAM - upAzrayamAM - AyaMbila bhavanamAM.... tIvra krodha karatA, jhaghaDatA joIne yuvakavarga dharma tarapha napharata karavA mAMDe che. - dharmakriyA karanArAone dANacorI karatAM, jugAra ramatAM, zarAba pItAM ke klabomAM parastrIo sAthe nAcatA joIne keTalAka buddhimAna loko dharmakSetrathI dUra cAlyA jAya che ! -- Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrAvakajIvana dharma AcaranArAonI atikRpaNatA joIne, temanI nirdayatA nihALIne, temano avinaya ane uddhatAI joIne keTalAya suzikSita lokoe maMdira javAnuM choDI dIdhuM che. -- dharma karanArAo jyAre kaSTa paDe che, duHkha Ave che tyAre dharma choDI de che. kAryano AraMbha karIne vaccethI ja kArya choDI de che. dIrghadRSTithI kArya karatA ja nathI, tyAre lokone temanA pratye abhAva thaI jAya che. dharmakAryamAM vizvAsa raheto nathI. dharma karanArAo jyAre bIjAo sAthe nirlajja vyavahAra kare che, moTAonI maryAdAo toDe che, nAnA-moTAono anAdara-tiraskAra karI bese che, gaMdA zabdo bole che, tyAre bIjA lokone dharma ane dharma karanArAo pratye durbhAva thaI jAya che ane teo dharmathI vimukha banI jAya che. A vAtanuM mane eka pratyakSa pramANa maLyuM hatuM. eka rAjyanA mukhya maMtrI maLavA AvyA, aneka viSayo upara vAto thaI. jainadharma pratye temaNe potAnI zraddhA vyakta karatAM kahyuM : "jainadharma ane jainasamAja mane khUba pasaMda che. jainadharma jIvaMta dharma che. jainasamAja nirvyasanI ane ahiMsaka samAja che. A dharma rASTradharma - vizvadharma banavAnI kSamatA dharAve che. paraMtu Apa nArAja na thAo to eka kaDavI vAta kahI dauM ?" meM kahyuM : "nArAja thavAno prazna ja nathI, tame dila kholIne kaho." temaNe kahyuM : "tame loko paraspara jhaghaDatA raho cho, e vAta mane khaTake che. koI koI vAra chApAomAM vAMcuM chuM. ApanA AcAryomAM, sAdhuomAM paramatasahiSNutA nathI ! jo Apa sau pa2mata-sahiSNu banIne eka thaI jAo to jainadharmathI rASTrane moTo lAbha thaI zake, rASTranuM cAritrya upara UThI zake !" jAheramAM jhaghaDavuM ayogyatAnuM pradarzana : parasparanA jhaghaDA-matabheda jyAre chApAomAM Ave che tyAre te aniSTa banI jAya che. ugra zabdomAM bIjAnAM dharmavaSayaka maMtavyonuM khaMDana karavuM ane potAnAM maMtavyonuM maMDana karavuM.....bIjA pAThonI dharmabhAvanAnuM muMDana karI de che. *dharmabhAvanAne naSTa karI de che. zAstronI, dharmagraMthonI vAto laIne jAheramAM chApAonA mAdhyamathI jhaghaDA karanArAo dharma AcaravA mATe yogya che kharA ? pAtra che kharA ? aMdara-aMdaranA matabhedonuM khAnagI maMtraNAnA mAdhyamathI, paraspara carcAvicAraNAthI nirAkaraNa na karI zakAya ? Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 pa3 akhabAro-Newspaper - lokazAhInA saMvAhaka che. dharmakSetramAM lokazAhIno virodha karanArA mahApuruSo (1) lokazAhInA saMvAhaka sAdhanano upayoga kare che ! je jinazAsanamAM lokamatanuM koI mUlya nathI, jinamatanuM ja mUlya che, e jinamatane, lokamata prApta karavA mATe akhabAromAM laI jAya che. tenuM vastrAharaNa kare che. A vAtane gaMbhIratApUrvaka vicArajo. dharmakSetramAM ayogya vyaktio pravezI gaI che, teo dharmakSetranI Ana-zAnane baTTo lagAvI rahI che. potAnuM ahita to kare ja che, sAthe-sAthe bIjAnuM paNa ahita kare che. zAstrasaMmata dhamadhikArI manuSyanA 21 guNo : khUba duHkhanI vAta che ke Aje ApaNA zAsanamAM anuzAsana hInatA che; na koI koIne kazuM kahI zake che, na koI koInuM sAMbhaLe che. zAstro ane AgamonI vAto ghaNI thAya che, paNa te potAnA pakSanI mAnyatAone siddha karavA ane bIjA pakSonI mAnyatAonuM khaMDana karavA mATe ! guNahIna mANasoe khUba zora macAvI dIdho che. dharmakSetramAM guNavAna mANasonuM avamUlyAMkana karIne kriyAjaDa ajJAnIonuM mUlya vadhArI devAmAM AvyuM che. jJAnahIna dharmakriyA karanArAone mahattva ApavAmAM Ave che. paristhitinI gaMbhIratAne samajIne tamAre jAgrata banIne sva-para matanA hitamAM pravRtta banavuM joIe. potAnuM vyaktitva guNavAna banAvavuM joIe. 21 guNone AtmasAt karavAno prayatna karavo joIe. Aje to huM e 21 guNonAM mAtra nAma ja batAvIza. 1. gaMbhIratA 2. rUpa 3. saumya prakRti 4. lokapriyatA pa. akrUratA 6. pApabhIrutA 7. azatA 8. sudAkSiNya 9. lajjA 10. dayA 11. madhyastha saumyadraSTi 12. guNAnurAga 13. satyakathA 14. suparivAra 15. dIrghadraSTi 16. vizeSajJatA 17. vRddhAnusAritA 18. vinaya 19. kRtajJatA 20. parahitaniratA 21. labdhalakSyatA che ke eka mANasamAM A 21 guNo badhA ja na hoI zake. ochAvattA hoI zake, paraMtu dharmakSetramAM praveza karavo hoya to ochAmAM ochA sAta guNa to hovA joIe. keTalAka guNa karmonA kSayopazama para AdhArita che, to keTalAka puNyakarmanA udaya upara AdhArita che. vizeSajJatA, dIrghadraSTi ane labdhalakSatA jJAnAvaraNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. zrAvakajIvana karmanA kSayopazama sAthe joDAyelA che. ghaNAM pApakamoMnA kSayopazama vagara guNavAna banavuM asaMbhava che. zaityavaMdana"nI dhamakriyA koNa karI zake che? "caityavaMdana"no dharma karavA mATe paNa AcAryadivazrI haribhadrasUrijIe traNa guNonI yogyatA batAvI che. caityavaMdananI dhamakriyA pratye dayamAM bahumAna hovuM e pahelo guNa che. caityavaMdananI dharmakriyAnI vidhinuM jJAna hovuM ane vidhinuM pAlana hovuM, e bIjI vAta che. ucita guNamaya jIvanavyavahAra hovo e trIjI vAta che. dharmanAM aneka anuSThAno che. tyavaMdana" emAMnuM eka anuSThAna che. e anuSThAna dareka vyakti nathI karI zakatI, e vAta to samajo cho ne ? guNavAna vyakti ja karI zake che. A traNa guNa manuSyamAM hovA joIe! mANase svayaM AtmanirIkSaNa karIne nirNaya karavo rahyo ke: "mArAmAM A traNa guNa che ke nahIM ?" "bahumAna" AMtarika guNa che. "A guNa ApaNAmAM che ke nahIM." e vAtano nirNaya karavA mATe pAMca lakSaNo batAvavAmAM AvyAM che. bahumAnanAM pAMca lakSaNaH - jo tamArA hRdayamAM "caityavaMdana" dharma pratye bahumAna haze to caityavaMdananI vAto priya lAgaze. ema je je dharmakriyA pratye tamArA hRdayamAM bahumAna haze te te dharmakriyAnI vAto tamane priya lAgaze. te te dhamakriyAo karanArA pratye snehabhAva baMdhAze. e vAto vividha prakAranI hoya che. dharmasvarUpanI vAta hoya, dhamavidhinI vAta hoya, dharmanA lobhanI vAta hoya, dharmanAM drata kahevAmAM AvatAM hoya, dharmanuM rahasya batAvavAmAM AvatuM hoya - A tamAma vAto sAMbhaLavAmAM prema dekhAya, Adara dekhAto hoya, harSa utpanna thato hoya, bIjAM kAma choDI daIne te sAMbhaLavAmAM ja dila lAgatuM hoya to mAnavuM ke e dharma pratye bahumAnano bhAva che. sabhAmAMthI dharma pratye prema hoya, paraMtu dharmanI vAto sAMbhaLavAmAM rasa na hoya, evuM banI zake che? mahArAjazrI tame kevI vAta karo cho? tamAro priya putra paradezamAM che, teno mitra saMdezo laIne tamArI pAse Ave che. mitra tamArA putranI vAto saMbhaLAve che. zuM e sAMbhaLavAmAM tamane AnaMda nahIM Ave? eno patra vAMcavAmAM AnaMda nahIM Ave ? - AnaMdano anubhava nahIM thAya ? zuM tamAruM mukha praphullita nahIM thAya ? Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 papa A ja rIte dharma pratye tamArA hRyamAM bahumAna haze to dharmanI vAta sAMbhaLavAmAM harSa ane AnaMdanI anubhUti thaze ja. "dharmakathA prIti - A prathama lakSaNa che ! dharmabahumAnanuM bIjuM lakSaNa che - "dhamaniMdAnuM azravaNa". tamArA hRdayamAM "caityavaMdana"nA dharma pratye AMtarika prema che, to tame caityavaMdananI niMdA nahIM sAMbhaLI zako. tame sAMbhaLavAnuM pasaMda nahIM karo. niMdA sAMbhaLavI ja pasaMda nahIM paDe, to pachI niMdA karavAnI to vAta ja kyAM rahI? je vAta upara mANasane prema hoya che, bahumAna hoya che, te vAtamAM doSa agara nyUnatA te joI ja zakato nathI ane doSa yA nyUnatA joyA sivAya, niMdA thaI zakatI nathI! koI tamArI pAse AvIne kahe ke : "zA mATe savAra-sAMja caityavaMdana karo che? A kriyAthI koI lAbha nathI. A mUrti, A maMdira, badhuM nirarthaka che, paththaranI pUjA karavAthI mokSa nathI maLato........." vagere. tamane sAMbhaLavuM gamaze ? nahIM! be kAnomAM AMgaLI rAkhIne tame kahezo "bhAI ! AvI kaDavI ane apriya vAta sAMbhaLavA icchato nathI. tame niMdA karavI baMdha karo athavA ahIMthI cAlyA jAo. je dharma mane priya che te huM karuM chuM ane karato rahIza. mane caityavaMdana karavAmAM keTalo AnaMda Ave che ane Akho divasa kevo zubha jAya che e vAta sAMbhaLazo. to tame paNa mArI mAphaka caityavaMdana karavuM zarU karI dezo; niMdA karavI bhUlI jazo." tamArA hRdayamAM dharma pratye bahumAna haze to tame dhamaniMdA karanArAone niMdA karatA aTakAvazo; temane buddhicAturyathI dharmaprazaMsaka banAvI dezo. kadAca A vAta zakya nahIM bane to tame niMdA sAMbhaLavA UbhA nahIM raho, tyAMthI khasI jazo. koI paNa mANasanI niMdA karavI yA sAMbhaLavI e pApa che, to pachI dharmanI niMdA karavI-sAMbhaLavI e to ghora pApa che ! adhama kRtya che ! tamArAthI dharmanuM AcaraNa na thatuM hoya to na karo, paraMtu dharmanI niMdA to kadIya na karo. dharmanI niMdA kadIya na sAMbhaLo. - sadAya yAda rAkho ke dharma ja ApaNo tAraNahAra che. dharma ja ApaNI rajhaLapATa maTADanAra che. dharma ja ApaNane sukhazAMti ApanAra che. dharmathI ja pApono nAza thAya che. dharmathI ja puNya baMdhAya che ane te ja ApaNAM sarva sukhonuM mULa che. eTalA mATe dharmanI niMdA karavI nahIM-sAMbhaLavI nahIM. tamArA ddhayamAM dharma-bahumAna haze to tame niMdA karazo ja nahIM. niMdA sAMbhaLavI pasaMda karazo nahIM. kadAca koIka vAra paravazatAthI sAMbhaLavI paDe to niMdaka pratye dveSa na karatA, tenA tarapha bhAvakaruNAthI vicArajo. trIjuM lakSaNa A ja batAve che ! ghamInaMdaka pratye bhAvakaruNA, bhAvadayA ! Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrAvakajIvana sabhAmAMthI zuM dharmanI niMdA karanArAo pratye dveSa karavo e pApa che? tenA pratye dveSa na karavo? Sa to thaI jAya che ! mahArAjazrI dharmanaMdaka tarapha dveSa karavAno nathI ! jo tame dharmanuM svarUpa samajazo to dhamaniMdako tarapha dveSa nahIM thAya. tIrthaMkara bhagavaMtoe maitrI, pramoda, karuNA ane madhyastha bhAvanAothI yukta anuSThAnane dharma kahyo che. tamAre anuSThAna jinAjJA anusAranuM haze, vidhipUrvakanuM haze, paraMtu maitrI vagere bhAvanAothI yukta nahIM hoya to e anuSThAna "dharma" nahIM kahevAya. te kriyA dhamakriyA nahIM bane. eTale ke tame dharma pAmyA cho to tamArA hRyamAM e cAra bhAvanAo hovI joIe. koInA pratye dveSa, tiraskAra, dhRNA... vagere duSTa bhAvo na hovA joIe. dharmanI niMdA karanArA tarapha paNa bhAvakaruNA" rahevI joIe. "dharmaniMdAnA pApathI ene kevI rIte bacAvuM? bicAro pApakarma bAMdhIne bhavAntaramAM duHkhI duHkhI thaI jaze....." evuM ciMtana karavuM joIe. tamArA ddhayamAM dharma pratye bahumAna hoya to A vAta che ! tame tamArA manane bIjI vAtomAM gUMcavazo ja nahIM. to tamAruM mana caityavaMdanA vagere dharmakriyAomAM ja nirata raheze. gharma pratyenA bahumAnanuM cothuM lakSaNa eTalA mATe ja "cittavinyAsa batAvavAmAM AvyuM che. tamArA hRyamAM dharma pratye prema che, tamAruM mana vAraMvAra dharmamAM ja vaLaze. dharmaniMdako tarapha nahIM jAya. manano A svabhAva che. je ene priya lAge che, temAM ja te vAraMvAra jAya che. pitAne putra priya hoya che. putra paradeza hoya to pitAnuM mana vAraMvAra putra pAse ja jAya che ne? putranA vicAromAM ja DUbI jAya che ne? e rIte tamane tamAro vepAra vadhAre priya hoya to bhale tame ahIM beThA cho, paNa tamAre mana vepAranA vicAromAM ja cAlyuM jatuM haze ! bhojana karatAM karatAM paNa mana vepAramAM cAlyuM jaze. ema dhama priya haze to vepAra karatAM karatAM paNa mana dharmanA vicAromAM cAlyuM jaze. bhojana vakhate paNa dharmanA ciMtanamAM DUbI jaze. dharmakriyA karatI vakhate to mana temAM lIna-tallIna thaI jaze ! pAMcamuM lakSaNa batAvyuM che - "parA jijJAsA . parA eTale zreSTha ! eTale ke gahana.......gaMbhIra! dharmanA viSayamAM zreSTha..........gahana ane gaMbhIra jijJAsA pedA thAya che. jema ke - caityavaMdana-sUtramAM caityano artha zuM? vaMdanano vidhi zuM? kayAM kayAM sUtro che ? - A sUtra koNe banAvyuM? Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 - sUtroccAra kevI rIte karavo ? divasamAM keTalAM caityavaMdana karavAM joIe ? - kyAre kyAre karavAM joIe ? caityavaMdana-sUtrano sAmAnya artha zuM ? vizeSa artha zuM - tAtparya ane rahasyArtha zuM ? caityavaMdananI manuSyanA mana upara zI asara paDe che ? caityavaMdanano AdhyAtmika prabhAva zuM che ? - vagere jijJAsAo utpanna thAya che. sabhAmAMthI : caityavaMdananI kriyA pratye bahumAna hoya paraMtu evI jijJAsA pedA na thatI hoya evuM na hoI zake ? mahArAjazrI H na banI zake. jenA pratye prema hoya, bahumAna hoya enA viSayamAM jijJAsA na hoya - A vAta azakya che. premano prabhAva ane jijJAsAno bhAva paraspara apekSita hoya che. baMne prakAranA bhAvomAM saMbaMdha che. je vastuno, je viSayano prema haze te viSayamAM jijJAsA utpanna thaze ja. jema ke eka vidyArthIne itihAsanA viSayamAM UMDI abhiruci che, to tenI te viSayamAM jijJAsA vadhatI ja jAya che ane te UMDI zodha karavA lAgaze - gaMbhIra saMzodhana karato raheze. 57 A ja rIte "caityavaMdanA"nI kriyAmAM tamArI UMDI abhiruci haze to "caityavaMdana"nA viSayamAM tamArI jijJAsA vadhatI ja jaze. tame e viSayamAM gahana ane gaMbhIra ciMtana-manana karajo ! jema ke AcAryadeva zrI haribhadrasUrijIe caityavaMdananA viSayamAM pUro "thIsIsa" lakhI nAkhyo che "lalitavistarA" ! caityavaMdana-sUtranA viSayamAM eka saMpUrNa mahAnibaMdha ja che. jo "navakAra maMtra"nA pratye tamArA hRdayamAM zraddhA che, prema che, to navakAra maMtranA viSayamAM paNa tamArA manamAM viziSTa jijJAsAo pedA thaI jaze. jo jijJAsA utpanna thAya to gaMbhIra-UMDuM jJAna thaI jAya ! jJAnanA khajAnAnI cAvI che jijJAsA. tattvajJAnano prAraMbha jijJAsAthI thAya che. prazno udbhavavA joIe. cittamAM 'AvuM kema ? - AvuM kyArathI ? - AvuM kyAM sudhI ? - pariNAma zuM ?' AvA prakAranA prazno udbhavaze to samAdhAna meLavavA e viSayanA jJAnI puruSo pAse jazo ane samAdhAna meLavavA prayAsa karazo. vidhi-tatparatAnAM pAMca lakSaNa : tAttvika jijJAsAnuM samAdhAna meLavavA mATe mANase sadgurune zaraNe javuM paDe Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrAvakajIvana che ane tyAM vinayapUrvaka vyavahAra karavo paDe che. A dRSTithI vidhi-tatparatAnuM prathama lakSaNa "guruvinaya" batAvavAmAM Ave che. "zrI uttarAdhyayana-sUtra"nA pahelA ja adhyAyamAM vinayanA prakAra ane vinayanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. jijJAsAvALo mANasa ja evo vinaya karI zake che. guru pratye AMtarika bahumAnanI sAthe jIvanano pratyeka vyavahAra vinayathI raMgI devAvALo mumukSu potAnA jIvanane dhanya banAvI de che ! badhAnI AdhArazilA vinaya che. vinIta AtmA sadguru pAsethI pariNita-jJAna pAme che. eTale ke te jJAnane mAtra dimAgamAM ja nathI bharato, AtmasAt karI le che. tenuM jJAna tene doSamukta karAve che. parama zreya tarapha laI jAya che. vinIta AtmAmAM vidhi-tatparatA sahajabhAve prakaTa thAya che. tenuM pratyeka anuSThAna vidhiyukta haze. te pote vidhipAlanano AgrahI haze. jema te vidhino Adara karanAro hoya che, tema dareka anuSThAna tenA nizcita samaye ka2vAno AgrahI paNa haze. bIjuM lakSaNa "satkAlApekSA"nuM batAvyuM che. te yathArtha ja che. je samaye caityavaMdana karavAnuM haze, te samaye caityavaMdana ka2ze. je samaye paramAtmA-pUjA karavAnI haze, te samaye te pUjA karaze. jJAnI puruSoe je pratikramaNano samaya batAvyo haze, te samaye te pratikramaNa karaze. samayanI pAbaMdI vidhi-tatparatAnuM bIjuM lakSaNa che. te samayanI bAbatamAM lAparavAhI nahIM kare. jo kadAca paristhitivaza, koIka vAra dhakrayA karavAmAM samaya-pAlana nahIM karI zake to tenA manamAM saMtApa raheze. "huM kevo ALasu chuM ? meM Aje savAre samayasara caityavaMdana karyuM nathI. moTI bhUla thaI gaI." kAryasaddhi mATe samayanuM khUba mahattva che. te tame duniyAmAM juo cho. nizcita samaye karelI maMtrasAdhanA saphaLa thAya che. yogya samaye karelo vyApAra, vAveluM bIja ane boleluM vacana saphaLatA prApta kare che; e ja rIte yogya kALe kareluM dharmAnuSThAna viziSTa la pradAna kare che. eTalA mATe kALanuM mahattva samajavuM joIe. tame loko samayanI keTalI ciMtA karo cho te huM jANuM chuM. tamane jyAre samaya maLe che tyAre dharmakriyA pharI lo cho ! savAre pAMca vAge jinapUjA ane rAte 10/12 vAge pratikramaNa ? vidhi-tatparatA rahI nathI. na guruvinaya rahyo che, na kALanI apekSA rahI che. trIjuM lakSaNa batAvyuM che - ucita Asana ane mudrAonuM. kaI dharmIkrayAmAM kayA AsanathI besavAnuM che, besavuM joIe, kayuM sUtra bolatI vakhate be hAtha dvArA kevI kevI mudrAo karavI te viSayanuM jJAna hovuM ati Avazyaka che, kAraNa ke nizcita Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 pa9 AsanamAM besavAthI, nizcita mudrAonI sAthe dharmakriyA karavAthI tene anurUpa zubha bhAva rdayamAM utpanna thAya che. caityavaMdanamAM yogamudrA, muktAsUkti mudrA ane jinamudrAnI sAthe sUtro bolavAnAM hoya che. baMne netro jinapratimA upara sthira karavAnAM hoya che. jitamudrAmAM kAyotsarga-dhyAna karavAmAM Ave che. sarva kAyotsarga jinamudrAmAM karavAmAM Ave che. pratikramaNamAM "vaMditAsUtra" tamAre lokoe "vIrAsana"mAM bolavAnuM hoya che! Asana-mudrAonuM ucita pAlana zubha bhAvonI vRddhimAM nimitta bane che. dhamakriyAmAM AnaMdano anubhava karavo hoya to vidhi-tatparatA hovI anivArya che. vidhi-tatparatAnuM cothuM lakSaNa che - yukta svara. caityavaMdana karatI vakhate tamAre sUtroccAra yukta svaramAM karavo joIe. eTale ke tamAro avAja evo hovo joIe ke jethI maMdiramAM beThelA anya mANasonI dharmakriyAmAM vikSepa na paDe. keTalAka lokone jora-jorathI sUtroccAra karavAnI Teva hoya che. teo bIjA lokono khyAla ja rAkhatA nathI. maMdiramAM pravezatAM ja temano avAja kolAhala pedA kare che. bIjAnI dharmakriyAmAM vikSepa Ubho karI nAkhe che. te eka moTuM pApa che. bIjAnI dharmakriyAmAM vikSepa karavo e mAmUlI pApa nathI. sabhAmAMthI eTalA mATe to ame savAre maMdire jatA ja nathI. savAramAM eTalo zora hoya che ke zAntithI prabhunAM darzana thatAM nathI ke stuti-prArthanA paNa thatI nathI. mahArAjazrI je loko maMdiramAM jorathI barADA pADe che, teo moTe bhAge pravacana sAMbhaLavA AvatA nathI ! emane koNa samajAve ? e anivArya aniSTa thaI gayuM che. eTalA mATe sukhI lokoe potAnA gharamAM nAnakaDuM maMdira banAvI levuM joIe. gRhamaMdiramAM tame zAntithI, madhura svarathI paramAtmAnI stavanA karI zakazo ane madhyama sUromAM caityavaMdana karI zakazo. sabhAmAMthI jemane potAnuM gRhamaMdira na hoya te loko zuM karaze? mahArAjazrI teo saMgha-maMdiramAM jaze, zora karanArA pratye bhAvakaruNA rAkhIne banI zake teTalI ekAgratAthI caityavaMdana karaze. prAtaHkALe potAnA gharamAM je caityavaMdana karavAnuM hoya che te zAMti, ullAsa ane ekAgratAthI karavuM. zora macAvanAra pratye roSa na karavo. roSa karavAthI AtmAnuM ahita thaze. maMdiramAM javuM bekAra thaI jaze. - pAMcamuM lakSaNa che - pAThopayoganuM dhamakriyAmAM je sUtrapATha karavAmAM Ave, te sUtrapATha karatI vakhate mana enI sAthe joDI devuM. citta e ja sUtrapATha sAthe Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SO zrAvakajIvana lAgyuM rahevuM joIe. sAthe sAthe arthano paNa bodha hovo joIe. manane "caityavaMdana"mAM tanmaya karavAnuM che ! ucita vRttinAM pAMca lakSaNa : caityavaMdananI uttama dharmakriyA karanArAonA hRdayamAM jevI rIte bahumAna hovuM Avazyaka che, vidhi-tatparatA Avazyaka che, e ja rIte ucita jIvanapaddhati, ucita jIvanavyavahAra paNa ati Avazyaka che. sarva loko sAthe ucita jIvanavyavahAra karanAra mANasa 'lokapriya' bane che. ucita vRttinuM prathama lakSaNa che - lokapriyatA. eTale ke dharma AcaranAra dhArmika vyakti lokapriya hovI joIe. jJAnI puruSoe ghaNI mahattvanI vAta karI che. mArA khyAla pramANe to tame loko tamArA gharamAM paNa priya hazo nahIM ! tame khUba dharmakriyAo karo cho eTalA mATe tamane lokapriyatA maLaze nahIM. tamAro jIvanavyavahAra sAro haze, ucita haze to tamane lokapriyatA maLaze. jo tame priya ane hitakArI bhASaNa karatA hazo, vivekapUrNa vyavahAra karatA hazo, pArivArika ane sAmAjika kartavyonuM samucita pAlana karatA hazo, bIjAMne samayocita sahAya karatA hazo, bIjAMnA aparAdho mApha karatA hazo, to tame lokapriya banazo. lokapriya dharmAtmA bIjAMne dharmasanmukha banAve che. eTalA mATe saumyatA, sahRdayatA, sahAnubhUti, namratA, udAratA, niHspRhatA vagere guNone AtmasAt karI lo. manuSyanI pUjA guNothI ja thAya che. guNothI ja prazaMsA thAya che. eka sAvadhAnI rAkhavI - jIvanamAM koI niMdanIya kriyA na thaI jAya. garvitanindrita kArya karavAnuM nathI. nindrita kArya tamArI lokapriyatAne Aga lagADI deze. ucita vRttinuM bIjuM lakSaNa A ja batAvavAmAM AvyuM che - agarSita kriyA / garvita ane nindrita kAryonI yAdI che tamArI pAse ? hovI ja joIe. duSTa kAryothI bacIne jIvavAnuM che. apriya, karkaza, audvatApUrNa vANI, apriya, ahitakArI ane krUratApUrNa vyavahAra, bIjAMnI niMdA karavI, jhaghaDavuM vagere niMdita kAryo che. e rIte zarAba pIvo, mAMsAhAra karavo, corI karavI, jugAra ramavo vagere paNa niMdanIya pravRttio che. AvI pravRtti karanArAonI cittavRttio azuddha hoya che, malina hoya che. azuddha ane malina cittavRttimAM dharmano janma thato nathI; dharmano sparza thato nathI. AvI niMdanIya pravRttio karanAra mANasa jo dharma Acare to te dharmanI paNa niMdA karAve che. je gurunI pAse jAya che, e gurunI paNa niMdA karAve Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga che. pote to niMdApAtra che ja. eTalA mATe dharmakSetramAM pravezelI vyaktie potAno jIvanavyavahAra vizuddha banAvavo anivArya che. ghora pApono tyAga karavo anivArya che. paraMtu A tyAre ja saMbhava banaze ke jyAre tamArAmAM saMkaTa samaye dhairya rAkhavAnI kSamatA haze. duHkhamAM dhairya rAkhavAnI kSamatA ucita vRtti"nuM trIjuM lakSaNa che. - 2 61 duHkhothI, saMkaTothI jyAre gherAI jAo tyAre dhairya rAkhavI saraLa vAta to nathI. tema muzkela paNa nathI. jo tamArI pAse vicAravAnI sAcI vRSTi haze to tame duHkhamAM paNa hasatA rahezo. saMkaTamAM paNa nirbhaya rahezo. saMkaTanA samaye tame tamArI sahanazIlatAnI zaktino paricaya Apo. saMkaTathI bacavA mATe pApa tarapha javuM nahIM. pApono sahAro na levo. ucita vRttinuM cothuM lakSaNa che - zakti-anusAra tyAga karavo, eTale ke dAna devuM. gRhastha, jIvanavyavahAramAM jevI rIte nyAya-nItithI arthopArjana kare che, ema eNe namratAthI udAratApUrvaka dAna paNa ApavAnuM che. dAnanI ArAdhanA karavAnI che. pUjyone supAtra dAna ApavAnuM che. dIna, anAtha, nirdhanone anukaMpA-dAna ApavAnuM che. A ucita jIvanavyavahAranuM eka aMga che. pAMcamuM lakSaNa che - labdhalakSyatA. caityavaMdanA karavAnuM tamAruM lakSya zuM che ? tamAruM lakSya nirdhArata hovuM joIe ane e aMtima lakSya sudhI pahoMcavA mATe tamAro puruSArtha hovo joIe. je koI dharmakriyA tame karo te pahelAMthI tamAre lakSya nirdhArita karI levuM joIe. ucita jIvanavyavahAramAM A vAta vizeSa mahattva dharAve che. mAtra dharmanA viSayamAM ja nahIM, saMsAranAM kAryomAM paNa tamAre pariNAmano vicAra to karavo joIe, to ja tamArI jIvanayAtrA sArI rIte cAlI zakaze. mAnI lo ke eka vyaktimAM lakSya nirdhArita karavA jeTalI buddhi nathI, to teNe sadguruno sahAro laIne te jema kahe tevI rIte lakSya nizcita karavuM joIe ! upasaMhAra : A rIte "caityavaMdana karavAnA adhikAranA viSayamAM traNa viziSTa guNonI carcA karI. tAtparya e che ke guNavAna vyakti ja dharmAnuSThAnanI adhikArI che. prastutamAM "caityavaMdana"nI vAta hovAthI e dharmakriyAmAM Avazyaka ane sahAyaka traNa guNa batAvavAmAM AvyA. e rIte bIjI dharmakriyAomAM paNa guNonI AvazyakatA samajavAnI che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara zrAvakajIvana savAre UThatAM ja, nidrAtyAga karIne zrI navakAra maMtranuM smaraNa karavuM. tyAra pachI dehazuddhi ane vastrazuddhi karIne zrI caityavaMdana karavAnuM che. caityavaMdana karyA pachI mAtA pitA ane anya vaDIlonI caraNavaMdanA karavAnI che ! A aMge AgaLa vivecana karIza. Aje, basa ATaluM ja. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 29) parama kRpAnidhi, mahAna kRtaghara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita dhamabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM gRhasthanA vizeSa dharmanuM pratipAdana karyuM che. temAM temaNe vratamaya dharma batAvyo che ane dainika dharma paNa batAvyo che. savArathI sAMja sudhI zrAvakanI dinacaryA batAvI che. savAre jAgatAM ja paMca parameSThI-namaskAra karo. dehazuddhi karIne, zuddha vastra dhAraNa karIne caityavaMdana karo ane pachI mAtA-pitA vagere gurujanonI caraNa-vaMdanA karavI. mAtA-pitA guru che. mAtA-pitA mATe je pUjya che te paNa guru che. kalAcArya jJAnadAtA, dharmadAtA vagere guru che. yogabiMdumAM A AcAryadive lakhyuM cheH mAtA-pitA tAvArtha teSAM tistA | - vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAM mataH // jananI, janaka, upAdhyAya ane jananI vagerenA bhAI-baheno "guru" mAnavAmAM Ave che. jJAnavRddha ane vayovRddhono samAveza paNa guruvargamAM thAya che. dharmano upadeza ApanAra munijana to guru che ja. A sarvemAMthI jeTalAM gharamAM hAjara hoya, temane savAre vaMdana karavAM. mAtA-pitA vagere vaMdanIya che eTale temane vaMdana karavAM joIe. paraMtu prazna e che ke mAtA-pitA vaMdanIya kema? zuM potAnAM bALakone janma Apyo mATe vaMdanIya banI gayAM? to pachI pazu paNa vaMdanIya banI jaze. kAraNa ke teo paNa baccAMne janma Ape che ! janma Apavo e vaMdanIyatAnuM kAraNa nathI. vaMdanIyatAnuM kAraNa che upakArakatA. jeo upakAra kare che teo vaMdanIya, abhinaMdanIya che. vizvanuM zreSTha tattva che upakAra. te upakAra bhautika hoya yA AdhyAtmika hoya, Ihalaukika hoya yA pAralaukika hoya, nAno yA moTo hoya, upakAra e upakAra che. vizvanuM zreSTha tattva che upakAra. bhAva-vizvanuM A aNamola tattva che. je upakAraka te vaMdanIya H jyArathI jIva mAtAnA udaramAM Ave che tyArathI mAtA e jIva upara upakAra karatI rahe che. teno garbhastha zizu prati prema hovo, vAtsalya hovuM e paNa upakAra che. koI ApaNA pratye prema-sneha-vAtsalya abhivyakta kare che, te ApaNA upara upakAra kare che. kema ke te prema batAvIne ApaNane ullAsathI bharI de che. mAtA garbhastha zizunA zArIrika ane mAnasika hita mATe potAnA aneka prakAranA khAvA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrAvakajIvana pIvAnA zokha choDI de che. vyasana choDI de che. viSaya-bhogano tyAga karI de che. A badhA mAtAnA upakAra nathI to zuM che ? je strIo potAnA mojazokha mATe, viSayabhoga mATe aneka vyasanonA sevana mATe mAtA banavA nathI icchatI ane bhUlathI garbhavatI banI jAya che, te zuM kare che te tame jANo cho ne ? sabhAmAMthI : eborzana - garbhapAta karAvI de che. mahArAjazrI : garbhapAta karAvI de che, garbhastha jIvanI hatyA karI nAkhe che. AvI krUra strIo vaMdanIya nathI hotI, pUjya nathI banatI. keTalAka kissAomAM evuM paNa bane che ke mAtA garbhapAta karAvavA icchatI nathI, paraMtu pitA - strIno pati dabANa karIne garbhapAta karAvavA majabUra kare che. AvA loko kevAM pApakarmo bAMdhe che - e vAta Aje mAre karavI nathI. Aje to mAre mAtA pitAonI - temanI vaMdanIyatA samajAvavAnI che. emane yAda rahevuM joIe ke "teo temanAM saMtAnonAM vaMdanIya che - pUjanIya che" ane je vaMdanIyapUjanIya hoya che, temano jIvanavyavahAra kevo hovo joIe. potAnA saMtAno sAthe kevo vyavahAra hovo joIe - A badhI vAto karavI che. saMtAnonI dRSTimAMthI UtarI na jAo H mAtA-pitAe jo temanA saMtAno pAse apekSAo sArI rAkhavI hoya to, saMtAnone susaMskArI ane mAtA-pitAnAM pUjaka banAvavA icchA rAkhatAM hoya to temaNe sau prathama potAnuM AtmanirIkSaNa karavuM paDaze. potAnI keTalIka Adato sudhAravI paDaze. je kharAba Adato choDavI ati Avazyaka che, te batAvuM chuM. pahelI vAta che vAtavAtamAM gusso karavo. gussAyukta svabhAva hovo. - nAnI zI bhUla thatAM mAravuM-pITavuM. mAtA-pitAno paraspara jhaghaDo thavo. saMtAnonI bimArImAM temanI upekSA karavI. - ghera AvelA mahemAno, mitro, snehI svajanonI sAme bALakonI niMdA karavI. bALakone prema na Apavo, temanI vAto na sAMbhaLavI. bALakonA zikSaNa pratye upekSA karavI. eka bALaka sAme bIjA bALakanI prazaMsA karavI ane pelAnI niMdA karavI. bALakonI jarUriyAto pUrI na karavI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 65 Avo durvyavahAra karIne tame mAtA-pitA bALakonI najaramAMthI UtarI jAo cho. tamArA pratye bALakonA manamAM pUjyabhAva nathI raheto. tamane vaMdana karavAno bhAva ja temanA manamAM jAgato nathI. A khUba moTuM nukasAna che. sAMskRtika nukasAna che. "upakAra"nA zreSTha tattvonuM avamUlyana thatAM jIvanavyavahAramAM tANa pedA thAya che. mAtA-pitA pratye napharata pedA thatAM saMtAno mAtA-pitAthI dUra thaI jAya che ane kadAca koI khoTA yA ayogya mANasanA saMparkamAM AvI jAya che, to temanuM jIvana ja barabAda thaI jAya che, durvyasanomAM phasAI jAya che ane keTalAya prakAranA aparAdho karavA mAMDe che. A bAbatamAM nyUyorkanI eka ghaTanA saMbhaLAvuM chuM. jAnyuArI 1987nI A ghaTanA che. 19 varSanA TAyaronA vilabarna nAmanA chokarAe 1600 DolaranA ceko upara potAnI mAtAnI banAvaTI sahI karIne beMkamAM Dolara levA gayo; paraMtu te pakaDAI gayo. polIse kesa karyo. nyAyAdhIza kenetha ke. rIlanI sAme ene rajU karavAmAM Avyo. A Aropa sAco sAbita thatAM vadhAremAM vadhAre daMDa sAta varSanI jelano thaI zakato hato. paraMtu jillAnA sarakArI vakIlanA kAryAlaye evI bhalAmaNa karI ke gunegAra potAno aparAdha kabUla kare che to ene sArA AcaraNa mATe dekharekha nIce rAkhavAnI vyavasthA karavA sAthe ene choDI mUkavAmAM Ave. nyAyAdhIza raule A prastAva mAnI lIdho, paNa eka zarata rAkhI ke vilabarne eka kavitA yAda karIne moDhethI saMbhaLAvavI paDaze ! e kavitA hatI kilarliMganI "o. mArI mA !" khacAkhaca bharelA e zAnta nyAyAlayanA oraDAmAM vilabarna potAnI raDatI mAnI sAme Ubho hato ane saMbhaLAvA lAgyo : jo phAMsI para laTakyo hoIza huM pahADanI sauthI UMcI Toca para, tyAre yAda AvIza tuM ! o mA, o mA,... maryA pachI paNa kono AtmA bhaTakaze mArI sAthe sAthe, mAno basa, mArI mAno........ mArA AtmA ane zarIranA pApone konI prArthanA dhoI nAkhaze mAnI, basa, mArI mAnI......! A bAbata sIdhIsAdI-sAmAnya paddhatithI paNa patAvI zakAI hota, paraMtu nyAyAdhIza raule pAchaLathI jaNAvyuM ke "meM vicAryuM ke bALakane e bodha karAvavAmAM Ave ke tenI mAtAne keTalo AghAta pahoMcyo che, ane enI mAne paNa jANa thAya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s zrAvakajIvana ke bALakane keTalI pratIti thaI, to kaMIka bIjI paNa koI upalabdhi thaI zake che." vAstavamAM upalabdhi thaI ! vAta patI gaI ! bALaka sudharI gayuM ane mAtAe paNa putrane premathI saMbhALavAnI zarUAta karI dIdhI ! bALakoe jo aparAdha karyo hoya to sajA karI zako cho, paraMtu khUba samajadArI sAthe sajAno upayoga karavAno hoya che, nahIMtara bALakonA mAnasika vikAsa mATe sajA ghAtaka sAbita thaze. bALaka sudharavAne badale bagaDatuM jaze. vAraMvAra mAravAjhUDavAthI bALakanA manamAM mAtA-pitA pratye roSa utpanna thAya che, verabhAva janme che. pachI to tamane vaMdana karavAM to dUra rahyAM, uparathI tamane parezAna karI nAkhaze. moTA thaIne mAtA-pitA sAthe kharAba vyavahAra karaze ane vRddhAvasthAmAM "vRddhAzrama"mAM mokalI deze ! eTalA mATe kahuM chuM ke tamAre mAtA-pitAe tamArI vaMdanIyatA akhaMDa rAkhavI hoya to saMtAno sAthe ucita - premamaya vyavahAra karavo. bhaviSyamAM tamAre mATe e sukhadAyI nIvaDaze. A viSayamAM kalakattAno eka prasaMga yAda Ave che. keTalAka samaya pahelAM vAMcyo hato. kalakattAnI hAIkorTanA nyAyAdhIza sara gurudAsa baMdhopAdhyAya adAlatamAM eka mukaddamo sAMbhaLI rahyA hatA. ekAeka temanI najara adAlatanA daravAjA para paDI. e samaye eka vRddhA gaMgAsnAna karIne pAchI pharatAM potAnA bhInAM vastromAM adAlatamAM pesavAno prayatna karI rahI hatI, ane adAlatano paTAvALo ene rokI rahyo hato. gurudAse ekAeka e vRddhAne oLakhI lIdhI, te temanI dhAvamAtA hatI ane enuM dUdha gurudAse potAnA zaizavakALamAM pIdhuM hatuM. temaNe tarata ja kesa rokI dIdho ane UThIne jAte daravAje pahoMcyA. tyAM jaIne temaNe dhAvamAtAno caraNasparza karyo, pachI badhAMne jaNAvyuM : "A mArI mAtA che, temaNe mane temanuM dUdha pAyuM che. dhAvamAtAe gurudAsane bacapaNamAM dUdhanI sAthe pyAra paNa Apyo haze. te sivAya gurudAsa A rIte adAlatamAM temane page na lAgata ! ahIM beThelI mAtAoe paNa dUdha to pAyuM haze potAnAM bALakone, paNa zuM emanAM bALako temanA caraNasparza kare che savAre ? premathI dUdhapAna karAvyuM haze to karatAM haze caraNasparza ! vaMdanIyatA TakAvI rAkhavAnA upAyo H graMthakAra kahe che ke dararoja savAre mAtA-pitAne vaMdana karavAM joIe ! mAtApitA pratye pUjyabhAva hovo joIe. bahumAnano bhAva hovo joIe. A bhAva Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 bhAga - 2 tyAre ja utpanna thAya ane Take ke jyAre mAtA-pitA saMtAno sAthe samajadArIpUrvakano vyavahAra kare. baccAMnI bhUlo to thaze paNa moTA bhAganI bhUlo ajJAnatAthI thatI hoya che. koI vAra bIjAnuM anukaraNa karavAthI thatI hoya che. koIka vAra koInA caDAvavAthI bALaka bhUla karI bese che, to koI vAra jijJAsAthI prerAIne bhUla kare sajA karatA pahelAM, Akroza karatA pahelAM e vicAravuM Avazyaka che ke "AmAM sAcI rIte bALakanI bhUla keTalI che? A paristhitimAM bhUla thavI keTalI saMbhavita che?" jo tame vicAra karazo to tamAro gusso ocho thaI jaze. sajA karatA pahelAM bALakane tenI bhUlanI gaMbhIratA samajAvavI joIe. be-cAra vAra tene samajAvatA raho. khoTuM kAma karatAM roko, paraMtu prema karatA raho. tame bALaka upara game teTalA upakAro karyA haze, paraMtu sAthe sAthe temanI pratye ayogya vyavahAra karyo haze to teo tamArA ayogya vyavahArane yAda rAkhaze ane upakArane bhUlI jaze. eTalA mATe tamAre be kAma karavAM paDaze H 1. bALako sAthe sAro, bhadra vyavahAra karo. 2. kadI paNa tame karelA upakAronI vAto temane na saMbhaLAvo. bALako sAthe sAro vyavahAra karo tame tamArA bALako sAthe sAro vyavahAra karazo to bALako tamArA upakAro kadI nahIM bhUle. teo potAnA mitrone kaheze : "mArI mAtA sArI che. te mane kadI mAratI nathI. kadI jhaghaDo karatI nathI. te pAse besIne mane jamADe che, bhaNAve che. Home Work karAve che. mArA pitA paNa sArA che. teo mArI sAthe hase che. teo mArI skUla vize, mitra vize, abhyAsa vize mArI sAthe vAto kare che. mArA mATe sArAM vastro lAve che. mArI pasaMdagInI keTalIya vastuo mArA mATe lAve che." tamArAM bALako bIjAMnI sAme tamArI prazaMsA karatAM hoya to tamAre samajavuM ke te tamArA vyavahArathI saMtuSTa che. paraMtu tamAre sAvadhAnI rAkhavAnI ke bALakone vadhAre paDato premabhAva na Apavo. temanA ayogya Agrahone vaza na thavuM. kadAca bALaka tamArI sAthe risAya to risAvA devuM. paraMtu te lAMbo samaya tamArI sAthe mauna nahIM rahI zake. tamArI vAta mAnaze. tene premathI ane tarkathI samajAvavuM paDaze. AjakAla bALako vadhAre prazno kare che ne ? - AvuM kema na khAvuM joIe? - AvuM kema na pIvuM joIe? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrAvakajIvana - AvAM kapaDAM kema na paheravAM joIe? - AvAM sinemA - nATaka kema na jovAM? - AvA chokarA sAthe ke AvI chokarI sAthe zA mATe lagna na karavAM? - rAtrie kema na khAvuM joIe? - maMdiramAM zA mATe javuM? dharmano upadeza zA mATe sAMbhaLavo? evA aneka prazno bALako kare che tyAre tame gusso karo cho ne? temane dhamakAvIne cUpa karI do cho ne? AvuM na karavuM. zAMtithI prazna sAMbhaLavA. jo uttara ApI zako to ApavA. na ApI zako to temane kahevuMH "beTA! tArA prazno sAcA che. huM tane evA jJAnI puruSa pAse laI jaIza jyAM tArA praznonA javAba tane maLI jaze." ane jyAre tamArA gAmamAM koI jJAnI sAdhupuraSa Ave to bALakane temanI pAse laI javo ane samAdhAna karAvavuM. sabhAmAMthI koI koI vAra sAdhupuruSone prazno pUchavAmAM Ave to teo nArAja thaI jAya che, gusso ya karI de che......mana vadhAre vidrohI banI jAya che: premathI bIjAnA praznonuM samAdhAna karo : mahArAjazrI eTalA mATe tame svayaM jANakArI meLavI lo ke sAdhupuruSa kevA che? temanuM jJAna kevuM che, svabhAva kevo che, prakRti kevI che, AkRti kevI che? hA. AkRti paNa jovI joIe ! sAdhupuruSanI AkRti saumya haze, to bALako temanI pAse jaze, pAse besaze ane temanI vAto sAMbhaLaze. pahelI asara saumya AkRtinI paDe che, bIjI asara madhura vANInI paDe che ane trIjI asara tarkabaddha zailIthI samajAvavAnI paDe che. tame pahelAM evA sAdhupuruSa zodhI kADho, pachI bALakone temanI pAse laI jAo. . badhA sAdhupuruSo samAna AkRtinA nathI hotA. badhA jJAnI ya nathI hotA. koI sAmAnya jJAnI hoya to potAnA jIvanane sArI rIte jIvI le che, paraMtu bIjAMne samajAvI zakatA nathI. badhA jJAnI puruSa saumya AkRti - prakRtinA nathI hotA. koI saumya hoya to koI ugra hoya che. tamAre saumya prakRtinA - AkRtinA sAdhupuruSa zodhIne temanI sAme prazno karavA joIe. te zAntithI, samatAthI tamArA praznonuM samAdhAna karavAno prayatna karaze. ghaNI vAra evuM paNa bane che ke samajAvanAra tarkabaddha zailIthI samajAve che, paraMtu prazna karanAranI buddhi sthULa-jaDa hovAthI te samajI ja zakato nathI. prazna pUchavAmAM sUkSma ane teja buddhi na joIe, paNa samAdhAna meLavavAmAM buddhi sUkSma ane teja : Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 se hovI joIe. tamAre prazno vinayathI pUchavA joIe. uttara zAntithI sAMbhaLo ane samajavA prayatna karo. koIka vAra evuM paNa bane che ke koI praznano uttara sAdhupuruSa e samaye na ApI zakyA hoya; kAraNa ke te sarvajJa to nathI. samajI-vicArIne pachIthI paNa uttara ApI zake che. tame tamArA bALakone bacapaNathI ja tamArA gharamAM suzikSita karavAnuM kArya karo. suzikSita karavAnuM kArya bIjA para na choDo. jo tame tamArA bALakonI bhalAI IcchatA ho to tame temane pUrNa rIte bahAranI vyaktio upara na choDI do. tamArAthI vadhAre kono prabhAva tamArA bALako upara paDavAno? tamArAthI vadhAre ciMtA tamArA bALakonI koNa karaze? 'paraMtu tamArA bALakone zikSita karatA pUrve A aMgenI tamArI jANakArIne adyatana banAvo. Adhunika sAmagrIthI pUrNa banAvo. A mATe tamAre adhyayana karavuM paDaze. samaya che ne? AjakAla moTA bhAganAM mAtA-pitAne potAnAM bALako mATe samaya nathI ! samaya hoya che to temane zikSita karavAnI kaLA emanI pAse hotI nathI. jJAna hotuM nathI. bALakonA praznonuM zAMtithI samAdhAna karavAnI kSamatA hotI nathI. AvAM mAtA-pitA lAMbo samaya pUjya ke vaMdanIya rahI zakatAM nathI. konvenTa kalcara : ane jo tame tamArAM bALakone konvenTa skUlamAM bhaNavA mokalatA hazo to tame bALako mATe vaMdanIya nahIM banI zako. tyAM "mAtA-pitA vaMdanIya che," evuM zIkhavavAmAM AvatuM nathI. tyAM to mAtA-pitA tamArA mitra che" evuM zIkhavavAmAM Ave che ! mitra vaMdanIya nathI hoto - samakakSa hoya che. mULabhUta mUlyomAM ja parivartana AvI rahyuM che. tyAMnI zikSaNa paddhati ja evI che. bhAratIya sanAtana mUlyono mULasahita uccheda karavAno suvyavasthita kAryakrama cAlI rahyo che. paraMtu e zikSaNapaddhatinuM AkarSaNa eTaluM baLavAna che ke mAtA-pitA konvenTa skUlamAM bALakone praveza karAvatAM jovA maLe che. savAre sAta-ATha vAge bALako copaDIono moTo thelo ane TiphIna bokSa upADIne skUle jAya che, sAMjanA cAra vAge yA pAMca vAge ghera pAchAM phare che, thoDuMka rame che ne Tyuzanano samaya thaI jAya che. sAMja paDI jAya che ke TV. jovA besI jAya che....... bhojana kare che ane sUI jAya che. na maMdira jAya che, na AratInA samaye maMdira jaIne AratI kare che ke na savAre maMdiramAM darzana-pUjana kare che ke na to sAdhuonI pAse jAya che. nathI upadeza sAMbhaLatAM nathI pAThazALAmAM jatAM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zrAvakajIvana pAThazALAmAM bALakonI saMkhyA ghaTatI jAya che. T.V. jonArAonI saMkhyA vadhatI jAya che. upAzrayamAM pratikramaNa karanArA puruSonI saMkhyA 0 zUnya - jhIro upara pahoMcI gaI che. mULabhUta ghArmika siddhAnto para prahAraH bhAratanA tamAma dharmonA mULabhUta siddhAnto cheH dAna, zIla ane tapa traNe siddhAntone jUThA pADavA prayatno thaI rahyA che. - ApaNe kahIe chIe ke garIbane, bhikSukane, atithine dAna ApavuM joIe. teo kahe cheH dAna na ApavuM joIe. dAna ApavAthI loko ALasu thaI jAya che. ApaNe kahIe chIe ? zIla-sadAcAra ane brahmacaryanuM pAlana karavuM joIe. teo kahe che : "seksa mANasanI sahaja pravRtti che. e vRttine dabAvavI na joIe. zIla-sadAcAra ane brahmacaryanA prAcIna khyAlo choDI devA joIe. sajAtIya ane vijAtIya zArIrika saMbhoga karavA joIe. ApaNe kahIe chIe tapazcaryA karavI joIe, tapazcayathI AtmA zuddha thAya che. zarIra zuddha thAya che. mana paNa nirmaLa bane che. teo kahe cheH nahIM, zarIranuM damana na karavuM joIe. khAvA-pIvA maLyuM che to bhogavavuM joIe. tapa na karavuM joIe. tapa karavAthI zArIrika ane mAnasika vikRtio vadhe che. AvI viparIta vicAradhArAomAM ApaNuM taruNa ane yuvAjagata vahI rahyuM che. temane koNa samajAve? ThIka che, je taruNo ane yuvAno prabuddha sAdhupuruSonA upadeza sAMbhaLe che, athavA temanA paricayamAM rahe che, teo to khoTI vicAradhArAthI prabhAvita nathI thatA, paraMtu tevA keTalA che? eka lAkhamAM pacAsa ke so! lAkho nahIM karoDonI saMkhyAmAM taruNo ane yuvako vibhinna prakAranA vyasanomAM ane nazIlA padArthonAM sevanamAM phasAI gayA che, ane phasAtA jAya che. bALakone nazIlA padArthonA sevanathI bacAvo : kizora vayamAM nazAnI lata, pelAM bhayAnaka, jaMgalI jAnavara jevI che. mA-bApa to A khataranAka jAnavaranI upasthitinI upekSA ja kare che. bhalene e jAnavara temanA daravAjA upara UbhuM rahIne ghUrakatuM kema na hoya ! moTA bhAganA kizoromAM nazAkhorInI sau prathama lata tamAkuthI zarU thAya che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 bhAga - 2 AgaLa vadhatAM teo nazIlI goLIo, kokIna ane heroIna jevA mAdaka padArthonuM sevana karavA lAge che. dhIredhIre te nazAnI AdatanA zikAra banI jAya che. pariNAma jANo cho ? mahollAomAM ane zerIomAM teo bhIkha mAge che. nadIonA pUlo nIce durgadhathI khadabadatI gaMdakImAM jiMdagInA divaso pasAra kare che. A bAbatamAM mArA manamAM ghora ciMtA che, A jaMgalI jAnavarane kevI rIte mArIne bhagADI zakAya ? vicAruM chuM.... koI mArga dekhAto nathI. nirAzAmAM DUbI jAuM chuM. kAraNa ke tamArA bALakonI ciMtA tamane - mA-bApane nathI. tamAruM bALaka nazIlA padArthonI majA le che ke nahIM, zuM tamane khabara che? bIjI vAta, jo tame jAte ja koI nazAnA baMdhANI ho ane vicAratA ho ke tamAruM bALaka nazAkhorIthI dUra rahe to tame tamArI jAtane dago daI rahyA cho - bIjA koIne nahIM. maghaniSedha mATe amerikana rASTrIya pariSadanuM kahevuM che ke "kizora avasthAmAM zarAba pIvAnI lata paDavA pAchaLanuM mukhya kAraNa mA-bApanuM cAlacalana ane bALako sAtheno temano vartAva hoya che." divasabhara kaThora parizrama karIne, ghera AvIne jo tame kaho: "mAre zarAba joIe. mAre sigAreTa joIe !" tamane joIne tamArA bALakane kharAba Teva paDaze ja. eka bhAIe mane kahyuM "huM varSothI sigAreTa pIvAno zokhIna hato, paraMtu je divase mAro be varSano bAbo mArA pAkITamAMthI sigAreTa kADhIne pIvA mAMDyo. te divasathI meM sigAreTa choDI dIdhI. mArI pAse dhUmrapAna choDavAnuM AnAthI vadhAre sAruM bahAnuM bIjuM koI na hatuM." je loko potAnA mAnasika bhAraNane dUra karavAnuM zIkhatA nathI teo sigAreTa yA zarAba vagere nazIlA padArthonI latanA zikAra sahajatAthI banI jAya che. eTalA mATe nazIlI davAothI paDanArA kharAba prabhAva aMge bALakone cAra-pAMca sAlanI uMmare ja samajAvavAnuM zarU karI do. temane nazIlI davAo aMge samajAvavA kizorAvasthAmAM pahoMcavAnI rAha jozo to ghaNuM moDuM thaI gayuM haze. sau prathama to tamArI manaHsthiti bilakula spaSTa thaI javI joIe ke tamArAM bALako koI paNa nazIlI vastune sigAreTa yA zarAbane hAtha na aDakADe. meM sAMbhaLyuM che ke keTalAMka Adhunika mA-bApa bALako dvArA nazIlA padArthonuM sevana karavA pratye bedarakArIno draSTikoNa rAkhe che. keTalAMka mA-bApa tyAjya nazIlA padAtha gharamAM vAparavAnI bALakone chUTa Ape che. A taddana kharAba che. je mA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrAvakajIvana bApo AvuM kare che teo potAnA bALakonA doSa upara paDado pADe che. anuzAsananAM tamAma AdhAro samApta karI rahyA che ane bALakone niyaMtraNamAMthI bahAra javA mATe ukerI rahyA che. jo tamArA manamAM tamArA bALako mATe hitakAmanA hoya to jaladI karo. tamArA bALako upara nazAkhorInI AdatavALAono prabhAva paDI cUke te pahelAM tame emane bacAvI lo. pahelAMthI ja surakSAnI taiyArI karI lo jethI tame saMkaTamAMthI bacI jAo. bALakone kevI rIte samajAvazo ? AjakAla pAnavALAnI dukAnethI paNa nazIlI sigAreTa ane nazAvALAM pAna maLI jAya che. eka-be vAra koIka duSTa maphatamAM sigAreTa pAI dIdhI, pAna khavaDAvI dIdhuM.basa, pachI enA vagara rahevAtuM nathI, Adata paDI jAya che. tame A viSayanI carcA bALako sAthe e samaye karo ke teo "mUDa"mAM hoya. hA, tamAre upadeza ApavAno nathI, sahaja rIte vAta karavAnI che. A rIte tame vAta karI zako cho : "keTalAka loko mAnasika tANathI mukta thavA nazo kare che. jyAre AvA loko atyaMta duHkhI yAnirAza thaI jAya che tyAre nazo kare che, nazIlA padArthonuM sevana kare che, to keTaloka samaya to teo e dukha yA parezAnIthI chuTakAro meLavI zake che, paraMtu thoDAka samaya pachI duHkha-parezAnI zarU thaI jAya che. AvA samaye e vadhu duHkhI bane che ! samasyA A rIte hala thatI nathI! - jo te kokIna le che, to te davA tenA zarIrane, jema uMdara panIra khAI jAya che tema khAI jAya che. davA potAnI asara batAvatI nathI. UlaTAnuM te davAno baMdhANI banI cUkyo hoya che. tenA vagara te rahI zakato nathI. tenuM jIvana trAsamaya banI jAya che. te pachI enA mananI sthiti joIne kahoH "jo tuM nazIlA padArthono tyAga karIza to tane tArI mitramaMDaLImAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM Avazene? koI vAMdho nathI. mitrone samajAvavA saheluM to nathI, chatAM ucita che. kAraNa ke tamAre e bALako sAthe haMmezAM to rahevAnuM nathI, tamAre svayaM tamArI jiMdagI jIvavAnI che." eTalA mATe tamArA mitro na mAne to kahI devuM : "jo huM nazo karIza to mArAM mA-bApa mane sajA karaze ane jiMdagIbhara gharamAM najarakeda karI deze." te mitro mAnI jaze. tame bALako sAthe e rIte vAta karo ke temane potAno svamAnabhaMga-gauravabhaMga na lAge. laghutAgraMthithI evI sajA paNa na karo ke jethI mA-bApa pratye verabhAva Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 73 utpanna thAya, kAraNa ke tamAre to bALakomAM mA-bApa pratye pUjyabhAva utpanna karavAno che. pUjyabhAva akhaMDa rAkhavAno che. to ja teo mA-bApano vinaya karaze. temanI sAthe vivekapUrNa vyavahAra karaze. mAtA-pitAe gaMbhIratApUrvaka vicAravuM joIe. je temane bALakono pyAra joIto hoya, Adara ane vinaya joItAM hoya to samajI-vicArIne temanA aparAdhonI sajA karavI paDaze. sAvadhAnIpUrvaka ja sudhAravAno prayatna karavo paDaze. sabhAmAMthI bALaka jyAre bagaDI jAya che tyAre ame loko tene borDiMgamAM mUkI AvIe chIe. mahArAjazrI enAthI to bALakano mAtA-pitA sAtheno saMbaMdha tUTI jAya che. borDiMgamAM jaIne zuM bALaka sudharI jAya che ? saMbhava che ke koI vyasanI chokarA sAthe ene dostI thaI jAya ane enuM jIvana barabAda thaI jAya. te chokaro dhIme dhIme "svakendrita" thato jaze. dareka vAtamAM, hara prasaMgamAM te potAno vicAra pahelo karaze. pArivArika prema vikasaze nahIM. borDiMgamAM gRhapati eka hoya che ane chokarAo so-baso hoya che. eka vyakti ATalA badhA chokarAonuM jIvana-nimaNi kevI rIte karI zake? vAstavamAM mA-bApe svaye chokarAne sudhAravAno prayatna karavo joIe. nirAza na thavuM joIe. buddhi ane jJAnathI sudhAravAno prayatna karatA rahevuM joIe. upasaMhAra : - ApaNA bhAratIya dharmonI A saMskRti che - "mAtRdevo bhava, pitRdevo bhava." dharmavaidika hoya, bauddha hoya ke jena hoya. sAMskRtika dharAtala eka ja che. savAre UThIne sau prathama paramAtma-smaraNa karavuM, ISTa devanI stuti karavI ane mAtApitAnI caraNavaMdanA karavI. A sarva vAto sarvadharmamAnya che. sarva dharmaguruo A saMskatino upadeza Ape che. chatAM paNa paristhiti dina-pratidina bagaDatI jAya che. AvuM kema thaI rahyuM che. tenAM kAraNa batAvyA che. paristhiti sudhAravI che. sArvatrika paristhiti sudhAravI muzkela che, asaMbhava jevI che. paraMtu potAnA parivAranI paristhiti kaMIka aMze sudhArI zako cho. tame mAtA-pitA aMtaHkaraNathI iccho to sudhAro thaI zake che. badalAtAM naitika mUlyonuM. dhArmika mUlyonuM temaja sAmAjika mUlyonuM gaMbhIra adhyayana karavAthI ApaNA parivAronI surakSAnA upAyo karI zakAya che. pArivArika samasyAono paNa aMta nathI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrAvakajIvana - chokarAo paradeza rahe che, mAtApitA bhAratamAM rahe che. - chokarAo bhAratamAM rahe che, mAtA-pitA paradeza rahe che ! - kyAMka mA-bApa duHkhI che to kyAMka chokarA-chokarIo dukhI che ! - svadezI ane paradezI saMskRtino saMgharSa cAlI rahyo che ! - arthapradhAnatA ane bhogapradhAnatA vadhatI jAya che - vRddha mAtA-pitAone gharamAM rahetAM AvaDatuM nathI, teo apriya banyAM che. saMtAnonA AEyamAM mAtA-pitA pratye pUjyabhAva keTalo rahyo che - tame badhAM jANo cho, chatAM mAre to mULabhUta saMskRtino upadeza Apavo ja che. dararoja savAre mAtA-pitAnAM caraNomAM vaMdana karo. Aje, basa ATaluM ja. : Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 30) parama kRpAnidhi, mahAna kRtaghara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita . "dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakanI dinacaryA-dainika kAryakrama batAvI rahyA che. keTaluM pavitra ane maMgala kAryakrama che A ! - savAre UThatAM ja zrI navakAra maMtranuM smaraNa karo. - zarIrazuddhi karIne, zuddha vastro paherIne, caityavaMdana karo. - bhAvapUrvaka upakArI mAtA-pitAnAM caraNomAM vaMdana karo. - ane zakti tathA bhAvanAanusAra pratyAkhyAna karo. graMthakAre lakhyuM che: "sagava pratyAkyAnAi !" pratyAkhyAna" saMskRta bhASAno zabda che. prAkRta bhASAmAM "paccakhANa" kahe che ane lokabhASAmAM "pacakhANa kahe che. jainasaMghamAM, jenasamAjamAM A paccakhANanI kriyA pracalita che. bALaka, kizora, yuvaka ane vRddha sau jANe che. kAraNa ke sAdhupuruSonA upadezamAM "paccakhANa"no mahimA vizeSa rUpe batAvavAmAM Avyo che. jaina kuLonA aneka pragADha saMskAromAMno eka saMskAra A paccakmANano paccakhkhANano artha ane prayojana : paccakhANano pracalita artha che pratijJA. prastutamAM A pratijJA khAvApIvAnA viSayamAM karavAmAM Ave che. kALanI vRSTie sUryodaya thayA pachI, kyAre khAvuM, zuM zuM na khAvuM ane keTaluM khAvuM - A tamAma vAto niyaMtrita karavAmAM Ave che. pratijJAthI svaicchika niyaMtraNa karavAmAM Ave che. pratijJA karavAnuM prayojana che mananI draDhatA. pratijJA karavAthI mana draDha bane che. bhaya ane pralobhananI sAme DhIluM nathI paDatuM. "mArI A pratijJA che" - vicAravAthI manobaLa dRDha bane che. pratijJA karavAnuM bIjuM prayojana che virati-dharmanuM pAlana. avirati pApa che, virati dharma che. "avirati" eka evuM dvAra che ke jenA dvArA pratikSaNa anaMta-anaMta karmono pravAha AtmAmAM pravezato rahe che. te pravAhane rokavA mATe aviratinuM dvAra baMdha karI devuM ja paDaze. dvAra baMdha karI devAno artha che pratijJApUrvaka pApono tyAga karavo. alpa aMzomAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrAvakajIvana pApono tyAga karI zakAya che. sarvAMzamAM paNa tyAga karI zakAya che. gRhastha jIvanamAM pApono AMzika tyAga karI zakAya che. pApono sarva rUpe tyAga eTale sAdhujIvana. prastutamAM pratyAkhyAna kriyA prabhAtamAM karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. te kriyA kAla pratyAkhyAnanI che. A pratyAkhyAna virati-dharmano ja eka prakAra che. kAla pratyAkhyAna 10 prakAranAM batAvavAmAM AvyAM che. phAla paccakkhANanA 10 prakAra : 1. pahelo prakAra che 'navakArazI' paccakkhANano. sUryodayathI 48 miniTa sudhI AhAra-pANIno tyAga karavAmAM Ave che. "navakAra maMtra" bolIne A paccakkhANa pUrNa karavAmAM Ave che. eTalA mATe A *navakArazI paccakkhANa kahevAya che ! 2. bIjo prakAra che "porasI" paccakkhANano. sUryodayathI eka praha2 (prahara = divasano cotho bhAga) sudhI AhAra-pANIno tyAga karavAmAM Ave che. "sADha porasInA paccakkhANamAM sUryodayathI doDha prahara sudhI AhAra-pANIno tyAga karavAmAM Ave che. jema ke porasI savAramAM nava vAge Ave che to sADha porasI 10-30 vAge Avaze. 3. trIjuM paccakkhANa che purimanuM. aDadho divasa vyatIta thatAM A paccakkhANa Ave che ! tyAM sudhI AhAra-pANIno tyAga karavAno hoya che. jema ke Akho divasa bAra kalAkano hoya che to sUryodayanA samayamAM cha kalAka joDavAthI je samaya Ave te purimuddhano samaya samajavo joIe. 4. cothuM paccakkhANa che ekAsaNAnuM. divasamAM eka vAra ane eka jagAe besIne bhojana ka2vuM joIe. ekAsanamAM citta vastuno parityAga karavo joIe. e divase garama pANI, ukALeluM pANI ja pIvuM joIe. 5. ekalaThAna pAMcamuM paccakkhANa che. bhojana karatI vakhate mAtra mukha ane jamaNo hAtha ja hAlavo joIe. bAkInAM badhAM aMga-upAMgo hAlavAM na joIe. bAkInA badhA niyamo ekAsana jevA hoya che. 6. chaThThuM paccakkhANa che AyaMbilanuM. divasamAM eka vAra ane eka jagAe besIne bhojana ka2vAnuM hoya che. bhojanamAM ghI, dUdha, dahIM, goLa, sAkara, tela, miSTAnna, mevA, phaLa, lIlI vanaspati-zAkabhAjI, pharasANa, athANAM vagereno tyAga karavo paDe che. pANImAM bApheluM bhojana ja kAmamAM Ave che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 99 cA na pI zako, pAna na khAI zako, sopArI vagere mukhavAsa na khAI zakAya. sigAreTa-bIDI paNa na pI zako. masAlAmAM mAtra mIThuM, kALAM marI, sUMTha ityAdi laI zakAya. 7. sAtamuM paccakkhANa che "upavAsa"nuM. A upavAsa be prakAranA hoya che. pANInI sAthe ane pANI vagaranA. pANI ukALeluM ja kAma Ave. koI paNa prakAranuM bhojana na karI zakAya. bhojanano sarvathA tyAga karavAmAM Ave che. eka sAthe be upavAsa karavAmAM Ave to "chaTTha" kahevAya che ane eka sAthe traNa upavAsa karavAmAM Ave to "akrama" kahevAya che. ema to eka sAthe 6 mahinAnA upavAsa A kALamAM karI zakAya che ! eka mAsanA upavAsane "mAsakhamaNa" kahevAmAM Ave che. A sarvemAMthI je paccakkhANa ka2vuM hoya to te savAramAM karI levuM joIe. hAtha joDIne te te paccakkhANanAM sUtro bolavAM joIe. sUtra na AvaDatuM hoya to "Aje mAre A (navakArazI, porasI vagere) paccakkhANa che." evI dhAraNA karI levI joIe. ; 8. AThamuM paccakkhANa che "abhigraha," abhigrahano artha che pratijJA. A pratijJA dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI hoya che. vizeSa rUpathI A abhigraha sAdhu-sAdhvIo kare che. iccho to tame paNa karI zako cho. sabhAmAMthI : ame loko kevI rIte karI zakIe ? mahArAjazrI : pahelI vAta to e che ke tamAre tamAro abhigraha koIne kahevAno nathI. na kahevo joIe. paraMtu mana DagI na jAya eTalA mATe abhigraha lakhIne kavaramAM baMdha karIne gharamAM koIne ApI devo joIe. "Aje mane sAkara vagaranuM dUdha mAro bhAI ja Apaze to huM dUdha pIza." dUdha na pItA ho, cA pItA ho to cAnA viSayamAM abhigraha laI zako cho. "Aje mane mArI bahena potAnA hAthethI sarvaprathama cA Apaze to ja huM savAre navakArazI karIza, anyathA porasInuM paccakkhANa karIza." - A "dravya"no abhigraha kahevAya. "kSetra"nA abhigrahamAM "Aje mane ravivAra peThamAMthI mArA mitranuM bhojana mATe nimaMtraNa Avaze to ja huM bhojana karIza. jo nimaMtraNa nahIM Ave to upavAsa karIza." AvI prakAranI pratijJA karI zakAya che. eka samayanuM bhojana choDavAnI paNa pratijJA karI zako cho. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrAvakajIvana "kALathI abhigraha karavo hoya to "roja huM bAra vAge bhojana karavA ghera AvuM chuM. Aje huM eka vAge bhojana karavA AvIza. e samaye bhojana maLaze to bhojana karIza." A rIte be vAgyAno, traNa vAgyAno abhigraha karI zako cho. jo ke tamAre mATe A abhigraha saraLa che, kAraNa ke tamArA gharavALAM bhojananI thALI DhAMkIne rAkhI mUke che ! athavA TIphIna dukAne mokalI de che ! A abhigraha amArI kasoTI karI de che ! ame sAdhu-sAdhvI A abhigraha karIe ke "Aje bhikSAveLA vItI gayA pachI bhikSA levA jaIza. jo bhikSA maLaze to AhAra karIza, anyathA upavAsa !" bhikSAno samaya, tamArA lokonA gharomAM bhojanano samaya vItI gayA pachI amane kyAreka bhikSA nathI paNa maLatI ! 25 varSa pUrve ame mAravADa gayA hatA tyAranI vAta che. eka vAra ame vihAra karIne gAmamAM moDA pahoMcyA. bhojanano samaya vItI gayo hato. huM gocarI levA gayo hato. pahelA ja gharamAMthI avAja Avyo: "bAvanI, jima liyA hai." meM kahyuM : "the jima liyo, paraMtu meM kare jimiyA ?" mane yAda che, e divase ame sAMjanA pAMca vAge gocarI karI hatI ! "bhAvathI abhigraha tame A rIte karI zako cho - "Aje mArI patnI hasatIhasatI bhojana pIrasaze, to ja huM bhojana karIza !" sabhAmAMthIH e divase upavAsa karavo hoya to ja Avo abhigraha karavo joIe ! mahArAjazrI : zuM zrImatIjI kadI hasatAM hasatAM bhojana nathI pIrasatAM? sabhAmAMthIH evuM bhAgya amArA lokonuM nathI ! mahArAjazrI : abhigraha karazo to saMbhavataH bhAgyanAM dvAra khUlI jaze, paraMtu abhigraha karatI vakhate "mArI kasoTI thavAnI che" evuM samajIne ja abhigraha karavAno che. upavAsanI taiyArI rAkhavAnI ! kAyAne kaSTa ApavA - svecchAe kaSTa sahana karavA ja tapazcaryA karavAnI che. svecchAe zarIrane kaSTa ApavAthI khUba kamanirjarA thAya che. pApakarmono nAza thAya che. puNyakarma baMdhAya che. 9. navamuM paccakhANa "divasa carima"nuM hoya che. A paccakhANa sUryAsta samaye karavAmAM Ave che. rAtribhojananA tyAganuM A paccakakhANa che. "covihAranuM paccakhkhANa karavAthI sUryAsta pachI bhojana karI na zako, pANI paNa na pI zako. tivihAra"nuM paccakhkhANa karavAthI sUryAsta pachI pANI pI zako cho. sUryAsta pachI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 davA levAnI hoya to "duvihAranuM paccakkhANa karI zako cho. 10. dazamuM paccakkhANa che "vigaya-tyAganuM. "vigaya" prAkRta zabda che. saMskRtamAM 'vikRti' kahe che. je manamAM vikAra pedA kare, tene 'vigaya-vikRti' kahevAmAM Ave che. A rIte 6 bhakSya vigaya gaNAvI che - ghI, dUdha, dahIM, tela, goLa, sAkara ane taLelI vastuo. 79 dararoja A vigaIomAMthI eka...be...traNa... no tyAga karavo joIe. jeTalo tyAga karI zako teTalo karavo joIe. savAre savAre ja abhigraha karI levo joIe :: "Aje huM ghI ane dahIMno tyAga karIza." koI vAra "Aje huM tamAma vigayano tyAga karIza." e rIte paNa tyAga karI zako cho. jo nirvikArI manaHsthiti icchatA ho to vigaya-tyAga karavo ja joIe. dareka paccakkhANa sApavAda hoya che H A tamAma paccakkhANo sArAM che. manonigraha ane indriyasaMyama ka2vAnI dRSTie ja tIrthaMkaroe A tapazcaryA batAvI che, A badhAM paccakkhANa batAvyAM che. jo A vartamAna jIvanamAM paNa zAnti, samatA ane prasannatA icchatA ho to manonigraha ane indriyasaMyama karavo ja paDaze. paccakkhANa dharma khUba UMco dharma che. je prakAre ane jeTalo iccho teTalo AcarI zako cho ! sabhAmAMthI : sAro to lAge che, paraMtu 'kadAca pratijJA tUTI gaI to ?' evo bhaya lAge che. "ekAsaNuM karIzuM, paraMtu bhUlathI moMmAM kazuMka nakhAI jaze to ? paccakkhANano bhaMga thaI jaze, pApa lAgaze, eTalA mATe paccakkhANa karavuM ja nahIM !' AvA vicAra Ave che. mahArAjazrI : Avo bhaya na rAkhavo joIe. kadAca bhUlamAM upavAsa vakhate moDhAmAM sopArI athavA bIjuM kaMI nAkhI dIdhuM to paccakkhANano bhaMga thato nathI. moDhAmAM nAkhatAM ja tamane yAda AvI jAya ke "are ! Aje to mAre upavAsa che." tame thUMkI nAkho. jo peTamAM pahoMcI gayuM to koI ciMtA nahIM, vamana na karavuM. ApaNA jainadharmanAM tamAma paccakkhANo sApavAda hoya che. dareka paccakkhANa sAgArasApavAda hoya che. "apavAda" mATe ApaNe tyAM "AgAra" zabdano prayoga thAya che. dareka paccakkhANa sAgAra-sApavAda hoya che. e AgArone saMkSepamAM samajAvuM chuM. e samajavAthI tamArA manamAM je bhaya che, te bhaya dUra thaI jaze, ane tame majAthI paccakkhANa karI zakazo. hA, jANIbUjIne jo tame A AgAronuM-apavAdonuM sevana karazo to paccakkhANano bhaMga thaI jaze. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 paccakkhANonA apavAdo : tame savAre "navakArazI"nuM paccakkhANa dhArI lIdhuM, pachI bhUlI ja gayA ke "meM navakArazInuM paccakkhANa karyuM che" ane sUryodaya thatAM ja nAsto karavA besI gayA. mukhamAM cAno ghUMTaDo bharyo ane yAda AvyuM : "are, meM to navakArazI karI che." to mukhamAMthI cAno ghUMTaDo bahAra kADhI nAkho. kadAca yAda na AvyuM, cA peTamAM pahoMcI jAya to paNa tamAruM paccakkhANa tUTatuM nathI. - -- - zrAvakajIvana acAnaka Adatavaza paccakkhANanA samaya pahelAM moDhAmAM pANI nAkhI dIdhuM, athavA kaMIka khAI lIdhuM, yAda AvI jAya to thUMkI nAkho. tamArA paccakkhANano bhaMga nahIM thAya. samaya jovA mATe mAnI lo ke tamArI pAse ghaDiyALa nathI, vaoNca paNa nathI, kaloka paNa nathI. sUrya AkAzamAM vAdaLothI DhaMkAyelo che ane tame samayanI pahelAM paccakkhANa pALI lo cho, to tamArI pratijJA tUTatI nathI - pratijJAbhaMga thato nathI. jo ke AjakAla to jemane ghaDiyALa jotAM ya nathI AvaDatI te paNa ghaDiyALa bAMdhe che ! kadI kadI dizAno bhrama paNa thaI jAya che. pUrva dizAne pazcima mAnIne, samayanI pahelAM paccakkhANa pALI lo, to pApa nathI lAgatuM. paraMtu AjakAla ApaNe sUryanI gatinA AdhAre cAlatA nathI, ghaDiyALa joIne cAlIe chIe, AthI bhUla thavA saMbhava nathI. hA, ghaDiyALa baMdha paDI gaI hoya yA AgaLa-pAchaLa cAlatI hoya to, tame chetarAI jAo e saMbhava che ! ghaDiyALamAM nava vAgyA che, vAstavamAM 8-30no samaya che. ghaDiyALa ardho kalAka AgaLa cAle che, tamane khabara nathI. ane nava vAge porasInuM paccakkhANa Ave che. thaI gayo samaya, tame porasI pArIne mukhamAM pANI nAkhI dIdhuM ! tamAruM paccakkhANa tUTatuM nathI. koIke kahI dIdhuM : "navakArazIno samaya thaI gayo che, porasIno samaya thaI gayo che." ane sAMbhaLIne navakArazInuM paccakkhANa pArI lIdhuM, porasI karI lIdhI. jo ke samaya thayo na hato. kahenAranI bhUla hatI. samaya AvyA pahelAM tame navakA2zI yA porasI pArI lIdhI. chatAM paNa tamane paccakkhANa bhaMganuM pApa nahIM lAge. mAnI lo ke tame porasInuM paccakkhANa karyuM che. tame savAre 7 vAge gurudeva pAse gayA. gurudeve kahyuM : "Aje tamAre atyAre ja madrAsa javAnuM che." tame kahyuM : "gurudeva ! meM porasInuM paccakkhANa karyuM che ane huM kazuM lIdhA sivAya, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 81 khAdhA sivAya jaI na zakuM. mArI zArIrika sthiti anukULa nathI." gurudeva kahe H "koI savAla nathI. atyAre tame kazuMDha laI lo, khAI lo. zAsanarakSAnuM mahattvapUrNa kAma che, tamAruM javuM anivArya che." gurudevanI AjJAthI tame porasInA samaya pahelAM kazuMka khAI lo cho, tamAruM paccakkhANa tUTatuM nathI. paraMtu dhyAna rAkhavuM ke AjJA karanAra gurudeva jJAnI hovA joIe ane zAsananIsaMghanI javAbadArI temane zire hovI joIe. ekAsaNuM-AyaMbila ka2vA beThA cho. zarIra asvastha che. hAtha-paga lAMbA karavA paDe che, saMkucita karavA paDe che, zarIra hAle che, to paNa tamAruM paccakkhANa tUTatuM nathI. -- tame ekAsaNuM-AyaMbila ka2vA beThA cho ane tamAre ghera AcArya-upAdhyAya Adi Ave, tame UbhA thaIne temane vaMdana karo, to tamAro vrata-bhaMga thato nathI. kAraNa ke tamAro bhAva guru-vinayano che. acAnaka peTamAM tIvra darda UThyuM hoya, sApa karaDyo hoya, khUba ja ArtadhyAna thatuM hoya, samatA rahetI nathI, e samaye koI auSadha, anupAna, AhAra, cApANI levuM anivArya che. paccakkhANano samaya thayo na hoya, to paNa tame auSadha vagere laI zako cho. tamAruM paccakkhANa tUTaze nahIM. jo tIvra vedanAmAM paNa dharmadhyAnamAM rahI zako, samatAbhAva TakAvI zako to pachI paccakkhANano samaya AvatAM ja auSadha levuM joIe. mananI samAdhi rahevI e mahattvapUrNa vAta che. A tamAma apavAdo tamArA mATe ane amAre sAdhu-sAdhvIo mATe sAdhAraNa che. have keTalAka apavAdo mAtra sAdhu-sAdhvIo mATe che te paNa tamane batAvI dauM chuM. mAnI lo ke sAdhu-sAdhvIone ghI yA telano tyAga che, tamAre ghera bhikSA mATe AvyAM. camacI ghI yA telavALI che. e camacIthI tame bhAta yA to anya vastu sAdhune Apo cho. e vastune ghI yA telano sparza thayo, sAdhu teno upayoga kare che, to tenuM vigaya-tyAganuM paccakkhANa tUTatuM nathI. tamAre ghera roTalI u52 goLa yA sAkara paDI che. e roTalI sAdhune ApavI che. tame goLa-sAkara dUra karIne e roTalI sAdhune Apo cho. e roTalI u52 goLa-sAkaranA kaNo lAgelA che. sAdhune goLa-sAkara vigayano tyAga hoya, chatAM paNa e roTalI sAdhunA kAmamAM Ave che. tenA paccakkhANano bhaMga thato nathI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrAvakajIvana - roTalI banAvatI vakhate ATAmAM thoDuMka ghI yA tela nAkho cho ne? e roTalI sAdhu-sAdhvIne navI yA AyaMbilamAM kAma AvI zake che, chatAM paNa paccakhANano bhaMga thato nathI. tamAre navI yA AyaMbilamAM evI roTalI kAmamAM nathI AvatI. ATaluM jANyA pachI have to paccakhANa karavAthI gabharAzo nahIM ne ? paccakhANa umaMgabhera karazo ne? - dararoja ochAmAM ochuM "navakArazI'nuM ane sAMje covihAranuM yA tivihAranuM paccakhANa karatA raho. sAMjanuM paccakhkhANa na thaI zake to paNa savAre : "navakArazI to avazya karo ja. - paMcamI, aSTamI, caturdazI jevI parvatithimAM upavAsa, AyaMbila athavA : ekAsaNAnuM paccakhkhANa karavuM joIe. upavAsa vagere na thaI zake to porasI sADha porasI paNa karavI joIe. - mahinAmAM eka upavAsa to ochAmAM ocho karavo joIe - jo zakti hoya to. Atmazuddhi to thaze ja, sAthe zarIrazuddhi paNa thaze. - koI koI vAra nivRttinA divasomAM "abhigraha" paccakhkhANa paNa karavuM joIe. "bhUla thaze to zuM thaze ? pApa lAgaze' - A bhaya manamAMthI kADhI nAkho. ajANatAM je bhUla thAya che te kSamya hoya che, enAthI paccakhANano bhaMga thato nathI. jIva kamaparavaza che. pApakarmanA udayathI kadI bhUla paNa thaI jAya che. e nimittathI paccakhkhANa-dharmano tyAga na karavo joIe. zraddhAthI ane jJAnathI paccakhkhANa karatA raho ! cha prakAranI zuddhi : - tIrthaMkara bhagavaMtoe je paccakhkhaNa-dharma batAvyo che te sAco che ! e dharmanA pAlanathI jIva anaMta pApothI bacI jAya che : "meM paccakhkhANa lIdhuM, sAruM karyuM !" evuM vicAravuM, evuM ciMtana zraddhAne zuddha kare che. - paccakhANanA sUtrono artha jANavo, ene grahaNa karavAno vidhi jANavo, temanA apavAdo jANavA - prakAro jANavA e jJAnazuddhi che. - paccakhkhANa gurudeva samakSa levAmAM Ave che. gurudevane vidhipUrvaka vaMdana karIne temanI pAsethI paccakhANa levAya che. vaMdana karavuM e vinaya che. - kadAca gAmamAM sAdhupuruSa na hoya, athavA ghaNA dUra hoya to jinamaMdiramAM jaIne, paramAtmAne vaMdana karIne svayaM paccakhANa levuM joIe. vaMdana karIne Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 paccakhkhaNa levuM vinayazuddhi che. - gurudeva jyAre paccakhkhANa-sUtra bolatA hoya tyAre paccakhkhANa lenAre paNa manamAM A sUtra bolavuM joIe. mAnasika anubhASaNa karavuM joIe. A rIte anubhASaNa karavAthI paccakhkhANa lenAranI smRti vRDha bane che ke meM amuka paccakhANa lIdhuM che." je paccakhANa lIdhuM hoya tenuM draDhatApUrvaka anupAlana karavuM joIe. vicAravuM ke "huM dRDhatApUrvaka lIdhelA paccakhkhANanuM pAlana karIza. game tevAM kaSTa AvI paDe. huM paccakhANano bhaMga nahIM kare. prANa jAya to bhale jAya, mArI pratijJA akhaMDa raheze." A anupAlana-zuddhi kahevAya che. sauthI vadhAre mahattvapUrNa che bhAvazuddhi ! - A tapazcayathiI, A paccakhkhANathI mane lokonAM mAna-sanmAna na joIe. - prasiddhi ane pratiSThA na joIe. - prazaMsAnAM puSpo na joIe. - na to mAre narendra banavuM che ke na to deva-devendra banavuM che. - mAre mArA AtmAne vizuddha karavo che. - mAre mArA AtmA upara lAgelAM karmono nAza karavo che. - mAre mArI vAsanAone bALI nAkhavI che. - mAre zubha bhAvanAomAM ramavuM che. - tapazcayathI mAre AtmAnI pUrNatA prApta karavI che, anya kazuM nahIM! A che bhAvazuddhi. paccakhkhANanI pavitra kriyAnI sAthe A cha prakAranI zuddhi hovI joIe. A zuddhio bhAvanAtmaka che. A zuddhionI sAthe karavAmAM AvelI paccakhANanI kriyA viziSTa phaLa ApanArI che. te prabhAvotpAdaka bane che. paccakhkhANanAM vividha phaLaH paccakhANanAM be prakAranAM phaLa tIrthakara bhagavaMtoe batAvyAM che - Ihalaukika ane pAralaukika. pAralaukika phaLa be prakAranAM batAvyAM che : svarganuM sukha ane apavarganuM sukha ! Ihalaukika phaLa aneka prakAranAM batAvyAM che ? - rogI nIrogI bane che. - nidhana dhanavAna bane che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana - abhAgI bhAgyavAna bane che. - niHsaMtAna strI mAtA bane che. - kalaMkita manuSya niSkalaMka bane che. - apamAnita manuSya lokapriya bane che. - ajJAnI jJAnI bane che ! jevI tapazcaya evuM phaLa maLe che. phaLanI IcchA na karo to paNa phaLa maLe ja che. tapazcayathI pApakarmono kSayopazama thAya che, ane kSayopazamathI tamAma phaLa maLe che. nirAzaMsa bhAvathI karelAM paccakhkhANathI buddhi nirmaLa bane che. jenI buddhi nirmaLa hoya che te sukha yA duHkhamAM dharma choDato nathI, te unmArgagAmI banato nathI. cAra prakAranA AhAra : jyAre paccakhkhaNano ja viSaya cAle che to tenI sAthe saMbaMdhita cAra prakAranA AhAra paNa samajAvI dauM chuM. azana, pAna, khAdima ane svAdima - nAmathI zAstromAM batAvavAmAM AvyAM che. - sarvaprathama 'azanamAM kaI kaI vastuono samAveza thAya che te batAvuM chuM. | sarva prakAranAM dvidaLa, sarva prakAranAM dhAnya, dUdha ane dUdhanI tamAma banAvaTo, jevI ke dahIM ane temAMthI banelI vastuo ghI-ghInI banAvaTo, goLa, sAkara ane temAMthI banAvelI vastuo, sarva prakAranAM miSTAnna-jenAthI kSudhA zAnta thAya che, te tamAma khAdyasAmagrI "azana" kahevAya che. - bIjo AhAra che pAna eTale pANI. chAzanI uparanuM pANI, javanuM pANI, nAriyeLanuM pANI, phaLonI aMdaranuM pANI ane zuddha pANI, ghauM-cokhA vagere je pANIthI dhovAmAM Ave che te pANI paNa "pAna"mAM gaNAya che. - trIjo AhAra che khAdima. khAdimamAM sarva prakAranAM phaLono samAveza thAya che. khajUra ane khArekano samAveza thAya che. badAma, kAju vagere mevA paNa khAdima kahevAya che. nAriyeLa ane caNA-mamarA paNa khAdima che. je khAvAthI pUrNarUpe kSudhA zAnta na thAya te "khAdima kahevAya che. - cotho AhAra che svAdima. IlAyacI, laviMga, kesara, sopArI, sUMTha, variyALI, taja, kALAM marI, jIruM vagere Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 85 vastuo "svAdima" kahevAya che. - sAMje jo tame covihAra'nuM paccakhANa karo to rAtre A cAre prakAranA AhArono tyAga karavAno hoya che. - jo tame tivihAranuM paccakhANa karo to mAtra (zuddha) pANIno ja upayoga karI zako. bAkInA traNa prakArano AhAra tyajavo paDe che. - paccakakhANa karanArane ane karAvanArane A jANakArI hovI jarUrI che. paccakhANa lenAra mANasane paccakhANanI bAbatamAM vizada jJAna na hoya to cAlI zake che, paraMtu paccakhANa ApanAra gurune to vizada jJAna hovuM ja joIe. A viSayamAM caturbhagI hoya che ? - paccakhANa lenAra jJAnI, denAra jJAnI. - paccakhANa lenAra ajJAnI, denAra jJAnI. - paccakhANa lenAra jJAnI, denAra ajJAnI. - paccakhkhANa lenAra ajJAnI, denAra paNa ajJAnI ! prathama bhaMga zreSTha, bIjo madhyama, trIjo jaghanya jyAre cotho nirarthaka. have pAMca prakAranA saMketa" paccakhANa samajAvIne pravacana pUrNa karIza. saMketa paccakhkhaNa : "saMketa paccakhANane "sAMketika paccakhkhANa paNa kahevAmAM Ave che - keTalAka saMketa nizcita karIne paccakhkhANa karavAmAM Ave che. paccakhANabhASya" nAmanA graMthamAM pAMca prakAranAM A paccakhkhANa batAvavAmAM AvyAM che. 1. prathama che muThasI paccakhANaH jyAM sudhI huM muThThI bAMdhIne, navakAra maMtra bolIne paccakhkhANa pALe nahIM tyAM sudhI cAre AhArano mAre tyAga che. A paccakhANamAM muThThI bAMdhavAno saMketa nizcita karavAmAM Avyo. 2. bIjuM che gaMThasI paccakhkhaNaH kapaDAne gAMTha mArIne saMketa nizcita karavAmAM Ave che. jyAM sudhI A gAMThane kholuM nahIM tyAM sudhI mAre cAre AhArano tyAga che." 3. trIjuM che jalabiMdu paccakhkhANaH zarIra upara pANInuM biMdu paDyuM hoya, athavA koI vastu upara pANInuM biMdu paDyuM hoya, te jaLabiMduno saMketa nakkI karIne paccakhkhANa karavAmAM Ave ke "jyAM sudhI A jaLabiMdu sUkAI na jAya tyAM sudhI mAre cAre AhArano tyAga raheze athavA tyAM sudhI huM kAryotsarga dhyAnamAM rahIza." Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrAvakajIvana 4. cothuM che aMgUThI paccakkhANa H tamArI AMgaLI upara aMgUThI che. tame saMketa nakkI karo cho ke "jyAM sudhI huM AMgaLI uparathI aMgUThI utAruM nahIM tyAM sudhI mAre cAre AhArono tyAga raheze." pa. pAMcamuM che dIpaka jyoti paccakkhANa H tamArI pAse ghI yA telano dIvo baLI rahyo che. tame saMketa nakkI karo cho ke "jyAM sudhI A dIvo baLe che tyAM sudhI mAre cAre AhArano tyAga raheze - athavA huM dhyAnamAM rahIza." jo tame dhyAnamAM ho ane gharanI koI vyaktie dIvAmAM bIjuM ghI bharI dIdhuM, dIvo rAtabhara baLato raheze yA dinabhara baLato raheze, tyAM sudhI tamAro saMketa kAyama raheze, tyAM sudhI tamAre cAre AhArano tyAga raheze ke pachI dhyAna cAlu raheze. upasaMhAra : A rIte paccakkhANanA viSayamAM vivecana karyuM. tame zAntithI sAMbhaLyuM, samajyA paNa hazo. have tame dararoja paccakkhANa karatA rahezo, to mane AnaMda thaze. tamArA parivAranAM bALakone paNa paccakkhANano mahimA samajAvajo. paccakkhANano vadhAre Agraha na karatA. temane navakArazI, porasI, sADha porasI, ekAsaNA, upavAsa vagere nAma yAda raheze to paNa ghaNuM che. anyathA teo A nAma paNa samajaze nahIM. aneka pApomAMthI bacAvanAra A paccakkhANa dharma che; tenI ArAdhanA karIne tame sarve parama kalyANanI prApti karo, e ja maMgala kAmanA. Aje, basa ATaluM ja ! Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana H 31) parama kRpAnidhi, mahAna mRtadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dhamabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI viziSTa dinacaya batAve che. dinacaya batAvatAM temaNe prAtaH kALamAM pratyAkhyAna karavAnuM kahyuM. abhimAna, krodha, vismRti vagere doSono tyAga karatAM pratyAkhyAna karavAnuM vidhAna karyuM. pratyAkhyAnathI parimita pAponuM sevana ane aparimita pApono tyAga thAya che. je mANasa pratyAkhyAna dvArA pAponuM alpa sevana kare che ane aparimita pApono tyAga kare che, te paralokamAM aparimita ane anaMta sukha prApta kare che. gharamAM caityavaMdana ane paccakhANa karIne zrAvaka ahaMtu pratimAnAM darzana karavA jina bhavanamAM jAya che. jo zrAvaka vaibhavazALI ane dhanavAna hoya to potAnA snehI, mitro, svajano vagere sAthe jinabhavanamAM jAya ane kadAca dhanavAna na hoya, sAmAnya sthitino hoya to potAnA parivAra sAthe jAya, paraMtu ekalo na jAya. graMthakAre kahyuM che atharita cetyakRmina 4dA samudAyamAM jinabhavana javAnuM prayojana : zuddha ane suMdara vastromAM sajja, zrImaMta parivAranA loko samUhamAM maLIne je jinabhavana jAya che, to temane joIne ghaNA loko prabhAvita thAya che, jeo zrImaMta nathI teo vizeSa rUpe prabhAvita thAya che. jeo zrImaMta che teo temanuM anukaraNa karavA tatpara thAya che. sAmAnya sthitinA mANaso vicAre che: "AvA moTA moTA zrImaMta loko paNa potapotAnA parivAranI sAthe, snehI-saMbaMdhI-mitronI sAthe paramAtmA jinezvaranA maMdire jAya che, to ApaNe paNa javuM joIe. ApaNe to avazya javuM joIe. A mahAnubhAvonI saMpattinuM mULa kAraNa A "jinabhakti" lAge che. dhanya che A mahAnubhAvone apAra saMpatti pAse hovA chatAM teo jinezvaranAM darzana-vaMdanamAM zraddhA rAkhe che ! juo, prabhAtamAM e loko paheluM kAma jinabhavanamAM javAnuM kare che ! ApaNe paNa jinabhavanamAM jaIzuM. bIjA zrImaMto ke jeo paramAtmAnAM darzana karavA - vaMdana karavA jinabhavanamAM jatA nathI, teo jyAre temanA pramANamAM zrImaMtone jinabhavanamAM jatA jue che tyAre temanA manamAM paNa icchA pedA thAya che ke "ApaNe paNa ApaNA snehI, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrAvakajIvana svajano, mitro sAthe A rIte zuddha ane suMdara vastrAlaMkAra dhAraNa karIne jinabhavana jaIzuM." samAna vyaktinuM anukaraNa karavAnI vRtti manuSyamAM hoya che. moTA nagaromAM muMbaI, madrAsa, beMgalora jevAM zaheromAM A anukaraNa ane anusaraNa vizeSa rUpamAM jovA maLe che. keTalAMka udAharaNo batAvuM chuM. sAmudAyika AnaMda manAvavAnI pravRttio : - vaibhavazALI phleTamAM UbhelI mahilA potAnA patine kahe che : "zuM tame dara ravivAre ApaNA pADozI mahezabhAIne saparivAra sinemA jovA jatA juo cho ? potAnI be chokarIone jamAIo sAthe bolAvI le che ane badhAM sAthe sinemA jovA jAya che. tamane kadI icchA thAya che ? lagna pachI ApaNe parivAra sAthe ghara bahAra nIkaLyAM ja nathI ! mane icchA thAya che ke ApaNe paNa ravivAre sAMje parivAra sAthe sinemA jovA jaIzuM... pikanika paNa thaI jaze koIka gArDanamAM ?" A thaI anukaraNanI vAta. baMne pADozI dhanavAna che ! "te loko Avo AnaMdapramoda kare che to ApaNe kema na karIe ?" AvI icchA svAbhAvika rIte ja thAya che. - bIjI eka zrImaMta gharanI nArI potAnA patine kahe che H "ApaNA sAmevALA phleTamAM raMjanAbahena rahe che, te ravivAre sAMje kadIya ghera rasoI banAvatAM nathI. pati-patnI ane traNe bALako ravivAra sAMjanuM bhojana koI sArI hoTalamAM kare che. tame to kadI amane hoTalamAM laI jatA nathI, mane eka divasano ya ArAma nahIM... ravivAre paNa bahAra javAnuM nahIM ?" A kisso paNa anukaraNano che. kevuM anuka2Na cAlI rahyuM che te tame jANo cho ? ravivAre tamArA lokonA gharamAM rasoI banAvavAnuM baMdha thaI jAya ! amane lokone gocarI maLavI muzkela thaI gaI ! zrImaMtonuM anukaraNa karavuM madhyama varge zarU karI dIdhuM che, teo paNa ravivAra ghara bahAra vitAvavA lAgyA. phAlatuM kharca vadhI gayuM. - eka yuvakamaMDaLanI miTiMgamAM carcA cAlI rahI hatI : "ApaNI pADozanI bilDiMganA maMDaLe DisembaramAM mahAbaLezvaranI TUra kADhI hatI; 50 yuvaka-yuvatIo gayA hatA. khUba majA paDI e lokone, ApaNe paNa evI TUra kADhIe. ApaNe uTI jaIe yA mAtherAna jaIe." maMDaLa eTale samUha. samUhamAM koI sArI AkarSaka kriyA thAya che to bIjAMne anukaraNa yA anusaraNa ka2vAnI icchA jAge ja che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 89 - muMbaInA mArA eka paricita bhAIe mane kahyuM "amArI pAse eka gujarAtI parivAra rahe che. parivAramAM pAMca vyaktio che. dararoja teo pUjAmAM pavitra vastro dhAraNa karIne, pUjAsAmagrI laIne derAsara jAya che. huM dararoja emane joto hato. derAsaramAM paNa huM temane caityavaMdana karatAM joto hato. mane paNa evI IcchA thaI. meM gharamAM mArI patnIne, mArI be chokarIone ane eka putrane mArI IcchA jaNAvI. badhAM taiyAra thaI gayAM. bIje divase ame paNa saparivAra derAsara gayAM. e parivAra sAthe maLI gayAM. samUhamAM pUjA-bhakti karavAmAM khUba majA AvI. Aje paNa ame sau sAthe derAsara jaIe chIe ! sArAMkhoTAM anukaraNonAM aneka udAharaNo A saMsAramAM maLaze. e dRSTithI graMthakAre lakhyuM che yathovi caityagRDha manam | "yathocita" zabdanA TIkAkAra AcAdive e tAtparya batAvyuM che ke "jinabhavanamAM samUhamAM jatA thAo. tame samUhamAM jazo to bIjA loko tamAruM anusaraNa karaze. e apekSAe samUha-gamana ucita che." samUhamAM-samudAyamAM jinabhavana jatI vakhate eka sAvadhAnI rAkhavAnI che. rastAmAM jorazorathI vAto nathI karavAnI. paraspara laDavuM-jhaghaDavuM nahIM, hasavuM nahIM temaja doDavuM paNa nahIM. nArA paNa lagAvavAnA nathI. hA, ApaNA lokomAM Adata che, pAMca-daza bhegA thaI gayA ke nArA lagAvavA zarU karI de che. ajaina prajAnI draSTimAM e sAruM lAgatuM nathI. dharmanI prabhAvanA thatI nathI, paraMtu dharmano upahAsa thAya che. samudAyamAM javAnuM che, zAntithI javAnuM che. mauna rAkhIne javAnuM che. vivekathI cAlavAnuM che ane manamAM vicAra paramAtmAnA rAkhavAnA che. evA vicAro karavA joIe ke jinabhavananA dvAre pahoMcatAM tamAruM hRdaya bhaktibhAvathI chalakAI UThe. paramAtmAnAM darzana thatAM ja manamayUra nAcavA lAgI jAya ! jinabhavanamAM jaIne zorabakora karavo na joIe. vivekathI, madhura svare stutiprArthanA karavI joIe. samudAyamAM karelAM kama samudAyamAM ja bhogavAya che? vizALa snehIvarga sAthe yA potAnA kuTuMba sAthe jinabhavana javA mATe graMthakAra kema kahe che? tenuM mukhya kAraNa A cheH samudAyamAM je puNyakarma baMdhAya che, te karma samudAyamAM bhogavAya che ! e rIte samudAyamAM je pApakarma baMdhAya che, e pApakarmonuM phaLa e samudAyamAM bhogavAya che ! eTalA mATe jJAnI puruSoe sAmudAyika pApa na karavAno Adeza - upadeza Apyo che ane sAmudAyika rUpe Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 dharma karavAno Adeza Apyo che. keTalAMka kAryonAM kAraNo pratyakSa dekhAtAM nathI. siddhAMtane AdhAre kA2NanuM anumAna karavuM paDe che. anumAnathI e satya pratIta thAya che. - gADI pula uparathI pasAra thatI hatI ane gADI nadImAM paDI gaI; eka sAthe 400 musApharo nadImAM DUbI gayA. eka sAthe 400 mANaso maryA. samudAyamAM maryA, kema ? kAraNa ke e 400 mANasoe gata janmomAM sAmudAyika rUpamAM hiMsA karI haze. zrAvakajIvana - AkAzamAM jambo jeTa UDatuM hatuM. plenamAM boMba-visphoTa thayo. plena saLagatuM jamIna upara AvIne paDyuM. eka sAthe 300 yAtrIo marI gayA. mRtyunuM duHkha ekI sAthe kema AvyuM ? kAraNa ke e 300 yAtrIoe gata janmomAM sAmudAyika rUpe koI jIvane mAryo haze, marAvyo haze yA hiMsAnI anumodanA karI haze. - gaMgAnA pANImAM naukA tarI rahI hatI ane acAnaka DUbI gaI. 100 yAtrIo ekI sAthe DUbI gayA. kema ? pUrvajanmamAM ekI sAthe te 100 mANasoe pApa karyuM hatuM. e pApanuM phaLa bhogavavA e badhA eka naukAmAM ekatra thayA ane naukAmAM DUbI maryA. - rAtrino samaya hato, nagara zAnta sUteluM hatuM ane acAnaka dharatIkaMpa thayo. gharo paDI gayAM, dharatI phATI gaI ane nagaranAM 50 hajAra mANaso mAryAM gayAM. ekI sAthe kema marI gayAM ? kAraNa ke pUrvajanmomAM 50 hajAra mANasoe maLIne koI ghora pApa karyuM haze ! e pApakriyAnI ja A pratikriyA AvI ane bhUkaMpamAM 50 hajAra maryA. - gAmamAM DAku AvyA. eka ghara u52 humalo karyo. sTenaganamAMthI goLIo varasavA lAgI. ekI sAthe gharanI 10 vyakti bhUMjAI gaI. 10nuM mota kema ekI sAthe AvyuM ? pUrvajanmamAM A 10 vyaktioe maLIne koInI hatyA karI haze. dareka kriyAnI pratikriyA Ave ja che. vartamAna janmamAM nahIM to bIjA janmamAM ! - kolasAnI khANamAM majUro kAma karI rahyA hatA. acAnaka Aga lAgI ane 50 majUro baLIne marI gayA. AvuM kema thayuM ? kAraNa ke pUrvajanmamAM A 50 mANasoe koI jIvane saLagAvIne mArI nAkhyo haze. eTalA mATe trikALajJAnI mahApuruSoe kahyuM che ke sAmudAyika pApa na karo. sAmudAyika pApanI anumodanA paNa na karo. sAmudAyika pApa tame kaI kaI rIte bAMdho cho te batAvuM chuM. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 bhAga - 2 sAmudAyika pApakarma bAMdhavAnA prasaMgo : - dilhInI tihAra jelamAM koI aparAdhIne phAMsI ApavAmAM AvI. chApAmAM bIje divase tame vAMcyuM athavA TI.vI.nA paDadA upara e drazya joyuM. tame khuzI vyakta karI, "A duSTane phAMsInI sajA thavI ja joItI hatI. A rIte chApuM vAMcIne eka sAthe hiMsAnI anumodanA karanArAo sAmudAyika pApakarma bAMdhI le che. sinemA jovAya che. eka sAthe sinemAgRhamAM 700-800 jeTalA loko sinemA jue che, teo paDadA upara eka drazya jue che eka sainika eka aparAdhIne mAre che. jenArAo khuza thAya che. "sAruM thayuM, pakaDAI gayo ane mArI nAkhavAmAM Avyo.' A rIte sAmudAyika pApakarma bAMdhavAmAM Ave che. - 200 DAkuo bhegA maLIne AkhA gAmane saLagAvI mUke che. hajAro mANasonI hatyA kare che. A 200 DAkuo sAmudAyika pApakarma bAMdhe che. - 10 mitroe maLIne koI strI upara baLAtkAra karyo, mArI nAkhI, te 10 vyaktio sAmudAyika pApakarma bAMdhe che. - koI madArI sApa ane noLiyAne laDAve che. noLiyo sApane mAre che. jonArA 100-200 mANaso khuza thAya che, teo sAmudAyika pApakarma bAMdhe che. - pAMca-sAta vyaktio maLIne corI kare che, sAmudAyika pApakarma bAMdhe che. - T.V.nA paDadA upara keTalAya prakAranAM pApamaya drazyo Ave che. eka sAthe lAkho karoDo manuSya e druzyone jue che ane sAmudAyika pApakarma bAMdhe che. - ToLIo bAMdhIne je loko laDe che teo sAmudAyika pApakarmo bAMdhe che. vartamAnakALamAM sAmudAyika pApakarma bAMdhavAnAM aneka nimitto maLI jAya che. * TI.vI. lAkho loko ekI sAthe jue che. * sinemA eka sAthe hajAro loko jue che. * nATaka eka sAthe seMkaDo mANaso jue che. 0 reDiyo eka sAthe hajAro mANaso sAMbhaLe che. * chApAM eka sAthe hajAro mANaso vAMce che. A badhuM jotAM, sAMbhaLatAM ane vAMcatAM badhAne eka sAthe sArA-khoTA vicAro Ave che ne ! sArA vicAro Ave che to sAmudAyika puNyakarma baMdhAya che. kharAba vicAro Ave che to pApakarmo baMdhAya che. paraMtu vadhAre pramANamAM to kharAba vicAro Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrAvakajIvana AvatA haze, kAraNa ke moTA bhAge sinemA bane che "seksI" ane mAraphADanAM ! nATako paNa moTe bhAge evAM ja banI rahyAM che. chApAomAM hiMsAnA, corInA, vyabhicAranA ane rAjanaitika kapaTajALanA ja samAcAra mukhya rUpamAM ApavAmAM Ave che. reDiyo upara kevAM gIto prasArita thAya che ? kevA samAcAra prasArita thAya che ? e sAMbhaLIne tamArA manamAM kevA vicAro Ave che ? karmabaMdhano AdhAra vicAro upara che. ame loko tamane TI.vI., sinemA, nATaka jovAnI nA kema pADIe chIe ? tame samajI gayA ne ? amane TI.vI.thI koI dveSa nathI. sinemA-nATaka mATe roSa nathI, paraMtu manamAM tamArA lokonI ciMtA rahe che. tame loko pApakarma bAMdhI na lo enI ciMtA che. : sabhAmAMthI TI.vI. upa2 jovAlAyaka ghaNuM ochuM Ave che. paraMtu gharamAM TI.vI. hovAthI jovAnI icchA thaI jAya che. mahArAjazrI : tame lokoe ja gharamAM TI.vI. vasAvyAM che ne ? tamArI icchA nahIM hoya to tamArI zrImatIjInI haze, athavA bALabaccAMnI tIvra icchA haze. enAthI lAbha keTalo thAya che, nukasAna keTaluM thAya che, teno vicAra karyo che ? anukaraNa zarU thaI gayuM. aMdha anukaraNa zarU thaI gayuM che. saMskAronI dRSTithI, karmabaMdhanI dRSTithI, mananI svasthatAnI dRSTie kadI vicAro cho kharA ? Aje to huM tamane sAmudAyika pApakarmanA baMdhananA viSayamAM sAmudAyika puNyakarmanA baMdhananA viSayamAM vicAravA mATe kahI rahyo chuM. samUhamAM je kriyA thAya che te prAyaH tIvra bhAvathI thAya che, ane tethI ja karmabaMdha paNa tIvra thAya che. samUhamAM dharma-ArAdhanA karatA raho H jo tamAre puNyakarma-zubha karma tIvratAthI bAMdhavAM che to tame keTalIka dharmakriyAo samUhamAM karo. bhAvollAsa vadhaze ane tIvra koTinuM sAmudAyika zubha karma baMdhAtuM jaze. eTalA mATe jJAnI puruSoe kahyuM che ke samUhamAM jinabhavane javAnuM rAkho. sabhAmAMthI sAthe jinamaMdiramAM javuM e samayanI dRSTie besatuM ja nathI. koI savAre pAMca vAge jAge che, koI cha vAge, to koI sAta-ATha vAge jAge che ! koI maMdire javuM pasaMda kare che to koI pasaMda nathI karatuM, zuM karIe ? : mahArAjazrI H tamane anukULa parivAra kema maLyo nathI, e viSayamAM kadI tame vicAryuM che ? kAraNa ke pUrvajanmamAM parivAra sAthe maLIne dharma karyo nathI. maLIne Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 93 zubha kAryo karyo nathI. eTale ja ahIM sarakhI dharma-rucivALo parivAra maLyo nathI. tamArA pApakarmano udaya che. sabhAmAMthIH have karIe? mahArAjazrI: pApakarmono nAza karavAno puruSArtha karo, tapa karo, dhyAna karo, dAna Apo. zIlanuM pAlana karo. krodhAdi kaSAyo ochA karo. jyAre paNa sAmudAyika dharma-ArAdhanA thAya to tame emAM joDAo. - samUhamAM tIrthayAtrA thatI hoya to e saMghamAM tame saMmilita thaI zako cho. - samUhamAM paramAtmabhakti thatI hoya, pUjA-mahApUjA thatI hoya, to temAM tame saMmilita thaI zako cho ane paramAtmabhakti paNa karI zako cho. samUhamAM koI tapa-japanuM anuSThAna thatuM hoya to tame paNa saunI sAthe e anuSThAnanI ArAdhanA karI zako cho. - keTalAMka varSothI ApaNA jainasaMghomAM - gAmegAma sAmudAyika navakAra maMtranA jApanI ArAdhanAo thAya che. pArzvanAtha bhagavAnanA, sImaMdhara svAmI bhagavAnanA aThThama tapanI sAmUhika ArAdhanAo thAya che. sAmudAyika siddhitapa, zreNItapa, varasItapa vagere tapazcaryAo thAya che. navapadajInI oLInI ArAdhanA samUhamAM thAya che. tamArAthI jeTalI zakya hoya teTalI ArAdhanA karI zako cho. - paramAtmabhaktinA mahotsavo gAmegAma thavA lAgyA che. moTA zaheromAM koI ne koI jagAe mahotsavo cAlatA rahe che. pahoMcI jAo tyAM ane samUha bhaktimAM sAmela thaI jAo. tame jAte ATalA mahotsavo nahIM karI zako ! sahaja rUpathI thatA hoya to lAbha laI levo joIe. - samUhanI sAthe besIne saddaguruno upadeza sAMbhaLI zako cho. - samudAyamAM besIne "svAmivAtsalya" bhojana karI zako cho. sAmudAyika dharmakriyAono virodha na karo: hA, eka sAvadhAnI rAkhavI joIe. keTalAka varSothI keTalAka loko jeo "sAmudAyika karmabaMdha"no siddhAMta samajatA nathI, teo virodha kare che AvI sAmudAyika dharmakriyAono. svayaM to karatA nathI, karAvatA nathI, paNa bIjA jeo kare che temanI niMdA kare che. "ATalA badhA paramAtmabhaktinA mahotsavo na karavA joIe, A paisAno durbhaya che. ATalAM badhAM "svAmivAtsalya" na karavAM joIe, paisAno durvyaya che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrAvakajIvana ATalA badhA saMgho paNa na kADhavA joIe, paisAno durvyaya che." niMdA karanArAo samajatA nathI ke teo potAnI buddhino durvyaya karI rahyA che. temane pApakriyAono virodha karavo sUjhato nathI! temane dharmakriyAonI AlocanA karavI ja pasaMda paDe che! teo evAM pApakarmo bAMdhe che ke jyAre e pApakarmo udayamAM Ave che tyAre - temane pratikULa parivAra maLaze. - gharanAM ja mANaso emanI niMdA karaze. - samAjamAM apriya banaze. - dharma pratye dveSa thaI jaze. - krodhAdi kaSAyo tIvra thaze. - nirdhanatA, durbaLatA ane dInatAno zikAra banaze. eTalA mATe kahuM chuM ke sAmudAyika ArAdhanAmAM tamAre sAmela na thavuM hoya to na thAo, paraMtu niMdA kadIya na karo. buddhimattA hoya to anumodanA karavI. sAmudAyika dharma-ArAdhanAnuM mahattva gaMbhIratAthI vicAravuM. UMDANamAM jaIne vicAravuM. karavuM-na karavuM e tamArI zakti para nirbhara che. paraMtu e dharmakriyAnI upAdeyatAno svIkAra to karavo ja paDaze. manovijJAnanI draSTithI samUhakriyAnuM mahattva samajavuM. "karmabaMdhanI draSTie sAmudAyika kriyAnuM mahattva samajavuM. samajyA-vicAryA vagara virodhano jhaMDo laIne bUmo pADavI e mUrkhatA che. sAmudAyika pApakriyAono virodha karo virodha ja karavo hoya, virodha karavAmAM tamane AnaMda Avato hoya, to evI pApakriyAono virodha karo ke je sAmudAyika rUpamAM thAya che ! paraMtu e loko A virodha nahIM kare, kAraNa ke emAM pote ja sAmela hoya che. - samUhamAM besIne sinemA joze. - samUhamAM besIne TI.vI. joze. - samUhamAM besIne hoTalamAM pArTI-bhojana karaze. - samUhamAM besIne jugAra ramaze. - samUhamAM besIne zarAba paze. - lagnotsavamAM sAmela thaze. - pikanika-pArTIomAM sAmela thaze. - sAmudAyika tophAnomAM sAmela thaze. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 sabhAmAMthI : nA jI ! tophAnanuM nAma sAMbhaLIne ja gha2mAM ghUsI jaIe chIe ! bhAga - 2 mahArAjazrI H kAraNa ke tame loko bolavAmAM ja zUravI2 cho ! kaSTa sahana karavAmAM kAyara cho ne ? mArAmArInAM tophAnomAM sAmela nahIM thAo, paraMtu zabdanA tophAnomAM ne takarAra karavAmAM sAmela thAo cho. mAruM kahevuM e che ke tame sAmudAyika dharmakriyAono virodha na karo. virodha karavo ja hoya to pApakriyAono karo. sabhAmAMthI : mAnI lIdhuM ke sAmudAyika dharmakriyAnI niMdA na karavI joIe. paraMtu jyAre sAmudAyika dharmakriyA karanArAomAM viveka, zista, anuzAsana vagereno abhAva joIe chIe tyAre tyAM javAnI icchA thatI nathI. mahArAjazrI : A vAta huM paNa svIkAruM chuM. ApaNe tyAM utsava-mahotsavamAM A vikRti to pravezI cUkI ja che. vivekapUrNa vyavahAra nathI rahyo, anuzAsana nathI rahyuM. zAntinAM borDa lagAve che, paraMtu lokone zora macAvavAmAM ja majA paDe che. dhakkAmukkI karavAmAM zarama nathI AvatI. laDavA-jhaghaDavAmAM lAja AvatI nathI. A badhuM karatI vakhate temane e bhAna rahetuM nathI ke teo sAmudAyika dharmakrayAonuM avamUlyana karI rahyA che. -- sAmudAyika dharmakrayAone zuddha karo H maMdiramAM pUjA-mahApUjA bhaNAvatI vakhate sarve strI-puruSo pAse pUjAnI copaDIo hovI joIe. badhAe madhyama sUramAM pUjA gAvI joIe. paraspara vAto na ka2vI joIe. khUba nAnAM bALakone lAvavAM na joIe. maMdiramAM pUjA vakhate bALakone ramavA devAM na joIe. prabhAvanA levA mATe lAInathI maMdiranI bahAra nIkaLavuM joIe. prabhAvanA lenAra-ApanAre paraspara viveka rAkhavo joIe, dhakkAmukkI na karavI joIe. svAmivAtsalya - bhojanamAM viveka khUba jarUrI che. svAmivAtsalya bapore rAkhavuM joIe, jethI rAtribhojanano doSa na lAge. svAmivAtsalyamAM mauna rahIne bhojana karavuM joIe. eMThuM mUkavuM na joIe. jagA nAnI hoya, badhA eka sAthe besI zake tema na hoya, to kramazaH paMgatamAM besavuM joIe. pahelAM bALakonI ane pachI strIonI paMgata bhojana karI le, pachI puruSo bhojana mATe bese. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrAvakajIvana - je divase svAmivAtsalya hoya te divasa mATe paNa sAcA jaina banavuM joIe. eTale ke e divase jinamaMdiramAM pUjA karavI, e divase rAtribhojana na karavuM, e divase kaMdamULa na khAvAM, brahmacaryanuM pAlana karavuM. e divase koI paNa sAdharmika sAthe laDAI-jhaghaDo na karavo. A prakAre svAmivAtsalya karIne anubhava karo. keTalo AnaMda Ave che ane paraspara sAdharmika prema keTalo vadhe che. - saMghayAtrAmAM anuzAsananuM, zistanuM pAlana hovuM anivArya che. * bane tyAM sudhI pagapALA saMghayAtrAmAM sAmela thavuM. 0 pagapALA yAtrA saMghamAM sAdhu-sAdhvIjI sAthe hovAthI yAtrIonI dharma ArAdhanA sArI thAya che ane zistanuM pAlana sAruM thAya che. - vAhanomAM (basa, TreInomAM) jeo tIrthayAtrA karavA jAya che, emAM dharma ArAdhanA gauNa hoya che. pikanika jevuM vAtAvaraNa hoya che. tIrthasthAnomAM jaIne rAtribhojana, abhakSya bhojana na karavuM joIe. dharmazALAmAM jugAra na ramavo joIe. khAvA-pIvAmAM ane ArAmamAM samaya vyatIta na karavo joIe. paramAtmAnAM darzana-pUjana ane bhakti karavI joIe. sAdhupuruSonAM pravacano sAMbhaLavAM joIe. savAra-sAMja pratikramaNa karavuM joIe. dharmadhyAnamAM manane joDavuM joIe. parvonA divasomAM upAzrayamAM zista ane zAnti jALavavI Avazyaka che. * khAsa karIne paryuSaNa parvanA divasomAM khUba zAntithI pravacano sAMbhaLavAM. * dharmakriyAo zAnti ane samatApUrvaka karavI. jemane dharmakriyA na AvaDatI hoya, temane premathI zIkhavo. * pravacana samaye evI vAto saMghamAM na karo ke jethI jhaghaDA thAya. 0 pratikramaNa samaye paNa evI vAto na karavI ke jethI paraspara vera-virodha vadhe. sAmudAyika dharma-ArAdhanAo e rIte thavI joIe ke badhA lokone temAM saMmilita thavAnI preraNA maLe. juo, ahIM pUro upAzraya bharelo che. keTalI zAnti che ? to tame zAntithI pravacana sAMbhaLI zako cho. pravacana zAntithI saMbhaLAya che. eTalA mATe to vadhAre loko sAMbhaLavA Ave che. meM paryuSaNa-pUrvanA pachI eka bhAIne pUchyuM: "meM tamane paryuSaNanA divasomAM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 vyAkhyAnamAM joyA nahIM zuM gAmamAM na hatA?" temaNe javAba Apyo "huM gAmamAM ja hato, paraMtu paryuSaNa-parvamAM upAzrayamAM nathI Avato. kAraNa ke ghaNI bhIDa hoya che, zorabakora hoya che, pravacana saMbhaLAtuM nathI." AvA aneka loko che ke jeo paryuSaNamAM pravacana sAMbhaLavA upAzrayamAM AvatA nathI. jyAM koI holamAM koI vidvAnanuM pravacana hoya che to tyAM sAMbhaLavA cAlyA jAya che. tyAM temane " kalpasUtra" jevo pavitra graMtha sAMbhaLavA maLato nathI. eTalA mATe dharmasthAnomAM zAnti rAkhavI khUba Avazyaka che. - eka mahattvapUrNa sAmudAyika dharmakriyAnI vAta karIne pravacana pUrNa karIza. ApaNA jainasaMghomAM upadhAna tapanI sAmudAyika dharma-ArAdhanA thAya che. aMtima samayamAM 20-25 varSathI Thera Thera, nagara-nagaramAM upadhAna tapanI ArAdhanA thAya che. dhIre dhIre A ArAdhanAmAM aneka vikRtio pravezI gaI jo ke A tapa saraLa nathI, kaThina che. 47 divasanI tapazcayImAM snAna karavAnuM hotuM nathI. kapaDAM dhovAnAM hotAM nathI. brahmacaryanuM pAlana karavAnuM hoya che. koI dhaMdho karavAno hoto nathI. pauSadhavratamAM rahevAnuM hoya che. paraMtu je je divase navI (ekAsaNuM) karavAnI hoya che, te divase khAvA-pIvAnI ja vAto mukhya hoya che. keTakeTalI miThAIo bane che ane keTakeTalI bIjI vastuo bane che? nIvImAM 25-30 vastuo bane che. svAdavRtti prabaLa banI jAya che. eTalA mATe prathama vAta to e che ke nIvImAM "dravya saMkSepa" karavo Avazyaka che. eTale ke vadhAremAM vadhAre 10-15 vastuo ja banavI joIe. bIjI vAta che bhASA samitinI bolavAnI, vAto karavAnI mayadA bAMdhavI joIe. upavAsanA divase, snehI-svajana-mitra maLavA Ave che upadhAnanA tapasvIone. be-traNa kalAka sudhI vAtono-sAMsArika vAtono krama cAlyA kare che. zuM bolavuM, zuM na bolavuM Ano viveka moTe bhAge jovA maLato nathI. sAvadya-pApamaya vAto paNa karI le che. upadhAnatapa karAvanArA guru-sAdhupuruSa manA kare che, chatAM paNa guvajJAnI upekSA karIne vAto kare che. trIjI vAta che pralobhananI. loko jue che, "upadhAna koNa karAve che? prabhAvanA kyAM vadhAre maLI zake tema che !" eTale ke pralobhanathI upadhAnanI saMkhyA vadhI jAya che ane upadhAnamAM praveza ApavAnI yogyatA jovAmAM AvatI nathI. cothI vAta che pramAdanI. upavAsa thAya che, bapore eka-be kalAka sUI jAya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrAvakajIvana che! nIvI karyA pachI paNa eka-be kalAka ArAma karI le che. rAtrimAM paNa 78 kalAka UMgha laI le che. A cAra mukhya vikRtio che. te dUra karI nAkhavAmAM Ave to A tapazcaya vAstavamAM manuSyanuM UrdhIkaraNa karI zake che. tapazcaryAnuM sAcuM phaLa tene maLI zake upasaMhAra : sAmudAyika dharmakriyAo tarapha Adhunika zikSita strI-puruSonuM AkarSaNa vadhI zake, jo vikRtio dUra thaI jAya to. samudAyamAM jinabhavanamAM javAnI vAta karavAmAM AvI che, te mahattvapUrNa che. mAtra "zo" karavAno nathI. ApaNA bhAvollAsane vadhAravA mATe A vidhAna che, vAta che. ApaNAM puNyakarmone tIvratAthI bAMdhavA mATe A vidhAna che. potAnA parivAranA mANasone premathI samajAvo : "pratidina ApaNe dehazuddhi karIne svaccha vastro paherIne jinabhavana jaIe. khUba AnaMda Avaze. ApaNo sneha paNa paraspara pragADha banaze. tame loko savAre 5-6 vAge nidrAno tyAga karo to ApaNe sAthe jinabhavana jaI zakIe. sAthe darzana-pUjana karI zakIe." tamArA puNyano udaya haze, to tamArI vAta gharanA mANaso mAnaze. Aje, basa ATaluM ja. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pravacana : 32 ) parama kRpAnidhi, mahAna mRtadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI dinacaryA batAvI che. savArathI sAMja sudhI zrAvaka-zrAvikAoe zuM-zuM karavuM joIe - e viSayamAM spaSTa mArgadarzana ApyuM che ! * jAgatAM ja zrI navakAra maMtranuM smaraNa karavuM. * zArIrika hAjatothI mukta thavuM snAnAdithI dehazuddhi karavI. puSpa, dhUpa, dIpa, akSatAdithI jinapratimAnI pUjA karavI. 0 caityavaMdana karavuM. mAtApitA vagere gurujanone vaMdanA karavI. * pa nmANa karavuM. potapotAnI Arthika saMpatti-zakti anusAra samudAya sAthe jinabhavane javuM. ATaluM kahyA pachI jinabhavanamAM vidhipUrvaka praveza karavAnuM graMthakAre kahyuM cheH vidhinAnupraveza: 4LA be zabdomAM ja graMthakAre ghaNI vAto kahI dIdhI che ! e vAtonuM vivecana karavA pUrve eka spaSTIkaraNa karavA IcchA rAkhuM chuM. savAramAM pratikramaNanuM vidhAna kema nahIM? kAle bapore eka bhAIe mArI pAse AvIne pUchyuM ke "savAramAM pratikramaNa karavAnuM vidhAna "dharmabiMdu"mAM kema nathI ?" meM kahyuM "dharmabiMdu"mAM nathI tevI rIte A ja graMthakArano bIjo graMtha "paMcAzaka" che, temAM paNa pratikramaNanuM vidhAna nathI. tyAM paNa prabhAtika kAryo batAvavAmAM AvyAM che. paraMtu bIjA graMthomAM savAramAM pratikramaNa karavAnuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. zrAddhavidhi"nAme graMthamAM AcAryazrI ratnazekharasUrijIe lakhyuM che: navakAreNa viSudro sareiso sakuladhammaniyamAI / paDikamia suI pUia gihe jiNaM kuNai saMvaraNaM // 5 // Ano artha che - navakAra maMtranA smaraNanI sAthe jAgRta thayelo zrAvaka potAnA kuLadharmone niyamAdine yAda kare che. pachI pratikramaNa kare che. te pachI pavitra thaIne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 100 jinamaMdiramAM (gRhamaMdiramAM) jinapUjA karIne paccaSmANa kare che. "dharmabiMdu" ane "paMcAlaka"mAM AcArya haribhadrasUrijIe savAramAM pratikramaNa karavAnuM vidhAna kema karyuM nathI, e prazna che. paraMtu graMthakAre "prayatnavRttAvastha" je lakhyuM che, temAM "Avazyaka" zabda che. e zabdathI "SaDAvazyaka rUpa pratikramaNano artha nIkaLI zake che. eTale ke TIkAkAra AcAryadave TIkAmAM A artha kADhyo nathI. ThIka che, pratikramaNa karavAno niSedha karyo nathI tethI e karavuM joIe. jina bhavanamAM praveza karavAno vidhi : Aje mAre tamane jinabhavanamAM pravezathI zarU karIne saMpUrNa pUjAvidhi batAvavI che. paramAtmapUjana karanArA tame loko moTe bhAge pUjAvidhi jANyA vagara gatAnugatika DhaMgathI pUjAvidhi karo cho. zuM tame kadI koI jJAnI puruSa pAse besIne pUjAvidhi zarU karI hatI ? nahIM ne? eTale keTalIka avidhioe vidhinuM rUpa laI lIdhuM che. Aje tame saMpUrNa pUjAvidhi sAMbhaLajo, tyAre tamane vidhi-avidhinuM jJAna thaI ja jaze. * jinamaMdiramAM praveza karatI veLAe pAMca prakAranA vinaya-vivekanuM pAlana karavuM joIe. jo tamArI pAse paramAtmAne samarpaNa karavA mATe phaLa hoya to tame maMdiramAM laI jaI zako cho, paraMtu e phaLa sivAya anya phaLa, tAMbula-mukhavAsa vagere laIne maMdiramAM na javuM joIe. joDA maMdiranI bahAra rAkhavA joIe. pAse koI zastra hoya to bahAra mUkavuM joIe. ucita alaMkAro paherIne maMdiramAM jaI zako cho. zarIra upara be vastro joIe. eka adhovastra, bIjuM dupaTTo. paramAtmapUjAno A ja yuniphorma che - dhotI ane dupaTTo. pAyajAmo ane zarTa paherIne pUjA na karavI joIe. A niyama puruSo mATe che. mahilAoe potAnAM zuddha paNa jenAthI potAnA zarIranI maryAdA jaLavAya evAM vastro dhAraNa karavAM joIe. paramAtmAnAM darzana thatAM ja "namo jiNANa" bolIne, be hAtha joDIne, mastaka namAvIne vaMdana karavuM. bIja vicArone manamAMthI kADhI nAkhIne, paramAtmAmAM manane joDavuM. ekAgra karavuM. jo ke jyArathI gharamAMthI bahAra nIkaLyA, tyArathI manane paramAtmAmAM joDavAnuM che. bIjA vicArothI manane mukta rAkhavAnuM chepApanA vicAro to karavAnA ja nathI. zubha vicAro paNa karavAnA nathI. mAtra paramAtmAnA ja vicAro Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 101 karavAnA che. bhaktipUrNa dayathI karavAnA che. AvA vicAro karatAM karatAM jinabhavana pahoMcazo. paramAtmAne jotAM ja romAMca thaze ! AMkhomAM harSanAM azru UbharAI Avaze. svara gadagadita thaI jaze ! "nisahi" bolIne praveza karavo : maMdiranA prathama dvAramAM praveza karatI vakhate "nisahi" bolavuM joIe. A bolIne tame svecchAthI pratijJA karo cho ke - "have huM mana, vacana, kAyAthI gRhaviSayaka pravRtti nahIM karuM." eTale ke maMdiranA mukhya pravezadvAramAM praveza karyA pachI ghara, dukAna yA parivAranA vicAro na karavA joIe. te saMbaMdhamAM vAto na karavI joIe ane tadviSayaka koI kArya paNa na karavuM. traNa pradakSiNA karo: maMdiramAM praveza karyA pachI jo mULa gabhArAnI pradakSiNA karavAnI suvidhA hoya to traNa vAra pradakSiNA karavI joIe. sabhAmAMthI traNa ja kema ? mahArAjazrI : kAraNa ke paramAtmA pAsethI traNa tattvo pAmavAnAM che - jJAna, darzana ane cAritra ! A ratnatrayI pAmavAnuM ApaNuM dhyeya hovuM joIe. traNa pradakSiNA traNa tattvo pAmavAnA dhyeyathI karavAnI che. pradakSiNA ApaNI DAbI taraphathI ane paramAtmAnI kmaNI taraphathI zarU karavI joIe. pUjanasAmagrIno thALa hAthamAM laIne, parivAra sAthe gaMbhIra ane madhura svaramAM stavanA karatAM, jIvarakSAno upayoga rAkhIne manamAM paramAtmAnA guNonuM ciMtana karatAM traNa pradakSiNA karavI joIe. pradakSiNAno AraMbha karatI vakhate tame samavasaraNanI kalpanA karo. jema ke tame samavasaraNamAM jaIne caturmukhaparamAtmAne pradakSiNA ApI rahyA cho, evI kalpanA karo. traNa vAra praNAma karo: pradakSiNA ApyA pachI paramAtmAnI sAme UbhA rahIne be hAtha joDo. mAthuM namAvo. kamaramAMthI adhanamI jAo. traNa vAra namo ane bhAvapUrNa hRyathI stuti karo. bAdamAM dupaTTAthI mukhakoza bAMdhIne, bIjI "nisIhi" bolIne gabhArAmAM praveza karo. mukha ane nAkathI nIkaLatA niHzvAsane rokavA mATe mukhakoza bAMdhavAno che. jinapratimA upara je vAsI puSpo che tene morapicchathI utArI nAkho. garbhagRhanI upayogathI saphAI karo. tyArabAda jaLapUjA karavI joIe. graMthakAre kahyuM che topathAra 48 have A vAta samajAvuM chuM. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAvakajIvana aMgapUjA karavI? jaLapUjA karatI vakhate ciMtana karavuM ke "he prabhu ! Apano janma thatAMnI sAthe ja Indra Apane meru parvata upara laI gayA ane temaNe Apane ratnajaDita suvarNakalazothI snAna karAvyuM! e samaye jemaNe ApanAM darzana karyA te dhanya banI gayA ! sonA, cAMdI yA koI paNa sArI dhAtunA banAvelA kalazamAM svaccha pANI bharIne jinapratimA upara abhiSeka karavo. abhiSeka karatI vakhate traNa kAma na karavAM? 1. zarIre khaNavuM nahIM, 2. ghUMkavuM nahIM, 3. stuti-stotra Adi bolavAM nahIM. mauna rahIne abhiSeka-pUjA karavAnI che. sabhAmAMthIH AjakAla to loko abhiSeka karatAM gAya che ! vAto ya kare che. mahArAjazrI H avidhi che. gAvAnuM nathI. vAto paNa karavAnI nathI. ddhayamAM bhaktino bhAva hovo joIe. manane paramAtmA sAthe joDavAnuM che. pratimAne kevI rIte sApha karo cho ? : te pachI komaLa ane sugaMdhI vastrathI jinapratimAne sApha karavI. aMga-upAMgamAM kyAMya pANI na rahe tevI rIte sApha karavI. jema mAtA potAnA nAnA bALakane snAna karAvIne tenuM zarIra lUche che, e rIte komaLa hAthothI pratimA sApha karavI. keTalAka ajJAnI ane avivekI loko pahelavAnanI mAphaka mUrtinA baMne bagalamAM vastra nAkhIne mUrtine evI rIte ghase che ke mUti kadAca gAdI uparathI UkhaDI jAya ! koI vAra mUrtinA gaLAmAM kapaDuM nAkhIne evI rIte ghase che ke mUrtinuM mastaka alaga thaI jAya! keTalAMka maMdiromAM meM jAte e rIte mUrtine sApha karatA lokone joyA che, temane samajAvyA paNa che. pratimA lUchavAnAM vastra svaccha, mulAyama ane sugaMdhI hovAM joIe. tamArA maMdiramAM kevAM aMga-lUchaNiyAM rAkho cho? tamArA zarIrane lUchavA kevo TuvAla rAkho cho ? kaMIka vicAro ane sudhAro karo. abhiSekapUjA-prakSAlapUjA tamAre jAte karavI joIe. pratimAne sApha-svaccha paNa tamAre jAte ja karavI joIe. pUjArI pAse e kAma na karAvavuM joIe. pratimAne sApha-svaccha karyA pachI caMdana-kesarathI pUjA karavI, paramAtmAnA nava aMgo upara pUjA karavI joIe. kesara-caMdana sugaMdhayukta hovuM joIe. sabhAmAMthI keTalAka loko pratimAjInI chAtI upara ane gaLAmAM ghaNAM badhAM tilaka caMdanathI-lAla kesarathI kare che ! Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 103 mahArAjazrI H evuM na karavuM joIe. nava aMgo upara ja pUjA karavI joIe. kesara-caMdanathI pUjA karyA pachI sugaMdhayukta gulAba, jUI, mogaro vagere puSpo caDAvavAM joIe. eTale ke bhAvathI puSpapUjA karavI joIe. sugaMdhayukta vAsacUrNathI paNa pUjA karavI joIe. caMdana-puSpo vagerethI pUjA evI rIte karavI joIe ke jethI pratimAjInuM mukha DhaMkAI na jAya, AMkho baMdha thaI na jAya. tamAre e rIte pUjA karavI joIe ke jethI darzana karanArAone harSa thAya - AnaMda thAya. A rIte aMgapUjA karIne garbhagRhamAMthI bahAra AvavuM joIe ane agrapUjA karavI joIe. aMgapUjA pachI agrapUjA karavI : bhagavAnanI AgaLa UbhA rahIne je pUjA karavAmAM Ave che te agrapUjA kahevAya che. pahelAM dhUpapUjA karavI. sugaMdhI dhUpa hovo joIe. - te pachI dIpapUjA ka2vI. ghIno dIvo hovo joIe. -- - - siddhazilA upara phaLa caDAvIne phaLapUjA karavI, mIThAI ane phaLo sArAM hovAM joIe. saDelAM phaLa ane durgaMdhayukta mIThAI kadI ya caDAvavAM nahIM. naivedyapUjAnuM vizeSa mahattva che H pachI akSatapUjA karavI joIe. svastikAdinuM Alekhana karavuM joIe. svastikanI upara naivedya - mIThAI rAkhIne naivedyapUjA karavI. "zrAddhavidhi" graMthamAM kahevAmAM AvyuM che ke agrapUjA karatAM bhagavAnanI sAme cAra prakAranAM naivedha samarpita karavAM joIe. - vividha vyaMjana, vividha sUpa, bhAta, roTalI, dUdha, dahIM vagere azanano thALa. pANInA bharelA kaLaza, aneka prakAranAM phaLa, nAriyeLa, badAma, mevA vagere khAdya padArtho. ilAyacI, laviMga, kesara, sopArI, sUMTha vagere khAdya padArtho paramAtmAnI sAme pATa upara sthApita karavAM joIe. A naivedyapUjA gRhastha saraLatAthI dararoja karI zake che. enuM phaLa paNa khUba moTuM che. dhAnya - rAMdheluM dhAnya to jagatanuM jIvana che eTalA mATe "sarvotkRSTa ratna" kahevAyuM che. prAyaH vyaMtara deva-devIo naivedyathI ja prasanna thAya che. mAMtriko pAsethI sAMbhaLyuM che ke bhUtapreta, pizAca vagere devo khIra mAge che, khIcaDI mAge che, vaDAM mAge che, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 anya rAMdhelAM anAja-dhAnya mAge che. tIrthaMka2 paramAtmAnI dezanA pUrNa thayA pachI je "bali" kahevAya che, te rAMdhelA dhAnyamAMthI ja banAvavAmAM Ave che. e naivedyapUjAno ja eka prakAra che ! anya graMthomAM kahevAmAM AvyuM che ke H "dhUpapUjAthI pApa baLI jAya che, dIpakapUjAthI mRtyu upara vijaya maLe che, naivedyapUjAthI vipula rAjya-saMpatti maLe che ane paramAtmAnI pradakSiNA karavAthI kAryasiddhi thAya che. : vizeSa rUpathI bhakti H bhAvapUjA H aMgapUjA pUrNa thayA pachI bhAvapUjArUpa caityavaMdana karavAmAM Ave che. trIjI "nisIhi" bolIne bhAvapUjAno AraMbha karavAmAM Ave che. have aMgapUjA yA agrapUjAnA viSayamAM paNa mana-vacana-kAyAthI pravRtti ka2vAnI hotI nathI. caityavaMdana zarU karatA pahelAM laghu pratikramaNa rUpa "iriyAvahI" karavI joIe. khamAsamaNa ApatI vakhate : jamInanI traNa vAra pramArjanA karavI. - sUtra ane arthamAM manano upayoga rAkhavo. je dizAmAM paramAtmA hoya, te dizAmAM jovuM. zrAvakajIvana pratimAjInuM AlaMbana levuM, manane sthira karavuM ane bhAvapUrvaka ekAgratAthI caityavaMdana karavuM. gIta ane nRtyano samAveza agrapUjAmAM thAya che. e rIte bhAvapUjAmAM paNa thAya che. gItapUjA-nRtyapUjA zreSThapUjA kahevAI che. kAraNa ke gIta ane nRtyathI mananI tanmayatA prApta thAya che. sUtranuM ane stavanAnuM uccAraNa samucita dhvanithI karavuM joIe. jo jinabhavanamAM bIjA loko pUjA karatA hoya, to tamAre maMda ane madhura dhvanimAM caityavaMdana ane stavanA karavI joIe. jo maMdiramAM tame ekalA ja ho to pachI maMda yA tIvra - jevo dhvani tamAre kADhavo hoya tevo kADhI zako cho. hA, madhuratA avazya hovI joIe. stavanA kevI hovI joIe : graMthakAre kahyuM che : bhAvataH stavavAdaH ||jA jevuM tevuM stavana na bolavuM joIe. stavanA to evI hovI joIe ke gAtAM gAtAM paramAtmAnA adbhuta guNo pratye hRdaya AkarSita thAya. potAnA doSo pratye Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10pa bhAga - 2 napharata thAya, saMsAra pratye vairAgya Upaje ane mokSanI abhiruci prakaTa thAya. paramAtmAnA aneka upakAronI smRti thaI Ave ! - stavanAnI racanA zreSTha kavinI hovI joIe. tamArI pasaMdagI zreSTha hovI joIe, zubha bhAvotpAdaka stavanA pasaMda karavI. - gItanI sAthe jo nRtya AvaDatuM hoya to nRtya paNa karavuM; paraMtu tamArA mRtyathI bIjA pUjakonI pUjAmAM avarodha pedA thavo na joIe. gRhamaMdiramAM A vAtanuM sukha hoya che ! tamArA maMdiramAM tame ekAMtamAM paramAtmA samakSa nRtya karI zako cho. "jaina rAmAyaNa"mAM Ave che ke aSTApada tIrtha upara bhagavAnanI sAme maMdodarI nRtya karatI hatI ane rAvaNa vINA vagADato hato ! "nizIthagR"i graMthamAM Ave che ke rANI prabhAvatI aSTamI ane caturdazInA divase paramAtmAnI sAme nRtya karatI hatI ane rAjA udAyanamRdaMga vagADato hato. tamane jo nRtya karatAM AvaDatuM hoya to avazya karavuM joIe. mudrA ane praNidhAna : - caityavaMdana "yogamudrAthI karavAmAM Ave che. - "jAvantI ceIAI" sUtra "jAvaMta ke vi sAhU" sUtra ane "jaya viyarAya sUtra" - A traNa sUtro "muktAsUkti mudrAthI bolavAmAM Ave che.' - eka navakAra maMtrano je kAryotsarga karavAmAM Ave che te samaye UbhA rahevAnI mudrA "jinamudrAmAM hoya che. hAtha-paganA AkArone mudrA kahe che ! - "jAvaMtI ceIAI" sUtra bolatI vakhate traNe lokamAM rahelI zAzvata ane azAzvat sarva jinapratimAone bhAvavaMdanArUpa praNidhAna karavAmAM Ave che. - "jAvaMta kevisAhU" sUtra bolatI veLAe duniyAmAM rahelA sarva sAdhupuruSone bhAvavaMdanA karavAnI hoya che. sAdhu-vaMdanArUpa praNidhAna karavAmAM Ave che ! "jaya viyarAya sUtramAM paramAtmAne prArthanA karavAmAM Ave che. paramAtmA pAse ApaNe kaMIka mAgIe chIe. emAM ApaNuM mana ekAgra rahe, e praNidhAna che. paramAtmA pAse zuM mAgo cho tame loko, jANo cho ? "jaya viyarAya" sUtrano zuM artha che te jANo cho ? ochAmAM ochuM "caityavaMdana"mAM jeTalAM sUtro Ave che, temanA to artho lakhI lo ! artha jANyA sivAya caityavaMdana karavAmAM majA nahIM Ave ! bhAvavRddhi nahIM thAya. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAvakajIvana paramAtmAnI traNa avasthAonuM ciMtana karo : paramAtmAnI bhAvapUjAmAM bIjI vAta che paramAtma ciMtananI. AMkho baMdha karIne yA paramAtmA upara sthira karIne paramAtmAnI traNa avasthAonuM ciMtana karavAnuM - sarva prathama paramAtmAnI chAstha avasthAnuM ciMtana karavuM. - bIjuM, aSTa prAtihAryanI sAthe samavasaraNamAM birAjamAna tIrthakara bhagavAnanuM ciMtana karavuM. - trIjuM siddhAvasthAnuM ciMtana karavuM. chaghastha avasthAnA ciMtanamAM janma-avasthA, rAjya vyavasthA ane zramaNaavasthAnuM ciMtana karavuM. A ciMtana pahelAM meM vistArapUrvaka batAvyuM che. A ciMtana avazya karavuM joIe. A ciMtanathI paramAtmA sAthe pUjakanuM tAdAbhya sadhAya che ane A ja pUjAnuM zreSTha phaLa che. pUjAnuM phaLa batAvatAM jJAnI puruSoe bhAvapUjAnuM phaLa A ja batAvyuM che, te che paramAtmAnI prApti. vividha pUjAnAM vividha phaLaH jJAnI puruSoe pUjAnAM phaLa batAvatAM kahyuM che ke : v paramAtmAnI aMgapUjA karavAthI vighna dUra thaI jAya che. pa agrapUjA karavAthI manuSyano abhyadaya thAya che, unnati thAya che. - bhAvapUjA karavAthI muktinI prApti thAya che. A nizcita che ke paramAtmAnI pUjA karavAthI manane zAnti maLe che. mana zAnta thavAthI zubha dhyAna thAya che. zubha dhyAnathI, zuddha dhyAnathI AtmA mukta thAya che. muktinAM zreSTha sukhonI prApti thAya che. eTalA mATe pratidina vidhipUrvaka paramAtmAnI pUjA karavI joIe. paripUrNa pUjA na thaI zake to ochAmAM ochI akSatapUjA ane dIpapUjA to karavI ja joIe. pUjAnI keTalIka vizeSa vAtoH pUjAvidhi prakaraNamAM pUjA vize keTalIka vizeSa vAto kahevAmAM AvI che. e paNa Aje batAvI dauM chuM. - banI zake to pUrva dizA sanmukha snAna karavuM. - uttara dizA sanmukha UbhA rahIne zveta-ujvaLa vastra paheravAM. - pUrva sanmukha yA uttara sanmukha UbhA rahIne paramAtmAnI pUjA karavI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 paramAtmAnAM nava aMgonI pUjA karavI. caMdanathI nava aMga upara tilaka karavAM. - - prabhAtamAM vAsakSepa pUjA, madhyAhna kALamAM puSpapUjA ane saMdhyA samaya dhUpapUjAdIpapUjA karavI. atyAre eka ja vAra pUjA karo cho tethI aSTaprakArI pUjA karavI. jamIna upara paDeluM puSpa, pagane sparzeluM puSpa, gaMdA vastramAM lAvavAmAM AveluM puSpa, paherelAM vastromAM lavAyeluM puSpa, roSAyamAna manuSyanuM sparzeluM, bagaDeluM puSpa paramAtmAne caDAvavuM nahIM. evuM phaLa paNa samarpita na karavuM joIe. puSpanA be bhAga na karavA. kamaLapuSpa ane caMpAnA puSpanA be bhAga kadI paNa na karavA. be bhAga karavAthI khUba moTo doSa lAge che. * puSpanI kaLI toDavI nahIM. * mananI zAnti mATe zveta puSpathI pUjA karavI. * arthalAbha mATe pILA puSpano upayoga karavo. * zatruvijaya mATe zyAma raMganA puSpathI pUjA karavI. * mukti pAmavA mATe pAMca prakAranAM phUlothI pUjA karavI. * mAMgalika mATe lAla raMganAM puSpo caDAvavAmAM Ave che. * paMcAmRtathI pratimAno abhiSeka karavo. * zAnti-puSTi mATe agnimAM lavaNa nAkhIne lUNa utAravAmAM Ave che. * khaMDita, phATeluM, sAMdheluM ane lAla raMganuM vastra paherIne pUjA na karavI joIe. AvuM vastra paherIne karelI pUjA niSphaLa jAya che. * DAbA hAthathI pUjA na karavI. * eka paga UMco ane eka paga nIco rAkhIne pUjA na karavI. 21 prakAranI pUjA H 107 jema aSTa prakArI pUjA batAvI che tema 21 prakAranI pUjA paNa zAstromAM batAvavAmAM AvI che H 1. abhiSeka-pUjA, 2. vilepana-pUjA, 3. AbhUSaNa-pUjA, 4. puSpa-pUjA, 5. vAsa-pUjA, 6. dhUpa, 7. dIpa, 8. phaLa, 9. akSata, 10. patra, 11. sopArI, 12. naivedya, 13. jaLa, 14. vastra, 15. cAmara, 16. chatra, 17. vAjiMtra, 18. gIta, 19. nATaka, 20. stuti, 21. bhaMDA2vRddhi. anya paNa je vastuo tamane atipriya hoya, te 5ramAtmAne samarpita ka2vI joIe. tamAre tamArI zakti anusAra ane bhAvanA anusAra pUjA karavI joIe. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrAvakajIvana kadAca koI zrAvaka daridrAvasthAmAM AvI gayo hoya, koI paNa prakAranI pUjA svadravyathI karavAnI tenAmAM zakti na hoya, to potAnA gharamAM sAmAyika" karavuM. jo tenA mAthe koInuM devuM na hoya, ane koInI sAthe vivAda-jhaghaDo na hoya to ja te sAmAyikamAM ja sAdhunI jema maMdiramAM jAya. maMdiramAM jo kAyAthI ka2vA yogya koI kArya hoya to sAmAyika pUrNa karIne te kArya kare. jo tyAM pUjAsAmagrI hoya ane snAna-vastra AdinI suvidhA hoya to jinapUjA paNa karI zake che. pUjA vidhithI karavI : potAnI zakti anusAra pUjA karavAnI che. eka dravyathI ko yA 12 dravyathI karo. pUjAmAM bhAva ane vidhinuM pAlana joIe. vidhipUrvaka pUjA karavAthI pUjAnuM zreSTha phaLa maLe che. sabhAmAMthI : ame loko to avidhithI ja pUjA karIe chIe ! to pachI na karavI ja sAruM che ne ! avidhithI karavAthI vadhAre doSo lAge che ne ! mahArAjazrI : "pUjA avidhithI nathI karavAnI" - eTalI vAta to sAcI che. paraMtu pUjA ka2vAnI choDI devI e yogya nathI. "huM vidhithI pUjA karIza" evuM vicAravAnuM che. vidhipUrvaka pUjA ka2vAthI zreSTha phaLa maLe che, avidhithI pUjA karavAthI ochuM phaLa maLe che ! phaLa baMnene maLe che, paraMtu vastuM-ochuM maLe che. A viSayamAM eka vArtA sAMbhaLI lo ! be bhAIo hatA. garIba hatA. mAnA AgrahathI paisA kamAvA cAlyA. gAma-gAma, nagara-nagaramAM pharatA rahyA, paNa paisA na kamAyA. teo eka jaMgalamAMthI pasAra thatA hatA, tyAM eka nAnA parvatanI taLeTImAM eka vRkSanI chAyAmAM vizrAma levA beThA. pAse ja eka guphA hatI. guphAmAM eka siddha puruSa rahetA hatA. A be bhAIoe e siddha puruSanI sevA karavAno nirNaya karyo. sevA karatA rahyA, eka varSa sudhI sevA karI. siddha puruSa baMne upara prasanna thayA ane temaNe kahyuM H "tamArI sevAthI huM prasanna thayo chuM. gharamAM tamArI mAtA ekalI che, eTalA mATe tame have ghera cAlyA jAo. huM tamane sonuM banAvavAnuM rahasya ApuM chuM, tame jeTaluM iccho teTaluM sonuM banAvI zakazo." siddha puruSe baMne bhAIone sonuM banAvavAnI prakriyA samajAvI. baMne bhAIo khUba prasanna thaI gayA. moTA bhAIe vidhipUrvaka kriyA karI ane sonuM banAvI lIdhuM. nAnAe vidhinuM samucita pAlana na karyuM, badhuM avidhisara karyuM. te sonuM na banAvI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga zakyo, paraMtu cAMdI banI gaI ! tAMbu-rajata banI gayAM ! kahevAnuM tAtparya e che ke vidhipAlanathI 100 TakA phaLa maLe che to avidhithI 50 TakA-40 TakA phaLa maLe che. paraMtu avidhinA bhayathI kriyA ja choDI devAmAM Avaze to eka Tako paNa phaLa maLaze nahIM. - 2 zraddhAvAna ane zaktimAna puruSa vidhipUrvaka ja sarva kriyAo kare che. koIka vAra avidhi thaI jAya che to "micchAmi dukkaDam" kahe che ane hRdayamAM vidhino ja pakSapAta rAkhe che. 109 sabhAmAMthI : vidhipUrvaka dharmakrayA karavAno bhAva hradayamAM kema jAgato nathI ? mahArAjazrI : zAstromAM vAMcIe chIe ke "je jIva najIkanA bhaviSyamAM, traNacAra bhavomAM mokSa pAmavAno hoya che tene ja hRdayamAM vidhipUrvaka dharmakriyA karavAnA bhAva hdayamAM jAge che ! A eka sAdhAraNa niyama che. keTalAka loko jANIjoIne avidhi nathI karatA, paraMtu ajJAnatAthI kare che. vidhinuM ajJAna hovAthI vidhinuM pAlana nathI karI zakatA, eTalA mATe tamAre lokoe vidhinuM jJAna prApta karI levuM joIe. dareka dharmakriyA vidhipUrvaka karavAno saMkalpa karI levo joIe. pUjAnuM phaLa upavAsanA mAdhyamathI : jinapUjAnuM phaLa bhinnabhinna dRSTie jJAnI puruSoe batAvyuM che : "padmacaritra"mAM jinapUjAnuM phaLa upavAsanA mAdhyamathI batAvavAmAM AvyuM che ! tamArA manamAM vicAra Avyo ke "huM jinapUjA ka2vA jinabhavanamAM jAuM." basa, ATalA vicArathI ja tamane eka upavAsanuM phaLa maLI gayuM ! eTale ke eka upavAsa karavAthI je phaLa maLavuM joIe te phaLa e vicArathI maLI gayuM ! tame jinabhavanamAM javA mATe UbhA thAo cho, tamane be upavAsanuM phaLa maLI gayuM. cAlavAno prAraMbha karyo ke traNa upavAsanuM phaLa. AgaLa vadhatAM cAra upavAsanuM phaLa. mArgano cotho hisso kApavAthI pAMca upavAsanuM phaLa. ardha rasto kapAtAM paMdara upavAsanuM phaLa. jinabhavana pahoMcatAM, jinapratimAnAM darzana thatAM eka mAsanA upavAsanuM phaLa. jinabhavanamAM pahoMcatAM cha mAsanA upavAsanuM phaLa. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAvakajIvana - jinabhavanamAM garbhagRhanI pAse pahoMcatAM bAra mAsanA upavAsanuM phaLa. - pradakSiNA ApatAM 100 varSanA upavAsanuM phaLa. - jinezvaranI pUjA karatI vakhate eka hajAra varSanA upavAsanuM phaLa. - bhAvapUjA karatI vakhate anaMta upavAsanuM phaLa maLe che. jo ke phaLaprAptino AdhAra manuSyanA adhyavasAyo hoya che. utkRSTa bhAvamAM tatkAla kevalajJAna paNa pragaTa thaI zake che ! have jinamaMdira pratye ApaNAM keTalAMka vizeSa kartavyo batAvuM chuM ! jinamaMdira pratye ApaNAM vizeSa kartavyo : jyAre kartavyanI vAta karavAnI che tyAre mAre pahelI vAta e karavAnI che ke tamArA ddhayamAM jinapratimA, jinamata ane janasaMgha pratye evI ja prIti hovI joIe ke jevI prIti deha, dravya ane kuTuMba prati hoya che. evI prIti haze to ja tamArA kartavyonuM pAlana sArI rIte karI zakazo. * prathama kartavya che jinabhavanane svaccha rAkhavAnuM. bane tyAM sudhI jAte ja sApha rAkhavAnuM kArya karo. * jo jinabhavana jIrNa hoya, koI bhAga paDI gayo hoya to teno jIrNoddhAra karAvavo joIe, marAmata karAvavI joIe. jo tame dhanavAna ho to svadravyathI ja jIrNoddhAra karo. dhanavAna na ho to paisA ekaThA karIne kAma karavuM joIe. * pUjAnAM sAdhano-upakaraNo ekatra karavAM joIe. ApUrti karavI joIe. * jinabhavananI sarva pratimAo svaccha, nirmaLa rAkhavI joIe. * jinabhavanane dhUpathI suvAsita rAkhavuM, dIpakothI prakAzita rAkhavuM ane puSpamALAothI suzobhita rAkhavuM. * paramAtmAne caDAvelAM cokhA, phaLa, naivedya vagereno yogya viniyoga karavo. * caMdana, kesara, dhUpa-ghI vagereno saMgraha karavo. * devadravyanI surakSA karavI, vRddhi karavI. * devadravyano hisAba-kitAba cokhkho rAkhavo. * jinabhavananA nokarone sAro pagAra Apavo. * nokarI sArI rIte kAma kare che ke nahIM tenuM sArI rIte dhyAna ApavuM. * jinabhavananI koI paNa vastuno upayoga potAnA gharanA kAmamAM karavo nahIM. ghaNI vAto che, paraMtu mukhya che te batAvI dIdhI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 111 sabhAmAMthI AjanA pravacanamAM ghaNA badhA praznonuM samAdhAna thayuM, paraMtu eka praznanuM samAdhAna karavAnI kapA karo. jaLapUjA, puSpapUjA vageremAM hiMsA thAya che, chatAM paNa te karavAnuM vidhAna zA mATe karavAmAM AvyuM che ? mahArAjazrI hiMsA be prakAranI hoya che. hetu hiMsA ane svarUpa hiMsA. jo koI paNa jIvane mAravAnI bhAvanAthI mAro cho, to hiMsAnI bhAvanAthI hiMsA karatA ho to tene tIrthakaroe hetu hiMsA kahI che. AvI hiMsA karavAno niSedha karavAmAM Avyo che. paraMtu koI zubha bhAvathI koI pavitra kriyA karavAmAM Ave che tyAre e kriyAmAM jIva hiMsA paNa thatI hoya, e hiMsA svarUpa hiMsA che. e hiMsAthI je pApakarma baMdhAya che te pApakarma zubha bhAvanAnA pANIthI dhovAI jAya che. tamArA dayamAM paramAtmabhaktino zubha bhAva che, e bhAvathI tame jaLapUjA ane puSpapUjA karo cho. tamAro bhAva pANInA ane puSponA jIvone mAravAno nathI, paraMtu e kriyAmAM te marI avazya jAya che. enAthI je pApakarmo baMdhAya che te paramAtmabhaktinA bhAvajaLathI dhovAI jAya che. eTalA mATe e hiMsAnA bhayathI pUjAno tyAga na karavo joIe. bIjI vAta vicAro. tame tamArA upakArI sAdhupuruSone vaMdanA karavA jAo cho ne? TreInamAM... basamAM...... yA mArutimAM besIne jAo cho ne? zuM tyAM hiMsA thatI nathI ? are, paMcendriya pazuonI.....manuSyonI hiMsA paNa thaI jAya che. thAya che ne hiMsA? to pachI vaMdana karavA na javuM joIe ne? jaLapUjA ane puSpapUjAmAM to ekendriya jIvonI hiMsA thAya che. vAhanomAM saphara karavAthI paMcendriya jIvonI paNa hiMsA thAya che. paraMtu tamAro bhAva hiMsA karavAno nathI. bhAva guruvaMdanA karavAno hoya che, zubha bhAva hoya che, eTalA mATe niSedha karatA nathI. alabatta, jaLapUjA ane puSpapUjAmAM viveka hovo anivArya che. aviveka sarvatra varyuM che. jinapUjAmAM viveka Avaze to tamArI jinapUjA aneka manuSyone jinapUjA karavA mATe preraNA banI jaze. graMthakAra AcAryazrIe "ucitopacArakaraNamu ane bhAvataHstavapATha e be sUtro ApyAM che. A be sUtro para AjanuM pravacana thayuM. Aje, basa ATaluM ja. * * * Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 33 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmIbaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakanA vizeSa dharma batAvyA bAda zrAvakanI jIvanacaryA batAvI che. keTalI suMdara che e jIvanacaryA ! kSatirahita, avikala ane paripUrNa che A jIvanacaryA. jinabhavanamAM jaIne, paramAtmAnI dravyapUjA ane bhAvapUjA kevI rIte ka2vI joIe, e meM kAle batAvyuM che. Aje "sAdhuvaMdana"nI keTalIka vAto kahevI che, kAraNa ke caityavaMdana pachI sAdhuvaMdanano krama graMthakAre jAte ja batAvyo che. tataH caitya-sAdhuvaMvanam ||10nI "caitya"no artha TIkAkAra AcAryadeve "jinapratimA" karyo che. sAco artha karyo che. vAstavika artha karyo che. keTalAka sthAnakavAsI sAdhuoe "caitya"no artha "sAdhu" karyo che, A khoTo artha che. "caitya" zabdano artha H AgamomAM jyAM jyAM "caitya" zabda Avyo che, tyAM TIkAkAra maharSioe "arhat pratimA", "ISTadeva pratimA", "jinapratimA" ja lakhyo che. - "bhagavatIsUtra"mAM "vechyuM"no artha "ISTadeva pratimA" karyo che. "praznavyAkaraNa mAM naini'"no artha binapratimAH karyo che. - "uvavAIsUtra"mAM "caityAni''no artha TevAyatanAni karyo che. "rAyapaseNIsUtra"mAM '"AyAvaMta veDyuM" zabda Ave che. teno artha karavAmAM Avyo che - gAravatti - suMvALArANi - caityAni - vaivatAyatanAni suMdara AkAravALA caitya eTale jinabhavana. "zabdArtha ciMtAmaNi" kozamAM, bIjA bhAgamAM ''vaitva'' zabdano artha 'revato vaivAvAse, binavizve binasamAyAM, vaivasthAne - e rIte karavAmAM Avyo che. - "anekArtha saMgraha"mAM kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrijIe '"vaitva"no artha A pramANe karyo che : Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 bhAga - 2 caityaM jinaukastad bimbaM caityo jinasabhAtarUH / / - vijayantI kozamAM paNa "maitya" zabdano artha jinamaMdira karavAmAM Avyo che. TevAyatanaM caityam | eTalA mATe "caitya" zabdanA artha nirNayamAM A spaSTatA karavAmAM AvI che. kAraNa ke AMkho baMdha karIne jinapratimA ane jinamaMdirono virodha karanArA loko "cetya" zabdano manamAnyo artha karIne saraLa, bhadrika ane saMskRta-prAkRta bhASAthI aNajANa lokone avaLe mArge dore che. prajAne jinamaMdiro ane jinapratimAothI dUra laI jAya che, ane mithyAvRSTi devonA maMdiromAM mithyAvRSTi devamUrtionA pUjaka banAve che ! AvA lokothI sAvadhAna rahevuM. jinapratimAone vaMdana karavAM : jina bhavanamAM jeTalI jinapratimAo hoya, te badhIne "namo jiNA" bolIne viMdana karavAM, paMcAMga praNipAta karavA eTale ke khamAsamaNa devAM. jinapratimAne sAkSAt "arihaMta" mAnavA. pratimAmAM Apane sAkSAtu arihaMta paramAtmAnAM darzana thavAM joIe. jo tamArA hRyamAM paramAtmA pratye prIti haze, bhakti haze to tame e jinapratimAmAM paththara nahIM juo, paramAtmA jozo. savAla che paramAtmapremano! - prema paisAmAM hoya che to karaMsI noTamAM kAgaLa nathI dekhAto, paraMtu rUpiyA dekhAya - sonA mATe prema hoya che to sonAnI lagaDImAM dhAtu" nathI dekhAtI, paraMtu sonuM dekhAya che! - patnI pratye prema hoya to patnI hADacAma-mAMsanI pUtaLI nathI dekhAtI, paraMtu saudaryasabhara strI dekhAya che. e rIte jo paramAtmA mATe dayamAM prema hoya to paramAtmAnI mUrtimAM paththara nahIM dekhAya, paramAtmA dekhAze. Ama aneka paramAtmapremI strI-puruSoe paramAtmAnA maMdironA nimaNimAM ane mUrtionA nirmANamAM potAnuM sarvasva samarpita karI dIdhuM che - sarvasva nyochAvara karI dIdhuM che. ItihAsa eno sAkSI eTalA mATe kahuM chuM ke jinapratimAnuM darzana premanI AMkhothI karavuM. e vaMdanamAM tamane apUrva AnaMda prApta thaze. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAvakajIvana pratidina sAdhuvaMdanA karavI? maMdiranI bahAra nIkaLIne jyAM sAdhupuruSo birAjatA hoya tyAM jaIne temane vidhipUrvaka vaMdana karo. jo ke ghaNAM bhAI-bahenone vaMdana vidhipUrvaka karavAnuM AvaDatuM nathI. eka bhAI - je atyAre ahIM pravacana sAMbhaLI rahyA che, te mArI pAse kAle AvyA hatA. hAtha joDIne praNAma karIne te mArI pAse beThA hatA ! temaNe kahyuM hatuM: "mane vidhipUrvaka guruvaMdana karavAnuM AvaDatuM nathI!" kAraNa ke bAlyakALamAM teo pAThazALAmAM gayA ja na hatA ! na koI sAdhupuruSano saMparka rahyo hato ! Aje 40 varSanI uMmara thavA chatAM paNa temane guruvaMdanano vidhi AvaDato na hato! AvA to aneka strI-puruSo ApaNA jainasaMghamAM che. ane eTalA mATe teo vyaktigata rUpe pAse AvatAM zaramAya che! sAdhu-paricayathI vaMcita rahe che. jJAnI puruSo pAsethI jJAna pAmI zakatA nathI. mAtra vyAkhyAna sAMbhaLIne ja saMtoSa mAnI le che. jo ke vyAkhyAna paNa vidhipUrvaka vaMdana karIne ja sAMbhaLavuM joIe. paraMtu kaMIka moDA AvIne, hAtha joDIne, praNAma karIne pAchaLa besI jAya che. vidhipUrvaka vaMdana karavAnI paddhati zIkhI levI joIe. tenAM mAtra traNa ja sUtro che, nAnAM nAnA. eka-be divasamAM yAda karI zako cho. Asana ane mudrA to aDadhA kalAkamAM zIkhI zako cho. Ama to guruvaMdana UMDANathI ane gahanatAthI zIkhavuM hoya to tamAre 22 viSayonuM jJAna prApta karavuM paDaze. "guruvaMdana-bhASya" nAme graMthanuM adhyayana ane parizIlana karavuM paDaze. sabhAmAMthI zuM A graMtha gujarAtImAM chapAyo che? mahArAjazrI gujarAtI ane hindI - baMne bhASAomAM chapAyo che. pAThazALAmAM maLaze. vAMcajo jarUra, paraMtu zIkhavuM gurujano pAsethI. kAraNa ke prekaTIkala karavAno che ne! jeo "ekSaparTa haze teo ja zIkhavaze. sadgurune bhAvathI vaMdana karavAM? zIkhavuM ane bhAvathI vaMdana karavuM. kriyA zIkhavI zakAya che, paNa bhAva svayaMbhU hovo joIe. bhAva e zIkhavavAnI bAbata nathI. sadguru pratye svayaMbhU zubha bhAva hovo joIe. guNadarzanathI zubha bhAva pragaTa thaI jAya che. doSadarzanathI azubha bhAva pedA thAya che. eTalA mATe Aje to mAre prathama vAta guNadarzananI karavI sadgurumAM, sAdhupuruSomAM guNadarzana karIzuM to temanA pratye prItino bhAva Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 bhAga - 2 jAgaze. bhaktinI bhAvanA jAgaze. darzana-vaMdana karavAnI vRtti pedA thaze. eTalA mATe kahuM chuM ke sAdhupuruSomAM guNadarzana karo. sAdhudarzanano artha ja guNadarzana thAya * 36 guNonA mAdhyamathI darzana karatA ho, to AcAryane vaMdana thAya che. * 25 guNonA mAdhyamathI darzana karatA ho, to upAdhyAyane vaMdana thAya che. * 27 guNonA mAdhyamathI darzana karatA ho, to sAdhune vaMdana thAya che ! to zuM A gurujanomAM doSa nathI hotA ? doSa hoya che, paraMta doSa jovAnA hotA nathI. gurujanonA doSa jovAtA nathI paraMtu guNa jovAya che. jyAM sudhI jIva chadmastha raheze tyAM sudhI tenAmAM doSa rahevAnA ja che. darzana-vaMdana doSone karavAnAM nathI. guNone karavAnAM che. ApaNI kalpanAmAM sAdhupuruSa to "guNamUti" ja hovA joIe. "guNamUrti" samajIne ja vaMdanA karavI joIe. jo tame doSa jovA jazo to jIvamAM be-cAra doSa nathI, paraMtu asaMkhya ane anaMta che ! keTalA doSa jozo? tamArI draSTi ja doSamaya banI jaze! tamAruM vaMdana bhAvavaMdana nahIM rahe, mAtra zuSka kriyA banI jaze vaMdananI ! vaMdana karavuM che to zubha manathI, madhura vANIthI ane pavitra kAyAthI karatA raho. guruvaMdana kema karavAM joIe guNavAnone vaMdanA karavAthI ApaNAmAM paNa e guNa Ave che. guNavAna banavA mATe ja guruvaMdana karavAmAM Ave che. guNavAna puruSa sadeva pUjanIya hoya che. evA pUjya puruSo pAse javAnuM che, kaMIka zIkhavAnuM che, kaMIka meLavavAnuM che, vAta karavAnI che. je kaMI karavAnuM che te vaMdana karIne karavAnuM che. gurudevone vaMdana karavAnAM evAM ATha pramukha prayojano che. * paheluM prayojana che paccakhkhANa levAnuM. graMthakAre lakhyuM che: "Tda sagIre pratyAkyAnAmavittaH " savAre pratikramaNa karatI vakhate tame tamArA manamAM navakArasI, porasI, AyaMbila, upavAsanuM je koI paccakhkhANa karyuM hoya te ja paccakhANa gurunI pAse jaIne levuM joIe. bhAvanA vadhI jAya to AyaMbilanI jagAe upavAsanuM paccakhkhANa karI zako cho ! navakArasInI jagAe porasInuM paccakhkhaNa karI zako cho. paccakhkhANa letA pUrve vidhipUrvaka guruvaMdana karavuM joIe. * bIjuM prayojana che kSamAyAcanAnuM. guru pratye koI avinaya thaI gayo hoya, aparAdha thaI gayo hoya, to emanI kSamA mAgavAnI hoya, to vaMdana karIne Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAvakajIvana kSamA mAgavI joIe. * trIjuM prayojana che prAyazcita levAnuM. potAnAM pAponuM guru samakSa prakAzana Alocana karIne prAyazcita levAnuM hoya to sarvaprathama vaMdana karavuM joIe. * cothuM prayojana che jJAnaprAptinuM. guru pAsethI vAcanA levAnI hoya, gurune prazna pUchavAno hoya, vizeSa jJAna meLavavuM hoya, to pahelAM vaMdana karavuM joIe. * pAMcamuM prayojana che pratikramaNa pratikramaNamAM guruvaMdana karavAnuM hoya ja che. cha AvazyakomAM "vaMdana" eka Avazyaka che. * chaThuM prayojana che anazananuM. anazana svIkAravA pUrve guruvaMdana karavuM paDe che. gurukRpA prApta karIne anazana karavAmAM Ave che. * sAtamuM ane AThamuM prayojana amArA sAdhu-sAdhvIo mATe hoya che. amAre tyAM mehamAna-atithi sAdhu AvyA hoya to amAre "alyANa yAmi" bolIne vaMdana karavAnuM hoya che ane yogodvahananI kriyAmAM vaMdana karavAmAM Ave vaMdana kyAre karavuM joIe? A badhAM vaMdana karavAnAM prayojana che, paraMtu vaMdana karatI vakhate deza ane kALa jovA joIe. kayA samaye vaMdana karavuM joIe, kayA samaye na karavuM joIe, e vAtano viveka hovo joIe. kaI jagAe vaMdana karavuM joIe, kaI jagAe na karavuM joIe, e viveka paNa hovo joIe. - je samaye guru zAnta beThA hoya, - potAnA Asana upara beThA hoya, - apramatta hoya ane - vaMdanano pratyuttara ApavA tatpara hoya tyAre vaMdana karavuM joIe. je samaye gurudeva dharmaciMtanamAM magna hoya, dharmacarcAmAM vyasta hoya, dharmano upadeza ApavAmAM pravRtta hoya, te samaye vaMdana na karavuM joIe. gurudeva UbhA hoya, tamArA tarapha lakSya na hoya, e samaye vaMdana na karavuM joIe. gurudeva sUtA hoya, athavA roSamAM hoya, e samaye vaMdana na karavuM. sabhAmAMthI sAdhupuruSa roSa kare ? mahArAjazrI H koIka vAra roSa karavo paDe che. premathI, vAtsalyathI samajAvavA chatAM paNa tame loko na samajatA ho, na sudharatA ho tyAre roSa karavo paDe che ! Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 117 vizeSa paristhitimAM AcAryane krodha, roSa karavAnI rajA tIrthakaroe ApelI che ! AcArya vizeSa paristhitimAM krodha karI zake che, paraMtu te mAtra abhivyakti hoya che ! temanA hRyamAM to karuNA ja hoya che. keTalAka loko amArA AhAra-samaye ja vaMdana karavA Ave che ! athavA spaMDila javAno samaya hoya che ! kahe cheH "mahArAja! be miniTa rokAo, mAre vaMdana karavuM che !" e samaye vaMdana na karavuM joIe. asamaye vaMdana karavAthI, asthAne vaMdana karavAthI gurujanone - dharmakAryamAM aMtarAya Ave che, - vaMdana pratye durlakSya sevAya che, - vaMdana karanArA prati koIka vAra krodha paNa Ave che, - zArIrika hAjata rokavAthI zarIramAM roga paNa thAya che. eTalA mATe yogya samaye, yogya sthAne ja vaMdana karavAM joIe. zramaNa saMghamAM vaMdananI maryAdAo : jevI rIte tame zrAvaka-zrAvikAo amane vaMdana karo cho, tema amAre paNa vaMdana karavAnAM hoya che. dIkSA paryAyamAM amArAthI jeo moTA hoya che, temane pratidina vaMdana karavAnAM hoya che. jeo jJAnasthavira hoya che eTale ke viziSTa jJAnI hoya che, temanI pAsethI jJAna prApta karavA mATe vaMdana karavAnAM hoya che. je pravartaka sAdhu hoya che, eTale ke sAdhusamudAyane savyavahAromAM je parivartita kare che, te paNa vaMdanIya che. upAdhyAya ane AcArya paNa vaMdanIya hoya che. paraMtu dIkSita pitA potAnA dIkSita putrane vaMdana karato nathI. bhale ne putre pitAnI pahelAM dIkSA lIdhI hoya. e ja rIte dIkSita mAtA potAnI dIkSita putrIne vaMdana nathI karatI, dikSita putrane paNa vaMdana nathI karatI. e rIte dIkSita moTo bhAI potAnA dIkSita nAnA bhAIne vaMdana karato nathI. bahenomAM paNa e ja vyavahAra che. putra sAdhu che, mAtA-pitA saMsArI che, to mAtApitA putra-sAdhune vaMdana kare Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrAvakajIvana amAre tyAM sAdhusamudAyomAM ane sAdhvIsamudAyamAM vaMdanavyavahAranuM custa rIte pAlana thAya che. sAdhujIvanamAM pradhAna dharma ja vinaya che. dharmanuM mULa vinaya che. vaMdanathI vinayanuM pAlana thAya che. vaMdanathI namratA Ave che. parasparano sneha TakI rahe che. guruvaMdanathI vizeSa rUpe cha guNonI prApti thAya che. vaMdanathI guNaprApti : * sau prathama to vinayaguNanI prApti thAya che, guruvinaya thAya che. * bIjo namratAno guNa prApta thAya che, abhimAna dUra thAya che. * vaMdana karyAM eTale gurupUjA karI, gurupUjAthI gurutA prApta thAya che. * "gurune vaMdana karavAM joIe" A jinAjJA che. vaMdana ka2vAthI jinAjJAnuM pAlana thAya che. * guruvaMdana karIne tame guru pAsethI jJAna prApta karo cho. A zrutadharmanI ArAdhanA che. * vaMdanathI vinaya Ave che ane vinayathI karmanAza thAya che. vaMdana karavAthI ATalA badhA guNonI prApti thAya che. eTalA mATe pratidina guruvaMdana karavAM joIe. savAre, bapore ane sAMjanA - traNe samaye guruvaMdana karavAM joIe. * je samaye vaMdana karavAnAM hoya che e samaye vaMdana karavAmAM na Ave to "avinaya" vadhe che. "avinaya" e moTo doSa che. vaMdana na karavAthI doSavRddhi : guruvaMdana na karavAthI abhimAna vadhe che. guru najIka ja hovA chatAM paNa gurunI upekSA karIne je gurune vaMdana nathI karato tenuM abhimAna vadhe che. abhimAnI manuSya guru pAsethI jJAna prApta karI zakato nathI. guru hovA chatAM gurune vaMdana na karavAM, e guruno tiraskAra che. guruno tiraskAra karavo e khUba moTo doSa che, moTuM pApa che. # guruno tiraskAra karavAthI "nIca gotra" karma baMdhAya che. aneka janmo sudhI A nIca gotrakarma duHkha Ape che. A karmathI pazuyonimAM paNa janmavuM paDe che, ane asahya duHkha sahana karavAM paDe che. "bodhi"nI prApti nathI thatI. eTale ke aneka janmomAM, asaMkhya janmomAM sarvaza zAsananI prApti nathI thatI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 abhimAnathI, tiraskAra bhAvathI je manuSya guruvaMdanA nathI karato, te dIrghakALa daramiyAna saMsAramAM bhaTakato rahe che. bhAga gurunI sAthe tamAro vyavahAra kevo che H jo tamArA hRdayamAM guru pratye bahumAna che, bhaktibhAva che, to tame A rIte avinaya nahIM karo. tiraskAra nahIM karo. gurujano pratye tamAro vyavahAra aucityapUrNa hovo joIe. keTalIka mahattvapUrNa aucityapAlananI vAto batAvuM chuM. jo tame cAlatI vakhate gurunI sAthe cAlatA ho to emanI AgaLa na cAlo. hA, gurune mArga batAvavAno hoya to tame AgaLa cAlI zako cho, e sivAya nahIM. tamAre gurunI pAchaLa pAchaLa cAlavuM joIe, paraMtu ekadama nikaTa nahIM, betraNa DagalAM pAchaLa cAlavuM joIe. # gurunA khabhAthI khabho meLavIne, mitranI jema na cAlavuM joIe. // guru UbhA hoya to temanI AgaLa UbhA na rahevuM. # guru UbhA rahe to temanI pIThathI thoDA dUra UbhA rahevuM. # guru UbhA hoya to temanI pAse mitranI jema UbhA na rahevuM. gurunI AgaLa, ekadama najIka besavuM nahIM. # gurunI pAchaLa be-traNa hAtha dUra besavuM. # gurunI pAse mitranI jema na besavuM. // gurunA Asanane, zayyAne tamAro caraNasparza na thavo joIe. // gurunA Asana para, saMstAraka upara besavuM na joIe, sUvuM na joIe. // guru bolAve to javAba Apavo joIe. # guru sAthe karkaza bhASAprayoga na karavo joIe. khUba moTethI na bolavuM. # gurunI pAse jAo to "matkaN vAmi' kaho. // gurune "zuM che ?" ema na pUcho paraMtu "mArA yogya zuM AzA che ?" evI rIte pUcho. // gurune bahuvacanathI saMbodhana karavuM. guruno upadeza sAMbhaLIne "Ape sAro upadeza Apyo," evAM prazaMsAnAM vAkyo Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 120 bolavAM. manamAM AnaMdita thavuM joIe. - "tamane A sUtrano artha yAda nathI evuM na bolavuM joIe. gurunA kathananuM khaMDana na karavuM joIe. guru sAthe vAta karavA AvelI vyakti sAthe tame vAta zarU na karo. tene guru sAthe ja vAta karavA do. vacce tame bola bola na karo. - gurune vinayapUrvaka bhikSA mATe nimaMtrita karo. glAna-bimAra sAdhunI samucita sevA karo. 1 kadI sAdhujanonI niMdA na karavI. sAcA-khoTAM kalaMka na lagADo. avarNavAda na karo. A rIte tamAro vyavahAra zuddha hovo joIe, aucityapUrNa hovo joIe. enAthI tame gurukRpAne pAtra bano cho, tamAruM hRdaya nirmaLa rahe che ane tame vividha sukhane prApta karazo. pratidina gurumukhathI jinavacano sAMbhaLoH sadgurunI pAse paccakhkhANa lIdhA pachI temanI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLavo joIe. A mULa - "orijinala vidhi che. vartamAnamAM pravacana sAMbhaLavAno samaya savAre 9-10 vAge hoya che. ThIka che, tame paccakhANa laIne, ghera jaIne navakArasI karIne punaH upAzrayamAM jaIne jinavacanonuM zravaNa karo. guru jJAnI hoya, gItArtha hoya, sAdhu-AcAronA pAlanamAM jAgRta hoya temanI pAsethI jinavacanonuM zravaNa karavuM joIe. avazya pratidina zravaNa karavuM joIe. sabhAmAMthI evA gurudevonuM Agamana ja kvacita hoya che. mahArAjazrI zuM karIe? jyAre evA gurudevono saMyoga maLe tyAre pratidina emanI papAsanA karatA raho ane jinavacana sAMbhaLatA raho. anivArya kAraNa vagara eka divasa paNa "misa" nA karo-khozo nahIM. tame loko zrAvako cho ne? "zrAvaka" zabdanI paribhASA jANo cho ? prasiddhine sAdhujhanAtu sAmAvAra, kRti-ti zrAva: !" sAdhupuruSo pAsethI je mANasa pratidina "sAmAcArI" sAMbhaLe che, te zrAvaka kahevAya che. zrAvakano A vyutpatti-artha che. je sAMbhaLe che te zrAvaka che. je dharmano upadeza sAMbhaLe che, sarvajJa kathita dharmano upadeza sAMbhaLe che- sAdhupuruSonA mukhathI sAMbhaLe che, te zrAvaka che ! Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 121 sAmAcArI jIvana jIvavAnI rIta: prAcIna kALanI upadeza paddhati A hatI - sAdhupuruSa zrAvakone temanA AcAradharmano upadeza mukhya rUpe ApyA karatA hatA. sadAcArone samajAvyA karatA hatA. "gAvAra prathama gharma " pahelo dharma che AcAra, sadAcAra. jeo zrAvaka nathI, samakti draSTi nathI, je Adi dhArmika hoya che, bIjA bIjA dharmomAM mAnyatA rAkhanArA che, temane upadeza ApavAnI paddhati judI che. ahIM prastutamAM zrAvakanA upadezanI vAta che. zrAvaka-zrAvikAoe kevuM jIvana jIvavuM joIe, e batAvavuM joIe. dharmane kevI rIte jIvanamAM jIvavo, e batAvavuM joIe. zuddha jIvana-vyavahAronuM pAlana karavAnI preraNA ApavI joIe. pavitra, udAtta ane paropakAraparAyaNa jIvana jIvavAnI rIta zIkhavavI joIe. jyAre sadguruno yoga maLe, tyAre jinavacana avazya sAMbhaLajo. jinavacana sAMbhaLavAthIH - tamArA saMta hRdayane zItaLatA maLaze. - azAnta manane zAnti maLaze. - samatA ane samAdhino anubhava thaze. - sArA kAryo karavAnI preraNA maLaze. - AEyamAM pAponuM prAyazcita thaze. - ucca koTino dharmapuruSArtha karavAnI bhAvanA jAgaze. - adhyAtmamArgano prakAza maLaze. - nirAzAo maTI jaze. ullAsa prakaTa thaze. A vAto mAtra kalpanAnuM uDDayana ja nathI, vijJApana-jAherAtanI mAyA-jALa nathI, paraMtu vAstavikatA che. enA sAkSI che ? - gujarazvara rAjA kumArapALa ! - mAlavadezanA mahAmaMtrI pethaDazAha ! - kAnyakubdha dezano rAjA Ama ! - mogala bAdazAha akabara ! ane AvA aneka aitihAsika mahApuruSo ! A mahApuruSonA viSayamAM meM tamane ghaNI vAra jaNAvyuM che. hemacaMdra sUrIzvarajInA caraNomAM besIne kumArapALe. dharmaghoSa sUrIzvarajInA caraNomAM besIne pethaDazAhe, bappabhaTTI sUrIzvarajInA caraNe besIne Ama rAjAe ane hIra sUrIzvarajInA caraNe besIne akabare kevuM jJAna prApta karyuM hatuM, kevI bhavya preraNA meLavI hatI. kevI zAnti-samatA ane samAdhi meLavI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrAvakajIvana hatI ? dharmapuruSArthanI kevI jvalaMta preraNAo prApta karI hatI, zuM tame nathI sAMbhaLyuM ? * vartamAnakALamAM paNa AvA keTalAya mahAnubhAvone jANuM chuM ke jeo yoga maLatAM dararoja jinavacana sAMbhaLe che. eka divasa paNa cUkatA nathI. temaNe temanA jIvanamAM addabhuta parivartana karyuM che. durAcAro choDIne, sadAcAronuM pAlana karatA rahyA che. dareka sthitimAM zAnti ane samatA TakAvI rAkhe che. avasara AvatAM paropakAranAM kAryo kare che. paramAtmapUjA, sAmAyika, pratikramaNa jevI dharmakriyAo karatA rahe che. svAdhyAya ane dhyAna kare che. potAnAM pArivArika kartavyo nabhAve che ane sarvatyAgamaya sAdhujIvana jIvavAnI bhAvanA rAkhe che. krodha, mAna, mAyA ane lobhakaSAyo para jemaNe sAro kAbU meLavyo che. che AvA mahAnubhAvo vartamAnakALamAM paNa. kAraNa ke jinazAsana che, jinazAsananAM kartavyo che, sAdhu-sAdhvI che, ghaNuM badhuM che Aje, ApaNe teno lAbha uThAvavo joIe. sabhAmAMthI zuM karIe? mana taDape che jinavacana sAMbhaLavA mATe, paraMtu dezakALa pratikULa che. Arthika viSamatA che. zeTha hoya yA nokara, savAre nava vAge bajAramAM javuM paDe che. rAtre nava vAge thAkayA-pAkyA pAchA pharIe chIe. jyAre sAMbhaLIe dhamapadeza ? mahArAjazrI tamAruM kahevuM satya che. AjIvikAno prazna vikaTa thato jAya che. bajAranI sthiti paNa sArI nathI. AmAM paNa jeo nokarI karanArAo che, jeo skUla-kaoNlejomAM bhaNavAvALA che temane dhamapadeza sAMbhaLavo muzkela thaI gayo che. zarIrathI jeo paravaza thaI gayA che, rogagrasta che, temane mATe paNa jinavacano durlabha thaI gayAM che. chatAM paNa jyAre anukULatA prApta thAya, tame jinavacana sAMbhaLatA raho. sAMbhaLavAno yoga na maLe tyAre vAMcavAno prayatna karo. sAMbhaLo thA vAMco, kaMI paNa karo, tamAre tamArA sadAcAronI-sarvicAronI rakSA karavAnI che. sadAcAra ane vicAro para AkramaNa : jo ke keTalAMka varSothI sadAcAro upara ane sarvicAro upara prabaLa AkramaNa thaI rahyuM che. ane ApaNA hajAro-lAkho jaina parivAra e AkramaNo sAme AtmasamarpaNa karatA jAya che. sadAcArone choDatA jAya che, durAcArone svIkAratA jAya che. savicAro choDatA jAya che ane kharAba vicAromAM phlAtA jAya che. - je parivAromAM gALyA vagara pANI pIvAmAM AvatuM na hatuM e parivAromAM kayAMka kayAMka zarAbanI bATalIo jovAmAM Ave che. - je parivAromAM kaMdamULano praveza varSa hato tyAM IMDAM ane AmaleTane praveza Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 - maLI gayo che. je parivAromAM vaDIlono vinaya rAkhavAmAM Avato hato, temanI maryAdAonuM pAlana thatuM hatuM, e piravAromAM vaDIlonI upekSA-maryAdAbhaMga ane temano tiraskAra thAya che. 123 je parivAromAM leNa-deNano vyavahAra zuddha raheto hato, tyAM Aje dago-kapaTa ane vizvAsaghAta thaI rahyAM che, arthapradhAna ane bhogapradhAna vicAradhArAo vahevA lAgI che. AvI vikaTa paristhitimAM sadAcAro ane sadvicAronI rakSA kevI rIte pharazo ? rakSAnA upAyo karavA ja paDaze. "sadAcAra bacAvo" AMdolana Avazyaka : aneka upAyomAMno eka upAya che AMdolana karavAno. "sadAcAra bacAvo" AMdolana zarU karI devuM joIe. prajAmAM AMdolananI prabaLa bhAvanA bharI devI joIe. yAda rahe ke sadAcAra ane sadvicArone nahIM bacAvIe to zAsananejinazAsanane nahIM bacAvI zakIe. jinazAsananI rakSA karavAnI bhAvanAvALAoe sau prathama A kAma karavuM paDaze - sadAcA2-rakSAnuM ane sadvicAra-rakSAnuM. sadAcArane ane savicArone naSTa karI nAkhanAro eka rAkSasa pedA thaI gayo che - nazAkhorIno. tamAkuthI brAuna sugara sudhI A rAkSasano paMjo phelAyelo che. kizoro ane kizorIo A rAkSasanI lapeTamAM AvI gayAM che. A nAdAnone koNa bacAve ? kevI rIte bacAvavAM A nirdoSone ? jinavacanane sahAre ja A lokone bacAvI zakAya. Ayojana karavuM paDaze, e loko sudhI jinavacana pahoMcADavAnuM. A kAryamAM jeTalo vilaMba thaze, eTalo ja A nazAkhorIno rAkSasa saMgha-samAjane bhakSya banAvI deze. eTalA mATe vibhinna mAdhyamothI jinavacanono vadhAremAM vadhAre prasAra karavo paDaze. tato binavacanazravaLe niyoH - paccakkhANa karyA pachI jinavacananuM zravaNa karavAno niyama hovo joIe. e vAtano tAtparyArtha batAvyo che. A vAtanuM mahattva batAvyuM che. tame gaMbhIratAthI vicArajo. Aje, basa ATaluM ja. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 34 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijInA svaracita "dhabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakanI dainika caryA batAvI che. prAbhAtika kArya batAvatAM temaNe : - zrI navakAra maMtranuM smaraNa karavuM. - dehazuddhi ane vastrazuddhi karIne gRhamaMdiramAM caityavaMdana karavuM. - pratikramaNa daramiyAna paccakkhANa-dhAraNA karavI. - parivAra sAthe jinabhavana javuM. - vidhipUrvaka jinapUjA karavI. - guruvaMdana karavAM, dhAraNA anusAra paccakkhANa karavuM. ane temanI pAse jinavacana-zravaNa karavuM - ATalI vAto batAvI che. vacce bIjI koI vAta batAvI nathI. koI vAta nahIM, koI carcA nahIM. bIjuM koI kAma nahIM. sAro che ne A prAbhAtika kAryakrama ? tame paNa ATalo kAryakrama banAvI zako, jo sUryodaya pUrve nidrAtyAga karI zako to. sUryodaya pUrve eka kalAke jAgavuM joIe ane bIjA koI kAryakramanI javAbadArI mAthe na rAkhavI joIe. - bIjAM badhAM kAryo dharmopadeza sAMbhaLyA pachI ja karavAno nirNaya karI levo joIe. hA, je gAmamAM pratidina sadguruno saMyoga nathI maLato, tyAM jinapUjA karyA pachI upAzrayamAM athavA gharamAM AvIne sAmAyika karavuM. sAmAyikamAM zrI navakAra maMtrano jApa karavo ane dhArmika pustakonuM adhyayana karavuM. paraMtu sadguruno saMyoga maLe tyAre temanI pAse jaIne jinavacanonuM zravaNa karatA rahevuM. da22oja athavA koI koI vAra jinavacana sAMbhaLavAthI tamArA manamAM nirAkulatA-svasthatA raheze. mananI zaMkAo dUra thaze. sAMbhaLyA pachI ciMtana karavuM H graMthakAra kahe che : samyak tavarNAkocananuM rUA jinavacana sAMbhaLyA pachI e vacanonuM vAraMvAra - punaH punaH ciMtana karavuM, ciMtana karavA mATe vizeSa samaya kADhavAnI jarUra nathI. kapaDAM paheratAM paheratAM, bhojana karatAM karatAM, TreIna yA TeksImAM musApharI karatAM karatAM tame ciMtana karI zako cho. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 125 vicAravAno samaya ghaNo maLI zake che; ane jinavacanonuM ciMtana karavAnI kaLA hastagata thaI gaI to tame phAlatuM pApa-vicAraNA karavAnI AdatamAMthI bacI jazo. sabhAmAMthI : ciMtana kevI rIte karavuM joIe e amane AvaDatuM nathI ! mahArAjazrI ciMtanano prAraMbha praznathI, jijJAsAthI thAya che. vadhAre prazno manamAM na UThe. koI vAta nahIM. be praznothI ciMtanano prAraMbha karavo. zA mATe ? ane kevI rIte ?' - 2 ciMtana karavuM khUba ja Avazyaka che, kAraNa ke vRthA zruta-vinitam / ciMtana nahIM karo to sAMbhaLeluM vyartha jaze. jinavacanonuM ciMtana kevI rIte karavuM joIe e huM eka rocaka dRSTAntanA mAdhyamathI samajAvuM chuM. rAjA pradezI : zrAvasti nagarI pAse "setavyA" nAmanuM nagara hatuM. te nagara kekayAdgha pradezanI rAjadhAnI hatuM. tyAMno rAjA hato pradezI. pradezI adhArmika hato, dharmathI viparIta AcaraNa karanAro hato. te khUba krUra, raudra, pracaMDa ane krodhI hato. sadAya zikAra karato hato. pazu-pakSI ane manuSyonI hatyAthI tenA hAtha raktaraMjita rahetA hatA. rAjA pradezInA rathano sArathi hato citta. citta uMmaramAM pradezI karatAM moTo hato. rAjA ene potAnA bhAI samAna gaNato hato. citta arthazAstramAM pAraMgata hato, tethI teNe rAjya-samRddhi vadhArI hatI. te cAre prakAranI nItiomAM kuzaLa hato. pratyeka kAryane sAma, dAma, daMDa ane bhedathI patAvavo hato. rAjA pradezI vibhinna vAtomAM citta sAthe carcAvicAraNA karI leto hato - eka prakAre rAjA cittane maMtrI ja mAnato hato. rAjAno ghora hiMsAcAra cittane pasaMda na hato, paraMtu te jANato hato ke "rAjA Atmatattvane mAnato ja nathI. eTale te puNya-pApa ane svarga-narkane paNa mAnato nathI. koI jJAnI; koI sAdhu-saMnyAsI rAjAne AtmAnuM astitva samajAvI zakatA na hatA. jyAM sudhI AtmAnuM astitva rAjA nahIM samaje, tyAM sudhI hiMsA vagere aneka pApothI te nivRtta nahIM bane. huM to teno sevaka chuM. mAre ene samajAvavAnI ceSTA na ka2vI joIe. potAnI yogyatA anusAra ja kArya karavuM joIe." cittane bolAvIne eka divase rAjAe kahyuM : "tAre zrAvasti javAnuM che ane rAjA jitazatrune mArI A bheTa ApavAnI che." rAjAnI bheTa laIne citta zrAvasti gayo. rAjA jitazatrune teNe bheTa ApI dIdhI. je samaye citta zrAvastimAM gayo hato te samaye zrAvastimAM AcArya kezIkumAra Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrAvakajIvana potAnA pa00 ziSyo sAthe birAjamAna hatA. nagaranA IzAna khUNAmAM koSThaka nAmanuM caitya hatuM, tyAM AcAryadine nivAsa karyo hato. citte bIje divase prabhAtamAM vizALa janasamUhane koSThaka caitya tarapha jato joyo. tenA manamAM jijJAsA utpanna thaI. "Aje nagaramAM kayo mahotsava haze? apAra janasamUha eka ja dizAmAM jaI rahyo che !" citta sArathi zramaNopAsaka bane che ? rathamAM besIne citta paNa IzAna koNa tarapha cAlI nIkaLyo. koSTaka caityamAM lokono moTo meLo jAmyo hato. AcArya kezIkumAra - je bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA bahuzruta AcArya hatA, temane citte joyA. AcAryanuM suMdara rUpa ane saumya AkRti joIne citta temanA pratye AkarSAyio. loko AcAryane traNa pradakSiNA ApI rahyA hatA. citte paNa traNa pradakSiNA ApI. loko AcAryane vaMdanA karI rahyA hatA, citte paNa vaMdanA karI. Aje pahelI ja vAra te jaina munivarone joI rahyo hato kAraNa ke "setavyA" nagarImAM prAyaH koI paNa sAdhu-muni-saMnyAsI AvatA na hatA. rAjA pradezI sAdhumuni-saMnyAsIo pratye ghaNA karato hato tiraskAra karato hato. koI koI vAra to mArI paNa nAkhato hato. eTale tavAmAM sAdhu-muni-saMnyAsInuM javuM ja baMdha thaI gayuM hatuM. citta sArathi AcAryano upadeza sAMbhaLavA beTho. AcAryanA madhura, gaMbhIra dhvanie cittanA manane mohita karI lIdhuM. AcArye e divase Atmatattva samajAvyuM. paramAtmAnI oLakhANa karAvI, gurunuM svarUpa samajAvyuM ane dharmatattvano vAstavika bodha Apyo. cittanA dayamAM eka-eka vAta sparzI gaI. citta buddhizALI hato, te eka-eka vAtane buddhithI mApato hato ane teno svIkAra karato hato. upadeza pUrNa thayo, te mahelamAM Avyo. tenA manamAM sAMbhaLelI vAtonuM ciMtana cAlI ja rahyuM hatuM. rAjA jitazatrue cittane keTalAka divaso zrAvasti nagarImAM rokAvA kahyuM. tene khUba AnaMda thayo. "sAruM thayuM, ahIM thoDAka divasa vadhAre rokAvAnuM thayuM! huM jyAM sudhI ahIM rahIza, pratidina AcAryano upadeza sAMbhaLavA jaIza ! eka prahara pasAra thaI jAya che. lAge che eka ghaTikA ja pasAra thaI che! AcAryazrI eka-eka vAta yuktipUrvaka kahe che. bhinna bhinna udAharaNo laIne vAtane siddha kare che. zAnta ane spaSTa zailImAM samajAve che. kAza ! mArA mahArAjA A upadeza sAMbhaLe. paraMtu teo to sAdhupuruSone jotAM ja bhaDake che, prajvalita thaI jAya che." Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 127 cittane ahIM zrAvasti nagarImAM bIjuM to koI kAma na hatuM. bapore ane rAtrinA prathama praharamAM te Atmatattva upara ja vicArato hato. paramAtmAnA viSayamAM ja vicArato hato. gurutattva ane dharmatattvanI je vAto sAMbhaLI hatI, te vAto upara uhApoha karato hato. bIje divase te koSTaka vanamAM gayo. AcAryadevane traNa pradakSiNA ApIne, bhAvapUrvaka vaMdanA karIne, upadeza sAMbhaLavA beTho. AcAryadeve ahiMsA, satya, acaurya, sadAcAra ane aparigraha - A pAMca aNuvrato samajAvyAM. guNavrata ane zikSAvrato paNa samajAvyAM. gRhasthadharmanuM suMdara rIte pratipAdana karyuM. vratamaya, saMyamamaya jIvananI mahAnatA batAvI. "manuSya* jIvananI sArthakatA vrata-saMyamathI ja che," e vAta samajAvI. cittane udAtta-mahAna ane uttama jIvana jIvavAnuM spaSTa mArgadarzana maLyuM. saraLa svabhAvano to hato ja ! AcAryadevano upadeza sIdho ja hRdayamAM UtarI gayo. upadeza pUrNa thayA pachI teNe AcAryadevane vaMdanA karI, upadezanI vAraMvAra prazaMsA karI ane te potAnA mahelamAM pAcho pharyo. aNuvrata, guNavrata ane zikSAvratonA viSayamAM te dinabhara vicArato rahyo. "zuM huM paNa A vratone grahaNa karI zakuM ? A vratonuM pAlana karI zakuM kharo ? vratapAlana karavAnI mArAmAM kSamatA che kharI ? enAthI jIvanamAM AMtarika tRpti prApta thaze kharI ?" rAtre paNa jyAM sudhI nidrA na AvI tyAM sudhI te vicAra karato ja rahyo. Aje trIjo divasa hato. te savAranAM kAryo patAvIne sIdho koka vanamAM pahoMcyo. Aje teNe AcAryadevane pradakSiNA ApI, vaMdanA karI ane pachI pa00 munivarone vaMdanA karI. Aje enuM hRdaya AnaMdathI, harSathI gadagadita thaI jatuM hatuM. te apramatta thaIne upadeza sAMbhaLavA beTho. Aje AcAryadeve mahAvratamaya zramaNajIvananuM varNana karyuM - eka eka mahAvrata batAvyuM. eka eka "samiti-gupti"nuM varNana karyuM. sAdhujIvananI dinacaryA batAvI. zramaNanA jJAnAnaMdanuM varNana karyuM. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM citta harSavibhora thaI gayuM. "A zramaNajIvana ja zreSTha jIvana che." A vAta tenA hdayamAM UtarI gaI. upadeza pUrNa thatAM teNe AcAryadevane vaMdanA karI ane te potAnA sthAne gayo. tenA manamAM zramaNajIvananAM mahAvrato upara ciMtana zarU thaI gayuM. "mahAvratamaya zramaNajIvana keTaluM niSpApa che ! keTaluM uttama che ? paraMtu zuM huM e jIvana pAmI zakuM ? e jIvana jIvavAnI mArI kSamatA che ? nahIM, atyAre A samaye huM zramaNopAsaka banI zakuM chuM. bAra vratonuM pAlana karI zakuM chuM. je koI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrAvakajIvana ArAdhanA zakya che, enuM pAlana mATe karavuM joIe. kAle gurudevanI pAse jaIne gRhasthadharmano svIkAra karI laIza." ane citta gayo AcArya kezInI pAse. teNe bAra vrato svIkArI lIdhAM. te zramaNopAsaka banI gayo. khUba AnaMdita thaIne rAjabhavanamAM pAcho pharyo. rAjA jitazatrue cittane bolAvIne kahyuM : "citta, mAro A upahAra mahArAjA pradezIne Apaje." citte upahAra lIdho ane setavyA javAnI taiyArI karI. teNe potAnA manamAM vicAryuM : "huM AcAryadevane setavyA padhAravA vinaMtI karuM. jo teo setavyA padhAre to mahArAjanuM hRdaya-parivartana thaI zake. temanuM ujaDeluM jIvanavana naMdanavana banI zake." citta rathamAM beTho, koSThaka vanamAM gayo, AcAryadevane vaMdanA karIne vinayathI beTho. teNe kahyuM H "bhagavaMta, huM Apane setavyA padhAravA mATe vinaMtI karuM chuM. setavyA padhAravAthI mahAna upakAra thaze, gurudeva !" "mahAnubhAva, setavyAnAM dvAra sAdhu-muni-saMnyAsI mATe sadaiva baMdha rahe che. setavyAnAM vana-upavanamAM paNa temane praveza maLI zakato nathI, evuM ame sAMbhaLyuM che." AcAryadeve kahyuM, "gurudeva, ApanA padhAravAthI setavyAnAM dvAra sadAne mATe khUlI jaze. setavyAnAM vana-upavana sAdhu-muni-saMnyAsIonI dharmadezanAthI guMjavA lAgaze ane amArA mahArAjAnuM hRdaya-parivartana thaze. hajAro strI-puruSonuM AtmakalyANa thaze. ApanI anukULatA anusAra padhAravA kRpA karo." A rIte citte khUba ja anunaya karyo. AcAryadeve anunayano svIkAra karyo. citta atyaMta AnaMdita thayo. AcAryane vaMdanA karIne te potAnA AvAse Avyo. hRdayamAM AzA ane umaMga bharIne te cetavyA tarapha cAlI nIkaLyo. AcArya kezIkumAra setavyA tarapha H jo ke AcAryadeve setavyA tarapha javA aMge khUba vicAra karyo. teo pote to maraNAnta upasargathI paNa nirbhaya hatA, paraMtu sAthe pa00 sAdhuono vicAra temane vicalita karI rahyo hato. vAstavamAM rAjA pradezIe aneka sAdhu-saMnyAsIone motane ghATa utAryA hatA. paraMtu citta ke je pradezIno sArathi hato, maMtrI hato, priyapAtra hato, te zramaNopAsaka banyo hato; eTalA mATe teo setavyA javA mATe tatpara banyA hatA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 zrAvastinA zramaNopAsakoe AcAryadevane setavyA na javA mATe khUba samajAvyA, paraMtu paropakAra - rasika AcAryadeve setavyA javAno potAno nirNaya na badalyo. "amArA jIvananuM astitva ja paropakAra mATe che." e vAta upara teo aDaga hatA. temaNe zubha muhUrtamAM setavyA tarapha vihAra karyo ja. bhAga - 2 A bAju citte setavyA jaIne nagara bahAranA mRgavana'nA rakSakone kahI dIdhuM H "jinamatanA AcArya potAnA 500 ziSyo sAthe ahIM padhAravAnA che. temano svAgata-satkAra thavo joIe, samajyAne !" paLavAra to rakSako stabdha thaI gayA. pachI temaNe kahyuM : "ApanI AjJA che to ame emanuM ucita svAgata karIzuM ane temane mRgavanamAM utAro ApIzuM." AcAryadeva sAthe pradezInuM milana : vihAra karatA karatA AcAryadeva 500 zramaNo sAthe setavyA padhAryA. mRgavananA rakSakoe emane praNAma karIne temanuM saharSa svAgata karyuM ane mRgavanamAM sthiratA karavA vinaMtI karI. AcAryadeva mRgavanamAM sthira thayA. A bAju eka vanarakSake jaIne cittane AcAryadevanA AgamananA samAcAra ApI dIdhA. citte rAjA pradezIne kahyuM : "mahArAja, kambojathI navA suMdara azvo AvyA che. meM rathamAM joDyA che. padhAro... nagaranI bahAra pharIne AvIe." rAjA rathamAM besI gayo. citte rathane nagaranA bAhya pradezamAM lAvIne dUra dUra jaMgalamAM doDAvyo. rAjA AnaMdita thayo. tene azvo pasaMda paDyA. teNe azvonI prazaMsA karI. citte ratha pAcho lIdho. rAjAe kahyuM : "citta rathane mRgavanamAM leje. thoDoka samaya vizrAma karIne pachI naga2mAM jaIzu." citta jevuM icchato hato tevuM ja thaI rahyuM hatuM. te manamAM khUba ja prasanna thaI rahyo hato. ratha mRgavanamAM pravezyo. vanarakSakoe rAjAne praNAma karyA. je pradezamAM AcArya birAjatA hatA tenAthI thoDeka ja dUra eka suMdara latAmaMDapanI pAse rathane rokI devAmAM Avyo. rAjA ane citte latAmaMDapamAM praveza karyo. baMne jaNA tyAM beThA. A bAju AcArya kezIkumAra potAnA 500 zramaNone jJAna-dAna ApI rahyA hatA. mRgavananA nIrava vAtAvaraNamAM AcAryano madhura, gaMbhIra avAja guMjI rahyo hato. rAjA pradezInA kAne avAja Avyo. rAjAe cittanI sAme joyuM. rAjAnA mukha upara, AMkhomAM napharatano bhAva umaTavA lAgyo. teNe cittane pUchyuM : "koNa che A ? kono avAja che A ?" : citte vinayapUrvaka kahyuM : "mahArAja, A AcArya kezIkumAra che. Aje ja ahIM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrAvakajIvana AvyA che." rAjAe kahyuM: "tene kaho ke te atyAre ne atyAre ja ahIMthI cAlyA jAya." citte kahyuM: "mahArAja, meM sAMbhaLyuM che ke A AcArya khUba zAnI che. ApaNe emanI pAse jaIe. temane je pUchavuM hoya te pUcho. jo teo ApanA praznono yogya uttara na Ape to temane tarata ja ahIMthI cAlyA javAnuM kahIzuM." citta Ubho thayo. rAjA paNa anicchAe cittanI sAthe cAlyo. baMne jaNA AcAryanI pAse AvyA. citte vinayapUrvaka praNAma karyA. rAjA pradezIe avinaya prakaTa karyo. UbhA UbhA ja pradezIe AcAryane kahyuM: "zramaNa nigraMthonI A pratijJA che, A dRSTi che, A ruci che, A upadeza che, A saMkalpa che, A mAne che, pramANa che ke jIva pRthaku che ane zarIra pRthaka che. paraMtu teo nathI mAnatA ke je jIva che te ja zarIra che." AcArye madhura svare kahyuM : "rAjanuM, mAro vicAra paNa e ja che ke jIva ane zarIra pRthaka pRthaka che. je jIve che e ja zarIra che - A mAro mata nathI." pradeza bolyo : "jIva ane zarIra pRthaka-pRthaka che ane je jIva che, te ja zarIra che evuM jo na mAnatA ho to he zramaNa, mAnI lo ke mArA dAdA pApakarmone kAraNe marIne narakamAM gayA haze. huM emano pautra chuM. to mArA dAdAe ahIM AvIne mane kahevuM joIe ke "beTA, ghora pApane kAraNe huM narakamAM gayo chuM. eTalA mATe tuM pApa na karato." he zramaNa, jo mArA dAdA AvIne mane ema kahe to huM jIva ane zarIrane bhinna mAnI zakuM chuM. mArA dAdA haju sudhI to AvyA nathI. eTalA mATe huM mAnuM chuM ke temanA zarIranI sAthe jIva paNa naSTa thaI gayo haze." AcAryadeve kahyuM "rAjanuM, huM eka prazna pUchuM chuM. mAnI lo ke koI duSTa puruSa tamArI rANInI sAthe vyabhicAra karatAM pakaDAI jAya, to tene zuM daMDa Apazo ?" rAjAe kahyuM: "tenA zarIranA TukaDA karAvI dauM..." AcArya bolyA : "paraMtu te puruSa kahe ke jarAka thobho, huM mArA saMbaMdhIone jarA pUchIne AvuM ke vyabhicAranuM phaLa prANadaMDa che, mota che." to tuM zuM karIza? rAjAe kahyuM kSaNamAtrano vilaMba karyA vagara huM ene mArI nAkhIza." AcAdave kahyuM : "rAjanuM barAbara A ja rIte tArA dAdA narakamAM parAdhIna che, svataMtra nathI. eTalA mATe tane kazuM kahevA mATe ahIM AvI zakatA nathI." pradezIe kahyuM: "ThIka che, narakamAM parAdhInatA che eTale jIva tyAMthI bahAra nIkaLI zakato nathI. paraMtu mArI mAtA to khUba ja dhArmika hatI, teNe khUba ja dhamI karyo hato, te to svargamAM gaI haze ne ? svargamAM to jIva parAdhIna nahIM hoya, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 131 to ahIM AvIne mane kema nathI kahetI ke "beTA, dharmanA prabhAve huM devalokamAM deva banI chuM, tuM paNa dharma kara." jo mArI mAtA AvIne mane kahe to huM mAnI zakuM ke jIva ane zarIra bhinna che." AcArye kahyuM: "rAjanuM devalokamAM jeo jAya che teo divya premamAM DUbI jAya che. divya vaiSayika sukhomAM Asakta thaI jAya che, eTalA mATe teo ahIM AvatAM nathI. ane manuSyaloka eTalo durgadhamaya, azubha che ke devo ahIM AvavAnuM pasaMda karatA nathI. eTalA mATe svargamAM gayelI tArI mAtA ahIM tArI pAse AvatI nathI." rAjA mauna rahyo. teNe cittanI sAme joyuM. cittane kahyuM "Aje huM thAkelo chuM. atyAre ApaNe cAlIe, kAle pAchA AvIzuM. mAre ghaNA prazno pUchavA che." citte kahyuM : "AcAryazrI ahIM eka mAsa rokAvA icche che, eTale Apa pratidina ahIM AvIne je koI prazno pUchavA hoya te pUchajo. mane vizvAsa che ke ApanA praznonuM ahIM avazya samAdhAna thaze." baMne jaNA UbhA thayA, citte be hAtha joDIne, mastaka namAvIne praNAma karyA. rAjAe paNa e ja rIte namaskAra karyo. AcAryo "dharmalAbha"no AzIrvAda Apyo. ane rAjA cittanI sAthe tyAMthI cAlI nIkaLyo. rAjA AcAryathI prabhAvita thAya che ? cittanA manamAM ati saMtoSa thayo. te potAnA manamAM vicAre cheH "khUba sAruM thayuM. sArI dharmacarcA thaI. A rIte pratidina vArtAlApa thaze to mahArAjanuM jIvana sudharI jaze. temano zikAra chUTI jaze. mAMsAhAra ane madirApAna chUTI jaze. ghaNAM badhAM pApa chUTI jaze. jIvana dharmamaya banI jaze. temano paraloka sudharI jaze. sAce ja huM e Icchato hato. mArA upara mahArAjAnA aneka upakAro che. A upakArono badalo vALavAno A avasara maLI gayo..." rAjAne rAjamahele mUkIne citta potAne ghera gayo. rAjAnA manamAM AcArya pratye AdarabhAva pedA to thaI ja gayo hato. tene lAgyuM ke "AcArya caMdra samAna saumya che, sUryathI paNa vadhAre temanuM jJAna teja che. temanI AMkhomAM karUNAno sAgara hiloLA laI rahyo che. huM dararoja emanI pAse jaIza. Aje emaNe mArA praznonA tarkabaddha uttaro ApyA. narakamAMthI koI AvI nathI zakatuM, svargamAMthI paNa koI AvI nathI zakatuM. narakamAM parAdhInatA ane atibhayaMkara duHkha che, trAsa che, svargamAM ati sukha che, viSayAsakti che. vaiSayika zreSTha sukhone choDIne koNa ahIM Avaze? sAcI vAta che." pradezI kalAko sudhI vicAra, ciMtana, maMthana karato rahyo. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrAvakajIvana dharmatattvanuM smaraNa karyA pachI graMthakAre kahyuM che ke "e sAMbhaLelA dharmatattvanuM Alocana karavuM joIe." sacav tathanonas / sArI rIte ciMtana-mananaAlocana karavuM joIe. jethI manamAM koI zaMkA-saMdeha yA vipasa na rahe. rAjA pradezanA manamAM Aje navuM ja ciMtana cAlu thaI gayuM hatuM. jIvanamAM sau prathama Aje e svarga ane narakanA viSayamAM, AtmA ane zarIranA judApaNAnA viSayamAM vicArI rahyo hato. bhitra astitvano svIkAra karI rahyo hato. AtmA dekhAto kema nathI ? chatAMye enA manamAM navA navA prazno sarjAtA hatA. AtmAnuM zarIrathI alaga astitva hoya to AtmA pratyakSa dekhAvo joIe. paNa svataMtra AtmA dekhAya che kakyAM ? bIjA divase AcAryadevanI pAse AvIne rAjAe potAno prazna temanI samakSa rajU karyo. AcAryadive ene kahyuM : jema havA pratyakSa nathI dekhAtI, chatAMya che. A vRkSanI DALIo hale che, pAMdaDAo halI rahyA che, zA mATe? havAnA kAraNe ja ne? koI paNa kAryanuM kAraNa jyAre dekhIte rIte pratyakSa na dekhAtuM hoya tyAre eno nirNaya parokSarUpe karavAmAM Ave che. mANasamAM icchA, jJAna, sukha-dukha vagere dekhAya che. A badhAnI pAchaLa kAraNa zuM che ? kaMIka ke koIka kAraNa hovuM to jarUrI che ne? basa... e kAraNa che AtmA! IcchA..... jJAna vagere AtmAnA guNo che, jaDanA nahIM! mATe ja AtmAnuM svataMtra astitva che ! kAraNa vagara koI paNa kArya saMbhavita nathI ! ghaNA badhA kAryo evA che ke je AtmA vagara saMbhavita nathI !' - A rIte rAjA AcAryadiva samakSa prazno rajU karato gayo ane karuNAnA sAgara jevA AcAryadiva eka-eka praznono khUba sArI rIte rAjAnA mananuM samAdhAna thAya e rIte javAba Ape che. rAjAnuM mithyAtva dUra thaI gayuM. enA haiyAmAM samyajJAnano dIvo pragaTI gayo. ene samyajJAnanI prApti thaI. rAjA pradezI zramaNopAsaka bane che? AtmA che, AtmA kamoMthI AvRtta che, puNyakarma che, pApakarma che, svarga che, naraka che, Azrava, saMvara ane nirjarA che, mokSa che. jyAre A badhI vAtonI samajaNa rAjA pradezIne maLI tyAre enA manamAM potAnA vItelA varSo pratye. vItelA jIvana pratye ghora viSAda ane UMDI viSaNatA pedA thaI jAya che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 133 meM mArA jIvanamAM ghora pApo karyA che. nirdoSa evA aneka jIvonI hatyA karI che - hiMsA karI che. aneka sAdhumahAtmAone krUratAthI saMtApyA che, satAvyA che ! jUTha to huM Dagale ne pagale bolyo chuM. mAMsabhakSaNa karyuM che, madirApAna karyuM che, jugAra ramyo chuM, zikAra karyA che. oha ! mAruM zuM thaze ? mAre zuM narakamAM javuM paDaze ? narakanI pracaMDa AgamAM saLagavuM paDaze ? mArA karelA pAponI sajA to mAre bhogavavI ja paDaze !' . 2 eNe AcAryadeva kezI gaNadharanA caraNomAM besIne eka divasa potAnA manamAM cAlatI mathAmaNa vyakta karI dIdhI. AcAryadeve jJAnavRSTithI enA mananuM samAdhAna karyuM. bAra vrata aMgIkAra karIne dRDhatA sAthe vratamaya jIvana jIvavAno upadeza Apyo. pradezInA hoTha upara to eka ja vAkaya guMjatuM rahe che H 'gurudeva, have pachI ApanI AjJA e ja mAruM jIvana haze. huM zramaNa banavA zaktimAna nathI, paNa huM Apano.... zramaNAno upAsaka avazya banI zakIza.' pradezIe bAra vrata svIkAra karyA. graMthakAre trIjI vikAsanI bhUmikA A ja batAvI che. zrutazatsyapAnanam // 1 // je tattvanI vAto sAMbhaLI, je dharmatatvo jANyA, emAMthI jeTaluM zakya hoya enuM pAlana karavuM joIe. pradezI mATe gRhasthadharma zakya hato. eNe ullAsa ane utsAha sAthe gRhasthadharmano svIkAra karyo ane enuM samucita pAlana karyuM. 'je gurudeva kahe e ja mAre karavAnuM che !' A saMkalpa emanI 'AmaipattA // 14 // ' hatI. emanA mATe guru e ja Agama hatA. Agama eTale jJAna. jJAnathI jJAnI bhinna na hoI zake. jJAnInI zaraNAgati eTale jJAnanI zaraNAgati ! gurunI AjJA e ja zAstranI AjJA hoya che ! pradezI mATe AcAryadeva kezI gaNadharanI AjJA ja sarvasva hatI. enA haiyAmAM gurudeva pratye pUrNarUpeNa samarpaNa bhAva uchaLavA lAgyo hato. -- rAjA pradezI vaiSayika sukhothI virakta bane che : 'rAyapasezIya sUtramAM kahevAmAM AvyuM che ke vratadhArI banyA pachI pradezI rAjA virakta banato jAya che. tenA rAjyamAM sAta hajAra gAma hatAM. rAjAe e gAmone cAra bhAgamAM vaheMcI dIdhAM : eka bhAga rAjyanI vyavasthA mATe senAne ApI dIdho. eka bhAga rAjyanAM bhaMDAra mATe rAkhyo. eka bhAga aMtaHpura(rANIvAsa)nI rakSA ane nirvAha mATe Apyo. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrAvakajIvana - eka bhAga dAnazALA mATe Apyo. tamAma vyavasthA maMtrIone soMpIne rAjA jAte vratapAlana karato mana-vacanakAyAthI brahmacaryanuM pAlana karavA lAgyo. patithinA divasomAM pauSadha ane upavAsa karavA lAgyo. jJAna ane dhyAnamAM nimagna rahevA lAgyo. te vicArato raheto "kyAre sarvasaMgano tyAga karIne zramaNa banIza? saMpUrNa niSpApa jIvana kyAre jIvIza? dhanya che e zramaNone ke jeo yathAzakti mokSamArganI ArAdhanA kare che. huM mana-vacana-kAyAthI emanI ArAdhanAnI anumodanA karuM chuM." "gaza mAvativA /dA tatva[6 prazaMsopavA ka7" graMthakAra maharSie A be vAto je kahI che te pradezanA jIvanamAM, tenA ciMtanamAM jANavA maLe che. tenA mATe zramaNajIvana azakaya hatuM, paraMtu e zramaNajIvanamAM teno bhAvapratibaMba hato. "bhAvapratibaMdha' eTale AMtarika lagAva. ApaNe je dharma-ArAdhanA na karI zakatA hoIe to e dharma-ArAdhanA tarapha ApaNo AMtarika lagAva to hovo ja joIe. saMbhava che ke zraddhAvAna manuSya bAra vratamaya gRhasthajIvana svIkArI na zake, pAlana karavAnI enI kSamatA na hoya, paraMtu enA manamAM e gRhastha dharma pratye laganI hovI joIe, ane laganI haze to tenA jIvanamAM be vAto haze ? 1. gRhastha dharmanuM pAlana karanArAonI prazaMsA. 2. gRhastha dharmanuM pAlana karavAvALAonI sevA-bhakti. laganI prazaMsA, sevAbhakti H graMthakAra AcAryadine A ati mahattvapUrNa vAta kahI che. je dharma-ArAdhanA tamArAthI na thaI zakatI hoya, to e dharma-ArAdhanA pratye tamArA manamAM laganI hovI joIe. "huM kayAre zramaNadharmanuM pAlana karI zakIza?" evI IcchA.... evI bhAvanA tamArA manamAM hovI joIe. ane A bhAvanA sAcI che ke jUThI, teno nirNaya karavAno upAya paNa batAvI dIdho che ! - tame sAdhudharmanuM pAlana nathI karI zakatA, paraMtu je mahApuruSa sAdhudharmanuM pAlana kare che, tenI tame prazaMsA karo cho ? - sAdhudharmanuM pAlana karanArAonI sevAbhakti karo cho? jo karatA ho to mAnavuM paDaze ke tamArA manamAM sAdhudharma pratye laganI che. evuM ja dAna, zIla ane tapadharmanA viSayamAM samajavuM. - tame dAna nathI ApI zakatA, paraMtu dAnadharma pratye tamArI laganI haze to tame Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 bhAga - 2 dAtAonI prazaMsA karazo. dAtAo sAthe ucita vyavahAra karazo. - tame zIladharmanuM pAlana na karI zakatA ho, to paNa zIladharma pratye tamArI AMtarika prIti haze to tame zIlavAnonI vAraMvAra prazaMsA karatA rahezo. avasarocita bhojana vagere dvArA temano satkAra-sanmAna karatA rahezo. - tame tapadharmanuM pAlana na karI zakatA ho, paraMtu tapadharma pratye tamArA manamAM prema haze to tapa karanArAonI mukta kaMThe prazaMsA karatA rahezo ane tapasvIonI ucita sevAbhakti karatA rahezo. have tamAre vicAravAnuM ke tamArA potAnA mATe tame zuM karI rahyA cho ! ciMtana kiravuM, AtmasAkSIthI ciMtana karavuM. zravaNa pachI ciMtana karavuM ja joIe. rAjA pradezanI karuNAntikA Aje batAvato nathI. Aje, basa ATaluM ja. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pravacana : 3pa) . . . - parama kapAnidhi, mahAna zratadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI dinacayanuM pratipAdana karyuM che. e dinacayamAM jinavacanonuM zravaNa karavuM ati Avazyaka batAvyuM che. temaNe kahyuM - jinavacanonuM zravaNa karavAno niyama karavo. - je sAMbhaLo tenI upara samyagu ciMtana karo. - jIvananI dareka kriyA AgamAnusAra, zAstrAnusAra karo. - je dharmatattva sAMbhaLo, temAMthI je zakaya hoya tenuM pAlana karo. - je dharma-ArAdhanA nathI karI zakatA enI laganI hovI joIe. - e dharma jeo AcarI zake che temanI prazaMsA karavI, ucita sevA karavI. - gahana-gaMbhIra tattva-ciMtana karavuM. - je tattva tamane atigahana, gUDha ane gaMbhIra lAge, jeno artha tame na samajI zakatA ho te mATe jaIne gurudevane vinayathI prazna pUchavo. graMthakAre kahyuM che: nipuNa bhAvacintanam 18 gurusamIpe praznaH // 59 / / rAjA pradezI : A tamAma vAto rAjA pradezanA jIvanamAM AvI hatI. AcAryadivazrI kezInA paricayathI-saMparkathI - jema pArasamaNinA sparzathI loDhuM suvarNa banI jAya che tema - pradezI vAstavamAM dharmAtmA banI gayA hatA. rAjA pradezI nirmaLa brahmacaryanuM pAlana karatA hatA. - pratidina gurudeva kezI AcArya pAsethI jinavacana sAMbhaLatA hatA. - sAMbhaLelI vAto upara mananaciMtana karatA hatA. - sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM heyano tyAga ane upAdeyano svIkAra karatA rahetA hatA. - temanA jIvananI dareka kriyA guruvacanAnusAra thaI gaI hatI. - je zramaNadharmanuM pAlana emanA mATe azakaya hatuM e zramaNadharma pratye emano AMtarika prema hato. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 eTalA mATe te * hamezAM zramaNonI, zramaNajIvananI prazaMsA, guNAnuvAda karyA karatA hatA. ane temane nirdoSa AhAra-pANI, auSadha-vastra vagerenuM dAna karyA karatA hatA. temanI sevA-bhakti karatA rahetA hatA. 137 sabhAmAMthI : sAdhuone rAjapiMDa grahaNa karavAno niSedha che ne ? mahArAjazrI : bhagavAna ajitanAthathI bhagavAna pArzvanAtha sudhInA 22 tIrthaMkaronA zramaNone mATe A niyama nathI. A 22 tIrthaMkaronA zramaNo saraLa ane buddhinA svAmI hovAthI temane mATe rAjapiMDa varjya na hato. teo icchatA hatA to letA hatA. teo icchatA na hatA to letA na hatA. AcArya kezIkumA2 bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA mahAna AcArya hatA. zrI gautama svAmI sAthe vizada carcA thayA pachI temaNe bhagavAna mahAvIranA dharmazAsanano svIkAra karyo hato. pAchaLathI temaNe rAjAne tyAMthI bhikSA grahaNa nahIM karI hoya. rAjA pradezI AcAryadeva kezIkumAranA paricayathI jinokta tattvonA jJAtA banI gayA hatA. eTalA mATe gUDha-gahana ane gaMbhIra jinatattvonAM ciMtana-manana karatA, je tattvo samajamAM na AvatAM te gurudeva pAse jaIne pUchatA hatA. ApaNe kahI zakIe ke pradezI dharma karatA na hatA. dharmane jIvanamAM jIvatA hatA ! dharma karavo eka vAta che, dharma jIvavo e bIjI vAta che. jyAM sudhI dharma ka2vAnI vAta che, to te dhArmikatAno bAlyakALa che. dharma jIvavAnI vAta dharmano yauvanakALa che. pradezInA mana-vacana ane kAyA traNe yoga dharmaraMge raMgAI gayAM hatAM. eTalA mATe jyAre mahArANI sUryakAntAe - je parapuruSagAminI, durAcAriNI strI hatI - pradezIne pauSadhopavAsa pAraNAne divase pAraNAmAM jhera ApIne mArI nAkhyo hato, tyAre pradezInuM mana samatA-samAdhimAM rahyuM hatuM. sUryakAntA pratye tenA manamAM koI roSa Avyo na hato. marIne te prathama devalokamAM deva banyA. temanuM nAma che "sUryabha." jo maraNa pachI tame prathama devalokamAM utpanna thAo to sUyabhine maLajo ! pUchajo ke pauSadhopavAsanA pAraNAmAM jhera ApanAra patnI mATe gusso kema na Avyo ? amane to jhera nahIM, amRta pAnArI patnI upara gusso Ave che. pUchazo ne ? sabhAmAMthI : svargamAM javAnAM amArAM lakSaNo dekhAtAM nathI. jo narakamAM ekabIjAnI mulAkAta thaze to mahArAjA zreNikane maLavuM che ! mahArAjazrI : narakamAM jaIne pUchavAne badale atyAre A jIvanamAM temanI mulAkAta karI zako cho ne ? kalpanAnA AlokamAM zreNikanA AtmAne avatarita Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrAvakajIvana karIne temano sAkSAtkAra karo. pUchavuM hoya te pUcho ! "tamAre narakamAM kema javuM paDyuM ? tame to bhagavAna mahAvIra svAmInA ananya upAsaka hatA ! evuM kayuM pApa tamane narakamAM laI gayuM ?" pUchajo. pratyuttara maLaze. huM atyAre pratyuttara nahIM ApuM. tamAre emanI pAsethI ja kAraNa jANavuM ane e kAraNano tamAre tyAga karI devAno, jethI narakamAM na javuM paDe ! athavA ahIM ja koI saMvigna gItArtha zramaNazreSThane pUchI levuM, jyAre saMparka thaI jAya tyAre ! je samaye bhagavAna mahAvIra svAmI vaizAlIthI vihAra karIne vatsadeza padhAryA - vatsadezanI rAjadhAnI kauzAmbI nagarImAM padhAryA tyAre svargastha rAjA zatAnikanI bahena jayantI zrAvikAe vizuddha vinayabhAvathI bhagavAnane prazno pUchyA hatA, tame jANo cho ? kadAca nahIM jANatA ho. mahAna zramaNopAsikA jayantI : zrI bhagavatIsUtranA prathama zatakamAM jayantI zrAvikAnuM varNana Ave che. jyAre meM e prasaMga vAMcyo hato, zrAvikA jayantIe bhagavAnane je prazno pUchyA hatA te vAMcatAM vAMcatAM jayantI pratye hRdaya ahobhAvathI bharAI gayuM hatuM. eka zramaNopAsikA, gRhastha strIno keTalo gahana tattvabodha ! kevA gahana, gaMbhIra ane gUDha prazno eNe pUchyA hatA ! tame kevA prazno pUcho cho, tenA AdhAre tamArA jJAnanuM anumAna thaI zake che. tattvaviSayaka gahana ciMtana vagara evA prazno uddabhavI zakatA nathI. jayantInA prazno - bhagavAnanA uttaro H tame loko jinavacano sAMbhaLo cho, tattvazravaNa paNa karo cho. paraMtu ciMtanamanana nathI karatA. eTalA mATe tattvaviSayaka prazno tamArA manamAM pedA thatA nathI, eTale tamArA prazno vizeSa rUpathI tattvaviSayaka nathI hotA. koI koI vAra loko evA prazno pUche che ke je rAgadveSane vadhAranArA hoya che. rAdveSane upazAnta karanArA prazno pUchavA, rAgadveSanI vRddhi karanArA nahIM. Aje huM jayantI zrAvikAnA prazno ane bhagavAna mahAvIra svAmInA uttaranA keTalAka namUnAo batAvuM chuM. bhagavAna mahAvIra svAmI kauzAmbImAM padhAryA, "caMdrAvata2Na" nAmanA caityamAM birAjyA. bhagavAnanuM Agamana sAMbhaLIne jayantI zrAvikA bhagavAnanAM darzanavaMdana karavA AvI. bhagavAne tyAM dezanA ApI. dharmadezanA pUrNa thatAM zrAvikAe vinayapUrvaka bhagavAnane kahyuM : Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 139 "bhagavana, prayatna karavA chatAM paNa ApanA keTalAka gahana vacanono artha huM samajI zakI nathI. Apa arthabodha karAvavA samartha cho. eTalA mATe mArA mananA prazno pUchavA IcchA rAkhuM chuM." bhagavAne kahyuM: bhadre, te prazna pUchI zake che. jayantIe pUchyuM: bhagavanuM, jIva gurutvane kevI rIte pAmI zake che ?" bhagavAne kahyuM "jayantI, prANAtipAta, mRSAvAda, adattadAna, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, prema-dveSa, kalaha, doSAropaNa, cADIcugalI, rati-arati. paraniMdA, kalahapUrvaka mithyA bhASaNa ane mithyAtva - A 18 doSa che. A doSonA sevanathI jIva gurutva eTale ke bhArepaNuM pAme che." jayantIe pUchyuM : "bhagavanuM, AtmA laghupaNAne kevI rIte pAme che ?" bhagavAne kahyuM: "A aDhAra doSone rokavAthI laghupaNAne-halakApaNAne pAme che. prANAtipAtAdi karavAthI jevI rIte jIva saMsArane vadhAre che, lAMbo kare che, saMsAramAM rakhaDe che, e rIte prANAtipAtAdinI nivRttithI halako bane che. saMsArane ghaTADe che, ocho kare che ane tene oLaMgI jAya che." "halakApaNuM, saMsAranuM ghaTavuM, saMsAranuM nAnuM thayuM ane saMsArane ullaMghavo e prazasta che. kAraNa ke e ja mokSanAM aMga che. bhArepaNuM, saMsAranuM vadhavuM, saMsAranuM dIrgha thavuM ane saMsAramAM bhaTakavuM e aprazasta che; kAraNa ke te a-mokSanAM aMga jayantIe pUchyuM: "bhagavan! mokSa prApta karavAnI yogyatA jIvane svabhAvathI prApta thAya che ke pariNAmathI ?" bhagavAne kahyuM "mokSa prApta karavAnI yogyatA svabhAvathI che, pariNAmathI nahIM." jayantIe pUchyuM "bhagavan, zuM sarva bhavasiddhika jIvo mokSagAmI hoya che?" bhagavAne kahyuM "hA, je bhavasiddhika che, te sarve mokSagAmI che." jayantIe pUchyuM: "bhagavanuM, jo sarva bhavasiddhika jIvonI mukti thaI jaze to zuM A saMsAra bhavasiddhika jIvo vagarano thaI jaze ?" bhagavAne kahyuM "jayantI tuM evuM kema kahe che? jevI rIte sakiAzanI zreNI Adi-anaMta hoya, baMne bAjuthI parimita ane bIjI zreNIothI parivRtta hoya, temAMthI eka-eka samaye eka-eka paramANu pudgala nIkaLatAM nIkaLatAM anaMta utsarpiNI tathA avasarpiNI vyatIta thaI jAya, to paNa e AkAza zreNI khAlI thaI zakatI nathI. e prakAre che jayantI, bhavasiddhika jIvo siddha thavA chatAM paNa, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 140 bhavasiddhika jIvothI A saMsAra khAlI na thaI zake." jayantIe pUchyuM : "bhagavana, jIva sUtelo sAro ke jAgato sAro ? bhagavAne kahyuM : "he jayantI! je jIva adhArmika che, adhArmikanuM anusaraNa kare che, jene adharma priya che, je adharma karanAro che, je adharma jonAro che, je adharmamAM Asakta che, je adharmanuM AcaraNa karanAro che, tenuM sUnuM sAruM che. evo jIva sUtelo rahe che to ghaNAMkharAM prANono, bhUtono, jIvono ane sattvonA zoka temaja paritApanuM kAraNa nathI banI zakato. evo jIva, sUto hoya to tene potAne ane bIjAMne ghaNI adhArmika saMyojanA nathI banatI, eTalA mATe AvA jIvonuM sUvuM sAruM che. ane "he jayantI, je jIva dhArmika ane dharmAnusArI che, jenuM AcaraNa dharmayukta che, evA jIvonuM jAgavuM sAruM che. evo jIva jAge che to ghaNAM prANIonAM aduHkha ane aparitApa mATe kArya kare che. evo jIva jAge che to potAnI ane anya loko mATe dhArmika saMyojanAnuM kAraNa bane che. AvA jIvonuM jAgavuM sAruM che. eTalA mATe huM kahuM chuM ke keTalAka jIvonuM sUvuM-sUtA rahevuM sAruM ane keTalAka jIvonuM jAgavuM sAruM." jayantIe pUchyuM : bhagavanya jIvonI durbaLatA sArI che ke sabaLatA ?" bhagavAne kahyuM "keTalAka jIvonuM sabaLa hovuM sAruM to keTalAkanI durbaLatA sArI che." jayantIe pUchyuM : "bhagavan, e Apa kaI draSTithI kahI zako cho ke keTalAka jIvonI durbaLatA sArI to keTalAkanI sabaLatA sArI ?" bhagavAne kahyuM : "he jayantI, je jIva adhArmika che, je jIva adharmathI jIvikopArjana kare che, e jIvo mATe durbaLatA sArI che, e durbaLa hoya to duHkhanuM kAraNa banatA nathI. je jIva dhArmika che temanuM sabaLa hovuM sAruM. eTalA mATe kahuM chuM ke keTalAka jIvonI durbaLatA sArI che to koIkanI sabaLatA." jayantIe pUchyuM "bhagavan! jIvonuM dakSa ane udyamI hovuM sAruM che ke ALasu hovuM sAruM che ?" bhagavAne kahyuM "keTalAka jIvonuM udyamI hovuM sAruM to keTalAkanuM ALasuM hovuM sAruM." jayantIe pUchyuM "bhagavanuM, Apa evuM kevI rIte kahI zako cho ?" bhagavAne kahyuM : "je jIvo adhArmika che, adhamanusAra vicaraNa kare che, temanuM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 141 ALasuM hovuM sAruM che. je jIvo dhamaciraNa kare che, temanuM udyamI hovuM sAruM che. kAraNa ke dharmaparAyaNa jIva sAvadhAna hoya che, to te AcArya upAdhyAya, sthavira, tapasvI, glAna, zaikSa, gaNa, saMgha ane sAdharmikanI sevA-suzruSA kare che." jayantIe pUchyuM: "bhagavan, zrotrendriyane vazIbhUta-pIDita jIva kayuM karma bAMdhe che ? bhagavAne kahyuM : "he jayantI, krodhane vaza thayelA jIva jevI rIte saMsAramAM paribhramaNa kare che, evI rIte zrotrendriyane vazIbhUta jIva paNa saMsAramAM paribhramaNa kare che. eTaluM ja nahIM pAMca indriyone vazIbhUta jIvo saMsAramAM paribhramaNa kare che, bhaTake che." bhagavAnanA uttarothI saMtuSTa thaIne jayantI zrAvikAe pravrajyA aMgIkAra karI. jJAnanuM phaLa viratiH jayantI zrAvikAe dIkSA laI lIdhI. sarva pApono tyAga karI dIdho. saMpUrNa dharmamaya jIvana svIkArI lIdhuM. kevI rIte ? emanA praznonA uttaro maLavA mAtrathI ? nA, ema to amArI pAse paNa loko prazno pUchavA Ave che, uttarothI saMtuSTa thaIne cAlyA jAya che, paNa dIkSA nathI letA ! bhagavAnanA uttarothI jayantInA praznonuM samAdhAna to thayuM ja hatuM, sAthe mananuM paNa samAdhAna thaI gayuM hatuM! bhagavAna pratye "have to huM bhagavAnanI dareka AjJAnuM pAlana karIza," evI apUrva zraddhA prakaTI hatI, teNe sAcuM jJAna prApta karyuM hatuM. jJAnanA phaLa svarUpa viratidharmanI prApti thaI gaI hatI. jayantInA prazno keTalA suMdara che ! bhagavAnanA javAbo keTalA suMdara che sabhAmAMthI ? A praznottara sAMbhaLatAM khUba AnaMda thayo. koI vAdavivAda nahIM ! mAtra saMvAditA ja che praznottaramAM ! mahArAjazrI jayantI zramaNopAsikA hatI ane sAme tIrthakara bhagavAna hatA, eTale vAdavivAdano prazna ja Ubho thato nathI ! jayantI prabuddha zrAvikA hatI. prabuddha vyakti vAdavivAdamAM gUMcavAtI nathI. be prabuddha - samAna kakSAnA jJAnI puruSo jyAre maLe che tyAre kevI rIte praznottara thAya che e sAMbhaLavA che? jyAM vAdavivAda thavAnI pUrI saMbhAvanA hatI, chatAM vAdavivAdanI koI kaTutA pedA na thaI. hArajItanI koI kharAba bhAvanA pedA na thaI. A ja praznano viSaya cAle che to eka adbhuta ane virala ghaTanA saMbhaLAvuM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 chuM. gautama svAmI ane AcArya kezIkumAra : zramaNa bhagavAna svAmInA prathama gaNadhara zrI IndrabhUti gautama potAnA ziSyavRMda sAthe zrAvasti padhAryA ane nagaranI najIka koSTaka vanamAM sthira thayA. e nagaranI bahAra hiMduka-udyAnamAM bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA AcArya kezIkumAra ziSya-parivAra sAthe birAjamAna hatA. gautama svAmInA ziSyo zrAvastimAM bhikSA mATe jAya che. kezIkumAranA zramaNa paNa zrAvastimAM bhikSA mATe jAya che. lokomAM carcA thavA lAgI che. sAdhuonA manamAM paNa zaMkAo utpanna thavA lAgI. eka ja mokSamArga hovA chatAM : kezIkumAranA sAdhuo vividha raMganAM ane mUlyavAna vastro pahere che ane gautama svAmInA sAdhuo zveta ane jIrNa vastro dhAraNa kare che, Avo bheda zA mATe ? - zrAvakajIvana bhagavAna pArzvanAthe cAra mahAvratono upadeza Apyo ane bhagavAna mahAvIra svAmI pAMca mahAvratono upadeza Ape che, Avo bheda zA mATe ? bIjI paNa AcAraviSayaka bhinnatA pratyakSa jotAM nagaramAM tema ja zramaNomAM paraspara carcA thavA lAgI. baMne AcAryoe 52spa2 maLavAno nirNaya karyo. gautama svAmI ziSyavRMda sAthe hiMdukavanamAM padhAryA, jyAM AcArya kezI birAjatA hatA. gautama svAmIne AvatA joIne kaizIkumAre bhakti-bahumAnathI temanuM svAgata karyuM. gautama svAmIne besavA mATe prAsuka-nirdoSa Asana ApyuM. vArtAlApano prAraMbha kezIkumAre karyo. 'he mahAbhAga ! huM Apane pUchavA icchuM chuM' - ema bolIne gautama svAmInI anumati meLavIne prazna karyo : "vardhamAna svAmIe pAMca zikSArUpa dharmanuM kathana karyuM che ane mahAmuni pArzvanAthe cAtumi dharmanuM pratipAdana karyuM che. he medhAvin, eka mokSamArgamAM pravRtta thanArAonA dharmamAM vizeSa bheda hovAnuM kAraNa zuM che ? ane dharmanA be bheda thaI jatAM paNa ApanA manamAM saMzaya kema thato nathI ?' gautama svAmIe kahyuM : "jIvAdi tattvono vinizcaya jemAM karI zakAya che evA dharmatattvane prajJA ja joI zake che. prathama tIrthaMkaranA muni Rju ane jaDa tathA carama tIrthaMkaranA munio vakra ane jaDa che. paraMtu madhyama 22 tIrthaMkaronA munio Rju Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 143 ane prAjJa hoya che. A kAraNe dharmanA be bheda karavAmAM AvyA che. prathama tIrthaMkaranA muniono AcAra durvizodhya hato, carama tIrthaMkaranA muniono AcAra duranupAlanIya hoya che, paraMtu 22 tIrthakaronA munivarono AcAra suvizodhya ane supAlanIya che." kezIkumAre kahyuM: "A viSayamAM Ape mArI zaMkA dUra karI, have bIjo prazna pUchuM chuM. vardhamAna svAmIe acelaka dharmano upadeza Apyo ane mahAmuni pArzvanAtha sacelaka dharmanuM pratipAdana karyuM che. he gautama, eka ja mokSamArgamAM pravRtta ApaNAmAM ATalo bheda kema ? temAM heta kayo che ? he medhAvina ! liMga-vezamAM bheda thaI jatAM zuM tamArA manamAM saMzaya utpanna nathI thato ?" gautama svAmIe kahyuM: "lokamAM pratyakSa mATe vaSAdikALamAM, saMyamanI rakSA mATe, saMyamayAtrAnA nivahi mATe, jJAnAdi grahaNa karavA mATe "A sAdhu che," evI oLakhANa mATe, lokomAM liMga-vezanuM prayojana che, he bhagavana, vastutaH baMne ya tIrthakaronI A ja pratijJA che ke mokSanAM adUbhuta sAdhana to jJAna, darzana ane cAritra ja che." kezIkumAre pUchyuM : he gautama, Apa aneka-hajAro zatruonI madhyamAM UbhA cho. e zatruo Apane jItavA sanmukha AvI rahyA che. Ape kevI rIte e zatruone jItyA ?" gautama svAmIe kahyuM: 'ekane jItavAthI pAMcane jItI lIdhA, pAMca jitAtAM daza jItI lIdhA ane daza prakAranA zatruone jItIne meM sarva prakAranA zatruone jItI lIdhA che." kezIkumAre pUchyuM: "e zatruo koNa che ? gautama svAmIe kahyuM: "he mahAmuni, avaza AtmA ja zatru che. kaSAya ane indriyo paNa zatruo che. emane jItIne huM vicaruM chuM.' kezIkumAre pUchyuM: 'lokamAM ghaNA jIvo pAzabaddha dekhAya che, to Apa pAzamAMthI mukta thaIne, laghu banIne kevI rIte vicaratA dekhAo cho ?" gautama svAmIe kahyuM "munivara, e pAzonuM sarva prakAre chedana karIne, upAyathI temane naSTa karIne vicaruM chuM.' kezIkumAre pUchyuM: "e pAza kayA che?' gautama svAmIe kahyuM: 'bhagavan, e pAza che rAga, dveSa ane moha. putrAdinA saMbaMdharUpa pAza ati bhayaMkara che. e pAzonuM chedana karIne huM vicaruM chuM." Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrAvakajIvana kezIkumAre pUchyuM: 'he gautama, hRyanI aMdara UgelI latA e sthAne ja Take che. e latAnuM phaLa viSamaya che. tenuM pariNAma ati dAruNa hoya che. Ape e latAnuM kevI rIte umUlana karI dIdhuM ?' gautama svAmIe kahyuM: "meM e latAnuM sarva prakAre ucchedana karyuM. TukaDeTukaDA karIne tene UkhADIne pheMkI dIdhI. AthI huM nyAyapUrvaka vicaruM chuM ane e latAnAM viSayuktajherI phaLonA bhakSaNathI mukta thaI gayo chuM." kezIkumAre pUchyuM: "e latA kaI che ?' gautama svAmIe kahyuM: "he mahAmuni, e tRSNArUpa latA che. te ati bhayAnaka che ane bhayAnaka phaLa ApanArI che. e latAno uccheda karIne huM vicaruM chuM." kezIkumAre pUchyuM: 'zarIramAM ghora ane pracaMDa agni prajvalita thaI rahyo che. je agni zarIrane bhasma karanAro che, e agnine Ape kevI rIte bujhAvyo ?" gautama svAmIe kahyuM: "mahAmeghanuM uttama ane pavitra jaLa grahaNa karIne e agni upara siMcyuM, AthI agni mane bALato nathI.' kezIkumAre pUchyuM : he gautama, e agni kayo che? gautama svAmIe kahyuM : "munIzvara, e agni kaSAyano che. zrata, zIla ane tapa-jaLa che. e jaLathI huM niraMtara kaSAyAgnine siMcato rahuM chuM. AthI te agni zAnta banI gayo che. e mane bALato nathI !' kezIkumAre pUchyuM : he gautama, eka duSTa ane sAhasika azva cArekora bhAgI rahyo che. Apa e azva upara AruDha cho, chatAM paNa e azva Apane unmArge laI jato nathI, e kevI rIte ?' gautama svAmIe kahyuM : "bhagavad bhAgatA e duSTa azvane pakaDIne huM zrutajJAnanI dorIthI bAMdhIne rAkhuM chuM. eTale mAro azva unmArge jato nathI, paraMtu sanmArge ja cAle che.' kezIkumAre pUchyuM : he gautama, e azva koNa che? gautama svAmIe kahyuM: 'e duSTa ane raudra azva che - mana! mana cArekora bhAge che. dharmazikSA dvArA huM eno nigraha karuM chuM.' kezIkumAre pUchyuM: "he gautama, saMsAramAM evA aneka unmArgo che, jenA upara cAlavAthI sanmArga chUTI jAya che. Apa sanmArge cAlatAM mArgabhraSTa kema nathI thatA ?' gautama svAmIe kahyuM he munivara, je sanmArga uparathI pasAra thAya che ane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 15 jeo unmArge cAle che, e sarvane huM jANuM chuM. eTale huM sanmArgathI bhraSTa thato nathI." kezIkumAre pUchyuM: "he gautama, e sanmArga kayo che - unmArga kayo che?" gautama svAmIe kahyuM: 'rAgI-dveSI ane a-sarvajJa dvArA batAvelo mArga e unmArga che, jyAre sarvajJa kathita mArga sanmArga che - A sanmArga nizcita rUpe uttama kezIkumAre pUchyuM: "he muni, pracaMDa jaLapravAhamAM vahetAM prANIo mATe zaraNabhUta ane pratiSThArUpa dvIpa Apa kone kaho cho ?' gautama svAmIe kahyuM : "eka mahAdvIpa vizALa che, vyApaka che - tyAM eka jaLapravAhanI gati nathI.' kezIkumAre pUchyuM: he gautama, A mahAdvIpa kayo che ?' gautama svAmIe kahyuM: 'te dharmadvIpa che. jarA ane mRtyunA jaLapravAhamAM DUbelA jIvo mATe zaraNabhUta che. e dvIpa upara pratiSThita thavuM e uttama che.' kezIkumAre pUchyuM: he gautama, e mahAna jaLapravAha(samudra)mAM eka naukA che. viparIta rUpathI te cArekora bhAgI rahI che, e naukAmAM Apa beThA cho, to pachI Apa kevI rIte kinAre pahoMcazo ?" gautama svAmIe kahyuM : "je chidrovALI naukA hoya che te pAra utArI zakatI nathI, paraMtu chidrarahita hoya che te pele pAra javAmAM samartha hoya che." kezakumAre pUchyuM : "e naukA kevI che ?" gautama svAmIe kahyuM: 'tIrthaMkara deve A zarIrane ja naukA kahI che. jIva nAvika che, saMsAra samudra che. A sAgarane maharSi tarI jAya che." kezIkumAre pUchyuM : he gautama, ghaNA badhA jIvo ghora saMsAramAM paDyA rahyA che, A jIvalokamAM prakAza koNa kare che ? gautama svAmIe kahyuM : "jIvalokamAM prakAza karanAro udita sUrya che." kezIkumAre pUchyuM: "e sUrya koNa che ?' gautama svAmIe kahyuM: "sarvajJa jinezvara ja sUrya che, e ja sarvalokamAM prakAza karanArA che." kezIkumAre pUchyuM "zArIrika ane mAnasika duHkhothI pIDita jIvo mATe kSemarUpa, zivarUpa ane avyAbAdha sthAna Apa kone mAno cho ?" gautama svAmIe kahyuM lokanA agrabhAga upara eka dhruvasthAna che. tyAM janma, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrAvakajIvana jarA mRtyu nathI, vyAdhi ane vedanAo nathI. paraMtu e sthAna upara ArohaNa karavuM ati kaThina che. ' kezIkumAre pUchyuM: "e sthAna kayuM che? gautama svAmIe kahyuM : "e sthAna nivaNi, siddhi, lokAgra, kSema, ziva, avyAbAdha - vagere nAmothI prasiddha che. he bhagavanuM, e sthAna zAzvata che. lokanA agrabhAga upara sthita che. paraMtu enI upara caDavuM, tyAM sudhI pahoMcavuM ati kaThina kezIkamAre pUchyuM : he gautama, ApanI prajJA zreSTha che ! Ape mArA saMzayone naSTa karI dIdhA! he saMzayAtIta, he sarvasUtra pAragAmI, Apane mArA namaskAra che." kezIkumAra AcArya potAnA 500 ziSyo sAthe bhagavAna mahAvIranA dharmazAsanamAM saMmilita thaI gayA. A be prajJAvaMta mahAmuniono saMvAda sAMbhaLIne pUrI pariSada sanmArge pravRtta thaI. sarve loko A be mahApuruSonI prazaMsA karavA lAgyA. "zrI uttarAdhyayanasUtra'(adhyAya 23)mAM A saMvAda vAMcavA maLe che. keTalo mahAna che A saMvAda ! ane kezI AcAryanI keTalI saraLatA ! temaNe bhagavAna mahAvIrano acelaka AcAra ane pAMca mahAvratamaya sAdhudharma svIkArI lIdho ! potAno sacelaka AcAra ane cAra mahAvratamaya sAdhudharmano Agraha choDI, dIdho ! kezIkumAra AcAryanuM uccatama vyaktitva saMvAdamAMthI zubha pariNAmo pedA thAya che. kezIkumAra AcArye potAnI paraMparA choDI dIdhI ane bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM bhaLI gayA. potAnI alaga paraMparAne lupta karI dIdhI. A sAmAnya kAma na hatuM, sAdhAraNa kAma na hatuM. vartamAnakAlIna paristhitione jotAM ane be hajAra varSano itihAsa jotAM A ghaTanAnuM mUlyAMkana na karI zakAya. Agama ane zAstrono sahAro laIne, buddhimAna loko potAnI alaga-alaga paraMparAo sthApita karatA AvyA che. alaga paraMparA sthApIne, tenA netA banIne - sthApaka banIne itihAsamAM amara thaI javAnA mohamAM phasAI janArAonI saMkhyA ThIka ThIka pramANamAM che. A loko - paraMparAnA sthApaka zrI uttarAdhyayanasUtra vAMcatA na hatA, evuM na samajatA, vAMcyuM hatuM. paraMtu satyane vAMcavuM saraLa che, jIvavuM muzkela che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 147 jarA vicAro, jo kezI AcArya potAnI pArzvanAtha-paraMparAne cAlu rAkhavA icchatA hota to temane koNa rokI zakata ? e kALanA pArzvanAtha-paraMparAnA teo mukhya AcArya hatA. kema mahAvIranA zAsanamAM saMmilita thaI gayA ? pArzvanAthaparaMparA zuM khoTI hatI ? nA, e paNa tIrthaMkaranuM ja dharmazAsana hatuM - suMdara paraMparA hatI. "lokono mokSamArgamAM buddhibheda na thAo," e mukhya vicAradhArA hatI. lokonA manamAM "koNa sAco, koNa khoTo" - eka cAra mahAvratono upadeza Ape che, to bIjo pAMcano ! eka lAla-pILAM vastro pahere che, to bIjo zveta ane jIrNa vastro pahere che. AvuM kema ? AvuM vicAravAthI loko mokSamArgathI vimukha thaI jAya che. tIrthaMkaroe kahyuM che ke H lokone dharmIvamukha karavA, te moTuM pApa che. lAkho janma saMsAramAM bhaTakAvanAruM pApa che. eTalA mATe mokSamArgano eka ja pravAha vahevo joIe. paraMtu A to mAtra ApaNI bhAvanA che. Aje to dharmazAsana eTaluM vibhakta thaI gayuM che ke mokSamArga dekhAto ja nathI. potapotAnI alaga paraMparAau UbhI karavI ane temAM 'zAsanarakSA,' 'satyarakSA'nI bhramaNAo rAkhavI, e AjanI duHkhada paristhiti che. vAdavivAda ane AkSepa-pratiAkSepamAM "zAsanaprabhAvanA"nI kalpanA karanArA buddhimAnonI saMkhyA vadhatI jAya che. kezI AcArya ane gautama svAmIno saMvAda zAstramAM baMdha paDyo che ! mAnavuM, na mAnavuM tamArI icchA, meM to A saMvAda zAstramAMthI laIne Aje khullo karI dIdho che. "gurutamItte prazna:'' e sUtranuM vivecana pUrNa karuM chuM. Aje, basa ATaluM ja. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 3 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmIbaMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI dinacaryA batAvI che. e dinacaryAmAM vidvAna sadgurunA mukhethI jinavacanonuM zravaNa karavuM ati Avazyaka che, ema batAvyuM che. jinavacanonuM zravaNa karatI vakhate je tattva tamane atigUDha, gahana ane gaMbhIra lAge - jeno artha tamane na samajAya, to tame vinayathI gurudevane prazna karo ane artha-bhAvArtha samajavAno prayAsa karajo. anirNaya thaI gayA pachI tame e anirNayanuM 'avadhAraNa' karI lejo. bahuzruta guru maLavA ja muzkela che. jo maLI gayA ane tamArA praznanuM samAdhAna thaI gayuM to e samAdhAnane "smRti"mAM saMgharI rAkhazo. e samAdhAnane bhUlatA nahIM ! jIvanaparyanta bhUlatA nahIM. : eTalA mATe graMthakAra kahe che H nirNayAvadhAraLam ||60nA bhUlavAnAM kAraNo - nivAraNanA upAyo H je viSayamAM manuSyanI abhiruci hoya che, jarUra hoya che, te viSayane mANasa bhUlato nathI. jo tamane tattvajJAnamAM abhiruci haze to tame tattvajJAnane bhUlI nahIM zako, paraMtu tattvanirNaya sAMbhaLatI vakhate jo tamAruM mana caMcaLa haze, citta sAvadhAna nahIM hoya to tame e tattvanirNayane bhUlI jazo ! - gahana ane gaMbhIra viSaya sAMbhaLatI vakhate tamAruM mana vikalparahita hovuM joIe. mana upara vikalpono bhAra na hovo joIe. citta ciMtAgrasta na hovuM joIe. ciMtAgrasta cittathI je kaMI sAMbhaLazo te tame bhUlI jazo. ciMtAo ane phAlatuM vikalpothI smRti-zaktino nAza-hrAsa thAya che; eTale ke smRti-zakti kramazaH ghaTatI jAya che. sAMbhaLyA pachI pUchavAmAM Ave ke "tame zuM sAMbhaLyuM ?" "kayA tattvanI carcA tame sAMbhaLI ?" nahIM batAvI zako ! kAraNa ke vikalparahita manathI sAMbhaLyuM nathI. sAMbhaLatI vakhate anya aneka vicAromAM mana gUMcavAyeluM hoya che. tattvajJAna grahaNa karatI vakhate : sthira Asane beso. tamArI dRSTi gurudeva upara sthira karo. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 - - manane tattvajJAnamAMthI AnaMda meLavavA do. samAdhAna lakhI lo je vAta tamArA manamAM spaSTa thaI gaI hoya tene tamArI noTabUkamAM lakhI lo. eTaluM ja lakho ke tame ene saptAhamAM eka-be vAra vAMcI zako. keTalAka loko sAMbhaLatA ja nathI, lakhatA jAya che ! khUba lakhe che ! pachI teo jAte ja vAMcI zakatA nathI ! mArA eka paricita bhAIe mane kahyuM hatuM ke temane aneka munirAjonI pravacanonI pacAsa noTothI vadhAre noTo lakhI che ! pacAsa noTanAM peja keTalAM ? e bhAI lakhe ja che, pharIthI vAMcatA nathI ! eTale temane tattvajJAna yAda nathI. 149 vAraMvAra tattvajJAnano abhyAsa karavAthI e vAta smRtimAM dRDha thatI jAya che. e vAta bhUlAtI nathI. vAraMvAra abhyAsa karavA mATe "zorTa noTsa" Short Notes lakhavI joIe. lAMbuM-pahoLuM na lakhavuM joIe. je viSayamAM tamane koI zaMkA na rahI hoya, e viSayane ja lakho. bahuzruta guru : tattvajJAnanA gaMbhIra viSayono nirNaya "bahuzruta" guru pAsethI ka2vo joIe. jinazAsanamAM bahuzruta gurunuM vizeSa sthAna che. koI koI vAra to bahuzruta kahe tene ja zAstra mAnavAmAM Ave che. "zrI uttarAdhyayanasUtra"mAM bahuzruta jJAnInI pUjA karavAnuM kahyuM che, bhagavAna mahAvIra svAmIe. bahuzruta mahApuruSa, samyag darzana, jJAna, cAritranA dhAraka to hoya ja che, vizeSa rUpe teo jJAna-prakAzano pUMja hoya che. nizcayanaya ane vyavahAranayathI vastunuM temaja vyaktinuM avalokana karavAnI kSamatA dharAve che. Agama graMthonI AjJAonI dezakALanA saMdarbhamAM vyAkhyA kare che. puruSa ane avasthAnA pariprekSyamAM jinAjJAonuM nirUpaNa kare che. ajJAnanI aMdhArI galIomAM bhaTakatA jijJAsuone teo samyag jJAnanA prakAzapatha upara laI Ave che. temanA saMparkamAM AvanAra manuSya jJAna-vijJAnanA kSetramAM zaMkArahita banI jAya che. evA jJAnI puruSonI zodha karavI paDaze. evA jJAnI puruSo maLavA muzkela che. chatAM paNa je kALamAM, je samayamAM, je zreSTha jJAnI puruSa maLI jAya temanI pAsethI jJAna-tattvajJAna prApta karIne tene smRtimAM dhAraNa karI levuM joIe. eTaluM ja tame tattvaciMtana karI zakazo. jJAnI puruSonA saMparkamAM rahevAthI ane emanI pAsethI jJAna prApta karatI vakhate Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrAvakajIvana ekAgratA rAkhavAthI tattvajJAnanuM samyak avataraNa thaI zake che. graMthakAra AcAryadeve kahyuM che ke 'nirNayAvadhAraLam' - A sUtrano artha ATalo ja che. upAzrayamAM kartavyapAlana : tame da22oja upAzraye jAo cho, sAdhupuruSone vaMdana karo cho, temanI pAsethI samyag jJAna pAmo cho, jinavacanonuM zravaNa karo cho - sAruM che. A badhuM karavuM ja joIe. paraMtu AthI kaMIka vadhAre kartavyonuM pAlana karavA mATe graMthakAre kahyuM che } glAnAdikAryAbhiyogaH // 62 // upAzrayamAM jaIne tamAre jovAnuM che ke : * koNa bImAra che ? * koNa bAla muni che ? * koNa vRddha muni che ? * koNa koNa muni adhyayanamAM nimagna che ? * Aje kayA muni abhyAgata che ? kayA muni bahArathI padhAryA che ? A sarva bAbatonuM dhyAna rAkhavAnuM che. ane e sarve pratye tamAruM je kartavya che, te kartavyamAM pramAda karavAno nathI. ullAsathI kartavya bajAvavAnuM che. glAna muninI sevA jo koI muni glAna hoya, bImAra hoya-rogI hoya ane ene auSadhanI jarUra che, to tame auSadha lAvIne Apajo. kadAca DaoNkaTaranI jarUra hoya to DaoNkaTarane bolAvI lAvajo. rAtre bImArano khyAla karanAra koI na hoya to tame muni pAse raho ane temanI sevA karo. sabhAmAMthI : ame loko to amArA parivAromAM amArAM mAtA-pitAnI ane bALabaccAMnI sevA paNa karatA nathI, bhale te bImAra hoya ! sevA karavAno bhAva ja jAgato nathI. mahArAjazrI ; e tamAre tamAruM durbhAgya samajavuM joIe. bImAranI sevA karavAnI bhAvanA na jAgatI hoya to e tamAruM moTuM durbhAgya che. bImAra mAtApitAnI sevA karatA nathI, to mAnavatA kyAM rahI ? mAnavatA nahIM hoya to dhArmikatA kyAMthI Avaze ? jIvanamAM mAnavatA nahIM hoya to dhArmikatA paNa na ja hoI zake. mAnavatArahita manuSya dhArmika kriyAo karato hoya chatAM, dhArmikatAno bhAva enAmAM pedA thaI ja zakato nathI. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 151 Aje huM je vAta karI rahyo chuM e evA zrAvako mATe che ke jeo mAnavatAthI bharapUra che. jemane vAstavamAM zrAvakajIvana jIvavuM che. "zramaNa bhagavAna mahAvI2e kevo gRhasthAzrama batAvyo che," e samajavAnI jemanAmAM jijJAsA che, evA vivekI zrAvakonuM sAdhupuruSo pratye paheluM kartavya A che ke bImAraGga sAdhuonI yogya sevA kare ! e rIte zrAvikAoe sAdhvIonI sevA karavAnI. - 2 bALa munivaro pratye : jevI rIte glAna munivaronI sevA karavAnI che tamAre, tevI ja rIte bALa munivarono paNa khyAla karavAno che. pUrvajanmanA saMskArone lIdhe nAnI uMmare bALako paNa dIkSA le che. dhArmika parivAromAM bacapaNathI ja tyAga ane vairAgyanA saMskAro maLe che. te bALako sAdhupuruSonA saMparkamAM Ave che. sAdhupuruSono upadeza je bALakanA hRdayane sparzI jAya che, te sAdhu banavA tatpara thaI jAya che. e bALakanAM mAtA-pitA dIkSA levAnI anumati pradAna kare che. guru bALakanI cAritryapAlananI kSamatA jue che ane e bALaka sAdhu banI jAya che. bALakane dIkSA ApanAra gurumAM e kSamatA hovI joIe ke te bALakanA bhaviSyane jJAnanA prakAzamAM jue. "A bALaka AjIvana cAritryadharmanuM pAlana karI zakaze ke nahIM." jyotiSazAstranA mAdhyamathI athavA yogazaktithI athavA daivI sahAyatAthI bhaviSya jANI zakAya che. AjIvana sAdhudharmanuM pAlana karavuM saraLa nathI. ghaNuM kaparuM kAma che. badhAM bALakomAM sAdhudharmanA pAlananI zakti hotI nathI. hajAromAM eka bALaka muzkelIthI maLe che ke je AjIvana sAdhudharmanuM pAlana karI zake che. ema to bALa munionI mAnasika bhUmikA jotAM sAdhuoe ane zrAvakoe temano vizeSa khyAla rAkhavo joIe. temane priya hoya evI bhikSA ApavI joIe. temane priya hoya tevAM vastro ApavAM joIe. temane priya ane prazasta hoya tevAM pustako ApavAM joIe. temane priya hoya evI pena-pensila vagere ApavAM joIe. tame temane premathI pUcho, "mahArAja sAheba, Apane zuM joIe che ? temane je joItuM haze te temanA gurudevane kaheze. gurudeva tamane kaheze, "mahAnubhAva bALa munine A vastu joIe che." bALa muninI priya-apriyanI kalpanAonuM sanmArjana karavAnuM kartavya temanA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrAvakajIvana gurudevanuM che. koI vAra je priya na lAgavuM joIe te priya lAge che, ane je priya lAgavuM joIe te apriya lAge che ! eTalA mATe bALa munionA guru manovijJAnanA jJAtA hovA joIe. bALa munione manovaijJAnika paddhatie ja zikSaNa ApavuM paDe che. sArAne sAruM manAvavuM ane kharAbane kharAba manAvavuM e saraLa kAma nathI! tamane lokone manAvavA muzkela che, to pachI bALakone manAvavAM e saraLa hoI zake kharuM ? eka mahattvanI vAta kahuM chuM, dhyAnathI sAMbhaLo. je vrata-niyama yuvaka ane prauDha sAdhuo mATe hoya che, te badhA niyamo bALa muni ane vRddha muni mATe hotA nathI. temane mATe vizeSa apavAda hoya che. gurujano e apavAda jANatA hoya che, eTalA mATe koI bALa muni koI niyamanuM pAlana na karato hoya to tamAre enI niMdA na karavI. mahAvrata sarvanAM samAna hovA chatAM paNa tIrthakara bhagavaMtoe vayaavasthAnI draSTithI apavAda paNa batAvyA che. tamAruM e kartavya che ke tame loko bALa munionA ullAsane vadhAratA raho. temanA manane praphullita rAkho. hA, emanI sAthe evI vAto kadI na karo ke jethI temanuM mana saMsArasukha pratye AkarSAyi. tame emanI sAthe jJAna-vijJAnanI vAto karo. jJAnavardhaka kissAo- vAo kaho. cAritryadraDhatA vadhAranArI vArtAo kaho. - AvI ghaTanAo saMbhaLAvyA karo. vAstavamAM A khyAla to gurue karavAno hoya che, tamAre to sahAyaka banavAnuM che. gurue bALa muninI jijJAsAonuM premathI samAdhAna karatA rahevuM joIe. bALasahaja jijJAsAo to utpanna thaze ja ! je e jijJAsAonuM samucita samAdhAna karavAmAM Ave to bALa munino bauddhika vikAsa thAya che ane guru pratye teno prema vadhe che. bALa muni para vadhAre dabANa na nAkhavuM joIe. tenA mananI vAto zAMtithI, premathI sAMbhaLavI joIe, ane tenA jIvana-nirmANanI yojanA karavI joIe. kaI kaI dharma-ArAdhanAmAM bALa munine abhiruci che, te jANIne e ArAdhanAmAM te munivaranI pragati karAvavI joIe. vizeSa karIne jJAnopAsanAmAM temanI abhiruci vadhAravI joIe. bALa munionuM tamAre paNa dhyAna rAkhavAnuM che. vRddha sAdhuo pratye kartavya : jevI rIte glAna ane bALa munionI sevA karavAnI che, e rIte je vayovRddha munio hoya temano paNa khyAla rAkhavAno che. vRddhAvasthA mAnavIne parAdhIna Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 banAvI de che tyAre bIjAnI sahAyatA apekSita banI jAya che. kAna sAMbhaLatA na hoya, athavA ochuM sAMbhaLatA hoya. AMkho joI zakatI na hoya, athavA ochuM dekhatI hoya. cAlavAmAM paga laMgaDAtA hoya. potAnAM kAryo karI na zakatA hoya. AvI paristhitimAM vRddha sAdhuonAM tana-mana, saMyama sAcavavAnAM hoya che ! sabhAmAMthI H A kartavya to sAdhupuruSonuM hoya che ne ? mahArAjazrI : hA, A kartavyanuM pAlana to sAdhupuruSonuM hoya che. paraMtu gRhastha zrAvakonuM ya che. sAdhupuruSone sahAyaka thavAnuM hoya che. koI vAra vRddha sAdhunI pAse sahAyaka yuvaka sAdhu na hoya, baMne vRddha hoya, temanAM zarIra kAryakSama na hoya, svAsthya sAruM na hoya evI sthitimAM tamAre emanI sevA karavI joIe. emanI pAse besIne emanI sukhazAtA pUchavI joIe. temane auSadha, vastra vagerenI jarUra hoya to lAvI ApavAM joIe. temanI sAthe khUba ja sahAnubhUtipUrvaka vyavahAra karavo joIe. --- -- 153 sabhAmAMthI : keTalAka vRddha sAdhupuruSo khUba gusso kare che. mahArAjazrI : e gusso alpakAlIna hoya che, kSaNika hoya che. kSaNika krodha kSamya gaNavo joIe. krodhanI sAme aruci yA abhAva na hovo joIe. jo tame emanI sevA karazo to teo tamArI upara gusso nahIM kare. sAdhuonI sevAnuM kartavya vizeSa rUpe to sAdhuonuM hoya che. chatAM paNa tamAre lokoe vRddha sAdhuono khyAla rAkhavAno che. temane sahAya karavAnI che. e karavAthI e sAdhuonA mananuM samAdhAna thAya che. jJAnoghata sAdhuonI sevA : jevI rIte vRddha, bALa ane bImAra sAdhuonI yathocita sevAnuM lakSya rAkhavAnuM che, e ja rIte adhyayanazIla sAdhuonuM paNa dhyAna rAkhavAnuM che. jo tamArA gharanI najIkamAM upAzraya hoya ane upAzrayamAM sAdhupuruSa rahetA hoya - khAsa adhyayana mATe rahetA hoya to tame emanuM dhyAna rAkhazo. temane zuM joIe te pUchatA rahevuM, temane pustaka vagere jenI jarUra hoya te ApavuM. AjanA yugamAM prAcIna samaya jeTalI muzkelIo to nathI hotI. AjanA jamAnAmAM "jJAnakhAtuM" moTe bhAge jaina saMgho pAse hoya che. jJAnakhAtAnA dravyarAzino upayoga sAdhupuruSanA adhyayanakAryamAM thaI zake che. bhaNAvanAra Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrAvakajIvana paMDitanuM pArizramika paNa ApI zakAya, pustako paNa kharIdI zakAya, chapAvI zakAya. paraMtu jJAnakhAtAno vahIvaTa karanArA TrasTIo jAgrata hovA joIe. adhyayana karanArAo, zAstralekhana karanArAo, saMzodhana karanArAo, prakAzana karanArAo sAthe temano sahayoga hovo joIe. viziSTa koTinuM adhyayana karanArAonI gocarIno paNa khyAla rAkhavo jarUrI che. keTalAMka gAmo-zaheromAM savAra-sAMjanI gocarI durlabha thatI jAya che. keTalAMka bhaktibhAvavALAM kuTuMbo hoya che; paraMtu A kartavya tamAruM saunuM che. je je zaheromAM sAdhu-sAdhvIonA adhyayana mATe viziSTa pAThazALAo che, adhyayananI vyavasthA che, tyAM zrAvaka-zrAvikAonI vizeSa rUpe jAgRti hovI joIe. navA Agantuka sAdhu pratye : je sAdhuo tamArI AsapAsa rahelA che, e sarve pratye jevA jAgrata raho cho ane kartavyanuM pAlana karo cho, e rIte navA sAdhu-sAdhvIo gAmamAM Ave to temanA pratye paNa tamAre bhaktibhAvathI dhyAna ApavAnuM che. mAnI lo ke gAmamAM sAdhusamUha yA sAdhvIvRMde praveza karyo che. navA navA gAmamAM AvyA che, gAmanA mArgothI aparicita che. tame emane juo cho, to sau prathama zuM ka2zo ? tame vinayathI mastaka namAvIne '"matkaN vaMvAmi'' bolazo, pachI temane upAzraya batAvavA temanI sAthe jazo. sabhAmAMthI : ame loko evuM karatA nathI. hAtha paNa kadI joDatA nathI ! mahArAjazrI : eTalA mATe to A badhI vAto tamane samajAvI rahyo chuM. A badhI vAto tame nathI samajatA, pariNAme vinA kAraNe sAdhu-sAdhvIone kaSTa paDe che. gujarAtanA eka gAmamAM pahelI ja vAra ame jaI rahyA hatA. savArano samaya hato. ame gAmamAM praveza karyo. gAmamAM koI zrAvaka amane oLakhato na hato. kAraNa ke e samaye mAruM koI pada na hatuM ke prasiddhi paNa na hatI. ame cAra munio hatA. upAzraya kAM Avyo che te ame jANatA na hatA. ame eka bhAIne pUchyuM : "jaina upAzraya kyAM che ?" teNe amArI sAme joyuM ane hAtha lAMbo karIne dizA batAvI dIdhI, ane te AgaLa cAlyo gayo. ame e dizAmAM AgaLa vadhyA. be rastA hatA, tyAM eka zrAvaka maLyo; be hAtha joDavA. ame pUchyuM : "upAzraye javAno rasto karyo ?" teNe paNa hAtha laMbAvIne kahI dIdhuM : "mahArAja, A rastethI sIdhA cAlyA jajo, AgaLa masjida Avaze, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 155 tyAMthI jamaNI bAju vaLI jo, AgaLa pANInI TAMkI Avaze. pAsenI galImAM vaLI jajo. AgaLa kabUtarakhAnAnI pAse koIne pUchajo, upAzraya batAvI deze." ATaluM bhASaNa ApIne te paNa potAne raste paDyo. ame AgaLa vadhyA. pANInI TAMkI sudhI to pahoMcI gayA, paraMtu tyAMthI bIjI galImAM vaLI gayA. cAlyA karyuM. upAzraya na Avyo. eka bhAIne pUchyuM : "jaina upAzraya kyAM che ?" teNe kahyuM : "Apa khoTI jagAe AvI gayA cho. pUrva dizAe jAo. AgaLa eka lIlA raMganuM makAna Avaze. tyAMthI dakSiNa dizAmAM jajo. tyAM Apane jaina derAsa2 dekhAze." ame derAsara gayA, caityavaMdana karyuM. pUjArIne pUchyuM : "upAzraya kyAM che ?" teNe kahyuM : "upAzraya to gAmamAM derAsara che tenI pAse che. ahIMthI eka kilomiTara......" pUjArInI vAta sAMbhaLIne ame ekabIjAnuM mukha jovA lAgyA. 16 kilomiTarano vihAra karIne AvyA hatA. gAmamAM paNa be-traNa kilomiTara cAlyA hoIzuM. ame pUjArIne kahyuM : "bhaiyA, tame cAlIne amane upAzraya batAvazo ?" pUjArI sAthe Avyo ane upAzraya batAvyo, ame sthAna upa2 pahoMcyA. jo sau prathama je zrAvaka maLyo hato, te amArI sAthe Avyo hota to amAre bhaTakavuM na paData ! eTalA mATe koI paNa sAdhu-sAdhvI tamane rasto pUche to, athavA maMdira-upAzraya saMbaMdhI pUche to tamAre sAthe cAlIne batAvavuM joIe. najIkamAM hoya, rasto saraLa hoya to samucita mArgadarzana ApavuM. e rIte abhyAgata sAdhuo pratye amAruM (sAdhuonuM) kartavya hoya che. amArA sAdhu-sAdhuono vyavahAra paNa tamAre lokoe jANavo joIe. khUba sAro vyavahAra zAstromAM batAvavAmAM Avyo che. eka udAharaNa batAvuM chuM. " ame eka upAzrayamAM UtaryA chIe. gocarInA samaye gocarI laI AvyA chIe. gocarI karavA besI paNa gayA chIe. hAthamAM prathama koLiyo paNa lIdho che. mukhamAM mUkavAnI vAra che tyAM abhyAgata-prAdhUrNaka sAdhuoe upAzrayamAM praveza karyo ane emano avAja nItihi nItihi namo ghumAsamAI' saMbhaLAyo. amAre bhojanano koLiyo moDhAmAM na mUkavo joIe. koLiyo pAcho pAtramAM nAkhIne UbhA thaI javuM joIe ane Agantuka sAdhuone '"masthaLa vaMvAmi' bolIne temanuM svAgata ka2vuM joIe. Agantuka sAdhuo sAthe jo amArI samAna samAcArI (samAna dharmakriyAo, samAna dhArmika mAnyatAo) hoya to temane pUchIne e sAdhuo mATe ame bhikSA laI AvIzuM. Agantuka sAdhu thoDoka ArAma karaze. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrAvakajIvana bhikSA AvyA pachI ame sAthe besIne bhojana karIzuM. jo Agantuka sAdhu svayaM bhikSA lAvavA Agraha kare to amAro eka sAdhu emanI sAthe jaIne gRhasthonAM (jainonAM) ghara batAvaze. emane vihAra karIne javuM hoya, rasto jANatA na hoya to amAro eka sAdhu temane rasto batAvaze. paNa kidAca koI gRhastha mahAnubhAva rasto batAvanAra maLI jAya to ame rasto batAvavA nahIM jaIe. amAro sAdhuono parasparano vyavahAra jo zAstrIya paddhatie susaMskRta thaI jAya to zramaNa saMghano parasparano maitrIbhAva vadhI jAya. zAstrAjJAnA pAlanamAM utsAhI sAdhuoe sAdhuono pArasparika vyavahAra zAstrAnusArI banAvavo joIe. ekabIjAnI sAthe aucityapUrNa vyavahAramAM nAnA moTAno yA to ochAvattA jJAnano bheda jovAmAM Avato nathI. - Agantuka sAdhuo dIkSApayayimAM nAnA hoya, yajamAna sAdhu dIkSApayayimAM moTA hoya to paNa te UbhA thaIne Agantuka sAdhuonuM samucita svAgata kare. Agantuka sAdhu mahAjJAnI yA prabhAvazALI na hoya, yajamAna sAdhu moTA jJAnI che, prabhAvazALI che, padastha che, chatAM paNa Agantuka sAdhuone UbhA thaIne svAgata kare ! - Agantuka sAdhu zreSTha koTinA cAritrI-tapasvI nathI. yajamAna sAdhu zreSTha koTinA cAritrI che - mahAna tapasvI che, chatAM paNa teo UbhA thaIne Agantuka sAdhuonuM premathI svAgata kare. sneha ane sabhAva mahattvanI vAta che. vatto ocho vyavahAra vizeSa mahattva nathI rAkhato. zAstromAM vividha prakAranAM vidhAno maLe che. ghaNI suMdara vyavasthA maLe che. sAdhu-zrAvakono saMbaMdha graMthakAra AcAryadeve A sUtranA (anArikAyaffmayaT:) mAdhyamathI tamAro ane amAro saMbaMdha spaSTa karyo che. sAdhu ane sAdhvI potAnA saMyama dharmanI ArAdhanA tyAre ja nizcitatA ane prasannatAthI karI zake ke jyAre tame zrAvakazrAvikAo temanI AdhArazilA banIne rahyAM ho, temanA saMrakSaka banIne rahyA ho. tame loko : - bImAra sAdhu-sAdhvInI sevA karo cho. - bALa - nAnI uMmaranA - sAdhu-sAdhvIno khyAla rAkho cho. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 vRddha sAdhuonI sevA-zuzrUSA karo cho. adhyayanazIla sAdhu-sAdhvIne adhyayananI sArI suvidhAo Apo cho. sAdhu-sAdhvIo mATe nivAsanI, upAzrayanI vyavasthA karo cho. sAdhu-sAdhvInA vihAromAM paNa samucita sevA ane sahayoga Apo cho. sAdhu-sAdhvInA upadezane grahaNa karIne jinazAsananI prabhAvanAnAM aneka kAryo karo cho. - sAdhu ane sAdhvIo tamAre mATe zuM kare che, te paNa sAMbhaLo. zrAvaka-zrAvikAone dharmano-tattvano upadeza Ape che. - mAMsAhAra, zarAba, jugAra vagere pApomAMthI tamane bacAvavA bharapUra prayatna kare che. prabhudarzana, prabhupUjana, sAmAyika, pratikramaNa, tIrthayAtrA vagere anekavidha kriyAomAM tamane lokone joDavA prayatna kare che. paropakAranA kAryomAM tamane protsAhita kare che. tamArA vyaktigata athavA pArivArika sAmAjika praznone ahiMsAnA ane anekAMtanA siddhAMtathI ukelavA prayatna kare che. 157 jaina saMgha ahiMsaka ane nirvyasanI rahe, eTalA mATe satata jAgrata rahe che. upadeza dvArA, sAhitya dvArA, jJAnasatro vagere Ayojano dvArA vividha dezapradezomAM pagapALA cAlIne dharmazAsanano pracAra kare che. A rIte ApaNe ekabIjAne mokSamArganI ArAdhanAmAM sahAyaka banIe chIe. A apekSAe ApaNo saMbaMdha khUba ja mahattvapUrNa saMbaMdha che. eTalA mATe be sAvadhAnIo tamAre rAkhavI joIe. na tame loko sAdhu-sAdhvInI niMdA na karo. sAdhu-sAdhvInI avahelanA-tiraskAra na karo. sAvadhAna raho : ApaNA A ghaniSTha saMbaMdhane toDavA mATe keTalAka loko prayatnazIla banyA che. ApaNo A saMbaMdha lokone sahana thato nathI. saMbaMdha toDavA mATe te loko be kAma karI rahyA che. 1. sAdhu-sAdhvIonA nAnA moTA doSo sabhAomAM gAya che ane chApAomAM chapAve che - ghora niMdA kare che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrAvakajIvana 2. sAdhunI pAse jaIne "Aje zrAvaka-zrAvikAo bagaDI gayAM che, vyasanI thaI gayAM che vagere vAto kare che; sAdhu-sAdhvIonA hRdayamAM zrAvaka-zrAvikAo pratye durbhAva pedA kare che ! AvuM thatAM parasparano prema tUTato jAya che ane avizvAsa vadhato jAya che. eTalA mATe tamAre sAvadhAna rahevAnuM che. amAre lokoe paNa sAvadha rahevAnuM che. je loko zrAvaka AcAranuM alpa paNa pAlana nathI karatA, te loko chApAomAM sAdhuonI niMdA kare che ! teo potAnA doSagrasta jIvanano vicAra paNa karatA nathI, jIvanane doSamukta ka2vAnI to vAta ja nahIM." evA "lekhako"thI sAvadhAna rahevuM. teo uTapaTAMga lakhatA rahe che ! evA zramadveSI lokonI vAto vAMcavI paNa na joIe. guNavRSTivALA thaIne raho, bIjAomAM rahelA guNo paNa jotA raho. tyAgI, tapasvI ane jJAnI-dhyAnI sAdhupuruSonI sevAbhakti karatA raho. koI vAra koI bhUla jovAmAM Ave to vinaya ane namratAthI ekAMtamAM batAvatA raho. pUjya puruSonI avajJA kadI na karo. sAdhu-sAdhvIo ane zrAvaka-zrAvikAone paraspara pUraka banavAnuM che. vighaTaka banavAnuM nathI. mokSamArganI ArAdhanAmAM ekabIjAne sahAyaka banavAnuM che. kartavyapAlanamAM jAgrata thAo. bImAra, bALa, vRddha adhyayanazIla ane prAthUrNaka sAdhu-sAdhvI pratye je kartavyo che te kartavyonuM pAlana karavA mATe prayatnazIla raho. pUjya puruSo pratye pUjyabhAva akhaMDa rAkhIne sevAbhakti karatA rahezo to be phaLanI prApti thaze - guNaprApti ane puNyaprApti. tame A baMne phaLo prApta karanArA bano e ja maMgala kAmanA. Aje, basa ATaluM ja. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 37 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakanI dinacaryA batAvatAM kahe che ke zrAvaka pratidina upAzrayamAM jAya, tyAM rahelA sAdhusamudAyano khyAla kare. koI bImA2 sAdhu hoya, koI bALa muni hoya, koI vRddha sAdhu hoya, te sarvenI yathocita sevA kare. auSadha, anna, pANI, vastra, pustaka vagere je jarUrI hoya te lAvI Ape. A viSayamAM graMthakAra AcAryazrIe vizeSa rUpe kahyuM : dhRtAkRtapratyupekSA / rA khUba ja suMdara vAta karI che. kArya karavAnI samucita paddhati prastuta karI dIdhI che. "zuM karyuM, zuM na karyuM" te vicAro : bhale maMdiranuM kAma hoya ke upAzrayanuM. kArya thaI gayA pachI vicAravuM joIe H "meM kayuM kArya karyuM ane kayuM na karyuM." A vicAravAthI khabara paDI jAya che ke kayuM kArya nathI thayuM. je kArya tame na karI zakyA ho, karavuM Avazyaka che, to tame bIjI vyaktine kahIne paNa e kArya karAvI zako cho. koI vAra ALasamAM, koI vAra utAvaLamAM, to koI vAra zArIrika azaktine kAraNe, paisAnA abhAve koI kArya na paNa thaI zake; bhAvanA hovA chatAM paNa kArya na thaI zake, kAryanI upekSA paNa thAya che. jema ke : - A kArya to pUjArInuM che, pUjArI karaze. A kArya TrasTI lokonuM che, teo ka2ze. A kArya to nokaronuM che, teo karaze. mAre Aje jaladI bajAramAM javuM che. munirAjonuM kArya nahIM karI zakuM, bIjA loko ka2ze. mAre Aje gharamAM ghaNuM kAma che. mAre Aje bahAragAma javuM che. koI vAra A vAto sAcI hoya che, to koIka vAra sAcI nathI paNa hotI. ene lIdhe kArya bagaDe che ane mANasanI kAryadakSatAmAM kSati Ave che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 gRhakAryomAM paNa A guNa Avazyaka : jo tame tamArA gRhakAryomAM saphaLatA ane prazaMsA pAmavA icchatA ho to tame A guNane siddha karo. jema ke tamAre Aje cAra kAma karavAnAM che 1. eka dadImitrane haoNspiTalamAM maLavA javAnuM che. 2. ghara mATe ghI, tela, anAja lAvavAnAM che. zrAvakajIvana 3. beMkamAM javAnuM che. keTalAka paisA beMkamAMthI upADavAnA che. 4. eka vepArI pAsethI rUpiyA levAnA che. sarva prathama tamAre A cAreya kAma yAda karI levAM joIe. jo DAyarI rAkhatA ho to DAyarImAM lakhI levAM joIe. kAma patAvIne jyAre ghera pAchA pharo to tamAre vicAravuM joIe, DAya2I ughADIne jovuM joIe ke tamAre je je kAryo karavAnAM hatAM te karI lIdhAM che ke kema ? koI kAma rahI gayuM hoya, bhUlI gayA ho, to te kAma pUrNa karIne tame ghera pAchA pharo. yAda hoya chatAM paNa saMjogavasAt kArya na thaI zakyuM hoya to ghera AvyA pachI gharavALAMnA mananuM samAdhAna karI zako cho. sabhAmAMthI : samAdhAna to jUThuM bolIne paNa karI daIe chIe ! mahArAjazrI H je divase tamAruM jUTha pakaDAI gayuM te divase zuM thaze ? jhaghaDo to thaze ja. sAthe sAthe tame vizvAsapAtratA paNa khoI besazo. A ghaNuM moTuM nukasAna che. tamArA u52 tamArA gharavALAono vizvAsa hovo khUba ja jarUrI che. eTalA mATe jUThuM na bolavuM. kahI devuM ke "A kAma karavuM huM bhUlI gayo chuM." athavA "prayatna karavA chatAM kArya thaI zakyuM nathI." keTalAka loko to evA bhUlakaNA hoya che ke eka kAma paNa yAda rahetuM nathI, bhUlI jAya che ! ane prAyaH AvA loko potAnA gharamAM apriya bane che. paraspara saMbaMdho bagaDe che. keTalAMka varSo pUrve amerikana gejeTamAM eka ghaTanA vAMcI hatI. eka yuvakanuM lagna thayuM, lagnanA bIjA divase yuvake oNphisa jatI vakhate potAnI patnIne pUchyuM : "bajAramAMthI tArA mATe kaMI lAvavAnuM che ?" patnIe kahyuM : "hA, lAvavAnuM che. biskiTanuM eka moTuM pekeTa letA Avajo." yuvake kahyuM : "sAru, AvatI vakhate leto AvIza." yuvaka oNphise gayo. pAchA pharatI vakhate teNe vicAryuM nahIM ke "mAre ghera zuM laI javAnuM che." jyAre te zerImAM pahoMcyo tyAre yAda AvyuM ke "biskiTanuM eka moTuM pekeTa laI javAnuM che !" te pAsenA eka nAnA sToramAM gayo. tyAM biskiTanuM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 161 moTuM pekeTa na hatuM, nAnuM pekeTa hatuM. teNe nAnuM pekeTa laI lIdhuM ane ghera Avyo. AvatAM ja tenI patnIe pUchyuM: "mAre mATe biskiTanuM moTuM pekeTa lAvyA cho?" teNe kahyuM: "Aje nAnuM pekeTa lAvyo chuM. kAle moTuM pekeTa lAvIza." tenI patnI atyaMta nArAja thaI gaI ane bolI : "tame kaMjUsa cho, tamane mArA pratye prema nathI. bikiTanuM eka pekeTa paNa mAre mATe nathI lAvI zakatA to pachI bIjuM zuM lAvazo? mAre tamArI sAthe rahevuM nathI....... ane te te ja ghaDIe ghara choDIne cAlI gaI, lagnaviccheda karI dIdho. nAnakaDI bhUla paNa koI vAra bhAre nukasAna karI bese che. tame kahezo ke e strIe thoDIka dhIraja dharavI joItI hatI. evI utAvaLa na karavI joIe. ThIka che. manuSyano svabhAva paDI gayo che. bIjuMnI bhUla jovAno. vAstavamAM AtmanirIkSaNa karavuM joIe ke "mArI zuM bhUla che?" manuSya potAnI bhUlone joto rahe to ghaNo badho sudharI zake che. bIjAMne sudhAravAM khUba muzkela che. svayaMne sudhAravAnuM kAma saraLa che. sadAya A vicAravAnI Adata pADI rAkho. " kayuM kArya mATe karavAnuM hatuM? kayuM karyuM ane kayuM karyuM nathI ?" A AdatathI tamArI kAryadakSatA vadhI jaze. dakSatA ane gaMbhIratAthI vicAro : paraMtu upara uparathI vicAravAnuM nathI; ekAgratAthI vicAravAnuM che. je kArya tamAre karavAnuM che, vizeSa rUpathI bImAra saMbaMdhI, to tame dakSatAthI vicAro. koI kAryabhUlI na jAo, sAvadhAnIthI vicAro. DaoNkaTare tamane bImAra chokarA mATe kahyuM hoya ke : - babbe kalAke chokarAnuM Temparecara letA rahevuM ane cArTamAM e noMdhatA rahevuM. - eka-eka kalAke babbe goLIo ApatA rahevuM. - babbe kalAke pIvAnI davA ApatA rahevuM. - roja savAre eka ijekazana ApavAnuM che. - Aje eno blaDa TesTa, yurina TesTa karAvI levAno che. - eka-eka kalAke thoDuM thoDuM dUdha, jyusa vagere pravAhI padArtha ApatA rahevuM. to tame A badhI vAto yAda rAkho cho ne? pachI vicAro cho ne ke meM kaI davA ApI ane kaI nathI ApI ? Temparecara mAgyuM ke nahIM? TesTa kayo karAvyo ane kayo nahIM? kadAca koI vAta bhUlI jAo cho to DaoNkaTarano Thapako sAMbhaLavo Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 162 . paDe che ne ? chokarAne paNa nukasAna thAya che. eTalA mATe graMthakAra kahe che: "karelAM ane nahIM karelAM kAryonI pratyupekSA karyA karo! vizeSa rUpe to devakArya ane gurukAryanA viSayamAM pratyupekSA karo. jo gharanAM kAryomAM pratyupekSA karavAnI Adata haze to devakArya tathA gurukAryamAM pratyupekSA karazo ja. hA, deva-gurunA pratye tamArA ddhayamAM zraddhA ane bhakti haze, bahumAna haze, prema haze to avazya pratyupekSA karazo. upekSA nahIM karo. devakArya ane gurukAya karavAthI tamArI mana-vacana ane kAyAnI zakti saphaLa thaze. kRtArtha thaze. upekSA nahIM pratyupekSA karo: zubha kAryonI kadI upekSA na karo. potAnAM kartavyo pratye jAgrata raho. vizeSa rUpe tamArI je kAryamAM javAbadArI hoya, e kAryamAM kadIya upekSA na karo. keTalAMka udAharaNo dvArA A vAta samajAvuM chuM. mAnI lo ke tame eka derAsaranA kAryavAhaka TrasTI cho. derAsaranAM jeTalAM kAryo hoya temAMthI tamAre je je kAryo jovAnAM hoya tenuM tame lisTa taiyAra karo. - tamAre pUjArInuM kAma jovAnuM che, pUjArI kAma barAbara kare che ke nahIM te tamAre jovAnuM che. - derAsaramAM kesara, caMdana, dhUpa vagere sAmagrI sTokamAM che ke nahIM, te tamAre jovAnuM - derAsaramAM koI marAmatanuM kAma che ke nahIM, te tamAre jovAnuM che. - derAsara svaccha che ke nahIM te paNa jovAnuM che. - derAsaramAM jeTalI pratimAo che te dareka pratimAne jovAnI che. - koI pratimA khaMDita to nathI thaI ne ? - koI pratimAnAM cakSu cAlI gayA nathI ne? - koI pratimA upara kALA, pILA, lAla dAga to nathI paDyA ne ? - koI pratimAnI corI to nathI thaI gaI ne ? A badhuM joIne je kaMI karavAnuM che, te tamAre vilaMba vagara karavAnuM che. Aje keTalAM kAma karyA ane keTalAM karavAnA bAkI rahyAM te aMge gaMbhIratAthI vicAro. - maMdirano hisAba-kitAba jovAnI tamArI javAbadArI che, to tame avazya joI lo. dararoja juo. dararoja na joI zako to saptAhamAM eka vAra juo. munima para pUrNa vizvAsa na rAkho. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 163 keTalAMka gAma-nagaromAM meM joyuM che ke TrasTInI lAparavAhI-upekSAne kAraNe maMdiromAM hajAro-lAkhono goTALo thAya che. munImo golamAla karatA hoya che ! sabhAmAMthI jeTalA rUpiyAnI golamAla thAya eTalA rUpiyA TrasTIoe ApavA joIe ne ? mahArAjazrI : jarUra ApavA joIe. vasUla karIne ApavA joIe. vasUla na thAya to potAnA rUpiyA ApavA joIe. paraMtu koNa Ape che ? maMdironA hisAbakitAba jovAnI phurasada kayA TrasTIne che ? ane AvI ghora upekSA karanArAonI kevI durdazA thAya che te tame jANo cho ? A janmamAM barabAdI ane paralokamAM durgAta ! pratyupekSAthI tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana : ane je mahAnubhAva potAnA kartavyanuM suyogya pAlana kare che, maMdiro pratye, temanI vyavasthA pratye, dravya-vyavasthA pratye jAgrata rahe che, koI paNa golamAla thavA deto nathI. te mahAnubhAva "tIrthaMkara nAmakarma" bAMdhI le che. eTale ke AvanArA janmomAM, koI paNa janmamAM te tIrthaMkara bane che. tIrthaMkaranI bhakti, tIrthaMkaranA zAsananI bhakti, zAsananAM kAryo pratye sajAgatA manuSyane tIrthaMkara kema na banAve ? joIe pratyupekSA. "meM kayuM kArya karyuM ane kayuM na karyuM ?" e gaMbhIratAthI vicAratA rahevAnuM che. eka sAvadhAnI rAkhavI. koI vAra koI kArya tamAre karavAnuM hatuM. tame bhUlI gayA, te kArya karI zakyA nahIM, ane koI bIjI vyaktie yAda karAvyuM H "tamAre e kArya karavAnuM hatuM, tame te karyuM nathI." e samaye tamAre nArAja na thavuM. yAda karAvanAra pratye krodha na karavo. sabhAmAMthI : keTalAka dveSI loko krodhamAM AvIne yAda karAve che, Akroza kare che ! mahArAjazrI H e samaye tamAre samatAbhAva rAkhavAno che. keTalAka lokone evI Adata hoya che. teo koIne kazuM kaheze to AkrozanI bhASAmAM ja kaheze. gharamAM paNa temane AvI ja Adata hoya che. premathI, zAMtithI yAda karAvavAnI Adata pADavI joIe. tame loko paNa A vAta samajI lo. bhUlI javuM e thoDAghaNA pramANamAM dareka mANasamAM jovAmAM Ave che. koI mANasa ghaNI vAto bhUlI jAya che to koI mANasa ochI vAto bhUlI jAya che ! yAda apAvavAnI rIta sArI hovI joIe. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrAvakajIvana sabhAmAMthI ? vAraMvAra yAda karavA chatAM keTalAka TrasTIo vAta dhyAnamAM letA ja nathI, tyAre Akroza-krodha thaI jAya che. gusso Ave che. mahArAjazrI : evA TrasTIo pratye upekSAbhAva dhAraNa karo. jo zakti hoya to evA TrasTIone dUra karavA prayatna karo. dubhavathI nahIM, paraMtu maMdiranA hitanI draSTie kArya karo. eka vAta yAda rAkho, bIjAMne sudhAravAnI pravRttimAM ApaNuM mana na bagaDe te jovuM joIe. ApaNA manamAM dveSabhAva pedA thavo na joIe. jyAM sudhI derAsaranI vAta che, maMdironI vAta che to maMdira banAvavuM saraLa che. tene nabhAvavuM. vyavasthAne suMdara rIte TakAvI rAkhavI khUba muzkela che. sArA, prAmANika ane kartavyaniSTha puruSono Aje dukALa vayi che. AvI paristhitimAM maMdiro aMge gaMbhIratAthI vicAravuM anivArya thaI gayuM che. pramukha banavuM, TrasTI banavuM. sekreTarI banavuM saraLa che, paNa potAnA padanAM kartavyo nabhAvavAM saraLa kAma nathI. muzkela kAma che. derAsaranA TrasTI kevA hovA joIe : A pahelAM to e badhA TrasTIone pramukhane jaina derAsaranA viSayamAM zAstrIya jJAna hovuM joIe. dravya vyavasthAnuM paNa jJAna hovuM joie. - derAsaramAM kevI kevI AzAtanAo nA thavI joIe. - derAsaramAM kevAM vastro paherIne javuM joIe. - derAsaramAM kevI vastuo na laI javI joIe. - derAsaramAM kaI dhAtunAM vAsaNo kAmamAM Ave che, kaI dhAtunAM kAmamAM AvatAM nathI. - derAsara kayAre khUlavuM joIe. kayAre baMdha thavuM joIe. - pratimAjInI pUjA kevAM dravyothI thavI joIe. - maMdiranI zobhA kevI rIte vadhAravI joIe, vagere. - dareka padAdhikArI dararoja maMdiramAM Avato hovo joIe ane paramAtmAnI pUjA karanAro hovo joIe. - padAdhikArI dezaviruddha kArya karanAro na hovo joIe. - padAdhikArI zarAbI ane jugArI na hovo joIe. - padAdhikArI sadAcArI ane saccaritrI hovo joIe. - devaguru pratye Adara-bahumAnavALo padAdhikArI hovo joIe. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 AvA padAdhikArIo hovAthI maMdiranI vyavasthA sArI rahe che ane saMghanI unnati thAya che. A vAto prAsaMgika batAvI dIdhI che. prastutamAM maMdiranAM kAryonA viSayamAM jAgrata rahevAnI vAta che. je kAryo karavAnAM che paraMtu karI zakAyAM nathI, to te karI levAM joIe. upekSA na karavI joIe. bhAga * 2 glAna-bAla vRddhanAM kArya : gharamAM koI bImAra hoya, upAzrayamAM sAdhu-sAdhvI bImAra hoya, koI sAdharmika bImAra hoya ane jo temanI sevAnuM kArya karavAnI javAbadArI tamArI hoya, to tamAre jAgRta rahIne sevAnAM kAryo karavAM joIe ! koI kArya bhUlavuM na joIe. ekasAthe traNa-cAra kAryo karavAnAM hoya to lisTa banAvI lo. DaoNkaTara bolAvI lAvavAno che. bajAramAMthI davA lAvavAnI che. anupAnanI vyavasthA karavAnI che. tame bajAra gayA, DaoNkaTarane bolAvI lAvyA ane davAo paNa laI AvyA. upAzraye AvyA pachI vicAro, tamAruM lisTa juo. "koI kAma bhUlI to nathI gayA ne ?" lisTa vAMcyuM tyAre yAda AvyuM - "anupAnanI vyavasthA karavI che." tarata ja jaIne anupAnanI vyavasthA karo. e vAtanI upekSA na karo, athavA "ATaluM kAma bIjo zrAvaka karI leze." e rIte kartavyavimukha na bano. eka duHkhada anubhava H vihAra karatA karatA ame eka zaheramAM gayA. tyAM jainasamAjanAM aMdAje 70 ghara haze. loko sukhI ane saMpanna hatA. lokoe amAruM svAgata karyuM. meM pravacana karyuM. bapore be vAge mArA sahavartI munine tAva Avyo. tAva vadhAre hato. meM tyAMnA eka mukhya kAryakarane DaoNkaTara bolAvI lAvavA sUcanA ApI. temaNe kahyuM : "huM hAla ja DaoNkaTarane bolAvI lAvuM chuM." ame emanA bharose rahyA. cAra vAgyA chatAM DaoNkaTara na AvyA. tAva to vadhato jato hato. meM tyAMnA eka nokarane TrasTI pAse mokalyo. TrasTIe AvIne kahyuM : "mahArAja sAheba, kSamA karazo. DaoNkaTara pAse javAnuM ja bhUlI gayo. A nokara tamAro saMdezo laIne Avyo tyAre ja yAda AvyuM. hAla ja DaoNkaTara bolAvI lAvuM chuM." sAMjanA 6 vAge DaoNkaTara Avyo ! TrITamenTa ApI, cAra-pAMca divasa pachI tAva Utaryo ! sAdhu-sAdhvIone evA be-cAra anubhavo je gAmamAM thAya che te gAmamAM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrAvakajIvana rahevAnI icchA thatI nathI. manuSya potAnA gharamAM paNa bImArIno khyAla rAkhavAno hoya che. jo puruSa bImAra patnInI upekSA kare che athavA patnI bImAra patinI upekSA kare che to paraspara manaduHkha thaI jAya che, saMbaMdha bagaDI jAya che. bImAranI upekSA na karo : bImAranI upekSA karavAthI bImAranuM mana ArtadhyAna (pApavicAra) karatuM rahe che. nirAzA ene gherI le che. ane jo tame enI sevA karatA ho, pUro khyAla rAkhIne karatA ho to bImArane zAnti maLe che; samAdhi maLe che. bImArane zAnti-samatA ApavI e zreSTha dharma che. zreSTha sukanya che. jJAnI puruSoe kahyuM che ke "so kAma choDIne sau prathama bImAranI sevA karo." sevA karatI vakhate khyAla karavAno ke sevAnA kAmamAM koI kAma adhUruM to nathI rahyuM ne ? jo adhUruM rahyuM hoya to rAtre UThIne paNa kArya pUruM karI levuM joIe. koI vAra sAdhu-sAdhvInI bImArI lAMbo samaya sudhI cAle che. e samaye sevA kiravAmAM thAkI javuM na joIe, dubhavi na Avavo joIe. sevAkAryamAM vilaMba na thavo joIe. bImAranI sAthe durvyavahAra na karavo joIe. enA manane duHkha na pahoMcADavuM joIe. tenI sAthe priya zabdothI vAta karo ane ucita samaye sevA karatA raho. vRddha, aMdha ane apaMga pratyeka jevI rIte bImAra pratye kartavyono khyAla rAkhavAno che. e rIte vRddha puruSo pratye paNa kartavyo nabhAvavAnAM che. je vRddha strIpuruSa svayaM potAnAM kAryo nathI karI zakatAM, temanAM kAryone sArI rIte karavAM joIe. emanA manane saMtoSa thAya e rIte karavAM joIe. eka kAma karyuM, bIjuM na karyuM, pachI be kAryo karyA, pachI temane moTuM paNa na batAvyuM, e rIte na karavAM joIe. temano hAtha pakaDIne UbhA karo, hAtha pakaDIne besADo ya kharA. temane premathI bhojana karAvo, ane bhojana pachI thALI paNa upADI lo ! temane snAna karAvo, vastraparivartana paNa karAvo. temane davA ApavAnI hoya to davA paNa Apo, anupAna ApavAnuM hoya to e anupAna paNa ApyA karo. sabhAmAMthI sevA to ame amArAM mAtApitAnI paNa karI nathI. mahArAjazrI chatAM paNa mAtApitAne gharamAM to rAkhyAM haze ne? tamane tamArAM bALako kadAca gharamAM paNa nahIM rAkhe ! vRddhAzramamAM mokalI deze ! Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 bhAga - 2 sabhAmAMthI ghara karatAM vRddhAzrama sAro haze ! mahArAjazrI TrAyala upara jaIne vRddhAzrama joI Avo! tyAM roTI, kapaDAM ane makAna maLe che. paraMtu sneha, sahAnubhUti, prazaMsA nathI maLatAM. manuSyane roTI, kapaDAM ane makAna maLI javA mAtrathI saMtoSa nathI thato. jIvanano artha roTI, kapaDAM ane makAna nathI. manuSyane jo bharapUra sneha maLato haze ane roTI ochI maLatI haze, to te duHkhI nahIM thAya. jo manuSyane samaya-samaya para sahAnubhUti maLatI hoya ane joIe tevAM kapaDAM nahIM maLatAM hoya to te duHkhI nahIM thAya - duHkha nahIM mAne. manuSyane jo prazaMsAnA be zabdo maLatA hoya ane sAruM makAna na maLatuM hoya to te duHkha nahIM mAne. vRddhAzramomAM samayasara bhojana maLe che paraMtu sneha kayAMthI maLaze? vRddhAzramamAM kapaDAM maLe che paraMtu samaya-samaya para sahAnubhUti koNa Apaze? vRddhAzramomAM sAruM makAna, palaMga, gAdI maLI jAya che, paraMtu prazaMsAnAM puSpa kyAMthI maLI zakaze ? eTalA mATe vRddhAzramamAM rahevA chatAM lokone ghara yAda Ave che, parivAra yAda Ave che, tyAre bicArAM ekalAM ekalAM raDe che ! vRddhAvasthA ja evI che. e avasthAmAM sneha, sahAnubhUti ane prazaMsAnI bhUkha vadhI jAya che. apekSA vadhI jAya che. emane tame A traNe vAto ApyA karo. emAM paisA ApavA paDatA nathI. temAM koI zArIrika zrama paNa paDato nathI. vAta eka ja che ... tamArA dayamAM vRddha puruSone zAnti-samatA ane saMtoSa ApavAnI vAta jIvaMta rahevI joIe. e vAta samajo ke eka divase tamAre paNa vRddha thavAnuM che, jo tamAruM AyuSya dIrghakAlIna hoya to ! vRddha sAdhu-sAdhvInI sevAbhakti khUba vinaya ane bahumAnapUrvaka karavI joIe. jinazAsananI vyavasthA to e che ke je samudAyamAM vRddha sAdhu-sAdhvI hoya to e samudAyanA AcArya ja temanI dekhabhALa rAkhe. temanI sevAno prabaMdha kare. zrAvakazrAvikAo potAnI maryAdAmAM rahIne sevAbhaktimAM sahabhAgI bane. jo tamArA gAmamAM vRddha sAdhu-sAdhvI rahyAM hoya, tamArA mahollAmAM yA galImAM vRddha sAdhu-sAdhvI rahyAM hoya to tame pratidina temanI sevAbhakti karI zako cho. temanI sevAbhakti karavAmAM sAdhujIvananA keTalAka niyamonuM pAlana na paNa thaI zake, to paNa tame jinAjJAnA virAdhaka nathI banatA. glAna, vRddha, bALa sAdhu-sAdhvI te mATe sAdhujIvananA niyamomAM aneka apavAdo batAvavAmAM AvyA che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana mAnI lo ke upAzrayamAM be yA traNa ja sAdhuo che. badhA vRddha che, azakta che. gocarI pANI levA tamAre ghera AvI zakatA nathI. AvI sthitimAM tame loko upAzrayamAM jaIne gocarI (bhojana-pANI) ApI zako cho. 168 - e rIte svayaM potAnAM vastro dhoI zakatA nathI, to tame acitta jaLathI upayogapUrvaka vastraprakSAlana karI zako cho. vaidya yA DaoNkaTaranI sUcanA hoya to temanA zarIrane acitta jaLathI spaMja karI zako cho. temanI pAse besIne temane koI dharmagraMtha saMbhaLAvI zako cho. koi stavanasajjhAya gAIne saMbhaLAvI zako cho. A sevA-vaiyAvaccano mahAna dharma che. A dharma janmojanma AtmA sAthe cAle che. zreSTha sukhasamRddhi Apato rahe che. eTalA mATe jyAre bImAra, vRddha, bALa sAdhusAdhvInI sevA karavAno avasara Ave-maLe tyAre pramAda na karavo, upekSA na karavI. potAnAM tana-mana-dhananI zaktino upayoga karavo e ja sadupayoga che. graMthakAra AcAryadeve "kRtAkRtapratyupekSA"ne ATaluM mahattva ApyuM che to ApaNe paNa A mahattvane samajavuM ja joIe. potAnAM kartavyonuM pAlana saMpUrNa rUpathI thAya eTalA mATe pratidina gaMbhIratAthI vicAravAnuM che ke "Aje meM kayAM kAryo karyAM ane kAM kAryo nathI karyAM. vizeSa rUpathI maMdira temaja bImAra vagerenAM konAM kAryo karyAM ane konAM nathI karyAM." A vicAravAnI Teva pADo. ethI kAryadakSatA vadhaze. tame kAryakuzaLa banazo. Aje, basa ATaluM ja. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 38 bAra parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmIbaMdu' graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvanano viziSTa dharma batAvyo che. vratonuM vivaraNa karyA pachI zrAvakanI dainika jIvanacaryA batAvavAmAM AvI che. tame jIvanacaryAnI vAto sAMbhaLI rahyA cho, tame anubhava karI rahyA hazo ke hajAra varSa pUrve batAvelI A vAto Aje paNa eTalI ja upayogI ane upayukta che. A vAto kadI purANI thatI nathI ke arthahIna thatI nathI. ApaNe A vAtone vartamAna dezakALanA saMdarbhamAM samajavA prayatna karavo joie. samayajJa AcAryadeve zrAvakajIvananI sarvAMgINa unnatinuM lakSya rAkhIne mArgadarzana ApyuM che. teo kahe che H ucitavelayA'' gamanam ||63 || jinamaMdira saMbaMdhita ane sAdhu-saMbaMdhita kartavyonuM pAlana karavAno upadeza ApyA pachI teo zrAvakane gRhaviSayaka ane vyApAraviSayaka kartavya yAda karAvatAM kahe che H "ucita samaya para ghera pahoMcI jAo. ucita samaye dukAna yA oNphise pahoMcI jAo." samayanI pAbaMdI samo : maMdire javuM che. darzana, pUjana, stavana ityAdi ArAdhanA karavI che. maMdirasaMbaMdhI kArya paNa (je tamAre ka2vAnAM hoya che) karavAnAM che. paNa ghera kyAre pahoMcavAnuM che e paNa yAda rAkhavAnuM che, bhUlavAnuM nathI. dukAne cAre pahoMcavAnuM che e yAda rAkhavAnuM che, bhUlavAnuM nathI. gurujano pAse javAnuM che, temanAM darzana-vaMdana, sevA vagere karavAnAM che. paraMtu ghera-dukAne pahoMcavAno samaya bhUlavAno nathI. samayanI pAbaMdI samajo ane dareka kartavyanuM samucita pAlana karo. Ama karavAthI tame yazasvI banazo ane tamArI kAryadakSatA vadhaze, ane jo tame samayanI pAbaMdI nahIM samajatA hazo to tame aneka anarthonA bhAgIdAra banazo, aneka klezonA nimitta banazo. nimitta kevI rIte banazo te batAvuM chuM. aniyamitatAthI gharamAM kleza H tame maMdire athavA upAzraye gayA cho. tamAre 11 vAge ghera pahoMcavAnuM che ane bhojana karavAnuM che. tame 11 vAge nathI pahoMcatA, 12 vAge pahoMco cho. tamArI nI agara mAtA tamane ghera pahoMcyA pachI dhUMdhavAIne pUche che : "ATalI vAra Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrAvakajIvana kema lagADI ? huM tamArI keTalI rAha jouM ? mAre gharanAM keTalAM kAma karavAnAM che ? samayasara ghera AvatA raho." mAnI lo ke tamane gusso Avyo ane tame na bolavAnAM vAkayo bolI nAkhyAM. to zuM thaze? jhaghaDo ! laDAI ! bhojana karavuM dUra rahI jaze ane joza vadhI jaze. tame kahezo "meM moDuM karyuM te sAcI vAta che, paraMtu maMdira-upAzrayamAM moDuM thayuM che ne ? bIjI jagAe to gayo nathI ne ? to pachI patnIe jhaghaDo na karavo joIe ne ?" vAta niyamitatAnI che. nizcita samayanI che. tame kyAM moDuM karyuM e prazna nathI. tame moDuM karI dIdhuM. ethI tamArI patnInA gRhakAryamAM vikSepa paDyo. bIjAM gRhakAryo bagaDe che, e prazna che. tame moDuM karIne Avo cho, to rasoDAnuM kArya samApta nathI thatuM. vAsaNa sApha karavAvALo potAnA samaye AvIne cAlyo jAya che, pachI tamArI patnIne jAte vAsaNo mAMjavAM paDe che vagere asagavaDo pedA thAya che. eTalA mATe kleza utpanna thAya che. tame samayamAM niyamita na rahetA ho to bIjAMne paNa aniyamita banAvI do cho. bIjAMnA svabhAvane paNa bagADo cho. sokreTIsanI patnI jhaghaDALu kema banI hatI ? grIsa dezano tattvaciMtaka sokreTIsa AkhA vizvamAM 'tattvaciMtaka'nA rUpamAM prasiddha thaI gayo. jevI rIte te tattvaciMtaka, tattvabodhaka hato. e rIte te gharamAM beparavA hato. kadI paNa samayasara ghera pahoMcato na hato. eTale tenI patnI nArAja thatI hatI. gusso karatI hatI. jhaghaDo karatI hatI. jo sokreTIsa aniyamita na hota to tenI patnI saMbhava che ke gussAvALI na banata. lokoe sokreTIsanI kSamAsamatAnI prazaMsA karI, paraMtu tenI aniyamitatAnI niMdA karI nathI! tenI patnInI niMdA karI, paraMtu patnInA gussAmAM nimittabhUta sokreTIsanI niMdA karI nathI ! tamArA lokonA gharomAM moTe bhAge aniyamitatAne lIdhe jhaghaDA thAya che ! - pati niyamita ghera Avato nathI to jhaghaDo thAya che. - chokarA-chokarIo skUlamAMthI samayasara AvatAM nathI to jhaghaDo thAya che. - nokara samayasara nathI Avato to jhaghaDo thAya che ! khAsa karIne tamAre lokoe maMdiramAMthI yA upAzrayamAMthI ghera niyamita javuM joIe, nahIMtara bhUla tame loko karazo ane niMdA ajJAnI loko maMdira ane sAdhuonI karaze. gharanA loko bIjA loko sAme tamArI niMdA A rIte karyo karaze : "amArA e maMdiramAM be-traNa kalAka rahe che. sAdhuo pAse be-traNa kalAka Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 171 rahe che, na to gharano khyAla rAkhe che ke na dhaMdhAmAM emanuM dhyAna rahe che. dhaMdho bagaDato jAya che. gharamAM chokarA-chokarIo bagaDatAM jAya che. zuM thaze gharanuM, zuM thaze dhaMdhAnuM, bhagavAna jANe! mane to lAge che ke mAruM ghara ujjaDa thaI jaze." duniyA che A to ! tamArI niMdAnI sAthe maMdira ane sAdhunI paNa niMdA karavA lAgI jAya che. nimitta tame bano cho. eTalA mATe graMthakAra AcAryadeve kahyuM ke ghara ane vyavahAranAM kAryo mATe maMdira vagere sthaLoethI samayasara pAchA Avo. duniyAnI upekSA karavAnI nathI? jyAM sudhI tame gRhastha cho, parivAra sAthe jIvana jIvo cho, tyAM sudhI tamAre viveka rAkhavAno che. kartavyapAlanamAM jAgrata rahevuM paDaze. sabhAmAMthI keTalAka mahAtmAonA pravacanomAM ame sAMbhaLIe chIe ke "jyAre maMdiramAM jAo tyAre duniyAne bhUlI jAo, samayanuM bhAna paNa na rahevuM joIe" vagere. mahArAjazrI yogya kahe che. jyAM sudhI maMdiramAM raho tyAM sudhI paramAtmAmAM ja mana joDIne raho. e samaye bIjA vicAro na karavA joIe. paramAtmA sAthe tAdAtma thaI javuM joIe. paraMtu AvI sthiti keTalo samaya rahe che te jANo cho ? AvI sthiti kalAka-be kalAka nathI rahetI - keTalIka miniTo, sekaMDo ja rahe che. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAM sudhI maMdiramAM raho tyAM sudhI duniyAne bhUlI jAo. paraMtu jyAre maMdiramAMthI bahAra Avazo tyAre duniyAmAM ja AvavuM paDaze ! duniyAnI upekSA karavAthI tame upekSita thaI jazo. amadAvAdamAM eka mahAnubhAva maLyA hatA. roja pravacana sAMbhaLavA AvatA hatA. Ama to teo vaibhava saMpanna hatA. baMgalo, moTara, mArkeTamAM moTI dukAna hatI. eka divasa mArI pAse AvIne potAnI manovyathA vyakta karavA lAgyA : "mahArAja sAheba, jevo Apa kaho cho tevo saMsAra che. patnI, putra sarva svArthI che. manasvI che. koIne dharma karavo nathI. dharma karanAranI niMdA kare che ! mojamajA kare che. pApapuNyano bheda samajatAM nathI. zuM karuM? kazuM samajAtuM nathI!" vAstavamAM A temano vairAgya na hato, udvega hato. saMtApa hato ! asaMtoSa hato! jyAre huM temanI vAtonA UMDANamAM gayo tyAre khabara paDI ke A mahAnubhAva na to gharano khyAla rAkhe che ke na to dukAnano gharanI tamAma javAbadArI temanI patnIe upADI lIdhI hatI ane dukAnanI temanA moTA putre upADI lIdhI hatI. paraMtu e mahAnubhAvano saMbaMdha-kheMcANa to ghara ane dukAna sAthe cAlu ja hato. eTale teo ghara ane dukAnanI bAbatamAM hastakSepa karatA rahetA hatA. patnI ane Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrAvakavana putrane A hastakSepa pasaMda na hato. patnI kahI detI hatI : "tame ghara-vyavahAra to saMbhALatA nathI ane dareka vAtamAM hastakSepa karatA raho cho, e mane pasaMda nathI. yA to tame ghara-vyavahArane sArI rIte saMbhALo yA to mane sArI rIte saMbhALavA do. tame joyA karo. tamAre to gharanuM ane dukAnanuM kAma karavuM nathI, maMdira ane upAzrayamAM besI rahevuM che ane pachI teM A kAma sAruM nathI karyuM, peluM kAma bagADI dIdhuM, evo babaDATa karo cho e mane pasaMda nathI." patnIno Akroza sakAraNa hato. e rIte putrano Akroza paNa sakAraNa hato. pitAjI ghaNI vAra to traNa vAgyA pahelAM pahoMcatA ja na hatA. koI koI vAra to dukAna upara jatA ja na hatA ! 'A sodo barAbara nathI karyo, A pArTI sAthe vepAra karavo na hato' vagere. putra tarata ja javAba ApI deto hato. pitAnuM apamAna karI deto hato. pitAne khoTuM lAgI jatuM hatuM ! ane temane saMsAra kharAba lAgato hato ! teo potAnI bhUla samajavA taiyAra na hatA. potAnI bhUlono svIkAra karo : meM e mahAnubhAvane kahyuM : "jo tame tamArA gharamAM potAnuM varcasva icchatA ho, potAnI icchA anusAra ghara-vyavahAra calAvavA icchatA ho to tame maMdira, upAzrayamAM vadhAre samaya na rokAo. samayasara ghera jAo. gharanAM kAryo saMbhALo. e rIte tame dukAnamAM tamAruM varcasva icchatA ho to samayasara dukAne pahoMcI jAo. dukAnanAM tamAma kAryo sArI rIte saMbhALo. tamAro putra kaheto hato ke tamAre inkamaTekSa oNphise javAnuM hatuM; tame gayA na hatA. moDethI gayA ane daMDa bharavo paDyo. jo tamAre maMdira-upAzrayanuM kArya saMbhALavuM hoya to pachI ghara-dukAnano moha choDI do. ghara patnIne saMbhALavA do ane dukAna putrane saMbhALavA do. tame babaDATa na karo. manamAM paNa asaMtoSa na rAkhavo joIe. gharane mAtra bhojanazALA ane dharmazALA samajIne saMsAramAM raho. e paNa pasaMda na hoya to dIkSA lai lo. sAdhu banI jAo ! paraMtu amAre sAdhujIvanamAM paNa potapotAnAM kartavyonuM pAlana samayasara karavuM ja paDe che. je sAdhune gocarI lAvavA mATe agiyAra vAgye javAnuM che te sAdhu maMdiramAM jaIne besI jAya athavA vAMcavA besI rahe to na cAle ! guru ene kaheze : "A maMdire javAno samaya nathI, vAMcavAno samaya nathI. bhikSA levA jAo !" bhikSA levA mATe samayasara javAnuM hoya che, e rIte bhikSA laIne samayasara Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 173 pAchA upAzraye AvavAnuM hoya che ! evuM nahIM ke agiyAra vAge bhikSA levA mATe jAya ane be-traNa vAgyA sudhI bhikSA mATe gheraghera bhaTakato rahe! aDadhA kalAkamAM yA eka kalAkamAM tene bhikSA laIne pAchA AvI javuM paDe che. koI vAra be-traNa kilomITara dUra bhikSA mATe javAnuM hoya to gurune kahIne javuM paDe che. e rIte tamAre lokoe koI vAra maMdira yA upAzrayamAM kAma mATe vadhAre samaya rokAvAnuM hoya to gharamAM kahIne javuM joIe. jo tame dhArmika ho chatAM paNa gharamAM apriya ho to tamAre AtmanirIkSaNa karavuM joIe. dhArmika mANasa janapriya ja hovo joIe. janapriyatA dhArmika manuSyanuM eka lakSaNa che. tamArAmAM jo sAcI dhArmikatA haze to tame janapriya hazo ja ! paraMtu jo dhArmikatA nahIM hoya ddhayamAM. to tame janapriya na paNa hoI zako. tamArA gharamAM saune priya banI raho e atyaMta Avazyaka vAta che. aniyamitatAthI apriyatA : apriya banavAnAM aneka kAraNo hoya che, temAMnuM eka kAraNa che aniyamitatA. aniyamitatA kaho, upekSA kaho, lAparavAhI kaho eka ja vAta che. potAnAM kartavyo pratye upekSA karavAvALo manuSya apriya bane che. 50 varSa pUrvenI vAta che. muMbaImAM eka DaoNkaTara hatA. e samaye paradeza jaIne C.R.C.S.nI DigrI lIdhI hatI. e samaye muMbaImAM AvI DigrIvALA DaoNkaTaro thoDAka ja hatA. prekTisa sArI jAmI gaI hatI. paraMtu dhImedhIme DaoNkaTara potAnA daradIo pratye beparavAhI karavA lAgyA. tame DaoNkaTarane savAre 9 vAge phona karo ke "pezanTanI sthiti gaMbhIra che, Apa jaladI padhAro." DaoNkaTara kahetA hatA "hAla ja Avyo." ane AvatA hatA agiyAra vAge. dhImedhIme teo apriya banavA lAgyA ane prekTisa tUTI gaI. gujarAtanA eka zaheramAM eka vakIla hatA. vakIlAta sArI karatA hatA. paraMtu temane vakIlAta karatAM paNa vadhAre rUci tattvacarcAmAM rahetI hatI. teo upAzraya AvatA, tyAM koI munirAja sAthe tattvacarcA karavA besI jatA to temane samayanuM bhAna na rahetuM. asIla temanI oNphisamAM besI rahetA, thAkIne cAlyA jatA ane bIjA vakIlane potAno kesa soMpI detA hatA. vakIlanI vakIlAta tUTI gaI. atyaMta daridra-avasthAmAM AvI gayA hatA. temanuM eka puNyakarma sAruM hatuM, temanI patnI zAnta, suzIla ane sahanazIla hatI! anyathA evA lokonI khUba kharAba hAlata thAya che. dharmakSetranA lokone temanAM vyAvahArika, sAMsArika kartavyo prati jAgrata karatAM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrAvakajIvana AcAryadava kahe che: "tayA gAmanaY"dIrghakRSTithI A vAta kahevAmAM AvI che. arthapuruSArtha ane kAma puruSArtha gRhasthajIvana sAthe joDAyelA puruSArtho che. e puruSArthonI upekSA karavAnI nathI. A viSayamAM pahelA adhyAyanA pravacanamAM meM vistArapUrvaka samajAvyuM che. manuSyanuM jIvana sApekSa che? bhale manuSya gRhastha hoya yA sAdhu hoya, tenuM jIvana bIjA manuSyo sAthe joDAyeluM che. jIvanamAM bIjAMnI apekSA rahe ja che. koI ne koI rUpamAM apekSA rahe che. A apekSAo mukhya rUpathI traNa prakAranI hoya chearthanI apekSA, kAmanI apekSA ane dharmanI apekSA. koI ApaNI apekSAo pUrNa kare, ApaNe bIjAMnI apekSAo pUrNa karIe, A saMsArano vyavahAra che. artha ane kAmanI apekSAo para aMkuza rAkhanAruM tattva dharma che. paraMtu A traNe puruSArtha paraspara bAdhaka na banavA joIe. jo tame maMdiramAMthI yA upAzrayamAMthI ghera na pahoMcI zako to arthapuruSArtha tathA kAmapuruSArthamAM vikha UbhuM thAya che. arthapuruSArtha bagaDe che, kAmapuruSArtha paNa bagaDe che ! enAthI tamArA manamAM ane parivAranA lokonA manamAM azAMti, asaMtoSa vagere doSa pedA thAya che. dharmadhyAna nathI rahetuM, tattvaciMtana nathI thatuM. eTalA mATe dareka kArya ucita samaye karatA raho. bIjAMnI zAntino vicAra karo : - eka vAta bhUlavAnI nathI ke tamArA parivAramAM azAMti haze to tame paNa azAMta banazo. e rIte tame tamArI zAnti cAhatA ho to tamAre parivAranI zAntino paNa gaMbhIratAthI vicAra karavo joIe. parivAranI zAntino vicAra karyo sivAya tame zAnti nahIM meLavI zako. e rIte parivAranA dareka sabhya vicAra karavo joIe. "mArA nimitte gharamAM azAMti koIneya na thavI joIe." A vicAra che gharanA dareka mANasane Ave to gharamAM koI paNa prakAranI azAMti na rahI zake. sabhAmAMthI gharanA loko bIjAMnI zAnti-azAMtino vicAra ja karatA nathI. sau potapotAnA tAnamAM gulatAna......! mahArAjazrI : eka bhAIe hamaNAM ja cAra-pAMca divasa pUrve mane kahyuM hatuM : "mahArAja sAheba, kAle rAtre agiyAra vAgyA sudhI ghora azAMti rahI. chokarI sAMjanA pAMca vAge gharathI gaI hatI. dararoja sAMje sAta-ATha vAge ghera AvI jatI hatI. kAle rAtre 10 vAgyA sudhI na AvI. 10-12 jagAe phona karyA, koI patto na lAgyo. chokarInI mAtA raDavA lAgI. chokarAo ahIMtahIM zodhavA lAgyA. agiyAra vAge te jAte ja AvI gaI. tenI mAtAe pUchyuM : "kyAM gaI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17pa bhAga - 2 hatI? ATalI vAra kema lagADI ?" akkaDa chokarIe javAba Apyo : "huM game tyAM jAuM mane pUchavAnI jarUra nathI." ema kahI te potAnA rUmamAM cAlI gaI. kaho, potAnI chokarIne paNa pUchI zakatA nathI ke kayAM gaI hatI ! ane ame rAtanA 10 vAgyA sudhI ciMtA karatA rahyA ! chokarIne vicAra na Avyo ke huM moDuM karIne jaIza to mArAM mAtApitAne ciMtA thaze, azAMti thaze. eNe icchayuM hota to kyAMkathI phona paNa karI zakata.", e bhAInI vAta Aje gharagharanI vAta banI gaI che. koI koInI zAntino vicAra ja nathI karatuM, chatAM ekabIjAno moha rahe che. e AzcaryanI vAta nathI? patnI patine azAMta kare che, chatAM patino moha chUTato nathI! pati patnIne azAMta kare che, chatAM patnInI Asakti chUTatI nathI chokarAo mAtApitAne azAMta karatA rahe che, chatAMya mAtApitAno moha chUTato nathI. vahu sAsune azAMta kare che, chatAM sAsuno moha ocho thato nathI. virakti-vairAgya Avato nathI. ucita samayamAM sarva kAryo karavA joIe. ucita veLAe maMdire jatA raho. ucita veLAe sAdhu-samAgama karyA karo. ucita veLAe ghera AvyA karo. ucita veLAe dukAne jatA raho. ucita veLAmAM potAnAM kartavyonuM pAlana karo. AvuM karavAthI tamAruM zrAvakajIvana yazasvI ane nirupadravI banaze. hA, ucita samaye jo tame kArya nahIM karo to kaSTa-Apatti AvI paDaze. pachI tyAM karmano doSa na kADhatA. karmano doSa jotA rahezo to tamAro puruSArtha prayatna sudharaze nahIM, tame tamArA prayatnanuM saMzodhana karo. manuSyajIvanamAM puruSArtha pradhAna cheH puruSArthamAM saMzodhana karavAne badale ApaNe karmano doSa kADhatA rahIe chIe. eTalA mATe ApaNo puruSArtha sudharato nathI. karmanA siddhAMtane ApaNe lokoe ekAMta rUpathI pakaDI lIdho che. je kaMI bane che ane bhaviSyamAM thaze, e badhuM karmathI ja thaze' - evuM ApaNe mAnI lIdhuM che. enAthI keTaluM bhayaMkara pariNAma Ave che, e zuM tame vicArI zako cho? sauthI vadhAre kharAba pariNAma AvyuM che niSkriyatAnuM. ApaNA puruSArthamAM navInatA nathI AvatI, tejasvitA nathI AvatI. be-cAra vAra puruSArtha niSphaLa javAthI ApaNe puruSArtha choDI daIe chIe. evuM mAnIne ke "ApaNA bhAgyamAM (karmamAM) siddhi che ja nahIM." ApaNe ApaNI hAra mAnI laIe chIe. tIrthakara bhagavaMtoe manuSyajIvanamAM puruSArthane ja sarvopari batAvyo che. kahyuM cheH puruSArthArAdhanAno / puruSArthanI ArAdhanA karavAno A manuSya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrAvakajIvana jIvanano kALa che. emAM kamano doSa jotAM hAtha upara mAthuM TekavIne besI rahevAnuM nathI. vAraMvAra puruSArtha karavAno che. puruSArthamAM niSphaLa jatAM puruSArthamAM kayAM bhUla thaI tenI zodha karo. bhUla jaNAtAM ene sudhAro ane punaH punaH puruSArtha karo. tamAre je samaye vepAra karavAno hato te samaye na karyo ane je arthalAbha prApta karavAno hato te na karI zakyA. zuM bhAgyano dapa mAnazo ke puruSArthano ? tame tamArA puruSArthano doSa juo. bIjI vAra tame samayasara vepAra karazo. tame gharamAM athavA bajAramAM. sAmAjika kSetramAM vA rAjakIya kSetramAM je kaMI kArya karazo, je vyavahAra karazo, tamAro vyavahAra dharmapradhAna haze. tame dharma-nirapekSa koI paNa vyavahAra nahIM karo. dharmapradhAna vyavahAra karyA karo: graMthakAra AcAryadeva dharmAcArya hatA. emanuM jIvana dharmamaya hatuM. teo prajAne arthapradhAna ane kAmapradhAna upadeza kevI rIte Ape ? e to prajAne artha ane kAmathI mukta karavAnI bhAvanAvALA hatA. temaNe kahyuM : "gharmaghAno vyavahAra I64" bhale tame arthanI pravRtti karo yA kAmanI. e pravRtti upara "dharma"no prabhAva, dharmanI maryAdA rahevI joie. paisA kamAvA e apuruSArtha che, paraMtu anyAya, anIti ane beImAnIthI paisA nathI kamAvAnA - e dharmanI mayadA, dharmano prabhAva, dharmanI pradhAnatA ! A vAta A graMthanA pahelA adhyAyanA pravacanomAM vistArathI samajAvavAmAM AvI che, eTale Aje vistAra karato nathI. kAmapuruSArthane thoDAka spaSTa vistArathI samajAvavo che. kAmano artha mAtra "jAtIya pravRtti" - "seksI pravRtti' ja nathI karavAno. kAmapuruSArthamAM zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA bhoga-upabhogano samAveza thAya che. jene A viSayanuM vAstavika jJAna nathI hotuM te loko kAmapuruSArthano artha mAtra "maithunakriyA ja kare che ! eTalA mATe kAmapuruSArthane sArI rIte samajavAno che. kAmapuruSArtha : - ApaNA kAnothI zabda sAMbhaLavo kAmapuruSArtha che. - ApaNI AMkhothI rUpadarzana karavuM kAmapuruSArtha che. - ApaNA nAkathI gaMdha grahaNa karavI kAmapuruSArtha che. - ApaNI jIbhathI rasAsvAdana karavuM e kAmapuruSArtha che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 177 - ApaNI jananendriyathI maithuna-sevana karavuM kAmapuruSArtha che. strIpuruSanI saMbhoganI sarva kriyAo kAmapuruSArthamAM samAviSTa che. A kAmapuruSArthane dharmapuruSArthamAM badalI devAnI draSTi hovI joIe. jo jJAnavRSTi hoya to karmabaMdhananI jagAe karmanirjarA thaI zake che. sabhAmAMthI e kevI rIte saMbhava bane? mahArAjazrI sAMbhaLo dhyAnathI, samajAvuM chuM. - kAnothI zabda zravaNa karatI vakhate "mAre zuM sAMbhaLavuM joIe ane mAre zuM na sAMbhaLavuM joIe." e vAtano viveka hovo joIe. mAre koInA doSonI niMdA nathI sAMbhaLavI. bIjAnA guNonI prazaMsA sAMbhaLavI che. mAre jinezvara bhagavAnanAM vacano sAMbhaLavAM che. sAMbhaLavuM e kAmapuruSArtha che, paraMtu jinavacana sAMbhaLavA dharmapuruSArtha banI jAya che. sAMbhaLavuM kAmapuruSArtha che, paraMtu bIjAMnA guNAnuvAda karavA e dharmapuruSArtha che ! - AMkhothI jovuM te kAmapuruSArtha che. paraMtu je zubha che, tene jevuM e dharmapuruSArtha che. jinamaMdira, jinamUrti, sadguru, sAdharmika vagerene zubha bhAvathI jovA e dharmapuruSArtha che. koI paNa vastu yA vyaktine jo tame jJAnavRSTithI jotA ho to te dharmapuruSArtha banI jAya che! hanumAnajIe saMdhyA samaye AkAzamAM vAdaLonI ramaNIya racanAne joI hatI ne? emaNe joyuM e kAmapuruSArtha che. e mahattvanuM nathI, ene kaI draSTithI emaNe joyuM hatuM e mahattvapUrNa che. jovAthI viraktino bhAva pedA thayo hato. duniyAnI Asakti tUTI gaI hatI ! tyAMthI temanI muktiyAtrAno prAraMbha zarU thayo hato. vAdaLo to ApaNe paNa joIe chIe ne ! kadI e joIne jIvananI kSaNabhaMguratAno vicAra Avyo? kadI jIvananI vAstavikatAnuM ciMtana karyuM? nA, kAraNa ke ApaNe joIe chIe jarUra, paraMtu jotAM AvaDatuM nathI. tattvadraSTithI jotAM AvaDatuM nathI ! jo tattavRSTi khUlI jAya to pachI game te juo ne! tame karmabaMdha nahIM karo. karmanirjarA ja thatI raheze. kurUpa strIne juo yA rUpavatI strIne juo, tamArA darzanamAM koI phera paDavAno nathI! nidhanane juo yA dhanavAnane juo, tamAruM darzana samyagu ja haze. samya darzana dharmapuruSArtha ja karAve che. - e rIte gaMdha grahaNa karavI e kAmapuruSArtha che, paraMtu durgadha AvatAM aNagamo na karavo ane sugaMdha AvatAM rAga na karavo - e dharmapuruSArtha che. A vAta manuSyanA potAnA mATe che, paraMtu paramAtmAnA maMdiramAM sugaMdhI dhUpa karavAmAM AnaMda Ave che. paramAtmAno jApa-dhyAna karatI vakhate sugaMdhI vAtAvaraNa pasaMda karIe chIe. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 e paNa dharmapuruSArtha ja kahevAya. paraMtu mAtra AnaMdapramoda mATe tame attara, senTa, esensa vagereno upayoga karo to te kAmapuruSArtha ja kahevAya. jema ke : - bhojana ka2vuM e kAmapuruSArtha che, paraMtu rAtribhojana na karavuM e dharmapuruSArtha che. bhakSya ja khAvuM, abhakSya na khAvuM, ochuM khAvuM, ochI vastuo khAvI, rasAsvAda ocho ka2vo e dharmapuruSArtha che ! bhojana karatI vakhate Asakti na hovI e dharmapuruSArtha che. eTalA mATe to bhojana karatAM karatAM paNa "kevaLajJAnI" banyA che ne ? joIe jJAnavRSTi ! jJAnavRSTi thatAM kAmakriyA karavA chatAM paNa pApakarmonuM baMdhana nathI thatuM ! zrAvakajIvana - jihvAthI jevI rIte bhojana-2sAsvAda karavAmAM Ave che e rIte bolavAnI kriyA paNa thAya che ! bolavuM kAmapuruSArtha che, kAmakriyA che. paraMtu priya ane hitakArI bolavuM dharmapuruSArtha banI jAya che ! asatya na bolavuM e dharmapuruSArtha banI jAya che. zAstrAnusArI bolavuM dharmapuruSArtha banI jAya che. - maithunanI kriyA kAmapuruSArtha che, paraMtu potAnI patnI sAthe ja maithunakriyA karavI, parastrI sAthe na karavI dharmapuruSArtha banI jAya che ! zrAvakanuM A cothuM vrata che ne ? svastrI saMtoSa ane parastrI tyAga-vrata eTale dharma. dharmapuruSArthanI pradhAnatAno A artha che, arthapuruSArtha ane kAmapuruSArtha karatI vakhate paNa mukhyatA dharmapuruSArthanI rahevI joIe. divasa-rAtanA 24 kalAkamAM tamAro vadhAre samaya dhanasaMpatti prApta karavAmAM, tenuM saMrakSaNa karavAmAM ane vaiyika sukha bhogavavAmAM jAya che. chatAM paNa tame jJAnavRSTinA mAdhyamathI dharmapuruSArthane mukhya banAvI zako cho. jIvananA pratyeka kAryane dharmanA raMge raMgI nAkhavAnuM che. evuM nahIM ke be-cAra dharmakriyAo karI laIe ane pachI arthapuruSArtha ane kAmapuruSArthamAM Asakata banIe. - sabhAmAMthI : amArI to A dazA thaI gaI che ! be-cAra dharmakriyAo pharI laIe chIe - navakAravALI pheravI laIe chIe. pUjA-sAmayika-pratikramaNa karI laIe chIe. paraMtu paisAnI Asakti ane viSayAsakti vadhatI ja jAya che. mahArAjazrI H huM tamArI A sthiti jANuM chuM ! dharmakriyAone ja tame lokoe dharmapuruSArtha mAnI lIdho che. arthapuruSArtha ane kAmapuruSArthane dharmapuruSArthamAM badalI nAkhavAnI tamane kalpanA ya nathI, eTalA mATe tamArA lokono vyavahAra azuddha banI gayo che. vyavahAra zuM che ? arthapuruSArtha ane kAmapuruSArtha ja vyavahAra Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 178 che. jo A puruSArtho upara dharmano raMga nathI caDato to vyavahAra azuddha ja banI raheze. vyavahA2 zuddha karavo hoya to dharmane jIvanamAM jIvavAno prayatna karatA raho. dharma e ka2vAnI-AcaravAnI vAta nathI, jIvavAnI vAta che ! tame loko to keTalIka dharmakriyAo karIne saMtoSa pAmo cho ! dharmane jIvatA nathI. gharamAM dharma nathI rahyo, bajAramAM dharma nathI rahyo, eTalA mATe dharmanI pradhAnatA nathI rahI ! dharmapradhAno vyavahAra: joIe. evuM kahevAnuM tAtparya A ja che ke vyavahAramAM dharmanI jhalaka AvavI joIe. tyAra pachI ja vyavahArazuddhi Avaze. graMthakAre prathama adhyAyamAM vyavahArazudghinI eka-eka vAta ati spaSTatA karIne batAvI che. sabhAmAMthI : vartamAna viSama kALamAM zuM vyavahArazuddhi saMbhavita che ? mahArAjazrI : vyaktigata rUpe saMbhavita che, samaSTigata rIte saMbhavita na paNa hoya ! sabhAmAMthI : vyakti samaSTinuM abhinna aMga che ne ? :: mahArAjazrI : che, chatAM paNa vyakti e vyakti che ane samaSTi e samaSTi che ! vyakti svayaM svataMtra che. alabatta, enAmAM naitika hiMmata hovI joIe. siddhAntaniSTha thavA mATe, Adarzone jIvanamAM jIvavA mATe dRDha manobaLa hovuM joIe. AvA mANaso A vartamAna kALamAM paNa che ! huM evA mahAnubhAvone jANuM chuM. tame kahezo ke evA mANaso lAkhomAM eka-be haze ! to huM kahIza ke tame evA bano to traNanI saMkhyA banI jaze ! e rIte eka-eka vadhatA jaze to saMkhyA keTalI vadhI zake ? tame loko vyavahArazuddhi, dharmapradhAna vyavahAra kema nathI karI zakatA tenuM kAraNa jANo cho kharA ? tenuM mULa kAraNa che H dhanadhAnyAdimAM asaMtoSa ! asaMtoSanI Aga tamArA lokonA dilamAM saLagI rahI che. dimAgamAM saLagI rahI che. A viSayamAM AgaLa upara vivecana karIza. Aje, basa ATaluM ja. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 39) parama kRpAnidhi, mahAna kRtaghara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dhamabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananuM vizadavivecana karyuM che. je koI strIpuruSane samucita zrAvakajIvana jIvavuM che, tene mATe A trIjo adhyAya mArgadarzaka banI zake che. bAra vratonuM varNana-vivecana to bIjA aneka graMthomAM prApta thAya che. paraMtu zrAvakanI dinacaya ane bhAvAtmaka bhUmikA che A graMthamAM maLe che tevI bIjA koI graMthamAM prAyaH maLatI nathI. tame zrAvaka cho, gRhastha cho, bIjA gRhastho sAthe tamAre vyavahAra karavo paDe che. dhArmika kSetramAM, sAmAjika kSetramAM, rAjakIya kSetramAM tamAre kAryo karavA paDe che. e sarva kSetromAM tamAro vyavahAra zuddha rahevo joIe. kavyAMya paNa anIti, anyAya ane beImAnI na hovI joIe. paraMtu zuM Aje tamArA lokono vyavahAra zuddha che ? kema nathI ? zuM tame gaMbhIratAthI vicAra karyo che? nA, A viSayamAM tame vicAra karatA ja nathI. graMthakAra AcAryadeve kahyuM che : davya saMtoSaparatA 6 ' dhanasaMpattimAM saMtoSI raho ! jo saMtoSI nahIM raho to asaMtoSa vadhato jaze, ane tethI aneka anarthomAM phasAI jazo. pAponuM mULa asaMtoSa : dhanasaMpattimAM jene saMtoSa nathI thato, te koI paNa upAyathI dhana kamAvAno puruSArtha karato rahe che. upAya sAro hoya ke khoTo! upAyano viveka raheze ja nahIM. prAyaH dareka vepAramAM beImAnI thaI gaI che ne ? dareka vepAramAM anIti ane milAvaTa thaI gaI che ne? kema? mANasane lAkho karoDo rUpiyA kamAvA che. darekane dhanavAna banavuM che, eTalA mATe manuSya pApa-puNya bhUlI jAya che - bhUlato rahyo che. dharma ane adharmano bheda bhUlato jAya che. saMtoSa che ja nahIM. asaMtoSano agni bhabhUkI UThyo che tamArA lokonA dila-dimAgamAM. AvI manaHsthitimAM ane azuddha vyavahAramAM tame zuM zrAvaka banazo? evA loko zrAvaka banI ja zakatA nathI. mAtra vrata dhAraNa karavAthI zrAvaka nathI banAtuM. mAtra maMdire javAthI zrAvaka nathI banI zakAtuM. mAtra upadeza sAMbhaLavAthI zrAvaka nathI banI zakAtuM. zrAvaka saMtoSI hoya che ! Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 181 saMtoSathI potAnI jIvanayAtrA karato jAya che. anIti, anyAya, corI, asatya, beImAnI vagere zrAvakathI so mAIla dUra rahevA joIe. zrAvakano saMtoSa kevo hoya ? zrAvakanA vicAro A prakAranA hoya che: "mAre zuM joIe? bhojanamAM garama ghI copaDelI roTalI hoya, paheravA mATe akhaMDa vastra hoya, bIjAnuM dAsapaNuM na hoya. basa, mAre AnAthI vadhAre kazuM na joIe." A graMthanA TIkAkAra AcAryadive ATaluM ja batAvyuM che. huM vadhArIne kahuM chuM: rahevA mATe eka nAnakaDuM ghara, parivAranuM yogakSema thaI zake teTalI Avaka hovI joIe. bALakonuM zikSaNa, auSadhopacAra, lagnavyavahAra vagere saraLatAthI saMpanna thaI zake eTalI Avaka hovI joIe. barAbara che ne? AnAthI vadhAre na joIe ne ? sabhAmAMthI mAre vadhAre na joIeparaMtu mArI patnIne vadhAre joIe. patnIne vadhAre na joIe, paNa bALakone vadhAre joIe ! enAthI gharamAM kleza thAya che. gharamAM saunA vicAro samAna nathI hotA. mahArAjazrI sau prathama tamAro nirNaya hovo joIe ke "mAre saMtoSI banavuM che. paisA pAchaLa pAgala banavuM nathI. tamAro nirNaya thayA pachI, jo tame buddhizALI ho to tamArI patnIne saMtoSI banAvI zakazo. dhIre dhIre ene samajAvavAno prayatna karI zako cho. keTalAka gharomAM to meM joyuM che ke strI saMtoSI hoya che. puruSane saMtoSa nathI hoto. strI potAnA patine kahe che : "have tame dhaMdho choDI do, chokarAone soMpI do dukAna. ApaNI pAse ghaNA paisA che. nivRtti laI lo ane ApaNe pAlItANA jaIe. giranAra vagere tIrthomAM jaIe. have zAntithI AtmakalyANa karatA rahIe. gharamAM paNa potapotAnI dharma-ArAdhanA karatA rahIzuM. Akhoya vyavahAra chokarAo ane putravadhUone soMpI daIe !" AvI vAto patnI kare che ! paNa patidevone pasaMda AvatI nathI. kAraNa ke saMtoSa nathI ! lAkho rUpiyA pAse hovA chatAM paNa rAta-divasa doDadhAma karatA ja rahe che ! meM eka paricita bhAIne kahyuM "tamArI uMmara 50 varSanI thaI. have tame rAtribhojana na karo. sUryAsta pahelAM bajAramAMthI ghera AvI jAo. tame nokara nathI, koInIya gulAmI nathI." temaNe kahyuM: "ApanI vAta sAcI che, paraMtu saMdhyA samaye eTaluM badhuM kAma rahe che ke sUryAsta pahelAM huM ghera pahoMcI ja nathI zakato." jo ke huM jANuM chuM. temanA be putro oNphisamAM bese che ane sArI rIte kAma Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrAvakajIvana saMbhALe che. emanA taraphathI pitAne koI rukAvaTa nathI, paraMtu pitAne saMtoSa nathI ! emane rAtre nava vAgyA pahelAM bhUkha lAgatI ja nathI! kAraNa ke oNphisamAM divasa Akhoya kaMIka ne kaMIka khAvA-pIvAno kAryakrama cAlato ja rahe che ! sAcI vAta che ne ? pachI sAMjanA 6 vAge bhUkha kyAMthI lAge ? rAtribhojana karavAmAM koI bhaya lAgato nathI. koI gabharAmaNa nathI thatI. koI bhUla lAgatI nathI! mULa kAraNa che asaMtoSa ! paisAno asaMtoSa ! jIvanaparyata paisA ja kamAvA che. paraMtu yAda rAkho ke jIvanamAM paisA ja sarvasva nathI ! karoDo rUpiyA hovA chatAM tame zAntithI bhojana nathI karI zakatA, parivAra sAthe zAntithI vAta nathI karI zakatA, bALako sAthe AnaMdathI aDadho kalAka paNa besI zakatA nathI. na paramAtmAnuM smaraNa-darzana karI zakatA, nathI sAdhupuruSono paricaya karI zakatA, nathI dharma graMthonuM adhyayana karI zakatA, nathI to tame sAmAjika vyavahAro nabhAvI zakatA. evA karoDo rUpiyAne zuM karavAnA ? vyartha che e rUpiyA ! asaMtoSathI anAthanI paraMparA "arthathI anartha" tame ghaNI vAra sAMbhaLyuM haze. jANavA chatAM paNa tame arthopArjanamAM saMtoSa rAkhatA nathI, to eka divasa tame anarthathI, ApattiothI barabAda thaI jazo. meM eka vAta vAMcI hatI. Aje e vAta saMbhaLAvuM chuM. varSo pUrve eka yuvAna potAnA pauruSanI parIkSA mATe bhaTakato bhaTakato eka pahADanI ghATImAM pahoMcI gayo. e ghATI vRkSonI hariyALI ane camakatAM phUlothI bharelI hatI. tyAM e yuvAne AsapAsa UbhelAM vRkSo sAme joyuM to ene parvatanI eka durgama Toca dekhAI, je baraphathI camakI rahI hatI. e yuvake vicAra karyo: "huM A parvata upara mAruM jora ajamAvIza !" teNe cAmaDAnuM khamIsa paheryuM ane kAMbala khabhA upara nAkhI e Toca upara caDavA AgaLa vadhyo. te zikhara upara pahoMcI gayo ! jema ke duniyAnA eka cheDA upara jaI Ubho . rahyo. tenuM skraya AnaMdathI bharAI gayuM hatuM. jyAre teNe potAnA paga tarapha joyuM to pAse ja sarasara jevo avAja saMbhaLAyo. nIce jotAM ja ene eka sApa dekhAyo. sApa bolyo: "huM ahIM bacI zakIza nahIM. ahIM atizaya ThaMDI che. mArA mATe ahIM khorAka paNa nathI. tuM mane tArA khamIsamAM rAkhIne nIcenI ghATI sudhI laI -le." yuvake kahyuM: "nA, huM tArA jevAne jANuM chuM. tuM jherI sApa che. jo huM tane upADI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 @ lauM to tuM mane ja karaDIza, ane huM marI jaIza." sApe kahyuM : "nahIM evuM nathI. huM tArI sAthe evuM vartana nahIM karuM. tuM mane madada karIza to huM tane koI ja hAni nahIM pahoMcADuM." 183 yuvake potAnI jAta upara lAMbo samaya niyaMtraNa rAkhyuM, paraMtu sApa paNa sArI rIte anunaya-vinaya karato rahyo. aMte yuvake ene uThAvIne potAnA khamIsanI nIce rAkhyo ane ene laIne ghATI tarapha cAlyo. ghATImAM pahoMcIne teNe saMbhALapUrvaka sApane jamIna upara mUkI dIdho. ekAeka sApe kuMDaLI mArI, DolIne jhaDapathI yuvakanA pagamAM DaMkha mAryo. yuvaka barADI UThyo : "paraMtu teM to je vAyado karyo hato...... sApe sarakI jatAM, AgaLa vadhatAM kahyuM : "teM mane upADyo hato tyAre paNa tuM jANato hato ke huM koNa chuM." holIvuDanI philmono eka abhinetA "Ayarana AIja koDI" A vArtA aneka yuvAnone kahe che ane mAdaka dravyonuM sevana na karavAnI preraNA Ape che. huM paNa sarva mAdaka dravyomAM kAtila jhera-mAdaka dravya "artha"thI bacavA mATe tamane lokone kahuM chuM. artha eTale dhana-dolata, artha eTale rUpiyA-paisA, artha eTale vaibhavasaMpatti ! sApa jevI ja che ! artha sApa jevo ja che. eka divasa jarU2 ka2Daze ane mAraze. eTalA mATe kahuM chuM ke arthaprAptimAM saMtoSa rAkho. aparigrahano Adarza bhulAto jAya che H mane koI koI vAra vicAra Ave che ke ApaNe loko eTale ke jaino ahiMsAno vicAra ane AcAra Aje paNa bhUlyA nathI. ekendriyathI paMcendriya sudhInA jIvonI dayAnuM pAlana Aje paNa ghaNA jaino kare che; paraMtu parigraha pApa che' - e vAta smRtimAM paNa rahI nathI. :: sabhAmAMthI ame savAra-sAMja pratikramaNamAM 18 pApa sthAnakonAM nAma bolIe chIe, tyAre pAMcamo parigraha" bolIe chIe ! mahArAjazrI : bolatI vakhate hradayamAM coTa lAge che ? ApaNI mAnyatA aparigrahanI che ane pravRtti parigraha vadhAravAnI rahI che ! hiMsA karanArAonI ApaNe niMdA karIe chIe, bharnsanA karIe chIe, paraMtu parigrahanI niMdA karatA nathI ! hiMsA karanArAone ApaNe pApI kahIe chIe, parigrahavALAne - vadhAre paisAvALAne ApaNe dhanavAna-puNyazALI kahIe chIe. eTalA mATe ApaNe paNa puNyazALI banavA puruSArtha karIe chIe, sAcI vAta che ne ? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrAvakajIvana aparigrahano Adarza raheze to saMtoSa sahaja rIte AvI jaze. "mAre jIvanamAM aparigrahI banavuM che, mAtra jIvananirvAha mATe ja upArjana karavuM che. vadhAre paisA nathI joItA, vadhAre saMpatti nathI joItI, e Adarza sadaiva smRtimAM rahevo joIe.' jIvananirvAha mATe jeTalA paisA joIe eTalo prayatna karatA raho. jo Avo draDha saMkalpa karI lezo to dhanavAna loko karatAM paNa vadhAre AnaMda pAmI zakazo. citta zAnta thaI jaze. zAnta cittavALAMnuM sukha, AMtarasukha anupama hoya che, kAraNa ke teo sadaiva saMtoSa-amRtanuM pAna karatA rahe che. - saMtoSane amRta kahyuM che. tame loko mAnazo? atyAre to tamane lokone parigraha amRta samAna lAgato haze! nA, parigraha amRta nathI. te to jhera che. tamAre Aje nahIM to kAle paNa mAnavuM ja paDaze ke parigraha jhera che. haLAhaLa viSa che. jyAre tamane A vAtanI pratIti thaze tyAre saMtoSa tamane amRta lAgaze. tame saMtoSI banI jazo. tame zreSTha AMtarasukhano anubhava karazo. jIvanano rAha badalavo paDaze H jIvanamAM jyAre e tathyanI anubhUti thaze ke apAra saMpatti, dhanabhaMDAra ApaNane sAcuM sukha nathI ApI zakatAM, sAco saMtoSa nathI ApI zakatAM e ja kSaNathI tame eka juduM ja jIvana jIvavA lAgazo. tamArA jIvanano mArga ja badalAI jaze. adhika dhanaprAptithI tamane kSaNika AnaMda jarUra maLaze, paraMtu AdhyAtmika sukhanI sAthe tene koI meLa hoto nathI. dravyaprAptino kSaNika AnaMda dIrghakAlIna duHkhamAM paNa badalAI jAya che. saMtoSa-paritoSanuM sukha jo ke anokhuM sukha che, te dhanalobhInA bhAgyamAM nathI hotuM. zrAvakanuM jIvana dravyalolupatAthI mukta hovuM joIe. sabhAmAMthI zramaNa bhagavAna mahAvIranA zrAvaka AnaMda kAmadeva vagerenI pAse to vipula dhanasaMpatti hatI. mahArAjazrI vipula dhanasaMpatti hovI eka vAta che, dhanasaMpattinI lolupatA hovI e bIjI vAta che. AnaMda kAmadeva vagerenI anAsakti aMge tame kadI sAMbhaLyuM yA vAMcyuM che? puNyanA udayathI e mahAna zrAvakone vipula dhanasaMpatti maLI hatI, paraMtu teo jaLakamaLavat jIvana jIvatA hatA! - sahajatAthI, puNyakarmanA udayathI, tamane karoDo rUpiyA maLI jAya, to koI savAla nathI. tamAre samajavuM joIe ke tamArI pAse karoDo jherI sApa AvI gayA che. tame sAvadhAna rahejo ke jethI te tamane karaDe nahIM. tame tarata ja e saMpattithI Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 bhAga - 2 - mukta thavAnuM vicArazo, saMpattimAM kadIya Asakta nahIM bano. AnaMda zrAvaka : tame AnaMda zrAvakanI vAta karo cho ne ? AnaMda zrAvaka bAra vratonuM pAlana karatA hatA. jANo cho e kevI rIte pAlana karatA hatA te? upavAsa paNa karatA hatA ane pauSadha paNa karatA hatA. A badhuM karatAM karatAM 14 varSa vyatIta thaI gayAM hatAM. jyAre paMdaramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre eka rAtrinA uttarArdhamAM, dhamanuSThAna karatAM karatAM temane vicAra Avyo : "huM vANijyagrAmamAM ghaNA lokono AdhAra chuM, eTale huM kaMIka vyagratA anubhavI rahyo chuM. e kAraNe huM zramaNa bhagavAna mahAvIranA zreSTha dharmano svIkAra nathI karI zakato. eTalA mATe e ThIka raheze ke sUryodaya thatAM jyeSTha putrane tamAma javAbadArI soMpI dauM ane nivRtta banIne kollAgatasivezamAM jaIne jJAtakuLanI pauSadhazALAmAM rahelA bhagavAna mahAvIranA zreSTha zrAvakadharmanuM pAlana karuM !" e mahAna zrAvake jevuM vicAryuM evuM ja karyuM. kuTuMbano tamAma bhAra jyeSTha putrane soMpI dIdho ane kahyuM : "bhaviSyamAM mane koI paNa prakAranI vAta na pUchazo !" karoDo rUpiyAnI saMpatti hovI eka vAta che, jyAre e saMpatti pratye mamatva na rAkhavuM bIjI vAta che. AnaMda, kAmadeva vagere zrAvako pAse je vipula saMpatti hatI te pahelAMthI ja hatI. jyAre teo zrAvaka banyA na hatA, bhagavAna mahAvIra maLyA na hatA, tyArathI hatI. bhagavAna mahAvIrano saMparka thayo tyAre draSTi badalAI gaI ! vRSTi aparigrahI banI gaI. parigrahanuM parimANa karI dIdhuM ane manane tattvaciMtanamAM joDI dIdhuM ! graMthakAranI vAta tame loko sAcA arthamAM samajavAnI koziza karo. teo saMtoSanI je vAta kare che te khUba ja mahattvanI che. tamArA manamAM asaMtoSa na hovo jaIe. dravyaprAptino asaMtoSa tamArA manamAM dharmadhyAna nahIM karavA de, eTalA mATe temaNe kahyuM ke dravyaprAptimAM saMtoSa karI lo. mAtra jIvananivahita mATe ja arthaprAptino puruSArtha karatA raho. bhAgyodayathI vipula dhanasaMpattinI prApti thaI jAya to temAM Asakta na bano. zubha kAryomAM e saMpattino viniyoga karI do. saMtoSathI dAnadharmanuM pAlana saraLa H saMtoSa haze to tame vicArazo : "mAre jIvananirvAha mATe keTalA rUpiyA joIe? khUba thoDA, to pachI ATalA badhA rUpiyA mArI pAse zA mATe rAkhuM ? zA mATe dhanadharmanI ArAdhanA na karuM ? sAta zubha kSetromAM dhanasaMpattino Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrAvakajIvana viniyoga karato rahuM. duHkhI jIvono uddhAra karato rahuM. jIvadayAnAM kAryo karato rahuM." AvA vicAro karatA rahevAthI dAnadharmanuM pAlana saraLa banI jaze. joIe saMtoSa. sabhAmAMthI : zubha kArya karavAnI icchA thAya che, paraMtu dhananuM mamatva chUTatuM nathI. Asakti chUTatI nathI. mahArAjazrI : "mamatva, Asakti sArI nathI, tenuM pariNAma sAruM nathI hotuM"A viSayamAM vicAra karatA raho. dhananI AsaktithI jIvanamAM kevI kevI kharAbIono praveza thAya che e vAta vicAratA raho. - - ---- dhananI lolupatAthI jIvahiMsAnA vicAro Ave che. dhananI AsaktithI jUThuM bolAI jAya che. dhananA mamatvathI manuSya corI paNa kare che. dhananI AsaktithI manuSya anIti, anyAya, beImAnI kare che. - dhananI Asakti manuSyane durgatimAM laI jAya che. jo durgaMtamAM na javuM hoya, naraka gati ane tiryaMca gatimAM na javuM hoya to dhananI Asakti dUra karavI joIe. anAsakta banIne dAnadharmanI ArAdhanA karatA raho. dhanasaMpattinI Asakti chUTI jatAM tame aneka prakAranA dharmonI ArAdhanA karI zakazo. jIvana dharmamaya banI jaze. dharme dhanabuddhi : graMthakAra kahe che H dharme dhanabuddhiH // 6 // "mArA mATe dharma ja dhana che !" buddhimAna puruSa daridra avasthAmAM paNa kadI dInatA dharato nathI ke "mAruM pApakarma udaya pAmyuM che, zuM karuM ? mArI ridratA cAre dUra thaze ?" nA, Avo vicAra buddhimAna zrAvaka nahIM kare. "mArI pAse dharma che, zrutadharma che, cAritradharma che. basa, e ja dhana che, e ja dolata che." Avo tAttvika vicAra karatA rahevuM joIe. AvA vicArothI "saMtoSa" dRDha banato jAya che. be mitro che. bALapaNathI mitratA che. eka mitra 25 lAkhanA phleTamAM rahe che. bIjo 10-12nA oraDAmAM rahe che. eka divase dhanavAna mitre kahyuM : "tuM mArI sAthe dhaMdho kara. be varSamAM 5-10 lAkha rUpiyA kamAI laIza." saMtoSI mitra kahyuM : "mAre 5-10 lAkha rUpiyA nathI joItA, huM mahine be hajAra kamAuM chuM, be hajAramAM nirvAha thaI jAya che. koI vyasana nathI. sinemA-nATaka joto nathI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 187 sAdagIthI rahuM chuM. patnI ane bALakone paNa A saMskAro ApyA che ane dharmaArAdhanA zAntithI thAya che. have tuM ja batAva ke mAre pa-10 lAkha rUpiyA zA mATe joIe ? A oraDAmAM koI takalIpha nathI." dhanavAna mitre kahyuM: "ATalA nAnA oraDAmAM takalIpha to thAya ja che. takalIphane tuM mAnato nathI e bIjI vAta che." saMtoSI mitre kahyuM : "ema to tane keTalI moTI takalIpha che? tAro dhaMdho huM jANuM chuM. keTalo bhaya ane keTalI ciMtAo UbhI thatI rahe che ? huM to dharmane ja dhana mAnuM chuM. sAcuM dhana to dharma ja che. ThIka che, parivAranuM pAlana karavuM e ApaNI pharaja che. eTalA mATe arthopArjana karavuM paDe che. paraMtu mane be hajAramAM saMtoSa che." nirarthaka kharca baMdha karazo ? mAtra mojamajAmAM keTalo kharca thAya che ? kharca vadhArazo to vadhAre paisA kamAvA paDaze ! jema jema paisA vadhaze tema tema kharca vadhaze ane kharca vadhaze to paisA vadhAre kamAvA paDaze. A viSacakra cAlatuM rahe che. vyasano paNa tame lokoe keTalAM vadhArI dIdhAM che? pAna, sigareTa, mAvo to sAmAnya banI gayAM che. hoTalamAM khAvuM e phezana thaI gaI che. AvI sthitimAM dharma kayAMthI pasaMda Ave ? sarva icchAonI siddhi dharmathIH "dharmabiMdu" graMthanA TIkAkAra AcAryazrI kahe che : gharSaH savAminapitAvinaMtipUna sarva icchAonI paripUrNa siddhinuM mULa che dharma ? samajyA? mAnazo A vAta? tamArI IcchAo sahajatAthI pUrNa thAya, evuM tame iccho cho? to tamAre dharmanuM zaraNuM levuM ja paDaze. dharmanuM zaraNuM levuM eTale zratadharmI ane cAritradharmanuM zaraNuM levuM paDaze. sau prathama zrutadharmanuM zaraNuM levuM joIe. zruta eTale jJAna. jJAna prApta karavuM paDaze. jJAnI puruSa pAse jaIne jJAna prApta karavuM paDaze. ene mATe evA jJAnI puruSanA saMparkamAM AvavuM paDaze. jJAnI ane cAritrI puruSono saMparka-paricaya ja mahAna upakAraka banI zakaze. paricaya pAtaka-ghAtaka sAdhu zuM ? sapuruSono paricaya mAtra, manuSyanA pAtako-pApono nAza karanAra bane che. alabatta, paricaya niSkapaTa yano hovo joIe-nirmaLa dayano hovo joIe. dRSTi guNagrAhI hovI joIe. guNagrAhI dRSTithI, sadguruno vinaya karatAM, emanI pAsethI jJAna prApta karavuM joIe. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrAvakajIvana sarva prathama jIvatattvane, Atmatattvane samajavuM joIe. pachI puNya ane pApane samajavAM joIe. ATha prakAranAM karmonA viSayamAM paNa sArI jANakArI meLavI levI joie. jema jema tamane jJAnano prakAza prApta thato jaze tema tema aMdarano AnaMda vadhato raheze. AgaLa vadhatAM tamane jJAnanuM phaLa prApta thaze. viratidharmano svIkAra karavAnI bhAvanA jAgRta thatI jaze. ghaNAM badhAM pApa chUTI jaze. niSpApa jIvana pratye abhiruci prakaTa thaze. "zrutadharma ane cAritradharma ja sAcuM dhana che," e vacananI pratIti thaze. dhanaprAptithI je sukha maLe che tenAthI atizaya vadhAre sukha dharmaprAptithI maLe che. A anubhavanI vAta che. tame pratyakSa juo cho ne ke dhanavAno karatAM vadhu sukhI dharmazIla puruSo hoya che ! eTalA mATe to dhanavAna mANasa dharmazIla puruSanA caraNomAM name che ! vadhAre sukhI koNa ? nirNaya karo H A gaMbhIratAthI vicAravAnI vAta che. vicAravuM to paDaze ja ke vadhAre sukhI koNa che ? dhanavAna yA dharmazIla mANasa ? bhagavAna umAsvAmIjIe prazamati graMthamAM kahyuM che ke "je sukha cakravartI rAjA pAse nathI hotuM te sukha dharmAtmA pAse hoya che ! ', eka vAta samajI levAnI ke sukhano saMbaMdha mana ane AtmA sAthe che. sukhanAM, bhautika sukhanAM aneka sAdhano tamArI pAse hovA mAtrathI sukhI thaI zakAtuM nathI. ema to jemanI pAse vaiyika sukhanAM vadhAre sAdhano che te ja vadhAre duHkhI hoya che ! chatAM paNa koNa jANe kema sukhanAM sAdhano mATeno moha vadhato ja jAya che ! lAge che ke spardhA cAlI rahI che sukhanAM sAdhano gharamAM vasAvavAnI ! vepArI jAherAtonA mAdhyamathI prajAne lalacAvavAnA bharapUra prayAsa thaI rahyA che. bhoLA-sIdhA loko AkarSAI jAya che ane sukhanAM sAdhanone sukha mAnavAnI bhUla thaI rahI che. sAdhanonAM mAdhyamothI sukhaduHkhanI kalpanA karavI e moTI bhUla che. jemanI pAse vaiyika sukhanAM sAdhano nahIMvata che, chatAM paNa teo sadaiva prasanna nayana ane prasanna vadana hoya che. temanA mukha upara kadIya udAsInatA hotI nathI. AvA loko A vartamAnakALamAM paNa che. jaina che, jainetaro paNa che ! mahattvanI vAta e che ke tame nirNaya karo. dhanavAna banavAmAM sukha che ke dharmazIla banavAmAM ? hA, dharmazIla manuSya dhanavAna hoI zake che, paraMtu evA loko dhanaparasta nathI hotA. temanuM kheMcANa dharma pratye ja hoya che. jo dharmazIla manuSya dhanavAna na Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " bhAga - 2 189 hoya to paNa ene aphsosa nathI hoto. te dharmane ja dhana mAne che. te potAnI jAtane dharma-dhanano mAlika samaje che. te kadIya koInI AgaLa dInatA nahIM batAve. te kadI dhanavAnonI ISa nahIM kare ! hA, A mahattvapUrNa vAta che. dharmakriyA karanArAo, jeo jJAnI nathI hotA teo moTe bhAge dhanavAnonI niMdA karatA jaNAya che! bhale dhanavAna loko dharmathI vimukha hoya chatAM temanI niMdA na karavI joIe. sabhAmAMthI dhanavAna loko dhArmika lokonI niMdA karI zake ? mahArAjazrI niMdA na karavI joIe, chatAM paNa dhArmika lokoe niMdA sAMbhaLIne niMdako pratye roSa na karavo joIe. paraMtu AtmanirIkSaNa karavuM joIe. dhArmika loko AtmanirIkSaNa kare ? potAnI bhUlo zodho ane e bhUlone sudhAravAno prayatna karo. bhale ne svayaM bhUla karanArA loko tamArI bhUlonI AlocanA karatA hoya, karavA do AlocanA. tamane AtmanirIkSaNa karavAno avasara maLe che ne ? AtmanirIkSaNa karavuM khUba jarUrI banI gayuM che. dharma karanArA loko jyAre dhananI lAlasAmAM, dhananI AsaktimAM DUbI jAya che tyAre temano vyavahAra azuddha banI jAya che. azuddha AcAravALo manuSya niMdAne pAtra banI jAya che ! je loko dharma karatA nathI, temano azuddha vyavahAra jeTalo niMdApAtra hoya che enAthI vadhAre niMdApAtra azuddha vyavahAra dhArmika vyaktino hoya che. cora to corI kare ja che. te niMdApAtra hoya che, paraMtu corIne rokanAra polIsa corI kare che, to te vadhAre niMdApAtra bane che. - dharmakriyA karanArA tame loko zuM dharmane ja dhana mAnIne dharmanI ArAdhanA karo cho ? nA ne ? tame loko samajo cho ke dharma dharmane ThekANe che, dhana dhanane ThekANe che! AnAthI tamArI manovRtti dhArmika nathI banI. dhana upara jeTalo prema che teTalo prema dharma upara nathI. jo tame zrAvaka cho to tamAruM AkarSaNa dhanathI vadhAre dhamI pratye hovuM joIe. tame dhanavAna hovA chatAM paNa tamArA manamAM vadhAre mahattva to dharmanuM ja hovuM joIe. dhananuM avamUlyana, dharmanuM mUlyAMkana : tamArA manamAM dhananuM mUlyAMkana na hovuM joIe. zrAvakanA manamAM dhananI mahattA na rahevI joIe. mahattA to rahevI joIe dharmanI. A prakAranuM mAnasika parivartana Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrAvakajIvana zrutadharmathI Ave che. zrutadharma vagara cAritradharma A prakAranuM parivartana nathI lAvI zakato, dharme dhanavRddhi: sAmAnya vAta nathI, ghaNI agharI vAta che. dharmanA viSayamAM gahana jJAna prApta karyA vagara buddhi nirmaLa nathI banatI ane dharmamAM Asakta nathI banatI. jema jema tattvajJAna vadhatuM jaze, tattvaciMtana vadhatuM jaze, AtmanirIkSaNa thatuM jaze, tema tema dhanasaMpattinI AsaktithI mana mukta banatuM jaze. dhananuM avamUlyAMkana thaze, dharmanuM mUlyAMkana thaze. tamArA manamAMthI dhananI mahattA sApha thaI jaze. dhananI mahattA jyAre manamAM nahIM rahe tyAre saMtoSa AvI jaze ane dharmazIlatA AvI jaze. "dharma ja sAcuM dhana che, 52lokamAM sAthe AvanAro che," A vAta hRdayamAM aMkita thaI jaze. dhananI mahattA ja manamAM nahIM rahe tyAre hiMsA, jUTha, corI vagere aneka pApothI tame mukta thaI jazo. krodha, abhimAna ane mAyAnA pApothI paNa chUTI zakazo. "dharma ja dhana che" A vAta svIkArI levAnI che, tyAre dharmapuruSArthamAM apAra utsAha ane apUrva AnaMda ullasita thAya che. zrAvakajIvananI tyAre sArthakatA pratIta thAya che. tame loko evI sArthakatA prApta karo. Aje, basa ATaluM ja. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 40 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmabaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananAM vratonI sAthe sAthe dainika carcA paNa batAvI che. eTalI suMdara jIvanazailI batAvI che ke jo tame e prakAre jIvavAno prayatna karo to aneka AphatomAMthI, klezomAMthI bacI jazo. A prakAranI jIvanapaddhatino svIkA2 ka2vA mATe sarva prathama to tamAre gatAnugatikatA ane anukaraNazIlatAno tyAga karavo paDaze. jo ke A 20mI zatAbdImAM paNa tame "dharmabaMdu" nirdiSTa jIvanapaddhatithI jIvI zako cho; koI takalIphanI vAta nathI. joIe zrAvakajIvana jIvavAnI tamannA ! arthopArjanamAM saMtoSa rAkhavAnI vAta karyA pachI graMthakAre dharmane ja dhana mAnavAnI mArmika vAta karI che. eTale ke eka asAdhAraNa buddhimattAnI vAta karI che. zrutadharma ane cAritradharmane dhana mAnIne citta saMtoSa prApta karavAnI vAta bhautika saMpattinI tIvra spRhAthI bharelA tamArA cittamAM pravezI zakaze kharI ? jo vAta tamArA manamAM UtarI gaI to samajo ke jIvana sudharI gayuM ! kAraNa ke saMsAramAM sauthI moTuM AkarSaNa dhanasaMpattinuM hoya che. pragADha mamatva ane tIvra Asakti hoya che. jo mamatva chUTI jAya to ghaNA prazno ukalI jAya che. dhanasaMpatti bhalene sthAvara hoya yA jaMgama, enA upa2nI adhikAranI bhAvanA, vadhAremAM vadhAre pAmavAnI bhAvanA khatama thaI javI joIe. tyAre jIvanamAM majA Avaze. jIvavAno AnaMda anAsaktimAM che H eka paricita parivAranI vAta che. be bhAIono saMyukta parivAra hato. mAtApitA svargavAsI thaI gayAM hatAM. nAno bhAI e vakhate 5-6 varSano haze. moTA bhAI ane bhAbhIe premathI ene moTo karyo hato, bhaNAvyo hato ane lagna karAvyAM hatAM. lagna thayAM tyAM sudhI e parivAramAM koI kleza na hato, matabheda na hato. lagna thayA pachI AMtarika matabheda zarU thayA. nAnA bhAInI patnInuM diladimAga dravyanI AsaktithI-mamatvathI bhareluM hatuM. teNe potAnA patine dhanasaMpattinuM mUlya samajAvyuM ! parasparanA premanuM avamUlyana karatI rahI. keTalAka mahinAo sudhI to nAno bhAI potAnA zuddha vicAromAM dRDha rahyo. potAnA bhAI-bhAbhI pratye teno prema ane vizvAsa dRDha rahyo. paraMtu patnInA hemarIMge" tenA vicArone vikRta banAvI dIdhA. eka divase teNe khUba saMkocapUrvaka moTA bhAIne kahyuM : "mAre judA rahevuM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrAvakajIvana moTA bhAIe prasannatAthI kahyuM "judA rahevAthI tuM sukhI raheto hoya to mane koI vAMdho nathI. jyAre icche tyAre judo thaI zake che. tame je ghara pasaMda Ave te laI le, tane pasaMda Ave te dukAna laI le ! sonuM, cAMdI, jhaverAta, vAsaNo - je joIe te laI le !" nAno bhAI raDI paDyo! moTA bhAIe tene potAnI chAtIe lagAvIne kahyuM "kema raDe che? A to saMsAranI niyati che. sAthe rahevuM ane chUTA paDavuM, e to saMsArano anAdikAlIna krama che. sahu potapotAnA bhAgyane, karmone AdhIna che. raDIza nahIM. tuM judo rahIza eTale mAro bhAI maTI nahIM jAya. mAro ane tArI bhAbhIno eTalo ja prema raheze, jeTalo Aje che." raDatAM raDatAM nAno bhAI bolyo : "nA, nA. mAre tamArAthI alaga nathI thavuM. huM tamArI sAthe ja rahIza. tamArA ane bhAbhI vagara mAre mATe jIvavuM azakya che." nAnA bhAInI patnI A vRzya joI rahI hatI. be bhAIono vAtaliApa sAMbhaLI rahI hatI. Aje sau prathama teNe moTA bhAInI anAsaktinAM darzana karyA. potAnA nAnA bhAIne sarvasva ApavA temanI taiyArI joIne te diMga thaI gaI. teNe potAnA pitAnA gharamAM nAnI nAnI vastuo mATe potAnA bhAIone laDatA joyA hatA, mAtApitAne laDatA joyAM hatAM ane ahIM je joI rahI hatI, sAMbhaLI rahI hatI te tenI kalpanA bahAranuM hatuM. parivAra vibhakta na thayo, saMyukta ja rahyo. jinazAsananI unnati karo : graMthakAra AgaLa vadhatAM kahe cheH "zAsanonetivaraNam' dazA jyAre tamAruM jIvana zrAvakajIvana banaze tyAre tame jinazAsananI unnati karI zakazo. zrAvaka-zrAvikA jinazAsananI unnati karavAmAM tatpara hoya che. teo jinazAsanane yathArtha rUpe samaje che ane unnatinA upAyo paNa jANe che. tame loko "jinazAsana"no artha jANo cho ne ? sabhAmAMthI ame to "jinazAsananI jaya' bolAvavAnuM jANIe chIe. vadhAre kazuM jANatA nathI. mahArAjazrI ethI to moTo anartha thaI rahyo che. manamAnyA artha karavAthI saMgha ane samAjane nukasAna thaI rahyuM che. "jinazAsanano artha TIkAkAra AcAdive bahu ja mArmika batAvyo che. jinazAsanamutra nividezobhAvaviivanamAra Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 193 utpabinanitivana 1 jinazAsana eTale jinavacana. sarvajJa zAsane eTale sarvajJanAM vacana. tamAre lokoe jinavacanonI stuti karavAnI che. eTale ke duniyAnA lokone jinavacana zreSTha lAge, priya lAge. evA upAyo karavAnA che. eTalA mATe sau prathama potAnI jAtane sudhAravI paDaze. jinavacananI mahAnatA - graMthakAranuM e kahevuM che ke jevuM jinavacana che tevuM-tene anusAra tamAruM jIvana banAvo. jinavacana anusAra tamAruM jIvana joIne duniyAnA loko tamArAthI prabhAvita thaze. jinavacana pratye AkarSita thaze. zrAvaka-zrAvikAoe e rIte jIvana jIvavAnuM che. jinavacana heya ane upAdeyano viveka samajAve che. je rIte sUryano prakAza je vastu jevI hoya che tevI ja batAve che ne ? e rIte jinavacana heyane heya ane upAdeyane upAdeya batAve che. choDavA yogya hoya che te heya kahevAya che. svIkAragrahaNa karavA yogya hoya che tene upAdeya kahe che. jinAgamomAM A tamAma vAto batAvavAmAM AvI che. jo tamAre jinazAsananI unnati karavI hoya to A badhI vAto jANavI paDaze. eTaluM ja nahIM, je choDavA yogya hoya, te choDavI paDaze ane svIkAravA yogya che teno svIkAra karavo paDaze. tame tamArI zakti ane bhAvanA anusAra A kAma karI zako cho. jenAthI tamAro AtmA pApakarmo bAMdhe che. te badhuM choDavA yogya che. jenAthI tamAro AtmA puNyakarma bAMdhe che. te sarva svIkAravA yogya che. jenA dvArA karmonI nirjarA thAya che te sarva svIkArya hoya che. samajo, choDo ane svIkAro : prathama vAta che samajavAnI. jyAM sudhI jinavacanone samajazo nahIM, tyAM sudhI UlaTI vAta cAlatI raheze. heyano svIkAra karatA rahezo ane upAdeyano tyAga karatA rahezo ! AjathI Azare 25 varSa pUrve gujarAtanI saradAra yunivarsiTImAM huM pravacana ApavA gayo hato. eka kaoNlejamAM pravacana ApatAM meM keTalIka heya-upAdeyanI vAto karI. pravacana pachI keTalAka vidyArthI-vidyArthinIo mArI pAse AvyAM ane kahevA lAgyAM : "ame A badhI vAto jANatAM ja na hatAM! Aje amane khabara paDI ke zuM khAvuM joIe ane zuM na khAvuM joIe ! kevI kevI pravRttio karavI joIe ane kevI kevI na karavI joIe." pachI temaNe ghaNA prazno pUchyA hatA; meM e praznono Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrAvakajIvana samAdhAna karavAno prayatna karyo, pariNAma rUpe e lokoe ghaNI khoTI pravRttio choDI dIdhI hatI. jANyA vagara kevI rIte choDI zako? jANyA vagara svIkAra paNa kevI rIte karI zako? eTalA mATe kahuM chuM ke pratidina jinavacana sAMbhaLatA raho. jyAM jyAM sucAru rUpe jinavacanono anuvAda thato hoya, jinavacanonuM pravacana thatuM hoya, tyAM jaIne sAMbhaLatA raho. tame jinavacanone jANazo ane te anusAra jIvana banAvazo, to avazya duniyA jinavacanonI prazaMsA karaze ! A che jinazAsananI unnati ! A sUtranI TIkAmAM AcAryazrIe sAta upAyo batAvyA che jinazAsananI unnati mATe. pahelAM huM e sAta upAyonAM nAma batAvIza. pachI eka-eka karIne e upAyone spaSTatAthI samajAvIza. 1. samyak nyAyapUrNa vyavahAra. 2. lokono yathocita vinaya.. 3. dIna ane anAthono uddhAra. 4. suvihita sAdhupuruSone puraskAra. pa. parizuddha zIlapAlana. 6. jinamaMdiranuM nirmANa ane 7. vividha mahotsavonuM Ayojana. A sAta upAyo che. keTalA sArA upAyo che ? krama paNa keTalo caDiyAto che ? jinazAsananI unnati, jinazAsananI prabhAvanA - AvA upAyothI karavI joIe. sau prathama to tamAre lokoe tamAro vyavahAra sudhAravo paDaze. samyagU nyAyapUrNa vyavahAra : loko sAthe tamAro vyavahAra nyAyapUrNa hovo joIe. paisAnI leNadeNamAM, vastu levA-devAmAM khUba nyAyapUrvakano vyavahAra karavo joIe. parasparanA saMbaMdhomAM paNa tamAro vyavahAra sucAru hovo joIe. vyavahAramArganI upekSA nahIM karavI joIe. jo upekSA karazo, anyAyapUrNa vyavahAra karazo, to jinazAsananI unnatine badale avanati karanArA banazo. jinazAsananI niMdAmAM tame nimitta banazo. ' loko tamane "jaina", "zrAvaka"nA rUpamAM jANe che, oLakhe che. tamAro anyAyapUrNa vyavahAra "jena"no, "zrAvaka"no anyAyapUrNa vyavahAra banI jaze. duniyAnA loko Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 195 kaheze jene loko beImAna hoya che." AgaLa vadhIne kahezeH "zuM jainadharma mAtra tyAga - tapazcaryAno ja dharma che? nyAya-nIti ane ImAnadArIno upadeza jainadharmI nathI Apato ?" sabhAmAMthI evI vAto to thatI rahe che. mahArAjazrI chatAM paNa tame jorajorathI bolI UTho cho "vIne gati zAsana " samajatA kazuM nathI. mAtra bolatA raho cho. tamAro vyavahAra nyAyapUrNa hovo joIe. koInI sAthe anyAyapUrNa vyavahAra na karavo joIe. nyAya ane anyAyano bheda karavAnI tamArAmAM buddhi hovI joIe. jo evI buddhi na hoya to buddhimAna puruSonI salAha levI joIe. keTalAMka udAharaNo dvArA A vAta batAvuM chuM. jinazAsananI unnatinA keTalAka upAyo : eka zrAvakanA gharamAM eka nokara 10-15 varSathI kAma karato hato. nokarano parivAra hato; patnI hatI, traNa bALako hatAM. eka divasa acAnaka nokaranuM mRtyu thaI gayuM. zeThanI pAse nokaranA 5 hajAra rUpiyA jamA hatA. nokaranI patnI yA bALakone A vAtanI khabara na hatI. zeTha paNa jANatA hatA ke nokaranI patnIne A khabara nathI ke temanA 5 hajAra rUpiyA zeTha pAse jamA che. zeTha, nokaranA mRtyu pachI bIje ja divase ene ghera gayA ane nokaranI patnIne ane bALakone AzvAsana ApyuM ane kahyuM : "tamArA pAMca hajAra rUpiyA mArI pAse hatA te laIne Avyo che." pAkITamAMthI pAMca hajAra rUpiyA kADhIne nokaranI patnInI sAme mUkI dIdhA! nokaranI patnI bhAvavibhora thaI gaI. zeThanA caraNomAM mAthuM mUkIne kahyuM : " zeThasAheba, ame jiMdagIbhara tamArI ja nokarI karIzuM. tamAro upakAra kadIya nahIM bhUlIe." strIe A vAta potAnA snehI, svajanone kahI, temaNe bIjA lokone kahI. zeThanI ane jainadharmanI prazaMsA thaI. A thaI jinazAsananI unnati. bIjI ghaTanA che eka jaina DaoNkaTaranI. eka bhADAnA makAnamAM DaoNkaTaranuM davAkhAnuM hatuM. aMdAje 40 varSa sudhI DaoNkaTara tyAM ja kArya karatA rahyA. uMmara 70 varSanI thaI gaI hatI. temaNe davAkhAnuM baMdha karI dIdhuM; te nivRtta thaI gayA. be divasa pachI teo makAnamAlika pAse gayA ane makAnanI cAvI soMpI dIdhI kahyuM: "davAkhAnuM baMdha karI dIdhuM che eTale makAna Apane soMpI devuM joIe." makAnamAlika stabdha thaI gayo. teNe kahyuM : "paraMtu Ape eka paiso lIdhA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrAvakajIvana sivAya.....' DaoNkaTara hasyA ane bolyA "jyAre tame mane makAna ApyuM hatuM tyAre eka paiso paNa lIdho na hato, pachI makAna parata karatI vakhate mAre paisA na levA joIe, mAro dharma mane A zIkhave che." jyAre makAna vecAyuM to 18 lAkha rUpiyA maLyA. DaoNkaTare iccharyuM hota to 12 lAkha rUpiyA potAne maLata ane 6 lAkha rUpiyA mAlikane ! muMbaI che ne ! paraMtu DaoNkaTarano vicAra nyAyayukta hato. temanA nyAyapUrvakanA vyavahArathI teo khUba ja prazaMsA pAmyA. A thaI jinazAsananI unnati. trIjI ghaTanA che mArI potAnI. gujarAtanA eka nAnA zaheramAM ame rokAyA hatA. eka divasa sthAnika hAIskUlanA heDamAstara potAnA 5 sAthIzikSako sAthe mArI pAse AvyA ane vinayathI bolyA : "amArI vinaMtI che ke Apa "gItA jayantI' prasaMge amArI skUlamAM padhAro ane gItA upara pravacana Apo." meM temanI vinaMtI saharSa svIkArI lIdhI ane hAIskUlamAM gayo. "gItA" upara anekAnta draSTithI pravacana ApyuM. tyAMnA heDamAstare gItA' laIne ema.e. karyuM hatuM. teo to eTalA khuza thayA ke te divase rAtre te mArI pAse AvyA ane gItAnA viSayamAM mArAM draSTibiMduothI khUba prabhAvita thaIne gayA. AkhA gAmamAM jainadharmanI prazaMsA phelAI gaI." jaina munie gItA upara pravacana ApyuM. gItA upara ghaNI vicAraNIya bAbato batAvI." jainadharmanI, jainazAsananI unnati thaI. nyAyapUrNa vyavahAranA pAlana mATe tamArI pAse jJAnavRSTi joIe. udAra ane udAtta draSTi joIe. mULamArga ane apavAda mArganuM jJAna joIe. jJAna nathI hotuM. to koI vAra vyavahAramArgamAM kSati thaI jAya che. AvI eka ghaTanA mane yAda Ave gujarAtanA eka nAnakaDA zaheramAM amAruM cAturmAsa hatuM. eka divasa bapore saMghanA pramukha mArI pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke - "Aje savAre gAmanA mukhya nAgarikonI miTiMga hatI. atyAre hAIskUlanuM je makAna che te nAnuM paDatuM jAya che. bIjA ATha navA oraDA bAMdhavAno nirNaya thayo. nirNaya e prakArano thayo ke be oraDA jainasamAja baMdhAve, be oraDA brAhmaNasamAja baMdhAve. be paTela ane bAkInA anya jJAtio baMdhAve. meM dukAne AvIne ApaNA samAjanA pa-7 AgevAnone bolAvIne yojanA batAvI, to eka bhAI bolyA : "hAIskUlamAM vyAvahArika zikSaNa ApavAmAM Ave che, te pApazikSaNa che. tyAM ApaNe oraDA baMdhAvI na zakIe." ame badhA vicAramAM paDI gayA, have karavuM zuM? gAmamAM rahevuM che. ApaNAM Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 197 bALakone paNa tyAM ja bhaNavA mokalavAM che. jo oraDA na baMdhAvIe to paTela vagere jJAtio sAthe saMbaMdho bagaDI jAya che. zuM karavuM joIe ? ApanI pAse eTalA mATe Avyo chuM, Apa mArgadarzana ApavAnI kRpA karo. meM kahyuM: 'tame saMghanI miTiMga mArI hAjarImAM bolAvo. miTiMgamAM huM ja mArgadarzana ApIza. jene je kaMI pUchavuM haze te pUchI zakaze. huM javAba ApIza.' saMghapramukhe miTiMga bolAvI. meM kahyuMH bhagavAnanI AjJA che ke lokaviruddha kAryo na karavAM joIe. jenAthI bahujanasamAja nArAja thAya evAM kAryo na karavAM joIe. tame loko gRhastha cho. tamArA bALakone vyAvahArika zikSaNa ApavuM anivArya che. hAIskUlanuM kAma pUrA nagaranuM kAma che. tamAre nagaranI sAthe rahevuM joIe. jo tame alipta rahezo ane nagarajano bhegA maLIne prastAva pasAra karaze ke "jenasamAjanAM bALakone hAIskUlamAM praveza na Apavo" tyAre tame zuM karazo ? eTalA mATe nyAyapUrNa vyavahAranuM anusaraNa karo. jo tame be yA cAra oraDA baMdhAvI dezo to dhamaviruddha kAma nathI. vadhAre baMdhAvazo to jinazAsananI zAna vadhaze. tyAM ja bene badale cAra oraDA baMdhAvavAno nirNaya karavAmAM Avyo. hAIskUlanA kAryakartAone jANa karavAmAM AvI. te loko khUba prasanna thayA. nagaramAM janasaMghanI prazaMsA thaI. A thayo jinazAsanano jaya-jayakAra ! bUmo pADavAthI jaya-jayakAra nathI thato. nyAyapUrvaka vyavahAramArganuM anusaraNa karavAthI jaya-jayakAra thAya che. dharmanA siddhAMtone anekAnta vRSTithI samajavAnI AvazyakatA che. tamArI vRSTine, samajadArIne samyagu banAvI do ane jJAnI puruSonuM mArgadarzana letA raho. jinazAsananI unnati thatI raheze. ApaNAM saunuM kartavya che ke ApaNe jinazAsananI unnatimAM ApaNo yoga-sahayoga ApIe. pArivArika jIvanamAM kevo vyavahAra karo cho ?? je prakAre bIjA loko sAthe bIjA samAjo sAthe nyAyapUrvakano vyavahAra karavAno che e rIte tamArA gharamAM svajano sAthe nyAyapUrNa vyavahAra karavAno che. meM keTalIya jagAe joyuM che ke samAjamAM nyAya-anyAyanI vAto karanArA, nyAya mAganArA loko potAnA gharamAM svajano sAthe anyAya ja kare che - anyAyapUrNa vyavahAra kare che. - eka bhAI sAthe vAta thaI hatI. te potAnI mAtAnA bhakta hatA. mAtRbhakta thavuM sAruM che. paraMtu patnIne anyAya karavo khoTuM che. teo sadAya mAtAnA pakSamAM nyAya karatA hatA. patnI mauna rahetI hatI. e anyAya sahana karatI rahetI hatI. paraMtu kyAM sudhI anyAya sahana karatI rahe? pati patnInI eka paNa vAta sAMbhaLavA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrAvakajIvana taiyAra na hato. eka divase patnIe baLI marIne ApaghAta karI nAkhyo. anyAyapUrNa vyavahAranuM A duSpariNAma AvyuM. AjubAjunA anya samAjomAM A mAtA-putranI ghora niMdA thaI, jinazAsananI malinatA dekhAI. - bIjI ghaTanA saMbhaLAvuM chuM. be bhAIo sAthe rahetA hatA. be bhAIonI patnIo paNa AnaMdathI sAthe rahetI hatI. acAnaka nAnA bhAInuM mRtyu thaI gayuM. mRtyu pachI keTalAka divaso pachI nAnA bhAInI patnI sAthe durvyavahAra zarU thayo. cAra-cha mahinA pachI e vidhavA strIne gharamAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM AvI, na Apyo eno bhAga. na ApyA enA dAgInA ke na ApI enI nAnI bALakI. bIjA mahollAmAM eka nAnuM mATInuM ghara, e vidhavAne ApavAmAM AvyuM. AkhAya gAmamAM moTA bhAI ane tenI patnInI bhayaMkara niMdA thavA lAgI. e baMne jaNAM derAsara janAra hatAM; eTalA mATe dharmanI paNa niMdA thavA lAgI. sabhAmAMthI H e vidhavAnuM zuM thayuM? mahArAjazrI teNe apUrva samatA rAkhI. na kadI jeThanI niMdA karI, na jeThANInI. e to eka ja vAta kahetI hatI : "meMpUrva janmamAM pApa karyo haze. samatAthI bhogavI laIza, to AgAmI janmomAM AvAM duHkha nahIM Ave. vadhAre pramANamAM tapazcaryAmaya jIvana vyatIta karyuM ane yuvAvasthAmAM ja marI gaI. lokoe enAM jeTha-jeThANInI ghora niMdA karI. jainazAsananI zAna nA rahI. yAda rAkho, tamArI upara bevaDI javAbadArI che. tamArA AtmAnI ane tamArA dharmanI. AtmA pApakarmothI baMdhAya nahIM ane tamArA nimitte dharmanI niMdA na thAya. e be vAtonI sAvadhAnI rAkhavAnI che. evo eka paNa durvyavahAra na thavo joIe ke jethI jinazAsananI niMdA thAya. AnAthI viparIta trIjI ghaTanA saMbhaLAvuM chuM. AjakAlanI sAcI ghaTanAo eTalA mATe batAvuM chuM ke tamArA lokonAM dimAga sudhare ane tamAro vyavahAra nyAyapUrNa bane. rAjasthAnanI A vAta che. sArA saMskArI parivAranI eka chokarI hatI. enAM lagna evA puruSa sAthe thayAM ke jenI patnI marI gaI hatI. mRta patnInAM be bALako hatAM. sagAMsaMbaMdhI aMdara-aMdara vAto karatAM hatAM ke "bicArAM phUla jevAM be bALako duHkhI thaI jaze. temanI sAvakI mAtA khUba duHkha Apaze. zuM thAya? lagna na kare to bALakonI saMbhALa koNa rAkhe ?" vagere vAto thatI hatI. gharanI AsapAsanAM mANaso bALakone potAne ghera bolAvIne pUchatAM hatAM : "tamArI mA sAruM khAvAnuM Ape che ne ? tamArI mAM tamane mAratI to nathI ne ? tamArI mAM tamane sArAM kapaDAM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 199 paheravA Ape che ne ?" bALako eka ja uttara ApatAM hatAM - "amArI mAM khUba sArI che. amane khUba pyAra kare che. amArI sArI saMbhALa rAkhe che." bALakonA pitAe eka divase kahyuM: "mahArAjasAheba, mArA mAthA uparathI himAlaya jevaDo bhAra UtarI gayo. bIjuM lagna karatA to karI lIdhuM paNa bALakonI ciMtA mane satAvatI hatI, paraMtu A strIe addabhuta karyuM. bALako potAnI janma ApanArI mAtAne bhUlI gayAM che! eTalo pyAra emane sAvakI mAtA taraphathI maLe che. zuM e bALakono puNyodaya ke mAro puNyodaya ?" meM kahyuM: 'tamArI bIjI patnInI nyAyapUrNa vyAvahArikatAno A prabhAva che. enI sAcI dhArmikatAnuM A phaLa che. tamAro ane bALakono puNyodaya to che ja, kAraNa ke tamane AvI vyavahAradakSa patnI maLI ane bALakone pyArabharI mAtA maLI." - e puruSe kahyuM : "amArAM sagAMsaMbaMdhI ane mitramaMDaLa, AsapAsanA loko - badhA A strInI prazaMsA kare che." e to eka ja vAta kare che : "A badhuM mArA jinadharmano pratApa che. mane A dharma na maLyo hota to huM paNa bIjI sAvakI mAtAo jevI ja hota.' jinazAsananI prazaMsA A rIte thAya che. lokonA dayamAM jinadharmanI sthApanA A rIte thAya che. nyAyapUrNa vyavahAranuM pAlana khUba Avazyaka che. enAthI tamArI yaza-kIti vadhaze ja. jinazAsananI paNa apUrNa prazaMsA thatI raheze. hA, tamane potAne svayaMnI yaza-kIrtinI cAhanA na hoya to judI vAta che. jinazAsananI kIti vadhAravA mATe tamAre nyAyapUrNa vyavahAra karavo Avazyaka che. enAthI tamAruM pArivArika jIvana sudharI jaze. parivArano paraspara prema vadhaze ane dharmapuruSArthamAM paNa pragati thaze. rAjyanI sAthe nyAyapUrNa vyavahAra : jevI rIte tamAre gharamAM rahevAnuM che tema samAjamAM paNa rahevAnuM che. e rIte rAjyamAM paNa rahevAnuM che. vyavahAra saunI sAthe karavo ja paDe che. rAjyanI sAthe paNa vyavahAra karavo paDe che. tamAro vyavahAra nyAyapUrNa hovo joIe. rAjyanI sAthe nyAyapUrNa vyavahAra rAkhavAthI tame nirbhayatAthI, nizcitatAthI jIvI zako cho. amadAvAdamAM eka rAjasthAnI vepArI peDhI hatI. kadAca Aje paNa che. meM sAMbhaLyuM hatuM ke InkamaTekSavALA e peDhIno hisAba jotA na hatA. e peDhI nyAyapUrvaka TekSa bharI detI hatI. koI koI vAra to cAra-pAMca lAkha rUpiyA TekSanA bharatI hatI. sarakAramAM paNa e peDhInI Ijjata hatI. Aje zuM sthiti che e huM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jANato nathI. sabhAmAMthI : sarakAra sAthe nyAyapUrNa vyavahAra nathI karI zakatA, kAraNa ke sarakAra ja prajA sAthe anyAya karI rahI che ! zrAvakajIvana mahArAjazrI : tamArI sAthe je anyAya kare che, tenI sAthe tame anyAya karavo ucita samajazo, to pachI tame koInI sAthe nyAyapUrNa vyavahAra nahIM karI zako. koI tamArI sAthe anyAyapUrNa vyavahAra kare, to paNa tamAre enI sAthe nyAyapUrNa vyavahAra karavo joIe, athavA vyavahAra ja na karavo joIe. bIjI vAta e che ke rAjyanI pAse sattA che, tamArI pAse sattA nathI. pariNAmano vicAra karavo. tame anyAya karatAM pakaDAI jazo to Apatti Avaze, kaSTa paDaze. rAjyasattA anyAya paNa karaze, tene kazuM thavAnuM nathI. hA, anyAya sAme laDavAnI zakti hoya, kaSTa sahana karavAnI taiyArI hoya, to rAjyasattAnI sAme satyAgraha karavo. paraMtu anyAya karavAthI to tamAre kArAvAsamAM javuM ja paDaze. tamArI sAthe sAthe tamArA parivArane paNa kaSTa sahana karavAM paDaze. eTalA mATe rAjyanI sAthe anyAyapUrNa vyavahAra na karo. nyAyathI vepAra karo H vepAramAM anyAya na karavo joIe. anyAya na karavo joIe, eTale ke - vizvAsaghAta na karavo. milAvaTa na karavI. corI na karavI. vepAramAM paraspara vyavahAra karavo ja paDe che. jo dRDha vizvAsa sAthe A traNe vAtonuM pAlana karazo to tamAro vepAra sAro cAlaze, tamArI pratiSThA vadhaze ane tamAruM "lAbhAntarAya" karma tUTaze. anyAya-anItithI "lAbhAntarAya" karma baMdhAya che. A "lAbhAntarAya karma" manuSyane khUba satAve che. prabaLa puruSArthane paNa saphaLa nathI thavA detuM. manuSyane vAraMvAra niSphaLa banAve che. vepAramAM nyAyapUrNa vyavahAra karavAthI tamArI kIrti to vadhaze, sAthe sAthe jinazAsananI paNa kIrti vadhaze. graMthakAra jinazAsananI unnati karavAnI vAta jaNAve che. dareka zrAvake jinazAsananI unnati karavAnI che. jinazAsananI unnati karavAthI manuSya "tIrthaMkara nAmakarma" bAMdhI le che. TIkAkAre kahyuM che : Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 201 kartavyA connatiH satyAM zakatyAviha niyogataH / gavaSya vArAM , tIrthanAmavarNana che "tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnuM A avaMdhya kAraNa che. avaMdhya eTale ke avazya tIrthakara nAmakarma baMdhAya che, jinazAsananI unnati karavAthI. eTalA mATe - jinazAsananI prazaMsA thAya evo nyAyapUrNa vyavahAra karatA raho. - jinadharmanI kIrti vadhe evI kriyAo karatA raho. - jinavacana sarvatra zraddheya bane evA prayatno karatA raho. - jinazAsananuM gaurava vadhe evAM kAryo karatA raho. samagra saMsArane sukha ane zAnti devAnI zakti jinavacanomAM che. je manuSya jinavacano pAmaze, zraddhAthI AtmasAt karaze te parama zAMti avazya pAmaze. eTalA mATe lokone jinavacano pratye AkarSita karavAnuM zubha kArya karavuM ja joIe. bIjA upAyo AgaLa batAvIza. Aje, basa ATaluM ja. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 41 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmIbaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI dinacaryA batAvI rahyA che, zrAvakanAM dainika kartavyo batAvI rahyA che. e kartavyomAM eka mukhya kartavya batAvyuM cheH zAsanonnatiram / eTale ke jinazAsananI unnati karavI, jinazAsana eTale jinavacana. potAnA jIvanamAM jinavacanonuM pAlana karavuM, jinazAsananuM anusaraNa karavuM, ucca koTinA bhAvothI pAlana karavuM. pAlana karatAM karatAM koI vAra utkRSTa zubha bhAva AvI jAya, to "tIrthaMkara nAmakarma" baMdhAI zake che. je utkRSTa bhAva "tIrthaMkara nAmakarma" bAMdhavA mATe joIe, evA zubha bhAva koIka vAra ja AvI zake che. badhA jIvone nathI AvatA. jeno AtmA khUba bhAre karmothI mukta thAya che ane viziSTa yogyatA-saMpanna thAya che, evo AtmA ja tIrthaMka2 nAmakarma bAMdhI zake che. mahattvapUrNa vAta che jIvanamAM jinAjJAonuM yathocita pAlana karavAnI. sauthI pahelI jinAjJA, ahIM samyag nyAyapUrNa vyavahAranI vAta batAvavAmAM AvI che. samagra jIvanavyavahAramAM parivartana ! koI paNa jIvanI sAthe anyAyapUrNa vyavahAra karavAno ja nahIM ! jIvanamAMthI anyAyane dUra dhakelI devo. bhalene game tevo bhautika lAbha hoya-tenuM prayojana sAme Ave, lalacAvuM nahIM. ucita vinaya karatA raho : bIjI jinAjJA che vinaya karavAnI. ucita vinaya rAkhavAno che. ApaNI pUjya vyaktiono vinaya karavAno che. ucita samaye vinaya karavAno che. je je vyaktionA ApaNI u52 nAnA-moTA upakAra che, jeo viziSTa guNonA dhAraka che, jeo parivAramAM, samAjamAM, dezamAM viziSTa sthAna dharAve che, e sarveno vinaya karavAno che. sarva prathama mAtA ane pitAno vinaya karavAno che. kAraNa ke jIvanano prAraMbha temanAthI thAya che. temanI pAsethI pyAra maLe che, sukha ane suvidhAo maLe che. teo bALakonI tamAma javAbadArI saMbhALe che, zArIrika ane mAnasika vikAsa mAtApitA upara nirbhara hoya che. mAtApitA je khavaDAve-pivaDAve che te ja bALako khAya-pIe che. mAtApitA ja bALakonA vicAro ghaDe che. temanA svAsthyano khyAla paNa mAtApitA ja rAkhe che. bALakonA zikSaNanI vyavasthA paNa mAtApitA ja kare Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 203 che. je mAtApitA A badhuM kare che, temano vinaya bALakoe karavo ja joIe. vinayanA saMskAra bacapaNathI ja maLe che, tyAre te saMskAro pAMgare che. alabatta, mAtApitAe paNa evo jIvanavyavahAra rAkhavo joIe ke bALakone vinaya rAkhavAnI icchA jAgRta thAya. je mAtApitA adhika krodhI hoya che. vAraMvAra gaMdA zabdo bole che. bALakone mAre che. vyasanonuM sevana kare che. - durAcArI jIvana jIve che. bALako pratye beparavAhI rAkhe che. - - - - kharAba vAto kare che, kharAba saMskAra Ape che. evAM mAtApitAno vinaya na karavo joIe. TIkAkAra AcAryazrIe eTalA mATe ja yathocita zabdano prayoga karyo che. 'yathocita janavinayaka2Na' kahyuM che. badhI kriyAmAM paNa aucitya apekSita hoya che. aucityano bodha thavo jarUrI che H dravya, kSetra, bhAva ane kALanI apekSAe aucitya-bodha thavo joIe. keTalAka lokone sahaja rUpe bodha thAya che, keTalAka lokone bodha karAvavo paDe che. eka nAnA chokarAe mane kahyuM H "mArA pitAjI kahe che mArAM caraNomAM praNAma na karavA. meM pratijJA lIdhI che ke pratidina mAtApitAnAM caraNomAM praNAma karavA. have huM zuM karuM ?" meM e bALakane pUchyuM : "tuM jyAre praNAma karavA gayo tyAre tArA pitA zuM karatA hatA ?" bALake kahyuM "teo sUI rahyA hatA." jevo meM page sparza karyo, teo gussAthI bolyA, "mArA pagane sparza karIza nahIM !' bALaka eTaluM ja jANato hato ke pitAne pAyavaMdana karavAM joIe; paraMtu kyAre pAyavaMdana karavAM, kayA samaye karavAM, e jJAna ene na hatuM. pitAnI nidrA bagaDavAthI svabhAva bagaDyo ane kahyuM ke "mArA pagane vaMdana-sparza karavo nahIM.' amArI sAthe paNa koI koI vAra loko anucita vinaya kare che ! jyAre ame cAlIe chIe tyAre bhoLA loko - bhakto acAnaka sAme AvIne paga pakaDI le Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrAvakajIvana che ! acAnaka aTakI javuM paDe che. saMtulana na rahe to rastA upara paDI javAya ! - ghaNI vAra zobhAyAtrAomAM paNa loko Avo avinaya kare che. karavA jatA hoya che vinaya, paNa thaI jAya che avinaya. jyAre ame cAlIe chIe tyAre loko paga dabAvavA lAge che. A rIte rastAmAM paga dabAvavA anucita che. - keTalAka loko pravacana pUruM thatAM jhaDapathI amArI pAse Ave che ane be hAthe paga dabAvavA lAge che. A ucita vinaya nathI. mAtra caraNasparza ja karavo joIe, e ucita vinaya che. koI koI vAra ame svAdhyAya-nimagna hoIe chIe, te samaye keTalAka loko AvIne jorazorathI caMdananAM sUtra bolIne vaMdana kare che ! amArI dhyAnadhArA tUTI jAya che ! vaMdana karavuM e vinaya che, paraMtu ayogya samaye vaMdana karavuM e avinaya che. - aucityano bodha ghaNA ochA lokomAM jovA maLe che, eTalA mATe teo yogya rIte vaMdana karI zakatA nathI. amAre tyAM to sAdhu-sAdhvIone vinayanuM zikSaNa ApavAmAM Ave che. zramaNa bhagavAna mahAvIre potAnI aMtima dezanAmAM sarva prathama "vinaya"no ja upadeza Apyo hato. "uttarAdhyayanasUtramAM pahelo adhyAya 'vinaya'no ApavAmAM Avyo che. vinayamAM viveka ane namratA hovAM ati Avazyaka che. namratA vagara vinaya nahIM : namratA vinayanI AdhArazilA che. namratA haze to ja vinaya karI zakazo, ane vinaya ja bAkInA guNono AdhAra che. bhagavAna umAsvAtIjIe kahyuM che : vinayAyattAzca guNAH sarve vinayazca mArdavAyattaH eTalA mATe mRdutA-namratA tamArA hRdayamAM avazya joIe. hdayanI mRdutAkomaLatA pArivArika jIvanamAM paNa Avazyaka che. tamAruM hRdaya mRdu-komaLa haze to tamArAmAM bIjAM mATe sahAnubhUti raheze, bIjAM sAthe premathI vAta ka2zo, bIjAMnI avasare prazaMsA paNa karazo. namratA kaho, mRdutA kaho yA komaLatA kaho, dareka manuSya mATe te Avazyaka che. dareka manuSya icche che ke tenI sAthe badhA namratAthI vAta kare, mRdutAthI vyavahAra kare, ane tenA mukha upara komaLatA upasI Ave. mAtApitA ane vaDIlone Aje huM kahuM chuM ke tame tamAro vyavahAra evo rAkho ke saMtAno sahajatAthI vinaya kare. tame tamArA vyaktitvane evuM banAvo ke tamArAM Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 205 saMtAno ApoApa tamAro Adara kare. bALakono prema, Adara ane samarpitatA pAmavI tamAre mATe ati Avazyaka che. jo tame e vAtane gaMbhIratAthI nahIM vicAro to tamAre bhaviSyamAM kaDavAM pariNAmo jovAM paDaze. parivArane saMyukta rAkhavo hoya, vibhakta thavA devo na hoya, to tamAre keTalIka mahattvapUrNa vAto vicAravI rahI. parivArane akhaMDa rAkhavAnA upAyo : mokSanI ArAdhanAmAM, dharmano puruSArtha karavAmAM saMyukta parivAranuM mahattva che. mAnasika svAthya TakAvI rAkhavA mATe paNa saMyukta parivAra hovo Avazyaka che. jo ke keTalAka lokone saMyukta parivAramAM rahevuM pasaMda nathI hotuM, paraMtu alaga thayA pachI anubhave che ke saMyukta parivAramAM rahyA hota to sAruM hatuM. amerikA jevA dezamAM ke jyAM saMyukta parivAranI saMskRti nathI tyAM paNa A viSaya upara zodha-anusaMdhAna thavA lAgyAM che-adhyayana thavA lAgyAM che. amerikAmAM hamaNAM ja eka saMsthA astitvamAM AvI che - "phemilI sTeTsa risarca projekTa" eTale ke parivAra draDhatA anusaMdhAna pariyojanA." A projekTanA saMcAlaka nikasTineTa ane jona Diphene amerikAnA 25 rAjyonA 48 chApAomAM eka saMkSipta sUcanA prakAzita karAvI : "jo tame saMyukta parivAramAM rahetA ho to kRpayA amAro saMparka sAdho. parivAra kema tUTe che e vize to ame ghaNuM badhuM jANIe chIe, paraMtu amAre to e vize adhika jANakArI meLavavI che ke parivAra atUTa kevI rIte rahe che !" A adhyayanamAM 3000thI adhika parivAroe bhAga lIdho. A adhyayanathI eka Azcaryajanaka tathya prakaTa thayuM. ghaNA badhA parivAroe cha mahattvapUrNa rahasyono ullekha karyo che, je koI paNa parivArane atUTa ane sudraDha banAve che. e che rahasyo saMkSepamAM jaNAvuM chuM 1. pahelI vAta to e che ke parivAranA sabhyo ekabIjAnA kalyANa ane sukhanI bhAvanAvALA hovA joIe. ekabIjA pratye samarpita hovA joIe. emAM paNa eka mahattvapUrNa vAta che yaunasaMbaMdhI-yaunasaMbaMdhomAM ekaniSThatA hovI joIe. vivAha sivAyanA yaunasaMbaMdha na hovA joIe. evA saMbaMdhathI tamArI patnInA Atmagauravane bhayaMkara Thesa vAgaze. pati-patnInA saMbaMdhomAM tirADa paDI jAya che. bIjI agatyanI vAta che kAmanI vyastatA. mAtApitAe potAnAM kAryomAM eTalAM vyasta na rahevuM joIe ke jethI teo potAnAM saMtAno sAthe premathI vAta paNa na karI zake. eka suzikSita amerikana pitAe kahyuM che: "huM mArA putro mATe sAro pitA houM to evI saMbhAvanA rahe ke teo paNa sArA pitA bane. eka divase Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrAvakajIvana jyAre huM nahIM houM tyAre paNa mArA pautra athavA prapautra pAse eka sAro pitA haze, kAraNa ke huM eka sAro pitA hato !" evA pitAno vinaya karavA zuM bALakone upadeza Apavo paDaze? nA, teo svayaM ja pitAne samarpita banI jaze. 2. bIjuM rahasya che. parivAranA sabhyo sAthe UThavuM, besavuM ane sAthe sAthe ja badhuM karavuM. aMdAje 1500 bALakone pUchavAmAM AvyuM ke "tamArA vicAramAM sukhI parivArano AdhAra zuM che?" to temaNe dhanasaMpatti, kAra yA baMgalAnuM nAma na dIdhuM, temano javAba hato sAthe sAthe badhuM karavuM." atUTa parivAranA sabhyomAM sahamati hoya che. teo moTA bhAgano samaya sAthe ja vitAve che. sAthe ja kAma kare che, sAthe rame che, dhArmika anuSThAnomAM bhAga le che ane sAthe ja bhojana kare che. sAthe sAthe je samaya vitAvavAmAM Ave te samaya payapti hovo joIe ane sAro paNa hovo joIe. kevaLa keTalIka miniTo ja sAthe vitAvavAno koI artha nathI ane mukha bagADIne paNa sAthe rahevAno koI artha nathI - te kazuM mahattva dharAvato nathI." 3. trIjuM rahasya cheH parasparanI prazaMsA karavI. bIjAMnI prazaMsA pAmavAnI anubhUti, mAnavIya AvazyakatAomAMnI eka prAthamika AvazyakatA che. eka mAtAe lakhyuM cheH "dareka rAte ame pati-patnI, bALakonA sUvAnA oraDAmAM jaIe chIe ane darekane gaLe lagAvIe chIe, cUmIe chIe, pachI kahIe chIe - "tame sAce ja sArAM bALako cho. ame tamane khUba cAhIe chIe." kaho, AvAM mAtApitAno vinaya bALako karaze ke nahIM kare? avazya karaze. eka daMpatIe batAvyuM ke ame eka evA yugalanA paricayamAM AvyAM ke je kUra bhaMga karavAmAM AnaMda letuM hatuM - vizeSa karIne parasparamAM. ame anubhavyuM ja na hatuM ke temanuM ekabIjAnA doSo kADhavAnuM ane ekabIjAne nIcA dekhADavAnuM amArA upara keTalo kharAba prabhAva pADI rahyuM hatuM. amAro dRSTikoNa paNa nakArAtmaka thato gayo. ame nizcaya karyo ke ame emanI sAthe besavA-UThavAnuM baMdha karI daIzuM. pahelAM ame navA mitro zodhyA. pachI ame hakArAtmaka vAto para jora devAnuM zarU karyuM. have jyAre mArA pati ghera Ave che tyAre kahe che: "Aje to huM jouM chuM ke tuM divasabhara bALako sAthe ekarUpa che te vALa paNa oLyA che ane kharIdI paNa karI lIdhI che." Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 207 mArA pati je kAma meM na karyuM hoya tenI vAta ja kADhatA nathI ! ane koI vAra mArA pati ekAda sodo karyA vagara nirAza thaIne ghera Ave che, to huM temane yAda apAvuM chuM ke "pAchaLanA saptAhamAM temaNe traNa-traNa sArA sodA patAvavAmAM saphaLatA prApta karI hatI ne !" have ame, je amArI pAse nathI tenI tarapha na jotAM je amArI pAse che tenI tarapha ja joIe chIe. 4. cothuM rahasya che H svastha ane sahaja saMvAda. svastha ane sahaja saMvAdathI paraspara potApaNAnI bhAvanA pAMgare che. muzkelIo-saMkaTonI tANa zithila thaI jAya che. paraMtu uttama saMvAda ekAeka sthApita thaI jato nathI. e sthitie pahoMcavAmAM pUrA samayanI ane abhyAsanI AvazyakatA rahe che. eka pitAe kahyuM : "ame sAdhAraNa vAtacItamAM paNa vadhAre samaya vitAvIe chIe. koI koI vAra ame evAM mahattvapUrNa prakaraNa, bhAvanAo tathA mUlyo pAmIe chIe ke jemane protsAhita karavAnI AvazyakatA hoya che. jo mAro putra mArI sAthe kAra, Tenisa yA krikeTasaMbaMdhI vAta karI zakato na hoya, to huM enI pAse AzA kevI rIte rAkhI zakuM ke te zALAmAM phelAyelI nazAkhorInI bAbatamAM mArI sAthe vAta karI zakaze ? sArA saMvAdano artha che gerasamajo dUra karavI. ekabIjAnI vAtono yogya artha kADhavAmAM parivAra satarka hovo joIe. 5. pAMcamuM rahasya che H zubha kAmanA. zubha kAmanA eTale bIjAM mATe sahabhAgitA, prema ane saMvedanA. gharanA keTalAka sabhyonI AMtarika abhilASA dharmasthAnonI sadasyatAnA rUpamAM abhivyakta thAya che. bIjA sadasyonI AtmIyatA potAnI AsapAsanA loko pratye sevA athavA ciMtAnA rUpamAM prakaTa thAya che. AvI sthitimAM ekabIjAnI kaTu AlocanA na karatAM ekabIjA pratye zubha kAmanAo vyakta karavI joIe. paraMtu piravAranAM keTalAMka mUlyo hovAM joIe. jevAM ke ImAnadArI, javAbadArI, sahiSNutA vagere. ApaNe rojanA vyavahAramAM paNa enuM pAlana karavAnuM hoya che. evuM na banI zake ke huM vAta ImAnadArInI karuM ane Avakavero bharavAmAM dagAbAjI karuM. e na banI zake ke huM javAbadArIno pralApa to karato rahuM, paNa jarUravALA pADozIthI moDhuM pheravI lauM. 6. aMtima ane chaThThuM rahasya che H saMkaTa sAthe saMgharSa karavo. evuM nathI ke akhaMDa parivAro sAme koI samasyA kadI na Ave. samasyAo to Ave che. jIvananI anivArya celenjo AvI paDe to temanI sAthe jhajhUmavAnI ane temane kAbUmAM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrAvakajIvana levAnI kSamatA hovI joIe. saMkaTane patAvI levA mATe tamAre hakArAtmakatA para dhyAna kendrita karavuM paDaze. saMvAda-kauzalya prApta karavuM paDaze ane potAnI jAtane paristhitione anurUpa banAvavI paDaze. eka 40 varSanA prAdhyApaka pAse lagabhaga badhuM ja hatuM - jIvanamAM te icchato hato te badhuM ja hatuM. ene traNa saMtAno hatAM, patnI hatI. prAdhyApaka tarIkeno pUro adhikAra prApta hato. eka saphaLa lekhaka paNa hato. tenuM jIvana pUrI gatithI AgaLa vadhI rahyuM hatuM. paraMtu acAnaka eka divasa saMkaTa AvyuM. tenI patnI vagara kAraNe eka divasa bistarAM bAMdhIne tene choDIne cAlI gaI. prAdhyApakanA bhAIne atizaya dhUmrapAna karavAthI gaLAnuM kaeNnsara thaI gayuM. DaoNkaTare oparezana karIne tenI svarapeTI kADhI lIdhI. prAdhyApaka raDI paDyo, A karuNa ghaTanA joIne. paraMtu te hiMmata na hAryo. teNe bALakone saMbhALavAno samaya nizcita karI dIdho, ane patnI pAse jaIne tene samajAvI ke manocikitsakane batAvIne upAya karIe. patnI saMmata thaI gaI. enI patnIne khabara paDI gaI ke teno pati ImAnadArIthI jIvavA icche che. vinayamAM aucitya hovuM jarUrI H - je parivAramAM mAtApitA bALako pratye jAgrata hoya che ke "amArAM bALako namra hovAM joIe" - e parivAramAM bacapaNathI ja vinayanA saMskAro hoya che. eka saMbhrAnta parivAra sAthe amAre 15 divasa rahevAno prasaMga Avyo. traNa chokarAo kaoNlejamAM bhaNatA hatA. temanA pitAjI muMbaInA jainasaMghanA prasiddha zrImaMta hatA. eka divasa be chokarAo mArI pAse beThA hatA. sAMjano samaya hato. huM chokarAone kaMIka samajAvI rahyo hato. eTalAmAM temanA pitAjI AvyA ane mArI pAse beThA. eka miniTamAM ja be chokarAo UbhA thaIne ravAnA thaI gayA. bIje divase meM emane pUchyuM : "pitAjI AvatAM tame baMne bhAIo UThIne kema cAlyA gayA ?" temaNe javAba Apyo: "jyAM pitAjI beThA hoya tyAM amAre niSprayojana besavuM na joIe. pitAjIne je vAto ApanI sAthe karavI hoya te vAto kadAca na karI zake...... eTalA mATe ame cAlyA gayA." A hato ucita vinaya. jo chokarAomAM vinaya na hota to pitAjIne kahevuM paData H "atyAre tame jAo, mAre sAhebajI sAthe vAta karavI che." paraMtu evuM kahevAno prasaMga ja na Avyo. bolavAmAM, besavA-UThavAmAM, cAlavAmAM sarvatra vinaya hovo jarUrI che. jo tame nokarI karatA ho to zeTha sAthe vAta karavAmAM vinaya joIe. kyAM besIne zeTha sAthe Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 209 vAta karavI, kyAM UbhA UbhA vAta karavI - viveka joIe. - eka yuvakane nokarI karavI hatI. eka sarakArI oNphisamAM gayo. je adhikArI sAthe vAta karavI hatI, tenA Tebala pAse jaIne Tebala upara potAnI bega mUkI dIdhI ane dhaba daIne khurazImAM besI gayo. oNphisara joto rahyo. tarata ja pUchyuM "koNa che tuM? zA mATe Avyo che ?" : chokarAe kahyuM : "huM nokarI mATe Avyo chuM." oNphisare kahyuM: "tuM cAlyo jA, tane nokarImAM nathI rAkhavAno." chokaro nirAza thaIne cAlyo gayo. tenI pAse DigrI hatI paraMtu vinaya na hato. vinaya hota to te oNphisaranI pAse jaIne praNAma karatA ane jyAM sudhI oNphisara tene besavAnuM na kahe tyAM sudhI Ubho raheta. je tame zrAvaka cho, to tame jyAM paNa jAo, athavA tamArI pAse koI paNa Ave to tame eno yogya vinaya karo. tenI sAthe viveka ane namratAthI vAta karo. nAno hoya ke moTo. zrImaMta hoya yA garIba tame namratAthI tenI sAthe varto. koInoya tiraskAra nahIM karatA. kaDavA zabdono prayoga nahIM karatA. dareka vyaktinI sAthe sadUbhAvapUrvaka vyavahAra karaje. bIjAMno abhiprAya evo haze ke "A zrAvaka keTalo vinayI che ? jainadharmamAM vinaya-vivekanuM ucca sthAna che. maMdiromAM ane dharmasthAnomAM vinayaH gharomAM, skUlomAM ke bajAramAM kayAMya vinaya rahyo nathI. dharmasthAnomAM paNa vinaya rahyo nathI. enAthI dharmasthAnonuM gaurava khaMDita thatuM jAya che. keTalAMka udAharaNo batAvuM chuM. - koI sAdhu pravacana ApI rahyA che. tamAre lokoe prAraMbhamAM ja vaMdanA karIne vinayathI besIne pravacana sAMbhaLavuM joIe. keTalAka loko moDethI Ave che ane "icchAmi khamAsamaNo" bolIne vaMdana kare che. badhA zrotAonI dRSTi e vyakti tarapha jAya che. pravacanamAM vikSepa paDe che. A thayo avinaya. moDethI AvanArAoe cUpacApa pAchaLa besI javuM joIe. - keTalAkane Adata paDI hoya che ke moDethI Ave ane sauthI AgaLa AvIne besaze. pravacanamAM vikSepa paDe che, avinaya thAya che. - keTalAka to pravacana sAMbhaLavA bese tyAre paga lAMbA karIne bese che. pramAdanI mudrAmAM bese che. ahIMtahIM jotA rahe che! A avinaya che. - keTalAka loko cAlu pravacanamAM prazno pUche che. nathI to AjJA letA, nathI hAtha Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrAvakajIvana joDatA ke nathI zabdonI maryAdA samajatA. A avinaya che. prazna paNa viSayane anurUpa pUchavo joIe. je viSaya upara pravacana cAlatuM hoya e viSayamAM ja prazno pUchavA joIe. keTalAka loko amArI pAse Ave che. temane koI prazna pUchavAno hoya che. ame svAdhyAya-dhyAnamAM lIna hoIe athavA koI vyaktinI sAthe vArtAlApa karatA hoIe, teo rajA lIdhA vagara ja prazna pUche che. svAdhyAyamAM khalela paDe che. vArtAlApamAM vikSepa paDe che. A avinaya che. koI ajaina vidvAna beThA hoya, adhikArI beThA hoya, temanI upara khoTI asara UbhI thAya che : "jainomAM vinaya-viveka nathI hoto ke zuM ?" jo ke teo mauna rahe che, paraMtu khoTI chApa laIne jAya che. koI koI vyaktione evI kharAba Tevo hoya che ke ame koInI sAthe vAta karatA hoIe to vagara pUchyuM ja vacamAM TapakI paDe che. potAno abhiprAya Ape che. je vAtamAM tamAre kaMI levA-devA na hoya, emAM tamAre na bolavuM joIe. tame amArI sAthe beThA cho. eka vyakti AvIne mane kaMIka pUche che. huM javAba ApuM te pahelAM tame ja javAba ApavA mAMDo cho ! te pUche che mane ane javAba Apo cho tame ! A avinaya che. prazna pUchanAra nArAja thaI jAya che. koI koI vAra to apamAna karI bese che. "huM tamane nathI pUchato, tame na bolo, mahArAjasAhebane javAba ApavA do." avinayanuM pariNAma koI vA2 apamAnamAM paNa Ave che ! maMdiramAM to AnAthI ya vadhAre avinaya tame loko karo cho. mULa gabhArAmAM paramAtmAnI pUjA karatAM karatAM tame paraspara vAto karo cho ne ? abhiSeka karatI vakhate aMga lUchatAM duniyAbharanI vAto karo cho ne ? A paramAtmAno avinaya che. mULa gabhArAmAM jhaghaDA paNa karo cho ne ? maMdiranA koI paNa bhAgamAM jhaghaDA karavA e avinaya che. jyAre eka vyakti eka pratimAnI pUjA karatI hoya tyAre bIjI vyaktie e samaye e ja pratimAnI pUjA na karavI joIe. kramazaH pUjA karavI joIe. koI sAdhupuruSa paramAtmAnI sAme darzana-caityavaMdanA karatA hoya e samaye vacamAMthI pasAra na thavuM joIe ane jorazorathI bolavuM na joIe. tamArAmAM moTe bhAge A vinaya dekhAto nathI. keTalIka strIone to sAdhupuruSa dekhAtA ja nathI ! Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 211 - keTalAka pUjako gabhArAmAM paramAtmAnI sAme evI rIte UbhA hoya che ke darzana karanArAone darzana ja na thAya. A avinaya che. emAM paNa "Dabala boDI" strI ke puruSa hoya gabhArAmAM, to bhagavAnanAM darzana ja na thAya ! koI vAra maMdiramAM moTI pUjA thAya che, tyAre prabhAvanA ApavAmAM Ave che. prabhAvanA kevI rIte ApavAmAM Ave che ane levAmAM Ave che, te tame jANo cho ne? tyAM puruSa ane strIonuM saMyukta nRtya thAya che! na lAInamAM UbhA hoya che, na zAntithI prabhAvanA letA hoya che ! bIjI komanA loko hase che. majAka uDAve che. jinazAsananI niMdA thAya che. koI koI vAra laDAI-jhaghaDo paNa thaI jAya che ne ? zA mATe Avo aviveka karo cho ? jyAM loko vinayavivekathI prabhAvanA na letA hoya tyAM prabhAvanA upara pratibaMdha mUkavo joIe. keTalAka varSothI ApaNA samAjamAM paNa puruSo luMgI paheravA lAgyAM che. pahelAM to musalamAno ja luMgI paheratA hatA ke dakSiNa pradezanA loko paheratA hatA. luMgI paherIne maMdiramAM jAya che ! A avinaya che. je sthAnamAM javuM hoya tyAMnI ucita veSabhUSA hoya te ja vastro paherIne javuM joIe. luMgI paherIne maMdiramAM na javuM joIe. e rIte savAre Tenisa ramavA jAya che te loko nAnI caDDI paherIne jAya che. sAruM che ke hanumAnanA vezamAM (laMgoTa paherIne) nathI jatA. e loko maMdiramAM paNa e rIte caDDI paherIne jAya che. ApaNAM maMdiromAM koI nIti-niyama jevuM rahyuM ja nathI. avinaya ane aviveka vadhato ja rahyo che. mahilAonI vezabhUSAnA viSayamAM ahIM vAta karavI huM pasaMda karato nathI. paraMtu e lajjAspada che badhuM. vinayadharma vaikAlika che : vinayadharma sarva dharmasaMpradAyomAM mAnya dharma che. sau samAjomAM vinaya svIkArya che. bhUtakALa, bhaviSyakALa ane vartamAnakALa - traNe kALamAM vinaya svIkRta che. AdivAsI lokomAM paNa kyAreka vinaya jovA maLe che. vinayathI ja manuSyanI yogyatA jovAmAM Ave che. laukika vyavahAramAM paNa vinayanI mahattA mAnavAmAM AvI che. chatAM paNa lokottara zAsanamAM vinayanI mahattA keTalI che te vAta zuM batAvavAnI hoya che? khAvApIvAmAM eTale ke svAmivAtsalya. navakArazI bhojana jevA prasaMgomAM zuM tame vinayadharmanuM pAlana karo cho? mauna rahIne vinayapUrvaka bhojana karo cho? jagA nAnI hoya ane tame loko vadhAre saMkhyAmAM ho to tyAM vinaya-viveka rahe che ? dhakkAmUkI ane kolAhala nathI karatA ne ? Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrAvakajIvana sudharavuM paDaze. mAtra phezanebala kapaDAM paheravAthI tame sajjana zrAvaka nathI banI jatA. tamArAmAM vinaya hovo jarUrI che. sarvatra sarva kSetromAM vinayamaryAdAnuM pAlana anivArya che. tamArI zobhA vinayathI che, dharmanI zobhA paNa vinayathI che. tame dhArmika cho, tame zrAvaka cho, to tamAre ucita vinaya zIkhavo ja paDaze. vinayadharmanuM pAlana karavuM ja paDaze. kayAM, kaI vyaktino kevo ane kevI rIte vinaya karavo e tamAre samajavAnuM che. jo ke A potAnI sUjhanI vAta che. zIkhavIe to keTaluM zIkhavIe? jinazAsananI unnati karavA mATe A bIjo upAya batAvavAmAM Avyo che. Aje, basa ATaluM ja. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 42) parama kRpAnidhi, mahAna kRtadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijI svaracita "dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananAM vrata batAve che ane temAM dainika jIvanacaya batAvI che. dainika jIvanacaryAmAM eka mahattvapUrNa kartavya batAvyuM che: "zAsanAtivAra " jinazAsananI unnati karavI. eTale ke jinavacanonuM potAnA jIvanamAM e rIte pAlana karavuM ke bIjA loko paNa jinazAsananA anurAgI bane. jinazAsananuM gaurava vadhatuM jAya. jinazAsananI unnatinI sAta vAto graMthamAM batAvI che. emAMthI 1. samyagu-nyAyapUrNa vyavahAra ane 2. yathocita vinaya - A be vAto tamane batAvI dIdhI. Aje trIjI vAta batAvavAnI che. trIjI vAta khUba mahattvapUrNa che ? dInAnAthAbhyuddharaNam / dIna ane anAtha jIvonuM abhyardhAraNa karavAnuM che. abhyaraNa eTale uddhAra karavo. sAcA arthamAM uddhAra karavo e abhyAraNa che. je jIva dIna che, anAtha che, teno uddhAra karavAno che. dInatAmAMthI tene mukta karavAno che. anAthatAno bodha dUra karavAno che. eka vAta dhyAnathI sAMbhaLoH dIna ane anAthone pAMca-paccIsa yA so-baso rUpiyA ApIne "uddhAra" karavAno mithyA prayAsa karavAno nathI. paisA ApIne tame loko uddhAra karavAnuM AzvAsana laI lo cho e khoTuM che. sau prathama tamAre vicAravAnuM che ke A manuSya kaI vAtanI dInatA anubhave che. kaI vAtane lIdhe te nirAzAmAM DULyo che. zA mATe puruSArtha choDIne ekAnta bhAgamAM jaIne beTho che. te kaI durghaTanAno bhoga banyo che - A badhuM vicAravuM paDaze. tyAra pachI ja tame e dIna mANasano uddhAra-samuddhAra karI zakazo. dInatAnAM aneka kAraNa? dInatAnuM koI eka kAraNa nathI hotuM. aneka kAraNo hoya che. emAMthI mukhya kAraNo A che : - aneka auSadha-upacAro karavA chatAM roga maTato nathI. - khUba puruSArtha karavA chatAM paNa artha upArjanamAM saphaLatA nathI maLatI. - koI najIkanI vyaktie vizvAsaghAta karyo hoya che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 - priya vyaktinuM mota thaI jAya che. koI prabaLa icchA saphaLa na thaI hoya. A che dInatAnAM mukhya kAraNo. dIna vyakti sAthe tame kevo vyavahAra rAkho cho ? pahelI vAta to e che ke tenI sAthe abhadra ane nirmama vyavahAra na karo. kAraNa ke tame ene sahAya karavA iccho cho ane tenA duHkhamAM bhAgIdAra banavA iccho cho. tame e dIna vyaktine sahdayatAthI pUcho : "huM tane kaI rIte sahAyatA karI zakuM?" jyAre te tamane potAnI nirAzAnI vAta kare tyAre tame potAnA jIvananI evI ja ghaTanA kahevAnI zarUAta na karo. tamArI vAta sAMbhaLavAmAM ene rasa nathI. tyAre tame e dIna-pIDita vyaktinI bhAvanAo 52 dhyAna kendrita karo. sAva sAthe tamArI pratikriyA vyakta karo. hA, tame eTaluM kahI zako ke : "huM paNa AvI paristhiti bhogavI cUkyo chuM, eTale anubhavI zakuM chuM ke AvI paristhitimAM tamane zuM thatuM haze." paraMtu enI sAme tamAruM rudana karavAnuM zarU na karatA. tame e dIna vyaktinI vAto dhyAnathI sAMbhaLo. ene evuM na lAgavuM joIe ke tenI vAtathI tamAruM manoraMjana thaI rahyuM che. tamArA mukha upara to sahAnubhUtinA ja bhAva rahevA joIe. zrAvakajIvana keTalIka zokAtura vyaktio potAnI vedanA zabdomAM vyakta karI zakatI nathI, temanI pIDA paNa samajavI joIe. temane svAsthyanA aMge ane dinacaryAnA viSayamAM vAraMvAra pUchIne parezAna na ka2vI joIe. basa, emane eTaluM ja kaho ke H "huM tamArI tabiyata aMge ciMtita chuM, paramAtmAne prArthanA karuM chuM ke tame jaladI sArA thaI jAo." jyAre tame koI asAdhya rogIne jovA jAo to tyAM e batAvavAno prayatna karo ke tame enuM keTaluM dhyAna rAkho cho, ane jarUra paDatAM hAja2 rahejo. sparza karatAM Daro nahIM. hAtha paMpALavA athavA mAthe hAtha pheravavo. ene A kriyA zabdo karatAM vadhAre rAhata ApanArI banaze. jo tamane koI AtmIya janano zoka asAmAnya rUpe prabaLa ane lAMbI adhi sudhI vyApato dekhAya to tene jaNAvo ke tame enAthI ciMtita cho. tame kahI zako ke "je pIDA tamAre sahana karavI paDe che te cokkasa kaThaNa che, paraMtu ema na samajo ke tame ekalA cho, huM paNa tamArI sAthe chuM." sabhAmAMthI ; amane lokone evuM nathI AvaDatuM. mahArAjazrI : ThIka che. ghaNA loko nathI jANatA ke koI paNa vipatti yA zokanA samaye zuM kahevuM ane kevuM vartana karavuM. paraMtu jo eno AraMbha sAmAnya sahRdayatAthI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 215 karo ane sahAyaka banavAnI bhAvanA rAkho to tamane tarata ja sahaja AcaraNanI sUjha AvI jaze. bhAvAtmaka rUpathI pIDita vyaktine sahArAnI jarUra che. banI zake to tame sahAro Apo. tenuM koI apUrNa kAma pUruM karAvI do. enAthI e vyaktine ghaNI rAhata maLaze. mRtyu-zokathI pIDita vyaktine mAtama karavAnI, duHkhanI sAmAnya avasthAmAMthI pasAra thavAnI ane potAnI bhAvanAo temaja smRtio kahevAnI AvazyakatA hoya che. jo tame tenI A vAto pasaMda karazo, dhyAnathI sAMbhaLazo to tene rAhata thaze. kyAMka te aTake to tene pUchI paNa levuM. hakAra paNa bhaNavo. bhAvAtmaka rUpe dIna banelI vyaktine anya kaMI AzvAsana ApatAM na AvaDe to eTaluM ja kaho : "ciMtA na karo, badhuM sAruM thaI jaze." jo ke A satya na paNa hoya, chatAM paNa dIna-duHkhI vyaktine e zabdo AzvAsana Ape che. - arthaprAptinA puruSArthamAM niSphaLa banelI vyaktine jo tame koI sAcI dizAno puruSArtha batAvI zakatA ho to batAvo. jo tame na batAvI zakatA ho to kaho "lAbhAntara karma" tUTyA sivAya arthopArjanamAM saphaLatA nathI maLatI. nirAza na thA, kSetra badalI nAkho. dhaMdho badalI do. dharma-puruSArtha karatA raho. eka divasa tamane saphaLatA avazya maLaze. prabaLa icchA pUrNa na thavAthI dIna-hIna banela manuSyane gaMbhIratAthI samajAvo ke "manuSyanI sarva icchAo pUrNa nathI thaI zakatI. chatAM paNa tame dhairya dhAraNa karo. keTalAka samaya pachI tamArI icchA pUrNa thaI zake che. morArajI desAInI 'vaDA pradhAna' banavAnI icchA 82 varSe paNa pUrNa thaI hatI ne !" nikaTanA mitra athavA svajananA vizvAsaghAtathI dIna banelI vyaktine kaho ke 'saMsAramAM AvuM ja bane che. tIrthaMkaronA AtmA sAthe, cakravartIo sAthe ane moTA moTA rAjA-mahArAjAo sAthe paNa vizvAsaghAta thato hoya che. ThIka che, tamAre koInI sAthe vizvAsaghAta na karavo !' priya vyaktinA mRtyuthI duHkhI-dIna banelI vyaktine khUba ja sahAnubhUti batAvIne janma-mRtyunuM tattvajJAna saMkSepamAM saMbhaLAvavuM. mRtyunI anivAryatA samajAvavI. AtmAnI amaratA-ajaratAnI vAta karavI. dIna vyaktinI dInatA dUra karavI dInajanono samudvAra che. dInatA dUra karIne tenAmAM utsAha-umaMga bharI devo e abhyudgharaNa che. AvaDe che tamane e samuddhAra ka2vAnuM ? zIkhavuM paDaze ne ? gharamAM paNa jyAre svajana dIna banatAM hoya tyAre Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrAvakajIvana temanI dInatA dUra karavAnI kaLA tamArI pAse hovI joIe. temanI upekSA na karavI joIe. evuM na vicAravuM ke "ene to Teva che nAnI nAnI vAtomAM raDavAnI, dInatA batAvavAnI, zoka karavAnI. karavA do rudana, maravA do, huM zuM karuM? tame zrAvaka cho, tamAre evuM na vicAravuM joIe. tame jAte dIna na bano: tame zrAvaka cho. samyagu vRSTi cho. tamArAmAM dInatA hoI ja na zake! dInatA to bhavAbhinandI jIvomAM hoya che. jeo saMsArapriya che, viSayAsakta che, teo dIna-mudra, matsarI-bhayabhIta hoya che, zaTha ane ajJa hoya che. Avaka-jAvakamAM rAgadveSa karanArA hoya che. tame to zrAvaka cho, tamArAmAM e durguNo na hoI zake. jyAre jinezvaradeva maLyA che, jinazAsana maLyuM che tyAre dInatA kaI vAtanI? eka mahAtmAe prabhunI stavanA karatAM kahyuM che? "gaI dInatA saba hI hamArI prabhu! tuja samakita dAna meM." "he bhagavaMta, tame mane samakitanuM dAna ApyuM ane mArI dInatA cAlI gaI." "samakti" "samyagu darzana" maLatAM manuSya dIna nathI rahI zakato. game tevA saMjogo maLe chatAM te dIna nahIM rahe - dInatA nahIM kare. game tevAM kaSTo Ave, te bhayabhIta nahIM bane. game tevAM pralobhano Ave, te kSudra nahIM bane. samakita prakaTa thatAM e mahAnubhAvamAM viziSTa guNo pedA thAya che. enI draSTi AdhyAtmika banI jAya che. AdhyAtmika draSTivALo manuSya kadI paNa dIna nathI banato. tame svayaM dIna nahIM bano to ja bIjA dInajanono uddhAra karI zakazo - dInajanonI dInatA dUra karI zakazo. Thaga lokothI sAvadhAna raho : - keTalAka anubhavI ane cAlAka vayaska loko dInatA dekhADIne, dekhAva karIne tamAruM bhAvAtmaka zoSaNa na kare eTalA mATe sAvadhAna rahevuM. - mane evA keTalAka cAlAka DhoMgI loko maLyA che. eka yuvaka vAre vAre mArI pAse AvIne dInatApUrvaka kaheto hato : "huM musIbatamAM chuM. mane madada karo." te mArI bhAvanA sAthe ramata ramI rahyo hato. te jANI gayo hato ke huM dukhI loko pratye karuNA batAvuM chuM. te khUba banAvaTI hato. mArA paricita bIjA sAdhuone paNa potAnA dAmAM phasAvyA hatA. jyAre mane khabara paDI ke tenI dInatA mAtra dekhAva ja hato. "AMsu" evA lokonuM priya astra hoya che. jarUra paDatAM teo tarata ja roI jAya che! basa, ApaNe Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 217 kamora thaI jaIe chIe. be-traNa vAra to meM ene sahAya karAvI, pachI to mArI pAse AvavAno rasto bhulAvI dIdho ! - 2 keTalAka cAlAka loko dInatAnI sAthe sAthe cATukArI (cApalusI) paNa kare che. cATukAritA prAyaH manuSyanA vivekane vikRta karI de che. cATukArane prasanna karavA vivaza banAvI de che, eTalA mATe cATukArothI dUra rahevuM. - keTalAka cAlabAja loko dInatAbharyA svaramAM anucita athavA anAvazyaka mAga kare che. jyAre ApaNe InkAra karI daIe chIe tyAre te loko ApaNI upara Aropa mUke che ke "Apa mane pasaMda karatA nathI, huM Apane sAro nathI lAgato." AvI vAto karanArAonI sAme kamajora vyakti namI jAya che; paraMtu ApaNe kamajora na thavuM joIe. cAlabAja vyaktino vyavahAra khUba ja aupacArika hoya che. enI cAlano sAmano karavA mATe enI sAthe vAtacIta na karavI. potAnA kAmamAM ja vyasta raho. cAlabAja vyakti upara dabANa lAvIne tenI cAlane nirarthaka karI devI. loko tamAro khoTo phAyado na uThAve, e mATe satarka rahevuM paDaze. ThagAI jatAM bacavA mATe tame je kaMI ucita-yogya samajo te karo. anAthono uddhAra karavAno che H eka vAta bhUlavI nahIM ke dIna ane anAthono uddhAra karavAno che, ane te jinazAsananI unnati mATe che. ApaNe jIrNa maMdirano uddhAra ka2vo, jIrNa upAzrayano uddhAra karavo Avazyaka ane dharmakArya mAnyuM che, tethI jIrNoddhAra karIe paNa chIe. paraMtu dIna ane anAthajanono uddhAra karavo eTaluM jarUrI mAnyuM nathI. jo ApaNe e jarUrI mAnyuM hota to e kAryane saMpanna karavA mATenI saMghamAM yojanAo hota. sthaLe sthaLe anAthonAM AzrayasthAno hota. anAthonAM AzrayasthAno nathI. jinazAsananI unnati mATe A upAyane upekSita karI dIdho che. dharma ane jAtino bheda pADyA sivAya, A dIna-anAthonA uddhAranuM kArya tamAre lokoe-zrAvakoe karavAnuM che. tame lokoe maMdira baMdhAvyAM, upAzrayo banAvyA, AyaMbila bhavana ane dharmazALAo banAvI, pazuo mATe pAMjarApoLo paNa banAvI, paraMtu anAtha loko mATe zuM karyuM ? anAtha-asahAya lokonI pIDA samajo cho ? kadI evA loko pAse jaIne temanI vedanA-vyathAne samajavAno prayatna karyo che ? anAtha bALakonI vedanA samajo, anAtha vRddhajanonI vedanA juo. anAtha vayaska strIpuruSanI vedanA juo. jo tamArAmAM dayA, karuNAnA bhAva haze to tamArI AMkho varasavA lAgaze. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrAvakajIvana bajAramAM "naina nayati zAsanaY'nI bUmo pADavA mAtrathI jinazAsananI unnati nahIM thAya, unnati AvAM kAryothI thaze. sUtro pokAravAM baMdha karo. tamArI ane amArI mazkarI thAya che. loko hase che. anAthono uddhAra kevI rIte karazo? - vAstavamAM jinazAsanano jaya-jayakAra karavo hoya to anAtho mATe AzrayasthAno banAvavA joIe. temane bhojana ane vastro maLavAM joIe. emane yogya vyavasAya maLavo joIe. temane lAgavuM joIe ke duniyAmAM amAruM paNa koIka che. amArAM duHkha samajanArA che, amane sahAro denArA che. temane jIvananI suvidhAo maLaze to paramAtmA jinezvaradevanAM ane jinadharmanAM guNagAna gAze, gaurava karaze ane jinazAsananuM anuzAsana mAnaze. anAthono uddhAra-mahAna kArya anAthono uddhAra-samuddhAra karavAnI vAta jinazAsananA eka mahAna AcAryadava karI rahyA che. seMkaDo varSa pUrve teo lakhI gayA che. temanI vAta upara gaMbhIratAthI vicAravuM joIe. emanA kAryanI kema upekSA thaI che e vAta mArA samajavAmAM nathI AvatI. A kArya IsAI dharmavALA keTalAya varSothI karI rahyA che. bIjA dharmavALAoe paNa anAthAzramonI sthApanA karI che. pariNAma tame joI rahyA cho. duniyAmAM sauthI vadhAre anuyAyI IsAI dharmanA che. te loko roDa upara saraghaso kADhIne sUtro nathI pokAratA ke "amAro IsAI dharma mahAna che." te loko to gAma-nagaromAM jaIne kAma kare che. duHkhI manuSyonI sevA kare che. dIna-anAthono uddhAra kare che. tethI temanI saMkhyA vadhatI jAya che ! tame loko to eTalA svArthI banyA cho ke tamArA anAtha sAdhamikono paNa khyAla rAkhatA nathI. tame to tamArA raMga-rAga ane moja-majAmAM masta cho. sabhAmAMthI moTA parvonA divasomAM koI koI vAra anAthone bhojana ApIe chIe, athavA mIThAI vaheMcIe chIe. mahArAjazrI ene uddhAra-samuddhAra na kahevAya. e to tatkAlIna sahAyatA hoya che. prAsaMgika kartavya hoya che. samuddhAra to ene kahevAya ke anAthanI anAthatA dUra thaI jAya ! A kArya kadAca tame samUha rUpe bhale na karo, vyaktigata rUpe karI zako cho ! eka-eka sukhI zrAvaka, saMpatra zrAvaka eka-eka anAthano uddhAra karavAnA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 219 kAryamAM lAgI jAya to tamArA gAmamAM eka paNa anAtha na rahI zake. badhA sanAtha thaI jAya. e sanAtha banelA loko tamAro to jaya-jayakAra karaze ja, jinazAsanano paNa jaya-jayakAra karaze. AvAM kAryomAM rAjya sarakAra paNa sahAyatA kare che - jo tame A dizAmAM nakkara kArya karo to. AvA keTalAka anAthAzramo sarakAra calAve che. keTalIka sAmAjika saMsthAo paNa anAthAzrama calAve che. jainasaMgho taraphathI paNa anAthAzramo cAlavA joIe. bALako, vRddho, apaMgo mATe paNa cAlavA joIe. ethI jinazAsananI unnati thaze, jainadharmanI kIrti vadhaze. A kAryamAM tame tamArI saMpattino upayoga karo. Aje keTalAka navA zrImaMtone AvAM kAryo pasaMda paDe che. mArgadarzana maLavuM joIe, niSThAvAna kAryakartAothI ja sAcA mArge cAlI zakAya che. evA niSThAvAna kAryakaro paNa maLe che. joIe mAtra tIvra tamannA ane jinazAsana pratye agAdha prema ! cotho upAya-suvihita sAdhuonuM puraskaraNa : ApaNI vAta cAle che jinazAsananI unnati karavAnI. e draSTie A cotho upAya batAvavAmAM Avyo che. gAmamAM tamAro saunI sAthe nyAyapUrNa vyavahAra haze. lokono ucita vinaya karatA hazo. dIna-anAtha lokonAM kAryo karatA hazo. enAthI tamArI gAma-nagaramAM kiti phelAI jaze. nagaravAsI lokono tamArA pratye neha baMdhAyo haze. AvI sthitimAM tame viziSTa jJAnI, tapasvI prabhAvaka AcAryanuM yA munivaranuM bhavya svAgata karo cho, nagarapraveza karAvo cho, to jinazAsananI zAna vadhe che. loko vAto karaze ke "A jainAcArya keTalA sArA che? paropakAra karavAnI vAta kare che - preraNA Ape che. lokone sanmArgano upadeza Ape che." tamAro vyavahAra sAro haze, tame paropakAranAM kAryo karatA hazo to bIjA samAjanA loko tamArI prazaMsA karaze. eTale ke jinazAsana pratye sadUbhAvavALA banaze. paraMtu jo tamArA lokono vyavahAra sAro nahIM hoya, paropakAranAM kAryo nahIM karatA ho to loko tamArI prazaMsA nahIM kare. saMbhava che ke niMdA karaze."A sAdhu..... potAnA dharmavALAone sAro upadeza nahIM ApatA hoya, kevaLa potAnI javAhavAha karAvatA pharatA haze"... vagere. sAdhuono nagara-praveza ane sAmaiyuM: tamane lokone sAmaiyuM kevI rIte karavuM te AvaDe che? dhyAna rAkho, sAmaiyuM sAdhu Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrAvakajIvana puruSo mATe nathI karavAnuM. sAdhuone tamArA svAgatanI AvazyakatA nathI. sAmaiyuM to jinazAsananI unnati mATe karavAnuM che. jo sAmaiyuM karavAnuM ja hoya to evI rIte karo ke gAmanI tamAma jAtinA loko prabhAvita thAya ! jainadharmanA sAdhuo pratye zraddhAvAna bane. sAmaiyuM karatI vakhate AcArya yA sAdhunI prabhAvakatA dekhAvI joIe ane lakSya jinazAsananI prabhAvanAnuM hovuM joIe. sAmaiyuM karo temAM samAjanAM strIpuruSo hAjara rahevAM joIe. evuM nahIM ke beMDavALA 11 mANaso ane tame loko pa-7nI saMkhyAmAM hAjara ! keTalAMka varSo pUrve meM eka AcAryazrInuM sAmaiyuM joyuM hatuM. teo mArA paricita hatA, eTale mAre javuM paDyuM hatuM. tyAM saMghanA mAtra 5 puruSo ane eka strI hatI. beMDavALA 10-12 mANaso hatA ! keTaluM hAsyAspada e dRzya hoya che ? sAdhupuruSonA svAgatamAM jo tamane - saMghane ruci na hoya to svAgatayAtrA na kADhavI joIe. beMDa na vagADavuM joIe. be-cAra bhAI-baheno sAdhuonI sAme cAlyA jAo ane zAntithI temane laI Avo. sabhAmAMthI : keTalIka vAra sAmaiyuM na karavAthI AcArya mahArAjone khoTuM lAgI jAya che ! mahArAjazrI : khoTuM lAgavA do ! zAsananuM gaurava akhaMDa rahevuM joIe. jeo sanmAnanA abhilASI hoya che emanuM svAgata zA mATe karavuM joIe ? jeo jinazAsananA gauravane samajatA na hoya emanuM svAgata karavAnI jarUra nathI. svAgatayAtrA kADhavI ja hoya to bhavyatAthI kADho. sArI saMkhyAmAM janasamUha ekatra thavo joIe. bIjI vAta che sUtroccAranI. pacAsa varSa pUrve je sUtro bolAtAM hatAM te Aje bolAtAM nathI ! e ja eka... be... traNa... cAravALAM sUtro bolAya che ! evAM sUtro kema bolo cho ? zA mATe zora macAvo cho ? A koI cUMTaNIpracAranuM saraghasa to nathI ! sUtro pokAryA sivAya samUhagIto gAo. lokagItanA rAgamAM gAo. philmI gItanI tarajamAM na gAo. gIta prabhubhaktinuM yA gurubhaktinuM hovuM joIe. sUtro uccAratA ho to kaMIka sArAM sUtro uccAro. lokone, sAMbhaLanArAone kaMIka bodha maLe evAM sUtro uccAravAM joIe. beMDamAM paNa sArI sUrAvalI-zAstrIya rAgonI sUrAvalI vAgavI joIe. sArAM lokagItonI taraja vAgavI joIe. philmanAM gaMdAM gItonI tarja vAgavI na joIe. gurujanonuM svAgata temanA vyaktitvane anurUpa hovuM joIe. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 221 aviveka vadhato jAya che ? amAre eka zaheramAM javAnuM hatuM. ame zaheramAM pahoMcyA tyAM saMghanI peDhInA munIma amane maLyA. vaMdanA karIne temaNe nivedana karyuM: "amAre sAmaiyuM karavuM che mATe Apa thoDoka samaya ahIM rokAo. saMghanA loko AvI rahyA che." tyAM ame eka makAnamAM rokAI gayA. 10 miniTa pachI beMDa AvyuM ane saMghanA kAryakartAo AvyA. bIjI 10 miniTa vItI gaI. e kAryakartAe kahyuM : "mahArAjasAheba, ApaNe cAlIe, rastAmAM loko bhegA thaI jaze." meM kahyuM pahelAM tame beMDa ravAnA karo. amAre baeNDanI jarUra nathI. ame ema ja gAmamAM AvIzuM. te bhAIe mAnyuM ja nahIM. pachI meM makkama thaIne kahyuM: "jo tamAre beMDa vagADavuM ja hoya to vagaDAvo, ame gAmamAM nahIM AvIe. ahIM ja besI rahIzuM. zuM tame jainadharmanI niMdA karAvavA mAgo cho? jeTalA beMDavALA che eTalAya puruSo nathI, ane tamAre sAmaiyuM karavuM che? sAmaiyuM karavAnuM koNe kahyuM? ame sAmaiyuM pasaMda nathI karatA." ATaluM kahyuM tyAre e bhAIe beMDavALAne vidAya karyA ane pachI ame gAmamAM gayA. tame loko sAmAnya buddhithI paNa nathI vicAratA ke zuM karavAthI jinazAsananI prabhAvanA vadhaze, zuM karavAthI gauravane hAni pahoMcaze. A vicAravuM joIe. vivekavRSTithI vicAravuM joIe. svAgatayAtrA, zobhAyAtrA, rathayAtrA kADhavAthI jinazAsananI zobhA nahIM vadhe. bhale varSamAM be-eka vAra ja svAgatayAtrA yA rathayAtrA kADho, paraMtu bhavyatAthI kADho, sarva jaino maLIne kADho. aitihAsika svAgatayAtrAonAM varNano vAMcoH gurudevonuM svAgata kevI rIte karavAmAM Ave che, nagarapraveza kevI rIte karavAmAM Ave che, eno itihAsa che! ApaNA prAcIna caritragraMthomAM svAgatayAtrAonAM varNano maLe che. keTalAMka nAmono nirdeza ja karuM chuM H jyAre bhagavAna mahAvIra caMpAnagarImAM padhAyA, e samaye magadhasamrATa koNikanI rAjadhAnI caMpAmAM hatI. ene khabara paDI ke bhagavAna mahAvIra pUrNabhadra caityamAM UtaryA che. bhagavAnane vaMdana karavA mATe koNika khUba sajja thaIne gayo hato. prAcIna kALamAM jyAre AcAyadi nagaranI bahAra udyAnomAM UtaratA hatA, e samaye AcAdikano nagarapraveza karAvavAmAM Avato na hato. paraMtu rAjA, zreSThI vagere janasamudAyanI sAthe hAthI, ghoDA, ratha sAthe gurudevane vaMdana karavA jatA hatA. darzanayAtrA nIkaLatI hatI. - "aupapAtika sUtramAM koNika rAjAnuM bhagavAnane vaMdana karavA javAnuM vistRta Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrAvakajIvana varNana Ave che. koNika bhagavAna mahAvIra pratye apAra bhaktibhAva dharAvato hato. - rAjA vikramAditye AcArya siddhasena divAkaranuM bhavya svAgata karIne jainazAsananI unnati karI hatI. - rAjA kumArapALe kalikAla sarvajJa AcAryazrI hemacaMdrasUrijIno pATaNamAM bhavya nagarapraveza karAvyo hato. potAnA mitrarAjAone ane AjJAMkita rAjAone paNa e svAgatayAtrAmAM saMmilita karyA hatA. - mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAhe gurudevazrI dharmaghoSasUrijIno atibhavya nagarapraveza karAvyo hato. - AcAryapada prApta karIne pahelI vAra hIravijayasUrijI pATaNa padhAryA hatA tyAre samaratha bhaMsAlI nAmanA zrAvake bhavya svAgatayAtrA kADhI hatI. AvA aneka prasaMgo jenA itihAsamAM vAMcavA maLe che. vartamAnakALamAM paNa koI koI vAra moTAM nagaromAM prabhAvaka AcAryonAM bhavya svAgata thAya che, hajAro strIpuruSa svAgatayAtrAmAM sAmela thAya che. jAhera pravacanonuM Ayojana : A to thaI svAgatanI vAta. bIjI vAta che jJAnI prabhAvakAdi sAdhupuruSonAM jAhera sthaLonA pravacanonA AyojananI vAta. jyAM jaina-ajaina hajAro loko pravacana sAMbhaLavA Ave ane pravacana sAMbhaLIne prabhAvita thaIne jAya. sAdhupuruSonuM A zreSTha puraskaraNa che. temanI jJAnapratibhAthI prajAne lAbhAnvita karavI jinazAsananI unnatino zreSTha upAya che. mane varSothI anubhava che ke jAhera pravacano karavAthI jaina-ajaina prajA upara kevo addabhuta prabhAva paDe che ! A aMge mAro zreSTha anubhava che ANaMdanA (gujarAta) cAturmAsano. vi. saM. 2022nuM amAruM cAtumasa ANaMdamAM thayuM. ANaMdanI pAse vallabha vidyAnagara che. tyAM saradAra yunivarsiTI che. aMdAje tyAM 9 kaoNlejo hatI e samaye. ArTsa kaoNleja, kaoNmarsa kaoNleja, sAyaMsa kaoNleja, ema. e. kaoNleja vagere. ANaMda saMghanA mukhya kAryakartAoe tyAM 9 kaoNlejomAM huM pravacanonI zreNInuM Ayojana karyuM hatuM. ATUrsa kaoNlejamAM to "uttarAdhyayanasUtra para pravacano thayAM hatAM. vidyArthIoe ja e viSaya pasaMda karyo hato. tyAM jainadharmanI sArI prazaMsA thaI hatI. ANaMdanI sarva kaoNlejomAM, hAIskUlomAM pravacano Ayojita karyA hatAM. phArmasI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 223 kaoNlejamAM 250 DaoNkaTaronI sAme khUba ja mArmika pravacana thayuM hatuM. sarva DaoNkaTaro khUba ja AnaMdita thayA hatA. : meM pravacanamAM pUchyuM hatuM H ApaNA dezamAM badhI phekalTIo che - ArTsa, kaoNmarsa, sAyaMsa, laoN, phArmasI - meDikala vagere. paraMtu sAdhu banavA mATe koI phekalTI kema nathI ? tamAre DaoNkaTara joIe, vakIla joIe, vaijJAnika joIe, sAhityakAra joIe, sAdhu na joIe, kema ? to pachI mane ahIM zA mATe bolAvyo ? sarva DaoNkaTaroe tALIo pADIne AnaMda abhivyakta karyo hato. jinazAsananI unnati thAya e rIte sAdhupuruSonuM puraskaraNa karavuM joIe. Aje, basa ATaluM ja. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana. : 43 parama kRpAnidhi, mahAna mRtadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananAM kartavyono nirdeza karyo che. je rIte ApaNA jIvanamAM vratonuM pAlana karavAnuM che, te rIte bIjA pratye ApaNAM kartavyonuM pAlana karavAnuM che ane jinazAsananI unnati ya karavAnI che. ApaNA upara jinazAsanano mahAna upakAra che. jinazAsana sukhadAyI che kalyANakArI che. saMsAranA sarva jIvo jinazAsana pAmIne sukha prApta kare, sadgatigAmI bane, e bhAvanAthI tamAre : - samyagu nyAyapUrNa vyavahAra karavo joIe. - yathocita vinaya karavo joIe. - dIna ane anAtha jIvono samuddhAra karavAno che. - suvihita sAdhupuruSonuM puraskaraNa karavAnuM che. - parizuddha zIlanuM pAlana karavAnuM che. parizuddha zIlanuM pAlana : jinazAsananI unnatino pAMcamo upAya che - parizuddha zIlanuM pAlana. jo tame pAMca aNuvrata athavA bAra vrato grahaNa karyA che, to pachI tamArA jIvanamAM zIladharmanuM pAlana haze ja. parizuddhano artha che aticArarahita pAlana. zIlavatanuM pAlana doSa lagADyA sivAya karavAnuM che. yAda rAkho tamArI tarapha lokonI draSTi hoya che, kAraNa ke tame zrAvaka cho. tame ucca koTinuM jIvana jIvanArA cho. loko tamane e rUpe jue che. je loko durAcArIvyabhicArI hoya che, teo paNa tamane sadAcArInA rUpamAM jovA icche che. zIlavAnanA rUpamAM tamArI Ijjata kare che : "A mahAnubhAva jainadharmanA pAkA anuyAyI che. te kadI parastrI sAme AMkha uThAvIne jotA nathI. parastrIne bahena yA mAtA samAna ja jue che - evo ja pavitra vyavahAra kare che. game tevI rUpavAna kanyA hoya to paNa tene potAnI putrInI samAna jue che. tamAre mATe loko AvI vAto karatA hoya to samajavuM ke tame parizuddha zIlanuM pAlana karo cho. paraMtu daMbha na karavo. dekhAva mAtra na hovo joIe. daMbhano paDado eka divase tuTI jaze. tyAre tamArI niMdA to thaze ja, jinazAsananI paNa niMdA WWW.jainelibrary.org Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga thaze. eTalA mATe AtmasAkSIe tame zIladharmanuM pAlana karatA raho. zIlapAlananI sabhAnatAo - 2 rizuddha zIlapAlana saraLa nathI, khUba ja kaparuM kAma che. paraMtu jo tamArAmAM be vAto haze to tame sahajatAthI zIlapAlana karI zakazo. prathama vAta che patine potAnI patnImAM tRpti ane patnIne patimAM tRpti. bIjI vAta che pati-patnI vacce aMtaraMgatA. jIvanamAM A be vAto haze to pati bIjI strI sAthe saMbaMdha nahIM bAMdhe, patnI bIjA puruSa sAthe prema-saMbaMdha nahIM bAMdhe. -- 225 je pati-patnInI parasparamAM tRpti nahIM hoya, aMtaraMga prema nahIM hoya to sadAcArI rahevuM muzkela che. vaivAhika jIvanamAM ekabIjAnA tamAma guNadoSothI para rahI agAdha vizvAsathI jovuM paDaze. vizvAsa gulAbI kAca che. enAthI sarva vastuo gulAbI ja gulAbI dekhAze. sadAcArI jIvana jIvanArA eka puruSe mane batAvyuM hatuM : "ame pati-patnI sarvAMgINa aMtaraMgatA sAthe rahIe chIe. ame ekabIjAmAM aMzataH samAhita thaI jaIe chIe. ekabIjAmAM evAM to maLI gayAM chIe ke jenI kalpanA bIjAo mATe asaMbhava che !" sadAcArI jIvana jIvavAnA keTalAka upAyo : pati-patnInA saMbaMdhamAM ekabIjA pratye pUrI ImAnadArI joIe. ekabIjAnI pUrI oLakhANa joIe ane gahana AtmIyatA joIe. baMne jIvanasAthI paraspara niHsaMkocabhAve potapotAnI durbaLatAonI carcA evA vizvAsathI kare ke temanA guNonI sAthe temanI khAmIo paNa svIkArya banI zake. A ja svIkRti nikaTatAnI pUrva zarata che. enAthI ja vizvAsa ane AsthAno udaya thAya che. tamArA manamAM jIvanasAthI pratye e vizvAsa hovo joIe ke tamane tamArA guNo ane doSo sAthe svIkAravAmAM AvyA che, ane te tamArI AsthAne AghAta nahIM pahoMcADe. dAMpatyajIvanamAM aMtaraMgatAnI anubhUti e vAta para nirbhara hoya che ke baMne ekabIjAne potAnA mATe keTalAM mahattvapUrNa mAne che. jo daMpatI ekabIjAne potAnA jIvananA viziSTa aMga na mAnatAM hoya to dAMpatyajIvanamAM judApaNuM AvatuM-jatuM rahe che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrAvakajIvana 25 varSanuM dAMpatyajIvana pasAra karanAra eka vyaktie kahyuM : "mane varSothI eka anubhUti thAya che ke duniyAmAM mAruM koI nathI ke jene mATe huM sauthI vadhu mahattvapUrNa chuM. mArI ciMtA karanAra, mArI pratIkSA karanAra koI paNa nathI. huM mArI jAtane ekalavAyI anubhavuM chuM. meM pUchyuM : tamArI patnI che ne ? - teNe kahyuM : "che, paNa AtmIyatA nathI, aMtaraMgatA nathI. jyAre huM rAtanA nava vAge ghera pahoMcuM chuM, te nidrAdhIna hoya che ! huM jAte rasoDAmAM jaIne, mArA mATe teNe je kaMI rAkhyuM hoya te khAI lauM chuM. pachI gharamAMthI bahAra jaIne mitro sAthe vAto karuM chuM. jIvanasAthI ekabIjAthI jeTalAM vadhAre najIka haze teTalAM ja temanAM rahasyo vadhAre surakSita raheze. na pati patnInAM rahasyonuM udghATana ka2ze ke na patnI patinAM rahasyo prakaTa ka2ze. AvI aMtaraMgatA hovAthI daMpatImAM kadI durAcAraduHzIlatAno praveza thaze nahi. koI vAra bhAvonuM parivartana paNa thAya che H evA loko ke jemanA lagnajIvananAM keTalAMka varSo vItI cUkyAM che, e vAtano svIkAra kare che ke keTaloka samaya sAthe rahevAthI pachI krUratAno gALo paNa Ave che ane keTaloka samaya vItI jAya te pachI pharI pAchI nikaTatA AvI jAya che. eka vyaktie batAvyuM ke H "keTalAka samaya mATe jyAre vaivAhika jIvana kaDavAzathI bharAI jAya che tyAre keTalAya prakAranA bhAvo manamAM pravAhita thAya che." patine tenI patnIe kahyuM : "tamane lAge che ke kyAMka kazIka garabaDa che, paraMtu tame bIjA koI sAthe saMbaMdha joDavA yA badhuM choDIne kyAMya anyatra bhAgI javAnI vAta kadI vicAratA nathI ! basa, jema tema paNa gADI kheMcyuM rAkho cho. tame jANo cho ke paristhitimAM nizcita rUpathI sudhAro thaze. badhuM pharIthI sAruM thaI jaze." parizuddha zIlanuM pAlana karavA mATe dAMpatyajIvana sAruM hovuM ati jarUrI che. dAMpatyajIvanamAM vaphAdArI e ja zIla che, te ja sadAcAra che, aMtaraMgatA mATe mahattvapUrNa vAta che - ekabIjAne samajavAM. ekasAthe samaya vItAvavo, vAto karavI ane ekabIjAnI anubhUtio sAMbhaLavI; enuM pariNAma e Avaze ke ekabIjAnI jarUriyAta pratye saMvedanazIlatAno vikAsa thaze. pati-patnI vacce saMvAditA TakI rahevI joIe. visaMvAditA na AvavI joIe. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 227 visaMvAditA AvI paNa jAya, to tene tarata ja dUra karavAno prayAsa karavo joIe. pati-patnI baMnee ekabIjAnI anubhUtio, AkAMkSAone niraMtara samajatA rahevuM joIe - A ja vaivAhika aMtaraMga che. "meriDa pIpala sTeiga Tugedhara Ina dha eja oNpha DAyavarsa nAmanA pustakamAM lekhikA phosIsa klAsana" lakhe che : "huM mArI sAsunA vivAhane yAda karuM chuM. e jamAnAmAM vivAha koI madhyasthI nakakI karato hato. dvitIya vizvayuddha pahelAM beljiyamamAM paraMparAvAdI yahudIomAM A rIta hatI ane eka AjJAdhArI beTInI mAphaka temaNe A rItano virodha karyo na hato, chatAM temano vivAha-saMbaMdha temanA mRtyu sudhI lagabhaga 50 varSa sudhI cAlyo. mArAM sAsu-sasarA jIvanabhara aneka muzkelIo - vizvayuddha, vepAramAM asaphaLatA, sasarAno ghAtaka dayaroga vagere - sahana karatAM rahyAM. koI vAra temanI vacce kajiyA thayA to koI vAra manameLa paNa thayo. paraMtu temanA jIvanamAM niSThA ane samarpaNa potAnI caramakakSAe hatA, jyAM premalagna karanArAM yugalo paNa temanI pAchaLa rahI jatAM hatAM. eka vAra bImAra paDavyA pachI mArI sAsue mane kahyuM: "tArA pApA mAre mATe keTaluM badhuM kare che? kevI rIte mAruM dhyAna rAkhe che, ene koI jANI nahIM zake ! potAnI patnInuM AvuM dhyAna rAkhanAra loko kharekhara virala ja haze." meM pUchyuM to zuM tame ene mATe eTaluM nathI karyuM? te gaMbhIratAthI bolI : "hA, meM paNa karyuM, paNa zuM A vicitra nathI lAgatuM? athavA tArI mAphaka huM paNa potAnI pasaMdagInI vyakti sAthe vivAha karavA svataMtra hota to kahI nathI zakatI ke meM ene ja pasaMda karyo hota. paraMtu huM bIjA koI puruSa tarapha eTalI nikaTatAnI - kalpanA paNa nathI karI zakatI. khabara nathI, tuM mArI A vAta samajI zakIza ke nahIM ! kAraNa ke Aje jamAno keTalo badalAI gayo che, kevI rIte batAvuM. ame baMne ekabIjAnI sAthe sadAya sahaja ane surakSita anubhava karatAM hatAM !" jamAno badalAI gayo che ? eka videzI zIlavatI nArIne paNa lAge che ke Aje jamAno badalAI gayo che. sAcI vAta che. Aje zIla-sadAcAranI vAta mANasa bhUlato jAya che. "mukta jIvana"nA nAme vyabhicArane uttejana maLyuM che. enAthI potAnI pasaMdagInuM vivAhajIvana paNa tUTatuM jAya che. puruSa patnI sivAya preyasI paNa rAkhavA lAgyo che ane strI paNa pati sivAya premIne tyAM jAya che, Ave che. baMnemAM nathI rahI niSThA, nathI rahI samarpitatA ane nathI rahI aMtaraMgatA, eTalA mATe tamArA lokonuM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 gRhasthajIvana kleza, saMtApa ane kalahathI vikRta thaI gayuM che. tame loko zrAvaka-zrAvikAo cho, ApaNo dharma eka zreSTha dharma che. ApaNI zreSTha saMskRti che. khUba gaMbhIratAthI vicAravAnI AvazyakatA che. janapravAhamAM vahI javAthI to mAnavajIvana vyartha banI jaze. paraloka aMdhakAramaya banI jaze. AtmA durgAtamAM bhaTakI jaze. bhale tame be-cAra dharmakriyAo karatA hazo, paNa je parizuddha zIlanuM pAlana nahIM karo to tamArI apakIrti thaze, tame niMdApAtra banazo. jinazAsananI avahelanA thaze. eTalA mATe kahuM chuM ke bhale jamAno badalAI gayo hoya, tame na badalAzo. jo jIvanamAM durAcArano praveza thaI gayo hoya to tarata ja e mArgamAMthI pAchA vaLI jAo. mana vRDha karo, vivAhetara saMbaMdho toDI nAkho. yAda rAkho ke tame zrAvaka cho, jinazAsananA sabhya cho, tamAre bhavasAgaramAM taravAnuM che, DUbavAnuM nathI. bhavasAgara tarI javAno che. zIla-khaMDananAM keTalAMka mahattvanAM kAraNo H A to meM dAMpatya - vaivAhika jIvananI vAta karI. vaivAhika jIvana pahelAM jo yuvaka-yuvatIo jAtIya saMbaMdha bAMdhI le che, zArIrika saMbaMdha karI bese che to temanA jIvanamAM zIlanuM pAlana karavuM prAyaH asaMbhava banI jAya che. kaoNlejamAM 90 TakA yuvaka-yuvatIo zIlabhraSTa thaI jAya che. temanI raheNIkaraNI, vezabhUSA ane aMdaroaMdarano paricaya zIlapAlana nahIM karavA de. vyabhicAra jevuM bIjuM koI pApa nathI. A rIte yuvakavarga vyabhicAranuM sevana karI rahyo che. zArIrika ane mAnasika rIte polo-bodo thaI gayo che. zArIrika svAsthya bagaDI gayuM che ane buddhi - pratibhA kSINa thaI gaI che. rAjya ane samAjone zIlapAlananI koI mahattA anubhavAtI lAgatI nathI. dharmaguruono upadeza yuvAnavarga prAyaH sAMbhaLato nathI. je loko sAMbhaLe che teo tenuM pAlana karatA nathI, pachI upadezanI asara kevI rIte thAya ? sAmAjika ane pArivArika vAtAvaraNa ja zIdharmanA pAlanamAM pratikULa che. gharagharamAM kAmottejaka vezabhUSA pravezI cUkI che. gharamAM TI. vI. ane viDiyo AvI gayAM che. - - -- zrAvakajIvana - sthaLesthaLe "byU philmo" jovAya che. vyabhicAra sevana karavAnAM sthaLo vadhatAM jAya che. parapuruSo sAthe strIono saMsarga-paricaya vadhato gayo che ane parastrIo Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 229 sAthe puruSonI maitrI paNa vadhI gaI che. strIo oNphisamAM nokarI kare che. zeThane khuza rAkhavA mATe potAnuM zarIra samarpita karI de che ! athavA potAnI sAthe nokarI karanAra koI puruSane samarpita karI de che. nokarI karanArI strIomAM keTalI strIo potAnA zIlane surakSita rAkhI zake che? koI spaSTavaktA strIne pUchavuM, meM to pUchyuM che. je gharamAM strIpuruSa baMne nokarI kare che, baMne vepAra kare che, te gharamAM prAyaH dAMpatyajIvana klezamaya, azAMta banI jAya che. ekabIjA pratye zaMkA pedA thAya che. baMnemAM ahaMkAra Ave che. ekabIjAnI sAthe pratibaddhatA nathI rahetI. pachI gharamAM rahevuM pasaMda paDatuM nathI ane bahAra bhaTakavA lAge che. AvA loko zIlapAlana kevI rIte karaze ? eka bhAIe mane kahyuM : "zIlapAlananI draSTithI ame patana pAmyA chIe. zIlanA mAdhyamathI ame na to amAruM kalyANa karI zakIe chIe ke na to jinazAsananI unnati karI zakIe chIe. amArI nirbaLatA kaho, nirlajjatA kaho yA majabUrI kaho, game te kaho, A duSita vAtAvaraNamAM zIlanuM pAlana asaMbhava jevuM lAge che. chatAM paNa jeo zIlanuM pAlana kare che, teo vaMdanIya che, pUjanIya e bhAInI vAta atispaSTa hatI. daMbha karavAno koI artha nathI. meM enI vAta sAMbhaLI lIdhI. sAmAjika parivartana sAme ja dekhAya che. dharmasthAnomAM paNa vikRtio pravezI cUkI che. roganAM jaMtuo jyAM paNa phelAze, roga pedA karaze. tame loko jyAM paNa jazo, tyAM vikRtio pedA karazo ja! ThIka che, A viSayamAM Ame. ya huM vadhAre carcA karato nathI. carcA karavAno koI artha nathI. jema koI moTuM sarovara tUTI jAya ane AjubAjunAM gAmone DubADI de, e rIte A duHzIlatAnuM sarovara tUTI gayuM che, emAM deza ane duniyA DUbI rahyAM che. bacavAno koI upAya nathI. vartamAnakALamAM parizuddha zIlapAlanathI zAsanonnati prAyaH saMbhava nathI. chaThTho upAya che - jinamaMdironuM nirmANa : have ApaNe AgaLa vadhIe chIe. jinazAsananI unnatinA sAta upAyomAM chaThTho upAya che jinamaMdiranuM nimaNi karavAno. eTale ke jinamaMdiro joIne bIjA loko jinazAsananI prazaMsA kare ! AvI prazaMsA tyAre ja thaI zake jyAre anya dharmovALAonAM maMdiro karatAM jinamaMdiro caDiyAtAM hoya ! kalAnI draSTithI, zilpasthApatyanI vRSTithI, bhavyatA ane vizALatAnI draSTithI jinamaMdira advitIya haze tyAre ja tenI sarvatra prazaMsA thaze. dezavidezanA loko Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23) zrAvakajIvana Abu-delavADA jAya che. tyAMnAM kalAtmaka, bhavya jinamaMdiro jue che, kalA, zilpa vagere nihALe che ane zraddhAthI-premathI abhibhUta thaI jAya che. AvAM jinamaMdirone 800 varSa pUrve gujarAtanA mahAmaMtrI vimalazAhe, mahAmaMtrI vastupALa-tejapALe banAvyAM hatAM. anupamAdevIe tyAM svayaM hAjara rahIne maMdironuM nirmANa karAvyuM hatuM. 800 varSathI e maMdiro lAkho lokone jinazAsana pratye AkarSita karI rahyAM zuM tame jANo cho tejapAlanI patnI anupamAdevIe e delavADAnI jamIna kevI rIte lIdhI hatI? tyAMnA rAjAe kahyuM: "jeTalI jamIna joIe teTalI jamIna upara cAMdInA sikkA pAtharI do, jamIna tamArI sikkA amArA! anupamAdevIe goLa nahIM, corasa sikakA banAvaDAvIne jamIna upara pAtharyA hatA ane paramAra rAjA. pAsethI jamIna lIdhI hatI. rAjA paNa daMga thaI gayo hato, jinazAsanathI prabhAvita thayo hato. jinamaMdiranuM nirmANa paNa keTalI udAratAthI karyuM? zuM ItihAsa vAMcyo che? na vAMcyo hoya to avazya vAMco. mAluma paDaze ke jinamaMdira kevI rIte banAvavAmAM Ave che. potAnA lAkho-karoDo rUpiyA kharacIne bhavya ane ramaNIya jinAlayo banAvavAM joIe, e tamArA jIvananuM zreSTha sukata haze. jinazAsananI prabhAvanA thaze. jo puNyodayathI paisA maLyA hoya to sadupayoga karI lo. zrImaMta loko paNa maMdira mATe phALo ekatra kare che ! AjanA jamAnAmAM tamArA loko pAse kevA paisA AvyA che?paisAno sadupayoga karavAnI bhAvanA ja pedA thatI nathI! sarva zubha kAryomAM jinamaMdiranuM nimaNi karavuM zreSTha zubha kArya che. paramAtmA pratye tamArA hRdayamAM utkRSTa bhakti haze to tame paramAtmAnA maMdiranA nimaNimAM koI kasara nahIM rAkho. eka chokarInA lagnamAM tenA zrImaMta pitAe be karoDanuM kharca karyuM. ame pUchyuM "ATaluM badhuM kharca kema karyuM?" teNe javAba Apyo: "mane mArI dIkarI khUba pyArI che....... enAthI vadhAre koI nathI ! eTale tenuM lagna bhavyatAthI karyuM !" vAta keTalI takeyukta che ! manovaijJAnika vAta che. potAnI priya vyakti mATe mANasa je kaMI karavA icche te karavA svataMtra che. te koIthI baMdhAyelo nathI. koI manuSyane paramAtmA priya hoya, to tenA nAma upara, enI pratimA upara, enA maMdira upara karoDo rUpiyA kharca karI zake che. bhagavAna kRSNanA nAma upara 25 karoDanuM dAna ! hamaNAM meM eka prasiddha chApAmAM vAMcyuM ke muMbaImAM eka zrImaMta mahilAe eka Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 haoNspiTala bAMdhavA mATe 25 karoDanuM dAna ApyuM. teNe zarata mUkI ke e haoNspiTala upara tenuM nAma nahIM Ave. phoTo nahIM mukAya ! nAma raheze bhagavAna zrIkRSNanuM ! mUrti raheze bhagavAna zrIkRSNanI ! A kaLiyugamAM paNa udAra ane gupta dAna karanArI strIo che ne ! A dezanI dharatI koI vAra ochI ke vattI, AvI uttama vyaktione janma ApatI rahI che. rANakapuranuM jainamaMdira 99 karoDamAM banyuM hatuM ! : Azare 500 varSa pUrve rAjasthAnamAM sAdaDI gAma pAse jaMgalamAM pahADonI vacce baneluM bhavya jinamaMdira joyuM che ? avazya yAtrA karo. dhanAzA poravADa nAmanA eka ja naravIre A maMdira banAvyuM hatuM. 99 karoDa rUpiyA e maMdiranA nirmANamAM kharcAyA hatA ! 500 varSa pUrve 99 karoDa rUpiyA lAgyA hatA ! AjanA hisAbe keTalA rUpiyA thAya ? bhAga 2 - rANakapuramAM prativarSa hajAro videzI paryaTako Ave che. hajAro yAtriko Ave che. maMdira joIne dhanya dhanya thaI jAya che. enuM adbhuta zilpa ane sthApatya joIne dimAga sviMga thaI jAya che. ati vizALa maMdira hovA chatAM paNa Air & LighthavA-ujAsanI vyavasthA jojo ! maMdiranA koI paNa bhAgamAM jaIne UbhA raho. tyAM tamane prakAza maLaze, havA maLaze. aMdAje 1444 staMbho che e maMdiramAM ! ramaNIya pradeza che, suvizALa dharmazALA che, bhavya derAsara che, nayanaramya pratimA che ! darzana, pUjana ane stavana karIne puNyanA bhaMDAra bharatA raho ! AjakAla nAnuM maMdira bAMdhavA mATe paNa phALo ekatra kare che, pote zrImaMta hoya che, potAnA baMgalA, lAkho rUpiyA hoya che, paraMtu maMdira banAvavA mATe gAmamAM phALo ekaTho kare che. bahAragAma jaIne phALo ekaTho kare che. gujarAtanA eka gAmanA loko amArI pAse AvyA, temaNe kahyuM : "amArA gAmamAM 25 lAkha rUpiyA kharca karIne ame derAsara baMdhAvIe chIe. e mATe phALo ekaTho karavA ame nIkaLyA chIe." meM kahyuM : "tamArA gAmamAM maMdira bAMdhavA mATe to gAmavALAoe ja paisA ApavA joIe. jo gAmamAMthI 25 lAkha rUpiyA ekaThA na karI zakatA ho to 10 lAkhanuM maMdira bAMdho, 5 lAkhanuM bAMdho. jo ke tamArA gAmanA loko to khUba sukhI che. 25 lAkha ekaThA karI zako cho !" keTalI khoTI paraMparA zarU thaI gaI che ? bahAragAmathI paisA lAvIne potAnA gAmamAM maMdira bAMdhavuM - A keTaluM khoTuM che ? hA, gAmanA loko zrImaMta na hoya, gAmamAM maMdira na hoya, athavA maMdirano jIrNodvAra karavo Avazyaka hoya to bahAragAma jaIne paisA lAvIne maMdira-nirmANa karI zako cho ! Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrAvakajIvana paraMtu tamArI vAta e nathI. sAmAnya koTinA maMdirathI zAsanaprabhAvanA thatI nathI. viziSTa koTinAM maMdirathI zAsana unnati thAya che. zatruMjaya parvata upara je loko jAya che, giranAra parvata upara jeo jAya che, tyAM maMdironI duniyA joIne prazaMsAnAM puSpa verAya che H pAvApurInuM maMdira ane jesalamera - lodravAjInAM bhavya maMdira lokonA cittane AkarSe che. tAraMgAjI(gujarAta)nuM gaganasparzI bhavya maMdira ane virATakAya pratimA.... konA manane mugdha nathI karatAM ? rAjA kumArapALe 800 varSa pUrve banAveluM A maMdira jinazAsananuM gaurava che. vartamAnakALamAM paNa keTalIya jagAe kalAtmaka maMdiro banI rahyAM che. mahesANA (gujarAta)nuM sImaMdhara svAmInuM maMdira ane pAlItANA - sonagaDha roDa upara baneluM kIrtidhAma... darzanIya maMdiro che. jinamaMdiranuM nirmANa vidhipUrvaka, zAstrIya paddhatie karavAmAM Ave che. khANamAMthI paththara kADhavAthI zarU karIne pratimAnuM sarjana karavA sudhI badhuM ja vidhipUrvaka karavAmAM Ave che. mahattvapUrNa vAta to e che ke maMdira banAvanAra gRhasthanA utkRSTa bhAva ane paththara ghaDanArA zilpInA zubha bhAva hovA joIe. utkRSTa-zubha bhAvathI maMdira bane che. e maMdiramAM janArAne cittanI prasannatA prApta thAya che. zubha bhAvothI prabhAvita kSetrano mahimA hoya che. eTalA mATe to Abu - delavADA upa2 anupamAdevI jyAre maMdira banAvI rahI hatI tyAre te zilpIono pUrepUro khyAla rAkhatI hatI. atizaya ThaMDI paDatI hatI tyAre te zilpI pAse sagaDI rAkhatI hatI. koI zilpI - kArIgara bImAra paDI jato to eno auSadha-upacAra thato hato. A zAstrIya vidhAna che ke maMdira banAvanArA sarvenAM citta prasanna ane saMtuSTa rahevAM joIe. koInuM paNa mana udvigna yA asaMtuSTa na rahevuM joIe. maMdironI dekhabhALa jarUrI H maMdira nirmANa thaI jAya che, pratiSThA mahotsava paNa thaI jAya che. lAkho-karoDo rUpiyA kharca thaI jAya che. dhAmadhUma thaI jAya che, paraMtu jyAre pAchaLathI pUjArIno pagAra nakkI karavAmAM Ave che tyAre ochAmAM ocho pagAra ApavAnI vAta Ave che ! pUjArInuM mana saMtoSa pAmatuM nathI. ghara calAvavA mATe hajAro rUpiyA joIe, paNa ene pagAra maLe che 700 yA 800 rUpiyA ! sabhAmAMthI : ame loko to 500 rUpiyA ja ApIe chIe. mahArAjazrI H pachI maMdiramAM corI karavAno ja vicAra Ave ne ? khUba vicAravA jevI vAta che. 25 yA 30 lAkha rUpiyAnuM maMdira baMdhAvyuM. pacAsa lAkhathI karoDa Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 233 rUpiyA pratiSThAmAM kharce che. je saMgha 25-50 lAkhanI bolIo bolI zake che, te saMgha 4-5 lAkhanuM nibhAva-kharca na karI zake? sAruM nibhAva-phaMDa hoya to pUjArIne pUro pagAra paNa ApI zakAya. jo saMgha samRddha na hoya to vadhAre pagAra na ApI zake, to devadravyamAMthI pagAra ApavAmAM Ave, paraMtu pUjArInuM mana prasanna rahevuM joIe. enuM gujarAna sArI rIte thatuM haze to te maMdirane sArI rIte saMbhALaze, te corI nahIM kare. mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAhe devagirimAM bhavya maMdira banAvyuM hatuM. pratiSThAnA divase pUjArIne sthAvara ane jaMgama eTalI saMpatti ApI hatI ke tenI sAta peDhIo sudhI cAle ! kaho, e pUjArI maMdirane keTaluM sAruM saMbhALaze? eka tIrthamAM eka navuM vizALa maMdira banyuM. eka karoDa rUpiyAmAM banyuM haze. e maMdirano vahIvaTa karavA mATe munImanI jarUra hatI. eka zrAvakane bolAvavAmAM Avyo. zrAvake kahyuM: "mane mahine eka hajAra rUpiyA maLavA joIe, sAdhAraNa khAtAmAMthI pagAra maLavo joIe. maMdiranA TrasTIoe kahyuM : "amArI pAse sAdhAraNa khAtAmAM vadhAre paisA nathI. ame tamane mahine 60 rUpiyA ApI zakIe !" zrAvake nA pADI. zrAvake mane kahyuM ke "zuM mArA parivAranuM gujarAna 600 rUpiyAmAM thaI zake ? TrasTIo ATalo vicAra paNa karatA nathI." maMdira banAvavAnI sAthe sAthe tenuM nibhAva-phaMDa paNa karavuM ja joIe. nokarI karanArAone payapti suvidhA maLavI ja joIe. pUrato pagAra paNa Apavo ja joIe. te vAtamAM saMkoca na karavo joIe. nokarone khuza rAkho. te loko tanamanathI bhagavAnanI sevA karaze. maMdirane koI paNa prakAranuM nukasAna nahIM thavA de. sabhAmAMthI munImone pUro pagAra nathI maLato to teo maMdiranI peDhImAM goTALA kare che. yAtriko pAsethI lAMca le che. mahArAjazrI eTalA mATe to A vAta samajAvuM chuM. lAkho-karoDonA kharce maMdira baMdhAvo cho. pachI maMdiranI cAvI jene Apo cho te munIma yA pUjArIne paryApta vetana ApavuM ja joIe. lakSya jinazAsananI unnatinuM ja rAkhavuM joIe ? A to prAsaMgika vAta karI che. prastutamAM vAta che jinazAsananI unnati karavAnI. dareka zrAvaka-zrAvikAnA manamAM jinazAsana pratye gADha prema hovo joIe. sauthI vadhAre priya jinazAsana hovuM joIe, tyAre e zAsananI unnati karanArA A badhA upAyo sahaja rIte karAze. potapotAnI saMpatti anusAra tame loko upAya karatA raho. tamArA manamAM nirNaya karo keH "mArA saMjogo anukULa haze, mArI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrAvakajIvana pAse saMpatti Avaze tyAre sau prathama jinamaMdira baMdhAvIza." karazo nirNaya ? jinazAsananI unnati karavAnuM mahAna phaLa zuM che te jANo cho ne? zreSTha puNyakarma baMdhAya che - tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. jinazAsananI unnati karavAmAM pravRttizIla banatA raho, e ja maMgaLa kAmanA. Aje, basa ATaluM ja. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 44 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmabaMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananA viSayamAM vizada mArgadarzana ApyuM che. jo tame loko e mArgadarzana anusAra potAnuM jIvana vItAvavAno puruSArtha ka2zo to tamAruM jIvana dhanya banI jaze, eTaluM ja nahIM jinazAsananI paNa bhavya unnati thavA lAgaze. paraMtu sauthI vadhAre muzkela kAma che jIvanaparivartananuM ! bhojananuM parivartana, vastranuM parivartana, gharanuM parivartana... sulabha che. jIvanaparivartana karavuM muzkela che ! paraMtu e karyA sivAya mokSamArganI ArAdhanA ya saMbhavita nathI. tamAre tamArA vicAromAM parivartana lAvavuM paDaze. tamAre tamArA pArivArika ane sAmAjika vyavahAromAM parivartana lAvavuM paDaze. tamAre darzana, zravaNa ane vAcanamAM piravartana lAvavuM paDaze. A tamAma parivartano jinavacana anusAra lAvavAM paDaze. jIvana dareka dRSTithI zreSTha banI jaze. mahAna puNyanA udayathI jyAre manuSyajIvana maLyuM che, to pachI zreSTha jIvana kema na jIvavuM ? eka vAta samajI levI ke mAtra paisAthI, vaibhava-saMpattithI zreSTha jIvana nathI jIvI zakAtuM. tamArI pAse keTalo vaibhava che, enA uparathI zreSTha jIvananuM pramANapatra nathI apAtuM. tamane keTalI zAnti che, samatA che, prasannatA che, enI upara zreSTha jIvana nirbhara che. A graMthamAM zreSTha jIvana jIvavAnI je rIta batAvavAmAM AvI che, te jo tame pasaMda karo ane evuM jIvana jIvavA mATe puruSArtha karo, to A jIvanamAM zAnti, samatA ane prasannatAno madhu2 anubhava karI zako cho. tamArI pAse paisA vadhu hoya ke ochA hoya, tamAruM ghara nAnuM hoya ke moTuM hoya. tamAro vyavasAya nAno hoya ke moTo hoya, e vAtonuM koI mahattva nathI. jo tame sAcA arthamAM zrAvaka banazo to tame sadaiva prasannatAno anubhava karazo. zAnti, samatA ane pavitratA tamArA mukhamaMDaLa upara chavAyelAM raheze. zrImaMta banavA duniyAnI doDamAM doDatA na raho. A doDamAMthI bahAra nIkaLI jAo. bhAgya upara bharoso rAkho. jeTalo arthapuruSArtha jarUrI hoya teTalo ja karo. jIvanaparivartana pratye tamAruM dhyAna kendrita karo. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrAvakajIvana jinazAsananI unnati mATe yAtrAsaMgha H zrAvakajIvanamAM jinazAsananI unnatinuM eka viziSTa kartavya batAvavAmAM AvyuM che. jinazAsananI unnatinA lakSyathI : - samyagu nyAyapUrNa vyavahAra karavo. - lokono yathocita vinaya karavo. - dIna-anAtha lokono samuddhAra karavo. - suvihita sAdhupuruSonuM puraskaraNa karavAnuM che. - parizuddha zIlanuM pAlana karavAnuM che. - jinamaMdironuM nimaNi karavAnuM che ane - tIrthayAtrA, jinajanmAbhiSeka vagere vividha utsavonuM Ayojana karavAnuM che. Aje huM sAtamo upAya samajAvuM chuM. emAM paNa sarva prathama tIrthayAtrAnA viSayamAM samajAvIza. tIrthayAtrAmAM be zabdo che tIrtha ane yAtrA. tIrthano artha ane tenuM mahattva samajavuM paDaze. yAtrA kevI rIte karavI joIe, e paNa sArI rIte samajavuM paDaze. yAtrAnA viSayamAM mahAna jJAnI AcAryoe paripUrNa mArgadarzana ApyuM che, enA AdhAre huM Aje tamane mArgadarzana ApIza. tIrtha" zabdanI paribhASA pahelAM tIrtha vize samajAvuM chuM. saMskRtamAM "tIrtha" zabdanI vyutpatti A rIte batAvavAmAM AvI che ? tIrghate manena ti tIrtha | jenA sahAre jIvAtmA bhavasAgara tarI jAya, tene tIrtha kahe che. AvAM tIrtha be prakAranAM hoya cheH sthAvara ane jaMgama. sthAvara eTale sthira, jaMgama eTale cAlatAM - haratAMpharatAM-"mobAIla tIrtha! zatruMjaya, giranAra, sameta zikhara, Abu vagere sthAvara tIrtha kahevAya che. koI prabhAvazALI jinapratimAthI mahimAvaMta banelAM maMdirane paNa tIrtha kahe che. A badhAM sthAvara tIrtha che. sAdhu-sAdhvI jaMgama tIrtha che. cAlatAM-haratAMpharatAM tIrtha che. ' je tAre enuM nAma tIrtha. tIrtha tAre che. paraMtu jene taravAnuM hoya che, taravAnI prabaLa IcchA hoya che, tene tAre che. taravAno prayatna kare che tene tAre che. huM tamane pUchuM chuM? zuM tamAre bhavasAgara taravo che? tamAre pApasAgara taravo che? sAmenA kinAre javuM che ? bhavasAgaranI pele pAra zuM che te jANo cho? jJAnavRSTithI e kinAro joyo che? e mokSa che, mukti che, tyAM javuM che? tIrthayAtrA tyAre saphaLa Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 237 thaze. lagabhaga tamAma dharmone potapotAnAM tIrtha che. jainonAM che, hinduonAM che, zIkhonAM che, bauddhonAM ane musalamAnonAM paNa tIrtho che. bhAratamAM che tevAM tIrtho bIjA dezomAM paNa che. tIrthanI saMskRti bhagavAna AdinAtha jeTalI prAcIna che. Ama to zAzvata tIrtha ane azAzvata tIrtha ema tIrthanA be prakAro che. zatruMjaya tIrtha zAzvata tIrtha che. zatruMjayano parvata anAdikALathI che ane anaMtakALa sudhI astitva dharAvaze. keTalAMka tIrtha bane che ane naSTa thAya che. tevAM tIrtho azAzvata tIrtho kahevAya che. yAtrA karavAnI rIta: AvAM kalyANakArI pavitra tIrthonI yAtrA kevI rIte karavI joIe, pahelAM te rIta batAvuM chuM. pachI tame loko kevI kevI bhUlo karo cho te batAvIza, kAraNa ke tame loko tIrthayAtrA mAtra tamAre mATe ja karo cho. jinazAsananI unnatinuM lakSya cUkI gayA cho; evuM thaI gayuM che. prathama vAta che yAtrAnI. tIrthayAtrAmAM pagathALA-page cAlIne javuM joIe. koI vAhanamAM besIne na javuM joIe. zArIrika asvasthatAne kAraNe vAhanano upayoga karavo paDe te apavAdamArga che. caturvidha saMgha sAthe maLIne yAtrA karo. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA - A caturvidha saMgha che. saue cAlIne tIrthayAtrAe javAnuM che. jyAMthI saMgha prayANa kare tyAMthI nIcenA niyamonuM pAlana karavAnuM hoya che? - pratidina eka ja vAra bhojana karavAnuM hoya che. eTale ke ekAsaNuM yA AyaMbila. - brahmacaryavratanuM pAlana karavAnuM hoya che. - vanaspati vagere sacitta vastuo khAvAnI nathI. - palaMga-gAdI upara zayana karavAnuM nathI. - sarvajJa paramAtmA, vItarAga zAsananA sAdhupuruSa ane sarvajJanA dharma upara pUNI zraddhA-vizvAsa dhAraNa karavAno hoya che. jyAM sudhI yAtrA pUrNa na thAya, tyAM sudhI A niyamonuM dRDhatApUrvaka pAlana karavAnuM hoya che. bhojanasaMbaMdhI eTalo sakhata niyama nathI. zArIrika kAraNathI be vAra bhojana karavuM paDe to be vAra karavuM; paraMtu gurudevane pUchIne karavuM, emanI anumati meLavIne karavuM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 saMghayAtrAthI janatA prabhAvita thavI joIe : saMgha kADhanAra saMghapati udAra prakRtino hovo joIe. je je gAma-nagaromAMthI saMgha pasAra thAya te te gAma-nagaramAM : - duHkhI sAdharmikono uddhAra karavo joIe. garIba prajAne anukaMpA-dAna ApavuM joIe. vastra-bhojana vagere ApavAM joIe. haoNspiTalomAM-zALAomAM-pAMjarApoLomAM yathocita arthadAna paNa ApavuM joIe. dAnathI ja sAmAnya prajA prabhAvita thAya che ane prazaMsaka bane che. eTalA mATe saMghapatine pahelethI ja mArgadarzana ApI devuM joIe. rastAnAM gAmomAM koI sArvajanika paropakAranuM kAma Ave to saMghapati sAruM dAna ApIne janatAne AnaMdita karI de ! saMghapati jevo udAra hoya tevo zAnta svabhAvano hovo joIe. prasannacitta ane prasannavadana hovo joIe. saMghanA badhA lokono khyAla rAkhanAra hovo joIe. . zrAvakajIvana je je gAmamAM saMgha jAya, e gAmamAM jinamaMdira hoya to pUjA vagerenuM Ayojana karavuM joIe. bIjAM ajaina maMdiromAM paNa zrIphaLa vagere pUjApo mokalavo joIe. anya deva-devIono paNa anAdara na karavo joIe. AzAtanA na ka2vI joIe. tIrthamAM pahoMcyA pachI H tIrthamAM moTA ADaMbara sAthe - dhAmadhUmathI saMghano praveza mahotsava thavo joIe. tIrthamALA paheravAnuM Ayojana hovuM joIe. svAmivAtsalya thavuM joIe. garIbone anukaMpA-dAna ApavuM joIe. tIrthakSetramAM - je je kSetramAM paisAnI kamI hoya, te te kSetrane samRddha karavuM joIe. tIrthapati paramAtmAnI bhaktinuM, pUjananuM bhavya Ayojana hovuM joIe. darzanapUjana-stavana ane gItanRtya karatAM bhaktibhAvathI vibhora thaI javuM joIe. tIrthakSetramAM jaina loko vasatA hoya to temane paNa ucita sahAya karavI joIe. duHkhI parivAronAM duHkha dUra karavAnA prayatno karavA joIe. A badhuM karavAthI ja jinazAsananI unnati thAya che. ApaNA hRdayamAM paNa jinazAsana pratye apUrva bhaktibhAva UbharAya che. pUrva mahApuruSone yAda karo : jyAre jyAre tIrthayAtrAnuM - yAtrAsaMghanuM Ayojana thAya tyAre jaina itihAsamAM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 239 suvarNAkSare lakhAyelAM mahAna saMghapationAM nAma ane kAmanAM varNano vAMcI levAM joIe. athavA guramukhethI sAMbhaLI levAM joIe. enAthI tamArA hRdayamAM paNa sArA manoratho utpanna thaze. huM paNa A prakAranA bhavya yAtrAsaMgho kADhIza." evI bhAvanAo pedA thaze.. - rAjA vikramAditya siddhasena divAkarasUrijInI nizrAmAM pAMca hajAra jeTalA jainAcAryonI sAthe lAkho strIpuruSono saMgha kADhyo hato. - rAjA siddharAje ane kumArapALe kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUrijInI nizrAmAM bhavya saMgha kADhyA hatA. - mahAmaMtrI vastupALa-tejapALe paNa girirAjanA saMgha kADhyA hatA. - mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI jhAMjhaNazAhe paNa girirAjano saMgha kADhyo hato. e rAte Abhu saMghavI vagerenI saMghayAtrAo jinazAsananI apUrva unnati karanArI banI hatI. jinazAsananI unnatinA lakSyathI ja saMgha kADhavAmAM AvatA hatA. ajene prajAne paNa dhamapadeza : siMghayAtrA daramiyAna mahattvanuM eka kArya karavuM joIe, te kArya che ajaina prajAone dharmopadeza saMbhaLAvavo. rAtre yA divase AkhuM gAma bheguM karavuM ane pravacanakAra munivara-AcAyadi evo dhamopadeza saMbhaLAve ke jenAthI jinazAsana pratye prajAnA manamAM saddabhAva-prema vadhe. ajaina prajA sAme pravacana ApatI vakhate pravacanakAre ajaina prajAnAM devadevIonI niMdA na karavI, jinazAsananAM zreSTha AcAramayadAonuM vivecana karavuM, paraMtu anya dharmo upara prahAra na karavo. bhale sAcI vAto hoya, paraMtu prajAnAM dila dubhAya tevI vAto na karavI joIe. sarva prakAranuM satya sarvatra bolavAnuM hotuM nathI. ajaina lokone khAsa karIne vyasanothI mukta thavA ane hiMsA choDavAno upadeza Apavo joIe. dAna ane zIlano upadeza Apavo joIe. jenadarzana, jainadharmanI vizALa draSTino bodha Apavo joIe. jainazAsana mAtra jainonuM ja nathI, jIvamAtranuM kalyANa icchanAruM dharmazAsana che. cAra varNanAM tamAma loko jainadharma svIkArI zake che. jena" zabda jAtivAcaka nathI, dharmavAcaka che. mahAvIra kSatriya hatA ane temanA 11 mukhya ziSyo brAhmaNo hatA! jainadharma sarveno che. saune mATe jainadharmanAM dvAra khullAM che. A rIte upadeza ApavAthI ane gItA, upaniSada, bhAgavata, veda vagere Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrAvakajIvana graMthomAMthI uddharaNo ApavAthI ajaina prajA khUba prabhAvita thAya che. AvI rItanAM pravacano dareka gAmamAM thavAM joIe. pravacanothI jinazAsananI apUrva unnati thAya che. tame dAna Apo ame pravacano ApIe, tame dravyanuM dAna Apo ame bhAvonuM dAna ApIe. udAratAthI Apo, thAkyA vagara ApatA rahIe... ApatA ja rahIe. jinazAsana pratye hajAro lokonuM AkarSaNa jAgaze. vyaktigata tIrthayAtrA : A to meM saMghayAtrA saMbaMdhI batAvyuM ke je jainazAsananI unnatinuM eka mukhya kAraNa che. prAsaMgika rUpe vyaktigata tIrthayAtrAnA viSayamAM paNa mArgadarzana ApuM chuM. tIrthayAtrA karavA tame saMghanI sAthe na jatA ho, ekalA yA parivAra sAthe jatA ho, tame page cAlIne jaI zako cho. sAthe 'kAra' vagere vAhana rAkhI zako cho. tamAro sAmAna, nokara vagere vAhanamAM jaI zake che. tame loko pagapALA jAo. tamAre sonA-cAMdI vagerenAM AbhUSaNo na paheravAM joIe. gajavAmAM vadhAre paisA paNa na rAkhavA joIe. tame nirbhayatAthI cAlI zako cho. be-cAra mANaso ochAmAM ochAM hovAM joIe. keTalAka sAhasika puruSo ekalA paNa jAya che ! u52 batAvelA niyamonuM pAlana avazya karavuM joIe. keTalIka sAvadhAnIo : raste jatAM reDiyo na sAMbhaLavo joIe. raste cAlatAM paraspara nakAmI vAto na karavI joIe. koInI niMdA na karavI joIe. gappAM paNa na mAravAM joIe. koInI sAthe laDAI-jhaghaDo na karavo joIe. koI kaSTa Ave, asuvidhA Ave to samabhAva rAkhavo joIe. sAthI yAtrIo sAthe maitrIbhAva rAkhavo joIe. -- -- -- - -- koI bImAra paDI jAya, to tenI sevA karavI joIe. jatI vakhate jyAM jyAM mukAma karo, tyAM pratikramaNa, sAmAyika, svAdhyAya, prabhubhakti, zrI navakAra maMtrano jApa, je tIrtha pAse jAo cho, tenA nAmanI mALAno jApa vagere karavuM joIe. jugA2 na 2mavo joIe. tIrthasthAnamAM pahoMcyA pachI bhAvollAsanI sAthe ane vidhipUrvaka yAtrA karavI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 241 joIe. zakti anusAra dAna ApavuM joIe ane anukaMpA-dAna ApavuM joIe. jIvanamAM kaMIka parivartana karavAno saMkalpa paNa tIrthamAM karavo joIe. jevA ke :- have huM krodha nahIM karuM. have huM gharamAM yA bahAra kaMdamULa nahIM khAuM. - have huM rAtribhojana nahIM karuM. have huM prayojana vagara hoTalamAM bhojana nahIM karuM. huM dararoja paramezvaranI pUjA karIza. have huM dararoja ochAmAM ochuM navakArazInuM paccakhkhANa karIza. have huM vepAramAM beImAnI nahIM karuM. - have huM bIDI-sigareTa nahIM pIuM, jo pItA ho to. - have huM tamAkunuM pAna-mAvo vagere nahIM khAuM. - prativarSa eka tIrthayAtrA karIza. Avo koI ne koI saMkalpa karavo joIe. enAthI tIrthayAtrAnI saphaLatA maLe che. bIjA loko paNa tamArI prazaMsA karaze. yAtrA karavI to A rIte karavI. tIrthabhUmimAM jaIne, ochAmAM ochuM chevaTe pApa-pravRtti to karavI ja nahIM. tIrthayAtrAmAM pApa-pravRtti na karavI? jo tIrthasthAnomAM jaIne pApa karyo to tenAM bhayaMkara pariNAmo A janmamAM ane paralokamAM bhogavavAM paDaze. tIrthakSetra pApa karavA mATe che ja nahIM. jemane pApa karavAM hoya, teNe tIrthamAM javuM ja na joIe. zA mATe tIrthakSetramAM jAya ? A sabhAmAMthI bIjI jagAe jAya to vadhAre kharca thAya che. tIrthanI dharmazALA pa-10 rUpiyAmAM maLI jAya che ! tyAM pUchanAra paNa koI nathI hotuM ! mahArAjazrI pUchanAra bhale na hoya, jonAra to che ! eka nahIM, anaMta vizuddha AtmAo jue che ! anaMta siddha bhagavaMto jue che. mahAvideha kSetranA be karoDa kevaLAnI jue che. pApa karanArAo temane nathI jotA, paNa teo to carAcara vizvane jue che. oraDo baMdha karIne pApa karo yA bhUgarbhamAM jaIne pApa karo, anaMta siddha AtmAo jue ja che. tIrthakSetranI dharmazALAo zuM dharma karavAnI zALAo nathI? nathI ne? vadhAre loko dharmazALAmAM rAtribhojana kare che. kaMdamULa khAya che. jugAra rame che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrAvakajIvana eka tIrthasthAnanA TrasTIe mane jaNAvyuM hatuM ke rAtre bAra vAge dharmazALAno cokIdAra mArI pAse Avyo ane mane jagADIne bolyo H "dharmazALAnA eka rUmamAM keTalAka loko jugA2 2mI rahyA che." huM cokIdAra sAthe te rUmanI pAse gayo. daravAjo khakhaDAvyo. daravAjo na khulyo. meM kahyuM : "huM tIrthano menejiMga TrasTI chuM, mAruM nAma.... che. da2vAjo ughADo, nahIMtara polIsa sTezane phona karuM chuM." polIsanuM nAma sAMbhaLIne aMdara loko gabharAyA, jhaTapaTa bAjI sameTIne je saMtADavAnuM hatuM te saMtADIne daravAjo ughADyo ! meM joyuM to moTA zaheranA sArA vepArIo hatA ! mane joIne temane zarama AvI. mauna UbhA rahyA. meM kahyuM : "tame atyAre ja dharmazALA choDIne cAlyA jAo. A tIrtha che, ahIM jugA2 2mavo mahApApa che, aparAdha che." rAtre ja te loko potapotAnI gADImAM besIne cAlyA gayA. A to TrasTI jAgrata hatA ane rAtre bAra vAge dharmazALAmAM gayA. AvA jAgrata TrasTIo keTalA ? dharmazALA to moTe bhAge munIma loko ja saMbhALe che. munImone khuza karIne tame je iccho te dharmazALAmAM karo cho. moTAM moTAM tIrthanI dharmazALAomAM keTalo bhraSTAcAra cAlI rahyo che ? dharmazALA banAvanArA e bhAvanAthI dharmazALA banAve che ke tIrthayAtrA karanArA yAtrIo temAM Utare ane dharma-ArAdhanA kare. lAkho rUpiyA loko A bhAvanAthI kharce che. dharmazALA banAvanArAonI zubha bhAvanAnuM mUlyAMkana tame loko zuM karo cho ? bhAvanAthI viparIta vyavahAra karIne tame loko keTaluM moTuM pApa karo cho ? kyAre chUTazo evA pApomAMthI ? tame loko jinazAsananI unnati nahIM karo to cAlaze, paraMtu jinazAsananI badanAmI to na ja karavI joIene ? durAcArI loko dharmanI niMdA karAve che. potAnuM ahita to kare ja che. temane koNa samajAve ? jeo mAtra nAmanA ja jaina hoya che teo tIrthasthAnomAM jaIne tyAMnI pavitratAne khaMDita kare che. gADI ane basonA saMgha H -- keTalAka varSothI TreInomAM saMgho nIkaLe che. basomAM saMgho nIkaLe che. te loko tIrthayAtrA ochI paNa mojamajA ja vadhAre kare che. keTalAka loko tIrthamAM jaIne na to paramAtmAnAM darzana-pUjana kare che, na to sAmAyika kare che. rAtribhojana kare che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - - - 2 kaMdamULa khAya che. hoTalamAM cAlyA jAya che. reDiyo vagADe che, jugAra rame che, bAjI rame che. saMghapati koIne kazuM kahI zakato nathI. jANe ke loko saMghapatinI jAnamAM AvyA hoya evo vyavahA2 kare che ! ekAsaNA - AyaMbilanI vAta javA do, divasamAM traNa-cAra vakhata bhojana kare che. roja navI navI mIThAIo bane che, zarAba pivAya che ! 243 na tapa, na tyAga, na paramAtmabhakti ane kahe che ke ame saMghayAtrA karI AvyA ! na roja dharmopadeza sAMbhaLavA maLe che, gurumahArAja sAthe hotA nathI ! eka divasamAM traNa - cAra tIrthomAM cAlyA jAya che. vyavasthApaka bUmo mAre che : "jaladI jaladI darzana karI lo. basa UpaDe che." na zAntithI darzana thAya che paramAtmAnAM ke na stavana-caityavaMdana thAya che. pUjananI to vAta ja zuM ? ThIka che, daza TakA yA pacIsa TakA loko vyavasthita paddhatithI yAtrA karatA haze. bAkInA loko yAtrA ochI, mojamajA ja vadhAre kare che ! chokarA-chokarIonI dhamAla judI cAle che ! TreInamAM saMgha khUba nIkaLe che. lAkho rUpiyA kharcAya che; paraMtu ATalAM tanamana-dhana vyaya thatAM hovA chatAM paNa phaLazruti zuM hoya che ? jIvanamAM keTalo sudhAro thAya che ? sabhAmAMthI : jIvana sudhAravAnI bhAvanAthI ame tIrthayAtrA nathI karatA, puNya bAMdhavA tIrthayAtrA karIe chIe ! mahArAjazrI : zuM vadhAre bAMdho cho ? puNya ke pApa ? koI vicAra ja nathI. yAtrAnI yAtrA ane maphatamAM pha2vA maLe che. emAM paNa pUrvanA dezonI tIrthayAtrAmAM to aneka nagaro jovA maLe che. koIka saMgha to kAzmIra paNa jAya che. AvI aneka harakato tIrthayAtrAomAM cAlI rahI che. nAma tIrthayAtrAnuM, kAma bhavayAtrAnuM thaI rahyuM che ! tIrthasthAnomAM zuM karavuM joIe ? : ghara, dukAna, vepAra ane vyavasAya choDIne jyAre tIrthamAM jAo ja cho, samaya kADhyo ja che, to te samayano sadupayoga karavo joIe. tIrthamAM jaIne vizeSa rUpe paramAtmAnI pUjA ane bhakti karavI joIe. doDhabe kalAka maMdiramAM pasAra karavA joIe. bapore jyAre maMdiramAM bhIDa nathI hotI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAvakajIvana tyAre tyAM jaIne zAntithI besIne paramAtmAnuM dhyAna dharavuM joIe. AMkho baMdha karIne paramAtmAnI mUrti sAthe mana joDavuM joIe. mAtra mUrti ja jotA raho. kalpanAthI sarva vicAromAMthI mukti pAmIne jo paramAtmAnuM dhyAna karazo, to apUrva AnaMdano tamane anubhava thaze. jo dhyAnamAM mana na lAgatuM hoya to cAra-pAMca bhaktigIta-stavana gAvAM. stavanAmAM manane joDavuM! banI zake teTaluM mauna dhAraNa kiravuM ! rAtrinA samaye paNa paramAtmAnI sAthe manane joDavAno prayatna karavo. tIrthakSetramAM rAtrinA samaye ja divya anubhavo thaI zake che. alabatta, keTalAMka varSothI mahilAoe moTI AzAtanA karavAnI zarUAta karI dIdhI che. ema.sI. nA samayamAM keTalIka ajJAnI chokarIo ane strIo maMdiramAM cAlI jAya che ! A ghaNI moTI AzAtanA che. AvuM thatAM tIrthanI divyatA, prabhAva, mahimA kSINa thaI jAya che ! - keTalAka ajJAnI loko mukhamAM pAna yA sopArI cAlatA cAlatA maMdiramAM cAlyA jAya che. pANIthI mukha sApha karIne maMdiramAM javuM joIe - eTalo viveka paNa teo jANatA nathI. 30-40 varSa pUrve bhale ochA loko tIrthayAtrA karatA hatA, paraMtu prAyaH AzAtanA karatA na hatA. te loko pApathI DaratA hatA. niyamonuM pAlana karatA hatA. e samaye tIrthano divya prabhAva anubhavAto hato. lakSya rAkhavAnuM che zAsananI unnatinuM ahIM prastutamAM ApaNI vAta che zAsana-unnatinI. jinazAsananI unnatinA aneka upAyomAM eka upAya che saMghayAtrA. caturvidha saMghanI sAthe page cAlIne saMghayAtrA karavAnI che. bhavyatAthI karavAnI che. bIjI prajA tamArI saMghayAtrA joIne jainadharmanI prazaMsA kare. tamArA hRdayamAM paNa jinazAsananI bhaktinA bhAva vadhatA rahe. saMghayAtrAnuM zreSTha Ayojana karavuM joIe. jyAre paNa avasara prApta thAya, anukULa saMjogo Ave tyAre Ayojana karavAnA manoratha karatA rahevuM. Aje, basa ATaluM ja. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pravacana : 45) parama kRpAnidhi, mahAna mRtadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI AcArasaMhitA prastuta karI che. jo tamAre zrAvakajIvana jIvavuM hoya, sAcA svarUpamAM zrAvakajIvana jIvavuM hoya, to tamane A graMthamAMthI mArgadarzana maLI zakaze - sucAru mArgadarzana maLI zakaze. jinazAsananI unnatinA sAta upAyo batAvyA che. koI ne koI upAyathI jinazAsananI unnati karatA rahevuM. jinavacano pratye potAnA dayamAM ane bIjAMnA bdayamAM ucca koTino bhAva-ahobhAva prakaTa thavo joIe. sAtamo upAya che - vividha prakAranA utsavonuM Ayojana karavuM. evuM Ayojana karavAnuM ke ajaina prajA e utsavomAM joDAya ane AnaMda anubhave. ajaina prajA mATe ja khAsa karIne mahotsavo karavAmAM Ave. emanA ddhayamAM jinavacano pratye AdarabhAva pedA karavAno che. e prajA sAthe tamAro ucita vyavahAra hovo joIe. koIno paNa tiraskAra na karavo joIe. koInuM ya apamAna na karavuM joIe. maMdira-upAzrayamAM prabhAvanA : jyAre maMdiramAM mahotsavanuM Ayojana thAya che, pUjA-mahApUjAo thAya che, ane jyAre pUjA pUrNa thAya che tyAre lokone prabhAvanA ApavAmAM Ave che. mIThAI vaheMcavAmAM Ave che athavA phaLa ApavAmAM Ave che athavA zrIphaLa vagere ApavAmAM Ave che. kevI rIte ApavAmAM Ave che ? na koI zista, na koI vyavasthA ! ane jo koI ajaina chokaro yA strI levA mATe AvI jAya che, to prabhAvanA vaheMcanAra eno tiraskAra kare che, te tame joyuM che ? "prabhAvanA" karIe chIe, paraMtu prabhAvanAno artha nathI jANatA ! khAsa karIne ajene loko mATe prabhAvanA hoya che. jethI karIne te loko jenadharma pratye AdaravALA bane. paraMtu emane to ApavAmAM AvatI ja nathI ! tame loko ja vaheMcI lo cho ! jo ke vartamAnakALamAM prabhAvanAnI A paddhati eTalI badhI prabhAvazALI nathI rahI. prabhAvane laIne ghera cAlyA jAya che. bhagavAnane yAda karatA nathI ke na to eka paNa zabda prazaMsAno bole che. je lokomAM - Ama janatAmAM jainadharmano prabhAva utpanna kare ene prabhAvanA kahevAmAM Ave che. vartamAnakALamAM, A kALane anurUpa prabhAvanA karavI joIe. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 246 jina-janmAbhiSeka mahotsavaH . je rIte tIrthayAtrAnA mAdhyamathI jinazAsananI prabhAvanA karavAnI che, e rIte vividha mahotsavonA mAdhyamathI paNa jinazAsananI prabhAvanA karavI joIe. ApaNA dharmazAsanamAM aneka mahotsavo batAvavAmAM AvyA che. emAMno eka che "jina-janmAbhiSeka, je khUba ja AkarSaka mahotsava che. tIrthaMkarano AtmA mAtAnA udaramAM Ave che ane mAtA 14 svapra jue che, tyAMthI A mahotsavano prAraMbha thAya che. eka prakAranuM nATaka DrAmA ja che. koI strI tIrthaMkaranI mAtA bane che. teno pati tIrthaMkarano pitA bane che. 14 svapra batAvavAmAM Ave che. A "sTeja progrAma" thAya che. pahelAMnA jamAnAmAM sTeja-progrAma thatA na hatA. lokonI vacce jamIna upara ja kAryakramo thatA hatA. keTalAMka varSothI sTejaprogrAmo thAya che. tIrthaMkara paramAtmAno janma thAya che tyAre devalokanI pa6 dikakamArikAo tIrthaMkaranI mAtAnI pAse Ave che ane "sUti karma" kare che. ATha-AThanA grupamAM ane cAra-cAranA grupamAM teo Ave che. devakumArikAo jevA vezamAM Ave che, e samaye gIta-saMgIta cAlatuM hoya che. AnI pahelAM jyAre mAtAne 14 svama Ave che, e viziSTa svapronuM phaLa sAMbhaLavA mATe pAThakone rAjasabhAmAM bolAvavAmAM Ave che, ane e eka-eka svapranuM phaLa sAMbhaLavAmAM Ave che. rAjA e paMDitone svarNamahoronuM prItidAna Ape che. A draya paNa khUba ja AkarSaka hoya che. bhagavAnano janma thAya che tyAre devalokamAM IndranuM siMhAsana Dole che. Indra avadhijJAnathI jue che - "mAruM IndrAsana koNe halAvyuM?" vyAkuLatAthI jue che. jyAre tene khabara paDe che ke pRthvI para tIrthaMkarano janma thayo che, te siMhAsana uparathI UtarI jAya che. pagamAMthI joDA kADhI nAkhe che ane je dizAmAM tIrthaMkarano janma thayo hoya che, e dizAmAM viziSTa Asana-mudrAmAM besIne "namutyunuM sUtra" bole. che. harSa-pulakita thaIne bole che. pachI senApatine bolAvIne, enI pAse "sughoSA" ghaMTa vagaDAve che. lAkho devo ekatra thaI jAya che. devo sAthe Indra navajAta tIrthakarane laIne "meru parvata" upara jAya che. 64 Indro ekaThA thAya che. tyAM tIrthaMkara upara abhiSeka karavAmAM Ave che. abhiSeka pachI Indra baLadanuM rUpa laIne tIrthaMkaranI sAme nRtya kare che. e rIte te kahe cheH "he bhagavaMta, huM ApanI sAme Indra nathI, baLada jevo buddhihIna chuM." pachI mAtAnI pAse jaIne bhagavAnane mUkI de che. mAtAno paNa Indra Adara Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 247 kare che. tIrthaMkarane janma ApanArI mAtA paNa eTalI ja puNyazAlinI ane mahAna che. meru parvatanI racanA karavAmAM Ave che. tenI u52 64 Indra-indrANI vagere Ave che, abhiSeka kare che. A dRzya prabhAvotpAdaka hoya che. deva-devendra paNa tIrthaMkaranA bhakta hoya che." A vAta ajaina lokone khUba ja prabhAvazALI lAge che. jyAre sTeja upara A kAryakrama cAle che te samaye yA to munirAja athavA koI gRhastha prasaMgane samajAvatA jatA hoya che, 'raniMga komenTrI' cAlatI hoya che, aMdAje cAra kalAkano A kAryakrama-mahotsava hoya che. emAM jaina-ajaina sau lokone nimaMtrita karavAM joIe. A rIte jinazAsananI unnati karavI joIe. A koI dharmAntaranI vAta nathI : tamAre evuM nahIM vicAravuM ke ApaNe bIjA lokone "jaina" banAvIne ApaNAM jainonI saMkhyA vadhAravAno prayatna karIe chIe. jainadharma to saMkhyA karatAM vadhAre to guNavattAne mahattva Ape che. bhale jaino thoDA rahyA paraMtu "kvolITI" hovI joIe. guNavattA zreSTha hovI joIe. "badhA jainadharma pAme," evI ApaNA saunI bhAvanA hovI joIe; kAraNa jainadharma potAnA siddhAMtothI sarva dharmomAM zreSTha che. jainadharmano "anekAntavAda" koI dharmamAM nathI. jainadharmano "karmavAda" adbhuta vaijJAnika siddhAMta che. jainadharmanI "ahiMsA" keTalI sUkSma ane vyApaka che ! jo duniyAnA loko A dharmano svIkA2 kare to duniyAnA ghaNAkharA jhaghaDA - ghaNAMkharAM yuddho samApta thaI jAya. jainadharmano prabhAva phelAvavo e ApaNuM kartavya che. sahajatAthI koI dharmano svIkAra kare che to tenuM kalyANa thAya che. emAM koI lAlaca ApavAmAM nathI AvatI. karuNAthI, dayAthI duHkhI manuSyonAM duHkha dUra karavAnI pravRttine lAlaca kahevAmAM nathI AvatI. na koI manuSyane ApaNe bhaya batAvIe chIe ke "jo tuM jainadharmano svIkAra nahIM kare to tuM narkamAM jaIza...... " hA, ApaNe ema kahIe chIe ke tuM hiMsAdi pApa karIza to duHkhI thaI jaIza. je mANasa bIjA jIvone duHkha Ape che, te jAte duHkhI thAya ja che; A vAta to sarva dharmo kahe che. sArI vAta kahevI ane bIjAMne AkarSita karavAM e koI kharAba vastu nathI. Aje to kharAba vAtonI ane tenAthI lokone AkarSita karavA keTalI jAherAto chapAya che ? T.V. upara, reDiyo upara kevI kevI jAherAto Ave che ? koI eno Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 248 virodha nathI karatuM. jo ke virodha karavo joIe. jAherAtomAM je rIte strIone bIbhatsatAthI dekhADavAmAM - 2jU ka2vAmAM Ave che te atizaya nirlajja vAta che. nArI-jagatanuM ghora apamAna che. dAna supAtrane ane vidhipUrvaka : jinazAsananI unnatinA sAta upAyo batAvyA pachI dAnanA viSayamAM mArgadarzana ApavAmAM Ave che. vibhavocitaM vidhinA kSetradAnam // 68 // satkArAdividhiH niHsaMgatA ca // 69 // vItarAgadharmasAdhavaH kSetram // 70 // * ahIM dhana-saMpattinA dAnanI vAta nathI. sonA-cAMdInA dAnanI paNa vAta nathI. rUpiyA-paisAnA dAnanI vAta ya nathI ! ahIM to anna, pANI, vastra, auSadha, pAtra, pustaka vagere vastuonA dAnanI vAta che. A dAna dareka vyaktine ApavAnI vAta nathI. vItarAga sarvajJa - sarvajJa zAsananA sAdhu-sAdhvIone dAna ApavAnI vAta che, jeo pUrNatayA samAja upara AdhArita jIvana jIvI rahyAM che. na to pote kamAya che, na to saMgraha kare che. - A dAna tamAre tamArI zakti anusAra ApavAnuM hoya che. devuM karIne dAna ApavAnuM nathI. nyAya-nIti ane ImAnadArIthI je arthopArjana karyuM hoya temAMthI dAna ApavAnuM hoya che. "vibhavocitam"no A artha che. dAna vidhipUrvaka ApavAnuM hoya che. sAdhu-munirAja jyAre tamAre ghera padhAre tyAre tame UbhA thaIne 'martyaI vaMvAmi' bolIne satkAra karo. ucita Asana Apo. munirAja Asana grahaNa kare; tamArI pAse je kaMI AhAra, pANI, vastra, auSadha Adi hoya te temanI sAme mUkI do ane kaho H "Apane je kaMI upayogI hoya tene kRpA karIne grahaNa karo; Apa svIkArazo to mArA upara upakAra thaze." A rIte tame tamArI vizuddha zraddhAne prakaTa karo. ane aMtima vAta che niHsaMgatAnI. khUba mahattvanI vAta che A. tamAre je dAna ApavuM hoya te niHspRha bhAvathI ApavAnuM che. ihalaukika yA pAralaukika koI phaLanI apekSA na hovI joIe. ekamAtra muktinI, mokSanI bhAvanAthI dAna ApavAnuM che. A vAta gaMbhIratAthI samajavI jarUrI che. nirAzaMsa bhAvathI dAna ApavAnuM che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga A dAna supAtra sAdhupuruSa maLatAM dararoja ApavAnuM che - zaktianusAra ApavAnuM che. zaktithI ochuM nahIM temaja zaktithI vadhAre paNa nahIM. dAna vidhipUrvaka ApavuM joIe : . 2 jyAM vidhipUrvaka dAna ApavAnI vAta karI che teno artha thAya che - vinaya ane viveka. sAdhu-sAdhvI ApanA gharamAM praveza kare tyAre tame beThA ho athavA bhojana karatA ho, tamAre UbhA thavuM joIe. A prathama vidhi che. A viveka che. be hAtha joDIne mastaka namAvIne 'masthaLa vaMvAmi' bolavuM joIe. bhale sAdhu-sAdhvI divasamAM eka vAra Ave yA be vAra Ave, 'natthaNA vaMvAmi' bolIne, UbhA thaIne svAgata karavuM, besavA mATe Asana ApavuM. hA, munirAja UbhA hoya tyAM sudhI paMcAMga praNipAta na karavo joIe. 249 A vidhi tame bhUlI ja gayA cho. sAdhu-munirAja UbhA hoya che, beThA nathI hotA ane tame loko vaMdana karo cho. munirAja bese te pachI ja vaMdana karavAM joIe. vaMdana karyA pachI tamArI pAse je kaMI anna-vastra vagere hoya e vastuone rajU ka2vI joIe, ane vinaMtI karavI joIe ke "ApanA upayogamAM Ave te vastuo grahaNa ka2vAnI kRpA karo." evuM na pUchavuM joIe ke H "mahArAjasAheba, Apane zuM joIe ?" evuM pUchavAthI munirAjane vicAra Ave che ke : "mAre je joIe te A gharamAM nahIM hoya to tene saMkoca thaze, zakti haze to lAvavA doDAdoDa karaze. zakti nahIM hoya to kharIdIne lAvavAnI zarama Avaze." eTale munirAja kazuM ya mAgyA sivAya cAlyA jAya. vartamAnakALanI paristhiti huM jANuM chuM. sAdhu-munirAja tamArI zakti ane bhakti joIne bolaze, joItI vastu maMgAvI le che. A paristhiti eTalA mATe pedA thaI ke tame emane vidhipUrvaka pUchavAnI paddhati tyajI dIdhI. koI koI gAmanagaromAM A paddhati cAlI rahI che, paraMtu pAMca TakA jeTalA ja piravAromAM ! amArI, sAdhu-sAdhvInI prAcIna AcAramaryAdA e hatI ke amAre je kaMI AhAra, pANI, vastra, pustaka vagere jarUrI hoya te gRhasthonA ghera jaIne lAvatAM hatAM. AjakAla AhAra-pANI levA (pANI nahIM, tamArA gharamAM tame garama pANI pItA nathI, eTale banAvatA nathI !) AvIe chIe. vastra, pAtra, pustaka vagere tame loko amArI pAse AvIne amane Apo cho. dAna ApavAmAM bhAvanI pradhAnatA hovI joIe. dravya to tame zaktianusAra ApI zako cho, bhAva to zreSTha hovA joIe. dAna ApatI vakhate tamAre munirAjanA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2pa0 zrAvakajIvana guNo tarapha jovuM jevI rIte dUdha pInArA dUdha tarapha ja jue che, bheMsanI kALI cAmaDI tarapha nathI jotA. e rIte jJAnI-cAritrI puruSanA guNo ja juo. temanA durguNo pratye na juo. doSa jozo to zraddhA, bhakti ane sneha tUTI jaze, dveSa utpanna thaze. guNa jozo to zraddhA vagere TakI raheze. A yugamAM, A kALamAM, sAdhu-sAdhvI doSarahita, aticAra-rahita sAdhujIvananuM pAlana nathI karI zakatAM, chatAM paNa je prakAre pAMca mahAvratonuM pAlana kare che enuM ochuM mahattva nathI. teo page cAle che, rAtribhojana nathI karatAM, anekavidha kaSTo sahana kare che. ajene loko AnuM jeTaluM mUlya kare che teTaluM tame loko nathI karatA. supAtra dAna, niHspRha bhAvathI Apo? dAna ApavAnI vidhinI aMtargata TIkAkAra AcAryazrIe eka khUba ja mahattvanI vAta karI che ! temaNe kahyuM H dAna ApatI vakhate yA dAna ApyA pachI "mane A dAnathI A jIvanamAM AvuM AvuM phaLa maLo...... paralokamAM svargIya sukha maLo." evI abhilASA na rAkhavI joIe. keTalIka abhilASAonAM udAharaNo nIce pramANe che : - huM munirAjane vastra, pAtra, pustaka vagere ApIza. munirAja jJAnI che, - prabhAvazALI che. mane koI maMtra-yaMtra Apaze. jenAthI huM paisA kamAIza ! - huMmunirAjane uttama bhikSA ApIza, vastra vagere ApIza, temanI bhakti karIza, to temanA AzIvadithI mane putra-prApti thaze ! - huM munirAjane je joIe te badhuM lAvIne ApIza. temanI bhakti karavAthI korTanA kesamAM huM jItI jaIza. mane ATalA lAkha rUpiyA maLI jaze. - huM munirAjanI zreSTha vastuothI bhakti karIza. teo mArA upara prasanna thaze ane mane ApattimAMthI bacAvaze. A to munirAja pAsethI phaLanI apekSAnI vAta thaI. koI mANasa munirAja pAse phaLanI apekSA nathI rAkhato paNa sAdhAraNatayA phaLanI apekSA kare che. jema ke : - "ApaNe munivaronI, sAdhu-sAdhvIonI sevAbhakti karIzuM to samAjamAM ApaNuM nAma thaze. ApaNI prazaMsA thaze." - ApaNe sAdhu-sAdhvInI sevA karIzuM to tethI ApaNAM duHkho dUra thaze, puNyakarma udayamAM Avaze, ane ApaNe sukhI thaIzuM. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 2 251 - pAralaukika sukhonI apekSA paNa mANasa rAkhe che. jema ke pelA govALanA chokarAe munirAjane khIranuM dAna ApyuM hatuM, to bIjA bhavamAM te zAlibhadra banyo ane pratidina devalokamAMthI bhojana, vastra-svarNAlaMkAranI 99 peTIo AvatI hatI. dAnadharma prabhAvazALI che, ApaNe paNa dAna ApIe. jethI ApaNane 52lokamAM paNa vipula dhanasaMpatti maLaze ! A rIte ihalaukika yA pAralaukika phaLanI abhilASA na rAkhavI joIe. dAnanuM je vAstavika phaLa maLe che, te sAmAnya mANasanI kalpanAnI bahAranI vAta che. phaLa mAganAra sAmAnya phaLa mAge che. enAthI te mahAna phaLathI vaMcita rahI jAya che. sabhAmAMthI : kaMI ne kaMI phaLanI icchA jAgI ja jAya che ! mahArAjazrI : AdhyAtmika phaLa mAgI zako cho ! jema ke munirAjanI bhakti ka2vAthI mAruM caritra-mohanIya karma tUTI jAya, to mane cAritradharmanI prApti thaI jAya ! munirAjane dAna ApavAthI mAruM jJAnAvaraNIya karma tUTI jAya, to mane samyag jJAnanI prApti thaI jAya ! munirAjane dAna ApavAthI, temanI bhakti karavAthI mAruM vIryAntarAya karma tUTI jAya ane dharmapuruSArthamAM mAro ullAsa vadhe. munirAjane dAna ApavAthI, temanI kRpAno huM pAtra banuM ane mArAmAM kSamA, namratA vagere guNono AvirbhAva thAya. temanI bhakti karavAthI mAruM mana pavitra bane, mArA manamAM sArA vicAro jAgRta thAya ! AvAM phaLonI abhilASA karI zako cho. paraMtu AvI abhilASA tyAre ja jAgRta thaze ke jyAre cittamAM bhautika-vaiSayika sukho pratye vairAgya utpanna thayo haze. athavA "deva-guru pAse mAre saMsAranAM sukha mAgavAM nathI" evo dRDha nirNaya karyo haze. mokSa koNa mAgI zake che ? : tame mokSa paNa mAgI zako cho. paraMtu mokSanI abhilASA manamAM pedA thaI hoya to, mokSa tamane pasaMda Avyo hoya to ! sabhAmAMthI : mokSanI kalpanA ja karI zakatA nathI ! mahArAjazrI : to pachI mokSa mAgavAnI vAta ja kyAM rahe che ? pahelAM mokSanuM svarUpa samajavuM joIe. AtmAnuM vizuddha svarUpa ja mokSa che. tamane AtmAnI svabhAvadazA priya lAge che ? vibhAvadazAmAMthI tame mukta thavA icchA rAkho cho ? jyAM sudhI vibhAvadazA priya lAgatI hoya, svabhAvadazAnuM jJAna na hoya, svabhAvadazAnuM tIvra AkarSaNa nahIM hoya tyAM sudhI mokSa mAgavAnI vAta khoTI che. jene ApaNe jANatA nathI, samajatA nathI, ApaNane priya nathI, te mAgavuM mUrkhatA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 che. A janmamAM mAgavA chatAM mokSa maLavAno nathI. chatAM kalpanA karo ke mAgavAthI mokSa maLe che ! tame maMdiramAM jaIne paramAtmA pAse mokSa mAgyo. e samaye bhagavAnanI mUrti bole ke : "tane mokSa ApuM chuM, tuM saMsAra choDIne AvI jA, Aje ja AvI jA ! " to zuM tame saMsAra choDIne maMdiramAM pahoMcI jazo ? jarAka AtmasAkSIthI vicAro. : zrAvakajIvana sarva prathama "mokSa"ne samajavAno prayatna karo. vizuddha AtmadazAne samajavA prayatna karo. te tamane priya lAge ane azuddha AtmadazA apriya lAge, tyAre tame mokSa mAgI zako cho. jene vizuddha AtmadazA pAmavAnI tIvra icchA jAgRta thAya che te mANasa zuM duniyAnA prapaMcomAM gUMcavAze ? te vaiSayika sukhomAM Asakta thaze ? tamArI sthiti kevI che te vicAro. mokSa pAmavAno mArga jANo cho ? mokSanI vAta dUra rAkho. tyAM pahoMcavAno mArga jANo cho ? sabhAmAMthI ; tyAM javAnI icchA ja jAgI nathI, tyAM javAno mArga zA mATe jANIe ? mahArAjazrI : huM e ja vAta karuM chuM. pahelAM "mokSa"ne samajo. mokSa zuM che ? kyAM che mokSa ? kevo che mokSa ? tyAM kevuM sukha che ? tyAM je sukha che te tamane pasaMda che ? A sarva vAto gaMbhIratAthI vicAro. jyAM sudhI hRdayamAM vizuddha AtmadazA pAmavAnI tIvra icchA-tamannA pedA nahIM thAya ane mokSa mAgatA rahezo, to tamane lAkha bhavomAM paNa mokSa maLaze nahIM. karmothI - pApakarmothI ane puNyakarmothI azuddha AtmA ja priya lAge che, tyAM sudhI mokSa mAgavAno abhinaya karavo daMbha che. eka dhArmika puruSe mane kahyuM : "huM to je kaMI paNa dAna, zIla, tapa vagere karuM chuM, mokSanI icchAthI ja karuM chuM." meM pUchyuM : "zuM tame mokSanuM svarUpa mane samajAvI zakazo ? mokSanI icchA, mokSa priya lAgyA sivAya jAgatI nathI. ane mokSa tyAre ja priya lAgaze ke jyAre mokSanuM adbhuta svarUpa tame samajyA hazo. batAvo mane mokSanuM svarUpa. teNe kahyuM : "mokSanuM svarUpa to huM nathI jANato." meM kahyuM : "saMsAramAM paNa, je vastune ApaNe joI nathI, jenuM varNana sAMbhaLyuM nathI. zuM e vastunI icchA manamAM jAgaze ? tame mokSanuM svarUpa jANyuM nathI, sAMbhaLyuM nathI, vAMcyuM nathI, to Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 bhAga - 2 tamArA manamAM mokSanI icchA pedA ja thaI zake nahIM." e bhAIe kabUla karyuM ke "ame mAtra bolIe chIe ke mokSa mATe dharma karavo joIe, paraMtu mokSane to jANatA ja nathI." AdhyAtmika vikAsano prAraMbha : meM kahyuM: "mokSano rAga khUba AgaLanI vAta che, mokSa pratye adveSa thavo pahelI vAta che. sarva prathama mANase mokSadveSathI mukta thavuM joIe. mokSadveSa dUra thatAM guNavAna puruSo mATe dveSa nahIM rahe. keTalAka dhArmika loko evA durAgrahI jovA maLe che ke temane samajAvavA zakya ja nathI. zubha bhAvanAothI aMtaHkaraNa pavitra thavuM jarUrI che. saMsAranA viSayasukho pratye anAsaktino bhAva jAgRta thavo jarUrI che. zubha bhAvanAthI sAdhu-sAdhvIne dAna karatA raho. guNavRSTithI dAna karavuM. doSa jovAnA ja nathI. sarvaguNasaMpanna sAdhu A dharatI upara kyAMya nahIM maLe ! draSTi sudhAravI Avazyaka che. doSavruSTinuM oparezana karAvI nAkho, jema motIyAnuM oNparezana karAvo cho ne ? e rIte. sAdhuonuM svarUpa je sAdhupuruSone dAna mATe supAtra batAvyA, e sAdhuonuM svarUpa-darzana TIkAkAra AcAryazrIe batAvyuM che ke jene sAdhupuruSa AtmasAt karI zake. kSAnto dAnto mukto jitendriyaH satyavAgabhayadAtA / proktastridaMDa-virato, vidhigrahitA bhavati pAtram // sAdhu kSamAzIla hoya che, IndriyonuM damana karanAro hoya che, kaSAyothI mukta hoya che, jitendriya hoya che, satyabhASI hoya che, abhayadAtA hoya che, ane manavacana-kAyAthI azubha pravRttithI virata hoya che. vidhipUrvaka dAna grahaNa karanAro hoya che. Avo sAdhu dAna mATe pAtra hoya che. Ano artha e che ke je sAdhu kSamAzIla vagere guNone prApta karavA mATe prayatna kare che ane vidhipUrvaka dAna grahaNa kare che, te dAna mATe pAtra bane che. - sAdhue kSamAzIla thavAno-rahevAno prayatna karavo joIe. - sAdhue potAnI indriyone saMyamamAM rAkhavI joIe. - sAdhue kaSAyothI mukta rahevA mATe puruSArtha karavo joIe. - sAdhue asatya na bolavuM - satya bolavuM joIe. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarva jIvone abhayadAna ApavAnuM che. mana-vacana-kAyAne azubhamAMthI mukta rAkhavAnAM che, zubhamAM pravRtta karavAnAM che. 254 A vAtono abhyAsa karavAno che. abhyAsadazAmAM bhUlo paNa thAya che. paraMtu prAyazcittathI AtmAne nirmaLa karavAno hoya che. kSamAno abhyAsa karanAro sAdhu kSamAzIla kahevAya che. indriyo u52 saMyama rAkhanA2 jitendriya kahevAya che. e rIte bIjI vAto paNa samajI levAnI. koI sAdhu abhyAsamAM vadhAre sAphalya pAme che, to koI ochuM pAme che. AvuM bane che. skUlamAM eka vargamAM eMka ja vidyArthI prathama Ave che. koI bIjo, koI trIjo, koI pacAsamo ! pAsa paNa thAya che ane nApAsa paNa thAya che, chatAM paNa chevaTe te vidyArthI che - pharIthI abhyAsa ka2ze. pAsa thavAno prayatna karaze. evuM ja sAdhuonuM che. badhA sAdhuo prathama naMbare nathI AvI zakatA. koI prathama, koI dvitIya, koI tRtIya ane koI pacAsamA naMbare hoya che ! paraMtu che to badhA ja sAdhuo ! sAdhune sAdhunA rUpamAM ja jovAnA che ane dAna ApavAnuM che. dAna ApavAnuM zreSTha kSetra che sAdhu ! A kSetramAM ApeluM dAna mahAna phaLa Ape che. je kSetramAM khUba ja dhAnya pedA thAya che, e kSetrane zreSTha kSetra kahe che. evA kSetramAM bIja vadhAre vAvavAM joIe, jethI vadhAre pAka maLI zake. jinazAsananA sAdhuonI zreSThatA : tamane lokone janmathI jainasAdhuo maLyA che eTale tenuM mUlyAMkana nathI karI zakatA. je mANasa janmathI zrImaMta hoya che te paisAnuM mUlya samajI zakato nathI ! jo tame tulanAtmaka dRSTithI adhyayana karazo to duniyAmAM jeTalA dharmo che e dharmonA sAdhuonI jIvanapaddhati, AcAramaryAdA juo ane jainadharmanA sAdhuonI AcAramaryAdA juo ! tulanA karo to tamane jainadharmanA sAdhuonI zreSThatAnI pratIti thaze. evuM na mAnatA ke huM jainasAdhu chuM eTalA mATe jainadharmane zreSTha mAnuM chuM. A koI abhimAnanI vAta nathI paraMtu mArA adhyayanathI mane mAluma paDyuM che. vizvanA dharmonuM meM adhyayana karyuM che, e AdhAre huM kahI zakuM chuM ke jainasAdhu jevI zreSTha jIvanapaddhati koI paNa dharmanA sAdhunI nathI. evA sAdhune vinayI, bhaktithI vidhipUrvaka dAna ApIne sukRta upArjana karo e ja maMgala kAmanA. Aje, basa ATaluM ja. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 4 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dhabiMdu" graMthanA trIjA adhyAyamAM zrAvakajIvananI suMdara dinacaryA batAvI che. samagra jIvana daramiyAna karavA yogya satkAryono paNa nirdeza karyo che. 'supAtre dAna'- A viSayamAM spaSTa mArgadarzana ApyA pachI have teo anukaMpAdAna viSayamAM mArgadarzana ApatAM kahe che H dukhiteSvanukaMpA yathAzakti dravyato bhAvatazca // 71 // anukaMpAthI prerita thaIne duHkhI jIvone anukaMpA-dAna ApavuM joIe. dravyanuM dAna ApavuM joIe temaja bhAvathI dAna ApavuM joIe. A viSayamAM huM tamane pAMca vAto batAvavA icchuM chuM, je nIce pramANe che H - duHkhI hovAnAM kAraNo - - anukaMpAno bhAvArtha "yathAzakti"no artha dravya-anukaMpAnuM tAtparya bhAva-anukaMpAnuM tAtparya ATalI vAto sArI rIte samajI zakazo tyAre sAcA svarUpamAM tame anukaMpAdAna ApI zakazo. sarva prathama duHkhanAM mukhya kAraNo batAvuM chuM. duHkhI hovAnAM kAraNo : vItI gayelA aneka janmothI jIva aneka pApakarmo karato Avyo che. mithyAtvane kAraNe, aviratine kAraNe, kaSAyone kAraNe, pramAdane kAraNe jIva mana, vacana ane kAyAthI pApa karato rahyo che. hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha vagere aneka pApo karato rahyo che. pApa karavAthI pApakarmo bAMdhato rahyo che. jyAre bAMdhelAM pApakarmo udayamAM Ave che tyAre duHkho Ave che. pApothI ja duHkho Ave che. pApothI ja jIva duHkhI thAya che. eTalA mATe duHkhI mANasoe samajavuM joIe ke : "ApaNe ja bAMdhelAM pApakarmone kAraNe duHkhI thayA chIe. bIjA koIno ya doSa nathI. je pApakarmo pUrvajanmomAM bAMdhyAM che, e karmone mAre bhogavavAM ja paDaze. jo A jIvanamAM huM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa6 zrAvakajIvana pApa nahIM karuM, dharmanI ArAdhanA karIza to AgAmI janmomAM mAre duHkhI nahIM thavuM paDe. samatAbhAvathI mAre duHkho sahana karavAnAM che." AvI samajadArI duHkhI mANasomAM hovI joIe. AvI samajadArI jemanAmAM nathI teo dukhI thavA chatAM pApa kare che! ahIM to dukhI che ja, AvanArA janmomAM paNa teo dukhI ja thaze. vadhAre pApa karaze to pazuyonimAM athavA narakayonimAM javuM paDaze. tyAM teone ghora dukho sahana karavo paDaze. ahIM sukhI, paralokamAM duHkhI : keTalAka loko evA hoya che, jemane ahIM puNyakarmanA udayathI sukhanAM aneka sAdhano maLyAM che - pUrva janmomAM temaNe dharmanI ArAdhanA karIne puNyakarma bAMdhyAM hatAM, e puNyakarmo A janmamAM udayamAM AvavAthI sukhanAM aneka sAdhano prApta thayAM che. paraMtu jo teo e sAdhanono durupayoga kare, pApAcaraNa kare to AgAmI janmomAM e loko dukhI ja thavAnA che. keTalAka loko A tattvajJAnathI vaMcita che. teo prazna pUche che : "A loko keTalAM badhAM pApa kare che, chatAM paNa teo keTalA sukhI che ? ApaNe eTalAM pApa nathI karatA chatAM paNa duHkhI chIe, evuM kema ?" e praznano javAba maLI gayo ne ? tame pUrva janmanAM pAponuM phaLa A janmamAM bhogavI rahyA cho, pelA lokone A janmanAM pAponAM phaLa AvanAra janmomAM bhogavavA paDaze. eTaluM ja aMtara che. "pApothI ja duHkha Ave che - e siddhAMtane dayamAM sthApita karI levo. ApaNAM pApa ApaNane dukhI kare che, bIjuM koI nathI karatuM. A siddhAMtane mAnIne cAlazo to duHkha vadhAre satAvaze nahIM ane hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha vagere pApothI bacavA mATe bharapUra prayatna karatA rahezo. "pApothI ja duHkha Ave che, eTalA mATe pApothI bacavAnuM che." jeo A janmamAM dukhI che, teo pUrva janmomAM pApI che. emanA pratye ApaNA dayamAM anukaMpAno bhAva pedA thavo joIe. anukaMpA = pahelAM huM tamane "anukaMpA" zabdano artha samajAvuM chuM. A zabda samajavI khUba ja Avazyaka che, kAraNa ke "anukaMpA" samaktinuM eka lakSaNa che eTaluM ja nahIM, "caramAvarta kALamAM AvelA jIvonuM paNa A viziSTa lakSaNa che. "dukhI jIvo pratye atyaMta dayA" caramAvarta kALamAM AvelA jIvomAM avazya hoya che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhAga - 2 2pa7 "anu" ane "kaMpA" be zabdo che. mukhya zabda che "kaMpa." "anu" upasarga che. kaMpA eTale kaMpana-kAMpavuM. koI jIva duHkhathI kAMpe che, tene joIne ApaNuM mana-skraya kAMpavA lAge ! tene kahe che "anukaMpA." "anu" eTale pachIthI. koI jIva duHkhathI kAMpe che. tene joyA pachI tame paNa sahAnubhUtithI kAMpavA lAgyA, te anukaMpA che. anukaMpA dayano guNa che. kaThoratA dayano doSa che. duHkhI jIvone joIne bdayamAM saMvedana na UThe to samajavuM joIe ke A manuSya che, paraMtu enAmAM mAnavatA nathI. dhArmikatAthI khUba dUranI vAta che. dharmano prAraMbha dayAthI, anukaMpAthI thAya che. "dayA dharama kA mUla hai" anya bhAratIya ane videzI dharmomAM paNa A vAta mAnya che. jenadharmamAM to batAvavAmAM AvyuM che ke dharmanuM mULa ja dayA che ! dayAnuM mULa che jIvatva pratye prema. ApaNe jIva chIe. bIjA jIvo pratye ApaNA hRdayamAM prema hovo ja joIe. jenI upara ApaNo prema hoya che te duHkhI thAya che, to ApaNe paNa dukhI thaIe chIe. basa, Ane ja "anukaMpA" kahe che. jIvatattva pratye, Atmatattva pratye, ApaNA hRdayamAM prema hovo e anukaMpAnuM mULa che. anukaMpA manuSyanA rdayano zubha bhAva che, kAraNa ke anukaMpAthI prerAyelo mANasa paropakAra kare che. dharmatattvanA paramArthane jANanArAono A viSayamAM koI matabheda nathI. jJAnI maharSie kahyuM cheH __ anyopakArakaraNaM dharmAya mahIyase ca bhavati // paropakAra karavo e mahAna dharmano asAdhAraNa hetu che. kAraNamAM kAryano upacAra karavAmAM Ave che. e dRSTithI paropakAra mahAna dharma che. mahattvapUrNa vAta e che ke duHkhI jIvone duHkhathI kAMpatA joIne tamAruM lkaya kAMpavuM joIe. tenuM duHkha tamAruM AMtarika duHkha banI javuM joIe. jo ke "caramAvata kALa"mAM jIvano jyAre praveza thAya che, praveza karavAmAM Avato nathI, thaI jAya che, tyAre sahajatAthI anukaMpAno bhAva AtmAmAM prakaTa thAya che. kAla"nI sAthe joDAyelo A guNa che. jyAM sudhI jIva "caramAvarta kALa"mAM praveza nathI karato tyAM sudhI A guNa AtmAmAM prakaTa thato nathI. anukaMpA-dayA sAthe bIjA be guNo paNa pragaTa thAya che - guNavAna manuSyo pratye adveSa ane jIvananA hareka kSetramAM ucita kartavyonuM pAlana. graMthakAra AcAryadave potAnA eka anya graMthamAM A ja vAta karI che ? Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrAvakajIvana duHkhiteSu dayAtyaMtaM adveSo guNavatsu ca / aucityapAlanaM caiva sarvatraivAvizeSataH / / yogadgaSTi samuccaya duHkhI jIvo pratye atyaMta dayA-anukaMpA che. duHkhI jIvo anukaMpAne pAtra ja hoya che - dayAne ja pAtra hoya che. dukhI jIvo pAsethI ApaNe bIjI apekSAo jana rAkhavI joIe. koI duHkhI mANasa sAcA mArge cAle che, to koI duHkhI mANasa khoTA mArge cAle che. duHkha evuM tattva che ke te manuSyane, sAmAnya koTinA manuSyane sanmArga upara cAlavA detuM nathI. pathabhraSTa kare che. duHkha, ati dukha mANasane pApa karavA, khoTAM kAma karavA majabUra kare che. eTalA mATe te dayApAtra che. koI jIva karmavaza hoI khoTuM kAma karato hoya te paNa dayApAtra che. duHkhI jIvono tiraskAra na karo. hA, emane sanmArga upara lAvavAnA upAya rUpe temane mAravA paDe to aMgopAMgane nukasAna na thAya te rIte mAro. temane sudhAravA mATe zikSA karavI paDe to avazya karo. bhAva joIe dayAno, anukaMpAno, karuNAno. anukaMpA yathAzakti karavAnI che : - graMthakAra AcAryadive anukaMpAnI vAta karatI vakhate tamAro khyAla karyo che. tamArI zakti anusAra dayA-anukaMpA karavAnI vAta kahI che. A vAta dravya-dayAnA viSayamAM kahI che. bhAva-anukaMpAmAM "yathAzakti"no prazna ja Ubho thato nathI. tamArI Arthika sthiti anusAra tamAre dravya-anukaMpA karavAnI che. zaktithI ochI nahIM, zaktithI vadhAre nahIM. "yathAzakti"no artha A che. AjakAla loko A zabdano durupayoga kare che. zakti ghaNI hoya che, paraMtu dAna ochuM Ape che. pachI kahe che "ame yathAzakti dAna ApIe chIe." eka zrAvakane ja meM pUchyuM: "tame kadI koI bhikhArIne peTa bharIne bhojana ApyuM che ?" temaNe kahyuM : "nA, bhikhArI Ave che. eka-be roTalIo ApIe chIe. koI vAra vadhelA dALa-bhAta ApIe chIe. ApanI sAme jUThuM nahIM boluM, kadI bhikhArIne peTa bharIne khAvA ApyuM nathI." meM pUchyuM : zuM tamArI zakti nathI tene bharapeTa khavaDAvavAnI? temaNe kahyuM "zakti to che paraMtu bhAvanA hovI joIe ne? meM kahyuM tame koI snehI svajanane tyAM bhojana karavA gayA ane temaNe tamane parimita bhojana ja ApyuM, tamane peTa bharIne bhojana na maLyuM, to tamArA manamAM koI duHkha thaze ? Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 259 temaNe kahyuM "duHkha ochuM thaze, vaiSa vadhAre thaze." meM kahyuM? to pachI bhikhArInA manamAM zuM thaze? tene duHkha thaze ne? mAnI lo ke tene kayAMyathI ya bhikSA nahIM maLe to te bhUkhyo raheze ne ? tamArAmAM zakti che, to tame bhikhArIne-garIbane peTa bharIne khavaDAvo. zakti hoya to vastra paNa ApatA raho. zakti hovAthI rogI-bhikhArIne davA paNa ApatA raho. zakti maLI che to sadupayoga karo. upabhoga nahIM upayoga karo: puNyakarmanA udayathI tamane sukhanAM aneka sAdhano maLyAM che, jo tame upabhoga karazo, sadupayoga nahIM karo to pApakarmanuM baMdhana thaze. upabhoga maryAdita ane sadupayoga vadhAre karazo to puNyabaMdha karazo. navuM puNyakarma bAMdhatA rahezo. ajJAnI lokonI dhAraNA judI ja hoya che : "jeTaluM vadhAre maLyuM che sukha, eTaluM vadhAre bhogavavAnuM. hA, e loko tyAre ja bhogapabhoga ocho kare che jyAre bhogopabhoganI temanI zakti kSINa thaI jAya che, athavA temanuM zarIra rogagrasta thaI jAya che. AvA loko duniyAmAM vadhAre hoya che, kAraNa ke temane mokSamArga nathI maLyo. temane zrAvakajIvananI kalpanA ya nathI hotI. AvA loko zakti karatAM vadhAre bhogopabhoga kare che - zaktithI khUba ocho sadupayoga kare che. je zrAvako che, sujJa jeno che, je jJAnI sagRhastho che teo upabhoga ocho karaze, upayoga vadhu karaze. muMbaInA eka saddagRhasthane huM jANuM chuM. teo patipatnI be ja che. temano bhoga-upabhogano kharca mAsika traNa hajAra che; paraMtu dAna 2pa-pa0 hajAranuM Ape che. teo samaje che ke bhogopabhogathI puNya kSINa thaI jAya che. sadupayogathI puNyanI vRddhi thAya che. bhogopabhoga khUba maryAdita rAkhavAthI ame sukhI chIe. amane zAnti maLe che. sadupayoga karavAthI hRdaya AnaMdathI bhareluM rahe che. ajJAnI loko potAnI zaktine yA to samajatA nathI ke zakti anusAra dAnaanukaMpAdAna devAnI bhAvanA temanAmAM hotI nathI. thoDuMka dAna ApIne paNa teo bole che : "yathAzakti anukaMpA-dAna ApIe chIe." eka sajjanane meM samajAvyA, "tamArI zakti keTalI che? tame ATalAM ATalAM anukaMpAdAna karI zako cho, duHkhI jIvone dAna ApI zako cho." ane teo enukaMpAdAna ApavA mAMDyA. temane khabara ja na hatI ke duHkhI jIvone anukaMpAdAna ApavuM e dharma che ane pote ATaluM sAruM dAna ApI zake che. eka sukhI parivAranA chokarAne meM kahyuM "koI duHkhI manuSyane bhojana ApIne Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 bhojana karavuM joIe. ethI duHkhIjanonI duA maLe che." ghaNA samaya pachI e chokaro maLyo; teNe kahyuM ke : "eka divasa amArA gharanI pAse eka aMdha bhikSuka beTho hato; 'huM khUba bhUkhyo chuM, koI mane bhojana Apo' evuM vAraMvAra bolato hato." mane dayA AvI. meM e aMdha bhikSukano hAtha pakaDIne mArA gharanA AMgaNAmAM-kaMpAunDamAM laI jaIne ene bharapeTa khavaDAvyuM. te saMtoSa pAmyo. mArA avAja u52thI tene khyAla Avyo ke 'huM nAno chokaro chuM.' teNe mane kahyuM : "beTA, tuM bhaNe che ne ?" meM kahyuM : hA, bhaNuM chuM. atyAre mArI parIkSA cAlI rahI che. te romAMcita thaIne bolI UThyo : "beTA, tuM pAsa thaI jaIza." te potAnA raste cAlyo gayo. huM skUle gayo. mahArAjasAheba, mane AzA na hatI ke huM pAsa thaIza. mArAM be peparo sArAM gayA na hatAM, paraMtu huM pAsa thaI gayo. mArA manamAM e vRddha aMdha puruSanI duAnA zabdo guMje che : "beTA, tuM pAsa thaI jaIza." sAce ja garIba lokonI duA phaLe che. A prasaMga e chokarA mATe anukaMpA-dAnamAM preraka banI gayo. te potAnI zakti anusAra, yathAzakti anukaMpA-dAna deto rahe che. potAnI zakti anusAra anukaMpAdAna karato rahe che. zrAvakajIvana dravya-anukaMpA : zakti anusAra, duHkhI jIvone bhojana, vastra vagere ApavuM dravya-anukaMpA che. koI ne koI vastu ApavI, je duHkhI jIvo mATe upayogI che. duHkhI jIvo pratye sahAnubhUti batAvIne ApavuM. kadI tiraskAra na karavo. yAda rAkho, A janmamAM nahIM to bhUtakALanA janmomAM ApaNe paNa duHkhamaya, trAsamaya ane karuNAspada jIvana jIvyA chIe. ane zuM khabara..... AvanArA bhaviSyamAM ApaNe duHkhI nahIM banIe ? e samaye ApaNe paNa bIjAMnI anukaMpAnI apekSA rAkhIzuM. A janmamAM jo ApaNe bIjA duHkhI jIvo pratye anukaMpA batAvI haze to ApaNA pratye anukaMpA batAvanArA maLaze. bhAva-anukaMpA : TIkAkAra AcAryazrIe ahIM bhAva-anukaMpAnI khUba sArI vAta karI che. ApaNe je "bhAva" samajIe chIe ke bhAvathI eTale ke manathI anukaMpA-dAna ApavuM joIe e vAta nathI. ahIM to nirALI ja vAta che. teo kahe che ke duHkhI manuSyonA manamAM vairAgyano bhAva pedA karo, te te trAsa pAmelA manuSyo cAra gatimaya saMsAramAM bhaTakatA kevAM kevAM kaSTo sahana kare che te saMbhaLAvo. kevI kevI vedanAo Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 bhAga - 2 jIvane sahana karavI paDe che, e vAta saMbhaLAvo. saMsAra ja duHkhamaya che, e vAta temanA manamAM utAro. ene vairAgya thaI javo joIe. A bhAvAtmaka anukaMpA sabhAmAMthI Ane duHkhagarbhita vairAgya kahe che ne ? mahArAjazrIH nahIM, saMsAranuM vAstavika svarUpa jANIne jo duHkhI jIva paNa vairAgI bane che to te jJAnagarbhita vairAgya kahevAya che. hA, duHkhI manuSya e vicAre ke "A gRhasthajIvanamAM duHkha ja duHkha che. na sAruM khAvAnuM maLe che, na sArAM vastro maLe che. prayatna karavA chatAM paisA nathI maLatA, to saMsAramAM rahIne zuM karavAnuM? enA karatAM sAdhu banI jAuM. tyAM khAvApIvAnuM duHkha to nathI. tyAM kapaDAM maLe che, makAna maLe che ane uparathI mAna-sanmAna maLe che. cAlo sAdhu thaI jaIe." A che duHkhagarbhita vairAgya. paraMtu duHkhI jIva saMsAranuM vAstavika svarUpa jANI le che. saMsAranI cAre gatio pratye virakta banI jAya che, saMsAranA sukhaduHkha, baMnenA pratye virAgI banI jAya che to te jJAnagarbhita vairAgya kahevAze. duHkhamAM vairAgyabhAva jAgavo saraLa jenI pAse bharapUra vaiSayika sukha hoya che, emane saMsAra pratye vairAgya thavo saraLa nathI hoto. kaho, tamArA lokonA manamAM vairAgya utpanna thayo che? dararoja bhagavAnanI pUjA karanArA bhakta loko paramAtmA pAsethI "vairAgya" mAge che, mAgo cho ne ? "kavirAga' sUtramAM "bhajitrego' zabda Ave che ne ? maninTezono artha che saMsAra pratye vairAgya. sabhAmAMthI ame sUtra bolIe chIe, artha nathI jANatA. mahArAjazrI A ja takalIpha che ne? artha nathI jANatA e sAruM che ne? jANatA hota to "bhavavairAgya mAgata ja nahIM ! tamAre to saMsAranAM sukha ja joIe ne? jemane saMsAranAM sukhomAM Asakti hoya che e loko vairAgya zA mATe mAge ? joIe che "vairAgya" ? to mAgajo. saMsAra choDIne sAdhu banavuM muzkela lAgatuM hoya to bhale sAdhu na bano, paNa vairAgI to banI zako cho ne? hRyamAM vairAgya hovo ja joIe. tame to zrAvaka cho. pAMcamA yA cothA guNasthAnaka upara cho. paraMtu jeo pahelA guNasthAnaka upara che, teo paNa vairAgI banI zake che. saMsAra upara sahaja vairAgya pedA thAya che. tamArAmAM vairAgya hovo ja joIe. samakti dRSTi jIva vairAgI hovA ja joIe. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrAvakajIvana - temanuM lakSaNa che vairAgya - anukaMpA. tame loko samakti vRSTi to cho ne ? samaktino guNa prakaTa thaI gayo che ne ? AtmanirIkSaNa karajo. potAnI aMdara jojo. duHkhI manuSyane evI preraNA, evo upadeza Apavo joIe ke enA hRdayamAM vairAgyabhAva jAgRta thAya. A bhAva-anukaMpA ame sAdhu-sAdhvI karI zakIe chIe. ApaNe bhAva-anukaMpA karavI joIe ane dravya-anukaMpAno upadeza Apavo joIe. vicAromAM parivartana karavuM Avazyaka H tamAruM kartavya juduM che. amAruM kartavya juduM che. duHkhI jIvo pratye tamAre dravyaanukaMpA karavAnI che, amAre bhAva-anukaMpA karavAnI che. bhAva-anukaMpA karatI vakhate duHkhI manuSyonuM vicAraparivartana karavAnuM hoya che. rAga-dveSamaya vicArone miTAvavAnuM kArya mahattvanuM kArya che. breIna vaoNziMga" karIne enA manamAM zAnti, prasannatA ane viraktinA bhAva bharavAnA hoya che. jyAre vicAromAM virakti AvI jAya che tyAre manuSyanuM aDadhuM duHkha ochuM thaI jAya che. manuSya tana ane dhanathI jeTalo duHkhI hoya che enAthI vadhAre manathI du:khI hoya che. rAga-dveSa manuSyane vadhAre duHkhI kare che. rAga-dveSa mananA doSa che, temane dUra karavA bhAva-anukaMpA che. anukaMpA karanArAone paNa phAyado : duHkhI lokone anukaMpA karIne tame emanI kRtajJatA, sneha ane Adara pAmo cho. je koI ne koI rUpamAM mAnasika vyagratAmAM tamArI rakSA kare che. vaijJAnikoe have zodhI kADhyuM che ke sArAM kAryothI tamArI rogapratirodhaka zaktine paNa lAbha thAya che. mastiSka ane A rogapratirodhaka zaktino ekabIjA sAthe ghaniSTha saMbaMdha che. jJAnataMtu magajane asthimajjA tathA plIhAthI joDe che. je roganI saMkrAmakatA sAme laDavA mATe apekSita kozikAonuM utpAdana kare che. saMzodhakoe A siddha karyuM che ke zveta raktakaNo magaja dvArA utpAdita rasAyaNo - "nyUropepTAIDo" pratye ati-adhika saMvedanazIla hoya che. hArvarDa vizvavidyAlaya(mAsAcuseTsa)nA manovaijJAnika DeviDa mekaveleleDe vidyArthIone parahitavAda(anukaMpA)nI madhara TeresAnI eka philma dekhADI. temAM te kalakattAnA rogI ane garIba loko vacce kArya karI rahI hatI. e samaye vidyArthIonI lALanuM vizleSaNa karavAmAM AvyuM. lALamAM Imyunoglobina "e"nI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 263 vRddhi jovAmAM AvI. je zvAsaroganA AkramaNathI bacavAmAM sahAyaka thAya che. A kriyA-pratikriyAnI puSTi bhalene na thaI zake paNa keTalAka saMzodhana-kartAone mAnya che ke anya loko pratye tamArA calaNano, tamArA hdayarogathI grasta thavAnI AzaMkA upara adbhuta prabhAva paDe che. zuM tame jANo cho ke verabhAva, hRdayaroganA jokhamane vadhArI de che ? krodhita hRdaya" saMbaMdhI A navI jANakArI upara sAutha phloriDA vizvavidyAlayanA manovaijJAnika cArlsa spIlabargare AgaLa zodha cAlu rAkhI che. anusaMdhAna pahelAM ja A siddha thaI cUkyuM hatuM ke utAvaLamAM, niraMtara pratispardhAnA vAtAvaraNamAM satata kAma karanArA "e" varganA lokomAM hradayarogathI grasta thavAnI saMbhAvanA vadhAre hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke - chUpo krodha, cIDiyApaNuM tathA Akramaka spardhAtmakatA ja hdayaroganI saMbhAvanA vadhAre che. anukaMpA-dayAno bhAva tamArA hRdayane zAnta, svastha ane karuNAvaMta banAve che. tamArA hRdayamAM dveSa ane veranI bhAvanA khUba ja ochI thaI jAya che. enAthI hdayaroganI saMbhAvanA naSTaprAyaH thaI jAya che. DyUka vizvavidyAlayanA AyurvijJAna kendranA vizeSajJa reDakorDa viliyamsa eka adhyayana uparathI e niSkarSa upara pahoMcyA ke je vyaktimAM jeTalo vadhAre dveSa hoya che, tenI hRdaya-dhamanIo eTalI ja adhika avaruddha thaI jAya che. keliphorniyA yunivarsiTImAM kAryarata DaoN. Arniza rogI lokone bIjAMnI bhalAI ka2vA mATe protsAhita karatA hatA. e nirvivAda satya che ke paropakAra, anukaMpA, dayA vagere maMgalakArI che. pADozIne, bIjAMne madada karavI temanA hitamAM to che ja paNa te ApaNA ya hitamAM che ! anukaMpA karavAthI ApaNane evI apArthiva anubhUti thAya che ke mananuM tamAma pApa dhovAI jAya che. anukaMpAmAM prema ane kSamAzIlatA joIe : anukaMpA karavAmAM eka bhayasthAna e hoya che ke je duHkhI mANasane ApaNe anukaMpA-dAna karIe chIe, te ApaNI sAthe yA bIjAM sAthe sAro vyavahAra nathI rAkhato ane kaDavA zabdono prayoga kare che. koI vAra aMdara-aMdara jhaghaDA-laDAI kare che tyAre ApaNA manamAM dveSa AvI jAya che. "ApaNe AvA lokone dAna na ApyuM hota to sAruM thAta," evI durbhAvanA jAgI UThe che - jo ke na jAgavI joIe. jo tamArA hRdayamAM e duHkhI AtmAo pratye prema haze to tame kSamA Apazo ! prema ja mAnavIne kSamAzIla banAve che. jema mAtAne potAnA bALaka upara prema hoya che to bALaka game teTalA aparAdho kare to paNa mA ene kSamA karI de che. mAtAno Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrAvakajIvana krodha lAMbo samaya Takato nathI. bALakane koI vAra mAre che to paNa pAchaLathI raDI paDe che. eka zrImaMta zrAvake kahyuM : "eka divase meM mArA gharamAM nokarI karanArI garIba chokarI u52 corIno Aropa caDAvyo ane e chokarIne khUba mArI. bicArI 1213 varSanI chokarI bebhAna thaI gaI. enI mAtA ene ghera laI gaI. haoNspiTalamAM dAkhala karI. e divase mAruM khAvAnuM-pIvAnuM harAma thaI gayuM. UMgha paNa na AvI. eTaluM ja nahIM, mAruM blaDaprezara paNa vadhI gayuM. bIje divase mArA putre corIno aparAdha svIkArI lIdho, tyAre huM ekadama raDI paDyo. huM jhaDapathI haoNspiTala pahoMcyo. e chokarI pAse jaIne beTho. enA mAthe hAtha mUkIne bolyo : "beTI, mAro aparAdha mApha karI daIza ne ? corI teM karI na hatI. mArA putra paMkaje karI hatI. teNe kabUla paNa karI lIdhuM che. tuM sArI chokarI che. meM khUba ja kharAba kAma karyuM che. tane khUba mArI. have tane kadIya nahIM mAruM." chokarIe mAro hAtha pakaDI lIdho ane raDI paDI. mAruM blaDaprezara niyamita thaI gayuM, mane UMgha AvI. meM mArI jAtane khUba halakI anubhavI. henarI phorDa : dhanano sadupayoga : AkhAya saMsAramAM prasiddha moTaragADInA nirmAtA ane saMsthAnanA mAlika henarI phorDanA jIvananI eka ghaTanA vAMcI che. eka vAra enA pautra eka nAno sikko ema ja bahAra pheMkI dIdho. henarI phorDa joI rahyA hatA. temaNe pautrane pUchyuM : "beTA, teM sikko zA mATe pheMkI dIdho ?' pautre kahyuM : "dAdAjI, tamArI pAse to puSkaLa dhana che, pachI eka sikko pheMkI devAthI zo phera paDe che ?'' henarI phorDe kahyuM : "beTA, ApaNI jema badhAM pAse dhana nathI hotuM; ane ApaNI pAse je dhana che te pheMkI devA mATe nathI. ApaNane A dhana eTalA mATe maLyuM che ke ApaNe eno evo upayoga karIe, jenAthI jenI pAse dhana nathI, jeo duHkhI che, emane paNa e dhanano lAbha maLe ! dhana duHkhI, anAtha ane vikalAMga manuSyonI sevAmAM kharacAvuM joIe." henarI phorDano A mAnavatAvAdI dRSTikoNa zuM tamane pasaMda Avyo ? pote sAdagIthI jIvatA hatA ! koI vAra phATelo koTa paNa paherI letA hatA ! paraMtu paropakAranAM kAryomAM koI kasara rAkhatA na hatA. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga . 2 mAnavatAvAdI saMsthAo : alabatta, Aje keTalAMka varSothI dezamAM garIbo mATe, anAtha loko mATe, aMdha ane vikalAMga strIpuruSo mATe sevAbhAvI saMsthAo sArA pramANamAM sthApita thaI che. e saMsthAomAM e dIna-duHkhI lokonI dekhabhALa rakhAya che. mAnavatAvAdI aneka zrImaMto evI saMsthAomAM hajAro-lAkho rUpiyAnAM dAna Ape che. A anukaMpA-dAna kahevAya che. sarakAro taraphathI 'begarsa homa' - garIba-gharo paNa khullAM che. temAM bhikhArIone rAkhavAmAM temanI pAsethI kAma levAmAM Ave che. temane khAvA-pIvAnuM, makAna maLe che. temanuM bhaTakavAnuM maTI jAya che, 265 anukaMpA dravyathI ane bhAvathI karatA rahevuM, jIvanano A mahattvapUrNa dharma che - kArya che. - Aje, basa ATaluM ja. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 47 parama kRpAnidhi, mahAna zrutadhara, AcAryazrI haribhadrasUrijIe svaracita "dharmabiMdu graMthanA trIjA adhyAyamAM "zrAvakajIvana"nA viSayamAM vizada mArgadarzana ApyuM che. jene sArI rIte zrAvakajIvana jIvavuM che, ene mATe A graMtha atyaMta upAdeya che ! dravya-anukaMpA ane bhAva-anukaMpAnI vAta karyA pachI graMthakAre eka sAvadhAnI batAvI che - lokApavAdathI DaratA raho. jojApavA-mItA ||2||'' manuSya samAja sAthe joDAyeluM prANI che. e samAjanI upekSA na karI zake. je samAjanI najaramAMthI paDI jAya che te samAjano bhakSya banI jAya che. samAja ene khAI jAya che. eTalA mATe catura rahIne jIvavAnuM che. gaphalatamAM rahevAnuM nathI. ati vizvAsa paNa nathI karavAno. sItAjIe potAnI sahapatnIo upara vizvAsa karyo, ati vizvAsa karyo ane e rANIonI sAme rAvaNanA paganA paMjAnuM citra banAvI dIdhuM ! e citra ja sItAjInA araNyavAsanuM nimitta banI gayuM. ayodhyAmAM A citranI carcA e rIte cAlI ke 'rAmapatnI sItA, dinarAta rAvaNane yAda karatI rahe che. rAvaNanA zarIranAM bhinna bhinna aMgonAM citro banAvatI rahe che !' A samAja che. eNe koIne ya choDyA nathI. eka vAra samAjanI jabAna para jenI niMdA zarU thaI, saMbhava che ke e vyaktine gAma choDavuM paDe, deza choDavo paDe athavA deha choDavo paDe ! eTalA mATe graMthakAra AcAryazrI kahe che H lokasamUhathI, samAjathI DaratA raho. evuM eka paNa kAma na karo, jethI samAja tamArI niMdA kare. lokapriyatA TakAvI rAkho koI paNa kArya karavuM hoya to buddhithI vicArIne karo. kAryanA pratibhAvone vicAro. "huM A kArya karavA vicAruM chuM. mArI bhAvanA sArI che. paraMtu samAja mArA kAryane kaI dRSTithI joze ?" e paNa vicAravuM paDaze. mAtra ApaNI sArI bhAvanAthI kAma nahIM cAle. sArA kAryane paNa samAja kharAba dRSTithI joI zake che. eTalA mATe je prakAre kAryanI sArI bAbata-kharAba bAbatano vicAra karavAno che, e rIte samAja kaI dRSTithI kAryane joI zake che, te paNa vicAravuM Avazyaka che. sabhAmAMthI : ghaNA loko A rIte vicArI zakatA nathI. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 27 mahArAjazrI : eTalA mATe teo niMdAne pAtra banI jAya che. pAchaLathI teo mAne che ke "ApaNe A rIte kAma na karyuM hota to sAruM thAta." AcAryazrI kahe che ke "je prakAre tamArI lokapriyatA TakI rahe e rIte satata ucita pravRtti karatA raho. kAraNa ke sarva icchAone pUrNa karanArI lokapriyatA che. tamArI lokapriyatA samAjamAM siddha thaI gayA pachI tame nizciMta raho. tamArI niMdA nahIM thAya ! sakala-samIhita-siddhividhAyinI janapriyatA H mahAna TIkAkAra AcAryadeve janapriyatAnuM keTaluM mahattva batAvyuM che ? sarva abhilASAonI siddhi janapriyatAthI ja thaI zake che. tamAre samAjamAM priya thavuM paDaze. samAjamAM priya banavA mATe tamAre ucita pravRttio karavI paDaze. niraMtarasatata ucita pravRttio karavI paDaze. sauthI pahelAM tamAre AtmasAkSIe dRDha nirNaya karavAno raheze ke "mAre lokapriya banavuM che." yAda rAkho ke koI paNa vyakti janmajAta lokapriya nathI banI zakatI. lokapriya banavA mATe keTalAMka guNo vikasita karavA paDe che. keTalAMka sAhasika kAryo paNa karavAM paDe che. 1. sadAya bIjAMne zreya Apo : lokapriya banavAno prathama upAya che bIjAMne zreya ApavuM. evI vyaktione zreya Apo ke jeo sAcAM-sArAM kAryo karI rahI hoya ane pachI saune temanAM kAryo jaNAvo. AnAthI e lokomAM vaphAdArInI bhAvanA jAgaze, e zaMkA vagara ja tamArI moTI mUDI banaze. bIjAMne zreya ApavuM evuM udAratApUrNa kAma che ke jene kadI bhUlI zakAtuM nathI. lokapriyatA pAmavAno A prathama ucita upAya che. 2. jANIbUjIne jokhama kheDo : jyAre tamArI samakSa koI jokhamabharyuM kArya upasthita thAya tyAre tame AgaLa jAo ane e kAryane upADI lo. moTA bhAganA loko e vAtanI rAha jue che ke jokhama bIjA loko uThAve. paraMtu tame jo lokapriya banavA icchA rAkhatA ho to tamAre asaphaLa banavAnI paNa taiyArI rAkhavI joIe. kAraNa ke jokhama uThAvavAnA vicAra sAthe asaphaLa thavAnI saMbhAvanAo paNa rahelI che. duHkha ane pastAvAthI hArI jaIne na besavuM joIe. tamArI samagra zakti ekaThI karIne eka vAra pharIthI tamAruM kArya zarU karo. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakajIvana 268 3. pathapradarzaka bano : lokapriyatA prApta karavA mATe tamAre kArya karavAnI adamya icchAzakti prApta karavI paDaze. tamArI pAse koI paNa vyakti potAnI muzkelI laIne Ave, potAno prazna laIne Ave to tame hasIne tenuM svAgata karo ane tenI vAto ekAgratAthI sAMbhaLo. sAMbhaLIne vicArIne, tenI samasyAone hala karavAno upAya batAvo. tenI sAme kAca jevA taddana nirmaLa-sApha ane sAcA mArga raju karo ane ene spaSTa rUpe batAvI do ke "tamArI muzkelI avazya dUra thaI jaze, ciMtA na karo. jyAre paNa mArI jarUra paDe to tame niHsaMkoca mArI pAse Avajo." enAthI tamArI lokapriyatA vadhaze. 4. bIjAmAM tamAro vizvAsa janmAvo : khUba lokapriya banelA puruSo kahe che, jo tamane e vizvAsa hoya ke bIjo mANasa sAruM kArya kare che, to teo sadeva sAruM kAma karatA raheze. bIjA mANasone e samajAvavAno prayatna karo ke tamane temanAmAM vizvAsa che. koI bIjI vyaktimAM pUrNa vizvAsa karavo eTale tenAmAM AtmavizvAsa ane saMtuSTi utpanna karavAM. tame ene mATe parama priya vyakti banI jazo. 5. eka nizcita kAryakSetra rAkho: lokapriyatA prApta karavA mATe tamArI pAse tamAruM nizcita kAryakSetra hovuM joIe. jo tamArI pAse tamAruM nizcita kAryakSetra haze ane tame AmajanatAne spaSTatAthI kAryakramanI jANakArI Apazo to teo tamAruM anusaraNa karaze. mANaso evA lokonuM anusaraNa karavA icche che ke je vAyadA pUrNa kare che, tenA badalAmAM saphaLatA pradAna kare che. lokone tame kAryano vAyado karo cho ane pachI e kAryane pUrNa karo cho to tamArI lokapriyatA vyApaka bane che. 6. potAnuM kArya karatA raho : - tame zAntithI, nizcita bhAvathI kArya karatA raho, tamane khabara hovI joIe ke tamArI maMjila kyAM che. - tamArI vezabhUSA ane rItabhAta paNa bIjAM sAme mahattva dharAve che. - tamAre prAyaH prasannacitta rahevuM joIe. - tamArI vANI mIThAzabharI ane susaMskRta hovI joIe. - tamAro vyavahAra saMyata ane vizvasanIya hovo joIe, to tame lokapriyatAnA zikhare pahoMcI jazo. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 269 7. sakSama vyakti bano tamArI yogyatA ane viziSTatA tamArA vyaktitvanAM abhinna aMga che. yogyatA bIjA mANaso upara evo prabhAva pADe che ke jene lIdhe e loko parAmarza ane nirdezo mATe tamArA tarapha jovA lAgaze. tamArI pAse jJAnanI zakti joIe. jJAnathI tamAruM vyaktitva prabhAvapUrNa banAvo. lokapriyatA saMpAdana karavA mATe jJAnazakti anivArya rUpe Avazyaka che. 8. yaza vahecatA raho : koI sAruM paropakAranuM kAma tame karyuM. tamArI sAthe bIjI ATha-dasa vyaktioe paNa sahakAra Apyo che. have jyAre kAryanI saphaLatAno-abhinaMdana ApavAno samAroha thAya tyAre tame kaho ke "A kAryamAM ghaNA loko mArI sAthe joDAyelA hatA, huM ekalo A kArya kadI ya na karI zakata. eTalA mATe A kAryano yaza mArA sAthIdArone maLavo joIe. abhinaMdana pahelAM temane maLavAM joIe.' lokapriyatAno A viziSTa guNa che; yazane vaheMco. 9. ziSTAcAranuM pAlana karo: sabhya ane ziSTa AcaraNa samAjane sArI rIte calAvavAnA upAyo che. jo ApaNe ekabIjA pratye Adara prakaTa karIzuM to paraspara prema vadhaze. tamAruM AcaraNa, sabhya ane ziSTa haze to loko tamArI prazaMsA karaze, tame samAjamAM priya banazo. zAlIna vyavahAra karanArI vyakti adhikAMza paristhitimAM adhika saphaLa thAya che. - sauthI sArA vakIlo paNa sAmAnyatayA khUba sabhya ane ziSTa hoya che. - kUTanItijJa paNa potAnA ziSTAcAra mATe vizvamAM prasiddha che. ziSTAcAra lokapriyatA TakAvI rAkhavA mATeno asAdhAraNa upAya che. hA, tamane khabara hovI joIe ziSTAcAranI vividha paddhatio. jyAM jenI sAthe jevo ziSTAcAra karavo ucita hoya evo ja karavo joIe. 10. AzvAsana ApatA raho : zatrune paNa mitra banAvavAno A upAya che AzvAsana ApavAno. - koInA yuvAna putranuM mRtyu thayuM. tamane khabara paDatAM ja tame ene ghera jAo. ucita zabdomAM, parimita zabdomAM AzvAsana ApatA raho. - varasAdamAM koI vyaktinuM ghara paDI gayuM, te ghara vagarano thaI gayo. tenI pAse jAo ane yogya zabdomAM ene AzvAsana Apo. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrAvakajIvana - kAra akasmAta thayo, relave akasmAta thayo yA plena akasmAta thayo. emAM tamArA paricita parivAranI koI vyakti marI gaI, athavA ghAyala thaI. tamane khabara paDatAM ja tene ghera jAo ane AzvAsananA, sahAnubhUtinA be zabdo kaho. 11. bIjAno vizvAsa nabhAvoH tamArI upara jemaNe vizvAsa mUkyo hoya, e vizvAsane koI paNa paristhitimAM nabhAvavAthI tame atyaMta lokapriya banI jazo. tamArI upara vizvAsa karIne, koI vyaktie tamane rAkhavA mATe athavA vepAra karavA mATe paisA ApyA; samayAvadhi pUrNa thatAM paisA parata karo cho to tamArI Ijjata vadhe che. - tamArA snehIe, mitre tamArI upara vizvAsa rAkhIne tamane kahyuM "amAre eka aThavADiyuM bahAragAma javuM che. be bALako tamAre ghera mUkIne jaIe chIe. temanI skUla cAlu che. saMbhALajo." jyAre teo bahAragAmathI Ave tyAre bALako kahe che : "amane khUba AnaMda Avyo. amArI khUba kALajI rAkhatA hatA kAkA." basa, thaI gayuM kAma. e parivAramAM tame priya banI gayA. 12. bIjA lokomAM UMDI ruci lo. amerikAnI prakAzana saMsthA renDama hAusanA bhUtapUrva adhyakSa beneTa sapha" duniyAnI savadhika priya vyaktiomAMthI eka hatA. na to temanuM vyaktitva bhavya hatuM, na emano avAja prabhAvazALI hato, ane na to teo samartha vaktA hatA. paraMtu beneTa sadAya praphulla dekhAtA hatA. bIjA lokomAM UMDI ruci rAkhatA hatA. temanI sAthe daza miniTa vItAvavAmAM tame ekadama temanI vAtamAM tallIna thaI jAo ane e pUrI vAtacIta hoya paNa tamArI bAbatanI ja ! 13. bIjAMne zAnta ane sahaja rAkho : lokapriya vyaktimAM A guNa hovo ati Avazyaka che ke je bIjAMne zAnta ane sahaja rAkhI zake. teNe potAnA bhAvone niyaMtrita rAkhavA joIe. enAthI paristhiti bIjAM mATe sahaja thaI jAya che. bIjA loko e vyakti pratye zraddhAvAna banI jAya che. tenuM kahyuM mAne che. tene potAnI vacce joIne loko prasanna thAya che. 14. patravyavahAramAM niyamita raho: eka lokapriya vyaktie batAvyuM ke te patravyavahAramAM khUba ja niyamita rahe che. keTalAka patro teo jAte ja lakhe che. temanuM kahevuM che ke loko temanA hastAkSarothI anahada khuza thAya che. patranI bhASAnuM to pUchavuM ja zuM? bhojana choDIne, TI.vI. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 201 choDIne loko emano patra vAMce che. temaNe jaNAvyuM ke lAMbo patra lakhavo Avazyaka nathI. hRdayasparzI thoDAka zabdo ja paryApta che. "huM tane khUba cAhuM chuM", "mane tArA svAsthyanI ciMtA thAya che", "huM tArA patranI rAha jouM chuM", evAM vAkayo to lakhavAM ja joIe. 15. bIjAMne madada karatA raho : tame tamArI sarvottama zArIrika ane mAnasika zakti, uddezahIna kAmomAM yA TelIvijhananA nirarthaka kAryakrama jovAmAM naSTa na karo. tamArI zaktino upayoga bIjAMnI bhalAImAM karo. emAM tamArI zakti ochI nahIM thAya. ApaNA saumAM zaktino akhUTa bhaMDAra bharyo paDyo che. e eTalo vizALa che ke teno upayoga ka2vo to dUra rahyo paNa enI kalpanAya ApaNe karI zakatA nathI. jo ApaNe ApaNI A zaktinA ajastra srotano mAtra 10 TakA bhAga ja upayogamAM laIe to jIvanamAM AmUla parivartana AvI zake. mukhya vAta e che ke ApaNe zaktino sadupayoga karIe. 16. sadaiva kAryarata raho : kAryarata rahevAno dRDha nizcaya tamArI mAnasika ane AdhyAtmika zithilatA dUra ka2vAmAM samartha che. tame dareka kAma to na karI zako paraMtu eka to karI zako cho. pachI bIjuM, pachI trIjuM ! kAma zarU karavA mATe tame kAgaLa upara tamArI prAthamikatA nirdhArita karo. dainika, sAptAhika ane mAsika kAryonuM vibhAjana karI nAkho. pachI sarva prathama dainika kArya karI ja nAkho. lokapriya banavA mATe tamArI kAryadakSatA Avazyaka che. eTaluM ja nahIM, je kArya je samayamAM karavAnuM hoya te samayagALAmAM karI nAkhavA mATe dRDha nizcaya karo. nirAza thayA sivAya kArya karatA raho. tamAro dRDha nirNaya ja tamArAmAM zakti bharI deze. koI paNa kArya pUruM karI nAkhavAnI avadhi nirdhArata karavAno saraLa upAya che ke tame tamAro A nizcaya tamArA jIvanamAM mahattvapUrNa vyaktinI samakSa prakaTa karI do. 17, gatizIla raho : TIkAkAra AcAryazrIe eka vAta to khUba ja sArI kahI che. tame je koI kArya karo, te nipuNa buddhithI, vizeSa rUpe vicArIne karo. kahyuM che - "niSuLamatyA vidhittva' pUrI taiyArI vagara koI kAma na karo. yojanA samajI-vicArIne, samaya vAparIne Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrAvakajIvana banAvo. paraMtu mAtra yojanA ja banAvatA na rahezo. tame je kaMI bIjuM karI zako te karatA raho paNa gatizIla ja raho. hA, koI paNa kAmanI sAthe pati ArAmanI jarUra che. paNa koI sArthaka kAma karyA vagara ArAma nirAzA bharI de che. racanAtmaka ane sarjanAtmaka kAmonI kamI nathI. kAma pharatAM pharatAM ja tame tamArI zakti ane sAmarthya vadhArI zako cho. eka vAta tamArI DAyarInA prathama pAne lakhIne rAkho H "akarmaNyatA, kSINatA, udAsInatA ane nirAzAnI jananI che." nirAza na thAo. kevaLa hAtha upara hAtha rAkhIne besavA mATe A jIvana nathI. 18. satyanuM AcaraNa karo H lokapriya vyakti banavA mATe tamAre saccAIthI vartavuM paDaze. tamArI anubhUtio prakaTa karavA mATe prayukta satya sauthI prabhAvazALI che. hA, bIjAMnuM apamAna karavA ane potAnuM kAma pAra pADavA satyano sahAro na lo. satyanuM AcaraNa tamArAmAM jokhama, paDakAra tathA utsAha to bhare ja che; A badhAMthI AgaLa vadhIne adhika mahattvapUrNa e ke satyanuM AcaraNa tamArAmAM rahelI zaktine prakaTa kare che. 19. dAna ApatA raho : "dharmaratna prakaraNa" nAmanA graMthamAM "lokapriyatA"ne dharmakSetramAM praveza pAmavA mATeno eka viziSTa guNa batAvyo che. dhArmika lokomAM A guNa hovo Avazyaka che, ema batAvatAM kahyuM che ke lokapriya banavA mATe udAratAthI dAna ApatA raho. premathI dAna ApatA raho. tame lokapriya banI jazo. eka jaina dAnavIrane ghera cAra musalamAno gayA. gujarAtanA eka gAmanA musalamAna samAjanA teo agraNI hatA. potAnA gAmamAM eka masjida banAvavI hatI. sthAnika loko garIba ane madhyama koTinA hatA. phALo UgharAvavA te loko muMbaI AvyA hatA. koIe e dAnavIra zeThanuM saranAmuM ApyuM ! te dAnavI2 lokapriya hatA. ucita satkAra karyA bAda dAnavIre pUchyuM : "kaho sAheba, mArA lAyaka koI sevA jaNAvo." musalamAna AgevAne kahyuM : "zeThajI, ame amArA gAmamAM masjida banAvIe chIe. phALo karavA muMbaI AvyA chIe." "keTaluM kharca karavuM che ?" dAnavIre pUchyuM. "daza hajAramAM kAma pUruM thaI jaze." Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 2 273 sAruM." dAnavIre 10 hajArano ceka lakhIne ApI dIdho. musalamAna AgevAne kahyuM : "zeThajI, ATalA badhA rUpiyA ApanI pAsethI nathI levA, pAMca hajAra to ame amArA lokomAMthI ekaThA karI lIdhA che. amAre to pAMca hajAra ja joIe." dAnavIra zeThe hasIne kahyuM : "meM to ceka ApI dIdho tamane ! pAcho nahIM lauM! tame tamArA garIba bhAIone madada karaze, paraMtu.... bolatAM bolatAM aTakI gayA. musalamAna AgevAne tarata ja kahyuM : "kaho zeTha, kema aTakI gayA?" zeThe kahyuM : "mArI icchA che ke loko mAMsAhAra choDe. je loko mAMsAhArano tyAga kare, temane sahAya karavI, e mAre kahevuM hatuM." "jarUra zeThajI. ame ApanI IcchA anusAra ja kAma karIzuM. ane jyAM sudhI masjida taiyAra nahIM thAya, tyAM sudhI ame ahIM hAjara chIe ane cAre bhAIo mAMsAhArano atyArathI tyAga karIe chIe." jyAre cAre musalamAna potAnA vatanamAM gayA, tyAM A vAta jaNAvI to AkhA gAmamAM zeThanI prazaMsA thavA lAgI. tyAM zeTha lokapriya banI gayA. amadAvAdanA kuMvarajI jhaverI : bIjI eka ghaTanA che amadAvAdanI. je samaye bhArata upara mogala bAdazAha akabaranuM sAmrAjya hatuM. amadAvAdano subo hato zihAbakhAna. e samaye jainazAsananA mahAna AcArya hiravijayasUrIzvarajI gujarAtamAM vicaratA hatA. musalamAna subAono jainaprajA sAthe vyavahAra sAro na hato. amadAvAdamAM subA taraphathI AcAryadivane parezAnI thaI hatI. A duHkhada paristhitimAM amadAvAdanA zreSThI kuMvarajI jhaverIe vicAryuM : saltanata sAme ApaNuM kazuM ja nahIM cAle. prajAne ApaNA pakSamAM levI joIe. prajAmAM ApaNI lokapriyatA vadhaze to subAne joI levAze. kaMvarajI jhaverI karoDapati zrAvaka hatA. emaNe prajAne dAna ApavAnI zarUAta karI, premathI ApavA lAgyA, udAratAthI ApavA lAgyA. hinduone ane musalamAnone paNa ApavA lAgyA! be-traNa mahinAmAM kuMvarajI jhaverI AkhA amadAvAdamAM lokapriya vyakti banI gayA. subo paNa emanuM mAna rAkhavA lAgyo. mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAha: tame pethaDazAha aMge ghaNuM sAMbhaLyuM haze. keTalIya vAra meM temanA jIvanamAMthI keTalIka preraNAdAyI vAto kahI che. teo mAMDavagaDha rAjyamAM lokapriya hatA. rAjA karatAM ya vadhAre lokapriya hatA, paraMtu temane devagirimAM derAsara baMdhAvavuM hatuM. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrAvakajIvana devagiri rAjyano mahAmaMtrI brAhmaNa hato, kaTTara brAhmaNa hato. devagirimAM jenanuM eka paNa ghara na hatuM. pethaDazAhe vicAryuM : "baLaprayoga karavo nathI. devagirinA mahAmaMtrIne premathI vaza karIne kAma karavuM che." khUba gaMbhIratAthI vicAra karyo. nipuNa buddhithI yojanA banAvI. potAnA atyaMta vizvasanIya rAjapuruSane kAma soMpyuM. yojanA gupta rAkhavAnI hatI. mAMDavagaDha-devagirinA rAjamArga upara "vizrAmagRha" banAvyuM. pANI, bhojana ane vizrAma mata maLe tevI vyavasthA karavAmAM AvI. tyAM vyavasthAmAM hoziyAra ane priyabhASI karmacArIo rokavAmAM AvyA. je koI musApharo AvatA, teo navuM vizrAmagRha jotA ane aMdara jatA. pANI pItA, bhojana karatA, ArAma karatA ane jatI vakhate pUchatAM : "A vizrAmagRha kayA mahAnubhAve banAvyuM che ?" karmacArIo kahetA : "devagirinA mahAmaMtrIe banAvyuM che." dareka musApharane A ja javAba maLato. devagirinA musApharoe mahAmaMtrI pAse jaIne temanI prazaMsA karIH "keTaluM sarasa ArAmagRha Ape baMdhAvyuM che? dhanya che Apane, dhanya che ApanAM mAtApitAne." mahAmaMtrI AzcaryanA sAgaramAM DUbI jAya che. te vicAre cheH "meM to vizrAmagRha banAvyuM nathI. koNe banAvyuM haze, ane zA mATe banAvyuM haze ? rahasya zuM che te mAre zodhavuM paDaze." eka divasa svayaM maMtrI e vizrAmagRhamAM Ave che. tyAMnA karmacArI devagirinA mahAmaMtrIne oLakhatA na hatA. mahAmaMtrIe tamAma vyavasthA joI, te prabhAvita thayA. jatI vakhate pUchyuM: "A vizrAmagRha koNe banAvyuM che ane koNa mahAnubhAva che, je A badhuM kharca kare che ?" karmacArIe e ja javAba Apyo : "devagirinA mahAmaMtrIe......" mahAmaMtrIe vAta kApI nAkhIne kahyuM "nA, khoTuM nAma do cho. huM jadevagirino mahAmaMtrI chuM. sAcuM batAvo. mArA yazane sarvatra phelAvanAro mAro mitra che, e mitrane huM jANavA ane maLavA icchuM ." karmacArIe praNAma karIne kahyuM "kSamA karo, ame amArA mAlikanI AjJA. pramANe javAba ApIe chIe." "koNa che tamArA mAlika?" mahAmaMtrIe pUchyuM. "mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAha." "oha, pethaDazAha ! A badhuM zA mATe karI rahyA che? huM emane maLIza." Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 pachI baMne mahAmaMtrIo maLyA, paraspara gADha maitrI baMdhAI gaI, devagirinI madhyamAM derAsara baMdhAI jAya che ! dAnathI dostI baMdhAya che. dAnathI manuSya lokapriya bane che. dAnathI icchita kAryonI saphaLatA prApta thAya che. upasaMhAra : bhAga - lokapriya vyaktinI samAjamAM niMdA thatI nathI, lokApavAda nathI thato. kadI lokapriya vyaktinI nAnI-moTI bhUla thAya che, paNa samAja ene mApha karI de che. carcA nathI karato. bhUlane bhUlI jAya che. tame zrAvaka cho. tame lokapriya hazo, to bIjA lokone jainadharma pratye Ada2vALA banAvI zako cho. tamAre lIdhe jainadharmanI prazaMsA thaze. tamAre lIdhe jainadharmamAM koI upadrava nahIM thAya. eTalA mATe "lokapriya" banavAno nirNaya karo, je upAyo batAvyA che teno amala karo. Aje, basa ATaluM ja. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTanA sthAyI sahayogIo 1. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha 2. jaina zve. mUrti. saMgha enDa cerITIjha 3. aMdherI gujarAtI jaina saMgha 4. pArzvanAtha jaina saMgha 5. mahAvIra svAmI jaina saMgha 6. zaMkhezvara pArzvanAtha jaina saMgha 7. suvidhinAtha jaina saMgha 8. sudhamasviAmI jaina saMgha 9. prANalAla kAnajI dozI 10. padmAbena cInubhAI zAha (pATaNavALA) 11. mANekalAla vI. savANI 12. bharatakumAra pAnAcaMda zAha 13. eka sagRhastha 14. nirmaLAbena pravINacaMdra jhaverI 15. lIlAdhara pAsu zAha 16. naTavaralAla manasukhalAla zAha 17. mIThubhAI mAvajI zAha 18. mahAsukhalAla lakSmIcaMda zeTha 19. jayaMtilAla dharamacaMda zAha 20. girIzabhAI caMdulAla zAha 21. nayanAbena girIzabhAI zAha 22. savitAbena ramaNalAla DI. zAha 23, araviMdabhAI bhogIlAla zAha 24. pravINacaMdra popaTalAla zAha (cANasmAvALA) 25. jayaMtilAla eca. loDhA 20. nAgaradAsa kAnajI zAha 27. jayaMtilAla motIlAla lApasIyA 28. zAMtilAla catrabhUja bAbarIyA 29. zrI umarazI khIyazI polaDIyA 30. ratilAla jeThAlAla salota 31. cetanabhAI mahendrabhAI jhaverI 32. kAntilAla ela. vasA 33. mugaTalAla sI. zAha 34. rAjezabhAI pI. motA muMbaI - 36 pAli (isTa), muMbaI - 57 IralAbrIja muMbaI - 56 beMgalora gAMdhInagara, dAsappAlena, beMgalora Ara. esa. pUrama, koImbatUra tIranapUra (T.N.) budhavAra peTha, pUnA govAliyA TeMka, muMbaI - 36 govAliyA TeMka, muMbaI - 36 muMbaI - 22 muMbaI - 22 muMbaI - 22 sAya, muMbaI - 22 mATuMgA, muMbaI - 19 mATuMgA, muMbaI - 19 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (isTa), muMbaI - 56 pArlA (vesTa), muMbaI - 57 muMbaI - 27 muMbaI - 80 sAyana, sAyana, sAyana, bhAyakhalA, muluMDa, juhu, juhu, muMbaI - 56 aMdherI (vesTa), muMbaI - 58 vAlakezvara, ghATakopara, ghATakopara, muMbaI muMbaI - 56 muMbaI - 6 muMbaI - 86 muMbaI - 86 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa. padmAbena vasaMtabhAI zAha sAntAkrUjha, muMbaI - 54 36. popaTalAla bAdaracaMda zAha ghATakopara, muMbaI - 86 37. amitabhAI sArAbhAI mahetA amadAvAda 38. azokabhAI ratilAla kApaDiyA amadAvAda 39. mAyAbhAI maNIlAla kApaDiyA amadAvAda 40. dhIrajalAla hAlANI amadAvAda 41. rAjendrabhAI ke. zAha amadAvAda 42. gaMgAbena bAlAbhAI jhaverI amadAvAda 43. ANaMdajI nAnajI deDhIyA bidaDA-kaccha 44. ratanabAI ANaMdajI deDhIyA bidaDA-kaccha 45. caMdulAla aMbAlAla zAha vaDAvalI 46. maNIlAla maganalAla zAha cavelI 47. rAmacaMda savarAjabhAI dhAnerA 48. maMjulAbena ramaNIkalAla jogANI sUrata 49. araviMdabhAI ratilAla zAha surendranagara 50. kalAvatIbena rasikalAla vorA dhrAMgadhrA 51. harSadabhAI amRtalAla zAha vApI pa2. vidyAbena saradAramala nAhara vApI pa3. zakaracaMda nAthAlAla zAha (sUrajavALA) sUrata pa4. rasikalAla viThThaladAsa zAha (cANasmAvALA) sUrata papa. dilIpa vrajalAla zAha (cANasmAvALA) bhIvaMDI pa6. jagajIvanadAsa nyAlacaMda zAha (cANasmAvALA) bhIvaMDI pa7. vineza InDasTrIjha H ravibhAI dozI madrAsa 58. haMsAbena mULajIbhAI zAha madrAsa pa9. jhaverabena jeThubhAI momAyA tirupura (T.N.) 60. vrajalAla ratanacaMda zAha pUnA. 61. padAbena zazikAnta pArekha pUnA 62. saMghavI je. vIracaMda enDa sansa pUnA 63. bharatabhAI hIrAlAla zAha dAdarA 64. punamacaMda zivalAla zAha solApura 65. ramAbena vasaMtabhAI zAha solApura 66. popaTalAla catrabhUja bAbarIyA. zrIrAmapura 67. subhASabhAI bhAyacaMda zAha IslAmapura 68. sarvodaya kamarziyala beMka li. mahesANA 69. bAbulAla maNIlAla zropha mahesANA 70. raIbena zAntilAla go. vakIla mahesANA 71. zAkezavajI khImajI gAlA dazalapuravALA) koregAma Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa : upalabdha gujarAtI pustako (saM. 2048) 1. samarAditya mahAkathA : bhAgaH 1-2-3 (vAta) 2. jaina rAmAyaNa : bhAga : 1-2-3 (vAta) 3. dhamma saraNe pavajjAmi : bhAgaH 1-2-3-4 4. prazamarati (saMpUNa) pa. parvapravacanamALA 6. mAraga sAcA kauna batAve 7. zrAvaka jIvana : bhAga : 1 8. prIta kiye duHkha hoya (vAta). 9. zodha-pratizodha (vAta) 10. pAMpaNe bAMdhyuM pANiyAruM (vAta) 11. nIla gagananAM paMkheru (vAta) 12. vicArapaMkhI 13. vijJAna-seTa (3 pustako) 14. tArA duHkhane khaMkherI nAkha 15. sarvajJa jevA sUrideva (vAta) 16. jainadharma 17. dostI (vAta) 18. vrata dhare bhava tare (vAtA) 19. vAtadIpa (vAta) 20. aMjanA (vAta) 21. rIsAyelo rAjakumAra (vAta) 22. na priyate 23. jinadarzana 24. phUlapAMdaDI (vAta) 25. mAMgalika 26. bALakonI suvAsa-seTa 27. jJAnasAra 28. zrAvaka jIvana bhAga : 2 kiMmata 200-00 130-00 100-00 30-00 30-00 30-00 30-00 30-00 30-00 20-00 20-00 20-00 20-00 1pa-00 1pa-00 15-00 1pa-00 15-00 10-00 10-00 10-00 10-00 10-00 8-00 8-00 6-00 pa0-00 pa0-00 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjananAM 'mAIlasTona kacaMda mahetA nirmi kAzana TrasTa JIT | | | | | | || |_|_||_| || || || ||, * dharmo saraNe pavajajAbhi (bhAgaH 1-2-3-4 ) prazamarati (saMpUrNa). * jaina rAmAyaNa (bhAga 1-2-3) * parva pravacanamALA * mAraga sAcA kauna batAve * prIta kiye duHkha hoya * pAMpaNe bAMdhyuM pANiyAruM * nIla gagananA paMkherU * vijJAna seTa (3 pustako) * tArA duHkhane khaMkherI nAMkha * sarvajJa jevA sUrideva * vicArapaM khI * jainadharma * dostI * zraddhAnI saragama vArtAdIpa * aMjanA * na priyate * rIsAyelo rAjakumAra * jina darzana * phulapAMdaDI * mAMgalika * suvAsa seTa (3 pustako) che prArthanA (c) vrata dhare bhava tare * zrAvaka jIvana (1-2-3-4) jJAnasAra * samarAditya mahAkathA (bhAga 1-2-3) zodha pratizodha JAIN RAMAYAN (1-2-3) THE WAY OF LIFE (1-2-3-4) GUIDELINESS OF JAINISM * A CODE OF CONDUCT TREASURE OF MIND * SCIENCE SET (3 BOOKS) (ATMA-KARMA-DHARMA) JIN DARSHAN * BURY YOUR WORRY * 13 MINI BOOKLETS * arihaMta (hindI mAsikapatra) * anya hindI sAhitya For Private Per T Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , ysl Play vyA Kaly