________________
૧૦૪
અન્ય રાંધેલાં અનાજ-ધાન્ય માગે છે.
તીર્થંક૨ પરમાત્માની દેશના પૂર્ણ થયા પછી જે "બલિ" કહેવાય છે, તે રાંધેલા ધાન્યમાંથી જ બનાવવામાં આવે છે. એ નૈવેદ્યપૂજાનો જ એક પ્રકાર છે ! અન્ય ગ્રંથોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઃ "ધૂપપૂજાથી પાપ બળી જાય છે, દીપકપૂજાથી મૃત્યુ ઉપર વિજય મળે છે, નૈવેદ્યપૂજાથી વિપુલ રાજ્ય-સંપત્તિ મળે છે અને પરમાત્માની પ્રદક્ષિણા કરવાથી કાર્યસિદ્ધિ થાય છે.
:
વિશેષ રૂપથી ભક્તિ ઃ ભાવપૂજા ઃ
અંગપૂજા પૂર્ણ થયા પછી ભાવપૂજારૂપ ચૈત્યવંદન કરવામાં આવે છે. ત્રીજી "નિસીહિ” બોલીને ભાવપૂજાનો આરંભ કરવામાં આવે છે. હવે અંગપૂજા યા અગ્રપૂજાના વિષયમાં પણ મન-વચન-કાયાથી પ્રવૃત્તિ ક૨વાની હોતી નથી. ચૈત્યવંદન શરૂ કરતા પહેલાં લઘુ પ્રતિક્રમણ રૂપ "ઇરિયાવહી” કરવી જોઈએ. ખમાસમણ આપતી વખતે :
જમીનની ત્રણ વાર પ્રમાર્જના કરવી.
– સૂત્ર અને અર્થમાં મનનો ઉપયોગ રાખવો.
જે દિશામાં પરમાત્મા હોય, તે દિશામાં જોવું.
શ્રાવકજીવન
પ્રતિમાજીનું આલંબન લેવું, મનને સ્થિર કરવું અને ભાવપૂર્વક એકાગ્રતાથી ચૈત્યવંદન કરવું.
ગીત અને નૃત્યનો સમાવેશ અગ્રપૂજામાં થાય છે.
એ રીતે ભાવપૂજામાં પણ થાય છે. ગીતપૂજા-નૃત્યપૂજા શ્રેષ્ઠપૂજા કહેવાઈ છે. કારણ કે ગીત અને નૃત્યથી મનની તન્મયતા પ્રાપ્ત થાય છે.
સૂત્રનું અને સ્તવનાનું ઉચ્ચારણ સમુચિત ધ્વનિથી કરવું જોઈએ. જો જિનભવનમાં બીજા લોકો પૂજા કરતા હોય, તો તમારે મંદ અને મધુર ધ્વનિમાં ચૈત્યવંદન અને સ્તવના કરવી જોઈએ. જો મંદિરમાં તમે એકલા જ હો તો પછી મંદ યા તીવ્ર - જેવો ધ્વનિ તમારે કાઢવો હોય તેવો કાઢી શકો છો. હા, મધુરતા અવશ્ય હોવી જોઈએ.
સ્તવના કેવી હોવી જોઈએ :
ગ્રંથકારે કહ્યું છે : ભાવતઃ સ્તવવાદઃ ||જા
જેવું તેવું સ્તવન ન બોલવું જોઈએ. સ્તવના તો એવી હોવી જોઈએ કે ગાતાં ગાતાં પરમાત્માના અદ્ભુત ગુણો પ્રત્યે હૃદય આકર્ષિત થાય. પોતાના દોષો પ્રત્યે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
