Book Title: Prabuddha Jivan 1982 Year 45 Ank 17 to 24 and Year 46 Ank 01 to 17
Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525967/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 . 1992 prabuddha jIvana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala aa. 075 ' prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 17 muMbaI 1 jAnyuArI, 1982, zukravAra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 taMtrI cImanalAla cakubhAi zAhe sahata MtrI : ramaNalAla cI. zAha aMtule prakaraNa : tenA rASTrIya ane naitika pariNAme ['gArDiyana'nA tA. 13-12-1981nA aMkamAM, bhAratIya samAjanI " kALI bAja " zirSakathI prakaTa thayela, tenA nyu dilhInA pratinidhi mI, peTrika TrAnsisanA lekhane A anuvAda che. A lekhanA badhA vicAro sAthe ApaNe saMmata hoIe ke nahi, paNa aMtule prakaraNanA pariNAmo keTalA gaMbhIra che te pratye ApaNu lA doravA mATe vicAraNIya che. TAImsa opha InDiyAnA tA. 30-12-81nA aMkamAM tenA taMtrI zrI girilAla jaine aMtule vize eka lekha lakhI kahyuM che ke aMtulee je kaMI karyuM te ApaNA dezanA jAhera jIvanamAM evI navI bhAta pADe che ke 1981nI sAlane atule varSa tarIke oLakhAvavuM joIe. temaNe kahyuM che ke aMtulenA parAkramo, auragajhebanA avasAna pachInAM mogala saltanatanI yAda Ape tevAM che. AvA vartanano bacAva karI zrImatI IndirA gAMdhI dezane to ThIka, paNa potAne keTalI hAni karI rahyA che te temane vaheluM samajAya ema IcchIe. navI dilhI: mahArASTra rAjyanA bAvananI vayanA mukhya pradhAna abdula rahemAna atule bhAratIya akhabAro jene 'sadInA kaubhAM'thayo tarIke varNave che temAM mukhya pAtra banyA che. AvI bAbatamAM nyAya taLavA mATe A bhAratIya akhabAro sArI yAgyatA dharAve che. game tema, zrImatI gAMdhI puna: sattA para AvyAM pachInA gALAnuM A sauthI moTu kaubhAMDa che. saptAhe sudhI aMtulenuM nAma akhabAronA prathama pAneM camakatuM rahyuM. saMsadanuM samagra ziyALu satra 'aMtule satramAM palaTAI gayuM. navuM jaeNma prApta karelA virodha pakSone AmAM aMtulenuM patana jevA kRtanizcaya evA eka hakIkataniSTha (InvesTIgeTiva) patrakArano sAtha sAMpaDayo hato. hajI sudhI je ke teo dhAryuM nizAna vIMdhI zakyA nathI. aMtulenA duzmano asaMkhya che. teo tene nepoliyana yA eka 'sulatAna' tarIke navAjI rahyA che. aMtule zrImatI gAMdhInA custa TekedAra che. jeNe emane sattA bakSI e mahilA pratyenI bhaktine kAraNe emanA bhAga levAI rahyo che? ke potAnI mahattvAkakSAonA e zikAra banyA che? 1980nA jUnamAM TocanA sattAnA Asana para e AruDha thaI zakyA te ni:zaMka zrImatI gAMdhIne AbhArI hatuM, paNa ethI ya vadhu kadAca, e samaye emanA vArasadAra tarIke varAyelA jaNAtA emanA putra saMjyane e AbhArI hatuM- (e ja mahine vimAnI akasmAtamAM emanuM mRtyu thayuM). muMbaImAM aMtule eTale yathAsthAne yogya vyakti evA tAla che. jemane taLapada evA koI anuyAyI nathI, koI rAjkIya TekedAro nathI, kendra sarakAre navI dilhIthI jemane UMcakIne UMce caDhAvyA che ane e rIte sthAnika rAjakIya citra para lAdayA che evA 'navA netAo'nA vargamAM aMtulenuM sthAna che ane tethI temane nANAMnI hamezAM jarUra rahe che. ghaNIvAra prAdezika mAMdhAtAo sAme temanA sAdhanarUpe kendra sarakAra upayoga kare che, jema ke muMbaI rAjyanA bhAvinA varSo thayAM niyAmaka banI rahelA marAThAo sAme, atulane mUkvAmAM AvyA che. mahArASTranuM pATanagara muMbaI, aMtulenA gahana ne aTapaTA vyavahAranA jevuM ja mAyAvI mahAnagara che. rASTranuM mokharAnuM baMdara, moTuM udyoga kendra, vepAra ane nANAMnuM dhAma, bhAratanA Arthikaaudyogika vikAsanI bArI ane eka vadhu vizeSatA e ke hindI philma udyoganI e nagarI che. suparasTAra aMtule ane tenA ekavyakitanA askhalita cAlatA khela mATe svapnamAM ja sAMpaDe evuM A bhavya seTiMga che. eka saToDiyA mATe svarga manAyeluM muMbaI kALA nANAM sarjatA eka kArakhAnA samuM paNa che. jAhera nahi karAyelI Avaka e bhAratIya arthataMtrane vaLagelA kensaranA roga che tema tenA mukhya pravAha paNa che. mUDIrokANa (jema ke sinemAmAM) mATe kALu nANu sadA upalabdha che ane rAjakIya pakSanI thelI chalakAvI daIne 'pavitra' banavA mATe paNa e hamezAM tatpara hoya che. dareka chApanA rAjakAraNIoe muMbaIne kAyama eka sAnAnI khANa rUpe ja gaNyuM che. teo jANe che ke muMbaIgarAnI udAratA para teo madAra bAMdhI zake tema che. Ama A mahattvAkAMkSI ane sAhasika mANasane mATe nANAM e sattA mATenI cAvI che. eTale ahIM aMtulenI 'paddhati' amalamAM Ave che, enuM ghoSita dhyeya (jene aMtulenA virodhIo sAbitIne rUpe lekhe che) zrImaMtAne bhAge garIbone madada karavAnuM che. beMka lokonA kalyANa arthe athavA grAmotkarSa mATenAM pratiSThAnA racIne Ama karavA temaNe IcyuM che. A mArga laIne aMtulee koI navI pahela karI nathI. mahArASTramAM 450 jeTalAM AvAM pratiSThAno astitvamAM che ja. paNa aMtulee potAnAM pratiSThAnone nANAM UmAM karavA mATenAM prabhAvaka taMtramAM palaTI nAkhavAnI saphaLa mukita karI. kaI rIte ? potAnA hoTTAnA khullI rIte Azraya laIne, aMtulee kabulyuM che: "huM jo kadI mukhya pradhAna banyo na hota te koIe mane rokaDo rUpiyo ye parakhAvyo na hota. paNa sattA, pratiSThA ane tenI sAthe saMkaLAyelI takono lAbha laIne TUMkajanA mATe nANAM prApta karavAM joIe." ane2jamAtra kSobha anubhavyA vinA teo peAtAnI kAryapaddhati A rIte samajAve che: "jyAre koI zrImaMta vyakita eka yA bIjA kAraNasara mane maLavA Ave che tyAre me sthApelAM pratiSThAnonI eka nAmAvila huM tenA hAthamAM mUkuM chuM ane temAM pAtA phALA AvakaverAthI mukata che e vAta tene samajAvuM chuM. pachI huM tene dAna mATe kahuM chuM." A paddhati saraLatAthI cAlatI rahI hovI joIe. kAraNa mArcamAM temaNe zrAddhApUrvaka udgAra kADhayA hatA ke AgAmI mahinAomAM 55 thI 66 karoDa rUpiyA UbhA karavAnI temanI apekSA che. temaNe lagabhaga e nizAna pAra pADayuM traNa mahinAmAM trIsa karoDa jeTalI rakma meLavI lIdhI. eka sarakAranA vaDAne mATe A te bALakanA khela jevuM gaNAya, kAraNa je Arthika saMdarbhamAM ene kAma karavAnuM che tenI keTalIka vizeSatA che. eka to sarvasattAdhIza vahIvaTItaMtra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 tA. 1-1-82 =ii ane keTalIka Avazyaka cIjonI taMgI ane simenTa tathA audyogika hatI. temaNe mAtra zarUAtamAM tenA udeza paratve ja potAnI anumatI AlkoholanI phALavaNIthI mAMDI bilDiMga paramiTo bakSavA sudhInI ApI hatI. bIje divase zerIe nANApradhAna asatya uracAratA badhI bAbatamAM pitAnI manasvI sattAono lAbha uThAvavAnI hovAno AkSepa karyo). AvaData-AmAM muMbaInA zaherI Ayojanane lagatAM nimaMtraNAmAM Ama chatAM nukasAna thaI cUkayuM hatuM. zrImatI gAMdhInuM nAma chaTachATa mUkavAnI sattAnI vAta paNa AvI jAya. bhAva UMcA jaya eka kaubhAMDa sAthe joDAI gayuM. je kaubhAMDa zAsaka indirA koMgresa te mATe tathA pote kRpA darzAvI zake te arthe -e drividha nema pAra pakSanA netAonI bhAre mUMjhavaNa vacce dararoja vRddhi pAmatuM rahyuM. pADavA kRtrimapaNe achata vadhAravA mATe paNa potAthI banatuM karI virodha pakSonA prahAro sAme, ekajUtha rahI, jhajhUmIne teoe khullI chUTayAne temanI sAme AkSepa thayo che. carcA mATenI mAgaNIne TALI. (saMsadanA banne gRhanA adhyakSonA keTalAka loko jene bhAratanuM 'veTarageTa' gaNe che temAM aMtulanA "khUba ja TIkApAtra TharelA nirNayathI Ama thaI zakayuM.) saha-pAtra aruNa zerIne julAInI 31mIe praveza thAya che. jene nepoliyanane tenuM 'vATara' batAvI devA mathI rahelA virodha bhAratanuM ekamAtra virodha-patra ghaNA gaNe che te dainika "InDiyana pakSonAM bhAthAmAM lagabhaga dararoja navAM tIra umerAtAM hatAM. patrakAraekasapresa'nA teo eka taMtrI che. eka sphoTaka ane janoIvaDha vRttAMtanivedakoe pratiSThAnonAM cArTaronI jAMca AdarI tyAre evuM ghA karanArA lekhamAM zerIe aMtulenI paddhatine khullI pADavA stabdha jaNAI AvyuM ke aMtulee kAryakArI boDaeN para potAnA mitro ane banAvI de tevI vigate rajU karI. aMtulenA eka pratiSThAnamAM phALo sagAMkhone besADayAM che. eTaluM ja nahi, hakIkatamAM pote mukhya ApanArAnAM nAmonI kharI yAdI peza karI ane tenA zirameArarUpe pradhAnapade na hoya e divasa Ave. tyAre paNa pratiSThAne para saMbaMdha dharAvatA beMka cekonAM naMbara suddhAM darzAvyA. lakhANanA eka pitAne kAbU jaLavAI rahe te prabaMdha temAM karyo hate. A sAmAnya peTAzIrSaka "phALA ke lUMTa?" parathI zerInA lakhANanA sUrane saMketa khAnagI pratiSThAne ja hatAM. jo ke emane te satata e dAvo rahyo sAMpaDe che. aMtulenI kArya-rIti garIbone madada karavA zrImatene lUMTatA hatuM ke e sarakArI pratiSThAne hatAM ane tethI khAsa karIne Avaka bIna huDanA jevI nahi paNa 'sulatAna'ne najarANAM dharavA kheDUta verA mukita jevA khAsa lAbhane pAtra hatAM, je lAbhe grAmavikAsane jevA lokone pharaja pADavAnA svarUpanI vadhu che ema zerIe sUcavyuM che. | uttejana ApavAnI nema dharAvatAM pratiSThAnene sAmAnya rIte maLe che. atyAra sudhI ajeya gaNAyelA sattAnA gaDhamAM A rIte akhabAroe e hakIkatanI paNa noMdha lIdhI ke IndirA gAMdhI pratibhA gAbaDuM paDatAM saMsadamAM virodha pakSoe tarata ja tene lAbha UThAvyo pratiSThAna mATe rUpiyA be karoDane sarakArI phALo udArapaNe phALavanAra ane zerIne pagale bIja akhabAroe aDhaLaka dastAvejI vigato rAjya sarakArane paNa aMte A bhaMDoLA para koI aMkuza raheto nathI. sAdara karIne aMtulenA eka virodhIe uracArelI e Takorane puSTi sapTembaranI 9mInA roja aMtulee jAhera karyuM ke temaNe pitAnuM ApI ke "aMtulenI sarakAra vecANa 'sela- mATe che. tamAre hAtha rAjInAmuM zrImatI gAMdhIne suparata karyuM che ane tenuM bhAvi have vaDA pahoMcI zake tema hoya te tame Iccho te kharIdI zako cho." pradhAnanA hAthamAM che. InDiyana ekasaprese tarata ja "lokazAhInA je aMtulee bANa para ghaNAM tIra caDhAvyAM hatAM. jema ke temaNe vijaya rUpe tene vadhAvI lIdhuM. paNa sapTembaranI 23mInA roja ema TharAveluM ke rAjyanI sAkara sahakArI maMDaLIoe zeraDI ugADa- vaDA pradhAna 17 divasanA videza pravAse navI dilahIthI vidAya thayAM nArAonA naphAnI rakamamAMthI rUA. 1.5 thI rUA. 2.50 jeTalI phI tyAre aMtulene kAgaLa temanA mejanA khAnAmAM athavA te temanI. Tana dITha ApoApa ja kApI levI. sTAphanA eka sabhya A pagalAM henDabegamAM salAmata paDayo hato. atulene Ama salAmatIne gALo sAme apavAda UThAvavAnI hiMmata karI te tarata ja tene rUkhasada maLI gaye. ApI devAI. A eka lAbhakAraka yukita hatI, jene pariNAme Ama chatAM, badhAne ema lAgatuM hatuM ke temanA divarA have kaLAkAro ane lekhakone protsAhana ane sahAya ApavAne uddeza bharAI cUkyA che. rAjIva gAMdhI sahita temanA ja pakSanA keTalAka dharAvatA eka pratiSThAna mATe aDhI karoDa rUpiyA jeTalI rakama sabhyae dekhItI rIte ja rAjInAmuM ApI devA vinaMtI karelI ekaThI karI zakAI. ema jaNAya che chatAM A saMjogomAM, laDha tapeluM hoya tyAre ja ' 'akhabAro ane virodha pakSoe temane humalo A pratibhA prahAra karavo joIe e nyAye rAjInAmuM temaNe kema na ApyuM? pratiSThAna para ja kendrita karyo. jUnA samayanA rAjA-mahArAjAonI e rIte vadhu gaMbhIra musIbatone AvatI kema na TALI? zrImatI Dhabe udAra navAjeze karavA mATe sarakAranI A khUba ja mAnItI gAMdhI zAMta ane svasthapaNe ane vivAdathI alipta rahIne A yojanA hatI. (aMtulee e rAjA-mahArAjAone madhyayugI umarA prakaraNanA, eka barataraphInA pariNAme sahitanA rAjakIya sUcitArthone ane zeSake kahIne eka mulAkAtamAM navAjyA hatA, paNa e sAthe aMdAja pAmI zakyA hota. akhabAranI vAta mAnIe to barataraphInuM darzAvyuM hatuM ke A chatAM teoe kaLAone poSI hatI.) 1980ne pagaluM IndirA koMgresanA zAsana heThaLanAM vividha rAjyomAM e okTobaramAM zarU karAyelA A pratiSThAnane IndirA gAMdhInI maMjUrInI ja javALa pragaTAve. e vAtane paNa nirdeza karavAmAM AvyuM hate. mahorano lAbha maLyo hato - nANAMnI phATaphATa thatI thelIonAM ke aMtule muslima hovAnI hakIkata paNa AmAM sahAyaka thatI na hatI. manI dorI DhIlI karavA mATe "opana sIsemInA maMtranI eNe zrImatI gAMdhIe A rIte haLavI rIte kAma laIne potAnI garaja sArI. ema jaNAya che ke hakIkatamAM pratiSThAnanI sthApanAnA jAtane TIkApAtra banAvI che. jema ke eka akhabAre noMdhyuM hatuM ke samAraMbhanuM pramukhasthAna levA zrImatI gAMdhI saMmata thayAM hatAM bhraSTAcAra e koI rAjakIya mUhanI bAbata na banI zake, tene te ane enI sthApanAnA 'pratijJApatraka' para emaNe sahI paNa karI hatI. tvarApUrvaka ane sakhata rIte sajA karavI ja joIe. anyathA lokonA vyApaka prasiddhi pAmelI eka tasavIra temanA sahayogane bela manamAM evI chApa paDavAnI ke sattAnAM uraca Asane para beThelAo purAvo banI gaI. mATe bevaDAM gheraNa apanAvAya che. aMtule prakaraNa bhAratanI rAjakIya ' alabatta, aMtule jAhera vivAdanuM kendra banyA tyAre zrImatI paddhati sAthe saha-astitva bhAgavatA jaNAtA bhraSTAcAranA eka gAMdhIe temanA nANApradhAna mAraphate saMsadane evI jANa karI ke kAraNanA karatAM tenuM eka lakSaNavizepa che ke kema te paNa hajI pratiSThAna sAthe pitAnuM nAma joDavA devAnI temaNe haMmezAM nA pADI jovAnuM rahe che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-82 ekathI vadhu bAbate A prakaraNa dRSTAMtarUpa che. aMtulene deApita TharAvavA eTale eka rAjakIya paddhatine, eka rAjakIya samAjaneTUMkamAM, samagra samAjane paNa doSita TharAvavA jevuM thaze. aMtule eka darpaNa che jemAM AkhA dezane enA caherAnI jhAMkhI maLe che khinnatA, viSAda ane saMzayanI lAgaNI sAthe, paNa AzAnuM eka kiraNa emAM e sAMpaDe ke bhayasUcaka dAMTano DaMko koIe bajAvyo che. mAnavInA aMta:karaNanI eka kaTokaTI UbhI thaI che. sAthe ja e mAnava cetanAne DhaMDhoLanArI ghaTanA paNa che, jemAM akhabArane mATe e yazanI bAbata gaNAya ke te eka nirNAyaka tattvano bhAga bhajave che. A prakaraNane lagatAM dareka zabda, karma ane TIkA-TIppaNI tenA zaikSaNika mUlyanI dRSTie dhyAnamAM levAne pAtra Thare che. prabhu jIvana ghaTanAnA kendramAM che te mANasa aMtulenA potAnA pratyAghAto ja juo: potAnI vAtane vaLagI rahenArA e eka laDavaiyA che. virodha pakSoe temane javAbadAra gaNavAnuM TharAvyuM che tyArathI patrakAro samakSa aMtule eka ja vAta kare che: "mane kazA asAsa nathI.' temaNe vaLato humalA paNa AraMbhyo che ane potAnA kesanI mAMDaNI A rIte kare che: kaLAkAro, garIbA ane grAma vistArone madadarUpa thavA kaMIka karavAnI temanI IcchA hatI. pratiSThAno dvArA kArya karavAnuM temaNe eTalA mATe TharAvyuM ke nokarazAhInA--tumArazAhInA avarodhane TALavA mAgatA hatA. badhuM kAyadesara, khullI rIte karyuM che, ceko lIdhA che ane pahoMcA ApI che. (alabatta, temanA TIkAkAro kahe che ke cekane kAraNe meja heThaLa bIjA nANAMnI Apa-le avarodhAtI nathI) virodhIo temane sakaMjAmAM levA bahAra paDayA che. kAraNa ke teo zrImatI gAMdhInA custa TekedAra cheane e kAraNa paNa kharuM ke teo eka prabhAvazALI rAjkIya netA che. teo kahe cheke hakIkatamAM teo eka kAvatarAMno bhAga banyA che. mUDIvAdI akhabAroe temanI sAme zarU karelI jhuMbezamAM amerikAnAM jAsUsI tavA saMDovAyAM che. sAbitI tarIke temanA e dAvA che ke pAkistAnane aghatana zastro pUrAM pADavAnA amerikAnA nirNayanI temaNe jAheramAM TIkA karI (ogasTanI 26mIe) te pachI taratamAM ja temanI sAme AkramaNa zarU thayuM. amerikAno nirNaya bhAratIya lAkazAhInA nAzane notaranAro che ema teo mAne che. e vAta yAda rahe ke aMtule pramukhazAhI zAsana paddhatinA prakhara himAyatI che ane briTiza saMsadIya paddhatinA TekedArone ekavAra temaNe 'gulAmI manodazA' dharAvanAra tarIke navAjyA hatA. temanA bacAva temanA uddeza para ni:zaMka prakAza pheMke che. moTA bhAganA akhabArone jo ke e apratIti lAgyo che tema ja alabatta, virodha pakSone paNa. virodha pakSone aMtulenuM vartana koMgresanI vyUhabAjInA paripUrNa daSTAMtarUpa che, je anusAra bAhya mALakhAnuM ja mahattva che. bIjA zabdomAM, grAmavikAsa, vividha sAmAjika varganA lokone sahAya, paNa mATe bhaMDoLa ekaThuM karavuM - e badhA uddezo pAra pADavA mATe game te sAdhanA upayogamAM laI zakAya. zrImatI gAMdhInuM valaNa evuM che ke janatA pakSanA zAMsana heThaLa bhraSTAcAra vadhu vyApaka hato. bhraSTAcAra sAme Aje jeo sauthI vadhu bulaMda pokAra pADI rahyA che, temanA hAtha bhUtakALamAM kharaDAyelA hatA. e kharuM ke, bahumatI sabhyo saMsadamAMnA mukhya vipakSI netAonAM nAma AgaLa kare che ane sarakArapakSI eka akhabAra sAmyavAdI varcasa heThaLanA pazcima baMgALamAM mukhya pradhAna jyoti basue sthApelAM TrasTonA ullekha kare che. eka samIkSake Ane 'vicitra tarkazAsra' kahyuM che. te jaNAve che: "AnA evA artha karavA ke atyAranAM nIMdanIya kRtyo vAjabI Thare che, kAraNa bhUtakALamAM virodha pakSo e ja rIte vartyA hatA ?" chatAM, zrImatI gAMdhIe pote ucca starIya prArabdhavAdanI je vAta karI te hakIkatamAM A prakaraNanA AraMbhaveLAe moTA bhAganAM akhabAroe apanAvelA valaNano mahada aMze paDadhA pADe che. 'blITsa' sAmayike jemAM bhraSTAcAra jIvanano eka bhAga banyo che te rAjakIya paddhatinA saMdarbhamAM Ane jovAmAM Ave to sadInA AbhAMDa'nA karatAM 'sadInA bilanA barA' rUpe ene nihALyuM che. bhAratanA dareka rAjyamAM samAna evI eka paddhatinI vedI para eka yuvAna ane taravariyA sarakArI vahIvaTadArano bhAga A rIte levAya tenA 'blITajha'ne kheda che. aMtulee rAjInAmuM ApavuM joIe? te doSita che? 'kvanTa' sAmayika kaTAkSanI bhASAmAM lakhyuM che ke pApa karyuM na hoya e ja pahelA paththara pheMke aMtulee kazuM asAdhAraNa karyuM che? pakSanI thelI 165 chalakAtI rahe te hetuthI pratiSThAnonI sthApanA karanAra e ja ekamAtra rAjakAraNI che? evA prazno karIne 'karanTa' sUcave che ke aMtulenI bhUla e thaI ke e kRtya karatAM pakaDAI gayA. emaNe ghaNA duzmano UbhA karyA che, vaLI zrImatI gAMdhIne emAM saMDovyAM che, ema karIne emane virodha pakSonuM sAcuM lakSya banAvI dIdhAM che. lagabhaga dareka jaNa zrImatI gAMdhInA cukAdAnI rAha jue che. vistRta tapAsa bAda 'InDiyA Tu-De" sAmayika evA tAratamya para AvyuM che ke A prakAranA ghaNA bodhapATho paikI eka e che ke zrImatI gAMdhIe emanA pakSamAM bhraSTAcArIonA aga rUpI jALAMjhAkharAMnI sAphasUphI mATe saMmata thavuM ja joIe. bhraSTAcArane vAjabI TharAvanArAone mATe lAkSaNika evuM A valaNa che. sattA loko pAsethI nahi, pApanAM nANAM vaDe prApta thAya che evI 'InDiyA Tu-DenA mate 'sahelI' paddhatinI sArvatrika rIte svIkArAyelI ane vagAvAyelI kSatio chatAM A vAjabIgharA'mAne che ke zrImatI gAMdhI tenAthI para ane bahAra che. sAyika emane koI jAtanA DAgha vinAnAM netA, bhraSTacAranA daityane saMhAravA tatpara banelAM devIne rUpe jue che ane emaNe A viSaya upara karelAM jussAdAra nivedanonA havAlA Ape che. bhAratanI janatAno je vize sarvAnumata abhiprAya pravartatAM hAya evI koI be bAbato hoya to te phugAvA ane bhraSTAcAra che ema 'InDiyA Tu-De kahe che ane bhraSTAcAra vividha stare astitvamAM che. neAkarazAhI ane rAjakAraNamAM ja nahi, vepArI jagatamAM paNa. ane jyAM sudhI A kensara raheze tyAM sudhI dezanA Arogya mATe jokhama che ema sAmayika mAne che. to pachI badhuM saraLa ne samesUtara cAle, jo 'InDiyana eksapresa' tathA tenA svastha ane paddhatisaranA pRthakkaraNane vIsarI jaIe ! eTaluM ja ke A pRthakkaraNa 'InDiyA TuDenA pRthakkaraNathI jadu paDe che. e aruNa zaurInuM ja arpaNa nathI, navA mukhya maMtrI nihAlasiMhanA paNa temAM hissA che. (emanI nimaNUMka veLAe banne patrakAro vacce thoDA taNakhA jharyA hatA.) zerI e kaMIka rAlpha nADara jevA che. ThaMDI rIte ane paddhatipUrvaka e AkSepa karI zake che. siMha ethI thoDA judA, TAkavile jevA vadhu lAge. ghaNIvAra tejAbI kalame jenuM e varNana kare che te bhAratIya samAjane teo emanI svaccha ane viSAdabharI najare nihALatA rahe che. teo zuM kahe che? e ke zrImatI gAMdhInI prakRti ja evI che ke e taravariyA netAo pratye avizvAsanI najare jue che ane nirbheLa vaphAdarInI kadara kare che. rAjya sarakAronAM sUtro saMbhALatA potAnA TekedArone 'sainiko' kahe che. temanI nimaNUMka pote kare che ane temanI niyati para aMkuza dharAve che. ethI ja zrImatI gAMdhIne khuza karavAnuM A netAone vaLagaNa hoya che ane tethI ja zaramajanaka pariNAmo nIpaje che. ethI ja kayAreka kAryasAdhaka paNa niMdApAtra paddhatione AzrAya levAya che ane ethI ja pakSamAM hRdayasthAne rahelA paNa sattAnI kora para pheMkAI gayelAo dvArA asAMteSa ugra banAvAya che. temanAmAM veravRtti ja prabaLa hoya che--sAdhana game te cAle. jUja apavAda bAda karatAM kharekharA vadhu rAjakIya pakSo nathI, ema siMha kahe che. saMsadanA have kaza artha rahyo nathI. pradhAnomAM javAbadArInI bhAvanA rahI nathI. virodha pakSo veravikhera che, hataprabha banelA che. saMzayavAda ane bhraSTAcAranI ja bolabAlA che, paNa eka AgevAna pagaluM cUkI jAya to tene badalavA ja joIe. zrImatI gAMdhIe mAtra potAne nahi, peAtAnA putra rAjIvane paNa aMdhapaNe anusare tevA mANasA gotavA ja rahyA. AsapAsa jAte ja zUnyAvakAza sarjyo hoya tyAre A saheluM to nathI ja. Aje rAjakIya takhatA khAlI thayA che ane jeo TakI rahyA che teo vAmaNA che emanI saghaLI buddhizakita hA jI hA bhaNavAmAM rahelI hoya che. A saMjogomAM dezane pragatine mAge AgaLa laI jaI zake tevA netAone zeAdhavA kyAM? A sAthe khUba ja gamagIna avalokana che. paNa aMtima pRthakkaraNamAM evI lAgaNI zeSa rahe ja che ke parivartana mATenA samaya kayArano pAkI gayA che pachI bhale e parivartana zrImatI gAMdhI dvArA Ave yA koI bIjI vyakita drArA. anuvAdaka : hiM matalAla mahetA 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1-82: sva. yajJa za bhAI ha. zukala huM ] De. ramaNalAla cI. zAha | pIDha gujarAtI patrakAra zrI yazodabhAI harihara zukalanuM 73 tapAsatA. temanI jhINI najaramAMthI kazuM chaTake nahIM. patrakAra * varSanI uMmare du:khada avasAna thayuM che. 'satyane upAsaka hovo joIe, mATe te nIDara paNa hovo joIe. avasAnanA thoDA divasa pahelAM aMdherImAM bImAnagaramAM yajJezabhAImAM patrakAra tarIke nIDaratAno guNa ghaNo moTo hato. potAnA emanA nivAsasthAne huM maLavA gaye hato tyAre teo svastha hatA.. agralekhamAM temanI nIDaratAnuM, vakhatovakhata ApaNane darzana thatuM. pathArthamAM beThAM beThAM emaNe mArI sAthe ghaNI vAta karI. temaNe kahyuM, senTa jheviyarsa kelejamAMthI gujarAtI viSaya sAthe bI.e. have gharanI bahAra nIkaLatuM nathI. koI Ave te bahu game che. AMkho thayA pachI huM sAMja vartamAna' dainikamAM patrakAra tarIke joDAya hajI sArI che eTale vAMcavAmAM samaya pasAra thaI jAya che. bArI hato. e vakhate yazabhAIne pahelIvAra mAre maLavAnuM thayeluM. pAse pathArI che eTale rastA paranI avarajavara dekhAya che, ethI e prasaMga eTale sacoTa ke tenuM vismaraNa kayAre thayuM nathI. patrakAra gharamAM purAI rahyA jevuM lAgatuM nathI.... " tarIke meM haMja zarUAta ja karelI. eka divasa amArA prAdhyApaka - zrI yazezabhAI prabuddha jIvana" niyamita rIte AkhuM vAMcI zrI manasukhalAla jhaverIe gujarAtI viSayanA adhyApakonA saMmelanane ahevAla lakhIne 'sAMja vartamAnamAM chApavA mATe mane Apyo ane enI jatA, hara be-traNa aMke emane mArA upara patra AvyuM ja hoya. bIjI nakala karIne 'vaMde mAtarama'mAM thazabhAIne pahoMcADavAnI murabbI zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA lekhe ane rAjakIya sUcanA karI. sAMja vartamAnamAM meM e ahevAla tarata chApavA ApI pravAho vizenI emanI noMdhanA teo cAhaka hatA. 'prabuddhIjIvana dIdhuM ane bIje divase savAre yajJezabhAIne nakala pahoMcADavA gaye. mATe teo potAnA abhiprAyo ane sUcane lakhatA. sAthe sAthe A mArI pahelI mulAkAta hatI. ahevAla jotAM ja yazabhAI teo pitAnA aMgata smaraNa paNa tAjAM karatA, ekadama UMcA sAde bolI UThyA, 'tamArA chApAmAM gaI kAle A - zrI yazabhAI sAthe mAro saMbaMdha gADha thayo te phArbasa sAhitya ahevAla chapAI gayuM che. A vAsI ahevAla amane have kazA sabhAnI kArobArI samitine kAraNe. tenI pratyeka mITiMgamAM thazezabhAI kAmano nathI. tame patrakAratvanA kSetramAM AvyA che ane danikaacUka samayasara hAjara hoya, pate tabiyatane kAraNe muMbaI samAcAra'- patramAM kAma kare che, e yAda rAkho ke samAcAronI bAbatamAM mAMthI nivRtta thayA ane ghare rahetA tyAre paNa phArbasanI mITiMgamAM koI paNa chApAne vAsI rahevuM paravaDe nahIM. tamArA ahevAla amAre AvavAnuM cUkatA nahIM. ekalA na avAya te sAthe keIka svajanane have kacarA TopalImAM nAkhavAno ja rahe.' ema kahI emaNe e laI Ave ane Ave tyAre DokaTarane potAnI tabiyata batAvavA ahevAla mArA dekhatAM ja kacarA TopalImAM nAkhI dIdhA. mATeno samaya paNa nizcita karIne Ave. phArbasanI mITiMgamAM kaI dainika patrakAratvamAM samAcAro, ahevAlo vagere chApavAnI kaI vakhata teo petAnI meDikala kSaIla laIne AvatA. bAbatamAM AvI rasama haze enI mane navA patrakArane tyAre khabara - yazezabhAI dareka bAbatamAM khUba cIvaTa ane cokasAI dharAvanAra nahIM. mane manamAM thayuM ke "emane vaMde mAtarama mAM e ahevAla ne evA janI peDhInA mANasa hatA. I.sa. 1955mAM emanI tabiyata chApa hoya to kaMI nahIM, paraMtu ATalo badho gusso karavAnI bagaDI. emanA para hadayarogano gaMbhIra humalo thayuM hatuMparaMtu zI jarUra hatI?" huM nirAza thaI pAcho pharyo, paraMtu te divase sAMje pitAnA AtmabaLathI ja teo tenI sAme TakI zakyA. tyAra vaMde mAtarama mAM joyuM te adhyApaka saMmelananA ahevAla hate. kiMtu te judA ja zabdomAM, judI rIte - balka vadhAre sArI rIte rajU pachI upacAra, kherAka vyAyAma, prakRti vagerenI bAbatamAM teo thayo hato. mane navAI lAgI. huM yazezabhAIne pharIthI maLyuM. temane eTalo cIvaTavALA rahyA ke paccIsa karatAM vadhu varSa teo hRdayaroganA AbhAra mAnyo. emaNe kahyuM, "bIja chApAne vAsI ahevAla te humalA pachI jIvyA. A jevI tevI siddhi na kahevAya. hRdayaroganA ame chApIe nahIM ane chatAM tame jAte AvyA eTale mAre tamAruM humalA pachI ghaNA lAMbA samaya sudhI hayAta rahI hoya evI vyakitaonuM lakhANa chApavuM hatuM. eTale zcarAnI TopalImAMthI pAchuM kADhI, te sanmAna thoDAka vakhata pahelAM muMbaImAM eka saMsthA taraphathI thayuM vAMcI, navesarathI meM mArI rIte ahevAla lakhI kADhaye. dainika vartamAna tyAre yajJezabhAIe temAM hAjarI ApI hatI ane sauthI vadhu varSavALI patramAM kAma karatA patrakAramAM ATalI AvaData te hovI ja joIe vyakita tarIke temanuM nAma belAyuM hatuM. A ke game te lakhANane te tarata ne tarata navI zailIthI rajU karI zake.' ja thazezabhAI valasADanA vatanI. 19c9nI 13mI mArce - A prathama paricaye yajJezabhAI vize mArA manamAM UMDI chApa eka madhyama varganA kaTaMbamAM emane janma thayelA, Arthika akita thaI ke teo sAcI vAta mATe kayAreka bahArathI uga bane muzkelIne kAraNe melejanA abhyAsa sudhI teo pahoMcI zakelA che, temane avAja paNa moTe thaI jAya che; paraMtu hRdayathI teo "mahIM. muMbaI AvyA che ane sva. IcchArAma sUryarAma desAInA - avazya muda rahI zake che. A gujarAtI' sAptAhikamAM teo joDAyA. sva. aMbAlAla bulAkhIrAma yajJezabhAIe lekhaka tarIke nibaMdho, vArtA, navalakathA, ItyAdi jAnInA hAtha nIce teo patrakAratvanI tAlIma pAmyA. tyAra pachI prakAranA saMkhyAbaMdha pustako lakhyAM che. "tUTelAM baMdhana', 'garIbanI temaNe samagra jIvana patrakAra tarIke vitAvyuM. patrakAratvanA kSetrane gRhalakSamI', 'jIvatAM sedA', IrSyAnI Age', "khIlatI kaLI', 'e thazezabhAIne anubhava eTale ardhI sadI karatAM vadhAre samayane patnI konI?' vagere temanA pustake jANItAM che; paraMtu temaNe chelle anubhava. 'hindustAna prajAmitra, "janmabhUmi', 'vaMde mAtarama chele lakhelA pustako : "eka vyavasAyI patrakAranI ghaDatara kathA ane muMbaI samAcAra' ema judAM judAM danikamAM temaNe vividha ene adha zatAbdInI akhabArI yAtrA" vizeSa jANItA che. emAM prakAranI kAmagIrI bajAvI. demAtarama ane muMbaI samAcAramAM patrakAra tarIkenA emanA vividha prakAranA anubhavo ane vayavahAra ghaNA varSo sudhI temaNe agralekha paNa lakhyA. temanA hAtha nIce sUcanA jovA maLe che. ghaNA patrakAre taiyAra thayA. samAcAranI pasaMdagI, tenuM mahattva, ': sva. yajJozabhAI zukalanA avasAnathI mane aMgata rIte vaDIla tenI rajUAta, tenuM zIrSaka vagere tamAma bAbatone teo cIvaTapUrvaka | mArgadarzakanI khoTa paDI che. prabhu emanA AtmAne zAMti Ape! Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-82 : "zuddha ane - sUratanuM jJAnasatra, | | kaNvIra dIkSita ' hovAnuM samajato hovA chatAM mANase evuM samAdhAna meMLavI lIdhu ke vyavahAra evo che ke badhAmAM DuM mizraNa karavuM paDe. vicAra tA. 5 - 6 Disembara, 1981 e be divasa sUratamAM karavo enA jevuM kaSTabharyuM bIjuM ekeya nathI. pharI pAchA sokreTisane zrI zatruMjya vihAra dharmazALA TrasTane upakrame yojAI gayelA dAkhalo ApatAM vakatAe kahyuM: "sokreTise mANasane enI jJAnasatranI prathama be beThakanI kAryavAhIne vAle "prabuddha jIvananA ajJAnatAnuM bhAna karAvyuM. zA mATe eNe ema kahyuM? orekla opha tA. 16-12-1981nA aMkamAM prasiddha thaI cUkyuM che. ahIM DelphIe AthensamAM DAhyAmAM DAhyo mANasa koI hoya to te sekreTisa tA. 6ThThI Disembare maLelI jJAnasatranI trIjI tathA cothI beThakane che ema kahyuM hovAnuM sokreTisane koIke kahyuM. te eNe kahyuM "A hevAla rajU karavAmAM Ave che. sAcuM nathI." sekreTisane UlaTuM pitAnA ajJAnanuM bhAna thayuM. pitAnA ajJAnanuM bhAna thavuM e jJAnanuM paheluM pagathiyuM che. . jJAnasatranI trIjI beThakanA vakatA hatA jANItA tattvaciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI zAha, pramukhapade hatA gujarAtanA mAjI ' ahIM vakatAe satyanuM mukha hiraNayamaya pAtrathI DhaMkAyeluM zikSaNapradhAna zrI goradhanadAsa zekhAvALA. che e upaniSadvANIne yAda karI ane kahyuM: "hiraNmaya pAtra te A jagatanI mAyA che. A jagatanI mAyAthI satya DhaMkAyeluM TrasTanA eka TrasTI zrI azvinabhAI saMghavIe vakatAne che. satyane koI jIravI zakatuM nathI, paNa kharI vAta te mANase tathA adhyakSano paricaya karAvyA bAda zrI cImanalAla cakubhAI pite aMtarathI vicAravuM joIe e che. pote je kaMI karma kare che zAhe, "bhAratIya jIvanadaSTi' e vizenA pitAnA pravacanane AraMbha tenA udde zanI sabhAnatA enAmAM hovI joIe. mANase mAnasika jIvanadaSTinuM mahattva daDhAvatAM karyo hato. temaNe kahyuM, "kITaka, zAMti paNa pote jAte ja meLavavAnI che. koIkano upadeza ke granthapazu, paMkhI, A sakla jIvasRSTi sahajavRttithI vyavahAre che e, vAcana mArgadarzaka banI zake, paraMtu aMte to mANasane pitAne sarvanI apekSAe mANasa vicAravaMta prANI che. mANasa ja vicAra puruSArtha ja zAMti ApI zake.". * karI zake che. manuSyane tenuM bAhyajIvana che. mahadaMze e bahirdaSTi rAkhIne jIve che, paNa kayAreka potAnI jAtane vicAra kare che mANasamAM paDelAM dvaMdvonI vAta karatAM vakatAe kahyuM: tyAre mANasa aMtarmukha paNa thAya che, paNa aMtarmukha sthitimAM e mAnavamananA mahAsAgaramAM magaramacchA che te ratna paNa che. jhAjho samaya TakI zakato nathI ane tyAre bIjAoe je kahyuM e kaSAyothI bharapura che te sAthe emAM Adarzo paNa che. dareka hoya che te e svIkArI le che. kSamA ane ahiMsA e dharma che mANasamAM be mANasa che. eka jijJAsA dvArA utthAna tarapha preranAro ema bhagavAna mahAvIre kahyuM eTale mANase te svIkArI lIdhuM. paNa e ane bIjo nimna kakSAe UtaranAre. mANasanA manamAM saMgrAma dharma keTale darajaje pitAnA AcAramAM Utaryo te e vicAratA nathI. cAlyA ja kare che. jIvana svata: eka sAdhanA che. sAdhanA mANasa e che je pratikSaNa jAgrata che, je vicArapUrvaka jIve che. jindagIbhara pratikSaNa : cAlu rahevI joIe. eTaluM ja nahi vivekapUrvaka vicAre che ane te mujaba ja vyavahare che." "Talesa sAdhanA bhavabhavanI che te kaSTamaya che to ye te karavI ja joIe. lAIpha ijha neTa vartha liviMga eTa ala" ema kahenAra sokreTisane pitAnA vyAkhyAnane pUrvArdha ahIM samApta karatAM zrI A saMdarbhe dAkhalo ApyA pachI zrI cImanabhAIe kahyuM: "dareka - cImanabhAIe viSayanA uttarArdhamAM pravezatAM kahyuM: "dareka prajAne mANasane jIvanadaSTi te hoya che, te vArasAmAM maLelI hoya ane enI saMskRti pramANe jIvanadaSTi hoya che. bhAratIya saMskRti vagara vicAryuM eNe svIkArI lIdhI hoya." A saMbaMdhamAM vakatAe 5000 varSa jUnI che. cInane bAda karatAM bhAratIya saMskRti sahuthI buddhane saMbhAryA. buddha sahune kahetA "huM je kahuM chuM ke huM buddha chuM vadhu jUnI che. e saMskRti bhArate Aja sudhI sAcavI rAkhI che. mATe svIkArI na leze. tamArA hRdayane svIkArya hoya to ja ravIkAraze." "voTa Ijha Inyina epreca Tu lAIpha?" A prazna atyaMta vizALa bAhya sRSTi agAdha che eTalI ja mANasanI AMtarika sRSTi hovAnuM kahIne zrI cImanabhAIe kahyuM: "prazna vicAratAM be pAsAM paNa agAdha che ane te eTalI badhI rahasyamaya che ke mANasa potAnI varatAya che. eka jJAnanuM bIjuM AcaranuM. A jagata zuM che? " jAtane samajI zakyo nathI. ema kahIne vakatAe A ja vastu ene koI kartA che? ke nathI? A jJAna pAsuM thayuM. ethikala paratve kRSNamUrti ane sara rAdhAkRSNane karelAM vidhAna avatAratAM konDakaTa-naitika jIvana-e AcAra pAmyuM che. naitika jIvananA siddhAMto kahIM, mahatva tame vicAro cho ke nahi, ena che." 'jyAM sudhI kayA kayA? A saMbaMdhamAM mahAvIrane ahiMsAne, buddhane karaNAne tamAruM potAnuM satya banI rahetuM nathI tyAM sudhI te AcArastha thatuM ane krAIsTane premano A traNa pAyAnA siddhAMte ApaNane maLe nathI. eka A vastu paNa che jene satya mAnuM ya athavA je che. jJAnanA viSayamAM bhAratIya darzane ane bhAratIya saMskRti satya lAgatuM hoya chatAM mANasanA aMtaramAM evuM kaMIka che je ene bIjAM badhAM karatAM judAM paDe che. hindu, bauddha ane jaina A traNe AcaratAM roke che. "satyAnnAsti para dharma: satya e ja dharma che dharmo mAne che ke AtmA che, AtmA amara che, AtmA punarjanma ema ApaNe kharekhara mAnatA hoIe te paNa vyavahAramAM te utArava . pAme che. punarjanmanA cakramAMthI chUTavAne mArga te dharmAcaraNane che. zakya lAgatuM nathI. vyavahAra ane satyanA ApaNe bheda pADayA. mArA zrImad rAjacaMdra mokSaprApti mATe dharmAcaraNane mahimA karyo che. relavenA be pATAnI jema ApaNe vyavahAra ane satyane samAMtare zrI cImanabhAIe te. pachI gAMdhIjI ane Toya vaccenA rAkhyA, pariNAme, e baMnenuM milana thatuM nathI. vyavahAramAM te patravyavahArano nirdeza karyo hato. gAMdhIjI punarjanmamAM mAnatA ' cAlatuM hoya ema ja cAle evuM samAdhAna ApaNe meLavI lIdhuM ene paNa temaNe ullekha karyo. AtmA jJAnasvarUpa che. A jagatane 'che. mANasamAM jAtane chetaravAnI zakti che eTalI koInI nathI. moTAmAM moTo mirekala" te deha ane AtmAno saMga che. jaDa eTale ja ahiMsA, kSamA, satya e badhuM sAruM hovAnuM, AcaraNIya cetananA arthAta AtmAne saMyoga ahIM thayo che. jaina dharma kIDI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -168 pRddha jIvana tA. 1-1-82 ke kejara dareka prANImAM ene AtmA dehavyApI che ema mAne che. e sarva kahyA pachI zrI cImanabhAIe kahyuM: "AtmA amara che, ene punarjanma che. A pAyAnA praznanI anubhavapUkanI pratIti thavI agharI che, paraMtu huM mAnuM chuM ke ema hovuM joIe" ema nI hoya te jIvanane tALo maLato nathI. AtmA amara ho ja joIe eTaluM ja nahi, janmamaraNanA pherAmAMthI mukti paNa hovI ja joIe. AvI pratIti thaI hoya evA mANasane samAgama thavo joIe. buddhinA kSetramAM jaIe te e ene liTikA- vilepaNAtmaka upagama thaze. cittamAM vizleSaNa vyApAra satata cAlatA ja hoya che, paNa buddhinuM raNa e saharAnuM raNa che. ghaNI vIraDIo emAM sukAI jAya che. e mArge javuM agharuM che. zrI cImanabhAIe A sarva kahyA pachI mahAna mAnavatAvAdI vibhUti AlbarTa svAIrane yAda karyA. teo dharmazAstronA UMDA abhyAsI hatA. mahAna saMgItajJa hatA. mahAna tattvajJa hatA. mahAna thilesTi hatA. emaNe kahyuM che: "Tu parasepzansa heva ovara zeDoDa mAya lAIpha. vana Ijha dheTa dhisa varlDa Ijha Ina ekasaplikebala, misTIriyasa enDa ITa Ijha phUla epha saphariMga. AI ema benarDa Ina ena eIja opha spiriala DikeDansa: enDa mAya onlI TAska Ijha Tu TIca mena Tu thinka enDa thi." vicAravaMta mANasanI vedanAne kaI pAra nathI. cAre tarapha tene du:khane mahAsAgara UchaLato dekhAya che. e jotAM e vimAse che ane ene savAla thAya che: "hAya dhisa? Ama zA mATe?" zrI cImanabhAIe te pachI bhAratIya jIvanadaSTi ane pAzcAtya jIvanadaSTi vacce eka pAyAne bheda tAravatAM kahyuM: " kiyAniTIkhristI dharma bhArobhAra prema upara bhAra mUke che. bhAratIya jIvanadaSTine vicAra karatAM jJAnane kSetre ta, adreta, tAta, zuddhAdvaita, viziSTA ta ema ghaNI vividhatA che chatAM AcArane kSetre ekatA che. A dezanA mukhya traNa dharmo hiMdu, jaina ane bauddha traNee ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya tathA aparigrahane AcAramAM mUkavAne bodha Apyo che. traNeyanI AcArasaMhitA eka che. zrImad bhagavadgItAe anAsakita prabodhI che. bhagavAna buddha karuNAne mahimA karyo che. bhagavAna mahAvIre ahiMsAne bodha Apyo che. eka vicAradhArA evI che ke A saMsAra asAra che. ene choDI ja e ja ekamAtra mArga che ema eka daSTi che. saMsAramAM rahIne lokasaMgrahanuM kAma karatAM karatAM mukita meLavavI ghaTe ema zrIkRSNa kahe che. hiMdu dharmanI A baMne vicAradhArAnA pAyAmAM vAsanAmukita ane kapAyamukitanuM mahattva pramANAya che. jyAM sudhI vAsanAmukita, kaSAyamukita thAya nahi tyAM sudhI game te mArga pakaDo, paNa sAphalya tamArAthI cheTuM ne cheTuM ja raheze. bhAratIya vicArapravAha vAsanAne saMyamita karavA upara bhAra mUke che. bhAratIya saMskRtinuM pradhAna lakSaNa saMyama che. jaina dharma prabodha che ke saMyama e ja dharma che. saMyama e ja sarvatomukhI dharma che. jIvana evI rIte jIvavuM ke koIne jarA paNa taklIpha na paDe. vANI, vicAra ane vartanathI koIne paNa du:kha na thavuM joIe. jIvananI ekeeka kriyAmAM pApa karmanuM baMdhana che. AthI ja jaina munio ane mahAtmAo jIvananA sarva vyavahAramAM jatanAno eTale ke vivekano baMdha kare che. bhAratIya jIvanadaSTimAM jIvananA svIkAranI sAthe karma karatAM karatAM ja karmamAMthI mukti meLavavAnuM nihita che. pazcimanI jIvanadaSTi kevaLa pragatilakSI che. samagra bhAratIya jIvanadaSTi potAnA jIvanamAM koIe paNa utArI hoya te te gAMdhIjIe utArI che. emane jIvananA ekeeka kAryamAM rasa hato. gAMdhI kuDa neTa bI bAIsekaTeDa khAdInI pAchaLa gAMdhIjIno je vicAra che te svIkAro nahi tyAM sudhI gAMdhIjI thavAya nahi. karmayogane emaNe pUrepUro svIkAra karyo. kRSNane karmayoga ane mahAvIranI ahiMsA baMnenA samanvaya eka phakata gAMdhIjIe karyo hate. AlbarTa vAI--re bahu sAcuM kahyuM hatuM: "dhI Injha e megniphisanTa pereDekasa. dha e joInTa hI Ijha InTaresTeDa Ina evarI DiTeila opha lAIpha. gAMdhIjI e anyAya sahana nahi karavAnuM jaNAvyuM paNa te sAthe anyAyane ahiMsAthI pratikAra karavAnuM zIkhavyuM. emaNe kahyuM hatuM: "anyAyane Teko Apavo te anyAyIne Teko ApavA barAbara che. gAMdhIjIe ApaNane abhaya zIkhavADa hatuM, paNa ApaNe nirbhayatAno pATha bhUlI gayA chIe. ApaNe ciMtana, manana karIe to ApaNe ApaNI jAtane kadAca oLakhI zakIzuM. kharI jarUra jAtane oLakhavAnI che. adhyakSapadethI zrI goradhanadAsa zekhAvALAe yathArtha kaaj. "ApaNe sahue sAMbhaLI te kharekhara eka sAdhakanI vANI hatI. samaya ghaNo badalAi gayo che. pitAne lAge te ja kahevuM evI jIvanadaSTi dharAvatA mANase A dharatI upara pAkyA hatA. sokreTisa, krAisTa, * gAMdhIjI evA mANu hatAparaMtu evA mANaso jhAjhI saMkhyAmAM pAkatA nathI, emanI jIvana darine dhyAnamAM rAkhIne vicAratAM ApaNuM cokkasa zreya thAya, paraMtu satyanuM AcaraNa karavuM muzkela che. satyanA prayoga karatAM karatAM gAMdhIjI rAjakAraNamAM pravezyA. satya sAru jenA tyAga karavo ghaTe te karI zake evA nirbhaya mANasa teo hatA. AjanI duniyAnI sthiti evI che ke Aje bhautikatA sivAya koi vicAradhArAne jANe avakAza ja nathI. AjanuM vAtAvaraNa jotAM mahAna puruSe kaMi dezamAM pAkkAne saMbhava jaNAto nathI. Aje bAhyAcAra vadhI gayo che. ApaNe vAMcIe ane vicArIe chIe te amalamAM nathI mUkatA, parantu naitikatAnA saMdarbhamAM keTalIka bAbatomAM pazcimanA pheko ApaNA dezanA loko karatAM cakkasa vadhu sArA che. ApaNe tyAM prAmANikatA nathI. ApaNe tyAM thaya che eTalI kacerI anyatra thatI nathI. prAmANikapaNe jIvavAnuM Aje azakya thatuM jAya che. TrasTanA eka TrasTI zrI bhAgabhAi lokaDAvALAe AbhAra vidhi karyo hato. . A pachI TrasTanA eka TrasTI zrI amara jarIvALAnI vinaMtine mAna ApIne zrI cImanabhAie praznottaramAM beThakane vistaravA dIdhI hatI. temaNe puchAyelA aneka praznonA uttara ApyA hatA jeno sAra nIce pramANe tAravI zakAya. dezanI hAlanI rAjakIya paristhiti Arthika paristhitithI judI na pADI zakIe. Arthika paristhiti atyaMta vikaTa che. Aje paristhiti vaNasI che kAraNa Aje sAcI lokazAhInuM pravartana nathI. sAcI lokazAhImAM nAgarikanI javAbadArI e pAyAnI vastu che. prajAti yadAkAmAne sarvAna pArtha mAgatAne AtmajjaivAtmanAtuSTa: sthitaprajJastadoccate Ama zrImad bhagavada gItA kahe che, AtmAmAM ja lIna rahI kAmanAo choDI devA mATe zuM karavuM? IndranI vAsanA eTalI badhI prabaLa che ke ene kAbUmAM rAkhavI atyaMta dukyuM che. AtmArathina che. buddhi e sArathi che. buddhithI vicArIne saMyamathI vAsanAo upara kAbU meLavavAnuM bhAratIya tatvajJAna kahe che. pazcimane vicArapravAha vAsanAne chuTTo dora Ape che. jaina dharma kahe che. AtmA pote ja potAnA sukha-du:khane karyA che. huM mAro mitra chuM ane huM mAro duzmana chuM. prakRti yAnti bhUtAni nigraha: kiM kariSyati? Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 tA. 11-82 prabuddha jIvana Aje te nathI dekhAtI. mAthAM gaThThAnI rItamAM bhraSTAcAra ane muzkela che te kahyuM : mANasa A saMsAramAMthI vidAya le che tyAre guMDAgIrI dAkhala thAya tyAre lokazAhI rahetI nathI. sArA mANaso bIjuM koI nahi paNa dharma tenI sAthe Ave che, paNa vasanuM jIvana pitAnI pharaja adA na kare te nabaLA mANase temanA upara rAja AkhuM dharmapraNIta hoya te ja zakaya che ema kahIne potAnuM vyAkhyAna kare. Aje sArA mANase bhAgI gayA che. ApaNe kevA hovA joie samApta karyuM hatuM. te gAMdhIjIe kahyuM hatuM. ApaNe te bhUlI gayA. eTale jevI prajA kAnasatranuM chelluM vyAkhyAna prAdhyApaka tArAbahena zAhe tevA rAjA! ApyuM hatuM. temanAM vyAkhyAno viSaya hato anekAnAvAda. temaNe Aje paristhiti vyApakapaNe vaNasI che. anekAntavAda tattvata: zuM che te purANa kathAnA daSTAMtathI ja - atule prakaraNano indirA koMgresa je rIte bacAva kare che te samajAvyuM. ' AghAtajanaka che. A hada thAya che; parantu AmAM doSa kone temaNe kahyuM: "koi paNa vastune aneka aMtathI jevI, kADhavo? durbhAgyanI vAta e che ke Aje ApaNe tyAM lIDarazipa tapAsavI ane pUrNa jAgrata manathI vicArI tene tela bAMdhavo te nathI. mANasa AgevAna thAya tyAre eNe petAnI AjabAja anekAntavAdI daSTi che. vastunuM ekAnta darzana e khaMDana darzana che. kevA mANaso UbhA karavA joie? indirAne anula, bhajanalAla khaMDa darzana vastune pUrNatayA pAmavAmAM sahAyaka nathI nIvaDatuM. ke gaMDurAja ja maLe. anekAnAvAdI draSTithI joIe to vastune pUrepUrI pAmI zakAya. Aje samRddhi ane garIbI vaccenuM aMtara vadhatuM jAya che. e pachI vakatAe syAdvAdano nirdeza karatAM kahyuM: "keTaluMka Aje che teTaluM aMtara kaMi dezamAM nahi heya. ApaNe Aje kaMI jANavA maLyuM che, hajI ghaNuM jANavAnuM bAkI che, tema je parikarI zakatA nathI. AsapAsa je sthApita hita che tenA upara sIdhuM sthiti joI te eka ja sAcI nathI, bIjI paristhiti saMbhavita AkramaNa e ja Aje eka mAtra mArga che. e kamaNa Aje hoI zake che. A daSTi A abhigama te svAdavAda che, bhagavAna ThAI ja po nathI karyuM. vaoNTa vI nIDa Tu De ijha phUTala eTeka mahAvIre tamAma vAdone samanvaya karIne pUrNa daSTi khIlavI. ona vesTeDa InTaresTasa. Aje prajA ghaNI jAgrata che; paraMtu tene mArgadarzana nathI maLatuM. guNadharmI daSTi ane chidrAncelI daSTi vize lAbhAlAbhanI sarakAranI Arthika nIti pAyAmAMthI khoTI che. e nIti garIbI daSTie kahyA pachI prAdhyApaka tArAbahene anekAntavAdanI daSTie ochI karI zakvAnI nathI. eka rIte joIe to AcikanIti jevuM thato vicAra te dhArmika karatAM vaijJAnika vizeSa che ema jaNAvIne kaMI che ja nahi. samagra taMtra paDI bhAMgyuM che. myuDiziyala beka vadhumAM kahyuM ke pramANa ane naya vaDe vastunuM svarUpa pamAya che. DAuna che. nyAyataMtranuM Aje kazuM gaurava rahyuM nathI. A paristhiti pramANathI koI paNa vastunuM pUrNa. darzana thatuM nathI. nayathI paNa lAMbA samaya sudhI cAlu rahI zake nahi... kAM to ekasaplojha na thAya, paraMtu A deza UMcA AvavAne ja che. netRtva UbhuM thaze ja. AMzika darzana ja zakya che. eka vastune yathArtha samajavA mATe nizcaya naya ane vyavahAra naya banne jarUrI che. nizya naya te sUkSma Aje indirA gAMdhInI sajajaDa pakaDa che kAraNa badhA mATIpagA ane vAmaNA nIkaLyA. eka mahAna prayoga eLe gayo. anubhava ane vyavahAra naya te sthUla anubhavane preraka che. je karma cAlu hoya ane pUruM na thayuM hoya te vyavahAra naya; jyAre bIjuM kharAba e thai rahyuM che ke asAmAjika tattvonuM jora vadhatuM jAya che. jeTaluM karma thayuM che teTaluM ja pUruM gaNavuM te nizcaya naya che. vakatAe pramukhazAhI ke lokazAhI bemAMthI ekeya paddhati koine bacAvI A vastu dAkhalo ApIne samajAvyuM ke niya naya e karmaNi zakavAnI nathI. A deza mATe pramukhazAhI koi paNa rIte hitAvaha eva tava adhikAra, karma karavAnA ja adhikAranuM mahattva daDhAve che. nathI. Aje kharI jarUra nezanala inTIriTInI che. rAMTaNInI A siddhAMtamAM mahattvanI mAnasazAstrIya daSTinuM pravartana che atyAranI paddhatimAM je aniSTa. che te ochI karavAmAM Ave ema kahIne vakatAe saptabhaMgInI samajaNa ApI. temaNe kahyuM ke to paristhiti sudhare kharI. .. paraspara virodhI abhiprAyomAMthI saMvAda kevI rIte pragaTAve te bapAre zrI cImanalAla cakabhAi zAhanA adhyakSapade maLelI anekAtavAda zIkhave che. saptabhaMgI e vastunuM nyAyapUrNa sAcuM cothI beThakanA AraMbha ku. zailajA' ramaNalAla zAhe jaina dharmanuM mUlyAMkana karavAnI daSTi bakSe che. satya sivAya bIjuM kaMI paNa zodhIe mahatva ane mahAvIra svAmI vize zuddha ane sarala saMskRtamAM te dharma raheto nathI AthI madhyastha bhAva dhAraNa karIne bIjAnA TUMkuM vakatavya rajU karyA pachI De: ramaNalAla zAhe nIti, dharma ane vicAra paNa tapAsavA e hitAvaha che ApaNe ApaNA virodhIonA adhyAtma vize vyAkhyAna ApyuM hatuM. temaNe A traNenI vibhAvanA vicArane paNa Adara karavo joIe ema nathI thaI zakatuM tenuM kAraNa tathA prazno ekabIjA sAtheno saMbaMdha daSTAMto ApIne kahyuM hatuM ApaNuM abhimAna che. ke manuSya samAjamAM rahe che. teno samAja sAthe vyavahAra evI koIne paNa sarvathA khATA kahevA te vaicArika hiMsA thaI. huM rIte goThavAya ke jIvana saMvAdamaya rahe te nIti che. te nItiniya kahuM chuM te ja sAcuM che ane kAyamane mATe sAruM che ema mAnavuM memAM pheraphAra thatA rahe che. keTalAka nItiniyame ekadezIya hoya te vaicArika parigraha thayo. prAdhyApaka tArAbahene dakhalAo che. keTalAka sarvadezIya hoya che. satya bolavuM, prAmANika rahevuM, ApIne A vastu spaSTa karI ane anekAntavAda kevI rIte zAMti kartavya adA karavuM te niyamo sarvakAlina ane sarvadezIya che. sarje che te mahAbhAratanA eka prasaMganuM dAnta ApIne samanItimAMthI sadAcAra pragaTe che. nItine samAveza dharmamAM thAya jAvyuM. temaNe kahyuM ke anekAntavAda e kAmano bojo AnaMdathI che. nIti e mULa che. jyAre tattvane parAmarza karI zake evI eka vyApaka Atmazuddhi mATenuM sAdhana te dharma che. dharmanuM paheluM lakSaNa UMcakavAne avakAza sarje che. sAcuM mUlyAMkana karatAM zIkhave che. dAna che. vakatAe be ijharAyalI bhAionI kyA kahIne dAna e. visaMvAdamAMthI saMvAda pragaTAvavAnI kalAne bodha kare che ane aMgata dharmanuM prathama lakSaNa kai rIte che te darzAvyuM che. dAna, zIla, tapa sukha jevA karatAM samadaSTinA sukhano vicAra karavAne uroje che. ane bhAva e dharmanAM cAra dvAra gaNAvyA bAda vakatAe dharmanuM kSetra dharma kSetre aneka vADA pravarte che kAraNa ke anekAntavAda Aje mAtra pUrepUra grAha na hovAne kAraNe emAM taDAM paDatAM hovAnuM tathA temAMthI saMkucitatA udabhavatI hovAnuM jaNAvyuM. temaNe vadhumAM siddhAMta tarIke TakI rahyo che, paraMtu te vyavahAramAM Utaryo nathI. kahyuM: "saMpradAyamAM ekabIjA pratye dveSa, svArtha sAruM pakSAMtara " zrI cImanabhAIe baMne vyAkhyAnone yogya upasaMhAra vagere aniNe phelAya che. sAco dharma te jJAna yoganA lakSaNavALo karyo hato. dharma che ane dharmamAMthI adhyAtma mArga tarapha gati thAya che ema kahIne bahirAtmA aMtarAtmA ane paramAtmA A traNa dharmanAM zrI jagadIzabhAI kacarAe AbhAradarzana karyA pachI jJAnasvarUpa hovAnuM jaNAvyA bAda adhyAtma mArga tarapha javAnuM kevuM satranI pUrNAhuti thaI hatI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 a8 rana tA. 1-1-82 - ' kavio ke lekhakemAM divyabudhdhi hoya che? * [] kAnti bhaTTa gArDana reTe Teyalara nAmanA lekhake "dhI necarala hisTrI arthAta kavitAe mane ghaDe che meM kavitAne gharI nathI. JAopha dhI mAInDa" nAmanA pustakamAM mananI ad bhuta epoloe "hAyapIrena" nAmanuM trIju pustaka lakhyuM tyAre kavi zaktio vize lakhyuM che. tAjetaramAM grAnADA pabliza hAuse kAMDanathI kiTasane kahyuM hatuM ke e pustakanI kavitA jANe jAduI rIte racAI prasiddha karelA A pustakamAM eka sarasa vAta lakhAI che ke kavio hatI. jANe koIe tene bakSisamAM ApI hatI. epelAe ane lekhakone temanI kAvyaracanAmAM koI gUDha tatva madada kare che. vadhumAM kiTasane kaheluM ke "mArA kAvyamAM je suMdara abhivyakita kolerI nAmanA kavine dAkhalo ApIne lekhaka kahe che ke "kolerIja thayelI tenI suMdaratAnI ane pachIthI khabara paDI hatI. maneM Akhare jyAre "e De DrIma' nAmanI kavitA lakhatA hatA tyAre AMkha baMdha ema ja lAgyuM ke A kavitA meM nathI lakhI paNa bIjA koIe rAkhavA chatAM temane kavitAne lagatA zabdo spaSTa dekhAtA hatA." lakhI che." enarIDa blAyaTana nAmanA lekhaka je bALako mATenI vArtA lakhatA jyorja IliyaTe A bAbatamAM eka bahu ja vicitra vAta hatA teNe piTara mekrelara nAmanA manovijJAnIne eka kAgaLa karI che: "mAre je utkRSTa lakhANe che temAMnA meM lakhyA hoya tema lakhIne jaNAvyuM hatuM ke "huM vAta lakhatAM pahelAM mArI AMkha thoDo samaya baMdha karI dauM chuM. mArI sAme TAIparAITara mane lAgatuM nathI. mane koIe hAtha pakaDIne bIjI vyakitae lakhAvyAM hoya che. mArA manane huM ekadama korUkaTa banAvI dauM chuM ane hoya tevuM lAge che. mAruM vyaktitva mAtrane lakhANonI abhivyaktimAM pachI preraNAnI rAha jouM chuM ane pachI.. thoDI ja nimitta ja baneluM hatuM. mane koI spiriTa lakhAvatuM hoya tema kSaNamAM huM mArI vArtAnA pAtrone jouM chuM. A pAtro lAgyuM hatuM." mAtra lekhako ja nahi paNa elagara jevA saMgItakAro mArI sAme jANe UbhA hoya che. jANe mArI sAme koI khAnagI paNa A prakAranI lAgaNI anubhavatA hatA. "e krisamara kerola" sinemA hoya ane paDadA upara vArtAnI philma jote hoya lakhatI vakhate te kRti upara khUba raDo hato. pAchA hasavA mAMDa tevuM lAge che. mane khabara hotI nathI ke vAta AgaLa kema vadhaze, hato ane pharI pAchA raDavA mAMDayA hatA. A kRtithI tene bhAre paNa pachI huM vArtA lakhavA mAMguM chuM. jANe vArtA vAMcavAnuM ane uttejanA thaI hatI. jyAre A kRti lakhAI gaI tyAre uttejanAmAM lakhavAnuM eka sAthe cAlatuM hoya. ghaNI vakhata te vArtAnuM pAtra Dikansa eTaluM cAlyA ke laMDananA tamAma loko sUtA hatA tyAre te 15 thI 20 mAIla jeTaluM cAlI gayA hatA. koI Trako saMbhaLAve che te sAMbhaLIne huM hasI paNa lauM chuM ... A badhuM zuM che?" e prakAre lorDa kelvIna, eDisana ane AInasTIna che. pote je kAMI lakhe che te koI agamya sthaLethI strotanI jevA vizAnIone paNa devI preraNAne anubhava thayuM che. DAvina jema UtarI Ave che tevo anubhava ghaNA lekhakone thAya che. sAthe utkrAMtine siddhAMta zodhanArA Alphara velese kaheluM: "vicAra sTIvanasana nAmanA lekhaka kahe che ke te uMghatA hoya che tyAre tenI ane mAnyatAo cokkasapaNe potAnI marajIthI AvatAM nathI. paNa vAtane pleTa ghaDAI jato hoya che. "ena eneTomI opha IspI vicAro Ave che ane te kayAre Ave che tema ja kevI rIte Ave che te ame jANatA nathI." phenca gaNitazAstrI piyanakere rezana" nAmanA pustakamAM rojhAmanDa hAIDaMga nAmanI mahilA lekhaka kaheluM ke "huM eka vakhata koI methemeTikala koyaDA vize mUMjhavaNamAM kahe che ke Dikansane navalakathA lakhatAM pahelAM vicitra anubhava hato. e pachI tene ukelavA mATe mArI pAse samaya nahote. thatuM. koI divyazakita temane lakhANamAM madada karatI hoya eka bhUstarazAstrInI pariSadamAM bhAga levA huM nIkaLI gayuM. mArI tema lAge che. ' saphara daramiyAna huM mArA koyaDAne bhUlI gayo e pachI ame pariSadanI , vikhyAta sAhityakAra ThAkare paNa "rAunDa ebAuTa peparsa, jagyAe pahoMrayA ane pagathiyuM caDato hato tyAre mane eMkAeka nAmanA pustakamAM lakhe che ke "mArA potAnAM pAtro kaMIka avalokana koyaDAno javAba maLI gayo." kare che tenAthI mane Azcarya thAya che. jANe koI gUzakita mArI gujarAtI lekhakone AvA anubhavo thatA ja haze. A penane calAvatI hoya tema lAge che. koI adRzya vyakti mane kaMIka loko potAnA anubhava prabuddha jIvananA vAcakone jaNAve te kahetI hoya che ane huM emane pUchato houM chuM-Dikansane je ApaNe dezanA lekhako ane kavionA divya anubhavane jANIe, preraNA ApanAruM baLa che te tame ja cho?" ", dhI necarala hisTrI opha dhI mAInDa "milTana" nAmanI kavitA bleka e lakhI tyAre temaNe thomasa ' lekhaka: gorDana reTre TeyalaranA pustakanA baTasa nAmanA mitrane lakhyuM ke "A kavitA jaNe mane koIe aka prakaraNane AdhAre DikareTa karI hoya tema lakhI nAkhI che. ghaNI vakhata eka dhaDAke 12 thI 30 lAIne (paMkitao) eksAthe lakhAI jAya che. AmAM ' # abhyAsa-vartuLa mAre kAMI ja maMthana karavuM paDatuM nathI ane mArI marajI viruddha tArIkha : 9-1-1982 : zanivAra paNa kaMI lakhAtuM nathI." sAMjanA 6-15 . e pachI geTe paNa pite mahAna buddhipratibhA (jiniyasa) vakatA:zrI dolatabhAI bI. desAI viSaya:"phule kahyuM tame spazya ane huM khIlyuM. dharAvatA kSetranI vAtane svIkAratAM kahe che ke te koI IzvarI bakSisa sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, che. emaNe kaheluM ke temanI badhI ja kavitAo IvaranI bakSisa vanitA vizrAma sAme, prArthanAsamAja, . rUpe ja magajamAM Ave che. temaNe bahu suMdara rIte kahyuM che - muMbaI 400004, phona : 350296 * "The songs made me, ..' subodhabhAI ema. aha, and not I them." kanvInara : abhyAsa vartuLa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1.81 prAddha jIvana dAmpatyabhAvanA [amArA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhanAM putrI ci. amitAnA zubhalagna prasaMge AzIrvAda ane zubhecchAnA je patro AvyA che temAMthI A eka patra buddha jIvana'mAM pragaTa karavAyogya lAgyo che. - taMtrI ] ciM. amitAbena, paturzam amAnAmmuhacakSu viziSyale-jIvananA cAre AkAmeAmAM sahuthI caDiyAtA evA gRhasthAzramamAM Apa praveze che. . zubha prasaMge huM Apane abhinaMdana ane AzIrvAda pAThavuM chuM. te gAMdhInagara, 20-12-81 huM evI paNa AziSa pAThavuM chuM ke svabhAvanA sumeLa ane sanAtana snehathI tame baMne saMsAramAM svarga utAro kAraNa ke, anukule hi dAmpatye pratikulaM na kiccana / lagnavidhi vakhate je saMskRta zloka bolavAmAM AvyA hatA temAMnA ekamAM paNa AvA ja bhAvArtha che: vara : he sumukhI, huM aizvarya, susaMtati ane saubhAgyanI vRddhi mATe tAro hAtha grahaNa karuM chuM. tuM vRddhAvasthA sudhI mArI sAthe sukhapUrvaka rahe. jagatane utpanna karanAra paramezvara ane A sabhAmaMDapamAM upasthita vidrAno tathA vaDIlA, gRhasthadharmanA pAlanaarthe tAro hAtha mArA hAthamAM soMpe che. vadhu : he bhadravIra, huM ApanA hAtha grahaNa sthAAmamAM praveza karI prasanna ane - ekabIjAne anukULa rahevAnI A paNa sarasa rIte kahI che: If he laughs She should smile; If he looks sad karuM chuM. ApaNe gRhaanukULa rahIzuM. vAta tattvavettA pluTArke A good wife according to Plutarch, should be as a looking glass to represent her husband's face and passion; If he be pleasant. She should be merry; She should participate. bIjuM, lagna prasaMge lagna jIvana sukhamaya bane tevA sau AzIrvAda Ape che ane te vize be mata nathI, paNa sukha zodhavuM karyAMthI? sau sukhanI zodhamAM doDe che tema tame paNa rakhe doDatAM, te te tamArI pAse ja che. tamArA hRdayamAM, tamArA patimAM, tamArA saMsAramAM, tamArA gharamAM jache. tyAMthI tame sukha nahi meLavI zako to bIje kayAMyathI te maLavAnuM nathI ane sukha meLavavAnI cAvI saMtoSa che; kAraNa ke, saMtuSTho bhAryayA bhartA matro bhAryA tathaiva ca / yasminneva kule nityaM kalyANaM tatra vai rUvam / 'lagna' zabda laga dhAtu uparathI banyo che. teno artha joDAvuM tevA thAya che. saMsAramAM aneka kAryonI siddhi arthe AvuM joDANa hoya che. A joDANa pavitra ane zAzvata che. te mATe badhA dharmAM eka mata che. khristI lagnaprArthanAmAM nIce mujabanI yAcanA che "To have and to hold from this day forward, for better, for worse, for richer, for poorer, in sickmess, and in health, to love and to cherish, till death us do part." AthI, samajI zakAze ke patipatnIno saMbaMdha ghaNI ucca bhUmikAe che, eka rIte te adritIya che. A saMbaMdha mahAvi bhavabhUtie tenA prakhyAta nATaka "mAlati - mAdhava "mAM nIce mujaba varNavyo che. preyo mitra baMdhutA vA samagrA sarve kAmA: zevadhirjIvitaM vA / strINAM bhartA dharmadArAzca puMsA mityanyonyaM vatsayojJAtamastu // Ano anuvAda karavo jarA agharo che taya mArA mitrae paraspara yAda rAkhavuM ke patnImAM patinuM ane patimAM sadguNI patnInuM sarvasva samAyeluM che--priya mitra; eka rUpa pAmatA badhA saMbaMdho, 'badhI mahecchAnI tRpti, kimatI bhayara nA-nA, jIvana pote ja, jenA vagara jIvI zakAya nahi; AthI vizeSa zuM lakhuM? tamAro nizcaya eka hatA, tamArA hRdaya eka haoN, tamArA vicAra eka haoN, jethI tamAruM jIvana AnaMdamaya thAya, jIvanaupavanamAM yatheccha viharo. 171 eja li. bhAnubhAI paMDayA saMgha samAcAra premaLa-jayAti mAnavamAtrane dayAthI nahi, dilathI AvakAro. mAnavasevA e ja prabhusevA mAnavI, mAnavIne sahAya karIne potAnA vikAsa kare che mAnavIne ubhA karavA mATe jarUra che:prema ane huMphanI davA ane dAnanI anAja ane kapaDAMnI tamArA premALa smitanI. mAnavA pratye hamadardI- e ja eka Teko che. "premaLa - jayoti"nA kAryanA suMdara AvakArathI ame dhanya banyA chIe, aneka loko premapUrvaka rasa laI rahyA che ane bheTa rUpe kaMIka yathAzakita mokalIne potAnA prema ApI rahyA che. premaLa jyotinuM kArya premanA vistAra karavAnuM che. prema, kuTuMba pUrato maryAdita na rahetAM samasta tarapha pragaTe tyAre sarjanamAM pariName che. A sRSTi paNa IzvaranA premanuM sarjana che. AvI sarjanAtmaka pravRttimAM mAnavImAtranuM yogadAna Avazyaka che. cAlo ApaNe cAlIe, 'hAtha"mAMthI " haiyA 'mAM. 'hiAnIjhamadnArA dardacikitsA " zukravAra, tA. 8-1-82 nA roja "premaLa jayoti " nA AAye DaoN. ena. vI. modInuM "hiSnoTIjhamadrArA dardacikitsA " e viSaya upara jAhera vyAkhyAna rAkhavAmAM Avela che - e samaye .A viSayane lagatI TUMkI philma paNa batAvavAmAM Avaze. rasaza bhAIbahenone samayasara upasthita thavA premabharyuM nimaMtraNa che. nAnA bAgakone sAthe lAvavA nahi. -nIrUbahena zAha, kanvInara, premaLa jyoti 1 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1-82 ke huM mAMsa bhakSaNathI thatI hAni ' lekhaka zrI TI. DeviDa _ anuH gulAba deDhiyA vaLI, prANIonuM mAMrA khAnArAone kRmine roga thAya che. AstIonA sevantha De eDavenTisTa carca have potAnI A kRmi manuSyanA AMtaraDAmAM rahe che ane potAnI pUMchaDIvALA ekaso nevuM zAkhAo dvArA mAMsabhakSaNa ane jAnavaronI hatyAonA bhAgane hamezAM potAnAthI alaga karatA rahe che. A bhAgamAM tenA ghaNA IDAM hoya che. e IMDAM maLetsarga sAthe bahAra nIkaLatAM rahe virodhamAM AkhI duniyAmAM potAnI vAta bulaMda rIte rajU karI che. che. gAmaDAMomAM maLanI sukAI javAthI A IDA sipAsanI A carcanA Azraye 4650 zikSaNasaMsthAo ane 425 Arogya ghAsa para phelAI jAya che. gAyo vagere prANIo e ghAsa khAya che dhAme, hospiTalo ane svAdhya sevA kendro che. potAnI A saMsthAo ethI enA peTamAM jatAM ja e kRmio nAnA nAnA jaMtuonuM dvArA A devaLe khUba saphaLatApUrvaka mAMsa-bhakSaNathI thanAra nukasAnanI rUpa dhAraNa karI le che. pachI e jaMtuo prANIonI mAMsapezIomAM ane lohImAM bhaLI jAya che. tyAM thoDo vakhata A jIvANuo ja vAta loko sudhI pahoMcADI che. enA pracAra -prasAramAM paNa zithila paDayAM rahe che. jo A sthitimAM e prANIonuM mAMsa khAvAmAM amUlya yogadAna ApyuM che. taduparAMta mAdaka dravyonuM sevana na Ave to enA A jIvANuo manuSyanI aMta2DAmAM aDo jamAve karavuM, koI paNa rUpe tamAkunuM sevana na karavuM, cA-kophInuM sevana paNa. che. A jIvANuo varSo sudhI AMtaraDAnI aMdara kherAka khAI na karavuM- ItyAdi bhalAmaNe te paNa A devaLanA svAthya aMgenA jaIne manuSyanI zakita ane svAdhyane hIni pahoMcADe che. AvA vicAra ane maMtavyanA eka bhAgarUpa che. ApaNe mATe A mAtra kRmiothI mANasa marI nathI jato paNa rogagrasta jarUrI banI jAya che. koI eka siddhAMta, darzana ke tattvajJAnanI vAta nathI, e aMtarAtmAnI. pukAra ane vizvAsa che, kAraNake manuSyano deha te bhagavAnanuM pavitra gheTAM-bakarAMnA lIvara ane phephasAmAM pANI jevo eka padArtha maMdira che. (Cysts) hoya che. je prANIone kaSTa ApyA kare che. A bhejananI prAptinA hetuthI jAnavarono vadha karavo e bAbate padArthavALuM mAMsa khAvAmAM AvI jAya to te manuSyanA zarIranA kevaLa dhArmika, sAmAjika, mAnasika ane vAtAvaraNa saMbaMdhI pradUSaNa avayavane khUba nukasAnakAraka puravAra thAya che. ja nathI phelA balTa svAthyane paNa khUba nukasAna pahoMcADayuM DAM varSa pahelAM laMDananI eka Isyuransa kaMpanIe zAkAhArIche. mAMsa-bhakSaNa, svAthya mATe hAnikAraka che. khorAkane kAraNe zarIra onA vImA mATe 6 TakA vaLatara mATe prastAva mUkayo hato, kAraNa upara paDatA koI paNa prakArane prabhAva mastaka ane aMtarAtmAne ke temanuM mAnavuM hatuM ke mAMsAhArIo karatAM zAkAhArIo svastha paNa spezya vagara nathI choDatA. prANIonI hatyA mATenI pUratA ane dIrdhAyu hoya che. mAMsabhakSaNathI koI saMtoSa nathI maLato, vize vicAra karo; enI te vakhate prANIo upara thatI asara vize paNa darda, parezAnI ane kayAreka mRtyu maLe che. vicAra kare. jAnavaronA mAMsabhakSaNanI pravRttine kAraNe manuSyanA citAmAM pharatA pedA thAya che. A karatAM saheja dayo ane kamaLatAne mAMsa khAvAthI thatA nukasAna tarapha lokonuM dhyAna kheMcavA naSTa karI nAkhe che. jAnavaronI hatyA vakhatanuM dazya bhayAnaka hoya mATe vividha mAdhyamo dvArA pracAra karavAnI jarUra che. ema karavAthI che. jayAre kasAIne charo jAnavaronA gaLA para phare che tyAre bhayaMkara ja ApaNe eka svastha samAjanuM nirmANa karI zakIzuM ane bhAratanI vedanAthI teo cIsa pADe che; teo taDaphaDe che. jema jema lehI grAmINa saMpattine bacAvI zakIzuM. vahetuM jAya che tema tema rIbAya che. jIvatA jIvanI cAmaDI ane (jaina jagata'mAMthI sAbhAra) masa nirdayatAthI alaga karI devAmAM Ave che. A badhI hatyAo thAya che. manuSyanI sudhAzAMti ane svAdalolupatA mATe. - thoDA jAnavarone te katalakhAnAmAM lAvavAmAM Ave tyAre zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha ja mRtyune AbhAsa thaI jAya che. tene kAraNe teo keMdhI athavA sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita pAgala banI jAya che. teo gabharAya che ane bhAgavA lAge che, ethI emanuM mAMsa jherI banI jAya che. evuM mAMsa khAvAthI manuSyamAM "vidyAsa..." tANu, sanipAta ke Akasmika mRtyu jevA roga thAya che. A badhuM thavA chatAM mAMsAhArI mANase mAnavA taiyAra nathI ke A badhuM vidyAsatranuM A chaThuM varSa che. tene kAryakrama nIce * mAMsabhakSaNathI thAya che. pramANe nakkI thayela che. te sarva rasa bhAI-bahenone mAMsa-bhakSathI eka bAju manuSyanI pAzavatA vadhatI jAya samayasara upasthita thavA premabharyuM nimaMtraNa che. che tema bIjI bAju buddhithI te hina thatA jaya che. mAMsabhakSaNa vakatA: zrI manubhAI paMcoLI(darzaka) uttejanA vadhAre che, naitikatI ane manobaLane kSINa karI nAkhe che. (gujarAta sAhitya pariSadanA pramukha) mAMsa-bhakSakanuM mastaka vicAravAmAM kSINa banatuM jAya che. hamaNAM hamaNAM : viSaya: "keLavaNI-vicAra" jAnavaromAM bImArIo ghaNI vadhatI rahI che. jAnavarone judA judA uparokata viSaya upara traNa bhASAne prakAranI basso bImArI thAya che. temAMthI se jeTalI che tenuM mAMsa (1) pleTa khAnArane paNa thAya che. kensara, TayUmara jevI bImArI enAM udAharaNa (2) rUsa rUpe che. (3) gAMdhIvicAra ane keLavaNI evI jANakArI paNa maLI che ke gAyanA gaLA, kAMdha ke peTa sthaLa:tAtA oDiToriyama, bebsa hAusa, bhUsa sTrITa, pAse je gAMTha hoya che tene kensara jevI bImArIe gherI lIdhI hoya muMbaI : 400001 che. kalakattAthI prasiddha thatA sTeTamena' nAmanA akhabAre potAnA - divasa ane samaya: soma-maMgaLa- budha 16 mArca, 1963nA aMkamAM lakhyuM hatuM ke "kalakattAmAM dararoja katala tA. 18-19-20 jAnyuArI 1982.. thatAM 60 hajAra gheTAMbakarAMmAMthI mAtra daza TakSa ja kArapeArezananA roja sAMjanA 6-00 vAge sarakArI katalakhAnAmAM mAravAmAM Ave che. bAkInA nevuM TakA I paNa pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha prakAranI zArIrika tapArA vagara gerakAnUnI rIte mAravAmAM Ave che. - cImanalAla je. zAha jevuM kalakattAmAM bane che tevuM bhAratamAM anyatra paNa banatuM haze. ke. pI. zAha vaLI, evuM paNa bane che ke, mAMsa parIkSaka kensaravALI gAMThane dUra maMtrIo, muMbaI na yuvaka saMgha, karI bAkInuM mAMsa vecavAnI chUTa Ape che. pAlika: mI muMbaI jena yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, babaI - 0004Te. ne 35026: mudraNAna: dhI sTeTsa pIpala presa keTa, muMbaI-40 001, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. Jy/South 54 Licence No.: 37 prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 18 muMbaI 16 jAnyuArI, 1982, zanivAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga - chUTaka nakala rUA. 0-75taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha 4 aM tu le , ka raNa no ba dha pATha 4 ] cImanalAla cakubhAI zAha lIdhA che. aMtulee rAjya karavAnI eka navI paddhati ja akhatyAra siTasa lenTinanA cukAdAthI aMtule prahane aMta nathI karI che. amaladArone haDadhUta karyA che. nyAyamUrtione nIcA pADayA Avate, paNa zarUAta thAya che. aMtule praNa aMtule pUratuM maryAdita che, nyAyataMtra ane vartamAnapatronI sAme AkramaNa karyuM che. AvI paddhati mAtra aMtulee ja akhatyAra karI che tema nathI, anule nathI. aMtule nimitta che athavA pratIka che. eka aMtule nathI. rAjya vadhAre sAhasika athavA beparavA hatA eTale ughADechoga karyuM che, paNa rAja atuo che. aMtulekhe TrasTa racI karoDa rUpiyAnAM "dAna" koMgresa zAsana nIcenAM bIjA rAja - bihAra, karNATaka, uttara pradeza, lIdhAM e hakIkata bahAra AvI tyAre koMgresa (AI) ane tenA madhya pradeza ane khuda kendramAM vadhateoche aMze AvA ja hAla che. pramukha zrImatI gAMdhIe tAtkAlika pagalAM lIdhAM hota ane aMtulene voTarageTanuM kaubhAMDa niksane ane tenA sAthIo pUratuM hatuM. tene koI rAjakIya pakSanuM baLa ke bacAva na hato. anulenA bacAvamAM chuTA karyA hota to kadAca te vAtane tyAM aMta Avata, paNa koMgresa koMgresa pakSa hato. aMtulenI barataraphI koMgresa pakSanI nAmozI che. (AI) ane zrImatI gAMdhIe aMtulene joradAra bacAva karavAnuM atulee karoDo rUpiyA bhegA karyA che tenuM have zuM thaze? pasaMda karyuM. mahArASTra vidhAnasabhAnA koMgresa (AI) po aMtulemAM teno kabajo ke vahIvaTa sIdhI ke ADakatarI rIte aMtulena hastaka rahI pitAno vizvAsa jAhera karyo ane aMtulene mukhyamaMtrI tarIke cAlu zake ja nahi. koMgresa pakSanA koI sabhya hastaka rahevo na joIe. rAkhavA joIe evo Agraha rAkhe ane te mATe koMgresanA sarakAra tene vahIvaTa saMbhALe te paNa yogya nathI. prajAnA pratiSThita nAgarikone suparata thavuM joIe. "dAtAone pAchA ApavAne variSTha netAo samakSa DepyuTezane laI gayo. je hakIkato bahAra prazna nathI. temaNe prajAnA bhoge pUro lAbha uThAvyo che. teo AvI hatI te uparathI aMtulee keTaluM kheTuM karyuM che te dIvA jevuM bhraSTAcAramAM bhAgIdAra hatA. temanI dayA khAvAthI jarUra nathI. spaSTa hatuM. jarUra lAge te zrImatI IndirA gAMdhI vadhAre tapAsa karI aMtulenA rAjInAmAne meM aMtule prakaraNanI zarUAta kahI zakatAM hatAM, paNa A javAbadArI temaNe korTa upara nAkhavAne che. aMtule prakraga eTale ApaNA jAherajIvanamAM, khAsa karI mArga lIdhe. korTamAM kesa thayo te akasmAta hatuM. kesa na thayo hota rAjyakartAonI sattAno durUpayogathI vyApela bhraSTAcAra, tene DAmavAne te kAMI pagalA na leta? A prazna rAjakIya ane nautika samaya AvI pahoMcyo che. have hada thaI che. prajA jagRti eTalI hata, jAherajIvananI zuddhatAne hatA, mAtra kAyadAne na hato. thavI joIe ke Avo bhraSTAcAra sahana na thAya, Take nahiM. prajAne AtmA jAgI Uo joIe. AmAM rAjakartA pakSanI ane zrImatI korTa tenI samakSa rajU thayela purAvAne AdhAre ja nirNaya ApI zake. IndirA gAMdhInI moTI javAbadArI che. baraphanA parvatanuM TopakuM dekhAvuM purAvA rajU thayA na hoya athavA pUratA na hoya to korTa nA IlAja che, javALAmukhIno lAvArasa bahAra Avyo che. cAre tarapha sattAne che. sadabhAgye A kesamAM mRNAla gore ane bIjAMo jemaNe durUpayogathI vyApela bhraSTAcArathI zrImatI IndirA gAMdhI aparicita arajI karI hatI temaNe athAka parizrama laI purAvAo ekaThA nathI. kadAca ApaNe jANatA hoIe te karatAM vadhAre jANe che. jasTisa lenTinane cukAdo mAtra cetavaNI che, paNa te nahi sAMbhaLIe karyA, temanA vakIloe mAnada sevA ApI ane sauthI agatyanuM, to vinAza che. prajanA badhA vargo mATe A cetavaNI che. bhraSTAcAra jaje A purAvAo pUratA che ema svIkArI hiMmatathI cukAdo Apyo. ApaNI nasenasamAM vyApI gayo che, te jhera nIcAvavAne ane naitika kaI jajane A purAvAo pUratA lAgyA na hota ane tethI arajIne munI thoDe aMze paNa pratiSThA karavAno samaya AvI pahoMcyA che. asvIkAra karyo hota to koMgresa ane zrImatI gAMdhI tene anulene have gaMbhIratAthI tenI zarUAta thavI joIe. ekalA aMtulene haTAvavijaya mAnata? vAthI sArthakatA nathI. e rIte aMtule mAtra eka nimitta ke pratIka che. jAhera jIvanane zuddha karavAnuM e rasAyaNa banavuM joIe. jasTisa lenTinane cukAdo mAtra aMtule sAme nathI. mahArASTra vidhAnasabhAnA koMgresanA dareka sabhya ane koMgresa (AI.) pakSA jasTisa lenTino cukAdo nyAyataMtra mATe yazakalagI che. A dezamAM hajI vaDA pradhAna ke mukhya maMtrI sAme niDaratAthI nirNaya jemaNe aMtulene bacAva karyo te darekanI sAme che. mahArASTranI A ApI zakAya che te ApaNuM gaurava che. lokazAhI mAtra matAdhikAramAM vidhAnasabhAnuM visarjana thavuM joIe. AvA dhArAsabhya zAsana kare samAI jatI nathI, kAyadAnuM zAsana, eTale ke vaDA pradhAna athavA te nIbhAvI na levAya. bIjI yogya vyakitaonI cUMTaNI karavAnI prajAne mukhyamaMtrI paNa kAyadAne AdhIna che, manasvIpaNe vartI zakatA nathI. taka maLavI joIe. aMtule rAjInAmuM Ape teTaluM pUratuM nathI. zrImatI prajAne nyAyataMtranuM rakSaNa, nyAyataMtra svataMtra ane niDara ane sauthI IndirA gAMdhIe kahyuM hatuM ke aMtulene prajAno Teko che. chatAM jo vizeSa vANI svAtaMtrya, A badhuM hoya temAM sAcI lokazAhI che. Rule of law, Independence of the Judiciary and temaNe rAjInAmuM ApavuM paDatuM hoya to vidhAnasabhAne dareka sabhya freedom of speech are the essences of democracy. jeNe aMtulene Teko Ape, temaNe paNa rAjInAmuM ApavuM joIe. - A lakSaNo hajI mahadaMze ApaNe tyAM jIvaMta che. tenA upara aMtulee je karyuM te chUpuM na hatuM. aMtulee bhraSTAcAra potAnA AkramaNa thaI rahyuM hatuM. aMtule prakaraNa ApaNane jAgrata kare. te pakSanA meTA bhAganA vidhAnasabhyo sudhI pahoMcADayo che. darekane "jItI" aMtulee prajanI ajANapaNe paNa sevA karI lekhAze.. nAnuM onI cUMTaNI karasana kare temaNe cAlIe kahyuM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 prabuddha jIvana * tA. 16-1-82 ' ja sarakAra ane nyAyataMtra ane D cImanalAla cakubhAI zAha - A viSaya upara thaDA samaya pahelAM meM eka lekha lakhe temAM Azcarya nathI. haze. temAM phariyAda karI hatI ke variSTha adAlatanA nyAyamUrtio ' bIjI Azcaryajanaka ghaTanA e che ke cAra jajone jyAM upara aMka mUkavA athavA temane dabANamAM rAkhavA sarakAra keTalIka aMtima nirNaya eka ja che ane sAme traNa jaje paNa eka che ba ja mukhya InAyA"bhUtionI, chatAM dareke judAM janmenTa lakhyAM. dA.ta. je cAra jaja ekamata pherabadalI ane vadhArAnA nyAyamUrtione, sAmAnya niyama pramANe hatA temanA vatI eka jaja ane je traNa ekSmata hatI temanA vatI banatuM AvyuM che tema, kAyama na karatAM, chUTA kare che athavA bahu 1ma na karatAM, chUTI kara cha athavA. bahu ' eka jaja jajamenTa lakhI zakata. cAre athavA traNe joI jAya, TUMka samaya mATe chellI ghaDIe mudata vadhArI saMzayamAM rAkhe che. eka jarUra lAge tyAM sAthe maLI bhASAmAM ke rajUAtamAM pheraphAra kare, paNa trIjA muddAne paNa ullekha karyo hato. kAyadApradhAna zrI zivazaMkare dareka jaja jyAre pitAnA nirNaya mATe judA judA kAraNe ape eka paripatra mAraphata, vadhArAnA nyAyamUrtio pAsethI lekhita bAMyadharI - tyAre chevaTe A cukAdAnuM tAratamya kAvuM lagabhaga azakya thaI paDe mAgI hatI ke temanI pherabadalI karavAmAM Ave to tene svIkAra karaze. ane bhaviSyamAM vakIlene ThIka lAge tema dareka jajanA cukAdAmAMthI A paripatra pAchaLa e Azaya hovAno Aropa hato ke je * manaphAvatA phakarA TAMke. ApaNI korTa pUrvanA cukAdAothI pratibaddha vadhArAnA nyAyamUrtio AvI bAMdhaNI na Ape temanI mudata che eTale amaka akAdAno zuM artha che tenA guMthaNAM thAya. pUrI thatAM chUTA karavAmAM Avaze. A badhA muddAothI sarakAra-nyAyataMtranI svataMtratA upara AkramaNa kare che evI sarakAranI AkrI paNa suprIma korTa mATe A navuM nathI. pahelA paNa ati TI vakIla maMDaLe e karI hatI ane A traNe muddAone paDakAratI agatyanA sukAdAo-golakanAtha ke kezavAnaMda bhAratInA kesamAMriTa arajI no AgevAna vakIlee karI hatI. A riTa arajIonI vibhAjIta rahyA che ane eka mate bahumatI cukAdo svIkAravo paDayo sunAvaNI lagabhaga traNa mahinA sudhI cAlI. mi. sIravAI ane che. kAyadAnuM arthaghaTana karavAmAM sarvocca adAlatanA nyAyamUrtiomAM anya vakIloe kAMI paNa phI lIdhA vinA A kesamAM potAnI sevA paNa AvA tIvra matabheda hoya te kAM te kAyado spaSTa nathI athavA ApaNe samajI zakatA nathI athavA jaze pite ekabIjAne samajAvI ApI. 7 jajanI banelI suprIma korTanI khAsa bencanA cukAdAnI AturatAthI rAha jovAtI hatI. evI AzA hatI ke nyAyataMtranI zakatA nathI ane dareka pitAnA matane vaLagI rahe che. ' svataMtratAnI bulaMda avAje suprIma korTa gheSaNA karaze ane eka cukAdAnI rIta viSe ATaluM kahyA pachI have cukAdo zuM che te aitihAsika cukAdo maLaze. A cukAdo 32mI Disembare Avyo. joie. koI jajanI pherabadalI karavAmAM te jajanI saMmatinI jarUra asAdhAraNa gaNAya tema, sAte jajoe judAM judAM jajamenTa nathI tevo abhiprAya A pahelAM suprIma korTe Apyo hato. ApyAM. 20 thI 300 pAnAnAM evA kula 1500 pAnAnuM paNa jajanI pherabadalI tene koi vakhata zikSA karavA jevuM thAya ane chevaTa ema lAgyuM ke khedyo DuMgara ane kADhA uMdara. tenI laTakatI talavArA mAthA upara hoya tyAre ajANye paNa sAvacetI ' A jajamenTo hajI vAMmA nathI kAraNa ke maLyAM nathI, paNa bharyuM valaNa aMgIkAra karavAnuM mana thAya. chatAM baMdhAraNane Avo artha vartamAnapatramAM vistRta ahevAla AvyA che ane tene sAra jAhera hoya te atyAre svIkAravo ja rahyo. jo ke te vize suprIma korTe ane hAIkorTanA jajo vacce tIvra matabheda che. ' thayo che. eTale tene mUlavatAM bahu bhUla thavAno saMbhava nathI. A traNe mukhya muddAomAM aMtima cukAdo sarakAranI tarapheNamAM ' paNa siddhAMtanI vAta eka bAju rAkhI, je jajanA kesamAM rahyo che. eTale vartamAna sarakAra nyAyataMtranI svataMtratA chInavI A muddo upasthita thaye te jasTisa kumArane kisse ane suprImalevA athavA nyuna karavA prayatna kare che evI phariyAda sarakAra sAme korTanA cukAdA, vicAra karatA karI mUke tevo che. vadhArAnA jaja tarIke - thaI zake tema nathI, kAraNake sarvocca adAlate ja sarakAranA nirNayane temanI nimaNUMka karI tyAre temanI lAyakAta viSe pUrI tapAsa thaI temanI nimaNUka karI tyAra baMdhAraNIpa hevAnuM jAhera karyuM che. ATaluM ja hota to kadAca cukAdA ja haze. temanA kAyama karavAnA muddA upara dilhI hAikorTanA viSe asaMtoSanuM kAraNa na rahe ane ema mAnavuM paData ke sarakAranA cIpha jasTisa ane suprIma korTanA cIpha jasTisa vacce ugra matabheda nirNaya baMdhAraNIya ane vAjabI che. paNa durbhAgye A dareka muddA hato. sarakAre, kadAca te tene phAvatuM haze eTale, dilhI hAIkorTanA .upara suprIma korTane cukAdo 4 viruddha 3 mato rahyo che. eTale cIpha jasTisane mata svIkAryo. Ama karavAmAM suprIma korTanA cIpha ema kahevuM paDe ke eka ja jaje A cukAdo Apyo che ane jasTisanI pratiSThAne dhakko pahoMcADayo paNa A hakIkata A jajo vacce tIvra matabheda che. tethI A cukAdAnI yogyatA athavA kesamAM jAhera thai ane tenA upara suprIma korTe mahora mArI ane kAyadesaratA vize saMzaya rahe. sAmAnya mANasa mUMjhavaNamAM paDe ke sAcuM temAM paNa jasTIsa bhagavatIe kahyuM ke suprIma korTanA cIpha jasTisano athavA nyAyI zuM haze ane sarvoca adAvatamAM agatyane muddAo abhiprAya aMtima hovo joie evuM koI baMdhana nathI, tyAre upara AvA hAla hoya tyAre kheda thAya. A cukAdAmAM bIjuM eka navIna suprIma korTanA cIpha jasTisapadane keTaluM nIcuM utAryuM. adhUrAmAM pUruM, ane vismayakAraka tatva jovA maLe che. sAta jajemAM be bhAga paDI A cukAdAmAM paNa cAra jaja aka tarapha ana traNa ja 'gayA. traNa jaja eka tarapha ane bIjA traNa jaja bIjI tarapha ane tevuM ja paTanA hAIkorTanA cIpha jasTisanI pherabadalInI dareka muddAmAM A traNanI, be pAMkhe, sAmasAmI ja rahI che. mAtra bAbatamAM cAra jajoe kahyuM vAjabI che ane traNa jajoe kahyuM. ' eka jax traNe muddA upara sarakAra taraphane mata dharAvatA hovAthI traNe geravAjabI che. muddAmAM sarakAra taraphane zukrado Avyo. ema ja lAge ke je traNa traNa kAyadA pradhAnanA sarakayulara bAbatamAM paNa cAra jajone temAM jone be vibhAga thayA temAMnA koI eka paNa muddA upara bIja kAMi khoTuM jaNAyuM nathI, traNa jajoe tene gerabaMdhAraNIya gaNyo. ' jaja sAthe saMmata na thavuM evA kRtanizcaya hatA. AvI paristhitimAM loko mUMjhavaNamAM paDe ane suprIma korTanI praSThiAne hAni pahoMce - A cukAdAnuM pariNAma zuM Ave? pherabadalInI talavAra laTakatI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-82 hAya athavA vadhArAnA jaja tarIke nimaNUMka thAya tyAre kAyama thavA vize zaMkA hoya to ja thavAnuM kone mana thAya ? prabuddha jIvana mAre eTaluM umeravuM joie ke zrI sIravAi A cukAdA viSe eTalA nirAza nathI. mane temaNe kahyuM ane teo A 1500 vAMcI gayA che--ke aMtima nirNaya sarakAranI tarapheNamAM hAva chatAM, jajoe bhaviSya mATe mArgadarzaka sUcanAo ApI che ke jethI AvI sattAno durUpayoga na thAya. sarakAra A sUcanAonuM pAlana kare ane je bhAvathI te sUcanAo apAi che tenuM hArda jALavI rAkhe to bahu hAni thavA saMbhava nathI. mi. sIravAi A viSaye roTarI kalaba samA eka pravacana karavAnA che jyAre temanA abhiprAya samajAvaze. ApaNe AzA rAkhIe ke zrI sIravAinA AzAvAda saphaLa thAya. paNa suprIma korTanA jajonA vibhAjIta matonI paraMparA atyAre che tema cAlu rahe to jarUra cintAnuM kAraNa che. A cukAdAmAM eka AzA-kiraNa che. riTa arajIo mI. tArakuMDe ane bIjA vakIloe karI hatI. sarakAranI dalIla hatI ke temane A bAbatamAM aMgata rIte kAMi lAgatuMvaLagatuM nathI ane tethI riTa arajI karavAno temane adhikAra nathI. sAte jajoe TharAvyuM che ke jAhera hitamAM koI paNa nAgarika suprIma korTane arajI karI zake che. AmajanatAnA praznonI laData mATe sevAbhAvI vyakita ke saMsthA mATe korTanA dvAra khullA rahe che. namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA na sezyala grupa muMbaIe-jaina samAjanA jaina yugalAnuM sattara varSothI satata AkarSaNa jALavI rAkhyuM che. alabatta sthaLa ane kAryazakitanI maryAdAne dhyAnamAM letAM grUpe sabhyasaMkhyA maryAdita rAkhI che paraMtu, A mATe have vividha vistAramAM anya zAkhAo UbhI thaI che. pahelI jAnyuArIe jaina sAzyala grupa muMbaIe aDhAramAM varSamAM praveza karyo ane A grUpano 1982nA varSanA prathama maMgala kAryakrama ravivAra tA. 3jInI suMdara savAre "namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA"nA eka aminava ane adritIya kAryakrama biralA krIDA kendramAM rAkhavAmAM Avyo hato, A kAryakramanI viziSTatA e hatI ke A kAryakrama barAbara sADAtraNa kalAka cAlyo, pAMcaso bhAIbahenoe zAMtithI eka dhyAnathI rasapUrvaka mANyo. A kAryakramamAM zrI baMsIbhAInAM (saMgItamaya stavanA) zrI zazIkAMta mAInuM zrAddhAyukta pravacana, DaoN. ramaNabhAInuM zuddha tarkayukta pravacana ane zrI cImanalAla cakubhAInuM dRSTAbhAvathI bhareluM svAnubhavayukata 'samApana' saunA cittane sparzI gayA. mahAmaMtra navakAra maMtra vize zrI zazIkAMtabhAIe emanI UMDI zraddhA sAthe kahyuM "navakAra maMtra e pArasamaNI che. kalpavRkSa che. maMtrAdhirAja che, jainAnI gaLathUthImAM namaskAra maMtra paDelA che. A maMtradrArA ahaMkAra ane mohano nAza thAya che, namaskAranA sthAIbhAva karuNA che- zaraNAgatine che. A maMtra dvArA bAhyamAMthI atyaMtara taLamAM javAnuM che. navakAra maMtra urvIkaraNa mATe che. namaskAra mahAmaMtra keTalIvAra karatAM kevI rIte karAya che enuM mahattva che. Apa asi~hananuM raTaNa karavAnuM che. paMca mahAvratadhArI sAdhu jevI pravRtti karavI che. paMca parameSTi sAthe anusaMdhAna karavAnuM che. AkhuM vizvataMtra paramAtmAne Adhina che. paramAtmAe A jagatamAMthI rAjInAmuM nathI ApyuM. mAAmAM javuM saheluM che. saMsAramAM rahevuM muzkela che. 75 maitrIbhAvanI prApti e ja dharmanuM mULa che. ApaNe buddhijIvI nahIM paNa prabhujIvI thavAnuM che. jaina dharmamAM guNApAsanAnuM vadhu mahattva che, anuSThAnonuM nahIM, jIvananI saMdhyAkALe ApaNA saunA jIvanamAM samajadArIno suraja Uge,ApaNe sau prabhune caraNe jaIe kAraNa e ja pUrNa che ApaNe to zUnya chIe." Do. ramaNalAla zAhe kahyuM, "navakAra maMtra e zrAddhAnuM kSetra che. ApaNe saue aMdhazrAddhAna rAkhavI paNa zraddhA jarUra rAkhavI. navakAra maMtra e navapadonuM baneluM che. e anAdi siddha maMtra che. sarvakAlina che, sarvavyApaka che, sarvazreSTha che tema chatAM e sarvasulabha ane saraLa che. navakAranaMtra game te mANasa, game tyAre, game te sthitimAM bebalI zake che, japI zake che. AMost Democratic maMtra che. A maMtramAM arcityazakita che, e mAtra jaina dharmanuM sUtra nathI, e sarvamAnya ane vizvamaMtra che, enA paThanamAM koI vidhi vidhAna nathI. eka vakhata navakAramaMtranuM ekAgratApUrvaka jApa ya to mokSagati maLe che. to navakAra maMtranA prathamAkSara 'namA' eTale vaMdana, e bAlavA mAtrathI ahaMno nAza thAya che. namana karavAthI sAmI vyakitanA guNA ApaNane prApta thAya che. namana karavAthI cAre kAyarahita thavAya che. baMne pravacanonA upasaMhAra karatA zrI cImanalAla cakubhAI zAhe kahyuM : AjanA baMne pravacano khUba mAhitIpUrNa ane hRdayasparzI rahyA. baMne vakatAe A viSayanA adhikArI vakatAo che. navakAramaMtra upara AvI vizada samajaNa koI sAdhu sAdhvI pAse manehaja sudhI maLI nathI. A kAryakramanuM Ayojana karIne jaina sozyala grupa mArA svAnubhavanI vAta karuM to mane koI jApa-svAdhyAya-yAnasparzatA nathI. huM dhArmika nathI paraMtu naitika chuM. mane zaddhA nathI mATe je pUpATha kare che, upAzraye maMdire jAya che e khoTuM kare che ema huM kahetA nathI. varSothI je cAle che e khATu kema hoI zake? je cAle che enAthI vadhu sAruM je ApaNe na ApI zakIe ! A choDavAno ApaNane adhikAra nathI. Aje mane pArAvAra d bhUta anubhava thayo che." Ama namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanAmAM pravacana, praznottarI ane prekSAdhyAna-pAna vAtAvaraNa janmAvI gayA. ~~ sa`kalana : cImanalAla je. zAhu gAMdhI nirvANadina nimitte gAMdhIjI viSe be vyAkhyAnA vakatA : zrI cImanalAla cakubhAI zAha viSaya : " gAMdhIjInuM virATa vyakitattva " samaya : zukravAra tA. 29-1-'82 sAMjanA 6-00 samaya: zanivAra : tA. 30-1-'82 sAMjanA 5-30 sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, phAdharanuM eka vyAkhyAna vakatA : phAdhara vAlesa viSaya : aupacArikatA ane AtmIyatA rathaLa : biralA krIDA kendra - copATI divasa : ravivAra, tA. 28 phebruArI '82 samaya : savAranA : 9-30 vAgye Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 'prabuddha jIvana tA. 16-1-82. sva. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha - zrI siddhakSetra jaina bAlAzrama [] . ramaNalAla cI. zAha ke sAmAjika navalakathAo paNa temaNe lakhI che. temanuM eka mahattvanuM muMbaI jena yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinA bhUtapUrva kArya te "vimala prabaMdha' aMge temaNe kareluM saMzodhana che. e mATe kArya te "vimala prabaMdha' aMge temaNe sabhya ane 'prabuddha jIvananA bhUtapUrva maMtrI ane suvidita sAhitya gujarAta yunivarsiTI taraphathI emane pIeca. DI.nI DigrI paNa kAra zrI dhIrajalAla dhanajI bhAI zAhanuM thoDA divasa pahelAM muMbaIthI prApta thayela. . amadAvAda jatA tA. 16-12-81nAM roja vahelI savAre maNinagaranuM murabbI dhIru bhAI sAthe mAro saMbaMdha lAMbA samayane hato. sTezana AvyuM tyAre TrenamAM acAnaka avasAna thayuM che. temane hRdaya mArA sasarA sva. dIpacaMdabhAI trivanadAsa zAhanA teo parama roganI bImArI keTalAka samayathI cAlu thaI hatI. emanA avasAnathI mitra hatA. dIpacaMdabhAI jaina yuvaka saMghamAM maMtrI hatA tyAre dhIrezrI muMbaI jaina yuvaka saMghe potAnA eka bhUtapUrva sahakAryakTa bhAI kAryavAhaka samitinA sabhya hatA. teo dIpacaMdabhAIne maLavA gumAvyA che. ane vividha pravRttio aMge carcAvicAraNA karavA mATe AvatA. zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhane beeka mahinA pahelAM huM A nimitte mane paNa emanA nikaTanA saMparkamAM AvavAnI taka amadAvAdanA emanA nivAsasthAne maLyA hatA tyAre emanI tabI maLI hatI. I. sa. 1955-56mAM eka varSa mATe mAre ramAvAdamAM thata svastha nahotI. UbhA thatAM temane cakra AvatAM. te dhIme rahevAnuM thayelAM tyAre dhIrubhAIne maLavA mATe huM niyamita emanA dhIme cAlatA. paraMtu emanA avAjamAM, emanI vAta karavAnI DhAmAM; ghare jato. te vakhate teo mAdalapuramAM rahetA. emanI smRtimAM ke navAM navAM kAryo karavAnA temanA utsAhamAM asva thoDA samaya pahelAM ja dhIrubhAI ane kamaLAbahenane maLavA sthatA nahotI. mATe muMbaImAM sahakAra nivAsamAM emanA nivAsthAne huM ane - dhIrubhAI eTale satata udyamazIla vyakita. rahIza amadAvAdanA mArAM patnI gayAM hatAM. te vakhate keLavaNI ane sAhitya jagatanA paraMtu muMbaI ane amadAvAda bane emanAM sarakhAM kAryakSetra hatAM. emanA vividha anubhavanI ghaNI navI navI vAto dhIrubhAI pAsethI muMbaInI esa.ena.DI.TI. yunivarsiTI sanDikeTanA teo satata sAMbhaLavA maLI hatI. dhIrubhAIne amArA pratye apAra prema hato. traNa dAyakAthI vadhu samaya mATe, jIvanaparyata ! sabhya rahyA. eTale emanA avasAnathI amane eka vatsala vaDIlanI khoTa paDI che. dara mahine enI mITiMga mATe amadAvAdathI ochAmAM ochuM eka. vAra ane kyAreka te be ke traNa vAra muMbaI AvavAnuM thatuM. ene lIdhe keTalAya varSa sudhI dhIrubhAI paMdara divasa muMbaImAM rahe ane . Do. ramaNalAla cI. zAha paMdara divasa amadAvAdamAM rahe. eTalA mATe emaNe ghara paNa bane gyAe rAkhelAM. muMbaImAM emaNe varace thoDoka samaya vepAra paNa zrI rAjaya mahAtIrthanI taLeTImAM AvelA zrI siddhakSetra cAla karelA' paraMta jIva vepArIne nahi, sAhitya ane sAmAjika jena bAlAzramanI amRta mahotsava tA. 2 jI jAnyuArIe kAryakSetrane eTale emaNe vepAra pAcho sameTI lIdheluM. sAhitya pAlItANAmAM ujavAi gaye. ane zikSaNa e emanAM mahattvanAM kAryakSetre gujarAta sAhitya sabhA saMsthAo ghaNI sthapAya che, paraMtu je lokopayogI kAryo (amadAvAda)ne teo potAnA aMtima divasa sudhI maMtrI tarIke satata karatI rahe che te ja lAMbu AyuSya bhogave che. saMsthAnAvIrahyA. gujarAtI sAhitya pariSadanA maMtrI tarIke paNa temaNe keTalAka vaTamAM lokazAhI paddhati hoya ane saMsthAnAM kAryo mATe saMniSTha vakhata kAma kareluM. muMbaImAM saMyukata jaina vidyArthIgRhanA maMtrI tarIke ane dIrghadaSTivALA kAryakartAo hoya to te saMsthA ka lekAve che. paNa ghaNA varSo sudhI sevA ApI. esa.ena.DI.TI. yunivarsiTInI keTalIka vakhata mahattvAkAMkSI mANasa potAnI aMgata mahattvAkAMkSA vividha samitiomAM paNa teo sakriya kArya karatA rahyA hatA. mATe saMsthAone upayoga kare che, to keTalIka vakhata prAmANika, muMbaImAM saMyukata jaina vidyArthIgRhanA Adya sthApakomAMnA eka ni:svArtha ane lokahitanI dAjhavALA kAryakartAo pitAnAM zakita sva. maNilAla mekamacaMda zAhanA saMparkamAM AvyA pachI teo zrI ane samayane bhega saMsthAnA vikAsa arthe Ape che. bhArata jevA muMbaI jaina yuvaka saMghamAM paNa sakIya kArya karavA lAgyA hatA. te Athika daSTie pachAta ane vikAsazIla dezamAM kalyANanAM keTasamaye "prabuddha jIvana" (prabuddha jaina)nA taMtrI maNilAla mokamacaMda keTalAM kAryonI javAbadArI sAmAjika ke zaikSaNika saMsthAoe upADI zAha hatA. teo netrI tarIke nivRtta thayA tyAre te sthAna dhIraja-, levAnI hoya che. e mATe sarakAra sAme mITa mAMDIne besI rahevAmAM lAlabhAIne soMpAyuM. keTalAka samaya mATe dhIrUbhAIe te javAbadArI ' keTalIye peDhIo vItI jAya che.' upADI. tyAra pachI keTalAka saMjoge badalAtAM ane khAsa karIne gayA saikAmAM vidyArthIone dhArmika ane sAMskArika keLavaNI gujarAtanuM ja rAjya thatAM ane gujarAtI sAhitya pariSadanuM ApavAnI sAthe sAthe vyAvahArika keLavaNI ApavA mATe te samayanA mathaka muMbaIthI amadAvAda khaseDAtAM, dhIrubhAInI pravRttinuM vaheNa, sAmAjika AgevAnoe dIdadaSTithI vicAryuM. enA pariNAme madhyama badalAyuM. gujarAtamAM sahakArI maMDaLIonA kSetramAM temaNe tyAra pachI ane garIba varganA vidyArthIone, Arthika bejo haLavo thAya te ghaNuM ja mahattvanuM kArya karyuM. sahakArI maMDaLInA viSayamAM ene rIte, eka ja sthaLe rahI vidyAbhyAsa karavAnI taka maLe te mATe lagatA kAyadAonI bAbatamAM teo niSNAta jevA hatA. emanuM gujarAta ane saurASTranA judA judA jillAmAM rahIne mArgadarzana mUlyavAna gaNAtuM. e vize emaNe keTaluM ka lekhanakArya abhyAsa karyo haze evA seMkaDo nahi balka hajAro vidyArthIo haze paNa . ke je sagarva ema kahI zakatA haze ke pote jIvanamAM je kaMi pragati 1 sva. dhIrajalAla bhAIe sAhityanA kSetre paNa mahattvanuM kArya karI che te potAnI mAtRsaMsthAne AbhArI che. AvI saMsthAonAM karyuM che. "lATane daMDanAyaka, "bhAIbIja jevI keTalIka aitihAsika (anusaMdhAna pAnA naM. 178 upara) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-82 buddha jIvana = ==== = = == dastAvaskI: eka asvastha AtmAe sarjeluM kAlAtIta sAhitya [] manubhAI mahetA 1881nA jAnyuArInI 18mI tArIkha hatI. raziyAnA dostoskInI kRtiomAMthI vAcakane "asvasthatAne AnaMda mahAna sAhityakAra phiyodora dostoyevakI chellA zvAsa lai rahyA hatA. maLe che ema eka samIkSake kahyuM che. te vaLI bIjA eka samIkSake khristI dharmamAM emane akhUTa zraddhA eTale emaNe potAnI pathArI emanI kRtione "Isensa opha TrejeDI"-jIvananI karuNatAnA pAse beThelI patnIne kahyuM: "mane bAibalamAMthI kAMi vAMcI saMbhaLAva" thI kaI vAMcI saMbhaLAva" satva tarIke varNavI che. vaLI eka trIjA samIkSaka, dostoyeSThInI satva tarIke varNavI che. 11 patnIe bAibalamAMthI melyunuM prakaraNa khelyuM ane vAMcavA mAMDayuM: kRtionAM du:khagrasta, vyAdhigrasta pAtrone lakSamAM laIne emane samA laIne emane "pAgalakhAnAnA zekasapiyara"nI upamA ApI che. dosto skInuM jena isune rokavA maMDayo tyAre isue kahyuM: mane have 60 varSanuM samagra jIvana du:kha ane yAtanAmAM vItyuM hatuM roka nahi." ane A du:kha tathA yAtanAnI gherI chAyA emanAM badhAM pAtro para ane tarata ja dostoyevaskI belyA: "basa, have mane roka nahi." chavAI rahelI jaNAya che. kALanI avadhi jene naDatI nathI evuM - ane thoDA ja kalAkomAM emaNe 60 varSanI vaye deha choDe. amara sAhitya sarjanAra A sAhityasvAmInI du:kha ane yAtanAthI dostoyevakI divase sudhI maraNonmukha rahyA hatA eTale eka bharelI jiMdagI para ApaNe jyAre najara nAkhIe chIe tyAre 2khata to emanI patnIe emane kahyuM paNa hatuM ke "ame tamArI ApaNuM mana glAnithI bharAI jAya che. bhaDatha mazAnayAtrA kADhIzuM." ane dostoskInI je smazAnayAtrA de yeskInuM jIvana eka zokakathA jevuM ja hatuM. nAnapaNamAM nIkaLI hatI te kharekhara bhavya hatI. dostoyevakInuM sAhitya, ja emane phepharAMne roga lAgu paDayo hato ane lAMbA kALa sudhI prajamAM eve prabhAva pADI gayuM hatuM ke emanA maraNanA samAcAra teo A rogathI pIDAtA rahyA hatA. emanAM be vAranAM lagna prasaMge helAtAM ja hajAro mANase emanA ghara AgaLa bhegAM thayAM hatAM ane lagnanane divase ja devaLamAM temane phepharone humalo Avyo hate. " trIsa hajAra mANaso te emanI smazAnayAtrAmAM joDAyAM hatAM ! game tyAre A humalo Ave evuM hovAthI nAnapaNathI ja deratoyevakI judAM judAM sthaLenA paMdara jeTalAM bhajana maMDaLe smazAnayAtrAnI gharakukaDI banI gayA hatA, koinI sAthe ramavA karavA paNa jatA AgaLa bhajana gAtAM gAtAM cAlatAM hatAM. raziyAbharanI 75 nahotA. paNa gharamAM beThAM beThAM temaNe amrATa vAcana karyuM hatuM. mAtA te saMsthAoe, dostoyeskInA zaba para puSpamALA caDhAvI hatI nAnapaNamAM ja marI gayelA ane pitA bhayaMkara krodhI ane kaMjUsa. ane dareke dareka raziyana nAgarikane pitAnuM koI svajana gujarI enI sAme besavAnI paNa hiMmata cAle nahi. AvA vAtAvaraNamAM gayuM hoya evo AghAta lAgyo hato. vAMcana ja emano eka Azaro hato. pariNAme temanI mana:sthiti AvA mahAna sAhityakAra dostakInA nidhanane 'varSa pUrAM evI thaI gaI hatI ke mAtAnA mRtyu samaye ja, raziyAnA bIjA thayAM e nimitte 1981nA jAnyuArInI 18mIthI 1982nA samartha sAhityika puzkInanuM mRtyu thayuM eno zeka emane vadhAre jAnyuArInI 18mI sudhInuM varSa 'dostayekI varSa" tarIke ujava- gherI asara karI gayo hato. vAnI ghoSaNA saMyukata rASTra saMsthAnI zaikSaNika, vaijJAnika ane sAMskR vaya vadhatAM, dostoyeSThIne lazkarI vidyAlayamAM dAkhala karavAmAM tika bAbato aMgenI peTA saMsthA "dhaneskoe karI hatI. stAline AvyA. A vidyAlayamAM bhaNatAM bhaNatAM temane jayAre paisAnI temanI navalakthAo upara raziyAmAM pratibaMdha mUka hatA temanI taMgI paDatI tyAre teo evI to adbhuta bhASAmAM pitAne paisA Aje raziyAmAM puna: pratiSThA thayelI hovAthI raziyana sarakAre paNa mATe vinaMtI karatA patro lakhatA ke kaMjUsa pitA paNa dravI jaIne A ujavaNInA eka bhAga tarIke dosto skInA judA judA te trIsa emane paisA moklatAM. thenI eka zreNI pragaTa karI hatI. stAlinanA aMdhArayugane bAda karIe to badhI ja raziyana sarakAroe dostoyevakInA grone paNa A kopI pitAnuM koI saMbaMdhIe khUna karI nAkhyuM ane sarvocca kakSAnA gaNIne e graMthanI Aja sudhImAM traNa karoDa dasa A ghaTanAno AghAta dostokInA mana parathI jIvananA aMta lAkha nakalo prasiddha karI che. A uparAMta emanI navalakthAonuM sudhI bhUMsAya na hatuM. enA pitAnA jIvananI keTalI ye lUka duniyAnI aneka bhASAmAM bhASAntara thayuM che. (gujarAtImAM paNa) dosatoskInA sAhityamAM mUrtimaMta thaI che. bradharsa rAmAva" ane e bhASAnatarita navalakthAonuM je vecANa thayuM haze te te nAmanI emanI je vikhyAta navalakyA che temAM temaNe pitA-putranA juduM ! raziyAe je tetrIsa gra zenI zreNI pragaTa karI che temAM navala- saMbaMdhane anulakSIne ja eka vilakSaNa ghaTanAcaka AlekhyuM che. kathA, navalikAo, patro, nibaMdho ane dostoyevakInI noMdhapothI dostokInA jIvananuM eka apalakSaNa e hatuM ke ene sahitanI samagra racanAone samAveza thAya che.. jugArane khUba ja zokha hato ane emAM e khuvAra thai gayA hatA. dostoskI, potAnA pAtronI evI mAnasazAstrIya mAvajata raziyA choDIne teo yuropamAM je cAra varSa rahyA hatA te daramiyAna karatA ke A kSetre temane "ila bleijhara'- navI keDI kaMDAranAra paNa temaNe jugArakhAnAMomAM jeTaluM meLavyuM hatuM tenA karatAM ghaNuM tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. raziyAe je zreNI pragaTa karI che vadhAre gumAvyuM hatuM. pariNAme teo karajanA boja heThaLa hamezAM tema dostoevaskInI ghaNI adhUrI hara taprastono paNa samAveza thAya che. dabAyelA rahetA. ghaNIvAra temane gharamAMnI vastuo giro mUkvAnA dostoyevakI Aje kevaLa raziyAnA ja sAhitya svAmI rahyA prasaMgo AvatA. "krAima enDa panIzamenTa' nAmanI emanI bIjI nathI, samagra duniyAnA sAhityamAM temanuM sthAna agra haroLamAM che. vizvavikhyAta navalakathAno karajanA boja heThaLa kacaDAye, ethI ja "yunesko' e emanA nidhananA sevane viziSTa rIte yAda giravI rAkhanArAonI lobhavRtithI trAsela nAyaka, eka zAhukAra karyA che. AjanA lekhamAM ane e pachInA lekhamAM A ajoDa vRddhAnuM khUne kare che e prasaMga Ave che. A zAhukAronA trAsanuM sAhityanA svAmInI kalAnI, enA jIvananI ane e jIvananI je AbAda citraNa temaNe ukata navalakthAmAM karyuM che temAM emane karuNatAnI jhAMkhI karAvavAno prayatna karavAmAM Avaze. jAta-anubhavanuM ja saMpUrNa pratibiMba che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 pazuddha jIvana tA. 16-1-82 ra zukravAra temaNe atI temAM navala lA de vakI eka saMvedanazIla vyakti hatA eTale A ke te vicArasaraNI pratye, A ke te samaye teo AkarSatA rahetA, emanA vidyArthImaLamAM teo udAramatavAdIonA jhAranA zAsana viruddhanA samAjavAda pratye AkarSAyA hatA ane dara zukravAre A svapnasevInI je beThaka maLatI temAM teo hAjara rahetA. A ja arasAmAM temaNe puara pheka nAmanI eka lAnavala lakhI ane e vakhatanA raziyAnA rAcca ane pratiSThita samIkAka veliskIne e batAvI. veliskI to e hastaprata vAMcIne AnaMdavibhora thaI gayA ane jAhera karyuM ke dostoyevaskI eka mahAna lekhaka thavA sarjAyA che." veliskInuM sarTiphikeTa maLyuM eTale tAkInI badhe belabAlA thavA mAMDI. Aje je zaheranuM nAma leninagrADa che tenuM nAma te vakhate piTarsabarga hatuM ane e raziyAnI pATanagarI hatI. A pATanagarImAM rahetA bhadra samAje, dostoyevaskInA saMparka, saMbaMdha ane sanmAna mATe paDApaDI karavA mAMDI paNa du:kha ane garIbAimAM ucharelA dostakIne A samAjamAM gAyuM nahi te nahi ja. temane te kAmadAro, gunegAra, jugArIo vacce ja vadhAre gaThanuM ethI te eka TIkAkAre emane mATe kahyuM che ke : "dostoyevakI jIvananA aMta sudhI "inTelekacayuala proliTeriyeTa' buddhijIvI kAma- ' dAra ja rahyA hatA." jIvananA A kALa daramiyAna je svapnasevIo sAthe dostaskI haLatA maLatA rahetA hatA temaNe jhAranA zAsana viruddha pracAra karavA eka chApakhAnuM kADhayuM. e chApakhAnuM pakaDAyuM ane dosto skIne dezadroha mATe phAMsInI sajA thai. paNa temane karAvelI A sajA nakalI hatI. vAstavamAM to temane nava mAsanA sAiberiyAmAnya kArAvAsanI sajA thai hatI paNa temanA saMvedanazIla AtmAne bhaDakAvI mAravA mATe sattAvALAoe evI goSpaNa karI hatI ke temane phAMsInI sajA thaI che ema kahevuM. temane Theka phAMsInA mAMcaDA para paNa caDhAvavA ane cheka chellI ghaDIe temane kahevuM ke sarakArI jajamenTamAM temane phAMsInI nahi paNa sAIberiyAnA nava varSanA kArAvAsanI sajA thaI che. jhAranI sarakAranI A cAlabAjInI dostoyevInA mana para dhArI asara thai. ene evo AghAta lAgyo ke mahinAo sudhI enA phepharAMnA roge khUba ugra svarUpa dhAraNa karyuM. A ghaTanA 1849mAM banI hatI. 1849 mAM ene sAiberiyA mokalavAmAM AvyA hatA paNa enA phepharInA roganI ugratA vagere dhyAnamAM laIne emane 1855mAM potAnA janmasthaLa mesko khAte pAchA pharavA devAmAM AvyA hatA. paNa sAIberiyAnA aneka prakAranI yAtanAothI bharelA enA cha varSanA nivAsanI dostoyevakInA mana para kAyamI gherI asara rahI hatI. Aje to sAiberiyAmAM kArakhAnAMo, tela dhika riphAinarIo vagere ghaNuM che chatAM sAiberiyAnA nivAsa Aje paNa ghaNe duSkara che. kAraNa ke e pradeza dIkALa sudhI baraphathI chavAyela rahe che ane bheMkAra lAge che. dostoskInA jamAnAmAM to sAiberiyAno kArAvAsa e to motanI sajA jevuM ja hatuM. sAIberiyAnA kArAvAsa daramiyAna temane khUnIo, humalAkhoro, vagerenI sAthe rahevAnuM thayuM ane badhA sAthenA nava varSanA sahavAsanI tathA jamarAjAnA dvAra ThokIne pAchA AvavAnuM thayuM e ghaTanAnI emanA mana para AmUla asara thai. sAiberiyAmAM temane vAMcavA mATe mAtra bAibala ja maLatuM ane A badhI vastuoe emanA manane evo jhoka Apyo ke teo eka svapnasevI udAramatavAdImAMthI isumAM akhUTa zraddhA dharAvatA surata khristI ane rUDhicustatAmAM mAnanArA nAgarika banI gayA. pariNAme yuropamAM te vakhate je navonmeSa jAgI rahyo hato tenA pratye paNa temane aNagamo jAgyo. sAibericAnA kArAvAsa pachI teo mAnatA thayA hatA ke raziyAmAM jhAranA zAsana heThaLa suvyavasthA che ane hovI joie. gunegArone zikSA thavI ja joie ane pazcAttApa e meTAmAM meTI zikSA hovAthI gunegArane pazcAttApa thAya evuM vAtAvaraNa sarjavuM joie. AvuM vAtAvaraNa sarjavAmAM bAibala moTo bhAga bhajave che ane bAibalamAMthI ja sAcI preraNA maLe che ema paNa teo mAnatA thayA hatA. mAnavImAMthI izvara banelA izukhrista temanA ArAdhyadeva banI gayA hatA ane izunA upadezane cAtarIne bhautikvAda tarapha AgaLa vadhatA yuropanA deza adha:patanane mArge jaI rahyA che ema teo mAnatA thayA hatA. raziyAne teo AvAM adha:patanamAMthI bacAvavA mAgatA hatA, dastoyevaskI je miTiriyAlIjhamathI raziyAne bacAvavA mAgatA hatA te ja Aje to raziyAmAM sarvoparI che e paNa kALanI khUbI che. yuropamAM cAra varSanA nivAsa pachI to A bhautikavAda pratyene dostoyevaskIno aNagamo vadhI gayo hato. raziyAnuM potAnuM vyakitatva che, potAnuM viziSTa bhAvi che ane raziyAne yuropano kaze upayoga nathI evI temanI bhUmikA hatI. Akhare te izukhrista pUrvanA ja hatA ane teo raziyAmAM pharI avatAra leze evI temane zraddhA hatI. khUbInI vAta e che ke e ja samaye tuge neva jevA bIjA samartha raziyana lekhaka tathA anya raziyana vicAravaMto yuropanI te samaye atyAdhunika gaNAtI audyogika saMskRtithI khUba prabhAvita thayA hatA ane teo raziyAe AmAMthI bodhapATha lavo joIe evo Agraha karatA hatA. sAiberiyAnA nivAsathI dUdhaLuM baneluM doskInuM mAnasa A vAtano virodha karatuM. A AtyaMtika saMcita rASTravAdI bhUmikA, muzkInanI pratimAnA uddhATana prasaMgenA temanA bhASaNamAM temaNe mAMDI hatI. raziyanonA ahaMbhAvane ethI Teko maLyo. A thai dostoyevaskInI ugharamatavAdathI zarU thayelI ane saMkucita rASTravAdamAM pariNAme chellI mAnasika sapharanI vAta. paNa khUbI e hatI ke mAnasika sapharanI koi asara emanA sAhitya para paDI nahatI, emanI kRtionA zreSThatvane ethI kazI bAdhA AvI nahotI. emanA samayamAM je prazna samAjane asvastha karI rahyA hatA, te Aje paNa evA ja astitvamAM che ane ethI to dostoyevakInA sAhityane kAlAtIta gaNavAmAM Ave che. have pachInA lekhamAM mukhyatve karIne A sAhityanI jhAMkhI karIzuM ane bIjI keTalIka vAto para paNa daSTikSepa karIzuM. (AvatA aMke pUra) (176mAM pAnAthI cAlu) nirmANathI ekaMdare samAjanuM teja paNa vadhyuM che. AvI saMsthAomAMnI eka to bAlAzrama paNa che. paMcotera varSa pahelAM zrI cunIlAla nAraNadAsa kAnUnI nAmanA eka sajajanane enI sthApanAne vicAra Avyo hato. phakata cAra vidyArthIne sAthe te zarU thai. pUjaya mehanalAlajI mahArAjanI preraNAthI tenuM kArya AgaLa cAlyuM. zrI vIraracaMda dIpacaMda zAha, tribhuvanadAsa bhANajI kApaDiyA, devaraNa mULajI, nagInadAsa maMchubhAi jhaverI, narottamadAsa bhANajI, bhAIcaMdabhAi nagInabhAi, mahArAjA zrI bahAdurasihajI, kuMvarajI mULacaMda zAha, catrabhUja metIlAla gAMdhI vagere ghaNA badhA mahAnubhAvoe saMsthAnA vikAsamAM potAne mUlyavAna phALo Apyo che. gRhapati zrI jAdavajI narabherAma vyAse paNa vidyArthIonAM saMskAra ghaDataranAM kAryo mATe amUlya sevA ApI che. | nivAsasthAna, bhojanAlaya, pustakAlaya, vyAyAmazALA hAikala vagere kame krame dharAvatI A saMsthAno lAbha aDhI hajArathI vadhu vidyArthIoe atyAra sudhImAM lIdhA che ane A saMsthA dvArA pitAnI kArakirdIne ujajavaLa banAvI che. pramukha, maMtrIo ane samitinA sabhyo (jemAM hAla ghaNA kharA saMsthAnA bhUtapUrva vidyAthao che.) saMsthAnA vikAsArthe pitAnA samaya ane zakitane sarasa sahayoga ApI rahyA che ethI saMsthAnuM bhAvi ghaNuM ujajavaLa che. ' zrI siddhakSetra jaina bAlAzramane amRta mahotsava prasaMge hArdika abhinaMdana ane uttarottara vadhu aneM vadhu vikAsa sAdhe evI zubhecchA ! Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame, 16-1-82 prabuddha jIvane 19 jaina dharma: eka binasAMpradAyika dharma [] Do. nijAmudIna (IslAmiyA kaoNleja, zrInagara) [] anu.: gulAba deDhiyA nathI thato te ja sAce "jina" che, "jaina" che. A rIte kAmane LjanA yugane vijJAna ane TekanolojIne yuga mAnavAmAM jItanAra nuSkAne jItanAra, Indriyone jItanAra badhI vyakitaone Ave che. ema paNa kahevAya che ke vijJAnayugamAM dharmanI dIvAlonuM 'jena' kahI zakAya. tyAM saMpradAyane kadava nathI dekhAte. saMpradAyanAM plAsTara ukhaDatuM rahe che. dharmanI dIvAla dharAzAyI banI jaze, paraMtu kacaDamAM dharma aTavAI jAya tyAre ja bhedabhAva ane matAgraha UbhA evuM nathI. e mAnI zakAya ke bhautikatAne jhaLahaLATa vadhu che; senAcAMdInI camakathI ApaNI akho aMjAI jAya che. kharekhara to dharmane jena dharmane sArabhUta maMtra che-namo arihaMtANuM, namo siddhA, vijJAnane kAraNe jokhama UbhuM nathI thatuM, paNa vijJAnane AdhArathI namo AyariyANuM, name uvajajhAyANaM, no loe savva sAhUNaM. dharmanA svarUpanA durgama rahasthane samajI, joI ane pArakhI zakAya arihaMtane namana, siddhone namana, AcAryone namana, Agamache. ApaNe vaijJAnika daSTithI vastuonuM parIkSaNa-nirIkSaNa karI zakIe chIe. vijJAna ApaNane jJAnanI kSitijo udghATita karavA puruSa upAdhyAyane namana ane lokanA sau sAdhusaMtone namana. A sahAyaka bane che- Te laIne ApaNI sAthe rahe che, mArga batAve che. namaskAra mahAmaMtramAM paMcaparameSThInI je vandanA karavAmAM AvI Aje dharmane jo koI jokhama hoya te te bhautikatAnA ghepUranuM che. che ke koI saMpradAyanI saMkucita sImAmAM baddha nathI. kharekhara te bhautikatAmAM je AkarSaNa, meha, mamatva, lAlaca che te bIjA kazAmAM e guNa ane vyakitatvavikAsanI vaMdanA che. ahIM koI paNa nathI. bhega-vilAsa, tRSNA-kAmanA, vaibhava-saMpatti badhAM enAM ja jagyAe saMpradAya ke jAtino ullekha nathI karavAmAM Avyo. rUpa che. ene meLavavAnI lAlasA nAnAmoTA saumAM jovAmAM Ave jaina dharmane paNa nAmollekha nathI karavAmAM Avyo, te pachI che. parigraha. bhautikatAnuM mULa che, enI vinAzakAraka ane ghAtaka jaina dharmane saMpradAyika dharma kevI rIte kahI zakAya? vyakitanA sthitithI sau paricita che, hiMsA enuM varavuM rUpa che. emAM asatya vyaktitvane vikAsa guNa tathA tyAganA AdhAra para thAya che. ane cArI AvIne maLIne jAya che ane pachI mAnavatAnI pratimAne samAja vyakitane nathI pUto, vyakitatvane pUje che. tyAM guNonI khaMDita kare che. Aje bhautikatAnI AgamAM jIvanamUlya pIgaLI, AratI utAravAmAM Ave che, tyAganI arcanA karavAmAM Ave che, rahyAM che, dharma saLagI rahyo che ane saMrakRti jhAMkhI paDI rahI che. AtmAnI pUjA karavAmAM Ave che, mAnavanI mAnavatAne Adara e Agane ThAravA mATe ApaNane sarvadharma samabhAvarUpI jalanI karavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIra AtmavAdI hatA. jarUra che. je ApaNe sarvadharma samabhAvane aMgikAra karI lIdho, emanI sAme prathama sthAna AtmAnuM hatuM. manuSyanuM sthAna bIjuM to mAnavatAnuM rakSaNa thaze, vizvazAMti sthApita thaI zakaze ane hatuM. teo jAtine prAdhAnya na ApatA. bhagavAnanI vANI sAMbhaLI pachI sAcA arthamAM A dharatI mAnava mATe vasavA lAyaka-jIvavA. rAMdanA tyAM pahoMcI gaI hatI ane bhagavAne tene dIkSA ApI. lAyaka banI zakaze. sarvadharma samabhAvane Adarza AjanI bhItikatA- nArI jAtine dIkSita karavAmAM koI bhedabhAva na naDayo. bhagavAna priya mAnavajAti mATe hitakAraka che, jarUrI che. mahAvIre kahyuM, "meM samatAdharmanI vAta UI. tame badhA samatAnA jaina dharma sarvadharma samabhAvanA Adarzane rajU kare che. jo ene zAsanamAM dIkSita thayA che, jAti, kuLa ane aizvaryane mada viSamatA koI jAti ke saMpradAyanA saMkucita vADAmAM baMdha karI daIzuM to utpanna kare che. tame mada choDI mRdutAnA patha para AvyA, viSamatAne daSTi sImita thaze; pachI ApaNe mAtra eka ja rIte eka ja jagyAe choDI samatAnA patha para AvyA.' A rIte mahAvIrano dharma te samatAjoI zakIzuM. daSTine dhUMdhaLI na banAvatA, samyaka daSTA banavuM dharma che. ahIM bhedabhAva mATe koI avakAza nathI; ahI: tiraskAra, joIe. kahevAya che ke mahApura.mAM samyagdaSTi hoya che. IrSA, dhRNA ane viSamatA mATe koI sthAna nathI. 'sUtrakRtAMga' samyakajJAna hoya che. teo samyaka AcaraNa kare che; sukha-du:kha, (1-13-10,11)mAM kahevAmAM AvyuM che, tame brAhmaNa, kSatriya, lAbha-hAni, pitAnuM-parAyuM badhAmAM emanI daSTi samAna hoya che. ugraputra ke lichavi ke anya koI paNa jati ke kuLamAM janmyA che sUrya Uge che tyAre ane Athame che tyAre tAmravarNI hoya che. banne paNa have tame samatAnA zAsanamAM dIkSita che. ahiMsaka hovAne sthitimAM te eka sarakhA nirvikAra, niti, nigraMtha hoya che. - zaraNe paradabhe jI cho, pachI A jAti ke kuLanuM abhimAna kevuM? bhagavAna mahAvIra evA ja mahApuruSa hatA. emanuM ahiMsAtatva A jAti ke kuLa temane rakSaNa nathI ApI zakatAM. vidyA ane jIvanatattva che, badhAM prANI che mATe emAM dayA, samatA, karuNAno caritranuM AcaraNa ja tamane rakSaNa ApI zakaze.' pachI jati ke bhAva che, koI eka mATe vizeSa ke alaga nathI. Do. rAdhAkRSNane kuLanuM amimAna kevuM? pachI aizcarya ane vaibhavane mada ke ? kahe che ke "bhagavAna mahAvIrane ahiMsAtattva upara ja bhAratanI tethI jaina dharmane koI jAtine dharma kema kahI zakAya? A zAsanapaddhati AdhArita che. bhagavAna mahAvIra mahAna vijayI te kharekhara mAnavatAne dharma che; saMpradAya ane jAtithI dUra haTI hatA. ItihAsanA sAcA mahApuruSa hatA. teo mAnavasamAjanA jaI rAjamArgo te jaya che. A rAjamArga para badhAne cAlavAno zikSaka hatA. bhagavAna mahAvIranA upadezomAM ahiMsA ane saMyamanA samAna rUpathI adhikAra che. jaina dharma badhAne joDanAra dharma che. A siddhAMtane vikAsa enI carama sImA sudhI thaze hato. prAcIna prANImAtrane dharma che, badhA prANImAM eka sarakhA sukha-du:khanI vAta bhAratanA nirmANamAM bhagavAna mahAvIranuM sthAna khUba ja UcuM ane kahenAra dharma che. A AMtarika samAnatAne dharma che. ahiMsA dharmane ' mahattvapUrNa che.' huM kahuM chuM ke Adhunika bhArata, Adhunika vizva, anuyAyI e ja kahI zakAya jenA AMtara-bAhya bane samatA para Adhunika mAnavanA nirmANamAM bhagavAna mahAvIranA siddhAMta Aje avalaMbita hoya. bhagavAna mahAvIra kahe che ke tame anAdikALathI paNa sahAyaka siddha thaI cUkyA che. emane jIvanamAM utAravAnI jarUra saMsAramAM janma letA AvyA che. evI koI vyakti nathI ke jenA che. jena dharma saMpradAyagata nathI, mAnavagata che. "jina" zabdamAMthI tame mAtApitA, putra, bhAI vagere na banI cUkayA che. pachI tame jaina" zabda Avyo che. je potAne jItI le, pitAnI IcachAo, kone mitra mAnaze ne kone zatru? kone tame ucca mAnaze ne kone kAmanAone jItI le che ane je kAma-krodhAbha-maha drArA vicalita nIca? konI dhRNA karaze ane kone apanAvI leze? ahiMsA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _180 - AliMganane kATa caDe che AdatanI rAtano... prabuddha jIvana tA. 16-1-82 ApaNane samatA, samabhAvanI ati pradAna karI rAga-dveSa, " lobha-meha, kAma-krodhanA gADha aMdhakArane naSTa kare che; ApaNI aMdara AtmAnuzAsana pedA kare che. - ahIM eka prazna sahaja rIte e thAya che ke jaina dharmamAM zvetAmbara, digambara, temAM vadhu sthAnakavAsI, terApaMthI vagere keTalAya i] vipina parIkha saMpradAya ane garacha che, pachI ene binasAMpradAyika kevI rIte kahI zakAya? ene sIdhA javAba e che ke A bheda ke saMpradAya , gAma te A paMkita maMgeza pADagAMvakranA eka vikhyAta jaina dharmanA nathI paNa A te lokonI, jatinI daSTibheda, kAvyanI che, paNa temAM gharagharanI kathA che, gharagharanI vyathA che. A vicArabhedanuM pariNAma che. jaina dharma akhaMDa che. manuSya varga, jAti kathA "gRhapraveza'nA nAyaka-nAyikA amara ane mAnasInI paNa che. saMpradAyamAM vibhAjita thaI zake che, paraMtu havAne alaga alaga vicitratA kahe ke citra ja kathAnA pragADha AliMganathI zarU thAya che, vibhAgamAM nathI viheMcI zakatI. cAMdanI ke sUrya prakAzane sparzanI najAkatathI thAya che, tyAre vAtavAtamAM mAnasI 'hanimUna" sImADAthI bAMdhI nathI zakAtA. para javAnI vAta kare che tyAre amara hasI kADhe che. kahe che jayAre jayAMthI jIvana maLe che, prANazakita maLe che, prakAza maLe che ekabIjAthI ApaNe kaMTALIzuM tyAre ApaNe hanImUna para jaIzuMte tyAM bheda utpanna nathI karI zakAtA. A vastuo te akhaMDa jyAre ApaNe ekabIjAnI mAtra daihika rIte ja sAthe hoIzuM -pAse che, zAzvata che, sanAtana che; e ja rIte jaina dharma paNa akhaMDa - nahIM hoIe, dhIme dhIme dUra thatAM jaIzuM tyAre ApaNe koI hilache, zAzvata che, sanAtana che, ene khaMDita karI saMpradAmAM vaheMcI sTezana para jaIzuM. svapnamAM otaprota aneka premIyugalanI na zakAya. je jainadharmAvalaMbI udAratAthI, vizALa hRdayathI kAma le jema amara-mAnasIne khyAla paNa nahIM hoya ke e samaya emanI te jaina dharmane, jaina saMskRtine adhika pracAra-prasAra thaI zake. jiMdagImAM AvIne UbhA raheze. jyAre pitAne prema, sAmI vyakitane , A tejapuMjane potAnI pAse ja rAkhatAM, enAthI manuSya jAtinA prema paNa kharekhara sAco hato ke kema e zaMkA rAtadivasa hRdayane AMtarabAhya prakAzita thavA daIe. korI khAze. mAnasI prAraMbhamAM pADezamAM rahetA yugalane kalaha-kaleza [ zrIvIra nirvANa vicAra sevA (Indora)nA saujanyathI] bUmAbUma karatAM jove che tyAre manemane saMtoSa anubhave che. "hAza, AvuM te amArI jiMdagImAM nathI. keTalA sukhI ke A daMpatI jevA jhaghaDA amArA jIvanamAM nathI.' jhaghaDA nahIM paNa eka ThaMDuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yuddha udhaInI jema emanI rAtane korI khAze ene mAnasIne tyAre khyAla paNa kayAMthI hoya? sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita zarUAtamAM je prema-AlApa, kIDA pachI amara mAnasI "vidyAsatra", mATe kophI banAvI lAve che. dareka hiMdI kuTuMbamAM banatuM hoya che tema A mAtra pahelI ane chellI vAra ja che. pachI te mAnasI ja amara mATe kophI banAvatI hoya che. kophInA kapanI vidyAsatranuM A cha8 varSa che. tene kAryakrama nIce pramANe nakkI thayela che, te sarva rasa bhAI bahenone samayasara AjubAju ja jaNe citranI kathA gUMthAya che. upasthita thavo premabharyuM nimaMtraNa che. ' amara Ama te sajajane puruSa che. ophisanA kAmamAM gALADUba rahe che. eTale ja jyAre navI, suMdara, naTakhaTa TAIpIsTa vakatA: zrI manubhAI paMcoLI (darzaka) sapanAne enI kebInamAM besADavAmAM Ave che tyAre e najara suddhAM [gujarAta sAhitya pariSadanA pramukha] nathI pheMkate. pitAnI phAIla ja uthalAvyA kare che; paraMtu sapanA viSaya : "keLavaNIvicAra" eTale ja enA tarapha kheMcAya che. ene AkarSavA prayatna kare che. uparokata viSaya upara traNa vyAkhyAne pitAnI sAthe amara mATe paNa cA maMgAvI vAtane-AkarSaNane setu bAMdhavAnI koziza kare che. paNa amara cA nathI pIte, chatAM (1) pleTo dhIme dhIme thoDA divasomAM cA ene pasaMda paDavA mAMDe che. khUba (2) rU aNajANa, asAvadha rIte e sa5nA bhaNI kheMcAya che. A cAne (3) gAMdhIvicAra ane keLavaNI kapa te ja sapanAM. mAnasI te kophInI jema-enI Adata che. cAne te enI jiMdagImAM navo praveza-cA enI pasaMdagI. mAnasIne sthaLa: tAtA oDiToriyama, beo hAusa, brasa sTrITa, - ene khyAla paNa nathI AvatuM ke amAre cA pIvI zarU karI che. muMbaI: 400023 e pote gharakAmamAM eTalI DUbelI che! amara dhIme dhIme kayAre divasa ane samaya : sema -maMgaLa- budha khasatA game tenI ene gaMdha paNa na AvI. eka trIjI vyakitane tA. 18 - 19 - 20 jAnyuArI, 1982. praveza ne dIvAla hacamacI UThe che. roja sAMjanA 6-00 vAge amarane mAnasI pratyenA pitAnA prema vize have zaMkA jAge che. pramukha: Do. ramaNalAla cI. zAha sapanAe ja ThasAvyuM che. tame tamArI patnIne prema nathI karatA. prema to tame mane kare che. have ApaNe lagna krI laIe. tame - cImanalAla je. zAha | tamArI patnIne A vAta have khullekhullI kahI de." amara lagabhaga ke. pI. zAha mAnI jAya che tyAre ApaNane AMcaka lAge che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. mAnasI nirdoSa, bheLI che. pitAnA mAthA para Abha tUTI paDavAnuM che tenI tene kalpanA nathI. e to kapaDAMne astra karavAmAM, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-82 munnAne taiyAra karavAmAM, patinI kophI banAvavAmAM vyasta che, UMcuM jovAnI phurasada nathI ne pITha pAchaLa eka pleTa racAto jAya che. patine, premane, potAnA lagnajIvanane taken for granted Ama ja svIkArI lIdhA che. nAvinya osarI gayuM che, patine paNa Aka rSaNathI, vAtothI, sahavAsathI sAcavavAnA che te bhUlI gaI che. eTale sudhI ke amara ene kahevA ya ne vAta badalAI jAya. amara pUratI hiMmata mAMDamAMDa ekaThI kare, tyAre paNa mAnasInI kamara du:khe che. sakhata zArIrika vedanA che. UMghavuM che. amara enA deha para hAtha pherave tyAre enA sparzamAM pahelAM jevI suMvALapa, jAdu rahyAM haze? amaranA hAtha have judI ja bhASA bole che ane chelle jyAre amara kahe ja che tyAre mAnasI kahe, 'cAlA, ApaNe hanimUna para jaIe.' yAda che lagna pachI amare ja nA pADI hatI? mAnasI pharI kahe, 'cAlo, ApaNe kaze pharavA jaIe' banne marInaDrAIva para pharavA nIkaLe che. sIdhI sAdI vAta, chatAM A pharavAmAM paNa vyathA che. be hraNa sAthe ne te paNa pharavA-keTalA varasA pachI nIkaLyA haze? eTale ja mAnasI kahe che, 'muMbaI keTaluM badhuM badalAI gayuM che!' gharanI cAra dIvAlAmAM ja rahyA. bahAranI havA AvavA ja na dIdhI! amara kahe, "keTalA suMdara sariyAma A rastA, paNa A rastA kAM ya derI nathI jatA.' mAnasI makAnone joI ja rahe che. 'keTalAM' suMdara makAne, dharo-ApaNuM eka paNa nahIM!" muMbaInA aneka nagarajananI A vyathA mAnasInA zabdomAM che. prAddha jIvana ane mAnasI amarane kahe che, 'tame tamArI priyatamAne ekavAra ghare laI AveA. mAre ene maLavuM che, ane e paNa ApaNuM ghara jue. eNe to tamane joyA che ophisanI kebinamAM executive tarIke sAphasUtharA, agnIbaMdha kapaDAMmAM. jue to kharI tame gharamAM kevA raheA cheA. keTalA astavyasta che. " amara taiyAra thAya che. te pahelAM khUba utAvaLathI mAnasI gharane raMga karAve che. tyAre ja keTalAM varasothI raMga nathI thayo te pApaDAjALAM chatAM thAya che. khullAM paDe che. jANe emanuM ja lagnajIvana! dIvAlone paNa navA raMgAnI, sparzanI jarUra hatI. mAnasI pote paNa sAvaTa kare che, herasTAIla kare che. are khuda peAtAne dIkaro paNa cakita thaI jAuM che. kahe 'mammI tuM kevI suMdara lAge che. rAja AvI rIte suMdara sajAvaTa karatI ho te !' sapanA ghare Ave che. amara peAtAnuM ja ghara-jANe oLa'khI nathI zako. mAnasI emane mATe cA banAve che. eka vakhata mAnasIe ja amarane cA viSe kahyuM hatuM, "tame tamArI Adatane na choDI zako, pasaMdagIne tena cheDI zako." amara becena che. bolI nathI zakato. eka bAjunA rUmamAM phAMphAM mAre che. AvatA nathI. mAnasI ene udAra dile kahe che ke tamane javA dauM chuM. tame khuzIthI ene paraNajo. e Ave che tyAre sapanA uThavAnI taiyArI kare che. mAnasI yAda Ape che, 'tamArI cA to pIdhI nahIM." amara kahe, "rahevA de cA ThaMDI paDI gaI. nathI pIvI.' AmAM cAnA asvIkAramAM enA nirNayanA aNasAra che. cAne e jatI kare che. 181 mAnasIne AghAta jarUra lAge che paNa enI pAse eka AgavA saMyama che, kyAMya Akroza nathI, IrSyAnI agnijhALa nathI, jhaghaDo nathI, vAstavika hakIkata banI che tenA asvIkAranA dhamapachADA nathI. sArA kaeNTAra lekhake jIvavA zu karavu paDe? [] kAnti bhaTTa paLabhara avAka thaI jAya che eTaluM ja ! chatAM sarI jatA patine jakaDI rAkhavAno mithyA prayatna nathI. enI AMkhAmAM AMsu nathI. kayAMya melodrama nathI. ene ke munnAne du:khI citarI tamArI pAse kheTAM AMsu ugharAvAtAM nathI. aMta paNa sUcaka che. ama? ane saMpana! jayAM heya che tyAM ja eka vADe jatA heAya che. lagnanA gIta gAya che. vAjavALAM paNa sUcaka gIta vagADe che, 'calI jA...' tathA 'tuM gaMgAkI maujama jamunA kApANI.' ahIM paNa e ja, ghara pratye pAchA pharavAnA amaranA nirNayano saMdeza che. tovaraghoDo bannene chUTA pADe che.sArikA sAmI bAju, bIjI phrUTapAtha para cAlI jAya che, UbhI che ne 'Avajo' kahI sheja AchuM hase che, amare kazuM kahyuM nathI paNa e pAmI gaI che. kazuM pUchatI nathI. khasI jAya che. amarane eNe ja kahyuM hatuM, tame paNa bIjA aneka mANasAnI jema sAmAnya nIkaLyA.' chatAM AkhA citramAM tyAre ja e vadhu suMdara lAge che. AkhA citramAM eka darda vahyA kare che. e darda mAnasInuM che, e amaranuM paNa che. ane Ama sapanA bhale ApaNI mamatA na jIte chatAM aMte enuM paNa eka darda to che ja! rAmakRSNa paramahaMsane totApurIe kaheluM, "lATA mAMjate raheje, kATa na lAge,' vadhu paDatuM lAge chatAM A ja vAta lagnajIvanane, sau koI premane paNa lAgu paDe ja che ne? ke pachI tame kaheze, prema kyAre ya vAsI thatA nathI.' citra A ja vAta kahe che: bahAranI havA kayAreka tamArA ghamAM vAvAjhADuM ANI mUke che. dIvAlAne hacamacAvI mUke che. tamAruM mANasa hameza tamAruM ja rahe e kalpanA jUThI paNa paDe! A prakAranA citrA sheja maMdagatie vhetA hoya che. vastunuM, vArtAnuM, pAta kaMIka zithila, dhIme dhImaeN ughaDatuM hoya che. ghaTanAo jhaDapabhera banatI nathI. lAgaNIonA spaMdana tame jhIlI zako, na bolAyelA zabdonI bhItara tame UMDe utarI zako eTalI tamArI pAse apekSA rakhAya che. . dainika dainika vartamAnapatramAM niyamita lekha ApanArane aMgrejImAM kolamisTa kahe che. ApaNe tene kaTAra lekhaka hIe chIe. ame rikana vartamAnapatramAM eka kolama lekhakanA lekha 200 vartamAna. patramAM chapAya che, bakula tripAThI jevA haLavA lekho lakhanArA Ardra bucavAlDanA haLavA lekho. jagatanA 350 vartamAnapatramAM chapAya cheane bhAratamAM "hindu " nAmanuM madrAsanuM dainika paNa tenA lekha rUA. 1000nA (lekha dITha) puraskAra bharIne kharIde che. kyAra lakhavA mATe kaTAra lekhake mAtra dainika vartamAnapatro ja nahiM paNa asaMkhya megejhina ane pustako paNa vAMcavAM paDe che. amerikAnA mazahUra kaTAra lekhaka siDanI herIsanA lekhA 220 vartamAnapatramAM chapAya che. te kahe che ke "huM" navalakthA te vAMcI ja zakatA nathI. sArI kyAro lakhavA mATe eka saptAhanA paMdara pustako 'joi' javAM paDe che ane temAM amuka pUrA vAMcavAM paDe che, amAre AtmakathAnakI, philasUphI, vijJAna, karma ane mAnasazAstranako jUnAM-navAM pustako upara satata dhyAna rAkhavuM paDe che." sArA TAra lekhaka banavA zuM karavuM joIe tevA eka vAcakanA praznanA javAbamAM siDanI herIse kahyuM ke "sArA kaTAra lekhakamAM buddhiyukata jIjJAsA hovI joie. teNe rUDhivAda ane parivartanazIlatA e bannene sAMgama karIne cAlavuM joie. navA vicArone svIkAravA hU~ie. vAcakone zarIranI kasarata game che paNa temAnasika kasarata karavA taiyAra nathI eTale vAcakaneM mAnasika - kasarata thAya tevuM kaTAra lekhake na lakhavuM joie. " siDanI herIsanI vAta sAcI che. vAcako vatI mAnasika kasarata amAre karavI paDe che. jyAre koi patrakAra- lekhaka mukta patrakAra (fI lAnsa jarnAlisTa) baneM tyAre gujarAtI patrakArItAmAM te jAgRta 9 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 prabuddha jIvana 182 na rahe to bhUkhe maravA vAro Ave. teNe amerikana patrakAra karatAM dasa gaNI mahenata karIne ekasAmA bhAganA mahenatANAthI saMtoSa mAnavA paDe che, patrakAramAMthI kaTAralekhaka banelA mArA jevA upara ghaNI vakhata e ja kSetranA loko bIjA videzI patrA vAMcanArAono AkSepa hoya che ke ame videzI megejhinanA lekhAnA sIdhesIdhA tarajumA karI jaie chIe. sIdhesIdhA tarajumAthI hAlanA cAlAka vAcakvargane sAme rAkhIne sAro kaTAra-lekhaka jIvI zake nahi. ilasTreTeDa vikalInA bhUtapUrva maMtrI zrI ema. vI, kAmatha amerikAmAM hatA tyAre savAranA traNa kalAka temaNe vartamAnapatronA kaTiMga karavAmAM ane phAila karavAmAM gALavA paDatA hatA. eka lekha taiyAra karavA ghaNI vakhata mAre gA Dajhana chApAo, megejhina ane repharansa buko jovI paDe che. erIsToTala philasUpha hatA ke kavi hatA ke ItihAsakAra hatA ke zuM hatA te jevA mATe repharansa zodhavA paDe, "prabuddha jIvana"nA eka lekhamAM cha varSa pahelAM meM eka philasUphane kavi kahelA ke evI kaMi bhUla karelI tyAre murabbI zrI cImanabhAi zAhe te bhUla zodhelI, turaMta mATe "pipala enDa plesIjha" nAmanI dasa hajAra vyakitao ane sthaLAnI jANakArI ApatuM meoMghA bhAvanuM pustaka kharIdI levuM paDayuM hatuM. enasAiklopIDiyA nA jUnA grA 'janmabhUmi ' nI lAIbrerImAM che paNa cAra varSa pahelAM mArA svAsthyane kAraNe sTAphamAMthI chUTA thavuM paDayuM tyAre bIjA megejhinA mATe lakhuM tyAre te enasAiklopIDiyAno lAbhamane maLatA nahi eTale mArI bacatamAMthI mATe rUA. 11000/-nI kiMmatathI 'enasAikalApIDiyA briTAnIkA' ane 'ena sAikalepIDiyA amerikAnA'vasAvavA paDaryAM hatAM. lakhavAnA meAha jatA karI zakatA nathI ke mArI patnI pAse eka pAi suddhAMnuM sAnAnuM AbhUSaNa nathI ane mane kaTAralekhaka tarIke koi pustaka rUA. 300/- nuM hoya to paNa tene bIjI karakasara karIne ni:saMkoca kharIdavuM paDe che. kaTAra lekhaka ane prAsaMgika lekho lakhanAre jIvanamAMthI ghaNu jatuM karavuM paDe che. savAre cA pIne mArI nAnI bebI ramavA Ave to tene bhUlIne roja savAre aMgrejI dainikonA thoDAne joI vAM paDe che. emAMthI je bhaviSyamAM kAma lAge tevA samAcAro kApIne tenI phAIla banAvavI paDe che. mAtra bhAratanAM janahi, paNa videzanA moMghA megejhinA kharIdavAM paDe che. bhAratamAM aMgrejI sAptAhikAkrisakono rAphaDo phATayo che te tamAma joI javA paDe che, nahiMtara jAgRta vAcakano AkSepa sahana karavA paDe ke: A lekha to AmAM chapAI gayA che." je viSaya upara lekha chapAI gayA heya te viSayathI sArA kaTAralekhake dUra rahevuM joIe. te viSaya bahu ukaLatA hoya to te viSayamAM bIjA lekhakoe lakhyuM hoya tenAthI nirALI sAmagrI zodhavI paDe che. e mATe judI judI lAibrerIomAM niyamita javuM paDe che. mAre traNa lAIbrerIonA sabhya banIne tyAM javuM paDe che. . 'hArpara ''ATalAnTIke', 'nyu sAInTIsTa' 'omnI' 'nyu sTeTsamena',, "dhI nyu ripablika", "AkaTeTara", "krizciyana sAyansa mAnITara", "phArabasa", " phoracyuna", " dhI seMTara De rivyu " "seTara De pesTa", "dhI naeNzana" laMDananA be ravivAranI sAptAhiko vagerene niyamita jovA paDe che. temAM ochAmAM ochA be kalAka jAya, temAMthI bhAgye ja AkhA lekhanA tarajUmA karI zakAya. vAMcatI vakhate noMdha lakhavI paDe che jenAMdhA bhaviSyanA lekhAmAM vAparI zakAya ane lekhane rasaprada banAvI zakAya. sArA lekhanI zarUAta karavA ja to tA. 16-1-42 ghaNI vakhata mAre zarUnA peregrApha mATe eka kalAka gumAvavA paDe. lekhane anurUpa mAhitI maLe ane rasaprada zarUAta thAya te mATe keTalIka vakhata pustako paNa jovAM paDe. pustaka, megejhina, dainikonI kApalIo ane potAnA anubhavA ke smaraNe e badhAnuM saMkalana karIne lekhanI pravAhitA jALavavI paDe. dAkhalA tarIke "saMyukata rASTra saMghanI bIjI bAju" e lekha taiyAra karavA meM chellA cha mahinAmAM ekaThI karelI mAhitI upayogI thaI hatI. temAM " ikonomisTa", 'muM. esa. nyujha enDa varlDa riporTa" " sana -De objharavara " "kavIla" - ( patrakAro mATenuM ja megejhina) "phoracyuna' e badhAM sAmiyakonAM kIMgjha ane noMdhAno upayoga karavA paDayo hato. lekha lakhavAmAM mAtra 40 miniTa lAge. ghaNI vakhata huM TrenamAM ke basamAM lekha lakhuM chuM paNa tenI sAmagrI ekaThI karavAmAM 40 kalAka paNa nIkaLI gayA heAya che. e pachI tenA puraskAra rUA. 25/- thI rUA. 5 maLe che. prAsaMgika lekho lakhavAnA heAya eTale phAIliMganuM kAma rakhaDI paDe. sinemA nATakanA samaya ja na rahe. AvakanI pUrti karavA mATe jUnA lekhAno saMgraha karIne tene pustaka rUpe chapAvavA prakAzakane phona karavAnI ke AMTA khAvAnI eka miniTa paNa bace nahi, prAsaMgika lekhA lakhIe. eTale potAnI samasyAo ke mAhitI laIne ghare mulAkAtIo Ave tene sAMbhaLavA paDe. amuka mAhitI AvA loko pAsethI meLavavI paDe, teNe ApelI mAhitIne kAsavI paDe. paNa samayanuM dabANa hoya ane mAhitI cakAsAI na hoya to lekhamAM bhUla rahI jatA chabaraDA vaLe. zrI nAnI pAlakhIvALAnI kansalTezana phI aMge eka pratiSThita vyaktie mAhitI ApI meM 'janmabhUmimAM chApI ane te khATI nIkaLatAM taMtrIe mAphI mAgavI paDelI. Ama samayanA abhAvanuM bahAnuM na cAle. kaTAra lekhaka tarIke jIvavA " 'kreDibIliTI' (vizvasanIyatA) jALavavI paDe. peAtAno pracAra karavA mATe lekha lakhAvavA AvanArane samajAvIne pAchA kADhavA paDe. ghaNA vAcakonI apekSA hoya ke rezaniMga, egamArka khAtuM, mahArASTranuM udyogakhAtuM, vecANaverA khAtuM ane bIjA khAtAmAM cAlatA bhraSTAcAra viSe ame lekho lakhIe. e loko sAcI mAhitI paNa Ape. paraMtu taMtrIne mAphI na mAgavI paDe tevI sAvacetI rAkhIne bhraSTAcAranI maLelI mAhitImAMthI 99 TakA nakAmI jAya. eTale bhraSTAcAranI vAto prakAzamAM na Ave. sTApha uparanA riporTarone paNa A mUMjhavaNa hoya. purAvA vagaranA bhraSTAcAranI vAto chApI zakAya nahIM. mAtra taMtrI ane nyujha eDITara jokhama uThAve ane sAhA kare to chApI zakAya, moTe bhAge manubhAi mahetA, jayaMtI zukala, ramaNabhAi zeTha ane harIndrabhAi AvuM khama uThAvatA hatA ane uThAve che, paNa badanakSInA Dare ane tAjetaranI navI dhamakIone kAraNe te sAhasa ochuM thatuM paNa joi zakAya. kaTAra lekhake pIDha bane pachI hetupUrNa ane upayogI lekho lakhavAnA abhigamavA bane che. paNa te lekhAmAMthI tenI roTI pAke nahi. kAraNa ke gujarAtI dainikA Arthika sthitine kAraNe ke vyavahAru kAraNeAne laine vadhu puraskAra ApI zake nahi. AvI roTI meLavavA kaTAra lekhakoe manoraMjanalakSI raMgIna sAptAhikAma lakhavuM paDe. evA manAra janavALA ane hetuvihIna lekhonI nakAmI sAmagrI bhegI karavAmAM mukata patrakArano sAro evA samaya veDaphAi jAya che, paNa jIvana cAlu rAkhavA jIvanane veDaphavuM paDe che. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI -40 04. Te. naM.: 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400001. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 prajuddha bhavana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala aa. 1-00 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 45 aMka: 19 muMbaI 1, phebruArI, 1982, sAmavAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe zaliMga 60 taMtrI: cImanalAla cakubhAi zAha pAlenDa cImanalAla cakubhAI zAhu 18 mahinAthI polenDamAM je banAvA banI rahyA che te viSe ghaNuM lakhAyuM che ane hajI lakhAze. videzanA AgevAna vartamAnapatre ane sAmayikomAM satata lakhANA AvatAM rahyAM che. paraspara virodhI ane bhinna prakAranAM maMtavyo jovA maLe che. mAncesTara gArDiyananAM eka ja- 17mI jAnyuArInA--aMkamAM judA judA mato darzAvatA sAta lekha che. te ja pramANe IkAnemisTa, nyUjha vIka, TAIma vagere sAmiyakAmAM rAjakIya nirIkSakonA lekho Ave che. je bAbata spaSTa thAya che. eka, A banAva duniyA mATe ati mahattvanA che. bIjuM tenuM pariNAma zuM Avaze te koI nizciMta kahI zake tema nathI. sAmyavAdanuM bhAvi taLAI rahyuM che ema lAge. vizvayuddhamAM pariName te zakaya nathI. meATA pAyA upara zajakIya dAvA ramAya che. A ramata ramavAvALA paNa jANatA nathI ke have pachInuM pagaluM zuM haze. parasparanA dAvapeca upara bhAvinA AdhAra che, kadAca temanA hAthanI vAta paNa na rahe, akasmAta aNudhAryA pariNAme Ave, niyatinA dhakelyA doDatA hoya tema lAge. regana ke brejhaneva, smiTa ke mItarAM, dareka pote paNa bhayabhIta, vyAkuLa ane parAdhIna hAya tevI lAgaNI anubhavatA haze. huM kAMI navuM kahevAno nathI, kahI zakuM tema nathI. A badhuM vAMcatA duniyAnA A sauthI mahattvanA banAvA viSe mane je samajAyuM che te prabuddha jIvananA vAcako mATe saMkSepamAM 24 karavA prayatna karuM chuM. sahata trI: ramaNalAla cI. zAha 13mI Disembara 1981nA divase peAlenDamAM mArzala lA jAhera thayA. tyArathI paristhiti sphoTaka banI ane vaNasI. mArzala lA te pUrvenA 18 mahinAnA banAvAnuM pariNAma che. polenDanA majUroe saMgaThana karyuM-selIDeriTI. svataMtra majUra saMghonI mAgaNI karI. prajAjIvana upara sAmyavAdI pakSa ane sarakAranA bharaDo che. temAM keTalIka chUTachATA mAgI * sAmyavAdI pakSa ane sarakAramAM ugra matabhedo thayA. pakSanI AgevAnI ane sarakAramAM pheraphAro thayA, selIDeriTInuM jora vadhatuM gayuM tema tenI mAgaNIo vadhatI gaI. sAlIDeriTInA AgevAnomAM paNa madhyamAgI ane aMtimavAdI evA pakSo che. polaeNnDanuM arthataMtra sarvathA bhAMgI paDayuM che. abajo DolaranuM videzI devuM che. jIvanajarUriyAtanI cIjenI tIvra achata che. sarakArane mAMsa, roTI vagere cIjonA bhAva vadhAravA paDayA che. majUroe haDatALA pADI che. pariNAme utpAdana ghaTayuM ane Arthika viTaMbaNAo vadhI, dareka krAntikArI paristhitimAM bane che tema saMgharSa uttarottara tIvra thato gayo ane AMtaravigraha jevI sthiti thaI. sarakAra ane sAmyavAdI pakSe zarUAtamAM kAMIka samAdhAnakArI valaNa lIdhuM ane keTalIka chaTachATa ApI,seAlIDeriTInA netA lIca velesA madhyamamArgI, javAbadAra vyakita lAge che. te te eka IlekiTraka enjiniyara che ane A AgevAnI temane mAthe AvI paDI che, polenDamAM eka viziSTa tattva che. 90 TakA varSAMta romana kethalika che. pApa polenDanA vatanI che. sAmyavAdanA damanano sAro anubhava che. sAmyavAdane dharmanA virodha che, paNa polenDamAM romana kethalika carcAnuM vyApaka varcasva che. dharma, hamezAM mANasane kaTokaTImAM baLa Ape che. majUrone carcanA pUro Teko che. tethI temane naitika hiMmata rahe che. romana kethalika carcane sAmyavAdI pakSa sAthenA mukAbalA karavAno samaya AvI pahoMcyo hoya tema lAge, pAyAnA prazna e che ke samasta sAmyavAdI taMtrane ane vicArasaraNIne A meTo paDakAra che. sAmyavAda majUronuM rAjya gaNAya che. majUronuM kalyANa karavA svataMtra saMgaThananI jarUra che e vicAra ja sAmyavAdanA mULamAM ghA karavA bazabara che. sAmyavAdI pakSanI sattAmAM koi harIpha hoya te asvIkArya che. tethI, peAlenDamAM sAmyavAdanA paDakAra thAya te hakIkata raziyA koI saMjogAmAM svIkAre nahi, 1956mAM gerImAM ane 1968mAM jhekoslAvekiyAmAM tema banyuM tyAre raziyana lazkare dAkhala thaI, prajAno baLavA sakhata hAthe dabAvI dIdhA. peAlenDamAM prajAnA asaMtoSathI anethalika carcanA TekAthI selIDeriTInuM baLa vadhyuM tyAre polenDanA sAmyavAdI pakSa mATe be ja vikalpa hatA--kAM teA seAlIDeriTInA baLavAne pote ja dabAvI devA athavA raziyana lazkaranI daramyAnagIrI notaravI athavA sahana karavI. janarala jejheTskIe pahelA mArga lIdhA ane mArzalanlo jAhera karyo. svecchAe karyuM ke raziyAnA dabANathaM.? raziyana lazkaranA damana ane atyAcArothI pAlenDanI prajane barAvavA eka dezabhakatanuM A pagaluM che ke raziyAnuM ramakaDuM che? raziyAnuM dabANa ane pUro Teko che te dekhItuM che. mArzala-lAmAM damananA koraDA vijhAya, atyAcAro thAya, hajArone jela javuM paDe, keTalAkanA mRtyu thAya, bhayanuM sAmrAjya varte, vartamAnapatro ke prajAne svataMtratAnuM nAma nizAna na rahe, A badhuM svAbhAvika che. pAlenDanI prajAe potAnI tAkAta ane naitika hiMmata upara UbhA rahevAnuM che. peAlenDanA A AMtarika prazna che. bahAranI dakhalagIrI zakaya nathI. IcchanIya nathI, hAnikAraka che. amerikAe je valaNa hAla akhatyAra karyuM che ane pazcima yuropanA dezane te valaNane Teko ApavA dabA; lAvI rahyA che tethI paristhiti vadhAre vikaTa thaze ane A valaNa 35 varSanI svIkRta nItithI viruddha che. => 4! #G Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 prabuddha jIvana tA. 1-2-82 A samajavA bhUtakALa tarapha thoDI daSTi karavI paDaze. vAmAM saphaLa nahi thAya te raziyAnI lazkarI daramiyAnagIrI anivArya bIjA vizvayuddhamAM amerikA, briTana, raziyA, phrAnsa ane cIna che. game te pariNAma Ave, raziyA temAMthI pIchehaTha kI nahi zake. mitrarA ye hatAM. bIjuM vizvayuddha zarU thayuM tyAre raziyAne raziyana prajanI sahanazakita asIma che. jhAranA samayathI yAtanA bacAvavA, sTeline hITalara sAthe saMdhi karI. hITalara bhAna bhUlyo sahana karatI ja AvI che. sAmyavAdI netranA astitvane prazna ane raziyA upara AkramaNa karyuM. A vizvayuddhamAM raziyAe jana hoya tyAre game te bhAga ApavA taiyAra thaze. raziyAnI lakSmI mAlanI khuvArImAM sauthI vadhAre sahana karyuM. jarmanInI hAra nizcita tAkAta ane mAnavI tathA sAdhanasamRddhi ochAM nathI. raziyA polenDamAM dekhAtI hatI te samaye, rUjhavelTa, carcila ane sTelina, vAlTAmAM maLyA lazkara mokale te amerikA athavA pazcima yuropanA deze, trIjuM ane bhUrepanA bhAgalA svIkAryA, pUrva yuropanA dezo raziyAnA varcasvamAM vizvayuddha karavA taiyAra na hoya te- ane nathI- polenDanI prajAne raheze tema nakkI thayuM. raziyana lazkara balina sudhI pahoMcI gayuM. koI madada karI zake tema nathI. pelenDanI bhaugolika sthiti jotAM jarmanInA bhAgalA thayA, yuddhano aMta AvatAM ja raziyA ane amerikA paNa evI sIdhI sahAya zakya nathI. polenDa pUrva jarmanI ane vacce ThaMDuM yuddha zarU thayuM. lagabhaga 180 sudhI cAlyuM. daramiyAna, jhekoslovekiyA - bane sAmyavAdI dezothI gherAyeluM che. raziyAnI Arthika ane lazkarI tAkAta vadhI ane amerikAnI barobarI romana kethalika carca A paristhiti samaje che. tethI teNe madhamakarI. tyAra pachI amerikA ane pazcima yuropanA dezoe saMgharSa mArgI nIti svIkArI che. damanane sakhta virodha kare che, paNa sAthe . tajI, rAhaastitvanI nIti apanAvI. polenDa raziyAnA vasvimAM zAntine upadeza Ape che. che, raziyAnI rAlAmatI mATe pAlenDa upara raziyAne kAbU rahe te atyAre ema lAge che ke lazkarI taMtra palenDanI prajAne dabAvI raziyA mATe jarUra che. polenDa svataMtra thAya te raziyAnI rAlAmatI deze. nahi te raziyA lazkara utAraze. vartamAna sarakAre pAro lazkarI jokhamAya ane samasta sAmyavAdI taMtrane tUTI paDavAne bhaya pedA tAkAta eTalI jabarajasta hoya che ke prajAne hiMsaka baLo ati thAya. raziyA koI saMjogamAM AvI paristhiti svIkAre nahi. A muzkela che. polenDanI prajA pratye amerikA ke pazcimanA dezone ItihAsanI avagaNanA karI, regane palenDanI prajAnI uzkeraNI kharI sahAnubhUti hoya te moTA pramANamAM Arthika sahAya karavI karavAnuM ane raziyAne pelenDamAM daramiyAnagIrI na karavI cetavaNI joIe paNa tema karavA jatAM, sAmyavAdI taMtra rahe ja che. pariNAme, ApavAnI nIti zarU karI che. reganane polenDanI prajAnA mAnavIya pilenDanI prajanI yAtanAo pratye ApaNI game teTalI sahAnubhUti hoya adhikAro mATe lAgaNI ubharAI AvI che. paNa pelenDanI prajAne te paNa koI sIdhI sahAya karI zakIye tema nathI. tenI petAnI tAkAta anAja ApavuM baMdha karyuM. ema mAnIne ke anAja na maLe to upara ja AdhAra rAkhave rahyo. sAmavAdane aMta ema nahi Ave. polenDanI sarakAra sAme prajAne asaMtoSa vadhe ane baLavAmAM jera jyAM sudhI duniyAmAM bhISaNa garIbAI ane bhUMDI samRddhiAve. regananA khyAlamAM nahi hoya ke tenuM viparIta pariNAma paNa prajAo ane prajA vacce athavA prajAnI aMtargatache tyAM Ave. pilenDanI sarakAra tenI prajAne sakArANa kahI zake ke amerikA sudhI sAmyavAdanuM AkarSaNa rahevAnuM. vartamAnamAM sahaastitva eka ja temane bhUkhe mAre che. raziyA sAme ceDA Arthika pagalAM lIdhAM ja upAya che. ekabIjA upara sarasAI meLavavA prayatna mithyA che. che tenI koI asara thavAnI nathI paNa aDapalAM kare che. vadhAre amerikana prajAnA be svarUpa che. eka, udAra, mAnavatAvAdI, pagalAM levAnI dhamakI ApI che. paNa raziyAne anAja ApavAnuM svataMtratApriya ane bIjuM abhimAnI, ghamaMDI ane Akramaka mUDIcAlu rAkhyuM che. kArTare baMdha karyuM hatuM. paNa pariNAme amerikAnA vAdI, regana bIjA svarUpanA pratinidhi che. kheDutene meTuM Arthika nukasAna thatuM hovAthI cAlu karavuM paDayuM. sAmyavAdamAM svataMtratA ke mAnavIya adhikAronI AzA rAkhavI regana ema mAnatA lAge che ke raziyA aphaghAnistAnamAM bheravAI thaI che raziyAne para haga karavAnI A taka mAne che. cInane ' raeNgana ke baeNjhaneva, sAmyavAda ke mUDIvAda, koImAM pasaMdagI meTI lazkarI sahAya kare che jethI raziyAne cInane bhaya rahe ane karavA jevuM nathI. banne aniSTa che. raziyana lazkara cInI sarahade rokAyeluM rahe, Dalasa ane mekarthInuM polenDamAM ja banI rahyAM che tenI gaMbhIra asara duniyAnA badhA sAmyavAdI virodhI valaNa hatuM tevuM regananuM che... deze upara paDavA saMbhava che. polenDanI prajAne zakti maLe ane reganane mAnavIya adhikArInI kAMI paDI nathI. polenDanI prajAnI svataMtratAnI tenI jhaMkhanA sakaLa thAya tema ja duniyA trIjA vizva kAMI paDI nathI. dakSiNa AphrikAmAM habasIo upara thI paNa vadhAre yuddhamAM na phasAya tevI prArthanA karavI rahI. damana thAya che, paNa tyAMnI sarakArane paigana pUro Teko Ape che. tA. 24-1-1982. pazcima yuropanA deze dvidhAmAM che. mArgareTa thecarane reganane pUro TaeNko che. banne kaTTara mUDIvAdI che. TrAnsane mItAM samAjavAdI devanAra satyAgraha che. samAjavAdI, mUDIvAdI karatAM paNa sAmyavAdane vadhAre virodhI | [] cImanalAla cakubhAI zAha che. chatAM mItarAM polenDanI prajA mATe rAhAnubhUti batAve che ane ravanAramAM saumya satyAgraha thaI rahyo che tenI bahu thoDA reganane Teke Ape che. jarmanInA smiTanI kapheDI sthiti che. jarmana muMbaIvAsIone ke dezanA lokone khabara che. saMpUrNa govadhA prajAne ane smiTane raziyA sAthe saMgharSa jotA nathI. pazcima yuropanI pratibaMdha, pazcima baMgALa ane kerala sivAya, jammu ane kAzmIra dezanA Arthika hita raziyA sAthe khUba saMkaLAyelA che. raziyA sahita badhAM rAjayamAM che. suprIma korTe karAvyuM che ke A pratibaMdha sAme Athika nAkAbaMdhI karatAM athavA vyApAranA saMbaMdho teDatA baMdhAraNane anurUpa che. paNa baLadanA vadhane saMpUrNa pratibaMdha svIkAryo pazcimanA dezene meTuM nukasAna thAya tema che. chatAM amerikana sahAya nathI. khetI ke vAhanavyavahAra mATe upayogI baLadane pratibaMdha vinAM raziyana akamaNane pahoMcI na vaLavAnI zakita nathI. amerikA svIkAryo che, paNa sarvathA nirUpayegI baLadanA vadhanI chUTa ApI che. ane pazcima yuropanA deze varace phATapha.Ta paDAvavA raziyo khUba - nirUpayogI baLadane nAme sArA baLadonI avicArI katala moTA pracAra kare che. pAyA upara kevI thaI rahI che te meM eka lekhamAM batAvyuM che. janatA eTaluM nizcita samajavuM ke raziyA koI saMjogomAM pilenDane sarakAre romAMsa-temAM baLadane samAveza thAya che-nI nikAsane pratipitAnI pakaDamAMthI chUTavA nahi de, janarala jerUskI zakti sthApa- baMdha karyo hate. A sarakAre te pratibaMdha rada karyo che. pariNAme Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-82 gAya ane baLadanA mAMsanI moTA pAyA upara, khAsa karI Araba dezamAM nikAsa thaI rahI che ane baLadanI tala khUba vadhI paDI che. 1978-79mAM rUA. 88 lAkhanI nikAsa thaI hatI, te 1979-80mAM za. 272 lAkhanI thaI che. 1980-81mAM tethI paNa vadhI che. vimAna mArge goTI nikAsa thaI rahI che. sthAnika jarUriyAta pUrato vadhu thato tyAM sudhI sahana karI letA. paNa gAya--baLadanA misanI nikAsa karI, videzI hUMDiyAmaNa kamAvAnuM pApa asahya che. mujaba jIvana vinebAjI pAro A hakIkato rajU thaI tyAre temaNe nirNaya karyo ke gAya ane baLadane vadha sadaMtara baMdha thAya e ja mArga che.' nirUpayogI baLadane nAme sArA baLadanI lAkhonI saMkhyAmAM katala thAya te aTakAvavAno A eka ja mArga che. tethI vinobAjIe Adeza Apyo ke devanAra katalakhAnA upara satyAgraha karI baLadanI katala saMpUrNa aTakAvavI. A Adeza anusAra 12mI jAnyuArIthI 'zAnti senA' taraphathI devanAra khAte satyAgraha zarU thayo che. zarUAtamAM zrI acyuta dezapAMDenI AgevAnI nIce 18 bhAI muMbaI AvyA ane 11mI tArIkhe satyAgraha zarU karyAM, je cAlu che. ghATakoparamAM kempa karyo che ane dararoja satyAgrahIo devanAra jaI satyAgraha kare che. meM Aje (tA. 24-1-1982) ghATakopara kempanI ane devanAra ktalakhAnAnI mulAkAta lIdhI. hAla ghATakopara kempamAM 50 bhAIbaheno che. gaIkAle zANAthI 15 AdivAsI bhAIo AvyA. bIja TukaDIo AvI rahI che. bihAra, uttara pradeza, hariyANA, karNATaka, madhya pradeza, mahArASTra vagere zayomAMthI bhAIo AvyA che. gujarAtamAMthI veDachI AzrAmamAMthI 100vidyArthIo AvI rahyA che. lagabhaga badhAM rAjyomAMthI svayaMsevakonI TukaDIo AvI rahI che. AmAMnA moTA bhAganA sarvodaya kAryakartAo che. keTalAka bahu zikSita che. eka bhAI ema. e. che. bIjA kembrija yunivarsiTInA padArthavijJAnanA DaoNkaTareTa dharAve che. ane utkalayunivarasiTImAM te vibhAganA vaDA hatA. moTA bhAganA bhAIoe svataMtratAnI laDatamAM bhAga laI, jela gayA che. samapita bhAvavALA sunaMdA sevako che. temanAmAM koI khoTI uttejanA nathI. vinobAjI pratye pUrI bhakita dharAve che. vinobAjInA Adeza temane ziromAnya che. 33mI Disembare pAvanAramAM gosevA saMmelana hatuM tyAM acAnaka vinobAjIe A nirNaya lIdhA ane A bhAIone muMbaI javA Adeza ApyA ane tee muMbaI AvI gayA, koI A mATe taiyArI karIne paNa AvyA na hatA. temAMnA keTalAka varSothI gA--sevAnuM kArya karI rahyA che. gaI kAla sudhI, dararoja pAMca bhAI devanAra jatA. katala mATe baLadane katalakhAnAnA kampAunDamAM dAkhala karavAnA daravAje che tyAM bese che ane baLadone aMdara jatA roke che. savAre 12 vAge jAya che. atyAra sudhI divasanA bhAgamAM ane rAtre game tyAre baLadone aMdara dAkhala karavAmAM AvatA. satyAgraha zarU thayA pachI, rAtre 12-1 vAgyA pachI ja dAkhala kare che. A bhAIe tyAM sudhI daravAje besI rahe che. rAtre 12-1 vAge temane pakaDavAmAM Ave che ane polIsa cokI para laI jAya che ane savA2e 4-5 vAge cheghaDI mUke che. AthI (tA. 24) A bhAIoe be TukaDI mokalavA nirNaya karyA che. eka TukaDI savAre 7 vAge jAya ane bIjI bapAre eka vAge, Aje savAre 7 vAge pAMca bhAIonI TukDI gaI temane 9 vAge pakaDI lIdhA. bIjI TukaDI bapore 125 vAge ATha bhAIonI gaI--huM temanI sAthe gayA. 185 devanAra katalakhAnAnI mArI A pahelI mulAkAta hatI. bhAI tulasIdAsa vizrAma khImajI, jemA A satyAgrahI bhAIonI badhI vyavasthA saMbhALI rahyA che, te mArI sAthe hatA. devanAra katalakhAnuM 300 ekTanI jamInamAM patharAyeluM che. eka bhAgamAM bajAra-mArke Ta yArDa che. pazuone rAkhavAnAM temAM ghaNAM chAparAM che. dararoja 300thI 400 baLadanI, 50-60 bhesAnI ane 80008500 gheTAbakarAnI, katala thAya che. tenA vepArIo ane dalAlA hAya che. pazuonuM vecANa thayA pachI tenI DaoNkTarI tapAsa thAya che ane siTaphikeTa maLatAM katala mATe jAya che. samasta eziyAmAM devanAranuM katalakhAnuM moTAmAM moTuM che. muMbaI ane mahArASTra rAjya kadAca gaurava laI zake ! A bhAIo je daravAje bese che tyAM gaMdakI ane durgaMdha asahya che. cAre tarapha jhUMpaDAMo che. moTe bhAge musalamAno che. paNa durgaMdhanuM eka bIjuM kAraNa che. katalakhAnAmAM pazuonA maLamUtra ane lehInI nadIo vahe, te badhuM dararoja dhovAya, tenuM pANI eka khullI gaTara mAraphata vahe che ane te gaTara A daravAjA pAsethI jAya che. A bhAIoe mane kahyuM hatuM ke narakano anubhava thAya che. evA sthaLe bAra kalAka besI rahe che. reMTiyA athavA takalI kAMte che, gItAInuM pArAyaNa kare che. prArthanA kare che. ghATakopara kempamAMthI nIkaLatA prArthanA karI vidAya le che. AjanI prArthanAmAM huM hAjara hato. seMkaDo bhAI-bahena dezanA badhA bhAgamAMthI AvavAnA che. atyAre sarvodaya hospiTalamAM bhAI zrI kAntilAlabhAIe 200 mANasane rahevAnI ane jamavAnI sagavaDa karI ApI che. vinobAjIno Adeza che ke satyAgraha cAlu rAkhavo. lAMbA vicAra nathI karatA temane, A badhuM avyavahAra athavA dhUna lAge, jIvadayA, prema ane karNA, mAnavajIvananA pAyAnA mUlyo che. bhagavAna mahAvIra ane buddhanI bhUmimAM ahiMsA parama dharma che. gosevA gAMdhIjIne prANasamAna priya hatI, A praznanI Arthika Aja ochI mahattvanI nathI. A dezanA arthataMtramAM khetI ane vAhanavyavahAramAM, gAya ane baLadanuM sthAna mukhya che. gAya-baLadanA mAMrAnI nikAsa karavAnuM pApa bhAratanI prajA sahana na ja kare, je bhAIo satyAgraha karI rahyA chete samarpaNapUrvaka, bhakitabhAvathI prerAyA che. temano tyAga ane balidAna niSphaLa na ja jAya, huM ema mAnuM chuM ke pAMca jIvane paNa bacAvI zakIe te sArthaka che. prajAno AtmA jAgrata thAya temAM satyAgrahanI saphaLatA che. koI ema na mAne ke A vinobAnI jUna che. sarakArI saMta tarIke vinobAnI majAka uDADavAvALA A dezamAM paDyA che. e saMta puruSanI ArSadaSTi bhaviSyane nihALI rahI che. jIvadayApremI dareka bhAIbahenanI A satyAgraha pratye pUrNa sahAnubhUti haze. A satyAgraha cAlu rA khavAmAM kharca paNa sArI peThe thaze. akhila bhArata kRSi geAsevAsaMghe A kAma upADI lIdhuM che. zrI dharamazIbhAI khaTAu tenA pramukha che ane A kAryane temano pUro Teko che. jIvadayApremI bhAIo ane saMsthAone mArI sAgrahI vinaMtI che. A kAryanA kharcane paheoMcIvaLavA teo akhila bhArata kRSi gAsevA saMghane potAno phALo satvara mokalAve. bhAratIya vidyAbhavanamAM tenI ophisa che. M jaina bhAIone mArA khAsa anurodha ke A pUNyakAryamAM pUro sAtha ane sahakAra Ape. dareka jaina saMgha pAse jIvadayAnuM phaMDa hoya ja che. temAMthI yathAzakti phALe turata mokalAve. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-2-82 = deteMceskI : eka asvastha AtmAe sajeluM kAlAtIta sAhitya B manubhAI mahetA [2] vAMcI nathI. have vyavasAyika jIvana pUruM thatAM vAMcavAnI navarAsa che tyAre navalakathA vAMcavAmAMthI rasa ja UDI gayo che. prabuddha jIvananA chellA aMkamAM chapAyelA lekhame ApaNe dostatkInA jIvana para daSTipAta karyo. Aje ApaNe enA eka rAmIkSake kahyuM che ke dostoyevakInA ghaNAM pAtro DemonisAhitya para vihaMgadaSTi pheravIzuM. Akala" che, rAkSasI che ane chatAM e samIkSake e paNa kabUlyuM che ke samAja jIvanamAM AvAM pAtra hoya ja che ane tethI ja pahelA lekhamAM jaNAvyuM che tema dostoskIe navalakathAo, dAstoskInuM citraNa pratItikara banI rahe che ane sAhityanA je nibaMdha vagere ghaNuM badhuM lakhyuM che chatAM enI, sAhityakAra tarIkenI amya ane avismaNIya pAtra che temAM sthAna prApta karI rahe kIti te enI navalakathAo para ja maMDita thayelI che. enI je che. dostoyeskInA sAhityamAM apamAnita, avamAnita pRthakajane uttamattama navalakathAo che temAM paNa ziramora samI "krAIma enDa pratyenI apAra karuNA sarvatra daSTigocara thAya che. vikRta panIzamenTa" che. A navalakathA raziyAmAM Aje paNa eTalI ja mane dazAvALAM pAtronuM citraNa paNa eNe apUrva rIte karyuM che. lokapriya che. A uparAMta "dhI IDiyaTa", "rAyutha", "dhI Devilsa" dostoyeSThInI lagabhaga ekeeka navalakathAnuM aMgrejImAM bhASAMtara ane "bradharsa karAmAva" e paNa samakakSAnI navalakathAo gaNAya thayuM che. upara varNavI che te uparAMta enI bIjI navalakathAo che: che. keTalAka samIko "kAIma enDa panIzamenTa karatA "dhI IDiyaTa" (1) dhI gembalara, (2) dhI phrenDa opha dhI phemilI, (3) IjarI enDa ane "yuthane uccattara kakSAnI navalakathA gaNAve che, te vikhyAta InsalTa, (4) dhI paramenanTa hasabanDa ane (5) ankalsa DrIpa. samIkSaka I. eca. kAra te "bradhara rAmAva"ne eka mahAkAvyanI dostInA sAhityanI samAcana karanArAM paNa pustako kakSAmAM mUke che. A badhI navalakathAo koI eka tatva, koI eka lakhAyAM che e paNa A sAhityanI udAratA ane asarakArakatAnA kalpanAnA bIjanI AjubAju vaNAyelI che. "bradharsa karamAva"ne purAvA samAna che. stAline dosto strInuM ekeeka pustaka vAMcyuM dhastatkInA Atmacaritra tarIke ja gaNAvI zakAya. "krAIma hatuM ane e vAMcIne ene jyAre pratIti thaI ke samAjane hacamacAvI enDa panIzamenTamAM jema zAhukArI trAsanA anubhavonuM pratibiMba nAkhavAnI A sAhityamAM zakita che tyAre ja eNe dostInA che tema ja sAIberiyAmAM dostoyevaracchIne thayelA kAramAM anubhavonuM pustako para pratibaMdha mUkI haze ema eka samIkSAka kahe che. paNa pratibiMba che. "dhI IDiyaTa"mAM dhanasaMpattinA prabhAvanuM varNana raziyAmAMthI hijarata karIne kUsamAM AvI vaselA candra jIda, koratentIna che ane A saMpatti naitika adha:patananuM kAraNa kema banI zake che micuskI vagere mULe raziyAnA agraNI vivecae ane sImensa, e paNa A navalamAM suMdara rIte batAvavAmAM AvyuM che. A navala I. eca. kAra jevA aMgrejI vivecakoe dostInA sAhitya kathAnA eka pAtranA memA mUkavAmAM AvelI ukita te smaraNIya aMge lakhelA vivecanAtmaka pustakomAM, e sAhityanA kotre vicaratAM che. A pAtra kahe che: "pAzavI baLane haka je ApaNe anya tamane kevA kevAM naMdanavane, kevA kevA saudaryadhAmamAM vAstavya rAkhIe te AgaLa cAlatAM vAgha ane magarane paNa ApaNane karavAnuM maLe che te darzAvI ApyuM che. eka bAju bIjA vivecake mArI khAvAne hakka che evuM mAnya karavAno samaya paNa Ave" te eTale sudhI kahyuM che ke dostoyevakInA pustako vAMcIne stAlina 20 A hakita keTalI sAcI che tenI pratIti hajI hamaNI pote asvastha banI gayA hovA joIe ane tethI ja temaNe emane sudhI ApaNane thatI rahI che. pustako para pratibaMdha mUka ho joIe! dostoyevsakInA jamAnAmAM mAnavInA buddhivAdane nAda gAgAlane raziyAnA prathama navalakathAkAra gaNavAmAM Ave che. ghaNe gAvA mAMDe hate. paNa dostoyecchIe pitAnAM pAtro (raziyana bhASAmAM navalakathA rUpI sAhitya-prakArane vikAsa khUba dvArA je mAnyatA pragaTa karI che te uparathI phalita thAya che ke mAnavI maDe meDethI thaye hata) stoyevaskI para A gogalane prabhAva te buddhivAdathI UMdhI dizAmAM janAruM prANI che, ane te pApanI thoDA samaye sudhI rahyo hate. taduparAMta tuneva, toya vagere jANe tAlAvelI lAgI che. pitAne du:khI du:khI karavAmAM jANe ene sAhitya svAmIo paNa dostakInA pahelA ja raziyana sAhityanA AnaMda Ave che. evuM ja dostoyevakI mAnatA, alabatta, doratI AkAzamAM sitArAnI jema camakavA lAgyA hatA. A badhAnI Akhare evuM pratipAdana te kratA ja ke mAnavI A badhI Apatti, kRtio te dostoskIe vAMcI ja hatI paNa pAzcAtya yuropanA du:kha, danya vagere bhAgavIne ja Akhare uddhAra pAme che. tethessIne sAhitya svAmIomAMthI zekasapiyara, bAlAka, vikaTara hyuge ane Izka khristanA zaraNamAM aTala zraddhA hatI e kharuM paNa TolsToyanI DiksanI kRtio paNa temaNe vAMcI hatI. DIkansanA "pikavikapeparsa" navalakathAomAM jema bodhapATha ApavAne prayatna karavAmAM Ave mAnA pikavikanuM pAtra ane sarvAnTIsane "Dana kihoTe"mAMnA che tevuM dostoyevakInI navalakathAomAM koI ThekANe nathI. potAnA Dena kihoTe tathA sAnkopAMjhAnA pAtra doskIne khUba priya sAhityika sAmarthya vaDe sarjeluM eka citra tamArI samakSa rajU karIne hatAM. dostoskIe lakhelAM vividha pamAM A vAta temaNe jAte e khasI jAya che. je niSkarSa kADhaze hoya te maDhavAnuM e tamArI kabUlI che. dostoskIe eka lekhaka tarIkenA pitAnA jIvanane para choDI de che. vAMcanAramAM ja mAnavatAvAda haze te pite rajU prAraMbha paNa bAjhAkanI eka navalakathAnuM raziyana bhASAmAM bhASAntara karelAM sAhityika citramAMnA mAnavatAvAdane te jarUra pratisAda Apaze karIne karyo hato. Dikansa ane sarvAnTIsa e banne de varakIne evuM dostoyevsInuM kahevuM che. A lekhake kolejakALa daramyiAna priya lekhako kharA, paNa DikansamAM je vineda che, jIvananI bradharsa kArAmAgava" navalakathA jema tema karIne vAMcI hatI. jematema visaMgatIone upahAsamukata vidyadaSTithI jovAnI je kheLAvRtti che. karIne eTalA mATe ke e kRtimAMthI nItaratI karUNatA kevaLa asahA te dosteyestrImAM nathI. ene te asvasthatAmAM ja AnaMda Ave hatI. e pachI varSo bAda "Ima enDa panIzamenTa" vAMcavAmAM che. sarvAnTIsanA jevI kaTAkSa karavAnI hi ane upahAsa vRtti AvI. e be sivAya, dostoyevhInI bIjI koI kRti A lekhake (anusaMdhAna 187 mA pAne). Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-82 buddha jIvana AlAcanAnA aticAra [] haiM. ramaNulAla zrI, zAhu 'AlocanA' ane 'aticAra' e baMne jaina dharmanA pArigASika zabda che. AlocanA (athavA prAkRta zabda AyaNA) eTale avalAkana, nirIkSaNa, vivecana. potAnA sthUla kesUkSma doSonuM jhINavaTapUrvaka avalAkana karavuMane gurumahArAja samakSa teno svIkAra karavA e mATe jaina pAribhASika zabda che 'AlocanA'arthAta 'AlAmaNA.' AlAyA karavI athavA AAyaNA levI evA rUDha prayoga vaparAya che. pApa! athavA koI doSanA cittamAM vicAra sphure tyArathI zarU karIne tenuM pApakArya thaI jAya tyAM sudhInI sUkSma ane sthULa kriyAnA cAra tabakkA jaina zAstromAM gaNAvavAmAM AvyA che: atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra. AmAM aticAra na karavA upara jaina dharmamAM bahu bhAra mUkavAmAM Avyo che ke jethI anAcAramAMthI bacI zakAya. mANase rojeroja savAra-sAMja potAnAM pApAnI ane khAsa to aticAronI AlAcanA karavAnI hoya che. guru ke vaDIla samakSa prAmANikatAthI, kazuM chupAvyA vagara potAnA doSo ke aticAro kahevAmAM Ave to te AlocanA che. AlocanA (athavA AloyaNA; AleAyaNa) e prAyazcitano paNa eka prakAra che. evI AlAcanA sAMbhaLyA pachI vaDIla vyakita ke dharmaguru te doSonI gaMbhIratA mujaba, prAyazcita tarIke, tevA doSo pharIthI na thAya te mATe, zikSArUpe upavAsAdi tapa japa karavAnuM kahe che. vratadhArI sAdhuothI thatA doSo vadhAre gaMbhIra svarUpanA gaNAya che. sthULa ke sUkSma hiMsA, asatyakzana, cArI karavI, cIjavastu saMtADavI, brahmacaryanuM khaMDana, pAse paisA ke seAnArUpAnI ke jhaverAtanI vastuo rAkhavI ItyAdi doSo kyAreka sAdhuothI paNa jANatAM ke ajANatAM sahetuka ke ahetuka thaI jatA hoya che. evA aticAronI AAyaNA sAdhue potAnA guru pAse levAnI hoya che, paraMtu aticAronI AlAcanA karatI vakhate kyAreka AlocanAnA aticAro paNa thaI jatA hoya che. potAnA doSono ekarAra karavA mATe ghaNI moTI naitika hiMmatanI jarUra che. doSonA ekarAra karavAthI keTalIka vakhata mANasanI pratiSThAne hina pahoMcavAnA saMbhava che. lokaniMdAno Dara jevA tevA nathI. sAMmAjika pratiSThA dharAvanArA lokanetAo potAnI bhUlano jAheramAM ekcara karatAM khacakAtA hoya che. kyAreka temane potAnA anuyAyIenuM baLa ochuM thavAno bhaya paNa rahe che, jemaNe vrata aMgIkAra karyAM dAstAyenskI (186 mA pAnAthI cAlu) paNa enAmAM nathI. dostoyevskInA asvastha AtmA to kalpanAnA vizvamAM haMmeza ramamANa raheto. chatAM tugeneva ane tolsToya jyAre raziyana jIvananI bhavyatAnI gAthA gAtA hatA tyAre raziyAnuM samAjIvana kevI rIte asthiratAnA pAyA para UbhuM thayeluM che, e samAjajIvananA bhArelA agni game tyAre vAlAmAM palaTAvAnA kevA saMbhava che te darzAvanAra dostoyevsakI hatA ane e daSTie tevA te jamAnAnI vAstavikatAthI vadhAre paricita hatA ema ja kahevuM paDe. "yunesko"e AvA mahAna lekhakanuM yogya tarpaNa karyuM eTaluM kahIne A lekhamALA pUrI karuM chuM. dostoyevskI aMgenA banne lekhA taiyAra karavAmAM raziyana rAjadUtAlaya taraphathI prApta thayelI sAmagrI. enasAIkalopIDiyA ane vividha sAmayikomAM, dostoyevskI aMge pragaTa thayelA lekhAno AdhAra lIdhA che Ho 187 hAya evA sAdhumahAtmAo paNa kayAreka potAnA vratabhaMganI kabUlAta karavA viSe vimAsaNamAM paDI jAya che. bIjI bAju potAnA nAnA ke moTA evA tamAma doSone svIkAra karanAra mahApuruSonAM udAharaNo paNa ochAM nathI. evA sAdhu mahAtmA cAritra dharmanI ArAdhanAmAM potAnAthI thatI tamAma kSationA tarata svIkAra karI le che ane cittazuddhi dvArA Atmazuddhi kare che. jyAre vyaktimAM potAnA doSonA ekarAra karavAnuM naitika baLa thoDuM ochuM hoya che ane bIjI bAju ekvAra karyA vagara chUTako nathI hotA tyAre ekTarane kAraNe pariNamatI paristhitimAMthI jeTalA bacI zakAya teTalA bacI javAnI vRtti temanAmAM rahe che. tyAre tevI vyakti potAnA keTalAka doSono svIkAra kare che ane keTalAka doSo chupAve che. evA svIkAra karatI vakhate paNa temanuM citta kaMIka tarka ane kaMIka mukitathI svabacAva karavA tarapha rahe che. keTalAka sAdhuomAM paNa kyAreka AvI vRtti jaoNvA maLe che. ApaNA zAstrakAroeevA sAdhuonI manovRttionuM sUkSma avalAkana karIne doSazuddhi mATe AleAyaNA levA tatpara thayelA sAdhumAM paNa kevA kevA doSo pravezI jAya che, tenuM sarasa manovaijJAnika pRthakkaraNa kareluM che. sAdhu paNa jyAre potAnA guru pAse potAnA doSonI AlecanA kare tyAre teoe dasa prakAranA aticAromAMthI bacavuM joIe ema bhagavatI sUtramAM lakhyuM che. dasa AloyaNAdosa paNNattA, naM jahA AkaMpayittA -aNumANaittA, jaM diTTha bAyaraM ya suhumaM vA / channaM saddAulayaM, bahujaNa avvatta tassevI / kaMpita, anumAnita, yad daSTa, bAdara, sUkSma, pracchanna, zAkula, bahujanagucchA, avyakata ane tatsavI ema dasa prakAranA AlAyaNAnA doSa gaNAvavAmAM Ave che. 1. AkaSita-potAnA doSa gurune kahetAM pahelAM, AAyaNA letAM pahelAM sAdhu pote potAnI gurunI khUba sevAcAkarI kare, emanAM AhArapANInuM barAbara dhyAna rAkhe, emane vaMdana karavAnI vidhinuM cIvaTapUrvaka samayasara pAlana kare ane guru mahArAjane barAbara prasana karyA pachI, emanAmAM dayAbhAva pragaTa karyA pachI AlAyaNA le ke jethI guru mahArAja ochuM prAyazcita Ape. ochuM prAyazcita levAnA AzayathI gurumahArAjane prathama prasanna karI levAnI vRtti thavI te yogya nathI. e eka prakAranA AlecanAno aticAra che. 2. anumAnita-guru potAne kaI rIte ochuM prAyazcita Apaze e vize pahelAM anumAna karyAM pachI ja sAdhu potAnA aticAronI AlocanA kare te anumAnita doSa che. prAyazcitanA judA judA kevA prakAro che e viSe pahelAM gurumahArAjane pUchIne ane potAnA ekAda nAnakaDA aticAranI prathama AlocanA karIne guru zuM prAyazcita Ape che te jovuM ane te uparathI anumAna karIne pachI pAtAnA kyA kayA aticAronuM prAyazcita levAnuM potAne phAvaze tenA vicAra karyApachI bAkInA keTalAka aticAronuM prAyazcita levuM te anumAnita doSa che. e mATe ziSya pote koIka vakhata IrAdApUrvaka guru ne khATuM kahe ke 'he gurumahArAja! mArI tabiyata barAbara rahetI nathI; mAruM zarIra durbaLa banI gayuM che. mArI pAcanakriyA bagaDI gayelI che. mArAthI tapazcaryA thatI nathI. mATe Apa jo thoDuMka haLavuM prAyazcita Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prabuddha jIvana tA.1-2-82 Ape te huM mArA aticAronI AlocanA karuM, Ama kahIne prathama gurunAM mananuM anumAna karIne pachI potAnA aticAronI Alecane kare te tethI paNa "anumAnita nA prakArane doSa thAya che. 3. yadu-daSTa:-potAnA je deze bIjA keTalAka loko joI gayA che tenI AlocanA lIdhA vagara chUTako nathI; ema samajIne je ziSya pitAnA phakata bIjAe joyelA doSenI AlocanA kare che ane je dipa bIjAe joyA nathI, te kapaTabhAvathI potAnA manamAM saMtADI rAkhe che te ziSya AlocanAne ya-daSTa nAmane doSa kare che. 4. bAdara: keTalIka vAra ArAdhaka potAnAthI thayelA aticAromAMthI mAtra moTA ane sthaLa aticAronI AlocanA kare che, paraMtu potAnA sUma aticAronI AlocanA karato nathI. enA manamAM evo bhAva hoya che ke guru samakSa huM mArA moTA moTA doSanI AlocanA kare te enAthI evI chApa UbhI thaze ke je vyakita moTA - doSanI AlocanA kare te nAnA nAnA doSanI AlocanA te jarUra kare ja ne? AvI rIte nAnA donI AlocanAmAMthI bacI javA mATe phakta DAka moTA doSanI AlocanA karavI te paNa eka prakArane AlocanAne aticAra che. ' 5. sUma - keTalIkavAra sAdhaka pitAnA nAnA nAnA aticAronI AlocanA kare che ane pitAnA moTA doSone chupAve che. je vyakita pitAne nAnAmAM nAnA donI AlocanA kare che te meTA dopanI AlocanA te acUka karatI ja hovI joIe ne?" evI chApa UbhI karIne, guruno vizvAsa prApta karIne je sAdhuo moTA doSe chupAve che ane mAtra nAnA doSa pragaTa kare che te sAdhukho bhaya, mada ane kapaTane kAraNe jinavacanathI vimukha bane che. keTalIka vakhata sAdhakanA manamAM bhaya raheluM hoya che ke potAnA moTA dezene mATe garamahArAja kadAca vadhAre paDatuM moTuM prAyazcita ApI deze. eTalA mATe te potAnA nAnA donI guru samakSa AlocanA karIne zuM prAyazcita maLe che tene aMdAja kADhayA pachI meTA doSane vicAra kare che. evA sAdhanA manamAM kapaTabhAva rahelo hoya che. eTale teo sAcA sAdhaka banI zakatA nathI. 6. pracchanna : keTalIkavAra sAdhakane pitAnAM pApano ekarAra karavAmAM lajjA ane lokaniMdAne eTalo badho Dara rahe che ke gura samakSa pitAnA aticArono ekkAra karatAM teone saMkoca thAya che. bIjI bAju pitAnA pApa mATe temane aMtarAtmA DaMkhato hoya che, eve vakhate te bIjAnuM kAlpanika nAma ApI amuka aticAra thayo hoya to tenuM zuM.. zuM prAyazcita maLe e guru pAsethI jANIne laIne pitAnI meLe khAnagImAM e prAyazcita ii le che. (prAcIna kALamAM vANA nAmanAM sAdhvI re e pramANe karyuM hatuM.) A paNa eka prakArane kapaTa mAva che. eTale gupta rIte potAnI meLe prAyazcita laI potAnI pApanI zuddhi karI lIdhI hovA chatAM tenuM khAsa bahu phaLa maLatuM nathI. keTalIkvAra sAdhaka taka joIne guru pAse koI hAjara na hoya teve vakhate, prara9ne sthAnamAM guru samakSa potAnA aticAro mATe AlocanA kare che. vaLI, e letI vakhate pa. pracchanna rIte, guru paNa barAbara sAMbhaLI ke samajI na zake te rIte potAnA aticAronI AlocanA kare che. A paNa eka prakArane AlocanAne aticAra che. 7. dAkula- zabdokula eTale moTA avAja sAthe athavA moTA avAja vacce. keTalIka vakhata potAnA aticAronI AlocanA karatI vakhate sAdhakanA manamAM dekhAva karavAnI vRtti jAge che. pote keTalA prAmANika che ane zuddha thavAne taptatpara che e bIjAone banAvavAne mATe, badhA barAbara sAMbhaLI zake, e rIte jorazorathI gura samakA te pitAne doponI AlocanA kare che. pitAnA aticAro mATe ladhutA ke lajajAne bhAva janmavAne badale potAnI prazaMsA thAya evo bhAva tenAmAM janme che. Atmazuddhi mATe nahi paNa AtmaprazaMsA mATe te AlocanA kare che. sAdhue ke guha evI rIte AlecanA na karavI joIe. sAdhuomAM pAkSika, cAturmAsika ke sAMvatsarika AyaNA moTA samudAyamAM jyAre levAnI hoya che tyAre svAbhAvika rIte ja tyAM eka sAthe ghaNA sAdhuo petapotAnA aticAronI AleyaNA moTethI belI letA hoya che. te vakhate tyAM te avAjonI vacce potAnA aticAra viSe aspaSTa rIte belIne AloyaNA laI levI e zAkula prakArane doSa che. 8. barUjanapUcchA -keTalIkavAra sAdhaka pitAnA eka doSane mATe eka guru pAse AloyaNA lIdhA pachI pote keTalA badhA saraLa, prAmANika ane jAgRta che e batAvavA ane potAne yaza vadhe eTalA mATe bIjA guruo pAse paNa e ja doSa mATe pharIthI AleyaNA le che. Ama karavA pAchaLa sAdhakano Azaya pitAnI zuddhi karavA karatAM potAnA mATenI prazaMsA vadhAravAnI hoya che. ' keTalIka vakhata sAdhaka pitAnA aticAronI vAta karyA vagara pracchanna rIte ghaNA AcAryone tenI AyaNA viSe pUche che ane temAMthI je ochAmAM ochuM prAyazcita batAve temanI pAse jaIne pitAnA aticAro kahIne AloyaNA le che. A paNa bahu /napuchAnA prakArane AloyaNAne doSa che. " - keTalIka vakhata sAdhakane potAnA guru mahArAje ApelA prAyazcitamAM zraddhA besatI nathI ane tethI e prAyazcita yogya che ke nahi tenI carcA bIjA ghaNA vaDIla sAdhuo sAthe kare che. A rIte ghaNAnI sAthe potAnA aticAra ane prAyazcitanI gyAyogyatAnI pUchaparacha karavI te yogya nathI. 9. avyakata keTalAka sAdhuone kayA kayA doSa mATe zuM zuM prAyazcita ApI zakAya te vize UMDe zAstrIya abhyAsa hoto nathI. keTalAka sAdhukho dIkSA5ryAyamAM nAnA hoya che. keTalAka sAdhuno jJAnAbhyAsamAM nAnA hoya che. AvA cAritrabAla athavA AgamabAla sAdhuo ke jemane AlocanA ane prAyazcitanI pUrI khabara na hoya temanI pAse hetupUrvaka jaIne AloyaNA levI ane temane ajJAnane lAbha uThAvavuM e avyakatanA prakArane doSa che. 10. tatsavI - tatsavI eTale tevA prakAranA doSonuM sevana karanAra. keTalAka moTA sAdhuo pote patananA mArge ghasaDAyA hoya che. evA sAdhuo pArvattha kahevAya che. emanI pAse potAnA aticAronI AloyaNA levI e paNa eka doSa che. sAdhaka keTalIkavAra evo kutarka doDAve che, ke je donuM sevana potAnAthI thayuM che tevA doSonuM sevana amuka vaDIla sAdhu paNa kare che. mATe jo temanI pAse doronI AlocanA karavAmAM Ave to teo sahAnubhUtipUrvaka ochuM prAyazcita Apaze, kAraNa ke potAnI maryAdA teo paNa jANatA hoya che. A rIte pAlvamuni pAse AloyaNA levI e tannevInA prakArane doSa che. sAdhumahAtmAone cittamAM paNa pramattAvasthAmAM kevA kevA de pravezI jAya che tenuM sUkSma manovaijJAnika pRthakkaraNa ApaNA AgamagraMthomAM thayuM che. jema sAdhuonI bAbatamAM tema gRhasthAnA jIvanamAM te savizeSapaNe potAnI zaratacUthI, bhUla, vAMka ke dorane bacAva karavA mATe, potAnuM kharAba na dekhAya e mATe, potAnI mAnahAni na thAya e mATe mANasa asatya, ardhasatya, alpasatya, vikRta satya, satyAbhAsa, kRtarka, vikalpa, apavAda, AkSe5, pratiprahAra, nirdoSatAne ADaMbara, mithyAbhimAna, doSadarzitA vagerene Azraya levA lalacAya che. - pAradarzaka vyakitatva keTaluM badhuM virala che te AvA prasaMge ApaNane samajAya che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, 1-2-82 prabuddha jIvana sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatra (varSa-6) zrI muMbaI jaina yuvaka sArI rA, meMgAjI jhaveracaMda mahetA prerita, vidhArAna tisavIramAM DAbI bAjuethI zrImatI zAradAbena, sarvazrI ke. pI. zAha, cImanabhAI je. zAha, cImanalAla cakubhAI zAha, Do. ramaNalAla cI. zAha, darzaka, zrI rasikalAla ma. jhaverI, ramalabhAI mahetA]. keLavaNI vicAra ; pleTo ane rUse-darzakanAM be vyAkhyAna A varSe vidyAsatranA traNa pravacane tAtA oDiTeriyamamAM tA. 18-20 ane 21 jAnyuArInA che. zrI ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne jayAM hatAM. zrI manubhAI paMcoLI-darzaka- e"keLavaNI vicAra" upara vyAkhyAne ApyAM hatAM. [ pravacanane prAraMbha zrImatI zAradAbahena ThakkaranA bhajanathI thayuM hatuM.' D kuvIra dIkSita 18, 20 ane 21 jAnyuArI, 1982 traNa divasa tAtAeDiToriyama (bombe hAusa,sa sTrITa, phorTa,-muMbaI 23)mAM prasiddha keLavaNIkAra sarvodayavAdI citaka, navalakathAkAra ane gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukha zrI manubhAI paMcoLI-darzaka - e zrI muMbaI jaina muvaka saMgha Ayojita sva.maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsanAM traNa vyAkhyAna ApyAM hatAM. vyAkhyAnane viSaya hate "keLavaNI vicAra". pramukhapade hatA muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA Do. ramaNalAla cI. zAha. saMcAlaka hatA saMghanA eka maMtrI zrI cImanalAla je. zAha. vyakita ane samAja temaNe kahyuM: "keLavaNI vicAranA kendramAM vyakita ane samAja vacce sumeLa kema apAya, ane e mATe kevuM Ayojana thavuM ghaTe A be mukhya bAbate hovI joIe. koI paNa samAja vRkSo, pahADo, nadI ke ImAratamAMthI pedA thato nathI. samAjanA pitAnAM valaNa, Adata, samajadArI e badhAM kevAM che tenA upara samAjanA svarUpane AdhAra che. evA paNa keLavaNIkAre che je kevaLa samAjano ja vicAra kare che. samAja ane vyakita vacce mULagata virodha nathI. je virodha dekhAya che te TALavA ghaTe ane te keLavaNIthI ja TALI zakAya. samAjamAM vyakita tirADa pADe athavA vyakita jIvanamAM samAja tirADa pADe te paristhiti nabhI zake nahi. A dezamAM ghaNI bAbatenuM Ayojana thayuM che. paNa keLavaNI vize Ayojana thayuM nathI. pariNAme ghaNA gaMbhIra koyaDA UbhA thayA che. samAjamAM ke nAgarika hovo joIe te vize koIe vicAra karyo nathI. dezamAM ATalA badhA loko bhaNelA heya pachI bekArI zA sAruM hovI joIe? gaLa gaLe nA hoya e kevI rIte banI zake? dezamAM kAma nathI ema nathI. dezamAM zikSita nathI ema nathI. ane chatAM dezamAM zikSita bekAra che. AmAM deSa bhaNelAne nathI. doSa temane prathama divase zrI zAradA bahena ThakkaranA bhajana bAda De. ramaNabhAIe darzakane temanI pratibhA ane sAhitya tathA keLavaNI kSetre temaNe karelA pradAna saMdarbhe parizya Apyo. saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe darzakanuM hAra dvArA sanmAna karyuM hatuM. - prathama darzake muMbaI jaina yuvaka saMghanI vidyA pravRttine biradAvI, vidyAsa nimitte petAne nimaMtravA badala saMghane AbhAra mAnyo hato. prathama vyAkhyAnamAM darzake pleTanA keLavaNI vicArane prakAzita karyo hate. ane banI zake? dezamAM kAma za thI. dezamAM zikSita Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 prAddha bhaNAvanArAono che. je keLavaNI pAchaLa aDhaLaka paisA kharacAya che e vAstavamAM keLavaNI che ja nahIM. AkhI keLavaNInI yojanA eka prapaMca che. keLavaNI evI hovI joIe je mAbApA, vidyArthIo ane samAjane anukULa hoya. keLavaNI virAranA pAyAmAM TrasTIzipanI bhAvanA hovI joIe, kAraNa bALako pote keLavaNI vize vicArI zakatAM nathI, kendramAM bALaka ane samAja pleTonA keLavaNI vicAranA kendramAM bALaka ane samAjabaMne che. AjanA bALaka AvatI kAlano nAgarika che. samAja e sAthe vasatA nAgarikono bane che. samAja svastha hovA joIe ane svastha nAgarika vagara svastha samAja hoI zakatA nathI. asvastha samAjamAM nAgarika svastha hoI zakatA nathI. paNa samAja eTale ApaNe zuM mAnIe chIe ? samAja vizenI ApaNI kalpanA zI che? samAjanA pratyeka nAgarika zikSita hovA joIe ane keLavAyelA hovA joIe. keLavAyelA nAgarika ja samAja upara sArI rAra karI zake che. pleTonI vicAradhArA 'pleTonA ripablika 'ne keLavaNInA eka uttama graMtha tarIke oLakhAvIne zrI manubhAIe kahyuM; 'pleTo tenA janAmAthI eka cA varSa AgaLa hatA. eNe keTalA badhA prazno vicAryA che ane keLavaNI aMge te eNe keTalI badhI AtazabAjI phoDI che? pleTo A jagatano eka moTAmAM moTA tattvajJAnI hatA, eTaluM badhuM UcuM zikhara ke enA paranA barapha ogaLatA nathI. enI uparanA vAyarA ahIM vAya che kharA! pleTonuM ema mAnavuM che ke rAjya jenA hAthamAM hoya te jo tattvajJAnI hoya te zaya sarakhI rIte cAle. sattA ane DahApaNanuM sagapaNa karI to badhuM barAbara gAlaze. pleTonA rAjyataMtranI vibhAvanA pramANe koI paNa kavi mana phAve tevI kavitA lakhI zake nahi, kAraNa e mAne cheke mANase upara sahuthI vadhuAM vadhu asara kavionI thatI hoya che. e mAne che svastha mANasamAM saMvAditA hovI joIe. pleTo ema mAne che ke nAgarika asvastha thayA to te samAjane svastha karI mUkaze. svasthatA ane saMvAdita mATe pleTee vAsanAo, Avege ane IcchAone jhAM vadhavA devA na joIe. darekane mApasara rAkhavA joIe. kItinI AkAMkSA paNa mApasara ja hovI joIe ane A sarva keLavaNIthI ja siddha thaI zake. pleTo mAne che ke keLavaNInI yojanA e magajane ThekANe rAkhavAnI yojanA che. paNa samAjanA badhA ja mANasA magaja ThekANe rAkhI zakatA nathI, eTale sAmAnya jananI keLavaNInI yojanA judI ane thoDAka mANase mATenI keLavaNInI yojanA judI hovI ghaTe. pleToe nyAya ane adAlata vaccenA saMbaMdhanA paNa vicAra karyo. e ema kahe chekedareka mANasane sukha ane "DigniTI" ApavI joIe. te jo tene nahi maLe to samAja svastha nahi rahe, dareka mANarAne sukhI thavAnAM sAdhane ApavA ghaTe tema dareka mANasane e karI zake tevuM ja kAma ApavuM joIe. dareka mANasa kaMI satyanI zodha karavA janmyA nathI. badhuM satyadhaka banI zakatA nathI, mATe ja pleToe sAmAnya mANasa mATenI ane theDAka mANasa mATenI-ema keLavaNInA be bheda pADayA che. je satyazodhaka che, satyanuM jene darzana thayuM chee ja mANasa samAjene mArgadarzana karAvI zake ane mATe ja ekahe che ke jJAna hoya tene ja sattA ApI, ane sattA jenI pAro che tene GAna ApA, darzake sokreTisa ane glukona vaccenA saMvAdonI DAyalekiTasanA saMdarbhe vAta karyA pachI kahyuM : " navI keLavaNInA siddhAntanA kendramAM bALaka ja hovA joIe. bALako upara jaeNrajalama karIne kazuM bhaNAvI zakAya nahIM. pleToe kahyuM ja che ke keLavaNInA kSetramAM bhaya ane lAlaca bemAMthI ekeya hovuM joIe nahi. bALakanI keLavaNInI zarUAta mAnA udaramAM garbhAdhAna thAya tyArathI ja mAne keLavI ApavAthI thAya che. ane bALaka janmyA pachInAM pahelAM pAMca varSamAM ene je saMskAra Ape. te AkhI jiMdagI daDhamUla thatA hoya che. benyAmanA plejhara (Ana'da) ane peIna (du:kha) nA siddhAntano nirdeza karIne darzake kahyuM: agiyAra varSa sudhI bALakane ramatagamata sivAya koI ja zikSaNa ApavAnI jarUra nathI. bALakane anubhava ja levA devA joIe. moTI uMmare jenI pAse anubhavanA khajAnA hAya che tenI pAse vighA doDatI Ave che. bALakane sAMgIta ane nRtya zIkhavavAM joIe. tenAthI bALakanuM jIvana citra saMvAdamaya thAya che. bALakane tenA AtmAnI saMvAditA mATe saMgIta ane zarIranI svasthatA mATe vyAyAma, ramata vagere zIkhavavAM joIe. keLavaNI Ama to daMDa kriyA che. keLavaNI vicAra : sA tA. 1-2-82 budhavAra, tA. 29-1-82 ne roja sAthe bIjuM vyAkhyAna ApavuM darzaka zarU kare te pahelAM sva. maMgaLajI mahetAnA suputra, zrI joramalabhAIo darzakanI saMsthA AkabhAratI mATe rUA. 1081/-nI bheTa ApI hatI. darzaka kRtajJatApUrvaka te bheTa svIkArIne vyAkhyAna zreNInuM bIjuM vyAkhyAna ApavuM zarU karyuM hatuM. viSaya hateA : "keLavaNI vira : pharaze, '' darzake kahyuM : keLavaNI saMbaMdhamAM pleToe karelA vicArane ro eka DagaluM AgaLa laI jAya che. AAnuM pratipAdana evuM hatuM ke nAgarika nyAyI na hAya, nyAya bhAvanA enAmAM pratiSThita nahi thaI hoya tA samAja nyAyaniSTha nahi thAya. bALakanI keLavaNI saMbaMdhamAM rUseTanI viraNa pleTInA karatAM vadhu vyavasthita che. pleTonA kAryakamamAM eka prakAranuM InDokaTInezana che. rUsAmAM tenuM InDokaTTInezana nathI, pleToe keTalIka rAArI vAta kaMLavaNI saMbaMdhamAM karI che kharI paNa je rIte karI che te rIta barAbara nathI. vigatonI bAbatamAM rUo vadhAre vyavasthita che. pleTone mana bALakanAM pahelAM pAMca varSa tenA pAchalAM vIsa varSa karatAM vadhu mahattvanAM che. rUsA mANasanI keLavaNI jamathI te tenA aMta sudhI cAlavI joIe ema mAne che. rUro keLavaNInI bAbatamAM vicArazakitanI pratiSThA kare che. ApaNe tyAM meTA bhAganuM zikSaNa abhiprAyomAM saMgrahAyeluM che. ApaNA zikSita jana abhiprAyono saMgraha laIne phare che. A vastu zikSaNanI niSphaLatA sUcave che. rUro mAne che ke bALake abhiprAya 'Diskavara' karavAno che. bALake je kaMI karavAnuM che te enI meLe karavAnuM che. jAte karavAnuM che. pleTo mAne chetenAthI rUse UlaTuM mAne che. e mAne cheke maNarA tattvata: prakRttithI duSTa nathI. A enI zraddhA keLavaNInA navA cIle nirmANa kare che. darzake samajavA jevI eka vAta e kahI ke A yuropamAM 15mI sadI pahelAM - navajAgaraNa pahelAM ema manAtuM ke A duniyAmAM mANasa phakata musAphara che amara jIvana te upara duniyAnI bahAra che. AvA khyAlane pariNAme duniyA. je sudhAravAnI koziza thaI nahi. duniyAnI avagaNanA thaI. kendramAM mANasa 15mI, 16mI,17mI tathA 18mI sadInA kALamAM vicA raNAnA kendramAM mANasa rahyo. badhuM dhyAna vyakita upara apAyuM. rUsAe ema pratipAdana karyuM ke keLavaNImAM AnaMdanuM tava hovuM joIe, keLavaNI Adine ja nukendrita hovI joIe. e kahe che ke bALakane AnaMda nahi Ape to e bIjAnA AnaMdanI IrSA karaze, jene AnaMda nathI maLyA te bIjAneM AnaMda maLe temAM vinA ja nAkhaze. AnaMda kyAre maLe? vyakitanA dara thavA ghaTe, enI asmitAno svIkAra thavA ghaTe. A je vastunI svIkAra lekazAhImAM thayA tenuM vyAkaraNa rUsee ApyuM, dara kevI rIte ? rUsA kahe che: "tamAro chokaro e tamArI laghu vRtti nathI. deAkaro tamAre mATe bhrUNatA nathI. tamAro chekarA tamArA karatAM vadhu sArA paNa thAya, thaI zake. tamAre mAbApa tarIke chekarAnA vikAsamAM sahAyaka banavAnuM che. bALakanA vikAsa tamAre karavAnA che e khyAla ja khoTo che. bALakanI hareka vasthA tenI kakSAe upayogI che. ene jaladI jaladI hoziyAra karavAnI vAta te keLavaNI che. bALaka aMgrejI vAMce temAM enA bApanI pratiSThA vadhatI haze. paNa cheAkarAnI katala thaI jAya che. keLavaNInA pAyA tUTI jAya che. bALaka 18 varSanA na thAya tyAM sudhI e itihAsa zIkhI ja na zake. kAraNa thoDAka viveka, theADuMka saMzAdhana, theADIka vicArazakti A sarva vagara itihAsa zIkhI ja zakAya nahi ane chatAM jo zIkhavA to ene smRtinI kasarata karavI paDaze. smRtinI kasarata e keLavaNI nathI. pAyAnI vAta e che ke bALakanI dareka avasthA mATe Adara rAkho. bALapaNa e samaya vItAvavAnA, samaya laMbAvavAno kALa che. bALakane ThAMsI ThAMsIne keLavaNI Ape te pAyAmAMthI ja khoTu che. atiutsAha e bALaka mATe kAmanA nathI. rUsAe bIjuM e kahyuM ke 15 varSanI vaya sudhI bALakamAM rIjhana - buddhinA svataMtra vikAsa ( anusaMdhAna 192mAM pAne ) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 12-82 prabhu jIvana "huM izvaranA AbhAra mAnuM chuM ke prabhue ane apaga anAce." [] anuvAdaka : gaNapatalAla ma. jhaverI - [navanIta (hindI, DAIjesTa) mAM prakAzita eka vistRta lekha 'sAhasa ke dIpa' no sArabhAga gujarAtImAM anuvAda karIne atre pragaTa karavAmAM Avyo che. vikalAMga, chinnAMga ane paga sAhasavIronI A eka asAdhAraNa yazagAthA che. eka vismayajanaka satyakathA che. asaMbhavane saMbhavita banAvanAra traNothI vadhu svamAnI manuSyadIpakonA camatkAranI adbhuta kahANI che. 'ebilITIjha inkorporeTeDa' nAmanuM eka udyoga pratiSThAna nyu yorka (amerikAmAM) che. jenuM samagra saMcAlana apaMga leko, apaMgajano mATe ja kare che. saMsthAnA apaMga kAmikomAMthI keTalAka nA janmathI ja te! thoDAka akasmAtonA bhAga banelA nirAdhAro che. thoDAMka udAharaNa joie: * eka phoramena che jene nathI hAtha ke nathI paga, tema chatAM A saMpUrNa raMga mAnavI potAnA zarIranA zeSa avayavo drArA je prayoga karI rahyo chete joIne ApaNe Azcaryacakita thaI jaIe. * saMsthAnA vyavasthApaka bhAI te banne hAthathI viheNAM che. hAthanI jagyAe mUkelA be hUDo drAza badhAM ja kAma-hastadhUnana ane koIne zAbAzI ApavA sivAyanA-karI le che. je ApaNe saMpUrNa hAtheAthI karIe chIe. * eka mahilA che janmathI AMdhaLI ne baherI che. ane mazIna para kAma karatI joIne koI kadI ema na mAnI zake ke e kharekhara dha neM badhIra che. * eka karmacArI te je evI rIte ghavAyo hato ke je te nathI besI zakato ke nathI UbhA rahI zakato, eNe pote ja banAvela eka vizeSa galapaTTAne gaLAmAM paherIne 45 jeTaleA vAMkA vaLIne koi paNa svastha karmacArI karatAM vadhu utpAdana kArya karI rahyo che. * eka bIjA apaMga bhAi eka khAsa banAvelI DolImAM cA sUi rahIne Akho divasa kAma kare che. * eka navazuvaka, AkhA sivAya jenA aMgo pratyeka bhAga kaMI ne kaMI khoDakhAMpaNavALA che. jenA hAtha haMmezA %0 je ane zarIra paNa kaMpatuM rahe. enI zAla paNa khUba vAMkIcUMkI ane bihAmaNI, paNa peAtAnuM kAma evI niSThApUrvaka kare ke ene yAdapAvavI paDe ke enA kAma karavAnA samaya pUro thaI gayo che, tyAre ja e kAma baMdha kare . * eka anya karmacArIne juo, pAMca varSathI enuM karoDa hADakuM bhAMgI gayeluM ane kamaranI nIcenuM AkhuM zarIra lakavAthI nirarthaka thaI gayeluM. oparezana pachI DokaTare cAkanuM kahI dIdheluM ke tuM have jIvatA tA rahI zakIza paNa kazuM karI zakIza nahIM. AvI atyaMta asahAya sthitimAM khATalAmAM ja paDI rahevAnuM ane meM jUra nahAtuM. eka divasa e potAnI svayaMsaMcAlita paiDAMvALI khurazImAM besIne saMsthAmAM Ave che ane kramaza: pragati karatA 68nI vaye Aje e mikenikala esembalI vibhAganA phoramena che.koIe pUchyuM. * tame riTAyara kayAre thaze? eNe javAba Apyo 'jo huM riTAyara thaI te pAgala thaI jaIza.'' *eka apaMga yuvaka kArakhAnAmAM joDAyA tyAre beAlatI vakhate khUba taDAto hato. thoDA mahinAmAM enI A khoDa ApoApa dUra thaI gaI. 191 9 * eka bahero ane mUMgA che. atinirdhana parivAramAM janmele. sAva nirbaLa, svabhAve khUba jiddI,pitAe ene cAkuthI ghAyala karyo. evio ane guMDo banI gayA. e eka divasa A saMsthAmAM Ave che. thoDuMka kAma maLe che. khUNAmAM besIne ekalA ekalA kApa kare che. dhIme dhIme kAma karavAnuM ene vyasana lAgyuM. Aje e sudaDha zarIra sAthe ane svastha citte upayogI kAma kare che ane saMsthAnA eka anivArya aMga banyo che. * eka saMdhIvA rogathI pIDita bhAI kArakhAnAmAM joDAyA tyAre vajana hatuM khAssuM 400 paiMDa, eka ja mahinAmAM zrama karavAthI 100 pAMDa ochuM thayuM ane alavAnI gati paNa vadhI. Aje A. bhAI khUba khaMtapUrvaka kAma kare che. A saMsthAnA pramukha zrI henarI viskArDI che. svapa Aga che, emanI potAnI romAMcaka jIvanakathA emanAM ja mhoMe sAMbhaLIe: "huM janmathI ja apaMga chuM. mAtra banne paga ThUMThA che. janmathI 6 varSathI sudhI hospiTala ja mAruM ghara hatuM. chevaTe, DokaTaroe mane apaMga mATe banatA khAsa juDA mArA pagamAM phiTa karIne mane ghere mekalI dIdhe. mArA pagI eTalA badhA TUMkA hatA ke mArA hAthanI bAMhA, cAlatI vakhate jamInane sparza karatI ane leAkA mArI mazkarI karatA - A mane ATaluM hIrlR nahotuM lAgatuM jeTaluM mane te mArI dayA khAtA tenAthI lAgatuM. 25 varSanI uMmare eka camatkAra thayo. eka paropakArI DaoNkaTara ane eka zilpI gRhasthanI kRpAthI mane elyuminiyamanA pagA maLyA. je paheratAM mArI 3'-8"nI U*cAI 5-8 jeTalI thaI ane huM eka sarezaza UMcAIvALA mANasa chuM evI mane tyAre pratIti thaI. oNkaTarano AbhAra mAnI meM emanI samakSa phI dharI, DaoNkaTare levAnI nA pADI ane kahyuM, henarI 'jo tuM kayAre paNa kAIpaMganI koI paNa prakAre sahAya karaze te huM samajIza ke, mane mArI phI maLI gaI che." tyArathI huM emanI phInA badale vALato Avyo chuM. prathama, dvitIya vizva yuddha daramiyAna meM reDa-krosa saMsthAmAM nAkarI karI lIdhI. tyAMnA chinnIMga sainikonI sevAzuzrUSA karatA ane mArA elyuminiyamanA kRtrima pagA batAvIne emanAmAM vizvAsa pedA karato ane emane khAtarI karAvato ke apaMga vyakita paNa svastha vyakitanI peThe rahI--jIvI zake che. tyAra bAda huM eka broDakAsTa kaMpanImAM nokarIe rahyo. yAM eka suMdara ane sarvAMga svastha evI yuvatI sAthe mAN paricaya thayo. eNe mArI jIvanasaMginI banavAnuM kabUla karyuM ane ame lagnagraMthithI joDAyAM. pachI to mAro bhAgyodaya thatA ja gayo. nyuyorkanI eka moTI sUtaranI milamAM mane eka bahu sArA pagAranI UMcA hoddAnI jagyA maLI. ThAThadAra ophisa, badhI ja sagavaDI ane sukhamaya jIvana, evAmAM eka divasa eka asAdhAraNa ghaTanA banI je thakI mAro jIvana pravAha badalAI gayo. je DaoNkaTare mane elyu. nA kRtrima pagA Apela temanA phona Apyo ke, 'Just one break'. nAmanI apaMgonA kalyANa arthanI eka saMsthA che temAM tamAre vyavasthApakanA pade joDAI javuM evI mArI vinaMtI che. pagAra je mane tra maLatA hatA tenA karatAM mAtra trIjA bhAganA ja ane kAma atyAre huM je karatA hatA tenA " karatAM traNa gaNuM. huM vimAsaNamAM paDayo ane asvIkAra karavAnI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-2-82. aNI para hato. tyAM mArI patnIe mane samajAvyA, hiMmata ApI ane kahAM, "ApaNe bane tyAM sAthe kAma karaze ane je siddhAMtane tame apanAvyo che ke je vacana ApyuM che tenuM pAlana karIza" ane ame bane e saMsthAmAM joDAI gayAM. nAnI sarakhI ophisa. eka ja sahAyaka, mAruM kAma hatuM meTI maTI kalabo ke jenI sadasya meTA udyogapatio ane karoDapatie hatA tyAM jaI temanI samakSa bhASaNa ApavA ane emanAM udyogapratiSThAnomAM apaMgone nokarIe rAkhavA mATe samajAvavA. ghaNI echiA. udyogapatioe A vAtane samarthana ApyuM jemaNe thoDAka apaMgAne karIe rAkhyo. emaNe A nirAdhAronI vivazatAne geralAbha levA, mAMDa. pagAra ghaNe ocho ne kAma ghaNuM. emanI A zApaNavRtti jAgyA pachI ame AvI saMsthAomAM apaMga kAmadArane mokalavAnuM pachI to amuka lokonI madadathI ane maLelA protsAhanathI ame pote ja eka nAnA sarakhA gerejamAM eka nAnI zI phekaTarInI sthApanA karI. Ama 'ebiliTIjha InkopareTeDa'ne janma thayo. dhIme dhIme Arthika madada maLatI gaI. vikalAMga kAma mATe AvatA gayA. utpAdanananuM kArya zarU thayuM. saMkhyA vadhatI gaI. napho paNa vadhato gayo. prAraMbhamAM ja ame evo nirNaya kare ke A saMsthamAM e ja vyakita sabhya thaI zake je apaMga hoya. divase divase evA apaMga bhAI-bahene rojagAra mATe amArI saMsthAmAM AvavA lAgyo ke jenI kalpanA paNa na karI zakAya. (DAMka udAharaNa upara pyAM ja che.) kRtrima avayavALAM pitAnI meLe TaTAra UbhA paNa na rahI zake evA, rogothI grata, jarjarita dehavALA, dUThAM, baherAM, kAma karavAnI vAte dUra rahI paNa jemanI jIvananI AzA paNa naheAtI evA ane kuTuMba tathA samAje jemanI ghora upekSA karI evA dayanIya sthitivALA. AvA nirAdhAra vikalAMgone sahAro ane hiMmata ApI UbhA karavA, emane kAma ApIne zramanI kamANI karAvI svamAnapUrvaka jIvI zake evI vyavasthA karI ApavI e A saMsthAne dhyeya che. svAnubhavathI kahe che ke sazakatene paNa zaramAve evI e apaMga zramikonI kAryadakSatA che. pratyakSapaNe dekhAtI apaMgatA pAchaLa majabUta mane baLa che. te aMge pAMgathI vivaza paNa cetanAthI sabhara che. eziyALApaNAMne teo celenja Ape che ane gharane khUNe besI rahelAM anya bekAra apaMgone preraNA Ape che. A che mAnava garimAne jyakAra. amArI A saMsthA vize ane saMsthAnA apaMga zramikonI keTalIka vizeSatAo: * saMsthAnA karmacArIomAM moTA bhAganA teo hatA jemane anya kaMpanIoe potAne tyAM kAme lagADavAno InakAra karelo. paNa e ja kaMpanIo have amane orDara ApatI. * prati varSe amAro napho vadhato gayo. rijharva phaMDa vadhyuM. svAsabhya vIme dareka mATe lavAyo. proviDanTa phaMDe ApavAnuM zarU karyuM. * varSano karmacArIo mATe 30 TakA jeTalo pagAra vadhAro paNa apAya. * * ame ja amArI ko-opareTIva kreDiTa sosAyaTInI sthApanA karI ane saMsthAnA sabhya bhAIeAne nAmanA vyAja para Rga ApavAnuM pachI zarU karyuM. * * apaMgatA nivAraNa ane apaMge mATenuM saMzodhana kendra paNa zarU karyuM.. * * A saMsthAnI pratiSThA eTalI badhI vadhI ke dezanA aneka pratiSThAnoe amane lAkha Dolara anudAna tarIke ApavAnI IcchA pragaTa karI, paraMtu ame prAraMbhamAM karelA nirNaya anusAra, koI pAsethI kaMI paNa anudAnamAM svIkAryuM nahIM, hA, amane koI kAma Ape te levA ame tatpara hatA. * dezanA agragaNya akhabAroe amArI saMsthAnI mukatakaMThe prazaMsA karI ane amane biradAvatAM lakhyuM che. I. saMsthA apaMgonI samatAne vikasita karI che eTaluM ja nahIM paNa emanI AdhyAtmika zakitane paNa vikAsa karyo che. vastuta: sarakAre pote ja apaMgAnA samutthAna mATe AvAM kendronI sthApanA karavI joItI hatI. * niSpakSa DokaTaronI eka penala jemaNe amArI saMsthAnA karma cArIonuM nidAna kareluM temanA riporTa mujaba to A vikalAMgo pAsethI mazIna upara AnuM utpAdana kSama karavI ja na zakAya. emAM khataro che, jokhama che. meM emAMnA eka hokaTarane kahyuM, sAheba tamArI vAta satya che. paraMtu amArI saMsthAnI sthApanA AvA bhayane pratikAra karavA mATe ja ubhI thaI che kAraNa vikalAMgone kAma karavAnI je suMdara ane upayogI tako maLe che e emane mATe koI zakitavardhaka auSadhi (Tonic) nI garaja sAre che. zramarUpI rasa emane mATe saMjIvanI che ane kAma e je ujAma cikitsA che. * amArA karmacArIe, anya phekaTarIonA svatha karmacArIo karatAM pramANamAM ghaNI ochI rajAo le che athavA gerahAjara rahe che. AMdhI che ke tophAna, A loko dUra dUrathI paNa yathA samaye kAma para hAjara thaI jAya che. lAMbI rajA levA mATe teo rAjI nathI hotA. are! keTalAka to kahe che. amane ghere paNa kAma karavA mATe Apa! kevI suMdara kartavyaniSTha ane kAryakuzaLatA! - Ama, saphaLatAnA zikhara para caDAI karavAmAM je jokhama ane saMgharSa che te ame jANIe chIe. chellA traNa varSamAM AvI kaparI caDhAI karatAM karatAM ame ghaNIvAra lapasyA ane gabaDI paDayA. chatAM saMbhALIne pAchA upara caDhayA ane vijyI thayA chIe. eTale ja asaphaLatAthI ame nirAza thato nathI. aMte huM Izvarane AbhAra mAnuM chuM ke prabhue mane apaMga banAvyo ane apaMgatA sAme saMgharSa karavAnI zakita ApI. amArA para dayA na karo amane prema Apo, kAma Apo ane protsAhita karo. "Work is Worship'. nA sUtrane mRtimaMta rIte caritArtha karatI tathA apaMganI khumArI sAthe jIvananI kalA zikhavatI roka puruSArtha pratiSThAnanI A che eka aitihAsika cazakathI. vaMdana hajo e vikalAMga sAhasavIrone ane AvI saMsthAne. (190mA pAnAthI cAlu) thatuM ja nathI. bALakamAM sahu prathama lAgaNIne vikAsa tha jarUrI che. lAgaNInA vikAsa pahelAM paNa je vikAsa thavo jarUrI che te vastu gata svAnubhava ane tenA AdhAre karavAno nirNaya. A daSTie vicAratAM keLavaNInuM mAdhyama anubhava ja hovuM joIe; zabda nahi ja. ApaNe tyAM keLavaNInuM mAdhyama zabda che. tethI ApaNI keLavaNI zabdo dvArA parapATiyA banI che. ThAlI zabdanA parapoTA ja UbhA thAya che. jene ApaNe zabdo kahIe chIe te vastuta: vyakitanA ane samUhanA anubhavonA saMketa che. saMketanA pAyAmAM anubhava paDelo che. jeNe anubhava lIdho eNe amuka saMketo nizcita karyA. have pAyAne anubhave che jene nA hoya te bALakane te anubhavanA saMketa rUpa zabdo kahe che te samaje zI rIte? anubhava nathI evA badhA ja zabdo pelA che. bari tera varSanI uMmara sudhI bALakane indriyo dvArA jagatano je anubhava thAya tene keLavaNIne bhAga banAvavA joIe. paMcendriya dharA bALaka je anubhava pAme tene kapera karavA joIe. IndriyanI zakita dhArIe chIe te karatAM ghaNI vadhAre che. ApaNI keLavaNInI paddhati zabda prAmANya upara AdhArita che. e have jUnI thaI. have anubhava - prAmAya e ja keLavaNInA pAyAmAM hovuM joIe. ApaNe tyAM anubhava AdhArita jJAna 1 Take che. 99 TakA abhiprAya AdhArita che. 14 varSanI vaya sudhImAM bALakane mATe be ja vAte basa che. eka maitrI. bIjuM: koI eka kAma. mANasa e sAmAjika prANI che. vyakitane svabhAva ane manuSyasamAjanI racanA A be vacce meLa besADavo hoya te maitrI jarUranI che. | darzake eka bIjI vAta e kahI ke pratibhAsaMpanna mANasa ane samAja vacce saMgharSa cAlyA ja karavAne kAraNa pratibhAvAna mANasa samAjanuM zIdhra parivartana thAya ema Icche che. paNa samA- . janI pitAnI gati atyaMta maMda che. darzake pharIthI bhArapUrvaka kahyuM:"bhAvane senuM jaLavAya che ke nahi e vastunuM zikSaNamAM ghaNuM mahattva che. indrinI madadathI lAgaNInI keLavaNI thavI joie. A zikSaNa zabdone vacce lAvyA vagara ApI zakAya. mAtra zabdonuM jJAna pokaLa che. trIja vyAkhyAnane saMkSepa have pachI. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4004. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa, muMbaI -400001. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Llcence No. : 37 prajaddha bhavana L muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala za. 100 muMbaI 16, phebruArI, 1982, maMgaLavAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 tatrI: cImanalAla cakubhAi zAhe ( prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 20 svastha [] cImanalAla cakubhAi [ii muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. 30-8-1981nA roja ApeluM pravacana] [1] A vyAkhyAnamALAne Avate varSe pacAsa varSa pUrA thaze. dara varSe AkarSaNa vadhatuM jAya che. dIrgha samaya mATe aneka agavaDo veThI Apa sau ahIM AvA che. A AkarSaNanuM kAraNa zuM che? ahIM saMtapuruSo upadeza ApavA nathI AvatA. mArA tamArA jevA sAmAnya mANasA Ave che. jIvananI samasyAo sadAya badhAne mUMjhavatI rahe che. have e samasyAo dina-pratidina vikaTa, jaTila ane vadhAre mUMjhavaNa-marI banatI jAya chaeN, azAMti, mANasanA manano kolAhala ane viSAda vadhatAM jAya che. karoDo mANasa evA che jemane Aje ke AvatI kAle raTI maLaze ke nahIM tenI ciMtA che. temane mATe bIjA vicArone avakAza nathI. deha TakAvavA e ja emanI ciMtAnA viSaya che.--bIjo ghaNA nAnA varga che, jene roTInI ciMtA nathI paNa bIjI ciMtA che. temanI mAnasika asvasthatAnuM kAraNa judA prakAranuM che. teo mananI kAMIka zAMti meLavavA ahIM Ave che. zAMti maLe che ke nahi te huM nathI jANato. vaktAne paNa khaMbara na hoya ke tenA vacananI konA para zuM asara thaze? paNa jenuM citta jAgRta hAya tene mATe te eka evuM namitta thaI paDe che. parivartana thaI jAya che. zAMti maLe che. kadAca bahu thoDA mANasone thAya. ahIM AvanAra vyAkhyAtAo kaMIka vicAra karIne Ave che, kaMIka vAMcIne Ave che. zretAo ahIM aMtaranI zAMti meLavavA Ave che. temane koI kahe, "sAcI zAMti manamAMthI ja maLe che. mananI vRttio para kAbU meLavavA joIe. cittane svastha karavuM joIe. mana e ja kSi ane baMdhananuM kAraNa che. manane samajo, vRttione samajo. sAcI zati aMtaramAMthI ja maLaze. jAtane aMtarmukha karo. "A upadezanI moTI vicAradhArAo che. koI kaheze "mana khAlI karo; manane Ama karo; tema karo.' A badhuM sAruM che, chatAM mANasanuM mana asvastha kema rahe che? sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha mANasanA mananI asvasthatAnAM be kAraNa che. eka tA tenuM potAnuM mana, prakRti, svabhAva- je manamAM azAMti pedA kare che, jo potAnA manane ane prakRtine kAbUmAM lAve, samaje to eTale darajaje zAMti maLe. azAMti ane asvasthatAnA eka bIjA kAraNa pratye mAre samaja (c) Aje vizeSa dhyAna kheM cavAnuM che, te che samAja. mANasa sAmAjipha prANI che. manuSyettara prANIkhonuM ToLa hoya che; teo samAja nathI racatA. prANIomAM mAtApitA ane saMtAno vacceno saMbaMdha paNa TUMka samaya pachI pUro thaI jAya che. paMkhI-mAtA IMDAne janma Ape, ene seve, bacuM moTuM thAya, UDI jAya, pachI ene koI saMbaMdhAnI khabara nathI rahetI. mANasa samAjanuM sarjana kare che. e samAja mANasanA sukha ane du:khanuM kAraNa bane che. mANasa aneka saMbaMdhothI baMdhAya che, vIMTaLAya che. karoLiyAnI jALa peThe cAretarapha pAtAnI jAtane gUMthe che. pitA-putra, pati-patnI, bhAI-bahena, zeThano, koI dezanA nAgarika, koI saMsthAnA sabhya, evA aneka saMbaMdhAthI mANasa vIMTaLAyelA che. A minna minna saMbaMdhI keTalA ane kevA prakAranA che eno vicAra karIe to kharekhara Azcarya thAya. .: A saMbaMdhA asara kare che, vividha prakAranA pratyAghAta paDe che. kuTuMbamAM kaleza, pati-patnI vacce jhaghaDo, saMsthAmAM, vyApAramAM, kyAMka kyAMka A kolAhala vadhato rahe che. mANase pote UbhuM karelA A kolAhala che. mANasanA du:khanuM kAraNa kudarata karatAM e pAtte ja vadhAre che. mANase utpanna karelAM du:kha nevuM TakA che ane kudarata taraphathI daza TakA che. sAmAjika saMbaMdhothI mANase rAjyanI racanA karI. pachI arthakAraNa AvyuM. maMdiro bAMdhyAM, masjido bAMdhI, sAhitya, kaLA ane saMgItanuM nirmANa karyuM, vijJAna AvyuM. mANasanI vividhatA apAra che, enI zakitao apAra che, enI buddhimattA apAra che, paNa te sAthe A kolAhala, azAMti, vartamAna jaMgatamAM caramasImAe pahoMcyAM che. Aje duniyA eka thaI gaI che. amerikAnA pramukha regana nyuTrona bAmba banAvavAnA nirNaya kare tenI asara mArA-tamArA jIvana para thAya; ApaNe tenI ciMtA sevIe. IrAnamAM khUnarejI thAya teno pavana ahIM vAya ane ApaNe ciMtA karavI paDe che. amerikA pAkistAnane zasro Ape tenI asara bhArata para thAya. samasyAo vadhatI jAya che. vijJAne mANasane ApelAM sAdhanA adbhUta che. eka kSaNamAM amerikAthI saMdezo seTelAiTa dvArA ahIM AvI zake che. duniyA eTalI sAMkaDI ane nAnI thaI gaI che jethI mArA-tamArA mana upara pratyAghAto vadhatA jAya che. jyAre koI sAMdezavyavahAranA sAdhano nahotAM tyAre eka jagyAethI khepiyA dvArA anyatra samAcAra mokalavAmAM ghaNA samaya lAgato. teno javAba AvatAM divase nIkaLI jatAM. baLadagADAmAM besIne ATha ke aMdara Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 divase AthI pahoMcAtuM. Aje vijJAne saMdezavyavahAra ane vAhanavyavahAranAM je apAra sAdhano ApyAM che, mANasa ene pahoMcI nathI zakato. jema pelA alAuddIne phAnasathI rAkSasa jina UbhA karyo paNa tene pAcho kema purave enI khabara nahAtI. mANasanI Aje evI paristhiti che. A samAja vacce tamAre mAre rahevAnuM che, jIvavAnuM che. jo saMnyAsI banI, badhuM choDI daI himAlaya bhaNI cAlyA jaIe te zAMti maLe ke nahi, mane khabara nathI. mana te sAthe ja che. upAAyamAM jA ke maMdiramAM jAo, tyAM mokSanI vAto che. karmanI vAto che, karma khapAvavAnI vAta che A upadeza ApanArane geMgananI khabara nathI ke nyuTrona baoNmbanI khakhkhara nathI. e to zAstromAM nirUpelA AtmAnI vAto tamane kaheze, prabudhdha jIvana mANase samAja racyo, emAM potAnI jAtane bAMdhI, arthavyavasthAnI aMdara garIba-tavaMgaranA bheda UbhA karyAM, jemAM lAkhA mANasAne rojIroTI na maLe ane thADA mANasA samRddhimAM evA mahAlatA hoya jenI koI sImA nathI. mAro pedA karelI A viSamatA che. e arthataMtra kevuM race che. rAjataMtra kevA prakAranuM race che! rAjAzAhI, lekazAhI, ApakhudazAhI ke saramukhatyArazAhI hoya, e badhuM ApaNe pedA kareluM che, ApaNe A badhAne pahoMcavuM kema e ja mukhya prazna iM. ". eTale AjanA vyAkhyAnanA viSayane meM 'svastha samAja (HealthySociety) evuM nAma ApyuM che. ApaNe kahIe chIe, *Healthy mind in a healthy body. zarIra svastha thaya teA mana paNa svastha rahe. samAja svastha hoya to mAnnasa paNa svastha banI zake. Ana dharo, vipazyanA karo, ATha divasa zibiramAM jaI AvA, paNa pachI pAchA AvIne evA ne evA! kAraNa, bahAranA kolAhala ocho na thAya tyAM sudhI tenI vacce beThA he! ane Aga cAre taraphthI viMTaLAtI hoya pachI manane zAMta rAkhavA game teTalA prayatna karo paNa zAMti kyAMthI maLe? zI rIte maLe ? va RSinA AzramamAM duSyaMta mRgayA karatAM karatAM AvI caDayo hato. zakuntalA sAthe praNaya thatAM baMnee gAMdharva lagna karyAM. durvAsA muninA zApathI duSkRta peAtAnI rAjadhAnImAM jatAM zakuntalAne bhUlI gayA. RSie vicAryuM, kanyA to potAnA patinA ghare ja zAbhe e mATe potAnA be ziSya sAthe duSyaMtanI cAnImAM mokale che. kavi kAlidAse zAkuntalamAM kaNvanA ziSyA rAjadhAnImAM gayA tyAre necanA pratibhAvonuM citra ApyuM che. kaNvanA AzramamAM rahenArI eka vyakita rAjAnI rAjadhAnImAM Ave che tyAre manamAM kevA bhAva jAga che. ziSya vicAre che, ArAjA mahAbhAgyazALI che, ahIM badhuM na suMdara che. cAra varNanI vyavasthA che, prajA sukhI che, koI apathakhoTA mArge jatA nathI, samAja vyavasthita che. chatAM A kolAhala mAnA saMbhaLAya che? mane mA lokothI UbharAtuM A zahera Aga vAgelA ghara jevuM lAge che. / ', karyAM e vakhatanuM zahera ane karyAM AjanAM mahAnagaro! Aje jo kaNva RSinA e ziSyo muMbaI ke nyuyorka jevAM zaheramAM AvI caDhe ane A mahAnagarono kolAhala, doDadhAma ane azAMti -jue to tene mATe Aga zabda nAno paDe, keTalI meoTI Aga lAgI che, enI vacce hu` ane tame beThAM chIe, AganA phUMphADAmAM zAMti karyAMthI maLa Aje samAja chinnabhinna tha jAya che. A prazna navA nathI. anAdikALathI - mANasa . pedA thaye| tyArathI 'Adarza samAja' 'Utopian Society' nI kalpanA karatA ja AvyA che, paNa Adarza samAja racI nathI zakayo. ell. 18-2-62 na hAya. ane bIjo eka mahAsattAdhIza mANasa potAnuM dhAryuM karI zake, samuddha hAya, sattA hoya, te| A bemAMthI sukhI koNa? tame puravAra karI Apo ke pelA sattAdhIza karatAM sadAcArI mANasa vadhu sukhI che.'- A puravAra karavA mATe sekreTisane Adarza samAja racavA paDayA. eNe 'Republic' racyuM. AjathI pacIsaseA varSa pahelAM racAyelA A graMthamAM rAjakAraNa, rAjyakartA, zikSaNa, strIpuruSanA saMbaMdha... evA badhA viSayone AvarI levAmAM AvyA che. nIti 'Just man can exist in a Just Society'. mAna mANasa bhraSTa samAjamAM rahetA hoya to te game teTalA sadAcArI, nItimAna OM Adarza banavA prayatna kare chatAM ghaNu musIbatabharyuM bane che. Aje paNa ApaNe e ja kahIe chIe, zuM karIe? kALAbajAra, lAMca- rUzvata vagara koI kAma thatuM ja nathI. e ja AjanI vikaTa samasyA che. sekreTisaneM enA eka ziSya savAla pUche che: sekreTisa, tame hamerthA ema upadeza Ape che ke eka sadAcArI mAkkasa, e garIba hAya; koI ene oLakhatuM na hoya, enI pAse koI prakAranI sattA prAcIna bhAratIya vicAradhAmAM paNa Adarza samAjanA vicAra thayo che. manusmRti, yAjJavalkayasmRti ane kauTilyanA arthazAstramAM samAja kevA hovA joIe enA vigate vicAra thayo che. ra varNa ane cAra AzrAmanI saMskRtino Adarza A vAta rajU kare che. eka jarmana philAseAranuM eka pustaka che, 'Moral man and immoralSociety'nI vAta che. mANasa vyakitagata rIte svArthahita thaI zake, paNa samAja svArthI ja rahevAnA, dezanA vicAra karo. samUha tarIke vicAra karo. tyAre dareka jagyAe mAruM te sAru mAnavAmAM Ave che. TreDa yuniyananA netA mAtra majUronA ja vicAra karaze. jemAM ochuM kAma ane vadhu dAma kema maLe te vicAraze. AkhAsamAjano vicAra nahIM kare. mAliko paNa enI sAme e ja joze ke ochu. vetana ApI vadhu krama kema karAvI zakAya. je vyAjabI thatuM hoya te Ape ema koI paNa pakSa nahIM kahe. A saMdharSa kAyama rahe ja che. mANasa samUhamAM svArthI banI ja jAya che. grAma, pradeza, bhASA, dharma, jAti badhAnA vicAra karo, dareka jagyAe potAnAM varganA ja hitane prAdhAnya apAya che. maNasane pote vyakitagata rIte nItimAna banavuM hoya te bhale, paNa AkhA samUhamAM svArtha ja rahe che. te eka Adarza samAMja kaI rIte racAya?kyAM sudhI samAjane badalavAmAM nahIM Ave, mAnava - saMbaMdhAmAM krAMti nahIM thAya tyAMsudhI kaMi ja zakaya nathI. ApaNA dezanA baMdhAraNamAM paNa A vAtane vigate vicAra thayo che. ApaNe kevA samAja racavAne che te vicara baMdhAraNanI prastAvanA (Preamble) mAM thayA che. CONSTITUTION OF INDIA WE, THE PEOPLE OF INDIA, having solemnly resolved to constitute India into a SOVEREIGN. SOCIALIST, SECULAR DEMOCRATIC, REPUBLIC and to secure to all its citizens: JUSTICE, social, economic and political; LIBERTY of thought, expression, belief, falth and worship; EQUALITY of status and of opportunity; and to promote among them all; FRATERNITY assuring the dignity of the individual and the unity and integrity of the nation; IN OUR CONSTITUENT ASSEMBLY this twenty-sixth day of November, 1949, we do HEREBY ADOPT, ENACT AND GIVE TO OURSELVES THIS CONSTITION. ApaNe eka sArvabhauma, svAyatta samAjavAdI dharmanirapekSa, lokazAhI rAjyanI racanA karavA baMdhAraNa ghaDayuM che. te mATe nAgarikone zuM maLavuM joIe ke jethI evedya Adarza sAra pedA thAya? sau prathama vAta nyAyanAM che. dareka nAgarikane sAmAjika, Arthika ane rAjakIya rIte badhA kSetrAmAM yAya maLavA jeIe, bIjI vAta svataMtratAnI che, jemAM dareka nAgarikane vicara, vAdI, abhivyakita ane mAnyatAnI pUrI svataMtratA maLavI joIe. trIjI vAta samAnatAnI che. jemAM UMcanIcanA bheda na hoya. darekane pAtAnA vikAsa mATe samAna taka maLavI joIe. chelle temAM bhrAtRbhAva jagADavAnI vAta che. mANasanuM mANasa tarIke gaurava karavAnuM che. mAnavatAnA saMbaMdho evA dAvA daIe ke dezanI ekatA ane akhaMDitatA jaLavAI rahe. AjhAdI pachI Aje ATalA varSe ApaNe zuM karI zakayA chIe, karyAM UbhA chIe? (kramaza:) 22 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 16-2-82 prabuddha jIvana 15 gAMdhIjIno keLavaNu vicAra darzakanuM vyAkhyAna 3 kubAvIra dIkSita hatuM : "ApaNI muzkelI e che ke gAMdhIne ApaNe zAMtithI barAbara vAMcatA nathI ane tethI ApaNI zakita kSINa thaI gaI che. temaNe ta, 18, 20 ane 21 jAnyuArI, 1982 A traNa divasa spaSTapaNe kahyuM che ke "huM udhoganA zikSaNanI vAta nathI karato paNa tAtA oDiToriyama (bombe hAusa, phorTa, muMbaI) mAM zrI zikSaNamAM udyoganI vAta karuM chuM." gAMdhIjIe zikSaNamAM keLavaNInA muMbaI jaina yuvaka saMghane upakrame sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA eka aMga lekhe ughoga ghakhala karavAnI himAyata eTalA mATe karI prerita 'vidyAsa'nAM traNa vyAkhyAne - viSaya: "keLavaNI vicAra: hatI ke zikSaNamAM udyoga dAkhala karavAthI bALakanA mananI, zarIranI. pleTa, rUse ane gAMdhI vicArasaraNI" suprasiddha sArasvata, ciMtaka ane ane AtmAnI zakita eka sAthe vadhe; e ALasu na thAya; enuM keLavaNIkAra zrI manubhAI paMcelI- darzaka - e ApyAM hatAM, jemAMnAM mAnasa vargAtIta thAya arthAta enAmAM vargabhAna na praveze. gAMdhIjIe pahelAM be vyAkhyAnane ahevAla sAramAM A sthaLethI A agAu kahe che ke zikSaNa letAM letAM bALaka udyoga dvArA je kAma nIpajAve apAI cUkyo che. Aje trIjuM vyAkhyAna sAramAM rajU karavAmAM te sAmAjika daSTie utpAdanazIla hoya. "sozyalI proDakTiva varka" Ave che. e gAMdhIjIne khyAla ha. mANaso jIve che ekabIjAnA sahakArathI. zrI ajita zeTha ane zrImatI nirUpamA zeThe AraMbhamAM svedanA ApaNI keLavaNIthI jeno ghaDAya che teo AtmakendrI - selapha maMtronuM yugalagAna kyAM pachI darzake vyaktine pitAne vikAsanI taka senTarDa - banI rahe che. emane anyanA sukhadu:khanI kazI ciMtA maLe ane samAjane paNa vikAsa thAya evI keLavaNInI zodha rUpe hotI nathI. A sva kendrI samUha samasaMvedanazIla thaI zakatA pitAnAM vyAkhyAne oLakhAvatAM trIjA vyAkhyAnamAM e zodha nathI. teo samAjamAM goThavAI zakatA nathI eTale baLaAgaLa calAvI hatI. AraMbhe emaNe pleTo ane rUsonA keLavaNI vAkhAra bane che. gAMdhIjI tethI ema vicAratA thayA ke hareka jaNa vicAromAMnA samAnatAnA aMze pratye dhyAna kheMcyuM hatuM. A baMne samAjopayogI kAma karatAM karatAM potAnA bhAvajagatane anubhava nAmAMkti keLavaNIkAroe keLavaNI e AnaMdalakSI ane vikAsa- kare. temaNe keLavaNI aMge pahelAM ATha varSa sudhI ane pachI navathI lakSI pravRtti hovI joIe ema kahyuM che. rUsoe bALakanA hAthapagane soLa varSane samaya gALe ane te pachI AgaLane ema samaya gALA koIkane koIka upayogI kAmamAM rokavAnI himAyata karI hatI te kahyuM " sUcavelA. dareka bALaka keLavaNInA bhAgarUpe zArIrika kAma keLavaNIkAraNa magaja e ja mAtra jJAnane daravAjo nathI. hAtha, paga, AMkha, kAranI dekharekha heThaLa vijJAnane sAthe rAkhIne kare. A kAma akSarakAna e paNa jJAnanA daravAjA che. paMcendriyanA upayogathI bAhya sRSTinA jJAnanI pUrve thavuM joIe. bALakone parANe kaMI na zIkhavavuM. bALaka guNadharmonuM jJAna thAya che. A saMbaMdhamAM gAMdhIjInI zI daSTi hatI je kAma kare emAM ene rasa paDavA joIe. AnaMda Avavo joIe. te paNa darzake kahyuM:"temaNe kahyuM ke gAMdhIjI ema mAnatA ke bALaka mANasa je kaMI paNa kAma kare che tenI trividha asara thAya che. samAja hAthapaga dvArA kAma kare te enI indriyo sakSama bane ane samAja upara, prakRti upara ane kAma karanAranA pitAnA citta upara, darzake sAthenA enA saMbaMdho sAcA svarUpanA thAya. gAMdhIjI mAnatA hatA A vAta dAkhalAo ApIne spaSTa karI ane A saMdarbhamAM gAMdhI 2) ke zabdo e saMketa che. anubhavonA saMketarUpa che mATe akSarajJAna pitAnI keLavaNInIjanAne anubaMdhanI keLavaNI evuM nAma ApyuM pUrve anubhavanuM jJAna ja bALakane ApavuM ghaTe. bALakone anukULa hatuM te kahyuM. anubaMdha e daSTi che. koI paNa karma juda judI dizAhoya ane sAmAjika hoya evA anubhavo ene levA devA joIe. mAMthI asaro le che ane asara kare che. arthAta koI paNa karmaAIzedarzake Ama kahIne zrIkRSNane dAkhalo Apyo hato. teo kevI rIte leTeDa hotuM nathI. dA. ta. jaMgalo kapAya temAM kapAnArAone phAyado lokanAyaka thayA. govALiyA bhegA rahI lokonI sukhadu:khanI kevI thAya che paraMtu prajAne ekaMdare nukasAna thAya che. karma paratve A thaI yathArtha kalpanA temane AvI te temaNe kahyuM. mahAbhAratanA yuddha kALe; anubaMdhanI daSTi. A anubaMdhanI keLavaNI e kevaLa gAMdhIjInI ja yuddha sthaLe TIToDInAM IDAnI rakSA karI mAnavatAne guNa temaNe ke deNagI che. udyogane je anubaMdha vinA bhaNAve te e gAMdhIjInI dAkhavyo te paNa kahyuM ane A saMdarbhamAM vyAse je lakhyuM ke "TITe- daSTinI naI tAlIma nathI. gAMdhIjIne A saMbaMdhamAM jo ghare hato DInI vedanA anubhava jene thAya te bhagavAna" e bAbatane havAlo ke e-anubaMdhanI keLavaNI - emanI jiMdagInI moTAmAM moTI bheTa Apyo! kRSaNe vAchaDAnI, paMkhInI, nadInI, vRkSanI ne lokanI vedanA hatI. gAMdhIjInI potAnI pratIti hatI ke pitAnuM samagra jIvana anubhavI hatI ane samasaMvedanazIla banyA hatA mATe lokanAyaka | vicArapUrvaka jIvAya che. emaNe vAre vAra bhArapUrvaka kahyuM che ke udyoga thaI zakyA ema kahyA pachI darzake "samaduHkhiyAnI sAthe samarasa samAjopayogI hovo ja joIe ane buddhipUrvaka enA vijJAna sAthe thavAya te ja keLavaNI pAmyA kahevAya" e gAMdhI AdarzanI pratiSThA thavo joIe. zikSaNamAM udyogane anubaMdha na thavo joIe. koI Wii hatI. paNa kAma tenI judI judI thanArI asarone vicAra karyA vinA thaI mANasanuM kALajuM kema ThekANe rahe, ane keLavaNI pAmanAra ja na zake. pratyeka kAma tAtkAlika nahi paNa lAMbA gALAnA lAbhanI bALakane zama samAjopayogI kaI rIte nIvaDe e gAMdhI vicArasaraNInA daSTithI thavuM joIe. sastAmAM sastu levuM ane meMghAmAM moMdhe bhave kendramAM hovAnuM jaNAvIne darzake kahyuM: "pleTonI najara e dizAmAM vecavuM e "siMgala Treka mAInDane vyavahAra thaze kahevAya ane gaI na hatI. kAraNa e gulAmonA samAjamAM jIvate hato ane upa- - temAMthI pAra vinAnA anartha nIpaje che. AthI ja Isue kahyuM hatuM yogI kAma karavuM e gulAmenuM kAma hovAnuM e mAnato hato." darzaka "jo AtmA zetAnane tyAM girave mUkAte thaya te samagra tribhuvananA te pachI bhAvanagaranI rAjagAdI upara besanAra kuMvarane rAjyArohaNane rAjyanI prAptithI paNa ze lAbha thavAne hatA!"kartA, karma, adhiSThAna, Agale divase sara prabhAzaMkara paTTaNIe rAjayanI prajAnAM du:kha sAthe sAdhane ane daiva A pAMca tattvo upara karmanAM pariNAmane AdhAra samarasa thavAnI je tAlIma ApI hatI tenuM daSTAnta ApIne kahAM che e vastu khyAla bahAra rahevI joIe nahi. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 pote keLavaNI pradhAna hatA te samayanA potAnA anubhavonI vAta zikSaNamAM udyoga dAkhala karavAnI gAMdhI vicArasaraNI saMdarbha karIne darzake kahyuM hatuM : "gAMdhIjI mAnatA ke keLavaNI svAvalaMbI thavI joIe. vastunA durvyaya thavA joIe nahi. temAMthI kazuMka utpanna thavuM joIe ane je utpanna thAya tesamAjopayogI nIvaDavuM joIe." paraMtu gAMdhIjInI keLavaNInI yojanA ApaNe apanAvInahi, ApaNI keLavaNI eTalI kharAba che ke keLavaNI lenAranI sthiti samudranI aMdara rahenArI mAchalI tarasI rahe evI ApaNI sthiti che. samApana prabhughna jIvana samApana karatAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe darzakanAM traNe vyAkhyAnA uttama tarIke biradAvyAM hatAM, temaNe keLavaNI viSayaka gAMdhIjInI vicArasaraNIne marma pragaTa karatAM kahyuM : " gAMdhIjI manAtA hatA ke bALakane keLavaNI evI ApavI joIe ke e sArAmAM sAro nAgarika thAya anesamAja sAthenA ene saMbaMdha vadhumAM vadhu nirAmaya thAya. bALaka janme che tyAre e jeTalA nirAdhAra hoya teTalA koI jIva hotA nathI. paMkhI ane prANInAM baccAM TUMka samayamAM svAvalaMbI thAya che. manuSya ja evuM prANI che jene keLavaNInI jarUra rahe che.. gAMdhIjIe AkhA jIvananA vicAra karIne keLavaNInI vicAraNA karI hatI. ApaNA samAjanuM durbhAgya ke emaNe keLavaNInI je yojanA karI hatI te mujaba ApaNe ApaNAM bALakone keLavaNI ApI zakatA nathI. bALakane zikSaNa mAtRbhASAmAM ja ApavuM jeIe paNa ko potAnAM bALakane aMgrejI mAdhyama dvArA ja apAtI keLavaNIApavA pravRtta thAya che. bALakanuM mana korI pATI jevuM che, lakhavuM hoya te enA upara lakhI zakAya e vAta sAva khoTI che. hakIkatamAM "Ala naoNleja Ijha rIlekaTeDa," manubhAIe pAyAnI vAta e karI ke sAcA keLavaNIkAra sudhAraka hevA joIe. pleTo, rUsA tathA gAMdhIjIe samAjanI krAnti karI. gAMdhIjI keLavaNI dvArA mANasanA mananI krAnti karavA mAgatA hatA. AdarzavAdI thayA vagara, dhagaza vagara krAntikArI thavAtuM nathI, krAntikArI thADaoNka matAgrahI paNa hoya che. pleTo, phsA ane gAMdhIjI traNe e keLavaNInA pAyAnA siddhAnto samAja samakSa rajU karyA hatA. samAja te na samaje ane te pramANe karavAnI tAkata na dAkhave to esamAjanuM durbhAgya che. AdhyAtmika tAkAta jeTalI keLavAya ane vikAsa thAya eTalI vAsanAmukita thAya. vAsanAmukita thAya e ja sAcuM amRta ane eTalA mATe ja kahevAyuM che ke "nahi jJAnena saMdeza pavitramiha vidyate. " AkhA zrI. cIpanamAIe manumAInA aMta:karaNathI AbhAra mAnyo hatA. . tA. 16 2-82 trizalAmAtAe je svapnA jeyAM hatAM te paNa mahAvIranA virATa vyaktitvanA pratIka rUpa che. svapnamAM mAtA, hAthI, siMha, vRSabha, sUrya, candra, phUla, agni, jaLa, kaLaza, mALA, mIna vagere jue che. bhagavAna mahAvIra ane yuvA adhyAtma [] jamanAlAla jaina anu. gulAkha DhiyA lagabhaga chavIsa seA varSa pahelAM A dharatI para eka adhyAtmasUryano udaya thayA hatA; vaizAlI gaNataMtranA kSatriyakuMDagrAmanA rAjA (gaNAdhipa) siddhArthane tyAM mAtA trizalAnI pavitra kUkhe bhagavAna mahAvIranA janma caitra suda terasane divase thayA hatA, vardhamAna 30 varSanI uMmare pravrujita thayA, lagabhaga 12 varSa sudhI emaNe satyanI zodhamAM mauna - cintananI sAdhanA karI. lAMbI sAdhanA pachI emane kevaLajJAna prApta thayuM. jJAnanI upalabdhi pachInI 30 varSamAM emaNe je samatAmRtanI varSArI, enA eka anokhA ItihAsa che. je vANI zabdo ane graMthAmAM jeTalI sacavAI che te paNa ati preraka che. ethI spaSTa che ke emanuM vyakitatva phUla jevuM komaLa hatuM; sAthesAtha agni jevuM jAjavalyamAna paNa hatuM; candranI jema zItaLa ane sUryanI peThe tejasvI hatuM; hAthInI jema baliSTha; vRSabhanI jema . karmaTha ane siMhanI jema nirbhaya hatuM. jJAnamAM prakharatA, karuNAmAM komaLatA, zAMti ane krAMti badhAM sAthe eka jagyAeAvI maLyAM hatAM, sAgaranI gahanatA ane himAlayanI UMcAI eka jagyAe AvI maLyAM hatAM. prazna thAya ke, zuM emane ghara-parivAra priya na hato? zuM sukha-vaibhava emane khaTakatuM hatuM? zuM e jIvanathI nirAza hatA? kharekhara vAta evI nathI. emaNe khullI AMkhe joyuM ke, samAjamAM vividha prakAranI viSamatAo che, saMkTa che, prajA bhramamagna che, vardhamAnanuM khuvAna mana becena thaI gayuM. teo premanI, ahiMsAnI ane dharma krAMtinI yAtrAe nIkaLI paDayA, samAjano samyak utkarSavikAsa ja emane mane meTI vAta hatI. bhagavAna mahAvIre na koIne guru banAvyA; na koI graMthano Azraya lIdho, na koI pAse mAthuM namAvyuM. emane to A samagra sRSTi prati atyaMta samabhAva hato, temAM vyakita, graMtha ane paMtha badhA samApta thaI jAya che. emanAM vacano ja zAstra banI gayAM; emanA pagale navA patha pragaTayo.. mahAvIra trIsa varSanI bhara muvAnImAM jIvana krAMti mATe khullA AkAza nIce AvI UbhA rahyA. mAtA-pitA, svajano koI emane vicalita na karI zakyA, mahAvIranuM adhyAtma e yuvA - adhyAtma hatuM. emAM te ja hatuM, krAnti hatI, e koI vRddhanA saMnyAsa na hato. potAnA ziSya * indrabhUti gautamane jIvananuM darzana ane prayAjana samajAvatAM prabhu vAraMvAra kahetA; 'gautama: eka kSaNano paNa pramAda na karo. samaya goyama mA pamAya) kema ke A alpakAlIna AyuSyamAM, aneka saMkaTothI bharelA jIvanamAM pUrvasaMcita karmarajane dUra karavI che, mATe gautama samayanA pramAda na karo,' kurukSetranA ISukAra nagaranA purohita bhRgunA be dIksanI dIkSAnI vAta, ApaNA jIvananI vAstavikatAnAM paDa khAlI de che. banne dIksa dIkSita thavA pravRtta thAya che tyAre mAbApa aneka dalIlothI emane vAravA prayatna kare che. aMte putronA jIvanadarzana pAse mAtA - pitA namI paDe che. teo mAbApane spaSTa kahe che, je je rAta vItatI jAya che te pharI nathI AvatI. dharma karanAranI rAtri niSphaLa jAya che ane dharma karanAranI rAtri saphaLa thAya che.' adbhuta saundaryanA dhaNI eka taruNa sAdhue pAtAnI prakhara tapasyAthI magadha samrATa bibisArane acarajamAM nAkhI dIdhA. emaNe kahI dIdhuM; 'pote anAtha nathI, rAjA anAtha che.' zAstromAM lakhAyeluM che ke, mahAvIra svAmInA dharmazAsanamAM, zramaNa saMdhamAM hajAro yuvaka - yuvatIoe dIkSita thaI adhyAtmane yuvAna banAvI dIdhuM. bhAratanA dhArmika, itihAsano AraMbha yajJaane pUjAthI thAya che. vividha deva-devIone prasanna karI, kAmanAo pUrNa karavA yajJAnA anuSThAna karAvavA e khurohitanuM mukhya kAma hatuM. mahAvIra svAmInA samaya sudhI A karmakAMDanuM samAja upara khUba ja prabhutva sthApita thaI cUkayuM hatuM. mahAvIra ane emanA zramaNa - sAdhuoe prajAne samajAvyuM ke vAstavika yakSa eTale zuM? te kema thaI zake? vAstavamAM bhagavAna mahAvIre yajJano virodha nahoto karyo. enuM rUpAtara karyuM hatuM. emaNe pazu - bali - pradhAna 'hiMsaka yajJa'ne sthAne 1 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-82 prabuddha jIvana 1974 . -- -- ---- ---- - pAse AvIne vAta karI. emaNe kahyuM, "jAo, pUniyA zrAvaka pAsethI sAmAyika laI le." rAjA pAse zuM kamI hoya? je mAgaze te ApIne rAjA sAmAyika (ekAgratA) kharIdavA taiyAra thAya che. garIba pUniyA zrAvakanI zAMti pAse dhanane Dhagale nakAme banI gayA. samrATa ahaMma ogaLI gayo. 72 varSanA AyuSyamAM nirvANa pAmI mahAvIra svAmI siddhamukata banI gayA ane aneka lokone mukitane mArga batAvavA gayA. emaNe ahiMsA, samatA ane svataMtratAne rAha batAvI mAnava manane hajAro graMthiomAMthI mukti apAvI. -('vIra nivaNa vicAra -sevA - Indora'nA saujanyathI) - "niyANu vize spaSTatA Atma - jAgRti -pradhAna "ahiMsaka yajJa'ne pratiSThita karyo hato. harikeza muni vihAra karatAM karatAM eka thanA sthaLe pahoMcI gayA. emaNe kahyuM. 'A yajJa e zreSTha yaza nathI; jemAM indriya ane manane saMyama hoya, ahiMsAnuM AcaraNa hoya ane dehanuM visarjana thAya e zreSTha yajJa che.' koIke pUchayuM, "zuM Apa paNa yajJa kare che?' "dararojakaruM " munie sahaja rIte kahyuM, pachI samajAvatAM kahyuM, 'mArA yajJamAM tapa joti che, caitanya jati sthAna che. mana, vANI ane kAyAnI sada pravRttio ja ghI nAkhavAnI kaDachI che. zarIra agni pragaTAvavAnuM IMdhaNa che. saMyama zAMti - pATha che. A rIte huM ahiMsaka yA karuM .' ApaNI sAmAjika jAgRtino itihAsa e vAtane sAkSI che ke, thanI A navI vyAkhyAthI pazu balinI vAta hacamacI gaI. samAjanI rUDha, khoTI mAnyatAonuM mahAvIra svAmIe aneka rIte avamUlyana karyuM. emane janmane kAraNe racAtI varNavyavasthAnI mAnyatAne judI rIte samajAvI, emaNe kahyuM, 'karmathI mANasa brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zudra hoya che.' eTaluM ja nahIM, sAdhutva ane vezanA vidhyamAM paNa emaNe kahyuM, 'mAtra muMDana karAvavAthI koI sAdhu nathI banI zakato; "oma"ne jApa karavAthI koI brAhmaNa nathI banI zakate. jaMgalamAM vasavAthI muni nathI banI zakate ne darbha ghAsanAM vastro paheravAthI koI tapasvI nathI banI zako.' ' te kevI rIte banI zake? samabhAvathI sAdhu thavAya, brahma- carthathI brAhANa thavAya, zAnathI muni thavAya ane tapathI tapasvI banI thAya.' emanI lAMbI sAdhanAno anubhava e hato ke, bhASAmAM e sAmarthya nathI ke saMpUrNa satyane prakaTa karI zake. zabdane pitAnI sImA che. zabdo jaDa che. ApaNA badhAM satya adhUrAM che. apUrNa che. emaNe kahyuM, "zreSTha, mahAna ane jAgRta mANasoe nizcayAtmaka vANI na bolavI joIe.' kAraNa ke satyanI sarva apekSAthI tevI vANI belavI ke samajavI e ghaNI agharI vAta che. eTalA mATe anAgrahapUrNa samanvayamUlaka sApekSa satya ja hitakAraka che ema bhagavAne batAvyuM che anekAnta ke syAdavAda emanA dIrghakAlIna ciMtananuM pariNAma che. ahiMsAnI UMDI sAdhanAmAMthI ja sApekSa satya udabhave che. A janajAgaraNa mATe mahAvIra svAmIe bhASAnA rUpavidhAnano koI Agraha na rAkhyo. bhASAno Agraha ApaNane muzkelImAMthI bacAvI nathI zakato. mahAvIra svAmI koI IzvarIya saMdeza laIne nahotA AvyA. emane saMdeza emanI sAdhanAmAMthI siddha thayela anubhavono saMdeza hato. pratyeka jIvamAM Izvara banavAnI anaMta zakita rahelI che. eTale ja potAnI vAta emaNe prAkRtamAM-prakRtinI bhASAmAM lokonI bhASAmAM rajU karI. enAthI dharma sarvasulabha banI gayo. mahAvIra svAmInA A udAra daSTikoNathI strI ane zudrane dharma graMtha vAMcavAno adhikAra maLI gayo. mahAvIra svAmI prakhara tapasvI hatA. keTalAya divaso sudhI e dhyAnamAM UbhA rahI jatA; AhAra - pANI na letA, chatAM zarIrane satAvavAthI dharma thAya ema kayAre paNa emaNe nathI kahyuM. zarIrane sAdhanA joIe, jethI kaSTa AvatAM vicalita na thAya. emaNe manane zArIrika tapathI adhika mahattva ApyuM. be divasanA upavAsa be iDInA dhyAnathI barobarI na karI zake. karmakAMDa karatAM saMyamane emaNe vadhAre mahattva ApyuM. samrATa zreNikanuM mana sthira rahetuM na hatuM. mahAvIra bhagavAna | De. ramaNulAla cI. zAha 'prabuddha jIvananA 16mI navembaranA ane 1lI DisembaranA aMkamAM 'niyANu' vize mAro lekha chapAya che. temAMnA be-traNa vidhAna pratye mArA mitra zrI kautibhAI mANeklAle dhyAna doryuM che ane te vize spaSTatA karavAnI AvazyakatA che. zrI kIrtibhAI, karmasiddhAMta ane gaNitAnuyoganA UMDA abhyAsI che ane te viSayanA jijJAsuo mATe potAne kiMmatI samaya ApIne dara aThavADiye niyamita varga paNa calAve che. mArA lekhamAM cakravatao vize meM A pramANe lakhyuM che: jana karmasiddhAMta pramANe jeTalA cakravartIo thAya che teTalA hamezAM pUrvabhavamAM niyANa bAMdhavApUrvaka cakravartI thAya che ane cakravartI thayA pachI bhavAntaramAM teo avazya narake jAya che." ahIM cakravartIo vize je lakhyuM che te saiddhAMtika daSTie, amuka nayanI apekSAe lakhyuM che eTale ke jeo cakavartI thAya che ane jIvanaparyata cakravartI rahe che te badhA bhavAnaramAM avazya narake jAya che, paraMtu jo koi cakravartI, cakavartI thayA pachI cakravartIpaNane tyAga kare athavA cakavartI tarIkenAM tamAma kartavyane tyAga kare te te bhavAntaramAM nara jAya evuM nathI. udAharaNa tarIke prathama cakravartI bharata mahArAja arIsA bhuvanamAM kevaLajJAna pAmyA hatA ane gRhastha liMge siddhathayA hatA. evI rIte 16mA tIrthakara zAMtinAtha bhagavAna, 17mAM tIrthaMkara kunthanAtha bhagavAna ane 18mAM tIrthakara aranAtha bhagavAna e traNe cakravartIo tIrthaMkara padane pAma mese sidhAvyA che. vaLI, vAsudeva ane prativAsudeva pUrva bhavamAM avazya niyANu bAMdhavApUrvaka thAya che, paraMtu cakravartIpada mATe niyANane tevo niyama nathI. niyANAnA prakAra batAvatAM mArA lekhamAM meM A lakhyuM che "niyANu traNa prakAranA gaNavAmAM AvyAM che. (1) prazasta niyANuM (2) bhegakrata niyANu ane (3) aprazasta niyANu.. tapanA phaLarUpe sAdhupaNuM, AcAryapada, tIrthayAtrA, badhilA, samAdhimaraNa, ityAdinI abhilASA karavI te prazasta niyANuM che." prazasta niyANa paNa kevaLajJAnanI prAptimAM aMtarAyarUpa bane che, vaLI AvuM zubha niyANuM paNa abhimAnane vaza thai, mAna kapAyathI prerAIne dUdha ke irSAthI anya jIvone parAjita karavAnA ke pAchaLa pADI devAnA AzayathI baMdhAyuM hoya che athavA baMdhAyA pachI evo koi azubha Azaya cittamAM thavA lAge to te niyANa prazasta maTIne aprazasata banI jAya che. A vize zrI kItabhAIe khulAso karyo che ke "saMyamanI ArAdhanA arthe 'badhilAbha. samAdhi maraNa, ityAdi mATenuM niyANuM te alabatta prazasta niyANa che, paraMtu saMyamanI ArAdhanA sAthe padanI abhilASA sahita je niyANa baMdhAya te te aprazasta banI jAya che, tIrthakara 5da, gaNadhara pada, AcAryapada ke evA bIjA koi paNa pada mATenuM niyANu mAnapAya vagara baMdhAtuM ja nathI, mATe tenuM niyANu aprazasta gaNAya che." zrI kIrtibhAie A bAbatamAM mAruM dhyAna doryuM che te mATe huM temane NI chuM ane mArI kSati mATe kSamA prArtha chuM. . Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prabuddha jIvana tA. 16-2-82 pAkistAnI lakara ane saMrakSaNa udyoga | [] kAnti bhaTTa pAkistAna pAro lakrI sAmagrInI je ThokaTeIla haze tevI che. bhUvAe 2500nI saMkhyAnuM pheDarala sikyuriTI pharsa nAmanuM jagatanA bhAgyeja koika deza pAse haze. amerikA, daLa rAkheluM tene pramukha jhiyAe vikherI nAkhyuM che. A daLa briTana. kaNa, raziyA, cIna ane kviDanamAM banelAM zI pAkistAna bhUttoe potAnA aMgata lAbha mATe rAkhela. A nirTa iNAne jelamAM pAse che. bhAratanI mAphaka te potAnA saMrakSANa udyoga vikasAvI zakayuM . nakhAyA che ane bAkInA polIsamAM bharatI thai gai che. nathI chatAM tyAM sAva saMrakSaNa udyoga nathI tema mAnavAnI jarUra nathI. A game tevI saMkhyA hoya paNa bhArata karatAM pAkistAnanuM rAvaLapiDI najIkanA vAha gAme pAkistAnanI lazkarI sAmagrI, lazkarIbaLa 40 TakA jeTaluM ja rahyAM che. pAkistAnamAM hajI pharajiyAta vimAna ane topanA ripera ane jALavaNI mATenAM kArakhAnAM che. miliTarInI bharatI nathI. 17 varSanI uMmaranA pAkistAnI ane jyAre bhure sattA para hatA tyAre sAteka jeTalI phekaTarIo muslima juvAnone ja bharatImAM rakhAya che. ghaNAne khabara nahIM hoya khelIne temAM zastrasAmagrI banAvavAno nirdhAra hatuM ane pramukha ke bhAgalA pachI paNa pAkistAnanA pAMkhA lazkaramAM ghaNA zIkhe DyiAe temAM ghaNIbarI phekTarI cAlu karI dIdhI che. sAudI arebiyAe ane hinduo hatA. have bahu ochA rahyA che. saMrakSaNa udyogamAM rU. 1100 karoDanI madada karI temAMthI ghaNI kharI saMrakSaNa utpAdananI thoDAka pArasI ane binamuslimo che kharA. bhUmidaLa mATenA rikruTa phekTarI UbhI thaI che. pAkistAnane jaldIthI maLe che paNa naukAdaLa ane havAIdaLa mATe kempabelapura nAmanA gAme amerikA ane phrAMsanA zastrasAmagrInA pUratA bhaNelA leke maLatA nathI. ghaNA loko paradezamAM cAlyA nirmAtAonA sahayogamAM 60 jeTalAM Trenara vimAno ane 50 jeTalAM jAya che. rAvalapiDImAM najIkanA kAkula gAme pAkistAnanI (bhAratamAM helIkopTare banAvI zake tevI phekTarI sthapAi che. rAvalapiMDI khaDakavAsalA jevI) miliTarI ekeDamI 33 varSa pahelAM sthApAI najIka dhamIyale khAte pAkistAna Ama eviyezana tarIke oLakhAtuM hatI. ahIM ophisarone aDhI varSane miliTarInI tAlImano korsa khAtuM, vimAna banAvavAnuM kArakhAnuM to dharAve ja che. beMglora khAte karAvAya che. A ekeDamImAM grejyueTa thayelA ophisarone bIjI bhAratanA "hindustAna eroneTikasa limiTeDa" kArakhAnAnI ladhu korsa skUlamAM vadhu tAlIma apAya che. lazkarI bhUhanI jadI judI cAvRtti jevuM A kArakhAnuM che. A kArakhAnAmAM 40Taka spera pArTa zAkhAnI speziyala tAlIma mATenI judI judI skUlo hoya che. dA.ta. videzathI AyAta karIne pAkistAnamAM banAvelA 60 TakA bhAgo kaveTTA khAte "skUla opha InaphanTrI enDa TekaTIkasa, nauzerA khAte bheLavIne nAnakaDA vimAna banAvAya che. elAuTI-thrI tarIke oLakhAtA skUla opha ArTilarI ane AramarDa korsa skUla ane risAlapura helIkopTara paNa ahIM bane che. dara mahine eka helIpTara A khAte (pezAvara pAse) miliTarI enjiniyariMganI skUla che. murI, kArakhAnAmAM bane che. hyujIsa-500 nAmanA moTA helIkopTaro Tepa ane abeTAbAda vagere zahero je rAvalapiMDI AjubAju kempabelapuramAM banaze. phrAMsanI madadathI 1974-75mAM mIrAja- AvelA che tyAM paNa ghaNI miliTarI skUle che. rAvalapiMDI khAte ja epha-1 nAmanA laDAyaka vimAne banAvavAne pAkistAnano bhavya Ama eviyezana skUla nAmanI skUla vimAnadaLane tAlIma A kAryakrama hato. ro vimAna banAvIne Araba dezone vecavAnI paNa che. ahIM pAMca varSane uDDayana ane laDAIne kAra che. bhAratamAM nema hatI paNa bhUtto gayA pachI te pejanA paDI bhAMgI che. jema dakSiNa bhAratamAM eminisTreTIva sTApha koleja che tevI rIte tene badala rAvalapiMDIthI 40 mAila dUramAM AvelA kamarA gAme pAkistAnamAM kaTTA khAte "kamAnDa enDa sTApha koleja" nAmanI mirAja-zrI ane phAiva tarIke oLakhAtA vimAnanI marAmata karavA tAlIma zALA che.. tema ja cInamAM banelAM mIga-19 nAmanA vimAnanI jALavaNI pAkistAnanA naukAdaLa mATe nevala ekeDamI che ane te bAbara' nAmanA tAlImI jahAjamAM ..Ima le che. A tAlImI karavAnuM vizALa kApleksa UbhA karAya che. svIDananI eka kaMpanI jahAja karAcImAM che. e pachI "bahu dUra" nAmanA jahAjamAM paNa pAsethI paravAne laine A saMkulamAM "mAzAka nAmanA Trenara vimAna tAlIma apAya che. karAcI yunivarsiTI sAme "eraphorsa koleja opha paNa banI rahyA che. pAkistAna pAse arikanA khakhaDadhaja e86 eronoTikala eniniyariMga" nAmanI koleja joDAyelI che. temAM vimAne taddana nakAmAM hatAM eTale ja temane e16 nAmanA vimAnanuM IjanerI zAna meLavIne ghaNA pAkistAnIo videzamAM paNa cAlyA jaya che. 1965mAM A koleja karAcInI koraMgI nAmanI adyatana vimAna kharIdavAnI jarUra paDI che. cIne pelA mIga khAMDI najIka sthapAI hatI. 19 vimAne paNa atyAre bhaMgara jevA che. epha-16 vimAnamAM pAkistAnanI lazkarI saMsthAmAM bhaNanArAne uttama khorAka aNuzastro laI jaI zakAya tevI vyavasthA che. jo ke a rilanuM ane khAsa karIne ramatagamatanI sArI sagavaDe apAya che. nivRtta larI khAnuM kahe che ke pAstAnane epha-16 nAmanA vimAno sainikone khetIvADI mATe jamIna maLI rahe tenI kALajI rakhAya vecatAM pahelAM aNuTAstro lai javA 1 vi nI aMdaranI goThavaNane che. 65000 jeTalA TekarALa vistAranA khunarAvALA lokone bheMsI nakhAze paNa te goThavaNI pharIdI karavAnI Tekanikala AvaData paNa aphaghAnistAnanI sarahada pAse tAlIma ApIne anAmata pAkistAnI TekanaoNjisTa.. che.' . rakhAyA che. uparAMta pAkistAnI mahilAonuM paNa lazkarI daLa che. , pAkistAnanA havAIdaLanuM vaDuM mathaka pahelAM pezAvara khAte te ghaNAne khyAlamAM nathI. mujhAhIda ane jAnabAjha jevA nAme hatuM te badalIne islAmAbAda khAte lAvavAmAM AvyuM che. citrala dharAvatA ati majabUta zarIra dharAvanAra javAna ane paThANa vistAranA khAte erarsa : vimAnono kAphlo rahe che. havAIdaLanA sainikonI lokonuM anAmata daLa paNa che. saMkhyA phakata 17>>ra che je hAlamAM vadhAravAmAM AvI rahI che. bhAratamAM jema paramavIra cakra ane vIracaka ke azoka caka oma to pAkistAnanuM lakarI baLa 4.28 lAkha javAnuM che. jevA mAnaakarAma apAya che te rIte pAkistAnamAM bahAdurI mATenI temAM ra9000 loThA ajhiAda kAzmIra daLanA che. naukAdaLa. 12000 padavIo sAMbhaLavA jevI che. sauthI vadhu bahAdurI batAvI hoya lAkI che. bIjA je anAmata lakrIo che te saMkhyA pAMca lAkhanI tene "nizAne haidara'ne khitAba maLe che ane rUA. 10,000 InAma che, havAIdaLa mATenA anAmata sainikonI saMkhyA 7800nI che. maLe che. e pachInA greDamAM lIlAle-jata (InAma rU. 7000) - uparanI lazkarI tAkAta uparAMta jene pArAmiliTarI phorsa ane sitAraka-e-jaraMtane (rUA. 100C) khitAba apAya che.' kahevAya che tevA ardhalazkarIonI saMkhyA lagabhaga be lAkhanI riyala miliTarI ekeDamI, senDaharsTa (IglAMDa)nA eka graMthanA AdhAre Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-82 premaLa cAti premaLa jyotinI mAnavatAnI pravRttiomAM eka navI pravRttinI jyota ravivAra, tA. 7mI phebru ArIe ghATakopara khAte tilaka roDa upara prakaTI che ane ghATakopara khAte rahetA netrahIna bhAIzrI dinakara bhAsane eka sTola ApavAmAM Avyo che. nezanala esesiyezana phora dha blAInDanA pramukha zrI vijaya marcanTe aneka netrahInone sTolA apAvI, benka pAsethI cIjavastu mATe lenaapAvI aneka netrahInone sAmAjika ane Arthika rIte pagabhara karyA che. atyAra sudhI A saMsthAe 41 sTola bRhada muMbaImAM jude jude ThekANe khAlyA che. ghATakopara khAte A 42mA sTola hato. premALa jayotinI bahenone zrI vijaya marcanTa pAsethI preraNA maLI ane A dizAmAM tekhAe pravRtti zarU karI. A pravRttinA prathama preraNAdAtAzrI navInamAI kApaDiyA amane maLyA. teozrIe be sTola mATe rUpiyA sAta hajAra amane ApyA -ane emAMthI eka sTolanuM udghATana ravivAra 7mI phebru ArIe zrI vijaya marcaMTanA varada haste thayuM. A prasaMge myunisipala korporeTara zrI goradhanadAsa dutiyAe pramukhasthAna lIdhuM hatuM. jyAre yuvaka saMghanI kArobArInA sabhya tathA korporeTara zrI harilAla gulAbacaMda zAha atithivizeSa hatA ane zrI pratApa gAMdhI tathA zrI taru lAlavAnI mAnanIya mahemAna tarIke upasthita hatA. netrahIna zrI dina bhosale jemane A sTola Apa vAmAM Avyo emaNe saunuM puSpamAlAthI sanmAna karyuM hatuM. zarUAtamAM zrImatI nirubena zAhe prArthanA karI, tyArabAda zrImatI kamalabena pIsapATIe saune AvakAra Apyo. zrI cImanalAla je. zAhe jaina yuvaka saMghanI pravRttiono ane savizeSa premaLa jyoti pravRttine paricA ApyA. zrI pratApa gAMdhI, zrI harilAlabhAI zAha tathA zrI taru lAlavANIe premaLa jyotinI A pravRttine biradAvI AzIrvAda ApyA. zrI georadhanadAsa dutiyAe emanA AnaMda vyakata karyo hato. sTolanuM udghATana karatA zrI vijaya marcanTe kahyuM ke tame maMdiramAM jAva tyAre dina bhAsale jevI aneka vyaktio samAjamAM sukhI thAya evI prArthanA karo, zrI mansunnIkare AbhAradarzana karyuM hatuM. A samAraMbhamAM DepyuTI myunisipala kamizanara zrI prabhu cimbulakara paNa upasthita hatA. sapAramane aMte upasthita prekSakomAMthI ghaNA badhAe bhAI dinakara bhAsatrenA sTolamAMthI gharavakharInI cIjo kharIdI hatI. muMbaInI ghATakopara gayelA bhAIbahenone zrI pratApa gAMdhIe ratnaciAmaNI kaoNlejanI lAIbrerImAM helamAM jamADayA hatA - A mATe ame zrI pratApa gAMdhInA AbhArI chIe. abhyAsa vartuLa AgAmI kAryakrama vakatA : zrI cunIlAla mahArAja samaya : zanivAra, tA. 27-2-'82 sAMje 5 vAge sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA hAla viSaya: mAnava sevA e ja prabhu sevA gujarAtamAM choTAudepura pAse AvelA AdivAsIomAM chellA lagabhaga pacIsa varSathI sahakuTuMba ekadhArI satata mAnava sevA karI rahelA pU. zrI cunIlAlajI mahArAjane sAMbhaLavA e eka ananya lhAvo che. kAramI garIbI ane jaMgalI jevI prajAnI vacce jIvanAM jokhame vasIne teo je kAma karI rahyAM che. te jAte tyAM jaIne jovA jevuM che. prabuddha jIvana sau mitrAne samayasara upasthita thavAnI vinaMtI che. subodhabhAI ema. zAha kanvInara, abhyAsavartuLa, 199 je sTAlathI netrahIna dinakara bhAsale pagabhara tho PREMAL JYOTI SHRI BOMBAY JAIN YUVAK SANGH (CERTESY MAUIH UMAI KAPKOJA. STALL DONATED BY PREMAL JYOTS THE B&T COMMITTEE OF THE SUR THE FORME KUL RAT STALLS NO-36 WORKING CAPITAL TO THE BLAD VENDOR FINANCED BY CENTRAL BANK OF IND bAgamA A sTola rivavAra netrahIna zrI dinakara bheAsalene tA. 7mI phebruArIe ghATakepara tIlaka roDa upara premaLa jgyAti (saujanya zrI navInabhAI kApaDiyA) taraphathI ApavAmAM Avye ane jenu udghATana zrI vijaya manTanA varad haste thayuM. saMgha samAcAra phAdhara vAlesanu eka jAhera pravacana ravivAra tA. 28-2-82 savAranA 9-30 kalAke cepATI - biralA krIDA kendra,viSaya : AtmIyatA ane aupacArikatA gAMdhIjInu virATa vyakitatva uparokata viSaya upara zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA be preraka pravaLA be keseTA upara rekarDa thayA che. A baMne kesaTa rUA. 60/-mAM kAryAlayamAM paisA bharavAthI maLI zakaze. vasaMta vyAkhyAna mALA TATA prati varSanI jema dezanA sAMprata pravAho upara cAra pravacane oDiTorIyamamAM sAmavAra tA. 12-4-82 guru vAra, tA. 15-4-82 sudhI sAMjanA 6 vAge raheze. viSaya ane vakatAo nakkI thaye enI jANa saune karavAmAM Avaze. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, 7 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 dakSiNa prabuddha jIvana dhruva khaMDa ane tenI kAtila ajAyabIo U vijayagupta mau TAkaTikA, eTale dakSiNa dhruva khaMDa ApaNA mATe tana navA che. ghaNA vAcaDAne bhArata karatAM pAMca gaNA A moTA khaMDa vize kaMI khyAla nahIM hoya, keTalAkane tenA havAmAna jevA ja dhUMdhaLe khyAla haze. DisembaramAM pAlara sarkala nAmanA jahAja upara savAra thaine jAnyuArImAM ApaNA 21 vijJAnIo dakSiNa dhruva khaMDa upara UtaryA e ApaNA mATe eka aitikAsika ghaTanA che. nAvanA Amundasane bheMkAra khaMDa vIMdhIne dakSiNa dhruva khaMDa upara navanA vAvaTo pharakAvyo tene sittera varSa thai gayAM; paraMtu A 70 varSa daramiyAna mAtra bAra dezeAnA vijJAnIoe tyAM Ava-jA karI che. te paikI eziyAi dezomAM jApAna pachI bhArata bIjo deza che. je jamAnAmAM Aja che evI vaijJAnika sagavaDo nahatI te jamAnAmAM Anundasana, skoTa ane zelTana jevA ati hiMmatavAna ane ati khaDatala sAhasavIro A khaMDanI ati krUra kudaratanA hAthe zI yAtanAo bhogavI haze tenI ApaNe kalpanA paNa karI na zakIe. briTananA kepTana skoTano AkhA kAphlo pIDAi pIDAine mAryo gayo hato. Aje vijJAna ane TekanolojIe ghaNI sagavaDo karI ApI che tema chatAM diNa dhruva khaMDa para UtaravuM te eka parAkrama che. dakSiNa dhruva para pahoMcavuM te eka vizeSa parAkrama che. ApaNA vijJAnIone be divasa phAMphA mAryA pachI jahAjanA bhUtaka parathI helikopTara vaDe "bhUmi" para UtaravAmAM saphaLatA maLI hatI. kharekhara to A khaMDanI bhUmi seMkaDo ke hajAro phUTa jADA baraphanA ghara nIce daTAyelI che. A himarAzanI sarerAza UMDAi hajArA phUTa che. kudarate jANe mANasanI caDhAI sAme A khaMDanI lleibaMdhI karI rAkhI hoya tema tenI AsapAsanA dakSiNa dhruva mahAsAgara TheraThera nAnA-meTA baraph ane baraphanA taratA DuMgarA vaDe chavAyelA che. baraphano taratA DuMgara bahAra jeTale| dekhAtA hoya tenAthI ATha-nava gaNA pANInI aMdara heAya che. keTalAka DuMgarA pANInI bahAra seMkaDo phUTa UMcA hoya che ane ghaNA mAila lAMbA hoya che. keTalAka dhanavAna Araba dezo evA paNa vicAra kare che ke Taga naukAo vaDe AvA ekAda taratA DuMgarane arabastAnanA kAMThA sudhI ghasaDI lAvI tenuM pANI raNapradezane pUruM pADavAmAM Ave to tyAM hariyALI khetI thai zake ane pANInI taMgI na rahe. baraphanA eka DuMgara varSo sudhI pANI ApI zake. tenuM pANI mIThuM hoya che. dakSiNa dhruva khaMDa upara je himavarSA thAya che tethI je barapha tenI upara samAi na zake te sarakatA sarakatA tenA UMcA kAMThA parathI samudramAM tUTI paDeche. saravAnI gati ghaNIdhImI hoya che. paNa vAraMvAra vizALa himarAzio mATA kaDAkA sAthe tUTI paDatA hoya che, temAMthI baraphanA taratA DuMgarA banIne pavana ane pravAhamAM taNAtA jAya che. keTalAka taratA DuMgaro to pacAsa kilemITara ke tethI paNa lAMbA hoya che. khaMDa upara ane samudra upara kalAkanA 200-300 kizamITaranI jhaDapathI taphAnI pavana phUMkAtA hoya che. hima jhaMjhAvAtamAM baMdUkanI gALInA charAnI jema hamakaNIo vIMjhAtI hoya che. bahAranI duniyA sAthe A khaMDane satsaMbaMdha nathI. sauthI najIka dakSiANa amerikAnA dakSiNa cheDe che, je eka hajAra kilomITara dUra che. dakSiNa dhruva khaMDanuM havAmana panA na thai zake tevuM dUra che. tethI ahIM sevALa sivAya bIjI DAi vanaspati thatI nathI, be jAtanAM paMkhI sivAya ane eka jAtA jIvaDA sivAya bIjI koi tA. 16-2-92 jIvasRSTi nathI, paNa samudramAM matsya sRSTi ane bIjI jalacarasRSTi ghaNI che, jemAM phephasAM ane AMcaLavALA sIlano paNa samAveza thAya che. A verAna khaMDa DuMgarALa che, eTaluM ja nahIM paNa be dhakhatA jvALAmukhI paNa dharAve che. parvatamALAonAM zikharonI UMcAI paMdara hajAra ph TathI paNa vadhAre UMcI che. madhya bhAga tibeTa jevA ucca pradeza che. samagra khaMDanI sarerAza UMcAI cha hajAra ph Ta che, bIjA koI paNa khaMDa karatAM bamaNI. duniyAmAM jeTalo barapha che tenA nevuM TakA barapha ekalA A khaMDamAM che. duniyAmAM AvuM kharAba ane asahya havAmAna bIje kaze nathI. ziyALAmAM uSNatAmAna zUnya nIce 80 aMza pheranahAITa sudhI UtarI jAya che. unALAmAM paNa rArerAza uSNatAmAna 15 aMza, eTale ThArabiMdunI nIce rahe che. ATalI ThaMDI evaresTa upara ke uttara dhruva pradezamAM paNa nathI paDatI. uttara dhruva pradeza ane dakSiNa dhruva pradeza vaccenA taphAvata paNa jANavA jevA che. uttara dhruva pradeza eziyA, yuropa ane uttara amerikA e traNa khaMDonA uttara kAMThA vaDe gherAyela mahAsAgara che, jemAM kyAMka kayAMka dharatI DokAya che. paraMtu uttara dhra uvanI AsapAsa mahAsAgaranI vizALa sapATI thIjalI rahe che ane uttara dhruva paNa e thIjelI sapATIvALA mahAsAgaranA pANImAM che. dakSiNa dhruva khaMDa tenAthI UlaTI AkRti dharAve che. te hiMdI mahAsAgara, ATalAMTika mahAsAgara ane prazAMta mahAsAgara vaDe gherAyela ane UMcA khaMDa che. tethI tyAM asAdhAraNa ThaMDI ane asAdhAraNa pavana hoya che. I. sa. 1774mAM briTananA kepTana kuke ane te pachI amerikAnA nAthAniyala pAmare tathA raziyAnA baeNliMgasesene dakSiNa dhruva khaMDanA astitvanI zodha karI te pachInAM basso varSa daramiyAna ghaNA badhAduroe tenI zodhakhALa karavAnA prayAsa karyA hatA ane keTalAka mAryA paNa gayA hatA. dhruva sara karavAnI saphaLatA to cheka tA. 14-12-19 11nA roja nAve nA roAlDa Amundrasanane maLI, te pachI 18-1-1912 nA roja briTanane kepTana robaTa skoTa tyAM pahoMcyo, paNa pAtAnI pahelAM norvenA Amundsana A yaza khATI gayA che e jANIne te hatAza thaI gayo, tenA kAphsAe ahIM je yAtanAo bhAgavI te duniyAnI bhaugolika zodhakhALanI tavArikhamAM eka ghaNu karuNa prakaraNa che. dakSiNa dhruva khAMDa sAthe ghaNAM nAmeAsaMkaLAyelAM che, temAM mudasana ane skoTa pachI amerikAnA eDamirala bAyarDano ullekha karavo joIe. dakSiNa dhruva khaMDa upara caDhIne hajAro Ta UMcA himAcchAdita parvato khUMdI dhruva para pahoMcavuM te parAkramanI daSTie bahu moTI vAta hatI. paraMtu mahattva to vaijJAnika saMzodhananuM che. romila bAyaDe vaijJAnika saMzodhananI zarUAta karI. te A bihAraNA khaMDa para jeTalA samaya rahyo teTale samaya tenA koI parogAmI nahotA rahI zakyA. ahIM dhruva upara cha mahinAnI rAta ane cha mahinAnA divasa hoya che. rAta ghaNI bhayAnaka hoya che. ahIM pahelI rAta gALanAra bAyarDa hato. have to amerikA, raziyA, briTana, phrAnsa, jApAna, nAve. vagere dezaepI-phebrikeTeDa asabAbanI banAvelI ane ThaMDI tathA pavana sAme rakSaNa ApatI kAyamI chAvaNI sthApI che. amerikA to aNubhaThThI vaDe chAvaNI mATe vIjaLI paNa utpanna kare che. ahIM badhA dezanA vijJAnIe raziyana ane amerikano paNa saMpIne sahakArathI rahe che. temane joItAM khArAka, kapaDAM, auSadhA, saMzodhananAM sAdhanA, pustako-sAmayiko, manoraMjananAM sAdhano vagere Po Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16-2-82 prabuddha jIvana 20. baI vimAna vaDe lAvavAmAM Ave che. vimAnI sevA niyamita rIte krama Ape che. dhakSaNa dhruvanA norvejIana zodhaka AmundasanuM parAkrama jANavA jevuM che. tene janma 187rama thaya hate. teNe uttara pUrva pradeza anubhava meLa hatuM ane keneDAnI uttare thaI ATalAMTikarmathI prazAMta mahAsAgaramAM pahoMcADavAmAM teNe pahelI saphaLatA meLavI hatI. aMgrejImAM A mArgane northa-vesTa peseja kahe che. A sAhasa karanAra tenA aneka purogAmI ati krUra mAte mAryA gayA hatA ane bIjA ghaNA karuNa yAtanAo bhogavIne niSphaLa gayA hatA. Amundasane uttara dhruva pahoMcavA mAgate ho. tene dezabaM nAnasena A parAkramamAM thoDA mATe niphaLa ga hato ane nAnasena pAsethI tenuM ja kUma" meLavIne AmundAsane jyAre uttara dhruva sara karavAno prayAsa karyo tyAre amerikane robarTa pichI eka sIDI ane bI 1 eskima sAthe uttara dhruva pahoMcI. ga. te zI khAmundasane dakSiNa dhruva para pahoMcavAnI ja ghaDI, paNa A kAma ghaNuM muzkela hatuM, gharuM vadhAre jokhamI hatuM. e jamAnAmAM AjanA jamAnAne keTarapIlara TrekaTara jevAM sAdhana na hatAM ane rakSaNa Ape evI chAvaNanAM sAdhane paNa na hatI. te rosa samudranA 1 akhAtane kAMThe Utaryo, jayAM kAMTho nIce che ane pahADa, khINe medAne tathA uraca pradezane 35 divasa pasAra karIne dakSiNa dhruva para pahoMcyo ane tyAM tene vAvaTo pharakA che. A khaMDanI bhUstarIya racanA ane bIjA vaijJAnika viSa vize teNe ghaNI mAhitI ApI. - robarTa phokana vayamAM A muddasanathI moTA hatA, paNa tenI jiMdagI TUMkI nIvaDI. tene janma 1868mAM thaye hate. 1901 ane 1904nI vacce teNe briTananI be royala sosAyaTInI madadathI " DikvI" nAmanuM jahAja taiyAra karIne dakSiNa dhruva mahAsAgaramAM zodhakhoLa karI hatI. khaDa upara UtarIne paNa teNe ghaNI zodhakhoLa karI. prakhyAta saMzAdhaka klaTana paNa tenA kAphalAmAM hatuM. A sapharamAM oTa 82 aMza dakSiNa akSAMza oLaMgI gayuM ane dakSiNa dhruva khaMDane ghaNo anubhava karI lIdho. tenI kadara tarIke briTiza sarakAre tene kepTananI padavI ApI. - have skoTa dakSisa iva pahoMcavAno makkama nirdhAra karIne "DherAnesa" nAmanI naukane sajaja karIne huMkA. uttara dhruva sara karavAnuM mAna briTanane na maLyuM. tethI have te dakSiNa dha va sara karavA mAga have, 1911mAM "TerAo" dakSiNa dhruva khaMDanA rasa nAmanA kAMThe pahoMcI, uttara goLArdhamAM jyAre ziyALe hoya tyAre dakSiNa geLArdhamAM unALo hoya che. teNe navembara mAsamAM khaMDa upara kuca zarU karI tyAre bALe ha. mahinAo sudhI surya AthamavAne na hatA. temaNe potAne sAmAna paiDAM vinAnI barapha para sarakatI gaDI (sleja) upara lAdo hato ane A bhArekhama gADIo teNe pitAnA hAtha vaDe kheMcavAtI hatI. Ama gADIo kheMcatA kheMcatA teo parva ane ucca prade che gagana gata AgaLa vadhyA. temaNe je parama karyuM ane tenAe bhegavI, tenuM varNana paNa na thai zake. paraMtu nA. 18-1-1912nA roja jAre teo dakSiNa dhruva khaMDa para pahoMcyA tyAre dUrathI temaNe tene Amuzane ripe dhava ja je tyAre sTeTa ane tenA sAthIo hatAza thai gayA. ahIM skoTa pitAnI mulAkAtanI noMdha dATIne tathA briTiza vAvaTe bIjA naMbare pharAvIne pAchA pharyo. vaLa nI musApharI ghaNI kaThIna ane ghaNI kamanasIba nIvaDI. temanA AvavAthI jANe kudarata koI bharAI hoya tema bhayAnaka hima jhaMjhavAta pha kAvA lAgyo. kAphalA so hiDaMkha-(phUsTamAiTa) thI pIDAtA hatA. kherAkanI achata hatI. pAchA vaLatAM je khorAka joIe te pheravA na paDe te mATe teo mArgamAM khorAka dATI gayA hatA. paraMtu vikaTa havAmAna, thAka ane mAMdagIne lIdhe temanI kUca dhImI paDI gai. tethI sAthe lIdhele kherAka khUTI gayo ane dATelA khorAka sudhI teo pahoMcI zukyA nahIM. kAphalAne eka sabhya eTale mAMdo paDaze ke te AgaLa vadhI zakyo nahIM. tenA mATe bIjA badhAe paNa rokAi javuM paDyuM mAMdA paDelA sabhya mAnavatAthI prerAIne temane Agraha karyo ke tame mane ahIM choDIne jAo, nahitara tame badhA paNa mAya jaze, paraMtu skoTa ane tenA sAthIo tenA bhAge potAnI jiMdagI bacAvavA mAgatA na hatA. AthI badhA nA hatA tyAre A mAMdA kheladila mANasa bajhAra dukAtA jhaMjhAvAmAM jato rahyo ane kayAMka mRtyumAM gAyaba thaI gayo. kAphalAmAM pAMca mANaso hatA. te pachI eka bIjo mANasa paNa mAryo gayo. bAkInA traNa dATelA kherAthI pUrA vIsa kiloma Tara paNa dUra na hatA tyare eka bhayaMkara hima jhaMjhAvAtane bhega banyA. skoTe chevaTa sudhI potAnI noMdhapothI lakhIlakhI zakAyuM tyAM sudhI lakhI. Akhare teo traNeya paNa himazaiyAne pitAnI mRtyuzaiyA banAvI paDhI gayA, jayAre A pAMca bahAduroAMthI koI kAMThA paranA mathake pAchA pharyA nahIM tyAre temanI zodha calAvavAmAM AvI. Akhare e badhAnAM zaba maLI AvyAM. skoTanI noMdhapothI paNa maLI. vaijJAnika mAhitIne temaNe je saMgraha karyo hato te paNa maLe. skoTanI noMdhapethI briTanamAM jALavI rAkhavAmAM AvI che. tenuM vAMcana vAMcanArane gamagIna karI : mUke tevuM che. skoTanA A parAkramano ItihAsa graMthanA be bhAgamAM lakhAya ane 1913mAM te pragaTa thayo. chelle dakSiNa dhruva khaMDanA trIjA mahAna pravAsI Dika bAyarDane paNa yAda karI laIe. ricArDa IvalIna bAyarDa athavA bIne janma 1888mAM thayo hatA ane 1957mAM 69 varSanI vaye te gujarI gayo tyAM sudhImAM teNe dakSiNa dhruva vize amUlya jJAna meLavyuM ane AkhuM. naukAdaLamAMthI teNe vimAnI uzyana zarU karyuM, ane uttara dhruva upara vimAnamAM UDayo. gUve para uDanAra te paheluM sAhasavIra hate. pachI te IkSiNa dhruva khaMDanA pravAse javA haMkAryo. 192lma te ane tene eka sAthI dakSiNa dhruva khaMDa upara vimanamAM uDayA ane vimAnamAMthI A khaMDanA bhavya, paNa bhayaMkara sauMdaryane khyAla meLavyo. 1933mAM teNe dakSiNa dhruvathI 123 mAIla dUra pitAnI chAvaNI sthApI ane AkhA ziyALo A chAvaNImAM te tatra ekale rahyo ' 1939mAM te pharIthI ane 1946mAM eka vakhata pharIthI teNe dakSiNa dhruSa khaMDanI vistRta mulAkAta lIdhI. 1946-47ne kAphI sauthI moTA hate. jANe koI deza upara caDhAI karavAnI hoya tevI temAM taiyArI hatI. amerikAnI sarakAre tene dakSiNa dhruva khaMDa paranI badhI ja amerikana pravRttione vaDa nIme. 195-56mAM eDamIrala bAyarse dakSiNa dhruva khaMDane pAMca pravAsa karyo, eDamirala bAyarse dakSiNa dhruva khaMDanA eTalA badhA pradezanuM sarvekSaNa karyuM ke amerikA te badhA para potAnI mAlikIne dhavo karI zake. paraMtu je bAra deze dakSiNa dhruva khaMDa upara chAvaNI dharAve che temaNe yunamAM zera karyA che ke koI deza dakSiNa dhruva khaMDanA koI pradeza para mAlikIne dAvo nahIM kare, ahIM zastro nahIM lAve, ane samagra khaMDa vaijJAnika saMzodhana mATe AkhI duniyA mATe khulluM rAkhaze. paraMtu ATalAM varSo daramiyAna koI teramA deze vaijJAnika saMzodhana mATe dakSiNa dhruva khaMDa javAnuM sAhasa nahotuM karyuM. have e teramuM sthAna bhArate meLavyuM che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. 202 prabuddha jIvana tA. 16-ra-ra" * caya vidhAthI A rAI AnaMdI zikSake ApeluM akSarajJAna ] ela. TI. TepanTenko anaH pradIpa saMghavI , A ne vAMcI joIe. a' to tame jANo , ne have Avyo "ha.' vihi tame bALakone che akSara zIkhavavAnA cho ?' ema vAnyA, jarI berDa pAse jA te beTA; ane lakha. ame vAMcIe." pUchIne enDrona mAreka vidAya thayA. bIje divase zALA khUlatAM bALako dekhItA ullAsathI zikSakanA hA - hA - purANamAM mazagula hatA. pahelAM emane AvelA joIne mane navAI lAgI. emaNe eka pATha joyuM?" A tame hasatA hatA ne hasavAnuM ApaNe berDa para bALakone zIkhavavA devAnI rajA mAgI. ' mUkayuM ne vAMcI paNa lIdhuM. loko te jAta jAtanI rIte haro che. "jarA tamArAM jUtAMmAM paga ghAlI jouM," emaNe hasIne kahyuM. koI bele:"hA, hA, hA. koI bolaze : hI, hI, hI to koI mane ya thayuM ke joIe A adbhuta zikSakakaI rIte zIkhave che. bele: hU hU hU .....", " ame baMne pahelA dhoraNanA vargamAM gayA. kalAsa rUmamAM UchaLatA hAsyane koI sImA na hatI. "vAra dosto ! "choksa' ke 'bALako nahi; paNa 'dosto'). "rASTra dosta ! ApaNe te hI - hA - hA ja lakhyuM che ne tame zuM zuM vAMcatAM zIkhyA che?" . eTaluM Aje basa che, "kahIne makAre ko borDa pAse gayA. pachI - dosto tarata samajI gayA ke A koI mijAjI zikSaka nathI. emanAM moM para hAsya pha TI AvyuM te badhAM sAmaTA bolavA lAgyAM. emaNe pUchyuM, "tamArAmAMthI koI borDa para lakhavA mAge che?" "za zaza!" emaNe hoTha para AMgaLI mUkIne kahyuM, "bAjumAM javAbamAM aneka utsuka agiLIo UMcI thaI. pachI hA - hA - hA meTA vidyArthIone khalela paDaze." berDa para cAlyuM. chokrAo paNa hasyA ne zikSaka paNa. pachI badhAe pachI cheka chellI beMca pAse jaIne emaNe eka DokTInA e akSara nedhipothImAM utArI lIdho. mAthA para hAtha mUkI kahyuM, "acchA, tuM jarA vAMcI batAva joIe." pistALIza miniTanA piriyaDamAM emaNe trIsa ja miniTa vAparI paNa mAruM nAma te sAnyA che!" chokarIe UbhI thatAM hatI. mAre koe bahAra nIkaLatAM "Avajo' kahyuM ane bALako pUchavA thatAM zikSaka sAme snigdha daSTithI jotAM kahyuM. lAgyA ke, "tame pharI kyAre Avaze ne bhaNAvaze ?" mArI bhUla thaI gaI. anecchA to A tArI bAjumAM pAchaLathI meM emane pUchayuM, "tame AkhA kalAsa sAme dareke - che e; nahi?" dareka bALakane zA mATe vaMcAvyuM?"- kema ke huM te thoDAMka ja bALanA jI! mAruM nAma te verA che." pelI chokarI bolI: kone vaMcAvo; adhyApanazALAmAM ame ema ja zIkhyA hatA. oha, ema ke? meM ya ThIka goTALo karI nAkhe. sAruM. emaNe navAI pAmIne kahyuM, "zA mATe nahi, bhAI? koI paNa bALahave huM yAda rAkhIza ke tAruM nAma sonyA, ne tuM che verA. cAle, kanuM dila zA mATe dukhAvavuM? tame joyuM nahi, emane keTalI majA tame be AgaLa Avo. amane vAMcI saMbhaLAvo." paDI?" eka pachI eka badhA bALakone emaNe vAMcavA bolAvyAM, e te kharuM." badhAM bALakoe utsAha ane AnandathI AgaLa AvI vAMcI batAvyuM. AkhA varganI sAme vAMcavAthI bALakanA manamAM svamAna ane huM jete hato ne vicArato hato ke na aAra zIkhavavAne javAbadArInI bhAvanA jAge che, e bhAvanA A uMmarathI ja gAM- . to have samaya ja kyAM raheze? paNa thoDI ja vAramAM huM kheTa paDavAne kavI na joIe zuM?".' ' hato. ' mAre kabUla karavuM joIe ke A pahelAM meM A rIte kadI vAha dosto ! tame te phakta vAMcyuM ho!" kahIne e hasyA vicAryuM ja na hatuM. Troniga daramiyAna amane AvuM kaMI kahevAmAM -"hA, hA, hA." pachI acAnaka emaNe pUchayuM," chelle huM zuM AvyuM na hatuM. amArI sAme pATha yojanApUrvaka goThavAtA ane bele?" yojanA pramANe pUrA thAya e ja jovAnuM rahetuM. vadhAre gaMbhIrapaNe hA, hA, hA." samUhamAM javAba Apyo. pATha ke bALako vize vicAravAnuM kadI thanuM ja nahi, "huM. huM traNa vakhata bolyo, hA-hA-hA. have tame belo jou eTale meM emane pUchyuM, "enDrona, akSarajJAna ApavAnI mArI sAthe." emaNe traNa vAra capaTI vagADI ne bALako sAthe A vilakSaNa paddhati tame kaI paDImAM vAMcI?" bolyA, "hA, hA, hA." "A ane A," emaNe kapALa ane hRdaya para AMgaLI * "sarara. have huM e zabda pharIthI eka ja belIza, paNa mUkIne kahyuM, "ApaNo vyavasAya te atizaya sarjanAtmaka che. vicAradhyAnathI sAMbhaLajo hoM!" pachI emaNe pahoLo uMccAra karyo, "A ane anubhUti - enAM UMDANa vinA kema cAle? Akhare to ApaNe A, A,.." mANasanuM ghaDatara karavAnuM che." tame te khoTuM bolyA!" meM enTonanA pAThanuM vizleSaNa na karyuM. zuddha vyavasAyika , "tame barAbara nathI bolyA!" daSTie pATha barAbara levAyo hato ke nahi tenI vicAryuM. huM emanI AmAM huM te Avate ja nathI!" bALako virodha karavA pazcima paddhatinI maulikatAthI aMjAI gayo hato. kalAsamAM huM pAcho lAgyA. game tyAre bALakoe praznono mAro calAvyo : e majAnA sara koNa - AmAM zuM nathI AvatuM?" entone jANI joIne pUchayuM. hatA? pAchA kema na AvyA ? phrI kyAre Avaze ?: . * "ha!" bALako jorathI belyA. eTalI nathI khabara? e "majAnA sara' relave skUlanA entona are hAM ! mALuM A 'hA nuM peTa evuM moTuM che ke mArA mAre che. badhA oLakhe che emane "eka chokarIe kaMIka gaLAmAM ja bharAI gayo." AkhA varga khaDakhaDATa hAsyathI bharAI moTapathI kahyuM. enA svaramAM Adara ane paricayanA garvanI chAMTa hatI. gayo. entone paNa sAthe harAvA lAgyA. paNa hasatAM hasatAM emaNe hA jI. sahu koI emane oLakhatA ane cAhatA. acUka "ha" para bhAra mUkyo, kAraNa ke teo Aje akSara ha' zIkhavavA zALAjIvananA e dUra dUranAM varSone huM yAda karuM chuM tyAre IcchatA hatA. mArI AMkha sAme chabI Ave che. entonanI - evirala pratibhA"vAra dosto! A "hA" ne ApaNe borDa para mUkI daIe zALA zikSaka, jene sahu koI cAhatA. to A khare , mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385. saradAra vI. pI. eDa. muMbaI-40:4. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa koTa, muMbaI-400001. - . Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. Jy/South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 21 muMbaI 1 mArca, 1982, somavAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliga 60 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkiAka chUTaka nakala rUA. 1-00 :: taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha svastha samAja [] cImanalAla cakubhAI [5yaNa pALyAna mALAnA vyAkhyAnane zeSa bhAga) AvA saMpradA mUDIvAdane pAme che. mUDIvAdanA yuganI rA. kArla [2] mArkase baLavo karyo. eNe joyuM ke mUDIvAdanA pAyAmAM utpAdananAM sAdhanonI khAnagI mAlikI che. jenI pAse jamIna, kArakhAnAM svastha samAja racavA zAstroe cAra puruSArtha- dharma, artha,kAma ane milakata hoya e badhAM mUDIvAdI thaI zake che. te mATe e ane mekSa varNavyA che. jemAM artha ane kAma, sAmAjika jIvananA upAya ze ke mUDIvAdane nAza karavo to hoya to utpAdananAM badhA vyavahAranAM tattva che. ApaNuM (Economic Organization) hamezAM sAdhane samagra prajAnA banAvavA joIe. apUrNa ja 2hyAM che. garIba tavaMgaranA bheda kAyama rahyA che. 15mI sadImAM jamIna mukhyatve utpAdananuM sAdhana hatuM ane tyAre kArakhAnAM na vartamAna samayanA traNa moTA krAMtikArIo, kArla mArkasa, DroIDa hatAM. audyogika krAMti pachI AvI tyAre khetI ane gRhaudyoga ane gAMdhIjI che. kArla mArkasanA vicAronI asara ardhI duniyA ja mukhya hatA. te vakhate jamInadAro gulAme rAkhatA, emanI pAse para thaI che. eNe batAvelA arthazAstra karatAM paNa temAM rahelo sakhata kamakarAvatA ane pedAzane paMcANuM TakA bhAga pote rAkhI, samAnatAne Adarza vadhAre AkarSaNarUpa che. eNe evo samAja racavAnI pAMca TakA temane ApatA. te vakhate hindustAnamAM ke IMglenDamAM vAta karI, jemAM aMte svataMtratA, samAnatA ane bhAtRbhAvanI bhAvanA sarvatra evuM ja hatuM. hoya. jayAM rAjya na hoya, rAjyanI jarUra paNa na hoya, rAjya vilIna thaI jaze, badhA mANase sajajana, samAjahitaciMtaka, nirlobhI sattaramI sadImAM thayela audyogika krAMtithI mAnavInuM bAhya jIvana ane aparigrahI haze. jethI kAyado ane vyavasthA jALavavA lazkara ekadama palaTAI gayuM. yaMtrone kAraNe jhaDapI pheraphAra thayA. Aje ke polIsanI jarUra nahIM paDe. A kArla mArkasanuM svapna hatuM. yuvAnane maTara ApaNane doDAve che. mazIna ApaNane ekadhAruM, eka prakAranuM mArkasanuM AkarSaNa A AdarzavAdanuM che. siDanI veba ne briTIsa kAma karAvI, maMtravata banAvI de che. A TekanolojI kayAM laI jaze * vebe A ja vAtane, navI saMskRtine udaya thayo che e rIte joyuM. tenI khabara nathI paDatI. nyuTrona bomba milakatane nuksAna na kare paNa mANasane mArI nAkhe. tethI raziyAe ene ("Capitalist Bomb') I.sa. 1920-21mAM eka amerikana raziyA gaNe. ene kahyo che. A ghogika krAMtithI jaththAbaMdha utpAdana "Mass Production' eka nizALa batAvavA laI gayA. e bALakone prazna pUchayo, thayuM che. pahelAM reMTiyAthI eka mANasa potA pUratuM ke kuTuMba pUratuM me eka Dajhana sapharajana pAMca ziligamAM lIdhA. huM ene ATha ziliMgamAM sUtara krAMti zakate. enI jagyAe eka mANasa saMkhyAbaMdha kAra- vecuM to mane zuM maLe ? javAba maLe, cha mahinAnI jela. khAnA mAlika banI zake che. dareka vastumAM (Multinational eNe javAbamAM traNa ziliMganA naphAnI AzA rAkhI hatI. Corporations) bahudezI kaMpanIoe A duniyAne AvarI lIdhI paNa tyAM te naphAkhorI gune che ema zIkhavavAmAM AvatuM. Aje che. mANasa mANasa nathI rahyo. badhAnuM jIvana verAna banatuM jAya pAMsaTha varSa pachI sAmyavAda-kamyunijhama kayAM Ubhe che? mANasane che. A Multinational.ne kAraNe e potAnA svArtha mATe mANasa rahevA nathI dIdho. mANasane nAza karI dIdhA che. kAlI mArkasanuM yuddha kAve. zakita ane saMpattine rUdhi rAkhe; rAja uthalAve, svana chinnabhinna thaI gayuM che. arthataMtra badalI nAkhe. gAMdhIjI pharIthI reMTiye ane grAmodyoga lAvavA mAgatA hatA. mANasa pAse hathiyAra hoya to vAparyA vagara rahI ja na zake, bAhya parivartana vagara AMtaraparivartana na thaI zake. gAMdhIjI taraazvatthAmAe evuM astra vAparyuM ke pAMDu strIonA garbha gaLI jAya. parivartanamAM vadhu mAnatA hatA. kArla mArkasa ataraparivartanamAM Aje badhA niHzastrIkaraNanI vAta kare che, paNa saheluM kAma nathI. mAnatA na hatA, mAtra bAhyaparivartanamAM ja mAnatA hatA. mANasa TekanolojIne gulAma banyo che. samAnatAne bhAva zakya nathI. gAMdhIjI mAnatA ke AMtarajIvanane anurUpa bAhyaparivartana Aje racArlDa arthataMtra teDavA mATe TekanolejIe ApelI ghaNI na thAya to, mANasane naitika jIvana jIvavAmAM agavaDa paDe. emaNe vastuo verachAe jatI karavI paDe. AkhA arthakAraNane vicAra karyo. emaNe samAjavAda ke sAmyavAdane gAMdhIjIe 'hinda svarAje lakhyuM tyAre emaNe reMTiyo jo vicAra na karyo, paNa sarvodaya vicAra karyo. bhAratIya saMskRtimAM paNa na hato. chatAM "mAsa proDakazananA bhayane jANI laIne reTiyAne 'sarve janA: sukhIne bhavanyumAM kahyuM ja che ke badhA sukhI thAya, temaNe prAdhAnya ApyuM. naMdurasta rahe, saune savicAra Ave, koIne du:kha na Ave. A sthApita dharma (saMpradAya) ane mUDIvAdane gADha saMbaMdha che. bhavya Adarza sarvodaya dvArA gAMdhIjIe rajU karyo. temaNe milakata Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 204 prabuddha jIvana ' tA. 1-3-8ra citra che. dharma na rahyo tethI samAjanuM patana thayuM. tethI ja artha ane kAmane dharmanI sAthe joDAyA che. Aje samAja svastha nathI. ApaNe ni:sahAya nirUpAya chIe, zuM karIe? bemba sAme zuM karIe? bhraSTAcAra sAme zuM karIe? manamAM viSAda che, aMtaramAM vyathA che. badhI rIte huM sukhI chuM, badhuM maLe che chatAM mananI vyathAne pAra nathI lakhavA besuM chuM tyAre zabdA UMNA paDe che. cAre tarapha je thaI rahyuM che te jotAM jIvane zAMti kayAMthI maLe? koI pUche che, tamane zuM du:kha che?" to kahuM chuM "du:khano pAra nathI. samAjaparivartana nahIM thAya tyAM sudhI zAMti nahIM maLe. dharma ane nIti samAjanA pAyAmAM hovAM joIe. eka varga evuM mAne che, A badhuM anAdi-anaMta saMsAra cAlyA ja kare che mATe AtmAnuM kalyANa kare. paNa mArAthI e kaI rIte thaI zake? karoDo mANasene khAvA na maLe tyAre mArA mekSa ane mArA AtmAnI vAta nathI thaI zaktI. huM e AgamAM beThe ane mAre emAM sAthe saLagavAnuM che. mAre te mArAthI bane eTale Aga olavavA pANIne chaMTakAva karavo che, je kaMI thaI zake te. A saMsAra kadAca tyAga ane balidAna mAge che, satata yazA mAge che. dareka kSaNe batrIsalakSaNAno bhoga mAge che. bhega Apavo paDe che. IzAvAsya upaniSadanamAM kahyuM che tema, "tena vyakatana bhujIyA: bhAga vagara bhogavI zakAze nahi. mATe bIjA koInA dhanane meLavavAne gIdhaDAM peThe vicAra krIza nahi, tAre tyAga karavAne che koI paNa rIte du:kha ochuM karavA prayatna kare to kaMIka sukha ane zAMti maLaze. jhuMTavI levAnI vAta nathI karI, je mAkaMse karI hatI. emaNe potAnI hiMsAnA TrI banavAnuM kahyuM. TrasTIzipanI bhAvanAmAM e ja vAta che ke lokakalyANa mATe, sada upaga mATe potAnI jarUriyAta ghaTADavI joIe. chatAM milakata ke parigraha maLe te e badhuM rAmAjanuM che, pote ene TrasTI che ema mAnavA kahyuM. gAMdhIjInA arthakAraNa pAchaLa dharmabhAvanA hatI, je mArkasa pAse na hatI. A kAma e bI je peTe pUra pArtha che. strI-puramAM Aje kAma vAsanAno visphoTa thaze che. kAma vize bhAratIya saMskRtimAM vicAra thaye ja che. kAma e prabaLa vRtti che. mANasane rojIroTInI jema ja kAma saMtoSavA jarUra paDe che. te chatAM ene aMkuzamAM lAvavAnuM che te vagara mAnavamAM mAnavatA nahIM rahe. bhAratIya saMskRtimAM lagnajIvanano Adarza che, 'mukatavyavahArano nahIM. Aje phrI sosAyaTInI vAta thAya che, paNa lagnajIvanamAM kAmavAsanAne bAMdhI levAmAM AvI che. eka puruSa ane eka strI lagnajIvanathI joDAI jAya pachI bIjA ene mATe bhAI-bahena samAna che. ene bIjo vicAra karavAno ja nathI raheto. enAthI moTo baMdha paDI jAya che. ugnajI na e saMyamane moTAmAM meTo pAyo che. Aje sarvatra vyabhicAra vadhI jAya che. chUTAcheDAnI koIne zarama nathI. chUTAcheDA anivArya hoya te ja levAya e niyama nathI paNa apavAda che. badhuM Ama cAle to samAja sukhI ane svastha kema thAya? * zAMti kayAMthI maLe? Aje samAjamAM ATalA baLAtkAra thAya che hoTalamAMthI ATalI sagIra vayanI bALAone bacAvI evA samAcAra rAjaroja sAMbhaLI ApaNe saMvedanahIna banI gayA chIe. at 2972 4HIGH (Just Society, well Regulated Society.) kaI rIte pedA karavo? pleToe kahyuM e svastha samAja pedA karavA mATe rAjakartAo koNa joIe? loksAhI (LAzAhI) nahIM paNa jJAnIpuruSa joIe. Philosopher KinNanI kalpanA karI. ene bilakula parigraha na hoya, kuTuMba na hoya, enI pAse sattA paNa na hoya, e mAtra mArgadarzana Ape. bhAratIya saMskRtimAM cAra varNanI vAta A rIte ja thaI che. brAhmaNa jJAnanI upAsanA kare, paNa enI pAse sattA, saMpatti ke parigra na heya-ene saMskAra-svAmI banAvyA. satA kSatriyane ApI paNa ene brAhma thI nIce mUko. tethI ja zivAjI svAmI rAmadAsane caraNe talavAra mUkI de, dilIparAjA vasiSTha RSi pAse badhuM ja samarpaNa karI che. kSatriyane sattA ane kIrti ApI, kIrti meLavavA e vIra bane. rastAbhUkhyA ane dhanabhUkhyA karatAM, kIrtibhUkhe mANasa sAre. kAraNa e koInuM bhaluM karaze te kIrti maLaze ne! DuM te sAruM karaze ja. sAbhUkhyo ane dhanabhUkhyo mANasa te varu je che. e meLavavA te tUTI ja paDaze. vaizyane paise Apyo paNa na sattA ApI, nakIrti ApI ane zudrane mAtra sevA ApI. cAra varSanI jema jIvananA cAra AzrAma brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyathAkAma banAvyA. The, bhagavAnadAse prAcIna bhAratIya samAjane Scientific Socialism. kahyo che. bhAratIya samAjavyavasthAmAM dharmabhAvanA mukhya hatI. artha ane kAma meTA puruSArtha hovA chatAM emAM dharma bhaLe tyAre ja badhuM sArthaka thAya che. vyAsa bhagavAne ApyuM che mahAbhArata lakhyA pachI hAtha UMcA karIne kahyuM ke dharma karaze te artha ane kAma maLaze, nahIM te e badhuM duzamananI garaja sAze. game teTalI 11mA , baluja paNa thama ahA chAla ! kaI ja kAma - nahIM Ave. AkhA mahAbhAratanI kathA eka patita samAjanuM sAbhAra svIkAra pU. zrI prANa gura smRti aMka: parAmarzaka: zrI durlabhajI khetANI, anumodaka: zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha, hIMgavAlA lena, ghATakopara (pUrva), muMbai-400077. kiM. rU. 5. pU. prANalAlajI mahArAja sAhebanI smRtine yAda karI, pU. sAdhvIo ane zrAvaka-zrAviktaoe pU. prANalAlajI mahArAja sAheba vize potAnA saMsmaraNe A pustakamAM rajU karela che. emanA jIvananA vividha smaraNIya prasaMge paNa lakhavAmAM Avela che. sAthe sAthe goMDala saMpradAyanA 108 kSetro ane goMDala saMpradAyanA pU. mahAsatIjIonI nAmAvali paNa A pustakamAM Apela che.. bAlamUrti:saMpAdaka: pravINabhAI zAha, prakAzaka: lAlacaMdabhAi vorA, niyAmaka, bAla keLavaNI maMdira, bagasarA, ji.: amarelI. ' dazerA vizeSAMka aMka 9 ane 10 tathA 11. vA.' lavAjama rUA. 5 chika rUA. 1, chUTaka nakala 50 paisA. (3) aMtarikSanI the- lekhaka: suzIla jhaverI, nehala prakAzana, mAdalapurA, amadAvAda - 6, ki. rUA. 36-00. (4) avadhUta prasAdI - le. vimalA ThakAra, yaza prakAzana, hujharAta pAga, vaDodarA - 390001 kiMmata rUA. 11-00. (5) dhanyabhUmi bhArata - le: mIrAM bhaTTa, yajJa prakAzana, kiMmata rU. 1/ (6) jenA darzana tattva praveza: saM. dhIrajakumAra pI. maNiyAra jaina sorabha, C/o, uSA prinTarI, sAMgaNavA coka, rAjakoTa-360001. kiMmata rU. 3-50. (7) jJAnI pAsethI jAna le.: zazikAnta ma. mahetA, bhAyANI buka De, 150, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400002, kiM. rUA. 5-00 (8) vividha dharmonA naitika mUlya - 1 (9) svastha jIvana -2, (1) varSa yogadarzana: traNenA le. - prakA : ratilAla adhvaryuM. 3, darA sAsAyaTI, (bhaThTha) amadAvAda - 7 ki. rUA, (8) nI 1-10 9 nI rUA. 3.75 ane 10 nI rUA. 2.25. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-3-82 prabuddha jIvana e kyAM ochA lAbhanI vAta che? [] gulAbadAsa brekara hamaNAM thoDA divasa pahelAM eka jagyAe "samAja sevA Akhare hathiI jayAre bahu ja najadIka AvI jaze tema lAgyuM ane sAmAjika kArya" vize belavA gayo hato tyAre vyAkhyAna tyAre raste jatA eka sAdhue rastA vacce jaI je.rathI e mANasane pUruM thayA pachI thoDI praznArI thaI. temAM eka prazna jeTalo sika eka bAju kheMcI lIdho. paLa ekamAM hAthI e jayAethI AgaLa hato teTalo mahattavane paNa hate. dhasI gaye. A mANasa che tyAMthI khaseDAI na ga ta te enA eka bhAIe pUchyuM: chuM chuMdA thaI gayA hota. "ahIM huM je pUchavA mAguM chuM te kadAca A vyAkhyAna sAthe jarA zAMti thaI ane kolAhala zo eTale pelA sAdhue hAhu saMbaMdha dharAvatuM nahi hoya, paNa mane e vize vAraMvAra vicAra paNa mane- e vize vAraMvAra vicAra e mANasane pUchyuM: Ave che tethI pUchuM chuM. bhalA mANasa, hAthI dekhAto nahoto?" - dhAro ke huM raste cAlyo jAu chuM ane eka AMdhaLA mANasane "dekhAte" to ne?" e mANase kahyuM. dekhuM chuM. AMdhaLA hovA chatAM uparAMta te thoDo azakata paNa lAge "te pachI tuM Agho khasI kema ja nahoto?" che. te kaMIka karavA mAge che ane temAM muMjhAya che. tene madada karavAnuM "mane thatuM" nuM ke bhagavAnanI I cho e hAthIne Ama mane mana thAya che paNa vicAra Ave che: "bhagavAne ene enA koI deDAvavAnI haze te ene doDAvato haze, tenI dara cha mane bacAkarmanI sajA karavA AMdhaLe banAvyo haze ane azakita paNa vavAnI haze te e mane bacAvI leze." ApI haze, eTale bhagavAnanI IcchA haze e ke e herAna thAya. "tane khasI jaIne bacI javAnuM mana thayuM hatuM?" have huM je ene madada karavA dhasI jAuM to huM bhagavAnanI IcchAnI "thayuM hatuM, paNa pachI thayuM ke bhagavAnanI IcchA haze tema ADe nathI AvatA ? te mane doSa na lAge? thaze." A to mAre zuM karavuM? bhagavAnanI IcchAne mAna ApavuM ke sAdhue kahyuM : "mUrakha, e hAthInI doTamAM tuM bhagavAnanI mArI pitAnI ? icchA joI zakaze te tane nAsI javAnuM sUjhayuM temAM te bhagaA uparathI mane bIjo eka prazna paNa sUjhe che: "bhagavAna vAnanI IcchA kema na joI? e tane bacAvavA ja evuM naheta che ke nahi?" sUjhaDate ?" - prazna pUchI e bhAI besI gayA tyAre zretAomAM hAsyanuM "hA, e te kharuM ho." kahI pelo mANasa mAthuM khaMjavALavA je UbharAyuM. paNa mane vicArapUrvaka ene javAba devAnuM rahyuM. lAge. meM kahyuM: eTale, Ama bhagavAnanI IrachA vize ApaNI marajI paDe "tame A savAla pUchayo ane te AMdhaLAne kazI ja madada tevo artha karI ApaNe vartIe te pelA hAthInA paga nIce kacana karavAne je ukela sUcavyuM evuM evuM dharmanA amuka paMthamAM hovAne vAro Ave e samajAya che? meM pUchayuM. vicArAya che, eTale e savAla jeTalo dekhAya che teTalo behudo badhAnA hAraya vacce e bhAIe javAba Ape : "hA, nathI ja. paNa tame bhagavAnane vacce rAkhIne bolyA che to huM samajAya che, paNa have mArA bIjA prakana vize kaho. bhagavAna che bhagavAnanI vAta karIne ja ene uttara ApIza. ke nahi?" e AMdhaLAnAM amuka evAM karmo haze jethI bhagavAne ene meM kahAM : "e te mane zI rIte khabara paDe? huM kayAM evA AMdhaLe banAvIne ane enAmAM amuka prakAranI azakita mahAtmA chuM ke e hoya to meM ene joye hoya? mUkIne tene sajA karI hoya, ema tame bhale mAne paNa tame paNa eka vAta huM tamane kahuM. bhagavAna che ke nahi te jANavA jyAre e AMdhaLAne A sthitimAM juo cho tyAre tamane ene tamAre zuM kAma che? e haze tame tamArA mArA jevA sAmAnya mANase madada karavAnuM mana thAya che e tamane koNa sUjhADe che? e adhi- ene pAmavAnA nathI, kemake ApaNAmAM eTalI zakita ja nathI. LIne, tamArA mata pramANe sajA karanAra bhagavAna ja ne ? te pachI ApaNe nathI buddha ke nathI mahAvIra ke nathI gAMdhI ke nathI vinebA jyAre tame ene madada karavA deDI nathI jatA ane bhagavAnanI ke nathI karI aviMda ke ramaNa maharSi, ApaNe te sAdA sIdhA mANase tame mAnI lIdhelI IcchAne tamArI buddhi sUjhADe che te rIte mAna chIe, je janme che, saMsAra mAMDe che, DuMka sAruM kare che, thoDuMka ApavAno prayatna karo cho tyAre enI madade doDI javA tamane khATuM kare che, vRddha thAya che. bimAra thAya che ane marI jAya che. eTale sUjhADanAra tamArI aMdara beThelA bhagavAnano ja tame anAdara nathI ApaNe AvA mahAna ane jene uttara paNa ApaNane na jaDe evA karatA? e ene anAdara na thAya evuM eka dharmazAstranI kathA- prazno UbhA karIne zuM karavuM che? . emAM kaheluM drazaMta mane yAda Ave che. tamane khabara che, Isu khristA upara je nyAyAdhIza khaTalo eka mANasa rastAmAM cAlyo jato hato, marata hatA ane calAvate hato te 'nyAyAdhIze AjathI 1981-82 varSa pahelAM eka bephAma paNa hato. tyAM raste A kolAhalathI bharAI gayuM. prazna pUcho hate? e prazna hate. pelA mANase potAnI mastImAMthI bahAra AvI. UMcuM joyuM te * "satya zuM che?" joyuM ke eka madamasta hAthI gADi banI sAmethI doDI Avato hato Aja sudhI e prazna prazna ja rahyo che, tene koIne ane lokone tene bIje vALavAnA prayatna chatAM keme aTakatA nahotA. acATa ane sAce uttara maLyuM nathI. te A mANasanI najadIka je mANase hatA te tene bAjue khasI jaI A izvara vizenA praznanuM paNa evuM ja che. hAthInA mArgamAMthI dUra rahevalI bUma pADatA hatA paNa e mANasa te paNa eka vAta che. ApaNe mahApura, ke mahImA na jANe e kazuM sAMbhaLatuM na hoya tema AgaLa ne AgaLa cAlyA ja hovA chatAM ApaNane badhAne kaMika sAruM karavuM paNa game che ane - jete hate. kaMika karavuM paNa game che. tame ja kahAM ne ke tamane pelA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-3-82 AMdhaLAne madada karavAnuM mana thayuM? evI te aneka cIjo che ke jemAM tamane ane mane ane ApaNAmAMnA badhAya ne evI kaMika ne kaMika sArI vIja karavAnuM mana thAya ane evuM ApaNe karI nAkhIe to ApaNane AnaMda paNa thAya, e ja rIte, ApaNane badhAne ghaNI vAra kaMika khUTuM karavAnuM paNa mana thatuM hoya che - Ikane vahema na paDe apaNI prAmANikatA upara te game tevuM karIne be paisA vadhAre kamAi levAnuM, koI vAra kheTuM bolI levAnuM ke bIjAone khabara na paDe tema hoya to kaMIka beTuM AkAraNa paNa karI levAnuM. temAM ApaNe je saphaLa thaIe te temAM paNa ApaNane AnaMda te paDe ja che; paNa vicAra karIe ke ke tarata ja ApaNane samajAya che ke A AnaMda pelA bIjA AnaMda karatAM judA prakAranA hoya che. pele AnaMda evo hoya che ke ApaNane maLe ane bIjAone paNa ApaNuM karyuM game. A AnaMda e hoya che ke e AnaMda vize ApaNe koIne vAta karatAM paNa zaramAIe ane ApaNe je karatAM hoIe e badhAthI chupAvavAne ApaNe prerAIe. "nA, nA. evuM nahotuM hatuM .""meM evuM nahotuM karyuM che." "huM ema vadhAre paisA mArI lauM ke AvuM ADuM avaLuM karI bese evo nathI hoM." ema kahevAnuM ApaNane mana thAya - je ApaNe pakaDAIe te. evuM thAya tyAre cAraNI eka vyakitao ane na pakaDAIe, ane koIne khabara paNa na paDe, to paNa ApaNane potAne paNa jarIka na karAya evuM karAI gayAne bhAva, ane evuM na karyuM hota to sAruM hatuM evI lAgaNI, e AnaMda ApaNe mANatA hoIe, chatAM paNa, thAya. A nathI ApaNA badhAnA anubhavanI vAta? te mAre to eTaluM ja kahevuM che ke Izvara che ke nahi, ane - che te kevo che ne ke nathI, enI mAthAkUTa karyA karavA karatAM, ApaNane jemAMthI pele naryo AnaMda ja maLe, ane jethI jarI paNa zaramAvuM ke acakAvuM na paDe evAM ja kAme ApaNe zA mATe na karIe? ne je AnaMdane aMge ApaNe zaramAvuM paDe, acakAvuM paDe, kheDuM belivuM paDe ane je meLavavAthI ApaNuM aMtara paNa ApaNane DaMkhe e AnaMda meLavavAnA prayatna ApaNe zA mATe karIe? - g zIlA bhaTTa - muMbaImAM rahevAnA eka lAbha e che ke tamAre jagatane caraNe javuM paDatuM nathI. jagata tamAre caraNe Ave che. chellA 1 mahinAmAM kRSNamUti, . jI. kRSNamUrti, svAmI satyAnaMda, svAmI mukatAnaMda ane madhara TeresA jevA mahAnubhAve muMbaImAM AvI gayA. thoDAka geralAbha e che ke muMbaImAM bhakato ghaNA che. eTale sagAbAbA ane haIDAkhAnavAlA bAbA jevA bAbA paNa Ave che ane saccAbAbA to chApAmAM jAhera khabara ApIne saMsAranA du:khAmAMthI mukita ApavAnI geraMTI Ape che. tamAre cAraNI laIne besavuM paDe. paNa ghaNI vakhata evuM thAya ke vahAnubhAvonI mahAlhANImAM amuka vyakitaone maLavAnuM cUkI javAya. muMbaImAM cha ArInA bIjA saptAhamAM TrAnsaparsanala InTaranezanala konsa bharAI tene kharekhara ghaNA patrakAra paNa cUkI gayA che ane amuka , amuka akhabAroe te jANe TrAnsaparsanala konpharansa temanI samajanAM gajA bahAranI vAta hoya ke game tema paNa teNe A vijJAna ane adhyAtmane saMgama karanArI pariSadane bahiSkAra ja karyo hoya te dekhAva thayo. jagatanAM cAra khaMDamAMthI vijJAnIo, tAMtrike, mAnasacikitsaka samAjazAstrIo, lAmAo, rabIo, sUphIe,philasUphe vagere eTalA badhA AvyA hatA ke, temanA badhAnAM vidvatAbharyA ane zraddhAbharyA pravacanone TAImsa opha InDiyAthI mAMDIne DeIlI sudhInA dainika nyAya ApI zakayA nahatA. mAtra madhara TeresA 20 mI phebruArIe * AvyA tyAre muMbaInuM patrakAragaNa umaTayuM hatuM. IndirA gAMdhInI patrakAra pariSadamAM vaDA pradhAnane 'misIsa gAMdhI' tarIThe saMbodhIne prazna pUchanArA patrakAre madhara TeresAne "madhara' tarIke saMbodhatAM hatA ane patrakAra pariSadane aMte madhara TeresAe badhAne eka miniTa mATe prArthanA karavA kahyuM tyAre keliphoniyA yunivarsiTInA vikhyAta thIyeTIkala phIjhIsIsTa De, phIjopha kAjhA paNa patrakAro sAthe eka miniTa prArthanAnI mudrAmAM UbhA rahyA hatA. che. kAprAe pariSadamAM kaheluM ke, "vijJAna kaMI navuM karI zakayuM nathI. tame leka 2500 varSa pahelAM e badhuM karI cUkayA che. "sAyanTIphIka keleja Ijha eprekasImeITa baTa mIsTIkala noleja Ijha tha' arthAta vijJAnanuM jJAna e mAtra eka anumAna che tyAre AdhyAtmika jJAna e navuM satya che." A pariSadane ahevAla Apa e ati kaThina kAma che. eka kameTI che. parIkSAnA pepara ApatI vakhate saraLa savAlanAM javAba sau prathama ApIne AtmavizvAsa meLavavAnI zikSake salAha Ape che. tene amala TrAnsaparsanala konpharansane TUMko ahevAla lakhavAmAM huM karuM chuM. madhara TeresAe jayAre kahyuM ke vijJAna e to IzvaranI ApelI bheTa che. tyAre Do. kAmrA jevA sUkA mANasanI AMkhe vihavaLa thaI gayelI meM joI. "A vijJAnane upayoga eka bIjAnI madada karavAmAM karavo joIe." premanI vAta jANe madhara TeresAnA mAM ja zobhatI hoya tevuM lAgyuM. "Isue mane kahyuM che ke, huM prema chuM. mAnavo tame ekabIjAne khUba prema karo. huM tamane je rIte prema karuM chuM te rIte prema kare... Aje muMbaInI phuTapAtha uparathI be mANasane amArA loko UMcakIne AzramamAM lAvelA, eka jaNe chellA zvAsa e to sAcuM ja che ne ke ApaNane badhAne A baMne vRttione anubhava te harahaMmeza thayA ja kare che? - te zA mATe pahelI vRttine AjhAya na le ane bIjI vRttine na tyajavI? ema karaze te je Ivara haze te tamArA upara khuza thaze, ane e nahi hoya teye tame pote ane tamArI AsapAsanA sahu te khuzakhuzAla thaI jaze ja. e kayAM eAchA lobhanI vAta che? | upayoga eka vacana mAMmAM ja che prema che' tevuM lAgyuM. che. mAnava khabara nathI mane, bIjA badhA ene mArI A vAta yogya lAgI ke nahi, paNa mane saMtoSa e vAtane thaye jagata ane saMsAranA mULa kAraNane zodhavAnI mathAmaNamAM paDayA vinA paNa mANasa sukhI rahI zake che e vAta, mane petAne, hatI te karatAM vizeSa spaSTa svarUpe A praznottara dvArA samajAI. e ane kAna mAM mArAmAM khUba prema kare Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-82 buddha jIvana 207. mArI hAjarImAM kheMrayo. teNe mane kahayuM - narkamAMthI amane TA bhAganI mahilA mAnasacikitsako amerikAthI cAvI svargamAM lAvavAmAM AvyA. ahIM marIne ame Izvara pAse hatI ane teo "ekaspIrIansa' nA svAnubhavo kahevAnuM cUkatI jaIzuM." nahi. TrAnsaparsanala konpharansanA pramukha Do. sTenIpha thropha sAvamadhara TeresA ATalI uMmare paNa bALako pAsethI kaMIka zIkhe kIeTrInA viSaya sAthe ema. DI. thayelA che. temanA patnI krasTInA che. amerikAnA paisApAtra kuTuMbamAM apaMga bALaka janme. te pha haThaga zIkhave che. temaNe svAmI mukatAnaMdanI hAjarImAM amerikane madhara TeresAnA AzrAma mATe jagyA ApI, A apaMga - je "anubhava" karyo tenuM varNana karyuM hatuM. keTalAka zrotAo kahetA bALakanA mAtApitAe madhara TeresAne kahe, "amArA putre emane hatA ke, "ApaNI potAnI ja vAta A leka navI Dhabe kahe che." prema karatAM zIkhavyuM. eTale ame tene prophesara opha lava mArA pitA hIrAnA vepArI hatA. amAre tyAM koI yuropiyana kahIe chIe.' madhara TeresAe apaMga bALakanA mAbApane kahaj, irAka jamavA Ave tyAre khUba ja cAhata sAthe chAza pIve tyAre prema huM Isu pAsethI zIkhI paNa koIe apaMga hAlatamAM paNa amane chAzamAM kaMIka navuM artha bhAsato ane te pachI ame chAza hasatAM rahevAnuM zIkhavyuM hoya te A bALake zIkhavyuM che." pIe tyAre chAza nahi paNa kaMIka vizeSa pIe chIe tema lAgatuM. madhara TeresAnI hAjarImAM patrakAro bhAvatarabaLa thatA krisTInA grApha jevI jAjaramAna yuvatI palAMThI vALIne hoya tevuM lAgyuM. rAjakAraNInI sabhAmAM zrotA tALI pADe paNa dhyAnamAM bese ane tene ekaspIrIansa" thAya te ekaspIrIansa patrakAre tALI pADatA nathI. ahIM badhA aMtaranI tALI pADatA hoya te parikramaNamAM besatI vakhate ke aThThAI karatI vakhate mane thayo tevuM lAgyuM. madhara TeresA kahetA hatA: 'pavitratA e thoDAka muThThIbhara haze paNa tenuM mUlya kaMI samajAtuM nathI. mANasa mATenI lakajharI nathI. ApaNe badhA pavitra banI zakIe. vijJAnIo ane mAnacikItsako AvA "anubhava" nI vAta ApaNe bALako pratye bahu ja bedarakAra chIe. skUlethI pAchA kare ane rUA. 1000 kharcane ghaNA A TrAnsaparsanala konpharansamAM phelA bALakanuM svAgata karavA ghare koI na hoya tenA jevuM du:kha 'zrotAo tarIke jAya tyAre tenuM mUlya vadhu samajAya che. guphAmAM bALakane eka paNa nathI. bALakane Apelo prema vyAja sahIta pAcho ke samudrane kAMThe je "anubhava" sahaja thAya te anubhava karavA have maLe che. te phAIva sTAra hoTalamAM ja javuM paDe. madhara TeresA jANe TrAnsapInala kosanA koI zrotAne eka bahu ja mahatvanuM bhASaNa lagabhaga badhA ja vartamAna sAMbhaLI gayA hoya te rIte bALakonAM premanI bhUkhanI vAta karatA pa cUkI gayA che. e che zrImatI kaphatharsanI vAta. zrImatI kaphatharsa hatA. TrAnsapanala konpharansamAM josepha cilTana pIarsa nAmanA amerikAnI eka kensaranI hospiTalamAM sAyakotherapITa . comanI vidvAna lekhakane sAMbhaLavAnuM anere lahAvo hatemAnavatAvAdane hospiTalamAM phephasAnA kensaravALI eka 50 varSanI strI AvI hatI. pracAra karanArA zrI pIarse "mejIkala cAilDa "ekaTIMga dhI A bAI kensaranA dardathI eTalI badhI pIDAtI hatI ane tenA pheka Ina dhI kemika ega" ane "dhI benDa opha pAvara" jyathI eTalI gabharAtI hatI ke tenuM darda aneka elopethIka upacAro jevA pustako lakhyA che. pIarsane sAMbhaLavAne meka gumAvyuM hoya ane mAnasapacAranI pazcimI Tekanika chatAM vadhatuM jatuM hatuM. Akhare zrImatI ketharse TrAnsaparsanala TekanIka ajamAvI. A strIne mRtyu to A traNa pustako jarUra vasAvavA jevA che. atyAre zrI pIarsa sAthe ja vAta karavAnuM kaho. tene dhyAna ane yoganI kriyA zIkhavarjiniyAmAM rahe che. A konpharansa na thaI hota to bhAgye ja vavAmAM AvI. kesaravALuM phepharuM ekadama sarasa thaI rahyuM che tevI te bhArata AvyA hota. zrI pIarse amerikAmAM bALajanmanI bhAvanA karavAnuM kahevAmAM AvyuM. A AdhyAtmika TikitsAthI cA paddhatimAM ane bALakanA ucheramAM krAMti ANI hatI. tenI vAtonAM bAIne dANo phAyado thayo. I. ema. jI. catra upara tenA magajanI tANa pustaka ja bharAya. paNa teNe bALaka vize kahelI mUlyavAna vAta ochI dekhAI. chevaTe 'baDI skenara" nAmanA yaMtramAM tenA phephanI hAlata jovAmAM AvI te phephasAnuM kensara 'kalIara" thaI gayuM hatuM! Ama che - "A jagata bALako mATenuM ramatanuM medAna che. e A eka adabhUta vAta che. koI DokaTaro ne mAne tevI vAta che. bALakanI ramatamAM koIe kazI ja khalelakaravI na joIe. bALakano jo ke te pachInI vAta ApaNe mATe amuka daSTie kAmanI nathI. dha che. ramata. e ramata ADe keI Ave nahi. je bALakane chatAM huM mAnuM chuM ke, khUba kAmanI che. phephassAnuM kensara dUra to thayuM paNa tene lIvaranuM kensara boDI skenaramAM dekhAI AvyuM! je A rIte ramato - bhamato rAkhe te bALaka eka jinIyasa banaze davA phephasAnA kensarane maTADavA karAI hatI te davAe ja lIvaranuM ane sukhI jinIyasa banaze. e pachI bALaka kaMI paNa kensara pedA ka hatA! jJAna meLavavA tAkAtavara banaze." ajJAnanAM jALAM eTalI bajyAM che ke amuka jALAM e pedA ( zrI pIarsa bahu ja jhaDapathI amerikana uro kare che. te karelA du :khanA IlAja tarIke paNa anananuM ja ojAra vaparAya magajamAM Utare to Utare nahIMtara hRdayathI utAravA paDe. zrI harIndra che. jyAre sAcuM jJAna prakAza pAtharavA Ave che. tyAre dave A TrAnsaparsanala ke nsamAM AvI zakayA nahatA te paNa ajJAnanA ojAro ghaNuM nukasAna karI cUkayA hoya che. TrAnsaparsanala konpharansa dANA ajJAnanAM jALAM dUra karyA. ghaNA loko tene lAbha kamanasIbI che. temane mATe navalakathAne masAle puro pADe tevA levAnuM cUkI gayA che. temaNe have Avate varSe AThamI pariSada zrI pIarsananA uccAraNo AvA hatA: "A jagatamAM ApaNe mATe svITajharalenDa javuM paDaze." sau bAyolojIkala | prInTa sAthe janmyA chIe. A lu prinTa sAbhAra svIkAra zuM che? A _ prInTa AdhyAtmanA phAAna ane anubhavanI che. A janma samapane Alekha ghaNo majabUta hoya che ane ApaNane dharma ane vyavahAra:lekhaka zrI camanalAla maNIlAla zAha, prakAbadhAne ekasarakhI dorIe bAMdhI rAkhe che. ApaNe paraspara baMdhAIe zaka: navInacaMdra camanalAla zAha, 38, rAMdraprakAza sosAyaTI, vi. 3, kAMkariyA, amadAvAda-22 kiMmata rUA. 2-00. chIe. eTaluM ja nahi paNa A bhautika vizva sAthe IkavaranI sAthe paNa ekAkAra thaIe chIe." yaugika kriyA thatI hoya ke prANA dharmane jIvanavyavahAramAM parovavA aMgenA A lekha "jaina prakAzamAM pragaTa thaI cUkyA che. tene A saMgraha mananIya vAcana yama thatuM hoya te prakriyA pramANe ja nAnuM bALaka uchare pUruM pADe che. A lekhamAM varNavavAmAM AvelA siddhAMto ane vidhA che tevI vAta ApaNane koI gaLe utArI zake te zrI jIvanamAM utAravAmAM Ave te pariNAma jarUra phaLadAyI Ave evo pIarsa ja che lekhakano dAvo samarthana mAgI lya che, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-3-82 * mA na vI : baM dha na a ne mukita na | [] muni amarendravijayajI ApaNe e joyuM ke vyakitanI sArI narasI game te pravRtti rmanA siddhAMta barAbara samajavAmAM Ave che te niSkriyatAne ke vicAra suddhAM tenI pratikriyA tenAM jIvanamAM acuka janmAve poSavAne badale puruSArtha prere che, nirAzA ne janmAvatAM navI AzA che. ya ra jensane ThIka ja kahyuM che ke bhautika jagamAM sarvatra pragaTAve che. bhUtakALanI vRtti-pravRttithI ApaNuM vartamAna ApaNe svIkArAyelA "la opha kojha enDa IphekaTa ora ekazana enDa ja ghaDayuM che, tema vartamAnane samajapUrvakano upayoga karI ApaNe riekazana - kriyA ane pratikriyAnA niyama -ne ApaNI pravRtti, jevuM bhAvi IchatA hoIe tevuM ghaDI zakIe chIe. eTaluM ja nahi, vicAra, lAgaNI Adi sarva stare svIkAra e ja AdhyAtmika jagatane bhUtakALanA karmathI ghaDAyelI ApaNI vartamAna paristhitimAM paNa, rmanA niyama che. ApaNe anubhavIe chIe ke dareka mANasanuM jIvana e rIte parivartana ANI zakIe chIe. . amuka maryAdAothI gherAyeluM che. pUrNa svataMtra koI nathI. bAhya karmanA A niyamanA jJAnathI mANasa, pitAne du:kharUpa nIvaDe paristhitimAM amuka parivartana lAvIne pote svataMtratA AsvAda tevI pratikriyA janmAvanAra vicAra-vartanathI vegaLo rahI, karmanI mANI zakaze evI AzAmAM mAnavI aneka yuddho laDa che, paraMtu pratikriyA pitAne anukULa banAvI zake, paNa e rIte, te karma-vipAkanI e pachI ya svataMtratA ene hAthatALI daI dUra ja rahI che. enuM prakriyAnA dAsatvamAMthI durAmULage chUTakAro te nathI ja meLavI zakata. kAraNa e che ke tenA baMdhananAM mULabhUta kAraNo bahAra nahi paNa tenA A dAsatvane aMta koI rIte AvI zake kharo? arthAt jene mAnavInA hRdayanA ane mananI aMdara paDayA che. ApaNI vAsa- pratyAghAta ja na hoya evI pravRtti zakya che kharI? ke kriyA-pratinAo, Teva, mAnasika valaNe, IcchAo, AkAMkSAo ane gamA- kriyAnI A paraMparA anaMtakALa sudhI vaNathaMbhI cAlatI ja aNagamAnA ApaNe dAsa chIe. ApaNI rAjakIya ke Arthika rahevAnI? AtmA, paraleka, punarjanma ane karma jevI mULabhUta paristhiti ja mAtra nahi, paNa ApaNI bauddhika ane zArIrika bAbatane nirNaya thayA pachI vimarzazIla mAnavIne mATe mahattvane zakitao, ApaNI AsapAsanuM vAtAvaraNa ane ApaNuM mAnasika prazna e rahe che ke kriyA-pratikriyAnI A ghaTamALamAMthI mukata thaI ghaDatara paNa ApaNA upara amuka maryAdAo lAde che. ApaNe badhA zakAya kharuM? A ghaTamALa nabhe che zAthI? ene aMta kaI rIte ja baMdI chIe. keIna chAMdhananuM doraDuM bIjAnAthI jaca lAMbuM haze ANI zakAya? tethI e theDI vadhu chUTathI harIpharI zakatA haze, paNa e doraDAthI padArthavijJAnane eka niyama che ke kiyAnI sAthe pratikriyA aMkita vartula ApaNI svataMtratAnI lakSmaNarekhA banI rahe che. moTA anivArya che. vizvamAM kriyA-pratikriyAnuM cakra cAlatuM ja rahe che. bhAganA mAnavabaMdIonuM A vartuLa atyaMta nAnuM che, paNa mANasane paraMtu temAM coka apavAda nAMdhA che. padArthanI vibhinna avasthAenuM bhAna nathI. enA nirIkSaNanA progAmanA tApamAnane ghaTADatAM ghaTADatAM, tene karmano siddhAMta ApaNane ApaNI maryAdAonA mULa kAraNa parama zUnya - 'ebsolyuTa ii "(273.14 DigrI senTigreDa) sudhI laI jAya che, te ApaNI beDI ApaNe pote ja kevI rIte sudhI laI javAnA prayoga daramiyAna vaijJAnikoe eka adabhUta ghaTanA ghaDI rahyA chIe tene khyAla ApaNane ApI, emAM IcchitA joI. parama zUnya te eka evI avasthA che jyAM kadI pahoMcI zakatuM parivartana lAvavAnI kharI cAvI ApaNA hAthamAM mUkI de che. nathI, paraMtu tyAM pahoMcavAnA prayogamAM vaijJAnikoe e joyuM ke gatane ApaNe prasannatAne ke rudana je anubhava ApIe parama zUnyanI najIka pahoMcatAM ekAeka padArthanI pratirodhazakita chIe te ApaNI sAme AvavAne. ApaNI paristhitimAM ApaNe adrazya thaI jAya che! bhautika vijJAnanA A parama zUnyanA camajo anukuLa sudhAro IcchatA hoIe te, pahelAM, ApaNA tyAranI pratikRti AdhyAtmika jagatamAM paNa jovA maLe che. AcAra-vicAra upara ApaNe ekI mUkI devI paDaze. bIjAne du:kha sAdhanA dvArA mANasa ahaMtAne lepa krI "zUnya' sudhI pahoMcI ke glAnine anubhava karAve evI koI pravRtti ke vicArathI aLagA jAya te ene pravRtti pratikriyAthI para banI jAya che. pachI karmanAM rahevA ApaNe sajAga banavuM paDaze. jIvanamAM sukha-zAMti meLavavAne baMdhana enA upara potAnI pakaDa jamAvI zakatAM nathI ne enAM upAya e che ke bIjAne sukhazAMti maLe evI rIte ApaNuM jIvana saheja sukha, zAna ane AnaMdane maryAdita karanArI jUnI pALe ghaDavuM. vAvo tevuM pAma" e niyama kudaratamAM sarvatra pravarte che. tUTI paDe che. 'ahaM' - zUnya avasthAe thanuM kArya pratikriyA nathI ghauM joItA hoya te ghauM vAva ne gulAba joItuM hoya te gulAba, janmAvanuM - e zodha che AMtaraprakRtinA niyame khoLI kADhanAra AvaLa vAvIne gulAbanI AzA rAkhavI vyartha che, tema sukha joInuM AdhyAtmika jagatanA saMzodhakonI. hoya te sukha vAve; sukhane tyAga karo ane sukha bIjane Apa kheDUta bIjano tyAga kare che ne dharatIne Ape che tema. bAhya prakRtinA niyame zodhI kADhIne vijJAna bAhya prakRti A vAta mANasa barAbara samajI le te ene bhAna thaze ke samRddhinuM " upara prabhutva prApta karavA mathe che. zAnionuM nizAna che AMtara mULa audArya ane taMgInuM mULa potAnI ja saMkucita svArthavRttimAM prakRti upara vijaya. bAhya prakRti upara vijaya AkarSaka che, paraMtu raheluM che. saMgharSa nahi paNa sahakAra, dveSa nahi paNa sahAnubhUti, taraprakRtine vijya sarvottama ane bhavyAtibhavya che. aNuthI tiraskAra nahi paNa karuNA, IrSyA ke matsara nahi paNa pramoda mAMDIne graho ane tArAonuM niyamana karanAra prAkRtika niyamonuM e mAtra AdhyAtmika unnatinA ja nahi paNa dunyavI jIvananI jJAna meLavI ApaNane visphoTa karavo ke caMdranI dharatI upara paga saphaLatAnA paNa mULa srota che. A vAta Aje mAnasacikitsakonAM mUkavo e uttejanApreraka anubhava haze, paNa vAsanAo, Urmio "priskrIpzanamAM paNa rathAna pAmI che. prANImAtramAM samAna AtmA ane cittamAM UbharAtA saMkalpa vikalpanuM niyamana karanAra kAnUna vilasI rahyo che e jAgRta-bhAnapUrvakane jIvanavyavahAra jIvanamAM jJAna meLavI, ahaM ane manane pAra jaI, samAdhi - avasthAmAM sukha, zAMti ane samRddhi lAve che tathA sAdhanA-mArgamAMnAM vidanene pravezIne Atmadarzana pAmavuM e ethIya vadhu romAMcaka aLagAM rAkhe che. anubhava che.. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-82 prabuddha vAsanA-vijyanA mArge kUca AraMbhavA IcchanAre zAni oe batAvela AtmAkSAtkAranA mArge cAlyA vinA chUTako nathI e satya Aje ciMtanazIla vaijJAniko paNa khUlavA lAgyA che. bAhya saMyogo ane paristhitie vinazvara che ane jIvanamAM zAMti ane sukha bAhya sAdhatethI nahi, paNa AtmAmAMthI ja maLI zakavAnAM, e ekaDo adhyAtmanI pAThazALAmAM jena zIkhe tene kudarata pAtAnI rIte e pATha bhAve che. mAnavasarjita tophAno, yuddha, avisphoTa ke dharatIkaMpa, pUra, duSkALa Adi kudaratasarjita ApattiothI saMkhyAbaMdha mANasA Ate jene jIvanadhArA mAnatA hoya che te dharabAra kuTuMba parivAra ane jIvanabharanI mahenatathI ekaThI karelI saMpatti vagere eka palakArAmAM khoI bese che. 'A badhuM nazvara che' e jJAtinuM vacana samajavAno InakAra karanAra jagatane kudarata A rIte e pATha bhaNAve che ane ema karIne, enI bahirmukha daSTine aMtarmukha thavAnI taka UbhI karI Ape che. A pATha ApaNe adhyAtmanI nizALamAM zAnIonA caraNe besIne zIkhI levA ke kudaratanI nizALamAM taMgI, viyeAga, vinAza ane viSAda anubhavIne, dIrdhakALa sudhI ciMtAnI bhaThThImAM zekAtA rahI zIkhavA, e ApaNI IcchA upara cheDayuM che kudarate. AtmIya zakitanA jaitika vikalpa [] guNavaMta bhaTTa mAnavIya zakitanA vikalpe atyAre jema mazIno che, tevI rIte ja Aje AtmIya zaktinA vikalpe ApaNe kaI bhautika zakitane AdhyAtmika svarRpe svIkArI zakIe tema chIe enuM manovizleSaNa karavAno avakAza-samaya AvI gayo che. AtmIya-zakti dvArA Izvara svarUpa banI zakAya che e kathana nirvivAda, satya-svarUpe svIkAravA jevuM che-to e anivArya niSpanna bhautika bhAvanAnA udbhava, nirvikAra svarUpe kema karI zakAya e paNa vicAra karavA joIe! A jagatanuM koI svarUpa niiipa hotuM nathI, sarva mATe koIkane koIka vikalpa hoya che, tema AtmIka -AdhyAtmika zaktino vikalpa kema na hoI zake? paraMtu e nidhikilpa hoya e satya paraMtu e nirvikAra hovuM paNa anivArya che - koIka akalpIya tejasa svarRpa hovuM joIe; jevI AtmIya - svarRpa je rIte Izvara svarRpa banavAno mArga niSkaMTaka ane TUMkA lAge! -kAraNa keApaNe AtmIka bhAvathI nahIM, bhautika-svarRpa dvArA e mArga zodhavA che.! --jo ke bhautika zakita svarUpa e mArganuM koI navuM svarUpa sarjavAne ahIM vicAra nathI - para parAthI cAlyo Avate e mArga to che ja; paraMtu enA vikAsa na nahivat ane nirvikAra nathI! karma ane dharmanA bheda mAnavIe - mAnavIe judA che, paraMtu mULamAM baMnenA svarUpamAM bheda nathI! dharma dvArA Izvara svarUpa banI zakAya che tevI rIte karma drArA paNa Izvara svarUpa banI zakAtuM hoya che - karma dvArA paNa mANasanA aMtaramAM tejasa-svarUpa pragaTe che! 'karma" e Izvara prerita AdhyAtmika svarRpanuM ja eka pAsu che bezaka, karma e bhautika svarRpa paNa che; paraMtu koIka rma, kyAreka dharma karanAM vadhu mUlyavAna ane rAtyapreraka banI zake che! maharSi araviMda, AdhyAtmika svarUpe nahAtA raMgAyA e pUrve AjhAdI caLavaLamAM hatA! jayAre e maharSi banyA tyAre AjhAdI caLavaLa daramiyAnanA eka sAthI emanI pAse gayA ane kahyuM: mane koIka evA prAyazcita mArga batAvo ke jenAthI eka aMgrejanI hatyAnA pApamAMthI huM mukti meLavI zakuM ane maharSie tyAre ene kaheluM: 'tuM AvA bhramamAM zA mATe jIve che? te e aMgrejane tArA aMgata lAbha mATe nahAto mAryA, vaLI ene mAravAnuM paNa tAruM pUrvayojita karma nahotuM ane 1 jIvana 209 jyAre e zabaddha mAnavIe tane mAravAnA prayatna karyo hato ane tuM tArA dezanI AjhAdInI bhAvanAthI jaMga khAlato hato. svAbhAvika tArA para zastra ugAmanArane te mAryo che-tAruM, e samayanuM-ALanuM e karma hatuM - ane e tAruM karma nIMgha nathI!" teM koI pApa karyuM nathI - tArA A bhrama dUra kara !" maharSinI A vANImAM, kALa-samayanA avaze thayelI hatyA e paNa pApa banatuM nathI, para'tu satyapreraka 'karma' banI jAya che! ApaNA dezamAM 'karma'nuM sAcuM svarUpa janmyuM nathI. eTale ja ApaNe AdhyAtmika mArga mATe mAtra AtmIyazakti nA vi95 evA karma mArgane svIkAryA nathI! karma ane dharmanA svarUpamAM sAce karyA che? dharmamAM da'bhI che, karmamAM darbhano avakAza che, paNa sadaMtara AchA che! dharmanA daMbha kaLAtA nathI, karmanA darbha tarata ja satya svarUpe pragaTe che. 7 - jo karma ane dharmanA A bheda sAcA bheda ApaNe pAmIe to, ApaNI AdhyAtmika bhUmikAnA lakSyavedha svarUpa tarIke dharma karatAM karmane je satyasvarUpe svIkAre che te ja satyane sAcA arthamAM rAmajI zake che ! ahIM evuM kahevAno artha nathI ke Izvara svarUpa banavA mATe AtmIya zakita nirarthaka che-paraMtu A svarUpa, vayAtIta avasthAmAMjyAre karma zaktinA sarvaze kSaya thaI jAya tyAre ja A mArga AdhyAtmika zakitanA sAcA mArga che! AtmIkabhAva satyasvarUpa che tevI ja rIte karmabhAva paNa satya svarRpa ja che! karma mATene satya-sAMkalpa e karmaniSThA bhAvaprerita karmanA udaya e Izvara prati vadhu nikaTatAno mArga che. prabhu jIvana (rajisTrezana epha nyujha peparsa senTrala rUlsa anvaye 1956nA) (phArma naM. 4) prabuddha jIvana' saMbaMdhamAM nIcenI vigato pragaTa karavAmAM Ave che. 1. prasiddha sthaLa : TopIvAlA menzana, 385, saradAra vI. pI. |roDa, muMbaI - 4. : dara mahinAnI pahelI ane sALamI ' tArIkha. 2. prasiddha krama 3. mudrakanuM nAma kayA dezanA ThekANu 4. prakAzakanuM nAma kayA dezanA ThekANa 5. taMtrInuM nAma kayA dezanA ThekANu : cImanalAla je. zAha : bhAratIya 6. mAlikanuM nAma ane saranAmuM : TopIvAlA menzana, 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 4. * cImanalAla je. zAha : bhAratIya : TopIvAlA menzana, 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI -4. : zrI cImanalAla cakubhAI zAha : bhAratIya : TopIvAlA menzana, 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 4 : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, * TopIvAlA menzana, 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbai - 4. huM cImanalAla cakubhAi zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara ApelI vigato mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. tA. 1-3-82 cImanalAla cakubhAI hi Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 prabuddha jIvana tA. 1-3-82 * be cheDA kyAM maLe che ... D anaMta kANekara anu. jayA mahetA eka bIjAthI taddana viruddha dizAmAM jatA be cheDA ja chevaTe AInsTAInanA eka saMzodhanathI to A mAyA sArI rIte ekabIjAne maLe che, e tatvajJAna aneka bAbatamAM mane sAruM lAgyuM siddha thAya che. kharekhara ja jaDa vastu e kevI mAyA che te hatuM. have bIjI eka navI bAbatamAM te sAruM lAgatuM joIne mane dekhAya che. e saMzodhana evuM che ke lAkaDI jevI ekAda jaDa mAre mATe ja Azcarya thayuM. vibhISaNa jeTalI ja rAvaNa paNa rAmane vastu koIka gatimAna zakitane jeDIe te gati vadhatI jAya tema nisIma bhakata hatA ema kaike kahyuM che. rAmanI ekaniSThapaNe tema te lAkaDInI laMbAI ochI thatI jaze. prakAza jeTaluM vegavAna bhakita karavAthI vibhISaNane mukita maLI; rAmane AmaraNa virodha bIjuM kAMI ja nathI. prakAzanI gati sekaMDanA eka lAkha chayAsI karavAthI rAmane hAthe rAvaNanuM mRtyu thayuM ane rAmane hAthe mRtyu paMjara basa ceryAsI mAIla jeTalI che. lAkaDIne gati maLavA mAMDe thavAthI tene paNa mukita ja maLI! rAvaNa paNa rAmane vibhISaNa ne te je prakAzanI gatithI javA mAMDe to tenI laMbAI ochI thatAM ja bhakata hato; tenI bhakitanuM nAma virodhI bhakita jeTaluM thatAM te naSTa ja thAya. naSTa thAya eTale - taddana naSTa nahIM thAya ja! purANunI vAto zA mATe? A ja anubhava ApaNane rojanA tenI lAMbAI nahIM rahe. caitanyarUpe te raheze. keI kaheze vega sAthe jIvanamAM nathI thatuM? je mANasane ApaNe atizaya prema karIe laMbAI ochI thAya to judAM judA vegathI cAlatAM atrenA dAMDA chIe te mANasanA vicAra vIse kalAka nApaNA manamAM ghoLatA saMkerAIne maMtra bhAMgI kema paDatAM nathI? teno javAba e che ke hoya che. paNa e ja rIte je mANasane ApaNe manathI dropa karatA prakAzanI gatinA pramANamAM jagatanA keI paNa yaMtranI gati-game heie tene paNa covIsa kalAka ApaNe bhUlatA nathI. ApaNI teTalI gati paNa eTalI mullaka che ke tene lIdhe vastu saMkecAya najara sAmethI seMkaDo mANase AvatAM-jatAM hoya che. seMkaDo mANase che, paNa te ekadama upekSaNI ya hoya che. laMbAI - pahoLAInI jema ja sAthe judAM judAM kAraNosara ApaNe dara kSaNe saMbaMdhamAM AvIe have te, A kaLinuM mApa paNa kevAM sApekSa ke mayArUpa che e chIe paNa manane pakaDI rAkhe che be ja mANaso, eka atizaya paNa AInsTAIne dekhADayuM che. keTalAka tArAone prakAza A prema jenI para che te ane bIjo atizaya drapa jenI para che te! pRthvI para AvatAM keTalAMka varSo lAge che. eka viziSTa tArAne ra ja tatvAna aMgrejI bhASAmAM eka judA anubhavanA, prakAza pRthvI sudhI AvatAM ADatrIsa varSa lAge che! eTale ke rUpe kahyuM che. sAdhune bhutakALa hoya che, to pApIne bhaviSyakALa dUrabInathI joIne ApaNe jyAre amuka tAre huM hamaNAM jeuM hoya che ema kahevAya che. ApaNuM udAharaNa levuM hoya ema kahIe chIe, tyAre ADatrIsa varSa pahelAMne te tAro ApaNe te vaTemArguone mAranAra pAradhi ja Adya kavi muni vAlmikI jotAM hoIe chIe, - ApaNuM 'hamaNAM' te kadAca te jagAe thayA. 'marA marA !" beletAM AvaDatuM hatuM eTale chevaTe 'rAmarAma! bAkI rahayuM ja nahIM haiya! lAkaDInuM caitanya ane caitanyanI lAkaDI - e japa te karI zakayA! yuvAna vaye avaMtita pApa karanAra e jema adrata, tema ja ADatrIsa varSa pahelA heya ne Aje TelasToya chevaTe saMta pade pahoMcyA. A sAdhunAonA bhUtakALa kadAca na hoya evA tArAne ApaNe joIe e mAyA ! AInsTAIna AvA kALAza hatA eTale ja ke koNa jANe, temane bhaviSyakALa koIvAra zaMkarAcAryane bheTaze ema mane lAgyuM nahotuM; paNe maLyo ATale ujajavaLa thaye. bhUtakALamAM te pApI eTale ja jANe khare te AcAryane! jagatanA samagra vizva ja geLa che. rathaLa bhaviSyakALamAM te sAdhu thayA. mAyA ne kALa paNa, mAyA na bheTe to zuM kare? be cheDA sAthe thavAnI bAbatanA A anubhava jUnA ja che. mane Azcarya thayuM te AvA ja eka navA anubhavanuM brahma sanya, jagata eTale mAyA, advaitavAda, kevaLa tarkathI satya samajAtuM nathI. abhyAsa vartuLa vagere vagere vAte vedAMtamAM kahI che ane zaMkarAcArye vivecI che. paNa upaniSada ane zaMkarAI Asana jamAvIne beThA beThA AtmAnuM - AgAmI kAryakrama - dhyAna karatA, sAkSAtkAranI jora para A vAta kahe che, te ja Aja vaktA:- De. ramaNalAla sI. zAha sudhI padArthavijJAna ane AInsTAIna samagra jaDa vizvane tarkazuddha viSaya:- bhakatAmara stotra - be pravacane vicAra karIne, te prayogazALAmAM tapAsIne kahe che. e joI ' samayaH- tA. 30-3-82 maMgaLavAra sAMje 6-15 kone Azcarya nahIM thAya? A be cheDA bhegA thAya che e kharekhara tA. 31-3-82 budhavAra che ke ja mahad Arma che. padArthavijJAnamAM kAla sudhI jaDa padArtha ane sthaLa :- paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha caitanya A be mULabhUta bAbate hatI. hAthamAM Ave, AMkhane dekhAya te jaDa, te je anubhavAya paNa dekhAya nahIM evuM te noMdha:-zrI mAnatuMgasUri racita bhakatAmara stotra jinezvara bhagavatanI stutinuM mahAstAtra che. 44 caitanya. jaDa padArthane mULa ghaTaka chuM. A aNu zuM haze tenuM kemAM gavAyelA zrI arihaMta paramAtmAnAM gunI saMzodhana karatAM karatAM, te caitanyanI ja eka lahera haze e niSkarSa vizada samaja Do. ramazubhAI Apaze. e rasajJazastrijoe kADhe che. eTale ke jaDa zuM evuM kAMI nathI ja. badhuM ja mitrone upasthita thavAnuM nimaMtraNa che. caitanya zaMkarAcArya A ja kahe che, ke jaDa jaDa kahIne tame je subodhabhAI ema. zAha je jue che te badhuM mAyA che; brahma, AtmA ke caitanya e ja kanvInara-abhyAsa vartuLa | kharuM, e ja satya! zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa. muMbaI-- 4084. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400001. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 , "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 22 - muMbaI 16 mArca 1982, maMgaLavAra vArSika lavAjama rU. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala rU. 1-00 sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha - variSTha adAlate, caMTaNIpaMca, vakIlA ane rAjakIya pakSo : | [] cImanalAla cakubhAI pazcima baMgALanI vidhAnasabhAnI AgAmI cUMTaNI aMge tA- racavAmAM AvI che. baMgALamAM sAmyavAdI pakSe sthira che ane tenuM taramAM kalakattA hAIkorTa ane suprIma korTamAM je banAvo banyA te zAsana ekaMdare lokapriya levAnI chApa UbhI thaI che. sAmyavAdI vicAra karatA karI mUke tevA che. pakSane haTAvavA koMgresa (AI) kaTibaddha thaI che ane temAM bIjA rAjakIya pakSone sAtha meLavyo che. pazcima baMgALamAM sAmyavAdI pakSa sattA para che. vidhAna- 20 jUna pahelAM cUMTaNI karavA mATe, chevaTanI matadAra yAdImAM sabhAnI mudata 20mI jUne pUrI thAya che. tyAM sudhImAM cUMTaNI na 1lI mArce prakaTa karavAnI cUMTaNI paMce jAherAta karI, eTale koMgresa thAya te rASTrapati zAsana Ave. cUMTaNImAM sattA para hoya te pakSane (AI) ane bIjA pakSoe cUMTaNI vilaMbamAM nAkhavA ramata zarU keTalAka sIdhA ane aDakatA lAbho hoya che. sarakArI taMtrane upayogI karI. matadAra yAdI adhUrI ane bhUlabharelI che evo pracAra karI zake che, amaladAronuM valaNa sattAdhArI pakSa pratye sAmAnya rIte rahe jorazorathI zarU thayo che. cha lAkha jeTalI phariyAda noMdhAvI paNa che. e ja pa pharI sattA para Avaze evI mAnyatAthI ajANapaNe cUMTaNI paMca kRta nizcaya che evuM lAgyuM tyAre chevaTa korTane Azraya paNa tene Teko ApavAnuM mana rahe che. prajAmAM sattAdhArI pakSA lIdhA. kalakattA hAIkorTamAM riTa arajI karI ane AzcaryanI vAta ke pratye sAmAnyapaNe pakSapAta rahe che. A paristhiti ApaNA deza jaje matadAra yAdImAM pragaTa karavA sAme manAI hukama Apyo. mATe navI nathI. 32 varSamAM vidhAnasabhA ane lokasabhAnI eTale cUMTaNI paMcanuM samayapatraka kheravAI gayuM. A hukama sAme ghaNI cUMTaNIo thaI gaI. vakhatovakhate evuM sUcana thatuM rahe che ke suprIma korTamAM apIla thaI. A hukama kAmacalAu hato eTale cUMTaNI samaye sattA paranA pakSe rAjInAmuM ApavuM ane rASTrapati suprIma korTe arajIne tatkAla chevaTane nikAla karavA kalakattA hAIkorTane zAsana taLe cUMTaNI karavI. A sUcanane badhA rAjakIya pakSoe InakAra karyo che. A paristhitine sauthI vadhAre lAbha koMgresane maLyo che. . Adeza Apyo. kalakattA hAIkorTanA jaje abhUtapUrva valaNa lIdhuM. Avo Adeza ApavA mATe suprIma korTanI AkarI TIkA karI. hAIcUMTaNI niSpakSa ane mukata thAya te jovAnI javAbadArI korTa, suprIma korTanI AvI TIkA kare ane tenA pratye Adara cUMTaNI paMcanI che. te mATe cUMTaNI paMcane nyAyataMtra peThe, gumAvI bese te gaMbhIra ghaTanA hatI. suprIma korTane Avo Adeza sarakArathI svataMtra rAkhyuM che ane sIdhA rASTrapatinI dekharekha ApavAnuM baMdhAraNa pUrvaka adhikAra che te paNa kalakattA hAIkorTanA nIce teNe kAma karavAnuM hoya che. ATalA varSonA anubhave ema jaja bhUlI gayA; chatAM te Adezane mAnya rAkhI, chevaTano cukAdo dekhAyuM che ke ekaMdare cUMTaNI paMce pitAnI pharajo nyAyapUrvaka adA Ape ane potAne manAI hukama kAyama rAkho. karI che. cUMTaNInI badhI bAbate - matadAra yAdIo, tene samaya, kesa turata phrI rasuprIma korTa pAse Avyo tyAre akathya ghaTanAo cUMTaNI daramyAna uThatI koI takarAra -saMbaMdhe cUMTaNI paMcane nirNaya banI. e ja jajo pAse kesa Avyo. pAMca AgevAna vakIloe AkharI gaNAya che ane temAM korTenI daramyAnagIrIne koI avakAza nivedana karyuM ke, A jajo pAsethI temanA asIlone nyAya maLe te nathI. korTenI daramyAnagIrI dAkhala thAya te raTaNInuM kAma rabhe paDe temane vizvAsa nathI tethI A kesa bIjI bencane suparata karavo ane ghaNAM avarodha pedA thAya. cUMTaNI paMcane nirNaya haMmezAM nyAyI suprIma korTanA ItihAsamAM A ati gaMbhIra ghaTanA hatI. e. ke sAco hoya ja tema nathI. tenI bhUla thavA saMbhava che. paNa tvarita ke. sena ane siddhArtha zaMkara re jevA pIDha, AgevAna vakIlo, kAma karavuM hoya te aMtima sattA koIne soMpavI joIe tethI baMdhA nyAyataMtranI badhI paraMparA neve mUkI suprIma korTanA jajo sAme raNamAM cUMTaNInI badhI bAbate saMbaMdhe cUMTaNI paMcane nirNaya AkharI AvA AkSepa kare te batAve che ke ApaNe sau pramANabhAne raheze e prabaMdha karyo che. ane viveka keTalA gumAvI beThA chIe ane rAjakAraNe ApaNane have kAMIka avanavuM banI rahyuM che. keTaluM gherI lIdhuM che. svabhAvika rIte suprIma korTanA jajo roSita thayA. cIpha jasTisa pAse vAta gaI. cIpha jasTisanI samajAvaTathI kerala ane baMgALamAM sAmyavAdI pakSa sattA para che. tene haTA- vaDIloe nivedana pAchuM kheMcyuM paNa te prakaTa karavAnI suprIma korTe vavA bhagIratha prayatno thaI rahyA che. keraLamAM sAmyavAdI pakSanI manAI karI. A paNa Azcaryajanaka ghaTanA che. suprIma korTanI badhI bahumatI na hatI. tyAM koMgresa (AI) ane bIjA rAjakIya pakSoe kAryavAhI jAhera ane prasiddhi mATe hoya che. nivedana pAchuM yenakena prakAreNa sAmyavAdI pakSane sattA parathI haTAvyo ane kheMcAyuM tethI jemanA viSe e thayuM hatuM te jajene saMtoSa na thayo. deDakAnI pAMcazerI jevI sarakAra koMgresa (AI) nI AgevAnI nIce korTane gaMbhIra anAdAra thayo hato. cIpha jasTise vAta saMkelI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 prabuddha jIvana tA. 16-3-82 lIdhI hatI paNa bIjA ja menA dabANathI vakIlane potAnI kephI- kahayuM che. ItihAsa te bhUtakALane hoya che. A lekhakoe bhaviSyamAM thata lekhita ApavAnI AjJA thaI. je traNa jajo sAme pakSapAtane zuM banaze tene "itihAsa" Ape che. ItihAsa sAcI hakIkatane AkSepa thayo hato. temaNe jAhera karyuM ke, vakIle mAphI na mAge hoya che. A lekhako mAne che ke A ja pramANe banavAnuM che ane tyAM sudhI je kesamAM vakIla tarIke A pAMcamAMthI koI vakIla tema banyuM che e rIte rajU karyuM che. hAjara raheze te kesa A jo sAMbhaLaze nahi. A paNa ajabanI A lekhake mAne che ke trIjuM vizvayuddha thavAnuM ja che. vAta che. jo vakIlane bahiSkAra kare! 1978mAM temaNe nakkI karyuM ke A yuddha ogasTa 1985mAM thaze vakIlane vAta karavI gumAvavuM posAya tema nathI. tethI chevaTa ane sauthI vizeSa mahattavanI vAta ke te yuddha ziyA zarU karaze ane bIje divase lekhita mAphI mAgI. temAM ziyA hAraze. A badhA banAve atyaMta khedajanaka che. jo ane vakIlone lekhako ema kahevA mAge che ke raziyA, duniyAbharamAM sAmyaparaspara Adara hoya te gAyatrano pAme che. A rIte mArI te vAda sthApavA kRtanizcayI che. makarmanI ane sAmyavAdIonI mAgI paNa manamAMthI DaMkha athavA aNagamo, ubhaya paho gayo haze mAnyatA mujaba, mUDIvAda tenA AMtarika virodhAthI ja tUTI paDaze tema na kahevAya. paNa tene teDavA sAmyavAdI deze e nimitta banavuM paDaze. te mATe raziyA pUrI taiyArI karI rahyAM che. rAjakAraNa ApaNane keTale darajaje bhAna bhulAve che te A banAva batAve che. rAjakIya pakSo ramato rame ryo ane te paNa pustakane pradhAna sUra e che ke lokazAhI deze... amerikA dezanI variSTa korTe ane sauthI AgevAna vakIle tenA bhAga bane ane pazcima yuropanA dezeA bhaya pUro samajatA nathI, tene te hakikata nyAyataMtra mATe ane lokazAhI mATe moTo khataro che. pahoMcI vaLavA joItI taiyArI karatA nathI, raziyA sAthe keI samAdhAna zakya nathI, sAmyavAdane, eTale ke raziyAne nAza karavo e ja - cUMTaNI paMcanA nirNaya AkharI lekhAya che, temAM korTanI daramyAna upAya che. zAMtivAdI lekene bhramaNAmAM rAkhe che, ane geramArge gIrI thaI, tethI kalakattA hArTinA jaje Apela manAI hukama dere che. agatyanA baMdhAraNIya muddAo upasthita kare che. suprIma korTe hAla A lekhakoe e paNa batAvyuM che ke temaNe AvI gaMbhIra turata A manAI hukama rada karyo che ane cUMTaNI paMca matadAra cetavaNI ApI tethI amerikA ane pazcima yuropanA deza jAgyA yAdI prakaTa karI zakaze. paNa suprIma korTane AkharI cukAdo ane 1978 thI 1985 sudhInA sAta varSomAM sArA pramANamAM bAkI che. kesanI sunAvaNI 15 mI mAra para rahI che. sajakIya lazkarI taiyArI kvI, jene pariNAme 1985 mAM jyAre raziyAe pakSo A cUMTaNI laMbAvavA kevA dAvapeca have rame che te jovAnuM rahe che. AkramaNa karyuM tyAre, raziyAne harAvI zakayA. jo AvI taiyArI karI 20 juna pahelAM A cUMTaNI na thAya te, baMgALamAM cUMTaNI thAya na hota to amerikA ane pazcima yuropanA dezo ane te sAthe tyAre je pariNAma AvavAnuM hoya te Ave, paNa A banAvonA duniyAnA badhA deze, khatama thaI jAya ane raziyAnA saramukhatyArI gherA pratyAghAta badhA rAjakIya pakSo para ane have pachI thanAra badhI paMjA nIce kyaData, cUMTaNIo upara paDato ja. A pustaka lakhavAne A mukhya hetu che. cUMTaNI svaccha ane mukata thAya te mATe cUMTaNI daramyAna, pustakanI zarUAta navembara 1984 thI thAya che. amerikAnAM sattAdhArI pakSe rAjInAmuM ApavuM evI mAgaNI je lAMbA samayathI pramukhanI navI cUMTaNI thAya che. 1978mAM lekhakAe mAnyuM hatuM thAya che te jora pakaDaze. ane tema thAya te AvakAradAyaka che. paNa ke kara1984 sudhI pramukha tarIke cAlu raheze. navA pramukha koMgerA ja A paristhiti svIkAraze nahi chatAM pazcima baMgALamAM ripablikana pakSanA che. pitAnI cUMTaNI pachI turata ja, jAnyuArImAM rASTrapati zAsana lAvyA pachI ja cUMTaNI thAya to gesane ane sogaMda- vidhi thAya te pahelAM paNa, pitAnA salAhakAro pAsethI badhA rAjakIya pakSone te hAthanA karyA haiye vAgyA jevuM thaze paNa duniyAnI zuM sthiti che tene ahevAla mAge che ane te ahevAla lokazAhI mATe ane svaccha cUMTaNI mATe zubha cihana banaze. jiI rokI jAya che. yuddhanA bhaNakArA vAgI rahyA che.. 1-3-1982 - tyAra pachI lekhake 1978 thI 1984 sudhI duniyAnA judA, trIju vizvayuddha judA dezomAM zuM banyuM che- temanA mata mujaba je banaze- tene vistRta ahevAla Ape che. AphrikA ane dakSiNa amerikAnA dezomAM ! cImanalAla cakubhAI raziyAne pagapeAre vadhI gayo che. dakSiNa AphrikAmAM gerI prajAnuM 4 ogasTa, 1985ne divase trIjuM vizvayuddha zarU thayuM. varava tUTayuM che. Ijipta raziyAnA pakSe AvyuM che. irAnamAM zAha 20 divasamAM pUruM thayuM. tyAra pachI TUMka samayamAM tene ahevAla majabUta che. cIna ane jApAna bahu najIka AvyA che ane ghaNI lakhAye ane te pustaka 1978mAM prakaTa thayuM. vAcaka ema na mAne samRddha thayAM che. hindustAnamAM kendra sarakAra tUTI paDI che ane ke A lakhavAmAM mArI koI bhUla thAya che. 1978mAM prakaTa thayelA judA judA rAjyo svataMtra thayAM che, keTalAka jamaNerI mUDIvAdI che, keTalAka DAberI sAmyavAdI che. koI amerikAnI madada mAge che, koI A pustaka-dha tharDa varlDa vAra - meM hamaNAM vAMcyuM che. temAM 1985mAM raziyAnI, koI rananI. Indian Union has disintegrated. thayela trIjA vizvayuddhane ahevAla ApyuM che. zA mATe A yuddha - thayuM, kevI rIte laDAyuM, kayAM laDayuM, tenuM pariNAma zuM AvyuM vagere - pUrva yuropamAM pelenDamAM ane pUrva jarmanImAM asaMtoSa vadhato khUba vigatathI ApyuM che. tenA lekhako sAmAnya mANase nathI tema cAlyuM che, te sAthe raziyAnuM damana vadhyuM che. phrAnsa ane pazcima te navalakathA paNa nathI. tenA mukhya lekhaka che janarala sara jehana jarmanIne hajI raziyAnA bhayanI pUrI sabhAnatA nathI, paNa dhIme dhIme hekeTa ane temanA jevA bIjA jANItA lazkarI vaDAoe A pustaka ' sabhAna thatA jAya che. TITonA avasAna pachI yugoslAviyA- nabaLuM taiyAra karavAmAM temane madada karI che. pustakane temaNe bhAvi ItihAsa paDayuM che ane tenA judA judA rAjyomAM asaMtapa ane alagatA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-82 vadhatA jAya che. yugoslAviyAnA evA be rAjyeonI mAgaNIthI raziyA temanI madade jAya che. amerikA yugoslAviyAnI madade jAya che. 27mI julAI, 1985ne divase raziyA yugoslAviyAmAM praveza kare che. be divasa pachI amerikana lazkara pahoMcI jAya che. raziyA Ane amerikana AkramaNa lekhAve che ane te bahAne pazcima jarmanI u52,4 ogasTe AkramaNa zarUkare che. A pracaMDa AkramaNa che. raziyAnI gaNatarI hatI ke TrAnsa yuddhamAM joDAze nahi ane raziyA TrAnsane khAtrI jAhera kare che OM fAsa upara AkramaNa nahi thAya, paNa raziyAnI gaNatarI khoTI paDe che. TrAnsa yuddhamAM joDAya che. bhUmidaLA, naukAdaLA ane vAyudaLAnuM tumula yuddha thAya che. daramiyAna, cIna ane irAnanI dAvaNIthI raziyAnA eziyAI zayo baLavA kare che, peAlenDamAM baLavA thAya che. pUrva yuropanA bIjA sAmyavAdI dezamAM asaMtAya jAge che ane raziyAne temanA sahakAra maLatA nathI-- daramiyAna amerikAthI vipula pramANamAM yurene sahAya AvI pahoMce che. prazna jIvana raziyana hAIkamAnDamAM tIvra matabhedo jAge che. aNuyuddha zarU karavuM ke nahi te vivAda parakASTAe paheoMce che ane maryAdita aNuyuddha karavAno nirNaya thAya che. A Amruddha amerikA ane pazcimanA dezane mAtra cetavaNI rUpa hAI, aNu humalA mATe eka ja zahera pasaMda karavAmAM Ave che- te che barmiMgahAma, aNuzastra pheMkavAmAM Ave te pahelAM aradhA kalAke raziyAnA pramukha, amerikAnA pramukha upara hoTalAIna dvArA saMdezA mokale che. tyAre amerikana pramukha laMDanamAM che. tyAM zikhara pariSada cAlu che. amerikAne saMdhI karavA darakhAsta mUke che. javAba maLe te pahelAM barmiM-gahAma upara aNu zastra chUTe che. barmiMgahAmano vinAza e prakaraNamAM kSaNekSaNano ahevAla Apyo che. DAra upara aNuzastra AvatuM jue che. keliphorniyAmAM paNa dekhAya che, paNa kAMI upAya nathI. vaLato humalA karavAno samaya nathI. aradhA kalAkamAM barmiMgahAmanA vinAza thAya che. bhayaMkara Aga cAre tarapha phATI nIkaLe che. 600 kilomITaranA vistAramAM loko mare che, baLe che, dAjhe che, makAno jamInadAsta thAya che. be divasamAM pazcimanA dezo vaLato aNu humale kare che. raziyAnA mikasa zahera upara aNuzastra paDe che ane tenA vinAza thAya che. 20 ogasTa, yukrenamAM baLavA thAya che. raziyana lazkaramAM phATapha Ta paDe che. aMte polITa byUronA sabhyonuM khUna thAya che athavA keda thAya che ane eka yukreniyana sattA kabaje kare che ane turata yuddhavirAma jAhera karI amerikAnA pramukhane zaraNAgatino saMdeza mokale che. A pustakanA saMdeza zuM che? raziyA trIjuM vizva yuddha karavAnuM ja che. tenI pUrNa taiyArI kare che. ziyA sAthe koI samAdhAna zakaya nathI. amerikA ane pazcimanA dezoe pUrNa taiyArI karavI e ja mArga che. sAmyavAda tenA AMtarika virodhathI tUTI paDavAnI ja che. rAramukhatyArIno aMte vinAza ja che. raziyAnI prajA ane raziyAnI eDI nIce dabAyela bIjI prajAe damana sahana nahi kare. 1978thI 1985 sudhI pazcimanA deza ane amerikAe dhImI paNa taiyArI karI eTale ja raziyAne harAvI zakayA. kaI bhramamAM rahyA hota ane zAMtivAdIonA pracAranA bhAga banyA hota tA sAmyavAdano paMjo yuropa upara pharI vaLata. lekhakoe kahyuM che: 213 If the crisis of 1985 had occurred in 1977 or even in 1978, it is searcely conceivable that Soviet plan for an advance to the Rhine, the dismemberment of the (Nato) Alliance and the total destruction of Federal Republic of Germany could have failed, given the state of preparedness of the Allies at that time. What was done in the years 1978 and 1985 was enough to prevent this. A lekhako bIjuM e kahe che ke haveno yuga IlekaTronika ane kompyuTarano haze. amerikA ane yuropanA dezamAM A udyoga khAnagI kaMpanIo hastaka hovAthI khUba ja pragati thaI che.raziyAmAM sarakAra hastaka hAvAthI sthagita thaI gayo. lekhakonuM kahevuM che ke khAnagI sAhasathI ja pragati thAya. A pustaka trIjI bAbata e pratipAdana karavA mAge che ke maryAdita ayuddha zakya che ane sarvavinAzanuM vyApaka aNuyuddha ja thaze evA bhaya rAkhavAnI jarUra nathI. aNuzastrone virodha karavAvALA mAne che te mujaba sarva vinAza ja thAya ane koI maryAdA rahe nahi. amerikAmAM penTegAna ane bIjA keTalAka loko maryAdita aNuyuddhanI himAyata kare che. tenA samarthanamAM A pustaka pracAra kare che. A lekhakoe 1978mAM ema mAnyuM hatuM ke 1984 sudhI kArTara pramukha tarIke cAlu raheze. temanA sadbhAgye (!) raMgana pramukha thayA ane A pustakamAM je nItinI bhArapUrvaka himAyata karI che teno amala raMgana jorazorathI karI rahyA che. briTana, phrAnsa ane jarmanImAM aNuzasro virodhI paribaLA sArI peThe sakriya thayA che ane eka varga ekapakSI aNuzastronA tyAganI- unilateral Nuclear Disarmament -nIti svIkAravAnA matanA che. temanI sAme A pustakamAM AkarA prahAra kare che. raziyA zA mATe trIjuM vizva yuddha zarU kare ane vinAza nAtare tenA koI javAba nathI. sivAya ke sAmyavAdanI e nIti ja che ema kaheluM. sAmyavAdanA nAza karavAnI mUDIvAdanI nIti cheane te mATe mUDIvAdIo yuddhanI taiyArI kare che ema koI kahe to A lekhako ane temanA matanA bIjA loko te vAtano InakAra karaze. mUDIvAdI zAMtipriya che ane mAtra potAnA rakSaNa mATe ja taiyArI kare che ema ja kaheze, AvA pustako ane teno mUDIvAdI pracAra duniyAne kaTokaTI tarapha dorI rahyA che tema kahIe to javAba maLaze ke A lokazAhI dezA che ane lokazAhI nirNaya che ane potAnA svarakSaNa mATe ja taiyArI karavI paDe che. duniyAbharamAM bhayaMkara garIbAI cheane Arthika asamAnatAnI khAI UMDI ane pahALI thatI jAya che te hakIkata tarapha durlakSa rovAya che ane tenA koI upAya karavA nathI. raziyAne vinAza thAya to paNa garIbonI asaMtoSanI jvALAo zAMta thavAnI nathI. Dregana pelAnTamAM mAnavIya adhikAronI zitA kare paNa sAlveDora ke dakSiNa AphrikAmAM mAnavIya adhikArIne kacaDavA sahAya kare tevI mUDIvAdI racanA - lokazAhI hoya to paNa - TakavAnI nathI. AvAM pustakothI game teTalA pracAra kare to paNa be tRtiyAMza duniyA bhUkhe maratI haze tyAM sudhI amerikA ke pazcimanA deze ke koI paNa mUDIvAdI ke saramukhatyArI sattA lAMbe samaya TakavAnI nathI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 prabuddha jIvana tA. 16-3-82 prApuruSa zrI cImanalAla cakubhAI zAhano 81mA varSamAM maMgala praveza tyAra bAda mu. zrI cImanabhAie dilanI vAta karatAM kahyuM: ',' karuvAra tA. 11-3-82nI vAsaMtI saMdhyAe zrIguMbaI jene ghaNI badhI zakitaone prema ane Adara mANavAnuM mana yuvaka saMghanA kAryAlayamAM eka nAno paNa praziSTa samAraMbha yojAyo kone na thAya? mitro tathA snehIjane zubhecchAo Ape e hate. Ayojako hatA, saMghanA upapramukha zrI rasikabhAI jhaverI mane game che. ' tathA anya mi. prasaMga hato, murabbI zrI cImanalAla cakubhAI mArA be vApe che. vAvArika ane aMtarajAnanuM. A zAhane 81 me janma divasa. vyavahArika ane AMtarika jIvanane meLa huM karI zakatA nathI. Aja ' sau prathama zrImatI kokilAbahena vakANIe madhura svare sudhI mane enuM koI nIrAkaraNa maLyuM nathI. huM uparathI svastha dekhAu gItAnA zloka - zaMkara stuti - ravindranAtha TAgoranuM preraNAtmaka chuM paNa aMdarathI nathI. jagatamAM je anaMta du:khe che enAthI huM baMgAlI gIta gAyAM. chele emaNe DaoN. sureza dalAlanuM kAvya "tame dUra jaI zakato nathI. e du:khane huM bhAgIdAra thavA prayatna karuM vAta karo te jarA rahAra lAge, A dUranuM AkAza mane mAruM lAge" chuM. tattvajJAnanA viSaya sAthe huM bhaNyo enAthI mane koi paNa svarabaddha. gAIne zrotArone mugdha karyA. ' vastu ke samasyAnA UMDANamAM jaIne tenuM hArda pakaDavAnI Teva paDI prAraMbhamAM zrI cImanalAla je. zAhe kahayuM ke jaina ane jenetara che. koI paNa viSayanI mukhya vastune huM paDI pADuM chuM, pachI UMDAsamAjamAM je ati lokapriya che evA samRddha vicAraka ane NathI tenuM nirIkSaNa karuM chuM; ane e pratye mAre je abhigama hoya tavaMdathI vaDIla zrI cImanabhAI 80 varSa pUrA kare che tyAre temane tenuM vaijJAnika pRththakaraNa karuM chuM, ane mAro abhigama sAro dIrdhAyuSa IcachavA ane biradAvavA mATe AjanuM A anaupacArika che ke khoTo che tenI cintana manana drArA khAtarI karuM chuM - enA milana ame mitreAe jaLyuM che. A prasaMge Apa sarvenuM huM svAgata upara huM aMtaranI 'phaphaDa lAiTa' nAkhuM chuM.- chatAM huM emAM lupta thato nathI - taTastha rahI zakuM chuM. huM aneka saMsthAo sAthe saMlagna tyAra bAda zrI ghanazyAmabhAI ojhAe belatAM kahyuM ke bhautika chuM. ghaNuM kAma karyuM che ane karuM chuM, paNa mane kazAne meha nathI. rIte saMpUrNa sukhI hovA chatAM zrI cImanabhAInA aMta:stalamAM khUba tema ja te kAryomAM huM lapeTAtA nathI - alipta rahuM chuM. jeTaluM tame vyathA bharI paDI che, je emanA zabdezabdamAMthI karuNArUpe pragaTe samAjane Ape tenAthI hajAragaNuM maLe che-e svAnubhava che. che. cAre tarapha apAra du:kha, saMkaTa ne vedanA prasarelAM hoya tyAre meM paNa mArI rIte aMtarathI samAjane ApyuM che. ene pratighoSa emanA jevI vyakita sukha kema mANI zake?. teo jAgRta vyakita cAre taraphathI mane maLato rahyo che. eno mane AnaMda che. ' che ane kaNAmUrti che. samAjane AvA dIdadaSTivALA sukAnInI AdhyAtmika viSaya para lakhavAnuM ane bolavAnuM mane keTalAka ghaNI jarUra che. teo taMdurastI saha dIrdhAyu thAo evI mArI loko kahe che, e jadI ja vastu che. e vANIne nahi paNa anubhavano prArthanA che. viSaya che. 'prabuddha jIvana' sAthe saMkaLAyelo hovAnA kAraNe mane,. khUba lAbha thayo che. niyamitapaNe lakhavAnuM prApta thAya che. ane zikSaNazAstrI zrI amRtalAla yAjJike zrI cImanabhAIne mArA aMtaramAM rahelI vAtane spaSTa rIte pragaTa karI zake che. mArA para bIradAvatAM kahyuM ke teo jIvananA samIkSaka, samagra samAjanA zikSaka gAMdhIjInI gADha chAyA che. emanI sAdI bhASA ane saraLa vicAraane saMvedanazIla vyakita che. emanuM tacintana ane lekhana - saraNInuM huM anukaraNa karuM chuM. A varSe paNa mArI mAnasika sthiti vipada ane spaSTa vicAravAnuM hoya che. teo bhale a5bhASI ane bauddhika svasthatA sateja che. mArA vyavasAyane lagatA to sAmAjika kAma huM khUba ja cIvaTAithI ane AnaMdapUrvaka karate che paraMtu teo je kAMI bole te sattvazIla hoya che. teo samAjanA rahuM chuM. paNa koimAM Involve - thato nathI - kamalavata cikitsuka che. emanA lekhanuM aMgrejI tathA hiMdI bhASAmAM bhASAMtara rahuM chuM. e kAraNe ja huM taTasthatA rAkhI zakuM chuM. jIvanathI karAvIne pracAra karavavAthI samagra samAjane eka navuM prakAza maLaze. huM saMpUrNapaNe paritRpta chuM. mRtyune mane lezamAtra bhavya nathI. ' che. zrI sureza dalAle pitAnI lAkSaNika zailImAM belatAM game tyAre Ave ane huM AvakAravA taiyAra chuM. kahajke mu. zrI cImanabhAI bhale the tara-Table Space rAkhIne ATalA badhA du:khe ane kaSTomAMthI ApaNo deza, Akhare UMcI Avaze ja evI mane pUrNa zraddhA che. bhArata sAtatyamaya loko sAthe vAtacIta karatA hoya che, paNa emanuM hRdaya khUba ja saMrakRtine deza che. tenuM utthAna jarUra thaze. e mATe huM AzAvAdI premALa che. emanuM vyakitattva samRddha che. tarkazuddhi ane tarka chuM. Aje ATalA badhA snehI mitroe ahIM hAjara rahI mane prema siddhi emane varelAM che. emane vadhu belatA karavA e ApaNuM pUrvaka zubhecchAo ApI che e kAraNe mAruM aMtara prarAna ane kAma che, pariNAme lAbha ApaNane ja thaze. ! emane vaMdana karuM praphullita thayuM che. chuM ane dIrdhAyu IcchuM chuM. Apa sarve ne huM AbhAra mAnuM chuM. - zrImatI uSAbahena mahetAe bolatAM kahyuM ke, "vaDIlI, aMtamAM zrI ke. pI. zAhe AbhAradarzana karatAM kahyuM ke Aje Apa thoDuM bele te sAruM lAge ane vadhu bole to vadhu sAruM kharekhara AdhyAtmika vasaMta khIlI che. mu. zrI cImanabhAI bhale lAge."amane ane samAjane svasthatA apavA mATe ApanI aliptatAnI vAta karatA hoya, ApaNe te saMdhana,samAjanA, dharmanA atyaMta AvazyakatA che. amArA varSo laine' paNa, Apa ane dezanA utkarSanA koI paNa kAmamAM emanuM mArgadarzana ane dIrdhAyu thAo evI mArI aMtaranI abhyarthanA che. emane sakriya sahayoga letAM ja rahIzuM. ane emane A " zrI harIndra davee samAMjali ApatAM kaj, J. zrI cImana badhAmAM Involve - karatAM rahIzuM. teo kharA arthamAM ApaNA * bhAinI eAchA zabdomAM paNa cAhavAnI zakita adbhuta che. rAhabara che, pathadarzaka che. emanA kathana ne vartanamAM je ekatA jovA maLe che te durlabha che. tyAra bAda upasthita rahelA ane khyAtanAma rasamAMja rovaka, dezamAM Aje je arAjakatA jevI sthiti pravarte che, emAMthI sAhityakAra, kavio ane vividha saMsthAonA pratinidhioe nehajanatAne kaMika haiyAdhAraNa ane mArgadarzana maLe e mATe ApaNe AdarapUrvaka zrI cImanabhAIne caMdanahAra tema ja puSpa mALAothI emanI tarapha mITa mAMDIe chIe. ApaNA deza du:khavukata thAya vadhAvyA hatA ane prema tathA uSmApUrvaka bIradAvyA. .. ane samAja svastha bane tyAM sudhI gurabbI zrI cImanabhAI chevaTe AIskrImane nyAya ApI sabhAjane prasanna citta ApaNI vacce rahe evI emanI taMdurastI ane dIghAyu mATe huM vikharAyA. prArthanA karuM chuM, saMkalana : gaNapatalAla ma. jhaverI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16-3-82 prabuddha jIvana ke gujarAtI sAhitya vivecananI saiddhAtika AlocanA ka DaoN. upendra paMDayAnAM muMbaI yunivarsiTI vyAkhyAne saMkalana : kRSNavIra dIkSita sAhitya ane vivecananA UMDA abhyAsI ane labdhapratiSTha A dhoraNanA pAyAmAM niyamo che ane siddhAnaMta che. niyama ane vidvAna AcAryuM che. pendra sI. paMDayAe muMbaI yunivarsiTIne upakrame siddhAne be eka nathI. ramata tenA cakkasa niyama pramANe ja ramavI tA. 23-2-1982 thI tA. 27-2-1982 sudhI yunivarsiTI kalaba paDe. ramata mAtrane siddhAnta e che ke ramata rame te rIMkavRttithI rame, hAusa ('bI' roDa, carcageTa, muMbaI-40002)nA sabhAkhaMDamAM Thakkara binaMgatatAnA bhAvathI rame. kheladilI ane khAnadAnIthI ramo. vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAnAM pAMca vyAkhyAne "gujarAtI ramatane siddhAnta te kheladilIne, cittavRttinI udAttatAno siddhAnta sAhitya vivecananI saiddhAntika AlocanA" e viSaya upara ApyAM che. siddhAntathI jIvananAM mUlya sAkAra thatAM hoya che. sAhityane hatAM. te prasaMge pramukhapade hatA yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA saMbaMdha che jIvana sAthe. jIvana parivartanazIla che. paranuM jIvananA adhyakSa DaoN. ramaNalAla cI. zAha. . keTalAMka mUlyo sthAyI che. mUlyothI jIvana vizenI samajaNa keLavAya prathama divase tA. 23mIe temanA vyAkhyAno viSaya hate che. saundarya vizenI samajaNa paNa keLavavI paDe che. kAraNa, kAvya "vivecanamAM sAhitya siddhAntonuM mahattva." je Ananda janmAve che te saundarya dvArA cittane mugdhAvasthAmAM mUkIne AraMbhamAM DaoN. ramaNalAla zAhe A vyAkhyAnamALA kaI rIte janmAve che. kavitAnuM uDDayana Urdhva che. kavitA e garUDa paMkhI che. hastImAM AvI te jaNAvI DaoN. upendra paMDayAne temanI pratibhA, kavinuM darzana paNa Urva leka che. kAvya sarjananA niyamo che ane temanI vidrattA ane temanA vivecana kArya saMdarbhe paricaya Apyo siddhAnto paNa che. soneTa racavI hoya te tenuM baMdhAraNa svIkArIne ja hato ane temanuM svAgata karyuM hatuM. . - racI zakAya. siddhAnta kavinA hRdayamAM vaNalakhyA hoya che. kavi pitAnI ao: prajJAthI siddhAntone vazavartIne cAle che. kavie - De. upendra paMDayAe pitAne A yunivarsiTInA ja saMtAna tarIke baLabAvI tapAkhyAne ApavA mATe nimaMtravA badala yunivarsiTIne kavie siddhAnta judA judA hoI zake. kavio siddhAntanuM dAsatva svIkAratA nathI. mahAna kavio sarjananA siddhAntanI jANakArI. hArdika A mAra mAnyA bAda vyAkhyAna viSaya upara AvatAM kahyuM pitAnI meLe meLavI le che. temAM keTalAka niyamonI jANakArI ane hatuM: "A viSayane vistAra ane vyApa vadhI ne jAya ne carcA vicAraNA sulika bane e tuthI A vyAkhyAmAM viSaya sImita enuM anupAlana svIkAre to enI kRti sarasa thAya. alabatta e kharuM ke sarjana prakriyA svata:atyanta gUDha che. sarjakane pitAne paNa karyo che ane tethI kavitAne kendramAM rAkhIne kavitAnA upalakSyamAM ja svAnubhavanA mULamAMthI kAvyarUpI phaLa kevI rIte nIpaje che tenI gujarAtI vivecana sAhityamAM siddhAntonI AlocanA karavAne khabara nathI hotI. kavi kaMIka vAra niyamone cAtarIne paNa cAle che, upakrama che" . ' niyame teDe paNa kharo, paNa toDe che te joDavA mATe. e dvArA e A spaSTatA kayAM pachI De. upendra paMDayAe kahyuM: "kavitAnI potAnA kAvya sarjanane vadhAre UMce laI jAya che. kalAnI anya kalAo karatAM tema sAhityanAM Itara svarUpe karatA nyArI vizeSatA che. mAnavahRdayanA sUkSma saMkula bhAvene lAghavathI, sAhityanA AravAda mATe paNa sarjana vivecananA siddhAntonI jANakArI Avazyaka banI rahe che. ethI bhAvakanI ruci ghaDAya che. UMDANathI apAra sAmathI kavitA vyakata kare che, eTale ja saghaLAM siddhAntanI samaja enI rasarucine saMskAre che, vistAre che. vikasAve sAhitya svarUpe mAM jagatanI sarva mahAna bhASAomAM paheluM sarjana che tema vivecaka paNa "mane A kRti ke A kavi game che" eTaluM ja kavitAnuM ja thayuM che. vyAsa, vAlmIki, homara, vAMjala, zekaspiyara jevA vi4 kavione prabhAva peDhI dara peDhI prajAe anubhavyo mAtra kahe tethI ene abhiprAya zrAddha svIkArya banI jatA che. mAnava jIvanane ane mAnava saMskRtine vikasAvavAmAM emaNe nathI. enI rucinA mUlyAMkananAM paNa koi dhAraNa hoya che. emAM mAtra aMgata gamA-aNagamA hotA nathI. kRtino AsvAda, rAhadaya bhAvaka ane phALe ApyuM che. AvA mahAna kavionA astitvane- mahattvane koI patra cetanavaMtI prajA kadI vIsarI nathI. vIsarI zake uttAna hRdaye kare che tyAre temAM hRdaya sAthe buddhi paNa bhAga bhajavatI nahi evuM emanuM asAdhAraNa pradAna che, e amUlya vArase che. ja hoya che, eTale bauddhika bhUmikAe vivecananI thira pratiSTha karavA mATe preraka ke pUraka baLa tarIke pIThikArUpe sAhitya siddhAnta paNa kavionI ne kavitAnI judI judI kaTie saMbhave che. saheja mahattvanA banI rahe che. te ja vivecana binaMgata saMgIna ane kavitAnI vividhatA ane uracAvacatAne khyAla bhAvaka ne zakhe to pratItikara banI rahe. bauddhika bhUmikAe te ja e AsvAda sacetate baddhacine saMkucita vRttine ne kadAca anudAra ke AgrahI, sanA prAmAyane prApta kare. abhinivezazIla banI jAya. kavi sarjaka mATe paNa sAhityanA sarjana vivecananA siddhAntonI Ama na hAne te mATe sAhitya vivecananIne sAhitya vivecanane jAna pichAna eTalI ja mahattvanI che. pitAnA ejaranA mahattva kheranAra, iDanAra, palaTanAra siddhAntonI jANakArI Avazyaka banI ane maryAdAnuM bhAna jema dareka kArIgara mATe anivArya che tema potAnI rahe che. abhivyakita aMge upAdananI ne sarjakakarmanI pUrI jANakArI ene kavine pratibhA sAthe ja janmatA hoya che. tema badhA ja bhAvake sahaja dharma banI rahe che. sarjanane uddeza che che. nirdeza sarjana vivecaka thaI zakatA nathI. parantu kavitAne sAcA ane sArA bhAvako hoya te pe e sarjanalIlA zI rIte pUrA sAmaMjasyathI pUrNatAne thaI zake. vivecaka sarjakanI kRti paratvenI potAnI rasAnubhUti patAnA pAme, saundarya sarjana dvArA zI rIte siddha thAya e samajavuM-prIchavuMAnandAnu bhavane, pote mANelA saundaryane bauddhika bhUmikA upara pAmavuM sarjana mATe paNa svAbhAvika banI rahe, tema ema paNa bane pratIti nIpaje e rIte abhivyakita arpe che. ethI bhAvakane ke siddhAntAdinI kazI sabhAne jANakArI vinA UrNanAbhanI jema pitAne sthira mAnadaMDa maLI rahe che. kalAsikala nIvaDelI kRtione pratibhA pete aMdarathI ja- asaMprajJAtapaNe sarjananI AMtara prakriyAne hadayanA niSa upara kasavA mATe koI ghAraNanI apekSA rahe che.. vaza thaIne nipravartatI hoya; ene mATe siddhAnta ke niyamone kaze Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 - buddha jIvana tA. 16-3-82 viniyoga jarUrI na hoya, paNa enI aMdarathI ja latA, vRkSa, puSpanI hatI. ane pAzcAtya kAvya rasAhitya siddhAnto A pramANe hovAnuM jema kAvya AkArita thatuM hoya ne ema enA sarjana dvArA siddhAne jaNAvyuM hatuM: * paNa apharatA hoya te Ta ThaMtA hoya. tema chatAM sarjakane paNa sarjana (1) preraNAne riddhAMta (2) anukRtine siddhAMta (3) naitika prakriyAnuM jJAna upakAraka banI zake e daSTie sAhitya siddhAntonuM tAno siddhAMta (4) rAgavirecana siddhAnta (5) kAvyAnandane siddhAnta mahattva ene mATe paNa ochuM na hoya. pratimA pAse je potAnA (6) kalpanA vyApAranA siddhAMnta (7) mUlyadhine siddhAnta (8 niyama zedhI le che ke ghaDI le che te kharuM paNa enuM kavi karma pratyAyanane siddhAnta (9) nirvacakitakatAno siddhAnta tathA (10 sarvathA ataMtra te nathI ja hatuM. kavinI kRti "niyatikRta niyama rUpanimitine siddhAta. rahitA" bhale gaNAya paNa te sarjananI prakRtikRta niyamaraNitA hoya vakatAe te pachI jaNAvyuM ke sAhityanA be mukhya sta, ema paNa cheka saMbhavatuM nathI, eka che komyunikezana-pratyAyana. bIjo che mUlyabodha. jagatathI ja Ama hAI pIraratva ane pAtya sAhitya vivecananA siddhA. evuM kAvyanuM satya nideza pleTane siddhA, cittanI prazAtinI nonI jANakArI sarjaka-bhAvaka-vivecaka traNa mATe upakAraka ja nahi, paLAmAM Umane punaranubhava te kAvya e varDajhavarthane siddhAMta kadAca aparihArya gaNI zakAya, pUrva pazcimanI vaccenA daSTibheda, zelIna bhAvanAmayatAne ane anukRtine siddhAna, erisToTa mUlyabheda, taravabheda paNa pUrva pazcimanA sarjanamAM ApaNane ghaNe kethArsisane siddhAnta tathA Ai. e. ricarDasane pratyAyanane siddhAnta sthaLe jovA maLe je sAcI daSTithI pariSkRta thAya. ema bhinna bhinna riddhAntanI vAta karatAM pharI paranya sAhitya siddhA. vivecananA paNa judA judA abhigama hoI zake, kAma ke jo upara avitAM temaNe kahyuM: saMskRta sAhityane rAzAne siddhAntA kRtiniSTha abhigama, bhAvakaniSTha abhigama, prakAniSTha, sAMskRtika bhAratIya jIvananA taraMvajJAna sAthe saMbaMdha dharAve che. sarvesanuM nirA. sAmAjika, manovizleSaNAtmaka, tulanAtmaka, naitika, saundaryani. mayA: e ApaNI tattvajJAnanI bhAvanA che. ApaNe tyAM kada aitihAsika tathA zakaya hoya tyAM saiddhAnika abhigama, rasanI thaI che teTalI TrejeDInI carcA thaI nathI. ApaNI saMskRta '' nATakanA AraMbhe nAndI ane anAmAM bharatavAkaya che. madhuraNa samApa(kAvya) sAhityanA mukhya siddhAMto thata e ApaNI daSTi rahI che. ApaNe badhA ja rasa AnandalakSI para ane pAzcAtya. ' che. vyAkhyAtAe ApaNA sAhityanI arthAta para daSTine che. upendra paMDayAe ukata viSaya vizenA pitAnA vakatavyamAM khyAla maharSi araviMdanA mahAkAvya "sAvitrImAMnA eka aMzanA jaNAvyuM ke: "sAhityane AsvAda karIe tene koI eka ja siddhAnta paThanathI Apyo hato tathA saMskRta sAhityamAMthI kAlidAsanA nathI. aneka siddhAnto che. baMnenA pUrva ane pazcimanA siddhAno 'kumAra saMbhava'mAMnI eka paMkitathI aucitya ane emAMthI phalita ghaNe aMze ekamekanA pUraka che tema keTaleka aMze samarthaka paNa che, thatI vyaMjanAne tathA "sarasvatIcandramAMnA eka nAjuka prasaMge baMnenI nyArI vizeSatA che. pUrvamAM vakrokitakAra kuntakane Ananda sarasvatInA karelA vidhAnathI zabdazakita dvArA vyakata thatA kAne khyAla ApyA hatA. citraturaga nyAyanI vAta karatAM kalAnI sRSTi, vardhanane bAda karatAM bahu dhA bhAvakane-nATaka jenAra sahadaya prekSakane kendramAM rAkhIne kAvya vicAra prakaTa thayuM che. te alaukika suSTi che ema tAravI apIne kahyuM hatuM: sva saMvita dvArA je anubhava karIe chIe temAM samAzvAsana maLe che. sAhityanA tyAre pazcimamAM erisToTala jevA zeDA apavAda bAda karatAM AsvAdathI vRttionuM zamana thAya che. saundaryanA anubhavathI svAbhAbahudhA sarjaka kavine kendramAM rAkhIne kavi vyApAra vize, kAvya sarja vika Ananda thAya che. bhAvane svabhAva vyApanazIla che. e bhAva nanAM preraka baLA vize, kavi sRSTinI asAdhAraNatA vize enI kavi paripuSTa thAya tenI ghaNI vAra khabara nathI paDatI.. karma vize, sarjakanI uccAvaca zakita-pratibhA bheda vize, aihika jagata sAthenA janasamAja sAthenA enA saMbaMdhane Iti kartavyatA vize pAmAMya kAvya rAhityanA siddhAnonI vAta karyA pachI vakatAe vicAra thayo che. A sarjana vyApAra vizenI vivecana, Urmi-tana- kAvyanuM satya, kavitAmAM udAratA, kavitA ane Urmi, kalpanA ane kalpanA zakita emAM zo bhAga bhajave che te vizenuM anucitana ne bhAvanA tathA kavi sRSTinI lIlAmayatA jevA muddA para siddhAntanI maulika kAvya vicArakonI svataMtra vicAraNAzakita pAzcAtya rAAhityanuM kasoTImAM mukAyA che ne carcAya che ema kahI bIjuM vyAkhyAna samApta . meTuM jamA pAsuM che. kAvyanAM vividha aMgopAMga vize paNa UraNathI emAM carcA thayelI che "ra pAyeTrI" vize paNa ThIka uhApoha temanA trIjA vyAkhyAnano viSaya hato "gujarAtI sAhitya vivecananI saiddhAMntike AlerAnA-narmada yuga." thayelo che. Aje paNa navA navA abhigama vivecana dAkhave che. vyAkhyAna AraMbha . upendra paMDayAe kahyuM. paranya ane to rasa vize, rasanI baMgyatA (dhvani) vize, emAMnA eka pAzcAtya sAhitya mImAMsAne ItihAsa lagabhaga bethI aDhI hajAra sthityaMtara sAdhAraNIkaraNa vize, zabdAzakita vize, vakrokita dvArA varSa jUno che, kavinA karma vize, bhAratIya sAhityamAM samartha vicAraNA thaI che. enI tulanAmAM gujarAtI sAhitya vivecanane mAMDa savA varSa Aje paNa e vivecananI tAjhagI maulikatA, emAM vyakata thatI thayAM che. narmade I. sa. 1857mAM "piMgala praveza prakaTa karyo. daSTinI dIptimaMtatA ApaNane saheje prabhAvita kare che. I. sa.1858mAM eNe "alaMkAra praveza" temaja "rasapraveza" lakhyAM, | mukhya mukhya siddhAnto A pramANe gaNAvI zakAya. (1) zabdArthanuM kavi ane kavitA" nAmane nibaMdha paNa eNe I. sa. 1858mAM lakhyo, - sahitatva (2) rasa 3) dhvani (4) rIti (5) vakrokita (6) vaLI jayAM sudhI siddhAMtane koTIe caDAvavA mATe paDakArarUpa aucitya (7) zabdanI ramaNIyArthapratipAdakatA. nedhapAtra, vilakSANa ke viziSTa sAhitya kRtio pragaTa na thAya tyAM alabatta A badhA siddhAnta samAnakakSAnA ne eka sarakhI sudhI siddhAntane viniyoga karavAnI ke saiddhAMtika daSTie sAhityavyApanazIlatAvALA nathI. vicAra karavAnI sthiti udbhavatI nathI. vaLI narmadanA jamAnAmAM vakatAe te pachI pleTo, erisToTala, varDajhavartha, lonAInasa, te vraja bhASAnI evI pratiSThA ane apratima prabhAva hatAM ke zelI tathA TI. esa. eliyaTapratipAdita siddhAntanI vAta karI phaTalAka rarojajavala apavAdo bAda karatAM kAvyazAstranI rAmajaNa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2017 tA. 16-3-82 prabuddha jIvana ApatA graMtho cheka paraMparAnusAra racAtA. zAmaLa, dayArAma ne "vivecananI" saiddhAtika vicAraNAmAM paDita yuga kadAca zikhara dalapatarAma para enI nAdhika asara ApaNane jovA maLe che. sthAne che. "e vidhAnathI pitAnA cothA no AraMbha karatAM dalapatarAmane savAminArAyaNa saMpradAyanA sAdhuo pAsethI A ja DaoN. upendra paMDayAe kahyuM: " narmada navalarAmathI zarU thayeluM sAhitya prakAranI sAra-cAturI ne jhaDajhamakavALI kAvya rItinI zikSA maLelI vivecana siddhAta daSTie maNilAlamAM vadhu sthiratA ane pakavatAne ne tethI emaNe bahudhA A prakAranI jhaDajhamaka ane bAhya cAru tA pAme che. maNilAla dvivedI bhAratIya kAvyazAstranA prathama gujarAtI camatkRtivALI kavitA ja lakhelI che. narmada paNa e paraMparAno prabhAva ta vida ane vivecaka che. narmada ane navalarAme anubhavI tevI te anubhave che paNa enI kAvyasamaja zAstrIo pAse karelA chaMda kAvyanI paribhASAnI mathAmaNa maNilAlane anubhavavI paDI nathI. ane rIMkAranA abhyAsathI tema ja vizeze te aMgrejI sAhityanA kAraga saMskRta kAvyazAstra saheje emanI kumake Ave che. cha maNilAla adhyayana parizIlanathI vadhu ghaDAI che te sAcI dizA tarapha vaLI rUDha saMskRta kAvyazAstranI paribhASA paNa ati alpa upayoga che te joI zakAya che. narmada kavitAnA bahiraMga karatAM aMtaraMgane karyo che ane eTale ja kahe che: "mAvanAmAM AnaMdatA AtmAne vadhu mahattva Ape che. narmade kavitAnI samaja hejhaliTa ane eliyaTa eka udgAra te ja kavitA che." "kAvyazAstranI rUDha paribhASA paNa pAsethI meLavI che eTale ja hejhaliTathI prerita thaI e kavitAmAM dAsatvabhaI baMdhana na banavuM joIe ema maNilAla mAne che. kavio "pazana" eTale ke jo ane Imejinezana eTale ke ene mate, vize mAmikatAthI mahilAla kahe che: "vAgyAthane atikramIne emanI tarkanuM mahatva kare che. narmada te kAyadA ghaDanAra salATa ane sthapatine vANI navA navA vize siddha kare che. vaLI kahe che: skUla pAranA paNa kavi TimAM mUke che. paNa pachI e pitAnI bhUla sudhArIne saMbaMdho upajAvI navA navA vi-va karavAnI zakita sahaja rIte jemarasajJAna vyakata karanArane ja kavi gaNe che. chatAM enAma prAyogika nAmAM hoya tenI gAganA kavi vargamAM thaI zake. maNilAla kavitA ane dazAnI kacAza che. dA.ta. e kahe che: "nAnuM bALaka mAtA pAse peTa tatvajJAna vize abheda jue che ane kahe che: "kavitA ane tattvabharatuM ne sukhadu:khanA anubhava karatuM thAya tyArathI e kavi thavAnI jJAnane saMbaMdha gUDha che. kAvya nItimaya ja hoya, kAvyamAMthI saMsArI taiyArI kare che." vaLI kahe che: "sAce kavi lAgaNIne vaza bane che." puruSane paNa vizeSa Ananda prApta thAya. kavinI sRSTimAM ahaMtA jo ke Adarza sthiti te lAgaNIo kavine vaza bane te ja hoya. mamatAne saheje atikramI javAtI hoya che. kavitAne Ananda te narmada "aMdaranI majhA"ne rasa kahe che. paraMtu andaranI majhA kayAre lokottara che: kavinI suSTimAM "anIti, asatya anAcArane kevI rIte anubhavAya te teNe spaSTa karyuM nathI. tene sUjhayuM paNa jaNAnuM saMbhava ja nathI. maNilAla rasanuM mahatva svIkAre che paNa rasa para bhAra nathI. tema kAvyamAM zabda sRSTinuM sAmarthya ze bhAga bhajave che te paNa mUkavA jatAM rasa kevI rIte siddha thayo te ghaNIvAra jovAnuM nathI ne eNe vicAryuM jaNAtuM nathI. koIne du:khI jotAM ApaNAma sAttvika tethI rasanAM bAhya lebala lagADavA jevuM thAya che tene virodha kare che. bhAva jAge te paNa rasa che ema e kahe che. A sarva darzAve che ke tema dhvani uparathI kAvyanI umatA nirapekSa rIte nakkI karavAne badale rasatavanI enI samajaNa bahuM prAthamika kakSAnI lAge che. kavitAmAM dhvani kevA prakArane che, vaninI je judI judI racAvaze kamAo "be bhAga rasa ane eka bhAga taka" joIe ema e kahe che, paranA saMbhave che tene paNa jAgrata buddhithI vicAra karavAnuM nirde za che. rasa ane tarka evA sthaLa svapana nathI ke tenA AvA vibhAga thaI paDitayugamAM gujarAtI sAhityavivecanane te ja tapato madhyAhana zake paNa na kavitA vize sAcI samaja nathI dharAvato ema nahi ApaNe joIe chIe ema kahyA pachI vakatAe narasiMharAvanI kAvya kahI zakAya, kAraNa e kahe che: "kavitA jene vaza che te kavi nathI. vivecana vibhAvanA vize kahyuM: "narasiMharAve jIvanabhara bhASAzAstra je kavitAne vaza hoya te kavi hoya" A vidhAnamAM kavi kavitA abhyAsa karyo. te sAthe kavitAnA bAhya, zarIra ghATanAnI, chaMdanI vizenI enI mArmika samaja vyakata thAya che. "jaya jya garavI gujara bhASAnI tema asatyabhAvAropaNa, asaMbhava doSa, vagerenI jhINavaTarAna" je pI kavi ApanAra narmadanI kavitA viSayaka rasamaja keTalI bharI carcA karI che paraMtu emanI pratibhA pRthakkaraNamAM vizeSa rAce che vikaselI che te darzAve che. vakatAe ekIsarasa e kahyuM: kavimAM tethI saiddhAMtika vicAranI dizAmAM temanI koi vizeSa svakIya kAti dekhAtI bhagIrathanI ane zaMkaranI ema baMnenI sajajatA zakita hovI joIe. nathI. saundaryAbhimukha vivecaka narasiMharAvamAM paMDitanI cokasAI che. sarjake pote ja pratibhAnI jaTAmAM kavitAne rAkhavAnI che ane pachI. kintu udAra ruci nathI. maNilAla bhAratIya kAvyazAstranA zAtA che ene vahetI karavAnI che. narmada utAvaLiyo hato. tenI tulanAmAM te ramaNabhAi pAzcAtya kAvyazAstranA evI ja uraca koTinA jJAtA navalarAma vadhAre karela che. eNe svasthatAthI zAMtithI ane TharelA che. ramaNabhAie bhAratIya kAvyazAstranuM paNa ThIka ThIka UMDANathI paNAthI kAvyazAstra vize vicAryuM che te emanAM premAnaMda mAmeruM, kAntA, adhyayana karyuM che. alabatta ramaNabhAIne vivecanAtmaka abhigama karaNaghela, subodha ciMtAmaNi jevA vivecanema ene viniga paNa pAzcAtya sAhitya siddhAta tarapha rahyo che. ramaNabhAi sarva kavitAnuM karyo che. ' mULa ata: kSobhamAM jue che. ramabhAI mAne che ke kAvya Atma- alabatta navalarAme koI navo siddhAnta sthApo nathI tema rasa lakSI hoya e ja sAcAM kAvyo. AtmalakSI kAvyane sarjaka ja sAce siddhAntanA parizIlanathI emanI ruci pariSkRta ke parizuddha thaI kavi. cittalobhanuM uminA drikanuM kAvyamAM mahattva che. UrmikAvya hoya evuM bahu jaNAtuM nathI. emaNe erisToTala ane bekananI vacce tethI ja koSTha prakAra che. preraNAnuM sarjanamAM mahattva che. preraNA aMgata tathA enA anusaMdhAnamAM rasazAstra sAthe meLa besADavA prayatna karyo kAvyamAM ja pravarte che ne te TUMkA vaskUlamAM ja UDe che mATe binaMgata che paNa pariNAma bahu pretsAhaka AvyuM nathI. navalarAma rasano paralakSI kavitA te Utarato kAvya pukAra che. ramaNabhAIne mata vyAsa artha majhA, manevikAranuM citra tathA jusso ema kare che. hAsya ane vAlmIki ne UtaratI koTinA kavi ane TUMkAM Urmi kAvyo lakhanArA abhuta rasamAM emaNe keTalAka svataMtra rIte rasa vicAra karavAne ucca korinA kavi evuM phalita thaI zake. svAnubhavarasika te kavionA prayatna karyo che. premAnanda vize paNa emaNe je UMDI samajaNathI kavi ane sarvAnumavarasika te lokane kavi. AcArya AnaMdazaMkara vaLyuM che te utkRSTa vivecanano namUno che. . dhRvane mahAna vAtikkAra ane pUrepUrA sajaja evA vidvAna tarIke cothA aSAno viSaya hato: "paDita yuganuM sAhitya vivecana oLakhAvIne vakatAe kahyuM: AnandazaMkara koI paNa prakAranA sAhisiddhAta daSTie." tyanA siddhAtathI abhibhUta na thaI jAya. teo kaThora ke kaDavA - bhAga 1 thI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + + ma ma + 218 * prabuddha jIvana to, 16-3-82. Ama thayA vagara kocenI bhUla paNa batAve. AnandazaMkara ramaNabhAithI paNa abhibhUta thatA nathI. temane kALa vicAra vedAnta darzananI pIThikA upara sthirapaNe pratiSThita che. eTale teo potAnI samatulA gumAvatA nathI. seinTasabarInI jema AnandazaMkara mAne che ke kavitvanA mahAbhavanamAM aneka DipakhaMDe che ne tethI rucine saMkucita karavI na joie. erisToTalathI mAMDIne koro rAdhIna ane bharatathI mAMDIne jaganAtha sudhInA kAvya mImAMkonI vicAraNA e thira samatala ane ravacha daSTithI tenI tapAsI zakayA che te ja.dA judA kAvya zAstranA siddhAMtonuM telana, parIkSaNa zodhana emaNe maulika sUjhathI karyuM che. madhuratA ane tejomayatA emanA vivecananAM khAsa lakSaNa che. AnaMdazaMkara mAne che ke kavitA e AtmAnI amRtamaya kalA che kavitA e yajJanuM hazeSa che. saundarya sarjana eTale ja AtmacetanAnuM uphuraNa ke unayana. AnaMdazaMkara mAne che ke rasa bhAvasaMgata che tema kalAkRtigata paNa che. varunugana paNa che tene parakhavA keLavAyelI rasendriya jarUrI che. AthI kalAkRtinA ArivAda pUrNatA avya citto thaI zake nahi. AnaMdazaMkare koi siddhAnta rathApana nathI karyuM paNa siddhAnta zodhana karyuM che. pAMcamA ane chellA vyAkhyAnano viSaya hato: "gAMdhIyugamAM saiddhAntika vivecane ane viniyoga." pitAnA aMtima vyAkhyAnamAM De. upendra paMDyAe balavantarAya ThAkora, rAmanArAyaNa pAThaka ane che. viSNuprasAda 2. trivedI A traNa vidrAnI kAvya vivecana vibhAvanAnI vicAraNA karI hatI. temaNe ThAkorane kavi, kavitA zikSaka ane vivecaka tarIke tathA svamatA+ grahI vicAraka tarIke oLakhAvIne, temanI vicAra pradhAna kavitA te ja dvijottama jAtinI kavitA e temanA maMtavyanI vizadatAthI carcA karI hatI. ramaNabhAie kavitAmAM UmavAdanuM pravartana karyuM to ThAkare kavitAmAM vicAra ane buddhinI pratiSThA karI che. baLavaMtarAya ? pauratya kAvyazAstranA abhyAsI paranuM pAzcAtya kAvya sAhitya prati temane vizeSa jhoka che. ThAkora mAne che ke kavitA preraNAthI ja nahi paNa "jIvana, vicAra ane sargazakitanA vaDA gharSaNanA vizleSaNathI sarjAya che. kalAkAranI sRSTi binaMgata vizAladAra navIna ane saMgIna hovI ghaTe. kavinA sarjanamAM zabda para nahi artha para bhAra hoya. vANIrUpI pArvatI karatAM artharUpa zivatattavadazAMgula caDiyAtuM che ja. rAmanArAyaNane kAvyavicAra paurasya sAhitya mImAMsAnA abhyA sathI saddha hovAnuM jaNAvIne vakatAe kahyuM rAmanArAyaNa vivecanamAM tAkika vicArasaraNIne AvakAre che. teo svastha rucinA tatvaniSTha vivecaka che. temaNe kAvya vicAramAM vyaMjanA vRtti, sAdhAraNIkSaNa tathA rasa vicAra vize keTaluMka maulika ciMtana pratipAdana karyuM che emanI daSTiekalAnubhava vyavahAranA anubhavathI tAttvika rIte judo nathI. teo jIvananA dareka anubhave rasaniSpatti thAya ema mAne che paNa emanuM e vidhAna apuSTa che. vastuta: kAvyAnubhava zabda saMvedya rasAnubhava che zabda sRSTi janya cetavistAra yukta, sAttvika prakAzA+ nanda aihika jIvanamAM saMbhavI zakato nathI. emane mate koi paNa mahAna kRtimAM vyakata thatA darzanano ekAda rasamAM samAveza thai zake. tethI kai kRti amuka rasapradhAna che ema kahevAthI kRtine sAce mahimA nirdezAto nathI. Do. viSNuprasAda trivedIne saundaryaniSTha vivecaka tarake oLa* khAvIne vakatAe "rasAnanda e ja vivecananuM prabhavasthAna che" e Do. viSNuprasAdanA maMtavyane tapAsyuM hatuM. temanA vivecanamAM ujajavala sAtvikatA ane ucca sadiyatA che. temaNe ApasUjhathI kavitAmAM pratirUpanI mahattA darzAvI. emanI daSTi arvAcIna sAhitya ane vivecanAmAM paNa kautukarAga" jue che sAdhAraNIkaraNa, rasAbhAra ane rasa siddhAtanI sApekSatA A traNa muddA para emaNe keTalIka navIna arthahoTa karyo che ane mAne che ke" Adhunika saMvitalakSI kAvyone rasasiddhAntanI kasoTIe caDhAvavAmAM behudApaNuM Ave che. ApaNI rasa mImAMsA yugAnurUpa daSTi TALI vadhu vizAla ane udAra valaNa dharAvatI bane e emane abhipreta che. Do. ramaNalAla zAhe upasaMhAra karatAM . upendra paMDayAnA samagra vakatavyane anulakSIne kahyuM: "kavitAnuM svarUpa evuM che ke emAM koI aphara niyama hameza mATe sthApI zakAtuM nathI. navIna siddhAMto prAcIna siddhAntonA ane prAcIna siddhAntane navIna siddhAnA prakAzamAM tapAsavA ja rahyA. kAraNa kavitAnI prakriyA yAMtrika nathI. te gUDha ane gahana che. kavitAnI koI paNa eka nizcita vyAkhyA sadAkALa mATe ApI zakAtI nathI. enuM meTAbolijhama gUDha che ane pratyeka kavitAnuM meTAbolijhama jaduM juduM che. sarjana, bhAvana ane vivecananI A trividha prakriyA satata cAlyA ja karavAnI. A samagra vRttAntanuM saMkalana karavAmAM vyAkhyAtAnI TUMkI nedhane sAro e AdhAra lIdho che te traNa svIkAra karavo joIe eka vakhata evo Avaze I mekisama zekIH dhamadhara huM jANuM chuM. eka evo vakhata Avaze. jyAre loko ekabIjane joIne rAjI thaze eka manuSya bIjA mATe tAraka samAna banaze. ekabIjAnI ! vAta te evI rIte sAMbhaLaze. jaNe te koI saMgIta sAMbhaLato hoya. A bhUmi upara svataMtratAmAM mAnave vicaraze ane potAnI svataMtratAmAM teo mahAna haze ema te vihAra khullA hRdayathI thatuM haze. emanA zuddha aMta:karaNamAM I ane lobhano abhAva haze. enA pariNAme manuSya jAti vaimanasyarahita banaze ane badhI paristhitimAM hRdaya ane buddhi vacce sumeLa jaLavaze. ane pachI manuSyajAta mATe jIvana eka sevA banI raheze. manuSyanuM jIvana uccattama koTie pahoMcaze kAraNa ke svataMtra manuSya koI paNa unnata sthiti prApta karI zake che. pachI ApaNe satyatA, svataMtratA, suMdaratAmAM jIvIzuM. duniyAmAM tyAre evA loko zreSTha gaNAze, jeo hRdayapUrvaka A vizALa vizva sAthe ekAtmatA anubhavatA hoya, tene UMDe prema karatA hoya. jIvananA cheka pAsAmAM te svataMtra haze, kAraNa ke emAM ja suMdaratA potAnI caramasImA prApta kare che. AvI sthiti haze tyAre jIvana mahAna banaze ane je loko jIvanano anubhava karaze te loko paNa mahAna banaze. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha | abhyAsa vartuLa - AgAmI kAryakrama - vakatA :- Do. ramaNalAla vI. zAha viSaya:-- bhakatAmara stotra - be pravacano samayaH- tA. 30-3-82 maMgaLavAra sAMje 6-15 - tA. 31-3-82 budhavAra che , sthaLaH- paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha nedhaH-zrI mAnatuMgari racita bhakatAmara stotra jinezvara bhagavaMtanI stutinuM mahAtetra che. 4 ! oNkomAM gavAyelA zrI arihaMta paramAtmAnAM guNAnI ! vizada samaja Do. ramaNabhAI Apaze. sauo rasajJamitrane upasthita thavAnuM nimaMtraNa che. - subodhabhAI ema. zAha kanvInara-abhyAsa vartuLa Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * - tA. 16-3-82 prabuddha jIvana 21e janoI vagaranA bhUdeva cunIlAla mahArAja T saMH gulAba deDhiyA bharAyelA sabhAgRhamAM "jana sevA eja prabhu sevA' para belI rahyA 3ma karatAM karatAM je maLyuM te ja mAre kahevuM che. bhagavAna ghaNI hatA. avAjamAM na AtmadayA ke na Atma prazaMsAnI lakIra. vakhata ghara mATe jAta jAtanA saMjoga ghaDe che. mANase kaMIkane kaMIka cheDavuM paDe che. meM je cheDayuM che te prema ane haiyAnI sama meM agiyAra varSa sudhI rAtri bhejana na karavAnI pratijJA lIdhI. khAMDa, geLa na khAvAM, dararoja pAkA pAMca zera dhAna daLIza, jaNathI choDayuM che. hAthe kAMtelAM kapaDAM paherIza, AsapAsa jenAM melAM lugaDAM joIza te A zabdo che eka khAdIdhArInA. paNa e khAdInAM vastrone Iza. kaDakaDATa kAMjI karela nathI ke jenI dhAra vAge. karacalIvALI TopI kapaDAM kema UjaLAM thAya e mane madrAsamAM rAjAjIne zIkhache, bAMDiyuM ne patiyuM, baMDIne raMga paNa nahIM lIle ke nahIM bhUro, e. 1955mAM tAmilanADumAM harijane ane savarNo vacce vikhavAda e bannenI vacce. pagamAM dezI cAmaDAMnA bhAre pagarakhAM, sAthe che vadhI paDayo. trIsa gAma miliTarIne ropAyAM. rAjAjInA kaheNathI eka nAnakaDI gAMTha vALela piTalI jevI thelI. pachu jenA manamAM huM tyAM pahoMcyo. chuM AchuthI AgaLa vadhI ahIM te daSTinI gAMTha vALeva nathI e che "gAMTha chUTyAnI veLA'vALA cunIlAla AbhaDacheTa hatI. harijananI najara paNa savarNo para na paDavI mahArAja. joIe. - ati saraLatAthI mahArAja bolatA hatA. huM vakhaNa nathI karatA 48 kalAkane karaphayu hatuM. vacce be kalAkanI chUTa hatI. paNa amAruM kuTuMba kevuM sukhI? I jamAnAmAM mArA dAdA gujarI sau jhapATAbaMdha bahAra nIkaLI potapotAnA kAma ukelatAM hatAM. gayA tyAre eka lAkha brAhmaNane brahmAjI karAveluM. cha perIthI paise Take sukhI chIe. miliTarInI gADI pharatI hatI. nAnAM chekazakho ramavA lAgyAM. eka harijana bALaka pitAnA sADA paMdara varasanI uMmare mArA lagana thayAM. huM teja ghaDI brAhmaNa dostArane maLavA gayo. e doDo doDato pUjAghara sudhI je mANaha. pahoMcI gayo. "Do, doDa, pakaDa, pakaDo, caMDAla badhuM abhaDAvI bAyaDInuM moTuM netuM jo. eNe sAmaTuM pele di'ja karuM, deze. mAro mAro. doDo doDe..." 'tamArA bApa pAsethI eka rUpiya nathI levAne tamAre tyAre sAyarana vAgI pharI saMcArabaMdhI zarU thaI gaI. pelA harijana huM kabIbAI hAIskUlamAM bhaNa' te. jAte kamAvavAnI zarUAta bALakanA mAbApa enI zodhAzodha karavA lAgyo. karI. cha varasa gharasaMsAra cAle, bIjI vakhata para, sevA ane dhAM hArohAra cAle dhAmAM vara mahinAmAM be varaha jeTalA roTalA brAhmaNoe tavethA dhagadhagAvI e mAsUma bALakanA aMge aMga para DAma dIdhA. cheka tamILa bhASAmAM bolyA kare, mane mArAM mAmaLI rahetA. bApa pAse laI jAo, mA-bApa pAse laI jAo. AMkhanA huM jemAM moTe thI chuM. meM cada aThThAI karI che. DoLA bahAra AvI gayA. mArI sAthe rAjAjInI bhatrIjI hatI. e cha vakhata te ATha-ATha divasanA upavAsa vagara pANI pIdhe karyA tamILa bhASA samaje huM to samaje nahIM. enA mAbApanuM nAma che. je kamAu tevAMthI ghaNuM kharuM ne garIbomAM vaheMcI dauM. jANI lIdhuM. ene davAkhAne laI javA pahelAM enA mAbApane huM mahAbaLezvara ga.svajanI jema pharavA nahIM. paNa pAtaLIne jANa karavA vicAryuM. chokaro thoDI vAramAM ja rAmazaraNa thaI bAMDiyuM khamIsa paherI, pachAta AdivAsI pradezamAM pahoMcyA hatA. gayo. have enA mAbApa pAse kema UbhA rahI zakIzuM? tyAM eka pADo mArI ne mAsa zekatA hatA. zekeluM tIvra vAsavALuM mRta bALakanI janetAe potAnA patine kahAM, tame zA mATe mAMsa mArI sAme mUkI kahe, "gyA tuhI, tame khAo amArI devIne mAthAM pachADe che? bhagavAnane prArthanA kare ke bhArata dezamAM have parasAda che. meM nA pADI. lAkaDIe phaTAphTa UMI ne mArA guDA pharI janama na Ape.' mane joIne kahe, "have A mRta bALakane zuM toDI nAkhyA. evo ko mATe AvI gayo?devIne parasAda na le. karuM? tArI jAtavALAe bALI mAryo che, tuM mane AzvAsana devA tArI madada nathI joItI. e vakhate AdivAsI bahene e mane Avyo che?' e bALakane agnidAha detAM meM gaLAmAMthI mArI bacAvyuM. mane emanA para tiraskAra na Avyo. huM soLa divasa e joI kADhI enI sAthe bALI dIdhI. basa tyArathI janoI nathI mahAbaLezvaranA pahADI jaMgalI pradezamAM rahyo. paherato, mArI mAtAnAM cauda saMtAna. ATha bhAIomAM huM sauthI moTo. meM muMbaImAM 175thI vadhu nATaka joyAM che. temAM koI nAnAM bhAMDuonAM bALatiyAM dhatAM te mane bacapaNathI AvaDe. prasUti koI, te 25 vakhatathI paNa vadhu. huM haMmezAM tIrthakSetra samajI dezI vagerenuM kAma paNa zIkhe. Aje paNa varase dahADe mAre hAthe se nAka samAjamAM nATaka jovA gayo che. muMbaI cheDavA pAchaLa savAse suvAvaDa thAya che. navA bhagavAnane avatAravAnA kAryamAM A nATakano paNa sAro hisso che. mane kSobha nathI. emanA-gumUtaranI suga nathI. A badhI vAte te be divasanuM navajAta zizu, bhIMDIbajAranI gaTaramAMthI maLatAM, saMyukata kuTuMba ane mAbApa pAsethI zIkhe chuM.' - hospiTalamAM AvyuM. mAtAnA dhAvaNa vagara nahIM TakI zake ema huM marelAM DhoranuM cAmaDuM UtaratAM paNa zIkhyo chuM. mArA hAthathI lAgatAM, mAre ghera laI ga, patnIne vAta nahotI karI, mArI nAnakaDI caMpala sIvI zakuM chu. dhaMdhAnI bhAgIdArImAMthI chUTA paDatAM mArA dIkarIne dhavaDAvatI patnI pAse arjunanI jema Ubho rahyo. patnIne bhAgIdArane meM caMpalanI joDI sIvIne bheTa ApI hatI. meM eTaluM ja kahyuM, "tane meM pUchayuM nathI, chatAM pUro vizvAsa, cha varSa sudhI satata patnI sAthe jhagaDA thatA rahyA. paisA che. che, mAtra tuM ene so dahADA ApaNI dIkarI sAthe dhavaDAva. enAM Abaru che, sagavaDa che, A che benI vacce paNa nathI nathInA bALotiyAM huM jAte haiIza." patnIe bALakane nIce mUkI ajANyA bhaNakArA vAgyA karatA hatA. - mahArAja zrotAothI khIcokhIca zizune dhavaDAvyuM. pachI kuTuMbIjano sAthe meM khulAso karyo, A Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 prabuddha jIvana - tA. 16-3-82 muslima bALaka che. badhAMne AMcako lAgyo, meM mArI mAtAne kahI aupacArikatA eka DhAla che. aupacArikatAthI kyAreka samaya dIdhuM, 'A chokare mAre mana karasana bhagavAna che. mA, huM te tArA bacAvI zakAya che. kyAreka koIne sAruM lagADI zakAya che. jIvanamAM dhAvaNathI beluM chuM. pratiSThAne AMca AvatI hoya to bhale, mane aupacArikatA ochI thAya tyAre ja AtmIyatA vadhe che. mANasa pratiSThAnI koI jarUra nathI.' mArI patnIe A rIte traNa romeroma jIvI zake che. bALakone ucherI meTAM karyA. ApaNe koIne maLatAMnI sAthe ja pUchIe chIe, kema mArI patnI dararoja 25 roTalA kUtarAone khavaDAve. eka cho?" "sAruM che.' ne badale sAmI vyakita potAnA du:khanI lAMbI vAra huM pAkistAnanI sarahada parathI somavAre AvyuM. AvIne kathA saMbhaLAve te ApaNe vicArIe chIe, meM A te ene vanitAnI tabiyatanA samAcAra pUchayA. enI mAtAe kahyuM, 'e nahotuM pUchavuM! ApaNe prazna aupacArika hoya che. ApaNe uttara to gaI kAle ja gujarI gaI ane kahetI gaI che. bA, tArA jamAIe paNa gehave, cIlAcAlu aupacArika hoya enI apekSA rAkhIe pitAne eka rUmAla paNa mane dhovA nathI dIdho. jene meM dhava- chIe. aMgrejImAM to "hAu Du yu Da?nI sAme e ja prazna DAvIne moTo karyA che emane paraNAvaje. huM sukhapUrvaka hasate meDhe pUchI vAta pUrI karavAmAM Ave che. ghaNA jaNa eka sAthe hAtha milAve maruM chuM.' enI aMtimayAtrAmAM mANonI sAthe kutarAonuM . ane vAte bIjA sAme joIne karatA hoya che. serI, thenkayu jevA moTuM ToLuM hatuM. gharamAM be rUpiyA paNa na hatAM. gaI kAlathI A zabdo ghasAI gayA che. kRtrima banI gayA che. vAsI thaI gayA che. kUtarAe roTalA khAtA nathI, chUMdIne choDI de che.'meM jAte aupacArikatAne vaza, sAmenAne khoTuM na lAgaDavA, kheTI - moTA kUtarA, nAnA kUtarA badhAne roTalA khavaDAvavA prayatna hA kahI daIe chIe. manamAM dabAvI rAkhIe chIe, dabAvavuM karyo paNa vyartha. koIe bacakuM paNa na bharyuM. e jhera che. e potAnuM kAma kare che. e ja vAta saraLatAthI, sahajatAthI he prabhu nuM keTale mATe che - mANasane vANI ApI paNa ane sApha zabdomAM karI zakAya te AtmIyatA jarUra pragaTe che. bhAva na rAkhe, kUtarAone vANI na ApI paNa bhAva Apyo. Adarza samAjane meTAmAM moTo zatru Adarza samAjanI ' jayAM basathI aDhIse khUna thatA evA AdivAsIonA kalpanA che. Adarza sAce che, paNa ghaNA : meTo che. e pUro ne vistAra, kaThIvADA, choTAudepuranI pAse huM pahoMcI gayo. tyAM thatAM, kRtrimatA ane aupacArikatA AvI jAya che. thAya eTaluM javA rAjendrabAbue sUcavyuM hatuM. mane mANaha vale che. karIe to ja sahajatA Ave. AtmIyatA Ave. vratanI sthiratA - samajAvyA vagara dAna letA nathI. tamAruM dila joIe che. tamArA sArI vastu che, paNa jyAre emAM jaDatA AvI jAya che tyAre mUlya bhajanamAM eka koLiye paNa garIba mATe hoya to ghaNuM che. nAza pAme che. ' tamAruM dila dAjhavuM joIe. AtmIyatA badhA sAthe, mArI jAta sAthe ane prabhu sAthe - tyAra bAda vAnIlAla mahArAja rAjendra zAzrama kaThIvADAnI rAkhavAnI che. maMdiramAM prabhu pAse AtmIyatAne badale aupacArikatA pravRttione TUMkamAM khyAla Apyo hato. sAthe sAthe emaNe gAyo vizeSa jovA maLe che. ravivAre savAre prArthanA thaI gayA bAda carcAmAMthI ane baLadonI katalanA avicArI kArastAnI vAta karI hatI. A bahAra AvatAM, "hAza! chUTayA, sAruM thayuM jaldI patI gayuM.nA pazudhana naSTa pAmatAM kevA kaparA divasa Avaze tenI vAta karI u gAra sAMbhaLavA maLe che. enuM kAraNa kiyAnI cArikatA che. hatI. gAvAmAM Arka bizape A vAta svIkArI che. karavuM paDe che mATe karIe chIe. mana parovIe to AtmIyatA . eka vakhata sau dharmaguruo eka maMca para AvI gauhatyAne jarUra pragaTe. virodha kare evI apIla paNa emaNe karI hatI. badhA sAthe, jAta sAthe, ane prabhu sAthe AtmIyatA keLavIe, abhyAsa vartuLanA kanvInara zrI subodhabhAI ema. zAhe e ja kharI sAdhanA che. cunIlAla mahArAjane paricaya Apyo hato. emanA pAradarzaka phAdhara vAlese potAnA jIvananA prasaMgo, vihArayAtrAnA prasaMge vyakitatvanI vAta karI hatI. pravacanane aMte zrI gaNapatabhAI laIne A vAtane rasika banAvI hatI. bIjI koI vaktA A jhaverIe AbhAravidhi karI hatI. rIte bole te vakatavya sAmAnyatAmAM khapI jAya, paNa phAdhara vAlerAnuM nikhAlasa vyakitatva, rAme rAma jIvatuM pAradarzIpaNuM, bhASAnI RjutA aupacArikatA ane AtmIyatA ane AtmIyatAnA zItaLa sparzane kAraNe ja A pravacana zretAo mATe madhura saMbhAraNuM banI rahyuM. phAdharane mAIka TUMkuM paDe evA phAdhara vAlesa : [] saMkalanaH gulAba deDhiyA vakatA che. ka vakhata meM kavi zrI umAzaMkara jozIne eka sabhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. bolatA sAMbhaLyA, 'A to romerome jIvato mANasa che." keTalI uttama zAhe saune AvakAra Apyo haze. sabhAnA pramukha De. ramaNalAla vyAkhyA che, mANasa jIvana jIvavA mATe sarjAya che. eNe kSaNekSaNa cI. zAhe phAdhara vAlesane paricaya Apyo hato ane meTAM zaheromAM aupacArikatA kaI rIte vadhu dekhAya che, te jaNAvyuM hatuM. jIvatA rahevuM joIe. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA 5kame ravivAra tA. 28 pravacananA aMte upasaMhAra karatAM saMghanA pramukha zrI cImanalAla pheza ArInA, biralA kIDA kendramAM "pacArikatA ane AtmIyatA' cakabhAI zAha, gAMdhIjInA jIvananA prasaMge laI vyavahAramAM vivekanuM vize gujarAtanA lADIlA savAI gujarAtI lekhaka ane paryuSaNa mahatva samajAvyuM hatuM. pAnamALAnA zretAonA AtmIya vakatA phAdhara vAlesa bolI A vyAkhyAne paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM phAdhara vAlesanI rahyA hatA. gerahAjarIne sarabhara karI dIdhI hatI. ' , kaLA che. - mAlika: zI muMbaI jaina yuvaka saMgha, adraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa. muMbaI-40:4. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400001. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 34 Llcence No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 23 pra muMbaI 1 eprila 1982, guruvAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha buddha jIvana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala aa. 1-00 munizrI sa MtamAla [] cImanalAla cakubhAI nizrI saMtabAla, zukravAra tA. 26 mArcane dine, 79 varSanI uMmare harakIsanadAsa hospiTalamAM kALadharmane pAmyA. temane eka mahinA pahelAM pAghAtanA humalA thayA hatA tyAre cIMcaNIthI muMbaI lAvyA ane hospiTalamAM dAkhala karyA. tyAra pachI tibayata sudhArA upara hatI. huM be vakhata temane maLyo. pahelAM gayo tyAre zuddhimAM hatA paNa vAcA na hatI. mane oLakhyo eTaluM ja nahi paNa temanA mukha upara hAsya hatuM ane mane joI temane ghaNI prasannatA thaI te dekhAI AvatuM hatuM. bIjI vakhata mArA janmadina 11 mArce gayo. tyAre mane mAMgalika saMbhaLAvIaneAzIrvAda ApyA. zukravAra 26 mArca ne dina savAre prasanna hatA, dUdha lIdhuM, prArthanA karIane pachI acAnaka mukha pheravI nAkhyuM ane be miniTamAM ja deha choDI dIdhA, hRdayaroganA sakhata humalA thayA ema lAge che. DokaTaro AvyA paNa nirUpAya hatA, durlabhajIbhAI khetANI, huM ane bIjA saMkhyAbaMdha bhAIo ane bahena hAspiTalamAM darzanArthe pahecyiA hatAM. tyAMthI ghATakopara upAjhAye embyulansamAM laI gayA. AvatI kAle (zanivAra) savAre cicaNI laI jaze jayAM temanAM aMtima saMskAra thaze. temaNe IcchA pradarzita karI hatI ke temane kaI thAya te temanI saMsthA cicaNImAM temanuM dehavisarjana karavuM. tibAle dIkSA lIdhI tyArathI huM temanA paricayamAM rahyo chuM. temanA guru kavizrI nAnIMdrajI mahArAja prabhAvazALI vyakita hatA ane pragatizIla vicAro dharAvatA. temanI preraNAthI ghaNAM lokakalyANanAM kAryA thayAM che ane saMsthAo sthapAI che. keLavaNI, strIonI pragati, khAdI tathA grAmeAdyogane uttejana vagere ghaNAM leAkahitanAM kAryo temanA upadezathI thatAM gAMdhIjInA vicArothI pote prabhAvita hatA ane jaina sAdhunI maryAdAmAM rahI A badhA vicArono pracAra karatA, jaina-jainetara vizALa samudAya temanA pravacano ane bhajanAmAM utsAhapUrvaka bhAga letA, sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha saMtabAla buddhizALI anevidrAna hatA. jaina darzana ane sAhityano temane sAro abhyAsa hatA. uttarAdhyayana, AcAra`ga vagere Agamono gujarAtI anuvAda ane vivecanA karI che. tattvArthasUtranuM zleAkI gujarAtI bhASadaMtara karyuM che. paNa vidvattA uparAMta, saMtabAlamAM jIvanano taravarATa ghaNA hatA. temanA guru pragatizIla vicAro dharAvatA hatA paNa saMtabAlane tethI tiSa na hatA, saMtabAla be DagalAM AgaLa javA IcchatA hatA. zubhakAryo mATe upadeza ApavA teTalAthI temane zAnti na hatI. sakriya rIte temAM paDavuM evI temanI bhAvanA hatI. jaina muni AraMbha-samAraMbhanA kAryo kare nahi ane karavAmAM sIdhI rIte anumedana Ape nahi- te zrAvakadharma che, zrAvaka peAtAnuM kartavya kare. jaina dharmamAM ane khAsa karI tenA kAmaNa vargamAM, ahiMsAnA pAlana viSe ane temAMthI phalita thatA AcAravicAra saMbaMdhe tIvra matabhedo hyA ja che. saMtabAlane taravarATa vadhato jato hato. pariNAme, guru sAthe matabheda thayA ane vadhatA gayA. A saMgharSano huM sAkSI hato. keTalIya carcAomAM meM bhAga lIdhA che. ati guru-ziSya chUTA paDayA, saMtabAle peAtAnA mArge javAnA nirNaya karyo. tIvra matabheda hovA chatAM, guru pratyenI bhakitamAM jarAya uNapa AvI na hatI. nAnacaMdrajI mahArAjanA jIvana paryaMta saMtabAlanI evI ja bhakita rahI. saMtabAla upanAma paNa e bhakitanuM sUcaka che. nAnacaMdrajI mahArAja potAne saMta-ziSya kahetA ne ziSye saMtabAla nAma dhAraNa karyuM. saMtabAlane saMpradAya bahAra mukayA. zarUAtamAM saMtabAla pratye sArA evA virodha hato, paNa temanI pAradarzaka prAmANikatA ane niSThA tathA temanA rovAnA suMdara kArya joyA pachI, A virodha ochA thayA eTaluM ja nahi-paNa temanA pratye Adara thayo. saMtabAle gAmaDAomAM khAdI, grAmodyoga ane grAma unnatinI kAryo karavAno nirNaya karyo. bhAla-nakaThAnA pachAta pradezamAM temaNe peAtAnA kAryano prAraMbha karyo. ApaNA dezamAM, sattA, kIrti ke lakSmI karatAM, saMtapuruSa ane cAritrazIla vyakitaonuM ja vadhAre sanmAna thAya che. tibAle jaina sAdhunA keTalAka AcAramAM chuTachATa lIdhI paNa mULa vrata ane muniveSa kAyama rAkhyA, aparigraha ane brahmacarya, sAdhutAnA pradhAna lakSaNA che. A be vratanuM pAlana niSThApUrvaka thAya te bIjA AcAro pramANamAM gauNa che. saMtabAle A banne khaMDapaNe pALyA ane te sAthe jaina muninA bIjA ghaNA AcAro-pAdavihAra, gaucarI, tapazcaryA vagerenuM custapaNe pAlana karyuM. paNa AraMbhasamAraMbha kahevAya evA lAkakalyANanAM kAryomAM sakriya rIte joDAyA, amadAvAda jillAnA dhAlukA tAlukAnA guMdI gAme Azrama sthApyo ane pAtAnI badhI pravRttionuM tene kendra banAvyuM. bahu sArA niSThAvAna kAryakartAonuM jUtha maLI gayuM. abubhAI, karezIbhAI, surAbhAI, kAzIbahena vagere sevAbhAvI bhAIo ane baheno temanA kAryamAM joDAyAM. te sAthe jaina samAjanA ghaNA bhAIo ane baheno temanA kAryamAM madada karatAM ane te pratye pUrI sahAnubhUti rAkhatAM. saMtabAlanI preraNAthI bhAlanaLakAMThAnA gAmaDAomAM sArI peThe lAkajAgRti AvI eTaluM ja nahi paNa moTA pramANamAM racanAtmaka kAryo thayAM. racanAtmaka kAryamAM paDela vyakitane rAjakAraNanA saMparkamAM AvavuM ja paDe che. sahakArI maMDaLIomAM, paMcAyatAmAM dhArAsabhAmAM sArA mANasA cUMTAya, evI jarUriyAta anubhavAya che. saMtabAlane AvI cUMTaNIomAM sakriya rasa leve paDayA: saMtabAlane koMgresa pratye haMmezAM zrAddhA hatI. paNa koMgresa taMtramAM vikhavAda hoya tyAM koI vakhata saMgharSamAM utaravuM paDatuM. bhraSTAcAra hoya tyAM zuddhi prayoga paNa karavA paDayA, vAdavivAdamAM utaravuM paDayuM. zuddha sAdha Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - = 22 prabuddha jIvana - tA. 1-4-82 nathI kAma karavA IcchatI vyakitane kevA saMgharSa taravA paDe che te che. be varSamAM cAra mukhya maMtrIone dUra karavA paDayA. rAjasthAnanA : te gAMdhIyugane saLaMga anubhava che, saMtabAla eka pAkSika patra- pahADiyA, AstramAM cannA reDI ane pachI aMjIAha, mahArASTramAM "vizva vAtsalya"nuM saMpAdana karatA jemAM rAjakIya, sAmAjika, dhArmika aMtule. temanA anugAmIonI pasaMdagI paNa IndirA gAMdhIe ja . viSaya saMbaMdhe satata temanA vicAro prakaTa karatA ane potAnA anu- karI. temAMya mahArASTramAM bhesalenI pasaMdagI thaI e te hada thai che. thAyIone mArgadarzana ApatA. garIba bahenane Arthika sahAya IndirA gAMdhIne bhesalene bahu paricaya nahi hoya te spaSTa che. mATe "mAtu samAja" saMsthA sthApI hatI tenI zAkhAo ghATakopara, aMtulenA kahevAthI athavA bIjA koI na maLavAthI chevaTa acAnaka ane muMbaI vagere sthaLe cAle che ane seMkaDo bahenane rojI maLe bhesalenI jAherAta thaI. A dareka prasaMge, saMbhava che ke nirNaya thaI che. chellA 10/12 varSathI temaNe thANA jillAmAM tArApara pAse zakato na hato, chevaTa nirNaya karavAnI jarUra paDI tyAre, chellI ghaDIe - cicaNa gAme AkAma sthApyo hato ane sthiravAsa karyo hato. temane kAMIka nirNaya karavo ja paDe eTale thaI gaye. TAImsa opha InDiyAnA - cAlavAnI takalIpha thaI hatI tethI sthiravAsa karyo hate. tAM. 24-3-198ranA taMtrI lekhamAM lakhyuM che: saMtabAla lAgaNIpradhAna vyakita hatA. temanI mahatvAkAMkSAe She has not been decisive enough in dealing 'paNa maTI hatI. cicaNInI saMsthAne AMtararASTrIya svarUpa ApyuM hatuM. with her followers even when their incompetence for the office they hold and their lack of integrity, vicAronI bahu spaSTatA na hoya te paNa lAgaNInA pUra vahetA, have been obvious. In the final analysis, the exjaina samAjane zramaNavarga vartamAnamAM kAMIka arAjaka sthitimAM planation (for her lack of decisiveness) has to be pasAra thaI rahyo che. atyaMta rUDhicusta sAdhu-sAdhvIo jovA maLe che sought in terms of her psychological make-up. She tema pragatizIlatA ke dharma pracArane nAme na svachaMda paNa jevA is not able to be demanding enough of those who promaLe che. A be cheDA vacce ghaNA prakAra che ane manaphAve tema vartana test loyalty to her a serious weakness in a ruler incharge of so vast and vareegated a country' as thAya che. zrAvakavarga dhArmika bAbatamAM ajJAna ane aMdhazraddhALu India. , , , , che ane dareka prakAranA sAdhune koIne koI zrAvakone Teko maLI rahe pegendra makavANAnI rAjayasabhA mATe pasaMdagI thaI te paNa che. khAsa karI, tAjAM paisAvALA thayela zrAvako paitAnI nAmanA mATe AvI ja anirNayAtmaka dazA sUcave che. pArlAmenTarI beDe pasaMdagI athavA kahevAtA saMtonA AzIrvAda mATe sAdhue kahe tema varte che karI jAherAta karI, pachI eka kalAkamAM te nirNaya badalAI gayo. pArlAmenTarI beDa eka pUtaLuM che. makavANAnI pasaMdagI karavI hatI ene chUTathI paisA vere che.'' te beDane jaNAvavA jeTale saMdezavyavahAra paNa na hatA. makavANA ha"saMtamAM sAcA sAdhuputra hatA. je sAdhunA paraMparAgata ane selaMkInA UMcA mana rAkhavA, khaDepage UbhA rahe. ane badhI bacAravicAmAM. temaNe keTalIka chUTa lIdhI paNa. sAdhutAne AMca bAjI. pitAnA hAthamAM che ema batAvavAne IrAdo hoya che. AthI AvI na hatI. e sAdhutAne kAraNe ja temanI preraNAthI ghaNAM loka- vadhAre sArI rIta na maLata. gujarAtamAM rojayasabhAnI cUMTaNImAM be sabhyone pakSAMtara karAvI, cAra beThako meLavI. kALanAM kA ghA ane ane bhAI-bajemAM chAta dhanya thaI. . - kAMgresa sattAvAra na hatI tevA rAjyamAM sattA meLavavA pakSa satabAvane huM aMta:karaNa pUrvaka zraddhAMjali ApuM chuM. taro ane kAvAdAvAne AkAya levA. keLa ane AsAmamAM 26-3-1982 cA prAge thayo, paNa koMgresa TakI na zakI. Ama lokazAhInuM nAmanithAna nathI. baMgALamAM sAmyavAdI pakAne sattA parathI haTAvavI je khela khelAya che temAM koMgresanI zobhA nathI. sIdhI rIte cUMTaNI . *3# . . . ] cImanalAla cakubhAI laDI vaivAnI taiyArI nathI.. * paMjAbamAM darabArAsIMga ane kailasIMganI harIphAI, bihAra, khetI IndirA gAMdhI, jAnevArI 1980mAM pharI sattA para hariyANA, uttara pradeza, karNATaka, madhya pradeza, mahArASTra, rAjasthAna, vyA tyAra pachInA be varSamAM eka bAbata spaSTa thai che ke teo gujarAta, keIrAjaya evuM nathI ke jayAM AvI harIphAI na hoya. A deyanA bInaharIpha netA che. temanI barobarI te zuM paNa temanI koi mukhyamaMtrI sthiratAthI kAma karI zake tema nathI, chatAM IndirA gAMdhI A baMdhuM. nirapekSabhAve nihALI rahyAM che. kai janApUrvaka najI AvI zake evI koI vyakita mAM dekhAtI nathI. AvI. che ke asahAya sthiti che? apratima sattA levA chatAM, dezanuM nAva, dizAzUnya pravAhamAM ' sArI paristhitithI temane vAkepha kare ke temane sAra kahe evI tavAI rahyuM che. e paNa hakIkata che. IndirA gAMdhI temanA daDha koi vyakita temanI samIpenathI. koinI hiMmata nathI, zakita nathI, saMkalpabaLa mATe jANItAM che. sAmrAzI, lekhaDI mahilA, vagere temaNe peAtAnI AsapAsa je killebaMdhI karI che temAM vAstavikatA sAthe saMparka gumAvI dIdho che. . . . . . . . . ravi temane apAyAM che. paNa A be varSane anubhava banAve che ke enI vigaMdhAtmaka zati have rahI nathI. menakena prakAreNa pitAnI ' IndirA gAMdhIe keTalAka sutrA nakkI karI rAkhyA che. temanA badhA pravacanene e pradhAna sUra bane che. eka, pAkistAna taraphane bhaya sattA jALavI rAkhavAnI kuneha che paNa deyanI samasyAone koI vadhato jAya che. A bAbatamAM tathya nathI ema nathI. paNa bIjI ukela nathI eTaluM ja nahiM paNa vadhAre gaMbhIra ane jaTila thatI AMtarika bAbatonI upekSA karavAnuM nimitta na banAvAya. bIjuM jAve che chatAM, koI asarakAraka nirNaya ke pagalAM levAtAM nathI. virodhapakSa vinAkAraNa avarodhe UbhA kare che ane temanuM kAma kAgesa, kendramAM ane moTA bhAganA rAjya mAM sattA para che. paNa muzkela banAve che. A Aropa arthahIna che. virodha pako chinna bhinna che, tenI kaI pratiSThA rahI nathI. avarodha UbhA karavAnI saMsthA tarIke chinamina che, atirikavikhavA ane bhraSTAcArathI khadakha zakita paNa nathI. trIje, buddhizALI varga ane vartamAnapatra sarakAra che, parva pate sarvoparI netA rahe te koMgresanI zuddhi ke sthira karavAnI viruddha che. A Aropa sAva khepTo nathI paNa tenAM sAcAM kAraNe ke Ivana meM hoya tema lAge nahi, balake e asthiratA ja temanA zodhavAne badale, ApanI tIvratA ja vadhatI rahI che. dezuM, Arthika sthiti sudharatI nathI kAraNa ke janatAM sarakAre evI.bhaMgara netRtvanuM kAraNa che eTale tene nimAve che, pape che, kadAca AvakAre che. paristhiti karI mUkI che tene sudharatA ghaNe vakhata thaze. A Aropa je rAjomAM koMgresa sattA para che tyAMnA mukhyamaMtrIne temaNe ja pasaMda pAyAvinAne che. , ' , , , , , , karelA che, A mukhyamaMtrIone pakSanuM baLa nathI, prajAmAM sthAna nathI, . dezanuM bhAvi eka ja vyakita upara avalaMbe. e karUNe sthiti mAtra IndirA gAMdhInA TekAthI ke temanI kRpAthI nabhanArA che. pari- lekhAya. te vyakitanI nirNayAtmaka zakita kSINa thatI jAya che tema lAge gAme e dareka mukhyamaMtrI sAme temanA pakSamAM ja virodha vaMTeLA te gaMbhIra cittAne viSaya bane. te kAraNe zunyAvakAza sarjAya tyAre ' = : kaMthaLatI sthiti Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-4-82 prabuddha jIvana 223 bIjo koI AdhAra na rahe ane ghasaDAtuM jAya. vahIvaTItaMtra nirbaLa thayuM che, kAyado ane vyavasthAnI sthiti vaNasatI jAya che, lUMTaphaTa ane hiMsaka banAvo vadhatA jAya che ane bhraSTAcAre mAjhA mUkI che. trIjuM vizvayuddha lekha meM gayA aMkamAM lakhyo hato te pustakanA lekhakoe ema bhaviSya bhAkhyuM che ane spaSTa lakhyuM che ke 1985 sudhImAM bhAratanI kendra sarakAra tUTI paDI haze ane rAjya EgZt 431 41 <0. Disintegration of Indian union. pazcimanA dezonI zuM AvI murAda che athavA AvuM pariNAme kalpa che? AvI kalpanAmAM koI tathya che? AvI kalpanA thaI zake te paNa sUcaka che. vadhArepaDatuM nirAzAjanaka citra doravAnI mane leza paNa IcchA nathI. paNa vAstavikatAnI avagaNanA karavAthI temAMthI mukita maLatI nathI. tene oLakhI, jAgrata thaI tenA upAya zodhavA pravRttA thaIe. eTaluM ja kahevAnuM che. 26-3-1982 dhyAnamArgamAM praveza ] kundanikA kApaDIA (nibeTI paddhati). paNa nI bI jatAM AjakAla dayAnamArgamAM jijJAAsuone praveza vadhatuM jAya che. dhyAnanI vividha paddhationI zibire jAya che. dhyAnane lagatAM pustako khUba lakhAya che, vecAya che, vaMcAya paNa che. dhyAna kema karavuM ane enAthI zuM artha sare, e vize ghaNA lokoe ghaNuM kahyuM che, paNa 'AdhyAtmika mitra taraphathI salAha" (eDavAIjha phroma mI spirimuala phanDa) nAmanA geze rAjona ane geze gAvAMga dhArtheya- e be tibeTI lAmAe lakhelA pustakamAM e vize ghaNI vigata ane vistArathI vAta karI che, je A mArgamAM rasa dharAvanArane ghaNI upayogI lAge tevI che. kasarata karavAthI jema akkaDa zarIra lacIluM bane che, te ja rIte keTalIka prakriyAo dvArA manane keLavI ne vikasAvI zakAya che; cittanuM rUpAMtara karI zakAya che. ahIM batAvelI paddhatimAM vicArene AtmakendrI valaNamAMthI mukata karI manane evI rIte saMracavAnuM che ke te sarva jIvanA hita arthe kAma karI zake. A paddhatinuM mULa buddhanI vicAradhArAmAM che ane te sumAtrAnA mahAsiddha seraliMgyAe temanA ziSya, bhAratanA mahAna paMDita dIpakara atIza dvArA prasArita karI hatI. zarUAtamAM, yAnane pAyo pAko karavA mATe cAra bAbate para manane kendrita karavAnuM che. ekAMtamAM, roja niyata samaye, bane te UnanA Asana para besI, 5Asana ke te na bane te palAMThI vALI, hAtha kheALAmAM rAkhI, pITha TaTTAra rAkhI, AMkhane saheja khullI rAkhI nAsAgre daSTi sthira karI, jImane tALavAne aDADI zAMta thaIne besavAne mahAvaro pADatAM ja keTalAka divasa nIkaLI jAya che. AmAM zarIrane jarAye naMga rAkhavAnuM nathI. je rIte besatAM zarIrane ArAma anubhavAya te rIte, sthira paNa tANa vagara besavAnuM che. Ama besatAM ja, haju dhyAna zarU karIe te pahelAM vicArone hamala zarU thaI jAya che. sAva nakAmA ADAavaLA vicAro game tyAMthI dhasI Ave che ane kSaNavAramAM te manane kayAMnuM kayAM kheMcI jAya che. zarIra sthira karyA pachI manane sthira karavA, A badhA vicArone TALavA kavAsa vize jAgRti keLavavAnI che. zvAsa bahAra kADhatI vakhate eka pAtaLI dhUmrasera hRdayamAMthI nIkaLIne nasakorAM vATe bahAra jaI rahI che evI kalpanA karo. pachI zvAsa letI vakhate A ja jhINI dhUmrasera dhIme dhIme, eka laya rAAthe aMdara pAchI pravezI rahI che evuM dazya . kalpa, A rIte zvAsa para dhyAna kendrita karatAM cAra bAbatene khyAla rAkhavAne che: 1. zvAsa-ucchavAsa eTalA jorathI na thavA joIe ke ene avAja saMbhaLAya, 2. emAM AyAsa na hovo joIe, 3. eTale loba uchavAsa na kADho ke pachI zvAsa pAchA leta adhika jhaDapa karavI paDe, ane 4. bahu vegapUrvaka na karatAM dhIme dhIme zvAsa levA-kADhavA joIe. Ama, gheDA para beThelA mANasanI jema, zvAsanI havA para ApaNI cittavRttiA savAra thavI joIe. * ekAda bhIDabharI bajAramAM tame eka ja mANasanI kriyA ke cAla dhyAnapUrvaka nihALe tyAre zuM thAya che? bIje badho ghoMghATa, giradI dUra sarI jAya che. ahIM paNa evuM ja thAya che. zvAsanI AnA pAna kriyA para manane daDhatApUrvaka sthira karatAM, bIjA vicAro pachI haTI jAya che. keTalAkane thADA zvAsa letAM ja mana sthira thavA lAge che, keTalAne lAMbe vakhata lAge che. A rIte mana sthira thAya pachI cAra bAbata. para citavana karavAnuM hoya che. ' 1: durlabha manuSya-deha eka vAta manamAM pAkI karI levI joIe ke A manuSya-jIvanane ApaNe e upaga karIe te evuM kazuM ja nathI je prApta na karI zakAya. manuSya pAse eka vizeSa buddhi che je bIja jIve pAse nathI. enI nihita zakitane ApaNe binajarUrI dunyavI bAbato pAchaLa veDaphI nAkhatAM hoIe chIe. manuSyanI jiMdagI dunyavI bAbatemAM kharcAya tyAre, tene hetu game teTale dUragAmI hoya chatAM tene maryAdA che. paNa A buddhine AdhyAtmika vikAsa arthe upayojavAmAM Ave tyAre te dvidhA ne saMzayamAMthI ApaNane saMpUrNapaNe mukata kare che ane bodhicittanI evI avasthAmAM mUkI Ape che je du:kha ane vinethI para che ane aAya pAramitAthI yukata che. zarUAtamAM, dareka manuSya pAse mananI A gupta zakita che ja, e samajI levAnuM khUba jarUrI che. eka mANasanI jamInamAM khAna dATele hoya te ene upayoga karatAM pahelAM e tyAM e jalI levuM jarUrI che, te pachI ja ApaNe ene kAmamAM laI zakIe. ApaNe badhA ja sukha IcchIe chIe ane du:kha TALIe chIe, paNa bhautika mArge sukha meLavavA jatAM to UlaTAno asaMtoSa vadhe che. ApaNe je sukhanI IrachA karIe chIe te pAmavA mATe sahuthI pahelAM e samajI levuM joIe ke ApaNe te ghaNa sad bhAgI chIe ke ApaNane ghaNI bAhya ane AMtarika anukULatA maLI che: jema ke aMdhakAdhA ne vahemanA yugamAM ke jaMgalI jAtimAM janmyA nathI, ApaNAM zarIra-mana sAbUta che, siddha guruonA upadeza ApaNane labha che, I. A badhI sagavaDone lAbha laI ApaNe adhyAtmamArge na jaIe te pharI AvI taka maLavI durlabha bane. 2. mRtva ane kSaNabhaMguratA jIvananI kSaNabhaMguratA vize sau jANe che. A jiMdagI anaMtakALa cAlavAnI nathI, eTale ja ApaNe ApaNI buddhino upayoga AMtarika vikAsa mATe karavo joIe. vaLI A durlabha takane kayAre aMta AvI jaze te ApaNe jANatA nathI. mRtyu thavA mArge Ave che ane Aje te ApaNe bahu kAma che, pachIthI nivRtta thaIzuM tyAre A badhuM karIzuM ema vicAravuM te narI mUrkhatA che. atyAre taMdurastI, zakita ne bIjI sagavaDo che tyAre ja A takane lAbha laI le joIe. [, ApaNI AsapAsanuM bhautika vAtAvaraNa-paristhiti eka samartha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 prabuddha jIvana tA. 1-4-82 gurunI garaja sArI zake. satata nirIkSaNa karatAM ApaNe ekeeka vastumAM rahelI kSaNabhaMguratA joI zakIzuM. ApaNe badhAM ja katalakhAne laI javAtAM gheTA samAna chIe. mRtyu Avaze e bAbata jANavA chatAM, e kyAre Avaze enI koIne khabara hotI nathI. AthI ApaNe ApaNA manane mRtyunI ghaDInI anizcitatA vize sajAga karavuM joIe. A jAgRti eka uttama guru che, kAraNa ke te ApaNane pramAdamAM samaya na veDaphavAnI yAda Ape che ane A mArga para ApaNAM pagalAMne vega Ape che. 3. karma ane tenuM phaLa ' . dharma-upAsanA zuddha buddhatvanI sthiti prApta karavA mATe che. A janmamAM te prApta na thAya to janmojanma tene mATe sAdhanA karavAnI che. A jIvanamAM zakaya eTaluM karIzuM te eka cokkasa zakita ApaNane prApta thaze je bIjA janmamAM kAma lAgaze. A rIte zakitane puMja ekatrita thate jaze. bIja vAvIe pachI pahelA-bIjA varSamAM khAsa koI dekhAtuM nathI, paNa kALAMtare vRkSa meTuM thaI phaLa Ape - tenA jevI A vAta che. ApaNe je karma karIe tenAM phaLa ApaNane maLe che. lobha, mithyAmiyAna I. AvegamAM kheMcAI ApaNe bekALajI maryA kR karIe to enuM e prakAranuM phaLa ApaNane maLaze. AdhyAtmika sAdhanA mATe anurUpa saMyogenI AzA saphaLa thaze nahi. karma to eka bahu gahana ane UMDo viSaya che. sAdhAraNata: ApaNe zarIra, vANI ane mana vaDe karmo karIe chIe. bhaviSyamAM du:kha ane dvidhA na veThavAM paDe ane pharI A mUlyavAna manuSya-janma maLI rahe, e mATe ayogya karmo karatAM aTakavuM joIe. AvAM karmo dasa che. jemAM traNa zarIranAM ayogya karyo che. jIvanI hatyA karavI, corI karavI, vyabhicAra kara. vANInAM cAra dukarmo che: jUThuM bolavuM, niMdA karavI ke loko vacce phaTaphaTa paDAvavI, Thapako-gALa ke vakratAthI kaThora vacane uracAravAM ane arthahIna vAtacIta karavI ke gapATAM mAravAM. mananAM traNa dukarmo che: lebhalAlasA, bIjA pratye durbhAva ke dhikkAra ane kAraNa pariNAme tathA buddhatvanI prApti aMge khoTuM daSTibiMdu. A dasa karmo karavAthI du:kha janme che ema jAgyA pachI ApaNe tene ApaNA sauthI bhayaMkTa ripu gaNIzuM. A dasa karmo karavAnuM baMdha karIzuM ke satkarmo sahajapaNe thaze. ja bhavacakanA pherA bhavacakranA samagra pradezane AvarI letA duHkhAnA sAdhAraNatA cha prakAra gaNAvI zakAya. 1. saMbaMdhe, dhanasaMpadA, sAmAjika pratiSThAnI . aviratA, 2. kadI na saMtoSAtI vRttine saMtApa, 3, anizcita punarjanme. ApaNe ghaNI jidagI o jIH yA chIe ane eTalI badhI vAra ApaNA zarIrane tyAga karyo che ke e bhUta-zarIrane Dhagale karIe to moTo pahADa thAya, 4. pharI pharI garbhastha thaI janma dhAraNa karavAnuM du:kha, 5. parivartanA bharatI pachI oTa milana pachI vidAya, jIvana pachI mRtyu Ave ja che, 6, ekalA hovAnuM du:kha. janmamAM, mAMdagImAM, mRtyumAM ApaNe sadaiva ekalA hoIe chIe. ApaNI sAthe mAtra ApaNA karma Ave che. ' A che du:khe uparAMta bIja traNa moTA du:khe che. paheluM che pas, vyAdhi, gamagInI, janma, jA ane mRtyunuM du:kha je badhAM samAnapaNe anubhave che. bIjuM che vastuonI kSaNajIvI ravarUpane lIdhe janmanuM parivartananuM duHkha, jene badhA loko du:kha tarIke anubhavI zakatA nathI kAraNa ke loke vastumAM sukha jue che. moTAbhAganA loko mAne che ke bhautika sagavaDo ane vastuomAMthI AvatI salAmatI rAkha ne mananI zAMti ApI zake che. AthI leko temane kSayamI tattva mAnIne vaLage che ane te kAyamI sukha-saMtoSa Apaze ema mAnI rahe che. paNa A vastuonI aMtargata asthiratAne kAraNe, pravAha badalAya tema mANasane badalAvuM paDe che ane te du:khanuM kAraNa bane che. je koI bAbata dekhItI rIte sukha ApatI hoya ane chatAM asaMtoSamAM pariNamatI hoya te A bIjA prakAranA du:khamAM AvI jAya che. mANasane garamI lAge eTale te ThaMDI jagyAe jAya ane tyAM pAchI ThaMDI lAgavA mAMDe tenA jevI A vAta che. trIjuM du:kha sarvavyApI che. pahelA be kratAM A vadhAre sUkSma ane samajavAnuM agharuM che paNa te du:khane pAme che, ane te che saMskAra; eTale ke citta para paDatI chApa dvArA racAtI janmajanmAMtaranI ghaTamALa. A badhAM du:kha para citana karatAM ghaTamALa pratye virAga ane vimukhatAnI lAgaNI janme che ane A bhavanA cakramAMthI chUTavAne mArga zodhavA bhaNI mana pravRtta thAya che. ' AthI AdhyAtmika vikAsa karavA mAgatA lakoe sauthI pahelI te du:khane pichANavuM joIe. du:khamAMthI kema saMpUrNapaNe mukata thaI zakAya tene mArga buddha batAvyo che, paNa te pahelAM ApaNA astitvanI A yathArthatAo pratye ApaNe jagRta thavuM joIe; te ja temAMthI mukita saMbhavI zake. A badhuM mAtra dhyAnathI vAMcI javAnuM ke buddhithI samajI levAnuM pUratuM nathI. enA para citana karavuM joIe ane emAMthI maLatI daSTi rojanA jIvanamAM kAryazIla thavI joIe. pahelAM ApaNI AsapAsanA vAtAvaraNamAM, A daSTie, zuM zuM banI rahyuM che te avakavuM joIe ane pachI temAMthI je sajAgatA janme te dhyAnamAM UMDI UtaravI joIe. temAMthI eka AMtaradRSTi Ugaze ane ahIM je kahevAyuM che te kharekhara satya che, tene sAkSAtkAra thaze. dhyAna vize mAtra mAhitI ekaThI karavAmAM zakita kharcavAthI kAMI nahi maLe. te te pelA mANasa jevo ghATa thAya je dareka dukAnamAM jaI vasatuonA bhAva pUche che, tenI guNavattA tapAse che, paNa kazuM kharIdI zako nathI kAraNa ke tenI pAse paisA nathI. paNa ahIM je kahevAyuM che tene ApaNe UMDANathI sAMbhaLIe, aMdara utArIe ane tenI yathArthatA pArakhavA tene AcAramAM mUkIe to ApaNuM kArya arthapUrNa banaze ane te pariNAma paNa Apaze. (kramaza:). sAbhAra-svIkAra (1) prema pArAvAra-le navalabhAI zAha, bAlagoviMda prakAzana gAMdhImArga, amadAvada-1. kiMmata rU. 25, (2) tattvArthasUtra (gujarAtI zloko sAthe) le. munizrI saMtabAlajI 5. mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haDIbhAInI vADI, dilahI daravAjA bahAra, amadAvAda-380004. ki. rU. 10. (3) zrIgusA (kAvya saMgraha) lekhaka-prakAzaka: saMpakalAla saMghavI meTA bajAra, valasADa 39602. kiM. rUA. 4-75 pai. () tane (kAvya saMgraha) lekhaka prakAzaka (3) mujaba kiMmata rUA.13 (1) lokavAhatI rasalahANa-saMpAdaka: jayamalla paramAra, prakAzaka: Do. jIvarAja mahetA smAraka TrasTa, UrminavaracanA, 13, jAganAtha ploTa, rAjakoTa, kiM. rU. 20. (6) upAsanA- stavana saMgraha) zrI ArahaMta bhakita maMDaLa, mahAvIra ceka, valasADa-396001, ' Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ? tA. 1-4-82 prabuddha jIvana svargastha AcArya zrI vijayadharmasurizvarajI T . ramaNalAla cI. zAha gadivAkara tarIke jemane biradAvavAmAM AvyA hatA te mahAna Sjena AcArya parama pUjya zrI vijayadharmasUrizvarajI mahArAja zanivAra tA. 6ThThI mArce savAre muMbaImAM majhagAMvanA upAzrayamAM 78 varSanI uMmare navakAra maMtranuM raTaNa karatAM karatAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA. phAgaNa suda terasane e pavitra divasa hatuM, je divasa zatrujya mahAtIrthanI cha gAvanI pradakSiNA karavAne mahimA che. - pU. vijayadharmasUrizvarajI videha thatAM jaina samAjane eka mahAna AcAryanI khoTa paDI che. svargastha AcArya mahArAjanI pAlakhI goDIjInA upAzrayethI bIje divase savAre nIkaLavAnI jAherAta thaI gaI hatI. emanA kALadharmanA samAcAra muMbaI ane bahAragAmamAM vAyuvege prasarI gayA ane emanA aMtima darzana mATe savArathI ja seMkaDe mANasAnI lAIna lAgI gaI hatI. huM ane mArI patnI emanA darzana karavA gayA tyAre aDadhA kalAke vAre Avyo. aMtima darzana mATe vyavasthA paNa sArI rakhAI hatI. lAkha mANasee emanA aMtima darzana karyA. cembara sudhInI bAvIsa kilomITara jeTalI lAMbI aMtima yAtrAmAM lAkho mANasoe bhAga lIdho ane emane mATenI guNAnuvAda sabhA paNa ajoDa ane yAdagAra banI. - pUjya AcArya mahArAjane pAMceka varSa pahelA pAlItANAmAM lakavAne gaMbhIra humalo thayo hato ane tene bezuddha banI gayA hatA, paraMtu e gaMbhIra hAlatamAMthI teo beThA thayA ane potAnA AtmabaLa vaDe temaNe keTalAMka adhUrAM rahelAM potAnI mahatvanA kAryo pAra pADayAM. - pUjya AcArya mahArAjane amArA kuTuMba upara anahada upakAra hate. huM chellA paMdareka varSathI temanA gADha saMparkamAM Avyo hato. temanA vizeSa nikaTanA saMparkamAM AvavAnI taka mane apAvI mArA oLakhatA ne emanI pAse koI jAya ke tarata teo nAma daIne mitra zrI bAbubhAI (vrajalAla) kapUra mahetAe. teo dara bolAvatA. teo uMmaramAM moTA hatA eTale keTalAyane ekavacanamAM aThavADiye eka ke be divasa rAtane vakhate pU. mahArAja sAheba jayAM saMbodhatA. paraMtu ethI temanAmAM raheluM pitAtulya vAtsalya pratIta hoya tyAM temanI pAse jatA. AThadasa mitro ekaThA thatAM, pU. mahA thatuM ane tene lIdhe te vizeSa gamatuM. rAjajI koI eka zAstragraMthanuM adhyayana karAvatA. A rAtrivargamAM pU. vijayadharmasUri mahArAjanuM samagra jIvana tejasvI hatuM. bAbubhAI potAnI gADImAM mane niyamita laI jatA. amArA A temanuM gRhastha jIvana thoDAM varSonuM paNa dharmaparAyaNa hatuM. temane rAtrivargamAM aDadho poNo kalAka mahArAja sAheba samAve ane janma vi. saM. 1960mAM vaDhavANamAM thayo hato. temanuM janmanAma pachI praznottarI thAya. AvI rIte cAreka varSa, khAsa karIne cAturmAsa bhAIcaMda hatuM. temanA pitAzrInuM nAma hIrAcaMdabhAI ane mAtAnuM . daramiyAna pUjaya AcArya mahArAja pAse niyamita javAnuM banyuM. nAma chabalabena hatuM. temaNe cha varSanI uMmare pitAnA pitA gumAvyA A rAtrivargane kAraNe pUjaya mahArAja sAheba sAthe mAre AtmIyatA hatA. emanAM dharmaparAyaNa mAtAe bhAIcaMdane prAthamika zALAnA saMdhAI, citta upara eka chApa daDhapaNe aMkita thaI ke pUjaya AcArya abhyAsanI sAthe sAthe pAThazALAmAM paMcapratikramaNa sUtrane abhyAsa mahArAje ApaNA zAstragraMthonuM ghaNuM UMDuM adhyayana karyuM che. pratyeka karAvyuM. bALaka bhAIdanI smRti ane grahaNazakita ghaNI sateja viSayane temanI pAse tarata zAstrIya uttara hAjara hoya. zAstronI hatI. nava varSanI uMmare to teo AsapAsanA gAmanA lokone seMka paMkitae temane kaMsthA hatI. amArA dareka praznonI teo pratikamaNa karAvavA jatA. vadhu abhyAsane mATe bhAIcaMdane amadAvividha daSTikoNathI savigata chaNAvaTa karatA, jethI amane pUro saMtoSa vAdanI suprasiddha zALA cImanalAla nagInadAsa chAtrAlaya (sI. ena. thAya, vaLI temanI daSTi haMmezAM vyavahAranaya ane nizcayanayanA sama vidyAvihAra)mAM rAkhala karavAmAM AvyA hatA. emane vidyAbhyAsa vayanI rahetI. temanuM hRdaya haMmezAM karUNAthI chalakAtuM. keTalAka vivA amadAvAdamAM ghaNe sarasa cAlato hato. bIjI bAju chabalabene dAspada praznonI chaNAvaTamAM paNa temanA vakatavyamAM abhiniveza ke pAThazALAmAM zikSikA tarIke kAma cAlu karyuM hatuM. dharma pratye temanI judo mata dharAvanAra pratye asadabhAva jovA maLato nahi. raci uttarottara vadhatI jatI hatI. pitAnA traNa putromAMthI vacalA pUjaya AcArya mahArAja pAse vaMdana arthe AvelA lokonI putra bhAIcaMdane paNa teo e ja mArge vALavA IchatAM hatAM.' haMmezAM bhIDa rahetI. tenuM kAraNa nAnAMmoTAM sahunI sAthe teo AtmI nAnI uMmaramAM ja mAtAe potAnA A putrane dIkSA levA mATe yatA dAkhavatA. ene lIdhe koIne emanI pAse jatI roca thata preraNA karI hatI. bhAIcaMdane joIne pU. vijayanasUrie paNa chabalabahenane e ja bhalAmaNa karI hatI. 16 varSanI uMmare bhAIcaMda nahi. AcArya mahArAja pite darekanI vAtamAM rasa laI tene regyA , zALAnA abhyAsa choDI daIne vaDhavANa pAchA AvyA. anevi. saM. mArgadarzana ApatA. seMkaDo nahi bake hAre mANase teo nAmathI 1976mAM vijaya mehanasUri pAse dIkSA lIdhI. emanuM nAma muni Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 prabuddha jIvana | tA. 1-4-82 dharmavijyajI rAkhavAmAM AvyuM. muni pratApavijyanA ziSya tarIke ane mArAM patnI tyAM gayAM hatAM. pratiSThAnA mahotsava daramiyAna teone jAhera karavAmAM AvyA. cAreka varSa pachI emanAM mAtuzrI pUjaya mahArAja sAhebane evo vahema paDatuM hatuM ke A mahotsavamAM chabalabahene paNa dIkSA lIdhI ane temanuM nAma sAdhvI zrI golavaDanA AgevAne utsAhabhera bhAga letA nathI ane kaMIka nArAja kuzaLajI rAkhavAmAM AvyuM. rahyA kare che. AcArya mahArAje temanA keTalAkane bolAvIne temanI dIkSA lIdhA pachI muni dharmavijaye pU. mehanasUri pAse umaMga vAta jANI. ane gAmanA loko vacce sumeLa karAvavA mATe emaNe bhera abhyAsa cAlu karyo. taduparAMta vakhata maLatAM temaNe te samayanA jAhera karyuM ke pratiSThAne bIje divase savAre derAsaranA dvAranuM udaghATana mahAna jana AcArya vijyanemisUri, AnaMdasAgarasUri, udayasUri karavAne lAbha gilavaDanA saMghane ja maLavo joIe. e mATe : vagere pAse paNa vakhatovakhata zAstrAbhyAsa karyo. bhagavatIsUtra, gAlavaDanA saMghe vahelI sAvaramAM gelavaDathI vAjategAjate beraDI karmagraMtha, karmaprakRti, paMcasaMgraha, bRhatakapabhASya, vizeSAvazyaka AvavuM paDe. sAthe AcArya mahArAja hoya to ja e zobhe. paraMtu 1 mahAbhASya, tatvArthasUtra vagere zAstragraMtho uparAMta kAvya, nATaka, keSa, AcArya mahArAjane hRdayaroganI bImArI hatI. emane e zrama levAnuM vyAkaraNa, nyAya ItyAdi viSayamAM paNa teo pAraMgata thayA. samaya kema kahI zakAya? paraMtu AcArya mahArAje sAmethI potAnI tatparatA * jatAM temane kamekame pravartaka, gaNi, panyAsa, upAdhyAya vagere padavIo batAvI. vahelI savAramAM pote beraDIthI vihAra karI golavaDa gayA . apAI ane vi. saM. 207mAM muMbaImAM AcAryanI padavI Apa ane galavaDanA saMi sAthe pAchA tarata ja vihAra karIne beraDI vAmAM AvI. padhAryA. potAnI nAdurasta tabiyata chatAM baMne gAmanA saMgha vacce zrI vijayadharmasUrijI prakAMDa paMDita hatA. temaNe saMkhyAbaMdha sumeLa karAvavAne mATe temaNe vihAranuM ATaluM badhuM kaSTa uThAvyuM. ' graMtha lakhyA che. saMskRta, prAkRta ane gujarAtI bhASA para teo pUjaya AcArya mahArAjanuM manobaLa ane AtmabaLa kevuM asAdhAraNaprabhutva dharAvatA hatA. temaNe navatatva prakaraNa upara saMskR-- hatuM tene eka prasaMga yAda Ave che. lukavAne lIdhe temanAM jamaNA tamAM cha hajAra ka pramANa 'sumaMgalA' nAmanI TIkA lakhI che. aMgo barAbara kAma nahotAM karatAM. lAMbo samaya besI zakAtuM nahi. taduparAMta "bhagavatI sUtranAM pravacane', 'laghukSetrasamAsa', praznottara paraMtu pUjaya yazovijayajI mahArAja ane jayAnaMdavijayajI mahArAjane mohanamALA', "zravaNa bhagavAna mahAvIra pUrvabhava) vagere saMkhyAbaMdha AcAryanI padavI ApavAno prasaMga pAlItANAmAM hatuM. te vakhatanA graMtho lakhyA che. vaDA pradhAna mAnanIya morArajIbhAI desAI A prasaMge AvavAnA AcArya thayA pachI zrI vijyadharmasUrijInI jAhera dhArmika hatA. bapora pachI samaya hate. je maMca taiyAra karavAmAM Avyo pravRttio vadhu vegathI cAlavA lAgI. nUtana jinAlayanuM nirmANa, hato tyAM AcArya mahArAjane besavAnuM hatuM. temanI tabiyata ghaNI jinAlayo jIrNoddhAra, aMjanazalAkSa ke pratiSThA, upadhAna ane nAdurasta hatI. taDako paNa sakhata hato. te paNa e prasaMge pUjaya mALAropaNa, maMdiranI sAMlagiri ane ujamaNa uparAMta dhArmika AcArya mahArAja pUrI svasthatA sAthe AkhA kAryakrama daramyAna zikSaNa ane jaina sAhitya tathA kalAnA pracAra mATe temaNe ghaNAM maMca upara beThA hatA. apUrva AtmabaLa sivAya AvuM kaSTa uThAvI moTAM moTAM kAryo karyA che. taduparAMta dharmazALA, bhejanazALA, haspi- zakAya nahi. Tala, upAzraya, duSkALa rAhata, relarAhata vagere sAmAjika kAryo mATe pUjaya AcArya mahArAjane amArA pratye sadabhAva ghaNA badhA paNa puSkaLa preraNA ApI che. emanA upadezathI chelalA traNa dAyakAmAM hatA. game teTalA teo rokAyelA hoya te paNa ame jaIe ke tarata vividha pravRttiomAM paMcAvana karoDathI vadhu rUpiyAnI rakama kharcAI amane samaya ApatA ane emanI zubhAziSa darzAvatA. traNa varSa che. e uparathI paNa temanI suvAsa, zakita ane daSTine paricaya pahelA pUjaya AcArya mahArAja vaDhavANamAM cAturmAsa hatA tyAre maLI rahe che. traNa varSa pahelAM vaDhavANamAM jayAre emane amRta huM ane mArI patnI temane vaMdana karavA gayA hatAM. ame upAzraya mahotsava ujavavA mATe ghaNuM moTuM phaMDa ekatrita thayuM te vakhate paheriyA ke tarata dravijaya mahArAje kahyuM "mahArAjajI tamane morabImAM rela AvatAM e tamAma rakama merabInA rAhatakArya mATe bahu yAda karatA hatA. mahArAjajIne cha IcanI dhAtunI be pratimAna vAparavAnI emaNe sUcanA ApI hatI, je emanI samayakSatA koIka ApI gayuM che. eka mahAvIra svAmI ane bIja gautama svAmI darzAve che. che. mahArAjajI kahe A baMne pratimAjI ramaNabhAI ane tArAbahena .. zrI vijayadharmasUrijIne prabhAva evo moTo hato ke keTalA Ave tyAre emane mAre bheTa ApavI che.' caMdrasena mahArAjanI mANase yathAzakita jAhera kArya mATe pote je rakta dAna tarIke vAparavA vAta sAMbhaLI amane ghaNo harSa thaze. ame mahArAja pAse gayA. IrachatA hoya tenI jANa mahArAjazrIne karI jatA. keTalIkavAra te divase khAsa kaMI bhIDa nahotI. mahArAjajI have dhIme dhIme paNa mahArAjazrInI sUcanA anusAra e rakta vAparavAne mATe keTalAka spaSTa bolI zakatA hatA. vAtacIta karavAmAM bahu zrama paDato nahote. - dAtAone eka be varSa ke vadhu samaya rAha jovI paDatI. mahArAja- e divase amArI sAthe emaNe nirAMte dharmanI ghaNI vAta karI. zrIne koI paNa navuM kArya upADatAM te pAra paDaze ke kema te vize saMzaya amane khUba AnaMda thayo. teo e divase bahu ja prasanna hatA. rahete nahi, kAraNa ke dAtAo pAsethI lAkho rUpiyAnAM vacane agA mahArAja sAhebe baMne pratimA maMgAvI maMtra bhaNIne tenA upara uthI temane maLelAM rahetAM koI paNa kArya mATe mahArAjazrI vAsakSepa nAkhyA ane e be pratimAjI amane ApI. amArA Tahela nAkhatA ke tarata te mATe joIe te karatAM vadhu nANAM ekaThAM jIvanane A eka atyaMta pavitra, maMgalamaya, avismaraNIya - thaI jatAM. prasaMga hatuM ! 'pUjaya AcArya mahArAjane pagale pagale utsava thatuM. teo pUjaya mahArAjazrI pAse keTalIka labdhi-siddhi hatI. emanuM ! jayAM jayAM vicaratA utsavanuM vAtAvaraNa ApoApa sarjAI jatuM. vacana mithyA thatuM nahi. emanA vAsopathI pitAne lAbha thaze hoya keTaleka sthaLe sthAnika mANase vacce sumeLa hoya te sumeLa sthapAI evI vAta ghaNA pAsethI sAMbhaLI che. emanA vAsakSepathI eka bhAI - ja. sumeLa sthApavA tarapha temanuM lakSa paNa rahetuM. eka prasaMga ' paradezamAM akasmAtamAMthI bacI gayAnI vAta paNa jANI che. A yAda che. dahANu pAse beraDI ane golavaDa nAmanI be gAma che. tyAM zraddhAne vikhya che. aneka lokone AvAM ni:svArtha karuNAsabhara jenenI ThIkaThIka vastI che. boraDImAM pratiSThA mahotsava hato. huM mahAtmA pratye zraddhA hoya e svAbhAvika che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-82 prabuddha jIvana - 227 zrI vijayadharmasUri mahArAjano ziSyasamudAya vizALa che, jemAM atirarASTrIya khyAti dharAvanAra sAhitya kalAratnazrI vijayayadevasUri, zatAvadhanI zrI vijayajayAnaMdasUri, prakhara vyAkhyAtA zrI vijayakanakaratnasUri, zrI mahAnaMdavijaya, zrI sUryodayavijaya, zrI vAcaspati vijaya, zrI drisenavijaya, zrI mahAbalavijaya, zrI padhArgadavijaya vagerethI jaina samAja suparicita che. temanA ziSyoe gurubhakitanuM apratima kArya karyuM che. lakavA thayA pachI pU. AcArya mahArAjane bIjAnI sahAyanI A divasa jarUra paDatI. emanA badhA ja ziSyae vaiyAvaracanuM uttama kArya karyuM che, paraMtu temAM savizeSa ullekhanIya che. pU. saMdrasenavijyajI mahArAja. emaNe satata pAMca varSathI rAta ane divasa pUrI saMbhALa lIdhI. uThavA besavAmAM Teko Apava, zaucAdi kiyA karAvavI, mukhamAMthI jharatI lALa sApha karavI, samaye samaye davAo ApavI, AhArapANInI saMbhALa rAkhavI ItyAdi karavA uparAMta satata jAmatI bhakatonI bhIDane mahArAjazrIne ema na caDe e rIte vyavasthita rAkhavI-e badhuM atyaMta parizrama bhareluM kArya pUrI niSThApUrvakanI garabhakitathI prasannatApUrvaka karyuM che je badala teo dhanyavAdane pAme che. A parama pUjaya vijyadharmasUrIzvarajI mahArAjane samAja upara asIma upakAra che. teo divaMgata thayA, paraMtu temanI prasanna ane prabhAvaka smRti aneka lokonAM hRdayamAM cirakALa sudhI aMkita raheze. AvA dhuraMdhara mAtmAne ApaNA koTiza: vaMdana ho? lokavAratA. te jayamalla paramAra ShkavAratAnuM sarjana AdikALathI thatuM AvyuM che. Adi mAnava araNyavAsI hato ane hajI grAma, kRSi ke anya vikAsa nahote thayo tyAra pahelAM mAnavImAM kutUhala ane kautukane rasa utpanna thayo tyArathI vAta kahevAno bhAva janmyA hatA. hajI citra ke lipine janma nahote thayo tyAre vAcA - kaMTha dvArA kutUhala ane kautuka janaka rasAtmaka vAta kahevAnuM zarU thaI gayeluM. e vANI sAthe dhIre dhIre abhinaya zarU thayo ane tyAra bAda Adi mAnavanA A rasa bhAva jhADanI chAla ane pazara upara cItarAtA thayA. lipinI zaidha thaI tyAM sudhImAM A vAte vAratAnuM rUpa letIvicArAtmaka rUpa dhAraNa karatI thatI gaI. zarUAtanI vArtAo satyaghaTanAtmaka hatI paNa rasAnubhUtinI sAthe sAthe enI kalpanAzakitanejI vikAsa paNa thato gayo ane emAMthI adabhuta rasanI kalpanA mizrita kathAone vikAsa thayo. AvI kathAone vadhu vikAsa bauddhakALathI thayo kahevAya che. vAta karavAmAMthI "vArtA" zabda Avyo che ane kathA kathavA kahevAmAMthI "kathA" zabda Avyo che. mULamAM kathA ane vAratA eka ja che, paNa jo divase kathAmAM upadeza ane paurANikatAnuM tava AvyuM ane emAMthI kathA banI, vAta-vAratAmAMthI Adhunika navala' kathA sudhI enA vikAsa thaze.A badhuM chatAM prAkRtajana dvArA kaMThastha kathA kahevAnuM cAlu ja rahyAM, jenA uparathI lokasAhitya ane cAraNI sAhityanI mizrita evI lokakathA ke lokavAratAnuM AjanuM svarUpa baMdhAyuM che. ghaTanAo badalAtI rahI che, tema svarUpa paNa badalAtA rahyAM che, paNa enuM Adimatattva enuM e ja rahayuM che. mAnava saMskRtinAM mULa bhAratamAM nakhAyelAM jagatabharanI Adi vAratAonAM mULa paNa bhAratIya vAratAo sAthe joDAyelAM che. A vAratA sAhitya da050 varSa pahelAM lipibaddha thayelAM, paNa bhArata varSamAM e sAhitya enI saMskRti sAthe 5000 varSa pUrve na thaI gayuM, tyAre IjiptanuM havAmAna mAphaka hoI hajAra varSa pUrve tyAMnA pepIrarasa jhADanI chAla upara lakhAyeluM sAhitya surakSitarUpe maLI Ave che. te jagatanI sauthI prAcIna kathA jaLapralayanI hovAnuM atyAra sudhInA saMzodhanathI kahevAyuM che. bhAratamAMthI ja jaIne IrAka vaselA AryonA vasavATamAM anarAdhAra varasAdathI A jaLapralaya thayele emAMthI bacelA pharI bhArata AvI vasyA. A pralayakathA vizvanA badhA dezamAM ne badhI jAtiomAM ekasaMrakhI kaMThastha rUpe ne jhaMstharUpe maLI AvI che te pachInI bIjI vizvavyApI kathA devAsura saMgrAmanI ja judA svarUpe maLI Ave che. bhAratamAMthI prasarelI vAratAo jyAM jayAM pracAra pAmI tyAM tyAMnA sthAnika ta ane sthAnika nAme paDatAM mUkI daIe eTale enuM bhAratIya svarUpa parakhAI Ave. bauddha kathAo, hitopadeza, paMcataMtra ane kathAsariAgaranI kathAo vizvanA dezadezathI svarUpAMtare maLI AvI che. hajAro varSa pUrvenI pazcima eziyAnA pahADo ane IMTo tathA jhADanI chAla upara lakhAyelI yusupha ane pATIphara tathA "batAha" ane ane' nI kathAonA kathAbIja (maTIpha) ApaNI rAjA bharatharI ane vikama, oDhe ane hothalanI lokavArtAmAM maLI Ave che. bhAbhIne diyara pratye prema' e kathAbIja A badhI vArtAonA mULamAM raheluM che. sAgaranA sAmasAmA be kAMThe jhUratA sAhasika vijogI yugalonI AvIja eka sarakhI kathAo yuropa- eziyAne joDatI heleMpeTanI khADI, siMdhanI sAgara samI saritA ane saurASTranA ziyALa beTa ane cAMcanI khADI uparathI maLI Ave che. yuropIya yugala che. hIrA ane lIenDara, siMdha yugala che suhINI - mehAra ane saurASTranuM yugala che maraNI ane bAvA bhabhUtagara, siMdha- paMjAbanA zazI-punarunI pAda saurASTranA hAlAranI be nadIo saI ane pUnA sAthe joDAyelI che. - kaMThastha kathAo ke graMthastha kathAnI kathAbIja ekanI eka rahe che, paNa pradeza pradeze te navA khAM nAmarUpa dhare che ane badhI kathAomAM je te sthaLe ane kALanI suprasiddha vyakitao ane suprasiddha sthaLonA nAma joDAtA jAya che. emAM vaphAI ane ane bevaphAI, zaitAniyata ane InsAniyata, khAnadAnI ane khUTalAI, zeSaNa ane samarpaNa, ImAnI ane beImAnI, sUra ane asuranAM hRdunI vAte rahelI che. ['lokavAratAnI rasalahANa" e nAmanA hamaNAM ja pragaTa thayelA graMthamAMthI zrI jayamalla bhAI paramAre saMpAdita karelA A graMthamAM gujarAtanA trIsa siddhahasta lekhakonI zreSTha lokavAratA ApavAmAM AvI che. sva. meghANInA "saurASTranI rasadhAra' pachI evI ja UMcI kakSAne, paNa judA judA lekhakone hAthe lokavAratAo lakhAyelI hovAne kAraNe zailIvaividhyavALo A vAratAsaMgraha ApaNA . sAhityamAM anokhI bhAta pADe che. AvA mUlyavAna saMpAdana mATe zrI jayamallabhAI paramArane abhinaMdana - sahamaMtrI'] * ciMtana kaNikAo * bIjAo mATe vize zuM dhAratA haze tenI ciMtAmAM huM rahyA karato hate. pachI mane khabara paDI ke bIjAo mAre dila vicAra karatA nahotA. paNa huM emane vize zuM dhArato hoIza tenI upAdhi karatA hatA - tyAre mArI phikara meM laDI dIdhI. -emarasane jamAne bahu kharAba Avyo che, bhale, paNa tamane ahIM kalyA che te ene sAro kravA mATe. --masa kAralAIla Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 praNava jIvana AcArya kRpAlANInI sannidhimAM [] DaoN. harIza vyAsa amadAvAdamAM tAmilanADunA mAjI rAjayapAlazrI prabhudAsa "paTavArIne ghare UtarelA ApaNA mahAna dezabhakata, gAMdhIvAdI vicAraka ane krAtikArI keLavaNIkAra svargastha AcArya kRpAlANI sAthe maLavAnA prasaMga tA. 2-1-82nA roja mAre thayA hatA. e nimitte thayelA vArtAlApa nIce prastuta karavAmAM Avyo che: * sAMjanA samaya hato, AkAzamAM gherAyelAM vAdaLAM vikherAvAthI sUryanA taDako relAtA hatA. parimala seAsAyaTImAM AvelA zrI prabhudAsabhAI paTavArInA baMgalAmAM bagIcAnAM vividha puSpAnI mIThI parimala dilane taratara karI detI hatI. saMgItanA svaro kArDiMga parathI relAtA hatA: "sAbaramatI ke saMta tUne kara diyA kamAla... raghupati rAghava rAjArAma.... !" saMgIta pUruM thatAM ja AgAryazrIne kophI ane biskiTa tathA mane phaLA gharamAMthI nivedita thayAM ane khAtAM khAtAM amArI vAtacIta paNa cAlatI rahI. zarUAtamAM ja AcAryazrIe mAro paricaya mAgyo. ane me TheTha cALIsagAMvanA sarvodaya saMmelanathI yAda karIne temane Aja sudhIna paricaya Apyo. ''gAMdhIjI ke bAreme Apane DokaTareTa hAsila kiyA yaha khuzI kI bAta hai. Apake jaise sarvodaya kAryakartA aura Intellectual prabuddhanako milakara baheAta khuzI hAtI hai. deza ke bAre me tuma kyA sAcate hA? khule dila se kahe," Ama kahIne temaNe ja prazna pUchIne vAtacItanA AraMbha karyo. "AcAryajI, manamAM eka savAla pratIti meLavavA mATe UThavA kare che ke audyogika kAMtti pachI je maMtra-vijJAnanI saMskRti AvI che teNe bhAratanAM gAmaDAMne garIbI, bekArI ane bhUkhamarAthI bharI dIdhuM che. A Urbanisation zaherIkaraNa, moTA pAyAnuM uMdyogIkaraNa ane kendrIkaraNa bhAre khataranAka che." "dekhA harIzajI,jabataka hamArA plAniMga-Ayojana nahIM badalegA taba taka koI yArA nahIM hai. Ayojana upara raoN nIcekI apekSA nIcesa upara laeNjAnA cAhiye. grAma Ayojana, grAma saMkalpa aura grAmasvarAjya ke binA yaha samazyA nahIM nIpaTegI. aura Key-industries (cAvIrUpa udyogA') me TrasTIkaraNa karanA paDegA. brAkI saba udyoga cheTeaumAne para calAne cAhiye. bhArata me vikendrita udyogo ke binA lAkhAM-karoDo hAthA ko kAma nahi diya! jA, sakegA. meM lAlabahAdura zAstrI, merArajIbhAI vagere Ape te gheADA kucha banA thA. bAda meM te neharu kAlase IndirA taka vahI purAnI raphatAra cala rahI hai bhagavAna jAne, Isa deza kA kayA hogA!" "Ano ukela bhAratanI janatA, prabuddhajane ane lAkasevakoe maLIne karavA ja paDaze. tetrIsa varSathI deza ravADe caDI gayA che. re AcAryajI, huM evAM gAmaDAMmAM ghUmyo chuM ke jayAM tetrIsa varSanI AjhAdI pachI me pIvAnuM pANI maLatuM nathI. 70 karoDanI vastImAMthI 35 karoDa loko to garIbInI rekhA nIce jIve che. garIbI, bekArInI sAthe kamaratoDa moMghavArI vadhatI ja jAya che. sAmAnya mANasane jamAudhAranAM be pAsAM meLavavAM ye duSkara che. A bhAvavadhArAnI cuMgAlamAMthI prajAne basAvavI ja paDaze ene mATe leAka jAgaraNa dvArA lAkazikSaNa karIne gAmegAma ane zaherane veDhe laeNkasamitio racavI ja paDaze." tA. 1-4-82 8 "dekhA harIzabhAI, maiM bhAvuka AdamI nahIM huM... bahAMta anubhava pAyA hai. hAM me sirpha Emotions - bhAvanAe me bahanevAlA AdamI nahi huM pakkA Politician (rAjakAraNI puruSa) hUM. ...lAka samitikI bAta acchI hai. jarUra banA magara yaha laMbe asakI bAta hai. Voter's Council - matadAtA maMDala banAnA, leka karanAummidavAra khaDA yaha saba acchI bAta ha. magara bahuta samaya lIMgA, jarUra kIjiye, manA nahIM karatA hUM. magara AjakI paristhiti kA tAtkAlika hala Isa me' nahIM hai ! deza me jo sarakAra rAjya karatI hai isakA vikalpa cAhiye. sAmAnya nahIM, majabUta aura jaeNradAra eva* daSTi saMpanna vikalpa cAhiye. saddha virodha pakSo ko eka DhA jAnA cAhiye. gaIbitI bAteM bhUla jAnI cAhiye. bhUtakAla ko sirpha yAda karate rahane se vartamAna meM ekatA nahIM banegI. kala ko bhUla jAo. Ajako saMpanna karo. sarvediya pravRttiyA meM je. pI. DUbe hue the... vinobAjI ke sAtha... !phikara karyAM janatA pArTI banAne kI ulajhana me paDe? lAAndolana unhAne kyAM kiyA? vahu pachA Politician rAjapuruSa thA. unhe[ ne vinobAjI kI pravRttiyA me" jarUra tathya dekhA thA. magara vadhu laMbe arasa kI bAtathI. Isa me" tAtkAlika paristhiti kA hala nahIM' thA, dekhA harIzajI, krAntikArI tAtkalika kA aura lAMbe arasekA-donoMkA vicAra karanA paDatA hai... cunAva A rahA hai, Isa ke pahale Isa zAsakIya pArTIkA jaladIse jaldI vikalpa de de... varanA lokataMtra ke baDA khatarA hogA." AcAryajI, Aje dezamAM je. pI. jevuM koi gatizIla vyakitatva nathI. vidyA che paNa e lAMbA arasAnI ceTajanAonA vicAra pravAhamAM che. rASTrIya kakSAnA pratibhA saMpanna ane prabhAvaka puruSa Apa chA, Ape puna: sAbaramatI AzramanI hRdayakuMjamAM-bApunI chatrachAyAmAM virodha pakSonA mukhya netAone bolAvIne ekatA mATe mathavuM joIe. taTastha ane niSpakSa tathA nirapekSa vyakita sivAya A kArya saMpanna nahIM thAya." "maiM" paMcAnabe sAlakA bUDhA ! gayA hUM. meM kayA karuM? abhI mujhe riTAyarDa karo. mere sakI yaha bAta nahIM huM, zakita bhI nahIM huM... navajavAno kA yaha kAma karanA cAhiye, basa, jA.... dezako Age baDhAve. daSTi saMpanna navajavAnAMkI deza kA baheAta baheAta jarUra hai ... khUba khUba AzIrvAda ha." me kRpAlANIjIne praNAma karyA. teo mane bheTI paDayA. me emanI vidAya lIdhI tyAre emanI AMkhomAM aneAkhI samaka dekhAtI hatI. * vasata vyAkhyAnamALA * prati varSanI mAphaka A varSe paNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita vasaMta vyAkhyAnamALA tA. 12, 13, 14 eprilanA roja sAMnA 6-15 kalAke tAtA oDiToriyama, bruza sTrITa, koTa, muMbaI-400 023 khAte yojavAmAM AvI che. sarvene padhAravA vinaMtI che. viSaya ane vakatAnI vigata nIce pramANe che. viSaya: AMtararASTrIya paristhiti 12-4-82 polAnDa ane mahArASTro AI. ke. gujarAla 13-4-82 bhArata ane tenA paDozI pro. pI. ema. kAmatha 14-4682 mahAsattAono saMgharSa pro. ramezabAbu li. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-82 prabuddha jIvana svargamAM jhUMpaDapaTTI hAtI nathI [] vipina parIkha savAranuM chApuM vAMcavuM gamatuM nathI. eka divasa evo hato ke chApuM Ave nahIM tyAM sudhI savAranI cA bhAve nahIM. Aje kaMIka sUga caDe che. uMmaranA prabhAva? nA, mAtra uMmara nahIM, roja savAre hevAniyatanA, mAnavatAnA "sanA samAcAra vAMcIne du:kha thAya che. kayAMka TrenamAM ekaladokala mahilAnuM khUna thayuM che, kyAMka lAkhkho rUpiyAnI dANacArI pakaDAI che, zaheramAM-pATanagaramAM khurazIenI kheMcAkheMcamAM gItA-rAmAyaNa badhAM bhUlAI gayAM che. vinAbAjI saMta puruSa che. tekhA to kahe. hatAza thavAnI jarUra nathI. A chApAMvALAM to aniSTane azubhanAM ja mathALAM bAMdhe. je zubha che, je AnaMdamaya * *ghaTanA bane che tenI heDalAInsa baMdhAtI nathI. jagatamAM eTaluM zubha jaoNvAnI daSTi. hajI teA maLI nathI. chatAM sarvatra jayAM jIvanane hrAsa, nAza thato hoya tyAM koI peAtAnI komaLa hathe lImAM Dagumagu thatA jIvananuM jatana kare, jayAM kALuM DibAMga aMdhAruM hoya tyAM koI tharatharatI ... jyota dhare evuM vAMcavA maLe tyAre mana khuzakhuza thaI jAya che. evI kAmaLa hathelI madhara TeresAnI che. pAtAnA bhurA pAlavanI sAdI sADImAM eka dIvAne saMkorI aMdhakArane bhUMsatA bhUMsatA teo AgaLa vadhatA jAya che. nA, teo aMdhArAne jotAM nathI. gADha timiranI pAra teo mAtra IzunI karuNAmUrti ja jue che. keTalAMka sadabhAgI mANase potAnA jIvananA nakaze. janmanI sAthe laIne AvatA hoya che. nahIM to eka bAra varasanI chokaraDI 'mAre mAruM jIvana Izvarane caraNe samarpita karavuM che' evuM nakkI karI zake te tame kevI rIte mAnI zako? varase mAtra emanA A nirNayane, svapnane ja AkAra ApatA hoya che. ApaNe tyAM moTAbhAganA lekA DokaTara thaIne vepArI thavAnA, vakIla thaIne zerabajAramAM kamA vanAne vepArI thaI saMta thavAnAM svapanAnA bhaMgAra jIvanabhara U cakIne pharatA hoya tyAre A nAnI umare prApta thatuM jIvananuM svapna pUrvajanamanI ja deNa lAge, madhara TeresAnI bhakita je Aje bAhya svarUpe jhaLAhaLAM dekhAya che. tenA mULiyAM cheka zaizavamAM che. emanI bhakita jIvanathI hArI-thAkIne pAMgarI nathI." eTle ja temAM AnaMdano eka sUra vahyA kare che ne eTale ja emanI zraddhA bIjA mANasAnI jema nAnA moTA prasaMgonA phaTakAthI vicalita thaI nathI. "peAtAne maLelA kaheNa mATe koI cokksa-ni:zaMka kema thaI zake?" evo prazna jyAre pUchAyelA tyAre madhara TeresAe kaheluM, "ApaNA hRdayane UMDe UMDe ApaNane ApaNA lakSyanI, kaheNanI eka daDha prIti hoya che. ApaNe jo namra ane niSThAvAna hoIe te Izvara ApaNane kayAra chetarI nahIM zake. premanA AdAnapradAna mATe ja eNe ApaNa' sarjana karyuM che. ApaNA astittva pAchaLa koI eka hAtha che, koI eka dhyeya che. eka uccattama lakSya mATe ApaNane pedA karavAmAM AvyA che." ane e Izune zodhe che, jue che dInadukhiyAmAM, rogIomAM. Izune ja kahe 'tuM bhake gaMdA gobarAM cIMtharAmAM saMtAya'. huM te chatAM tene oLakhI zakuM ane kahyuM, 'Izu, mArA dardI, tArI sAravAra karavI e paNa keTaluM madhura che!" athavA dardIne kahe, "tame mane ati vhAlA che- tamArI sevA karavI e paNa mAruM mana lhAvo che. kAraNa Izu tamAruM rUpa laIne Avyo che.' Aje ApaNane Azcarya thAya paNa kalakattAmAM zarU zarUmAM emaNe jayAre kAryano AraMbha karyo tyAre temane haThAvavAnI koziza thayelI, polIsane phariyAda thayelI! tyAre polIsa kamizanara nA nArI zuM kArya kare che te jAne jaI tapAsa karI. AbhA thaI gayA. phariyAda karanAra yuvAnane kahyuM, "tame kaho che te pramANe huM emane haThAvuM paraMtu te pahelAM A nArI je kAma kare che te kAma tamArI mA-baheno pAse tame karAvo. te pachI ja mArI sattA vAparIza ne emane ahIMthI khaseDIza." vartamAna samayamAM loko jyAre nAstika thaI IzvaranA astittvanI zaMkA kare tyAre madharanI zraddhA aDaga che ne eTale ja teo kahI zake ke "IzuM to Aje paNa potAnA mANasAnI vacce Ave che; paraMtu enA ja mANasA Izune mALakhI nathI zakatA. Izu Ave 229 che kaMgALanA saDI gayelA dehanuM rUpa laIne; are, potAnI ja lakSmIthI gUMgaLAI jatAM zrImaMtAno veza paherIne paNa e Ave che. zrImaMtanA hRdayanI ekalatAmAM e Ave che. lakSmI che chatAM e zrImaMtane prema karanAra koI nathI hotuM. A Izu Aje paNa tamArI ne mArI pAse Ave che ane anekveLA ApaNe enI bAjuethI pasAra thaI jaIe chIe.'' paraMtu sauthI vizeSa emane sparze che lokonuM begharapaNuM ekAkIpaNa, A bedharapaNuM eTale paththaranI dIvAlano ja mAtra abhAva nahIM. eka bedharapaNuM Ave che jayAre mANasa pAse potAnuM kahI zakAya tevuM koI hAtuM nathI. ene bhUkhahoya che roTInA TukaDAnI nahIM paNa premanI, To be somebody to some one koI pettAnuM hAya, pote koInA thaI zake e paNa eka bhUkha che ane enA vinA 1 mANasA taDaphaDe. che. madhura kahe, "Aje jagatamAM je du:kha dAruNya che tenA mULa gharamAM che,kuTuMbamAM che. kAraNa ghara, kuTuMbamAM premano abhAva che. ApaNane ApaNA jabALako mATe samaya nathI. ekabIjA mATe samaya nathI. gharane jo ApaNe tIrtha banAvI zakIe te duniyAmAM AnaMdanuM zAMtinuM sAmrAjya phelAI jAya. jIvanamAM jo premanuM avataraNa karavAnuM hoya to tenA AraMbha gharathI ja karavA paDaze," "melabarnamAM, IMglenDamAM, kalakattAmAM aneka ekAkI leAkI che jenane emanI rUmanA naMbarathI oLakhavAmAM Ave che. zA mATe ApaNe emanI pAse jatA nathI? jANo che| tamArA gharanI bAjumAM ja, paDozamAM ja evI koI vyakita che? koI aMdha che. ene AnaMda thaze tame je ene chApuM vAMcIsaMbhaLAvazo, kadAca koI zrImaMta che. puSkaLa cIjavastu che enI pAse, e daTAI jAya teTalI! paraMtu ene maLavA kAI nathI AvatuM. ene tamArA sparzanI jarUra che." eka divasa eka zrImaMta bhAI.madhara TeresA pAse AvyA. kahe, "tame athavA bIjuM koI paNa maherabAnIkarI mAre ghare Ave. huM ardhoMdha chuM ane mArI patnI lagabhaga pAgala. amArA badhAM saMtAno videza gayAM che. ekala-na tAthI ame jhUrI rahyA chIe marI rahyA chIe, mANasanA, uSmAbharyA, premabharyA avAja mATe ame TaLavaTaLIe chIe." melabornanA eka vRddha mANasanI madhara vAta kare che. e jIve che enI paNa koIne khabara nahatI: madhare enI rUma joI. bhayaMkara! madhare e rUmane sApha karavAnI IcchA batAvI. tyAre kahe ke 'nA, jema che. tema ThIke che." madhura kazuM bAlyAM nahIM, Akhare eNe rUma sApha karavAnI rajA ApI: e rUmamAM eka suMdara lempa hato varSonA kacarA ane dhULathI gaMdo. madhare pUchachyuM, "tame A lempa kema peTAvatA nathI? " tyAre eNe kahyuM,'mArI pAse koI AvatuM nathI. mane lempanI koI jarUra nathI.' madhare pUchachyuM, "jo roja eka sisTara tamane maLavA Ave to tame lempa, peTAvaze?" to kahe, "hA, mANasanA avAja mane sAMbhaLavA maLe to huM jarUra peTAvIza" ane thoDA divasa pachI A ja mANase madharane kaheDAvyuM, "mArI jiMdagImAM tame peTAvele dIvA hajI paNa jalato rahyo che." tamane kevA prakAranuM mRtyu game? kadAca tame vicAra na paNa karyA hoya, kadAca koIka kalpanAmAM manamAM,hAya, gharanI cAra hu phAlI dIvAla vacce, potAnA priyajanano hAtha hAthamAM laI, temanA sAnnidhyamAM kadAca koI tIrtha sthaLe prabhunuM smaraNa karatAM...! paNa hajAro loko Aje evI rIte mRtyune bheTe che jyAre temanI najIka potAnuM koI svajana hotuM nathI. rastA para, phUTapAtha para, saDatA dehanI 'pArAvAra vyathAthI kaNasatA nAma vagaranA A aNajANa loko lAcAra thaIne peAtAnI AMkhA mIMce che. AvA lokone madhara TeresA odhI zodhIne potAnA amImaya sparza Ape che, pAlavamAM DhabUre che. 21 varasamAM kahe che teA 27000 mANasAne zerIomAMthI UMcakI peAtAnA homa phora dha DAI"gamAM lAvyA che. sAravAra karI che, prema Apyo che, sparza Apyo che.kahe ke "lokone huM koI cIjavastu ke bheTa ApavA nathI kahetI. e to mane Ama karatAM saheje capaTImAM maLI jAya, mAre emanI hAjarI joIe. A dInadukhiyA-dardIone potAnA thADaoNka sparza Ape, thoDuMka hAsya! temanIpAse theADIka vAra jarA bese. sa amastA ja, Ama juo to A nAnakaDI vAta che; paraMtu A nAna kaDI vAtanuM paNa mArA leAkone mana khUba mUlya hoya che. B q Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 230 prabhudhdha dardIone sparza karavAnI vAtane madhara khUba mahattva Ape che, sisTarone paNa e mATe bhArapUrvaka kahetA hoya che. eTale ja eka jaMtuothI khavAyelA ne gaMdA dardInI sAravAra karyA pachI eka sisTare kahyuM, "madhara traNa kalAka sudhI hu IzunA dehane sparza karatI rahI." madhara pote ja kahe, 'tame lAkhkho rUpiyA Ape to paNa huM rakatapittiyAne sparza na karuM, paNa prabhunA prema khAtara huM khUba AnaMdathI ene sparzI.' eka mANasane lAvavAmAM Avyo che. traNa jagyAethI enI karoDarajaja tUTI gaI che. asahya yAtanAthI cIse ane bUmo pADe che. ene maravuM nahotuM. sisTaronuM mAM paNa nahAvuM jovuM. ene bharapUra mAtrAmAM, chUTathI, mArkIna ane prema ApavAmAM AvyA. ene IzunI vedanAnI vAto karI. Izu-jeNe mANasa jAta mATe du:kha vhoryA sahyA! ene kahevAmAM AvyuM: "Izu Aje paNa tane prema kare che." eNe dhIme dhIme sAMbhaLavA mAMDayuM. premanA svIkAra karyo, aMtima divaseA eNe marphIna levAnI nA pADI. je parama kRpALu tattva ane bacAvyo hato te parama sattA mAM eNe zAMtithI lIna thavuM hatuM !" madhura kahe, "daridrane aMtima samaye prabhunI pAse javAmAM prabhunuM sAnniya anubhavavAmAM ame madada karIe chIe. Izvara AgaLa e pazcAtApa kare. temAM ame ene sahAya karIe chIe. A vAta temanI ane Izvara vacce ja hAya che. bIjA koInI hAjarI nahIM. te veLAe koIne tyAM pravezavAnI rajA nathI hotI. aMtima samaye temaNe prabhu sAthe eka zAMtinI pratIti thAya tevA amArA prayatna hAya che." ' "nirmala hRdaya' madharanI saMsthA. temAM kahe che aMtima samaye mAruM koI nathI' evI bhAvanA sAthe ke premanA abhAva laI koIe tyAM peAtAnI AMkha mIMcI nathI. A jevI tevI siddhi nathI. potAnA mRtyu samaye koI zAMtithI AMkha bIDe te madharane, sisTarone keTalI duA ApIne jatA haze ? temanA herA para keTalI tuSTatA haze? jIvanabhara ke chelle chelle tarachoDAyalAnA koI hAtha pakaDe tyAre e herA para je dhanyatA taravare tenI tame kalpanA karI zako ane eTale ja eka dardI jatAM jatAM kahe,"pazunI jema huM jIvyo, devadUtanI jema vidAya lauM chuM!" mane madhare varNavelA be prasaMgo khAsa sparzI gayA che. eka hiMdu kuTuMba hatuM. keTalA divaseAthI peTamAM kazuM gayuM nathI. madhura thADA bhAta laI- e kuTuMba pAse gayA. haju madhara kazI vAta kare te pahelAM kuTuMbanI mAe bhAtanA be bhAga karyA ne bIjo bhAgapaDozIne ApyoA paDozI musalamAna kuTuMba.mare pUchyuM, "to pachI tamArA sau vacce ATalA bhAtamAM zuM Avaze? tame te badhuM maLI dasa mANasA che." tyAre e bhUkhI mA kahe, "e lokoe paNa keTalA divasethI kazuM khAdhuM nathI." tame bhUkhyA peTanI eka daridra nArInI A mahAnatA, hRdayanI udAttatA kalpI zako che ? to bIjA eka prasaMgamAM melabornamAM eka mANasane lAvavAmAM Avyo hato, khUba mAra pITavAmAM Avyo hato. polIse tene vAre vAre uthalAvI uthalAvI pUchyA karyuM "tane A mAra koNe mAryo?" aneka prakAranA jUThANAM kahyAM paNa kemeM kahI eNe nAma na ja ApyuM. polIsa lAcAra thaIne cAlI gaI. kema nAma na ApyuM ema ene pUchavAmAM AvyuM tyAre kahe, "pelAne du:kha paData tethI mArI vedanA ke mArA du:kha ochA na thAta" mAranAra enA bhAI hato ane potAnA bhAInuM nAma eNe khulluM na karyuM. badalAnI bhAvanA jyAre tIvratama thaI UThe tyAre asahya pIDA vacce paNa peAtAnA bhAMDu mATe keTalI sahi hatA ! madhara kahe A premanI satata dhArA merojaanubhavIe chIe ne ene lakImAM phelAvatA jaIe che. sAmAjika kArya to aneka sarakArI, binasarakArI saMsthAo kare che. khUTe che mAtra prema. madhara peAtAnA kAryane prema ane bhakitathI suMdara karI mUke che. byuTIphula' 'suMdara' e madharanA managamatA zabda che. prabhu mATe kazuM suMdara karavuM e ja jANe emanA mudrAlekha, emanuM jIvana! je dInahIna che, je kurupa che, jemalina che te saune potAnA sparzathI madhara suMdara rUpALA ghATa Ape che. madhara kahe ke Aje paNa loko bhUkhathI maratA hoya to ene artha evo nathI ke prabhue temanA khyAla na jIvana tA. 1-4-82 karyA, paraMtu ApaNe e bhUkhyAmAM izune,prabhune joi na zakyA. ApaNe zuM ApyuM nahIM. samAjane, sarakArane dInahIna kaMgALa lokonI jarUra nathI. paravA nathI. emane mATe koine phurasada nathI. samAja mATe te teo nakAmA che. ApaNe temane zodhI kADhavA paDaze ne ApaNe prema ApavA paDaze, kahe ke, "keTalAMka mANase kAraNasara, zrImaMta thayA hoya che. sukhethI teo jIvI zake che. temaNe e mATe mahenata paNa karI haze paNa jyAre huM bagADa jouM chuM tyAre UkaLI UThuM chuM- ame vAparIzakIe evI cIjavastune lokone pheMkI detA jeuM chuM tyAre cIDAi UThuM chuM," hamaNAM ja emaNe kahyuM '"mAAM makAnone huM jayAre khAlI, mANasa vinAnA jouM chuM tyAre e makAnAne mArA mANaseAthI bharI devAnI mane icchA thAya che." madhara TeresA vAcALa nathI. zabdonI paNa jabbara rakasara kare che. mAtra prabhu mATenA premamAM ja e karakasara karatAM nathI, kahe ke, "lokonA haiyAne sparza karavA eka zAMtinI AvazyakatA hoya che. ApaNe 'zuM kahIe chIe te agatyanuM nathI. ApaNI drArA ane ApaNane prabhu zuM kahe che te agatyanuM che. bhItaramAMthI zabdo na nIkaLatA hoya te e zabdo vyartha che. jezabdone izunA prakAza nathI maLato e zabdo mAtra aMdhakArane ja vadhAre che. "bhASaNanuM, pravacananuM, zikhAmaNanuM biMdu e milananuM biMdu nathI banI zakatuM. "tA tyAre zuM karavAnuM? tA kahe, 'jhADu hAthamAM lai koinuM AMgaNuM sApha karo, e ghaNuM badhuM kahI jaze.' kahe ke koi tamane maLIne pAchuM jAya tyAre e vadhAre sukhI thaine jAya te jojo, tamArA caherA para, AMkhAmAM, tamArA smitamAM prabhunI dayAne, karuNAne jIvatI karo. lAkone tamArI sAra saMbhALa nahIM, tamAruM haiyuM paNa Apajo. netA mATe, koi dore tenI vATa joine besI na rahezo, ekalA ThaMDI paDo. eka mANasanA nAte bIjA mANasane haiyehayA maLeA, izune, paramezvarane ApaNe joi na zakIe, paDozIne to haMmeza joi zakIe ! ane izu mATe ApaNe je kaMi karavAnuM mana thAya te paDozI mATe karIe to? prabhunA AnaMda e ja tamArI zakita! e je kaMi Ape te svIkAro ane je kaMi mAge te khaDakhaDATa hAsya sAthe ene ApA, meAkaLe mane tame enA ja che. kahe, "huM tAro chuM. tuM mArA kaTake kaTakA karIne kApaze te tenA eka eka kaTakA paNa Akhare tAro ja haze, izune tamArAmAM zahIda thavA do ane pUjArI paNa!" emanI mulAkAta levA khabarapatrI ne lekhako Ave ne teo vIMdhAI jAya che. haiyAnuM parivartana thAya che. buddhinA prema AgaLa, bhakita AgaLa name che. eka briTiza ucca adhikArI phakta kiMmatI sUTa paherIne emane maLavA AvyA hatA. maLyA pachI kahe, 'A sUTa mane dajhADe che. "tA desamanDa DoI ga emanI AtmakathA lakhe. teo pUrvavat rahyA nahIM. kahe, "madhare mArI AkhAne dRSTi ApI, jetAM zIkhavyuM." gAMdhIjI pAse ukaLatuM lehI lai, emanA kaTTara virodhI AvatA ne pachI temanA bhakata banI jatA te yAda Ave che? eka divasa madhara mAMdA paDayAM. magaja para khUba tAva caDI gayA. temAM jANe svargamAM pITarane maLavA gayA. paNa pITara? aMdara AvavAnI ja nA pADe, kahe, "svargamAM jhUMpaDapaTTI nathI." tyAre madhara gusse thai gayAM ne pITarane kahyuM,' bhale bhale, huM svargane mArA jhUMpaDapaTTInA mANaseAthI bharI mUkIza. pachI tamAre jakha mArIne mane dAkhala karavI paDaze." A dInadukhiyA mATeno emanA prema ja ApaNa ne saMbhaLAya che. lIlA raeNnuM eka nAbakaDuM kAvya che: "mane khabara nathI izvara che ke nahIM. paNa tArA astivanI mane jANa che. Izvara tArA jevA lAgatA haze?" tame izvaramAM mAno ke na mAnA, madhara TeresAmAM enA hero tamane taravaratA dekhAze. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 40 4 Te. naM:35296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400001. 10 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 1 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 24 prabuddha jIvane - muMbaI 16 eprila 1982, zukravAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliga 60 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAlika chUTaka nakala rU. 1-00 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha gAMdhI kuTuMbano kalaha ane dezanI panotI I cImanabhAI cakubhAI zAha vaLatI IndirA gAMdhIe, mA 29, somavAranI rAtre, InDiyana ekasapresamAM 31mI tArIkhe prakaTa thaI. 2aa javAba * temanA priya putra saMjya gAMdhInI 25 varSanI vidhavAne, paheluM vAkaya, IndirA gAMdhIne coka jhATake kApI nAkhe che. e paheluM tenA be varSanA bALaka sAthe, tatkAla, pitAnuM nivAsasthAna choDI vAkaya che: javA Adeza Apyo. 29mI tArIkhe, 1 saphadarajaMga roDa para zuM banyuM As usual you have written a letter meant for tenA vividha ahevAlo vartamAnapatromAM vigatathI AvyA che ane publicity and the press. In that are several stateaphavAo tethI paNa vizeSa phelAI che. 28mI tArIkhe manekA gAMdhI ments that are quite simply not true. lakhana saMmelanamAM hAjarI ApI dilhI pAchI pharI te divase, IndirA gAMdhIne kahAM, tame juThuM le che ane pracAra mATe japatra vaDApradhAnanA nivAsasthAne pelIsanI moTI jamAvaTa hatI. 29bhIne lakhyo che. IndirA gAMdhIe manekAnA geravartaNUMkanI riyAda karI divasa, dhAMdhaladhamAla, zorabakora, kolAhala, Ako ane pratiAko hatI, koI divasa temane ApavuM joInuM mAna ApyuM na hatuM. tenA pimAM vItyuM ane chevaTe rAtre dasa vAge manekA gAMdhIe vidAya lIdhI. kuTuMba ane kuLanI paraMparA bhinna hovA chatAM, tene putravadhu tarIke prApta thatA ahevAla mujaba, manekA gAMdhIne Teliphona kApI nAMkhe lIdhI, ejya satata tenA vartananI phariyAda karatA hatA vagere. manekAra hatuM, tenA bhAI ane bahenane AvatAM thoDo vakhata aTakAvyA hatA, javAba Apyo. A gharamAM meM je apamAne sahana karyA che ane tenA nekarane rajA ApI hatI, dhIrendra brahmacArIe tenA sAmAnanI je zArIrika ane mAnasika trAsa bhogavyo che te koI manuSya sahana jhaDatI levA prayatna karyo, ugra bolAcAlI thaI, nekara, AyAe, na karI zake tevA hatA. badho vakhata bhaDiyA vinA mane mArI rIte polIsa vagerenI rUbarU A badhuM nATaka bhajavAyuM. manekA gAMdhIne kahe. jIvavA , vagere. viAmAM AvyuM ke teNe tenI mAne tyAM javuM, teNe javAba Apyo ke vartamAnapatromAM nivedane ane pratinivedana . AmAM mAre manaphAve tyAM jaIza. manekA gAMdhIe be divasano samaya mAgyo koNa sAcuM ane koNa khoTuM te zedhavAnI bhAMjagaDamAM paDavAnI paNa tatkAla ghara choDI javA hukama thayo. tenA putra vaNane tAva hato, jarUra nathI, paNa IndirA gAMdhI iranI A phajetI jAhera thavA tene laI jatA rokavA prayatna thaye, ane IndirA gAMdhI taraphathI kema dIdhI (jAhera karI)? pote jANatAM hovA joIe ke pitAnI manekA gAMdhIne eka patra ApavAmAM Avyo ane manekA gAMdhI miDI pratiSThAne dhakko paheco. manekAne kaI gumAvavAnuM, nathI, temaNe ja rAtre dilhInI eka hoTelamAM jaI rahyAM. badhu gumAvavAnuM che te chatAM Ama kema karyuM? InidarA gAMdhIe kahyuM sAsu-vahunA AvA kalaha ApaNA dezamAM sAmAnya che. moTA ke manekAne rASTrIya svayaMsevaka saMghano Teko che, bhAjapano Teko che, gharanI thoDI moTI vAta, paNa navAI pAmavA jevuM kAMI nathI. sau bahuguNa ane jarja pharnAnDijhma Teko che, koIne kazuM videzI e ja mATInA mAnavI che. tane hAtha che. 25 varSanI A chokarIe evuM zuM karI nAkhyuM ke A vAta kadAca ATalethI patI jAta-badhe bane che tema te IndirA gAMdhI cATalAM badhA blAvara banI gayAM, me baLavo thayo hoya ane bhIrapaNe paDakAra jhIlatAM hoya tema dekhAva thaI gayo. kadAca bhulAI javAnI ane pharI manameLa thAya. IndirA gAMdhI eTalA badhAM bhayabhIta kema che? athavA IrAdApUrvaka paNa IndirA gAMdhIe, lAge che ke IrAdApUrvaka, tene vyApaka dekhAva kare che? koMgresa pakSane mATe moTo khataro hoya tema A lakhana svarUpa ApyuM. pote manekA gAMdhIne lakhela patra rAtorAta saMmelanane pakSavirodhI pravRtti gaNAvI. enI upekSA karI hata, samAcArasaMsthAone pahoMcADaze. vartamAnapatrane pitAne kesa 2ja saMjaya gAMdhInA pAMcasUtrI kAryakramane amalI banAvavA A saMmelana karatA hoya tema ahevAlo apAyA ane bIje divase savAre dezanA hanuM te haLavA dile saphaLatAne saMdeza mokalyo hota, manekAne gharavartamAnapatramAM A badhA ahevAla prakaTa thayA. eka gRhakalaha AMgaNe samajavI Thapako Apyo hota, tema na banata? athavA bAjI hato tene rAjakIya ane rASTrIya svarUpa apAyuM. vartamAnapatrone hAthanI bahAra gaI hatI, tene DAmavA, mAkhIne mAravA hADo upADavAnI kherAka maLI gayo. jarUra hatI? - IndirA gAMdhIe AvuM kema karyuM? tenAM kAraNe vicArIye te temanA ja gharamAM rahI temanI viruddha pracAra kare athavA temanA pahelAM, manekA gAMdhIe zuM karyuM te joIe. e paNa ochI UtarI nahi. virodhIone Azraya Ape te sahana na thAya e samajI zakAya tevuM 'IndirA gAMdhInA patrane tatkAla potAnA hastAkSaramAM saNasaNata che, paNa zAtithI, athavA thoDA samayamAM, manekAne judA rahevAnI ! javAba Ape. vartamAnapatrone mekalAvyo ane tenI phoTo kopI pharaja pADI zakAta. ATalI badhI utAvaLa ane ugratA zAne? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 prabuddha jIvana tA. 16-4-82 A banAvanI pazcAd bhUmi, have pachI thanArI tenI asara, ' ATaluM badhuM zA mATe? tenA rAjakIya ane rASTrIya pariNAme, ApaNA deza mATe ciMtAjanaka rAjIva sakriya rAjakAraNamAM paDayA pachI, saMjyanA nikaTanA nahotA te, ApaNe A banAvanI upekSA karata. A banAva IndirA mANasane dUra karyA hatA. A badhA mahattvAkAMkSI saMtuSTa yuvAne gAMdhInA vartamAna mAnasanuM pratibiMba pADe che. e mAnasane pAye e dUdhavAtA hatA. temAM akabara ahamade bIDuM jhaDapyuM. lakhanamAM ejyanA lAge che ke rAjIva gAMdhIne potAnA vArasadAra tarIke sthApavA che TekedAronuM saMmelana jAhera karyuM ane manekAe hAjarI ApavA svIkAryuM. ane temAM manekA gAMdhI ADakhIlIrUpa che athavA thavA saMbhava che. IndirA gAMdhIe Ane mATe svarUpa ApyuM na hota to kadAca tenI mATe tene jaDamULathI ukheDI nAkhavI joIe. lokazAhInI vAta karIye bahu nadhi levAta nahi. IndirA gAMdhIne A badhAmAM rAjakIya kAvataruM paNa sAmaMtazAhI mAnasamAMthI hajI ApaNe bahAra AvyA nathI lAgyuM eTale vyAkuLa thaI gayAM. eTaluM ja nahi, paNa sAmaMtazAhI ja A dezane anukULa che evI - manekA gAMdhI zuM kare che, keTaluM karI zake che te judI vAta che. mAnyatA A banAvane AdhAra jaNAya che. naherukuLa ja A deza kaI asarakAraka karI zake saMbhava nathI. koMgresanA mANase upara rAjaya kare, temAM ja dezanuM hita che, tevI taiyArI thAya che temAM emanI paDakhe caDe tema nathI. IndirA gAMdhI sAthe rahevAmAM ja temano manekA gAMdhIe nAne evo paNa patharo nAkhe. svArtha che. saMjyanA keTalAka pheMkAI gayelA mANase manekAne paDakhe javAharalAla naherunI IcchA kadAca haDI ke IndirA gAMdhI temanA caDe to paNa niSphaLa javAnA, virodha pakSo manekAne paDakhe caDaze to anugAmI thAya. te mATe ADakArI rIte prayatna paNa kadAca koI IndirA gAMdhIne Akropa puravAra thaze ane virodha pakSo gumAvaze. haze, paNa naheru aMte lekazAhImAM mAnatA ane temanA avasAna manekAne IndirA gAMdhI TUMka samayamAM ja bInaarArakAraka banAvI deze. pachI lAlabahAdura zAstrI temanA anugAmI thayA. lAlabahAduranuM bhaya manekAne nathI. bhaya IndirA gAMdhInA mAnasane che. akALa avasAna thayuM na hata-pAMca sAta varasa vaDApradhAna rahyA hota to IndirA gAMdhI kaI divasa vaDA pradhAna zAta ke nahi te sattAdhArI vyakitaone amuka bhramaNAo (ebasezana) zaMkAno viSaya che. lAlabahAduranA avasAna pachI IndirA gAMdhI : -DAya che, temanuM mana A bhramaNAothI gherAi jAya che ane vaDApradhAna thayA tenuM mukhya kAraNa te vakhatanA keMgresanA AgevAnonI, pramita thAya che. atyaMta zaMkAzIla bane che. leza paNa virodha sahana zrI morArajI desAIne dUra rAkhavAnI IcchA hatI. e vakhate morArajI- karI zake nahi. pariNAme prajAne anahada nukasAna thAya che. bhAIe prayatno karyA ane AgevAnoe te prayatno niSphaLa banAvyAM. rAjIvane pitAnA vArasadAra banAvavAnA bhramathI iMdirA gAMdhInuM traNa varSa pachI, IndirA gAMdhIne hiMmata AvI ane 1969mAM mana gherAI gayuM che. saMjaya gAMdhInA paMcasUtrI kAryakramamAM kAMI potAnuM svarUpa prakaTayuM. 1971nA baMgalA dezanA vijaye temane navuM nathI. vRkSAropaNa karavuM, daheja prathA baMdha karavI, gaMdA vistAro zikhara para besADayAM. 1975mAM dezanI Arthika sthiti kathaLI, guja- sudhAravA, lokone zikSaNa ApavuM- A badhuM sAmAnya che, koIne rAta vidhAnasabhAmAM koMgresanI hAra thaI, alhAbAda hAIkorTano kAMI karavuM nathI. manekA paNa kAMI kare tema nathI. A badhuM tUta cukAdo AvyA ane jayaprakAzanuM AMdolana thayuM. A samaye saMjaya che, paNa IndirA gAMdhI tethI bhaDake che. gAMdhI AgaLa AvyA. tyAra pachIne ItihAsa jANItA che. saMjayamAM dezanI panotI beThI che. megala sAmrAjyamAM ane bIjA rAjAhiMmata ane sAhasa hatAM. zuM sAdhane vApare che tenI paravA na hatI. emAM rAjagAdI mATe khaTapaTa thatI; lokazAhImAM paNa evuM bane e navA yuvAna mANasane potAnI AsapAsa bhegA karyA. temane koI mUlya asahya lekhAvuM joIe. rAjIvane vArasadAra banAvavA IndirA gAMdhI na hatAM. 1980nI cUMTaNImAM saphaLatA maLI 'pachI saMjyanI zuM nahi kare? : sattA vadhI paDI. pAmeMTa ane dhArAsabhAnA sabhya, kendranA virodha pakSo kAMI karI zake tema nathI. IndirA gAMdhIne buddhi maMtrIo ane rAjyanA mukhya maMtrIne, moTe bhAge temanI pasaMdagInA Ave roma IchIe. naheru kuTuMbane A deza upara mahAna upakAra thayA. IndirA gAMdhInA vArasadAra tarIke saMjaya nizcita thaI che. temanA tyAga ane balidAna apratima che. A dezanI prajAro cukayA, kadAca IndirA gAMdhInI hayAtI daramiyAna paNa thAta, paNa e kaTuMba upara anahada prema varasAvyo che. IndirA gAMdhI dezanA kudarate kAMI juduM ja dhAryuM hatuM. saMjaya gAMdhInA akasmAta avasAne - hitane ja vicAra kare ane rAjIvane vArasadAra banAvavAnA svapnAM naka palaTAvI nAkhe. IndirA gAMdhIe AghAtamAMthI bahAra AvyAM choDe. rAjIvanuM e gajuM nathI. A dezamAM khuzAmatakhore ghaNA che. tyAre saMjayanA vArasadAra koNa te prazna UbhA thaze. manekA ke rAjIva? IndirA gAMdhI ane rAjIva evA mANasothI ja vIMTaLAyelA che. ameThInI beThaka mATe chevaTe rAjIvanI pasaMdagI thaI. rAjIva rAjakAraNamAM praveza karavA IrachA nathI, rAjakAraNa mATe temane rUci manekA gAMdhInA A banAvanA sUcitArthe AvA prakAranA na hotA nathI vagere vAte keTaleka vakhata cAlI. chevaTe dhakelAyA ane have to te vize meM ATaluM lakhyuM na hota. AvA pariNAmamAMthI bacavA takhtA upara barAbara AvyA che. manekA gAMdhI ane khAsa karI prajAe khUba grata thavuM paDaze. temanA mAtA mitezvarI kAMI khaTapaTa karatAM haze ke nahi te to tA. 8-4-1982 bhagavAna jANe paNa ceDA vakhata pahelAM eka dhaDAko thayo. saMya gAMdhInuM mAsika "sUya' Ara.esa. esa.nA Do. jaina ane saradAra Agrene vecAI gayuM. manekA kahe che, temane A vAtanI jANa na hatI, A mAnavA jevuM nathI. A mAsika paDI bhAMgyuM hatuM ane baMdha bhakatAmaranI keseTe 4 paDaze ema lAgatuM hatuM. aruNa zaurIe lakhyuM che ke zarUAtamAM bhaktAmara staMtra aMge De. ramaNalAla cI. zAhe IndirA gAMdhIe A banAvanI upekSA karI, paNa pachI ekadama jAgI be pravacano ApyA tenI keseTe rUA. 60-00 ' uThayAM. dhIrendra brahmacArIe che. jenane bolAvI pahelAM dhamakAvya, mAM maLI zakaze. pachI lAlaca ApI zaurInA kahevA mujaba rUA. 75 lAkha ApavA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. "kahyuM ane jena ane agni mATe rAjayasabhAnI beThako ApavA kahyuM. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-82 zuddha jIvana * 233 devanAramAM sarakArI dhArAnI kalA [] cImanalAla cakubhAI zAha A uparAMta bakarI IdanA eka ja divasa mATe khAsa vadhArAne vanAra katalakhAnAmAM dararoja hajAro pazuonI katala thAya kaTA ApavAmAM Ave che. je chellA be varSathI 4000 che. che te ApaNe jANIe chIe. paNa A katalakhAnAmAM sarakAre Do. bhAgavate kahyuM che ke eka pazunI barAbara tapAsa karavI ghaDela kAyadAnI chaDeceka katala thAya che te lokone khabara nathI ane hoya te pAchAmAM ochI 7 thI 8 miniTa joIe. veTarInarI sarakArane paNa khabara na hatI. jIvadayA maMDaLI ane kRSi gerasevA saMgha DokaTaro 7 kalAkanI rovI be pALImAM kAma kare che. uparAMta bheMsa jevI saMsthAonA kAryakartAone A vAtanI jAtamAhitI che ane hoya te te gAbhaNI che ke nahi tenI tapAsa bIjo DokaTara kare. aneka vakhata AvI bedarakArI pratye lekhita ane rUbarU maLIne sarakAranuM DokaTara bhAgavate kahyuM ke 7 kalAkamAM eka DokaTara vadhumAM vadhu dhyAna doryuM hatuM, paNa kAyadAne thato che!ceka aMga aTakAvavA sarakAra 50 pazunI tapAsa karI zake. taraphathI koI asarakAraka pagalAM levAtA na hatAM. chevaTa kRSi gerasevA saMghane korTane Azraya levo paDayo ane 7-10-81ne ja jasTIsa sarakAre AvA mAtra cAra DokaTara nImyA che. have DokaTara penDasee A bAbata tapAsa karavA cAra sabhyonI samiti nImI. temAM bhAgavatanA zabdomAM je kahuM, Normally about 16000 animals are inspected per be sabhya sarakAra niyukata hatA ane be sabhyo kRSi gosevA saMgha month, during thirty days. Thus four inspectors are niyukata hatA. sarakAra niyukata be sabhyoe dareka pitAno judo doing the inspection each at 135 per day against 50 ahevAla rajU karyo che. kRSi gosevA saMdha niyukata be sabhyoe animals they could thoroughly examine for implesaMyukata ahevAla rajU karyo che. A ahevAlo uparathI spaSTa puravAra mentation of the Act. thAya che ke hajAre upayogI pazuonI katala bInAkAyadesara varSothI - A vedhaka lakhANa upara koI TIkATIpaNanI jarUra nathI. thatI AvI che ane hajI thAya che. 50 ne badale 135 ne sarTiphikeTa apAya che. 28 miniTane badale huM 2hIM sarakAra niyukata sabhyonA ahevAlanA 2.dhAre ja, be miniTamAM patAvavAmAM Ave che. sarTiphikeTa lakhatAM ja eTale A katalakhAnAmAM kevI bhayaMkara geravyavasthA che tene saMkSepamAM khyAla samaya jaya, tapAsa bAjue rahI jAya. dekhItuM che ke A ApIza. sarakAra niyukata be sabhyo hatA Do. bhAgavata - pazupAlana mIMcIne sarTiphikeTa apAya che. vibhAganA DepyuTI DAyarekaTara ane Do. ThAkura - A kolonInA DepyuTI varSothI A sthiti che. lAkhe upayogI pazune saMhAra DAyarekTara. banne sarakArI amaladAro hoI, ati saMyamathI ane saMkocathI thaI gayuM ane hajI thAya che. lakhe te svAbhAvika che, paNa sAcI paristhiti te chupAvI na ja zake. ' che. bhAgavate kada che, bIjA 10 vadhArAnA DaoNkaTaro je kAyadA mujaba pazunA katalanI paravAnagI apAya che te nImavA joIe. jo kAyadAnuM pAlana karavuM hoya to. kAyadAne pazurakSANa dhAro kahe che. kevI vicitratA ke katalanA kAyadAne rakSaNanuM nAma che. A dhArAnI be kalama agatyanI che. eka e che ke - bIjA ahevAle paNa Aja sthiti batAve che. . ThAkare lakhyuM che ke A paristhiti pratye sarakAranuM vakhatovakhata dhyAna adhikRta adhikArIne sarTiphikeTa vinA koI pazunI katala thaI na zake. deravAmAM AvyuM che paNa kAMI pagalAM lIdhAM nathI. AvA kAma mATe bIjuM ke dUdha mATe athavA khetI ke bhAravahevA mATe upayogI hoya sarakArane kayAMthI samaya hoya? evA koI pazunI katala mATe sarTiphizkeTa apAya ja nahi. matalaba ke sarvathA nirUpayogI hoya evA pazune ja vadha lAyaka gaNAya. - A paristhitinI roka bIjA vicitratA jevA jevI che. devaeTale sarTiphikeTa ApavuM e sauthI agatyanuM kAma che. nAra katalakhAnAmAM eka divasamAM vadhumAM vadhu 600 pazuonI katala karavAnI jogavAI che. aThavADiyAmAM eka divasa baMdha rahe che, adhikRta adhikArIo ja AvuM sarTiphikeTa ApI zake. temaNe dareka eTale cha divasamAM vadhumAM vadhu 3600 pazunI katala karI zake, pazunI pUrI tapAsa karI sarvathA nirUpayogI che tevI khAtarI thAya paNa aThavADiyAne kaTA 5500 pazu mATe che. koNe ane zA te ja sarTiphikeTa ApavuM evo Adeza che. mATe ATalo vadhAre kavoTA nakkI karyo tene koI khulAse nathI. korTe cAra sabhyonI samiti nImI temAM be muddA vize tapAsa karavA pharamAvyuM hatuM. eka, sarTiphikeTa kAyadA pramANe apAya che ke * bIjuM, Idane divase 4000no vadhArAnA kaTA apAya che. aThavADiyAne 550 nA kavoTA uparAMta 4000 eTale ke IdanA nahi ane bIjuM tema na thatuM hoya te kAyadAne amala barAbara aThavADiyAmI 9500ne kavoTA thAya * sarakAre kahe che A karavA temanI zuM sUcanAo che. aThavADiyAmAM vadhArAnA kaTaro mUke che. keTalAka tenI coksa sarakAre sarTiphikeTa ApavA veTarInarI DokaTaronI adhikata mAhitI nathI. aThavADiyA daramyAna A sarTiphikeTa apAya paNa adhikArI tarIke nimaNUka karI che. 4000nI katala to Idane divase ja thAya, katalakhAnAnI kSamatA eka vastu dhyAnamAM levAnI che. sarTiphikeTa sarakAra niyukata 608nI ja che. te divase kasAIone khAsa lAInsa ApavAmAM adhikArI Ape che. jyAre katalakhAnAne vahIvaTa myunisipAlITI Ave che. moTA charA laine saMkhyAbaMdha kasAIo hAjara hoya ! hastaka che. DaoNkaTara bhAgavata kahe che: ' have devanAramAM zuM paristhiti che te joIe. katala mATe pazu Unless this scene is personally viewed by any one kaTA sarakAra nakkI kare che. huM ahIM gheTA-bakarAnI vAta individual, no imagination can give even a faint choDI dauM chuM. mAtra baLada, bheMsa ke pADA viSe lakhIza. 2 mAvA Picture of the whole situation. pazuone kavoTA zarUAtamAM aThavADiye 17pAno hato te 1975mAM IdanI ka rabAnI mATe De. bhAgavatanA zabdomAM vadhArI 4200 karyo ane 1977mAM 5500 karyo. kayA dhoraNe Best and young animals are desired to be sacri- A kaTA nakkI karavAmAM Ave che tenI kAMI mAhitI nathI. ficed by the sacrificers. , Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pRddha jIvana - tA. 16-4-82 - keTalA yuvAna ane zreSTha baLadonI katala thatI haro? * vadhArAnA DokaTaranI nimaNUka karI ke nathI tyAMnI paristhitimAM have A DokaTaro kevA saMjogomAM kAma kare che te joIe. koI pheraphAra karyo. sarTiphikeTanA kAma mATe azAyadI jagyA nathI. sarTiphikeTa meM A bAbata ATalI vigatathI lakhe che kAraNa AvI levA IcachA loko chekaTarane gherI vaLe che. jhaTa patAvavA cAre bhayaMkara bedarakArI jeI kALaje. kaMpe che. sarakAranuM rUvADuM pharakatuM taraphathI dabANa thatuM hoya che. temane polIsanuM koI rakSANa nathI nathI. A praznanI gaMbhIratAnuM kaMI . na hoya tevuM koI lakSaNa hotuM De. ThAkure lakhyuM che ke, rakSaNa mAgyuM te paNa maLyuM nahi. nathI. traNa mahinAthI devanAra upara satyAgraha cAle che. jANe bhA gaDha ane ThAkura bane ne bhArapUrvaka kahyuM che ke A DekaTaro kAMI ja thatuM nathI. tema sarakArI taMtra varte che. bhAre damaNa ane mAnasika tANa nIce kAma kare che. eka to A kAma - vinebAja kahe che te sAruM che ke baLadanI katala saMdatara gaMduM, dhRNAjanaka che temAM ATaluM dabANa hoya, pelIsa rakSaNa mAgavA ofdha na thAya tyAM sudhI sarakAra game tevA kAyadA kare to paNa upayogI temane alAyado Teliphona paNa nathI. hekaTara bhAgavata kahe che: baLadanI katala aTakAvI zakavAnA nahi. The entire scene is such that officers are crowd suprIma korTe ema abhiprAya Apyo che ke 15 varSanI uMmara ed by the cattle and surrounded by the indiscriplined. mob. i.e. Owners of these animals who are pressing sudhI baLada upayogI rahe che. gujarAta sarakAre 1979nAM kAyado very hard for the passing of the animals. karyo che ke 16 varSanI uMmara sudhI koI baLadanI katala karavI nahi. In fact the veterenary officers doing inspection te kAyadAne paDakAravAmAM AvatAM gujarAta hAIkorTe karAvyuM che ke duty are entirely under the heavy pressure of the have baLadanI sarerAza AyuSya ane taMdurastI vadhyA che. baLadane duty mentally & physically surrounded by the butchers who can have their slaughtering equipment khorAka ane sAravAranA sAdhane sudharyA che. tethI16 varSanI uMmara with them. maryAdA baMdhAraNIya ane vAjabI che. khATakIoe suprIma korTamAM che. bhAgavate kahyuM che It is a tempting job. apIla karI che. A riporTamAM bIjuM ghaNuM lakhyuM che jenI vigatomAM atyAre hakIkatamAM baLadanI uMmara nakkI karavuM agharuM kAma che. ema huM utAro nathI. eTaluM ja kahyuM ke, bhaHkara ane dIla keLAvanArI kahevAya che ke, tenA dAMta, cAmaDI, ziMgaDA vagere uparathI baLadanI sthiti che. umara nakkI thaI zake. devanAramAM sarTiphikeTa apAya che te lagabhaga A ahevA korTa samakSa rajU thAya tyAre nAmadAra jaje badhAmAM baLadanI uMmara 17, 18 lakhavAmAM Ave che. sAva sarakArI vakIlane pUchayuM ke, sarakAra have zuM karavA Icche che. du:kha ane baTuM lakhAya che. khedanI vAta che ke sarakAra taraphathI sarakAranA DekaTare sogaMda upara ' dezanI mA 50. khetI garIba kheDUta ane dezanA arthataMtrane vartamAna paristhitine bacAva karyo ane aMte kahyuM: bacAvavuM hoya te A upayogI ane binaupayegInI vAto All efforts are made to examine the animals choDI dai baLadanI katala saMdatara baMdha karavI e ja zreyaskara brought to the Abattoer in accordance with the provisions of section 6(2) of the act. mArga che. baLadanuM ja masa joIe evuM zA mATe? jIvadayAne - saba salAmata che. eka paNa sUcana svIkAravAnI taiyArI na prazna alaga rAkhI, mAtra Arthika daSTie vicArIe te paNa banAvI keTalI niSpharatA? baLadanI katala sadaMtara baMdha karavI e ja dezanA hitamAM che. ho korTe pe nA ! de che - DAyarekazana ApavAnI che. kRSi 8-4-1982 ! ' gese saMgha taraphathI ochAmAM ochuM zuM karavuM joI ne te lekhita noMdha:- A lakhANa lakhyA pachI korTe keTalIka sUcanAo ApI ApyuM che. che. khAsa karI, tapAsa mATe DokaTaronI saMkhyA vadhAravAnI, polIsa paNa sarakArI rIte muja pate kAMIka karyuM che tema banAvavA, rakSaNanI, vagere. sarakArI vakIle korTane khAtarI ApI che ke sarakAra koIne pUchA vinA, koInI sAthe salAha karyA vinA, rArakAre taraphathI A sUcanAone vinA vilaMbe amala thaze. tethI korTe kaI eka pagaluM lIdhuM che. hukama karyo nathI ane sarakAra upara choDayuM che. tA. 19-3-82nA roja eka noTiphikezana bahAra pADI, A sUcanAonA amalathI upayogI baLadonI katala keTalI kAyadAne amala barAbara thAya ane tenA amalamAM gerarIti na thAya aTakaze te to anubhave khabara paDaze. tenI dekharekha rAkhavA 15 sabhanI eka samitinI nimaNUka - cImanalAla cakubhAI karI che. uparAMta sarTiphikeTa ApavA adhikRta adhikArI tarIke - abhimAnaH aparipakavatAnuM pariNAma veTarInarI kare che tene badale cAra pAMca vyakitaonuM eka che Task force. nimAyuM ema jaNAvyuM che. kodhe ApaNane enA mULamAM laI javA joIe, jyAM sAro sarakAranI kAma kara nI rIta paNa ajame che. 15 sabhyanI zaratI, mAyAne sarjaka, ahakAra beThe. che. tyAra pachI me tarata ja samiti nImI temAM ATha sarakArI sabhya che. cAra sarvodaya kAryakartA- joI zakaze ke ahaMkAra para baMdhAyelA badhA ja saMbaMdho aneka du:kha enA nAma mUkayAM che. temane pUchavuM. nathI. temaNe potAnI ane zeka pedA kare che. e pAyAmAM jaIne ApaNe zodhI zakIe nimaNukane savIkAra karyo che kAraNa ke teo baLadanI katala ke ApaNe premanA pAyA upara saMbaMdha bAMdhavA zakitamAna chIe ke sadaMtara baMdha thAya tema Icache che eTale katala kAyadA pramANe thAya nahIM. e ApaNane vinamratAnA kSetra sudhI laI jAya che. vinamratA tevI dekharekha rAkhavAne temane mATe prazna nathI. e sanyanI samajaNa nI sugaMdha che. vinamratAne uchera karyA vinA mANasa . A samiti, mAtra devanAra mATe nathI. paNa AkhA rAjya mANasa vinamratA bane che. tame abhimAnI mANasAmAMthI parivartana mATe che ane traNa mahinAmAM eka vakhata maLaze tema pAmIne vinamratA dhAraNa kare che. abhimAna e aparipakavatAnuM neriphikezanamAM jaNAvyuM che. tAtkAlika pagalAM levAnuM kaI pariNAma che. tyAra pachI vinamratA e kodhane saMbhALI le che. ApaNe sUcana nathI. devanAma haze e ja paristhiti cAlu che. nathI pachI enI sAthe kazuM karavAnuM rahetuM nathI. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-82 prAddha jIvana komI hullaDAmAM navuM zakyuM : lAuDa spIkaza ! [] vijayagupta mau keDamI vikhavAda ane hullaDo mATe komavAdIo! kaMIne kaMI zuddhinI pravRtti upADI hatI, te komI athaDAmaNAnuM kAraNa banI, jayA2e hindanI svataMtratAnI laData cAlatI hatI tyAre muslima lIge pahelAM vizeSAdhikAronI ane pachI pAkistAnanI mAgaNI karIne svAtaMtratAnI laDatamAM vikSepa nAkhyuM, tenA pariNAme komI hatyAkAMDa banyA. eka noMdhapAtra hakIkata e che ke pAkistAna meLavavAnI laData hindustAnanI muslima lIga laDI hatI ane jItI hatI. pAkistAnamAMthI hinduaine ukheDI kADhavAmAM AvyA, je gaNyAgAMThayA rahyA temane nAgarika adhikArothI vaMcita banAvI devAmAM AvyA. pUrva pAkistAnamAMthI paNa moTA bhAganA hinduone hAMkI kADhavAmAM AvyA, tema chatAM svataMtra bhAratamAM muslima lIga upara kazA pratibaMdha mUkavAmAM na AvyA. komavAdanA pariNAme dezanA TukaDA thayA ane lAkha nirdeSi mANasAnI katala thaI. temAMthI paNa saMkucita ane ahiNlR mAnasanA hinduonA eka vage kazA bodhapATha lIdho nathI. teo have harijano upara atyAcAra karavA lAgyA. temAM praNAlikAgata pUrvagrahA uparAMta rAjakIya ane Arthika kAraNe paNa che. tenuM pariNAma e AvyuM che ke harijanA ane girijanA savarNa hindueTathI vimukha banI gayA che ane te hinduothI alaga koma che ema mAnavA lAgyA che. jagajIvanarAma jevA je netA atyAra sudhI kamI nahIM paNa rIAya netA tarIke pratiSThita banyA hatA te paNa have sva. jhINA ane DA. AMbeDakaranI bhASAmAM bAlavA lAgyA che. keTalAka harijano samUhamAM muslima ke khristI dharma aMgIkAra karavA lAgyA che, tethI premI saMdharSaNa vadhI rahyuM che. khristIo ane muslima baMne pAse videzamAMthI AvatAM aDhaLaka nANAM che tethI teo harijanone pralAbhana ApI zake, paraMtu dharmAMtara karavAthI achUtapaNAmAMthI mukita maLavAnI nathI. achUtapaNAnAM mULa ajJAna, garIbI ane gaMdakIvALA dhaMdhAmAM rahelAM che. khAsa karIne muslimAe harijanAnI lAgaNIno lAbha levAnI taka jhaDapI lIdhI che, tethI hindu-muslima vaimanasya vadhI rahyuM che. tAjetaramAM mahArASTramAM hindu-muslima tophAno thayA. masjida pAsethI hinduonA saraghasa vAjA vagADatAM na nIkaLavA devAM evA ghaNA dAyakAothI muslimena Agraha che. temanI eka dalIla evI che ke vAjAnA ghechiATathI amArI baMdagImAM khalela paDe che! hinduAnA Agraha evA che ke amane koI paNa rastethI dhArmika ke sAmAjika saraghase vAjiMtra sAthe laI javAnA adhikAra che. kAyadAnI daSTie teo sAcA haze, paNa vyavahAramAM komI athaDAmaNanuM A paNa eka kAraNa che. have navAM kAraNA umerAya che. keTalAka komavAdI akAlIo evA pracAra kare che ke zIkho paNa judI kAma che ane temanA mATe khAlistAna nAmanuM alaga svataMtra rAjya athavA vizeSAdhikAra dharAvatuM rAjaya hAvuM joIe. temaNe guruvANI reDiyA dvArA prasArita karavAnA bahAne suvarNa maMdiramAM peAtAnuM alaga reDiyo sTezana sthApavAnI mAgaNI karI. jo temanI A mAgaNI svIkAravAmAM Ave (je svIkAravI azakaya che), te muslima, khristIo ane hindu paNa pAtapeAtAnA mATe alaga reDiyo sTezana mAge. amerikAmAM tAra, Teliphona ane relavenI jema reDiyA sTezano ane Telivijhana sTezana paNa khAnagI kSetre che, paraMtu bhAratamAM tevI kalpanA paNa na thaI 235 zake, kAraNa ke reDiyo ane TI. vI. kendra sarakAranA hAthamAM che; je sarakAra sattA para hoya te tene geralAbha paNa le che. tema khAnagI kSetre hoya to bhayaMkara durupayoga thAya. kamI kalaha mATe haju eka vadhu bahAnuM zAdhAryuM che. muslimAne masjidanA minArA parathI lAuDa spIkara dvArA bAMga pokAravAnA adhikAra joIe che. to pachI zIkhAnA gurudvAra, hinduonA maMdire ane khristIonAM devaLA AvA adhikAronI mAgaNI karavAmAM zA mATe pAchaLa rahe? paraMtu ApaNI sarakAre ghaNIvAra rAjakIya ane pakSIya lAbha meLavavA mATe ayogya mAgaNIo pAse paNa namatuM ApyuM che. AgaLa paDatA dezomAM bhArata evA deza che ke pi lAuDa spIkarano vadhumAM vadhu durupayoga thAya che. ghAMghATa manuSyanA magaja ane svAsthyane nukasAna kare tevuM eka pradUSaNa che, paNa tenA vize ApaNI sarakAro paNa sabhAna nathI hotI, te polIsa pAsethI zau apekSA rAkhavI? tethI dhArmika ane sAmAjika utsavAnA bahAne lAuDa spIkaro vagADavAnI chUTathI paravAnagI ApavAmAM Ave che, pachI bhale dhArmika prasaMge sinemAnAM halakaTa gAyanA lAuDa spIkara dvArA khUba ghechiATa thAya tevI rIte vagADavAmAM Ave ane AsapAsa rahenArAone bhAre trAsa thatA hAya. tAjetaramAM mahArASTramAM komI hullaDa thayAM temAM eka kAraNa lAuDa spIkaranuM hatuM. dharmasthAno para lAuDa spIkara gAThavIne bhAra ghAMghATa karavAmAM Avato hato. te pachI tAmilanADumAM paNa A ja kAraNathI komI hullaDa thayAM. ahIM pakSakAro hindu ane khristIo hatA. hinduoe maMdira upara ane khristIee devaLa upara lAuDa spIkara gAThavIne vadhu dhAiTa vaDe sAmA pakSanA ghoMghATane dabAvI devAnA prayAsa karyo hato. pachI khristI mAchImAro tophAne caDhayA ane Aga lagADI, lUTa calAvI, polIsanA eka meTara vAhanane paNa saLagAvI devAmAM AvyuM. samudramAM snAna karatI strIo para paNa AkramaNa karavAmAM AvyuM, jethI polIse goLIbAra karavA paDayo ane cha vyakita marAI. lAuDa spIkarano upayoga polIsanI rajA vinA karavAmAM Avyo hato. sattAvALAonI rA vinA game tyAM phUTapAtha upara, ke rastA vacce paNa TacukaDI derI, pIra ke krosa sthApI devAmAM have harIphAI thavA lAgI che. Ama karanArAone keTalAka rAjakIya AgevAnAno TUMkA paNa hAya che, jethI mArgamAMthI A aDacaNa dUra karI zakAtI nathI, pachI A kahevAtuM dharmasthAna jUnuM thaI jAya tyAre tene dUra karavAnI hiMmata koI paNa sattAdhIza dAkhave nahIM. kanyAkumArImAM khristIo ane hinduo vacce saMgharSaNa thayuM temAM hinduonI AgevAnI rASTrIya svayaMsevaka saMghe lIdhI hatI. temaNe eka maracAnuM Ayojana karyuM hatuM, jemAM hindue samUhamAM sAgara snAna karyA pachI maMdiramAM jAya. kAyadA ane dhArmika praNAlikA pramANe temAM kazuM ayogya na hatuM. dasa divasanA te vArSika utsava hatA ane dara varSe hinduo sAgarAna karIne maMdiramAM jAya che, paraMtu A varSe hindu maMdira ane khristI devaLa vacce lAuDa spIkara yuddha laDAI rahyuM hatuM. tethI hullaDa thayuM hatuM, polIse goLIbAra karyA hatA ane cha khristI mAchImAra marAyA hatA, tethI AsapAsanA vistAromAMthI khristI mAchImAro hinduonuM parva bagADavA mATe ekaThA thaI gayA ane sAgarakAMThe nahAvA javAno mArga baMdha karI dIdho, sad bhAgye rASTrIya svayaMsevaka saMghe namatuM ApyuM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu jIvana 236 ane samUhamAM sAgarananAnano kAryakrama baMdha rAkhyo. temAM tenA parAjaya nathI temAM tenI moTAI ane samajaNa dekhAya che. asahiSNutAmAM spardhA karavI tenA karatAM sahiSNutAmAM spardhA karavI temAM baMne pakSonuM bhaluM thAya che. badhA mAchImAro khristI na hoya to paNa pachAta kAma tarIke khristI pAdarIoe te badhAno pakSa lIdhA. dezamAM je vikAsakAryo thaI rahyAM che ane gAmaDAM sudhI paNa, pachAta komAM paNa je rAjakISa ane sAmAjika jAgRti AvI rahI che tene yogya mArge vALavAne badale savarNo ane sthApita hita dharAvanArAe temanI jAgRtine rokavAnA prayatna kare che. temAMthI paNa komI saMgharSaNa utpanna thAya che. sauthI moTA gunegAra rAjakIya AgevAnA che, je dharma, kAma, jAti, varga bhASA vagerenA bhedane potAnA svArtha mATe vApare che ane saMgharSaNA pedA kare che. pachI saMgharSaNa mATe joIe teTalAM bahAnAM maLI rahe; AgevAno zodhI Ape ane te bahAne uzkeraNI phelAve, dAkhalA tarIke kanyAkumArInI sAme samudra vacce khaDaka upara vivekAnaMda maMdira bAMdhavAmAM AvyuM che, je bhAratanuM eka sAMskRtika sImA cihna che. kanyAkumArIthI vivekAnaMda maMdira sudhI naukA vyavahAra cAle che. mAchImAroe A naukA vyavahArane aTakAvI dIdhA, temaNe enuM bahAnuM ApyuM ke kanyAkumArInA kAMThA ane vivekanaMdanA maMdira vacce samudranuM pANI UMDuM karavAthI je kAMThA para amArA jhUMpaDAM che tenuM dhovANa thAya che. tethI amArAM jhUMpaDAM jokhamamAM AvI paDayAM che. jo A kevaLa bahAnuM nahIM paNa sAcuM kAraNa hAya / sattAvALAe jhUMpaDAone surakSita banAvI zake, paNa kAMThA ane maMdira vacce naukA vyavahAra aTakAvI devAnA koIne adhikAra nathI. AvAM kSudra kAraNeAthI utpanna thatAM saMgharSaNA aTakAvI zakAtAM nathI ane chevaTe khUnarejI, Aga, lUTa, vagere atyAcAro thAya che. tenuM kAraNa e che ke keTalAka sthAnika AgevAnonA temAM svArtha hAya che ane rAjya sarakAra tathA rAjyanI sapATInA AgevAno sattAnI kheMcatANamAM ane Arthika tema ja rAjakIya lAbhAnI sAThamArImAM gaLADUba heAvAthI temane komI saMgharSaNAnAM kAraNA dUra karavAnI phurasada hAtI nathI. vaLI keTalAka rAjakIya AgevAnone to mastAna ke pahelavAna tarIke oLakhAtA guMDAonI jarUra hAya che. paristhitinA eka khedajanaka vaLAMka e che ke agAu hindu musli| vacce ja hullaDa thatAM hatAM; have hindu viruddha zIkhA, savarNa viruddha harijano ane girijano, hindu viruddha khristIo ema saMgharSaNA vistaravAM lAgyAM che. prabhu UMDA aMdhArethI parama teje tuM laI jA -nIrubahena sukhAdhabhAI zAhu zrI cunIlAla mA'rAjane maLyA pachI kaThThIvADA javA mATe mana utsuka hatuM. ame traNa bahenA ane eka bhAi muMbaithI vaDodarA ja ravAnA thayAM. vaDodarAthI basa paDI cheTA udepura pahoMcyAM. madhya pradezanI sarahadamAM Azare trIseka mAila aMdara javAnuM hatuM. sadbhAgye eka mitranI jIpa maLI jatAM bapAre doDha vAge kaThThIvADA pahoMcyAM. rAjendra-AzramanA latAmaMDapamAM jIpe praveza ryo tyAre AnaMda ane AzcaryanI lAgaNI anubhavI. bharabAre paNa ThaMDaka hatI. mane joine AzramanAM bALako doDatAM mAruM svAgata pharavA AvyAM, mArA'ja ane vanitA-bAo paNa amane AvakAryAM, tA. 16-4-82 amAruM svAgata kumakuma akSata ane phUlAthI thayuM. rAjendra AkAma (kaThThIvADA) mA'rAjanI karmabhUmi. te pahelAM kacchamAM paNa temaNe sevAkArya kareluM. rAjendrabAbunI preraNAthI temaNe madhya pradezanA jhAbuA jillAnA A AdivAsI kSetramAM vasavAnuM nakkI karyuM. je bAvIsa varasAthI zrI cunImA'rAja pAyAnAM paththara banIne A kAmamAM peAtAnA kuTuMba sAthe khUMpI gayA che. AdivAsI prajAnA aneka prazno teo rojeroja hala kare che. A prajA hajI Aje paNa ajJAna ane aMdhakAramAM jIve che. sUryanA kiraNA tyAM paheAMce che kharA, paNa tyAM jIvana saLavaLatuM nathI. lokA pAse kAma nathI. cAmArAmAM thoDI khetI kare bAkInA ATha mahinA AmalInA pAna yA thoDA ghaNA bhegAM zrI rAba jevuM banAvIne pIe. gADha jaMgala, khaDakALa jamIna, ALasu svabhAva ane mukhyapaNe tADI A lokone aMdhakAramAMthI bahAra AvavA detAM nathI. A AdivAsI kema jIve che? enA gAra-mATInA jhUMpaDAmAM praveza karIne ame joyuM te cAra dIvAlonI vacce pragaTAvelA gulA upara mATInA hAllAmAM rAba ukaLatI hatI A ja emanuM Menu. dareka gharamAM tIrakAmaThA najare paDe. bALakone bhUkhano anubhava na thAya mATe tADI pIvaDAvIne suvaDAvI de. bALakA be traNa divasa udayAM ja kare. moTAonA paNa A ja hAla, AvI kAramI garIbImAM paNa sarakArI amaladAronA atyAcAra. jaMgala vibhAganA amaladAro A leAkA pAse kAma karAve, paNa TharAveluM mahenatANlR' na cUkyuM. aMgUThA karAvI le paNa hAthamAM paisAne badale thoDI juvAra Ape. adhUrAmAM pUruM AdivAsI juvAna strIone amaladAronA atyAcAranA bhAga banavuM paDe. AvI karUNa paristhiti joine dila raDavA mAMDayuM. rAjendra - AzramamAM" hAla paMcotera bALako che. A bALakone AkAmamAM mAlavAnuM samajAvatAM paNa nAke dama Ave. A bALako jyAre AzramamAM Ave tyAre jaMgalI phUlo jevAM hoya che. AzramanI keLavaNI bALakone dareka kSetramAM taiyAra kare che. khetI, sAksTrI, bAgAma tathA rasoDAthI mAMDI AzramanuM dareka kAma bALako kare che. bALakonI judI judI TukaDIo upara judA judA kAmanI javAbadArI soMpAyelI che. athAga parizrama ane tyAga vaDe mA'rAje ane vinatAbAe bALakone jIvana jIvatAM zIkhavyuM che. A ja bALakImAMthI cAra zikSako taiyAra karyA che, je Aje potAnA ja bhAione keLavaNI ApI rahyA che. AThamA dhAraNa pachI parIkSA ApavA ghaTAudepura javuM paDe che. AAmanA bALako ramatagamatamAM temaja AzramanA bhaNavAmAM nAma meLave che. A prakAranuM zikSaNa dezanI tamAma AdivAsI ane pachAta prajAnA bALakone ApavAmAM Ave te AvI marubhUmimAMthI naMdanavana UbhuM thAya. sAmAnya rIte AvA pradezamAM sArI stare rastAo khAdavAnuM, khulA bAMdhavAnuM tathA evA moTA mA cAlatAM hoya che jethI AvA lokAne rojI maLI rahe che, paraMtu A erIyAmAM sarakArI amaladAro ja evA khAudharA hoya che ke ahIMnI prajA sudhI kazuM pahoMcatuM ja nathI. mATe A prajAne garIbInI sImArekhA sudhI paNa je lAvavI hoya to nAnA gRha udyoge moTA pAyA para ghera ghera cAlu karavA joie. lADIne AvI nAnI cIjavastuo utpAdana ravAnI keLavaNI ApIne pAtAnI rojIroTI meLavatA karavA joie ane utpanna thayelA mAlanuM vecANa AzrAma drArA thai zake. moTA pAyA para leka sevakA AgaLa Ave. tA ja A dizAmAM pragati sAdhI zakAya. 6 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-82 prabuddha jIvana dhyA na mA ga` mAM [] kundanikA kApaDIA [2] tanI A bauddha paddhatimAM zUnyatA upara ghaNA badhA bhAra mUkavAmAM Ave che, paNa jema nizAna spaSTa dekhAtuM na hoya ta tIra pheMkavAnuM nakAmuM jAya che, tema zUnyatAnI sAcI samajaNa na hoya to tenA para ciMtana thaI zakatuM nathI; UlaTAnuM tema karavA jatAM eka AtyaMtikatAmAM sarI paDavAnuM jekhama UbhuM thAya che. zUnyatA eTale manane tadna khAlI, vicArothI rahita karI nAkhavuM eTaluM ja nathI, paNa potAnI jAta athavA 'huM" kahIne jene ApaNe oLakhIe chIe, te oLakhamAM ja kevuM ajJAna che ane e ajJAna kaI rIte kAma kare che, te krame krame samajatAM javAnuM che. - keTalAka lokone buddhithI ema lAgatuM hAya che ke A badhuM duniyA, tenA padArtho, tenI ghaTamALa va, jevuM dekhavAmAM Ave che tevuM nathI; tenuM astitva koIka bIjA prakAranuM che. paNa chatAM meoTA bhAganA lokone lAge che ke ApaNe A je joIe chIe tenuM eka svataMtra astitva che. dAkhalA tarIke A pRSTha para A zabdo vAMcatAM ApaNe anAyAsa ja mAnIe chIe ke zabdo peAtAnA svarUpe svataMtrapaNe hastI dharAve che. ApaNe tene ApaNI sAthena saMbaMdha, ApaNI cetanA, A zabdone jovAnI ApaNI rIta-e kazuM lakSamAM letA nathI. vastuno paraspara-saMbaMdha - adhInatA paratve kazI jAgRti vagara ja ApaNe vacce jaIe chIe. A vastu badhI bAbatone lAgu paDe che. paNa ApaNe astitvanA svarUpanI UMDANathI zeAdha karIe to, vastuo eka svataMtra sattA hovAno bhAsa dhIredhIre jhAMkhA thatAM chevaTe adazya thaI jAya che. vastuonA svataMtra astitva vizeno jema A khyAla khoTo che, tevA ja peAtAnA 'huM" vizeno khyAla paNa jJAnamUlaka che. sAdhAraNa saMjogAmAM A khyAla kevI rIte kAma kare che tenA tarapha ApaNuM dhyAna jatuM nathI, paNa AnaMda, bhaya, dhikkAra ke du:khanI tIvra lAgaNIo manamAM janme che tyAre A ahaMkAra kema kAma kare che te kahI zakAya che. dAkhalA tarIke polIsa ApaNane khoTI rIte pakaDI jAya to tarata ja manamAM ugralAgaNI janme che. eve vakhate bahu prabaLa ahaMkAra athavA 'huM' AvI pratikriyA Ape che: "mane A rIte pakaDI ja kema zakAya ?" paNa AvuM bane tyAre polIsane bhUlI ghaDIbhara ApaNI aMdara nihALIe ane zarIra ane manathI svataMtra hastI dharAvavAno dAvo karatA 'huM" ne tapAsI joIe, AvI paristhiti AvI tapAsa mATenI sarasa taka pUrI pADe che. tra ve za A rIte niraMtara ApaNA ahaMkAranI kriyAo avalAkatA rahIe ane bAhya padArthonuM svataMtra astitva mAnI ApaNe ene kevI rIte vaLagIe chIe tenuM pRthakakaraNa karIe to samajAze ke ApaNe A badhI bAbonA svarUpane satya mAnIne cAlIe chIe. A ja ApaNu' ajJAna che. A badhI bAbatonuM svarUpa to svapna jevuM che. ane eTale sUtra che ke: 1. badhI vastuo-ghaTanAone svapnasama lekhavI svapna ghaNI vAra sAva sAcyuM anubhavAtAM hAya che--khAsa karIne bhaya pamADanArAM svapna. emAMnI vastu satya padArtha hoya evuM lAge che ane te ApaNAmAM bhaya, du:kha va. janmAvI zake che. ghaNI vAra te du:svapnamAMthI jAgI jaIkhe tyAre parasevo vaLI gaye hAya tevuM paNa bane che. ema chAM jAgI jaIe tyAre bhAna thAya 237 che ke e badhuM kevaLa bhramaNAmaya hatuM. tenuM yathArtha astitva hatuM ja nahi. A ja rIte, manamAM tIvra lAgaNI janme tyAre ApaNI aMdara nihALavAthI samajAze ke ApaNe ane ApaNI A asmitA athavA ApaNA A 'huM paNu"nuM svarUpa kevI rIte ajJAna vaDe grahita thayeluM che. A ajJAna e svapnasama che, paNa e ApaNAmAM cheka UMDe sudhI mULiyAM nAkhIne paDayuM che. dareka bAbata saMbaMdhe e potAnI jAtano vicAra laIne cAle che, vizeSa-saMjogAmAM e vadhAre spaSTatAthI samajAya che, kAraNa ke tyAre te jAtane vadhu prabaLatAthI pakaDe che. zUnyatA para dhyAna zarU karatAM pahelAM ghaNA lAMbA samaya, ghaNA mahinAe to A ajJAna ane te ApaNA 'huM" nA khyAlane kevI rIte pakaDI raheluM che te pArakhavAmi ja gALavA paDaze. A samajaNa maLe pachI ja ApaNe ajJAnamUlaka vastunI zUnyatAne pAmI zakIe. zUnyatAnA sAcA artha A che. A prAthamika samaja na Ave, vastuAne ApaNe kaI rIte nakAravAnI che te na samajAya, ane eka khaMDamAM jema khAlI avakAza rahyo hoya te rIte zUnyatAnA vicAra karIe to kaMI vaLe nahi. koI paNa vastu, ApaNe tene je rIte joIe chIe, mAnasika rIte tene je nAma ApIe chIe tenAthI saMbaMdhita thayA vinA, svataMtrapaNe astitva dharAvatI hovAnuM ApaNane A je lAge che te ajJAna che. A bhUlabharelA daSTi biMdumAMthI IcchA, lAbha, dhikkAra abhimAna vagere janme che. svapnamAM dekhAtI bAbatA kaMI sAcI nathI hotI. paNa svapna sAthenI A sarakhAmaNI Azika che. svapnamAM dekhAtA rUpAne te vastugata astitva hotuM ja nathI. jayAre A saMsAramAM koI ja vastunuM, prANInuM, ghaTanAonuM astitva ja nathI ema mAnavuM e vinAzaka ne AtyaMtika vicAra che. ApaNe astitvanA samULA InakAra karavAno nathI. je ApaNuM astitva ja na hoya te to dhyAna koNa kare? ane ApaNu' astitva nathI tema vicAre che te paNa vaLI koNa ? kahevAnuM tAtparya ema che ke vastue ke ApaNe je rIte mAnatAM AvyA chIe te rItanI nathI. dAkhalAtarIke ApaNe pILAM cazmAMmAMthI himaparvata bhaNI joIe to barapha pILA dekhAze, paNa cazmAM kADhI nAkhatAM te sapheda dekhAze. A ja rIte avidyAthI grasta ApaNuM mana vastuone sAcA svarUpe joI zakatuM nathI. pILA kAcamAMthI dekhAto pILA barapha astitva te dharAve che, paNa te pILArUpe nahi, tevuM ja samagra sRSTi vize che. anaMtakALathI ApaNaeN avidyA ke ajJAna sAthe evA ekarUpa thaI gayA chIe ke astitvanuM sAcuM svarUpa ane bhramajanya svarUpa vacce bheda che. enI paNa ApaNane khabara nathI ane eTale je zUnyatA para ApaNe dhyAna karavA mAgIe chIe te zUnyatAno artha A che: dareka bAbata svataMtrapaNe astitva dharAve che evA khoTA khyAlathI manane mukata karavuM. 2. mananI zUnyatA : NajanmI jAgRtinuM svarUpa tapAsavuM zUnyatAne pAmavAnuM adharuM che, paNa aMdarathI ApaNI pAtAnI para ane bahArathI pAdArthika jagata para UMDo vicAra karatAM A ajJAnamukata daSTibiMduno khyAla AvI zake che. paNa emAM eka bIjI gUMca UbhI thAya che ke je mana dhyAna kare che tenuM peAtAnuM svataMtra astitva che ke nahi? AvI muzkelI UbhI thAya tyAre 7 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 238 ApaNe cetanA para dhyAna kendrita karavuM joIe to jaNAze ke mana paNa eka khAlI vastu che ne te svataMtrapaNe hastI dharAvatuM nathI. eka mahemAna jema bahArathI Ave che tevI rIte mana karyAMyathI AveluM nathI ke kaze javAnuM nathI. tene rUpa ke raMga nathI ke koI nizcita sthAna nathI. e mAtra be bAbata para avalaMbe che - dazya padArtha ane daSTA ane A daSTA eTale IndriyonA pUMja. A rIte mananuMlagAtAra valAkana karavAthI jaNAze ke 'mana kAMI evI bAbata nathI jene alaga pADIne oLakhI zakAya ke pakaDI zakAya. chatAM te che te kharuM ja ane tethI ApaNe ene dhyAna mATe prayojI zakIe chIe. 3. zUnyatAnI bhItara bahAranI ghaTamALa ane dhyAna karatI cetanA para dhyAna kendrita karyA pachI ApaNe zUnyatAnI bhItara jeI zakatI eka atiSTi meLavavAnI che. zUnyatAnA paNa eka AdhAra hoya che, dAkhalA tarIke A pRSTha ke koI paNa ghaTanA svataMtrapaNe astitvamAM nathI, enA mULa svarUpe e zUnya ja che. lAkaDAnAM be pATiyAM ekamekane Take UbhAM karyA hoya tenA jevuM A che, bannene ekabIjAnA TUMkA hoya che. eka khaseDatAM bIjuM paDI jAya che. tevuM ja zUnyatA ane tenA AdhAranuM che. zUnyatA vizenI A UMDI samaja ajJAnatA jIrNa rogane nirmULa karavAno asarakAraka upAya che. Ama, zUnyatA para dhyAna karatAM, pahelAM ApaNA potAnA 'huM"paNA para Ana sthira karI pachI tene bahAranI ghaTanA sAthenA saMbaMdhamAM ApaNuM astitva kaI rIte che tenA vize jAgRta thavuM joIe, ane pachI dhyAnane zUnyatA para kendrita karavuM joIe. zUnyatA para ekAgra thavAmAM sahAya mATe cha udAharaNA apAya che: 1. sUrya jema bhUmine ajavALe che tema mana rudhikAra ke maMdatAyukata nahi, paNa prakAzita, spaSTa ane sajAga banavuM joIe. 2. eka nAnA jharaNAthI ke nadIthI viparIta eka vizALa U'Do samudra jema zAMta rahe che, rAhelAIthI urdU zita thato nathI tema mana zAMta ane urdu gahita banavuM jaoNIe. ! 3. eka bALaka koI maMdiranI dIvAla para aMkita jaTila citrane, sArA ke kharAbano bheda pADayA vagara pahelI vAra jue, te rIte ApaNa dhyAna nizcala rIte zUnyatA para sthira thavuM joIe. 4. garuDa jema khAsa kazA AyAsa vagara UMce AkAzamAM uDe che, ane mAtra vacce vacce pAMkha phaphaDAvI le che te rIte ApaNe zUnyatAnA avakAzamAM UMce rahevuM joIe ane vacce vacce dhyAna sarI paDe ke manamAM maMdatA AvI jAya tyAre, 'huM'nA svarUpane tIvrapaNe tapAsI levuM joIe, A pRththakaraNa pachI vaLI ApaNane zUnyatAmAM anAyAsa rahevAnI zakita maLI Ave che. paNa bIjI tarapha nAnAM eMkhI, pAMkha phaphaDAvyA ja kare paNa UMce UDI na zake tema kevaLa pRthkaraNamAM rahevAthI dhyAnanA vikAsa kadI thayA nathI. bIjI bAju mAtra zUnyanAmAM DubelA rahevAthI dhIre dhIre dhyAnanI zakita peAtAne ja kSINa karI nAkhaze ane ApaNA para UMgha pharI vaLaze. jarA paNa pAMkha na phAvanAra garuDa chevaTe bheAMce paTakAya tema. 5. dhyAna daramyAna AvatA bAhya vicArone ApaNe madhadariye jahAja para beThelAM kabUtara jevAM lekhavA joIe. hAja para UMDI jaIne paNa pAchAM te tyAM ja AvIne bese che. emane dabAvI devAne badale, vicAro UDe tyAre emAM parovAI gayA vagara enI gati svarUpa vagere avalokavAM joIe. Ama karatAM bAhya vicAro zamI jaze ane mana jahAja para- dhyAnanA viSaya para pAchuM karaze. tA. 16-4-82 6. Ama chatAM IcchA, lAlasA, ugratA jevA bhAva jAge tyAre uparanI A rIta badho vakhata pUrI thatI nathI, teve vakhate koI tIraMdAjanA tIranA varasAda sAme kuzaLa talavAradhArI pAtAnI rakSA kare, ane ekAda kSaNanI paNa gaphalata thatAM pote vidhAI jaze. tema samaje, te rIte saMpUrNa sajAgatA ane kuzaLatAthI AvA bhAvathI potAnI rakSA karavI jaIe. 4. avakAza samAna dhyAna tamArA dhyAnane dareka vastune je pAyo che tenA svarUpa para kendrita karo. 'dareka vastunA pAyA'e zabdo ahIM zUnyatA paryAyaparUpa che. vastuenA svataMtra astitvane lagatA ajJAnamaya khyAlanI zUnyatA samajyA pachI ApaNI badhI zakita, badhuM dhyAna zUnyatA para lagADavAM joIe. Indriyo dvArA, IndrIyagama padArtho para zakita veDaphI, vikherI nAkhavI nahi joIe. zUnyatA para manane sthira karavAthI dhIme dhIme ApaNI samaja spaSTa thI jo ane ApaNe vaicArika nahi, paNa atizika rIte zUnyatAnA satyanA pAmIzuM, ane tema thatAM ajJAnanuM pAta pAtaLuM paDatuM jaze, vastuonuM svarUpa zuM che te jema spaSTa thatuM jaze ema sadgatanA mithyA svarUpa ane doSonuM bhAna paNa samajAtuM jaNaeN ane enA pariNAme ApaNAM karyA paNa maMda paDatAM jaze. ahaMnA ane bUjI ghaTanAnA svataMtra astitvanA InkAra para manane kendrita rAkhavuM, tene avakAza samAna dhyAnanuM samatya kare che, te jema prabaLa banaze tema ApaNI daSTi svaccha thatI jaze, dhyAna pUchI ApaNe vyavasthipaNe dhyAna na karatAM hoIe ane rojiMdA kAmeAmAM parovAyelAM hoIe tyAre vastuo ane ghaTanAone ApaNe kevI ajJAnabharI rIte jeIe chIe tenA para ciMtana karatAM rahevuM joIe. eka jAdugara pote jAduthI UbhuM kareluM kabUtara sAcuM nathI ema jANe che, te rIte ApaNe bAhya jagata ane ApaNAM ahaMne joIe te ApaNAM ghaNAM du:kho ochAM thai jaze, kaMi nahi te pahelAM jeTalA ajJAnapUrNa te nahi ja rahe, AvI buddhipUrvakanI jAgRti eka mUlyavAna bAbata che ane e ApaNA ajJAnane vikheravAmAM ghaNI madada kare che. vastunuM sAmuM svarUpa A badhuM je khAya che tevuM na hoya te pachI tenuM sAcuM svarUpa zuM che? ApaNe ApaNA ja vize vicArIe. A 'huM' koNa che, je eka kALe janmyo hato, je moTo thayo, bhaNyo? ahIM A koNa che? A konuM nAma che? 'huM'koNa che? dekhItuM ja che ke zarIra te huM nathI. eka pachI eka, paganA aMguThAthI mAthA sudhInA jIvatAM zarIranAM aMgA parivAra mAMDatAM apANane jaNAze che ke '" tyAM nathI, to pachI te manamAM che? zarIra ane mana sivAya bIje kayAM te hAya? manamAMhoya teA sadguNA tA bharelA manamAM ke IcchA vAsanAthI bharelA manamAM? Ama vicAratA jaNA ke ApaNuM astitva chee vAta to kharI, paNa bahu majabUta ane svataMtra huM"no khyAla te ajJAnayukata atizayekita che. te ApaNu astitva hakIkatamAM zuM che? teM kevaLa mana nathI, kevaLa zarI2 nathI, baMnenA paraspara saMbaMdha che ne paraspara AdhAritatA ane 'huM mAMdo chuM.''huM'bhUkhyo chuM.' jevI lAgaNIothI e baMnene ekasUtre bAMdhatI cetanA-traNa maLIne 'hu'ne janma Ape che, jema ghaDimALanA eka-eka judA bhAga te ghaDiyALa nathI, paNa badhA bhAgane amuka vyavasthAmAM goThavavAthI je vastu bane che tene ApaNe ghaDiyALa nAma ApIe chIe, te ja rIte cetanA, nAma ane rUpa eka cokkasa saMbaMdhamAM gAThavAya che tyAre 'huM" astitvamAM Ave che. eka bauddhika samajaNa che, paNa dhyAna karatAM dhIme dhIme A ajJAnane pAmatI AMtaSTi ApaNane maLaze ane ApaNe vastuonA dekhItA ane kharA svarUpano bheda samajI zakIzuM. (kramaza:) A Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stra tA. 16-4-82 prabuddha jIvana - 239 kemisTamAMthI misTIka kAMti bhaTTa moTarakAra baparI zakAtI nahotI. eTale ame bAyasikala upara ghare nDojha limiTeDa e svIsa phArmAsyuTikala kaMpanI che. temAM javA nIkaLyA. eka divasa De. AlbarTa hophamena tenI lebereTarImAM kAma karatA prazna: te zuM ela. esa. DI.nA anubhavanI vArtA Ama hatA tyAre temane eka vicitra anubhava thaze. teo koI bIjI ja svAiralenDanA bAsela zaheranI zerI upara doDatI bAyasikala duniyAmAM pravezatA hoya tema temane lAgyuM. ane temane A vicitra upara ja zarU thaI? anubhava karanArI davAnuM lAMbu lacaka nAma hatuM-lasarajika esiDa De. hAphamena : hA, huMsAIkalane jorathI peDala mAro hato. mAre DIthIlemAIDa jene jagatamAM ela. esa. DI. tarIke sau oLakhe che. anumava Ama hato. jANe mane lAgyuM ke mane koI jagyAe pUrI 1943 eTale ke barobara 39 varSa pahelAMnI A vAta che. De.. devAmAM AvyuM che. paNa huM jema tema ghare pahoMcyo. badhuM ja badalAI hAphamena to mULamAM judI ja zodha karatA hatA. 1930nA dAyakAthI gayeluM lAgyuM ane AsapAsa vihavaLa karI mUke tevAM dazyo dekhAtAM te anAja saDI gayA pachI temAM phUga vaLe agara te ghaNA anAjamAM hatA. mAro pADozI tenA gharamAMthI bahAra nIkaLe che tenuM svarUpa ane khAsa karIne ghauMmAM je gerU nAmane roga thAya che te anAjanI mane juduM ja lAgyuM. te vikarALa dekhAto hato. eka DAkaNa jevo ugamAMthI jIvanane bacAvI zake tevA auSadhanI zodha karatA hatA. lAgato hato. mArA AsisTaMTane cahere paNa capaTI lAgatuM hatuM.. paNa temane akasmAte lIsarajika esiDa prApta thaI gayuM. magajanI mane have ciMtA thavA lAgI. rola. esa. DI.nI asarane kAraNe je ane rakatavAhinInI bImArI mATe te aupadha zodhI rahyA hatA. paNa vicitra vi va dekhAya che temAMthI huM pAchA sAjo thaI zake nahi tenI temana ela. esa. DI. maLyuM ane prayoga karatAM karatAM ekasmAte phIkara gherI vaLI. kAraNa ke mane A prathama anubhava ja hato. temanI cAmaDI vATe A ela. esa. DI. zarIramAM gayuM ane turata prazna : Apane evuM lAgyuM ke tame A jagatamAMthI svAnA DaoN. hophamenane citravicitra anubhava thavA mAMDayA. * I cUkayA che? - jo ke e pachI te ela. esa. DI.ne upayoga amerikana - De. haphamena : mane je lakSaNo dekhAtAM hatAM te vadhu, tIvra thavA yuvAnee pitAne jIvanane jhaTako ApIne avanavA AdhyAtmika mAMDayA hatAM. mArA zarIrane thatI sparza vagerenI lAgaNI baherI anubhava mATe karavA mAMDayo hate. TimothI lIyara nAmanA eka hAvarDa thaI gaI. mane ema lAgavA mAMDayuM ke hu marI go chuM. mArA hRdayanA yunivarsiTInA lekacarare ela. esa. DI.nA 35 lAkha Dojha maMgAvIne dhabakArA aTakI gayA che ane huM mArA zarIramAMthI saMpUrNapaNe bahAra vidyArthIne avanavA anubhave karAvyA hatA. e pachI ela. esa. nIkaLI gayo chuM evuM mane lAgavA mAMDayuM. DI.ne khUba durupayeAga thatAM amerikana sarakAre tenA mukata vecANa upara kharekhara mAM bhayaMkara anubhava hato. kAraNa ke mArA bALako pratibaMdha mUkI che paNa e ela. esa. DI.nA zodhaka DaoN. AlbarTa ane patnInuM zuM thaze? te loko mAre mATe zuM phIkara karo tenI phIkara thavA hophamenane potAne kevA anubhava thayA te teNe "ela. esa. DI mAMDI. mane sAthe sAthe e paNa bhAna hatuM ke meM jagatamAM Aje mAya problema cAIlDa" nAmanuM pustaka lakhyuM che. mekagrahIna nAmanI ati mahattvanI zodha karI che. jagatamAM je jANItA Tekasika padArtha amerikana kaMpanIne te prakAzita karyuM che. te pachI "sI" nAmanA (jhera jevI asara karanArA padArtha) astitvamAM che temane koI padArtha amerikana vijJAnI-megejhine temane InTaravyu lIdhe temAM De. ATalA nAnA DejhamAM asara karI nathI. A badhuM huM vicArI zako AlbarTa hophamene bahu ja rasaprada vAta kahI che te jANavA jevI che: hato AvI sthitimAM paNa. prazna : mana upara jabarajasta jhATakA jevI asara karanArI prazna: javAne tene mAne che ke ela. esa. DI. levAthI khUbuela. esa. DI. nAmanI davA tame zodhI tyAre tamane ke anubhava dAra ke majedAra anumava thAya che. AkAzamAM viharatA hoIe ke - tha hato? svarganI nagarImAM uDatA hoIe tevuM lAge che paNa tamane to bhayajanaka che. haphamena : huM anAjanI dRga jene eragaTe-AlkalAIDa anubhava thaze, khara? kahe che tenuM saMzodhana cheka 1938 thI karato hato. tyAre meM prathama vAra che. hophamena : hA barAbara che. e badhuM zarUAtamAM bhayajanaka lIsarajika esiDa DIthIlemAIDa zodhI kADhayuM paraMtu jayAre prANIo lAgyuM. paNa pachI te mAre mATe DokaTara AvyuM te pahelAM ja mArAM upara prayoga karyA tenA upara bahu mAnasika asara jovAmAM na AvI. vikarALa anubhavo zAMta thavA lAgyA. huM mara gaye chuM tevI lAgaNImAMthI te pachI A padArtha upara huM 1943mAM vadhu kAma karavA lAge tyAre huM sajIvana thavA lAgyo. e pachI huM anaMta prakAranA suMdara mane zarUmAM dhoLA divase sapanA joto houM tevAM dazya dekhAvA raMgo jovA mAMDayuM. jANe huM khUba ja nirAMtamAM houM tevuM lAgyuM.. mAMDayA. paNa temAM mane koI pratikULa zArIrika pIDA jevuM thatuM nahotuM. mane tyAre prathamavAra rAhatanI lAgaNI thaI ke pelA bhayaMkara kAraNa ke me zarIramAM ela. esa. DI. nAkhyuM nahotuM. mane lAgyuM ke anubhavamAMthI pAchA pharavAnuM have zakaya che. A ela. esa. DI. bahu prabhAvakArI davA hovI joIe. eTale sau mane evI lAgaNI thaI ke dareka cIjanuM mUlya badalyuI gayuM che prathama mAre tenuM Ijekazana laIne jAte ja prayoga karavo joIe ane dareka nAnAmAM nAno avAja paNa mAre mATe arthapUrNa banI che eTale mAnasika rIte taiyArI karIne meM bahu nAne Dojha eTale ke gaye. A badhuM huM khUba sukhapUrvaka mAhAhate hate. meTarakArane daravAje 0.25 miligrAmane Dojha lI. baMdha thAya tene avAja, (DokaTagane meTara calAvavAnI chUTa hatI) : - aDadhA kalAka pachI ela. esa. DI. nI asara zarU thavA mAMDI. DokaTarano avAja ane pavanane avAja e badhA avAja sAthe huM e anumAnI nedha mArI leboreTarInI neTabUkemAM lakhavA tene lagatA ajAyaba raMgonI AkRtio mane dekhAtI hatI, na mAMDa. paNa amuka pAnAM lakhyA pachI mane lAgyuM ke have huM vadhu oLakhI zakAya tevA citro dekhAtAM hatAM. te rAtre mane bahu ja lakhI zakIza nahi. AsapAsa jANe badhuM ja badalAtuM hoya tevuM lAgyuM. sArI uMgha AvI ane bIje divase huM jAgyA tyAre khUba dArU pIdhA eTale meM mArA AsisTaMTane kahyuM ke cAlo ghare jaIe 5Na ghare javuM pachI heMgaovaranI asara rahe le che tevI koI asara nahotI. bahu saheluM to nahotuM ja. e samaye bIjuM vizvayuddha hatuM ane prazna: tame A anuMbhava senDojha kaMpanInA bIjA mitrone Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) 24 prabuddha jIvana tA. 16-4-82, kaho tyAre temaNe tamArI vAta mAnI hatI ? prazna: te pachI tenI keTalIka kharAba asara che tenuM zuM? De. hophamena: hA paNa te loko meM lIdhelA 0.25 mili- Do. hophamena: AmAM AjubAjunuM vAtAvaraNa mahattvanuM che. grAma DojhanI vAtane mAnatA nahotA, kAraNa ke tyAre phAmalojImAM. 1960 nA dAyakAmAM dArUnA bAramAM ane bIjI ayogya jagyAe ATalA sUma DojhanI AvI vikarALa asaravALuM koi auSadha zodhAyuM loko ela. esa.DI. letA hatA. meDikala ane mAnasika cikitsAnA ja na hotuM. prophesara rothalIna ane bIjA eka sAthIdAre chevaTe pitAne upagamAM paNa vAtAvaraNa khAsa prakAranuM kalAmaya hovuM joIe. bhayaMkara anubhava na thAya to te mATe mAtra 0.06 miligrAmane Dojha mAtra ophisa ke leboreTarImAM paNa te na laI zakAya. vaLI tene lIdhe paNa temane ya ela. esa.DI nA ATalA sUkSma DojhanI bhAre vAraMvAra upayoga na karAya. jona lena nAmanA bITale 1000 , prabhAvakArI asara thaI. vakhata lIdheluM. A teno geraupayoga che. A prakAre nukasAna karI prazna: A dhamAMthI tamane aMgata lAbha zuM thayo? zake che. koIpaNa baLavAna anubhava, tagaDo anubhava ke suMdara ane ; anubhava thAya tene mAna ApavuM joIe. tene vAraMvAra upayoga che. hophamena: meM to A davA eka kemisTa tarIke ja zodhI hatI. karIne tenI Teva na pADI zakAya. e pachI mane thayuM ke, A jagata ane tenI vAstavikatA kema badalAI prazna : TimathI lIarI, rIcArDa AlbarTa ane bAbArAmadAse zake che, te bAbatamAM mane rasa jAgya. A jagatanAM anubhavo laIne ela. esa. DI. laIne pachI turata bhArata jevA AdhyAtmika dezanI vAstavikatAne badalAvI zakAya che tevuM mane lAgyuM. e pachI meM mulAkAta lIdhI hatI. tame zuM kareluM? jarmana navalakathAkAra arnesTa yuMgara upara paNa ela. esa. DI. ne De. haphamena: e kharuM ke eka vakhata ela. esa. DI. lIdhA che. paga karyo. amane bahu navAi lAgI ke A navalakathAkAre pachI vagara davAe e ja anubhava AdhyAtmika daSTithI, yogathI : 1 koi divasa uttara AphrikAnI jaMgalI jAtine joi nahotI ke ke citanathI thaI zake che. te mATenI utkaMThA vadhe che. paNa pitAnuM mojhArTanuM saMgIta sAMbhaLyuM nahotuM paNa tene drazya ane zravaNano daidIna jIvana choDavAnI jarUra nathI. meM mArA bagIcAmAM ja rahIne anubhava thaze paNa te anubhavane koi dhArmika ke AdhyAtmika pachI AdhyAtmika anubhava karyA, bhArata javAnI jarUra paDI nahatI. jo ke javAmAM kaMI 8 nathI. anubhava na kahI zakAya. . huM mAnuM chuM ke, ela. esa. DI. lIdhA pachI lokonI AMtara prazna: te pachI tamane ela. esa. DI. lIdhA pachI kyAre cetanA jAgI gaI. te lokone lAgyuM ke, IkavaranuM astitva che. jo AdhyAtmika anubhava thayo? tame A sarjana ane sarjanahAranI ajAyabI juo te tamane lAge ke A badhuM kaMI akasamAte pedA thayuM nathI. A badhI bAbatanI pAchaLa Do. haphamena : alabatta prathamavAra jyAre meM ela. esa. DI. kazuM ke devIbaLa hovuM joIe. ApaNe tene Izvara kahIe chIe. ". lIdhuM ane mRtyuno anubhava thayo tyAre ja AdhyAtmika anubhavanI jo ke amuka lokone nakArAtmaka anubhava thayA hatA. ke . zarUAta thaI. bhale e bihAmaNe anubhava hato. paNa chatAM te ela. esa. DI. thI koI lAMbA gALAnuM nukasAna thatuM nathI. A khUba UMDe ane prabhAvakArI hatI kAraNa ke meM mRtyune sAmane tame tamArI je sthati hoya tenI vAstavikatAne jANI zako cho. sAthe bIjI ajANI duniyAne paNa anubhavI zako che. eTale ja huM karyo ane temAMthI pAchA paNa AvyuM. mArI mitratA navalakathAkAra rasAyaNazAstramAMthI mIsTIlIjhama arthAta guDhatatvavAda ane AdhyAtimAM , sAthe vadhI. tenuM kAraNa paNa kadAca ela. esa. DI. che. kAraNa ke vAdamAM mAnate thaye ane ela.esa.DI. pachI mArAmAM Ave che temAM be jaNane sarakhA UMDA anubhava thAya che. parivartana AvyuM. prazna: tyAre tamane lAgyuM nahi ke tame Aga sAthe khela khela prazna: Apane ela. esa. DI. nuM bhaviSya zuM lAge che? cho? agara evuM lAgyuM ke tame kaMIka adbhuta zodha karI che? che. haphamena: mane lAge che ke, yoga ane dhyanamAM eka pUraka baLa tarIke te mAnasacikitsAmAM vAr3I zakAya. pachI have amerikana che. hophamena: ela.esa. DI. nI upara mane meTI AzA hatI sarakAra bahu ochA uga karavA de che. ela esaDI ne uga karI te mAnasacikitsAnA kSetra mATe hatI. mane evuM lAgyuM ke, sAyako magajanA saMzodhana mATe maravA paDelA dardInI mAnasika hAlata sudhAravA mAM enelIsIsa ke sAyako therapI mATe ela.esa. DI. eka sAruM mAdhyama paNa thaI zake. yoganuM aMtima dhyeya te vAratavikatAnuM sAcuM darzana ke banI zake tema che - mAnasacikatsAmAM te sArUM gadAna daI zake karavAnuM che ane je lokoe khUba manana, citane ane dhyAna mAM karyuM che te eka galuM AgaLa javA mAgatA hoya che ane tyAM na tema che. " , A audha dvArA dardo tenI rojiMdI vAstavikatAne ke temane ela. esa. DI. madada karI zake. " samasyAne bAjue mUkIne cetananA bIjA vistAramAM AvI zake che. prazna: te pachI tame mANasanA parivartana mATe eka prAraMbhIka A auSadhane upaga magaja aMgenA saMzodhanamAM paNa thaI zake ela.esa.DI. nA DejhanI bhalAmaNa karo cho? tema mane lAgyuM. jo ke ela. esa.DI. ne koI plejhara Draga arthAta che. hophamena: hA, eka Dojha te jarUrI kharo. amuka lokona , , sukhane anubhava karanAra auSadha tarIke khapAvavAnI mArI bilakula bahumatane halAvavA thoDuM vadhu Dejha paNa AvA paDe. jo ke, ma'. ' IcchA nahotI. paraMtu 1950nA dAyakAmAM amerikAmAM ela. esa. have tenI jarUra nathI. huM te mArI rIte meDITezana (dhyAna) kare che . DI. no A AnaMda meLavavA mATe upayoga te thaze ja, mane to dareke potapotAnI rIte dhyAna karavuM joIe. ApaNe joI lAge che ke te esa. DI. ne sAco upayoga ArTIsTa, lekhako, chIe ke jagatanA bIjA badhA jIvo jevuM. ApaNuM baMdhAraNa de te huM dhyAna vakhate pazu pakSI, vRkSa ane jharaNA sAthe tAdAbhya ane philasUpha ane prabuddha loko mATe ja karI zakAya.. bhavuM chuM. huM mane A kudarata sAthenA tAlameLamAM bahu rakSiAmAM asthira manavALA loko mATe A ASadha ADedhaDa vAparavA jaNAuM chuM. ApaNe vijJAnamAMthI je vAstavikatA jANI che ! juThI paNa tenA uThera vicAra karIne ApaNe jIvanane Una mAM jevuM nathI. tene ArTIsTIka vAtAvaraNamAM vAparavuM joIe. tenI artha jANavAnI jarUra che. e artha eTalo ja ke A sRSTi zodha mATe huM kadI pastAyo nathI. chelle meM jAte 1972 mAM ajAyabI che te ApaNI aMdara ja che ane tene anubhavatA ela. esa. DI. lIdhuM hatuM. ane pachI choDI dIdhuM hatuM. zIkhavuM joIe. . mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. Da muMbaI-40004. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400001. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 97 prabuddha jIva 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 46: aMka : 1 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAki chUTaka nakala U. 1-00 muMbaI 1 me, 1982, zanivAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe zaliMga 60 taMtrI: cImanalAla cakubhAi zAhu nyAyata tranI dezanI badhI korTomAM che tema, suprIma korTamAM paNa kAmano mAve. khUba thayuM che. 5-7 varSathI nikAla thayA vinAnA seMkaDo kaisA paDayA che ane vadhatA jAya che. A paristhitimAM kAMIka rAhata lAvavA, suprIma korTanA jajoe keTalIka darakhAsto taiyAra karI jemAM mukhya e hatI ke moTA bhAganI paracUraNa arajIo! khullI korTamAM, vakIlonI dalIlA thAya ane sunAvaNI thAya jemAM korTanA bahu samaya jAya che, tene badale, AvI arajIe jo potAnI cembaramAM vakIle vinA,kesanA kAgaLA vAMcI, nikAla kare. cIpha jasTise eka patrI A darakhAste suprIma korTanA vakIla maMDaLane mAkalAvI. A bALana suprIma korTanA vakIla maMDaLane tatkALa ugra pratyAghAta ye. vakIla maMDaLanI sabhAmAM je prakAranA pravacano thayA te joI, UMDo kheda ane du:kha thayA vinA narahe. jo pratye apamAnajanaka, lagabhaga tiraskArayukata bhASA vAparI ane 2nA darabAro 24 kAkamAM pAchI na kheMcAya te, korTonA bahiSkAra karavAnI dhamakI Apato TharAva karyo. darabAstA viSe matabheda saMbhavI zake, paNa vakIla maMDaLanuM vartana rAjya che. variSTha adAlatanA AgevAna vakIla, variSTha adAlatanA jajo pratye AveA anAdara dAkhave te akalpya banAva che. jajo ane vakIlA paraspara Adara rAkhe ane korTanuM gaurava sAve. temAM nyAyataMtranI bhAM che. AvA vartanathI nyAyA layamAMthI lokono vizvAsa UThI jAya, temAM nyAyataMtranI avadazA che. bIje divase vakIla maMDaLanA pramuba cIpha jasTisane maLyAM, bannee namatuM tALuM ane hAla turaMta A vAta patI paNa A gaMbhIra banAva che. [] cImanalAla cakubhAI zAhe ApaNA jAhera jIvanamAM ane prajA jIvananA badhA hotrAmAM uttarottara avanita thatI jaya che. nyAyataMtra paNa temAMthI mukata nathI rahI zakayuM. A avanita mATe javAbadAra mukhya tavA che, sarakAra, rajo, vakIle, lAko pote ane ApaNI nyAyapaddhati. rAjyanA traNa mukhya vibhAga che, kArobArI, dhArAsabhA ane nyAyataMtra. lokonI parasparanI phariyAdo ane sarakAra sAmenI phariyAdAmAM, lokone nyAya maLe te jovAnuM rAjyanuM ati mahattvanuM ane pavitra kArya che. nyAyataMtramAMthI lokonA vizvAsa UThI jAya tA potAnI phariyAdA zAntimaya mAge patAvavAne badale, leAko, hiMsaka pagalA letA thAya athavA moTA bhAganA lokone anyAya sahana karI levA paDe. pariNAme arAjakatA ja Ave . sahata'trI : ramaNalAla cI. zAha Ji nyAyataMtramAM lokone vizvAsa paDe te mATe nyAyAdhizA kuzaLa, brAmANika ane cAritrazIla hovA joIe. nyAyataMtra svataMtra hovuM jeIe. vakIle prAmANika ane lokone nyAya meLavavA ItejAra avadazA hAvA joIe. nyAya vinAvilaMbe ane emAM dA kharce maLavA joIe. lekA pote anyAya thAya tyAre ja korTa-kacerIne AdAya le ane khoTA lAbha uThAvavAnI IcchA na rAkhe, paNa vahelAmAM vahelI take takarAranA aMta Ave athavA samAdhAna thAya tevI vRtti rAkhe. A Adarza sthiti che. tenAthI jeTalA dUra jaIe teTaluM vadhAre du:kha bhAgavavuM paDe. atyAre A dareka bAbatamAM hajArI jojana dU2 gayA chIe. A dareka bAbata viSe kAMI lakhyuM te pahelAM, vartamAna nyAya paddhati viSe be zabdo kahI dauM. sAMsadIya lakazAhI peThe, ApaNI vartamAna nyAyapaddhati briTana pAsethI uchInI lIdhelI che. te vinAza kArI rIte kharacALa ane vilaMbakArI che ane ApaNA jevA garIba dezane sarvathA pratikULa che. temAM nyAya karatAM anyAya vadhAre thAya che tema kahyuM te gatizayokita nathI karato. paNa, jema rAMsadIya lokazAhInA vikalpa ApaNe UMdhI zakatA nathI, tema vartamAna nyAyapaddhatinA vikalpa paNa zodhI zakayA nathI. ahIM-tahIMnA pheraphAro vakhatovakhata karIe chIe. pariNAme kadAza pariristhati vadhAre vikTa banAvI te chIpe. jonuM dheAraNa ghaNuM nIcuM UtaryuM che. chA pagAra ka kAraNa ApavAmAM Ave che, paNa A eka kAraNa nathI. temAM keTalAka buddhizALI che, mahenatu ane prAmANika che. paNa sAmAnya dhAraNa nIcuM che ane lAMca ruzvata ahIM paheoMcI che, khAsa karI nIcalI adAlatomAM. have lAM zpata hAIkorTa sudhI paheoMcI che, mAtra sTAphamAM ja nahi, jo sudhI, tevuM sAMbhaLyuM che. badhI korTomAM kAmanA bharAvA anahada che. jenI kAryakSAmatA ochI hovAne kAraNe A bharAvA vadhatA jAya che. svataMtra nyAyataMtra sarakAra upara aMkuzarUpa che. koI paNa sarakArane te khUMce, paNa leAkazAhImAM nyAyataMtra svataMtra hoya tema kahevAya che.keTalAka samayathI variSTha adAlatonI jajo upara paNa sIdhI athavA ADakatarI rIte ApaNI sarakAra kAbU meLavavA prayatna karI rahI che. nyAyataMtranI svataMtratA jokhamAya evA pagalAM levAya che. nyAyataMtramAM vakIlAnuM mahattvanuM sthAna che. lokone nyAya maLe te jovAnA vakIlAnA dharma che. vaDIlA potAnA vyavasAyane Noble Profession gaNAve che. AvI koI Nobility have rahI nathI. sariyAma lUTa cAlI che. game te bhAge ane game te mArge paisA meLavavAno roga saune lAgu paDayo che, temAMthI vakIlo mukata nathI. balke, vakIlAnI mahenata, dezanI sarerAza Avaka ane vakIlA je phI le che, temAM koI pramANa nathI. suprIma korTe je darakhAsta kahI tenA vahIlAe ugra virodha karyo tenu mukhya kAraNa, tethI temanI kamANI upara kApa paDe.te che. paracUraNa arajIAmAM ochAmAM ochI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jI .jIvana * * * * * * * thI gAMdhIne divasa vAta paNa che ke e TI vAta banI gayo meM pahelA vahevAra mahenate vadhumAM vadhu kamANI AgevAna vakIle karI le che. eka divasanA che. Aje sAmAnya rIte ekabIjAnI khabara-aMtara pUchAM ApaNe 10-15 hajAra rUpiyA kamAI leto hoya evA dAkhalA che. AgevAna kahIe chIe, "kema cho? majAmAM chone" A prakamAM tabiyata, na vaDIle kahe che ke paisAdAra loko temanI pAse Ave che, zA mATe ochuM : vepAra-rojagAra, kuTuMba parivAra sArI avasthAmAM che te jANavAne levuM? have prAmANika vakIlano artha eTalo ja rahyo che ke asIlanA kesa mukhya hetu joI zakAya che. ApaNuM lakSya svajana-snehInA sukha mATe pUrI mahenata karo. maNa phI levAmAM koI dhAraNa ke nIti nathI." : pratye vadhAre hatuM lAge che, paNa Aje te jUnavANI lAgatA najIkanA vadhatuM ya che kesa calAvavAmAM paNa nItimattAnuM dhAraNa 2. nijamAnAmAM pUchavAmAM AvatuM; &ma, puNya vadhe-che?"A baMne nathI goMDatA karI asIlane jaDI Ape to hoziyArI gaNAya. A kSemakazaLatA praznamAM keTaluM aMtara AvI gayuM?.. apavAda jarUra che, paNa sAmAnya vaeNreNuM ghaNuM nIcuM gayuM che. phojadArI ' Aje majAmAM rahevuM e meTI vAta banI gaI, paNa mukhya kesamAM ghaNuM vadhAre pelI korTe vAtAvaraNa gUMgaLAvanAra che. mane. vAta 'Na vadhe che?" mANasa dvArA rAtkAryo ' thAya che e hAvI phojadArI kese bahuanubhavanethIgAMdhIjInA hinda svarAje joIe. ApaNe sukhamAM hoIe ke du:khamAM te eTelI mahatvanI meM pahelA vahelAM. vAM-vakI thaze te pahelAM tema' vakIla upara vAta nathI, jeTalI ApaNuM puNya baLa vadhAravAmAM che. kAraNa ke ugra prahAra karyA che tyAre mane thenuM ke gAMdhIjIe "atizakita -- -- A puNyabaLa IzuM te-sukha " tenI pAchaLa-khecAI-Avaze. abhya , vadhe che?" evuM ja koI prIIta-saMbedhana pracalita karavAnI jarUra karI che athavA anyAya karyo che. have evuM kahevAya tema nathI." che. e pUchanAra ane javAba ApanAra baMnene mATe potAnuM "hRdaya * deza svataMtra thayA pachI navI paristhiti pedA thaI che. kAyadA ... tapAsavAnuM sAdhana thaI paDe. vadhyA, vakIlo vadhyA ane korTa-kacarI vadhI. jema davAo vadhI, gRhastha paraspara pUchAtA; "puSya vadhe che?" tyAre tyAgInuM DokaTare vadhyA ane darado vadhyA rAphaDo phATa che. cAlu dIvAnI, kuzaLa pUchavA mATe kahevAmAM AvatuM! "tapa vadhe che ne?" puNanA phojadArI kerTo uparAMta aneka prakAranI navI korTe thaI che. jamIna- saMcayathI eka pagaluM AgaLa che tapanI vRddhi. tyAgIne 'zAtAmAM , sudhAraNA dhAro thayA temAM talATI,mAmalatadAra, kalekaTara badhe kAyado chene?'ema na puchAya.kAraNa ke zAtAmAM nahIM te sAdhu nahIM, paNa ene emAM jamyo. garIba kheDUte temA bheLa banyAM. majUro , tapanI abhivRddhi zAMta, daDha Asana parathI UDatI tejo maya javALa mATe ghaNA kAyado thayA, navI khevI korTe thaI, aneka prakAranI TrikyuM che. te pApa ane puNya baMnene bALI nAkhe che. puNyanuM paNa eka nalo thaI che. ekasAIjha, kasTamsa, InkamaTekSa, videzI hUMDiyAmaNa jhINuM baMdhana bane che. tene chedI nAkhyA vinA mukata thavAnuM nathI. vagere.kAyadA vadhyA tema gunA vAvakIlene meTuM kAma kAyadAnI paNa je samAjamukitanI vAta kare. manathI para manasAhita izkabArIo zodhavAnuM thayuM. kAdA, niyame, peTAniyane ghadha bhUmikA vize jhINuM kAMte ane sAmAnya pramANikatA ne rA2AI ne vahyA kare che. ' ' ' ': ' " ' .' ' ' ' ' ' ' . ' : ? : ..*.1 - jALave te UMce AvI na zake. ApaNuM puNya vadhe che ke nahIM? - AmAM lokone deya paNa che. nathI, tyAM paNa prAmANikatAne ApaNe keTalA pApabhIru thayA? A bALapethIne pATha pAke karyA vAra nathI. TI rIte laDavuM, kheTA bacAva karavA, khoTA kesa karavA, vinA ApaNane brahmAjJAnanI vAta karavAno kaze adhikAra nathI. kesa laMbAvavA, A badhI tathvIbe ajamAvAya che. aprAmANika mANase sAmAnya kuzaLa-pRcchAmAM paNa ghaNe bhAge ApaNe aupacArikatA mATe korTe. meTuM AzrayasthAna che. varSo sudhI calAvI zake. renTa ane anukaraNathI calAvI letA hoIe chIe. temAM aMtarane raNako ekaTa nIce keTalA kheTA kesa thAya che? munisipAliTI sAme keTalA nathI hote. 'kema cho? zuM cAle che?' e to "hAu Ara yu?' ane 'hAuDu yu Du?'nuM paracUraNa khakhaDAvavA jevuM lAge che. sAmI beTA kesa thAya che? manAI hukama maLI --ane te sahelAIthI vyakitanA kAryamAM, vikAsamAM rasa hoya to rojiMdA abhivAdana eka-. maLe che. pachI varSo sudhI, kheTuM karyuM hoya teno lAbha maLI jAya. bIjA mATe vATa ujALanuM bhAtuM banI jAya. ApaNe jene mAtra meTe phojadArI guno hoya te paNa varSo sudhI laMbAvAya, tyAM sudhImAM 'ziSTAcAra' gaNI kADhIe chIe te kharekhara to ziSTajanane AcAra sAkSIo ane dastAvejI purAvAo guma thaI jam athavA karI che. ziSTanI raheNIkaraNI che. ziSTAcAranI pAkhyA ApatAM kahayuM che: nAkhavAmAM Ave.. mAtra, laDavA mATe paise joIe. 'dAna satya tapeDala viSe jayA pUjana dama: , samagra paddhati kheTI che, nyAyanI viDaMbanA che. A saMjogomAM aSTa tAni cariyANi ziSTAcArasya lakSANama' garIbene nyAya na vaLe e te savabhAvika che, paNa paisodAra thAkI dAna, satya, tapa, nirlobhatA, vidyA, yajJakriyA, pUjana ane jAyasvataMtratA maLyA pachI be pAyAnI vastune pratye ApaNe saMyama e ATha prakAranA vartana ziSTAcAranuM lakSaNa che.' bhayaMkara buMdarakArI sevI che. zikSaNa ane nyAyanatra. A vize vicAra karavAnI koIne huM rasada nathI. divase divase paristhiti vaNasatI koI paNa maLe tenuM abhivAdana karavuM, svAgata karavuM te ziSTane mATe svAbhArvika che, paNa temAM sAmI vyakitanI kalyANakAmanA karavI te potAnI tathA bIjAnI sImA vistAravA jevuM che. pote suprIma korTamAM tAjetaramAM je banyuM te uparathI A lakhavAnuM ane potAnA saMbaMdhamAM AvatA ja dharma patha para AgaLa vadhe mana thayuM. AgevAna vakIlae je valaNa lIdhuM tethI kheda thayo. e pRchA jIvanamAM mahattvanI che. ApaNe kema cho?; 'tabiyata bIjuM badhuM sudhare tyAre paNa vakIle dhAre to paristhitinI viSamatA sArI?', 'majAmAM ke?' evuM pUchavA karatAM: 'savizAra vadhe che?', aneka rIte haLavI karI zake che. durbhAgye, vakIle e viSamatA vadhArI 'satkArya thAya che?', 'zreya sadhAya che ne?' evuM priyajanane pUchatAM rahyA che. thaIe to ApaNe mAnava-prema sArthaka bane. ApaNe manuSyanA - kema cho? puNya vadhe che? mArga para saceta banI cAlIe. manuSya eka pravAsI che, ahIne nivAsI nathI. tenA premamAM jo vaikuMThanI havA vahetI na thAya to " [] makaranda dave e prema rAkhanI muThThI, dhULanI DhagalI banI rahe, paNa A premane sparza ApaNA mukhanI vANImAM, AMkhanA tejamAM, hAthanI uSmAmAM sAmAnya vAtacItamAM ApaNe je vahevAra karIe te ApaNa AvI jAya te pachI rAkhamAM ragadoLAvAnuM na rahe. ApaNA aMtarane jAne vaphata te kare ja che, paNa sAthe sAthe te ApaNA vyakitatvane agni sadAyaeN prajavalita rahe. malika muhammada jAyasInuM vacana che: ghaDe che. aneka peDIenA A prakAranA vahevArathI eka prajAnuM mAnasa pema bhaeka vaikuMThI hADa baMdhAya che. ApaNe jAgRta banI A vAtacIta, vavArane nAhiM ta kAha chAra eka mUThI TALI balAvIe to te ApaNane badalAvyA vinA na rahe. thoDA pema paMtha je pahUrau pArAM dAkhalA joIe. ' bahari na AI mitau ehi chArAM... Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-82 kI che. teo pote paNa samAjanA nabaLA vargane mATe je bhagIratha kArya ka dharma ane dhana * karI rahyA che tenI AchI rUparekhA ApatAM temaNe jaNAvyuM ke vyakitane dAna ApIne eziyALI banAvI tene badale tene kAma karavA | upAdhyAya amaramuni [3] anu.: gulAba deDhiyA mATe Arthika sagavaDatA karI ApavI joIe, jethI tenuM zeSa jIvana gRhastha jIvanamAM dhananI ghaNI jarUra hoya che. gRhastha para kaTa saraLatAthI cAle ane avAranavAra tene hAtha lAMbo kara na paDe. mbika, sAmAjika, rASTrIya vagere javAbadArI hoya che. jemAM dhana sAthe adhika aMze saMbaMdha che. gRhastha mATe bhikSAnuM ane khAvAne saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha ane zrI ke. pI. niSedha che. eNe petAnI jIvanayAtrA eNe potAnA upAjita - zAhe paNa vakata karyA hatAM ane AvA mAnavatAnA kAmamAM sAdhane dvArA karavI joie. je bIjAnA Azraye rahIne jIvana gujAre saMghane haMmezA sAtha ane sahakAra raheze evI khAtarI zrI vijaya che, te jIvana pazuthI paNa badatara che. maracanTane ApI hatI. AnA javAba rUpe zrI vijaya maracanTa prabhA - dhana pate kharAba cIja nathI. dhana vaDe to paropakAranA aneka kAma thai zake che. je dhananyAyanA mArge meLavyuM hoya ane jIvananI vita thaIne saMghane tema ja tenA kAryakarone khUba ja umaLakApUrvaka gya jarUriyAto mATe kharcIne sAthosAtha nyAya mArge kharcavAmAM ane jozIlI jabAnamAM dhanyavAda ApyA hatA. Ave, to te dhana amRta che. AcArya haribhadrasUrie kahayuM hatuMAvuM zubha kArya thatuM hoya tyAre phakata zabdothI ja AzvA- 'nyAyapAd hi vittama, ubhayaloka hitAya' thAyamArga meLaveluM dhana sana ApavuM te barAbara na kahevAya - ema kahIne saMghanA maMtrI zrI A loka ane paraloka bannemAM hitakAraka che. ke. pI. zAhe eka sTela mATe, temanA patnI zrImatI savitAbahenanA artha (dhana) jayAre anyAya, zopaNa, trAsa ane vizvAsaghAtathI kamAvavAmAM Ave tyAre anartha thAya che. senAnI laMkA A kAraNe nAme rU. 350- ApavAnI jAherAta karI. itihAsamAM badanAma thayelI che. dhanamAM mAnavatA ane devatvanI - tyAra bAda saMghanA bIjA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhanA sugaMdha AvavI joIe, te zrI che, lakSmI che, te badhI rIte zobhAyapanI zrImatI maMjulAbahene paNa svachUTaNathI eka sTolanI rakama mAna samRddhinI devI che. A saMdarbhamAM lekamaMgalanA pratinidhi devAdhideva tIrthakaronI mAtAe 'zrI devInuM svapna jue che, je ApavAnI jAherAta karI. akhila vizvanA sarvotkRSThapuNyAvatAra mahApuruSonApuNyanI sUcaka che, saMghanA upAdhyakSa zrI pravIramAI ke. zAhe paNa temanA bhI mI AcArya zrI kunda kanda svAmIe kanda kunda zrAvakAcAra'nA zrImatI caMcaLabahena choTAlAla zAhanA nAme eka sTolanI rakama bIjA ullAsamAM dhana vize vAta karI che te raju karuM chuM. nivRtti ApavAnI jAherAta karI. mArgI jaina dharma nivRttinA ekataraphI AgrahanA AvezamAM nyAya Ama eka dIvaDAe bIjo dIpa pragaTAvyA tenI paraMparA anumodita lokajIvana 2ne enAM sAdhanonI avahelanA nathI karato. cAlu rahI ane A rIte nIce pramANe dasa le mATe nava 'yAyathI saMcita kareluM dhana, alpa mAtrAmAM paNa dAna karavAmAM nAme tyAM ja lakhAI gayAM. Ave to paNa te kalyANakAraka hoya che. ene badale anyAyathI prApta kareluM dhana vipula mAtrAmAM dAna karavAmAM Ave to paNa te phaladAyaka zrI guNavaMta a. zAha nathI hotuM. (42) zrImatI savitAbahena ke. pI. zAha buddhizALI mANase potAnA kuLanA gaurava ane maryAdAne anurUpa, dharma ane karmanA parasparanA virodhathI mukata badhAM vyavasAya kImatI rAMcaLabahena choTAlAla zAha pramAda rahina banIne karavo joie.' (43) zrImatI maMjulAbahena cImanalAla zAha 'gaMdharahita chupa, jalarahita taLAva, jIvarahita zarIranI jema dhana zrImatI maMjuMtAbahena mahAsukhalAla kAmadAra 2hita daridra puruSanI koNa sevA suzruSA karaze? koI nahIM." 'badhA purayAne hetu cokkasa rIte dhana che. paNa je puruSa mesarsa oTomeTIva enTaraprAIjha dhana upArjana karavAmAM AdarazIla nathI hote, te jIva hovA chatAM [hA. zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha zakha samAna che.' (45). zrImatI kAntAbahena caMdulAla gAMdhI 'buddhimAna gRhastha kRSi, pazupAlana, vANi jaya vagere nyAyocita kAryo dvArA dhana kamAya che. jevI rIte dhanya puruSa dayA, dAna vagere hi. zrI sI. ema. gAMdhI dArA dharmanuM arjana kare che. (46). zrI manamohanadAsa DI. gAMdhI je dhana dharmamAM vidanakAraka hoya, cera dvArA lAvavAmAM AvyuM zrI lalitabhAI ema. zeTha hoya, e lA makArI dhana paNa pavitra puNyanA Irachukajanoe grahaNa na karavuM joIe : (64). ( A prasaMge jaina seziyala gRpa - mATuMgAnA padAdhikArIe, kheTA mApatela vagere chaLakapaTathI je kaMI dhana kamAvavAmAM zrI mahAsukhalAla ke. kAmadAra, zrI rAMdrakAnta dIpacaMda zAha, zrI Ave, te agnithI tape tavA para paDatA pANInA bindunI jema sI. ema. gAMdhI ane zrI nagIna mAI zAhe 55 hAjarI ApI jaladI nAza pAme che." (65) hatI ane uparanA 12 mAM thI trasTalanuM temaNe paNa dAnA 'saMpatti na hovAthI buddhizALI puruSa pitAne dInabIna lai na ApyuM. temane dhanyavAda ghaTe che. khUba ja AnaMdavibhora vAtAvaraNamAM samaje paNa arthopArjananI rIta jANI laI yathAzakita yogya sau vikharAyA. vyavasAya kare. (2) vyApAramAM kamAyelA dhananA cAra bhAga karavA joIe. eka mATuMgAmAM ja agiyAra vAgI gayA hovAthI - "tame amArA bhAga vyavasAya bhaMDAramAM rAkhe, eka bhAga dharmakAryamAM kharce, eka gAmamAM AvyA che eTale amArA mahemAna kahevAya ane jamyA bhAga potAnA sukhopabhega mATe rAkhe ane 7 bhAga pitAnA vinA ja pApa ja nahi." e kAThiyAvADI saMskArane Agraha karI Azrita pALa varganA poSaNa mATe rAkhe' (10-8). zrI rasikalAla laheracaMda zAhe, dAdaranI eka adyatana haoNTelanA jIvanamAM dharma ane karmane samanvaya jarUrI che. jIvananA vividha erakanDizana rUmamAM saune nimaMtraNA ane svAda bhojana ApyuM. kAryo mATe dhana paNa apekSita che.. enA mATe zrI rasika mAine dhanyavAda, - uparokata 2AtrAmAM dhananI keTalA jorazorathI vakIlAta karelI che. ane eTalA ja jorazorathI nyAyanItinI paNa vakIlAta karela che. uparanI vigate vAMrayA pachI, koIne preraNA thAya te eka bannenuM samatolapaNuM ane samanvaya gaharatha sAdhakanA jIvanane aMdha mAnavInA jInanirvAha mATe eka elanA dAnanI rUA.3,500 pavitra banAve che. saMghane mekalIne - eka kuTuMbanA AzIrvAda meLavI zake che. (zrI amara bhAratamAMthI sAbhAra) Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-82 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane khaMbhAtanivAsI sva. mahAsukhabhAI prerita premaLa jyoti one more service by PREMAL JYOTI SHAI BOMBAY UAIN YUVAK SANGH SIND COURTESY NAVIR BH zALA nA A ' DAbethI jamaNe: zrI panAlAlabhAI zAha, zrI candrakAnta dIpacaMda zAha, zrI pravINacaMdra ke. zAha, zrI mahAsukhalAla ke. kAmadAra, zrI rasikalAla laheracaMda zAha, zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA, zrI zAnitalAla TI. zeTha, zI vijaya maracanTa, zI. ke. pI. zAha, zrI cImanalAla je. zAha, zrImatI nIrubahena esa. zAha, zrImatI vidyAbahena zAha, zrImatI kamalabahena pasipATI. zImatI kalpanAbahena, zrImatI rasilAbahena zAha, zrImatI bhAnubahena pravINabhAI zAha - saMkalanaH zAMtilAla TI. zeTha premaLa jati"nI kAryakara bahene choTAudepuranA aMdaranA bhAgamAM Avelo sAva pachAta pradeza kaThivADAnI mulAkAta laI AvyAM tenI TUMkI vigata gatAMkamAM nIrUbahene jaNAvI che. tyAra bAda tA. 18 mI eprilanA roja, dAdara pArasI kaeNlenImAM Avela "paTela bilDiMga" khAte eka aMdha pArasI gRhasthane sAmAjika tathA Arthika dRSTie punarvasavATa karavA mATenA sTelanuM udaghATana karavAmAM AvyuM. zrI nauzIra umarIgara nAmanA aMdha bhAI mATe zarU karavAmAM Avela A sTola saMghasaMcAlita 'premaLa jayoti' dvArA sthapAyela bIjo sTela che ane "Ara.enDa TI. kamiTI epha nezanala esosiyezana phora dhI blAInDa"nI saMsthAdrArA sthapAyela A 44 mo sTola che. zrI nauzIrane saphaLatA IrachI tema ja A kAryanI mAhitI ApatuM TUMkuM pravacana karyuM. tyAra bAda pArasI paMcAyatanA mAjI adhyakSa zrI bamana baherAme, aMdhajanenA kalyANa mATenI saMsthAnI sevAone bIradAvI, tema ja zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA kAryakarone dhanyavAda ApyA. A samAraMbhanA cIpha gesTa hatA zrI navinacaMdra kezavalAla kApaDiyA tathA zrI rasikalAla laheracaMda zAha, teoe paNa prAsaMgika pravacane ApyAM hatAM. A prasaMge zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA padAdhikArIo ane premaLa jyoti nI sevikA bahenoe paNa hAjarI ApI hatI ane pArasI paMcAyatanA kAryakaro ane tyAM vasatA pArasI gRhastha tema ja sannArIo paNa sArI saMkhyAmAM hAjara rahyAM hatAM. darekanA meDhA para AnaMda ane ullAsa taravaratAM hatAM ane gharaAMgaNe koI utsava hoya evI lAgaNInA darzana thatAM hatAM. A nAnakaDA samAraMbha, raste cAlatA nAgariko mATe AkarSaNa tema ja kutUhalane viSaya banyo hato. A prasaMge TUMkA, paraMtu sArA vakatavyo thayAM, temAM zrI vijya maracanTe tema ja anya paMcAyatanA vakatAoe, AvA sArA kAme karavA mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sAtha ApI rahyo che te mATe tene AbhAra mAnyo ane aMtaranA dhanyavAda ApyA. zrI vijya maracanTe kahyuM ke AvA asaMkhya sTolanI haja muMbaIne jarUra "premaLa jyoti" dvArA prathama sTela ghATakopara khAte zarU karavAmAM AvyuM hatuM ane A bIjo sTela dAdaramAM sthapAya che. A banne sTela mATe "premaLa jyoti "ne dAna ApanAra dAtAnuM nAma che zrI navinabhAI kApaDiyA. . sabhAnI kAryavAhI zarU thatAM pahelA "premaLa jyotinA kanvInara zrImatI nIrubahena zAhe prArthanAgIta gAyuM hatuM. tyAra bAda uparokata saMsthAnA pramukha zrI vijaya maracanTa, je A sabhAnA saMcAlaka hatA, temaNe sabhAnI kAryavAhI zarU karI ane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tya. 1-1-82 prabuddha jIvana je A ta ra rASTrI ya pa ri sthiti ja dira varSanI mAphaka A varSe muMbaI je na yuvaka saMgha vasaMta vyAkhyAnamALAnuM Ajana karyuM hatuM. A vakhate vyAkhyAna mALAne viSaya 'AMtarASTrIya paristhiti' hatuM, ane traNa divasa sudhI judA ja dA vakatAoe AMtararASTrIya paristhitinAM alaga alaga pAsAMnI sapI karI hatI. A traNe vyAkhyAne mahattvano sAra bhAga ahIM pragaTa karavAmAM Avyo che.] saMkalana : rameza tAhanakara pilenDa ane mahApattA karI lIdhI ja hoya tyAre e samajUtIne mAna ApavAnI paNa temanI pharaja che, AthI baMne mahAsattAoe A agAu karelI samajUtIne O AI. ke. gujarAta AM Ave evuM kazuM ja, amerikAe karavuM joIe nahi. polenDa aMgenA mahAsattAonA valaNa vize kaMI paNa polenDa ane soviyeta saMghe kharekhara ja prasAM nI saMpama dAkhavyo vicAratI vakhate, polenDamAM raziyAnA atizaya mahatvanA che ane tenI prasaMzA karavI rahI. udAharaNa tarIke ja palena mAM lazkarI hita che ane polenDamAMnI paristhiti raziyAnI salAmatI sAthe kA dAnI jAherAta karavAmAM AvI tyAre paNa raziyAe tenAM daLe saMkaLAyelI che, e bAbata khAsa khyAlamAM rAkhavI jarUrI che. pilenDamAM pakaDyA nahotA te ullekhanIya che. Ama chelaDAM doDha . uparokata daSTie vicArIe te palenDano prazna vivanimAM varaso polenDamAM koI paNa prakAranI lazkarI daramiyAnagIrI nahi bAdhArUpa na bane te mATe sevita raziyA atyaMta saMyamItapaNe vartI karIne ane pariiita vaNase nahi tenI kALajI laIne seviyeta JaaN che. jyAre polenDanA praznane amerikAnI hAlanI nIti DahApaNa saMdha prasaMzAjanaka saMyama dAkhavyuM che. bharelI nathI ema kahevuM 2j polenDanA praznanI vicaraNa karatI vakhate te dezanA ItihAsa ape ikA manavahakko ane devasIkI pariSadanI game teTalI para paNa najara nAkhavI joIe. te deza. ItihAsanA keTalAMka vAta kare te paNa e vAta yAda rAkhavI ja rahI ke palenDanA mAma rasadAyaka muddA A pramANe che. ' lAmAM teNe khAsa kazuM ja khovA nathI. 0 polenDamAM "rAma"ne mArge khristI dharma dAkhala thayo hato bIjI tarapha seviyeta saMdha polenDamAM aneka mahattvanA hito jayAre raziyAmAM konTenaTInepalane mArge A dharma dAkhala thayo dharAve che e hakIkata mAM rANI rAjakAraNamAM saheja paNa zAna hato. A kAraNe parenDanI prajA romana ketholIka che ane dharAvanAra vyakita kahI zake che. A uparAMta raziyA manovaijJAnika raziyAmAM orthoDoksa carca che. bha sevanuM hoya te paNa sAva svAbhAvika che. 0 polenDe aneka caDatI paDatI joI che. 1772 thI 1918nA polenDa ane sevita saMghanA ItihAsamAM saheja UMDA UtarIzuM samayakALa daramiyAna polenDa Astitva ja maTI gayuM hatuM. te jANavA maLaze ke pa2 ane soLamA saikAmAM polenDa jayAre aDhAramA saikAmAM osTrIyA, raziyA ane prazikSI palenDa para a-AMta zakitazALI hatuM tyAre AjanuM rAjana pATanagara mesko .kramaNa karyuM hatuM tyAre A iita nirmANa thaI hatI. ' paNa polenDanA kabajAmAM hatuM. A kAraNasara seviyeta saMgha paraMparA 0 pilenDa ane jarmanIne ararasaparasa sAthe saMbaMdha e palenDanA gata rIte evo bhaya dharAve che ke polenDa jo zakitazALI rASTra tarIke Ini sane pAke che. eTale jarmanImAM je kaMI bane che upalI zake te potAnAM salAmatI ane sArvabhaumatva jokhamamAM tenI pelenDa para ane polenDanA banAvanI jarmanI para gherI AvI paDe. A kAraNasara raziyA pelenDa kayAreya majabUta bane tema asara paDe che. I.chatuM nathI. polenDa potAnA kahyAmAM hoya temAM rakriyAnuM bIjuM eka hita bhArata ane tenAM pADozI rASTra e che ke jIna DemeTIka ripablika (pUrva jarmanI) sAthe raziyAne saMdezavyavahAra polenDane mArge thAya che. raziyA na De. pI. emakAmatha taraphathI pUrva jarmanI ma na vastraguravaTho paNa polenDamAMthI pasAra hacakitagata saMbaMdhamAM paDozInuM mahattva hoya che te ja thAya che, polenDa jo svataMtra bane A zakya rahe nahi. tene rIne AMtararASTrIya saMbaMdhamAM paNa paDezI rASTranuM pagale kadAca pUrva ane pazcima jarmanInuM ekIkaraNa thavAnI sthiti mahattva hoya che. paNa sarjAya. AnuM eDaharaNa rakiyAM kayAreya sAMkhI zake nahi te ' paDozI rASTra sAthenA saMbaMdha eTale sAMskRtika, Arthika, suvidIta che. dhArmika ane arasaparasanI salAmatI sAthe saMkaLAyele saMbaMdha polenDane pitAnI vagamAMthI saDI na javA devA mATe raziyA pAse ema sAmAnya rIte kahI zakAya. bIjuM eka kAraNa paNa che. amerikA sahitanA pazcimI dezoe pole- A suparasonika jeTa yugamAM paDozIne artha ghaNA vyApaka nDamAM 29 abaja DekalaranuM dhirANa karyuM hovAno aMdAja che, paNa banyo che. tema chatAM tene maryAdita artha ApaNI sarahada najIkanAM se viyeta razi dAe pelenDane karelA dhirANane AMkaDo pazcime karelA rASTro evo karIe te nepALa, pAkistAna, hArmA, bhUtAna, baMgalA dhirANa karatA kaMI keTalAgaNa vadhu che. tethI paeNlenDa raziyAnI vagamAMthI deza, zrIlaMkA, cIna vagere ApaNAM paDozI rAdo che. chaTakI jAya ke pachI pazcimanA deza pilenDamAM koI ramata rame te A dezo sAthenA ApaNA saMbaMdho aMge vicAratAM eka vAta bAbata raziyA kayAreya lAvI laI zake nahi. spaSTapaNe joI zakAya tema che te e ke zrI javAharalAla naheru hakIkate te, raziyA ane amerikA rahitanI mahAsattAo ane zrImatI IndirA gAMdhInA zAsanakALa karatA kazI lAlabahAdura pitApitAnI vaganA kSetro vaheMcI le te bAbata ja atizaya vicitra zAstrI ane janatA pakSanI rArakAranA zAsanakALa daramiyAna paDozI lAge che. tema chatAM temaNe arasaparasanI samajUtIthI AvI vaheMcaNI rASTro sAthe bhAratanA saMbaMdho vadhu maitrIpUrNa rahRAA che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana , 1-5-82 sva. zrI javAharalAla naheru bhAratane atyaMta zakitazALI rASTra banAvavA IcchatA hatA. tethI temaNe vizvarAjakAraNamAM vadhu dhyAna ApyuM ane pAkistAna, nepALa, zrIlaMkA, barmA vagere paDozI rASTro sAthenA saMbaMdho sudhAravAnI bAbatane khAsa mahattva na ApyuM. A ja kAraNasara naherukALamAM bhArata vizva rAjakAraNamAM atizaya agatyano bhAga bhajavatuM hovA chatAM paDozI rASTro sAthenA tenAM saMbaMdho khAsa sudharyA nahotA. te pachI sva. zrI lAlajahAdura zAstrIe dezanA zAsanane dora saM yA tyAre temaNe pAkistAna, nepALa, zrIlaMkA sahitanA badhA paDozI rASTro sAthenA saMbaMdho sudhAravA khAsa prayatno karyA hatA ane saMbaMdho sudhAryA paNa hatA. sva. zrI zAstrInA zAsanakALa daramiyAna ja bhArata-pAkistAna vacce yuddha thayuM hatuM te satya hovA chatAM koI deza sAthenA saMbaMdhonuM mUlyAMkana A ke te deza sAthenA yuddhane AdhAre nahi, paNa be deze vacce keTalI samasyAo che ane keTalI ukelAI tene AdhAre ja thaI zake. e daSTie vicAratA sva. zrI lAlabahAdura zAstrInA zAsanakALa daramiyAna bhAratane paDozI deze sAthenA saMbaMdha sudharyA hatA ema kahevuM 2. zrImatI IdirA gAMdhIne zAsana kALa 1980 pUrve ane pachI ema be hissAmAM vahecAyelA che. zrImatI gAMdhInI sarakAra raziyA tarapha DhaLatI hovAnI chApa che. bIjI bAju, bhAratanA moTA bhAganA paDozI rANe amerikA ane pazcimI rASTranI dharInI tarapheNa karanArA che. A kAraNe zrImatI gAMdhI sattA para hoya che tyAre bhAratanA paDozI rASTro sAthenA saMbaMdha maitrIpUrNa rahetAM nathI. vaLI, zrImatI IdirA gAMdhI paNa temanA pitAnI jema bhAratane eka mahAsattA ane te paNa raziyA-amerikAnI samakakSa sattA banAvavA Icche che. te mATe temaNe aNu dhaDAko kara, upagraha taratA mUkyA, anTArTIkA prakAranuM sAhasa hAtha dharavuM vagere aneka mahattvanA pagalAM lIdhAM che. A kAraNe nAnAM paDozI rASTranA manamAM bhaya lAge te svAbhAvika che. mahAsattAone saMdharSa, ] De. rameza bAbu vizvanI be sauthI moTI sattAo raziyA ane amerikA ** mitrAcArI ke duzmanAvaTamAM aMtrima bidue na pahoMce tema ja vizvanA anya tamAma rASTronuM hita samAyeluM hoya che. - vizvamAM Aje jyAM juo tyAM saMgharSanuM pramANa vadhyuM che. gharamAM vaDilanI maryAdA lepAya tyAre kaMkAsa vadhe che te ja rIte vizvarAjakAraNamAM nAnAM rASTro jayAre mahAsattAonA kahyAmAM rahetAM nathI ane mAthuM UMcake che tyAre saMgharSanuM pramANa vadhe che. madhya pUrva, pazcima eziyA ane phokalenDa TApu vagere sthaLoe sajAyelI kaTokaTInI pUrva bhUmikA nihALatAM uparanI vAta samajI zakAze. nAnAM rASTro keTaleka aMze have be mahAsattAonuM nAka paNa dabAve che ane dhAryuM kAma kaDhAve che. AnuM eka udAharaNa pAkistAna che. aphaghAnistAnamAM raziyAe . daramiyAnagIrI karI tene upayoga karI laIne pAkistAna amerikA pAsethI jaMgI zastra ane anya sahAya meLave che. raziyA ane cIna vaccenA bagaDelA saMbaMdhone lAbha uThAvIne te cIna pAsethI paNa ghaNI madada meLave che. bIje pakSo, bhArata aliptatAne vareluM che ane IndirA gAMdhInI sarakAra pote sAcA arthamAM alipta che ema mAne che, tema chatAM keTalAMka vikasIta ane anya rASTro bhAratanI AvI aliptatAne blekamela karavAnI bevaDI ramata gaNe che. * vizvanI be mahAsattAo vacce saMgharSa che te samajUtI paNa che. A be mahAsattAo cAlabAjIpUrvaka nAnAM ane ochA zakitazALI rASTrone potAnI vaga heThaLa rAkhe che. udAharaNa tarIke, mahAsattAo hAla 2.stro ane zastrasaraMjAma ghaTADavA vATAghATa kare che, paNa e baMne vacce evI khAnagI samajatI hovAnuM kahevAya che ke zastro ghaTADavA paNa eTalI hade ghaTADe na karave ke nAnAM rASTro e 'sarahada'ne AMbI zake ! mahAsattAonA saMgharSanI paristhitimAM bhArate pitAnA rASTrIya hitone sau prathama vicAra karavo joIe. zrImatI IndirA gAMdhIe AvI ja kaMIka nIti apanAvI che ane te prasaMzAjanaka che. zrImatI gAMdhIe avAranavAra evI spaSTatA karI che ke bhAratanI nIti A ke te rASTranI tarapheNamAM nahi, paNa bhAratanA rASTrIya hitone najara rAmA rAkhIne ghaDavAmAM Ave che IndirA gAMdhInuM zAsana paDozI rASTrone samakakSa gaNatuM nathI. tethI pAkistAna, nepALa baMgalA deza vagere rASTro sAthenA ApaNAM saMbaMdha sumeLabharyA rahetAM nathI. janatA pakSanA zAsanakALa daramiyAna paDezI rASTro sAthenA bhAratanA saMbaMdho atyaMta maitrIpUrNa hatA ane tethI e kALa paDezI rASTro sAthenA saMbaMdhonI daSTie atizaya agatyano che. zrI morArajI desAInA netRtva heThaLanI janatA sarakAre ApaNAM nAnA moTA tamAma paDezI deze sAthe sumeLabharyA saMbaMdha jALavavA khAsa jahemata lIdhI hatI. tenuM atyaMta phaLadAyI pariNAma AvyuM hatuM ane lagabhaga badhA paDozI rASTro sAthe te kALa daramiyAna ApaNe sArA saMbaMdho hatA. pAkistAnanA pramukha janarala DyiA sAthe zrI merArajI desAIe aMgata saMbaMdho vikasAvyA hatA. uparAMta nepALa, zrIlaMkA, bhUtAna, ane baMgalAdeza vagerene sparzatAM praznono ukela lAvavA paNa temaNe khAsa takedArI lIdhI hatI. janatA sarakAre (IndirA gAMdhInI sarakAranI jema ja) raziyA sAthe sArA saMbaMdha jALavI rAkhyA hatA. tema chatAM "janatA netAo pazcima taraphI gaNAtA hovAthI paDozIo sAthenA saMbaMdho sudhAravAmAM temanI A chApa" kAma AvI hatI. zrI mAnatuMgAcArya viracita zrI bhakatAmara stotra ApaNA saMghanA AjIvana sabhya, saurASTra TrasTanA TrasTI tema ja mahArASTra rAjyanA bhUtapUrva maMtrI zrI zAMtilAla harajIvana zAhanA pitA sva. harajIvana rAyarAMda zAhe bhakatAmara stotrane gujarAtI bhASAmAM gadya ane padyamAM samazlokI anuvAda karyo te 1948mAM prathamavAra prasiddha thayelo. A pustakanI dasathI vadhu AvRtti thaI gaI che. A pustakanI prathama 30 nakala ane tyAra bAda cha nakala zrIyuta zAntibhAI zAhe saMghane saprema makalI che. jijJAsuone A pustikA saMghanA kAryAlayamAMthI vinAmUlya maLI zakaze. saMdha pratyenI zrIyuta zAnitabhAInI premALa lAgaNI mATe ame temanA khUba ja AbhArI chIe. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-82 prabuddha jIvana dhyAnamArgamAM praveza kundanikA kApaDIA [3] samApta thAya che. A chellI paddhati sahelI che. A pustakamAM tenI rIta darzAvAI che. (tibeTI paddhati) koI paNa mANasa ApaNane du:kha ke IjA pahoMcADe tyAre ema atyAranA yugamAM pAMca prakAranI avanati tarapha dekhAya samajavuM joIe ke te ApaNane ApaNAM pUrvanI a-kuzaLa karmonAM che. eka te Aja samaya kharAba che, deza ekabIjA sAthe ke vadhu AkarAM pariNAma bhogavavAmAMthI mukata kare che. A rIte, jeo aMdara-aMdara laDatA rahe che, duSkALa ane roga khUba vyApaka che. ' ApaNane hAni pahoMcADe che te kharekhara te ApaNuM kalyANa bIjuM, loka anaitika ane ekabIjA pratye dhikkAranI hade pahoMce kare che. ApaNA AdhyAtmika gura nI jema A lokonI karUNI paNa eTalA asahiSNu banI game che. vaLI meTA bhAganA lokonAM mana ApaNe satata yAda rAkhavI joI be kAraNake teo ApaNane lobha ane hiMsAthI bharelAM che. bahAranAM jokhame eTaluM vadhyA darzAve che ke ApaNA para ladAyele baje te ApaNe ja karmanuM pariche ke jIvanane kaI kSaNe aMta Avaze te bhAkhavuM muzkela banyuM che sAme che. ApaNA para meTuM devuM hoya ane leNadAra kahe ke mAtra ane chelle kheTI mAnyatAo ane kheTAM darzane khUba eka tamAco nuM khAI le to tuM devAmAMthI chuTo-to ApaNe rAjI phUlyAM-phAlyAM che. thaIne e svIkArI laIe ke nahi? A ja rIte bIjo ApaNane atyAre manuSya muMjhAyelA che ane jIvanane artha che, tenI "karelI hAni te vadhu AkAM phaLamAMthI ApaNane mukata thavAmAM temane khabara nathI, paNa maMna jAgRta bane to A pratikULa saMjogone sahAyarUpa bane che. A kevaLa ghaTanAonuM sAruM lAgatuM eMTena paNa lAbha laI zakAya. mananI jAgRti mATe ahIM darzAvelI paddhati mAtra nathI, paraMtu kharekhara A pramANe ja che. vizeSapaNe asarakAraka che, paNa A sUcanAo vAMcatI vakhate ja te ApaNI aMdara utAravI joIe, A kevaLa tAtvika kathA-carcA | sarva jI nI karuNA para smAna kare nathI. A paddhati ApaNI manovyApArane bhAga banI jatI joI , ApaNe badhA jIvanI karuNA pichANatA thaIe te muzkelI dezanuM ekamAtra pAtra; ApaNI jAta ane agavaDa varace paNa ApaNe AnaMdamAM rahI zakIzu. eka koI paNa muzkelI ke takalIpha UbhI thatI ApaNe tene deza udAharaNa joIe. be mANasone ugra mAMdagIne kAraNe haoNspiTalamAM koI vyakita ke vastune mAthe DhesI daIe chIche. deze bIjA dezone javuM paDe che te A rIte jenuM mana keLavAyuM haze te mAnasika vAMka kADhatA hoya che, kUtarAo bIjA kUtarAne. paNa bIjAne doSa rIte A sthitimAM paNa prasanna rahI zakaze ane emAMthI ene mAMdagImAMthI bahAra nIkaLavAnuM sAmarthya paNa prApta thaze, jyAre kADhave e saMdatara khoTuM che kAraNa ke A doSane pAtra sAthe zatru te ApaNI aMdara che ane e che ApaNI Atma - prIti. jenuM mAtra dunyavI daSTibiMdu che te zArIrika ane mAnasika-bane ApaNe ApaNI jAtane bahu mahattvanI ane mUlyavAna gaNI ne rIte dukhI thache, ethI enI mAMdagI vaLI vadhaze ane mananI zAMti ( lupta thaze. chIe. jana pratyenI A bhakita ne Asakita ApaNI pAse ghaNAM .. Ama vicAranuM rUpAMtara karavAthI ane du:khanuM sAcuM kAraNa tathA evI 2ka zaLa karma karAve che jene ekamAtra ude za kAmacalAu anya jIvonI karuNA pichANavAthI ApaNane ghaNI madada maLe che. sukha ane sagavaDa hoya. ApaNI pAse koI vastu na hoya, to pachI koI du:kha ApaNane bahu asvastha nahi kare, atyAre ApaNe tenI ApaNe IrachA karIe chIe ane ApaNI koI paNa priya bIjA jIvone bahu sahAyarUpa thaI zakatA nathI, paNa ApaNA manane bAbana mATe jokhama UbhuM thAya te ApaNe ugra ane svArthamukata vikAsa karI AtmaprItinA valaNane paradu:kha bhaMjakatAnA valaNamAM pratibhAva ApIe chIe. Ama AtmakendrI rIte vartavAthI ApaNe badalavAnI javAbadArI ApaNI che. A mATe ApaNA pratye karu NAvAna nakArAtmaka karma bAMdhIe chIe je AgaLa jatAM du:kharUpe pragaTa sarva jI paratve jAgRta banavuM joIe ane tenI jarUriyAta thAya che. sAmrAjyavAdI hetuothI laDatAM rASTro paNa A ja rIte samajAvI joIe. A agharuM nathI, kAraNa ke badhA ja jIvo du:kha duHkha ne aMdhAdhUMdhI phelAve che. are, be nAnAM jetu paNa A ja TALavA ane sukha meLavavA Icche che. temane joItuM hoya te ApavA kAraNee laDatAM hoya che. ApaNAM ghaNAM kRtyo pitAnA ahaMjanya ane na joInuM hoya te laI levA nIce pramANe ApaNe tatparatA kendramAMthI ane Akramaka ke rAtmaka hetu mATe thatAM hoya che. keLavavI joIe. A manuSya-janmamAM ApaNA citta para ghaNA saMskAronI che: ApavA ane levAnI kriAne abhyAsa paDelI hoya che ane tethI udabhavelA ghaNu kame khapAvavAnAM A abhyAsa mATe tibeTI zabda che taga dena : ApavuM ane hoya che. 'chApage eTaluM to majI levuM ja joIe ke badhA de 2Ane levuM. paNa kharekhara dhyAna-prakiyAmAM 'levuM' pahelAM Ave che, "ApavuM' badhI muzkelIo ApaNI aMdarathI ja Ave che ane enuM mukhya pachI.ApaNe badhA ja jIvanI yAtanAo, muzkelIo, malinanAo kAraNe ApaNuM ajJAnayukata AtmapritIvALuM valaNa, je ApaNuM ApaNA para laI levI joIe, to ja tene; enA badalAmAM samagra lakSa sAMkaDuM karIne mAtra eka ja bAbana para lAvI mUke che: ApaNe temane je AnaMda ApIe, te mANI zakaze. vAsaNamAM ApaNI potAnI jana. ApaNane jarAsarakhI tarasa lAge ke garamIthI khAvAnuM mUkatAM pahelAM tenI gaMdakI dUra karavI joIe, tenA jevI akaLAmaNa thAya ke tarata ApaNe emAMthI chUTavA ThaMDA pINA mATe A vAta che. jhaMkhIe chIe ane ApaNA karatAM kayAMya vadhu takalIpha bhegavatAM A rIte dAna karavAnI pUrvataiyArI tarIke ApaNe ema asaMkhya jIve mATe ApaNI pAse samaya ke sahAnubhUti bhAgye ja vicAravuM joIe ke AmAMne ekeeka ja , ApaNA agaNita hoya che. pUrva janmamAM koIka kALe ApaNI "mAtA" haze. zuddha mAtRpremanI bIjA loko pratyenuM traNa, je janmatomAM ekatra thAya che karuNA yAda karavAnI, e karuNAnuM RNa cUkavavAnI UMDI hArdika te UMDA dhAnathI ke A tracchanA phaLane svIkAra karavAthI, IchA ApagamAM janmaze. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-82 bIjAonAM du:kha-takalIpha ApaNA para laI levA mATe ApaNe kalpanA karavI ke e badhuM kALA dhumADAnA rUpe cAre taraphathI ApaNI aMdara Utare che ane abhiprItinA ApaNA valaNane nAza kare che ane pachI badalAmAM ApaNe ApaNAmAM je koI saguNA, AnaMda hoya te temane ApIe chIe, evI bhAvanA karavI. sAthe AnI saphaLatA mATe ApaNA ISTadevane prArthanA paNa karavI, e mATe ApavA zI? vividha bhAgomAMthI 6 jala prakAza bahAra pharI sarva jIvene ajavALe che tevuM dazya kalpa. vicArane asarakAraka banAvavA. A pramANe vAraMvAra karavuM. kamika kriyA atyAra sudhI ApaNuM ekamAtra lakSa ApaNA ja sukha para raheluM hovAthI, bIjAonI takalIpha pote laI levAnI hRdayapUrvaka bhAvanA bhAvavAnuM jarA muzkela lAgaze. AthI zarUAtamAM ApaNane Aje, AvatI kAle, pachInA janmamAM paDanArAM du:khane svIkAra karavuM joIe. 'ApavA ane levAnI kriyAmAM bIjAM nAM duHkha ApaNA para laI levAne uddeza che, paNa te mATe manane keLavavA pahelAM potAnAM, atyAranAM du:khone svIkAravAM joIe. tene abhyAsa thayA pachI bIjAnA du:khe ApaNe laI zakIe.' zarUmAM A rItanuM dhyAna karavAnuM agharuM lAgaze, paNa kame krame ApaNA hRdayamAMthI ApoApa ja, bIjAnAM du:khe laI temane AnaMda ApavAnI zuddha IcchA UMDANamAMthI pragaTa thaze. zvAsa ane ura chavAsanI sAthe A bhAva joDavAthI kriyA saraLa banaze. pahelAM zvAsa aMdara levAnI sAthe sarva jIvonI yAtanAo kALA dhumADAnA rUpamAM ApaNI aMdara pravezatI, AtmasAta thatI anubharavI. pachI ucchavAsanA rUpamAM sarva jIve bhaNI AnaMdanA rUpamAM tejasvI prakAza ApaNAmAMthI vahetA anubhavo. - koIka vAra ApaNane zaMkA thAya ke AvuM karavAne artha zuM che? enI jInAM du:kha koI dUra thatAM nathI ke kazuM badalAtuM nathI. paNa A ApavAne levAnI prakriyAmAM muddAnI vAta e che ke ethI bIjAone phAyado thAya ke na thAya, ApaNA potAnuM mana vikAsa pAme che ne ema karatAM te pUrNa anukaMpAthI yukata, zANapaNa vALuM ane rAmartha banatAM saMpUrNapaNe prabuddha bane che ane tyAre kharekhara ja ApaNe du:khI jIvone sahAya karI zakIe chIe.' traNa viSa: traNa guNa sAMsArika jIve vastuo pratye traNa rIte jue che. gamatI vastuo pratye Asakita ane IrachAnA viSathI, na gamatI vastuo pratye aNagame ke napharatanA viSathI ane taTastha vastuo pratye temanAM rAcuM svarUpa ke zUnya svarUpa vizenA ajJAnanA viSathI.. ApaNA dhyAnamAM jIvonA A traNe viSa ApaNI para laI levAnI kalpanA karavI joIe kAraNa ke te ja sarva du:khanuM mULa che. A traNa kheTAM valaNanI jagyAe ApaNe traNa sAcI bAbate mUkavI joIe: Asakita rahitatA, AkramaNa-rahitatA, azAnaH rahitatA. ApaNe "ApavuM ane tenI kiyAne gaMbhIrapaje abhyAsa pADIe te ApaNe mATe hAni ke du:kha bhAgye ja Avaze ane vage te teno sAra karI zakIzuM ane enuM UMDuM kAraNa bhUtakALanAM agya karmomAM che ema samajI enuM mukitapathamAM rUpAMtara karI zakIzuM. Ama badhAMnAM du:khe ApaNe laI levA ane temane anukaMpA, samaja vagere guNa ApavA te be upara UDavA mATenI samartha pAMkhe che. A kevaLa ApaNI kalpanAmAM na rahevuM joIe, paNa saMyoge ApaNane bIjAne sahAya karavAnI taka Ape tyAre ApeApa ApavAthI tevI sahAya thavI joIe. ApaNA dhyAnane ApaNe rojanAM kAryomAM na utArIe te ApaNe daMbha ane Atma vaMcanA karIzuM. pharI pharI smaraNa ApaNA manane ApaNe egya rIte keLavI rahyAM chIe ke kema e vize ApaNe satata jAgRta rahevuM joIe. ApaNAM khoTAM valaNa ud bhave tyAre kALajIthI te samajavAM joIe ane gya vicArone oLakhavA joIe jethI tene pUrNa upayoga karI zakAya. ApaNe eka patra lakhavAnuM hoya ne pharIpharI jAtane yAda ApyA karIe tenA jevuM A che. badhI dizAomAM A sUcanAonuM pAlana ApaNe UMghatAM hoIe, jamatAM hoIe, cAlatAM hoIe ke dhyAna karatAM hoIe, haMmezAM AnaMda ApavAnI du:khe laIne levAnI kriyAne ApaNe abhyAsa karavAnuM che. bIjuM kAMI karIe ke nahi paNa zvArA te letAM . mukatAM hoIe ja chIe te tenI. sAthe ApaNe A dhyAna joDI daI zakIe.' dareka kRtya pAchaLa khare hetu dhyAnamAM rAkhavA joIe. dAkhalA tarIke ApaNuM jamavAnuM kevaLa bhUkha ke svAda saMtoSavA nathI, paNa A kRtya paNa bIjAne ApavAnI kriyA banI zake ema samajI eTalA mATe khAvuM ke zarIramAM zakita jaLavAI rahe jethI ApaNe sahAya karavAne zakitamAna thaIe. Ama khAvuM te paNa dhyAnane bhAga banI zake che. hakIkatamAM A pramANe mULa hetune vicAra karavAthI badhAM ja rojiMdA kAryo arthapUrNa bane che. ApaNe yuvAna ane taMdurasta hoIe te, ApaNI zakita ApaNe AMtarika vikAsa mATe vAparavI joIe jethI ApaNe koIka divasa kharekhara ja bIjAne madada karavAnI sthiti prApta karI zakIe. dhyAna karavAnI taka maLe to nakAmI pravRttimAM samaya na gALavo joIe. A sUcanAonuM ApaNe hRdayapUrvaka, niSThApUrvaka pAlana na karIe te A vAM-sAMbhaLyuM e samayane vyaya che. (1 avut 'Advice From A Spiritual Friend lekhaka: Geshe Rabten ane Geshe Ngawang Dhargyey : pustakanAM prathama be prakaraNone AdhAre lakhAyA che. vadhu jijJAsA dharAvanArane AkhuM pustaka vAMcavA bhalAmaNa che. dhyAna vize ghaNuM prAphika mArgadarzana temAMthI maLI raheze.) sAbhAra svIkAra (1) himAlayanI tIrthayAtrA-le. navanIta pArekha, bAlageviMda aMbANI prakAzana, gAMdhImArga, amadAvAda-380 001. kiM. rUA. 12 (2) AnaMdaghana eka adhyayana-lekhaka ane prakAzaka: kumArapALa desAI, caMdranagara sesAyaTI, jayabhikhumArga, amadAvAda-380007. ki. rU. 35 3) jananI (eka zekaprazasti - le. ratubhAI desAI, parimala prakAzana pratiSThAna, pArvatI, hanumAna roDa, vilepArle (pUrva), muMbaI-400 057. kiM. rU. 10. (4) zrI bhadraMkara pravacana sudhA- avataraNakAra ane saMpAdakakapUraeda raNachoDadAsa vAraiyA, garAvADI, vAraMvA sadana, pATitA Na364 27. kiM. rU. 4. (5) zrAvake ane zrAvikAonI pratikrama-le. pre. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA, saMpAdaka ane vyavasthApaka: cArAkI pazedevasUrizvarajI mahArAja, prakAzaka : panAlAla lAla zuda, rAvapurA, koThIpaLa, naMdakuMja, vaDodarA kiM. rUA. 6. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-82 prabuddha jIvana ja che karI ja jhi pazcimanuM saMsAradarzana T kAnti bhaTTa hoya ane sarakAranA TIkA-maka lekho na hoya te ja beMIlI lIpImAM 0 vara peTalIkare "pATIdAra" nAmanA mAsikapatranuM nAma chapAya che. Ane kAraNe jagatanAM aMdhajanone mAtra eka taraphI vicAro ja badalIne pachI "saMsAra" nAmanuM mAsika calAvIne baMdha karI jANavA maLe che. samAjavAdanA vicAre ke bIjA krAMtikArI vicAronAkhyuM te pachI ApaNA samAja ke saMsAranuM darzana karAve tevuM koI vALA megejhine temane vAMcavA maLatAM nathI eTale briTananI eka mAsikapatra gujarAtImAM pragaTa thatuM nathI. lAMDanathI "sosAyaTI". saMsthAe krAMtikArI vicAro ke samAcAro hoya tevA megejhInamAMthI nAmanuM mAsika nahiM, paNa sAptAhika pragaTa thAya che. prabuddha jIvana breIla lIpImAM lekha taiyAra karavA mAMDayA che. tene "olTaraneTIva jevI sAdAIthI te chapAya che ane tenA savAlAkha jeTalA lavAjama TokiMga nyujhapepara kalekalIva" nAmanI saMsthA pragaTa kare che. A navI bharAtAM hatAM te hamaNAM ochAM thayA che. A 'nyU sosAyaTI'mAM keTalAka jAtanA vicArovALuM IMIlI lIpI. megejhina varSe rU. 68 nA upayogI sarve paNa karAya che. tenA keTalAka namUnA: lavAjamathI aMdhajanone maLe che. . (1) briTanamAM jovAmAM AvyuM che ke gRhiNIo karatA kAme (4) nyu sosAyaTInA ogasTa 1981nA aMkamAM rAtapALInuM janArI mahilAo ochI bImAra paDe che. 12797 jeTalI 4 thI kAma karanArA ke rAtane samaya gALanArA lekonI vAta ApavAmAM 64 varSanI vayanI mahilAonuM sarvekSaNa karavAmAM AveluM temAM AvI che. A prakAranA rAtrijIvananI buddhidhamatone game tevI amerikana mahilAo paNa hatI. ghare besI rahetI apariNIta strIo vAta bhAgye ja kayAya pragaTa thaI haze; zrI gure melabIne lakhelA ke chUTAcheDA lIdhelI strIo paNa vadhu bImAra rahetI hatI jayAre A lekhane sAra: game tevI sAmAjika kaThaNAI AvI paDI hoya chatAM nekarIe janArI "jagatamAM pahelAM ApaNe divasanA samayamAM ja kAma karanArA zrIo ochI bimAra paDatI hatI. A sarvekSaNa karanArI samAja jIvo hate. vahelI paroDhiye zarU karI sAMja sudhI kAma karatA hatA. sevikA zrImatI konsanTase tAraNa kADhayuM che ke bahAranuM kAma karavAthI gAmaDAMnA kheDUte 7 vAge vALu karIne sUI jatA. jayAre purANA strIne kazIka siddhi meLavyAno anubhava thAya che. tenA sAmAjika mAnavIe ana zodhyuM tyAre tene upayoga rAMdhavAmAM ane pachI saMparko vadhe che. pADozIonI ekanI eka kulIothI te dUra rahe bhegA maLIne tApavAmAM karyo. e pachI milITarInA kempamAM agnino che. nokarI karanArI strInuM svamAna vadhe che. A badhI cIjo svAthyane upayoga thato, devaLAmAM paNa upayoga thato hato. moDI rAtre koI sAra rAkhavAmAM kAma kare che. jayAre gRhakAma karatI strI sAmAjika musAne mArgadarzana ApavA jUnI vIzIo paNa agni paTAvatI rIte ekalI paDI jAya che. tenA gharakAmamAM kuzaLa hoya te siddhinI hatI. 1lI sadImAM remamAM paiDAMnA vAhanone mAtra rAtre ja lAvavAnI bahu gaNanA thatI nathI, paraMtu evuM jovAmAM AvyuM che ke je strI : chUTa hatI jethI divasanA bhAgamAM gIradI na thAya." mAtra gRhiNI tarIke ja kAma karatI hoya paNa patinI ghaNI badhI javAbadArI svIkAratI hoya te bIjI strIo karatAM vadhu taMdurasta ....paNa 19mI sadImAM je vaTe vazaLanA enjina dhyA. rahe che. temane bImAra paDavAnI phurasada ja hotI nathI. pachI meDI rAta sudhI jAgavAnA pagaraNa thayAM. prathamavAra 1803mAM gesa vaDe dIvA pragaTAvavAnuM viliyama sura ke zarU karyuM. e pachI dhIre - (2) "nyu sosAyaTI"mAM mAtra briTananA rasamAjanI ja vAta dhIre laMDananI zerIomAM gesanA dIvA mUkAyA. rAtre dIvAo AvyA nathI hotI. dA.ta. mekasIkonA kenana gAme 22 jeTalA garIba ane pachI dhIre dhIre rAtanA manoraMjananA udyoga khIlyA." tavaMgara dezanI zikhara pariSada bharAI gaI temAM pazcima jarmanInA "gesanA dIvA ane audyogikaraNane kAraNe phekTarImAM paNa bhUtapUrva vaDA pradhAna vIlI brAnce taiyAra karela ahevAla zarzAvAne hato. A ahevAlanI vigate koI bhAratIya vartamAnapatroe pUrepUrI rAtapALI AvI. 1887mAM kArla mAkarse jAhera karyuM ke- "rAtapALI pragaTa karI nahotI. na sosAyaTIe te garIba dezanI hAlata aMgenA e mAnavInuM zoSaNa karavAnI eka navI rIta che." e pachI 1882mAM ahevAlanI carcA che. 7mI me 1981nA roja eka lekha dvArA karI thomasa eDIsane inakesanTa lepanI zodha karI ane rAtapALI hatI. A ahevAlanI nakale briTanamAM rUA. 40nA bhAve khapatI mATe vIjaLInA dIvA maLatA thayA. 1889mAM osTriyAnA kArDa hatI. briTananA lokoe garIba dezonI hAlata jANavA 1.16 lAkha vilsabaza nAmanA kArIgare A dIvA mATe dhAtunA philAmenTa tAra nakalo vecAtI lIdhI hatI ane temAMthI 15000 jeTalI jherokasa taiyAra karyA eTale rAtrIne ujALavAnI vyavasathI jaDabesalAkha thaI gaI. kopIe paNa taiyAra thaI hatI. vIlI brAnDanI eka darakhAsta bahu ja rae pachI rAtre kAma karavAnI vRtti vadhavA mAMDI ane jagana bharamAM suMdara hatI, dareka samRddha deze tenA saMrakSaNa kharca upara amuka 24 kalAka kAma cAlu rahe tevI TekanolojInI pragati thaI." vairichaka kara nAkhave, A karanI rakama ekaThI thAya te garIba dezone "moTA bhAganI phekaTarIomAM traNa pALI hoya che. kanTInyusa sahAyarUpe Apavo. A sahAya e rIte ApavI ke garIba deze sesavALA riphAIniMga Te paNa UbhA thayA che. jagatanA dhanika paisAvALA dezone je kAcA mAle mokale che te kAcI cIjonA dezomAM 24 kalAka kAma karatI posTa ophise, reDImoguhA, hoTala, bhAva TakAvI rAkhavA mATe te rakamane upayoga thaI zake. Ama hospiTala ane 24 kalAka khullI rahetI dukAne paNa UbhI thaI che thavAthI garIba dezanI hUMDiyAmaNanI sthiti hAlakaDolaka rahevAne basa, eralAInanA vimAne, TeDanI sarvisa paNa ghaNA dezamAM 24 badale sthira rahI zake. kalAka maLe che. vIjaLI te 24 kalAka maLe che. polIsa peTrokiMga (3) jagatamAM aMdhajane mATe breIlI lIpImAM amuka chApAo rAtre cAle che. Temiphena ane komyuTara DeTA prosesiMga paNa rAtabhara cAle che. amerikAmAM benko paNa rAtre cAle che." ke megejhine pragaTa thAya che. paNa moTe bhAge sarakAre ke sarakArane Azare rahetI cerITInI saMsthAe A megejhInane breIlIpIma " amerikAmAM ImarajansI ane ripera mATenI sevAo 24 bragaTa karatI hoIne je megejhinamAM rUDhigata vicArovALA lekhe kalAka maLe che. e 24 kalAkanI sevAmAM tALA ripera karanArA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1-82 ( gAlibanI phUlapAMkhaDI [] harIndra dave maje - sarAbe - date vaphIkI ne pUche hAla hara jarca : mizle- johare tega AbadAra dhA. A paMkitane vAgyAI to bahu saraLa che: "vaphAdArInA raNanA mRgajaLanA taraMganI hakIkata mane na pUcho. pratyeka rajakaNa talavAranA joharanI mAphaka pANIdAra hatuM.' paNa ene artha hRdayane valovI nAkhe eve che. jIvanamAM sAce prema ke sAcI maitrI virala ja che. jene ApaNe sAco prema ke sAcI maitrI mAnI beThA hoIe e samaya AvatA, kasoTIe caDatA mRgajaLa banI jatA hoya che. mRgajaLane artha mAtra AbhAsa evo to zaheranA loko ja karI zake. jaLa mAnIne doDelA mRga mATe to jaLanA sthaLe vAgelI raNanI retIne vIMdhI nAkhe evo je anubhava thayo hoya che, te zabda kaoNlamAM sthaLa kayAMthI pAmI to kAMI nahIM, zokanA maraziyA gavAze to paNa cAlaze. bahu saraLa rIte kavie vedanAne vAcA ApI dIdhI che. kaMIka banavuM joIe. kazuM nathI banatuM ene thAka che. kAM A pAra, kAM e pAra, evuM kaMIka banavuM joIe. pratIkSA Ama to sukhanI ja hoya che. paNa eka tabakko evo Ave che ke jyAre A pratIkSAnI #ANa lAMbAya che e karatA kaMIka aNagamatuM paNa banI jAya to sAru evuM mAnavAnuM mana thaI jAya che. - gharanI zobhA, gharanI rokana jenA para nirbhara che evI eka ghaTanA kayAreka lagnanAM gIta lAgatI hatI; have varanI pAlakhIne badale janAje nIkaLe te paNa cAlaze. sukhanI kSaNa ke du:khanI kANa - e baMne AkharI saMdarbhamAM eka sarakhI nirarthaka che. e baMnethI AgaLa mANase javAnuM che. Ine Abalose pAMva ke ghabarA gayA che meM, jI khuza huA hai rAhako purakhAra dekha kara. vedanAnA mArga paranuM prathama pagaluM du:khada hoya che. paNa vedanA gherI bane che, ema vyakitanuM khamIra paNa pakhAnuM Ave che. pagamAM pharaphalA paDI jaze eTaluM badhuM cAlavuM paDayuM. e paNa tApathI dajhADatA saMsAramAM aDavALA pAye, pagayAMmAM phollA UThI gayA, e joI, kavi kahe che, hu gabharAI gayo hato. paNa pachI kavi AgaLa jue che, to rasto kaMTakathI bharapUra che. kaMTako phallAne vAgaze ane phollA phaTI jaze. darda maLyuM, ane dardanAka IlAja paNa bhagavAne Apyo. A joIne mane rojI thaI gayuM che. phohalAo joIne to gabharAI javAyuM hatuM kAraNa ke vedanAne paze uThAvAyeluM e prathama caraNa ja hatuM. mAtra have kaMTako paNa AvI maLyA.A je kavie kahyAM che ne ke 'darda kA hadase gujharanA hai davA ho jAnA':darda hadathI vadhI jAya eTale davA banI jAya. - kavi bIjI paMkitamAM e mRgajaLa kevAM che e kahe che: e kahevA eka dhAradAra upamAno Azraya le che. e kahe che ke A mRga jaLanA pratyeka 2jakaNamAM talavAranA johara jevuM pANI che. AbadAra talavAranI mAphaka A smaraNa 2jakaNa paNa janoIvaDha ghA karI zake, evA hoya che! ahIM 'AbadAra' zabda ghaNo sUcaka che. pANI pANI jhaMkhatA raNanA pravAsIne mATe mRgajaLanA taraMgomAM raheluM hareka rajakaNa pALIdAra te maLe che. paNa e pANI jIvanane poSatuM nathI. e to talavAranuM pANI che. talavAranI dhAra jevuM saMhAraka che. eka haMgAmeM pe mokUpha hai gharakI ronaka ne hA- e - gama hI sahI nagna-e- zAdI na sahI. A gharanI ronakanA AdhAra eka ghaTanA para che. A ronakane TakAvI rAkhavA mATe kaMIka banavuM joIe. lagnanA gIta na gavAya pazcimanuM saMsAra darzana.. | luhAre, jaMtunAzaka davA chAMTanArA, Telivijhana ripera karanArA ane mRta mANasano nikAla karanArAnI sevAne samAveza thAya che. laMDanamAM eka pustaka vikretA AuTa opha prinTa thayelA pustakonI nakalo vecavA 24 kalAka dukAna khullI rAkhe che." - chellA 20 varSathI A rAtanA rAjaonI ujANI ane utpAdana cAle che. pahelAM ghuvaDane ja rAte juganAruM prANI kahetA hatA. kadAca ghuvaDe rAtre sUtA haze, paNa vizALa mAnava samudAya rAtre sUtI nathI. zarUAtamAM to audyogika utpAdana mATe rAtri jagaraNa thanuM. | hatuM, paNa have manoraMjana mATe resTorAM, hoTala, nAITakalaba ane jagorakhanAM khela rahe che. ghaNA loko savAre pharavAne badale have moDI rAtre pharavA nIkaLe che. rAtrImAM jeTalI zAMti maLe che te vahelI savAre paNa maLatI nathI. juvAnane rAtre lAge che ke zarIramAM te rAtanA rAja che. ghara vagaranA lokone paNa rAtane samaya rAhatane amaya lAge che. ghaNA zaramALa lAke paNa rAtre ja bahAra nIkaLe che. ke rAtapALInuM kAma pasaMda kare che." .. paraMtu divase ja kAma karanArA mANasane rAtapALImAM kAma karanArA vize bahu vicAra 2AvatA nathI. evuM bane che ke nIrAlA sataranA lokone jAgavuM paDe che. ane upalA darajajanA loko rAI jAya che. trIrane 11 vAgyA sudhI chApAnI kacerImAM bese che. upanetrI ke riporTaro rAtane 1 vAgyA sudhI bese che. hekaTare uMdhI jAya che, paNa narane rAtre gavuM paDe che. je nAnakaDI phariyAda mATe .. ** . navamAM pAnAthI cAlu DokaTarane jagADIne dardI pAse javAnuM kahevAya te hekaTara gujase thAya che." "rAtrimAM kAma karanArAnuM mAnasa paNa thoDuM ja hoya che. rAtre kAma karanArA rAtapALInA majUro vadhu sahanazIla hoya che. e loko vadhu mukitane bhAva anubhave che. bIjI rIte rAtrinA samaya vadhu hiMsaka rasane bhayajanaka hoya che. zerIomAM vadhu hiMsA thaI zake che. pahelA jyAre laMDana ke perisanI zerIomAM gesanI battImAM nahotI tyAre phAnasa laIne nIkaLavuM paDatuM. AvAM phAnasa laIne cAlanArA bhADethI maLatA hatA. tene "lIMkAya" kahevAmAM AvatA hatA. kesamAM phAnasa pakaDanArAne pheloTa" tarIke oLakhavAmAM AvatA hatA. atyAre phAnasane badale kaMIka hathiyAra laIne nIkaLavuM paDe che. rAtrinA 2IdhArAmAM je gunegAra na hoya. te ajANyA sAthI sAthe vadhu maitrIbhAva rAkhe che." "yuropamAM ke amerikAmAM rAtapALInuM kAma karavuM te keTalAka mATe halakuM kAma che. eziyAthI ke bIjA dezathI AvelA loko mATe bhAge rAtapALInuM kAma kare che. amu Ayojana karavuM, nirNaya karavA, menejamenTa karavuM vagere kAryo divasanA thAya che, paNa kharekhara majUrInuM kAma rAtre thAya che. rAtapALI kAma karanArA temanA zarIranI atirika vyavasthAmAM garabaDa pedA kare che. hRdayanA dhabakArA, zarIranuM tApamAna ane hormonanuM nirmANa vagere garabaDamAM AvI jAya che. pachI rAtapALIo badalAtI hoIne te garabaDa vadhe che." mAlika: zrI mubaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, | muMbaI - 084. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400001. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa mAMka:2 buddha jIva varSa 46: muMbaI 16 me, 1982, ravivAra vArSika lavAjama 1. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAki chUTaka nakala aa. 1-00 tatrI cImanalAla cakubhAi zAha ** Regd. No. MI. By/South 54 Licence No. : 37 maitrIkarAra cImanalAla cakubhAi e. bhAIe mane kahyuM ke maitrIkAra viSe mAre kAMIka lakhavuM. pahelAM tema thayuM ke zuM lakhyuM, AmAM lakhavA jevuM ya zuM che? pachI thayuM ke je bAbata ATalA UMdhA uhApoha thayA che ane samAja" jIvanane spara che te saMbaMdhe mArA vicAro darzAvuM. strI-puruSa saMbaMdhanA ghaNAM prakAra che. (1) lagnathI joDAyela-- AmAM paNa ghaNAM badhA prakAra che paNa tenI vigatamAM nathI UtaratA. (2) pariNIta puruSa (patnI hayAta hoya) ane apariNIta, eTale ke kuMvArI, vidhavA, tyakatA- patie cheDela athavA to pitane cheDela ane chUTAcheDA lIdhela hoya, evI zrI. (3) apariNIta eTale ke kuMvArA, vidhura athavA chUTAcheDA lIdhA hoya evA purUSa ane pariNIta (pati hayAta hoya) tevI strI. (4) strI-purUSa banne pariNIta eTale ke, ekanA pati ane bIjAnI patnI hayAta hoya. (5) upara jaNAvyA pramANe banne pariNIta naMbara be, traNa ane cAramAM jaNAvela strI-puruSa vartamAna hindu kAyadA pramANe lagna karI zakatAM nathI chatAM patipatnI tarIke sAthe raheluM che. pAMcamAM jaNAvela zrI ane puruSa lagna karI zake che chatAM karavA nathI ane pati-patnI tarIke sAthe rahe che. strI-puruSa saMbaMdhano eka chellA prakAra che, jemAM eka zra aneka puruSo sAthe saMbaMdha rAkhatI hoya ane eka puruSa aneka strIo sAthe saMbaMdha rAkhato hoya. AvA prakAranA saMbaMdhane ahIM vicAra karavAnI jarUra nathI, atyAre amadAvAdamAM je maitrIkarAro thAya che temAM mukhya muddo e che ke eka strI ane eka purUSa kAyadesara lagna karyA. vinA pati patnI tarIke sAthe rahe che. upara jaNAvela naMbara be, traNa, cAra ane pAMcamAMthI koIpaNa prakArano A kahevAtA maitrIkarAranA hoI zake. paNa mArI mAhitI mujaba moTebhAge e naMbara beeTale ke pariNIta purUSa ane apariNIta strInA hoya che. paNa naMbara traNa, cAra ane pAMcanA prakAro zakaya che ane ApaNI "pragati" thAya to evA maitrIkarAro paNa asaMbhava nathI, sahataoNMtrI : ramaNalAla cI. zAha ** sAmAnya rIte eka strI ane eka purUSa zarIra saMbaMdha rAkhavAnA IrAde sAthe rahetA hoya to lagna kare. lagna,e sTrIpuruSa saMbaMdhano sarvasvIkRta niyama che. paNa naMbara bethI pAMcamAM jaNAvela prakAranA saMbaMdho samAjamAM ochAvattA pramANamAM hoya ja che. samAja, moTe bhAge tenI niMdA kare che, kayAMka prazaMsA paNa kare che ane chevaTa suhI paNa le che. samAja jema vadhAre "sudharelA" thato jAya che tema AvA saMbaMdho vadhatA jAya che ane samAjanI sahiSNutA udAratA paNa vadhatI jAya che. pazcimanA dezomAM AvA saMbaMdho khUba phUlyAphAlyA che. AvA 'saMbaMdho mATe koI "karAra"nI jarUra nathI. AvA karAranI koTInI paNa kiMmata nathI. je kAgaLa upara lakhAya che te kAgaLa jeTalI paNa kiMmata tenI nathI, te pachI A maitrI karAranuM tUta karyAMthI jAgyuM ane tenA ATalA badhA virodha athavA uhApoha kema che ? AvA maitrIkarArI vakIlA mAraphata thAya che. sTempa pepara upara ane tene rajIsTara karAve che. AvA vakIle paNa jANe che ke A karAra eka cithayuM che. tenI anaitikatA cheADI daIe, paNa temAM kAMI kAyadesara nathI e jANavA chatAM AvA karAro gaMbhIrapaNe kema thAya che ane vakIlA zA mATe karI Ape che? karArano artha e che ke koI pakSa teno bhaMga kare to korTa mAraphata teno amala karAvI zakAya. AvA karAro karI ApanAra vakIlA kadAca tenI moTI phI letA haze, nahi to Ave! dhaMdho koNa kare ? keTalAka vakIlA AvA karArano bacAva paNa karatA thai gayA che. sTempa pepara upara, sArA kAgaLa upara, TAIpa karIne, vakIlo pote kadAca sAkSI karatA hoya ane pachI kiMmatI dastAveja hoya tema 'rajIsTara karAvI Ape eTale A karArane pratiSThA maLe athavA karAra karavAvALA tema mAnI le, vakIlAnI A kAMI nAnIsUnI "sevA" nathI. upara jaNAvela naMbara be thI pAMcanA prakAranA strI-puruSa saMbaMdhA lagna bahAranA saMbaMdhA kahevAya. Extra-Marital relationship" prema kahIne tenI prazaMsA thAya, vyabhicAra kahIne tenI nidA thAya, vartamAna saMjogAmAM athavA te te srIpuruSonAM vyakitagata saMjogeA lakSamAM laI, tene anivArya gaNI, teno bacAva thAya. AvA karAranI vizeSatA e che ke A lagnabahAranA saMbaMdhAne maitrIkarAranuM svarRpa ApI ughADuM dega tevA saMbaMdhanI jAherAta thAya che. rajisTara karAvavAnI matalaba paNa e ja che ke vyApaka jAherAta ApavI. mULa karAra gumAi jAya to paNa tenA purAvA rahe. emAM rahelI hiMmata, dhRSTatA ke naphphaTAI-A maitrIkarAranI vizeSatA che. AvA saMbaMdho to samAjamAM che ja paNa tenI kAMIka zarama hatI. A maitrIkarArano virodha thAya che te paNa temAM rahelI naphphaTAIne kAraNe, ema lAge che ke have to hada thAya che. keTalIka mahilA-saMsthAo ane sAmAjika kAryakaroe maitrIkarArano virodha karyo che, ema kahIne ke temAM srIne bahu ja anyAya thAya che athavA thavA saMbhava che. AvA karArone rajisTara thavA na devA athavA kAyado karI baMdha karavA evI mAgaNI thAya che. evuM sAMbhaLyuM che ke gujarAta sarakAre jAhera dabANane vaza thaI, AvA karAra rajisTara na karavA noTiphikezana bahAra pADayuM che. keTalAka Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pramukha jIvana bahAdura vakIloe A noTiphikezanane paDakAravAnuM jAhera karyuM che. saMbhava che noTiphikezana gerakAyadesara Thare, kAraNake koI dastAvejane ransTira thatA aTakAvI na zakAya. sivAya ke tene anaitika gaNIne rajisTara na thAya tethI zuM vaLavAnuM che? AvA karAra kAyadAthI baMdha na thAya, kAraNa ke gerakAyadesara ja che tene kAyadAthI baMdha zuM karavuM? AvA karArathI srIne anyAya thAya che? strIne bhALavIne, phasAvIne AvA karAra karAvAtA hoya to anyAya che. strI jANIjoIne, samajapUrvaka AvA karAra kare tene zuM kahevuM? abhaNa strIo AvA karAra nathI karatI. strIne anyAya thAya che, kAraNa ke puruSa karArano bhaMga kare to kAMI upAya nathI, paNa strInI saMmatithI kAra thAya te anyAyanI phariyAda karavAnuM kAraNa * nathI. kadAca koI saMjogAmAM purUSane paNa anyAya thAya. strI A takane lAbha laI, milakata meLavI le athavA bIjA lAbha uThAve ane pachI puruSane cheADI jAya to purUSa zuM kare? AvA karArano eka namUno InDiyana ekasapresamAM prakaTa thayo che. teno anuvAda A aMkamAM anyatra Apyo che. namUno jovA jevA che. jeNe ghaDI kADhyo che te vakIlene dhanyavAda ghaTe che. AvA karAro aMgrejImAM ja thAya che! aMgrejImAM karavAthI kadAca tene gaurava maLatuM haze! kAramAM lakhyuM che (1) ame banne varSothI parasparathI paricita chIe, (2) parasparano prema che, tethI judA rahevuM azakaya che. (3) have pachI jIvanamara sAthe rahevAno nirNaya karyo che. (4) parasparanA vizvAsa ane saMmatithI A karAra karIe chIe tethI (1) A karAra rahe tyAM sudhI srInuM ane bALako thAya temanuM purUSa bharajIpoSaNa karaze, dekha mALa rAkhaze, (2) karAra daramiyAna srI, purUSane vaphAdAra raheze, ane purUSanI saMmati vinA bIje lagna nahi kare athavA bIjA purUSa sAthe saMbaMdha nahi rAkhe, (3) A saMbaMdhathI baLakA thAya tene pariNIta strInA bALako jeTalA vArasAnA adhikAra raheze. (4) bemAMthI koI paNa pakSa A karArane game tyA2e rada karI zakaze. premanI, vizvAsanI, judA rahevAnI zakyatAnI vAta bAju para rAkhuM, A karAranI keTalIka ughADI visaMgatio joIe. jIvanamara sAthe rahevAno nirNaya kare che paNa game tyAre karAra rada karI zakAya. strI-bALakonuM bharaNa-poSaNa karavAnI javAbadArI karAra hoya tyAM sudhI ja che. e vaphAdAra rahevAnuM, paNa purUSanI saMmati hoya te bIjA purUSa sAthe saMbaMdha rAkhI zake keTalI udAratA! purUSanI vaphAdArInuM kAMI lakhyuM nathI - tene te patnI che ane bIje pharavAnI paNa chUTa che. A che parasparano prema ane vizvAsa, jethI judA rahevuM azakya che! saMtAnane varasAhaka Ape che te gerakAyadesara che. kharekha? vIlAnI balihArI che. pariNIta strI athavA gurUSa, anya purUSa athavA strI sAthe saMbaMdha rAkhe to icAra gAya: hajI ApaNA pInala koDamAM pricAra guno che. pazcimanA keTalAya dezamAM baLAtkAra ke dagA na hoya to vyamicAra athavA sajAtIya saMbaMdho paNa guno nathI. ApaNe paNa have sudharelA thayA chIe. micAra hAya to paNa strI athavA purUSa korTe jatA nathI Permissive Society - svacchaMdI samAja udAra hoya che. tA. 16-5-8 buddhimAna prANI che. tenuM urmitaMtra adbhuta che. dareka vAranA manuSyamAM anaMta svarUpa le che. kAma, krodha, mada, meha, lobha, tRSNA, hiMsane manuSyamAM koI maryAdA nathI. paNa manuSya potAnI jAtano vicAra karI zake che. tenI cetanA paNa anaMta che. prema, karUNA, maitrI, tyAga, vairAgya, tapazcaryA - manuSya, utkRSTa koTinA AcarI zake che. temAM ja petAnuM zreya ane kalyANa mAne che. have AvA maitrI-karAra pAchaLanuM mAnasa tapAsIe. strIpurUSanuM AkarSaNa sanAtana che. kudarate peAtAno vaMzavele cAlu rAkhavA A prabaLa saMjJA prANImAtramAM mUkI che. AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna, manuSya ane prANIone sAmAnya che. zarIranI A eka bhUkha che. manuSyetara prANIsRSTimAM lagna nathI. tenI Rtu hAya tyAre saMbhoga kare che. vAtanA aMta Ave che. manuSya saMbhAgavRtti, kAma-vAsanAnuM svarUpa laI vyApaka bane che. mAtra zArIrika na rahetA, parasparanI vaphAdArI ane premanuM svarUpa dhAraNa kare che. manuSya, samAja racIne rahe che. aneka prakAra" saMbaMdhe bAMdhe che. milakata meLave che. vArasA ApavA che. manuSya jANe che kekAmavAsanA ati prabaLa che; vidhvaMsaka bane, tenA saMyama nahi rAkhIe to jIvana veDaphAI jaze. dareka strI ane dareka purUSe haMmezAM vicAra karavAnA hoya ke Aje konI sAthe caraNuM, to jiMdagImAM bIjuM kAMI karI ja na zake. A ja vicAre tenuM mana satata bhareluM rahe. mana ati caMcaLa che. saMbhogavRtti ane kAmavAsanA anaMtasvarUpe phUlephAle che. tenI vikRtiono to koI pAra nathI, sajAtIya saMbaMdho ane viztIya saMbaMdhonA prakAro gaNyA gAya nahi eTalA che. mANase vicAryuM ke A AphatamAMthI bacavuM hoya to svecchAe svIkArela saMyama ane maryAdA eka ja upAya che. tethI teNe lagnasaMsthA UbhI karI. purUSa ane strI pasaMdagI karI le, granthIthI joDAya ane pachI anya strI ane purUSane bhAI-bahena mAne, manane pALa bAMdhI dIdhI. lagnane pavitratA arpI. lagnajIvana saMyamanA mAge moTuM pagaluM che, tapazcaryA che. e sadAya sukharUpa nIvaDe che evuM to nathI ja. prayatnapUrvaka, saMbaMdha keLavavA paDe che ane nibhAvavA paDe che. lagnanA anekaprakAro zeAdhyA. temAMthI chUTavAnA mArgo zodhyA. paNa vicAravaMta mANasa eka vAta samajyo che ke saMyama nahi hoya to jIvana veDaphAi javAnuM che. koI vakhata tenI zakitanI bahAranI vAta thAya che. koI vakhata tenI nirbaLatA tene pADe che. sukhanA valakhAM mAre che. sutra ema maLatuM nathI. keTalAka kamanasIba kissAo hoya che. sahanazakitane! abhAva hoya che. pAyAnI vAta e che ke potAnI kAmavRtti upara saMyama rAkhavA. mananI caMcaLatA ochI karavI. ene chUTo dora Apaze to kAbUnI vAta rahevAnI nathI. mANa paDatA A khaData rahyo che. sA have pavana jo vAya che. vyakitasvAtaMtryane nAme, sukhane nAme, mANasa yama gumAve che. saMyamane damana kahI tene svIkAra kare che. kavio ane lekhako ene premanuM rUpALa nAma Ape che. prema che ane hoya te moTuM sukha che, paNa te ati virala che. tene nAme ghaNA pApa thAya che ane thayA che. A maitrIkarAro ApaNA samAjamAM vadhatA jatA svacchaMdanuM cihna che. AvA saMbaMdho to che ja, paNa temAM abhimAna levA jevuM nathI. maitrIkarAranI vizeSatA tenI naphaTAI che. karAra karIne temAM lakhyuM che tema parasparanA prema ane vizvAsathI jIvanabhara nibhAve to ThIka che paNa karAra karanAra jANe che ke AvuM kAMI banavAnuM nathI. kadAca AvA karAra karIne ughADe bega sAthe rahIe chIe evuM batAvIne, sAmAjika pratiSThA meLavavAno IrAdo hoya. samAja pratiSThA Apaze to A relA phailAze. keTalAya asAmAjika vartanane ApaNe pratiSThA ApIe chIe. samAjana aNagamo AvA aniSTane roke che. Azcarya che ke gAMdhInA gujarAtamAM ane jUnavANI gaNAtA amadAvAda zaheramAM AvI zarUAta thaI. dekhAtI sabhyatAnIce kevI Aga saLage che teno ApaNane khyAla nathI. tA. 9-5-1982 1 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-82 prabuddha jIvana maitrIkarArane namUne A karAra tA. . -1982nA roja eka bAjue nA putra 'a', uM. va. ' je hAla sthaLe vase che. (jene have pachI pahelA pakSakAra tarIke varNavAze, ane bIjI tarapha nA putrI ku. 'ba', u. va. je hAla sthaLe vase che jene have pachI bIjA pakSakAra tarIke ullekha karAze) teonI varo karavAmAM AvyA che. vaLI prathama pAkAra ane bIjA pakSakAra chellAM varSothI ekabIjAne oLakhe che ane bhUtakALanA temanA jIvananI hakIkata jANe che tathA vadhumAM temaNe ekabIjAne tenAthI pUrAM mAhitagAra karyA che. ane vaLI, prathama pakSakAra ane bIjA pakSakAra eka bIjAM pratye UMDo sneha ane cAhanA dharAve che tema ja temane . alaga jIvana ane astitva zakya jaNAyuM che. ane vaLI, prathama pakSakAre AthI potAnA zeSa jIvana mATe bIjA pakSakAra sAthe birAdarI ane maitrInA eka sahayogI jIvanamAM saMlagna thavAnuM potAnI svataMtra IcchA ane samajaNathI harAvyuM che. ane vaLI, bajA pakSakAre AthI tenI sAthe tenA zepa jIvana mATe sAthIdArI ane maitrInA eka sagI jIvanamAM joDAvAnuM potAnI mukata svecchA ane samajadArIthI nakkI karyuM che. ane vaLI, uparyukata ubhaya pakSakAroe vizvArA ane paraspara saMmatinI bhUmikA para, be paikI koI Icche tyAre aMta lAvI zakAya tevA, temanI vaccenI eka maitrIkarAramAM joDAvAnuM temanI svataMtra buddhi ane samajapUrvaka TharAvyuM che. have A karAra e hakIkata nirUpe che ke uparyukata ubhaya pakSakAro AthI nIce mujaba zarato ane niyamo anusAra eka maitrIsaMbaMdha sthApavA saMmata thAya che: 1. A kAranI hastI daramiyAna prathama pAra nAgadIya ane bIjI badhI rIte bIjA pakSakArane pUrI rIte ni rAva karaze ane tenI saMkhaLa rAkhaze ane temanA maitrIsaMbaMdhamAMthI janmanArAM saMtAnone paNa nANAkIya ane bIjI badhI rIte saMpUrNapaNe nibhAva karaze ane temanI saMbhALa leze. 2. A karAranA amala daramiyAna bIjI pAkAra prathama pakSakAra pratye saMpUrNa ane suvAMga rIte vaphAdArI dAkhavaze ane prathama pAkoranI saMmani vinA bIjI koI vyakita sAthe paraNaze nahi ke bIjA koI puruSa sAthe bIjA koI prakSarano saMbaMdha rAkhaze nahi. 3. prathama pakSakAra AthI e vize saMmata thAya che, svIkAre che ane bIjA pakSakArane khAtarI Ape che ke temanA maitrIsaMbaMdhathI janmanArAM saMtAnone tenI patnIthI thayelAM tenAM bIjAM bALakonA jevA ja vArasAnA adhikAro sAMpaDaze. 4, A karArane be paikI koI pakSakAra Icche tyAre game te samaye aMta lAvI zakAze. karAramAM UtaravAnI kabUlAtarUpe uparyukata bane pakSakAroe nIce darzAvelA sAkSIonI upasthitimAM pAnAnA hastAkSara ApyA che ane nIce ullekha karyA mujabanA sthaLe ane divase A kAra para dastakhata karyA che. tA. * -1982. sthaLa : amadAvAda jaina dharmanI viziSTatA ] De. mahendra sAgara pracaMDiyA [] anu. : gulAba deDhiyA - vizvamAM aneka dharma pracalita che jemAM vaidika, bauddha, jaina, IslAma, khristI vagere adhika ullekhanIya che. A badhA dharmomAM vyakitavizeSanI sattAne svIkAra karavAmAM AvyuM che. Izvara, buddha, Izu tathA allAha vagere koI paNa saMjJAmAM ene vyakata karavAmAM Ave che. saMsAranA nirmANa ane saMcAlanamAM enI bhUmikA sarvopari mAnavAmAM Ave che. vizvanA badhA jIvAtmA e zakitane AdhIna che, paraMtu jaina dharma A mAnyatAne svIkAra nathI karatA. jaina dharma koI vyakita-zakitanI dena nathI ane saMsArI jIvAtmA ene adhIna : paNa nathI. jaina dharma svAdhInatApradhAne dharma che. jaina dharmamAM guNonI upAsanA karavAmAM AvI che. guNone ja spaSTa rIte ISTa mAnavAmAM Ave che. pAMca prakAranA ISTa pracalita che- arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane adhu. pratyeka ISTa viziSTa guNonuM samIkaraNa che. paMcaparameSThi e mATe ja vaMdanIya che. Agha maMtra navakAramaMtramAM paMca parameSThine ja vaMdanA karavAmAM AvI che. jaina dharmanI mAnyatA che ke pratyeka jIvAtmAmAM badhA guNo hamezAM aMtargata rahelA hoya che. vividha karmone kAma karI jIva pitAnAmAM rahelA e guNo pragaTa karI zake che. te svayaM ISTa ane parama ISTa banI zake che. prANI ravayaM prabhu banI zake che. A prakAranI vyavasthA kadAca jaina dharmamAM ja che. A rIte dareka jIva pitAnA patana ane vikAsane ravAM kartA ane bhokatA che. - karma siddhAMtane bIjA dharmoe paNa mAnyatA ApI che. temAM jItmA dareka karma prabhunI kRpAthI karI zake che, karma phaLa paNa enI kRpAthI bhegave che. jaina dharmamAM jIva pote ja karma kare che, karma anusAra nimitta baMdhAya che ane jIva pote te karmanuM pariNAma bhagave che. emAM koInI kRpAnI rAta nathI karavAmAM AvI. mana, vacana ane kAyA re karmanA traNa dvAra che. saMsArI AtmA A traNe dvArA pratikSA karma kara rahe che. anAdi kALathI jIvane karma sAthe saMbaMdha cAlyo Ave che. karmanA be bheda karavAmAM AvyA che. divyakarma ane bhAvakarma, pugalanA karmakula dracakarma kahevAya che. dravyakarmanA nimittathI je AtmAnA rAga-draSa, azAna vagere bhAva hoya che te ja varma kahevAya che. dravya ane bhAva bhedathI AtmAne je du:kha thAya che tathA saMsAracakramAM pherave che te karma kahevAya che. karmonuM eka kala hoya che. karma anaMtakALathI anaMta che. anaMta karmone be bhAgamAM vaheMcavAmAM AvyA che. ghAtI karma ane atI karma. je kameM jIvatA guNone ghAta kare che te ghAtI karma kahevAya che. 1, jJAnAvaraNa, 2. darzanAvaraNa, 3. mehanIya ane 4. etarAya- A cAra ghAtI karma che. je karmo guNone ghAta na karI zake te aghAtI karma kahevAya che. 1. vedanIya, 2. Ayu, 3. nAma ane 4. ge tra- A alatI saMsAranA anaMta karmo nIce pramANe mukhya ATha karmomAM samAveza pAme che: zatI karma: 1. jJAnAvaraNa karma- je AtmAnA jJAna guNane DhAMke che te jJAnAvaraNa karma kahevAya che. 2. darzanAvaraNa karma-- je AtmAnA darzana guNane DhAMke che te darzanAvaraNa karma kahevAya che. ' ' ? Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana 3. mAhanIya karma jenA udayathI jIva peAtAnA svarUpane bhUlI bIjAne potAnuM samajI le che, tene mehanIya karma kahevAya che. 4. aMtarAya karma- je dAna, lAma vageremAM vighna nAkhe che tene aMtarAya karma kahevAya che. aghAtI karma: 1. vedanIya karma-je AtmAne sukha-du:khano anubhava karAve che, tene vedanIya karmI kahevAya che. 2. Ayu karyu -- je jIvane narka, tiryaMca, manuSya ane deva AmAMthI koI eka gatimAM laI jAya che, tene Ayu karma kahevAya che. 3. nAma karma jenAthI zarIra ane aMga avayava vagerenI racanA thAya che tene nAma karma kahevAya che. 4. gAtra karma- jenAthI jIva ucca ke nIca kuLamAM pedA thAya che ane tene gaeNtra karma kahevAya che. ahiMsAno vizvanA badhA dharmoe svIkAra karyo che. jaina dharmAnuM prANabhUta tattva ahiMsA che. jaina dharmamAM ahiMsAno sUkSmatA ane vidyAthI vicAra thayo che. ahiMsAmAM, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha jevA vrata samAI jAya che. hiMsAnA be bheda pADavAmAM AvyA che. 1. bhAva hiMsA ane 2. dravya hisA. potAnA manamAM bIjA koI prANIne koIpaNa rIte kaSTa devAnA vicAra Ave te bhAva hiMsA che. vANI ane zarIra drArA bIjA koIne kaSTa ApavAmAM Ave te dravya hiMsA che. jaina dharmamAM dravya hiMsAnA cAra bheda karavAmAM AvyA che. 1. saMkalpI hiMsA, 2. virodhI hiMsA, 3. AraMbhI hiMsA ane 4. udyogI hiMsA. jANIbujhIne saMkalpapUrvaka karavAmAM Ave te saMkalpI hiMsA che. mana, vacana tathA zarIrathI karavAmAM Ave, bIjA dvArA karAvavAmAM Ave, karanArane anumodana ApavAmAM Ave te saMkalpI hiMsA che. jyAre koI A jANakArI sAme, peAtAnI, parivAranI, dhana, dharma ane dezanI rakSAnA hetuthI hiMsA karavAmAM Ave te virodhI hiMsA che. saMkalpI hiMsA karavAmAM Ave che. virodhI hiMsA thaI jAya che. be vacceno bheda che. pratyeka vyakitathI gharanAM aneka kAma karatAM hiMsA thAya che. gharanI vyavasthA, bhAjana, kapaDAM dhovAM, anAja daLAvavuM, vagere kAryAmAM thatI hiMsA AraMmI hiMsA che. ahiMsaka vyakita evI rIte kArya kare che ke jethI emAM ochAmAM ochI hiMsA thAya. dareka vyakita potAnA ane kuTuMbanA bharaNapoSaNa mATe dhaMdhA-vyavasAyamAM je hiMsA kare che tene udyogI hiMsA kahe che. ahiMsaka vyakita evA dhaMdhA kare che jemAM ochAmAM ochI hiMsA thAya. A cAra prakAranI hiMsA gRhastha samudAya dvArA thAya che. A badhA sAme sAvadhAnI rAkhanAra vyakita aNuvrata dhAraNa kare che. hiMsA para vijaya meLavavA je kaMI sahana karavuM paDe te mATe taiyAra rahevuM. A siddhAMta parathI tapasyAno vikAsa thayo che. Indriyo ane manane jItyA vagara ahiMsA jIvanamAM nathI AvatI. e meLavavA mATe bAhya vastuo ane viSayonA tyAganI jarUra che. jaina dharmamAM A uddezyane dhyAnamAM rAkhI aparigrahano siddhAMta svIkArAyo che. ahiMsaka dareka vastune mamatA nahIM paNa samatA bhAve jue che. ahiMsaka aparigrahI hoya che. AvazyakatAthI vadhu saMgraha te nathI karatA. bIjA dharmomAM ahiMsApAlanano nirdeza che, paraMtu emAM manuSyane sarvopari samajI enA hita mATe anya jIvAnI hiMsA mATe svIkRti ApavAmAM AvI che. jaina dharmamAM evuM nathI. koIpaNa gatinA jIvane sukhanI AkAMkSA che. koIne du:khI nathI thavuM. jIvAta karyA vagara manuSya gatine sukha-suvidhA ApavAno vicAra ja jainadharmamAM karavAmAM Avyo che. jemAM 'jIvA ane jIvavA dAnI bhAvanA spaSTa che. A rIte jaina dharmamAM koI eka vyakita ke koI eka varga nahIM paNa prANImAtranA sukhano vicAra vyApaka ane udAna rIte karavAmAM Avyo che. anekAnta"mAMthI TUMkAvIne) tA. 16-1-42 mAnavajIvana ane sakha [] guNavaMta bhaTTa "jayAre tArA hradayamAMthI mArA saMbaMdhonuM gIta bhUlAI jAya tyAre tuM mane kahe je, huM mArA hradayamAM saMgharI rAkhelA tArA saMbaMdhanA madhura madhura gIto tane sAMbhaLAvIza." mArA hRdayamAM janmelA A saMbaMdhanA gadya gIte, mane eMbaMdha vize lakhavA preraNA ApI ne mArA hRdayamAM tyAreaneka prazno uThyA : "kayA saMbaMdha cA? saMbaMdha konA sAco? konA saMbaMdhanI lAgaNInA baLe A zarIra, A mana ane AtmA jIve che?" -saMbaMdha vagara mAGgasa jIvI zakatA nathI- A sanAtana satya che! eTale ja mAnavajIvanamAM saMbaMdhanuM mUlya zuM che e vize thoDuM manomaMthana karuM chuM! pratyeka mANasamAM biMdha! satyano, lAgaNIno ane premano AvirbhAva AvatA hoya che! A AvirbhAva kayAreka jIvananA chellA zvAsa sudhInA hoya che, kayAreka tAtpUrato, svArthI hoya che teA kayAreka thADA kALa sudhInA-mAhasabhara eTale ke mehita AvirbhAva hoya che! ghaNAM saMbaMdhanA to mUlya aMkAtA hoya che, paraMtu saMbaMdhAnA mUlya aMkAtA hoya e saMbaMdha sAcA hotA nathI! je saMbaMdha nirvyAja hAya che, e ja saMbaMdhamAM satyano AvirbhAva Ave che ane e saMbaMdha ja sAcA hoya che. ghaNA saMbaMdhA lAgaNInA baMdhanathI bAMdhelA hoya che, paNa sAMsArika hoya che! emAM koIkanA nirvyAja hoya che, to koIkanA lAgaNIvALA hoya che paNa svArthaparAyaNa paNa hoya che. paraMtu A saMbaMdha lAgaNIprerita hAvAthI emAM naryo svArtha paNa nathI hotA! Aje ahIM 'prema saMbaMdha'nI paNa vAta karIe. premanI vyAkhyA mANase mANase judI hoya che: paNa prema-saMbaMdhamAM svArthanuM paribaLa meT' che! ahIM eka satya kahevAnuM mana thAya che: jyAre saMbaMdhane daMbha AdaravA hoya che, tyAre 'prema' zabdano prayoga thAya che. ane 'prema' zabda ja evA che jenAthI mANasane chetarAvAno avakAza vadhAre rahetA hoya che! mAnavami saMbaMdhonA AvirbhAva AvavAnA cAra tabakkA che: prathama : bALavayamAM mANasa jene prema kare che, ene sAce ja prema kare che--e saMbaMdhamAM tyanA sAcA AvirbhAva hoya che! lAgaNInuM preraka baLa hoya che, saMbaMdhanuM baLa sahaja svarUpa anyane paNa nirdoSa bhAve rAcA saMbaMdhathI khece chai! mAnavajIvanamAM prema'nA sAcA AvirbhAva hoya che to A avasthAmAM hoya che--A saMbaMdha ja nirvyAja hoya che! bIjo tabakko hAya che bALa sulabha lAgaNIomAM pasAra thaIne yauvanakALamAM pravezelA mANasanA satya vAta eche ke mAnava jyAre yauvanakALamAM Ave che tyAre enAmAM ghaNAM prakAranA saMbaMdhano AvirbhAva AvatA hoya che! enAmAM AvatA prema, lAgaNI ane saMbaMdhAnuM svarUpa khoTuM nathI hAryuM paraMtu emAM eka taravarATa hoya che, emAM paristhiti, vicAra ane sabhyane visAre pADI che evuM eka paribaLa hoya che. paraMtu A kALamAM e paribaLa svAbhAvika AvI jatuM hoya che : jema bALasahaja lAgaNInuM preraka baLa hova che tevI ja rIte yauvanakALamAM paNa taravarATavALuM-yauvana sahaja Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-82 prabhuma AvI jyAM AvirbhAvamAMthI saMbaMdhAnuM pAta janmanuM hoya che : emAM satyanI sahajatAM hoya che kharI, paNa rane sahajatAmAM pIDhapaNa, gaNatarI ke sAcA mUlyAMkanano abhAva hoya che! eTale ja yauvanakALamAM, mAnavanA sAcA saMbaMdho baMdhAvavAnI paLAmAM, vicArazIla murabbIdane ciMtA karavI paDe che: trIjo tabakko gauvanakALamAMthI pasAra thaI gayA pachInA enI sAthe saMbaMdha, lAgaNI, prema e badhAnA samanvayathI eka judI vyakita sAthenA saMbaMdhamAM e joDAya che: enAmAM sAMsArika saMbaMdhanuM eka paribaLa janme che. A paribaLamAMthI ene prApta thAya che jIvananA judA judA prakAranA saMbaMdhA! mAnavajIvanamAM samajavA jevA saMbaMdhonA A sAcA tabakko che. ahIM mANase peAtAnA sAcA saMbaMdhAAiMthI janmatA navA jIvanamAM pravezavAnuM hAya che: puruSa pati bane che ane enA jIvanamAMnI saMbaMdhAnI paLepaLanI lAgaNIomAM thavAro ApatI vyakita enA jIvanamAM janme che. AvI ja rIte strI patnI bane che. sAma saMsAranA prAraMbhakALamAM strI-puruSa praveze che ane enA jIvananA trIjA tabakkAmAMthI pasAra thatAM hoya che. puruSa pati-sI patnI, baMnenA hRzyamAM paraspara mATe navA saMbaMdhano janma thAya che. A saMbaMdhamAM parasparamAM prema, lAgaNI ane bhAvanAnuM je prAgaTaya thAya che enuM adakuM mahattva che: sAcA saMbaMdhanI ne sAcA jIvananI A gati che ane e gatimAMthI ja navA navA sAMbaMdhA janmatAM hoya che. ~hIM eka rAmajavA jevI vAta kahI dauM, navA siMhA janme che enI sahaja UrminA avirbhAvamAM mANase enI AjubAja je jUnA saMbaMdheA che tenAthI jarA aMge paNa vicalita thavuM na joIne ene jo e bhUlI jAya tema navA saMbaMdhonuM koI mUlya rahetu nathI! mANasa peAtAnA bALagula bha saMbaMdhAma!thI jyAre pasAra thaIne, bIjA be tabakkAmAM AvI gayo hoya che tyAre enAmAM bALakulama lAMgaNI ane AvirbhAva avismaraNa thaI gayA hoya che- e bALasulabha lAgaNI ane AvirbhAvonA jIvanamAM navA avatarelAM navA saMbaMdhAmAMthI pharI vakhata o anubhavatAM hoya che! enAma thADeNe aMze e lAgaNI janmatI hoya che ane eTale ja A saMbaMdhe. mananA che- javAre parasparanA saMbaMdhAne mana oLakhe che tyAre rAMbadhAnI sArthakatA sarjAya jAya che. cotho tabakko : mAnava jIvanamAM saMbaMdhano A cothI tabakko khUba mahattvanA hoya che. enI mAjubAju ghaNAM saMbaMdha UgI nIkaLyA hoya che. e judA judA svarUpanA saMbaMdhamAM emaNe jIva[ paDavuM hoya che, ro saMbaMdhAne potAnA ja rAkhavAnI satata mathAmaNa rAkhavI paDatI hoya che - pote, putra, pautra-patnI, putravadhU ane pautrI :A badhAM ja saMbaMdhAtAM kaDIyeAne peAtAnI eka kaDImAM geAThavavI paDatI hoya che--A moTI javAbadArI. mATI vaye AvatI hAya che: bhAgye ja koIDa "kita potAnA sarva saMbaMdhone potAnA vicAronI bhIMta upara laTakAvI zakatA hoya che - jIvananI gahanatAnA A tabakkAmAM e hArI paNa jatA hAya che, jItI paNa jatA hoya che! A che mAnavajIvananA saMbaMdheAnA cAra tabakkA. Aje te mAnavajIvanamAM 'saMbaMdhA'nuM mUlya visarAvA mAMDayuM che. pahelAM je saMbaMdhA otaprota thaIne, eka chatrachAyA nIce jIvAtA hatA enuM mUlye visarAtA saMbaMdhA veravikhera thavA mAMDayAM che-- Aje saMbaMdhano dariyo nathI ghUghavato, kAraNa ke saMbaMdha jIvana 15 judA judA vaheNAmAM vahevA mAMDayA che: AnAthI mANasanI asmitA khovAI jatI hoya evuM lAge che. A che AjanA mAnavajIvananA saMbaMdhonI vAta. mane eka vakhata girizacaMdrajI mahArAje pUcheluM: "tamArI dRSTie saMsAranA saMbaMdheAmAM jIvatA mAnavajIvananA saMbaMdhAnuM mUlya zuM che?" meM kahyuM hatuM : "AjanA mAnava bahu ochA sAcA saMbaMdhAnI paLAmAM jIve che. ane enI jiMdagImAM, peAtAne ane parane saMbaMdhAnA AvarbhAva Ave che. sahaja saMbaMdhano bhAva jAge che emAM jIvavuM paDa hoya che." saMbaMdhAmAM sthiratA rahI nathI. Aje mANasane saMbaMdha, prema, lAgaNI ane smaraNAnA TaMkAe laI laIne jIvavuM paDatuM hoya che!" ane dhaNI vakhate, koIkane to baLabaLanA raNanA rajakaNAmAMthI pANInI tarasa chIpAvavA jevA AbhAsI saMbaMdhAmAM paNa jIvavuM paDatuM hoya che ! A che mAnavavanamAM AvatA-jatAM ne jIvAtA zabadhAnI vAta. sAbhAra -svIkAra (1) bhAvanA zataka. le. bhAratabhUSaNa, zatAvadhAnI sva. paMDita munizrI ratnacaMdrajI mahArAja. prakAzaka: zrI lAlajI velajI zAha, rAma jharukhA, ema. e. hAIskUlanI sAme, esa. vI roDa, aMdherI (vesTa), muMbaI-400058, kiM.za, pAMca (2) zrAvaka dharma yAne mokSaprAptinA upAya, laeN, sva. gulAbacaMda pAnAcaMda mahetA, prakAzaka: vIra vANI prakAzana kendra, C/o. naMdalAla tArAcaMda verA, 98, nepiyansI zeDa, bI-45, zAMtinagara, muMbaI-400 006. bIjI AvRtti: kiM. rU. 20/ navabhArata sAhitya maMdira, 162, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI-400002 taraphathI nIcenAM sAta pustako maLyAM che. 'apaMga avasthAnA jIvana saMgrAmanI AnaMdayAtrA'lAbhubena mahetA likhita(1) amRtabhAI parIkha ki` rUA. 3. (2) zakuntalAbahena--kiM. rU!. 5, (3) bhagavAnadAsa bhATiyA, kiM. rUA. 3, (4) madhumAlatI cokasI kiM. rU|. 4, (5) manubhAI paTela, kiM. zU. 5, (6) apaMgane saMga lekhaka: ajita popaTa kiM. rUA. 5, (7) paMga tananA paNa mananA nahIM, lekhaka bhUpendra mA. dave, kanaiyAlAla rAmAnuja, kiM. rUA. 7. cintanikA jIvanano moTAmAM moTo AnaMda A che: sAruM kAma chAnuMchapanuM karI nAMkhavuM ane pachI akasmAta ja tenAthI vAkepha thavuM. cArlsa lemba vizvamAM sauthI samartha mAnavI to e che je sauthI vadhumAM vadhu ekalo UbhA rahI zake che. - -Insana koIne ja mApha nahi karavAmAM jeTalI krUratA che teTa ii ja krUratA darekane mApha karavAmAM rahelI che. -senekA bhaviSyanI aokkasa ghaTanAothI nahi DaranAra ke enA para AzA nahi rAkhanAra vyakti zANI che. nathI. nAtAla phrAnsa bIkaNa lokothI huM jeTalA DaruM chuM teTalA bIjA kazAthI Darato -baTa phAsTa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddha jIvana tA. 16--82 - ne yu. jI.: daihika parivartananI AdhyAtmika yAtrA " haka I vipina parIkha kAI tamane suMdara bheTa Ape ane chatAM e bheTa tamane pratIti thaI hatI ke A badhA sAdhue daMbhI che. emanA vANI vartanamAM meLa nathI ane tyArathI ja mArI khejano prAraMbha thayo. avasthA karI mUke evuM bane kharuM? mArA mitra saMbakabhAIe mane emanI jiMdagI pokaLa che. bhaya temane korI khAya che. kayAMka kazuM evuM ja eka suMdara pustaka ApyuM che. e pustake mane sAcce becena khUTe che. A buddha, Izu badhA mokSanI vAto kare che temAM kazuM tathya karI mUko. yu.jI.nA hulAmaNA nAmathI jANItA zrI yu. jI. kRSNa che? mAre e zodhavuM che." e arasAmAM zivAnaMda sarasvatInA mUtinI kathA tathA vicAro rajU karavuM e pustaka che. (dhI mIsTIka saMparkamAM AvyA. dhyAna, yoga, thama-niyama pALatA. e daramiyAna epha onalAInamenTa). A mANasa vicitra che. pustakanuM paheluM samAdhi, nirvikalpa samAdhi va. aneka anubhUti thatI. yu. jI.ne pAnuM vAMcatAM ja ApharIna thaI gayo,-kaMIka AMcakA sAthe! sAdhAraNa thayuM, "vicAra, 5nA ke IpaNa jAtanI anubhUtine pedA karI zake. rIte lekhaka kopIrAITa mATe khUba ja sajAga hoya che, jhaghaDe che. huM to chuM tevo ne tevo ja rahyo chuM. yaMtravata badhuM karAya che eTaluM ja. lakhatA hoya che "lekhakanI paravAnagI vagara A pustakamAMthI kazuM chApavuM mAre mATe dhyAnanuM kazuM mulya nathI. A badhuM mane kyAMya laI nahIM nahIM" vi. tyAre A vicitra mANasa lakhe. jaya." mArA lakhANa athavA TIrIMgane koI kopIrAITa nathI. mArI eka divase zivAnaMda sarasvatIne baMdha bAraNe kerInuM athANuM pAtAnI saMmati vinA ke anya koInI paravAnagI vinA tame AmAnuM khAtA joI lIdhA. tyAre thayuM, "A mANase kazuM Itara pAmavAnI kazuM paNa puna: chApI zake, heMcI zako, managama 'savaLuM ke AzAe jIvanamAM badhuM nakAryuM che ane chatAM potAnI jAta para avaLuM arthaghaTana karI zako, maraDI zake. tyAre pitAne nAme caDhAvI, kAbU rAkhI nathI zakatA. e daMbhI che, A jAtanuM jIvana mAre mATe tamArA vicAro che evo dAvo paNa karI zako." nathI." A to AgaLa eka vakhata kahe, "mArA vize lakhAyelA lekhe mane temane lAgyuM A Izu, buddha rAmakRSNa va. sau pite bhramaNImAM rayA ane lokone bhramaNAmAM rAkhyA. e loko vAto kare che akrogamatAM nathI. tame mane dharmiSTha vyakita tarIke rajU karavAnA prayatna karo cho-ne te huM nathI. huM je kahuM chuM temAM koI dhArmika ke gUDha dhanI. mArI vAstavikatA e che ke huM krodhI chuM. vAto kare che. udAratattva nathI, mANasane mAnavanA uddhArakothI bacAvavuM joIe. A tAnI, huM chuM lobhI. krUratAnA Avege mArI aMdara UchaLe che. huM dharmiSTha lokoe AkhI mAnavajAtane che karI che. e lokone pheMkI do., je che tethI viparIta huM je nathI te thavAnI A badhI vAto kare A ja kharI. hiMmata che. che, e nakaruM jUThANuM che ne mane jUTho banAve che. vAstavikatA che. krodhanI, lebhanI, krUratAnI, vAsanAnI, avAstavika, akudaratI che. - rageragathI baLavAra, AkhAbolA ne nirbhIka che. dharmanA A ahiMsA, akrodha, nirvAsanA badhA pratye sUga caDI, thayuM "havethI tamAma sAdhanA, dhyAna, japa-tapa, maMtra saMta, gurU sI para ApaNane zloko nahIM, sAdhanA nahIM, dharma nahIM. emAM kazuM nathI." sAdhuasvastha karI mUke evA AkarA prahAra kare che. koIne choDatA nathI. saMta pAse javAnuM baMdha karyuM. thayuM: "mAre koI AdhyAtmika anubhUti je. kRSNamUtine paNa nahIM ! joItI nathI. e anubhUti jInTI ke jIvananA bIjA koI anubhava jIjJAsuone kahe che, "mArI pAsethI tamane kazuM maLaze nahIM. jevI ja che, emAM kazo phera nathI. mane brahmane anubhava nathI joI." ahIM AvI tame nAhaka tamArA samaya barabAda karo cho. bistarA evAmAM eka mitranA sUcanathI mane ramaNa maharSi pAse bAMdhIne cAlavA mAMDo. mAre kazuM ApavAnuM nathI. tamAre kazuM levAnuM gayA. thayuM: "zAka samArata, komIka vAMcato A mANasa mane zuM nathI." madada karavAno hato ?" chatAM pUchayuM, tamArI pAse je che te tame koNa che A yu. jI.? e pote ja kahe, mAro bhUtakALa, pazcA- mane ApI zako?" maharSie sAme prazna karyo, "huM te ApI zakuM. bhUmi tadRna nakAmA, binamahattvanA che. e koI mATe Adarza banI nuM laI zake?" yu. jI. AbhA thaI gayA. "are bhAI, A to zake nahIM, kAraNa tamArI darekanI pa nI pazcAdabhUmi AgavI, mane sAme pUche che: tuM laI zake?" bIjA badhA to ApavAne viziSTa che. tamArA jIvanane dareka prasaMga viziSTa che. mArA jIvananI tatpara hatA. prazna paDachAyA karyo. yu.jI.ne thayuM: "huM zuM kAma na laI kayA amuka biMdu hada sudhI cAle che; pachI zaMbhI jAya che." zakuM?" emane mana mahavane prazna A hatA : A badhA je avaAma te 9 julAI, 1918nI tArIkhe machalIpaTTama najIka sthAmAM che te avasthA zI che? huM pote e avasthA rodhI kADhIza. guDIvA zaheramAM upalA madhyama varganA kuTuMbamAM janmyA, emanA koI mane e sthiti ApI nahIM zake. mAre te ja mArI keDI jema pachI thoDA ja samayamAM emanA mAM mRtyu pAmyA. tyAre nAma kaMDAravI paDaze. hatuM uppAlapurI gopALa kRmUke. nAnA pAse ucharyA. nAnA susaMskRta thiyosophIkala sosAyaTImAM lekacarara tarIke joDAyA. sArA, kuzaLa zrImaMta vakIla. thiyosophIkla sesAyaTInA laeNveTI ne eLakoTa vakatA hatA. dezabharanI yunivarsiTImAM vyAkhyAna ApatA chatAM va. joDe sArI zarAbe, chatAM rUDhicUsta vANI ne vartanamAM virodha. aMdarathI becena hatA. "popaTanI jema A belabola karavAno zo nAnapaNathI ja A virodhAbhAsa yu. jI. mATe prazna utpana karyA. artha che? zA mATe huM mAro samaya barabAda karuM chuM? A mArI sau mAno ke nAnakaDo uppAlapurI gabhraSTa AtmA che ne ujajavaLa jiMdagI nathI. AjivikA nathI. mane emAM rasa nathI." bhaviSya laIne jamyA che. nAnAe enA uchera mATe vakIlAta paNa ' sosAyaTInI masIhAnI vAtamAM daMbha je. badhA chIcharAM lAgyA. choDI dIdhI: pAMca, sAta varasanA chokaraDA AgaLa upaniSad va.ne evAmAM kRSNamUrtinA paricayamAM AvyA. sAta varasa sudhI sAMbhaLyA. gahana abhyAsa thato. sAta varasanI ummare te e popaTanI jema sIdhA sAdA uttara ApavAne badale kRSNamUrti jAta-bacAva karavA badhuM bolI jatA. rAmakRSNa maThanA tema ja anya aneka sAdhusaMtonI lAgyA. paDatA mUkyA, chuTA thayA. kRSNamUtine kahyuM, "tamAruM vizleSaNa temanA ghare AvanajAvana rahetI. yu. jI. kahe: "nAnapaNathI ja mane lokone madada nathI karatuM, pAMgaLA banAve che."* * * Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-82 prabuddha jIvana 17 + jANe saMmizraNa thAya che! Idri khuba sateja ne saMvedanazIla banI emanA 4mAM varasa pahelAM aneka siddhine anubhUti pAmyA. paNa te siddhine kazuM mahattva ApyuM nahi. mANasane jotAM vAra ja tenA samagra bhUta, bhaviSya, vartamAna najara samakSa joI zakatA, vAsiddhi paNa AvI. bole ne tevuM ja thAya! kuTuMba sAthe amerikA gayA. '61 sudhImAM tijorInuM taLiyuM sApha thaI gayuM. te sAlamAM ja pitAnI bhItara eka bhayaMkara, durdamya ulkApAta anubhavyuM. te pachI traNa varasa sudhI kazuM karavAnuM sUjhe nahIM evI mUMjhavaNabharI sthitimAM rakhaDayA. mane baLane nakaro abhAva! ane pachI ekAeka saheja avasthA, svAbhAvika avasthAne (necarala sTeTa) pAmyA. yu. jI. e avasthAne eka "kelemITI' gaNAve che. gulAbI khyAlamAM kapelI hoya tethI taddana viparIta A sthiti che. ekAeka jAge zarIranA kokoSamAM, jJAnataMtuomAM visphoTa thAya che. AkhA dehanA jANe bhUbhUkkA thaI jAya che. mAthuM-magaja khIcakhIca bharAI taMga hoya evuM lAgyuM. vicArone joDanArI kaDI tUTI gaI. dareka vicAra (oNTa) janma ne tarata visphoTa pachI vicAronuM koI sAtatya nahIM. vicAra eka kudaratI layamAM virame che. dehanI rAsAyaNika prakriyA badalAI jAya che. vyavahArika prazna sivAyanA badhA prazna zamI gayA. yu.jI. kahe, "mane kayAreya vicAra nathI AvatuM ke huM tamArAthI ke bIjA koIthI jarA paNa judo, bhinna chuM. kAraNa ahIM koI biMdu ke kendra nathI. pachI Indriyo (sensIsa) rahe che paNa tene sutradhAra raheto nathI." te pachI sAta divasa dehanI IndriyamAM pheraphAra jaNAyo. keTalAka vakhata smRti jatI rahI. tvacA ekadama suMvALI thaI. eTalI suMvALI ke ghaDhI karatA leDa paNa lasarI jAya! dehane eka sonerI AbhA AvI, svAdendriya ne prANeni,yamAM paNa parivartana thayuM. daSTimAM paNa vicitra anubhava thaze. AMkha sAme ' vivijhana" je vizALa dazyapaTa dekhAte. temAMthI vastuo temanA tarapha AvatI dekhAtI ne pitAnAmAMthI bahAra jatI dekhAtI. pAMpaNa jANe pharakavAnuM bhUlI gaI. bahArane avAja, kUtarA bhasavuM ke TrenanI vahIsala sAMbhaLatA ne e avAja potAnAmAM nIkaLane hoya evuM lAgatuM. eka divasa evuM lAgyuM ke pitAne deha ja rahyo nathI. pUchatA, "A mArA hAtha che? sephA para mAruM zarIra dekhAya che? mArI bhItarathI kazuM ema nathI kahetuM ke e mAruM zarIra che." eka divasa 49 miniTa sudhI mRtyunI prakriyAmAMthI pasAra thayA. hAtha-paga ThaMDA paDI gayA. zarIra ja thaI gayuM. hRdayanA, zvAsanA dhabakArA dhImA paDayA ane ekAeka badhuM thaMbhI gayuM. mRtyune anubhava karanAra paNa tyAM na rahyo. pAchA kayAre ane kevI rIte pharyA tenI sabhAnatA nahotI. AThame divase zakitano eka pracaMDa, rokI na zakAya evo Avega anubhavyuM. AkhuM zarIra phITa AvatI hoya tema dhrujavuM. rUma, sophA, AkhuM vizva jAge dhrujI UThayuM. divaso sudhI A sthiti rahI. te pachI badhuM ja badalAI gayuM. zarIranA koSekoSa, rAsAyaNika prakriyA, aMtaHstrAvI graMthio, halanacalana badhuM ja. traNa varasa sudhI A cAlavuM. tyAra pachI eka sahaja avasthAmAM haMmeza mATe rahyA. cetanAnI A mULa, Adima, prAkRta sthiti che. "A sAruM, A kharAba" evuM telanAruM kahenAruM, kedra ja vilupta thaI gayuM. Akhe jue, paNa jo nAra koI nahIM. vastu upara najara maMDAya paNa tenuM nAmakaraNa na thAya. gAya, gheDa gadheDA nAmathI zuM pharaka? Idriyo pitAnA svAbhAvika layamAM kAma kare che. IndriyonA saMdezane anuvAda karanAra, arthaghaTana karanAra tyAM koI rahetuM nathI. cetanA pitAnI zuddha prAkRta sthitimAM rahe che. A sthitimAM pAgala ane zizu yu. jI. kahe, "ahIM sudhI mArI kathA che. pachI temAM kazuM umerAtuM nathI. mArI pAse AvI loka prazna pUche te uttara ApuM chuM. na Ave to mAre mana kaze pharaka nathI paDato. bhASaNo ApatA nathI. lokone mekSa ApavAnA pavitra baMdhAmAM huM nathI paDayo. mAnavajAta mATe mArI pAse koI saMdeza nathI. mArI jAtane huM koI sAthe sarakhAvate nathI. prabuddha thavA mATenI badhI tarakIbe bakavAsa che. sajagatA keLavavAthI mAnasika parivartana (myuTezana) saMbhave te vAta nakAmI che. mAtra daihika parivartana ja zakaya che. A daihika parivartana karyA te AnuvAMzika kAraNone laIne ke koI Akasmika kAraNe pariNamI zake." nA sahaja avasthAno tame Adarza na banAvI zako. e acAnaka, akAraNa ghaTe che. tamArI sahaja avasthA bIjAnI avasthA karatA taddana bhinna haze. kAraNa tame pAne viziSTa (yunika) cho. e sthiti mATe koI adhanA, koI maMtra, netra, japa nathI; balka e sI, ane tamArI mukata thavAno prayatna paNa, e avasthAne avarodhe che. tamArI cetanAne pradUSita kare che. bIjAnI sAthe jAtane sarakhAvavAnuM choDI tame jyAre tame ja rahI che ane samasta mAnavajAtinA badhA saMskAro ne bhUtakALa tame khaMkherI nAkhe tyAre e avasthA saMbhavI zake. tame je nathI te thavAne prayatna, jAnanuM parivartana karavAnI badhI mathAmaNa e mATe bAdhaka bane che. A avasthA nirvicAranI avasthA nathI. nirvicAranI cAvAnA nUtathI ni:sahAya hiMduone sadIothI chetaravAmAM AvyA che. deha maDaduM na thAya tyAM sudhI vicAravihIna dazA saMbhavI zake nahIM. jIvavA mATe vicAranI AvazyakatA che paNa A avasthAmAM vicAre tamAruM gaLuM dahUMTatA nathI. tame jayAre badhA ja prayatnothI thAkIne, hArIne ni:sahAya thAo tyAre e sthiti saMbhavI zake." 5. jI. pUche che, "tamArI khoja zAnI che? zuM joIe che tamane? kazuM joItuM hoya te pahelI zarata e che ke je kazAne tame vaLagI rahyA cho te saune bega bistarA sAthe phagAvI . bIjuM e pAmavA mATe tame je kaMI karo cho te badhuM ja bodhaka bane che. tame hara haMmeza e AzAmAM jIve che ke Aje ahIM to kAle, vadhu ne vadhu prayatnathI eka yA bIjA guru pAsethI tamane e sthiti prApta thaze. koI paNa mArga para tame (te mArga game te hoya) cAlI rahyA ho to ATaluM jANo ke dareka mArga tamane gerarasate dorI jaze. mArI vAtomAMthI paNa kazuM zodhavA jazo to bhUlA paDado. tamane mukita ApanAra huM koNa? zenAthI ? mokSa jevI koI vastu nathI e jJAna e ja mukita che." eka bIjI jagyAe kahe, "sIgareTanA khokhA para mUkavAmAM AvatI jAhera khabaranI jema tamane cetavaNI ApuM chuM. 'koInI paNa pAsethI tame kazuM meLavI nahIM zake, kAraNa meLavavA jevuM kazuM ja nathI." A badhA gurusato jANe potapotAnA brAnDanI sigAreTa vecI rahyA che. dareka kahe che ke pitAnI brAnDa zreSTha che. ne kRSNamUrti AvI kahe che temanI sigAreTa nIkoTInathI mukata che. A guruo jevA prakhara ahaMvAda (IsTa) bIjA koI nathI. dhIkhano dhamadhakAra dha che." mRtyu vize yu. jI. kahe, "tame tamAruM mRtyu anubhavI na zako. tamArA janma vakhate tame hatA? jIvana ane mRtyune tame judA na karI zako. saMcita zAnanI bhUmikA parathI anu lAva karatuM tamAruM mALakhuM pitAnA mRtyunI ke mRtyu pachInI sthitine (tema ja janma pahelAMnI) cInubhava nahIM karI zake. eTale te mALanuM punarjanma Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana tA. 16-5-82 svarga vi.nI kalpanA kare che. paNa jJAnathI tame mRtyune pAmI nahIM - zako. jJAnane, jJAnanA tatyano aMta te mRtyu che. kadAca mRtyu jevuM kazuM che ja nahIM. evuM zuM che je mRgu pAmaze. deha paMcamahAbhUtamAM maLI jaze eTaluM je bALe te tenI rAkha bhUmine phaLadrupa karaze. dATo to IyaLakIDA ene khAro. DUbADaze to mAchalIone khorAka thaze eka jIva bIje jIva upara nabhe che ne e rIte jIvana cAlu raheze. e arthamAM jIvana rAmara (ImporTala) che. paNa lokone mATe mA bhayathI vizeSa kazuM nathI, jaya-A huM ne maraNa pAmavuM nathI. eka ja vAkayamAM tamAro upadeza zuM ema ku. ane jyAre pUchavAmAM AvyuM tyAre temaNe kahyuM, "huM tamane koI rIte hAyarUpa thaI zakuM ema nathI." 5. jI, Ama te svITajharaleMDamAM rahe che ne tyAMnI ThaMDIthI bacavA ApaNA dezamAM Ave che. pravacana karatA nathI ne vAtacItanuM mAdhyama IglIza hovAthI A dezanA sAmAnya janathI cApu ne aNajANa ja rahyA che. ApaNI mAnyatAonA cokaThAmAM che. jI. rahelAIthI goThavAI na zake evA nathI. samajavA saraLa nathI. AdhyAtmika khojamAM aneka pustako, aneka gurusaMta Apane maLe che. je. kRSNamUtiro AvI zAstrone, gurane, saMsthAne cheda uDAvya. yu. jI. AvI have kRSNamUrtine paNa cheda uDAvI de che. rajanIzajI kRSNamUrtithI zarUAta karI pachIthI enI ThekaDI paNa uDAvI zake ! jIjJAsuone Akhare to pote ja ra" zedhI kADhavAnuM rahe che. tyAre paNa yu. jI. te kaheze, "parama satya jevI koI vatu ja nathI." dUra ane najIkanA ItihAsanA be pAnAM * p kAnti bhaTTa Tina ane amerikAmAM vasavA gayelA bharatI ApaNA deza sa mATe bhAratanA lekhako karatAM videzanA lekhako pAsethI bhAratanI bhavyatA vize vadhu jANI le che. "inDiyA DisakavarDa: dhI ecIvamenTa eka dhI rAja" nAmanuM pustaka laMDana khAtenA phesTIvala opha InDiyAnA Ayojana pahelAM lakhAyuM hatuM. temAM 217 varSa pahelAMnA bhAratanI keTalIka lakhavAmAM AvI che ane khAsa karIne keTalAka briTiza vidvAnoe bhArata vize kevI uTapaTAMga vAte briTiza prajA magajamAM bharAvI hatI te "inDiyA DisakavarDa" nAmanAM pustakamAM lakhavuM che. A pustakanI keTalIka vAto A dUranA itihAsamAMthI ApaNe jANIzuM. uparAMta tAjetaramAM pramukha sAdatanA khUna pachI IjiptanAM hiMmatavAna patrakAra ane maMtrI heyAlane pramukha mubArake jelamAMthI choDayA pachI teNe thoDAka tAja ItihAsanI vAta karI che te A lekhamAM huM ApavA mAguM chuM. inDiyA sikavarDa:- A pustakamAM lekhaka jona kI e bhAratanA keTalAka jUnA briTiza ItihAsakAroe lakhelI jUThI vAtone bhAMDo phoDe che: 1765 mAM megala salatanatanA chellA pAdazAhe baMgALane vahIvaTa IsTa InDiyA kaMpanIne soMpI dIdho hato. 1774 mAM vorana hesTIMgjhane bhAratane gavarnara janarala banAvavAmAM AvyuM hatuMjo ke atyAranA vizALa bhAratanA tamAma bhAga vorana hesTajhanA vahIvaTa nIce nahotA chatAM tene 'gavarnara janarala opha InDiyA' kahevAmAM AvatA horana hesTIMjha amuka daSTie ghaNA khullA manavALe ane bhAratanI saMskRtine cAhaka hato. te bhAratanI bhASAo ane bhavya saMskRtithI prabhAvita tha hato ane briTanathI AvatA dareka zikhAu aMgreja ophisarane te bharatanI bhASAo ane rItarivAje zIkhI levAnI pharaja pADato hato. paNa te niSphaLa gayo. kAraNa ke jo te pachInA 125 varSa sudhI bhArata vize ghaNI apamAnajanaka vAta ItihAsarUpe amuka aMgreja ItihAsakAro lakhavA mAMDayA hatA. A ItihAsakAro paikInA 'badamAza' gaNI zakAya tevA itihAsakAra hatA jemsa mIla. A jemsa mIle bhAratanI dharatI joI nahotI ane tene bharatanI koI bhASAnuM jJAna paNa nahotuM. te mANase laMDanamAM beThAM beThAM "hIsTarI opha InDiyA" nAmane graMtha lakhyo hato. e ItihAsa dareka briTiza ophisaroe bhArata AvatAM pahelAM vAMco paDato hato. jANe jesa mIla koI itihAsa nahIM paNa tahomatanAmuM lakhato hoya tema temaNe A itihAsa lakhyo hato: sAthe mekole jevA mANase paNa tyAre lakheluM ke: "hindu dharma eka evo dharma che je murkhatAthI bharele che, napharata pedA thAya tevI vAte hindu dharmamAM che ane jagatamAM adhamamAM adhama kahI zakAya te A hindu dharma che." mekolese vadhumAM lakhyuM hatuM ke "saMsakRta bhASA sAva mUlya vagaranI che ane IglADamAM je bALako mATenI pAThamALA che tenA karatAM paNa kullaka vAte saMskRta bhASAmAM lakhAyela che." A prakAre hindu dharma ane saMskRtanuM avamUlyana karIne mekole jayAre briTiza pArlAmenTamAM bela tyAre te puravAra karavA mAgato hato ke bhAratanI zALAomAM saMskRta, parzIyana ane arabI bhASA zIkhavavA upara pratibaMdha mUkavo joIe. bhASAmAM kaMI dama nathI. A prakAre mekole ane je mIlanA bakavAsane kAraNe je paNa briTiza ophisaro bhArata AvatA tene bhAratIya saMskRti pratye upekSA sevatA ane bhAratanA lokone paNa dIna-hIna samajatA hatA. ItihAsakAra koI dezane ane tenI prajAne kevo nyAya karI zake che tenA dAkhalA ApIne "IthI DIkava"mAM jemsa kI te samayanA ItihAsakAronA kamAMDane alluM karyuM che. briTananI ke bhAratanI lAyabrerI romAM je mIlanA pustaka hoya te haTAvI devA joIe. briTiza ephiro kheTo ItihAsa vAMcIne AvatA hatA eTale teno bhAratamAM pagaluM bharIne sau prathama to bhavya ImAratone uDADI devAnI peravI karatA hatA. relave lAIna nAkhatI vakhate briTizarophiTa saroge jANI joIne ucca kalAkRtivALa, cautihAsiSTha mahele ramane ImAratone konTrAkaTaro dvArA paDAvI nAkhI hatI. briTiza zAphire. koI dezI rAjyanI jUnI ImArato rahevA mATe bhADe rAkhatA tyAre bhIMta upara cItarelA uttama pitro upara ane lagAvI detA hatA. AvA ghaNA uttama peITiga naSTa thaI gayA hatA. dANA hindu maMdirone briTiza lazkara mATenA kephIzopamAM pheravI devAmAM AvyA hatA ane eka vakhata to tAjamahAlanI eka aTArI upara eka tochaDA briTiza oksire belaDAnsa goThavavAnI dhRSTatA paNa karI hatI. ' A prakAre bhAratanI saMskRtine bhAMDanArI ItihAsakAronI ToLI ubhI thaI tevA vAtAvaraNamAM bhAratamAM jonsa, prInsepa, kanIMgahAma, pharagyusana, hojasana ane hevela jevA ghaNA taTastha vidrAne AvyA. te lokoe potAnI AMkhe ghaNI ughADI rAkhI chatAM uparanA ItihAsakAroe temanA manamAM ghaNo pUrvagraha besADo hato. eTale A vidvAne paNa bhAratanI bhavyatAnA lakhANa pachI lakhatA ke bhAratamAM A purANI saMskRti bhavya te che ja paNa bhAratanA loko AvI mUlyavAna saMskRti racavA mATe bilakula zakita dharAvatA nahotA ane je kAMI sarjana thayuM te badhuM bhAratIya lokoe paradezanI saMskRtimAMthI uchInuM lIdhuM che ke taphaDaMcI karI che." eTalI hada sudhI A vidvAno kahetA ke buddha kAMi bhAratanA nahotA. buddhanA janma Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-82 prabuddha jIvana 19 thaLa mATenA purAvA maLyA ane buddhanA lakhANa prApta thayA tyAM sudhI nA viddhAnuM gapa AvyuM ane buddhane bharatanA nahi paNa koi bIjA dezanA ja mAnava mAnavAmAM AvatA hatA. sAMcInI eka dhaDa vagaranI mUrti je atyAre vikaTerIyA-nAlbarTa myujhimamAM rAkhavAmAM AvI che ane je phesTivala opha inDiyAmAM ApaNA krikeTara jeze te bhAratanA koI kArIMgare banAvI nathI paNa te koi grIka kArIgaranI che tema puravAra karavA prayAsa thayo hato. indirA gAMdhIe paNa A atyaMta kAmaya mUrti AlbarTa myujhiyamamAM joi. e mUrti te kharekhara bhArate briTana pAsethI pAchI mAgavI joie kAraNa ke te mUrti bhopALa khAtenA briTiza ejanTa janarala kanaceDa potAnA aMgata sAmAna tarIke laMDanamAM lai gayA hatA. A mUrti AlbarTa myuthime te samaye 80 paDamAM koTalA mATe kharIdI hatI ke te mUrti "grIka kArIgaranI banAvelI che" sAMcInI TekarImAMthI pachI jyAre bodhisatvanI mUrti tenA mULa svarUpe maLI AvI tyAre ja keTalAka vidvAnone pratIti thaI ke 90nI sAlamAM cAyelI A mUrtine grIka kaLA sAthe koI levA devA nathI. te mUrti bhArobhAra bhAratIya kalAnA darzana karAve che. sauthI vadhu gapageLA tAjamahAla vize carAvavamAM AvyA hatA. tAjamahAlane ArasapahANa che te badhA uparanuM kAma ITAlIthI AyAta karelA kArIgaroe karyuM hatuM tema paNa A ItihAsakAroe lakhyuM hatuM. 15mI sadIthI ja bhAratamAM AvuM kalAkAma karanArA kArIgaro karatA hatA ane ITAlImAM to cheka soLamI sadImAM AvuM kAma thatuM hatuM te jANavAnI phurasada A jUdA ItihAsakArone notI. jazare hindu zIlpI ne lakherA purANA zIlpazAstranA graMthe maLI AvyA tyAre ja tAjamahAla uparanI kArIgarI pUrNapaNe bhAratIya kArIgaronI che te vAta karIkArAI hatI. uparAMta tAjamahAla baMdhanArA hindu zIlpI lo ja hatA te vAta puravAra thaI. A badhuM puravAra thayuM chatAM bhAratIya saMskRti. adhara banI gaI che ane te dhIre dhIre naSTaprAya: thaI rahI che tema paNa A kahevAtA vize lakhyuM hatuM. briTiza lazkare zAhajahAbAda (jUnuM dilhI) naSTa karyuM ane pachI navI dilhImAM briTiza pArkiTekaTa bhuTane navI ImArata bAMdhI (mahAranuM rASTrapati bhavana) tyAM sudhI bhAratanI saMskRtine vakheDavAmAM AvatI hatI. vela nAmanA vidvAne pachIthI bhAratIya saMskRtinI bhavyatA svIkArIne kaheluM ke lyune bAMdhelI ImArata pUrNapaNe bhAratIya zIlpI ne ropAI hota to vadhu la:vya inata! 18mI sadInI Akhara sudhI yuropamAM bhArata vize lokone khAsa kaMI jANa nahotI.saMsakRti vagaranA eka jaMgalI deza tarIke yuropanA loke bhAratanA oLakhAtA hatA. paMjAba upara isvIsana pUrve 326mAM sikaMdare humalo karyo ane te pachI hArIne te pAcho Avyo tyAre ja bhAratanI bhavyatAnI yuropanA lokone joDI jANa thaI. briTiza saltanate bhAratanI A saMskRtine dabAvavA ghaNI koziza karI chatAMya briTananA Dajhaneka jeTalA vidvAnoe Akhare bhArata vironI sAcI vAta jagata samakSa mUkI ane tenA pariNAma svarUpe atyAre laMDana-lAyabrerImAM bhArata vizenA pustako mATe je jagyA phALavAI che te cInanA itihAsanA pustako karatAM pAMca gaNI che. . 'inDiyA DIskavarDa nAmanA pustakamAM jona kI e uparanI badhI vAtano sphoTa karIne bhAratane kalA, saMskRti ane bhAratIya lo vi. nI sAcI vAta lakhI che, mekolee ghaNA dhamapachADA karyA chatAM mAratIya zIlpakAmanI mauliDatA aMge te kAMi khoTo pracAra karI zakyA nahi, AkhAne AkhA paththaranI saLaMga kamAno ane dhummaTavALI have mIe sau prathama bhAratanA ja zIlpa bAMdhI zakayA hatA te vAta mekolee svIkAravI paDI hatI. jagatanA be mahAna dharmonuM janmasthAna (jaina ane bauddhadharma) bhAratamAM hatuM te vAta teNe svIkAravI paDI. bhAratamAM ja elajIbrAnI zodha thai hatI ane bhAratamAM khagoLazAstranuM UMDuM jJAna lokene hatuM te vAta paNa chevaTe svIkAravI paDI. kharekhara AvuM suMdara pustaka lakhavA mATe lona kInA ApaNe gNI banyA chIe. tAjetarano bIje itihAsa bhAratane lagatA nathI paNa IjiptamAM pramukha sAdatanA khUna pahelAMnI ane pachInI vAto muslima jagatamAM sauthI vadhu pakAyelA patrakAra ane taMtrI mehammada hakAle lakhI che. ijiptanA pramukha nAsaranA niSNanA mitra gaNAtA mahammada hayakAla jyAre pachIthI pramukha sAdatanA TIkAkAra banyA tyAre hayakAlane bIjA paMdareka lekhako sAthe jelamAM nAkhyA hatA. "ala aharAma" nAmanuM ehammada 'hayakAlanuM dainika Araba jagatamAM khUba pratiSThita hatuM. 3jI sapTembara, 1981nA roja hakAlane jelamAM nakhAyA pachI 34me divase sAdatanuM khUna thayuM hatuM. A khUnanI AgAhI hakAle 'karela, temaNe kaheluM "jyAre paNa pramukha sAdata ijiptanA vagadAra vidvAna upara hAtha mUkIne tene jelamAM nAkhaze tyAre tenA jIvanano aMta Avaze." have jelamAMthI chUTayA pachI hayakAle bIjI AgAhI karI che ke AvatA 20 varSamAM ijharAyala tenA aNuboMbano upayoga Araba deza sAme karaze. mahammada hAla tenI DAyarImAM lakhe che ke "sAdatanA khUna mATe ijiptanA loko nahiM paNa amerikAnA patrakAra ane TelivijhanavALA javAbadAra che. volTara koMkarI, bAberA volTarsa, ane nyujhavIka ane 'TAima' megejhinanA taMtrIoe ijiptanA lokonI lAgaNI jANyA vagara nAhakanA sAdatane bhavya batAvavA mAMDayA hatA. A 'amerikana patrakAro sAdatanI khulleAma khuzAmata karatA hatA. sAdanA ahama ne papatA hatA kAraNa ke amerikana sarakAra ane amerikana vepArIone sAdata pAsethI lAbha khATavA hatA. A amerikana patrakAro sAdatanI nabaLAine jANatA hatA. sAdatane kIti ane khuzAmatane lokha ho.... A khuza mata keTalI hade thatI hatI teno eka dAkhalo juo... eka vakhata pramukha vegane sAdatane kaheluM - "sAruM che ke mAre tamArI sAme cUMTaNI laDavAnI nathI. nahitara tamArI jevA bhavya puruSanI sAme huM hArI ja jAuM.' eka amerikana rAjapuruSe khuzAmata karatAM sAdatane kaheluM: 'amAre tamArA DahApaNamAMthI ghaNuM zIkhavAnuM che!" AvuM kahI kahIne amerikano sAdatane upayoga karatA hatA... mane thAya che ke eka vakhata sAdare mArI sAthe sArA saMbaMdho hatA tyAre kaheluM ke - "TAimanA kavarapeja upara nAsarano pheTe cAra vakhata chapAyo che tyAre mAro phoTo cha vakhata chapAyo che." rAdita pitAne eka pavitra rAjA tarIke khapAvavA mAMDyA hatA." mehammada hayAte lakhelI tenI DAyarI uparathI jagatanA ghaNA rAjapuruSoe cetavA jevuM che. amerikana ke briTiza vartamAnapatro koipaNa rAjapuruSanAM bhArobhAra vakhANa lakhe tyAre temanAM magajamAM rAi caDhAvatAM pahelAM jANI levuM joie ke A briTiza ke amerikana 'akhabAre kaMika moTo lAbha khATavA mATe ke potAne jAmamAM pADavA mATe A badhuM karI rahyA nathI ne? pAkistAnanA pramukha yA dAMkhAnanI AvI hAlata amerikA ane briTananA akhabAre karI hatI. bhUla sudhAre gatAMkyAM "premaLa jyoti" nI pravRttine sTola mATe dAne maLyA che. te nAmamAM eka nAma zrI manamohanadAsa DI. gAMdhI nahi paraMtu zrI manamehanadAsa DI. saMghavI vAMcavuM. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-82 - - gAlIbanI phUlapAMkhaDI ' D harIndra dave [2] pratIkSA che. koIka AvavAnuM che. daravAjA para ja UbhA rahevAnuM - dara rahene ko kahA aura kaheke aisA phira gayA, nirmANa che. paNa daravAjA para satata UbhA rahevAne kAraNe pote 4 potAnA gharane daravAna hoya evI sthiti thaI gaI che. eTale jitane arase meM merA lipaTA huA bistara khulA, priyatamAne Thapako Ape che. vana keTaluM kSaNabhaMgura che e vAta kavine kahevI che, paNa kavi A ja Thapako prabhune ApyuM hoya e rIte A zerane vAMgI nivedanathI kAma nathI letA. sUcanathI paNa kAma nathI leto. e te jue. prabhunA sAkSAtkAranI AzAmAM dehanI tamAma prakAranI koIka alagArI vAta kahI de che ane pachI jANe ApaNane kahe che: azuddhio sAme cokI karate bhakata A citkAra kare, tyAre paNa tame samajI lya, mAre je kahevuM che e. keIka artha avazya nIkaLe che. kavi ahIM kahe che: mane tame tamArA daravAjA para rahevAnI jI hUMDhatA hai phira vahI phurasata ke rAtadina anumati ApI. paNa tarata ja tame no vacanamAMthI calita thayA; beThe rahe tasavvare jAnAM kiye hue. kahyuM hatuM emAMthI pharI gayA. hajI meM lapeTele bistara che, tyAM tanna saraLa zera che, paNa emAM eka zabdaevo che jenA para to tame tamArI anumati pAchI kheMcI lIdhI. AkhA ye zeranI kavitA TakI rahI che. "phira' zabda emAMthI kADhe, bichAnAne pAtharavA jeTalo samaya thAya, eTalA ja samayanI ane AkhA | zeranI gahanatA cAlI jaze. jiMdagI che.mANasane duniyAmAM AvavA kahevAya che. e hajI pitAne premanI mugdhatAne eka jamAno hoya che tyAre mANasane eTalI patharATa pUro paNa na kare, tyAM to ene duniyAmAMthI vidAya levAne nirAMta hoya che athavA mANasa ATalI nirati meLavI le che ke samaya AvI pahoMce che, e bichAnA para ArAma levAno moko te rAta divasa priyatamAnI kalpanAmAM kayAM vIte enI ja khabara paDatI tene maLato ja nathI. janma ane mRtyu: A be biMduo vacce patha nathI! priyatamAnI kalpanAmAM ja e besI rahe che. rAnuM jIvana to jhAkaLanI mAphaka hajI pragaTe tevuM ja UDI jAya che. zAhide hasti-e-mutalaka kI kamara he Alama, A mugdha divase vadhu rahetA nathI. premanI nirdoSatA kAyama rahetI loga kahete hai, ki hai: para hame maMjUra nahIM nathI hRdayanI duniyA para buddhinA paheregIro jhAjhe samaya gAphelA rahetA nathI. pachI paNa prema hoya che. paNa premanI e mugdhatA gAlibanI gahanatA AsvAdya hoya che. emAM paNa e saraLatAnA kayAM rahI? bhavabhUtinA rAmanI mAphaka ApaNe paNa ni:zvAsa mUkI vAghA DhIne Ave, tyAre enI saMkulatA era dilacazya banI jAya chIe: 'te hi ne divase gatA"--ro divase have gayA. che. eka saraLa atizayokitane AdhAra laI kavi ahIM vAta kare che. A duniyA parama puruSanI kamara che. loko kahe che ke e che, paNa duniyAdArInI bhIDa premanI mugdhatAne TakavA detI nathI, tyAre mane e maMjUra nathI pharI ekavAra e mugdhatA mATenI ja hRdayamAM koka UMDANamAMthI - kavie atizayokitamAM priyatamAnI nAjuka kamarane jANe kamara araMbhAyA vinA rahetI nathI. A pharI' zabdane mahimA na samAya astitva ja na hoya evI banAvI de che. te tame sa bhAgI cho: hajI premanA mugdha divasema cho, samajAya to A nisAse tamArA hRdayamAMthI kavie savAso vararA pahelAM gAliba ahIM pRthvInI A AlamanI vAta kare che. A AkhIye kheMcyo hato. Alama jANe ke koI parama tatvanI, parama zakitanI kamara che. loko e che ema mAne che, paNa kharekhara to jANe e che ja nahIM! divase uThA lunha e jahavA e bha'AnI, 'lokene mana A duniyA che: paNa marmarI barAbara jANe che ke -e-gula AInA e bahAra nA hai. A duniyA jevI koI ja hastI nathI. A badhuM ja e parama puruSanI lIlArUpa che. hRdayamAMthI arthanA caherAone AnaMda pragaTa thaI rahyo che: vasaMtanuM darpaNa phUla vinA bIjo koI artha nathI. vAdA anekI vaphA kIje, yaha kayA aMdAja haya? tumane karyo sepI hai mere gharakI darabAnI muge? mAtra ATale artha vAMcyA pachI-mAtra A bhAvane manamAM AtmasAta karyA pachI bIjuM kazuM kahevAnuM mana thatuM nathI. A zera vAMcI tame hasazo ke raDaze? kavi armanA caherAo je zabda vApare che. kavitA vAMce kavi eka vidapUrNa upamAthI vAta kare che. paNa je kahe che tyAre tame ThaMDAgAra zabdo nathI vAcatA, caherAo vAMcatA ho cho, e karUNatama che. saMvedanA vAMcatA ho che. vasaMtanuM darpaNa phala ema kahIne kavitAnuM e priyatamAne kahe che: 'tame milanane kaeNla Apyo che, te darpaNa mana ema to kavi sUcave che, paNa mane vividha ane prati pUro karo. A tamArI kevI rIta che! tame mArA gharanI cokIdArI bibita karatA pha lone samAvI zake evuM udyAna hovuM joIe. karavAnuM kAma mane zA mATe sepI rAkhe che? pAlika; zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: sI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLaH 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4004. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 400001. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 46: aMka: 3 prabuddha jIvana muMbaI 1 jUna 1982, maMgaLavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAphika vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliga 60 chUTaka nakala rUA. 1-00 2 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha ne cAra rAjyo mAM cuMTaNI - [] cImanalAla cakubhAI zarAja - pazcima baMgALa, keraLa, hariyANA ane himAcala nathI. eTaluM ja nahi paNa kyAMya rAttA para Ave e paNa saMbhava ' pradeza - mAM dhArAsabhAnI cUMTaNI thaI. te sAthe dara gAtA nathI. balka, kendra ane rAjyomAM judA judA pakSamAM rastA para rAjyamAM 15 vidhAnasabhA ane 7 lokasabhAnI peTAcUMTALIro thaI. hoya tevI paristhiti vadhatI jAya che. tAmilanADu ane kAzamIra, pariNAme aNadhAryA nathI tema nirAzAjanaka paNa nathI. tripurA ane maNipuramAM anya pakSo sattA para che. AsAma hAlakapazcima baMgALamAM sAmyavAdI maracAne 298mAMthI 238 Dolaka che. pUrvAcalanA rAjyomAM arizaratA che. beThaka maLI. koMgresa ane tenA sAthIone 54, anya 2. pazcima keraLamAM koMgresanI AgevAnI nIcenA maracAne bahumatI maLI baMgALanA cUMTaNI pravAsa daramiyAna sAmyavAdI pakSa upara prahAro che eTale te mera sattA para Avaze. 140mAMthI 77 beThaka A karavAmAM indirA gAMdhIe bAkI rAkhI na hatI. sAmyavAdI pakSanarI maracAne maLI che. sAmyavAdI pakSanI AgevAnI nIcenA DAberI morajAya evI to koI zakyatA ja na hatI, paNa 3/4 bahumatI maLaze cAne 59 beThaka maLI che. cAra apakSe che. koMgresane mera 11 pAne evuM sAmyavAdI pakSe paNa dhAryuM nahi hoya. pazcima baMgALamAM zaMbhumeLe che. temAM koMgresane ra0 beThaka ja che. dareka pakSa potAnI sAmyavAdanA mULa have eTalA UMDA gayA mAnavA joIe ke tyAM | kiMmata mAMgaze. kiMmata na maLatA pakSAntara kare. keraLanI asthiratA sAmyavAdI pakSanuM zAsana lAMbe samaya rahe e hakIkata svIkAravI jANItI che. tyAM rasAmyavAdI pA paNa, baMgALa peThe bahumatI meLavI joIe. cUMTaNI mAraphata sAmyavAdI rAttA para Ave te navo zakaryo nathI. keraLanuM durbhAgya che ke tyAM vadhumAM vadhu- lagabhaga 16. - prayoga che. ApaNe tyAM lokazAhI che tethI ja zakAya che. eka rAjakIya pakSe che. keraLamAM rathI vadhAre zikSaNa che. kethalika carca ane rIte AvakAradAyaka che. bIjA dezamAM sAmyavAdI pakSanA zAsana sAthe musalamAnonuM ThIka jora che. 1958 mAM sAmyavAdI pakSane IndirA saramukhatyArI ane virodhIonuM damana tathA temanA upara atyA- gAMdhIe te vakhatanA koMgresa pramukha tarIke uthalAvyo tyArathI keraLamAM cArono anubhava che. alabatta, baMgALamAM sAmyavAdI pakSe ApanA asthiratA rahI che. e asthiratA cAlu raheze ema jaNAya che. AvA zaMbhumeLAne mArI koI sthira ke asarakAraka taMtra ApI baMdhAraNanA mALakhAmAM rahI, zAsana karavAnuM che. ApaNA baMdhAraNamAM zake tevI zakayatA nathI. rAjyanI sattA maryAdita che, kendrane vizALa sattA che. chatAM, pitAnI maryAdAmAM rahI, baMgALanuM sAmyavAdI zAsana, sAmyavAdI hariyANAmAM, A lakhuM chuM tyAre 90 mAMthI 89 beThakonA parinItine vadhumAM vadhu amalamAM lAvavA prayatna karI zake ane kendra NAma jAhera thayAM che. keMgresane 36, lekadaLane 32, bhAjapane ane rAjyanA saMbaMdhe rAtana taMga ane saMgharSavALA rahe, jyoti pAMca ane apakSene 16. ema lAge che ke bhAja5 ane apabasu have, zAsana karaze. A prayoga jovA jevo thaze. kSAmAMthI keTalAka lokadaLane Teko Apaze ane kadaLa sattA para ' Avaze, hariyANA, AyArAma - yArAma mATe prakhyAta che. hariyAindirA gAMdhInA ghUMTANI pracArane eka mukhya muddo e hato ke kAnA traNa lAlo- bhajanalAla, devIlAla ane baMsIlAla. - kAvAkendramAM je pakSanuM zAsana hoya te ja pakSanuM zAsana rAjyomAM paNa dAvAmAM ekabIjAthI Utare evA nathI. bhraSTAcAranI sImA nathI, hoya te prajAnA hitamAM che. A mudA pAchaLa eka chUpI dhamakI rahelI che ke rAjyamAM anya pakSanuM zAsana haze? te kendranI pUrI sahA tyAM hajI caraNasihanuM varasa che. paNa caraNasiha ane devIlAla kayAM sudhI sAthe raheze te viSe zaMkA che. devIlAlane lokadaLamAMthI nubhUti ane sahakAra nahi rahe. AvI mAnasika sthiti svI mAvika cUraNasiMhe baratarapha karyA hatA. vaLI pAchA lIdhA ane devIlAla pAchA che. virodha pakSane naMga karavA, kendrane zAsaka pakSa badhA prayatna kare. AvyA, jAnyuArI 1980 mAM IMdirA gAMdhI pharI sattA para AvyAM samavAyataMtramAM AvI zakayatA kapelI che, paNa aMte saraLa zAsanane AdhAra rAjya ane kendra va2onA sahakAra upara nirbhara che. keTalAya :-- ... tyAre janatA pakSa vatI bhajanalAla sattA para hatA. sAgamaTe pakSAviSayo evA che ke jemAM kendra ane rAjyane kAyadA karavAnI samAna +Ara karI, kegreisamAM joDAyA. devIlAla tevuM nahi kare tenI khAtarI jArI karI, rAttA che. Concurrent list nANAkIya paristhiti eTalI nahi, tene koMgresanuM netApada Ape ane mukhya maMtrI thavA de te badhI saMkaLAyelI che ke Dagalene pagale matabheda ke saMgharSa jAge. tema karatAM khacakAya nahi. jo ke atyAre tema karavAnI devIlAlane jarUra nathI. paNa 16 apakSo kayAM DhaLa ane te kAraNe zuM khaTapaTa chatAM, A cAra rAjyonI cUMTaNI batAve che ke kendra ane thaze te kahevAya nahi. . . . rAjyamAM eka ja pakSa sattA para hoya te sAruM e muddAnA prazna himAcala pradezamAM, A lakhuM chuM tyAre, 68 mAMthI 60 asvIkAra karyo che. cAramAMthI koI rAjyamAM koMgresane bahumatI maLI beThakanAM pariNAma jAhera thayAM che. koMgresa ane bhAja5 darekane 29, Raa 1ii. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 . Bka jIvana . ta. 1-6-89 janatAne be ane 6 Avaze. ka pa sarakAra racI zakaze te kahevuM muzkela che. saMbhava che bhAjape bahumatI kare. tyAM paNa pakSAMtarane roga te che ja. tyAM paga IndirA gAMdhI jAnyuArI 1980 mAM pharI sattA para AvyA tyAre, janatAnuM zAsana hatuM ane moTe pAye pakSAntaro karAvI keMgrese sattA hAMsala karI. koI paNa pakSa sattA para Ave, bhAjapa ke koMgresa, sthiratA nahi hoya. indirA gAMdhInA pracArane eka mukhya muddo e hato ke mAtra koMgresa ja sthira rvatra ApI zakaze. prajAne muddAnI lAlaca kheMcI zakI nathI. AgevAna che te pharI spaSTa thayuM. IndirA gAMdhInI zArIrika ane mAnasika zakita prazaMsA mAgI le tevI che. A cUMTaNI, pakSa ke kAryakramane dhorA thavAne badale, vadhAre vyakitagata dhoraNe thaI che. cUMTaNI DhaMDherA bahAra paDayA hatA. koIe vAMrayA paNa nahi hoya. umedavAra koI paNa pakSanI TikiTa upara Ubhe hoya, pakSa ke tenA kAryakama karatAM umedavAranI pitAnI lAgavaga ane kharca karavAnI zakita upara pariNAmane AdhAra vadhAre rahyo che. 1912 mAM lokasabhAnI cUMTaNI mATe huM Ubhe rahyo tyAre, mAro matavistAra mAre mATe taddana ajANa hatuM. mArI lAyakAta karatAM, koMgresa netA ane koMgresa taMtranI madadathI ja saphaLa thayo ema kahevuM joIe. atyAre have tevuM rahyuM nathI. Political Fragmentation and Loss of Prestige of Political Parties and Lack of Organisations are increasing. There lies the danger. atyAre anya rAjyomAM cUMTaNI thAya te AvAM ja pariNAme Ave ema lAge che-to rAjakIya asthiratA vadhatI rahe. meM kahyuM ke pariNAme aNadhAryA nathI, nirAzAjanaka nathI, eTalA mATe ke matadAra jAgRta che. 23-5-1982 puraka noMdha vidhAnasabhA ane lekasamAnI peTAcUMTaNInA pariNAmenI khAsa asara nathI. lokasabhAnI 7 beThakomAMthI koMgresane traNa ja maLI che. eka peTA cUMTaNI- gaDhavAlanI- khAsa dhyAna kheMce tevI che. bahuguNAne harAvavA koMgrese bahu phAMphA mAryA. sArI bahumatIthI bahuguNA cUMTAyA - bahuguNAnI lokapriyatA che ke koMgresa pratye aNagame che te kahevuM muzkela che. paNa greise A beThakane pratiSThAnI gaNI hatI ane potAnI badhI zakita lagADI hatI te paNa hAra khAdhI te sUcaka che. himAlayanI taLeTIne A vistAra, khUba patharAyela mata vistAra ane garIba tathA pachAta prajA, chatAM koMgresa saphaLa na thaI. A cUMTaNIne bodhapATha zuM che? sauthI agatyane bodhapATha e che ke dezamAM hajI lokazAhI jIvaMta che. sArA pramANamAM matadAna thayuM. ekaMdare svataMtra rIte matadAna thayuM. loke koI Aveza ke majAmAM taNAI gayA nathI. IndirA gAMdhIne jAdu rahyo nathI. asthiratA rahe tenI lokoe citA karI nathI. koI eka pakSane ja pasaMda kara evuM valaNa nathI. bhaya, dhAkadhamakI ne paisAnI lAlaca bahu kAma lAgI hoya tema jaNAtuM nathI. komavAda rahyo che, paNa ciMtA karAve eTale nahi. koMgresanA AMtarika vikhavAdo badhe upasI AvyA. TikTina maLI evA paNa baLavo karI, apakSa tarIke ubhA rahyA ane keTaleka sthaLe pakSanA umedavArone harAvyA. IndirA gAMdhInI dhAka nathI rahI. have vaLI keTalAka sAthe samAdhAna karaze. paNa koMgresanI nirbaLatA dekhAI AvI. umedavAronI pasaMdagImAM paNa kaoNMgresa koI sAruM dhAraNa jALavI zakI nathI. loko A sthiti pArakhI gayA che. koMgresanA gaDha-kAMgarA kharatA jAya che. virodha pakSo chinabhinna hatA ja, chatAM hariyANAmAM lokadaLa ane himAcalamAM sAjo sAro dekhAva karyo. keraLamAM bhAjapa sarvathAniSphaLa gayuM. lekadaLane e prAdeyika pakSa ja gaNavo joIe. bhAja5, rASTrIya pakSa thavAno prayatna kare che. saphaLatA maLI ema na kahevAya. rAjIva gAMdhIne rAjakIya takhatA upara lAvavA sAro prayatna gha. hariyANA ane himAcalamAM helikopTaramAM ghUmyA, paNa kaI chApa pADI hoya tevuM jaNAtuM nathI. koMgresamAM IndirA gAMdhI eka ja uparanuM lakhANa lakhyA pachI himAcala ane hariyANAmAM koMgrese rAttA hAMsala karI che. himAcalamAM koMgresa athavA bhAjapa koI pakSane spaSTa bahumatI na hatI. koMgresane 29 ane bhAjapane 27 beThaka maLI che. 2 janatAne ane 6 apakSo che. koMgresa apakSone kheMcI zakI ane janatA tathA bhAjapa eka thaI zakyA tethI koMgresane taka maLI. ATalI pAtaLI bahumatIthI kyAM sudhI Take che te jovAnuM rahe che. hariyANAmAM je rIte bhajanalAlane mukhyamaMtrI tarIke gaMdavidhi thaze te ghaTanA koMgresa mATe tathA gavarnara tapAsa mATe zaramajanaka che. devIlAlane spaSTa bahumatI hatI ane somavAre rAvAre puravAra karavAnuM devIlAlane AmaMtraNa ApyA pachI, acAnaka aNachAjatI utAvaLe ravivAre sAMje bhajanalAla dilahIthI pAchA pharyA ane eraMDAmathI sIdhA rAja mavana gayA ane gavarnare jhaDapathI gaMdavidhinuM nakkI karyuM te spaSTa puravAra kare che ke gavari dilahInA Adeza mujaba varyA che. koMgrese ane gavarnara lokazAhInI ane baMdhAraNanI paraMparAne tilAMjalI ApI game te bhege sattA hAMsala karavAnuM karyuM te kalaMka che. koMgrese virodha pakSone roSa vahorI lIdhA che ane saMgharSa notaryo che. himAcala ane hariyANA bane kissAmAM koMgresa netra upara - IndirA gAMdhIne kAbU rahyo nathI te puravAra thAya che. banne rAjyamAM je koMgresIone TikiTa maLI na hatI te sattAvAra umedavAro sAme UbhA rahyA ane temane harAvyA evA baLavAkhAne sajA karavAne badale temanI khuzAmata karI ane bhAre kiMmata cukavI, koMgresamAM pAchA lIdhA temAM koMgresa taMtra ja bhAMgI paDayuM che ane IndirA gAMdhInI koI dhAka have rahI nathI. bIjuM, bezarama rIte pakSAMtara karAvyo ane te rogane phelA. rapUTANImAM IndirA gAMdhIne jAdu rahyo nathI ane koMgresamAM koI zista rahI nathI. sattAnI lAlace che tyAM sudhI svAthI mANase koMgresamAM raheze. keTalI halakI koTinA mANase dhArAsabhya zcaya che te dekhAI Ave che. sArA mANaso pasaMda karavAnI durbhAgye prajAne taka ja maLatI nathI. 27-pa-02 AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM Ayojana tA. 15mI ogasTathI 23mI ogasTa sudhI ema nava divasa mATe- epATI upara Avela biralA kiMga kendramAM karavAmAM AvyuM che. amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke A vyAkhyAnamALAnuM pramukhana Do. ramaNalAla vI. zAhe svIkAryuM che. jAtAM harSa anubhavIe chIe ke AgAmI vyAkhyAnamALAnA samagra kharcanI rakama pAlaNapUranivAsI sva. himatalAla DAhyAbhAI ThArInA nAme zrI zaileSabhAI dvArA maLI che. vAda saha ame temane AbhAra mAnIe chIe. -maMtrIe, muMbaI jena yuvaka saMgha Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-82 prabuddha jIvana * sva. zrI saMtabAlajInAM suvAka ja T saMkalanaH ke. pI. zAha (1) bhUtakALamAM sahana karelAM du:khanuM smaraNa karI karIne athavA jovAnuM manamAM hovuM, vizALa mana pratyeka bAbatamAM te bhaviSyakALanI ciMtA karI karIne vyartha du:khI thAo nahi, sarvottama ane suMdara hoya che tenA pratye patyanI daSTi Ajano divasa prasannatAmAM ja gALe. ughADI rAkhe che, nikRSTane jANe che kharo paNa tene te avazya (2) zeka, udvega, citA sarvene kADhI nAkhI prasannatA ro tyAga paNa kare che ane te paNa kSama bhAvaze. ane vartamAnakALane uttama prayatna vaDe zobhAvo. tamArAmAM (11) bIjA manuSyae tamArA mATe bAMdhelA kheTA abhiprAyane jeTaluM sAmarthya hoya te sarvane upayoga karI vartamAna samaya pheravavAno prayatna karavAmAM jema bane tema ocho samaya zubha prayatnamAM gALe. gALe; paraMtu tamArA potAnA jIvanane utkRSTa ane pUrNa (3) gaI kAlanA banAva saMbhArIne Aje meM vALanAra athavA karavAmAM jema bane tema adhika samaya gALA. AvatI kAlanI citAthI Aje tharathara kAnAra, vartamAna- (12) jene ApaNe AnaMdathI bhegavIe chIe ke ApaNAM aMza kALanA puruSArtha, tenA upara potAne je hAthe kaDAM rUpa thAya che. AthI je satya che, zubha che ane suMdara che mAre che. je sukhI thavAne eka ja upAya che. temAMthI mAtra AnaMda levAne ApaNe prayatna karavo joIe. (4) tamAruM jIvana bhAremAM bhAre prazaMsA karavA banAvo (13) jeNe svayaM (AtmA)ne gumAvI badhuM meLavI lIdhuM teNe ghaNo paraMtu A prazaMsA bIjAnA mukhamAMthI nIkaLavI joIe, mAM sodo karyo che. te hIrA ApI pAMcIkA (sapheda kAMkarA) pitAnA vakhANa manuSya tyAre ja kare che ke jyAre bIjA vINI lAvyA che. tenA karatAM te te ja mANasa samajadAra koIne tenI stuti karavAnuM kazuM kAraNa maLyuM hotuM nathI. che ke je badhuM gumAvIne paNa pitAne bacAvI le che. () yogane abhyAsa karIne ke maMtranI sAdhanA karIne ke saMkalpa (14) tattvanA darzana mAtra virArathI thatA nathI, anubhavathI ja baLa vadhArIne camatkAra karavAnuM baLa prApta karavuM ane thAya che. zAMti Iccho cho? te dhyAna rAkhaje; jo tame tamArI te vaDe bIjAone cakita karI nAkhavA ane temane zApagare aMdarathI meLavatA nathI te kayAMyathI paNa meLavI nahi zako. vaza vartAvavA, evI hajAro manuSyone IcchA hoya che. pAra zAMti kaI bAhya vastu nathI, te te pitAnuM ja evuM jAdugara thavAne mATe A manuSya deha ApaNane maLe nirmANa che ke pratyeka sthitimAM antasa saMgItapUrNa banyuM nathI. sarvottama saNothI yukata uttama manuSya thavA mAM rahe. te kaMI khAlI rikata mana:sthiti nathI paraMtu atyaMta jagatamAM ApaNe AvavuM thayuM che. vidhAyaka saMgItanI bhAvadazA che. (6) je jIvana pratyeka kANe adhika ane adhika sAruM thatuM jaya (15) jagatamAM je kaMI paNa bahu mUlyavAna che. jIvana, satya, che te ja jIvana jIvana che. UMcA ane adhika UMcA uddeza prema athavA saudarya tene AviSkAra potAne ja karo prati khAMTa gati karanuM jIvana ja yathArtha jIvana che. AvuM paDe che. tene bIjA koI pAsethI meLavavAne kapha upAya jIvane ja jIvavAyogya che. (16) yAda rAkhajo je kaMi paNa bahArathI maLe che te chInavAI (7) tamAro koI mitra tamAre virodhI thayo hoya tyAre, te paNa jaze, tene pitAnuM mAnavuM bhUla che. pitAnuM te te nidrAmAM hoya tyAre, tamArA gharamAM beThA beThA tenA kalyANanA ja che ke je potAnAmAM ja utpanna thAya che. te ja vAstavika saMpe karajo. tenA prati premanA vicAro ddharAvaje. tenI saMpadA che. te sivAya bIjuM kaMI paNa maLe te samajavuM sAthe tamArA aMta:karaNathI kazo ja virodha nathI evuM ke tene meLavavAnI doDamAM AkhuM jIvana veDaphI nAkhyuM. tene kahyA karaze to sAmAM navANuM TakA tene virodha zamI jaze, (17) prabhu sivAya-jevI bIjI koI cAha nathI; te arava che. (8) nidrApUrve zAMtithI ane aMtaramAM UMDA UtarI ke te tene na meLavI che. badhI IchAonI eka ja IcchA vicAra kare che tenA bIjaka AMtara-manamAM-mabhUminA banAvavI tene a bhIsA kahevAya che. te abhIpsA mANasanI aMdaranA paDamAM ropAya che. kALAntare te pratyeka bIja aMdara evI zakita pedA kare che ke je tene pitAne atikramI meTA vRthA rUpe thaIne tamArA zarIramAM tathA manamAM UgI bhAgavata rautanyamAM praveza karavA samartha banAve che. nIkaLe che. tethI nidrApUrve AtmAne AnaMdamaya banAve (18) huM AMkhathI jouM chuM, kAnethI sAMvanuM che. pagathI cAluM tevA uttama vicAra sivAya bIja vicAro na ja karavA chuM ane chatAMya huM (AtmA) badhAthI dUra che. tyAM cAlavuM, joIe. bAlavuM, sAMbhaLavuM kaMI nathI. IndriyothI je kaMI paNa aMdara (9) jyAM lagI ApaNe du:khone du:kha ja kahyA karIzuM tyAM Ave tenAthI alipta ane taTastha UbhA rahevAnuM zIkhI sudhI teo ApaNane du:kha dIdhA ja karavAnA. paraMtu A pramANe aspezita jaLamAM kamaLanI jema pratiSThita pratyeka du:kha ApaNane unnatinI nisaraNI upara rADhAvanAra thavAnuM nAma ja saMyama che ane saMyama e satyanuM kAra che. pagathiyuM che ema jANI tene premathI svIkAra karIzuM, tyAre (19) mRtyuthI bhayabhIta mAtra teo ja thAya che ke je jIvanane te du:kha nAza pAmaze eTaluM ja nahi, paNa unnatimAM ApaNe jANatA nathI, jene mRtyune bhaya cAlyo gayo hoya to eka pagathiyuM UMcA paNa caDhIzuM. jANavuM ke te jIvanathI paricita thaI gayo che. mRtyu veLA (10) manane vizALa rAkhavuM, tene artha e nathI ke pratyeka ja jANI zakAya che ke mANasa jIvanane jANato hato ke nahIM? * vAtane vagara vicAryuM mAnI levI. tene artha evo che ke pitAnAmAM jevuM: jo tyAM mRtyune bhaya hoya to samajavuM pratyeka vAtamAM satyane, zubhane ane vAstavika yathArthane ke hajI jIvanane jANavAnuM bAkI che. nathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-82 (23) jIvananI sa5marA ane samagra pratyene svIkArabhAva khApaNa nathI. ApaNe ja meLa duniyA sAthe khAto nathI. tenuM nAma ja samabhAva che. te ja samAdhi che. temAM "huM" bhAva " mATe jAtane ja sudhAravAnI jarUra che. maitrInI keLavaNI maTe che ane vizvasattAthI milana thAya che. samabhAva e Atma-sudhAraNAne nakkara prayoga che. ja meTAmAM moTI saMpatti che. AnaMda ane amRta temAMthI (32) dIvImAM prakAza che tyAM sudhI ja sAmAnA dilamAM prema che. ja prApta thAya che. bhagavAna kRSNa gItAmAM kahyuM che samatA dilamAM aMdhakAra pragaTe te ja kSaNe sAmAnA dilamAM vahemanI e je paramezvara che. bhUtAvaLa jAge che. (21) IcchAo ja mANasane daridra banAve che. tethI ja yAcanA (33) tame sihanI jema chalAMga mArI AgaLa vadhe pAsa sihanI ane dAsatA pedA thAya che. pachI tene koI aMta 5tra jema pAchaLa jovAnuM cUkatA nahi, jo tame tamArA vahI gayelA nathI. tene jeTalI choDo teTalI vyakita svataMtra ane samRddha jIvanakALanI paLepaLanI nadhi le nahi to tame siMhAlekana thAya che. je kAMI paNa IrachatA nathI tenI svatratA anaMta karanAra nahi banI zako ane siMha jevA zUra banIne AgaLa vadhI zakaze paNa nahi. banI jAya che. (34) mAnavInI eka pratijJA tUTe che tyAre hajAro bhAvanA, hajAro (22) dharma e kALanuM (temanuM bIjuM nAma che. kALa cakravartInI kAmanA ane 5nA bhAMgIne bhUkko thai jAya che. eka samRddhinA parvatane ane garIbAInI UMDI khANane bane mahAbaMdha tUTe to keTalAM gAma jaLabaMbAkAra thai jAya? ekavAra samAna banAvI de che te, nAnA-moTA aniSTa (35) nAma badalavAthI zuM maLe? du:khI rahe dinarAta, saMyogenI TekarI ane khAne paNa e ja rUpI kALa jyAM sudhI manamAM mela che, sukhazAMtinI kevI vAta? sarakhA karI deze, paNa te mATe thoDI rAha jovAnuM jarUrI che. lakSamI ghara bhUkhe mare, thazadAra thAya badanAma, (23) jyAM tyAM manane mekalavuM nahi. mana e zApaNAM Atmadevane vidyAdhara abhaNa rahe nAma na Ave kAma, mahAna pratinidhi che. jIvana jyAM sudhI sAdhanAne paMthe (36) sukha anatu che; nija gharamAM para ghara du:kha, amArI ahaMtA che tyAM sudhI vikRtinA vicAro gheTAvege AvavAnA ane mamatA jaDama kare kema? kAM kare jaDanI yArI tama! tuM AtmAnI pragatimAM patharA samA banIne paDavAnA. e vakhate nahi jaDane bhikhArI. vikRtine joI akaLAnuM nahi, bahu ja zAMta rahevuM. khUba (37) haMmezA potAnI aMdara UMDA UtaravA prayatna karaze kAraNake joradAra aMdha damana na karavuM, paNa e vicArone dUra karavA jIvana teTaluM ja UMcuM bane che, jeTaluM te UMDuM hoya. je manane zAMtithI samajAvavuM. UMcA to thavA icche che, paNa gaharA nahi, temanI asaphaLatA (24) jIvanamAM kalamaryuM vAtAvaraNa dekhAtuM hoya te samajI sunizcita che. lejo ke temAM javAbadAra tamArI vANI ja che. tamArI vANInA (38) prema abhaya che. rAma bhaya che. jene bhayathI upara uDavuM udgAronA koIka khUNethI durgadha nIkaLe che. je vAtAvaraNane hoya teNe samasta astitva pratye vAtsalyapremathI bharAi praphullita rAkhI zakatI nathI eTale vacana upara thoDo kAbU javuM paDaze. cetanAnA A dvArathI prema aMdara Ave che. meLavI le. manInAM jIvanamAM kalahane sthAna hoI zake te bIje dArathI bhaya bahAra thai jAya che. nahi. "maunina la che nAsti." (25) ekavAra bahAra pheMkAyela zabdabANa koInA nAjuka manane divasa joyA viMdhI nAkhe che. pheMkI dIdheluM tIra pAchuM kheMcAtuM nathI e te koInA manane viMdhIne ja jaMpe che. mATe tIra samI eka divasa meM e je gativALA zabdone tamArA mukharUpa bhAthAmAMthI pheMkavA maLI jemAMthI meM divasa joyAM......... paDazo nahi, hanuM taLuM ajavALuM laIne (26) namratA e sArI vastu che, paNa ati namratA e baMdhAinuM AvI rahelA divasa joyAM.......... svarUpa che. mana e sadguNa che paNa vagara kAmanuM mauna maraNa najIka jIva phaMgoLAyA : e kapaTI mAnasanuM dyotaka che. aNuaNumAM kaMpa thayA! (27) atyaMtara ta5 suMdara majAno cheDo che, paNa tenI saMbhALa kALI rAtanI Aga pachIthI to bAhyata5nI kAMTALI vADathI ja thai zake. eka jIva ajaMpa thayA! (28) jagatamAM premathI (nirdoSa nehathI adhika kazuM ya nathI, jIvanamAMthI jIvana laIne paNa e premamAM vikAra pese te tenA jevuM adhama paNa dUra janArA havasa joyAM bIjuM kAMi nathI. eka aMdhArI rAtanI othe kevAM kevAM divasa joyAM...... (29) "tUTatuM haMmezAM sadhivuM" e AjanA pratyeka mAnavanuM bhISma vacana banI javuM joie. kema ke jagata evuM vicitra prANa nIkaLI gayA nahIM te che ke jyAM mitrano duzamana banI jatAM vAra jarAya lAgatI rahI gayA nIkaLavAthI nathI. theDI taDamAM to moTI cirADa paDI jAya ane bhayAnaka have janamabhara tapatAM tapatAM ApattinA gUMcaLa vIMTaLAi jAya. lepa thazuM gaLavAthI (30) aprasanna thavAnA karaDe nimittane laka karI nAkhavAnI egaLatA mANasanI AMkhe AtmAnI je akhUTa zakita te ja kSamA. sahaja sUrajamaya divasa joyAM.... zuM hALuM..... (31) AjanI duniyAne maitrIbhAva khUba ja jarUrI bane che. [] praphulla paMDayA duniyAne sudhAravA javAnI jarUra nathI enAmAM koi kheDa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-82 A hAM kA rA prabuddha jIvana karatA rahI e 9 [] umAzakara jozI je ame badhA ahIM AvyA chIe te lAkajAgaraNane nAme. bharama che hajI, have emane jagADavA che. kokane ane jagaDa che rajAne, paNa e to kuMbhakarNa che. eNne kaiMka jagADavAnA? paNa ene ema che ke lokAM chellA dAyakApAM badhAnA bharama ughaDI gayA che. A tAro? A ugAro?-badhA khulpha paDI gayA che. khullA paDyA nathI. loka. lokonI AgaLa badhA naTa khela karI jAya che, paraMtu lAkane khabara paDI jAya che. kema na jANe? Dhora hoya che tene paNa khabara paDI jAya che ke tenI pAse AvanAra kevA bhAvathI Ave che. are, bhIMtane khabara paDe te lokane khabara na paDe? bhUlamA AvI gayA ane lokoe badhAne mApI lIdhA. zikSaka tarIke ame kalAsamAM jaIe nA gurunA guru pelA pAthvI upara bese che te. ene khabara paDI jAya che ke A ae A lesana karyA vinA AvyA che. Aje gharamAM kaMI garabaDa thaI lAge che-badhI khabara paDI jAya che, to nA lAka che. emane khabara na paDe? nibAIe eTale ja lAkane pakaDayA che. pelA te kuMbhakarNanI nidrAmAM che. tibhAI tame UMghavAne jagADI zako; paraMtu jAgane zI rIte jagaDo? emanA nA reDiyo vAge, chApAM vAge, eka bole ne dasa paDaghA pADe ene to badhuM jAgatuM ne jAgatuM dekhAya che. emane tame jagADavAnA zI rIte? paDe che. lAkane, tibhAI tame A jAge che e to dekhAva che. Ama to mAre UMghamAM che. rAvaNane keTalI AMkho hatI? vIsa. paNa ApaNAthI kaMI dasa gaglR vadhAre joto hato? ATakI Abe paNa ene aMdhApA hatI, ahamna. A huM huM pesI jAya che tyAre bhalene jAge, be vAra suro AMnne, traNa vAra cA pIe paNa kazuM dekhAtuM nathI. e che. ahama nI aMdhApo. sattAmAM bhagavAne zuM nAkhyuMche. lagAra dhIe ane khUba caDhe. ane AmAM te keTalAka mArA vA'lA be caDhAve che pAchA. evA bhAre nazo che A ke kazuM dekhAya nahIM. ene ja na dekhAya evuM nahIM, enI AsapAsanA lokone paNa na dekhAya. sUraja na dajhADe eTarI pekI retI dajhADe. mULane aMdhApA Aya te karavA tenI AsapAsanAne vadhAre hoya che. paradezanA kAI eka chApAvALAe jAre gammata karelI. e kahe ke: A hiMdustAnamAM huM zuM jouM chuM? rAja karanArA murabbI koIka vahepI savAre UThIne ema kahuM ke phevI mAnI rAta che!' to badhA bArIo kholI nAkhe ane kahe: ohohA 1 kevA sitArA camakI rahyA che. kevI gadanI rAta che! ciMdranI tA vAta jazo! A sattAnI kepha che, aMdhApA che, Ane kema jagADavuM tenuM nAma lAkajAgaraNa. rAja karanArA te Ave che ane jAya che. lAka sanAtana che. zakita che badhI lAka pAse. lAka jAgatA hoya to koI kazuM ajugatuM karI na zake, eTale lokajAgaraNa e sAcI dizAno prayatna che, ene koI pakSa sAthe ke rAjakAraNa sAthe saMbaMdha nathI. A nA jIvavAnI vAta che. have te sevA karanArA paNa tarata ja mevA meLavavA mAge che. jevA pahoMcyA tevA ja banAvavA mAMDe che kAraNa loka jAgatA nathI ema e mAne che. ApaNe jAgIe chIe eTaluM pUratuM nathI, phacce vacce hoMkAro " karavA joie. pelA RSie sApane kahyuM : 25 hatuM ke koine karaDavuM nahIM. RSi pAchA pharyA tyAre lAhI-buhANa hAlatamAM sApa RSinA paga pAse AvIne bolyo; mahArAja loko patharA mATe che. tyAre RSie javAba Apyo- karaDavuM nahIM kaheluM paNa phuMphADo na mAravo ema kaheluM? eTale lokoe he[kArA karatA rahevuM joie. potAnA sivAya kazuM na dekhatA rAjakartAone kahIe ke tame AvyA che to mAthAbhera che, paNa sarakhA cAlajo. dhaNInA ya dhaNI hoya che. A prajAsattAka rAjya che. 26mI jAnyuArInA prajAsattAka dine koike mazkarI karI: prajA che? prajAno sattA che? tema chatAM sattA Akhare lokonI ja che. 1885mAM koMgresanI sthApanA thai. judA judA pakSanA netAo je Aje virodha pakSamAM che te badhA pahelA koMgresamAM hatA. e keoMgresa ekanI be, benI traNa ema kakaDAnA kakaDA thatA gayA. saukuM dekhavA de to sAruM. virodhapakSavALA paNa eka thai zakatA nathI. ekavAra thayA te bharama bhAMgI gayA, rAja-calAvatAM ya AvaDavuM joie. ApaNA dezamAM eka sAdhu mahArAjanI pAse sikaMdara jevA samrATa Avyo ane namratA batAvavA pUchyuM: ApanI kaMi sevA karI zakuM? sAdhue kahyuM jarA bA ja e khasa, bAjue. peluM sUrajanuM kiraNa Ave che tene AvavA de. tuM tA zuM ApavAno hato? e khumArI joie, paNa rAje to chApuM khAlIe to cAnA svAda bagaDI jAya evI sthiti che. ghaDIbhara thai jAya ke ApaNe lAcAra thai gayA chIe. paNa lAcAra na thavuM. A sADAtraNa hAthanuM pUtaLuM caMdra upara jaine bese che. nAnakaDo mANasa ghaNA UMDo che. ezuM kAma lAcAra bane? aMtulene koNe kADhyA? uparavALAe? enI uparavALAe? hA...korTe karyuM eTale phAvatuM AvyuM. lokono avAja hato to lAcAra jevI sthitimAM paNa A thayuM. A baLa che te lokonuM che. chellA so-doDhaso varSamAM kevA mANasA thayA? huM Thare, hiMmata Ape, tyAganI zakita vikasAve. aMgreja jevA aMgreja jenA malaka upara sUraja AthamatA nahatA e ya gayA ane ApaNA dezamAM ApaNuM rAja thayuM. ane ApaNane AvaDatuM nathI! sAta sAMdhavA jaie chIe ane tera tUTe che. jAte rAja calAvavuM muzkela che. mANasamAM eka doSa che: e kAM to koine khanne laine cAle che athavA to koinI dhi caDhI besIne. hAthamAM hAtha milAvI e cAlI zakato nathI. 'kadama milAke calA'ema javAharalAlajIe zIkhavyuM hatuM. ema thavuM joie. Aje kaMi bhAcAra che! dasanI neTa, sAnI neTa, hajAra ke lAkha manamAM vasatA ja nathI. lAkha rUpiyA kone kahevAya? mArA bApA kahetA ke lAkha rUpiyAnA DhagalAnA chAyAmAM UMTa besI zake. paraMtu lAkha paNa manamAM besatA nathI, karoDonI vAta thAya che. ATalA badhA paisAnuM e zuM karatA haze? taLAi karIne ALATatA haze? khAtA haze? ziyaLAmAM tApaNu" karIne tApatA haze? zuM karatA ho ATalI TenuM! A jhUMTAjhUTa ane A lUTAlUTa bhAratamAMtAnI kaoNThImAM ardhA dANA che tyAMya AvI chuMTAcUMTa jAte rAja karavuM saheluM nathI. dAnata barAbara na hoya to te ghaNuM muzkela; paraMtu e lAkA tA mAne che ke dAnata barAbara na hoya te ja calAvI zakAya. AvI sthiti AvI che tyAre lagAra AkhA cALIne khAtarI karI laie ke UMghI to nathI gama naM? ane pachI ekAda hoMkAro karIe eTale aMtule jevA sarakhA cAle, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-82, pre ma La kyo ti Aje te bhaSTAcArane bhaSTAcAra kahetAM keTalAkane saMkoca thAya che, paNa pApa to paragaTa thAya ja, mArI aTaka jozI che eTale nahIM paNa mane dekhAya che... A vIsa varSamAM A deza ghaNo meDhe thavAne * je vAyAM samaje evA nathI te hA te samajaze. te 1 kaMI khoTuM nathI. sAruM jJAna jaladI jaladI maLatuM nathI. enI kiMmata apavI paDe che. e thaze te jAgatI prajAne lIdhe, rAjakartAne lIdhe nahIM. aMgreja vakhate prajA beThI thAya te mATe kAma karatA hatA, have prajA baMdhAya te mATe karavuM paDaze. te veLA gAMdhI je mANasa pADyo hato. jene dezane mANase mAthAM ApavA taiyAra hatAM. e svataMtratA jALavavI vadhAre muzkela kAma che. lokonuM jIvana kasavALuM banavuM joIe. badhA mANasone khAvAnuM maLe ane pramANamAM AbarUbhera jIvana jIvAya evuM vAtAvaraNa karavuM. joIe. atyAranI jhaMjhaTamAM prajanuM kaMI sudhare te tarapha najara jatI ja nathI. emane roma zabdo kahyA ke 'garIbI chAo kadA ke kaMDArIbA haTA' paNa garIbI e koI DozI hoya to ene uMcakIne kayAMka mUkI AvIe. dilahIthI rUpiyA relAvo te mAre gAma pahoMcatAM sudhImAM 25 paisA thaI jAya eTale ghasAI jAya che. enAthI barakata vadhatI nathI. eTale jAgatA rahIe. IglenDanA eka rAjAe vIsa ziliMgane kara nAkhe te e rAjA cA larsa pahelAne mAthuM 'gumAvavuM paDayuM. ane paratApa dekhAvo kaIe. tApa hoya lakane, rAjane nahIM, paNa rAIM te haju ThAkara-hakarAta jevuM vAtAvaraNa jatuM nathI. rAjAone kADhI nAkhyA. ro kaMI AMsu saravA mATe maraNa nathI. mAnA pramANe e barAbara hatuM. pANI januM sAmaMtazAhI vAtAvaraNa dilathImAMthI haja jatuM nathI. rAjAne dIkaro rAjA! bakaruM kADhayuM ane UMTa perADaze evI dazA che. * romAM eka cokathI savAyA aMtule, guDarAva, rAMdhyA jevAM pAtro Ave che. huM koI draSathI A kahetA nathI. A badhAM nATakanAM pAtro che. je khetaramAM pesI, naMdamAM AvI hacI hIMcI karI rahyAM che. AvI sthitimAM sarakAra paisA kADhe toya ApaNAM bhAgamAM kayAMthI? bahu kharAba sthiti meM mArA nAnapaNamAM joyelI che. emAM kazuM ja badalAyuM nathI evuM huM kahetA nathI. vijJAna ane Tekane lejamAM duniyAmAM ApaNe nauja nAMbare chIe. dhArIe te AkhuM dezane naMdanavana banAvI zakIe; paraMtu vADa cIbhaDAM gaLe che role jAgavAnI pharaja paDI che. gokhale kahetA ke, gAMdhI roka e mANasa che ke jenI hAjarImAM kazuM khoTuM thaI na zake. eka sAro mANasa hoya te koI kharAba kAma karavAnuM hita karI na zake. rATa pADAne mAryo ane roLa paDyA phALezvaranI pIThe. gAmamAM evA mANase hovA joIco, tAlukAmAM rahevA mATe se hovA joIe, jillAmAM evA mANaso hovA joIe ke jethI durjana mANasanI Tu karavAnI hiMmata na cAle. mArA gAmamAM traNa-cAra mANase evA hatA ke gAmamAM koi bhUkhe mare enI emane zarama AvatI. A ApaNe deza che. mArA gAmamAM, mAro tAlukAmAM AvA mANase thAya evuM teja pragaTAvavuM eTale jAgyA kahevAIe. ApaNane Izvare nara Ape che. ApaNe dekhatA thaIe te A dezane lagIre IjA thavAnI nathI. ['nirIkSakamAMthI sAbhAra) sukha na jANuM, duHkha na jANuM- lAbha ke hAni lagAra eka huM jANuM nayaNe tArA premane pArAvAra . makaranda dave namaLa jyoti " tarA cavihIne rola ApI emanI rojagArInuM sAdhana UbhuM karI emane pagabhara karavAnuM kArya cAle che. sTola mATe jagyA anivArya hoya che. Aje jagyAnI keTalI muzkelI che e sau jANe che. vaLI, A sTola mATe munisipala kamizanara, polIsa kamizanara, vagerenI paravAnagI paNa meLavavI paDe che. Ama A kArya vikaTa che. A sTola mATe dAnano jeTalo pravAha jethI Ave che eTalA jorathI A sTolanI dizAmAM kAma zakaya thatuM nathI. dAtAo cAhina mATenA raTelanuM dAna mAnavAnI Itara pravRttimAM vAparavAnI anumati Ape to kevuM sAruM evuM manamAM Ave che. A aMge ciMtA ane citana bane cAle che. daramiyAnamAM eka divasa amArA kamiTI rAbhya ane korporeTara tathA ghATakoparanIsAmAMjika kAryakara zrI haribhAI eka mUMgA, baherA yuvAna bahenane ane e bahenanA pitAzrIne laIne mArI pAse AvyA ane kahe, "juo, ApaNe A bahenane ghATaparamAM eka sTola ApavAne che. jethI meM nakkI karI che. A bahenanA pitAzI rU. 2500/- sTomAM cIjavastuo vecavA mATe Apo. ApaNe rU. 35co - jema eka aMdhanA sTola mATe 2ApIra chIe ema 2 2kama maMga-daherI bahenane sTela kharcA peTe ApavAnI che," haribhAIne no pADavAno prazna ja na hatAparaMtu je dAne che e te aMdhanA sTola mATe che te zuM karavuM enI vimAsA.mAM huM mArI dukAne eka savAre beTho hate- ane tyAM ja eka mitra AvyA. mane kahe -'prabuddha jIvanamAM tame dAdaramAM eka aMdha pArasIbhAIne sTola Ape enI vigata vAMcI. mAre mArI bAnA kAmathI :piyA 3588 - A5vA che - ane lyo A rUpiyA 35cc Ama kahI mitre rU. 3500- mArA Tebala upara mUkama - ane mArI vimAsaNano aMta Ave ke kema e didhA sAthe meM mitrane kahyuM: "juo, A rakama eka gI-daherI bahenane sTola apAvivAmAM vAparIe te kema?" ane pratyuttaramAM protsAhana maLyuM"are- tamAre je kAmamAM vAparavA hoya e kAmamAM vAparavAnI chUTa che." kharekhara - IkavaranI kevI kupA che! mAnavatAnA kAryamAM e paNa kevuM surata sAMbhaLe che. mane makaraMda davenI be paMkitao yAda AvI gaI - AkhA re paMtha ame joyuM- na koI, paNa koI hatuM sAthe meM sAthe, - cImanalAla je. zAha maMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMgha "premaLa jyoti"ne bheTa: - jaina sezyala grupsa pheDarezananA pramukha zrI sI. ena. saMghavIe temanA putra ci. rAjunA lagnanI khuzAlImAM "premaLa ti"ne rU. 5000/- pAMca hajaranI bheTa ApI che. e mATe jaina yuvaka saMgha vatI ame temane AbhAra mAnIe chIe. premaLa jyoti ne bIjA phA. 3,500 zrImatI caMpAbahena lakamIcaMda verAnA nAme temanA putra taraphathI maLyA che. temane paNa ame AbhAra mAnIe chIe. ' zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha abhyAsa AgAmI kAryakrama vakatA :- zrI rAmu paMDita viSaya:- taratI vidyApITha [Floating University nAM videza pravAsanAM avanavA anubhave samaya:- tA. 10-6-82 ne gurUvAra sAMje 6-15 sthaLaH- paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha se mitrone samayasara upasthita thavAnuM premabharyuM nimaMtraNa che. subodhabhAI ema. zAha kevInara, abhyAsa vartuLa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA. 1-6-82 prabuddha jIvana bALakone samajapUrvaka sudhAro mULa aMgrejIH alethA lInDa sTema anuvAdaka zAradAbahena bAbubhAI zAha mjI zreNImAM mArI pAse abhyAsa karato jatIna ane maLavAnuM mane na gamyuM. huM kharAba hatI. rUpiyo mAro naho, chatAM che ethI zreNImAM vidyArthInone bhagAvatA mArA zikSaka huM mArA zikSita pAse jUThuM belI hatI. meM rItasaranI zerI karI 5. paMDita-A baMnene kazI oLakhANa nahotI. ku. paMDita gujarI hatI ane jyAre ku. paMDite chuTTI pachI mane rokAvAnuM kahyuM gayAM tyAre jamInane janma paNa nahIM thayo hoya. chatAM paNa A tyAre te huM phaphaDI UThI. ku. paMDitane sAcI hakIkatanI jarUra jANa ane mane je uttama bodha Apyo che te huM jIvuM tyAM sudhI thaI cUkI haze, te ja ! mane rokAvAnuM kahe !huM khUba gabharAIne mAda hI jAya tevo che. asvastha banI gaI. ma re badhA vidyArthIomAM ja lIna mAthA bhAre chokaro hato, - ku. paMDita AvIne mArI pAse beThAM tyAre huM khUba raDavA thaLa: mAM dAkhala thaze tyAre ekAda varSa to te sAmAnya telana lAgI ane satya hakIkata kabUla karI ke e rUpiye mAre nahote. mastI karate, paraMtu dhIme dhIme AgaLa vadhI te nukasAna thAya zA mATe meM AvI zerI karI e huM ja samajI zakI nathI. mane e rIte tephAnamastI karavAnuM zarU karyuM. eka divasa te teNe tophAna lAge che ke huM taddana kharAba chuM ane khUba raDavA lAgI. AnA karavAmAM hada vALI. jANI joIne teNe bArI pAse paDelA javAbamAM ku. paMDite mArA vAMse premapUrvaka hAtha pheravyo. vargamAM eka cheDanA kUMDAne lAta mArI bhAMgI nAkhyuM. rUmanI aMdara kaDaka dekhAtAM kuM. paMDita mRdu bhASAmAM mArI sAthe vAta karatAM hatAM bleka para eka citra hatuM te phADI nAkhyuM ane temaNe AzvAsana ApatAM haLavethI mane kahyuM: 'tAre sadA e yAda TTIne ghaMTa vAge tyAre rUmanuM bAraNuM eTalA jorathI baMdha karyuM rAkhavuM joIe ke tuM kharAba nathI. alabatta- te bhUla karI che, ke bicArI kumAranI AMgaLI AvI gaI. kumAra vedanAthI cAra paraMtu e bhUla tuM pharI karIza nahIM. tuM prAmANika ane vizvAsa ii . paNa tIna pate zuM karI rahyo che tenI lezamAtra mukavAne lAyaka jarUra che. tArI jAtane nuM kharAba na mAne.' paravA nahotI. jatInanI vAta karIe te bIje divase enI rIta pramANe jamInanA AvA tophAnathI huM trAsI gaI hatI. jorathI e meDe AvyuM. meM ene Thapako na Apyo. eka paNa ThapakAne rane ma halAvIne meM Thapako Akhe: "tanI! nuM vicitra zabda ene na kahyo, rIsesanA samayamAM meM ene bAjamAM bolAvyA cheka che. ane A divasa te kaMIne kaMI nukasAna karyuM che" ane mRdutAthI kahyuM; "jatIna! meM tane gaI kAle kharAba chokaro jIna mArA ThapakAthI TevAI gayo hato, paraMtu Aje huM bhAre kahyo hate. tuM ghaNIvAra kheTuM kare che chatAM paNa tuM sAro chokaro gusse thaI gaI hatI. ATalI ugra teNe mane kadI joI natI. che. thoDA divasa pahelAM te bilADInA baccAne koI IjA na pahoMcADe ne thoDo narama paDI gayo ane AMkhamAM AMsu sAthe teNe kahyuM: e mATe meM ene bacAvI lIdhuM hatuM. te keTaluM bhalAInuM kAma karyuM? "huM mAnuM chuM ke huM gha: -nAlAyaka che karo chuM. moTo bhAga tuM jarUra sAro chokaro che.' huM marIphAna ane bhAMgaphoDa karuM chuM, paraMtu keTalIkavAra huM jatInane sudhAravAnuM kAma agharuM paNa ghaNuM jarUrI hatuM. kazuM sAruM karavA para prayatna karuM chuM, paNa e vakhate koI paraMtu meM bIjA vidyArthIonI hAjarImAM tema na karatAM khAnagI rIte mArI kadara karatuM nathI." ATaluM kahI raDate raDate dhIme pagale te tene sudhAravAnuM kAma hAtha dharyuM. mArA zikSikA kumArI paMDitane yAda vidAya thaze. tenI rAha jonAra koI mitra tene nahote. karI meM tenA pratye kaThora vartana karavAnuM baMdha karyuM ane tenA nAnA asvastha dazAmAM huM mArA Tebala pAse gaI ane gaMbhIratAthI nAnA kAmanI prazaMsA karavA lAgI. eka divasa teNe nAnAnA choDane vicAravA lAgI ke mAre jatInanuM zuM karavuM? kaI rIte tenI pAsethI - pANI pAyuM tyAre meM tenI bhAre prazaMsA karI. have jatIna Akhe kAma levuM? jatInane sudhAravA huM kema niSphaLa jAuM chuM? zAMta divasa sArI pravRttimAM rokAyela rahe. meM tenA pratye dhikkAranI khAlI rUmamAM huM vicAramAM paDI gaI hatI ane ekAeka vartamAna lAgANI choDI dIdhI hatI ane koI vAra tenA khabhA para premathI hAtha mArI pAsethI sarI jaI lAMbe bhUtakALa mArI samakSa khaDo thaze. mUkI tenA kAmanI kadara karatI ke te sAme maLatyAre hasatI. tyAre huM mArA vatananI lAla ITAvALI zALAmAM nAnakaDI vidyArthinI have jatInanA kharAba kRtye ochAM thaI gayAM hatAM ane hatI. mArI sAthe abhyAsa karatA badhA vidyArthIo ghera gayA hatA. rUmamAM eka bAju besIne huM dhAra AMsue raDI rahI hatI. mArI tenAmAM saujanya ane bhalamanasAI vikAsa pAmI rahyAM hatAM. kAraNa ke ko'ka tene cAhatuM hatuM, tenA kAmanI kadara karatuM hatuM ane zikSikA ku. paMDita mArI pAse beThAM hatAM. pahelAnI jema have te upekSita nahoto. te divase meM eka apakRtya karyuM hatuM. rIsesanA samayamAM ane A badhAmAMthI mane e pATha maLyo ke ApaNA saMparkamAM ku. paMDite ramatagamananAM medAnamAM eka rUpiye joyo. jyAre temaNe te lIdhe tyAre mArA sivAya bIjuM koI AsapAsa nahotuM. A rahetA lokone ApaNe ApaNA sArA yA moTA valaNathI sudhArI yA takane lAbha laI meM ku. paMDitane kahyuM ke e rUpiye mAro che. bagADI zakIe chIe. dAmpatyajIvanamAM pati-patnI ekabIjAne zA mATe meM Ama karyuM te huM samajI zakI nahIM. kadAca ame sAcI rIte cAhIne vizvAsa ane premanuM vAtAvaraNa UbhuM karI zake che. saMtAnone mAbApa taraphathI sAco prema ane hUMphanuM vAtAvaraNa garIba hatAM ane huM sArI cIjavastu levAne zakitamAna na hovAthI maLe che te te bhAgye ja anicchanIya vAtAvaraNa ane tenA mane rUpiye levAnI lAlaca thaI haze. bhAga bane che. are! cIjavastu kharIdatI vakhate ApaNe sTAramAM rUpiye te meM lIdhe, paraMtu gajavAmAM paDelA e rUpiyAe kAma karanAra tarapha saheja malakAIe chIe to tene paNa potAnuM mane asvastha karI mUkI. meM kaMIka khoTuM karyuM che, e lAgaNI mane kAma sArI rIte karavAne utsAha rahe che. bAnAro ovara sTrITanAmanA korI khAvA lAgI.asvastha manedazAne lIdhe huM abhyAsamAM dhyAna eka mAnasazAstrIe yogya kahayuM che ke nAnI moTI aneka bAbatamAM ApI zakI nahIM ane speliMga TesTamAM huM nApAsa thaI. gamagInI yogya yA ayogya valaNa apanAvIne ApaNe ApaNA mAnavamane korI khAvA lAgI. baporanI rIsesamAM badhA vidyArthIo bahAra baMdhuonA jIvanaghaDataramAM kAraNarUpa banIe chIe ane kumArI gayA tyAre huM vargamAM ekalI ja besI rahI. koInI sAthe haLavA- paMDite A vAtane barAbara dhyAnamAM rAkhI hatI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-8ra. gAlibanI pAMkhaDI | harIndra dave | [3] ka jala gayA ne tAbe-be-cAra dekhakara jalatA huM ApanI tAkate - dIdAra dekha kara. yatamAnA caherAno tApa eTale prabaLa che huM e jotAM ja saLagI kema na UThayo! e caherAne tApa joIne huM saLagI na UThayoe darzanane jhIravavAnI mArAmAM tAkAta hatI, enA khyAlamAtrathI have huM saLagI rahyo chuM. je dusaha che ene sahana te karI levAya che, paNa e sahana karavAne kAraNe UbhI thatI tANa kevI hoya che? A sAhityakAranI paNa vAta jANI zakAya. koIne priyatamAna saMdarbha badalI paramAtmAnA saMdarbhamAM vAta karavI hoya to avazya karI zake. sAkSAtkAra veLAe ja jo saLagI javAyuM hena to sAruM hatuM, sAkSAtkAra jIravavAnI zakita che enuM bhAna mAtra asahya dAha pragaTAve che. paratapura se huM zabanama ko phanA kI tAlIma, meM bhI huM, eka InAyatI najara hene taka jhAkaLane pitAnuM svastha homI devAne pATha sUryanA kiraNadvArA sAMpaDe che:sUryanuM kirANa pragaTe che ane phUla ke pAMdaDI paranuM jhAkaLa laya pAme che. huM paNa mArA priyajananI kRpAnI eka daSTi paDe tyAM sudhI ja huM chuM. eka vAra priyajana sAthe mAruM tAdAmya sadhAI jAya, pachI mArAmAMnuM mArApaNuM adazya thaI jaze. mAro ahaMkAra ogaLI ja. priyajananuM milana hoya ke prabhune kRpAkTAkSa: milana thayuM nathI, tyAM sudhI ja aLagApaNuM che. pachI te jhAkaLa jema sUryanA kirANamAM laya pAme che, ema ja mAnavI potAnA priyajana sAthe ekAkAra thaI jAya che - ekatva pAmI jAya che.. thI ve eka zakhta ke tasavvarase, aba vaha rAnAI e-khayAla kahAM? koIka vyakita have ApaNI sAthe rahI nathI: enA vagaranA jagatanI vAta kavine karavI che: e keTalI sAdagIthI chatAM keTalI asarakAraka rIte e kahe che! - have e kalpanAnI mulAyamatA kayAM rahI? enuM astitva to hatuM eka vyakitane kAraNe ja. e vyakita nathI te have enI sAthe ja saMlagna evI lIlIchama kalpanAbhUmi paNa kayAM rahI? jIvanane saMdarbha prema sAthe hoya che. mANasa premamAM paDe che tyAre raNamAM paNa lIlAM taraNA UgI nIkaLe che.... mANasa prema nathI karI zakato tyAre udyAna pANa raNa jevuM lAge che! yAraba na vo samajha hai, na sama ge merI bAta, de aura dila unako, jo na de mujako jabAM ora, kavi kahe che : e mArI vAta kayAreya samajyo nathI. kyAreya samajavAnA nathI, je mane vadhAre vANI na Ape to emane mArI vANIne pAmavA mATe vadhAre hRdaya Apa- te kadAca mAre zuM kahevuM che e samajI zake. A zera koIka pitAne na samajI zakatA priyajana mATe hAI zake: athavA to gAlibane jemanI sAme sadAye phariyAda hatI, evA vivecako mATe paNa hoI zake! kavitA Ama paNa hRdayane vilaya che - e samajAvavA mATe vANI kadAca paryApta na thaI zake : paNa jo hRdaya heya te enI jarUra paNa kayAM rahe che? ra meM hai raze-umra, kahAM dekhiye thame, ne hAtha boga para hai, na pa I rakAba me. AyuSyane azva anyAre gatimAM che: e kyAM aTakaze e joIe. atyAre te lagAma para hAtha nathI ke peMgaDAmAM paga paNa nathI. jIvananI gati para ApaNe koI ja kAbU nathI. e vAta kavi 'gAlibe' ghaNI vAra ghaNA saMdarbhamAM kahI che. ahI paNa e ja vAta che : AyuSyane azva gatimAM che- paNa enI lagAma mANasanA hAthamAM nathI. azva koI paNa ghaDIe mANasane pachADI de e zakaya che. mANasane samaya para ke jIvana para kayAreya kAbU hoto nathI, jIvananI A pachInI kSaNa para kayAM kayAreya vizvAsa mUkI zakAya ema che? bAjhIca-e-enphIla huM duniyA, mere Age hatA I zaborojha tamAzA mere Age. A duniyA mArI samakSa bALakonA khela jevI che-divase zata mArI sAme A tamAzo thayA ja kare che... duniyA jovAno A eka philUka abhigama che - pArthiva sapATI para je kaMI bane che enuM mahattva bALakanI ramatathI vizeSa kaMI ja nathI A AkhuM ye jagata eka vilA che- mAyAvI sRSTine A tamAzo sadAye bhajavAyA karato hoya che. suSTinA A lIlA rUpane je ekavAra pAmI jAya che ene mATe A Akhuye jagata zizuonI ramatathI vadhAre zuM che? huM ora bhI duniyA me sukhanavara bahota ache. kahete hai ki gAliba kA hai aMdAjhe-bayAM ra. duniyAmAM kavio te ghaNI thaI gayA che - paNa kahe che A "kahe che' zabda dvArA gAliba' pitAnI khumArI sAthe namratAne pANa sumeLa kare che: e dAvo nathI karate, A vAta khoTI paNa hoI zake evA vikalpane TakAvI rAkhe che -je kahevAya che te vize khoTI namratA paNa nathI sevato ke gAlibanI abhivyakitanI zailI te koIka anokhI ja che ane A vAtanuM samarthana te A be paMkitao je aMdAjathI kahevAI che emAMthI paNa maLI rahe che. Ate huM gebase, yaha yakAmAM khayAla meM gAliba sarI 2-e-khAyA navA-e-roza hai gAliba vize ApaNe ApaNI bhASAmAM game eTalI vAta karIe, paNa enuM pUruM citra kayAreya na ApI zakIe. paNa eka kSaNa. tame cUpa rahe ane 'gAliba'ne bolavA do: aMtarikSathI Avato hoya evo avAja saMbhaLAya che: gahanamAMthI A eka ja viSaya mArA khyAlamAM camakayA kare che. gAliba e kalamane nAda che; e khudAne payagAma lAvatA pharitA jibilano avAja che. gAlibanA avAjamAM daivI nAda maLyo che - pratyeka sAcA kavine avAja A devI sUrathI samRddha thayela hoya che. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-4004. Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhAM sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 40001. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 46 aMka : 4 abu jIva muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala phA. 1-00 Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. :, 87 muMbaI 16 jUna, 1986, budhavAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 taMtrI cImanalAla cakubhAi zAha jI te te [] cImanalAla briTana ane ArjenTinA vacce pholenDanuM yuddha cAle che te aneM rIte aAdhAraNa ane vicitra che. keTalIka sarvasvIkRta hakIkato dhyAnamAM rAkhIe to A yuddhanI nirarthakatA dekhAI Avaze, phokalenDa rAkhu briTanathI 8000 mAIla dUra che. tyAM atyAre 1800 mANasAnI vasati che. 158 varSa pahelAM, sAmrAjyano mAro hato tyAre, keTaLaka sAhasika briTanAe buniyana jeka' tyAM laherAvyA. tyAre ArjenTinA spenane tAbe hatuM. A ujADa TApuonI koIne paDI na hatI. ArjenTinAmAM lazkarI zAna che. phokalenDanI najIka moTo deza ArjenTinA che. cAra-pAMca dAyakAthI ArjenTinA phokalenDa upara mAlikI hatu-sArvabhauma sattAnA dAvA kare che. te saMbaMdhe be dAyakAthI brina sAthe vATAghATo thaI rahI che paNa koI nirNaya ke samAdhAna thayuM nahi, ArjenTinA kAMIka lazkarI pagalAM leze evA bhaNakArA keTalAka samayathI vAgatA hatA. paNa briTananI videza kacerIe tenI gaMbhIrapaNe noMdha lIdhI nahi, ArjenTinAnuM lazkarI zAsana lepriya to nathI ja. kAMIka chamakantu karI, prajAnuM dhyAna bIje doravuM e jANItI rIta che. acAnaka eprilanI rajI tArIkhe ata-ATha hajAranuM lazkara pholenDa upara utArI ArjenTinAe kabajo lIdhe. briTanane AghAta lAgyo. videzamaMtrI lerDa keriMgTanane rAjInAmuM ApavuM paDayuM. briTanamAM ArjenTinA sAme roSanuM mejuM pheLavyuM. briTiza rAhanI pUMchaDI koI paTapaTAve te sahana na thAya. briTanane vartamAnamAM eka evA netA che je dRDha manobaLa ane hAr graha mATe jANItA che, vartamAnapatra ane pArlAmenTamAM briTananA gaurava ane svamAnanI hAkala thaI, sakhta hAthe kAma levA uttejanAbhauM lakhANe ane bhASA thayA. mIsIsa thecarane temanI prakRtine anukULa prajAkIya Teko maLyo. meTro naukAkAphyA, havAIdaLa ane lazkara ravAnA thayuM. phokalenDa pahoMcatAM thaDA divasa lAge te daramiyAna amerikAe samAdhAnanA prayatno karyA, amerikAe rArUAtamAM taTastha valaNa lIdhuM. briTana sAthenI maitrI to che ja. rena ane mIsIsa yecara samasvabhAvI che, ArjenTinA sAthe paNa amerikAnA saMbaMdhA maitrIbharyAM che. dakSiNa amerikAmAM sAmyavAda prasare che ane raziyAnI lAgavaga vadhI che te rokavAmAM ArjenTinAnI amerikAne sahAya joIe chIe. paNa banne pakSe valaNa kaDaka hatuM ane amerikAnA videzamaMtrI elekajhAnDara heganA prayatno niSphaLa gayA. tyArabAda rASTrasaMghanA mahAmaMtrIe dAra hAthamAM lIdhA. temanA prayatno paNa niSphaLa gayA. banne pakSo siddhAMtanI vAta karI. siddhAMta Ave tyAM samAdhAna muzkela thAya che, bAMdhAne avakAza raheto nathI. vakhata sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha mA ma ra cakubhAI zAha tAM banne pakSanuM valaNa vadhAre rAkhta thavuM '. chevaTe amerikA briTanane Teko ApavAnuM jAhera karyuM. briTana ane ArjenTinA vacce pasaMdagI karavAnI hoya te! amerikA briTanano ja pakSa le te svAbhAvika che. briTana siddhAMta khAtara laDe che ema jahera thayuM. e siddhAMta eTale AMtararASTrIya vyavahAramAM baLajabarIne sAmane karavA ane AtA! nAgariko bhale 180 ane 8000 hajAra mAIla dUra--temanuM rakSaNa karavAnA potAno dharma che eTale ArjenTinA potAnuM badhuM lazkara pAchuM kheMcI na le tyAM sudhI kAMI samAdhAna na karavuM. ArjenTinAe kahyuM, prete siddhAMta khAtara laDe che. phokalenDa upara tenA sArvabhaumatva adhikAra che. 20 varSathI vATAghATa cAle che pAtra briTana vilaMba ja kare che eTale lazkarI palAM lIdhAM vinA upAya ja na hatA. banne pakSa potAnuM lazkara pAchuM kheMcI le ane samAdhAnanI maMtraNA daraziyAne taTastha taMtra, -rASTrasaMghanuM athavA briTana ArjenTinAnuM saMyukata he evI ghaNI darakhAste thaI paNa, koI pakSe namatuM na cUkaryuM. daramiyAna, briTananuM naukAdaLa phokalenDa najIka pahoMcI ] ane humalA zarU thayA. banne pakSo khuvArI thaI ane vAtAvaraNa vadhAre taMga thatuM gayuM. briTananI lazkarI tAkAta ghaNI vadhAre che. briTane chevaTa phokalenDa upara lazkara utAryuM ane ArjenTinAnA sainyane gherI lIdhuM. aMtima humalA thavA bAkI che. A lakhANa prakaTa thAya te pahelAM kadAca ArjenTinAne pUro parAjya thayA haze. jAnahAni vadhatI bacAvavA briTane ArjenTinAne zaraNAgati mATe AvAna karyuM che. ArjenTInAnA zkarI vaDAe hA to laDavuM cAlu rAkhyuM che. 2-3 hajAra mAsanI jAnahAni thAya tenI kadAca taiyArI haze. sAme eTalI jAnahAni karavAnI umeda haze. gaNatarInA divaseAmAM briTananA vijya tha te nizciMta Age che. yuddha mATe vadhAre bhISaNa thAya te briTana kadAca ArjenTinAnI taLabhUmi upara humalA kare te asaMbhava nathI. te mAmA ghaNA vaghAre vIphare. briTananI jIta thaze paNa pachI zuM? zene mATe A yuddha? siddhAMta barAbara che. briTana kahe che 1800 briTiza nAgarikone AtmanirNayano adhikAra che. lAzAhInuM rakSaNa karavAnuM che. ArjenTinAnuM sArvabhaumatva baLakhkharIdI doTI besADAya nahIM. AvA AkramaNane tAbe thaIe te AMtararASTrIya kSetre bIjA AvA AkramaNA thAya. briTana vizvazAMti mATe laDe che. siddhAMto barAbara che. paNa siddhAMtane dezakALanI maryAdA hAya che, temAM pramANabhAna ane vivekabuddhinI jarUra che. purA dezA ane amerikA je atyAre briTanane TaMka Ape che . badhAne $10-12 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 buddha jIvana tA. 16-6-82 sad bhAge briTanamAM ja evA AgevAna vartamAnapatro ane vyakitao che ke je A yuddhanI nirarthakatA pUrI samaje che. khuda bI.bI.sI. A pravAhamAM kheMcAyuM nathI. bI.bI.sI. sAme sarakArane reSa che, mAncesTara gArDayana jaivA patro te zarUAtathI ja sarakAranA AvA AvegapUrNa pratyAghAtane virodha karI rahyA che, laMDana IkonomisTa jevA, je sarakArI nItine pUro Teko Ape che te paNa have kahe ke yuddha pUruM thAya ke tarata ja samAdhAnanI bhUmikA taiyAra karavI joIe. nazo UtarI jaze eTale prajAne paNa A yuddhanI nirarthakatAnuM bhAna thaze. duniyAmAM cAre tarapha hiMsanuM vAtAvaraNa che. mAre tenI talavAra evuM thaI paDayuM che. IrAka, IrAna para AkramaNa kare, raziyA asthAnistAna para, IjharAIla lebenAne para, viyeTanAma kamboDiyA pararASTrasaMgha TharAva kare, tene koI dAda na Ape. pITara jenkInse lakhyuM che: There is an awful feeling that it has been too seri. ous a business to have been left to Margaret Thacher. ciMtA che ke phekalenDa para pharI briTiza dhvaja pharakAvyA pachI zuM? ATha hajAra mAIla dUra A TApune briTana kAyama kabajo rAkhe te azakaya che. AnuM sAmrAjya vilIna thayuM ane A TapakuM pakaDI rAkhe te bane ja nahi. briTana paNa jANe che ke te na bane. 1800 mANasone A nAne TApu svataMtra deza kevI rIte thaI zake? tenI svataMtratAnuM rakSaNa koNa kare? A 1800 mAne evI svataMtratA joIe chIe? - dakSiNa amerikAnA badhA dezone enTinAne Teko che. o nA TApu ArjenTinAnI najIka che ane tene adhikAra che. bhArate vAne kabaje lIdhA tyAre kAMIka AvuM ja banyuM hatuM.' alabatta e be paristhitimAM gho phera che. gevA bhAratanuM bhaugolika aMga che. amerikAnA vartamAna valaNathI dakSiNa amerikAnA dezamAM 'se che. A dezenuM valaNa raziyA tarapha vadhe e bhaya che. yuropanA deze je atyAre briTanane Teko Apyo che ane ArjenTinA sAthe vyApArI saMbaMdho baMdha karyA che te paNa AvI paristhiti lAMbo vakhate sahana karavA taiyAra nathI. ITalI ane AyarlenDe te jAhera karI dIdhuM che. phrAnsa ane jarmanIe paNa ADakatarI rIte briTanane kahyuM che ke vinAvilaMbe samAdhAna karavuM joIe. ' briTana jItaze paNa e jIta hAra barAbara che. zuM prApta karavAnuM che? pratiSThA? tene mATe ATalI jAnamAlanI khuvArI? A yuddhamAM briTana jeTaluM kharaca karaze tene aradho bhAga paNa A 1800 mANane vaheMcI Apyo hota te darekane be-traNa lAkha pAunDa maLata. A 1800 mANasene briTana sAthe ghaNI peDhIthI kAMI saMbaMdha nathI. briTiza nAgarika kahevAya che eTaluM kharuM. arjenTinAnA zAsana nIce javAnuM mana nahi hoya te paNa samajI zakAya che, paNa bhaulika ane aitihAsika paristhitinI avagaNanA thaI zake tema nathI. jene phokalenDa rahevAnI IcchA na hoya temane briTanamAM athavA. anaMtra vasavATanI sagavaDa karI ApavI. paNa AvA cukaDA ujajaDa TApu mATe ATaluM moTuM yuddha, mAnavabaddhinuM devALa' che. A 180 mANasenA rakSaNa mATe briTana kAyama tyAM lazkara ane nakAdaLa rAkhe te azakaya che. briTananI have evI zakita ghaNa nathI. briTana kadAca Icche che ke amerikA athavA rASTrasaMgha A javAbadArI le. zA mATe? * durbhAgye zarUAta ja khoTI thaI che. briTane moTe naukAkA, havAIdaLa ane lazkara mokalyuM, ema mAnIne ke ArjenTinA DarI jo ane yuddha karavuM nahi paDe. gatarI khoTI paDI. ArjenTinA hArI jAya to paNa teNe zuM gumAvavAnuM che? kadAca eka-be hajAra mANase marI jaze ane moTuM kharca thaI jaze. pAMca-cha hajAra ArjenTinAnA sainiko briTananA yuddhakedI thaze. temane pAchA meLavavA ArjenTinAne utAvaLa nahIM hoya. bhale briTana emane sAcave. A nAnA TApu para 10-12 hajAra mA se TakAvavA bahu muzkela che. A TApune pradeza ane havAmAna ati pratikULa che. tyAM vasavATa karavA game tevuM nathI. paNa ArjenTinA doDaze nahi ane briTanane kAyama zirovedanA raheze. varSo sudhI laDavA taiyArI che? zuM meLavavA? eTale samAdhAna karavuM ja paDaze. dezane zakitazALI netA maLe te koI vakhata durbhAgya thaI paDe che. briTanamAM atyAre mIsIsa thecaranI cacala sAthe sarakhAmaNI vAya che, kayAM bIju vizvayuddha ane kayAM A chamaLuM? carcilane paNa eTale meTe vija1 meLavyA pachI, prajAe pheMkI dIdhA hatA. yuddhamAM kAMI vicArapUrvaka yanuM ja nathI. Aveza ane uttejanA ja kAma kare che. be laghukathA [] De. guNavaMta zAha ne priya priyadarzI azekanA manamAM gaDamathala cAlI rahI hatI. kaliMganI kaleAmathI kharaDAyelA vijya pachI rAyavaibhava tyAga karyo ane buddhanuM zaraNa svIkAryAne varSo vItI gayAM hatAM. pitAnA mananI becenInuM kAraNa azakane samajAtuM na hatuM. 'tyAgathI niraMtara zAMti' e gItA vAkaya jANe khATuM paDI rahyAM hatuM. eka divasa eNe potAne muMjhAro kAmaNa upagupta samakSa ThAlavI dIdho ane kahyuM: "ba tyajI dIdhA pachI ya mArA manane zAMti kema nathI, bhagavAna? tarasya mANasa pANI pIe ema zramaNanA memAMthI nIkaLatAM vAkayone azeka sAMbhaLI rahyo: - "rAjan ! tamAre tyAga bhavya che; paraMtu hajI eka cIja choDavAnI bAkI rahI gaI che." "kaI cIja bhagavana?" "have tamAre tyAganI sabhAnatAne tyAga karavAne che." upaguptanuM A vAkaya azokanA hRdayamAM saMsaravuM UtarI vANIe joDAyela baLada goLagoLa pharIne kaMTALI gaye hate. chellA sAta varSamAM mAtra eka ja divasa ene rajA maLI hatI. te divase enA mAlikanI vahu gujarI gaI hatI. najIkanA bhaviSyamAM koI mare. evI zakayatA na hatI tethI e ghaNA divasathI udAsa rahete hate. eka vAra mAlikane mUDa joIne eNe vAta mUkI: "kRpA karI mane eka vAra gAmanI bahAra AvelA khetara para javA de. basa eka ja vAra mArI ATalI vinaMtI svIkAre." mAlikane dayA AvI ane eNe saMmati ApI. baLada te vahelI savAre khetare pahoMcI gayo. khullAM AkAza ane lIlAMchama khetaro joIne e AnaMdavibhora banI gayo. rAtre lethapotha thaIne e ghare pAchA vaLe. bIje divase savAre mAlike ene pUchayuM: "kema? khetaramAM majA paDI ke?" "majA te pachI paNa phAvaTa na AvI." baLade meM bagADI kaha!. . "kema? zAnI phAvaTa na AvI?" "khetaro badhAM ya rasa ke laMbacorasa hatAM, geLa na hatAM" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-82 pramuddha jIvana amRtA prItamanI kavitA [] jayA mahetA amRtA pritama paMjAbI sAhityanuM sukhyAta nAma che. kavitA, vArtA, navalakathA, nibaMdha, pravAsavarNana, AtmakthA, anuvAda, sAmayika, 'nAgamaNi'nuM saMpAdana.... vividhakSetre emane phALA che. emanAM gIto ane navalakathA citrapaTomAM paNa sthAna pAmyAM che. bhAratIya jJAnapIThanA I. sa. 1981nA everDa emane maLyo. e pahelAM I. sa. 1957mAM sAhitya akAdamInA evorDa paNa emane maLyA che. A evArDajhanA nimitta kAvyasaMgraho che, anukame 'kAgaja te kenavAsa' (kAgaLa anekenavAsa) ane 'sunahaOM' (saMdezA). I. sa. 1919mAM emane janma. mAtA rAjabIbI ane pitA karatArasiMha, pitA kavitA lakhyA. temaNe amRtAne radIpha kAphiyA zIkhavyA, kavitA lakhatAM zIkhavyuM. pitAnI IcchA hatI ke amRtA dhArmika kavitA ja lakhe, eTale Ara'bhamAM to amRtA dhArmika sivAyanI kavitA latAM kharAM, paNa phADI nAkhatAM. sALa varSanI vaye para parAgata rIte amRtAnAM lagna thayAM. be saMtAno thayAM, tema chatAM amRtAne pati sAthe bhItaranA meLa nahAtA. jo ke koI bAhya dhaDo paNa nahAto. vicAronuM, bhItaranuM aMtara baMne vacce bahu moTuM hatuM ane amRtAne lAgatuMke pote peAtAnA patine enA haka ApatAM nathI. enI chAyA me baLavAnA mAlanI jema cArI che. e pAchI ApavI che... pAchI ApavI che... ane I.sa. 1960mAM baMne paraspara samajaNapUrvaka chUTAM paDayAM. sAhira, sajajAda ane Imarojha: amRtAnAM A traNa priya dosto, sAhiranA prema TakayA nahIM, sajajAda pAkistAnanA vatanI thayA. Imarojha sAthenI dostI AtmIyatAmAM TharIThAma thaI. I. sa. 1963thI Imarojha amRtA sAthe rahevA gayA. amRtAe patithI chUTAcheDA lIdhA nathI, Imarojha sAthe lagna karyAM nathI. Imarojha citrakAra, amRtA sAhityakAra, A baMne kalAkAranuM dehajIvana hiMdu samAjanI virala ghaTanA che. amRtA eka strI, suMdara ane vaLI kavitA lakhe. aMgata jIvanamAM paNa samAjamAnya nahIM evI ghaTanAo. keTalAka paMjAbI sAhityakAro ane samAje amRtA para vitADavAmAM bAkI rAkhyuM nathI, chatAM bhItaranI saccAIe emane TakAvI rAkhyAM che. amRtAne eno putra UThIne pUche ke 'mA, sAccuM kahe, huM kono dIkaro chuM?" ne AvA praznonA uttara paNa amRtA daMbha vagara, jUThANAno Azaro lIdhA vagara, saccAIpUrvaka Ape che, meM e satyanuM baLa enAM saMtAnonA vizvAsa paNa TakAvI rAkhe che. I.sa. 1979980mAM amRtAnI AtmakathA revanyU sTempa gujarAtI anuvAda karyo. temAM emanA jIvananI A badhI hakIkatA vigate jaNI, te ahIM jarAka rajU karI. have emanI kavitA ja joIe. amRtA kahe che ke emanI bhItaranI zrI emanI bhItaranA lekhakathI bIjA sthAna para rahIche. keTalIka vAra tA eTale sudhI ke emanI bhItaranI srI tarapha emane dhyAna doravuM paDe che. 'kevaLa lekhaka'nuM rUpa haMmezAM eTaluM jAjavalyamAna hoya che ke emanI potAnI AMkhone paNa emanI oLakhANa emAM ja maLe che. ane eTale ja kadAca, emane lAge che ke lekhakanI pahelI niSThA potAnI kalamanAM mUlya-mAnadaMDa pratye hoya che. "revanyU sTempa'te amRtAnI jidagInI khullI kitAba che ja. emanI keTalIye kavitAmAM paNa AtmakathAnA aMze vaNAI gayA che. 'sapharanAmuM' emanA jIvananuM khUba sUcaka kAvya che. emAM kahe che: gaMgAjaLathI veDakA sudhI, eka sapharanAmuM che mArI pyAsanuM amRtAnI A pyAsamAM che: retIne pANI samajavAnI tIvratA ane saccAI. eTale ja : koi priya caherAne koI eka chalakAtA pyAlAmAM jovAno prayatna O . . ane keTalA trikoNa paththaro koi pANIne ghUMTaDe ghUMTaDe gaLe utAryA che. keTalIye vedanAmAMthI A paMkitao AvI haze. vedanAnI rekhAothI aMkita mArI hatheLImAM sogaMdanuM zivAlaya che, 31 premane ghaNInI Teva na pADo, kAraNa ke hajI lagI sAMbhaLatA kone AvaDayuM che? premanA paDaghA paDatA na hoya tyAre enI abhivyakita karatAM mauna ja bahetara. cAhavuM, sUpacUpa cAhyA karavuM e ja premanA dharma ane marma. tuM ane huM jayAre vidAya laI rahyAM hatAM ane ApaNuM ghara vecAI rahyuM hatuM. rasoInAM khAlI vAsaNa AMgaNAmAM paDayAM hatAM. kadAca mArI ke tArI AMkhAmAM jotAM hatAM, keTalAMka UMdhAM paNa hatAM - kadAca mAM chUpAvatAM hatAM! 3 jIvanamAM koI paNa tabakke chUTAM paDavuM e keTaluM vasamuM hAya che! e samayanuM ghaNuM kyAreya yAda nathI AvatuM ema kahIne paNa kaviyatrI te yAda karI le che: bAraNA parathI eka latA, lagabhaga karamAyelI, kadAca mane ane tane kaMIka kahetI hatI - athavA pANInA naLane phariyAda karatI hatI. mAM chapAvatAM vANA ane karamAyelI velanAM pratikothI kaviyatrIo bhAvanI sacATatA sAdhI che. dostIne maravAnuM hatuM, marI gaI ane dosta! have enI nidA ke stuti? tuM karyuM ja, je manamAM Ave te, manane phAve te, have enuM kana eka khelI zvetaraMjI hAya ke jariyAna varSa potAno krosa potAne ja khabhe upADavAnI paLa paNa da gImAM AvatI hoya che. deostI hevAno bhrama bhAMgatI e paLa che: Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ykta jIvana tA. 16-6-82 A hirozImA che je eka khUNAmAM eka phATI gayelA dastAvejanI jema paDayuM che. ane IjharAyalanI tAjI mATI ke arabastAnanI jUnI retI lehIthI bhajAya che. "ane tenI gaMdha vyartha zahIdInA kAmamAM DUbI jAya che.... emAM zo pharaka paDe che? huM enI vyathA sAMbhaLuM? nA, A kayAmatane divasa nathI ke enI lAza kabaramAMthI UThe. paMjAba amRtAnI mAtRbhUmi. paMjAbane cahero emane mATe priyatamane cahero che. paNa paMjAbe emanA para eTaluM gujAryuM che ke emane mATe e cahere evA priyatamAne che ke je parAyAnI mahephilamAM beTho hoya. eTale tene "alavidA' ApatAM eka nAmamAM amRtA kahe che: khudA tArI najama jeTalI tane jiMdagI Ape , huM e najamane misarA nathI, ke bIjA misarAo sAthe cAlyA karuM ane tane eka kAphiyAnI jema maLatI rahuM. paNa najama A jagatamAM salAmata rahe ane khudA tArI najama jeTalI tane jiMdagI Ape. Ama, keTalIye racanAomAM amRtAnuM aMgata jIvana pratibibita thayuM che; paNa amRta kevaLa Atmarata nathI. emanI saMvedanAne vyApa thI vizva sudhI vistare che. samakAlIna ghaTanAo emane akaLAvI mUke che. enA AghAta-pratyAghAta jhIlatI emanI saMvedanAnA tAra jhaNajhaNI UThe che. sAmAjika, dhArmika, rAjakIya verajhera emane udAsa karI de che: Aje zepha para jeTalAM pustako hatAM ane jeTalAM chApAM teo ekabIjAnAM pAnAM phADIne, pUMThA ukheDIne :: kaMIka evI rIte laDayAM : ke mArA "khayAlo'nA kAca taDataDa tUTatA rahyA pradezanA nakazA, badhI hado-sarahado ekabIjAne hAtha ne pagathI ghasaDIne pheMkatAM rahyAM ane duniyAnA jeTalA vAda. hatA, vizvAsa hatA, e badhA ja ekabIjanuM gaLuM dabAvatA rahyA. bhISaNa yuddha - lohInI nadIo vahI , .. paNa kevI acaMbAnI vAta ke keTalAMka pustako, chApAM, vAda ne nakazA evA hatA. jemanA zarIramAMthI zuddha hIne badale eka kALuM viSa vahetuM rahyuM. ane yuddha ne duniyAnA koI paNa khUNe. hoya, A kavayitrIne vyathita kare che: vieTanAmanI dharatI parathI pavana paNa pUchI rahyo che, ItihAsanA gAla parathI AMsu koNe lUchayAM? bahAdura loke mArA dezanA bahAdura loko tArA dezanA e badhA maravuM-mAravuM jANe che . phakata A vAta judI che ke mAthuM kadIye pitAnuM nathI hotuM ane AvA bahAdurone caMdraka maLe che tyAre: ' samaya hase cheane emanI chAtI para caDe che napuMsaka bahAdurInA keTalAye caMdra dezanA bhAgalA vakhate je atyAcAro thayA tene bhoga vizeSa karIne strIo ja banI. e strIkhonI kUkhe janmelAM 'lAcAra bALakonI jIbha amRtAnI kavitAmAM Ama khule che: huM e dhikkAra chuM, je InsAna para varasI rahyo che. jayAre tArAo tUTI rahyA'tA, ane sUraja bujhAI gayo te e vakhatanI huM pedAza chuM. janmatAMnI sAthe ja kevaLa aMdhakAramaya jidagIne mukAbalo karavAne jemane bhAge AvyA hatA, evAM bALakonI vedanA ahIM amRtAe sAkAra karI che. amRtAe bhale pUrepUrI vedanAthI eka jamAnAmAM kAM hoya ke strI devuM ane kavi hovuM e guno che, paNa AvA gunAo thatAM rahe ema ApaNe IcchIe, kAraNa ke e prajA mATe zukaniyALa hoya che. Adeza denAra dosto ! ' - gaLIo, baMdUko ane eTama calAvatAM pahelAM . A patra vAMcI jaje.. vaijJAnika, dosto ! gaLIo, baMdUko ane eTama banAvatAM pahelAM A patra vAMcI jaje.. premaLa-tidvArA "ekayupresara"nA maphata vargo ekayupresaranA niSNAta zrI cImanabhAI davenI preraNAthI temanA ja mArgadarzana heThaLa ekayupresaranA phI vargo saMghanA kAryAlayamAM cAlu karavAmAM AvyA che. dara budhavAre sAMje savA cArathI sADA pAMca sudhI A viSayanI tAlIma ApavAmAM Ave che. cA therepI zIkhavAnI UDI dhagaza che ane zIkhyA pachI lokonI sevA karavAnI IcachA hoya evA jijJAsu ane tatpara bhAI-benene A vargamAM joDAvAnuM nimaMtraNa che. tAlIma mATenI koI paNa jAtanI phI rAkhavAmAM AvI nathI. temaja samagra kersa pUro thatAM covIsathI trIsa rozana thavAnI gaNatarI che. ekayupresaranI TrITamenTa koI paNa jAtanI davA vagara mAtra paganA taLiyAnA peInTa oLakhIne tathA tenA para paddhatirAranuM ane pramANasaranuM dabANa ApIne kavvAmAM Ave che. zrI cImanabhAI davee A therepIne UMDe abhyAsa karyo che. temaja ekayupresaranI TrITamenTa ApatAM temanA cha kendro hAla muMbaImAM cAle che. suratamAM temanI preraNAthI e kArya suMdara rIte rAlI rahayuM che. aneka lokone A TrITamenTathI lAbha thayo che. je bhAI-benAne A vargomAM joDAvuM hoya temaNe kAryAlayane tAtkAlika saMparka sAdhavAnI vinaMtI karavAmAM Ave che. nIrUbena zAha , kanvInara premaLa jyoti A jaliyAMvAlA ane enI dIvAlamAM chupAIne beThelA goLIonAM chidra A sAyabiriyA ane enI jamIna para cIsanA TukaDAM baraphamAM jAmelA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 166-82 , prabuddha jIvana ? 5saMsAranI vikeTatA vi. sRSTinI suMdaratA . . . . . . ] lalita zAha pasAra viSama che ane enI aneka samasyAo che; e AjakAlanuM koI paNa dhArmika anuSThAna Atmonnatine pUraka A samasyAo parima" hatAzA che ane tethI e asara ke poSaka nivaDatuM hoya ema lAgatuM nathI. AtmAmAnanI ja e che, khAre sAgara che. sAgara che tethI dura che, tyAM che. sAsunI vidhi che eTaluM ja nahi, paNa AvatA bhave maLanArA sukhanA, badanAmInA saMrakAra ucharatI kanyA para pADavAmAM Ave che tema te nI emAM gaMdha paNa che. gukha vize ApaNe pyAra kAsukhano saMsAranI badanAmInA saMskAra ucharatA bALaka para pADavAmAM Ave ; 'nathI paNa latika sukhano che ane e bhautika sukhanI lAlasA che. te anusAra ApaNA kAna para A vAkaye paDe che, paNa kyAM che tyAM saMsAra ja che. mukitasukhanI bhAvanA eka vAta che, mana para A vAko savArI karIne beThelAM che. kAna para paDelAM ane bhautika sukhanI aTapsA alaga vAta che. AvatA bhavanA sukhanI mana para caDI beThela yuthArtha che ke kema athavA kai daSTie yathArtha gaNatarI eTaluM mAna-mAyA-lobhanuM te bhave vaLagaNa e vAta ApaNe che ane kaI daSTie ayathArtha che tenI tunA vakita ApaNAmAM bhUkI jaIe chIe. jo mAna-mAyA-lobha tyA jaya, saMvaraNIya hovI jarUrI che. A gaNatA hoIe te AvatA bhavanA bhautika sukhanI abhIpsA A saMsAra eTale manuSyanmanuSya vaccenA saMbaMdhamAMthI sarjAtI paNa tyAjya ja gaNavI joIe. kaSAya mukitanI sAdhanAmAM ja sukha paristhiti, lagna e tarata najaramAM AvatuM daSTAMta che. enuM che enA bAhyAcAranI bakSisarUpe maLatI gaNAtI bhautika sukhanI prerakabaLa che kAmavRtti ane taMtuvRtti. taMtuvRtti eTale vaMzavela bheTamAM nahIM. alu rAkhavAnI mahecchA, putrepaNA (saMtAnanI IchA), jene ApaNe AvatA bhavanI vAta choDI daIe, A bhavanI vAta karIe. saMsAra mAMDa, ghara mAMDayuM kahIe chIe te. saMsAranA kaDavA-mIThA anubhava ApaNane thAya che tema bIjAne be manuSya vaccenAM 9gna nimitte anya manuSyo paNa sagAM- evA kaDavA-mIThA anubhavo ApaNe ApIe paNa chIe. savAla e saMbaMdhI gaNAya che ane e rIte sagAM-saMbaMdhInA vistAra vadhate che ke saMsAranA kaDavA anubhavathI hatAza thavuM Avazyaka che? saMsArane jAya che. e prakAre vyApArI sabaMdhe paNa hoya che. sahakAryakaranA ghaNAbharI najare je Avazyaka che? te mujaba saMsAramAM je prema saMbo paNa hoya che, eka kAryakSetranA badhA hoya che. e prakAranA che. jayAM mIThAza che tenAthI baMdhAyelA rahevuM, temAM baddha ke magna tamArA sabaMdhAmAMthI sarjAtI kaDavI-mIThI paristhiti te sasAra. rahevuM hitAvaha che? - koI emAM racyApacyA-ramamANa rahe che, koI kinAre besI rahe che mane lAge che ke saMsArane jema lobha dRSTithI jovAnI jarUra athavA kinAre kinAre cAle che to koI tenI upekSA karI te tapherathI nathI, tema dhRNAthI paNa jovAnI jarUra nathI, saMsAralApatA me pheravI le che. mAnavInI mAnavatA lajave che tema saMsAra vizenI napharata kaMI " AvA saMbaMdho vistAravAnA nimitte saneha mAva ane e mANasanI mANasAIne zobhAvatI nathI. saMsAranI vikaTatAthI trAsI nehAvavI phIta thatI kriyA che jene ApaNe 'vyavahAra" e jaI saMsAra vize evo abhiprAya sevavo hitakArI nathI. mANasAI nAme oLakhIe chIe. e vyavahAramAM vyakitanI, udAratA saha- khIlavavAmAM e mAnyatA avarodha lAve che. bhAvanI sannatA, ni:savArthatA jovA maLe che tema mehAMdhatA, paraloka karatAM A loka prathama pasaMdagI gya che. parabhava : vaLataranI nAvanA, kRtrima mIThA re ahaoNna Adi paNa karatAM A bhava vadha vAstavika che. parabhava ke paraaka vizenI zraddhA jovA maLe che. A saghaLuM sAmAnyapaNa hoya che tyAre to ThIka evI na hovI ghaTe ke jethI A bhava ke A loka vize turachakAra paNa tIvra hoya che tyAre kAma, krodha, mAna, mAyA ane lobhA sevAya. parabhava ane paraloka mAnyatA pArabuddhi, pAdarzana jevA mahAnAmathI oLakhAya che. pariNAma haze jenI satyatA apanAvo A lakhanAranI buddhi sama - TUMkamAM saMsArane asara karI mUkanArAM A pAMca paribaLa na paNa hoya. anekAneka loko e mAnyatAthI jIve che ane zAstrahoya che ane e pAMcanuM ud bhavana ApaNuM mana che. e pAMca kAre ema kahI gayA che eTale enI asatyatA pratIta karAvavA dUSAmAMthI mukata thavuM e dharmasAdhakonI IrachA ane pravRtti hoya ghaNI samartha buddhi joIe. punarjanma, punarjIvana che ke nahi che. saMsAramAM rahIne ke saMsAra tajIne ema baMne rIta e sAdhanA e vAta eTalI agatyanI nathI jeTalI A janma to che ja. mATe mAnya gaNavAmAM AvI che. e sAdhanAnA mArge vaLavAmAM A jIvana te che ja e agatyanI vAta che. mudda e ja che ke hatAzA, roSa, ghaNA ke kAyaratAnI bhUmikA na hovI joIe. saMsAramAM saMsAranI je vikaTatAo, viSamatAo che temAM vadhAro karanAra rahIne ke saMsAra tajIne uparokata pAMca dUSaNothI mukata banavAnI tarIke ApaNe jIvavuM che ke ghaTADe karanAra tarIke ApaNAmAM rahelI ArAdhanAmAM vIratAne guNa mahattvanA paribaLa tarIke, pAyAnA hiMsA, duSTatA Adi vikAro para vijaya meLavI A mAnava lakANa tarIke hovA joIe. vIratA vinA, khamIra vinA sAdhanA saMbaMdhomAM sanehasaudaryano umero karI jIvananA pUrNavirAmane vadhArI thaI zakatI nathI, sAdhanAnA aMcaLo oDhI zakAya che. levAmAM majA nathI? kRtArthatAne AnaMda nathI? ' . ' e jovA jevuM che ke pracaDhita dhArmika anuSThAnamAM paNa ApaNe vyakitagata rIte aMta (avasAna) pAmIe chIe. mAnavacittamAM paDelA mAna, mAyA, meha jevA pariLa kAryIka paNa e pahelAM ApaNe ahIM kaMIka evuM mUkatAM jaIe chIe banatAM hoya che ane jayAM jyAM A paribaLa che tyAM tyAM saMsAra je mAnavavikAsamAM, mAna saMbaMdhamAM prANapoSaka hoya che. A che. mehapAza e saMsAranuM pAyAnuM lakSaNa che ane enuM kArya mAnavasamAjanA parimita ke aparimita samUha mATe prANapUraka paNI akhAne pATA bAMdhavAnuM che, pratiSThAvRddhi mATe thatAM kaMIka karI javuM e jIvananI dhanyatA che, sArthakatA che. ' tamAma dhArmika anuSThAna AvI 'saMsAra.rA' ja che. kema ke temAM A jagatamAM mAtra ujAsa nathI. aMdhakAra. paNa che. sarvatra pelAM pAMrA paribaLe eka yA bIjA rUpe kAma karI jatAM hoya che. udAsInatA nathI, AnaMda paNa che. ahIM mAtra IzvaranA ja pratinidhi Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. * prabuddha vana tA. 16-6-82. janme che evuM nathI. zayatAnanA pratinidhi paNa janme che. AkhI ane mamatA e samAMtara cAlatI re bAo vacce ApaNe kartavya rAta aMdhakAramAM gALyA pachI savAre ApaNane sUryastotra yAda patha kaMDArAyela che. vItarAgadazA ane napharatadazA ekabIjAnA paryAya Ave che. sUryane mahimA savAre gavAya che teTale sAMje nahi. * nathI, eka sikkAnI be bAju nathI. saMsAramAMthI rAga UDI ja sokreTisa, Izu, gAMdhIne mahimA jherane kare, krosa ane baMdUkanI ene artha evo mAnavAmAM Ave che ke saMsAra pratye napharata sevavI. gaLIne kAraNe vadhu ujajavaLa rahyo. A vIratA e vIratA che. je te jIvanathI dAmAM che. teno saMsAra pratye napharata sevI saMsAranA manuSyane UMce lAvavA mahAvIrabuddha jIvanabhara sAdhanA potAnA jIvanane TUMkAve che. Ama jI dorI TUMkAvI devI temAM karI hatI. ApaNe emanI vANIne anartha karI saMsArane ugAravA, vIratA nathI. saMsArathI aLagA rahIne, vegaLA rahIne aneka sAdhakoe ApaNI AtmarAkitane sateja karI pavitra rAkhavAne badale kriyAkAMDa A saMsArane doravavA mATe potAnI AMgaLI ApI che. pitAnI ke anuSThAnanA vaibhavamAM taNAI jaI samAjamAM kaMIka u cA chIe AMgaLI jhAlIne bALaka AgaLa cAlato rahe tema. . ema batAvavA jIvana ane dharma vacce be bhAgalA pADI daIe Ama saMsAra pratye sadbhAvabharI bhalamanasAI dAkhavI chIe. tene dora evI cIvaTa dareka saMta mahAtmAoe rAkhI che ane dharma paLe paLa jivAto jIvanavidhi che. je ghaDIe jyAM ema karavA jatAM potAnI jAtane temaNe gauNa gaNI che. AvuM AtmahoIe tyAM sarva ghaDIe ne savasthaLe AcarAte mArga che. daSTipUta vilopana virala hoya che ane e saMsArane premabharI, amIbharI nyota pAda! pratyeka pagaluM daSTipUrvakanuM hovuM joIe. e daSTi najare nihALIne ja sAdhanAnuM hoya che. mAtAnI bALaka pratyenI te dharmadaSTi. dharmadraSTi eTale mAnava pratyenI, sRSTi pratyenI, saMsAra je daSTi hoya che te ja daSTi sAdhakanI saMsAra pratyenI hovI ghaTe pratyenI draSabuddhi ke tucchakAravRni nahi, paNa samarasatAthI che. bALaka potAnuM che mATe vahAluM lAge che, mATe suMdara lAge che. sAyelI Atmabuddhi, jemAM te vase che, te vasanAra mULatattava mAtA bALaka sAthe ekAkAranI ekAkAra che chatAM aLagInI aLagI mArAmAM paNa che evI abheda buddhi. saMsAra pratyenA bhAva che. AvI vAyadaSTi ApaNe khIlavavI e tapasyA ja che. para maMDAyarI memasAdhanA mukitapatha para nahi laI jAya. : : mukitapatha para janAra saMsAranI vikTatAthI gabharAta AthamatI saMdhyAe akaLAte nathI tema saMsAranI lobhAmaNI bAju thI kharaDAto nathI, lapeTAtuM nathI. A saMsAranI lalacAmaNI bAja prema mArga tarIke | raMbhAbahena gAMdhI ' oLakhAya che. sAdhaka AtmA prema mArga choDI koya mArga tarapha 4 varSa gharaDAnI varSa tarIke jAhera karyuM che tyAre ApaNe gharaDA vaLe che. tathA "dharaDAnA ghara" ne zeDo vicAra karIe te jarUrI che. 1:1 A hoya mArga sUSTimAM phelAyelI svayaMsiddha suMdaratAthI dUra gharaDAnA ghara" nI mAga A yuganI che. AgaLanA jamAnAmAM ja mArga nathI ema mAruM kahevuM che. AkAra-rUpa-raMgakaAbhAthI jyAre saMyukata kuTuMko hatA, bApadAdAnA dadhA hatA tyAre mAtAvibhUSita sajIva nirjIva padArthanA darzanane bALaka kanuhalavRttithI pitA te zuM re gharaDA I-mAsI-kAkA-kAkIne paNa gharamAM rAkhatA tema bhakata-mugdha banIne ghaDIbhara nihALe che. e nirdoSa saudaryo ane emanI sevA karatA. darzana sAdhakanA mArgamAM avarodha nahi lAve, jo sAdhakanI sAdhanA vijJAne umara vadhArI dIdhI tethI gharaDA thavAnuM to nasIbamAM sahaja sAdhanA haze te. Ave ja paraMtu AjanI peDhIne gharaDAM gamatAM nathI. e kahe che ke vaLI jagata AkhAnuM ane saghaLA mAnavanuM ApaNe bhaluM have tame Adarzamaya kuTuMbanI vAta bhalA thaIne choDo. evuM AdarzakarI zakatA nathI. ApaNe evA virATa nathI. bIjAne mATe maya kuTuMba have ra ! che kharuM? ApaNe ghasAI chUTIe, tana-mana-dhanathI kartavya pAra pADavAne saMyukata kuTuMbanI saMsthA ja bhAMgI paDI che. zaheramAM nokarI karavA saMtoSa anubhavIe te mATe preraka baLa joIe che prema. A prema AvavuM paDe che. nAnA ira che tyAM gharabaMne kayAM rAkhavA? ane saMyukata sauMdaryadarzana vagara pAMgarato nathI. mAtAne potAnuM bALaka suMdara kuTuMba eTale kajIyA ne kaMkAsa. evA kuTuMbe to keTalA yuvAnonAM lAge che, vahAlo lAge che. A vahAlaya ane suMdaratAnuM darzana jIvana dhI nAkhyAM che; Aje dahejano prazna paNa emaNe ja eka sikkAnI be bAju che. Ubhe karyo che ane emane kAraNe ja te keTa . AzA rI muvatIone . rakatapittanA dardInI zuzraSAmAM dardInuM bAhyadarzana sevaka bALI nAkhe che. A yuvAna peDhI ema paNa kahe che ke : karato nathI. AMtardazana kare che ane e AMtardarzana ekatAne ' "iraDAnA ghara"mAM emane emanI ummaranA sAthIdAre maLaze - e abhigama rajU kare che ke A dardane bhakatA ane e dardIne tethI vadhu AnaMdamAM rahI zakaze ane emane joI rAka sevaka e be judA nathI paNa eka ja che. daMpatI paNa AvA AnaMdapramodanA sAdhano" ane DokaTarI sAravAra paNa tyAM ja sArI aikayanI anubhUti kare che ane mATe je ekabIjanuM adhaga maLaze. TUMkamAM yuvAne gharaDAnA lA mAthe ja emane "gharaDAnA - gaNAya che. lAMbI bImArIthI hADapiMjara samI banI gayelI kAyA ira" mAM mokale che. dharAvatI mAtAnI zuSA tenAM saMtAne kare che kema ke te saMtAne e yuvAnone pUchIe ke ApaNA bApadAdAone "gharaDAnA e mAtAnA premALa hRdayamAMthI pAMgaratA sauMdaryane anubhava karI ra" karavAnuM kema na sUjhayuM? ApaNA mahAna RSio gharaDA ja hatA mUkyA che. chatAM yuvAne emane mAna ApaNAM, gharaDAM thatAM buddhi gADI jAya .' tapasvI, vitarAga mahAtmAonI mukitasAdhathI ApaNe che te khoTuM che, kAraNa ke ApaNane mahAmU! graMthe gharaDA pAsethI ja bahu dUra chIe. ApaNA jevA sAmAnya saMsArI manuSyae kartavya maLyA che. karma pAra pADavA mATe sauMdaryanuM, premanuM, mamatAnuM AlaMbana levuM e mahAtmAoe, e pUjanIya RSioe puMDarika pAse joize, paNa e AlaMbana evuM na hoya ke jyAre niSphaLatA sAMpaDe mA-bApanI pUjA karAvI, arthAta bhagavAnane paNa ghaDIka kriyA tyAre gherI hatAzAmAM ke narI IrSAmAM ApaNe sarI jaIe. samatA rAkhI dIdhA. dhruve mAtapitAne tAryA, javAna zravaNe mAtapitAne Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-82 kAvaDamAM besADI jAtrA karAvI ane peza kArtikeya AirA pRthvInI pradakSiNA karIne AvyA tyAM gaNapatie mAtapinAnI pradakSiNA karIne varadAna meLavyuM e badhI vAto zuM vAhiyAta mAnavI? AgaLanI vAta javA daIe, A yuganA gAMdhIjI. badhA ja viSayane sparSA parantu emane paNa "gharaDAnA 2" nuM kema na sUjhyuM nokhalImAM gayA tyAre e zuM yuvAna hatA, jIvananA aMta lagI e kAryarata rahyA ja che? to ke! kahI zakIe ke dharaDA nakAmAM che ane bIjI vAta e gharaDA thayA, DAnA gharavi mokalavA jevA thayA e kaI umbare nakkI karIzuM? zivAjI haraDI, ha25 mAtAnA AzIrvAda levA doDatA gAMdhIjIe paNa mAtAnuM gaurava karyuM che, te zuM... ane mArI vAta pUrI thayAM pahela yuvAna peDhI jvAba Ape che ke e vakhatanA gharaDA DAhyA hatA, samaya thatA vAnaprasthAzramamAM tA. tyAre AjanA iraDAe te gharamAM sITakI ja rahe che. are phakata cITakI rahetA hoya teAye nibhAvI laIe, paraMtu emanA covIsa kAkanA TakaTakAro sahevAtA nathI. kabUla che emanI vAta, paraMtu mA-bApe emanI pharaja bajAvI have tamAro vAro che, to zuM tame phakata adhikAranI ja vAta karaze, pharano vicAra paNa nahi karo ? javAba Ape che ke pharaja kone kaho cho ? jIvanabhara emanA TakaTakArA sAMbhaLyA karIe tene? amane paraMparAnI sAMkaLe bAMdhI rAkhe tene? amAruM vyakitatva mUrajhAvI de tene? amArI svataMtratA chInavI le tene ? A vijJAnanA yugamAM paNa tame zuM mArI pAsethI evI AzA rAkhI che ke pelA zravaNanI jema ame amArA bApane kAvaDamAM laI jaIne jAtrA karAvIe; evuM karIe te ja Adarzamaya dIkarA, bAkInA dIpaDA ? khuba jIvana beThA hoya tyAM jarA besuM tyAM ja pelI veraNa udharasa Ave ane thUMkadAnI dUra hAya, levA UThavAnI tAkAta na hoya; zuM karavuM, tyAM ja vahu bAlI UThe ke ahIM hA-dhU, hAkabhU karyA karo che ne badhuM bharI mUko che. enA karatAM tamArA rUmamAM ja paDI rahetAM tamane thAya che zuM? kahevAnuM mana thAya cheke vahamA, ekavAra huM tamArA karatAM meM cokhalIyo hatA, paNa Aje vRddhAvasthAe ane zarIranI kamajorIe lAcAra banAvI dIdho che. dIkarAne eka vAta kahevI che te vicAruM chuM ane taka maLatAM kahuM chuM tyAre bhUlI gayA hAu chuM ke e vAta to meM ene kahI che. paraMtu yAda nathI tethI pharI kahuM chuM ane e putra ke jenI ekanI eka vAta meM anekavAra sAMbhaLI che te barADI UThe che ke ekanI ekavAtanuM pISTapeSaNa cheDaze? A badhA hoMziyAra che, emanI dalIlonA ApaNI pAse javAba nathI ema nathI javAba che paraMtu e javAba ApavAnI kazA ja artha nathI te vicArIne mArA ja kAkA ke jene "charaDAnA ghara"mAM mUkayA che teno patra Avyo che te ja ahIM rajU karuM chuM: "Aje to tArI pAse haiyuM khAlI karavA ja beTho chuM to kaMI chupAvIza nahi, te mane mArI yuvAnIAM joyA che; mArI cAre kora dhAka vAgatI; parantu Aje to tadRna lAgAra banI gayo chuM. mArAM bALagApALa mArca rAti nathI, emane mana huM 'nakAmA Dhora jevA banI gayo chuM, jethI pAMjarApeLa jevA gharaDAnA ghara"mAM kezaI gayo chuM. zarIra jarjarita thaI gayuM che, Indriyo zithila thatI gaI, kAne jarA baherAza AvavA lAgI, udharasane kAraNe kapha thatAM kADhavA paDatA te badhAnI putravadhune cIDa tethI hukama thato ke tamArI oraDImAM ja mI lyo.kema samajAvuM emane ke huM mANasa bhUkhyo chuM, mane bALagApALa vacce game che, ekalatA mane kArI khAya che. badhA kaMika ramata ramatA ane huM tyAM khurazImAM paDIne emane ramatA, AnaMdakillAla karatAM jotA, khUba khuzI thato tyAM koi vAra AMkha maLI jatI, nasakorAM bollR jatAM ke vahune hukama thatA, jAo tamArA rUmamAM, tyAM jai nasakorA bAlAze. du:khI hRdaye Utte, mArA rUmamAM jatA ane UDo nisAso nAkhIne khATalAmAM paDatA. paraMtu tyAM UMgha AvatI nahi, badhA 35 A badhAne aMte bhAI huM Aje "gharaDAnA ghara"mAM chuM. kahe ke mArA mUrchAyAmAMthI mane ukheDIne ahIM ajANI dharatImAM ajANyA vacce dharabI gayA che. nathI gamatuM, yAda Ave che ghara, bALako, nAnapaNanI vAto, dIkarAne kevI hoMza ane AzAthI moTA karelA te ane e yAda AvatAM AMkhomAM AMsu AvI jAya che te joine pAse ja beThelA buddha kahe che, "bhAI mane paNa zarUAtamAM tamArA jevuM ja thatuM, paraMtu zuM thAya, vRddha thayAnA gunA karyo che te! sajA bhAgavavI ja rahI ne? e ja vRddha kahe che ke ApaNe to dIkarA vahunA AbhAra mAnavo joie ke mAhadazAmAMthI mukata karyA, have te nirarita mAtane AvakArI zakIzuM ne? beTA, Dhorane paNa mAyA hoya che, gAya-bheMzane paNa mAlikanI mAyA lAge che, kUtarA to mAlika jatAM maratA joyA che tyAre ApaNe to mAnavI, ame gharaDA thayA eTale zuM mAyA ja na heya! paDuM paDuM thata ghara paNa loko choDatA nathI. ene gharanI paNa mAyA hoya che, pADozanI hAya che, sagAnI-vahAlAnI hAya che, emanI ja uMmaranA mitronI hAya che. e badhAthI vikhUTI paDIne ahIMrahevuM paDe che te zuM cAmane mIThuM lAge che? nA, jarAye gamatuM nathI, mArA ja vaDalAnI chAyAthI dUra jANI dharatI ane ajANyA maravA vAMke jIvatA mAnavInI vacamAM rahetA jIva khUba ja muMjhavaNa anubhave che chatAM zuM thAya ! rahevuM ja paDavAnuM kAraNa ke gharaDA thavAna guno karyo che ne? A patra prabhAtathI lakhavAnA zarU karyo che tyAre mAMDa thamatI saMdhyAe pUro karI zakyo chuM, dhyiA DhaLe che paNa mArA jIvananI saMdhyA kema DhaLatI nathI! ATalI vyathA vedanAmAye hajI zvAsa kema cAlyA kare che! patra bahu lAMbo thai gayo, paraMtu kadAca A pahelA ame chellA ja patra haze. prabhu pAserAja mAguM chuM prabhA have tA mota de ane e mAnavI jevA krUra nathI ja. jarUra mArI prArthanA sAMbhaLaze. gharanAne saune AzIrvAda, jo ke AzIrvAdanI paNa koi kiMmata yuvAnone mana rahI nathI chatAM amArAthI apAi ja jAya che. eja li. tuM jANe che te ja, arthAt hAlAthI vikhuTo paDelA ane mRtyunI rAha jotI beThalA eka abhAgI vRddha. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-82 1 mana nI A tma kathA Hi. nA mananI jarA purajA che temAM mane ke je mA na vI nA I pannAlAla Ara. zAha dharma ane nItisArA praNita AcAradharma niSedhAtmaka gaNa- ane pratyAghAtamAMthI ud bhavelo prema vadhu baLavattara hoya che." AvuM vAmAM Ave che ane pApaNo abhigama vidheyAtmaka hovuM joIe ja jAtIyavRttinA ApaNA zAstronAM vyuha aMge mane lAge che. evuM Adhunika kahe che. mananA UMDANane saheje pAra pAmI zakAya jAtIyavRtti aMge ubhA karavAmAM AvatA pUrvagrahane enA upaema nathI cAne eTale ja AveMgenuM damana na karavuM. kAraNa ke kRtrima bhAga vakhate pAyo ja na rahetAM mAnavInI jAtIyavRtti vadhu prabaLa damanathI manamAM ane pariNAme jIvanamAM vikRti sarjAya che evuM banatI hovI joie. e daSTie jAtIya zikSaNa vAstavikatAnuM Adhunika manovaijJAniko kahe che. Adhunika manovijJAna je kahe surekha citra dore ane zarIra dharmanI mAga ( [Biological Needs] che ane ApaNe dharma ke nItizAstra je prabodhe che temAM mane virodha samAve evI jarUriyAta ApaNe UbhI karelI che, jAtIyavRtti lAgato nathI; banne ekabIjAnA pUraka jaNAya che. manovijJAna gei ubhA karavAmAM AvatA pUrvagrahanI dizA baMdha karIe kahe che te mAnavInA mananI AtmakathAne prAraMbha agara pUrvArdha che, ane jAtIya upabheganI jarUriyAta ane sAme pako brahmacaryanI ane dharma ke nItizAstra je prarUpe che te enA ghaDataranA ane sAhajika sthitie pahoMcavAnI prakriyAnI samajaNa ApavAmAM anubhavane arka rUpe ane uttarArdha che! Ave te jAtIya zikSaNanI AvazyakatA keTalI e mAre mana bAhya rIte dabAyelI lAgaNI ke Avega aMtara manamAM dhake- pRna che. lAI jAya che ane pachI te kevA kevA mAge bahAra Ave che tenI jAtIyavRtti ane paraMparA ane zAstrothI gherAyelAM citranA ApaNane khabara naDatI nathI agara te samajAtuM nathI, mAnasazAstranA saMdarbhamAM jAtIya zikSaNanI AvazyakatA svIkArIe te paNa cothI A nikarSa ane tarka para AdhAra rAkhIne tana-mananuM damana karavAne jAtIya vRttinuM damana nahIM ja thAya athavA e vRttinuM zamana virodha che. kirAvasthAne anurUpa kutUhalavRttine vegya rIte vALane thaze ja evuM vizvAsapUrvaka karI zakAya kharuM? banne praznone mAnasavAmAM na Ave te sarjAtI vikRtinA IlAja tarIke jAtIya zikSa zAstra ane adhyAtminI daSTie paNa vAstavika bhUmikAnA saMdarbhamAM NanI himAyata thAya che, paraMtu jAtIya zikSaNa ApavuM e eka abhyAsa karavAne ane uttara zodhavAnuM che. ahIM be prazna che: vAta che; enAM pratye UbhI karavAmAM AvelI sUga 2 judI ja bAbata (1) damanathI vikRti sAthe ja Ave evuM kharuM? ane (2) damana che ane e aMgenI pAtratA e vaLI judo ja prazna che. ahIM karavAthI zuM pariNAma Ave? jAtIya zikSaNa, jAtIya vRtti paratvenI sUga ane vyakitanI pAtratA jAtIyavRtti parathI vAta karIe te evA amaryAda upabhegathI ke viveka - A badhA vacce sau koInA manamAM gUMcavADe che. A labei gALe zArIrika zakitanA hRAsamAM ane mAnasika nabaLAImAM badhI bAbatene ayogya rIte sAMkaLIne emAMthI chUTavAnA upAya e nahi pariNAme enI khAtarI maneviyAna ApI zakatuM nathI. lekhe saMyama ane viveka, dharma ane nItizAstranI zistane badale bIjuM enA u5bhegamAM be pAtra che e paikI eka pAtranI IcchA, niyaMtraNa vihIna AvegenI abhivyakitane IlAja Aje sUcavAya lagna ke lagna bahAranA bIjA pAtra para lAdavAmAM Ave te nayazayanache te yogya ke vyavahAra che kharo? khaMDamAM svapatnI para baLAtkAra jevI sthiti sarjAya. ethI vikRti jAtIya zikSaNanI vAta karIe te jAtIya zikSaNa puruSa ane na Ave? pratyeka vyakitamAM cokkasa samaye evA upabheganI sInI zArIrika racanA, ene upabhega ane enI maryAdA aMge zikSaNa zArIrika, mAnasika ke paristhitijanya tatparatA detI nathI, Ape eTale jAtIya vRttinI svAbhAvikatA mAnavIne samajAya. agara hoya che to enI tIvratA eka sarakhI hotI nathI. AvA brahma caryanA Adarza ane mukitagAmI thavAnI daSTie vyakita vAsa- saMjogomAM thatAM jAtIya upabhegathI - mahadaro yaMtravata upabhAga - nAthI vimukhathI bane e mATe jAtIya upabhegane nidavAmAM - paNa vikRti Ave, saoNSa rahe ane lagna jIvanamAM mAnasika zAstroe parAmaNa vaTAvI che ane jAtIya paganAM be pAtro kajoDI" jovA maLe. ApaNI lagnasaMsthAnuM A pariNAma nathI, paraMtu paikI cokresIne narakanI khANa gaNAvI e tarapha AnuSaMgika pUrva- puruSapradhAna samAjavyavasthAnuM A pariNAma che. cAhIM paNa bane graha UbhA karavAne bRha ApaNA zAstroe apanAvyuM che. ApaNA paNI samaja keLave,viveka dAkhave to AvA rajiogomAM vikhUTA paDakasAhityamAM rAjakuMvarInA zikSaNa mATe paMDitanI nimaNUka thatI. vAne badale cAvA yugalomAM lAMbe gALe sumeLa sAdhI zakAya che AvA paMDitenA premamAM rAjakuMvarI paDe nahi e mATe rAjA athavA evuM ghaNA kissAmAM jovA maLaze. paMDitane tyAM abhyAsa mATe AvatA maMtrIputranA premamAM rAjakuMvarI mukata sahacAranI bhAvanA jayAM prarvate che ane evuM calaNa hevA sapaDAya nahi e mATe paMDita dvArA banenA manamAM ekabIjA mATe chatAM tyAM paNa jAtIyavRttithI thatI herAnagati (Sexual zArIrika kheDakhAMpaNane pUrvagraha UbhuM karavAmAM AvatuM, ane Harrasement] ane baLAtkAranA kissAo avAranavAra bane che. banne vacce paDado rAkhavAmAM rAvate. anyanya darzananA abhAvamAM News Week" ne tA. 17-3-1980 nA aMkamAM puruSa ke strI paraspara anurAga udbhave nahi evI takedArI emAM hatI. paraMtu adhikArI suddhAM sAmA pAtrane pitAnI sAthe jAtIya upabhAgamAM kaI paNa zloka ke muddAnI carcAmAM kayAreka pitAnI saccAI viSe pagu karavAnI anekavidha tarIba ajamAvatA hovAnuM nedhyuM tIvratA Ave tyAre paraspara doSAropaNanI hade mAmale viphare ane che rAne petAnA sthAnane - sattAne e rIte lAbha uThAve che. A banne ekabIjAnI kahevAtI zArIrika khoDakhAMpaNa pratye aMgUli- eka chUpe baLAtkAra che. 'janmabhUmi pravAsI" nA tA.9-2-1980 nirdeza kare. ane A bAbatanI khAtarI karavA paDado haThAve ane nA aMkamAM zrImatI suvaNa rAye "baLAtkAra :eka vaizvika samasyA" rahasyasphoTa thAya ane bannenA zArIrika sauMdarya ane sauSThava vaccenI ro lekhamAM khullA baLAtkAranI vigato caMkI che. ja rIte tA. pUrvagrahanI dIvAla kaDaDabhUsa thAya ane banne premamAM paDe. ahIM 9-3-1980 nA "saMdeza' dainikamAM "loka sAgarane tIre tIre' vibhAmane sva. dhUmaketunA eka sarasa vAkayanuM smaraNa thAya che: "AghAta gamAM zrI Izvara peTalIkara paNa ege vistRta chaNAvaTa karIne pazci Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane kauTuMbipI prakriyAne na ja laga tA. 16-6-82 prakRtta jIvana ' mA mutta sai tAra hovA chatAM baLAtkAra thatAM hovAnuM tyAMnA sAma- suSTi zarUAtamAM jAtIyavyavahAra nidhi haze. keTalIya yikonA ahevAla sAthe nedhe che ane tyAMnA mAnasazAstrIonuM manovaijJAnika prakriyA ane anubhavamAMthI pasAra thayA bAda AjanI 'baLAtkAra karanAra mAnasika dadI' hovAnuM tAraNa hovA chatAM samAja ane kuTuMba vyavasthA tema ja lagna saMsthA astitvamAM 97 TakA lokomAM e gunAnuM punarAvartana thatuM nathI e bAbatane AvI haze. A badhI prakriyAnA pariNAme vyakitane keTalAMka sAmAjika teo sUcaka lekhe che. zrImatI nayana dvArA sahagale phIlADelphIyAnA ane kauTuMbika saMskAra vArasA rUpe maLe che ane eTale aMze samAM ja 1400 baLAtkAranA kesenuM tAraNa "inDiyana ekarAgresamAM TAMkaryuM vyavasthA ane tenA niyama pUratI enI mAnasika taiyArI hoya che. che ane strI sAmayika "mAnuSI'ne havAlo paNa Apyo che. jeTalI mAnasika taiyArI ane sAmAjika vAtAvaraNanI bhUmikA hoya damanathI thatI vikRtinI samajaNa paNa sApekSA che. mukata eTale aMze vRttinA damanane prazna asthAne rahe che. ahIM damana sahayAranI praNAlikAnA vAtAvaraNamAM paNa vikRti Ave ja che. e ane samajaNapUrvakanA tyAga ke saMyama vacce bheda samajavuM jarUrI ApaNe upara joyuM. jAtIyavRtti uparAMta mAnavImAM anya vRttio che. nibaMdha tIthavyavahAranA prAthamika ke pUrva prAthamika tabakkAmAMthI jema ke zarya ane veravRtti, vagere. e vRtti para saMyama keLa pasAra thayA bAda lagna ane samAja vyavasthA svIkArI emAM vavAnuM ke enuM damana karavAnuM svIkArIe chIe ne? damanathI thatI jema samajaNapUrvaka jAtIyavRtti ane upabheganuM maryAditapaNe vikRtinA tAraNa lekhe evI vRttione chUTo dora ApavAmAM Ave niyamana karyu athavA lagna jIvanamAM paNa banne pAtranI zArIrika, te? jokkasa samAja vyavasthAne eka eka bhAga che ane e vya mAnasika ke paristhitijanya sAnukULatA mujaba jAtIya vyavahAra vasthA nimAvavAmAM aApaNo hissa ane hita che evI spaSTa samajaNa niyaMtrita rahe che tema jAtIya jIvananI sAhajikatA samajI svIkArIne ApaNe keLavI che ane eTale evI vRtti para saMyama rAkhavAmAM paNa svecchAthI saMyama svIkAravAmAM Ave te damananuM AropaNa ApaNane damana lAgatuM nathI ane pariNAme jIvanamAM vikRti haragIja thaI zake nahIM. A badhA tabakkAmAMthI pasAra thaIne paNa AvatI nathI. lagna ke lagna bahAranA jAtIya jIvanamAM mAnavI manane keLave ane satata jAgRta rahe agara viziSTha eka pAtranI anicchAthI jAtIya vRttinuM damana thAya te ethI vikRti saMjogomAM vyakita jAtIya upabhoga vinA paNa A badhI prakriyAne Avaze kharI? hakita e che ke koI eka cokkasa biMdu - samajIne ethI para rahI zake kharI. jiyAta ke marajiyAta mAnavIe saMyama rAkhavAnI rithati to prAraMbhika tabakkAmAM jAtIyavRttinI sAhajikatA svIkArIne AvavAnI ja. paNa re maryAdAmAMthI bahAra AvavAnI daSTi agara damananI e rItanI keLavaNI ane te aMgenI satata jAgRtithI mAnavI pUrNava jAtIyavRttinA damananI vAta karatAM mane jainenI tapazcaryAnuM tarapha gati kare che, karI zake che, athavA ucca AtmA tadana svAbhAvika smaraNa thAya che. jenera samAja ane samAjazAstrIe e dharmane rIte pahelethI ja evI vRttithI para agara audAsInya bhAva dharAve dehadamanane dharma gaNe che. evA dehadamanathI dhAryuM pariNAma na Ave che.) A rIte mAnasazAstra agara manevizAna je kahe che te mAnato kevI prakriza thAya e aMge bhagavAna buddhanuM udAharaNa ApaNI vInA mananI AtmakathAne pUrvAdha che ane dharma ke nItizAstra je samakSa che. emanA ja samakAlIna bhagavAna mahAvIre utkaTa tapanI prabodhe che te jIvananA ghaDatara ane anubhavatA arka rUpe mananI sAdhanA karI ane aMtima dhyeya prApta karyuM. e banne mahApuruSonI AtmakathAne uttarArdha che. A bAbatanuM pRthakkaraNa karatAM paM. sukhalAlajI noMdhyuM che ke "buddha tapanI utkaTa koTi sudhI pahoMcyA ane jayAre enuM pariNAma zikSaNa aMge dattaka bALake levA vizeemane saMtoSa upajAve evuM na AvyuM tyAre teo mukhyapaNe dhyAna daremaLa jyoti"ArA- abhyAsa karatA sAmAnya varganA bALa* mArga tarapha vaLyA, ane tapane nirarthaka mAnavA-manAvavA lAgyA. kadAca kone dattaka levAmAM Ave che ane temane AkhA varSanI A emanA utkaTa dehanI pratikriyA hoya. paNa gozAlaka ane mahA- skUla phI, skUlavsa, pustaka temaja ekasarasAIjha buka ApavAmAM vIranI bAbatamAM ema nathI.emaNe ugra tapa sAthe pahelethI ja thAna Ave che. AvA 30 bALakone gayA varSe dattaka levAmAM AvyA hatA. jevA aMtastapa tarapha pUra lAbha ApeluM ane temaNe ema paNa kahyuM 32 gRhastho taraphathI rU. 400, lekhe rikame maLelI. e vakhate ke bAi ta5 game teTaluM kaThora hoya chatAM enI sArthakatA aMtastapa paNa 30 bALakone upara mujabanI sagavaDa ApaNe ApavAnI che, para avalaMbita che. tethI temaNe bAhya tapane aMtastapanA eka sAdhana che jemanI IcchA A pUNyakAryamAM joDAvAnI hoya ane temane tarIke ja sthAna ApyuM. Ane lIdhe kadAca temanAmAM pratikriyA jeTalA danaka bALako mATe bheTa mekalavAnI IcchA hoya teo eka na thaI." bALaka dITha rU. 400 mekale ane kAyama mATe dAka levA mATe magavAna buddhanA jIvanamAM dehadamananI pratikriyA thaI paNa 400 kale, te tenA vyAjamAMthI kAyama eka bALakane temanA vikRti na AvI. damanathI jo vikRti ja thatI hatI te te taraphathI uparanI badhI ja sagavaDo ApavAmAM Avaze. dharmathI vipukha ane viru ddha thAta. eTale damanathI haMmezAM vikRti ceka meka te "Bombay Jain Yuvak Sangh" e Ave evuM te nathI ja. bhagavAna buddha ke mahAvIranA jIvanamAM dama nAmane melavA vinaMti, nathI pratikriyA na thaI e mATe evo tarka thaI zake kharo ke emanuM nira bena zAha lakSya agara dhayeya nizcita hatuM ane e mArge javA kRtanizcaya hatA. kanvInara "premaLa jyoti" A bAbatanA bIja aMtima parathI ema paNa tarka thaI zake damanathI thatI vikRtine lakSamAM rAkhI jAtIyavRttinuM damana na karavuM joIe - ciMtana evI mAnyatA dharAvatAranuM dhye jAtIya guninA upabheganuM che eTale ja 0 manuSyanuM kartavya che ke e du:kha ApanArane paNa prema Ape.' vikRtinI vAta AgaLa dharavAmAM Ave che. mAnavInuM mana evuM - conToniyana avaLacaMDuM che ke kevA kevA mAge e ene raste dhI le che ene che je tame bhUlene rokavA mATe dvAra ja badha karI deze te satya ApaNane khabara ja paDatI nathI paNa bahAra rahI jaze. -ravIndranAtha ThAkura Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddha jIvana tA16-6-82 II * gAlibanI phUlapAMkhaDI 0 harIndra dave - " [4] kahete hai jIte he ummIdape lega, hamako jIne kI bhI ummIda nahIM. bahu saraLa vAta che. paNa saraLatAnI vedhakatA ja ahIM gajabanuM kAma karI gaI che ! loke jhaMkhanA para jIvI jAya che evuM te ApaNe saue sAMbhaLyuM che-paNa jene jIvavAnI paNa jhaMkhanA na hoya enuM zuM? ahIM mAtra gAturI nathI; 'ummIda' zabda sAthe karAyelI ramata nathI. thathAne sAgara A nAnakaDI saraLa paMkitaomAM samAvAya che. kahete hai' e zabda paNa A saMdarbhamAM e vedanAne ThaMDI dhAra Ape che. AzAne bharose jIvI nA khIzuM ema kahenArA loko hoya che, paNa jene jIvavAnI paNa AzA na hoya e zuM kare ? ene uttara ghaNo vikaTa che ane A sadImAM hemiMgva, mizimAM, siviyA hAtha, jona berImena, kAvAbAtA vagere sarjakoe jarA judI rIte ene uttara ApavA prayatna karyo che. paNa e sAce uttara che kharo ? keNu jANe che? 'gAliba', terA ahevAla sunA dege hama unako, vaha sunake bulA le, yaha IjarA nahIM karate! jIvanamAM ApaNe koIkane paristhiti samajAvI zakIe, - paNa pachI zuM karavuM eno phoDa pADI nathI zakatA. paristhiti jANyA pachI kema vartavuM e vyakitanI munsaphI para hoya che. gAvi, tArI dazAne citAra te ame tArA priyajanane pahoMcADazuM-paNa e sAM maLIne teo gAlibane bolAvI ja leze evo koI kola ApI zakatA nathI. ' saMdezavAhakanA A zabdo prabhune saMbodhIne paNa kahevAyelA hoI zake athavA priyatamAne hoI zake ane 'gAkinA vAro jaMga paNa hoI zake. saMdezavAhakanA memAM mukAyelI A ukita Ama keTalI ane sabhara che? * tere vAde para jie hama, to yaha jana jUTha anA, ki khuzIse mara na jAte, agara etabAra hatA! A 'gAlibane A zera ghaNo ja pracalita che. "priyajane milanane kola Apyo che; chatAM jo ame jIvIe chIe, te nakkI mAnaje ke amane e kolamAM vidravAsa ja beTho nathI. amane e vacananI saracAI vize InabAra hota te khuzInA atirekathI ja amAruM mRtyu thayuM hota! -- A kayA milananI vAta che? dunyavI milanamAM atizayokita ramI lAge evI A vAta parama milananA saMdarbhamAM keTalI sAcI che? IzvaranA sAkSAtkAranI kSaNa sabhAnanI kSaNa che tyAre duniyA pUratA ApaNe mRtyu pAmI cUkayA hoIe chIe. mujhase mata kaha, tu hameM kahatA thA apanI jindagI, jiMdagIse bhI merA jI ina dine bejara hai ahIM kathananI nATayAtmaka rajUAta noMdhapAtra che. koIka udAsInatAnI vAta kavine karavI che. ene vadhu vedhaka banAvavA mATe enI prathama paMkitane jarA judI rIte ghATa apAve che. '' kavitAne nAyaka priyajanane kahe che: "tame tamAruM jIvana kahetA hatA e vAta have na kahe: AlphAla te jIvanathI paNa mAruM dila UThI gayuM che...' ahIM prathama paMkitamAM jIvanane artha "prANapriya' e thAya che jyAre bIjI paMkitamAM e vAsthAmAM Ave che. jyAre ApaNA vAsa-praNa samAna priyajana ApaNAthI dUra thaI jAya tyAre jIvanamAM paNa kema keIne ya rasa rahe? Izarate - kalagahe ahale - tamannA mata pUcha Ida najArA hai zamazIra kA uriyAM honA. vadhasthAnamAM premapaMthIonI parama prasanatAnI kathA tame mane na pUcho. talavAra myAna bahAra nIkaLe eTale IdanA cAMdanA darzananA divya tahevAra banI jAya ! harine mAraga che zUrAne' e paMkitaonuM ja arAtra ApaNane thAya evI khumArI A paMkitaomAM rahI che. mRtyune bhaya kAyara mANasone ja hoya che. - vadharana para koI sAmAnya mANasa jAya ane premapaMthane yAtrI jAya emAM phera paDe che. sAmAnya mANasa mRtyuthI Dare che. premapathanA yAtrI mATe maraNa paNa tahevAra banI jAya che. prabhune parama milanane utsava ujavavAnI taka maLe te mRtyune kya kone rahe? Aye hai bekasi-e - Izka pe nA "gAliba', kisa ke ghara jAyegA sailAbe - balA mere bAda? - kanaiyAlAla munazIe 'pRthvIvallabha'mAM muMjanA chevA udgAra rUpe jeDA lekanuM ahIM smaraNa thAya che. tyAM kahe che ke yazapuMja same muMja jatA sarasavatI nirAdhAra banI jaze. gAliba jarA judI bhUmikA parathI vAta kare che. e kahe che, praNayanI A asahAyatA para mane raDavuM Ave che. huM nahIM houM tyAre A Apattione pravAha bIjA kone tyAM jaze? A Apattione sahana karanAra ane emAMthI pANInI AvI moTI marAta UI karanAra koI bIjo mANasa ene maLaze paNa kharo? yAtanAono bojo kavi ja sahana karI zake. vAlamIkie je vyathA-zeka anubhavyA, temAMthI ja ka pragaTa: kakSetranI Arta sRSTimAMthI ja gItA ane mahAbhArata rathayAM. zAkane saMbaMdha rAka sAthe haMmezAM rame che! bekhudI be sababa nahIM, 'gAliba' kucha te he jisakI pardAdArI hai. gAlibanI kavitAmAM bekhudI-AtmabhAna bhUrAI jatuM hoya evI avasthAne ulekha ghaNI vAra Ave che. paNa A AtmavibhUti sAva akAraNa che ema te kaima kahI zakAya paDado paDI gayo che. paNa enI pazcAdabhUmikAmAM kaIka te che ja. majanunI smRti para paDado paDI gaye tyAre enI pathA bhUmikAmAM prema hato. dIvAnagInA paDadAo ane AtmavirakRtinA paDadAo. "gAliba' evI vAta kare che je vIsamI sadInA manevaijJAnikoe uccArI che. mAlika; zI muMbaI jena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4044, Te. naM: 350296: mudraNasthAna: dhI esa pIpala presa, koTa, muMbaI -40001. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 87 . ; * ; (, "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa. varSa 46: aMka: 5 prabuddha jIvana - ST. muMbaI 1 julAI, 1982, guruvAra .. muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika : : : vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliga 60. ' chuTaka nakala rUA. 1-0d: : : : taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha. sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha : : navA rASTra 5 ti [1 cImanalAla cakubhAI, . ' ' . . ; ; ; ; I . . ahamadane sthAne bIja ke rASTrapati heta to kadAca na - rASTrapatipada mATenA saMgresanA umedavAra gyAnI jhelasiMha indirA gAMdhI baMdhAraNamAM mahattvanA ane pAyAnA pheraphAro karelA ane virodha pakSanA umedavAra jasTisa khannA vacce sIdho mukAbalo icche che evI vAta jorazorathI cAle che. baMdhAraNanA mULabhUta thaze. A mukAbalAnA pariNAma vize zaMkAne avakAza. nathI. mALakhAmAM pheraphAra karavAno pArlAmenTa paNa adhikAra nathI enuM gyAnI jhelasiMhano vijaya nizcita lAge che. . . . atyAre te suprIma korTe TharAvyuM che. eTale pArlAmenTa ane suprIma ' paNa je rIte umedavAronI pasaMdagI thai che tethI rASphIyA karTa vacce saMgharSa cAthavA maDAgAMTha paDe.e.rAbhava nathI. hidAthatullA virodhanI tIvratA vadhI che ane hajI vadhaze. tema ja ane rASTrapati jevA eka vakhatanA bhUtapUrva cIpha jasTisa chupati hoya to bananAra koMgresanA umedavAra jhelasiMhanI te mahAna pada mATenI pitAne gata abhiprAya athavA baMdhAraNIya jogavAio ane lAyakAta upara zaMkAnA vAdaLa gherA. mUkI, pArlAmenTa eTale ke maMtrImaMDaLa eTale ke vaDA pradhAna icche virodha pakSoe sarvasaMmata umedavAra pasaMda karavAnI hIlacAla te ja pramANe svIkArI le te kadAca na bane. virodha pakSo, vaDApradhAna . karI, zrImatI indirA gAMdhIe te hIlacAla cAlavA dIdhI. te bAbata. sAthenI vATAghATanA pariNAmanI rAha joyA vinA, epI rIte patravyavahAra karyo ane sarvasaMmata umedavAra thai zake evI AzA hidAyatullAnuM nAma, temanI saMmati lIdhA vinA, jAhera karyuM temAM ApI. chevaTe kahyuM ke virodha pakSonI A hIlacAla eka rAjakIya rAjakIya ramata hatI, IndirA gAMdhIne vikaTa paristhitimAM muMThavAnI ramata hatI. ane temAM zuddha dAnata na hatI. potAnA pakSanA cAla hatI ane hidAyatulA mATe leza paNa vAI hato te paNa umedavAranI pasaMdagI chellI ghaDI sudhI mulatavI rAkhI, virodha nirbheLa . hidAyatullAe vAjabI rIte virodha pakSonA hAthA, pakSone vamaLamAM rAkhyA. chevaTe virodha pakSoe kahyuM ke indirA banavAno inakAra karyo. 30 varSanA gALAmAM rASTrapatipada mATe sarva gAMdhInI A eka rAjakIya ramata hatI. ' saMmata umedavAra thayo nathI ane rAjakIya daSTie evI koi zakayatA . hakIkatamAM banne pakSo rAjakIya ramata hatI. virodha pakSo hatI nahi, ', rAjakartA pakSA, potAnI bahumatI hoya tyAre, potAnI , jANatA hatA athavo jANatA hovA joie ke sarvasaMmata umedavAra pasaMdagInA umedavAra ja niyata kare te svArAvika che. : . . . zakya nathI. indirA gAMdhI jANatAM hatAM ke virodha pakSone mAnya virodha pakSone pitAne paNa, temanI vacce sarvamAnya hoya te e koi umedavAra temane mAnya na ja rahe. virodha pakSo jANatA umedavAra zodhatAM muzkelI paDI. che. hirena mukarajI jANItA sAmyahatA ke indirA gAMdhIne mAnya evo koI umedavAra virodha pakSone vAdI che. vidvAna rAne anubhavI pArlAmenTariyana che,. paNa. janatA mAnya na ja rahe. chatAM banne pakSo sarvasaMmata umedavAra vidhavAne pakSane ke bhAjapane mAnya thAya e zakaya na hatuM. baMgALano ane daMbha karyo. . keraLanA mate meLavavAnI gaNatarIe ja. e. nAma sUcavAyuM paNa hakIkatamAM sarvasaMmata umedavAra zakya na hatA, kAraNake bannenA chabaraDo thayo. jasTisa khannAe, lokazAhImAM virodha ho joIe, daSTibiMdumAM AkAzapAtALanuM aMtara hatuM. virodha pakSone e umedavAra evA siddhAMta khAtara, hAra nizcita hovA chatAM, pUrve jasTisa joI hatuM je svataMtrapaNe vate. indirA gAMdhIne e umedavAra sudhArAve karyuM hatuM tema potAnuM nAma ApyuM jaNAya che. ' joIto hato je saMpUrNapaNe temane vaphAdAra hoya. have pachI AvanArA rAjakAraNane jene bilakula anubhava nathI evI vyakita bhale vikaTa saMjogema, indirA gAMdhI koi jokhama levA taiyAra na thAya jaja tarIke ucca koTinI hoya to paNa, rASTrapatipada mATe yogya te svabhAvika che. temanA pakSanI spaSTa ane moTI bahumatI zuM che tema na kahevAya. to evuM jokhama zA mATe le? baMdhAraNa mujaba rASTrapatie maMtrI- have koMgrese pasaMda karela umedavAranI lAyakAta vicArIye. A maMDaLanI eTale ke vaDA pradhAnanI salAha ane nirNaya mujaba vartavAnuM pasaMdagI indirA gAMdhInI ja che ane pArlAmenTarI borDanuM mAmeja che. chatAM zakitazALI rASTrapati mATe kTIkaTInA samaye asarakAraka che e bhAgye ja kahevAnI jarUra hoya. eka vAta spaSTa ane sarva bhAga bhajavavAne avakAza che. rASTrapati sarvathA rabara sTempa nathI. svIkRta che ke A pasaMdagImAM, indirA gAMdhI pratyenI saMpUrNa vAmorArajIbhAI ane rasiMha vaccenI harIphAImAM, rASTrapati, dAse e mukhya kAraNa rahyuM che. indirA gAMdhInuM pasaMgIlo sAcI rIte ke khoTI rIte, zuM karI zake te saMjIva reDIe batAvyuM. ghaNuM maryAdita hatuM. paMjAbanI sphoTaka paristhiti jotA, zIkha jUna, 1975mAM indirA gAMdhIe potAnI kebineTane paNa pUrve jANa rASTrapati hoya te sAruM evuM eka kAraNa saMbhave che. paNa zIbanI. ' karyA vinA, rASTrapati pAse kaTokaTI jAhera karAvI tevI, phakharuddIna pasaMdagI karavI hatI temAM paNa jhelasiMhe zreSTha pasaMdagI, che , Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prabuddha jIvana tA. 1-7-82. ema na ja kahevAya. pa jAnA rAjakAraNamAM jhevasiMha vivAdAspada e nimaMtraNane svIkAra karyo. teo gAmegAma upadeza ApatA vyakita che ane vartamAna sphoTaka paristhiti mATe]ghaNe darajaje vihAra karatA hatA.siddhapuramAM epeDatAnA paTTaziSyavijayasenasUrine jauprakAra che te suvidita hakIkata che, zIkha kema mATe paNa jhela- pitAnI geruddha jarImAM kAThiyAvADamAM kArya karavA mokalyA hatA. saha sarvamAnya vyakita nathI. niSpakSa ke sujana tarIke temanI jaina dharmAcArya 67 mizuo sAthe 7 jUna 1583mAM gaNatarI thai zake tema natha. tema ii sAme ghaNe Apyo hatA phatehapura sIkarI AvI pahoMcyA. bahumAna sahita ze mayAtrA kADhI ane tenI tapAsa mATe eka kamizana nImAyuM hatuM. te kamizanane riperTa temane jana upAzrayamAM lAvavAmAM AvyA. temanI prathama mulAkAta jhesi sAme AropanAmAM ja che. virodha pakSa jhevasiMha sAmenA abula phajala sAthe thaI. zahenazAha akabare jaina AcAryazrI pracAramAM tene pUro upaga karaoN, tenA nirdeza maLI rahyA che. hIravijayasUrinA gahanAna ane uraca koTinA carivyathI prasAvita rASTrapatipadanA gaura vAra karI che ane purogAmI rASTrapati- thaI, temane 'jagata guru' nI upAdhi ApI. hIravijayasUrinA onI yAdI joie to jhelasiMha bhAgye ja te pada mATe lAyaka pAchA pharyA bAda emanA ziSya bhAnucaMdra tathA zAnticaMdra cheDA gAya. jhelasiha saMskArayuti ke prabhAvazALI vyakita che evuM varSa megala darabAramAM rahyA. emanI vidvatAthI pramAvita koi kaheze nahi. balake ema lAge ke sauthI UtaratI koTie thaIne bAdazAhe emane 'upAdhyAya' nI padavI ApI. pahe[e chIe. rAjenabAbu ane rAdhAkaNathI uttarottara taratI je vidrAnA prabhAvathI akabare ahi ane dayAnA pAyarI rahI che ane te utarANane rokI zakyA nathI eTaluM ja nahi paNa be ke pAMca DagalAM rIgaLa lai gayA chIe. sarva siddhAMtone svIkAra karyo ane aneka kedIone mukata karyA. mogala mubI adhogati che, temAM bAjI Aso zuM rakhAya?. kendranA gR- sAmrAjayanA cha sUbAmAM, jyAM jaine vadhu rahetA hatA tyAM paryuSag maMtrI tarIkenI jhelasihanI kArakirdI ujajavaLa rahI nathI. rASTrapati parvanA samaye pazudhane niSedha pharamAvyo hato. emaNe gujarAta tarIke vadhAre sArI nipaje evI rAzA rAkhavI vyartha che. bhAratanA ane kAThiyAvADanA hindu ane jene parathI jayA ane yAtrAvero gaSTrapatinuM vizvamAM 2Ane atirarASTrIya kone je gauravabharyuM sthAna hovuM joie te prApta karavAnI jhelasihanI zakita nathI. nAbUda karavAnA pharamAnane pharIthI Adeza Apyo. rASTrIya kSetre paNa temanI evI pratiSThA nathI. sarvasaMmata umedavAranI 16mI phebruArI 1590nuM eka pharamAna akabara bAdazAhe vAta karIne, eNsiDa sAme virodha vadhAryo che. zarUAtathI ja gujarAtanA sUbedAra khAne Amane lakhyuM. emAM lakhyuM hatuM ke indirA gAMdhI e sarvasaMmata umedavAranI darakhAstano inakAra karyo koI paNa jaina maMdiramAM bI. na koIne hasatakSepa na karavA devAmAM hota to temane koI dekha na deta. virodha pakSo AzA rAkhe che ke, Ave ane maMdiranA jirNoddhAramAM koI aDacaNa karavA devAmAM jhevasiha nI lAyakAta nI khAmI jotAM, kogresa pakSanA momAMthI sImAM na Ave. I. sa. 159mAM samrATa akabare saurASTranA zatruMjaya pakSe sArA evA mata paDaze te AzA vyartha che. pakSanI zistanI pahADa upara Avela jaina maMdirone kabajo hIravijyasUrine vAta javA daIe te paNa kaeNgresa pakSanuM e khamIra 2 nathI. loko soMpI dIdho. pharIthI I. sa. 159ramAM mALavA, AgarA, lAhora, paNa kadAca mAnI beThA che ke jethI vadhAre sArI paristhitinI mulatAna, amadAvAda vagere prAMtamAM eka bIjuM pharamAna kADhaAzA rAkhavI vyartha che. vAmAM AvyuM hatuM. ApharamAna dvArA jaNAvavAmAM AvyuM ke, siddhAcala giranAra, tAraMgA, kezarIbAdha (kezariyAnAtha) ane Abu, gujarAtanA 24-6-1982 pahADa, rAjagirinI pAMca TekarIo ane sameta (sameta zikharane akabara ane jaina dharma parvata tathA jainonA anya tIrthasthAne (taLeTImAM Avela nivAsa, * sthAne sahita) jainene pAchAM saMpI devAmAM Ave. tapAgacacha saMpradAya []. omaprakAza siMha [] anu.: gulAba deDhiyA uparAMta kharataragacacha saMpradAyanA AcArya jinacaMdrasUrie paNa akabarane prabhAvita karyA hatA. emaNe I. sa. 1581, 1592 ane abarane jApuranA rAjavaMza sAthe saMbaMdha sthApita thatAM ane 1593mAM ema traNa vakhata megala darabAramAM bhAga lIdho ane jaina emanI prAraM manI ajoDatI yAtrAne kAraNe evI pratIti thAya dharmanA siddhAMtathI akabarane paricita karyA. emanA pAMDityathI prabhAvita thaI bAdazAhe emane "yuga pradhAna'nI padavI pradAna karI. che ke bAdazAha akabara jaina dharmanA vidvAnonA saMparkamAM ghaNA vahelA enI sAthe ja ekabare ASADha suda nemathI ASADha suda pUnama AvyA hatA. kahevAya che ke dharma mAnI carcAonI zarUAta thaI sudhI AkhA sAmrAjyamAM pazuvadha para pratibaMdha jAhera karyo hato. te pahelAM akabara paramasuMdara (athavA paisAgara) ane buddhi SAgara i. sa. 1592mAM tapAgaccha zALAnA viMyasenasUrie pitAnA nAmanA munionA saMparkamAM AvI cukayA hatA. kharataragaccho se ziSya sAthe lAhoranI yAtrA karI, jayAM bAdazAhe emanuM muni sAdhujhIti sAthe I. sa. 155mAM akabare ] carcA karI hatI. vAgata karyuM. A samaye tapAgacchanA' bhAnudra paNa mAgala dara.' bAramAM upasthita hatA. vijayasenasUrine akabare "kAla sarasvatI' sAthukIta prasiddha jaiAcArya dayAkalAnA zikha hatA, dhArmika bAbatamAM ane temanA ziSya nadIne 'khuzaphahama'nI upAdhi ApI. I. sa. akabarane vize ruci hovAthI, bacapaNathI ja teo vimine saMpra- 1592mAM jema paraMparA anusAra hIravijayasUrie anazana karI dAyanA dharmaniSTha leko sAthe paricaya ane vicAravimarza karavA tatpara AyuSya pUrNa karyuM. unAnanagara athavA unnatanagaramAM je sthaLe emanA tA. I. sa. 1578thI dharmasabhA geramusalamAne mATe khullI agnisaMskAra thayA hatA tyAM stUpa athavA samAdhinI racanA karavAmAM AvI. karI devAmAM AvI hatI tyArathI theDA je vidrAne emAM hAjara - enAthI e pratIta thAya che ke, jaina sAdhuonA samprabhAvathI rahetA hatA.abula pha43 I. sa. 15-78nA varSomAM dharmasabhAnI samrATa akabare zuM zuM karyuM. vI. e. smitha lakhe che ke, akabare mAMsa beThakamAM nAkhara ane thationI upagitine ulemAM khAvAnuM che!DI dI hatAM ane evAM karamAna bahAra pADayA hatAM kare che. abala kesa evA traNa jaina garanAM nAma lakhe che ke je kanI A eDane maLatAM AvatAM hatAM. A rIte akabare jene akabara bAdazAha bahu Adara karatA hatA, temanAM nAma hatA pazuonI hiMsA sImita karI dIdhI hatI. ravisUri, vimUri tathA bhAnudra upAdhyAya, akabaranI musalamAna samrATa akabara upara jaina dharmane keTaluM baLa prabhAva paDa hato te A badhI ghaTanAe uparathI joI zakAya che. dara mAM dhI upadezakonI pAMca zetrI karI, jemAM, hIravijayasUrinI [A leba mATe nInA graMne upayoga saMdarbha mATe thaye prathama zreNImAM gaNatarI thatI hatI. che. AIna - e- ekabI, jainijama anDara muslima rUla, dhI I. sa. 1582mAM akabare gujarAtanA sUbedAra zihAbuddIna hArTa opha jainijana, bhAnu caritra, mahAna mugala akabara, mane Adeza Ape che ke te hIravijayasUrine bAdazAha taraphathI akAranAmA, yugapradhAna jinacaMdrasUri) nimaMtraNa ApI phaoNpurI sIDI melavA vyavasthA kare. jaina muni : - "zamaNa' mAMthI sAbhAra Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-82 prabuddha jIvana AtmAne agni 0 3. yazavaMta trivedI nAna, mANasanA astitvane prakAzathI bharI de che. je ApaNane levI sTAuse temanA 'kAcI ane rAdheilI sAmagrI' graMthamAM kaI * eTalI khabara paDe ke mANasa A vizvamAM zA mATe che- tI che ke agninI UMdhe ne rAMdhavAnI kaLAe mAnavajAtinI svarga ghaNA prazna zANapaNapUrvaka ukalI jAya. mANasanI prakRti zI che; ane pRthvInA saMbaMdhanI vibhAvanAne dharamULathI badalI nAkhe che. tenI cetanA zuM che; te jene svataMtratA kahe che te zuM che A sarva - Ane lIdhe te AtmatattvasaMbaMdhI, ja8 vijJAnarabaMdhI ane mA- dika vize vicAravA jevuM che. Atmatatva eTale ke jusso (spiriTa) * e ja svataMtratA che. A Atmatattva e ja kArya che, kahe ke rIte puSkaLa parivartanazIla banI rahyo che, tene sAMskRtika saMdarbha ja badalAI gayuM che. sarjanAtmaka kArya che. mANasa dara kSaNe kAryAnvita kevI rIte rahe che? jIvanane samagra vizva agnithI liMgita che. dostoyesTI jevAne agni pradIpta kevI rIte thAya che? chAMdogya upaniSadamAM ane yAkoba te jagata mAtra prajavalita nahi, paNa javALAmukhIthI bharela che behamenA siddhAMtamAM jIvananA agni vize marmapUrNa vAta thaI che. lAgeluM. samagra brahmAMDamAM ane manuSyanI UMDANamAM A arina chAMdogya upaniSadamAM gAgya bhagavAna pippalAdane pUche che ke he rahelo che. A agni ja manuSyane kArya umukha dare che, tenAmAMthI bhagavana, ApaNe sUI jaIe chIe tyAre zuM thavuM haze? tyAre mAnavasaMskRtine udaya thAya che. prAthamida vAstavikatA, maulika bhagavAna pippalAda tene uttara Ape che. prANAnnaya eva jIvana e sarjanAtmaka icchA che, sarjanAtmaka agni che. rotasminapure jAgrati. gAzma' eTale ke huM pArsa, ApaNe - je mANasamAM rA sarjanAtmaka rAne vizuddha agni ochI sUI jaIe chIe tyAre A zarIramAM prANAgni jAge che. agni mAtrAmAM hoya che te ThaMDa, umATI ane kAyadAnA ja hoya che. vAyu, pANI, prakAza ane mATI, Adi tattvo che. A paMca- paNa je agnithI pradIpta hoya che te umAsaha.2 2Ane izvaraparAyaNa bhUtane deha bane che. bhagavadgItAe paramAtmAnuM zarIra paNa A hoya che. mANasanA aMtarAlamAM prema rAne sahAnubhUtinI sarjanAtmaka tonuM varNavyuM che. agni jIvananuM cAlaka baLa che. mINabattInA lAgaNIne samAveza chUpo paDelo hoya che. jANavAne cAne varatuone zAMta saumya prakAzathI mAMDIne vizvarUpadarzanayogamAM varNavAyelA, sahasa nAma ApavAno sarjanAtmaka rAkeza Na manuSyamAM pahelo hoya agnijavALAmAM bhabhUkatA, agninA anekavidha rUpa jANItAM che. che. Adame prathamavAra varonAM nAma pADayAM hatAM. A vRttimAM ApaNe tyAM vaikavAnara- agni vize vicAraNA thaI tema sauMdarya ane sattAnI ali.vyakita rahevI che zAmIyatA ve. pazcimamAM paNa thaI che. yAkoba behamenA mata pramANe agni vivarUpa rahelI che. mANasanA aMtarAlamAM nyAya mATenI jhaMkhanA paNa che. tenA pravAhe samagra brahmAMDamAM vahe che. ApaNA astitvIya paDelI hoya che. prakRti para prabhutva vadhAravAnI prabaLa da2chA paNa UMDe ananTa' eTale ke "mavagaranI mahecchA rahelI hoya che. rahelI hoya che. samAdhinA parama rahaya sudhI pahoMcavAnI maherachA A 'anAunDeDa vilamAM - "bhUmivihIna maherachAmAM Adima paNa tenA UMDANamAM rahelI hoya che. svAtaMtraya raheluM hoya che. A 'anavRnDa zunyatA che; anaMtatAnI citA mANasane samayanI sabhAnatAmAM pUrI de che ane samaya AMkhe che ane sAthosAtha te mahecchA paNa che; svataMtratA tathA sthaLamAM baddha mANasa satata kArAgAramAM sabaMDa che. edalatA. paNa che. A 'anavRnDanA aMdhakAramAM agninI javAlAo anAmIkaraNa, mRtyu mAM badhuM ja mAMNasane DarAve che. arthakAraNanI bhabhUkevA lAge che te ja svataMtratA che. svAtaMtryanI jhaMkhanA A ke rAjyasattAnI bhIMsa ke yuddhonI &i piTA mANasane pAmara agnimAMthI pragaTe che. banAve che. Ama ApaNe joyuM ke mAnavInA astitvanA mULamAM A A tamAma dIvAlone teDavA mANasa pAse eka upAya agni rahe che; svAtaMtrya mATenI jhaMkhanA rahelI che; mahecchA che: jIvananI agnizikhAone zatarAge prajavalita rAkhavI. rahelI che. Ane lIdhe ApaNane kazuMka thavAnI prabaLa jhaMkhanA pIpaLAnuM mULa kAkAzamAM ane DALIo nIce pralI te rahe che. aMdhakAramAMthI agni ane prakAzanI jhaMkhanA jAge che. varNana upaniSade ane bhagavadgItAe kareluM che. agni paNa svAtaMtraya kRSi karatAM vadhAre saghanatAmAMthI ane vadhAre UMDANamAMthI pippalavRkSa jevuM kAvyamaya ane Adimatattva che. e kazAya AdhAra Ave che. Izvara dareka sthaLe ane sadAsarvadA mojUda che. e mULavALe vagara brahmAMDamAM ane manuSyamAM nivaselo che. A lIlAmaya ane mULavagarane ema bane che. ApaNe joIzuM te bhagavadagItAe sRSTino AvirbhAva bhAre vismayapUrNa che. paNa IzvaranA AvA ja rUpanuM varNana karyuM che. TUMkamAM, aMdhakAramAM khuda mANasamAM rahelI agninI javAlA- Atmatatavaneja rahelI svAthanI jhaMkhanAne Izvara ke prakAzanI cetanArUpe mAraze khoLI kADhavAnuM che. tenI cetanAne va| pradIpta ka2vAnI che. ApaNe oLakhavAnI che. maherIne jagADavAno che. svAyanI jhaMkhanAne vihavaLatAthI jaDa-padArtha ke pazu-paMkhI karatAM manuSya judo paDe che te A vadhu pradIpta ka2vAnI che. ApaNe tyAM oi eTale te arthamAM. manuSyamAM svAtaMtrayanI jhaMkhanAne rAgni prajavalita rahe che; brahmAminuM gauravasUtra ApyuM hatuM. jenAmAM raoNtanA mahAni padArthamAM ke pazumAM A agninI jhaMkhanA nathI. prajavalita hoya te ja bolI zake ke "huM ja brahma chuM. bhAratanA A gauravAnvita A mAtra para jarmana vidvAna mekasamUlara vArI cAgni be prakAra che. badhuM naSTa karI mUke co sahArAtmaka : gayelA hatA. ApaNA dezaLa pramANe ApaNe cetanAnA ane zuddhi karanAro tathA sarjanAtmaka. pavitra ane sarjanAtmaka agninI kheja karavAnI che. agnine svargamAMthI manuSya jAti mATe pRthvI para lAvavA Izu jamyA je prajAe mahA baLavAne prajA banavuM haze teNe A agnine che ema te kahetA. agni mAnavajIvananuM Adima pratIka che. izu. oLakha paDaze. saMskRtinI yAtrAne gati ApaDI ya dinaane promIzrusa manuSya jAti mATe svargamAMthI agni ane prakAza zikhArothI mazAlo pragaTAvavI paDaze. vizvane prakAza rApavo haze to sadAsarvadA agni pragaTelo rAkha paDa. prema, nyAya ane lAvyA. bannene apAra yAtanA sahevI paDI e sAcuM, paNa baLavAna saccAinI vihavaLatA haze to e samAja adra samAje bana. svAtaMtrya-jhaMkhanAne lIdhe teo Ama karI zakaze. je manuSyomAM ApoApa prabhunI karuNA tenA para varasaze. e bAhya arthamAM rAgnijavAtAnuM rUpa vadhAre hoya che teo temanI sukhI ho ke nahi, AnaMdapUrNa jarUra haze. je pAtra, je prajA pratIma cetanAthI baLavAna kArya kare che. mahAna phreMca saMzodhaka agananya zaNagAra pahere che te tenA AnaMdapa priyatamane pAme che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 : : prabuddha jIvana jhIza DiphekTa raMbhAena gAMdhI A paNe karoLiyAnI vAta ghaNIvAra vAMcI che, sAMbhaLI che ke ekvAra paDI te! nirAza na thatAM pelA karoLiyA jema prayatna cAlu ja rAkhavA, e cha cha vAra paDyA; paraMtu nirAza na thatAM sAtamI vAra caDhyo ane saphaLa thayA. A dAkhalA eka rIte sAro che; paraMtu bhArate je audyogika pragati karavI haze ane anya dizAmAM paNa pazcima jeTalI pragati karavI haze te eNe karoLiyAnA dAkhalA nahi; paraMtu "jhIro DikeTanA siddhAMta apanAvA paDaze. A jhaDapI yugamAM pharI pharI bhUlA karIne AgaLa vadhavA avakAza ja nathI; jhIro DiphekaTa te e kahe che ke pahelA prayatne ja saphaLa thAo ane na thAo tyAMsudhI e vastune cheDA nahi, A jhIro DiphekTa viSe eka jaNAe bhASaNa ApyuM hatuM ane e eka kaMpanInA megejhinamAM chapAyuM hatuM, te vAMcyuM ane thayuM ke A ApaNe paNa vicAravA jevuM che tethI ja nA anuvAda ApuM chuM. huM A jhIro DiphekaTanA siddhAMta mArTina kaMpanIe zarU karyo che. A kaMpanIne rikSaNa vimAgaeN misAila banAvavAnA moTA orDara ApyA. A banAvavAnuM kAma ghaNuM vikaTa che ane ghaNuM ja gUMcavADA bharyuM che. emAM nAnA moTA thaine lagabhaga pacIsa hajAra bhAga hAya che ane e dareka bhAga svataMtra hoya che ane tethI co. dareke dareka bhAga saMpUrNa ane jarAye bhUla vinAnA thavA joie ane ema gAya pachI je joDANa thAya te paNa kazIyaeN bhUla vinAnuM thavuM joie.; .... mArTina kaMpanIe. AvA kAmo orDara lIdhA hatA. pahelAM te badhA ja judA judA bhAga banAvyA, bhegA ! ane misAila phAyariMganA TesTa mATe mokalyuM tyAre emAM 17 thI 18 khAmIo mAlUma paDI " ** .. kaMpanInA hoddedArane vAgyuM ke A to nAmeAthI kahevAya, AvuM te kema sAMkhI levAya! ATaATalI mahenata, ATalAM nANAMna ane ATalA mANasAnA samayanA vyaya2o te kaeNma nibhAvI levAya? ane emaNe te ja samaye jhIro DiphekTanAM siddhAMta saunI sAme rajako vie emaNe kArakhAnAmAM kAma karatA badhA ja nAnAmoTAne bolAvyA. nAnAmAM nAnA kuM taiyAra karanArane paNa bAlAvyA ane saune misAilamAM thayela bhUla viSe kahyuM ane emAM kaMpanInI keTalI nAmAthI thaI te paNa vyathita hRdaya samajAvyuM. Arthika nukasAnanI paNa dhAta karI ane pratijJA levarAvI ke he ke ame have eka paNa bhUla thavA deIzuM nahi eTaluM ja nahi, pahelA prayatne ja saMpUrNa era DipheTavALuM ja misAila banAvIzuM. pratijJA lIdhA pachI paMdara dADAmAM ja misAila taiyAra karavAnuM enI sATI thavAnI hatI ane badhA ja pratijJA pramANe kAme lAgI gayA hatA. badhAe nakkI karyuM hatuM ke jhIro DiphekTa athavA,, "Right the first time" thavuM ja joie. bIjI vAra mATe A yugamAM samaya nathI. niyata samaye misAila taiyAra thayuM, pachI 23 kalAka aneM trIsa miniTe phAyariMganA sthaLa para goThavAi gayuM ane emAM ekapaNa bhUla rahI nahotI, e saMpUrNa banyuM hatuM. tA. 17-82 - jeminI 6"mAM paNa AvuM ja banyuM hatuM. e traNa divasa pachI jarUra cheADavAnuM che ane AkAzamAM ghUmavAnuM che te nakkI thayuM hatuM, te mATe hajAro mANaso kAme lAgyA hatA ane enI DijhAina vageremAM khUba nANAM `paNa kharcAyAM hatAM. paraMtu zuM thayuM? tyAM jhIro DiphekaTanA siddhAMta nahAtA tethI enuM baTana dAguM; para Mtu e AkAzamAM na gayuM ane niSphaLatAnuM kAraNa eka ja mANasanI bhUla, eNe banAvela eka nAnA ja bhAgamAM nAnI bhUla rahI gai hatI. pariNAme AkhI yojanA dhULamAM maLI gai. : pahelAM "jaiminI 6" pachI 7-ema krama hatA; paraMtu pelI bhUlane kAraNe banne sAthe gayA,TUMkamAM jarAka jeTalI bhUlathI hajAronI mahenata ane nANAM nakAmA jAya che ane AbarUnA kAMkarA thAya che. A viSe jeNe bhASaNa karyuM temaNe pratAnA jIvanA dAkhalA ApatAM kahyuM ke A badhuM vAMcIne mane mArA nAnapaNanI vAta yAda cAvA ane e ke mArTina kaMpanI pahelA amArA vRddha zikArIe 25 jhIro DipheTane siddhAMta zodhI kADhyA hatA. jo ke e vakhate rAmane e zabda ke siddhAMtanI jANa nahatI. mArA dAdA jabarA zikArI. mane paNa zikAranA kh. dAdAe khuza thaine eka baMdaka bheTa ApI, e oTomeTika hatI, emAM pharI gALIo bharyA vinA dareka gALIo chUTI zaktI hatI. e baMdUka laIne huM pAse ja rahetA vRddha zikArI pAse gayo, dhAryuM hatuM ke. e baMdUka joine khUza thaze; paraMtu eNe tA DokuM dhuNAvyuM, meM pUchayuM kAkA, kema DokuM dhUNAvyuM, buMdUka na gamI'. baMdUkatA sArI che; paraMtu tame AvI baMdUka pAMda karI te mane na gamyuM. paNa zA mATe na gamyuM ? eTalA mATe ke tame phrI vagara bhaye AmAMthI paMdara vAra geALI calAvI zakA che e vAta tamArA manamAM rahevAnI ja. tamane thaze keeka vAra nakAmA gayA to bIjo, pachI trIjo, rAzA, pAMcamA, ane AvA vicAra eka acchA zikArI mATe barAbara nathI. to cAcchA zikArIe kevI baMdUka levI joiro ane acchA banavA mATe zuM karavuM joIcchuM ? meM jarA kaTAkSamAM mUkyuM. mAi, acchA zikArIe acchA nigrAnabAja banavuM joie ane eNe evI baMdUka levI joie ke eka ja vAra gALI chUTuM, pachI bharavI ja paDe, Ama bane te ja e sAvadha rahe, jANe ke pahelI vAra nizAna cUkayA to kadAca zikAra ja zikArInA zikAra karI jAze, arthAt pelA misAila jema pahele prayatna ja saphaLatA maLavI joie, emAM bhUla na cAle, emAM "jhIrA DiphekTa ja" joie. zikArIe nAnapaNamAM zIkhavelI vAta A siddhAMta vAMcatAM tAjI thai ane meM paNa nizcaya karyo ke havethI bIjI-trIjI-ceAthI vAre saphaLatA maLe te saphaLatA na kahevAya, nAmeAzI kahevAya, mATe mAre karALiyAnI vAta joitI nathI, joie che "jhIro DiphekTa"nI vAta. ApaNA bhAratamAM paradezamAM ghaNA mAla jAya che tenA dheAraNa jaLavAtA nathI te mATe zarama, saMkoca paNa ApaNe anubhavatA nathI te temAM dezanuM nAma bagaDe che ke nahi? ApaNe paNa "jhIro DiphekTa"nA siddhAMta apanAvIe to? apanAvI zakIzuM! te dizAmAM prayatna karIzuM ? Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 17-82 prabuddha jIvana sA mu aa yi ke [] makaranda dave ' ke ApaNe sAmAjika anyAya, Arthika asamAnatA ane rAjakIya pakSAMdhatAthI te gherAyeluM. che. divase divase paristhiti vasaNatI jAya che ane samayasara nahIM cetIe to ApaNe sahune mATe kalpanA paNa thatharI jAya evA kAramA divase AvI rahyA che. vicArazIla mANaseAe satvara jAgIne, gaDha gherAya ane ghANa vaLI jAya te pahelAM kAMIka UjaLA mArga kADhavA jarahyo. lokazAhI ghoMghATa macAvatI ane maMda gatie AgaLa vadhatI rAjyapraNAlI che. paNa te pramANamAM ochI kharAba che ne ApaNe tene varelAM chIe. vyakitanI svataMtratA,tene yogya lAgatI vicArasaraNI ne kAryapaddhatine A mALakhAmAM rahI vyakata karavAnI chUTa A paddhatinA pAyAmAM che. darekane judA judA upAyo sUjhe, ne te mATe e carcAnA medAnamAM U, lemane jagADe te svAbhAvika ja nahIM jarUranuM paNa che. eka ja dizAmAM vicAranArA paNa uddeza eka ja hAvA chatAM kAryapaddhatine kAraNe sAmasAme TakarAya evuM ye bane. paNa A eka ramatanA bhAga che. vaividhya ane virodhanA baLa vinA lAkazAhI be-lagAma banI jAya, paNa tene gatizIla rAkhavA mATe mAtra rAjasattA para jenI najara nathI evA taMdurasta abhigamo, kAryakramo, prayogA ghaDavA joIe ane kayAMka to pakSanAM trAjavAM paDatAM melI A naravA prayogAmAM sahue hAtha milAvavA jeIe. rASTrane jIvanuM rAkhavA ane leAkazAhInI jIvAdorI laMbAvavA mATe AvA pakSAtIta sarvasaMmata kAryakramAM lokonA hRdayamAM sthAna pAme, rASTranI dhArI nasAmAM navA prANarUpe vahetA thAya te AjanI khAsa jarUra che. becAra otrA to evAM rahevAM ja jeIe, jayAM ApaNe sahu khullA dile maLI zakIe, khabhA milAvI kamAna karI zakIe ane svataMtra, svastha ane dareka rIte samRddha bhAratanA nirmANa mATe badhuM ja karI chUTIe. AvA vidheyAtmaka ane avirodhI kAryanAM judAM judAM kSetre ne prakAro hoI zake. temAMnuM eka che, moTAM ne gIca zaherI vistAromAM kendrita thayelI mAnavazakita ane mUDIne grAmapradeza bhaNI vALavAnuM. je vyakitao Aje AvI bhIMsamAMthI chUTI zake tema hoya ane potAnA samaya temaja zakitano upayoga sArI rIte karavA mAgatI hoya temaNe A dizAmAM paheluM kadama bharavuM jeIe ane AvI vyakitao nAnA nAnA jUthamAM, cokkasa kAryapradezane sAme rAkhI nIkaLe to vadhu sAru kAraNa ke tenAthI eka saMgaThita baLa UbhuM thAya che ane sAme AvatA praznone hala karavA mATe suyojita prayAsa thaI zake che. AvI vyakitao bahAra paDe to temane mitreza maLI ja rahe che. samasta grAmasamAjane sAme rAkhI, temanI sAthe 'rojiMdA jIvanamAM otaprota thaI AvAM nAnAM ekamA paNa jAgatuM rAkhe to A dezanI tUTatI kamara pharI beThI thaI zake. sAmudAyika javAbadArIbhaNInuM paheluM pagaluM A bahu moTA samudAya sAthe sukhadu:khamAM bhAgIdAra thavAnuM che. te temanI vacce besI javAthI ja thaI zake. B ApaNI sAme prazno ghaNA jaTila che. paNa cAkkasa dizAnuM cokhkhuM pagaluM bharavAmAM Ave to ukelanA dora hAthamAM Avato jAya che. sAmudAyika javAbadArInA pahelA spaSTa khyAla tA' e che ke A keI varga sAme, vAda sAme, jagADavAmAM AvatA jaMga nathI, pazu ApaNA sahunA hita mATe sahiyArA gharanuM samArakAma che. je hAtha svArthanI kheMcatANamAM samagrane bhUlI jAya che te potAnuM javA madArI " 43 5 ja hita gumAve che. manuSyane vAAomAM vaheMcI nAkhavAne badale tene eka nirALIne ajoDa vyakita tarIke svIkAravAna dRSTi pAMgare tyAre ja vADAonI dIvAla bhAMgI zakAya, te janmanA, jJAtinA, zikSaNa : darajjAnA vADAmAMthI pahelAM bahAra AvavuM paDaze ane pachI sAmI vyakitane eka samAna mAnava tarIke mAtra svIkAravI ja nahIM; satkAravI paDaze. tenuM dRSTibiMdu game teTaluM virodhI lAge to paNa manuSyanI khetAnI aMdaranI ja jAta eTalI vikharAyelI paDI che ke tene ekatra karavAnuM ane sAthe sAthe vizva saMbaMdha sthApavAnuM A kArya uttama sAdhanA banI zake tema che. dareka vyakita sAthe, dareka prasaMge navA ane tAjA abhigama mATe mumtane taiyAra ane svaccha karatA rahevuM paDaze. navA mAnavanA nirmANa mATe tamAma pUrvagraho, AgrA, propsa ane vikopothI dAvAyA vinA nirbheLa saMbaMdhonI khullI havAmAM AvavA jevI vAta che. A khullI havA ja AjanI baMdhiyAra vAtAvaraNamAM navA prANa pUrI zake, sAmudAyika javAbadArInA pradezamAM koI sAme harIphAI ke koI sAthe sarakhAmaNIno to savAla ja nathI. jene potAne ema lAge ke mAre bhAge paNa A vyApI rahelAM dUSaNo ne duritone za Avyo che, ne tene mAro hAtha pahoMce tyAM sudhI dUra karavAnI mArIpha2ja che te A kAryamAM ApameLe joDAze. jyAM sudhI mArA bhAI bhUkhe mare che tyAM sudhI mArI sukhanI nIMdara harAma thaI ya. to mane" jagADavAnI koIne 3ra na rahe, sAmudAyika uttaradAyitvanI khUbI e che ke tenI vAto karanArAe ja tenI pahela karavI joIe, nahIM to pelI lokakathAmAM AvatA dUdhanA kuMDa jevI ja vAtuM AvIne UbhI rahe. eka rAjAe hukama karelA ke, tenA nagarajane e dUdhanI eka eka lATIthI kuMDa bharI devo. darekane thayuM ke bIjAo to dUdha lAvavAnA che tyAre pAte ekA loTI pANI reDI Avaze te koIne khabara nahIM paDe ane pachI to AparakhA svabhAvanA dareka mANasanA manamAM Avaze ja vicAra Avyo. pariNAme dUdhane badale kuMDa pANIthI marAI gayo. sAmudAyika javAbadArI para AvI vRttithI ja pANI pharI vaLe ema che. peAtAnI jAtane bacAvaze e to maraze paNa bIjAone ye mArato jaze, paNa je potAnuM Ayu kharcI zako tenuM khaLuM AkhA gAmanI khA sAthe bharAze. samagrane jIvana ApavAnA AthI bIjo rasta atyAre dekhAtA nathI. ', '; J; sAmudAyika javAbadArInA rastA RNa mukitanA che. AmAM koI bIjA mATe kArya kare che. tyAre paDa nathI karatuM paNa tA upara samAjanuM caDeluM karaja cUkave che; AjanI paristhitimAM devuM cUkavavAnI vAta to bAjue rahI paNa ApaNe tAne bhAga, adhikAra, hAvA UmAM zaMkhI ekaprIjAne pachADI, luMTI, khAI jevAnI jhUMTAjhUTamAM paDI chIe. ApaNI rojanI ke vAtomAM, carI, lAMca, khUna, atyAcAranA banAvo ja vadhu hoya che ane atyAre to potAnuM sAcavI beThA rahe e ja DAhyA lAge che. paNa A ApaghAtanoM rasto che. have je bahAra nahIM Ave te bacI nahIM zake. potAnA svArtha,rAMkucita ane TUMkuM dRSTinA gherAvAmAMthI nIkaLI, je samagranA hitano vicAra nahIM kare te anartha ane atyAcAranA cAre tarapha phelAtA cepI rogano bhAga thayA vinA nahIM rahe. have je potAnA abhAgI bhAI-bhAMDuo mATe hArDa nahIM halAve, hAtha nahIM lAve, huM nahIM mokaLuM mUke te pote ja Akrozabhera Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 prabuddha jIvana dhasI AvatA dAvAnaLamAM bharAI jaze. ApaNe rAjA, vepArI, kheDUta, kAmadAra vagerene ekabIjA sAme UbhA rAkhI phariyAda ne AkSeponA DhagalA karIe chIe paNa cApaNe AmAMnA ja koIka chIe ane ApaNI jAta sAme koI rahyA chAtI para vAra hAtha rAkhI pUchazuM cheke huM zuM karyuM chuM ? A paristhiti UbhI karavAmAM kAno doSa che? keTalA doSa che ? enA ghAMTA pADI ekabIjAnuM gaLa pakaDavAthI zuM vaLaze? svataMtra dezane jarUra lAge tyAre te rAjakartAne phagAvI zake che. mULabhUta adhikAro mATe laData ApI zake che. paNa keTaluMka pAyAnuM kAma paDayuM rahe ane uparathI pheraphAra thAya tyAre khAsa kAMI vaLatuM nathI. eTalA mATe mANasanA mULane pANI pAvA jevuM kArya ApaNAmAMthI koie upADI levuM joie. AvuM eka pagaluM jAgRta nAgarikoe pachAta gaNAtA vistAramAM jai vasavAnuM che. AvI nAnI nAnI vasAhato samAjamAM taMdurasta lohI vahetuM rAkhavAnuM kArya ApanAvI le te AkhuM zarIraprANavAna bane, A vasAhatIo bhANa ApIne bhAgI janArA nahIM hAya. dayAnA TukaDo phreMkaDI (di upara hAtha pheravanArA nahIM hoya, petAne judA mAnI sudhArAno dhajAgaro pharakAvanArA nahIM hoya. paNa loko vacce ja lokonA jigarajAna dosta banI cupacApa besI jaze. prAthamika svacchatA, Arogya, zikSaNa, gRhaudyoga jevA hAthavagAM ne svayaM sphurI AvAM arthane te A moTA kuTu banI jarUriyAta pramANe hAtha para leze ane temAM lokonA potAnA hAtha parovAyelA hoya enI khevanA rAkhaze, bhArata dharmaprANa deza che. RSimunio, tyAgI--tapasvIo, satayogIjano ApaNane bhavya vAraso maLyo che. bhAratanI daridratA A vArasAne jIvanamAM utAravAne kAraNe che. bhAratanI AdhyAtmika daSTi, sAMskRtika ekatA ane manuSyajIvananI sArthakatA -A traNene akhaMDa darzanathI ujALatI dIpamALa A dero yugAthI peTAvI che. tenA para dhumADA chavAya che, vATa cacaNe che ne dIpamALamAM ja kAMika khoTuM che ema ghaNAne lAgI Ave che. paNa A dIpamALamAM divela pUravAmAM Ave ne tenI pUrI kALajI levAmAM Ave to Aje aMdara ane bahAra vyApeluM aMdhAruM ulecI zakAya ema che. mA tra rAjkIya sattA ane Arthika samRddhi pAchaLa je dUSaNA cAlyAM Ave che tene rokavAM hoya to AvA vInA dIvAne tulasInA cheADanI pharI pratiSThA karavI rahI. grAma samAja vacce je vasAhatIo besI jAya temaNe AvI sakriya AdhyAtmika-yota pragaTAvI joIe. yoga, karma, bhakita ane jJAnanA abhyAsa ane AcAra dvArA evuM vAtAvaraNa dezamAM UbhuM thAya, je zarIrane svastha kare, cittane nirmaLa kare ane AtmAne skrujha AnaMdathI bharI de. svecchAe nagaranA moha cheDIne gAmaDAmAM gayelA loko grAmajanone paNa nagaranI mohanImAMthI cheDAvaze ane te UbhA che tyAMthI kauvata ane dadavata jagADavAnA dAkhalA pUro pADaze. ekAda nAnuM sarakhuM kAma upADanAra paNa jANe che ke tene keTalI muzkelIo paDe che. A kAma paNa saheluM nathI, temAM Dagale ne pagale muzkelIo AvavAnI ja che te agAuthI noMdhI rAkhavuM. A kAma ja DhALamAM doDI javAnuM nathI, paNa TekarI caDavAnuM che. emAM dhAryA pariNAmenI AzA rAkhaze te vahelA thAze. mANasanI dhIraja ane sahiSNatAnI kaseATI karatuM A navaprayANa che. paNa A pagaluM have huM nahIM bharuM to mArI najare ja huM 'UNAUtarIza -ema aMtarAtmA he to nIkaLI paDavuM joIe. pachI mAragamAM AvatA avarodho to AgaLa vadhatA jharaNAnuM gAna gADatA paththaro banI jaze. aMtarAtmAnI vaphAdArI ane manuSya parano tA. 1-7-82 vizvAsa A pravAsanuM akhUTa bhAthuM che. eka vaidika maMtra che: 'sUryasthya vasthA: gaTTuparema !' ame sUryanA mArganuM anusaraNa karIe. sUrya kAMI uchInA ajavALAthI AgaLa vadhato nathI. rAtrInA gADha aMdhakAra bhedI nAkhavAnA uMcATamAM utAvaLA thatA nathI. potAnA ja aMtaramAM nitya prakAzatA sUryane pAmavAno A mArga che. aMdara ane bahAranA tAla milAvatAM zAnezvare kahyuM che: 'bhItarI, zAne UjaLilA, bAhira kame aaaaaai'- aMdara jJAnathI ujavaLa, bahA2 karmathI zudra-A baMne pAsAM (ekbIjAnAM sahAyaka ane pUraka che. je potAnA vyakitagata jIvanamAM A saMvAda sAdhatA Ave che tene mATe du:kha, vipada, AghAtamAMthI paNa bhUvananuM saMgIta jhare che. manuSya jIvananI jhINI cAdara ApaNe ahIM, A mRtyulAmAM sUrajanA kiraNeArthI vaNavA AvyA chIe. ene je ULI rAkhe che, tene mATe sadAya usa che. 'eka pagaluM AgaLa' mAMthI samayanI bhAgadoDanAM cAThAM [] kAnti bhaTTa 'tamAro samaya lIdhe ''samaya gumAvyA ' 'samaya veDaphyA ' 'samaya corI lIdhA ' 'samaya bacAvyo ' aneM samayane kApyo - mAryA' vagere prakAranA zabdonA prayoga ApaNe samaya mATe karIe chIe. samaya paNa eka cIja banI gayA che. 25merikAmAM te samaya eka sAnI cIja hatI ja, amerikana gharomAM, skUlonI rUmeAmAM, dukAnomAM, ophisAmAM, resTarAmAM, meTarakAramAM ane dezamAM paNa jyAM tyAM ghaDiyALA laTakAvyAM hoya che.reDiyA ane TelivijhananA kAryakramo vacce samayanI jAherAta thAya che. Teliphona ghumAvIne tame game tyAre sAcA samaya jANI zake che. kAMDA ghaDiyALamAM elArma AvI gayAM che. sTeDiyamAnA skoraborDa ane reTiyA upara paNa ghaDiyALA lagADAi gayAM che. dareka jAhera sthaLe eka ghaDiyALa / najare caDhe ja che. samaya veDaphAi jatA hoya ke samaya gumAvAte hoya che te batAve cheke jANe samayane vecI zakAya che ane samayane kharIdI zakAya che. ApaNA AkhA zarIra cAne mananuM taMtra samayanA bhAnathI bharAi gayuM che. paraMtu zaheromAM ghaDiyALa ane tenA samayanuM varcasva bhAre che. samayanuM A dabANa ghaNA mANasone bImAra pADI de che. ghaNA lADA eTale ja kAMDe ghaDiyALa rAkhatA nathI. DaeNAkaTaro temanuM ghaDiyALa paheravAnI nA pADe che. TAimsa opha inDiyAnA kArTUnisTa zrI Ara. ke. lakSmaNa pAtAnA kAraNeAsara ghaDiyALa paheratA nathI.samayanuM pAlana na karI zakanArA zaherIo pete ja UbhA karelA A samayanA zistanAM hAunA bhAga bane che. samayanuM custapAlana mana upara eka adazya tANa UbhI kare che. e tANa satata rahe te pachI zarIra upara paNa asara kare che. amerikAnA eka tabIbI DaoN. i. ema. dheramane samaya upara eka suMdara pustaka lakhyuM che"sTsa enDa boTama lAina" vividha kaMpanIonA ucca adhikArIo ane menejiMga DirekaTaro ne ratAM vividha rogonaeN jaoNinaeN DaoN. dheramane tAraNa kADhayuM ke samayanA vadhu paDatA dabANane kAraNe ghaNI kaMpanInA adhikArIone temanI jANa vagaranA ArAgA thayA che. zaheranI dareka vyakita eka divasamAM ghaNu kAmeA karI nAkhavA mAgatI hoya che. jenA upara kAmanuM dabANa che te te DaranA mA kAma kare che ane samayanuM pAlana karavAane vividha epoInTamenTo pALavA doDAdoDa kare che, paNa jene uparanuM ke bahAranuM dabANa nathI ke tevA mahattvAkakSI loko paNa samayanA pAlana mATe mana upara bAja Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-82 vadhAratA jAya che. samaya na pALI zake tyAre eka prakAranI nAsIpAsI thAya che. teNe vadhune vadhu kaMika karavuM hoya che. koi paDakArane jhIlavAnuM ke tenA kaMTALAne mAravA te aneka kAryakramA ke kAryo hAtha dharI le che. e patrikAmAM Trona, basa, Tekasa, peAtAnA DrAivara, rAja sarakArI nakara ke bIjA loko thoDoka vilaMba kare tyAM tenA pitto jAya che. pote jeTalI utAvaLamAM hoya che teTalI ja utAvaLa bIjA kema karatA nathI te vAtanA tene gussA hoya che. Ama samayanA mArelA mANasa Akho divasa gussAmAM rahe che. samayanuM mUlya badhAne ja hoya che. paNa e samayanI sAthe tAlamela karavA mATenI saunI paddhati svabhAva pramANe ghaDAya che. chApAomAM amuka samAcAro ke ahevAlA paheoMcADavAnI DeDalAina hoya che. eTale ke amuka samaya sudhImAM ja badhuM pUruM karavAnuM hoya che. A DeDalAinano hAu dareka kSetre che. kArakhAnAvALAe amuka DeDalAina sudhImAM mAlanI DilivarI ApavAnI hoya che. videzanI niAsanI vardImAM paNa je leTara opha kreDiTa (videzI bharaNAnI khAtarI Apato dastAIjI putra) hoya che. temAM DelAina hoya che. amuka tArIkha sudhImAM mAlanI nikAsa karavI paDe che. dareka kSetre A DeDalAina che. e DeDalAine pahoMcavA mANasa maratA maratA jIve che. Ane kAraNe dareka zaherI mAnava sAMja paDaye thAkelA rahe che. prabhu jIvana bIjA bAjanI tANa hAya che tenA karatA samayanA dabANanI nAgu nirALI hoya che. DaoN. i. ema. dheramana kahe che ke "TAima sTrejha hejha iTa me ona spezyala menTala sapekaTasa. vana phrIsa DreTa, Trepsa, mIjharebala enDa ona helpalesa" arthAta samayanuM dabANa ane tALu khAsa prakAranI mAnasika sthiti pedA kare che. tamAre samayanuM pAlana karavAnuM hoya che paNa bIjA loko samaya na pALe ane tame tene kaMi na karI zako ke kahI zako tyAre tame sapaDAi gayAno bhAvAnubhave che, tamArI sthiti dayAmaNI thAya che. tame lAcAra banI jAo che. AvI sthitine kAraNe pachI gamagInI (Diprezana) ne! bhAga banavuM paDe che ane te pachI mAnasika rogo Ave che. mANasa kAyama mATe e sthitimAM rahe che. hRdayanA roga thAya che. UMcA dabANavALA kAmo lAhInuM UMcuM dabANa paNa Ape che. keTalIka vakhata dArU ke davAo A taNAvane kAmacalAu rIte dUra kare che paNa e kAmayalAu upAyo lAMbe gALe pAte ja samasyArUpa bane che. je vyakita zaheramAM rahetI hoya ane samayanA AvA dabANathI mAnasika rIte vyagra rahetI hAya tene Do. caeNramana nIcenA prazno pUche che. DokaTara kahe che ke tamAre pAte ja tamArI jAtane prazno pUchavA joie. tamAruM potAnuM mUlyAMkana karavA tamAre nIcenA prA tamane pUchavA jaoNie : (1) tame koI vyakitane maLavA jAo tyAre thADI miniTomAM ghaNI badhI vAto kahI devAnI utAvaLa karo che. karyAya bhASaNa karavA jAkho te jhaTapaTa tamArA bhASaNane pUruM karo che? (2) bIjA leAkA tenuM bhASaNa jaladIthI pUruM kare ke tenI vAta jaladIthI pUrI kare tevI utAvaLa karAve cheA. (3) jamatI vakhate vadhu paDatI unAvaLa karo che! (4) 'kayumAM UbhA rahevAnA sakhata aNagamA che? (5) tamane ema lAgyA kare che ke kaI paNa vastu samayasara thatI nathI. tame sTezane Ave che tyAre ja lokala Trena upaDI jAya che tevuM lAgyA kare che? (6) tamArI pAse samaya hoya tenA karatAM eka divasamAM vadhu kAma hAthamAM lA che? (7) 'samayane veDavAnuM mane gapanuM nathI' ema kahyA karo che? (8) gharanuM vAhana hAya ke saIkaja hoya tenailagamaga rAja jhaDapathI hAMko che. ? janma (9) eka sAthe ghaNI cIjo ekadama karavA mAge che ? (10) bIjA lAkA maMda hoya tyAre gussA karI che? (11) haLavA phUla thavA mATe (rilekasa thavA mATe) tamArI pAse samaya nathI? (12) tamArI AjubA nA samudra, AkAza, vRkSA ke bIjI cIjone mahAvAno samaya nathI? ane koInI sAthe AtmiyatA bAMdhavAnA samaya nathI? jo ke ApaNAmAMnA moTA bhAganA loko kAyama utAvaLamAM hotA nathI. keTalAka amuka divasa khUba ja utAvaLamAM hoya che ane pachI pAchA ArAmamAM paDI jAya che; paraMtu upara je bAra jeTalA prazno tame tamArI jAtane karo te praznonA javAba jo mATe bhAge'hA 'mAM Ave te jANavuM ke tamArA upara kAmanA vadhu paDato bojo che ane TUMka samayamAM tame zArIrika ke mAnasika vyAdhinA bhoga banavAnA che. vadhu paDatI bhAgadoDa tANa ane roga pedA kare che. zaradI, dama, chAtInA du:khAvo, UMcuM lohInuM dabANa, pIThanuM darda ane garadananA du:khAva! A badhA dardI samayanI bhAgadoDavALAne thaI zake che. bahu TUMkA samayamAM vadhu paDatuM kAma karanArAne AvA dardInI bheTa maLe che, tema Do, dheramana kahe che: jIvananI jhaDapa sAthe amuka ArAmano samaya paNa mAnavI e kAtarI levo joIe. jo Ama thAya te atyaMta jhaDapI jIvanamAM paNa svasthatAthI jIvI zakAya che. Do. dheramana A ArAmanA gALAne "kempharTa jhAna" kahe che. bhAgadoDavALA mANasoe AkhA divasamAM be-traNa 'kampharTa jhona' anAmata rAkhavA joIe. ApaNe jeTA Adhunika banIe teTA ApaNe ApaNI lAgaNIo upara maryAdA mUkIe chIe. jayAre mAnavIne lAgaNI vyakata karavAnA samaya na maLe tyAre ja ta UbhI thAya che. satata bhAgadoDamAM rahenAra mANasa tenI lAgaNIe sarasa rIte vyakta karI zakatA nathI. tethI tenA mitrA paNa ochA hoya che. hAlanA spardhAtmaka yugamAM adhUruM raheluM kAma ke aDadhethI cheADAyeluM kAma mANasane bahu ja DarAve che. jeTalA kAmeA adhUrA hoya teTalI tamArI nAsIpAsI vadhe che. bhale adhUrAM kAme vyakitagata rIte khullUka hoya paNa tenA saravALA tamane DarAve che. I ane moTA zaheromAM mAnavIna nirAMta nathI kAraNa ke tenI sAme pUrA karelAM kAryo karatAM mulatavI rAkhelAM adhUrA cheDega kAmeono moTo gUMja hoya che. je mANasane adhUrta kAme cheDavAnA svapAva nathI te ja zaheramAM jaMga jItI jAya che. kAM to te kema pUrA karavA agara to te adhUrAM kAma ne dariyAmAM phekIne AgaLa vadhavuM. te ja A adhUrAM kAmanA dabANa ane trAsa chUTI zake. ghaNA loko vadhu paDatI pharajo ane mitroe ApelA kAma hAthamAM le che. temAM sapaDAI jAya che ane pachI e kAma na karyAnA aparAdhaDAva anubhavyA karuM che. Do. paeNratrana kahe che ke "jIvananI jhaDapane tame tamArA ka vhena sAthe barAbara meLa besADIne nakkI karo. ema karazo tA utpAdakatA vadhaze ane Arogya vAze." jIvananI jhaDapa upara niyamana rAkhatarka tamAruM zIkhavuM ja paDaze...... tamAruM roja sAMje nirIkSaNa karatuM paDaze. tamAro samaya e tamAro che ke e badhA samaya bIjA badhA mATe ja hoya che. jo 24 kAkanA samayamAMthI moTA bhAgano samaya e tamAro samaya nahIM hoya te tamAre te vAtane sudhArI levI paDaze... Adhunika gRtanI je tAkIdA che te tAkIdda trAsa gujAranAra che. tamAre dareka kAmanI agratAne nakkI karavI joIe. nakAmA kAmeAne rada karavA joIe. tamAre ' nA ' pADatA paNa zIkhavuM oNIe. jo tame nA pADanA zIkhI jAo to aDadha jaMga jItI jAo che! kAraNa ke tame vana uparavaTa kAma mAthe la che tyAre tame eka gujhAma banI jAe che ane pachI tamArI nIcenA mAsAne paNa guAma banAvA che. tame haMmezA vadhu paDatA hAtha dharA kAmane pUruM karavA Atura o cheA. te mATe bIjAne paNa tagaDo che tamAruM ghaDiyALanI dayA upara jIvavuM ne joIe. tamArA bhaviSyane ghaDavA mATe samaya sAthe kema kAma levuM te tamArUM zIkhavuM joIe." (pustakanuM nAma:-Tresa enDa boTama lAIna-e gAIDa parsanala ve bIIMga. lekhaka, DaoN. I. e. dheramana prakAzaka : amerikana mernamenTa ejhAkiyezansa - nyuyArka .) 7 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) . 6 [5] nakazA phariyAdI hai, kisakI zokhi-e-taharIrakA ! kAjhI haiM aurahana, hara paikara-e-tasvIrakA. citra konI lakhAvaTa, konI rekhAonI suMdaratA ke baMkimatA sAme phariyAda kare che? pratyeka citranA AkAra para kAgaLanuM ja paheraNa hoya che. prabuddha jIvana gA li manI [] harIndra dave kR IrAnamAM bAdazAhanA darabAramAM phariyAda karavA AvanArAe kAgaLanAM vastra paheravAM paDatAM. kAgaLa para dorelI tarAvIramAM je koI AkAra hAya enuM paheraNa te kAgaLanuM ja hoya. tasavIramAMnI tinAM 'kAgajhI perahana'ne joI kavine thAya che ke A citra phariyAdI tarIke hAjara thayuM che. e citra phariyAda konI kare che? je raLiyAmaNI, baMkimarekhAothI e dorAyuM che enI ja ... e phariyAda che? ke pachI koI baMkima pArthiva sauMdarya drArA gujArAtA hasIna sitamanI A phariyAda che kavi prazna pUchIne aTakI gayA che. javAba ApavA nathI rokAyA, Dian AyA. jarAkRta toaphI, almAsa adbhugAM, dAga-e-jigara hadiyA, mubArakabAda asada, gamakhvAra-e-jAna-e-dardamanda jakhama najarANu che. hRdayane kApe evA hIro tAro upahAra che : giranA dAga e tArI bheTa che: gAliba, mubAraka ho, du:khI prANanA du:kha pratye samabhAva rAkhanAro koIka to AvyA, du:kha mATe, dardamanda mATe samabhAva. rAkhavAne badalA zuM maLe? jakhama, kApa ane dAga, 'asada' gAlibanuM pahelAMnuM upanAma che. e pAtAne ja mubAraka ApatA kahe che: tArA jevA dardamadanA jAna mATe gamakhvAra evA mANasa Avyo. ene mubArakabAda ApavAnI sAthe najarapaNu', upahAra, bheTa, badhuM ja apAya che.. kavine mana A jakhamanI bheTano ja mahimA che. letA huM makataba-e-gama-e-dilame rAbaka hanAja, - lakina yahI ki,raphata gayA, aura bUda thA. huM dilanA du:khAnI zALAmAM hajI te pATha bhaNuM chuM, paNa pArTa te ATalA ja che: rata eTale 'gayuM'ane bUda eTale "ha" ! ema che. gAlibanA eka zeramAM ApaNe joI gayA ke du:khanA pravAha have 'gAliba' nahIM hoya tyAre tyAM jaze, evI ciMtA hatI. Ama chatAM kavi kahe che : huM to hajI du:khAnI zALAmAM pahelA pATha bhaNa chuM: e pATha mAtra phArasI bhASAnA be zabdothI banelA che: 'gayuM' ane 'hatuM', raphata (gayuM) tathA bUda (hatuM) e artha samajavA eTale alipha be zIkhavA jeTaluM ja che. kazuMka vItI gayuM che. kazuMka have'hatuM'ema ja kahevuM paDe * hajI to du:khanI zALAnA prathama be akSara zIkhuM chuM ane AvI pArAvAra vedanA AvI maLI che, te AgaLa bhaNavAnuM Avaze tyAre zuM thaze? mere dilame" huM 'gAliba' zAka-e-vasla Ara zikava-e-hijarAM, khudA varSa dina kare, jo usase maiM yaha bhI kahyuM, vaha bhI. mArA hRdayamAM milananI prasannatA paNa che: virahanI phariyAda paNa; evA samaya Ave ke huM emane A prasannatAnI vAta karuM; A phariyAda paNa karuM. pratyeka vyakitanA hRdayamAM A be lAgaNIo hamezAM samAI hAya che: sukha ane du:kha e baMne lAgaNI sau koInA hRdayamAM hAvA chatAM e baMne vaccenI samatulA koIka viralA ja jALavI zake che. phU la pAM khaDI tA. 17- 82 hRdayamAM milananI prasannatA hoya e paNa kahevI joIe. milananI prasannatAnI vAta kahenAra e virahanI phariyAda kare tyAre emAM Arata prakaTyA vinA na rahe. jika merA ba-badI bhI, use maMjUra nahIM, gairakI bAta bigaDa jAya, te kacha dUra nahIM. burAI karavAnA nimitto paNa mAro ullekha emane gamatA nathI; mArI burAI karavAthI e rAjI thaze evI kalpanA karI mAro harIpha emanI AgaLa game tema bolI rahyo che- paNa enI bAjI bagaDI jAya to kaMI navAI nahIM. kAraNa ke mAruM nAma sAMbhaLatAM ja e bhaDakI UThaze ane mArA pratispardhI para paNa e khaphA thaI jaze. vie A jagatamAM anyanI burAI kazane pAtAnuM sthAna nakkI karanArAo para gajabanA kaTAkSa karyA che AvA mANase Akhare to koI sthAna meLavI ja zakatA nathI. 0 ' O . kama nahIM vaha bhI kharAbI meM, pa' ghusata mAluma, daztame, huM mujhe vahu aiza, ki ghara yAda nahIM. ghara paNa Ama to A raNa jevuM ja verAna che; chatAM raNanI vizALatAmAM mane ghara yAda AvatuM nathI. gharane dIvAlonI maryAdA che - raNane nathI. kavi ahIM vyathAnA vistAranI vAta kare che. mANasa peAtAnI ja vyathAmAM rata rahe to enAM khaTako rahe che: paNa A jagatamAM aMgata vyathAthI para paNa bIjI vyathA che-e vyathAnA pArAvAramAM e jo ramamANa baneM to pAtAnI aMgata vyathAno khaTako cAlyA jAya. 'game yArAM' (priyatamAnuM du:kha tathA 'game dorAM' (jamAnAnuM du:kha)nI vAta urdU kavitAmAM vAravAra Ave che. ahele bonizako, hai tUphAne havAdisa, makataba, * latamo--moja, kama ja seli-e-ustAda, nahIM. kavi ahIM judA ja prakAranA upakane AkAya le che. ApaNe tyAM kahevata che. soTI vAge camacama vidyA Ave ramajhama' ane e ja rIte A saMkaTono juvALa ApA para dhasI Ave tyA2e tattvadarzako to ene nizALa jevA gaNe che. nizALamAM jema guruno mAra khAvAthI ApaNI buddhi UghaDe che- ema jIvananI pATha zALAmAM paNa saMkaTo rUpI tamAcA jhIlIne ja mANasanI sAna ThekANe Ave che. saMsAra-sAgaramAM je saMkaTonA mojAe mANarAne vAge che e gurujInA tamAcAthI ochA upayogI nathI, mAtra e saMkaTanA meAjAo jhIlyA pachI sahAya Akroza pragaTa karavAne badale e meAjAnuM tathA AsapAsanI duniyAnuM bhItara samajavuM joIe. AgahI dAme zunIdana jisa kadara cAhe bichAya, mu anhA hai apane Alame takarIrakA. kavitA buddhithI nahIM, hRdayathI ja grahI zakAya che. mastiSkamAM cAlatA aneka arthanA jagata sAme hRdayanuM eka spaMdana basa thaI paDe che. kavi ahIM A ja vAta kahe che: jJAna ane zrutinI jALa tame game teTalI bichAveA, paNa mArI vAtonI duniyAnA je marma che e to ankA paMkhI jevA che. kA e kAlpanika paMkhI che. e jALamAM pakaDAI na zake. tame kalpanAmAM e paMkhInI pratIti karI zako, paNa ene jALamAM pakaDI na zako. sAce ja, duniyAnI zroSTha kavitAnuM A anka paMkhI jevuM ja che: e vitaMDAvAdanI jALamAM pakaDAtuM nathI, paNa hRdaya drArA ene samajI zakAya che. khAlika zrI muMbaI. jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : sI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI -40 04, 3. : 35296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa, koTa, muMbaI-400 001. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana / / 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 46: aMka: 9 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala za. 1-00 muMbaI 16 julAI, 1982, zukravAra vArSika lavAjama za. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 taMtrI: cImanalAla cakubhAi zAha ijharAyalanuM [] cImanalAla cahUdI kome be hajAra varSathI eTalI badhI yAtanAo sahana karI che ke tenA pratye sahaja sahAnubhUti rahe. A koma buddhizALI, khaDatala, mahenatu ane jayAM jAya tyAM potAnuM sthAna jamAve eTalI zakita dharAve che. duniyAnA lagabhaga badhA dezamAM phelAyela A koma, bhaTakatI ane gharabAra vinAnI hatI. kaMjUsAI mATe prakhyAta, dharmamAM ati sthiticusta, jIvananA dareka kSetramAM prabhAvazALI vyakitae dharAvatI A koma, AvA badhA guNa chatAM, bIjAnA prema saMpAdana karI zakatI nathI, paNa tenA pratye sadA zaMkAnI najara rahe evuM tenu vartana hoya che. yahUdI komane zApita jAti kahI che. jayAM rahe tyAM potAnA coko judo kare chatAM sArI lAgavaga dharAve. amerikAmAM yahUdIonuM ghaNuM jora che. pahelA vizvayuddhamAM yahudIonA sAtha meLavavA, mitra rAjyoe jAhera karyuM ke yahUdIone potAno kahevAya evA deza sthApavAmAM sahAya karavAmAM Avaze, paNa tevuM banyuM nahi, hiTalare yahUdI komane potAnA virodhanuM mukhya lakSa banAvyuM ane duniyAnA ItihAsamAM abhUtapUrva evA hatyAkAMDa karI 60 lAkha yahUdIonA vinAza karyo. yahUdI komanI rAhanazakita adbhuta che. chevaTe 1948mAM pelesTAInanA bhAgalA karI, IjharAyalanI sthApanA thaI. paNa tenI sthApanA thaI tyArathI saMgharSamAM gherAyela rahyA che. pelesTAInanA je bhAgane IjharAyala banAvyo temAMthI lagabhaga dasa lAkha A nirvAsita thayA ane hajI nirvAsita che. IjharAyalane gherI nivArzita chAvaNImAM paDayA che. Araba rAjyonA IjharAyala pratye satata virodha rahyo che. IjharAyalanI bhaugolika sImA bIjA Araba pradezA sAthe ADIavaLI gUMthAyela che. IjharAyalanA janma pachI traNa yuddho laDayAM, * IjharAyalanI lazkarI tAkAta badhA Araba rAjayothI paNa vadhAre che. amerikAnI ane duniyAbharanA yahUdI komanI aDhaLaka sahAya IjharAlayane che. 30 lAkhanI vasatinA A nAnA deza badhA Araba rAjyone haMphAve che. kArTaranI daramiyAnagIrIthI IjharAyale Ijipta sAthe suleha karI. Ijipte Araba rAjyothI judA paDI, potAnI salAmatI ane potAnA dezanA hitanA vicAra karI, IjharAyala sAthe judI saMdhi karI, chellA yuddhamAM IjharAyale jorDananI pazcimano pelesTAInanA pradeza kabje karyo ane te uparAMta gAjhApaTTI ane thoDA samaya pahelAM sIriyAnI gAlana TekarIonA kabajo karyo. pAtAnI bhaugolika salA matIne nAme IjharAyala Akramaka rahyuM che. IjharAyale A rIte kabje karela pradeza te te rAjyone pA soMpI devA joIe evo vizvamata ane rASTrasaMghanA nirNayo chatAM IjharAyale te pradezeAno vizeSa dRDha kabjo karyo che ane yahUdIonI vasAhato vasAvI che. sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha AkramaNa cakubhAI zAha pelesTAInanA Araba moTI saMkhyAmAM jorDanamAM che. keTalAya siriyA ane lebenAnamAM che. pelesTAInanA ArabAnA eka vargapelesTAIna mukita dala, libarezana ArgenAIjhezana) laDAyaka che ane IjharAyala sAthe varSothI gerIlA yuddha khele che. arAMkhya hiMsaka athaDAmaNI thaI che. tenI mAgaNI pelesTAInanA svataMtra deza mATe che. A mukitadaLa IjharAyalanuM astitva svIkAratuM nathI ane tenI jAhera nIti IjharAyalane nAza karavAnI che. AvI nIti sAthe bIjA Araba rAjyo saMmata nathI, paNa jAhera rIte teo IjharAyalanA astitvano svIkAra karatA nathI. mAtra Ijipte teno svIkAra karyo che. pelesTAIna mukitadaLa ane tenA gerIlAonI hiMsaka pravRttine kAraNe Araba rAjyonA tene pUro Teko nathI, maukhika sahAnubhUti dAkhave che. sAudI arebiyA jevA Arthika sahAya karatA haze, paNa tene saMgharavA koI taiyAra nathI. chevaTe lebenonamAM A mukitadaLe sthAna meLavyuM ane potAnuM mukhya mathaka lebenonamAM sthApyuM. lebenonanI paNa bUrI hAlata che. muslima ane khristI evA be vibhAgamAM vaheMcAyelI tenI prajA vacce pAMca varSathI AMtaravigraha cAle che. khristI prajAne IjharAyalanA Teko che. muslima vibhAgane sIriyAno Teko che. pelesTAIla mukitadaLa lebeneAnamAMthI IjharAyala virodhI potAna pravRtti ane chUTAchavAyA humalAo kare che. IjharAyala ane lebenA nanI sarahada upara satata AkramaNanA banAvo banatA rahe che. IjharAyalanA vartamAna vaDA pradhAna atyaMta dharmajhanUnI vyakita che. tenA saMrakSaNapradhAna sAhasika, maraNiyA Akramaka che. aMte cha aThavADiyAM pahelAM. IjharAyale lebenona upara moTA pAye lazkarI, havAIdaLa ane naukAdaLanuM AkramaNa karyuM. zarUAtamAM IjharAyale ema jAhera karyuM hatuM ke A AkramaNano uddeza mAtra tenI uttaranI sarahadanI salAmatI pUrato ja che ane tethI lebenonanA 25 mAIlanA vistAra ja kabje karI, salAmatI meLavavI che. paNa ema lAge che ke A jAherAta IrAdApUrvaka juThThI hatI ane AkramaNa ghaNuM AgaLa vadhI chevaTa habairuta sudhI laI gayA ane bairuM tane gherI lIdhuM. bairtamAM pelesTAIna mukitadaLanA 8000 gerIlA ane tenA netA arAphatane cAretaraphathI gheryA. thoDA samayamAM e spaSTa thayuM ke mukita daLanA saMpUrNa vinAza karavAno A AkramaNano hetu che, mukitadaLano vinAza karavA jatAM lebenonanI prajAnA hajAro mANasonI hatyA thaI ane lebenonanI khuvArI thaI ane hajI thAya che. A AkramaNano koI paNa rIte bacAva thaI zake nahi, IjharAyale karela atyAcAro bhayaMkara ane amAnuSI che. lebenAnamAM rahI pele Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana sTAIna mukitadaLa IjharAyala upara humalo kare che te kAraNe lebenanano , rvAdarUpe lekhAvIe. prathama premaLa jyotinA kanvInara zrImatI nIravinAza karavAne koI adhikAra IjharAyalane nathI. bahene temanA madhurakaMThe prArthanA gAI hatI. " " ' . , lebenane 25 mAIlanA vistAra salAmata karavA sudhI A ghATakoparanA vorDa ophisara zrI bApaTasAhebe ghATakoparamAM Avo. sTola karavA mATe potAnI khuzI vyakata karI hatI ane sAMne premaAkramaNa kSamya gaNAya paNa tene atikramI AkramaNa AgaLa vadhAryuM pUrvaka AvakAra Apyo hato. ' ene koI paNa bacAva thaI zake nahi. rASTrasaMghanA TharAvone ane - rAMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe premaLa jyotinA kanvInara vivamatane kukarAvI, IjharAyala pAzavI baLa upara AdhAra rAkhI zrImatI nIrubahena zAha tathA zrImatI kamalabahena pIsapATInA AtmIpitAnI salAmatI zodha che temAM tenA ja vinAzanA bIja rope che. satArabhara kAmanI prasaMzA karatAM jaNAvyuM ke koI paNa pravRttine sArA khuda IjharAyalanI prajAmAM AvAM AkramaNane virodha che. IjharAyalanA kAryakaro na maLe te tene vikAsa thatuM nathI. amAruM parama sadbhAgya che ke amane AvA niSThAvALA kAryakaro maLyAM che. tema ja jemanI aparAdhane mAtra amerikA ja rokI zake tema che paNa amerikAnI anekavidha hone sevAo mahekI rahI che evA zrI vasanajIbhAI videzanIti upara tyAMnA yahUdIone bharaDo che ane presiDanTa regananI amane udghATaka tarIke maLyA tene pANe ame amAruM sadabhAgya avaLI nIti A yuddhine poSaka banI che. gANIe chIe, ane temane AbhAra mAnyo hate. atithivizeSa. Araba rAjamAM ekatAne abhAva che ane bhayabhIta che. zrI rAMdrakAnta dAmajI zAha temanA anya rokANane kAraNe AvI na zakayA te kAraNe dilagIrI darzAvatI ane Ayojanane rAphaLatA Icchato mukitadaLanA 8000 gerIlAo ane tenA AgevAna arAtane Avele temane patra vAMcI saMbhaLAvavAmAM Avyo hato. kayAMya javA sthAna nathI. koI temane Azraya ApavA taithI.yAra na A badhA Arabo pelesTAIna jAya temAM IjharAyalane ja khataro che. tyAra bAda uddaghATaka zrI vasanajIbhAIe belatAM jaNAvyuM ke nIrubahenanI jhoLI hamezAM chalakAtI ja rahI che. AvA kAryakare hoya * yahUdI kome ghaNuM sahana karyuM che, paNa potAnA ItihAsane bhUlI tyAM nANAMnI muzkelI kayAreya paDatI nathI. Aje "premaLa jyoti"mAM jaI, paDozIo sAthe zAMtithI rahevAnI bhAvanA keLavI nathI. eka jatano umero thAya che. A sTela jeo calAvavAnAM che te : lazkarI tAkAta upara mustAka rahevAmAM tenA vaDA pradhAna mAne che, paNa aruNAbahenanI pragati thAya evI Izvarane prArthanA. . temAM IjharAyalanuM naitika patane to che ja paNa salAmatI paNa nathI. zrImatI kamalabahena pIsapATIe belatAM jaNAvyuM ke aruNAA pApanAM phaLa bhegavavAM ja paDaze. A pApamAM amerikA bhAgI bahenane thogya jIvanasAthI maLI rahe te mATe mereja byuro mAraphate mArA prayatna cAlu che ane temAM saphaLa thavAmAM Izvarane dAra che. A praznane ukela saheluM nathI paNa IjharAyale lIdhela mArge sahAro maLI raheze evI mArI zraddhA che. ' ' ' tene ukela nathI ja, be hajAra varSa pUrve ne ItihAsa yAda karI, ghATakoparanA agragaNya nAgarika zrI upendrabhAI pArekhe kaho samasta pelesTAInane pitAnuM banAvavA prayatna karo temAM sadIothI ke A to kharekharuM karuNAnuM kAma che. amuka ochI Indriya dharAvatI pelesTAInamAM vasela lAkha Arabone anyAya che. pelesTAIna mukita vyakitaone madada karavI te ApaNA jevA badhI ja Indriya dharAvatA daLane veravikhera karavAmAM IjharAyala saphaLa thAya te paNa zAnitathI , mANasanI pharaja banI rahe che. amArI ghATakoparanA AMgaNe Ape rahI zakaze nahi. yahUdIo pote A hakIkata rAmajI gayA che. have padhArIne AvI zubha pravRtti zarU karI te mATe amo Apa saunA IjharAyalamAM yahUdIonI bharatI lagabhaga baMdha thaI che. balka keTalAya RNI chIe ane AvI pravRttimAM ghATakoparanI prajAne hamezAM sahakAra maLI raheze evI khAtarI ApavAnI A take huM rajA lauM chuM, yahUdIo IjharAyala choDI jAya che. ArabonI saMkhyA pelesTAInamAM ema kahIne temaNe kAryakarone dhanyavAda ApyA hatA. ghATakoparanA DakaTarazrI IjharAyalanA bhAga tarIke vadhe temAM IjharAyalanuM yahudIpaNuM ja maTI ela. ema zAhe jaNAvyuM ke AvA anya sTolo paNa ahIM UbhA karavA jaze. lAkhe ArabAne gulAma tarIke rAkhI nahi zake. yahudIo ladhumatImAM thAya evI paristhiti utpanna karavI IjharAyalanAM hitamAM mArI vinaMtI che ane temAM amArI sAthasahakAra maLI raheze tenI nathI. paNa tenA vaDA pradhAna begana ane tenA saMrakSaNapradhAna atyaMta huM khAtarI ApuM chuM. ghATakoparanA bIjA eka agragaNya nAgarika jhanUnI che tethI atyAre vijaya meLavaze te paNa IjharAyala kAyama zrI gIradharabhAIe paNa DaoNkaTaranI vAtamAM sUra purAvIne tene samarthana ApyuM hatuM. mATe zAti gumAvaze. samAraMbhanA pramukha ane ghATakoparanA myu. korporeTara zrI haribhAI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane gulAbacaMda zAhe bolatAM jaNAvyuM ke A ghaNI ja suMdara pravRtti khaMbhAtanivAsI sva. mahAsukhabhAI prerita che, Ane jeTalo sahakAra ApIe eTale ochA che. yuvaka saMghe have temanI pravRtti ghATakoparamAM paNa zarU karI che ema huM samajuM "premaLa jyoti chuM. bhAratanI samagra vastIne eka To-loko vikalAMga che. temane pagabhara karavAnI pravRtti karavI te dareka nAgarikanI pavitra pharaja banI "premaLa jyoti"dvArA atyAra sudhImAM be aMdha vyakitaone rahe che. ghATakoparamAM AvA vadhAre sTola UbhA thAya te mATenA mArA sAmAjika tema ja Arthika daSTie punarvasavATa karavAnA AzayathI prayatno cAlu raheze. koI paNa saMsthAmAM vyavasthApakonA abhAve pravRtti DhIlI paDatI hoya che, jyAre yuvaka saMdhane uttama koTInA eka ghATakopara ane bIjo dAdara ema be sTola karI ApavAmAM sArA kAryakaro maLyA che e kAraNe tenI pravRtti phalIphAlI rahI che AvyA che. tA. 11-7-'82 ravivAranA roja ghATakopara vesTamAM, ane zobhI rahI che. Ane mATe kAryakarone dhanyavAda ApuM chuM ane AvelA mahAtmA gAMdhI roDa beMka opha baroDAnI bAjumAM eka rahakAra mATe AbhAranI lAgaNI vyakata karuM chuM. baherI-mUgI bahena-arUNAbahena paTelane temanA sAmAjika-Arthika - tyArabAda zrI vasanajIbhAInA zubha haste sTolanuM udaghATana punarvAsa mATe ghATakoparanA sevAbhAvI korporeTara ane muMbaI karavAmAM AvyuM hatuM. chelle pha lahAravidhi karavAmAM AvI hatI ane jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinA eka sabhya zrI harilAla saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrI gaNapatabhAI jhaverIe AbhAravidhi karatAM jaNAvyuM ke koIe lakhyuM che ke, "prArthanAmAM gulAmacaMda zAhanA pramukhasthAne eka vadhArAnA eTale ke trIjA rokAyelA be hAtha karatAM dAnamAM rokAyele eka hAtha vadhu koyaskara che" sTolanuM maMgala udghATana karavAmAM AvyuM. uddhATaka tarIke jANItA ane A pravRtti aMge sahakAra ApanAra sau koIne temaNe AbhAra zAhadAgara zrI vasanajI lakhamazI zAha hatA. mAnyo hateA. A prasaMge sArI evI hAjarI hatI. A sTolanA kharca peTe zrI sTolamAMthI saue vasyAonI kharIdI karI hatI ane ThaMDu pINuM cAMpAbahena lakSmIcaMda vorAnA parivAra dvArA rU. 3500nI rakama bheTa laI AnaMdasabhara vAtAvaraNamAM sau vikharAyA hatA. maLI che te mATe temane aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che. mahemAne mATe bhejananuM paNa Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. uddaghATana vakhate varSanA amIchAMTaNA paDayA hatA. tene AzI saMkalanaH zAntilAla TI. zeTha. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w ta, 16-7-82. prabuddha jIvana ||s << " bhagavAna mahAvIranI anekAnta-daSTi 0 De. nijAmauddIna ] anu.: gulAba deDhiyA bhagavAna mahAvIra svAmIe emanI prathama dezanAmAM kahyuM- upUeI vA viNaseI vA yuveI eTale ke dareka vastumAM traNa guNa hoya che: utpatti, vyaya ane dhrauvya. utpatti, sthiti ane vinAza vastunAM traNa lakSaNa che. mahAvIra svAmInuM A vastu-svarUpa jaina AgamAM spaSTa ane vizada rUpathI rajU thayeluM che. emaNe saMsArane svayameva (potAnI meLe nimArNa thayeluM mAnI enI racanAmAM cha mukhya dravyonI vAta karI che - jIva, ajIva, dharma, adharma, AkAza ane kALa. AmAM jIva sivAyanA bIjAM badhAM dravya ajIva athavA jaDa che. Izvarane emaNe saMsArano kartA nathI mAnyo. ahIM manuSya kartavyaparAyaNa ane svAvalaMbI banI jAte Izvara banI zake che. emano karmavAdano siddhAMta vyakitanA katva (kAryo mATe zraddhA jagADe che, te pote ja potAnAM karmone kartA ane bhAgyane nirmAtA che. samyaka darzana, samyaka jJAna ane samyaka cAritra vaDe vyakita mekSA prApta karI zake che. samyagdarzanazAnacAritrANI mokSamArga: (tasvArtha sUtra 1,1). ene 'ratnatrayI' kahe che. bIjA zabdomAM bhakita, jJAna ane karma paNa kahI zakAya che. mahAvIra svAmIe vastumAM aneka guNa-paryAya joyA che. varatunA samyaka jJAna mATe anekAnta daSTi jarUrI che. eka vakhate athavA eka sAthe vastunA badhA guNo ane enA badhA paryAyonuM varNana thaI zakatuM nathI. vastunA koI eka aMza ke eka rUpane pUrNa na mAnI zakAya. je koI potAnA matane ja pUrNa ke sAcI mAnI le che te matAgrahI che ane matAgraha saMgharSa utpanna kare che.anekAnta daSTi badhA prakAranA saMgharSo ane drone vinAza karanAra che. madhyasthabhAva, samatA athavA sarvadharma samabhAva anekAntavAda che. vinobAjI kahe che ke bhagavAna buddha madhyama mArgane nirdeza karyo. ane bhagavAna mahAvIre anekAntane nirdeza karyo. anekAnta eTale aMtaranI udAratA. "AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAnta' e ja jaina dharma ane jainadarzanano sAra che. Aje ApaNe joIe chIe ke, cAre bAjue azAti, hiMsA ane lUMTaphATa che. saMsAra AyuddhanI tarapha-sarvanAzanI tarapha AgaLa vadhI rahyo che. lokonA vicAromAM, matamAM, daSTikoNamAM aMtara che, tethI saMgharSa che. hiMsA ane atyAcAra che. AvA azAta ane saMgharSamaya saMsArane zAMti tarapha laI javAmAM mahAvIra svAmIne anekAntavAda bahu sahAyaka banI zake che. A ajJAnajanya matAgrahanA aMdhakArane cIrI nAkhI sApekSAbhAva athavA samAnatAnA vicAra prakAza ApI zake che. ApaNane navuM jJAna ane navI dRSTi pradAna karI zake che. | 'anekAntavAda'mAM traNa zabda che; aneka, aMta ane vAda. aneka= ghaNA badhA; saMta =guNa, dharma, vAda=abhivyakita, varNana; eTale ke vastunA aneka guNadharmonuM varNana. satya anekadhama hoya che; vastumAM aneka guNa hoya che. "anantadharmAtmaka vastu vastutattva aneka dharmAtmaka ke guNAtmaka che. vastunA svabhAva guNane "dharma' kahevAmAM AvyuM chedharmo vadhu sahAvo." pratyeka vastumAM ghaNA badhA guNadharma hoya che, dareka vastu, guNone Akara (khANa) che. mahAvIra svAmInA A siddhAMtane aneka daSTAMte dvArA samajI zakAya che. hAthI ane AMdhaLA mANasonI vAta jANItI che. eka vakhata pAMca AMdhaLA mANaso hAthI jovA gayA. eka jaNe hAthInI suMDhane pakaDI. tene hAthI ajagara jevo lAgyo. bIjAe pagane sparza karyo. tene hAthI thAMbhalA jevo lAgyo. trIjA AMdhaLa e hAthInA kAnane sparza karyo. tene hAthI sUpaDA jevo lAgyo. ceAthAe pUMchaDI pakaDatAM tene doraDA jevo lAgyo. pAMcamAe peTa para hAtha pheravatAM tene hAthI dIvAla jevo lAge; paraMtu eka dekhato mANasa A AMdhaLA nI vAto ane vyavahArane joI-sAMbhaLI rahyo hato. te bolyo, "tame badhA ja hAthInA eka eka aMgane pakaDI tene ja hAthI samajI rahyA cho. hAthI to e badhAthI banyo che." evI rIte bIjA eka udAharaNa dvArA A vAta samajAvI zakAya. karamacaMda eka vyakita che, te koIne pitA, koIne dIkaro, koIne pati, koIne dAdA te koIne kAkA che. A rIte eka karamacaMdanAM ghaNAM rUpa che. A badhA virodhI dekhAtA hovA chatAM sAcA che. evI rIte je agni badhuM bALI nAkhe che, te ja agni garamI paNa Ape che, prakAza paNa Ape che ane enA vaDe roI paNa thaI zake che. dareka vastu ananta dharmAtmaka che. enA dharmo, guNo ane svarUpane vyakata karavA mATe vyApaka ane udAra daSTinI jarUra che. vastunA A ano guNa sApekSa bhAve hAjara hoya che. ahIM virodha zamI jAya che. mahAvIra svAmIe potAnA anekAntavAdane bALapaNamAM sAbita karI dIdho hato. jayAre emanA mitro emane bolAvavA ghare AvyA tyAre mAtAe kahyuM ke vardhamAna upara che, mitroe upara jaIne pitAne pUchyuM to temaNe kahyuM ke vardhamAna nIce che. jyAre mitrone vardhamAna upara nIce na dekhAya tyAre pharI vardhamAne vacale mALethI AvIne kahyuM ke mAtA-pitA banenuM kahevuM sAcuM che. huM bannenI daSTie--sApekSa daSTie-upara-nIce hatA. mahAvIra svAmIne anekAntavAda vicAromAM virodha nahIM, samatA prakaTa kare che. A siddhAMtane syAdavAda nI bhASAmAM vyakata karavAmAM Ave che. je e bhASA-zailIne apanAvavAmAM na Ave to vastunuM svarUpa-nirUpaNa ekAntika-Agrahayukata thaI jaze. jayAre vastunA koI eka pakA athavA svarUpanuM pratipAdana karavAmAM Ave tyAre te svarUpane najara sAme rAkhavuM joIe. eka strI dahIM valove che, banne hAthamAM pakaDelI dorIne vArApharatI AgaLa pAchaLa kheMcIne te vAvavAnuM cAlu rAkhe che. eka hAthanI dorIne kheMcatA bIjA hAthanI dorIne te DhIlI choDe che. A sApekSatA che. ghaNIvAra syAdvAdane saMzaya ane anizcitanI najare bhUlathI jovAmAM Ave che. kharekhara to anekAnta daSTi badhA prakAranA virodhane nAbUda karI samadaSTinuM pratipAdana kare che. jaina darzana anusAra satyanI abhivyakitane nirapekSa na mAnI sApekSa mAnavAmAM AvI che. satya te vakhate asatya bane che jayAre ApaNe, jenA vaDe kahevAmAM AvyuM che tene bhUlI jaIe chIe. Adhunika vijJAna anekAnta darzanane svIkAre che. Aje koI vaujJAnika evo dAvo nathI karato ke eNe vastutattvanuM pUrNa jJAna thaI gayuM che, athavA eNe sRSTinA badhA rahonI jANakArI meLavI lIdhI che. AlbarTa AInsTInae anekAna vAdane ema kahIne ravIkAra karyo hato ke ApaNe mAtra sApekSika satya (rileTIva hRtha)ne jANI zakIe chIe, nirapekSa satya(ebsolyuTa TraMtha) koI virala pUrNa daSTA, pUrNa jJAnI ja jANI zake che. eTale ke ApaNI jANakArI sApekSita satya sudhI maryAdita hoya che. anekAnta vicAra daSTithI paraspara virodhI dekhAtA be sApekSa satva apekSAbhede satya haze. ahIM badhA vicArabheda ane matamatAMtara naSTa pAme che. Adhunika saMdarbhamAM mahAvIra svAmInI daSTi mahattvapUrNa ane upayogI che. AjanA saMgharSa ane vivAdanA. tAMDavane rokavA anekA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. prabuddha jIvana tA. 16-7-82 - ntane zarANe javuM paDaze; mahAvIra svAmInI A vicArakrAntine bhojanavidhi rAmajIne tene vyAvahArika rUpa ApavuM paDaze. emaNe samatA dharmanI vAta karI. jAti, kuLa ane saMpattinuM abhimAna viSamatAnA kAMTA 0 vAcaka RSabhadAsajI pedA kare che. viSTha manuSya bIjAne taNakhalA jevA gaNe che. je viAcaka kSabhadAsa sattaramA saikAmAM thaI gayelA eka samartha kavi che. bIjAne tiraskAra kare che te viSamatAnA saMsAramAM bhamyA kare che. teo khaMbhAtanA vatanI, bAra vRtadhArI zrAvaka hatA. emaNe ghaNA 'jo paribhavaI para jaNa, saMsAre parivAI mahe" (sUtrakRtAMga). rAsa lakhyA che. emAM "hitazikSA rAsa' nAmanA rAsamAM gRhasthajIvana e ja graMthamAM AgaLa kahyuM che- vize ghaNI upayogI salAha vividha viSaya paratve ApI che. emAMthI je mAho khaniya jAyae vA, tahaSNuputte taha lecchaI vA, namUnArUpe ahIM bhejanavidhi vize ApavAmAM Ave che. dhArmika, je paaIe paradattabhAI, goNa je bhaI mANabaddha, naitika, Acara, saMskAra, Arogya, vijJAna vagere vividha daSTie arthAta tame brAhmaNa, kSatriya, ugraputra ke licchavi cAhe game ApelA niyame kevA kevA che tene khyAla A vAMcavAthI Avaze.] te jAti-kuLamAM janmyA che paNa have samatAnA zAsanamAM pravRjita 1. dareka manuSya jamavAne vakhate je koI bhikSaka vagere (dIkSita) thaI, ahiMsaka thavAne kAraNe paradattabhejI (bIjanuM ApeluM Avela hoya tene ApIne pachI ja jamavuM. khAnAra) cho, pachI jAti-kuLanuM A abhimAna kevuM? mahAvIra 2. hRdayamAM viveka dhAraNa karavuM. gharamAM rahelA sarva jIvonI svAmInI anekAnta-daSTi jAti-kuLanA madane dUra karI samatAnI khabara lIdhA pachI ja uttama puruSe jamavuM. bhAvanA, jAtIya ekatA, dhArmika sahiSNutA ane sarvadharma samabhAvanI 3. jamavAnA prAraMbhamAM devagara vagere tathA potAnA svAmIne saritA vahetI karI sarvajananuM kalyANa karanAra che. sAmAjika, dhArmika, namaskAra karIne pachI jamavuM. teo bhUkhyA hoya tyAM sudhI pote na jamavuM. Arthika, rASTrIya ane AMtararASTrIya badhA prakAranA bhedabhAvane, viSama 4. vaLI mAtA, pitA, bALaka, sagarbhA strI tene jamADIne tAne, saMgharSane dUra karavAne upAya anekAnta daSTimAM zodhI zakAya che. - jamavuM; teo bhUkhyAM hoya tyAM sudhI guNI-purupe na jamavuM. ahIM samanvayavAdanA dvAra khUle che. ApaNe ApaNA daSTikoNanI 5. rogI, sajajana, vRddha ane bALaka bhUkhyo hoya tyAM sAthe bIjAnA daSTikoNane paNa udArabhAve samajI zakIe chIe. badhA sudhI kRpALu manuSya na jamavuM. saMgharSo ane yuddhonA mULamAM durAgraha, pitAnA daSTikoNane zreSTha 6. gharanAM dAsadAsI-karacAkara tathA jAnavara e sarvanI samajI bIjAnA daSTikoNane tuccha samajI anAdara karavAnI vRtti ciMtA karyA pachI-sarvanI khabara lIdhA pachI ja jamavuM. . kAma karatI hoya che. Aje durAgrahI ane ekAMgI na banatAM vicAromAM 7. je mANasa bhUkha lAge tyAre ja jame che tene zArIrika du:kha prApta thatuM nathI. divasanA pahelA pahoramAM jamavuM nahIM niSpakSapAtI ane udAra banavAnI jarUra che. ane bIjo pahora vyatita thavA de nahIM. pahelA pahoramAM je jame. | vyAvahArika rUpamAM anekAntane siddhAMta vizvazAMti mATe traNa { tene agni maMda hovAthI rasavRddhi thAya. bIjo pahora vyatita karIne prakAre sahAya karI zake che. jame tenA baLane kSaya thAya. ' (1) vaicArika saMgharSonuM nirAkaraNa 8. kupA lAgI hoya ne jame to goLe caDe. TATuM anAja (2) vaicArika samanvaya-rAjya-viSe vyApaka daSkioNa jame to vAyu thAya. (3) vaicArika udAratA. 9. laghuzaMkA thaI hoya ne te TALyA sivAya pANI pIve to manuSya svabhAve ahamavAdI che, te pitAnA vyakitatva ane tene bhagaMdarane vyAdhi thAya. 10. ajIrNa thayA chatAM jame tene anna viSapaNe parigame. .. pitAnA vicArone jarA paNa Thera pahoMcavA nathI deto, emane Thesa 11. paroDhIe, saMdhyAkALe athavA rAtre jame te bALaka athavA lAgatAM tarata te potAno alaga akhADe ke saMpradAya banAvI le che. murkha kahevAya. IryAdrapa, kItinI lAlasA, matAgraha, vicArabheda, apamAna vagerenAM 12. uttama pUra pe hAthamAM anna laIne khAvuM nahIM, pAtramAM kAraNe saMpradAya racAtA rahe che. sAmAjika stara parama, kauTuMbika stara laIne khAvuM. para aneka gharSaNanA mULamAM vicArone saMgharSa rahelo hoya che. 13. DAbA paga upara hAtha rAkhIne khAvuM nahIM. Arthika kSetramAM jema aparigraha eka mahAna siddhAMta banI zake 14, taDake, agAsImAM, aMdhArAmAM ane jhADa nIce besIne che tema anekAnta mAnava ekatAne mahAna siddhAMta banI zake che. khAvuM nahIM. mahAkavi dinakarajIe "saMskRti ane cAra adhyAyamAM lakhyuM che . 15. jamavAmAM hAthanI tarjanI AMgaLI TALavI nahi. ' 16moDhe ne hAtha-paga dhoIne pachI jamavuM. 'emAM koI saMdeha nathI ke anekAntanuM anusaMdhAna bhAratanI ahiMsA 17. nAgA na jamavuM tathA me vastra paherIne na jamavuM, sAdhanAnuM carama utkarSa che ane AkhuM jagata jeTaluM jaladI ene kema ke nagna jamanAranA ne melAM vastro paherIne jamanAranA gharamAM apanAvaze, vizvamAM zAMti eTalI jaladI sthapAze.' badhAne samAna , lakSmIne vAse raheto nathI. rUpathI jIvavAno adhikAra che, A saha-astitvane siddhAMta che.. 18. thALI hAthamAM laIne khAvuM nahIM. mahAvIra svAmIe spaSTa kahyuM che jene tame zatranuM samaje che tene 19, bhInuM vastra mAthA para bAMdhIne khAvuM nahIM. eka vastra paNa sahana kare ane jene tame mitra samajo cho tene paNa sahana karo. 'huM badhA jIvone sahana kare che, teo badhA mane sahana kare. AhAra na karavo, arthAta bIjuM vastra oDhIne bhojana karavuM. sau tarapha mAro maitrIbhAva che, koI tarapha verabhAva nathI.' 20. apavitra zarIre AhAra na kara. mahAvIra svAmInI anekAnta daSTi prAsaMgika che, vyAvahArika 21. lelu pIpaNAthI, vedha/pADIne ane pagamAM pagarakhAM paherIne che, upayogI ane lAbhadAyaka che. vibhinna dharmo ane saMpradAyanI ne jamavuM, e traNa meTAM apalakSaNa che. upasthiti aTala ane jarUrI che, paraMtu emanA parasparanA drapa 22. kevaLa bhUmi para besIne na jamavuM, pATalA para besIne bhAvane dUra karavo joIe. upAdhyAya yazovijayajIe kahyuM che, 'sAco bhavuM. anekAntavAdI koI paNa darzanane drapa nahIM kare, te saMpUrNa draSTi 23. pUrva dizA athavA uttara dizA sAme pATale nAkhI tenA koNathI, vAtsalya daSTie evI rIte jue che je koI pitA potAnA para besIne jamavuM. putrane jete hoya. vAstavamAM madhyasthabhAva zAstronuM gUDha rahasya che, 24. jamatI vakhate thALI mUkI hoya te pATalA upara paga na te ja dharmavAda che. madhyasthabhAvanA rahevAthI zAstranI eka padanuM mUkave. jJAna paNa saphaLa che, anyathA hajAro zAstronuM jJAAna phogaTa che.' 25. melAM, bhuMDA ke bhAMgelA thALa yA thALImAM na jamavuM, vizALa (tIrthakarImAMthI sAbhAra) buddhivALAe e rIte jamavAnuM varjavuM. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-82 prabuddha jIvana 11 26. DAkaNa ane mAThI najaravALI strI ke bhAre najaravALA puruSanI ane zvAnanI daSTie na jamavuM. 27. RtuvatI strIe pIraselo AhAra uttama puru karavo nahIM. 28. pakSI, gAya ke zvAne suMgheluM anAja na khAvuM. 29. bhUkhyAnI ke pApInI najare paDeluM anna na khAvuM. 30. enuM e khAvAnuM bIjIvAra rAMdhelu athavA pharIthI upaga kareluM na khAvuM. 31. jamatAM zabda karavo nahIM, tema bolavuM nahIM - AgabolyA jamavuM. (jamatAM jamatAM paNa manamAM navakAra gaNavAno niSedha nathI) - 32. sarakhe Asane besIne, sthira citte jamavuM. DagamagatA Asana para besIne na jamavuM. 33. rAvuM bhejanuM prathama suMdhIne pachI khAvuM ke jethI koInI daSTi na lAge. 34. bhejananA prAraMbhamAM pANI na pIvuM. prAraMbhamAM pANI pIvAthI agni maMda thaI jAya che. 35. madhyamAM pANI pIvuM amRta rAmAna karyuM che. chelle pANI pIvuM te vipa athavA zilA rAmAna kahyAM che - AvI te viSayanA zAtAnI vANI che. A 36, khAvAmAM prathama gaLI ne cIkaNI vastu khAvI, vacce khATuM khAruM khAvuM ane chelle tIkhuM ne kaDavuM khAvuM--e guNakAraka kahyuM che. 37. zULanA vyAdhivALAe dvidaLa (kaThoLa) na khAvuM. 38. kuSTha rogavALAe mAMrAnI rAme paNa na jovuM. 39, javaravALAe ghI na khAvuM tema ja ghaNuM pANI na pIvuM. 40. jamatI vakhate laghuzaMkA ne vaDIzaMkA dabAvI na rAkhavI. 41. grahaNa samaye na jamavuM. 42. varSARtumAM khAra vadhAre khAvuM. 43. zarada RtumAM pANI vadhAre pIvuM. 44. hemaMtaRtumAM dUdha vadhAre pIvuM. ema karavAthI prAye roga udbhavato nathI. 45. zizira RtumAM kaDavuM ne khATuM vadhAre khAvuM, vasaMta RtumAM ghI vadhAre khAvuM ane grIma RtumAM gaLyo padArtha vadhAre khAve, tethI rUpa, kAMti ne baLa vadhe che. 47. atizaya garama garama khAvAthI baLa nAza pAme che. 48. ati TADha ' bhejana vAyu kare che. 49, ati khATuM ane khAruM bhejana teja hANe che. 10. atizaya pauSTika khAvAthI kAmavAsanA vadhe che ane kAmarovanathI jIvita nAza pAme che. 51. atisAranA vyAdhivALAe navuM dhAnya na khAvuM. 52. netrarogIe maithunano tyAga karavo ane taratanI viMdhAyela gAya ke bheMsanuM dUdha na khAvuM. 53. dharmanA mArge cAlavAnA Icchake banatAM sudhI ekavAra jamavuM ane temAM pANI niravagha tema ja acitta AhAra levo. e pramANe na banI zake te pachI prabhAte navakArazI to avazya karavI. 14. sAMje vALu karIne paccakhANa karavuM. temAM cAre AhArane tyAga karavo. kadi tema na banI zake to pANInI chUTa rAkhavI. paNa traNa AhAra to avazya javA; banatAM sudhI dararoja kAMIka paNa, 5 khANa karavuM; cauda niyama dararoja dhAravA; kAMdA, baTATA vagere anaMtakAya ne abhane avazya tyAga karavokAraNake anaMtakAya ne abhaNyanuM bhakSaNa karavAthI anaMta bhavamAM bhamavuM paDe che. 55. bahu khAvuM ne bahu bolavuM e baMne hAnikAraka che. tethI pramANasara bolavuM ane parimita khAvuM. 56. ciMtAne vakhate na jamavuM. mana zAMta karIne te zAMta thAya tyAre jamavuM; kAraNake ciMtAmAM khAdheluM amRta paNa viSarUpe pariName che. 57. vamana karIne eTale UlaTI thayA pachI tarata na jamavuM. 18. DAbA hAthe na khAvuM. 59. thALI vadhupaDatI UMcI ke nIcI rAkhIne ke nabaLe Asane besIne ne khAvuM. 60. cAre vidizA sAme besIne na jamavuM. 61. paga upara paga caDhAvIne khAvA na besavuM. 62. khAtAM bacabaca zabda moDhethI na karo. 63. khADAvALI ke vAMkIcUMkI bhUmi para besIne na khAvuM. 64. jamatAM TIMgAva na devuM. 65. mAtA ke gharanI strIo vagere prItivALAe rAMdheluM ja jamavuM. 66. je thALImAM koI pApI puruSa jamela hoya te pAtramAM uttama puruSe na khAvuM. 67. RtuvatI strI je pAtramAM jamI hoya te pAtra na levuM. 68. garama garama vAsaNamAM na jamavuM. 69. ajANyA pAtramAM na khAvuM. 70. gAya ke ghaDAe ke kUtarA vagere jAnavoe cATayuM ke suMdhyuM hoya ke paMkhI vageree cA ke boTayuM hoya tevA pAtramAM na khAvuM. 71. jamaNI nAsikA vahetI hoya tyAre jamavuM. 72, ati khATuM, ati khATuM, ati UnuM na khAvuM. ati khAruM khAvAthI zarIrane hAni thAya che. 73. zAka ghaNuM na khAvuM, tema ja zAka vinA paNa na khAvuM. 74. dUdha bane teTaluM vadhAre khAvuM ane cekhA jUnA khAvA tethI zarIramAM teja vadhe che. 7pa. jamyA pachI tarata doDavuM nahi. vAhanamAM paNa besavuM nahi. thoDo vakhata bhAre zrama karavo nahIM. 76. jamI rahyA pachI nirmaLa jaLane eka caLune kogaLa gaLe utArI javo. bIjA kogaLA mukhazuddhi mATe bahAra karavA. 77, pazunI jema nIcuM mukha karIne pANI na pIvuM. pIdhA pachI pAtramAM pANI vadhe che te mATalAmAM ke bIjA koI kAmamAM na nAkhatAM nirjIva jagyAe DhALI nAkhavuM. 78. pANI jhAjhuM na pIvuM ane pANInI bokha mATe na mAMDavI. - 79. bhajana karI rahyA pachI navakAra gAvo ane banI zake te caityavaMdana karavuM. 80. bhajana karI rahyA pachI bhIne hAtha bIjA hAtha sAthe na ghasAvo, page na ghasava, mAM sAthe nA lagADa, paNa DhIMcANa sAthe ghaso. 81, bhojana karIne tarata ALasa na maraDavuM. 82. bhojana karIne tarata dizAe na javuM. eTale ke zaucakriyA na karavI. 83. bhUjana karIne tarata udhADe zarIre na besavuM. 84. bhojana karIne tarata snAna paNa na karavuM. 85. jamyA pachI dhIme dhIme so DagalAM bharavAM kema ke jamIne besI rahevAthI peTa vadhe che. 86. thoDuMghaNuM cAlyA pachI DAbe paDakhe thoDo vakhata jAgatAM sUvuM, te paNa cIrA na sUvuM. cIttA sUvAthI kapha utpanna thAya chebaDakhe Ave che ane DAbe paDakhe sUvAthI AyuSya vadhe che. A pramANe bhejanavidhi samajIne sujJa manuSya tanusAra yathAzakita avazya vartavuM. - 87. uttama puruSe sAdhunI jema bhojana karavuM eTale ke sAdhunI jema peTa saheja UNuM rAkhIne jamavuM tathA jamatI vakhate bhojanane vakhANavuM ke vakhoDavuM nahIM. [SabhadAse A rAsa padyamAM lakhyo che. enA uparathI gadyamAM bhajanavidhinA A niyamo ApyA che. kavinI bhASA kevI hatI te nIcenI emanI paMkitao uparathI joI zakAze : tarasyo jime to gola vAya, TADha jime te hoye vAya; laghuzaMkAe pANI pIe, bhagaMdara roga te aMge liye ajIrNa mAMhe bhejana jeha, viSa samAna nara kahiye teha, vaLI paroDhiye, saMdhyAkALa, rAte jame te mUrakha bAla. ati UnuM te balane hare, ati TADhuM te vAyu kare. khAruM khATuM teja avagaNe, ati kAmI jIvitane hANe.] Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para prabuddha jIvana tA. 16-7-82 amRtA prItama vize taMtrIzrI, "prabuddha jIvana'nA amRtA prItama vizenA mArA lekhamAM eka bahu ja bhayaMkara chApabhUla thaI gaI che. prabuddha jIvana" pR.31 upara cethA phakarAmAM chellI be lITImAM 'ImarojhacitrakAra ane amRtA sAhityakAra, A baMne kalAkAranuM sahajIvana hiMdu samAjanI virala ghaTanA che. ahIM chapAyuM che dehajIvana. te bahu ja kharAba lAge che te A sudhAro avazya mUkaze. ' jayA mahetA taMtrIzrI, 16 jUna, 1982nA 'prabuddha jIvananA aMkamAM zrI jayA mahetAne "amRtA prItamanI kavitA" uparano lekha vAMcIne ghaNA kSobha thayo. amRtA prItamanI kavitA upara ja mAtra lakhyuM hota to ya 'prabuddha jIvana' sAthe susaMgata lAgata; paraMtu lekhikAe ukata lekhamAM prAraMbhamAM amRtA prItamanA jIvanane 'prabuddha jIvanamAM pragaTa karIne hada karI nAkhI. lekhikAe amRtAnA jIvanane je daSTie biradAvyuM che te mATe 'prabuddha jIvana" jevA sAttvika sAmAyikane badale bIjA koI sAmAyikane pasaMda karyuM hota te sAruM hatuM. amRtAne pati sAthe bhItarano meLa nahote ane tene 'baLavAnA mAlanI jema cerelI chAyA" tarIke rahevuM paDatuM hatuM. eTale e 'bhAgyazALI' patinA lAbhArthe amRtA patithI chUTA paDayAM! eTalethI na aTakatAM teNe sAhira, sajajAda ane Imarojha jevA mahAnubhAvanI maitrI keLavI. sAhirane manabharIne cAhavA chatAM te tenAthI dUra ja rahyA. vatana parasta sAcA 'pAka' muslima baccAnI mAphaka sajajAda A mahAna maitriNInI maitrInI kadara na karatAM mAdare vatanane amRtAnA premathI mahAna gaNIne mitradharmamAMthI phArega thaI pAkistAna cAlyuM gayo. have rahyo mAtra Imarajha. tenI sAthe paNa lagna na karatAM lagnajIvanane pAcho lahAvo te lIdhe ja. zrI jayA mahetA A anaitika ghaTanAne ahobhAvathI A rIte biradAve che. "Imarojha citrakAra, amRtA sAhityakAra A banne kalAkAranuM dehajIvana ('sahajIvana' joIe 'dehajIvana' nahi, e chApa bhUla che) hiMdusamAjanI virala ghaTanA che!" amRtA prItama svachaMdI jIvanamAM ATalethI ja aTakyA nathI. zarAba, sigAreTa Adi late emane vaLagelI ja che. lekhikA AvI ghaTanA saMbaMdhe lakhe che: "amRtA eka strI. suMdara ane vaLI kavitA lakhe. aMgata jIvanamAM paNa samAjamAnya nahIM evI ghaTanAo. keTalAka paMjAbI sAhityakAra ane samAje amRtA para vitADavAmAM bAkI rAkhyuM nathI. chatAM bhItaranI saccAIe emane TakAvI rAkhyAM che !" to A bhItaranI saccAI zuM? zuM bhItaranI rAccAI hoya eTale mANasanA badhA ja do, badhAM ja svacchede ane badhAM ja pApo kSamya gaNAya? zera corI karatA jAya ane pachI kabUla karate jAya to enI bhItaranI saccAI mATe zuM ApaNe puSpahAra paherAvIzuM? bhItaranI saccAI te mahAtmA gAMdhInI heya-je saccAI bhUla mATe pArAvAra pazcAttApa karIne tenA pAvakamAM baLI baLI aMte zuddha bane. bhItaranI saccAI je jIvana hoya, ethI divya ke ucca jIvanane jhAMkhatI na hoya te tenuM mUlya keTaluM? mahAtmA gAMdhInI bhItaranI saccAI vadhAre ucca jIvanane jhaMkhe che, jayAre amRtAnI bhItaranI roccAI che evA ja pAmara jIvanamAM rAcavA mathe che. vAstavika rIte AvI saccAI te samAjane chetaravA mATe hoya chepote je kAMI ayogya karmo kare che tene megya pariprekSya pUro pADavA mATe! -ane e rIte potAnAM sArAM - kheTAM kamene saccAInI chApa dvArA "Adarza' TheravavA mATe! eTale ja bhItaranI saccAI koI saMyamasiddha mehanadAsa gAMdhI mATe hoya; svachaMdI amRtA prItama mATe nahi. 'prabuddha jIvanane badale AjanuM koI kahevAtuM sAhityika sAmAyika lekhikAe ukata lekha mATe pasaMda karyuM hota to tyAM tenuM yogya pleTaphorma gaNAta. kemake AjanAM keTalAMka kahevAtAM 'sAhityika' sAmAyiko sAcA arthamAM "sAhityika' maTIne have "gaMgAjaLane badale vaDakA"thI khAsa bujhAvanArA ja banI gayAM che. (sAMbhaLavA pramANe muMbaImAM emanA sanmAnanA Ayojakoe paNa amRtA ane bIjA keTalAka kavi-sAhityakAronI khAsa bujhavavA sanmAnanA kAryakrama pachI voDakAnI-zarAbanI mahephila eka moTI hoTelamAM yojI hatI.). paNa prabuddha jIvana' te dharma, saMskRti, ciMtana ane samAjaghaDataranuM patra che. mArA jevA vAcako AjanA sAhityathI UbAIne mAMDa 'prabuddha jIvana' sudhI pahoMcyA che. temAM paNa jo AvI ja kalamaprasAdI pIrasAtI raheze te temanI mukita mATe koI sthAna nahi rahe. DaoN. hasamukha dezI mahilA koleja, rAjakoTa ekayuprezara kalAsa aMge premaLa jati dvArA muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM cAlatA ekayuprezaranA kalAsamAM navA eDamizane have baMdha karyA che. have cha mAsa bAda navA nAme levAmAM Avaze. kanvInara, premaLa jyoti - vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA tA. 31-7-1982nA roja sAMjanA 5-00 vAge zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze, je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. - (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMgha tema ja zI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbene maMjura karavA. (2) navA varSanA aMdAjapatro maMjura karavA. (3) saMghanA adhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. (4) saMgha tema ja vAcanAlaya-pustakAlaya mATe eDiTaronI nimaNuMka karavI. vArSika rAbhAnA upara jaNAvelA samaye upasthita thavA vinaMtI. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo premaLa jAti" premaLa jyotinI pravRttimAM kAryakaro jyAM jAya che tyAM sADIo mATe mAMgaNI thAya che. te sArI gaNAya tevI - junI nahisADIo saMghanA kAryAlayamAM mekalavA vinaMtI kanvInara, premaLa jAti Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-82 sadhanA kAryAlaya maMtrI zrI zAMtilAla TI. zeThanI S. E. . tarIke thayelI nimaNU`ka saMghanA kAryAlayamaMtrI zrI zAMtilAla TI. zeThanI mahArASTra sarakAre esa.I.ema. tarIke nimaNuMka karI che tethI ame harSa anubhavIe chIe. tA. 107-82nA roja maLelI saMghanI kAryavAhaka samitimAM A aMge khuzI vyakata karavAmAM AvI hatI ane DaeN. ramaNalAla sI. zAha tathA zrI gaNapatabhAI jhaverIe zAntibhAInI kAryaniSThA mATe temanI prasaMzA karI hatI, jene sau sabhyoe vadhAvI lIdhI hatI. saMghanA kAryAlayamAM kAma karatAM karatAM paNa sevAnI dhagaza ane bhAvanAthI bhinna bhinna sAmAjika saMsthAo sAthe saMkaLAIne kAmanI sUjha ane daSTithI sAmAjika kSetre teo upayogI thatA rahyA che. jema ke: * 1937-38nA rAjakoTanA satyAgrahamAM temanI nAnI uMmaramAM paNa teoe cha mAsa sudhI eTale ke laDatanA aMta sudhI-sevA ApelI. * jaina sozyala grupa-malADanI sthApanAmAM teoe agrIma phALo Apyo hato ane tenA sthApanAkALathI pAMca varSa sudhI maMtrI tarIke kAma karyuM ane hAla teo grupanA upapramukhano hAdo dharAve che. * malADanA jhAlAvADI sthAnakavAsI mitramaMDaLanA be varSa sudhI teo maMtrI hatA - hAla kamiTInA sabhya che. malADanI mahilA kolejanI kamiTInA sabhya che. Jun # che. tAjetaramAM, be varSathI zarU thayela zrI cImanalAla dave ekyu prezara phAunDezana--jenI cha zAkhA muMbaImAM ane eka zAkhA suratamAM cAle che tenI eDavAIjharI kamiTImAM paNa te phAdhara vAlesanA lakhANothI prabhAvita thaIne temanA pustako aDadhI kiMmate vecavAne lagatI temaNe yojanA ghaDI ane be varSanA TUMkA gALAmAM temaNe phAdharanA 10,000 dasa hajAra pustakonuM vecANa karIne eka vikrama sthApyo. jaina sAzyala grupa pheDarezananI mAsIka patrikA "maMgalayAtrA"nuM sahataMtrIpada paNa chellA be varSathI teo saMbhALI rahyA che. teo eka sArA carcApatrI ane ugatA lekhaka paNa che. . saMghanI badhI ja pravRttiomAM jevI ke, paryuSaNa vyAkhyAnamALA, "prabuddha jIvana", nAnImeTaTI sabhA, AjIvana sabhyo tema ja peTrana sabhyo banAvavA-A rIte saMdhanI dareka pravRttino vyApa vadhAravAmAM haMmezA teo sakrIya rIte rasa dharAvatA rahyA che ane rAta-divasa zeyA vinA samayanA bhAga ApatA rahyA che tenA ame sAkSI chIe. temanA aNueaNumAM saMghanA koyanA ane vikAsanA spaMdanA kAyama cAlatA jovA maLe-saMgha mATenI temanI AtmIyatA adbhUta kahI zakAya evI che. A rIte saMghanA kAryonA vyApa vadhAra vAmAM teo haMmezA sakriya rahyA che. ekayupresaranI pravRtti temanA kAraNe ja ApaNe zarU karI zakayA ema kahevAmAM jarA paNa atizayokita thatI nathI. AvI temanI anekavidha sevAonI kadara karIne mahArASTra sarakAre temane esa. I. ema. tarIke niyukata karyA che te mATe ame gaurava anubhavIe chIe. prabhu jIvana cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha 8 7 pUjaya sAdhvIzrI dharmazIlAjI pUjaya munizrI vAtsalyadIpa pUjya morArIbApu zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI kiraNabhAI DaoN. ramaNalAla sI. zAha zrI zazikAntabhAI mahetA zrImatI dhairyabALA vArA AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMghaAyojita AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM, ravivAra tA. 15-8-82 thI somavAra tA. 23-8-82 sudhI biralA krIDA kendramAM Ayojana karavAmAM AvyuM che. temAM nIce mujaba vyAkhyAnakkI thayA che. tA 53 zrI kumArapALa desAI pro. tArAbahena. zAha DaoN. narendra bhAnAvata DaoN. kAntilAla kAlANI phrAMI zaileSabhAI zrI . vasaMtabhAI khAkhANI mahAdeviyA zrI kRSNakAnta mahetA jasTisa dharmAdhikArI DaoN. sureza dalAla zrI azokakumAra vyAkhyAtAonI tArIkha tema ja viSayo sAthenA samagra progrAma AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha * . zAkaprastAva * saMghanI tA. 18-7-82nA roja maLelI kAryavAhaka samitimAM nIce pramANenA TharAva sarvAnumate pasAra karavAmAM Avyo hato. "saMghanA kAryAlaya sAthe chellA sAta varSathI saMkaLAyelAM ane zrI maNIlAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya aneM pustakAlayanA lAIbreriyana tarIke sevA ApI rahelA zrImatI rAjulabahena joSInuM TUMkI mAMdagI bAda tA. 9-7-82 nA roja 29 varSanI nAnI.. umare du:khada avasAna thayuM. ethI A sabhA AMdhAta anubhave che. kAryAlaya sAthe otaprota thaIne niSThA ane AtmIyatApUrvaka kAma karavAnI emanI paddhatithI sau koInA manamAM emanA prati AdaranI lAgaNI temaNe janmAvI hatI. vAlvanA saphaLa oparezana bAda acAnaka tabiyata lathaDatAM emanuM akALa avasAna thayuM. temanA kuTuMbIjano para AvIpaDelAM du:khamAM sahabhAgI thatA A sabhA zokanI lAgaNI vyakata kare che ane temanA AtmAne parama zAnti maLe evI prArthanA kare che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha zrI cImanalAla je. zAha tathA zrI ribhAine abhinaMdana saMghanA maMtrI ane amArA sAthI zrI cImanalAla je. zAha ane vyavasthApaka samitinA sabhya temaja bRhada muMbaI mahAnagarapAlikAnA ghATakopara vibhAganA korporeTara zrI haribhAI gulAbacaMda zAhane mahArASTra sarakAre esa. I. ema. tarIke puna: niyukata karyA che. e banne sAthIone abhinaMdana ApatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. zrI cImanalAla je. zAha saMgha uparAMta jaina sAzyala grupa, sumaMgalama, staMbharA vidyAIMTha ane benka oNpha plejhara vagere aneka sAmAjika saMsthAo sAthe saMkaLAlAM che. e ja rIte zrI haribhAI paNa ghATakoparanI eca. je. dozI sArvajanika hospiTala ane anya saMsthAo sAthe saMkaLAyelAM che. A bannenuM mahArASTra sarakAre sArvajanika rovAnuM bahumAna karyuM che emAM ame amAro sUra prAvIe chIe. - taMtrI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jena yuvaka saMgha - muMbaI tA. 31-12-1981 divasanuM saravaiyuM 1980 rU. pai. 1981 ' 1980 1981 rU. pai. 554810-18 274573-4 - 82383-18 pha ane devuM: rijharva phaMDa gayA saravaiyA mujaba bAkI umero: varSa daramiyAna peTana membara sabhAsada phInA zrI premaLa jyoti rijharva phaMDa prabujIvana kAyamI grAhaka phaMDa pa1013-15 217-25 641530 1200 10-0 7788% 100 51230-40 5CC-00 102113618. 907383-18 InvesTamenTa cApaDA pramANe) 51013-15 rasadhArA ko. o. hA.se. li. muMbaI umero : varSa daramiyAna kepITala kharcanA rasadhArI ko. o. hA. se. linA 5000 zera 10 dareka rUA. 50ne 200 Dibe. dareka rUA. 10 2800. tAtA oIla ku. 150000 150 Dibe. dareka rU. 100no bombe DAIga ku. 1500-00 150 Dibe. dareka rUA. 10 150 Dibe volTAjha li.nA darekanA rU. 10 22500% (Diba. tAtA lokomeTIva) 2cc00 24019-19 1500000 24019-19 2273-25 150-00 zrI saMgha hastakanA phaMDo : zrI makAna phaMDa . gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI pustaka prakAzana khAtuM: gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI mAvajata khAtuM: gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI premaLa jyoti pravRtti khAtuM: gayA saravaiyA mujaba bAkI umero: 2273-25 126-48 581 - 0 prabuddha jIvana 126-48 15692-47 7380-00 20667-22 papa85- 10200% 75374-75 bheTanA 958840 yuniTa TraraTa opha I. yuniTa InDiyana Teliphona InDasTrIjha li. hindustAna jhIMka limiTeDa Izyina oIla korporezana li. bhArata hevI IlekaTrIka li. 116511-22 9167-22 bAda: 24cc-00 varSa daramiyAna kharcanA 1 00 rijharva phaMDamAM laI gayA 5 50 35000 500 paCCC-09 18500-00 7pa73-24 0 97pa73-24 34335cs 18977-98 7400-00 2066-22 pharnicara ane phikacara: (pA pramANe gayA saravaiyA mujaba bAkI umero: varSa daramiyAna kharIdInA 9660-24 500-00 10168-24 38436-28 00 zeTha dIpacaMda zrI. zAha TrasTa : gayA saravaiyA mujaba bAkI 40304-28 umero: bheTa tathA vyAjanA 3955-00 bAda: kharcanA 4169-0 2301- 44259-28 com 101624 1610-24 2250-24 bAda: kula ghasArAnA cAlu varSanA 3869-24 629-00 tA. 16-7 498-24 4034-28 46rapa9-28 5662-00 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21005-00 21005-0. 10728-95 zrI vidyAsatra pravRtti kuMDa khA: vidyAsatra pravRtti khAtuM: gayA saravaiyA mujaba bAkI 9235-55 (udhAra) bAda: vyAjane 16800 1115-00 IS 2100- 7555-55 5691-05 1059-50 umero: khanA 2100pa-20 havAlo nAkhyo 13246-60 DipojhITa: 125-00 posTa ophisamAM 125-0 4800 bI. I. esa. TI. mAM 6. 30 36000 Teliphona aMge 3600 965-2. leNuM : 982-50 InkamaTekSa rIphaMDa aMge 157-16 15795-31 kharca aMge agAuthI Apela , 13288-11 22132-00 sTApha pAse 16902-0 54429-22 zrI ma. e. zAha sA. vA. ane pustakAlaya 79665-02 3575-00 vyAjanA leNA Dibencara 2750-00 DipojhITa para. 3703-25 - 6453-25 96913-03 rokaDa tathA beMka bAkI: 33035-29 beMka opha I.nA cAlu khAte 21621-47 12600 beMka opha. I.nA rikariMga khAte 000-00 51158000 beMka ek I.nA phikasa DipojhiTa khAte 3715-80 115000-00 beMka opha baroDA phiksa DiTi khAte 140000 125000-00 yuniyana beM. e I. phiksa DipojhiTa khAte 12500 636580-00 243-55 rokaDa purAMta 5-31 9235-55 13246-60 117877-54 jIvana ghaDatara lakSI pravRtti phaMDa: 2974-80 gayA saravaiyA mujaba bAkI 3274-80 3000 umero: vyAjanA 256-00 3pa30-80 100945-38 3274-80. 16406-13 devuM: sTApha che. phaMDanA 11000 lavAjamanA agAuthI AvelA 32802-82 anya devuM: 20345-13 1450-00 30711-92 pa2507-0pa 1060121-80 zrI. janarala phaMDa: varSa daramiyAna kharca karatAM AvakamAM vadhAro varSa daramiyAna prabuddha AvakamAM vadhAro 35231-14 jIvanamAM 1746-48 36977.62 bAda : gayA saravaiyA mujaba udhAra bAkI 97458-84 zrI janarala phaMDa khAvuM: 658251-68 13pa75-88 gayo saravaiyA mujaba bAkI 4652-28 bAda : varSa daramyAna Avakano vadhAre (23-60 25556-18 - prabuddha jIvanamAM khane vadhAro 34479-78 1060121-80 1177486-72 eDiTarono rIpArTa: amee zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM muMbaInuM 31-12-81nA rojanuM uparanuM saravaiyuM majakura saMdhanA copaDA tathA vAucara sAthe tapAsyuM che ane amArA dhI muMbaI pablika TrasTa ekaTa anusAra judA riporTa AdhIna barobara che.. tA. 29--82 zAha mahetA enDa ku. cATarDa ekAunTanTasa DiTarsa 34479-78 umero : saravaiyA pherane 2497-84 027 2498-11 117748672 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1980 1728800 38200 1851-20 201-00 acc-co 459216 13200-00 200 213-0 211-00 119-12 Avaka bheTanA sabhya lavAjamanA bAda : zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone 'prabuddha jIvana'nI kopI maphata mAlavAmAM Ave che tenA vyAjanA : DibencaronA beMkanA khAtAonAM tathA phikasa DipojhiTanA 111100-00 56336-60 624-99 brAMDanA kaMpanIomAM DipojhiTa para 3888-15 bAda: lAIpha membara zIpa phaMDanA vyAjanA zrI prabuddha jIvananI lavAjama khAte anya aMkita phaMDone 5160 1690-90 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha bhADAnA paracUraNa Avaka zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaI tA. 31-12-81nA roja pUrA thatAM varSano Avaka tathA kharcano hisAba 1981 1980 pho.. vi, 4175-00 1850-00 663897 19820-00 pha.. pai. 27065-90 232500 46569-74 265--- 782564 uparanA hisAba tapAsyo che ane amArA dhI muMbaI pablika TrasTa ekaTanA kAyadA anusAranA judA riporTa AdhIna barAbara che. muMbaI, tA. 29-582 8712-0 -73-17 1856-10 185-90 1578-7 1142-50 15966-61 31000 1100-00 2222638 23239-60 0-20 4652-28 50119-16 kharca vahIvaTa tathA vyavasthA kharca pagAra benasa vagere bloka menTenansa tathA vIjaLI kharca prinTiMga tathA sTezanarI Teliphona kharca posTaMnTa sTApha pro. phaMDane phALAnA tathA vyAja paracUraNa kharca pablika TrasTa eDa. krUDana paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha aMge mANasane mahenatANAnA oDiTarone AnareriyamanA pharnicara ghasArAnA vasaMtavyAkhyAnamALA kharca saravaiyA pheranA varSa daramiyAna kharca karatAM AvakanA vadhAro .. 1981 11. 10200-00 1061-18 5709-36 135730 4590 - 1396-00 12829-86 68.0 730-00 1400-00 DA.. . 3663070 62900 [934-80 35231-14 7842-64 zAha mahetA enDa kuM. cArTarDa ekAunTanTasa eDiTara *b v]Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - muMbaI tA. 31-12-1981nA roja pUrA thatAM varSanA zrI prabuddha jIvanane Avaka tathA kharcane hisAba 1981 1980 kha tA. 16-7-82 1980 1981 Avaka: 1642-50 varSa daramyAna lavAjamanA AvyA "18522-0 umero : zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone maphata prata mokalavAmAM Ave che tenA, lAIpha membarone prabuddha jIvananI prata mokalavAmAM AvI che tenA 185 tathA AjIvana sabhAsadanA 13280 lavAjama phaMDanA vyAjamAMthI 146600 vahIvaTa tathA vyavasthA kharca : 8462-50 pagAra tathA bonasa 16640-20 pepara kharca 32747-22 chapAmaNI kharca 277-26 pesTejanA 1331- puraskAra kharca 1140-50 pR. phaMDanA phALAnA tathA vyAjanA varSa daramiyAna kharca karatAM Avakane vadhAro 1185 % 15885-40 33466-02 3580760 1396-Q 1746-48 3583ra prabuddha jIvana 50000 2854-4 meTanA: paramAnaMda kApaDiyA mAraphanidhi anya kaDa bhaTanA varSa dara mayAna Avaka karatAM kharcane vadhArI zrI janarala phUDa khAte laI gyA 29859- 12 1000-CO 25556-18 6303-68 kula rU. 69891-50 63039-68 69891 18 uparanA hisAba tapAsyA che ane amArA dhI muMbaI pablika TrasTa ekaTa anusAranA judA riporTa AdhIna barAbara che. muMbaI, tA. 29-5-82 zAha mahetA enDa kuM. cArTarDa ekAunTanTasa oDiTara I T) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya - muMbaI tA. 31-12-1981nA divasanuM saravaiyuM 1981 1981 ro. 5. 1980 phaMDa ane devuM: sthAyI phaMDa 107894-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI 107894-00 zrI pustaka phaMDa : 5500 gayA saravaiyA mujaba bAkI 55000 zrI phanacara phaMDa: 24000 gayA saravaiyA mujaba bAkI 240 zrI rijharva phaMDa : 31673-4ra gayA saravaiyA mujaba bAkI 31673-42 39573-42. 1980 milakata ane leNuM: InvesTamenTa (copaDA pramANe) 6000 beMka opha I. phI. DipojhiTa phanicara (kharIda kiMmate) 1695-93 gayA saravaiyA mujaba bAkI 4785-93 bAda : kula ghasArAnA 5376-93. 591-00 varSa daramiyAna ghasArAnA pa30-00 - 10695-93 pa908-93 4787-0 hindustAna orgenika kemI.lI. eca. ema. TI. lI. 30 30,000 600. 147467-42 81838-20 1121795 pustako: : kharIda kiMmate) gayA saravaiyA mujaba bAkI 3056-15 umero: varSa daramiyAna 18329-10 kharIdInA * 111385-25 bAda : kula ghasArAnA tathA 33556-15 jUnA pustakonA lakhI vALyA 11273-10 - 44829-25 prabuddha jIvana devuM: 152260 pustako aMge DijhITa 10734-08 sTApha che. kuMDanA 54429-22 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA 3682-9 pustaka kharIda aMge 33556-15 16226-0 14105-36 655-02. 66556-00 8004-30 11799%8 leNa: InkamaTekSa rIphaMDanA sTA pAse 104-00 1287-0 231538-72. 1391-00 265458-10 556082 265 % 146-40 beMka opha I.nA bacata khAte beMka opha I.nA rIkariMga Di. rokaDa purAMta 3543-32 2950% 4-60 3299792 eDiTarane riporTa: amoe zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya muMbaInuM tA. 31-12-1981nA rojanuM uparanuM saravaiyu majadUra saMsthAnA cepaDA tathA vAucaro sAthe tapAsyuM che ane amArA dhI muMbaI pablika TrasTa ekaTa anusAranA judA riporTane AdhIna barAbara che. 53525-01 2000 zrI Avaka kharca khAtuM: gayA saravaiyA mujaba bAkI 74304-50 bAda: muMbaI myunisipala 2500-00 korporezanamAMthI grAMTa -- 49304-50 umero: varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcane vadhAre 50421-68 40779-49 muMbaI : tA. 2lmI me, 1982 99726-18 sahI : zAha mahetA enDa ku. cArTarDa ekAunTanTasa, eDiTarsa tA. 16-7-82" 231538-72 kula rU. 265458-10 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1980 22448 30-03 192-00 66500 404-55 24520 55-40 40771-49 54551-12 Avaka vyAjanA: rIkarIMga DipojhITa beMkanA vyAjanA maMthalI Inkama rArTiphikeTanuM hindustAna egenika kemI, limAM DipojhITanuM bheTanA : pustaka lavAjamanA paracuraNa Avaka : pastI vecANanA pAsabuka vecANanA daMDanA varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcane vadhAro zrI ma. mA. zAha. sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya tA. 31-12-1981nA roja pUrA thatAM varSanA Avaka tathA kharcanA hisAba muMbaI : tA. 29mI me, 1982 . 2450-00 2836 CCOO 965-34 3460-00 6385-00 516-90 213-20 67-30 kula rUA. amoe uparanA hisAba tapAsyo che ane barobara che. 1981 rUA. pe. 3698-99 992500 797-40 50421-68 64843-07 sahI : zAha mahetA enDa kuMTuM. cArTarDa ekAunTanTasa, eDiTarsa 1989 339-50 29834-55 1012-50 1250-00 426-00 615-00 291900 118590 500 5821-19 407-00 8600-48 451-12 kharca : vahivaTI tathA vyavasthA aMge kharce pepara levAma pagAra tathA benasa vagere buka bAInDiMga proviDaMDa phaMDaphALAnA tathA proviDaMDa phaMDane vyAjanA vImAnA prImIyamanA vyavasthA kharca: makAna menTenanTara tathA vIjaLI kharca: Teliphona kharca ADiTarone AneTeriyamanA gADIbhADuM, pArA niphorma tathA sTAphane cA ane anya kharca prinTIMga ane sTezanarI phinacara para ghasArAnA 100 pustaka para 15 phI. ge. 4289-10 31828-0 76500 297-0 5911-00 3180-00 13750 50-00 7479-90 526-37 532-00 11273-10 1981 5. 39994-70 13043-27 11805-10 64843-07 1782 prazuLa jIvana 3 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA.16-7-82 ( gAlibanI phUlapAMkhaDI -3 haridAna dArInI A kitAba kayAreka koI pUrI saMpAdana karI zake te game - paNa e saMpAdana vikaTa che. eTaluM ja kadAca azakaya paNa che. A ghara amArA ja na rote bhI te vIrAM hotA, . . bahura agara bara na hatA te bayAbAM hatA! verAnI eka ja prakAranI hoya evuM nathI. viSAda eka ja rIte pragaTa thatA nathI. e rIte ja manuSyanI ekalatA paNa alagaalaga rIte pragaTa thatI hoya che. ame raDayA : ane gharamAM sAgara chalakAI UTho. paNa na raData te kaMI gharamAM bagIce khIlI UThavAne na hato. dariye jo dariye na hoya, enuM tamAma pANI zoSAI jaya te paNa enI retIne kAraNe e mAtra raNa banIne rahe. ahabAga cArA sAjhi e - vAhazata na kara sake jhindA meM bhI khayAla, bayAmAM navarTa thA. koI mANasa pAgala thaI jAya te ApaNe ene koTaDImAM pUrI daIe. urdU kavitAmAM pAgalapaNAne rAMbaMdha majanU rANe, majanUnI raNamAMnI - saharAmAMnI rajhaLapATa sAthe che. A bene Azraya laI kavi eka sarasa aMdAjI kahe che : mitrAe mArI vahazatane (pAgalapaNAne ) upacAra karavA mane pUrI dIdhe, paNa teo niSphaLa gayA. mAro vicAra te bayAbAMmAM - raNamAM, verAnamAM bhaTakI rahyo che. - tame mArAne bAMdhI zake, mANasanA vicArane nahIM. dila meM, joka - e- vasla - e - yAda - e - yAra taka, * bAkI nahIM Aga IrA ghara meM lagI aisI ki je ghA jalu gayA. je kaMI hAtha e badhuM ja nAmazeSa thAya evI paNa hANa Ave che. milanane utsAha cAlyo jAya e AvI ja eka kSaNa che. milananI kSaNa Ave ane hRdayamAM e mATe utsAha paNa na hoya, priyatamanI smRti pAna zepa na hoya to enA jevI karuNa kSaNa eke ya nathI. evuM bane te nakkI jANavuM ke koIka evI Aga lAgI haze jemAM badhuM ja bhasmIbhUta thaI gayuM. milanane utsAha ke priyatamAnI smRti. - hRdayanI AganI A vAta jeTalI coMkAvanArI che, eTalI uddAma paNa che. pheMja-e - bedilI, naumIdi-e- jAveda sAsAM che kazAIza ko hamArA ukadA-e-muzkila parAMda AyA. udAsInatAnI udAratAthI cirakAlIna nirAzA, nAummIdI have AsAna thaI gaI che; bAlavAnA prayatnone amArI saraLatAthI na khUle evI kaThaNa gAMTha ja pasaMda AvI. 'gAliba kA hai aMdAje - bayAM era' e paMkitanI sArthakatA ekeeka zeramAM thAya che. udAsInatAnI udAratAne kAraNe have zAzvata nA ummIdI have hAthavagI banI gaI che : mArI guMca saraLatAthI na khUle evI che. bhAgyane e gUMca ja vadhAre pasaMda AvI gaI che. pAtAnI nirAzA mATe ane potAnI ukelAI na zake evI saMkula samasyA mATe ATalI haLavAzathI gAliba ja kahI zake. : ciMtane arja kIje jauhara - se - aMdezakI garamI kahAM - kucha khayAla AyAthA vadhazatakA ki saharA jala gayA. atizayokita dvArA vedanAnI vAta karavI e gAlibane priya aMdAja che. ahIM paNa prathama vAcyArtha ja joIe. : " aMdezAnA ratnanI garamI keTalI haze ane vicAra kare; jarAka pAgalapaNAne vicAra Avyo ke raNa saLagI UThayuM ! aMdezAnuM jauhara - enI garamI, vahatane vicAra ane saLagatuM roga ' 'vastra phaDatI mahobbata' sAthe raNamAM pharI rahelA kesanI kathA yAda Ave che? kathAnuM arthaghaTana A zera karavA bese te tamane jevI tamArI kalpanA evuM arthaghaTana thaI zake eTalI vizALatA A vicAramAM che. tamane bhale game teTalI khAtarI hoya, paNa e vAta khacita mAnajo ke tame bhayaMkara rIte bIjA loko jevA ja che. - jemsa Ara. levela pitAnA aalna vize aatta hovuM e ja che azAnIne - e. bI. AjakoTa huM evA mANasone jANuM chuM ke je jUThuM na belavA viSe bahu ja kALajI rAkhatA hatA, paraMtu teo jyAre samUhamAM hoya tyAre satya bolavAne badale ApoApa temanAthI tarata ja jaThuM bAlAI jatuM. emane ema karavAne IrAdo te nahoto ja raheto, paNa e ema' badalAI jatuM zA mATe? kAraNa ke teo jA mANasanI sobatamAM hatA. tyAM eka asatyanuM vAtAvaraNa rahetuM ane emane mAtra e roga lAgu paDI jato - zrI mAtAjI jyAre jayAre ApaNe ApaNA hRdayamaMdiranA daravAjA sarvotkRSTa preraNAone praveza karavA mATe khullA rAkhIe chIe tyAre tyAre te preraNAo jarUra praveza kare che ane jo tema karavAmAM bhUla thavA pAme tenuM pariNAma sAru nahi Ave. - rAhaTa vADro TrAIna loko dUra che, paNa manuSya mAyALu che. -TAgora, tAlIpha - e - khahala - e - vaphA kara rahA thA meM majamU a - e - khayAla abhI pharsTa phrarda thA. vaphAdArI, niSThA, prema vagere A duniyAnI virala saMpatti che. vaphAdArI prApta karavI ke ApavI e baMne ghaTanA bane to adabhuta kahI zakAya evI ghaTanA ja kahevAya, kavi kahe che ke huM vaphAdArInI kitAbanuM hajI te saMkalana ja karI rahyo hato : mArI kalpanAnuM saMkalana hajI TukaDA TukaDA ja rahyuM che. vaphAdArIne eka satata pravAha kayAMya jovA maLyuM nathI. vaphA pAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385 saradAra vI. pI. roDa, baI-4000:4, Te. naM: 350296: puNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa, muMbaI--400001. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 87 mae 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 46: aMka: 7 prabuddha jIvana muMbaI 1 ogasTa 1982, ravivAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAlika vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliga 60 chUTaka nakala rUA. 1-00 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha che atItane Are che; (AkAzavANI upara tA. 1-4--82nA roja zrI cImanalAla cakubhAI zAhanI Do. sureza dalAle lIdhelI mulAkAta). " surezabhAI : cImanalAla cakubhAI zAha mAtra vyakita nathI. ke kAlabAdevIthI elaphinsaTana koleja sudhI javAne mATe banatA saMrayA che. emanA jIvanavRkSe pleTo ane sekreTisanuM jaLa pIdhu sudhI TrAmane 1 Ane paNa na kharcavo. paNa je sauthI vadhAre mUMjhavaNa che ane zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjIne prakAza jhIlya che. thaI e ke huM pharsTa IyaramAM pAsa thayo. pachI AgaLa abhyAsa dhaI ane rAjakAraNa vize temaNe maulikatAthI vicAryuM che ane karAvavAnI mArA pitAzrInI sthiti nahotI eTale mane nokarIe ene pragaTa karyuM che. ciMtanapradhAna nibaMdho dvArA, emanI bhASA besADI dIdhA. paNa sadabhAgya mane 10 rUpiyAnI skolarazIpa maLI mAtra zabdothI nahIM paNa vicArothI ghaDAyelI che. Aje AvA ane jUnanI 20mI tArIkhe koleja ughaDI eTale sIdhuM nAma lakhAvI saMskArapuruSa cImanabhAI cakubhAInI ApaNe mulAkAta laIe. Avyo. tyAra pachI ThIka ThIka skolarazIpa maLI. zIpa maLI eTale pra. 1: cImanabhAI tamArA bacapaNanI sauthI pahelI smRti kaI? mAro abhyAsa e rIte AgaLa cAle. kharI mathAmaNa thaI hoya to e hatI ke gAMdhIjInI asahakAranI caLavaLa e vakhate cAlatI hatI. ja. 1: huM eka gAmaDAmAM janmyo chuM, e gAmaDuM evuM 192021-22nA e divase hatA. zALA ane koleja choDavAnI hatuM ke jyAM pANI paNa pIvA maLatuM nathI - hajI paNa e dazA che, emaNe hAkala karelI ane mahApura paranA vyAkhyAne ame sAMbhaLatA doDhathI be mAila dUrathI pANI lAvavuM paDatuM, mArA dAdAnI nAnI dukAna hatI. tyAM jaI savAre saMjavArI kADhavI, emanI gAdI sarakhI ne mArA mananI mUMjhavaNa vadhatI ja jatI. koleja choDavI ke nahIM? karavI, rAtre harIkana lempa laI emanI sAthe upAsare pratikramaNa karavA ane namratAthI huM kahuM te e vakhate meM nirNaya karyo ke "nA javuM, enI prAthamika zALA hatI. te emAM ame badhA vidyArthIo badhI mAre koleja choDavI nathI." huM gAMdhIjInA vicArothI ane emanA vyakitatvathI tyAre prabhAvita thayele paNa svataMtra vicAra karI komanA, e vakhate paNa khajAo hatA... bIjA paNa hatA. evI rIte ramatagamatathI ramatA ke mAruM gAmaDAnuM jIvana e vakhate ghaNuM ane mArA pitAne nirNaya karavAnI zakita tyAre paNa thoDIka hatI AnaMdaprada ane sukhI hatuM. tyAM amArA je eka zikSaka hatA ane meM joyuM ke mArI garIbAI ane mArI sthiti hatI, temAM maNizaMkara ratanajI bhaTTa karIne-Adarza zikSaka hatA. eka ja vakhata abhyAsa adhUro mUkIne huM jaIza te mArI jiMdagI veDaphAI jaze. jame ane evA cAritryazIla hatA ke huM e sadbhAgya mAnuM chuM eTale khUba mUMjhavaNa anubhavavA chatAMye meM mAro abhyAsa ema. e. ' ke mArA prAthamika zikSaNamAM evA zikSaka mane maLyA. elaela.bI. sudhI pUro karyo. pra. 4: tame sarasa vAta kIdhI cImanabhAI, emAM tamArI pra. 2: tamArA gAmanuM nAma? mahattA che ke IlekiTrasiTI na hoya ane chatAM paNa ATalo ja. 2: pANazINA, lIMbaDI (saurASTra)thI cada mAIla dUra moTo abhyAsa karI zako. e tamAruM potAnuM aMdaranuM ajavALuM thAya ane ame paroDhiye vahelA nIkaLI ane lIMbaDI javuM hoya te ' che. emAM mane gAMdhIjInI vAta bahu gamI. kAraNa ke e vakhate gAramAM besIne 4 vAge nIkaLIe tyAre ATha vAge pahoMcIe. pUramAM badhAM ja taNAtA hatAM tyAre e pUramAM na taNAvuM e mahattvanI e dhULIyA rastAo e vakhatanA paNa e AnaMda ane e meja vAta che. selisITara tarIkenI tamArI kArakirdInA anubhava vize koI judA prakAranI hatI. amAre jANavuM che. pra. 3: tamArA ghaDatarakALanI mathAmaNa ane e vakhatane ja. 4: e te ghaNAM anubhava che. selisITara tarIkenI samAja enA vize kaMIka vAta kare ? jiMdagI zarU karI tyAre pahela kesa resakorsane hate. eka Trenara ane ja. 3: mAruM prAthamika zikSaNa mArA gAmaDAmAM thayuM paNa ghoDAnA mAlika mI. lengalI karIne hatuM ane Trenara DArasI hoM. tyAra pachI bAkInuM zikSaNa muMbaImAM thayuM. mArA pitAzrI muMbaImAM osTreliyana-benI vacce evI samajaNa hatI ke je vInIMgsa hata ane bahu ja sAmAnya sthiti hatI. eka rUma hatI ke jemAM Ave enA 10 TakA kamizana ene ApavAmAM Ave. leMgalI mAtApitA sUI rahe. mAre bahAra cAlImAM sUI rahevAnuM hoya. harIkena evuM karatA ke punAmAM resakorsa para gheDAone khoTI resamAM mUke lAlaTenathI vAMcavAnuM hoya ane huM namratAthI kahuM, ema.e.,ela.ela.bI. eTale loMga DIsTesana hoya - te zarTa DIsTesa para mUke. zarTane selisITara pAsa thaye tyAM sudhI mAre Tebala nahotuM khurasI nahotI, hoya to loMgamAM mUke. eTale ghoDAnuM phorma pablika na jANI zake IlekiTrakanI battI nahotI. ame eka evI rUmamAM rahetA'tA ke jene ane pachI muMbaImAM resakorsa para Ave tyAre enAM rasAcA phermamAM kAtariyuM kahIe. UbhA thaIe te mAthuM bhaTakAya baMne bAju mUke. enuM kamizana ene pUruM maLe. e be vacce thoDI takarAra eka vacce ja phakata UMcuM hatuM. sAmAnya sthiti paNa evI hatI paDI ane spela kojha korTamAM pelA mANase dA mAMDyo. emAM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 eNe kAgaLamAM kahyuM ke mane kiMmazanamAM chetaryo ane punAnA resakorsamAM te pablikane chetarI che. le'galI bahu moTo koTana maracaMTa hatA. eTale * badanakSInA DArasInI sAme dAvA karyo. DArasI te garIba mANasa hato. tenuM kAma koI le evuM na hatuM. kAma mArI pAse AvyuM ane resakorsa para paga mUkayA vinA e kesa meM calAvyA. eka mahinA cAlyo ane moTAM moTAM vakIlA, eka bAju sara cImanalAla setalavaDa, A bAju sara Tomasa, A bAju bhulAbhAI desAI ane mAre e batAvavAnuM ke A ghoDAnI peDIgrI zuM che? enA mAbApa koNa hatAM. ene henDIkepa keTalA Apyo. ene khoTI resamAM kevI rIte mUkayA. sadabhAgye DArasIe keTalAMka kAgaLo legalInA laMDanathI lakhelA sAcavI rAkhelA ane emAM tyAMthI lakheluM ke A ghoDo me paMdaraso pAunDamAM lIdhA che paNa jo kepTana phIMDale eTale ke heDIkepara tane jo pUche to kaheje ke pAMca pAunDamAM lIdheA. eTale jyAre le*galInI krosa ekajhAmInezana sara TomasaeN karI tyAre ene phADI nAkhe evI krosa ekajhAmIna thaI. ane leMgalI kesa hArI gayA. AvA to bIjA paNa ghaNA anubhavA che. bIjo eka kesa eveTa hatA ke eka bahu paisAvALA mANasane 3 dIkarA hatA ane patnI hatI ane te gujarI gayAM. eNe vIla nahIM kareluM ne enI patnIe enA bhAIonA sahakArathI khoTuM vIla UbhuM karyuM evA AkSepa hato. ane enA dIkarAoe enI sAme kriminala kaMplenTa karI. bahu ja ciMtAno viSaya mane hatA ke A kesanA nikAla kevI rIte lAvavA. sadabhAgye evA meTAM zANAM vakIlA hatAM ke jemAM eNe mArga kADhI Apyo. vakIlAnAM dhaMdhAmAM bhAtabhAtanA prakRtinA mANasAnA anubhava thAya che ane ApaNe salAha ApavAmAM kevI maryAdA jALavavI joIe. dA.ta. ene upadeza ApavA besIe to e ApaNI pAse UbheTa ja na rahe, paNa eka maryAdA jarUra jALavavI joIe ke ene khoTI salAha na ApavI. koI khoTA sAkSI UbhA karavAnuM ene kahevuM nahIM. je kaMI laIne ApaNI pAse Avyo hAya enA AdhAre ene kesa sArAmAM sAro kevI rIte calAvI zakAya enA ApaNe prayatna karavA ane bane tyAM sudhI samAdhAna karI ApavAno paNa ApaNe prayatna karavo. vakIlAta tarIkenI kArakirdIne mane 54 varSa thaI gayAM ane bahu bhAtabhAtanAM anubhavA thayAM che. emAM moTAM meTAM berisTaro jhINA, bhUlAbhAI, sara Tomasa, meAtIlAla, kAMgA daphatarI AvAM badhAM ya moTAM vakIlonA paricayamAM AvavAnI taka maLI che. prakhuba jIvana pra. 5: paNa tamArA praznamAMthI ja mane bIjo eka prazna sUjhe che ke sAmAnya rIte tamArI pAse eka vyakita Ave ke kAMIka koI sAthe khaTarAga thayA hoya eTale Ave to manuSyanAM saMbaMdhamAMthI zrAddhA na UThI jAya, A ATaluM badhuM joIe to ? ja, 5: evuM che ke khaTarAga laIne Ave che tyAre enA manane pAtAne paNa eno raMja hoya che ane ene ema thAya che ke A patI jAya to sAruM, khAsa karIne jyAre bhAIo--bhAIo vacce ke kuTuMbIo vacce AvA khaTarAga thayA hoya tyAre koIka vakhate manane ema thAya ke mANasanA svabhAva ja Ave che te e sIdhuM karato ja nathI, paNa jyAre ApaNe mahenata karIne samAdhAna karAvI ApIe chIe tyAre saMtoSa thAya che. koI vakhata evuM bane che. ke kesanuM pariNAma ApaNA dhAryA karato avaLa AvyuM hoya ane khoTu AvyuM hoya tyAre manane du:kha thAya paNa ekaMdare me joyuM che ke nyAya maLe che athavA nyAya thAya che. pra. 6: bhUtakALamAM kayAMka to khovAI jatA haze| to tamArI kaI smRtine manamAM vAgoLyA karo che? tA. 1-4-82 viziSTa smRtine vAgeLavA karatAM mArI potAnI jAtane tapAsavI, je kaMI meM karyuM hoya te vaijJAnika jeTalI jhINavaTathI enA padArthanuM vizleSaNa kare evI rIte mArA mananI vRttionuM vizleSaNa karIne, enA sAcA rIyala mATIva zuM hato, meM je karyuM enA bahAra dekhAvano nahi, mArA manamAM samajI levA ke] bhAI mAro hetu to A hato -loko ema mAne che ke sevA karI che. have eno eka dAkhalo ApuM chuM. huM gavarmenTa seAlisITara hato. pahelI khera minisTarI thaI tyAre 1938mAM ane tyAra pachI 8mI ogasTa, 1942 kavIMTa InDiyA muvamenTa zarU thayuM ane 9mI tArIkhe jaIne meM rAjInAmuM ApyuM. have ghaNI vAha vAha thaI. ATalA moTA hATTAnuM rAjInAmuM ApyuM ane keTalI tyAgavRtti; mane to AnaMda hato ke A jelamAMthI chUTayo. kAraNa ke khaira ane munazI mane parANe laI gayelA ne mane chaseA rUpiyA ja pagAra ApatA hatA. eTale mane ahIMyA rahevAnI paNa IcchA nahAtI mArA manane. e vAtanuM meM joyuM ke loko vAha vAha bAle che. paNa mane to e AnaMda che ke huM jelamAMthI chUTayo. AvA prakAranuM aMtaranirIkSaNa karavuM. ja. 6 : huM phliosophInA sTuDanTa chuM ane aMtara nirIkSaNa karavuM e eka mArI prakRti che. sArI peThe karuM chuM ane huM koI pra. 7: jIvananA kayA prasaMga evA che ke tame aMdarathI hacamacI uThyA hova. ja. 7: 1928mA eprilamAM huM selisITara thayA. devuM karIne ArTIkala karelA ne enA 8 mahinA pachI ja mane kSayaroga lAgu paDelA ane Do. mulagAvakare oparezana karyuM. oparezana karIne emaNe mane kahyuM: muMbaImAM raheze| to jIvavAnAM nathI. tamAre muMbaI choDavuM joIe. A AbAhavA tamane mAphaka nahIM Ave. me DokaTarane kahyuM, sAlisITaranA dhaMdhA muMbaI sivAya bIje karyAMya na thAya ane devuM karIne pAsa thayo chuM to A muMbaI choDavA sivAya je kaMI kahezo e karavA taiyAra chuM. bahu ja mUMjhavaNa anubhavI ane e mArI mAMdagI 5 thI 6 varSa rahI ane muMbaI cheDavuM e mATe, saba--jja thavA mATe meM arajI karI. cIpha jasTise InTaravyu mATe bolAvyo to mane kahe, ATalI brilIyanTa keriyara tamArI che to AvI sAmAnya nokarI mATe zuM karavA jAva che? meM kahyuM sAheba A sthiti che, mArI zArIrika, eTalA mATe javuM paDe che. to bhale huM tamArI bhalAmaNa karuM ja chuM, paNa sada bhAgye e 1930mAM hatuM ke jyAre gAMdhIjInI laData cAlatI hatI ne muMbaI sarakAre nirNaya karyo hato ke koI gujarAtI saba--jaja tarIke nIma nahIM ane huM bacI gayo. pra. 8 : tame ahIMyA rahyA ne ame bacI gayAM. ja. 8 : evA to ghaNAM prasaMgA Ave che:- 1940mAM gavamenTa solisITara hato tyAre myunisipAliTImAM koMgresa pArTI pahelavahelI sattAmAM AvI ane emanI IcchA hatI ke DepyuTI myunisipala kamizanaranI posTa khAlI paDI hatI emAM mAre arajI karavI. eTale jelamAMthI mane kahevaDAveluM ke tame arajI karo. me arajI karI, paNa huM sarakArI nokarI karate hatA eTale khAtAM mAraphata arajI javI joIe. eTale e vakhate ahIMyA gavarnara zAsana hatuM kAraNa ke khera minisTarIe rAjInAmuM ApeluM ane mi. nAITa karIne enA eDavAIjhara hatAM. AkhAya sekreTarIeTamAM te vakhate khAdIno veza paherIne javAvALA huM ekalA hatA ane AMkhamAM kaNAnI peThe ene khUMcatA hatA. mane bAlAvIne eNe kahyuM ke mi. zAha tamAre arajI karavI hoya to tame ahIMthI rAjInAmuM ApI do ne pachI khuzIthI jAva. eNe bIjA cha jaNane e rIte rajA ApelI. mane rajA nahotI ApavI kAraNa ke huM rAjInAmuM AkhuM ema IcchatA hatA ane enA manane hatuM ke A pAsTa bahu sArI che eNTale huM ahIMthI jaIza. huM paNa gusse thayo. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. tA. 1-8-82 prabuddha jIvana ane meM kahyuM. mi. nAITa, Aya ema geIga Tu rIjhAIna baTa neTa eTa vera kanvInIyansa. baTa mAya kanvInIyansa. pra. 9: tamane zuM khUba game? ane zuM jarI ke na game? ja. 9: e kahevuM saheluM nathI- kAraNa ke mArI jiMdagImAM mejazokha jevI vastu che ja nahIM. huM prakRtithI ja sAdI rIte jIvavAnuM zIkhyo chuM. eTale zuM game e jo tame zArIrika daSTithI pUchatA ho te huM kahI zakuM ema nathI. paNa mane koI paNa vastumAM vadhumAM vadhu rasa hoya to philosophInuM vAMcana che. dA.ta. pleTonA DAyalogsa ane sekreTisanI epelejI-se vakhata vAMcI haze. TolsaToya, rAjacaMdra ane gAMdhIjInA lakhANa vAraMvAra vAMcuM chuM ane mane sauthI vadhu gamatI vastu ciMtana ane manana che ane mane na game evuM khAsa kaMI nathI. paNa, besIne khATA gappA mAravA ke samaya barabAda karavo ke mAtra AnaMdapramodamAM ja rasamaya kADhavo evuM huM bahu ochuM karuM chuM, paNa mane pitAne bahu sakhata gamA-aNagamAM nathI, mArI prakRti e rIte bahu svastha che. je lokone je karavuM hoya - ene karavA devuM. emAM huM mArA gamA-aNagamA vacce lAvatA nathI. pra. 10: nA, tame hamaNAM eka vAta karI ke gappA mAravA a bahu nA game. paNa cImanabhAI keTalIka vakhata evuM na bane mANo kAraNa vagara maLe ane halesAM vagara hoDI cAlatI hoya te? ja. 10: e vAta kharI che. emAM koI vakhata AnaMda Ave, paNa prakRtithI huM ekalavAyo chuM. eTale mArI koTInI vyakita hoya ane mane gamatI vAta thatI hoya to huM enI pachavADe samaya kADha, paNa nahi te loko jANe che, cImanabhAI pAse jaIzuM to pAMca miniTamAM thanuM kAma chaThThI miniTa thavA nahIM de ne TeliphonamAM vAta karatAM haze te 2 miniTamAM pataze to 3jI miniTa thavA nahIM de. e te eka prakRtine prazna che. pra. 11: tamArI pAse vicAra, maulikatA ane svacchatA che ane samAjamAM eka sArA ane saphaLa vakatA tarIke paNa tame prasiddha che tenuM rahasya zemAM che? - ja. 11: vakatA tarIke prasiddha chuM, e te bahu moDuM thayuM. huM bahu tataDuM bolatA ane be vAkaya paNa belI na zake, eTalI mArI jIbha jhalAtI ane jAheramAM belavAne te mane bahu bhaya hateA. mANasamAM vakRtva Ave che, je vicAradhana enI pAse hoya to ja. nahi to e vakatRtvamAM kRtrimatA Ave che ane e vakatRtvamAM ADaMbara ane daMbha dekhAya che. eTale mArAmAM vakatRtva che ema nathI, paNa vicAradhana pramANamAM eTaluM che ane mAre jyAre kaMI bolavuM hoya tyAre eTalI pUrvataiyArI karIne jAuM chuM ke eka kalAkamAM bolavAnuM hoya tyAre ardhA kalAkamAM e pUruM karuM chuM. mANasane je kahevAnuM hoya te mudAsara saMkSepamAM kahIe te enI asara lAMbA bhASaNa karatAM vadhAre thAya che evo mAro anubhava che. bAkI to mukhya kAraNa mAruM ciMtana ane manana che. pra. 12 : tame svastha che. vadhu paDatA svastha che. prajAjIvana sAthe saMkaLAyelA che. chatAM paNa tame tamArA vyakitatvane khullI divAbanI jema kema jALavI zakayA cho? ja. 12: svastha dekhAuM chuM ane mArI lAgaNIone bahu pradarzita thavA dete nathI, enA para sArI peThe mAro kAbU che paNa aMtaranuM manomaMthana nathI ema nahIM. ghaNI mUMjhavaNa hoya tyAre bahArathI huM svastha dekhAuM athavA gabharAI jato nathI, game te paristhiti hoya. temAMthI mArga kADhavo ane e mArga kADhavAnI apaNane sUjha hoya, te ApaNe svastha dekhAIe chIe. paNa emAM svasthatAnuM kharuM kAraNa e che ke eka jAtanI evI zraddhA ke aMte je thaze te sArA mATe che mATe bahu udvega karavo rahevA do. ApaNAthI jeTalA vicAra thAya, eTale vicAra karIne-je kaMI thAya te karo ne pachI pariNAmanI bahu ciMtA na karavI. eTale atyAre je prajAjIvanamAM banI rahyuM che. ethI huM ghaNI ja asvastha hate. Ama juo te badhI rIte sukhI chuM. paise Take, samAjamAM kiMIka sthAna che. vyavasAyamAM ghaNA saphaLa chuM. eMsI varSanI uMmare Arogya paNa pramANamAM sAruM kahevAya, e chatAM huM atyaMta asvasthatA anubhavuM chuM ane e mArA lekhAmAM ghaNIvAra pragaTa karI che. je prajAjIvana che e huM sahana nathI karI zakato ane AvuM jovA mAre jIvavuM paDe e paNa mane bhAre paDe che, ema kahuM to huM jarAya huM atizayokita nathI karato. pra. 13: jAhera jIvanamAM kayAreya kaMTALo Avyo che kharo? ane je mANasa prajAmAM pahoMce che, e kuTuMbamAM pUrato samaya ApI zakatuM nathI. te e vize tamArI zuM lAgaNI che ane kuTuMbIjanenA zAM pratibhAo ane pratyAghAta che? ja. 13: A savAla be bhAgamAM vaheMcI dauM chuM ke jAhera jIvanane kaMTALe koI divasa Avyo che ke nahIM? meM 1927ma jAhera jIvana zarU karyuM. Aje ene bAvana, trepana ke paMcAvana varSa thayAM ane mAruM jAherajIvana vadhatuM ja rahyuM che, paNa mArI prakRti evI che ke banatA sudhI huM navuM kAma mAthe nathI leta. paNa mAthe AvI paDe te pachI aMta sudhI ene pUrepUruM saMbhALuM chuM e mArI prakRti che. eTale jAherajIvana mAruM vistaratuM ja rahyuM che. sadbhAgye mArA anubhavo jAherajIvananA sukhada che. eTalA mATe huM lagabhaga pacAsa saMsthAo ke TrasTamAM kAma karate hoIzamoTI moTI saMsthAo paNa calAvuM chuM, paNa sAthIo evA maLI rahyA che ke je mArI sAthe kAma karavAmAM AnaMda anubhave che ane mane ochAmAM ochI takalIpha Ape che. mArA mArgadarzanamAM e loko kAma kare che. paNa kaMTALo tyAre Ave che ke jyAre ghaNuM karyuM hoya chatAM paNa kAM te enuM pariNAma nathI AvatuM, evuM lAge ke lokone enI jeTalI kadara thavI joIe eTalI thatI nathI. tyAre eka kSaNabhara kaMTALo Ave che. paNa mArI e dRDha mAnyatA che ke je kaMI sevAkArya karIe, enuM sAruM pariNAma acUkapaNe Ave ja che. eTale huM jAherajIvanathI kaMTALyo nathI. Aje eMzI varSe paNa hajI mArI pravRttio jarAya ochI thaI nathI. kuTuMbIjanA vize kahuM to mArA parINita jIvananI viSamatA jANItI che. mArI patnI abhaNa hatI ane mAruM jAherajIvana zuM che enI ene pitAne pUrI khabara na hatI ane ene bahu gamatuM paNa na hatuM. vadhAre samaya bahAra Apato ane ene huM pUro samaya ApI zakato na hato. ene kAraNe amArI vacce jeTalo manameLa thavo joIe, eTale na hato. paNa ene mArAthI ApI zakAya eTaluM ApyuM che ema huM mAnuM chuM ane ethI vizeSa eNe apekSA rAkhavI nahatI joItI ema paNa huM mAnuM chuM. kuTuMbajIvanamAM mArI patnI A mArA jAherajIvanamAM sahabhAgI hatI, ema na kahI zakuM. jyAre mArA putroe mane pUrI rIte sAtha emAM Akhe che. mAre be ja putra che. meTuM kuTuMba nathI ne koI jaMjALa rahI nathI. vakIlAtanA dhaMdhAmAM paDayA pachI sArI peThe kamAya che eTale e mane bIjI phariyAdanuM koI kAraNa nathI. pra. 14: tamArA sivAya tamAro parama mitra koNa ? . - ja. 14: A eka bahu aMgata prazna che ane mitranI vyAkhyA kevI karavI ane paramamitra kone kahevA e saheluM kAma nathI. meM mitratA bahu karI che ema kahI na zakuM. meM kahyuM ema mAro svabhAva ekalavAyo che. ghaNA bhAIo sAthe bahu ja moTA pramANamAM mAre bahu ja sArA saMbaMdhe che paNa jo mitrane artha a aIe, ema huM mAnuM chuM. huM mAnuM che Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-82 ema karatA ho ke aMtaranI badhI vAte enI sAthe sahabhAge karuM te evuM koI nathI ema kahevuM paDe. te paNa, e mAruM du:bhAgya lekhuM- ke sadbhAgya e judI vAta che. paNa mArA mananI vAta mArAM manamAM ja rahe che. sAthIo ghaNAM che jene huM sAcA arthamAM mitra kahuM ke jenA khoLAmAM mAthuM mUkuM-athavA te mArI mUMjhavaNa paNa jene huM kahuM evuM koI che ema na kahI zakuM. pra. 15: paNa hatuM kharuM? ja. 15: kharI rIte kahuM te mane evI jarUra ja nathI paDI ema kahuM to atizayokita nathI. pra. 16: koInI sAthe matabhedamAMthI manabheda thAya te pachI enI sAthe tame kayo abhigama apanAve che? ja. 16: A bAbatamAM gAMdhIjInI asara mArA jIvanamAM vadhAre che eTale matabhedane banatA sudhI manabhedamAM kayAMya javAM dIdhuM nathI. pra. 17: tamArA jIvananI dhanyatAnI paLa kaI? ane jIvanane sauthI vadhu vasavaso kyo? ja. 17: mAruM jIvana ekadhAruM rahyuM che. meM mAMdagI ghaNI bhegavI che. mane kensara kahyAM ne 195lmAM oparezana karyuM tyAre have aMtima paLa che ema samajIne meM mAre badhuM ya saMkelI laIne oparezana mATe gayo hato. jIvananI dhanyatA meM satata anubhavI che ema kahyuM ke huM atizayokita nathI karate. kAraNa ke sada bhAgye mArA hAthe sArA pramANamAM samAjasevAnAM kAryo thayAM che. vasavaso te eTale je che ke atyAranuM je jIvana che sAmAjika, rAjakIyae huM sahana nathI karI zakata. asahya lAge che. pra. 18: eka chello savAla che ke izvara tamane puna: janma Ape te pharIpharIne jIvAyeluM jIvana jIvavuM tamane game? eTale mAre tamane ema kahevuM che ke rIpITeDa paraphormansamAM tamane rasa khare?. ja. 18: nA, nA, kAraNa ke atyAranuM je jIvana che enI sAdhanA, je e zabda vAparuM to kaSTamaya rahI che, paNa eTaluM kharuM ke jIvanathI kaMTALo nathI. manuSyabhavane huM uttama mAnuM chuM eTale mekanI mane utAvaLa nathI, paNa je punarjanma hoya to manuSyabhava maLavo durlabha che ane enI adhUrI sAdhanA pUrI karavAne mATe pharIthI e janma maLe ema huM IcchuM kharo! pra. 19: cImanabhAI tamArI nikhAlasa mulAkAta badala huM tamAro hRdayapUrvaka AbhAra mAnuM chuM ane tame je vicAradhananI vAta karI. e vicAradhana A mulAkAtamAMthI amane pUratuM maLI rahe, eTalI aDhaLaka saMpatti tame ApI. cImanabhAI: huM paNa tamAro kharekhara AbhAra mAnuM chuM. che. mAtra kacchamAM dharma nathI 0i munizrI kIrtiyazavijayajI (keTalAka paramArthane nahi jANanArA kahe che ke "ca, vihAra vagere kaSTo sahana karavAM, tema ja bhikSA dvArA AjIvikA celAvavI te paNa mArga che, arthAta te paNa bhagavAnane dharma che. paraMtu upara kahela A vAta khoTI che. kAraNa ke zAstrajJAnane AMkha sAme rAkhyA vinA lokonA manane ja anusaravuM te kadi mArga =dharma hoya nahi.) je jIve ajJAnI che, jene zAstramAM zuM kahyuM che tene leza paNa khyAla nathI, jene utsarga AcAraNA zuM ane apavAda AcAraNA zuM? enuM jJAna nathI ane jene guru-lAghava (lAbha-hAninI, naphAteTAnI) doSanI pichANa nathI, evA keTalAka ajJAnIo kAMI paNa samajyA vinA kevaLa dehadamanane Azraya laI aneka kaSTo sahana kare che ane kahe che ke aneka prakAranAM kaSTo sahana karavAM te zuM dharma nathI? loca karAva, vihAra karavo, snAnAdi na karavuM, ThaMDI-garamI vagere aneka prakAranAM kaSTo sahana karavAM e paNa dharma ja che." vaLI teo kahe che, "anekavidha kaSTo sahana karavAthI paNa kamenA nAza thaI zake che ane karmanAzathI mokSa prApta thAya che. AthI 'kaTa bhega'ne paNa mokSamArga mAnI zakAze. zAstromAM paNa kahyuM che ke bdArtha DhIlA' dikSA kaTa mATe che. AthI zAonI, siddhAMtanI, AjJA vagerenI vAtamAM UMDA UtaravAnI jarUra rahetI nathI.". vaLI teo ema paNa kahe che, "zAstro vizALa che, siddhAMto gahana che, AjJApAlana mATe UMDo viveka Avazyaka che. badhAnuM e sAmarthya na hoya ke teo A badhI vAtamAM UMDA UtarI zake ane samajI zake. AthI kaSTa sahana karavA rUpa mokSamArgane ArAdhI ame tarI jaIzuM." AvI vAta karanAre samajavuM joIe ke "mekSamArga tene ja kahevAya ke jenA dvArA Atmazuddhi thAya." mAtra kaSTa sahana karavAthI kadI Atmazuddhi thaI zakatI nathI. bahu bahu to sArA Azayane kAraNe thoDo puNyabaMdha ane sAmAnya koTinI nirjarA prApta karI zakAya, paraMtu AtmazuddhikAraka mekSamArgane to kadI prApta karI zakAto nathI ane Azaya jo azuddha hoya to te kaSTabhega, mahAanarthanuM kAraNa paNa bane che. AtmazuddhirUpa mekSamArga mATe to, sUkSma viveka agara sUkSma vivekI pratyenA zuddha samarpaNabhAvanI AvazyakatA rahe che. 'jenAmAM te na hoya, te jIva, game teTalAM kaSTo sahana kare, to paNa te nirarthaka ja nIvaDe che. evuM jJAAnIoe pharamAvyuM che. viveka vinAno kaSTabhoga, mAtra janamananuM raMjana karI zake, paraMtu AtmaraMjana to na ja karI zake. e kaSTa bhAgathI jagatanI daSTie dharmI banI zakAya, paraMtu jJAnInI daSTie dharmI banI zakatuM nathI. mATe ja zrI AnaMdaghanajI. mahArAje zrI zreyAMzanAtha bhagavAnanA jIvanamAM gAyuM che ke'nija svarUpa je kIrIyA sAdhe, teha adhyAtma lahIye re je kIrIyA karI caugatI sAdhe, te na adhyAtama kahIye re ." mahAmahopAdhyAyazrIjIe paNa 125 gAthAnA stavananI trIjI ' DhALamAM kahyuM che ke 'kaSTa karI saMjama dharo, gALo nija deha, zAnadezA viNa jIvane, nahi du:khane che." 18mA pApasthAnakanI sajajhAyamAM paNa temaNe kahyuM che ke 'kaSTa karo, pari pari dame appA, dharma arthe dhana kharajI. paNa mithyAtva chate te jaThuM, tiNe tehathI tume viramajI. te eTalo ja che ke zo lAge che. kahevAya ke jenA ja nanuM mahattva bhale hoya, paraMtu jJAnIne ja dharma hoya ane ajJAnIne dharma na ja hoya evuM kema banI zake? zuM kaSTa bheganuM kAMI phaLa ja nathI? kaSTa bhegathI paNa AtmakalyANa sAdhI zakAya che. AvuM mAnanAranI mAnyatA ane tenA uttarane rajU karatAM, stavanakAra paramarSi zrI yazovijayajI mahArAja sImaMdhara svAmInA stavanamAM jaNAve che ke koI kahe locAdika kssttN| mAraga bhikSAvRtti - te mithyA navi mAraga hove / jana mananI anuvRtti re / / 'kiriyA karato tyajato parijana, du:kha sahato mana rIjI, aMdha na jIte paranI senA, tima mithyA daSTi na sIjI. anya zAstromAM paNa kahyuM che ke ja tIvra kaSTane sahana kare che, lokavRttine anusarIne dharmane dhAraNa kare che ane yatheccha pravRtti kare che, te zAsanano verI che.' vaLI A ja vAtane spaSTa karatAM "saMbaMdha sirAri' nAmanA graMthamAM lakhyuM che ke- he Atmana ! nuM kaSTa kare che, dehadamana kare che ane dharmane mATe dhanane tyAga kare che, paraMtu, e mithyAtvarUpa viSa binduno tyAga karato nathI, jethI tuM bhavasAgaramAM DUbI jaIza.' Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-82 prabuddha jIvana 65 zAna sA kha rUkhA anA A ja vAtane siddha karavA mATe yukita ApatAM stavanakAra zrI yazovijayajI e ja stavanamAM jaNAve che ke jo kaSTe muni mAraga pAve / balada thAe to saaro| bhAra bahe je tAvaDe bhmto| khamano gADha prahAro re // (jo kaSTa sahana karavAthI ja sAdhune mokSamArganI prApti thatI hoya te, baLada ane upalaNathI tiryaMca mAtra sArAM gaNAya, kAraNa ke te vajana upADe che, taDakA-tApamAM bhame che ane tIvra prahArone sahana kare che.) AnI pahelAMnI gAthAmAM, kaSTa sahana karavuM te paNa mArga che emAM vaLI AjJA vagere jovAnuM zuM kAma che?" evuM je AjJAnI jIvo kahe che, te mithyA che ema kahevuM. have tenuM kAraNa darzAvatAM upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke jo sarva bhagavaMtanI AjJA vinA ja mAtra kaSTa bhogavavAthI munine mokSamArganI prApti thaI jatI hoya to baLada vagere tiryaMcone ja te prApta thavI joIe. tame kayA kaSTanA upabhegane dharma mAne che? zuM muMDana karAvavAmAM ja dharma che? te to gADariyA (dhaTA)ne paNa dharmaprApti thavI joIe kAraNa ke te paNa muMDAve che. jo tame vanavAsathI dharma mAnatA he te haraNiyAMone ja dharmaprApti thavI joIe. jo tame jaTA dhAraNa karavAmAM dharma mAnatA ho te, vaDane ja dharmanI prApti thavI joIe. jo tame bhasma coLavAmAM dharma mAnatA ho te, gadheDAone dharmaprApti thavI joIe. - jo tame nirdoSa bhIkSAne ja dharma mAnatA te te, zukaro (Do)ne dharmaprApti thavI joIe. paraMtu AvuM kadI banyuM nathI, banatuM nathI ane kadI banaze paNa nahi mATe ja mahAmahopAdhyAyIjIe 'manasthiratAnA padyamAM gAyuM che ke muMDa muMDAvata sabahi gaDariyA, hariNa roja vanadhAma! jaTAdhAra vaTa, bhasma lagAvata, rAsabha sahetu hai dhAma. 'e te para nahi yogakI racanA je nahi mana vizrAma,' A ja vAtane jJAnasAramAM jaNAvatAM teo zrImad lakhyuM che ke 'deha upara rAkha ceLavI, mAthAnA vALane loca kara, zarIra upara mela dhAraNa karavo, A badhI kriyAo dvArA bAhya daSTivALA jIve, 'A AtmA mahAna che." evuM samaje che. jyAre tattvavettA te pariNata jJAnanA sAmrAjya vaDe 'A AtmA mahAna che. evuM samaje che. tame game teTaluM kaSTa sahana karatA ho te paNa tiryaMce je kaSTa sahana kare che tenI apekSAe tamArA kaSTanI zuM gaNatarI thaI zake? eka baLadane ja dAkhalo laIe to, te Akho divasa majUrI kare che. enA upara jeTaluM mUkavAmAM Ave teTaluM vajana upADe che, game tevo taDako hoya te paNa e taDakAmAM bhame che, uparathI ene cAbuka mAravAmAM Ave, paroNAnI dhArathI vIMdhavAmAM Ave, te paNa sahana kare che. pANI na maLe to tarasya tarasyo kAma kare che. aMte katalakhAnAmAM kapAI paNa jAya che. tame AmAMnuM zuM sahana karo cho? A ATaluM sahana karavA chatAM e baLada ke tenA jevA bIjA koI paNa tiryaMcane bhagavAne kahela mokSamArganI prApti thatI nathI, to pachI alpa kaSTa sahana karanArane dharmanI prApti kayAMthI thAya? dharmaprApti to sUkSma bedhapUrvaka sarvarA bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavAthI ja thAya. mATe ja zAstromAM kahyuM che ke 'AjJAmAM dharma che.' 'he Atmana ! kharekhara AjJAmAM ja cAritra dharma rahe che.. tethI AjJAne bhaMga karavAthI kayA kayA dharmanA nAza nathI thato? arthAta AjJAbhaMga thatAM sarva dharmanA nAza thAya che, AjJAnuM ullaMghana karanAra, saghaLAya anuSThAne konA AdezathI karaze?" tethI ja A vAta upara vicAra karIne, he bhavya jIvo! tame ajJAnane tyAga karI, AjJAne vicAra karI, AjJA mujabanI ja pravRttimAM ja yatna karaze, jethI mokSamArganI prApti thAya. kadAca evo prazna thaze ke "baLada vagere tiryaMce je kaSTa sahana kare che, te kAMI IcchApUrvaka sahana nathI karatAM, jyAre ame to IcchApUrvaka kaSTa sahana karIe chIe. ame je kaSTabhegane dharma kahyo che, te IcchA vinAnA kaSTabhAgane dharma nathI kahyo, paraMtu IcachApUrvakanA kaSTabhAgane dharma kahyo che. AthI vipula viTaMbaNAo veThatA tiryaMcane IcchAnA abhAve kaSTabhega dharmarUpa na bane, paraMtu IcchApUrvakanA aha5 kaSTabhAga paNa dharma ja che." AvI vicAradhArA dhAraNa karanAre paNa samajavuM joIe ke hajI paNa teo zAstra kathananA hArdane samajyA nathI, kAraNa ke zAstrakAroe spaSTa kahyuM che ke viveka vinA IcchApUrvaka karAyelo kaSTabhaMga paNa dharmarUpa banI zakato nathI. je kaSTaga vivekapUrvakane hoya, jemAM Azaya-zuddhi bhaLelI hoya, je AjJAne anusarate hoya ane e ja kAraNe anubaMdha zuddha hoya te kaSTabhega Atma kalyANakara banI zake che. * jemAM viveka na hoya, Azayazuddhi na hoya, sarvajJakathita AjJAnuM anusaraNa na hoya ane e kAraNe jene anubaMdha azuddha paDato hoya, tevo kaSTabhoga dharmarUpa nahi, paraMtu adharmarUpa ja bane che. AthI ja mahApAdhyAyazIjIe 'caDayA paMDayAnI sajajhAya'mAM gAyuM che ke bAhya kaSTathI UMcuM caDavuM, te to jaDanA bhAmA; saMyami zreNi zikhare caDavuM, aMtaraMga pariNAmAM re 'tihAM nimitta che bAhira kiriyA, te jo sUtre sAcI; nahi to du:khadAyaka paga sAhamuM mera jue jima nAcI re AvA ajJAnatA bharelAM kaSTa sahana karanArane vivekanA abhAva AdinA kAraNe, bhayaMkara koTInA anubaMdha paDe che.' ("sanmArgadarzana-bhAga-1mAMthI) pRSTha sudhArA 'prabuddha jIvananA tA. 16-7-8ranA aMkamAM saMgha tathA pustakAlayanA hisAbe pragaTa thayA che, temAM nIce mujabanI bhUla rahI gaI hatI, te darzAvelA sudhArA pramANe vAMcavI. vigata chapAyelI rakama sAcI rakama 1. saMghanuM saravaiyuM: milakata ane laheNAmAM zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya tathA pustakAlaya khAte 79,661-02 79,655-02 2. rokaDa tathA benka bAkImAM: benka opha InDiyA phikasDa DipojhiTa khAte 3,715-80 3,71,580-00 benka opha baroDA phikasDa DipojhiTa khAte 11 1,400-00 1,40,000-00 yuniyana benka opha InDiyA DijhiTa khAte 55 1,250-00 1,25,000-00 3, prabuddha jIvana'nuM Avaka kharcanuM khAtuM: bheTanA - paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI 29,859-10 1,000-00 anya rokaDa bheTanA 5,000-00 29,859-10 4. vahIvaTI tathA vyavasthA kharca: pesTejane 35,407-60 3,507-60 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-8ra a hi sA : e khaMDanI svI kR ti | muni sukhalAlaD anu gulAba deDhiyA adhyAtma carama koTine vyakitavAda che, kema ke aMtima ahIM eka savAla pedA thAya che-zuM parivAra, samAja saccAI vyakita ja che. parivAra, samAja ke rASTranA je vartuLa ane rASTranI daSTithI UbhI thatI ahisA zuM sAcI ahiMsA nathI? vistare che e badhAnA kendramAM vyakita che. kendramAM je vyakita na ahIM ahiMsAne satya sAthe joDavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIre hoya to e badhAM vartuLa banI ja na zake. vyakita jo sthira bane satya upara khUba bhAra mUkayo che. ene mATe teo samyakatva zabdano che to enI cAre bAju vistaratAM paridha sthira banI zake che. je upayoga kare che. bhagavAna mahAvIre ja nahIM, badhA ja tattvadaSTAoe vyakita asthira banI jaze to badhA parigha ekabIjAne chedavA' A vAta para bhAra mUkyo che. lAgaze eTale adhyAtma e vyakitane susthira Atmakendrita banAvanAra vijJAna che. jIvahAni ane ahiMsA: kharekhara hiMsA mAtra jIvahAnithI ja nathI thatI. jIvahAni sAthesAtha te UMDA manebhAva sAthe vyakativAdanAM jokhama: kuTuMba, samAja ke rASTranI dRSTithI joDAyelI che. jo mAtra jIvahAni ja hiMsA hoya to enAthI ApaNe vicAra karanArane lAge che ke jyAre jIvana vyakitamAM sImita thaI sahaja rIte ghaNI vAra bacI zakIe chIe, paraMtu koInI jIvahAni jAya che te te eTaluM badhuM svArthamaya banI jAya che ene mATe na karavI teTalA mAtrathI ahiMsaka cirAdazA nathI banI jatI. manane bAkInuM badhuM gauNa banI rahe che. te kevaLa potAne mATe ja jIvavA artha mAtra 'na belavuM te nathI. badho vakhata koI paNa mANasa Icche che. pitAne mATe je kaMI paNa karavuM paDe te karavA mATe taiyAra bolI ja na zake. vadhu vakhata te te manamAM ja rahe che. UMghamAM hoya che. enAthI eka avyavasthA phelAya che. gAMdhIjIe kahyuM che, mauna rahe che, paraMtu te maunanI citta-dazA nathI. mauna che tyAre aphATa vyakitavAda vanya pazuone niyama che." duniyAmAM aneka zarU thAya che, jyAre mANasa saMkalpapUrvaka nathI belate. evI rIte vakhata evI vyakitao pedA thaI che, jemaNe pitAne citrita dareka kSaNe koI paNa mANasa hiMsAmAM pravRtta nathI rahI zakata; moTA karavA mATe bAkInI badhI rekhAo bhUMsI dIdhI hoya. bhAganA samayamAM te te hiMsAthI dUra ja rahe che, paraMtu enuM caMgijhakhAna, nAdirazAha, aMgUlImAla vagere enAM udAharaNa hisAthI dUra rahevuM 'hiMsA-virati' nathI kahI zakAtuM. kema ke, te virati che. ekane surakSita rAkhavA bIjAne nAza kare e jaMgalane nyAya enI manedazA sAthe joDAyelI nathI hotI. che. sabhyatA ane saMskRtinA phUla bIjAnI svIkRtinI DALI upara ene nakArAtmaka rUpathI joIe te paNa jIvahAnine sarvathA ja khIlI zake che. kuTuMba, samAja ane rASTra bIjAnI svIkRtinuM hiMsAnI sAthe na joDI zakAya; kema ke jo jIvahAni ja hiMsA che te ja pariNAma che. anAthI bacavuM sarvathA saMbhava nathI. vyakita bhale dareka kSaNe hiMsA ahIM ahiMsA eka vyApaka artha dhAraNa kare che. enI najaramAM na kare, paraMtu AkhA jIvanamAM saMpUrNa ahiMsA kaI rIte saMbhavI kuTuMba, samAja ke rASTra paNa aMtima svIkRti nathI. aMtima svIkRti zake? khAvApIvA ane UThavA besavA sudhI pratyakSa parokSa rIte manuSya paNa nathI. pazu, kIDI-maMkoDA ane ekendrIya jIvone paNa jIvahiMsA joDAyelI ja che, paNa jo cittavRtti enI sAthe joDAyelI ahiMsAnI najare jIvavAno adhikAra che. ahiMsAnuM ciMtana samAja na hoya to te hiMsA nathI kahevAtI; eTale samAja ane rASTranA ane rASTrathI paNa upara che eTale ke te mAtra AtmalupI nathI. saMdarbhamAM thanAra hiMsA upara paNa sApekSa daSTie vicAra karavo joIe. ahiMsAnI dRSTi samasta sAthe joDAyelI che. jo te samastathI ahiMsA ane satya: je vyakitanI daSTimAM samyakatva che tUTIne samAja ane rASTrane vADo banAve che to te ahiMsA nathI ane te anivArya koTinI koI hiMsA kare che te e hiMsAne kahevAtI; alabatta te vyakitavAda ke svArthane vistAra te che paNa ahiMsA te nahIM kahI zakAya, paNa emAM ahiMsAno manabhAva adhyAtma e vistAramAM maryAdAo jue che. adhyAtmanI sAme joDI zakAya che. ahiMsA ni:svArtha manovRtti che. jyAM ane svArtha koI sImA-maryAdA nathI, te ni:sIma che. sImita samAjavAda ane gheravA lAge ke te tarata hiMsA banI jAya che. vyakita je samasta rASTravAde Aje ghaNI samasyAo UbhI karI che. Aje duniyA sAthe joDAIne pitAnI akSamatAne kAraNe koI sImA sudhI hiMsA mAtra alaga alaga vAdomAM vaheMcAI gaI che ane eka ja kare, paNa manabhAvathI te vyApaka ahiMsaka banI zake che. A sUkSma vAdamAM mAnanAra ApasamAM hiMsAmAM racyApacyA rahe che. eka jamAnAmAM vivecanA ahiMsAne udAra daSTikoNa Ape che. adhyAtma hippIo sAmyavAde sAmrAjyavAda sAme avAja uThAvyo hato. sAmyavAda jevo niraMkuza vyakitavAda nathI; vAstavamAM te paripUrNa samAjavAda che. asalamAM manuSyamAtranI bhalAInI svIkRti che. paNa jyAre te potAnA hune saMpUrNa rUpamAM bhogavavo te carama adhyAtma saMkucita rASTravAdamAM phasAI gayo to raziyA ane cIna jevA che. jyAre te rasamaSTinI sAthe joDAI jAya che tyAre vyApaka banI mitradeza paNa zastra laIne sAmasAmAM AvI gayA che. Aje jAya che. A vAtane vadhu spaSTatAthI kahevI hoya to ema kahevuM sAmyavAdI ja sAmyavAdIne mArI rahyA che. A ahiMsAnI khaMDa joIe ke, te mAtra pitAne mATe ja nahIM jIvI zake, jyAM paNa svIkRtinuM pariNAma che. anAthI bIjAone hAni thaze ke tarata e potAnA hAthe tyAMthI -. akhaMDanI svIkRti : ahiMsAnI svIkRti akhaMDanI svIkRti laI leze. sUkSama jIvonI hiMsA mATe paNa enI manodazAmAM sthAna che; eTale te sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatama thatAM thatAM samasta sudhI nahIM hoya. A daSTie ahiMsA zudra svArthavAda nathI, paraMtu samaSTinI pahoMcI jAya che. te saMkucita vyakitavAda nathI paraMtu vyApaka sAthe jIvavAnuM vijJAna che. vizuddha vyakitavAda ja saMpUrNa samanviAda samaSTivAda che. te samAja ane rASTrathI paNa urdhvamukhI citana che, che. saMpUrNa vyakitavAdamAM jIvanAra vyakita ja saMpUrNa samaSTivAdamAM eTale ahiMsAne savabhUta khemakarI' badhA jIvo mATe kalyANakArI jIvI zake che. kahevAmAM AvI che. -('tIrtha kara'mAMthI sAbhAra) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-82 prabuddha jIvana - ni pratisevanA [] De. ramaNalAla cI. zAha AtmAnA guNo kayA kayA che, AtmAne kayA dothI bacAvavAne 8IkanA mAMdagInA samAcAra sAMbhaLatAM ApaNAthI sahaja hoya che te je jANe che te AtmAnI vizuddhi mATe prayatnazIla puchAI jAya che, "zuM thayuM che?" sAmAnya rIte roganuM nAma kahevAya che ane dAkatare roganuM barAbara nidAna karyA pachI upacAra thAya che. donuM sevana karavAthI AtmA azuddha bane che. A prakAranA koIka vakhata evuM paNa sAMbhaLIe chIe, 'chellI ghaDI sudhI zuM sevanane zAstrIya paribhASAmAM "pratisevanA" kahevAmAM Ave che. roga have te ja khabara na paDI. yogya nidAna thayuM nahi ane mANasa pratirasevanA thavAnAM dasa mukhya kAraNa che. bhagavatIsUtramAM kahyuM matA pAmyo.' koIka vakhata evuM sAMbhaLIe chIe, "nidAna barAbara che: "dasavitA paDilehaNA pANattA.' A dasa prakAranI pratirovanA hatuM, paraMtu davA barAbara niyamita thaI nahi.' to koI vakhata . nIce pramANe che. sAMbhaLIe chIe ke "davA lAgu paDI nahi, kAraNa ke roga ghaNo - (1) darSa pratisevanA: ahaMkArane kAraNe thatI saMyamanI AgaLa vadhI gayA hatA.' virAdhanA. roga thavo, enAM kAraNonI tapAsa thavI, yogya nidAna thavuM, (2) pramAda pratisevanA: madyapAna, vizva, kaSAya, nidrA, upacAra nakkI thA, upacArane barAbara amala thavo ane dardI ane vikathA e pAMca prakAranA pramAdanA sevanathI jIvanamAM AvatI sAjo thavo - A badhA tabakkAmAM jeo atyaMta sAvadha rahI azuddhi. cIvaTapUrvaka varte che te rogathI mukata thaI zake che. (3) anAbhoga pratisevanA: anAga eTale ajJAna, jema zarIranA roga hoya che ema mananA ane AtmAnA ene kAraNe thatAM duSkarmo. roga paNa hoya che. zarIranA roganAM cinne tarata najare paDe che, (4) Atura pratisevanA: sudhA, tRSA vagerenI pIDAthI paraMtu mana ane AtmAnA roganAM cihene jaNAtAM vAra lAge che. - vyAkuLa thaI manuSya je pApanuM sevana kare che. kayAreka jaNAtAM paNa nathI. vaLI, tenA upacAro paNa sUma hoya (5) Apa~ti sevanA: Apatti AvI paDatAM thatI cAritranI che ane tenuM pariNAma paNa vilaMbita hoya che. zithilatA. cAra prakAranI mukhya Apatti gaNAvAya che:(1) dravyApatti roganA nirAkaraNa mATe dardI potAnI vAta je prAmANikapaNe (yogya AhAra Adi na maLe) (2) kSetrApatti (bhayaMkara jaMgala ke kahI de te dAkatarane nirAkaraNa karavAmAM anukULatA rahe che. anArya pradezamAM saMyama na sacavAya) 3) kAlApatti (dukALa, rela, je te chupAve te keTalIkavAra upacAra UMdhA paNa paDe. prAcIna samayanuM dharatIkaMpa vagere kudaratI saMkomAM vyAkuLa thaI manuSya akArya kare) eka sarasa daSTAMta che. eka tApasa vanamAM khUba tapazcaryA karato (4) bhAvApatti-mAMdagI, asvasthatA vagerene kAraNe manuSya citta ane phaLaphaLAdi khAIne potAne nirvAha karate. eka divasa eka uparane saMyama gumAvI bese te. sthaLethI bIje sthaLe e jato hato. ene kakaDIne bhUkha lAgI (6) saMkIrNa pratisevanA: AhAra vageremAM doSanI zaMkA hatI; paraMtu AsapAsa kayAMya kazuM khAvAnuM maLyuM nahi. ema thavA chatAM tene upayoga karavAthI thatI virAdhanA. karatAM karatAM te eka nadI pAse AvyuM. tenI bhUkha vadhI gaI hatI. 7) hisAkAra pratisevanA: acAnaka vagara vicAryuM thaI eNe keTalAka mAchImArone nadImAMthI mAchalI pakaDatA joyA. mAchImAro jatuM anucita kArya. . pachI mAchalI rAMdhIne khAvA beThA. tApasane bahu bhUkha lAgI hatI. (8) bhaya pratisevanA: apamAna, lokaniMdA, sajA, mRtyu eTale mAchImAroe ApelI mAchalI eNe peTa bharIne khAdhI, paraMtu ItyAdinA bhayane kAraNe manuSya asatya vagerene Azraya le te. eNe pahelAM kayAreya mAchalI khAdhI nahotI. eTale ajIrNanA (9) pa pratisevanA: krodha, mAna, mAyA, lobha e cAra doSane kAraNe tAva Avyo. AzramamAM e pahoMcyo tyAre enI kapAye ke dvepa athavA ISyane kAraNe manuSya asatya bole, bIjA tabiyata ghaNI bagaDI gaI. sAmAnya upacAronI kaMI asara na thaI. upara ALa caDAve athavA nidA kare tevuM akAya. eTale vaidya kahyuM, 'mAro upacAra UMdhuM paDe che. mATe tamArAthI (10) vimarza pratisevanA: koInI parIkSA ke karoTI karavAnA jarUra koI evI vastu khavAI gaI haze je tamane yAda AvatI IrAdAthI jANI joIne khoTo Aropa mUkavAmAM Ave tevuM kArya. nahi, hoya mATe barAbara yAda kare. paraMtu tApase pharIthI kahyuM ke cittazuddhi mATe A dasa prakAranI pratisevanAthI bacavAnI pite phaLAhAra sivAya kazuM ja khAdhuM nathI. vaighanA judA judA AvazyakatA che. jIvana eTaluM badhuM saMkula ane gahana che ke pratibadhA upacAro UMdhA paDavA lAgyA. have kadAca prANa bacaze nahi, sevanA rUpI sUkSama roga kayAre cittamAM pesI jAya che tenI khabara ema teNe tApasane jaNAvyuM. vaidyo pharI eka vakhata tApasane kahyuM, paDatI nathI. e roganuM nidAna vyakitae pite karavAnuM rahe che 'tame je khAdhuM hoya te haju barAbara yAda karo, kAraNa mArA badhA ane nidAna thayA pachI tene upacAra paNa tarata karavAno rahe che. upacAro UMdhA paDe che ke tamAro jAne have jokhamamAM che. eTale tApase pitAnA jIvanamAM AvI jatI truTi ke azuddhinAM zodhana ane kabUla karyuM ke pote mAchalI khAdhI che. vaidya tarata ja e pramANe zuddhi mATe mANasa jo vilaMba kare te jaMgalamAM pagamAM vAgelA upacAromAM pheraphAra karyA ane thoDA divasamAM tApasa sAjo thaI gayo. kAMTA tarata dUra na karanAra zikArI jema siMhanA humalA vakhate doDI jema tApasanI bAbatamAM tema potAnA jIvananI bAbatamAM mANasa je potAnA done samayasara prAmANikapaNe ekarAra karI na zako ane siMhane bhAga banyo tenA jevI sthiti thAya. le che te te bhautika, naitika ane AdhyAtmika nukasAnamAMthI bacI doSarUpI kAMTAnA tatkAla zodhananI AvazyakatA upara eTalA mATe jaI zake che. ja zAstrakAroe bhAra mUkayo che. roganI jema donI bAbatamAM snAna, prakSAlana, daMtadhAvana ItyAdi dvArA pratidina potAnA paNa manutha pramAdI banI jAya che. eTalA mATe ja nAnA dehanI zuddhi mATe manuSya jeTalA prayatnazIla hoya che teTalo cittanI jIvana vyavahAranuM pratikSaNa avalokana karavuM ane donuM tanhANa zuddhi ke AtmAnI zuddhi mATe hote nathI. AtmAnuM svarUpa kevuM che. zodhana karavuM e uttama purupanuM lakSANa gaNAyuM che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 - prabuddha jIvana tA. 1-8-82 - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vArSika ahevAla > kitanA jIvananI ullAsamaya pravRttinuM eka varSa pUruM thAya pustakAlayanuM phaMDa rUA. 55000 che. hAla pustakAlayamAM to paNa enI maryAdA che, jayAre saMsthAnI pravRttionA 12425 pustako che. pustakAlayamAMthI phATI gayelAM ane radI thayelAM dhabakArAnuM eka varSa pUruM thatAM ene navuM baLa maLe che. saMghanI ati jUnAM evAM 725 pustako rada karyA che. pustako vAMcavA mATe pravRttinuM 13muM varSa pUra karatAM amArI sAthe Apa saune paNa ghera laI janAra pAsethI DipojhiTa rUA. 20-00 ane vArSika lavAjamanA AvI ja anubhUti thatI haze, evI zraddhA sAthe 53mA varSane rUA. 15-tema ja ardha-vArSika rUA. 100 levAmAM Ave che. ahevAla ame rajU karIe chIe. vAcanAlayamAM 6 dainika, 28 sAptAhika, 14 pAkSika, 41 vahIvaTI ane Arthika daSTie tA. 1-1-1981thI tA. mAsika ane 9 vArSika sahita 98 sAmayiko Ave che. bhASAkIya 31-12-81 sudhI ane kAryavAhInI daSTie chellI vArSika daSTie 81 gujarAtI, 8 hindI, 7 aMgrejI ane 2 marAThI sAmayiko sAmAnya sabhA tA. 7-11-1981nA roja maLI tyArathI Aja Ave che. sudhI eTale ke tA. 31-7-82 sudhIno che. saMghanA sabhyonI paryuSaNa vyAkhyAnamALA: saMkhyA Aje nIce mujaba che : DaoN. ramaNalAla sI. zAhanA pramukhasthAne yojAtI paryuSaNa 125 peTana sabhya vyAkhyAnamALA tA. 26-8-1981 thI 3-9-1981 sudhI ema nava 1394 AjIvana sabhyo divasa mATe capATI para AvelA biralA kriDA kendranA sabhAgRhamAM 300 sAmAnya sabhyo yojavAmAM AvI hatI. vizALa jagyA ane paTAMgaNa hovA chatAM 1105 prabuddha jIvananA grAhako zrotAonI bhIDane lakSamAM letAM A jagyA paNa sAMkaDI paDe evo saMbhava che. "prabuddha jIvana" ane tenI Arthika bAju vyAkhyAnamALAnA kharca mATe sva. mahAsukhabhAI zAhanA prabuddha jIvana" eka vaicArika patra che ane prathama haroLanA smaraNArthe zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAI zAha taraphathI rUA. sAmayikomAM enuM viziSTa sthAna che. gAMdhIjI jevuM saraLa gadya ane 15000/-nI bheTa maLI hatI. saMgha pratyenI emanI mamatA mATe emane nyAyayukata, taTaratha tema ja abhyAsapUrNa vartamAna rASTrIya-AMtararASTrIya jeTalo AbhAra mAnIe teTale ochA che. A varSanI vyAkhyAnapravAhonI "prabuddha jIvana"nA taMtrI ane saMghanA pramukha zrI mALAno kharca rUA. 21234-75 thayo hate. cImanabhAI cakubhAI zAhanI samIkSA vAcakavargane jakaDI rAkhe che ane vyAkhyAnamALAnA vakatAo ane temanA vyAkhyAnanA viSayonI uttarottara konI pratIkSA jagAve che. sahataMtrI DaoN. ramaNabhAI sI. vigata A pramANe che: zAhanuM pradAna "prabuddha jIvana"nI yAtrA saraLa banAve che. vakatAo vyAkhyAnane viSaya ' - varSa daramiyAna "prabuddha jIvana"ne rUA. 69891-50nI Avaka zrI zazikAMta mahetA IriyA vahi-maitrI ane mane guptine thaI ane rU. 68,145-02ne kharca thayo. pariNAme varSa daramiyAna roga kharca karatAM Avakane vadhAre rUA. 1746-48ne thaze. chApakAmanA zrI kiraNabhAI japa ane ajapA bhAvamAM thayela 100 % vadhAro ane kAgaLanA bhAvamAM thayelA 3. kumArapALa desAI du:khanI zodha 40 % nA vadhArAne lakSamAM rAkhI ame saMghanI aiLI Apa samakSa munazrI vAtsalyadIpa ekAMte kolAhala dharI. Apa sau bhAvuka zubhecchakoe varSa daramiyAna rU. 34859-50nuM prA. azvinabhAI kApaDiyA sAvitrI : zrI araviMdanuM yogadarzana artha-siMcana karyuM. pariNAme banne pAsAM sarabhara thayAM che. vadhatI De. sAgaramalajI jaina jaina dharma kI manovaijJAnikatAH jatI moMghavArI ane kharcane lakSamAM rAkhI uttarottara Apa saunA 3. narendra bhAnAvata samA: svaja ra prakriyA premALa ane mamatAbharyA sahakAranI ame apekSA rAkhIe chIe. A. jayendra trivedI mANasa, mALakhuM ane mUlya. zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI paNa rU. 5000/- Do. guNavaMta zAha arjunane nahi, ApaNe viSAdayoga bheTa maLyA che te mATe temanA ame AbhArI chIe. zrI puru, pattama mAvaLaMkara ekale jAne re! "zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya ku. Indubahena dhAnaka bhakita-gIta zrI harIndra dave svapna ane avatArasvano pustakAlayamAM varSa daramiyAna rUA. 18,329-10nAM pustako pU. morArIbApu rAmAyaNamAM saMskRti darzana vasAvavAmAM AvyAM, vAcanAlaya ane pustakAlayanA saMcAlana U. hIrAbahena bAraDiyA iaa sAhityameM mAtAnA sthAna pAchaLa varSa daramiyAna rU. 64843-07ne kharca thayo ane Avaka zrI cImanalAla cakubhAI svastha samAja 39421-39nI thaI, jemAM bRhada muMbaI mahAnagarapAlikA taraphathI zAha maLela grAMTanA rU. 25000-00ne rasamAveza thAya che. eTale varSa DaoN. ramaNalAla cI. zAha niyANuM Akhare Avaka karatAM kharcane vadhAro rUA. 25421-68ne thayo. zrI morArajI desAI dhamatara AgalA varSonA Avaka-kharca khAtAnI khAdhanA rU. 74304-58mAM - zrImatI sumatibahena bhakitasaMgita A rakama umeratAM atyAra sudhInI khAdha rUA. 9726-18 thaI. - thANAvALA bRhada muMbaI mahAnagarapAlikAe vAcanAlaya-pustakAlayane gata , bindubahena mahetA dharmane pAye-tapa varSamAM rU. 200nI grAMTa cAlu varSamAM vadhArIne rUA. 250%- munizrI arUNavijayajI jaina dharmamAM mAnuM svarUpa nI karI. te mATe ame temanA AbhArI chIe. grAMTa vadhArI Apa- vasaMta vyAkhyAnamALA: vAne yaza kAryavAhaka samitinA sabhya ane ghATakopara vibhAganA chellA cauda varSathI yojavAmAM AvatI A vyAkhyAnamALA kepeTira zrI haribhAI gulAbacaMda zAhane ghaTe che, jenI noMdha letAM 81 vasaMta vaTAvI cUkelA ane chatAM vasaMtaRtu jevI tAjagI dharAvatA ame emanA paNa AbhArI chIe. mu. zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA pramukha sthAne tA. 12-4-82thI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-82 prabuddha jIvana tA. 14-4-82 ema traNa divasa mATe yojavAmAM AvI hatI. temAM 'AMtararASTrIya paristhiti' (International Situation) e viSaya rAkhavAmAM Avyo hato.vakatAo ane emanA vyAkhyAnanA viSa nIce pramANe rAkhavAmAM AvyA hatA. zrI AI. ke. gujarAta polenDa ane mahAsattAo uM. pI. ema. kAmaTha bhArata ane tenA paDozI rASTro DaoN. rameza bAbu mahAsattAone saMgharSa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane khaMbhAta nivAsI zrI. mahAsukhabhAI prerita "premaLa jayoti" - tA. 20-10-1976 thI zarU thayelI A pravRttinA kanvInara tarIke zrI nIrUbahena subodhabhAI zAha tathA temanA sAthI tarIke zrImatI kamalabahena pIsapATI khUba ja sArI rIte kAmagIrI bajAvI rahyAM che. uttarottara A pravRttine vyApaka sAtha maLI rahyo che. zrI. muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsa pravRtti vidyAsatranA chaThThA varSanI vyAkhyAnamALA tA. 18, 19 ane 20mI jAnyuArI, 1982nA roja tAtA oDiToriyama, koTa khAte DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne yojavAmAM AvI hatI. "keLavaNI vicAra" e viSaya heThaLa (1) pleTa (2) rU ane (3) gAMdhI vicArasaraNI e vize traNa vyAkhyAne zrI manubhAI paMcoLI "darzaka" e ApyAM hatAM. varSa daramiyAna vyAjanA rU. 1680 jamA thayA ane kharca rU. 5,692.60 thayo. abhyAsa vartuLa saMghanI A pravRtti sArI rIte cAle che ane kanvInara tarIke zrI subodhabhAI ema. zAha enuM saMcAlana saphaLatApUrvaka karI rahyA che. temane A take AbhAra mAnIe chIe. abhyAsa vartuLanA upakrame varSa daramiyAna yojAyelAM pravacano ane vyAkhyAtAnI vigato A mANe che. varSa daramiyAna be aMdhajanone ane eka baherA mUMgA bahenane AvakanAM sAdhane UbhAM thAya ane e rIte pagabhara thAya e mATe sTola ApavAmAM AvyA. A rIte be sTola ghATakoparamAM ane eka sTela dAdara khAte UbhA thayA. eka sTola mATe rU. 35O|- kharca thAya. e mATe ghATakoparanA be sTola mATe zrI navinabhAI kezavalAla kApaDiyA ane zrImatI caMpAbena lakSmIcaMda vorAnA parivAra taraphathI ekeka sTela mATe ane dAdara khAtenA sTola mATe zrI navinabhAI kezavalAla kApaDiyA taraphathI umadA sahakAra maLe. A uparAMta dAdara skUla phora dha blAInDanI aMdha bahenane rU. 4450/-nI Arthika sahAya ApavAmAM AvI. vividha saMsthAonI mulAkAta laIne temanI tAtkAlika jarUriyAta mujaba ApaNe yogyatA pramANe pradAna karIe chIe. A uparAMta be aMdhajanenA lagna mATe rUA. 500 ApavAmAM AvyA ane eka bahenane sIvavAne saMge ApavAmAM Avyo. ekayupresaranA vargo: "premaLa jayoti'nI pravRttimAM eka navuM prasthAna: judA judA roganI dabAva paddhatithI sAravAra thAya che. A upacAra paddhati 'ekyupresara' [ Accupressure ] tarIke oLakhAya che. A vaijJAnika paddhatinI tAlIma ApavA mATe "premaLa, jayoti'nA upakrame tAlIma vargo zarU karavAmAM AvyA che, jemAM sArI evI saMkhyAmAM bhAIo-bahene niyamita lAbha le che. dara budhavAre baporanA 4-00 kalAke saMdhanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM tAlIma apAya che. zrI cImanalAla dave A vargonuM saMcAlana kare che. sevAbhAvI zrI cImanabhAI davenA ame AbhArI chIe. divasa ' viSaya vakatA tA. 2-3-4-10-81 sAvitrI zrI araviMdanuM che. azvinabhAI yogadarzana kApaDiyA tA. 9-12-81 aNuvrato DaoN. ramaNalAla cI. zAha tA. 10-12-81 guNavratA tA. 11-12-81 zikSAvrata tA. 9- 1-82 phule kahyuM: tame spacchu De. dolatabhAI ane huM khIlyuM desAI tA. 27- 2-82 mAnava sevA e ja zrI. cunIlAlajI prabhusevA mahArAja tA. 30- 382 bhakatAmara stotra DaoN. ramaNalAla cI. zAha tA. 31-3-82 tA. 10- 6.82 taratI vidyApIThanA videza zrI. rAmu paMDita pravAsanA avanavA anubhavo varSa daramiyAna jAyelAM saMmelane: divasa viSaya vyAkhyAtA tA. 29-1-82 gAMdhIjInuM virATa zrI cImanalAla vyakitatva cakubhAI zAha tA. 30-1-82. tA. 28-2-82 aupacArikatA ane phAdhara vAlesa AtmIyatA A uparAMta * paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA pramukha DaoN. ramaNabhAI cI. zAhanuM abhivAdana tA. 5-9-81nA roja zrI vanecaMdabhAI ghelANInA nivAsasthAne karavAmAM AvyuM. zrI vanecaMdabhAIe karelAM Atithya mATe ame amanA AbhArI chIe. * * saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA 81mAM janmadina nimitte tA. 11-3-82 nA roja paramAnaMda kApaDiyA hAlamAM zubhecchA samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. tyArabAda zrI rasikabhAIne tyAM bhojana samAraMbha yojavA Avyo hato. zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha saMghanA niyama pramANe A sabhAgRha nAmanA bhADAthI vividha saMsthAone ApavAmAM Ave che. AthI ghaNI saMsthAonI pravRtti premaLa jati"nA khAtAmAM gaye varSe rUA. 20667-22nI purAMta hatI. varSa daramiyAna rUA.95884-00nI bheTa maLI. eTale kula rakama rU. 116551-22 nI thaI. e paikI rUA. 50000/-rijharva phaMDa khAte laI gayA ane varSa daramiyAna rUA. 47573-24ne kharca thayo. te bAda karatAM varSa Akhare rUA. 18977-98nI purAMta rahI. rijharva kaMDa khAte varSanI zarUAtamAM 7700/- hatA. temAM upara jaNAvyA mujaba rU. 5000- umerAtAM rijharva phaMDamAM varSa Akhare rUA. 127000/- jamAM rahyA. zrI dIpacaMda tribhovanadAsa zAha TrasTa A TrasTamAM varSanI zarUAtamAM rUA. 40304-28nI purAMta hatI. varSa daramiyAna "mahAvIra vANI" ane "nihanavavAda" pustakanA vecANanA rUA. 731-00 ane vyAjanA rU. 3224-00 jamAM thatAM varSa Akhare rU. 44,259-28 jamAM rahyA. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-82 E one protsAhana maLe che. varSa daramiyAna sabhAgRha aMgenI Avaka ekayupresara eTale zuM? ekayu eTale seya ane presara eTale rUA. 2035-00 thaI. dabANa arthAt ekayupresarane zAbdika artha thAya che seyanuM dabANa. saMghanI kAryavAhI tema ja Arthika paristhiti vAstavika rIte ekayupresaramAM hAthanA aMguThA ane AMgaLIo vaDe cokkasa prakAranuM ane paddhatipUrvakanuM dabANa paganA taLiyAnA varSa daramiyAna kAryavAhaka samitinI 4 sabhAo maLI. varSa darami viziSTa biMduo para ApavAnuM hoya che. eTale bhASAnI daSTie yAna saMghane rU. 78425-64nI Avaka thaI ane rUA. 43294-50 ekayuprerAra" e eka Misnomer che ema kahevAya. (ekayune kharca thayo. ekaMdare kharca karatAM Avakane vadhAre rU. 35231-14 artha jo bahAra kADhavuM levAmAM Ave te dardane te bahAra kADhe che thayo. TrasTane vyAjanA rUA. 5160-00 cukavyA, tene thayelA mATe e zabda sArthaka che. AvI ja eka bIjI cInanI upacAra kharcamAM samAveza thaI jAya che. saMghanA peTrana, lavAjama ane paddhati "ekayupaMkacara" kahevAya che, jemAM seya vaDe upacAra karavAmAM AjIvana sabhyanA lavAjamanI Avaka uttarottara vadhatAM rijharva Ave che; paraMtu A lekhane viSaya ekayupresara che. phaMDamAM vadhAro thayo ane pariNAme rokANamAM vadhAro thayo. ceriTI kamizanaranI paravAnagIthI vyAjanI vadhAre Avaka thAya evI Dipe- jApAnamAM ekayupresarane shi-atsu kahe che. "zi' eTale jhiTa ane DibencarsamAM rokANa karavAmAM AvyuM, pariNAme vyAjanI AMgaLA' ane 'AsuM eTale "presara". sAmAnya rIte zaradI thAya ke AvakamAM sAro eve vadhAro thayo. uparAMta varSa daramiyAna saMghane mAthuM du:khe tyAre mAthA para bAma lagAvatA hoIe chIe. jyAre 23301-25nI ane paryuSaNa vyAkhyAnamALAne rUA. 24999-00 ekayupresaramAM mAthAnA du:khAvAne lagato je poITa hAthanA ke bheTa maLatAM kula rUA. 49550-25 bheTa maLyA, jemAMthI paryuSaNa paganA taLiyAmAM (aMguThAnI taLeTImAM) Ave che te paITa upara vyAkhyAnamALAno kharca rU. 21234-35 bAda karatAM rUA. 27065-90 paddhatisaranuM ane pramANasaranuM dabANa ApavAnuM hoya che. AvuM bheTanI cekhI Avaka thaI. A rIte bheTanI ane vyAjanI Avaka dabANa ApavAthI zarIranuM je avayava barAbara kAma karatuM na hoya te 'thatAM saMghanA kharca karatAM Avakano vadhAro thaze. A rIte Apa kAma karatuM thAya che. dA. te DAyAbiTIsanA daradInuM praSkriyAsa gleMDa saune premALa sahakAra maLaze evI AzA asthAne nathI. pUratA pramANamAM IsyulInane srAva karIne sAkaranuM rAsAyaNika rUpAMtara karatuM nathI. ekayupresaramAM penkriyAsanA paITa para dabANa ApIne rijharva phaMDa khAte rUA. 8,29,383-18 jamA hatA temAM varSa tene kAryAnvita karI zakAya che. daramiyAna maLelAM AjIvana sabhyanAM lavAjamanA rU. 36,653-00 ane peTrana lavAjamanA rUA. 27,500-00 umerAtAM varSa Akhare A rIte paganA taLiyA ane AjubAjunA bhAga ke hAthanI hathelI rijharva phaMDa rUA. 8,Tsa,536-18 jamA rahe che. A ane AjubAjunA bhAga para dabANa ApavAnI paddhatine anukrame 'Foot-reflexology' aldt 'Hand - reflexology' fuhi saMghanA janarala phaMDa khAte rUA. 34,47951 leNA hatA temAMthI Ave che. ekayupresaranA praNetA viliyama phijhirolDa tene jholojI varSa daramiyAna saMghanA kharca karatAM Avakane vadhAro rU. 35,231-14 kahetA hatA. te nAma phijhimAraDanA sAthI Do. eDavIna bese ane prabuddha jIvana'ne kharca karatAM Avakane vadhAro rUA. 1746-48 ApeluM kAraNa ke te vakhate "rIphalekasa' zabdano upayoga thayo na hato. eTale ke kula rU. 36976rane vadhAro bAda karatAM janarala phaMDa khAte varSa Akhare bAkI devA rUA. 2498-11 rahe che. mAthAthI paga sudhInA mANasanA zarIrane barobara vaccethI lAIna dorIne jamaNI bAja pAMca ane DAbI bAju pAMca ema kula dasa kAryavAhaka samitinA dareka sabhyone premALa sahakAra maLato jhonamAM vaheMcavAmAM AveluM che ane te rIte dasa jhona bane che rahe che. tema ja saMghanA pramukha mu. zrI. cImanalAla cakubhAI zAhanuM tethI A vijJAnane jhAlAjI paNa kahevAmAM Ave che. mArgadarzana satata maLe che eTale A badhI pravRttio sArI rIte thaI zake che, e mATe emanA ame AbhArI. chIe. A lakhANa paganA taLiyA para dabANa ApavAnI paddhati pUratuM li. maryAdita che. mAnava zarIranA dareka aMgenuM pratinidhitva paganA cImanalAla je. zAha taLiyAmAM rahelAM biMduo dvArA thAya che. paganA taLiyAmAM tema ja ke. pI. zAha ghUMTI vistAra sudhImAM zarIranA tamAma aMgenA poInTasa AvelA maMtrIo che. A peInTasane 'DIjITa', 'baTana', 'svIca" "rIphlekasa" athavA 'dAba-biMda' ema ghaNI rIte oLakhavAmAM Ave che. koI paNa rIphlekasa ekayupresara bagaDele hoya eTale jayAre tenA kAryamAM koI paNa prakAranI khAmI hoya tyAre tene dabAvavAthI te bhAga du:khaze. A du:khAvAne | [1] Tenderness kahevAmAM Ave che, tathA te uparathI pezanTane (zrI muMbaI "jaina yuvaka saMgha saMcAlita "premaLa jayoti' dvArA zuM darada che te jANI zakAya che tema ja tenA nivAraNa mATe paNa te ja ekayupresaranA vargo mu. zrI cImanabhAI dave calAvI rahyA che. temanA biMdu para cokkasa prakAranuM dabANa ApavAthI daradIne thoDA ja samayamAM pravacananuM saMkalana karIne nIcenI noMdha taiyAra karavAmAM AvI che.) rAhata thavA lAge che. mATe ja A paddhatine "Foot - reflexology kahevAya che. ghaNI vAra te pezanTanA paganA AMgaLA tathA nakha joIne kayupresara eka evI vaijJAnika upacAra-paddhati che ke jeno lAbha ghaNA loko saraLatAthI laI zake ane phAyado meLavI zake. athavA tenA bUTa-caMpalanA zeIpa parathI paNa roganuM sAmAnya nidAna A paddhatimAM kazo kharI nathI tema ja koI paNa jAtanI davA khAvAnI karI zakAya che kAraNa ke ApaNe paNa ApaNA zarIranI ArasI che. ke pIvAnI hotI nathI pariNAme jalada auSadhionI -after efects - (kramaza:) ne pazna rahetuM nathI. - nIrUbena subodhabhAI zAha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-82 prabuddha jIvana ' che gAlibanI phUlapAMkhaDI [] harIndra dave e daharameM nakaza-e-vaphA vajaha-e-tasallI na huA, rekhate ke tumhI ustAda nahIM hai "gAliba' " hai ye va laphajha, ki zamindAe-mAnI na huA. kahete hai agale jamAne meM koI mIra bhI thA! gAlibano eka zera ApaNe joI gayA: emAM gAlibanI rAI paNa zabda tenA artha sAthe akabaMdha UtarI Ave eno abhivyakitanI zailInI vAta hatI, paNa 'gAliba'mAM potAnuM mApa ja mahimA che, paNa moTA bhAganA zabdonA artha kayAre ya sArthaka hotA ja nathI. che. potAne ja ahaMkAra pitAne bharakhI na jAya e mATe kavi sAvadha kavi ahIM "vaphA" zabdanI vAta kare che. che. e kahe che: 'tuM ja A rekhAne (eTale ke kavitAne) ustAda nathI ! A saMsAramAM vaphA nAmanA zabdathI koIne cena na maLyuM. vaphA ATaluM kahevAmAM pitAnI ustAdIne dAvo te AgaLa kare che, paNa zabda koInAye cenane nimitta na thayo. vakSa to cena, rAhatanuM e vAta 'na bhUto na bhaviSyati' jevI nathI e paNa jANe che. e nimitta hovI joIe, paNa A te e zabda che je enA arthane kahe che: "sAMbhaLyuM che ke AgalA jamAnAmAM koI mIra paNa thaI sArtha karato ja nathI. arthanI zarama ene pahoMcatI nathI. gayo!' ahIM "kahete ha' zabda dvArA ane eka paNa vizeSaNa vinA kavi mIranA ullekha dvArA gAlibe je kahyuM che e mIranA dIvAnanA bUe-gula, nAlA-e-dila, dUda-e-carAga-e-mahephila, Alecako pAnAMnAM pAnAM bharI kavitA lakhe tyAre paNa kahI zakatA tirI bajha mase nikalA, so parIzAM nikalA. ' nathI. phUlanI suvAsa; dilane citkAra, mahephilanA dIpane dhumADo: je paNa tArI mahephilamAMthI nIkaLyuM e trasta thaIne, vikherAI jaIne diyA he bakako bhI, tA use najara na lAge, nIkaLayuM. ' banA hai aiza tajammula husaina khAM liye. - priyatamAnI mahephilamAMthI nIkaMLavuM e kaMI jevI tevI sajA eka mIThI atizayokita! dareka kavinI ekAda lAcArI hoya che. ekAda mAnavIne mahelAtA e mahephilamAMthI nIkaLe tyAre mANasa parIzAM thaI jAya : veravikhera eNe pAcho vALavAna hoya che. thaI jAya. trasta thaI jAya. koI navAba, koI zrImaMta che A tajammala husaina khA. A mahephilamAMthI bahAra nIkaLatI suvAsa: A gati koNe joI che? hoThathI nIkaLato citkAra sau sAMbhaLe che: dilane citkAra kone khabara emanI samRddhinuM varNana A tajammala husaina khA rAjI thaI che? A be na dekhAya evI bAbate sAthe mahephilanA cirAgamAMthI jAya e rIte karavAnuM AvyuM tyAre gAlibe A zera lakhe che. nIkaLatA dhumADAnI vAta Ave che. e" vaibhava kharekhara to A eka ja InsAna mATe banyo che, - potAne nIkaLavuM paDe che enI vAta kavi nathI karatA. e paNa ene najara na lAge eTalA mATe duniyAne paNa thoDo thoDe pratIkothI ja kAma le che. eza bhagavAne vaheMcI Apyo che. pUchate hai vaha ki 'gAliba" kauna hai koI batalA ki hama batalAye kayA! koI mere dila se pUche tere tIre- nImakaza ko, mANasa mATe sauthI vikaTa prazna e ja hoI zake ke e koNa yaha khaliza kahAMse hatI, jo jigara ke pAra hatA! ekanA eka kathanane kavie judA judA aMdAjathI kahe che. gAliba koNa che, evuM koI pUche che. gAlibane te samajAtuM 'dardakA hadase gujharanA hai davA ho jAnA" e gAlibanI ja paMkita nathI ke e kaI rIte A samajAve! che. ahIM priyatamAnA hasIna sItamanuM varNana che ane bhagavAna eka mitrane tyAM ApaNA eka jANItA sugama saMgItanA A saMsAramAM saune du:khI banAvI rAkhe che tenuM varNana che e te gAyikA bhajana gAvAnAM hatAM. temanA kAryakramamAM huM meDa meDo bhagavAna jANe! pahoMo. teo sUra meLavI rahyA hatA tyAre koIke mArI oLakhANa paNa kavi kahe che: ApI. temanA manamAM barAbara UtarI nahIM. temaNe sUra meLavAI rahyA pachI mArI sAme joIne pUchayuM: 'tame harIndra davene oLakhe' koI mArA dilane pUche: tAruM A adhuM khUteluM tIra kevuM che e cho?' eka kSaNa stabdha thaI gayo ane pachI kahyuM: "tame pUcho bIjA zuM jANe? jo e tIra mArA jIgarane vIMdhIne cAlI gayuM che tyAre lAge che ke nathI oLakhate." mitro hasI paDayA, paNa hota te te prANa paNa nIkaLI gayA hota. A khaliza, A khaTakA vAta gaMbhIra hatI. sAthenuM darda kayAMthI hoya mane? gAlibanI A be saraLa paMkitamAM A ja mUMjhavaNa che. milanA terA agara nahIM AsAM, te sahala hai, banAkara phakIrAMkA hama bhesa 'gAliba'. duvAra te yahI hai, ki duvAra bhI nahIM. tamAzA-e-ahale-karama dekha te che! Ama juo te zabdonI ramata che: AmAM, sahela ke davAra kavi A jagatanA vividha raMgene jue tyAre ene zuM thavuM vagere zabdone siphatathI upayoga thayo che. paNa e zabdonI ramatamAMthI haze? je artha nIkaLe che e marmavedhI che.. gAliba kahe che: ame te phakIrane veza dhAraNa karIne e kapALue tAruM milana kadAca AsAna nahIM hoya chatAM sahela che! ghaDele A tamAzo joyA karIe chIe! muzkelI te e vAtanI che ke A milana muzkela paNa nathI ! phakIrI hAla mAro che ema kalApIe paNa gAyuM che. jIvanane jovuM hoya to jIvanathI dUra thaIne jovuM joIe. jIva priyatamAnuM milana ke bhagavAnane sAkSAtkAra AsAna nathI. namAM otapreta thanArAne enA raMge samajAtA nathI, paNa je phakIranI e mATe sAdhanA karavI paDe che; paraMtu A sAdhanA pachI badhuM sahela taTasthatAthI badhAne 'tamAzo' mAnIne joI zake che e ja kadAca banI jAya che. jIvanane sAcA arthamAM joI zake che. jarAka mathIe te e muzkela nathI ane kavine e ja muzkelI che. dhAruM te hamaNAM tArA sudhI pahoMcI jAuM paNa.. che? mANasa mATe eka liba", Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-82 5) Sa Na vyAkhyAna mALA - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI tA. 15-8-82 ravivArathI tA. 23-8-82 semavAra ema nava divasanI vyAkhyAnasabhAe capATI para AvelA 'biralA kIDA kendranA sabhAgRhamAM javAmAM AvI che. A nave divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna che. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-20 ane 9-30thI 10-20 ema roja be vyAkhyAne raheze. tA. 15-8- ravivAra tema ja tA. 22-8 ravivAranA divase bhakita-saMgIta rAkhela che. te bane divase 130 thI 11-15 sudhI bhakita-saMgIta raheze. A vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che:tArIkha vyAkhyAtA vyAkhyAna-viSaya tA. 15-8-82 ravivAra zrI zazikAnta mahetA jinabhakita pU. zrI dharmazIlAzrIjI mitti me savva bhUesu zrI anupa jaloTA bhakitasaMgIta tA. 16-8-82 semavAra zrI vasantabhAI khANI zrImada rAjacandra pU. munizrI vAtsalyadIpa AtmadIpa bane tA. 17-8-82 maMgaLavAra De. kAntilAla kAlANI saMta mere premadharA zUka AI pri. zrImatI bhaiyabALA verA vividha pracAramAdhyame ane strI tA. 18-8-82 budhavAra zrI kRSNakumAra mahetA gItAmAnya jIvanadhArA zrI kiraNabhAI prakAzane paMtha tA. 19-8-82. guruvAra zrI zaileza mahAdeviyA mArI kailAsayAtrA DaM. kumArapALa desAI ahamanI oLakha tA. 20-8-82 zukravAra De. narendra bhAnAvata jaina dharma aura jIvanamUlya DaM. sureza dalAla zrI rAmakRSNa paramahaMsa tA. 21-8-82 zanivAra jasTisa dharmAdhikArI bhagavAna so gayA, insAna kho gayA / pU. mA yogazakita sarasvatI Adhunika saMdarbha meM mAnava jIvana tA. 22-8-82 ravivAra che. tArAbahena zAha samatA zrI cImanalAla cakubhAI zAha mArI jIvanadraSTi zrI arukumAra sena bhakitasaMgIta (gIta mahAvIra) tA. 23-8-82 somavAra pU. zrI merArIbApu sAdhakanI dRSTi De. ramaNalAla cI. zAha paccakhkhANa - paryuSaNa vyAkhyAnamALAne bheTaA vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA kharcanA anusaMdhAnamAM sva. hiMmatalAla DAhyAbhAI koThArInA smaraNArthe zrI zaileza eca. koThArI dvArA rakama maLela che. te mATe ame temanA AbhArI chIe. - vyAkhyAnane lAbha levA saMghanA peTrana sabhya, AjIvana sabhya, sabhya, zubherachako tathA sau mitrone premabharyuM nimaMtraNa che. ke 8 namra vinaMtI # . prati varSa paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna Apa saunA premALa arthasicanathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha enI pravRttio nizciMtapaNe hAtha dharI zake che. ethI amArA hAtha te majabUta thAya che, eTaluM ja nahi, paraMtu saMghanI A pravRttio Apa saunA haiye kevI vasI gaI che enI pratItithI ame bhAvavibhora thaIe chIe. gata varSa emAMya khAsa karIne paNa vyAkhyAnamALA daramiyAna vyAkhyAnamALA ane saMdhane rUA. 27,061-90 ane 'prabuddha jIvanane rU. 35,85950nI bheTa maLI. A rIte kula rUA. 62,925-40nI bheTa maLI. saMghanA vArSika rU. be lAkhanA bajeTamAM A bheTa mahattvanuM pAsuM che, zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayamAM I. sa. 1981nA varSamAM rU. 50421-68nI khAdha che. agAunA varSonI , 49,304-10nI khAdhamAM A rakama umeratAM atyAra sudhImAM kula khAdha rUA. 98,726-18nI thaI. dina-pratidina vadhatI jatI moMghavArInA kAraNe prativarSa kharca vadhato ja jAya che. taduparAMta saMghe tAjetaramAM bIjI navI pravRttio hAtha dharavAnuM paNa nakkI karyuM che-eTale e mATe paNa nANAMkIya sAdhane UbhAM karavAnI AvazyakatA rahe che. saMgha pratyenI Apa saunI mamatAthI ame nizcita chIe. paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna A varSe paNa vizeSa umaLakAbharyo Arthika sahakAra ApavA Apane vinaMtI che. saMghanA kArobArInA sabhyathI zarUAta karI che. Apa paNa emAM Apane sUra purAvaze evI amane zraddhA che. li. bhavadIya cImanalAla cakubhAI zAha-pramukha - cImanalAla je. zAha rasikalAla mehanalAla jhaverI-upapramukha ke. pI. zAha pravINabhAI ke. zAha-koSAdhyakSa maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha pAlika: mI muMbaI jaina yuvaka saMgha, budraka ane prakAzaka: mI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa baMbaI-4044, Te. naM: 350296: praNamyAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa, muMbaI-40001. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 97 prabhuna * prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 46: aMka: 8 muMbaI 16 ogasTa, 1982, somavAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliMga 60 taMtrI: cImanalAla cakubhAi zAhe H zrImad rAjacaMdra cImanalAla cakubhAI zAha reka dharmamAM kriyAkAMDo, vidhiniSedhA hoya che. kALakrame, A kriyAkAMDo da dharmanuM sarvasva che evA bhAva athavA mAnyatA AmajanatAmAM pedA thAya che. tenuM rahasya athavA hArda visAre paDe che. pariNAme kriyAkAMDomAM yAMtrikatA athavA jaDatA Ave che, tenA prANa UDI jAya che. vicAravaMta vyakitane AvA kriyAkAMDAmAM zrAddhA rahetI nathI ane tenA virodha thAya che. pachI evA varga UbhA thAya che je sarva prakAranA kriyAkAMDone sarvathA virodha kare che. AvA varga mAtra jJAnanI ja vAto kare che ane zAna jANe sahajapaNe prApta hoya evA bhAsa UbhA kare che. AtmAno vicAra karo ane AtmajJAna thaI jaze. bIjuM kaMI karavAnI jarUra nathI ema kahe che. japa, tapa, vrata, yama, niyama, sarva nirarthaka che. mAtra AtmabhAva keLavo, koI kaSTa veThavAnI, tyAga, vairAgya, koI AvazyakatA nathI. prabuddha jIvananA gayA aMkamAM ( tA. 1-8-82)munIzrI kIrtiyazavijayajIne eka lekha prakaTa thayA che. mAtra kamAM dharma nathI." temAM yazovijayajI, AnaMdaghanajI ane anya avadhUtonA lakhANo TAMkI ema batAvyuM che ke kabhAgamAM dharma nathI. AnaMdaghana ane yazeAvijayajInI koTie pahoMcyA hAya evI vyakitao mATe e kathana satya che athavA kriyA-jaDatA batAvavA satya che, paNa temAM tapa, japa, vrata, yama, niyamano saMpUrNa niSedha nathI. A banne prakAranI vicAraNAo ekapakSI che. zrImad rAjacaMdre A viSayamAM je mArgadarzana ApyuM che te saMkSepamAM ahIM batAvavA IcchuM chuM. zrImadnA lakhANo chUTAchavAyA vakhatovakhata meM vAMcyA che, paNa hamaNAM temanA graMtha "zrImad rAjacaMdra" ~~ jemAM temanA upalabdha badhA lakhANAnA saMgraha che te saLaMgapaNe pUro vAMcI gayA ane ghaNu navuM jANavAnuM maLyuM. te saMbaMdhe eka lekhamALA lakhI zakAya. banaze te avakAze lakhavA IcchA che. A lekhamAM jJAna ane kriyA viSe zrImadde zuM kahyuM che te rajU karuM chuM. te pahelA eka vAta jaNAvI dauM. jaina sezyala grupa taraphathI navakAramaMtranI ArAdhanA viSe zrI zazIkAnta mahetAnuM pravacana geAThavyuM hatuM. aMte meM be zabdo kahyA hatA. tyAre me kahyuM hatuM ke dhArmika kriyAo-- sAmAyika, pratikramaNa, tapa, japa, vrata vagere huM karato nathI; mArAthI thatI nathI, te kriyAo vartamAnamAM je rIte thAya che tethI mane saMtApa nathI. paNa tene sthAne zAnamaya kriyAo sthApI na zakIe tyAM sudhI hajAro varSathI je kriyAo cAle che teno niSedha athavA virodha karavAnI mArI vRtti nathI. janasAdhAraNanI temAM zraddhA che, temAMthI tene kAMIka baLa maLe che, tenA aMtaramAM kAMIka zAMti thAya che; tene huM aTakAvuM nahi, tema karavAno mane adhikAra nathI. AvA abhigama jUnavANI gaNAto hoya to jUnavANI gaNAvAmAM mane nAnama nathI lAgatI, balke tenA uccheda karavAnI pragatizIlatA mAre nathI joItI, bhavana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala aa. 1-00 sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha Vja munizrI lallujI upara, asADa sudI 1, guru 1951nA roja lakhela eka patra (graMthano kramAMka 937)mAM zrImade lakhyuM che: "azuddha kriyAnA niSedhaka vacanA upadezarUpe na pravartAvatAM, zuddha kriyAmAM jema lokonI rUci vadhe tema kriyA karAvyuM javI," "udAharaNa dAkhala ke, jema koI eka manuSya tenI rUDhi pramANe sAmAyikavrata kare che, te tenA niSedha nahi karatAM, tene te vakhata upadezanA zrAvaNamAM ke satzAstra adhyayanamAM athavA kAryotsargamAM jAya tema tene upadezavuM. kiMcitmAtra A bhAro paNa tene sAmAyika vratAdino niSedha hRdayamAM paNa na Ave evI gaMbhIratAthI, zuddha kriyAnI preraNA karavI. khullI preraNA karavA jatAM paNa, kriyAthI rahita thaI unmatta thAya che athavA tamArI A kriyA barAbara nathI eTaluM jaNAvatAM paNa tamArA pratye doSa daI te kriyA cheDI de evA pramatta jIvono svabhAva che ane lokonI daSTimAM ema Ave ke tame ja kriyAnA niSedha karyo che mATe matabhedathI dUra rahI, madhyasthavat rahI, svAtmAnuM hita karatAM jema jema para AtmAnuM hita thAya tema pravartavuM ane jJAnInA mArganuM, jJAna kriyAnuM samanvitapaNu karavuM e ja nirjarAno suMdara mArga che. "svAtma hitamAM pramAda na thAya AstikayavRtti baMdhAya tevuM tenuM zrAvaNa ane parane avikSepaNe thAya, kriyAnI vRddhi thAya, chatAM kalpita bheda vadhe nahi ane sva para AtmAne zAnti thAya ema pravartavAmAM ullasita vRti rAkhajo, sazAstra pratye rUci vadhe tema karajo." jJAnakriyAnuM samanvitapaNuM e mokSamArga che. jJAna niyAmyAm mokSa e siddhAMta, zrImad aneka rIte vAraMvAra samajAvyo che. jJAna eTale dravyanA zuddha svarUpanuM jJAna. dravya mukhyatve be che, jaDa ane cetana. A jJAnane jaina paribhASAmAM dravyAnuyoga kahyo che. dravyAnuyoga oSTha che ane aMtima che, paNa zrImad vAraMvAra bhArapUrvaka kahyuM che ke dravyAnuyoganuM jJAna ati virala che, ati vikaTa che. saMta samAgame ja prApya che. cittazuddhi ane kaSAyanI upazAMtatA vinA A jJAna zakaya nathI. temanA keTalAka vacanA TAMkuM chuM: pratyakSa sansamAgamathI, bhakita vairAgyAdi sAdhanasahita, mumukSue sad guru AjJAe, dravyAnuyoga vicAraMvAyogya che." "siddhAMtano vicAra ghaNAM satsaMgathI tathA vairAgya ane upazamanuM baLa vizeSapaNe vadhyA pachI, kartavya che. jo ema nathI karavAmAM AvatuM tA jIva bIjA prakAramAM caDI jaI vairAgya ane upazamathI hIna thAya che." zrImad kahyuM che ke zAstromAM be prakAranA zAna kahyA che-siddhAMtajJAna ane upadezajJAna, siddhAMtajJAna aMtima lakSa che, upadeza rw Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. tA. 16-8-82 rAjabhA tArakabhAina jJAna tenuM sAdhana che. vairAgya ane upazama, eTale ke kapAye nA nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela, jevA ke kAma, krodha, meha, lobha vigerenI upazAMtatA vinA Atma ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. athavA nizcaya nayagrahe mAtra zabdanI mAMya, zAne prApta thatuM nathI. jIvananI te sAdhanA che. AvI sAdhanA lape sada vyavahArane, sAdhanarahita thAya. vinA, jeo mAtra AtmajJAnanI vAto ja kare che athavA maukhika zrImade pote vivecana karatAM kahyuM che : raTaNa kare che, teo zuSka jJAnI che. jemAM jJAna vinAnI mAtra kriyAne ja AkAya le che te kriyA jaDa che. 'samayasAra" ke "yogavAsi" jevA graMze vAMcI, mAtra nizcaya nayane grahaNa kare. AtmA asaMga che, abaMdha che, vagere. mAtra kahevA zrImadranA, Atmasiddhi graMthamAMthI keTalIka gAthAo TAMkI A rUpe. aMtaraMgamAM tathA rUpa-guNathI kazI sparzanA na hoya ane sadaguru bAbata vadhAre spaSTa karuM. sAstra tathA vairAgya, vivekAdi sAcA 'vyavahAra'ne lepe tema ja koI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSka jJAnamAM koI, pitAne zAnI mAnI laIne sAdhanarahita varte. mAne mAraga melane, karuNA upaje joI. savyavahAra jIvanasAdhanAne pAyo che, prAthamika bhUmikA che. bAhyakriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI, zuddha vyavahAra paNa jenAmAM nathI te jIvanasAdhanAnA paMthe che. ema mAnavAnI bhUla na karavI. ' jJAna mArga niSedhatA, teha kriyA jaDa AI. 8-7-1982 baMdha mekSa che ka95nA, bhAkhe vANI mAMhi; saMdhanA 1982-83nA varSa mATenA vate mahAvezamAM, zuSka jJAnI te AMhI. padAdhikArIo ane kArobArI samiti kriyAjaDa ane zuSka zAnInA lakSaNe batAvyA pachI, jIvanasAdha muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA nAmAM tyAga, vairAgyanuM zuM sthAna che ane AtmajJAna mATe tenI keTalI zanivAra, tA. 31-7-81982nA roja saMghanA AvazyakatA che te batAve che. kAryAlayamAM maLI hatI, jemAM 1982-83nA varSa mATe nIce mujabanA vairAgyAdi saphaLa te, jo saha AtamajJAna; , hoddedAronI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI: tema ja AtamajJAnanI prApti taNAM nidAna. 1. zrI cImanalAla cakubhAI zAha-pramukha tyAga virAga nA cittamAM, upaje na tene zAna; 2. zrI rasikalAla ema. jhaverI-upapramukha 3. , cImanalAla je. aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nija bhAna. zAha..........maMtrI 4. , ke. pI. zAha....................maMtrI jayAM jayAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha; 5. , praviNacaMdra ke. zAha...koSAdhyakSa tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. kArobArI samitimAM padAdhikArIo uparAMta 15 sabhyonI A traNe gAthA upara zrImad pote vivecana lakhyuM che. te cUMTaNI mATe 21 sabhyonI umedavArI thatAM gupta matadAnathI cUMTaNInuM pUra ahIM ApI zakatA nathI. jIjJAsue joI levuM. tyAga, vairAgya, kAma hAtha dharavAmAM AvyuM. matadAnamAM nIce mujabanA 15 sabhyo ane AtmajJAnane keTale gADha saMbaMdha che te batAvyuM che. tyAga ane kArobArI samitinA sabhya tarIke cUMTAI AvyA che. cUMTAyelA sabhyone vairAgya vinA AtmajJAna saMbhave nahi. tyAga, vairAgya, aMtima lakSa hArdika abhinaMdana! nathI, sAdhanA che, tethI tyAM aTakavAnuM nathI. AtmajJAna vinA 1. Do. ramaNalAla cImanalAla zAha tyAga vairAgya saphaLa nathI, tyAga vairAgya vinA AtmajJAna zakaya 2. pra. tArAbena ramaNalAla zAha nathI. paraspara avalaMbita che, paNa prathama tyAga ane vairAgya, te 3. zrImatI nIrubahena subodhabhAI zAha na hoya te pA ja nathI. tyAga vairAgyamAM, tapa ane dehakaSTa 4. , subodhabhAI ema. zAha samAyela che. dehanI ALapaMpALa karavAvALA, bhegApabhegamAM 5. zrI amara jarIvAlA 6, zrImatI kamalabahena pIsapATI rAcatA, parigraha mehamAM DubelA, AtmajJAnanI vAta karavAvALA zrI pannAlAla rasikalAla zAha zuSka jJAnIe AtmaghAtI che. A ati kaThIna ane dIrdhakALanI 8. harilAla gulAbacaMda zAha sAdhanA che. capaTI vagADe ane AtmajJAna karAvI de, eka kalAkamAM 9, , e. je. zAha mokSa apAvI de evA bhagavAnethI sAce bhagavAna ApaNane bacAve. 10. , gaNapatabhAI ema. jhaverI TokarazI ke. zAha bhagavAna mahAvIrane paNa sADAbAra varSanI ghora tapazcaryA karavI paDI 12. , pravINabhAI maMgaLadAsa zAha hatI, sarvasvano tyAga karyo hate. , dAmajIbhAI velajI zAha bhASA bedhArI talavAra che. saMpUrNa satya bhASAmAM AvatuM nathI. maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 15. A rasikalAla laheracaMda zAha AMzika satyane saMpUrNa mAnI, mANasa bhramamAM paDe che. jene pari cUMTaNInI kAryavAhI oDiTara e. zAha mahetA enDa ka.nA bhASAmAM nizcaya naya ane vyavahAra naya batAvyA che. aMgrejImAM zrI uttamabhAI zAha ane sabhyomAMthI zrI zirISa sAkaracaMda vasAe wa Absolute point of view and relative Point of saMbhALI hatI. view kahIe. apUrNa mANasa mATe badhAM daSTibindu Relative vyavahAranA che. paNa mANasane nizcayanI bhASA vAparatA AvaDe che. eTale mithyAne satya batAve ane satyane mithyA batAve saMgha samAcAra evI tenI buddhi che. zrImad AvA bhrama sAme gaMbhIra cetavaNI abhyAsa vartuLa - ApI che. A sapTembaranI tA. 10-11-12 (zukra, zani ane ravivAra) pharI Atma siddhinI keTalIka gAthAo TAMkuM: traNa divasa mATe zrI nArAyaNa desAInAM pravacane goThavavAmAM mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTayo na ha; AvyA che. viSaya tathA rAmayanI jAherAta have pachInA aMkamAM te pAmara prANI kare, mAtra jJAna droha. karavAmAM Avaze. nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAya matrIo nizcaya rAkhI lakSamAM, rAdhana karavA saya. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-82 prabuddha jIvana ahi sakenI pahelI meseATI-potAne [] agaracaMdra nAhaTA [] gulAkha deDhiyA kare che. moTA bhAganI vyakitao te emane Thesa pahoMce e prakAranA vyavahAra kare che. e hiMsA che. emAMthI bacIe. vRddhAvasthAne kAraNe zithila thayela mA-bApanI upekSA na karIe. e mahAupakArIo pratye durvyavahAra karI hiMsA na karIe. hiMsAnA mahattva ane upayogitAnA saMbaMdhamAM lagabhaga a badhA ja jANe che ane pracAra paNa e vize thatA rahe che. kayAreka punarAvartana eTaluM thAya che ke tenA hRdayasparzI sthAyI prabhAva nathI paDato. kharekhara e khUba ciMtanano viSaya che ke ahiMsAne paramadharma mAnavAmAM Ave che; paraMtu jIvanamAM enI pratiSThA kema nathI thatI. e vize ahiMsAnA pracArakoe potAnA navA ciMtanane prakAzamAM lAvavuM joIe. jIvanamAM hirasA karyAM, kayA rUpamAM vidyamAna che, enI bArIkAIthI zodha karI te hiMsAnA nivAraNa athavA hiMsA ochI karavAnA upAya vize vicAravuM joIe. hiMsA kevaLa bIjAnI ja nathI thatI, pAtAnI paNa thAya ApaNe badhAM badho vakhata potAnI hiMsA karatA rahIe chIe. kema ke rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lAbha, viSaya, kaSAya ane pramAdamAM ApaNuM jIvana pasAra thaI rahyuM che. AtmAnA svabhAva ke guNA upara karmAnuM AvaraNa Ave te hiMsA che. zrId devacaMdajIe 'AdhyAtma gItAmAM hiMsA ane ahiMsA zuM che enuM spaSTIkaraNa karatAM lakhyuM che: AtmaguNane haNato, hiMsaka bhAve thAya. AtmadharmanA rakSaka, bhAva ahiMsaka kahevAya. AtmaguNa rakSaNA teha dharma, svaguNa vidhvaMsaNA te adharma, bIjA jIvAne du:kha devuM ke mAravuM e dravyahisA che, paNa peAtAnA guNAne haNavA te bhAva--hiMsA che. AtmAne karmathI rAvA e ja mAtra ahiMsA che. vyavahAramAM koIne kaSTa na daIe e paNa jarUrI che; paraMtu rAga, dveSa ane pramAdArA AtmArthI hirATha karavI e meTuM pApa che. manuSyamAM karuNA, dayA, anukaMpA vagere komaLa ane nirmaLa bhAva che, e jo samApta thaI jAya ke ochA thaI jAya to A vizvanI vyavasthA cAlI na zake. bIjA jIvonI hiMsAthI bacavuM tyAre muzkela banI jaze. eka prANI bIjA prANIne mAravA acakAze nahi; tyAre koInuM paNa jIvana surakSita nahi rahI zake. hiMsAnA bhAva pahelAM manamAM UThe che, pachI vacana ane kAyAdnArA hiMsA thAya che. eTalA mATe jaina sAdhu-sAdhvIonA ahiMsA-vratamAM mana, vacana ane kAyAthI hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane karanArane anumedanA na ApavuM evuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. zrAvaka mATe paNa saMyamapUrvaka koInI paNa hiMsA nahi karavI jarUrI che. ApaNe sthULa hiMsA to ochI karIe chIe, paraMtu paLe paLe ApaNA vyavahArathI bIjAne kaSTa ApIe chIe, kaTu ane marmaghAtI vacana bolIe chIe, azubha ciMtana karIe chIe. A hiMsA tarapha ApaNu dhyAna nathI jatuM. thoDI sAvadhAnI rAkhIe to jarUra emAMthI bacI zakIe. sau prathama ApaNuM dhyAna kauTuMbika saMbaMdha tarapha javuM joIe. ApaNA parivAra ane gharanA loko sAthe ApaNe kevA vyavahAra karIe chIe? mahApuruSoe kahyuM che ke bIjAne kaMI paNa kahetAM pahelAM pAtAnI jAtane DhaMDhoLA, koI paNa sArA kAmanA prAraMbha potAnA gharathI ja karavA joIe tyAre bIjA para prabhAva paDaze. parivAramAM sauthI paheluM ane sauthI UMcuM sthAna che. mAtA pitAnuM. Aja kAla ApaNe sau anubhavIe chIe ke mAtA, pitA ane gurujanonI bahu avahelanA thAya che. jemanA sauthI vadhu upakAra che emanA tarapha peAtAnA kartavyanuM pAlana virala vyakitao ja mAtA-pitA pachI parivAramAM mukhya sthAna che bhAI, patnI ane saMtAneAnuM. bhAI bhAI vacce Aje virodha ane kaTutA vadhyA che, eka bhAI dhananA apavyaya kare che jyAre bIjo garIbImAM sabaDe che. parivAra mahilAo tarapha vyavahAra durlakSyabharyo che. emanI apekSAonA khyAla nathI rAkhavAmAM Avato, ghaNA kAma jabaradastIthI karAvavAmAM Ave che. emane keTaluM du:kha pahoMcatuM haze! saMtAno pratye paNa kyAreka evA vyavahAra rAkhavAmAM Ave che. gharanA nokara-cAkaro pAsethI vadhu kAma levAnI bhAvanA rahe che. game tevuM sAruM kAma kare to paNa ApaNe kadara nathI karatA. e paNa manuSya che, enA parivAra keTalI muzkelI bhAgavatA haze te vicAravuM joIe. 75 zuM ApaNI karuNA ane dayAno srota sukAI gayo che? AtmIyatAnI sugaMdha osarI gaI che? zuM ApaNe kuTuMbIjano ane paDozIonA du:khAmAM sahabhAgI thavA taiyAra nathI? ApaNA mahApuruSoe eka moTI kasoTI ApaNane ApI che ke, bIjAo sAthe evA vyavahAra kayAre na karo, je ApaNA tarapha bIjA kare to ApaNane na game, du:kha pahoMce, jevA vyavahAra bIjAo pAsethI IcchIe chIe tevA ja vyavahAra emanI sAthe ApaNe karIe. nIcenA vAkayamAM e vAta kahevAmAM AvI che. "AtmanAma pratikUlAni, pareSAma na samAcareta .' pArivArika jIvanamAM sauthI moTI hiMsA dahejanA kAraNe thAya che. Akhare jIvanabharano saMbaMdha to suzIla kanyA para AdhAra rAkhe che. dhana te aneka vakhata Ave che ane jAya che. enI tRSNA maTatI ja nathI. A rIte ApaNe dhyAnathI joIe to ApaNA pArivArika jIvanamAM hiMsA keTalI badhI vyApta che. ahiMsaka banyA chatAM ApaNe eka vakhata nahi dararoja aneka vakhata hiMsA AcaratA rahIe chIe, kauTuMbika kalaha to sarvatra hoya che. badhAMnI prakRti ekasarakhI nathI hotI. badhAM ApaNA kahyA pramANe kare e zakaya nathI, tethI sadabhAva ane sahiSNutAnI jarUra che. ApaNe AtmanirIkSaNa karatA rahIe ane sarva prakAranI hiMsAthI bacatA rahIe. zrI ma. mA. zAhe sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya TrasTIonI varaNI J$ zrI maNIlAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA AgAmI pAMca varSa mATe TrasTIonI cUMTaNInuM kArya saMghanI vArSika sAmAnya sabhAmAM hAtha dharavAmAM AvyuM. jemAM nIce mujaba pAMca TrasTIonI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. 1. zrI cImanalAla cakubhAI zAha 2. 3. 4. 5. 3 22 zrI ratilAla cImanalAla koThArI rasikalAla mA. jhaverI cImanalAla je. zAha subAdhabhAI ema. zAha li. maMtrIo, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 tA. 16-8-82 da. vRdhdhone apIla | O "satsaMgI" - gharaDAMonAM varSamAM gharaDAMonuM sukha IcchavuM e dareka gaNAya ane prazna e thAya ke Aje saMtAne gharaDAone vRddhAzramamAM rIte ucita ja che. ApaNA bApadAdAnA samayamAM mokalI Ape tenuM zuM? AjanA gharaDAo potAnI bhUtakALanI gharaDAMone sAcavavAne prazna ja thatuM nahote, kAraNake saMyukata kaTuMbanuM pAvi lekaheye vasI cUkayuM hatuM tema ja mAvo bhas:! AvI bhUlone yogya prakAzamAM samaje ane pitAnAM saMtAna pratye tivo java:' nI bhAvanA A dezanA lokonAM lohImAM paraMparAthI vAtsalyabhAva sAcA arthamAM lAvI zake te saMtAna gharaDAMone dhabakatI hatI. Aje saMyukata kuTuMbanI prathA chinnabhinna thavA pAmI vRddhAzramamAM ekalatA aTakI jAya ane mekalyA hoya te pAchA che ane tenAM anekavidha kAraNe ApaNe sau jANIe chIe. pariNAme pitAnI pAse teDI lAve athavA to yathAzakita pharaja premabhAvathI Aje pitA ane putra vacce, sAsu ane vahu vacce tema ja yuvAne ane gharaDAMo vacce visaMvAditA savizeSa banavA pAmI adA kare evI pUrI zakayatA rahelI che. saMtAnone mAtra mA-bApanI che. AjanA samAjanuM citra ghaNuM du:khadAyaka hovA chatAM, AmAM milakata ja ke kamANI joIe chIe evuM hotuM nathI; saMtAnane mAtra putra ke putravadhUnA ja doSa jovA e nyAyanI bAbata nathI. temane prema joIto hoya che. premanAM vAtAvaraNamAM aTapaTA prazna mAtApitAnI sevA karavI e saMtAnone prathama dharma che ja ukelAtA hoya che e rAtya khUba samajavA jevuM che. pharIne saMyukata ane zravaNa jevA banavuM enAthI vizeSa rUDuM putra mATe zuM hoya? kuTuMbanI prathA sthapAya e prazna AjanI sthitimAM mahattvano paraMtu vAstavika sthiti e che ke mA-bApa potAnAM saMtAnanI banI zake tema nathI, paraMtu mahattvane prazna e che ke pitA ane sevA laI zakatAM nathI. mANasa mATe pitA banavuM e svAbhAvika che, paraMtu pitA thavuM AkaruM che- e kaDavuM satya khUba vicAravA jevuM putra vacce tema ja sAsu ane vahu vacce je aMtara che te ghaTavuM - che. saMtAnone meTAM karavA, bhaNAvavAM ane paraNAvavAM eTalI joIe. A aMtara paisA ke vyAvahArika madadathI ghaTe tema nathI, ja mA-bApanI pharaja nathI, paraMtu pitAnA saMtAnone "mAnava" paraMtu premathI ja ghaTe tevI bAbata che. A premanI pahela to banAvavAM e kharI pharaja bhUlAya to samAjanuM citra kevuM bane ? moTerAMoe ja karavI ghaTe; AmAM "garajane prazna nathI, paNa jyArathI mA-bApa potAnAM saMtAnone mAnava banAvavAnI pharaja bhUlatAM rahyAM che tyArathI samAjanI adhogati zarU thaI che. tethI patAnA "dharmIne prazna che. AmAM vaDIlenI nAnama nathI, paNa ulaTuM je mANase pahelAM ke Aje "mAnava tarIke bahAra AvyA gauravayukata meTAI che. tema ja hAra nathI, paNa gya arthamAM jIta che temanA ghaDataramAM temanAM mA-bApane phALo mahattva che. e che ane temAM yogya samAjaracanAnAM bI vavAya che e khUba moTI saunA pratyakSa ke parokSa anubhavanI bAbata che. bAbata che. putra pitAne deva' gaNe tevI zAstrajJA che e sAcuM; paraMtu gharaDAMoe samajavuM ja joIe ke pitAnAM saMtAna pratye pitA mATe paNa zAstranI AzA che ke putra 16 varSane thAya eTale prema ane mArgadarzana sivAya temaNe bhagavAnanI bhakita ane yathAzakita pitAe tene mitra gaNavA. pitA putranuM chatra che ane chatra eTale mAtra * sAcA arthamAM samAjasevAnuM kArya apanAvavuM e sarvathA ucita poSaNa ane Azraya nahi; paraMtu chatra eTale pitAe mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzaka - a friend, philosopher and guide -- ane baMdhabesatuM che. mane vaijJAniko ane DokaTaro kArya ane pravRttine banavuM e artha abhipreta che. haka kAyadAnI bAbata che, jyAre prema sArI taMdurastI ane dIrdhAyuSya bakSanArA gaNe che. gharaDAMonI AvI ane vAtsalya hRdayanI bAbato che ane te ja sarvoparI che. saMtAno daSTi banavA pAme to teo 'aNapatAnI lAgaNI anubhavavAne pati-patnInA premanuM sarjana che, chatAM saMtAnone khATA lADanAM badale teonI 'jarUra' che ane koI temanA para AdhAra rAkhe che svarUpamAM prema ane vAtsalya maLe e mAnavInI moTI kara NatA ja che. je pitA putranI bAlyAvasthA putrane sarvasva lAge che te ja evI lAgaNI anubhavaze. A kAlpanika bAbata nathI; paraMtu prakhyAta pitA pratye jyAre putra pukhta bane che, pariNIta jIvana briTiza bAmbara pAyaloTa lIonArDa cezAyaranAM jIvanamAM bIjA gALe che tyAre putrane Adara ghaTavA lAge che. AnuM kAraNa putrane vizvayuddhanI bhayaMkaratAothI parivartana AvyuM ane teNe asAdhya mATe potAnI patnIne mohapAza nathI, paraMtu putrane pitAmAM mitra, rogathI pIDAtA vRddha dardIonI sevAnuM kArya upADayuM. teNe jagata tattvajJAnI ane mArgadarzakanAM darzana thatAM nathI e kAraNa hoya che. pitAne putra AgaLa vadhe ane Adhunika samAjamAM pravartatI samakSa sAbita karI ApyuM che ke prema ane sahavAsathI asAdhya DhabamAM AnaMdathI rahe e pitAne mATe lahAvo banavo joIe. rogathI pIDAtA vRddha dardIo paNa teonI jarUra che ane koI putra bIjI vyakita nathI, paNa potAnuM ja prAkaTaya putra dvArA che ema temanA para AdhAra rAkhe che evI lAgaNInA anubhavathI temanA mAnavuM e pitAne mATe gauravanI vAta nathI ? A mAnyatA saMvAditAnI jIvananA chellA divase paNa sukha-zAMtithI vItAvavA zakitamAna mULabhUta bhUmikA che. uddhata putranuM hRdaya paNa ni:svArtha mAtRprema pratye pIgaLe che e satya pitAe vicAravA jevuM nathI? bane che. vRddhAzrama A vicArasaraNI para cAlavA joIe ane jemanI koI ja dekhabhALa karanAra na hoya temane mATe ja A . mAtA harSavibhora banIne putrane paraNAve che, paraMtu potAnA ja lADakavAyAnAM premapAtrane te prema ApI zakatI nathI e sAsa'nAM . vRddhAzrama hAvA ghaTe. ana ane aNasamaja ja prakaTa kare che. putravadhunI samagra raheNI aphasosanI vAta to e che ke ATalA vizALa dezamAM karaNI para putranAM jIvana ane pragatino AdhAra che e satya prauDha zikSaNano marma samajAto nathI. prauDha zikSaNa akSarajJAnathI putranI mAtAne 'sAsu banyA pachI samajamAM AvatuM nathI e mAMDIne kema jIvavuM tyAM sudhInA prazna AvarI lenAra jambara, nArI jAtinI karuNatA ja che. Akhare te sAsue putravadhUne vahIvaTa soMpavAne che te pachI sAsu banavA karatAM premALa mAtA umadA sAdhana che. prauDhazikSaNa dvArA samAjanI vicArabhUmikA zA mATe na banavuM? mAtApitA, putra ane putravadhUnAM premALa gya banAvI zakAya teTalI prauDha zikSaNamAM tAkAta che. tevI ja mArgadarzaka bane temAM teone vRddhAvasthAmAM sAcavavAmAM Ave tenI rIte A dezamAM saMkhyAbaMdha dharmAla che, paraMtu temAM vRddhone kathAvArtA khuzAmata nathI paNa pitAne dharma che ane samAja pratye potAnuM ane visAme khAvA pUrato ja Azraya maLe che. vRddhone yogya PNa adA karavAnI bAbata che. daSTibiMdu maLe tevA utsAhabharyA prayAso A dharmAlayamAM thatAM nathI A pAyAnAM manovaijJAnika ane AdhyAtmika satye vaDIla e paNa vidhinI vicitratA gaNAya tevI bAbata che. dharmAlayano svIkAre ane Acare to temanuM jIvana suMdara thavAnI sAthe temanA aMgata prazno tema ja samAjanA aneka prazno ukelAya e nivivAda eka hetu mAnavaprema vikasAvavAnuM che e satya samajavAno samaya bAbata che. A rajUAtamAM gharaDAonA bhUtakALanA doSe batAvyA pAkI gayo che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-82 prabuddha jIvana ItihAsa viSenI be dRSTi | [] yazavaMta dozI tihArA vize vidrAnamAM aneka bhinna mata pravarte che. ApaNe tyAM vyakita ke banAvo karatAM paraMparA, vicArapravAha, rItarivAjo, 0 sva. kizoralAla mazarUvALAe emanA suprasiddha pustaka 'samULI rUDhio vagerenuM pRthakkaraNa kadAca vadhu sAco prajAkIya ItihAsa krAti' mAM ItihAsa viSenI emanI daSTi vyakata karIne vAcakone ApI zake evo paNa saMbhava che. koI eka samaye rAjAe meLavelA stabdha karI dIdhA hatA. ItihAsane navalakathA karatAM vadhu mahatva vijaya karatAM te samayanI prajAnA jIvananuM citra vadhu sAco ItihAsa nahi ApavAne emane mata atizaya carcAspada banyo che. mane pUrI pADI zake. kizoralAlabhAInA maMtavyamAM ghaNuM badhuM tathya jaNAya che, paNa ItihAsa sarvavyApI zabda che. koI eka samaye, koI eka e vize bhaviSyamAM kayAreka lakhavAne IrAde che. Aje itihAsa vize sthaLe vasatA samAjanI pUrepUrI mAhitI te ItihAsa. e samAjanI eka evA ja bIjA tAttvika mudAnI carcA karavI che.' rAjakIya, Arthika, dhArmika, samAjazAstrIya, kaLAviSayaka, zaikSaNika muddo e che ke itihAsa zuM che? eka mata e che ke sAhityika, manovaijJAnika, Tekanolojikala - ema badhI jAtanI samAjanA movaDIo jevA meTA mANasenAM jIvana ane kArya te mAhitInI apekSA ItihAsa pAse rakhAya. alabatta, keTalAMka zAstro itihAsa. Ano artha e thayo ke rAjAo, moTA senApatio, mahAna pitapotAnAM kSetre pUrate alaga ItihAsa taiyAra kare che. badhAM saMtamahaMta vagerenAM jIvanacaritra te ja itihAsa. itihAsanI kSetronA AvA ItihAse bhegAM karIe tyAre ja kharo sAmAjika AvI spaSTa vyAkhyA ApyA vinA paNa ApaNane je itihAsa bhaNA ItihAsa, saMpUrNa ItihAsa prApta thAya. bAkI badhA judA judA vavAmAM Avyo che te Avo ja che. ApaNe je itihAsa bhaNyA temAM ItihAsa AMzika, ekAMgI ItihAsa gaNAya. e hisAbe paraMparAgata rAjavaMze, rAjAo ane rAjAonAM sArA-khoTAM kAryone ja samAveza ItihAsa e kevaLa rAjakartAone ItihAsa che. thayo hato. jayAre rAjAne badale emanA pradhAna pezavAonuM zAsana ItihAsanI rajUAta haMmezAM ItihAsanA nAme ja thAya evuM cAlavA lAgyuM tyAranA samayane itihAsa pezavAone pagale cAlyA paNa nathI. ghaNIvAra rItarAranA ItihAsa karatAM koI navalakathA, ane aMgrejonA rAjya daramiyAnane itihAsa gavarnara janarale ane koI AtmakathA, koI jIvanacaritra ItihAsanI vadhu najIka Ave vAIsaroyanI nAmAvalIne anusaryo. evI kRti hoya che. navalakathAomAM paNa aitihAsika gaNAvAyelI itihAsa vizenI A daSTine pariNAme itihAsa eTale rAja navalakathA haMmezAM aitihAsika hoya evuM nathI banatuM. AthI ulaTuM kIya itihAsa evI vyAvahArika praNAlikA nIpajI. A jAtane sAmAjika gaNAI gayelI navalakathA ghaNIvAra vadhu aitihAsika hoya itihAsa khoTa te na kahevAya, paNa adhUro, ekapakSI, pUrvagraha che. enuM kAraNa paNa emAM te vakhatanI prajAnuM jIvana aneka bAjuethI yukata kahevAya, itihAsa vizenI A daSTi ekAMgI gaNAya. batAvavAmAM AvyuM hoya che te ja che. AnI sAme mata "ItihAsa eTale moTA mANasonAM jIvana be navalakathAnI tulanA karI zakAya. munazInI navalakathA ane kArya nahi, paNa samagra samAjanuM jIvana' evo che. samrATa 'gujarAtane nAtha" aitihAsika navalakathA tarIke pragaTa thaI hatI ane azokanA jIvananA abhyAsathI te samayanA samAjajIvanane sAce aitihAsika navalakathA gaNAtI AvI che. bIjI bimala mitranI ke pUro khyAla Ave evuM A daSTi dharAvanArAo mAnatA nathI. sAheba, bIbI, gulAma' laIe. e eka kAlpanika sAmAjika navalaemane ema nathI lAgatuM ke bhAratane soLamI ane sattaramI sadIne kathA gaNAI che. 'gujarAtane nAtha, kharI rIte tatkAlIna rAjakartAonI ItihAsa bAbarathI auraMgajheba sudhInA mogala sulatAnanAM jIvananI kAlpanika kathA che. emAMnAM ghaNA badhAM pAtro ItihAsamAM kathAmAM samAI jAya. noMdhAyelAM pAtra che. eTalA pUratI e aitihAsika navalakathA Ama, ItihAsa viSene eka matabheda vyakitanI vAta ke samAjanI kahevAI che te vAjabI che. paNa temAM prajAnA koI paNa samuvAta e prazna paratvene che. bIjo matabheda banAvo ane dAyanuM jIvana te pratibiMbita nathI thatuM paNa khuda solaMkI rAjakartApravAho-valaNo-vAtAvaraNa vacceno che. ApaNane bhaNAvAte ItihAsa enuM paNa sAmudAyika jIvana, sAmAjika jIvana, kauTuMbika jIvana banAva upara ghaNo vadhupaDato bhAra mUke che. ItihAsamAM pratibiMbita nathI thatuM. emAM kevaLa vyakitao che, rasamAja nathI banAva jeTaluM ja e banAva pAchaLanI bhUmikAnuM, enAM kAraNonuM eTale samagra kRti vAMcyA pachI e yuganuM koI vAstavika citra mahattva hoya che ane banAva banyA pachI enAM zAM pariNAme AvyAM ApaNA manamAM baMdhAtuM nathI. e paNa eTaluM ja mahattvanuM hoya che. kAraNa ane pariNAmenA munazIne anyAya na thAya te khAtara e yAda karavuM joIe abhyAsa mATe vicAranA pravAhA, samAjanA valaNo ane samAjanuM ke emaNe pote ItihAsa ApavAno nahi paNa navalakathA ApavAne vAtAvaraNa-e sarva jovuM,-tapAsavuM paDe che. ja hetu rAkhe che ane navalakathAmAM sauthI vadhu mahattva pAtronA ItihAsane jyAre ApaNe vyakita jIvanarUpe ke kathArUpe joIe paraspara vyavahAranuM ane emanAM AMtarika saMcAlananuM che. samAjachIe tyAre ItihAsa romAMsa jeva, kathAvArtA jevo banI jAya che. jIvananuM darzana karAvavuM e navalakathA mATe anivArya nathI, paNa eka vAta sAcI ke bALakone ItihAsa zIkhavavAne prAraMbha ItihAsa mATe anivArya che. AthI "gujarAtano nAtha' navalakathA ItihAsanI vArtAo dvArA thAya che temane e viSayamAM rasa utpanna che, paNa sAcA arthamAM aitihAsika nathI ema koI kahI zake. thAya. ItihAsazikSaNane krama pahelAM vArtAo kahevI, pachI samayAnukrama ane e ja dhAraNe 'sAheba, bIbI, gulAma' aitihAsika che. pramANe banAvo zIkhavavA ane chelle ucca kakSAe sAmAjika ema paNa kahI zake. e navalakathAnAM pAtro to badhAM kalpita che, pravAhanuM pRthakkaraNa zIkhavavuM, evo vAjabI che. muddo e che ke, aitihAsika nathI. paNa e pAtromAM e vakhatane vAstavika samAja pravAhonuM pRthakkaraNa ane arthadhaTana e ja kharuM-ItihAsa citana che rajU thayo che. pAtra kevaLa pAtra nathI rahetuM, samAjanA eka varganuM ane AgaLanA tabakkA A ItihAsadarzananI phakata taiyArI che. athavA eka samUhanuM pratinidhitva banI jAya che. emAM , Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 prabuddha jIvana AvatA jAgIradAra koI eka cokkasa jAgIradAra tarIkenuM nAma bhale dharAvatA hAya, paNa enI jevA e samaye aneka jAgIradAro hatA ane e darekanI sthiti lagabhaga sarakhI ja hatI. ghasAI gayelI, satva gumAvI beThelI te kALanI jAgIradArIne kharoDI tenuM sthAna levA eka navA mUDIdAronA varga UbhA thaI rahyo hato e A kathAnuM sAmAjika satya che. emAM banatA banAveAnuM kevaLa banAva tarIke ochuM mahattva che. vadhu mahattva e banAvA samAjanI gati kaI dizAmAM thaI rahI che te batAve che e hakIkatanuM che. A dRSTie jotAM A kAlpanika pAtrAnI kathAmAM ItihAsanAM tatva vadhu che. vyakitane lagatA banAvA, vyakitanAM aMgata manomaMthano e kathAnAM tattvA che; sAmAjika prakriyAo ItihArAnuM tattva che. AnuM kAraNa e che ke vyakitanI vilakSaNatA vyakitanI sAthe cAlI javAnI che. eNe prajAjIvana upara je asara pADI haze te ja lAMbA samaya sudhI rahevAnI che. vyakitao Ave ne jAya, paNa prajAjIvana zAzvata che. mahAbhAratane keTalAka vidrAna itihAsa gaNAve che to keTalAka ene para parAgata da takathAone AdhAre racAyelI eka kalpita kAvyakRti mAne che. ene ItihAsa gaNIe to te rAjakartA kuTuMbonI kathA tarIke ja gaNI zakAya, prajAjIvananA citra tarIke, samAjajIvananA darzana tarIke, sAmAjika paraMparAnA arthaghaTana tarIkenA ItihAsa jovA hoya to mahAbhArata e STie adhUruM nIvaDe. draupadInA pAMca pati thayA e daSTAMta jue. emAM eka hakIkata rUpe pAMca patinI vAta ApaNe svIkArI. enuM mahAbhAratamAM apAyeluM kAraNa bALavArtAmAM ja cAle tevuM che. paNa enuM koI sAmAjika arthaghaTana kharuM? jo aneka patinI kazI ja paraMparA pAMDavakuLamAM ke enI kakSAnAM anya kaLAmAM na ja hoya te AvI behudI vAta koI kuLa ke samAjane svIkArya bane kharI? pAMDavakoSTha yudhiSThira paNa A yojanAne behudI nathI gaNatA. kuLanAM meTerAMo paNa jarAka judI vAta tarIke ene svIkArI le che, pAMca patinI AvI kauTuMbika ane sAmAjika svIkAryatAnuM rahasya zuM? mahAbhAratamAMthI e maLatuM nathI. bahupatitvanAM anya dAMtA mahAbhAratamAM nathI. Aje himAlayanA vistAramAM ke madhya pradezamAM bahupatitvanI prathAvALI AdivAsI jAtio che ema kahevAthI mahAbhAratanA A prasaMganA sAmAjika khulAsA nathI maLatA. A eka bAbata pUratuM to mahAbhArata ItihAsa nahi, paNa kAvya ja rahe che. zivAjI viSe eka sarasa vAta kahevAya che. eka hArelA muslima saradAranI suMdara yuvAna patnIne zivAjI pAse bheTa tarIke lAvavAmAM AvI tyAre emaNe eka atyaMta umadA ane gauravabharyuM bhavyavAkaya kahyuM: "A mArI mA hota to huMye AvA suMdara hota." zivAjInA aMgata guNanAM darzana karAvavA mATe A adbhuta prasaMga che. enuM amuka aitihAsika mahattva paNa che. paNa zivAjIne lagatI eka bIjI ukita carcAspada chatAM ItihAsanI daSTie vadhu mahattvanI che. ghaNuM karIne kavi bhUkhaNanI ke pachI emane nAme caDelI eka ukita che: "kAzI kI kalA gaI, mathurA masIda bhaI, zivAjI, na hota to sunnata hota sabakI." zivAjIe samagra dezane muslimeAnA zAsana taLe Avato aTakAvyo, nahi to A deza kevaLa muslimonA deza banI jAta evA A kaDInA bhAvArtha thayA. savAla e che ke te vakhatanA ItihAsanuM A arthaghaTana sAcuM che ke khoTuM? e nakkI karavA mATe tatkAlIna samAjanAM vividha pAsAM lakSamAM levAM joIe ane e badhAM pAsAMnuM darzana e ja kharo ItihAsa che. raziyAnA saramukhatyAra sTAlina ane jarmana saramukhatyAra tA. 16-8-82 hiTalara e banne vyakita tarIke kevA svabhAva dharAvatA hatA enuM mahattva jarUra AMkI zakAya. paNa kharI aitihAsika mahattvanI vAta to to A che: sAmyavAdI samAjaracanAmAM ja evuM kaMIka che kharuM jene pariNAme tyAM sTAlina jevA zAsako vadhu TakI zake? jarmanInI tatkAlina sAmAjika sthiti kevI hatI jeNe hiTalara jevA zAsaka pragaTAvyA? A prazno ItihAsakAroe uThAvyo ja che ane enI ghaNA vistArathI carcA karI che. ahIM kahevAno muddo eTalA ja che ke sTAlina-hiTalaranA guNa-durguNa karatAM A bAbatonuM aitihAsika mahattva vadhyuM che. eka divasa paMDita sukhalAlajI pAse amadAvAdanA prakhyAta saMgItakAra bhAIlAlabhAI zAha kabIranuM eka bhajana gAtA hatA. gItamAM AkaDI AvI : mADI rUve AsA mAsA, bahena ruve bAra mAsa ; ghara kI joru tIna dina ruve ghara se nikale bahAra. paMDitajI kahe: "mane lAge che ke AmAM te samayanI amuka rUDhi ane praNAlikAnI vAta che. jene pita marI gayA hoya te strIne paNa garIbIne lIdhe traNa divasa zoka pALIne cAthe ja divase majUrIe javuM paDatuM haze. " paMDitajInI A daSTi e kharI ItihAsadRSTi hatI. ItihAsa phakata aitihAsika gaNAtI sAmagrImAMthI ja nathI maLatA. e sAmAjika rUDhio ane paraMparAmAMthI, kahevatAmAMthI, akhA bhagatanA chappAmAMthI anya sAhityamAMthI, lAkasAhityamAMthI evI evI aneka rIte maLe che. A lekha pUrato muddo e che ke vyakitanA ItihAsa karatAM samAjanA ItihAsa vadhAre mahattvanA che. navA gharamAM vasavATa [] kundanikA kApaDiyA thayelA 'prabuddha jIvana'nA 16-6-'82 nA aMkamAM pragaTa AthamatI saMdhyAe' lekha kheda ane nirAzA preranAro, nirbaLa lAgaNIone paMpALanAro lekha che. paristhiti game tevI hoya, paNa mANase, tene khamIrathI mukAbalA karavA joIe. rodaNAM raDavA, bIjA vize phariyAda karavI, jIvanamAMthI je kAMI cAlyuM jAya tenA mATe baLApA kADhavA te koI paripakava, samajadAra mANasane zAbhanuM nathI. mANasa jIvananA kAryakALa daramiyAna kuTuMbanuM sarjana kare che, saMvardhana kare che, rAMpatti ekaThI kare che, saMpatti vaDe eka prakAranI salAmatI meLavavAnA prayatna kare che ane A badhAmAM te potAnA jIvananAM uttamottama varSo vApare che, peAtAnI kAryanI, buddhinI, vicAranI zakitao vApare che. paNa jIvana kema jIvavuM, vividha paristhitione AMtarazakitathI kema javAba ApavA, vadhu ne vadhu Atmanirbhara, sAmarthyavAna kema banavuM, te tarapha lakSa apAtuM nathI, pariNAme vRddhatvane te 'gunA' mAne che, eka vakhata 'cAre kora dhAka vagADI hoya' paNa zarIra-zakita ghaTatAM te lAcAra banI jAya che ane saMtAnonI mAbApa pratyenI vartaNUka viSe TIkA karatA thaI jAya che. paNa teNe pote vRddhAvarathA avayaMbhAvI che ema samajIne e mATe taiyArI kayAre ya karI heAya che kharI? pahelI vAta to e ke rAMtAnAnI ATalI TIkA karanAra mAbApAe saMtAnA sAthenA potAnA vyavahAra tapAsyo che kharo? 'cAre kora dhAka vagADavA IcchatA lokoe pAtAnA gharamAM paNa premanuM nahi, dhAkanuM ja sAmrAjya calAvyuM haze. prema ApIe to prema maLe che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-82 prabuddha jIvana 79 dIkarAnI vahune dIkarI karIne rAkhI hoya to e cokkasa sAsu-sasarAne mAbApa gaNIne sevA karI zake, paNa ApaNane sattA calAvavAne zekha hoya che. rAjakartAo ja nahi, badhA ja sattAne durupayoga kare che. jayAM jayAM jenA hAthamAM je kAMI nAnI moTI sattA hoya, tene mANasa durupayoga kare ja che. eka strI vahu hoya tyAre teNe sAsunA atyAcAro sahyA hoya; te ja strI pote sAsu bane tyAre vahu sAthe kevI rIte varte che? ApaNe ApaNA thakI bIjAonuM ApaNI heThaLanA lokonuM mana keTaluM dubhavIe chIe, ApaNAM zabda ne kAryothI temane keTalAM vIMdhIe chIe tene ApaNane khyAla hoya che kharo? traNa divasa pahelAM ja eka yuvAna, doDha varSa pahelAM paraNelI strI maLI hatI. cha ke sAta mahinAnI garbhAvasthAmAM hatI. meM tenA sahaja khabara pUchayA ke tenI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. te zrImaMta kuTuMbamAM paraNI che. gharamAM nakaro , to paNa sAsuno Agraha ke pote cIMdhe te kAma te vahue karavuM ja joIe. sAsue vahune Tula para caDI abharAI parathI vajanadAra Dabbo utAravAnuM kahyuM. chokarIne kaMIka takalIpha hatI. jenA mATe te DokaTara pAse gaI hatI. DokaTare kaheluM ke vajanadAra vastuo UMcakavI nahi. teNe sAsune namratAthI kahyuM ke mane DokaTare AvuM kAma karavAnI nA pADI che. sAsu gusse thaI gayAM. 'utAra Dabbo, huM kahuM chuM ne tane! jouM chuM tane zuM thAya che?" chokarI raDI paDI ne pitAnA rUmamAM cAlI gaI. je loko potAnAM saMtAnanA vyavahAra vize phariyAda kare che teo potAnA hRdayane pUchI jue. temaNe saMtAna pratye mAyAmamatAne. sahAnubhUti ne samajane vyavahAra karyo che? potAnuM varcasva calAvavAne badale pitAne prema vahAvyo che? chokarAMone vyakitatvane Adara karyo che? eka bhAInI phariyAda hatI ke chokarAMone pite dhaMdhAmAM palaTayA paNa have teo potAnI sAthe dhaMdhA vize koI vAta karatA nathI, paNa chokarAo jayAre vAta karatA tyAre A bhAI haMmezAM pote keTaluM vadhAre sArI rIte e ja kAma karI zake che tenI sAcI khoTI baDAI hAMkatA'tane te kAMI AvaDatuM ja nathI, kahI dIkarAne utArI pADatA. huM tyAM Ubhe houM ne te phaTa daIne kAma thaI jAya, tane kAMI samaja ja paDatI nathI, ema kahI chokarAone apamAnita karatA ane temane khabara paNa paDatI nahi ke teo chokarAonuM apamAna karI rahyA che. mAbApane eka moTo doSa e hoya che ke teo saMtAnonI uMmarane, saMtAnonI samajane, saMtAnanA vyakitatvane Adara nathI karatAM. bALakonA jIvanamAM parivartana thaI rahyuM hoya che, je vRddhivikAsa temanI buddhi ne samajamAM thaI rahyAM hoya che te jovAnI daSTi ja temanI pAse nathI hotI. temane mana te chokarAMo nAnAM ne nAnA ja hoya che, kayAreya UgatAM ja nathI hotAM. AvuM mukhyatve bApa ane dIkarAnA saMbaMdhamAM bane che. dIkarI te paraNIne sAsare cAlI gaI hoya che eTale mA mATe dIkarAnI vahu potAnuM nizAna rahe che. ApaNane navAI lAge, paNa A jamAnAmAM ye, muMbaI jevA zaheramAM paNa evI strIo che je putravadhUne kahe, "tuM bhale vaiSNava kuTuMbamAMthI AvI, paNa have amAruM A jaina kuTuMba che te tAre agiyAraza phagiyAraza nahi karavAnI. havethI ekAsaNA AMbela karavAnA" eka strIne potAnI dhArmika mAnyatA dharAvavAne adhikAra nathI. kAraNa? te paraNelI che. tene have tenA pitAnA vicAro, potAnI buddhi, potAnI mAnyatA para kaze adhikAra nathI. pitAnI rIte dharmaupAsanA karavAnI sAdI svataMtratA paNa chInavI lenAra strI kayA adhikAre ema apekSA rAkhI zake ke huM vRddha thaIza tyAre mArI badhI svataMtratA jaLavAze? mANasanuM hRdaya keTaluM to sAMkaDuM, potAnA khyAlamAM baMdhiyAra nAnI nAnI sattAmAM vRpti zodhavAnI kSudratAthI bhareluM hoya che! teNe kayAreya AtmanirIkSaNa karyuM nathI hotuM, pitAnA vyavahAra tapAsyA nathI hotA. je sauthI najIkanAM che, pitAnAM gharanAM che tenI pite kevI vividha rIte upekSA karI che tene tene khyAla ja nathI Avate. prema ne mAyALutAthI teNe saMtAnonAM hRdayanA UMDANane sparza karyo nathI hotuM. vRddhAvasthAmAM A badhAMne temane badale maLe che, paraMtu meM evA mAbApa paNa joyAM che jemaNe temanAM saMtAne sAthenA saMbaMdhamAM prema, samajadArI ane vizvAsa dAkhavyAM hoya che. temanA para potAnuM varcasa hekI besADayuM hatuM nathI. AvA eka pitAnA putra kamAvAnI zarUAta karI tyAre pitAne kahyuM hatuM: "bApujI nivRtta thayA pachI have tamAre kAMI ja kAma paisA mATe karavAnuM nathI. tame nirAMte tamane je game te pravRtti karaze. Arthika bAju badhI huM saMbhALI laI. tame jo kamAvAnI ciMtA have karazo to mane lAgaze ke tamane amArAmAM avizvAsa che." AmAM to "vAvIe tevuM laNIe'nI ja vAta che. ApaNe prema Apyo haze to cokkasa prema maLaze. paNa jo dhAka jamAvI haze te ApaNI upara paNa dhAka jamAvavAmAM Avaze.' A saMtAna sAthenA vyavahAranI vAta thaI. bIjo mudo e che ke AvI lAcAra parAdhIna sthitimAM mUkAvuM na paDe e mATe Aga LathI koI vyavasthA vicArI na zakAya? e mATe mana ane zarIrane AgaLathI taiyArI karI na zakAya? jIvananI koI avasthA nirupayogI nathI. bAlyAvasthA anekavidhi zakayatAne ughADa che; yuvAvasthA svapna, Avege sAhasa, ane ajANyAM zikharo sara karavAnI zakita che; prauDhAvasthA jIvananA kaDavA - mIThAM anubhavenuM tAraNa kADhIne samaja ane zANapaNa meLavavAne tabakake che, te vRddhAvasthA AMtarika stara para kAma karavAne, saMgaha ane AsakitanAM jALAM vikherI nAkhavAno, punarjanmamAM mAnatAM hoIe to navA jIvana mATe bIja vAvavAno samaya che. yuvAvasthAmAM yogya AhAra vihora - yogAsana - dhyAnane abhyAsa keLavyo hoya te vRddhAvasthAmAM paNa zarIrasvAthya ghaNe aMze jALavI zakAya. 75 - 80 varSe paNa atithI kAma karatA ghaNA mahAnubhAvone ApaNe jANIe chIe jemAM che. jIvananA AdaraNIya maMtrIzrI paNa che. gAMdhIjI ApaNane kayAreya vRddha lAgelA? mANasanI vRddhAvasthAnI apaMgatA ne nirbaLatA savaze nahi te ghaNA aMze, tenI yuvAnakALanI jIvanarItinuM ja pariNAma hoya che. chatAM zarIra jarjara thAya, hAthapaganI zakita zithila thaI jAya, te vRddhAvasthAnuM anivArya lakSaNa che, paNa tethI mananI zakita Atmazakita kSINa ja thAya te anivArya nathI. gRhasthajIvananAM kartavyo nibhAvatAM, saMsAranI jaTila paristhitione sAmane karatAM mANasane potAnI aMdara jovAnI phurasada maLI hotI nathI. vRddhAvasthA e samaya Ape che jyAre ApaNe ApaNI aMdara vekiyuM karIe, ApaNAM dunyavI vaLagaNane khaMkherI nAkhIe. thoDA vakhatamAM chevaTanI vidAya levAnI ja che. te jarA AgaLathI AsakitanAM baMdhana DhIlAM karI zakAya? chokarAMnAM chokarAM, temanI mAyA temanA pratyeno moha - e badhAMmAMthI haLavekathI jAtane khesavI laI potAnAM AMtara-vikAsa mATe vicAravAno samaya mANasa mATe zuM kayAre ya Avato ja nathI ? "gharaDAM - ghara" ne huM te AvakAruM chuM. jiMdagIbhara ApaNe thoDAka lekonA snehamAM jAtane pUrI rAkhI hoya che. A navA gharamAM ajANyA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. 80 manuSyone cAhavAnI, ApaNI premanI zakitanA vistAra karavAnI ApaNane taka maLe che. kevaLa potAnA ja du:khane vAgeALavAne badale bIjAnAM du:khamAM ApaNe bhAga laI zakIe chIe. jIvanabhara je kAMI mAnasika saMpatti, vicAra saMpati, anubhava saMpatti ekaThI karI hAya tene bIjAonA lAbhArthe viniyoga karI zakIe chIe. saMsAranI javAbadArI ne citA na hovAthI mAkaLA mane hasI -AnaMdI zakIe chIe. ahIM ApaNane mitro maLI zake che, sahAnubhUti maLI zake che. prArthanA ane zraddhAne baLa paNa maLI zake che. ahIM paNa mANasa pAtAnI ucca Atmazakita dAkhavIne pratikULatAmAM prasanna kema rahI zakAya tIvra zArIrika pIDAo vacce hasatAM prapha la kema rahI zakAya tenuM udAharaNa pUruM pADI zake che. ghara ane gharanI mamatAne choDIne javAnI ghaDI te Ama paNa AvavAnI ja che. e vidAyane koI TALI zakavAnuM che? te parANe jyAM viccheda karavA ja paDavAnA che tyAM samajathI, zANapaNathI vidAya laI levAmAM vAMdha ze che? ApaNe mAgaNIo, Agrahe, apekSA, phariyAda nahi paNa premanA bhAva rAkhatAM hoIzuM to A navA gharamAM paNa ApaNAM snehIsaMbaMdhIo maLavA AvavAnA ja che. temane maLIne prasanna thavAnI vadhAre AzA zA mATe rAkhavI joIe? paNa gharaDAM-ghara e nAma badalavAnI bahu jarUra che. e nAma evuM te sogiyala che! ene badale ame naMdigrAma rAkhavA dhAryuM che, tema 'visAmo' nAma rAkhI zakAya athavA 'saMdhyAghara ' ke ke 'navuM ghara' bIjuM ghara' athavA mAtra "dhara". eTaluM ja nAma rAkhIe to paNa cAle. A gharo vadhAre vizALa hetuvALAM, vadhAre sagavaDavALA, sAdhanAvALA hovAM joIe. badhAM ja vRddho kaI azakata hotAM nathI. jemanAmAM zakita che, temane ahIM kAma karavAnI taka paNa maLe che. tevuM geAThavAvuM joIe. ahIM teo svArtha mATe hi sarvajananA lAbhAthe potAnI zakitaonA viniyoga karI zake. teo vRkSo vAvI zake, bALakA- prauDhAne bhaNAvI zake. DokaTaro vakIlo vagere pAtAnI vyAvasAyika AvaDatanA AsapAsanA lokone lAbha ApI zake, eka nAnA maryAdita kuTuMbane badale vizALa zrI sureza surajamala caudharI 23 23 bhAratIbena Ara. koThArI harakIzana pArekha ' ,, ramaNalAla kezavalAla gAMdhI zAMtilAla nAgaradAsa zAha 23 23 29 jagadIza arjuna Thakkara morDana mazIna Tulsa karyuM. vallabhadAsa rAmajI ghelANI satIzabhAI Ara. zAha 33 khuzAlacaMda seAjapAra gaDA DA. priyadarzIbena eca. DokaTara zrI javAhara meAhanalAla zAha praviNa ema. zAha Ai. jI. mahetA dhArasIbhAI gaNapata deDhiyA prabhudAsa vI. puMjANI 22 17 AjIvana sabhyonI nAmAvalI pratAparAya becaradAsa zeTha mukezacaMdra baLavaMtarAya dezI eca. ela. saMdhavI narendra sI. hekaDa DA. eca. TI. mahetA zrI satIzabhAI rasikalAla zAha 23 33 " manasukhalAla cI. zAha ,, pradIpa sevaMtIlAla zAha lIbena nAkhudA "" 33 " 23 23 23 mujaba jIvana tA. 16-8-82 kuTuMba racIne pArakAMne potAnA banAvIne teo ahIM rahI zake, AvA gRho vadhAre ne vadhAre pramANamAM, vadhu vyavasthita, vadhu AyojanapUrvaka cAre tarapha UbhA thavA joIe. jyAM jemane saMtAnA nathI, tevA loko paNa vRddha thAya tyAre rahI zake. peAte gharamAMthI hAMkI kaDhAyA che evo bhAva sevavAne badale vadhu UMcA jIvana mATenI sagavaDa jyAM maLI zake che tevA navA gharamAM pote vasavATa karavA jaI rahyA che tevA bhAva manamAM jAgavA joIe ane pazcima karatAM ApaNane eka sauthI moTo lAbha e che ke ApaNI pAse samayane sArthaka karavA mATe hajI prabhubhakitano uttama sarvamAnya mArga che ! je samaya-- ApaNane prabhu bhaNI unmukha thavAnI taka Ape ane je nivAsa e takano upayoga karavAnI sagavaDa Ape, tenA pratye phariyAda zAnI ? tenA mATe te ApaNe kRtajJatA ja anubhavavI joIe. si phri 22 33 aruNa sI. zAha sevaMtIlAla laheracaMda zAha phaLe mArAM svapne dipa hradaye phALa paDatI! maLI A siddhi zuM kAma muja thakI, mAtra kAmathI? kivA bhAgye mArA yaza vijaya tethI ja jIta zuM? hasyo huM te hArye rudana varasyuM kaiM varanuM ? mane AvI zaMkA pratidina rahe ne dI rahe, mane siddhio pUMThe ghaNI baLatarA DaMkhatI rahe, mane lAdhyuM te to hatuM avaranuM, ze muja thayuM ? gayuM jenuM te te daDa daDa rahe ne hasuM ja huM ? kahe. A siddhi zuM, agara nI jo hAra paranI, mane AvI siddhi lagIra na game, chA nahi maLe! bhale, karma' ke ' jo saphaLa mane, e ja gamaze! nathI e siddhi jo jagatabharamAM OM na vadhatuM! mane riddhimAMhI sakaLa rasa che. siddhi paranI! varSa siddhi tyAre khUba ja gamatI siddhi bhujanI ! cInubhAI maMgaLadAsa zAha caMdrakAMta lakhamazI gAlA navinacaMdra je. vIrA mIlana bAroTa navina sI. maNiyAra ramaNikalAla zAMtilAla zAha 33 27 27 " 39 23 23 33 "3 "3 23 "3 33 33 caMpakalAla saMghavI harSada maNilAla saMghavI esa. ena. cAkasI anila A.. parIkha dIpacaMda ghelAbhAI zAha kAMtilAla esa. rAMdhava kIrITakamAra koThArI dhIrajabena kAMtilAla veArA kizanabhAI ke. kApaDiyA anaMta je, dhAmI suMdarajI ema. popaTa zazIkAMtabhAI ke. mahetA zaradabahena dAmodaradAsa mahetA manaharalAla goviMdajI zAha praviNacaMdra ena. jaoNbAliyA kasturacaMda mahetA zailezakamAra kasturacaMda jhaverI mukuMdarAya lakSmIcaMda dezI praviNabhAI e. puMjANI mAlika zrI muMbaI jaina khuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa. muMbaI -40 04. Te. naM:350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa kroTa, muMbaI -400001, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 Ubaddha jIvana "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 46: aMka: 9 che. A varSanI muMbaI 1 sapTembara, 1982, budhavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAka ki lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliba 60 chuTaka nakala . 1- taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha N, 1 - mArI jIva na daSTi - [] cImanalAla cakubhAI zAha 5 varSanI muMbaI jena yuvaka saMghanA papatra vyAkhyAna- mAnyatA na hoya evI vyakitanuM vartana, bhinna prakAranA rahe che. A mALAmAM A viSaya upara huM bolyo hato. tene saMkSepa chatAM, AvI mAnyatAo na hoya athavA te vize upekSA hoya te sAra ahIM ApuM chuM. paNa sadAcAra hoya te asaMbhava nathI. IhalokamAM sukhethI kema rahevuM jIvanadaSTi eTadhe rAmagra jIvana pratyeno abhigama Approach to evI vyavahArabuddhithI paNa mANasa ekaMdare sadAcArI rahe. sAmyaife jarA vyApaka kahevuM hoya te jIvanadarzana Philosophy of life. vAdIne ke upayogitAvAdIne AvI koTimAM mUkI zakAya. dareka vyakitane koIne kAMI jIvanadaSTi athavA jIvanadarzana hoya prathama vicAra karIe Izvarane. jagatanA kartA ane niyaMtA ja che. avyakatapaNe tenA mananA UMDANamAM paDela che, tenA badhA tarIke ane manuSyane karmaphaLa ApanAra nyAyAdhiza tarIke, IzvaranI vartananuM mULa (mATIvezana) A jIvanadraSTimAM rahyuM che. paNa bahu kalpanA vyApaka che. sAmAnya mANasa IzvaranI ka95nA vyakita tarIke thoDI vyakitao tene cetanAnI sapATI para lAvI, tenuM nirIkSaNa, ja karI zake che. Personal God -saMto ane bhakate paNa pRthakkaraNa athavA zodhana kare che, jIvanavyavahAramAM ane jIvananI AvI ja rIte mAne che. vistArathI na lakhatAM, mArI mAnyatA jarUriyAta prApta karavAmAM, mANasa eTale badhA DUbela rahe che ke huM saMkSepamAM kahuM chuM. Avo vicAra karavAnI tene taka nathI ke avakAza nathI. badhAnI jagata anAdi ane anaMta che. tene koI kartA nathI. A evI zakita paNa nathI. paraMparAgata mAnyatAo svIkArI, pravAha jIvadhArI deha, jaDa-cetanane saMyoga che. piDe te brahmAMDe-e nyAye patita jIvana jIvye jAya che. A vizva paNa jaDa-cetanathI bharapUra che. cetananI anaMta zakita chatAM, mANasa vicAravaMta prANI che. jIvananA rahasyane tAga che. manuSyanI zakita, vijJAnamAM, AdhyAtmamAM, sAhitya, saMgIta, pAmavA dareka vyakita koIka vakhata ane thoDI vyakitao UMDANathI kaLAmAM, popakAra, karuNA, premamAM, asIma vikAsa pAme che te vicAra kare che. mANasa abhaNa hoya ke zikSita, garIba ke tavaMgara, ApaNA anubhavane viSaya che. manuSya ane jIvamAtramAM rahelAM koIka mAnyatAo teNe svIkArI hoya che ane te pramANe varte che. cetana tattva, vizvacaitanyane eka aMza che. vivacaitanya vizvanuM mANasanI vizeSatA e che ke te potAnI jAtane vicAra karI zake che. dhAraNa, poSaNa, niyamana kare che. e aNu e aNumAM vyApela che. huM koNa chuM, A jagata zuM che, temAM mAruM sthAna zuM che, mArI te ja Ikavara che. e zakita maMgaLamaya ane kalyANakArI che. enuM aMtima gati zuM che, Izvara che, punarjanma che, karma che, pote karmane zaraNa prApta karavuM, temAM lIna thavuM, tenI sAthe ekatAra thavuM, te jIvananuM kartA-bhokatA che, puya che, pApa che, karmamAMthI mukata thavAya che ane aMtima dhyeya che. te mATe prArthanA ane bhakita karavI. tethI aMtarazuddhi te jIvananuM carama dhyeya che. AvI mAnyatAone ApaNe vAraso che. prApta thAya che, koI bAhya vastunI prApti mATe nathI. mANasane mukhyatve be prakAranA vicAra karavAnA prApta thAya che. A jagatamAM aniSTa che, du:kha che. AvuM vyApaka aniSTa ane zAnanA ane AcAranA, upara jaNAvyA te prazna jJAnanA che. AvuM du:kha joI, saMvedanazIla vyakti, atyaMta vyathita thAya che ane jJAna prApta karavA mANasa mathe che. paNa pitAnA astitvanuM ane IzvaranI maMgalamaya ane kalyANakArI zakitamAM zrAddha DagI jAya che, A brahmAMDanuM rahasya pAmI zakatuM nathI tyAre chevaTa IzvaranI lIlA sahelo AzAvAda zakaya nathI. A aniTa ane du:khanA kAraNa kahI saMtoSa mAne che. keTalAka saMto ane mahApuruSo A rahasyane ane nivAraNa tarIke punarjanma ane karmanA siddhAMta svIkArIe pAmyA che tevI mAnyatA che ane tevA saMe kahyuM hoya te ApaNe te ja jIMdagIne tALA maLe che. karmano siddhAMta avicaLa che chatAM svIkArIe chIe. IvaranI asIma dayA che. e bemAM virodha nathI. prArthanA ane bhakita, apUrNa AtmAnI pUrNatA prApta karavAnI jhaMkhanA ane AcAranA prazno dareka vyakitae vicAravA paDe che. dareke potAno tAlAvelI che. A badhA aniSTa ane du:khamAM paNa, ApaNI prArthanA AcAra--dharma (vartanane mApadaMDa) nakkI karavAnuM rahe che. temAM paNa ane zraddhA, asatyamAMthI sAmAM javAnI, aMdhakAramAMthI prakAzamAM paraMparAgata AcAra praNAlikAo svIkArIe chIe. svataMtra ciMtana javAnI, mutyumAMthI amRta prApta karavAnI ja che. ochuM hoya che. Life persists amidst death, light shineth amidst zAnanI mAnyatA AcAradharmane nirNaya karavAmAM kAraNabhUta darkness, Truth triumphs amidst untruth. rahe che. Izvara che, AtmA che, punarjanma che, karma che, karmanA phaLa A zraddhA anubhave Ave che, saMtasamAgame Ave che. AvI bhogavavA paDe che. evI mAnyatAo hoya tenuM vartana ane evI kA vinA jIvana bhAraNa thAya che, arthahIna bane che. A pothI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - prabuddha jIvana tA. 1-9-82 vinAza che. prema, karUNA , mada, moha yora manuSyane virodhI jIvana unnata bane che. prasanatAne. sAcA sukhane ane zAMtine, anubhava thAya che. AvI zraddhA prayatnapUrvaka, vicArapUrvaka, satata puruSArthathI keLavavI paDe che, sahaja nathI. tene mATe jIvanasAdhanA karavAnI che ane te AcAradharma che jene have vicAra karIe. bhAratanA traNe dharmo-vaidika, jaina ane bauddha-mAM jJAnanA kSetre matabheda che ane rahevAne ja. advaita, drata, AtmavAdI, anAtmavAdI, IzvaravAdI, anizvaravAdI vigere raheze. paNa AcAradharmamAM ane jIvanasAdhanAnI bAbatamAM, traNe dharmomAM mahadaMze ekatA che. traNe dharmo daDhapaNe mAne che ane upadeza che ke manuSya jIvananI sArthakatA mATe vAsanAo upara vijaya meLavavo, tenuM damana karavuM, ' e ja eka mArga che. vAsanAone chUTo dora Apa temAM vinAza che. deha ane AtmAne A saMyoga manuSyane virodhI dizAomAM kheMce che. kAma, krodha, mada, meha, lebha A badhI dehanI vAsanA che. prema, karuNA, maitrI, pramada, AtmAnA guNa che. ekane choDavAthI bIjuM prApta thAya che. A ati vikaTa ane dIrdhakALanI sAdhanA che, dekhItI rIte kaSTamaya che, paNa sAcuM sukha, zAMti ane AnaMda | ApanAra che. jIvanamAM svArthane saMgharSa che. pratyeka vyakita, pitAne saMkucita svArtha jue che, temAM sukha mAne che. temAM matAgraha ane jhanUna praveze che. rAgadveSane saMgrAma che. svArtha AtmaghAtI che. sarva jIvo sAthe maitrIbhAva ane abheda anubhavIye temAM ja AtmakalyANa che. tethI mANasanI mAnavatA paNa cAre dizAmAM pAMgare che. prema, karuNA, maitrI, paropakAra, bhrAtRbhAva, dayA, mANasanA aMtaramAM che ja ane anekavidha prakaTe che. mANasanI mAnavatAmAM zraddhA gumAvavI e moTuM pApa che. e mAnavatA ja A jIvanane TakAvI rAkhe che. jayAM jayAM mAnavatA joIe ke AcarIye tyAM citta prasannatA - anubhave che. mANasa samAjamAM beTho che, aneka saMbaMdhothI vIMTaLAyo che. keTalAka saMbaMdha parasparavidhI che. mANasa potAnI prakRtithI du:khI thAya che ane bIjAne du:khI kare che. svArtha mATe asatya, hiMsA, anItine Azraya le che. , , sAmAnya mANasa nathI saMta ke nathI duSTa. potAnA sAmAnya svArthamAM nItimaya ke na anItimaya, evuM jIvana jIve che. e sadAcArI : thavA Icche che. saMjogo ane prakRti tene svArthamAM kheMce che. chatAM mAnavatA sarvathA gumAvI beTho nathI. zakitazALI vyakitae sattA, kIti ke parigrahanA mohamAM anIti Acare che ane janasamAjane kheMce che. saMtapuruSe mAnavatAne poSe che ane te dizAmAM janasamAjane mAnavatAnI preraNA Ape che. A rIte saMsAra cAlyA kare che. vicAravaMta vyakita zuM kare? pitAne AcAradharma nakkI kare. vyakitagata jIvanamAM vAsanAo ane kaSA upara bane te kAbu meLave. sAmAjika jIvanamAM bane teTaluM nItimaya, paropakArI jIvana jIve. bIjAne duHkha thAya tevuM vartana na kare ane potAnI zakita pramANe bIjanuM du:kha ochuM karavA prayatna kare. badhA saMtapuru thAya ema banavAnuM nathI paNa badhA sadAcArI thAya eTaluM jarUra bane. chatAM saMsAra svArthathI eTale badhe bharapUra che ke keTalIka vyakitaoe sarva tyAga karI, paramArthamAM jIvana samarpaNa karavuM paDe te mATe balIdAna ApavuM paDe. pote bane tyAM sudhI AnuM jIvanaghaDatara kare paNa bIjA pitAnA svArthe anyAya kare tenuM zuM karavuM? pratikAra karavo? kevI rIte ? ' tethI rAga-dveSa vadhe tenuM zuM? jIvananI A samasyAo che. koIe AtmakalyANa mATe saMsAra tyAga upadezya che. koIe anyAyano badale anyAyathI vALavAnuM kahyuM che. jevAnI sAthe tevA thavuM e mArga batAvyo che. A mArga vinAzakArI che. koIe saMsArane asAra kahI. tene sudhAravAno prayatna mithyA che ema kahyuM che. A badhI vikaTa samasyAomAM, mArI jIvanadaSTi, gAMdhIjIne badhI rIte Adarza tarIke svIkAre che. prakRtithI huM pravRttimaya chuM, nivRtti mArA svabhAvamAM nathI. sAdhanazuddhi ane anyAyanA pratikAramAM mAnuM chuM. mArI cittavRttio upara sArI peThe mAre kAbu che. jIvanamAM saMyama mane svAbhAvika che. cittana ane manane mArA jIvananuM aMga che. satata vicArazIla rahuM chuM. mArA dhyeyathI lAkhe jojana dUra chuM. gAMdhIjIne Adarza tarIke mAnyA che, e mATe nahIM ke teo avatArI ke pUrNa puruSa hatA. temanI apUrNatA ja temanA pratyenuM AkarSaNa che. temAM rahelI jIvanasAdhanA mane mArgadarzaka che. zarIra have thAkayuM che. nirbaLatA vadhatI jAya che. deha have sAdhana rahevAne badale baMdhana hoya ema lAge che. smRtti ane buddhi upara uMmaranI asara thaI nathI. banne vadhAre sateja thayA che ema anubhavuM ' chuM. mananI sthiratA, svasthatA ane nirmaLatA vadhatA rahe che. mananA atala UMDANamAM joI zakuM chuM. badhI bAhya pravRttio karyuM jAuM chuM paNa kayAMya khaMkhe nathI. aliptatA vadhatI rahe che. kauTuMbika, vyavasAyAtmaka ane sAmAjika pravRttio pravAhapatita karma rUpe cAle che. pAramArthika pravRttione paNa have moha rahyo nathI. koI tRSNA nathI, atRpti nathI, asaMtoSa nathI. jIvananI dhanyatA ane kRtakRtyatA anubhavuM chuM. vidAyanI pUrI taiyArI che. kAMI bAkI rahI jatuM hoya te leza bhAva manane nathI. IcchA mRtyunuM varadAna hota te, parAvalaMbI thavuM te pahelAM A dehane choDI devA IcchuM, paNa kadAca prArabdhakarma bhegavye ja chUTako che. A ATaluM Atmanivedana karatAM ane lakhatAM mane ghaNe saMkoca thato hato. bAhyavyavahAra ane aMtaradazAnI ekatA na hoya tyAre AvuM Atmanivedana saMzaya pedA kare che. mArA bAhya vyavahAra sAmAnya mAnavIne che. kAMI choDayuM nathI. aMtaradazA judI che. tenuM mane maMthana mArI vyathA che. upadeza koI divasa ApyuM nathI, ApavAnI mArI lAyakAta nathI. jIvananA rahasyane tAga pAmI zakaya nathI, paNa je kAMI jhAMkhI thaI che te AcaraNamAM mUkavA namra prayatna karyo che. 80 varSanI uMmare, dIjIvana upara daSTipAta karuM chuM tyAre je jANyuM ane anubhavyuM che te chevaTe zabdomAM mUkavA prayatna karyo che. mAtra prakTa ciMtana che. badhuM kahI zakAtuM nathI, kahevAnI jarUra paNa nathI. e I have Cultivated a spirit of resignation. narasiMha mahetAnuM bhajana mane game che. je game jagatagurudeva jagadIzane te taNo kharakharo pheka karavo. aMtamAM mArI prArthanA che. na tvamaham kAmaye rAjyam, na svargam nA punarbhavam kAmaye duHkhataptAnAm, praNinAm AtinAzanam / A mAro jIvanamaMtra rahyo che. 29-8-1982 gusse thavuM eTale bIjAnA depanuM pitAnI jAta para vera levuM. - elekajhAnDara pipa zabdonI jarUra nathI; kAryone vizvAsa rAkhe. ' - lIDa Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 19-82 5 cuMSa Nu prabuddha jIvana jyAM jyAM ne mALA [] DaoN. ramaNUlAla cI. zAhu zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI ravivAra tA. 15mI gasTathI sAmavAra tA. 23mI oNgasTa sudhI ema nava divasa mATaeN biralA krIDA kendra (copATI)mAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI hatI. prati varSa A vyAkhyAnamALAnA lAbha vizeSa levAtA jAya che. zrotAonI saMkhyA uttarottara vadhatI jAya che ane yuvaka saMghane dAtAo taraphathI te mATe protsAhana paNa maLatuM jAya che. A varSanI vyAkhyAnamALAnA samagra kharcanI rakama kazrI zailezakoThArI taraphathI bheTarUpe maLI che. taduparAMta AvatA varSathI paryuSaNa vyAkhyAnamALAno kharca vyAjanI rakamamAMthI nIkaLI rahe e dRSTie zrI sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa taraphathI rUpiyA doDha lAkhanI rakamanuM dAna maLyuM che, je mATe zrI jaina yuvaka saMgha emano atyaMta RNI che. A varSe zrotAonI saMkhyAne lakSamAM rAkhI chellA be divasa hAlanI bahAra beThelA zrotAo mATe kalAjha sarkiTa TI. vI. nI vyavasthA karavAmAM AvI hatI. bahu sastA dare A vyavasthA karI ApavA mATe "vizAla IlekaTronikasanA ame AbhArI chIe. prathama divase prathama vyAkhyAna zrI zazikAMta mahetAnuM hatuM. emanA viSaya hato 'jinabhakita,'jinabhakitano mahimA samajAvatAM temaNe kahyuM ke dhyAnayogamAM paNa kayAreka ahaMkAranA taMtu rahI zake che. paraMtu janabhakitamAM ahaMkAranuM visarjana thAya che. jinezvaranI bhakita kRtajJatA ane vinaya vagara saMbhavita nathI. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra prakAre atyaMta nI bhakita karavAnI hoya che. aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA e trividha prakAranI pUjA drArA darzana, jJAna ane cAritryanI ArAdhanA thAya che. du:kharahita thavI mATe nahi paNa pAparahita thavA mATe jinabhakita karavAnI hoya che. e divase bIjuM vyAkhyAna "mitti me saL bhUeluM e viSaya, upara pUjaya mahArAtIjI zrI dharmazIlAzrIjInuM hatuM. emaNe parvanA divasonuM mAhAtmya samajAvI, dharmapradhAna ane parvapradhAna evI bhArata pAse rahelI AdhyAtmika zakitano paricaya karAvI, maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha e cAra bhAvanAone tathA kSamApanAnI bhAvanAne jIvanamAM utAravA upara bhAra mUkayo hato, jethI jIvanamAM saMvAda sthapAya ane vizvamAM zAMti prasare. bIje divase prathama vyAkhyAna zrI vasaMtabhAI khokhANInuM hatuM. 'zrImad rAjaca'dra' e emanA vyAkhyAnano viSaya hato. emaNe AraMbhamAM zrImad rAjacaMdranA jIvanano paricaya karAvyo hato. teMtrIsa varasanuM zrImadnuM AyuSya hatuM. paraMtu eTalI nAnI vayamAM emaNe karelI sAdhanA bahu UMcI koTinI hatI. nAnI uMmaramAM jAti, smaraNa, jJAna, vepAramAM prAmANikatA ane udAratA, lokaprasiddhithI dUra rahevAnI vRtti, zAstrAbhyAsa tathA AdhyAtmika sAdhanAne kAraNe gAMdhIjIe paNa emane potAnA guru tarIke svIkAryA hatA. zrImad rAjacaMdra koI gaccha ke saMpradAyamAM mAnatA nahotA. teo kahetA ke 'huM koI gacchamAM nathI. huM te AtmAmAM chuM.' e divase bIjuM vyAkhyAna pU. munizrI vAtsalyadIpanuM hatuM. emanA viSaya hato: 'AtmadIpa bA' emaNe manuSya-janmanI durlabhatA samajAvI ane mananA viveka upara bhAra mUkayo. Aje mANasa duniyAnI paMcAtamAM paDI gayo che; paraMtu Atmahita karavAno potAnA svArtha jo e bhUlI jaze to badhuM ja gumAvaze. bAhya pralAbhanA pAchaLa doDavAnuM cheDIne mANase AtmanirIkSaNa karavuM joIe. jethI AtmAne durguNo lAgI na jAya. trIjA divase 'saMtA mere premaghaTA jhuka AI' e viSaya upara h 83 DaoN. kAntilAla kAlANInuM vyAkhyAna hatuM. emaNe mIrAMbAI, Ala, rAbiyA, vrajanI gopIo vagerenA prasaMgo TAMkIne kahyuM ke prema e paramAtmAnuM pRthvI upara vAmana svarUpa che. e premanA prANa sudhI praveza thavo joIe. e thAya to aham nuM visarjana thAya che ane DatAnuM caitanyamAM rUpAMtara thAya. divya premanAM kSetramAM buddhi ane tarkathI kazuM mApI zakAya nahi. prabhu pratyeno prema ApaNane ApaNAmAM rahelA sUkSma baMdhanomAMthI choDAve che ane ajara, amara, avinAzI evA padanI jhAMkhI karAve che. e divase bIjuM vyAkhyAna zrImatI dhairyabALA vorAnuM hatuM. emano viSaya hato : 'vividha pracAramAdhyamo ane srI.' emaNe kahyuM ke Adhunika vaijJAnika zodhakhoLAnI ApaNA jIvana upara ghaNI moTI asara paDatI jAya che. ApaNA sAmAyiko, chApAMnI jAherakhabaro, reDiyo, TI. vI., sinemA vageremAM strInA upayoga dehaprAdhAnyanI daSTie thAya che. ApaNA paraMparAgata mUlyonI avagaNanA thAya che. strIone sAmAjika nyAya maLavAne badale sAmAjika anyAya vizeSa thAya che ane daisauMdarya upara eTalA badhA bhAra mukAya che ke jethI strIo khoTI bhramaNAmAM rahe che. cothe divase prathama vyAkhyAna zrI kRSNakumAra mahetAnuM hatuM. emanA viSaya hato : 'gItAmAnya jIvanadhArA' emaNe kahyuM ke gItA e upaniSadonuM amRta che. mRtyuthI jIvana pUruM thatuM nathI ane kareluM kArya phogaTa jevuM nathI. ApaNe ja ApaNo uddhAra karavAnA che. e mATe asmitA, namratA, kRtajJatA ane mumukSutAnI AvazyakatA che. ghaTakAra ane zilpakAra e baMnenI jIvanadhArA gItAne mAnya che. janmanuM bIja e vAsanA che to mukitanuM bIja jJAna che. ApaNe viSaya, vikAra, yamabhaya ane bhavarogathI mukata thavAnuM che. e divaro bIjuM vyAkhyAna zrI kiraNabhAInuM hatuM, emana viSaya hato : 'prakAzanA paMtha'. jarmana kavi geTenA mRtyu samayanA prakAzanI jhaMkhanA mATenA zabdo yAda karI emaNe prakAzanA paMthanI pAtratA keLavavA upara bhAra mUkayo. dravyaprakAza, bhAvaprakAza ane paramaprakAza ema traNa prakAranA prakAza che. samyagdarzana rUpI bhAvaprakAza pragaTAvyA pachI lAgasa sUtramAM jemanI stuti karavAmAM AvI che evA covIsa tIrthaMkaronI paramajyotinA paramaprakAzanA ApaNe darzana karavAnA che. pAMcamA divase prathama vyAkhyAna hatuM zrI zaileza mahAdeviyAnuM. emano viSaya hatA : 'mArI kailAsayAtrA', zrI zailezabhAI thAM divasa pahelAM ja bhArata sarakAranI anumati maLatAM cInanA kabajA heThaLanA tibeTanA pradezanI kailAsa ane mAnasarovaranI yAtrA karIne AvyA che. emaNe himAlayamAM tavAghATathI kailArA ane mAnasarovara sudhInI potAnI yAtrAnuM vigatavAra rasika varNana, kAligaMgAnA ane mAnasarovaranA pANInA mAjAonA avAjanA rekorDiMga saMbhaLAvavA sAthe karyuM hatuM. e divase bIjuM vyAkhyAna DaeN. kumArapALa desAInuM hatuM. emano viSaya hatA. 'ahaMma nI oLakha.' emaNe kahyuM ke mANasa ane Izvara vacce ahama nI dIvAla che. dhana, jJAna, pada, kIrti vagere dvArA mANasano aham pApAya che. ahama ne kAraNe Izvarano avAja saMbhaLAto nathI. ahame manuSyanuM ghaNuM ahita karyuM che. chellA traNa hajAra varSamAM ahama ne kAraNe paMdara hajAra yuddho thayAM che. bahAranI samRddhi vadhatAM aMtara zUnya banatuM jAya che ane satyanuM darzana thatuM nathI. ahama nuM visarjana ApaNane pUrvacetanA sudhI pahoMcADe che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 19-82 chaThThA divase prathama vyAkhyAna hatuM De. narendra bhAnAvatanuM. 'jainadharma aura jIvana mUlya' e viSaya upara emaNe vyAkhyAna ApyuM hatuM. emaNe kahyuM ke kiMmata ane mUlya vacce pharaka che. mUlyamAM svArtha-jyAga hoya che. jaina dharma AtmAnA zatruo sAthe saMgrAma karavAne upadeza Ape che. ahiMsAnI sAthe samAnatA ane svataMtratAnI AvazyakatA che. jayAM sudhI kaSAya upara vijaya meLavAtA nathI tyAM sudhI AtmA paramAtmA banI zakato nathI. jaina dharma jema AtmalakSI che tema samAjalakSI paNa che. jayAM sudhI jIvana mUlyonuM nirmANa thatuM nathI ane AtmamUlyanI oLakha thatI nathI tyAM sudhI manunajIvana prabuddha thatuM nathI. e divase bIjuM vyAkhyAna 3. sureza dalAlanuM hatuM. "zrI rAmakRSNa paramahaMsa' vize bolatAM emaNe kahyuM ke rAmakRSNane samajavA mATe buddhi kAma na lAge, kAraNa ke teo atIndriyanA mANasa che. rAmakRSNa nAnI uMmaramAM bhAvasamAdhinA anubhavo karyA hatAM. gadAdharamAMthI teo rAmakRNa banyA kAraNa ke temanI sAdhanA ghaNI UMDI hatI. teo sarvatra IzvaranAM darzana karatA hatA. teo camatkAra ke vividha siddhiothI AkarSAyA nahotA kAraNa ke camatkArothI lokamAnyatA maLe; paraMtu prabhumAnyatA na maLe. . sAtamA divase prathama vyAkhyAna hatuM jasTisa dharmAdhikArInuM. emano viSaya hate: "bhagavAna se gayA, InsAna gayA.' emaNe ApaNA dharmanAM kSetramAM je AnaMbara ane jaDatA pesI gayAM che tenAM udAharaNa ApIne kahyuM hatuM ke ApaNe rAjakIya gulAmImAMthI mukata thayA chIe; paraMtu dharmanA kSetre ADaMbaranI gulAmImAMthI mukata thayA nathI. ApaNA sAmAjika jIvanamAM bhraSTAcAra vadhata jAya che ane khATAM mUlyonI pratiSThA thatI jAya che. e divase bIjuM vyAkhyAna pU. mAtAjI pagazakita sarasvatInuM hatuM. emane viSaya hate: 'Adhunika saMdarbha meM mAnava jIvana." emaNe kahyuM ke dharma mAnavane sAce mAnava banAve che. ApaNe saMpradAyavAdI thaI gayA chIe. ApaNI mAnasika kRpaNatAne kAraNe ApaNuM jIvana kaliSTa banatuM jAya che. dhana ane vaibhava pAchaLa ApaNe doTa mUkavA lAgyA chIe. suMdaratama kalpanAnuM uccattama zikhara te bhagavAna che. tenAM darzana mATe jIvanamAM satyanI pratiSThA karavAne puruSArtha karavo joIe. satyarUpI bALaka nAjuka hoya che enI mAvajatamAM pUrI kALajI rAkhavAnI jarUra che. AThamA divase prathama vyAkhyAna hatuM . tArAbena ra. zAhanuM. emane viSaya hate: "samatA.' emaNe kahyuM ke vyavahAramAM sAmAnya rIte sametAne artha ApaNe dhIraja, khAmeDI, zAMti, svasthatA e karIe chIe. samatAmAM "saMma" zabda che. sama eTale sarakhApaNuM. rAga ane dveSathI mukata thaI citta jayAre samatA dhAraNa kare che tyAre te mukitanI najIka ApaNane laI jAya che. bhagavAna pArzvanAthe karmaTha ane dharaNendra baMne pratye tulya manovRtti dharAvI hatI evI ja rIte bhagavAna mahAvIre caMDakauzika sarpa pratye paNa samatA dhAraNa karI hatI. rAmatAnI sAthe kSamA, udAratA vivekabuddhi ItyAdi saMkaLAyelAM che. jaina dharma ahama ane svArthanA visarjana upara bhAra mUke che. vyavahAramAM samatAthI sadAcAra, premabhAva, abhaya, apa ane akheda pragaTe che. sAmAyika eTale be ghaDI mATe sarva pApakarma choDI sarva jIvo pratye samatAne bhAva dhAraNa karavuM. te samatA sAdhanAnI taLeTI paNa che ane sAdhanAnuM zikhara paNa che. e divase bIjuM vyAkhyAna zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM hatuM. emane viSaya hato: 'mArI jIvanadaSTi' emaNe kahyuM ke manuSya vicAravaMta prANI che. dareka mANasane potAnI jIvanadaSTi hovI joIe, ghaNAM loko vAtavAtamAM bolatA hoya che ke jevI bhagavAnanI marajI, paraMtu mANase pote koNa che? kayAMthI AvyA che? A jIvananuM dazeya zuM che? karma zuM che? purnajanma zuM che? vagere praznone vicAra karavo joIe. karma ane purnajanma na hoya te A saMsAranI ghaNI vAtane tALuM madha nathI. mANasane pratIti thavI joIe ke pApanuM phaLa bhogavyA vagara chUTako nathI. mANase dehanI vAsanAo ane kapAya upara vijaya meLavavAne puruSArtha karavo joIe. - chelle divase prathama vyAkhyAna pU. zrI merArIbApunuM rAkheluM hatuM, paraMtu amadAvAdathI vimAnamAM AvatAM temane moDuM thayuM eTale mAruM vyAkhyAna prathama rAkhI levAmAM AvyuM hatuM. mArA vyAkhyAnano vidhya hate paccakhANa. saMsRta zabda 'pratyAkhyAna' uparathI 'pacca khANa' zabda Avelo che. AtmAne mATe je pratikuLa che enI pratijJArUpe kathana karavA rUpa maryAdA bAMdhavI eTale paccakhANa. bhagavAna mahAvIre 'paccakhANa upara ghaNo bhAra mUkayo, kAraNake e Azrava ane saMvara rUpa dharma che. arthAta paccakhANathI pApanAM dvAra baMdha thAya che ane navA karmo baMdhAtAM aTake che. sAdhuoe ane gRhasthoe ahiMsA, satya ItyAdi pAMca mahAvrato ke aNuvratA rUpI mUla guNanA pipaNane mATe uttama guNonuM sevana karavAnuM hoya che. e paccakhANa dvArA thAya che. gRhasthoe ane sAdhuoe vratanA aticAranA, aDhAra pApasthAnakartA paccakhANa yathAzakita levAnAM hoya che ane temAM krame krame adhika tyAga karavAnuM hoya che. zAstromAM anAgata, anikAnta vagere dasa prakAranAM paccakhANa gaNAvyAM che. temAM kALane lagatA paccakhANanA paNa khAvApIvAnA niyamenI daSTie dasa prakAra batAvavAmAM AvyA che. jemAM navakArazI, pArasI, ekAsaNuM, AyaMbila, upavAsa vagere che. jemAM paccakhANa dvArA viratimAM hoya che tenI sagati thAya che. paccakhANa pALa che je mukita apAve che. divase bIjA vyAkhyAnamAM 'sAdhakanI daSTi' vize bolatAM pU. morArIbApue kahyuM ke vizvamAM traNa prakAranA loko hoya che. viSayI, sAdhaka ane siddha. viSayIne du:kha gamatuM nathI. te sukha pAchaLa doDe che. sAdhaka du:khane Irachata nathI, paNa du:kha AvI paDe to tene prabhune anugraha mAne che. sAdhakanA jIvanamAM bAdhaka ta ghaNAM Ave che, paraMtu ethI to enI sAdhanA daDha thAya che. sAdhaka dhyAna, tapa ke yoga dvArA potAnA ahama nuM visarjana kare che. tulanA, tarka ane TIkA e traNa prakAre mANasanuM vartana vyakata thAya che. sAmAnya mANase tarka ane TIkA vizeSa karatA hoya che. sAdhaka tulanA karaze, kayAreka tarka karaze, paraMtu TIkA kayAreya nahi kare. Ama nava divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA sarasa rIte yojAI hatI. roje roja AraMbhamAM aDadho kalAka bhakitasaMgItane kAryakrama raheto. baMne ravivAre vyAkhyA pachI paNa bhakita saMgItano kAryakrama hate.. vyAkhyAnamALAnI saphaLatAmAM sauno sahakAra hatA. e darekanA atyaMta -NI chIe. paryuSaNa vyAkhyAnamALI 501 zrI eka bena taraphTI 251 , devakuMvarabena je. zAha 101 , rAjubena je. zAha 10 ,, kokilAbena je. zAha 10 , eka bAI 51 sva. aMbAlAla caturabhAI zAhanA smaraNArthe 51 sva. pArvatIbena aMbAlAla kanaka jaLa zAhanA smaraNArthe 51 zrI gajendra Ara. kapAsI 31 ,, pradipakumAra maMgaLadAsa talasANiyA 1237 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-82 prabuddha jIvana 8 gAlibanI pha lapAMkhaDI - I harIndra dave uga rahA hai daro-davArape sacca 'gAliba' hama bayAMbAmeM hai, gharameM bahAra AI hai. nA liba'nA aMdAjhe bayAM (abhivyakitanI rIti) mATe ghaNuM ga kahevAyuM che. e rUdananI vAta haratAM hatAM kare che. vedanAnI vAta kare che tyAre praphullitatAnuM pratika le che. 1. majanU pAgala banI raNamAM bhaTakate hato e enI vedanAnI paNa hatI. ghara ujajaDa paDayuM che. kAvyanAyaka raNamAM bhaTake che.. ujajaDa gharanA daravAjA para, dIvAla para ghAsa-pAna UgI gayA che. koI dhyAna rAkhanAruM rahyuM nathI. bIjA zabdomAM kahIe te ghara ujaDI gayuM che. A vAta kavi kaI rIte kahe che tenI ja khUbI che: e kahe che, "sAMbhaLyuM che ke, daravAjA-dIvAla para jhADapAna UgI rahyA che; ame rANamAM chIe ane gharamAM vasaMta AvI che.' vAta karavI che jIvananI pAnakharanI : pratIka lIdhuM che vasaMtanuM. huM sakjhAjhAra hara daro-dIvAra-e-gamakadA ksikI bahAra yaha hai, phira usakI khinna na pUcha. upara vasaMtanuM pratIka joyuM, enI ja vAta pharI judI rIte uparanI paMkitaomAM che. du:khanA AlayanA dareka daravAjA tathA dIvAla para jhADapAna ugI nIkaLyA che. jenI vasaMta A che, enI pAnakhara kevI hoya che te pUchatA ja nahIM ! vasaMtamAM ujajaDa ghara che: koI saMbhALa lenAruM nathI. eTale dIvAla para ghAsa UgI nIkaLyuM che. A ghara zekanuM ghara che, 'gamakadA" che. vasaMtamAM enI A hAlata che. te pAnakharamAM to enuM zuM thaze? girayA cAhe huM kharAbI mere kAzAne kI ' dara-dIvArase Tapake hai bayAbAM honA. azrubiMduo mArA nivAsanI kharAbI IcchatA hoya ema lAge che. daravAjA tathA dIvAla parathI rANa thavAnI ghaTanA TapakI rahI che. koI Adhunika kavinI abhivyakita jevuM lAge che ne? sAmAnya rIte AMsu AMkhathI Tapake. ahIM daro-dIvArathI raNa hovAnI ghaTanA AMsunI mAphaka TapakI rahI che. daro-dIvAra para ugatA ghAsa-pAnanI ja vAta che. paNa vaLI trIjI ja rIte ahIM vyakata thaI che. pakaDe jAte hai pharioM ke likhe para, nAhaka, Adama koI hamArA dame-taharIra bhI thA?' pApa-puNyanI AcArasaMhitA sAme ja ahIM kavi savAla uThAve che. pApanI sImArekhA koNa nakkI kare? citragupta enA copaDAmAM mAnavonAM kamene hisAba mAMDe che, paNa e to devadUta che. pharistAo ke devadUtone mAnavInA jIvananI vedanA ane samasyAonI gama zI rIte paDe? mANasa zuM zuM sahana kare che, kevI lAcArathI ene jIvavuM paDe che ke kaI asahAyatAthI tene AcaraNa karavAM paDe che emAM devadUta zuM samaje? eTale kavi bhagavAnane pUche che : phariztAo amArA karmone hisAba lakhe che. enA AdhAre tame amane aparAdhI TharAve che, paNa amArA karmanA lekha maMDAtA hatA tyAre koI manuSyane hAjara rAkhyo hato khare? mANasa jo hoya to kayuM pApa asahAyatAthI karAyuM ane kahyuM pApa jANIbUjhIne thayuM te vacce viveka karI zake. pustaka che ] prA. aruNa jezI dhAM ja pustako sArAM hoya evo dAvo koI karI zake nahIM. beMkana kahe che tema keTalAMka ja pustako cAvavA jevAM ane pacAvavA jevAM hoya che. keTalAMka pustako te mAtra pAnAM pheravI javA jevAM hoya che; te keTalAMka sAva nakAmAM hoya che. jenAthI ApaNI dhULavRttio spaMdita thAya evAM pustako jarAya mahattvanAM gaNAya nahIM. mArka TaveIna jaNAve che ke je mANasa kacarA jevuM pustaka vAMce che te sAva abhaNa mANasanA karatAM koI rIte caDiyAta nathI. jo ke AvAM nakAmAM pustako vAMcanArAne varga ghaNo moTo che. evAM pustakomAM kaMI vicAravA jevuM hotuM nathI. kolTana nAmanA lekhaka A aMge yogya rIte kahe che ke 'AvAM ghaNAM pustakonAM vAcanArAone vicArazakitanI jarUra paDatI nathI. tenuM kAraNa sAva sAduM che. enA lakhanArAone paNa evI koI cIjanI jarUra paDelI hotI nathI." pariNAme banyuM che ema ke evA pustako thokabaMdha lakhAye jAya che ane eka ja divasamAM te taiyAra thayAM hoya evI chApa pADe che. A kAraNe, jema sArAM calacitro TikiTabArI upara niSphaLa jAya che tema sArAM pustako paNa prakAzakane kheTa khavarAve che. A hakIkatane suMdara rIte vAcA ApatAM masa' phulara yogya rIte jaNAve che ke prakAzakone je pustakothI vadhumAM vadhu nukasAna thayuM che te pustakathI jJAnapipAsuone sauthI vadhAre lAbha thaze che.' naThArAM pustako lakhavA pAchaLa, mAnavanI sthULavRttine poSI pasA paDAvavA sivAya bIjo koI hetu hoto nathI. purataka na lakhavAthI koI adharma thatuM nathI ke evA kAraNa mATe koI sajA paNa thatI nathI, paNa bhAmaha 'kAvyAlaMkAra'mAM kavie mATe kahe che tema kulekhaka thavuM e te sAkSAta mRtyune notaravA samAna che, kalaMka lagADavA barAbara che ama jo samajAya to ja kharAba sAhitya lakhAtuM aTake. paNa, vo dina kahAM? lakhanArAone suMdara mArgadarzana maLI rahe evA zikhAmaNanA be bela kenAka nAmAnI vyakitae A rIte vyakata karyA che. tame koI pustaka lakhe te pahelAM eTaluM vicAro ke tamAruM pustaka vAMcavAmAM mANasa je samaya gALaze teno sadupayoga te koI vadhu sAruM pustaka vAMcavAmAM karI zakyo hota ke nahi? - sArAM pustakono ekamAtra sAro upayoga vAcakane jAte vicAra karato karavAmAM ane tenI vRttionuM udhvIkaraNa karavAmAM rahela che. je pustaka Ama na karI zake tenI kiMmata abharAI para te pustake rokelI jagA jeTalI paNa nathI. jema mitrothI manuSyanI parakha thAya che tema pustakothI paNa tenA vAMcanAranI parakha thAya che. merIAka nAmanA lekhaka kahe che, "tame zuM vAMce che e mane kaho ane tame koNa cho e huM kahI daIza.' sArAM pustako sanmitranI garaja sAre che e hakIkatane rajU karatAM pozIdA kenAka kahe che ke "dIpane ajavALe ekalA beThA hoIe ane sAme eka pustaka khulluM paDeluM hoya-e AnaMdanI tole bIjuM kaMI na Ave.' te kAraNe ja je pustako ApaNane adhika vicAratA karI mUke te ja ApaNA sarvakoSTha sahAyako che. AvAM sArAM pustako sujJa vAcakoe avazya vasAvavAM joIe. dhAro nAmane lekhaka kahe che ke 'vasa bhale jUnAM paheravAM paDe, paNa sAruM pustaka kharIdavAnI taka javA na devI joIe." sArAM pustakothI sajaja pustakAlaya e zALA ane vidyApIThanuM eka Avazyaka aMga che. ApaNane sAcI keLavaNI rUpI cAvI maLe te ja evAM pustakAlayanA daravAjAmAM pravezavAnI vRtti thAya. zikSita mAnavA mATe jo koI maMdira ke yAtrAdhAma hoya to te sAruM pustakAlaya ja hoI zake. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana * tA. 1-9-82 sa tha vA re saM baM dha nA ; [] pannAlAla Ara. zAha za gaura deha, prabhAvazALI paNa namra ane pAradarzaka bhAI-bahena ane pati-patnInA lakSANa samajAvI phAdhara spaSTa kare vyakitatva eTale phAdhara vAlesa. emanuM gadya paNa gAMdhIjI che ke AvA yuvaka-yuvatI lagnanA umedavAre che. emAM beTuM paNa jevuM saraLa, ApaNI sAthe aMtaraMga vAtacIta thatI hoya evuM. phAdhara nathI, paraMtu bhAI-bahenanA saMbaMdhanA aMcaLA heThaLa lagnanA umedavAra vAlesa baMdhAtA ane gADha banatAM, aupacArika ane tUTatAM saMbaMdha rahevuM e yogya nathI. viSe hamaNAM eka sarasa pustaka ApyuM che: "saMbaMdhazAstra." enI tUTatA saMbaMdhonI vAta karatAM premamAM paDelAM yuvaka-yuvata. thoDI jhAMkhI ApaNe ahIM karIe. paikI yuvaka koI kAraNa vagara yuvatIne tarachoDe che ethI ghara hatAzAmAM sapaDAtI yuvatI bIje kayAMya lagna karavAnI nA pADe-a aka saMbadha e jIvanano pALe che. jevA ApaNA saMbaMdho hoya aMtima che ane bIjA cheDAmAM je yuvake ene tarachoDI enA upara evuM ApaNuM jIvana bane. rojanA saMbaMdho, aupacArika saMbaMdho vera vALavAnI vRttithI bIjo yuvaka lAyaka che ke nahIM e vicAryA ane dilanA saMbaMdhe- A badhAmAM AnaMda che ane koTI paNa. vinA enI sAthe jIvana joDavAnI vAta kare che. ekamAM prakRtinA e saMbaMdho svIkAravA, samajavA, sudhAravA jeTaluM karIe teTaluM dharmano InakAra che to bIjAmAM vasaMtane kRtrima rIte laMbAvavAnI ApaNuM jIvana UMcuM Ave.' vyartha koziza che. phAdhara bahu sucaka ane sarasa rIte umere che: - AvA saMbaMdhano pAyo zuM? parasparanA saMbaMdhomAM huM ke "premamAM ane lagnamAM sAcI saphaLatA lAvIne ja pahelAM premamAM chuM ane e kevo che e mahattvanuM nathI, paraMtu e banne pAtro AvelI nirAzA a saune bhUlAvI zakaze ane pote bhUlI zakaze." ekabIjAne kevA mAne che te mahattvanuM che ane e ja te saMbaMdha saMbaMdha toDavAthI yuvaka pakSanuM ahama ghavAya ane yuvatInA bIje bAMdhavATakAvavA-toDavAnuM kAraNa che. ethI AgaLa vadhIne phAdhara kahe baMdhAtAM saMbaMdhamAM ADakhIlIrUpa thavAne prayatna karatAM yuvaka pakSa che: 'mArA vize e zuM mAne che e vize vaLI huM pAchuM zuM mAnuM vize paNa phAdharanuM sarasa avalokana che. phAdhara kahe che: "saMbaMdha : chuM e paNa saMbaMdhamAM mukhya che. ethI mAnava-vyavahAramAM rahelAM toDavo have to sArI rIte teDavo joIto hato." jokhama tarapha teo AMgaLI cIMdhe che. koIke tamArI prazaMsA karI strInI lAgaNImAM rahelI grAhakavRtti, pitAnuM banAvavAne te te karanAra sAthe tamArA saMbaMdho sudhare. ethI UlaTuM tamArI TIkA Agraha ane IjArAnA lakSaNanI rajUAta karatAM phAdhara kahe che: karanAra sAthe tamArA saMbaMdho bagaDavAne pUro bhaya che. niMdA ke "sAcI mitratA khullI che. vyApaka che, jAhera che. emAM svArtha prazaMsAne ahevAla ApanAra saheja atizayokitathI, kaTAkSathI nathI, IjAro nathI, mAlikapaNuM nathI." strI-mitronI viTaMbaNAonI ke adekhAIthI ahevAla Ape eTale vAta moTI lAge. tenI sArI ramUjI, rasika ne bIjI rIte karuNa-gaMbhIra ghaTanAo temaNe AlekhI naThArI asara thAya. eTale evA avicArI ahevAlane ane TIkA che. yuvakanI strI-mitro paikI dareka strI-mitra te yuvaka mAtra potAnI sAthe karanArano saMdarbha ane hetu tapAsavA joIe ane 'phalANAe ja maitrI rAkhe evo Agraha dharAve ane evuM na thAya te A tamArA vize Ama kahyuM' ema kahetAM pahelAM paNa jarA vicAra yuvaka sAthe strI-mitra bolavAnuM baMdha kare tyAre yuvaka akaLAIne karavo ghaTe, jethI kadAca eka sAro saMbaMdha toDavAnuM pApa ApaNA niHsAsA sAthe kahe che: "zuM e chokarIo ATaluM na samajI zake mAthe na Ave. mAnavInA aTapaTA manane ATale khyAla ApIne ke huM e saune mitra chuM?" strInI grAhakavRttine kauTuMbika stare phAdhara umere che: "ane sauthI nAjuka - ne sauthI samRddha - saMtApa laI jatAM bahAragAma nokarI arthe rahetAM patie lakhelA patro premane ja... paNa premanI parasparanI pratIti vinA pema lAMbe patnIne maLe e pahelAM enI bA A patrone AMtare che. dIkarAne na Take e vAta paNa sAcI, eTale enI sahaja khAtarI karavAnI patnIthI vimukha karavA bA dIkarAne lakhe che: "vahunA AvavAthI kaLA paNa zIkhavI joIe.' gharanuM mAruM kAma ochuM thayuM nathI, paNa bhagavAnanI kRpA che eTale lagna saMbaMdhe chokarI sAthe mulAkAta goThavAya che tyAre yuvAnane vicAra Ave che. huM ene kevA prazna pUchuM?" jIvanabharano karI zakuM chuM." bAnI gaNatarI hoya che ke dIkarAne patnI mATe saMbaMdha bAMdhavAnA che eTale sabhAnatA che. kharekhara te mulAkAtanI eTale prema thAya eTale potAne mATe ochA thAya. eka puruSa katrimatA dUra karavAnI jarUra che. muMjhAtA yuvAnane A vAta samajAvatAM be strIne hoI na zake - mAtAno ane patnIne paNa nahIM. eTale phAdhara kahe che: "vAtAvaraNa haLavuM banAve, enuM meM hasatuM karo. sukhI ane saMskArI gharamAM, mAtAnA Aja sudhInA ajeya killAmAM ene paNa mana phAve tevI vAta karavA de. badhuM svAbhAvika rIte, pUrva- * saMgharSanatrikoNa racAya. pote paNa hArI jAya ane ghara nAza pAme. taiyArI vagara.' AthI mulAkAta lenAra yuvAnanA dilamAM kevo sahaja paraMtu sahakAranI nIti apanAve to? te te saMdharSa trikoNa sarjaka pratibhAva Uge e taTastha rIte vicAra zakAya ane yogya nirNaya trikoNa banI zake. paNa laI zakAya. be peDhI vacce aMtara to hoya ja. phAdhara emAM AnaMda - eka yuvatInI sagAI eka dAkatara yuvAna sAthe thAya che. pragati jae che. be peDhInA aMtarathI sarjAtI rAmasyA ane tenA A yuvatInA phephasAMmAM DAgha che ane e kSaya roganI nizAnI che nirAkaraNa mATe samajaNane setu joIe. bApanI sAthe aMgata e vAtanI gharanA vaDIlone khabara che. paraMtu vyavahArakazaLa vaDIle vAta na karavAmAM maryAdA ane viveka jove e aviveka che e vAta chupAve che. yuvatIne potAne paNa A roganI mAhitI che ane kheTa maryAdA che. bApane sAcuM mAna ApavAnI rIta emanA ane hakIkata chupAvavAthI enuM aMtara DaMkhe che. vevizALa bAda banne para vizvAsa rAkhIne potAnuM dila enI AgaLa khelavAmAM che. ekAMtamAM AtmIyatAthI maLyA tyAre yuvatIe A vAta potAnA priyatamane boDi gamAM rahIne bhaNatAM vidyArthIe corelA reDiye mATe bApane jaNAvI. yuvAnane chetarAyAne bhAva thayo; paraMtu potAnA hAthamAM jiMdagI vizvAsaghAtanI kaLa vaLe che; paraMtu patha bhUlelAM mAnavI mATenI mukatI A yuvatInA vizvAsa ane premane paDaghe yuvAnanA dilamAM bhagavAnanI dayA ane prema ane kSamA ApIne pitA ene svIkAre pAga paDo. eNe yuvatIne abhayadAna, vizvAsa' ane prema ApyA, che ! pitAnA svIkAranA jore e enI vikAsayAtrA cIluM rAkhaze. saMbaMdha cAlu rAkhyo ane rogane jItavAno manasUbe ghaDa. kanyAnI 0 0 0 0 0 0 : saccAIthI ane varanI sahRdayatAthI' e saMbaMdha gADha banyuM ane phAdhara vAlese racelAM saMbaMdhazAstramAM saMbaMdha bAMdhavA, TakAvavA, lagnajIvana paNa saphaLa banaze evI zraddhA pragaTI. svIkAravA, samajavA, sudhAravA ke toDavAmAM ApaNe, samAja ke anya yuvaka-yuvatI vacce bhAI-bahena jevA saMbaMdhanI samAja TIkA loko zuM vicAraze e vizenI ApaNI mAnyatA para ja vadhu paDato kare che. apariNIta-bhAvuka yuvakone pratyAghAta che ke samAja AdhAra rAkhIe chIe, ene badale je kAMI paristhiti UbhI thAya kharAba che. samAjanI TIkAne pAye yuvaka-yuvatInuM vartana che. skUTara amAM "mAre zuM karavuM joIe?' e praznanA pratyuttara anusAra para bannenuM pharavuM, sinemAM jovA javuM ane lAMbA patrAnI paraspara ApaNuM vartana hoya te saMbaMdhanI mIThI maheka mANI zakAya. suma Apa-le e cakora ane jAgRta samAjanI najara bahAra rahetuM nathI. vivekazakita para AdhAra rAkhatI A bAbatane phAdhara vAlese hRdayasparzI taduparAMta samAjanI TIkAnuM kAraNa ApatAM phAdhara noMdhe che: 'samAjane prasaMgethI yathAsvarUpa samajAvI che. vahANamAM pUrA bhAra na hoya tyAre anabhava che ke pavitra bhAvathI eve vyavahAra zarU karanAra yuvaka- samatulA jALavavA temAM binajarUrI mAla bharavAmAM Ave che. yuvatInI pavitratA sAmAnya rIte lAMbI TakatI nathI." mitraprema, paraMtu vahANa DUbavAnuM thAya tyAre evA mAlane vAmI devAmAM Ave lagnaprema ane zarIra prema-ema bhinna bhinna tabakkA ane che. bIjA zuM kaheze? enI ciMtAmAM saMbaMdha nAjuka kakSAe pahoMce Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2- tA. 1-9-82 prabuddha jIvana 50 , a paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghanI pravRttione maLelI bheTa "premaLa jyoti 51 , ratanacaMda bhegIlAla pArekha , guNavaMtIbena cekasI 151 ,, jayamatIbena ratanacaMda pArekha 14850 joLImAM AvyA. 25 ke suzilAbena caMdrakAMta 151 , gajendra Ara. kapAsI. 25khetazI mAlazI sAvalA 1001 zrI lInAbena jitendrabhAI zeTha 50. saMpaTabena dIpacaMda 21 , pradipakamAra maMgaLadAsa 101 ,, devarAja goviMda 31 , pradipakumAra maMgaLadAsa talasANiyA 101 , cArUbena kizorabhAI mahetA ! talasANiyA 11 hasamukha zAha , zAMtAbena manubhAI zeTha 25 , eka sadagRhastha 4591 501 , 'caMpAbena 21 , ramezacaMdra sI. talATa 501 ,, ramezabhAI vI. zeTha 21, jayaMtilAla cunIlAla zrI ma. mo. zAha sArvajanika vallabhajI khImajI sAvalA 11 , suzilAbena racaMdrakAMta vAcanAlaya-pustakAlaya 100surajabena mahetA TrasTa 26,331 5 . ramAbena jayaMtilAla zAha , 101 zrI ramezabhAI vI. zeTha rasikabhAI dozI prabuddha jIvana" muMbaI jaina yuvaka saMdha eka sagRhastha 11 sva. zrI DAhyAbhAI daphatarInA narmadAbena ThAkoralAla zAha 301 zrI cImanalAla cakubhAI zAha smaraNArthe harAmukhalAla harakhacaMda 301 , rasikabAI jhaverI dADhIvAlA 501 zrI jayazrIbena dezI 301 ,, praviNacaMdra ke. zAha 251 , niyatIbena koThArI , cImanalAla je. zAha 101 , eka sabhya 251 , hirena navInabhAI zAha e. je. zAha 251 , devakuMvarabena je. zAha savitAbena koThArI 250 , savitAbena koThArI , gaNapatalAla maganalAla jhaverI 201. IndirAbena senAvAlA 201 , eka sadagRhastha 301, ke. pI. zAha , roNukAbena mahetA 151 , lakhamazI neNazI cheDA 301 , pannAlAla ke. cheDA , prabhAvatIbena zAMtilAla nanda 301 , TokarazI ke. zAha 101 , suvarNAbena dalAla 101, kAMtAbena pI. vI. zAha 301, rariAkalAla laheracaMda zAha 101 surajabena koThArI , umalAbena jayaMtilAla zAha 251 zrI e. Ara. zAha DaoN. ema. DI. pArekha 101, tArAbena cImanalAla zropha 101 zrI vinubhAI cImanalAla parIkha 201 , dAmajIbhAI velajI zAha . suSamAbena Thakkara , praviNa asalAla 201 , subodhabhAI ema. zAha puSpAbena bhANazALI 201 ,, maphatalAla bhIkhAracaMda zAha , vijayAbena durlabhajI parIkha 101 , hemalattAbena ela. zAha hanarAja ema. vardhana 151 haiL. ramaNalAla cI. zAha - sarasvatIbena DAhyAbhAI jhaverI 80, zaileSabhAI esa. zAha 151 zrI amara jarIvAlA 101 . kIzana eka. zeTha 151 nIrubena zAha - me. ela. e. vorA 105 zrI eka bena taraphathI vidyAbena caMpakalAla 151 , kamalabena pIsapATI 101 nIraMjana haragoviMdadAsa 51 ,, sukhalAla ema. mahetA 151 , zAMtilAla devajI nanda bhANazALI , DAhyAbhAI chaganalAla 111 , hasamukhabhAI harakhacaMda 101 ,, pUrNa niraMjana bhaNazALI deDhIvALA ,, zAMtilAla TI. mahetA 101 , rUpAlI amIcaMda zAha 151, siddhArtha lAbhubhAI saMghavI 51 ,, jayakisanabhAI bhATIyA A prabhAvatIbena ema. zAha 101 pra. tArAbena Ara. zAha eka bena taraphathI uSAbena mahetA 101 zrI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha ramAbena jhaverI eka bhAI , harilAla gulAbacaMda zAha , kAMtilAla pArekha 1 . rohanarAja ema. vardhana 101 ,, 5nAlAla Ara. zAha 51 ,, jayavaMtIbena nathubhAI pArekha 75 , anubhAI amRtalAla jhaverI 101 , lakSmIcaMda ke. zAha 51 mehanalAla nagInadAsa , zAradAbena Thakkara jarIvAlA , durlabhajI umedacaMda parIkha 51 , guNavaMtIbena zekasI 1% , sAhanarAja ema. vardhana 51 , hIrAlakSmI dIpacaMda saMghavI ara NAbena mULacaMda mULacaMda nAnAlAla , harakuMvarabena narasIdAsa zeTha , siddhArtha lAbhubhAI saMghavI 51 , gajendra Ara. kapAsI , hasamukha narazIdAsa zeTha 51 , aMbAbena lakSmIcaMda saMghavI 51 , gajendra Ara. kapAsI 51 , ena. ema. jaina 51 , rekhAbena harSadarAya zAha 51 , mahendrabhAI zAMtilAla zAha 5780 e pahelAM athavA tyAre evA vicArone vAmI devAno viveka jALavava joIe. phAdhara vAlese darzAvelAM keTalAMka prasaMgamAM pUrI nikhAlasatA, , niSThA ane saccAInA vyavahAra chatAM dunyavI daSTie nukasAna thavA saMbhava paNa kharo. paraMtu e te samagra samAja e rIte vicAra na thAya tyAM sudhI! e jIvanavyavahAra sthApita karavA mATe evI prakriyAmAMthI pasAra thavuM paNa avazyaka che. praNAlikAbhaMjana ane prayogazIlatAne najaramAM rAkhIne krAMsanA kalApravAha viSe evuM kahevAya che ke savAre aghatana gaNAtuM sarjana sAMje jUnavANI gaNAya che. emAM rahelI atizayokita dvArA sahRdaya bhAvakanI satata navuM pAmavAnI apekSA ane pitAnI abhivyakitanA mAdhyama dvArA kaMIka navuM pragaTa karavAnI sarjakanI sisRkSA chatI thAya che. A vAta eTalA mATe yAda AvI ke phAdhara vAlese rajU karelA saMbaMdho aMgenA vicAramAM nUtanatA che eTaluM ja nahi, paraMtu cokkasa mAnyatAothI baddha ane ethI doravAtA rahetAM mAnavI ane samAjane ethI para thaIne sAcI dizA ane daSTithI vicAravaMta kare ane enA AdhAre saMbaMdhane AnaMda mANe ane emAM rahelI kaseTImAMthI pAra Utare evI bhUmikA teo Ape che. peDhI-dara-peDhI A vAta lAgu paDatI hovAthI A pustaka nitya-nUtana rahevAnuM ane upayogI paNa ! phAdhara jyAM vAta pUrI kare che tyAMthI ja e vAcakanA manamAM zarU thAya che e enI khUbI che. [saMbaMdhanuM zAstra: le, : phAdhara vAlesa, prakA, gurjara graMtharatna, kAryAlaya ratanapoLanA nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-1. prathama AvRtti, pRSTha 148. kiMmata rU. 0ne Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * prabuddha jIvana to, 1-9-82 * ja anyatra yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAo (1) zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka (4) zrI janasevA samiti ane jana sezyala saMdha, dAdara. gupa-malADanA saMyukata upakrame sthaLa : 12, jJAnamaMdira roDa, dAdara, samya : trinA 8-30thI 930. sthaLa : zrI ema. DI. zAha mahilA koleja, malADa tArIkha viSaya vyAkhyAtA samaya: rAtrinA 9-0 thI 10-30 kalAka - tArIkha 10-30 kalAka ravivAra, tA. 15 IriyAvahI zrI zazIkAnta mahetA vyAkhyAtA somavAra, tA. 16 zrImada rAjacaMdra zrI vasaMtabhAI khANI ravivAra, tA. 15 dharmajIvana prA. yazavaMta trivedI maMgaLavAra, tA. 17 samatA prA. tArAbahena zAha somavAra, tA. 16 zAMtipATha ane che. caMdrazekhara Thakkara Arogya budhavAra, tA. 18 jaNAnubaMdha DaoN. manaharalAla zAha maMgaLavAra, tA. 17 mAnava to che guruvAra, tA. 19 rDo. kumArapALa desAI AsakitanI zrI haribhAI koThArI UbhI rekhA akaLAmAM budhavAra, tA. 18 jIvana mRtyuMjathI AcAryazrI cImanabhAI zukravAra, tA. 20 aparigraha: siddhAMta De. narendra bhAnAvata ane vyavahAra guruvAra, tA. 19 vyakita: parivAra: zanivAra, tA. 21 dharma ane vyavahAra zrI cImanalAla cakubhAI AcArya jayendra trivedI samAja ' zAha zukravAra, tA. 20 ApaNuM gANuM vyAkhyAnamALAnA pramukha: 3, ramaNalAla cI. zAha hatA. prA. bakula rAvaLa sAva purANuM (2) zrI gujarAtI keLavaNI maMDaLa, mATuMgA, zanivAra, tA. 21 saMta jJAnezvara zrImatI mRNAlinI desAI jana sozyala grupa-mAmA ane zrI vyAkhyAnamALAnA pramukha: AcAryazrI cImanabhAI dave. mAnava sevA saMdha, sAyananA saMyukata upakrame. (5) me. akeza, dineza meMdI enDa kAM. upakrame. sthaLa: bhAratIya vidyAbhavana, pATI. samaya: savAranA 8-30thI 130 sthaLa: zrI vADIlAla nathubhAI savANI sabhAgRha, sAyana. samaya: tArIkha viSaya vyAkhyAtA rAtrinA 9-kalAke. ravivAra, tA. 15 jaina darzanamAM, dharmanuM zrI dinezabhAI modI tArIkha viSaya vyAkhyAtA svarUpa zanivAra, tA. 14 jaina dharmanuM manovijJAna 3. ramaNalAla cI. zAha semavAra, tA. 16 bhagavAna mahAvIra Do. hukamacaMdajI bhArila ravivAra, tA. 15 mAnava to che UbhI zrI haribhAI koThArI ane ahiMsA rekhA somavAra, tA. 16 namaskAra mahAmaMtramAM zrI zazIkAMta mahetA semavAra, tA. 16 dhyAnamAtA navakAra zrI zazIkAntabhAI mahetA jIvanadarzana maMgaLavAra, tA. 17 vyavahAramAM dharma AcArya zrI amRtalAla ane kAnta-syAdvAda che. hukamacaMdajI bhArikala yAjJika maMgaLavAra, tA. 17 AtmasAkSAtkAra zrI sAdhu rAmabhAI caudharI budhavAra, tA. 18 vyakita: parivAranA AcArya jayendra trivedI kramabaddha paryAya . hukamacaMdajI bhArila samAja budhavAra, tA. 18 nizcaya vyavahAra: zrI lADacaMdabhAI modI guruvAra, tA. 19 jaina dharmamAM jyaNA che, manaharabhAI zAha mokSamArga samyakatva- zrI zazIbhAI zeTha zukravAra, tA. 20 zuM ApaNe jIvIe 3. kumArapALa desAI mithyAtva ane chIe? anyamata zanivAra, tA. 21 samULI krAMti . uSAbahena mahetA guruvAra, tA. 19 navatattva zrI lAlacaMdabhAI modI che. zrI abhaya(3) zrI taruNa mitra maMDaLa, cIMcapokalI, - kumArajI jaina sthaLa : zrI velajI lakhamazI napu hAIskUla, DaeN. AMbeDakara roDa, kesarIcaMdajI ghavala velTAsAgAranI sAme, cIMcapokalI. samaya : rAtre 9-0 zukavAra, tA. 20 manuSyabhavanI saphaLatA zrI gokuLabhAI zAha dhyAnagano pAyo zrI kiraNabhAI pArekha tArIkha viSaya vyAkhyAtA zanivAra, tA. 21 sukha: puNyathI ke zrI zazIbhAI zeTha zanivAra, tA. 14 mahAmaMtranI jIvana zrI zazIkAnta mahetA saurabha >> >> : samyaka darzana-samyaka jJAna. paM. zrI abhayaravivAra, tA. 15 tapasvIjIvananA paMDita zrI devendra kamArajI jaina tejasvI prasaMgo vijayajI kesarIcaMdajI dhavala semavAra, tA. 16 dharmane pAye zrI kiraNabhAI ravivAra, tA. 22 puruSArtha ane karma zrI sAdhubhAI rAmabhAI maMgaLavAra, tA. 17 virATa prema zrImatI mRNAlinI caudharI desAI (6) jana jAgRti senTara, vilepArlA budhavAra, tA. 18 jIvanane AnaMda zrI ke. pI. zAha sthaLa: senTa jheviyarsa skUla hola, vilepArlA (vesTa) guruvAra, tA. 19 tahevAro - AjanA zrI puruSottama : samaya: rAtrinA 8-45 kalAke saMdarbhamAM mAvaLaMkara samavAra, tA. 16 mAnavIya mUlyo ane zukavAra, tA. 20 : rima (huM koNa?) Do. rameza bhaTTa sAMprata jIvana | zrI rAmu paMDita, zanivAra, tA. 21 thobha, nahIM to zrI haribhAI koThArI maMgaLavAra, tA. 17 jJAna bhakita ane zrI mInara homajI thAkI jaIza, karmamArga I dastura " e jaina dharma dharmathI?' Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-82 baddha jIvana maMdiramAM jaine prabhunI upAsanA karavAnuM utkaTa mana hovA chatAM tyAM pravartatA kalabalATa ane ghoMghATanA sAmrAjyane lIdhe, e amArA mATe zakaya nathI - evI phariyAda dhIre dhIre vyApaka banatI jAya che. paNa avirata cAlatA ghoMghATamAM A phariyAdane avAja, nagArakhAnAmAM tanUDInA avAja jevo ja banI rahevAne, ema jaNAya che. cApaNA eka samakSanI vicArake kahyuM che ke "zabdo vinAnI prArthanA sArI, paNa prArthanA vinAnA zabdo beTAene marma have barAbara samajAya che. ApaNI prArthanA keTalI zabdALu banI gaI che! ApaNI dhapAsanA eTale ghoMghATanI ja upAsanA? zuM maMdiromAM lAuDaspIkara goThavIne ApaNA jhINA pAsa mIThA avAjane vINA ane dhImA-karkIza avAjamAM pariNamAvIe te ja prabhubhakitamAM raMga Ave? have ApaNe tyAM laga maga evI mAnyatA sthira thaI cUkI che ke jema ghAMghATa vadhu, tema jamAvaTa vadhu, jema avAja vadhu tema AnaMda vadhu utsava kAryakrama kevo ga, tene aMdAja have avAja karavAnI (avAja sahana karavAnI nahi ) ApaNI tAkAta uparathI nIkaLato hoya tema lAge che. zAMta bhakita eTale bhakitane laya. ghAMghATamarI prArthanA eTale zAMtine pralaya. ukaLATa ane ghoMghATa e be vacce pasaMdagI karavAnI Ave, te bezaka, huM ghoMghATathI dUra rahevAnuM ja pasaMda karuM, ghoMghATabharI prArthanAmAM je divase unALAnA ukaLATane anubhava karIzuM, te divase zAMta dharmopAsanAne mahimA ApaNane samajAI jaze. tArIkha viSaya vyAkhyAtA budhavAra, tA. 18 gItAno saMdeza zrI pravINabhAI vAghANI guruvAra, tA. 19 jIvana ane dharma Do. rAja AnaMda zukravAra, tA. 20 dharma ane rAjakAraNa zrI madhu mahetA zanivAra, tA. 21 stavana ane zrI sumatibahena bhakitagIto I thANAvAlA . upasaMhAra . Do. vI. ana. bagaDiyA vyAkhyAnamALAnA pramukha che. vRjalAla ena. bagaDiyA tA.ka. muMbaInI paristhiti thoDA divasa kharAba thaI enA kAraNe amuka vyAkhyAno rada karavAmAM AvyA hatA tenI noMdha levA vinaMtI. ghAMghATanA dariyAmAM DUbI gayelI prArthanAno ukaLATa ] muni zIlacaMdravijaya tuonuM nagnava varSe navanavI vicitratA darzAvatuM jAya che. atyAra sudhI bharamAsAmAM unALAno anubhava to thato hate. have emAM pherakSara thaze hoya ema A vakhate bharaunALAmAM thayelA gemA anubhava uparathI lAge che. mAsAmAM unALAne ukaLATa thAya to tene varasAdanI pUrvabhUmikA gaNavAmAM Ave che. paNa unALAmAM varasAda Ave to tene kazAkanI eMdhANI samajavI ke RtucakanA natre karele baphATa ja samajo, e nakkI karavuM muzkela lAge che. jo ke unALAnA divasomAM varasAda paDI jAya te pachI ke vAdaLa varasyAM vinA gADuM bhApela ja rahe to ApaNe phALe te naryo ukaLATa ja zepa rahe che. unALe eTale ja ukaLATa. 'ukaLATa' nI sAme mUkI zakAya evA zabdo dhANA haze, chatAM atyAre to eka ja zabda mAnasapaTa para athaDAya che: 'ghaghiATa,' e bane mizraNa thAya tyAre temAMthI je nIpaje tene ApaNe kakaLATa kahI zakIe. 'ukaLATa-- ghiATa=kakaLATa'- A samIkaraNanA pratyakSa - prAthagika anubhava mATe ghaNe dUra javuM paDe tema nathI. sAre mAThe prasaMge gaMThavAtAM lAuDaspIkaro ane gharaghara nA aMga banIne pitAnA astitvanuM pradarzana karatA reDiyeTI. vI. dvArA A cAnu mava have satata thato ja rahe che. unALo ukaLATanuM kare teTalI ja niyamitatAthI lAuDaspIkara 2Ane reDiyeTI. vI. ghaMghATanuM prasAraNa karatI rahe che. Ama chatAM, ukaLATanuM paryavasAne varasAdamAM Ave che ane ethI sAva viparIta, ghoMghATanuM parivartana na kakaLATa rUpe ja thatuM rahe che, e alaga bAbata che, ghoMghATanA A kakaLATano rakha have te ApI dharmasthAnone paNa lAgu paDI gayA che. cAnI pAchaLa, sarvatra je ghaMghATa thaye jo hoya te ghaghiATa karavAnA amArA cAdhikArane ameya zA mATe ja karIe, rove kaika Azaya hoya to nA nahi. dharmasthAnake dharmanI sAdhanA karavA mATe che ema ApaNane samajAvavAmAM Ave che. paNa jyAM ghAMghATa e ja dharma banI beTho hoya tyAM bIjA kayA dharmanI sAdhanA thai zake ane zI rIte thai zake e nathI samajAtuM. vaLI, ema paNa jAhera karavAmAM Ave che ke saMsAranI viSamatAothI azAMti ane ajaMpa banelA mAnavane sAcI zAMtinI anubhUti, e dharmasthAnakamAM ja thai zake che. jeNe maMdiromAM satata pravartata rahete vividha prakArane gheghiATa sAMbhaLyo anubhavyo haze, tene gaLe zAMtinI anubhUtinI A vAta utAravAnuM kAma ghaNuM kaThina che. pyAkhyAnamALAne maLeluM preraNArUpa mAtabara dAna * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita paryuSaNa vyAkhyAnamALA chellA 47 varSathI cAle che. tene vyApa divasAnadivasa vadhate cAle che. sArA vidradavarya vakatAone durasudarathI vyAkhyAna ApavA mATe nimaMtravAmAM Ave che. dara varSe kharcamAM paNa sAro evo vadhAro thato jAya che, A vyAkhyAnamALAe zretAonA dilamAM uccasthAna prasthApita karyuM che, e kAraNe chellA pAMca varSathI alaga alaga vyakitao ke TrasTa dvArA dareka varSane lagate kharca maLato rahyo che, paraMtu A varSe sAnaMdAzcarya thAya evo banAva banya. A vyAkhyAnamALAthI prabhAvita thaIne, tene krama kAyama mATe cAlu rahe ane bhaviSyamAM Arthika kAraNe tenA svarUpamAM nyUnatA na Ave evA zubha AzayathI, zrI sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa dvArA re -A rakamanuM vyAja kharca mATe vAparavuM-e zarate rUpiyA doDha lAkhanuM mAtabara dAna maLyuM. A TrasTanA dAtAonI AvI udAratA mATe ane AvuM mAtabara dAna temaNe ApyuM te mATe teo ApaNA saunA aMtaranA abhinaMdananA adhikArI bane che. aneka dhanyavAda sAthe ame temane aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-82 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha e kayuM che za ra [] nAbahena sudhabhAI zAha daSTie uttama tela che. temaja kapUranI gaMdha tathA tenAM jaMtunAzaka anya guNone lIdhe lAbhadAyaka che. ekyuprezarane samagra saMdarbha: rUnI madada vaDe hAthanAM temaja paganAM nakhamAM A tela, roI paNa upacAra paddhatimAM upacAra uparAMta daradInI zraddhA, pUravuM tathA hAtha-paganA AMgaLA para, mULamAM ane paganAM taLIyA tenuM mAnasika valaNa ane tene potAne sahakAra mahattvane temaja eDIne bhAga upara-nIce badhe tela ghasavuM. nakhanI mAlIza bhAga bhajave che. ApaNane sahune InsTanTa darada-mukita joIe che. karyA bAda A ja tela hatheLInI temaja paganI AMgaLIo paNa tene mATe jarUrI puruSArtha karavo nathI. upacAranI sAthe sUcavAyelI joDato pradeza- Webs para mAlIza karavuM. be AMgaLInI vaccenI cAmaDIne jarA masaLIne kheMcavI. badhI ja AMgaLIone vArApharatI AhAra-vihAranI maryAdA athavA Asana-vyAyAma ItyAdinuM yathocita halAvavI tathA aMguTho goLagoLa pheravavo. hAthanI be AMgaLIo pAlana anivArya che. ekayuprezaramAM paNa mAtra dAba-biMduo para vaDe kelIpara jevuM banAvIne badhI ja AMgaLIo jarIka aMdara pUtha dabANa ApavAnI ja vAta nathI, paraMtu svastha jIvana jIvavA mATe karI ane pachI kheMcavI. ghUMTInI AjubAja paNa thoDAka prezara tenA samagra saMdarbhane paNa vicAra karavAnA che. jema ke, ApaNI sAthe cAra AMgaLIo gaLagaLa pheravavI. besavA uThavAnI, sUvAnI, cAlavAnI ayogya rItene kAraNe ja A badhI kriyAo karatAM khAsa samaya ja nathI chatAM kamaranAM ke sAMdhAnA keTalAka darado thatAM hoya che. ekyuprezaranI sAthe sAmAnya rIte svastha mANasane nirogI rahevAmAM AnAthI madada thAya che. dazeka miniTa peganAM saraLa ArAne, dazeka miniTa dhyAna tathA prANAyAma maLI trIseka miniTane eka saMkalita kAryakrama nAnI umarathI ja jo bALakone zIkhavavAmAM Ave ane tene satata abhyAsa rahe che temAM uttarottara vikAsa thatAM sAmAnya prakAranAM daradIthI prA: karIne ApoApa bacI zakAya. -abhyAsa vartuLa: - ekayuprezaranI "trayI' * AgAmI kAryakrama * prasthAnatrayI ane ratnatrayI mAphaka zrI cImanabhAIe ekayuprezara paddhatinA pAyArUpa traNa pra vaDe AvarI laIne prezarane pradeza, viSaya:- "vizva-zAMti AMdolana" prakAra ane pramANa -ema pratrayIne ekayuprezaranAM hArda rUpa gaNAvI vakatA: zrI nArAyaNa desAI che. prezarane pradeza eTale ceksa kaI jagyAe prezara ApavAnuM tA. 19-82 zukavAra sAMje 6 vAge che te. prezarane prakAra eTale sTeDIprezara, rolIMga prezara vagere ghaNI "gAMdhI daSTie azAMtinAM mULa" jatanAM prezaramAMthI kayA prakAranuM prezara ApavAnuM che te. prezaranuM tA. 11-9-82 zanivAra sAMje pa vAge pramANa eTale keTalA pramANamAM prezara ApavuM jarUrI che tenuM jJAna. "pazcimamAM zAMti AMdolanane chello tabakko " A "pra-trayI'ne lakSamAM laIne prezara ApavAthI zarIranAM tA. 12-9-82 ravivAre savAre 10 vAge niSkriya banelA koSe pharI kAma karatAM thAya che. dAba-bindu para prezara "vizvanAM keTalAMka asAmAnya gAMdhI-jane." dvArA rakatanA pravAhanuM yogya abhisaraNa thavuM ane kenI pharI vakhata jIvaMta thavAnI zakita e ja A vijJAnane pAme che. prezaranAM prakAro : viSaya:- "kailAsa mAnasarovara darzana" jApAnanI ziA su nAme oLakhAtI dAba-paddhatine paNa (slAIDa sAthe) ApaNe sahayoga karatAM hovAthI A prakAromAM ziA sunAM prakArone vakatA:- zrI zaileSabhAI mahAdeviyA paNa samAveza karyo che. prezaranAM mukhya prakAro nIce mujaba che: tA. 39-82 gurUvAre sAMje 6 thI 8 (1) sTeDIprezara athavA sTAnDarDa-phIkasDa prezara. (2) sarakayuleTarI bannenuM: sthaLa:- paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha vanitA prezara athavA roTeTIMga ke jAyareTIMga prezara, (3) repIMga prezara, (4) mAunTeDa prezara, (5) pAma prezara, (6) kelIpara prezara, (7) vAyabreTarI vizrAmanI sAme, prArthanA samAja, muMbaI-40004. prezara, (8) hAvarIMga prezara, 9) vIsTIMga prezara, (10) kalarnIga zrI nArAyaNabhAI desAI tAjetaramAM ja vizvazAMti prezara, (11) plekIMga prezara, (12) slAIDIMga prezara athavA rabaga senA [World peace Brigade] nAM cAra paikI prezara, (13) puza enDa pula. eka DAyarekaTara tarIke helenDamAM kAunsilanI miTIMgamAM 'AvA prakAranAM prezarane lakhANa dvArA khyAla ApavAnuM hAjarI ApIne tathA ITalI, grIsa ane phrAnsane pravAsa svAbhAvika rIte ja muzkela hoya che mATe ene pratyakSa rIte zIkhI karIne pAchA pharyA che. keTalIka zAMtivAdI saMsthAonI mulAlevAnuM jarUrI che. AvA prezara ja dA ja dA pramANamAM ApavAnuM hoya che, paraMtu sAmAnya rIte eka thI dazanAM kAunTa sudhI ApavAthI kAta paNa lIdhI che. vizvabharamAM zAMti aMge je pravAha zarUAta karIne pachI dAba-bindanI TenDaranerA tapAsIne thagya nirNaya cAlI rahyAM che tene te vistRta paricaya Apaze. karavuM joIe. - zrI zaileSabhAI mahAdevIyA, kailAsa-mAnasarovaranI janarala oIla: G. 0. yAtrA hamaNAM ja karI AvyAM che. temanA pravAsanI lagabhaga zuddha 'ekayuprezara'ne vicAra karIe to tela ke evA koI 240/250 slAIDa batAvaze. tathA pravAsanuM varNana karaze. padArthanI temAM AvazyakatA nathI. pustakomAM koI jagAe G. O. ne mitrone samayasara upasthita thavA premabharyuM AmaMtraNa che. ullekha thayo nathI; paraMtu anubhave samajAyuM che ke sarasavanA telane upayoga ghaNo phAyado kare che. 100 grAma sarasavanA telamAM eka -subodhabhAI ema. zAha mATI athavA cAra-pAMca nAnI kapuranI goTI nAMkhIne garama karyA kanvInara vinA bATalImAM bharI levuM. sAta-ATha divase kapuranI geATI UmeratAM abhyAsa vartuLa javuM jethI kapuranI arAra cAlu rahe. sarasavanuM tela garamATAnI karI: Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-82 prabhu jIvana dakSiNa dhruvakhaMDanI samRddhimAM [] vijayagupta mau AvatA DisembaramAM bhArata enTArTIkA athavA dakSiNa dhruvakhaMDa upara vijJAnIonI eka bIjI TukaDI mekalaze. A vakhate tyAM eka kAyamanuM saMzAdhana mathaka sthApavAnI yojanA che. dakSiNa dhruvakhaMDa paNa vipula khanija tela ane gesa uparAMta bIjA kiMmatI, nijo dharAve che. koI deze hajI te kADhavAnA prayAsa karyA nathI; paraMtu vikAsa pAmelA dezeAnI najara A akhUTa khanija samuddhi upara che. briTane ArjenTinA sAme yuddha karIne phokalenDa TApuo ane cheka dakSiNa dhruvakhaMDa najIkanA verAna ane nirjana TApu paNa pAchA meLavyA te A daSTie mahattvanI ghaTanA che. dakSiNa dhruvakhaMDa najIkanA samudramAM ane TApuomAM paNa puSkaLa ane bIjA khanijo hovAnI mAnyatA che tethI phokalenDa ane tenI nIcenA bIjA TApuomAM amerikA ghUsavA mAge che. dakSiNa dhruvakhaMDa upara sauthI vadhu pradeza upara osTreliyAnA dAvA che. te pachI nave, briTana, ArjenTinA, nyujhIlenDa, phrAMsa, raziyA vagerenA dAvA che. tema chatAM amerikA ane raziyA A samagra khaMDa vaijJAnika saMzAdhana mATe sau mATe khullA rAkhavA saMmata thayA che ane enTArTIkA-karAra tarIke oLakhAtA A karAramAM A badhA deze paNa sAmela thayA che. temaNe kAMThA para dakSiNa dhruva tathA najIka pAtapAtAnI saMzodhana chAvaNI rAkhI che. amerikAnI chAvaNI dhruva upara 9200 phITanI UMcAIe AvelI che ane raziyAnI chAvaNI tenAthI bahu dUra nathI. pRthvInA havAmAnano abhyAsa karavA dakSiNa dhruva eka zreSTha sthaLa che. kAraNa ke ahIMnA havAmAnanI asara pRthvI para bIje badhe paNa thAya che. mANase ekAMtavAsa gALavA paDe ke ati kaThora ThaMDA vAtAvaraNamAM rahevuM paDe tenI mana ane zarIra upara zI asara thAya che te jANavA A prayogazALA upayogI che. amerikAne eDamirala DIka bAyarsa ekalA ahIM ziyALAnA cha mAsa lAMbI rAta daramiyAna rahyo hatA! ziyALA daramiyAna vimAna vaDe paNa bahAranI duniyA sAthe saMparka rahetA nathI. dakSiNa dhruva najIka vimAnImathaka bAMdhavAmAM AvyuM che. pachI bahAranI duniyA sAthene saMbaMdha reDio dvArA ja rahe che. ahIM ati khaDatala ane leAkhaMDI hiMmatavALA mANasone ja ziyALA daramiyAna 'rahevA devAmAM Ave che. AvA khaDatala mANormAthI avakAzayAtrA mATe pasaMdagI karavAmAM Ave che. ApaNA dezamAM dakSiNa dhruva khaMDanI kaThoratAnI yAda Ape evA pradeza kAzmIramAM laDAkha che. dakSiNa dhruva khaMDa janArA vijJAnIone ahIM tAlIma apAya che ane AvA kaThora havAmAnathI TevAI javAnI Adata pADavAmAM Ave che. amerikanA ema mAne che ke bhU-bhauttika ane bhU-rAjakIya daSTie khuda dhruva upara amerikAno pagadaMDo mahattvano che. kAraNa ke ahIMthI khaMDanA kAMThA tarapha koI paNa dizAmAM jaI zakAya tethI koInA paNa dAvAne paDakArI zakAya. A vaijJAnika chAvaNInA nibhAva mATe amerikA dara varSe pANAsAta karoDa DolaranA kharca kare che, paraMtu pramukha reganane AvA vaijJAnika saMzodhana karatA laDAInI taiyArImAM vadhAre rasa che. je vaijJAnika saMzodhanane laDAInI taiyArI sAthe sIdhA saMbaMdha nathI temAM raMganane rasa nathI tethI temaNe dakSiNa dhruva khaMDamAM bajeTa upara 10 TakAnA kApa mUkayo che tyAre raziyA potAna pravRti vadhAratuM jAya che. teNe A khaMDa upara sAta vaijJAnika chAvaNI bhArata paNa bhAga mAgI first zake ta 1 sthApI che. amerikA ahIM 6 vimAna ane 7 helikopTaronA kAlA dharAve che. tenI chAvaNImAM 1000 mANaseAnI vasati che ane vIjaLI mATe aNuvIjaLInuM kArakhAnuM paNa bAMdhyuM che, tenI uparathI khyAla Avaze ke tenI chAvaNI sukhasagavaDa ane saMzodhananAM evAM adyatana sAdhanothI sajaja haze. dakSiNa dhruva khaMDa para dAvA karanArA vacce dekhitI rIte kheMcatANa thatI nathI, kAraNa ke hajI tenuM Arthika upArjana zarU thayuM nathI. zarUAtamAM traNadAvAdAra hatA te paikI briTana, ArjenTinA ane cIlInA dAvA ekabIjA sAthe athaDAya che. amerikA ane raziyA vacce ahIM saMgharSa nathI. teo pAtAnA dAvA AgaLa paNa dharatAM nathI. eTaluM ja nahi; paNa teo bIjA dAvAdAra dezanA dAvA mAnya paNa rAkhatA nathI. I.sa. 1961mAM enTArTIka TrITI nAmanA karAra thayA hatA. temAM raziyA ane amerikA sahita 14 dezo saMmata thayA hatA ke dakSiNa dhruva khaMDa aNuzastrothI mukata rAkhavA. A khaMDa upara koIe lazkarI pravRtti na karavI ane A khaMDa viSe vaijJAnika mAhitInI mukata rIte Apale karavI, tethI koI deza peAtAnA dAvAnA samarthanamAM eka taraphI pagaluM bharI zake nahi. A cauda dezeAnI enTArTIkA kalabamAM have bhArate praveza karyo che, paraMtu bhArata haju tenuM sabhya nathI thayuM. enTArTIkA karAra punarAvalAkanane pAtra che. jema jema A khaMDanI samRddhi upara prakAza paDato jAya che tema tema A dezo potAnI hadanA khaMDanI khanija samRddhi upara dAvA karavA lAgyA che. teo tenA prAdezika samudranI samRddhi upara paNa dAvA kare che. A samudramAM proTinathI bharapura nAnA jIve eTalA vipula jaththAmAM che ke tenI kalpanA na thaI zake, raziyana, jApAnI, jarmana ane poliza matsya jahAjo unALAmAM A dariyAI jIvAne laI jAya che, ahIM amerikAnI cAra chAvaNIo che. amerikanAne joItI asaMkhya cIjonA godAma rosa TApu upara bAMdhavAmAM AvyA che. unALAmAM A eka chAvaNImAM 800 mANase karatA vadhu vasati hAya che. dakSiNa dhruva khaMDanA havAmAnanI kaThoratAnI kalpanA na thaI zake. kalAkanA 160 kilomITaranI jhaDapathI pavana vAtA hoya ane uSNatAmAna zUnya nIce 100 aMza pheranahAITa UtarI jAya e te sAmAnya kahevAya. havAmAna svaccha hoya tyAM acAnaka tAphAna ane AMdhI AvI caDe, hima jhaMjhAvAta "phuMkAvA mAMDe ane jamIna tathA AsamAna ekabIjAmAM bhaLI jAya tyAre vimAna jANI zake nahi ke dharatI karyAM che ane tenA mArgamAM DuMgara Ave che ke nahi tethI vimAnI akasmAto paNa thayA che. keTaleka ThekANe baraphanA thara be mAIla karatAM vadhu jADo che. himasaritAonI jhaDapa varSamAM mAtra be mAIla jeTalI heAya che ! saharAnA raNa karatAM dakSiNa dhruva khaMDa upara ochA varasAda paDe che. varSe be IMcathI paNa oche. tema chatAM duniyAmAM jeTaluM mIThuM pANI che tenA 2/3 bhAga dakSiNa dhruva khaMDa upara barapha rUpe purAI rahyo che! AvA ThaMDA ane vikaTa pradezamAM paNa kAMThA upara asaMkhya pegvIna nAmanAM pakSIo ane sIla nAmanA sastana prANIo vase che ane samudramAM asaMkhya vhela vase che. AzcaryanI vAta e che ke ziyALAmAM jayAre samudra ati tophAnI hoya ane tenuM pANI barapha karatAM paNa ThaMDuM hAya tyAre teo ahIM ziyALA gALavA Ave che! Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " /> prabuddha jIvana tA. 1-9-80 tA. 11-7-82nA roja "premaLa jyoti" dvArA ghATakoparamAM eka sTelanI sthApanA karavAmAM AvI, tene ahevAla tA. 16-82nA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM Avela. tene lagate phoTogrApha moDo maLavAne kAraNe te hAla nIce pragaTa karavAmAM Ave che. sa . ..? che che . jo . DAbethI jamaNe: ghATakoparanA vorDa ophisara zrI bApaTa sAheba, ghATakoparanA korporeTara ane samAraMbhanA pramukha zrI harilAla gulAbacaMda zAha, uddaghATaka zrI vasanajI lakhamazI zAha, premaLajotinA kanvInara zrImatI nIrubena zAha, saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAha ane A sTolanA Denara zrI caMpAbahena lakSmIcaMda verAnA parivAranA sabhya zrI. rajanIkAntabhAI verA. vijJAnIo kahe che ke dakSiNa dhruva khaMDanI dharatImAM kadAca duniyAnuM sauthI moTuM kolasATotra che, je doDha hajAra mAIla lAMbu re e tara! che. taduparAMta loha, piTroliyama vagere khanijo che. 20 karoDa varSa pahelAM khaMDo chUTA paDIne sarakavA lAgyA tyAre dakSiNa dhruva khaMDa * [] gItA parIkha bharatakhaMDane tathA osTreliyA, AphrikA ane dakSiNa amerikAne - (pRthvI - seneTa) joDAyela hatA. A khaMDasamUhane vijJAnIoe ApaNI gAMDa nAmanI AdivAsI prajAnA nAma parathI gAMDavAnA khaMDa nAma Apela che. have bahu thayuM, tuM cUpa, jarI thA, are aMtara! dakSiNa dhruva khaMDamAM ATalo vizva kolase che te batAve che ke tyAM te jamAnAmAM sadhana jaMgala hatAM ane garama bhejavALuM havAmAna tuM vyartha bakavAsathI pharI pharI mane rokatuM hatuM. Aje tyAM ghAMsanuM taNakhaluM paNa na Uge evI ThaMDI che. temAM zuM kAma muja kAryamAM karI didhA sadA TakatuM? yureniyama hovAnI paNa zakayatA che. bIjI durlabha dhAtuo paNa maLI AvI che jemAM lIthiyama, kromiyama, vagerene rAmAveza thAya che. "na Ama karavuM bhaLe tava racela Adarzane". 1972-73mAM samudramAM sArAma karavAthI gesa maLI AvyuM hatuM - kahI manamahIM nakAmI baDabhAMja zAne kare? temAM Ithena, mithena ane ethilIna gesano samAveza thAya che je sUcave che ke ahIM khanija tela che. te pachI amerikAnI galapha oIla mane badhuM zAna che jagatamAM zuM che vogya ne kaMpanIe evo aMdAja kADhayo che ke pAMca abaja pIpa jeTaluM amRtaNuM, dunyavI thavuM game che chatAM. tela veDela ane rosa samudranA taLiyA nIce che. tane khabara nA asatya-satanA navA bhedanI paraMtu savAla e che ke AvA vikaTa paryAvaraNamAM ane viSama havAmAnamAM A khanija samRddhi kADhavI kevI rIte? vijJAnIo mane khabara sIM, paraMtu kaSama kahevuM mAre tane? ema mAne che ke A musIbatano paNa sAmano karI zake ane khanija kare, jIvana-mUlya sau jagatamAMhi zIrSAsana. samRddhi kADhI zake evI TekanolojIne vikAsa thaze ane bhaviSyamAM A alabhya samRddhi sulabha banaze. enTArTIkA kalabanA 14 rAjo thavuM "saphaLa" hoya te tava cIkAza zuM cAlaze? A divasanI rAha joIne atyAre cupa beThA che. jeo Tekano have bahu thayuM, mane muja rIte jarI jIvavA lAjImAM mekhare che teo meTo bhAga paDAvI levAnI AzA rAkhe che. duniyAnA mahAsAgaromAM dhAtunA gaThThAne ati vipula jaththo che tuM de-basa cahuM - mane na vacamAM tuM Ave kadI tenA vize paNa amerikAne Avo ja abhigama che, jene bhArata sahita vikAsa pAmatAM dezA paDakAre che. (cahe kadika AvavA, paNa nahIM tuM phAve kadI :) mAlika thI mubaI jaina yuvaka saMgha, pratA ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradhara vI. pI. ciddha, ee , na: rUpavAna pratA dha risa pIpaLa peja ke bhAI-40ee, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana prabuddha jaina'tu navasaMskaraNu varSa' : 46 aMkaH 10 muMbai 16 sapTembara, 1982, gurUvAra vArSi'ka lavAjama za. 20: paradeza mATe zali ga 60 muMbaI jaina yuvaka saMdhanu mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rUA. 1-00 Regd. No. MH. By/South 54 'Licence No. : 37 taMtrI : cImanalAla cakubhAi zAha aparigraha ane dAna cImanalAla cakubhAi zAha parigraha kare che. kAI kAma, kAi deza ka prajA, parigraha eTale mAtra paisA nahi paNa dareka prakAranI mIlkata, arthAMpAjana sAmAjIka vyavahAranA pAyAmAM che. cAra purUSAtheCmAM atha eka che. mANasa peAtAnI jarUrIyAtA ochAmAM ochI rAkhe ane teTalu maLI rahe tA sateSa mATe ane vizeSa meLavavA prayatna na kare e eka mArga che. pAtAnI ochAmAM ochI jarUriyAtA puratuM arthApana pramANikapaNe ja kare. paNa mANasane bhaviSyanI cintA rahe che temaja kuTumba mATe prabaMdha karavAnI tRSNA rahe che. tene kAI maryAdA nathI. Ajanu maLyuM che to AvatI kAlanuM Izvara ApI raheze evI zraddhA haitI nathI. keTalAkanI parigrahalAlasA amaryoMda hoya che. keTalAka pete ubhI karelI jALamAM ja evA sAi jAya che ke pachI temAMthI chUTI zakatA nathI. udyogapati udyogonA vistAra kaye rAkhe, vepArI vepAranA vistAra karye ja rAkhe. eka deza bIjA deza upara Adhipatya meLavavA yuddha paNa kare. AmAM dezaprema gaNAya, paNa A badhI moTI vAto thaI. tenI carcAmAM ahi" na utara'. bhAi sU kAnta parIkhe temanA tA. 4-9-82 nA patramAM nIce jaNAvela vicAro darzAvyA che ane huM tenA javAba prabuddha jIvana'mAM ApuM tema icchA vyakata karI che. jaina dhama'nA mULamAM ahiMsA ane aparigraha che, ane "te tarapha gati thAya te mATe ApaNA parvanA divaseAmAM khAsa ciMtana-manana thAya te rIte vyAkhyAna sAMbhaLavA tathA tapanI ArAdhanA mATenu AyAjana thAya che. 'paraMtu Arthi'ka-vyavahArane dareka kSetramAM bAju para mUkavAmAM Ave che, te muMbainI mahAnagarImAM parvanI ujavaNImAM dhananuM mahatva jANe-ajANe vadhI rahyuM che, je mATuM dAna Ape che, tenu dhana yA mAge prApta karyu che, tenI pUchaparacha kAnA paNa manamAM thatI nathI, ane te dhananI pratiSThA vadhe che. eka rIte joie te aparigrahanA mUlyanI pratiSThA thatI dekhAtI nathI, paraMtu te mUlyanI vAhavAha phakta jIbhathI ja thAya che. jema atyAranA rAjakAraNamAM pazu dhananA vadhelA mahatvane kAraNe gAMdhIjIe dharmane rAjakAraNanuM je joNu kareluM, te karyAMya dekhAtuM nathI. tema zudhdha dharmanA kSetramAM paNa dhananuM ghaNuM mahatva vadhatu rahyuM che. dhana saune game che, ane dhana e eka moTI zikta che, paraMtu zuddha dhama'nA cegAnamAM--khAsa karIne jainadhama'nA phelAvAmAM dhananuM mahatva je rIte vadhI rahyuM che, te keTalu yogya che, te vicAro, tenAthI dhama'nA mULabhUta mUlyenI azAtanA thru nathI thatI ? huM to ema IcchuM ke samAjamAM aparigrahanatane pALIne jIvanAra saMsArI leAkAne zodhIne temanuM bahumAna AvA pava'nA seAe karavuM joie.' aparigraha zreSTha mAga che. parigrahane pApanuM mULa kahyuM che. paNa samAjamAM parigraha rahevAnA ane thavAnA. eTale parigraha meha choDavA kyuM che. parigrahamA chuTA eTale pAtAnI jarUrIyAta puratuM rAkhI, vadhAre hoya te . paramAthe -samAja kalyANu mATe vAparavuM, anu nAma Ana. sahataMtrI : ramaNalAla vI. zAha avAdharmImAM ane khAsa karIne jaina dhamamAM dAnane mahimA khUba gavAyA che. dAna, zIla, tapa ane bhAvane dhama'nA cAra pAyA kathA che. parigrahane kAraNe samAjamAM viSamatA, aSTa, sA~dha, asamAnatA pedA thAya che. kAI" vyakti, parigrahanI viSamatA ochI karavA khe mAga batAvyA che. jainadhame parigraha parimANuvrata zrAvaka mATe batAvyu che. A vrata AdaranAra bahu ochA zrAvaka hoya che. eka bhAIne tu jANa chuM, jeNe varSo pahelA, 1926 3 1928 mAM A vrata aMgIkAra karyu. mane yAda che tyAM sudhI rUA. 28000nI maryAdA AMdhI; 1974 mAM temanu' avasAna thayuM tyAMsudhI A maryAdA purepurI pALI, mAMdhavArI vadhI, paisAnI kImata dhaTI tA paNa temaNe A maryAdA ja jALavI rAkhI, potAnA kharcamAM purI karakasara karI, vadhumAM vadhu bacAve ane 31 mI mArce peAtAnI maryAdAthI jeTalu vadhAre hoya te turata dharmAMdevAparI nAkhe. temanA patnI ane putrI mATe paNa potAnI maryAdAthI vadhAre sa graha na karyAM. potAnA vratapAlanamAM kAI TakabArI zodhavA krAi si prayatna paNa na karyAM. AvuM vrata jema AdarI nathI zakatA tevAne mATe dAna bIjo mAga che. dAnanA bahu mahimA gavAya che. kAraNake vrata AdaravA karatA, te vadhAre saraLa mArga che. keTalAka dharmomAM potAnI AvakanA amuka TakA dharmArtha' vAparavA evA Adeza hAya che. samAjahitAthe potAnI milkatanA amuka hissAne upayoga karavA ja joie evI bhAvanA mAdhyusamAM hoya ja che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - tA. 16-9-82; pitAnI sAmAjIka javAbadArInA bhAnathI dAna Ape athavA bhAI sUryakAntane chelle prazna che ke ghana letA A dhana keTaleka daraje samAjamAM pitAnuM sAruM lAge, kIti maLe evA kayAMthI AvyuM tene vicAra kare. A nAjuka prazna che. hetuthI paNa dAna Ape. moTA udyogapatio karaDe ke lAkhe vadhAre paDatI milkata jenI pAse che te badhI sarvaka prAmANika mAge ja meLavI che evuM kahI zakAya tema rUpiyAnA raTa ke phAunDezana kare che. kharI rIte, dAna e parigrahanA pApanuM prAyazcita che. Adarza sthiti e che ke nathI. mAruM valaNa evuM che ke tenA mULiyAM zodhavA na javuM. dAtAnuM vadhAre paDatuM gaurava na karIye paNa teNe dhana samAjamAM dAnanI jarUriyAta na rahe temaja dAna ApI zake teTale kayAMthI ane kevI rIte meLavyuM te zodhavAnuM kAma dAna lenAranuM parigraha na hoya. dAna, zarIra mATe vA jevuM che. roga hoya te nathI. atyAre samAjamAM evuM bane che ke keTalIka vyakitaoe vAnI jarUrata paDe. samAjamAM asamAnatA ane viSamatA hoya tyAM anItine mAge dhana meLavyuM che. evI bahu jAhera jANa hovA dAnanI jarUra paDe. paNa AvI Adarza sthiti koI kALe hatI nahi chatAM, te vyakita thoDuM dAna Ape tyAre tenuM vadhAre paDatuM ane thavAnI nathI. eTale dAnanI sadA jarUra rahevAnI. sAmyavAdI sanmAna thAya che te thavuM na joIe. AvI vyakita cAritrahIna deze evI samAjaracanA karavA icche che ke jemAM dAnanI hoya te dAna Ape che te laIe paNa tethI tene vadhAre paDatI jarUra na rahe ane dAna ApI zake eTale parigraha kaI pAse pratiSThA na ApIye. dAna Ape che teTalI mAnavatA tenAmAM che na hoya. paNa AvI samAjavyavasthA baLajabarIthI utpanna te AvakArIye. pApI mANasamAM paNa kAMIka sadbhAvanA hoya che. karelI ane baLajabarIthI TakAvI rAkhavAnI hovAthI aneka tene uttejana ApIye. aniSTa pedA karyA che. tethI ja gAMdhIjIe TrasTIzIpanI bhAvanA batAvI ke jemAM vyakita svecchAe pitAnI jarUrIyAta karatA ate bhAI sUryakAMte kahyuM che ke samAjamAM aparigrahavatane pALIne jIvanArA saMsArI lokone zodhIne temanuM bahumAna parvanA vadhAre hoya teTalI mIlkatane pitAnI jAtane samAja mATe TraraTI divasamAM karavuM joIe. A viSe bemata hovAne saMbhava mAne ane te rIte tene vahIvaTa ane upayoga kare. nathI cAritrazIla vyakitaonuM sanmAna samAja kare temAM bhAI sUryakAnta be prazno rajU karyA che. dhananuM eTale ke samAjanuM kalyANa che ane samAjamAM e thAya che paNa dAtAnuM vadhAre paDatuM gaurava thAya che ane dAnamAM maLatuM dhata kharuM. ravizaMkara mahArAja jevI vyakitao samAjane pUro kevI rIte ane kayAMthI meLavyuM che tene ApaNe vicAra Adara meLave che. paryuSaNa parvamAM tapasvIonuM pazukaratA nathI. banne prazno prastuta che ane vicAravA jevA che. sanmAna thAya che. 50 varSanA mArA jAhera jIvanamAM meM lAkho rUpIyAnAM dAna bhAI sUryakAnta raju karela prazno ghaNunA manamAM dhULatA meLavyA che. mAre evo anubhava che ke samAjamAM - khAsa karI haze eTale te viSenA mArA vicAro prabuddha jIvanamAM raju karyA che. jaina samAjamAM ane gujarAtImAM-dAnanI bhAvanA vadhI che. meTI 8-9-82 rakamanA dAne saraLatAthI maLyA che. kAryakartAo pratiSThita ane abhyAsavartuLanA upakrame prAmANika hoya ane dAnane sadupayoga thaze evI dAtAne khAtrI hoya zrI azvina kApaDiyAnuM pravacana te dAna ApavAnI utsuktA meM joI che. yuvAna peDhImAM A utsukatA sArA pramANamAM che. eka jAtanI taMdurasta hariphAIne anubhava thAya che, kANu vadhAre dAna Ape che evI bhAvanA jouM chuM. sAmAjika gayA varSe okaTobara mAsamAM traNa divasa bhAna-Social consciousness vadhyuM che. dAna ApanAranI mATe "sAvitrI" e viSaya upara zrI azvIna cogya kadara karavI e dAna lenAranI pharaja che. temAM atizayatA kApaDiyAnuM vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM, thavI na joIe. evA dAtAo huM jANuM chuM ke tyAre zrotAo khUba ja prabhAvita thayA hatA. jeo pitAnA dAnanI vadhAre paDatI jAherAta ke pitAnuM vadhAre AgAmI tA. 7-8-9 okaTobaranA roja paDatuM sanmAna IcchatA nathI. paNa egya jAherAta ke sanmAna thAya tevI IcchI rahe che ane te ravAbhAvika che. tethI bIjAne paNa zrI araviMdanuM jIvanadazana" e viSaya upara, protsAhana maLe che. paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM temanuM vyAkhyAna dAna levAmAM lAcArI na bhogavavI. yogya rajuAta karI javAmAM AvyuM che. dAtAnI IcchA thAya tema karavuM. keTalIkavakhata vadhAre paDatuM bIjuM, saMghanA peTrane, AjIvana sabhya, sanmAna ke jAherAta thAya che. samAjamAM eTalI jAgrati che ke sabhyo badhA maLIne be hajAra lagabhaganI lAkane AvI atizayatA gamatI nathI ane dAtAo paNa te saMkhyA thatI heI, badhAne kArDa mekavAnuM zakaya jANe che. dAna ApanAra jeTalA sanmAnane pAtra che teTaluM ja dAna lenAra ane tene sadupayoga karI batAvanAra paNa sanmAnane rahyuM nathI, mATe AvA vyAkhyAmAM hAjara pAtra che. balka dAna ApanAra dAna ApI chUTI jAya che. tenI rahevA khAsa utsuka hoya evI vyakitapharaja pUrI thaI, lenAranI zarU thAya che ane jIvanabhara rahe che. ene vinaMti karavAmAM Ave che ke pitAnA game tema karI dAna meLavavAnI ItejArI rAkhavI nahi athavA nAma-saranAmAM kAryAlaya para satvara mokalI Ape. ayogya zarato hoya te paNa nahi. dhananI bolabAlA na thAya. jethI navA meIlIMga lIsTamAM temanA nAme 1. sarveTri; namAjhatte ema nathI ja. paNa te sAthe lakhIne temane kADaeN. mekalavAnI vyavasthA sarve sufor: #ivanamAyatte tema mAnavAnI paNa jarUra karI zakAya. '' nathI, yogya paNa nathI. dAna lenAra ane ApanAra bannenuM gaurava * : : ' " . subodhabhAI ema. zAha | sacavAya te ghana levAnI sAcI rIta che. baMne pakSe A . . . . . ' kanvInara abhyAsavatuMla 'T pramANabhAna jALavavuM. : - . : : : : : : : Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA.19-8 prabuddha jIvana gAMdhIjI, sthalibhadra ane thANusiMga 5. yaza ta dozI ' A lekhanI zarUAta thANesiMgathI karavI joie. enu kAraNa e che ke thANesiMganA prasaMga parathI ja A lekhamAM vyakata thanArA vicAraza AvyA. madhya pradezanI eka kAlasAnI khANanI mAlikI dharAvatI kaMpanIne e DrAivara hatA, ghararAja savAre mArI pAsethI gADInI cAvI ane sUcanA lai jatA. eka divasa e AvyA tyAre huM nAhavA gayA hatA. nAhIne Avyo te jou' chu. tA thANesiganA mukha para eka jAtanI akaLAmaNu chavAyelI. ekadama khe hAtha joDIne mane kahe : "sAheba, garIba mAsa chu, mArI kasoTI na kare sAheba." mane samajAyuM nahi. pazu pachI dhyAna gayuM. hajAra - padarasA rUpiyAnI noTo bhUlathI Tebala para chAvIne huM nAhavA jatA rahelA. meM enI mAphI mAgIne noTA ThekANe mUkI dIdhI. pazu -enI vAtathI huM vicAramAM paDI gayA. A abhaNu mANase mArI samakSa ghaNI mArmika vAta karI hatI evuM mane lAgyuM. eka garIba mAsa AgaLa Avu pralAbhana meM mUkayu. e badala eNe mane ThapakA ApyA. AvA praleAlana sAme garIkha mANusanuM mana caLI jatAM zI vAra lAge? A mANusa mAnavInA mananI niba'LatA samajatA hatA. potAnuM mana pazu kadAca kAika amagaLa kSaNe caLA jAya evA Dara paNa ene haze. eTale zANuA mANusA jene surakSita mAga' gaNe che te ja mAga' para eNe madAra bAMdhyA : pralobhanathI dUra rahevuM e ja salAmata mAga' che. dhAmANusAne tame AvuM kholatA sAMbhaLatA hazeH 'amArA goviMda eTalA prAmANikanAkara che, hAthanA evA cokhkhA che, ke hajAra rUpiyA khullA paDayA hoya teAye eka rUpiyA Adho pAcho na thAya.' e mANusene kahevuM joIe ke e garIba mANasanI prAmANikatAne sArTIe na caDAvazeA. ene prAmANika rahevAmAM madada karo. mANusanI AsapAsa pralobhane paDayAM hoya ane chatAM mANasa emAM phasAyA vinA hemakhema bahAra Ave evI apekSA rAkhavAne khulle ene pralAlanothI ja dUra rAkhavA e jagatanI prajAonu` dunyavI, vyavahAru DahApaNa che. dhAe ane anya mAnava-sagaDhanAe A ja DahApaNu apanAvyuM che. dAkhalA tarIke jaina dhame' maithunavaramaNa eTale ke brahmacaya' upara ane aparigraha upara bhAra mUkavAnA jarUra joi eTale ene mATe AkarA niyamo karyA. brahmacaya'nI je nava vADe sAdhuo mATe nakkI karI che te kadAca vadhupaDatI kaDaka ane vicitra lAge, toya enI pAchaLano hetu te sAdhune A bAbatanA kApaNu praleAbhanathI dUra rAkhavAnA che. arigraha mATe paNa ghaNA kaDaka niyame karyAM. sAdhuthI dravyane spA paNu na thAya eTale sudhInA niSedhA mUkayA. hajAro varSoMnA itihAsa daramiyAna Apa niSedhAe kAma ApyuM paNu che. jaina sAdhuo dhaNA moTA pramANamAM AvA pralobhanAthI mukta rahevAthI dhamayAna ane vAcana-lekhana upara vadhu lakSa ApI zakayA che ema jaNAya che. jainAnu tA annI dRSTAMta ja lIdhu che. dareka dhama pathe potapotAnA mukhya hetu siddha karavA e hetune bAdhaka nIvaDe evA pralobhanAthI potAnA anuyAyIo ane sAdhuone dUra rAkhavAnA niyamo karyAM che. dhAmi'ka khAtAnI jema sauMsArI AkhAmAM paNa samAja A rIte ja vicAratA ane vatatA hoya che. dArUbadhI zA mATe karAya che? jUnA vakhatamAM zALA-kaoNlejanA chekarAone eka aMgrejI navalakathA bhaNAvavAmAM AvatI. misisa henrI vuDanI lakhelI e pracArAtmaka navalakathAnuM nAma DeinsabarI hAusa', briTanamAM odyogika krAntine pagale je dhaNAM sAmAjika dUSaNA vyApaka banyAM temAnuM eka zarAbIpaNuM, zarAbanI Tevane pariNAme eka AkhA samRddha kuTubanA sarvanAza kevI rIte thAya che tenI e kathA che. navalakathA zailI ane svarUpanI dRSTie sAdhAraNu che ane aMgrejI sAhityanA itihAsamAM enu kAi viziSTa sthAna nathI. pazu ApaNe mATe mahattvanI vAta emAMthI phalita thatA khAdha che. e khAdha kathAmAMthI kulita tA thAya che ja paNa te uparAMta emAMnAM pAne mukhe e khullI rIte pa vyakta thAya che. tame mANusAne dArU nahi pIvAnuM samajAvo te sArI vAta che. gharanAM nukasAna eTalAM badhAM che ke sAmA mANasane dArUnI ayAgyatA samajAya paNa kharI. paNu dharanI bahAra nIkaLatAMveMta jIvAna mANusa dArUnI dukAna jIe, temAM potAnA mitrane kheDelA jue, pachI e tyAM javAtu praleAbhana krama TALI zake? e jIvAna mANusane A rIte kheMcavA mATe dasa-vIsa Dagale eka eka dArUnI dukAna enA mArge UbhI hoya to tamArI samajAvaTa karyAM sudhI kAragata nIvaDe ? eTale uttama mAga e che ke mANasAne vimAge lai jatuM A pralAlana emanA rastA parathI haThAvo. eka bAju samajAvaTa, khAdha, pracAra ane bIjI bAju satata UbhelAM pralAlane e khenI vacce mANusanA manamAM tAjI UbhI karavAthI mANasa vadhu du:khI thAya che. 3 mane e vAtanI navAI lAge che ke dArUbadhInA pracAra karatI gujarAta-mu MbaInI sasthAone A navalakathAnuM gujarAtI bhASAMtara ke rUpAMtara karAvI tenA pracAra karavAnuM sUjhayu" nathI. jUnA vakhatamAM dhaNuM karIne bhAgIndrarAva diveTiyAe enu eka rUpAMtara kareluM, pazu ene khAsa pracAra thayo nathI. krAi gujarAtI prakAzake paNa A kAma navI rIte karavA jevu che. ApaNe navalakathAnI vAte caDI gayA. paNu mULa muddo manuSyane dUSaNamukata rAkhavA hoya to bane tyAM sudhI e viSayanAM praleAbhanathI ane mukata rAkhavA joIe te hatA. bhAratamAM paNa gAMdhIjIe dArUbarUMdhInI himAyata karI tenI pAchaLa A ja vyavahArU dRSTi kAma karatI hatI. aneka bhaNelagaNela mANasAnI lIlAnA javAba ApIne, jiddI ane jakI evAM vizeSaNA vahArIne paNa gAMdhIjIe dArUbadhInA mAgraha rAkhyA, enA satata pracAra karyA karyAM ane keMgreisI sarakArone enA amalanI tAkIda karyAM karI. dhaNA mANase evI dalIla pazu karatA hatA ke dArUbaMdhI kAyadAthI karavI e khATuM che ane lokAne dArU nahi pIvA mATe samajAvavA e ja sAcA rasto che. gAMdhIjIne leAkAne samajAvavAnI vAta mAnya hatI paNa kAyadAthI dArUbaMdhI karavAnA emane mata paNa eTalA ja draDha Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. leAkAne e pralAlanamAM paDavAnA sajogothI ja mukta rAkhavA viSe gAMdhIjI makakama hatA. dArUbaMdhInI A himAyatanI sAthe gAMdhIjIne eka anya Agraha joie tyAre jarA vicitra lAge che, athavA kaho ke e jhaTa gaLe utaratA nathI. potAnA AzramamAM ke peAtAnI hAjarImAM thatAM lagna samaye gAMdhIjI. varakanyAne amuka samaya sudhI ke AjIvana brahmacaya' pALavAnI pratijJA levarAvatA. eka khAjI zrI-puruSane sahajIvanamAM dAkhala karavA ane sahajIvana jIvavA chatAM e yuvAna vaye brahmacayanA Adeza ApavA e enA meLa kevI rIte thAya evA prazna ghaNAne thatA hatA. brahmacaya' paLAvavu ja haoNya to lagna ja zA mATe karAvavuM ? lagna kevaLa jAtIya jIvana mATenI vyavasthA nathI e svIkArIe, paNa te sAthe e lagnajIvananA atyaMta mahattvanA za che e svIkAryA vinA paNa cAle nahi. paNa eka bAju jAtIya jIvananu pralAbhana thAya tevA saMjoga ane bIjI khAjI esa jogAnI vacce pralobhanathI para rahevAne! graha vinAkAraNa mAnasika tANu na sarja' ? ane Akhare enAthI lAbha zA? Ama vyavahAru DahApaNathI dhama'pathee ane anya mAnava samUhaoNe manuSyane ane tyAM sudhI pralobhanathI dUra rAkhavAnI je prazuAlikA pADI hatI tenAthI gAMdhIjInI upara jaNAvelI rIta sAva UlaTI hatI. A badhu ahI lakhavAnuM kAraNa e che ke A che valaNAmAM kayuM sAcu' enI mArI jema dhaNAne mUMjhavaNu thatI haze. praleAbhanathI dUra rahevu. kaeN pralAlanathI vI*TaLAyA chatAM enAthI para rahI zakAya evA prayatna karavA e samasyAnI khAkhatamAM eka sAdhAraNa dRSTAMta sthUlibhadranu che. gurunI AjJAthI * saMgha saMdhanI kAvAhaka samitimAM sabhyAnI pUravaNI zrI mukhaI jaina yuvaka saMdhanI 1982nA varSa mATenI cUMTAyelI kAryavAhaka samitinI prathama sabhA zukravAra, tA. 3-9-82nA rAja sAMjanA, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM zrI cImanalAla cakubhAi zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI. tyAre niyama pramANe pAMca sabhyomAMthI hAla turata nIcenA traNa sabhyonI kAyavAhaka samitinA sabhyo tarIke pUravaNI karavAmAM AvI hatI. bAkI rahetA be sabhyonI nimaNuMka have pachI karavAmAM Avaze. (1) zrI zAntilAla devajI nandu (2),, jayantilAla pI. zAha (3) pannAlAla cheDA 31 saMdhanA me matrIe uparAMta sahAyaka maMtrI tarIke zrI pannAlAla Ara. zAhanI nimaNuka karavAmAM AvI hatI. zrI. maM. mA. zAhu sAvajanika vAcanAlayapustakAlaya samiti tA. 3-9-82nA roja maLelI saMdhanI navI cUMTAyelI kAyavAhaka samitinI prathama sabhAe nIce pramANe pAMca sabhyAne lAyabrerI samitinA sabhyo tarIke cUMTayA hatA. prabuddha jIvana tA. 16-982 sAdhu sthUlibhadra pUrva jIvananI paricita zA nAmanI vezyAne tyAM jaI dhyAnastha thayA ane vezyAnA hAra prayatna chatAM e kAmAsakata na thayA ane sa MpUNu nivi'kAra rahyA. kathA tarIke A bahu bhavya gaNAya paNa dRSTAMta tarIke, khAla prasaoNMga tarIke enu zu mahattva? e jAtanI kasoTImAM mumravu sAmAnya manuSya mATe sAruM kharu' ? ke pralobhanathI dUra rahevu" te sAruM? mAnava-samudAyo mATe anukaraNa karavA jevuM valaNuM karyu" ? gAMdhIjIe potAnA jIvananA chellA varSa daramiyAna potAnI jAtane jAtIya pralAlananI vacce mUkIne e seATImAMthI pAte pAra utarI zake che enA akhatarA zarU karyAM hatA.. sAthIonA virAdhane lIdhe e paDatA mUkayA. sthUlibhadra gurunA AdezathI peAtAnuM nivikArIpaNuM siddha karavAnA prayatna karyAM, gAMdhIjIe pAtAnI meLe pAtAnI vRttio paranA kuzanI kasoTI karI jovA dhAyuM. gAMdhIjI ane sthUlibhadrane mAga' sAcA gaNuvA ke thANe siMganI vAta vadhu vAjakhI gaNavI ? gAMdhIjI ane sthUlibhadrane asAdhAraNa vyaktio ane leAttara puruSo gaNI kADhI emane ane ApaNA mAga' judA, ema mAnavuM? gAMdhIjInA peAtAne Agraha sAdhAraNa rIte evA hatA ke e je karI zake che te badhA mANusA karI zake. paNa upavAsa karIe tyAre sAme pakavAna rAkhavAnI jarUra kharI ? athavA upavAsInI kasoTI karavA enI sAme pakavAnanA thALa dharavA e vAjI' kharuM? pralAlanathI dUra rahevuM ke pralAbhaneAnI vacce ja'ne laDavu e A vivAdAspada prazna che. pazu eTale ja e viSe lakhavA jevu lAgyuM che. samAcAra x (1) zrI zAntilAla devajI nandu (2) gaNapatalAla maganalAla jhaverI harilAla gulAbacaMda zAha (3) (4) 37 (2) (3) (4) 32 praviNabhAI ke. zAha 22 (pa),, pannAlAla zkAra. zAhu 39 uparanA pAMca sabhyo uparAMta nIcenA pAMca TrasTIe adhikAranI rUe vAcanAlaya - pustakAlaya samitinA sabhya gaNuAya che. (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha ratilAla cImanalAla kAThArI rasikalAla mohanalAla jhaverI cImanalAla je. zAhu sukhAdhabhAi ema. zAha (h) 33 . 33 ma sabhya 23 ' 32 22 A rIte vAcanAlaya-pustakAlaya samiti nava sabhyonI bane che. A samitinA maMtrI tarIke zrI zAntilAla devajI naMdunI nimaNuMka karavAmAM Ave che. -cImanalAla je. zAhu, ke. pI. zAhu maMtrIo, mu Mbai jaina yuvaka sadha L Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-82 , , : prabuddha jIvana mAnavI ja jhera khAIne jIve che manubhAI mahetA amerikana esesiezana phora dha eDavAnsa opha sAyansa nAmanI, amerikAnA vijJAnIonI eka pratinidhi saMsthA che ane A saMsthA eka pratiSThita sAptAhika pragaTa kare che, jenuM nAma che, "sAyansa': A sAmayikamAM hamaNuM ja, ApaNuM paMcamahAbhUtanA banelA zarIranuM svAgye judI judI dhAtuonA sUkSma chatAM cakakasa pramANunI hAjarI para ke AdhAra rAkhe che tenI rasaprada vigate ApavAmAM AvI che. dA. ta. Arsenika eTale ke somalane ApaNe kAtila jhera gaNIe chIe paNa A tattvanuM atyaMta sUkSma pramANa, zarIranI cayApacayanI prakriyAone samatola rAkhavA mATe zarIramAM hovuM jarUrI che e zodhI kADhavAmAM AvyuM che. e ja pramANe zarIramAMnA rakatakaNone-lehImAMnA lAla koSone taMdurasta rAkhavA mATe lohanuM tattva jarUrI che e vAta te tabIbe ghaNu samayathI jANe che ane pAMDurogathI pIDAtA-eTale jemanA lehImAM raktakaNonI saMkhyA ochI thaI javAthI jemanuM zarIra phika paDI gayuM hoya evA-enimika daradIone lehanA saMyojanavALA auSadho ApavAnI vAta te badhI tabIbI paddhatiomAM svIkRta thayelI che. ghaNIvAra, keIkane ApaNe phariyAda karatA sAMbhaLIe chIe ke enA memA kaze svAda Avato nathI. saMbhavataH A vyaktinA zarIramAM jasatanuM pramANa ghaTI gayuM haze, kAraNa ke zarIramanA jasatanuM sUkSma pramANu svAdendriyanA koSane taMdurasta rAkhavAnuM kAma kare che. A ja pramANe tAmra, kabATa, nikala, seleniyama vagere vIsa jeTalI dhAtuo zarIramAM hovI atyaMta jarUrI che. emanI cokkasa dhAtuo, zarIranA cokakasa avayavonA svArthya para najara rAkhatI hoya che eTale A vIse vIsa dhAtuonuM sUkSma pramANa zarIramAM jaLavAI rahe e jarUrI che. Aje atre seleniyama viSe savizeSa vAta karavAnI che, kAraNake A dhAtu vyavahAramAM, pRthakajananI najare jhAjhI caDhatI nathI paNa Adhunika yugamAM ene aneka rIte upayoga thAya che. dA. ta. ilekaTronika udyogamAM te seleniyama eka pAyAnI dhAtu che. sUryanI zakti bhegI karIne ene vIjaLImAM pheravI nAkhavA mATenI je selara selsa banAvavAmAM Ave che temAM seleniyamane upayoga thAya che. taduparAMta vimAna banAvavA mATenI mizra dhAtumAM paNa seleniyama vaparAya che. A badhI dhAtuo mAnavIne sUkSma pramANamAM jamInamAM pAtAM dhAnyamAMthI ane pANImAMthI maLI rahe che paNa keTalIka jamIna evI hoya che ke jemAM A dhAtuonuM pramANa puratuM ne hovAthI, e jamInamAM pAkatAM dhAnyamAM paNa enuM pramANa ochuM hoya che ane AvA kissAmAM mAnavIone AvI dhAtuo bahArathI auSadharUpe ApavI paDe che. nikala ane koboTa jema sAthe ja jamInamAMthI nIkaLe che tema tAMbu ane seleniyama paNa sAthe ja nIkaLe che. tAMbu gALavAnI bhaThThIomAM tAMbu chUTuM paDyA pachI seleniyama eka ADa pedAza tarIke bAkI rahI jAya che. (sIsuM ane cAMdI e paNa sAmAnyataH saMyukata rIte ja jamInamAMthI bahAra nIkaLe che ane cAMdI gALavAnI bhaThThImAM, jamInamAMthI nIkaLelAM khanIjamAMthI cAMdI chUTI pADayA pachI sIsuM ADapedAza tarIke rahI jAya che) 1957 sudhInA seleniyama ane mAnavInA svAthya vacce kaze sIdhe sabaMdha hevAnI vAta vijJAnIo ane tabIbe jANatA nahotA, paNa e varSamAM thayelAM saMzodhana, seleniyama te kiDanI, hATa vagere jevAM mAnavInAM agatyanAM AMtarika aMgenI sAcavaNuM kare che evuM mAluma paDyuM hatuM. vaLI e paNa jaNAyuM hatuM. ke kensaranI gAMThane vikAsa avarodhavAmAM paNa seleniyama agatyane bhAga bhajave che. A aMge UMdara para thayelA eka prayoganI vAta rasika che. ' hamaNuM ja, daronA be juthamAM kensaranI gAMThanuM AropaNa karavAmAM AvyuM hatuM ane e pachI eka jUthane seleniyama dhAtune moTo Dojha ApavAmAM AvyuM hatuM. jyAre bIjA jUthane evo Dojha ApavAmAM Avyo nahoto. thoDA samaya pachI e UMdaranI parIkSA karavAmAM AvI te jaNAyuM hatuM ke seleniyama dhAtune moTe Dejha je darone ApavAmAM Avyo hato. temanA zarIramAMnI kensaranI gAMTha adazya thaI gaI hatI, jyAre jemane seleniyamane Dejha ApavAmAM AvyA nahote temanA zarIramAMnI kensaranI gAMTha ghaNI vadhI gaI hatI. A pachI bIjI rIte UMdara para prayoga karavAmAM Avyo hate. kensaranI gAMThanuM jemanAmAM AropaNa karavAmAM AvyuM hatuM temane seleniyamane pahelAM karatAM nA Dojha ApavAmAM Avyo hato ane samayAntare e UMdaronI parIkSA karavAmAM AvI hatI te jaNAyuM hatuM ke moTA DajhanI asarathI navI kensaranI gAMTha pahelA prayogamAM adRzya thaI gaI hatI tema A bIjA prayogamAM adRzya te nahotI thaI paNa e gAMThane jhAjha vikAsa thayo nahote. seleniyamano prayoga gheMTA, Dukakara vagere prANIo para paNa karavAmAM Avyo hato ane e badhAM prANIo para paNa seleniyamanI upakAraka asara jaNAI hatI. upara jaNAvyuM che tema, vyakitanA hArTa upara paNa seleniyama najara rAkhe che ane khAsa karIne bALakone eka viziSTa prakArane hRdayane roga thAya che te aMge te A seleniyama ghaNuM asarakAraka puravAra thayuM che. cInI vijJAnIoe jaNAvyuM che ke cInamAM je bALakone A roga mAluma paDe hatA temane seleniyamane moTo Dojha ApavAthI paNa phAyado jaNa hatA. AgaLa jaNAvyuM che tema-dhAnya ane pANImAMthI mAnavIne joItI vividha dhAtuonuM sukSma pramANa maLI rahe che. A pramANa je mAnavInA zarIrane na maLe te koSomAM melekyulsana saMyojana ane vibhAjananI je kriyA thAya che te ane enjhAimsanA upayoganI je prakriyA satata thayA kare che te na thAya. Ama chatAM A dhAtuonuM pramANa jo vadhI jAya te te paNa mAnavInA zarIrane nukasAna kare ane AjakAla te phekaTarIo, nadIo vageremAM pANI choDatI hovAthI e phekaTarIomAMnI dhAtuo pANImAM vividha dhAtuonuM pramANa vadhArI de che. pariNAme, prajAnuM svAzya jokhamAya che. ' Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 , ' " prabuddha jIvana ... ApaNA zarIramAM jAta jAtanI sthio hoya che. e rAkhavAmAM ane cayApacayanI prakriyAmAM sahAyabhUta thAya che. badhI ja granthiomAMthI strAva thato hoya che. dA. ta. "Taglejha A be horamena vadhAre paDatA utpanna thAya te paNa zarIrane eTale ke prasveda cimAMthI je strAva thAya che te pasIne. mATe nukasAnaktAM che. A haramenanA vadhAre paDatAM utpAdanane ApaNe A sAva joI zakIe paNa bIjI keTalIka evI kAraNe je roga thAya che tene thAiroTokasI kesIsa kahevAya che gandhio che je zarIranA Tha aMdaranA bhAgamAM hoine emAMthI ane ene aMkuzamAM rAkhavA jIvanabhara davA levI paDe che. je strAva thAya che te ApaNe joI zakatA nathI chatAM A A uparAMta seDiyama, peTAziyama ane kelziyama nAmanI srAva zarIranAM svastha saMcAlana tathA cayApacayanI prakriyA mATe je dhAtuo che te paNa zarIrane mATe atyaMta jarUrI che. atyaMta jarUra che. A sadInI zarUata sudhI te A kelziyama to hADakAM mATe ane hRdaya mATe jarUranuM che, te sAvanI koIne khabara nahotI paNa have jaNAyuM che ke A soDiyama ane piTAziyama letI mATe jarUranA che. vadhAre strAva te vividha prakAranA horamensa che ane e horamensa paDatuM mIThuM khAvAthI lehInuM dabANa vadhe che e kharuM paNa mAnA zarIranA vikAsa, prajanana pravRtti, garbhAvasthA, prasava mIThuM zarIrane mATe jarUrI che ja ane jeTaluM jarUrI che te ane zarIranI vividha prakAranI cayApacayanI prakriyAonuM ApaNane kAcAM zAkabhAjI ane khuda ghauMnI roTImAMthI maLI niyamana kare che. zarIranI aMdara horamonsano strAva choDatI rahe che. ApaNuM zarIramAM je pravAhIo che-beDaludaDaja pranjionI saMkhyA AThanI che ane ene enDokrIna glenDajha tenA SamAM aMdara ane bahAra soDiyama ane piTAziyama aMtaHstrAvI grandhio kahevAya che. A badhI grathionA bane hoya che, ane koSanI anutvacA-memabreIna-ArapAra bane kAryamAM paNa upara jaNAvelI vIsa jeTalA dhAtuomAMnI tatvenI kAyamI AvajA thatI rahe che. keTalIka hirase purAve che eTale e dhAtuonI zarIramAMnI hAjarI keTalI jarUrI che e spaSTa thAya che. (A chelle vihaMgAvalokana karIe te e spaSTa thaze ke mAnavI ATha granthionI vAta, vAcake rasa batAvaze te jema jANIbujhIne roja namaka khAya che temaja e arasenika kaMIka vAra karIza) zarIramAMnI eka agatyanI granthi che thaIne jevuM jhera paNa khAya che paNa te jANI bUjhIne nahi ! ane roiDa glaeNnDa'. A grathI gaLAnI banne bAjue AvelI che. mANasanA zarIrane Arasenika (samala)nI paNa jarUra che e te ane A granthI jo barAbara kAma na kare te mAnavIne geITarane sUphamAtisUkSma pramANa mApavAnI kaLA vikasyA pachI, tAje roga thAya che. A rogane gaMDamALA kahevAmAM Ave che. A taramAM ja mAlama paDayuM che. kabATa, tAMbu, molinDenama vagere rogamAM thAIroIDanI graMthi moTI thaI jAya che. AvuM thavAnuM paNa evA ja sUkSma pramANamAM mAnavInA svAthya mATe jarUranAM kAraNa e che ke AyoDIna nAmanuM je tattva che te che. phespharasa paNa pheTanA svarUpamAM jarUra che. thAIrAIDa mATe khUba jarUranuM che ane e tatva je mAnava- , , -zarIramAM ochuM jatuM hoya te ene geITara thAya che. dariyAnA ' eTale ema joIe te, kudaratanAM je badhAM to che - pANImAMthI nIkaLatAM namakamAM thoDuM AyoDIna hoya ja che eTale pANI, prakAza, dharatI, havA - e badhAMnI sAthe mAnavazarIrane 'e mIThuM khAnArane ADIna maLI rahe che paDuMgarALa pradezamAM rahetA tAdAo che. mAnavIone AyoDIna ochuM maLatuM hoya che eTale temane mAnavazarIra paMcamahAbhUtanuM baneluM evI je ApaNuM geITarane roga vadhAre thAya che. thAireDa granyimAMthI je be prAcInanI kalpanA che temAM kAMI tathya hatuM evuM nathI lAgatuM? haramena utpanna thAya che temAM AyoDInanA aNuo paMcamahAbhUtamAM agnine paNa samAveza karAyo che. e agni hoya che ane A haramena zarIranuM uSNatAmAna samatola jaTharAgni te nahi? paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA saMdarbhamAM jAyeluM snehamilana D saMkalana : zAntilAla TI. zeTha paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI samApti pachInuM nehamilana rUpiyA deDha lAkhanI mAtabara rakamanuM dAna maLyuM. te mATe A varSe zrI sI. ena. saMdhavInA nimaMtraNathI, temanA ApaNe temane jeTalo AbhAra mAnIe teTalo ocho che. saMdha nivAsasthAne tA. 27-8-82nA roja rAkhavAmAM AvyuM vatI huM temane mArAM hArdika abhinaMdana ApuM chuM ane mAre hatuM. temAM sthAnika vaktAo, menejiMga kamiTinA sabhya, harSa vyakata karuM chuM. saMdhanA zubherachake temaja mitrone nimaMtravAmAM AvyA hatA. chellA be divasa mATe kalejha sakkara TI. vI. prayoga lagabhaga 140 vyakitaothI hola khIcokhIca bharAI karavAmAM AvyuM tene sArI saphaLatA sAMpaDI. zretAo khUba ja gayo hate. prabhAvita thayA. prathama zrI kAkIlAbena vakANIe temanA kokilakaMTha dvArA ApaNe tyAM je nirbhayatA ane premanuM vAtAvaraNa che te AgavI paddhatithI sumadhura ane arthasabhara evI cAra racanAo ananya keTInuM che ane tene yaza ApaNuM saMghanA pramukha raju karIne zrotAone DolAvyA hatA. zrI cImanalAla cakubhAI zAhane phALe jAya che. tyArabAda saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe saune AvakAra vadhumAM temaNe kahyuM ke zrI sI. ena. saMdhanA pratApI Apyo hato ane belatAM jaNAvyuM ke A varSanI ane saphaLa kAryane huM sAkSI chuM, temanA vyaktitvanI tejavyAkhyAnamALA daramiyAna ghaNuM sukhada anubhavo thayA. svitAnA keTalAka pAsAoe ame mitrone khUba ja prabhAvita vyAkhyAnamALAne zrI sevaMtIlAla kAntIlAla TrasTa taraphathI karyA che. A take huM temane abhAra mAnuM chuM. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1--82 prabuddha jIvana che. ramaNalAla zAhe vyAkhyAnamALAnA Ayojana uparAnta A vakhate meTI rakamanuM ghana meLavavAmAM tathA kalojha sarkITa TI. vI. nI vyavasthA karavAmAM paNa amRtama phaLa Ape te mATe huM temane abhinaMdu chuM. zrI zelezabhAI koThArI, jemaNe aMtaranA umaLakAthI A vakhatanI vyAkhyAnamALAnA samagra kharca mATe Arthika pradAna kayuM te mATe huM temane aMtaHkarapUrvaka AbhAra mAnavAnI taka lauM chuM. A vyAkhyAnamALAthI AkarSAIne AvatA varSanA kharca mATe zrI jagazIbhAIe paNuM vyAkhyAnamALA mATe sArI rakama ApavAnI tatparatA dAkhavI che, tene mATe ApaNe temane jeTalA abhinaMdana ApIe teTalI ochI che. vyAkhyAnamALAnA A ane dAtAo yuvAna vargamAMthI Ave che te vizeSa gauravanI vAta che. vyAkhyAtAo ane viSayomAM haju paNa UMDANa ane gaharAI prApta karatA rahIe. evI bhAvanA A take vyakta karuM chuM ane che. ramaNabhAI tenA mATe kamara kase ane tene vyApa ane vistAra vadhAre evI temane vinaMti karuM chuM. tyArabAda kAryavAhaka samitinA sabhya zrI gaNapatabhAI jhaverIe rajUAta karatA jaNAvyuM ke payuMSaNa vyAkhyAnamALAnA vakatAo tathA temanA viSayanuM dhoraNa ekaMdare uccatara hatuM. bhajanika bahenee paNa khUba ja madhura kaMThe bhajano raju karyA. bhaktisaMgItane zrI anupa jaleTAne kAryakrama atyaMta lokapriya nIvaDe. haMmezanI jema zrImatI nIrubahena zAha tathA uSAbahena mahetAe sasmita vadane jhoLI dvArA premaLa jyoti mATe rUA. 1500 jeTalI rakama bhegI karI ApI e mATe te banne bahene abhinaMbane pAtra che. maMtrI zrI ke. pI. zAha tathA sTAphanAM anya bhAIbahenee niSThApUrvaka ane niyamitatApUrvaka je sevA ApI te mATe teone saune abhinaMba ApuM chuM. che. ramaNalAla zAhe ati zAnta ane gaMbhIra rahI vidvatApUrvaka pramukhapada zobhAvyuM. vividha vaktAonA pravacananA aMtenI temanI samIkSA TUMkI chatAM pUraka ane upakAraka banI rahI. zretAvarganI hAjarI navenava divasa cikAra rahI. varasAda, zaheramAM tephAne chatAM rotAjanonI zista ane zAnti abhUtapUrva hatI. AvA sujJa zrotAjanene ApaNe vaMdana karIe. chellA be dvisa kalejha sarakITa TI. vI. nI vyavasthA thavAthI chellA be traNa varSathI anubhavAtI eka khAmI nivArI zakAI tene ApaNane saune saMtoSa thayo. chelle AjanA A AnaMdamilana mATenA pejaka ane yajamAna daMpatI zrImatI haMsAbena tathA zrI sI. ena. saMdhavIne hRdayapUrvaka AbhAra, ke jemaNe emanA A prAsAda kvA suzobhita ane vizALa phaleTamAM ApaNane AmaMtraNa ApI ApaNe satkAra karyo. AkhuM jagata premamaya che ane vizva bhAvasabhara che. ene anurUpa saMskRta subhASitane bhAvArtha nIce mujaba che te kahIne huM viramIza. paramAtmA kAMI kaSTamAM, paththaramAM ke mATInI AkRtiomAM vasatA nathI, prabhu te manuSyanA 'bhAvanI aMdara vaselA che, mATe "bhAva" e ja mukhya vastu, kAraNa ke sAdhana che.--astu. tyAra bAda saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhya temaja abhyAsavartuLanA kanvInara zrI subodhabhAI ema. zAhe A prasaMge pitAne AnaMda vyakata karatA jaNAvyuM ke, janmabhUminA eka taMtrIlekhamAM zrI harIndrabhAIe muMbaI jaina yuvaka saMghanI A vyAkhyAnamALAne tathA . paramAnaMdabhAIne je rIte ullekha karela tethI gaurava anubhavuM chuM. kAraNake je mUlya mATe ApaNe vyAkhyAnamALA varasethI jIe chIe te ja * * che 2. viro , kAbethI jamaNe : che. tArAbahena zAha, zrI kAntibhAI - sevantIlAla kAntilAla TrasTanA TrasTI, saMdhanA maMtrI, zrI ke. pI. zAha, vyAkhyAnamALAnA pramukha Do. ramaNalAla sI. zAha, saMdhanA upapramukha zrI rasikalAla mehanalAla jhaverI, saMdhanA ' pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha, yujamAna zrI. sI. ena. saMdhavI, lyubaMDIvALA pUjya cunilAlajI mahArAja. . . . . Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana tA. 16:9-82. mUlyanuM eka svataMtra vicArasaraNInA patrakAre karelA samarthanadvArA gujarAtanI samagra prajAne saMdeza pahoMcADI zakAya hate. vyAkhyAnamALA uttarottara vadhu ne vadhu samRddha banatI jAya e amAro satata prayatna hoya che ane badhAM kAryakaromAM saMghabhAvanA hovAne kAraNe 'A javAbadArI AnaMdapUrvaka vahana karI zakAya che. Do. ramaNalAla 'zAha viSe bolatAM temaNe jaNAvyuM ke A varase te teo samagra vyAkhyAnamALA para chavAI gayAM hoya tema lAgyuM. eka te puNyazALI AtmA ne sarakhA pAkI eTale vyAkhyAnamALAnuM Ayojana ane pramukhasthAna zobhAvavA uparAnta ATaluM moTuM dAna temaja TI. vI.nI vyavasthA vagere nAnAM moTAM vyavasthAnAM prazno paNa temane hAthe ulI zakyAM hatAM. " tyArabAda saMdhanA kASAdhyakSa zrI pravINacandra ke. zAhe belanAM jaNAvyuM ke, saMdhanI A vyAkhyAnamALA 48 varSa 'pUrAM kare che. enA 50 varSa purAM thAya tyAre tenI bhavya ujavaNI karavI joIe. te AjanA suMdara ane viziSTa prakAranuM ane tenA mATe zrotAo temaja vakatAo pAsethI sUcana mAgavA joIe, samagra bhAratabharamAM kadAca ATalA lAMbAgALA sudhI ekadhArI rIte, vyavasthita rIte cAlatI hoya evI A eka ja vyAkhyAnamALA haze ema mAruM mAnavuM che. hA, yunivarsiTImAM memoriyala vyAkhyAna thatAM hoya che te kadAca ghaNuM varSothI cAlatA haze, paraMtu e vyAkhyAne moTe bhAge opacArika ja gaNAya. kAraNa, temAM zrotAonI hAjarI kadAca pacIsa-pacAsathI AgaLa nahi vadhatI hAya ! jyAre AjathI 48 varSa pahelAM phakata 50 ja zrotAonI hAjarIthI zarU thayelI vyAkhyAnamALAmAM zrotAonI saMkhyA 2500 thI '3000 sudhI pahoMcI che ane anya dhamIo paNa sAMbhaLavA Ave che. ATalI bheTI hAjarI rahetI hovA chatAM pInaDropa sAyalansa jevI saMpUrNa zAMti rahe che. A rIte A vyAkhyAnamALAe zretAonA dilamAM ajoDa kahI zakAya evuM sthAna prApta karyuM che. A vyAkhyAnamALAnA tAone evo cokakasa abhiprAya jANavA maLe che ke, A vyAkhyAnamALAnAM vyAkhyAne sAMbhaLavAthI peTe raste janAra mANasane sAco rAha prApta thAya che ane mANasane te susaMskArI, vicAravaMta ane vinayI banAvavAmAM kAraNabhUta bane cheziAsUcana kare che. A vyAkhyAnamALAnA pramukha De ramaNalAla viSe ghaNuM kahevAI gayuM che-temAM mArI saMmati che, eTale temAM navo kaI umero karato nathI, paraMtu A vyAkhyAnamALAnA saMcAlana pAchaLa eka agocara preraNA-vyaktinuM pIThabaLa kAma karI rahela che, jemane A take ApaNe bIradAvavA joIe. te che De. ramaNabhAinA patnI tArAbahena. kAraNa, koipaNa sAmAjika ke jAhera kAryakartAne enI kAryanI saphaLatA mATe patnIne sahakAra khUba ja Avazyaka bane che. eTalA mATe ApaNe DioN. ramaNabhAI sAthe che. tArAbahenano paNa A take AbhAra mAnIe. ApaNI vyAkhyAnamALAe mArA dilamAM khUba ja uMcI chApa aMkita karI che ane huM tenAthI khUba ja prabhAvita chuM. tyArabAda A vakhatanI vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtA De. sureza dalAle belatAM jaNAvyuM ke jene sAcA arthamAM apUrva kahI zakAya evI A vyAkhyAnamALA che. kharI rIte khoTA vizeSaNo vAparavAnI mane Ata nathI. mAruM eka namra sUcana che ke vyAkhyAnamALA zarU thaI tyArathI eTale ke 1904 thI Aja sudhInA vaktAo ane temanA viSayenI vigatenI sacine eka graMtha taiyAra karavuM joIe. te anya mATe khUba ja upayogI banI raheze. 14 karo. * che. ramaNabhAI jevA pramukha vyAkhyAnamALAne maLyA che. tenI paNa mahattA che. mArA viSe kahyuM che ema kahI zakAya ke Aje huM je chuM te De. ramaNalAla zAha ane va. manasukhalAla jhaverIne AbhArI che. A vyAkhyAnamALA uttarottara khUba ja vikAsa sAdhe evI mArI prArthanA che. bIjA vakatA zrI kAntibhAI kAlANIe kahyuM ke, A vyAkhyAnamALAnuM pacAsamuM varSa najIka Ave che tyAre A vyAkhyAnamALA bhAratavyApI bane evuM kaMIka Ayojana karavuM joIe. mAruM bIjuM evuM sUcana che ke dara varSe aDhAra vaktAomAMthI be vakatAone pasaMda karIne temanAM vyAkhyAne agAuthI lakhAvIne tene purataka AkAre pragaTa karavA joIeAnA mATe koI ghatAe AgaLa AvavuM joIe. A rIte AvA suMdara vyAkhyAnono saMgraha sacavAya. A uparAMta AgalA divasanA dareka pravacanene sAra sAyakalesTAIla karAvIne bIje divase zrotAone maLe evI paNa vyavarathA thAya to tenI paNa upayogitA raheze. mArA A sUcanono amala karavAmAM Avaze te tene huM eka ISTa pagaluM gaNIza. trIjA vaktA zrI zazikAnta mahetAe jaNAvyuM ke, AvI vyAkhyAnamALAo sAvitAnuM vAtAvaraNa ubhuM kare che. AvI vyAkhyAnamALAo alaga alaga zaheromAM 50100 jagyAe yejavI joIe ane temAM saMye madadarUpa banavuM joIe. paryuSaNa parva e jaina dharmanI ArAdhanAnA divaso che, te zakaya hoya tyAM sudhI jaina darzanane lagatA viSaya pasaMda karavAmAM Ave to ghaNuM zrotAone dharmaviSayaka jJAna maLI zake. vyAkhyAnamALAnA pramukha che. ramaNalAla sI. zAhe bolatA jaNAvyuM ke mAruM sUcana svIkArIne A vakhate mane sanmAnamAMthI mukita ApI tethI mane khUba ja AnaMda thayo che. Apa badhAnI ane saMdhanA adhikArIonI temaja pUjya kAkAnI premabharI lAgaNIne mane satata anubhava thato rahyo che-mArA viSe je kahevAmAM AvyuM temAM ghaNI atizyoti lAge che, paraMtu jayAre mitra, mitra viSe bole tyAre thoDI atizayokita thAya te svAbhAvika che. ApaNe vyAkhyAnamALAnA dAtAone khUba AbhAra mAnavo joIe. vyAkhyAnamALAne kharca dara varSe vadhato rahyo che ane e prakAranA dAtAo paNa ApaNane maLatA rahyA che. sAmAnya rIte dAna ApavAnI vRtti krame krame ghaTatI jatI hoya che, temAM nyUnatA AvatI hoya che. nyUnatAne mATe "mArkaTanarane temaNe ramUjI zailImAM dAkhale ApatA jaNAvyuM ke sAmAnya rIte lAMbAgALe dAnamAM nyUnatA Ave. tene badale ApaNe tyAM adhikatA AvatI jAya che. A rIte ApaNane A bAbata jude anubhava thayo cheApaNane vaktAo te sArA maLe ja che paraMtu A zrotAvarga paNa bhAgye ja kayAMya maLe. cAlu varasAde chatrI oDhIne ane reinakoTa paherIne ubhA ubhA vyAkhyAne sAMbhaLe evA ucca keTInA zrotAo paNa ApaNane prApta thayA che. AvA uccastaranA zrotAone kAraNe vadhAre Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-82 prazuddha jIvana 1 sArA vakatAo meLavavAne lagatI ApaNuM javAbadArI paNa vadhatI jAya che. AnaMdanI vAta to e che ke vyAkhyAtAone puraskAra ApavAnI ke temane vyAkhyAnasthaLe lAvavAnI koIpaNa javAbadArI ApaNuM zIre rahetI nahi hovA chatAM dareka vyAkhyAna barAbara tenA niyata samaye zarU thAya che ane purU thAya che. vakatAone A adabhUta kahI zakAya evo ApaNane sahakAra sAMpaDate rahyo che. vyAkhyAna pachInA samApana mATe paNa haMmezA huM sabhAna rahete houM chuM. A rIte A samagra AyojanamAM badhAne premabharyo sahakAra maLe che. badhA vyAkhyAno tAtvika hoya che. vyAkhyAnanuM sarva zretAonA jIvanamAM amuka aMze utare te ApaNo aMtima azaya che. dareka varSe be--pAMca TakA paNa ApaNe AgaLa vadhIe e prayatna ne Azaya che. bAkI, vyAkhyAnamALA samRddha banatI rahe temAM huM te nimitta mAtra chuM, sahakAra mATe saune huM AbhArI chuM. aMte saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe bolatAM jaNAvyuM ke saMghanI vyAkhyAnamALA A rIte uttarottara vikAsa sAdhI rahI che e mAre vizeSa AnaMda che. satata nava divasa sudhI khaDe page ubhA rahIne A vyAkhyAnamALAne saphaLa banAvavA mATe mArA sahakAryakaro je jahemata uThAve che te mATe e badhAne huM AbhAra mAnuM chuM. Aje je thoDA vaktAo hAjara che temane paNa huM AbhAra mAnavAnI taka lauM chuM. sauthI vizeSa AnaMda mane e vAtane che ke navA navA lekenuM AkarSaNa A vyAkhyAnamALA banI hI che. AjanA yajamAna zrI sI. ena. saMdhavI viSe mArA manamAM ghaNe ja Adara che. temanAmAM rahelI vinamratAnA kAraNe mane vizeSa AnaMda thAya che. jaina sozyala grupane temanI rAhabarI nIce je vikAsa thayo ane vyApa vadhyo tenAthI huM khUba ja prabhAvita thayo chuM. temane huM aMtaranA dhanyavAda ApuM chuM mArA jIvanaghaDatara daramiyAna huM haMmezA gAMdhIjIne vicAra karato houM chuM. karoDe lokonuM emanA pratye AkarSaNa kema thayuM ? bhakitabhAva kema che? temanI pitAnI evI koI vRtti na hovA chata? ane temane kevA dhuraMdhara kAryakaro maLyA ! aAnuM mULa zodhatA mane mAluma paDyuM ke tenuM mULa hatuM temanI "satyanI ArAdhanA." temanA paga haMmezA dharatI para maMDAyelA rahetA. vAstavikatA temaNe kayAreya choDI nahotI. namra bhAve kahyuM te mAro paNa A bhAva rahyo che-huM kayAreya atizakita sahI zakato nathI. AvI bAbatamAM huM tarata ja khulAso karatA jarA paNa saMkoca anubhava nathI. AnA dAkhalA tarIke phAdhara vAlesanA vyAkhyAna-viSaya aupacArikatA ane AtmIyatA' viSe paNa mAre tyAM ja khulAseka karavo paDayA. hamaNAM eka sUcana karavAmAM AvyuM ke "jaina darzanane lagatA viSaye pasaMda karavA joIe.' enA viSe mAre kahevAnuM che ke je viSaye pasaMda karIe chIe ene bhAva jaina dharmathI jarAya judo nathI hotA. mAnavadharma ane badhA ja dharmo pratye saMbhAva e ApaNe dRSTikoNa che. sthApita hitonA pracAranuM A leTama nathI. jIvananA sanAtana mUlyonI pratiSThA karavA mATenuM A pleTaphema che. * ApaNe kuTuMba-vistAra khUba vadhatA jAya che tene mane AnaMda che. A jJAnagaMgAmAM sau pAvana thAya evI mArI bhAvanA che. - tyAra bAda yajamAna zrI sI. ena. saMdhavIe khelatA kahyuM ke, saune huM 'micchA mi dukakaDama karuM chuM. zrImade kahyo e apUrva avasara kayAre Avaze tenI mane khabara nathI, paraMtu mAre tyAM Apa badhA padhAryA che ane mane je lAbha maLe. che tene, mAre mATe Aje durlabha avasara Avyo che ema huM gaNuM chuM ane Apa saune AbhAra mAnuM chuM. murabbI zrI cImanabhAinI mArA pratyenI lAgaNI ane prema che e kAraNe ja huM A pravRttimAM vadhAre rasa leto thayo chuM ane khAsa karIne che. ramaNabhAIe pramukharathAne besavAnuM zarU karyuM tyArathI huM vyAkhyAnamALAmAM vadhAre rasa lauM chuM. Apa sarvenuM eka vAta tarapha lakSya doravAnI rajA lauM chuM ke 1937mAM vyAkhyAnamALA zarU karavAmAM AvI tyArathI Aje 1982nuM varSa cAle che tyAM sudhInI dareka gyAkhyAnamALAmAM zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhe pitAnuM vyAkhyAna ApyuM che. eka paNa varSa gumAvyA sivAya ATalA lAMbA kALa sudhI vyAkhyAna ApavAne lagate bhAratane ja nahi paraMtu kadAca vizvane A rekorDa gaNAya. tene mATe ApaNe murakhIne vaMdana karIe. : . che . Ama te sIdhuM sAduM, paNa nijamAM anaMtatAne samAvIne beThuM che. huM chuM." bole, keTaluM sAduM, TUMkuM ne Taca! paNa e "mArA hovAnI ghaTanAnuM pRthakakaraNa te karI juo. keTakeTalI jJAna-vijJAnanI zAkhAone e AvarI le che! ATaluM badhuM vaividhya ane anaMtatA pitAnA garbhamAM vA chatAM je evA svarUpe vyakata thayuM che te mUMguM kema rahI zake? tethI te e pratikSaNa sarjanane-AviSkArane-khela khelyA kare che. e hIsTA (lIlA vaDe) e che ke vahu thavuM che. e anaMta, akhaMDa sarjanalIlA e ena Pastime che. eTale ke jANe e, e lIlAvaDe pitAne khAlI samaya bharI de che. e AMtarika aikaya pUrNa che. e pUrNatAne paNa pitAnA vividha paNa pULa svarUpa-chaTAo che. e bhItarI emanA * pitAnA vividha svarUpanI pUrNatA kAvya, citra, saMgIta vagere sarjana-mAdhyamamAM jhIlAya che ane tethI ja temAM alaukika AnaMda Ave che. anekamAMnA-"ene pAmavA mATe te koI eka saMvAda (Harmony)mAM guMthAI javuM joIe. tethI ja premamAM aiyane pAmavA mATe be maTIne eka thavuM ja joIe ane te mATe premamAtra pAse koI apekSA na rakhAya. ne anAmata ' rAkhIne ene kaI "vele' na maMDAya ! eTale pitAnI Ahuti ApIne-pitAne ja ogALI nAkhIne-ne bhUMsI nAkhIne ja e e pamAya. pachI je abhinava sva temAMthI pragaTaze te mULa ogaLI gayelAM tvanuM chApaka rUpAMtara haze. pULatti pUrNa mAte-e pUnA visarjanamAMthI pragaTelA navA vyApaka vibhUmaya zvanuM e pUrNa svarUpa haze. ane A enI abhivyakti. e ja che vyakita ane samaSTinuM yeya. (TAgoranA "Creative unity'nA AdhAre) -cImanabhAI dave Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-9-2 gAlibanI phalapAMkhaDI harIndra dave , na dekhA asadake khavata--javata me bAraha, tAnI bulaMdImAMthI ja A kAvyapaMkitao pragaTI che; "ame dIvAnA gara nahIM hai, te huziyAra bhI nahIM. te garamAgarama khabara sAMbhaLyA hatA ke gAlibanI badanAmI gAliba nadI paMgatamAM beThe che. duniyAmAM te svastha, thavAnI che-sau enA phuraphuracA uDAvI devAnA che. e jovA huM huziyAra mANasa hoya che; athavA te dIvAnA mANaso hoya che. pote paNa gayo. paNa e tamAzo ja na thayo. e khela na javAya." paNa gAlibane mananA ekAMte juo ke mitronI mahephilamAM; e e hakIkata che ke 'gAliba" nA skUla jIvanamAM ghaNA tamAzAo thayAMenI mAnahAnInA avasaro paNa AvyA. je pAgala na hoya te svastha paNa nathI lAgatuM. paNa enA kAvyajIvananI IjajatanA kAMgarAnI eka kaNa paNa mANase kAM ekAMte oLakhAI jAya; kAM mahephilamAM bole kaI kheravI zakyuM nathI. ke enI pratibhA pragaTa thaI jAya, paNa gAlibane samajavAnuM - huM gamI_e-nizAte tasavvarase namAsajha eTaluM saheluM nathI. balvata ke jalatamAM ene vAraMvAra joyA meM aMdavibe-gulazane-nA ApharIdA huM. pachI paNa enA mATe dIvAno ke haziyAra bemAMthI koI vizeSa lAgu pADI zakAya ema nathI. gAlibe eka vAra "pUchate hai vaha ki gAliba kauna hai? dIvAnAnI haroLamAM na besate hoya, to zANuonI te prazna ane ene uttara ApavAnI vimAsaNa raju karI hatI. ahIM' have pite ja, pite kahyuM che enI vAta kahI che. paMgatamAM paNa jene sthAna na hoya evA A kavine kayAM , "huM bhAvanAbhUtinI prasannatAnI uSmAthI gIta gAvAnI Asana ApIzuM? ene hAphijha ke maiyAma sAthe ja besADavo paDe. preraNA prApta karuM chuM, jenuM nirmANa hajI thayuM nathI evA teDa beThe jaba ki hama jAmo-sugU phira hamake kayA? upavananuM huM bulabula chuM.' AsamAse bAda-e-zulaphAma gara baccA kare." pratyeka sAce sarjaka A paristhitimAMthI pasAra thato hoya - A zera gAlibe mIra mehadI hasana majarUra para bIjI che. e je vAtAvaraNane bhAga banavA icchatA hoya che, enuM Disembara 1858 nA roja lakhelA eka patramAM TAMke che, e astitva mAtra enI bhAvasRSTimAM ja hoya che. vAstavika jagatajotAM ene saMdarbha 1857nI krAMti pachInI paristhiti sAthe mAM enI hayAtI ne jotAM e saMdharSamAM mukAyA che. jeDI zakAya. "gAlibe' A patramAM lakhyuM che : nirmANa na pAmelA upavananuM bulabula : hajI je yuga - 'dilhInuM astitva keTalIka paristhitio para AdhArita AvyuM nathI e yugane pratinidhi. hatuM. kille, cAMdanI ceka, jummA masjidane bajAra, jamanAnA kavi haMmezAM yugathI be DagalAM AgaLa cAle che. pUlanI saphara, varase varasa maLato phUlavALAne meLo : A pAMce zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA zarU vAta Aje nathI, te kahe, dilhI jyAM rahyuM ? hA, koI zahera bhArata varSanI tavArIkhamAM A nAmanuM hatuM. karavAmAM Ave che-keseTa lAyabrerI gavarnara janarala 15 Disembare ahIM praveza karaze; joIe, kayAM Utare che ane kema darabAra bhare che? AthI jaNAvavAmAM Ave che ke 1lI taDa beThe jaba ki hama jAme subU phira hamake kyA? okaTobarathI saMgha dvArA keseTenI lAyabrerI AsamAse bAdae gulaphAma gara barasA kare. zarU karavAmAM Ave che. temAM, vyAkhyAnamALAmAM tAre AvavuM che? Ava bhAI, jonisArakhAMnI chatarInI vakatAoe ApelA vakatavyanI tema ja pUjya saDaka tathA khAnacandanI galI joI jA. gAlibanA bujhAyelA morArIbApunI keseTa maLaze. dilane joI jA.' - A zerano artha sAdesIdhe che: "ame te amArI dareka keseTa dITha rUpiyA pacAsa DIpojhITa surAhI tathA surApAtrane toDI beThA chIe. have amAre zuM? levAmAM Avaze. ghasArAnA kAraNe darajano AkAzathI bhalene puSpavarNa surAne varasAda varasyA ja kare... eka rUpiye cAja levAmAM Avaze. A pejaojhAdInA pAtrane teDI denArAnI sthiti paNuM A be nAno lAbha levA sahune vinaMti che. paMkitaomAM vAMcI zakAya. bIjuM, Apane tyAM je vadhArAnI keseTe thI khabara gaya ki gAliba ke uDege pura, paDI hoya te Apa saMghane bheTa paNa mokalI dekhane hama bhI gaye the ki tamAzA na huA. zake che, jethI anya sabhyane tene lAbha maLe. gAlibanA jIvanane mukhtasara na joI jaIe te emAM li. ApanA vinoda ane zANapaNanA saMkhyAbaMdha prasaMge maLe te mAnanA cImanalAla je. zAha ane mAnahAnInA paNa pArAvAra prasaMge mUkI zakAya. ke. pI. zAha. vAstavamAM gAlibajIvananI A badhI ja sthala ghaTanAothI maMtrIo, muMbaI jena yuvaka saMgha upara "thaI jIvatA hatA. emanI manasRSTimAM jivAtI vAstavika 'zi : zrI muMbaI. jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakalika : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 005. Te. naM. 357256 : mudraNasthAna : dhI sTeTasa pIpala presa, keTa, muMbaI 400 001. ' Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 che. A prabuddha jIvana " "prabuddha jaina'nuM navasaMrakaraNa varSa:46 aMka: 11 muMbaI 1-10-82 ekabara, 1982, zukravAra vArSika lavAjama rU. 20: paradeza mATe ziliMga 60 muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM mukhapatra : pAkSika ' chUTaka na rUA. 1-00 taMtrI : cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla sI. zAha pralobhane ane sadAcAra che - cImanalAla cakubhAI zAha 726 prabuddha jIvana'nA tA. 16-9-82nA aMkamAM yazavaMta karyA pachI pitAnI pUrvajIvananI priyatamA kozAne tyAM dezIe eka lekha lakhe chejemAM eka vivAdAspada prazna raju karyo cAturmAsa rahyA ane lezapaNu vikArane anubhava thayo nahi. che. "pralobhanethI dUra rahevuM ke pralobhananI vacce jaine laDavuM? mANasanA mananI caMcaLatA jotAM pralobhanothI dUra rahevuM emAM be dAkhalA ApyA che: emAM DahApaNu che. paNa, pralobhanothI dUra rahevAne abhigama gharanA nekarane (kadAca gharanA mANasone paNa) pralebhanethI bhaya upara AdhArita che. pitAnI jAtane pUre vizvAsa nathI dUra rAkhavA kIMmatI vastuo rajhaLatI na mUkavI ane sAcavIne ' ane naitika baLa paNa nathI eTale lapasI paDavAnA bhaye dara rAkhavI. mANasanuM mana eTaluM caMcaLa che ke prAmANika thavAnI rahe che, paNa pitAnI kasoTI karavI hoya te pralobhanothI mAtra icchA hoya te paNa taka Ave tyAre, kayAre lapasI paDe dUra rahI sadAcArI hevAne dAvo kare tenA karatAM pitAnI kaTI enuM kAMI kahevAya nahIM. tethI vyAvahArika buddhie e mArga karIne temAMthI pAra utaravuM emAM naitika baLa che. alabatta, hitAvaha che ke pralobhathI dUra rahevuM. A mArga letAM paDavAne bhaya che, paNa vyakita jAgrata hoya emaNe bIjo dAkhale brahmacaryane-gAMdhIjI ane te paDatAM AthaDatAM paNa A kaseTImAMthI pAra utaravuM e sthUlibhadrane Apyo che. jainadharme brahmacaryanA pAlana mATe nava zreSTha mArga che. kAMThe ubhA rahIne koI mANasa ema kahe ke vADa bAMdhI che ke jethI taka maLatA mANasa pralobhanane vaza na huM DUbato nathI, paNa pANImAM paDayA vinA ene taratA AvaDe thAya ane evI takathI dUra rahe. dAkhalA tarIke pitAnI patnI che ke nahi e koNa kahI zake? sivAya bIjI strI sAthe ekAnta sevavuM e eka meTuM vinobAjIe eka jagyAe kahyuM che ke "huM AjIvana pralezana che. brahmacArI chuM eTale mArA mATe brahmacarya sahaja che paNa paNa, gAMdhIjI ane dhUlibhadra ethI AgaLa gayAM. gAMdhIjI gRharathI mANase brahmacarya pALe temAM vadhAre gaurava che. zrAvake viSe lakhyuM che ke AzramavAsInA lagna karAvI Ape tyAre cethA vatanI bAdhA le che tyAre AvI karsaTImAMthI pAra paNa amuka samaya sudhI brahmacarya pALavAnI pratijJA levarAve. utaravAne kAMIka prayatna hoya che. emAM sadA jAgRta rahevuM paDe jayaprakAzanA patnI prabhAdevIne phirase jANItA che. jayaprakAza- ane mAtra zArIrika brahmacarya nahi paNa sarvAmukhI saMyama jInI gerahAjarImAM prabhAdevI pAse brahmacaryavrata aMgikAra na hoya ane svAdendriya upara vijaya meLavyuM na hoya te e karAvyuM ane jayaprakAzajIe te pALyuM, paNa pitAnI jAta brahmacarya paNa Take nahi. sAthe bahu laDavuM paDayuM. paNa, prabhanothI haMmezAM dUra rahevAtuM ja nathI. saMsAramAM gAMdhIjI te ethI paNa AgaLa gayAM. 36 varSanI ummare belAM mANasane Dagale ne pagale pralobhano AvyA ja kare che. AjIvana brahmacaryavrata lIdhuM. paNa, tyAra pachI vikAro satAvata corI na karavI, brahmacarya vrata pALavuM e ja mAtra sadAcAra rahyA. premAkaMTaka sAthenA patravyavahAramAM nikhAlasapaNe tenuM nathI. jIvananA badhA ja vyavahAramAM sadAcAra ane joIe. lekhana karyuM che. jIvananA aMta samaye, pote saMpUrNapaNe nirvi- tema karavA jatAM cAretaraphathI pralobhanethI vIMTaLAyelA ja chIe kArI thayA che enI khAtrI karavA ati jokhamI prayoga karyo. ane rakhalana kayAM nahi thAya enI pitAne paNa khabara emanA badhA ja sAthIo AvA prayogathI virUddha hatA. gAMdhIjIe hetI nathI. kahyuM ke, pote A prayoga karI rahyA che evuM jAhera nivedana A carcAne thoDIka vadhAre tAtvika bhUmikA upara laI javI karavA teo taiyAra che, ane tema karatAM emanuM mahAtmApaNuM joIe. bhArata varSanA traNe dharmo-vaidika, baudha ane jainajatuM hoya te tenI cintA nathI. sAthIoe evuM jAhera mekSane jIvananuM aMtima lakSya mAne che. mekSa eTale rAgadveSathI nivedana karatA rokyA. saMpUrNapaNe mukta thavuM. saMsAra eTale rAgadveSano sAgara. eTalA sthUlibhadrano kisso paNa evo ja che. zramaNudharma aMgikAra mATe mokSaprAptinI be spaSTa ane bhinna vicAradhArAo Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 prabuddha jIvana, 1 paDatA huM ka9pI parityAga e ja che ane karUNA ApaNI bhAratIya saMskRtimAM pravarte che. zramaNusaMskRtinI vicAradhAre meTe bhAge kahe che ke saMsArano tyAga kaMyAM vinA rAgadoSathI mukta thavAya ja nahi. jayAre vaidika vicAradhArAmAM jIvananA cAra Azrame che, ane kramika vikAsane prabaMdha che, ane jIvananA anta bhAge sanyAsa Azrama Ave che. zramaNa saMskRti mAne che ane khAsa karIne jaina dharma ke anta samaya sudhI rAha jovAmAM badhuMya gumAvI besIe, mATe zarUAtathI ja jeTalA bane teTalA vahelA e mAge javuM joIe. zrImad rAncanTe vakhatovakhata kahyuM che ke "sarvasaMgapariyoga e ja mekSa mAga che-sarva saMbaMdhanuM baMdhana ti chedIne, e mAge javAnuM che. gItA, samanvayakArI grAnya che, emAM anAsaktiyogane upaderA che. eTale ke saMsAramAM rahIne asakita tajavI ane rAgadveSa sahita thavuM. niyata karma choDI devAthI mukita maLe che ja ema nathI. mANasa himAlayanI guphAmAM jaIne bese te paNa enuM mana enI sAthe ja hoya che ane jayAM sudhI caMcaLatA. upara kAbu na meLavyo hoya tyAM sudhI saMsArathI dUra thavAthI ja rAgadveSa jatA nathI. paNa, e vAta paNa kharI che ke jeTale daraje rAgadveSanA prasaMgothI dUra hoIe eTale darajaje mananI sthiratA rahe che. A vastu ja jIvananI samasyA che. enAthI dUra javAtuM nathI ane dUra gayA vinA e mArge prayANa thatuM nathI. jIvana, viredhItane samanvaya che. jyAM svArthanI pravRtti che tyAM te rAga che ja, ane teno tyAga karyA vinA rAgadveSa jAya ja nahi, ene ochA karI zakAya. paNa pAramArthika pravRtti karatA hoIe temAM paNa rAga pa nathI hotA ema nathI. kadAca vadhAre sUkSma hovAnA kAraNe vadhAre mohamAM DUbADe che. janaka videhIne dAkhale ApavAmAM Ave che. paNa, zrImade spaSTa kahyuM che ke evI avasthA zakya nathI. zrIkRSNa saMpUrNapaNe anAsakta hatA ? ahIM, zrIkRSNane paramAtmA tarIke nahi, paNa yugapurUSa tarIke huM vicAra karuM chuM. niHsvArtha jarUra hatA, pitAne kAMI joItuM nahotuM, paraMtu ema mAnatA hatA ke pAMDavone anyAya thAya che-emane nyAya maLavo joIe. ane AryAvratamAM e vakhate bIjA paNa je AtatAyIo rahatA emane vinAza kare jaIe. gItAmAM, aneka vidhIta samaye samaye umeravAmAM AvyA che. zrIkRSNane arjunane mukhya upadeza-arjunane enA kSatriya dhamanI yAda devaDAvavAno hato, je ene svadharma hato ema lAge. eTale anAsakitane artha .niHsvArthapaNe svadharmanuM pAlana ema kahevAya. paNa, gAMdhIjIe -anAsaktino judo ja artha karyo che. sAdhanazuddhi na hoya tyAM anAsakti ke vItarAga dazA zakaya nathI ema gAMdhIjI draDhapaNe mAnatA. zrIkRSNano ahIM paNa yugapurUSa tarIke vicAra karatAM sAdhanazuddhine Agraha rAkhe che evuM nahi kahI azakAya. kadAca e samayamAM e prazna paNa nahotA. gAMdhIjIe ja kahyuM che ke ahiMsA e gItAne pratipAdaya viSaya nathI. - gAMdhIjIne sAdhanazuddhi mATe aTale Agraha hovA chatAM teo saMpUrNapaNe rAgadveSa rahita rahI zakyA hatA? subhASa jha, gAMdhIjInI marajI virUddha kAMgresanA pramukha thayA, gAMdhIjIne nirNaya hato ke e padethI emane haTAvavA ja joIe ane ahiMsaka mArge, eTale ke koMgresanA badhA AgevAnonA saMpUrNa asahakArathI. bejhane rAjInAmuM ApavAnI pharaja paDI. pAkistAnane paMcAvana karoDa rUpiyA ApavA evo gAMdhIjIne Agraha hato. saradAra paTela virUdha hatA, ane ghaNuM manaduHkha thatuM. gAMdhIjIne saradAra pratye jarAya aNagamo nahi hoya ? janarala smaTasa, janarala DAyara, vIrAvALA ke jhINAM pratye naryo prema ja haze ? gAMdhIjI kahetA ke anyAyane pratIkAra kare, paraMtu anyAyI pratye prema kare ane pite ema kahetA ke briTizarone pratye emane prema che temanA mitra che. emane Agraha hato ke zuddha satyAgraha manamAM kaIpaNa prakAranA TheSa vinA e thavo joIe. A keTale darajaje zakaya che? pralobhano, sadAcAra mATe mANasanI kasoTI che. eTale daraje kaseTImAMthI e pAra utare eTale darajaje sAcA sadAcAnuM AcaraNa thAya che. bhAI yazavaMta dozIe je prazna raju karyo che te dareka vyaktinI gaMbhIra vicAraNA mAge che ane aMte dareka vyakti pitAnI prakRti pramANe ene nirNaya kare che. zrImad rAjacandrane samAjakalyANanI ke pAramAyiMka pravRttimAM paDatA huM kalpI zakato nathI. aMtaramAM dayA ane karUNa apAra hatA paNa sarvasaMga parityAga e ja emanuM yeya hatuM. gAdhIjI saMsAra tyajI AtmakalyANamAM paDe evuM paNa huM ka9pI zakato nathI. emanI prakRti e mAge emane javA de ema nahotI. EB 23-9-82 sAbhAra svIkAra (5) dezanA mahimA dazana (6) pava mahimA dazana : pravacanakAra pa. pU. agama dvAraka zAsana zAla AcArya deveza zrI AnaMdasAgara sUrizvarajI ma. sA. preraNAdAtA : pa. pU. zrI darzana sAgarasUrizvarajI ma. sA. saMpAdaka: 5. pU. zrI nityodaya sAgarajI ma. sA. pra. zrI gaddhAraka pravacana prakAzana samiti che. amaracaMda ratanacaMda jhaverI 77 e, vAlakezvara roDa, muMbaI-6 ki. darekanI rUA. 25. (7) 100 varSa nIrogI raho: le. mANeklAla ema. paTela pra. suMdaram pablikezansa amadAvAda-21 ki. rU. 10. * (8) amArA pappA : pra. nalinI yaza zukla, e/8 bImAnagara, sara ema. pI. roDa, aMdherI (pUrva) muMbaI-69. (9) bhAratIya dharmomAM kAmavAda : saMkalanakAra : muni zrI kIticandravijayajI, pra. bhAratIya prAtatva prakAzana samiti piDavADA sirohI reDa, rAjasthAna ki. 50 paisA. (10) gakSema le. zazIkAnta ma. mahetA pra. aruNIbahena jayasukhalAla mahetA 36, abdula rahemAna sTrITa muMbaI-3 ki. rUA. 3. (11) zrI navakAra mahAmaMtra (12) zrI meTI sAdhu vaMdanA le. rasikalAla zeTha-prApti thAnaH vIravANuM prakAzana kendra Cl0. naMdalAla tArAcaMda verA, 98, nepIyansI roDa, zAMtinagara muMbaI-6. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAya che, e vicAra karavA ya nahi paNa thI ApaNe tA. 1-10-89 prabuddha jIvana 15. sukhanuM mULa samatva, duHkhanuM mULa mamatva 4 agaracaMda nAhaTA ja anu:gulAba raDhiyA vizvanA badhA cho sukhanI AkAMkSA rAkhe che ane enI ke viSALI lAgaNI nathI thatI. jayAre ApaNA gharamAM prApti mATe nirantara prayatnazIla che. paraMtu hajAra prayatna karavA bALakanA janmathI AnaMda ane koI svajananA mRtyuthI zAkanI chatAM paNa teo hamezAM duHkhanI viSama javALAmAM saMtapta, lAgaNI anubhavIe chIe. enuM kAraNa spaSTa che ke, jenAM dekhAya che, emanI azAMti ghaTavAne badale vadhatI rahe che. enuM prati ApaNe mamatvabhAva karyo ke "A mAruM che,' enA kAraNa zuM che? vicAra karavAthI be traNa prazno ApaNI sAme saMyoga-viyogathI sukha-duHkhanA bhAva utpanna thavAnA ja. Ave che. zuM sukha koI vAstavika satya nahi paNa kalpanA mAtra che ? ApaNe ApaNI najara sAme ja bIjA koinI eka vastune athavA zuM sukhanA sAcA svarUpa ane mArgathI ApaNe nAza pAmatI ke kharAba thatI joIe chIe tyAre vicAra aparicita chIe ? ApaNe ApaNuM buddhi ane zakita anusAra karIe chIe, emAM ApaNane zuM? paNa e ja vastu - pUrNa prayatna karatAM rahIe chatAM ichina prApta kema nathI ApaNuM hoya te nAza thavA daIzuM? nAza karanAra pratye karI zakatA? deSabhAva jAgaze ja. prAcIna samayanA RSimunioe AnaMda anubhava mamatvabudhithI vastunA satya svarUpanuM jJAna nathI thatuM. je karyo che. Aje paNa ghaNuM jIvo evA dekhAya che, varatu pratye ApaNane moha hoya, enA saMbaMdha ane pariNAma jemanA darzana, vacana, zravaNu ane satsaMgathI parama para vicAra karIe chIe te mamatva ghaTavA lAge che. je zarIrane zAMtinuM sukha prApta thAya che. A parathI kahI ApaNuM mAnIe chIe, ene mATe aneka pApakarma karIe zakAya ke sukha eka vAstavika satya che. ApaNuM mArga ke chIe, enI rakSA ane suMdaratA mATe ghaNo samaya khacI'e mAnyatAmAM zrAMti hoI zake che. ghANInA baLadanI AMkhe chIe. paraMtu enI aMtima avasthA te mAMdagI, vRddhAvasthA pATo bAMdheluM hovAthI ghANI AsapAsa AMTA mArI e ane bhasmibhUta rAkhane vicAra karIe to mamatvanA baMdha DhIlA thAkI jAya che tyAre vicAre che ke meM khUba paMtha kApe che, paDe che. e ja rIte kuTuMba, parivAra pratye je svArthamaya saMbaMdha che, paraMtu pATo chUTatAM ja pitAne ghANIne pAse joine ene enA pariNAmane vicAra karIe te, ene mATe keTalI doDAdeDa vedanA thAya che. basa, ApaNI dazA paNa evI ja che. karIe chIe. anyAyathI dhanopArjana karIe chIe chatAM kayAMka kasara rahI gaI to kuTuMbamAM zatrubhAva AvI jAya che, mRtyu ApaNI sukhAnI kalpanA brAMtimUlaka che, ApaNI kalpanAmAM vakhate nathI koine sAtha maLatuM. je dhana, mAla ityAdi mamatva saMgraha ane bega sukhanAM sAdhana che. niraMtara AtmaciMtana vaza thaI, aneka pApa karI meLavyAM che te ahIM ja paDI raheze. karanAra yogIo kahe che, sukha bhogamAM nahi, tyogamAM che. eka jIva jene sukhanuM sAdhana mAne che, te bIjA mATe duHkhaprada AtmA ekalo Avyo ane eka ja javAne. karma ane pitAne ja banI zake che. bhinna bhinna vyakitaonI vAta javA daIe bhogavavAM paDe che. duHkha, zAka ke kaSTamAM kaI sahabhAgI nathI thaI te eka ja vyakitane eka vastu je eka samaye rAtuM. A badhAM pariNAma para vicAra karavAthI vairAgyabhAva AnaMdaprada lAge che te kayAreka bIjA samaye duHkhadAyaka lAge che. jAge che, mamatvabhAva zame che. eka khAdya padArtha nirogI avasthAmAM rucikara lAge te ja kharo AnaMda atmiramANamAM che. kasturI mRganI jema mAMdagI vakhate apriya lAge che. putraprApti sukha manAya che. bahAranI doDAdeDa ochI thaze tyAre ajJAna ane duHkhanAM kAraNurUpa paNu e putra avinIta thAya te duHkhada manAya che. Ama ghaNA mamatvane choDI devAthI sahajarIte paramAnaMdanI prApti thaze. udAharaNathI kahI zakAya ke, sukha-duHkha bahArathI maLatI vastu nathI, paNuM vyakitanI mAnyatA ane vicAro para mamatAthI jIva tRSNa, vAsanA, kAmanA, Asakti, IcchA AdhAra rAkhe che. ane lobhamAM rAce che. "huM" ane "mAruM" chUTaze tyAre A badhA bhrama paNa chUTI jaze. jelayAtrA niMdanIya ane bhayaprada sthAna manAya che, paNa cAha gaI, ciMtA gaI; manavA beparavAha, AjhAdInI laData vakhate kAnana, bhaMga karI rASTrIya kAryakartAo jelamAM jatA hatA tyAre emanuM mAna vadhI jatuM hatuM. jelanA cAha ahi aru dAha che, choDo mamatA cAha. duHkhane teo hasate moDhe sahana karI letA. yogIo paNa kathyane AnaMdathI bhogave che. ene mATe duHkhanI lAgaNI nathI * khalAsI * * anubhavatA ke becena thatA nathI. tajI de, choDI de, taLaDubata naukA nava bace, have e joIe ke sukha kone kahe che? duHkhanuM mULa khalAsIne to hA! khatama thavuMtuM ne khatama . kAraNa zuM che? mahAna puruSae duHkhanA abhAvane sukha mAnyuM Dube naiyA, jhave? nava kadi, khalAsI navi jIve. che. eTale ke, duHkhanA kAraNane samajI ene "abhAva' karI ame, siMdhu choru, maraNajaLamAM thAya mInanuM ? deve jarUrI che. Agama-graMtha batAve che ke duHkha mamatvabhAvathI taLuM naiyA maiyA nava kadi bane lAla javAnA? thAya che. jayAM mamatvabhAva nathI tyAM duHkhanI asara nathI bhalI nayA maiyA, jalamahI amArI amaratA! thatI. vizvamAM dareka kSaNe ananta jI janma che ane mAre che. paraMtu ApaNane enAthI koI harSa -capalAla saMghavI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana DAbethI jamaNe ; premaLa jyotinA kanvInara zrImatI nIrubahena zAha, zrI maMgasUlIkara, zrI zIzalI, kepTana zrI desAI samAraMbhanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha, maMtrIzrI ke. pI. zAha, be mazInanA dAtA pI sI. ena. zabavI, ane "premaLa jyotinA bIjA * kanvInara zrImatI kamalabahena pasapATI. * premaLa jAti dvArA traNa aMdhajanone super-Veld jyAre paNa kAMI kAma paDe te pitAne yAda karavA jaNAvyuM hatuM sIlIga mazInanuM pradAna: kepTana desAIe paNa NABnI samagra bhUmikA samajAvI hatI temaja je aMdhajanone mazIna ApavAmAM Ave che temane mATe premaLa jyoti tathA nyUro opha selpha empaloyamenTa eDara lAvI ApavAnI madada karavA paNa jarUra paDaze ema opha N. A. B. nAM saMyukta upakrame tA. 5-9-82 ne jaNAvyuM hatuM. tyArabAda zrI zIrAlI tema ja zrI kAma paNa ravivAranAM roja savAre 11 vAge nebanAM kavInI kepTana holamAM prasaMgocita pravacana karyA hatA. pramukhasthAnethI zrI cImanabhAIe eka kAryakrama zrI cImanalAla cakubhAI zAhanAM pramukhapade yojavAmAM belatAM jaNAvyuM hatuM ke: Avyo hato. A prasaMge atithivizeSa tarIke nebanA sekreTarI janarala kena desAI tathA zrI sI. ena. saMdhavI padhAryA zrI vijaya maracanTanA samagra kuTuMbIjano tathA temanA kAryapradeza sAthe mAre bahu juno saMbaMdha che. hatAM. jyAre trIjA atithi vizeSa zrI zaileSa koThArI saMjogavazAMta AvI zakyAM na hatAM. A uparAMta neganA sekreTarI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA itihAsamAM vyAkhyAnamALAo, zrI zIrAlI, mazInanI utpAdaka kaMpanI taraphathI zrI kAmaTha vAcanAlaya-pustakAlaya vigere jJAnanI pravRttio uparAnta premaLa jyotinI kAryakara bahena-bhAIo tathA aMdha zALAnAM aneka vidyAthIo hAjara rahyAM hatAM. mAnavatA ane karuNAnI pravRttionuM uttama prakaraNa premaLa jyoti' dvArA lakhAI rahyuM che, tene mane savizeSa AnaMda zarUAtamAM A mazInathI plAsTIkanI beganuM sIlIMga kevI che ane huM A prasaMge zrImatI nIrUbahena, zrImatI kamalabahena rIte thAya che te pramukhane tathA upasthita bhAI bahenane batAvavAmAM tathA anya kAryakara bahenone hRdayapUrvakanA AzirvAda ApuM chuM.. AvyuM hatuM tathA je traNa aMdha bhAI bahenane A mazIne Apa tyArabAda traNe aMdhajanoe pramukhazrI tathA atithivizevAnAM hatAM temanI oLakha karAvavAmAM AvI hatI. sabhAnI ne phUlahAra arpaNa karyA hatAM. zarUAtamAM premaLa jyotinAM kanvInara zrI nirubahena zAhe prArthanA karI hatI. zrI ke. pI. zAhe tyAra bAda premaLa jyoti'nAM kAyane. sabhAnuM saMcAlana zrI maMgasulIkare karyuM hatuM tathA chelle cheDe khyAla Apyo hato. atithivizeSa zrI sI. ena. saMdhavIe temaNe AbhAravidhi karyA bAda ThaMDA pINAne nyAya ApI sau AvA umadA kAryamAM pate phALo ApI zakAya te mATe saMtoSa vikharAyA hatA. " " , , " '' : vyakata karyo hato tathA bhaviSyamAM premaLa jyotinAM kAryakarone - saMkalana sudhabhAI ema. zAha Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t" " tA. 1-10-3 pazuddha na gAMdhIjInuM prakaTa ciMtana 'caMtana ': ', , , ['satyanA prayogo' 'gAMdhIjInuM navajIvana" "vyApaka dharma mAre mana gheTAnA jIvanI kiMmata manuSyanA jIvanA karatAM bhAvanA" "dharma maMthana, "gAMdhIjIne akSaradeha' vagere pustakomAM ochI nathI. manuSyadehane nibhAvavA huM gheTAne deha levA sacavAyelA gAMdhIjInA vicAravArasAnuM saMkalana karIne prasAdI- taiyAra na thAuM. jema vadhAre apaMga chava tema tene manuSyanA rU5 thoDAM vicAre atre ApyA che.] ghAtakIpaNuthI bacavA manuSyanA Azrayane vadhAre adhikAra che ema huM mAnuM chuM. paNa tevI yogyatA vinA manuSya Azraya mArI pratijJA e mAtAnI samakSa karele eka karAra hatA. ApavA paNa asamartha che. duniyAmAM ghaNuM jhaghaDA kevaLa karAranA arthathI utpanna thAya che. game teTalI spaSTa bhASAmAM karAranAmuM lakho te 5NuM bhASAzAstrI kAgane vAdha karI Apaze. AmAM satyAsatyane bheda nathI atyAre te dharmanA nAme ApaNe adhama AcarIe rahe. svArtha sahune adhiLAbhIMta karI mUke che. rAjAthI mAMDI chIe, satyane nAme pAkhaMDa piSIe chIe, ane jJAnI hevAne raMka karAronA pitAne ThIka lAge tevA artha karIne duniyAne, DoLa karIne aneka prakAranI pUjA cArI laI pite adhogati pitAne ane prabhune chetare che. suvarNa nyAya to e che ke pAmIe chIe ane bIjAne sAthe ghasaDIe chIe. eve samaye sAmA pakSe ApaNuM bolane je artha mAnya e ja kharo gaNuya; keIne paNa guru karavAnI cokhkhI nA pADavAne ja dharma prApta ApaNu manamAM hoya te be athavA adhUro ane e ja thAya che. sAce guru na maLe tethI mATInuM pUtaLuM besADIne tene bIjo suvarNa nyAya e che ke, jyAM be artha saMbhavita hoya guru banAvavAmAM bevaDuM pApa che. paNa sAce guru na maLe tyAM tyAM nabaLe pakSa je artha kare te khare mAna joIe." lagI neti neti kahevAmAM puNya che, eTaluM ja nahi paNa tethI keIka dahADe sAce guru maLavAno prasaMga paNa Ave." je mAre pharI janmavAnuM hoya te mAro janma arapRzya tarIke the joie, ke jethI huM temanAM duHkha ane yAtanAomAM sahabhAgI banI zakuM ane mArI jAtane te dayAjanaka paristhitimAMthI mukta karavA mATe puruSArtha karI zakuM. AthI huM prArthanA karuM chuM ke mAre pharI janmavAnuM hoya te brAhmaNa, vaizya, zuddha tarIke nahi, paraMtu ati zaka tarIke mAre janmavuM joIe.' bhale mArA jevA anekane kSaya thAo, paNa satyane jaya thAo. alpAtmAne mApavAne sAru satyane gaja kadI TUke na bane." huM 'mahAtmA' gaNAuM tethI mAruM vacana sAcuM ja ema mAnI koI na varte. 'mahAtmA' keNu te ApaNe jANatA nathI. sArA mArga e che ke 'mahAtmA'nA vacanane paNa buddhi kaseTIe caDAvavuM ne temAM kasa na utare te te vacanane tyAga kare." upavAsa daramiyAna viSaya rokavAnI ne svAdane jItavAnI satata bhAvanA hoya te tenuM zubha phaLa Ave. hetu vinA, mana vinA thayelAM zArIrika upavAsanuM svataMtra paristhAma viSaya rokavAmAM nIpajaze ema mAnavuM kevaLa bhUlabhareluM che." sudhI dharma "A mAga (satyane) je ke khAMDAnI dhAre cAlavA jevo che chatAM mane te sahelamAM saheluM lAge che...satyanI zodhanAM sAdhana jeTalAM kaThina che teTalAM ja sahelAM che. e abhimAnIne azakya lAge ane eka nirdoSa bALakane taddana saMbhavita lAge. satyanA zaidhakane rajakaNathI paNa nIce rahevuM paDe che. jagata AkhuM rajakaNane kacaDe che, paNa satyane pUjArI te rajakaNa suddhAM tene kacaDI zake evo alpa na bane tyAM sudhI tene svataMtra satyanI jhAMkhI paNa durlabha che che. AthI siImA jeo raTiyA vaDe jema tema sUtara kAMtI, khAdI paherI-paherAvI svadezI dharmanuM pUruM pAlana thayuM mAnI bese che, teo mahA mohamAM DUbelAM che. khAdI e sAmAjika svadezInuM prathama pagathiyuM che. e svadezI dharmanI parisImA nathI. evA khAdIdhArI joyA che, jeo bIjuM badhuM paradezI vasAvI rahyA che. teo svadezInuM pAlana nathI karatA. bhale svadezI vastu moMdhI ne utaratI hoya, tene sudhAravAne prayatna vratadhArI karaze. kAyara thaIne svadezI kharAba che tethI paradezI vAparavA nahi maMDI jAya. je vastu svadezamAM na bane athavA mahAkathI ja banI zake te paradezanA zreSane lIdhe pitAnA dezamAM banAvavA besI jAya temAM svadezI dharma pALanAra paradezIne kadI deSa karaze ja nahi. pUrNa svadezImAM koIne deSa nathI. e sAMko dharma nathI; e premamAMthI-ahiMsAmAMthI utpanna thayela suMdara dharma che.' je dayAdhamane pitAnA jIvanamAM pradhAnapada Ape che, jeNe bahAcaryanuM pAlana karIne pitAnI Idri para kAbU meLavyuM che, jeNe nathI pitAnA hAtha paga melA karyA ke nathI pitAnA manane meluM karyuM, jeNe asteya vratane pALyuM che, jeNe aneka prakaranA lecA bhegA karIne parigraha nathI karyo te ja kahI zake ke mArA aMtarane A avAja che." Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabaMdra jIvana tA. 1-10-89 "anekAnta" vize kAcAmAM sAcI varatuo paNa sApekSa athavA bIjAnA pramANamAM ja sAcI hoya che. saMpUrNa ane zuddha satya te kevaLa Izvarane viSe ja hei zake. mAre sAru meM je avAja sAMbhaLe te mArI pitAnI haratI karatAM paNu mane vadhAre sAco lAgyo che." vyaktionA khAnagI jIvananI jAhera pravRttio para asara thatI nathI ema meM kadI paNa mAnyuM nathI. Ama mArUM khAnagI jIvana anItimaya hoya ane huM asarakAraka prajAsevaka banI zake ema huM mAnatA nathI. jAhera ane khAnagI caraNa vacce meLa na hovAne kAraNe duniyAmAM ghaNI ophate pedA thAya che ema huM mAnuM chuM.' "zuddha thavuM eTale manathI, vacanathI ne kAyAthI nirvikAra thavuM. rAga SAdi rahita thavuM. e nirvikAratAne pahoMcavAne pratikSaNa mathatA chatAM pahoMcyuM nathI. tethI lokonI stuti mane bhoLavI zakatI nathI. e stuti ghaNI veLA e che mananA vikArone jItavA e jagatane zastrayuddhathI jItavA karatAM mane kaThina lAge che.' hindu dharmanI pradhAna vastu nirALI ja che: te gerakSA. gorakSA e manuSyanA akhA vikAsakramamAM mane sauthI alaukika vasturUpe bhosI che. gAyane artha huM mANasanI nIcenI AkhI mUMgI duniyA e karuM chuM. gAyane bahAne e tattva dvArA mANasane AkhI cetana sRSTi joDe amIyatAne anubhava karAvavAne emAM prayatna che. A devabhAva gAyane ja kema ApavAmAM AvyuM haze e paNa mane te spaSTa che. gAya ja hindustAnamAM mANasane sAco sAthI-sauthI moTo AdhAra-che..." hA kIrtibhAI mANekalAla taMtrIzrI, prabuddha jIvana apanA 16 julAI 82nA aMkamAM bhagavAna mahAvIranI anekAMta-daSTi' nA mathALA nIce zrI gulAba deDhiyA anuvAli che. nijAmauddInane lekha vAMcI nIcenI bAbato para ApanuM dhyAna kheMcavAnI rajA lauM chuM: (1) bIjA perAnA aMte lakhyuM che: "madhyasvabhAva, samatA athavA sarvadharmasamabhAva anekAMtavAda che. anekAMta kadApI sarvadharma prati samabhAva eTale ke sarakhApaNane bhAva rAkhavAnuM kahetA nathI. bhinna bhinna mata, paMtha, saMpradAyAdi prati sahiSNutA rAkhavI te upadeza hoI zake paraMtu anekAMta darzana para racAyela dhamane ekAMtavAda para racAyelA dharmonI samAna gaNa tene madhyasvabhAva na kahevAya. goLa ane kheLa, kAca ane maNimAM bheda na jovAnI mAphaka anekAMta ane ekAMtavAdI dharmomAM abheda jo athata beu prati samabhAva rAkhavo te syAdavAda nathI. anekAMta ane ekAMtane prakAza ane adhikAranI jema paraspara atyaMta virodha che. vidhiniSedho ke bAhya AcAranI keTalIka samAnatAne joIne sarvadharmo sarakhA che ya ekarUpa che tema svAduvAdI kadApI kahetuM nathI. sava* dharmomAM AcAro ke vidhiniSedhonI jema keTalIka samAnatA dekhAya che tema asamAnatApaNuM pAravinAnI che. eTaluM ja nahi, ekAMtavAdI ane anekAMtavAdI dazamAM chavAjIvAdika tatvaviSayaka vivecane vacce paNa aMtara che. Ama che te pachI sarvadharma prati samabhAva arthAta samAnatAne bhAva kema ghaTe? sahAnubhUti sahiSNutAne bhAva rAkha te bIjI vAta che ane samabhAva rAkho eTale ke badhA ja dharmo badhI rIte samAna ane sarakhA che e bhAva rAkha te judI vAta che. sarvadharmomAM bheda na je ane sarva dharmo sArA che, ekasarakhA che tene zrI jinadarzanamAM anAbhigrahika mithyAtva karyuM che. anekAMta samyaguvAda che, mithyAtvavAda nathI. svAduvAdI anekAMtadarzanane sarvadharma samanvayavAda ke sarvadharma tulanAvAda judo ja che. te satyane satyarUpe ane asatyane asatyarUpe oLakhI asatyane parivAra ane satyane svIkAra karavAmAM rahe che. asatyano khoTo pakSa na ko ane satyane khoTa ja na kare te sAcI madhyasthatA che. satya ane asatyamAM kaMI bheda ja na mAna arthAta beu prati samabhAva rAkhavo te madhyasthatA nahi paraMtu mUDhatA che. samatA ane anekAMtavAda eka nathI. samatA acArata che. anekAMtavAda vicAra tattva che. game tevA pratikULa saMjogomAM paNa manane samatola rAkhavuM te samatA che. (2) cothA pirAmAM anekatano zabdArtha karyo te barAbara che, paraMtu anekAMtanA lakSyAthaMmAM eka maulika bheda che te ghaNA vidvAnanI dRSTi bahAra rahI jAya che. "vastu aneka-dhamatmaka che' te mAnyatA mAtrathI jaina darzana anekAMtavAdI nathI. sAMkhyadarzana prakRtine saguNa, rajoguNa ane tame guNa e traNenI mArA prayogomAM te AdhyAtmika eTale naitika dharma eTale nIti; AtmAnI dRSTie pALelI nIti te dharma... vijJAna zora jema pitAnA prayogo atizaya niyamasara, vicArapUrvaka ane jhINavaTathI kare che, chatAM temAMthI nipajAvelAM pariNAmane te chevaTanA gaNAvate nathI, athavA to e enA sAcAM ja pariNAma che e viSe paNa sAzaMka nahIM te taTastha rahe che, tevo ja mArA prayogane viSe dAve che. meM khUba AtmanirIkSaNa karyuM che, ekeeka bhAvane tapAsyA che, tenuM pRthakkaraNa karyuM che. paNa temAMthI nIpajelAM pariNAma e ja saune sAru chevaTanAM ja che, e kharAM che athavA e ja kharAM che e dAvo huM koI divasa karavA IcchatA nathI." aspRzyatAnI utpatti kaI kaLI zake tema nathI. meM anumAne ja karyo che te khoTI hoya ke kharAM, paNa aspRzyatA. adhama che ema te adhiLaye joI zake ema che. mAtra ghaNuM kALane abhyAsa jema ApaNane AtmA oLakhavA nathI detA te ja rIte ghaNuM kALane abhyAsa ApaNane aspRzyatAmAM rahele adhama paNa jovA nathI detA. keIne paNa peTe calAvavA, khA rAkhavA, gAma bahAra kADhavA, te mare ke jIve tenI darakAra na rAkhavI. tene eMThuM bhojana devuM e badhuM dhama hoya ja nahIM.' Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "5405o pdhaarii| jaja yu57 saMgha salyAsa patu] .... 34, sa2612 4.1.05, prArthanA ART, Do6,70000 minI Coin) 109ni 305 20 21 te 12sA 21 sa6 20 / salyAsa pak."- Studyerzel-nine n YA22 1241 neii. 30 41 401 salyA mo61Y jetuM tathA 17 3) 58 2 , 52 // samaya jaE 140 211 "salyAsa tu."saMgha nnn salyoM tathA zuE 40nai Aja juntu tu. pAya 522sanA IIMini pApa 32020 ho ), ani MyA, svAsthaya, pAsa, sAhitya, 12, 27, svAya hatyAhi viSayIna jAzatatA yAM hiy. 20malAta yA 10000664, zrI sureza sAG, RA sAla 5276), RO nItAla) 118, manuOS non), an. m2), hai, bAlava tathA cheka zai zrI nArAya IMsAI jevI 431 mAna-A\U01, 23Ata on YqyA 20 505/pane jI salyAna pAra2 +20 0 0 08-11-20m kharca vadhavA lAgyo jhaTarsa khaghaLa na chapALane mIDalavAne GE mAla Yg6940 nI on010 441 34 sthAniya patanapavI. 10 jApAne saMtI494y hisal. Sahyg ahr 55 5 / 2 Hai Gon HD yopAno 51 yI sAsumA 'sudha940' 5(0) Ginnr yurotha, paraMtu (R) 741malA5zanI niyamany, 5 5 pA) 22 24 tAsApA mu017 1241G0 hA 51 MA2 // saM41 G4 52, salyo, GIRI-143) jAna momalayAj saya 20 1. mA saMgIna) karata jallAvAsa 62 // 40 Mna niA602) jApanA triI ) 2 anuj31 +2 cha. sArI sanA 18 chapAne kara cha. .srnaa| -nagara kArAne pAcha malA 55 Gi,11 bhalyAsapa mi Tem 05 ndyn sapane pau2-2 420 14. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] 26 / salyAna saya pAna pAnai nAma mo360 jApAna jArI6 325ini nApI . mAnA bhUyanI 40 4143120. 2015 Book Lovers' Meet orinoje 0221567 5 // ala vA vimA0 14. 4 410 12 gola) 25 23 sAunI samara jAvA tasA 525 2vA Apa sahanana ne jIGICAL Uni HIT rAta zanAM 3 52121 Gunj 3.5 jUna pAyalI pustaka vidha avirA yakine mana tathA 0-4 ra lAya. jAne bi 25 yatA 50 paratani Tih . tA.. sunA 2017 0 2, jalyAsavartu. - RepepepRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRSASARASHRESTRAR KERCIASISAMPARASHISHETPSERTACRASATARPRISASARASASARASPARAGRAPRASATARA = 2800180 gayI === 01:30-4-(2 : Sac 55 20 ONEUOTE A4 tAsa-darzana ZGIESS-Q 101201:40.82 .44nalAyA 41. CA...2 / / . zanipAra, (-10-2 6207 sa 1 - pAya 4-308c viSaya: "zrI 12vaNu 51 " parAviSayako 57022 25) sApa), 5. 52mA 5(jyA sA 3.5, sa262 .1. 7 bha y , JU.300004 Mitseksekasobasakseseksekrkesasaksebedeosdsdseksasdsekseksakseseksiksaksdsekasi +402, salyAsa tu salyAsapatA 613 ho yam 26 du-gani-mi maharma, nA : rA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-80 ' ' . . pramukha jIvana sAmyavasyArUpa mAne che. vaizeSika darzana paNa pRthvImAM gabdha pramukha aneka guNa mAne che. A ja pramANe anya darzanakAre pazu pratyeka vastumAM aneka dharmone sadbhAva vIkAre che. AthI "vastune aneka dharmAtmaka mAne te anekativAda" ema kahIe te uparokta sarva darzane anekAMtavAdI Thare, paraMtu te sarva ekAMtavAdI ja che. paraMtu anekAMtamAM "anekane artha ekathI adhika ane "aMtarane artha "dhama" thAya che. tethI anekAntane artha aneka dharmamaka vastu che. paraMtu atre dhamathI paraspara pratipakSI be dharmayugala levAnA che. jemake astitva-nAstitva-niyata-anityatva, eka-aneka ityAdi pratipakSI dhame che, paraMtu te sarva eka ja vastumAM vivakSAe prApta thAya che. eka ja padArthamAM nava bhede (vivakSAbe) paraspara virodhI dharmono sadUbhAva mAtra jainadarzana ja mAne che. tethI mAtra jena davane ja anekAMtavAdI che. anya dazane ekAMtavAdI che, kAraNake kAI mAtra nityavAdI che, te kAI mAtra anityavAdI che. vaLI koI eka arthAta atavAdI che, te kaIka "aneka yAne tavAdI che. A rIte paraspara vipakSI dharmo eka ja padArthamAM na svIkAranAra sarva daza"ne ekAMtavAdI che. (3) A lekhamAM anekAMta siddhAMtanA amuka daSTA ApyAM che te anekAMta tattvanuM yathArtha pratipAdana nathI karatA. eka ja vyakitamAM pitApaNuM, putrapaNuM. patipaNuM, kAkA paNuM ane dAdApaNuM rahe che te anekAnta siddhAMtane atyaMta sthala dAkhala che. je je dhapitRtAdi eka ja vyaktimAM ghaTAvyA che te sarva bhinna bhinna vyakitanI apekSAe ghaTe che ane jaNAvela sarva dharmo vipakSI dharmonA yugalarUpa nathI. evI ja rIte agnimAM bALavAnI temaja garamI ApavAnI zakti che te paNa anekAMtane atyaMta sthala dAkhala che. eka vastumAM vipakSI yAne ke virodhI dharme koI eka ja vaktAnI bhinna bhinna dRSTie ghaTe che te anekAMtavAnuM hArda che. jemake "AtmA amara che ane "nAma tene nAza che." A beu lokapracalita kahevata anekAMtanuM AbAda pratibiMba pADe che. prathama daSTAMtamAM AtmAne nitya kahyo jayAre bIjA dRSTAMtamAM nAma mAtra nAzavaMta hoI AtmA paNa kaI vastunuM nAma hovAthI te paNa nAzavaMta yAne ke anitya karyuM. A be virodhI jaNAtI kahevatomAM ApaNane kaMI ja ajugatuM nathI lAgatuM te ja darzAve che ke ApaNe vyavahAra paNa keTalo badhe anekAMtamaya che. bIjo dAkhalo laIe. "pAMce AMgaLI sarakhI nathI" ane koI paNa agiLI kApe lehI te lAla ja nIkaLaze A beu kahevata paNa AMgaLIomAM sadRzatA eTale ke sarakhApaNuM tema ja visadazatA eTale ke asarakhApaNuM ema be virodhI dharmone Aropa kare che, chatAM paNa beune vyavahAramAM yathArthapaNe upayoga jovAmAM Ave che. pAMce AMgaLIo sarakhI nathI" te AMgaLIomAM visadazatAnuM pratipAdana kare che ane badhI ja AMgaLImAMthI lohI ekasarakhuM lAla ja nIkaLe che te kahevata badhI ja AMgaLIonI sazatAnuM varNana kare che. Ama AMgaLIomAM visazatA temaja sadazatA ema be virodhIdharmone sadUbhAva eka ja padArthamAM vyavahAramAM paNu ApaNe svIkArIe chIe. A te anekAMtane vyAvahArika daSTAMta thakI darzAvavA pUratuM ja che. anekAMtanuM tAvika svarUpa pAMca astikAyanA svarUpanA vijJAnanA abhyAsa vinA samajavuM agharuM che. anekAMtamaya buddhithI vastu svarUpa te yathArtha nirNaya thAya che. syAdvAdathI vastusvarUpanuM yathArtha vidhAna karAya che. eka ja vastumAM paraspara virodhI jaNItA dharmone nayavAdathI ghaTAvI rAkAya che ane asti-nAsti, nitya anitya bhedabheda Adi dharmonI sAte bhaMgathI (saptabhaMgIthI) vastunuM sarvAgI darzana thaI zake che. bIjuM, koinI apekSAe vastu upara che ane anya kAInI apekSAe vastu nIce che te paNa anekAMtanuM sAcuM dRSTAMta nathI. vastumAM nAnA-moTApaNuM, upara-nIce, AgaLapAchaLa ItyAdi paraspara sApekSa dhamene ekAMtadazAne paNa vIkAre che. tethI A paNa anekAMtanuM daSTAMta nathI. anekAMtane uddabhava mAtra udAratAnI bhAvanAmAMthI nathI utpanna thaye. arthAt anekAMta eTale mAtra udyaratA e paNa barAbara nathI, hA, anekAMtadRSTi udAratAnI pioSAka bane che. anekAnta siddhAMtanA mULamAM vastunuM ta svarUpa che. eka daSTithI te nitya che ane bIjI daSTithI te pariNAmI kahetAM anitya che. Ama, vastumAM parasparavidhI dharmonuM darzana e anekAntanuM hArda che. have yuddha avakAzamAM paNa laDAze ! -vijyagupta maurya yuddhanA sAdhano ane zastro have avakAzamAM pahoMcI gayA che athavA goThavAI gayA che. mANasanI pragati" te jue. eka jamAnAmAM (patthara yugamAM) tenI pAse laDavA mATe. keMsApATu ane paththara tathA DALI sivAya bIjA koI zastra ke astra na hatAM. eka jamAnAmAM te mAtra dharatI para laDI jANe hate. pachI naukAomAM besIne pANI para laDatAM zIkhe. hajAro varSo pachI A sadInA AraMbhamAM te laDavA mATe AkAzamAM gayo ane sabamarIna banAvIne laDavA mATe dariyAnA peTALamAM gayo. have te laDavA mATe avakAzamAM jaI rahela che. amerikAe pharIthI ane pharIthI vAparI zakAya tevuM TUMkI pAMkhovALA vimAna jevuM spesa zaTala pahelI vakhata avakAzamAM caDAvyuM tyAre vijJAna ane TekanolojInI A haraNaphALa mATe tene vadhAvI levAmAM AvyuM. paraMtu raziyAe cetavaNI ApI ke yuddhane avakAzamAM laI javAnI dizAmAM A haraNaphALa che. amerikAe paNa kabUla karyuM ke spesa zaTalanI pravRttine keTaleka bhAga lazkarI prayogo mATe vaparAze. - peIsa zaTalanA cAra prago paikI cothA prayoganI saphaLatane AvakAratAM pramukha rezane amerikAnA A purUSArthane bhavya zabdomAM biradAvyo. paraMtu A cothuM uDDayana yudhdhane avakAzamAM laI javA mATe hatuM, ane raMgane "saMrakSaNa prakriyA' avakAza sudhI vistAravA amerikAnA saMrakSaNakhAtAne sUcanA ApI. . saMrakSaNa prakriyA jevA nirdoSa zabdomAM ghaNI bihAmaNa bAbato chUpAelI che. te khAnagI rAkhavAmAM Avela che chatAM e jANItI vAta che ke amerikA avakAzamAM raziyAnA lazkarI upagrahone nAza kema kare tenA prayoga karI rahela che. avakAza eka evuM kSetra hatuM ke jayAM zatra-spardhA nahotI, Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 * ., prabuddha jIvana tA. 1-1-81. pahecI. atyAra sudhI tyAM banne pakSonA amAnava jAsUsI upagraho ja hatA. AvI rahelA AkramaNanI takSaNa cetavaNI Ape evI jogavAI avakAzamAM banne pakSoe karI che. amerikA have pitAnI jogavAIne vadhu saMgIna banAvI rahela che. ; peIsa zaTala kolaMbIA'mAM eka ati lAMbe yAMtrika hAtha che tenA vaDe kalaMbI lazkarI upagraha sahita keTalAka upagraho avakAzamAM taratAM karaze. regane avakAzamAM vadhu kAyamI hAjarInI himAyata karI che. A ullekha avakAzamAM lazkarI hAjarI viSe che. saMyukata rASTra saMsthAe avakAzane yuddhanA sAdhanathI ane yuddhanI pravRttithI mukta rAkhavA TharAvo karyA che paNa ema to teNe hiMdI mahAsAgarane paNa zAMtine vistAra batAvavAne TharAva karyo che tene paNa Thokara mAravAmAM AvI che. bemAMthI koI paNa avakAzamAM pAchaLa rahI javA nathI mAgatA. raziyAe paNa lesara kiraNe choDavA ugra banAvyAM che, je amerikAnA upagrahone pheMkI daI zake. bane deze navA navA upagraho caDAvyA kare che. keTalAMka upagrahonI jAherAta karavAmAM nathI AvatI, kAraNa ke te khAnagI lazkarI hetuthI caDAvavAmAM Ave che. paraMtu upagraha caDe te hakIkata sAmA pakSathI khAnagI nathI rahetI. banne pakSoe atyArasudhImAM hajAre upagraho caDAvyA che. raziyAe kosmosanA nirdoSa nAme caDAvelA upagrahonI saMkhyA 1350 jeTalI thaI che, paraMtu A badhA kAramesa nirdoSa eTale binalazkarI nathI. ghaNuM jAsUsI upagrahe che. gayA eprilanI bIjI tArIkhe ArjenTinAe briTananA phokalenDa TApu upara caDAI karI te caDAinI taiyArIo amerikA ane raziyAnA amAnava jAsUsI upagrahae joI ja haze. be divasa agAu raziyAe naMbara 1345 ane naMbara 134; nAmanA be vadhu jAsUsI upagraho caDAvyA hatA. te pachI bIjA cha caDAvyA ane evI rIte caDAvyA ke teo dakSiNa ATalAMTika parathI pasAra thAya ane ArjenTinA phekalenDa ane briTiza kAlAnI pravRttionuM nirIkSaNa karI zake. be upagrahone briTana AjenTinA vagerenA saMdezA atirI levA mATe caDAvavAmAM AvyA hatA. be upagrahe raDArathI sajaja hatA. keTalAMka upagraha dakSiNa eTalAMTika para thatI pravRttinA pheTAgAka laIne jyAre teo raziyA parathI pasAra thAya tyAre tyAM nizcita sthaLe pheTogrApha utArI de evI sagavaDa hatI. pheTogrApha, vimAnI chatrI vaDe utAravAmAM AvatA hatA. raziyana ane amerikana upagraha vacce eka taphAvata e che ke amerikana upagrahanuM AyuSya mahinA ke varSonuM hoya che ane teo jAsUsI uparAMta bIjA kAma paNa kare che, tyAre raziyana upagrahanuM AyuSya TUMkuM hoya che. amerikAe dakSiNa aTalAMTika upara ghUmI rahela be prakAranA upagraho pharatA rAkhyA che. tethI phekalenDamAM zuM thavAnuM hatuM ane zuM thayuM te badhAnI amerikAne jANa hatI. AjenTinAe amerikA upara Aropa mukayo che ke AjenTinAnI kuMjhara je teNe amerikA pAsethI *kharIdI hatI te kayAM che tenI jANa amerikAe briTanane karI hatI, tethI briTane teno lAbha laIne A jharane phUMkI dIdhI ane seMkaDe nAvinI jAnahAni thaI. amerikA A Arepano raziyana jAsUsI upagrahanI AvaradA TUMkI hovAnuM kAraNa e che ke teo vadhu sArA pheTogrApha laI zake te mATe nIcI sapATIe uDatA hovAthI teo vAtAvaraNunA upalA bhAga sAthe ghasAIne vahelA nAza pAme che. amerikAe dakSiNa ATalAMTika para cAMpatI najara rAkhavA mATe 170 thI 100 mAIla sudhInI UMcAIe upagraha pharatA rAkhyA che. teo tyAMthI je jue tenA citro mekale che ane sAMketika bhASAmAM hakIkta maLe che. briTane AjenTinAnI dujhara pheMkI dIdhI temAM amerikAe briTanane doravaNI nahotI ApI ema mAnavuM muzkela che. kAraNa ke amerikana jAsUsI upagraha je mAhitI ane citro Ape che te briTanane paNa ApavAmAM Ave che e vAta te amerikana akhabAro paNuM svIkAre che. te pachI krujhara "janarala belagrADa' kayAM hatI te briTanathI khAnagI rAkhavA amerikAne keI kAraNa na hatuM. avakAzamAM banne pakSanA kevA zastro goThavAI gayA che te kahevuM muzkela che. lesara kiraNothI sajaja hoya evA upagraho vaDe sAmApakSanA jAsUsI upagrahone nAza karI nAMkhavo e bahu gaMbhIra bAbata che, kAraNake jAsUsI upagraho nAza pAmyA pachI sAme pakSa aNuzastro vaDe sarvAgI AkramaNa karanAra hoya to jAsUsI upagraha gumAvI besanArane tenI jANa na thAya. joIza zaTala kolaMbIonA cethA uDDayana daramiyAna te raziyAnA tajI devAyelA ane pRthvInI AsapAsa bhramaNa kakSAmAM pharatAM rokeTathI !Aka kIlomITara dUrathI ja kalabIba" nIkaLyuM hatuM te kaMI akasmAta nahi hoya. duzmananA upagraha pAse tene kI devA mATe tenI najIka javAne te saphaLa prayoga haze. jema bhramaNakakSAmAM upagraho ane avakAzayAne phare che ane temane pRthvI upara dhArelI jagyAe utArI zakAya che tema pRthvInI AsapAsa bhramaNakakSAmAM aNuzastrone paNa pharatA joI zAkAya ane yuddhanA samaye dhArelI jagyAe duzmana upara jhIMkI zakAya. bhaviSyanuM yuddha avakAzamAM paNa phelAze te bhaya hasIkADhavA jevo nathI. saMdhanA dAtAone namra vijJapti saMghanI vividhalakSI pravRttio mATe dara varSe payuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghane bheTe maLe che. temAM AgalA varSe jemaNe bheTe mokalI che, temAMthI ghaNuM sabhyae A varSe bheTanI rakama lakhAvI nathI. yAdI jotAM A vAta dhyAna para AvI che. jemaNe pitAne phALe noMdhAvyo na hoya temane vinaMti karavAmAM Ave che ke pitAnI gya rakama satvara kAryAlaya para mokalI temane premaLa sahakAra Ape. - cImanalAla je. zAha . ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prabuddha jIvana tA 19-82 ItihAsa vize.... taMtrIzrI, prabuddha jIvana' pra. . (16-8-82)mAM yazavaMta dozIne ItihAsa upara lekha khUba gamyo. samAjanI dareka vyaktimAM tenAM mAbApa, jAti ane samAjanA itihAsa mujaba sArAnarasA guNo-Characteristics ane behavioural patterns Ave che. vyaktinA ItihAsamAM samAjane ItihAsa aMtargata-inherently rahelo ja che. vyakita pitAnA AgavA guNo- individual traits vaDe temane modify karI pitAne itihAsa saje che ane ema ghaNI vyakitaothI samAja no itihAsa sajAya che. vyakti samAjanuM eka ghaTaka hovAthI baMne vacce satata interaction rahe che ane ochIvattA aMze ekabIjAthI prabhAvita thAya che. ghaNIvAra vyakitagata itihAsa mukhya banAvane vaLAMka ApavAmAM agatyano bhAga bhajave che. dA. ta. nesana ane nepoliyana vaccenuM yuddha te ITananA kIDAMgaNamAM ja chatAyeluM kahevAya che. AthI samAjanA inihAsane vadhu mahatvane kahe e karatAM baMne itihAme ekabIjAthI mahAna che ema kahevuM vadhu ucita lAge che. vyakitagata itihAsa sUkSma (microscopic) athavA intensive ane specific duSTi Ape che. samAjano ke rASTrane ItihAsa evI ghaNI badhI daSTiono vizALa (extensive) laka para samanvaya karI cohesion ApavAnuM kAma kare che. A rIte ItihAsa sarvabhedI ane sarvavyApI che. saikAothI duniyAne khUNe khUNe vaheMcAyelA yahudIoe pitAnAM dharma, bhASA. saMskAra ane rIta-rivAjo sAcavavA bhavya purUSArtha karyo. be hajAra varSa pUrve gumAvelI pitAnI bhUmi para haka mAge. sa. 1948 mAM state of Israel jAhera karyuM. ene sAcavavA cAre bAju patharAyelA Araba rAjyo sAthe vijaLI yuddha karyA, eTaluM ja nahi, judA judA ethnic backgroundmAMthI AvatA yahudIoe hibrune rASTrabhASA tarIke svIkArI ane khabhekhabhA milAvI Arabone sAmano karyo. saikAothI patharALa ane vaMdayA jamInamAM Settlements sthApI, kALI majurI karI hariyALI bhUmi banAvI (vadhu mAhiti mATe 0 Jerusalem" ane "Exodus" nAmanAM best seller purata ke ullekhanIya che.) ApaNuM dezamAM IjharAyala karatAM vadhu vividhatA ane vadhu leke che. ApaNI muzkelIo vadhu mahAna che, chatAM temanA bhUta ane vartamAna kALamAMthI ghaNuM zIkhI zakIe. - vartamAna itihAsa sajatA Policy makers vividha dezonA bhaviSyanA vartArA ( extrapolations ) banAve che. koIpaNa dezanA avatAM dasa, pacIsa ke pacAsa varSanA Arthika, lazkarI, sAmAjika, rAjakIya vagere vatarA tene bhaviSyane Speculative itihAsa ja che, je prAye kharo heya che te hakIkate upara racAyeluM hoya. A daSTie jota vartamAna itihAsa bhUta ane bhaviSyanA ItihAsane AdhAre racAya che e vicitra lAkSaNikatA prAye kharI lAge che. ItihAsanI A upayogitA che. . . mArA ghavajI ane itihAsakAra sva. pra. ke. hiMda kAmadAranA pustaka "ravAdhyAya" bhAga 1 (1939) mAM zrI rAmanArAyaNa vi. pAThake lakhelA udaghAtamAMthI nIcenAM vA utAruM chuM: kharA itihAsakArane temane Adarza ghaNe UMco che. teo kahe che: "ItihAsakAra purANavidda nathI. te cAraNabhATa nathI. te prajAone ane rAjavaMzane khuzAmatakhora akhabAra navvIsa nathI. itihAsakAra saMskRtine saLaMga khyAla Apati abhyAsI che. te saMskRtinAM vividha mULAne saMgrathita karI tene eka vATikA tarIke oLakhAvanAra mahApuruSa che. te vartamAna saMskRtinuM samarthana karanAra mukhya puruSa che. te traNeya kALAne samagratA apanAra samartha dRSTA che. tethI te mAnavabaLane preraka che. te yugano sarjaka che. eTale aMze te sAhityanA jyotine akhaMDa rAkhanAra saMskRtinA maMdirane pUjArI che. ItihAsakAra zA mATe daSTA kahevAya che, zA mATe sAhityakAra kahevAya che te uparathI phuTa thaze. svAyo' pustaka vAMcI tathA uparanA avataraNa para vadhu vicAra karyA bAda mane, "samULI krAnti' mAM vyakta karela mata vadhu atyantika lAge che. zrI mazarUvALI jevA vivekabuddhiyukata, satyazodhaka ane prAmANika ciMtake A mATe kayA kAraNe rajU karyA che e jaNavavAnI mu. dozIsAhebane vinaMtI che. - saMjaya kAmadAra kamitra: navI saMsthAne uddabhava E saMkalana : zAntilAla TI. zeTha - muMbanA thoDAM vicAraka nAgarikanA manamAM evI skUraNa thaI ke samagra prajAnA jIvanane luNo lAgyo che-cAre bAju aMdhakAra vyApI rahyo hoya evuM jIvana Ajane nAgarika jIvI rahyo che. lAcAra prekSaka banIne A joI rahevuM te jAgRta nAgarika mATe zaramarUpa gaNAya. eka jamAnAmAM ziSTa bane svAdhInatA mATe laDavuM paDayuM hatuM, te ja paDakAra Aje samAjanA ziSTa baLone-jIvananAM mUlyo mATe ApavAnuM che. tenA mATe lokamitra' nAmanI saMsthA sthApavAnI prakriyAnA anusaMdhAnamAM tA. 18-9-82 nA roja kebrijha para Avela blavATaskI leja'mAM "jAgRta nAgarika' e viSaya upara eka jAhera sabhA rAkhavAmAM AvI hatI ane tenA mukhya mahemAna-vakatA hatA, AdaraNIya zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAha. - prArthanA bAda zrI subodhabhAI zAhe saune AvakAra Apyo hatuM. kAryanI bhUmikA samajAvatAM temaNe kahyuM ke atyAre te ApaNe koDiyuM pragaTAvIne nAnA vistArane aMdhakAra dUra karI zakIzuM te paNa saMtoSa thaze. . A saMsthA sthApavAne jemane prathama vicAra Avyo ane jenA teo praNetA che te Do. amUla zAhe kahyuM ke ApaNe sau vicArake chIe. ghaNuM badhuM samAjamAM ajugatuM banatuM hoya che, paraMtu eka vyakita, vicAra sivAya bIjuM kAMI karI zakatI nathI. tenuM pariNAma lAvavA mATe AvA saMgaThananI jarUra che. ane chUTIchavAI vyaktione virodha jhIlAtA nathI. AvuM saMgaThana UbhuM karIne ApaNe tene bhAva vadhArI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' , prabuddha jIvana tA. 1-10-2 zakIe te ghaNuM sArAM kAme ApaNe karI zakIe. Aje dareka kSetre paristhiti kharAba che. hara paLe ApaNane acake lAgatuM hoya che. A kAraNe, jJAti, bhASA, dhamaM badhAthI para evuM saMgaThana karavAno vicAra udabhavyo. sabhyo mATe vArSika lavAjama rU. 25 rAkhela che, jethI thoDI Arthoika sagavaDa rahe. paraMtu leka phakata paisA ApIne sabhya bane te pUratuM nathI, dareka sabhya samaya ApavAnI paNa taiyArI dAkhavavI joize. jema jaina vyakitao jenA AcAra pAme che, tema-jAgRta nAgarika eTalo saMkalpa kare nirNaya kare, ke aTilA kAmo to nahi ja karuM, jevAM ke, kacerI, kALAbajAra, adharma-vigere. AvuM kaMIka thaI zake to mANasa, mANasa tarIke jIvI zake. zrI cImanalAla je. zAhaH lokamitra, eka namra prayAsapravAsa pagaluM che. huM tAjetaramAM amerikA jaI AvyA. tyAM le kenI jAgRti addabhUta che. anyAya sAme saMgaThita thaIne cokakasa prakArano zAnta pratIkAra thAya ane tenuM pariNAma avazya Ave ja che. kamitra thavA mATe, tenA sabhya pote bhoga ApavA tatpara rahevuM paDaze. TUMkAmAM, ApaNe kaIne navuM nahi, eTale nirNaya karIe te paNa lokonI moTI sevA thaze. zrI cImanabhAI paTela : mANasa ekale phariyAda karavA jaze te koI sAMbhaLavAnuM nathI. eTale ja AvI saMsthAnI jarUra che. AmAM koIne prasiddhi ke paisA joItA nathI. ApaNe mAnava dharma samajavAnuM che. huM to mAnuM chuM ke dharmo vadhyA temAM mANasa bagaDe. A saMsthAmAM yuvAna vargo khAsa joDAvuM joIe. zrI vipina parIkhaH Aje savAra sohAmaNI nathI rahI, kaDavI banI gaI che. savAra te khuzanumA hovI joIe. Ama jIvana cAlatuM lAge, paNa kharekhara jIvana cAlatuM nathI. Aje, prajAnI ughADe choge lUMTa cAlI rahI che. A bhAre karuNAjanaka che. AgaLanA netAo meTA mahArathIo hatA. evA netAnA Aje darzana thatA nathI; eTaluM ja nahi, paraMtu sAcA mANaso paNa kayAMya dekhAtA nathI. samaya evo AvI rahyo che ke ApaNe ApaNuM gharamAM paNa salAmata rahevAnA nathI. AvI viSama paristhiti hovA chatAM badhA ja kinArA para besIne joyA kare che. saMgaThananI Aje tAtI jarUra che. eka hajAra sAcA nAgarike saMgaThita thaIne avAja kare te temane avAja keine paNa sAMbhaLavA paDe ja. ApaNI pAse gAMdhIjIne dAkhalo che. temanA jevA sAcA mANasa sAme kaI khATuM kAma karI zakatuM nahotuM. tyArabAda zrI cImanalAla cakubhAI zAhe dIpa pragaTAvyuM Do. amula zAhe temane caMdanahAra paherAvyA. temaNe kahyuM ke tamArA ' paripatramAM je uddeza pragaTa karyA che tene alpAMze paNa amala thAya to ghaNI saphaLatA maLI rahe. AjanI paristhiti evI che ke, vicArakene duHkha thAya. mAraga maLe nahi, nirAzA paNa sAMpaDe. A duHkhane sahana karavAne nakArAtmaka vicAra paraMparAthI cAlyA "ave che. kamane bhagavavAnI paNa temAM vAta hoya che. gAMdhIjIe kahyuM ke "anyAya mUMge meDhe sahana na karAya, tene pratIkAra thavo ja joIe.' temaNe ahiMsaka pratIkArane nave mArga batAvyuM. Aje je kAI meTAmAM moTI kaTokaTI hoya che. te . netRtvanI che. tame bhegA maLIne A vicAra karyo te jANe che. paraMtu apaNe keTalAM asarakAraka banI zakIe chIe tenA para meTa AdhAra che. ' AjanI paristhatimAM gAMdhIjInuM nAma levuM te temane anyAya karavA jevuM che. Aje temane bhUlI jaIe te ja sAruM che-temane anyAya te na thAya! tamArA A AyojananA prANu che . amala zAha. temanI zakti pramANe teo kAma karaze. AvA sAdA kAmamAM joDAnAranI saMkhyA moTe bhAge vadhAre hoya che, paraMtu kAma karanArA kAryakaro bahu ja ocho maLatA hoya che. vicAra karatA khinnatA anubhavAya che ke Aje jAgRta nAgarika kyAM che? Aje te pAyAmAMthI vicAra karavAnI paristhiti ubhI thaI che. vartamAnapatro ke presane paNa saune vArtha che. e kAraNe sAcI vAta lakhI zakAtI nathI. AvI viSamatA hovA chatAM ApaNe pragati paNa ghaNI karI che. paraMtu Ajane mahA prazna keI hoya te te piyulezanane lagatI che. Ajano samAja ja e che ke mANasa dhAre te paNa nItimaya jIvana jIvI zake tema nathI. eTale mANasa sAdhu thaI jAya evI ApaNuM keI apekSA nathI, paraMtu amuka maryAdA bAMdhIne jIve te paNa ghaNuM che. tamArI A saMsthA phUle phAle ane pragati kare evI mArI aMtaranI zubhecchA che. aMtamAM zrI vipina parIkhe AbhAravidhi karI hatI. sapaka mATenuM sthaLa : De. amula zAha, dAra-ula-mUka, paDitA ramAbAI reDa, muMbaI-00 007. phona : 028073. sAbhAra svIkAra (1) sudhA? nA, mAre sudhIra! ane bIjI vArtAo : le. yagneza ha. zukala. pra. ena. ema. tripAThI muM. 2 ki. rUA. 11-50. (2) pUNatA, magnatA sthiratA-zleka racayitA pa. pU. mahAmahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI mahArAja gujarAtI vivecaka pU. munirAja zrI jitendravijayajI mahArAja pra. navajIvana graMthamALA, gArIAdhAra pAlItANuM saurASTra ki dareka pustikAnA 30 paisA. (3) saMte mere, premaghaTA jhuka Ai: le kAntilAla kAlANI pra. sumana prakAzana, 86, DAmara galI muMbaI-9. ki. rUA. 11. (4) paryuSaNa parAga: le. gaNivarya zrI mahAbalavijayajI pra. dabhavatI prakAzana, C/o. zAha hasamukhalAla maNilAla, zeTha zerI, zrImALI vAgI Dabhoi ji. vaDodarA ki. rUA. 3-50. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-2 AnaMdazaMkara dhruva : prabodhakALanA prasthAna - kRSNavIra dIkSita [ Thakakara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM che. jayanta pAThake ApelAM vyAkhyAne paikI prathama vyAkhyAna] je vizleSaNa karyuM temAM emaNe pakSa rIte sudhArAvALAonI - labdhapratiSTha kavi ane eka samartha vivecaka che. jayanta Akramaka pravRttiothI niSpanna supariNAmanuM paNa je sUcana pAThake semavAra tA. 6-9-82 thI 10-9-82 e pAMca divasa karyuM che tathA ekaMdare ApaNI saMskRti ane dharmanuM jatana roja sAMje muMbaI yunivarsiTI kalaba hAusanA sabhA khaMDamAM, karavAnuM iSTa-aniSTa tane vikathI oLakhIne tenA puraskAra muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa Do. ramaNalAla tirarakAra karavAnA dAkhalA temanA valaNanI nedha lIdhI ane cI. zAhanA adhyakSapade "AcArya AnaMdazaMkara dhruva' e viSe kahyuM ke tenAthI dharma dhananI prakriyAne sAtvika baLa maLI rahyuM. yunivarsiTI Ayojita Thakakara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM Itara baLe pAMca vyAkhyAne AvyAM hatAM. temAMnAM prathama vyAkhyAnano sAra mAnava dharma sabhAnI kAmagIrI para prakAza pADayA pachI ahIM rajU karavAmAM Ave che. vakatAe mizanarIonI AMkamaka dharmAntara pravRttie ApaNuM AraMbhamAM Do. ramaNalAla zAhe A vyAkhyAnanA zikSita vargane hindu dharmanuM zodhana navasaMskaraNa karavA preryA AyojananI bhUmikA upara prakAza pADI vatAnI pratibhAne tathA dharmaviSayamAM khaMDanAtmaka sudhArA pravRttie racanAtmaka ane temanI kavitA tathA vivecana viSayaka siddhio saMdarbhe paricaya rakSAtmaka karavA prerI te sarva kahIne baMgALanA rAjA rAmamohana sAthe Apyo hato. karelI samAja sudhAraNA pravRttine, brahmasamAja ane prArthanA samAja prathama vyAkhyAnano viSaya hate "prabodhakALanAM prasthAne che. jayaMta tathA svAmI dayAnaMda sarasvatI rathApita Arya samAja tema vaLI pAThake prathama Thakakara vasanajI vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe mAdama blAvATaskIe sthApelI thiyophikala sosAyaTI A pitAne nimaMtravA badala muMbaI yunivarsiTIne temaja vyAkhyAna- sarva saMsthAoe dharma kSetre karelI sudhAraNa pravRttine khyAla mALAnA yeja kone hRdayapUrvaka AbhAra mAnya hate. pitAnA ApI kahyuM: "A saghaLI saMsthAoe kArya te karyuM paNa prathama vyAkhyAna prabaMdha kALanAM prasthAno' e nAmAbhidhAnamAM temanuM AvuM dhama rakSaNanuM, dhama' zodhananuM ne dhama samanvayanuM rahelA arthanI spaSTatA karyA pachI Do. jayaMta pAThake kahyuM: kArya prajAnI dhamaM jijJAsAne, prajAnI dhama tRSAne sAhityamAM ApaNe narmadathI AraMbhAtA samayane arvAcIna paritRpta karavAmAM saphaLa nahIM banyuM hoya kadAca. paNa kALa tarIke oLakhIe chIe. A araso jema sAhityamAM ethI dharma viSayamAM je jAgRti AvI teNe ApaNuM nUtanatAne che tema dezanA, dezanI prajAnA samagra jIvananA aneka vidvAno ane vicArakene dharmamaMthananI preraNuM ApI che uthAnano che. A utthAna kALamAM deza tema, gujarAtamAM samAja, ane dharmatattva para jAgrata rAkhyA che. saMsthAo uparAMta dhama zikSaNa, sAhitya ema sarva kSetre parivartanano utsAha rAmakRSNa parama haMsa, svAmI vivekAnaMda, zrImanusiMhAcArya, dekhAya che. navA vicAro, navuM jJAna, navAM kArya sAdhane dvArA golajI jhAlA tathA zrI nathurAma zarmA A sahue potAnA prajAnA AgevAno utkarSanI navI dizAo ughADavA mathe che. jIvana ane kAryathI ApaNA dharmane piSaNa ApyuM te De. jayataMbhAIe vadhumAM kahyuMH prabaMdha kALamAM prajA jIvanane . hakIkatanI vaktAe noMdha lIdhI tema ramaNabhAI ane narasiMharAva jAgRti, utsAha ane utkarSaka pravRttiomAM preranAra baLa tarIke tathA maNizaMkara ane maNilAla jevA samartha sAhityakAra ane mukhyatve aMgrejI zIsana, pazcimanI keLavaNI ane khristI vicArakoe satata dharmaciMtana karatA rahI, veda upaniSada ane mizanarIonI dharmakSetranI pravRttione gaNAvI zakAya. rAja, darzananI aTapaTI saMkula vicAradhArAone ukelavA mathatA rahI zikSaNa ane dharma vize prajAno zikSita ane jAgRta varga ApaNu dharmapravAhane ke na nItarye rAkhe te kahyuM, navesarathI vicArate thaye, ene jIvananA navanirmANanI AvazyaktA ramaNabhAI tathA kAnta ane AnaMdazaMkara - A traNe samartha samajAI ane te mATenA upAye vicAravAnI preraNA maLI. vicAra ane sArasvatee dhamaM viSayaka karelI vicAraNane prabaMdhakALanA ApaNA sAMskRtika ItihAsanA eka ujajavaLa saMsAra sudhAre prakaraNa tarIke biradAvI. che. jayaMtabhAIe pachI "saMsAra sudhArAnI pravRttine zikSaNa kSetra AraMbha dharma ane samAjanA kSetramAM sudhAraNa karavAnI pravRttithI thaye ema kahIne "mAnavadharma sabhA" jevI saMsthAe zikSaNakSetre aMgrejoe A dezamAM AvIne karelA puruSArthane dhamane nAme dharmanA svAMgamAM pravartatAM aniSTone ughADAM prajAkIya vikAsanI dRSTie mahattvanI aitihAsika ghaTanA tarIke pADavAmAM ke bhAga bhajavya, mizanarIonI khristI dharma prati biradAvI vakatAe aMgrejIdvArA zALAo tathA yunivarsiTIonI zikSitene AkarSavAnI dharmAntaranI pravRttioe dharmaviSayamAM thayelI sthApanA hiMdustAnane kevI upakAraka nIvaDI te kahIne kahyuM samAjanA agraNI vicAramAM kevI jAgRti prerI, kavi gaI sadIne trIjo dAyake zikSaNanA itihAsamAM eka mahatvano narmadanA jIvananA pUrvakALamAM ane uttarakALamAM sudhArA paratvenI kALakhaMDa che. A kALakhaMDa daramyAna vilbara phAsa, saMskRta vicAraNamAM kevA parivartana AvyA vagerene nirdeza karIne kahyuM: aMgreja vidvAna zrI vilsana rAjA rAmamohanarAya, muMbaI neTiva ejyadharma vicAraNAne namaMte UhApoha prabaMdhakALanI dharma dhananI kezana sosAyaTInA maMtrI zrI nAviMsa tathA raNachoDadAsa giradharadAsa pravRttinuM AraMbhabiMdu gaNI zakAya. "sudhArAnuM ItihAsarUpa vageree zikSaNakSetre karelA mahatvanA pradAnanI vigate noMdha lIdhI. vivecana' jevA nibaMdhamAM navalarAme sudhArAvALAonI pravRttinuM 1857mAM dezamAM muMbaI yunivarsiTI sahita traNa yunivarsiTIo Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-82 thapAI, tathA muMbaInA gavarnara sara je malakama ane gujarAtImAM vyAkaraNa tathA zabda saMgraha ema be pustako chapAvanAra che. DamaMDa, navuM vyAkaraNa taiyAra karAvanAra phArbasa ane kalAkasana tathA sAmAnya jJAna mATe saMsAra vahevAranI pithI jevuM prakAzana thayuM te sarva vAta vistArathI karyA bAda vakatAe 191mAM indulAla yAjJikanA prayAsathI amadAvAdamAM sahu prathama keLavaNI pariSadanuM adhivezana bharAyuM tenI ane tenI phaLazruti vize vAta karyA pachI prakhedhakALamAM zikSakSetre thayelI vicAraNumAM navalarAma, naMdazaMkara, mahIpatarAma, maNilAla ane kAnta A sahue tathA kavi narmada ane kavi dalapatarAme karelA pradAnanI vigate vAta kahI. navalarAmanA zALApatrane zikSaNyakSetre temaNe bajAvelI kAmagIrI saMdarbhe Do. jayaMta mahimA karyo. temanI pAradazI* ane dUradazI" dRSTinI keLavaNI vicAranuM mAhAsya samajAvyuM navalarAme temanA svabhASAbhimAna, dezahita ane bhAvi prajAnA saMskAra ghaDatara paratvenI temanI ciMtA saMdarbhe karelA pradAnane biradAvyA pachI Do. jayaMtabhAIe keLavaNI kSetre zikSaNanAM itihAsa' jevA graMtha dvArA kAnta zikSaNa kSetre bajAvelI sevAnuM gaurava karyuM. maNilAle "sudarzana ane priyaMvadA' dvArA zikSaNunA tatva ane paddhatinI je AlocanA karI tene mahimA karyo. temanI manuSyanI keLavaNI sarvAgI hovI ghaTe evI himAyatane khAsa nideza karyo. kavi narmada ane kavi dalapatarAmanI kavitA vicAratI tulanAtmaka dRSTie chaNAvaTa karI vicAraNAmAM vidvattA, zAstrIyatA ane samatalatAne lakSamAM navalarAmane ApaNuM prathama sAhitya vivecaka tarIke oLakhAvI navalarAmanI namratA ane satyaniSThAyukata vivecanA pravRttinI vigate vAta karI. rasa viSayaka temaNe karelI vicAraNAne arthe rajU karyo. nATaka vizenI temanI, dRSTine nirdeza karyo tathA navalarAmanI kavitA vicArane paNa saMkSepamAM khyAla Ape.' pitAnAM prathama vyAkhyAnanuM samApana karatAM che. jayate kahyuM: maNIlAla, ramaNabhAI, narasiMharAva, baLavaMtarAya, nahAnAlAla AdinI sAhitya vicAraNuM vadhAre paripakava ane pariSkRta banIne cAlI che. aMgrejI, saMskRta, sAhitya ane tatvajJAnanA A abhyAsIo dhama, keLavaNI ane sAhityanA vicAravimarzanA saMdarbhamAM AnaMdazaMkaranI A viSayanI vicAraNImAM temanA vicAronuM samarthana ke khaMDana thatuM jovAmAM Ave che. jaina vidvata saMgeSThI | ramaNalAla cI. zAha bhAratIya jJAnapITha dilhI ane zrI AcArya zAMti sAgara smAraka, muMbaI e be saMsthAonA saMyukata upakrame muMbaImAM berIvalI, nezanala pAka pAse AvelA digaMbara tIrthadhAma tInamUti-pAdanapuramAM AcAryazrI vimalasAgarajI mahArAjanA sAnidhyamAM ane sAduM zreyasa prasIda jainanI adhyakSatAmAM 7 ane 8 sapTembaranA roja "jaina vidyAnA vividha kSetre e viSaya para jaina viddhata saMgeSThInuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. mArA mitra zrI basaMtalAla narasiMhapurAe A kAryakramamAM upasthita rahevA mATe mane khAsa Agraha karyo hato eTale tArIkha 8mI sapTembare meM mArA mitra zrI gulAbacaMda zAhanI sAthe temAM hAjarI ApI hatI. ' bhAratIya jJAnapITha jevI samRddha saMsthAnA upakrame kAyaMkramanuM Ayojana thayuM hoya eTale temAM ghaNuM badhA viddhAne belAvI zakAya e svAbhAvika che. digaMbara samAjamAM akhila bhAratIya dharaze ane ATalA moTA pAyA upara A prakAranI vidvata saMgaThInuM Ayojana kadAca prathama vAra je thayuM haze. A kAryakramamAM muMbaI, dilhI, dera, udayapura, jayapura, ujajaina, sAgara, vArANasI, jabalapura, kelhApura vagere sthaLoethI pacIsathI adhika vidvAne padhAyAM hatA. bhAratIya jJAnapIThanA nirdezaka zrI lakSmIcandra jaina ane "tIrthaMkara'nA saMpAdaka zrI nemicandra jaine A kAryakramanuM saMcAlana karyuM hatuM. A saMgoSThInI vizeSatA e hatI ke, temAM bhAga lenAra vidvAne ApaNI prAcIna paraMparAnA paMDita ane zAstrIo hatA, temaja kolejo ane yunivarsiTImAM adhyApana kArya karatA adhyApakaeN paNa hatA. Do. premasumana jaina, De. kamalacaMda segAnI, paMDita kalAsacaMdra zAstrI, paMDita nAthulAlajI zAstrI, De. vilAsa saMgave, De. hukamacaMdajI bhAvila, zrI nIraja jaina, zrImatI kamala baddha vagere khyAtanAma vidvAnonI upasthitithI sabhA gauravavaMtI banI hatI. vaLI, paramapUjaya AcAryazrI vimalasAgarajI mahArAja, munizrI bharatasAgarajI mahArAja, kSullaka zrI sanmati sAgarajI mahArAja vagere digaMbara sAdhuo tathA pUjya zrI svAdumatijI vagere ArthikAonI upasthitine lIdhe vAtAvaraNa atyaMta pavitra banyuM hatuM. A saMgAThInA AyojanamAM samayamaryAdA pahelethI rakhAI hatI. pratinidhi vidvAnoe pitAnA nibaMdho agAuthI mekalI ApavAnA hatA ane darekane potAnuM vakatavya rajU karavA mATe dazathI vIsa miniTa ApavAnuM vicArAyuM hatuM. A vyavasthAne lIdhe be divasamAM ghaNA vidvAnane lAbha saMgoSThIne maLe. Ama chatAM zretAonA pakSe A AjanathI sarvathA saMtoSa thaye ema na kahI zakAya kema ke, keTalAka vidvAne mATe pitAnuM vakatavya daza-paMdara miniTamAM pUruM karavAnuM saraLa nahatuM. jaina dharma, jaina itihAsa ane purAtattva, jaina maMtra zAstra, jaina tattvajJAna vagere vividha viSaye para abhyAsayukta nibaMdha A saMgoSThImAM vaMcAyA ane saune vibhinna viSaya para keTalIka vizeSa jANakArI prApta thaI. A badhA nibaMdha pustaka rUpe pragaTa thAya evI apekSA sAthe jaina vidvata saMgeSThInuM Ayojana prati varSa vadhu suyojita rIte thatuM rahe evI ApaNe AzA rAkhIe. * bhUla sudhAra - gatAMkamAM pAnA 96 upara "saMdha samAcAra"mAM pustakAlaya samitimAM evuM nAma zrI praviNacandra ke. zAha chapAyuM che tene badale zrI praviNacaMdra maMgaLadAsa zAha ema vAMcavuM. taMtrI. mAyika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saraghara vI. pI. roDa muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : dhI sTeTasa pIpala presa, keTa, muMbaI 400 001. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd No- MH. By/South 54---Lo:-) Licence No.: 37 . . . . . It - prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa:46 aMka: 12, muMbaI 16-10-82 ekabara, 1982, zanivAra vArSika lavAjama rUA. 20: paradeza mATe ziliMga 60 - muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rU. 1-00 - taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha, sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha mArI kasoTI , , * cImanalAla cakubhAI zAha duHkhamAM athavA saMkaTamAM mANasanI parIkSA thAya che, khAsa dehamAMthI cetana UDI jAya eTale dehane bALI nAkhavAno ja karI tenI zraddhAnI ane tenA dhayanI. sadabhAgye atyAra sudhI rahe. cetananA svarUpanuM ane gatinuM jJAna nathI. paNa e cetana jiMdagImAM mane evuM duHkha nathI paDayuM ke jene kALaje ghA amara ane avinAzI che. zrImada rAjacanTe kahyuM che. tema vAge. paNa have 23 varSa pachI gaMbhIra mAMdagI AvI che, temAM cetana pAme nAza to kema bhaLe tapAsa." cetana, cetanamAM ja mArI kasoTI thaze ema lAge che. sattara divasathI hospiTalamAM bhaLe-vizvamaitanyamAM--ane e ja enuM aMtima dhyeya ane chuM. niSNAta DokaTaro, zAntilAla mahetA, zirISa bhaNasAlI, lakSya che. e ja mekSa che. A jIvanuM, AtmA tarIke ju 'kelAbAvALA, ara. je. zAha, Ara. eca. mahetA, astitva kAyama rahe ene huM mekSa nathI mAnatA. paNa Di. sAMgANI vageree pUrI tapAsa karI ane e mahAsAgaramAM nadI vilIna thaI jAya tema vizvamaitanyano A nirNaya para agyA che ke eparezana karavuM paDaze. peTamAM kaMI aMza, brahmAMDamAM vilasI rahelA caitanya mahAsAgaramAM vilIna gAMTha che, tene oparezana sivAya bIjo upAya nathI. mArI 81 thaI jAya e ja ene mokSa che, tema thavA varSanI uMmara ane nabaLA zArIrika sthiti jotAM mane saMkoca mATe caitanya zuddha thavuM joIe ane e zuddha karavuM e hato, paNa chevaTa oparezana mATe meM saMmati ApI che. jIvananI sAdhanA che. ATaluM alpamatithI samajo chuM. AvatI kAle gurUvAra tA. 7mI okaTobare savAre 8 vAge jIvananA rahasyane tAga pAmI zakAto nathI ane anta gItAmAM kahyuM che te svIkAravuM e ja mArga che. oparezana thaze. manamAM leza paNa cintA ke bhaya nathI. izvaraH sarva bhUtAnAma, hRdaye ajuna tiSThati saMpUrNa zAMtithI ane prasanna cite oparezana karAvIza. IzvaranI icchA haze ema thaze. DokTarane khAtrI che bhAmayana sarvabhUtAni yaMtrArUDhAni mAyA ke kaI jokhama nathI. hospiTala-jaina kilanika-eka rIte mArI vasIne sarva bhUtonAM hRdaye paramezvara, potAnI hospiTala che, jyAM saMpUrNa kALajI ane sAravAra mAyAthI pherave sahune, jANe yaMtra pare dharyA. thAya che. AthI vizeSa keI apekSA na hoya. have ema lAge che ke sAruM thaze te ThIka che ane kaMI je anubhava aTalAM varSothI thato Avyo che te anubhava viparIta thAya te paNa leza cintA ke bhaya nathI, mArI A mAMdagI daramyAna dhaNe vyApaka rIte ane sukhada anubhava prArthanA sadA rahI che: thaye. hajAro lokone prema, sadabhAva, zubhecchAo che ane premaLa jyoti tAro dAkhavI, muja jIvanapaMtha ujALa, e ja mArA jIvananI meTI mUDI che. Aja lagI rahyo garvamAM huM ne mAgI madada na lagAra, AvA prasaMge mana aMtarmukha thAya e svAbhAvika che. ApabaLe mAraga joine cAlavo, hAma dharI mUDha bALa, dIrdhakALanA jIvana upara draSTipAta karuM chuM, tyAre jouM chuM ke have mAMgu tuja AdhAra, ghaNI bhUla thaI che, khalana thayA che; keTalAka gaMbhIra paNa. tArA prabhAve nibhAvyo mane prabhu, Aja lagI premabhera, chatAM ene koI beje ke bhAra mArA mana upara nathI. Arasa ni mane te sthira pagalethI calavI pahoMcADaze ghera, uparathI pANI sarI jAya ema e badhu sarI gayuM che ane dAkhavI premaLa jyotinI sera." 'jIvanavikAsa aviratapaNe cAlu rahyo che. bAra varSathI "prabuddha jIvana'nA hajAro vAcako sAthe gADha vityAM varSo ne lepa smaraNuthI, amIyatAne saMbaMdha thayA che. mArA jIvanane e parama AnaMda khalana thayA te sarva che. IzvaranI icchA haze te e saMbaMdha pharIthI cAlu raheze mAre Aja thakI navuM parva. ane tyAM sudhI sahune premapUrvaka praNAma karuM chuM. e ja bhAva sadA manamAM rahyo che. budhavAra tA. 6-10-1982, rAtre 9-30 vAge. - ema kahevAya che ke dadIne prabaLa jijIviSA hoya te tA. ka, darda chatAM, jIvana TakI rahe. mArAmAM evI jijIviSA nathI. pU. cImanabhAInA A lakhANa pachI bIje divase savAre jaina dharmamAM kahyuM che ke jIvavAnI icchI na karavI, maravAnI temanuM oparezana sukharUpa patI gayuM che. nabaLAI ghaNI che, IcachA paNa na karavI; kema baMdha pramANe AyuSya rahe. - paraMtu kamazaH teo taMdurastI prApta karIne ApaNI vacce ' 'tAttvika dRSTie vicAruM chuM te deha ane AtmA bhinna jaladI AvI jAya evI ke Izvarane ApaNuM saunI prArthanA che evI pratIti che. mRtyu enuM moTuM pramANa che. A maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha ane saMdhane parivAra, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-82 kAyaSTa vize | maheza je. mahetA tA. 16 ogaSTane "prabuddha jIvana'ne eka mArA jovAmAM AvyA ane temAM zrImad rAjacaMdra' zIrSakavALA zrI cImanalAla cakubhAIne agralekha vAMcyA ane AnaMda anubhavyuM. temAM emaNe pahelA peregrAphamAM upAdhyAya zrI yazovijayajInA vicArone ullekha karyo che te vize mArA vicAro raju karuM chuM. 1. pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja ekAnta jJAnavAdI banI kriyAkAMDane virodha karanArA hatA ane eka tarapha DhaLI gayAM hatAM evuM na hatuM e vAtanI pratIti temanI dareka hindI-gujarAtI kRtio ane temanuM jIvana jotAM avazya thAya che. temanA saMskRtane prAkRta graMthanI vAta paNa je je sAMbhaLavAmAM AvI che e paNa e ja vAtanI pratIti karAve che ke teo jeTale jhoka jJAna tarapha Ape che teTaluM ja jhoka kriyA tarapha Ape che. teozrIe jeTalA aMze zuSka ane mithyAhataka kriyAonuM khaMDana karyuM che teTalA aMze zuSka ane mithyAtaka jJAnanuM paNa khaMDana karyuM ja che. teozrIe jJAna-nirapekSa kriyAne nirarthaka gaNAvI che ane te ja rIte kiyA-nirapekSa jJAnane paNa nirarthaka gaNAvyuM che. A varatu temanI ' hindI gujarAtI bhASAnI kRtio tarapha najara karavAthI spaSTa tarI Ave che. (2) pUjya muni zrI kAtiyazavijayajIne je lekha pustakamAMthI pragaTa karavAmAM Avyo te sanmArga darzana' zrI sImaMdhara svAminI 350 gAthAnA ratavananI pahelI DhALanA 15 thI 16 gAthAnuM vivecana prabuddhajIvananA aMkamAM levAmAM AvyuM che te e ja ToLanI AgaLapAchaLanI gAthAo ane tenA vivecana upara draSTipAta karavAmAM Ave te paNa e vAta jovA maLe che ke pujya upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAja ke vivecanakAra munizrIme elI kriyA ke kAyakaSTane virodha nathI karyo paranuM zuSka ane mithyAhatuka jJAnane paNa eTalo ja virodha karyo che ane eozrI virodha karIne ja aTakI gayA nathI paraMtuM sarasa ane samyagahetuka jJAna tathA kriyA ane kaSTabhogane eTaluM ja mahatva apyuM che. A aMge pUjya upAdhyAyajI mahArAjanI nIcenI kaDIo tathA sanmArgadarzana' mAMthI tenA vivecanane jovAmAM Ave te paNa e vAta tarI AvyA vinA nahi rahe.. kiriyA uthApI karIjI, chAMDI teNe lAja navi jANe te upaje che, kAraNa viNa navI kAjanizcayanaya avalaMbatAjI, navi jANe tasa mama choDe je vyavahAranejI, lepe te jina dharma nizvana yAvi pAmI zake navi paLe vyavahAra kriyA binA jJAna na kabahu, kriyA jJAna binu nAMhI kriyA jJAna douM milata rahatuM ke, je jalasa jalamahiM jJAnasAramAM paNa pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje kriyAnuM mahattva batAvatAM jaNAvyuM che ke kriyAvirahitaM inta, zAnamAtramanayakam / gati vinA payazo'pi, nA''pnoti puramipsitam // A badhuM jotAM e spaSTa jaNAya che ke teozrIe tathA vivecanakArazrIe kriyAne ke kaSTabhegane niSedha nathI karyo, paraMtu jJAna ane jJAnInI upekSApUrvakanI kriyAne tathA kaSTabhegane ahitakara jaNAvyAM che. A vAtane teozrIe "sanmArga darzana pustakamAM peja 8 thI 33 sudhImAM bahu ja sArI rIte samajAvI che. vaLI prastuta lekhamAM paNa mAtra kacchamAM dharma nathI' e zikSaka dvArA ema nathI samajAtuM ke "kaSTamAM dharma nathI" evuM nathI, paranuM jJAna ane jJAnInI upekSApUrvakanA kaSTamAM dharma nathI. A vAtamAM athArthatA jevuM ke ekapakSatA jevuM che kahI zakAya tema che? AmAM kaSTabhegane niSedha ke virodha kyAM Avyo? vaLA nIcenuM vAkya paNa e vAta spaSTa kare che ke "viveka vinAne kaSTaga mAtra janamananuM raMjana karI zake che, paraMtu AtmaraMjana te na ja karI zake. A dvArA zuM e nakakI nathI thatuM ke "vivekavALA kaSTabhega AtmaraMjana karI zake che?" tema ja te lekhamAM chelle chelle je lakhavAmAM AvuM che ke je kaSTabhaMga vivekapUrvakane hoya, jemAM azaya zuddhi bhaLelI hoya, je AjJAne anusaratA hoya, ane e ja kAraNe anubaMdha zuddha hoya te kaSTabhoga atmikalyANakara banI zake che.' te A peTA dvArA zuM suvizuddha kaSTabhoganI puSTi nathI thatI (3) A ratavana vigerenI kaDIomAM karAyelAM vidhAna che u. zrI yazovijayajI mahArAje potAne mATe nathI karyA parantu ajJAnamAM aTavAtAM atmAone sanmArganuM darzana karAvavA upadezarUpe ja karyA che. AthI ema paNa na ja kahI zakAya ke "anaMdadhanajI ane yazovijayajInI kATie pahemyA hoya tevI vyakti mATe ja e kathana satya che. je vyakitae AnaMdadhanajI ane u. yazovijayajInI kaTie pahoMcavuM hoya tevA dareka sAdhaka - ArAdhaka AtmAne mATe paNa e vidhAne samajavA, vicAravA ane AcaravA atyanta anivArya banI jAya che. je A vAtane svIkAravAmAM na Ave te zrImanI nIcenI kaDI mATe paNa vicAraNo UbhI thaI jaze ? bAhya kriyAmAM rAcatA aMtabheda na kaI. , . jJAnamArga niSedhatAM te kriyA jaDa aI je A padone mATe ema mAnavAmAM Ave ke te kriyA mAtrano niSedha karanAra nathI paNa jaDa kriyAne niSedha karanAra che te mAtra kacchamAM dharma nathI" e vAtane paNa eja arthamAM svIkAravI joIe evuM niSpakSapAtapUrvaka vicAratAM mane jaNAya che. Do. ramaNalAla cI. zAhane abhinaMdana saMdhanI payuMSaNa vyAkhyAnamALA tathA vidyAsatranA pramukha che. ramaNulAla cI. zAhanI-phArbasa gujarAtI sabhAnA pramukha tarIke varaNI thaI che-te mATe temane hArdika abhinaMdana. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha AMkhanI saMbhALa mATeno amUlya ilAja zrI candrakAnta zAha, ghATakoparamAM, akha mATenuM upacAra kendra calAve che. teonI sAravArathI cazmAnA naMbara utarI jAya che ane khetI paNa ogaLI jAya che. premaLa jyoti'nA upakrame tA. 23-10-82 zanivAranA roja sAMjanA 5-30 vAge, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM uparanA viSaya upara temanuM jAhera pravacana rAkhavAmAM Avela che, jijJAsuone samayasara padhAravA amAruM premabharyu nimaMtraNa che -nIrUbahena zAha -kanvInara, premaLa jayoti Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-82 . prabuddha jIvana satyanuM pariNAma-nirapekSa prakAzane cagya che? . * yazavaMta dozI .. . . . jAhera karI ja devuM joIe? . ' cA vakhata pahelAM philenDa TApuomAM briTana ane " eka nAnakaDI vAta vacamAM karI lauM. samAjanA vyavahAramAM AjenTinA vacce yuddha thayuM tyAre briTiza broDakAsTiMga korporezana keTalIka vAte khAnagI rakhAya, koIne kahI na devAya e vAtanuM (bI. bI. sI.) samAcAramAM ghaNI camakI. bI. bI. sI. nA ghaNuM mahatva svIkArAyuM che. peTamAM vAta rAkhavI e eka svataMtra mijAja viSe samAcAra ane lekhonI jhaDI varasI. sajajananuM lakSaNa gaNAyuM che. jenA peTamAM vAta na rahe ene briTananAM vaDAM pradhAna zrImatI thecara yudha' aMgenA keTalAMka khAnagI vAta na karavI evuM vyavahAraDAhayA mANasoe kahyuM che. prasAraNonI viruddha hatAM, 5Nu bI.bI.sI.e emane macaka ApI paNa ahIM ApaNe vartamAnapatra, samAcArasaMsthA, reDiyo nahi ane saMpUrNa satya raju karavAnuM ane beu pakSanI TIkAne prasArita Telivijhana vagere samAcAra mAdhyamenI vAta karIe chIe. A karavAnuM pitAnuM valaNa pakaDI rAkhyuM. e vAta jagatabharamAM jAhera mAdhyamoe satya raju karavAnuM pitAnuM sauthI paheluM kAma che karavAmAM AvI ane bI. bI. sI. nI pratiSThA vadhI. eka deza ema mAnyuM che ane saue e svIkAryuM che. A satya tarIke A bAbatamAM briTananI pratiSThA paNa vadhI. briTana jevA pariNAmanI paravA karyA sivAya, takSaNa. nirbheLa rIte, dezamAM ja sarakAra pAsethI nANuM meLavatI eka svataMtra ke parezana saMpUrNapaNe, haMmezAM pragaTa karavuM joie e Agraha kharekhara svataMtra rahI zake evuM duniyAnA lekane lAgyuM. duzmana vAjabI che ? dezanA leke paNa sAcI hakIkata jANavA mATe bI. bI. sI. nA satya tatkALa, pUrepUruM pragaTa karI devAthI kadI nukasAna samAcAra sAMbhaLe evI bIjA vizvayuddhanA vakhatathI cAlI nathI ja thatuM evuM te koI romAnTika khyAla dharAvanArI AvatI bI. bI. sI. nI pratiSThA uttarottara vadhatI gaI che ane phekalenDanA yuddha daramiyAna emAM ghaNI vRddhi thaI che. vyakti ja mAnI zake. vyavahAramAM ApaNe Dagale ne pagale amuka vAta akALe bahAra paDI javAnAM mAThAM pariNAma jotA hoIe phekalenDanA yuddha daramiyAna bI. bI. sI. na prasAraNa chIe. eTale nukasAna thAya ja nahi ema kahevuM te yathArtha viSe keTalIka UlaTasUlaTI TIkAo pragaTa thaI che. sarakArane , nathI. pariNAme evuM mAnanArI vyakita mATe kharuM valaNa e ja bI. bI. sI. nuM valaNa nahotuM gamatuM ane pradhAne enI hoI zake ke koIne lAbha thAya ke nukazAna e jovAnuM ApaNuM viruddhamAM nivedane karatA hatA evuM paNa kahevAyuM che, to kAma nathI. satya eTale satya. e evuM moTuM mUlya che ke tAjetaramAM bI. bI. sI.nA sAptAhika "lisanara'mAMthI pariNuAmanI paravA karyA sivAya ene vaLagI ja rahevuM joIe. 'TAimsa opha inDiyAe pragaTa karelA eka lekhamAM zrI AvI rIte pariNAmanI paravA karyA sivAya, pariNAmanirapekSa Daglasa magarije lakhyuM che ke philenDanI samagra kAmagIrI rIte, satya pragaTa karavAno Agraha vAjabI che ke kema e A daramiyAna videzakhAtA taraphathI koI paNa prakAre saMpAdakanA lekhane viSaya che. pariNAmanirapekSa prakAzana e kadAca kAmamAM daramiyAnagIrI karavAno prayatna nahote the. paNa uparanI hakIktanI yathArthatA nakakI karavAne A lekhane TekanIkala zabda banI gayo. sAdI bhASAmAM ene vivekahIna prakAzana kahI zakAya-sArAM ke beTA pariNAma aMge viveka Azaya nathI. rAkhyA vinA karI nAkheluM prakAzAna.. bI. bI. sI.nI ke jagatanA koI paNu samAcAra mAdhyamanI satyanA parama AgrahI gAMdhIjI A bAbatamAM kevuM valaNa svataMtratA AvakArya che e viSe bemata nathI. paNa svataMtratA che tethI ja emane mAthe ghaNI moTI javAbadArI paNa che. dharAvatA enuM eka nahera dRSTAMta ApaNI pAse che. 1944mAM bI. bI. sI. e phekalenDanA yuddha vakhate briTiza sarakArane na muMbaImAM gAMdhIjI ane mahamadaalI jhINA vacce dezanI bhAvi game evI keTalIka hakIkata prasArita karI te hiMmatanAM te jagate rAjakIya vyavasthA aMge vATAghATe cAlatI hatI tyAre vakhANa karyA, paNa savAla e che ke dezane kharekhara nukasAnakAraka janmabhUmi'nA taMtrI sva. amRtalAla zeThe chAnI rIte e vATA ghAne lagatA kAgaLe meLavIne te aMgenI hakIkate bahAra pADI hAya evI hakIkate paNa pragaTa karavAmAM Ave to e vAjabI dIdhelI. gAMdhIjI Ane lIdhe amRtalAla zeTha para bahu ja nArAja gaNuya? amuka samAcAra hakIkato eTale ke satya upara thayelA. gAMdhIjIne mata e hatuM ke vATAghATo cAlatI hoya tyAre AdhArita che. bI. bI. sI. satya raju karavAne pitAne dharma samaje che paNa e satya dezane spaSTa rIte nukasAna kare evuM enI vAto akALe bahAra pADI devAthI rASTrane nukasAna thAya che. amRtalAla zeThane mata evo jaNAtA hatA ke rASTranA lAbhahoya te paNa raju karavAne ene dhama kharo? A carcA nukasAna sAthe patrakArane kaMI levAdevA nathI. emanI daSTie karavAnI jarUra eTalA mATe che ke bI. bI. sI.nI hiMmatanI patrakAranI pharaja game tema karIne hakIkate meLavavAnI ane prazaMsA karatAM karatAM ApaNe koIka kheTA nirNaya para na pariNAmanI paravA karyA vagara e pragaTa karavAnI che. ATalAM pahoMcI jaIe. vaSe gAMdhIjInA ke amRtalAla zeThanA cekakasa zabdo yAda nathI paNa ApaNe vicAravAne prazna e che ke mAnavasamAjanA bannenA valaNa aMgenI mArI chApa meM ahIM ApI che. AmAM vyavahAramAM pariNamanirapekSa satyane Agraha rakhAya kharosAdI paNa mudo A ja ubho thAya che. pariNAmanirapekSa satya bhASAmAM kahIe te amuka hakIkata satya che eTale pachI e AvakArapotra kharuM ? ke satyanA prakAzanamAM deza ke duniyA upara jAhera karavAthI ApaNuM najIkanA mAnavabaMdhuone, ApaNI thanArA sArA ke kheTA pariNAmane vicAra karI mANase kaMIka rane ke akhA aMgatane nukasAna thatuM leya te pazu e satya viveka vAparavuM joIe ? ' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma 1. prabuddha jIvana navAge che. - satyane prazna yuddhanA samayamAM tene vadhu kaparI banI jAya che. AkramaNa vakhate ane bhAratanA vibhAjana vakhate AvA dAkhalA che. aMgrejImAM eka kahevata bahu pracalita che. yuddhamAM sauthI ' jANavAmAM AvatA. ladhumatI kanyAonA eka chAtrAlayanI pahelI hatyA satyanI thAya che. yuddha daramiyAna pitAnI ane kanyAo bhAge te pahelAM bahumatI tephAnI ToLuM pahoMcyuM. sAmA pakSanI tAkAta viSe, pitAnI ane sAmAnI khuvArI viSe, chokarIo ekAda eraDAmAM bharAI beDI che. bahumatI komane bannenI bhUharacanA ane cAla viSe dareka pakSakAra pitAnA cekIdAra emane bacAvavA icache che. eNe zuM karavuM? pakSane lAbhadAyaka hoya e bhrama UbhuM karavA prayatna kare che. chokarIo te jatI rahI ema kahevuM ke sAcI yuddha laDavAmAM AvA bhrama jarUrI hoya che ane e bhrama vAta kahI devI? e satya kahevA sAthe. pite laData bhAMge te moTuM nukasAna paNa thAya che. laDate khapI jAya ema paNa banI zake. paNa emAM chokarIo neliyana viSe eka daSTAMta ghaNI vAra apAya che. eka bacI jAya e te kaI avakAza ja nathI. satyane khAtara nAnakaDI TekarIne mathALe pitAnA zveta ane aDhelIne pate zahIda thaI zake. paNa e ene Azaya khare? nepoliyana naphikaro UI hate. thoDAka aMgreja sainike sAmenA eka mANasane hRdayarogano humalo Avela che ane te rastethI TekarI tarapha AvatA dekhAyA. nepoliyana jarAye ispItAlamAM che. ene ekane eka dIkaro akasmAtamAM maraNa DaryA vinA hatA te bephikara ubho rahyo. e joIne pAmyA che evA khabara AvyA. A khabara dardIne te ja kSaNe aMgreja sipAIone lAgyuM ke TekarInI sAmI bAjue kahevA joIe evuM kharuM? satya enAthI amuka vakhata gupta nepoliyananuM sainya hevuM joIe. eTale aMgreja sipAIo rAkhavAmAM kAI doSa kharo ? gheDA pAchA vALAne bhAgI gayA. hakIktamAM nepoliyana sAmudAyika jIvanamAM amuka hakIkate khullI karavAthI ekale ja sainyathI dUra AvI gayo hato. paNa bhrama bhAMgyo nahi nukasAna che evuM kAyade te mAne che. tethI e vartamAnapatrone ne e bacI gayA. ghaDIbhara , mAne ke koI kaMca patrakAra ghaNI hakIkata chApavAnI manAI kare che. komI hullaDanI eTalAmAM hatA te nepoliyana ekalo ubhe che evuM jAhera karI khuvArImAM kAmavAra AMkaDA ne chIpavA, bALa gunegAronAM nAma devAne eno dhama kharo? na chApavAM, baLakAranA kissAonA khaTalAmAM strInuM nAma na jarAka AgaLa cAlIe. eka briTiza naukAkA phekalenDa chApavuM evA evA niyame thatA hoya che. vartamAnapatre AvuM bhaNI jaI rahyo che. briTiza sattAvALAoe evo zrama Ubho badhuM nAmaThAma sAthe na chApI zake te satyane kharekhara karyo che ke kAle amuka tAkAtavALA che. hakIkatamAM kAle droha thAya? ghaNA mAne che. bI. bI. sI. ne khabara paDI gaI ke kAphalo nAne - satyanuM prakAzana karavAmAM mukhyatve traNa prazna hoya che ? che. eNe e hakIkata e ja kSaNe prasArita karI ja devI satya game te bhoge pragaTa karavuM ja joIe? bIjuM, satya pUrepUruM kahI devuM joIe? ane trIjuM, satya Aje ane hajI AgaLa jaIe. eka dezanA lazkarI sattAvALAo atyAre ja kahI devuM joIe? bIjA deza para koIka kAraNe vera vALavA aNubeba nAkhavA je satya ApaNe pragaTa karavA icchatA hoIe chIe te talapI rahyA che. paNa emane vahema che ke e bIjA deza badhI bAjuthI badhI dRSTie joyeluM satya bhAgye ja hoya che. pAse 5Nu aNubeba che. AthI tene game teTalI Iccha Akhare te ApaNe ApaNI vividha Indriyo dvArA satyane je hovA chatAM e deza para aNubeba pheMktA aTakyA che. paNa rIte samajayA hoIe te ja raju karI zakIe. vyavahAramAM A e dezanA pitAnA keI khabarapatrIne khabara paDI gaI ke enA sivAya bIjuM kaMi zakya paNa nathI. ApaNe e vicAravuM paDe deza pAse aNubebi nathI. A hakIkata tarata ja jAhera karI che ke satyanuM ApaNuM darzana adhuruM na hoya ? satya samaja devAnI enI pharaja kharI? vAnAM ApaNuM sAdhana adhUrAM ke beTAM na hoya ? satyane ApaNe uparanAM badhAM dRSTAMtamAM muddo eTale ja che ke pariNAmanI ApaNI icchA pramANe samajayA hoIe ema na bane ? paravA karyA vagara satya jAhera karI devuM e samAcAranA mAdhyama satya ApaNuM svArtha prerita darzana na hoya ? athavA satya mATe vAjabI gaNAya ? ApaNo prAmANika bhrama na hoya ? satyane ApaNe eka DAMka judI jAtanAM dRSTAMta. eka prakhara gAMdhIvAdI netA khUNethI joyuM paNa bIje khUNethI jonArane te juduM dekhAya evo jainenI vyAkhyAnamALAomAM daSTAMta ApatA ke eka zikArI pUrepUro saMbhava che. alabatta AmAM ApaNe kazo upAya nathI. paNa ApaNuM khaMDadarzanane satya mAnIne tene takSaNa ane haraNanI pAchaLa paDayo hoya, ApaNe haraNane jatuM joyuM hoya pariNAmanI paravA sivAya pragaTa karavAno Agraha rAkho keTale ane zikArI ApaNane pUche te zuM karavuM? satya khelIne aMze regya che? hiMsA thavA devI ke asatya khelIne haraNanI hiMsA thatI aTakAvavI ? pelA netA ema kahetA ke ApaNe kahevuM ke huM jyAre eka vartamAnapatra ke samAcAranuM anya mAdhyama jANuM chuM paNa tane nahi kahuM, athavA ema kahevuM ke haraNa amuka banAva ke hakIkata tarata pragaTa karavAno agriha rAkhe che, A raste gayuM che paNa tuM e raste nahi jaI zake. pahelAM mane tyAre e haMmezAM satya mATe ja Agraha hoya che evuM kahI mArIne ja tuM haraNanI pAchaLa jaI zakIza. saMbhava che ke A zakAya tema nathI. vartamAnapatro ane anya mAdhyamone satya karatAMya ane rIte haraNa kadAca nahi bace. zikArIne mArge pitAnI imejanI, pitAnI hoMziyArInI, bIjAe na meLavyA caDAvIne haraNane vadhu cokakasapaNe bacAvI zakAya. . , te samAcAra pite meLavyA tevA dAvAnI vadhu ciMtA , hoya che ethI vadhu kharAba dAkhala. jApAnanAM cIna uparanA vatuM mApatranI paribhASAmAM kahIe.-te patrakArane satya karatAM je che e ja rIte A Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-82 prabuddha jIvana sArI kepI" nI vadhu phikara hoya che. eTale ke pitAnuM lakhANa vicArIe te mAnavahita pote ja sarvocca mUlya gaNAya nahi? rasaprada bane, vAcanakSama bane te tenI sauthI prabaLa icchI hoya satyane aMte vijaya thAya che eTalA mATe satyane mAnavahita che. eTale ghaNIvAra satyane Agraha eka bahAnuM hoya che. karatAM vadhAre UMcuM mUlya gaNIe te te sAcuM nahi lekhAya, vartamAnapatra pate khoTuM paDe tyAre satyane je rIte raju kare che kAraNa ke satyane haMmezAM jaya thAya ja che evuM ApaNe jotA te uparathI satya pratyenI temanI ochI niSThA dekhAI Ave che. nathI. eka mANasanA khUna mATe bIjAne phAMsI maLe ane gAMdhIjInI jema pitAnuM kaheluM saMpUrNa pAchuM kheMcI levuM ke pahelo mANusa pachIthI jIvate nIkaLe evA dAkhalA banyA che. himAlaya jevaDI bhUla kabUla karavI temAM koI patrakAra mAnato nathI. dharamIne ghera dhADa' e ApaNI pracalita kahevata che. sukhaduHkha chelle eka prazna e thAya che ke satya Akhare mAnavahitanuM kone kayAre maLe che te ApaNe jANatA nathI. eTale satyane sAdhana che ke mAnavahitathI para evuM koI mUlya che? je ene chevaTe vijaya thaze ja e vAkya sAruM che. paNa hakIkata haMmezAM mAnavahitathI para evuM uccatara mUlya gaNIe te enuM evI nathI hotI. eTale ApaNo pele prazna Ubho ja rahe budhigamya kAraNu levuM joIe. mAnavasaMskRtinI daSTie che ke satya e mAnavahitathI para evuM koI mUlya che? "samAjane navo AkAra ApavAne samaya pAkI go che" 3 amRtalAla pANI vartamAnamAM sarvatra ajaMpAnuM vAtAvaraNa che. navanirmANa che. bhagavAne AtmAmAM anaMta vIye kahyuM che ene artha pahelAM haMmezAM AvuM banatuM AvyuM che eTale kadAca ema heya. A ja che. mAruM bhAgya meLuM che; mane jyAre ane tyAre jUnI imArata bhAMgIne bhukake thaI jAya pachI ja enA upara aMtarAya naDayA ja kare che evuM mAnIne, kahIne lamaNe hAtha navuM caNatara thAya. te ja e TakAu nIvaDe. daI besI rahenAra kazuM ja siddha karI zakatA nathI. temaja, vyaktivAde ane jaDavAde jagata AkhAne bharaDo lIdhe che. ' adabhUta parAkrama dharAvanAre abhimAnamAMthI bacI javA jAgarUka vijJAna ane yaMtravAde herata pamADe evI siddhio prApta karI rahevuM joIe. anyathA ulamAMthI cUlamAM paDavA jevuM thaze. che chatAM jIvananI samasyAo jaTila banI che. AmAM bemata TukAmAM "ga: karmasu kauzalama' e gItAvAkyane artha jainAnathI. pazcime hAma ghaNuM bhIDI paNa eNe paNa have pitAnI gamonA saMdarbhamAM e che ke rAga-dveSa vinA kartavya karma karyuM nAkAmayAbI kabUlavA mAMDI che. kAraNa ke hetuzuddhi vinA badhuM javA jethI saMvara thAya. jo Ane atyaMta vizALa artha nakAmuM. karavo hoya te e thAya ke AtmasvarUpane najara samakSa rAkhI pravRtti karavI. dArzanika paribhASAmAM kahevuM hoya te ema jyAMsudhI samanvayanI vRtti kAmamAM lAvavAmAM na Ave kahI zakAya ke nizcaya nayane dayAnamAM rAkhI vyavahArane Adara, tyAMsudhI Ama ja banavAnuM. AtmaniSTha jIvananA Icchake prakRti acaro-Ane "vyavahArazuddhi" paNa kahevAya che. AvI tarapha udAsIna na banavuM joIe. evI ja rIte A jIvanamAM ja vyavahArazuddhi cAritrayanuM ghaDatara niraMtara karyuM jAya che tenI badhuM mANI levAne abharakho rAkhanAre AdhyAtmika jIvana parAkAhArUpe mekSaprApti je ApaNo saune aMtima dhyeya mATe durlakSya sevavuM na joIe. matalaba ke banne vacce sumeLa che e uddabhave. sthApavo joIe. baLavattara vastu buddhi nathI paNa hadaya che. AtmaniSThA pUrepUrI keLavI, AtmAnA saccidAnaMda bhUtakALanI tamAma vibhUtioe jJAna ane cetanAnA pAna svarUpane vyakitae pitAnA ja jIvanamAM nahi paraMtu samAjanA A strotamAMthIja karelA che. A zozvata hakIkata upara vaiyaktika dareka pradeza ane kSetramAM ene AvirbhAva karavo joIe. ane sAmUhika jIvananA maMDANa maMDAvA joIe. vyakitane A yugadharma che. pitAnA pUratuM ja vyaktie AdhyAtmika vicArasaraNInA kendramAM AtmaupabhyanI bhAvanA sImita rahevAnuM nathI. vyakitae pitAnI siddhinuM samAjamAM maitrIbhAvanA rahelI che, kAraNake AtmatattvanI daSTie sarva samAjanA lAbhArthe vitaraNa karavuM joIe. vyakitae svAthI cha ekasarakhAM che. AtmA saccidAnaMda svarUpa che. karmanA na banavuM joIe. pUrvanI ane pazcimanI vicArasaraNImAM A AvaraNane laIne bheda pratIta thAya che-mana ane tana saMbaMdhe maulika bheda che. pUrva samAjalakSI che. pazcima te karaze I saMpUrNa AdhyAtmika zakitanA vikAsamAM vyakitalakSI che. vyakitalakSI vicArasaraNI saddaguNenA vikAsa sAdhanarUpe ja upayogamAM levA jevA che. eTale mATe ke sadAcAranI puSTi mATe kAma na lAge. ene majabUta banAvavA e kartavya banI jAya che. sad kaTokaTIbharyA vartamAna yugamAM vyaktie, vijJAne karelA vicAra, savANI ane savartana dvArA ja e banI zake. jevuM AviSkArothI aMjAI javuM na joIe. e AviSkAre pAzerAmAM khAtara e pAka. mAla vinAnA vicAranA khAtarathI pAka pahelIpuNI jevA che. satya anaMta che. ene cheDo nathI. Ama namAle ja utare. krodhAdithI mananuM dUSaNa vadhe che ane dUSita mAnI dareka avikAranI sAcI mUlavaNI karI pitAnI parimita mana zarIranuM paNa evuM ja nirmANa kare che. zakita ane paramAtmAnA anaMta sAmarthya ne svIkAra kare e svarUpanA anusaMdhAna uparathI najara khase eTale paNa vyakitane ja yugadharma che. mRtyune jItavAnA avidyAjanya dareka nAnI-moTI Apatti ubhI thAya che. A vaijJAnikonA dAvA kevaLa DaMphAsa che. parivartanazIla prakRtinI avidyAnA nivAraNa ke nAza mATe bhagIratha puruSArthanI agatya anaMtatAne pele pAra javAnI koI vaijJAnikanI zakita nathI ema che. jenAgo kahe che ke AtmAne udhAra AtmAvaDe ja mAnI vyakita prakRtimAtAne be hAtha joDI namana karavuM emAMja kara-asAdhAraNa puruSArtha vaDe ja prArabdhane mahAta karavAnuM vyaktinuM zreya che. yuganA A takAdAne avagaNI vaijJAnika Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Re hiMsAnu" tAMDava ja sarjayuM che. * vyavahAranA saMpUNu' tyAga vyakti mATe zakaya nathI. ema havuM e paNa nakAmu' che. vyavahAra evI rIte karavA joie ke jethI cittazuddhi hAMsala thAya. alabatta, vyavahArane vaLa katavyaniSThAnuM svarUpa ApavAthI vyavahAra paNa sacavAya che ane manane nile"pa rAkhI zakAya che. palAyanavAdamAM nirAkaraNa zodhavuM e khataranAka che. arthAta kamane cheDavAM nahIM paNu kama'nI Asaktine cheDavI, vyaktineA A yugadharma' che. peAtAnI azaktine khavaravA khoTI lIlA"nA vyaktie AzarA na levA joIe. huM A pramANe na karuM tA samAjane zu' geralAla thai javAnA che? bIjA karanArA dhaNA paDayA che' A pramANe mana manAvI vyaktie potAnA yugadhama'mAMthI chaTakI javuM na joRe. je kAMI sAruM karavAnuM che te potAnI cittazuddhi mATe karavAnu che ema mAnI vyaktie peAtAnA yugadhama'ne sAcavI levA joie kAI ema kahe ke A badhA kriyAkAMDA nakAmA che. khIjA kahe ke ekAMtamAM sAdhanA karyA karavI e chetarapIDI e-banne khoTA che-anne ekAMtA che, samanvayamAM sAya raheluM che-dhama'mAM vikRti pesI jAya ja che. e samayanI tAsIra che. ekAi rokI zake ema nathI. mATe A kSaNe vyakitanA e yudhama' banI jAya che ke e banne ekAMtAmAMthI sAcA hArdane vivekabuddhithI tAravI enu gmAcaraNu karavu. paraMtu banne khATA che. ema kahI kAMI ja na karavuM e te devaLa AtmapratAraNA che. vata'mAnamAM adjust ('eDajasTa') zabdanA upayoga thatA vAraMvAra sAMbhaLavAmAM Ave che, kAraNa ke jhaghaDA khUba vadhI gayA che ane matabhede vikarALa svarUpa pakaDyuM che. emAMthI bhaDako thatAM vAra lAgatI nathI ane bhaDake teA nAzane ja utpanna karanArA chene? paraMtu 'eDajasTa'ne a` zaraNAgati nahI. peAtAnI nakakI karelI nakakara mAnyatAo ane siddhAMtAmAM seLabheLa karavI e ene a` nathI. tA tA pachI siddhAMtaniSThA jevuM rahyuM ja karyA? pAtAnA ane paranA vicArA sAthe saMdha'mAM utaryAM vinA jIvana jIvI zakAya che ane e 'samadRSTi' dvArA zakaya che. haribhadrasUrie barAbara kahyuM che, 'pakSapAtA na me vIre...' samaSTi, saumyabhAva, samatA vartamAna samayanI mAMga che. sa dharAvRttie,kALA khAre, 'insTanTa' paisAdAra banI javAnI vRttie mAnavajAtinA kabajo lIdho che. paisAnI kazI kiMmata nathI rahI evuM vAtAvaraNa jAmyuM che. parasevA pADayA vinA paise khUba anaOkArI nivaDayA che. mAnavane bhoga bhogavavAnA casaDA lAgyo che. anAyAse maLelu dravya khAvA, pIvAmAM ane meAjamajA mANavAmAM moTe bhAge vaparAya che. enAthI kharIvAmAM AvatA AnaMda pramAda saravALe bhAre paDI jAya che. ucca vicAraNA ane sAdagIbhayu" jIvana enA sapATAmAM AvI gayuM che. alpa samayanA akhatarAthI ApaNane enA khATApAne have sAkSAtkAra thai rahyo che. eTale cAlu samayanA saMdarbha'mAM mAnavIe. zramanu sanmAna karavuM ja paDaze. anItimattA ane dUSaNAne khALavAno samaya pAkI gayA che. paisA nahi paNu paisAnA meAhane jatA karavA paDaze. paraMtu AvI vicAraNa tA. 16-10-81 karanAre ane vAtA karanAre sauthI pahelAM ene AcarI batAvavA paDaze, AcaraNa ja pratyayajanaka che. moTI moTI vAtA karIne khesI rahevAnA divaseA gayA. vartamAna jamAnAnI A pa eka mAMga che kaiM mAnave AcaraNu upara ja tamAma dhyAna kendrita karavuM paDaze. upadezanA yuga vahI gaye che ane AcaraNanA jamAnA AvyA che. itabAranI karIne prANapratiSThA karavA mATe Ama karavu jarUrI che. nUtana saMskRtithI mANusanI AMkha ceDAMja vakhatamAM ughaDI gaI. hiMsAthI badhAne nukasAna che e samajAI gayu che. verathI vera zamatu nathI e anubhavAyuM. nahi te zastramAM mAnavAvALA niHzastrIkaraNa mATe doDAdoDa na kare. paisA paramezvara nathI e hakIkta magajamAM have utarI gaI che. kAnA mATe, zA mATe A badhu...? enI zaMkAo thavA lAgI che. vyaktivAda ane bhautikavAdamAM tarakhALa prajA navA mUlyo zodhavA maMDI paDI che, paise nahi paNa paisAnA mAhane jatA karavA paDaze evu je AgaLa kahyu tene atha e che ke paisA bIjA mATe che arthAt TrasTIzIpa (vAlIpA) nI bhAvanAne vikasAvavI paDaze. vyApAranuM kheDANu ane vijJAnanA vikAsa pote kharAba nathI paraMtu ApaNe enA upayoga kema karIe chIe enA upara badhA AdhAra che. eTale palaTAyelA AjanA yugamAM vyaktie enuM AcaraNa A bannenA saMbaMdhamAM badalavuM paDaze. bhogavIne thAkI gayA eTaluM ja nahi paNu vinA. nAtA~. mATe have tyAgIne Anada levAnA che. ane bhAgavavA karatAM tajavAmAM-devAmAM-je AnaMda che te te jeNe ! jANyuM che eja jANe che. dAnamAM badhuM luMTAvI daine pAcha vinAnA pu nyAla thai gayo che. bhUtakALanA dAkhalAnI A bAbatamAM khoTa nathI. AjanA bhISaNlR yugane dharamULathI badalavAnI tAtI jarUrata che ane eTalA mATe vyakitae pote pAtAnI AcArasahitA kevI ghaDI kADhavI joIe enu kAMika Alekhana prastuta lekhamAM karyu che. sAbhAra svIkAra (1) dAMyAnI veLa : le. pala'baka' anu. kAMtilAla zAha. (2) vijJAnamAtru : le. eca. jI. velsa anu. ramaNulAla sAnI. (3) gaganarAja : le. jUlevana' anu. mULazaMkara mA bhadraM (4) nAnasena : le. mULazaMkara mo. bhaTTa, , (5) e'zI divasamAM pRthvI pradakSiNA; le julevana anu. mULazaMkara mo. bhaTTa kramAka 1 thI pa sudhInA pAMca pustakanA seTanI ke za. 50. (6) bhAgavata kathAe le. nAnAbhAi bhaTTa kiMmata rU|. 16-0. (7) hindu dharmanI AkhyAyikAo : bhA. 1 : le. nAnAbhAi bhaTTa : kiMmata rUA. 12-00, (8) hindu dhamanI AkhyAyikAo : bhA. 2 : le. nAnAbhAI bhaTTa : kiM mata za. 12-00 dareka pustakAnuM prApti sthAnaH saMskAra sAhitya maMdira : po.khe.. naM. 34 bhAvanagara (gujarAta). (9)JA, amRtalAla geApANI jIvana ane kAya : le : sureza a. upAdhyAya vinA mUlya prApti sthAnaH bhAratIya vidyA bhavana, kulapati ka. mA. munazI mAga, cApATI, muMbaI-400007. 6 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10prabuddha jIvana 14 AnaMdazaMkara dhama vicAra ! "vasaMta' dvArA AnaMdazaMkare adhI". sadI sudhI nibaMdhe, vyAkhyAne ane vAtika dvArA dharmabhAva ane dharmaciMtanA * kavIra dIkSita dvArA A5NuM sAhityane samRddha karyuM. AnaMdazaMkara dhamane tenI na [bIjuM vyAkhyAna vizAlatAmAM, vyApakatAmAM enI badhI zAkhA-prazAkhAomAM, darzane, purANa, tathA kavitA AdinuM avalena parizIlana che. jayanta pAThakanA bIjA divasanA vyAkhyAnane viSaya karIne vyavahAra tema vicAranI bhUmikAe samajAvyuM che ane hatAH "AnandazaMkarane dharmavicAra" nIti, dharma nathI tattvajJAna jevAM tenAM aMgonI UMDI mImAMsA temaNe mAruM uttama te dharmaviSayaka lakhANamAM che' karI che. evA khuda AnaMdazaMkaranA ja udgArathI pitAnA bIjA nIti, dharma ane tattvajJAna vyAkhyAno AraMbha karatAM kahyuM hatuM: "ApaNuM dharma, darzana, saMskRtine sAmAnya prajA hRdayamAM je ApaNuM saMto, bhakate vakatAe te pachI nIti, dharma, ane tattvajJAna ema kamazaH ane kavioe jIvaMta rAkhyAM che te vicArazIla pratyekane laine AnaMdazaMkaranuM tat tat viSayaka dRSTibindu prajAnA cittamAM temane jIvaMta rAkhavAnuM kArya ApaNI samajAvyuM hatuM. vidvAno dvArA thayuM che. AvA vidvAnomAM AnaMdazaMkara AnandazaMkaranI vedAnta pratiSThita dharmabhAvanA ane zikharasthAne che. dharmavicAraNImAM taTasthatA, abhiniveza nIti vacce pahelI najare virodha dekhAya che. eka dalIla evI samabhAva, vidvattA, vyutpannatA, bahuzrutato ne samanvayalakSitAmAM che ke jagata mithyA hoya te pachI ApaNe ane ApaNA tema tenI nirUpaNu zailInA prauDhi prasAda ramaNIyatA Adi sArAmAThAM karmo badhu mithyA che. sAruM ane be sAhitya guNomAM AnaMdazaMkara ananya gaNAya evA che. mAro pelA mithyAtvamAM ja pravartatuM hoya te tenI icchatA aniSTatA e khyAla che ke ApaNe tyAM AnaMdazaMkara pachI sAhitya paNa mithyA ja gaNAya. bIjI dalIla e che ke mANasa ane dhamanuM sAhityakAra ane dharmaciMtakanuM sAhacarya kramaza : mANasa vacce daitabhAva na hoya, bheda na hoya, abheda hoya te ghaTatuM cAlyuM che. ne ubhaya viSayamAM eka sarakhI hRdayavRtti emanI vaccenA laukika vyavahAro ja azakaya banI ane sajajatA dharAvatI vyaktio ochI thatI gaI che. jAya. pachI prema, maitrI, dayA jevI udAtta lAgaNIone AnaMdazaMkaranI dharmaviSayaka vicAraNanA be vibhAgo paDe. temAMthI utpanna thatA vyavahAronuM kazuM mUlya ke projana ja na rahe. A ekamAM emanI hindudharma ane anya dharmonI sAmAnya dalIlamAM rahelA doSonuM aniMdazaMkare zAMkara vedAntanA brahmasatya jagamithyA' e sUtrane UMDI ane vicAraNA Ave ne bIjAmAM emane jemAM UMDI zraddhA che ne je vizALa buddhithI samajAvI nivAraNa karyuM che. teo kahe che; emane satya samajAya che te ati vedAntane puraskAra ane pApapuNyAdi nIti vyavasthAne mAyAvAdathI vighAta thAya che pratipAdana karatI vicAraNAne samAveza thAya. A e kahevuM taddana bhUlabhareluM che. che te samanvita rIte baMnemAM emaNe je kArya karyuM ane e bhUla "brahma satya jagamithyA' e zlokArdhanA pUrva khaMDanI avagaNanA karavAthI dharmanuM mahattva ane dhamane mahimA sthApe che eTaluM ja thAya che. mAyAvAda jagatane mAtra niSedha karIne aTakatA nathI. nahi, emAM rahelI taTasthatA, samabhAva, tarkapUtatA ne samanvaya paNa vizeSamAM brahmanuM advitIya astitva pratipAdana kare che, vRtti jevA guNone lIdhe e dharmavRttivALA saune vyApaka dharma "brahma satyama' eTaluM umeratAM nItine vighAta na thatAM bhAvanAmAM prere che. A rIte jotAM AnaMdazaMkara dharma svarUpAntara thAya che-arthAta nIti laukika vyavarathA mI. vicAra kevaLa dharmaparicaya ke dhamaMpratipAdana na rahetAM dhama- alaukika vyavahAra bane che. mAyAvAdathI nItinuM zAdhananuM prabaLa sAdhana paNa banI rahe che. vyAvahArikatva TaLe che ne tene pAramArthika maLe che. nIti, sadAcAra e te jheka jJAna tarapha pelA brahmabhAvanI sIjyaprAptinuM sAdhana che. nIti dvArA je AnaMdazaMkaranI dharmavicAraNA jema * nibaMdhanA abhedano anubhava karavAne na heta te evI nIti kevaLa mAdhyama dvArA cAlI che tema sAthesAtha "nItizikSaNa vyAvahArika raheta, vaMya raheta. mANasa mANasa vace kaI hindudharmanI bALapothI, "dharmavarNana' ane 'hindudharma atirasaMbaMdha na hota. ekAtmatA ke abheda na hota te temanI jevA graMthamAM paNa pragaTa thaI che. A granthamAM temaNe hiMdu vacce sArAnarasa kei vyavahAra ja zakaya na hata. dhamanAM ta samajAvyAM che, hindudharmanI vyApaka vyAkhyA paramAtmA ane jagatanA saMbaMdha paratve AnandazaMkara traNa bAMdhI che. dharmavicAraNumAM buddhinI anivAryatA siddhAnta zakaya mAne che. (1) jagata ane paramAtmA e ne mahattva upara bhAra mUke che. bauddha ane jaina dharmane hindu bhinna ane ubhaya satya padArtho che. (2) Iha jagatathI para dharmanI zAkhArUpa gaNyA che ne vedathI mAMDIne ApaNe badhA paramAtmA e padArtha ja nathI. (3) paramAtmAthI atirikata mahatvanA dharmagraMtha, purANa, kAvyo, nItivArtAo, Adina kaI che ja nahi. AmAMthI pahelA siddhAnta saMbaMdhamAM nItiparicaya karAvyo che. dharmane sugama ane vyApaka artha samajA- vyavasthAne vicAra karatAM AcAryazrI kahe che ke jagata ane vatAM teo kahe che ke dharma eTale uttama AcAra-vicAra, je paramAtmA baMne ne satya mAnatAM hika nItivyavasthAne vaDe vizvanuM dhAraNa thaI rahyuM che. dharmavicAraNAmAM AnaMdazaMkarano paraloka sAthe saMbaMdha bAMdhatAM muzkelI anubhavAya che. kadAca jhoka jJAna tarapha rahyo che. ' ema kahevAmAM Ave ke IzvaranI AjJA che ke jagatamAM rahI "jJAnasudhA' ane "sudarzana' jevAM sAmayikomAM dharma sadAcAra pALave. paNa jagata ane Izvarane bheda viSayaka thatA vAdavivAda ane ugra vAyuddho khelAyAM te pachI mAnanArane jagatane vyavahAra tyajIne izvarane meLavavAnI icchA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-20 thavAnA. ema thatAM hika nItivyavasthAnuM mahatva ghaTavAnuM. AnI sAme atavAdIne te jagata paNa brahmarUpa je hAI e jagatamAM ne A jagatanA vyavahAro mAraphata ja brahmano anubhava karavAno che. A rIte ene te sAMsArika nItivyavasthA brahmabhAvathI prakAzita thAya che, pavitra thAya che anya pradezathI ene lepa thato nathI.' ' nIti ane sadAcAra nIti ke sadAcAra sAmAnyataH karmanAM aMga che.' jagatamAM karmAnI AvazyakatA badhA ja dharmopadezoe ochevatta aMze svIkArI che. zaMkarAcArya kamane svIkAra kare che paNa tene jJAnathI nIce darajaje mUke che. karmathI cittasattvanI zuddhi thAya che ane zuddha cittamAM jJAnane prakAza jAme che. AmAM jeTale aMze cittanuM zuddhIkaraNa apekSAyuM che teTale aMze karmanuM mahatva svIkArAyuM che ne ema nItinuM paNa jJAna pUrve nItiparAyaNatA jJAna mATenuM sAdhana banI rahe che paNa pachI jJAnanI saMpUrNa avasthAmAM nIti jJAnInA lakSagurUpa banI rahe che. anandazaMkara kahe che: "yAre zuM kara vedAMta pramANe jeNe jJAna prApta karyuM che ene nItinA niyamenuM baMdhana rahetuM nathI ? nathI ja rahevuM -badhana nathI rahetuM. nahi ke nItinA niyama ja nathI rahetA. ajJAnI manuSya je niyame zrama karIne pALe che e ja niyama emanAmAM svabhAvasiddha thaI rahe che. jJAnanI be bhUmikAo vedAnta anusAra AnaMdazaMkara jJAnanI be bhUmikAo gaNave che. parAkSa jJAna ane aparokSa jJAna. parokSa jJAnane teo sarvathA taka dalIla arthAta magajanA vyApArarUpa mAnatA nathI paNa emAM "magajanA vyApAranuM prAdhAnya" jue che ene paNa sadvartanane upakAraka gaNe che. teo kahe che: kharI rIte jotAM parokSa jJAna te kAcuM jJAna che ane aparokSa jJAna te pAkuM jJAna...kAraNa ke aparokSa jJAna parokSa jJAnanI paripakavAvarathA che, parokSa jJAna AtmAmAM karIne, pitAne anurUpa vartana suziSTa rIte upajAvI Aja sudhI je sadavartana zubha vAsanAne lIdhe eka Teva mAphaka UpajI AvatuM hatuM e ja sadavartanane have samajaNavALuM karI samasta AtmAne pitAnA tejathI raMge che, paripakava kare che. ene AMtararasa prakaTa karI Ape che. aparokSa jJAnamAM sadavartana eka svAbhAvika dharma tarIke enI meLe ja samAI jAya che. dharmabhAvane AnaMdazaMkara manuSyanA svabhAvasiddha ane manuSya mATe Avazyaka gaNe che. ApaNA dharmane brAhma dhama" evuM nAma ApIne teo emAM bhakti, karma ane jJAna ema traNa aMgeno samAveza kare che ane traNenI maryAdAo batAvI temanAthI manuSya hRdayanI prakAzanI, kartavyabhAvanAnI ane AtmabalanI AkAMkSAo pUrI paDe tyAre dharmanuM prayojana siddha thayuM mAne che. teo kahe che : "jyAre jJAna meLavI taddanusAra kriyA karI e jJAna ane kriyA baMnemAM AnaMda anubhavAya tyAre dharmanuM prayojana siddha thayuM gaNAya. - ApaNe jene vedadharma tarIke oLakhIe chIe temAM #kita, karma ane jJAnanuM pravartI raheluM dekhAya che. bhakita, kriyA ane jJAnamAM AnaMdazaMkarane jhoka ane pakSapAta jJAna bhaNI che ne eTale ja zAMkara mana ke ata siddhAnta emane svIkArya banyA che. dhamavicAranI viziSTatA AnaMdarakaranA dharmavicAranI viziSTatA e che ke koI darzana, siddhAnta, saMpradAya ke paMthano anAdara karyA vagara teo temAM rahelAM ISTa tane tArave che ne eka vyApaka dharmabhAvanAmAM badhAne samanvayapUrvaka samAveza kare che. koipaNa dharma ke darzananuM A badhuMya. ravIkArI levAnI aniMcha udAratA' emanAmAM nathI. tethI eka tarapha emanI vicAraNAmAM dharmajhanUna ke mizanarInI pracAradhagazane abhAva varatAya che te bIjI tarapha buddhipUta zuddha dharmatattvanA nirUpaNanAM darzana thAya che. teo ApaNuM sanAtana hiMdudhamane puraskAre che paNa paraMparAgata tarahita karmakAMDane. vevalI bhaktino je vega jevI kriyAne dharmanuM ISTa ne anivArtha aMga na mAnIne emane nide che. teo karmakAMDanA rahasya prANavinimaya eTale ke garUpe mAnavA karatAM jJAnarUpe samajavuM ucita dhAre che. kAraNa manuSyane kharo hetu jJAnathI sadhAya che e zaMkarAcAryane siddhAnta parama satya lAge che. vaNavyavasthA ne AzramavyavasthA varNavyavasthA ane AzramavyavasthAnuM bauddhika dRSTie mUlyAMkana karatAM AnaMdazaMkara kahe che: "varNavyavasthA vadhAre te samAjavyavasthAnuM aMga che. te AzramavyavasthAne teo jIvanamAM sAdhavAnA puruSArthanA saMbaMdhamAM AryonI sUkSma ane vyavahAru dRSTinA namUnArUpa gaNutA lAge che. - dharma artha, kAma ane mekSa e cAra ke dharma ane mekSane bhegA gaNIe te traNa purUSArthomAM dhamane manuSyajIvanane pradhAna uddeza ane parama artha gaNAvIne AnaMdazaMkara ene agrasthAne mUke che ne artha ane kAmane dharma sAthe joDavAnI AvazyakatA bhAra mUkIne darzAve che. mekSane teo dharmamAMthI ja visatA dharmanA aMgarUpa che eTale eka ja gaNe che. dharmanuM sevanuM pUrvAvasthAmAM ja thavuM joIe evo Agraha 5NuM e rAkhe che. teo janmane kAraNe ja je brAhmaNa gaNAya e che tene guru gaNavAnuM yogya na lekhatAM brAhmaNatvanI pUjAne yathArtha samaje che itihAsa ane purANunAM tAtparyane teo vedanA prakAzamAM samajavAnI himAyata kare che, AnaMdazaMkara pitAne sAcA hindu tarIke samajatA paNa pote ke saMpradAyanA hovAnuM svIkAratA nathI. hindu dharmamAM etiprota chatAM teo bIjA dharmone anAdara te nathI ja karatA. UlaTuM anya dharmo dvArA ApaNA dharmanI parIkSA thAya ema che. , jIva ane brahma ubhaya mUlata: eka akhaMDa caitanya che eve anubhava te brahmAnurbhAva ema mAnatA AnaMdazaMkara AvA anubhava mATe zaMkarAcAryanI jema saMnyAsa prabaMdha che ane sAce saMnyAsa eTale emane mane aMtaramAMthI ahaM graMthine vilaya, ane ahaMgraMthine vilaya eTale jIvanamukita. jJAnanI dRSTi te ja mukti che, karma ane bhakita e mAtra cittazudhi mATenAM sAdhana ja che bAkI tattva sAkSAtkAramAM aMtima sAdhana te jJAna ja che. A jJAna eTale anubhava. A anubhava prApta karavAno adhikAra tene ja che jenAmAM nityanitya vastuviveka, vairAgya, zama, dama, uparati, titikSA, samAdhAna ane vRdhdhA-e cha sAdhanonI prApti ane mekSanI icchA aTalAM vAnAM hoya. pitAnA bIjA vyAkhyAnanuM samApana karatAM che. jayanta pAThake kahyuM : "ApaNuM bhakita, karma ane jJAna sarvemAM avidyA ke ajJAnane jaga hovAne ' saMbhava rahele che tethI pUrNa satya ke parama satyanuM darzana ApaNe mATe durlabha che. A paristhiti eka bAju sAcA dhamaeNvicArakane udAratA ane khulluM mana rAkhavAnI pharaja badhe che te bIjI bAju sAcI dharmabhAvanAvALAne dharmatatva viSayamAM pramANika zaMkA athavA zAzvata zodhavRtti-jijJAsAM rAkhavAnuM sUcave che. AvI pramANika zaMkA ke zAzvata jijJAsAM te nAstiktA nathI paNa e sAcA AstinuM svabhAvalakSaNa che evI mArI samaja che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-82 prabuddha jIvana * 123 E; paccakakhANuM mA ja che. ramaNalAla cI. zAha paccakakhANa e jaina pAribhASika zabda che. saMskRta pratyAkhyAna' zabda uparathI A prAkRta zabda Avela che. pratyAkhyAna zabda viziSTa rIte jAyelo che. emAM prati ane 'A' e che e upasargo ane "khA' dhAtu che ane tene ana' pratyaya lAgelo che. "prati" eTale pratikULa, arthAta atmAne je pratikuLa hoya tevI aviratirUpa pravRtti. 'A' eTale maryAdA. ane khyA eTale thana karavuM. Ama pratyAkhyAna eTale AtmAne pratikuLa evI aviratirUpa pravRttione maryAdAmAM bAMdhavArUpa kathana gurUsAkSIe karavuM te. eTalA mATe pariharaNIya vastu prati AzcyAnam iti pratyAkhyAnam' mevI vyAkhyA pratyAkhyAnanI ApavAmAM Ave che. paccakakhANa eTale eka prakAranI svecchAe lIdhelI che pratijJA. manuSyanA cittamAM aneka prakAranA sAMcAkheTA vicAro UThe che ane aneka prakAranI zubhAzubha abhilASAo janme che. badhA ja manuSyo je pitAnA cittamAM UThatAM badhA ja vicArone tarata abhivyakata kare ane pitAnA cittamAM UThatI badhI ja abhilASAone pUrNa karavA purUSArtha Adare te siMdharSa ane kalaha eTalo badho vadhI jAya ke manuSyajIvana TakI ja na zake. mANasanA cittamAM jAgatI keTalIka IcchAo evI gAMDIdhelI hoya che ke te bIjA AgaLa vyakta karavA jevI hotI nathI. keTalAMka duSTa vicArone mANasa pitAnI meLe aMkuzamAM rAkhe che, kAraNa ke e vyakta karavAthI vyavahAramAM kevAM aniSTa pariNAma Avaze te e jANe che. manuSyamAM sAdhAraNa samajazakti ane vivekazakti rahelI hoya che. evI keTalIka aniSTa IcchAone te tarata nirodha kare che. manuSyanuM jIvana svecchAe je saMyamamAM rahetuM hoya te niyama karavAnI bahu jarUra na paDe. paraMtu ajJAna, kaSAya, pramAda vagerene kAraNe keTalIka na karavA yogya pravRttio mANasa kare che. kayAreka karatI vakhate ane karyA pachI paNa mANasa temAM rAce che. te kayAreka tevI pravRttio karatI vakhate ke karyA pachI tene te mATe kheda thAya che ane tevI pravRtti pharI na karavAne e saMkalpa kare che athavA e pratijJA le che. na karavA yogya pravRtti na karavAnI pratijJA eTale paccakakhANa. paccakakhANa eTale AtmAne aniSTa karanAra athavA AtmAne ahita karanAra kAyane mana, vacana ane kAyAthI niSedha kara. eTalA mATe paccakakhANa karanAre mana ane Indriyone kabajAmAM rAkhavAnI AvazyakatA che. je tema karI zake che te ja paccakakhANa levAne yogya bane che. jIvanamAM paccakakhANunI AvazyakatA zI? e prazna koIkane thAya. mAnavacitta eTaluM badhuM caMcala che ke kayAre te azubha ane aniSTa vicAro ane pravRttiomAM rAcaze te kahI zakAya nahi. mANase je koInI sAkSIe pratijJA lIdhI hoya che tevI pravRtti karavAne prasaMge upasthita thatAM te acAnaka paMbhI jAya che. paccakakhANa cittane ddaDha banAvavAmAM sahAyarUpa bane che. paccakakhANa e eka prakAranI vADa, pALa athavA killo che ke jenA vaDe aMdara raheluM citta surakSita banI jAya che. jema gAya, bheMsa, gadheDe vagere Dhera khetaramAM ghUsI jaIne nuksAna na kare te mATe khetarane vADa karavAmAM Ave che; jema ke pANI vahI na jAya athavA gaMdu pANI aMdara AvI na jAya eTalA mATe pALa karavAmAM Ave che, tevI rIte paccakakhANuthI mana ane indriyane vaza rAkhavAnI daDhatA Ave che. jema gharamAM cAra, kUtaruM vagere pesI na jAya te mATe gharanuM bAraNuM baMdha rAkhavAmAM Ave che, tevI rIte ApaNuM cittamAM pAparUpI cAra ke kUtaruM ghUsI na jAya te mATe paccakakhANurUpI bAraNuM ApaNe baMdha rAkhIe chIe. mAyusa ghoDA upara savArI kare ane tenA hAthamAM je cheDAnI lagAma na hoya te gheDe aMkuzarahita banI phAve tema deze ane kadAca pitAnA upara beThelAM savArane paNa phagAvI de. paraMtu je lagAma hAthamAM hoya te ghaDAne Avazyaka niyaMtraNamAM rAkhI zakAya. tevI rIte cittarUpI gheDane niyaMtraNamAM rAkhavAne mATe paccakakhANarUpI lagAmanI AvazyakatA che. ApaNA jIvanane dharmarUpI rAjamArga upara rAkhavAne mATe ane itara pralobhanomAMthI bacAvavAne mATe paccakakhANa e uttama upAya che. zAstrakAre eTalA mATe kahe che ke paccakakhANa vinA sugati nathI gautamaravAmIe bhagavAna mahAvIrane prazna karyo hate kahe bhagavAna ! paccakakhANanuM phaLa zuM?" bhagavAne kahyuM, he gautama! paccakakhANunuM phaLa saMyama che." uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke pratyAkhyAnathI athavA eTale ke pApanAM dvAra baMdha thAya che ane IcchAnidhi janme che. navAM karma baMdhAtAM aTakAvavAM tene "saMvara' kahe che. paccakakhANu, eTalA mATe, saMvararUpa dhama gaNAya che. - jainadharmamAM ArAdhaka mATe roja roja karavA yogya evAM cha avazyaka kartavya gaNAvavAmAM AvyAM che : (1) sAmAyika (2) cauvIsantha (cavIsa tIrthaMkaranI stuti) (3) vaMdana () pratikramaNa (5) kAusaga ane (6) paccakakhANa. AmAM paccakakhANane paNa rojanI avazya karavA yogya kriyA tarIke gaNAvavAmAM AvyuM che. jIvana haMmezAM saMyamamAM rahe, kumArgamAMthI pAchuM vaLe, ' pApAcaraNathI aTake ane sadAcArI bane eTalA mATe manuSya keTalIka vastuone tyAga karavArUpa niyame grahaNa kareA joIe. AraMbhamAM mANasa potAnI zakita ane maryAdAne lakSamAM rAkhIne evA niyamo grahaNa kare che jenuM pAlana ghaNuM ja saraLa hoya arthAt tevuM pAlana kaSTavinA ravayameva thaI ja jAya. jema jema samaya jato jAya, vadhu ane vadhu mahAvara" athavA abhyAsa thatA jAya tema tema mANasa tevA niyamone saMkSepa karato jAya ane zakita vadhatAM vadhu kaThina niyamo paNa grahaNa karavA lAge. A dRSTie jaina dharmamAM pratyeka kakSanI nAnImeTI tamAma vyaktionI zakita ane maryAdAne anulakSIne tyAga karavArUpa paccakakhANanA eTalA badhA prakAro darzAvyA che ke mANasane je paccakakhANuM levAnI rUci hoya te pitAnI prakRti anusAra tevA prakAranA pucakakhANunI pasaMdagI karavAnI anukuLatA tene avazya maLI rahe. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) 124 - 4. ma ma ma ma maw.wo makakama mamamama, 1, 1w #f"ne janma 1 = + + + + + +--- ...... ga - prabuddha jIvana. ma na i ma ma ma ma ma ka mArA mana me mArA nAma ane sa ranAmA tA.16-1022 , AhAranA cAra prakAra che" azana, pAna, khAdima ane manavagara, na sTeke mANasa paccakakhANa le to temAM bhAvazuddhi - svAdima. vaLI divasanA 5Nu sUryodayathI sUryAsta sudhInA samayamAM rahetI nathI. ane tethI tevA paccakakhANanuM jhAjhuM phaLa maLatuM vibhAjana karI nizcita samaya mATe nizcita AhArane tyAga nathI. dravya ane bhAva ubhaya daSTie paccakakhANa zuddha hovuM karavArUpe paccakakhANa rojeroja levAnuM jainamAM supracalita joIe. paccakakhANa traNe prakAranAM zalya-mithyAtvazalya, mAyA che. AhAranI jema dhanasaMpatti tathA cIjavastuonA paMrigrahanI zalya ane niyANuzalya-thI rahita hovuM joIe. madada tathA gamanAgamana mATe dizA, aMtara tathA vAhananI maryAdA paccakakhANa mATe zAstrakAroe vividha prakAranI zuddhi paNu keTalAMka leke rojeroja karatA hoya che. hiMsA, asatya, darzAvI che. bhAvanI dRSTie paccakakhANamAM cha prakAranI zu cerI, maithuna, parigraha vagere keTalAka moTA pApamAMthI bacavA hovI joIe : ': , '; , mATe tathA krodha, mAna, mAyA, lebha, niMdA, cADI vagere (1)rapati (vidhipUrvaka ucita kALe levuM) dUSaNane yathAzakita tyAga karavA mATe ArAdhA vividha prakAranA (2) pAlita ( vAraMvAra saMbhArIne sArI rIte , pAlana paccakakhANu zakita anusAra nizcita samaya mATe svIkAratA karavuM.) (3) zAdhita (zuddha rIte karavuM ) (4) tIrita hoya che. keTalIka bAbatamAM te keTalIka vastunA tyAganA (samayamaryAdA pUrI thAya tethI paNa thoDAM adhika kALa mATe paccakakhANa mAvajIvana mANase letA hoya che. karavuM) (5) kIrtita (sArI rIte pUruM thayA pachI pharIthI tene paccakakhANa zakaya teTalI zuddha rIte levA ane tenuM saMbhAravuM) ane (6) rAdhita (pahelI pAMce zuddhi sAthe pAlana karavA prayatna karavA joIe. keTalAka mANaso AvegamAM saMpUrNa rIte AnaMda ane ulAsapUrvaka pAra pADavuM) vaLI, AvI jaI, krodhAvaza banI kaIka vastune tyAga karavAnI (1) zraddhAzuddhi (2) jJAnazuddhi (3) vinayazuddhi (4) anubhASaNa tarata pratijJA jAhera karI de che. kayAreka abhimAnathI, zuddhi (5) anupAlana zuddhi ane (6) bhAvazuddhi ema che kyAreka luccAIthI, kayAreka kapaTa karavAnA AzayathI, prakAranI zuddhi paNa paccakakhANunI gaNAvavAmAM Ave che. kyAreka lebhalAlacane vaza thaI mANasa paccakakhANuM le manuSyanA mananA vyApAronuM ane enI bAhya kriyAnuM che. kayAreka duHkha ane kalezane kAraNe, kayAreka rAga ane keTaluM jhINavaTapUrvaka, sUkSma avalokana pUrvAcAryoe karyuM che te zane kAraNe, te kayAreka verabhAva ane vaTane kAraNe mANasa paccakakhANanI vividha prakAranI zuddhi upara je bhAra mUkavAmAM paccakakhANa le che. AvA paccakakhANa zuddha nathI. bhAvazuddhi e AvyA che te parathI joI zakAya che. paccakakhANunI prathama AvazyakatA che. parANe, keIkanA kahevAthI, (paccakakhANanA prakAro vize have pachInA aMkamAM) ' gujarAtanA mahApuruSa sva. babalabhAI mahetA che. zAntilAla TI. zeTha sva. babalabhAI mahetAnA avasAnane eka varSa pUruM thayuM. eka bIjA gAMdhI thaI gayA ? ane ApaNe enAthI sAva tA. 28-29 sapTembaranA roja thAmaNa gAmamAM gujarAta ajJAta rahyA? tenA sAcA darzana mATe temanA pustake avazya sarvodaya saMmelana, belAvavAmAM AvyuM hatuM. tyAre samagra vAMcavA joIe. jo ke temanuM kAryakSetra sImita hatuM. gujarAtamAMthI sarvodaya kAryakaro temaja gAMdhIvicAra dharAvatA chellA 45 varSathI temaNe "thAmaNa' gAmane pitAnuM kAryakSetra kAryakaronI upasthitine paNa lAbha maLe e AzayathI sva. banAvyuM hatuM. potAnA jIvanadvArA sarvodayanI kalpanA temaNe babalabhAI mahetAnuM purataka "mArI jIvanayAtrA" nuM prakAzana caritArtha karI batAvI. gujarAtanA gAmaDe gAmaDe, gAmaDAMnA temanI prathama puNyatithi tA. 27-9-82nAM divase rAkhavAmAM ghera ghera, gharanI vyaktie vyakitanA dilamAM temaNe UMDuM sthAna AvyuM hatuM. e prasaMge zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA jamAvyuM hatuM. vividha vaktAonA vaktavya dvArA AvuM darzana pratinidhi tarIke upasthita rahevAnI mane taka maLI hatI. thayuM ane "thAmaNu" gAmanA darzanathI ja tenI pratIti paNa thatI mAtra pAMca hajAranI vastI dharAvatA thAmaNA gAmamAM jANe hatI. tyAMnA mANu ja nahi paraMtu rastAo ane dIvAlamAM gAdhI meLA' bharAyo hoya evuM dRzya khaDuM thayuM hatuM. samagra paNa jANe babalabhAInAM darzana thAya. gujarAtanA khAdIdhArI agraNI kAryakaronA samUhanI upasthitinA - gAMdhIjI paNa sAmAnya mANasamAMthI mahAtmA banyA hatA, evI ja rIte babalabhAIe pitAnA jIvana dvArA AvA bIje kAraNe grAmajanone utsAha samAne nahote. samagra dRzya AjhAdInA adilananAM divasenI smRti tAjI karAvatuM hatuM. dAkhalo pUro pADo. ghaNu badhA vakatAoe tematA vakatavya dvArA sva. babalabhAInuM tAdaza jIvanadarzana karAvyuM, temAMnA eka A prasaMge agraNIomAM hAjara hatA. zrI vimalA tAI, zrI prabhudAsabhAI paTavArI, zrI bAbubhAI paTela, zrI manubhAI zrI vimalA ThakAre khelatA kahyuM ke, "Aje jema pUjya ravizaMkara dAdA che, tevA Adhunika yuganA thoDAka tapAvIemAMnA paMcaLI (darzaka) zrI nArAyaNa desAI, zrI yazavaMta zukala, babalabhAI eka hatA. teo RjutAnI mUrtine avatAra hatA, zrI cunIbhAI vaidya tathA bIjA aneka mahAnubhAve temanI bAra varSanI nAnI umare graMthA vAMcIne jIvananuM tema ja kAryakare. tAratamya kADhayuM ane temAMthI je je jANyuM te pramANe jIvavAne prArthanA bAda, pustakanI prakAzanavidhi karavAmAM AvI tyAre, satata prayatna karyo ane e rIte AcarI batAvyuM, jIvI prakAzaka zrI maganabhAI je. paTelanuM sanmAna karavAmAM AvyuM batAvyuM, temaNe paMDita banavAne prayatna na karyo ! sneha ane ane pUjya ravizaMkara dAdAe mekalela khAdInI zAla, zrI maitrI mAraphata temaNe anyamAM saMskAronuM siMcana karyuM. jema vimalAtAI dvArA temane oDhADavAmAM AvI. tyArabAda sva. varasAdanA buMde gaNI zakAtA nathI, tema aviA tapasvIonA babalabhAInA jIvanadarzana aMge pravacana thayA. enI chApa sevAkAryanI gaNatarI thaI zakatI nathI. temanA jIvanadvArA evI paDI ane mane mana prazna thAya ke sva. babalabhAI zuM asaMkhya mAnavIonA jIvanamAM saMskArasiMcana thatuM hoya che. kharekhara manuSya haze ke deva ? temanA kAryonI vigate sAMbhaLatAM eTale, temanA kAryane anusaravuM e ja temanA mATe meTAmAM sanaMdAzcarya thAya ane prazna udbhave ke zuM AvA nAnA kSetramAM meTI aMjali gaNaze ema temaNe kahyuM. . : - mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra pI. pI. roDa muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : dhI sTeTasa pIpala presa, keTa, muMbaI 400 001. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 \ ' '] . * IT IS IT | I IbuddhajIvane | ! prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa:44 : aMka: 13 muMbaI 1-11-82 navembara, 1982, somavAra muMbaI jena yuvaka saMdhanuM mukhapatra : pAkSika vArSika lavAjama za. 20H paradeza mATe ziliMga 60 chUTaka na rUA. 1-00 - - taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha hospiTalanA bichAnethI / 1 cImanalAla cakubhAI zAha heya te paNa mana, dehane keTaluM paravaza che ene anubhava thAya che. gurUvAra 7mI okaTobaranA roja savAranA mAruM oparezana utkRSTa koTinI sAravAra thAya che. DokaTaro, narso, ane thayuM. piTanI peTIne penDorAnI bokasa kahe che, bahArathI game mArAM saMtAne-khAsa karIne mAre nAno dIkaro sudhIra-khaDe eTalI tapAsa karI hoya te paNa e khele tyAre zuM nIkaLe page hAjara che. bahAragAmathI ane sthAnika mitre tema ja te koI nizcita kahI zake nahi. mAruM peTa khelyuM tyAre mAluma zubhecchAe premanI varSA varasAvI che, e meTuM AzvAsana che. paDayuM ke hojarImAMthI pAIlorasamAM ane jAya che tyAM rukAvaTa manane zAnta ane sthira rAkhavuM tema ja beTA che. pAirasamAMthI DIDImamAM jAya che, je nAnA AMtaraDAnuM vicAra na AvavA devA-e saMjogomAM samaya kema pasAra mukhadvAra che. DokaTare mATe be vikalpa hatA. pAyarasa ane karavo e mATe prazna che. mArAmAM eTale bhaktibhAva nathI ke naDiyADama kADhI nAMkhavA temaja hAjarI ane nAnA atiraDAnuM niraMtara bhaktimAM rahuM. chatAM, vakhatovakhata sAcA hRdayathI, sIdhuM joDANa karavuM. athavA e bannene eka bAju rAkhI prabhunAmasmaraNa, navakAramaMtrane japa, cattArI maMgalama," hojarI ane nAnA atiraDAnuM sIdhuM joDANa karavuM. Do. vigerenuM raTaNa karuM chuM, paNa e yAMtrika banI jAya tyAre zAntibhAI mahetA, jemaNe oparezana karyuM. temaNe bIje rekI dauM chuM. bhaktAmara, Atmasiddhi, apUrva avasara mArga lIdhA. tene bAyapAsa sarjarI kahe che. ane zrImaddanA bIjA padenuM raTaNa karuM chuM, pazu, e paNa pahelAM cha divasa ala piDA rahI, nasa mAraphata galukojha yAMtrika bane tyAre baMdha karuM chuM. upara rAkhe. moDhethI kAMI levAtuM nahotuM. bIje divase mArA karatAM paNuM vadhAre gaMbhIra hAlatamAM hoya evA ane purI sAravAranA abhAve piDAtA seMkaDo-hajAre daradIo che. rAtre uMdhanuM iMjekazana ApyuM. enI ghaNI viparIta mArA viSe ATaluM ema samajIne lakhAvuM chuM ke mitro ane asara thaI. AkhI rAta cakakara ane mAnasika zubhecchake mArI tabiyatanI sthiti jANavA Icche che. bhramaNae rahI. trIje divase sakhata kapha thaye - pAMca aThavADiyAthI hospiTalanA bichAne paDa chuM, ghaNuM ane hADakApAMsaLAM khokharA thaI gayA. e divasa cintana-manana thayuM che. jIvana viSenI mArI mukhya mAnyatAo pramANamAM ThIka hatuM. tyAra pachInA be divasa bahu jhADA thayA. vadhAre daDha thaI che. evI pratiti thaI che ke mANusane aMtima sAtame divase meDhathI pravAhI ApavA prayatna karyo, paNa Azraya izvara sivAya bIjo koI nathI. enI dayA asIma lezamAtra rUci na hatI. sAdhAraNa rIte sAtame AThame divase che, paNa e prApta karavI sahelI nathI. pUrI karsaTI kare, dhAnA TAMkA teDe che, paNa mArI zArIrika nirbaLatA lakSyamAM agniparIkSA kare, evI agniparIkSA mArI thaI rahI che. laI dasame divase aDadhA TAMkA teDayA ane bAkInA caudame bhagavAnanI dayA haze to temAMthI pAra utarIza, anyathA manane divase toDayA ane ghare javAnI rajA ApI. paNa, ghA rUjhAnI leza paNa vyathA nathI. saune premapUrvaka mArA praNAma karuM chuM. kudaratI mArI zakita eTalI kSINa hatI tenI pUrI kalpanA (25-10-82 bapore 4 vAge.) na hatI. thoDA samayamAM piDA upaDI ane dhA tUTato hoya paMDita becaradAsa dezI vizeSAMka tema lAgyuM. tAtkAlika oparezana mATe mane laI gayA. DokaTare AvI pahoMcyA ane pharIthI piTa kholIne nAyalonanA khUba tAjetaramAM paMDita - becaradAsa jIvarAja dozInuM majabUta TAMkA lIdhA. lagabhaga bIju oparezana thaI gayuM. enI avasAna thayuM ethI vida jagatane moTI khoTa paDI. piDA Aje sAta divasathI bahu bhAre che. hajI bIjA dasa tenA anusaMdhAnamAM prabuddha jIvanane tA. 1-12-82ne divasa AvA kADhavA paDaze. aMka vizeSAMka tarIke pragaTa kare e nirNaya karavAmAM - sarajarImAM ghaNI pragati thaI che, ane ghA rUjhAvavAnA ghaNuM AvyuM che. sAdhane paryApta che, chatAM, jIvatA deha upara kApa mUkavAno che. viThadavane AthI vinaMti che ke paMDita | ane khAsa karIne peTanuM hoya tyAre uMmaralAyaka ane nabaLA becaradAsa dezI viSe lakhANa zakaya teTaluM jaldI saMdhanA ! sthitinA mANase oparezana karAvatAM khUba vicAra kare. mAnasika kAryAlaya para mokalI Ape. ' . zAti ane svasthatA sArA pramANamAM che. koI ADAavaLA ' ' ' ' . . .:- * * * * tatrI, prabuddha jIvana che ! vicAra manamAM AMvavA detA nathI. mananI sthiratA game teTalI . hA. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 prabuddha jIvana tA. 1-11-8ra 0 vADIlAla DagalI ke hekamaTa smiTanI samAjavAdI sarakAranuM okaTobaranI lIe patana thayuM ane pazcima jarmanImAM rAjakIya sthiratAnA eka yuga upara paDado paDI gaye. pazcima jarmanInA krizciyana DemokreTika pakSanA netA che. helmaTa kala pazcima jarmanInA vaDA pradhAnane hoddo meLavavA mATe eka dAyakAthI rAha jotA hatA kI DemokreTasa pakSe pitAnA saMyukata sarakAranA sAthI sozyala DemokreTika (samAjavAdI) pakSane cheDI dIdho tyAre che. kelane taka maLI gaI. saMyukta sarakAranA patanathI be zakayatAo ubhI thatI hatI. kAM te krizciyana DemokreTika pakSa ane phI DemokreTika pakSanI saMyukta sarakAra racAya athavA dezamAM sAmAnya cUMTaNI thAya. . hakIkatamAM A be pakSonI saMyukata sarakAra ja racAI, paNa tene lIdhe jarmana rAjakIya jIvanamAM abhUtapUrva rAjakIya kaDhatA sajAI che. sAmAnya rIte pazcima jarmanImAM sarakAra cUMTaNIo pachI ja badalAya che. A vakhate pahelI ja vAra evuM banyuM ke saMyukata sakAranA eka bhAgIdaranA sAmAyika pakSapalaTa pachI avizvAsanI darakhAsta tArI sarakAra badalAI. Ane lIdhe sattA gumAvanArA sezyala DejheTamAM ja nahi paNa phrI DemokreTanI eka moTI saMkhyAmAM paNa sannATo chavAI gayo che. pazcima jarmanInA hesa rAjya khAtenI pratika cUMTaNImAM - kI DemokreTane pAMca TakAthI paNa ochA mata maLyA che jene lIdhe teo rAjyanI vidhAnasabhAmAM besavA mATe geralAyaka TharyA che. kI DemekeTika pakSe pitAne dago dIdho che evuM jarmana matadArane lAgyuM che ane tenI kaTutAne A purAvo che. sarakAra baphlAvAnA samayane TAMkaNe ja thayelI cUMTaNImAM je. rAjakAraNIone le ke e pheMkI dIdhA hoya teone navI sarakAramAM joDAvAnI chUTa na hovI joIe ema jarmana prajA kahe che. alabatta sarakAramAM joDAvAnuM temanuM pagaluM baMdhAraNIya hatuM tenI nA pADI zakAya tema nathI. paNa emane mATe prAmANika rasto te e hatuM ke vaDA pradhAna zrI zimare mAgaNI karI che tema temaNe matadAro pAse jaIne temane cukAdo mAga joItuM hatuM. rasaprada vAta e che ke zrI zmiTe ja nahi paNa che. kAlanA sAthI prakhara rUDhicusta netA phAjha josepha se paNa AvI mAMgaNI karI che. kI DemekreTika pakSanA adhyakSanI eka nikaTanA sAthIdAra zrImatI hema bucare baLavo karyo ane temanA sAthI De. kalanI tarapheNamAM mata Apyo nahote. avizvAsanI darakhAstanI carcAmAM bhAga letAM emaNe A yAdagAra vAke kahelAMH "hekamaTa zmiTa matadAronI saMmati vinA sattAbhraSTa thayA. helmaTa kela matadAronI saMmati vinA vaDA pradhAnapade AvyA. bane banAvo baMdhAraNIya che, paNa tethI baMdhAraNanI pavitratAne DAgha lAge che." zrI zmiTe paNa eja muddo raju karI kahyuM hatuM ke avizvAsanI darakhAsta kAyadesara to hatI, paNa temAM "atirika, nItika vAjabIpaNuM nahotuM. phI DemekreTa saMyukta sarakAramAMthI kema nIkaLI gayA? temane samAjavAdIo sAthe aMdAjapatranI khAdha, sAmAjika salAmatIne kharca ane khAnagI kSetrane mUDIrokANa mATenuM ujana vagere aMge matabheda hatA. phI DemokreTA khAnagI kSetranI tarapheNamAM che. paNa navI saMyukta sarakAre prAraMbhamAM je kAryakrama hAtha dharyA che te madhyamamAgI' sezyala DemeTAnA kAryakrama karatAM bahu jude nathI. sozyala DemeTara A kAryakrama evI Arthika paristhitimAM raju karela, jyAre pazcima jarmanImAM bekArIne AMka 25 lAkhanI asahya saMkhyAne vaTAvI gayela. navI saMyukata sarakAramAM kAunTa oTa veajhaphane Arthika khAtuM saMbhALavAnuM ja pharI sepivAmAM AvyuM che. jyAre adhivAsanI darakhAstanI carcAmAM phrI DemokreTika sabene sezyala DemokreTika pakSanI ArthIika nIti upara prahAro karyA tyAre sezyala DemokreTika pakSanA adhyakSa zrI vilI bATe asarakAraka rIte pUchayuM ke e samAjavAdI sarakAranI Arthika nIti je eTalI Aphatajanaka hatI te navI saMyukata sarakAra kAunTa oTo lejhaDaphane Arthika pradhAna tarIke pharI zA mATe rAkhe che ? " navA vaDA pradhAna Do. helmaTa kelane rUDhicustamAM DAberI gaNAvI zakAya. temane kAmadAra saMghamAM nahi joDAyelA garIba lakAnI ciMtA che tene sAvaceta rAjakAraNI che, je sAdhAraNa rIte heDIne hacamacAvI mUkavAne vicAra na kare. che. kele vacana ApyuM che tema AvatA varSanA mArcamAM teo cUMTaNIo kare te sAruM che, kAraNa ke sattAsthAnanI lagAmamAMthI chUTA thaI gayelA keTalAka DAberI samAjavAdIe zerIomAM saMdharSa Adare ane tyAM temane jarmanImAM UbhA thayelA eka "grInsa" nAme oLakhAtA navA saMgaThanane Take maLe e saMbhava che. A grInsane keTalAMka rAjyanI vidhAnasabhAonI cUMTaNIomAM pAMca TakA karatAM vadhAre mata maLyA che. teo aNuvidhI che. temane vikAsa khAtara vikAsa joIto nathI. teo paryAvaraNane kSubdha karavAnA prayatnonI viruddha che. hembarganI vidhAnasabhAnI cUMTaNImAM emane rAjakIya vijaya maLe tene pariNAme eka aNuvIjaLInuM kArakhAnuM baMdha karI devAmAM - AvyuM che. hesamAM eka havAImathakanuM vistRtIkaraNa mulatavI rAkhavAmAM AvyuM che. pazcima jarmanImAM sezyala DemokreTika pakSa ane krizciyana DemokreTika pakSa e benI vacce samatula jALavanArA pakSa tarIke zrI DemekreTasanuM sthAna A grInse lIdhu che. dhI DemokreTasanuM ghaTatuM jera ane grInsanI vadhatI lekapriyatAne pariNAme jarmanInA rAjakAraNamAM anizcitatAnuM tatva dAkhala thayuM che. e taddana saMbhavita che ke krizciyana DemekeTi, pakSa je rIte sattA upara Ave tene lIdhe pazcima jarmanInI bhAvi saMyukata sarakAre sezyala DemokreTa ane grInsanI banelI hoya. grInsa pazcima jarmanInA bhramanirasana pAmelA yuvAnanA eka meTA vibhAganuM pratinidhitva kare che.' traNa kSetremAM Do. kelanA netRtva nIcenI sarakAranI nIti kadAca badalAya. paheluM amerikA ane eTalAnTika joDANa. Do. kala atizaya amerikA-taraphI che. zrI zmiTa pazcimI , deza ane raziyA vacce samatulA rAkhatA hatA. paNa De. kela mAne che ke pazcima jarmanInuM bhAvi amerikAnI sAthe ja che. jUna mAsamAM amerikAnA pramukha regananI pazcima jarmanInI mulAkAta vakhate DAberIo jyAre reganavirodhI relIo yojatA hatA tyAre che. kAle bena ane myunikamAM reganataraphI relIo saphaLatApUrvaka yojI hatI e kevaLa akasmAta nathI. bIjuM kSetra samAjavAdI rAjyanAM juthanuM che. ahIMyA che. kela raziyA sAthe kaDaka thAya e saMbhava che. teo kadAca samAjavAdI vaDA pradhAna vilI brA zarU karelI pUrva sAthe samAdhAnanI nItine tyAga kare. A nIti sAdI bhASAmAM kahIe to raziyA sAthe sAvacetIpUrvaka saMvAda calAvavAnI hatI. miTe A saMvAda cAlu rAkhe, paNuM De, kala te. amerikAnI saMmati maLe te ja e cAlu rAkhe. trIjuM kSetra vikasatA deza pratyenI pazcima jarmanInI sidhAna pAchuM = 134 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tapa : eka vivecana - ' tA. 1-11-82. ::* prabuddha jIvana saMtApa che. paritApa bhagavAna mahAvIranI dhama dazanAmAM bAla tapa che. karma nijArAne hetu nathI, karma baMdhano hetu che. - De, umedamala muneta: enuM : gulAba deDhiyA bAla tapane artha che-ajJAna tapa, ane ajJAna pite ja moTuM pApa che. . . . . A tapa, jIvanane saumya, sAtvika ane sarvAgapuNuM banAvavAnI prAcIna yugamAM paNa aneka dhamaparaMparAo bAhya tapa divya sAdhanA che. tapa eka evI samAdhi che jenA parathI upara vizeSa bhAra ApatI hatI. jenA papAtika sUtra AdhyAtmika paripUrNatAnI siddhi prApta thAya che. aMtamAM ane vaidika paraMparAnA purANuM vagere. graMthomAM aneka kAra mAnava janma, jarA ane mRtyunA cakramAMthI mukata thaI paramAtmapada tapasvI sAdhakanAM varNana maLe che. koI mAtra sUkuM ghAsa, pAMdaDAM eTale ke mekSane prApta kare che. khAtA hatA, bIjuM kAMI nahi. kaI paththara para sUI rahetA. pratyeka dhamaparaMparAmAM tapanuM sthAna kaI divasa-rAta UbhAM ja rahetA. kaI ziyALAmAM paNa bhAratanI pratyeka dharmaparaMparAmAM ochevatte aMze tapanuM AkaMTha ThaMDA pANImAM UbhA rahetA. bhagavAna pArzvanAthe jene badha A te kamaTha A kaTine tapasvI hatA. koI pitAnuM mahattva svIkAravAmAM AvyuM che. vaidika paraMparAmAM kahyuM che: meM sIvI nAkhatA, kaI pitAnI ane phADI nAkhatA. A tapa mRtyu upara vijaya meLavavA mahAmaMtra che. vaidika paraMparAmAM sAdhanAomAM ghaNI vAra vivekano abhAva jovA maLe che. sAdhanA te Izvarane paNa sRSTi nirmANa karatAM pahelAM tapa karavAnuM hoya deha sAme nathI, vikAro sAme che, aMdaranA doSa sAme che, che. bIjA te zuM, svayaM brahmA paNa tapathI pratiSThita che. hajAro purANamAM durvAsA jevA tapasvIonuM varNana che, jaina AgamamAM RSi-munio evA che, jeo kaThera tapasAdhanA mATe itihAsamAM evA tapasvIonI vAta Ave che, je tejalezyAnI siddhithI prasiddha che. bauddha dharmamAM paNa tapane mahimA che. tapane te bIjAne bALatA hatA. jo ke vyakita eka mAsabhara tapa kare - vagara pANInuM snAna karyuM che. "samAdhi mage' vagere. paNa je enA jIvanamAM kSamA ane zAMtino abhAva hoya te grantha Aje paNa tapazcaryAnI sAkSI pUre che. te tapa nirarthaka che. khristI ane yahUdI dharmomAM paNa upavAsa ane anya tapa Aje ghaNA lAMbA tapa kayAreka tejasvitA gumAvI bese che. sAdhanA para bhAra mUkavAmAM AvyuM che. muslima saMpradAyamAM tene samatva yugathI saMbaMdha tUTI jAya te mAtra haThayoga banI ramajAna vagerenA divasamAM tapa karavAnuM anivArya vidhAna rahe. Aje evuM jovA maLe che ke, tapa pachI bhojana vagere maLavAmAM thoDuM beDuM thAya to tapasvI krodha kare che. tapitsavanI karavAmAM Avela che. jene paraMparA te tapasAdhanA mATe prAcIna patrikA na chapAya ke darzanAthIonI bhIDa na jAme te paNa kALathI suprasiddha che. bhagavAna mahAvIrane jaina AgamomAM "zrama ochuM Ave che. bhagavAna mahAvIre kahyuM che-je tapa A vizeSaNathI oLakhavAmAM AvyA che. zramaNa zabda 'zramu tapasi lekanI kaI icachA mATe karavAmAM Ave, svarga vagere paralanI khede e dhAtumAMthI niSpanna thaye che. eno artha thAya che-tapa lAlasA mATe karavAmAM Ave, to te tapa nathI. ta5 mAtra kamakaranAra sAdhaka. prastuta ulalekhethI spaSTa thAya che ke bhArata ane nirjarA mATe, baMdhanamukti mATe, sva svarUpa upalabdhi mATe ja bhArata bahAranI sarva dharma paraMparAmAM tapanuM mahatva batAvavAmAM karavuM joIe. AvyuM che. jaina paraMparAmAM tapanI paribhASA che-irachAne nirodha. antaraMga tapanuM zreSThatva manuSya bhojananI IcachA kare che. bhUkha lAgatAM bhojana yAda Ave ja che. ane bhUkha lAge tyAre bhojana kare emAM pApa jaina paraMparAe tapanA saMbaMdhamAM vaijJAnika draSTikoNa nathI. ghara, davA, kapaDAM A badhI vastuo jIvananI apanAvyuM che. bhagavAna mahAvIre tapanI samIkSA karatAM be bheda jarUriyAta che. e badhA vagara kayAM sudhI cAle? pApa pADayA che-bahiraMga tapa ane antaraMga tapa. navakArasI, pArasI, vivekapUrvaka jarUriyAtanI pUrti karavAmAM nathI, AsakitamAM che, upavAsa, aThThAI, pakSa, eka mAsa ke cha mahinA sudhInA IcachAmAM che. jarUriyAta ane AsaktimAM bheda che. nirAhAra upavAsa e bahiraMga tapa che. bhUkha hoya tenAthI manuSya jatane dAsa na banI jAya, bhUkha lAgata samayaochuM khAvuM e paNa bahiraMga tapa che. avAda vratanA rUpamAM kasamayane, ucita-anucita, nyAya-anyAyane, bhaya-abhayane dUdha, ghI, miSTAnna vagere rasano tyAga kare, ThaMDI-garamI sahana viveka na bhUlI jAya e mATe tapa dvArA sudhA-nigrahane karavI, nijana vanamAM ekAnta vAsa karavo vagere bAhya tapa che. abhyAsa karavAmAM Ave che. bhUkha na hoya paNa manuSya svAda bAhya tapa te aMtaraMga tapa mATe vAtAvaraNa nirmANa kare mATe khAI le che, jarUratathI vadhu khAI le che, bIjAo mATe che. kalpanA karo-eka mANasa tarasyo che. te bAladI le che, kaMI na bace eTaluM khAI le che. A AsakitanI rIta che. doraDuM le che, kUvA pAse jAya che, pANI sIMce che. A badhA upasavAnuM tapa AnA para vijaya meLavavA mATe che. bhajana tarasa dUra karavAnA upAya che, paNa eTaluM ja karavAthI tarasa choDI devuM bAhya tapa che, bhajananI icchA ane Asakti -nahi chIe, tarasa te pANI pIvAthI bujhAze. bAhya tapa jaLa choDI devI aMtaraMga tapa che. bAharathI upavAsa cAlu hoya paNa prApti jevo prayatna che, aMtaraMga tapa jaLa pIvA jevuM che. manamAM bhojananI icchA cAlatI hoya, kalAke gaNIne samaya eTale ke aMtaraMga tapa ja mukitane mukhya hetu che. je pasAra kare e tapa nathI. keInA dabANathI, koI prakAranI bAhaya tapa bahAra ja rahI jAya, aMtaraMga cetanAmAM Atma- zaramathI, ke anya ke pralobhana mATe karavAmAM Avela tapa e bhAvanI divya jyoti na pragaTe, vAsanAo ane AsaktiomAMthI tapa nathI. ' mukita na maLe che te tapa na banatAM mAtra dehadaMDa banI rahe tapanA mULamAM AcaraNanI svacchatA, AMtarika zuddhi ane che. dharmasAdhanAnuM lakSya dehadamana nathI, vAsanAonuM damana niSkAma bhAvanA hovAM joie. A traNene samanvaya thAya te che, zarIrane hetuhIna kaSTa ApavuM e hiMsA che, paritApa che, sarvazreSTha tapa che. ' ("zrI amara bhAratI'mAMthI sAbhAra) Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji. - pra nadazaMkarane zikSaNavicAra raNavIra sthiti [trIjuM vyAkhyAna] tA. 8-9-82 ne roja che. jayanta pAThake Thakakara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAnuM trIjuM vyAkhyAna ApyuM hatuM. viSaya hate "AnandazaMkarane zikSaNavicAra.' . vaktAe anandazaMkaranI keLavaNI viSayaka vicAraNane khyAla temanI ja eka vidhAnanA avataraNathI Apa zarU karyo hatuM. te vidhAna A pramANe cheH "huM vyAvahArika jIvanane keLavaNIne uddeza mAnatA nathI, paNa keLavaNInI eka bhUmikA mAnuM chuM. jIvanane vadhAre jJAnI, vadhAre UMcuM, kharI samRddhithI vadhAre samRddha karavuM e ja keLavaNIne uddeza che. keLavaNIno A "AIDIAlisTika ane "spiricuala kansepzana' ucca AdhyAtmika bhAvanA bhUlI javAthI keLavaNI jamInamAM ragadoLAya che, rANI maTI dAsI thAya che." vaktAe vadhumAM kahyuM hatuM : "AnaMdazaMkara ejyukezananA paryAyarUpe moTe bhAge kaLavaNI" zabdano prayoga kare che e ane sUcaka ne keLavaNInI emanI vibhAvanAnuM ghAtaka samajAya che. zikSaNa zabdamAM zIkhavavuM, bhaNAvavuM evo artha rahelo che. emAM kazuMka bIjAne bahArathI ApavAne khyAla che, jyAre keLavaNImAM bIjAmAM je che tene ja piSavAne, saMvardhavAne, saMskAravAne eTale ke yogya dizAmAM vALavAne, vikasAvavAne artha rahela che. AnaMdazaMkarane mate keLavaNInI prakriyA eka saLaMga akhaMDa ane niraMtara eTale ke jIvanabhara calAvavAnI pravRtti che. keLavaNI jIvana mATe nahi, paNa jIvana keLavaNI mATe che. keLavaNI jIvananuM sAdhya che. e prApta thAya che tyAre ja jIvana enA kharA arthamAM siddha thAya che. keLavaNI vyApaka arthamAM jIvananAM sarva kSetramAM pravatI tene Alokti ne unnata karanArI vasa che. * pitAnA jamAnAnI keLavaNI AnaMdazaMkara pitAnA jamAnAnI keLavaNIne khyAla ApatAM gauravapUrvaka tenI sAmagrIne ne tenA prabhAvane ullekha kare che emAM sarvAgI keLavaNIne khyAla otapreta rahele dekhAya che. "relyuzanane bedhapATha AnadazaMkarane mate e che ke ucachedaka pravRtti duSTa che tema sthita vastune vaLagI rahevAnI vRtti paNa aniSTa che. vakhatasara dezakALane samajIne sudhAre kare e jarUranuM che. kAvyamAlA dvArA saMskRta sAhityanI, golDana TrejharI dvArA aMgrejI sAhityanI ne kusumamAlA dvArA gujarAtI sAhityanI rasasamRddhie vidyAthInA hadayane ramaNIyatAne baMdha karAvIne saMskAyuM. "sarasvatIcandra, priyaMvadA" ane "sudarzana' jevAM sAmayikee paNa keLavaNI nimitte zuM siddha karI batAvyuM te kahI AnaMdazaMkara jIvanaghaDataranA saMdarbhamAM jJAna ane kriyA ane kSetramAM tenA prabhAvaka pravartananI AvazyakatAnuM kevuM mahattva darzAve che te vaktAe jaNAvyuM: durgArAma ne navalarAma, mahIpatarAmane naMdazaMkara, maNilAla ne, AnandazaMkara A saue keLavaNInuM kSetra vyavasAya tarIke svIkAreluM tethI temanI vicAraNAmAM tene vana tA. --8 vyAvahArika ane vaicArika banne pArAne samAveza thAya che ne emanA vicAre pratyakSa anubhavamAMthI pragaTelA he vadhAre upayogI tema kaheya lAge evA thayA che. keLavaNI viSayaka AjanI paristhitine nirdeza karIne vakatAe kahyuM: "A paristhitimAM AnaMdazaMkara jevAnI keLavaNI viSayaka vicAraNA taTastha, maulika, UMDI, vyAvahArika dRSTinI avagaNunA karyA vagara tenI sAthe tattvadRSTino meLa sAdhanArI hoi vadhAre dhyAna pAtra, vicAraNIya ne AvakArya samajAya che. . . aMgrejI zAsane dezIone keLavaNI ApavAnuM karAvyuM ne te saMbaMdhamAM zALAo tathA yunivarsiTIe sthApI tene dezanA utkarSanA saMdarbhamAM etihAsika ghaTanA tarIke mahimA karatA kahyuM : "ApaNI zikSaNa, sAhitya ane sarakAra kSetranI pravRtti ane pragatinuM zreya aMgrejoe karelI keLavaNInI vyavasthA ane racelA taMtrane che." vAtAe te pachI pradhayuganA AraMbhakALamAM navalarAmanI keLavaNI vicAraNonuM vyavahAralakSitA, tattvavicAra, UMDANa ane jhINavaTa A sarva dRSTie mahattva darzAvI AnaMdazaMkaramAM tenuM anusaMdhAna thatuM hovAnuM jaNAvyuM ane kahyuM: "emanI buddhi, vidvattA, tathA jJAnanI vyApakatAne lIdhe e vadhAre pariskRta ane paripakava banelI jaNAya che." AnaMdazaMkaranI keLavaNuM vibhAvanA AnaMdazaMkaranI keLavaNI vicAraNAmAM keTalAMka pAyAna gRhI rahelAM che, je chevaTa sudhI emanA vicAranuM preraka cAlaka baLa banIne tene daDhatA Ape che keLavaNInI prakriya e saLaMga eka ja prakriyA hoI ene udeza mANasane saMskAravAne, ene vizALa, udAra tothI samRddha karavAne eTale ke brAhmaNa banAvavAnuM hoya, ene pAye dharmamAM, saMskAramAM hoya. A emanuM keLavaNInA udeza para keLavaNI vizenuM sthira daSTi bindu ne valaNa che. AvuM nirIkSaNa karIe tyAre e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke AnandazaMkarane gRhIta che, graho ke pUrvagraho nathI, teo khullA mananA che ne vakIlanI buddhithI nahi paNa nyAyAdhIzanA dhamathI praznane tapAse che ne parIkSaNa nirIkSaNane aMte cukAdo Ape che. Ane lIdhe gAMdhIjInI vidyApITha hoya ke banArasa hindu yunivarsiTI hoya Arya samAjIonuM gurukula hoya, TAgoranI vizvabhAratI hoya ke kanI strI keLavaNInI vidyApITha heya. A saMsthAonI khAmIo ane UNa emanI najare paDe che ne temanA nivAraNanA upAe paNa emane jaDe che, je teo ktavya buddhithI batAve che. hopa vAcanamALA'lAne samaya nizALAmAM cAlyA pachI temAM sudhArAvadhArA karavAne prastAva Avyo tyAre AnaMdazaMkare enI azuddhio ne apUrNatAo pratye dhyAna doryu ne te sudhArI levA tema purI devA mATe sUcana karyA : pAThanA kramamAM, bhASAmAM, joDaNImAM rahelI khAmIo sudhAravAnA sUcane sAthe emaNe dharma, ravadezAbhimAna ne svadevAbhakti vizenA pAke, parAkrama, utsAha jevA saddaguNanA draSTAntarUpa jIvana caritra, sahRdayatA keLave evAM kAvyo pAThamAlAmAM umeravAno Agraha karyo. A sUcane emanI keLavaNI pratyenI daSTi ane kalpanAnA votaka che. zikSaNa satyaniSTha ane saundarya niSa hovuM joIe Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-82 prabuddha jIvana 1ra evI emanI bhAvanAnuM pratibiMba emanA aAgrahamAM paDeluM jovA maLe che. AraMbhanI keLavaNInI khAmIo lAvatAM teo kahe cheH zALAoe zikSaNanI vizeSa javAbadArI vIravI joIe. keLavaNInAM sAdhana tarIke zALA ane pustake apUratAM che. enI sAthe keLavaNInuM vAtAvaraNa utpanna karavA anya pravRttio ane sAdhane prayojAvAM joIe. zikSaNamAM buddhinuM mahattva ravIkArAya te ThIka che, paNa pUratuM nathI. buddhi pAchaLa nIti, dharma, Adi tanuM mahattva svIkAravuM joIe. te ja pramANe TreniMga kolejamAM apAtA zikSaNanI khAmIo pratye paNa AnaMdazaMkara dhyAna kheMce che. zikSaNanA mAdhyama aMgenI vicAraNA zikSaNanA mAdhyamanA prazna saMbaMdhI AnaMdazaMkaranI vicAraNAne prakAzita karatAM che. jayanta pAThake kahyuM : pitAnA agAunA vicAromAM AvelA parivartananI jAherAta karI AnaMdazaMkara bhArapUrvaka kahe che : "pAThyapustake aMgrejI rahevI joIe ane vidyAthIonA upayoga mATenI lAyabrerio vividha viSaya upara aMgrejI pustakothI bharapUra rahevI joIe, paratuprereinA bhASaNe dezI bhASAmAM thavAM joIe.' gujarAtImAM zIkhavavAthI aMgrejI nabaLuM paDaze evI lIlanA saMdarbhamAM naMdazaMkara pUche che: "agrejInuM sAruM jJAna e ja ApaNI keLavaNInI bhAvanA huM meTrika pachI aMgrajIne cichaka viSaya tarIke rAkhavAnuM ja sUcavuM chuM." dhArmika keLavaNI aMgeno abhigama AnaMdazaMkara dhama" zabdane rilijayananA arthane nahi paNa "kalcara'nA arthane vAcaka gaNe che ne tethI keLavaNImAM tene avazya sthAne hovuM joIe evo mata dharAve che dhama' e AnaMdazaMkarane mate manuSyanuM nAka nahi balake e enuM rUdhira, prANa, atmA che ema teo mAne che. dhArmika zikSaNanI teo himAyata kare che. paNa dhArmika zikSaNa chokarAne mAbApe gharamAM ja ApavuM joIe. teo mAne che ke bALake dharma samaje eTaluM ja pUratuM nathI, emanAmAM dharmabhAvanA hIge, teo saMskArI thAya ne dharmane pAyAmAM rAkhI jIvana vyavahAramAM pravRtta thAya te jovAnI emanI abhilASA che. dharmarahita jIvana gALavA karatAM mANasa "samAja ke " thisephI' tarapha vaLe te valaNa ghaNe darajaje sAruM che ema kahyA pachI paNa AnaMdazaMkara kahe che: thiyosephI e dharma nathI, paNa dharmanuM phakata eka dRSTibindu che ane 'samAjone dharma te jIvana nibhAve e paiSTika khorAka nathI paNa mAtra kaMThe bhIne kare evuM pAtaLuM pANI che." AnaMdazaMkara dharmazikSaNa pratine abhigama ane anurodha be mahatvanI bAbate upara bhAra mUke che. eka te e ke dharmanI keLavaNI Avazyaka che paNa saMpradAya, pa Adi dvArA sAMkaDI dharmabhAvanAne prajAnA cittamAM saMcAra thAya te iSTa nathI ne bIjI te dhamanuM zikSaNa bhaNelA varga dvArA apAya te ja temAM buddhi, jJAna, viveka di tane samAra thAya ne dhama" mAtra saMkacita ke aMdhabhAvavALA na thatAM AnaMdazaMkarane ISTa e buddhipUta ughara ne tattvaniSTha bane. ' yunivarsiTInI vibhAvanA zikSasthakSetre yunivarsiTInI sthApanA, gujarAtI keLavaNI maMDaLanI sthApanA, keLavaNI aMge maLatAM adhivezane vagere pravRttine nirdeza karI pradeza yunivarsiTInI vibhAvanAmAM keLavaNImAM vizALatA sAdhe evuM enuM lakSya hovuM ghaTe ema kahIne AnaMdazaMkara kahe che: kevaLa gujarAtI dvArA jJAna ApavA levAnI vAta nirarthaka che. eTale aMgrejIne jJAna zapAlanuM vAhana karyA vinA chUTako ja nathI. vaLI te kahe che: "yunivarsiTI mAtra prAnika bele ane prAdezika jarUriyAtone piSanArI ke pUrI karanArI na bane e eka inTIgreTiMga baLa bane te khAsa jarUranuM che. ema kahIne yunivarsiTI jJAnamAM manuSyamAtranI ektA sAdhavAnuM enuM lakSya na cUke te jovAne pitAne Agraha paNa rzAve che. keLavaNInA vAhana aMge anusnAtaka zikSaNa mATe te aMgrejI ja mAdhyama rahe ne prophesaronI pasaMdagImAM mAtRbhASAnuM niyaMtraNa na rahevuM joIe evuM emanuM sUcana che. AnaMdazaMkara pharI pharIne bhArapUrvaka pradeza yunivarsiTI saMkucita bhAvanAnI piSaka na banI rahevI joIe ema kahIne yunivarsiTIne arza saMzlekhaka baLa banI rahevAne ja hovo joIe. yunivarsiTI prAdezika hoya che ke temAM samasta hindanI balake samasta pRthvInI manuSya saMrakRti sthAna pAme ema teo icache che ane kahe che. jagatanA mahAna sAhitya, itihAsa, tattvajJAna, arthazAstra, gaNitazAstra, bhautikavidyA AdimAM yunivarsiTIe satyanA je dhavalagirio AkAnta karavAnA che, temAM prAntika bhedane avakAza nathI. " AnaMdazaMkaranuM valaNa ekaMdare vidyamAna yunivarsiTIo dvArA ja temAM paristhiti anusAra anukULa parivartana karIne dezatkarSa sAdhavAnuM jaNAya che, gurukula, vizvabhAratI, rASTrIya vidyApITha banArasa hindu yunivarsiTInI UNapa pratye AnaMdazaMkara sabhAna che ane te teo darzAvI tenuM nivAraNa kaI rIte zakaya che te paNa vicAre che. gAMdhIjInA keLavaNInA prayoge emane yathArtha lAgatAM gAMdhIjI prerita zikSaNapravRttine samajAvavAnA pitAne dharma samaje che. AnaMdazaMkaranA keLavaNInA AdarzonA kendramAM mukitanI bhAvanA rahelI che. vidyApIThamAM audyogika zikSaNa apAya te sAme temane virodha nathI. paNa audyogika zikSaNane kAraNe buddhinI keLavaNI saMkocaya nahi tenI takedArI rAkhavAnuM teo sUcave ja che. audyogika zikSaNathI AjIvikA raLavA IcchanAra vidyArthI mATe vidyApIThanI keLavaNInI jarUra teo svIkAratA nathI te ja pramANe gAmaDAmAM sevA mATe mahAvidyAlayanI keLavaNInI jarUra teo svIkAratA nathI. strI keLavaNI strI keLavaNInI himAyata karatAM AnaMdazaMkara che. e thApelI strIzikSaNanI saMsthA esa. ena. DI. TI yunivarsiTInA dIkSAnA samAraMbhamAM vyAkhyAna karatAM AnaMdazaMkara strI keLavaNI mATe alaga saMsthAnI AvazyaktAne svIkAra karavA sAthe keTalIka mArgadarzaka sUcanat kare che. chokarAo mATe ja hoya tevA keTalAka viSaya kADhI nAkhavAnI, je strIone vizeSa upayogI hoya evA viSaye dAkhala karavAnI teo bhalAmaNa paNa kare che. vizvabhASA tarIke aMgrejInuM mahattva svIkArI tene pharajiyAta viSayomAM sthAna ApavAnuM kahe che temaja strIo vinAta sAhitya, rAjakAraNa, adimAM niSNAMta thAya teTaluM ja nahi paNu gRhajIvanane AnaMdamaya kare evI keLavaNI pAme evI bhAvanA vyakta kare che. zikSitajana kene kahe zikSitajana kone kahe e prazna karI tenA uttaramAM teo kahe che: "suzikSita jana eTale brAhamaNA. brAhmaNa keNu? brAhmaNa eTale bRhata yAne dinapratidina vRddhi pAmatA moTA vizALa manane mANasa. brAhmaNathI UlaTa zabda bRhadAraNyaka upaniSadamAM "kRpaNa kahyo che. kRpaNuM eTale dayA khAvA je, sAMkaDe brAhmaNamAM prajJA ane zIla baMne joie. prajAmAM navA arthanA vaizyAnI jarUra to che ja. paNa brAhmaNonI jarUra paNa thoDI nathI" Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pA mATI tapazcaryA 'prabuddha jIvana jemAM jaina samAjamAM ekasAthI vadhu upavAsa karavAnA prasaMgA chellAM be varSamAM cAra-pAMca UjavAi gayA. the!DA vakhata pahelAM malADamAM zrImatI rajavatIbahene 108 upavAsa karyAM hatA. tyAra pachI hamaNAM ravivAra tA. 17 mI okaTobare nAsika roDa khAte pAlanapuranivAsI zrImatI caMdrikAbahena kAhArInA 108 upavAsanI pUrNAhUti ane pArAne prasaMga ujavAyA. pa. pU. ana RSinA samudAyanAM pU. mANeka var mahAsatI, pU. muktiprabhAjI mahAsatI pU. divyaprabhAjI, mahAsatI vagere mahAsatIe tathA 5. pU. kan yAlAlajI (kamala) mahArAja, pU. ramezamunijI, pU. vinayamunijI vagere sAdhubhagavAnI nizrAmAM ane zrI kAMtilAla vekarIvAlAnA adhyakSapaNA heThaLa nAsika DanA jaina sadha taraphathI A prasaMga ullAsapUrNAMka ujavAyo. A prasaMge tyAM jainabhuvana ane AyakhilajIvananA bhUmipUjananI vidhi paNa thaI ane te badhAM mATe lagabhaga cAra lAkha rUpiyAnI uchAmaNI paNa thai. A prasaMge mukhaInA vAlakezvara, kAMdAvADI, ghATakopara vagere sadhanA tathA pAlanapuranAM dhaNA mANasA ekatra thayA hatA. te badhA mATe rahevA tathA jamavAnI ane javAAvavAnI sArI vyavasthA thai hatI. mA DA. ramaNalAla cI. zAha tapazcaryAmAM upavAsanuM mahattva duniyAnA khIjA dha karatAM. jaina dhama'mAM vizeSa rahyuM che. upavAsa vagere khAdya tapazcaryAM indriyA ane vAsanA uparanA sayamane mATe jarUrI to che ja, paraMtu tapazcaryAM kama kSaya mATe paNu anivAya* che, ane sa MpUNu' ma kSaya vinA mukti nathI ema jaina dhama mAne che. AhAra mANusa AhAra vagara keTale samaya jIvI zake ? vagara pAMca sAta divasamAM paNa mANasa mRtyu pAmyAnA dAkhalA khanatA hoya che. padara divasa ke eka mahinA sudhI AhAra vagara, phakta pANI vaDe zarIrane TakAvI rAkhavuM e muzkela che. vAraMvAra abhyAsa dvArA mANusa zarIrane mahinAthI vadhu samaya paNa TakAvI zake che, paraMtu temAM paNu jaina dhama'nI mAnyatA anusAra bhagavAna mahAvIra svAmI pachInA A mathamAM mANasa vadhumAM vadhu cha mahinA AhAra vagara jIvI zake che. bhagavAna mahAvIre pote cha mahinAnA upavAsa karyAM hatA. tyAra pachI akabara bAdazAhanA samayamAM caMpAbAI nAmanI zrAvikAe cha mahinAnA upavAsa karyAnI vAta noMdhAyelI che. jo ke sAmAnya rIte sADA traNa ke cAra mahinAthI vadhu upavAsa javalle ja thAya che. bhagavAna RSabhadevanA samayamAM zarIrabaLa evuM hatu ke saLaMga eka varSa' sudhI upavAsa thaI zakatA. bhagavAna ajitanAthathI bhagavAna pArzvanAthanA samaya sudhImAM zarIrabaLa evuM hatuM ke vadhumAM vadhu ATha mahinAnA upavAsa thai zakatA. tyAra pachI zarIranu saMdhayaNubaLa kSINu thatAM vadhumAM vadhu cha mahinAnA upavAsa zakaya che. OM saLaMga vadhu upavAsa karavA mATe tapazcaryAnA viSayamAM ruci, abhyAsa ane mananI dRDhatAnI apekSA rahe che. krame krame zarIranuM baMdhAraNu evuM bane che ke jethI havA ane pANImAMthI mANasanuM tA. 1-11-82 zarIra potAnu poSaNa meLavI le che. alabatta te paNa krame krame to dhaTatu jAya che ja, eTale 100 thI vadhu upavAsa karavA e ghaNI ja kiThina vAta che. lAkhA manuSyomAM kAika ja te siddhi prApta karI zake che. AvI vIrala tapazcaryAM mATe ruci thavI ane te TakI rahevI te pazu dhaNI vIrala ghaTanA kahevAya. zarIra pAse tevuM kAma levA mATe mananA evA uccatama coga kAya kare che. khAdya tapazcaryAmAM paNa mananA zubha bhAvAnA yoga thAya to te vadhu lAbhakAraka bane che ane tapazcaryAM kevaLa deDadamana banatI aTakI jAya che. zrI cadrikAbahena kAThArIe 108 upavAsanI AvI moTI tapazcaryAM karI te mATe te ApaNA saunAM dhanyavAdane pAtra che! kAsamAsa- ane pAipa lAI~na *manubhAi mahetA naiziyAe caDhAvelA krAsamAsanA, bhAi vijyagupta mauye ApelA AMkaDA jarA jUnA thaI gayA che. avakAzayuganI rajatajayantI ujavavA raziyAeM 4 thI okaTobara 1982 nA rAja je upagraha caDhAvyA hatA tene mAMkaDA hatA 1448 | alabatta, je divase A upagraha caDhAvavAmAM Avyo te kvise te enI jAherAta ja karavAmAM AvI nahotI. e jAherAta bIje divase thai hatI. bhAI vijayagupta maurya jaNAvyA pramANe raziyA ane amerikA ane avakAzI yudhdha khelavAnI taiyArImAM paDayAM che, chatAM amerikAnI varlDa'vAca insTiTayuTa nAmanI je eka binasarakArI saMsthA che tenA eka sarvekSaNamAM jaNAvavAmAM Azru' che ke raziyAne haMmezA amerikAnA anAjanI jarUra paDavAnI che. hamaNAM tA chellA cAra varSathI raziyAnI phasala khUbaja nabaLI javAthI raziyAne aDhIthI traNu karADa Tana anAjanI jarUra che, ane tethI eNe. amerikA pAsethI moTA pAyA para anAja kharIdyu che, eTale je dezane kAraNe raziyana nAgirakAnA jamavAnA Tebala para ATI pahoMce che. te dezane ja aNu, yuddhamAM nahi karavAnI ceSTA raziyA karaze nahi. Aje vIsa vIsa hajAra Tana ghauM bharIne rAjanA-hArAjanA e jahAjo raziyA tarapha ravAnA thAya che ane amerikAnA kheDUtAne taDAkA paDayA che. raziyAe to hamaNA ja amerikA pAsethI khIjA 16 lAkha Tana ghauM ane krAMsa pAsethI 8 lAkha Tana ghauM kharIdavAnA saudA karyAM che. varlDa' vAca insTiTayuTe te evA paNa Agraha karyAM che ke raziyAnA kudaratI gesa pazcima yuropane ApavA mATe baMdhAnArI pAipa lAina aMge amerikI hunnara vAparavA para raMgane je pratibaMdha mUkayA che te pazu UThAvI levA joie jethI gesanA vecANamAMthI raziyAne ghauMnI kharIdI mATe joitAM nANAM maLI rahe! AjanA rAjakAraNa ane a`kAraNanI galIe kevI aTapaTI che! sAbhAra svIkAra Bury your worry le. priyadarzIna. anu : svAmI svarUpAnaMda. prA : zrI divya kalyANu prakAzana TrasTa, saMdhavI poLa, mahesANA (u. gujarAta) ki. rUA. 12. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-2 prabu jIvana gujarAta sarvodaya saMmelana-zAmaNuM a zAntilAla TI. roka tA. 28 ane 29 sapTembaranA be divasa mATe umareTha najIka Avela thAmaNA gAmamAM "gujarAta sarvodaya saMmelananuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. A saMmelanamAM zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhanA eka pratinidhi tarIke upasthita rahevAnI mane taka maLI hatI. gujarAtanA dareka jillAonA sarvodaya kAryakaro tema ja gAMdhI vicArasaraNIvALA mahAnubhAvo tyAM upasthita hatA. Azare pAMcathI cha kAryakaronI upasthiti thaI hatI. pAMca hajAranI vastI dharAvatA thAmaNA gAme, ATalI moTI saMkhyAmAM padhArelA mahemAnonI sarabharI khUba ja suMdara rIte karI hatI. koIne paNa koIpaNa jAtanI agavaDa na paDe tevI sarasa taiyArIo sthAnika ane itara kAryakartAoe ujAgarA veThIne karI hatI. A saMmelananA adhyakSarathAne hatAM viduSIbahena vimalA tAI vimalAbahenane paricaya ApatA kahevAmAM AvyuM ke, teo dezanA mA-bhagina-mitra che. dAdA dharmAdhikArIe eka jagyAe ema kahyuM che ke "vimalA mArI mA che. temaNe vAtsalyathI saune navaDAvyA che-temanAmAM bhakita che tema ja jJAnane teo bhaMDAra che. prabhunA parama bhakta che - alamasta temanuM jIvana che. jayaprakAzajIne keIe kahyuM ke tamAre saMtAna nathI te keIne kheLe ne, temaNe tarata ja kahyuM ke vimalAne ame khoLe lIdhelI che. Aje paNa jayaprakAzajIne khAlI amuka aMze vimalAbahena pUrI rahyA che. e dRSTie ApaNA meTA parivAranA teo sAce ja vAtsalyamayI mA-bhagini che. saMmelananI zarUAtamAM zrI vimalAbahene kahyuM, gujarAtanA gAMdhIjanonA snehasaMmelanamAM joDAvAnuM bhAgya mane maLyuM tethI huM khUba ja prasannatA anubhavuM chuM. dareka kSetramAM kAma karanArA kAryakartAe arasaparasamAM saune pratibiMbita kare e A saMmelanane mukhya uddeza che." carcAsabhA ane bhASaNanuM mahatva to che ja, paraMtu sneha-sahakAranI bhAvanA pArasparika rahe enuM mahatva vadhAre che. Ajano viSaya che. vartamAna paristhiti aMge gAMdhIjInI bhUmikA. e viSe bolatAM vimalAtAIe kahyuM, "Aje duniyAnI je paristhiti che tenAthI kaI rASTra alipta rahI zakatuM nathI. samagra vizvamAM je banAvo banI rahyA che tene kAraNe samagra mAnavasamAja saMtapta che. parasparanA bhayathI cintAgrarata che, jemaNe vijJAnamAM siddhi meLavI che evA mahArASTramAM ekabIjAno bharose karavAnI hiMmata rahI nathI. AMtarakalahamAM vizva DUbI rahyuM che. enuM kAraNa che, mAnavamananI vicchinnatA. adhyAtma ane vijJAnane vikAsa thato rahyo. AvA vikAsanI sAthe, mANasanA hRdayane jeTalo vikAsa the jete have teTale thayo nathI. mAnavamana, aMdhazraddhA-paraMparAthI gherAyeluM rahyuM che. mATe, Aje jarUra che prabaLa zraddhA-zakitanI. ApaNe zuM khAI rahyA chIe tenuM paNa ApaNane bhAna nathI, je jIvananuM parama satya che evI zraddhA-bhakita' paNuM ApaNe be beThA chIe. " ApaNI vacce gAMdhIjI jevI vibhUti thaI gaI. te te vizvamAnava hatA-phakta bhAratIya nahotA. anyAyane rAmane karavA mATe temaNe AphrikAmAM satyAgraha karyo. temane jIvanamaMtra hatuM ke asatya ane hiMsAthI svarAjya maLe che te mAre nathI joItuM. ApaNI kaI vyAkhyAmAM besI zake evI vyakita gAMdhIjI nahetA-teo eka ajaba vyakita hatAM.' hajAra varSanI RSiparaMparAnI teo eka kaDI hatA. jIvananI ane manuSyanI samagratA temaNe joI. manuSyazakita ane pazuzakitane yogya rIte upayoga karavAnI vAta temaNe karI. zeSaNamukta samAja mATe temaNe prayatna karyo. temaNe kahayuM, krodha, la, IrSA, hiMsAthI manuSya pitAnI jAtane nIcI pADe che-eTale samAjaparivatananuM kAma temaNe premapUrvaka, saMdharSane badale sahayogadvArA kayu. sAmudAyika prArthanAne temaNe bhAratavyApI banAvI. bhAratanI vartamAna paristhitimAM me khataro Aje ekatAne lagato che. ekatA dvArA rAjyazakitane ane sattAne tenI maryAdAnuM bhAna karAvI devuM joIe. janatA temaja sattAdhArIone A moTo prazna ApaNI sAme AvIne Ubho che. aMdaroaMdaranA verajherane kAraNe gAmaDAMo paNa Aje tUTI rahyAM che, tyAM viSamaya vAtAvaraNa prasarI rahyuM che. Aje zivopAsanA karanArA kAryakaronI khAsa AvazyakatA che. kAraNuM, sattAno vyApa vadhI rahyo che. nAgarika adhikAra kSINa banI rahyo che. nAgarikenI svAdhInatA para khataro AvI rahyo che tyAre gaMbhIrapaNe vicAravAnuM Avazyaka bane che. gAMdhIjInA samayamAM deza gulAma hatA. sattAdhArIo ghaNu majabUta hatA. prajA nabaLI hatI. Ama chatAM gAMdhIjIe prajAne sAthe laI ravarAjya prApta karyuM. rAjyazakita karatA janatAnI zakti meTI che. tenuM temaNe darzana karAvyuM. badhAe maLIne prajAne ghaDI ane pariNAma AvyuM. have Aje janatAe ane kAryakaroe jAgRta thavAne samaya pAkI gayo che." anya vakatAonA vakatavyone paNa evo sUra hatuM ke, Aje netAgIrI DhIlI paDI che-pararaparamAM jabare avizvAsa che, kaI netAgIrI nIce kAma karavuM evA vicAramAM Ajane kAyaMkara muMjhavaNa anubhavI rahyo che. mANasa badalavAthI kaMI - thavAnuM nathI-mALakhuM badalavuM paDaze-mAnasa badalavAnI tAtI jarUra che. Aje AipaNuM saMzodhanane viSaya hoya-maMthanane viSaya hoya to te dareke pitAnI jAtane tapAsavI-te che. AjanA saMdarbhamAM gAya bacAvo-bela bacAvo-gauvaMza bacAvokAryakramane saphaLa banAvI zakIe te paNa te moTuM kAma thaze. AjanA samAjamAM eka navI AkAMkSA-asmitA UbhI thaI che, ne te e che ke saune tarata nyAya joIe che. kacaDAyela varga Aje upara AvavA mathI rahyo che. tene tarata nyAya joie che nyAya tene nahi maLe te tamane (kAryakarone) bAjue khaseDIne te AgaLa vadhaze. pachAta vargo-harijana-dalitene hajAra varSathI anyAya thayo che, teo have samasamI rahyA che. temanI aneka mAMgaNIone have Dhera racAya che. tene tamArA samAna thavuM che-temanAmAM upara AvavA mATenI tIvra abhilASA jAgI che. ethI emanI vANImAM kaDavAza AvI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1-ra iTaNIprathA ja nathI, tene ane prajAnI che-adhIrAI vyakta thaI rahI che. temane nyAya ApavAmAM - ApaNe meLA ane moDA chIe. teo temane adhikAra mAgI rahyA che. teo kahe che, AjhAdIne 35 varSa thayA, haju ame pazu jevuM jIvana jIvI rahyA chIe-kayAM sudhI rAha joIe ? je tIvratA gAMdhIjIne dekhAtI hatI te ApaNane nathI dekhAtI. grAmadAna-bhUdAna thayAM chatAM nIcalA varganI paririthati bahu sudharI nathI. je pariNAma na AvatuM hoya te A badhuM zuM kAmanuM? gomaDAnuM je zeSaNa cAlI rahyuM che te mATe badhA ja kSetranA kAryaktAoe eka thaI jabarUM Adelana karavuM joie. AjanI cUMTaNIprathA bhUlabharelI che. prajA saMgaThita nathI. netAo-kAryakaro saMgaThita nathI, tene lAbha zAsanane maLe che ane tenI dekhAtI bahumatinI kAraNe zAsana prajAnI vAta sAMbhaLavA taiyAra nathI. chelle cAra rAjyanI cUMTaNImAM temanA 67 TakA umedavAro hArI gayela. temanI sabhAe svayaM rIte thatI nathI. temanI pakaDa have DhIlI paDI che. paraMtu ApaNe saMgaThita nathI eka prazna e paNa udabhave che ke indirA pachI kANa? ene javAba maLatuM nathI. mATe gAmaDAM ane zaheranI prajAmAM jAgRti lAvavI jarUrI che, gauvadha baMdhInA kAyadA dareka rAjayamAM karAvavA joIe. leke sahakAra ApavA lAkhonI saMkhyAmAM taiyAra che, temane sAtha laIne satyAgraha Adaravo joIe. eka vaktAe kahayuM ke, dasa varSa sudhI ApaNe aMdaroaMdaranI talavArone myAna karIe. ApaNA dezanI evI prathA che ke, virodhI bAjumAM rahI jAya, paNa gharanA mANasane pahele mAre. gAMdhIjIe kahyuM che ke, prathama potAnI jAtane sudhAro, pachI samAjane sudhAravA jAya. virodhapakSo ekamAMthI be ane be mAMthI traNa thAya che paraMtu traNamAMthI eka thatA nathI. mATe pahelA badhA bhegA thaI jAva.-zAsanane depa ApavAthI koI artha saravA nathI-moTo deSa che paNa pitAne. ApaNe dhamane vadhAre prAdhAnya ApyuM che. dharma karatAM nAgarikane UMcuM sthAna ApavuM joIe. saMpattinI meTI asamAnatA che te dUra karavI joIe. tyAM ekathI dasane siddhAMta apanAvavA AgrahI rahevuM joIe. gAMdhIvicAravALA sahue najIka AvavuM joIe. ane saMgaThThana mATe prayatnazIla rahevuM joie. A uparAnta-thAmaNuM saMmelanamAM alaga alaga jillAonA kAryakaronI alaga alaga goSThisabhAo paNa thaI, temAM sUkSma rIte vicAravimarza thaze. AcAryakulanI beThaka 5NuM thaI. anekavidha vicAro vyakata karavAmAM AvyA. duSkALanI paristhitinI ane gauvaMzanI bephAma rIte tala thaI rahI che tene majabuta virodha karavA mATe moTuM saMgaThana karavAnI ane gujarAtamAMthI gauvaMzanI nikAsa na thAya te mATe sarahada para satyAgraha karavAnI vicAraNA thaI ane temAM kAryakaronI saMmati maLI. tene have vyavasthita svarUpa ApavAmAM Avaze ane kArya zarU thaze A rIte thAmaNamAM gujarAtanA kAyaeNkaronI jAgRtinAsajakatAnA darzana thayAM tenuM nakakara pariNAma Ave evI zraddhA rAkhIe. : "jaina" (sAptAhika)nA taMtrI : zrI gulAbacaMda devacaMda zeTha pannAlAla Ara. zAha ! gata mAsanA bIjA saptAhamAM "jaina" sAptAhikanA taMtrI zrI gulAbacaMda devacaMda zeThanuM avasAna thayuM. emanA pitAzrI devacaMdabhAIe zrI bhagubhAI kArabhArI pAsethI "jaina" patra saMbhALyuM. A vAtane lagabhaga soDA sAta dAyakA thayA. emanA vArasadAra tarIke pAMca dAyakAthI vadhu samaya sudhI zrI gulAbacaMdabhAIe enuM taMtrIpada saMbhALyuM. vyApArika sUjhathI emaNe e patrane jaina dharma ane samAjanuM upayogI samAcAra-patra banAvyuM. suMdara vastro ane alaMkArothI sajaja evuM abhivyakitanuM bhASAkIya pita emanI pAse na hatuM, paraMtu saja'kane AvatA anargaLa vicAro ane dhIra daSTi emanI pAse hatI. enuM yogya avataraNa emanA patramAM thAya e mATe vicArazIla lekhakone emaNe AvakAya. "sAmAjika vAstavikatAnA A maramIe dharma ane samAjamAM dharatIkaMpana thAya enI satata kALajI rAkhI che ane parivartana pAmatA samayanA pravAhamAM vAstaviktAnI tUTatI dIvAlanI emaNe mamatApUrvaka marAmata karI che. samAcAra-patramAM paNa emaNe dizAsUcana thAya evA agralekhe ane dharma temaja samAjanA saLagatA praznonI "sAmayika skUraNuM" vibhAgamAM thatI chaNAvaTa tAjagIpUrNa hatI. A mATe emane sva. bhImajI harajIvana, "suzIla" "jayabhikhu ane zrI ratilAla dIpacaMda desAI Adi lekhakone sathavAro maLe. bhagavAna mahAvIra janma kalyANaka, payuMSaNa ane dItsava nimitte vizeSAMka bahAra pADavAnI praNAlikA satata jALavIne jaina dharmanA mULabhUta tanI daSTipUrNa vicAraNA thAya evI sAmagrI paNa ApI. paM. sukhalAlajI ane anya vidvAnonA dharma, rASTra ane samAjajIvana aMgenA lekhene sau prathama A sAptAhikanA vizeSAMkAmAM samAvIne uttama vizeSAMka ApyA. mArA pitrAI- kAkAnuM mosALa emane tyAM. kauTuMbika saMbaMdhanA kAraNe traNeka dAyakAthI mAro emanI sAthe saMbaMdha rahyo che. emAM ya i. sa. 1893mAM zikAgomAM maLelI vizva dharma pariSadamAM zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI jaina dharmanA pratinidhi hatA. emanI janmazatAbdI nimitte vizeSAMka taiyAra karavAmAM vadhu nikaTa Avyo ane saMbaMdho vadhu gADha banyA. patrakAratvanI agavI sUjha ane dRSTi emanA putra-zrI vinubhAI ane mahendrabhAIne vArasAmAM maLI che. mRtyunI vAta sAMbhaLIe ane manamAM zeka sabhA bharAya. teo te bArIbAraNuM vAsIne jiMdagInI pele pAranA pradezanA pravAse gayA, ane jaina patrakArajagatane khoTa paDI. aMgata rIte meM eka premALa murabbI gumAvyA che. zAsanadeva emanA atmAne zAMti Ape evI prArthanA. mu. zrI. cImanabhAInuM svAstha mu cImanalAla cakubhAI zAhanI tabiyata, oparezana pachI sudharatI rahI che. alabatta, zakita AvatA the samaya lAgaze. ApaNe sau prArthanA karIe, teo jaldI sArA thaI jAya. . -mahaMtazrI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-82 - 'prabuddha jIvana 133 nItinuM che. jarA vicitra lAge evuM che paNa trIjA vizvanI darzAvelA. temaNe kaheluM: mAMgaNIo pratye samAjavAdI miTa karatAM De. kala vadhAre "bhArata ApaNI sAthe vepAramAM eka agatyanuM bhAgIdAra kuNu valaNa rAkhe ema jaNAya che. jAnyuArI 21, 1976nA banavuM joIe. keTalIye audyogika pedAze ApaNo deza karatA "kemasaM"mAM De. kAle "jarmanInA vikalpo" (olTaraneTijha Ina bhAratamAM oche khace utpanna thaI zake che. ApaNe bhArata jarmanI) nAmane eka lekha lakhelo. temAM temaNe trIjA vizva jevA dezane jarmanImAM bajAra meLavavAmAM madada karavI joIe. viSe ane temAMya khAsa karIne bhArata viSe pitAnA vicAro banne deza mATe sahAya karatAM vepAra vadhu lAbhadAyaka che' paMDita becaradAsa dezI * che. ramaNalAla cI. zAha paMDita becaradAsa dezInuM agiyAramI okaTobare 93 dRSTi kevI nIDara hatI te saMghabahAra thavAnuM jokhama vahorIne varSanI uMmare amadAvAdamAM avasAna thayuM. emanA avasAnathI paNa temaNe vyakata karelA vicAro parathI joI zakAya che. AvA gAMdhI yuganA kAkA kAlelakara, paMDita sukhalAlajI, muni vicAro vyakata karavAne pariNAme temane sAmAjika dRSTie jinavijayajI vagerenI haroLanA eka tejasvI bahuzruta paMDita- agAu keTaluMka sahana karavAnuM AvyuM, paraMtu tene mATe temaNe varyAnI apaNane kheTa paDI che. kayAreya aphasesa vyakata karyo nathI. - paMDita becaradAsa 93 varSanI uMmare paNa svastha ane paMDitajI, gAMdhIjInA nikaTanA saMparkamAM AvyA hatA ane sakriya jIvana jIvatA hatA. chellA be mahinAmAM emanA hAthanA temanA raMge pUrA raMgAyA hatA. svAtaMtra mATenI laDatamAM temaNe lakhelA be patra mArA para AvyA hatA. pU. paMDitajIne kAne bhAga lIdho hato. te ajIvana khAdIdhArI rahyA hatA, baherAza AvI gaI hatI. eka AMkhe temane dekhAtuM lagabhaga jelavAsa paNa bhogavyo hato. gAMdhIjInI jema anyAyane baMdha thayuM hatuM, tema chatAM chellI ghaDI sudhI temaNe potAno ahiMsaka pratikAra karavAmAM teo mAnatA hatA. satyanA AgrahI samaya vAcana-lekhana ane jijJAsuone mArgadarzana ApavAnA hatA. sAdAIne temaNe jIvanamAM apanAvI hatI. svabhAve teo kAryamAM pasAra karyo hate. paragaju hatA. teo vinamra ane nirdabha hatA bIjAne haMmezAM - pU. paMDitajI sAthe mAre kaI gADha saMbaMdha sAcI salAha ApatA. AMgaNe AvelAne umaLakAbhera thayo nahoto, kema ke saMjogavazAt mAre emane AvakAratA. temanuM kauTuMbika jIvana pAchalAM varSomAM kaMika vyathita mAtra be-cAra vakhata ja maLavAnuM thayuM hatuM. hatuMparaMtu teo aMdarathI pUrA svastha, zAMta ane sajAga hatA. amArI vacce patravyavahAra cAlatuM. teo "prabuddha jIvana'mAM gaI peDhInA be mahAna jainAcAryo te pU. vijayanemisari pragaTa thatA mArA lekho vAMcatA ane upayogI sUcane lakhatA. ane kAzIvALA pU. zrI vijayadharmasUri, baMne mahuvAnA chelle emane huM maLyA hatA. amadAvAdamAM, jaina tattvajJAna ane baMne gurubhAI. paraMtu devadravyanA viSayamAM baMne vacce pariSadamAM emanuM bahumAna thayuM te prasaMge. tyAra pachI thoDA matabheda hatA. vijayadharmasUri kriyAkAMDa karatAM jJAnanI ArAdhanAne samaye temane patra mArA para AvyA hatA, ane temAM temaNe vizeSa mahattva ApatA. bIjA paMDite uparAMta emanI pAse gozAlakanA AjIvaka saMpradAya vize aMgrejImAM pragaTa thayelA kAzImAM abhyAsa karanAra te ApaNuM be prakhara paMDite paMDita De. bosamanA pustaka aMge lakhyuM hatuM. temaNe mane A pustakano sukhalAlajI ane paMDita becaradAsajI. pitAnA vidyAguranI gujarAtImAM anuvAda karI ApavA mATe kahyuM hatuM. jema teo baMne 5Nu dharmanA kSetre pravezelI kiyAjaDatInA kaTTara meM temane lakhyuM hatuM ke bIjA keTalAMka kAmamAM virodhI hatA. A baMne paMDite saMskRta ane prAkRta bhASAnA, rokAyela hovAthI anuvAdanuM A kAma huM tarata hAthamAM laI tema ja jaina darzana ane anya darzananA prakA abhyAsI zakuM tema nathI. cha mahinA pachI e karI zakAze. te hatA. baMne gAMdhIjI sAthe rahelA ane emanI pratyakSa asara pachI temane bIjo patra AvyuM. gaI 14 mI sapTembare. nIce AvelA. gAMdhIjI sAthe keTalAka jaina sAdhu bhagavaMte pAse temAM temaNe lakhyuM hatuM: 'Do. bosamanuM AjIvakone teo paNa gayelA ane carcAmAM bhAga paNa lIdhela. A baMne lagatuM pustaka vAMcI jaze. AkhuMya vAMcaze ane paMDitano zAstrAbhyAsa eTale UMDe hatuM ke keTalIka durbodha jaNAtI mane tene saMpUrNa azaya jaNAvazo te mane ghaNI bAbate vize temanI pAse javAthI spaSTa mArgadarzana maLatuM. khuzI thaze ane tamAre aNI thaIza. aMgrejI pU. sva. munizrI puNyavijayajIe paNa A be paMDite pAse na bhaye tenuM mane AvA prasaMge duHkha thAya che. atyAre jaIne abhyAsa karyo hato. jIvananAM ghaNuM varSo sudhI A mArI uMmara 93 jeTalI che, eTale huM navuM zIkhI zakuM baMne paMDite jaina munione mArgadarzana ApatA rahyA hatA. tema nathI. jaina agamamAM ane kalpasUtranI TIkAmAM gozAlaka eTale emaNe jaina saMdhane ApelI sevAnuM mUlya ochuM nathI. vize je kaMIka lakheluM che te mane vizvasanIya jaNAtuM nathI. - pU. paMDita becaradAse "bhagavatIsUtra," "mahAvIravANI' ityAdi tethI kharI vAta jANavA ane jAhera karavA tathA golakanI 5 thI vadhu graMthonuM lekhana-saMzAdhana-saMpAdana karyuM. bhASA kheTI niMdAthI ApaNe bacIe te sAruM, evA vicArathI a ane vyAkaraNa e emanA priya viSayo hatA. emaNe pustakane azaya jANavA vizeSa utsukta thayela che." muMbaI yunivarsiTI taraphathI gujarAtI bhASAnI utkrAMti e pU. paMDitajInI ATalI uMmare paNa jJAnapipAsAM keTalI viSaya upara ApelAM Thakakara vasanajI vyAkhyAne Aje paNa utkaTa hatI te A patra parathI zakAze. vaLI temanI eTalAM ja AdhArabhUta gaNAya che. temaNe keTalIka jaina Agama satyazodhaka dRSTi keTalI sateja hatI tenI paNa pratIti thaze. graMthonuM kareluM saMzodhana-saMpAdana, arthavivaraNa ghaNuM mUlyavAna - pU. paMDitajInA keTalAka vicAro bahu ja krAMtikArI hatA. che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI pragaTa thatI agama graMthanI temaNe jaina Agamane bahu UMDANathI abhyAsa karyo hato. zreNIne pU. paMDitajInuM paNa bahumUlya yogadAna prApta thayuM che. alabatta, agama sAhitya je svarUpe ApaNane prApta thAya che pU. paMDitajInA avasAnathI zAstrAbhyAsanA kSetre ApaNe te sarjAze saMpUrNa che, ema kahI zakAya nahIM. samayanA kaMIka dIna banyA chIe temAM koI saMzaya nathI. mArA jevAne pravAhamAM keTaluM ya lupta thaI gayuM che, eTale matamatAMtarane mATe te mArgadarzana mATenuM eka mahattvanuM sthAna ochuM thayuM che. pUro avAza rahe che. satya zodhananI bAbatamAM paMDitajInI sadUgatanA AtmAne zAMti ho ! . Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1182 T sArasvatAmAM sUrya paMDita becaradAsa rAsa , junA phUla jevuM smita dharAvatA paMDita pravara zrI becaradAsa jIvarAja dezI eka jIvaMta vidyAtIrtha hatA. e tIrthane sparzavAnuM eka pAvana paLe banyuM ane bIjI ja kSaNe varSo jUno paricaya hoya tema eoe mane AvakAryo. e AvakAramAM nayuM heta hatuM. emaNe mane kahyuM: bhaNavA Ave mAre tyAM." meM e svIkAya, paNa tene suyoga jaladI na jAo, ekAda varSa pachI bhaNavA javAnuM thayuM. tyAre meM joyuM, paMDitajI jIvanapaTanA romerome vidyA jIvatA hatA ane aNue aNue vahAla. abhyAsa karAvavAnI ane karavAnI ane utkaMThA emane satata rahetI. je koI emanA paricayamAM Ave, e pipAsu hoya te e jJAna pAmIne jAya. emanI "chAyAmAM besIne keI adhyayana karavA mathe te paMDitajI dvArA vidyAnI saMpadA te pAme ja, jIvanahaMpha, paNa. pitAnI jAtanuM udAharaNa paNa ApeH "huM nAno hato tyAre bhaNavAmAM dattacitta rahetA ane eTale ja mane thoDuM avaLyuM, ene!" ane eTaluM kahyA pachI bheLuM bheLuM hase. e hAsyane nirakhavuM te paNa hA hatA. paMDitajIne pitAne abhyAsAthe ghaNo parizrama kare paDe. mAtAne akhUTa prema, Arthika sthiti nabaLI-ghaNAM kAraNo natAM paraMtu e tamAma kAraNe naDayA pachI paNa ATale abhyAsa thaI zake te mATe gurujananI kRpA ane mAtAnA AzIrvAda nimittabhUta -mAnatA. mAtRRNa svIkAratAM teo ghaNI vakhata kaheH "saMvata 1962-63mAM huM kAzI gayele ane tyAM pahoMcyA pachI eka "mahinAmAM zItaLAnI bimArI thaI. te sAMbhaLIne mArI bA e jamAnAmAM ekalA zodhatAM zodhatAM cheka banArasa AvI pahocyA. kevo addabhUta e mAtRprema !" teo saMpUrNa sarasvatI upAsaka hatA. huM bhaNavA jate te divasomAM amadAvAdathI pU. guryo sAthe mAre harasela pratiSThA nimitte javAnuM thayuM. meM vinaMtI karI ke "ame thoDA divasa : jaIe ?" te kaheH "pAThanuM zuM?" meM kahyuM : DAka divasa pATha adhUro raheze, mane mApha kara." ane bIjI ja paLe teo akaLAI UThayA: "bhaNanAra sAdhune A badhI pravRtti zI ?' kriyA karatAM jJAna tarapha temane eka vizeSa rahe. munio mATe teo kahetA : "sAdhuo jIvanane samaya adhyayana karavAne badale bAhya pravRttiomAM vizeSa gALe che. samagra jIvana bhagavAnane caraNe arpita karyA pachI A kema zobhe ?' pitAnA paricayamAM AvanAra munione teo acUka ToktA. rASTraprema, teo vidyAthI hatA tyArathI ja emanA jIvanamAM vaNAI gayeluM. gAMdhIjInI emanA para vizeSa asara hatI. dezanAM bALake akSarajJAnathI paNa vaMcita rahe che te mATe teo sarakAranI khoTI zikSaNaprathAne javAbadAra mAnatA. vikrama saMvata 1946mAM mAgasaravadI amAsane temane *janma. palabhIpuranA vatanI. pitAnuM nAma jIvarAja lAdhAbhAI dezI. mAtAnuM nAma etamabAI janma amAsane paNa emanI jIvanakaLI pUrNimAnI jema khIlI UThI. * muni vAtsalyadIpa' . paMDitajI agamavizArada hatA. saMzodhana-saMpAdana satata karatA rahetA. emane vyAkaraNa prema ananya hate.. chelle zrI siddhahemacaMdrazabdAnuzAsana'nI ladhuvRttino emaNe karelo gujarAtI anuvAda vyAkaraNanA vidyArthIo mATe upakAraka sAdhana che. gujarAtI bhASAnI utkrAMti vize eoe je vyAkhyAne karelAM e Aje paNa sImAsthaMbha che. prAkRta bhASA maTe che. teo kahetA ke mane e te bahu sahaja thaI paDI. vidyAkSetranA pravezanI AraMbhe emaNe anuvAnuM kArya "bhagavatI sUtra' jevA virATa graMthathI upADayuM te paNa sUcaka che. "mahAvIravANI' nuM emaNe kareluM saMkalana ane anuvAda jene mATe sAragraMtha che. bauddhadharma vize paNa teoe ghaNuM racyuM che. emaNe aneka graMthe rahyA. bhAratIya dharmadarzana ane emAMya khAsa karIne jaina ane bauddha dharmadarzananAM teo viziSTa paMDita hatA, aneka dharmonA abhyAsa pachI dRSTinI udAratA ApoApa AvI gayelI. sahana karavA karatAM sAcuM kahevuM temane vizeSa gamatuM. satyane khAtara teo veThI zaktA. gAMdhIjInI gADha chAyAne kAraNe paNu Ama hoya. avasthA chatAM emanI smRtti ane kAryo karavAnI amApa zakti Azcaryajanaka hatAM. niyamita jIvana ane kartavyaniSThaThAne varelA paMDitajI namratAthI paNa bharyA bharyA hatA. pite prakhara vidvAna hovA chatAM ya anya koInI pAse theDI paNa kSamatA jue to hRdayathI avakAre. kAzImAM AcAryazrI vijayadhamaM sUrijI mahArAjanI nizrAmAM emane abhyAsa karavAne je me maLe te paNa bahu saMbhAre. ame vinaMtI karatAM ke Apa te samayanI saMsmaraNa kathA lakho ke jethI bhaviSyamAM vidyArthIone upayogI thaI paDe. teo nA pADayA kare. AmAM mukhya kAraNuM te, emanI namratA ja. kiMtu chevaTe anekanA atizaya Agraha pachI ema kahetAM ke lakhIza. e lakhAI hoya to kevuM sAruM ! " bhagavAna mahAvIrane jIvaprema ane mahAtmA gAMdhIne jIvanaprema emanAmAM vaNuI gayeluM. e premALa hatA, AgrahI paNa. emane anugraha prApta thaze te jIvanasaubhAgya banI rahetuM, ane e koIne paNa sahaja rIte prApta thaI zakatuM. ' paMDitajInA suputra zrI prabodha paMDitanuM aNadhAyu avasAna thayuM tyAre ame maLavA gayA. amane kahe: "e te kALano dharma che, Avana-jAvana cAlyA karavAnI. emAM zeka ke AnaMda za? mane eTale saMteSa che ke mAre putra enA kSetrane asAdhAraNa vidvAna hatuM." AmAM zabdone pharaka hoI zake kadAca, athane nahIM. paMDitajInI vAta emanI jJAnapariNatinI ghAtaka nathI ? ke viziSTa ughADa che e ! upAdhyAyazrI yazovijayajI zAna OM viyeya : kahe che te A ja nahIM hoya ? paMDitenI lupta thaI jatI paraMparAmAM paMDita becaradAsajInuM tA. 11-10-82 nA roja thayeluM avasAna eka na purAya te avakAza khaDA kare che. teo nakhazikha adhyApaka hatA. ane pUrNa paMDita. have koInA nAmanI AgaLa paMDita zabda vApare haze te te pahelAM AvI prakhara vidvatA zodhavI paDaze ! " mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa ' muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : dhI sTeTasa pIpala presa, keTa, muMbaI 400 001. . : ", Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 buddha jIvana prabuddha jainanuM navasaMskaraNa - varSa': 44 aMka: 14 : muMbaI 16-11-82 navembara, 1982, maMgaLavAra muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM mukhapatra : pAkSika vArSika lavAjama rU. 20: paradeza mATe zaliMga 60 chUTaka nakala rUA. 1-00 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha mAnava saMbaMdho ' --- checImanalAla cakubhAI zAha pahelA mArA viSe be zabdo kahI lauM. cAlIza divasa artha eTalo ja che ke emAM Asakita na keLave. 5NuM : hospiTalamAM rahyA pachI, ravivAra 31 mI okaTobare mane ghare mANasanA jIvananI kRtArthatA mAtra mAnava sAthe ja nahi paNa lAvyA, tyAre TAMkA teyA nahotA. DokaTarane lAgyuM ke have samasta prANIsRSTi sAthe tAdAmya sAdhavAmAM che. je mANu vAtAvaraNa badalAvavAnI jarUra che. tyAra pachI aThavADiye TAMkA kheTA vicArothI athavA svArthathI saMkucita mana rAkhI, AvI tADayA ane tabIbI dRSTie have ghA rUjhAyo che. anahada jaMjALathI dUra rahevuM ema mAne che enuM jIvana jhoDanA sukA nabaLAI che, deha kSINa thaI gayo che. pravAhI theDuM lauM chuM, dUThA jevuM che. alabatta, svArthanA saMbaMdho keTalI vakhata paNa jarAya ci thatI nathI. mAro vyAdhi gaMbhIra che. duHkhamaya nIvaDe che. paramArthanA saMbaMdha paNa kaSTamaya hoya che, DokaTaroe mArAthI kAMI chupAvyuM nathI. paNa, DokaTaronA mata eTale ke pAramArthika kAryo karavAmAM paNa kaSTa veThavuM paDe che, paNa -mujaba kaI tAtkAlika bhaya nathI. e anubhavuM chuM ke dehanI e kaSTa ja jIvanane AnaMda che. mANasa, pitAnA saMbaMdhe kema, pIDA pAse rAya ane raMka badhAya pAmara che. keTalA vistArI zakaze te enI zakita ane paristhiti para tabIbI vidyA ghaNuM agiLa vadhI che. chatAM enI maryAdA AdhAra rAkhe che. paSTa joI zakuM chuM. A anitya de, je eka divasa bhAratIya vicAradhArAnA eka pravAhane meM je paDavAne che, tene koI rokI zake nahi. samatAbhAve vovuM e ja upara ulalekha karyo che ene pariNAme evI keTalIka upAya che. paNa, kahIye teTaluM karavuM saheluM nathI. ati bhAvanA keLavAya che ke jene ekAkI bhAvanA, anitya namratAthI kahI zakuM ke koI ajabAna ke raudradhyAna nathI. bhAvanA, azaraNuM bhAvanA - kahevAmAM Ave che. A bichAne paDyA paDyA ghaNuM cintana-manana cAle che. badhI bhAvanA ekAMgI che. AvI vicAradhArA sAthe e paNa mAnavajIvanane samagrapaNe vicAra karuM chuM tyAre lAge kahevAmAM Ave che ke prANImAtra sAthe mAre maitrIbhAva ho. e che ke mAnavajIvana eTale anekavidha saMbaMdho ane mautrIbhAva mAtra zabdamAM ja rahe na joIe. prema, kareNa, dayA, anekavidha pravRttio. atyAre mAnavIya saMbaMdho viSe thoDuM maitrI-A badhA sakriyapaNe jIvanamAM utaravA joIe. virala vyakti-lakhAvavuM che. e saMbaMdhe svArthanA hoya che ane paramArthanA enI vAta judI che, paNa sAmAnya mANasa jeTalA vizALa samulaya paNa hoya che. keTalAMka saMbaMdhe janmagata che. jevAM ke, kauTuMbika, sAthe pitAnuM abhipamya sAdhI zake emAM enA jIvanane -jJAtiviSayaka vagere, bIjA saMbaMdhe mANusa pote race che. AnaMda che. mANasa eTale prema Ape che enA karatA anekagaNe vyAvasAyika, sAmAjika, rAjakIya-evA aneka prakAranA saMbaM prema tene maLe che, e kudaratane niyama che. e kharUM che ke A dhethI mANasa vIMTaLAyeluM che. svArthanA saMbaMdhe palaTAtA rahe saMsAra duHkhathI bharapUra che. emAMnuM ghaNuM duHkha mANase pote che, paramArthika saMbaMdha sthAyI rahe che. sapue badhA pedA kareluM hoya che, potAnI prakRti athavA svArthathI. meM svArtha-tyajIne parArthe jIvana samarpaNa kare che. sAmAnya mANasa ghaNI vakhata kahyuM che ke A jIvananA rahasyane tAga svarthi-paramArtha ochAvattA pramANamAM sAthe rAkhe che. ghaNI pAmI zakAto nathI, paNa e anubhavasiddha hakIkta che mANase potAnA hAthe bIjAnuM ahita karatA hoya che. ke, sakriya prema ane karuNA sivAya jIvanamAM bIjo -A badhA saMdharSa-e saMsAra che.' AnaMda nathI. jyAM ApaNuthI kaMI na thaI zake tyAM pazu ApaNuM aMtara drave ane thai zake eTaluM, kaMIka karavAnI bhAratIya vicAradhArAmAM eka vicArapravAha evo che ke bhAvanA rahe. paNa maTI vAta cheDI daIe te paNa ApaNI : badhAya saMbaMdha mithyA che-jUThA che. koI koInuM saguM nathI. AsapAsa, dRSTi khulI hoya te eTaluM badhuM karavAnuM che ke, ekalA AvyA chIe ane ekalA javAnuM che. sadbhAgye je thAya che e ochuM paDe che. ', ' , ' :..!. mANasane A upadezanI bahu asara thatI nathI. koI prasaMgane anulakSIne kSaNika vairAgya Ave. e vAta kharI che ke A meM A lakhAvyuM che emAM kAMI navuM nathI, paNa jIvananA adhA saMbaMdho nitya che. eTale ke eka divasa ene aMta aMta samaye A jIvanane vicAra karuM chuM, ene sAra chUTAcheAvavAno che. paNa te kAraNe AvA saMbaMdho juDA - chavAyA vicArorUpe ahiM lakhAvyuM che. - '' - -athavA mithyA nathI, e ja mAnavajIvana che. ene che . (tA. 10-11-82 sAMjanA pAMca vAge Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana tA. 16-11-ra * cAra sAkSaravarya * 0 ramaNalAla cI. zAha paMDita becaradAsa dezInA avasananI samAcArane haju pretsAhaka hatuM. Itara prabhane ochAM hatAM. paMDita sukhalAlajI thoDA divasa thayA tyAM paNa bIjA eka samaye sAkSara ane paMDita becaradAse te viparIta Arthika saMjoge ane zrI rasikalAla choTAlAla parIkhanA avasAnanA samAcAra sAdhanasAmagrInI agavaDa veThIne AvuM saMgIna kArya karyuM. AvyA. paMDita becaradAsanuM avasAna 93 varSanI vaye thayuM. paMDita sukhalAlajI te cakSuhIna dazAmAM A siddhi meLavIne prajJAcakSu banyA. zrI rasikalAla parIkhanuM avasAna 85 varSanI vaye thayuM, sudIdhuM vartamAna samayamAM harataprata, mudrita saMghe, prAIjhephiTana AyuSya baMnee bhagavyuM. paraMtuM game te uMmare mANasa videha graMthAlaye ItyAdinI ghaNI sagavaDo vadhI che. paraMtu ochI thAya te paNa tenI kheTa te avazya varatAya. A baMne AjIvikA sAthe mAtra vidyAprItithI kAma karanAra AvA vidvAne sAkSaronA avasAnathI jANe bahuzruta paMDitanI eka samartha jaladI nahi sAMpaDe. adhyayananI navI navI zAkhAo ghaNI peDhIe vidAya lIdhI ema lAge. vadhI che ane keTalIka zAkhAomAM sArA pagAra sAthe siddhichellAM cAra-pAMca varSanA gALAmAM paMDita sukhalAlajI, prasiddhinI puSkaLa taka sAMpaDe che. tejasvI mANase e tarapha muni jinavijayajI, paMDita becaradAsa dozI ane zrI rasikalAla AkarSAya e sahaja che eTale saMskRta, prAkRta, apabhraMza parIkha-e cAra samartha jaina sAkSaravarya ApaNe gumAvyA. ItyAdi bhASAo ane vyAkaraNa, nyAya, koccIlaMkAra, dharma, kAvyAlaMkAra ane nATaka, vyAkaraNa ane nyAya, ItihAsa ane rzana, itihAsa, purAtatva ItyAdi viSayanA adhyayana tarapha purAtatva. dharma ane darzanazAstra ityAdi viSayanA pAMDitya sahita medhAvI vyakitaone akarSavI haze te tevI vidyAsaMsthAomAM Arthika ane sAmAjika daSTie gauravabharyA sthAna samAje ubhA A cAre sAkSaronuM jaina darzana ane sAhityanA saMzodhana, saMpAdana, vivecana ane maulika arthadhaTananA kSetre arpaNa ghaNuM karavI paDaze. AvAM sthAna mATe apekSA karatAM caDiyAtuM pAtra pasaMda karavAnI taka sAMpaDe eTalI badhI spardhA jayAre thaze tyAre meTuM rahyuM che e saue ane vizeSataH jaina samAje pharI pAchI prAcIna viSayanA paMDitanI paraMparA akhaMDita cAlaze. avazya garava levA jevI vAta che gujarAta vidyApITha, gujarAta vidyAsabhA, bhAratIya A cAre paMDitane ATha dAyakAthI adhika evuM sudIdhuM vidyAbhavana, gujarAta yunivarsiTI ItyAdi je je vidyAsaMsthAAyuSya sAMpaDayuM. ene lobha emanA svAdhyAya ane pAMDityane emAM apiNa A cAra mahAna sAkSaravaryoe pitAnI sevA maLyo ane emanA dvArA aneka vidyArthIone ane jijJAsuone. ApI che te te saMsthAomAM temanuM yogya mAraka thavuM joIe sAMpaDayo. e cArenA jIvanane mahatvane samaya amadAvAdamAM pasAra jethI bhaviSyanI prajAne mATe te preraNArUpa banI rahe. pU. zrI thayA. emaNe badhAe gAMdhIjInI gujarAta vidyApIThamAM ThIka ThIka viSNuprasAda trivedIe eka vakhata mane kahyuM hatuM ke gujarAta samaya kAma karyuM. teo gAMdhIjInI pratyakSa asara nIce yunivarsiTInuM prAMgaNa te tyAre ja zobhaze jyAre tyAM dAkhala AvyA. emaNe jIvanamAM khAdI sahita saurAI apanAvI. thatAM vidyArthIone preraNArUpa evI paMDita sukhalAlajInI pratimAnAM roja darzana thaze. emano vidyAvyAsaMga niceMja rahyo. rUcita jaDatA temaNe choDI, paraMtu ApaNAM prAcIna mUlya tarapha emano Adara gujarAta-saurASTra vAvAjheDA-rAhata phaMDa eTale ja rahyo. teo udAramatanA, satyaniSTha ane sattvazIla sAkSa hatA. haribhadrasUri, hemacandrAcArya upAdhyAya gujarAta-saurASTramAM, tAjetaramAM thayelA vAvAjhoDA ane yazovijayajI jevA dhuraMdhara mahApurUSonI jema teo paNa jaina varasAdanA kAraNe lagabhaga 400 mAnavIonA mRtyu thayA che. darzana uparAMta darzana ane bauddha darzananA paNa UMDA asaMkhya ghare dharAzAyI thayA che. pazuonI paNa moTA pramANamAM abhyAsI hatA. teo ApaNI prAcIna zAstrIya paraMparAne chavahAnI thaI che. jamIna temaja khetIvADIne paNa moTuM nukasAna anusarI saMrakRta, prAkRta ane apabhraMza bhASAnA sAcA paMDita thayuM che-asaMkhya mANaso gharabAra vinAnA thayA che. e banyA hatA. temanuM pitAnuM adhyayana ghaNuM vizALa hatuM. mAtra nirAdhAra banelA ApaNuM bhADuone madada karavI te ApaNuM AjIvikA prApta karavAnA AzayathI temaNe adhyayana karyuM pavitra pharaja banI rahe che. nahotuM. temaNe kazuM ja lakhyuM na hota to paNa temaNe prApta zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe "gujarAta-saurASTra vAvAjhoDA karelA jJAnarAzithI paNa teo saunA AdarapAtra rahyA hota. rAhata phaMDa' zarU karyuM che. saMdhanA sabhya, AjIvana sabhya, temanI ati gahana ane vyApaka jANakArIne kAraNe temanI pAse peTrana membare temaja saMdhanA zubhecchakane pitAne yogya phALe janAra jijJAsuo prabhAvita thayA vinA rahetA nahi. A saMdhanA kAryAlaya para satvara mekalI ApavA mATe namra vinaMti. paMDita eTale jANe jIvaMta jJAnakeza. karavAmAM Ave che. sAkSarone Avo samudAya pharI ApaNane jovA kayAre maLaze rAhata phaMDamAM ApavAmAM AveluM dAna AvakaverA dhArAnI evo prazna thAya. dinapratidina jIvananI tarAha badalAtI jAya che. 80 jI. kalama heThaLa karamukata raheze. saMdha dvArA ekaThI thayelI rakama jIvananI jarUriyAta vadhatI jAya che. vyAvasAyika ane vyAvahArika bhagavAna mahAvIra kalyANa kendrane melavAmAM Avaze. ceka jIvana vyasta ane saMkula banatuM jAya che. meTAM zaheromAM Bombay Jain Yuvak Sangh "nA nAmane adhyayana mATe samayanI alpatA rahyA kare che. je jamAnAmAM mela. A cAre sAkSaroe vidyAbhyAsa karyo tyAre jIvana sAduM ane cImanalAla je. zAha saraLa hatuM. adhyayana-adhyApananA kSetre kAma karavAnI dhagaza ke, pI, zAha '' hatI. samayanI kheMca nahotI. vAtAvaraNa zAMta, preraka ane maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 prabuddha jIvana 107 - mahArASTra sarakAranA sUcita pablIka TrasTa bilanI rUparekhA 5 vakIla kesarIcaMda nemacaMda zAha 1. mahArASTra rAjyamAM nedhAyelA pablIka TrasTa para (5) TrasTIoe TrasTanA hetu virUdhdha vahIvaTa karyo hoya agara sarakArI hastakSepane navo bhaya ubho thayo che; e mATe (6) TrasTIoe TrasTanA hitane nukazAna thAya evuM kRtya karyuM hoya mahArASTra sarakAre mahArASTra zAsana rAjapatramAM tA. 13 uparanA kAraNe je je darzAvyAM che te kAraNe mujaba pheriyAda sapTembara 1982 nA pATe pAMcamAM bIla-kharaDo pAna 263 thI karI TrasTIne dUra karavAnI jogavAI dhI bombe pablIka TrasTa -280 upara prasiddha karyo che. A bIla-kharaDo karavAnuM kAraNa ekaTanI kalame 41 DI tathA 50 mujabanI spaSTapaNe che; tema jaNAveluM che ke paMDharapura maMdira ane siddhivinAyaka gaNapati chatAM vahIvaTa hastagata karavAnA kAraNe bAlIza ne takalAdI che; maMdiranA TrasTanA vahIvaTamAM pheraphAra karavA jatAM paDelI kAnUnI A to jANe rega nAne sAmAnya davAthI maTI zake tevuM che -suzkelIone bedhapATha laI rAjyamAM noMdhAyelA keIpaNu pablIka chatAM tene jalada upAya kharaDAmAM batAvyA che je jAhera hita TrisTane vahIvaTa pitAnA hastaka laI zakAya athavA te viruddha che. koIpaNa mANasane sAmAnya buddhimAM Ave jalada, navI TrasTI samiti racI tene sAMpI zakAya tevI vyApaka sattA bhayAnaka upADa gaLe utare tevo nathI. pablIka TrasTane vahIvaTa mehazuM karato kharaDe mahArASTra sarakAre ghaDyuM che. ' hastagata karavAmAM je kharaDo bahAra ' paDaye che te kharekhara 2: kharaDAmAM mahArASTra pablIka TrasTasa kemana guDa phaMDanI khataranAka che. te uparAMta dhArmika svataMtratA upara tarApa sthApanA aMge navI jogavAI sacavAI che. mAranAro che. dAkhalA tarIke jaina dharmanA zAstrIya siddhAMta 3: A kharaDAmAM 27 kalamo che; je tamAma kalame mujaba jainonuM devadravya jinamati ke jina maMdira sivAya bIjAmAM koI kALe upayoga thAya nahi. suprima pablIka TrasTanA vahIvaTamAM bhAre dakhalagIrIrUpa, ne binajarUrI hastakSepa karI vahIvaTa sarakAra hastaka levAne irAde che. maTe e siddhAMta grAhaya rAkhe che chatAM tenetara eDamInI sTreTara e siddhAMta viruddha vartana kare te dharma para moTuM AkramaNa upara perA-1mAM jaNAvelA banne maMdiranA eyA nIce mahArASThanA tamAma nodhAyelA TrasTanA vahIvaTa mATe kAyade thayuM gaNuya ne nenI dhArmika lAgaNI dubhAya mATe vahIvaTa karavAnuM jaNAvyuM che. te kharekhara binajarUrI che. temaja haratagata karavAnI jogavAI bhayarU5 che, binajarUrI che ne baMdhAraNanI kalama 25-26-29mAM beselA mULabhUta hakone khataranAka che. vadhumAM dAkhalA tarIke koI eka TrasTI nAnI bhaMga thAya che. dhArmika svataMtratA chInavI levAmAM Ave che. rakama agara milakata ucApata kare te zuM tamAma vahIvaTa sarakAra je te dharmanA zAstrIya sidhAtAnuM chaDecoka khUta thAya che. hastagata kare-e kayA gharane nyAya che? vadhumAM vadhu je ucApata AvA kALA kAyadA karavA mahArASTra sarakArane kAIpaNa hakaka ke - ke TrasTane bhaMga thayAnuM sAbita thAya che tene dUra karI zakAya, adhikAra nathI ane jo kharaDo kAyadAnuM svarU 5 laze te tenA paNa te mATe bAkInA tamAma TrasTIone zikSA karI vahIvaTa nyAyAlayamAM paDakAra karavA mATe jAhera janatAmAM pracAra karI sarakAra hastaka karavAmAM kayo nyAya thayo kahevAya? nyAya nahi riTIe jAgRta thavAnI jarUra che. paNu kevaLa Apakhuda sattA ja kahevAya. koI khAsa kAraNasara vyakitaone puratI sagavaDa ane suvidhAo eAchIvattI 4 : kharaDAmAM kAyadAnuM nAma "mahArASTra pablIka TrasTa apAya to tevA mAmulI kAraNa batAvI TrasTIo pAsethI (menejamenTa ekavIjhIzana ane kAmana guDa phaMDa) ekaTa, 1982' vahIvaTa chInavI levAya e kevaLa pikaLa kAraNa che. TrasTIe ApavAmAM AvyuM che. koI vakhata hetu viruddha agara hitane nukazAna thAya tevuM kRtya * 5 : prakaraNa be kalama 3 mAM pablIka TrasTone vahIvaTa, karyuM hoya te te tUTIne javAbadAra gaNI tenI sAme eDamInIsTreTara-vahIvaTadAra-nImI kAmacalAu (traNa varSa sudhI) kAyadA mujaba pagalAM laI zakAya che paNa Akhu haratagata karavAnI sattA ApavAmAM AvI che. koIpaNa TrasTImaMDaLa barakhAsta karI TrasTano vahIvaTa hastagata karavo TrasTamAM hita dharAvanAra IsamanI phariyAda uparathI, agara rAjya e kevaLa vera anyAyanuM pagaluM kahevAya. uparanAM che. kAraNa sarakAra ApameLe, koIpaNa jAhera TrasTane vahIvaTa hastagata mATe pagalAM levA mATe dhI bombe pablIka TrasTa ekaTamAM karI zakaze : jogavAI che tema chatAM kAyado abharAIe mUkI ApakhudasattAthI vahIvaTa haratagata karavo e pagaluM ghaNuM ja behUdu ane binake : rAjya sarakArane jAhera TrasTa mATe, eDamInIsTreTara jarUrI che. A te cIbhaDAnA cerane phAMsInI sajA ApavA nImavA mATe je bAbatenI khAtarI thayelI hovI joIe te nIce jevuM rAjya sarakAranuM kRtya kahevAya ! pramANe che : 7 : TrasTane vahIvaTa hastagata karavAnA Adeza sAme apIla . (1) TrasTanA TrasTIoe pitAnI pharajo bajAvavAmAM karI zakAze. bRhada muMbaImAM sITI sIvIla korTa ane anyatra niSkALajI rI hoya agara. DIsTrIkaTa kaTane apIla karavAnI raheze, ne tene cukAde aMtima (2) TrasmI bAbatamAM TrasTane bhaMga karyo hoya agara gaNuze. tenI sAme koIpaNa adAlate ke anya sattAdhikArI (3) TrasTamAM nANu agara milakato ucApata karI hoya agara samakSa dhA nAkhI zakAze nahi. AthI nyAyAlayamAM javAnA () je vyaktio TrasTanI milakatanI mulAkAta levA ane bAraNAM baMdha karI dIdhA che. sarakArane nyAyAlayane bahuM bhaya lAge che. teno upayoga karavA hakakadAra hoya teone pUratI sagavaDe ane " . " : suvidhAo pUrI pADavAmAM niSphaLa nIvaDayA hoya agara 8H je TrasTIo TrasTane vahIvaTa hekama mujaba sepina paNa puratI sagapaNa batAvI che. prakI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 prabuddha jIvana tA. 16-11-2 te tenI sAme adAlatamAM kAma calAvI eka varSa sudhI kedanI athavA rUpiyA eka hajAra sudhIne daMDa agara ane sajA thaI zakaze evI bIlamAM jogavAI che. - 9H vizeSamAM kharaDAmAM khAsa jaNAvyuM che ke game te rItarivAja ke raTanA daratAvejamAM game te jogavAI hoya te paNa rAjya sarakAra TrasTane vahIvaTa hastagata karI zakaze. anya koipaNa kAyadAmAM game te jogavAI hoya, koIpaNa adAlata, ceriTI kamIzanara, TrIbyunala ke anya sattAdhikArIne game te cukAde, DIjhI ke orDara ke game te pejanA hoya athavA TrasTa aMgenI kAryavAhI cAlu hoya te paNa rAjya sarakAra TrasTane vahIvaTa haratagata karI zakaze. e uparathI spaSTa jaNAya che ke TrasTane daratAveja agara korTanA jajamenTane radabAtala gaNI vahIvaTa levAnI Apakhuda sattA rAjya sarakAra bhogavaze. A te ghara anyAya che ne kevaLa eka taraphI sattA dhAraNa karavAnI kharaDAmAM jogavAI che. - 10: A kharaDo traNa bhAgamAM vaheMcAI jAya che. pahelo bhoga uparanA perA-5 thI 9 sudhIne kAmacalAu (traNe varSa sudhI) eDamInITara nImI vahIvaTa haratagata karavAnA sarakAranA irAdAnI jogavAI che. have bIjo bhAga kAyama mATe TrasTa kamITI nImI vahIvaTa sarakAra harataka levAnI jogavAI che je nIce mujaba che: 11 kalama 5 mujaba-pablIka TrasTamAM hita dharAvanAra koIpaNa vyakitanI lekhita phariyAda uparathI agara rAjya sarakAra, nIcenA saMjogomAM jAheranAmu bahAra pADIne nIce darzAvela tamAma dAvA, hakaka ke vizeSa adhikAra nAbUda karI zakaze ane TrasTanuM bhaMDoLa tathA milakata TrasTa kamITInA nAme karI zakAze. AvI TrasTa kamITI sarakAra nImaze temAM eka ceramena, eka Trejharara, ane bIjA sabhAsado jemanI saMkhyA ochAmAM ochI traNa ne vadhumAM vadhu navanI raheze; te uparAMta rojabarojanA vahIvaTa mATe eka ekajhIkayuTIva ophisa-ekasa ophIzIyo sekreTarI, TrasTa kamITIne nImAze, jene pagAra vigere TrasTa kaMDamAMthI ApavAnuM raheze. jAheranAmu bahAra pADatA pahelAM asarakta TrasTIone kudaratI nyAyanA siddhAMta mujaba sAMbhaLavA joIe. 12H jAheranAmu bahAra pADavA mATenA nIcenA kAraNe jaNAvelA che: (1) jAhera TrasTanA vahIvaTa bAbatamAM cokaksa sevAo ApavA bAbatamAM arpaNa thatI rakamamAMthI thatI Avaka ke temAM hirasa meLavavA bAbatamAM ke apAtI sevAne peTe rakama cUkavavA bAbatamAM koI vyakita vaMzaparaMparAgata anya hakaka yA. vizeSa adhikAro aMge dA karatI hoya ke te bhagavatI hoya, agara-sthApita haka chInavI levAne sarakArane IrAde che. (2) TrasTanI milaktanI mulAkAta letA bhADUte ke anya. vyakitaonuM zoSaNa thatuM hoya temanI herAnagatI ke satAmaNI thatI hoya athavA temane jarUrI sagavaDa ke savalata na ApI heya. A kAraNa bilakula vyAjabI nathI. keTalIkavAra tophAnI. to ane te game tevI aNachAjatI vartaNA kare, TrasTIo, mAthe devabuddhithI agara sAmAjika veravRttithI koI mulAkatI agara bhakata geravyAjabI vartaNUka kare te tene savalata ApavI baMdha karavI paDe che. sAmAnya rIte TrasTane lAbha badhA mulA-- kAtIone ke bhakatone ApavAmAM Ave che, keTalIkavAra dhama.. zALAmAM mulAkAtIo jagAra rame che, anaitika vartaNaka kare to tene kADhI mukvAmAM Ave che. AvI bAbatanA purAvAo maLe nahi, mATe zikSAtmaka pagalAM TrasTIne levAM paDe che tevA saMjogomAM tophAnI tattvo kahe ke amAruM zeSaNa thAya che, herAnagatI thAya che, satAmaNI thAya che, sagavaDo maLatI nathI-AvA AkSepa kare te tenA upAyo ke ilAje bIjA kAyadAmAM ghaNA che; paNa eka ja kalamanA de TrasTIo pAsethI vahIvaTa laI le e kayani nyAya che? (3) TrasTane geravahIvaTa thatuM hoya A kAraNa paNa preraTIo pAsethI vahIvaTa levA mATena: pUratuM kAraNa nathI. je geravahIvaTa jaNAya te dhI e pablIka TrasTa ekaTanI klama 39-40 mujaba tapAsa thaI zake che, kalama 4-DI mujaba TrasTIne dUra karI zakAya che, agara kalama 50 mujaba dAvo karI TrasTIo dUra karI navA TrasTIonI nimaNuka keTa karI zake che. A badhI jogavAIo kAyadAmAM che chatAM tene amala nahi karatA vahIvaTa lai le e kevaLa Apakhuda 5galuM ja gaNAya. (4) TrasTane meTI Avaka, bhaMDoLa ke milakata haya paraMtu vadhArAnA bhaMDaLa (saraplasa kaMDa) ne upayoga game te kAraNusasa jAhera janatAnA lAbha mATe pUstA pramANamAM na thato hoya ke na thaI zake tema hoya. A kAraNa paNa vyAjabI nathI, kAraNake TrasTanA je hetu mATenuM phaMDa tene je vadhAre hoya tevA ja hetu mATe cAlatI bIjI saMsthAone madada thaI zake che, paraMtu jAhera janatAnA lAbha mATenI pravRttimAM koI kALe vaparAya nahi. je hetu, virUdhdha evI rIte vAparavAmAM Ave te TrasTane bhaMga karyo gaNAya. vaLI jAhera janatAnA lAbha mATe' e zabda sugara, keTeDa poIjhana che. jAhera janatAnA lAbha mATe je je pravRttio karavI hoya te mATe judA TrasTanI racanA karavI joIe, paNa dhArmika hetunA religions purpose mATenA nANAM te heta sivAya bIjA koIpaNa kAmamAM vAparI zakAya nahi evuM spaSTa ne dIvA jevuM satya che. (5) evI paristhiti ubhI thaI hoya ke jemAM TrasTIoe pitAnuM kartavya adA karavAnuM baMdha karyuM hoya ke tema karavAne InkAra karatA hoya athavA game te kAraNasara (jemAM lAMbI samayathI cAlatA mukaddamA-lITIgevAnane samAveza thAya che). TrasTIo potAnuM kartavya karavA asamartha hoya athavA tema karatA temane aTakAvavAmAM AvyA hoya jethI TrasTanuM kArya sthigita thaI gayuM hoya ke sthagita thAya tema hoya athavA te kAraNe TrasTanI pravRttio sArI evI maMda paDI jAya tema hoya te rAjya sarakAra, upara mujaba Adeza ApI zakaze. koI TrasTa potAnA hako mATe varSo sudhI laDatuM hoya te kAraNe vahIvaTa TrasTa kamITIne sepavAne hama kevaLa anyAya bharela ' (13) e pramANenA jAheranAmAM sAme vAMdhA ja karI zAze. naheranAmuM kudaratI nyAyanA viruddha che. khAvA vAMdhA ane 5*75 $ $ * * Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-82 vicAra karyAM pachI rAjya sarakArane yogya lAge teA AgaLa para jaNAvyA mujabanA Adeza ApI zakaro; pachI bhale anya krAyadAmAM game te jogavAI hAya, rItarivAja ke rUDhi game te hoya, TrasTanA dastAvejamAM game te jogavAI hoya athavA adAlata, ceriTI mIzanara, TrIbyunala ke anya sattAdhikArI game te cukAma, DIgrI ke anya mAdeza jAheranAmAmAM nirdeza karavAmAM Ave te tArIkhathI upara jaNAvelA tamAma hakaka, dAvA tathA vizeSAdhikAra nAbUda thaze ane te rAjya sarakArane prApta thayelA gaNAze. AvA hakaka, dAvA ke vizeSAdhikAra ane TrasTanA bhaMDALa tathA milakatanI mAlikI rajya sarakAre nirdezela TrasTa ' kamITInI banI raheze. A rIte levAyelA pagalA pablIka parapajha mATe levAyelA gaNAze. rAjya sarakAranA hukama mujaba jo TrasTIe vate nahi te eka varSa sudhInI kedra athavA eka hajAra rUpiyA sudhInA daDe agara ane sajA thai zakaze. 14: kharaDAmAM chUTI kamITInI nimaNUka, temanI kAyavAhI vigere bAbato aMge vistRta jogavAi sUcavavAmAM AvI che. TrasTa kamITInA maMtrI tarIke ekajhIkyuTIva ophisa, ekasa ephIzIyAnI nimaNuka gajya sarakAra karaze ne te mukhya vahIvaTakartA gaNAze ne kamITInA eksaza, teAkarI tenA tAbA nIceraheze. A kAyadAnI jogavAi mujakha TrasTa kamITInA niNa yAnA amala karavAnI tamAma sattA ekajhIkayuTIva eksiranI raheze tathA tenA tAbAmAM TrasTanA tamAma rekarDa', kuMDI, milakatA vigere raheze. 15 : dareka pablIka TrasTanuM juduM. TrasTa krUDa dareka TrasTa kamITI juduM'' rAkhaze te TrasTanA sa'cAlana tathA vahIvaTa mATe kha karavAmAM Avaze. A TrasTa phaMDamAMthI TrasTa kramITInA ceramena, Trejharara, sabhAsado tathA ekajhIkayuTIva ephisaranA pagAra, mAnanIya vetana, bhatthA bhADA vigere tamAma kharca' karavAmAM Avaze. A jogavAithI TrasTa par vadhAganA kharcanA khAjo paDaze. A TrasTa phaMDanA upayoga traNa rIte karI zakAze. 1) TrasTanA hetuo mATe, TrasTanI sthAvara jaMgama milakatAnA rakSaNa mATe tathA tenI pragati mATe vaparAze. 2) TrasTa phreMDanI je vadhArA (saraplasa) rahe te mahArASTra pablIka TrasTa krAmana guDa kuMDanI je navIna racanA A kharaDAmAM karavAmAM AvI che temAM phALA ApI zakaze. 3) rAjya sarakAranI agAuthI maMjurI meLavI. zaikSaNika sasthAo, vAkhAnAmAM, anAthAzramomAM, zArIrika khoDakhAMpaNavALI vyakitaone athavA dhAmika agara dharmAMdya hetue mATe athavA jAhera janatAnA-lAbhAthe sasthAne agara praMsamAne nAMNAkIya madada ApI zakaze. upara mujabanA (2) tathA (3) nA upayoga sAme sakhata vAMdhA che, kAraNake je hetu mATenuM krUDa hoya te jo temAM vadhArA hoya tA tevA ja hetumAM bIjI sasthAone mahda karI vAparI zakAya, paraMtu hetunu mALakhu ke klevara khalI zakAya nahi. jo tema karavAmAM Ave te TrasTanA hetunuM khUna gaNAya ne TrasTane bhaMga karyo kahevAya. sane 1965mAM suprimakorTe TharAvyuM che ke hetunu mALakhu ke kalevara badalAya nahi chatAM te viruddha je jogavAio kharaDAmAM karavAmAM AvI che te karavA rAjya sarakArane kaSTapaNuM hakaka ke adhikAra nathI, suprima korTanu jajamenTa paNa sarakAra mAnavA taiyAra nathI. tethI sarakArane AvI jogavAi karavAno kAipaNa cUka ke adhikAra nathI. 16 : uparanA perA 12nA perA (1) mAM jaNAvyA mujanI rAjya sarakAre nImelA adhikArI ( etheArAijhaDa Aphisara ) nakakI kare teTalI rakama badalA peTe cUkavAze te tethI je nArAja thAya ane vAMdhA hoya teA te sAme rAjya prabuddha jIvana 139 sarakArane 60 divasamAM arajI thaI zakaro, te rAjya sarakAra lavAdane soMpaze. g 17: kharaDAmAM rAjaya sarakAra sAvajanika zreSa bhALa (mahArASTra pablIka TrasTasa kramana guDa phaMDa)nI navIna sthApanA karaze. A bhaDALamAM te nIpenI rakamA marajiyAta phALA tarIke jamA thaze. (1) jAhera TrasTAne potAnA phAjala paDelA (saraplasa) nANAmAMthI marajiyAtapaNe ApelA kALA. (2) anya vyakitao taraphathI dAna. (3) sajya dAna athavA sarakAra ke anya sthAnika sarakAro taraphathI 4 vyaktinA anya samUhe (inakAroreTeDa hoya ke nahi temaNe) ApelA marajiyAta kALA. rAjya sarakAra nakkI kare te TrasTa kamiTI bhaDALanI mAlIkI dharAvaze ane tenA vahIvaTa karaze. kayA hetusara phALAnI rakama vAparavAnI raheze te darzAvyA vinA kALeA ApI zakAze. cekasa hetu mATe phALAnI rakama vAparavAnI zarata rAkhavI hoya ane AvA hetu jaNAvela hetuthI asaMgata na hoya to kALAnI ochAmAM ochI rakama rUpiyA pAMca hajAra hovI joie. (18) A bhaDALanI rakama, rAjya sarakAranA Adezane pAtra rahIne, TrasTa kamITI nIcenA kAipaNa hetu mATe vAparI zakaroH (1) jemane nANAMkIya sahAyanI jarUra hoya tevA jAhera TrasTAne grAnTa ke leAna ApavI athavA (2) koipaNa jAhera TrasTA ke temanA makAnanI marAmata karavI ke temanA chA~dhAra karavA athavA (3) anya atihAsIka prAcIna kAmane lagatA smArakonI jALavaNI ke temanu" raMgarogAna karavu ane mulAkAtIo tathA bhakatAne savalatA tathA suvidhA pADavI athavA purI mATe zaikSaNika (4) binasAMpradAyika zikSaNa ApavA sasthAo sthApavI ke calAvavI athavA (5) dharmAMdA hAspitAle ane vAkhAnAo sthApavA ane (6) rAjya sarakAra nakkI kare tevA anya koipaNa sakhAvatI hetu mATe uparAta bhaDALanA nANAM vAparI zakAze. 19 : navIna khIla rAjya sarakArane pablIka TrasTanA TrasTIo pAsethI vahIvaTa levAnI vizALa te vyApaka, sattA Ape che. AvI sattA vahIvaTa lai levAnI eDamInIsTreTara nImI agara TrasTa kamITI, nImI~ttA rAjya sarakArane nathI. dhI membe pablIka TrasTa ekaTanI 44 mI kalamacerITI kamIzanara pablIka TraTane TrasTI thai zake che-e klama suprimakArTa, baMdhAraNa vizva hAi rAtala TharAvI che, te kaisa zrI ratIlAla pAnAcaMda gAMdhI vi. sTeTa epha embe pa6 embe le. ripoTa 1184-e. AI. Ara. 1954 suprima koTa, 388 che. A kesanA AdhAre te kalama rada karI che. A pramANe kAyadAnuM dhAraNa hovA chatAM baMdhAraNa virUddha jai, baMdhAraNanI kalamA abharAIe mUkI, badhAraNamAM ApelA mULabhUta adhikAra tathA dhArmi' svataMtratAnI avagaNanA karI je rIte khIla prasiddha thayu' che te mujabaneA kAyo karavA mahArASTra sarakArane adhikAra nathI tema chatAM kAyadA karaze to tene nyAyAlayamAM paDakAra karavAmAM Avaze. 20: rAjya sarakAra, game teTalA TharAvo ke virodha karaze tA pazu te gaNavAnI nathI te AvA kheDUdA kAyado karavA kRtanizcayI che. evuM huM mAnu chuM. sarakArane je samrudhdhi sUjhe tA khIla rada kare jo kAyadA ja kare. te jAheramata keLavI pablIka TrasTAnA TrasTIo ekamata thai sarakAra sAme paDakAra pheMkavA ja joIe. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1611-82 sArvajanika TrasTa aMgeno sUcita kharaDo ja pannAlAla Ara. zAha karI zake ane TrasTI samitinA hAthamAM evA TrasTane sevA ke hArASTra sarakAre tA. 8-9-1982nA roja sArvajanika sthApita karavA, jarUriyAtavALA anya TrasTane madada karavA, sAmAnya TrasTanA sucita kharaDA aMge eka jAheranAmuM bahAra pADayuM che. janatAnA kalyANa aMgenI pravRttio mATe TrasTa phaMDane upayoga mahArASTra rAjyanA rAjayapAlazrIe baMdhAraNanI kalama 207(3) karavA athavA bIjA sArvajanika hetuo ane e hetuo anusAra sUcita kharaDA aMge mahArASTra rAjyanI dhArAsabhAne sAthe saMkaLAyelI AnuSaMgika bAbato mATe "mahArASTra pablIka tA. 13-9-1982nA roja bhalAmaNa karI che. have pachI TrasTasa komana guDa phaMDanI racanA karavA mATe A sUcita kharaDo dhArAsabhA maLe tyAre A kharaDA aMge vicAraNA karavAmAM rajU karavAmAM AvyuM che. A kharaDo amalamAM Ave tyAre Avaze ane dhArAsabhA A kharaDAne bahAlI Ape che te dhI mahArASTra pablIka TrasTasa menejamenTa, ekavIjhIzana kAyadAnA svarUpe amalamAM Avaze. ane kAmana guDa phaMDa) ekaTa, 1982tarIke oLakhAze. kharaDAnA hetu ane nyAyanI bhUmikA : kAmacalAu dhoraNe pablIka TrasTano vahIvaTa kyAre mahArASTra rAjayanA kAyadA ane nyAya khAtAne lagatI bAbatonA saMbhALI zakAya? pradhAna zrI zIvAjIrAva pATIle A kharaDAnA hetu ane nyAyanI sUcita kharaDAnI kalama 3 (1) anusAra sArvajanika bhUmikA samajAvI che. tadanusAra bekhe pablIka TrasTa ekaTa, TrasTamAM hita dharAvatI vyakita taraphathI lekhita phariyAda maLe 1950 ne hetu sArvajanika dhamadA ane sakhAvatI TrasTanA agara sarakArane ema lAge ke TrasTanA TrasTIoe emanI sArAM vahIvaTa ane niyaMtraNane (Regulating) che. A pharaja adA karavAnI bAbata dhyAna ApyuM nathI kAyadA anusAra ceriTI kamIznarane apAyelI sattA dekharekha (have neglected to perform their duties) pUratI (Supervisory Powers) maryAdita che ane yogya athavA TrasTanI bAbatamAM TrasTanI jogavAIone bhaMga kissAomAM TrasTIonI nimaNuka, ane hakAlapaTTI ane navA karyo hoya (breach of Trust in respect of TrasTIonA hAthamAM vahIvaTa ane milakta sepavAnI sattA che. Trusts) athavA TrasTanA phaMDa agara milaktane geravahIvaTa paraMtu kAyadAnuM mALakhuM ane svarUpa niyaMtraNanA rUpamAM hovAthI koI at fly (Misappropriated the Funds or vyakitanA hakaka (rights & Privileges)nI nAbUdI ane Property) athavA TrasTanI milakatane upayoga karavAne AvA TrasTane vahIvaTa saMbhALavAnI sattA emAM nathI. paMDharapuranA adhikAra dharAvatI vyaktione pUratI sagavaDatA ke suvidhA pUrI maMdira saMbaMdhamAM enA geravahIvaTa aMge sarakArane phariyAda maLI tyAre pADavAmAM TrasTIo niSphaLa nIvaDe (Failed to provide pUjArInA vArasAgata adhikAranI nAbUdI mATe paMDharapura Tempalasa ekaTa, adequate Facilities or amenities to the * 1973 pasAra karavAmAM AvyuM. A ja rIte zrI siddhi vinAyaka persons entitled to visit and use the - gaNapati maMdira, prabhAdevI, muMbaInA saMbaMdhamAM vizALa phaMDa Trust Property), athavA TrasTanA hetuone hAni kare hatuM ane satata Litigation nA kAraNe TrasTanI vadhatI e rIte TrasTIo TrasTano vahIvaTa kare (Managing the jatI Avakane saMpUrNa upaga thato na hato. eTale zrI Trust in any manner detrimental to the siddhi vinAyaka gaNapati Tempala (prabhAdevI) ekaTa, 1980, interest of the Trust) athavA TrasTanA hetuonI viruddha amalamAM Avyo ane bhakatone vadhu sagavaDatA ApavAnI koI paNa pagalAM bharyA hoya ((have committed any tema ja vadhArAnA phaMDa (Surplus Fund) mAMthI vizALa acts, which are prejudicial to the interest arthamAM jAhera janatAnA kalyANanI pravRttio (Welfare of the Trust) te TrasTIonI hakAlapaTTI (removal) activities) hAtha dharavA sarakArane sattA ApavAmAM AvI. karI zakaze ane gejheTeDa ophisaranI TrasTanA vahIvaTakartA tarIke tyArathI judA judA sArvajanika TrasTa aMge cokakasa TrasTa nimaNuka karI zakaze. rAjaya sarakAranA dizAsUcana ane enI sarakAra hastaka laI levA aMge sarakArane phariyAda maLI che, sattAne AdhIna (direction and Control of state agara sarakAra samakSa rajUAta thaI che. AvI mAgaNI ane government) TrasTa, tenuM phaMDa, milakta ane vahIvaTa rajUAta bhaviSyamAM vadhe eTale e aMge, badhA TrasTone tenI hakUmata heThaLa Avaze. alabatta, AvA pagalAM sAme ekasarakhI rIte lAgu paDe e dhAro ghaDavAnuM sarakArane kAraNonI rajUAta mATe TrasTIone vyAjabI taka ApavAmAM -avazyaka lAgyuM, judA judA TrasTa aMge vakhatevakhata ja Avaze. A hukama heThaLa vadhumAM vadhu be varSa sudhI vahIvaTa kAyado ghaDavAnI AthI jarUra na rahe. Ama chatAM gUMcavaNabharyA hastagata karavAmAM Avaze, ane evA bIjA hukama heThaLa e (Complicated) ane khAsa saMjogomAM (Special samayamaryAdAmAM kApa mUkaya agara evI samayamaryAdA vadhArI cases) jo dhAre ghaDavo paDe te alaga bAbata che. paNa zakAya. paraMtu mULa hukama ane samayamaryAdA vadhAravAnA hukama sahita AvI samayamaryAdA traNa varSathI vadhu nahi hoya. kharaDAnA hetu aMge kharaDAnA AmukhamAM jaNAvyuM che ke, vadhu sArAM vahIvaTa ane saMcAlana mATe sArvajanika TrasTanI - kalama-4 (2) anusAra badhA TrasTIo ke kaMIpaNuM TrasTI vyavasthA kAmacalAu dhoraNe hAtha para levA, jAhera hitamAM agara TrasTa sAthe saMkaLAyela vyakita vahIvaTa, rekorDajha, TrasTanuM sarakAra dvArA racAyelI TrasTI samiti TrasTane haratagata (acquire) bhaMDaLa ane milakta, AvA hukama anusAra, soMpavAnI nA pADe Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-82 prabuddha jIvana, agara sepivAmAM niSphaLa nIvaDe te eka varSa sudhI jelanI sajA athavA rU. 1,000 sudhIno daMDa athavA banne lAgu paDaze. kalama-2 (6) anusara rAjya sarakAranA AvA hukama sAme, hukamanI tArIkhathI 60 divasamAM bRhada muMbaImAM divAnI adAlatamAM ane rAjyanA bIjA viratAramAM jillA kakSAnI adA latamAM TrasTanA TrasTIo ke TrasTamAM hita dharAvatI anya vyakti apIla karI zakaze ane A bAbatamAM adAlatano cUkAdo AkharI gaNAze. hakaka-dAvA ane prIvIleja kyAre nAbUda karAya ane TrasTa kyAre hastagata karAya? kalama-5 (1) anusAra TrasTanI bAbatamAM hita dharAvatI vyakti taraphathI lekhita phariyAda Ave athavA sarakArane ema lAge ke (a) sArvajanika TrasTanI kAryavAhI ane vahIvaTamAM koI vyakitae vArasAgata agara bIjA hakaka ane prIvIleja hovAne dAvo karyo hoya, athavA devasthAnomAM dharatI bheTanI AvakamAM ene hiro hovAno dAvo hoya (ba) bhakane athavA bIjI vyakitaonuM zoSaNa thatuM hoya, emanI herAnagati karavAmAM AvatI hoya arthavA Avazyaka sagavA ke suvidhA purI pADavAmAM AvatI na hoya (8) TrasTamAM geravahIvaTa hoya (s) TrasTanI Avaka. kaMDa ane milakata vizALa hoya ane vadhArAnA kaMDana, (surplus Fund) eka yA bIjA kAraNasara, sAmAnya janatAnA kalyANanI pravRttio mATe purato upayoga ne thaI zakatuM hoya, evI paristhiti UbhI thaI hoya ke TrasTIo emanI karaja adA karavAne inkAra kare athavA karaja adA karavAnuM baMdha kare athavA koIpaNa kAraNasara emanI karaja adA na karI zake athavA TrasTa sthagita thavAnI saMbhAvanA heya te sarakAra jAheranAmuM bahAra pADI athavA bIjI rIte AvA hakaka dAvA ane prIvaleja nAbUda karavAno ene IrAde jAhera karaze ane TrasTanuM bhaMDoLa ane milakata TrasTI kamITInA nAme karabalI ane sthApita karI zakaze. lama 5 (3) anusAra AvA hakaka dAvAnI nAbUdI jAhera hetu (Public purpose) mATe karelI gaNAze. mahArASTra pablIka TrasTasa kemana guDa phaMDa ane tene upayoga kalama 27 (1) anusAra rAjya sarakAra mahArASTra 5blIka TrasTasa kemane guDa phaMDa UbhuM karaze ane enI jALavaNI karaze. avuM kaMDa (a) sArvajanika TrasTasanA vadhArAnA phaMDa (Surplus Fund) (ba) vyakitao (ka) rAjya sarakAra ane sthAnika ravarAjyanI saMsthAo ane (Da) kAyadA heThaLa racAyelAM ke na racAyelAM maMDaLe ke vyaktionA samUha taraphathI maLatAM svaichika phALA (Voluntary Contribution)thI UbhuM thaze. * ( kalama 27 (4) anusAra vakhatovakhata sarakAra dvArA sUcavavAmAM Ave tene AdhIna TrasTI kamITI A phaMDane (ba) sArvajanika TrasTanA makAnanI marAmata ane nibhAva mATe temaja peInTIMgsa ane bIjA be tihAsika ane purAtattvane lagatAM MonumentsnI jALavaNI ane te aMgenA mulAkAtIo ane bhakatane sagavaDatA ane suvidhA pUrI pADavA; * (ka) zaikSaNika saMsthAnI sthApanA ane nibhAva (3) dharmAdA hospiTala ane davAkhAnAnI sthApanA ane (I) sarakAra dvArA mAnya bIjA sakhAvatI hetu mATe A phaMDano upayoga TrasTI kamITI karaze. pablIka TrasTa ekaTa ane sUcita kharaDA bombe pablIka TrasTa ekaTa, 1950nI kAyasaratAne paDakAra dhI be pablIka TrasTa ekaTa, 1950 kharaDArUpe rajI. thaye tyAre jaina samAjamAMthI eno tIvra virodha thayo. enuM kAraNa, TrasTa ekaTanI kalama 55 mAM sAIprasa (Cypres) ne siddhAMta lAgu pADavAnI jogavAI hatI. A kalama anusAra ceriTI kamIznarano e abhiprAya thAya ke (1) TrasTa je uddezathI astitvamAM AvyuM te mULa uddeza mA jAya che, (2) sArvajanika TrasTanI Avaka ke vadhArAnI purAMta (Surplus Balance) upayogamAM levAtI nathI ke upayogamAM levAnI saMbhAvanA nathI; (3) sArvajanika TrasTanA mULabhUta hetune amala, alpaze ke savaze, jAhera hitamAM (Public Interest) nathI, salAhabharyo nathI, zakya nathI, vyavahAru nathI, IcachanIya nathI, jarUrI nathI athavA ucita nathI [It is not expedient, practicable, desirable, necessary or proper to carry out wholly or partially? ane (4) kalama 10 thI 13 mAM jaNAvela koipaNa saMjogomAM athavA kalama-54 mujaba "dharmAdA" rakamenA upayoga aMge adAlatanuM mArgadarzana meLavavuM jarUrI che. A cAra saMjogomAM ceriTI kamIznara niyata samaya sudhImAM nyAyAlayanuM mArgadarzana meLavavA lekhita neTIsa ApI zake. kalama-56 anusAra judA judA pakSakArone sAMbhaLIne sArvajanika TrasTanA mULabhUta hetune amalamAM mUkavAnuM jeTalAM aMze zakaya, vyavahAra athavA jAhera hitamAM IcachanIya ane jarUrI haze teTalA pramANamAM te hatuo amalamAM mUkavA bhalAmaNa karaze.' paraMtu adAlatane ema lAge ke AvA hetuone amala apAze ke savA ze zakaya nathI. vyavahAru nathI athavA te : jAhera hitamAM ene amala IchanIya ke jarUrI nathI te sAIprasa (Cypres)nA siddhAMta anusAra, sArvajanika TrasTanI Avaka, ' milakata ke te bannene cekasa ke pUro bhAga bIjA sakhAvatI ke, dhArmika hetu mATe vAparavAno hukama karaze A jogavAi. Aje ya kAyadAmAM che. paraMtu mULa kharaDAmAM evI jogavAI hatI ke "je hetuo mATe sArvajanika TrasTa astitvamAM AvyuM; hoya te hetuo uparAMta athavA, te te hatuonA badale jAhera hitamAM bIjA hetuo mATe TrasTanI milakata ke Avaka vAparavAnI jarUriyAta UbhI thaI che e ceriTI kamIarane.. abhiprAya thAya to upara mujaba noTIsa ApI zake. A aMge virodha thatAM kharaDAnI mULa jevAI paDatI mUkavAmAM upayoga nIce pramANe karo. | (ba) Arthika maLI jazera hoya evA sArvajanika tone grAnTa ke lona ApavAmAM Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 prabuddha jIvana tA. 16-11-82 AvI ane uparokta cAra saMjogomAM ceriTI kamiznara noTIsa ApI zake evI jogavAI sAthe kharaDo pasAra thaye. jaina samAjanA virodhanI bhUmikA jaina dharmamAM devadravyane upayoga jina maMdiranA nirmANa, nibhAva ane jIrNoddhAra sivAya bIjI koI dhArmika pravRttiemAM vAparI na ja zakAya. bIjA dhArmika hetu mATe paNa vAparI na zakAya eTale anya sAmAjika hetu ke jAhera hita mATe te kayAMthI vAparI zakAya ? uparokata jogavAithI zAstrakathita siddhAMtane lepa thAya eTale ene vyApaka virodha thaze, te sva. paramAnaMdabhAI kApaDiyA jevAne A jogavAithI devadravyanA sAmAjika upayoganI nAnakaDI bArI khUlatI dekhAI. -alabatta, emanI spaSTa mAnyatA hatI ke kAyadAthI AvuM parivartana saheluM ane zAkaya nathI. e mATe te samAjamAM vaicArika parivartana lAvavuM joIe evI ne emaNe e vakhatanA prabuddha jaina' nA aMkamAM karI che. sarvocca adAlatane cukAdo A dhArAnI kAyadesaratAne prathama muMbaInI vaDI adAlatamAM ane tenA cukAdA para sarvocca adAlatamAM paDakAravAmAM AvI. sarvocca adAlate A dhArAnI kAyadesaratAne yogya TharAvI, paraMtu () TrasTanA hetu amalI banI zake tema na hoya ane (2) hetune amala karavA chatAM ya nANane vadhAro rahetA hoya te te nANu evA ja sakhAvatI hetu mATe anyatra vAparI zakAya, paraMtu bIjA hetuo mATe vAparI zakAya nahi e cUkAde zrI ratilAla pAnAcaMda gAMdhI viruddha muMbaI rAjaya (e. AI. Ara. 1954. esa. sI. 388) aMgenA mukadmAmAM tA. 18-3-1954 nA roja Ape. A cUkAde "dharmAdA ko pUrato maryAdita hatuM. pariNAme devadravyane anya. hetu mATe upayoga karavAnI pharaja paDe evI sthiti rahI nahi. bhAratanA baMdhAraNanI kalama 25, 26 ane 29mAM mULabhUta hakake ApavAmAM AvyA che, temAM dhArmika svAtaMyane samAveza thAya che tene anulakSIne suprIma korTa A cukAde Ape. "A badhI vigate Aje yAda karavAnuM kAraNa che. hAlanA sUcita kharaDA heThaLa. "mahArASTra pablIka TrasTasa kAmana guDa phaMDanI racanA, tenA hetuo ane temAM "vaichika phALAnI jogavAI che. dharmAdA TrasTanI milakata, Avaka, vadhArAnI purAMta ke laMDaLa (Surplus Balance or rund)ne A rItane upayoga devadravyanA upayoganI mULabhUta bhAvanAne lepa karanArI che. amacalAu dhoraNe ke vArasAgata adhikAranI nAbUdI sahita anya kAraNosara kAyamI dhoraNe TrasTane vahIvaTa saMbhALI levAya ke TrasTane kabaje levAya tyAre nImAyela eDamInIsTreTara ke TrasTI kamITI "mahArASTra pablIka sTasa guDa phaMDamAM sadarahu TrasTamAMthI chika phALo Ape tyAre A siddhAMta kayAMthI jaLavAya? sarvocca adAlatanA cukAdAne lakSamAM rAkhI sUcita araDAmAM "chika phALAnI jogavAI karavAmAM AvI che, jethI aAlatamAM paDakAravAnI zakayatA na rahe ane paDakAra thAya te jogavAio virUddha kAyadAnI sthitine lAbha arajadArane na maLe.' sacita kharaDe ane bombe pablIka TrasTa ekaTa !!AmacalAu dhoraNe TrasTane vahIvaTa hastagata karavAnI kAramAM TrasTanA TrasTIo temanI pharaja adA karavAmAM kALajI na rAkhe, TrasTanA hetu viruddha vahIvaTa kare, TrasTanA hitane nukasAna thAya evuM kAma kare, TrasTanA nANuM aMgara milakatanI ucApata kare, TrasTanI bAbatamAM TrasTane, bhaMga kare (Breach of Trust) vagere mukhya che. A bAbatamAM TrasTamAM hita dharAvatI vyakti taraphathI lekhita phariyAda maLe te agara rAjya sarakAra pitAnI meLe vadhumAM vadhu traNa varSa sudhI TrasTane vahIvaTa hatagata kare, bombe pablIka TrasTa ekaTa, 1950 nI kalama 41 (e) mujaba TrasTane yogya vahIvaTa thAya (properly admini setred) TrasTanI avika yogya rIte pUrepUrI hisAbamAM levAya ane TrasTanA hetu aMge ane hetu mATe phALavAya ane upayogamAM levAya enI pratIti mATe ceriTI kamIznara TrasTane dizAsUcanA (direction) karI zake che. kalama 41 (bI) heThaLa tapAsa (Inquiry) karI zake che ane sUcita kharaDAmAM jaNAvelAM kAraNosara kalama 41 (DI) heThaLa javAbadAra TrasTIonI hakAlapaTTI (removal) ane temane padabhraSTa (dismissal) karI zake che. kalama-50 heThaLa adAlatamAM dAvo karI TrasTIne haThAvI zakAya che. vadhumAM TrasTIo paikI eka TrasTI upara jaNAvyA pramANe vartana kare te paNa uparokata kalamo anusAra ceriTI kamiznara, lekhita phariyAda parathI ke pite ApameLe pagalAM laI zake che ane TrasTIo saMyukta ane aMgata rIte (Jointly and severally) javAbadAra hovAthI, evA kAraNonI phariyAdana karanAra TrasTIo paNa javAbadAra che ema gaNI pagalAM laI zake che. Ama eka TrasTInA kRtya khAtara samagra TrasTI maMDaLane barakhAsta karavAnI ane TrasTane vahIvaTa kAmacalAu dhoraNe hastagata karavAnI jogavAI karatI sUcita kharaDAnI kalamathI vizeSa ze hetu pAra paDaze te samajI zakAya evuM nathI. vaLI AvI jogavAI kudaratI nyAya (Law of Natural Justice)nI viruddha che. mahArASTra sarakAranA kAyadA ane nyAyakhAtAne lagatI bAbatonA maMtrIzrI zIvAjIrAva pATIle kahyuM che tema bekhe pablIka TrasTa ekaTa, 1950 niyaMtraNanA svarUpane che, te paNa sUcita kharaDAmAM darzAvelAM saMjogomAM vartamAna kAyadAnI jogavAIo kema pUratI nathI ke kAyade kayA saMjogomAM ane keTale aMze niSphaLa nIvaDe che te teozrI darzAvI zakyA nathI. kAyamI dhoraNekasTane kabaje levAnuM pagaluM binajarUrI sUcita kharaDAmAM TrasTanA vahIvaTa bAbatamAM cokakasa sevAo aMge, arpaNa thatI rakamamAMthI thatI avika ke temAM hisso meLavavA bAbata koI vyakita vaMzaparaMparAgata ke anya hakaka yA vizeSAdhikAro aMge dA kare ke bhogavatI hoya-sarakArane AvA sthApita hakake nAbUda karavAno ke chInavI levAne IrAde che. TrasTanI mulAkAta letAM bhakato ke vyakitaonuM zeSaNa thAya, temanI herAnagati ke satAmaNa thAya, temane jarUrI sagavaDa ke suvidhA na apAya, TrasTamAM geravahIvaTa thAya, TrasTanI moTI Avaka, bhaMDoLa ke milate hoya ane vadhArAnA bhaMDaLa (Surplus Fund) ne upayoga, game te kAraNasara, jAhera, hitamAM pUratA pramANamAM na thato hoya ke na thaI zake tema hoya athavA evI paristhiti UbhI thAya ke jethI TrasTIoe temanI pharajo adA karavAnuM baMdha karyuM hoya ke baMdha kare, athavA tema Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-82 ' prabuddha jIvana 143 karavAno inkAra kare athavA game te kAraNasara TrasTIo pitAnI kAmagIrI bajAvavA asamartha hoya athavA tema karatAM temane aTakAvavAmAM Ave, jethI TrasTanuM kArya sthagita thAya te sarakAra jAheranAmuM bahAra pADI AvA TrasTane kabaje TrasTI kamITIne kAyamI dhoraNe sepI zake che. upara jaNAvelAM badhA saMjogomAM bombe pablIka TrasTa ekaTa, 1950 kalama 41 (e), (bI) ane (DI) ke. kalama-50 heThaLa pagalAM laI zake che. kalama-43 heThaLa ceriTI kamiznara TrasTanA TrasTIone haThAvI zake che ane tenI jagyAe navA TrasTInI nimaNUMka karI zake che. Ama chatAM TrasTanuM svataMtra astitva TakI rahe che, jyAre sUcita kharaDA heThaLa TrasTane kabajo levAnA pagalAne jAhera hitamAM Avazyaka gaNI, TrasTanA ravataMtra astitva para tarApa mAravAmAM AvI che. ApaNe tyAM udAra bhAvanAnI, dAnanA cokakasa upayoga ane vyavasthA ke vahIvaTanI ujajavaLa paraMparA che. AvI jogavAIothI sUcita kharaDo kAyado banaze tyAre cokakasa hetuthI astitvamAM AvatAM navA TrasTanI racanA koNa karaze ane astitvamAM hoya tevA TrasTone dAna koNa Apaze? sthApita hakake nAbUda jarUra karI zakAya. yogya vahIvaTanI khAtrI ane tenI vakhatovakhata tapAsa karavAnI ane chatAM geravahIvaTa thAya te, vartamAna kAyadAmAM pagalAM levAnI pUrI jogavAI che. Ama chatAM TrasTane sIdhe kabajo levAnI jogavAI roga mATenA upAya-gUmaDAM mATe sIdhI vADhakApa karavA jevo jalada upAya che. atyAra sudhI vadhArAnI purAMta ke Avaka (Surplus Balance or Income) aMge TrasTa ekaTa ane Avaka verA dhArA heThaLa jogavAio che. paraMtu sUcita kharaDAmAM TrasTanA vadhArAnA bhaMDaLa (Surplus Fund) ne anulakSIne tene pUrato upayoga na thAya ke thaI zake tema na hoya te TrasTI kamITI nImavAnI ane TrasTane kabajo levAnI jogavAI che. AjanuM vadhArAnuM bhaMDoLa dina-pratidina vadhatAM jatAM kharca sAme AvatI kAle e bhaMDoLa pUratuM na paNa hoya. ApaNe tyAM dhArmika ane sakhAvatI hetunA nANAnI, vyavasthAnI ane prAmANika vahIvaTanI ujajavaLa paraMparA ane praNAlikA che. palaTAyelAM saMjogomAM paNa e bhAMgI paDI nathI, eTaluM ja nahi paraMtu lokazAhI ane lokajAgRtine kAraNe UlaTuM evI paraMparA majabUta banI che. kalyANukArI rAjya (welfare state) hAtha dharavAyogya paNa sAdhanA abhAve sarakAra hAtha na dharI zakI hoya tevI keTalIya kahitanI pravRttio AvI ujajavaLa paraMparA ane lokonI udAra bhAvanAne kAraNe sAmAjika kakSAe hAtha dharavAnuM zakya banyuM che. jyAre kendra ke rAjya sarakAra ane sthAnika svarAjyanI saMsthAomAM vahIvaTI taMtranA bhraSTAcAra ane Red Tapism nA kAraNe vahIvaTI mALakhA parathI lokone vizvAsa jhaDapathI ghaTI rahyo che tyAre vahIvaTI taMtranA hAthamAM TrasTanuM sukAna sevAnuM sUcita kharaDAnuM jAhera hita'nA nAme jalada pagaluM koI paNa saMjogomAM avazyaka ane AvakArya nathI. TrasTanA TrasTIo ke anya rIte saMkaLAela vyakitae TrasTa aMgenA kAryane zubha ke puNyakartha samajI samaya ane zakitane tana, mana ane dhanathI bhega, niHsvArthabhAve Ape che. AvI ati upayogI kaDIne lepa karIne rAjya sarakAra zuM siddha karavA mAMge che te samajavuM muzkela che. zrI araviMdanA jIvanadarzananI keseTa prA. azvinabhAI kApaDiyAe tA. 7/89 okaTobaranA roja zrI araviMdanA jIvanadarzana viSe, traNa vyAkhyA ApyA, tenI traNa keseTa banI che te rU.90mAM ApavAmAM Avaze. saMdhanA kAryAlayane saMparka sAdho. phona : 3pa0296 maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha TrasTa ekaTa aMge sUcita kharaDe : bhraSTAcArane piSaka hara anupacaMda zAha, vidhAnasabhya, mahArASTra rAjya dhImukhe pablIka TrasTa ekaTa, 1950 anusAra dUranA niyamana ane vahIvaTa aMgenI jogavAio pUratI che. rAjya vidhAnasabhAnA gata satramAM rajU thayelA kharaDA anusAra TrasTane hastagata karavAnI vyApaka sattA sarakArane Ape che. A aMge rAjayabharamAM virodhano vaMToLa jAgyo che. sarvatra e aMge carcAvicAraNuM thAya che. niSNAta e aMgenA maMtavyo raju kare che. evI vicAraNA alabatta upayogI che, paraMtuM ethI dhAryo hetu saraze nahi. A mATe rAjayanA vidhAnasabhyone A sUcita kharaDAnA udhAra pAsAMone khyAla Apa joIe. teone sucita kharaDAnI binaupayogitAnI khAtrI karAvI, kharaDo kevI rIte aTakAvI zakAya tenI carcA karI, e kharaDAnA virodhanuM netRtva emane mevuM joIe. hAlanA kAyadA anusAra ceriTI kamIznarane vathA5ka sattA che ane koIpaNuM TrasTa sAmenI phariyAda nyAyI lAge che te A ge pUratA pagalAM, hAlanA kAyadAnI jogavAIo mujaba, laI zake che. Ama chatAM kAyadAmAM kyAMya truTi hoya ke TakabArI dekhAtI hoya te kAyadAmAM pheraphAra karI, tevI truTi sarakAre dUra. karavI joIe. A saMdarbhamAM agraNI TrasTanA TrasTIoe rAjya sarakAra samakSa rajUAta karavI joIe. Trara bAbatamAM vAraMvAra kharaDa na lAvavo paDe e mATe A sucita kharaDe lAvavAnI sarakArazrInI dalIla anucita che. hakIkatamAM siddhi vinAyaka maMdira ane paMDharapura TrasTanI bAbatamAM sarakAre karyuM tema vAraMvAra kharaDe lAvavo paDe che tema karatAM sarakAre acakAvuM joIe nahi. eTalA mATe ke tamAma TrasTane tenI cogyatA ane sthiti pramANe nyAya maLe. Ama na thAya to navA kharaDA pramANe TrasTamAM hita dharAvatI vyaktinA nAme tophAnI tatve dvArA phariyAda thAya te TrasTanA vahIvaTamAM caMcupAta karI, vahIvaTI taMtra mATe nANAM kaTAvavAno mArga mokaLo thaze. bhraSTAcAra mATe A rIte eka navI keDI khulaze ane kharaDAne hetu bara nahi Ave. eTale dhamAMdA TrasTanA TrasTIoe navA kharaDAnA geralAbe ane TrasTanA hitame ethI kayAM AMca Avaze tenI rajUAta sarakArazrI samakSa karavI atyaMta jarUrI che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 70 144 prabuddha jIvana tA. 16-11-2 ka paMtha nahi, deza khatarAmAM che . * akAlIo, paMjAbamAM 1977 thI 1976 daramiyAna sattA ane ebahAra hariyANAne soMpavA rAjI nathI. akAlIo, upara hatA tyAre temaNe AnaMdapura sAhibanA TharAvanA amalanI Dela hAusI (guradAsapura jille), piMjara, kAlakA, aMbAlA, mAgaNI karI na hatI. kendramAM janatA pakSa sAthe teo sattAmAM unA tAluke, guhalA tAlukA (karanALa jille), rATiyA tAluko hissedAra hatA. ziromaNI akAlI daLanI kArobArI samitie (hirasAra jillo), tehAnA ane sirasA tAluke hariyANA 197ramAM kAryakrama ghaDavA eka peTA samiti nImI hatI. tenA pAsethI ane rAjasthAnanA gaMgAnagara jillAnA cha tAlukA ahevAlane 1973nI 17mI okaTobare rabArI samitie mAge che. AnaMdapura TharAvanI 35 mAgaNIone kendro ekajhATake zrI AnaMdapurA sAhiba khAte eka sarvAnumata TharAva dvArA asvIkArya karyo che. maMjUrI ApI ane akAlI daLanI sAmenI sabhAe amRta - paMjAbamAM, 1947nA bhAgalAnI yAda Ape evI rIte saramAM 1977 nI 28mI ogasTe aneakhila bhArata hiMduo ane zIkho vacce taMgadilI jAgI che. hiMdu taMtrInI akAlI parike 1978 nI 28mI okaTobare bahAlI ApI hatyA, niraMkArI bAbAnuM khUna, vimAnonAM apaharaNe, khAlIhatI. akAlI daLa 1977mAM saMsadanI ane vidhAnasabhAnI stAnanA pAsaporTa, hatyAmAM saMDovAyelA kahevAtA jaranalasiMha cUMTaNIo AnaMdapura TharAvane AdhAre laDayuM hatuM, paraMtu sattA bhiMdarANuvAle dvArA suvarNa maMdiramAM uzkeraNI, sAThInA saMta upara hovAthI teo khuza hatA. 1980mAM kendramAM zrImatI phattehasiMha ane mAstara tArAsiMha lagAvatA evA svataMtra gAMdhI sattA upara AvyA ane paMjAbamAM akAlIoe sattA rAjayanA nArA : zIkho anyAyanA bahAne bekAbU banI rahyA gumAvI te pachI akAlIoe tephAne zarU karyA. che. paMjAbamAM 48 TakA hiMduo che. zrImatI gAMdhI rAjyasabhAmAM zukravAre gRhapradhAna prakAzacandra seDIe kahyuM zIkhanI mAgaNIo kabUla kare te kAzmIra ane che ke kendra akAlIonI dhArmika mAgaNIo svIkArI che, dilhInI AgAmI cUMTaNImAM koMgI hiMdu mate gumAve. paraMtu (AnaMdapura TharAvanuM pheDa pADIne nAma lIdhA vinA) dezanI akAlIo dharmane nAme khUnAmarakI karI rahyA che tyAre ektAne paDakAre evI koI mAgaNI svIkAraze nahi. kendra lAla AMkha karavI joIe. khuzavaMtasihe paNa svIkAryu che ke AnaMdapura TharAvano musaddo | (tA. 6-11-82 nA janmabhUmi-pravAsIne agralekha-sAbhAra) akAlIoe badalavo paDaze. AnaMdapura TharAva mAnya rAkhavAmAM Ave te paMjAbane kAzmIra karatAM paNu vadhAre khAsa sAbhAra svIkAra darajajo maLe (kAzmIrane baMdhAraNanI 370 mI kalame viziSTa naciketA: (kaThopaniSadrane svAdhyAya) le. De. upendrarAya darajajo bakSe che.) eka tabakake zrImatI gAMdhI, akAlIone ja, sAMDesarA prakAH rAjendra lAlabhAI dhiyA, e 1, pUrNimA (mIra kAsIme kAzmIramAM karyuM hatuM tema) paMjAba sarakAramAM pArka sosAyaTI, sarakheja roDa, amadAvAda-7. ki. rU. 10. sahabhAgI batAvavA taiyAra hatAM, paNa akAlIoe akakaDa valaNa - camatkAranuM vijJAna: le. bhogIlAla gAMdhI prakAH - dAkhavI tethI sImanI jema adelanane samayanI karavata vaDe vizvamAnava saMskAra zikSaNa TrasTa jayupITara epArTamenTasa, -varI nAkhavAnuM temaNe nakakI karyuM che. vaDodarA-5 ki rUA. 27 akAlIo, bhAkarA-jaMgala menejamenTa beDa, kendra pAsethI AMcakI laI paMjAba sarakArane sAMpavA mAge che. A HT-2513 vaghaf differ jida, , baMdhanuM pANI anya rAjyone maLe te akAlIone lo. thanAra, #anti (f) rucatuM nathI. amRtasaranA suvarNa maMdiranI 200 mITaranI trijayAmAM sIgAreTa, dArU tathA mAMsamachI vecavAnI manAI che, paNa akAlIo AkhA zahera mATe AvI mAMgaNI kare che. pavitra graMthamAMthI gurubAnI prasArita karavA teo suvarNa maMdiramAM TrAnsamITara goThavavA mAge che (navI dilahIne A haragija ravIkArya nathI.) akAlIo je akhila bhAratIya gurudvArA kAyado mAge che teno uddeza dezanI tamAma gurukArAo upara akAlIonI rAjakIya pakaDa jamAvavAne che (gurudvArAmAM vArSika be abaja rUpiyA bhAvikedvArA Ave che.) phalAiMga melanuM nAmakaraNa, golDana rempala ekasapresa karavuM evI akAlIonI mAgaNI che. sarakAre 198 0mAM bahAra pADelA hukama mujaba dareka rAjyanA lokonI . sainyabharatI vasatinA pramANamAM thaze. paMjAbane have deDha TakA pratinidhitva maLaze, jayAre hAla sainyamAM zIkhe 15 TakAthI murabbI zrI cImanabhAInI narama tabiyatane vadhAre che. akAlIo, sainyanI vartamAna TakAvArImAM jaise the anulakSIne pUjya vinobAjIe AzirvAda mokalyA che rAkhavA mAge che. caMDIgaDha temane khape che, paNa teo phajhalaka je upara pragaTa karavAmAM Avela che. ' . mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : dhI sTeTasa pIpala presa, keTa, muMbaI 400 001. jA jA jino) nI ! 24 0.2Ama jAtanA ( rAma hara, Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 licence No. : 37 Tr : Cbuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa:ja aMka: 15 muMbaI 1-12-82 Disembara, 1982, budhavAra muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM mukhapatraH pAkSika vArSika lavAjama rUA.20H paradeza mATe ziliMga 60 chUTaka nala rUA. 1-10 taMtrI sva. cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha svargastha cImanalAla cakubhAI zAha ma --- - Death never takes the wise man by surprise; When I am dead, my dearest, He is always ready to go. -Jean De La Fontaine Sing no sad Songs for me. -Christina Rossetti na saMtasaMti maraNaMte sIlamaMtA bahussuA / -uttarAdhyayana sUtra-pa/ra9 ApabaLe AgaLa vadhelA eka tejasvI vidyAthI, bhAratanA svAtaMgyasaMgrAmanA eka senAnI, bhAratanA baMdhAraNanA ghaDanArAomAMnA eka, bhAratanI lokasabhAnA sabhya, jaina samAjane mUdhanya netA, eka nAmAMkita selisiTara, aneka sAmAjika, zaikSaNika, sAMskArika ane dhArmika saMsthAonA sUtradhAra, gujarAtI sAhitya pariSadanA varSo sudhI maMtrI, pIDha patrakAra, prajJAzIla tatvaciMtaka, samaya vakatA, pratibhAsaMpanna lekhaka, ApaNuM rASTra-sthaviramAMnA eka zrI. cImanalAla cakubhAi zAhanuM zanivAra, tA. 20 mI navembara 198ranA reja savAre I 11-15 vAge 81 varSanI vaye dehAvasAna thayuM che. jIvaleNa kensaranA vyAdhinI jANa thaI tyArathI jIvananI aMtima kSaNa sudhInA lagabhaga be mahinAnA samayamAM paNa emaNe pUrvavat je nirbhayatA, svasthata, prasannatA, T samatA, zAMti vagere dAkhavyAM che tenA pratyakSa sAkSI ghaNAM badhAM che. emanI pAse je na jIvana jIvavAnI kalA hatI tema mRtyune parama sakhA mAnIne bheTavAnI kalA paNa hatI. haispiTalamAM dAkhala thayA pachI AvI | gaMbhIra mAMdagImAM paNuM emaNe "prabudha jIvananA chellA traNa lekha lakhAvyA te emanA cittanI asAdhAraNa svasthatAnAM ane kartavyaniSThAnA dyotaka che. . . pitAnA avasAna nimitta keie zeka dAkhavo nahi evuM emaNe vakhatevakhata kahyA kayu hatuM, alabatta, AvI mahAna vibhUtinI vidAyathI jema saune tema amArA zrI muMba jaina yuvaka saMghane temaja prabudhdha jIvanane ne pUrI zakAya evI meTI khoTa paDI che. . : FjIvananI aMtima kSaNa sudhI satata jAgRta rahI paDita maraNa pAmanAra sadgatanA AtmAne parama zAMti ho!| -ramaNalAla cI. zAha -sahataMtrI gabhIra ma tavyaniSThAnAM ghAtaka che dAkhave nahi ? Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-12-2 vizvacetanAmAM lIna vinobA - 3 - che nemacaMda ema. gAlA - A janmane aMte te maLanA janmanI zarUAta che.' pravRtti che. varSo pahelAM "Readers' Digest' mAM eka eTale maraNanuM smaraNa rAkhI jIvanane vyavahAra karavAno vine lekha pragaTa thaya: "The Man, who gave away lands.' vinobAjIe hajAro mAIlene pagapALA pravAsa bAjIe khyAla Ape che. emaNe kahyuM che : "jIvanane khe...vinebAja zikSaNazAstrI hatA, prAjJa puruSa hatA teone chevaTano sAra madhura nIvaDe, e aMtima ghaDI rUDI nIvaDe teTalA paMdara bhASAnuM jJAna hatuM. emaNe tamAma darzanene UDe ane mATe AkhA jIvananI mahenata hovI joIe. haMmezA pApa karatAM vyApaka abhyAsa-adhyayana karyuM. A yuganA teo mahAna rahevA chatAM chevaTe rAmanuM nAma acUka meDhe AvIne UbhuM AcAya' hatA. khAsa karIne zikSaNakSetre kAma karatA zikSako, raheze evA bhramamAM na rahevuM. sAvadhAnI rAkhIe te adhyApake, AcAryone temaNe AvAna karyuM ke tame sau chevaTanI kSaNe jIvananA temaja maraNanA svAmI thaIzuM.' AcAryakuLanA nejA heThaLa saMgaThita thAo. vinobAjIe chele kahyuM che ke chevaTanA zvAse zvAsa sudhI - vinobAjI nigraMtha avasthAe pahelAM satkarSa hatA.' hAtha paga vaDe sevA cAlu che. bhAvanAnI pUrNimA meLe kaLAe bALaka jevA sahaja-saraLa hatA. umaMgathI hasatA, nAcatA ane khIlI che. hRdayAkAzamAM jarA jeTalI sakita nathI. buddhi kUdatA. emanA hastAkSaramAM kaI divasa pitAnuM nAma na lakhatA, paNa "rAma hari ja lakhatA, temaja prathama puruSa ekavacanama pUrepUrI sateja che. evI rIte maraNa AvI maLe to te paNa keI divasa vAta karatA nahi. 5ramAtmAmAM bhaLI gaye jA. A parama maMgaLa aMta gaI tA. 11mI sapTembare emanA 87mA janmadine mane Ave te sAruM jAgatA rahIne rAta ne divasa jhUjhatA rahevuM emane chellI vAra maLavAne suga prApta thaye....mana bharAI joIe. kSaNabhara paNa azuddha saMskAranI chApa mana para paDavA gayuM. dharAI gayuM. bAbAnA darzana e paNa eka lahAvo hate. na devI joIe ane evuM baLa maLe te mATe paramezvaranI kaMcanavaNI kayA viSe ApaNe sAhityamAM vAMcIe chIe, paNa prArthanA karatAM rahevuM joIe. nAmaramaraNa tattvanuM raTaNa karI pratyakSa eTale bAbAne deha ja joI lya. senA jevI jhagArA karIne karavuM joIe. mAratI ojasvI kAyA. sparza karIe te hAtha sarI jAya evI vinobAjInA AvA ciMtanane anurUpa emane mRtyu prApta lIssI ane mulAyama tvacA...dIptimAna mukhAkRti ane ' thayuM haze e viSe koI zaka nathI. gItA viSe ghaNuM lakhAyuM che, sadAya hasate cahero.... jIvanane mama pAmI cUkele mAnavI kevo hoya tenI kalpanA bAbAne joyA pachI ja Ave. paraMtu vinobAjI te gItA jIvI gayA. jJAnayoga, karmayoga _bAbAnA aNue aNumAM prabhu smaraNa. romereAmamAM "rAma ane bhakitayegane addabhUta samanvaya emanA jIvanamAM dekhAya che. hari'... hareka zvAsamAM bhagavatatA... ane e ja sahaja para sothI adabhUta vAta te e che ke jaina darzananI rUe avarathAmAM vinobAjIe deha che. vizvacetanAmAM lIna thaI anna-jaLane tyAga karI prApavezananI praNAlikA anusAra gayA, paNa vinobA jIvaMta che ane raheze. AvA maharSi jevA vinobAjI devamukta thayA. sapuruSa bhAratavarSane sAMpaDayA e ApaNA saunuM saubhAgya che. - bAbAnI preraNuthI samaNusuttama graMthanI racanA thaI. emaNe AInsTAIna Aje hayAta nathI. Aje hayAta hota te gAMdhIjI viSe temaNe kahyuM hatuM tema vinabA viSe kaheta ke bhAvi peDhIne - pite kahyuM che ke eka mahAna kArya thayuM, je hajAra-paMdaraso A varSamAM nahotuM thayuM. enuM nimitta bAbo banyA, paraMtu emAM ya vizvAsa nahIM Ave ke hADacAmane Avo manuSya sAce ja pRthvI para viharate hato. ' emaNe bhagavAna mahAvIranI kRpA joI. emaNe kahyuM: "huM chellA thoDA samayathI emaNe jIvanalIlA saMkelavA mAMDI kabUla karuM chuM ke mArA para gItAnI gherI asara che. e hatI...kherAka ocho karI nAkhyuM hatuM...ane eka rIte ( gItAne choDIne bhagavAna mahAvIrathI vadhu koInI paNa asara kahiye te samayasara emaNe pArthiva deha choDI dIdhA. mRtyune mArA citta para nathI. enuM kAraNa e che ke mahAvIre je AjJA AvakAyuM...vIrocita mRtyune varyA. ApI che te bAbAne saMpUrNa mAnya che. dareke satyAgrahI banavuM , AvA pUrNa thegIne koTi koTi vaMdanA joIe e bhagavAna mahAvIranI je zIkha che tenI gItA pachI bAbA para asara che. gItA pachI kahyuM, paraMtu jyAre jouM chuM caturtha jaina sAhitya samAroha tyAre mane beumAM pharaka nathI dekhAte. * * devayoge bhagavAna mahAvIranA mahAparinirvANa dina-dI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane zrI mahAtsavInA avasare ja bAbA samAdhistha thayA. e mAtra gAnuga vIra jaina cAritra kalyANa ratnAzramanA saMyukata nathI. paraMtu emaNe pitAnA yoganA sAmarthya' thakI ja dIvALIne upakrame catutha jaina sAhitya samArehanuM Ayodivasa pasaMda karyo hoya evuM lAgyA vinA rahetuM nathI. emAM jana senagaDha (saurASTra) khAte tA. 31 mI DisepaNu kudaratane koI saMketa haze ! mbara, 1982 ane tA. 1 ane 2jI jAnyuArI, * bAbAnuM pUruM jIvana yajJamaya hatuM, alakamaya hAM. 1983nA roja karavAmAM AvyuM che. A samAgAMdhIjIe temane pahelAM satyAgrahIne darajajo A hate. rahamAM jaina sAhitya, tatvajJAna, kalA, itihAsa gAMdhIjI kahetA ke bIjA badhA AzramamAM kaIka meLavavA AvatA, * ane patrakAratva aMge vizada chaNAvaTa thaze ane 5 jyAre vinebAjI to kaIka mApavA avatA. abhyAsalekhe raju thaze tema ja bhAratabharamAMthI sarvodaya ane bhUdAna yajJa e. gAMdhIjInI..vicAradhArAne seka jeTalAM jaina sAhityakAra ane vidvAne AgaLa vadhAranArI pravRttio rahI. samagra sRSTimejUighana jevI padhAraze, abhinava pravRtti thaI nathI. videzIo ati thAya evI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Da tA.1-12-82 -- - - ------- - - - 147 prabuddha jIvana - gAMdhIjI ane subhASa bAjha' che. ' , cI, nA, paTela , , prabuddha jIvana' nA 1-10-1982 nA aMkamAM taMtrIzrIe means of holding India together and preventing gAMdhIjInI ahiMsA vize nIce pramANe lakhyuM che: chaos". ane teo mAnatA ke " the next phase in wored history will produce a synthesis between - "subhASa bejha gAMdhIjInI marajI viruddha kegreisanA pramukha communism and fascism". bIjA vizvayuddha daramiyAna thayA, gAMdhIjIne nirNaya hato ke e padethI emane haTAvavA subhASa chUpI rIte bhArata choDI jarmanI gayA ane bhAratane joIe ane ahiMsaka mAge, eTale ke koMgresanA badhA svataMtra karavA temaNe hiTalaranI madada meLavavA prayatna karyo. AgevAnonA saMpUrNa sahakArathI bejhane rAjInAmuM ApavAnI te mATe temaNe jarmana sarakArane lakhyuM: "I am convinced pharaja paDI !' A vize khulAso karavAnuM jarUrI jaNAya che. more than ever before that the Tripartite Powers". uparanuM vidhAna gAMdhIjIne sAdhanazuddhi mATe ATale (eTale ke jarmanI, iTAlI ne jApAna)-and India have a common destiny'. A maMtavyomAM vyakta thatI rAjakIya Agraha hovA chatAM teo saMpUrNapaNe rAgadveSarahita rahI zakayA hatA?" e praznanA uttararUpe karavAmAM AvyuM che. dRSTi ane gAMdhIjInI vicArasaraNI vacce uttara ke dakSiNa dhruva eTale ene evo artha thAya ke subhASa bejha bIjI vAra jeTaluM aMtara che e svayaMspaSTa che. subhASanI daSTi yeya hoya kegreisanA pramukha thAya (pahelI vAra 1938 mAM haripurAnI ke na hoya, gAMdhIjI emane sahakAra Ape evI apekSA kema "gresamAM teo pramukha banyA temAM gAMdhIjInI pUrI saMmati rAkhI zakAya? hatI. kadAca e emanuM ja sUcana hatuM) e gAMdhIjIne subhASa ane chatAM gAMdhIjIe subhASane pahelIvAra pramukha banAvavAmAM pratyenA temanA vyakitagata aNagamAne kAraNe kabUla nahotuM. A saMmati ApI hatI ke te ja sUcana karyuM hatuM. temane kadAca mAtra anumAna che. e prasaMganA gAMdhIjInAM jAhera lakhANamAM azA haze ke 1937 mAM navA baMdhAraNa anusAra prajAkIya ke subhASa bejha sAthenA emanA patravyavahAramAM evo koI - pradhAnamaMDaLa racAyAM te pachI dezanA vAtAvaraNumAM parivartana -aNagame dekhAtuM nathI. gAMdhIjI kedhane vaza thatA, paNa koI - AvyuM hatuM te joI subhASanA vicAro badalAyA haze ane vyakita pratye emane Sa hoI zake ema emanA lakhANanAM temane lokazAhI + satyAgrahI rAjakAraNanI asarakArakatA vize 1980 graMthanI sAmagrImAM mane pitAne kayAMya lAgyuM nathI. bIjA zraddhA beThI haze. paraMtu subhASa sAthe eka varSamAM kAma karyA pachI vAcakone kadAca lAge. e daSTibhedanI vAta thaI. mArA ne evA temane lAgyuM ke temanI azA cheTI hatI. eTale subhASa vAcakanA abhiprAyamAMthI tene sAco e saMpUrNa tarkazuddha bIjI vAra cUMTAyA temAM gAMdhIjIe pitAnI, eTale ke pitAnI pUrA ApI kahI zakAya nahi. rAjakIya nItinI hAra mAnI. cUMTaNInA pariNAma vize " gAMdhIjI ne subhASa vaccenA rAjakIya matabhede evA mULabhUta harijana"mAM lakhatA teo kahe che : "I am nothing it hatA ke gAMdhIjIne subhASa mATe vyakitagata game teTale saddabhAva I do not represent definite principles and policy. Therefore, it is plain to me that the delegates do hoya teo subhASanA rAjakIya kAryakramamAM sahakAra ApI zake not approve of the principles and policy for which ema hatuM ja nahi. e matabhedo subhASa ne gAMdhIjInA pitAnAM I stand ". vidhAne uparathI spaSTa thaI jaze. (anuvAdamAM mULanI artha UbhI thayelI paristhitimAM pate zuM karavuM tene gAMdhIjIe "chAyAne pUro nyAya na ApI zakuM e bhaye avataraNe mULa vicAra karyo. tA. 26mI sapTembare maLelI mahAsamitinI aMgrejImAM ja ApyAM che.) beThakamAM DAberI pakSe kArobArI samitinA eka TharAvanA * subhASe 1934 mAM The Indian struggle nAmanuM pustaka virodhamAM sabhA choDI cAlyA gayA hatA. te prasaMge lakhyuM hatuM, temAM teo gAMdhIjInI rAjakIya zailInI TIkA temaNe koMgresanA bahumatI pakSane salAha ApI hatI ke karatAM kahe che. "If, after a friendly discussion with the obstructionstet,...it is found that they believe it to ***... Political issues would no longer be considered be their duty to continue obstruction, it would in the cold light of reason, but would be unnecess conduce to the good of the country to hand over *-arily mixed up with ethical issues". emanI kalapanAnA the reins to the minority and themselves follow the +cold light of season ne anusaratI nIti kevI hoya te existing Congress programme without using Congress juo. bIjI goLamejI pariSadamAM, teo kahe che, name ". subhASanI jItathI e nIti pitAne amalamAM If...the Mabatma had spoken in the language mUkavAnI taka maLI ema mAnI temaNe lakhyuM: of Stalin, or Duce Mussolini or Hitler John Bull "I rejoice in this defeat .. Subhash Babu, instead 'would have understood and would have bowed his head in respect". teo mAne che ke te samaye navA of being President on the sufferance of those whom he calls rightists, is now President elected in a -sthapAyelA kegreisa samAjavAdI pakSane kAraNe gAMdhIjIne prabhAva contested election. This enables him to choose a eAsarI jaze ane eka navA pakSane udaya thaze. e pakSa homogeneous cabinet and enforce his Programme " Will not stand for a democracy in without let or hindrance. After all, Subhash Babu the mid-victorian sense of the term, but is not an enemy of his country. He has suffered will believe in government by a strong party for it. In his opinion his is the most forward bound together by a military discipline as the only and boldest policy and Programme. The minority Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 prabuddha jIvana tA. 1-1ra-ra can only wish it all success. If they cannot keep pace with it, they must come out of the Congress... The minority may not obstruct on any account. They must abstain when they cannot Co-operate". They "may come out, not in a spirit of ill will, but with the deliberate purpose of rendoring more effective service". tripurA koMgresa pachI gAMdhIjI o ja nItine vaLagI rahyA. e adhivezanamAM koMgrese bahumatIthI TharAva karyo hato ke subhASe navI kArobArI samitinA sabhyonI nimaNuka gAMdhIjInI icchA pramANe karavI. subhASane e TharAva mAnya nahotuM, paNa teo tene amala karavA taiyAra hatA. eTale temaNe gAMdhIjIne samitinA sabhyonA nAma sUcavavA lakhyuM. gAMdhIjIe uttaramAM lakhyuM ke "... Where there are differences on fundamentals, ... a composite Committee would be harmful. Assuming, therefore, that your policy has the backing of the majority of the A. I. C. C., you should have a working Committee Composed purely of those who believe in your policy...So far as the Gandhi-ites are concerned, they will not obstruct you. They will help you where they can, they will abstain where they cannot". be divasa pachI vaLI lakhyuM. "The views you express seem to me to be so diametrically opposed to those of the others and my own that I do not see any possibility of bridging them...you sbould at once form your own Cabinet fully representing your views, formulate your Programme definitely and put it before the forthcoming A. I. C. C. If the Committee accepts the Programme...you should be enabled to prosecute. it unhampered by the minority. If, on the other hand, your Programme is not accepted you should resign and let the Committee choose its President". "subhASabAbue mahAsamiti samakSa pitAne kAryakrama mUkyA, vinA rAjInAmuM ApavAnuM pasaMda karyuM. A uparathI joI zakAze ke gAMdhIjIe subhASabAbu pratye aNagamAthI prerAI temane pramukhapadethI haTAvyA ema mAnavAmAM. gAMdhIjIne anyAya thAya che. AnaMdazaMkarane sAhityavicAra ane 'vasaMtadhAmInuM vidyAmadhu [ vyAkhyAna ceryuM ane pAMcamuM ] kRSNavIra dIkSita Do. jayanta pAThake muMbaI yunivarsiTI ajita Thakakara upara rahyA che ne kavitAviSayamAM ekaMdare satya darzana pAmI vasanajI mAdhavajI vyAkhyAna zreNImAM AcAryathI AnandazaMkara zakayA che. dhruva vize ApelAM pAMca vyAkhyAnamAMnAM traNa saMkSepa A AnaMdazaMkara ane pleTa agAu "prabuddha jIvanamAM prasiddha thaI cUkyA che. Aje cothuM ane pAMcamuM e be vyAkhyAne saMkSepamAM raju karavAmAM Ave che. kavitAkalAnA uddabhava ane svarUpa saMbaMdhamAM AnaMda saMkara pleTanA "AIDiyA" ke "AIDIyaalInA siddhAntanuM AnaMdazaMkarane sAhityavicAra samarthana kare che paNa tenA kArya ane pariNAma saMbaMdhamAM De. jayanta pAThake vyAkhyAnane aAraMbha karatAM kahyuM ke : emane mata pleTathI judo ne ulaTo rahyo samajAya che. narmadathI AraMbhAyelI ApaNI sAhityavicAraNumAM AnaMdazaMkara pleTanI ja tAvika bhUmikA svIkArIne je kAraNe kavitA vicAra agrasthAne rahyo che. narmada, navalarAma maNilAla pleTe kavitAne mithyA ne vajarya gaNe che te ja kAraNe tene ramaNabhAI narasiMharAva tema pleTa erisToTala ne leInmAnasa, AvakArya ane anivArya gaNe che. pleTo kavitAne satyathI bharata Anandavardhana ane jagannAtha sau kAvyane laIne ja vegaLI jatI hovAthI asatyarUpa banelI gaNe che. jayAre AnaMda sAhityanI vicAraNA kare che. "kAvya vize je kaMI jANavA zaMkara tene A pratibiMbarUpa jagatamAM pravartatI paNuM jevuM che tenA eMzI TakA anandazaMkaranA "kAvyatattva vicAranA mULa biMbanI eTale ke satyanI jhAMkhI karAvatI pUrvAdhamAMthI maLI raheze" evuM sundaramanuM kathana vizALatAmAM sakala haI satyadarzananuM eka sAdhana gaNe che. eTaluM ja kAvyatattva vicAra paratve paNa sAcuM Thare evuM che, bAkInA nahi kavinA jagatane ja satya jagata ne ApaNA vyavahAra vIsa TakAmAM sAhityanAM vividha svarUpe ane prakAre parata jagatane cheTuM jagata gaNe che. teo kahe che: "pleToe kavio je vizeSatA pravarte che tenA praznonI vicAraNAne samAveza. upara karelA AkSepa khere che ane ene pradhAna siddhAnta kethAya che. AIDiyA' e ja khare padArtha che ane A sthala jagata te - AnaMdazaMkara 1902mAM lakhAyelo nibaMdha "kavitA" "AIDiyA'nI mAtra chAyA che e ja kharo siddhAnta che ane eka rIte emanA sakala kAvyavicAra prasAdanA pravezadvAra e ja kAvyanA tatvane lAgu paDe che. kavi kAdazI* che ema je che. emAM kAvyavizenI emanI bhAvanA vibhAvanA AnaMdazaMkara kahe che tyAM dukAdazI" eTale jagatathI para, enI akhilAImAM vyakata thAya che. kavitAnI vicAraNanA AraMbha alaukika jagatane jenAra e kahe che. AnandazaMkara mATe teo bhavabhUtinI prArthanAnI eka paMkatinuM AlaMbana zaMkaradAntanA "brahmasatya jagatmidhyAnA tattvavicAranuM kavitAnA le che-"vijema devatA vAcamamRtAmAtmanaH kalAma" te mane saMdarbhamAM zodhana kare che ne ema kahIne kavitAnA mibApAno sUcaka lAge che. A prArthanAzlekAdha kavitA ane satyane parihAra kare che. saMbaMdha batAvavAne avasara ApatA hoI anukULa samajAya che. atre che jayanta pAThake eka vicAraNIya muddo rajU karyo. bAzaMkara emanI kavitAvicAramAM ahIM saMgInI bhUmikA hate te e ke "ApaNuM jagata cheTuM che. e vedAnta daSTie Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-82 prabuddha jIvana 14 9 kharuM haze paNa kavinA jagatanI racanA ApaNuM eTale ke brahmAnA jagatane AdhAra laIne thAya che ne je jIvanane ApaNI kavitAnI udabhavabhUmi kahIe chIe te jIvana A brahmAnI sRSTimAM ja pravarte che eTale bhAvanAsRSTine satya gaNIe tyAM sudhI te barAbara che paNa vastujagatane cheTuM kahIe tyAre kavitAnA saMdarbhamAM tattvajJAnane kavitA upara lAdavAne roSa thAya che evuM huM mAnuM chuM. tattvadarzanamAM te brahmasatya jagata satyane siddhAMta paNa Ave che. kavitA: AtmAnI kalA AnaMdazaMkara kavitAne AtmAnI kalA kahe che te tenA bhAvanArUpa ane nimitirUpa bane paratve ema samajAya che. anyathA emanI kAvyavicAraNumAM uttama racanAone udAharaNa tarIke upayoga na hoya. AcAryazrI AtmAnA dharmomAM kavitAnA dharmo jue che. AtmAnA dharmo te tanya vyApana ane anekamAM ekatA. kavitAmAM caitanyane raspada hoya je ApaNI samagra saMvitane sparze ne tene jAgrata kare ne atyAmAM tenI aparokSa anubhUti karAve. kavipratibhAthI prANita vANI jIvaMta ane AtmAmAM UMDe sudhI pahoMcanArI hoya che. emAM raheluM cetanatattva atirabAhya vizvane vyApI le che. Adaza kavitAnI vibhAvanA kavitA svayaM tane AviSkAra che te cetanyane gati che, laya che, tethI kavitA paNu gatizIla ane layAvita hoya. A gati ane laya te vyApananA aMtargata guNo che. AnaMdazaMkara kavitA vyApanazIla hevI joIe ema kahe che temAM A guNanA ja pravartanane svIkAra rahelo samajAya che. AnaMdazaMkarane mana Adarza kavitA te che je AkhA manuSyane, manuSyarUpa sakala sattAne saMtoSe-tRta kare e kevaLa buddhine ke lAgaNIne athavA baMnene sAthe eTaluM ja paryApta nathI, eNe manuSyamAM rahelA nIti ane dhArmikatAnA aMzane paNa parizepaSavA joIe. buddhi ane lAgaNI te kavitAmAM hovAM joIe. e vagara te kadAca kAvyo prAdurbhAva ja azakaya paNa Adarza kavitAmAM e uparAMta kRti ane dhArmikatA paNa apekSita che. moTA AyojanaprayojanavALI kavitAnA saMbaMdhamAM kRtine ane dhArmikatAne muddo vadhAre prastuta ane mahattvane bane che. AnaMdazaMkara A benI carcAmAM moTe bhAge nATaka ane dIrgha kAvyane udAharaNa tarIke khapamAM le che e vastusUcaka che. kRtine jyAM teo "moralanA arthane badale kriyA ke gatinA arthamAM praje che tyAM to emane mATe nATaka, mahAkAvya ke dIrghakAvyane saMdarbha ja anivArya banI rahe che. kAvyamAM AnaMdazaMkara jayAre kati' eTale ke "nIti'nI jikara kare che tyAre, vyavahArajagatamAM tene je aya karavAmAM Ave che te nahIM paNa manuSya mAtranA aMtarAtmAmAM sad adhUnI zlIla azlIlanI, sundara asundaranI, zubha azubhanI je sthira ane nitya bhAvanAo rahelI che tene sUma viveka karanArI svAbhAvika vRtti, AvuM mAnIe te ja Ana-dazaMkarane nyAya thAya ne kavanyAyatA emanA khyAlane yukitaka gaNAvI zakAya. kavitAe pragaTa rIte nItine. bodha ApavAne nathI evuM emaNe bhAra daIne kahyuM che. je bhAvanA manuSya aMtarAtmAnA vikAsa ane utkarSa mATe ISTa ne Avazyaka gaNI che te bhAvanAone sAhityamAM utkarSane vijaya thato batAvavo joIe evuM emanuM maMtavya che prakRtine jyAM kriyA artha kare che tyAM teo kalAnI anavaghatAne "ArTisTika paraphekazanane ADakataro ullekha karatA lAge che. kAvyamAM dhArmikatA kAvyamAM apekSita dhArmikatA saMbaMdhI AnaMdazaMkaranI vicAraNumAM emanI dharmaprIti ane sAhityaprIti vacce samanvaya, saMvAda, sthApavAno prayAsa satata pratIta thAya che. dhArmikatA zabda ahIM "rilIjIyasa karatAM vadhAre te spiriTyualanA arthamAM prayojAye samajAya che. kavitA AtmAnI kalA ne AtmA ne paramAtmAnuM advaita baMnene abheda eTale jema AtmAmAM tema kavitAmAM paNa e paramatatvano aNasAra maLa joIe. paramatattvanuM darzana thavuM joIe. Adarza kavitAe A vizvane vyApIne je dazAMgula vadhe che tenI jhAMkhI karAvavI joIe. AnandazaMkara A vicAranuM vistArathI vivaraNa kare che ne kavitAne nIti, dharma, adhyAtma sAthe kaze sambandha nathI evI adhUrI mAnyatAnuM khaMDana kare che. kavitAne garbha jIvana hoya, kavitA maitanyanuM rakuraNa hoya te vizvane skUla-sUkSma IpaNa padArtha enAthI askRSTa kevI rIte rahI zake? kavi kAntadazI che ema kahevAmAM paNa AnaMdazaMkarane kavi ane kavitAno A ja dharma ke guNa apekSita che. teo asaMdigdha vacanamAM kahe che : "kavitAnA sAmAnya svarUpamAM je dhArmikatAnI apekSA che te vizvanI pAra rahelA tatvanuM sUcana mAtra kalA ane kavitA dvArA cAturIthI darzana karAvavAmAM rahelI che. ekamAM anekatA' ke 'anekatAmAM ekatA'nA kavitA dharmanI samajUtImAM AnaMdazaMkara bhAvanArUpa kavitA karatAM racanArUpa kAvya ' upara vadhAre najara rAkhatA jaNAya che. kavitAne vAvIrUpa kahevAmAM AnaMdazaMkara tenI divyatA upara bhAra mUke che. kavinI vANI pratibhA prerita vANI che. ene zabda brahmarUpa che. e zabdabrahmamAM jAgrata thanAra kavi krAdazIMpAradazI kahevAya che. kAvyanuM prayojana kAvyanA prayojana aMgenI AnaMdazaMkaranI vicAraNAmAM mammaTAdinI kAvyamImAMsAne bahoLo upaga thayuM che ema kahIne vakatAe kahyuM hatuM ke AnaMdazaMkara upadezanA muddAne mAdhurya, saundarya ane AnadanI anubhUtimAM samAvI le che te AvI anubhUti ja kAvyanuM prayojana ne sahAyane dharma ema sthApe che. vakatAe paMDitayuganI kAvyavicAraNane, ane temAM koNe kANe mahattvanuM arpaNa karyuM che tathA sAhityamAM raMgarAgI atmalakSI valaNanA puraskartAo ane bIjI bAju senDavalakSI paralakSI dIrgharacanAonA purakartAo jemAM AnaMdazaMkara, ThAkara vagerene samAveza thAya che temanI vicAra-: dhArAne khyAla ApyA pachI kahyuM hatuM ke AnaMdazaMkaranI vivecanavicAraNAmAM mukhyatve traNa muddAne samAveza thAya che. romenTika ane kalAsikala kalA, aMtmalakSI , Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 prabuddha jIvana - - tA. 1-12-82 ane paralakSI kavitA tathA umikavitA ane vIra kavitA. kalA e kalAsikala ane romenTika aMzemAM AnaMdazaMkara mAtra zailIbheda ja jotA nathI paNa tAtvika bheda jue che. AnaMdazaMkaranI vicAraNane niSkarSa tAravatAM vakatAe kahyuM hatuM ke AnaMdazaMkarane mate saMskArI saMyama ane jIvanano ullAsa bannenI jemAM samatA hoya te kAvya uttama. "lirika ane epika lirika vizenI naNaMda, navalarAma, narasiMharAva tathA ramaNabhAI AdinI vicAraNu tapAsyA pachI AnaMdazaMkaranA vicAra sAra tAravatAM kahyuM hatuM ke AnaMdazaMkara kAvyane mAtra umino nahi paNa akhila AtmAne AviSkAra lekhe che ane mine ja kAvyamAM sarva kAMI gaNutA vicArane sAMkaDA siddhAnta gaNI uvekhe che. kavitAne AtmAnI amara kalA kahIne AnaMdazaMkara temAM buddhi, jJAna, vizALajIvananuM darzana, vastu jagata UparAMta Adarza ke 5ra jagatanuM darzana avazyaka gaNe che ne A sarva ta binagaMta moTA, sthApatyanAM vyApa ane parimANu dharAvatI racanAmAM sArI rIte UtaravAM zakya tethI Urmina kavitAne mukAbale vIra kavitA (epika peTrI) ane nATayakavitAne UMcI kavitA mAne che.. AnandazaMkare ramaNabhAInA vRttimaya bhAvAbhAsanI karelI vicAraNu tapAsIne vakatAe ubhayanA milanabiMdune nirdeza karatAM kahyuM hatuM "eka yukita tarIke, kRtrima rIte prakRtimAM mAnavabhAvAropaNa karavAthI kAvyanA satyane hAni thAya che, thAya ja e vicAramAM baMne saMmata jaNAya che. AnaMdazaMkara mAne che ke vastujagatanuM satya te ja ane te ja mAtra kavijagatanuM satya nathI. kavinuM jagata ApaNA vahAra jagatathI vizALa ane vadhAre vyavasthA-saMvAdavALuM che. vyaktimAM ane vizvamAM tenAM sarva sacarAcara padArthomAM eka ja catanya tatva vilasatuM hoI temanI vacce sUkSma saMbaMdha che. A sama saMbaMdha kavie saMvedanazIla ane kantadazI hevAne kAraNe vadhAre anubhavI zake che ne kAvyamAM tene mUrta karI zake che. AnaMdazaMkare narasiMharAva, khabaradAra, govardhanarAma tathA munazI AdinI kRtionI karelI vivecanAnI AnaMdazaMkarIya vilakSaNatAo tapAsyA pachI chelle tAravyuM hatuM ke AnaMdazaMkaranA sAhityavicArane AMgla vivecaka megyuArnalDanA sAhityavicAramAMthI samarthana ane puSTi sAMpaDe che. liTarecara eTa boTama Ijha kriTisijhama opha lAIpha' e vicArane teo saMmati Ape che. kavine dharmagurUne sthAne ne kavitAne dhamane sthAne sthApavAnA AnaMdanA vicAramAM emane zraddhA che.' vasaMtadhamanuM vidhAmadhu pAMcamA ane chellA vyAkhyAnano AraMbha vaktAe zrI viSNuprasAda trivedInA govardhanarAma, maNilAla ane AnaMdazaMkaranI vicAraNaviSayaka tulanAtmaka ane -AnaMdazaMkaranI samanvaya daSTine mahimA karatA vidhAnathI karyuM hatuM. ne te pachI temaNe kahyuM hatuM : "vasanta'ne AraMbha karatAM prathama aMkamAM AnaMdazaMkara ene uddeza spaSTa karatAM lakhe che ke: satyarUpa vicAra (ebsolyuTa thoTa) ane satyasvarUpa saMsthAonuM avalokana karavuM ane dhamane emanA madhyabindue rAkha e "vasantane mukhya uddeza kare che." A satyasvarUpa vicAra ane satyasvarUpa saMsthAo eTale gujarAtamAM vividha jIvanakSetromAM pravartatI pradhakAlIna vicAradhArAo ne temane abhivyakata karatI vividha saMsthAo. AcAryazrIe pitAnA jayeSTha vidyAbadhunI dharmabhAvanA ane vedAnta vicArane puraskAravA pravartAvavA "sudarzana' ane 'vasanta' calAvyAM paNa dhama, keLavaNI sudhAre, sAhitya AdimAM jyAM jyAM maNilAlathI judA paDavAnuM thayuM tyAM emaNe pUrvasUri pratyenA pUrA Adara sAthe tema kahyuM. pariNAma A sarva viSayanI vicAraNamAM pragati sadhAI. vivAdane sthAne samAdhAna ne visaMvAdane sthAne samanvayanI sthApanA thaI. rasadIpta nibaMdhakAra, AnaMdazaMkaranuM thisephI pratyenuM AkarSaNa, ane pachI tene tyAga, AnaMdazaMkaranI bhakita pratyenI prIti; jJAna ane bhakitane nakhAM gaNIne, jJAnane bhakita karatAM caDhiyAtuM gaNavA chatAM baMnenA samanvayane puraskAra tathA jJAna, bhakti ane kamane jIvanamAM samanvaya sAdhavAnI temanI valaNa vagere vize vistArathI kahyuM hatuM. e viSNuprasAde AnandazaMkarane "madhudazI' samanvayakAra" tarIke oLakhAvavA chatAM AnandazaMkare saLaMga, kalamabaddha sarvagrAhI sarjanAtmaka vicArapranya ApyuM nathI tene gujarAtanI kamanasIbI gaNAvI che. tene nirdeza karIne vakatAe zikSaNakSetranA eka mahAna vicAraka tarIke AnaMdazaMkarane Adara karyo hato. keLavaNIkSetre paNa temanI samanvayadRSTi kevI hatI tene khyAla ApatAM vakatAe aniMdazaMkaranuM eka mahattvanuM vidhAna avatAyuM hatuM : te A pramANe che. | 'zikSaNa pote ja eka mUlya che. jIvanamUlya che. zikSaNa eTale AtmavikAsa, AtmaviratAra, zikSita mANasa eTale pUro mANasa, Akhe mANasa, brAhmaNa-nityavikAsa sAdhato udAra ne umadA mANasa--AnaMdazaMkarane temanA nibaMdha saMdarbhe sarjakatAnA guNathI camatkRta ne rasa dIpta evA nibaMdhakAra tarIke biradAva temanI zailInA UMDIne akheivaLage evA prAsAdikatAnA guNano ullekha karIne vakatAe vyAkhyAnanuM samApana karatAM kahyuM hatuM: AnaMdazaMkara eTale svastha, prasanna, sugrathita ne prAsAdika nibaMdhanA sajaka ne tethI mAtra vivecaka-vicAraka tarIke nahIM* paNa sarjakanI hesiyatamAM paNa samAnya sAhityakAra. emanAM lakhANanA sarjakatAnA aMzAnuM anusaMdhAne anusaraNa rAmanArAyaNa zrI viSNuprasAda trivedI, ne zrI umAzaMkara jozI jevA sArasvatonA nibaMdha sajanamAM jovA maLe. * khAsa aMka * sva. paMDita becaradAsajI aMge khAsa aMka 1 lI Disembare pragaTa karavAnuM vicAryuM hatuM. paraMtu anivArya saMjogane kAraNe te have pachI pragaTa karavAmAM Avaze. -sahataMtrI, "prabuddha jIvanamAM Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-2 prabuddha jIvana eka ciMtanIya prazna viSe che abubhAI zAha pramudha jIvananA tA. 16-9-82nA aMkamAM zrI yazavaMta trIjA prakAranA vahevAramAM AThamaNuM nathI, paNa evo bhAI dozIe gAMdhIjI, libhadra ane thANesiMganA dAkhalAo vahevAra svaratha samAja mATe hAnikAraka hoI samAjamAM enI TAMkI chelle emane pitAne vivAdAspada jaNAto prazna rajU pratiSThA nathI. ane tema chatAM pratiSThAne bhoge paNa keTalIka karyo che ke, pralobhanothI dUra rahevuM ke prabhananI vacce vyaktioe raste pitAnA lobha-kAmanI vAsanAne paSatI jaine laDavuM hoya che. prazna kharekhara ciMtanIya che. A sivAya eka cothe prakAra che. sarvasAmAnya bahujana (1) thazesiMganI jema pralobhanathI dUra rahevAnI dunyavI. samAjanI kakSAne. aMdara vikAra te paDe che. nimitta nathI. vahevAru DahApaNanI vAta vadhu vAjabI gaNavI? ke, to susupta paDayA ja che. paNa dhana varase, vana pAMgare'nI jema (2) sthUlibhadra ane gAMdhIjI jevA lakattara pUrva ke jevuM nimitta maLyuM ke pralobhanane vaza banI jAya che. eTale vyakitavizeSane mAtra jude mAna, ane pralobhane vacce vahevAre salAmata raste dunyavI DahApaNane e che ke nimitta ja jaine laDavuM? na ApavuM athavA nimittathI dUra rahevuM. A be valaNamAM kayuM sAcuM evI muMjhavaNa rajU karI zrI ravizaMkara mahArAja kahetA hoya che ke, rUpa ane gAMdhIjIne mata emaNe TAMkA che ke, "gAMdhIjIne pitAne paisAnuM khulluM pradarzana na karavuM joIe. Agraha sAdhAraNa rIte evo hato ke, e (gAMdhIjI) je karI vikArI vRtti manamAM jAge kharI, paNa AkramaNa karavAnI ke zake te badhA mANaso karI zake. pratiSThAne bhege sAme cAlIne pralobhananA moDhAmAM jajane A viSe thoDuM vadhu ciMtana ahIM karIe. jItano zikAra thavA devAnI hade. te javA detI nathI. Ama gAMdhIjIne mata evo hoya che, te je karI zake te badhA ja nimitta na maLe te mANasamAM paDelI kutti manamAM jAge te e ene bahAra vyakata na thavA devA jeTalI mayAMdA rahetI hoya che.. - karI zake, te ene artha ema samajavuM joIe ke badhA ja mANumAM rahelI AtmazakitamAM evuM karavAnI kSamatA che ja. paNa evuM te ja karI zake, je e Atmazakitane keLave, pragaTAve. mana jAye te jAne de, mata jAne de zarIra, zrImad rAjacaMdra paNa kahyuM ja che. bIgara choDI kAmaThI kayuM lagegA tIra. sakaLa jIva che siddha sama, je samaje te thAya ! . tIra na chUTe tyAM sudhI nizAnane vAge nahi, nI jema sidha thavAnI kSamatA dareka jIvamAM che. paNa ene artha mananA bhAva bagaDe tema chatAM samAjamAM birU javAnA bhaye, e nathI ke badhA jI Aje siddha thaI gayA che. siddhi zarIranI Idrine parANe kAbumAM rAkhIne chUTo dora ApavAnuM meLavavA purUSArtha karavo ja paDe. mANasa TALatA hoya che. Ama sAmAjika-naitika zeha-zarama samAjanI salAmatImAM eka mahatvanuM yogadAna Ape che. ane be valaNamAM kayuM sAcu? ene javAba A ke te ema vyakita paNa bhale dhULa rIte, salAmata rahI zake che. Ape te ekAMtika gaNAze. eka javAba hoI paNa na zake. mAsanA manamAM paDelI vRtionI kakSA pramANe valaNa nakakI paraMtu koIka kSaNa evI Ave ke prabhata jANe Ama traNa ApatR sAme ja UbhuM hoya. ane tyAre pelI manamAM paDelI vikArIvRtti jera karI jAya. koI jenAra nathI, jotuM nathI dareka mANasamAM sArI-kharAba banne vRttio paDelI hoya che. enI khAtrI thatAM, zarIrane vaza rAkhavA jeTalo saMyama rAkhI enA pramANamAM judA judA prakAro gaNAvI zakAya. zakAya * hi. ane paravaza sAme paDelA pralezanane vaza banI javAya. 1 kharAba vRttione dUra karavI. sArI vRttione jagADavI, sakiya karavI. A pusnArtha jAgRtapaNe satata keTalIka vyakitao. AvA pralebhananuM nimitta sahaja AvI maLyuM hoya, karatI rahe che. athavA kasoTI karavA koIe yojanApUrvaka goThavyuM hoya. e savAla ahIM prastuta nathI. nimitta maLatAM, enAmAM bhAvA-mahAvAnI - 2 kharAba-vikArI-vRttine pivA mATe nimitta maLe-na mAnava haja nabaLAIne vaza banI javA jeTalI pAmatA mANasamAM maLe-te AkramaNa karIne paNa pijavA mATeno rasa keTalIka rahelI che. mATe te nimittathI dUra rahevAnI-bhAgavAnI vAtane vyakitao letI hoya che. lUMTa, dhADa, strInuM apaharaNu. baLokAra vahevAru DahApaNu mAnyuM ane emAM jAtanI ane samAjanI vagere vahevAra AkramaNa che.' salAmatI mAnI. 3 to AkramaNa nathI temAM jugAra-vesvAgamana jevAM apratiSThita vahevArone Azraya paNa mANasa leto hoya che. paNa ahIM praznane aMta Ave che? A salAmatI TakAu kAyamI-gaNAya? nimitethI bhAgI bhAgIne mANasa mAM bharAi emAM paNa vRtti te vikArane poSaNanI ja hoya chesamAje AkramaNane savaze vaja" gaNIne ene gune ga. besavAne? nimitta na ja maLe evI duranI jagA kayAM zodhavI ? che. AvI Akramaka vRttithI samAjane surakSita rAkhavA evA ane dura karavA jevuM zuM che? gunegArane jelamAM mUkIne samAjathI dUra rAkhavAmAM Ave che. Ama praznArtha te ubhA ja rahe che. ane salAmatInI lAgaNI anubhave che. pelA RSyazRMga munine dAkhalo che ja ne? 2 cAlI rahI vAtane Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . : 1para prabuddha jIvana " " putrane janmathI ja jaMgalamAM ucheryo. nArIjAttinuM rUpa che - metI eraNamAM rAya, mAthe dhaNu kerA dhAva, zuM, nAmasarakhuM kAne paDavA dIdhuM nahi. yuvAnavaya sudhI nArI , "Te phaTakIyA kahevAya, sAcAnI khare khabadhuM thAya. zuM enI kalpanA paNa na AvI. AvA RSiputrane eka ja . * Ama kasoTI vinA te sAcA kheTAnI khabare ya kema paDe? vakhatanA nArI kaMThe gavAtA gItanuM kAne zravaNa thavuM ane pachI niSphaLatAnA DarathI prayoga karavAnuM mAMDI vALyuM hota te e gItanA sarere enI pAse jaI e nArInuM rUpa jovuM. mAnavajAtane Ajano vikAsa ja na thayuM hatuM. ' basa, mAtra eka ja vakhatanuM A kaMTha ane rUpanuM mAdhurya, ahIM savAla thaI zake ke, pragano adhikAra kene? pralebhata ene paravaza banAve che. varasanI sAdhanA tajI, Ane nyAya bIjA na karI zake. kaseTImAM mUkanAra pote ja RSipitAnI AjJA levA rokAyA vinA Azrama choDIne pelI ene viveka karIne jAtane nyAyAdhIza banI zake. strInI pAchaLa pAchaLa e cAlI nIkaLe che. ama saravALe, kayuM valaNa sAcuM ema praznArtha mUkI Ama mAtra ekalA nimittane dUra rAkhavAthI paNa praznanuM muddAne vivAdAspada gaNavAne badale darekanI pitapatAnI mayadApUrNavirAma mukAI jatuM nathI. mULamAM te pelI kAma-lebhanI kakSA pramANe pitAnA sthAne kayuM valaNa vAjabI te paDelI mananI vRtti che. vAsanA che. mAnava samAjanI pragati vicArAya to muMjhavaNa anubhavavI na paDe ema lAge che. ane vikAsa mATe mANasamAM rahelI A vAsanAvRttinuM nirAkaraNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ? karavuM e ja sAco ane kAyamI IlAja che. ane vyaktinI gujarAta-saurASTra vAvAjhoDA rAhata phaMDa temaja rAmAjanI sAcI ane kAyamI salAmatI paNa emAM ja che. - vRttinuM AvuM nirAkaraNa nimittane dUra rAkhavAthI ke gujarAta-saurASTramAM tAjetaramAM thayelA vAvAjhoDA ane tenAthI bhAgavAthI na Ave. saheje maLyuM hoya ke varasAhnA kAraNe lagabhaga 400 mAnavIonA mRtyu thayA che. sAme cAlIne meLavyuM hoya paNuM, nimitta sAme hovA chatAM asaMkhya ghare dharAzAyI thayA che. pazuonI paNa moTA pramAkAma-lebha jevA kakSAnI vRti jAge ja nahi evI vAsanA- NamAM jIvahAnI thaI che. jamIna temaja khetIvADIne paNa moTuM mukti ke vAsanAkSaya karavAnA prayoge thatA rahevA joIe. nukasAna thayuM che-asaMkhya mANase gharabAra vinAnA thayA che. e bhautikavijJAna kSetre prayoga ke saMzodhana thAya che tema mane nirAdhAra banelA ApaNuM bhADuMone madada karavI te ApaNI pavitra pharaja banI rahe che.. , vijJAna ane AtmavijJAnane kSetre paNa saMzodhana-prayoga thavA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe "vujarAta-saurASTra vAvAjhoDA joIe. rahita phaMDa' zarU karyuM che. saMdhanA sabhya, ajIvana sabhya, bhale gurUnI AjJAthI, paNa libhadrane e eka prayoga ja peTrana membaro temaja saMdhanA zubhecchakene pitAne yogya kALA hato. emAM e aNizuddha pAra utaryA. vyakitagata pote te saMdhanA kAryAlaya para satvara mekalI ApavA mATe namra vinaMti kaseTImAM uttirNa thayA ja, sAthe kezAnA gaNikAjIvananuM paNa karavAmAM Ave che. saMpUrNa parivartana thayuM. Ama sAmAjika dRSTie enuM meTuM rAhata phaMDamAM ApavAmAM AveluM dAna AvakaverA dhArAnI mahatva gaNAya. 80 jI. kalama heThaLa karamukta raheze. saMgha dvArA ekaThI thayelI - yazavaMtabhAI kahe che, "kathA tarIke A bhavya gaNAya, paNa , rakama bhagavAna mahAvIra kalyANa kendrane mokalavAmAM Avaze. ceka "Bombay, Jain Yuvak Sangh " bedhaka prasaMga tarIke enuM mahatva keTaluM ?" 41421 mekalavo. - te yazavaMtabhAIe ja tAjo gAMdhIjIne dAkhala uparanI apilanA anusaMdhAnamAM nIce pramANenI rakama Ape che. e kathA nathI hakIkata che. ane sthUlibhadranA prApta thaI che, tene sAbhAra svIkAra karIe chIe. prayogathI paNa AgaLa jAya evuM e tAjuM udAharaNa che. koInA kahevAthI nahi, svayaM ane yajJakArya samajIne emaNe 1001 sva. cImanalAla cakubhAI zAha A prayoga kaho te prayoga dvArA jAtane kaseTIe caDAvI hatI. 1001 zrI rasikalAla mehanalAla jhaverI saMjogavazAta e paDatuM mUkAye. samAjane enuM pariNAma 501 zrI cImanalAla je. zAha jANavA na maLyuM ane eka adhikArI puruSanA 501 me. sI. ke. zAha cerITebala TrasTa anubhavathI jagata vaMcita rahyuM e kharuM paNa hA. zrI praviNabhAI ke. zAha adhikArI pu-pAtro-AvI seTImAM pitAnI jAtane mUke 501 zrI vADIlAla jeThAlAla zAha e mAnavajAtanI pragati mATe upakAraka ja gaNavuM joIe. 501 zrImatI caMpAbahena lakSmIcaMda verA alabatta emAM jokhama ochuM nathI. kAIka e jokhama uThAvIne jAtane tApaNImAM mUke te e valaNa cheTuM che ema 500 zrI ramezabhAI nANAvaTI mAnavuM e barAbara nathI lAgatuM. 251 zrI hemendra zAntilAla devajI nandu * prayogamAM niSphaLatA maLe ema paNa bane. to niSphaLatAnA 251 me. vizA prinTarI anubhavane baMdha bIjA prayogakArone kayAM, kevI, sAvadhAnI - hA. zrI. dAmajI velajI zAha rAkhavI, ene padArthapATha pUro pADaze. ane saphaLa thaze te, 251 zrI ke. pI. zAha sAcA puru mATe preraka pagadazAthI enenabaMne kazema. 251 zrI devacaMda Ara. gAlA anukaraNa thavAne ane ene dAkhalo laI-daI-daMbha poSA 101 zrI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha vAne e saMbhava ochA nathI ja, sAmAnya rIte te "guru kare tema nahIM, paNa gurU kahe tema karavuM ema saMtAe-zAstroe rUA. 5611 kahyuM ja che. chatAM kuttine poSavA mATe je anukaraNa karaze, cImanalAla je. zAha teno daMbha vahelemaDe khulluM paDaze ja. kahyuM che ne ke, . . ke. pI. zAha-maMtrIo Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tatAM ja mA thI . upara tama"vI ke tA. 1-12-82 prabuddha jIvana nirdoSa pazuonI katala 0 pU. saMta zrI pramukhasvAmIjI bahiSA e parama dhama le che. darekanA jIvanamAM katala mATe sarakAra taraphathI lAIsansa ne suvidhAo maLatI hoya ahiMsA hovI joie. dharmanA pAyAmAM satya, ahiMsA, dayA ne te e bhAratanuM moTuM kamanasIba che. "yathA rAjA tathA prajA brahmacarya A cAra vAta mukhyapaNe upadezAI che. enuM jeTaluM jevuM rAjaktao, dezanA sUtradhAro karaze tema prajA anusaraze. rakSaNa karIzuM teTaluM ApaNuM rakSaNa thavAnuM che. dharmo rakSati kUvAmAM che tevuM havADAmAM Ave ja. Aje vyakitae ja rakSitaH" rakSAyela dhama ja ApaNuM rakSaNa kare che. A cAra sUtradhAne jAgRti ApavI paDaze pAyAnI vAtane jIvanamAM vaNI levAnI che. ApaNu dezanetAo hiMdustAnanA kahevAya, hiMdu saMskRtinA bhAratanI bheTI kamanasIbI e che ke Aje bina- himAyatI kahevAya, ne emane dhama" paNa hiMdu chatAM emanAmAM sAMpradAyikatAne siddhAMta svIkArI hiMsA vahorIne satya, AvI bhAvanA kema? gAMdhIjI ApaNuM rASTrapitA kahevAya ahiMsA, dayA ne brahmacarya samanvita mAnavadharmane ApaNe emanA ja siddhatine Aje hrAsa thaI rahyo che. emane A paMgu banAvI dIdho che. ApaNA dezanetAo ke bIjA badhuM joIne zuM zAMti maLatI haze? rASTrapitA te bicArA adhikArIo hiMsAnI bAbatamAM hAtha UMcA karI nAkhe che. kaI jIvane duHkha thAya nahi e rIte varyAM che. emaNe ema ke-'AmAM amArAthI kaMI thaI zake nahi ame ahiMsAnI rIte ja pitAnuM kArya karyuM che te badhAne e rIte binasAMpradAyika chIe, jene je karavuM hoya te kare.' kharuM samajAvyuM che. enA thakI ApaNane rAja maLyuM, enA rAja jotAM ApaNe hiMdu dharma nI nA pADe che ke ahIM te upara besI rAjakartAo je avuM calAvatAM hoya te kharekhara ahiMsAne ja mahattva apAyuM che. satya dayA ne brahmacaryanuM moTI kamanasIbI che. saMrakSaNa ahiMsAthI thAya che. | vinobAjI jevA saMta puruSa ahiMsAne Agraha rAkhI ! ' zrIjI mahArAje ahiMsA upara khUba bhAra Ape che. kArya karatA hoya ne emanI vAta ApaNA magajamAM na Ave emanA samayamAM thatI hiMsAne aTakAvavA temane dhaNuM sahana e ja batAve che ke Aje hiMsAnuM keTaluM pramANa vadhI karavuM paDeluM. yajJomAM pazu kapAvAM ja joIe evI kamAnyatA gayuM che ! samAjamAM ghara karI gayelI. yajJaktaoe yajJahiMsA vedamAnya ne zAstrokata che, evuM ThasAvI dIdheluM. pazuonuM sarjana yajJa ApaNe dhama keTalIye rItathI naSTa thaI rahyo che. khabara na paDe ne ApaNe dharma jAya che. yena kena prakAreNa Aje mATe ja che, evuM brAhmaNo pratipAdana karatA. zrIjI mahArAje paisA joie che. mAMsAhAra vecIne Avelo paise buddhi Thera Thera ahiMsAmaya yajJo zaru karyA. bagADaze ja. e hiMsAvALI thaze.. kadI nahi sudhare. AhAra evA kacchamAM bhUjanA divAna jagajIvana brAhmaNa hatA. eNe oDakAra kahevAya che, kema tevA vicAro Ave ja. e Aje moTo hiMsAmaya yajJa zaru karyo. hajAro pazuo homa mATe tyAM pratyakSa dekhAya che. ApaNuM ghaNu rAjyamAM dArUnI chUTa thaI ekatrita karyA. AmaMtraNa maLavAthI zrIjImahArAja paNa tyAM [gaI che. Aje gujarAtamAM baMdhI che paraMtu tenI ya chUTa pahecA. zAstrArtha karI paMDitane samajAvyuM ke: "ApaNo A karavAnA vicAro rAjaktaomAM peThA che. teo ya pAchI kahevAya dharma nathI. temAMya brAhmaNa te bahu dayALu kahevAya. enA gAMdhIvAdI ! ne dArUbaMdhIne chUTI karavAnI vAta kare ! vaLI jIvanamAM A katalanA vicAranI gaMdha paNa na saMbhave. tame anya rAjyomAM pazuo mekalI katalakhAnAne je protsAhana nirdoSa pazuone mArI homa karaze te kiratAra sakhI nahi le." apAtuM hoya te e meTI kamanasIbI ja nahi te bahu samajAvaTane aMte kacchanA rAjAnA hRdayamAM A vAta bIjuM zuM? utarI. eNe badhAM pazuone cheDI mUkAvyAM. zrIjIcachAthI ke Aje vinobA bhAve ne bIjI saMsthAo govadhabaMdhI mATe vipremAM taDa paDI temAM"mAMhI e mAMsabhakSIonuM nidhana jora zorathI kArya karI rahyA che. ApaNe prApanA karIe ke thayuM. bhagavAna svAminArAyaNe Ama reThera ahiMsAnuM emanAmAM A baLane zakita vadhatAM rahe. katalanuM kArya baMdha pratipAdana kareluM che. thaI jAya. jo ke kartAhatAM bhagavAna che, mAravA jIvADavA emanuM "Aje katalakhAnAM karavAmAM koI pApa nathI' evuM samAjane kAya che, chatAM ApaNe nirAMta laI besavAnuM nathI. emaNe je kasAvavAmAM Ave che. paisA mATe ja A badhuM thAya che. eka kaMI upAyuM che te bhagavAna prerita ja kArya che. janatAe paNa kamabhAgya che ke mANasa A adharmanA dhana pAchaLa doTa daI katala- nirAza thavAnI jarUra nathI ke rAjasattA pAse ApaNuM zANapaNa khAnI UbhI kare che. ApaNA lohImAM saMskAra na hovA keTaluM ? maMDI ja paDe. gAMdhIjIe kaheluM ke deDha varasanA joIe. manamAM paNa e vicAra na Avavo joIe ke mAre pAyo emane ema gayA che. e sAcuM che, katalakhAnuM karavuM che athavA ene protsAhana ApavuM che. AjanA vAtAvaraNamAM ApaNe sAco parizrama haze te nirdoSa pazuonI hatyA karI, paisA meLavI kadI bhArata sukhI bhagavAna jarUra bhaLaze. dAru, cerI, mAMsAhAra ne vyabhicAra' nahi bane. enA karatAM bahetara che ke ApaNuM astitva na hoya. vagerenAM dUSaNo je samAjamAM pisaze te dezane sAro, sukhI ne ApaNe bIjI ghaNI zubha pravRttiothI jIvana jIvI samRddha kare che te kayAMthI thaze? samAja bhaMDo te deza bhUpene zakIe. bhagavAne suvidhAo ApI che. chatAM Ajane mAnava samAja sAre te deza paNa sAre. vyakti bagaDelI haze te khAvA kutsita vicAromAM ne akAryamAM jIvanane barabAda kare che. samAja nahi sudhare. vyaktimAM ja hiMsAnA, vyasananA vicAro Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 haze, ane prAtsAhaka vAta thatI haze te kAMi divasa zAMti nahi sthapAya. bhagavAna svAminArAyaNe eka eka vyaktinu jIvana laDayuM. emaNe pAMcaseA virakata saMtA taiyAra karyAM ne saune gAmaDe gAmaDe ghUmatA karyAM. AvI vyakitagata sudhArAthI samAja sudharyAM. Aje paNa emanA sahe svAminArAyaNIya sa MtA AdivAsI jevA vistAramAM A kAya karI rahyA che. dhama'parivatana karatAM jIvana parivatana karo. samAjane majabUta banAvavA vyaktie ja sudharavuM' paDaze. Aje nirdoSa pazuonI hiMsA thai rahI che tyAre saue samajavuM ghaTe ke game tema to ce e DhAra che. enA thakI ApaNe dhaNA lAbha meLavyeA che. have vRddha thAya pachI ke i tenA tyAga karavAnA ? ene ApaNe pAlavavAnuM ja che. AkhA jIvana daramyAna ene lAbha lai dharaDu thatAM sAine vecavu e mAnavatA nathI. prabhue je rIte ene AvaradA ApI hoya te rIte sukhadu:kha veThIne paNa ApaNA AMgaNe ja tenA Treka paDe e rIte mAvajata karavI ja rahI. Aje dharA pazune ktalakhAne mokalavAno vicAra Ave che. kAle evA paNa vicAra Avaze ke mA-bApa vRddha thayAM che tene paNa katalakhAne mAkalI do. AvA duSTa vicAre AvatAM vAra nahi lAge. kAraNa ke AAjanuM vAtAvaraNu jotAM adhamatinA vicAra| sAhajika thaI paDayA che ! jenA thakI janma thayeA, jeNe meTA karyAM, jenAthI jIvana lelatuM thayu' te mAkhApane ja zu vRddhAvasthAmAM na pAlavI zakA ? .emanI sevA na karI zake ? tamArI sevA emaNe keTalI badhI karI che! peTe pATA bAMdhIne, sukhaduHkha veThIne jeNe ApaNane ucheryAM, bhaNAvyA-gaNAvyA te temanI ja sevA na karI zakIe te kevI buddhi 1 jenA lAbha ApaNe jIvana paryaMta lIdhA che temA paNa vicAra karavA. pachI e bhale game te prANI DhAya, bhagavAne ene je AyuSya Apyu' che, te ApaNe tyAM ja puru thAya evu Icchavu joie. pazu vadhArAnA che. mATe nAkheA tala"Ane evA vicAra sudhdhAM AvavA na joie. gAyAthI te tenA khaLAthI ApaNe Aja sudhI keTalA lAbha letA AvyA chIe ! vAcharaDAM, gAya baLada Akhe gAvaza mAnavajIvanane keTalA lAbhadAyI nIvaDayA che ? ene talakhAnAmAM ApIne mANusa sukhI thavAnI lAlasA rAkhe che. paNa e sukhI nahi thAya. jenA Aja sudhI lAbha lIdhA hAya tene nIraNapULA karIne AyuSyapaya`ta sAcavavAmAM ja kharI mAnavatA che. ApaNAthI tenI sAravAra thAya teTalI karavI pachI AvaradA pUrI thaye te javAnuM ja. paNa e katalakhAnAmAM jAya ne krameAte mare tenA-nirdoSa jIvanA-niHsAsA mAnavajIvanane verAna karI mUke che. pazune vecI maLatA paisA e paisA nathI, nayu" pApa che. vyakitanI, samAjanI dezanI ke AkhA vizvanI AkRtAmAM Avu" dhAra pApa kAraNabhUta ane che. A prakAranA kamAu vicAra { deza, samAja ke vyakti mATe khatarArUpa che. Aje ApaNe saue gAva'zahinA bhaddavicAramAM bhaLavAnuM' che. jene tyAM je DhAra jeTalI vayanuM che tene te sAcave. zA mATe na sAcave?' jenAthI aneka lAbha lIdhA che tene sAcavavuM' ja tA. 1-11-82 prabuddha jIvana joie e mAnava mAtranI pharaja che. mA-bApane pAlavavAM, kuTuMbane poSavu, khALIne sArA sauMskAra ApavA, pazuonI mAvajata karavI e ApaNI pharajo che, hiMdudhamanI zIkha che. ApaNe tyAM videzI vicArAnuM AkramaNa vadhatuM jAya che. tyAM moTA jIvaleNa bhAvi yudhdheAnI sAmagrI taiyAra thai rahI che. tenu kAraNa e lekAnu mAnasa ja evuM hiM sAtmaka rahetu. Azru che. tyAMnA bALamAnasamAM ja laDAyaka sarakArane poSaka adyatana vicArAnI vaNujAra vahe che. paLamAM sava'nAza karavAnA vicAronI pAchaLa mAMsAhAra eka prabaLa kAraN che. hiMdustAnamAM rahenAra ApaNe sau saMskRtirakSaka hiMdu chIe. ApaNA lohImAM, nasenasamAM satya, ahiMsA, yA te brahmaya' niraMtara vahevAM joie. paramAnada kApaDiyA pAritASika 1980-81 nA varSa mATenuM pAritASika zrI vatsala vasANIne temanI kRti 'jAgIne jou* te'-mATe puraskRta karavAmAM AvyuM che. teo chellA sAteka naSa'thI svataMtra cikitsaka tarIke Ayuve'ki-tabIbI sevAomAM vyasta che. kaTAra lekhaka tarIke pUrve'-sa Mdeza ane hAla 'gujarAta samAcAra'nA vAcaka va mAM nedhipAtra lokapriyatA prApta karI che. aMtaranA jharaNAM,'' 'jAgIne jou to' UMdhAM aTapaTA bhAga bhAse.' jevI dAnika pRSThabhU dharAvatI kaTArA lakhyA pachI, hAla, gujarAta samAcAramAM 'aMtara varase anarAdhAra nAmanI kaTAra lakhI rahyA che. zrI paramAnaMdakuM varajI kApaDiyA pAritASikasUci varSa lekhaka graMtha 1974-75 amRtalAla yAjJika AtmagaMgotrInA punita jaLa' umAzaMkara jozI 'keLavaNInA kImiyA' 1978 39 DaoN. jayendra zAstrI 'zikSaNa daza'na bhiASA kAza' vatsala vasANI 'jAgIne jou te' 1976-76 1980-81 sva. cImanalAla cakubhAI zAha smRti vizeSAMka prabudhdha jIvana'nA taMtrI ane saMdhanA pramukha cImanalAla cakubhAi zAhanA zanivAra, tA. 20-11-1982nA roja devilaya thayA. prabudhdha jIvana'nA tA. 16-12-1982nA aka sva. cImanalAla cakubhAi zAhu smRti vizeSAMka tarIke pragaTa thaze. emanI bahumukhI pratibhA, dharma-adhyAtma, samAja ane rASTrIyastare emanA pradAnane AvarI letAM lekhA A vizeSAMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. A vizeSAMkane lakSamAM rAkhI prabudhdha jIvana nA tA. 16-12-1982 ane tA. 1-1-1983nA aMkA sacuta aMka tarIke pragaDha thaze, eTale ke tA. 1-1-1983nA aMka pragaTa tharo hu, ramaNalAla cI. zAhaH saMvata trI. mAlaka : zrI muMbai jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka zrI cImanalAla je. zA, prakAzana sthaLa H 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI 400 004 Te. naM. 350296 : mudraNusthAna : dhI sTeTasa pIpala presa, kATa, muMbaI 400 001, 2, 3 da 10 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH/BY/South 54 Licence No. 37 prabuddha jIvana varSa : 144 aMka: 16-17 - tA. 16-12-1982 ane tA. 1-1-1983 vArSika lavAjama : rU. 2000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rU. 5000 cImanalAla cakubhAI zAha smRti aka tA. 11-3-1902 ja maraNubhaya dehavilaya : tA. 20-11-1982 maraNaya viSe lakhuM chuM tyAre AtmA, karma, amaratva, mokSa vagereno vicAra nathI karato. AtmA che ke nahi, hoya to amara che ke nahi, pUrvabhava, punarjanma A badhI vastu hoya ke na hoya, koIpaNa saMjogomAM maraNubhayanuM kAraNa nathI ema mane lAge che. A dehanA aMta sAthe badhAno aMta Ave che ane AgaLa pAchaLa kAMI ja nathI ema mAnIe to paNa maraNabhayanuM kAraNa nathI. aMta AvI gayo, chUTI gayA, duHkha ke ciMtAne kAMI avakAza nathI. AtmA che ane amara che ane punarjanma che ema mAnIe to paNa maraNubhayanuM kAraNa nathI. A deha choDI kayAM javAnA chIe te kAMI jANatA nathI. AthI sArI dazAmAM kema javAnuM na hoya ? A jiMdagImAM evuM karma karyuM nathI ke tenuM pariNAma duHkharUpa Avaze evo bhaya hoya. sArI dazA prApta karavAnA IrAde paNa kAMI karyuM nathI. sahajapaNe mANasa tarIke prApta kartavya karyuM che teno saMtoSa che. deha yANathI nIpaje, deha viyoge nAza e rithati hoya to paNa duHkha nathI. punarjanma hoya te paNa jAya nathI. ajJAnathI bhaya Ubho karavAnI jarUra nathI. eTaluM jJAna nathI ke nizcitapaNe ema kahI zakuM ke have pachI sadgati che. je hoya te, A bhaye kAMI evuM karyuM nathI ke cintA ke udvega thAya. mArI prArthanA che ke mAro A bhAva aMta sudhI TakI rahe - cImanalAla cakubhAI zAha Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhapRSTha-2 cImanalAla cakubhAI zAha smRti aMka sva. cImanabhAInI dharmabhAvanA // zrI morArajIbhAI desAI cImanabhAI e jIvI to jANyuM ja. emaNe marI paNa jANyuM. jIvavAno AnaMda sahu koI ne hoya, mavAno AnaMda koIne na hoya. paNa cImanabhAI ne mana jIvavAnA ke maravAnA AnaMdamAM koI pharaka nahoto. mRtyu AvatuM hovAnuM jANavA chatAM aMtima kSaNomAM temanA manamAM dharmano vicAra rahyo hato. jIvanasara dharmano vicAra karyo hoya to ja mRtyukALe mANasanuM mana dharmamaya rahe. mANasa sAcIrIte jIvana jIvyo ke nahIM tenI kasoTI tenA maraNa samaye thAya che. cImanabhAI e ksoTImAMthI pAra UtaryAM hatA. maraNu AvI rahyuM hatuM tyAre paNa cImanabhAI e ravasthanA khoyA vagara lekhanakArya cAlu rAkhyuM hatuM. cImanabhAI ne pahelI vAra huM kyAM ane kayAre maLyo te bahu yAda nathI. paraMtu I. sa. 1952 thI amAro paricaya gADha thayo. lokasabhAnI pahelI cUMTaNI I. sa. 1952 mAM thaI. cImanabhAI surendranagara vistAramAMthI cUMTaNImAM UbhA hatA. teo cUMTAI AvyA. emanA matavistAramAM cUMTaNI pracAra mATe huM gayo hato, te vakhate emano mane vizeSa aMgata paricaya thayo. tyAra bAda ame prasaMgopAta maLatA hatA. amArI vaccenI carcAo sadbhAvamarI hatI. emane mArA pratye ghaNo sadbhAva hato. saoNlisiTara tarIke cImanabhAI AraMbhamAM khIjAthI kadAca bahu judA na hatA. paraMtu pachIthI emanAmAM dhArmika bhAvanA uttarottara vadhatI gaI. tenI asara emanA saoNlisiTara tarIkenA vyavasAyamAM paNa varatAtI hanI. saoNlisiTara chanAM vaDAo zamAvavAno ane samAdhAna karAvavAno teo Agrahu rAkhatA. A rIte emaNe potAnI tejasvI buddhino sadupayoga karyo. dharma aMge amArA vicAro lagabhaga sarakhA hatA. amArI vacce rAjakIya bAbato karatAM dhArmika viSayonI vadhu vicAraNA thatI. niHsvArthapaNe khIjAtanI sevA karavI e ja dharma che. chatAM dharmanuM AcaraNa saheluM nathI. Aje dharmanA nAme jhapaDA vadhI gayA che. duniyAmAM dharmane sva. cIma~nalAla cakubhAI zAhano aMtakALa eka bahuzruta tattvacintakane zome tevo hato. pote hospiTalamAM dAkhala thayA, auparezana karAvyuM. dhare pAchA AvyA ane deha choDyo tyAM sudhInA lagabhaga pacAsa divasanA gALAnA emanA jIvanakALane vAraMvAra najIkathI nihALavAnuM anyuM ane teno prabhAva cittamAM sudRDha ane aMkti thayo. zrI cImanabhAI sAcA arthamAM tattvaciMtaka che, tenI pratIti emanA A aMtakALamAM vizeSapaNe thaI chellAM keTalAMka varSathI zrI cImanabhAI jAhera sabhAomAM, khAsa karIne, emanA janmadinanI ujavaNInA prasaMge, vakhatovakhata ema kahetA : 'mane mRtyuno bhaya nathI. A paLe mRtyu Ave to paNa huM te mATe sajja chuM. ' pote uccAreluM A kathana emaNe potAnA aMtakALamAM caritArtha karI batAvyuM. chellAM doDheka varSathI pU. cI manabhAInI paDozamAM rahevAne kAraNe mAre vAraMvAra sAMjanA samaye emane maLavAnuM thatuM. huM maLe tyAre jaDa ane cetana tattva, jIva ane AtmA, vizvanuM svarUpa ane vyavasthA vize ghaNI vAra carcA cAlatI. chellA divasomAM teo zrImad rAjacaMdrano moTo graMtha niyamita vAMcanA. deha ane AtmAnI bhinnatA ane dehanI aniyatA vizenAM zrImad rAjacaMdranAM dhaNAM mArmika vacano teo mane vaMcAvatA tA. 1-1-83 nAme jeTalAM yuddho thayAM che eTalAM khIjAM kazA mATe thayAM nathI. dharmanuM kSetra ja evuM che ema nathI, manuSyano svabhAva evo che, tethI jhagaDA thayA kare che. chevaTe adharma cAlato nathI. satyameva nAte badhA bole che, pazu pAlana keTalA kare che? jayAM sudhI kasoTI nathI thatI, tyAM sudhI adhA dharmanI vAto kare che. paNa kasoTI thatAM keTalA ochA loko emAM pAra Utare che? sva. cImanabhAIno aMtakALa -DA~. ramaNalAla cI. zAhu mAtra kriyAkAMDa e dharma nathI. sAdhana bhale gaNAya. dharmamAM to abhaya, ahiMsA, satya ane namratAH e cAra avazya hovAM ja joI e. e cAramAMthI eka na hoya to khAkInA traNa adhUrAM che. e cAre paraspara saMkaLAyelAM che. dharmane satata AcaraNamAM mUkyo joI e e cImanabhAInI atUTa zraddA hatI. emanAM vANI ane vartanamAM pharaka nahoto. emanAmAM AMtaranirIkSaNu satata cAlatuM rahetuM hatuM. eTale ja uttarottara emanI pragati thaI. A rIte amArA vicAromAM sAmyatA hatI. emAM mukhya kaDI hatI dharmanI. eTale ja paryuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM teo mane AgrahapUrvaka bolAvatA. mANasanA vyaktitvanAM AdhyAtmika, sAmAjika ane rAjakIya A traNe ya pAsAM temaNe khIlavyAM hatAM. teo sAcA sAdhaka hatA. temanAmAM karuNA hatA. potAnA jIvananI suvAsa mUkI sevAno tathA umadA vicArono vAraso teo ApaNane ApatA gayA che. ATalI adhI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA hatA, e temanI suvAsanI pratIti karAve che. temanAmAM prabaLa sevA bhAvanA hatI. mAnava rAhatanAM kAryo, bhagavAna mahAvIra kalyANa kendra vagere dvArA karyA e nAnIsUnI vAta nathI. kartavyapAlanamAM teo custa hatA. temanAmAM paristhiti anusAra samAdhAna vRtta paNa hatI. emanA jIvanamAM uttarottara dharmanI asara AvI hatI te emanA chellA lekho batAve che. dharmane AcaraNamAM mUkavo joI e ema teo paNe mAnatA. emane emAM keTalI AsthA hatI te emanI chevaTanI ghaDI sudhInI svasthatA parathI paNa joI zakAya che: ane e badhA vize pote kaMIka lakhavA icche che ema vAraMvAra kahetA. emAMnA ekAda viSaya para emaNe eka lekha lakhIne ' prabuddha jIvanamAM pragaTa paNa karyo hato. cImanabhAInuM Arogya TheTha bAlyakALathI bahu sukharUpa rahyuM na hatuM. temane peTanI takalIpha vAraMvAra thatI hatI. ene kAraNe potAnA jAhera jIvanamAM haravA-pharavAnI dRSTie emaNe keTalIka maryAdAo svIkArI lIdhI hatI. teo prakRtie eTalA svastha ane zAMta hatA ke temane hRdayarogano humalo thAya evo saMbhava na hato. temanuM cittataMtra paNa atyaMta sUkSma AMdolana jhIllI-samajI zake tevuM vaccha, zAMta, nirmaLa ane sukumAra hatuM. eTale cittAvegane kAraNe thatA koI rogano temane bhaya nahoto. teo koI vakhata kahetA, 'huM jaIza to peTanI bimArIne kAraNe jaIzuM.' 1982 nA 11 mI mArcanA roja zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI temanI 81mI varSagAMTha saMdhanA paramAnaMda kApaDiyA haoNlamAM UjavavAmAM AvI hatI. te divase sAMje kAryakrama pachI sAthe ghare pAchA pharatAM emaNe mane kahyuM, huM bahArathI jeTalo svastha dekhAuM chuM teTalo aMdarathI svastha nathI. AI kIla a lampa ina mAya sTamaka, huM have hu lAMbuM jIvavAno nathI, mAro aMtakALa najIka AvI rahyo che.'.. [anusaMdhAna : mukhapRSTha-3 ] 2 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-1983 emanA jevI vyakti svasthatApUrvaka potAnA vize AvI vAta kare to te mAnavI rahI, paraMtu teo savArathI sAMja sudhI dhare ane oNphise je rIte kAma karatA te jotAM tathA kholavAmAM, lakhavAmAM, vicAravAmAM, yAda rAkhavAmAM, TaTTAra cAlavAmAM teo je sphUrti dAkhavatA te jotAM temanI zakti kSINa thatI jAya che tevuM jarApaNa lage nahIM. chellAM keTalAMka varSothI teo muMbaI bahAra bahu ochuM jatA, paraMtu muMbaImAM aneka sabhAomAM teo samayasara pahoMcI jatA ane potAnuM sacoTa vaktavya rajU karatA. temanI smaraNuzakti tIvra hatI ane aneka vyaktio vize, graMtho vize, solisiTara tarIkenA potAnA vyavasAyanI bAbato vize ghaNI badhI vAto smRtine AdhAre tarata kahI zakatA. teo potAnAM rokANo mATe koI noMdha rAkhatA nahIM; paraMtu cAra--cha mahinA sudhInAM potAnAM rokANonI tArIkho temane sahaja rIte yAda rahetI. evuM kayAreya sabhaLyuM nathI ke cImanabhAI e smRtidoSane kAraNe eka ja divase ane samaye e rokANo svIkArI lIdhAM hoya, athavA koI sthaLe javAnuM bhUlI gayA hoya. jIvananA aMtima samaya sudhI emanI smRtizaktine kazI ja asara pahoMcI nahotI. prabuddha jIvana tA. 18mI sapTembaranA roja teo lokamitra nAmanI saMsthAnA udghATana prasaMge gayA hatA. e divase emaNe tyAM lagabhaga eka kalAka pravacana karyuM hatuM. emanI vAdhArA askhalita hatI. e divase rAtre huM emane dhare maLavA gayo hato, paraMtu teo rojanI jema sophA para khesI vAMcatA nahotA, pathArImAM sUI gayA hatA. meM pUchyuM to kahyuM, ' peTamAM bahu ja dukhe che. kazuM khavAyuM nathI. UlaTI thAya evuM thayA kare che. DaoNkaTarane bolAvyA che. sAMjanA kAryakramamAM mananI pUrI svasthatAthI bocyo, paraMtu Akho vakhata peTamAM sattata dukhyA karatuM hatuM.' e divasa sudhI cImanabhAI savArathI sAMja sudhI potAnA niyatakrama pramANe dhare ane oNphise puSkaLa kAma karatA rahyA hatA. DaoNkaTare AvI salAha ApI haoNspiTalamAM jaI te nidAna karAvavAnI e divasa pachI haoNspiTalamAM teo dAkhala thayA, cImanabhAI gharanAM svajanone keTalAka samaya pahelAMthI kahetA rahyA hatA : 'mane hamaNAM hamaNAM peTamAM vAraMvAra je dukhAvo thayA kare che te kaeNnsarano ja hovo joI e, ane A kaeNnsarane kAraNe thoDA samayamAM mAruM jvana pUruM thaze.' AvuM kahetI vakhate emanA caherA upara ke emanI vANImAM cintA ke gabharATano jarA sarakho paNa aMza jAto nahIM. nidAna mATe teo jaina klinikamAM dAkhala thayA ane tyAra pachI peTanuM oNparezana thayuM tyAM sudhInA divaso daramiyAna teo savArathI sAMja sudhI haoNspiTalamAM temanI khakhara jovA Avanara aneka lokone maLatA, vAto karatA ane potAnI jIvanalIlA have pUrI thavAmAM che. evAM garbhita sUcano paNa karatA. haoNspiTalamAM paNa ya.reka teo khATalA para sUvAne badale bahAra laoNbImAM sophA para beThA hoya ane badhAnI sAthe hasIne vAto karatA hoya. eka vakhata to meM kahyuM paNa kharuM, 'kAkA, atyAre tame pote koI daradI jevA lAgatA nathI, paraMtu jANe koI daradInI khakhkhara jovA AvyA ho evA lAgo cho, ' oNparezana thayuM tyAra pachI temanA jIvanano eka navo tabakko cAlu thayo. kaeNnsaranI gAMDa che ane te ghaNI prasarI gaI che e prakAranuM nidAna thayA pachI ane bAyapAsa sarjarI thayA pachI cImanabhAI ne asaghu pIDA thavA lAgI. kyAreka emane rAhata maLe te mATe ghenanAM injekzana paNa apAyAM. teo dhaNuMkharuM pathArImAM sUtA hoya ane U~catA hoya athavA ardhajAgRta dazAmAM hoya. have ekasAthe vadhAre samaya esAnI ke vAta karavAnI emanI zakti dhaTatI javA lAgI. je khole temAM paNa vAkya pUruM thatAM ThIka ThIka vAra lAgatI. eve samaye paNa emaNe ' pramuddha jIvana' mATe lekha lakhAvyo, A divaso daramiyAna emanuM dharmaciMtana savizeSapaNe cAlyuM. dharma pratye teo pUrI AsthAvALA hatA. paraMtu teo buddhizALI hatA tethI tarkasaMgata vAta svIkAravAnuM Xie mukhapRSTa-3 temane vadhAre gamatuM. paraMtu have teo kaMI vizeSa bhAvA banyA hatA. A vizvanAM tamAma gUDha rahasyono tAga meLavavAnuM gajuM manuSyanI buddhimAM nathI, ane ethI parama tattva pratyenI zaraNAgatino bhAva ja mahattvano che, e vAta upara teo bhAra mUkavA lAgyA hatA. teo judAM judAM dharmastotronuM raNu karatA hatA, paraMtu te yaMtravat khanI jAya tyAre baMdha karI detA hatA. oparezata pachI cImanabhAI mAtra pravAhI khorAka ja laI zakatA ane te pazu alpa pramANamAM. pariNAme temanuM zarIra divase divase kSINu carcA lAgyuM. cahero paNa karamAvA lAgyo. temane ghare lAvavAmAM AvyA, jethI vAtAvaraNu thoDuM ' badalAya. temane kaeNnsara che evI oNMkTaroe jANa karI dIdhI hatI ane cImanabhAI pazu maLavA AvanArAone pUrI svasthatApUrvaka kahetA hatA, ane kaeNnsara che. A have mArA aMtima divaso che.' divALIne divase sAMje azakti dhaNI hovA chatAM bahAranA rUmamAM AvIne sophA para teo beThA hatA. 'pramuddha jIvanano chello eka vAMcatA hatA. huM temane maLavA gayo tyAre emane bahAra beThelA joI te dho harSa thayo ane ema thayuM ke A rIte jo tabiyata sudharatI jAya to che.cAra mahinA kazo ja vAMdho nahIM Ave. e divase teo vadhAre sArI rIte bolI zakatA hatA. alabatta, teo vAta karatAM karatAM dhaDI ghaDI bhavA khanI jatA hatA. AMkhamAM AMsu AvI jatAM hatAM. emaNe kahyuM, 'jema jema mRtyu pAse Ave che tema tema A saMsAra asAra che, badhuM ja mithyA che evo bhAsa dRDha thato jAya che. Ama chatAM manuSya saMsArama ATalo badho Asakta kema rahyA kare che e eka moTo koyaDo che! divALIne divase rAtre emane lohInI UlaTI thaI. DaoNkTarInI daSTie A nizAnI bhaMDu sArI na gaNuAya. eTale ke jIvanano aMta dhAryAM karatAM have ghaNI jhaDapathI pAse AvI rahyo che.. kaeNnsara peTamAM vadhAre prasaratuM jatuM hatuM. bIjA divasathI emanI mAMdagI dhaNI vadhI gaI. pravAhI AhAra paNa ghaTavA lAgyo, jAte UvA-besavAnI zakti kSINa thaI gaI. dharmezravaNa mATenI utsukatA vadhavA lAgI. bAjunA upAzrayamAMthI pU. dharmazIlAzrIjI mAsatI anya mahAsatIjI sAthe savAra-sAMja AvIne stotro ityAdi saMbhaLAvavA lAgyAM. cImanabhAI paNuM mahAsatIjInI sAthe te stotro kholavA lAgyA. yaMtravat thAya to paNa raTaNa karavAnuM have temane rucavA lAgyuM, vaLI, 'he arihaMta bhagavAna, huM tamAre zaraNe chuM' evuM raTaNa paNa teo vAraMvAra karavA lAgyA. kArataka suda cothanI rAtre huM temanI pAse Ubho hato. hAtha paga potAnI meLe U~cAnIyA karI zake eTalI zakita paNa have temanA zarIramAM rahI na hatI. AMkho saheja kholatA, paraMtu nihALavAnI zakita ghaNI ochI thaI gaI hatI. hajI teo sAMbhaLI zakatA hatA ane kaMI pUchIe to thoDI vAre dhIme dhIme uttara ApatA hatA. ". temaNe mane kahyuM : 'bhagavAna vizenI vicAraNA dareka dharmamAM judI judI koTinI che.''koTi' zabda mane barAbara samujAthI nahIM to emaNe jorathI spaSTa uccAra karIne traNa vakhata kahyo. e uccAraNanI zakti parathI ja, teo viklendriya banyA hovA chatAM, aMdarathI keTalA jAgRta ane svastha hatA tenI pratIti thaI hatI. alabatta emanI avasthA jotAM ema lAgatuM hatuM ke have teo ekAda-be divasathI vadhAre kheMcI zakaze nahIM. khIje divase savAre huM temanI pAse gayo tyAre teo bhoM AkhuM kholIne je rIte lAMbA zvAsa laI rahyA hatA te jotAM emanI aMtima paLa pAse AvI rahI che ema lAgyuM. pU. mahAsatIjI zrI dharmazIlAe 'sahajAnaMdI zuddha svarUpI avinAzI huM AtmA chuM' e padanuM raTaNa cAlu karyuM hatuM. pU. mahAsatIjIe emane kahyuM, 'cImanabhAI ! tamane badhAM paccakhANa sAthe saMthAro levaDAvuM?" e vakhate cImanabhAI e saMmati darzAvI ane potAnI meLe e hAtha UMcA joDyA ane pathArImAM [anusaMdhAna : pRSTha-4 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ V mukhapRSTha-4 cImanalAla cakubhAI zAha smRti aMka nIDara vicArakanuM netRtva prasthAna'mAM, lagabhaga 1935 AsapAsa, eka taruNa saoNlisiTaranA aitihAsika navalakathA upara lekho AvatA hatA. eka vAra giragAma roDa upara cAlato jato hato ane eka makAna uparathI mitra ghIvAlAe tALI pADIne mane kholAvyo. esa. ena. DI. TI. kaoNlejamAM divasano thoDoka vakhata e samAjazAstra bhaNAvavA jatA. emaNe aMgrejInA adhyApaka umedabhAI maNiyAranI ane thoDoka samaya mAnasazAstra bhaNAvavA jatA eka saoNlisiTaranI oLakhANa karAvI. A bIjA sajjananI pahelI khAsiyata to e ke solisiTara ane pATalUna nahIM! (dhotiyuM, dhoLo lAMbo koTa ane dhoLI TopI emanI gaura, pAtaLI, UMcI dehayaSTine sArAM zobhatAM.) bIjI khAsiyata, sAmAnya rIte kAyadAmAjI aMge joDAyelI koI vastu caherA para ke adAmAM na maLe. maLe sAmethI hasatuM moM ane naramAI. hA, AMkhamAM buddhinI camaka chUpI na rahetI ane eno pahelI pAMca miniTamAM ja pUro prabhAva chAI raheto. trIjI khAsiyata, kholatAM saheja jIbha aTake te. (huM mAnato nathI ke eTalA mATe emaNe korTamAM kesa laDavAne badale saoNlisiTaranI kAmagIrI pasaMda karI. ghaNIvAra emane jAheramAM kholatA sAMbhaLyA che, jIbhe jarIke dago dIdho nathI.) saoNlisiTara cImanalAla cakubhAI zAha sAthe saheje AtmIya saMbaMdha thai gayo, e ghaniSTha anyo amadAvAdamAM gAMdhIjIne pramukhapade sAhitya pariSada maLI tyAre. pariSadanA pramukha gAMdhIjI ane ane balavaMtarAya Adi jhaMkhatA hatA te 'pariSadra mukti" siddha na thAya e ThIka nahIM. ame ghaNA badhA e mATe prayatna karatA hatA. gAMdhIjIe mulAkAtano samaya Apyo. zrI haMsAbena mahetA, sneharazmi, suMdaram, rAmaprasAda zukla, cImanalAla cakubhAI ane huM mulAkAte gayA. pariNAma e AvyuM ke baMdhAraNane navuM rUpa ApavA paristhiti samajI jaIne, munazI ja TharAva mUkavA AgaLa AvyA. gAMdhIjI to gAMdhIjI. emaNe kahyuM, TharAva pramukhasthAnethI mUkAze. nAnI eka samiti gAMdhIjIne pramukhapade nimAI, temAM saMsthA taraphathI munazI ane pheravicAra mAganArAomAMthI sneharazmi, cImanalAlabhAI ane huM sabhyo tarIke hatA. jUna 1937mAM gAMdhIjIe vardhAmAM eka Akho divasa A kAma mATe phAjala rAkhyo. munazIjIsIdhA, himAlayamAM kyAMka ArAma mATe gayelA tyAMthI, vardhA Ave ane ame muMbaIthI jaIe ema ryuM, ame traNa UpaDyA paNa gADImAMthI savAre jAgyA tyAM icalakaraMjI AgaLa gADI aTakI gayelI joI, tAjA AvelA varasAde karelA dhovANanA kAraNe ame pAchA pharyAM. samiti kadI maLI nahI. pachInA varase samitie kAMI kAma karyuM nathI kahI zrI munazIe te vikherI nAkhI. dezanA prAMtomAM lokapriya sarakAro sthapAI. munazIjI muMbaImAM gRhapradhAna thayA. cImanalAlabhAI paNa sarakArane kAyadAnI madada ApavAmAM rokAyA evuM smaraNa che, pariSada aMge munazIjInI najIka e saryAM, pariSadanA maMtrI anyA. paNa 1943mAM 'hiMda choDonI laData cAlatI hatI tyAre vaDodarAnA sAhitya pariSada saMmelanamAM ame pariSadanA eka tA. 1-1-1983 DaoN, umAzaMkara jozI mAjI pramukha gAMdhIjI ane anya sAhityakAro jelamAM hatA te aMge TharAva lAvyA, tyAre zrI munazIe bhAvanagaranA dIvAna anaMtarAya paTTaNI jevAone khyAlamAM rAkhI kahyuM ke keTalAkane TharAva gamaze nahIM, te vakhate temanI sAthe maMca para beThelA zrI cImanalAlabhAIe UbhA thaIne dRDhapaNe kahyuM ke A TharAva pasAra nahIM thAya to ahIM keTalA badhAne nahIM game te vicAravuM joIe. rAva pasAra thayo, gauravapUrvaka, eno yaza cImanalAlabhAIne hato. cImanalAlabhAInI saoNlisiTara tarIkenI kAmagIrI to tejasvI hatI ja. emanI medhA evI kAmahudhA jevI hatI ke eo baMdhAraNa sabhAnA sabhya tarIke nimAyA, ane pahelI pArlAmenTanA sabhya tarIke gayA. saMsadasabhyonI prathama pahelI kAmagIrImAM cImanalAlabhAino phALo jhaLahaLato hato. bIjIvAra emane, mane evuM lAgyAM karyuM che ke, ApaNI netAgIrIe TALyA. mahu teja na khape, ane bIjI bAju e paNa che ke tejasvI mauddhikone rAjakAraNamAM anivAryapaNe jarUrI evI bhUmikA (beijha) ghaNuMkharuM na maLe, sAmAjika-sAMskRtika pravRttio, khAsa karIne paramAnaMdabhAI kApaDiyAnA sAthamAM, teo karatA. paramAnaMdabhAInA mRtyu pachI 'prabuddha jIvanano bhAra emane zire Avyo. ucca vaicArika bhUmikAethI lakhAtI emanI noMdho gujarAtIbhASI samAjano abhiprAya ghaDavAmAM kImatI phALo ApavA lAgI, kaTokaTI vakhate enI upara zaga caDhI. eka vakhata DaoN. ramaNalAla zAhane tyAM huM Utarelo ane ame jamavAmAM bhegA thayA. teo lAMbA samaya sudhI indirA gAMdhI taraphI valaNa dharAvatA hatA. kajiyA khAtara kajiyo karavo evuM valaNa na dhAraNa karavA aMge teo sAvadha rahenArA ho, paNa pAyAnA siddhAMtanI vAta Ave tyAM jarIke mAMDavALa ke DhIlAza emane na cAle. emaNe mane pote kaI kSaNe vicArathI badalAyA tenI vAta karI, akhArI svAtaMtrya para tarApa AvI ane teo coMkyA. eka lekha zAsaka taraphI lakhelo te raDha karyo ane nirbhayapaNe saramukhatyArazAhI valaNanI sAme UbhA. (mArI smRtimAM 1943nI pariSadmanI emanI sevA camakI gaI.) TokaTImAM cImanalAlabhAI phrezane paDakhe aDIkhama UbhA. pramukhIya paddhati ane evA viSayo para aMgrejImAM emaNe muMbaImAM vyAkhyAnamALA yojelI, teo, vyAkhyAtAo sameta pakaDAyA nahIM te ja navAI hatI. janatA zAsana daramiyAna paNa zAsakone cAnaka ApavA e satata prayatnazIla rahyA ane te pachInA indirAjInA zAsana daramiyAna paNa duniyAnA moTA banAvo aMge paNa teo UMDANa ane samajadArIthI carcAo karatA. chelle chelle teo emanA sahRdaya dharmaciMtanathI saunA dilamAM vasyA hatA. emanAM lakhANo thoDAMka graMthastha thayAM che, paNa hajI ghaNAM, khAsa to kAyadA ane baMdhAraNaviSayaka praznonI carcAnAM ane emanA UMDA rasanA viSaya dharmanAM, lakhANo veLAsara graMthastha karavAnI emanA tamAma cAhakonI pharaja che, te teo adA karaze ja evI AzA rAkhIe. AvA nIDara vicArakonA netRtvanI samAjane kadI khoTa na paDo ! mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra, vI. pI. roDa, muMbaI 400 004 phona : 350296 mudraNatha!na : dhI TeTasa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001. 60 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 - pra.bu dha jIvana varSa 44 aMka 16-17 ' ' sva. cImanalAla cakubhAI zAha tA. 16-12-1982 ane tA. 1-1-1983 smRtiaMka rajI. naM. MH/By/South/54 Licence No. 37 - vArSika lavAjama rU. 20-00 chUTaka nakala rU. 5-00 taMtrI Do. ramaNalAla cI. zAha ke ma nI ke DI e kramAMka viSaya lekhaka 1 sva. cImanabhAInI dhamabhAvanA zrI morArajIbhAI desAI mukhapRSTha - 2 2 sva. cImanabhAIne aMtakALa Do. ramaNalAla cI. zAha mukhapRSTha -- 2 3 nIDara vicArakanuM netRtva Do. umAzaMkara jozI mukhapRSTha - 4 4 sva. cImanabhAIne aneka saMsthAonI bhavya aMjali zrI kRSNa vIra dIkSita 5 viveka puruSa...sva. cImanabhAI zrI manubhAI paMcoLI, dazaka' 159 6 daSTipUta vicAraka-mAgadazaka zrI amRtalAla yAjJika 7 mahAjana cImanalAla cakubhAI zAha zrI Izvara peTalIkara 161 8 anubhUtinuM paroDha zrI harIndra dave 162 : 9 virATa vyakitatva-vizAla kRtitva pU. mahAsatIzrI dharmazIlAjI 163 10 cImanalAla cakubhAI zAha : the aMgata smaraNa zrI gulAbadAsa brekara 163 11 svasthatAnI smRti phAdhara vAlesa 165 12 kriyAzIla ane satyaniSTha vyakitatva zrI eca. ema. paTela 166 13 sva. cImanalAla zAha-smaraNAMjali zrI zAMtilAla ha. zAha 166 14 moTA sI. sI. zrI caMdravadana cI. mahetA 167 15 svastha ane vicAramaya jIvana zrI mohanalAla mahetA, "sapana' 168 16 jANe bhAro tUTa Do. guNavaMta zAha 17 cImanabhAI Akhare gayA ja! zrI yazavaMta zukala 18 vidyA ane sevAniSTha cImanabhAI paM. dalasukhabhAI mAlavaNiyA 19 mahAmAnavane pArthiva dehatyAga zrI kezavalAla kA. zAstrI 170 20 AMtaramAganA pravAsI : zrI vADIlAla DagalI 21 rAMka baneluM jAhera jIvana prA. pururSottama mAvaLaMkara 173 22 ajAtazatru zrI cImanabhAI zrImatI pUrNimA pakavAsA 174 23 sauMdaya ne satyalakSI jIvana-pratibhA zrI guNavaMta bhaTTa 175 24 mahAmAnavane deha vilaya zrI gaNapatalAla ma. jhaverI 25 anubhavane saMkrAMta karavAnI mathAmaNa zrI yazavaMta dozI 176 26 jaya jIvanane, mRtyune nahI zrImatI mRNAlinI desAI 177 27 saMskAra poSaka cImanabhAI zrI durlabhajI khetANI 178 28 bhAratanA bhAmAzA zrI ratibhAI gAMdhiyA 179 29 jIvananA ATha dAyakA jeNe ujALyA zrI rAmu paDita 30 pratibhAzALI mahAjana ane tatvaciMtaka zrI jayaMtIlAla Ara. zAha . 182 31 cImanalAla cakubhAI De. ramaNalAla cI. zAha 32 vyakita maTIne banuM vizva mAnavI Do. harIza vyAsa 187 33 yuvAnonA AdhArastaMbha nyAyamUti caMdrazekhara dharmAdhikArI 188 34 zAha kAkA : eka epeleniyana sTrakacara Do. yazavata trivedI 35prabhAvaka ciMtaka sva. cImanabhAI Do. hasamukha dozI.. 19: 36 jIvanabhara vicArane mAMjatA rahyA zrI navalabhAI zAha 169 170 171 175 181 183 189 690 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1lsa 3 17. " cImanalAla cakubhAi zAha smRti aMka tA. 1-1-8. 37 samAjane sAthe laIne cAlanAra eka svataMtra vicAraka zrI cImanalAla je. zAha 191 38 kalyANanI zubhaniSThAthI sabhara evA sva. cImanabhAI zrI tulasIdAsa vizrAma 192 39 asvastha dehe svastha jIvana che. kAMtilAla ema. sAMghANI 40 sarvatomukhI pratibhA zrI kaMcanalAla talasANIyA 15. 41 vaicArika daSTie satata apramatta zrI pannAlAla Ara. zAha 4ra IndradhanuSa aMbaramAM vilIna thaI gayuM. zrI caMdanamala "cAMda 43 amarAM mare na kaI di zrI zAMtilAla TI. zeTha 198 44 lekazAhInA maMtrI cImanabhAI De. uSAbahena mahetA 19 45 maMgalamUti cImanabhAI zrI subodhabhAI ema. zAha 202 46 sva. cImanalAla cakubhAI zAha: eka vicAra puruSa zrI kRSNa vIra dIkSita 20 47 sva. cImanalAla cakubhAIne (kAvya) zrI caMpakalAla saMghavI 204 48 patromAMthI tAraNa: (2) Rare Combination of Total Honesty and Unusual Ability. Shri Nani Palkhiwala 2 kapa (2) Tower of Strength Shri Jashwant Thakker (a) Lively Interest in Social work Justic M. H. Kania 20 (4) prajAjIvanane ujALavAne sAdhu purUSArtha zrI viSNuprasAda trivedI (5) mRtyune kalagI zrI jhINAbhAI desAI, "raneharazmi 20 (6) kuzAgrabuddhi ane kAyaniSThAne sumeLa nyAyamUti zrImatI sujAtA mane hara 206 (7) sAdhaka ane zura puruSanI svasthatA zrI jayamala paramAra 206 (8) vyaktimAM rahelAM AMtaratatvanI oLakha zrI harajIvana thAnakI 206 9) "prabuddha jIvana dvArA lekazikSaNanuM kAma zrI sUyakAnta parIkha 206 205 205 * saMgha samAcAra * zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kArobArI samitinI tA. 7-12-1982 nA roja maLela sabhAmAM saMghanA pramukha, prabuddha jIvananA taMtrI, temaja zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya tathA pustakAlayanA eka TaraTI tarIke che. ramaNalAla cI. zAhanI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. budhavAra, tA. 15-12-1982 nA roja maLelI saMdhanI kArobArI samitimAM nIce mujaba nirNaya levAmAM AvyA. (1) saMdhanA upakrame chellA cauda varSothI yojAtI vasaMta vyAkhyAnamALA sAthe saMghanA pramukha sva. cImanalAla cakubhAI zAhanuM nAma joDavAno sarvAnumate nirNaya levAmAM AvyuM. havethI A vyAkhyAnamALA "cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALA (Chimanlal Chakubhai Shah Memorial Spring Leture Series)' } oLakhAze. (2) saMghanA pramukha sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA pustaka "avagAhana bAda "prabuddha jIvana mAM pragaTa thayelAM emanA lekhanuM puratakarUpe prakAzana bane teTaluM jahadI saMghe hAtha dharavuM ema TharAvavAmAM AvyuM. (3) sva. cImanalAla cakubhAI zAhanI rakRtimAM emanI. abhiruci pramANenI vividha pravRttio hAtha dharI zakAya e mATe ochAmAM ochA rUpiyA traNa lAkhane "sva. cImanalAla cakubhAI zAha mAraka nidhi karavAne sarvAnumate nirNaya karavAmAM Avyo. A aMgenI vadhu vigato anyatra ApI che. (4) kArobArI samitimAM nIce mujaba sabhyonI pUravaNakaravAmAM AvI. (1) De. dhanavaMta TI. zAha (2) zrI jeramala maMgaLajI mahetA (3) zrI zaileza hIMmatalAla koThArI (4) zrI araviMda mehanalAla, cokasI maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha zrI muMbaI jena yuvaka saMgha sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita ' vidyA satra viSayaH vyAkhyAtA : kavitA ane dhamasaMvedana 3, bheLAbhAi paTela divasa viSaya semavAra tA. 10-1-83 kabIra ane mIrAM maMgaLavAra tA. 11-1-83 ravIndranAtha ane rike budhavAra tA. 12-1-83 umAzaMkara ane suMdaram sthaLa : tAtA oDiToriyama, bekhe hAusa, brusa TrITa, keTa, muMbaI-1, samaya : dararoja sAMjanA 6-00 kalAke pramukhasthAne che. sureza dalAla birAjaze. saune samayasara upasthita rahevA premabharyuM nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAhu * ke, pI. zAha : maMtrIe Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-83 prabuddha jIvana sva. cImanalAla cakubhAI zAha smAraka nidhi dharma-adhyAtma, tattvajJAna, samAja, rAjakAraNa, keLavaNI, sAhitya ane saskRti-ema vividha kSetre bahumUlya, ni:svArtha ane sudI sevA ApanAra, zrI muMbai jaina yuvaka saghanA pramukha ane 'prabuddha jIvana'nA taMtrI sva. cImanalAla cakubhAi zAhanI cirjIva smRti rahe e rIte emanI abhiruci pramANenI vividha pravRtti vyApakapaNe hAtha dharI zakAya e hetuthI ochAmAM ochA rUpiyA traNa lAkhaneA smAraka nidhi saMcaya karavAnA khUdhavAra, tA. 15-12-1982 nA roja maLelI zrI mubai jaina yuvaka saghanI kAryavAhUka samitie sarvAnumate nirNaya karyo che. A smAraka nidhinA upayega mAnavasevA, dharma-adhyAtma, tattvajJAna, sAhitya, keLavaNI, pustaka prakAzana ane sAMskRtika pravRttio hAtha dharavA mATe karavAmAM Avaze. A nidhinI zarUAta saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhyothIja karavAmAM AvI ane kAya vAhuka samitinA sabhyo taraphathI atyAra sudhImAM Azare rU. 50,000/- jeTalI mAtabara rakama noMdhAi cUkI che. sva. cImanabhAinA suputrA zrI khaccubhAi ane zrI sudhIrabhAie cImanalAla cakubhAi TrasTa dvA rUA. 21,000/- A nidhimAM ApavAnI udAratA dAkhavI che, saMghanA peTrane, AjIvana sabhya, zubhecchako, sabhyA, 'prabuddha jIvana'nA grAhake ane sva. cImanabhAinA cAhukAne sva. cImanalAla cakubhAi zAha smAraka nidhimAM emanu' Arthika pradAna satvare saghanA kAryAlayamAM noMdhAvavA vinatI che. caka mAkalA te| zrI muMbai jaina yuvaka sa'gha'nA nAmaneA melaze. smAraka nidhimAM ApelI rakama Avaka verA dhArAnI kalama 80 (jI) heThaLa karamukata gaNAze, Apa saunA UbharyA ane premALa sahakArathI atyAra sudhImAM rU. savA lAkhanA AMka vaTAvI cUkayA chIe. nidhi aMgenI TahelanA umaLakAbharyA, sAnukULa pratyuttara maLI rahyo che. Apa saunI mamatA e ja amArI mUDI che, amane zraddhA ane vizvAsa che ke Apa saunI mamatAthI ame rU. traNa lAkhaneA lakSyAMka vaTAvI jaizuM, eTalu' ja nahiM paraMtu ethI paNa vizeSa rakama A nidhimAM noMdhAi jaze, jemaNe hullu rakama na lakhAvI heAya temaNe turata ja rakama lakhAvI devA vinatI, sva. cImanabhAi pratyenA RNane adA karavAnA A pahelA ane chellA avasara che. smAraka nidhinI oLI chalakAvI devA vinaMtI. ApanA premALa ane umaLakAbharyAM sahakAranI apekSA sAthe, li. bhavadIya, DaoN. malaNAla cI. zAha, pramukha rasikalAla meAhanalAla jhaverI, upapramukha pravINa ke. zAha, koSAdhyakSa. sva. cImanalAla cakubhAI zAha smAraka saunA premALa sahakArathI rUA. savA 21,000 cImanalAla cakubhAI TrasTa 11,000 zrImatI maLAkhena gaMbhIracaMda zAha 7,00 sva. hIMmatalAla DAhyAbhAi kAhArInA smaraNAthe' hu. zrI zailezabhAi kADhArI. 5,000 zrI rasikalAla meAhanalAla jhaverI 5,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 5,000 zrI e. je, zAhu 5,000 me. sevaMtIlAla kAMtilAlanI ku[., ha. zrI jayaMtIlAla pI. zAha 5,000 zrI joramala magaLajI mahetA 5,000 me. pI. DI. kAhArInI kuAM. 5000 zrI tArAcaMda mahetA cerITebala Traka 5000 zrI navanIta prakAzana 2,501 zrI TAkarazI ke. zAha 2501 eka sadagRhastha 2,501 zrI sI. ena. saMdhavI 2000 zrImatI devakAbahena nAnajI 3 hA. zrI popaTalAla mezvajI zAha cImanalAla je. zAha, maMtrI ke. pI. zAha, matrI pannAlAla ra. zAha, sahAyaka maMtrI, nidhimAM tA. 5-1-83 sudhImAM lakhAyelI rakamA lAkhanA AMka ame vaTAvI cUkayA chIe. 1501 zrI jayantilAla phattecaMda zAha 1,pa01 DaoN. ramaNulAla cI. zAha ane prA. tArAkhena ra. zAha 1,501 cImanalAla je. zAha 1,51 zrI ke. pI. zAha 1,401 zrI pravINucaMdra ke. zAha 1,pa01 zrI gaNapatalAla maganalAla jhaverI 1,pa01 zrI dAmajIbhAI velajI zAha 1,pa01 zrI sukhAdhabhAI ema. zAhu ane zrImatI nIrubahena esa. zAha 1.501 zrI pannAlAlabhAi iMDA 1,pa01 zrI jayasukhalAla Ara. vArA hA. ramAbahena 1,pa01 zrI tArAbahena sI. jhaverI ceriTebala TrasTa 1,001 me. prakAza zAha enDa esesIeTasa 1,001 zrImatI smitAbahena DI. zAha 1,001 zrI mahIpatarAya jAdavajI zAha 1,001 zrI devacaMda vajI gAlA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1,001 me. trizalA ilekaTronIkasa 1,001 zrI maNilAla lakSmIcaMda vArA 1,001 me. sI. ena. ArA ceriTebala TrasTa * hA. zrI pannAlAla Ara. zAha cImanalAla cakubhAi zAhu smRti aMka 1,001 zrI vIsanajI narasI verA 1,001 zrI rAyacaMda lallubhAi saMdhavI phemIlI TrasTa hA. zrI manubhAi 1000 me lallubhAI amIcaMda li. 1000 zrI ke. ema. AinajI 1000 zrI indumatIkhena munsIk 1,000 zrImatI caMpAna lakSmIcaMda vArA 1,000 zrImatI hIrAkheta manasukhalAla zAha 1,000 zrI kaMcanalAla ela. talasANIyA 1,000 zrI harendrakumAra mahAna dakumAra pannAlAla 1,000 zrI thaphUla ceriTebala TrasTa madurAi 7pa1 zrI va mAna pI. dukhIyA 551 zrI bhagavAnadAsa mArArajI 51 zrI hindu epTIkala kuAM. 501 zrI harakIzana ena. khajuriyA 501 me. maNIlAla bhabhUtacaMda enDa sansa sva. cImanabhAinA aMtakALa (mukhapRSTha--3 parathI cAlu ) kheDA thaI gayA. ATalI badhI tAkAta emanA zarIramAM acAnaka karyAthI AvI gai e navAI pamADe tevuM dRzya hatu. mahAsatIjIe sathAre uccAryAM te pachI cImanabhAinA caherA para nirdoSa hAsya ane asAdhAraNa teja patharAi gayu. A eka camatkRti bharelI. ghaTanA nI gai. manuSyane dharmanA tattvamAM zraddhA prere evI. e ghaTanA hatI. tyAra pachI thoDI vAre temaNe potAnA deha cheDaye.. avasAna pachI 'cImanabhAInA zarIramAM dhIme dhIme teja vadhavA lAgyuM. have emanI AkhA pAtAnI meLe khullI rahevA lAgI. DeAkaTaranA baMdha karavA chatAM te baMdha rahetI nahotI. emanA caherA upara svasthatA ane zAMti patharAyelA dekhAtAM hatAM, cImanabhAInA laukika jIvananA A rIte aMta Avyo. eka mahAna vibhUtinI jIvanalIlA A rIte pUrNa thai. chellI mAMdagI daramiyAna cImanabhAinI dharmatattvanI kheAja vizeSapaNe cAlI. peAtAne je anubhavA thatA gayA te temaNe prabuddha jIvananA chellA traNa aMkamAM pragaTa karyAM. paraMtu emAM jeTaluM lakhAyu teTaluM ja temane kahevAnuM hatu'ema na kahI zakAya. chellA pAMca--sAta divasamAM emane je anubhUti thayA karI tene teo zabdamAM vyakta na karI zakayA, paraMtu te jo kaI lakhAvI zakayA hatA eka vizeSa anubhUtinA prakAza ApaNune sAMpaData. mRtyunA saMdarbhamAM prajJAzIla manuSyanI jIvanadRSTi uttarAttara vI parimArjita thatI jAya che tenu nirdezana sva. cImana bhAInA aMtakALa khanI rahe che. 501 me. lIlAdhara pI. zAha enDa kuM. 500 zrI zAntilAla harajIvanadAsa zAha 500 zrI harakhacaMda bhavAnajI zAhu 51 zrI mahAsukhalAla ke. kAmadAra 501 me. khImajI ema. bhujapurIyAnI ku. 501 zrI zAMtilAla devajI naMdu 51 zrI sukhalAla ema. mahetA 501 zrI amara jarIvAlA 51 zrI vADIlAla jeThAlAla zAha 501 me. saurASTra mArkeTIMga prarporezana, rAjATa, 501 me. zAha enDa saMdhavI. 251 zrI purUSottama mAvaLa kara tA. 1-1-93 251 zrI mohanabhAi kAThArI 251 zrI khuzAladAsa sejapAra gaDA 251 me. ke. hu'sarAja enDa kuAM. 251 zrI Ara. je. kApaDiyA 251 me. sena. hArvika 201 zrI kumukhena zanIbhAI zeDa 101 zrI rAmajI karazana golA 1,32,146 premaLa jgyAti'nA upakrame e vArtAlApa (1) vyAkhyAtA : DaoN. pI. ena. bhaNasAlI viSaya : dAMtanI sabhALa samaya : zanivAra, tA. 15-1-1983 sAMjanA 6 vAge, (2) vyAkhyAtA : DA. rAmu pati viSaya : sTIla kalara kAmadAra-rAkhaTa". [AvI rahelA yuganA e dhANa] samaya : zukravAra tA. 31-1-83 : sAMjanA 6 vAge ane vArtAlApeAnu' sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI. pI. reDa, rApIvALA menzana, khIje mALe, mu'Ai-400 004 phezana : 350296 sone samayasara upasthita rahevA vinaMti che. li. nIruena esa. zAha kanvInara, premaLa jyAti, paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi budhavAra, tA. 15-12-1982 nA rAja paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhinA TrasTIenI maLela sabhAmAM sva.cImanalAla cakubhAI zAhanA avasAnathI khAlI paDelI TrasTI tarIkenI jagyAe zrI pravINacaMdra ke. zAhanI sarvAnumate nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. hAlamAM zrI rasikalAla mAhanalAla jhaverI, zrI e. je. zAha, zrI ratilAla cImanalAla kAThArI ane De. ramaNulAla cI. zAha TrasTI tarIke sevA ape' che. AbhAra ane kSamAyAcanA sva, cImanalAla cakubhAI zAha smRti aMka mATe khUba ja TUMkA samayamAM vidvAna lekhaka ane sva. cImanabhAInA nIkaTanA sAthI agraNIo taraphathI samayasara lekheA maLyA che. ethI A smRti aMka AdhArabhUta ane samRddha banyA che. e mATe sau lekhakenA ame AbhArI chIe. keTalAMka lekho samayAbhAve A smRti aMkamAM samAvI zakayA nathI te mATe ame dilagIra chIe. ramaNalAla cI. zAhu taMtrI, prabuddha jIvana ce Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-1983 prabuddha jIvana sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA bhAtIgaLa jIvananI yAdagAra tasavIro mRtinA sathavAre yuvAvaye IONAL beThelAM-vacalI haroLamAM (DAbethI) putravadhu zrImatI rajanIbena, mAtuzrI raMbhAbena, . patnIzrI ajavALIbena, sva. cImanabhAI tathA suputra manasukhabhAI (bacubhAI) tathA suputra sudhIrabhAI zrI cImanabhAI komanaveltha pArlAmenTarI konpharansamAM nyujhIlenDa jatAM zrI cImanalAla zakumAdera zAha salamAna ke rila. amRta mahotsava nimitte sanmAna gahana ciMtananI eka lAkSaNika mudrA have kayAM jovA maLaze? saMdhanA kAryAlayamAM : DAbI bAjuthI-zrImatI prabhAvatIbena nArAyaNa lokanAyaka zrI jayaprakAza nArAyaNa ane zrI ratilAla cImanala koThArI sAthe Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-1983 cImanalAla cakubhAI zAha smRti aMka pAka na yuvaka saMgha @ zrI cImanalAla cakubhAI zAha . 0 janmadina abhivAdana samAroha A badhavAra tA.11-3-1981 >> dha gata 2 dha la+f+ + * Mk18 80 mA janmadine abhivAdana samAroha DAbI bAjuthI Do. sureza dalAla, zrI harIndra dave ane zrI tulasIdAsa vizrAma. paramAnaMda kApaDiyA holanA - uddhATana prasaMge DAbI bAjuthI-rava. cImanabhAI pU. kAkAsAheba kAlelakara ane sva. paramAnaMdabhAI zrI saMyukta jaina vidyArthIgRhanA navA makAnanuM uddhATana prasaMge (AbethI) sva. cImanabhAI zrI kanaiyAlAla munazI ane zrI zAMtilAla ha. zAha Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-1983 Shri BOMBAY JAIN YOYAK SANGE vasaMta vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtA e vakhatanA videza pradhAna zrI aTalabihArI bAjapeyInuM abhivAdana karatAM BAY JAY Jh? RING zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sva. gaMgAjI jhaveracaMda mahetA prerita vidhAtra prabuddha jIvana vasaMta vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtA nyAyamUrti zrI mahamadaalI karImabhAI yAgalAnuM abhivAdana karatAM vidyAsatramAM : DAbI bAjuthI DaoN. ramaNalAla cI. zAha ane DaoN. sureza jozI sAthe 'yugadA naheru'nuM Albama rASTrapati sarvapallI DaoN. rAdhAkRSNanane arpaNa karatAM ja 7 svataMtra bhAratanA prathama vaDA pradhAna zrI javAharalAla naheru ane zrI bApubhAI cinAI sAthe Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [lo cImanalAla cakubhAI zAha smRti aMka tA. 1-1-1983 kavizrI umAzaMkara joSI sAthe saurASTranA e vakhatanA mukhya pradhAna ane kogresa pramukha zrI DhebarabhAI ane gujarAta rAjyanA e vakhatanA mukhya pradhAna ane saurASTra TrasTanA hAlanA ceramena zrI ghanazyAmabhAI ojhA sAthe. E karI lo RtaMbharA vizvavidyAlayanA upakrame yojAyelA bhakti saMgItanA sUTagaMgA' kAryakramamAM bhAratanA e vakhatanA vaDA pradhAna zrI morArajIbhAI desAI ane zrImatI pUrNimAbena pakavAsA sAthe. prajAsattAka bhAratanA vaDA pradhAna zrImatI indirA gAMdhIne "yugadaSTA nahera'nuM ATabama arpaNa karatA aMtima darzana ne to jo keka karI che ke zuM - ke anAja ugArI 1 ra kAvavAM ja karakarA lIdhI - alIcha e puSpAMjali arpaNa karatAM zrI morArajIbhAI desAI ane saMghanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAha