Prabuddha Jivan 1982 Year 45 Ank 17 to 24 and Year 46 Ank 01 to 17

SR No.: 525967
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1982
Total Pages: 246
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 28 MB

Page 8

૧૭૦
અ૮ રન
તા. ૧-૧-૮૨ - ' કવિઓ કે લેખકેમાં દિવ્યબુધ્ધિ હોય છે? *
[] કાન્તિ ભટ્ટ ગાર્ડન રેટે ટેયલર નામના લેખકે “ધી નેચરલ હિસ્ટ્રી અર્થાત કવિતાએ મને ઘડે છે મેં કવિતાને ઘરી નથી.
Jાઓફ ધી માઈન્ડ” નામના પુસ્તકમાં મનની અદ્ ભુત એપોલોએ “હાયપીરેન” નામનું ત્રીજુ પુસ્તક લખ્યું ત્યારે કવિ શક્તિઓ વિશે લખ્યું છે. તાજેતરમાં ગ્રાનાડા પબ્લિશ હાઉસે કાંડનથી
કિટસને કહ્યું હતું કે એ પુસ્તકની કવિતા જાણે જાદુઈ રીતે રચાઈ પ્રસિદ્ધ કરેલા આ પુસ્તકમાં એક સરસ વાત લખાઈ છે કે કવિઓ
હતી. જાણે કોઈએ તેને બક્ષિસમાં આપી હતી. એપેલાએ અને લેખકોને તેમની કાવ્યરચનામાં કોઈ ગૂઢ તત્વ મદદ કરે છે.
વધુમાં કિટસને કહેલું કે “મારા કાવ્યમાં જે સુંદર અભિવ્યકિત કોલેરી નામના કવિને દાખલો આપીને લેખક કહે છે કે “કોલેરીજ
થયેલી તેની સુંદરતાની અને પછીથી ખબર પડી હતી. મનેં આખરે જ્યારે “એ ડે ડ્રીમ' નામની કવિતા લખતા હતા ત્યારે આંખ બંધ
એમ જ લાગ્યું કે આ કવિતા મેં નથી લખી પણ બીજા કોઈએ રાખવા છતાં તેમને કવિતાને લગતા શબ્દો સ્પષ્ટ દેખાતા હતા.”
લખી છે.” એનરીડ બ્લાયટન નામના લેખક જે બાળકો માટેની વાર્તા લખતા
જ્યોર્જ ઈલિયટે આ બાબતમાં એક બહુ જ વિચિત્ર વાત હતા તેણે પિટર મેક્રેલર નામના મનોવિજ્ઞાનીને એક કાગળ
કરી છે: “મારે જે ઉત્કૃષ્ટ લખાણે છે તેમાંના મેં લખ્યા હોય તેમ લખીને જણાવ્યું હતું કે “હું વાત લખતાં પહેલાં મારી આંખ થોડો સમય બંધ કરી દઉં છું. મારી સામે ટાઈપરાઈટર
મને લાગતું નથી. મને કોઈએ હાથ પકડીને બીજી વ્યકિતએ લખાવ્યાં હોય છે. મારા મનને હું એકદમ કોરૂકટ બનાવી દઉં છું અને
હોય તેવું લાગે છે. મારું વ્યક્તિત્વ માત્રને લખાણોની અભિવ્યક્તિમાં પછી પ્રેરણાની રાહ જોઉં છું અને પછી.. થોડી જ
નિમિત્ત જ બનેલું હતું. મને કોઈ સ્પિરિટ લખાવતું હોય તેમ ક્ષણમાં હું મારી વાર્તાના પાત્રોને જોઉં છું. આ પાત્રો
લાગ્યું હતું.” માત્ર લેખકો જ નહિ પણ એલગર જેવા સંગીતકારો મારી સામે જાણે ઊભા હોય છે. જાણે મારી સામે કોઈ ખાનગી
પણ આ પ્રકારની લાગણી અનુભવતા હતા. “એ ક્રિસમર કેરોલ” સિનેમા હોય અને પડદા ઉપર વાર્તાની ફિલ્મ જોતે હોય
લખતી વખતે તે કૃતિ ઉપર ખૂબ રડો હતો. પાછા હસવા માંડ તેવું લાગે છે. મને ખબર હોતી નથી કે વાત આગળ કેમ વધશે,
હતો અને ફરી પાછા રડવા માંડયા હતા. આ કૃતિથી તેને ભારે પણ પછી હું વાર્તા લખવા માંગું છું. જાણે વાર્તા વાંચવાનું અને
ઉત્તેજના થઈ હતી. જ્યારે આ કૃતિ લખાઈ ગઈ ત્યારે ઉત્તેજનામાં લખવાનું એક સાથે ચાલતું હોય. ઘણી વખત તે વાર્તાનું પાત્ર
ડિકન્સ એટલું ચાલ્યા કે લંડનના તમામ લોકો સૂતા હતા ત્યારે તે
૧૫ થી ૨૦ માઈલ જેટલું ચાલી ગયા હતા. કોઈ ટ્રકો સંભળાવે છે તે સાંભળીને હું હસી પણ લઉં છું ... આ બધું શું છે?”
એ પ્રકારે લોર્ડ કેલ્વીન, એડિસન અને આઈનસ્ટીન છે. પોતે જે કાંઈ લખે છે તે કોઈ અગમ્ય સ્થળેથી સ્ત્રોતની
જેવા વિશાનીઓને પણ દેવી પ્રેરણાને અનુભવ થયું છે. ડાવિન જેમ ઊતરી આવે છે તેવો અનુભવ ઘણા લેખકોને થાય છે.
સાથે ઉત્ક્રાંતિને સિદ્ધાંત શોધનારા આલ્ફર વેલેસે કહેલું: “વિચાર સ્ટીવનસન નામના લેખક કહે છે કે તે ઉંઘતા હોય છે ત્યારે તેની
અને માન્યતાઓ ચોક્કસપણે પોતાની મરજીથી આવતાં નથી. પણ વાતને પ્લેટ ઘડાઈ જતો હોય છે. “એન એનેટોમી ઓફ ઈસ્પી
વિચારો આવે છે અને તે કયારે આવે છે તેમ જ કેવી રીતે
આવે છે તે અમે જાણતા નથી.” ફેન્ચ ગણિતશાસ્ત્રી પિયનકેરે રેશન” નામના પુસ્તકમાં રોઝામન્ડ હાઈડંગ નામની મહિલા લેખક
કહેલું કે “હું એક વખત કોઈ મેથેમેટિકલ કોયડા વિશે મૂંઝવણમાં કહે છે કે ડિકન્સને નવલકથા લખતાં પહેલાં વિચિત્ર અનુભવ
હતો. એ પછી તેને ઉકેલવા માટે મારી પાસે સમય નહોતે. થતું. કોઈ દિવ્યશકિત તેમને લખાણમાં મદદ કરતી હોય
એક ભૂસ્તરશાસ્ત્રીની પરિષદમાં ભાગ લેવા હું નીકળી ગયું. મારી તેમ લાગે છે.
'
સફર દરમિયાન હું મારા કોયડાને ભૂલી ગયો એ પછી અમે પરિષદની , વિખ્યાત સાહિત્યકાર ઠાકરે પણ “રાઉન્ડ એબાઉટ પેપર્સ, જગ્યાએ પહોંરયા અને પગથિયું ચડતો હતો ત્યારે મને એંકાએક નામના પુસ્તકમાં લખે છે કે “મારા પોતાનાં પાત્રો કંઈક અવલોકન કોયડાનો જવાબ મળી ગયો.” કરે છે તેનાથી મને આશ્ચર્ય થાય છે. જાણે કોઈ ગૂશકિત મારી ગુજરાતી લેખકોને આવા અનુભવો થતા જ હશે. આ પેનને ચલાવતી હોય તેમ લાગે છે. કોઈ અદૃશ્ય વ્યક્તિ મને કંઈક લોકો પોતાના અનુભવ પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકોને જણાવે તે કહેતી હોય છે અને હું એમને પૂછતો હોઉં છું-ડિકન્સને જે આપણે દેશના લેખકો અને કવિઓના દિવ્ય અનુભવને જાણીએ, પ્રેરણા આપનારું બળ છે તે તમે જ છો?”
", ધી નેચરલ હિસ્ટ્રી ઓફ ધી માઈન્ડ “મિલ્ટન” નામની કવિતા બ્લેક એ લખી ત્યારે તેમણે થોમસ
' લેખક: ગોર્ડન રેટ્રે ટેયલરના પુસ્તકના બટસ નામના મિત્રને લખ્યું કે “આ કવિતા જણે મને કોઈએ
અક પ્રકરણને આધારે ડિકરેટ કરી હોય તેમ લખી નાખી છે. ઘણી વખત એક ધડાકે ૧૨ થી ૩૦ લાઈને (પંકિતઓ) એક્સાથે લખાઈ જાય છે. આમાં
' # અભ્યાસ-વર્તુળ મારે કાંઈ જ મંથન કરવું પડતું નથી અને મારી મરજી વિરુદ્ધ તારીખ : ૯-૧-૧૯૮૨ : શનિવાર પણ કંઈ લખાતું નથી.”
સાંજના ૬-૧૫ . એ પછી ગેટે પણ પિતે મહાન બુદ્ધિપ્રતિભા (જિનિયસ)
વકતા:શ્રી દોલતભાઈ બી. દેસાઈ
વિષય:“ફુલે કહ્યું તમે સ્પશ્ય અને હું ખીલ્યું. ધરાવતા ક્ષેત્રની વાતને સ્વીકારતાં કહે છે કે તે કોઈ ઈશ્વરી બક્ષિસ
સ્થળ: પરમાનંદ કાપડિયા સભાગૃહ, છે. એમણે કહેલું કે તેમની બધી જ કવિતાઓ ઈવરની બક્ષિસ વનિતા વિશ્રામ સામે, પ્રાર્થનાસમાજ, . રૂપે જ મગજમાં આવે છે. તેમણે બહુ સુંદર રીતે કહ્યું છે –
મુંબઈ ૪૦૦૦૦૪, ફોન : ૩૫૦૨૯૬ * "The songs made me,
..' સુબોધભાઈ એમ. અહ, and not I them."
કન્વીનર : અભ્યાસ વર્તુળ