________________
3
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૦૭
-
મહારાષ્ટ્ર સરકારના સૂચિત પબ્લીક ટ્રસ્ટ બિલની રૂપરેખા
5 વકીલ કેસરીચંદ નેમચંદ શાહ ૧. મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં નેધાયેલા પબ્લીક ટ્રસ્ટ પર (૫) ટ્રસ્ટીઓએ ટ્રસ્ટના હેતુ વિરૂધ્ધ વહીવટ કર્યો હોય અગર સરકારી હસ્તક્ષેપને નવો ભય ઉભો થયો છે; એ માટે (૬) ટ્રસ્ટીઓએ ટ્રસ્ટના હિતને નુકશાન થાય એવું કૃત્ય કર્યું હોય મહારાષ્ટ્ર સરકારે મહારાષ્ટ્ર શાસન રાજપત્રમાં તા. ૧૩ ઉપરના કારણે જે જે દર્શાવ્યાં છે તે કારણે મુજબ ફેરિયાદ સપ્ટેમ્બર ૧૯૮૨ ના પાટે પાંચમાં બીલ-ખરડો પાન ૨૬૩ થી કરી ટ્રસ્ટીને દૂર કરવાની જોગવાઈ ધી બોમ્બે પબ્લીક ટ્રસ્ટ -૨૮૦ ઉપર પ્રસિદ્ધ કર્યો છે. આ બીલ-ખરડો કરવાનું કારણ એકટની કલમે ૪૧ ડી તથા ૫૦ મુજબની સ્પષ્ટપણે છે; તેમ જણાવેલું છે કે પંઢરપુર મંદિર અને સિદ્ધિવિનાયક ગણપતિ
છતાં વહીવટ હસ્તગત કરવાના કારણે બાલીશ ને તકલાદી છે; મંદિરના ટ્રસ્ટના વહીવટમાં ફેરફાર કરવા જતાં પડેલી કાનૂની આ તો જાણે રેગ નાને સામાન્ય દવાથી મટી શકે તેવું છે -સુશ્કેલીઓને બેધપાઠ લઈ રાજ્યમાં નોંધાયેલા કેઈપણુ પબ્લીક છતાં તેને જલદ ઉપાય ખરડામાં બતાવ્યા છે જે જાહેર હિત ટ્રિસ્ટને વહીવટ પિતાના હસ્તક લઈ શકાય અથવા તે વિરુદ્ધ છે. કોઈપણ માણસને સામાન્ય બુદ્ધિમાં આવે જલદ, નવી ટ્રસ્ટી સમિતિ રચી તેને સાંપી શકાય તેવી વ્યાપક સત્તા ભયાનક ઉપાડ ગળે ઉતરે તેવો નથી. પબ્લીક ટ્રસ્ટને વહીવટ મેહશું કરતો ખરડે મહારાષ્ટ્ર સરકારે ઘડ્યું છે. '
હસ્તગત કરવામાં જે ખરડો બહાર ' પડયે છે તે ખરેખર ૨: ખરડામાં મહારાષ્ટ્ર પબ્લીક ટ્રસ્ટસ કેમન ગુડ ફંડની ખતરનાક છે. તે ઉપરાંત ધાર્મિક સ્વતંત્રતા ઉપર તરાપ સ્થાપના અંગે નવી જોગવાઈ સચવાઈ છે.
મારનારો છે. દાખલા તરીકે જૈન ધર્મના શાસ્ત્રીય સિદ્ધાંત ૩: આ ખરડામાં ૨૭ કલમો છે; જે તમામ કલમે
મુજબ જૈનોનું દેવદ્રવ્ય જિનમતિ કે જિન મંદિર
સિવાય બીજામાં કોઈ કાળે ઉપયોગ થાય નહિ. સુપ્રિમ પબ્લીક ટ્રસ્ટના વહીવટમાં ભારે દખલગીરીરૂપ, ને બિનજરૂરી હસ્તક્ષેપ કરી વહીવટ સરકાર હસ્તક લેવાને ઇરાદે છે.
મટે એ સિદ્ધાંત ગ્રાહય રાખે છે છતાં તેનેતર એડમીની
સ્ટ્રેટર એ સિદ્ધાંત વિરુદ્ધ વર્તન કરે તે ધર્મ પર મોટું આક્રમણ ઉપર પેરા–૧માં જણાવેલા બન્ને મંદિરના એયા નીચે મહારાષ્ઠના તમામ નોધાયેલા ટ્રસ્ટના વહીવટ માટે કાયદે
થયું ગણુય ને નેની ધાર્મિક લાગણી દુભાય માટે વહીવટ કરવાનું જણાવ્યું છે. તે ખરેખર બિનજરૂરી છે. તેમજ
હરતગત કરવાની જોગવાઈ ભયરૂ૫ છે, બિનજરૂરી છે ને બંધારણની કલમ ૨૫-૨૬-૨૯માં બેસેલા મૂળભૂત હકોને
ખતરનાક છે. વધુમાં દાખલા તરીકે કોઈ એક ટ્રસ્ટી નાની ભંગ થાય છે. ધાર્મિક સ્વતંત્રતા છીનવી લેવામાં આવે છે.
રકમ અગર મિલકત ઉચાપત કરે તે શું તમામ વહીવટ સરકાર જે તે ધર્મના શાસ્ત્રીય સિધાતાનું છડેચોક ખૂત થાય છે.
હસ્તગત કરે-એ કયા ઘરને ન્યાય છે? વધુમાં વધુ જે ઉચાપત આવા કાળા કાયદા કરવા મહારાષ્ટ્ર સરકારને કાઈપણ હકક કે -
કે ટ્રસ્ટને ભંગ થયાનું સાબિત થાય છે તેને દૂર કરી શકાય, અધિકાર નથી અને જો ખરડો કાયદાનું સ્વરૂ ૫ લશે તે તેના
પણ તે માટે બાકીના તમામ ટ્રસ્ટીઓને શિક્ષા કરી વહીવટ ન્યાયાલયમાં પડકાર કરવા માટે જાહેર જનતામાં પ્રચાર કરી
સરકાર હસ્તક કરવામાં કયો ન્યાય થયો કહેવાય? ન્યાય નહિ રિટીએ જાગૃત થવાની જરૂર છે.
પણુ કેવળ આપખુદ સત્તા જ કહેવાય. કોઈ ખાસ કારણસર
વ્યકિતઓને પુરતી સગવડ અને સુવિધાઓ એાછીવત્તી ૪ : ખરડામાં કાયદાનું નામ “મહારાષ્ટ્ર પબ્લીક ટ્રસ્ટ અપાય તો તેવા મામુલી કારણ બતાવી ટ્રસ્ટીઓ પાસેથી (મેનેજમેન્ટ એકવીઝીશન અને કામન ગુડ ફંડ) એકટ, ૧૯૮૨’ વહીવટ છીનવી લેવાય એ કેવળ પિકળ કારણ છે. ટ્રસ્ટીએ આપવામાં આવ્યું છે.
કોઈ વખત હેતુ વિરુદ્ધ અગર હિતને નુકશાન થાય તેવું કૃત્ય * ૫ : પ્રકરણ બે કલમ ૩ માં પબ્લીક ટ્રસ્ટોને વહીવટ,
કર્યું હોય તે તે તૂટીને જવાબદાર ગણી તેની સામે એડમીનીસ્ટ્રેટર–વહીવટદાર-નીમી કામચલાઉ (ત્રણ વર્ષ સુધી)
કાયદા મુજબ પગલાં લઈ શકાય છે પણ આખુ હરતગત કરવાની સત્તા આપવામાં આવી છે. કોઈપણ
ટ્રસ્ટીમંડળ બરખાસ્ત કરી ટ્રસ્ટનો વહીવટ હસ્તગત કરવો ટ્રસ્ટમાં હિત ધરાવનાર ઈસમની ફરિયાદ ઉપરથી, અગર રાજ્ય
એ કેવળ વેર અન્યાયનું પગલું કહેવાય. ઉપરનાં છે. કારણ સરકાર આપમેળે, કોઈપણ જાહેર ટ્રસ્ટને વહીવટ હસ્તગત
માટે પગલાં લેવા માટે ધી બોમ્બે પબ્લીક ટ્રસ્ટ એકટમાં કરી શકશે :
જોગવાઈ છે તેમ છતાં કાયદો અભરાઈએ મૂકી આપખુદસત્તાથી
વહીવટ હરતગત કરવો એ પગલું ઘણું જ બેહૂદુ અને બિનકે : રાજ્ય સરકારને જાહેર ટ્રસ્ટ માટે, એડમીનીસ્ટ્રેટર
જરૂરી છે. આ તે ચીભડાના ચેરને ફાંસીની સજા આપવા નીમવા માટે જે બાબતેની ખાતરી થયેલી હોવી જોઈએ તે નીચે
જેવું રાજ્ય સરકારનું કૃત્ય કહેવાય ! પ્રમાણે છે :
૭ : ટ્રસ્ટને વહીવટ હસ્તગત કરવાના આદેશ સામે અપીલ . (૧) ટ્રસ્ટના ટ્રસ્ટીઓએ પિતાની ફરજો બજાવવામાં
કરી શકાશે. બૃહદ મુંબઈમાં સીટી સીવીલ કોર્ટ અને અન્યત્ર નિષ્કાળજી રી હોય અગર.
ડીસ્ટ્રીકટ કટને અપીલ કરવાની રહેશે, ને તેને ચુકાદે અંતિમ (૨) ટ્રસ્મી બાબતમાં ટ્રસ્ટને ભંગ કર્યો હોય અગર ગણુશે. તેની સામે કોઈપણ અદાલતે કે અન્ય સત્તાધિકારી (૩) ટ્રસ્ટમાં નાણુ અગર મિલકતો ઉચાપત કરી હોય અગર
સમક્ષ ધા નાખી શકાશે નહિ. આથી ન્યાયાલયમાં જવાના () જે વ્યક્તિઓ ટ્રસ્ટની મિલકતની મુલાકાત લેવા અને
બારણાં બંધ કરી દીધા છે. સરકારને ન્યાયાલયને બહું ભય
લાગે છે. તેનો ઉપયોગ કરવા હકકદાર હોય તેઓને પૂરતી સગવડે અને
" . " : સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં નિષ્ફળ નીવડયા હોય અગર ૮ઃ જે ટ્રસ્ટીઓ ટ્રસ્ટને વહીવટ હેકમ મુજબ સેપિન
પણ
પુરતી સગપણ બતાવી
છે. પ્રકી