Page Text
________________
૨૨૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
- તા. ૧૬-૩-૮૨
મુસ્લિમ બાળક છે. બધાંને આંચકો લાગ્યો, મેં મારી માતાને કહી ઔપચારિકતા એક ઢાલ છે. ઔપચારિકતાથી ક્યારેક સમય દીધું, ‘આ છોકરે મારે મન કરસન ભગવાન છે. મા, હું તે તારા બચાવી શકાય છે. ક્યારેક કોઈને સારું લગાડી શકાય છે. જીવનમાં ધાવણથી બેલું છું. પ્રતિષ્ઠાને આંચ આવતી હોય તો ભલે, મને ઔપચારિકતા ઓછી થાય ત્યારે જ આત્મીયતા વધે છે. માણસ પ્રતિષ્ઠાની કોઈ જરૂર નથી.' મારી પત્નીએ આ રીતે ત્રણ રોમેરોમ જીવી શકે છે. બાળકોને ઉછેરી મેટાં કર્યા.
આપણે કોઈને મળતાંની સાથે જ પૂછીએ છીએ, કેમ મારી પત્ની દરરોજ ૨૫ રોટલા કૂતરાઓને ખવડાવે. એક છો?” “સારું છે.' ને બદલે સામી વ્યકિત પોતાના દુ:ખની લાંબી વાર હું પાકિસ્તાનની સરહદ પરથી સોમવારે આવ્યું. આવીને કથા સંભળાવે તે આપણે વિચારીએ છીએ, મેં આ તે એને વનિતાની તબિયતના સમાચાર પૂછયા. એની માતાએ કહ્યું, ‘એ નહોતું પૂછવું! આપણે પ્રશ્ન ઔપચારિક હોય છે. આપણે ઉત્તર તો ગઈ કાલે જ ગુજરી ગઈ અને કહેતી ગઈ છે. બા, તારા જમાઈએ
પણ ગેહવે, ચીલાચાલુ ઔપચારિક હોય એની અપેક્ષા રાખીએ પિતાને એક રૂમાલ પણ મને ધોવા નથી દીધો. જેને મેં ધવ- છીએ. અંગ્રેજીમાં તો “હાઉ ડુ યુ ડ?ની સામે એ જ પ્રશ્ન ડાવીને મોટો કર્યા છે એમને પરણાવજે. હું સુખપૂર્વક હસતે મેઢે
પૂછી વાત પૂરી કરવામાં આવે છે. ઘણા જણ એક સાથે હાથ મિલાવે મરું છું.' એની અંતિમયાત્રામાં માણોની સાથે કુતરાઓનું . અને વાતે બીજા સામે જોઈને કરતા હોય છે. સેરી, થેન્કયુ જેવા મોટું ટોળું હતું. ઘરમાં બે રૂપિયા પણ ન હતાં. ગઈ કાલથી આ શબ્દો ઘસાઈ ગયા છે. કૃત્રિમ બની ગયા છે. વાસી થઈ ગયા છે. કૂતરાએ રોટલા ખાતા નથી, છૂંદીને છોડી દે છે.'મેં જાતે ઔપચારિકતાને વશ, સામેનાને ખોટું ન લાગડવા, ખેટી - મોટા કૂતરા, નાના કૂતરા બધાને રોટલા ખવડાવવા પ્રયત્ન હા કહી દઈએ છીએ. મનમાં દબાવી રાખીએ છીએ, દબાવવું કર્યો પણ વ્યર્થ. કોઈએ બચકું પણ ન ભર્યું.
એ ઝેર છે. એ પોતાનું કામ કરે છે. એ જ વાત સરળતાથી, સહજતાથી હે પ્રભુ નું કેટલે માટે છે - માણસને વાણી આપી પણ અને સાફ શબ્દોમાં કરી શકાય તે આત્મીયતા જરૂર પ્રગટે છે. ભાવ ન રાખે, કૂતરાઓને વાણી ન આપી પણ ભાવ આપ્યો. આદર્શ સમાજને મેટામાં મોટો શત્રુ આદર્શ સમાજની
' જયાં બસથી અઢીસે ખૂન થતા એવા આદિવાસીઓના કલ્પના છે. આદર્શ સાચે છે, પણ ઘણા : મેટો છે. એ પૂરો ને વિસ્તાર, કઠીવાડા, છોટાઉદેપુરની પાસે હું પહોંચી ગયો. ત્યાં થતાં, કૃત્રિમતા અને ઔપચારિકતા આવી જાય છે. થાય એટલું
જવા રાજેન્દ્રબાબુએ સૂચવ્યું હતું. મને માણહ વલે છે. કરીએ તો જ સહજતા આવે. આત્મીયતા આવે. વ્રતની સ્થિરતા - સમજાવ્યા વગર દાન લેતા નથી. તમારું દિલ જોઈએ છે. તમારા સારી વસ્તુ છે, પણ જ્યારે એમાં જડતા આવી જાય છે ત્યારે મૂલ્ય ભજનમાં એક કોળિયે પણ ગરીબ માટે હોય તો ઘણું છે.
નાશ પામે છે. ' તમારું દિલ દાઝવું જોઈએ.
આત્મીયતા બધા સાથે, મારી જાત સાથે અને પ્રભુ સાથે - ત્યાર બાદ વાનીલાલ મહારાજ રાજેન્દ્ર શાશ્રમ કઠીવાડાની રાખવાની છે. મંદિરમાં પ્રભુ પાસે આત્મીયતાને બદલે ઔપચારિકતા પ્રવૃત્તિઓને ટૂંકમાં ખ્યાલ આપ્યો હતો. સાથે સાથે એમણે ગાયો વિશેષ જોવા મળે છે. રવિવારે સવારે પ્રાર્થના થઈ ગયા બાદ ચર્ચામાંથી અને બળદોની કતલના અવિચારી કારસ્તાની વાત કરી હતી. આ બહાર આવતાં, “હાશ! છૂટયા, સારું થયું જલ્દી પતી ગયું.ના પશુધન નષ્ટ પામતાં કેવા કપરા દિવસ આવશે તેની વાત કરી
ઉ ગાર સાંભળવા મળે છે. એનું કારણ કિયાની ચારિકતા છે. હતી. ગાવામાં આર્ક બિશપે આ વાત સ્વીકારી છે.
કરવું પડે છે માટે કરીએ છીએ. મન પરોવીએ તો આત્મીયતા . એક વખત સૌ ધર્મગુરુઓ એક મંચ પર આવી ગૌહત્યાને
જરૂર પ્રગટે. વિરોધ કરે એવી અપીલ પણ એમણે કરી હતી.
બધા સાથે, જાત સાથે, અને પ્રભુ સાથે આત્મીયતા કેળવીએ, અભ્યાસ વર્તુળના કન્વીનર શ્રી સુબોધભાઈ એમ. શાહે
એ જ ખરી સાધના છે. ચુનીલાલ મહારાજને પરિચય આપ્યો હતો. એમના પારદર્શક ફાધર વાલેસે પોતાના જીવનના પ્રસંગો, વિહારયાત્રાના પ્રસંગે વ્યકિતત્વની વાત કરી હતી. પ્રવચનને અંતે શ્રી ગણપતભાઈ લઈને આ વાતને રસિક બનાવી હતી. બીજી કોઈ વક્તા આ ઝવેરીએ આભારવિધિ કરી હતી.
રીતે બોલે તે વકતવ્ય સામાન્યતામાં ખપી જાય, પણ ફાધર વાલેરાનું
નિખાલસ વ્યકિતત્વ, રામે રામ જીવતું પારદર્શીપણું, ભાષાની ઋજુતા ઔપચારિકતા અને આત્મીયતા અને આત્મીયતાના શીતળ સ્પર્શને કારણે જ આ પ્રવચન શ્રેતાઓ
માટે મધુર સંભારણું બની રહ્યું. ફાધરને માઈક ટૂંકું પડે એવા ફાધર વાલેસ : [] સંકલનઃ ગુલાબ દેઢિયા
વકતા છે. ક વખત મેં કવિ શ્રી ઉમાશંકર જોશીને એક સભામાં
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી શ્રી ચીમનલાલ જે. બોલતા સાંભળ્યા, ‘આ તો રોમેરોમે જીવતો માણસ છે.” કેટલી ઉત્તમ
શાહે સૌને આવકાર આપ્યો હશે. સભાના પ્રમુખ ડે. રમણલાલ વ્યાખ્યા છે, માણસ જીવન જીવવા માટે સર્જાય છે. એણે ક્ષણેક્ષણ
ચી. શાહે ફાધર વાલેસને પરિચય આપ્યો હતો અને મેટાં શહેરોમાં
ઔપચારિકતા કઈ રીતે વધુ દેખાય છે, તે જણાવ્યું હતું. જીવતા રહેવું જોઈએ. શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના ૫કમે રવિવાર તા. ૨૮
પ્રવચનના અંતે ઉપસંહાર કરતાં સંઘના પ્રમુખ શ્રી ચીમનલાલ ફેશ આરીના, બિરલા કીડા કેન્દ્રમાં “પચારિકતા અને આત્મીયતા’
ચકભાઈ શાહ, ગાંધીજીના જીવનના પ્રસંગે લઈ વ્યવહારમાં વિવેકનું વિશે ગુજરાતના લાડીલા સવાઈ ગુજરાતી લેખક અને પર્યુષણ મહત્વ સમજાવ્યું હતું. પાનમાળાના શ્રેતાઓના આત્મીય વકતા ફાધર વાલેસ બોલી આ વ્યાખ્યાને પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં ફાધર વાલેસની રહ્યા હતા.
ગેરહાજરીને સરભર કરી દીધી હતી.
' ,
કળા છે.
- માલિક: શી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, અદ્રક અને પ્રકાશક: શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ, પ્રકાશન સ્થળ: ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રોડ.
મુંબઈ-૪૦:૪. ટે. નં: ૩૫૦૨૯૬: મુદ્રણસ્થાન: ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કોટ, મુંબઈ ૪૦૦૦૦૧.
| SR No. | 525967 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1982 Year 45 Ank 17 to 24 and Year 46 Ank 01 to 17 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 246 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 28 MB |