Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyapAdazrIjinabhadragaNikSamAkSamaNaviracitA pUjyapAdazrImalayagirAisUri viracitavRttisahitA bRhatsaMgrahaNI saMzodhakAH pUjyapAda AcAryadevazrImad vijaya dAnasUrIzvarAH -: prakAzaka :zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa ___7, 3 jo bhoIvADo, bhUlezvara, bambaI-400 002. || vIra saMvata 2514
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta sthAna 1 prakAzaka : 4 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa c/o dIpaka araviMdalAla gAMdhI 2 mULIbena aMbAlAla ratanacaMda ghIkAMTA, vaDaphaLI, vaDodarA. jaina dharmazALA, sTezana roDa, vIramagAma. 3 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa c/o sumatilAla uttamacaMda mAraphatIyA mahetAne paDe geLAzerI, pATaNa (u. gu.) - lAbha lenAra :- zrI sudharma bhakti jaina pAThazALA (amadAvAda)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anumodanIya lAbha prastuta bRhatsaMgrahaNI saTIka graMthanA prakAzanano lAbha pa. pU. zAsanaprabhAvaka AcAryadeva zrImad vijaya rUcakacaMdrasUri mahArAja sAhebanA upadezathI. thI sudharmabhakita jaina dhArmika pAThazALA zrI bhakitasUri jJAna maMdira Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Zhong Jia Ci Ci Ci Ci Ci Ci Ci Ci Ci Ci Ci (maMgaLa pArekhane khAMca-zAhapura) amadAvAdanA jJAna nIdhimAMthI levAmAM Avela che. AnI ame bhUri bhUri anudanA karIe chIe. zrI jinazAsana ArAdhanA drasTa,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo titthassa / pra kA za kI ya jaina vADamayamAM vizeSAvazyaka bhASyAdi aneka graMthanA racayitA jinavacananipuNa pUjyapAda zrI jinabhadragaNikSamAzramaNanA mULa graMtha saMgrahaNInuM samartha TIkAkAra pUjya AcArya bhagavaMtazrI malayagiri mahArAja racita vRtti sahita prakAzana karatAM ame ane AnaMda anubhavIe chIe. saMgrahaNi" zabdano artha karatAM TIkAkAra zrI malayagiri mahArAja prAraMbhamAM ja jaNAve che ke "prajJApanAdi zAstromAM vistArathI kahelA ane saMkSiptathI je graMtha dvArA saMgraha karAya che pritipAdana karAya che] te saMgrahaNi" Ama A graMthamAM pannavaNA sUtra Adi aneka graMthonA ane saMgraha karavAmAM AvyuM che. mukhyatayA A graMthamAM navadvArathI cAre gatinA jInI vicAraNA karavAmAM AvI che. A nava dvArA nIce mujaba che. (1) bhavana [nivAsa sthAna] (2) sthiti [AyuSya] (3) avagAhanA [zarIranuM mA5] (4) upapAta [janma] virahakALa (5) cyavana mRtyu virahakALa (6) eka samaye u5pAte saMkhyA (7) eka samaye cyavana saMkhyA (8) gati (9) Agati. %%%%%%%Bi Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Chang Chang Chang Chang Fa Yu
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIcenA graMthamAM lAbha levA hAdika vinaMtI navA prakAzita thatA graMtha naMbara nAma kartA dharmabiMdu haribhadrasUri ma. sA. abhidhAna vyutpattI prakriyA koSa pU. hemacandrasUri ma. sA. aSTasahastrI mahopAdhyAya yazavijayajI gaNivara vizeSaNavatI vaMdana pratikramaNa avamUri jinabhadragaNi kSamAkSamaNa pUrvAcArya TIkAkAra-ratnazekharasUri yuktiprabodha upAdhyAya meghavijayajI yajJa triza izalAkApuruSa caritra pU. hemacandrasUri ma. sA. pravajyA vidhAna kulaka vatana AcArya TIkA pradyumnasUri ma. sA. mAgaNA dvArA vivaraNa AcArya premasUri ma. sA. vicAra ratnAkara mahopAdhyAya kirtIvijaya saMdhAmAra bhASya devasUri ma. sA. - haribhakiya Avazyaka TippaNuka maladhAri hemacandrasUri vadhamAna dezanA padya prAkRta (chAyA sAthe) zubhavadhana gaNi Lai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai Kuai ! 12
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA nama tirthassa zrI jinazAsana ArAdhanA kasTa prakAzita grantho naMbara nAma 1 jIvavicAra daMDaka prakaraNa saTIka zAMtisUri ma. 2 nyAyasaMgraha svapajJa TIkA hemahaMsa gaNi. 3 dharma saMgraha sapajJa TIkA bhAga : 1 upAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNi. 4 dharma saMgraha paNa bhAga : 2 upAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNi. 5 dhamasaMgraha paNa bhAga : 3 upAdhyAya zrI mAnavijayajI gaNi. 6 chavasamAsa TIkAnuvAda mUla maladhAri hemacaMdrasUri anu, : amitayazavijayajI 7 jabUdvIpa saMgrahaNI saTIka mUla haribhadrasUri TIkA : prabhAnaMdasUri 8 svAdavAda maMjarI mUla kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUri sAnuvAda TIkA : malIseNusUri anu.: ajitazekhara vi. 9 abhidhAna vyutpatti mUla hemacandrasUri ma. sA. prakriyA keza bhAga : 1 10 naMdisUtra saTIka mUla devavAcaka gaNi TIkA malayagiri ma. *Lai Lian Lai Lai Lai Lai ***********Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai !
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA naMbara nAma 11 samarAdivya kevaLI caritra (saMskRta) 12 bRhakSetra samAsa saTIka 13 ceiyavaMdana mahAbhAsya 14 bRhasaMgrahaNI saTIka 15 bRhasaMgrahaNI saTIka Bi Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran Ran De Chu Lu Bi Ran 16 napadeza 17 puSpamALA (sAnuvAda) 18 mahAvIra carizya 19 zrI mallinAtha caritra triSaSThizalAkA puruSa caritra parve 3-4 21 zrAddhaguNa vivaraNa tatvajJAna taraMgiNI 23 zrI vAsupUjya caritra 24 zAMtasudhArasa pradyumnasUri ma. mUla zrI jinabhadra gaNi. kSamAzramaNa TIkA : malayagiri ma. zAMtisUri ma. sA. mUla candrasUri TIkA : devabhadrasUri mUla jinabhadra gaNi. kSamAzramaNa TIkA : malayagiri upAdhyAya zrI yazovijayajI mUla maladhAri hemacandrasUri guNa caMdragaNi vinayacandrasUri hemacandrasUri ma. sA. zrI jinamaMDana gaNi. jJAnabhUSaNa zrI vardhamAnasUri upAdhyAya zrI vinayavijaya TakA : gaMbhIravijaya ma. Jue Zhi Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen Shen
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAM devanArakInA bhavane nizcita che tethI bhavanadvAra devanArakInuM kahe che paNa manuSya tiyAnA bhavane anizcita hovAthI A be gatimAM bhavanadvAranuM nirUpaNa karela nathI. bAkInA dvAranuM cAre gatimAM nirUpaNa karela che. Ama cAre gatinI ghaNI ghaNI viziSTa vAtanuM A graMthamAM pratipAdana heI A graMtha jaina dharmanA padArthajJAnanI prApti mATe khUba ja mahattva che. vartamAnakALamAM jaina saMdhamAM A graMthanuM adhyayana pUjya sAdhu, sAdhvIjI mahArAjemAM tathA keTalAka zrAvake vigeremAM vyApaka banela che. prastuta graMthanuM saMzodhana 5 pUjya sakalAma rahasyavedI AcArya bhagavaMta zrI dAnasUrIzvarajI mahArAje (te vakhate paMnyAsajIzrI dAnavijayajI gaNivaryA') kareluM che ane tene bhAvanagaranI zrI AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI, AjathI 71 varSa pUrve vikrama saMvata 1973 mAM prakAzita thayela che. pUjyapAdazIna tathA ukta sabhAne kRtajJatApUrvaka yAda karIne atyaMta upayogI evA A graMthanI e ja prata atyaMta jINuM thaI hovAthI tathA hAlamAM alabhya thaI hovAthI ame punaH prakAzita karIe chIe. pUjyapAda saMyamaikalakSI sidhAMtamahodadhi sva. AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI divyakRpAthI tathA teozrInA paTTAlaMkAra vardhamAnatanidhi AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUri mahArAja sAhebanA ziSyaratna samatAsAgara sva. panyAsajI zrI padyavijayajI gaNivaryAnA ziSyaratna parama pUjya AcAryadeva zrImada vijaya hemacaMdrasUri mahArAja sAheba nA mArgadarzana heThaLa zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa dvArA sAtakSetranI bhaktinA kAryo yathAzakti thaI rahyA che. tadanagati kRtati nimitte aneka graMthonA prakAzane paNa TrasTa karI rahyuM che. prastuta graMthanA abhyAsa dvArA samyagujJAnane prApta karI te dvArA cAritrane vizuddha karI mumukSu AtmAe zIgha mukitane pAme e ja eka mAtra zubhAbhilASA. Lao Ci Lai Cai Zhong Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai *******Jiu
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||prstaavnaa // zrImadvijayakamalasUrIzvarapAdapadmenyo namaH // trinnuvanAntarvatisakalasudhAzanAdInAM sthityAdiprakAzikeyaM saGgrahAhI sandabdhA sidhAntatattvAmRtapAnapIvaraiHpIvara jAgadheyairnavyamAnavamanomayUravAridaiH zrImazinanagaNikSamAzramaNa pUjyapravaraiH / saMzritAgnivezyAyaNAnvayaviyatpradyotanagaganama|NinirAmapauSadhipramukhayAvahya bdhilabdhimaniratyugrasaMsAradAvAnaladandahyamAnajavyasidhikasattvasandohopazamanapuSkarAvartapayomucAnaiH zrImatsudharmasvAmigaNanRnirutpAdavyayadhrauvyAtmakatripadiM tridazezAntaHkaraNasthitAprakAzitasaMzayasaGkarSaNACSThasaMsparzanarUpalIlayA prakampitAnantatIrthakRtsnapanajIvanapavitritasakalovIMdhavamaulijAvavitrANAtyuddAmapracaemakahapAntakAlAnilaniSprakampamandarAcalairapUrvadAntinirjitagopasaGgamAdinarasurasamutpannAnekaghoropasargasAthaiH zAhamakhizAkhisamAsannasamAsAditasakalalokAlokAvalokanalampaTakevalAlokaranekakumatagajaghaTAnirbhadIkaraNakaeThIravaranirvacanIyanaktilara | nirahRdayadevadAnava kinnaranaranAyakAtinamramaulimukuTasthAmandAmodanirnimandAramAlAparAgapATalitapAdapaurapazcimazAsanapatizrImagharSamAnavinuniH kRpApIyUpaparipUrNadRSTyA samarpitAM samprApya sandabdhA ghaadshaanggii| tataH praNataikAntikAtyantikanaktinaranirahRdayanirjarakoTIkoTIkoTirottejitapAdAravindaiH prAsanikanAnAvidhaphalapradAnasamAhitIyAvyayapadaprApaNAvandhyanibandhanajUtAni nIyavAglatAjiradharIkRtasurakhatAnizcaramatIrthapaTTavinUSitasudharmagaNanuttrayoviMzatitamapa
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga dRparijUSakaiH zrutAbdhitiH zrImadAryazyAmasUrivaraijIvAjIvapadArthasArthanirUpaNapravIpaprajJApanAyAM saprapaJca sthityAdyarthaH samu- prastAvanA. saTIkA // dbhutH| tat catuGgiopAGgatvena gamtIrAyatvena cAnadhpapratilAzAlinAM kRtayogo'hanAnAM zramaNAnAM zramaNInAM caivopayogijAvaM bilarti nAnyeSAM, zrataH tazrAvidhAyubala medhAdisAmagrI vikalAnAM paJcamAratamasvinyutpannAjJAnatamastomAchA-151 ditajJAnanayanAnAmasmadAdInAmapyupakArAyoktAniyuktastato'pi samuddhRtya saGgrahaNItayA nivH| tathAcoktaM laghusaGgrahaNI-kA vRttau zrImaddevajAsUribhiH "zrAdau nagavatA vardhamAnasvAminA bAdazAGgayAM sUtratayA nibaddhastata AyazyAmA niHprajJApadAnAdiSu uddhRtaH tecyo'pi jinannanagaNidamAzramaNena saGgrahaNyAmavatAritaH" tathA asyAM zrantyagAthAvRttI "ja udhiyaM / ityAdi, yauddhRtaM zrutAt prajJApanAdeH" ataH hAdazAGgInivandhaneyamiti supratItameva / | devanArakatiryaanujAnAmAyuHzarIrapramANe, upapAtacyavanayovirahaH, tayorekasamayajAvisaGkhyA, gamanAgamane, niyatatvena devanArakANAM nuvanAni, varNaH, khezyA, saMhananaH, saMsthAnaH yoniH, nirUpamAtyantikaikAntikazivazarmajanakasamyagdarzanazAnacAritralakSaNasamagrasAmagrIsampannAH kutaH gaterAgatya siddhisaudhamadhirohanti, kiyantaH prAmuvantyekasmin samaye'vyayapadaM, jaghanyotkRSTanirvANagamanavirahaH, jinasArvajaumAdiH kutaH nirgatya javitumaItItyAdyaneka viSayANAM sannahitatvena sAnvartha cakre saGgrahaNI tyanidhAna / .. yadyapyatra prabandhapraNetRnina kutrApyuddhekhitaM svakIyAnidhAnaM tathApi "yAmakuruta saGgrahaNI, jinalAgaNikSamAzramaNa-19 pUjyaH / tasyA gurUpadezAnusArato vacmi vivRttimaham" ityanena maGgalakAvyena spaSTatayA niSTaGkitaM vRttivivRnnniH| FROIRASHASHIKAR AN
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakala tIrthapAnuyAyijavyasiddhikasattvasandohacetasi camatkArakAricAritrA ete sUrivarAH kadA katitamaM nUmaemasaMjUSayA-1 mAsuH keSAM pUjyatamAnAM pArce gRhItasaccAritravratAztyAdikaM sakalaM tathAsAmagyajAvAnna zakyate kimapiniNetuM tathApi'vAI yakhamAsamaNe, divAyare vAyagatti egA / puSagayammi a sutte, ee saddA pavanti // 1 // " iti prAkRtAryayA kSamAzramaNAdizabdAH pUrvadhareSveva saMyujyata iti nizcayAdeteSAM pUrvadharatvaM tu kSamAzramaNazabdAvitatvenAsyA zrAgamodadhipAraGgata| yugapradhAnavaRhimAcalazrutagaGgAyAH prazramavivRtikArAt catuzcatvAriMzadadhikacaturdazazatagranyottuGgadhAmaparamparA nirmA paNaikasUtradhArAgAdhanavAbdhinimajAtsattvatrAtasamugharaNapravINapradhAnadharmanaukApravartanakarNadhArApazcimajinapatipravacanAvitatha- | TU tattvaprabodhaprAujUtapratinAprakAzaparAjitasamastatIrthikacakrapravAdazrImaharijaprasUreH prAktanatvena ca supratItameva / ajJA natimiravidhvaMsakalAsvajJAnavaH zrIharinAsUrayazca pUrvazrutavyavacchedanikaTasamayavarttina eva yadAha-"pUrvazrutavyavache dakAlAnantarapaJcapaJcAzItivarSe divaM gataiH zrIharijasUriniH" ityAdyanekolekhAvalokanana caite pUjyAH prAktanakA sInA eveti mantavyam / yattu zrIsudharmA ca jambuzca, pranavaH suurishekhrH| zayyamnavo yazonaH, smbhuutivijyaahvyH| | // 1 // javAhusthUlajI, mahAgirimudastinau / dhanasundarazyAmAyauM, skandilAcArya ityapi // 2 // revatImitra dhrmoth,| laghaguptAnidho guruH / zrIguptavajrasaMjJAryarakSitAH puSpamitrakaH // 3 // prathamasyodayasyaite, viMzatiH suuristtmaaH| trayoviM-14 zatirucyante, vitIyasyAtha naamtH||4||shriivjro nAgahastI ca, revatImitra ityapi / siMho nAgArjuno tadinnaH 1
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // // kaalksNjnykH||5|| satyamitro hArikhazca, jinamo gaNIzvaraH / umAsvAtiH puSpamitraH, saMjUtiH sUrikuJjaraH // 6 // 4] prastAvanA. ityAdinoktajinajAgaNinastvanye eveti pratinAti, tadAnIM pUrvazrutAjAvAt / | jitakahapa-kSetrasamAsa-vizeSaNavatI-mahAnASyAdyaneke prabandhAH praNItAH ettprbndhprnnetRniH| asyAH vRttistvagAdhanavArNavanimajAjantujAtAvalambanajUtasamyagdarzanamUlapravodhakandAnvitadIrghataraviratizAkhAyutAtma | zrIkhaemasamnArasamudbhUtanAnAvidhasUkSmasUkSmatarapadArthasArthanirUpaNadamApUrva vijnyaanruupbhsprimlaalivyaaptmlygirisnninaiHshriimnmlygiripaadairvinirmitaa| | uktavizeSaNaviziSTazrImaharijapasUrijirapyasyAH vRttirvinirmiteti "candA surassa ya surAcandassa ya antaraM hoI" asyA gAthAyA vyAkhyAnaprasaGge "atheyaM prakSepagAtheti kayamavasIyate ? ucyate, mUkhaTIkAkAreNa harijaprasUriNA se to'pyasyA asUcanAt" ityAdyulekhokhikhanadhArA anekasthAne parisphuTatayA saMsUcitaM vRttikRtiH| ___ saMzodhiteyaM nigahaNIyamahAmohakacavaranipatitajantujAtogharaNakavacakadaravyayapadayiyAsumirata eva mithyAtvAdihai ||nirnibadhagADhatarakarmagranthinnedanasamarthasamyakdarzanazAnacAritrarUpacAruratnatritayArAdhanasAvadhAnamAnasaranuyogAcAyrasma-| ruvaryazrImaddAnavijayagaNijiH / kRpApIyUSapAthodhInAM teSAmeva padakajacaJcarikavineyANunA munipremavijayenAlekhIyaM khadhvI prstaavnaa| For%AR ARARIRACK KC ACANTERACANCE ativinA nIyatemucita thiyAnamaranuyAyenA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // viSayAnukramaNikA // RECAMERK viSayaH patrAGka: .... E patrAGkaH / viSayaH maMgalAcaraNam .... .... / ___.... 1 vaimAnikeSu pratarasaGkhyA .... ..... javanapatInAM vyantarANAM ca jaghanyA sthitiH .. saudharmezAne pratiprataramAyuHparijhAnAya karaNam vyantarANAmutkRSTA sthitiH .... saudharmezAne pratiprastaTamutkRSTamAyuH .... uchArapaTyopamasya 1 azApaTyopamasya 2 kSetrapa uttarakaTape pratiprataramAyuHparijJAnAya karaNam dhyopamasya 3 ca svarUpam .... .... sanatkumAramAhenke pratiprastaTa sthitiH .... navanapatinAmutkRSTA sthitiH javanapativyantaradevInAmutkRSTamAyuH .... brahmaloke pratiprataramAyuH .... canmAdijyotipkadevadevInAM jaghanyotkRSTA ca sthitiH khAntakakarape pratiprataraM sthitiH vaimAnikAnAmutkRSTA sthitiH mahAzukre pratiprataraM sthitiH .... vaimAnikAnAM jaghanyA sthitiH sahasrArakaTape pratiprastaTa sthitiH vaimAnikadevInAM jaghanyotkRSTA ca sthitiH .... 14 thAnatAdiSu pratiprataraM sthitimAnam .... ROERACuck:
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRhatsaMga viSayaH sttiik:|| pikA. // 3 // NERALLA .... 12 patrAGka | viSayaH (javanapatidevasvarUpam ) (vyantaradevasvarUpam ) javanapatInAM javanasaGkhyA vyantaranagarapramANam javanapramANam ... .... vyantaranagarasthAnam .. javanasthAnam .... vyantaranikAyanAmAni javanavAsinikAyanAmAni .... vyantarenjanAmAni javanavAsinikAyAnAM cihnAni vyantaranikAyAnAM cihnAni.... navanavAsinAM zarIravarNavijAgaH pizAcAdInAM zarIravarSaH .... javanapatInAM vastravarNa vijAgaH .... 24 (jyotiSkadevasvarUpam ) navapatInAminnAmAni ...... ..... .... 24 jambUdhIpe khavaNasamujhe dhAtakIkhaeka ca candrasUryajavanezavyantarajyotiSkandhANAM sAmAnikAtmarakSaka- parimANam .... .... .... .... devaprabhANam ..... . ..... kAlodasAgarAdiSu candrasUryapramANAnayanAya karaNam vaimAnikenDANAM sAmAnikAtmarakSakadevasaGkhyAM .... 27 manuSyavetre candhAdisaGkhyA .... inzApAmagramahiSIparimANam .... 7 manuSyakSetre trasUryazreNiparimANam .... HURESS // 3 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH yatrAkUra 31 | manuSyakSetre grahanakSatrazreNiparimANam jambUdIpagatacandrasUryayoH maekala kSetraparimANam. 31 jambUdIpagatacandrasUryayoH jambUdIpe khavaNasamudre ca .... |maekala kSetra parimANam 32 33 candrAdInAM misvarUpam | manuSya kSetra va hirava sthitacantrasUryayormantAtareNAntaram 33 manuSyakSetrabahirava sthitacandrasUryayormantAtareNa pati **** ...r .... .... .... svarUpam dIpasamudraparimANam manuSyakSetraparimANam kiyadvIpasamudrANAM nAmAni .... ---- | paJcacatvAriMzalakS pramANAni ekaladaprAmANAni ca kiyaSastUni .... Jens iii .... .... sada .... .... .... Hin .... ..... .... 33 36 36 37 30 fever .... samutreSu jala svarUpam pratyekarasavatAmudakarasavatAM ca samuSANAM nAmAni .... samudreSu matsyazarIrapramANam.... matsyAnAM samjavaH sadRzavisadRzanAmAni dvIpasamudrayugalAni atidezena dvIpasamunAmAni candrasya parivArasaGkhyA candrAdivimAnAnAM saMsthAnaM svarUpaM saGkhyA ca candrAdivimAnAnAM viSkamnAdipramANam manuSyakSetra tradirvartticandrAdivimAnAnAM viSkamnAdimAnam jyotiSka vimAnAnAM sthAnam nakSatra cAram .... **** .... .... .... 0.00 ... .... .... A .... .... .... patrAGkaH | 30 38 2 30 30 3 .... .... ---- .... .... www. .... **** 3 e %% 40 40 4 41 42. 42 43 6%
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 viSayaH vi sttiikH|| anumAna ekA. // 4 // MATHSHORRCORRECE viSayaH patrAGka: nRtre canvAdisaGkhyA .... .... .... 43 (vaimAnikadevasvarUpam ) jyotizcakraM yAvatyA merorabAdhayA carati yAvatyA- vimAnasajhyA .... .... .... |'khokAkAzasyAbAdhayA'vatiSThate ca tatsvarUpam puSpAvakIrNavimAnasthAnam .... .... |jambUdIpavyatiriktavIpasamupheSu grahanakSatratArApramA- inkavimAnanAmAni parijJAnopAyaH .... .... .... zrAvalikApraviSTavimAnaM kasya dIpasya samujsya vojyotiSkavimAnavAhakAjiyogikAnAM saGkhyA .... parivyavasthitam .... kiMrUpadhAriNo devAH kutra sthitA vahanti pratikarUpamAvalikApraviSTavimAnasaGkhyA''nayanAya / cannAdInAM gatitAratamyavizeSaH karaNam .... canmAdInAmRddhitAratamyavizeSaH saudharmAdiSu zreNipratibachavimAnasaGkhyA puSpAvakIrNatArakavimAnAnAM parasparamantaram vimAnasaGkhyA ca .... .... .... .... manuSyakSetrAhizcanchasUryANAM parasparamantaram .... 46 kasmin kahape kiyanti zreNiprativajhavimAneSu manuSyavetrAbahizcandhasUryANAM paGkAvavasthAnam vRttAni tryamrANi caturasrANi ca vimAnAni .... rAhusvarUpam ... .... .... 47 | saudharmezAnavakhaye sanatakumAramAhendravalaye ca kasye 4 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH nyasya kiyanti AvadhikApraviSTAni vRttAdivi mAnAni .... khokapAla vimAnasthAnam vimAnAnAM pratiSThAnam kalpeSu vimAnAnAM pRthivIvAhasyam kalpeSu vimAnAnAmuccaistvam.... kalpeSu vimAnAnAM varNavibhAgaH bhavanapativyantarajyotiSkaMbhavanAnAM varNavibhAgaH .... .... .... .... .... .... .... www. .... .... www. caramAdigatisvarUpam caramAdigatibhiH yathAyogaM vimAnAnAmAyAmAdi .... .... patrAGgaH Peen pramANam prakArAntareNa caekAdigatibhiH vimAnAnAmAyAmA dipramANam .... .... www. .... ... 50 60 61 61 62 62 63 6 63 64 65 viSayaH (avagAhanAddAram) devAnAmnavadhAraNIyazarIrotkRSTAvagAhanA .... sanatkumArAdidevAnAM sAgaropamavRtyanurodhataH zarI www. ramAnajJAnAya karaNam sanatkumAramAhendradevayordehamAnam brahmalokAntakadevayordehamAnam zukrasahasrAradevademAnam zrAnataprANatAraNAcyutadevadehamAnam navapraiveyakAnuttara vimAna devadehamAnam . surANAmutkRSTA uttaravai kriyazarIrAvagAhanA surANAM javadhAraNIyottaravai kriyA ca jaghanyA'vagAhanA 60 navanapativyantarajyotiSkasaudharmezAne jaghanya utkRSTazcopapAta virahakAlaH 6e .... 6e 60 4.86 ... .......... 0006 www. patrAhara www. .... --- www. ... 0000 0000 www. 65 66 67 67 60 60
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zranukramaNikA. .... .... viSayaH patrAta viSayaH patrAta sttiikaa|| sanatkumArAdiSu anuttaravimAnaparyanteSu surANAmu- sUtrasvarUpam .... ..... skRSTa upapAtavirahakAkhaH ..... caturdazapUrvadharasya jaghanyata utkarSatazcopapAtaH .... sanatkumArAdikaTapeSu jaghanyata upapAtavirahakAkhA badmasthasAdhUnAmutkarSato jaghanyatazca zrAvakANAM jagha||surANAmugharttanAvirahakAkha...... .... .... 71 myatazcopapAtaH .... / surANAmupapAtoparttanasaGkhyA ... tApasacarakaparivrAjakAnAJjaghanyata upapAtaH / deveSu gatighAram .... ... saMhananasvarUpam .... .... tiryaDamanuSyAzrito devagativiSayo vizeSaH saMsthAnasvarUpam .... . javanapatiSu jIvAnAM yathA gamanam saMsthAnavyAkhyAnam .... vyantareSu yeSAM jIvAnAM yathA gamanam .... .... 13 keSu jIveSu kAni saMsthAnAni tApasacarakaparivrAjakAnAmutkarSata upapAtaH dezavirati-73 keSu jIveSu kati saMhananAni yuktAnAM pazcendhiyatirazcAM manuSyANAzcotkarSata upapAtaH 73 kasya saMhananasya vazAtkeSu deveSUpapAtaH yatikhiGgadhArimithyAzAmutkarSata upapAtaH .... 73 kutratyAgatya devatayotyadyanta ityevaM nirUpaNArUpamAgamithyAdRSTilakSaNam ....74 | tighAram KARIHARANAS
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCAUSAG viSayaH patrAkaH | viSayaH devAnAM viSayasvarUpam .... | keSAM prakSepa AhAraH keSAM na devadevInAmutpattisthAnam ... | ekendhiyAdInAM pRthagAhAranaiyatyam .... devadevInAmavaM gamanAgamanaparimANam surANAM zeSANAJca zrAhAraH ...... ... vaimAnikakilbiSikadevAnAM sthitiH nivAsasthAnazca keSAM sacittaH keSAmacitta ityAdyAhAra vijAgaH thAliyogikAnAM kisviSikANAJcotpattisthAnam ekenchiyAdInAmAhArenDAkAlaH .... aparigRhItadevInAM vimAnasayA .... stokaparimANaM prasaGgato muhUrtAdiparimANam saudharmAparigRhItadevInAmlogasvarUpam.... .... ekasmin muhUrte prANasaGkhyA ..... IzAnAparigRhItadevInAmlogasvarUpam........ ekasminnahorAtre mAse varSe ca prANasaGkhyA .... nuvanapativyantarajyotiSkavaimAnikasurANAM khezyA surANAM pratisAgaropamamAhArAvAsaparimANam .... vaimAnikadevAnAM varNavinAgaH varSasahasradazakAdyAvat kizcidUnasAgaropamamAyuSAmAjaghanyasthitInAM devAnAmAhArohAsavidhiH hAroblAsakAsaH ..... .... ..... ujayAhAraromAhArapradepAhArasvarUpam devAnAM zarIrasvarUpam .... .... kasyAmavasthAyAM ka thAhAraH 01 | devAnAM kiyatA kAkhena paryAptiniSpattiH ARMANANCE
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vRhatsaM saTIkaH // // 6 // viSayaH surANAmaghastAdavadhijJAnaviSayaH .... surANAM tiyagUrdhva cAvadhijJAna viSayabhUta kSetram | nArakatiryaGnarAmarANAmavadhikSetrasya saMsthAnam | devAnAmeva punaH kizcitsvarUpam manuSyaloke devAnAmAgamanakAraNAni ..... | iha loke vaimAnikasurANAmanAgamanakAraNAni manuSyalokasyAzujagandhopetatvam ( narakAdhikAraH ) .... .... ... **** .... ..... patrA 1030 www. .... .... **** 06 .... BEEEEE 09 09 GG .... narakeSUtkRSTA sthitiH saptasu pRthivIsu jaghanyAsthitiH pratiprataraM rakSaprajAsu jaghanyA utkRSTA ca sthitiH / zeSapRthivISu pratiprastaTamutkRSTA jaghanyA ca sthitiH e 1 narakeSu pujalAnAM bandhanagatisaMsthAnanedavarNagandhara Po 0 2008 00 GG 8 viSaya **** **** sparzAgurukhaghuzabdarUpa dazavidhaH pariNAmaH pazcadaza paramAdhArmikAH narakapRthivInAM nAmAni gotrANi ca ...... dharmAdipRthivInAM pratiSThAnavidhiH saMsthAnavidhizca.. dharmAdipRthivI nAmuzcatvam sarvAsu pRthivI dhanodadhyAdInAmuccatvam ghanodadhyAdivalayapramANam dharmAdiSu pRthivISu prastaTasaGkhyA sarvAsu pRthivISu prastaTAntara parimANam.... www. .... .... .... POS ..... patrAhuH 15 76 .... .... .... narakAvAsasaGkhyA ..... .... zrAvalikApraviSTanarakA vAsasvarUpam nara kendrakanAmAni pratiprastaraM sakaladigvidiggatAca jikAmaviSTamarakA .... .... .... www. .... e e0 e0 Liang 200 102 202 103 anukramaekA, // 6 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH patrAGkaH re - O ODD ~ m m CARROREIGRECE patrADUH | viSayaH vAsasaGkhyAparijJAnAya karaNam cakravartiralAnAM pramANaM nAmAni ca .... saMpUrNAvakhikapraviSTanarakAvAsasaGkhyA ... .... 104 vAsudevaratnanAmAni .... .... zeSapuSpAvakIrNaparimANam .... ..... 105 nArakAvadhijJAnasvarUpam .... | narakAvAsAnAmAyAmaviSkamjoccatvam .... .... 107 (tiryaDmanuSyAdhikAraH) nArakANAM jaghanyotkRSTA cAvagAhanA .... tirazcAM manuSyANAM ca zarIrapramANam .... nArakANAmupapAtoparsanAvirahakAkhaH upapAtopata- pUrvasya parimANaM .... .... nAmadhikRtyaikasmin samaye saGkhyA ca tiryaGmanuSyANAmAyuHpramANam .... rajapanAdinarakeSu jIvotpatisvarUpam .... bandhakAlaprarupaNA.... .... saMhananavazAnnarake jIvotpatisvarUpam .... abAdhAkAkhapramANamRjuvakragatisvarUpa narake khezyAsvarUpam .... 115 apavarttanAnapavartanasvarUpam ... .... narakAtpracyutAnAM ka gamanaM kA khabdhayazca ..... 116 zrAyuSaH saptadhA upakramanirupaNam ... accakrivAsudevAdayaH kevalajJAnAdisandhimantazca ekendhiyAdijIvAnAM kAyasthitiH ... kuta vAgatA javanti ..... ....117 / ekendhiyAnAmekasAmayikyutpAtacavanasaGkhyA m 111 m m amMcCumaa m m m m
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatta anukrama s s s viSayaH patrAGka viSayA patrAGka ekendhiyeSu jIvAnAmutpatiH .... ... 137 sidhigatI virahakAkhaH .... ... nigodasvarUpam .... .... .... ... 120 / eka sAmayikIsijhasaGkhyAdisvarUpam ... vikandhiyANAM saMmUbimagarjajatirazcAM copapAto aGgukhasvarUpam ... .... ghartanayovirahakAlaH saGkhyA ca .... .... 12e pRthivIkAyAdiyonIsaGkhyA .... jIvAnAM gatirAgatizca ... ..... ... kukhakoTIsaGkhyA yonisvarUpaM ca manuSyANAmupapAtoghartanavirahakAkhaH .... .... 130 manuSyANAM zaGkhAva diyoni svarUpam manuSyANAmupapAtoghartanayorekasAmayikIsaGkhyA .... parvAptisvarUpam pRthivIkAyAdInAM khezyAsvarUpam .... 130 | gAthASyAtmikA anyA saMkSipsatarA saGgrahaNI .... s .040 ****HAKKAKKA Reeammam s s s
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // // jainAcAryazrImadhijayAnandasUrIzvarapAdapadmecyo nmH|| // zrIjinanagaNitamAzramaNaviracitA zrImalayagiriviracitavRttisahitA // // vRhtsnggrhnniH|| PORUKARATERRESTRES OM namaH sindham / zrIvighnaharaprathama jinentrAya namaH / / jayati nakharucirakAntiprahasitanatamaghavamukuTamaNikiraNaH / paramakaruNAparIto vizvajJAtA jino viirH||1|| namata nijabuddhitejaHpratihataniHzepakumataghanatimiram / jinavacanaikaniSasa jinanagaNikSamAzramaNam // 2 // yAmakuruta saGgrahaNi jinngnnidmaashrmnnpuujyH| tasyA gurUpadezAnusArato vacmi vivRtimaham // 3 // iha yadyapi kAyamanonyAmanISTadevatAnamaskArakaraNato nikhilavighnavinAyakopazAntisaMnavAdannitaSitaprakaraNaparisamAptirupajAyate, tathApi sarve zrotAraH prakaraNe niyamataH samastavighnavinAyakopazAntinimittamanISTadevatAstavAnidhAnapurassaraM pravartantAmiti zroNAmiSTadevatAstavavuddhiparigrahArthamAdAviSTadevatAstavaM, tathA yatkimapi prakaraNaM zAstraM vA prekSAvatA samArabdhumiSyate tatrAvazyamAdau prekSAvatAM pravRttyarthamanidheyamanidhAtavyaM, anyathA kimatra zAstre prakaraNe vA prati
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 BApAdyamiti saMzayAnAH prekSAvanto na pravarteran / uktaM ca-"zrutvA'nnidheyaM zAstrAdau puruSArthopakArakam / zravANAdau prava- 11saTIkaH // dartante tjijnyaasaadicoditaaH||1|| nAzrutvA viparItaM vA shrutvaa''locitkaarinnH| kAkadantaparIkSAdau pravatante kadA-16 |cana // 2 // " ityAdi / tathA satyapyanidheye na prayojanazravaNamantareNa prekSAvantastadAjiyante, prayojanamantareNa teSAM / pravRtterasaMjavAt , anyathA prekSAvattAkSitiprasaktaH / uktaM ca-"kartavye zrotavye vividha svaspe'pi ca karmaNi / / prayojanamanuddizya na mando'pi pravartate // 1 // " tataH prakaraNakaraNazravaNaprayAsanaSphacyAzaGkApanodAya prakaraNAdau prayojanamapyanidhAnIyaM / tathA satyapi prayojane na paraMparayA sarvavinmUkhatAvagatimantareNAtInjiyArthapratipAdake prakaraNAdau sudhiyaH pravRttimAtanvate, atasteSAM prakaraNapravRttAvAdarAdhAnAya paraMparayA sarvavinmUkhatAkhyApanArthamAdau guruparvakramalakSaNaH sambandho'pi pratipAdanIyaH / "zrutvA zAstrasya sambandhaM zroturAdarakAritA / jAyate tena zAstrAdau vaktavyo'nekadhA sa c||1||" tata zvaM parijAvya prekSAvatAM pravRttyarthamabhidheyAdikaM ca pratipipAdayiSurAdAvidaM gAthAtrayamAhaniviyavAhakammaM vIraM namiUNa tigaraNa visujhaM / nANamapaMtamahavaM tA saMgahaNi tti nAmeNaM // 1 // bulaM viznavaNogAhaNA ya suranArayANa patteyaM / naratirizadehamANaM zrAupamANaM ca vunchAmi // 2 // 81 virahuvavAubaTTe saMkhaM taha ceva egasamaeNaM / gazrAgaI ca buddhaM savesiM thANupubIe // 3 // vyAkhyA-ihAdyagAthayA'nISTadevatAstavasyAnidhAnaM, itareNa tu gAthAyenAnidheyasya, sambandhaprayojane tu sAmarthya *HARASHTRA CRENC +C44444
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ gamye iti gAthAtrayasaMkSepArthaH / zravayavArthastUcyate-"zUra vIra vikrAntau" vIrayati sma kaSAyopasargaparISadendriyAdizatrugaNajayaM prati vikrAmati smeti vIraH / "zrac" ityac pratyayaH / zrathavA "I gatipreraNayoH" vizeSeNa zyati gamayati spheTayati yaghA prApayati zivamiti vIraH / yadi vA "gatau" ityAdAdiko dhAtuH, vizeSeNa apunarjAvena Irte sma yAti smeti vIraH thapazcimastIrthakaro vardhamAnasvAmItyarthaH taM / kathaMjUtamityAha-niSThApitASTakarmANaM niSThApitAni niSThAM nItAni samUlakA kaSitAnItyarthaH aSTau karmANi jJAnAvaraNIyAdIni yena sa tathA tN| anena ye'nAdisijhaM sarvazaM pratipannAstanmatamapAkaroti, tathAnUtasarvajJakaTapanAyAH pramANAsaMjavAt / yathA ca pramANAsaMjavastathA tattvArthaTIkAdau vijRmlitamiti na bhUyaH prayAsaH / punaH kathaMjUtamityAha-zAnamanaMta iha jJAnajJAnavatoranedopacArAdityaM nirdezaH, tato'yamarthaHanantajJAnamayamiti / tena (anena ) ye sakakhakarmaprahANAdanAvarUpaM pradIpasyeva jagavato nirvANamitranti te nirAkRtA ghaSTavyAH, sataH sarvathA vinAzAyogAt, etaccAnyatra prapaJcatazcarcitamiti na nUyazvaya'te / jJAnagrahaNaM ca darzanAdInAmanyeSAM trayANAmupalakSaNaM, tenAnantajJAnAnantadarzanAnantavIryAnantasukhamayamiti pratipattavyaM, tamitvaMtaM jagavantamapazcimatIrthakara vardhamAnasvAminaM / trikaraNavizudhamiti kriyAvizeSaNaM trINi karaNAni manovAkAyarUpANi taistadekAgratayA vizucha namanaM yathA javati tathA natvA namaskRtva kimityAha-saGgahaNiriti nAnA vakSye prkrnnmityupskaarH| kathaMjUtamityAha-yathArtha yathAvasthitaH sarvajJavacanAvirodhI artho'nidheyaM yasya tat yathArtha / yathArthatA cAsya paraMparayA sarvajJamUkhatvAt / sarvakamUkhatvaM ca purastAtsambandhapratipAdanAvasare jAvayiSyate / tAvazcandaH kramArthaH / kramazcAyamasti-vanyadapi CACAKACAKACACANCHAR
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 2 // | kSetrasamAsAdikaM vaktavyaM, paraM tadvadu vaktavyamiti pazcAdanidheyaM, idAnIM tu tAvatsaGgraha piriti nAmakaM prakaraNaM vakSye / kAtha saGgrahaNiriti kaH zabdArthaH ? ucyate - zAstrAntareSu prajJApanAdiSu vistareNAjihitA zrarthAH saMkSipya gRhyante prati| pAdyatvenAnidhIyante yayA granthapatyA sA saGgrahaNiH, uNAdiko'nipratyayaH / samprati yeSAmanidheyAnAmarthAnAM saGgrahaNistAn sAkSAddizati -- suranArayANetyAdi, suSThu rAjante zobhante iti surAH kvaciditi mapratyayaH / athavA suSThu atizayena parituSTAH santo'nilapitamarthamArAdhakenyo rAnti prayakSanti yathA kRSNasya susthitanAmA lavaNAdhipaH samudramadhye rathamArgamiti surAH / yadi vA "sura aizvaryadItyoH" suranti zeSamanuSyAdiprANigaNAsAdhAraNamaizvaryamanubhavanti, yaza viziSTadyutisaMcArato dedIpyanta iti surAH devAH / jAtizabdo'yamazvAdizabdavat / tathA "ke~ maiM raiM zabde" narAn upalakSaNametat tirazco'pi yogyatAyA anatikrameNa kAyanti zabdayantIti zrAkArayantItyarthaH narakAH sImantakAdayo vakSyamANasvarUpAsteSu javA nArakA narakAyurnarakagatikarmodayavartinaH / eSo'pi zabdo jAtivAcI, gavAzvAdizabdavat / surAzca nArakAzca suranArakAsteSAM / pratyekamekamekaM prati / kimuktaM navati ? surANAM nArakANAM ca pRthak pRthak / kimityAha-sthitijavanAvagAhanA vakSyAmi / tatra tiSThanti nAraka tiryaGkanarAmarajaveSu zRGkhalAvaddhA ivAvatiSThante yayA karma - | vipAkaparityA sA sthitiH AyurjIvitamiti paryAyAH / tathA javanti vartante edhviti javanAni zrAlayA nilayA ityanarthAntaraM / zravagAhate jIvo'syAmityavagAhanA tanuH zarIramityeko'rthaH / sthitizca javanAni cAvagAhanA ca sthitija vanAvagAhanAstA vakSye / cazabdaH samuccaye, tenAnyadapi varNa cihnAdikaM vakSya iti praSTavyaM / tathA " nR naye" nRNanti tathA saTIkaH //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhaSavyakSetrakAla jAvasAmagrI mavApya svargApavargahetu samyannayavinayopetA navantIti narA manuSyAH, "RdivarNovarNAt" ityan pratyaya' / tiro'Jcanti sarvAsu dikSu vidikSu ca yathAkarmodayamutpadyante iti tiryaJcaH / narAzva tiryaJcazca naratiryaJcasteSAM dehamAnamAyuH pramANaM ca vakSyAmi / iha sthityAdyatidezo na kRtaH, naratirazcAM javanAnabhidhAnAt / na hi purato nara tirazcAMjavanAni vakSyati / zraha - vakSyAmIti punaH kriyAnidhAnamayuktaM, prAktanenaiva gatArthatvAt, tadayuktaM, vastutatvAparijJAnAt prAktanaM hi vakSye iti kriyApadaM prakaraNApekSaM, yathA saGgrahaNiritinAmakaM prakaraNaM vakSye, idaM tu vadayAmIti kriyApadaM prakaraNe yadabhidheyaM tadapekSamiti ninnaviSayatvAdadoSaH / athavA punaH punaH kriyApadAnidhAnamAcAryaH kurvan prakaraNasya pAratantryamAvedayati, tadyathA - nAhaM svamanISikayA vadaye kiM tu yatpravacanAnuyAyini vacitrAstre suranArakANAM sthityAdipratipAdyamAnamupalabdhaM tapazye, yacca zAstrAntare naratirazcAM dehamAnAdi tadapi vakSyAmItyAha / tathA 'virahetyAdi' viraho'pAntarAla kAlaH, upapatanamupapAto janmetyarthaH, urtanamughartanA cyutirmaraNa miti paryAyAH, upapAtazca ughartanA ca upapAtoghartanaM samAhAro indhastasmin virahaM vakSye prAkRtazailyA ca virahazabdAtparasyA vijatterluk / kimuktaM navati ? upapAte ughartanAyAM ca virahaM vakSye / yathA saudharmAdiSu ratnapranAdiSu ca yathAsaGkhyamekasmin deve nArake vA samutpanne sati nUyaH kiyatA kAlenAnyo devo nArako vA samutpadyate / yadi vA ekasmin deve nArake vA udvRtte punaH kiyatA kAlenAnyo devo nArako vA ughartiSyata iti / tathA saGkhyAM saGkhyA gaNitamiyattetyanarthAntaraM / tathA caiveti samuccaye, ekasamayena na tu ditryAdisamayairupapAtoghartanaviSaye vakSye / etaduktaM bhavati - kiyantaH khahvekena samayena saudharmAdiSu
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 3 // OSCORRUKURA devA ratnaprajAdiSu nArakA utpadyante, kiyanto vA tejya ekasamayenoparttante iti vakSye / tayA gatiM gamanaM, zrAgatimAga |sttiikH|| manaM, cazabdaH samuccaye, sarveSAM suranArakanaratirazcAmAnupUrvyA paripATyA vakSye, yathA ke jIvA manuSyAdayaH surAdiSu gaThanti ? ke vA surAdigatinya uvRttA iha manuSyAdiSu madhye samAgaJjanti ? gatirA(mA)gatiM cetyatra gatizabdAt hitIyArthe prathamA prAkRtalahaNavazAt / prAkRtalakSaNe hi parasparaM vijaktInAM yathAyogyaM vyatyayo bhavati / yadAha pANiniH svamAkRtalakSaNe "vyatyayo'pyAsAM" iti / tadevamiha mukhyatayA navArthAdhikArA uktAH tadyathA-sthitiH 1, navanAni , avagAhanA 3, upapAtavirahakAlaH 4, utanAvirahakAlaH 5, ekasamayopapAtasaGkhyA 6, ekasamayodhartanasaGkhyA , gatiH 7, Agati e zca / zeSaM tu suravarNacihnAdikaM cazabdAdiptamanidheyaM aSTavyaM / prayojanasambandhau tu sAmarthyagamyau, tatra prayojanaM vidhA kartuH zrotuzca, ekaikamapi vidhA, tadyathA-anantaraM paraMparaM ca / tatra prakaraNakartuH surAdInAM sthityAdikaM sarvajJavacanAnusAreNa yathAvatpratipAdayato'nantaraM prayojanaM sattvAnugrahaH, paraM paraM tuva niHzreyasAvAptiH, sattvAnugrahapra vRtto hi paraMparayA paramapadamavazyamApnoti / tathA coktaM-"sarvotopadezena yaH sattvAnAmanugraham / karoti duHkhataptAnAM 5 sa prAmotyacirAcivam // 1 // " iti / zrotRNAmanantaraM prayojanaM yathAvatsurAdisthityAdiparijhAnaM / paraMparaprayojanaM tu teSA-8 mapi niHzreyasAvAptiH / tathAhi-te tatparijJAnAtsaMsArAdhirajyante, tataH paramapadaprAptaye yatnamAtiSThanti, tatastaM praamuv-hai||3|| ntIti / uktaM ca "samyagnAvaparihAnAdhiraktA navato jnaaH| kriyAsakkA hyavighnena ganti paramAM gatim // 1 // " sambandhastu vidhA-upAyopeyatnAvalakSaNo guruparvakramaladaNazca / tatropAyopeyajAvalakSaNastarkAnusAriNaH prati, sa cAya GANGACAMACACREACADCASSADOR nayasAvAptiH / tathAhi-te tatparijJAnAlA janAH / kriyAsaktA hyavighnena ga Na prati, se ghAyaM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacanarUpApannaM prakaraNamupAyastatparijhAnaM copeyamiti / zraddhAnusAriNaH prati guruparvakramalakSaNo, guruparvakramazcAyaM-prathamato jagavatA paramArhantyamahimA virAjamAnena vardhamAnasvAminA surasthityAdi pratipAditaM, tataH sudharmasvAminA bAdazasvaGgeSu sUtratayA nivAI, tato'pyAryazyAmAdiniH prajJApanAdipu samuddhRtaM, tecyo'pi mandamedhasAmavavodhAya saMkSipyAsmin prakaraNe samudriyate, tata evaM paraMparayA sarvajJamUlamidaM prakaraNamityavazyamavadAtadhiyAmupAdeyaM / tatra yathoddezaM nirdezami (3) tinyAyAtprathamataH surANAM sthitirvaktavyA / surAzcaturvidhAstadyathA-javanavAsino vyantarA jyotiSkA vaimAnikAzca / tatra navaneSu vasantItyevaMzIlA javanavAsinaste dazavidhAstadyathA-asurakumArAH 1, nAgakumArAH 2, vidyutkumArAH 63, suvarNakumArAH 4, agnikumArAH 5, vAtakumArAH 6, stanitakumArAH , udadhikumArAH 7, dIpakumArAH e, dikkumArAH 10 / ete ca dazApi nedA avAntarajAtiledAdavaseyA manuSyeSu kSatriyAdinedavat / varNacihnAdinizcAmIpAM do javati, sa ca purastAdanidhAsyate / iha kAyamAnasthAnIyA ye mahAmaemapA vicitramahAyutiratnaprajAnAsitasakala dikcakravAlA rAmaNIyakaprakarpajUmaya AvAsAparaparyAyAsteSu prAcuryeNAsurakumArAH parivasanti, kadAcinavaneSu, zepAstu nAgakumArAdayo bhUyastvena navaneSu kadAcidAvAseSu tataH sAmAnyataH sarve'pi navaneSu vasantIti navanavAsina ucyante / tathA vividhamantaraM vanAntarAdikamAzrayarUpaM yeSAM te vyantarAH, tathAhi-teSu teSu vanAntareSu : zailAntareSu kandarAntareSu ca prativasantIti suprasijhametat / athavA vigatamantaraM manuSyenyo yeSAM te vyantarA, tathAhi-5 keciTyantarA manuSyAnapi cakravartipranRtIn sujAtanRtyA zva samyagupacaranti, tato manuSyenyo vigatAntarA iti vyanta CAMERICANONSTAGRAMGAONG
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ CEO vRhatsaM0 sttiikH|| // 4 // tatara pratyekamasaGkhyeyAH, prativamAnAni, teSu navA vaimAnita vizeSa ucyate "kapAtapittavyaH, taM kahapaM si raaH| idaM tu vyutpattinimittamAtraM, pravRttinimittaM tu sarvatrApi jAtibeda evaanusrnniiyH| te ca vyantarA aSTavidhAH tadyathA-kinnarAH 1, kiMpuruSAH 2, mahoragAH, 3 gandharvAH, 4 yakSAH 5, rAkSasAH 6, jUtAH 7, pizAcAH / tathA jyotanaM jyotiH, auNAdikI zabdavyutpattiH, jyotireSAmastIti jyotiSkAH, "brIhyAdinya" iti matvarthIya ikapratyayaH, tata shraaderikaarlopH| te ca jyotiSkAH paJcavidhAH, tadyathA-canmasaH 1, sUryAH 2, grahAH 3, nakSatrANi 4, tArakAH 5 / ete ca pratyekamasaGkhyeyAH, pratiSIpaM pratisamuhaM ca nAvAt, dIpasamutrANAM cAsaGkhyeyatvAt / tathA viziSTapuNyopetairjantunirmAnyante upanujyanta iti vimAnAni, teSu javA vaimAnikAH, "adhyAtmAdinyaH" itiiknnprtyyH| te ca vaimAnikA vidhA, tadyathA-kaTapopapannAH kaTpAtItAzca, tatra kahapaH sthitivizeSa ucyate "kapaH sthiti taM maryAdetyanAntaramiti" vacanaprAmANyAt / sthitivizeSazcehensAmAnikatrAyastriMzAdivyavasthArUpaH pratipattavyaH, taM kadapaM sthitivizeSarUpaM upapannAH pratipannAH kahapopapannAH saudharmAdiSvacyutaparyanteSu ghAdazasu devalokeSu vartamAnA devAH, tevinsAmAnikatrAyastriMzAdirUpavyavasthAnAvAt / (tathA) yathoktarUpAt kaTpAdatItA apetAH kapAtItAH graiveyakAnuttaravimAnavAsino devAH, teSvinnAdirUpavyavasthAyA anAvAt , sarvepAmapiteSAmahaminjatvAt / tathA cAha tattvArthanASyakRt-"para tastvintrAdayo daza vizeSA na javanti sarva eva svatantrA" iti / iha navanavAsinikAye vaimAnikanikAye ca pratyekamida jAdinedAddaza vidhA devAH, tadyathA-intrAH 1, sAmAnikAH 2, trAyastriMzAH 3, pArSadyAH 4, AtmarakSAH 5, khokapAlAH |6, anIkAdhipatayaH 7, prakIrNakAH 7, AliyogikAH e, kisvipikAzca 10 / tatra "iMdu paramaizvarye' indanti paramamA ACAMANGREGARDS
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAGARSHASRAEGNAGAR jhaizvaryamanulavantIti indhA adhipatayaH / tathA intreNa saha samAne tujhye dyutivinavAdau navAH sAmAnikAH "adhyAtmA|dinyaH" itIkaepratyayaH, inghatvarahitA injeNa saha samAnadyutivinavA intrANAmamAtyapitRgurUpAdhyAyamahattaravatpUjanIyAste'pi cenjAn svAmitvena pratipannAH / tathA trayastriMzadeva trayastriMzatsaGkhyAkA eva trAyastriMzAH, "prajJAdinyaH" iti svArthe'NapratyayaH, prAyo'vyayasyetyatra prAyograhaNAdantyasvarAde k / te ca trAyastriMzA intrANAM mantripurohitasthAnIyAH, yatheha jagati matriNo rAjyacaracintAniSpannamAnasA yathA ca zAntikapuSTikAdikarmakAriNaH purodhasastathA te'pi pratipattavyA iti / tathA parSadi sAdhavaH pArSadyAH, "parpado eyaNau" iti eyapratyayaH, te ca vayasyasthAnIyAH mitrasadRzA devarAjAnAmiti jAvaH / tathA intrANAmAtmAnaM rakSantItyAtmarakSAH, "karmaNo'N' ityaNapratyayaH, te cAGgarakSakasthAnIyAH, tathAhi-te AtmarakkA gRhItadhanurAdipraharaNAH satatamintrANAM prANarakSaNaparAyaNA avatiSThante / zrAha-jANAma-15 pAyAnAvAtteSAM tathApraharaNagrahaNapurassaramavasthAnaM nirarthakamiti, na, sthitimAtraparipAlanahetutvAt prItiprakarSahetutvAcca / kathaM prItiprakarSahetuteti cekucyate-te hi sajAyAmanyatra vA sthitAnAmintrANAM samantataH sarvAsu dikku samutpImitaza-|| rAsanapaTTAH sunivasulaTocitacAruparikarabandhA gRhItadhanurAdipraharaNA UrdhvamavatiSThamAnAH svanAyakazarIrarakSaNaparAyaNa-121 tayA svanAyakaikagatanizcaladRSTayaH pareSAmasahamAnAnAM hojamApAdayanto janayanti svanAyakAnAM parAM prItimiti / tathA lokAn pAlayantIti lokapAlAH, te cArakSakacaurodharaNikarasthAnIyAH, yathA''rakSakAH svanAyakanirdiSTaviSayarakSaNodyatA yathA ca caurogharaNikarAH svasvAmini roSavazAdanyAyakAritaskarAdinigrahaparAstathA te'pi lokapAlAH svasvandha
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 ARKARISALCUSEDCORAK nirUpitaviSayasaMrakSaNaparA anyAyakArisuranigrahaparAzceti lAvaH / anIkAdhipatayaH sainyanAyakAH, anIkAni ca saptAhai sttiikH|| tadyathA-hayAnIkaM 1, gajAnIkaM 2, rathAnIkaM 3, mahiSAnIkaM 4, padAtyanIkaM 5, gandharvAnIkaM 6, nATyAnIkaM / tatrAdyAni paJcAnIkAni saGghAmAya kahapante, gandharvanAvyAnIke tUpajogAya / tathA prakIrNakAH paurajanapadasthAnIyAH prakR-4 tisadRzA ityarthaH / tathA thA samantAdAnimukhyena yujyante preSyakarmaNi vyApAryanta ityAniyogyAH daassthaaniiyaaH| tathA kiTivaSamazugnaM karma tadeSAmastIti kidivaSikAH, te cAdhamAzcAemAlapAyA avagantavyAH / vyantaranikAye jyotikanikAye ca pratyeka trAyastriMzalokapAlavarjAH zeSA intrAdayo'STAvaSTau nedA navanti, ye tu khokapAlAstrAyastriMzA vA te tathAjagatsvAjAvyAttatra na saMjavanti // 1-5-3 // tadevaMdanninneSu deveSu prathamato javanavAsinAM vyantarANAM ca jaghanyAM sthiti gAthArdhena pratipAdayati dasa javaNavaNayarANaM vAsasahassA liI jahanneNaM / vyAkhyA-iha padaikadeze padasamudAyopacArAnavanetyukte navanavAsIti aSTavyaM, tathA vaneSu nandanavanAdiSu prAcuryeNa hU~ caranti avatiSThanta iti vanacarA vyntraaH| javanavAsinazca vyantarAzca javanavAsivyantarAsteSAM pratyeka, "jahanneNaM ti" jaghanamadhastAnikRSTo jAgaH, jaghane navaM jaghanyaM romamalAdi, tacca kila stoka, tato'nyadapi stoka khakSaNayA jghnymi-18|||5|| ityucyate / kevalaM jAvapradhAno'yaM nirdezastato'yamarthaH-jaghanyena jaghanyatayA sarva nikRSTatayetyarthaH, sthitirAyuSkaM dazava sahasrANi // HOSCARRIGANGANAGAR
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadevaM javanavAsinAM vyantarANAM ca jaghanyAM sthitimanidhAya samprati vyantarANAmutkRSTAM sthitimAha paliuvamamukosaM vaMtariyANaM viyANijA // 4 // vyAkhyA-utkRSTAM sthitimAyuSka vyantarANAM vijAnIyAt paDhyopamaM pakSyopamapramANaM / iha patyopamena kAlapramANavizeSarUpeNa yA paricinnA sthitiH sA meyamAnopacArAtpazyopamamityuktA, yathA setikayA paricinna dhAnyaM setiketi / atha kimidaM paTyopamamiti ucyate-paTyena yojanapramANAyAmaviSkamnAvagAhenopamA yasmin kAlapramANe tatpaTyopamaM / / tacca vidhA, tadyathA-udhArapaTyopamaM 1, azApaTyopamaM 2, tripakSyopamaM 3 ca / punarekaikaM vidhA, tadyathA-sUmaM bAdaraM hai ca / tatrAyAmaviSkamlAnyAmavagAhena cotsedhAGgalapramitayojanapramANaH paTyaH samuhimate zirasi yAnyekAhorAtraprarUDhAni yAvatsaptAhorAtraprarUDhAni saMjAvyante vAkhAgrANi tairAkarNa niyate / sa ca tathA kathaMcanApi pracaya vizeSamApAdya jaraNIyo yathA na tAni vAlAgrANi vAyurapaharati, nApi vahnistAni dadati, nApi teSu salilaM pravizya kozramApAdayati / tathA cAtrArthe'nuyogadArasUtraM-"seeM palle egAhiya vehiya tehiyANaM ukkoseNaM sattarattaparUDhANaM samajeNaM saMnicie jarie vAlaggakomINaM teNaM vAlaggA no aggI mahilA, no vAU darijA, no kuthijaa"ityaadi|tt evaM vAlApraistaM pakSyamApUrya samaye samaye tata ekaikaM vAlAgramapaharet / yAvatA ca kAlena sa paDhyo nipo bhavati tAvAn kAlavizeSaH saGkhyeyasamayapramANo |bAdaramudhArapaTyopama, canUtAnAM ca bAdarodhArapazyopamAnAM daza koTikovyo bAdaramuchArasAgaropamaM / etAnyAM ca vAda-13 roghArapaTyopamabAdarojhArasAgaropamAnyAM na kimapi prayojanaM, kevalaM sUkSmojhArapasyopamasUkSmojhArasAgaropamayoH sukhena AMARACTERICANCHARAKAR
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 6 // | pratipattyarthametayoH prarUpaNAmAtraM siddhAnte kriyate / uktaM cAnuyogadvAreSu -- " eehiM vAvahAriya ucArapalivamasAgaro - vamehiM kiM payaNaM ? eehiM vAvahAriya udhArapalivamasAgarovamehiM na kiMci payaNaM, kevalaM pannavaNApanna vijAi" iti / tathA sa evotsedhAGgulapramitayojanapramANAyAma viSkambhAvagAhaH pasyo mukite zirasi yAni saMbhAvyamAnAnyekAdorAtraprarUDhAni vyahorAtraprarUDhAni yAvatsaptAhorAtraprarUDhAni vAlAgrANi taiSAmekaikaM vAlAgramasaGkhyeyAni khamAni kriyante / kiMpramANamasaGkhyeyaM khaema miti ceducyate - iha vizuddhalocanabhvadmasthaH puruSo yadatIva sUkSmaM vyaM cakSuSA pazyati tadasayeyajAgamAtra masaGkhyeyaM khaekaM / idaM pravyato'saGkhyeyasya khaekasya pramANaM / kSetrataH punaridaM - sUkSmasya panakajIvasya yA jagha | nyAvagAhanA tayA yat vyAptaM kSetraM tadasaGkhyeyaguNakSetrAvagAhiSavyapramANamasaGkhyeyaM khaemaM / tathA cAtrArthe'nuyogadvArasUtraM - "tatya NaM egamege vAlagge saMkhikAI mAI kiDAi, te NaM vAlaggA didhigAhaNAra asaMkhiyAI nAgamittA suDumassa | paNagajIvassa sarIrogAhaNArDa asaM khiguNA" iti / atra vRddhAH pUrvapuruSaparaMparAyAtasaMpradAyavazAdevaM nirvacanti - vAda| raparyAptapRthivI kAyikazarIrapramANamasaGkhyeyaM khaemamiti / tathA cAnuyogadvAraTI kAkRdAda harijaprasUriH- " bAdarapRthivI - | kAyikaparyApta zarIratujhyAnyasaGkhyeyAni khaemAnIti vRddhavAdaH" / evaMpramANasaGkhyeyakhaekI kRtairvAlAyaiH sa pazyaH prAgvadAkarNanRto nicitazca tathA vidhIyate yathA na kimapi tatra vahyAdikamAkrAmati / tataH samaye samaye ekaikavAlAgrApahAreNa | yAvatA kAlena sa pasyaH sarvAtmanA nirlepo javati tAvAn kAlavizeSaH sUkSmamuhArapahyopamaM / evaMrUpANAM ca sUjhochAra - | pasyopamAnAM daza koTI koTya ekaM sUkSmamuchArasAgaropamaM / zrAcyAM ca sUjhoyArapasyopamasAgaropamAcyAM dvIpasamudrapari saTIkaH // // 6 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANaM kriyate / tathA cAnuyogadvArasUtraM - "eehiM sudumehiM udhdhArapalijevamasAgarovamehiM dIvasamuddANaM udhAro dhippai" iti / sarvIpasamudrANAM parimANamuddhArapaTTyopamasAgaropamAcyA mevamAgame kRtaM - "kevaiyAeM jaMte dIvasamuddA udhdhAreNaM pannattA ? goyamA, jAvazyA aDhAikANaM udhdhArasAgarovamANaM samayA evazyA NaM dIvasamuddA udhdhAreNaM pannattA" iti / kRtA bAdarasUkSmoddhArapaTyopamasAgaropamaprarUpaNA / samprati bAdarasUkSmAcApaTyopamasAgaropamaprarUpaNA kriyate tatra sa evotsedhAGgulapramitayo janapramANAyAmaviSkamnoSedhaH payo mukite zirasi yAni saMbhAvyamAnAni ekAhorAtra dvyahorAtrayAvatsaptAhorAtraprarUDhAni vAlAgrANi taiH prAgvannicito triyate, tato varSazate varSazate'tikrAnte ekaikavAlAgrApahAreNa yAvatA kAlena sa payo nirlepo javati tAvAn kAlavizeSaH saMkhyeyavarSakoTI pramANo vAdaramadhdhApayopamaM / teSAM ca vAda| rAdhApayopamAnAM daza koTI koTya ekaM bAdaramadhdhAsAgaropamaM / etAnyAmapi ca vAdarAyApasyopamasAgaropamAcyAM na kimapi prayojanaM, kevalaM sUkSmAdhdhApayopamasAgaropamayoH sukhena pratipattyarthamanayoH prarUpaNAmAtraM kriyate / tathA sa eva paTTyastAvatpramANaH prAgvAlAgrANi pratyekamasaMkhyeyakhaemA ni kRtvA tairAkarNa nRto nicitazca tathA kriyate yathA na vayAdikaM tatrAkrAmati, tato varSazate varSazate'tikrAnte satyekaikavAlAgrApahAreNa yAvatA kAlena sa pahayaH sarvAtmanA nirlepI javati tAvAn kAlavizeSaH sUkSmamadhdhApayopamaM / teSAM ca sUkSmAdhyApasyopamAnAM daza koTI koTya ekaM sUkSmamadhdhAsAgaropamaM / etAbhyAM ca sUkSmAdhdhApaTTyopamasAgaropamAcyAM nairayikatairyagyonamanuSya devAnAmAyUMSi karmasthitayo navasthitayazca parimIyante / tathA coktamanuyogadvAreSu - "eehiM sudumadhdhApalivamasAgarovamehiM nerazyatirirakajo piyamaNuyadevANaM zrajayAI ma
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 7 // vijaMti" iti / atrAyurgrahaNaM karma sthitinavasthityorupalakSaNaM SaSTavyaM tato'trAyuH pramitau sarvatra pasyopamaM sAgaropamaM ca sUkSmAdhdhApasyopamaM sUkSmAdhdhAsAgaropamamavaseyaM / kRtA bAdarasUkSmAdhdhApaDhyopamasAgaropamaprarUpaNA / samprati bAdarasUkSmatrapaTyopamasAgaropamaprarUpaNA kriyate tatra sa evotseghAGgulapramitayojana pramANaviSkamnAyAmAvagAhaH payaH pUrvavadekAhorAtra dvyahorAtrayAvatsaptAhorAtraprarUDhairvAsAgrairAkarNaM nicito jiyate, tatastairvAlAyairye namaH pradezAH saMspRSTAste samaye samaye ekaikananaH pradezApahAreNa yAvatA kAlena sarvAtmanA niSThAmupayAnti tAvAn kAlavizeSo vAdarakSetrapasyopamaM / teSAM ca vAdarakSetrapasyopamAnAM daza koTI koTya ekaM bAdarakSetrasAgaropamaM / etAnyAmapi bAdarakSetra pasyopamasAgaropamAnyAM na kimapi prayojanaM, kevalaM sUkSmakSetrapasyopamasAgaropamayoH sukhena pratipattyarthametayoH prarUpaNAmAtraM kriyate / tathA sa eva paDhyaH utsedhAGgulapramitayojanapramANAyAma viSkamnAvagAhaH pUrvavadekaikaM vAlAgramasatyeyakhaekaM kRtvA tairAka nRto nicitazca tathA kriyate yathA manAgapi vahyAdikaM na tatrAkrAmati / evaM nRte ca tasmin pahaye ye AkAzapradezAstairvAlAyairye vyAptA ye ca na vyAptAste sarve'pyekaikasmin samaye ekaikAkAzapradezApahAreNa samupriyamANA yAvatA kAlena sarvAtmanA niSThAmupa| yAnti tAvAn kAlavizeSaH sUkSmaM kSetrapasyopamaM / zrAha - yairvAlAyairekAntato nicitamApUrite sati tasmin pahaye vayAdikamapi sarvathA nAkrAmati, tatra kathaM tairvAlAyairaspRSTA najaH pradezAH saMjJAvyante yenocyate tairvAlAyairye vyAptA ye cAvyAptA iti ? ucyate - vAlA grenyo'saGkhyeyakhaekI kRtenyo'pi najaH pradezAnAmatyantasUkSmatvAt / tathA cAtrArthe praznanirva canarUpamanuyogadvAra sUtraM - " tattha NaM coyago pannavagaM evaM vayAsI - asthi NaM tassa pArasa AgAsapaesA jeNaM tehiM vA saTIkaH // // 7 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ laggehiM pphusa ? haMtA tthi jahA ko dihaMto se jahAnAmae ege pale siyA se eAM kohaMmANaM jarie, tatthaNaM mADaliMgA parikhittA te vi mAyA, tattha NaM billA paririkattA te vi mAyA, tattha eM zramalagA parikhittA te vi mAyA, tattha eM badarA paririkattA te vi mAyA, tattha NaM cAgA parikhittA te vi mAyA, tattha NaM tilA paririkattA te vi mAyA / evameevaM dirghateNaM asthi NaM tassa palassa zrAgAsapaesA jeNaM tehiM vAlAggehiM apphusA" iti / zrAha-yadyAkAzapradezA vAlAyaiH spRSTA aspRSTAzca parigRhyate tataH kiM vAlAdyaiH prayojanaM ? evameva prarUpaNA kriyatAM - utsedhAGgalapramite yojan2apramANAyAmaviSkamnAvagAhe pahaye yAvanto najaHpradezA iti / satyametat, kevalamanena sUkSmakSetrapasyopamena dRSTivAde | spRSTAspRSTabhedena vyapramANaM kriyate, yathA yairvAlAyaiH spRSTA nanaHpradezAsteSAM pratisamaya me kaikananaH pradezApahAreNa yatsUkSmadetrapasyopamaM tatpramANAnyamUni pravyANi, ye tu vAlAyaiH spRSTA aspRSTA vA najaH pradezAsteSAM prati samayamekaikananaH pradezasamudvAre yatsUkAkSetra pasyopamaM tAvatpramANAnyetAni dravyANi / tato dRSTivAde vAlAyaiH prayojanamiti tatprarUpaNA kriyate / evaMbhUtAnAM ca sUkSAkSetrapasyopamAnAM daza koTIkovya ekaM sUkSmakSetrasAgaropamaM / etAcyAM ca sUkSma kSetrapasyopamasUkSmakSetrasAgaropamAcyAM prAyo dRSTivAde pravyapramANaM kriyate sakRdeva nAnyatra etadarthapratipAdikAzcemAH zAstrAntaraprasiddhA gAthA: - palivamaM ca tivihaM udvAraddhaM ca khittapalizraM ca / ikvikaM puNa 5vihaM vAyarasudumaM ca nAyabaM // 1 // jaM joANavichinnaM taM viNaM pariraNa savisesaM / tAvaiyaM uvi pakSaM palivamaM nAma // 2 // egAhi a behi cha tehi Ae ukosa sattarattAeM / samma saMniciSaM jari vAlagga kokIeM // 3 // tatto samae samae ikkike avadizrammi jo
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga kAlo / saMkhijAi khalu samayA bAyaranajhArapaliyammi // 4 // ikkikkama lomaM kaTumasaMkhijA khaMgama hissaM / samANaM-18 saTIkaH // tapaesiyANaM palaM jarijAhitatto samae samae zakike avahiammi jo kaalo|sNkhijaavaaskomii suhame uchArapaliyamAmi // 6 // eesiM pakSAeM komAkomI havija dasaguNiyA / taM sAgarovamassa u ikkassa nave parImANaM // 7 // jAvazyA ujhAre ahAjANa sAgarANa nave / tAvazyA khalu loe havaMti dIyA samuddA ya // // vAsasae vAsasae ikikke vAyare avahiammi / bAyara azApalikaM saMkhijA vAsakomI ||e // vAsasae vAsasae ikkikke avahiammi suhamammi / sudumaM azApalikaM havaMti vAsA asaMkhijA // 10 // eesiM pahANaM komAkomI havaMti damaguNizrA / taM sAgarovamasma na kassa nave parimANaM // 11 // dasa sAgarovamANaM punnAna havaMti komAkomI / ussappiNIpamANaM taM cevussappiNIe vi // 12 // sappiNI arpatA puggalaparibhaTTa muNezrabo / te paMtAtIazA aNAgayacA apaMtaguNA // 13 // sukuma NimiNA ajA sAgaramANeNa sabajIvANaM / kammaliI kAyaliInavaniyA vinaayvaa||1||vaayrsuhumaagaase khittapaemANuTU samayamavahAre / bAyarasuhumaM khittaM usappiNI asaMkheDA // 15 // eesiM pavANaM komAkomI havijA dasaguNiyA / taM |sAgarovamassa na kassa nave parImANaM // 16 // eeNaM khittasAgarauvamANeNaM havija nAyaba / puDhavidagaagaNimAruyaha riatasANaM ca parimANaM // 17 // VII0 // ___ yA tu dazavarSasahasranya narva paTyopamAdarvAgvyantarANAM sthitiH sA madhyamA pratipattavyA / sA cAnuktA'pi svayameva gamyata iti sAkSAnnoktA / evamanyatrApi madhyamA sthitiH svayaM parijAvanIyA //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ SRIAGRICREASEASON samprati navanapatInAmutkRSTAM sthitimAvedayaticamara bali sAramahiaM sesANa surANa AuaM vuThaM / dAhiNadivapaliaM do desUNuttarivANaM // 5 // ___ vyAkhyA-iha javanavAsino dazavidhAH, tadyathA-asurakumArAH 1, nAgakumArAH 2, suvarNakumArAH, 3, vidyutkumArAH 4, agnikumArAH 5, dIpakumArAH 6, udadhikumArAH , dikumArAH 7, vAyukumArAH e, stanitakumArAH 10 // ekaike ca vidhA, tadyathA-merodakSiNadignAgavartino merorevottaradignAgavartinazca / tatrAsurakumArANAM dakSiNa diglAvinAmin'zcamaraH, uttaradignAvinAM valiH / tatra "camara bali sAramahiyaM ti" padaikadeze padasamudAyopacArAt sAramiti sAgaropamaM 'STavyaM, prAkRtatvAcca camaravalizabdAnyAM parasyA vijopaH / evamanyatrApi yathAyogaM prAkRtalakSaNaM vinaktilopAdAvanusartavyaM. tato'yamarthaH-camaravaThyoyathAkrama sAgaropamamadhikaM cotkRSTamAyuH, kimuktaM navati ? camarasyAsurenjasya dakSiNadigvartina utkRSTamAyurekaM paripUrNa sAgaropama, balerasurAdhipateruttaradigvartinaH sAgaropamaM kiJcitsamadhikamiti / samprati zeSANAM camarapalivyatiriktAnAM surANAM devAnAM nAgakumArAdyadhipatInAmityarthaH Ayurvaye / pratijhAtameva nirvAhayati-"dAhiNetyAdi" dAkSiNAtyAnAM nAgakumArAdyadhipatInAM dharaNapramukhAnAM navAnAmintrANAmutkRSTamAyudhyaI paTyopamaM sAdhaM payopamamityarthaH / "uttarikhANa ti" uttarAhInAmuttaradignAvinAM nAgakumArAdIntrANAM nUtAnandapranRtInAM navAnAM dezone kiJcidUne ke pakSyopame // 5 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga sttokH|| // e|| uktaM javanavAsinAM devAnAM vyntraannaamutkRssttmaayuH| samprati javanavAsivyantaradevInAmAhaadhyakSapaMcamapaliuvama asurajuyaladevINaM / sesavaNadevayANa ya desUNakapaliyamukkosaM // 6 // ___ vyAkhyA-asurayorasurenjayozcamarabalinAmnoryugalamasurayugalaM tasya devInAM yathAkramamutkRSTamAyurardhacaturthAni ardhapaJcamAni ca pakhyopamAni, etamuktaM navati-camarendradevInAmutkRSTamAyuH sArdhAni trINi paDhyopamAni, valInjadevInAM sArdhAni catvAri paDhyopamAnIti / zeSANAM nAgakumArAdyadhipatInAmuttaradigvartinAM, tathA "vaNatti" vanacarANAM vyantarANAmuttaradakSiNadignAvinA, cazabdAddakSiNadignAvinAgakumArAdyadhipatInAM ca sambandhinInAM yathAkramamutkRSTamAyurdezonaM paTyopamamardhapaTyopamaM ca / iyamatra jAvanA-nattaradignAvinAgakumArAdyadhipatidevInAmutkRSTamAyurdezonaM paTyopamadakSiNadignAvinAgakumArAdyadhipatidevInAM dakSiNottaradignAvivyantarAdhipatidevInAM cotkRSTamAyurardhaM paTyoparma miti / kecit "zrIhIdhRtikIrtibuddhisadamyaH paTyopamasthitayaH" iti vacanazravaNato vyantarAmarINAM paTyopamamutkRSTamAyuriti manyante, tadayuktaM, teSAM samyak sidhAntAparijhAnAt / zrIhIdhRtyAdayo hi nabanapatinikAyAntargatA idhyante, yata uktamasyA eva saGgrahaNeSTIkA kurvatA harijaprasUriNA"tAsAM navanapatinikAyAntargatatvAditi" / tataH kathaM zrIhI tyAdivacanazravaNabalato vyantarAmarINAmutkRSTamAyuHpaTyopamamiti pratipattiH samIcInA javati / siddhAntavirudaM cedaM, prajJApanAdau vyantarAmarINAmardhapaTyopamarUpasyotkRSTasyAyuSaH pratipAdanAt / tathA ca prajJApanAgranthaH-"vANamaMtarANaM te // e||
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ devAeM kevaiyaM kAlaM viI pannattA ? goyamA jahanneAM dasavAsasahassAI, nakoseM palivamaM / vANamaMtarINaM naMte devINaM kevazyaM kAlaM vipannatA ? goyamA jahanneNaM dasavA sasahassAIM, ukkoseNaM zraddhaM palivamaM" iti // 6 // tadevamuktA javanavAsivyantaradevadevInAM jaghanyotkRSTabhedabhinnA sthitiH / samprati sUryAcandramasAmutkRSTa sthitiprati |pAdanArthamAha paliyaM vAsasadassaM AzccANaM viI viyApikA | palizraM ca sayasahassaM caMdA vi yAjayaM jANa // 9 // vyAkhyA - AdityAnAM sarveSAmapyasaGkhyeyaghIpasamudravartinAM pratyekamutkRSTAM sthitiM vijAnIyAt ekaM pasyopamaM varSasahasraM ca / candrANAmapi sarveSAM pratyekamutkRSTamAyurvijAnIyAt ekaM pasyopamaM varSazatasahasraM ca // 7 // samprati grahanakSatrAdInAmutkRSTajaghanya sthitipratipAdanArthamAha palijaivamaM gahANaM narakattANaM ca jAe paliya / tArANa caDha jahanna imo ya devI vinne // 8 // vyAkhyA-grahANAmutkRSTamAyurjAnIhi paripUrNamekaM payopamaM / nakSatrANAmardhapaTyopamamutkRSTamAyuH / tArANAM tArakadevAnAM "cala tti" pasyopamasya caturthI jAga utkRSTamAyuH / tadevamuktaM candrAdInAmutkRSTamAyuH samprati jaghanyamAha - " jahannamo ya ci tArakadevAnAM jaghanyamAyuH payopamasyASTamo jAgaH / cazabdasyAnuktasamuccayArthatvAJccandrasUryagrahanakSatradevAnAM jaghanyamAyuH pasyopamasya caturtho jAgaH / tadevamuktaM jaghanyaM candrasUryagrahanakSatratArakadevAnAmAyuH / samprati * %%%
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 10 // devInAM jaghanyamAha-"devINa vinne ti' devI nAmapi jaghanyamAyuraSTamaH, cazabdAccaturthazca nAgaH paTyopamasya vijnyeyH| zyamatra jAvanA-tArakadevInAM jaghanyamAyuH paTyopamasyASTamo jAgaH, cansUryagrahanadatradevInAM tu pratyakaM paTyopamasya caturtho nAgaH // 7 // tadevamanayAgAMthayA grahanakSatratArakadevAnAmutkRSTaM canprasUryagrahanakSatratArakadevadevInAM ca jaghanyamAyuruktaM, canjAditya4/devInAM cotkRSTamAyuradyApi noktamatastatpratipAdakamidamanyakartRkaM gAthASyam pannAsasahassA paliyara paMcavAsasayamahi aM / sasi ravi gahadevINaM paliyara cana jahanneNaM // palizracanatyaM jahaNukosaM savisesaM hoza naskatte / tAranAga savisesa jahamukkosagaM zravA // 1 // Paa vyAkhyA-iha prAkRtatvAnuziravizabdAnyAM vinaktilopaH / tato'yamartha-zaziravINAM ca sUryaNAM sambandhinInAM dU devInAmutkRSTamAyuryathAsakyaM paTyopamArdha paJcAzatsahasrANIti paJcAzavarSasahasrAdhikaM paJcavarSazatAdhikaM ca, etamuktaM nava ti-candradevInAmutkRSTamAyuH paTyopamArdhaM paJcAzagharSasahasrAdhikaM, sUryadevInAmutkRSTamAyuH paTyopamArdha paJcavarSazatAnyadhikamiti / tathA "gahadevINaM paliyacha ti" grahANAM sambadhinInAM devInAmutkRSTamAyuH paripUrNa paTyopamA / jaghanyana punaH / zazidevInAM sUryadevInAM grahadevInAM cAyuH paTyopamasya caturtho nAgaH / tathA nakSatradevInAM jaghanyamAyuH paTyopamasya catuoM nAgaH, utkRSTaM tu sa eva paTyopamasya caturtho nAgaH savizepAdhiko javati / tArakadevInAM jaghanyamAyuH pazyopamasyASTamo jAgaH, utkRSTaM tu sa eva paTyopamasthASTamo nAgaH svishessH| idaM ca gAthAghyamanyakartRkamato nUyo devInAM jaghanyAyuHpratipAdanaM 4
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ POLICARRIAG na virudhyate / zrathaveti vakSyamANagAyApekSyA aSTavyaM, asthAyamarthaH-uktaM tAvaddevInAM granyakRtA'nuktamapyutkRSTamAyuH athavA anyakRdeva samastajyotiSkadevadevIjaghanyotkRSTAyuH saGgrahapratipAdikayottaragAthayA pratipAdayati // e-10|| tAmeva gAthAmAhatisu ega ajha pAuti ajha saahicurhnaagoy| caujuyale canajAgo upahalake sahassakaM // 11 // vyAkhyA-iha pUrvArdhana candhasUryagrahanakSatratArakadevAnAM taddevInAM (ca) sarvasaGkhyayA dazAnAmutkRSTamAyuruktaM / uttaragAthArdhena tu jaghanyamutkRSTavaktavyazeSa ceti samudAyArthaH / adhunA'vayavArtho vitriyate tatra triSu canmasUryagraheSu utkR-1 STamAyurekaM paTyopamaM, nakSatrANAmadhU paTyopama, tArakadevAnAM paTyopamasya caturtho jAgaH / tathA tisaNAM canprasUryagrahadevInAmutkRSTamAyurapaDyopamaM / "sAhicaurajjAgo ya tti" nakSatradevInAM sAdhikaH paThyopamasya caturtho jAga utkRSTamAyuH / tArakadevInAM sAdhikaH paDyopamasyASTamo jAgaH / uktaM jyotiSkadevadevInAmutkRSTamAyuH, sampati jaghanyamAha"canajuale tti" caturNA yugalAnAM devadevIrUpANAM samAhArazcaturyugalaM tasmin , kimuktaM javati ? candradevadevInAM sUryadevadevInAM grahadevadevInAM nakSatradevadevInAM ca pratyekaM jaghanyamAyuH paTyopamasya caturtho jaagH| "tti" yostArakadevadevIrUpayojyotiSkasaGghAtayorjaghanyamAyuH pazyopamasyASTamo nAgaH / "kharake sahassaI ti" idaM cantrasUryadevadevInAmutkRSTavaktavyazeSa, candevAnAmutkRSTAyuzcintAyAM prAguktasya paTyopamasyopari varSalakSamadhikramavaseyaM, sUryadevAnAM varSasa /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM. // 11 // **** * hanaM / tathA candhadevInAmutkRSTAyuzcintAyAM prAguktasya paDhyopamAsyopari varSavakSasyAdhaM paJcAzavarSasahasrANyadhikAni sama- sabakA vaseyAni / sUryadevInAM varSasahasrasyArdhaM pnycvrssshtaaniityrthH| tathA coktaM-"caMdavimANeNaM te devANaM kevazyaM kAlaM viza* pannattA ? goyamA jahaneNaM nAgapakhiuvamaM, nakkoseNaM pakhiuvamaM vAsasayasahassAhiyaM / caMdavimANeNaM te devINaM kevazyaM kAlaM liI pannattA ? goyamA jahannaNaM calanAgapativamaM, ukkoseNaM ajha pakhiuvamaM pannAsAe vAsasahassehiM annahiyaM / sUravimANeNaM te devANaM kevazyaM kAlaM liI pannattA ? goyamA jahanneNaM caujAgapaliuvama, ukkoseNaM paliyaM vAsasahassAhiyaM / sUravimANeNaM naMte devINaM kevazyaM kAlaM liI pannattA ? goyamA jahannaNaM caujAgapakhiuvamaM, ukkoseNaM zraka palivamaM / paMcahiM vAsasaehiM zranahiyaM / gahavimANeNaM te devANaM kevazyaM kAlaM liI pannattA ? goyamA jahanneNaM canajAgapaliuvama, ukkoseNaM paliuvamaM / gahavimANeNaM naMte devINaM kevazyaM kAlaM liI pannatA? goyamA jahanneNaM calajAgapaliuvama, ukkosaNaM acha palivamaM / narakattavimANeNaM naMte devIeM kevazyaM kAlaM liI pannattA? goyamA jahannaNaM caunnAgapakhiuvama ukkoseNaM artha paliuvamaM / narakattavimANeNaM te devANaM kevazyaM kAlaM viI pannattA ? goyamA jahanne caunAgapakhinavamaM, ukkoseNaM sAregaM cannAgapakhiuvamaM / tArAvimANeNaM te devANaM kevazyaM kAlaM liI pannattA ? go-8 yamA jahanneNaM acnAgapativama, ukkoseNaM canajAgapalijevamaM / tArAvimANeNaM te devINaM kevazyaM kAlaM liI pannattA |11 // goyamA jahanneNaM anAgapasiuvama, nakkoseNaM sArega anAgapakhiuvamaM" iti // 11 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRACANCRECORRECAREEKRE%4-% A navanavAsidevadevInAM tathA vyantaradevadevInAM jaghanyotkRSTasthitiyaMtramidamdakSiNasyAM dizi | jaghanyAyuHutkRSTAyuH uttarasyAM dizi jaghanyAyuH utkRSTAyuH zrasurANAM devAnAM 10000 varSa ekaM sAgaropamaM asurANAM devAnAM varSa ekaM sAgaropamaM sAdhika asuradevInAM 10000 varSa sArdhaM tripasyopamaM asuradevInAM 10000 varSa sArdha catuHpazyopamaM nAgAdinavadevAnAM 10000 varSa sArdha pakSyopamaM nAgAdinavadevAnAM | 10000 varSa dezonaM vipaDyopamaM nAgAdinavadevInAM 10000 varSa | ardhapaTyopamaM nAgAdinavadevInAM | 10000 varSa dezonaM ekapaDyopamaM vyantaradevAnAM / 10000 varSa | ekapaTyopamaM vyantaradevInAM 10000 varSa ardhapakSyopamaM jyotiSkadevadevInAM jaghanyotkRSTAyuHsthitiyaMtramidaM zeyamjyotiSkadevAnAM jaghanyAyuH utkRSTAyuH jyotiSkadevInAM jaghanyAyuH utkRSTAyuH sarvacandrANAM paTyacaturthAzaH khakSAdhikaikapaDyaM candevInAM patyacaturthAzaH pazcAzatsahasravarSAdhikArdhapaDyaM sarvasUryadevAnAM paTyacaturthIzaH pakSyAdhikaikasahasravarSa sUryadevInAM pakSyacaturthAzaH paJcazatavarSAdhikArdhapakSya grahadevAnAM paDhyacaturthAzaH ekapaTyopama grahadevInAM patyacaturthAzaH ardhapakSyaM / nakSatradevAnAM paDyacaturthAzaH ardhapaTyopamaM nakSatradevInAM pasyacaturthIzaH patyacaturthAzaH sAdhikaH tArakadevAnAM paDyASTamo jAgaH paTyacaturthAzaH tArakadevInAM palyATamojAgaH paTyASTamo jAgaH sAdhikaH
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIkA tadevamuktA jyotiSkANAmutkRSTA jaghanyA ca sthitiH / samprati vaimAnikAnAmutkRSTAM sthitimAhada do sAhi satta sAhiya dasa cauddasa sattareva shryraaii| sohammA jA sukko tamuvari ikvikamArove // 12 // | vyAkhyA-saudharmAt saudharmakahapAt yAvat zukro mahAzukrAnidhaH kahapastAvadanena krameNotkRSTA sthitiH pratipattavyA, tadyathA-saudharme kahape devAnAmutkRSTA sthiti atare iti saMbadhyate, tarItumazakyaM pranUtakAlataraNIyatvAt zrataraM sAga-| ropamaM, ke sAgaropame ityarthaH / IzAne kahape te eva ke sAgaropame sAdhike kiJcitsamadhike utkRSTA sthitiH / sanatkumAre 4 kaTape utkRSTA sthitiH sapta sAgaropamANi / mAhenjakahape tAnyeva sapta sAgaropamANi sAdhikAni / brahmaloke kahape daza |sAgaropamANi / sAntake kaTape caturdaza / mahAzukre kahape saptadaza / "tavari ikvikamArove" iti tasya mahAzukrasya kahapa-11 syopari pratikarUpaM prativeyakaM ca pUrvasmAt pUrvasmAdadhikamekaikaM saagropmmutkRssttaayushcintaayaamaaropyet| tadyathA-sahasrAre| kahape'STAdaza sAgaropamAeyutkRSTA sthitiH| zrAnatakahape ekonviNshtiH|praanntkttpe viNshtiH| zrAraNakahapa ekviNshtiH| acyute kahape dAviMzatiH / adhastanAdhastanapraiveyake tryoviNshtiH| adhastanamadhyamaveyake caturviMzatiH / adhastanopa-18 ritanagraiveyake paJcaviMzatiH / madhyamAdhastanauveyake SaDviMzatiH / madhyamamadhyamaveyake saptaviMzatiH / madhyamoparitanapraiveyake ssttaaviNshtiH| uparitanAdhastanaveyake ekonatriMzat / uparitanamadhyamaveyake triMzat / naparitanoparitanapraiveyaka ekatriMzat / vijayavaijayantajayantAparAjitavimAneSu punarutkRSTA sthitistrayastriMzatsAgaropamANi / sarvArthasiddhe tu mahAvimAne : trayastriMzatsAgopamANi ajaghanyotkRSTA sthitiH||12|| -BALRAMANACHER // 12 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA cAha esa liI ukkosA tittIsaM jAva hu~ti sbke| vyAkhyA-eSA'nantaroktA hisAgaropamapravRtikA sthitirutkRSTA pratipattavyA / sA ca "tamuvari ikikamArove" iti vacanatastAvat pratipattavyA yAvatsarvArthe, cazabdasyAnuktasamuccayArthasya gamyamAnatvAt vijayAdiSu ca trayastriMzatsAgaropamANi javanti / zrAha-kathametadavagamyate cazabdasyAnuktasamuccayArthasya gamyamAnatvAt vijayAdiSu trayastriMzatsAgaropamAeyutkRSTA sthitiryAvatA "tavari ikkikamArove" itivacanaprAmANyabakhatasteSu kAtriMzatsAgaropamANyutkRSTA sthitiriti kiM na javati / / naitadevaM, prajJApanAdiSu vijayAdInAM trayastriMzatsAgaropamapramANAyA utkRSTasthiteranidhAnAt / tathA ca prajJApanAgranthaH-"vijayavejayaMtajayaMtAparAjiyavimANesu NaM naMte devANaM kevazyaM kAlaM diI pannattA ? goyamA jahanneNaM ikkatIsaM sAgarovamAI, ukkoseNaM tittIsaM sAgarovamAI" iti / tathA prajJApanAgranthaprAmANyavalAdeva ca sarvArthasidhe mahAvimAne trayastriMzatsAgaropamapramANA sthitirajaghanyotkRSTA prAgvyAvarNitA / tathA coktaM prajJApanAyAM-"sabasiche naMte mahAhAvimANe kevazyaM kAlaM niI pannattA ? goyamA ajahannamaNukoseNaM tittIsaM sAgarovamA liI pannattA" iti // tadevamuktA vaimAnikadevAnAmutkRSTA sthitiH| samprati jaghanyAM vivakurAha itto ya jahannadiI vuchAmi ahaannupubiie|| 13 // vyAkhyA-ita Urdhva vaimAnikadevAnAM japanyAM sthitimAnupUA saudharmAdiparipAvyA vakSyAmi // 13 // -RMA%AAAAAA AA-%
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bRhatsaM0] // 13 // pratijJAtameva nirvAhayati - | pakhiyaM hiyaM do sAra sAhiyaM sattadasa ya cauddasa ya / sattarasa sadassAre taDuvari ikkikamArove // 14 // vyAkhyA - saudharme kalpe jaghanyA sthitiH " palizraM ti" ekaM pasyopamaM / IzAne kalpe "hiyaM ti" tadeva pasyopamaM | kiJcitsamadhikaM jaghanyA sthitiH / sanatkumAre kalpe ghe sAgaropame jaghanyA sthitiH / sAhiya tti" te eva ghe sAgaropame kiJcitsamadhike mAhendrakahape jaghanyA sthitiH / sapta sAgaropamANi brahmaloke / daza khAntake / caturdaza mahAzukre / saptadaza sahasrAre / tatastasya sahasrArakahapasyopari pratikarUpaM pratiyaiveyakaM vijayAdicatuSTaye caikaikaM sAgaropamamadhikaM jaghanyasthiticintAyAmAropayet / tadyathA - zrAnatakalpe'STAdaza sAgaropamANi jaghanyA sthitiH / prANatakalpa ekonaviMzatiH / zraraNakalpe viMzatiH / chAcyutakalpa ekaviMzatiH / adhastanAdhastanagraiveyake dvAviMzatiH / adhastanamadhyamatraiveyake trayoviMzatiH / adhastanoparitanayaiveyake caturviMzatiH / madhyamAdhastanayaiveyake paJcaviMzatiH / madhyamamadhyamagraiveyake SaDviMzatiH / madhyamoparitanayaiveya ke saptaviMzatiH / uparitanAdhastanagraiveya kre'STAviMzatiH / uparitanamadhyamatraiveyaka eko| natriMzat / uparitanoparitanagraiveyake triMzat / vijayavaijayantajayantAparAjita vimAneSvekatriMzat // 14 // tathA cAnuttara vimAneSu jaghanyotkRSTa sthitipratipAdaka midamanyakartRkaM gAthAdhayam - tittIsasAgarAI ukkoseNaM viI jave causu / vijayAsu vinneyA jahannayaM egatIsaM tu // 15 // | tittI sasAgarAI savavimA AuyaM jANa / zrajannamaNukosA viI esA viyAhiyA // 16 // saTIkaH // // 13 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-iMdaM gAthAghyamapi pAusiddhaM // 15-16 // saudharmAdidevaloke jaghanyotkRSTasthitiyaMtramdevaloke jaghanyAyuH utkRSTAyuH prItikare / sAgaro0 e sAgaro0 30 5 sarvArthasiddhe . sAgaropamANi 33 7 saumanasye sAgaro0 20 sAgaroe aparAjite sAgaropamANi 31 sAgaropamANi 33 6 sumanase sAgaro017 sAgaro020 3 jayante sAgaro0 31 sAgaro0 33 5 vizAle sAgaro016 sAgaro017 hai| vaijayante sAgaro0 31 sAgaro0 33 4 sarvatona sAgaro0 25 sAgaro0 26 11 vijaye sAgaro031 sAgaro0 33 3 manorame | sAgaro0 24 sAgaro015 hue zrAditye sAgaro0 30 sAgaro0 312 supratibadhe | sAgaro013 / sAgaro0 24 | 1 paThyamAnapAThApekSayA tu gAthAtrayamasti / tatra prathamagAthAyAmevaM pAThanikA kartavyA-yadi sarvArthasiddhau utkRSTA sthitistrayaviMzasAgaropamANi tarhi vijayAdiSu utkRSTA jaghanyA ca sthitiH kiyatItyAzaGkAyAmAha-"tittIsetyAdi / nanu vijayAdiSu trayastriMzattayamuktA yAvatA "taduvari ikkikkamArove" itivacanAt dvAtriMzatsAgaropamANi kiM na bhavantItyAzakyAha-"do vArA vijayAisu" ityAdi, anayA | utkarSataH SaTSaSTiH 66 sAgaropamANi samyaktvakAlaH pratipAdito'tastrayastriMzadeva labhyante / tarhi sarvArthe jaghanyA sthitiH kiyatItyAha, evaM gAthAtrayamapi vyAkhyeyam / kacitpustake evaitaharIdRzyate / ARRECRUAEKARSESAS +NGACCOCACANCECAUSA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIka RAKASHATA-OMOMna 1 sudarzane | sAgaro012 | sAgaro0 3 / / 6 khAMtake sAgaro010 | sAgaro0 14 13 acyute sAgaro01 sAgaro012 5 brahmakhoke sAgaro07 sAgaro 10 1 zrAraNe sAgaro030 sAgaro014 maahench| sAgaropame 1 sAdhike sAgaropamANi sAdhikAni 61. prANate | sAgaro0 1e sAgaro 20 ||3 sanatkumAre sAgaropame 1 sAgaropamANi eANate | sAgaro0 10 sAgaro0 1 3 IzAne paDyopamaM 1 sAdhika sAgaropame 5 sAdhike sahasrAre sAgaro017 sAgaro0 101 saudharme pasyopamaM 1 sAgaropame zukra sAgaro014 | sAgaro0 17 / sampati vaimAnikadevInAM jaghanyotkRSTasthitipratipAdanArthamAhasapariggaheyarANaM sohammIsANa paliya sAhIyaM / ukkosa satta pannA nava papapannA ya devINaM // 17 // | vyAkhyA-iha vaimAnikadevInAmutpattiH saudharmakahape IzAnakarape ca / tAzca vidhA parigRhItA aparigRhItAzca / parigRhItAH kukhalAryAkahapAH, aparigRhItA gaNikAsamAnAH / tatra saparigrahANAM parigRhItAnAmitarAsAmaparigRhItAnAM jaghanyA sthitiH saudharme kahape IzAne kaTape ca yathAsaGkhyaM pazyaM pakSyopamaM sAdhika ca, kimuktaM navati? saudharme karape parigahItAnAmaparigRhItAnAM ca devInAM jaghanyamAyuH pazyopama, IzAne kahape parigRhItAnAmaparigRhItAnAM ca devInAM sAdhika padhyopamamiti / tathA saudharme kahape parigRhItAnAmaparigRhItAnAM cotkRSTamAyuryathAkrama sapta paJcAzaca pakSyopamAni, IzAne 16
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ HAMROGROGRA kaTape parigRhItAnAmaparigRhItAnAM ca nava paJcapaJcAzaca, zyamatra lAvanA-saudharme kaTape parigRhItAnAmutkRSTamAyuH sapta | pazyopamAni, aparigRhItAnAM paJcAzatpasyopamAni, IzAne kaTape parigRhItAnAmutkRSTamAyuH nava paTyopamAni, aparigRhItAnAM paJcapaJcAzaditi // 17 // saudharmezAnadevInAM jaghanyotkRSTAyuyaMtrakamidamdevaloke jaghanyAyuH utkRSTAyuH saudharmadevaloke - parigRhItAnAM ekapaTyopamaM sapta pazyopamAni saudharmadevaloke / aparigRhItAnAM ekapaTyopamaM paMcAzatpazyopamAni IzAnadevaloke parigRhItAnAM sAdhikaikapaDayopamaM / nava paTTayopamAni IzAnadevaloke aparigRhItAnAM sAdhikaikapaTyopamaM paMcapaMcAzatpaTyopamAni tadevamuktA saudharmAdipu pratikalpaM vaimAnikadevAnAM jaghanyotkaSTanedajinnA sthitiH, samprati pratiprastaTa tAM vivatuH prathamataH saudharmAdiSu prastaTasaGkhyAmAhausuterasa subArasa bappaNa canacaja phuge phuge ya caUogevijAzsu dasagaM bAvahI ukalogammiraNA ___ vyAkhyA-yoH saudharmezAnakarUpayoH samanUmikayorekavalayAkAratayA vyavasthitayostrayodaza prastaTAH / prastaTA nAma vezmanUmikAkahapAH samAnanUmikavimAnazreNayaH / iha yadyapi saudharme IzAne ca kahape pratyekaM trayodaza prastaTAstathApyeto M MARCH
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga saTIkA // 15 // %%ERRORSCOSHO saudharmazAnakApAvekavalayAkAratayA vyavasthitAviti tayorSayoH samuditayostrayodaza prastaTA vivkssitaaH| evamuttaratrApi sanatkumAramAhenbAdAvekavakhayAkArarUpe parijAvanIyaM / tathA pyoH sanatkumAramAhenjayoH prAyaH samAnacUmikayorekavala-13 yAkAratayA vyavasthitayo daza prastaTAH / brahmaloke SaT / khAntake paJca / mahAzukrakahape ctvaarH| sahasrAre ctvaarH| yAnataprANatayoH kahapayoH prAyaH samanUmikayorekavalayAkAratayA vyavasthitayopike catvAraH / tathA dhAraNAcyutayorapi prAyaH samAnanUmikayorekavalayAkAratayA vyavasthitayopike catvAraH / "gevijAzsu dasagaM ti" greveyakeSu navasu nava prastaTAH / paJcasvanuttareSu vimAneSvekaH prastaTa iti aveyakAdiSu daza / tadevaM sarvasaGkhyayA Urdhvaloke dhASTiH prastaTAjavanti // 10 // samprati pratiprastaTamAyurvizeSaparijJApanAya prathamaM saudharme karape karaNamAhasohammukkosaniI saga payara vidatta zTha sNgunniyaa| payarukkosaliI u jahanna paliuvamaM paDhame // 15 // ___ vyAkhyA-saudharme karape yotkRSTA sthitiH sAgaropamaghayalakSaNA prAk pratipAditA sA svakaiH svakIyaiH prataravijajyate / vijaktAyAM caitasyAM yasacyate tat zvayA yatsaGkhye prastaTe utkRSTA sthitiAtumiSyate tatsaGkhyayA ekaTyAdikayA guNyate, tataH pratareSvIpsitaprastaTeSu yathAvasthitA utkRSTAH sthitaya zrAganti / idaM saudharmakahape prastaTeSUtkRSTa sthitiparijhApanAya karaNaM / jaghanya sthitiparijJAnopAyazcArya-tatraivaM sthite prathame prastaTe jaghanyA sthitiH kiyatIti na jJAyate tatastAM sAkSAt pratipAdayati-"jahannapakhiThavamaM paDhame" saudharme kahape prathame prastaTe jaghanyA sthitiH paTyopamaM paTyopamapramANA // 1 // +MSAUGARCANCERMORE // 15 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAROGACKAGARRANGANA sampati karaNavazalabdhAmeva saudharme kahape pratiprastaTamutkRSTAM sthiti sAkSAupadarzayatipalivamaM jahannA do terasajAgA udhinaamss| ukkosariI naNiyA sohamme patthaDe paDhame // 20 // evaM ugavuddhIe nezavaM jAva aMtimaM payaraM / jAgehiM ta karaNaM jA terasame huve ayarA // 1 // __vyAkhyA-saudharme kaTape prathame prastaTe jaghanyAsthitiH paTyopama, utkRSTA chau trayodazanAgAvudadhinAmnaH sAgaropamasya / tathAhi-saudharme karape sAgaropame utkRSTA sthitistato diko dhriyate, saudharme ca kahape prastaTAstrayodaza, tato dikasya, trayodazanirjAgo hiyate, sa ca jAgaM na prayavatIti khabdhau dhau sAgaropamasya tryodshjaagau| tatra kisa prathame prastaTe utkRSTA sthitiAtumipyate tatastAvekena guNyete, ekena ca guNitaM tadeva bhavatItyAgatA prathame prastaTe utkRSTA sthitiH ghau8 sAgaropamasya trayodazajAgau / yadA tu ditIye prastaTe utkRSTA sthitijhatumiSyate tadA tau dhau sAgaropamasya trayodazanAgau dhAnyAM guNyete, jAtAzcatvArastrayodaza jAgAH sAgaropamasya, etAvatI dvitIye prastaTe utkRSTA sthitiH / yadA tu tRtIye | prastaTe utkRSTA sthitimA'tumiSyate tadA tau dhau sAgaropamasya trayodazajAgau trinirguNyete, jAtAH SaT sAgaropamasya trayodazajAgAH, etAvatI tRtIyaprastaTe utkRSTA sthitiH / evaM pratiprastaTaM vikavRddhyA sAgaropamasatkatrayodazanAgadhikavRddhyA hai tAvannetavyaM yAvatsaptamaM prastaTa, tasmiMzca saptame prastaTe tau dhau sAgaropamasya trayodazajAgau saptanirguNyete, jAtAzcaturdaza trayodazajAgAH / 'jAgehiM ta karaNaM ti' tato jAgaiH karaNaM kartavyaM sAgaropamaM kartavyamityarthaH tadyathA-caturdazAnAM hai sAgaropamAnayanAya trayodazanirjAgo hiyate, khabdhamekaM sAgaropamamekazca trayodazajAgaH sAgaropamasya, etAvatI saptame ***********CHARLASHICHA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 16 // prastaTe sthitiH / evamaSTamAdiSvapi prastaTeSu pratiprastaTaM sAgaropamasatkatrayodazajAgadhikaM vardhayatA jAgaizca sAgaropamaM utkRSTA | kurvatA tAvamantavyaM yAvatrayodaze prastaTe zubhakAntazubhavarNazubhagandhazujakhezyazubhasparzasaudharmAvataMsakaprabhRtiSu vimAneSu dhe paripUrNe sAgaropame utkRSTA sthitiH / tathAhi --tau dau sAgaropamasya trayodazajAgau trayodazanirguNyete, jAtA SaDviMzatiH | sAgaropamasya trayodazajAgAH, teSAM sAgaropamAnayanAya trayodazabhirjAgo hiyate, labdhe ghe sAgaropame iti / sthApanA - saudharmezAna devalokatrayodazapratarayaMtram - pratara 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 | sAgaropama 0 0 1 1 1 1 1 1 2 jAga 2 4 6 0 10 12 1 3 5 7 e 110 beda | 13131313 13 13 13 13 13 13 13 13 13 jaghanyA tu sthitiryA prathame prastaTe palyopamapramANoktA sA sarveSvapi SaSTavyA, na tu yA pUrvapUrvaprastaTeSUtkRSTA sA uttarotaraprastaTeSu jaghanyetyevaMrUpA, kuta iti cet evaMvidhavizeSasya sUtre'nabhidhAnAt / api ca sarvasyApi kalpendrasya lokapAlAnAM svasvakalpAntimapratare vimAnAni bhavanti / vakSyati ca - "kappassa aMtapayare niyakappavasiyA vimANA / | iMdanivAsA tesiM caddisiM logapAlANaM // 1 // " tataH saudharme kalpe khokapAlAnAM vimAnAni trayodaze prastaTe, teSAM ca | lokapAlAnAM svasvavimAnAdhipatInAmapi sthitiH satrinAgapavyopamAdikA, tadyathA - pUrvadakSiNa digvartinoryayAkramaM soma 000 0 saTIka // 16 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ yamanAmnorlokapAlayoH pratyekaM satribhAgaM pasyopamaM varuNasya pazcimadigjAvino dezone ghe paTTayopame, vaizrama (va) esyo - | tara dignAvinaH paripUrNe ghe pahayopame / itthaM caiSAM sthitiparimANaM paJcamAGge tRtIye zate'STamoddezake'nihitaM / tatra yadi yA pUrvapUrvaprastaTeSUtkRSTA sA uttarottaraprastaTeSu jaghanyetyevaM jaghanyA parikahpyeta tatastrayodaze prastaTe jaghanyA prApnoti sAgaro|pamamekamekAdaza sAgaropamasya trayodazajAgAH / atha ca trayodaze'pi prastaTe vartamAnAnAM lokapAlAnAM sthitiH satribhAgapaTyopamAdikA tataH siddhAntavirodha iti sarvatrApi jaghanyA sthitiH pazyopamapramANA'vaseyA / lokapAlAnAM tu madhyamA / | tathA ca sati na kazcivirodhaH / evamIzAnakaDape'pi jAvanIyaM / navaraM tatra trayodazasvapi prastaTeSu jaghanyAyAmutkRSTAyAM ca sthitau kiJcitsamadhikatvaM veditavyamiti // 20-21 // sampratyuttarakapeSu pratiprastarTa sthitivizeSaparijJAnAya karaNamAha surakappa hiI viseso sagapayara vidatta icha saMguNirja / hilli viIsa hiu~ iSThiyapayarammi ukkosA // 22 // vyAkhyA- surakalpayorvaimAnikadevakarUpayoH pUrvottarayorye utkRSTe sthitI tayorvizleSo'ntaraM kriyate, kimuktaM javati ? yA pUrvakalpasatkA utkRSTA sthitiH sA uttarakahpagatAyA utkRSTasthiterapanIyate, apanItAyAM ca satyAM yadavaziSyate ti zleSe sati labdhamiti surakaTupasthitivizleSa ucyate / tataH svakaprataraiH svasvakaTupagataiH pratarairvibhajyate, vijakte ca sati yakSajyate sa ichyA yatsaGkhye pratare utkRSTA sthitirjJAtumiSyate tatsaGkhyA guNyate / guNite ca sati yadbhavati tadadhastana sthiti| sahitamadhastanakalpa satkotkRSTa sthitisamanvitamI psite pratare utkRSTasthitiparimANaM javati // 22 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH|| vRhatsaM0 tadevamuktaM karaNaM / sampati karaNavazakhabdhamAgataM sanatkumAre pratipAdayatizrayarA ya jahannA paDhame payare snnNkumaarss| do zrayarA ukkosA bArasa nAgA ya paMcanne // 13 // paMcuttariyA vulI neyavA jAva aMtimaM payaraM / to bArasammi payare saMpunnA sAyarA satta // 24 // | vyAkhyA-sanatkumArasya prathame prastaTe jaghanyA sthiti sAgaropame / tathAhi-yA pUrvasmin kahape utkRSTA sthitiH sA uttarasmin kaspe jaghanyA / saudharme ca kahape trayodaze prastaTe utkRSTA sthiti sAgaropame tato'tra sanatkumArasatke prathame prastaTe ke sAgaropame jaghanyA sthitiH, utkRSTA tu sthitistasmin sanatkumArasya prathame prastaTe ke sAgaropame, paJca cAnye sAgaropamasya ghAdaza nAgAH / tathAhi-saudharme kahape utkRSTA sthitice sAgaropame, sanatkumAre kahape sapta sAgaro6 pamANi, tataH saptanyo ve apanIyete, sthitAni zeSANi paJca sAgaropamANi , sanatkumAre ca kaTpe prastaTA ghAdaza, tataH paJcAnAM kAdazamirjAgo hiyate, tatra nAgahAryo rAzirapatvAnAgaM na prayantIti labdhAH paJca bAdazanAgAH, te ekena guNyante, ekena ca guNitaM tadeva javatIti jAtAta eva paJca hAdazajAgAH, te'dhastanasaudharmAkhyakaTapagatapisAgaropamapramANotkRSTa sthitisahitAH kriyante, AgatAH sanatkumAre kaTpe prathame prastaTe utkRSTA sthiti sAgaropame paJca sAgaropamasya ghAdazanAgAH / yadA tu dvitIye prastaTe utkRSTA sthitijhAtumipyate tadA te paJca sAgaropamasya hAdazajAgA ghAnyAM guNyante, jAtA daza, te sAgaropamadhikasahitAH kriyante, labdhA dvitIye prastaTe utkRSTA sthitiH sAgaropame daza ca dhAdazajAgAH sAgaropamasya / yadA tu tRtIye prastaTe utkRSTA sthitijJAtumiSyate tadA te paJca sAgaropamasya ghAdaza nAgAstrinirguNyante, sanatkumAre sanatkumAre kArAparma, paJca tArata evaM bacAnAgaMna / // 11 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 jAtAH paJcadaza ghAdazalAgAH, tataH sAgaropamAnayanAya teSAM hAdazanirjAgo hiyate, khabdhamekaM sAgaropamaM zeSAstrayo ghAda+zanAgAstiSThanti, saudharmakahapagataM ca sAgaropamadhikaM tatra prakSipyate, bhAgatA tRtIye prastaTe natkRSTA sthitistrINi sAga ropamANi trayaH sAgaropamasya ghAdazajAgAH / evaM zeSeSvapi prastaTeSu nAvanIyaM / tatra caturthe prastaTe utkRSTA sthitiH trINi sAgaropamANi aSTau sAgaropamasya ghAdazajAgAH / paJcame prastaTe catvAri sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya ghaadshlaagH| SaSThe prastaTe catvAri sAgaropamANi SaT sAgaropamasya kAdazajAgAH / saptame prastaTe catvAri sAgaropamANi ekAdaza sAgaropamasya paadshjaagaaH| zraSTame prastaTe paJca sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya kaadshjaagaaH| navame paJca sAgaropamANi nava sAgaropamasya vAdazanAgAH / dazame SaT sAgaropamANi dhau sAgaropamasya pAdazajAgau / ekAdaze prastaTe SaT sAgaropamANi sapta sAgaropamasya paadshjaagaaH| bAdaze prastaTe paripUrNAni sapta sAgaropamANi / tathA cAha-paMcuttariyA' ityAdi, pratiprastaTaM paJcottarikA sAgaropamasya pAdazanAgapaJcakottarA vRdhistAvanetanyA yAvadantimaM dAdazaM prataraM / tato bAdaze pratare saMpUrNAni sapta sAgaropamANi utkRSTA sthitiH| tAni ca samasamapralaprajAsajAsvaravimalakAzcanakUTasanatkumArAvataMsakaprativimAneSu aSTavyAni / uktaM ca-"je devA samaM samappanaM pajAsaM nAsuMraM vimalaM kaMcaNakUrma sarpakumAravamiMsagavimANaM devattAe uvavannA tesiNaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI liI pannattA" iti / jaghanyA tu sarvatrApi sAgaropamadhikapramANA / evaM mAhenche kase pratiprastaTamutkRSTA jaghanyA ca sthitiH prijaavniiyaa| navaraM sarvatra samadhikatvaM vAcyamiti // 13-14 // ACACA-OCRACREACANCY-MORECA-CA-%
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bRhatsaM0 // 10 // sanatkumAra 3 mAhendra 4 devakhoke dvAdazapratarayantramidam pratare 6 7 0 9 | 10/ 1 |2| 3 | 4 | 5 sAmaropamANi 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 5 10 3 0 1 6 11 4 e 2 70 | 12/12/12/12/12/12 12 12 12 12 12 12 jAgAH bedaH sampati brahmaloke karaNavazalabdhaM pratiprastaTaM sthitimAnamAha | evaM tigavuDkIe bIyA / | sattayarAI jannA paDhame payarammi baMjaloyassa / ukkosA sattayarA tinniya banAga nididA // 25 // rajittu jAgehiM / karaNaM tA neyavaM dasa ayarA jAva bahummi // 26 // vyAkhyA-- brahmalokasya kalpasya satke prathame prastaTe jaghanyA sthitiH sapta sAgaropamANi "yA pUrvasmin kaSpe utkRSTA sA uttarasmin jaghanyA" itivacanaprAmANyAt utkRSTA sapta sAgaropamANi trayazcAnye sAgaropamasya SanAgAH / tathAhisanatkumAre kalpe utkRSTA sthitiH sapta sAgaropamANi, brahmaloke kalpe daza, tato dazajyaH saptApanIyante, apanI teSu ca teSu sthitAni zeSANi trINi sAgaropamANi brahmaloke ca kalpe prastaTAH SaTU, tatastrayANAM paGgirjAgo hiyate, jAgahAryazca trikarUpo rAzirapatvAGgAgaM na prayavatIti sandhAstrayaH sAgaropamasya SaGgAgAH tatra kila prathame prastaTe utkRSTA sthitizatumiSyate, tataste trayaH SaGgAgA ekena guNyante, ekena ca guNitaM tadeva javatIti jAtAsta eva trayaH SaGgAgAH sAgaropamasya, te'dhastanasanatkumArAkhyakaSpagatasaptasAgaropamalakSaNotkRSTa sthitisahitAH kriyante, zrAgatA brahmaloke prathame prastaTe saTIkaH // // 18 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ | utkRSTA sthitiH sapta mAgaropamANi trayaH mAgaropamasya pacAgAH / yadA tu dvitIye prastaTe utkRSTA sthitirjJAtumiSyate tadA te trayaH par3AgA bhAjyAM guNyaMte jAtAH paTU. teSAM sAgaropamAnayanAya pacirjAgo hiyate, labdhamekaM sAgaropamaM tatsAgaropamasaptakasahitaM kriyate zrAgatA dvitIye prastaTe utkRSTA sthitiraSTau sAgaropamANi / tAni zrarcirarcimAMlivairocanapranaGkaracanDAjasUryAnariSTAnAruNAjAnuttarAvataMsakaprabhRtiSu vimAneSu / evaM zeSeSvapi prastaTeSu karaNajAvanA kartavyA / tatra tRtIye prastaTe utkRSTA sthitiraSTau sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya SaGgAgAH / caturthe prastaTe nava sAgaropamA Ni / tAni brahmasubrahmabrahmAvartabrahmaprabrahmakAntabrahmavarNabrahmalezyabrahmottarAvataMsakasUryasUryAvartasUryapratnasUryakAnta sUryottarAvataMsakaprabhRtiSu vimAneSu / paJcame prastaTe nava sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya SaGgAgAH / SaSThe prastaTe daza sAgaropamANi / tathA cAha - "evaM tigetyAdi" evamuktena prakAreNa trikavRddhyA pratiprastaTaM sAgaropamasatkaSaGgAgatrayavRddhyA dvitIyAcca prastaTAdArajya jAgaiH karaNaM sAgaropamaM ca kurvatAM tAvannetavyaM yAvat paSThe pratare daza chatarANi sAgaropamAthi / tAni ca ghoSasughoSamahAghoSanandi| ghopamusvaramanoramaramyaramyakara maNI yantrahmalokAvataMsakAdiSu vimAneSu / jaghanyA tu sarvatrApi saptasAgaropamapramANA // 25-26 // brahmadevaloke SaTpratarayaMtramidam - pratara 1 2 3 4 5 6 sAgaropama 3 jAga | beda samprati karaNavazalabdhaM khAntake pratiprastadaM sthitimAnamAda G G U 10 3 03 0 3 * dasa ayarA jahannA paDhame payarammi baMtagassa viI / 6 6 6 6 6 6 ukkosA dasa ayarA cattAri ya paMcajAgA u // 27 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga HAMARC% E ****SEOSESSO**** OM canaruttariyA vuDI bIyA zrAranittu nAgehiM / karaNaM tA neyatvaM coisa ayarAiM paMcamae // 27 // (saTIkA ___ vyAkhyA-sAntakasya kalpasya sambandhini prathame prastaTe jaghanyA sthitirdaza zratarANi sAgaropamANi utkRSTA daza sAgaropamANi catvArazca pazcanAgAH sAgaropamasya / tathAhibrahmaloke kahape utkRSTA sthitirdaza sAgaropamANi, lAntake kahape caturdaza, tatazca caturdazanyo daza apanIyante, sthitAni zeSANi catvAri sAgaropamANi, khAntake ca kaTape prastaTAH paJca, tatazcaturNA paJcanirjAgo hiyate, lAgaM ca nAgahAryo rAzirna prayavatIti khabdhAzcatvAraH paJcajAgAH sAgaropamasya, te ekena guNyante, ekena ca guNitaM tadeva javatIti jAtAsta eva catvAraH sAgaropamasya paJcajAgAH, te'dhastanabrahmalokAkhyakalpasatkadazasAgaropamapramANotkRSTasthitisahitAH kriyante,zrAgatA sAntake kahape prathame prastaTe utkRSTA sthitirdaza sAgaropamANi catvArazca paJcatlAgAH sAgaropamasya / yadA tu pitIye prastaTe utkRSTA sthitiAtumiSyate tadA te catvAraH paJcajAgA dhAnyAM guNyante, jAtA aSTau, teSAM sAgaropamAnayanAya paJcanirjAgo hiyate, labdhamekaM sAgaropamaM, zeSAstrayaH sAgaropamasya paJcajAgAH / etatsarva sAgaropamadazakasahitaM kriyate, tata zrAgatA dvitIye prastaTe utkRSTA sthitirekAdaza |sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya paJcajAgAH, evaM tRtIyAdiSvapi prastaTepu karaNajAvanA kartavyA / tatastRtIya prasnaTe utkRSTA sthiti daza sAgaropamANi ghau sAgaropamasya paJcalAgau / caturthe prastaTe trayodaza sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya paJcajAgaH / paJcame prastaTe paripUrNAni caturdaza sAgaropamANi / tathA cAha-"canaruttariyA" ityAdi, naktaprakAreNa pratiprastaTaM caturuttarikA sAgaropamasatkapazcanAgacatuSTayottarA vRddhiH, tathA dvitIyAttu prastaTAdAranya nAgeH karaNaM | CEMBER
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kick sAgaropamakaraNaM ca kurvatA tAvannetavyaM yAvatpaJcame prastaTe paripUrNAni caturdaza sAgaropamANi javanti / jaghanyA tu sarvatra dazasAgaropamapramANA // 27-20 // samprati mahAzukra kaTape karaNavazAlabdhaM pratiprastaTaM sthitimAnamAha|coisa ayara jahannA paDhame payarammi viI mhaasukke| te ceva ya nakosA tinni ya cananAga annecha // 2 // evaM tigavuDIe vizyA zrArajittu nAgehiM / karaNaM tA neyavaM satarasa ayarA canatthammi // 30 // ___ vyAkhyA-mahAzukre kahape prathame prastaTe jaghanyA sthitizcaturdaza sAgaropamANi / yuktiratra prAguktavAnusaraNIyA / / utkRSTA tAnyeva caturdaza sAgaropamANi trayazcAnye sAgaropamasya catulAgAH / tathAhi-lAntake kaTape utkRSTA sthiti|zcaturdaza sAgaropamANi, mahAzukre kaTape saptadaza, tataH saptadazanyazcaturdazApanIyante, apanIteSu ca teSu zeSANi tiSThanti trINi sAgaropamANi, mahAzukre ca kaTpe prastaTAzcatvAraH, tatastrayANAM caturjiAgo hiyate, tatra nAgahAryo rAzirapatvAnAgaM na prayavatIti labdhAstrayaH sAgaropamasya catulAgAH, te ekena guNyante, ekena ca guNitaM tadeva lavatIti jAtAstra yazcaturlAgAH sAgaropamasya, te'dhastanalAntakAkhyakaTpasatkacaturdazasAgaropamapramANotkRSTasthitisahitAH kriyante, AgatA 6 mahAzukre kaTape prathame prastaTe utkRSTA sthitizcaturdaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya cturlaagaaH| yadA tu dvitIye prastaTe sthitirutkRSTA jhAtumiSyate tadA te trayazcaturjAgA dhAnyAM guNyante, jAtAH Sad , teSAM sAgaropamAnayanAya caturjiAgo hiyate, labdhamekaM sAgaropamaM, zeSau dhau sAgaropamasya caturjAnau tiSThataH, etatsAgaropamacaturdazakasahitaM kriyate. tata Aga - RROTECH
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ maTIkaH / / vRhatsaMga tA pitIye prastaTe utkRSTA sthitiH paJcadaza sAgaropamANi pau ca sAgaropamasya caturjAgau / evaM tRtIyacaturthayorapi prasta TayoH karaNamanusatavyaM / tatra tRtIye prastaTe utkRSTA sthitiH pomaza sAgaropamANi ekazca sAgaropamasya ctujaagH| caturthe / // 20 // prastaTe paripUrNAni saptadaza sAgaropamANi / tathA cAha-"evaM tigavuDDIe" ityAdi, evamuktena prakAreNa pratiprastaTa trikavRddhyA sAgaropamasatkacaturjAgatrikavRddhyA tathA dvitIyAtprastaTAdArabhya nAgaiH karaNaM sAgaropamakaraNaM ca kurvatA tAvannetanyaM yAvaccaturthe pratare paripUrNAni saptadaza zratarANi sAgaropamANi jvnti| jaghanyA tu sarvatra cturdshsaagropmprmaannaa||25-30|| sampati karaNavazalabdhaM sahasrAre kaTpe pratiprastaTaM sthitimAnamAhasatarasa ayara jahannAzaM paDhame payarammi liI shssaare|taaciy ukosA canatyanAgeNa shiyaa||31|| eguttaravuDIe neyavaM jAva cautthayaM payaraM / ahArasa zrayarAiMgiI ukkosA canattha mmi // 32 // hI vyAkhyA-sahasrAre kahape prathame pratare jaghanyA sthitiH saptadaza sAgaropamANi / karaNamatra prAguktamanusaraNIyaM / utkRkASTA tu tatra sthitistAnyeva saptadaza sAgaropamANi caturthena lAgena sAgaropamasatkena caturthenAMzena sahitAni / tathAhi4 mahAzukre kahape utkRSTA sthitiH saptadaza sAgaropamANi, sahasrAre'STAdaza, tato'STAdazalyaH maptadazApanIyante, apanIteSu / ca teSu tiSThati zeSameka sAgaropama. sahasrAre ca kaTpe prastaTAzcatvAraH, tata ekasya caturnirlAga hRte labdha ekazcaturthAzaH, sa ekena guNyate. ekena ca guNitaM tadeva navatIti jAtaH sa eva sAgaropamasya caturthIzaH, so'dhastanamahAzukrAkhyakahapasatkasaptadazasAgaropamapramANotkRSTa sthitisahitaH kriyate, zrAgatA sahasrAre kahape prathame prastaTe utkRSTA sthitiH sptdsh| CRIMOck- 24 // 20 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AKKAKKAKESHKES sAgaropamANi ekazca sAgaropamasva catuoM jaagH| yadA tu vitIye prastaTe uskRSTA sthitiAtumipyate tadA sa ekazcatu-5 rjAgo ghAnyAM guruyate, jAtau ko sAgaropamasya caturvajAgI, to sAgaropamasaptadazasahitau kriyete, tata zrAgatA vitIye| prastaTe utkRSTA sthitiH saptadaza sAgaropamANi pau sAgaropamasya caturSajAgo / evaM tRtIyacaturthaprastaTayorapi karaNaM jAvanIyaM / tatra tRtIye prastaTe utkRSTA sthitiH saptadaza sAgaropamAhi trayaH sAgaropamasya caturjAgAH / caturthe prastaTe paripUrNAnyaSTAdaza sAgaropamANi / tathA cAha-"eguttaretyAdi" ekottarayA pratiprastaTamekaikacaturjAgAdhikayA vRddhyA tAvannetanyaM yASaccaturtha prataraM / tasmiMzca caturthe pratare utkRSTA sthitiraSTAdaza sAgaropamANi / jaghanyA tu sarvatra saptadaza sAgaropamapramANA // 31-32 // samprati karaNavazakhabdhamAnatAdiSu pratiprastaTa sthitimAnamAhacala cau payarA upari kappA catvAri thANayAIthA / zrahArasa jahannAIeguttariyA ya vuDDIe // 33 // jAvAvIsaM zrayarA aMtimapayarammi anue kappe / nava payarA ayaruttaravuDDI jA uvari gevikA // 34 // ___ vyAkhyA-sahasrArasya kahapasyopari ye dhAnatAdayazcatvAraH kalpAste catuzcatuHpratarAH pratyeka catuHprastaTasamanvitA ekakasAgaropamAdhikotkRSTasthitayazca, tatastatrApi sahasrArakapa zva pratiprastaTamekaikaH sAgaropamasya caturthoM jaago'dhikH| prApyate / tata zrAnatakahape prathame prastaTe jaghanyAM sthitimaSTAdaza sAgaropamAhi zrAdiM kRtvA ekottarayA ekaikasAgaropamasatkacaturthajAgAdhikayA prakhyA jAgaica karaNaM kurvatA tAvanneyaM yAvadacyute kahape'ntime pratare paripUrNAni dhAviMzatiHsAgaro-* FARHAHARASH***%ke
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM. saTIka // 11 // ASALARAMMARWARD pamANi cavanti / 'yamatra navanA-idaM karaNaM sahasrArakapa iva svayaM parijAvanIyaM / tatrAnate kahape prathama prastaTe utkR- TA sthitiraSTAdaza sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya caturtho jaagH| vitIye prastaTe'STAdaza sAgaropamANi kau sAgarIpamasya caturthajAgau / tRtIye prastaTe'STAdaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya caturjAgAH / caturthe prastaTa paripUNAnyekAnaviMzatiH sAgaropamANi / jaghanyA tu sarvatrApyAnate kaTape'STAdaza sAgaropamANi / tathA prANatako prathama prastaTa utkRSTA sthitirekonaviMzatiH sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya caturjAgaH / ditIye prastaTe ekonaviMzatiH sAgaropamANi ko mAgapamasya caturjAgau / tRtIye prastaTe ekonaviMzatiH sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya caturjAgAH / caturtha prasnaTe paripRNAni viMzatiH sAgaropamANi / jaghanyA tu sarvatrApi prANatakaTape ekonaviMzatiH sAgaropamANi / tathA''raNakapa prathama prastaTe | utkRSTA sthitiviMzatiH sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya caturjAgaH / ditIye prastaTe viMzatiH sAgaropamANi kau ca mAga-1 pamasya catulAgau / tRtIye prastaTe viMzatiH sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya caturjAgAH / caturthe prastaTe paripUrNAnyekavi-16 zatiH sAgaropamANi / jaghanyA vAraNe kaDape sarvatrApi sthitiviMzatiH sAgaropamANi / tayA'cyute kaI prazrama pramnaTa utkRSTA sthitirekaviMzatiH sAgaropamANi ekaH sAgaropamasya caturjAgaH / hitIye prastaTe ekaviMzatiH sAgaropamANi kI| sAgaropamasya catulAgIH / tRtIya prastaTe ekaviMzatiH sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya catulAgAH / caturthe prastaTe pripuu| | pani prAviMzatiH sAgaropamANi / jaghanyA tu sarvatrApyacyutakape ekaviMzatiH sAgaropamANi / "nava pacarA ayaruttara
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vuTTIe jA uvari gevijA" yAvaduparitanoparitana greveyakastAvannava pratarA nava prastaTA javanti / teSu ca yathAkamamunarottarA ekakasAgaropamottarA vRdhivaktavyA, sA ca prAgavokteti na yo dazyate // 33-34 // / tadevamuktA surANAM sthitiH, samprati javanAni vaktavyAni / tatra prathamato navanavAsinAM javanamayAmAhasatteva ya komI havaMti vAvattari sayasahassA / eso javaNasamAso navaNavaINaM viyANijA // 35 // vyAkhyA-sapta navanAnAM koTayo visaptatizca zatasahasrANi khakSAH 1500000 eSa lavanapatInAM javanasamAso *navanasarvasaGkhyA iti vijAnIyAt // 35 // sampati javanavAsinAmeva pratinikAya javanasaGkhyAmAhacausahI asurANaM nAgakumArANa ho culasIe(I) vAvattari kaNagANaM vAjakumArANaM unnanaI // 36 // dIvadisAudahINaM vijukumArathaNiyaaggINaM / baNDaM pi juyalayANaM bAvattarimo sayasahassA // 37 // | vyAkhyA-asurANAmasurakumArANAM dakSiNottaradigjAvinA sambandhIni sarvasaGkhyayA navanAni catuHSaSTizatasahasrANi javanti 6400000 / nAgakumArANAM dakSiNottaradignAvinAM caturazItizatasahasrANi 400000 / kanakAnAM suvarNa kumArANAM dakSiNottaradignAvinAM visaptatizatasahasrANi 1200000 / vAyukumArANAM dakSiNottaradignAvinAM paramavahai|tizatasahasrANi e600000 / dIpakumAradikumArodadhikumAra vidyutkumArastanitakumArAgnikumArANAM palA yugalAnAM
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ hisa0 maTIkA SHANKARKARKAKASA dakSiNottaradigvatikhahalyugmarUpANAM pratyeka SaTsaptatizatasahasrANi navanAni javanti 1600000 / eSAM ca sarveSAna- pyekatra mIkhane sarvasApayA prAgukAH sapta koTayo visaptatikhANi samA javanti 77200000 // 36-37 / / adhunA dakSiNottaradigvijAgena javanasaGkhyAmAhahai|catIsA caucattA bahattIsaM ca sayasahassAI / pannA cattAlIsA dAhipa duti javaNAjhaM // 30 // tIsA cattAlIsA cautIsaM ceva syshssaaii| DAyAlA uttIsA uttara hu~ti javaNAI // 3 // 3 byAkhyA-asurakumArANAM dakSiNato javanAni caturviMzaSThatasahasrANi 3400000 nAgakumArANAM catuzcatvAriMzatra-4 TrAtasahasrANi 5400000 / suvarNakumArANAmaSTAtriMzatasahasrANi 3000000 / vAyukumArANAM pazcAzatasahasrANi 5000000 / dIpakumArAdInAM pakSAM pratyekaM catvAriMzatasahasrANi 4000000 / tathA'surakumArANAmuttarato javanAni triMzatasahasrANi 3000000 / nAgakumArANAM catvAriMzatasahasrANi 4000000 / suvarSakumArANAM caturviMzanutasa-5 isrANi 3400000 vAyukumArANAM SaTcatvAriMzatasahasrAli 4600000|diipkumaaraadiinaaN pakSo. pratyekaM triMzatasahasrANi 3600000 / utjayamIsane ca prAguktA catuHSaSTivAdikA'surakumArAdInAM javanasajhamA javati // 30-3e| sampati javanapramANapratipAdanArthamAhahai jaMbUhIvasamA khayu jaSaNA je Dhuti sbkhuddddaagaa|sNkhijaavitthmaa manimA u sesA asaMkhijA // 40 // vyAkhyA yAni sarvAsakAni sarvakhaghUni javanAni tAnyapi javanti jambUvIpasamAni lakSyojanapramAlAnItyayaH / / // 33 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ PrintRNAH madhyamAni madhyamapramANopetAni sakyeyavistRtAni samayayojanakoTIkoTIpramANavistarANi / zeSANi sarvotkRSTapramANAni* asoyAni zrasaGkhyeyayojanakoTIkoTIpramANAni // 4 // va punaretAni bhavanAni santItyata thAharayaNappahapuDhavIe uri hihAya joynnshssN| muttaNa manAe javaNAI javaNavAsINaM // 41 // vyAkhyA-vasyA ratnapranAyAH pRthivyA azItisahasrAdhikayojanakhakSapramANabAyAyA uparyadhazca pratyekaM yojanasahasamapahAya zeSe madhyajAge'STasaptatisahasrAdhikayojanakhApramANe navanavAsinAM navanAni javanti / apare punarAhuHratnapranAyA azItisahasrAdhikalakSyojanapramANavAhalyAyA navatiyojanasahasrANyadholAgenAvagAhya atrAntare javanavA-8 sinA navanAni vidyante / anyatra coparyadhazca pratyekaM yojanasahasramapahAya zeSeSu sthAneSu sarveSvapi ythaayogmaavaasaaH| zrAvAsA nAma kAyamAnasthAnIyA mahAmaekapA vicitramaNiratnamanAnAsitasakaladinacakravAkhA iti / javanAni ca bahivRttAnyantaH samacaturasrAeyadhaH puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni / uktaM ca-"bAhiM vaTTA aMto cauraMsa aho ya kami-|| yAyArA / javaNavaNaM taha vaMtarANa javaNA u nAyabA // 1 // " iti // 41 // samprati dazavidhAnAmapi javanavAsinikAyAnAM nAmAnyAhaasurA nAgA vi suvama aggIya vAu thpiyaay| udahI dIva disA vi ya dasaneyA javaNavAsINaM 45 hai vyAkhyA-navanavAsinAM javanavAsinikAyAnAmavAntarajAtijedamadhikRtya daza ledA javanti / tadyathA-"zrasurA RASARASHARANAS
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 iti' asurakumArAH, padaikadeze padasamudAyopacArAt / te ca javapratyayanibandhanatayA tathAvidhanAmakarmodayAt nicita-13 sttiikH|| zarIrAvayavAH sarvAGgopAGgaviSayaparamakhavaNimasamanvitAH kRSNarucayo mahAkAyA rtnotkttmukuttnaasvraaH| "nAgA iti"* // 23 // 23/nAgakumArAH, te ca ziromukheSvadhikapratirUpakAH zvetakAyarucayo mRukhakhitagatayaH / "vigu tti" vidyutkumArAH, te ca| snigdhazarIrabuvayo jiSNusvajAvA uttaptakanakavarNAH / "suvanna ti" suvarNakumArAH, te caadhikprtiruupkgriivorskaaH| "zraggi tti" agnikumArAH, te ca vizeSataH sarvAGgopAGgaviSayamAnonmAnapramANopapannA vividhAjaraNarucA jAsvanta utta kanakavarNAH / "vAu tti" vAyukumArAH, te ca sthirapInavRttagAtrA nimnodarAH piyaMguvadavadAtazyAmavarNAH / "yaNina tti" stanitakumArAH, te ca snigdhazarIraznuvayaH snigdhagamnIrAnunAdimahAsvanAH suvizudhvarajAtyakanakagaurAH / "nayahi tti" udadhikumArAH, te ca vizeSata UrukaTiSvadhikapratirUpA zravadAtazvetazarIravarNAH / "dIva iti" dIpakumArAH, te ca skandhavakSaHsthalabAhvagrahasteSvadhikazojA uttaptavarakanakavarNAH / "dizA vi yatti" dikkumArAH, te ca javAgrapAdeSvadhikapratirUpA jAtyataptasuvarNAH / sarve'pi cAmI dazaprakArA navananAsino vividhairvastrairAntaraNaiH praharaNaizcAtitarAM virAjamAnAH prtipttvyaaH||42|| samprati dazAnAmapi javanavAsinikAyAnAM krameNa cihAnyAhacUmAmaNi phaNi vaGa garuDe ghama mayara vajamANe yA asse sIhe hatthI asurAI muNasuciMdhe // 43 // // 23 // vyAkhyA-asurAdInAmasurakumArAdInAMdazAnAmapi nikAyAnAM yathAkrama cUmAmaNipratInicihnAni jAnIhi / tadyathA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ asurakumArAHzirassu mukuTeSu cuumaamnnicihnaaH|naagkumaaraa jUSaNeSu phaNicihnA evaM vidyutkumArA vjrcihnaaH| suvarNakumArA grumcihnaaH| agnikumArA mukuTeSu ghaTacihnAH / vAyukumArA makaracihnAH / stanitakumArA vardhamAnakacihnAH vardhamAnakaM sarA vasaMpuTaM / udadhikumArA bhUSaNeSu ashvcihnaaH| dIpakumArAH siNhcihnaaH| dikkumArA hasticihnAH / uktaM ca prajJApanAyAM3 "asurA nAgasuvannA vita aggI ra dIvanadahI / disi pavaNathaNiyanAmA dasahAsurajavaNavAsI ya // 1 // cUmAmaNimanArayaNAjUsaNa nAgaphamagarumavarapunnakalasaMkiyanapphosasIhahayavaragayaMka magaravazamAenijuttacittaciMdhagayA ti"| aupapAtikagranye'pyuktaM-"nAgasuvannavizraggI yadIvanadahidisAkumArAya pavaNaNiyA yajavaNavAsIya / nAgaphamAgarukhavarapunnakalasaMkiupphosasIhahayavaragayaMkamagaramacamavaghamANanijuttacittaciMdhagayAitti" / ujjayatrApi yathAsakyena padaghaTanA / upphoso mukuttH| yastu pAna-"cUmAmaNiphaNivale garume ghama ya zrassa vajhamANe ya / mayare sIhe hatthI" iti, so'papAThaH, ukarUpaprakaptyAdigranthavirodhAt // 43 // sAmpratameSAmevAsurakumArAdInAM varNavinAgamAhakAlA asurakumArA nAgA udahI ya paMgurA do'vi| varakaNayataviya gorA hu~ti suvamA disA thnniyaa|| 8 uttattakaNayavannA vijU aggI ya hu~ti dIvA ya / sAmA piyaMguvannA vAyukumArA muNeyavA // 45 // vyAkhyA-idaM gAyAyamapi nigdsich| navaramuttaSThaM kanakaM kiJcivaktamavaseyam // 44-45 // ************** * *
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRhatsaM0 saTIkA // // 24 // PRECAUSA HISTORISKELIGA sampratyamISAmeva vastraviSayavarNavijAgamAha6 asuresu hu~ti rattA siliMdhapupphappanA ya nAgudahI yAsAsagavasaNadharA TuMti suvannA disA thnniyaa||46|| nIlANurAgavasaNA vita zraggI ya Dhuti dIvA ya / saMkrANurAgavasaNA vAukumArA muNeyavA // 4 // ___ vyAkhyA-iha prAkRtatvAcinaktivyatyayo khiGgavyatyayazca ythaayogmvseyH| tatrAsureSvasurANAM prAcuryeNa vastrANi raktAni javanti / nAgakumArANAmudadhikumArANAM ca sikhindhrapuSpaprajANi nIlavarNAnItyarthaH / suvarNakumArA dikumArAH stanitakumArAzca pratyekamazvAsyagavasanadharA azvasyAsyaM mukhaM zrazvAsyaM tatra gato yaH phenaH so'zvAsyagalapavalaM yaghasanaM vastraM tacarantItyazvAsyagavasanadharA nUyasA zvetavastraparidhAnazIlA ityrthH| zrapare punarAhuH-"zrAsAsago bIyaka" iti / 7 tathA vidyutkumArA agnikumArA dIpakumArAzca nIlAnurAgavasanAH / vAyukumArAH sandhyAnurAgavasanAH / / 46-47 // samprati dazAnAmapi navanavAsinikAyAnAM dakSiNottaradigvijAgena yau dhau dhAvinyau teSAM nAmAnyAhacamare balI ya dharaNe nUyANaMde ya veNudeve ya / tatto ya veNudAlI harikaMta harissahe ceva // 4 // aggisihazraggimANava punna vasitadeva jlkte| jalapaha taha amizragaIvIe mizravAhaNe iMdezA velaMbe zra pajaMjaNa ghose ceva ya tahA mahAghose / navaNavaI iMdANaM nAmA havaMti eyaaii|| 50 // vyAkhyA-dakSiNadignAvinAmuttaradigjAvinAmasurakumArANAM yathAkramamindhazcamaro bakhiH / nAgakumArANAM dharaNo // 24 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ *%A-*- jAtAnandaH / suvarNakumArANAM gheNudevo veNudAsI / vidyutkumArANAM harikAnto harissahaH / thagnikumArANAmagnizikho nimaannvH|diipkumaaraannaaN puNyo vaziSThaH / udadhikumArANAM jakhakAnto jakhamanaH / dikumArANAmamitagatiramitavAhanaH / vAyukumArANAM vekhambaH prajaJjanaH / stanitakumArANAM ghoSo mahAghoSaH / tathA coktaM devenastave-"do javaNavaI IdA camaro vazroyaNe asurANaM / do nAgakumAriMdA dharaNe taha ANaMde ||1||do suaNu suvaNiMdA veNudeve ya veNudAlI ya / do dIvakumAriMdA punne ya tahA vasiretha ||||do uyahikumAriMdA jalakaMtajalappanne ya nAma / zramiyaga zramiyavAhaNa disAkumArANa do iMdA ||3||do vAyukumAriMdA vekhaMbapanaMjaNe ya nAmeNaM / do thapiyaku mAriMdA ghose ya tahA mahAghose ||4||do vijukumAriMdA harikaMtaharissahe zra nAmeNaM / aggisiha aggimAeva duyAdasaNavavi do iMdA // 5 // " iti / etAH pazcApi gAthAH sugmaaH| navaraM "suzraNu tti" zrAvakasya devendhastavagranthoktasya svajAryA prati sambodhanavacanaM / zratha kasyensya kiM viSayA kiyatI zaktiH ? ucyate-camaro'surarAja thA jambUddIpAcamaracaJcArAjadhAnI anivyApya yAvadavakAzAntarametAvarakriyazaktiniSpAditairasurakumArairasurakumArikAtrizca satatamApUrayituM samarthaH / dharaNo nAgakumArAdhipatirekayA vaikriyazaktiniSpAditayA sphaTayA sakalamapi jambUdIpamAlAdayitumalaM / sagarumo'pi suvarNakumArAdhipatirveNudevo yadi zaktimAtmanaH sphorayitumutsahate tadA vaikriyazaktiniSpAditasya gasamasyaikenaiva pakSaNa sakalaM jambUdIpaM sthagayitumakhaM / pUrNa (puNya ) syApi dIpakumArarAjasya vaikriyazaktivistAritena nijapANi 1huurA bhavaNavaIvi do iMdA-pratyaMtare. ***%%% kaTakaTaka %%% 1. 5 ARSEX
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH|| vRhatsaMtasena samasta jambUdhIpamAlAdayituM zaktiH / udadhikumArarAjo jalakAntaH svazaktiniSpAditayA ekayA jalakhayo jambUdIpaM plAvayituM pranuH / amitagaterdikkumArenjasya ekenapAdapANiprahAreNa niravazeSa jambUdhI kampayitumIzitA / bijarti ekayA vAtaguJjayA sakalaM jambUdIpaM vAyukumArarAjo velambanAmA / badhirIkaroti samastaM jambUdIpamekena stanitazabdena ghoSanAmA stanitakumArarAjaH / ekayA vidyusatayA jambUdhIpamimaM samastamapi prakAzayitumIzo harikAntanAmA vidyutkumArAdhipatiH / samartho dagdhumekayA'gnijvAkhayA jambUdhIpamagnizikho'gnikumArAdhIzaH / etadeva sAmarthya kizitsamadhikamuttaradigjAvinAM balinUtAnandaveNudAsivaziSThajalapranAmitavAhanaprajaJjanamahAghoSaharissahAgnimANavaka6. nAnAM krameNAvaseyaM / zrathavA'nyathA zaktinAvanA-viMzatisaGkhyAnAmamISAmintrANAmekataropInchastiryak saGkhyAtAnchIpa samujAn svavaikriyazaktiniSpAditaiH kumArakumArikArUpaH satatamavagADhAn kartumIzaH, yadi vA'nyatara eko'pInyo jambUdIpaM utraM vidhAya mere ca tasya daema parikaTapya vAmahastana dhArayet na ca kazcittasya zarIrAyAsaH / uktaM ca devensta ve"jAva ya jaMbuddIvo jAva ya camarassa camaracaMcALa / asurehiM asurakannAhiM asthi visa relaM je // 1 // taM ceva 6 samaregaM balissa vazrozraNassa bodhavaM / asurehiM asurakannAhiM tassa visa nare je // 2 // dharaNo'vi nAgarAyA jaMbuddIvaM phamAe gaekA / taM ceva samaregaM ANaMde vi bodhavaM // 3 // garumo'vi veNudevo jaMbuddIvaM parakeNaM / taM Aceva samaregaM veNUdAkhimmi bodhavaM // 4 // punno'vi jaMbuddIvaM pANitaleNaM vA ekkaeM / taM ceva samaregaM havai vasi dAvi bodha ||5||kaae jalummIe jaMbuddIva bhariGa jlkto| taM ceva samaga jalappane hoi bodhavaM ||6||shrmi-18 // 55 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ hI kAUNa uttaya akhikA dIvasamuddA saehi havA kAhaja aggisiho / taM caiva samAta. ARRIAGARIKA yagazssa vi visaI jaMbuddIvaM tu pAyapaehIe / piDA niravasesaM zyaro puNa taM samaregaM // 7 // ekkAe vAyaguMjAe jaMbu hIvaM nareja velaMbo / taM ceva samaregaM pajaMjaNe hoi bodhavaM // // ghoso'vi jaMbuddIvaM suMdari! ikkeNa thaNiasaddeNaM / ta bahirIkariba savaM zyaro puNa taM samaregaM // e|| ekAe vijuzrAe jaMbuddIvaM harI pagAsijA / taM ceva samaga hari-hai nassahe hoi bodhavaM // 10 // ekAe aggijAkhAe jaMbuddIvaM mahilA aggisiho / taM ceva samajhegaM mANavage hoza bodha 4 // 11||tirikssN tu asaMkhijA dIvasamuddA saehiM rUvehiM / zravagADhAla karijA suMdari eesimegayaro // 12 // jaMbu dIva kAUNa battayaM maMdaraM ca se daMDaM / pahu annayaro iMdo eso tesiM balaviseso // 13 // " atha kasyenprasyAsmistiyagloke va dIpe samujhe vA''vAsAH ? ucyate-vidyutkumArenjayoharikAntaharissahanAmnorasmin jambUdIpe yathAkrama vidyutpranamAtyavakSaskAraparvatayoH / vAtakumArarAjasuvarNakumArarAjarUpANAM caturNAmintrANAM puSkaravarIpe mAnuSottare parvate / dIpakumAradikkumArAgnikumArastanitakumArarAjarUpANAmaSTAnAmintrANAmaruNavare diipe| asurakumAranAgakumArodadhikumArarAjarUpANAM SamAmintrANAmaruNavare samujhe / uktaM ca-"do ceva jaMbuddIve cattAri zra mANusuttare sekhe / baccAhaNe samudde zraya aruNammi dIvammi ||1||asuraannN nAgANaM udahIkumArANa hu~ti zrAvAsA / aruNavarammi samudde tattheva ya tesimuppAyA ||2||diivdisaashrggiinnN thaNikumArANa duti zrAvAsA / aruNavare dIvammi ya tattheva ya tesimuppAyA hai | // 3 // vAsuvaniMdANaM eesiM mANusuttare sekhe / hariNo harissahassa ya vikuppajamAkhavaMtesu // 4 // " iti | ||4-e-50|| CRICALCOMCACANCRECORROREA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 16 // *HARA - sampati nuvanapatIbANAM sAmAnikAtmarakSapramANamAhacausahIsahIkhallu baca sahassA uthsurvjaannN| sAmANidhA u eecajagguNA thaayrkaa||1|| vyAkhyA-asurAdhipatezcamarendhasya khalu nizcitaM catuHSaSTiH sAmAnikadevAnAM sahasrANi 64000 / bakhIntrasya SaSTiH 8160000 / zeSANAmasuravarjAnAmasurakumAravyatiriktAnAM dharaNapravRtInAmaSTAdazAnAminDANAM pratyekaM SaT SaT sahasrANi hI saamaanikdevaaH6000| "sAmANiyA u eetti" ete catuHSaSTyAdisaGkhyA gAyApUrvArdhanirdiSTAH sAmAnikAH sAmAnikadevA veditvyaaH| zrAtmarakSAH svAGgarakSakarUpA devAH sarveSAmapi sAmAnikadevApekSyA cturgunnaaH| tadyathA-asurakumArAdhipatezcamarasyAtmarakSakadevAnAM se khade SaTpaJcAzatsahasrANi 256000|bkhelksse catvAriMzatsahasrANizva0000 / zeSANAM tvaSTAdazAnAmapi dharaNapratRtInAmintrANAM pratyeka caturviMzatizcaturviMzatiH sahasrANyAtmarakSakadevAH 24000 // 51 // samprati sAmAnikAtmarakSaprastAvamupajIvya vyantareSu jyotiSkeSu ca sAmAnikAtmarakSaparimANamAhasAmANivANa cauro sahassa solasa ya thAyarakANaM / patteyaM savesiM vaMtaravazsasiravINaM ca // 55 // mA vyAkhyA-vyantarapatInAM vyantarenmANAM dakSiNottaradigvartinAM sarveSAmapi tathA sarveSAmapyasayeyadhIpasamuanAvinA zazinAM ravINAM ca jyotiSkarAjAnAM pratyeka sAmAnikadevAnAM catvArisahasrANi 4000 / pomaza sahasrANyAtmarakSade-14 vAnAM 16000 // 5 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhunA vaimAnikadevAdhipatInAM sAmAnikAtmarakSasaGgrAmAda caurAsI IsII bAvantari sattarI ya sahI ya / pannA cattAlIsA tIsA vIsA dasasahassA // 53 // vyAkhyA - saudharmakalpAdhipateH zakrasya sAmAnikadevAzcaturazItiH sahasrANi 04000 / IzAnakahapAdhipaterIzAnendhasyAzItiH 80000 / sanatkumArakaTapasvAminaH sanatkumArendrasya dvisaptatiH 12000 / mAhendrakalpAdhipatermAhendrasya | saptatiH 10000 / brahmalokendrasya SaSTiH 60000 / sAntakendrasya paJcAzat 20000 / mahAzukrakalpendrasya catvAriMzat 40000 / sahasrArendrasya triMzat 30000 / zrAnataprANatendrasya viMzatiH 20000 / zrAraNAcyutendrasya daza 10000 / sarvatrApi cAtmarakSakA devAH sAmAnikebhyazcaturguNAH // 53 // sAmpratamindrANAmagramahiSI parimANamAha paMcaya uppiya caTa caTa Theva kameNa aggama hisI / asuranAgAzvaMtarajoisakappaTugiMdANaM // 54 // vyAkhyA - iha pUrvArdhapadottarArdhapadAnAM yathAsaGkhyena yojanA, sA caivaM - asurANAmadhipatezcamarasya balezca pratyekaM paJca | pazcAgramahiSyaH / zeSANAM nAgakumArAdinikAyendrANAM dharaNaprabhRtInAmaSTAdazAnAmapi pratyekamapramahiSyaH SaT SaT / vyaantarAdhipatInAM jyotiSkarAjAnAM ca sUryAcandramasAM pratyekaM catasrazcatasraH / kalpadhikendrayoH zakrezAnayoH pratyekama|STAvaSTAviti / uparitaneSu tu kaSpeSu na devya utpadyante, nApi kAzcit parigRhItA uparitanavAsinAmindrANAM devyaH,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH|| vRhatsaM0 kevalaM pravIcAraNAbhiprAyotpatto yathAyogaM saudharmezAnavAstacyA aparigRhItA galikAkapA devya upayogAyopatiSThanta iti na teSAmagramahiSIsaMjavaH // 54 // // 27 // tadevamuktaM prasaktAnuprasaktaM, samprati prastutamanusaMdhIyate / tatroktA navanavAsinavanavaktavyatA, samprati vyantarAlayavaktavyatAmAhatiriuvavAzyANaM rammA jomanagarA akhesaMjA / tattA saMkheDAguNA joisiyANaM vimANAH // 55 // | vyAkhyA-tiryagkhoke upapAto janma tiryagkhokopapAtaH, sa eSAmastIti tiyaglokopapAtikA vyantarAH / "zrato anekasvarAt" iti matvIya ikapratyayaH / teSAM yAni nagarANi jaumAni jUmyantavartIni tAnyasayayAni javanti / tAni 4ca ramyANi ramaNIyAni / yeSu kecipacitajanmAntarapuNyaprAgnArabyantaradevA varataruNavyantarIjanaitivAditrapaTuravaizcA-2 kRSTacetaso nityaM pramuditA gatamapi kAlaM na vedayante / tathA cokta-"tahiM devA vaMtariyA varataruNIgIyavAzyaravaNaM / niccaM suhiyA pamuzyA gayaM pi kAkhaM na yAti // 1 // " tenyo'pi vyantarasatkecyA nagarenyaH satyayaguNAni jyotikANAM jyotiSkadevAnAM vimAnAni / etaccAnadhikArapatitamapi prastAvAmuktam / / 55 // samprati vyantaranagarANAM parimANamAhajaMbuddIvasamA khalu ukkoseNaM havaMti te nagarA / khuDDA khittasamA khabu videisamagA u mnimgaa||56|| vyAkhyA-iha prAkRtatvAvinavyatyayaH, yadAha pANiniH svaprAkRtakhakSaNe "khiGgaM vyanicAryavi" iti, tataste iti | GRECAUSAKAL 9 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4- M datAnIti aSTavyaM, tAni vyantaranagarANi jUmyantarvatIni khalu nizcitaM utkarSata utkRSTapramANAni jambUdhIpasamAni javanti khAyojanapramANAni javantItyarthaH / kumAni sarvakhaghuni nagarANi kSetrasamAni caratakSetrasamAni javanti / madhyamAni dra madhyamapramANopapannAni videhatulyAni mahAvidehadaMtratuTyAni / / 9 // va punaretAni jUmyantavartIni nagarANi santItyata zrAhahihovari joyaNasayarahie rayaNAe joyaNasahasse / paDhame vaMtariyANaM jomATuMti nagarAzaM // // __ vyAkhyA-lomAni nUmyantarvartIni yAni nagarANi tAni ranapanAyAH prazrama uparitane yojanasahasre ratnakAeme ityarthaH, zradha upari ca pratyeka yojanazatarahite / kimuktaM navati ? zraSTayojanazatapramANaratnakAemamadhyannAge lavanti sAnomAni lUmyantarvatIni nagarANi / yAstu manuSyavetrAvarSIipeSu samujJeSu vA vyantarANAM nagayastA jIvAjigamAdizAstrebhyaH prtipttvyaaH|| 7 // samprati vyantaranikAyAnAmaSTAnAmapi nAmAnyAhapisAyanUthA jaskAya raskasA kiMnarA ya kiNpurisaa| mahoragAya gaMdhavA bahavihA vANamaMtariyA // 5 // __ vyAkhyA-vanAnAmantarANi vanAntarANi teSu navA vAnamantarA nyantarAH, "pRSodarAdayaH" iti banAntarazabdayorapAntarAkhe makAravarNAgamaH / te'STavidhA aSTaprakArAH / tadyathA-pizAcAH 1, nUtAH 2, yakSAH 3, rAkSasAH 4. kiMnarAH 5, kiMpuruSAH 6, mahoragAH , gandharvAH / pizAcAH svajAvataH prAcuryeNa surUpAH saumyadarzanA hassagrIvAsu maNirajaH %ACHCREAUCREGAROO ACANCCAKARANA
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH| // 10 // mayavinUSaNAH, teca paJcadazavidhAH, tadyathA-kUSmAemAH 1, pATakAH 2, joSAH 3, zrAhnikAH , kAlAH 5, mahAkAkhA- 6, cokSAH, zracokSAH, tAlapizAcAH e, mukharapizAcAH 10, adhastArakAH 11, dehAH 15, mahAdehAH 13, tU NIkAH 14, vanapizAcAH 15, iti / nUtAH surUpAH saumyA nAnAjaktivikhepanAH, te ca navavidhAH, tadyathA-surUpAH |1, pratirUpAH 1, atirUpAH 3, nUtottamAH 4, skandikAH 5, mahAskandikAH 6, mahAvegAH, pratibannAH, zrAkAzagAH e, iti / yakSA gamlIrAH priyadarzanA vizeSato mAnonmAnapramANopapannA raktapANipAdatakhanakhatAbujihvauSThA nAsva- 18 &ArakirITadhAriNo nAnAratnAtmakavinUSaNAH, te ca trayodazavidhAH, tadyathA-pUrNajanAH 1, mANijatrAH , zvetalAH 3, harijanAH 4, sumanojanAH 5, vyatipAkalanAH 6, sulajhAH 7, sarvatojanAH , manuSyapakSAH e, dhanAdhipatayaH 10, dhanAhArAH 11, rUpayakSAH 12, yahottamAH 13, iti / rAkSasA jImA jImadarzanAH karAlaraktalamboSThAstapanIyavinUSaNA hai nAnAnaktivikhepanAH, te ca saptavidhAH, tadyathA-lImAH 1, mahAlImAH 1, vighnAH 3, vinAyakAH 4, jalarAkSasAH 5, rAkSasarAkSasAH 6, brahmarAkSasAH , iti / kinnarAH saumyadarzanA mukheSvadhikarUpazonA mukuTamaukhijUSaNAH, te ca daza-2 vidhAH, tadyathA-kinnarAH 1, kiMpuruSAH 2, kiMpuruSottamAH 3, hRdayaMgamAH 4, rUpazAkhinaH 5, aninditAH 6 kinnarottamAH , manoramAH 7, ratipriyAH e ratizreSThAH 10, iti / kiMpuruSA UrubAhuSvadhikarUpazonA mukheSvadhikalAsvarA vividhAjaraNavijUSaNAzcitranaganukhepanAH, te ca dazavidhAH, tadyathA-puruSAH 1, satpuruSAH 2, mahApuruSAH 3, puruSavRSanA 1 SoDazavidhAH prajJApannAvRtsau. // 2 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai, puruSottamAH 5, atipuruSAH 6, mahAdevAH 1, marutaH , merupanAH (marutpannAH) e, yazasvantaH 10, iti / mahoragA mahAvegAH saumyAH saumyadarzanA mahAkAyAH pRthupInaskandhagrIvA vividhAnukhepanA vicitrAjaraNanUpaNAH, te ca didazavidhAH, tadyathA-nujaGgAH 1, jogazAkhinaH 2, mahAkAyAH 3, atikAyAH 4, skandhazAkhinaH 5, manoramAH 6.5 mahAvegAH , maheSvakSAH 7, merukAntAH e, jAsvantaH (jAsvarAH) 10, iti / gandharvAH priyadarzanAH surUpAH sumukhAkArAH susvarA maukhimukuTadharA hAravinUSaNAH, teca kAdazavidhAH, tadyathA-hAhAH 1, hUhUH3, tumburavaH3, nAradAH 4, kRSivAdakAH 5, bhUtavAdakAH 6, kAdambAH 7, mahAkAdambAH 7, raivatAH e, vizvAvasavaH 10, gItaraH tayaH 11, gItayazasaH 13, iti // 50 // sampratyeSAmevASTAnAM pratyekaM dakSiNottaradignAgena yau kau kAvinyau tannAmAnyAhakAle ya mahAkAle surUvapapaDirUvapunnanahe ya / zramaravazmANijahe jIme ya tahA mahAjIme // 5 // kinnarakiMpurise khalu sappurise ceva tahA mhaapurise|ashkaaymhaakaae gIyara ceva gIyajase // 6 // __ vyAkhyA-dakSiNadignAvinAM pizAcAnAmadhipatiH kAlaH, uttaradignAvinAM mhaakaavH| tathA dakSiNadignAvinA 4 nUtAnAmadhipatiH surUpaH, uttaradignAvinAM prtiruupH| evaM yakSANAM pUrNanamANijau, rAkSasAnAM jImamahAnImo,8 kinnarANAM kinnarakiMpuruSo, kiMpuruSANAM satpuruSamahApuruSA, mahoragANAmatikAyamahAkAyau, gandharvANAM gItaratigItamAyazasau // 55-60 // CRPORANHAHAGARAGHANSH
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 2 // - - A%A4% ARACTORG sampratyeSAmeva pizAcAdinikAyAnAM cihAnyAhaciMdhAI kalaMba prae sukhasavaDe taya hoi khaTuMge / asoya caMpae viya nAge taha tuMbarUceva // 61 // __ vyAkhyA-krameNAmUni pizAcAdInAM cihAni, tadyathA-pizAcAnAM dhvaje kadambaH kadambavRkSacihaM / jUtAnAM sukhasA vanaspativizeSaH / yakSANAM vaTavRkSaH / rAkSasAnAM khttvaanggH| kinnarANAmazokavRkSaH / kiMpuruSANAM campakataruH / mahoragANAM nAgavRdaH / gandharvANAM tumbarunAmA taruriti // 61 // adhunA pizAcAdInAM varNavinAgamAhasAmAvadAyajarakA save vi ya mahoragA sagaMdhavA / zravadAyA kiMpurisA sarakA hu~ti vanneNaM // 6 // kAlA jUyA sAmA yI pasAyA kinarA piyNguninaa| eso vannavijAgo vaMtarivANaM suravarANaM // 6 // vyAkhyA--iyAmAH santo'vadAtA nirmalAH zyAmAvadAtAH varNena sarve yajJAH sarve mahoragAH sagAndharvAH sarve gAndhavAzca / tathA'vadAtAH zutrA varNena javanti kiMpuruSAH sarAkSasA rAkSasAzcetyarthaH / tathA jUtAH kAlAH kRSNavaNoH, pizAcAH zyAmAH, kinnarAH priyaGguninnAH / eSa varNavijAgo vyantarANAM suravarANAmiti // 62-63 // uktA vyantaranagaravaktavyatA, samprati jyotiSkavimAnavaktavyatA vaktavyA, tatra sAmAnyato vimAnasaGkhyA prAgeva * kRtA yathA "tatto saMkhikraguNA joisivANaM vimANA" samprati pratikSIpaM pratisamuhaM ca canvAdisaGkhyApratipAdanArthamAha do caMdA zaha dIve cattAri ya sAyare lavaNatoye / dhAyazsaMDe dIve bArasa caMdA ya sUrA ya // 64 // // 2e||
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ CIRCRAKASHASKOREA vyAkhyA-hAsmin pratyakSata upakhacyamAne dIpe jambUdhIpekau canchau / ante "bArasa caMdA ya sUrA ya" iti canda-15 samAnasamayAnAM sUryANAmajidhAnAtsarvatrAnukkA api catusyAH sUryAH pratipattavyAH tato na kevakhamasmin jambUdIpe chau canchau, kiMtu sUryAvapi kau| tayozca yozcandhamasoIyozca sUryayoryathA cAro'smin jambUdIpe vartate tathA saprapaJcaM prAyaH kSetrasamAsaTIkAyAmanihita iti na jUyo'bhidhIyate, kiMtu tata evAvadhAryaH / tathA catvArazcanchamasaH, cazabdAccatvArazca sUryAH sAgare samujhe khavaeloye khavaNaM khavaNAtmakaM toyaM jakhaM yasmistatra / tathA dhAtakIkhaeka dIpe kAdaza cannA bAdaza sUryAzca // 6 // samprati kAkhodasamumAdiSu canjAdityapramANAnayanAya karaNamAhadhAyazsaMgappaniI uchi tiguNiyA nave caMdA / zrAzvacaMdasahiyA aNaMtarANaMtare khitte // 65 // vyAkhyA-dhAtakIkhaemapratirAdiryeSAM te dhAtakIkhaemaprakRtayaH teSu dhAtakIkhaekapratiSu dIpasamujJeSu ye uddiSTApazcanyA bAdazAdayaH, upalakSyametat , (tena) canyAH sUryA vA, te triguNitAtriguNIkRtAH santaH "zrAvacaMdasahiya| tti" uddiSTacanyukAt dIpAtsamughAphA prAg jambUdIpamAdiM kRtvA ye prAktanAzcamAste zrAdimAzcandhAstaiH sahitA yA*vanto javanti tAvatpramANA anantare kAlodAdI javanti / tatra dhAtakIkhaeme dIpe uddiSTAzcanyA bAdaza te triguNAH| kriyante, jAtAH patriMzat , AdimAzcannAH SaT tadyathA-chau jambUdhIpe catvAro khavaNasamujhe, etairAdimacankaiH sahitA jAtA vicatvAriMzat, etAvantaH kAkhodasamujhe canyAH / eSa eva karaNavidhiH sUryANAmapi, tena sUryA zrapi tatraitAvanto CHANAKOCALCRACTICALORECAS -
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 30 // WOMANOPSCHOLX veditvyaaH| tathA kAlodasamujhe vicatvAriMzaccanmasa uddiSTAste triguNAH kriyante, jAtaM paDviMzaM zataM, yAdimacanjA | sttiikH|| aSTAdaza, tadyathA-dhau jambUdhIpe catvAro khavaNasamujhe ghAdazadhAtakIkhaepha, etairAdimacanH sahitaM paDviMzaM zataM jAtaM catuzcatvAriMzaM zataM, etAvantaH puSkaravarapIpe canvA etAvanta eva ca sUryAH / evaM zeSepvapi dIpasamujepvetatkaraNavazAccannasUryasaGkhyA pratipattavyA / tathA cAsyA eva saGgrahaNemUkhaTIkAkAro harilaSasUrirAha-"evaM zraeMtarAeMtare khitte purakaravaradIve coyAkhaM caMdasayaM ivii"| evaM zeSeSvapi amunopAyena cannAdisaGkhyA vijJeyeti, yuktaM caitadvyAkhyAnaM, yatazcanchaprajJaptI sUryaprajJaptI jIvAnigame ca sakalapuSkaravarapIpamadhikRtyedaM cannAdisaGgyAviSayaM praznanirvacanasUtramupakSanyate-"purakaravare eM te dIve kevazyA caMdA panAsiMsu pajAsaMti patnAsissaMti vA ? goyamA coyAlaM caMdasayaM patnAsiMsu panAmaMti pajAsissaMti vA, coyAkhaM sUrizrANa sayaM taviMsu tavaMti tavissaMti vA, cattAri sahassAI battIsaM ca narakattA jogaM joiMsu joiti joissaMti vA, bArasahassAI ucca vAvattaramahAgahasayA cAriM cariMsu carati carissaMti vA, unnatazmayasahasmAI 6 coyAlIsa sahassAI cattAri sayAI tArAgaNakomAkomINaM soniMsu sonaMti sonissaMti vA" / tathA cAtraivArthe sUryaprajJaptA: saGgrahaNigAthA-"cothAkhaM caMdasayaM coyAkhaM ceva sUrizrANa sayaM / purakaravarammi dIve caraMti ee pagAsiMtA // 1 // cattAri sahassAiMbattIsa ceva hu~ti narakattA / uccasayA bAvattara mahAgahA bArasasahassA // 2 // bannai sayasahassA coprAlIma || 30 // nave shssaaii| cattAraM ca sayAI tArAgaNakomikomINaM // 3 // " tata evaMrUpasya sakalaM puSkaravaracIpamadhikRtya canchasUryagrahanakSatratArAsaGkhyApratipAdakasya sUtrAkhApakasya darzanAdavasIyate sarveSvapi vIpasamutreSu vivakSitaM karaNaM vyApakamiti /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyotiSkaraNamakasUtrakArAbhiprAyo'pyevameva vyavasthitaH, tathA ca tadnyaH -"dhAyasaMgappanniI uddiza tiguNiyA nve| |caMdA / A'lacaMdasahi te huMti zraNaMtaraM parato // 1 // zrAzcANaM pi nave eseba vihI aNaNa kAyayo / dIvasu! : samuddemu ya emeva paraMparaM jANa // 2 // " kiM cAsyAM saGgrahaeyAM kSetrasamAse caitAvadeva sakalaghIpasamupragatacanjhAdi hA tyasaGkhyApratipattyartha sUtrakRtA karaNamuktaM / yadi punaranyathA manuSyavetrAhizcannAdisaGgyA navettata zrAcAryAntara rava tatpratipattyarya karaNAntaramanidhIyate, na cAnnihitaM, tasmAdavagamyate sarveSvapichIpasamuSyetatkaraNamanusattavyamiti / kevalaM, manuSyadevAvahiH sUryAzcan'masaH kathaM vyavasthitA iti can' prajJAptyAdI noktaM, etAvattRktaM-"caMdA sUrassa ya sUrA caMdasma aMtaraM ho| pannAsasahasmAiMjoyaNAI aNuNAI // 1 // sUrassa ya sUrassa ya sasiNo sasiNo ya aMtara hoi| bahiyAna | mANumanagassa jozraNANaM sayasahassaM // 2 // sUratariyA caMdA caMdaMtarizrA ya diNayarA''dittA / cittaMtarakhasAgA suhakhesA maMdalesA ya // 3 // " tataH samnAvyate sUcIzreNyA myavasthitA na parirayazreNyeti / anyathA vA bahuzrutaiyathAgamaM parijAvanIyamiti // 65 // ___samprati manuSyadebre jambUdhIpAdArabhya krameNa candrAdisaGkhyAmAha|| unni ya cauro vArasa bAyAvIsA bisattarI ceva / egaMtaradIvudahINa caMdasaMkhA muNeyavA // 66 // vyAkhyA-manuSyadetre ekottarapIpodadhInAM dIpaH samumo dIpaH samuka ityevamekAntaritadIpasamuhANAmiyaM candhasaGkhyA,
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM. sttiikH|| // 31 // BREAKINGINGRok upalakSaNametat ( tena ) sUryasaGkhyA va jJAtavyA / tadyathA-kau jambUdIpe, catvAro khavaNasamujhe, bAdaza dhAtakIkhaeme, vicatvAriMzatkAkhodasamuphe, disaptatiH puSkaravaracIpArdhe iti // 66 // adhunA manuSyakSetra eva canprasUryaparaMparAzreNiparimANamAhacattAri ya paMtI caMdAzcANa maNuyalogammi / bAvahI bAvahI hoi ya zaktikapaMtIe // 6 // vyAkhyA-manuSyakhoke catasrazcantrasUryAyAM patayo jvnti| tadyathA-cantrANAM, sUryANAM / iyamatra jAvanA-iha yadA jambUdhIpe merodakSiNata ekaH sUryazcAraM carati tadA vitIya uttaratazcAraM carati, tadeva ca dakSiNanAga dakSiNasUyasya samazreNyA pratibaddhau dhau sUryo khavaNasamujhe, paDU dhAtakIkhaeme, ekaviMzatiH kAlode, paTtriMzat puSkaravaracIpArdhe cAraM caranti / evamevottarata uttarasUryasya samazreNyA prativaddhA lavaNodAdisUryA iti ke sUryANAM paGkI, evameva ke cakrapatI zrapi / ekaikasyAM ca paGo cannAH sUryAzca pratyeka SaTpaSTijavanti, tadyathA-merodakSiNataH sUryapaDhAvako jambUddhIpe, kI khavaNasamujhe, SaTra dhAtakIkhaeme, ekaviMzatiH kAlodasamujhe, SaTtriMzat puSkaravarachIpArdhe iti sabasaGkhyayA SaTSaSTiH, evamuttarato'pi sUryapatau SaTpaSTivinIyA / evaM pRthak pRthak canpatayorapi // 6 // nakSatragrahapatipratipAdakaM cedaM sUryaprAptigataM gAthAghayaMbappannaM paMtI naskattANaM tu maNuyazogammi / vahI bAvahI ya hozakkikkiyA paMtI // 6 // DAvattarI gahANaM paMtisayaM hoza maNuyalogammi / bAvahI bAvahI ya ho| zakkikiyA paMtI // 6e // | // 31 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ * K *** *********** vyAkhyA-idaM gAthAdhyamapi sugama // 60-65 // iha jambUdIpe sUryayodakSiNottarAyaNe kurvatoH pratidivasaparitramitrakhakSaNAni nijabimbapramANaviSkammANi maemakhAni bhavanti / tAni ca caturazItyadhikazatasaGgyAni, tatra sarvAnyantarAnmaekakhAtparataH sarvabahirvartimaemakhamannivyApya yavartate kSetraM tasya samprati pramANamAha savesiM sUrANaM apriMtaramaMgalA u bAhiriyaM / hoi abAhA niyamA paMceva dasuttarasayA // 70 // 18 | vyAkhyA sarveSAM sUryANAM, sUryagrahaNAcanchamasAmapi prahaNaM, anyathA jambUdIpe dAveva sUryAviti sarveSAM sUryANAmitivacanAnupapattiH, tataH sarveSAM jambUphIpe candrasUryANAM sarvAnyantarAnmaemasAt parato bAhyaM sarvabAhyaM maemalamajivyApya | yannavati kSetramavAdhArUpaM tanniyamAt paJcaiva dazottarANi yojanazatAni / yattu sarvAnyantaramaemaje kSetraviSkamtamAnaM tada|dhikaM / kimuktaM javati ? jambUdIpagatayozcanmasoH sUryayozca sAmastyena maemalakSetraparimANaM pazcayojanazatAni dazottarANi zraSTacatvAriMzaccaikaSaSTinAgA yojanasya 5106 // 70 // samprati canmaH sUryo vA kiyajAmbUdhIpe pravizati kiyA khavaNasamuLaM ityetannirUpayatipavise ya uyahimmI tinneva sayAtIsathahiyAthasiyaM ca joyaNasayaM jaMbuddIvammi pvisesh||1|| vyAkhyA-canchaH mUryoM vodadhau khavaNasamu pravizati trINi yojanazatAni triMzadadhikAni 330 / kimuktaM javati ?* trINi yojanazatAni triMzadadhikAnikhavaNasamughamavagAhya parato'nantaraM sarvabAhyaM maemakhaM paritramatIti / tathA asiyaM zramazI-13 ARACACAAAAC%ts *
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhasaM0 tyadhika yojanazataM jambUdhIpe pravizati / etayuktaM javati-zrazItyadhikaM yojanazataM jambUdhIpe pravizyAzItyadhikayojanazataparyante sarvAnyantaramaemasamupasaGkamya cAraM caratIti / sUryasya ca nijabimbapramANaviSkamnANi maephalAni caturazItya[dhikazatasayAni javanti, maemasAntarANi tuhiyojanapramANaviSkammANi tryazItyadhikazatasaGgyAni / candrasya nijavi. nambapramANaviSkamnANi mahamalAni paJcadaza, caturdaza maemasAntarANi ekaikasya ca maemakhAntarasya viSkamlapa rimAla paJca triMzadyojanAni triMzadekaraSTinAgA yojanasya ekaM caikaSaSTinAgaM saptadhA vittvA tasya satkAzcatvAro nAgAH / tathA coktaM |caprAptau-"caMdamamalassa naMte! caMdamakhassa kevaze abAhAe aMtare pannatte! goyamA ! paNatIsaM joyaNAI tIma cara egasahinAgA joaNassa egaM ca egasabliAgaM sattahA cittA cattAri cumiyA lAgA caMdamaMgalassa caMdamamalasma avAdAe aMtare pannatte" iti / etadarthapratipAdikAzcemAH zAstrAntaragAthAH-"pannarama maMjhalAI caMdassa mahesiNo nava saMti / culasI ya maMgalasayaM aNUNagaM biti sUrassa // 1 // jozraNasayaM asIaM aMto ugAhijaNa dIvammi / tasmuvari tu mapagirdi ajiMtaramaMjhalaM raviNo ||||tiisaanni tinni jozraNa sayANi uMgAhiUNa jalahimmi / tassuvariM tu saparihi vAhiragaM maMgalaM raviNo // 3 // do jotraNANi sUrassa maMgalANaM havaMti aMtarae / caMdassa vi paNatIsaM sAhitrA jotraNA TuMni // 4 // " tathA jambUdhIpe sUryasya paJcaSaSTimaemalAni javanti, khavaNasamujhe ekonaviMzaM maemalazataM / tayA coktaM jambarDIpaprApto-"jaMbuddIva NaM naMte ! dIve kevazyaM ugAhittA kevazthA sUramaMgalA pannattA ! goyamA ! jaMbuddIve hAM dIva amIaM. joyaNasayaM naMgAhittA ittha NaM pannahI sUramaMjhalA pannattA" / atrApi ca vRjhvAdaH-meroH pUrvato niSadhaparvatazirama napari / BRANORAMERAMA || 33 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ triSaSTimaephalAni ghe maemale harivarSajI vAkoTyA upari, tathA meroraparato nIkhaparvatazirasa upari triSaSTimannAni, |ca maemale ramyaka kSetrajIvAkovyA uparIti / tathA "lavaNe NaM jaMte! samudde kevaiaM aMgAhittA kevaiyA sUramaMgalA pannattA ? goyamA ! lavaNasamudde tinnitImAI jo NamayAI jaMgAhittA itya se egUNavIsaM maMgalasayaM pannattaM" iti / tathA candramaso jambUdhIpe paJca maephalAni, lavaNasamur3e daza / tathA coktaM jambUdIpaprajJaptAveva - "jaMbuddItre NaM jaMte ! dIve kevaiAM jaMgA| hittA kevaiyA caMdamaMkalA pannattA ? goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve asI zraM joaNasayaM DaMgAhitA itya NaM paMca caMdamaMgalA pannattA / lavaNe hAM jaMte ! samudde ke jaMgAhitA kevaiyA caMdamaMgalA pannattA ? goyamA lavaNasamudde tinnitIsAI jo| esayAI jaMgAhittA itya evaM dasa caMdamaMgalA pannatA / evameva sapubAvare NaM jaMbuddIve ya lavaNe chA paMcadasa maMgalA javaMtIti |maskArya" iti / nakSatrANAM tArakANAM ca punaH pratyekamekaikaM sadAvasthitameva maekalaM, na dakSiNAyanamuttarAyacaM vA teSAM javatIti // 71 // samprati candrAdInAM misvarUpaM vyAcikhyAsuH sUryaprajJaptigAthAM paThati te merupariyakatA pazcAdiNAvattamaMgalA save / zraNavadhiyajogajudhA caMdA sUrA gadgaNA ya // 72 // vyAkhyA - te candrAdityagrahagaNAH sarve'pi jambUghIpagatameruM madhye kRtvA paryaTantaH / kathaMbhUtAH santaH paryaTanta | ityAha - " aNavadhiyajogaju ti" anavasthito nakSatraiH sArdhaM yo yomastena yutA anavasthitayogayuktAH, tathAhi --candraH sUryo graho vA kadApi kenApi nakSatreNa saha yogamAyAtIti prasiddhametat itthaMbhUtAH santaH paryaTanto merudakSiNAvartama
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 dIkA // 33 // *********** emalAH paritramanti meruM pradakSiNIkRtya paritramantItyarthaH / yAnyapi nakSatrANi tArakANi ca sadAvasthitapratiniyatamaeka- khAni tAnyapi meruM pradakSiNIkRtya pariz2amanti / uktaM ca sUryaprAptI-"naskattatAragANaM zravahizrA maMgalA muNezravA / ticciyapayAhiNAvattameva melaM aNucaraMti // 7 // atha manuSyakSetrAvahiravasthitAnAM canprasUryANAmapAntarAlapratipAdikeyaM matAntaraNa prakSepagAthA| caMdA sUrassa ya sUrA caMdassa aMtaraM ho / pannAsasahassAraMtu jozraNANaM samahiyAiM // 3 // vyAkhyA-manuSyalokAhizcanbAtsUryasya sUryAcanjasya cAntaramapAntarAkhaM paJcAzadyojanAnAM sahasrANi kiJcitsamaadhikAni / adheyaM prakSepagAtheti kathamavasIyate / nacyate-mUkhaTIkAkAreNa harijajasUriNA khezato'pyasyA asUcanAt / / 4 evamuttarA api matAntarapratipAdikA gAvAH prakSepagAthA avaseyAH // 3 // atha manuSyakSetrAhiyojanalajhAntarAlAvasthitantrasUryapaGkInAM svarUpapratipAdikeyaM matAntaraNa prakSepagAthA- 14 paNayAlasayaM paDhamillayAI paMtIe caMdasUrANaM / teNa paraM paMtI bagasattagavuhina nethA // // vyAkhyA-mAnupAt detrAt parato'rdhakhaNa yA prathamA parirayeNa canchamUryANAM patistasyAM paJcacatvAriMzaM zataM catrANAM 3 javati paJcacatvAriMzaM zataM sUryANAM (c)| zyamatra jAvanA-mAnuSAt kSetrAt parato'dhalakSAtikrame vRttadaMtraparimANaM *javati SaTcatvAriMzadyojanazatasahasrANi 4600000|tsy pariraye ekayojanakoTI paJcacatvAriMzatasahasrANi SaTcatvA-2 riMzatsahasrANi catvAri zatAni SaTsavatyadhikAni 14546456 / evaMjUte pariraye kizcitsamadhikapaJcAzadyojanasahasrA ********** // 33 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 pAntarAkhAnAmekAntaritavantrasUryANAM pratyekaM pazcacatvAriMzaM zatamavatiSThate / "te paraM paMtI nagasattagavuDhi necA" iti / tataH paraM candhAkANAM patayaH SaTsaptakavRtyA jJeyAH / kimuktaM javati / prathamapaGkeranantaramekA paGkiH paGkavRddhyA, tato dvitIyA saptakavRddhyA, tadanantaraM pakSiyaM SaGkavRddhyA, tata ekA paGktiH saptakavRddhyetyevaM patayaH pravardhamAnAH pratighI paM pratisamu ca veditavyAH / iyamatra jAvanA - puSkaravaradvIpasyottarArdhe prathamAyAM paGkAM paJcacatvAriMzaM zataM candrANAM paJcacatvAriMzaM zataM sUryANAM / dvitIyasyAM ca paGkau tadeva paridhikaM / kimuktaM javati 1 ekapaJcAzadadhikaM candrANAM zataM ekapaJcAzadadhikaM sUryANAM zatamiti / tRtIyasyAM paGgAM tadeva pratyekaM saptaniradhikamaSTapaJcAzadadhikaM zatamityarthaH / caturthyAM paGkau tadeva pratyekaM SaGgiradhikaM catuHSaSTyadhikaM zatamityarthaH / paJcamyAM paGkau tadapi pratyekaM padbhiradhikaM saptatyadhikaM zatamityarthaH / SaSThayAM paGkau tadapi pratyekaM saptabhiradhikaM saptasaptatyadhikaM zatamityarthaH / saptamyAM paGkau tadapi pratyekaM paridhikaM tryazItyadhikaM zatamityarthaH / aSTamyAM paGkau tadapi pratyekaM SadbhiradhikaM ekonanavatyadhikaM zatamityarthaH / sarvasaGkhyayA puSkaravaradIpottarArdhe candrANAM sUryANAM ca pratyekaM trayodaza zatAni saptatriMzadadhikAni javanti // 74 // tathA cAha caMdANa saGghasaMkhA sattattIsAI terasasayAI / purakaradI vizvarake sUrANa vi tattiyA jAe // 75 // vyAkhyA - sugamA / navaraM "purakaradI vizvara" puSkaradvIpasyetarArdhe mAnuSakSetrAt parata ityarthaH / tadanantaraM ca puSkaravarode samudde prathamapaGktau candrANAM ca pratyekaM ghe zate navatyadhike 250 / kimuktaM javati ? yatpAzcAtye puSkaravaradIpotta
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 34 // rArdhe canDANAM sUryANAM ca prathamapaGko parimANamuktaM tatpuSkaravarodasamujhe prathamapaGko viguNamavameyamiti / evamunaravapisaTIkaH / dIpasamunu yadyat pAzcAtye dIpe samuha vA prathamapatI canprANAM sUryANAM ca parimANaM tattadanantara uttarasmin dIpa mamu vA prathamapaGko viguNamavasAtavyaM / tataH sarvatrApi vitIyapatI padavRddhiH, tRtIyapalI saptakavRddhiH, tataH paGkimya par3havRddhiH, punarekasyAM saptakavRddhiH, tataH punarapi patiSye SaTvRddhirityevaM tAvadyAvattasya dIpasya samu'sya vA caramA pari riti / idaM tu matamAzAmbarIyamavaseyaM, tatsaMmata eva karmaprakRtiprAste'sya matasya darzanAditi // 55 // vadha karaNavijAvanAyAM yatprasiddha matAntaraM tatpratipAdikevaM prakSepagAthAcokhAlasayaM paDhamilAe paMtIe caMdasUrANaM / teNa paraM paMtI canaruttariyA ya vuDIe // 16 // vyAkhyA-mAnuSAt kSetrAt parataH paJcAzadyojanasahasrANyavagAhyAtrAntare canchasUyANAM prazramA parirayapatiH, tamyAM ca paGko Disaptatizcandramaso visaptatiH sUryAH / tathA ca tadnyaH -"tAhe mANusuttarA nagA pannAma jozraNamahammA gaMtUNaM intha paDhamizrA caMdasUrANaM paMtI bavattari caMdA bAvatari sUrA" iti / tasyAM ca prazramAyAM paGkI canmasya sUryasya ca parasparamantaramekaM sakSamekaM sahasraM saptadazottaraM sapta ca patriMzannAgA yojanasya / kathametadavasIyata iti camucyate-ha prathamA paGkirmAnuSAtdetrAt parataH pazcAzadyojanasahasreSu, tata ekato'pi paJcAzadyojanasahannANyaparato'pIti jAtamaka // 34 // khada, sadasya ca parirayastrINi zatasahasrANi pomaza sahasrAli zate saptaviMzatyadhike 316227, zeSaM na vivakSitami-4 tyuktaM / etanmanuSyatraparirayamadhye prkssipyte| manupyakSetraparirayazcArya-ekA yojanakoTI nicatvAriMzavakSAstriMzatsahasrANi
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ de zate ekonapaJcAzadadhike 14230247 / uktaM ca- "egA joDAlkomI kharakA bAyAsa tIsaisahasA / samayakhittaparira do veva sayA apanA // 1 // " ujayamIkhane jAtamidamekA yojanakoTI paJcacatvAriMzakSakAH SaTcatvAriMzatsa| hasrANi catvAri zatAni SaTsaptatyadhikAni 14546476 / etasya rAzezcatuzcatvAriMzena zatane 144 jAgo hiyate, labdhamekaM zatasahasraM daza zatAni saptadazottarANi 101017, zeSamavatiSThate'STAviMzatiH 20 / tato jAgahAryarAzeH zeSarAzezca catuSkeNApavartanA kriyate, khabdhAH sapta paTUtriMzaGgAgA yojanasya / etAvatpramANaM prathamapaGktau candrasya sUryasya ca parasparamantaraM, etadviguNaM ca candrasya candrasya parasparamantaram // 76 // tathA cAha bAvantari caMdAeM bAvantari sUrizrANa paMtIe / paDhamAe aMtaraM puNa caMdA caMdassa larakaDugaM // 99 // vyAkhyA - sugamA / navaraM RSikaM viMzatizataizcatustriMzadadhikaiH samadhikamavagantavyaM / evaM sarvasyAmapi paGkau parirayaparimANaM parijAyya tasya ca vivakSitapaGkigatacandrasUryasaGkhyA jAgahAraM dattvA canghasUryANAM candrANAM sUryANAM ca para| sparamantaraM parijAvanIyaM / yazca dvIpaH samuSo vA yAvanti yojanazatasahasrANi vistRtastatra tAvatyazcandrasUryANAM patayaH pratipattavyAH // 99 // tathA cAha jo jAI sabasaissAI vivaro sAgaro va dIvo vA / tAvazyAnaM tadizraM paMtI caMdasUrANaM // 78 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 35 // vyAkhyA-sugamA // 78 // sampratyetanmatena pratighIpaM pratisamudraM ca candrasUryaparimANakaraNAya karaNamucyate-- | gaThottarasaMvaggo uttarahI pammi parikave zrAiM / aMtimaghaNamAiju gaSThaddhaguNaM tu sabbaddhaNaM // 79 // vyAkhyA--yatra dvIpe samudre vA yAvatyaH paGktayastatra tAvAn gaSTha uttaraM catuSka uttarottarapaGktau catuSkasya pravardhamAnatvAt, tatra gannusyottareNa catuSkeNa saMvargo guNanA kriyate, tataH sa uttareNa catuSkeNa hIna uttarahIno vidhIyate, tasmin ganottarasaMvarge uttarahIne AdiM prathamapakkiparimANAM prakSipet / tato'ntimadhanamantimapaGktiparimANamAgachati / tatastade| vAntimadhanamAdinA yutaM kRtvA gannuArdhena guNyate, tataH sarvadhanaM vivakSite dIpe samudre vA sarvapaGkigatacandrasUryaparimANamA|yAtIti / tatra puSkaravaradIpottarArdhe'STau paGkaya iti zraSTako ganuH, sa uttareNa catuSkeNa guNyate, jAtA dvAtriMzat 32, sA uttareNa catuSkeNa hInA kriyate, zeSA sthitA'STAviMzatiH 20, tatra prathamapaGktiparimANaM catuzcatvAriMzaM zataM prakSipyate, jAtaM dvisaptatyadhikaM zataM 172, etAvantaH puSkaravaradhIpottarArdhe'STamapaGkau candrasUryAH samuditA iti, tadetadAdinA prathamapaGkiparimANena catuzcatvAriMzena zatena yutaM kriyate, jAtAni trINi zatAni SoruzottarANi 316, etAni ganusyASTakarUpasyArdhena catuSkeNa guNyante, jAtAni dvAdaza zatAni catuHSaSTyadhikA ne 1264, etAvantaH puSkaravaradvIpottarArdhe sarvasayayA samuditAH sUryAzcandramasaH / tathA puSkaravarode samujhe dvAtriMzallaka pramANaviSkamne vAtriMzatpaGkaya iti dvAtriMzaH, sa uttareNa catuSkeNa guNyate, jAtamaSTAviMzaM zataM 128, tata uttareNa catuSkeNa hInaM kriyate, jAtaM caturviMzaM zataM 124, saTIkaH // // 35 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrAdi prathamapaGkiparimANaM SaTsaptatyadhikazatarUpaM 176 prakripyate, tasmiMzca prakSipta jAtAni trINi zatAni 300, etA-13 vantaH puSkarabaroda samu kAtriMzattamAyAM paGko samuditAzcanajasUryAH, etat zrAdinA paTsaptatyadhikena zatena 176 yutaM kriyate, jAtAni catvAri zatAni paTsaptatyadhikAni 416, etAni gabArdhena pomazakalakSaNena guNyante, jAtAni SaTsaptatizatAni SomazAdhikAni 7616, etAvantaH puSkaravarode samu sarvasaGkhyayA samuditAzcanprasUryAH / evaM sarveSvapi dIpasamuSu cansUyaparimANaM parijAvanIyamiti // 1 // tadevaM vyAkhyAtA matAntarapratipAdikAH pradapagAthAH, samprati prastutamanusaMdhIyate, tatra dIpasamutreSu canjAdisaGkhyAnayanAya karaNaM "dhAyazsaMgappaliI" ityAdikaM prAgavoktaM, adhunA dIpasamuparimANajhApanArthamAhaujhArasAgarANaM avAzjANa jattizrA samayA / uguNA phuguNapavibaradIvodahi DhuMti evazyA // 0 // vyAkhyA-ardha tRtIyaM yeSAM tAnyadhatRtIyAni ardha cetyarthaH, teSAmuzArasAgaropamANAM prAjhirdiSTasvarUpANAM yAvantaH samayA etAvatpramANA dIpodadhayaH / kathaMjUtA ityAha-dhiguNaviguNapravistarAH pUrvasmAt pUrvasmAt viguNo viguNazca | vistaro yeSAM te tathA / tathA (hi)-jambUcIpavistAro yojanaladaM, iha yojanaM pramANAkhena veditavyaM "nagapuDhavivimANAI miNasu pamAeMgukhaNa" itivacanaprAmANyAt / tato dekha viSkamlo khavaNasamunasya, catvAri lakSANi dhAtakIkhaekasya, aSTau kAkhodasamunasya, pomaza puSkaravarapIpasya, ghAtriMzat puSkaravarodasamunasya / evaM pUrvasmAt pUrvasmAt higuNadhiguNa-15 AKALAKAKAKAKARANAAKAss
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 mttiikH|| KinarMROSAUGAT viSkamnA dIpasamuzAstAvadavagantavyA yAvadasaveyayojanakoTIkoTIpramANAt svayamnUramaNAt chIpAt svayamnagmAe samugho viguNaviSkamna iti // 40 // vaktaM dIpasamuSparimANaM, atha kiyavIpasamujaparimAzaM manuSyakSetramityetannirUpayatiavAjA dIvA munni samudA ya mANusaM khittaM paNayAlasayasahassA viskaMjAyAma jaNibhaM // 1 // vyAkhyA-atRtIyA chIpAstadyathA-jambUdIpo dhAtakIkhaemaH puSkaradIpasya cArdha / kau samujI, tadyathA-savANasamukaH kAlodasamuzca / ete sarve'pi samuditA mAnuSa manuSyANAM sambandhi kSetra, atra manuSyANAM janmano maraNasya ca samnavAt / tatra jaratAdiSu paJcacatvAriMzatsaveSu daMtreSu antarachIpeSu ca SaTpaJcAzatsaGgyeSu manuSyANAM janma maraNaM ca mupratIta / samunavarSadharaparvatAdiSu punaH prAyo janma na ghaTate, maraNaM punaH saMharaNato vidyAlabdhivazato vA tatra svayaM gatAnA navati / manuSyakSetrAttu bahirjanmato manuSyA na jUtA na javanti na naviSyanti tathA yadi nAma kenaciddevena dAnavena. vidyAdhareNa vA pUrvAnubavaraniryAtanArthamevarUpA buddhiH kriyate, yathA'yaM manuSyo'smAt sthAnAmutpAbya manuSyakSetrasya bahiH | prakSipyate tenordhvazoSaM zuSyati ghiyate ceti, tathApi khokAnulAbAdeva sA kAcanApi buddhiyaH parAvarttate yathA saMharaNameva na javati saMhRtya vA samAnayati, tena saharaNato'pi manuSyakSetrAihirmanupyA marabamadhikRtya na jUtA na javanti na viSyanti m| ye'pi jalAcAriNo vidyAcAriNo vA nandIzvarAdInapi yAvanti te'pi tatra gatA na maraNamazvate, hai kiMtu manuSyakSetramAgatA eva, tenArdhatRtIyavIpasamuparimANaM manuSyatraM na zeSamiti / taca kiMpramANamityasa zrAha
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIpasamu'parimANaM mAnamiti cepucyate maSTI yojanAnAM "paNayAletyAdi" ardhatRtIyadIpasamuparimANaM mAnuSatraM viSkamnAyAmato viSkamnata zraAyAmatazca jaNitaM tIrthakaragaNadharaiH paJcacatvAriMzatasahasrANi 4500000 / kathamiti cemucyate-iha jambUdIpastailApUpasaMsthAno lavaNodAdayasnu guNadhiguNaviSkamnA valayAkRtayaH / natrakasyAM dizi puSkaravaracIpasyArdhamaSTI yojanAnAM zatasahasrANi viSkamnataH, aSTau kAlodasamujaH, catvAri dhAtakIkhaemaH, lavaNasamujaH, sarvasaGkhyayA kAviMzatikhadAH, etA eva ca sadA aparasyAmapi dizi, tato militAzcatuzcatvAriMzat , ekalado jambUdhIpaiti javanti paJcacatvAriMzaHkhadAH pramANaM mAnupaM detram 81 samprati kiyatA dIpAnAM sAkSAnnAmAni gAyAdhayenAhajaMbuddIvo dhAya puskaradIvo ya vAruNivaro ya / khIravaro viya dIvo ghayavaradIvo ya khoyavaro // 72 // naMdIsaro ya aruNotharuNavA akuNglvroy| taha saMkhasyaganjuya(ga)varakusakuMcavaro ta diivo||3|| __ vyAkhyA-prathamo dIpo jambUDIpaH, tato ditIyo dhAtakIkhaeDaH, tRtIyaH puSkaravaro dIpaH, caturtho vAruNIvaraH, paJcamaH dIravaraH, paSTho ghRtavaraH, saptama izvaraH, aSTamo nandIzvaraH, navamo'ruNaH, tato'ruNopapAta iti aruNasyAruNazabdasyopasAmIpyena pRSThataH pAto nAmni yasya so'ruNopapAtaH, tadyathA-dazamo'ruNavaraH, ekAdazo'ruNavarAvanAsaH / / yathA cAruNazabdasya tripratyavatAratoktA tathA kuemalAdizabdAnAmapi vaktavyA, sUtrasya sUcAmAtrakAritvAt / sA caivaMbAdazaH kuemalaH, trayodazaH kuemalavaraH, caturdazaH kuemalavarAvajAsaH / etAni jambUdhIpAdAranya dIpAnAM krameNa nA-4 mAni, ata UrdhvaM tu yAni zaGkhAdIni nAmAni tAni yathAkathaJcit paraM tAnyapi tripratyavatArANi, tadyathA-zaGkhaH zaGkhara ropasAmIpyena pRSThataH paraH, saptama chuvaraH, aSTamo nandIbADA, tRtIyaH puSkaravaro chApA,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 |varaH zaGkhavarAvanAsaH, rucako rucakavaro rucakavarAvanAsaH, nujago nujagavaro nujagavarAvanAsaH, kuzaH kuzavaro kuzava- sttiikH|| dArAvanAsaH, krauJcaH krauJcavaraH krauJcavarAvanAsaH, evaM tripratyavatAranAmAnastAvadraSTavyA yAvaddevadhIpAdAktanaH suuryvraav||37|| jAso dIpaH // 2-73 // ete ca sarve'pi pratyekamekaikana vakhayAkAraNa samuSeNa veSTitAstatastannAmapratipAdanAthamAhajaMbuddIve lavaNo dhAyazsaMDe zra hoi kAlo / sesANaM dIvANaM havaMti sarisanAmayA udahI // dn: vyAkhyA-jambUdIpe jambUdIpasya valayAkAreNa parikSiptaH samutro khavaNodanAmA, dhAtakIkhaeme kAlodaH, zeSANAM puSkaravarapravRtInAM chIpAnAM pariveSTakA udadhayaH sarve'pi sadRzanAmAno chIpasadRzanAmAnaH, tadyathA-puSkaravarasya dIpasya valayAkAraNa veSTakaH samughaH puSkaravarodaH, vAruNivarasya dIpasya vAruNivarodaH, evaM yAvatsvayamnUramaNasya dIpasya svayamnUramaNaH smumH||4|| etadevopasaMharannAhaevaM dIvasamuddA uguNA DuguNA nave asNkhejaa| jaNi ya tiriyaloe sayaMjuramaNodahI jAva // 5 // 8 // 37 // vyAkhyA-evamuktaprakAreNa dIpAH samutrAzca pUrvapUrvadhIpasamughApekSayA diguNA diguNA javanto'saGkhyAtA javanti, dAyAvatparyante svayamnUramahodadhiH, etaavtprmaannstirygkhokstiirthkrgnndhrairjssitH||5||
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tortorverton iha manuSyakSetraM pazcacatvAriMzavakSapramANamuktaM, tatastatprasaGgato'paramapi kiJcidAhapaNayAlIsaM kharakA sImaMtayamANusaM um sivaM ca / apazhANo sabasiddhi dIvo zmo lakaM // 6 // vyAkhyA-ratnapranAyAM pRthivyAM prathame narakaprastaTe sarvamadhyavartI yaH sImantakAkhyo narakendhakaH, yacca mAnuSaM kSetra, yacca saudharmezAnavakhaye prathame prastaTe sarvamadhyavartI jamunAmA vimAnandhako, yacca zivaM sibhitraM, etAni catvAryapi pratyekamAyAmato viSkamjatazca paJcacatvAriMzalakSAH / tathA yaH saptamapRthivyAM zrapratiSThAnAnidhAno narakenDakaH, yacca paJcasvanuttarAkhyeSu vimAneSu sarvamadhyavarti sarvArthasihaM nAma mahAvimAnaM, yazcAdimaH sarvadhIpasamutrANAmanyantaravatI chIpo jambU-4 dIpaH, ete trayo'pi pratyekamAyAmato viSkamnatazca khadaM khApramANA navanti // 06 // zratha samujJeSu jalasvarUpamAhapattebarasA cattAri sAyarA tinni hu~ti udyrsaa| zravasesA ya samudA iskurasA hu~ti nAyavA // 7 // ___ vyAkhyA-catvAraH sAgarAH samutrAH pratyekarasA vibhinna vijinnarasA javanti,tadyathA-eko vAruNIraso'paraHdIraraso'paro ghRtaraso'paro lavaNarasa iti / trayaH sAgarA javanti udakarasA udakasyeva meghasamutthajalasyeva rasa zrAsvAdo yeSAM te tathA / avazeSAzca samuza nandIzvarasamujadayo nUtasamuparyavasAnAH sarve'pIkurasA javanti jhAtavyA ikkurasasyeva rasa AsvAdo yeSAM te tthaa| "uSTramukhAdaya" iti zabdaniSpattiH, caturjAtakasanmizratrijAgavartitekurasavanmadhuratoyA zeSAH samujA iti jAvaH 63
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 mttiikH|| // 38 // pratyekarasAzcatvAraH sAgarAstraya udakarasA zyuktamatastAnnAmata AhavAruNivara khIravaro ghayavara lavaNo a hu~ti ptteyaa| kAlo puskarodahi sayaMjuramaNo ya udayarasA vyAkhyA-vAruNIvaraH kSIravaro ghRtavaro lavaNo lavaNodazcatyate catvAro'pi samutrAH pratyekaramA vibhinnara yA.. tadyathA-vAruNIvarasamuH sujaatprmjvysnmishrmdiraasvaadjlH| hiirvrshcturvinaagkhemaadimnmishrgaaddh'iigmbaadjlH| ghRtavaraH sukkthitsdyovispnditgoghRtaasvaadtoyH| lavaNodo khavaNamayajala iti / tathA kAlIdaH puSkarabarodadhiH svayaMjUramaNazcatyate trayaH samunA nadakarasAH, navaraM kAlodasamujsya jalaM kRSNaM mASarAzivaNAnaM guruparimANaM / puSkarodamamu'sya hitaM pathyaM tanuparimANaM sphaTikavaNAnaM itthaMbhUtameva ca svayamnUramaNasyeti // 7 // samprati samutreSu matsyazarIrapramANamAhalavaNe paMcasayA sattasayAI tu hu~ti kAloe / jozraNasahassamegaM sayaMjuramaNamni mANaM // e|| __ vyAkhyA-khavaNe lavaNodadhau matsyAnAmutkarSataH zarIrapramANaM paJca yojanazatAni / kAloda sapta yojanazatAni / svayamnUramaNe yojanasahasramekamiti / yojanaM cAtrotsedhAGgulapramitamavaseyaM, zarIramAne tasyaivAdhikRtatvAt // 5 // samprati matsyAnAM samlavamAhalavaNe kAlasamudde sayaMjuramaNe ya hu~ti machAu~ / avasesasamuddesuM nadi u mA ya mayarA vA // eos // 30 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********STARSAA vyAkhyA-'khavaNe' lavaNodasamuphe, 'kAkhasamudde' kAkhodasamujhe svayamjUramaNasamujhe ca prAcuryeNa matsyA navanti / upalakaematat tena zeSA api makarAdayo jalacarajIvavizeSAstatra jyAMso javantIti pratipattavyaM / avazeSeSu tu samuSu prAyo na javanti matsyA vA makarA vA, vAzabdAdanye'pi kapAdayaH // e.|| prAya iti kathaM khabdhamiti cekucyate yata pAhanabitti parajAvaM paDucca na u sbmchpmiseho| appAsesesu nave na hu te nimmachayA nnniyaa||1|| | vyAkhyA-iha "nasthi u macA ya mayarA vA" iti yatprAga nAstitvaM matsyAnAmuktaM tat pracuranAvaM prAcurya pratItya hai veditavyaM, yathA prAcuryeNAvazeSeSu samujJeSu matsyAdayo na javantIti, na tu sarvathA, tatra matsyAnAM upakhavaNametat ( tena) makarAdInAM ca pratiSedhaH, yato'pAH zeSeSu samujJeSu matsyAdayo niyamataH sambhavanti, na khalu te nirmatsyA sarvathA jakhaca-4 |rajIvarahitA jaNitAstIrthakaragaNadharaiH / tathA cAtrArthe saMskRtakSetrasamAsasUtraM saMvAdi-"khavaNakAkhodasvayamnUramaNA bahumatsyakalapA netare" iti // 1 // samprati sadRzavisadRzanAmAni dIpasamujyugalAnyAhajaMbU lavaNo dhAyaI kAlo ya purakarA jushrlaaii| vAruNikhIraghayaskU naMdIsaro aruNadIvudahI // e|| ___ vyAkhyA-jambUdIpo khavaNa iti tathA dhAtakIkhaemaH kAloda iti zrapi dIpodadhiyugale visadRzanAmake, puSkarAdIni puSkaravarapranRtIni yugatAni sadRzanAmAni, tAnyeva vaMzato darzayati-"vAruNItyAdi" vAruNIvaro dIpo makarAdInAM ca pratiSedhaH, yA samutreSu matsyAdayo na vA nAstitvaM matsyAnAmuktaM tat
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 3 // vAruNIvaraH samujaH, hIravaro dIpaH vIravaraH samutraH, ghRtavarodhIpo ghRtavaraH samutraH, chuvaro dIpakuvaraH samujaH, nandIzvaro chIpo nandIzvaraH samujaH, aruNavaro dIpo'ruNavaraH samujaH // e|| iha prAka SomazAnAmeva chIpAnAM samutrANAM ca nAmAni sAkSAdanihitAni, samprati zeSANAmatidezenAhabAjaraNavacagaMdhe uppala tilae a palamanihirayaNe / vAsaharadahanaI vijayA vaskArakappidA // e3|| kurumaMdarAvAsA kUmA nakattacaMdasUrA ya / deve nAge ja ke nUe tha sayaMjuramaNe tha // e4|| vyAkhyA-yAni kAnicidAjaraNanAmAni hArAhArakanakAvalIratnAvalIpratIni, yAnica vastranAmAni kauzayAdIni. yAni ca gandhanAmAni koSTapuTAdIni, yAni cotpalanAmAni jalaruhacanmodyotapramukhANi, yAni ca tikhakAnRtIni vRkanAmAni, yAni ca padmanAmAni zatapatrasahasrapatrapranRtIni, yAni ca navAnAM nidhAnAnAM, caturdazAnAM cakravatiratnAnAM, kulahimavadAdInAM varSadharaparvatAnAM, padmAdInAM hUdAnAM, gaGgAsindhupranRtInAM nadInAM, kalAdInAM vijayAnAM, mAjhyavadAdInAM vanaskAraparvatAnAM, saudharmAdInAM kalpAnAM zakrAdInAmintrANAM, devakuruttarakurumandarANAM, zrAvAsAnAM zakrAdisambandhinAM merupratyAsannAdInAM, kUTAnAM kumahimavadAdisambandhinAM, nakSatrANAM kRttikAdInAM, canprasUryANAM ca, upakhakSaNamatattanAnyeSAmapi yAni zunAni nAmAni, tannAmatripratyavatArA dIpasamutrA vijnyeyaaH| tadyathA-hAro chIpo hAraH samuzo hArabaro dIpo| hai hAravaraH samumo hAravarAvanAso dIpo hAravarAvajAsaH smuphH| evaM tripratyavatAranAmAnastAvachatanyA yAvaddevadhIpAdA sUryavarAvanAsaH samuSaH / ukaM ca jIvAnigamacUoM-"gharuNAIdIvasamuddA tipamoyArA yAvatsUryavarAvajAsaH samupha iti"|
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato devo nAma dIpaH tadanantaraM devaH samudraH, tato nAgo dIpastato nAgaH samudraH, tato yakSo dIpo yakSaH samudraH, tato jUto dIpo nUtaH samudraH, tataH svayambhUramaNo dvIpaH svayambhUramaNaH samudra iti / ete ca devAdayaH paJca dIpA devAdayaH paJca samudrA ekarUpAH, na punareSAM tripratyavatAraH / uktaM ca jIvAjigame - "deve nAge jarake jUe a sayaMjuramaNe chA / ikike caiva jANiyave tipamocArayA natthi // 1 // " iti / 'AjaraNavatthagaMdhe' ityAdau prathamA SaSThayarthe veditavyA prAkRtatvAt, prAkRte hi vyatyayo'pi vijaktInAM javati / ida jambUdIpa iti nAmnA'saGkhyA dIpA zravagantavyAH, lavaNa | iti nAmnA'saGkhyeyAH samudrAH samUhyAH / evaM tAvaSAcyaM yAvatsUryavarAvajAsa iti nAmnA'saGkhyeyAH samudrAH / ye tu paJca | devAdayo dIpAH paJca devAdayaH samudrAste ekaprakArAH naiteSAM nAmajiranye dIpasamudrAH / uktaM ca jIvAjigame - "kevaicA eNaM jaMte ! jaMbuddIvA dIvA pannattA ? goyamA ! asaMkhiyA jaMbuddIvA dIvA pannatA, evaM jAva sUravarAvabhAsA samuddA asaMkhitA / kevaiyA NaM jaMte devadIvA ? goyamA ege devaddIve pannatte, dasa vi egAgArA iti // 93-94 // tadevamukkA prasaGgato dvIpasamudravaktabhyatA, samprati candramaso nakSatrAdijyotiSkadevAdhipataya iti tatparivArasaGkhyAmAha - aThAsI ca gaddA aThAvIsaM ca huMti narakattA / egasasI parivAro etto tArAgaNaM vuddhaM // e5 // vyAkhyA - ekasya zazinaH parivAro grahA maGgalAdayo'STAzItisaGkhyA, nakSatrAsya jijidAdIni zraSTAviMzatisaGkhyAni / zrata Urdhva tArAgaNaM parivArajUtaM vakSye // 95 // *% *% *%%%
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM // 40 // pratijJAtameva nirvAhayati -- bAva hisahassAiM nava cetra savAI paMcasayarAI / egasasI parivAro tArAgaNakomikomINaM // e6 // vyAkhyA - ekasya zazinastArAgaNarUpaH parivArastArAgaNakoTIkoTInAM SaTSaSTisahasrANi nava zatAni paJcasaptatyadhi | kAni / zraha - yadyekasya zazina etAvAn tArAgaNaparivArastato manuSyakSetre sarvasaGkhyayA dvAtriMzadadhikaM candrazataM tasya sAmastyena tArAgaNaH paribhAvyamAno'tijUyAn navati, jyotizcakraM ca manuSyakSetre marumekAdaza niryojanazatairekaviMzatyadhikairavAdhayA parihRtya cAraM carati, tataH kathametAvatsaGkhyAnAM tArakANAM manuSyaloke'vasthAnamiti ? ucyate - iha 6 |nate eke zrAduH -- koTI koTIti koTI nAmeva saMjJA (khyA) tathA pUrvAcAryaprasiddheH tena paTUpaSTisahasrANi nava zatAni paJcasaptatyadhikAni tArAgaNakoTInAM pratipattavyAni na tu koTI koTI nAmityadoSaH / apare punarAduH- tArAgaNa vimAnAnAM svarUpeNa koTaya eva paraM tArAgaNa vimAnapramANaM pramANAGgulena "nagapuDhavivimAlAI miAsu pamAlaMgule" iti vacanaprAmANyAt, tataH koTaya eva tArAgaNavimAnAnAM yadotsedhAmukhena sarvataH parimIyante tadA koTI koTyo jAyante iti tadapekSayA koTI koTInAmityuktaM / na caitatsvamanISikA vijugjitaM yata uktamidamAcAryeNaiva svopajJAyAM vizeSaNavatyAM"kokAkomI sanaMtaraM tu mannaMti ke thovatayA / anne usse iMgulamANaM kAUNa tArANaM // 1 // " iti // e6 // samprati candrAdivimAnAnAM saMsthAnasvarUpamiyattAM ca pratipAdayati| zraddhaka vidyagasaMvANasaM ThiyA phAliyAmayA rammA / joisizrApa vimANA tiricaM loe asaM khitA // 1 // *%%% saTIkaH //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - sarveSAmapi jyotiSkANAM candrAdInAM vimAnAni ardhakapitthakasaMsthAna saMsthitAni zradhakRtakapitthaphalasaMsthAnasaMsthitAni, etena saMsthAnamuktaM / zrAha-yadi sarvANyapi jyotiSka vimAnAni zrarthIkRtakapitthaphalasaMsthAnasaMsthitAni tatazcandrasUrya vimAnAnyatisthUlatvAdayakAkhe'stamayakAle vA yadi vA tiryakku paribhramanti kasmAdardhaka pittha| phalAkArANi nopakhanyante, kAmaM zirasa upari vartamAnAni vartukhAnyupalacyeran, ardhakapitthasya zirasa upari dUramava| sthApitasya parajAgAdarzana to vartulatayA dRzyamAnatyAt ? ucyate- ihArdhakapitthaphalAkArANi na sAmastyena vimAnAni pratipattavyAni, kiM tu vimAnAnAM pIThAni teSAM ca pIganAmupari candrAdInAM prAsAdAH, te ca prAsAdAstathA kathaJcanApi vyavasthitA yathA pIThaH saha nUyAn vartula kAro javati, sa ca dUrajAvAdekAntataH samavRttatayA janAnAM pratijJAsate, tato na kazciddopaH / zrAha ca sUtrakRdeva vizepaNavatyAmidamAkSepapurassaraM - zrakavidvAgArA udayatyamANammi kaha na |dIti / sasisUrANa vimANA tiriyarikattaThiyAI ca // 1 // zraha - "uttApayaka vidyAgAraM pIThaM taDuvariM ca pAsA / baTTAlekhe tarja samavaddhaM dUrajAvArDa // 2 // " iti / tathA sarvANi jyotiSka vimAnAni sphATikAni sphaTikamaNimayAni, ramyANi ramaNIyAni cakSurmanaH pramodakAritvAt / tAni ca vartante sarvANyapi tiryagloke uparitane dazottarayojanazatabAhaye kSetre, etena svarUpamuktaM / etAni ca sarvasaGkhyayA cintyamAnAnyasaGkhye yA ni / eteneyattA pratipAditA // 7 // samprati candrAdivimAnAnAM pramANapratipAdanArthamAha rasara kA jo aNaM caMdamAi paMcahaM / zrAyAmaM viskaMnaM uccattaM cetra vAmi // e8 // 55, 50
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ R vRhatsaM0 sttiikH|| // 41 // A M.ORUCRACTICAR-4-50 vyAkhyA-pramANAGgasaniSpannaM yojanamekamekaSaSTinAgAn buddhyA kRtvA canmAdInAM can'sUryagrahanakSatratArakANAM paJcA- nAmapi AyAmaM viSkamnamuccatvaM ca vakSyAmi // e|| pratijJAtameva nirvAhayatibappannA zramayAlA thaka gAu ya taha agavyaM / thAyAma vikhnaM zraAyAmahaM ca uccattaM // ee // vyAkhyA-AyAmo viSkamnazca candravimAnasya SaTpaJcAzadekaSaSTijAgA yojanasya, sUryavimAnasyASTacatvAriMzadekapaSTinAgAH, graha vimAnAnAM yojanasyArdha kau krozAvityarthaH, nakSatravimAnasya gavyUtaM, tArAvimAnasyAcagavyUtaM / "zrAyA-6 *majha ca uccattaM" iti / sarveSAmapi jyotiSkavimAnAnAmuJcatvaM svasya svasyAyAmasyAmavaseyaM / tadyathA-cammaso vi-* mAnasyoccatvamaSTAviMzatirekaSaSTinAgA yojanasya, sUryavimAnasya caturviMzatirekaSaSTinAgAH / zrAha ca-"caMdavimANuccattaM anAvIsamigasanniAgAu~ / cauvIsaM puNa nAgA sUra vimANassa uccattaM // 1 // tathA grahavimAnasyoccatvamekaM gavyUtaM, nada-11 travimAnasyArdhagavyUtaM, tArA vimAnasya krozacaturjAgaH paJcadhanuHzatAnItyarthaH / iha yattArAvimAnasyAyAmaviSkamjaparimA-* NamuktagardhagavyUtamuccatvaparimANaM kozacaturjAgastautkRSTasthitikasya tArAdevasya sambandhino vimAnasyAvamayaM, yatpunarjaghanya-4 sthitikasya tArAdevasya sambandhi vimAnaM tasyAyAmaviSkamjaparimANaM paJcadhanuHzatAni, uccatvaparimANaM ardhatRtIyAni dhanuHzatAni / tathA coktaM tattvArthanAdhye-"aSTacatvAriMzadyojanakaSaSTinAgAH sUryamaemala viSkamjaH, canmasaH SaTpaJcA OMHAGACARAMMAR // 41 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zat , grahANAmadhayojana. gavyUtaM natrANAM. sarvotkRSTAyAstArAyA ardhakrozaH, jaghanyAyAH paJcadhanuHzatAni / viSka-18 mnArdhavAhavyAzca javanti sarve sUryAdayo nRzoka iti // ee|| sampati manuSyadaMtrAdahivyavasthitAnAM cannAdivimAnAnAM viSkamnAdimAnamAhamANusanagA vAhiM caMdAzyA tadaaparihINA / gahizneeNa zme zrapriMtarabAhirA neyA // 10 // | vyAkhyA-mAnupottarAnnagAvahirye vyavasthitAzcAdayazcanjAdivimAnAni te tadardhaparihInAH prAguktamanuSyadaMtrAnta varticanakAdiviSkamnAyAmoccatvArdhahInAH / kimuktaM navati? manuSyakSetrAntarvartinAM canzAdInAM yaviSkamnAyAmoccatvapari|mANamuktaM tdrdhvisskmlaayaamoctvprimaann| iSTavyAH / tadyathA-candravimAnAnAmAyAmo viSkamnazcASTAviMzatirakapaSTilAgA yojanasya, sUryavimAnAnAM caturviMzatiH, graha vimAnAnAM gavyUtaM, natravimAnAnAmardhagavyUta, utkRSTa sthitestArakAyAH krozasya caturthojAgaH, jaghanyasthiterardhatRtIyAni dhanuHzatAni / tathA can vimAnAnAmuccatvaM caturdazekaSaSTinAgA yojanasya, sUrya vimAnAnAM hAdaza, grahavimAnAnAmardhagavyUta, natravimAnAnAM gavyUtasya caturthAzaH, utkRSTasthitestArAyA ardhatRtIyAni dhanuHzatAni, jaghanyasthiteH paJcaviMzatyadhikaM dhanuHzataM / atha manuSyakSetrAntavartinAM tadahivartinAM ca cantAdInAM kaH parasparaM prativizeSa ityata Aha-"gavi" ityAdi, ime canmAdayo'nyantarA manuSyatrAntarvartino, bAhyA | manupyadaMbavahivartino vaiviktyena yA gatisthitilaMdana gatisthitivizeSeNa / kimuktaM javati ? sadA merupAdakSiNyena | gamanazIlA manuSya kSetrAntavartinaH, sadAvasthAnasvannAvA bahivartina iti mahAn ledH|| 10 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 42 // atha kiyaddUre candrAdivimAnAni carantItyata zrAha - dharaNiyalAI samAuM satahiM na ehiM joyaSasa ehiM / hi hillo hoi talo sUro purA ahiM sapadi 101 / vyAkhyA --- samadharaNitakhAt, va samatvaM ghara tilasyeti ceducyate - rucakapradezAvakAze, tata Urdhva saptatiyoM jana| zatairnavatyadhikairadhastanaH sarvAdhastano jyotiSka vimAnAnAM takho javati / sUryaH punaH samAkara pitajAdaSTa niyojanazataH 101 + |sae asIe caMdo nava cetra hoi uvaritalo / joSaNasayaM daduttaravAddhaM joisassa nave // 102 // | vyAkhyA -- samAjara tilAdUrdhva " asae" iti zraSTAnAM zatAnAM samAhAro'STazataM tasmin / jUte ityAda azIte zrazItyadhike'tikrAnte sati, atrAntare candro javati / nava zatAni paripUrNAni gatvA'trAntaraM uparitalaH sarvA / | paritano jyotiSka vimAnAnAM prataro javati, evaM ca sati jyotipo jyotizcakrasyostvena vAhyaM dazottaraM yojanazataM / javati / tathAhi - sapta jiH zatairnavatyadhikaradhastano jyotiSka vimAnAnAM tamro javati, paripUrNaizca navaniH zatairuparitana ityanayorantaraM bhavati dazottaraM yojanazatamiti / iha kaizcinimatAvalambiniritthaM tArAsUryagrahacandranakSatrANAmavasthAnamupavarNyate - " zatAni sapta gatvordhva yojanAnAM juvastalAt / navatiM ca sthitAstArAH sarvAdhastAnnajastale // 1 // tArakapaTalAphatvA yojanAni dazopari / sUryANAM paTalaM tasmAdazItiH zItarociSAm // 2 // catvAri tu tato gatvA natra - paTalaM sthitam / gatvA tato'pi catvAri budhAnAM paTalaM jayet // 3 // zukrANAM ca gurUNAM ca jAmAnAM mandasaMjJinAm / trINi trINi ca gatvordhva krameNa padakSaM sthitam // 4 // 10-00-4-4-3-3-3-3 militaM 110 / gandhahastI puna - saTIkA // / / 52 / /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ "suuyaannaamdhstaanmngglaacrntiiti"| harijAsUriH punaradhastane'pi jyotiSkatale jaraNyAdikaM naktramuparitane ca jyotihapkatale svAtyAdikamastItyAha, tathA ca tatkRtAyA evAsyAH saGgrahaNeSTIkAyA granthaH-"sattahiM nanaehiM jozraNamaehiM *ppi hillio hoi talo tti, naraNimA joisapayaro javatItyarthaH / tathoparitanaH svAtyuttaro jyotiSAM pratara iti" / tattvaM punaH kevalino vidanti // 10 // samprati punaH kAni nakSatrANi kathaM bramantItyata zrAhasavapniMtarajII mUlo puNa sababAhiro namaH / sabovariM ca sAI jaraNI puNa savahihimiyA // 13 // ___ vyAkhyA-nakSatramaemalikAyA madhye'nijinnatraM sarvAnyantaraM carati / mUkhanakSatraM punaH sarvavAdyaM sarvasyA api natramaekalikAyA vahijramati / tathA sarveSAM natrANAmupari svAtinatra,nara(Ni NyaH punaH sarveSAmapi nakSatrANAmadhastAccara (ti nti / uktaM ca jambUDIpaprajJaptA-"jaMbuddIvaNaM naMta ! dIve aghAvIsAe narakattAeM kayare narakatte sababnaMtaraM cAraM caras? kayara narakattaM sababAhira cAra carai? kayara narakatte sabahinilaM cAraM cara? kayare narakatte savuvarilaM cAra cara' ? goyamA aniInaskatte sababjaMtaraM cAraM cr| mUlosababAhiraM cAraM craacrnn| sabahiligaM cAra cr|saaii sadhuvarikhaM cAra caraI" iti // 103 // atha kiyanto manupyakSetre savasaGkhyayA cantAH sUryA vA ityetannirUpayatibattIsaM caMdasayaM vattIsaM ceva sUriyANa sayaM / sayalaM maNussaloaMjamaMti ee payAsaMtA // 14 // vyAkhyA-chAtriMzaM ghAtriMzadadhikaM candrazataM jJAtriMzadadhikaM (ca) sUryANAM zataM, ete etAvatsaGkhyAkAzcannAH sUryAzca StotkoctorsMAGAR
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 43 // RAMGANEMA sakalaM manuSyalokaM prakAzayanto bhramanti / atha kathaM vAtriMzaM zataM cantrANAM zAtriMzaM zataM ca sUryANAM manuSyaloke ? ucyate-jI cannI kau ca sUryoM jambUdIpe, catvAro khavaNasamu, kAdaza dhAtakIkhaema, dvicatvAriMzatkAlodamamu., disaptatiH puSkaravarArdhe iti // 104 // | samprati cakhaM jyotizcakraM yAvatyA merorabAdhayA carati yAvatyA ca sthiraM jyotizcakramalokAkAzasyAbAdhayA'vatiSThata | tadetannirUpayati kArasikavIsA sayamikArAhiyA ya ikkArA / merualogAbAhiM jozsacakaM cara gai // 15 // ___ vyAkhyA-iha yathAsaGkhyena padAnAM yojanA, sA caivaM-ekAdaza yojanazatAnyakaviMzatyadhikAni meroravAdhAmapAntarAkharUpAM kRtvA manuSyalokavarti caraM jyotizcakraM carati / tathakAdaza yojanazatAnyakAdazAdhikAnyalokAkAzasyAvAdhAmapAntarAlarUNaM kRtvA etAvaniyojanazatairalokAkAzAdAk sthitvetyarthaH, sthiraM jyotizcakraM tiSThati // 105 // samprati jambUdhIpavyatirikteSu zeSeSu dIpasamuSu grahanakSatratArApramANaparijJAnopAyamAharikaggahatAraggaM dIvasamudde ya zchase nAuM / tassa sasIhi ya guNiyaM rikaggahatAragaggaM tu // 106 // ___ vyAkhyA-atrApazabdaH parimANavAcI, yatra dIpe samujhe vA nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM vA jJAtumi-2 basi tasya dIpasya samutrasya vA saMbandhiniH zazimirekasya zazinaH parivArajUtaM nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM (vA ) guNitaM sat yAvanavati tAvatpramANaM tatra dIpe samuphe vA nakSatraparimANaM grahaparimANaM tArAparimANaM (vA) AMAAEMAMAMMALAMA // 43 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnIhIti / tatra lavaNasamur3e kisa nakSatrAdiparimANaM jJAtumiSTaM, lavaNasamudre ca zazinazcatvAraH, tata ekasya zazinaH parivArabhUtAni yAni zraSTAviMzatinetrANi tAni caturbhirguNyante, jAtaM dvAdazottaraM zataM 112, etAvanti lavaNasamu nakSatrANi / tathA'STAzItigrahA ekasya zazinaH parivArAH, te caturnirguNyante, jAtAni trINi zatAni dvipaJcAzadadhikAni 352, etAvanto jayasamudre grahAH / tathaikasya zazinaH parivArabhUtAni tArAgaNakoTI koTInAM SaTSaSTisahasrANi nava zatAni paJcasaptatyadhikAni tAni ca caturbhirguNyante, jAte koTIkoTInAM de sake saptaSaSTiH sahasrANi nava zatAni, etAvatyo lavaNasamudraM tArAgaNakoTI koTayaH / uktaM ca- " cattAri caiva caMdA cattAri ya sUrayA lavaNatoe / bAraM narakatasayaM gahANa tinneva bAvannA // 1 // do caiva sayasa dassA sattI khalu jave sahassA ya / nava ya sayA lavaNajale tArA- | gaekomI komINaM // 2 // " evaM sarveSvapi dvIpasamudreSu paribhAvanIyam // 106 // samprati ye jiyogikA devA jyotiSka vimAnAni vahanti tatsaGkhyApratipAdanArthamAh-- solasa cetra sadassA ha ya cauro ya donni ya sadassA | joi sighrANa vimANA vahaMti devA u evazrA vyAkhyA - ha candrAdivimAnAni tathAjagatsvAnAvyAtsvayameva nirAlambAni vahantyavatiSThante / kevalaM ye zrAni| yogikA devAste tathAvidhanAmakarmodayavazAtsamAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA'nyeSAM nijasphItivizeSadarzanArthamAtmAnaM bahumanyamAnAH pramoda nRtaH satatavahanazIleSu vimAneSvadhaH sthitvA sthitvA kecit siMharUpANi keciUjarUpANi kecidvRSana rUpANi kecitturagarUpANi kRtvA tAni vimAnAni vahanti / na caitadanupapannaM / tathAhi - yatheha ko'pi tathA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH|| vRhatsaM0 vidhAniyogyanAmakarmopalogajAgI dAso'nyeSAM samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA pUrvaparicitAnAmevamadaM nAyaka- syAsya muprasidhasya sammata iti nijasphItivizeSadarzanArtha sarvamapi svocitaM karma pramuditaH karoti, tathA''niyogakA hai // 44 // 6 api devAstathAvidhAniyogyanAmakarmApanogajAjaH samAnajAtIyAnAM hInajAtIyAnAM vA devAnAmanyeSAmevaM vayaM samRzA yatsakalalokaprasidhAnAM canmAdInAM vimAnAni vahAma ityevaM nijasphItivizeSapradarzanArthamAtmAnaM bahumanyamAnA naktaprakAraNa vimAnAni vahantIti / zrAha ca tattvArthanASyakRt-"zramUni ca jyotiSkavimAnAni chokasthityA prasaktAva-18 sthitagatInyapi RddhivizeSadarzanArthamAjiyogyanAmakarmodayAcca nityaM gatiratayo devA vhntiiti| tatra pomaza devAnAM sahasrANi canjavimAnaM sUryavimAnaM ca vahanti / aSTau devasahasrANi grahavimAnaM, catvAri devasahasrANi nakSatra vimAnaM, nAdevasahasre ekaikaM tArAvimAnamiti // 107 // sampratyetadeva vispaSTayannAha hai sasiraviNo ya vimANA vahaMti devANa solasa shssaa|gh rikatAragANaM zraha canakkaM gaM ceva // 10 // vyAkhyA-sugamA // 10 // samprati kiMrUpadhAriNo devAH kutra sthitA vahantItyetannirUpayatihaipura vadaMti sIhA dAhiNa kuMjarA mahAkAyA / paJcalimeNa vasahA turagA puNa uttare pAse // 10 // mA vyAkhyA-purato'grato'dhaH sthitAH siMharUpadhAriNo devAzcanAdisaka vimAnaM vahanti / dakSiNato vimAnasya dakSiNe| chaneKHAR // 4 // **
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ MARACT jAge'dhaH sthitAH kuJjarA mahAkAyA mahAkAyakuJjararUpadhAriNaH / pazcimena pazcima lAge vimAnasyAdhaH sthitA vRSanAH / turagAH punaruttare pArzve vimAnasyAdhaH sthitA vahanti / tatra candhavimAnaM sUryavimAnaM ca siMhAdirUpadhAriNo devA vahanti pratyekaM catuHsahasrasaGkhyAH / tadyathA-catuHsahanasaGkhyAH siMharUpadhAriNaH, catuHsahasrasacyA gajarUpadhAriNaH, catuHsahasrasa yA vRSanarUpadhAriNaH, catuHsahasrasaGkhyAsturagarUpadhAriNaH, evaM sarvasaGkhyayA pomazasahasrasaGkhyAzcan'vimAnaM sUryavimAnaM ca . pratyeka devA vahanti / graha vimAnaM siMhAdirUpadhAriNaH pratyekaM visihasrasaGkhyAH, nakSatravimAnamakaikasahasrasaGkhyAH, tArA4 vimAnaM paJcapaJcazatasaGkhyAH / uktaM ca sUryaprAptau-"tA caMdavimANeNaM kara devasAhassI parivahanti ? solasadevasAhatassI parivahanti, taM jahA-purachimeNaM siMharUvadhArIeM devANaM cattAri sAhassI parivahati / dAhiNeNaM gayarUbadhArINaM | devANaM cattAri sAhassI parivahati / paJcacimaNaM vasaharUvadhAraNaM devANaM cattAri sAhassI parivahati / uttareNaM turagarUvadhArINaM devANaM cattAri sAhassI parivahaMti / evaM sUravimAeM pi / tA gahavimANeNaM kaz devasAhassI parivahati? |tA a devasAhassI parivahati / taM jahA-purathimeNaM siMharUvadhArINaM devANaM do sAhassI parivati / dAhiNaNaM gayarUvadhArINaM devANaM do sAhassI parivahati / paJcacimaNaM vasaharUvadhArINaM devANaM do sAhassI parivahati / uttaraeM turagarUvadhArINaM devANaM do sAhassI parivahati / tA narakattavimANeNaM kara devasAhassI parivahaMti ? cattAri devasAhassI parivahaMti / taM jahA-puracimaNaM siMharUvadhArINaM devANaM zakkA sAhassI parivahaMti / evaM jAva uttaraNaM turagarUvadhArINaM devANaM egA sAhassIle parivahati / tA tAravimANeNaM kara devasAhassIDe parivahati ? tA do devasAha GARCANCE
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 ssI parivahati / taM jahA-purachimeNaM siMharUvadhArIeM devANaM paMcasayAI parivahati / evaM jAva uttareNaM turaga-2 sttiikH|| rUvadhArINaM devANaM paMcasayAI parivahati" iti / na ca te tathA canmAdivimAnaM parivahanto jAraM manyante mttkaa||45|||miniiv viziSTAcaraNajAramiti na ca teSAM kAcit pImA // 10 // zradhunA merupAdakSiNyena gachatAM canmAdInAM gatitAratamyavizeSamAhacaMdehi ravI sigghA raviNo u nave gahA na sigghayarA / tatto narakattA naskattehiM tu tArA // 110 // | vyAkhyA-cannyaH zIghrAH zIghragatayo ravayaH, ravinyo'pi grahAH zIghratarAH, tenyo'pi nakSatrANi zIghratarANi, tenyo'pi tArAH zIghratarAH / cazabdo'nuktasamuccayArthaH, tena budhAbukraH zIghraH, zukrAnmaGgataH, maGgalAdvRhaspatiH, bRhaspa-11 teH zanaizcara ityapi pratipattavyam // 11 // sampratyuktagAthAyA eva tAtparyArthamAhasavappagaI caMdA tArA puNa hu~ti sabasigghayarA / eso gaIviseso tiriyaM loe vimANANaM // 11 // vyAkhyA-sugamA // 111 // // 45 // adhunA canmAdInAmRddhitAratamyamAhaappaDiyA u tArA nakattA khalu ta mahahIthA / nakattehiM tu gahA gadehiM sUrA taje caMdA // 11 // vyAkhyA-zrahapardhikAstArAH, tArAnyo nakSatrANi maharSikAni, tenyo'pi grahA maharSikAH, grahenyo'pi mahardhikAH AGRICKASARORGASHOGAN
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryAH, sUryenyo'pi maharddhikAzcandrAH / sarve'pi caite varapadmagarbhagaurA viziSTavastrAbharaNabhUSaNA mukuTamaeikatamaulayaH, kevalaM | candrANAM mukuTAgranAge prajAmaelasthAnIyaM candramaekalAkAraM cihna, sUryANAM sUryamAlAkAraM, grahANAM grahamaekalAkAraM, nakSatrANAM nakSatramaekalAkAraM, tArANAM tArakamaemasAkAraM / uktaM ca tattvArthajASye - "mukuTeSu ziromukuTopagUhiniH / prajAmaNa malakasyairujjvalaiH sUryacandragrahanakSatra tArAmaekalairyathAsva cihna virAjamAnA dyutimanto jyotiSkA javantIti" / atra | ziromukuTopagUhiniriti mukuTApranAgavartinaH // 112 // samprati tArA vimAnAnAmapAntarAsapramANamAha - paMce dhaNuyAI jannayaM aMtaraM tu tArANaM / do cetra gAucAI nivAghAeNa ukkosaM // 113 // vyAkhyA--jambUdvIpe tArANAM tArAvimAnAnAM nirvyAghAte parvatAdivyAghAtAjAve jaghanyamantaraM paJcaiva dhanuHzatAnyutkRSTaM ghe gavyUte / vyAghAte tu jaghanyato ghe yojanazate SaTSaSTyadhike, utkarSeNa dvAdaza yojanasahasrANi de ca yojanazate citvAriMzadadhike / tathA coktaM sUryaprajJaptI - "tA jaMbuddIve paM jaMte! dIve tArArUvassa ya tArA ruvassa ya zrabAhAe kevaie aMtara | pannatte ? goyamA ! Duvihe aMtare pannatte, taM jahA - vAghAzme ya nivAghAzme ya / tattha NaM je se vAghAzme se NaM jahantreNaM 5li vAvaDe joyaesae, ukkoseNaM vArasajoyaNasahassAI si ya bAyAle joyaesae / esa NaM evaie tArArUvassa ya | tArArUvassa ya zravAdAe aMtare pannatte" ityAdi // 113 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 46 // dhunA manuSyakSetrAdvaddizcandrANAM sUryANAM ca parasparamantarapramANamAha sUrassa ya sUrasta ya sasiyo sasiNo ya aMtaraM dizaM / vAhiM tu mANusanagassa jo gANaM saya sadasmaM // 114 // vyAkhyA - mAnuSanagasya mAnuSottarAbhidhasya parvatasya vahiH sUryasya sUryasya parasparaM candrasya candrasya ca paramparamantaraM dRSTaM tIrthakaragaNadharairekaM paripUrNa yojanAnAM zatasahasraM / tathAhi - candrAntaritAH sUryAH sUryAntaritAzcandrA vahinyava sthitAzcandrasUryANAM ca parasparamantaramanyUnAni paJcAzadyojanasahasrANi 20000 / tathA coktaM sUryaprakrama - "caMdAna sUrassa ya sUrA caMdassa aMtaraM hoI / pacAsa sahassAI jo aNAeM aNUlAI // 1 // etacca prAgevoktaM tatazcandrasya candrasya sUryasya sUryasya ca parasparamantaraM yojanAnAM lakSaM javatIti // 114 // samprati bahizcandrasUryANAM paGkAvavasthAnamAha sUraMta rikSA caMdA caMdaMtariyA ya diyarA dittA / cittaMtaralesAgA sudalesA maMdalesA ya // 115 // vyAkhyA - nRlokAdbahiH paGktyA sthitAH sUryAntaritAzcandrAzcantrAntaritA dinakarA dIptA dIpyante, dIptA jAkharA ityarthaH / kathaM bhUtAste candrasUryA ityAha- citrAntaralezyAkAzcitramantaraM lezyA ca prakAzarUpA yeSAM te tathA / tatra citramantaraM candrANAM sUryAntaritatvAt sUryANAM ca candrAntaritatvAt / citrA lezyA candramasAM zItaramitvAt sUryANAmuSNa| razmitvAt / lezyAvizeSapradarzanArthamevAha - "sulesA maMdalesA ya" sukhakhezyAzcandramaso na zItakAlAdI manuSyaloka | ivaikAntataH zItarazmaya ityarthaH / mandatezyAH sUryA na manuSyaloke nidAghasamaya ivAtyantamuSNarazmaya iti bhAvaH / Ada saTIka // 46 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ *GARCASHOCKING catattvArthaTIkAkAroharinAsUri:-"nAtyantazItAzcanchamaso nApyatyantoSNAH sUryAH, kiMtu sAdhAraNA byorapIti" // 11 // samprati yatsaMparkavazAnuksakRSNapakSyoryathAyogaM canmaemakhasya vRdhihAnI pratijAsate taktavyatAmAhakiNhaM rAhavimANaM niccaM caMdeNa ho avirazvaM / cauraMgulamappattaM hihA caMdassa taM cr||16|| ___ vyAkhyA-iha vividho rAhustadyathA-parvarAhurnityarAiMzca / tatra parvarAhuH sa ucyate yaH kadAcidakasmAtsamAgatya nijavimAnena candravimAnaM sUryavimAnaM vA'ntaritaM karoti / antarite ca kRte khoke grahaNamiti prsiddhiH| sa ca parvarAhurjaghanyata utkarpato vA yAvatA kAkhena canprasUryANAmuparAgaM karoti tadetatkSetrasamAsaTIkAyAmannihitamiti neha nUyo'nidhIyate / yastu nityarAhustasya vimAnaM kRSNaM, tacca tathAjagatsvAjAvyAJcanpreNa saha nityaM sarvakAlamavirahitaM tathA caturamukhena caturjiralaraprAptaM saccan'sya candravimAnasyAdhastAccarati, tacca kRSNapakSe pratipada zrArajya pratidivasamekaikAM kasA|mAtmIyena paJcadazena lAgenoparitanajAgAdAralyAvRNoti / zuklapakSe tu pratipada zrArajya tenaiva krameNa pratidivasamekaikAM kalAM prakaTIkaroti, tena jagati canmaemalasya vRddhihAnI pratijAsate yAvatA punaH svarUpeNAvasthitameva cnjmemsmiti||116||bi uktA jyotiSkavimAnavaktavyatA, samprati vaimAnikadeva vimAnavaktavyatAmAhabattIsahAvIsA bArasa zraya canaro syshssaa| thAreNa baMnalogA vimANasaMkhA jave esA // 27 // vyAkhyA-brahmalokAt brahmalokacaramaparyantAdArato'rvAk / kimuktaM bhavati / brahmalokamajivyApya epA vimAnasaGkhyA navati, tadyathA-saudharme kaTape ghAtriMzadhimAnAnAM zatasahasrANi 3500000 / IzAnadevaloke'STAviMzatiH 2800000 / NAGCACARRORISROCESAR
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM // 47 // tt ra sanatkumArakahape ghAdaza 1200000 / mAhenDakalpe'STau 000000 / brahmaloke kalpe catvAri 400000 // 117 // tathA | pannAsa catta bacceva sahassA laMtasukkasaissAre / saya cauro thAyapANaesu tinnAraNaccuyae // 117 // vyAkhyA - trApi pUrvArdhe kalpakrameNa saGkhyApadayojanA / khAntake kaSpe paJcAzadhimAnAnAM sahasrANi 50000 / mahAzukre kahate catvAriMzatsahasrANi 40000 / sahasrAre kalpe SaT sahasrANi 6000 / tayA zranataprANatayordvayoH kapayoH samuditayozcatvAri vimAnazatAni 400 / zraraNAcyutayordhayoH kalpayoH samuditayostrINi vimAnazatAni 300 // 118 // tathA ikkArasuttaraM dihimesu sattuttaraM ca mamie / sayamegaM uvarimae paMcetra aNuttara vimANA // 119 // vyAkhyA - adhastaneSu triSu graiveyakeSu samuditeSu vimAnAnAmekAdazottarazataM 111 / madhyame maiveyaka trike samudite saptottaraM vimAnAnAM zataM 107 / uparitane graiveyakatrike samudite zatamekaM vimAnAnAM 100 / sarvaparyantavartini tu carame | prastaTe paJcaivAnuttara vimAnAni, na vidyate uttaraM pradhAnaM paraM vA yenyastAnyanuttarANi tAni ca tAni vimAnAni ca anu uttara vimAnAni // 11 // samprati sarvavimAnasaGkhyAmAha | culasIi sayasahassA sattAeuI jave sahassAI / tevIsaM ca vimANA vimANasaMkhA jave esA // 120 // saTIkaH // ! // 47 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Heart manA devAnAM sadA javAmapanA te virAyAta brahmakhoke SaT , sAnvayakeSu, eko: yA saudharmezAnavalaye trayodazAlaya catvAraH, zrAraNAcyutavalaya va vyAkhyA-anantareNa gAthAtrayeNAnihitAnAM vimAnAnAmepA sarvasaGkhyA-caturazItiH zatasahasrANi saptanavatiH sahahasrANi trayoviMzatizca vimAnAni 4e013 / etAni ca vimAnAni sarvANyapi gandhamadhikRtyAtIva suranigandhAni. sparzamadhikRtya navanItAdaSyatimRzunasparzAni / tathA svaprajAniH prakAzitasakaladikcakravAlAni, ata eva satatodyotakalitAni ramaNIyAni ca tannivAsinAM devAnAM sadA javanti, na tu kadAcidapyupregakArINIti / uktaM ca-"zraccaMtasuraligaMdhA phAme navaNIyamanayasuhaphAsA / niculoyA rammA sayaMpanA te virAyati // 1 // " sarvasaGkhyayA cordhvaloke ghApaSTiH prastaTAH, tadyathA-saudharmezAnavalaye trayodaza, sanatkumAramAhenzvalaye kAdaza, brahmaloke Sad , lAntake paJca, mahAzukre kahape catvAraH, sahasrAre catvAraH, zrAnataprANatavalaye catvAraH, zrAraNAcyutavalaye catvAraH, nava navagraiveyakeSu, eko'nuttara vimAneSu, etacca prAgevokta-"kusu terasa pusu vArasa va ppaNa cala cala yuge yuge ya cala / gevijAzsu dasagaM bAvaDI usalogammi // 1 // " ekaikasmiMzca prastaTe vividhAni vimAnAni, tadyathA-zrAvalikApraviSTAni zrAvalikAbA-* hyAni ca / tatrAvalikApraviSTAni yAni pUrvadakSiNAparottararUpAsu catasRSu dinu zreNyA vyavasthitAni, yAni punarAvalikApraviSTAnAmapAntarAle prAGgaNapradeze kusumaprakara iva yatastato viprakIrNAni tAnyAvalikAvAhyAni, tAni ca puSpAvakI nItyucyante puSpANIva yatastato'vakIrNAni prakIrNAni puSpAvakIrNAnIti vyutpatteH / tAni ca madhyavartino vimAnandhakasya dakSiNato'parata nattaratazca vidyante, na tu pUrvasyAM dizi / naktaM ca-"pupphAvakinnagA puNa dAhiNa pazcimeNa uttara / puSeNa vimANiMdassa natthi puSphAvakinnA // 1 // " yAni cAvakhikApraviSTAni vimAnAni teSAM madhyanAge pratipra cana / gevijAisU dasaga REARRANCREAre
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 | sttiikH|| // 4 // starako vimAnenDakaH / prastaTAzca dApaSTiriti te'pi vimAnenjakA dhaassttiH| tannAmAni cAmUni-saudharmezAnavalaye hai prathame prastaTe sarvamadhyavartI vimAnenjaka unH 1, ditIye candhaH 2, tRtIye rajataH 3, caturbhe vaguH 4, paJcame vIryaH 5, SaSThe varuNaH 6, saptame zrAnandaH , aSTame brahmA , navame kAJcanaH e, dazame ruciraH 10, ekAdaze vaJcaH 11. kAdaze'ruNaH 12, trayodaze dizaH 13 / sanatkumAramAhenvakhaye prathame prastaTe vaiDUryaH 1, ditIye rucakaH 2, tRtIya rucitaH 3. caturthe'GkaH 4, paJcame sphaTikaH 5, SaSThe tapanIyaH 6, saptame meghaH 7, zraSTame'rthaH / , navame hArijaH e, dazame nalinaH 10. ekAdaze lohitAkSaH 11, kAdaze vajraH 12 / brahmaloke prathame prastaTe'JjanaH 1, vitIye varamAlaH 2, tRtIye'riSTaH 3. caturthe devaH 4, paJcame somaH 5, SaSThe maGgalaH 6 / sAntake prathame prastaTe balajaH 1, ditIye cakra 2, tRtIye gadA 3, caturthe svastikaH 4, paJcame nandAvartaH 5 / mahAzukre kaTape prathame prastaTe bAlaGkaraH 1, vitIye gRtiH 2, tRtIye ketuH 3, caturthe garumaH / sahasrAre kahape prathame prastaTe brahmA 1, dvitIye brahmahitaH 2, tRtIye brahmottaraH 3, caturthe sAntakaH / / zrAnataprANatavalaye prathame prastaTe mahAzukraH 1, dvitIye sahasrAraH 2, tRtIye zrAnataH 3, caturthe prANataH / / zrAraNAcyutabalaye prathame prastaTe puSpakaH 1, dvitIye'laGkAraH 2, tRtIye zrAraNaH 3, caturthe'cyutaH / / zradhastanAdhastanaIveyake sudarzanaH 1, adhastanamadhyame supravuddhaH 2, adhastanoparitane manoramaH 3, madhyamAdhastane sarvatolanaH 4, madhyamamadhyama vizAkSaH 5. 4madhyamoparitane sumanAH 6, uparitanAdhastane saumanasaH 7, uparitanamadhyame prItikaraH 7, uparitanoparitane zrAdityaH / carame tu prastaTe sarvArtha sidhaH 1 / etadarthasaGghAhikAzcemA gAyAH-"unucaMdarayayavaggU vIriyavaruNaM tava zrAeMdai / baje 0 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECOMOMOMOM kaMcaNaruzkhe vace aruNe dise 'ceva // 1 // verukhiyaruyagarare aMke phalihe taheva tavaNija / mehe aggha hakhidde nakSiNe taha lohiyarake ya // 2 // vare aMjaNa varamAla zrari taha ya devasome ya / maMgala bakhAnadeyA cakka gayA sutthi naMdiyA-14 vatte ||3||shraanNkre ya giddhI keU garule ya hoi bodhake / bane bajahie puNa baMnuttara khaMtae ceva // 4 // mahasukka sahassAre ANaya taha pANae ya bodhave / puSphamasrakAre zrAraNe taha ya accue ceva // 5 // sudaMsaNa suppabuddhe maNorame ceva / hoi bodhave / tatto ya sabatoladde visAle sumaNe zya // 6 // somaNase pIikare zrAzcce ceva hoi bodhve| sabasimanAme suriMdiyA eva bAsahI // 7 // " atra tRtIyA gAthA pUrvArdhasamottarArdhA gItisaMjJA veditavyA / ete ca vimAnendhakAH sarve'pi vRttAstato'nantaraM pUrvAdiSu catasRSu dinu pratyekamekaikaM vimAnaM tryanaM, tadanantaraM caturasra, tataH punarapi vRttaM, tada-2 nantaraM dhyanna, tatazcaturasra, tato nUyo'pi vRttaM, tadanantaraM tryanaM, evaM tAvadraSTavyaM yAvadAvakhikAyAH paryantaH / tathA 5 coktam-"sabesu patthamesu mane varlDa zraeMtaraM taMsaM / tayaNaMtara caLaraMsaM puNo vi vaDhU ta taMsaM // 1 // " tatra prathame prastaTe jamunAmakasya vimAnendrakasya pUrvAdiSu dinu pratyeka dhApaSTiSaSTirAvalikApraviSTAni vimAnAni / zratha kimAvakhikApra-1 lAviSTaM vimAnaM kasya dIpasya samuSasya vopari vyavasthita ucyate-umuvimAnandhakAdanantaraM pUrvAdiSu catasRSu dinu pratye kamekaikamAvalikApraviSTaM devAnidhe dIpe, tato nAgasamu vimAne, tato yahavIpe catvAri catvAri, tato nUtasamumo'STAvaSTau, tataH svayaMjUramaNe hIpe pomaza pomaza, tataH svayaMjUramaNasamuLe ekatriMzadekatriMzaditi / prathamaprastaTAccovai| hitIyAdiSu prastaTeSu yAnyAvakhikApraviSTAni vimAnAni tAni prathamaprastaTagatAvakhikApraviSTairvimAnaiH saha samazreNyA vyava **RNERISHAROSHAHARASHTRA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 4 // OMAsthitAni / tadyathA-vRttasyopari vRttaM, tryamrasyopari vyana, caturasrasyopari caturasra / uktaM ca-"baTTa vadRssuvari taMsaM taMsassa tauppariM hoI / cataraMse cataraMsaM uDe tu vimANaseDhI // 1 // " kevalamuparitanAH prastaTAH pratyekaM pUrvAdiSu dikku 5 ekaikavimAnahInA aSTavyAH, tadyathA-ditIye prastaTe ekaikasyAM dizi zrAvalikApraviSTAni vimAnAnyekaSaSTirekaSaSTiH, tRtIye SaSTiH SaSTiH, evaM tAvaghAcyaM yAvacarame prastaTe ekaikaM vimAnamiti // 12 // samprati pratikaTapamAvalikApraviSTavimAnasaGkhyAnayanAya karaNamAhakappassaNupubIe AzmapayaraMtimaM ca gaNazttA / muhanUmisamAsa] payarehiM guNaMtu sabadhaNaM // 11 // vyAkhyA-kahapasya saudharmezAnAdirUpasya zrAnupUrvyA pUrvAnupUrdhyA yadAdimaM prataramAdimaprataragatAM sarvavimAnasaGkhyA antima prataramantimaprataragatAM sarvavimAnasaGkhyAM gaNayitvA karaNavazAdanyathA vA parijAvya yadAdimaprataragataM sarvavimAna parimANaM tanmukhamiti pratipattavyaM / yattvantimaprataragataM sarva vimAnaparimANaM sA nUmiH / tatastayormukhajUmyoH samAsa ekatra 8 mIlanaM kArya / tatastasyArdha tatprataraiH svakaTapagataiH prastaTaiguNitaM sadyAvanavati tAvatpramANaM sarvadhanaM, tAvanti vivakSita kaTape sarvasaGkhyayA zrAvalikApraviSTAni vimAnAnItyarthaH / tatra prathamato mukhamayaH pradazyante-saudharmezAnavalaye prathame prastaTe ekaikasyAM dizi vApaSTiSiSTirAvalikApraviSTAni vimAnAni, madhye ca vimAnenjaka iti sarvasaGkhyayA ke zate ekonapa-1 cAzadadhike, etAvatsaudharmezAnavalaye mukhaM, zeSeSu tu kaTapeSu adhastanAn parapratarAn caturnirguNayitvA yadavApyate tasmin zatadhyAdekonapaJcAzadadhikAdapanIte yajeSamavatiSThate tattatra mukhaM pratipattanyaM / tatra sanatkumAramAhentravakhayApekSyA'dha MOCRORSCORRECORDC SECRECORRENERGROCE GRSE sAta pratipattavyaM / yatvAsayAM gaNayitvA vAnapUrdhyA yadAdima barAha guNaMtu savadhA // 4 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ HOMERICARCIARY stanAH parapratarAH saudharmezAnavalayagatAH, te ca trayodaza, tatastrayodaza caturniguNyante, jAtA vipaJcAzat , sA ekonapazcAzadadhikAcataghyAdapanIyate, sthitaM saptanavatyadhikaM zataM 17, etAvatsanatkumAramAhenjavalaye mukhaM / brahmalokApekSyA-2 |'dhastanAH parapratarAH paJcaviMzatiH, sA caturnirguNyate, jAtaM zataM, tadekonapazcAzadadhikADhataghyAdapanIyate, sthitaM zeSame-18 konapaJcAzadadhikamekaM zataM 14e, etAvadbrahmaloke mukhaM / tathA lAntakApekSyA'dhastanAH parapratarA ekatriMzat , sA catunirguNyate, jAtaM caturvizatyadhikaM zataM, tadekonapaJcAzadadhikAbataSyAdizodhyate, sthitaM zeSa paJcaviMzatyadhikaM zataM 125,7 etAvatpramANaM lAntake mukhaM / mahAzukrakalpApekSyA'dhastanAH parapratarAH SaTtriMzat , sA caturnirguNyate, jAtaM catuzcatvArizaM zataM 144, tadekonapaJcAzadadhikAbataSyAdapanIyate, sthitaM zeSa paJcottaraM zataM 105, etAvanmahAzukre mukhaM / tathA sahasrArakahapApekSyA'dhastanAH paraprastaTAzcatvAriMzat , sA caturnirguNyate, jAtaM pazyadhika zataM 160, tantaghayAdekonapa-17 zcAzadadhikAdapasAryate, sthitA zeSA ekonanavatiH, etAvatpramANaM sahasrArakaTpe mukhaM / tathA''nataprApatavalayApekSyA parapratarAzcatuzcatvAriMzat , sA caturnirguNyate, jAtaM SaTsaptatyadhikaM zataM 176, tadekonapaJcAzadadhikAvataghyAdapanIyate, |sthitA zeSA trisaptatiH 73, etAvadAnataprANatavalaye mukhaM / zrAraNAcyutavalayA'pekSyA'dhastanAH parapratarA aSTAcatvA-2 riMzat , sA caturnirguNyate, jAtaM nivatyadhikaM zataM 1era, tadekonapaJcAzadadhikAbataSyAdizodhyate, sthitA zeSA saptapaJcAzat 57, etAvadAraNAcyutavalaye mukhaM / tathA'dhastanauveyakatrikApekSyA'dhastanAH parapratarAdipaJcAzat 55, sA catunirguNyate, jAte the zate aSTottare 200, te zataghyAdekonapaJcAzadadhikAhizodhyete, sthitA zeSA ekacatvAriMzat 51, COMCACANCERAMAUCRACOCOCK
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 tAetanmukhamadhastanauveyakatrike / tathA madhyamaveyakatrikApekSyA'dhastanAH parapratarAH paJcapaJcAzat 55, sA caturnirguNyate, | sttiikH|| jAte he zate viMzatyadhike 120, te ekonapazcAzadadhikAbataSyAdapanIyete, sthitA zepA ekonatriMzat 2e, etAvanmukhaM // 50 // || madhyamaveyakatrike / tathoparitanapraiveyakatrikApekSyA'dhastanAH parapratarA aSTApaJcAzat 57, sA caturnigueyate, jAte the dazate dhAtriMzadadhike 233, te zataSyAdekonapaJcAzadadhikAbodhyete, sthitAH zeSAH saptadaza 17, etAvatpramANamuparitana veyakatrike mukhaM / tathA pazcAnuttaravimAnApekSyA'dhastanAH parapratarA ekaSaSTiH 61, sA caturniguNyate, jAte zate catuzcatvAriMzadadhike 14, te zataghayAdekonapaJcAzadadhikAdapanIyete, sthitAH zeSAH paJca, etAvatpramANaM caramaM prastaTaM / / etadarthasaGgrAhikAzcemA gAthA:-"dunni saya zramaNapannA sattANajayaM sayaM ca bodhavaM / zramaNApannaM ca sayaM sayamegaM pannavIsaM| c||1|| paMcuttarasayamegaM zramaNANanaI zra hoi bodhavA / tevattari sagavannA zyAlIsA ya hinmie // // anaNattIsA ya| jave sattarasa ya paMca ceva AI / kappesu patyamANaM (bocavA ulogammi // 3 // )" iti / nUmiparimANapratipattyarthA ceyaM karaNagAyo-"saga payarA rUvUNA canaguNiyA sohiyA ya mUkhiyA / jaM tattha sumasesa iciyakappassa sA jUmI ||1||"asyaa, vyAkhyA-IpsitakaTapasya vivakSitasya devalokasya ye svakIyAH pratarAH prastaTAste rUponAH kriyante, tatazcaturniguNyante guNitAzca santaH svamukhAtsvakIyaprathamaprastaTagatavimAnAmADodhyante, zodhiteSu ca teSu yadavazeSa sA ipsitakahapasyaM juumiH| // 5 // tatra saudharmezAnavakhaye trayodaza prastaTAH, te rUponAH kriyante, jAtA ghAdaza, te caturnirguNyante, jAtA aSTAcatvAriMzat 5 sA svamukhAt prathamaprastaTagatavimAnAyAdekonapazcAzadadhikazataSyapramANAdapasAryate, tataH sthite zeSe zate ekottare GARCORRECIRCASSACRORG
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201, eSA saudharmezAnavakhaye nUmiH / tathA sanatkumAramAhendhavakhaye bAdaza prastaTAH, te rUponAH kriyante, jAtA ekAdaza, te catunirguNyante, jAtA catuzcatvAriMzat , sA svamukhAtsaptanavatyadhikazatapramANarUpAyodhyante, sthitaM zeSa tripaJcAzadadhika zataM 153, epA sanatkumAramAhenjavalaye jUmiH / brahmakhoke paT prastaTAH, te rUpAnAH kriyante, jAtAH zeSAH pazca, te caturguiNyante, jAtA viMzatiH, sA svamukhAdekonapazcAzadadhikazatapramANAdapanIyate, sthitaM zeSamekonatriMzaM zataM * 12e, etAvatI brahmaloke nUmiH / sAntake prastaTAH paJca, te rUponAH kriyante, jAtAzcatvAraH, te caturjiguNyante, jAtAH pomaza, te svamukhAt paJcaviMzatyadhikazatapramANAdapasAryante, sthitaM zeSaM navottaraM zataM 10e, eSA lAntake nUmiH / tathA mahAzukre prastaTAzcatvAraH, te rUponAH kriyante, jAtAtrayaH, te caturnirguNyante, jAtA bAdaza, te svamukhAt pazcottarazatapramANAdapasAryante, sthitA zeSA trinavatiH e3, epA mahAzukre nUmiH / sahasrAre'pi kahape prastaTAzcatvAraH, te rUponA: kriyante, jAtAstrayaH, te caturnirguNitA jAtA bAdaza, te svamukhAdekonanavatirUpAdapasAryante, sthitA zeSA saptasaptatiH |77, epA sahasrArakahape nUmiH / evamAnataprANatAdiSvapi prastaTaparimANaM parilAvya jUmayo vktvyaaH| tatrAnataprANatavakhaye nUmirekaSaSTiH 61 / zrAraNAcyutavalaye pazcacatvAriMzat 45 / adhastanapraiveyakatrike trayastriMzat 33 / madhyamaveyakatrike ekaviMzatiH 21 / uparitanaveyakatrike nava e| tathA coktam-"egAhiya munisayA tevannasayaM sayaM ca jaNatIsaM / tatto navAhiyasartha tinnavara sattattarI ceva // 1 // egahI paNayAkhA tittIsA ikvIsa nava ceva / kappesu patthamANaM jUmI duti nAyabA // 3 // mukhamisthApaneyam
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 51 // 3e d yd RECENCHARGE0C400AMACM UrdhvalokasaMkhyA / 24e| 5 | 154 157 63 | 3074 | 0e14e ! GUR.23 anuttaravimAna 5 . . . / 1 naparitanauveyaka 3 17 madhyamavayaka 3 e 1 50 / 25 / 3 / 75 zradhastanavayaka 3 | 41 74 zrAraNAcyuta | 57 45 101 104 e zrAnataprANata 73 61 134 160 sahasrAra 332 5660 / zukra 105 e3 / 10 39604 40000 khAMtaka 125 10e| 134 275 pae415 brahma 14e 12e: 270 034 37166 : 40000 sanatkumAramAheMka 14 153 350 / 1100 1eee00 2000000 saudharmezAna 24e 201450 125 13, 2025 ee756000000 Urdhvadevaloka mukha jUmi samAsa ardha pratara paMktibaMdha' puSpAvakIrNa sarvavimAnasaMkhyA. mecoce en 000 396 -
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ trayodazagAni vimAnAtahatiralatA, umayamAta ekona KASSOCISRUSHBOROS hA tadevamuktA mukhajUmayaH, sampratyetadAzritaM karaNaM jAvyata-tatra saudharmazAnavalaye ekonapaJcAzadadhikazata mukha, nUmirekottara zate, anayoH samAse jAtAni paJcAzadadhikAni catvAri zatAni 450, teSAma zane paJcaviMzatyadhike 125. te svaprataratrayodazaniguNyate, jAtAni paJcaviMzatyadhikAnyekonatriMzatrutAni e25, etAvanti saudharmazAnavakhaye sarvasaGkhyayA zrAvalikApraviSTAni vimAnAni / uktaM ca-"do ceva sahassAI nava ceva sayAI pmviimaaii| zrAvaliyAsu vibhANA sohammIsANakappesu // 1 // " etakSyatiriktAni tu zeSANi vimAnAni puSpAvakIrNAni, tatra saudharme kaTTapa sarvasaGkhyayA vimAnAni kAtriMzalakSAH, IzAne kahape'STAviMzatiH, ujjayamIkhane SaSTilakSAH, etanyaH zreNiprativajhAni vimAnAni paJcaviMzatyadhikakonatriMzatasaGkhyAkAni zodhyante, zeSANi tiSThanti ekonaSaSTilakSAH saptanavatisahasrANi pazcasaptatyadhikAni ego75, etAvanti saudharmezAnavakSaya puSpAvakINoni / uktaM ca-"zramaNa sayasahassA sattANanaI tahA sahassAI / pannattarI vimANA havaMti puSphAvakimANaM // 1 // " tathA sanatkumAramAhaMnjvalaya mukhaM saptanavatiH zataM, jUmistripaJcAzadadhika zataM, anayoH samAsa jAtAni trINi zatAni paJcAzadadhikAni 350. tAmadhaM paJcasaptatyadhikaM zataM, tatsvapratarodazaniguNyate, jAtAnyakaviMzatizatAni 2100, etAvanti sarvasaGkhyayA sanatkumAramAhajavalaye zrAvalikApaviSTAni vimAnAni, zeSANi puSpAvakINoni, tatra sanatkumAra mAha ca sarvamaGya yA vimAnAni viMzatilakSAH 2500000, tenya ekaviMzatizatAni zreNiprativadhAni vimAnAnyapanIyante, zeSANyavatiSThanta ekonavizatirlakSAH saptanavatiH mahasrANi nava zatAni 1 Lov, etAvanti sanatkumAramAhenjavalaya puSpAvakINAni / uktaM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 5 // ca-"do ceva sahassAI sayamegaM ceva hoi nAyavaM / zrAvaliyAsu vimANA saNaMkumAre zra mAhiMde // 1 // dasa nava yA saTIkaH / / sayasahassA sattANa tahA shssaaii| nava ya sayA saMpumA havaMti puSpAvakinnANaM // 2 // " tathA brahmaloke mukhamekonapazcAzadadhikaM zataM, mirekonatriMzadadhika zataM, anayoH samAse jAte zate zraSTasaptatyadhike 217, tayorardha zatanekonacatvAriMzadadhikaM 13e, tatsvaprataraiH SanirguNyate, jAtAnyaSTau zatAni catustriMzadadhikAni 734, etAvanti brahmaloka zrAvatikApraviSTAni vimAnAni, etadvyatiriktAni tu zeSANi puSpAvakIrNAni, tAni ca timro khakSA navanavatisahasANi zataM caika SaTpaTyadhika 3ee166 / uktaM ca-"zrajsayA cottIsA bane kappammi hu~ti zrAvakhiyA / kharakatigaM navanavyaM gavansiyaM paznANaM // 1 // " tathA khAntake mukhaM paJcaviMzatyadhikaM zataM 125, bhUmirnavottaraM zataM 10e, anayoH samAse jAte the zate catustriMzadadhike 135, tayorardha zatamekaM saptadazottaraM 117, tatsvaprataraH paJcaniguNyate, jAtAni paJca zatAni paJcAzItyadhikAni 505, etAvanti khAntake kahape zrAvalikApraviSTAni vimAnAni, zeSANi tu puSpAvakIrNAni, tAni caikonapazcAzatsahasrANi catvAri zatAni paJcadazonarANi e415 / uktaM ca-"zramaNApanna sahassA paznagANa cauro ya pannarasa / paMca ya paMcAsIyA zrAvakhiyA saMtae kappe // 1 // " tathA mahAzukraM kahape mukhaM paJcottaraM zataM 105, namitrinavatiH e3, anayoH samAse jAtamaSTanavatyadhika zataM 1e, tasyArdha navanavatiH, sA svaprataraizcatunirguNyate, jAtAni trINi zatAni SamavatyadhikAni 396, etAvanti mahAzukre kaTape zrAvalikApraviSTAni vimAnAni, zeSANi tu puSpAvakIrNAni, tAnyekonacatvAriMzatsahasrANi SaT zatAni caturuttarANi 39604 / ukta ca-"tinni sayA // 1 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ unnatayA zravaliyA khalu jave mahAsuke / uNayAlIsa sahassA bacca saya pailagA cauro // 1 // " tathA sahasrAre kaTpe mukhame konanavatiH 8, bhUmiH saptasaptatiH 99, anayoH samAse jAtaM zatamekaM SaTSaSTyadhikaM 166, tasyArdhaM tryazItiH 83, sA svaprataraizcaturbhirguNyate, jAtAni trINi zatAni dhAtriMzadadhikAni 332, etAvanti sahasrAre kalpe zrAvalikApraviSTAMni vimAnAni, zeSANi tu puSpAvakIrNAni tAni ca paJca sahasrANi SaT zatAnyaSTASaSTyadhikAni 5660 / uktaM ca" tinni sayA battIsA zrAvaliyA khalu jave sahassAre / bappanna asI pannagANaM tu bodhavA // 1 // " tathA''nataprANatavalaye mukhaM trisaptatiH 13, bhUmirekaSaSTiH 61, anayoH samAse jAtaM catustriMzadadhikaM zataM 134, tasyArdha saptaSaSTiH 67, sA svaprataraizcaturbhirguNyate, jAte ghe zate zraSTaSaSTyadhike 260, etAvantyAnataprANatavalaye zrAvalikApraviSTAni vimA - nAni zeSANi tu puSpAvakIrNAni tAni ca zatamekaM vAtriMzadadhikaM 132 / uktaM ca - "ANaya pANayakappe kunni sayA sahi zrAvaliyA / battIsaM sayamegaM ca hoi pupphAvakinnAeM // 1 // " tathA''raNAcyutavalaye mukhaM saptapaJcAzat 51, bhUmiH paJcacatvAriMzat 45, anayoH samAse jAtaM dvyuttaraM zataM 102, tasyArdhamekapaJcAzat 51, sA svaprataraizcaturbhirguNyate, jAte ghe zate caturuttare 204, etAvantyAraNAcyutavalaye zrAvalikApraviSTAni vimAnAni zeSANi tu pakSavatisaGkhyA ni puSpAvakIrNAni e6 / uktaM ca - "dunni sayA caura diyA zrAvaliyA Araecue kappe / bannauI ca vimANA havaMti pupphAva kimAI // 1 // " tathA'dhastanagraiveyakatrike mukhamekacatvAriMzat 41, bhUmistrayastriMzat 33, tayoH samAse jAtA catuHsaptatiH 74, tasyA ardha saptatriMzat 37, sA svaprataraistrinirguNyate, jAtamekAdazottaraM zataM 111, etAvantyadhastana
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 53 // graiveyaka trike zrAvalikApraviSTAni vimAnAni puSpAvakIrNAni tu tatra na santi / uktaM ca- " hi ThimagevikAeM ikkAra| sayaM jave vimAzA / zrAvaliyAsu vimANA natyi u pupphAvakinnatthA // 1 // " tathA madhyamagraiveyakatrike mukhamekonatriMzat 29, bhUmirekaviMzatiH 21, tayoH samAse jAtA paJcAzat 50, tasyA ardha paJcaviMzatiH 25, sA svaprataraM strinirgu eyate, jAtA paJcasaptatiH 15, etAvanti madhyamatraiveyaka trike zrAvalikApraviSTAni vimAnAni zeSANi tu puSpAvakIrNAni, tAni ca dvAtriMzat 32 / uktaM ca - "manimagevikhANaM zravasi pannattarI vimANAeM / battIsaM ca vimANA havaMti puSpAvakinnAI // 1 // " tathoparitanayaiveyaka trike mukhaM saptadaza 17, bhUmirnava e, tayoH samAse jAtA SaDviMzatiH 26, tasyA ardha trayodaza 13, te svaprataraistrinirguNyante, jAtA ekonacatvAriMzat 35, etAvantyuparitana maiveyaka trike zrAvalikApraviSTAni vimAnAni zeSANi tu puSpAvakIrNAni tAni caikaSaSTiH 61 / uktaM ca - " uvarimaMgavikrANaM uguNacAlIsa havaMti zrAvaliyA / egaDI aa vimAlA havaMti pupphAvakimAI // 1 // " carame tu prastaTe sarvArthasiddhinAmakasya | vimAnendrakasya pUrvAdiSu dinu pratyekamekaikamAvalikApraviSTaM vimAnaM, puSpAvakIrNAni tu tatra na santi / uktaM ca - "vi jae ya vaijayaMte jayaMta aparAjie a sabake / zravasizrAsu vimANA natthi ta pupphAya kinnatthA // 1 // " yadA tu sakale'pyUrdhvaloke zrAvalikApraviSTa vimAnasaGkhyA jJAtumiSyate tadA yatsarvaprathame prastaTe vimAnAnaM de zate ekonapaJcAzadadhike 24 tanmukhaM, yAni ca sarvacarame prastaTe pazJca vimAnAni sA bhUmiH, tayoH samAse jAte dve zate catuHpaJcAzadadhike 254. tayorardha saptaviMzaM zataM 127, tatsakalordhvalokagatairghASaSTisauH pratarairguSyate, jAtAnyaSTasaptatizatAni catuHsaptatyadhikAni maTIkaH // // 53 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AC CARKARRAKAKAKA 3074, etAvanti sakakhe'pyUrdhvakhoke zrAvalikApraviSTAni vimAnAni, zeSANi tu puSpAvakINoni, tAni ca navamayayA caturazItiH zatasahasrANi ekonanavatiH sahasrANi zatamekamekonapaJcAzadadhikaM e14e / uktaM ca-"sattaMba sahassAI sayAI covattarAI thaka jave / zrAvavizvAsu vimANA sesA pupphAvakinnatthA ||1||culsiii sayasahasmA alavINAnalaI nave shssaaii| egaNaM ca divA sayaM ca puSphAvakinANaM // 2 // " // 11 // samprati kasmin kahape kiyantyAvalikApraviSTAni vRttAni vimAnAni, kiyanti tryamrANi, kiyanti caturasrANI tyetannirUpayatijahiM kappe jAvazyA payarA shraavlithaatttishraatb| egadisAe tAsiM tihi tihi nAgehi jaM laGa122 taM miliaMgaNatige taMsacaraMsavaTTae kAuM / tivinatte vi zra sesaM ciMtasu gazkkasunnA // 13 // 4 jAvazthA tahiM kA tAvazyA taMsarA siparikavasu |miiliy phugapiMjhadalaM taMse canaraMsi bIyadalaM // 12 // hai evaM egadisAe taMsayacauraMsavadRsaMkhA / vaTTesu iMdagANi ya khavesu savesu cauguNiyaM // 125 // vyAkhyA-yasmin kahape saudharmazAnavakhayAdau yAvantaH pratarAstatra tAvatyazcaturdigvinirgatA zrAvalikAstAsAM cAvalikAnAmekasyAM dizi trijistrinirjAgo hiyate, hRte ca nAge yasabdhaM tadekatra mIyate, mIlayitvA ca tryamracaturasravRttasaMziteSu triSu sthAneSu sthApyante, zrAvalikAnAM ca pratyekaM trinirvijaktAnAM yajeSamavatiSThate taccintaya parijAvaya, yathA ki ADCACADCASTECAUCTS
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga 18| yanto dikAH kiyanta ekakAH kiyanti vA zUnyAni ? tatra yAvanta ekakAstAvantaste sarve'pi tryanarAzau prakSipyante, sIko yAvantazca vikAste sarve'pyekatra mITyante, mIlitAnAM ca pikAnAM yaH piemaH sarvasaGkhyA tasya dalamekamadha tryaneSu prkssi||54|| pyate, ditIyaM ca dalamadhe caturasreSu, evamekasyAM dizi tryamracaturasravRttAnAM yathoktA saGkhyA javati / tataH sarve'pi trayo|'pi rAzayazcaturjieyante, guNayitvA ca vRtteSu madhye vimAnendhakAH pradipyante, teSAM vRttatvAt , tato vivakSite kahapa paripUrNA vRttavyasracaturasrANAM saGkhyA navati / tatra saudharmezAnavalaye trayodaza prastaTA ityAvakhikA api caturdigvinirgatAstrayodaza, tAsAM ca madhye prathamAyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnAni dhASTiH, tiIyasyAmakaSaSTiH, tRtIyasyAM / SaSTiH, caturthyAmekonaSaSTiH, paJcamyAmaSTApaJcAzat , SaSThayAM saptapazcAzat , saptamyAM SaTpaJcAzat, aSTamyAM paJcapaJcAzat, navamyAM catuHpaJcAzat, dazamyAM tripaJcAzat, ekAdazyAM vipaJcAzat, hAdazyAmekapazcAzat, trayodazyAM paJcAzat / / sthApanA-62-61-60-55-50-57-56-55-54-53-52-51-50 / eteSAM pratyekaM trinirjAge hRte labdhaM yathA-18 18 krama 20-30-30-15-15-15-10-17-10-17-17-13-16 / etAni labdhAni sarvANyapi ekatra mITyante jAte zate aSTAtriMzadadhike 230 / te tryamracaturasravRttasaMjhiteSu triSu sthAneSu sthApyante 237-237-238 / khabdhazeSANi krameNAmUni-dhika ekakaH zUnyaM, lika ekakaH zUnyaM, ki ekakaH zUnya, vika ekakaH zUnya dhikH2-1-0-3-1-0-4| 54 // 2-1-0-3-1-0-3 / zratra catvAra ekakAH paJca vikaaH| tatraikakArUyanarAzau prakSipyante, ye tu paJca vikAste ekatra vigimatA jAtA daza, tatra paJca vyasrarAzau prakSipyante, paJca caturasrarAzau / tatasyanarAzirjAto he zate saptacatvAriMzada HASCHECCASIREMEMAMAAROO
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 10 dhike 247, caturasrarAzirSe zate tricatvAriMzadadhike 243, idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalasaudharmezAnava jayagata vRttAdisaGkhyAnayanArthaM trayo'pi rAzayaH pRthak pRthak caturnirguNyante, vRttarAzau ca trayodaza vimAnendrakAH prakSipyante, tato jAtaM saudharmezAnavalaye tryasrANAM sarvAgramidaM nava zatAnyaSTAzItyadhikAni e08, caturasrANAM nava zatAni disaptatyadhikAni e72, vRttAnAM nava zatAni paJcaSaSTyadhikAni e6e / uktaM ca- "panna asIyA, dosattarigA ya nava nava syArja / sohammagaIsANe, vaTTA taMsA ya cauraMsA // 1 // " tathA sanatkumAramAhendravalaye dvAdaza prastaTA iti dvAdazAvalikAH, tAsAM ca madhye prathamAyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnAnyekonapaJcAzat, dvitIyasyAmaSTAcatvAriMzat, tRtIyasyAM saptacatvAriMzat, caturthyAM SaTcatvAriMzat, paJcamyAM paJcacatvAriMzat, SaSThyAM catuzcatvAriMzat, saptamyAM trica - tvAriMzat, aSTamyAM dvicatvAriMzat, navamyAmekacatvAriMzat, dazamyAM catvAriMzat, ekAdazyAmekonacatvAriMzat, vAda| zyAmaSTAtriMzat 49-40-40-46-45-44-43-42-41-40-30-38 / eteSAM trinirmAge hRte labdhaM yathAkramaM 16 - | 16 - 15-15 - 15 - 14-14-14-13-13-13 - 12 / etAni sandhAni sarvANyapyekatra mIhyante, jAtaM saptatyadhikaM zataM 170 / etatrya tracaturasravRttasaMhiteSu triSu sthAneSu sthApyate 110-170 - 170 / labdhazeSANi ca krameNAmuni 1-0-2|10-1-1-0-1-1-0-2 / chAtra catvAra ekakAzcatvAro dhikAH, tatraikakAkhyasrarAzau prakSipyante, ye tu catvAro dhikAH ta ekatra pirikatA jAtA aSTau / tatra catvArazcaturasrarAzau prakSipyante, catvArakhayakharAzau tatakhyasrarA zijatoSSTasaptatyadhikaM zarta 170, caturasrarA zizcatuHsaptatyadhikaM zataM 174, idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sana
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga tkumAra prApyante, tato jAtaM sa 66, vRttAnAM SaT zatAkumAramAdiMde // // 5 // RECORATORRECRUA tkumAramAhenjavalayagatavRttAdisaGkhyAnayanArtha trayo'pi rAzayaH pRthak pRthak caturnirguSyante, vRttarAzau ca pAdaza vimAne- 5 sttiikH|| kAH prakSipyante, tato jAtaM sanatkumAramAhenchavalaye vyatrANAM sarvAgramidaM sapta zatAni ghAdazottarANi 712, caturasrANAM SaT zatAni SamavatyadhikAni 6e6, vRttAnAM SaT zatAni binavatyadhikAni 6e / uktaM ca "ucca sayA bANajayA, satta sayA bArasuttarA hu~ti / ucca sayA unnanathA, vaTTAi saNaMkumAramAhiMde // 1 // " tathA brahmaloke prastaTAH pamityAvalikA api caturdigvinirgatAH SaT, tAsAM ca madhye prathamAyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnAni saptatriMzat , vitIyasyAM patriMzat , tRtIyasyAM paJcatriMzat , caturthyA catustriMzat, paJcamyAM trayastriMzat, SaSThyAM pAtriMzat / sthApanA37-36-35-34-33-32 / eteSAM pratyekaM trinirjAgo hiyate, khabdhaM ythaakrmmidN-12-13-11-11-11-10|| etAni labdhAni sarvANyapyekatra mIDyante, jAtA saptaSaSTiH 67, sA tryamracaturasravRttasaMhiteSu triSu sthAneSu sthApyate 6767-67 / khabdhazeSANi ca krameNAmUni-ekakaH zUnyaM ki ekakaH zUnyaM vikaH 1-0-3-1-0- / atra ghAvekako, dhau ca hiko / tatraikako tryanarAzau prakSipyate / yau tu kau dhiko, tAvekatra militau jaataashctvaarH| tatra chau tryanarAzau| pradipyete / ghau caturasrarAzau / tatasyasrarAzirjAta ekasaptatiH 71 / caturasrarAzirekonasaptatiH 6e| idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalabrahmalokagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH pRthak pRthak caturnirguNyante / vRtta // 5 // rAzau copari SaDU vimAnendrakAH prakSipyante / tato jAtaM brahmaloke vyasrANAM sarvAgramidaM- zate caturazItyadhike204 / caturasrANAM ke zate paTUsaptatyadhike 176 / vRttAnAM zate catuHsaptatyadhike 274 / uktaM ca-"covattaracukha SCLASSES KAROORS XP
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAM triMzat , tRtIyasyA pAvAgatAH paJca / tatra prathamAyAmAcA tasA ya cauraMsA // 1 // " tathA sAnta MROSAROKARI SHRA sIyA, usattaragA muve uvi sayA u / kappammi banakhoe, vaTTA taMsA ya caLaraMsA // 1 // " tathA khAntake kahape prastaTAH pazcetyAvalikA api caturdigvinirgatAH paJca / tatra prathamAyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnaparimANamekatriMzat , hitITU yasyAM triMzat , tRtIyasyAM ekonatriMzat, caturthyAmaSTAviMzatiH, paJcamyAM saptaviMzatiH, sthApanA-31-30-35-20|27 / AsAM pratyekaM trinirjAge hRte khabdhaM yathAkramamidaM-10-10-e-e-e / etAni ca sarvANyapyekatra mIdhyante, jAtA saptacatvAriMzat 47 / sA tryamracaturasravRttasaMjhiteSu triSu sthAneSu sthApyate--4-47 / khabdhazeSANi ca krameNAmUni-ekakaH zUnyaM ki ekakaH zUnyaM 1-0-3-1-zratra pAvekako, eko dikaH / tatraikako tryanarAzau prkssipyte| yastu dikastasyaikarUyasrarAzau prakSipyate, ekazcaturasrarAzau, tatasyanarAzirjAtaH paJcAzat 50 / caturasrarAziraSTAcatvAriM zat / / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalasAntakagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH pratyeka caturnirguNyante / vRttarAzau ca paJca vimAnenjakAH prakSipyante / tato jAtaM sAntakavalaye tryamrANAM sarvAgramidaM- zate |200 / caturasrANAM zataM nivatyadhikaM 1e / vRttAnAM zataM trinavatyAdhikaM 153 / uktaM ca-"teNagyaM ceva sayaM, do |ceva sayA sayaM ca bANajayaM / kappammi khatagammI, vaTTA taMsA ya canaraMsA // 1 // " tathA mahAzukre kahape catvAraH prastaTA iti catasrazcaturdigvinirgatA zrAvalikAH / tatra prathamAyAmAvakhikAyAmekasyAM dizi vimAnAni SaDviMzatiH, ditIyasyAM paJcaviMzatiH, tRtIyasyAM caturviMzatiH, caturthyAM trayoviMzatiH 26-25-25-23 / zrAsAM pratyekaM trijinoge hRte khabdhaM yathAkramamidaM-0-0-0- / etAni sarvANyapyekatra moDyante, jAtaikatriMzat 31 / sA tryanacaturasravRttasaMhiteSu UNCACAKCALCALCREASCALCOGA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 56 // triSu sthAneSu sthApyate 31-31-31 / khabdhazeSANi ca krameNAmUni-vika ekakaH zunyaM vikaH 5-1-0-2 atraika kA sttiikH|| ekako dhau dikau / tatraikakakhyanarAzau pradipyate / yau tu dhau piko tAvekatra mITyete, jAtAzcatvAraH / tatra chau tryamrarAzI pradipyete, dhau caturasrarAzau / tatakhnyasrarAziH saMpannazcatustriMzat 34 / caturasrarAzistrayastriMzat 33 / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalamahAzukrakaddhapagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH pRthak caturnirguSyante / vRtta rAzau ca catvAro vimAnenjakAH prakSipyante / tato jAtaM mahAzukre kahape tryamrANAM sarvAgramidaM zataM SaTtriMzadadhika 8|136 / caturasrANAM dhAtriMzaM zataM 13 / vRttAnAmaSTAviMzaM zataM 127 / uktaM ca-"zramAvIsaM ca sayaM, uttIsasayaM sayaM ca battIsa / kappammi mahAsukke, vaTTA tasA ya caraMsA // 1 // " tathA sahasrAre'pi kahape catvAraH prastaTA iti catasrazcaturdigvinirgatA zrAvalikAH / tatra prathamAvalikAyAM hAviMzatiH, ditIyasyAmekaviMzatiH, tRtIyasyAM viMzatiH, caturthyAmekonaviMzatiH 25-11-20-1e / etAsAM trinirjAge hRte labdhaM yathAkramamidaM---6-6 / etAni sarvAeyapyekatra mIyante, jAtA SaDviMzatiH 26 / sA vRttavyanacaturasrasaMjhiteSu triSu sthAneSu sthApyate 26-26-26 / khabdhazeSANi |ca krameNAmUni-ekakaH zUnyaM dika ekakaH 1-0-1-1 / atra ghAvekako, eko kiH / tatraikako tryanarAzau prdipyte|| yastu vikastasyaikarUyanarAzau prakSipyate, ekazcaturasrarAzau / tatarUyanarAzirjAta ekonatriMzat she| caturasrarAziH spt-I8||56|| viMzatiH 27 / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalasahasrArakaTpagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH / pRthak caturnirguNyante / vRttarAzau ca catvAro vimAnenjhakAH prakSipyante, jAtaM sahasrAre kaDape tryamrANAM sarvAmamidaM
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ - SASHARA**** pomazottaraM zataM 116 / caturasrANAmaSTottaraM zataM 100 / vRttAnAmaSTottaraM zataM 107 / uktaM ca-"achuttaraM ca solaM, asayaM ceva hoaNUNaM tu / kappammi sahassAre, vaTTA taMsA ya canaraMsA // 1 // " tathAnataprANatavalaye'pi catvAraH prastaTA iti catasrazcaturdigvinirgatA zrAvalikAH / tatra prathamAyAmAvalikAyAmaSTAdaza, dvitIyasyAM saptadaza, tRtIyasyAM pomaza, caturthyAM paJcadaza 10-15-16-15 / eteSAM pratyeka trinirjAge hRte khabdhaM yathAkramamidaM-6-5-5-5 / etAni ca | sarvANyapyekatra mIDyante, jAtakaviMzatiH 21 / sA vRttavyasracaturasrasaMjhiteSu triSu sthAneSu sthaapyte-11-21-21|| labdhazeSANi ca krameNAmUni-zUnyaM ki ekakaH zUnyaM 0-2-1-0 / atraika ekako vika ekaH / tatraikakatyasrarAzI 6 pradipyate / yastu vikastasyaikaruyanarAzau prakSipyate / ekazcaturasrarAzau / tatakhyasrarAzirjAtastrayoviMzatiH 23 / caturana rAzirSAviMzatiH 22 / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalAnataprANatavalayagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayozApi rAzayaH pRthak caturnirguNyante / vRttarAzau ca catvAro vimAnekAH prakSipyante / tato jAtamAnataprANatavalaye trya srANAM sarvasaGkhyayA parimANamidaM-nivatiH e| caturasrANAmaSTAzItiH 00 / vRttAnAmaSTAzItiH 00 / uktaM ca"amasII bAenaI, zraghAsII ya ho vodhaSA / zrANayapANayakappe, vaTTA taMsA ya cauraMsA // 1 // " tathAraNAcyutavalaye'pi catvAraH prastaTA iti catasrazcaturdigvinirgatA zrAvakhikAH / tatra prathamAyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnAni caturdaza, dvitIyasyAM trayodaza, tRtIyasyAM dhAdaza, caturthyAmekAdaza 15-13-12-11 / eteSAM pratyeka trinirjAgo hiyate, labdhaM yathAkramamidaM--4--3 / etAni sarvANyapyekatra mIyante,jAtAni pnycdsh|taani vRttavyamracaturasrasaMjhiteSu **************
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 57 // | triSu sthAneSu sthApyante - 19 - 15 - 15 / labdhazeSANi ca krameNAmUni - dika ekakaH zUnyaM dhikaH 1-1-0-2 / atra pau dvikau, eka ekakaH / tatraikakarUyasrarAzau prakSipyate / yau tu dvikau tAvekatra mIlitau jAtAzcatvAraH / tatra hau tryatreSu prakSipyete, ghau caturasreSu / tato jAtakhyatrarAziraSTAdaza 10 / caturasrarAziH saptadaza 17 / idamekasyAM dizi vRttAdInAM | parimANaM / tataH sakalAraNAcyutatrasayagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH pRthak caturbhirguNyante / vRttarAzau ca | catvAro'pi vimAnendrakAH prakSiSyante, jAtamAraNAcyutavalaye sarvAgramidaM yasrANAM dvisaptatiH 12 / caturasrANAmaSTa| SaSTiH 60 / vRttAnAM catuHSaSTiH 64 / uktaM ca - " causakI bAvantari, kasaDI caiva hoi nAyabA / zrAraNAcyakappe, vaTTA | taMsA ya cauraMsA // 1 // " tathAdhastanayaiveyaka trike trayaH prastaTA iti tisrazcaturdigvinirgatA zrAvalikAH / tatra prathamA - yAmAvalikAyAM daza, dvitIyasyAM nava, tRtIyasyAmaSTau 10-0-0 / eteSAM pratyekaM trinirmAge hRte labdhaM yathAkramamidaM - | 3-3-2 / etAni ca sarvAeyekatra mI hyante, jAtAni zraSTau / tAni vyasracaturasravRttasaMjJiteSu triSu sthAneSu sthApyante -- 8-8 / labdhazeSANi ca krameNAmUni - ekakaH zUnyaM dikaH 1-0-2 / atraika ekakaH, eko ThikaH / tatraikakakhyatrarAzau | prakSipyate / yastu dvikastasyaikakhyasrarAzau prakSepaNIyaH, ekazcaturasrarAzau, tatakhyatrarAzirjAto daza 10 / caturasrarAzi|rnava / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalAdhastanagraiveyaka trikagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH pratyekaM caturbhirguNyante / vRttarAzau ca trayo'pi vimAnendrakAH prakSipyante / tato jAtamadhastanagraiveyaka trike tryasrANAM sarvAgramidaM catvAriMzat 40 | caturasrANAM SaTUtriMzat 36 / vRttAnAM paJcatriMzat 35 / uktaM ca - " paNatI sA cattAlA battIsA saTIkaH // // 57 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ |hiDimammi gevi" / tathA madhyamatraiveyakatrike'pi trayaH prastaTA ityAvalikA api caturdigvinirgatAstisraH / tatraikasyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnAni sapta, dvitIyasyAM SaTU, tRtIyasyAM paJca - 6-9 / eteSAM pratyekaM trinirjAgo hiyate, labdhaM yathAkramamidaM - 2 - 2 - 1 / etAni sarvANyapyekatra mIhyante, jAtAni paJca / tAni vyasracaturasravRttasaMjJiteSu triSu sthAneSu sthApayante - e - e -e / labdhazeSANi ca krameNAni - ekakaH zUnyaM dikaH 1-0-2 / zratraka ekakaH, eko |dhikaH / ekakasthasrarAzau, yastu vikastasyaikarUyanarAzau prakSipyate, ekazcaturasrarAzau / tatakhyannarA zirjAtaH sapta 9 / caturasrarAziH SaT 6 / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakalamadhyamagraiveyaka gatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi | rAzayaH pRthak caturbhirguNyante, vRttarAzau ca trayo'pi vimAnendrakAH prakSipyante, jAtaM madhyamagraiveyake tryasrANAM sAmastyena | parimANamidaM zraSTAviMzatiH 28 / caturasrANAM caturviMzatiH 24 / vRttAnAM trayoviMzatiH 23 / uktaM ca- " tevIsa - bIsA, cavIsA caiva majjie" / tathoparitanayaiveyaka trike'pi trayaH prastaTA ityAvalikA api caturdigvinirgatA| stisraH / tatraikasyAmAvalikAyAmekasyAM dizi vimAnAni catvAri, dvitIyasyAM trINi, tRtIyasyAM ghe 4-3-2 / eteSAM tribhiH pratyekaM jAgo hiyate, labdhaM yathAkramamidaM - ekaka ekakaH zUnyaM 1-1-0 / dvikastu jAgaM na prayavatIti labdhaM zUnyaM / labdhau ca dhAvekakAvekatra mITayete, jAtau dvau tau tryanacaturasravRttasaMhiteSu triSu sthAneSu sthApyete - 2 - 2 - 2 / labdhazeSANi ca krameNAmUni - ekaH zUnyaM dhika iti 10-2 / chAtraka ekakaH, eko dhikaH tatraikakakhyasrarAzau prakSipyate / yastu dvikastasyaikatrtyasrarAzau prakSepaNIyaH, ekazcaturasrarAzau / tato jAtarUyanarA zizcatvAraH 4 / caturasrarAzi
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIka 5-5614 // 5 // strayaH3 / idamekasyAM dizi vRttAdInAM parimANaM / tataH sakaloparitanapraiveyakatrikagatavRttAdisaGkhyAnayanAya trayo'pi rAzayaH pRthaka caturnirguNyante, vRttarAzau dha trayo'pi vimAnendhakAH prakSepaNIyAH / tato jAtamuparitanaveyakatrika vyasrANAM sarvAgramidaM pomaza 16 / caturasrANAM kAdaza 12 / vRttAnAmekAdaza 11 / carame tu prastaTe sarvamadhyaM vimAnaM vRttaM, zeSANi tu caturdigjAvIni catvAri vimAnAni vijayavaijayantajayantAparAjitasaMjJAni tryamrANi / uktaM ca-"ekkArasa solasa bAraseva gevika uparime hoMti / erga baTTa taMsA, cauro ya annuttrvimaannaa||1||" Aha-AnataprANatvalaya zrAraNAcyutavalaye ca pRthagekaika evendha iti svasvavalayagatAni sarvANyapi vRttAdivimAnAnyekaikasyen'sya javanti, saudharmezAnavalaye sanatkumAramAhenjavalaye ca pRthag dhau dhAvinjAviti kasyenjasya kiyantyAvalikApraviSTAni vRttAdivimAnAnyAjAvyAnIti ? ucyate-ha saudharmezAnavalaye trayodazasvapi prastaTeSu yAni dakSiNasyAM dizi vRttavyanacaturasrApti vimAnAni, ye ca vimAnenDakAH, yAni ca pUrvasyAmaparasyAM ca dizi vRttAni vimAnAni, tAni sarvAeyapi zakrasyava javanti / yAni punaruttarasyAM dizi vRttavyasracaturasravimAnAni tAnIzAnenjasyaiva / yAni punaH pUrvasyAmaparasyAM ca dizi yasrANi caturasrANi ca vimAnAni tAnyardhAni zakrasyAnAvyAni, zrardhAnIzAnensya / uktaM ca-"je daskiNeNa iMdA, dAhiNaje zrAvalI muNeyavA / je puNa uttara iMdA, uttara zrAvasI tesiM // 1 // puveNa pazcimeNa ya, sAmannA zrAvalI muNeyavA / je puNa vaDhavimANA, manilA dAhiNiyANaM // // pubeNa palTimeNaya je vaTTA te vi dAhiNijassa / tasacaraMsagA puNa, sAmamA hoti doehaM pi||3||" tataH zakrasya devenyasya pUrvAparadakSiNadiggatAstisro vRttavimAnAvalikAstathaikA vimAnAni tAnyAni uttara zrAvatI tesi / vaDA te vi dAhiNitamAnAyakhikAstathaikA 4aa // 20 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ dakSiNadiggatA, ekaM pUrvAvalikAyA ardha ekamaparAvalikAyA iti dve ardhe ekatra mIlite jAtA paripUrNA dvitIyAvaliketi, te ghe tryastravimAnAnAmAvalike, evaM ghe caturasravimAnAnAmAvakhike AjAvye, ityekadiggatAnyaSTAtriMzadadhikazatayapramANAni vRttavimAnAni trinirguNyante, guNayitvA ca trayodaza vimAnendrakAstatra kSiSyante, jAtAni sapta zatAni | saptaviMzatyadhikAni 929 / etAvantyAvalikApraviSTAni vRttavimAnAni zakrasyAjAvyAni / tathaika diggatAni tryatravimAnAni saptacatvAriMzadadhikazataghayapramANAni dhAnyAM guNyante, jAtAni catvAri zatAni caturnavatyadhikAni 494 / etAvanti tryastrANi / tathaika diggatAni caturasravimAnAni tricatvAriMzadadhikazataghayapramANAni dhAnyAM guNyante, jAtAni catvAri zatAni SakazItyadhikAni 406 / etAvanti caturasrANi zakrasyAjAvyAni / uktaM ca- " sattasya sattavIsA, cattAri sayA havaMti caDhaNayA / cattAri ya bAsIyA, sohamme huMti baTTAI // 1 // " sarvasaGkhyayA cAmUni javanti saptadazazatAni saptottarANi 1701 / etadvyatiriktAni tu zeSANi zakrasya satkAni puSpAvakIrNAni tAni caikatriMzat | zatasahasrANyaSTAnava tisahasrANi ghe zate trinavatyadhike 3198203 / uktaM ca - " igatIsa sayasahassA, aghAenaI nave saharasA ya / doya sayA teNajayA, sohamme puSpha kikSAeM // 1 // " ujayamIlane ca pAtriMzakSakANi javanti 3200000 / etAvanti sarvasaGkhyayA zakrasya vimAnAnyAjAvyAni / IzAnendrasyottara dignAvInyeva vRttAni vimAnAnyAjAvyAni, tAni ca dve zate aSTAtriMzadadhike 238 / tryasrAvalikA ca saptacatvAriMzadadhikazatazyapramANA dhAtryAM guNyate, jAtAni catvAri zatAni caturnavatyadhikAni 494 / etAvanti vyasravimAnAnyAjAvyAni / caturasrAvalikApi tricatvAriMzada
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 ||pe|| CALCCASSESAMACHAR dhikazataSyapramANA dhAnyAM guNyate, jAtAni catvAri zatAni SamazItyadhikAni 406 / etAvanti caturasrAeyAnA- sttiikH|| vyAni / sarvasaGkhyayA cAmUni lavanti-kAdaza zatAnyaSTAdazottarANi 110 / etAvantyAvakhikApraviSTAni vimA4 nAnIzAnenjasyAnAvyAni / uktaM ca-"sattarasa sayA sattuttarA u sohammi zrAvali vimANA / bArasa akArahiyA, + IsANe zrAvalivimANA // 1 // " aSTAdazottaraghAdazazatavyatiriktAni tu zeSANi vimAnAnyAjAvyAni puSpAvakIrNAni, tAni ca saptaviMzatilakSANyaSTAnavatisahasrANi sapta zatAni dhyazItyadhikAni 27e7705 / uktaM ca-"sattAvIsaM kharakA, aNanaI nave shssaaii| satta sayA bAsIyA, IsANe pupphakimANaM // 1 // " ujayamIlane'STAviMzatirlakSA navanti 200 000 0 / etAvantIzAnenjasya sarvasaGkhyayA vimAnAnyAjAvyAni / tathA sanatkumAramAhenpravalaye yAni dakSiNa dignAvI ni vRttavyasracaturasrANi, ye ca kAdaza vimAnenjakAH, yAni ca pUrvasyAmaparasyAM ca dizi vRttAni vimA-2 nAni, tAni sarvANyapi sanatkumArendhasyAjAvyAni / yAni punaruttarasyAM dizi vRttatryanacaturasravimAnAni tAni sarvA-4. hai eyapi mAhensya, pUrvAparadiggatAni tu tryamracaturasravimAnAnyardhAni sanatkumArenjasyArdhAni mAhendrasya / tato vRttavimAnAnyekadiggatAni saptatyadhikazatapramANAni 170 trinirguNyante, guNayitvA ca madhye hAdazavimAnenjakAH pradi C // ee pyante, jAtAni paJca zatAni dAviMzatyadhikAni 522, etAvanti sanatkumArenprasya vRttavimAnAnyAjAvyAni, / tathA vyasravimAnAnyekadiggatAnyaSTasaptatyadhikazatapramANAni 170 ghAnyAM guNyante, yoreva tryamrAvalikayoHsanatkumArenprasyAnAvyatvAt , jAtAni trINi zatAni paTpaJcAzadadhikAni 356, etAvanti tryasrANi sanatkumArenjasyAnAvyAni / tathA 60%AMKARAUCARROTO
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ FACHAURASEARCH caturasrAeyapyekadiggatAni vimAnAni catuHsaptatyadhikazatapramANAni 174 dhAnyAM guNyante, kAraNaM prAgevotaM, jAtAni trINi zatAnyaSTAcatvAriMzadadhikAni 340, etAvanti caturasrANi sanatkumArenjasyAjAvyAni / sarvasaGkhyayA cAmUni drA hAdaza zatAni SaDviMzatyadhikAni 1226 / etadhyatiriktAni tu sanatkumArenjasyAjAvyAni puSpAvakIrNAni, tAni caikAdaza sadA aSTAnavatisahasrANi sapta zatAni catuHsaptatyadhikAni 11e7774 / uktaM ca-"ikkArasa kharakAI, akSaNanaI nave sahassAI / satta sayA covattari, havaMti pupphAvakimAI // 1 // " nanayamIlane kAdaza khadA vimAnAnAM javanti1200000 / etAvanti sarvasaGkhyA sanatkumArenjasya vimAnAnyAjAvyAni / tathA mAhentrasyottaradignAvInyeva vRttavimAnAnyAnAvyAni, tAni ca saptatyadhikaM zataM 170 / vyasrAvalike ca ke zrAnAvye, tadyathA-ekA uttaradiggatA, ardha pUrvasyAmardhamaparasyAmityujayamIlane ditIyA / evaM caturasrAvalike api 6 zrAjAvye naavniiye| tatra tryasrAvalikAyA ekasyAH parimANaM zatamekamaSTasaptatyadhikaM 177 / tad dhAnyAM guNyate, jAtAni trINi zatAni SaTpazcAzadadhikAni 356 / etAvanti vyasrANi mAhenyasyAlAvyAni / caturasrAvalikAyA ekasyAH parimANaM catuHsaptatya[dhikaM zataM 174 / tad dhAnyAM guNyate, jAtAni trINi zatAnyaSTAcatvAriMzadadhikAni 34 / etAvanti caturasrANi mAhenjasyAnAvyAni / uktaM ca-"sattarisayaM zrANaM, ttinneva sayA havaMti uppnnaa| tinni sayAzramayAlA, vaTTAi mahiMdasakkassa // 1 // " sarvasaGkhyayA cAmUni javantyaSTau zatAni catuHsaptatyadhikAni 4 / etAvanti sarvasaGkhyayA mAhemasyAvalikApraviSTAni vimAnAnyAjAvyAni / naktaM ca-"bArasa saya babIsA, kappammi sarpakumAri zrAvaliyA / aba
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 6 // vimAnAni nAvAvamAnAni / tathA sarveSvapi unayamItane cASTau lAttava saya sayA covattari, vimANa mAhiMda zrAvaliyA // 1 // " catuHsatyadhikASTazatavyatiriktAni tu zeSANi mAhenjasyAnAvyAni sttiikH|| puSpAvakIrNAni, tAni ca sapta khakSA navanavatisahasrANi zataM caikaM SaDviMzatyadhikaM ee126 / uktaM ca-"satteva sayasahassA, navanaI khalu nave sahassAiMsayamagaM babIsaM, mahiMdapupphAvakinnANaM // 1 // " unnayamIlane cASTo ladA navanti 000000 / etAvanti sarvasaGkhyayA mAhenjasyAnAvyAni vimAnAni / tathA sarveSvapi kahapeSu svasvakalpasyAntima prastaTe nijakahapAvataMsAnI nivAsayogyAni vimAnAni javanti, teSAM cenjanivAsayogyAnAM vimAnAnAM catasRSu dinu caturNA lokapAlAnAM yogyAni vimAnAni / uktaM ca-"kappassa aMtapayare, niyakappavamiMsagA vimANA / iMdanivAsA tesiM, canadisiM logapAlANaM // 1 // " tathAvalikApraviSTAnAM vimAnAnAM parasparamantaramasaGkhyeyayojanAtmaka, puSpAvakI nAM tu saGkhyeyayojanAtmakamasaGkhyeyayojanAtmakaM vA / uktaM ca-"zrAvaliyavimANANaM, tu aMtaraM niyamaso asaMkhiLa / / saMkhikramasaMkhiU, naNiyaM pupphaavkimaannN||1||" tathA yAnyAvalikApraviSTAni tAni kAnicikRttAni kAnicitryamrANi 5 kAniciccaturasrANi / anyatsaMsthAnaM teSAM sarvathA na vidyate / yAni ca puSpAvakIrNAni tAni nAnArUpasaMsthAnAni, tadya-4 thA-kiJcinnandyAvartAkAraM kiJcitsvastikAkAraM kiJcit khaDgAkAramityAdi / uktaM ca-"zrAvaliyAhi vimANA, baTTA tasA taheva canaraMsA / pupphAva kinnagA puNa, aNegaviharUvasaMgaNA // 1 // " vRttaM ca nAma valayAkAramavaseyaM, tryanaM shRnggaa-6||6|| TakasaMsthAnaM, caturasrama,pATakasaMsthAnaM / na ca-"vaTuM ca valayagaM piva, taMsaM siMghAmagaM piva vimAeM / canaraMsa vimAeM | puNa, arakAmagasaMThiyaM naNiyaM // 1 // " tathA yAni vRttavimAnAni tAni sarvANyapyekaphArANi, vyasrANi tridhArANi, catu
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasrANi caturSArANi / tatra vRttavimAnAni sarvANyapi kapizIrSakavijUSitaprAkAraparikSiptAni / caturasravimAnAnAM punazcatasRSvapi dinu vedikA navanti / vedikA nAmAtra muemaprAkArA veditavyAH / vyasravimAnAnAM punaryasyAM dizi vRttaM vimAnaM tasmin pArzve vedikA, zeSeSu tu pArzveSu praakaaraaH| uktaM ca-"sabe vaTTavimANA, egaJvArA havaMti vineyaa|tinni ya taMsa vimANe, cattAri ya hu~ti ctrNse||1||paagaarpririkttaa, vaTTavimANA havaMti satve vi| caLaraMsa vimANANaM, cauddisiM vezyA ho||shaajtto vaTTavimANA, tattotaMsassa vezyA ho|paagaarobobo,avsesesuNtu pAsesu // 3 // "122-13-124-12 // samprati vimAnAnAM pratiSThAnamAhaghaNaudahipazhANA, surajavaNA dosu hu~ti kppesu| tisu vAyupazhANA, tanayasupahiyA tiisu||16|| teNa paraM uva rimagA, AgAsaMtara pahiyA save / esa pazhANavihI, unloai vimANANaM // 17 // 18 vyAkhyA-pyorAdimayoH saudharmezAnanAmnoH kahapayoH surajavanAni vimAnAni lavanti ghanodadhipratiSThAnAni ghano dadhiH styAnIjUta udakarAziH sa pratiSThAnamAzrayo yeSAM tAni tathA / tadanantaraM triSu kaTapeSu sanatkumAramAhenbrahmalokasaMjJeSu suranavanAni vAyupratiSThAnAni / atra pUrvapadAd ghanagrahaNamanuvartate, tato'yamarthaH-dhanavAtapratiSThAnAni, tadanantaramuparitaneSu triSu kaddapeSu sAntakazukrasahasrArarUpeSu tajjayasupratiSThAnAni ghanodadhidhanavAtapratiSThitAnItyarthaH / tataH paramuparitanAni sarvANyapyAnataprANatAdivimAnAni AkAzAntarapratiSThitAni zrAkAzamevAkAzAntaraM tatpratiSThitAni, eSa Urdhvaloke vimAnAnAM pratiSThAna vidhiH // 126-127 // RECE%E0% KARNERASHARASHASANG 10 11 AS
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 G+CHCRE sttiikH|| sampati vimAnapRthivIbAhayAdikamanidhitsustaupakSepamAhapuDhavINaM bAhavaM, uccattaM ceva taha vimANANaM / vanno a sudhAnihije, sohammAIsu vinne // 15 // ___ vyAkhyAM-saudharmAdiSu devalokeSu pRthivInAM vimAnAdhArajUtanUmikAnAM bAhaDhyaM sthUlatvaM, tathA jUmikAta vimAnAnAmaccatvamaccaistvaM. tathA varNazca vimAnAnAM zrutAjihito jIvAnigamAdizAstrokto vkssymaanngrnthenaanidhiymaano| vijJeyaH / iha zrutAnihita iti vizeSaNaM pRthivIbAhahyAdAvapi yathASijaktipariNAma saMvandhanIyaM, yathA zratAzikSita pRthivIbAhayaM zrutAnihitamuccatvaM vimAnAnAmiti / tena sakalamapIdaM prakaraNaM zrutaparatantraM, na svamanIpikA vijRmjita-* miti pratipattavyam // 120 // tataH(tra)prathamataH kahapeSu vimAnAnAM pRthivIbAhatyamAhasattAvIsa sayA, Azmakappesu puddhvivaadlN| zaktikahANi sese, 3 juge ya uge ya canakke y||12|| ___ vyAkhyA-AdimayoH kahapayoH saudharmezAnarUpayorvimAneSu pRthivInAM vimAnAdhArajUmikAnAM bAhayaM saptaviMzatiza-I tAni saptaviMzatiyojanazatAni / tata UrdhvaM zeSe vike vike kei catuSke cekaikahAnirvimAnapRthivIbAhaya vissykaikyojnshthaanirjssttvyaa| tadyathA-sanatkumAramAhenkaTapayorvimAnapRthivIbAhayaM ssddviNshtiyojnshtaani| brahmalokatAntakayoH paJcaviMzatiyojanazatAni / zukrasahasrArayozcaturvizatiyojanazatAni / thAnataprANatAraNAcyutakahapapu trayoviMzatiyojanazatAni // 12 // A MRACT-SC-SC-CG
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ *******A samprati kaTapeSveva vimAnAnAmuccaistvamAnamAha-- paMcasayuccatteNaM, Azmakappesu hu~ti u vimANA / ikika vuhisese, ujuge ya uge ya caukke y||13|| ___ vyAkhyA-AdimayoH kahapayoH saudharmezAnasaMzayorvimAnAni lavanti nUmikAta Urdhvamuccaistvena paJca yojnshtaani| tataH saudharmezAnakaTapAcyAmUrdhva zeSedike vike vike catuSke ca vimAnoccastvaviSaya ekaikyojnshtvRshirvsethaa| tadyathA-sanatkumAramAhenkaTapayorvimAnAnyuccaistvena SaD yojanazatAni / brahmalokalAntakayoH sapta yojanazatAni / zukrasahasrArakaTpayoraSTau yojanazatAni / zrAnataprANatAraNAcyutakapeSu nava yojanazatAni // 130 // samprati greveyakAdipvatidezena vimAnapRthivIvAhaTyoccastvaviSaye hAnivRddhI pratipAdayati geviUNuttaresuM, eso u kamo u hANi vuddiie| vyAkhyA-veyakeSvanuttaravimAneSu ca vimAnAnAM pRthivIbAhaTyasya hAnAvuccaistvasya ca vRddhAveSa eva krama ekaikayojanazatarUpo aSTavyaH, kimuktaM javati ? navasvapi greveyakeSu pratyeka vimAnapRthivIbAhaDhyaM dhAviMzatiyojanazatAni, paJcasvapyanuttaravimAneSu ekaviMzatiyojanazatAni / tathA coktaM prajJApanAyAM-"gevikesu eM naMte, ! vimANapuDhavI kevazyA bAhareNaM pannattA ? goyamA! bAvIsaM joynnsyaaii| aNuttara vimANesuNaM te! vimAepuDhavI kevazyA bAhaleNaM pannattA? goyamA! kavIsaM joyaNasayAI" iti / tathA navasvapi praiveyakeSu vimAnAnAmuccaistvaM daza yojanazatAni / paJcasvanuttara DISHIGAISA 94%
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 6 // SAGARMA-C vimAneSvekAdaza yojanazatAni / evaM ca sati sarveSvapi kaTapeSu graiveyakAdiSu caikaikasmin vimAne pRthivIvAhatyamuccastvaM caikatra saMpieDya parijAvyamAnaM kAtriMzadyojanazatapramANamavaseyam / / tathA cAha ___ ikikammi vimANe, unni vi misiyA u battIsaM // 131 // vyAkhyA-sugamA // 131 // samprati saudharmAdiSu vimAnAnAM varNavijAgaM pratipipAdayiSurAhasohammi paMcavamA, ekkagahANI jA sahassAro / do do tujhA kappA, teNa paraM puMkarIyANi // 13 // ___ vyAkhyA-saudharma kaTpe vimAnAni varNena varNamadhikRtya paJca varNAni zvetapItaraktanIlakRSNavarNopetAni javanti / / tata Urca yAvatsahasrArakapastAvadakaikahAnirekaikavarNahAnirjaSTavyA, navaraM kau ko kaddapI tuSTayau varNamadhikRtya tulyavaktavyatAko veditavyo, iyamatra nAvanA-saudharmezAnakalpayorvimAnAni zvetapItaraktanIlakRSNavarNopetAni javanti / sanakumAramAhendhakaTpayoH kRSNavarNarahitazeSavarNacatuSTayopetAni / brahmalokalAntakakaTpayoH kRSNanIyarahitazeSavarNatrayope- tAni / zukrasahasrArakapayoH kRSNanIsaraktarahitazeSavarNayopetAni / "teNa paraM pumarIyA" iti, tataH sahasrArAt paraM vimA-2 nAni sarvANyapi puemarIkANi puerIkatuSTyavarNAni javanti, puemarIkaM sitAmbuja (tat) zvetAni javantItyarthaH // 13 // C // 6 // CCCIEGORK
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmprataM varNaprastAvAnavanapatyAdijavanAnAmapi varSa pratipAdayati | javaNava- vANamaMtara - joisizrANaM tu huMti javaNAI / vaseya vicittAI, pamAgaUyapaMtikaliyAI // 133 // vyAkhyA - javanapativyantarajyotiSkANAM javanAni varNena varNamadhikRtya javanti vicitrANi paJcavidhavarNopetAni javantItyarthaH / tathA tAni bhavanAni javanti patAkApaGki nirdhvajapaGkinizva kalitAni / idaM ca vizeSaNaM saudharmAdivimAnAnAmapi pratipattavyaM, teSAmapi patAkAsahasrairdhvajasaha saizca parikakhitatvAt // 133 // samprati saudharmAdivimAnAnAM vistArAyAmAcyantarabAhyaparidhiparimANapratipAdakAmaragatisvarUpanirUpaNArthamidamAha - jAvaya udeza sUro, jAvaya so pratthamez vareNaM / tiyapaNa sattanavaguNaM, kAuM patteya patteyaM // 134 // vyAkhyA - sarvAnyantaramaemale yAvati kSetra udeti udayamAgacchati sUrya udayamAno yAvati kSetra upalabhyata ityarthaH / | yAvati ca kSetre'stamaparasyAM dizi pratipadyate, etAvatkSetraparimANaM tripaJcasaptanavaguNaM kRtvA triguNaM paJcaguNaM saptaguNaM navaguNaM pratyekaM pratyekaM pRthak pRthak kRtvA vimAnavistArAdiparicchedakAmarakramaparimANamavaseyaM / iyamatra jAvanA - caNakAdikA ca gatiH | svarUpato yathottaraM zIghrA zIghratarA zIghratamA / tadyathA-caekAyA gateH sakAzAccapalA gatiH zIghratarA, tato'pi javanA, tato'pi vegeti // 134 // samprati sarvAnyantare maele yAvati kSetra udayamAnaH sUrya upalabhyate tatkSetraparimANamAha sIyAlIsa sadassA, do aa sayA joyaNANa tevahA / egavIsa sahijAgA, kakkamamAimmi piTha narA // 1385 // .
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 63 // vyAkhyA - karkaTe karkaTasaGkrAntAvAdAvudayakAle sUrya prekSante narAH saptacatvAriMzatsahasrANi de zate triSaSTyadhike yojanAnAM pramANAkha niSpannAnAM yojanasya ca SaSTijAgIkRtasya satkA ekaviMzatijAgAH 4726339 / etAvati kSetre vyavasthitaM sUryamudadyamAnaM, etAvatyeva ca kSetre vyavasthitaM sUrya karkaTasaGkrAntAvastamayantaM pazyanti / tataH pUrvoktaM kSetrapari| mANaM dviguNaM kriyate // 135 // tathA cAha | evaM DuguNaM kAuM, guNikae tipaMcasattanava ehiM / zrAgayaphalaM tu jaM taM, kamaparimANaM viyApAhi // 136 // vyAkhyA ------etadanantaroktamudaya kSetraparimANaM saptacatvAriMzatsahasrAdikaM dviguNaM kRtvA tripaJcasaptanavanirguNyate, guNite ca sati yadAgachati phalaM tat kramaparimANaM vijAnIhi / tatra dviguNIkRtaM sajAtaM caturnavatisahasrANi paJca zatAni SaDviMzatyadhikAni yojanAnAM, yojanasya ca SaSTijAgI kRtasya satkA dvicatvAriMzadbhAgAH 9422662 / etatriguNI kriyate, jAtaM ghe lakSe tryazItiH sahasrANi pazca zatAnyazItyadhikAni yojanAnAM yojanasya ca SaSTijAgIkRtasya satkAH | SadbhAgAH 203500 6 tathA cAha - "do saraka joyaNAeM, tesI sahassa paMca saya asiyA / baccaiva sahijAgA, tihi gulie huMti nAyabA // 1 // " sugamA / etAvatparimANo'satkalpanayaikasya devasya kramaH / tathA tadeva dviguNIkRtaM paJcanirguNyate, jAtAni catvAri zatasahasrANi dvisaptatiH sahasrANi SaT zatAni trayastriMzadadhikAni yojanAnAM, yojanasya ca SaSTijAgI kRtasya satkAstriMzannAgAH 4726333 tathA cAha - "paMcaguNe caTakharakA, sahassa bAvattarIya ucca sayA saTIkaH // // 63 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tettIsa joyaNA, annA tIsa kalA ya // 1 // " sugamA / etAvatparimANo dvitIyasya devasya krmH| tathA tadeva giNIkRtaM satsaptanirguNyate, tato jAtAni SaT zatasahasrANi ekaSaSTiH sahasrANi SaT zatAni pamazItyadhikAni yojanAnAM, yojanasya ca SaSTinAgIkRtasya satkAjAgAzcatuHpaJcAzat 6616064 // tathA cAha-" sarikagasahi sahassA, ucca sayA joyaNANa gasIyA / caupannaM ca kasA, sattahi guNie viyANAhi // 1 // " sugamA / etAvatparimANastRtIyasya devasya kramaH / tathA tadeva diguNIkRtaM sannavanirguNyate, jAtA thaSTau khakSAH pazcAzatsahasrANi sapta zatAni catvAriMzada|dhikAni yojanAnAM, yojanasya ca SaSTinAgA aSTAdaza 504406 // tathA cAha-"laraka 5 sahassAvi ya, pannAsaguNie navahi jANikA / satta sayA cattAbA, acArasa taha kalA y||1||" sugmaa| etAvatparimANazcaturthasya devasya kramaH // 136 // tadevaM kramaparimANamukkaM / samprati kramaparimANamupasaMharan caemAdigatinirgamanakAlamAnamAhaeaMkamaparimANaM, yahAzmmAsiyaM tu kaalss|yaayaamprihi vitthara, devagahiM miSijAsu // 13 // vyAkhyA-etadanantaroktaM kramaparimANaM devataH samavaseyaM / evaM parimANakramaviziSTAnizcaemAdigatiniraharAdika divasAdikaM pAemAsikaparyantaM kAlaparimANaM yAvat , kimuktaM javati? divasamAdi kRtvA paramAsAn yAvadhimAnAnA. mAyAmaM deyaM paridhiM vAhyamanyantaraM ca vistAraM viSkamnaM yathAyoga, na tu yathAkramaM minuyAt // 13 // nanu yadi caemAdinigatilina yathAkramaM tadA kathaM minuyAdityata zrAhacaMgAe viskaMno, cavalAe taha ya hoza thaayaamo| thapriMtara jayaNAe, bAhiraparihIya vegAe // 13 // *************** *
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 6 // SASARAMSAXE vyAkhyA-caemayA viSkamno vistAro javati / capakhayAyAmo dairghya / javanayAnyantaraparidhiH / vegayA vAhyapa-17 sttiikH|| ridhiriti // 13 // tatracattAri vi sakamehiM,caMmAgaIhi jaMti bmmaas| taha vina vijaMti pAraM,kesiM ca surA vimANANaM // 13 // ___ vyAkhyA-catvAro'pi surA devA yugapadekakAlaM viSkamlAdiparimANakaraNArya caNDAdinirgatitiH svakramaistripaJcamaptanavaguNasUryodayAstamayApAntarAlakSetrapramANaiH SaNmAsAn yAvajavanti, paraM tathApi keSAJcibhimAnAnAM yathAkramaM svastikambastikAvartasvastikapranasvastikakAntasvastikavarNasvastikalezyasvastikadhvajasvastikasitasvastikakUTasvastikaziSTasvastikottarA-| vataMsakAnAM tathA'rcirarciSkAvArciHprajArciHkAntArcivAcirtezyArcijArciHsitArciHkaTArciHziSTAciMttarAvataMsakAnAM tathA kAmakAmAvartakAmapranakAmakAntakAmavarNakAmalezyakAmadhvajakAmasitakAmakUTakAmaziSTakAmottarAvataMsakAnAM | tathA vijayavaijayantajayantAparAjitAnAM pAraM na ganti, kimuktaM bhavati ? caemAdimirgatimistriguNAyAtana kramaparimANena svastikAdInAM paJcaguNAyAtena kramaparimANenAcirAdInAM saptaguNAyAtena kAmAdInAM navaguNAyAtana vijayAdInAM // 64 // pAraM na gavanti, atibRhattamatvAtteSAmiti // 13e / / tadevaM yathoktaparimANakramaviziSTAnnizcaemAdigatimirarciSmadAdInAM viSkamnAdiparimANamuktaM / samprati prakArAntareNa caemAdigatiSu kramaparimANaM parikaTapya saudharmAdiSvanuttaraparyavasAneSu keSAJcibhimAnAnAmAyAmAdipramANamAha
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ XR E CEIGRAHASAIRS hai| ahavA tiguNAIe, patteyaM caMDamAi canAge / zrAzmapaMcamageviGagesu taha Nuttaracaukke // 140 // 21 vyAkhyA-azravati prakArAntaradyotane pratyakaM triguNAdike triguNa paJcaguNe saptaguNe navaguNe ca caemAdigatiH saMyo jyakaikasmin triguNAdike pratyeka catasro'pi caemAdigatIH saMvandhya caturjAge caturNA jAgAnAM samAhArazcaturlAgaM tasmiM zcaturpu sthAneSvityarthaH / tAnyeva catvAri sthAnAni vaiviktyenAha-"zrAzmatyAdi" padekadeze padasamudAyopacArAdAdima iti zrAdimAdiSu catuSu kahapeSu, tathA paJcama iti paJcamAdipvaSTasu kaTapeSu, navasu avayakeSu, tathAnuttaracatuSka sarvArthasidhvarjeSu catuSu vijayAdiSu vimAneSu, sarvArthasiI hi vimAna yojanalapramANameveti tarjanaM / vimAnAnAmAyAmAdi praminuyAditi vAkyazeSaH, zyamatra nAvanA-saudharmAdiSu caturyu kaTapeSu triguNenAgataparimANena krameNa keSAJcidimAnAnAM caemayA gatyA viSkamno mIyate, capalayAyAmaH, javanayAnyantaraparidhiH, vegayA bAhyaparidhiH / tathA 5 brahmalokAdiSvaSTasu kahapeSu paJcaguNitAgatapramANena krameNa keSAJcidhimAnAnAM caemAdigatiniryathAkramaM visskmnaadi| tathA navasu greveyakeSu saptaguNenAgataparimANena krameNa kepAJcibhimAnAnAM caemAdigatiniryathAkrama viSkamnAdi / tathA sAvijayavaijayantajayantAparAjiteSu caturyu vimAneSu navaguNitAgataparimANena krameNa caemAdigatijiyathAkramaM vistarAdi mIyate / kAlamAnaM sarvatrApi paemAsaparyavasAnamavaseyaM, tathApi pAraM na prApyate // 10 // tathA caitadeva gatinirdezapurassaraM pratipAdayaticaMmA cavalA javaNA, vegA ya gaIza hu~ti cttaari|jynnyriN puNa zranne, gaI cautthiM jayaMtI u||14|| PRIYANKAAR AK
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsa saTIkaH / / // 65 // ******* paDhamitthagaI caMmA, bizyA cavalA tazya taha jvnnaa| jayaNarI ya cautthI,vimANamANaM na te pattA // 14 // vyAkhyA-idaM gAthAdhyamapi sugamaM / navaraM kecidAcAryAzcaturthI gatiM manyante javanatarImiti caturthyA gatejavanatarIti nAma nirdizantIti jAvaH / zrAha-yadi triguNitAgatAMdipramANairapi kramaizcaemAdibhirapi gatinirdevAH kaSAzcitimAnAnAM padbhirapi mAsaina pAraM gavanti, tataH kathamiha manuSyakhoke tIrthakRtAM garjAvatAre janmani niSkramaNe kaMvalajJAnI tpattI mokSagamanasamaye ca mahimanimittaM kaTityeva tasminneva dine garnAvatArAdikamavetya samAgacanti, vimAnAni hi sarvANyapi svasvakahape rakhumAtrakSetravyavasthitAni, na ca teSAM padbhirapi mAsaizcaemAdinirapi gatijiH pAra ganti, idN| tu mAnuSaM kSetraM saudharmAderatidUraM, tathAhi-zrata Urdhva saudharmakapaH sArdhayA rajvA, ardhatRtIyAjI raGgunirmAhenjaH, paJcaniH sahasrAraH, pnircyutH| tathA coktam-"sohaMmammi divalA, aDDAijAya raa mAhiMde / paMceva sahassAre, acura satta logaMte // 1 // " naiSa doSaH, yata iha prAgyamuktaM triguNitAdirUpacaemAdigatiSu kramaparimANaM, tadbuddhiparikalpitaM, na tAttvikaM, kramamantareNaiva caemAdigatibhirdevAnAM gamanasvajAvatvAdaparimitasAmathyayuktatvAcca , etacca tathAlavasvAnAvyAdavaseyamiti // 141-14 // uktaM saprapaJcaM surajavanadhAraM / idAnImavagAhanAdhAramAhanavaNavaNajoisohammIsANe satta hu~ti rayaNInAkikahANi sese, uge ya uge calakke ya // 14 // vyAkhyA-navanapatInAM "vaNa tti" vanacarANAM jyotiSkANAM saudharmezAnadevAnAM ca zarIrapramANamutkarSataH sapta sapta SCOREACHEREMORECASNACOCK GEGHE // 65 // C S3
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ koA ratnayo istA javanti / zeSe dike dike vike catuSke caikaikahAniraMkaikahastahAnirvatavyA, tadyathA-sanatkumAramAhendha-81 yorutkarSataH SaD hastAH zarIrapramANaM,brahmakhokatAntakayoH paJca, zukrasahanArayozcatvAraH, zrAnataprANatAraNAcyuteSu tryH||13|| hai gevijesu sunniya, ikkA rayaNI aNuttaresuM ca / javadhAraNika esA, ukkosA hoi nAyavA // 14 // vyAkhyA-graiveyakeSUtkarSataH zarIrapramANaM kau ratnI, eko'nuttareSu / eSA ca saptahastapramANAdikotkRSTAvagAhanA javadhAraNIyA veditavyA // 14 // sammati sanatkumArakaTpAdiSvanuttaraparyavasAneSu javadhAraNIyAmavotkRSTAmavagAhanAM sAgaropamavRddhikramaNa hInAM hInatarAM ca pratipipAdayiSuH prathamataH sthitiparimANapratipAdakaM pAdonagAthASyamAhasohammIsANage, nuvari uga juga puge cauke yAnavage paNage ya kamA, ukosA nizmA ho // 14 // do ayara satta caudasa, ahArasa ceva taha ya bAvIsA / gatIsA tittIsA, drA vyAkhyA-saudharmezAnarUpe pike tata uparitane dike vikedika catuSke navake paJcake ca kramAt krameNotkRSTA sthitiAriyaM javati, tadyathA-"do ayara" ityAdi, zyamatra nAvanA-saudharmezAnarUpe vika utkRSTA sthiti sAgaropame / yattvIzAne sAdhikatvaM taddehamAne'nupayogitvAnna vivakSitaM, evamuttaratrApi aSTavyaM / sanatkumAramAhendharUpe ke sapta sAgaropamAdi / brahmakhokakhAntakayozcaturdaza sAgaropamANi / zukrasahasrArayoraSTAdaza / zrAnataprANatAraNAcyuteSu dhAdi-6 ESCATARISHTATHIASAURRERAS H ARASAs
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| olantenneront zatiH / greveyakeSu ekatriMzat / paJcasvanuttaradimAneSu trayastriMzat / iha pratikaTpaM pratiprastaTaM ca sthitirutkRSTA prAgeva pratiniyatA pratipAditA / yat punaritthaM samprati sthitipratipAdanaM tapazyamApakaraNAnurodheneti na kshciddossH||14|| ___ samprati karaNaM pratipAdayati sattasu gaNesu tAsiM tu // 146 // 4 vivare ikkikkUNe, kArasagAu pAmie sesA / rayaNikArasa jAgA, ekkuttara vuliyA cayasu // 14 // / vyAkhyA-saptama sthAneSu saudharmezAnarUpadikAdiSvanuttaravimAnapaJcakaparyanteSu tAsAM sAgaropamadhikapramANAdInAmutkRTAnAM sthitInAM vivare vivaraNe vizleSe / kimuktaM javati ? vRhatyAH sthiteH sakAzAdapAyAM sthitau pAtitAyAM yadavaziSyate tasminnekaikona ekAdazajyo hastagatecyo nAgenyaH pAtite ye zeSAstiSThanti ekAdaza nAgAstAn yathottaramekottaravardhitAnekaikenai ekAdazajAgena parivRzAn pUrvapUrvakahapAgatazarIrapramANAtyajet / sUtra tu prayamA hitIyArtha prAkRta tatvAt / tato yathokta pratisAgaropamamutkRSTaM zarIrapramANaM javati / zyamatra jAvanA-saudharmezAnayorutkRSTA sthitiH kisa 6 sAgaropame, sapta sanatkumAramAheMndhayoH, tato ve saptanyo'panIyete, sthitAH zeSAH paJca, ta ekonAH kriyante, jAtAzcatvAraH, ta eka hastamekAdazajAgIkRtya tenyaH pAtyante, sthitAH zeSAH saptaikAdaza jAgAH, te saudharmezAnakapagatazarIra-17 pramANAt saptahastarUpAttyajyante, sthitAH zeSA pada hastAzcatvArazcaikAdaza jAgAH, etAvatpramANaM yaSAM sanatkumAre mAhen : ca kahape trINi sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAM zarIramiti, yeSAM tu catvAri sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAM zarIra-| // 66 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Chor: - * pramANacintAyAM te saptakAdazajAgA ekAdhikA zraSTau santaH saudharmezAnakahapagatazarIrapramANAtsaptahastarUpAttyajyante, tataH zeSamurati SaD istAH trayazcaikAdazajAgAH, etAvatpramANaM teSAM zArIraMm / evamekaikasAgaropamavRkSAvakakAdhika nAgapAtanaM kartavyaM / tatra yeSAM paJca sAgaropamANi teSAM zarIramAnaM SaD hastA hau cakAdazajAgI / yeSAM SaT sAgaropamANi teSAM paDU hastA ekshcaikaadshnaagH| yeSAM tu paripUrNAni sapta sAgaropamANi teSAM paripUrNAH SaDU hastAH zarIramAnaM / / aGkasthApanA sanatkumAramAhenjadevayordehamAnamsAgara 3 4 5 6 7 etadeva gAthAcatuSTayenAha-"do sAgarovamAI, puzAI jAva jesi Thika ho / nAga 4 3 31. 16 sattarayaNI u tesiM, dehapamANaM suravarANaM // 1 // kArasanAMgahiM, rayaNI kAUNa " veda 1111111111 deha parimANaM / vuhAmi vivisesa, saNaMkumArAzdevANaM // 2 // zrayaratigaMliza jesiM, saeMkumAra taheva mAhiMde / rayaNInakaM tesiM, jAgacanakAhiyaM deho||3|| tatto zrayare zrayare, jAgo itikarDa pamai jAva / sAgarasattaviNaM, rayaNIuka taNupamAeM // 4 // " tathA brahmakhokakhAntakayorutkRSTA sthitizcaturdaza sAgaropamASi, sapta sanakumAramAhenyoH , tataH sapta caturdazanyaH pAtyante, sthitAH zeSAH sapta, ta ekonAH kriyante, jAtAH SaT , ta eka hastamakAdazajAgIkRtya tenyaH pAtyante, sthitAH zeSAH paJcaikAdazajAgAH, te sanatkumAramAhendhakahapagatasaptasAgaropamasthitikadevazarIrapramANAn SaDistarUpAdapanIyante, sthitAH zeSAH paJca hastAH pamekAdazajAgAH, zrAgataM brahmaloke yeSAmaSTo meM * *** * 12
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 6 // A 5 sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAmetAvatpramANaM zarIramiti / yeSAM tu nava sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAM zarIrapramANa- saTIkaH / cintAyAM ta eva paJcaikAdazajAgA ekAdhikAH SaT santaH prAgukkAzastaSaTUrUpAcarIrapramANAttyajyante, tataH zeSamavatiSThanta * paJca hastAH paJca caikAdazalAgAH, etAvatpramANaM teSAM zarIram / evaM yeSAM brahmakhoke daza sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAM / zarIranAnaM paJca hstaashctvaarshcaikaadshjaagaaH| yeSAM tu khAntaka ekAdaza sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAM paJca hastAstra yazcakAdazajAgAH / yeSAM dhAdaza sAgaropamAeyutkRSTA sthitiH teSAM paJca istA kau caikAdazanAgau / yeSAM trayodaza sAgaroapamANi teSAM paJca hastA ekazcaikAdazajAgaH / yeSAM tu paripUrNAni caturdaza sAgaropamANi teSAM paripUrNAH paJca hstaaH| zarIramAnaM // aGkasthApanA brahmAkhokakhAntakadevadehamAnamsAgara e 201122122 etadeva gAghAyenAha-"jammi khaMtaai viya, sAyara acva jesi viIX hasta 555/5/5/65. jAga 6 3 hoi / rayaNI ra paMca jAgA, gveva ya tesi taNumANaM // 1 // tatto ayare zrayare,15 beda11111111111111 jAgo itikarDa pamara jAva / padasa zrayaraviNaM, rayaNI paMca taNumAyaM // 6 // 5 // 2 // " zme ke zrapi gAthe sugame / navaraM "bajammi khaMtae viya" iti prAgutakaraNAnurodhata ukta, anyathASTI |sAgaropamANi sthitibrahmaloka eva veditavyA na khAntaka iti / tathA zukrasahasrArayorutkRSTA sthitiraSTAdaza sAgaropa rnheten
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ CONCRECRUS mANi, caturdaza brahmakhokakhAntakayoH, tato'STAdazajyazcaturdaza pAtyante, sthitAH zeSAzcatvAraH, ta ekonAH kriyante, jAtAstrayaH, te hastamekamekAdazajAgIkRtya tenyaH pAtyante, sthitAH zeSA aSTAvekAdazanAgAH, te brahmalokakhAntakagatacaturdazasAgaropamasthitikadeyazarIrapramANAvastapazvakarUpAdapanIyante, sthitAH zeSAzcatvAro hastAstrayazcaikAdazajAgAH, dhAgataM yeSAM mahAzukre kahape pazcadaza sAgaropamANyutkRSTA sthitisteSAmetAvatpramAI zarIramiti / yeSAM tu Somaza sAgaropamANyutkRSTA sthitisteSAM zarIrapramANa cintAyAM ta evATAvekAdaza jAgA ekAdhikA nava santaH prAguktAstapaJcakarUpAcarIrapramANAdapanIyante, zeSamavatiSThate catvAro hastAkau caikAdazanAgI, etAvatpramANaM teSAM zarIram / evaM yeSAM nahAzukre saptadaza sAgaropamANi teSAM zarIramAnaM caravAro hastA ekazcaikAdazanAgaH / yeSAM tu sahasrAre'STAdaza sAgaropamANi teSAM paripUrNAzcatvAro hatAH // aGkasthApanA zukrasahasAradevadehamAnam SED 1. etadeva gAthAyenAi-"sukkasahassAresuM, panarasasAgaraviNa devANaM / rayaNicanaka hasta 4454/ jAga 3 jAgA, tinneva sarIraparimANaM // 1 // tatto zrayare ayare, jAgo itikarDa pamajha jAva / / beda 11111111 rayaNicanakaM deho, acArasa sAgaraviINaM // 2 // " sugama gAthASyamapi / tathAnataprANatAraNAcyutakahapeSUtkRSTA sthitihAviMzatiH sAgaropamANi, zukrasahasrArayoraSTAdaza, tato dAviMzateraSTAdaza zodhyante,
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM. // 6 18sthitAH zeSAzcatvAraH, ta ekonAH kriyante, jAtAtrayaH, ta eka hastamekAdazajAgIkRtya tecyaH pAtyante, jAtAH zeSA aSTAvekAdazajAgAH, te zukrasahasrAragatASTAdazasAgaropamasthitikadevazarIrapramANAccaturhastasvarUpAttyajyante, sthitAH shessaa|| strayo hstaastryshcaikaadshjaagaaH| zrAgataM yeSAmAnatakara ekonaviMzatiH sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAmetAvatpramANaM zarIramAnamiti / yeSAM tu prANatakahape viMzatiH sAgaropamANi sthitirutkRSTA teSAM zarIramAnacintAyAM ta evASTAvekAdazajAgA ekAdhikA nava santaH prAguktAyastacatuSTayarUpAcarIraparimANAttyajyante, tataH zeSamavatiSThate trayo hastA ghau caikAdazajAgau, etAvatpramANaM teSAM zarIramAnaM / evamAraNakarape yeSAmekaviMzatiH sAgaropamANi teSAM zarIramAnaM trayo hastA| ekazcaikAdazalAgaH / yeSAM tvacyutakahape pAviMzatisAgaropamANi teSAM paripUrNAstrayo hastAH // aGkasthApanAzrAnataprANatAraNAcyutadevadehamAnamsAgara 19 20 21 22 / etadeva gAthAyenAha-"zrANayapamuhacauke, uNavIsa sAyaratikSaNa devaaeN| 1 : taNumAeM hatiyaM, jAgatiya samahiyaM hoii||1|| tatto zrayare zrayare, jAgo beda . 11 11 11 11 ikika pakai jAva / bAvIsayaraviNaM, tihasamApo havA deho // 2 // "| sugame / tathA aveyakeSUtkRSTA sthitirekatriMzatsAgaropamAeyAnatAdicatuSTaye vAviMzatiH, tata ekatriMzato kAvi- zatirapanIyate, sthitAH zeSA nava, ta ekonAH kriyante, jAtA zraSTau, ta eka hastamekAdazajAgIkRtya tecyaH pAtyanta, jAtAH zeSAstraya ekAdazajAgAH, te'cyutakalpagatavAviMzatisAgagepamasthitikadevazarIrapramANAtrihastarUpAdapanIyante, MAccccc 6 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitau zeSo ghau istAvaSTau caikAdazajAgAH / zrAgataM yeSAmadhastanayaiveyake trayoviMzatiH sAgaropamANyutkRSTA sthitisteSAmetAvatpramANaM zarIramAnam / adhastanamadhyamatraitreyake yeSAM caturviMzatisAgaropamANi sthitirutkRSTA teSAM zarIramAnacintAyAM ta eva traya ekAdazajAgA ekAdhikAzcatvAraH santaH prAguktAstatrayarUpAvarI rapramANAt parityajyante, tataH | zeSamavatiSThate au hastau sapta caikAdazajAgAH / etAvatpramANaM teSAM zarIram / evamadhastanoparitanayaiveyake yeSAM paJcaviMzatiH | | sAgaropamAeyutkRSTA sthitisteSAM zarIramAnaM ghau hastau SaT caikAdazanAgAH / yeSAM tu madhyamAdhastana graiveyakaM SaDviMzatiH sAgaropamANi teSAM dhau hastau pazca caikAdazanAgAH / yeSAM madhyamamadhyamamaiveyake saptaviMzatiH sAgaropamANi teSAM dhau hastau catvArazcaikAdazajAgAH / yeSAM madhyamoparitanayaiveyake'STAviMzatiH sAgaropamANi teSAM ghau hastau trayazcaikAdazajAgAH / yeSAmuparitanAdhastanayaiveyaka ekonatriMzatsAgaropamANi teSAM do istau dau caikAdazajAgau / yeSAmuparitanamadhyamadhaitreya ke triMzatsAgaropamANi teSAM ghau hastAvekazcaikAdazanAgaH / yeSAmuparitanoparitanayaiveyaka ekatriMzatsAgaropamANi teSAM paripUrNo ghau hastau zarIramAnam // aGkasthApanA navagraiveyakadevadedamAnam - etadeva gAthAghayenAha -- "gevioosuM jesiM, tevIsaM sAyarA viI tesiM / danna sAgara 2314251627 28 29 30 31 dasta 2 2 2 2 2 2 2 2 2 jAga 07654321 durga taNumAeM, jAgA aheva devANaM // 1 // tatto ayare ayare, jAgo ki bedu 11/1111/11/11/11/11/11/11 kar3e parui jAba / DugatIsa sAgarAta, navame dohaLayA devA // 2 // zrapi
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsa0 sttiikaa| MCENTRALEKARMAC- gAthe sugame / evamanuttaravimAneSu vijayAdiSu yeSAM vAtriMzatsAgaropamANi khitisteSAmeko ista ekacakAdazajagaH zarI- ramAnaM / yeSAM tu trayastriMzatsAgaropamANi sthitiH teSAmeka eva paripUrNo hastaH zarIramAnaM / sarvArthasijhe tu mahAvimAna sadaivaikaH paripUNoM hastastanumAnamiti // etadevAha-"battIsayaraviNaM, vijayAzsu zakanAgajuarayaNI / aha ija biya rayaNI, saba devataNumANaM // 1 // " sugamA // 14 // tadevamukkA javadhAraNIyA surANAM zarIrAvagAhanA / sAmpratamuttaravaikriyarUpAmanidhitsurAhasabasukkosA jodhaNANa vejaviyA sayasahassaM / gevijANuttaresuM, uttaravejaviyA nti||14|| vyAkhyA-javanapatyAdiSvacyutadevalokaparyanteSu sarveSAmapi devAnAmuttaravaikriyamutkarato javati yojanAnAM zatasahanaM yojanalakSpramANaM bhavatItyarthaH / aveyakeSvanuttareSu ca vimAneSu devAnAmuttaravaikriyaM na javati, zaktI satyAmapi prayojanAjAvatastadakaraNAt // 14 // samprati jaghanyato javadhAraNIyAmuttaravaikriyAM cAhaaMgula asaMkhajAgo, jahanna navadhAraNi paarne|sNkhiko avagAhaNa, uttaravelaviyA sA vi // 14 vyAkhyA--sugamA / navaraM sApIti prAramnakAle sApi iSTavyA // 14 // uktA murANAmavagAhanA / sAmprataM surANAmevopapAtavirahakAkhamAnamAhanavaNavaNajoisohammIsANe cavIsazyaM muhuttaa|ukosvirhkaalo,pNcsu vi jahanna samaje // 15 // kAle sApi iSTavyA // 65 // mAnamAha- 10 // 40
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-javanavAsiSu vyantareSu jyotiSkeSu saudharmazAne ca pratyekamutkarSata uppaatvirhkaalshcturviNshtimuttaaH| zyamatra lAvanA-lavanavAsyAdiSu madhye pratyekamekasmin vahuSu yA samutpanneSu satsvanya utkRSTamantaraM caturviMzatimuDU-18 tan kRtyA niyamataH samutpadyata iti / jaghanya upapAtavirahakAkhaH paJcasvapi jayanavAsivyantarajyotiSkasaudharmezAnarUpepvakaH samayaH / kimuktaM navati ! eteSu paJcasvapi sthAneSu pratyekamekasmin bahuSu vA samutpanneSvanyaH samayamekamantaraM kRtvA samutpadyata iti / zeSaH sarvo'pyupapAtavirahakAlo madhyamo veditvyH|| 10 // navadiNa vIsa muhuttA,vArasa dasa ceva diNamuhuttAvAvIsA akaM ciya,paNayAla asI3 divasasayaM51 / 6 vyAkhyA-sanatkumArakaTape devAnAmutkarSata upapAtavirahakAlo nava dinAni rAtriMdivAni viMzatizca muhUrtAH / mAhe kahape pAdaza rAtriMdivAni daza ca muhUrtAH / brahmaloke karape sArdhAni mAviMzatI rAtriMdivAni / lAntake kaTape paJcacatvAriMzajJAtriMdivAni / mahAzukre karape'zItirAtridivAni / sahasrAre kahape divasazatamahorAtrazatam // 11 // saMkhijA mAsA zrANayapANaesu taha zrAraNacae vaasaa| saMkhijA vineyA, geviDosua buddhaM // 15 // vyAkhyA-zrAnataprANatakahape ca pratyekamutkarSata upapAtavirahakAlaH satyeyA mAsAH / kevalamAnatakaTapApekSyA prANatakaspe prasUtA veditavyAH, te'pi ca pravRtA api varSAdarvAk pratipattavyAH / tathAraNakape'cyuta kapa ca pratyekamakaSeta upapAtavirahakAlaH sajhyayAni vapANi / nagharamatrAcAraNa kaTapApakSyAcyutakapa prajUtAni iSTavyAni, tAni ca varSazatAdarvAk / zrataH paraM preveyave pUtkarSata upapAtavirahakAlaM vakSye // 15 // ACANCACAMACANCCCAks
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 70 // pratijJAtameva nirvAhayati - hihimavAsasayAI, manime sadassa uvarime laskA / saMkhitA vinneyA, jahAsaMkheNa tI suM pi // 153 // vyAkhyA - triSvapyadhastanAdiSu graiveyaka trikeSu yathAsona saGkhyAni varSazatAni varSasahasrANi varSANi vizeyAni / tadyathA - adhastane graiveyakatrika utkRSTa upapAtavirahakAlaH saGkhyeyAni varSazatAni tAni ca varSasahasrAdArataH pratipattavyAni / madhyame graiveyakatrika utkRSTa upapAtavirahakAlaH soyAni varSasahasrANi tAni varSAdava gavaseyAni / | uparitanagraiveyakatrika utkRSTa upapAtavirahakAlaH saveyAni varSalakSANi tAni ca varSakoTyA dhArato 'STavyAni / etacaivaM vyAkhyAyate, mUkhaTIkAkAraha rijasUrikRtaTIkAyAmevameva darzanAt / zranye tu sAmAnyena vyAcakSate // 153 // sAmpratamanuttara vimAneSUpapAta virahakAlamAnamAha - paliyA asaMkhajAgo, ukkoso doi viradakAlo u / vijayAsu niddio, vyAkhyA - vijayAdiSu vijayavaijayantajayantAparAjitarUpeSu caturSu vimAne putkRSTa upapAta virahakAlaH payopamA soyAgo'yApayopamAsatyeyajAgaH / tuzabdo'nuktasamuccayArthaH, sa ca sarvArtha siddhaM vimAna utkRSTa upapAtavirahakAlaH pasyopamasya saGkhyeyo jAga iti samuccinoti / na caitadanAe~, yata uktaM prajJApanAyAM - "vijayavejayaMta jayaMtAparAjitadevANaM jaMte ! kevazyaM kAlaM viradiyA cavavAeM pannattA ? goyamA ! janeNaM evaM samayaM cakkoseNaM asaM khitakAkhaM / saTIkaH //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECEKASARACCORDINBHARA hai sabasicadevANaM naMte ! kevazyaM kAkhaM virahiyA uvavAeNaM pannattA! goyamA ! jahanneNaM egaM samayaM cakkoseNaM pakhiuvamassa | saMkhijAnAgaM" iti // tadevamukta utkRSTa upapAtavirahakAkhaH, sampati jaghanyamAha savesu jahanna samaTha // 154 // sarveSvapi sanatkumArakarUpAdiSu jaghanyata upapAtavirahakAla ekaH samayaH // 154 // sAmpratamupapAtavirahakAlanigamanapurassaramurtanAvirahakAkhamatidezata zAhauvavAyavirahakAlo, zya eso vamizra devesuN| ubaTTaNA vi evaM, savesi hoi viyA // 155 // 3 vyAkhyA-ityevamuktena prakAreNaiSo'nantarokta upapAtavirahakAlo deveSu varNitaH, evamupapAtagatenaiva prakAreNa sarveSAM devAnAmughartanA'pi vijJeyA / tadyathA-navanavAsivyantarajyotiSkasaudharmezAnadevAnAmutkRSTa ughartanAvirahakAkhazcaturvizatirmuhUrtAH / sanatkumArakahape nava dinAni viNshtirmuhuurtaaH| mAhenkaTape bAdaza dinAni daza muhUrtAH / brahmaloka kahape sArdhadhArvizatirahorAtrAH / sAntake karape paJcacatvAriMzadahorAtrAH / mahAzukre kaTpe'zItirahorAtrAH / sahasrAre kahape'horAtrazataM / zrAnataprANatakarUpayoH saGkhyeyA maasaaH| zrAraNAcyutakahapayoH saGkhyeyAni varSANi / adhastaneSu triSu ||veyakeSu saGkhyayAni varSazatAni / madhyameSu triSu veyakeSu saGgyAni varSasahasrANi / uparitaneSu triSu aveyakeSu saGkhye
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ mttiikH|| vRhatsa0 // 1 // Actok%ANSACROROSCRECIA yAni varSalakSANi / vijayAdiSu cadurgha pkssyopmaasldheyjaagH| sarvArthasidhe paTyopamasaGkhyeyajAgaH / eSa utkRSTa nartanAvirahakAlaH / jaghanyaH punaH sarvatrApyughartanAvirahakAsa ekaH smyH|| 155 // uktaH surANAmupapAtopartanAvirahakAlaH / samprati surANAmevopapAtamurttanaM cAdhikRtya saGkhyAmAhaeko va do va ninni va, saMkhamasaMkhA va egsmennN| javavaGatevazyA, ubaTuMtA vi emeva // 156 // vyAkhyA-navanavAsyAdiSu sahasrAraparyanteSu pratyekamekasmin samaye jaghanyata eko ho votpadyate / utkarSataH saGkhyAtA asaGkhyAtA vA / sahasrArAvaM tu sarveSvapi devalokeSUtkaSataH saGkhyAtA evotpadyanta, nAmaGgyAtAH, yato manuSyA eva sahasrArApUrva gavanti, na tiryazcaH, manuSyAstu saGkhyAtA eva / zrAha ca mUlaTIkAkAro darila'sUri:"ekko va do va tinni va, saMkhamasaMkhA va egasamaeNaM / javaNavazvaMtarAzsu, ubavanaMte va evazyA // 1 // jAva sahassArI kappo taMNa paraM saMkhejA evovavati" iti / "nabaTuMtA vi emeva ti" udhartamAnA zrapi santo javanapativyantarAditya itthamevopartante / tadyathA-jaghanyata eko kau vA, utkarSataH saGkhyAtA asaGkhyayAtA vA yAvatsahasrArakapaH / sahasrArakapArvamutkarSataH saGgavAtA eva cyavante // 156 // tadevamuktamupapAtamughartanAM cAdhikRtya saGkhyAdhAraM / idAnI gatidhAramAhapariNAmavisuDIe, devAuyakammabaMdhajogAe / paMciMdiyA u gache, narati riyA sesa pamiseho // 15 // vyAkhyA-pariNamanaM pariNAmo mAnasiko vyaapaarvishessH| sa ca vidhA-vizuzo'vizudhazca / tatra yo vizudhaH sa | pAirdhvamutkarSataH sAta jaghanyata eko pauvA, hA emeva tti" uvartamAnA // 1 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ REMESSACRETREKHA devagatikAraNamiti tatpratipAdanArtha vizudhigrahaNaM, pariNAmasya vizuddhiH pariNAmavizudhistayA, prazastena mAnasena vyApAreNetyarthaH / etena zujAzujagatyavAptau manovyApAraH pradhAna kAraNamityAvedayati / tathA coktametadanyairapi tIyAntarIyaiH-"cittaratnamasaMkliSTamAntaraM dhanamucyate / yasya tanmuSitaM doSastasya ziSTA vipattayaH // 1 // " sApi ca parikAmavizuddhiH kApyutkarSaprAptA muktipadaghaTanAyaiva pranavati, na devagatighaTanAya, na ca tayA prayojanamatastanivRttyarthamAha-devAyuHkarmabandhayogyayA hetunUtayA paJcendriyAH, ca zabda evakArArthaH, paJcenniyA eva, naikendhiyahInjyiAdaya ityarthaH, narA manuSyAstiryaJcazca deveSu madhye gaDanti, zeSANAM tu suranArakANAM devagatigamane pratiSedho veditavyaH / na khalu devA devAyuHlyAnantaraM jUyo devatvenotpadyante, nApi nArakA nArakanavAnantaramiti pratItametatsarveSAM pravacananiSakSamAnasAnAmiti // 157 // ayaM ca tiryaanuSyAzrito devagativiSayo vizeSaHnaratirivasaMkhajIvI, joisavajesu jaMti devesu / niyabAuyasamahIpAuesu iisaannvNtesu|| 150 // tathAsammuchimatiriyA uNa, javaNAhivavaMtaresu gchti| jaMtesiM uvavATha, pliyaasNkingaauusu||15|| ___ vyAkhyA-"naratirizrasaMkhajIvI joisavaLesu" iti pratiSedho vizeSaviSayaH, na sAmAnyaviSayaH, vicitratvAtsUtrapravRtteH / vizeSazcAsayeyavarSAyuSaH khacaratiyapaJcendhiyA antarachIpajamanuSyAzca / tathAhi-asaGkhyayavarSAyuSo deveStpadya
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH| vRhatsaM0 mAnA nijAyuSo hInasthitiSu samasthitiSu votpadyante nAdhikasthitiSu, tata ete'ntarachIpajakhacaratiryapaJcenjyirUpA hai naratiyaJco'saGgyajIvino deveSUtpadyamAnA jyotiSkavarje ghu, upakhaNametajyotiSkasaudharmazAnavarje pUtpadyante, na jyoti||7 // kAdiSvapi, adhikasthitiSu gatyanAvAt / zeSAstvasaGkveyavarSAyuSo haimavatAdidevajAvino nijAyuSaH samahInAyuSkaSu 4 sarveSvapIzAnAnteSu gachanti / "saMmucimatiriyA" gAhA-saMmUrbimatiryazcaH punarjuvanAdhipavyantareSu javanapatiSu vyantaraghu ca ganti / yadyasmAtteSAM saMmUrcimatirazcAmupapAta utpattiH paTyopamAsaGkhyAMzAyuHSu pasyopamasyAsaGkhyAMzo'saGkhyAto nAga AyuryeSAM te pasyopamAsaGkhyAMzAyuSasteSu / tathA coka-"zrasanniNo nerazyatirirakamaNudevesu savesu vi atyi 4. jeNaM naNiyaM kavihe NaM te zrasanniAue ? goyamA ! canavihe asannipAue, taM jahA-nerazyaasanniAlae, tiriyajoNiyaasannibAlae, maNuyajoNiyazrasannipAue, devazrasannibAlae / tattha devaNeriyazrasanniyAjayassa jahannaNaM dasavAsasahassAI viI, nakkoseNaM palivamassa asaMkhizAznAgo / tiriyamaNuyazvasanniyAuyassa jahannaNaM aMtomuttaM. ukoseNaM pakhiuvamassa asaMkhenaznAgo / tatya je te zrasannI nerazyA te appaveyaNA, je sannI te mhaaveypaa|" prajJApanAkhaghuvRttitaH, dvitIyA tu gAthA pAThasidhA // 15 // tadevaM sAmAnyato gatighAramukta / idAnIM javanapativyantarAdiSu ye yathA gaThanti, tAn tathAnnidhitsurAhabAlatave pabijhA, nakamarosA taveNa gaarviyaa|verenn ya pamibajhA, mari asuresu uvvaa||16|| vyAkhyA-iha ye sarvajJavacanaparijJAnaparijraSTAste paramArthajJAnazUnyatvAdvAkhAzva bAkhAsteSAM tapaH paJcAzyAdirUpaM, taki || 13 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhR0 13 tattvavedinAM tapo na javati, sattvopaghAtahetutvAt / uktaM ca paraistIrthAntarIyairevaM - "caturNAM jvalatAM madhye, yo naraH sUryapaJcamam / tapastapati kaunteya !, na tatpaJcatapaH smRtam // 1 // paJcAnAmindriyAgnInAM viSayendhanacAriNAm / teSAM tiSThati yo madhye, taddhi paJcatapaH smRtam // 2 // " tasmin bAlatapasi ye prativaddhA zrasaktAH, athavA ye bAlatapasi sthitAH, ye ca tattadravyakSetrakAlajAveSu pratibaddhAH, tathotkaTaH pracuro roSo yeSAM te tathA, tathA tapasAnazanAdijedaninnana gauravitA vayaM tapasvina iti garvAdhmAtamAnasAH, ye ca vaireNa kasmiMzcit prANivizeSe krodhAnuzayarUpeNa pratibaddhA anuvA dIpAyana |iva teSAmevaMsvarUpANAM mRtvA'sureSvasurAdiSu javanavAsiSu madhya upapAto javati // 160 // tathA | raggadaNe visajarakaNe ya jalaNe ya jalapavese ya / tarahA bur3A kilaMtA, marijaNa havaMti vaMta riyA // 162 // vyAkhyA - rajugrahaNamudbandhanaM, viSanakSaNaM pratItaM, jvalano vaizvAnaro jalaM toyaM tayoH praveze ca kASThakSaNe pAnIyamadhye pAte vA, upalakSaNametad nRguprapAtAdau vA ye mriyante tathAvidhamandazunapariNAmAste mRtvA vyantarA javanti / | tathA ye narAstRSA dudhA vA klAntAH pImitAH santo maraNamanuvate tathAvidhamandazunapariNAmopetAH zUlapANipranRtaya iva | te'pi vyantarA jAyante // 161 // etadeva kiJcidvizeSata zrAha - rakuggahaNe visajarakaNe ya jalaNe ya girisirAvaruNe / mariUNa vaMtarAto, davija jai sohaNaM cittaM 162 66
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 13 // vyaakhyaa-gtaarthaa|nvrN yadi zojanaM cittamiti yadi narakAdigatiyogyamatyantarauSamAta pA cittaM na javatIti // 16 // pttiikH|| uvavA tAvasANaM, ukkoseNaM tu jAva joshsiyaa| jAvaMti baMjalogo, caragaparivAyanavavA // 13 // vyAkhyA-tApasA nAma vanavAsino mUkhakamdaphalAhArAsteSAmupapAta utkarSato javati yAvajyotiSkA jyotiSka|nikAyaH, tata Urdhva notpadyanta iti jAvaH / tathA gharakA dhATijikAcarAH parivrAjakAH kapilamatAnusAriNasteSAmutkarSata upapAto yAvad brahmakhokaH // 163 // paMciMdiyatiriyANaM, uvavAu~kosa sahassAre / uvavADe sAvagANaM, ukkoseNaccu jAva // 164 // * | vyAkhyA-paJcetriyANAM tirazcA hastyAdInAM samyagdarzanadezaviratiyuktAnAM tatprajAvAmutkarSata upapAto yAvatsaha sAre javati / zrAvakANAM tu manuSyANAM dezaviratisamanvitAnAM tatpajAvAmutkarSato yAvad dvAdazo'cyutaH kaddapastAdravapapAto javati // 164 // je daMsaNavAvannA, liMgaggahaNaM kariti sAmanne / tersi pi ya uvavAu~, ukkoso jAva geviDo // 165 // vyAkhyA-ya ityanirdiSTasvarUpAH prANino gRhyante, darzanavyApamA darzanAt samyagdarzanAdhyApannA vyatItA dazanavyA-1 / / 73 // chApannAH samyaktvAt paritraSTA ityarthaH, liGgagrahaNaM rajoharaNAdikhiGgadhAraNaM zrAmaNye zramaNanAve zramaNadharme dazaprakAre jhAdantyAdika ityarthaH, etena kimuktaM javati ? ye prazamasaMveganirvedAnukampAstikyAbhivyaktilakSaNasamagrasamyaktvavikalAH GORIGISTER-SCREENA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Check santaH paripUrNadazavidhacakravAlasAmAcAryanuSThAnaparAyaNA javanti, "tesi pi ya" ityAdi, teSAmapi paripUrNasAmAcArIparipAlanaprajAvata utkarSeNopapAto javati yAvad graiveyakA praiveyakAnta ityarthaH // 165 // etadeva kiJcivizeSato jAvayatiuvavA eesiM, jakkoso hojAva gevijaa| jakkoseNa taveNaM, niyamA niggaMtharUveNaM // 166 // | vyAkhyA-sugamA / navarameteSAmiti darzanavyApannAnAM nirgrantharUpeNeti dazavidhacakravAtasAmAcArIparipAlanakhadaNeneti // 166 // iha ye darzanavyApannAste mithyAdRSTayastata etatprasaGgAnmithyAdRSTikhakSaNamAha|payamakara pi kaM, jo na roe suttanidikaM / sesaM royaMto vi hu, miladichI muNeyavo // 167 // vyAkhyA-sUtranirdiSTamekamapi padamakSaraM vA yo na rocayati na svacetasi satyametaditi pariNamayati, sa zeSaM sakalamapi bAdazAGgArthamajirocayamAno'pi mithyAdRSTiAtavyaH, tasya jagavati jagajurI pratyayanAzAt // 167 // atha kiM tatsUtraM yajatasya padasyAkSarasya vaikasyApyarocanAnmithyAdRSTilavatIti sUtrasvarUpamAhasuttaM gaNahararazya, taheva patteyaburazyaM ca / suyakevaliNA razya, aninnadasapuviNA razyaM // 160 // vyAkhyA-yad gaNadharaiH sudharmasvAmipratinirviracitaM yacca pratyekabucaryacca zrutakevalinA caturdazapUrvadhAriNA yaccAjinnadazapUrviNA paripUrNadazapUrvadhAriNA viracitaM tadetatsarva sUtramiti // 16 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 4 // SCORRORSCALARAMGANGACAKA samprati caturdazapUrvadharasyopapAtaM jaghanyata utkarSatazca kathayati sttiikH|| uvavAle laMtagammi u,caudasapuvista ho u jhnno|ukoso sabake,sijhigamo vA kmmss||16er vyAkhyA-sugamA // 16e|| balamatthasaMjayANaM, uvavAukosa u sbke| javaNavaNajozvemANiyANa eso kamo jaNi // 17 // 8| vyAkhyA-bAdyateM yathAvasthitamAtmanaH svarUpaM yena tabadma jJAnAvaraNIyAdi karma tasmin tiSThantIti udmasthAH. te ca te saMyatAzca teSAmutkarSata upapAtaH sarvArthe sarvArtha sijhe mahAvimAne trailokyatikhakajUte navati / tadevaM javanapativyaantarajyotiSkavaimAnikAnAM navanapativyantarajyotiSkavaimAnikeSu madhya utkarSata eSa upapAtakramo naNitaH, adhunA jaghanyato'nidhIyata iti zeSaH // 10 // tamevAhaavirAhiyasAmamassa sAhuNo sAvagasta ya jahanno / sohamme uvavArDa, caNi tevukkadaMsIhiM // 17 // 31 vyAkhyA-sAdhoravirAdhitazrAmaNyasyAkhaeikatasarvaviratirUpacAritrasya zrAvakasya cAvirAdhitazrAmaNyasyAkhaeikatayathAda gRhItadezacAritrasya jaghanya upapAto jaNitastrailokyadarzijistIrthakaraiH saudharma saudharmadevaloke // 171 // sesANa tAvasAINa jahanno vaMtaresu uvvaauN| jaNi jiNehi~ so puNa, niyakiriyaviyANa vinne||17||
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ECACRORSCORCAMERICASAN vyAkhyA-zeSANAM tApasAdInAM tApasacarakaparivrAjakAdInAM jaghanya upapAto jinastIyakaraNito vyantareSu vyantaranikAyamadhye, sa punarvyantareSu madhye teSAmupapAto vijJeyo nijakriyAsthitAnAM nijanijAgamapratipAditAcAraparipAlanaratAnAM, na tu svAcAraparitrapTAnAmiti // 11 // ___ atha yo'yaM vAlapratintiH kAraNenavanapatyAdipvanuttaraparyavasAneSu jaNita upapAtaH, sa kiM sarvadA sarvepAmuta neti ? ucyate-na sarvadA na sarveSAM, kiMtu saMhananavizeSayuktAnAM, atastAnyeva saMhananAni prarUpayativArisahanArAyaM, paDhamaM vIyaM ca risajanArAyaM / nArAyamanArAyaM kIliyA taha ya deva // 13 // | vyAkhyA-prathamaM saMhananaM vajrapaMjanArAcaM, dvitIyamRpatnanArAcaM, tRtIyaM nArAcaM, caturthamardhanArAcaM, paJcamaM kIlikA, SaSThaM sevArta / tatra vajra kIlikA, patnaH pariveSTanapaTTaH, nArAcamulayato markaTavandhaH // 13 // tathA cAharisahoM a hoi paTTo, vaUM puNa kIliyA muNeyavA / una makamabaMdha, nArAyaM taM viyANAhi // 17 // | vyAkhyA-sugamA / tato pyorasthanorulayato markaTabandhena badhyoH paTTAkRtinA tRtIyenAsnA pariveSTitayorupari tada sthitrayajedi kIlikAkhyaM vajranAmakamasthi yatra javati, tagharSajanArAcasaMjhaM prathamaM saMhananam / yat punaH kIlikArahitaM 4 saMhananaM navati, tahaSajanArAcaM ditIyaM saMhananam / yatra tvasthnormarkaTabandha eva kevalo navati, tannArAcasaMjhaM tRtIyaM saMha nanam / yatra punarekapAdhai markaTabandho ditIyapArve ca kIkhikA tadardhanArAcasaMjhaM caturtha saMhananam / tathA yatrAsthIni
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 75 // kIlikAmAtra badhAnyeva javanti, tat kIlikAkhyaM paJcamaM saMhananam / yatra punaH parasparaM paryantamAtra saMsparzalakSaNAM sevAmAgatAnyasthIni bhavanti, nityameva ca snehAnyaGgAdirUpAM parizIlanAmapekSante, tatsevArta paSThaM saMhananamiti // 114 // saMhananaM ca saMsthAnAvinAjAvi, tataH saMsthAnAni prarUpayati samacaraMse niggoharule sAivAmaNe khuje / huMDe vi ya saMgaNA, jIvANaM va muNeyavA // 175 // vyAkhyA - jIvAnAM SaT saMsthAnAni bhavanti, tadyathA-- samacaturasraM, nyagrodhamaekalaM, sAdi, vAmanaM, kuLaM, huemamiti / tatra samAH sAmudrikazAstroktapramANalakSaNA visaMvAdinyazcatasro'srayazcaturdigvinAgopalakSitAH zarIrAvayavA yatra tatsamacaturasraM saMsthAnaM, samAsAnto 'tpratyayaH / nyagrodhavatparimaekalaM yasya tanyagrodhaparimaekalaM, yathA nyagrodha upari sampUrNapramANo'dhastu hInastathA yat saMsthAnaM nAjerupari sampUrNapramANamadhastu na tathA tanyagrodhaparimaekala mityarthaH / tathA''dirihotsedhAkhyo nAradhastano dehajAgo gRhyate, tataH sahAdinA nAjeradhastana jAgena yathoktapramANalakSaNena vartata iti sAdi / yadyapi ca sarvamapi zarIramAdinA saha vartate, tathApi sAditva vizeSaNAnyathAnupapattyA viziSTa eva pramANalakSaNopapanna Adiriha labhyate, tata uktaM yathoktapramANalakSaNeneti / idamuktaM javati -- yat saMsthAnaM nAjeradhaH pramANopapannamupari ca dInaM tatsAdIti / tathA yatra zirogrIvaM hastapAdAdikaM ca yathoktapramANalakSaNopetamurajadarAdi ca mamanaM taSAmanaM | saMsthAnaM / yatra punaruraladarAdi pramANalakSaNopetaM hastapAdAdikaM (ca ) hInaM tat kujaM saMsthAnaM / yatra tu sarve'pyavayavAH | pramANalakSaNa paribhraSTAstat hue saMsthAnam // 175 // saTIkaH !! * // 75 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ etadeva saMsthAnavyAkhyAnamAhatujhaM vichamabahulaM, ussehabahuM ca mamahakoThaM ca / dehibakAyamaDahaM sabadyAsaMhiyaM huMDaM // 176 // | vyAkhyA-samacaturanaM saMsthAnaM tuTyaM sarvAsu dikku zAstroktena prakAreNa samapramANaM / nyagrodhamaemalaM nAnepari vistRtabahulaM vistAravahukhaM / sAdisaMsthAnamutsedhavahUtsedhabahulaM pramANopapannotsedhamityarthaH / vAmanaM mamanakoSThaM mamalo nyUnAdhikapramANaH koSTho yatra tanmamanakoSThaM paripUrNapramANapANipAdazirogrIvAdyavayavaM nyUnAdhikapramANakoSThaM vAmanamityarthaH / kulamadhastanakAyamajhanamadhastanAH pANipAdazirogrIvAdirUpA avayavA mamatA yasya tattathA yat pramANahInahastapAdazirogrIvAdyavayavaM paripUrNapramANakoSThaM tat kunamityarthaH / anye tu vAmanakujayorvyatyAsena lakSaNaM pratipedire, adhastanakAya-12 |mamannaM vAmanaM mamanakoSThaM kulamiti / tathA sarvatra sarveSu zarIrAvayaveSvasaMsthitaM na zAstroktena pramANena saMsthitaM tat hue; huemasaMsthAnamiti // 176 // zratha kAni saMsthAnAni keSu jIveSu javantItyetannirUpayatisamacaraMse niggoha sAikhulA ya vAmaNA huNddaa|pNciNdiytiriynraa, surAsamA huMDayA sesA // 17 // vyAkhyA-paJcenjiyatiryaJco narAzca yathAyogaM paddhirapi saMsthAnaiH priklitaaH| tathAhi kecitsamacaturasrAH samacaturasrasaMsthAnopetAH, kecinyagrodhaparimaemalAH, kecitsAdisaMsthAnAH, kecihAmanAH, kecit kubjAH, keci(emAH / NAGACASGANGANGACASSACREENA
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsa0 saTIkA surA devAH punaH sarve'pi samAH samacaturasrasaMsthAnopetAH / zeSA ekenSiyAdayazcaturinjiyaparyavasAnA nArakAca huemA huemsNsthaanaaH|| 17 // samprati kati saMhananAni keSu jIveSu navantItyetannirUpayatinaratirivANaM ppiya, havaMti vigo diyANa bevAsuranerazyA egiMdiyA ya save asaMghayaNI // 17 // __ vyAkhyA-narANAM manuSyANAM tirazcAM ca paJcejiyANAM dhamapi vajrarSajanArAcapranRtIni saMhananAni javanti / vikalajiyANAM vitricaturinjiyANAM sevAtaM / ye tu surA navanavAsyAdayo devA ye ca nairayikA ye caikenjyiAste sarve'pyasaMhaninaH saMhananarahitAH, saMhananaM hi nAmAsthiracanAvizeSo, na ca teSAmasthIni santIti jAvaH // 17 // samprati kasya saMhananasya pranAvavazAtkeSu deveSu madhya utpadyata ityetannirUpayativaNa u gammaz, cattAri ajAva zrAzmA kppaa| vahika kappajualaM saMghayaNe kIliyAie // 14 // | vyAkhyA-sevArtena sevArtAkhyena SaSThena saMhananena, turvizeSaNe, sa ca "pariNAmavisuddhIe, devAnakammabaMdhajogAe" ityAdi vizinaSTi, gamyate yAvadAdimAH saudharmezAnasanatkumAramAhenDAkhyAH kaTpAH, yAvaditi sImAkaraNAcca jayanapatyAdiSvAktaneSu gavantyeveti lanyate / tataH kIlikAdike saMhanane pratyeka kaSTapayugalaM vardhayed yAvadRpatnanArAcaM maMhananaM, yathA-kIlikAkhyena saMhananena brahmalokatAntakau yAvajamyate, ardhanArAcasaMjhena saMhananena mahAzukrasahasrArakaTpo yAvat, rana paThana saudharmazAnasanadakasahanane pratyeka vajhana saMhananena mahA // 6 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ | nArAcasaMhananenAnataprANatakaTupau yAvat, ruSajanArAcenAraNAdhyutakapau, kaDapAnAmupari maiveyakAnuttara vimAneSu punarava - ziSTena vajrarSajanArAcasaMhananena gamyate // 179 // kaM saprapaJcaM surANAM gatidhAraM samprati te devAH svasthAnAccyutAH kasyAM gatAvAganuntItyetannirUpaNArUpamAgatihAramAha| puDhavI zrAvaNassa gane paUta saMkhajIvIsu / saggacutrANaM vAso, sesA paDisehiyA ThANA // 170 // vyAkhyA - svargAd javanapatyAvAsAdirUpAccaturvidhAd devalokAcyutAnAM devAnAM vAso vasanamutpattirityarthaH, pRthivIkAye'kAye vanaspatikAye tathA garbhavyutkrAnteSu "patta tti" vinaktilopAt paryApteSu pRthivyAdiSu sarveSvapi | saGkhyAtavarSajIviSu tiryaGmanuSyeSu javati, zeSANi punaH sthAnAni tejaskAyavAyukAya dvitricaturindriyasaMmUmipaJcendriyadevanArakarUpANi pratiSiddhAni tIrthakaragaNadharaiH // eSa ca vizeSo'vagantavyaH -- " bAyarapadmattesuM surANa nUdagavaNesu uppattI / IsAyaMtANaM ciya, taba vi na u uogANaM pi // 1 // " tathA " praNayapaniIhiMto, jA NuttaravAsiyo u caviU / maNue ciya jAyara, niyamA saMkhejajIvIsu // 1 // " // 100 // vAha - kimeteSAM devAnAM devyupajogo bhavati kiM vA na ? ucyate -- keSAJcidbhavati keSAJcinna / tatra yeSAM yazrA javati, yeSAM ca sarvathA na, tAMstathA darzayati do kAyappaviyArA, kappA phariseNa donni do rUve / sadde do caura maNe, uvariM paviyAraNA naci // 101 // vyAkhyA - prathamau saudharmezAnanAmAnau kalpau kAyapravIcArau tAtsthyAttadvyapadeza iti saudharmezAnadevAH kAyapravI %%%%%%%*****%**%%
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 99 // cArAH kAyena zarIreNa manupyastrIpuMsAnAmitra pravIcAro maithunopasevanaM yeSAM te tathA / dhau cemAvAdimau kaspau maryAdArthoM, tena kimuktaM javati ? javanapatyAdaya IzAna devalokaparyantAH saMkliSTodarkapuruSavedakarmaprajAvato manuSyavanmaithunasukhamanupra - lIyamAnAH sarvAGgINaM kAyaklezajaM saMsparzasukhamavApya prItimAsAdayanti nAnyatheti / tataH parau dhau kaTupau sanatkumAramAhendrarUpau sparzena stana jujorujaghanAdigAtrasaMsparzataH pravIcAravantau, atrApi tAtsthyAttadvyapadeza iti nyAyAtsanatkumA|ramAhendra devAH sparzapravI cArA iti pratipattavyaM, tathAhi - sanatkumAramAhendra devAH pravIcArAbhilASukatayA devInAM stanAdyavayavAnAM saMsparzena kAyapravI cArAdanantaguNaM sukhamanunuJjate tRptAzca javanti / devInAmapi ca tathA saMsparze divyaprajA|vataH zukrapujalasaMcArato'nantaguNaM sukhamupajAyate / tathoparitanau ghau kapau brahmalokalAntakAnidhAnau rUpeNa rUpamAtradarzanena pravIcAravantau brahmalokalAntakadevA hi surasundarINAM manojavarAjadhAnI sthAnIyaM divyamunmAdajanakaM rUpamupalacya kAyapravI cArAdanantaguNaM suratasukhamAsAdayanti tRptAzca jAyante / devInAmapi ca taistathArUpAvalokane divyaprabhAvataH zukrapujalasaGkrameNa kAyapravI cArAdanantaguNamupajAyate kAnasukhaM / tata uparitanau ddau kaTpo zabde zabdamAtrazravaNena pravIcAravantau pravIcArevAviSayI kRtadevI satkagIta hasitasa vikAra jASitanU purAdidivyadhvanizravaNamAtrata eva tatratyadevAnAM kAyapravI cArAdananta guNasukhamudbhavati / devInAmapi ca divyaprabhAvataH zarIreSu zukrapujalasaGkramato mahatsukhamupajAyata iti | jAvaH / tathoparitanAzcatvAra zrAnataprANatAraNAcyutakapavAstavyA devA manasA pravIcAravantaH, te hi yadA pravIcAreyA devIrmanaso viSayIkurvanti, tadaiva tAH kRtAGgutazTaGgArA manasaiva svasthAnasthitA evoccAvacAni manAMsi saMpradhArayantyo naTIkaH // 11 93
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAhi kAyapravAnyo'pyananta kathaM na te brA jogAyopatiSThante / tata itthaM parasparaM manaHsaMkahape divyapratnAvato devISu zukrapuzakhasaGkramata utjayeSAM kAyapravIcArAdanantadaguNaM sukhamupajAyate tRptizcolasati / tata upari praveyakAdiSu pravIcAraNA nAsti, atyantamandapuruSavedodayatvAt / ete ca ythottrmnntgunnsukhnnaajH| tathAhi-kAyapravIcArejyo'nantaguNasukhAH sparzapravIcArAH, tenyo'pyanantaguNasukhA 13 rUpapravIcArAH, tenyo'pyanantaguNasukhAH zabdapravIcArAH, tenyo'pyanantaguNasukhA manaHpravIcArAH, tenyo'pyanantaguNa sukhA zrapravIcArAsteSAM pratanumohodayatayA prazamasukhAntalInatvAt / yadyevaM kathaM na te brahmacAriNa iti ? ucyatecAritrapariNAmAnAvAt // 11 // anantaguNasukhayuktatvameva teSAM zeSadevenyaH prakaTayatitatto paraM tu devA, bodhavA huMti appavIyArA / sappavizrAradiINaM anaMtaguNasokA juttA // 12 // __vyAkhyA-tatastasmAdacyutadevalokAtparamUrva ye devAste'pravIcArAH pravIcArarahitA bodhavyAH, te ca sapravIcArasthitinyaH sakAzAdanantaguNasaukhyasaMyuktAH, pravIcArasukhAupazamasukhasyAnantaguNatvAt // 10 // tadevAhajaM ca kAmasuI loe, jaM ca divaM mahAsuhaM / vIyarAyasuhasseyaM, paMtanAgaM pi nagghara // 13 // vyAkhyA-sugamA // 13 // RACCURACK
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIkA, :%******* samprati devadevInAmutpattisthAnamAhathAIsANA kappe, uvavADha hoza devadevINaM / tatto paraM tu niyamA, devINaM navi uvavArDa // 14 // vyAkhyA-vAIzAnAdIzAnakarUpamajivyApya, kimuktaM javati ? navanapativyantarajyotiSkasaudharmezAneSu devAnAM devInAM copapAto janma javati / tata IzAnakaDpAt paramUrva sanatkumArAdiSu kahapeSu devInAmupapAto nAsti, kiMtu devAnAmeva kevalAnAM / kevalaM sanatkumArAdidevAnAM ratAjikhASe sati devyaH khaTvaparigRhItAH saudhamAdIzAnAccAsahasrAraM yAvanti // 104 // samprati gamanAgamanaparimANameva devadevInAM kathayatihU~ thAreNa acuthAu~,gamaNAgamaNaM tu devadevINaM / tatto paraMtu niyamA,ujaesiM naThitaM kaha vi // 10 // hai| vyAkhyA-vAreNa zarvAgacyutAdacyutakahapaparyantAdacyutaM kahapaM yAvadityarthaH, gamanamAgamanaM ca devAnAM devInAM ca nvti| yadyapyevaM sAmAnyenoktaM tathApi devInAM sahasrAraM kahapaM yAvajamanamAgamanaM cAvaseyaM, na parataH, yata AnatAdidevAH pracIcAreDAyAM sthAna sthitA eva devIH saMkalpaviSayIkurvanti, sthAnasthitAjireva ca tAjimanaHpravIcAraNAM kurvanti / tathA| cokaM prajJApanAyAM-"taSTha NaM je te maNapariyAragA devA tesiM lA maNe samuppanAi zAmiNaM acarAhiM maNaparizrAraNaM karittae / ta NaM tehiM devehi evaM maNasI kae samANe khippAmeva tA zrandharA tavagayA ceva samANIne aNuttarAI uccAvayAI maNAI saMpahAremANI saMpahAremANI citi / tarDa NaM te devA tAhiM acarAhiM mahiM maNapariyAraNaM Liu Liu Liu Er Xue Liu Tai Ping Shi Xia *A*A*K*** * *** // 9 // * *
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ texty kariti" ityAdi / tato na pravIcAraNAnimittamAnatAdiSu kaTpeSu devInAM gamanAgamanasaMjayaH, nApyanyataH kAraNAntarAt, iti sahasrAraM kahapaM yAvaddevInAM gamanAgamane / tathA cAsyA eva saGgrahaNermUlaTIkAkAro'pyAha harijAsUriH-"devyaH khaTvaparigRhItAH sahasrAraM yAvajavantIti / "tatto paraMtu" ityAdi, tato'cyutakaTpAt paramUrva niyamAunayeSAM devAnAM devInAM ca gamanamAgamanaM ca kathamapi nAsti, tatrAktanAnAmUrva zaktyanAvAt gamanAgamanapratiSedhaH / tatratyAnAM vihAgamane prayojanAnAvAt , te hi jinajanmamahimAdiSvapi nAtrAganti, kiMtu sthAnasthitA eva naktimAtanvate saMza* yaviSayaM ca sthAnasthitAH pRcchanti, pRSTaM cArtha nagavatA vyAkRtamavadhijJAnato jagavatprayuktAni mano'vyANi sAkSAdevAvetya tadAkArAnyathAnupapattyA parijAvayanti / na cAnyatprayojanAntaramasti, tatasteSAmihAgamanAsaMjavaH // 10 // zratha ye vaimAnikAH kisvipikA devAsteSAM kiyatI sthitiH 1 va vA teSAM nivAsAH? ityetadanidhitsurAhapAtini paliyA tisArA,terasasArA ya kivisA jnniyaa| sohammIsANasaNaMkumAralaMtassa hiddaa||16|| vyAkhyA-kisviSAH kiSvipikA devAstIrthakaragaNadharastriSu sthAneSu jaNitAH / tadyathA-saudharmezAnayoradhastAt sanahai kumArakaTapasyAdhastAnAntakakaTapasyAdhastAcca, te ca yathAsaGkhyaM triptthyaadisthityH| kimuktaM javati ! saudharmezAnayorastAye kisviSikA devAste tripaThyopamasthitayaH / sanatkumArakahapasyAdhastAvisAgaropamAyuSaH / sAntakakahapasyAdhastAtrayodazasAgaropamAyuSa iti // 16 // 1.14
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 / e|| MAKONDONESCREESAUR sAmpratamAjiyogikAnAM kidivaSikANAM cotpattisthAnaniyamamAha OM saTIkaH / / hai kappesu zrAniyogA devA uvariM na shraarnncuy| laMtagavari niyamA,na hu~ti devA u kivisiyaa||17, vyAkhyA-zrAjiyogyA zrAniyogikA devAH kaTapeSu vAdazasvapyutpadyanta, zrAraNAcyutayorupari tu sarvathA nti| tathA khAntakakahapasyopari kidivaSikA devA niyamAnna javanti, tathAsvAjAvyAt // 17 // iha sanatkumArAdidevAnAM ratAnikhASe sati devyaH khaTvaparigRhItAH saudharmAdIzAnAcca sahasrAraM yAvajavanti, tAsAM| cAparigRhItAnAM devInAmutpattivimAnAni pRthageva, na tatra devA utpadyante, tatastatsaGkhyApratipAdanArthamAhasohammi vimANANaM, bacceva havaMti sayasahassAzacattAriya IsANe, apariggadizrANa devINaM // 17 // __ vyAkhyA-saudharmakahape'parigRhItAnAM devInAM saMbandhIni yAni vimAnAni teSAM SaT zatasahasrANi, IzAne kahape'parigRhItAnAM devInAM saMbandhinAM vimAnAnAM catvAri zatasahasrANi // 10 // | samprati yA yathAvidhAyuSkAdiyuktA yeSAmupajogAya javanti tAstathA nirUpayatipaliuvamAisamayA hizrAciIjAsi jAva dasa pliyaa| sohammagadevIsuM, tA jasaNaMkumArANaM ||ree| // // __vyAkhyA-yAsAM saudharmakarapanivAsinInAM devInAM sthitiH pakSyopamAdikA pakSyopamamUsA samayAdhikA samayarekaditryAdikairyAvadasaGkhyeyairadhikA satI yAvaddazapaTyopamA dazapaTyopamapramANA tAH saudharmakahapanivAsinyo devyaH sana-15 kumArANAM sntkumaarkttpdevaanaamupjogyogyaaH| zyamatra lAvanA-yAsAM saudharmakaTapadevInAmekaM paripUrNa paTyopama
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************ mAyustAH saudharmakaspadevAnAmevopajogayogyAH / yAsAM tu paTyopamaM samayAdhikaM disamayAdhikaM trisamayAdhikaM saGkhyeyasamayAdhikamasamayeyasamayAdhikaM yAvadyAsAM paripUrNAni daza pazyopamAni tAH sarvA api sanatkumArakahapadevAnAmupatnogayogyAH, uparitanAstu devAstAH sarvathA nenti, tathAsvAjAvyAditi // 15 // eeNa kameNa nave, samayAhiya dasagapalivuhIe / banamahAsukANayAraNadevANa pannAsA // 1 // ___ vyAkhyA-etenAnantaroktena krameNa paripAcyA samayairekaditryAdikaryAvadasakyeyairadhikAni daza paTyopamAni teSAmupari samayavRddhito yA pakSyopamadazakavRddhistayA hetunUtayA brahmaloke mahAzukra zrAnatakarUpa dhAraNakahape ca vAstavyAnAM devAnAmupajogayogyA ghaSTacyA yAvadAraNakaSTapavAstavyadevopalogayogyadevInAM sthitiH paJcAzatpaDhyopamAni bhavanti / zyamatra nAvanA-yAH saudharmakahapavAsinyo devyaH samayAdyadhikadazapaTyopamasthitayo yAvaviMzatipajhyopamasthitikAstA brahmakhokadevAnAmupajogayogyAH, yAstu samayAdyadhikaviMzatipaTyopamasthitayo yAvatriMzatpaTyopamasthitikAstA mahAzukrakahapadevAnAmupatnogayogyAH, yAstu samayAvadhikatriMzatpaTyopamasthitayo yAvaJcatvAriMzatpazyopamasthitikAstA thAnantakahapadevAnAM tatra sthitA eva pravIcAraNApravRttamanovyApArAvalambanaM javanti, yAstu samayAdyadhikacatvAriMzatpazyopamasthitayo yAvatpazcAzatpadhyopamasthitikAstA zrAraNakaTapavAstavyAnAM devAnAM tatrasthA eva cittAlambanaM javanti // 10 // tadevamuktaH saudharmadevInAmaparigRhItAnAM vidhiradhunezAnadevInAM pratipAdayatisAhithapaliyA samayAhiyA viI jAsi jAva pnnrsaa| IsANagadevI tAU~ mAhiMdadevANaM // 11 // RIGANGANAGALANAKACCALCULAR ********
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga saTIka // 0 // vyAkhyA-yAsAmIzAnadevalokavAstavyAnAM devInAM sthitiH sAdhikapaTyopamA samayAdhikA samayarekaditryAdijiyAvadasaGkhyeyairadhikA yAvadyAsAM paripUrNAni paJcadazapaTyopamAni tA mAhenjakahapavAstavyAnAM devAnAmupatnogayogyAH / zya matra jAvanA-yAsAM sAdhikapaTyopamAyuHsthitistA IzAnakaTapavAstavyAnAmeva devAnAM yogyaaH| zrAha ca mUkhaTIkAkAro 4 harijaprasUri:-"IsANe jAsiM devINaM palivamamahiyamArga tA taddevANaM ceva havaMti tti" / yAsAM tu sAdhika paTyopamaM samayAdhikaM ghisamayAdhikaM trisamayAdhikaM saGgyeyasamayAdhikamasaGkveyasamayAdhikaM yAvadyAsAM paripUrNAni paJcadA paDyopamAni tAH sarvA zrapi mAhendrakaTapadevAnAmupatnogaM ganti // 11 // eeNa kameNa nave, smyaahiydsgpliyvuddiie| saMtasahassArapANayaacunadevANa paNapannA // 17 // vyAkhyA-etenAnantarotakrameNa samayairekabhitryAdikairyAvadasaGkhyeyairadhikaryAni yAni jAyante daza paTyopamAni teSAM vRddhyA hetujUtayA khAntake sahasrAre prANate'cyute ca devAnAmupajogAya tAvagheditavyA yAbaddavInAM paJcapaJcAzat paTyopamAni sthitiH| zyamatra nAvanA-yA IzAnadevalokannAvinyo devyaH samayAdyadhikapaJcadazapaTyopamasthitayo yAvat paJcaviMzatipasyopamasthitikAstA khaantkkhpdevaanaamupnogyogyaaH| yAstu samayAdyadhikapaJcaviMzatipaTyopamasthitayo yAvatpaJcatriMzatpasyopamasthitikAstAH sahasrArakaTpadevAnAmupatnogayogyA javanti / yAstu samayAdyadhikapazcatriMzatpaSTayopamasthitayo yAvatpaJcacatvAriMzatpatyopamasthitikAstAH prANatakapadevAnAM tatra sthitA eva pravIcArapravRttamanoviSayA SAMMON // 0 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 navanti / yAstu samayAdyadhikapaJcacatvAriMzaspaTyopamasthitayo yAvatpazcapaJcAzatpaTyopamasthitayastAstatrasthA evAcyutakaTpadevAnAM cittAlambanaM javanti // 19 // samprati devAdhikAraprakrama eva prasaGgato devAnAM lezyA anidhitsurAhakiNhA nIlA kAU teU lesA ya jvnnvNtriyaa| joisasohammIsANa teka lesA muNeyavA // 13 // __vyAkhyA-lizyate zlipyate jIvaH karmaNA sahAnayeti khezyA kRSNAdi'vyasAcivyAdAtmanaH zunAzunarUpaH parirANAmavizeSaH / uktaM ca-"kRSNAdivyasAcivyAtpariNAmo ya zrAtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM lezyAzabdaH pravartate hai| // 1 // " tatra padaikadeze padasamudAyopacArAt "jayaNa tti" javanavAsino vyantarAzca yathAsaMjavaM kRssnnniilkaapottejoleshyaaH| tatrApi paramAdhArmikAH kRSNalezyAH / tathA jyotipkAH saudharmezAnadevAzca tejolezyAH, sA ca tejolezyA'mIpAmupayupari vizudhyamAnA'vagantavyA / idaM ca prAcuryamadhikRtyocyate, yAvatA punaH pamapi khezyAH pratinikAyaM yathAsaMjavaM pratipattavyAH zrAha ca tattvArthaTIkAkAroharijAsUri:-"nAvalezyAH pampIyante devAnAM prtinikaaymiti"||13|| tathAkappe saNaMkumAre, mAhiMde ceva baMjaloe th| eesu pamhalesA, teNa paraM sukkalesA u // 14 // | ___ vyAkhyA-kahape sanatkumAre mAhenOM brahmaloke caiteSu triSu kaTapeSu devAH padmakhezyAH, kevalamuparyuparitanA vizudhyamAnalezyAkA veditvyaaH| "teNa paraM sukkalesA utti" tato brahmalokAtparamUrva sAntakAdiSu kaTapeSu graiveyakAdiSu ca devAH
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 81 // zuklalezyAH, sA ca zuklakhezyA yathottaraM vizudhyamAnA pratipattavyA yAvadanuttaravaimAnikA iti / iha ke cighyAcatekilaitA devAnAM lezyA vAhyavarNarUpA avyalezyAH pratipattavyA iti, tadayuktaM, zramISAM (amUSAM) jAvalezyAnAmeva sUtrakRtA vivakSitatvAt / yathA cAmUrbhAvasezyA javanti tathA nArakalezyA nidhAnaprastAvaM pratipAdayiSyate / kiM ca yadyetA bAhyavarNarUpA dravyalezyA javeyustarhi yadanantarameva devAnAM bAhyavarNapratipAdanaM kariSyatyAcAryastadanarthakatAmavIta, tasmAnAvalezyA evaitA iti // 194 // samprati vaimAnikadevAnAM varNavibhAgamAha | kaNagattayarattAjA, suravasajA dosu hoMti kappesu / tisu hoMti pamdagorA, teNa paraM sukilA devA // 195 // vyAkhyA - zyorAdimayoH kapayoH saudharmezAnarUpayoH suravRSatA javanti kanakatvagraktAcAH kanakatvagiva raktAssaA bAyA yeSAM te tathA triSu sanatkumAra mAhendrabrahmalokeSu devAH padmagaurAH padmapakSagaurA: padmakesaratujhyAvadAtavarSA ityarthaH / tato brahmalokAt paramUrdhva lAntakAdiSvanuttara vimAnaparyavasAneSu zuklA yathottaraM zukazuklatarazuklatamAvadAtavarNA | devAH / zraha - nanvevaM sati sUtreNa saha virodhaH, yata evamuktaM jIvAjigame - "sohammI sAsu evaM jaMte ! devANaM sarIragA | kerisayA vanne pannattA ? goyamA ! kaNagattayarattAnA / saMkumAramAdidesu NaM naMte! devANaM sarIragA kerisayA valeNaM | pattA ? goyamA ! pAgorA / baMjaloyasaMtaesa evaM putrA, goyamA ! alamahuyapupphavalAjA / sesesu puchA, goyamA ! sesemu sukkila ti / ucyate, na virodhaH sUtreNa, yato brahmalokakalpavAsino devAH pariNatatarAImadhUkapuSpavarNAnA zrapi santo 1 |saTIkaH // // 81 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRIC ACADEMOCRACY manAggauratvacastataH padmapakSmagaurepvantanavanti, khAntakadevAstvapariNatatarAmadhUkapuSpavarNAnatve satyapi prAya zrApAemusatanava iti teSAM zukneSvanta vastata zrAmadhUkapuSpavarNAjatvamunayora virudhamiti na kazcidoSaH // 15 // tadevaM pratipAdito varNa vijAgaH, sAmpratamAhArolAsavidhipratipAdanArthamAhadasavAsasahassA. jahannamAuM dharaMti je devA / tesi cauchAhAro, sattahi thovehi UsAso ||1e6|| ___ vyAkhyA-ye devA navanapatayo vyantarAzca jaghanyamAyurdhArayanti binnati dazavarSasahasrANi, teSAmAhAra AhArAnikhApo navati caturthAt / atra caturthazabdenAhorAtramucyate, tenAhorAtrAdityarthaH / sati cAhArAjitA manasaiva tRptimAsAdayanti, na punarmanuSyA zva kAvalikamAhAramAhArayanti, etaccAne sUtrakAraH svayameva vyaktIkariSyati / tathA teSAM dazavarSasahasradhAriNAM devAnAmubAsaH saptatiH stokaiH prANasaptakapramANeH kAlavizeSaiH saptasaptastokAdikrameNa + jAteSAmubAsaH pravartata ityarthaH / zrAha ca tattvArthanASyakRt-"nannAsaH sarvajaghanyasthitInAM devAnAM saptasu stokeSvA-2 hArazcaturthakAla iti" // 16 // samprati yatividha zrAhAro yathA ca ya thAhArastadetannirUpayatisarireNoyAhAro, tayA ya phAse ya lomshraahaaro| parakevAdAro puNa, kAvaliu~ hoza nAyavo // 18 // ___ vyAkhyA-zarIreNa taijasakAmaNAdinA ojayAhAraH, kimuktaM navati ? taijasazarIrasahitena kAmaNazarIreNa pUrvazarIraparityAge vigraheNa cotpattidezaM prAptaH san yat prathamata audArikAdizarIraprAyogyAn pujalAnAhArayati, yacca
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sttiikH| vRhatsaM0 // 2 // **% dvitIyAdiSu samayeSu yAvacarIraniSpattistAvadaudArikAdimizreAhArayati, epa sarvo'pyAhAra ujazrAhAraH / tathA tvacA tvaginjiyaNa sparze sparzane sati ya zrAhAraH zarIropaSTamnakapujalasaGgrahaH sa khomAhAraH khomajiomarandhrarAhAro khomAhAra iti vyutpatteH / pradepAhAraH punaH kAvaliko mukhe kavalaprakSeparUpo javati jJAtavyaH // 17 // zratha kasyAmavasthAyAM ka zrAhAra ityetannirUpayatiyAhArA jIvA, save apajattagA muNeyavA / pajAttagA ya lome, parakeve hoti nazyavA // 1 // vyAkhyA-zroja utpattideze svazarIrayogyapukhasaGghAtaH zroja zrAhArayantItyojaAhArA jIvAH prANinaH sarvespyekeDiyAdayaH paJcemliyaparyavasAnA aparyAptakAH zarIraparyApyA'paryAptakA jJAtavyAH, na tvAhAraparyApyA'paryAptakAH, AhAraparyAyA'paryAptakAnAmanAhArakatvAt / keSAMcinmatena sarvAniH svayogyAtiH paryAptiniraparyAptA ojyaahaaraaH| tathA paryAptAH zarIraparyAptyA paryAptA matAntareNa sarvAniH svayogyAniH paryAptitiH paryAptAH sarve jIvA somni khomA-* hAre niyamato javanti, prakSepe prakSepAhAre javanti jajanIyAH kecinnavanti kecinna, ditricatuHpaJcenjiyatiryamanuSyA javanti zeSA na lavantItyarthaH / dInjiyAdayo'pi kadAcinnavanti kadAcinneti // 18 // etadevAhaegidiyadevANaM, nerazyANaM ca nali parakevo / sesANaM jIvANaM, saMsArabANa parakevo // 1ee / A 4G
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * vyAkhyA-ekendhiyANAM devAnAM javanapatyAdInAM vaimAnikaparyantAnAM nairayikANAM ca nAsti prakSepaH prakSepAhAraH, kAvakhikAhAro'mISAM na bhvtiityrthH| zeSANAM saMsArasthAnAM jIvAnAM prakSepaH prakSepAhAro javati // 1ee|| etadeva vyaktIkurvannekendhiyAdInAM pRthagAhAranaiyatyamAhahailomAhArA egiMdiyA ya nerazya suragaNA ceva / sesANaM zrAhAro, lome parakevarDa ceva // 20 // vyAkhyA-zarIraparyApyA paryApta matAntareNa sarvasvayogyaparyAptiparyAptA ekanDiyA nairayikAH suragaNAzca sarve lomAhArA jnyaatvyaaH| zeSANAM tu zarIraparyApyA paryAptAnAM matAntareNa sarvasvayogyaparyAptiparyAptAnAmAhAro khomni lomavi|payaH prakSepatazca bhavati, tatra khomAhAraH satatanAvI, pradepAhArastu kadAcinavati kadAcinna // 20 // tathAyAhArA manaskiyo ya satve vi suragaNA hoti / sesA havaMti jIvA lomAhArA muNeyavA // 21 // 8 // vyAkhyA sarve'pi javanapatyAdiledanninnAH suragaNA aparyAptAvasthAyAmojathAhArAH, paryAptAvasthAyAM manonakSiNo, 4 manasA cintayopasthitAn sakalejiyAbAdakamanojJapujalAn jayantIva lakSyanti vaikriyazarIreNAtmasAt kurvantItyevaM zItA mnojkssinnH| zeSAH suravyatiriktA jIvA ekendhiyAH pRthivyAdayo'paryAptAvasthAyAmojathAhArAH, paryAptAstu khomAhArA jnyaatvyaaH||201|| AKASGANGABAR ** **
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 3 // saTIkaH / / tayAapajattANa surANamaNAnoganivatti jthaahaaro|pjaataannN maNajaskaNeNa thAnoganimmA // 20 // __ vyAkhyA-aparyAptakAnAM surANAmAhAro'nAjoganivartito'nAjogasaMpAdito javati, manaHparyApterajAvAdAnogAra saMjavAt / paryAptAnAM punaryo manojaNena manasA saMcintya viziSTapujalAnyavaharaNenAhAraH sa thAnoganirmAta Alo gasaMpAdito javati // 20 // Constant aneous saccittAcittojayarUvo thAhAra saba tiriyANaM / sabanarANaM ca tahA, suranerazyANa zracitto // 20 // vyAkhyA-sarveSAM tirazcAmAhAraH sacittAcittojayarUpaH kadAcitsacittaH kadAcidacittaH kadAcinayarUpaH / tathA OM sarveSAmapi narANAmAhAraH scittaacittonyruupH| suranairayikANAM punarAhAraH sarvadaivAcittaH // 203 // tathAAjogANAjogA, savesi hoiloma aahaaro| nerazyANa'maNunno, pariNama surANa sumaNuno // 20 // 2 | vyAkhyA-sarveSAM paryAptAnAM khomAhAra upajAyamAna zrAjogato'nAjogatazca lavati, sa upajAyamAnaH kadA-3 citsaMvedyate kadAcinneti bhaavH| tatra nairayikANAmupajAyamAno khomAhAro'manojJo'manojJatayA pariNamati, tathAvidhAzujakarmodayavazAt / surANAMtu sumanojJaH sumanojhatayA pariNamati, navasvajAvatayA tathAvidhazunakarmodayavazAt // 204 // KASCARRANCHIKARAN | // 3 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ iga vigaliM diyanArayajI vA paMto muTu tamukoso / paMciMdiyatiriyANaM, baghau maNuzrApa ahama // 205 // vyAkhyA - ekendriyANAM vikalendriyANAM nArakajIvAnAM cAhAre gRhIte sati nUya zrAhArevopajAyata utkarSato'ntarmuhUrttAdUrdhvaM / paJcendriya tirazcAmutkarSataH paSThAdahorAtraghyarUpAt / manujAnAM manuSyANAmaSTamAdahorAtratrayarUpAt / etacca tripasyopamapramANotkRSTAyuSAmavaseyaM na zeSANAM idaM ca tiryakrapaJcendriyANAM manuSyANAM cAhArA jilASAntaraparimANaM tapo| vidhimantareNa svabhAvasaMsiddhaM pratipattavyaM, tapaH samAcaraNavAvayA mAsa dimAsAdikamapi yAvadavaseyaM // 205 // zrAdAro devANaM, sAyaramanammi dipuhuttNto| sAyarasaMkhAe puNe, vAsasadassehi napi // 206 // vyAkhyA - yeSAM devAnAM sAgaropamamadhye pakSyopamamAdiM kRtvA yAvat kiJcinyUnaM sAgaropamamAyusteSAmAhAra AhAre gRhIte sati nUya AhAreopajAyate dinapRthaktvAntarahorAtra pRthaktvamadhye, pRthaktvaM vipranRtirAnavacyaH sAgarasaGkhyayA sAgaropama saGkhyAnena punara | yupi varSasahasrairAhAro jaNitaH / kimuktaM javati ? yasya yAvanti sAgaropamANi tasya tAvatsu varSasahasreSvAhAro javati / etaccAgre svayameva vyaktIkariSyati // 206 // saptabhiH stokairunAso devAnAmityuktaM, tataH stokaparimANaM prasaGgato muhUrttAdiparimANaM ca pratipAdayatidahassa praNavagallassa, niruva kissa jaMtuNo / ege UsAsanIsAse, esa pANu ti vucca // 207 // vyAkhyA -jAyata iti jantuH prANI tasya hRSTasya viSAdarahitasya viSayasya hi zvasanamanyathA'pi syAdato hRSTasyetyuktaM / tathA'napakalpasya jAvapradhAnaH kalpazabdastato'yamarthaH - apagataH paribhraSTaH kaspAt kalpatvAt nIrogatvAdi
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 tyapakaSTapaH sarogastadanAvo'napakaTapo nIrogastasya, sarogasyApi prAyo'nyathA zvasanaM navati, tatastadvyavavedArthamanapaka-lA saTIkA hapasyetyuktaM / anapakalpo'pi kazcimabujudAdinA kRSTo javati, kRSTasya ca zvAsAnyathAsaMjavastatastavyavavedArtha vize-10 // 4 // paNAntaramAha-nirupakRSTasya zramabunuvAdijanitopakkezarahitasya ya eka ucAsanizvAsa Urva zvasanamunAso nIcairadha-| |stAnusanaM nizvAsaH tanayarUpa eSa prANa ityucyate vizeSeNAgamaNitatattvarUpeNa pratipAdyate // 207 // sattapANaNi se thove, sattathovANi se lavelavANaM sattahattarIe, esa muTutte vivAhie // 20 // ___ vyAkhyA-se tasya pUrvanidiSTasya jantoH saMbandhinaH sapta prANAstokaH / sapta stokAH se tasya jantoH saMbandhino khavaH / khavAnAM saptasaptatyA muhUrto vyaakhyaatH| asmiMzca muhUrta zrAvalikAnAmekA koTI saptapaSTiladAH saptasaptatisahasrANi dra zate pokazAdhike / uktaM ca-"egA komI sattalikA sattanarI sahassAya / do ya sayA solahizrA, AvasiyANaM muDuttammi // 1 // " iti // 200 // ' athaikasminmuhUrte kiyantaH prANA iti muhUrta prati prANasaGkhyAhatinni sahassA satta ya, sayAItevatariMca uusaasaa| esa muhatto napiu, sohiM zraNaMtanANIhiM // 20 // 4 vyAkhyA-sarvairapyanantazAniniH sarvajJaireSa muhUrto jaNitastrINi sahasrANi sapta zatAni trisaptatyadhikAnyunAsAnAM / / 3 / / tathAhi-saptatiHprANairekaH stokaH, saptanizca stokaireko sava iti sapta saptanirguNyante, jAtakonapaJcAzat / khavAnAM ca saptasaptatyA muhUrta iti saikonapazcAzat saptasaptatyA guNyate, jAtAni trINi sahasrANi sapta zatAni trisaptatyadhikAni 3777 // SAGROGRRORSCRIKA OCAAAAACCORRIEDO
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ PI samprati yAvantaH prANA ekasminnahorAtre mAse varSe varSazate ca javanti tAvataH pratipipAdayiSurgAthAcatuSTayamAha egaM ca sayasahassa, UsAsANaM tu tersshssaa| nauasaeNaM zrahiyA, divasanisiM huMti vinneyA 210 mAse vitha UsAsA, larakA tettIsa sahasa pnnnnii| sattaya sayAjANasu kahiyAIpuvasUrI hiN||11|| cattAri ya komI, larakA satteva hoMti naayvaa| amayAlIsa sahassA, cArisayA hoMti vrisaannN||215 cittAri u komisayA, komI sattalaka amyaalaa| cattAlIsa sahassA, vAsa sae hoti UsAsA 213| | vyAkhyA-nigadasidhAH / navaraM yadaikamuhUrtagata prANaparimANaM trINi sahasrANi sapta zatAni trisaptatyadhikAni tadAhorAtre triMzanmuhUrttA iti triMzatA guNyante, tato yathoktamahorAtre prANaparimANaM javati / evaM mAsAdiSvapi jAvanA nAvanIyA // 210-111-212-213 // samprati pratisAgaropamamunAsaparimANamAhAraparimANaM ca pratipAdayatijassa jaz sAgarA, viI tassa tattipahiM prkehiN| UsAso devANaM, vAsasahassehiM thaahaaro||14|| vyAkhyA-devAnAM madhye yasya devasya yAvanti sAgaropamANi sthitistasya tAvaniH padairuvAsaH, tAvanivarSasahasrairAhAraH / tathAhi yasya devasyaikaM sAgaropamaM tasyaikasmin pakSa unlAsaH, ekasmin varSasahasra thAhAraH / yasya ke sAgaro-le vR0 15
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 zapame sthitistasya pakSaSya unnAsaH, varSasahasraSya thAhAraH / yAvatrayastriMzatsAgaropamANi yasya sthitistasya trayasiMgarAsadIkA kAtikama ucAsaH, trayastriMzagharSasahasrAtikrama thaahaarH||14|| // 5 // atha varSasahasradazakasthiterAranya yAvatsAgaropamaM saMpUrNa na navati tAvadetasminnapAntarAkhe zrAhArolAsakaraNekAkhapramANamAhadasavAsasahassAI, samayAI jAva sAgaraM jaNaM / divasamuhuttapuDuttA, thAhArUsAsa sesANaM // 15 // vyAkhyA-yeSAM devAnAM daza varSasahasrANi samayAdInyekakSitrisamayAvadhikAni yAvat kizcidnaM sAgaropamAyusthitisteSAM zeSANAM divasamuhUrtapRthaktvAdAhArolAsau divasapRthaktvAdAhAro muhUttapRthaktvAphulAsaH / zyamatra jAvanAdAyeSAM dazavarSasahasrANyAyusteSAM saptajiH stokairulAsaH, caturthAttvAhAraH / tataH samayamuhUrttadivasAdivRkSyobAsakAlapramANa mAhArakAlapramANaM ca zanaiH zanaiH pravardhanIyaM yAvatpaTyopamasthitInAM muhUrtapRthaktvenocAmo divasapRthaktvAccAhAraH / tata etardhvamapyetadanusAreNa paTyopamAdivRdhau muhUrnapRthaktvAni divasapRthaktvAni ca tAvadhanIyAni yApadakasAgaropamasthitInAM padAcAso vrssshsraadaahaarH| kevalaM tadA divasamuduttapuDuttA iti vacanavipariNAmena bahuvacanaM vyAkhyeyamiti // 215/__ samprati prasaGgAdeva devAnAM zarIrasvarUpamupadarzayati // 5 // kaNagamiva niruvalevA, nimmalagattA suNgNdhinissaasaa|svNgsnndhraa, samacaraMsAya sNgnnaa||16 vyAkhyA--devAH sarve'pi kanakamiva jAtyasvarNamiva rajaHprasvedAdhupakheparahitAH / tathA nirmalagAtrA avadAtazarI *40**KARAREKA
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ch KO******** raparamANavaH / sugandhinizvAsA viziSTaparimakhopetamukhamArutAH / tathA sarveSvanepvajayayavetu kaNenIvAdiSu juussnndhraaH| saMsthAne ca cintyamAnAH samacaturasrAH smctursrsNsthaanaaH||16|| kiMcakesanahamaMsarome, cammavasAruhiramuttapurisaM vA / nevahI neva sirA, devANa sarIrasaMgaNe // 17 // / | vyAkhyA-devAnAM zarIrasaMsthAne zarIrAkRtau kezanakhazmazruromANi carmavasArudhiramUtrapurISaM ca naiva javanti / tathA navAsthIni, naiva zirA snAyurUpA, vaikriyapugasamayatvAtteSAM zarIrAkRteH, kezanakhAdInAM caudArikazarIrajAvitvAditi // 21 // kIhak tarhi teSAM zarIramityata zrAhavannarasarUvagaMdhe, uttamadatvaM guNehi saMjuttaM / giNha devo bodI(di), sucariyakammANunAvaNaM // 10 // vyAkhyA-devaH sucaritakAnunAvena pUrvanavopArjitazojanakarmodayaprajAvato bondi tanuM gRhNAti, uttamapravyAM uttamAni vaikriyazarIraprAyogyAni vyANi pulaskandharUpANi yasyAM sA tathA tAM / kvottamAni vyANI tyAha-varNarasarUpagandhe, sUtre caikavacanaM samAhAratvAt , kimuktaM javati / sarvottamavarNAdikavitavyaniSpAditAmityarthaH / tathA guNaiH saujAgyAdiniH saMyuktAm // 10 // zratha devAnAmutpadyamAnAnAM kiyatA kAkhena paryAptiniSpattiH kathaM vAjavatItyetannirUpayatipajattI pajatto, jinamuhutteNa hoi nAyabo / aNusamayaM pajatti, giha diveNa rUveNaM // 15 // -4OCALCA * ****** USA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 06 // vyAkhyA - paryAyA zarIraparyAptilakSaNayA paryApto bhavati jJAtavyo devoM ninnamuhUrttenAntarmuhUrttena / tathA'nusamaya me - kaikena samayena paryAptIrAhArendriyAnaprANajApAmanaH paryAptIgRhNAti divyena rUpeNa divyaprabhAvaparikalitaH / iyamatra jAva - nA - iha sarveSAmapi jIvAnAmAhAraparyAtirekasamayenaiva niSpattimAsAdayati, etacca paJcasaGgrahaTIkAdau carcitamiti na jUyazcarcyate / vaikriyAhArakazarIriNAM tvAhArendriyAnaprANajASAmanaHparyAptayaH paJcApyekaikanava samayena samApyante, zarIraparyA tistvantarmuhUrttena, zradArikazarIriNAM tvAhAraparyAptiM muktvA zeSAH paJcApi pratyekamantarmuhUrttena samAptimanuvate, AhAraparyAptistvekena samayeneti // 219 // 1 iha devAH sahajAvinA'vadhijJAnena parikalitA javanti / yaduktaM - " javapratyayo nArakadevAnAM " iti, tatra ke devAH kiyatkSetramavadhinA pazyantyetannirUpaNArthamAha sakkIsASA paDhamaM, DuccaM ca sakumAramAhiMdA / taccaM ca baMjalaMtaga sukasahassAra ya calatriM // 220 // vyAkhyA - zakrezAnAvindrau upalakSaNametat, insAmAnikAdayazcotkRSTAyuSaH, evaM sarvatrApyupalacaNavyAkhyAnaM aSTavyaM prathamAM ratnapranAkhyAM pRthivIM yAvajalaprajAyAH pRthivyA adhastanaM jAgaM yAvadityarthaH, avadhinA pazyataH / | sanatkumAra mAhendrA vintrau dvitIyAM zarkarAprajAM pRthivIM yAvacarkarAprajAyAH pRthivyA adhastanaM sarvAntimaM caramaM jAgaM yAvadityarthaH / evamuttaratrApi jAvanIyaM / brahmalokalAntakau tRtIyAM vAlukAprajAM yAvat / zukrasahasrArau caturthI paGkaprajAM yAvat // 220 // | saTIka || // 86 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ANayapANayakappe, devA pAsaMti paMcamiM puDhaviM / taM cetra AraNaccaya, uhInANeNa pAsaMti // 222 // vyAkhyA - zranataprANatakalpayordevA indratatsAmAnikAdayaH paJcamIM pRthivIM dhUmaprajAkhyAM yAvadavadhinA pazyanti / zrAraNAcyutadevA api intatsAmAnikAdayastAmeva paJcamIM pRthivIM yAvadavadhinA pazyanti // 121 // bahiM hi himamanimagevitA sattamiM ca uvarillA / saMnniloganAliM, pAsaMti aNuttarA devA // 222 // vyAkhyA----adhastanamadhyamamaiveyakAH SaSThIM tamaH prajAM pRthivIM yAvadavadhinA pazyanti / uparitanA uparitanagraiveyakAH | saptamIM pRthivIM yAvat saptamyAstamastaH prajAyAH pRthivyA zradhastanajAgaM yAvadityarthaH / saMcinnAM kiJciDUnAM lokanAlimanuttarA anuttara vimAnavAsino devAH pazyanti // 222 // tadevamadhastadavadhiviSayabhUtaM kSetramuktaM, samprati tadeva tiryagUrdhvaM cAha ee simasaMkhejA, tiriyaM dIvA ya sAgarA caiva / bahuyayaraM javarimagA, uhaM ca sakappathujAI // 223 // vyAkhyA - etena zakrezAnAdInAM devAnAM tiryak tirakSInamavadhiviSayaM kSetramA dIpAH sAgarAzca, kevalaM "java| rimagA" iti uparyuparikalpavAsino devA bahutaraM, upalakSaNametat bahutamaM ca kSetraM tiryagavadhinA pazyanti / UrdhvaM punaH sarvepi zakrezAnapranRtayo devAH svakapastUpAdIn svasvavimAnacU sAdhvajAdikaM yAvat pazyanti // 223 // tadevaM tiryagUrdhva cAvadhiviSayabhUtaM kSetraparimANamuktaM / samprati sthitivizeSatastadvizeSaM darzayatisaMkheAjoyaNA khalu, devANaM zraddhasAgare UNe / teNa paramasaMkhejA, jannayaM pannavIsaM tu // 224 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 7 // RECAPCOCALCRECANAGARL vyAkhyA-devAnAM javanapatyAdInAmardhasAgare'rdhasAgaropamapramANe kiJcidUna AyuSyavadhiviSayaM kSetraM khalu saGkhyeyAni | yojanAni saGkhyeyayojanAtmakamevetyarthaH, khaluzabda eSakArArthaH / "teNa paramasaMkhena ti" tataH kizcinArdhamAgaropamAta paramUla pravRddha AyuSi devAnAmasaGkhyeyAni yojanAnyavadhiviSayaH, kevakhaM yathAyurvRdhistathA yojanAsaGkhyeyatvasyApi vRddhiravaseyA / "jahannayaM pallavIsaM tu ti" turevakArArthaH, yeSAM javanapatyAdInAM jaghanyaM dazavarSasahasrapramANamAyusteSAmavadhiviSayakSetraM paJcaviMzatireva yojanAni // 34 // | sampati prasaGgata eva nArakatiryaGnarAmarANAmavadhikSetrasya saMsthAnavizeSAnirUpayatinerazyanavaNavaNayarajozsakappAlayANamohissa / geviDaNuttarANa ya, DhuMtAgArA jahAsaMkhaM // 125 // tappAgAre pakSagapaDhahagajArimuiMgapupphajave / tirizramaNuesu uhi, nANAvihasaMjipi // 26 // - vyAkhyA-nairayikanavanapativyantarajyotiSkakahapAkhayAnAM graiveyakANAmanuttaravimAnAnAM ca devAnAmavadheravadhiviSa-15 yasya kSetrasyAkArA yathAsaGkhyamamI javanti, tadyathA-nairayikANAmavadhistaprAkAraH, tapo nAma kASThasamudAyavizeSo yo / nadIpravAheNa plAvyamAno purAdAnIyate, sacAyatakhyaJazca javati, tadAkAro'vadhi rakANAM / javanapatInAM pakSakAkAraH, pakSako nAma khATadeze dhAnyAdhAravizeSaH, sa cordhvAyata uparica kizcitsaMkSiptaH / vyantarANAM paTahAkAraH, paTaha bAtodhavizeSaH, sa ca kiJcidAyata uparyadhazca samapramANaH / jyotiSkadevAnAM jAryAkAraH, UjharI cAvanadhA vistIrNavalayAkArA''todyavizeSarUpA dezavizeSe prasijhA / kahapAkhayAnAM saudharmadevAdInAmacyutadeva paryantAnAM mRdaGgAkAro mRdaGgo F****ICHIAROSC
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARNAGARIKAACARRICA dra vAdyavizeSaH, sa cAdhastAvistIrNa uparica tanukaH suprtiitH| praiveyakadevAnAM guMphitapuSpasazikhAkanRtacaGgerI saMsthAnahai saMsthitaH / anuttaropapAtinAM kanyAcokhakAparaparyAyajavanAtakasaMsthitaH / tathA cedameva taprAdInAM vyAkhyAnamAcAryeNa hai vizeSAvazyake kRtaM-"tappeNa samAgAro, tappAgAro sa cAyayattaMso / uhAya ya palo, upariM ca sa kiMci saMkhitto: ||1||nccyn samo viya, paTaho hijovari paI so cammAvaNazaviDilavalayarUvA ya jasariyA // 2 // najhAyana muiMgo, hija ruMdo tahovariM taNuu~ / pupphasihAvavirazyA, caMgerI pupphacaMgerI // 3 // javanAla tti janna lalo sara-2 kaMcuGa kumArIe" iti / tiryamanuSyANAmavadhirnAnAsaMsthAnasaMsthitaH, yathA svayaMjUramaNodadhau matsyAH / api ca tatra matsyAnAM valayAkAra saMsthAna niSi, tiryamanuSyAvadhistu tadapi jvti| uktaM ca-"nANAgAro tiriyamaNuesu mahAsayaMjuramaNuva / tattha valayaM nisiI, tassa puNa tayaM pi dujAhi // 1 // " tathA javanapativyantarANAmUrva prajUto'vadhiH, vaimAnikAnAmadhaH, jyotiSkanArakANAM tiryak, vicitro naratirazcAm // uktaM ca-"navaNavazvaNayarANaM, uhuM bahugo aho 8 Fya sesANaM / nAragajoisidhANaM, tirithaM urAli citto // 1 // " 525-256 // adhunA devAnAmeva punaH kizcitsvarUpamAhazraNimisanayaNA maNakAsAhaNA pupphdaammmilaannaa|crNgulenn nUmi, na bivaMti surA jiNA biMti| vyAkhyA-sarve'pi surAH svajAvata evAnimiSanayanA nimessrhitnynaaH| tathA manasA kArya sAdhayantIti manaHkAryasAdhanAH, aparimitasAmarthyayuktatvAt , "nandhAdinyo'naH" ityanapratyayaH / tathA "puSphadAmamamilANAtti" prAkRta
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sttiikH|| vRhatsaM0 // 10 // ****5-AMRAGACAS tvAhizeSaNavizeSyapadapUrvAparInAvavyatyayo makArastvalAkSaNikaH, amlAnapuSpadAmAno mlAnirahitavakSaHsthalAvalambipuSpa- dAmAnaH / tathA mahItalamavatIrNA api svannAvata eva caturaGgulaiRmi na spRzantIti jinAstIrthakarA bruvate // 227 // samprati yena kAraNena vaimAnikasurA ihAgavanti tatkAraNamAhajiNapaMcasu kahANesu ceva maharisitavANunAvA / jammaMtaraneheNa ya, zrAganti surA shhrN||sh|| vyAkhyA-jinAnAM tIrthakRtAM janmAdiSu paJcasu kaTyANakeSu, tathA maharSINAM tapo'nulAvatastapaHprajAvAkRSTacetastayA, tathehatye vApi prANivizeSa zAlinatrAdiprakhye janmAntarasnehena janmAntarAnugatasnehaprativachatayA surA ihaagnti||22|| . jinAnAM paJcasu kalyANakeSu surA ihAgabantItyuktametadeva jAvayatiavayaraNajamma nirkmnnnaannnitaannpNckhaanne| tibayarANaM niyamA, karaMti sesesu khittesu // 2 // vyAkhyA-nigada sidhA / nava mazeSeSu kSetreSu paJcadazasvapi karmanamiSu // 22 // yathoktanimittamantareNAnyadA kimiti surA nAgabantItyata zrAhasaMkaMtadivapemA, visayapasattAsamattakattavA / zraNahINamaNuakajA, naranavamasuhaM na iMti surA // 30 // ___vyAkhyA-"nimittakAraNahetuSu sarvAsAM vijJaktInAM prAyo darzana" iti vacanAtsarvatra hetau prathamA / tato yamarthaH-yadaiva devalokeSu devA utpadyante tadaiva teSAM divyaM devalokanAvi devAGganAdiviSayaM paramaM prema saMkrAmati divyAGganAdInAmatimanohAritvAt / tathA viSayeSu devalokasaMbandhivihAmAtropanateSu manojJeSu zabdarUparasagandhasparzeSU //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ HDCORRECRUCO45* tpattyanantarameva prasaktA atyantamAsaktA navanti / ata evAsamAptakartavyA idaM maUnAdikaM kRtvadaM prezaNakanirIdaNAdikaM kartavyamityasamAptakartavyaparamparAH / tathA'nadhInamanuSyakAryA na khalu teSAM kimapi kArya manuSyAdhInaM navati, yena svaprayojananiSpattaye te manuSyasamIpe samAgaceyuH, anupamasAmarthya yuktatayA teSAM svata eva svaprayojananiSpAdanAt / tata etaiH kAraNairimaM naranavaM narANAM navo yatrAso naranavo manuSyalokastaM, azulamazulagandhopetaM na surA Agavanti // 230 // azujagandhopetatvameva manuSyalokasya khyApayaticattAri paMca joaNasayA gaMdho ya maNualoasta / naLaM vaca jeNaM, na du devA teNa AvaMti // 23 // vyAkhyA-yena kAraNena catvAri paJca vA yojanazatAni yAvanmanuSyalokasya sambandhimRtakakalebaramUtrapuripAdinanavo'zulo gandha Urva gati, tena kAraNena devA vaimAnikA na tu naiva manuSyaloka zrAganti, tIrthakarAdikAle tu nIzrakarAdipuNyaprajAvAdAgavanti sma / nanu navanyo yojanecyaH parato gatA gandhapujalA ghrANenijyavipayA na javanti. tataH | kathamucyate catvAri paJca vA yojanazatAni manuSyalokasyAzulo gandha Urdhva gati, tena devA nAgacantIti ? satyametat , kiM tu ya itaH sthAnAvaM gandhapujalA ganti, te navanyo yojanecyaH parato gatA ghANenidhya viSayA na javanti, ye| tvitaH sthAnAdUrva nirantaraM gannanirapAntarAle'nye gandhapukatA vAsyante, tato'pyUrdhva ganti, tairapi nirantaramUrdhva gadyahai niranye'pAntarAlavartino gandhapujalA jAvyante, tato'pyUrdhva ganti, tairapyUrva gajhiranye vAtyante, ityevaM paraMparayA catvAri pazca vA yojanazatAnyUrva gandhasya saMjavaH / tatra yadA manuSyotre prasUtA manuSyA mRtakakalevarANi ca tiyaGama
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga ||ne| cotNAMASASkeletesKSACReso nuSyANAM nUyAMsi javanti tadA paJca yojanazatAni yAvava gandhasya saMjavaH, zeSakAlaM tu catvAri yojanazatAnIti | saTIkA catvAri paJca vetyuktam // 31 // | sampati devAdhikAraparisamAptipradarzanArtha narakAdhikAravaktavyatopakSepArtha cAhaevaM devogAhaNajavaNAU vanniyA samAseNaM / nizpuDhavIu~gAhaNa; naraesu arDa paraM bulaM // 23 // | vyAkhyA-evamuktena prakAreNa devAnAmavagAhanAjavanAyUMSi, upalakSaNametat , upapAtopartanAvirahakAla upapAtoghartanAyAM ca devAnAM saGkhyA gatyAgatI prasaGgato varSAdIni ca varNitAni jaSitAni / ataH paraM narakeSu nArakANAM sthitimAyuSka, pRthivI ratnaprajAdyA, avagAhanAH zarIrANi vakSye // 33 // | tatra yathoddezaM nirdeza iti nyAyAt prathamataH sthitirvaktavyA, sA ca vidhA-jaghanyotkRSTA ca, tatra prathamata utkRSTAM sthitimAhasAgaramegaM titha satta, dasa ya sattarasa taha ya baaviisaa| tittIsaM ceva diI, sattasu puDhavIsu ukkosA // 233/31 __ vyAkhyA-saptasu pRthivIbviyaM yathAsaGkhyamutkRSTA sthitiH / tadyathA-ratnaprajAyAM pRthivyAmekaM sAgaropamamutkRSTA sthitiH / zarkarAmanAyAM trINi sAgaropamANi / vAlukApranAyAM sapta / paGkaprajAyAM daza / dhUmaprajAyAM saptadaza / tamaHprajAyAM ghAviMzatiH / tamastamaHprajAyAM trayastriMzaditi // 233 // BALARAKAKAKAKAR
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ An GRICURRENSTEA n samprati saptasvapi pRthivISu jaghanyAM sthitimAhajA paDhamAe jihA, sA vIzrAe kaNihizrA nnniyaa| taratamajogo eso, dasavAsasahassa rayaNAez35 vyAkhyA-yA prathamAyAM ratnaprajAnidhAyAM pRthivyAM jyeSThotkRSTA sthitiH sAgaropamalakSaNA sA ditIyasyAM pRthivyAM hai zarkarAmanAyAM kaniSThA jaghanyA naNitA / eSa taratamayogo jaghanyotkRSTasthitiyogaH sarvAsvapi pRthivISu jaavniiyH| tadyathA-yA hitIyasyAmutkRSTA sA tRtIyasyAM jaghanyA / yA tRtIyasyAmutkRSTA sA caturthyAM jaghanyA / evaM yA SaSTyAmuskRSTA sA saptamyAM jaghanyA / "dasa vAsasahassa rayaNAe" iti prathamAyAM ratnaprajAyAM pRthivyAM jaghanyA sthitirdaza varSasahasrANi / zyamatra nAvanA-ratnaprajAyAM pRthivyAM jaghanyA sthitirdaza varSasahasrANi / zarkarAmanAyAmekaM sAgaropamaM / vAlukAprajJAyAM trINi sAgaropamANi / paGkapranAyAM sapta / dhUmaprajAyAM daza / tamaHprajAyAM saptadaza / tamastamaHmanAyAM 3 kAlAdiSu narakAvAseSu vAviMzatiriti // 34 // / iha ratnaprajAyAM trayodaza narakaprastaTAH, zarkarAmanAyAmekAdaza, vAlukAprajAyAM nava, paGkaprajAyAM sapta, dhUmaprajAyAM paJca, tamaHprajAyAM trayaH, tamastamaH prajJAyAmekaH / uktaM ca-"narakapaTakhAnyadho'dho ghAnyAM dhAnyAM hInAni" / tataH pratiprastaTaM jaghanyAmutkRSTAM ca sthiti vivakuH prathamato rakSamanAyAM gAthAtrayeNAhadasanAIya sahassA, paDhame payarammi liI jhnniyraa|saasyyunniyaa vize, tazyammi puNo zmA hoza onsertenente CROCa
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ saTIkaH / / vRhatsaM0 18 nanaI laka jahannA, ukkosA puvakomi nidihaa|shraashvpuvkomii, dasanAgo sAyarassiyarA // 236 // ||e.|| dasanAgo paMcamae, do dasajAgA ya hoza ukkosA / eguttaravuDhIe, daseva nAgA nave jAva // 237 // vyAkhyA-ratnaprajJAyAM prathame prastaTe daza varSasahasrANi jaghanyA sthitiH, utkRSTA navativarSasahasrANi / saiveyaM (sA ceyaM ) jaghanyotkRSTA ca zataguNitA ditIye prastaTe jaghanyotkRSTA ca sthitinavati / tadyathA-daza ladA jaghanyA sthitiH 100000 0 / navatirlakSAH e000000 utkRSTA / tRtIye prastaTe punariyaM vakSyamANA jaghanyotkRSTA ca sthitivati, tAmevAha-"nanaI" ityAdi, navatirladAH e.00000 jaghanyA, utkRSTA pUrvakoTinirdiSTA tIkaragaNadharaiH / caturthe / prastaTa Adau jaghanyapade sthitiH pUrvakoTiH, itarotkRSTA sAgaropamasya dazajAgo dazamo jAgaH / paJcame prastaTe sAgaropamasyaiko dazajAgo jaghanyA sthitiH, hau dazanAgAvutkRSTau / ata Urdhvamekaiko dazanAgaH pratiprastaTaM tAvakRrSi netabyo yAvatrayodaze prastaTe dazaiva nAgA utkRSTA sthitinavati paripUrNa sAgaropamaM navatItyarthaH / tadyathA-paThe pratare ko dazanAgau sAgaropamasya jaghanyA sthitiH, traya utkRSTA / saptame prastaTe trayo jaghanyA, catvAra utkRSTA / aSTame prastaTe catvAro jaghanyA, paJcotkRSTA / navame paJca jaghanyA, pamutkRSTA / dazame SaD jaghanyA, saptotkRSTA / ekAdaze sapta jaghanyA, aSTAvutkRSTA / bAdaze'STau jaghanyA, navotkRSTA / trayodaze nava jaghanyA, dazotkRSTA paripUrNasAgaropamamutkR-| TamityarthaH // 235-236-237 // sthApanA SACROREOGRECRUICROADCASS
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ bR0 16 raNaprajAnarakeSu pratarajaghanyotkRSTamAyuH pratara 1 2 3 b e 6 7 jaghanyasAgara 10000 1000000 e000000 pUrvakoTI sA0 2 3 1 0 jaghanyajAga 0 jAga 10 10 10 10 10 10 10 10 10 utkRSTasAgara e0000 e000000| pUrvakoTI sAgara 1 3 4 5 6 7 1 utkRSTajAga tadevaM prathamAyAM pRthivyAM pratiprastaTaM jaghanyAmutkRSTAM ca sthitimanidhAya samprati zeSAsu pRthivISu pratiprastaTamutkRSTAM sthitiM pratipAdayan karaNamAha . 0 0 4 D e | 10 | 11 | 12 | 13 5 6 7 8 0 e 10 jAga 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 vari khiviviseso, sagapayara vibhAga ichasaMgupitaM / varima khiivisa diu~, iSThiyapayarammi ukkosA // 237 // *
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ S vRhatsaM0 ****** S vyAkhyA-naparitanyAM hitau yotkRSTA sthitistasyA vizleSo vivakSitapRthivyutkRSTasthiteH sakAzAdapanayanaM, vizleSe hai| sttiikH|| ca kRte yadavatiSThate, tasya svakapratarairvijAgo jAgaharaNaM, jAge ca hate yakSagdhaM tadiSTaprataramAnena guNyate, guNite ca sati yadAgavati, taparitanasthitisatkotkRSTasthitisahitaM tatra pratara utkRSTA sthitiH| tadyathA-zarkarAprajAyAmutkRSTA sthitistrINi sAgaropamANi, tecyo ratnaprajApRthivyutkRSTA sthitirekasAgaropamapramANA vizliSyate, sthite zeSe 6 sAgaropame, tayoH zarkarAprajAgatairakAdazatiH prastaTairjAgo hiyate, khabdhau dhau sAgaropamasyaikAdazajAgau, tadiSTapratareNaikena guNyate, ekena ca guNitaM tadeva navatIti tAveva hau sAgaropamasyaikAdazajAgau jAtI, tAvuparitanapRthivyutkRSTasthitisahitau zarka-IK rAprajAyAH prathame prastaTe utkRSTasthitirekaM sAgaropamaM ghau ca sAgaropamasyaikAdazanAgau tatrotkRSTA sthitirityarthaH / yadi punarpitIye prastaTa utkRSTA sthitiAtumiSyate tarhi tau dhau sAgaropamasyaikAdazajAgau hAnyAM guNyete, jAtAzcatvAra ekAdazajAgAH, te ratnaprajApRthivyutkRSTasthitisahitAH kriyante, hitIye prastaTa utkRSTA sthitiH / evaM tRtIye SaT / caturthe'STau / evaM pratiprastaTaM jAgaghayavRdhistAvadavaseyA yAvadekAdazaM prastaTaM / ekAdazanizca nAgaiH sAgaropamaM kartavyaM / tatra ekAdaze prastaTe trINi sAgaropamANi jJAtavyAni / yA ca pUrvaprastaTa utkRSTA sottarasmin prastaTe jaghanyA / tato'yaM tAtparyArthaHzarkarAmanAyA prathame prastaTe jaghanyA sthitireka sAgaropamaM, utkRSTaika sAgaropamaM kau ca saagropmsyaikaadshnaagau| tiI- // 1 // ye prastaTe jaghanyA sthitireka sAgaropamaM kau ca sAgaropamasyaikAdazanAgau, utkRSTaikaM sAgaropamaM catvAraH saagropmsyaikaadshjaagaaH| tRtIye jaghanyA sthitireka sAgaropamaM catvAraH sAgaropamasyaikAdazajAgAH, utkRSTakaM sAgaropamaM SaT sAgaro ACRORN-SCANCIENCREACEBCAMG OCOCHOCO rAmanAyA prathame prastaTe japanyA / yA ca pUrvaprastaTa utkRSTa nAya nAgaiH sAgaropamaM kartavyaM /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pamasyaikAdazanAgAH / caturthe prastaTe jaghanyA sthitireka sAgaropamaM SaT sAgaropamasyaikAdazanAgAH, utkRSTaikaM sAgaropamamaSTau sAgaropamasyaikAdaza jAgAH / paJcame prastaTe jaghanyaikaM sAgaropamamaSTau sAgaropamasyaikAdazajAgAH, utkRSTaikaM sAgaropamaM daza sAgaropamasyaikAdazanAgAH / paThe prastaTe jaghanyaikaM sAgaropamaM daza sAgaropamasyaikAdazajAgAH, utkRSTA ke sAgaropame ekaH sAgaropamasyaikAdazanAgaH / saptame prastaTe jaghanyA ke sAgaropame ekaH sAgaropamasyaikAdazajAgaH, utkRSTA sAgaropame trayaH saagropmsyaikaadshnaagaaH| zraSTame prastaTe jaghanyA sAgaropame trayaH sAgaropamasyaikAdazanAgAH, utkRSTA he sAgaropame paJca saagropmsyaikaadshjaagaaH| navame prastaTe jaghanyA sAgaropame paJca sAgaropamasyaikAdazajAgAH, utkRSTA 3 sAgaropame sapta sAgaropamasyaikAdazajAgAH / dazame jaghanyA ke sAgaropame sapta sAgaropamasyaikAdazajAgAH, utkRSTA 3 sAgaropame nava sAgaropamasyaikAdazanAgAH / ekAdaze jaghanyA ke sAgaropame nava sAgaropamasyaikAdazajAgAH, utkRSTA trINi sAgaropamANi // sthApanA zarkarAprajAnarakeSu pratarajaghanyotkRSTamAyuHpratara jaghanyasAgara 11-31-41-61-01-103-12-32-53-2-e jaghanyatnAga 0 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 utkRSTasAgara 1-21-41-61-01-103-11-32-53-72-e 3 utkRSTa nAga 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 | 11| RAACHAACACADASANC4K
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga ||e // SOCIOLORCHESSAGE tathA vAlukAprajJAyAmutkRSTA sthitiH sapta sAgaropamANi, tenyaH zarkarAprajApRthivyutkRSTA sthitiH sAgaropamatrayapra-18| saTIkaH / / mANA vizliSyate, sthitAni zeSANi catvAri sAgaropamANi, teSAM vAlukAgatairnavaniH pratarairjAgo hiyate, labdhAzcatvAraH sAgaropamasya navajAgAH, ta iSTapratareNaikena guNyante, jAtAsta eva catvAro navajAgAH, ta uparitanazarkarAmanApRthivyutkRPSTasthitisahitA vAlukAprajAyAH prathame prastaTa utkRSTA sthitiH / evaM karaNavazataH pratiprastaTa jAgacatuSTayavRddhyA pratiprasta TamutkRSTA sthitistAvaghAcyA yAvaccarame prastaTe sapta sAgaropamAeyutkRSTA sthitiH, pUrvapUrvaprastaTagatA cotkRSTA sthitiruttarasminnuttarasmin jghnyaa| tadyathA-vAlukApranAyAH prathame prastaTe jaghanyA sthitistrINi sAgaropamANi, utkRSTA trINi sAga ropamANi catvArazca sAgaropamasya navajAgAH / ditIye prastaTe jaghanyA trINi sAgaropamANi catvAraH sAgarasya navajAgAH, hAutkRSTA trINi sAgaropamANyaSTau sAgaropamasya nvnaagaaH| tRtIye prastaTe jaghanyA trINi sAgaropamANyaSTau sAgaropamasya navajAgAH, utkRSTA catvAri sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya navajAgAH / caturthe prastaTe jaghanyA catvAri sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya navajAgAH, utkRSTA catvAri sAgaropamANi sapta sAgaropamasya navanAgAH / paJcame prastaTe jaghanyA catvAri sAgaropamANi sapta sAgaropamasya navajAgAH, utkRSTA paJca sAgaropamANi ghau sAgaropamasya navanAgau / SaSThe prastaTe // e // jaghanyA paJca sAgaropamANi ghau sAgaropamasya navajAgau, utkRSTA paJca sAgaropamANi SaT sAgaropamasya navajAgAH / saptame|* prastaTe jaghanyA paJca sAgaropamANi SaT sAgaropamasya navajAgAH, utkRSTA SaT sAgaropamAeyekaH sAgaropamasya nvnaagH|
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** %AGARIKAAGAGRA zraSTame prastaTe jaghanyA SaT sAgaropamASyekaH sAgaropamasya navajAgaH, utkRSTA paT sAgaropamANi pazca sAgaropamasya nava-4 laagaaH| navame prastaTe jaghanyA SaT sAgaropamANi paJca sAgaropamasya navanAgAH, utkRSTA paripUrNAni sapta saagropmaanni|| vAlukAprajAnarakeSu pratarajaghanyotkRSTamAyuHpratara 1 2 3 4 5 6 | 30e| jaghanyasAgara 33-43-04-34-g.5-5-66-16-5 jaghanyajAga 0 e eeeeeee utkRSTasAgara 3-43-74-34-75-25-66-16-57 utkRSTa nAga / e e e e e e e e . tathA caturthapRthivyAmutkRSTA sthitiH daza sAgaropamANi, tenyo vAlukAprajApRthivyutkRSTA sthitiH sAgaropamasaptakapra. mANA vizliSyate, sthitAni zeSANi trINi sAgaropamANi, teSAM paGkaprajAgataiH saptatiH prastaTairjAgo hiyate, khabdhAstrayaH |sAgaropamasya saptanAgAH, ta iSTapratareNaikena guNyante, jAtAsta eva trayaH sAgaropamasya saptanAgAH, ta uparitanavAlukApathivyutkRSTasthitisahitAH paGkaprajAyAH prathame prastaTa utkRSTA sthitiH / evaM karaNavazato jAgatrayavRddhyA pratiprastaTamutkRSTA sthitistAvaghAcyA yAvaccarame prastaTe daza sAgaropamANyutkRSTA sthitiH, pUrvapUrvaprastaTagatA cotkRSTA sthitiruttarasminnuttarasmin jaghanyA / tadyathA-pakamanAyAH prathame prastaTe jaghanyA sthitiH sapta sAgaropamANi, utkRSTA sapta sAgaropamANi *
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACANOR vRhatsaM0 trayaH sAgaropamasya sptnaagaaH| vitIye prastaTe jaghanyA sapta sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya saptajAgAH, utkRSTA sapta sttiikaa|| sAgaropamANi SaT sAgaropamasya saptanAgAH / tRtIye prastaTe jaghanyA sapta sAgaropamANi SaT sAgaropamasya saptanAgAH, // 3 // utkRSTA aSTau sAgaropamANi kau sAgaropamasya saptajAgau / caturthe prastaTe jaghanyA'STau sAgaropamANi ghau sAgaropamasya saptanAgau, utkRSTA'STau sAgaropamANi paJca sAgaropamasya sptjaagaaH| paJcame prastaTe jaghanyA'STau sAgaropamANi pazca sAga ropamasya saptanAgAH, utkRSTA nava sAgaropamAeyekaH sAgaropamasya saptanAgaH / SaSThe prastaTe jaghanyA nava sAgaropamAeyekaH aisAgaropamasya saptanAgaH, utkRSTA nava sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya saptanAgAH / saptame prastaTe jaghanyA nava sAga-31 ropamANi catvAraH sAgaropamasya saptanAgAH, utkRSTA paripUrNAni daza sAgaropamANi // sthApanAbhI paGkapranAnarakeSu pratarajaghanyotkRSTamAyuHpratara 1234567 tathA pazcamapRthivyA utkRSTA sthitiH saptadaza sAgaropamANi, jaghanyasAgara 9 -37-60-27-55-1-4 tenyaH paGkaanotkRSTA sthitirdazasAgaropamapramANA vizliSyate, jaghanyatjAga.777777 sthitAni zeSANi sapta sAgaropamANi, teSAM dhUmapra utkRSTasAgara -37-60-20-e-1-410 paJcabhiH pratarairjAgo hiyate, hRte ca jAge khandhamekaM sAgaropamaM, bau2||| e3 // utkRSTa nAga 3/3/3/9/0/ . ! ca sAgaropamasya paJcajAgI, etacceSTapratareNaikena guNyate, ekena ca guNitaM tadeva navatIti tatastaparitanapaGkapRthivIgatadazasAgaropamapramANotkRSTa sthitisahitaM dhUmaprajAyAH pRthivyAH prathame * ARMERSARKAROSAGAR AMSAUGARCAN
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekaH sAgaropamatvamANi trayaH sAgarAmANi, tecyo mana prastaTai go bhavati, tatastAparimANaM / ACCUSTOMERRORSCOCRACK prastaTa utkRSTasthitiparimAeM / evaM karaNavazataH pratiprastaTamutkRSTA sthiti vanIyA, pUrvapUrvaprastaTagatA cotkRSTA sthiti-5 ruttarasminnuttarasmin jaghanyA veditavyA / sA caivaM-dhUmapranAyAH prathame prastaTe jaghanyA sthitirdaza sAgaropamANi, utkRSTaikAdaza sAgaropamANi ghau sAgaropamasya pnycnaagau| hitIye prastaTe jaghanyaikAdaza sAgaropamANi kau ca sAgaropamasya pazcanAgau, utkRSTA bAdaza sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya pazcannAgAH / tRtIye prastaTe jaghanyA bAdaza sAgaropamANi catvAraH sAgaropamasya paJcajAgAH, utkRSTA caturdaza sAgaropamAeyekaH sAgaropamasya pnyclaagH| caturthe prastaTe jaghanyA| caturdaza sAgaropamAeyekaH sAgaropamasya pazcanAgaH, utkRSTA paJcadaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya pnycjaagaaH| paJcame prastaTe jaghanyA paJcadaza sAgaropamANi trayaH sAgaropamasya paJca nAgAH, utkRSTA paripUrNAni saptadaza saagropmaanni| tathA tamaHpralApRthivyAmutkRSTA sthitirvAviMzati sAgaropamANi, tenyo dhUmapranotkRSTA sthitiH saptadazasAgaropamapramANA vizliSyate, sthitAni zeSANi paJca sAgaropamANi, teSAM tamaHpranAgatastriniHprastaTai go hiyate, hRte ca jAge labdhamekaM sAgaropamaM ghau ca sAgaropamasya trinAgau, tacceSTapratareNaikena guNyate, ekena ca guNitaM tadeva javati, tatastaparitanadhUma-] prajAgatasaptadazasAgaropamapramANotkRSTasthitisahitaM, etAvanamaHprajAyAH pRthivyAH prathame prastaTa utkRSTa sthitiparimANaM / / evaM karaNavazAt pratiprastaTamutkRSTA sthitirveditavyA, yA ca pUrvapUrvaprastaTotkRSTA sthitiH sottarasminnuttarasmin prastaTe jaghanyA / tadyathA-tamaHprajAyAH pRthivyAH prathama prastaTe jaghanyA sthitiH saptadaza sAgaropamANi, utkRSTA'STAdaza sAgaropamANi do sAgaropamasya trinaagau| ditIye prastaTe jaghanyA sthitiraSTAdaza sAgaropamANi kau ca sAgaropamasya trinAgau, +KA-GGALSCRICROCAKACACACACAG
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga sttiikH| ||e // utkRSTA viMzatisAgaropamAeyekaH sAgaropamasya trijAgaH / tRtIye prastaTe jaghanyA viMzatiH sAgaropamAeyekaH sAgaropamasya trijAgaH, utkRSTA paripUrNAni ghAviMzatiH saagropmaanni| saptamyAM tu tamastamaHprajAyAM pRthivyAM hAviMzatiH sAgaropamANi jaghanyA sthitiH, utkRSTA sthitistrayastriMzat sAgaropamANi // trayANAM sthApanAdhUmaprajAnarakeSu pratarajaghanyo tamaHprajAnarake. tamastamaHprajAnarake0 hai pratara 1 2 3 4 5 1 2 3 / ja0 sA0 10 11-212-414-115-3 17 17-220-1 jA nAga 05 5 5 5 u0 sA011-212-414-115-3 1710-120-12333 ja. nA0 5 5 5 5 / 0 3 3 0 0 | narakeSu ca yasya yAvatI sthitiH sa tAvantaM kArya nirantaramanubamAM du:khavedanAmanujavati, na tvavinimIsanakAlamAtramapi sukhaM / uktaM ca (jIvAnigame)-"avinimIkhaNamittaM nasthi suhaM surakameva aNuvaI / narae nerazyANaM, aho nisiM paccamANANaM // 1 // * mu:khavedanA narakeSu trividhA, tadyathA-trisvannAvajA, parasparodIritA, saMkliSTA'surodIdAritA ca / kSetrasvajAvajA narakeSvadhodho'zujAzujatarA'zulatamA / tatra ratnaprajAyAM pRthivyAmuSNavedanA, sA cAtitIvrA,* tasyAzca svarUpamevaM pravacanavedinaH pradarzayanti, yathA kasyApi puMso nidAghacaramakAle pittavyAdhiprakopAnijUtasya sarvataH PRAKA-%%%%ASARAN
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pradIptAgnirAziparivRtasya meghavinirmukte najasi madhyAhne vAtapracArarahite tiraskRtAtapatrasya yAdRguSNa vedanArUpaM duHkhaM, | tato'nantaguNaM ralaprajAyAM nArakeSu / api ca sa nArako yadi kisa tasmAt sthAnAdutpAvya susaMnRtakhAdirAGgArarAzAbudIte pradiSyate, tataH suzItamRDamArutAM zItalAM bAyAmiva prAptaH sukhamanupamaM vindyAt, niSAM copalaneta / ratnaprajAto'pi zarkarAprajAyAmuSNa vedanA tIvratarA / tato'pi bAlukAprajAyAM tIvratamA / paGkaprajAyAM caturthyAM pRthivyAM bahupUparitaneSu narakAvAsepUSNavedanA, stokeSu zeSeSvadhastaneSu narakAvAseSu zItavedanA / tasyAzca svarUpa mitthaM pravacanavedinaH prakaTayanti - pauSe mAghe vA mAse rAtrau tupArakA liptagAtrasya hRdayakaracaraNadazanAdharauSThaprakampakAriNi pratisamayapravRddhamAne pravAti zItamArute niragnernirAzrayasya niSprAvaraNasya yAdRk zItasamudbhavaM duHkhaM, tato'nantaguNaM zItavedaneSu narakeSu / zrapi caivaM saMbhAvyate - sa yadi nArakaH zItavedanAnnarakA lipya mAghamAse rAtrau namasi tuSArarAzau sakalazarI| raprakampakAriNi prakSipyate tataH sa sukhamanupamaM vindyAt, nidrAM copalaneta / paJcamyAM tu dhUmaprajAyAM pRthivyAM vaduSu narakAvAseSu zItavedanA stokepUSNavedanA / ete ca dve api vedane caturthapRthivyapekSayA'nantaguNe / SaSTyAM ca tamaHprajAnidhAnAyAM pRthvyAM kevalA zItavedanA, sA ca paJcamapRthivyapekSayA'tikaSTatarA / tato'pi yA saptamyAM zItavedanA sA'tikaSTatamA / yo'pi ca puphalAnAM bandhanagatisaMsthAnanedavarNagandharasasparzAgurulaghuzabdarUpo dazavidhaH pariNAmaH so'pi nara| keSu tathAkSetrasvAjAvyAdatipImAjanakaH / tathAhi - yastaiH tai pulaiH pratikSaNamAhAryaiH saha saMbandhalakSaNo bandhanapariNAmaH sa mahAgyAdisaMbandhAdapyadhikavedanaH / yo'pi coSTrAdirUpo gatipariNAmaH sa taptalohAdipadanyAsAdadhikatarapIkA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 5 // janakaH / saMsthAnapariNAmo'pyatyantajayanyaduemarUpaH svasyApi ca dRzyamAno mahogajanakaH / saMsthAnaM ca nArakANAM khUna-5 sttiikH|| pakSasyAeDajapakSiNa zva pUrvasUrayo vyAvarNayanti / nedapariNAmo nAma kumnyAdinyo yat pujalavicaTanaM tavastropanipAtAdapyatipImAkAri / varNapariNAmaH paramanikRSTo binISaNaH / tathAhi te narakAvAsA avidyamAnadhArAH sarvAsu dinu / vidicUrvamadhazcopamAtItena jayAnakenAdRSTaparyantena tamasA nityAndhakArAH zleSmamUtrapUrIpazro(sro)tomalarudhiravasAmedaH pUtyAnuliptajUtalapradezAH zmazAnamiva pUtimAMsakezAsthicarmadantanakhAstIrNa nUmayaH / gandhapariNAmaH zRgAlamA-|| rjAranakulasarpamUSakahastyazvagomanuSyANAM yAni jIva vinamuktAni kalevarANi ttkvaathaadpydhikmshultrH| rasapariNAmo ghoSAtakyAdinisyandAdapyatikaTukaH / sparzapariNAmo vRzcikakapikalAdisparzAdapyadhikataraphuHkhAvahaH / agurulaghupariNAmo'titIvrAnekapuHkhasamAzrayaH / zabdapariNAmo'pi tepAmatIvAzunaH, tathAhi-te sadaiva pImayAkAntamanasaH karuNarAttasvarairvilApairAraTantastiSThanti, kutpipAse api nArakANAmatikaTatamarUpe, te hi nArakA anuparatazuSkandhanopAdAnenAgninevAtitIdaNena pratatena kuJAgninA dahyamAnazarIrAH sadA vyavatiSThante / apica yadi te sarvAnapi sakalajagatino ghRtAdipujalAnAhArayeyustathApi na te tRptimAsAdayanti / pipAsayA'pi ca te tItrAnuSaktayA sadaiva zuSkakaragaSThatAlajihvA vartante / apica yadi sarvAnapi samupAn pibeyustathApi na te tRptimaznuvate / kiM tu vardheyAtAmevAdhika adhikatare e5|| kutpipAse teSAmiti / yadapi ca nArakANAmavadhijJAnaM vijaGgAnaM vA tadapi teSAM puHkhakAraNaM, te hi dUrata eva tiryagUrvamadhazca nirantaraM phuHkhahetumAgavantaM pazyanti, dRSTvA ca nayena kampamAnA zravatiSThante / iyaM samastApi kSetrasvannAvajA FRAKHANCREACREACANCARNCRece:
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhavedanA / samprati parasparodIritA kathyate-iha vividhA nArakAH, tadyathA-samyagdRSTayo mithyAdRSTayazca / tatra ye mithyAdRSTayaste mithyAjJAnAvaliptacetasaH paramArthamajAnAnAH paraspara mudIrayanti duHkhAni / samyagdRSTayastu nUnamasmAniH kRtaM janmAntare'pi tat kimapi pApaM prANihiMsArUpaM yena nimagnA vayaM paramapuHkhAmnodhAviti parijAvayantaH sahante samyak parodIritAni puHkhAni, na punaranyeSAM muHkhamutpAdayanti, dRSTavipAkatvAt , ata eva ca te mithyAdRSTinyo'dhikataraphuHkhAH pravacane pratipAdyante, jUyiSThatayA mAnasikamuHkhasaMcavAt / ye'pi ca mithyAdRSTayaH parasparamudIrayanti duHkhAni te'pyevaM yatheha jagatyapUrvAn grAmAntarAdAgataH zuno dRSTA tagAmavAstavyAH zvAno nirdayaM krudhyanti parasparaM praharanti ca / tathA teSAmapi nArakANAM vinaGgajJAnavakhena Drata evAnyo'nyamAlokya tIbrAnuzayo mahAn krodha napajAyate / tataH krodhAgninoddIpitamanaso duHkhasamudghAtanipatitA atarkitAH zvAna zva samughatA vaikriyatnayAnaka rUpamAdhAya teSveva svasvanarakAvAseSu kSetrAnunAvajanitAni pRthivIpariNAmarUpANi yAnyayaHzUlazilAmuzarakuntatomarAsipaTTakhaDgayaSTiparazupratIni praharaNAni vaikriyakRtAni vA tAnyAdAya taiH karacaraNadazanaizca parasparamajighnanti / tataH parasparAnighAtato vikRtAGgA niHsvananto gADhavedanA sUnAghAtanapraviSTA mahiSAdaya zva rudhirakardame viceSTante / evamAdikA parasparodI-18 ritA puHkhavedanA / saMkliSTA'surodIritA nAma paramAdhArmikodIritA / te ca paramAdhArmikAH paJcadaza, tadyathA-ambAH 11, thambarISAH 2, zyAmAH 3, zabalAH , rukAH 5, aparajAH 6, kAlAH 7, mahAkAlAH 7, asayaH e, dhanunAmAnaH di10, kumlInAmAnaH 11, vAlukAnAmAnaH 12, vaitaraNInAmAnaH 13, kharasvarAH 15, mahAghoSAH 15 // ete citrAjiru KKAGARRORRECE HEARRANGALORRECRACACANCELCOM
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 papattijinArakANAM vedanAH samudIrayanti / tadyathA-kadAcittaptAyorasapAnaM kArayanti, kadAcittaptAyaHstamnAsiGgAnaM, | sttiikH|| tathA kUTazAhamalInAmagrajAgepyAropaNaM kurvanti, ayodhanenAnighAtaM, vAsIkurAdinistakSaNaM taditvA ca tadupari daart|| e6|| haptatailAbhiSekaM, ayaskuntAgreSu protanaM, ambarISeSu narjanaM, tilavadyantreSu pImanaM, krakacena pATanaM, tathA siMhavyAghradIpi zRgAlagRdhrakaGkolUkazyenAdIna nAnAvidhAn vaikriyAn kRtvA tairanekadhA kadarthanaM, taptavAlukAsu madhye'vatAraNaM, asipatravanamadhye pravezanaM, vaitaraNyAM nadyAmavatAraNaM, parasparamAyodhanamityAdi / zrapica te kumnI nairayikAn pacanti, te ca pacyamAnAH paritApamasahanto yadi prayatnavizeSAdUrdhvamutplavante tata utkarSataH paJca yojanazatAnyUrva gavanti, tato nipa|tanto'pAntarAle proNakAkairvajratuemAnizcayUniritazcetazca trovyamAnAH kizciSA mI nipatanti, nipatitAzca santo vikurvitaiyAghrAdijivilupyante / uktaM ca sUtrakRtAGgacUNoM-"te terajhyA piupayaNagamAsu payaNagesu nikrigAi va manamANA nasphiti nerajhyANuppA nahuM paMceva joyaNasayAI tato napphimiyA vi saMtA naLU kAehi vivihe hiM zranamuhahiM khaGamANA narikayasesA nUmi saMpattA vagghasiyAlAiehiM khuuti"| kimarthameta evaM ? iti ceducyate-te hi prAgjanmani saMkliSTakrUrakarmANaH pApAniratizIlAH paJcAzyAdirUpaM mithyAkaSTatapaH kRtvA rADImAsurIM gatimanuprAptAH santastAnITyAnArakANAmuktasvarUpA vedanAH samudIrayanti, yathA ceha manuSyaloke meSakukkuTavartakalAvakAn muSTimAMzca yudhyamAnAn / e6|| parasparaM cAnnighnataH pazyatAM rAgapAjijUtAnAmakuzalAnuvandhipuNyAnAM parA prItiH saMjavati, tathA teSAM paramAdhArmikANAM, tathA tathA nArakAn yAtayatAM parasparamajighnatazca pazyatAM mahAn pramoda upajAyate, pramodavazAcca te mahatoTTahAsAn Wishxxxxx
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ vR0 17 kurvanti, celotpaM vidadhati, istatasena ca dRSTA bhUmimAnghnanti / na ca teSAM preNAdI zubhe'pi tAdRzI prItiryAdRzI nArakANAM kadarthanotpAdane / tathAkarmAdayavazAt teSAmapi ca nArakANAmityaM kadarthyamAnAnAmasAdhAraNaM duHkhamanujavatAM | maraNamapi kAGkSatAM na vipattirakAle saMpadyate, tathArUpAyuHkarmavipAkodayaprabhAvAt / tatra kSetrasvabhAvajA duHkhavedanA saptasvapi pRthivISu, parasparodIritA paSThIM pRthivIM yAvat, paramAdhArmikodI ritAdyAsu tisRSu pRthivISu / tathA coktaM- "sattasu | khittasahAvA, annunnudIriyA ya jA bahiM / tisu zraimAsu viyaNA, paramAha mmiyasurakayA ya // 1 // iha parasparodI| ritA SaSThIM pRthivIM yAvadityucyate vicitrAsikuntAdivikurvitapraharaNA nighAtarUpaM parasparodI raNamadhikRtya, yAvatA punaH saptamyAmapi parasparodIritA veditavyA / tathAhi - te'pi saptamapRthivInArakA lohitakunthurUpANyanekAni vikurvitvA | parasparamudIrayanti duHkhaM / tathA coktaM jIvAjigame - "masattamAsu NaM puDhavIsu nerazyA lohiyakuMthurUvAI vAmayatukAI gomayakI kasamAlAI vijabittA samarasa kArya samaturaMgemANA samaturaMgemANA sayaporA kimiyA iva cAlemANA cAlemANA to aMto aNuSpavisamANA aNupavisamANA vaiyAM udIrayaMti" iti / atra samaturaMgamANA iti dezI - | vacanatvAt jayanto jayantaH, "sayaporA kimiyA iva tti" zataparvakRmaya zva ikukRmaya ivetyarthaH // 238 // samprati narakapRthivInAmanidhAna gotrapratipAdanArthamAha | ghammA vaMsA selA, aMjaNa riThA maghA ya mAghavaI / puDhavINaM nAmAI, rayaNAI huMti gottAI // 239 // vyAkhyA - iha yaziranvayamabhidhAnaM tannAmetyanidhIyate, yatpunaH sAnvayaM totraM / tatra saptAnAmapi pRthivInAM yathA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 7 // RRORESCREENERGACA-NAGA satyamamUni nAmAni, tadhanA-prathamA pRthivI dharmA 1, vitIyA vaMzA 2, tRtIyA zailA 3, caturthyaJjanA 4, paJcamI sttiikH|| riSTA 5, SaSThI maghA 6, saptamI mAghavatI 7 iti / ratlAdIni padaikadeze padasamudAyopacArAtnapranAdIni nAmAni gotrAeyanvarthayuktAni, tadyathA-ratnAni vajrAdIni, prajAzabdo'nna sarvatrApi rUpayAcI, ratnAni pranA rUpaM svanAyo yasyAH sA ratnaprajA ratnasvajAvA ratnamayI ratnabahuletyarthaH / evaM zarkarAmajAdInyapi nAmAni yAcyAni // 23 // samprati ghamAdipRthivInAmeva pratiSThAna vidhiM saMsthAna vidhiM ca pratipAdayatijadadIghaNataNuvAyA, thAgAsapahiyA ja shaa| ghammAI puDhavI, uttAzvattasaMgaNA // 24 // vyAkhyA-sarvA api dharmAdipRthivyaH pratyekamudadhighanatanuvAtAkAzapratiSThitAH ghanagrahaNa mudadhau vAte ca saMbadhyate, ghanodadhidhanavAtatanuvAtAkAzapratiSThitA ityarthaH / tathAhi-dharmA pRzridhyanantaraM ghanodadhau pratiSThitA, dhanodadhirapi dhanavAte, ghanavAto'pi tanuvAte, tanuvAto'pyAkAze, zrAkAzaM ca svapratiSThitamiti / tatra ghanodadhiH kagnistimitodakarUpaH, sa ca tathAsvAnAvyAna prasyandate, nApi tatrAzritA pRthivI vilayamupagavati / ghanavAto ghanAparisyandavAyurUpaH, sa ca tathArUpaH tathAvidhAnAdipAriNAmikasvajAvatvAt / tanuvAtAkAze tu pratIte / evaM vaMzAdipvapi pRthivISu pratyeka vAcyaM / tAzca saptApi pRthivyaH samudAyena saMsthAnatazvatrAtitrasaMsthAnAH utramatikramya utraM utrAtinaM tat saMsthAnaM yAsAM 5 // e7 // tAiutrAtinatrasaMsthAnA, yathA jhuparitanaM utraM laghu, tadadhovarti mahat , tato'pyadhovati mahat , evametA api dharmAdipathivyo'dhodhovartinyo mahA vistArA iti // 24 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** **** dhako yojanalaho vAdhyaya jAvArtha:-dvitIyasyA madhyAM viMzatiyojanasahayojana ceha pramANAkhAnA paGka sAmprataM dharmAdipRthivInAmuccastvamAhapaDhamA asIisahassA, battIsA zradhvIsa bIsA y| ahArasolasaha ya,sahassa laskovariM kujhA // 24 // vyAkhyA-patra prAkRtatvAt prathamAzabdAt paratra vijaktelopaH, prazramAyAM ghAnidhAyAM pRthivyAmuccaistvaparimANaM parijAvayannazItisahasrANi sadasyopari kuryAt / kimuktaM javati ? prathamAyA ratnaprajAyAH pRthivyA azItiyojanasahasrAdhiko yojanalado bAhatyamiti / evaM vitIyAdipvapi pRthivISu vAhatyaparijAvane zAtriMzadAdIni yojanasahasrANi sakSasyopari kuryAt / atrApyayaM nAvArthaH-ditIyasyAM pRthivyAM vAhaTayamAnaM dhAtriMzadyojanasahasrAdhiko lakSaH / tRtIyasyAM pRthivyAmaSTAviMzatiyojanasahasrAdhikaH / caturthyAM pRthivyAM viMzatiyojanasahasrAdhikaH / paJcamyAmaSTAdazayojanasahasrAdhikaH / SaSThyAM pomazayojanasahasrAdhikaH / saptamyAmaSTayojanasahasrAdhika iti / yojanaM ceha pramANAGgalaniSpannaM praSTa-* vyaM / ratnaprajAyAM ca pRthivyAmazItiyojanasahasrAdhiko lakSaH evaM, pomazasahasrapramANaM prathamaM kharakAema, dvitIyaM paGkabahukhaM kAe; caturazItiyojanasahasramAnaM, tRtIyamazItiyojanasahasrapramANaM jalavahulaM kAemamiti / zeSAstu pRthivyaH sarvA api pRthivIsvarUpAH, kevalaM zarkarAprajA zakarAbahusA vAlukAprajA vAlukAbahuletyevaM nAmAnusArato vizeSasvarUpaM parijAvanIyaM / uktaM ca-"tattha sahassA solasa, kharakaM paMkabahulaka tu / culasIi sahassAI, asIi jasabahulakaM tu // 1 // evaM asIya kharako, kharakamAIhi dhammapuDhavIe / sesA puDhavisarUvA, puDhavI hu~ti bAhane // 2 // " // 21 // * * *
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| adhunA sarvAsu pRthivISu ghanodadhyAdInAmuccastvamAnamAhasave vIsa sahassA, bAhoNaM ghaNodahI neyaa| sesANaM tu asaMkhA, aho thaho jAva sttmiyaa|||| vyAkhyA-sarvAsu pRthivIdhvanantaramadho ye vartante ghanodadhayaste sarve'pi madhyatnAge bAhaTyenoccastvena vijJayAH pratyeka viMzatiryojanasahasrANi, viMzatiyojanasahasrapramANaM sarveSAmapi ghanodadhInAM madhyajAge bAhaTyamiti nAvaH / zeSANAM tu ghanavAtatanuvAtAkAzAnAmasaGgyayAni yojanasahasrANyuccastvena madhyannAge vijJayAni / navaraM ghanavAtAsaGkhyeyakAdasaGkhyayaguNaM tanuvAtAsaGkhyeyaka, tanuvAtAsaGkhyeyakAdasavayayaguNamAkAzAsaGkhaye yakaM / etacca ghanavAtAdInAmasaGkhyeyayojanAtmakaM bAhayapa|rimANamadho'dhastAvadavagantavyaM yAvatsaptamI tamastamAnidhAnA pRzrivIti // 24 // / zrAha-kimetA dharmAdayaH pRzrivya AyAmariSkamAnyAmaloka spRzanti kiM vA neti, ucyatena vitha phusaMti alogaM, canasuMpidisAsu sabapuDhavInIsaMgahiyA valaehiM, vikaMnaM tesi vudhAmi 243 ___ vyAkhyA-nApi ca naiva sarvA api pRthivyazcatasRSyapi diyalokaM spRzanti, kiM tu saMgRhItAH pariveSTitAvakhayadha nodadhidhanavAtatanuvAtavalayaH / tatrAhi-sarvAsAmapi pRthivInAmadho ye vartante ghanodadhyAdayaste madhyajAga yathoktapramAtabAhayAH, tataH pradezahAnyA hIyamAnA hIyamAnAH svamvapRthivIpayanteSu tanutarA nUtvA svAM svAM pRthivoM valayAkAraNa veSTayitvA sthitAH / tatra teSAM ghanodadhyAdivalayAnAmuccastvaM sarvatrApi svasvapRthivyanusAreNa svayaM parijAvanIyaM / viSkam punasteSAM valayAnAmidAnI vakSye // 243 // KARORAGHAGAN e //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratihAtameva nivAhayatibaccava yajJapaMcama, jANamakaM ca ho rayaNAe / udahIghaNataNuvAyA, jahAsaMkheNa nidihA // 24 // | vyAkhyA-ratnapranAyAM pRthivyAM ghanodadhidhanavAtatanuvAtA ghanodadhidhanavAtatanuvAta valayA yathAsakyena nirdiSTAH par3a yojanAnyadhapaJcamAnyadhapaJcamayojanAni yojanamekamadha ca / iyamatra nAvanA-ratnaprajAyAM pRthivyAmuparitalasamathrayA ghanodadhivakSyaviSkamnaH paTTa yojanAni, ghanavAtavalayaviSkamjo'dhapaJcamAni yojanAni, tanuvAtavalayaviSkamnaH mAdha yojanaM / tataH paramalokaH // 244 // samprati zeSapRthivInAM ghanodadhyAdivalayaviSkamnapratipAdanArthamAhatinAgo gAnaaMceva, tinAgo gAnassa ya / zrAidhuve pakevo, zraho aho jAva sattamiyA // 24 // ___ vyAkhyA-zrAdidhruve prathamapRthivIgataghanodadhyAdivalayaparimANe yathAsaGkhyaM trinAgo yojanasya, gavyUtaM, gavyUtasya ca trijAgaH prAyaH / kimuktaM navati ? yojanabinAgo ghanodadhivalayaparimANe pradeptavyaH, ghanavAtavalaye gavyUtaM, tanuvAtavalaya gavyUtasya trijAgaH / etAvaccAdho'dhaH pratipRthivi tAvatpradaptavyaM yAvatsaptamanarakapRthivIti // 245 // sAmpratamitthaM prakSepa pratipRthivi yAvadghanodadhyAdivalayAnAM viSkamjaparimANaM navati tAvannirdidi kurAhabacca tinAgA panaNA, ya paMca valayANa joaNapamANaM / egaM bArasa jAgA, satta kamA bIyapuDhavIe // 246 // vyAkhyA-ditIyasyAM zarkarApranAnidhAnAyAM pRthivyAM valayAnAM-ghanodadhyAdivalayAnAM kramAt-kramaNa yojanapramANa
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIka // // Re%204%*ARROCOCHOPATHX*X midaM viSkamne / tadyathA-ghanodadhivaSayasya viSkamnaparimANaM SaD yojanAni yojanasya trijaagH| ghanavAtavalayasya pAdonAni paJca yojanAni / tanuvAtavalayasyaikaM yojanaM sapta ca pAdazajAgA yojanasya / kimuktaM lavati ? eka yojanaM gavyUte gavyUtasya ca trijAga iti // 246 // jodhaNasattati jAgUNa paMca egaM ca valayaparimANaM / bArasa jAgA yaha u, tazyAe jahakkama neyaM // 24 // PI vyAkhyA-tRtIyasyAMcAlukApranAnidhAnAyAM pRthivyAM valayaparimANaM-ghanodadhyAdivalayaviSkamnaparimANaM yathAkrama|midaM jJeyaM, tadyathA-ghanodadhivalayasya viSkamnaparimANaM trijAgonAni sapta yojanAni, ghanavAtavalayasya paripUNAni paJca yojanAni, tanuvAtavalayasyaika yojanamaSTau ca pAdazajAgA yojanasya // 27 // satta savAyA paMca u, paNA do joyaNA canatthIe / ghaNa udahimAjhyANaM valayANamANameyaM tu // 24 // 2 vyAkhyA-caturthyA-paGkaanAyAM pRthivyAM ghanodadhyAdInAM sambandhinAM vakhayAnAM viSkamnamadhikRtya mAnametadyathAkrama-TU mavaseyaM, tadyathA-ghanodadhivalayasya viSkamnaparimANaM paripUrNAni sapta yojanAni / ghanavAtavalayasya sapAdAni pAdA-18 nyadhikAni paJca yojanAni / tanuvAtavalayasya pAdone meM yojane sapta gavyUtAnItyarthaH // 24 // satinAga satta taha apha valayANa mANameyaM tu| jodhaNamegaM bArasa, nAgA dasa paMcamAe thaa||24|| vyAkhyA-paJcamyAM-dhUmaprajAyAM pRthivyAM valayAnAM-ghanodadhyAdivalayAnAM yathAkrama viSkamtamAnametat / tadyathA Rai
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ SonNnnnontortor 6 ghanodadhivaSayasya viSkamtamAnaM satrijAgAni-vijAgAnyadhikAni sapta yojanAni / ghanavAtavalayasyArdhaSaSThAni yojanAni sArdhAni paJca yojanAnItyarthaH / tanuvAta valayasyaikaM yojanaM daza ca kAdazajAgA yojanasya ||24e // yatinAgRNA, pajaNAbacca valayamANaM tu|bhiie jodhaNaM taha, vArasa jAgA ya ikkArA // 250 // vyAkhyA-paThyAM pRthiyAM-tamaHpranAnidhAnAyAM vakhayamAna-dhanodadhyAdivalayaviSkamnaparimANaM yathAkramamidaM, tadyathAghanodadhivakSayasya viSkamnaparimANamaSTau yojanAni trijAgonAni / dhanavAtavalayasya pAdonAni paDU yojanAni / tanuvAtavalayasya yojanamekamekAdaza ca kAdazajAgA yojanasya // 10 // zraya bacciya unni ya, ghaNodahImAzyANa mANaM tu|sttmmhie neyaM, jahAsaMkheNa tiNhaM pi // 21 // ___ vyAkhyA-saptamyAM tamastamaHprajAyAM pRthivyAM trayANAM ghanodadhyAdInAM-ghanodadhiprativalayAnAM viSkamnamadhikRtya mAna-pramANamidaM yathAsaGkhyena zeyaM, tadyathA-ghanodadhivakSayasya paripUrNAnyaSTau yojanAni / dhanavAtavalayasya SaD yojahai nAni / tanuvAtavalayasya yojane / evaM ca sati ratnaprajAyAH pRthivyAH sarvAsu dinu tirygbaadshniyojnairlokH| vitIyasyAstrijAgonaistrayodazaniryojanaiH / vAlukAmanAyAH strinaagaistryodshniryojnH| pngkprjaayaashcturdshniryojnH| dhUmapranAyAstrinAgonaiH paJcadazaniryojanaiH / tamaHprajAyAH satrijAgaiH paJcadazabhiryojanaiH / tamastamaHmanAyAH paripUrNeH Somazaniryojanairiti // 251 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 100 // Aha--kimetAsu gharmAdiSu pRthivISu sarvatra narakAvAsAH santi, Ahosvinna ? ucyate--na sarvatra diThovariM sahassaM, saddhA vAvanna sattamamadIe / eyaM nirayavidvaNaM, sesesu niraMtarA nirayA // 252 // vyAkhyA - paSThIM pRthivIM yAvadekaikasyAH pRthivyA adha upari ca pratyekaM yojanasahasraM saptama pRthivyAstamastamaH prajAyA adha upari ca pratyekaM sAdhani dipaJcAzadyojana sahasrANi, etAvatpramANaM kSetraM narakavihInaM / zeSeSu tu kSetravijAgeSu | prAyo nirantarA narakA naraka nivAsAH // 252 // te ca prastarUpatayA prastaTA nAma vezma mikAkapA narakAvAsapaGkayaH, tataH sAmprataM gharmAdiSu pRthivISu yathA kramaM prastaTasaGkhyAmAha | terikArasa nava satta paMca tinneva huti iko ya / patthamasaMkhA esA, sattasu vikrameNa puDhavI // 253 // vyAkhyA - saptasvapi pRthivIpu krameNA prastaTasaGkhyA, tadyathA - prathamAyAM pRthivyAM trayodaza ditIyasyAmekAdaza. tRtIyasyAM nava, caturthyAM sapta, paJcamyAM paJca paSTyAM trayaH saptamyAmaMka iti / ete ca prastaTAH sarve'pi pratyekaM sahasrasya| pramANocyAH / tathAhi - yojana sahasramekamadhastAdyanapRthivI rUpaM pIThaM, yojanasahasraM madhye zupiraM yojanamasramupari saMko|catacalikAntaM yAvaditi / tathA cAha - " dina ghaNA sahassaM, upiM saMkonaM sahasmaM tu / mane mahamma sumirA ninni + saharasU miyA nirayA || 1 ||" sugamA / / 293 / / bhU $ +40 saTIkaH // // 102 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ samprati sarvAsu pRthivISu prastaTAntaraparimANamannidhitsurAhabisahassUNA puDhavI, sagapayarehiM tishssyunniehiN| UNA rUvUNaNiyapayaranAzthA patthamaMtarayaM // 25 // ___ vyAkhyA-ekaikA pRthivI bAhaTyaparimANamadhikRtya disahasronA-yojanasahasraghayahInA kriyate, adhanapari ca pratyeka yojanasahasraM narakahInatvAt / tato yatra pRthivyAM yAvantaH prastaTAH sA disahasronA tAvaniH prastaTestrisahasraguNitairUnA kartavyA / tataH svaprastaTai rUponarjAgo hiyate, jAge hRte sati yadAgavati tat prastaTasya prastaTasyAntaramavagantavyaM / atha kasmAt prastaTarekarUponeAgo hiyate, na saMpUrNeH ? ucyate-iha prastaTAnAmantaramavagantumiSTaM, antarANi ca sarvatrApi rUponAni javanti, yathA catasRNAmaGgalInAmantarANi trIeyeva navanti, tato rUponaH svaprastaTAgo hiyate / sampratyetadeva karaNaM pratipRthivi nAvyate-ratnapranAyA vAhatyamazItiyojanasahasrAdhikaM yojanalaI, taccoparitanenAdhastanena ca yojanasahasreNa hInaM kriyate, jAtamaSTasaptatisahasrAdhika ladaM, tata etasmAtrayodaza prastaTAstrisahasraguNitAH sarvasaGkhyayaikonacatvAriMzatsahasrarUpA apanIyante, tataH sthitamekonacatvAriMzatsahasrAdhikaM sadaM, tasya rUponaiH prastaTeSAMdazanijAgo hiyate, hRte ca jAge labdhamekAdaza yojanasahasrANi paJca zatAni vyazItyadhikAni 11573, zeSaM ca tiSThatIdaM / asyojayasyApi caturnirapavartane labdho yojanabinAgaH, etAvatpramANaM ratnapranAyAM prastaTAnAM parasparamantaraM / tathA coktam-"tesIyA paMca sayA, ikArasa ceva jozraNasahassA / rayaNAe patthamaMtaramego via joshrnntijaago||1||" zarkarApranAyA bAhaya hAtriMzatsahasrAdhika lavaM, taccoparitanenAdhastanena ca yojanasahasreNa hInaM kriyate, jAtaM triMzatsa sampatya mastaTAra coparita va zatAnivAdhika
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 10 // hasrAdhikaM laI, tata etasmAt svaprastaTA ekAdaza trisahasraguNitAH sarvasaGkhyA trayastriMzatsahasrarUpAH zodhyante, jAtAni saptanavatisahasrANi, tata eteSAM svaprastaTairekarUponairdazanirjAgo hiyate, khabdhAni saptanavatizatAni ey00, etAvalarka4 rAmanAyAM prastaTAnAM parasparamantaraM / vAlukApranAyA bAhadhyamaSTAviMzatisahasrAdhika yojanaladaM, taccoparitanenAdhastanena ca yojanasahasraNa hIna kriyate, jAtaM SaDviMzatisahasrAdhikaM khadaM, tata etasmAtsvaprastaTA nava trisahasraguNitAH sarvasaGkhyayA saptaviMzatisahasrarUpAH zodhyante, jAtAni navanavatisahasrANi, tata eteSAM svaprastaTairekarUponaraSTanirjAgo hiyate, labdhAni hAdaza sahasrANi trINi zatAni pazcasaptatyadhikAni 15375 / etAvaghAlukApranAyAM prastaTAnAM parasparamantaraM / uktN| ca-"sattANa sayAI, bIAe patthamaMtara ho / paNasattari tinni sayA, bArasa ya sahassa tazyAe // 1 // " paGkapranAyA |bAhayaM viMzatisahasrAdhika yojanalaI, taccoparitanenAdhastanena ca yojanasahasreNa hInaM kriyate, jAtamaSTAdazasahasrAdhika kharaM, tata etasmAt svaprastaTAH sapta trisahasraguNitAH sarvasaGkhyayaikaviMzatisahasrarUpA apanIyante, jAtAni saptanavatisahasrANi, tata eteSAM svaprastaTairekarUponaiH SaDbhirjAgo hiyate, labdhAni Somaza sahasrANi zataM SaTpaSTyadhika yojanasya ca kau trijAgau 161663 / etat paGkaprajAyAM prastaTAnAM parasparamantaraM / dhUmaprajAyA bAhaTyamaSTAdazasahasrAdhikaM yojanalahaM, 4 // taccoparitanenAdhastanena ca yojanasahasreNa hInaM kriyate, jAtaM SomazasahasrAdhika sada, tata etasmAt svaprastaTAH paJca tatrisahasraguNitAH sarvasaJjayayA paJcadazasahasrarUpA apanIyante, tato jAtamekasahasrAdhika sarda, tasya prastaTairekarUponezcatu nirjAgo hiyate, labdhAni paJcaviMzatisahasrANi ve zate paJcAzadadhike 15150 / etAvaddhUmapranAyAM prastaTAnAM paraspara HARMERASACRORE HALCAREANISAACHARSENINotes
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECORNERIENCONS mantaraM / uktaM ca-"gavasayaM sokhasa, sahassa paMkAe do tijAgA ya / aDDAija sayA, paNavIsasahassa dhUmAe // 1 // " tamaHprajAyA bAhasyaM pomazasahasrAdhikaM yojanaladaM, taccoparitanenAdhastanena ca yojanasahasreNa rahitaM jAtaM caturdazasahasAdhika lada, tata etasmAtsvaprastaTAstrayastrisahasraguNitAH sarvasaGkhyayA nava sahasrAH zodhyante, jAtaM paJcasahasrAdhika kharka, tasya svaprastaTairekarUponerSAcyAmityarthaH, jAgo jhiyate, labdhAni vipaJcAzatsahasrANi paJca zatAni 52500 / etAvattamaHprajAyAM prastaTAnAM parasparamantaraM / tathA cokta-"bAvanna sahassAI, paMceva havaMti joaNasayAI / patthamamaMtarameyaM, tu upuDhavI neyavaM // 1 // " saptamyAM tu pRthivyAmeka eva prastaTa iti na tatra prastaTAntarasaMjavaH // 15 // samprati pratipRthivi narakAvAsAnAM sAmastyena saGkhyAmanidhitsurAhatIsAya pannavIsA, panarasa dasa ceva tinni ya hvNti| paMcUNa sayasahassaM, paMceva aNuttarA nirayA // 255 // AI vyAkhyA-prathamAyAM ratnapranAyAM pRthivyAM triMzatasahasrANi narakAvAsAnAM 3000000 / dhitIyasyAM pnycviNshti| TU zatasahasrANi 2500000 / tRtIyasyAM pazcadaza 1500000 / caturthyAM daza 1000000 / paJcamyAM trINi 300000 paSTyAM paJconaM zatasahasra eeeee / saptamyAM paJceva 5 anuttarAH sarvAdhovartino nrkaavaasaaH| te caivaM-pUrvasyAM diziH kAkhanAmA narakAvAso'parasyAM dizi mahAkAkho dakSiNasyAM roruka uttarasyAM mahAroruko madhye'pratiSThAnaH / uktaM ca"puSeNa hoi kAlo, avareNaM appazka mahakAlo / rorU dAhimapAse uttarapAse sahArorU // 1 // " atraivamakSarayojanA MORECANCIESCAMERACHAR
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 10 // "appA ti" apratiSThasyApratiSThAnasya madhyavartino narakAvAsasya pUrveNa pUrvasyAM dizi kAlo'parasyAM dizi mahAkAlo dakSiNasyAM dizi roruka uttarasyAM dizi mahAroruka ityAdi // 255 // ___ samprati kiyanta zrAvalikApraviSTAH kiyantaH puSpAvakIrNakA iti pratipipAdayiSuH prathamataH pratare pratare dizi vidizi ca pratyekaM yAvanta zrAvalikApraviSTAstAvato nirUpayatirayaNAe paDhamapayare, disi disi egUNavanna nryaa| vidisAseDhIe puNo zramayAlA iMdana mapne // 256 // vizyAisu payaresuM disAsu vidisAsu hIyamANeNaM / kikeNaM payare, zranaNAvanne disisu cauro // 25 // ___ vyAkhyA-ratnapranAyAM prathamapRthivyAM prathame prastaTe dizi dizyekaikasyAM dizyekonapaJcAzannarakA narakAvAsAH / vidi zreNyAmekekasyAM vidignAvinyAM zreNAvaSTAcatvAriMzannarakAvAsAH / tAsAM ca digvidignAvinInAM zreNInAM madhya inko nrkenjkH|hitiiyaadissu tu pratareSu dinu vidikku ca pratyekamekaikena narakAvAsena hIyamAnA narakAvAsazreNyo veditavyAH, tadyathA-ditIye prastaTe catasRSvapi dinu pratyekamaSTa catvAriMzannarakAvAsAH, vidikku pratyeka saptacatvAriMzat / tRtIye prastaTe catasRSu dinu pratyeka saptacatvAriMzat , vidinu pratyeka SaTcatvAriMzadityevaM tAvaktavyaM yAvadekonapaJcAzattame prastaTe diku-pUrvAdiSu pratyekamekaikanarakAvAsanAvena sarvasaGkhyayA catvAro narakAvAsAH, vidikSu ca tatraiko'pi narakAvAso na samasti, madhye ca tatrApyapratiSThAnAnidho narakenjaka iti sarvasaGkhyayA tatra pazca narakAvAsAH / sarveSvapi ca prastaTeSu pratyekaM madhya ekaiko narakenDakaH, tannAmAni cAmUni, tadyathA-ratnaprajAyAM pRthivyAM prathame prastaTe naraken'kaH sImantako
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ hitIye rorukastRtIye ghrAntazcaturthe unnAntaH paJcame saMtrAntaH SaSThe'saMtrAntaH saptame vitrAnto'STame tapto navame zIto dazame| vakrAnta ekAdaze'vakrAnto ghAdaze vikrAntastrayodaze rorukaH / zarkarAprajAyAM prathame prastaTe stanito dvitIye stanakastRtIye manakazcaturthe vanakaH paJcame ghaTaH SaSThe saMghaTTaH saptame jihvo'STame'pajihvo navame kholo dazame lolAvarta ekAdaze stanalo khupaH / vAlukAprajJAyAM prathame prastaTe tapto hitIye tapitastRtIye tapanazcaturthe tApanaH paJcame nidAghaH SaSThe prajvalitaH saptame 4 ujjvalito'STame saMjvalito navame saMprajvalitaH / paGkapranAyAM prathame prastaTe zrAraH hitIye tArastRtIye mArazcaturthe varcaH da paJcame tamakaH SaSThe khATakhaTaH saptame khaTakhaTaH / dhUmapranAyAM prathame prastaTe khAdaH dvitIye tamakastRtIye kaSazcaturthe'ndhaH paJca-4 me timishrH| tamaHpranAyAM prathame prastaTe himo ditIye vArdavastRtIye lalakaH / saptamyAmapratiSThAnaH / tathA caitadarthasaMgrA hikA zmA gAthAH-"sImaMtanattha paDhamo, bI puNa rorujatti nAyabo / nato naNatya tala, canatya hoi upreto hai||1|| saMjaMtamasaMnaMto, vinaMto ceva sattamo nir| acma tatto puNa, navamo sI tti nAyabo // 2 // vakaMtamavakkato, vikato ceva roru nira / paDhamAe puDhavIe, terasa nira'dayA ee // 3 // thapie thaNae ya tahA, maNae vaNae ya ho| nAyabo / ghaTTai taha saMghaTTe, jine avajinae ceva ||4||khole lolAvatte, taheva thapalolue ya bodhave / bIyAe puDhavIe, ikkArasa iMdayA ee||5|| tatto taviTha tavaNo, ya tAvaNo paMcamo nidAgho ya / uso puNa pajAkhirDa, ujAsina sattamo nir||6|| saMjali zrama, saMpakali ya navama jaNi / tazyAe puDhavIe, ee nava huMti niraiMdA // 7 // thAre tAre mAre, vacce tamae ya hoi nAyave / khAmakhameya khamakhame. iMdayanirayA cautthIe // // khAe tamae ya thaa| *2*****ASHALA pR018
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga sttiikH|| // 10 // 864054*06*6*USUS4069 se ya aMdhe ya tahaya timise ya / ee paMcamapuDhavIeN paMca niraIdayA hu~ti // e|| himavaddalakhalake, tinnina niraiMdayA u uhIe / ko ya sattamAe bodhavo apazcANo // 10 // // 256-257 // sampratyetadeva pratiprastaTamekaikasyAM dizi vidizi ca narakAvAsazreNiparimANaM pazcAnupUA pratipAdayatisattamamahIe ko, payaro tatto ujavari puDhavIsuMgaDugatigAzvuhI jArayaNAe anaNavannA // 25 // ___ vyAkhyA-saptamyAM pRthivyAmekaH prataraH / sa ca pazcAnupUrvyA prthmH|tsminnekaiksyaaN dizyekaiko narakAvAsaH, vidizi tvekasyAmapyeko'pi narakAvAso na samasti / tathA cokta-"ikkiko ya disAsu, male nirana na a apazcANo / vidisA nirayavihUNaM, taM payaraM paMcagaM jANa // 1 // " atra paJcakamiti paJcaparimANaM, tata naparitanI pRzrivIpu prastaTeSu krameNa dinu vidikku caikaSkitrikAdivRdhistAvadavaseyA yAvapatnapranAyAM pRthivyAM sarvAntime pUrvAnupUrvyA prazrame prastaTa ekaikasyAM dizi narakAvAsA ekonapaJcAzat |upldaannmett , ekaikasyAM vidizyaSTAcatvAriMzat / iyamatra nAvanA-pazcAnupUA 4 prathamaprastaTAvaM dvitIye prastaTa ekaiko vidinu narakAvAsaH, dhau dhau dinu / tRtIye prastaTe chau ko viditu, trayastrayo dinu / caturthaprastaTe trayastrayo vidiku, catvArazcatvAro dikku / evaM dinu vidiz ca pratyeka pratipragnaTamakaikanarakAvAsavRcistAvadavagantavyA yAvadekonapaJcAzattame prastaTe dinu pratyekamekonapaJcAzat vidizvaSTA catvAriMzannarakAvAsA iti // 25 // samprati pratiprastaTaM sakaladigvidiggatAvalikApraviSTanarakAvAsasaGkhyAparijhAnAya karaNamAha zpayarassa saMkhA, zraguNA tirahiyA nave saMkhA / ACAC 103 // ANCRENCE
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - iSTasya vivakSitasya pratarasyaikasyAM dizi yA narakAvAsasaGkhyA sA'STanirguNyate, guNitA satI trirahitA trirUparahitA tasmin vivakSite pratare javati sakala digvidiggatAvalikApraviSTanara kAvAsasaGkhyA / yathA ratnaprajAyAM pRthivyAM prathame prastaTa ekasyAM dizi narakAvAsasaGkhyai konapaJcAzat, sA'STanirguNyate, jAtAni trINi zatAni vinavatyadhikAni 302, tAni trirahitAni kriyante, jAtAni trINi zatAnyekonanavatyadhikAni 389 / etAvanto ratnaprajAyAM prathame prastaTe sakala digvi diggatAvalikApraviSTA narakAvAsAH / tathA dvitIye prastaTa ekasyAM dizi narakAvAsA aSTAcatvAriMzat 40, sA'STanirguNyate, jAtAni trINi zatAni caturazItyadhikAni 304, tAni trirUpahInAni kriyante sthitAni zeSANi trINi zatAnyekAzItyadhikAni 381 / etAvanto dvitIye prastaTa yAvalikApraviSTA narakAvAsAH / evaM zeSeSvapi prastaTeSu pratyekaM jAvanIyaM yAvadekonapaJcAzattame prastaTa ekasyAM dizyeko narakAvAsaH, so'STanirguNyate, jAtA aSTau te trirUpahInAH kriyante, sthitAH zeSAH paJca / etAvantastatrAvalikApraviSTA narakAvAsAH // samprati samasta pRthivI gatAnAmAvalikApraviSTAnAM narakAvAsAnAM parijJAnAya karaNaM vivakSuH prazramato mukhabhUmIH pratipAdayatipaDhamo muhamaMtima, bhUmiM tesiM musu saMkhaM // 25 // vyAkhyA-prathamaH prathamaprataragato narakAvAsasamudAyo mukhaM, pazcAnupUrvyA tasya mukhasthAnavartitvAt / antimaH sarvA - ntimaprataragato narakAvAsasamudAyo jUmiH pazcAnupUrvyA tasyAdinUtatvAt / tataH samprati tayormukhajUmyoH saGkhyApari mANaM zRNu // 259 // 25- /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH|| vRhatsaM0 tdevaah||10|| sImaMtayanaradaya, paDhame payarammi ho saMkhAtini saya auNanauyA, nirayo taha aMtima pNv||26|| vyAkhyA-sImantakanarakenke sImantakanarakenjakopalakSite prathame pratara zyaM narakAvAsasaGkhyA navati / tadyathAtriINi zatAnyekonanavatyadhikAni 30e / antime sartAntima ekonapaJcAzattame prastaTe sarvasaGkhyayA narakAH paJca // 16 // tadevaM mukhanUmIH pratipAdya samprati tannibandhanaM karaNaM pratipAdayati muhannUmisamAsaha, payarehiM guNaM tu hoi sabadhaNaM / / vyAkhyA-mukhajUmyoH samAsa ekatra mIlanaM, tatastasyArdhe kriyate, tatastatprataraiH samastapratarasaGkhyayA guNyate, tataH sarvadhanaM samastaprataragatApalikApraviSTanarakAvAsaparimANaM navati / tatra mukhaM trINi zatAnyekonanavatyadhikAni 30e, nUmiH hai paJca, etayoH samAse jAtAni trINi zatAni caturnavatyadhikAni 3e4, teSAmadhe saptanavataM zataM 1e, tatsamastapratarasaGkhya yaikonapazcAzadrUpayA guNyate, jAtAni tripazcAzadadhikAni SamavatizatAni e653, etAvantaH samastAsu pRthivISvAvali4 kApraviSTA narakAvAsAH, etadvyatiriktAzca zeSAH pusspaavkiirnnkaaH|| tathA cAhatevannahiyA bassaya, nava ceva sahassa sabadhaNaM // 21 // SHORROREOGRA432736****** // 10 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ SCORCELCOCIAAGRAAAAACADC zrAvaliyAgayanarayA, itithamittA u sbpuddhviisu|tehiN vihUNA save, sesA pupphAva kinnA // 16 // vyAkhyA-zyaM sArdhA'pi gAthA sugamA // 261-26 // samprati zeSANAM puSpAvakIrNAnAM parimANamAhaevaM paznagANaM, tesIzahavaMti syshssaa|nu tahA ya sahassA, tinni sayA ceva sIyAlA // 263 // vyAkhyA-iha sarvAsu pRthivISu sarvasaGkhyayA narakAvAsAzcaturazItizatasahasrANi javanti, tatrAvalikApraviSTA narakAvAsAHSaNavatizatAni tripaJcAzadadhikAni tAni cetpRthak kriyante tata evaM sati zeSANAM prakIrNakAnAM tryazItizatasahasrANi 4 navatiH sahasrANi trINi zatAni saptacatvAriMzadadhikAni lavanti 350347 / samprati prAguktameva karaNaM pratipRthivyA-& valikApraviSTanarakAvAsasaGkhyAnayanAya jAvyate-tatra prathamato mukhamayaH pradaryante-tatra prathamAyAM ratnaprajAyAM mukhaM trINi| zatAnyekonanavatyadhikAni 30e, bhUmi zate trinavatyadhike zae3 / zarkarAmanAyAM mukhaM zate paJcAzItyadhike 205, nUmiH zate paJcottare 205 / vAlukAprajJAyAM mukhaM saptanavataM zataM 1e, nUmistrayastriMzaM zataM 133 / paGkaprajAyAM mukhaM paJcaviMzatyadhikaM zataM 125, nUmiH sptspttiH| dhUmapranAyAM mukhamekonasaptatiH6e, nUmiH saptatriMzat 37 / tamAmanAyAM mukhamekonatriMzat ze bhUmistrayodaza 13 / uktaM ca-"tinni saya aNanaDayA, do teNatA ya hu~ti paDhamAe / do 1 ratnaprabhAyAM trayodaza prastaTAsta ekonAH kriyante, jAtA dvAdaza 12 ta aSTabhirguNyante, jAtA SaNNavatiH 96, eSA mukhAt 389 lakSaNAdvizodhyate, tiSThati 293 bhUmiH / ***************
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikaa|| vRhatsaMga saya paMcAsIyA, paMcottara sunni vizyAe // 1 // sattANagraM ca sayaM, tittIsa sayaM sayaM ca paNavIsaM / sattattari zramaNa- uttari, sattattIsA ya guNatIsA ||2||"ters muhanUmI" iti / sampati karaNalAvanA kriyate-tatra ratnaprajAyAM mukhame-13 konanavatyadhikaM zatatrayaM 30e, nUmiH zate trinavatyadhike ze3, tayoH samAte jAtAni paT zatAni vyazItyadhikAni / 62 / teSAmadhaM trINi zatAnyekacatvAriMzadadhikAni 341 / tAni svaprataraistrayodazanirguNyante, jAtAni catuzcatvAriMzatAni trayastriMzadadhikAni 4433 / etAvantaH sarvasaGkhyayA ratnaprajAyAmAvalikApraviSTA narakAvAsAH, zeSAstu puSpAvakIrNakAH, te caikonatriMzadANi pazcanavatiH sahasrANi paJca zatAni saptaSaSTyadhikAni e5567 / tathA coktaM-"sattahI paMca sayA, paNana sahassa laraka guNatIsaM / rayaNAe seDhigayA, coyAlasayA na tittIsA // 1 // " zarkarAprajJAyAM mukhaM| zate paJcAzItyadhike 205, nUmiH zate paJcottare 205, tayoH samAse jAtAni navatyadhikAni catvAri zatAnie! teSAmadhU ke zate paJcacatvAriMzadadhike 155, te svapratarairekAdazanirguNyete, jAtAni paJcanavatyadhikAni SaDviMzatizatAni 26ee, etAvantaH zarkarAprajJAyAM sarvasaGkhyayA''valikApraviSTA narakAvAsAH / etavyatiriktAH zepAH puSpAvakIrNakAH, te ca caturviMzatilakSANi saptanavatiH sahasrANi trINi zatAni paJcAdhikAni 24e1305 / uktaM ca-"sattApamA sahassA, cavIsa saraka tisaya paMcahiyA / bIyAe seDhigayA, bIsa sayA u paNanA // 1 // " vAlukAprajJAyAM mukhaM saptanavataM hai zataM 1e, nUmistrayastriMzaM zataM 133, tayoH samAse jAtAni trINi zatAni triMzadadhikAni 330, teSAmadhaM paJcaSaSTyaadhikaM zataM 165, tannavaniH svapratarairguNyate, jAtAni paJcAzItyadhikAni caturdaza zatAni 1405, etAvantaH sarvasaGkhyayA CAMESSAMIRROCALC-AMGARH // 10 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ STRAMCHAROCALOCALEGA00 vAlukAprajAyAmAvalikApraviSTA nrkaavaasaaH| etadvyatiriktAH zeSAH puSpAvakIrNakAH, te ca caturdaza lakSA aSTAnavatiH * sahasrANi pazca zatAni paJcadazAdhikAni 14e8515|uktN ca-"paMca sayA pannarasA,amanau sahassa laraka coddasa y| tazyAe seDhigayA, paNasIyA coddasa sayA na // 1 // " paGkaprajAyAM mukhaM paJcaviMzatyadhikaM zataM 125, nUmiH saptasaptatiH 77, tayoH samAse jAte ve zate yuttare 202, tayorardhamekottaraM zataM 101, tatsvaprataraiH saptanirguNyate, jAtAni sapta zatAni saptottarANi 707, etAvantaH paGkapranAyAmAvalikApraviSTA nrkaavaasaaH| etakSyatiriktAH zeSAH puSpAvakIrNakAH te ca nava lakSANi navanavatiH sahasrANi zate trinavatyadhike eeee / uktaM ca-"teNanA sunni sayA, navanavai sahassa nava ya larakA ya / pakAe seDhigayA, satta sayA hu~ti sattahizrA // 1 // " dhUmaprajAyAM mukhamekonasaptatiH 6e, nUmiH saptatriMzat | 37, tayoH samAse jAtaM SaphuttaraM zataM 106, tasyAdha tripaJcAzat 53, sA svaprataraiH paJcanirguNyate, jAte the zate paJcabhASaSTyadhike 265, etAvantaH sarvasaGkhyayA dhUmapranAyAmAvalikApraviSTA nrkaavaasaaH| etadvyatiriktAH zeSAH puSpAvakIrNakAH, te ca. lade navanavatiH sahasrANi sapta zatAni paJcatriMzadadhikAni zaee735 / uktaM ca-"satta sayA paNatIsA, nava-TU nalaI sahassa do asarakA ya / dhUmAe seDhigayA, pannA do sayA hu~ti // 1 // " tamaH pranAyAM mukhamekonatriMzat ze, nUmistrayodaza 13, tayoH samAse jAtA vicatvAriMzat 42, tasyA ardhamekaviMzatiH 21, sA svaprataraistrinirguNyate, jAtA triSaSTiH 63, etAvantastamaHprajAyAmAvalikApraviSTA nrkaavaasaaH| zeSAH puSpAvakIrNakAH, te ca navanavatisahasrANi nava zatAni dhAtriMzadadhikAni eee32 / uktaM ca-"navanauI zra sahassA, nava ceva sayA havaMti battIsA / puDhavIe bIe, , sA svaprataraiH paJcani ghUmamanAyAmAvalikA ladaM navanavatiH sahasA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 106 // pAgANesa saMkhevo // 1 // " ete cAvalikApraviSTA narakAvAsA vRttatryasracaturasrasaMsthAnAH, puSpAvakIrNAstvanekasaMsthAnAH, tatrAvalikApraviSTAnAM madhya ekonapaJcAzadapIndrakA vRttA eva, tato'nantaraM tryanacaturasravRttanedatrayAvRttyA tAvadAvartante yAvadAvalikAparyantaH / vRttAdInAM ca pratipRthivi parimANaM devendranarakenveM prapazJcitamiti neda nUyaH prapazyate, granthagauravajayAt // 263 // sarvAgrasya 1 ranuprajAyAH 2 zakerAprajAyAH 3 | vAlukAprajAyAH 4| paMkaprajAyAH 5 dhUmaprajAyAH 6 tamaH prajAyAH 9 tamastamaH prajAyAH saptasu narakeSu mukhabhUmisamAsAdiyaMtram / | mukham | jUmiH | samAsaH | samAsArdhaM | prataraH | paMktibaddhaH | puSpAvakIrNakaH | sarvasaMkhyA 300 e 34 17 4 0653 830347 |84000000 4433 205567 3000000 38 203 602 205 105 490 15 133 330 2695 1485 240 1305 140515 23 99 | 201 37 106 20735 13 42 32 0 125 6 2e 341 245 165 101 53 21 13 11 e 5 3 1 gog 165 63 1 0 0 samprati narakAvAsAnAmAyAmaviSkamnocatvamAha 0 2500000 1500000 2000000 300000 uuuuu 5 saTIkaH // 106 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANo lakaM, , sesA saMkhA va huA saMkhA vA / vikaMjAyAmeNaM, uccattaM tinni u sahassA // 264 // vyAkhyA--apratiSThAnaH saptamapRthivyAM sarvamadhyavartI paJcamo narakAvAsa zrAyAmato viSkamnatazca pramANAta niSpanAnAM yojanAnAM lakSaM javati, zeSAstu narakAvAsA zrAyAmato viSkamnatazca "saMkhA va duA saMkhA va tti" padaikadeze | padasamudAyopacArAt saMkhyAtayojanA vA javeyurasaGkhyAtayojanA vA / uccaistvaM punaH sarveSAmapi trINi sahasrANi tadyathAsahasramekaM pIThaM, sahasraM zuSiraM, sahasramupari stUpiketi // 264 // tadevamuktaM narakapRthivInAM pramANAdi / sAmprataM nArakANAmavagAhanA vAdhyA / sA ca dvidhA - navadhAraNIyA uttaravaikriyA ca / ekaikA'pi ca dvidhA, tadyathA - jaghanyotkRSTA ca / tatra prathamato javadhAraNIyAmutkRSTAmAdanavadhAraNiUde sattamAe paMcaiva dhnnusukosaa| zraddhaddhadIpa taDuvari, neavvA jAva rayaNAe // 265 // vyAkhyA-- adhaH saptamyAM narakapRthivyAM vartamAnAnAM nArakANAmutkarSato navadhAraNIyA jave janmani dhAryata iti navadhAraNIyA nArakajavadhArayatAM yA svAjAvikyavagAhanA sA paJca dhanuHzatAni bhavati / tatastasyAH saptamyA upari SaSTyA - diSu pRthivI dhvadhardhahInA javadhAraNI yotkRSTAvagAhanA tAvaSaktavyA yAvajJaprajAyAM pRthivyAM / sA caivaM - SaSThyAM pRthivyAmutkRSTA javadhAraNIyA sArdhe pe dhanuHzate, paJcamyAM paJcaviMzatyadhikaM dhanuHzataM caturthyAM sArdhAni ghASaSTirdhanUMSi, tRtIyasyAmekatriMzadhanUMSyeko hastaH, dvitIyasyAM paJcadaza dhanUMSi sArdhau ca au hastau // 265 // * e
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazA vRhatsaM0 prathamAyAM ca pRthivyAmetadardhe yatparimANaM javati tatsvayamAha 6 saTIkA paDhamAe puDhavIe, nerazthANaM tu hoza uccttN| satta dhaNu tinni rayaNI, bacceva ya aMgulAI tu // 266 // // 10 // vyAkhyA-prathamAyAM ratnapranAyAM pRthivyAM nArakANAmutkarSato javadhAraNIyAvagAhanoccatvaM sapta dhanUMSi trayo hastAH SaT cAGgukhAni // 266 // tadevamuktA sAmAnyataH saptasu pRthivISUtkaSTA navadhAraNIyAvagAhanA / samprati tAmeva pratiprastaTaM pratipipAdayiSuH / prathamataH prathamapRthivyAmAha rayaNAe paDhamapayare, hatthatigaM dehalassayaM nnniyN| bappannaMgula sahA, payare payare havai vuDI // 26 // haijA terasame payare, dehapamANeNa ho| eyaM tu|stt dhaNu tinni rayaNI, bacceva ya aMgulA punnA // 260 // | vyAkhyA-ratnapranAthAH prathame pratara utkarSato dehobyo navadhAraNIyAvagAhanoccastvaM naNitaM tIrthakaragaNadharaiIstatrika trayo hastAH / tata UrdhvaM pratare pratare vRdhinavati sArdhAni SaTpaJcAzadaGgalAni ko hastau sArdhAni cASTAvaGgalAnItyarthaH / / itthaMjUtA ca vRdhistAvadavaseyA yAvatrayodazaprastaTaM / tasmiMzca trayodaze prastaTe yathoktarUpayA vRkSA yadehaparimANaM navati // 10 // etatsAkSAdarzayati-"jA terasetyAdi" yAvatrayodaze prastaTe dehapramANaM, sUtre tRtIyA prazramArtha prapTacyA prAkRtatvAt , lava-13 hatyetadyata sapta dhaSi trayo hastAH SaT paripUrNAnyaGgulAni / ayamatra nAvArtha:-ditIye prastaTa utkRSTA navadhAraNIyA vagAhanA dhanurekameko hastaH sArdhAni cASTAGgulAni / tRtIye prastaTe dhanurekaM trayo hastAH saptadazA'GgulAni / caturthe | EX******************* mara
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ron prastaTe ke dhanuSI ghau hastau sArdhamaGgulaM / paJcame prastaTe trINi dhanUMSi dazAGgalAni / paSThe prastaTe trINi dhanUMSi dhau hastau saardhaanyssttaadshaanggukhaani| saptame prastaTe catvAri dhanUMSyeko hastastrINi caanggsaani| aSTame prastaTe catvAri dhanUMSi trayo hastAH sArdhAnyekAdazAGgatAni / navame prastaTe paJca dhanUMSyeko hasto viMzatiraGgakhAni / dazame prastaTe SaD dhanUMSi sArdhAni catvAyaGgukhAni / ekAdaze prastaTe SaD dhanUMSi ko hastau trayodazAGgalAni / bAdaze prastaTe sapta dhanUMSi sArdhAnyakaviMzatiraGgasAni / trayodaze prastaTe sapta dhanUMSi trayo hastAH SaT paripUrNAnyaGgulAni // 167-260 // samprati zarkarAmanAyAmAhaso ceva ya bIAe, paDhame pyrmmiho| usseho| hatthatitha tinni aMgula, payare payare ya vuThI // 26 // ___ vyAkhyA-ya eva prathamapRthivyAM trayodaze prastaTa utkarSata utsedho jaNito yathA sapta dhanUMSi trayo hastAH SaT cAGgakhAnIti sa, eva hitIyasyAM zarkarAmanAyAM pRthivyAM prathame pratara utkarSata utsedho jvti| tataH pratare pratare vRdhiravaseyA prayo hastAstrINi cAGgalAni / tadyathA-ditIye navadhAraNIyasyotkarSata utsedho'STau dhanUMSi kau hastau nava cAGgasAni / tRtIye prastaTe nava dhanUMSyeko hasto bAdaza cAGgalAni / caturthe prastaTe daza dhanUMSi paJcadazAGgasAni / paJcame prastaTe daza dhanUMSi trayo hastA aSTAdazAGgulAni / SaSThe prastaTa ekAdaza dhanUMSi ko hastAvekaviMzatiraGgulAni / saptame prastaTe kAdaza dhanUMSi dhau hastau / aSTame prastaTe trayodaza dhanUMSyeko hastastrINi cAGgakhAni / navame prastaTe caturdaza dhanUMSi SaT cAGgasAni / dazame prastaTe caturdaza dhanUMSi trayo hastA nava cAgukhAni // 16 // sonning ACCAKACONCAKACHAKRA
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikaa| *** ekAdaze ca prastaTe yathoktayA vRSdhyA yannavati tatsAkSAupadarzayatikArasame payare, pannarasa dhaNuyAI unni rynnii| bArasa ya aMgulAI, dehapamANaM tu vinneyaM // 20 // // 10 // vyAkhyA-ditIyasyAM zarkarAmanAyAM pRthivyAmekAdaze prastaTe dehapramANaM javadhAraNIyazarIrapramANamutkarSato vijJeyaM paJcadaza dhanUMSi kau ca hastau ghAdaza cAGgukhAni // 27 // adhunA vAlukAprajAyAmAhaso ceva ya tajhyAe, paDhame payarammi ho usseho / satta rayaNI u aMgula, uNavIsaM savuDIe // 1 // 8 hU~ payare payare a tahA, navame payarammi ho jsseho| dhaNuyANi egatIsaM, zkA rayaNI ya nAyavA // 27 // hai| vyAkhyAtya eva vitIyasyAM zarkarAprajAyAmekAdaze prastaTe javadhAraNIyazarIrasyotkarSata utsedha uktaH paJcadaza dhanUMSi dhau hastau ghAdaza cAGgulAni, sa eva tRtIyasyAM vAlukAprajJAyAM pRthivyAM prathame pratara utsedho javati / tataH pratare pratare vRddhiH sapta hastAH sArdhAni caikonaviMzatiraGgakhAni / tadyathA-hitIye prastaTe saptadaza dhanUMSi pau istI sArdhAni saptAGgakhAni / tRtIye prastaTa ekonaviMzatirdhanUMpi dhau hastau trINyaGgukhAni / caturthe prastaTa ekaviMzatirdhanUMSyako isto sArdhAni dhAviMzatiramukhAni / paJcame prastaTe trayoviMzatirdhanUMSyeko hasto'STAdaza cAGgasAni / SaSThe prastaTe paJcaviMzatirdhanUMdhyeko hastaH OM sArdhAni trayodazAGgukhAni / saptame prastaTe saptaviMzatirdhanUMSyeko hasto nava cAGgukhAni / zraSTame prastaTa ekonatriMzanUMSyeko GAGANRAKSHANGA **** // 10 // ****
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUGARCASEARSA hastaH sArdhAni ctvaarynggsaani|nvme prastaTe yathoktarUpayA vRdhdhyA yannavati, tatsAkSAdanidadhati-"navame ityAdi" navame pratare javatyutkarSato navadhAraNIyasyotsedha ekatriMzapathyekazca paripUrNo hastaH // 271-27 // samprati paGkamanAyAmAhaso ceva cautthIe, paDhame payarammi ho usseho|pNc dhaNu vIsa aMgula, payare payare ya vuDI shr||23|| jA sattamae payare, nerazyANaM tu hoi usseho| vAsahIdhaNuthA, punni arayaNI thbodhvaa||24|| __ vyAkhyA-ya eva vAlukApranAyAM navame prastaTe navadhAraNIyasyotkarSata natsedha ukta ekatriMzaSyeko hasta iti, sa eva caturthyAM paGkaprajJAyAM prathame prastaTe navatyutkarSata utsedhaH / tataH pratare pratare vRdhirbhavati paJca dhaSi viMzatiraGgulAni, sA ca tAvaditavyA yAvatsaptamaM prataraM / sA caivaM-hitIye prastaTe utkarSato javadhAraNIyasyotsedhaH SaTtriMzajhanUMSyako hasto viMzatiraGgukhAni / tRtIye prastaTa ekacatvAriMzacanUMSi ko hastau pozAGgalAni / caturthe prastaTe SaTcatvAriMzaSi |trayo hastA bAdazAGgukhAni / paJcame prastaTe vipaJcAzanUMSyaSTAvaGgalAni / SaSThe prastaTe saptapaJcAzajhanUMSyeko hastazcatvAryaGgakhAni / saptame prastaTe yathokarUpayA vRdhyA yannavati, tatsAkSAt kathayati-"sattamae ityAdi saptame pratare nairayikANAM javadhAraNIyazarIrasyotkarSata utsedho javati dApaSTirdhanUMSi kau ca istAviti // 273-274 // samprati dhUmaprajAyAmAhaso ceva paMcamIe, paDhame payarammi hoi usseho| panarasa dhaNUNi do hattha sakRpayare ya vuThThI shr||25|| vR.19
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 10 // 3RDCALCOHOROSCRECRUCIA vyAkhyA-ya eva caturthyAM paDUprajAyAmutkarSato javadhAraNIyasyotsedha ukto hApaSTirdhanUMSi dhau hastAviti, sa eva paJcamyAM dhUmaprajAyAM prathame pratara utkarSata utsedho javati / tato'gretaneSu pratareSu pratyekaM vRddhiH paJcadaza dhanUMSi dhau ca | hastau sArdhAviti / tadyathA-hitIye prastaTe'STasaptatirdhanUMSyekA vitstiH| tRtIye prastaTe trinavatidhaSi trayo hstaaH| caturthe prastaTe navottaraM dhanuHzatameko hasta ekA ca vitastiH // 27 // paJcame tu prastaTe yathoktarUpayA vRdhdhyA yannayati tatsvayamAha taha paMcamae payare, usseho dhaNusayaM tu pnnviisN| vyAkhyA-dhUmaprajAyAM paJcame prastaTe javadhAraNIyasyotkarSata utsedhaH paJcaviMzatyadhikaM dhanuHzatam // samprati SaSThyAmAha so ceva ya bahIe, paDhame payarammi ho| usseho // 276 // bAsahi dhaNuha salA, payare payare ya hoza vuDhI aAhIe tazyapayare, do saya pannAsayA hu~ti // 27 // ___ vyAkhyA-ya eva paJcamyAM dhUmaprajAyAM pRthivyAmutkarSato navadhAraNIyasyotsedha uktaH paJcaviMzaM dhanuHzatamiti, sa eva hai | SaSTyAM tamaHprajAyAM prathame pratare jAvatyutkarSata utsedhH| tataH pratare pratare vRdhinavati sArdhAni dhApaSTidhapi / tadyathAhitIye pratare sArdhasaptAzItyadhikaM dhanuHzataM / tRtIye tu pratare yannavati tatsAdAzayati-"jIe ityAdi SaSTyAM| pRthivyAM tRtIye pratare ke dhanuHzate paJcAzadadhike jvtH|| 276-27 // |10e
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASSAMACROSMAS adhunA saptamyAmAhasattamiyAe payare, usleho dhaNusayA paMceva / navadhAraNIU esA, nakosA ho nAyavA // 20 // vyAkhyA-saptamyAM pRthivyAM yartata eka prataraM, tasminnutkarSato javadhAraNIyasyotsedho javati pazcaiva paripUrNAni dhanuHzatAni / eSA ca pratipRthivi pratiprastaTaM ca prarUpitA javadhAraNIyA navati jJAtavyA // 27 // 1 ratnapranAnArakadehamAnayaMtram / zarkarAprajAnArakadehamAnayaMtram / pratara 1 2 3 4 5 6 70 e 1011, 1213 pratara 12 3 4 5 6 7 e1011 dhanupa 0 1 1 2 3 3 4456677 dhanuSa 70 e 10 10 11 12 13 14 1415 hasta 313:202131003 hasta 32103 331032 aMgula 0 3 17.13.10 13 3 113/2043 132166 aMgula 6 e 121517210 3.6 e 15 .3 vAlukApranAnArakadehamAnayaMtram / 4 paMkaprajAnArakadehamAnayaMtrakam / 5 dhUmaprajAnArakadehamAnayaMtram pratara 1 2 3 4 5 6 70e) pratara 123 4/56/7 pratara |12|3|45 dhanuSa 15171721 2325 272531 | dhanuSa 31364146525762 dhanuSa 627 e3 10e 125 hasta 251 1 1 1 1 1 aMgula 1273.3 12610133 eI | aMgukha 0 201612 40 aMgula - 120 12 . MANOCOCCALDARGAONGAROO
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 110 // 6 tamaH prajAnArakadehamAnayaMtram | pratara 1 3 dhanuSa | 125107,250 dasta 0 2 0 aMgula 0 samprati pratipRthivyutkarSata uttaravai kriyAmAda jA jammi hoi javadhArapiUuMgANA ya naraesu / sA DuguNA bodhavvA, uttaraveuvi ukkosA // 27 // vyAkhyA--saptasu narakeSu-narakapRthivISu madhye yasminnarake - narakapRthivyAmutkRSTA javadhAraNIyAvagAhanoktA sA viguNA satI yAvatpramANA javati, tAvatI tasyAM narakapRthivyAmutkRSTottaravai kriyarUpAvagAhanA boddhavyA / tadyathA - ratnaprajAyAmutkRSTottaravai kriyA paJcadaza dhanUMSi dhau ca sAdhai hastau / zarkarAprajAyAmekatriMzaddhanUMSyeko hastaH / vAlukAprajAyAM dvASaSTidhanUMSi dhau ca hastau / paGkaprajAyAM paJcaviMzaM dhanuHzataM / dhUmaprajAyAM sArdhe dve zate / tamaH prajAyAM paJca dhanuHzatAni / tama| stamaH prajAyAM dhanuHsahasramiti // 279 // 7 tamastamaH prajAnArakadeha mAnayaMtram / pratara 1 dhanuSa 500 hasta 0 aMgula 0 samprativAraNIyAmuttaravaikriyAM ca jaghanyAmAha - | navadhAra pijarUvA, uttaraveja vidyA ya naraesu / u'gAdaNA jaddannA, aMgula assaMkha saMkhena // 280 // |saTIkaH // // 110 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - narakeSu sarvAsu narakapRthivISu nArakANAM jaghanyA navadhAraNIyA'GgulasyAsaGkhyeyo nAgaH, sA cotpattisamaye aSTavyA na tvanyadA / uttaravai kriyarUpA tvavagAhanA jaghanyA'GgulasaGkhyeyajAgamAtrA, sA'pi ca prArambhakAle praSTavyA / | kevalaM sA prathamasamaye'pi tathAvidhaprayatnajAvAdaGgulasaGkhyeyanAgamAtraiva javati, na tvasaGkhye ya jAgamAtrA / yaha cAnuyogaghAramUlaTIkAkAro harijaprasUriH- "uttarakriyA tu tathAvidhaprayatnanAvAdAdyasamaye'pyaGgalasaGkhyeyanAgamAtraiveti" // 280 // uktaM nArakAnadhikRtyAvagAhanAghAraM / samprati teSAmevopapAta virahakAlamughartanAvirahakA cotkRSTetarabhedabhinnaM | tathopapAtamuhUrtanAM cAdhikRtyaikasmin samaye saGkhyAM ca gAyAiyenAha-- caDavIsayaM muhuttA, satta doratta tahaya pannarasa / mAso a do kA cauro, ummAsA cirakAlo u // 281 // ukkoso rayaNAisu, savAsu jannaI jave samartha / emeva ya uvaTTaNa, saMkhA puNa suravarU tullA // 282 // vyAkhyA - iha narakeSu nArakAH satatameva prAya utpadyante / kevalaM kadAcidantaraM bhavati / taccAntaraM jaghanyataH sarvAsu samastAsu pRthivISu pratyekaM navatyekaH samayaH / utkarpato ratnaprajAyAM pRthivyAM caturviMzatirmuhUrtA antaraM / zarkarAprajAyAM saptAhorAtrAH / vAlukAprajAyAM paJcadaza / paGkaprajAyAM mAsaH / dhUmaprajAyAM chau mAsau / tamaHprajAyAM catvAro mAsAH / tama| stamaH prajAyAM SaNmAsAH / " emeva ya ubaTTae tti" yathopapAtavirahakAla ukta evamevoghartanAvirahakAlo'pi jaghanyata | utkarSatazca vAcyaH / tataH samastAsu pRthivISu pratyekamughartanAvirahakAlo jaghanyata ekaH samayaH / utkarSato ratnaprajAyAM | caturviMzatimuhUrttAH / zarkarAprajAyAM saptAhorAtrAH / vAlukAprajAyAM pakSaH / paGkaprajAyAM mAsaH / dhUmaprajAyAM dhau mAsau / *46
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ bRhatsaM 0 // 111 // | tamaHprajAyAM catvAro mAsAH / tamastamaH prajAyAM SaNmAsAH / "saMkhA puNa suravarutula tti" upapAta ughartanAyAM ca saGkhyA punarekasmin samaye suravaratujhyA surANAmiva draSTavyA / tadyathA - ekasmin samaye nArakA utpadyante jaghanyapada eko dhau vA, utkarSataH saGkhyAtA saGkhyAtA vA, evameva coghartante'pIti // 201 - 202 // tadevamuktAnyupapAtoghartanAvirahakAlasaGkhyAghArANi / samprati ke prANino mRtvA narakeSUtpadyanta ityevaM lakSaNaM gatidhAramAha | naratiriya saMkhajIvI, narae gachaMti ke vi paMciMdi / zrakUranavasANA, aho zraho jAva sattamiyA // 283 // vyAkhyA - narA manuSyAstiryazcazca kathaMbhUtA ityAha-saGkhyAtajIvinaH saGkhyAtavarSAyuSaH / zranenAsaGkhyAtavarSAyuSAM yugasadharmimanuSya tirazcAM vyudAsaH, teSAmatikrUrAdhyavasAnAjAvato narakayogyakarmavandhAsaMbhavAt narake gavanti kiM sarva evAnantaroktAH 1 netyAi - paJcendriyAH, zranenaikendriyAditiryagvyavacchedaH / te'pi ca paJcendriyanara tiryaJco na sarve'pi, kiMtu "akUranavasANa tti" atikrUraM raudradhyAnopagatamadhyavasAnaM cittaM yeSAM te tathA / anena narakagatihetumadhye manoyogasya prAdhAnyamAha, anyathA mahAramjAdiyuktA chApi narakeSu gaSThanti / tathA coktaM sthAnAGke - "cauhiM gaNehiM jIvA nirayaM gati, taM jahA - mahAraMjayAe mahApariggahiyAe kuNimAhAreNaM paMciMdiyava deNaM ti" / te caivaM narakeSu gacchanto'ti tIvrAtitIvratarAtitIvratamAdhyavasAnA adho'dho gacchanti yAvadadhaH saptamIM narakapRthivImiti // 203 // saTIkaH // // 111 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadevaM sAmAnyato ye jIvA narakeSu gachanti ta uktAH / samprati ratnapranAdikaM pRthvI jedamadhikRtya the yatrotpadyante tAn vizeSata zracaSTe sannI khalu paDhamaM, DuccaM ca sarIsavA tazya prkii| sIdA jaMti casthi, uragA puNa paMcamiM puDha viM // 284 // bahiM ca itthiyArDa, machA maNuyA ya sattamiM puDhaviM / eso paramutravArDa, bodhavo narayapuDhavIsu // 285 // vyAkhyA - asaMjJinaH - saMmUrvvimapaJcendriyAH khalu prathamAM narakapRthivIM ganti / khaluzabdo'vadhAraNe, taccAvadhAraNamevaM - vasaMjJinaH prathamAmeva yAvanti, na parata iti, na tu ta eva prathamAmiti garjajasarIsRpAdInAmapyuttarapRthivI - paGkagAminAM tatra gamanajAvAt, evamuttaratrApyavadhAraNaM jAvanIyaM / "kuccaM ca sarIsavatti" dvitIyAmeva zarkarAprajAkhyAM pRthivIM yAvat gachanti sarIsRpA godhAnakulAdayo garbhavyutkrAntA na parataH / evaM tRtIyAmeva garbhajAH pakSiNo gRdhrAdayaH / caturthameva garbhajAH siMhAH / paJcamImeva garbhajA uragAH / paSThImeca striyaH strIratnAdyA mahAramnAdiyuktAH / saptamIM yAvagarbhajA matsyamanujA atikrUrAdhyavasAyino mahApApakAriNaH / eSa narakapRthivISu dharmAdiSu bhedena jIvavizeSANAM parama utkRSTa upapAto boddhavyo, jaghanyato madhyamatastvanyathA, tatra jaghanyataH sarveSAmapi ratnaprajAyAH pRthivyAH prathame prastaTe, | madhyamato jaghanyAt parataH svasvotkRSTopapAtAdarvAk / 204 - 285 // samprati keSAJcittiryagyonijAnAM bAduhyakRtaM vizeSamAha - vAlesu aa dADhI su aa, parakI suzra jalayaresu uvvnnaa| saMkhitA u viIyA, puNo vi narayAjathA huMti //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatta. // 11 // vyAkhyA-narakenya uddhRtya vyAleSu sarpAdiSu, daMSTriSu vyAghrasiMhAdiSu, padiSu gRdhrAdiSu, jalacareSu matsyeSu, saGkhyA hai| saTIkaH // pAtAyuHsthitaya utpannAH santo jUyaH krUrAdhyavasAyavazagAH paJcenjiyavadhAdIn kRtvA narakAyuSo javanti / etacca bAhuTyamadhikRtyocyate, anyathA narakenyo'pi keciddhRtya samyaktvAdiprAptivazAbujAM gatimAmAdayantIti // 206 // samprati kena saMhananenopetAH kAM pRthivIM yAvatkarSato gantuM zaktA ityetannirUpayatibevaNa u gamma, puDhavI rayaNasakarAnA / kikkapuDhavivuhI, saMghayaNe kIliyAIe // 20 // vyAkhyA-sevArtena saMhananena-sevArtasaMhananavalena gamyate jIvairutkarSato eva pRthivyau ratnapranAzarkarAmanAkhye yAvat , na parataH / tataH kIlikAdau saMhanana ekaikapRthivIvRddhiH kartavyA, sA caivaM-kIlikAkhyena saMhananotkarpatastRtIyAM pRthivIM yAvajamyate, ardhanArAcena caturthI, nArAcena pazcamI, jhapananArAcena SaSThI, vajrapaMjanArAcena saptamI yAvaditi / etacco-15 karSataH / jaghanyataH punaH sarvairapi saMhananairadhyavasAyamandAnunnAvatayA ratnaprajAyAH prathame prastaTe / madhyamato jaghanyAt hai parataH svasvotkarSApapAtAdAgiti // 20 // samprati prasaGgato dharmAdipRthivISu nArakANAM lezyAH pratipAdayatikAUnIlA kiNhA, lesA tinni haMti nresu| tazyAe kAu nIlA, kiNhA nIlA ya ritthaae||2|| 11 // __ vyAkhyA-kRSNalezyA nIkhalezyA kApotalezyA etAstisro khezyA narakeSu javanti / tatra prathamAyAM dharmAyAM pRthivyAM kApotalezyA / ditIyasyAmapi vaMzAyAM kApotakhezyA, navaraM sA kliSTatarA veditavyA / "tazyAe kAla nIla ti" tRtI
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasyAM zailA nidhAyAM pRthivyAM kApotakhezyA nIlalezyA ca / keSuciduparitaneSu prastaTeSu kApotalezyA, sA ca dvitIyapRthi vIgatakApotalezyApekSayAtisaMkliSTatarA vijJeyA / adhastaneSu tu prastaTeSu nIlalezyA / tatazcaturthyAmaJjanAyAM pRthivyAM kevalA nIlalezyA, sA ca prAktananI salezyAmapekSyA vizuddhatarA pratipattavyA / "kiehA nIlA ya rihAe tti" riSTAyAM paJcamyAM pRthivyAM nIlalezyA kRSNalezyA ca / keSuciduparitaneSu prastaTeSu nIlalezyA, sA cAtisaMkliSTatamA / zradhastaneSu tu prastaTeSu kRSNalezyA / SaSThyAM maghAyAM pRthivyAM kevalA kRSNalezyA, sA ca paJcamapRthivI gatakRSNalezyApekSayA'vizuddhatarA / | saptamyAM mAghavatyAM pRthivyAmatisaMkliSTatamA kRSNalezyA / uktaM ca jagavatyAM - "kAU dosu taiyAe, mIsiyA nIlivA | calatthIe / paMcamizrAe mIsA, kidA tatto parama kiehA // 1 // // 288 // I amumevArtha spaSTayannAha - | kAU kAU taha kAjanIla nIlA ya nIla kiehA y| ki ehA ki hA ya tadA sattasu puDhavIsu besA // 28 // vyAkhyA - iyaM gAthA vyAkhyAtArthaiveti na vyAkhyAyate / atra kecidvyAcakSate -- yathaitA nArakANAM prAguktAzca surANAM bAhyavarNarUpAH kila avyalezyA'vagantavyAH, anyathAdhaH saptamanarakapRthivIvAsinAM nArakANAM yA samyagdarzanAvAptira - nidhIyate granthAntareSu sA na yuktimiyarti, yasmAduparitanISveva tejolezyApranRtiSu tisRSu lezyAsu samyaktvAvAptirjavati, nAdyAsu tisRSu lezyAsu / tathA coktamAvazyake - "sammattassa u tisu, uvarimAsu parivakamANA hoi / puSapavinna pue, layarIe u lesAe // 1 // " uparitanyazca tejolezyAmanRtayo lezyAH saptamanarakapRthivInArakANAM na
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIkA // 113 // vidyante, kRSNavezyAyA eva teSAM pratipAditatvAditi / tathA saudharme tejolezyaiva kevalA prAgvyAvarNitA / zratha ca saGgamakAdInAM nuvanagurutIrthakarAtyantopasargakAriNAM sA na ghaTAM prAzcati, tatsanAve prazastapariNAmopapattito nuvanagurutIrthakaropasargakAritvAnupapatteH / anyaccapradezAntare evamucyate-"devANa nArayANa ya dabalesA havaMti ezrA / nAvaparAvattIe puNo suranezANa balesA // 1 // " tataH "kAla nIlA kiehA, khesA tinni hu~ti naraesu" ityAdirUpo yo niyamaH sa niyamAvirudhyate / tasmAdetA nArakANAM prAktanyazca surANAM bAhyavarNarUpA eva 'vyalezyAH pratipattavyA iti / tadetatsamapyayuktaM, yato yattAvamuktamadhaH saptamanarakapRthivIvAsinAM nArakANAM vA samyagdarzanAvAptiranidhIyata ityAdi, tadetadAgamAparijJAnavijRmnitaM, yata uktamevamAgame prajJApanAdau-"se nUrNa naMte ! kiehalesA nIlalesaM pappa no tArUvattAe, no tA vamattAe, no tAgaMdhattAe, no tArasattAe, no tAphAsattAe nujo nuko pariNamai? haMtA goyamA! kie halesAnIlale 4 pappa no tArUvattAe, no tAvamattAai, no tAgaMdhattAe, no tArasattAe, no tAphAsattAe juo tujho pariNamai, se keNa reNaM naMte evaM vucca kiehalesA nIlalesa pappa no tArUvattAe jAva pariNamei ? goyamA ! zrAgAratAvamAyAe vA sesizrA| patinAgamAyAe vA sesiyA kiehalesANaM sA no khalu nIkhalesA tattha gayA ussaka / se eeeNaM goyamA ! evaM vucca kiehA lesA nIlalesa pappa no tArUvattAe jAva pariNama ti" / asya sUtrasyAyamarthaH-se zabdo'yazabdArthaH sa ceha prazne'vagantavyaH, nadaMteti nagavato vardhamAnasvAmina zraAmaMtraNaM, nUnaM nizcitametad yathA kRSNalezyA-kRSNalezyAvyANi nIlaleiyAM-nIlalezyAsaMbandhivyavRnda prApya na tadrUpatayA-na nIlalezyAvyarUpatayA, etadeva vyAcaSTe-na tarNatayA // 113 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ C ACTR EMIERASESAMAY 4|na nIlalezyAvyavarNatayA, na tamandhatayA-na nIkhalezyA'vyagandhatayA, na ta'satayA-na nIkhavezyAvyarasatayA, na tatsparzatayA-na nIkhalezyAvyasparzatayA nUyo nUyaH pariNamate / kimukta javati ? ye nIlalezyAvyANAM varNagandharasa-| sparzAste kRSNalezyAvyasaMparke'pi kRSNalezyAvyANAM na pariNamanta iti / atrArthe nagavanirvacanaM-"haMtA goyametyAdi" / punastAdrUpyApariNamane kAraNa jijJAsAyAM praznasUtraM-"se keeNaM naMte ! evaM vuccA ityaadi"| atra nirvacanaM"goyamA ! AgArajAvamAyAe vA sesiyA palijAgamAyAe vA sesiyA iti" zrAkAra jokhamAtra, zrAkArazcAsau nAvazcA kArajAvaH, zrAkAralAva evAkArajAvamAtrA, mAtrAzabdasyAvadhAraNAtmakatvAdatrAkAralAvavyatiriktapratibimbAdidharmAntaharavyavacchedaH, tayA''kAranAvamAtrayA syAdasau kRSNavezyA nIlalezyA na tu sAkSAnnIlalezyAsvarUpapratipattita iti / tathA pratirUpo lAgaH pratijAgaH pratibimbamityarthaH, pratinAga eva pratijJAgamAtrA, atra mAtrAzabdaH pratinAgavyatiriktasAdAttatsvarUpatApattirUpadharmAntarapratiSedhavAcakaH, tayA pratinAgamAtrayA / vAzabdaH padAntarasUcane / syAdasau kRSNavezyA nIlalezyA, na tu tatsvarUpApattyA / kimuktaM javati ? yathA vaiDUryAdimaNiSu kRSNasUtre nIlasUtre lohitasUtre hAriSasUtre zuklasUtre vA proteSu kRSNAdisUtrasaMparkato vaiDUryAdimaNInAmaspaSTaM kizcittadAkArajAvamAnaM navati / yadi vA sphaTikopalasya japAkusumAdi sannidhAnataH spaSTaM japAkusumAdipratibimbamAtraM, na tUjayatrApi tadrUpatApattiH / tathA kRSNalezyAvyanikurambo nIlalezyAvyasamUhaM prApya kadAcidaspaSTaM tadAkAranAvamAtra pratipadyate, kadAcit spaSTaM pratibimbamAtraM, na punastAni kRSNalezyAvyANi sarvathA nIkhakhezyAvyarUpatAM pratipadyante / tathA cAha-"kiehakhesANaM sA no khalu nIla OMPARISHAILOREOGARCANC japAkusumAdi sannidhAnataH spaSTa japAcaspaSTa tadAkAratAvamAtraM pratipadyate, ka lesANaM sA no khalu nIla
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 11 // lesaa"|saa svarUpataH kRSNalezyaiva yathA vaidduuryaadimnnyH| kRSNAdisUtrasaMparke'pi vaiDUryAdimaNaya eva, yathA vA sphaTikopalo 5 japAkusumAdisaMnidhAne'pi sphaTikopala eva / no khalu nIkhalezyA-naiva nIlakhezyA kevalaM tatra gatA tatrasthA svruupsyaiv|| satItyartha utsarpati nIsavezyAdikaM vezyAntaraM prApya tadAkArajAyaM tatpratibimbajAvamAtraM vA samAsAdayati, na punastadpatAM pratipadyata iti / tathA "se pUrNa naMte nIlasA kAulesaM pappa no tArUvattAe jAva nIlalesANaM sA no khalu kAnakhesA tattha gayA ussakkA usakA vA" / idamapi sUtraM prAgvavyAkhyeyaM / navaraM "tattha gayA nassakkA ti" tatra tamsina svakIyasvarUpe gatA sthitA satyutpvaSkata utsarpati kApotalezyAsaMbandhinamAkArajAvaM pratibimbamAtraM vA pratipadyata ityarthaH, na punastadrUpatAmAsAdayati / "usakA veti" saiva nIlalezyA kRSNalezyAM prApyAvaSvakate avasapati kRSNazyAsaMba-13 ndhinamAkArajAvaM pratibimbamAtraM vA samAsAdayati, na tu tadrUpatAM pratipadyate / iha nIlalejhyAtaH kRSNalezyA varNagandhara-18 sasparzaratinikRSTatarA, tatastatsaMbandhinamAkAralA prativimba vA samAsAdayatItyavapvakata ityucyate / tathA "se pUrNa naMte! kAulesA teulesaM pappa, tathA teukhesA pamhalesaM pappa, pamhalesA sukkalesaM pappa" ityAdayo'pi sUtrAlApakA nAvArthamadhikRtya praagvdvgntvyaaH| yathA ca kRSNalezyAyA nIlalezyAM pratyAsApaka uktastathA kApotalezyAM prati aSTavyaH / ye tu kRSNalezyAyAstejolezyAdikaM pratyAsApakAste prakRtopayogina ityupadaryante-"kiehalesA paM naMte ! tenakhesaM pappa no tArUvattAe, no tAvamattAe, no tAgaMdhattAe, no tArasattAe, no tAphAsattAe, tujho nuko pariNama iMtA goyamA! kiehasA teulesaM pappa no tAruvattAe jAva nuko nuko pariNamai / se keeNaM naMte ! evaM vucca kiehalesA teukhesaM // 11 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ pappa no tArUvattAe jAva pariNama? goyamA zrAgArajAvamAyAe vA se siyA pali nAgamAyAe vA se siyA kieha khe6 sANaM sA no khaptu sA tenalesA tadhagayA ussakka usakA vA" / asyArthaH praagvdvseyH| evaM kRSNalezyAyAH padmahai lezyAM prati zuklezyAM ca pratyAlApako aSTavyau / tato yadA saptamanarakapRthivyAmapi kRSNalezyA tejolezyAvyANi? prApya tadAkAranAvamAtrAnvitA navati tatpratibimbamAtrAnvitA vA, tadA kRSNAdivyasAcivye'pyupadhAnoparaktasphaTikasannidhAne sphaTikasyevAnyAkAra eva sAkSAtkalitasvarUpatejolezyAvyasAcivya zva zunaH pariNAmo jIvasyopajAyate, tatastathAvidhazujatejolezyApariNAmApannasya satastasya saptamapRthivIvAsino nArakasya samyagdarzanAvAptirunavantI na viro-4 dhanAgjavati / nanvevamapi saptamanarakapRthivyAmapi paramArthatastejolezyAsaMnava uktaH, sa cAdhikRtasUtre nopadarzita iti hai tadavasthamevAsamaJjasaM / tadetadasat , samyagnAvArthAparijJAnAt / saptamanarakapRthivyAM hi nArakasya sadaiva sannihitasvaravyatayA sadAvasthAyinI kRSNalezyA, yA tu tejolazyA sA''kAranAvamAtrAdinA prakAreNa kadAcideva javati, na ca nUyAMsaM kAlamavatiSThate, na ca tadApi kRSNalezyAvyANi svaM svarUpaM tyajanti, tato'dhikRtasUtre kRSNalezyaiva saptamanarakapRthivyAmuktA, na tejolezyAdikA lezyA, evaM sarvatrApi jAvanIyaM / ata eva saGgamakAdInAmapyAkAranAvamAtrAdinA prakAreNa kRSNalezyAsaMlavAyupapadyate nuvanagurumapi tIrthakaramadhikRtyopasargakartRtvamiti na kAcidanupapattiH / yadapi cokta"devANa nArayANa ya" ityAdi, tadapi yathoktanyAyena saGgatameva / tathAhi-yadyapyAkAranAvamAtreNa pratibimbanAvamAtreNa vA'nyalezyopanipAtastathApyadhikRtasUtropAnakhezyAgatAni vyANi svasvarUpaM na parityajanti, nUyazcAnyalezyAvigame dikA vezyA, evaM pavitra tIrthakaramadhikRtyopa tathAhi yayArityajanti, jUyazcAna
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 115 // tA evAdhikRtasUtropAttA lezyAH pravartante / tata itthaM prAyaH sadAvasthAyitvAdanyalezyAntaropanipAte'pi svavyarUpatA - parityAgAsaMjavAdadhikRta sUtropAttA lezyA avyalezyA ityuktAH, na punaretASatA bAhyavarNarUpAH / api cemA evAdhikRtasUtropAttA lezyA nArakANAM jagavatyAM prajJApanAdiSu cAnidhIyante, tadyadyetA bAhyavarNarUpA naveyustarhi yanagavatyAdiSu varNapratipAdakaM sUtramanidhAya vezyApratipAdakaM sUtramevamuktaM, yathA - "neraiyA | jaMte! sabe samavalA ? goyamA ! no iDe samahe / se keNaNaM naMte ! evaM buccai ? goyamA ! nerazyA DuvihA pannattA, taM jahA - pubovavasagA pachovavakSagA ya / tattha je te puDhovavalagA te NaM visuddhavakSatarAgA, je te povavasagA te visuddhavasatarAgA, se eeNaNaM goyamA ! evaM | bucca no neraiyA sabe samavatA / neraiyA NaM jaMte! sabe samalesA ! goyamA ! No isake samake / se keNaNaM naMte ! evaM vuccai ? goyamA ! nerazyA 5vihA pannattA, taM jahA - pubovavasagA pallovavazagA ya / tattha NaM je te pubovavasagA te NaM visulesatarAgA, je te pachovavazagA te NaM zravisulesatarAgA se eee goyamA ! evaM buccai no neraiyA sadhe samalesA iti" tavirudhyeta, varNAnAmeva lezyAtvAnyupagamAt teSAM ca pUrvasUtreNaiva pratipAditatvAditi / yA api jAvaparAvRttyA suranArakANAM Samapi lezyA uktAstA zrapyasmattenaivAkArajAvamAtrAdinA prakAreNa ghaTante nAnyatheti na kazciddoSaH / yadapi coktaM - "kiehA nIlA kAU sesA duti tini naraesu" iti niyamazca virudhyata iti tadapyazeojanaM, adhikRta ni | yamasyAvasthitalezyApekSatvAt / kiM ca yadibAhyavarNarUpA etAH suranArakANAM pravyasezyAH syuH, tarhi " kiedA nIlA saTIkaH // // 115 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAU teU lesA ya javaNavaMtariyA ityAdinA javanapatInAmAdyalezyAcatuSTayamanidhAya punaH "kAlA asurakumArA" ityAdibAhyavarNAnidhAnaM nirarthakatAM yAyAditi kRtaM prasaGgena // 20 // ___ uktaM saprasaGgaM nArakAnadhikRtya gatighAraM / zradhunA narakA'vRttAH ka punarAgaDhantItyevaMlakSaNamAgatidhAramAhanarayA ubaTTA, gane pajAtta sNkhjiiviisu| niyameNa ho vAso, lakINa u saMjavaM voDaM // 2 // __ vyAkhyA-iha "ubaTTA" iti prAkRtatvAt SaSThyarthe prathamA, tato'yamarthaH-narakA'kRttAnAM pracyutAnAM satAM jIvAnAhai manantaranave niyamena vAso lavati, garnavyutkrAnteSu paryApteSu saGkhyAtajIviSu saGkhyAtavarSAyuSkeSu na zeSeSu / tatra garnavyu-TU kAntagrahaNena saMmUrchimasuranArakavyavacchedaH, paryAptagrahaNena khabdhyaparyAptakavyavacchedaH, saGkhyAtajIvigrahaNenAsaGkhyAtajIvinAM niraasH| sAmpratamuttaragAthAsaMbandhArthamAha-"khacIe u saMnavaM vo" tato narakAvRttAnAM jIvAnAM yA khabdhayaH saMjavanti tAsAM khabdhInAM saMjavaM vadaye // e.|| pratijJAtameva nirvAhayatitisu tiba cabIe u kevalaM paMcamIeN sAmannaM / bahI virayaviraI sattamapuDha vIe sammattaM // // drA vyAkhyA-zrAdyAnyastisanyaH pRthivInya navRttA anantaranave tIrthakRto javanti / etacca saMnavamAtramucyate, na ni-11 yamaH, tena ye pUrvameva baghAyuSaH santaH samyagdarzanavizuddhyAdiniH kAraNaistIrthakaranAmagotrakarmANyupAdAya zreNikAdaya zva narakeSu gannanti, ta eva tata uvRttA anantaranave tIrthakRto javanti, na zeSA iti aSTavyaM / caturthyA udhRttAH kecit 31 KARNATAKAKKACCAS
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 SALARKA // 116 // kevalajJAnaM sAmAnyataH prApnuvanti, tIrthakRtastu niyamAna javanti / paJcamyA vRttAH zrAmaNyaM sarvaviratirUpaM vajante, na tu kevalajJAnaM / SaSThyA vRttA viratyaviratiM / saptamyA navRttAH samyaktvaM samyagdarzanaM nAnyaM guNamiti / zrayaM cAtra tAtparyArthaH-zrAdyAnyastisanya uvRttAstIrthakRto navanti, catasRjya ukRttAH kevalajJAninaH paJcanya ukRttAH saMyaminaH, SaDjyo dezaviratAH, saptanyaH samyagdRSTaya iti // 21 // punarapi khabdhivizeSasaMjavaM pratipAdayatipaDhamAja cakkavaTTI, bizyA rAmakesavA hu~ti / tacA arihaMtA, tahaMtakiriyA canajI ||she|| vyAkhyA-prathamAyA eva ratnapranAyAH pRthivyA vRttAzcakravartino javanti, na zeSapRthivInyaH / vitIyAyA ditIyAM pRthivIM modIkRtya narakenya uvRttA rAmakezavA:-baladevA vAsudevA javanti / evaM tRtIyasyA savRttA ahantastIrthakarAH / caturthyA ukuttA "aMtakiriyatti" padaikadeze padasamudAyopacArAdantakriyAsAdhakA javanti nirvANasAdhakA jvntiityrthH|| she|| tathAubaTiyA ya saMtA, nerazyA tamatamAu puDhavI / na lahaMti mANusattaM, tiriskajoNiM uvaNamaMti // 23 // 2 bahI puDhavI, ubahA iha aNaMtarajavammi / jajA mANusajamme, saMjamalaMneNa nvidd'iinnaa||she4|| vyAkhyA-tamastama pranAnidhAnAyAH saptamanarakapRthivyA uvRttAH santo nairayikA niyamAnmAnuSatvaM na khajante, kiM RIGANGA // 116 //
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Hot%* ***** tu tiryagyonimupanamanti dhAtUnAmanekArthatvAt prAmuvanti / tathA SaSThyA stamaHmanAjidhAnAyAH pRthivyA ukRttA santo nArakA zhAnantaranave manuSyajanmani jAjyAH-kaicinmanuSyA javanta kecinneti naavH| ye'pi ca manuSyA javanti te'pi niyamataH saMyamalAnena sarvaviratirUpeNa vihInA javanti, nakada canApi tadyuktAH // 253-24 // samprati prasaGgato'lyato'pyukRtA baladevAdayo javantItyasaharzayati---- baladeva cakkavaTTI, devahANesu hu~ti sadhesu / tharihaMtA vAsudevA, vimANavAsIsu bodhavA // 2 // vyAkhyA----iha "devaghANesu" iti paJcamyarthe saptamI prAkRtatvAdyathA "tenare ramitamAgato rAyA" ityatra / tato'yamardhaH-sarvenyo'pi devasthAnenyo navanapativyantarajyotiSkavaimAnikarUpenya tavRttA basadevAH-rAmAzcakravartinaH-paTkhaekajaratAdiloktAro javanti, aInto vAsudevAzca vimAnavAsinya evovRttA javanti na shesssthaaneyH||25|| arihaMtacakkavaTTI, baladevA taha ya vAsudevA / na maNuyatiriehiMto aNaMtaraM ceva jAyaMti // 26 // ____ vyAkhyA-arhantazcakravartino bakhadevA ghAsudevAzca manuSyenyastiryagnyo vA'nantaramukRttAH samto na jAyante, kiMtu devenyo nArakenyo vA, tenyo'pi yathoktasthAnenya iti // 296 // samprati prasaGgato'nyato'pyuvRttAnAM samdhi pratipAdayati jUdagapaMkappajavA, cauro haridhAna bacca sitNti| vigalA khanija viraI, na hu kiMci lajijA suhumatasA // 2 // CACAAAAAAAAAAMk ********** Mms
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 117 // vyAkhyA - juvaH - pRthivyA udakAt - apkAyAt "paMka tti" padaikadeze padasamudAyopacArAt paGkapranAyAH prabhavaH -utpattiyeSAM manuSyANAM te bhUdakapaGkaprajavA ekasmin samaye catvAraH sidhyanti / kimuktaH javati ? pRthivI kAyenyo'thavA'SkAyikecyo yadi vA paGkaprajAyA udvRttAH santo'nantaranave manuSyA jAtA yadyekasmin samaye sidhyanti, tataH pratyekaM catvArazcatvAraH sidhyanti / haritecyo - vanaspatikAyikebhya udvRttAH SaT / tathA vikalAt - vikalendriyAdvRttA zranantaranave manuSyA jAtA viratiM - sarvasAvadyaviratiM khajante, na tu sidhyanti / sUAtrasAt - tejaH kAyikASAyukAyikAghA udvRttA anantaranave tiryak paJcendriyA api jAtA na kamapi guNaM samyaktvAdikaM labhante, tathAsvAjAvyAt // 27 // | maMgalizrama NurayaNAhe sattamatejavAjavajhehiM / vasudevamaNuyarayaNA, zraNuttara vimANa vajehiM // 278 // vyAkhyA -mAekakhikA - mukuTabacharAjAnaH zeSarAjAno vA manuSyaratnAni - manuSyarUpANi yAni cakravartinAM ratnAni se nApatigRhapatipurohitavardha kistrIratnAni tAni cAdhaH saptamanarakapRthivIM tejaskAyikAn vAyukAyikA~zca varjayitvA zeSajIvanikAyejyaH sarvebhyo'pyudvRttAH saMbhavanti, na tu saptamapRthivyAdibhyaH, tejya uttAnAmanantaranave manuSyajanmana | evAsaMjavAt / tathA vAsudevamanuSyaratnAni ca yadi devecya udvRttA anantarabhave bhavanti, tarhyanuttara vimAnavarjenyo nAnutara vimAnavAsinyaH, tathAsvajAvatvAt // 298 // teriva maNu saMkhAuehiM kappAu jA sahassAro / hayagayarayaevavArDa, neraiehiM ca sabbehiM // 277 // saTIkaH // // 117 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ LACKAGICALGANG vyAkhyA-hayaralopapAto gajarakopapAtazca saGkhyAtajIviyastiryaDaanuSyebhyaH kapAdyAvatsahasrArArayikenyazca sarveyA-saptapRthivIvartinyo javati, na zeSasthAnenyaH // ee|| egi dinarayaNAI, asurakumArehiM jAva iisaanno| uvavaUMtitha niyamA, sesahANehiM pamiseho // 30 // ___ vyAkhyA-ekendhiyarUpANi yAni cakravartinAM ratnAni cakrAdIni yadi devenya uttya jAyante, tarhi niyamAdasurakumArenya zrArajya yAvadIzAnakahapastAvatpadyante / kimuktaM javati ? javanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnadevenya ur3atyotpadyante, na shessdevenyH||30|| samprati prasaGgatazcakrAdInAM ravAnAM pramANamAhacakaM battaM daMDaM, tinni vi eyaavaammittaaii| camma muhatthadIhaM, battIsaM aMgulAI thsi||30|| mA vyAkhyA-cakra utraM daemamityetAni trINyapi ratnAni vAma (vyAma)mAtrANi, vA (vyA )manAma prasAritojayabAhoH puruSasyojayakarAmukhyapAntarAkhaM / carmaratnaM vihastadairghya, pAtriMzadaGgukhAnyasiH-khaDgarataM // 301 // cauraMgulo maNI puNa, tassaUMceva hoi viddilo|curNgulppmaannaa, suvaplavarakAgiNI neyaa||30|| | vyAkhyA-dairghyamadhikRtya maNiH punazcaturamukhapramANaH, tasyAdha dIrghasyA ke aDakhe ityarthaH, vistIrNo vistRtaH / 6 tathA caturanukhapramANA suvarNavarakAkinI jAtyasuvarNamayI-kAkinI, kAkinI nAma ra keyA / ihAmukhaM pramANAkhamava gantavyaM / sarvacakravartinAmapi kAkinyAdiratnAnAM tujhyapramANatvAt // 30 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 saTIkaH // // 11 // samprati caturdazApi ratnAni cakravartinAM nAmagrAhamAhaseNAvaz gAhAvai, purohi gaya turaya vahaIzthI |ckN battaM camma.maNi kAgiNi khaggadaMko y||30|| ___ vyAkhyA-senApatiH-dalanAyako gaGgAsindhuparapAravijayabaliSThaH / gRhapatiH-cakravartigRhasamucitetikartavyatAparo* yastamisraguhAyAM khaemaprapAtaguhAyAM ca cakravartinaH samastasyApi skandhAvArasya sukhottArayogyamunmagnajalAyAM nimagnajatAyAM vA nayAM kASThamayaM setubandhaM karoti / purohitaH-zAntikarmAdikartA / gajaturaGgamau prkRssttvegmhaapraakrmaadigunnsmnvitii| vardhakaha nivezAdisUtraNAkRt / strIratnamadbhutakAmasukhanidhAnaM / cakra-samastAyudhAtizAyi jayaripuvijayakaraM / utraMcakravartihastasaMsparzaprajAvasaMjAtaghAdazayojanAyAmavistAraM satAbyottaravijAgavartimlecArAdhitameghakumArAsurotsRSTAmbunaranirasanasamartha / carmarana-cakravartihastasaMsparzapratnAvasaMjAtakAdazayojanAyAmavistAraM prAtaruptAparAhasaMpannopanogyazA-| TyAdisaMpattikaraM / tathA maNiratnaM-yathAkramamuparyadhonAgavyavasthitayozvatracarmaratnayorapAntarAne tumbe nyastaH san ghAdazayojana vistAriNaH samastasyApi cakravartikaTakasya prakAzakArI tamimraguhAyAM khaemaprapAtaguhAyAM ca pravizatazcakravartino hastiratnazirasi nivajho bAdaza yojanAni yAvat pUrvAparapurorUpAsu tisRSu dikvatinivimamapi timirajAkhApahatA, yasya va haste zirasi vA nibamastasya samastopavasamastarogApahArakArI maNiH / kAkinIrasaM-cetAbyaguhayorujayannittidhvakonapaJcAzatsaGkhyamaemalakaraNa upayogi / khaDgaratnaM saMgrAmajUmAvapratihatazakti / daemara-viSamonnatavinAgeSu samatvakAri 1 yastamitraguhAyAmityAditaH kASThamayaM setubandhaM karoti iti paryata vyAkhyA varSakiranasvArthASikAre AvazyakacUrdhyAdau kRtA'sti / bAtamamuparyaghAzakArI jAtimadhu panIralaM. // 11 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ yajJavizeSatazca vyApAryamANaM yojanasahasramapyadhaH pravizati / etAni caturdazApi cakravartino ratnAni pratyekaM yakSasahasrA - dhiSThitAni bhavanti / eteSAM ca madhye sapta paJcendriyarUpANi saptai kendriyarUpANi / tAni ca paJcendriyarUpAeyekendriyarUpANi ca pratyekaM jambUdIpe jaghanyapade'STAviMzatisaGkhyAnyutkRSTapade dazottarazatadvaya saGkhyAni parijogamAyAnti / tathAhijaghanyapade catvArazcakravartinaH, ekaikasya ca cakravartinaH sapta paJcendriyANi saptaikendriyarUpANi, sapta ca caturbhirguNitA aSTAviMzatirbhavati / utkRSTapade cakravartinastriMzat, tadyathA - zraSTAviMzatirmahA videha eko jaratakSetra eka airavatakSetre, saptAnAM ca triMzatA guNane ghe zate dazottare 210 javata iti / tathA coktaM jambUddIpaprajJaptau - "jaMbUddIve NaM naMte ! jadaza|pae ukkosapae vA kevaiyA paMceMdiyarayaNasayA parijogattAe SamAgati / goyamA ! jahaNapae zradhAvIsaM nakosa para punni sayA dasuttarA paMceMdiyarayAsayA parinogattAe davamAgacaMti / jaMbUddIve NaM jaMte ! dIve jadannapae ukosapae vA kevajhyA egiMdiyara yaNasayA parinogattAe habamAgavaMti ? goyamA ! jannapae adhAvIsaM ukkosapae dunni sayA dasuttarA egiMdiyarayAsayA paribhogattAe habamAgavaMti ti" // 303 // samprati prasaGgata eva vAsudevaratnAnyAda cakkaM khaggaM ca dhaNu, maNI ya mAlA tadeva gaya sNkho| ee usatta rayaSA, savesiM vAsudevANaM // 304 // vyAkhyA - cakraM khanaM dhanurmaNirmAkhAmkhAnaguNA devasamarpitA gadA- pradraNa vizeSaH zaGkhaH pAJcajanyo ghAdazayojanavistAridhvAnaH, etAni sapta rakhAni vAsudevAnAM bhavanti // 304 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ saTIkA vRhatsaM0 uktaM ca prasaktAnuprasaktaM, zdAnI prastutamucyate, tatra nArakANAM kiyatkSetramavadhiviSaya ityetannirUpayannAhaPArayaNappahAe joyaNamegaM visaGa haviGa shrvhiie|puddhviie puDhavIe, gAjazramaUM pariharijA // 30 // vyAkhyA-ratnaprajAyAM pRthivyAM nArakANAmavadhijJAnasya viSayo yojanamekaM / tataH paraM pRthivyAM pRthivyAmavadhivi6SayacintAyAM gavyUtArdha pariharet , tadyathA-ditIyasyAM pRthivyAM sAdhaM gavyUtatrayamavadhijJAnaviSayaH, tRtIyasyAM gavyU tatrayaM, caturthyAmardhatRtIyAni gavyUtAni, paJcamyAM gavyUte, SaSThyAM sAdhaM gavyUtaM, saptamyAM gavyUtamiti / uktaM ca"cattAri gAucAI, zraddhaghAiM tigAjaraM ceva / aDDAijA munni ya, divasamegaM ca naraesu // 1 // " idaM ca viSayaparimANamavadhijJAnasyotkarSato veditavyaM / jaghanyataH punarida-ratnapranAyAmardhacaturthAni gavyUtAni nArakANAmavadhijJAnavibhASayaH, ditIyasyAM pRthivyAM trINi gavyUtAni, tRtIyasyAmardhatRtIyAni gavyUtAni, caturthyAM gavyUte, pazcamyAM sAdhu gavyUtaM, SaSTyAmekaM gabyUtaM, saptamyAmardhagavyUtamiti // 305 // naktaM saprasaGgaM nArakAnadhikRtyAgatighAraM, samprati nArakavaktavyatAmupasaMharannuttaravaktavyatopadepaM ca kurvannAhanarae saMkheveso, itto egiMdiyANa tiriyaannN| ganajuyajalacarojayapaMciMdiyAumANaM ca // 306 // vyAkhyA-narake narakaviSaye nArakANAM sthityavagAhanAdipratipAdane saMkSepa uktH| zta UrdhvamekendhiyANAM vikalebiyANAM-ditricaturinjiyarUpANAM, ekendhiyANAM paJcenjiyANAM ca sAkSAmupAdAnaM kRtamato'tra pArizeSyAttiryaggrahaNena vikalejiyANAM grahaNaM / tathA garnajanmopalakSitA garnAste ca catuSpadAH pakSiNazca assttvyaaH| "nuzra ti" padaikadeze // 11 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ *CALCDC ANANAS padasamudAyopacArAnujaparisarpAH, upalakSaNamatadura parisapazci / tathA jakhacarA matsyAdayaH / "ujaya tti" garnajAH saMmUhimAzca / etacca vizeSaNaM nujaparisaNAmura parisANa jakhacarANAM ca iSTavyaM / ye'pi ca catuSpadAH pakSiNazca saMmUchimAste'pyupakhahaNena sUcitA veditvyaaH| ete ca kathaMbhUtA ityaah-pshcendhiyaaH| tato vizeSaNasamAsaH, teSAM upakhakSaNametat , tena garnajasaMmUrbimamanuSyANAM cAyuHpramANaM cazabdAdehapramANaM ca vakSyAmi // 306 // tatra prathamata ekendhiyAdInAM zarIrAvagAhanAmAhajoyaNasahassama hiyaM, uheNa egidie trugnnesu| machajuzrale sahassaM, uragesu ya gapajAIsu // 30 // vyAkhyA-udhena-sAmAnyarUpeNaikendhyisAmAnyacintAyAmekenjiyANAmityarthaH, vizeSacintAyAM tarugaNeSu yojanasahasamadhikaM-kiJcitsamadhikaM, tacca samupAdigataM padmanAlamavaseyaM / atrAha-zarIrapramANamuvyAGgakhataH samutrAdiparimANaM tu pramANAmukhataH, samutrANAM cAvagAho yojanasahanamatastatapadmanAsAdikamucyAGgasApekSyA'dhikapramANaM javatIti kathaM na virodhaH / naiSa doSaH, iha samujhamadhye pramANAGgakhato yojanasahasrAvagAhe yAni padmAni tAni pRthivIpariNAmarUpANi, yathA zrIdevatAyAH padmahade padmaM, yAni punaH zeSeSu gotIrthAdiSu sthAneSu padmAni tAni vanaspatipariNAmarUpAyapi javanti, tAni ca zepeSu jalAzayeSu vakSyAdayazcotkarSataH zarIrapramANamAnena kizcitsamadhika yojanasahanaM javatIti na kazciddoSaH / tathA cAmumevArtha jinajAgaNikSamAzramaNo vizeSaNavatyAmAha-"jozraNasahassamahithaM, vaNassaIdehamAmudiI / taM ca kila samuddagayaM, jalaruhanAkhaM havai nannaM // 1 // usseiMgula taM, hoipamArSaguleNa ya smuddo| zava R e-CIRCAR
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 12 // roppara sunnivi, kahamavirohINi huzAhu // 2 // puDhavIpariNAmAI tAI kira sirinivAsapajamaM ca / gotitthesu vaNa-5 sttiikH| ssazpariNAmAiMtu hujAhi // 3 // jatthussehaMgula, sahassamavasesaesu ya jalesu / valIlayAdarDa viya, sahassamAyAma duti // 4 // " tathA matsyayugale-garjevyutkrAntikasaMmUrchimakhadaNa urageSu ca-sarpajAtIyeSu garnajAtiSu-garmajanmasu dehapramANaM pratyeka yojanasahalaM paripUrNamuktam ||atraantre ca prAguktavanaspatizarIraviSayAkSepaparihArasaMvAdakamanyakartRkaM gAyA-18 trayam-"usseiMgulagaNiyaM, jalAsaya jamiha joyaNasahassaM / tatthuppAnaM naliNaM, vinneyaM jaNiyameyaM tu // 1 // jaM puNa jasahidahesuM, pamANajodhaNasahassamANesu / uppajAi varapauma, taM jANasu vidhAraM tu // 3 ||ajhskhilaasesuN, kesu viniruvaddavesu jaNiyA: / valiyAmAIje, jahuttamANeNa juttA // 3 // " SAKWORKONKAKK KHERASIRAHARAS ida gAthAtrayamapi gatArtham // parikasu dhaNuyapuhutta,maNuenanujageSu godhAnakuSAdiSu / ganacanappaya baggAuAInuzragesu gAuyapuhuttAparikasu dhaNuyapuduttaM,maNuesuagAuyA tinni // 30 // vyAkhyA-garjavyutkrAntikAnAM catuSpadAdInAM hastyAdInAM zarIrapramANaM SaD gavyUtAni / nujageSu godhAnakukhAdiSu gavyUtapRthaktvaM zarIrapramANaM / pRthaktvaM viprvRtiraanvyH| pahiSu zarIrapramANaM dhanuHpRthaktvaM / manuSyeSu trINi gabyUtAni // 30 // sAmpratameSAmeva saMmUDhimajAnAM zarIramAnamAhadhaNupuDhuttaM paskisu, juzrage urage ajoynnpuhuttN| hoz cauppaya saMmuchimANa taha gaauapuddutt30|| // 12 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 1 PI vyAkhyA-pakSiSu saMmUrcimeSu zarIrapramANamutkRSTaM dhanuHpRthaktvaM / nujageSu tu godhAnakulAdiSUrageSu sarpajAtIyeSu saMmUrci4 meSu yojanapRthaktvaM / tathA saMmUrbimacatuSpadAnAM zarIrapramANaM gavyUtapRthaktvam // atrAntare ceyaM vizeSapratipAdikA'nyakartRkA gAthA-"saMkho puNa vArasa joSaNAI gummI nave tikosaM tu / jamaro joaNamegaM, madhuragA joannshssN||1||" zako dhAdaza yojanAni zarIrobyeNa veditavyaH / guTamI karNazRgAlI trImijayavizeSaH zarIroyamadhikRtya krozatrika javati / bhramarazcaturinjiyavizeSo yojanamekaM / matsyA naragAzca pratyekaM yojanasahasram ||1||30e|| samprati vikalenDriyANAM pratyekavanaspatirahitAnAmekenjiyANAM saMmUrdhimamanujAnAM ca zarIrapramANamAhavigaliMdiyANa bArasa, u joaNAtinni canara kosA yAsesANogAhaNayA, aMgulajAgo asaMkhatamo310 vyAkhyA-vikalejiyANa-bhitricaturinjiyANAM yathAkramaM zarIramAnaM bAdaza yojanAni trayaH krozAzcatvAraH koshaaH| zyamatra lAvanA-dInchiyANAM-zaGkhAdInAmutkarSato dehamAnaM ghAdaza yojanAni / trIlighyANAM matkoTAdInAM trINi gavyUtAni / caturinjiyANAM namarAdInAM catvAri gavyUtAni / zeSANAM pRthivyaptejovAyUnAM sAdhAraNavanaspatInAM saMmUrbimamanuSyANAM cAvagAhanA dehamAnamaGgakhajAgo'saGkhyeyo'GgakhAsaGkhyeyajAgamAnamityarthaH // 31 // samprati vanaspatikAyikAdInAmekendriyANAM parasparaM dehamAne tAratamyamAhavaNaNaMtasarIrANaM, egaM nilasarIragaM pamANeNaM / zranalodagapuDhavINaM, asaMkhaguNiyA jave vuDhI // 31 // vyAkhyA-vanaspatikAyikAnAmanantazarIrANAM sAdhArapAnAmityarthaHpramANenaikamanikhazarIrakaM, kimuktaM javati ? yAva ******** catvAri gavyUtAdihamAna pAdaza yojanA pAdaza yojanAni *
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ khijanAgamittAI hati timajhAsapeyatnAgamAtrANi nAtikAyikavAyukAyikA nikAya vRhatsaM0 pramANaM sAdhAraNavanaspatizarIraM tAvatpramANameva vAyukAyikaikajIvazarIramiti / tato vAyukAyikazarIrAdanalodakapathivI-18 sttiikH|| // 11 // nAM-agnikAyikAkAyikapRthivIkAyikAnAM zarIrANAM yathAkramamasaGkhvaguNitA'saGkhyeyaguNA javati vRddhiH| zyamatra jAvanA-yAvatpramANamekaM vAyukAyikazarIraM tato'saGkhyAtaguNamekamagnikAyikazarIraM, tato'pyasaGkhyAtaguNamekamapkAyikaza rIra, tato'pyasaGkhyAtaguNamekaM pRthivIkAyikazarIraM / sarvANi cAmUni sAdhAraNavanaspatikAyikavAyukAyikAgnikAyi-18 *kApkAyikapRthivIkAyikazarIrANi svasvasthAne pratyekamaGgulAsaGkhyeyatnAgamAtrANi javanti / uktaM ca mUlaTIkAyAM"savAI sANe aMgukhAsaMkhijAnAgamittAI havaMti ti" // 311 // uktaM tiryamanuSyANAM dehamAna, samprati teSAmAyuHpramANamAhabAvIsa sahassAI, satta sahassA tinni horttaa|vaae tinni sahassA, dasa vAsasahassiyA rukA // 31 // 18 saMvabarANi bArasa, rAidiya hu~ti shrjnnpnnaasaa|ummaas tinni paliyA, puDhavAINaM vi nakosA // 313 // hai vyAkhyA-ekendhiyAdInAM manuSyaparyantAnAM sthitirAyuHpramANarUpaiSotkRSTA / tadyathA-pRthivIkAyikAnAM pAviMzati6 varSasahasrANi / zrapkAyikAnAM sapta varSasahasrANi / tejaskAyikAnAM trINi rAtriMdivAni / vAte vAtakAye trINi varSasa-18 sahasrANi / vRkSA vanaspatayo dshvrssshnikaaH| kimuktaM javati ? vanaspatikAyikAnAmutkarSataH sthitirdaza varSasahasrANI // 11 // ti tathA dIjiyANAmutkarSataH zrAyuHsthiti daza varSANi, trIndhiyANAmekonapaJcAzamAtriMdivAni, caturindhiyANAM paemAsAH, pazcenjiyANAM tiryamanuSyANAM trINi paTyopamAni // 313-313 // AAAAAAA HOROSKOPAISAXTA***ISHA
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ REASORRIAGRICROSOK evaM sAmAnyena pRthivyAdInAmutkRSTAM sthitimanidhAya samprati pRthivIkAyikannedeSu pratijedamAyuSo dAnAhasahA ya sujha vAlutha, maNosilA sakarA ya khrpuddhvii| egaM bArasa caudasa, solasa adhAra bAvIsA 314/ vyAkhyA-iha pUrvArdhapadAnAmuttarArdhapadAnAM ca yathAkrama yojanA / sA caivaM-sadaNA-marusthalyAdigatA pRthivI | hai tasyA nirupalavasthAnasthitAyA eka varSasahasramutkRSTAyuH / zujhA-kumAramRttikA tasyA napatravAlAve vAdaza varSasahasrANi / / vAlukA-sikatA tasyAzcaturdaza varSasahasrANi / manaHzilA-pratItA tasyAH Somaza varSasahasrANi / zarkarA-dRSatkarkarikA tasyA aSTAdaza varSasahasrANi / kharapRthivI-zikhApASANarUpA tasyA kAviMzativarSasahasrANi // 31 // samprati tiryakpaJcendhiyANAM garbhajAnAmAyuSkavizeSamAhagajuajalacarojayauragesutha puvkomiukosaa|mnnuacuppy tipalizra, paliyAsaMkhiU parakIsuI ___ vyAkhyA-"galatti" padaikadeze padasamudAyopacArAmalajA iti iSTavyaM, etacca vizeSaNamujayazabdopAdhijalacarazabdamapahAyApareSu sarveSvapi padeSu yojyaM / "nubatti" tujaparisaNAM godhAnakulapranRtInAM garjajAnAM, tathA jalacarANAM matsyAdInAmujayeSAM-saMmUrbimajAnAM garbhavyutkrAntAnAM ca, tathorageSu SaSThIsaptamyorarthapratyajedApuragANAM-sarpajAtInAmutkarSata zrAyuSkasthitiH pUrvakoTI vijheyaa| tathA garmavyutkrAntAnAM manujAnAM catuSpadAdInAM ca trINi pkssyopmaanyutkRssttmaayuH| padiSu pakSiNAM garjavyutkrAntikAnAM paDyopamasyAsaGkhyeyo jaagH||315||
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 13 // CMOREALIS iha garnajanujaparisarpAdInAmutkRSTamAyuH pUrvakoTipramANamityuktaM, tataH pUrvasya parimANamAha | sttiikH|| puvassa u parimANaM, sayariM khalu hu~ti komilakAH / bappamaM ca sahassA, vodhavA vAsakomINaM // 316 // 3 - vyAkhyA-pUrvasya parimANaM varSakoTInAM saptatiH koTikhakSAH SaTpazcAzatsahasrANi pu05600000000000| tathAhi-pUrvAGga caturazItivarSalakSANi, pUrvAGgaM ca pUrvAGgena guNitaM pUrva navati, tato yathoktaM pUrvasya parimANaM na virudhyte||316|| samprati saMmUrchimapaJcendhiyasthalacarAdInAmAyuHsthitiM pratipAdayativAsasahassa paNiM disu muhima culasI bisttritivnnaa|baayaalaa ukosA, thala khaDnaragejuyaMge ya 317 ___ vyAkhyA-iha "muhima ti" vizeSaNaM sarvatrApi saMvandhanIyaM, varSasahasrANIti ca padaM caturazItyAdiSu pratyeka yojyate, yathAsaGkhyaM ca saGkhyAsaGkhyeyapadayojanA, sA caivaM-saMmUrchimAnAM paJcendriyANAM sthalacarANAmutkRSTamAyuHpramANaM caturazItivarSasahasrANi / khacarANAM paJcenjiyANAM saMmUrvimAnAM balAkAdInAM dAsaptativarSasahasrANi / naragANAM sarpajAtInAM saMmULimAnAM tripaJcAzavarSasahasrANi / nujagAnAM nujaparisaNAM saMmUrbimAnAM vicatvAriMzavarSasahasrANi // 317 // sAmprataM saMmUrbimamanuSyANAmavagAhanAM sthitiM cAnidhAtukAma AhaaMguladhasaMkhajAgo, jakkosogAhaNA mnnussaaeN| saMmuhimANa jANasu, aMtamudattaM ca prmaauN||31|| ___ vyAkhyA-manuSyANAM saMmUrvimAnAMvAtapittAdisamunnavAnAM, tathA coktaM prajJApanAyAM-"kahi NaM te! sammucimamaNussA saMmukhaMti ? goyamA! aMto maNussakhitte paNayAlIsAe joaNasayasahassesu avAjosu dIvasamuddesu pannarasasu kammajUmIsu // 11 // ASA
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIsAe kammabhUmIsu bappAra aMtaradIvesu gajavakaMtiya maNussAeM caiva uccAresu vA pAsavaNesu vA khelesu vA jallesu vA siMghANesu vA vaMtesu vA pittesu vA sukkesu vA soziesu vA sukkapuggala parisAsu vA vigayajIvakalevaresu vA thI purisasaMjogesu vA nagara nicamaNesu vA sabesiM caiva zrasurANesu ettha NaM samumimaNussA saMmucaMti" / teSAmutkRSTAvagAhanAM jAnI hyaDukhAsaGkhyeyajAgaM paramaM cotkRSTamAyurantarmuhUrttam // 318 // atha pUrvoktAnAM saMmUrtimAnAM sarveSAM jaghanyamAyuH pramANamAha savesiM zramANaM, ninnamuhutto jave jameNaM / sotrakamAuyAeM, sannINaM caiva emeva // 31 // vyAkhyA - sarveSAmevaikendriyAdInAM paJcendriyaparyavasAnAnAmamanaskAnAM saMmUmijanmanAjAM bhinnaH khaeko muhUrto'nta| muhUrttamityarthaH navati jaghanyamAyuH / tathA sopakramAyuSAM saMjJinAM garbhavyutkrAntAnAM paJcendriyANAmevameva jaghanyamapyAyurantarmuhUrtapramANamityarthaH // 31 // atraivAyurviSaye prasaGgataH kiJcidabhidhAtukAma vAda zrAjassa baMdhakAlo, zrabAdakAlo u aMtasamaya / apavattaNaNapavattaNavakamANuvakkamA jaliyA // 320 // vyAkhyA - AyuSaH sapta padArthA yathAyogaM pravartante / tadyathA - prathamo bandhakAsaH, sa ca yAvati jIvitavya trijAge zeSe parajavAyurbadhyate sa veditavyaH / " vAhakAlu tti" baddhaM sat parajavAyuryAvantaM kAlaM nodayamAyAti tAvAn kAlavizeSo'bAdhAkAlaH / zrantasamayo nAmAnubhUyamAnaM javAyuryasmin samaye niSThAM banate / apavartanaM dIrghakAlavedyatayA vyava
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 123 // | sthitasyAyupaH svahpakAlavedyatApAdanaM / anapavartanaM yadyAvatsthitikaM purA baddhaM tattAvatsthitikamanubhUyate na sthitihAsApAdanamiti / tathopakramyate yena kAraNakalApena sa upakramo'pavartanakAraNakalApaH / anupakramastadabhAvaH // 320 // tAyuSaH sapta padArthA yeSAM jIvAnAM yathA javanti tathA pratipAdayati| devA neraiyA vA, zrasaMkhavAsAcA ya tirimaluA / bammAsavasesAU, paranavicaM jhADa baMdhaMti // 321 // egiMdi taha vigalA, paNiM dizrA je ya aNapavattAU / te jI vizva ttinAge, sese baMdhaMti paramAuM // 322 // sesA puNo tijAge, navajAe sattavIsajAe vA / baMdhaMti parajavAuM, aMtamuDutaMtime vA'vi // 323 // vyAkhyA-- devA nArakA vA, vAzabdaH samuccaye, asaGkhyAtavarSAyuSa stiryaGmanuSyAzca SaNmAsAvazeSAyuSaH santaH pArajavikamAyurvanti / tathaikendriyA vikalendriyAH- dIndriyatrIndriyacaturindriyalakSaNaH paJcendriyAH- tiryaJco manuSyA vA ye'napava| yayuSaste niyamataH svajIvitatrijAge zeSe pArajavikamAyurvanti / zeSAH punarapavartanIyAyupa ekendriya vikalendriyapazcepriya tiryaGmanuSyAH svajIvitasya trijAge vA zeSe parajavAyurbadhnanti, yadi vA navajAge trinAgatrijAga ityarthaH, athavA | saptaviMzatijAge tribhAga trinAgatribhAga iti bhAvaH / tena yaducyate siddhAnte - "siya ttinAge siya tinAgattinAge | siya tinAgattinAgatijAge" iti, tena sahA visaMvAdI damavaseyaM / tatrApi bandhatazyutAH santo niyamato'ntime muhUrtte baghnanti / / 321-322 - 323 // saTIkaH // // 123 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ *CRORSCHOCOCHOOL ___ tadevamukto bandhakAlaH, sAmpratamabAdhAkAkhamAnamAhaje jAvazme nAge, jIvA baMdhaMti prjvssaauuN| tesimabAhAkAlo, aNudayakAlu tti so jaNi // 3 // ___ vyAkhyA-ye jIvA yAvati nAge-paemAsAdirUpe svajIvitabinAgAdirUpe vA paralavasya yogyamAyurbadhnanti, sa tAvAn bandhodayApAntarAkhalakSaNo javati teSAmabAdhAkAlaH / etameva paryAyeNa vyAcaSTe-sovAdhAkAlo'nudayakAla iti naNita-18 tiirthkrgnndhraiH|| 34 // tathA'ntasamaya AyuSa niSThAsamayo yadanantaraM parajavAyurudayamAgati parajavAyuSi codayaprApte parajavaM prati jIvAnAM| gatimdhiA pravartate, tatastAmeva vivakuridamAha vihA gaI jivANaM, uta vakA ya prjvgghnne|gsaamshyaa uja, vakA caupaMcasamayaMtA // 325 // | vyAkhyA-jIvAnAM paranavagrahaNe parajavamAkrAmatAM gatirvidhA pravartate, tadyathA-jhajvI vakrA ca / tatra yA jhavI saikasAmayikyekasamayanivRttotpattidezasya samazreNyA vyavasthitasvena prathamasamaya eva prApteH, anyathA gatejutvAyogAt / vakrA tu catuHsamayAntA paJcasamayAntA vA aSTavyA / catuHpaJcazabdopAdAnasya ca phalamidaM-bAhuTyenotkarSatazcatuHsamayaparyavasAnA vakragatiH kvacicca kadAcicca pnycsmypryvsaanaa| etadanantarameva jaavyissyte||ttrrjugtau vakragatI ca nayamatanedena paranavAyurudayaM vicintayiSuridamAha-"ulagai paDhamasamae, parajaviNaM AzcaM tahAhAro / vakkAe~ bIyasamae, parana 1 cau paMca samayA vA iti pratyantare. OURNACAUSAMACOCCASS+
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 14 // 55254505404 viAlaM udayame // 1 // " jugatau prathamasamaya eva pArajavikamAyurudayamAgavati, prathamasamaya eva ca parajavagaMvandhyA-15 saTIkaH // hAraH / tathAhi-nizcayanayamatena parajavaprathamasamaya eva pUrvazarIraparisATaH, yasminneva ca samaye sarvAtmanA pUrvazarIrapa-|| risATastasminneva samaye gatiH, tato gateH prathamasamaya eva parajavAyuSaH udayaH, jhajugatyA ca prathamasamaya evotpattidezamAsAdayati, sajatA~zca svazarIrayogyAna pujalAnAdatte, tataH prathamasamaya eva parajavasaMvandhyAhAraH / vakragatAvapyuktaprakAreNa 3 nizcayanayamadhikRtya prathamasamaya eva parajavAyuSa udayaH, tamantareNa sarvAtmanA pUrvazarIratyAgAsajavato gaterasaMjavAt / paraM kaizcit paristhUlanyAyamAzritya vakragatau ditIyasamaye parajavAyurudayamAgatIti pratipannaM, tatastadanidhitsurAha| "vakkAe" ityAdi, vakrAyAM gatau hitIye samaye parajavAyurudayameti / zyamatra nAvanA-kila pUrvanavaparyantasamaya eva |vakA gatiH pratipattumArabdhA, tatpariNAmAnimukhatvAt , tataH so'pi samayo vakragatisaMvandhI aSTavyaH, ditIye ca samaye| parajavAyurudayamAgavati, tata uktaM pitIye samaye vakrAyAM gatau parajavAyuSa udaya iti ||1||shyN ca gAthA'nyakartRkyavaseyA, hai na sUtrakArakRtA, mUlaTIkAyAM harijaprasUrikRtAyAmavyAkhyAnAt , tasyAM ca vakrAyAM gatau sthito jIvaH kadAcidekena vakreNotpattidezamAsAdayati, kadAcivAcyAM, kadAcitriniH, kdaacicctuniH| tatra yadekena vakreNa tadA niyamAdAhArakaH / tathAhi-prathamasamaye pUrvazarIramokSaH tasmiMzca samaya AhArako, ditIyasamaye taharIrayogyAH kecit pujalA // 12 // jIvayogato lomAhArataH saMbandhamAmuvanti, audArikavaikriyAhArakapujavApAdAnaM cAhArastataH prathamasamaya AhArako, hitIye ca samaya utpattidezamAgata iti tanavayogyazarIrapujalopAdAnaM karoti, tatastasminnapi samaya AhAraka iti /
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAHARANA vikrAyAM gatau trayaH samayAH, tatra prathame'ntime ca samaye pUrvoktanI tyA''hAraka iti madhyama ekasmin smye'naahaarkH| trivakrAyAM gatau catvAraH samayAH, te caivaM-trasanADyA bahiradhastanajAgA'paritane nAge yaghoparitanAnAgAdadhastane nAge samutpadyamAno jIvo vidizo dizi dizo vA vidizi yadotpadyate, tadaikena samayena trasanAmI pravizati, hitIyenoparyadho vA gamanaM, tRtIyena bahinissaraNaM, caturthena vidizyutpattideze prAptiH / atra prathamAntimasamayayoH prAgutayukterAhArako madhyamayostu dhyoH samayayoranAhArakaH / caturvakrAyAM gatau paJca samayAH, te ca sanADyA bahireva vi-14 dizo vidizyutpattau khanyante, tadyathA-prathame samaye trasanAcyA bahireva vidizo dizi gamanaM, vitIye trasanAcyA madhye pravezaH, tRtIya uparyadho vA gamanaM, caturthe vahiniHsaraNaM, paJcame vidizyutpattidezagamana, atrApi prathamAntimasamayayorAhArakaH, zeSeSu tu madhyameSu triSu samayeSvanAhArakaH / ihotkarSato'pi vAhuTyatazcatuHsAmayikI vakragatiH pravartate, paJcasAmayikI tu svarUpasattvAzritA tato na vivakSyata iti tatra tatra siddhAntapradeze vakragatAvanAhArakacintAyAmekaM kau vA samayAvanAhAraka ityukta / yadi vaikaM ko vetyatra vAzabdAt trIn vA samayAnanAhAraka iti aSTavyaM, tato na kshciddossH||32|| etadeva darzayatigagatigavakAzsu, jugaashsmesuprjvaahaaro|phugvkaashsu samayA, ga do tini ya zraNAhArA 36 hai ___ vyAkhyA-ekaditrivakrAdiSu vakragatiSvAdizabdAccaturvakrAyAM ca gatau vitIyAdiSu samayeSu prjvaahaarH| tadyathAekavakrAyAM gatau ditIye samaye parajavAhAraH, vikrAyAM tRtIye samaye, trivakrAyAM caturthe samaye, caturvakrAyAM paJcame
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 12 // A%ARASTRANGARG samaye / tathaikavakrAyAM srvthaa''haarkH| etacca prAgeva jAvitaM / vikrAdiSu tu vakragatiSu yathAkramamekaM ghau trIn sama- saTIka yAna'nAhArakaH tadyathA-dhivakrAyAM vakragatAveka samayamanAhArakaH,trivakrAyAMcau samayau, caturvakrAyAMtrIna samayAniti 326 sAmpratamapavartanAnapavartanarUpadhAraSyamanidhitsurAhabahukAlaveaNiGa, kammaM appeNa jamiha kAkheNa / vezjA jugavaM citra, jalasavappaesaggaM // 327 // apavattaNijameyaM, zrAcaM ahavA asesa kammaM pi|bNdhsme vivaI, siDhilaM ciya taM jahAjuggaM // 32 // ___ vyAkhyA-yadAyUrUpaM karma bahukAlavedanIyaM prajUtakAlavedyamiha jagati tiryagnirmanuSyaizcAparvatanAkaraNavazato yugapa dIrNasarvapradezAgraM sadaspenaiva kAlena vedyate anubhUya nijIryate / etadAyuH karmApavartanIyamucyate / na caivamAyurevaika karmA-14 pavartanIyaM, kiMtu zeSANyapi karmANi / tathA cAha-'ahavetyAdi' athavA zeSakarmApi samastamapi karma prajUtakAlavedyamapavartanAkaraNayogato yugapadIrNasarvapradezAgramapena kAlena vedyate tadapavartanIyamavaseyaM / nanu yadi vandhakAle prajUtakAlavedyaM baI sadAgapavartanAkaramavazato'Tapenaiva kAlena vedyate tarhi kRtanAzAkRtAcyAgamaprasaGgaH, ythaavjhmvednaadythaavednmbndhaat| tata zrAha-bandhasamaye'pi bandhakAle'pi tadapavartanIyamAyuH zeSa vA karma zithilameva yathAyogyamapavartanIyatAyogyadezakAlAnatikrameNa brch| zyamatra nAvanA-bandhakAle'pi tathArUpAdhyavasAyayogatastattathArUpameva baLa yena taM taM dezaM kAlaM puruSaM vA'pekSyApavartayati, tato na kazciddoSaH // 324-320 // // 12 // puNa gADha nikAyaNa baMdheNaM putvameva kila barUM / taM hozraNapavattaNa, joggaM kamaveaNiUphalaM ||3e| yiyugapadAsarvapradezAnava kAlena vedhate dapavartanIyamAyaH zeSepa
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - yat punarAyuH zeSaM vA karma gADhanikAcanabandhena gADhamatyarthaM yannikAcanamavazyavedyatayA'vasthApanaM taca tadvandhazca tena gADhanikAcanavandhena pUrvametra kila va jayati, tadbhavatyanapavartanayogyaM kramavedanIyaphalaM krameNa paripAvyA || vedanIyaM phalaM yasya tattathA / kimuktaM javati ? yattathArUpapariNAmayogato'vazyavedyatayA nikAcitaM tadanapavartanIyasvarUpaM, zranapavartanIyasvarUpatvAcca kramavedanIyaphalamiti / tatrAyuzcintAyAM devA nArakA uttamapuruSAzcaramazarIrA asaGkhyAtavarSAyuSazcAnapavartanIyAyuSaH, zeSA apavartanIyAyuSo'napavartanIyAyuSazca // 329 // sAmpratamupakramAnupakramarUpadhAraghayaM vyAcikhyAsuridamAha | jeNAumuvakkamikara appasamuttheSa irageNAvi / anavasApAI, navakamo so idaM neI // 330 // vyAkhyA - yenAtmasamutthenAdhyavasAya vizeSA dinetareNApi vAhyena viSAgnizastrAdinA zrAyurupakramyate dIrghakAlavedyaM sadaspakAlavedyatayA vyavasthApyate, so'pavartana heturadhyavasAnAdiriha prakrama upakramo javati jJeyaH // 330 // - sa ca saptavidhastathA cAha anavasA nimitte, khAdAre veyaNA parAghAe / phAse khANApANU, sattavihaM nijae zranaM // 331 // vyAkhyA - Ayudhite jedamupayAti zIghrameva vidhvaMsamupagacchatIti bhAvaH / zradhyavasAne -adhyavasitiradhyavasAnaM tasmin sati, tacvAdhyavasAnaM tridhA, tadyathA - rAgarUpaM, sneharUpaM, jayarUpaM / tatra rAgAdAyurbhedo yathA prapApAlikAyAstaru kaJcana puruSamanurAgataH pazyantyAH / snehAdyathA kasyAzcitputraviyogataH / jayAdyathA vAsudevadarzanataH somilasya gaja
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 16 // GANESAMACROSOM sukumArazvazurasya / nimitte-daekakazAzastrajvAdike / zrAhAre-pracure nakSite sati / tathA vedanAyAM shuulaadi-18|sttiikH|| rUpAyAM / tathA parAghAto-gartAprapAtAdisamutthastasmin sati / tathA sparze-nujagAdisaMbandhini / tathA prANApAne-18 uvAsaniHzvAsarUpe nirudhe sati / sarvasaGkhyAmAha-saptavidhaM saptaprakAreNAyurnidyate / ete copakramA apavartanayogyamAyurapavartayanti, nAnapavartanayogyaM / ete ca caramazarIriNAmapi kepAzcitsaMjavanti, pImAMca janayanti, na punarAyurapavartayanti, kevalamupakramahetusamparkataste sopakramAyuSa ucyante, zeSAstUpakramahetuvikalA nirupakramAyuSa iti kRtaM prasaGgena // 331 // samprati prastutamanidhIyate / tatra prakRtamupasaMharanuttaragranthaM ca saMbadhayannidamAhapuDhavAINa navaviI, esA me valiyA samAseNa / eesiM kAyaviI, nahuM tu a paraM vulaM // 33 // vyAkhyA-eSA'nantaroditA avasthitiH pRthivyAdInAM samAsena saMdepeNa varNitA / sAmpratamataH paramUvameteSAmeva pRthivIkAyAdInAM kAyasthiti-tameva pRthivIkAyAdika kAyamaparityajatAmavasthAnarUpAM vadaye // 33 // pratijJAtameva nirvAhayatiassaMkhosappiNisappiNIna egidiyANa ya cnehN| tA cevaka aNaMtA, vaNassaIe u bodhvaa||333 // vyAkhyA-kendhiyANAM caturNA pRthivyaptejovAyurUpANAM pratyekamutkRSTA kAyasthitirasoyA utsarpiNyavasarpiNyaH, // 116 // etacca kAlataH parimANaM / etadeva kAlaparimANaM yadA kSetratazcintyate tadaivamavaseyaM-asaGkhyeyeSu lokAkAzeSu pratisamayamekaikapradezApahAre yAvAn kAlo lagati, tAvatkAlaparimANaparichinnA asaGkhyeyA utsrpinnyvsrpipyH| uktaM ca prajJA
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ panAyAM - "puDha vikAie NaM te! puDhavikAie tti kAla kicciraM hoi ? goyamA ! jahaneNaM aMtomuddattaM nakoseNaM asaMkhiUM kAlaM asaM khijAuMsappilITa sappiNI kAlarTa, khitta zrasaMkhitA logA, evaM AU teja vAcakAzyA vi" / tA | evotsarpiNyava sarpiNyo vanaspatervanaspatikAyikasyAnantotkRSTA kAryasthitirvoddhavyA / idamapi kAlataH parimANaM / kSetrataH pUrvoktaprakAreNAnantA lokA saGkhyeyAH pulaparAvartAH, te cAvalikAyA asaGkhyeyatame jAge yAvantaH samayAstAvatpramANA veditavyAH / tathA coktaM prajJApanAyAM - "vaNa phaikAie NaM jaMte! vaNapphakAie tti kAla kicciraM hoi ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuddattaM nakose ataM kAlaM zratAnuM ussappiNiusappiNI kAlarTa, khitta atA logA asaMkhiyA puggalapariyaTTA, teNaM puggalapariyaTTA zrAvaliyAe asa likha jAgo " // 333 // tathA vAsasahassA saMkhA, vigalANa viI u hoi boddhvaa| satta 5 javA ujave, paNiditi rimaNuzra ukkosA334 vyAkhyA - saGkhyeyAni varSasahasrANi vikalAnAM - vikalendriyANAM dvitricaturindriyANAM pratyekamutkRSTA kAya sthitiH / turvAkyabhede, uktaM ca- "tuH syAnede'vadhAraNe" zrayaM ca vAkyajedaH pUrvamutsarpiNyavasarpiNIH kAryasthitiparimANamuktaM, | idaM tu varSasahasrairiti / paJcendriyatirazcAM manuSyANAM cotkRSTA kArya sthitiH saptASTajavAH / tatra yadA'STau javAH prApyante tadA sapta javAH pAzcAtyAH saGkhyAtavarSAyuSo veditavyAH, zraSTamastu niyamAdasaGkhyeyavarSAyuH, ata eva saptASTanavA ityuktaM, anyathA'STa javA ityucyeta / jaghanyA tu sarvatrApi kAya sthitiraMntarmuhUrttam // 334 //
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga tadevamuktaM naratirazcAM dehamAnamAyuHpramANaM ca / sAmpratameteSAmevopapAtoghartanAvirahakAlasyotpadyamAnodhartamAnasaGkhya sttiikaa| yorgatyAgatyozca pratipAdanAvasaraH, tatra tirazco'dhikRtya tatrApyekenjiyAnupapAtasaGkhyAM gatiM caah||17|| aNusamayamasaMkhijA.saMkhijAU atirimnnuyaay| egidiesu gache, thArA IsANadevA ya // 335 // 2 vyAkhyA-upapAtavirahakAla upartanAvirahakAlazca naikendhiyANAmasti, pratisamayaM teSAmupapAtopartanayoH sanAvAt, tato na teSu pAracyAvatAraH, kevalaM kiyantaH pratisamayamutpadyanta iti cintyate, tatrAnusamayaM pratisamayamekendhiyA naikamitrAdisaGkhyA utpadhante, kiM tvsngkhyeyaaH| kimuktaM navati pratisamayamekenjiyatvenotpadyamAnA jIvA asaGkhyeyA sanyajante, etacca parasthAnopapAtApekSyA aSTavyaM, svasthAnopapAtApekSyA tvanantA api assttvyaaH| ekendhiyAzca paJcavidhAH,31 tadyathA-pRthivIkAyikA zrapkAyikAstejaskAyikA vAyukAyikA vanaspatikAyikAzca / tatrAdyAH pRthivIkAyikAdayazcatvAraH svasthAnataH parasthAnato vetyanapekSya sAmAnyata utpattau cintyamAnAH pratyekamanusamayamasaGkhyeyA utpadyamAnA khanyante / tathA coktaM prajJApanAyAM-"puDhavikAzyA paMte ! egasamaeNaM kevazyA javaLaMti ? goyamA! aNusamayaM avirahiyA asaMkhijA / evaM jAva vAlakkAzyA iti" / vanaspatikAyikAH svasthAnata utpadyamAnAH pratisamayamanantAH, parasthAnata utpadyamAnAH pratisamayamasaGkhayeyAH sakalakAvaM khanyante / uktaM ca-"vaNapphazkAzyA NaM jaMte / egasamaeNaM kevazyA java // 12 // vaGati ? goyamA ! saNovavAyaM pamucca aNusamayamavirahiyA aNaMtA uvavaUMti, parajaNovavAyaM pamucca aNusamayamavi-5 rahiyA asaMkhijA" iti // svasthAnopapAtamevAdhikRtyeyaM propagAthA-"ego asaMkhajAgo, vaTTara ubttttnnovvaaymmi| HiARMACLES FASEARCHROADCARRECAUSANS
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ eganigoe niccaM, evaM sesesuvi sa eva // 1 // " ekasminnigode nityaM sarvakAlameko'saGkhyeyajAga upartanAyAM vartate / ekazcAsaGkhyeyatnAga upapAte, evaM zeSeSvapi sUkSmavAdarajedajinneSu pratyekaM sa evaiko'saGkhyeyo jAga upartanAyAM, sa evaiko'saGkhayeyo nAga upapAte prssttvyH| zyamatra nAvanA-ekaikasya nigodasya sUdAsya bAdarasya vA'nantajIvAtmakasyAsasyeyajAgIkRtasyaiko'saGkhyeyajAgaH satatamurtate, ekazcAsaGkhyeyatnAgastasmin sthAna utpadyate, so'pyasaGkhyeyo nAgo'nantajIvAtmakaH, tata ekaikasminnapi nigode pratisamayamutpadyamAnA anantA khacyante, kiM punaH sakala nigodApekSayeti // 1 // zratha kimidaM nigoda iti ucyate-anantAnAM jIvAnAM sAdhAraNamekaM zarIraM, tacca stibukAkAraM, itthaMnUtAnAM cAsasyeyAnAM nigodAnAM samudAyo golakAkAro golakaH / te ca golakA asngkhyeyaaH| tathA caitadarthasaGghAhikA vitIyeyaM pradepagAthA-"gokhA ya asaMkhikA, assaMkhanigoyagola napi / ivikkammi nigoe, apaMtajIvA muNeyavA // 1 // " golA loke saGkhyeyAH, golakaca jaNitastIrthakaragaNadharairasaGkhyeyanigodo'saGkhyeyanigodAtmakaH, ekaikasmiMzca nigode jIvA anantA jnyaatvyaaH| muNeyavA iti jAnAteH zo "jANamuNo" iti jaanaateMnnaadeshH||1|| ete ca nigode vartamAnA jIvA vividhAH, tadyathA-sAMvyavahArikA asAMvyavahArikAzca / tatra ye sAMvyavahArikAste nigodejya ubhRtya zeSajIvarAzimadhye samutpadyante / tenyo'pyukRttAH kecidbhUyo'pi nigodeSu madhye samAgavanti, tatrApyutkarSata zrAvalikAyA asayeyajAgagatasamayapramANAn pujalaparAvartAna sthitvA nUyo'pi zeSajIveSu madhye samAgacanti / evaM jUyo bhUyaH sAMvyavahArikajIvA gatyAgatI kurvanti / ye tvasAMvyavahArikAste sarvadaiva nigodeSvevAvatiSThante, na punaste kadAcanApi trasajAvaM ALANKARACROCESSONAMGARH
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 12 // khabdhavantaH // tathA caitadarthasaGkrAhikA prakSepagAthA-"asthi aeMtA jIvA, jehi na patto tasattapariNAmo / upakaMti saTIkaH / / cayaMti ya, puNo vi tattheva tattheva // 1 // " astIti nipAto'tra bahuvacanArthaH santi anantA jIvA yerna kadAcanApi khabdhastrasatvapariNAmaH, kevalaM tatraiva nigodeSu madhye punaH punarutpadyante cyavante ca // 1 // Aha-pratyekazarIrepvapi vanaspatiSvanantakAyikAnAM saMjavo'sti kiM vA neti, astIti brUmaH, tathA ca propagAthA-"sayo vi kisala khalu, uggamamANo aNaMta naNi / so ceva vivaluto, hoi paritto zraNaMto vA // 1 // " iha sarvazabdo'parizeSavAcI, sarvo4 vanaspatikAyaH pratyekazarIraH sAdhAraNo vA kisalayAvasthAmupagataH sannanantakAyastIrthakaragaNadharaiNitaH / sa eva kisala yarUpo'nantakAyikaH pravRddhi gachannananto vA parItto vA / kathaM ? ucyate-yadA sAdhAraNaM zarIra nirvartitaM javati, tadA haiM sAdhAraNa eva / atha pratyekazarIra tadA pratyeko javatIti / kiyataH kAlAdUrdhva pratyeko javatIti cemucyate-antarmuhUrtAt / tathAhi-nigodAnAmutkarSato'pyantarmuhUrttakAlaM yAvat sthitiruktA, tato'ntarmuitAt parato vivardhamAnaHpratyeko javatIti veditavyamiti kRtaM prasaGgena // 1 // tadevamuktamupapAtasaGkhyAdhAra, adhunA ke jIvA ekennyeiSu gacantItyetannirUpaNArthamAha-"saMkhijAU" ityAdi, saGkhyAtavarSAyuSastiryaJca ekaditricatuHpaJcenjyiA manuSyA api saGkhyAtavarSAyuSa ekendhiyanAmagotrAyuHkarmANyupacityaikendhiyeSu madhye samAgavanti / anenAsaGkhyAtavarSAyuSAM tiryaGmanuSyANAM nArakANAM ca // 12 // vyudAsa zrAveditaH / "zrArA IsANadevA yatti" zrArAnubdo maryAdAvAcI, bArAdIzAnAdIzAnadevalokamanjivyApya javanapatyAdaya ekendhiyeSu pRthivyambuvanaspatiSu madhye samutpadyante, na tejovAyuSu, tathAlavasvAjAvyAt // 335 // CAECSCRECRUA RY
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Bar kadA jIvAnAmekendriyatvaprAptirata Aha jayA mohodarja timro, annANaM sumanayaM / pelavaM veyaNIyaM ca, tathA egiMdi nave // 336 // vyAkhyA - yadA yasmin kAle mohodayo maithunAsevanA jilAparUpastItro gADhasvarUpo javati, ajJAnaM cAnAjogarUpaM, sumahAjayamatIvajayAnakaM, ko nAmAjJAnAnna vineti ? yazAtIvaH sacetano'pyacetana zvopajAyate, tathA pelavamasAraM vedanIyamasAtarUpamudayaprAptaM javati, tadaikendriyo navedekendriyatayotpadyeta // 336 // sAmpratamekendriyANAmAgatidhArAvasaraH, yathaikendriyAH svasthAnAdvRttAH santaH kvotpadyanta iti taduttaratra prasaGgena ziSyate / samprati vikalendriyANAmupapAta virahakA samutkRSTetarabhedabhinnamAha-- | ninnamutto vigaliM dikhAe samuhimANa ya tadeva / bArasa muhutta gane, ukkosa jana samartha // 337 // vyAkhyA - vikalendriyANAM - dIndriyatrIndriyacaturindriyANAM tathaiva saMmUrkhimAnAM ca paJcendriyANAM ninnaH -khaeko muhUto'ntarmuhUrttamityarthaH, utkRSTa upapAta virahakAlaH / garbhAn garbhavyutkrAntAn paJcendriyatirazco'dhikRtyotkRSTa upapAta - | virahakAlo dvAdaza muhUrttAH / jaghanyaH punaH sarvatrApi vikalendriyAdiSUpapAta virahakAla ekaH samayaH // 337 // samprati vikalendriyANAM saMmUhimagarjajatirazcAM covartanAvirahakAla eteSAmeva copapAtoghartanayoH saGkhyAM tathA sAmAnyena nAraka tiryaGnarAmarANAM gatidhAraM ca pratipAdayati
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 12 // | uTTaNA vi evaM saMkhA samaeNa suravara tulA / naratiriya saMkha sarvvasu jaMti suranArayA gane // 338 // vyAkhyA - vikalendriyANAM saMmUrtimajAnAM garbhavyutkrAntAnAM ca paJcendriyatirazcAmupapAta virahakAlasamatayoghartanApyughartanAvirahakAlo'pi draSTavyaH / sa caivaM - "ninnamuDutto vigaliMdiyANa samuhimANa ya tava / bArasa muDutta gane, ukkosa jaha na samartha // 1 // iyaM gAthA pUrvavadvyAkhyeyA, navaramughartanAnikhApena, etenoghartanAvirahadhAramAkhyAtaM / tathaiteSAmeva dhIndriyAdInAmekena samayenaikasmin samaye upapAta urtanAyAM ca saGkhyA suravaraistulyA vaktavyA, sA caivaM - " ego va do va tinniva saMkhamasaMkhA va egasamaeNaM / uvavatevaiyA, ubaTTaMtA vi emeva // 1 // " etenopapAtoghartanayoH saGkhyoktA / tathA narAstiryazcazca saGkhyAtavarSAyuSaH sarveSvapi vikalendriyAdiSu gachanti / "suranArayA gane" iti surA nArakAzca garne, ekadeze samudAyopacArAd garbhajeSu tiryaGmanuSyeSu gachanti / zraha - pUrvamuktamIzAnAdArataH surA ekendriyeSu gacchanti, sAmprataM garjajeSvAyAntIti kathaM na virodhaH ? ucyate-uktavyatirekeNAnidhAnAnna doSaH / etena kimuktaM navati ? ekendriyeSvAgaSThanti garbhajeSvapIti // 338 // sAmprataM prakrAntAnAmeva gatidhArAvasare sAmAnyenAgatidhAramAha baTTA tiriyA casuM pi gaIsu jaMti paMciMdI / yAvara vigalA dosuM, niyamA puSa saMkhajIvIsu // 33 // | vyAkhyA - tiryaJcaH pazcendriyAH saGkhyAta varSAyuSaH svasvasthAnAdvRttAH santazcatasRSvapi gatiSu nArakatiryaGnarAmaralakSaNAsu 1 suravarutullA, iti pratyantare. -- *** saTIkaH // 12 /
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAnti / sthAvarA ekendriyA vikalendriyA (ca ) dIndriyAdayo dhayormanuSya tiryaggatyorgacchanti / kevalaM niyamAnniyamena |saGkhyajIviSu saGkhyAtavarSAyuSkeSu madhye, nAsaGkhyAtavarSAyuSkeSu // 335 // sAmprataM garjajasaMmUrchimajamanuSyANAmupapAtavirahakAlamutkRSTe tarabheda ninnamAha bArasa muhutta gane, muhutta saMmuThimesu cajavIsaM / ukkosa viradakAlo, dosu viya janna samartha // 340 // vyAkhyA - gavyutkrAntikeSu manuSyeSUtkarSata upapAtavirahakAlo dvAdaza muhUrttAH, saMmUtrimeSu caturviMzatiH / jaghanyataH punardhayeSvapi saMmUrchimajagarja vyutkrAnteSUpapAta virahakAlaH ekaH samayaH // 340 // samprati manuSyANAmevortanAghAraM saGkhyApAraM gatidhAraM cAha emeva ya uvavaTTaNa, saMkhA samaeNa suravara tullA / maNuesuM ubavate, 'saMkhAjaya muttu sesAI // 341 // vyAkhyA - garbhajamanuSyANAM saMmUrvvimamanuSyANAmurtanApi coghartanAvirahakAlo'pyevamevopapAta virahakA lavadeva vedi|tavyaH / tadyathA - garbhajamanuSyANAmughartanAvirahakAla utkarSato dvAdaza muhUrtAH, saMmUmimanuSyANAM caturviMzatiH / jaghaanyata ubhayatrApi samayaH / etenovartanAcAramuktaM / "saMkhA suravaratula ti" ekasmin samaya utpadyamAnAnAmuvartamAnAnAM ca saGkhyA suravaraistuSyA / sA caivaM - "iko va do va tinniva saMkhamasaMkhA va egasamaeNaM / uvavatevaDyA, ubaTTaMtA vi emeva // 1 // " navaramasaGkhyAtatvaM sAmAnyato garjajasaMmUrvvimasaGgrahApekSayA SaSTavyaM / etena saGkhyApAramanihitaM / gati1 suravarutullA, ityapi /
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 13 // dhAramAha-"maNuesu" ityAdi, manuSyeSu madhya utpadyante "asaMkhAuya muttu ti" asaGkhyAtavarSAyuSo manuSyA~stirazcazcA saTIkaH / / muktvA zeSAH saGkhyAtavarSAyuSo manuSyatiryaJco devA nArakAzcotpadyante // 31 // samprati manuSyAgatidhArAvasare'pi tAvat pRthivIkAyikAdInAM lezyAH pratipAdayannAhapuDhavIthAu vaNassa, bAyara pariesu lesa cattAri gotiriyanaresuM, baDhesA tinni sesANaM // 34 // vyAkhyA-bAdarazabdaH pratyekamanisaMbadhyate, paryApta iti vizeSaNaM ca sAmarthyAd aSTavyaM, anyathA tejolezyAyA zrayogAt / bAdaraparyApteSu pRthivIkAyikeSu bAdaraparyApteSvakAyikeSu pratyekavizeSaNaviziSTavAdaraparyAptavanaspatikAyikeSu cAdyAzcatasraH kRSNanIlakApotatejorUpA lezyA javanti / tejolezyA kathamavApyata iti cekucyate-eSu hi madhye navanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnadevA utpadyante, te ca tejolezyAvantaH, yozyAzca niyante'gre'pi tavezyA evotpadyante, yata evamAgamaH-"nAgAmilavAdyasamaye jantUnAmanyo lezyApariNAmo bhavati, nApi pAzcAtyajavacaramasamaye, kiMtu tiryaGamanuSyANAmAgAminnavasaMbandhilezyAyA antarmuhUrtegate sati devAnArakANAM svajavasaMbandhilezyAyA antarmuhUrta sati | zeSe'trAntare paralokagamanaM / tathA cokta-"lesAhiM sabAhiM, paDhame samayammi pariNayAhiM tu / na du kassa vi uvavAra pare nave hoi jIvassa ||1||saahiN savAhiM carama samayammi pariNayAhiM tu / na du kassa vi navavA, pare nave hoza // 13 // jIvassa // 2 // yaMtamuhuttammi gae, aMtamuDuttammi sesae ceva / khesAhiM pariNayAhiM, jIvA vaccaMti paralogaM // 3 // " tatasteSAmutpadyamAnAnAM kiyatkAlaM tejolezyA'vApyata ityAha-"gane" ityAdi, garjajeSu tiryamanuSyeSu pamapi khezyA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90%A4%AC RECORICARRORAHASABHARASE javanti, teSAmanavasthitakhezyAkatvAt / tathAhi-zuklakhezyAvarjAH zeSAH pazcApi khezyA garjajatiryamanuSyANAM jaghanyata| utkarSatazcAntarmuhUrtAvasthAnAH, zuklalezyA tu jaghanyato'ntarmuhUrtAvasthAnA, utkarSataH kizcinyUnarnavanivarUnAM pUrvakoTiM yAvat / itthaMpramANAvasthAnA ca kevalinaH pUrvakovyAyuSaH kishcitsmdhikvrssaassttkaapuurdhvmutpaaditkevljnyaansyaavseyaa| zeSANAmutkarSato'pyantarmuhUrtAvasthAnaiva / uktaMca-"aMtomuttamajhA, khesANa liI jahiM jahiM jA tiriyANa narAeM vA, vakrittA sukkasaM tu ||1||aNtmuhutt jahamA, ukkosA hoi pubakomI / navahiM varisehi kaNA, nAyabA caramakhesAe // 2 // " atra "jahiM jahiM jA ti" yA khezyA yatra kAlavizeSe yatra tirazci manuSye vA garnaje pravartante, tAsAM khezyAnAM sthitirantarmadUtamayAM yAvat , zeSa sugama / zeSANAM tejaskAyikavAyukAyikasUkSmAparyAptapRthivyAdisAdhAraNavana4 spati vikalejiyANAM saMmUrchimapaJcenjiyatiryaanuSyANAM ca tisra zrAdyAH kRSNanIlakApotarUpA leshyaaH|| 35 // samprati "thAvaravigalA dosu" ityAdinA'tiprasaGge prApte tadapavAdamAhasattamamahinerazyA, teU vAU aNaMtaruvahA / na vi pAve mANussaM, tahA asaMkhAuyA save // 343 // vyAkhyA-saptamapRthivInarayikAstejaskAyikA vAyukAyikA stathA'saGkhyAtavarSAyuSazca sarve tiryaJco manuSyA anantaramukRttAH santo naiva prAmuvanti mAnuSyaM mAnuSatvam // 343 // samprati manuSyAgatighArapratipAdanArthamAhamuttUNa maNuyade, paMcasuvi gaIsujaMti avirujhaa| pariNAmaviseseNaM, saMkhAuya paDhamasaMghayaNA // 34 // * %4545434
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaMga // 13 // SANSAACAUSA vyAkhyA-manuSyAH saGkhyAyuSaH saGkhyeyAni varSANyAyuryeSAM te sngkhyaayussH| zranenAsaGkhyAtavarSAyuSAM mithunakanarANAM vyava- taTIkA chedamAha / prathamaM vajrarSajanArAcaM saMhananaM yeSAM te vajrarSajanArAcasaMhananAH, anena zeSasaMhananavyavacchedamAha / manu-18 pyadehaM manuSyatnavaM muktvA paJcasvapi gatiSu nArakatiryaGnarAmaramokSalakSaNAsvaviruSyAH santo yAnti ganti / kathamavirudhA ityAi-pariNAmavizeSeNa manovyApArarUpeNa, tathAhi yadA hiMsApariNAmaH saMkliSTo javati, tadA tena paripAmavizeSeNa nArakalavayogyaM karmopAdAya narakanavenAvirudhAM narakagatimAsAdayanti / yadA tu mAyAdipariNAmaparavyasanaikaniSThA javanti, tadA tatpariNAmavizeSeNa tiryagnavayogyaM karmopAdAya tiryaku gachanti / yadA tu mArdavAjavAdiparipAma upajAyate, tadA tena pariNAmavizeSeNa manuSyanavayogyaM karmopAdAya manuSyeSvAgaThanti / yadA tu hiMsAdiviratipariNAmo javati, tadA tatpariNAmavizeSeNAmarajavayogyaM karmopAdAyAmareSvAgaThanti / yadA tu prazamasaMveganirvedAnukampAstikyAnnivyaktilakSaNaH samyaktvapariNAmastathA samyagjJAnapariNAmaH prANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigraha nivRttirUpazca cAritrapariNAmastadA tanmizreNa tena pariNAmavizeSeNAnantanavajanitAnekazArIramAnasajvarakuSThajagandarAdISTaviyogAniSTasaMprayogAdipuHkhabIjajUtaM prAyo'sAtavedanIyaM jJAnAvaraNIyAdi ca ghAtikarmacatuSTayamapAkRtya samavAptAkhilakhokAkhokAvanAsikevalajJAnAH punaraniyatenAntarmuhartAdinA dezonapUrvakoTyavasAnena kAkhenAzeSanavopagrAhikarmamalakasakara // 131 // hitA niratizayasukhajAjaH khaDvekena samayena sidhigatimAsAdayanti / atra kazcidAha-kimanyaviziSTaM siddhikSetramasti ? yatra muktAtmAno ganti gatvA ca vyavatiSThante, na punaryathA sAGyAdInAM guNapuruSAntarajJAnAdinA prakRtiSiyogA tapariNAmavizeSatayA samyagjJAnapaNAnantanavanitAtakarmacatuSTayama samyaktvapAraNa tena pariNAma jJAnAvaraNIparvakolAvasA
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Antonousons dirUpAM muktimavA'pya muktAtmAnaH sarvagatatvAtrailokya eva vyavatiSThanta iti, ucyate-astiviziSTameva sibhikSetraM paJcamagatikhakSaNaM, tacca pazcacatvAriMzadyojanakhakSapramANA zunApRthivI, uktaM ca-"nimmakhadagarayavannA, tusAragokhIrahArasamavadhA / uttANayauttayasaMThiyA ya jaNiyA jiNavarehiM // 1 // " anyatrApyuktaM-"tatra manojJA suraniH, prAgjArA nAma pUrNacanjanijA / batrAkArA vasudhA, mAnuSalokAntaparyantA // 1 // " sitazaGkhakundamauktikagokSIratuSArahArasaMkAzA'rjunasuvarNamayI svaSThA'tyantaM manojJA ca / tatra na janma na mRtyunaM jarA na vyAdhayo na ceSTaviyogA nAniSTasaMprayogA na kuna tRD na kAmaroSa na jayaM tatsukhamavyAbAdhaM sarvajJAnAM trilokamUrdhasthAnAmAtyantikamaikAntikamatItya sAMsArika smRtaM sidhAnAmiti kRtaM prasaGgena // 34 // samprati siddhigatimadhikRtyopapAtavirahakAlapradarzanArthamAhajahanneNegasamaU, ukkoseNaM tu hu~ti ummAsA / viraho sihigaIe, ubaTTaNavaGithA niyamA // 345 // 2 ___ vyAkhyA-sidhigatau viraho jaghanyata ekaH samayo javati, utkarSataH SaNmAsAH / sA ca sidhigtirniymaaniymenodhrtnvrjitaa| na khalu sidhAstataH kadAcanApyughartante, laghartanahetUnAM karmaNAM nirmUlakArSa kaSitatvAt / uktaM ca-"dagdhe bIje yathA'tyantaM, prApurjavati naangkrH| karmabIje tathA dagdhe, na rohati jvaakrH||1||" // 345 // adhunA yAvanta ekasamayena sidhimupayAnti tAvata upadarzayatiko va do va tini va, asayaM jAva egasamaeNaM / maNuagaI gache, saMkhAutha vIbharAgA u // 36 // EXAAAAAAAAAACHAR
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ apanyata eko mA malayavarSAyuSA // 356 // ** san samaya titya tAiva ** vRhatsaM0 vyAkhyA-ekasmin samaye jaghanyata eko kau trayo vA sidhyanti, utkarSato'STazataM-aSTottarazataM, te ca sidhyanti|4saTIkA manuSyagateH sakAzAt, na zeSagaticyaH te'pi ca saveyavarSAyuSaH, tatrApi vItarAgA apagatarAgAH, raaggrhnnmuplkssnn||13shaa mapagatasakasakarmakakhAH , na tIrthAntarIyasaMmatA iva satkarmANo'pi // 346 // atraiva vizeSopadarzanArthamAhabattIsA zramayAlA, sahI bAvattarI ya bojhavA / culasI bamaI, urahiamachuttarasayaM ca // 34 // ___ vyAkhyA-ekAdayo kAtriMzatparyantA nirantaramaSTau samayAn yAvat prApyante / zyamatra jAvanA-prathame samaye jaghanyata eko kau vA sidhyataH, utkarSato chAtriMzat sidhyanti / ditIye samaye'pi jaghanyata eko ho vA sidhyataH, utkarSato vAtriMzat / evaM tRtIye'pi caturthe'pi yAvadaSTame'pi samaye jaghanyata eko chau vA sidhyataH, utkarpato ghAtriMzat / parato'vazyamantaraM samayAdi / tathA trayastriMzadAdayaH kvacitsamaya ekAdayo vA'STAcatvAriMzatparyantA nirantaraM sidhyantaH sapta samayAn yAvat prApyante, parato niyamAdantaraM samayAdi / evamekonapaJcAzadAdayaH SaSTiparyantA nirantaraM sidhyantaH SaT samayAn yAvat prApyante, tata UdhrvamantaraM samayAdi / ekapaTyAdayo visaptatiparyantA nirantaraM sidhyanta hai utkarSataH paJca samayAn yAvat , parato'ntaraM / trisaptatyAdayazcaturazItiparyantA nirantaraM sidhyanta utkarSatazcaturaH samayAn , parato'ntaraM / paJcAzItyAdayaH SalavatiparyantA nirantaraM sidhyantautkatastrIn samayAn , parato'ntaraM / saptanavatyA-18 // 13 // dayo yuttarazataparyantA nirantaraM sidhyanta utkarSato ghau samayau, parato'ntaraM / vyuttarazatAdayo'STottarazataparyantAH sidhya ******* ****** *
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECRUC to niyamata ekameva samayaM yAvatprApyante, parato'vazyamantaraM samayAdi // etadarthasaGghAhikeyaM prakSepagAthA-"zraya 6 satta ya ba paMca ceva cattAri timi do ikaM / battIsAsu samayA, niraMtaraM aMtaraM navari // 1 // " sugamA ||1||atraivaarthe vizeSAntarapratipAdikAH prakSepagAthAH-"visisthigAu purisA, asayaM egasamaya sine / dasa ceva napuMsA taha, navariM samaeNa pamiseho ||1||shy cauro gihiliGge, dasannaliMge sayaM ca amahiyaM / viseaM tu saliMge, samaeNaM sinamANANaM // 2 // do cevukkosAe, canara jahannA ya manimAe u / aAhiyaM sayaM khalu, sitai gAhaNAe na // 3 // cattAri ukukhoe, ve samudde ta jale ceva / vAvIsamaholoe, tirie attarasayaM ca // 4 // " AsAmadaragamanikA ekasmin samaya utkarSataH striyo viMzatiHsidhyanti / puruSA aSTazataM-aSTAdhikaM zataM / tathA samayenakena napuMsakA dazaiva 4 sidhyanti / uktasaGkhyAyA upari sarvatrApi pratiSedhaH / tathetyutkarSato gRhaliGge vartamAnAzcatvAraH sidhyanti, anyaliGge vartamAnA daza, tathA svaliGga ekena samayena sidhyatAmutkarSato vijhayamaSTottaraM zataM / tathotkRSTAyAmavagAhanAyAM yugapadekasamayenotkarSato chau sidhyataH, jaghanyAyAM catvAraH, madhyamAyAmajaghanyotkRSTarUpAyAmaSTAdhika zataM khalu sidhyati / tatra jaghanyAvagAhanA vihastapramANA, utkRSTA paJcaviMzatyadhikapaJcadhanuHzatapramANA, sA ca marudevIkAlavartinAmavaseyA / marudevyapyAdezAntareNa nAbhikulakaratujhyA / tamuktaM sijhapAnRtaTIkAyAM-"marudevI vi AesaMtareNa nAjitula tti"| uktaM ca sidhyAnRtasUtre-"ugAhaNA jahannA, rayaNipugaM aha puNA ukkosaa| paMceva dhaNusayA, dhaNuhapuhatteNa ahiyaaii||1||" atra pRthaktvazabdo bahutvavAcI, bahutvaM ceha paJcaviMzatirUpaM aSTavyaM, sijhamAtRtaTIkAyAM tathA vyAkhyA RRIERHHHHHARASHTRA
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikaa|| // 133 // ***180*960 SIGURISH nAt / tena paJcaviMzatyadhikAnIti aSTavyaM / tayordhvaloka utkarSata ekasamayena catvAraH sidhyanti, kau samare trayo jalamadhye, etaccaitatprakSepagAthAnusAreNa vyAkhyAyate, yAvatA sijhamAnRtasUtrAnusArato jalamadhye ctvaaroassttvyaaH| adholoka utkarSata ekasamayena sidhyanti dhAviMzatiriti, tadapyetajAyAnusArato vyAkhyAtaM, siprAtRtasUtrAnusAratastu viMzatipathaktvamavaseyaM, kevalaM viMzatipRthaktvaM vAviMzatipramANaM tatra gRhItaM, "vipranRtyAnavacya" iti pRthaktvavacanAt, tato yadyatrApi "dovIsamaholoe" iti paThyate, tataH samIcInaM navati / tiryagloka utkarSata ekasamayenASTottaraM zataM sidhyati / laktaMca-"cattAri usaloe, ale caTakaM ve samuImi / asayaM tiriyaloe, vIsaputtaM ahokhoe // 1 // " 4 iti // 1-3-3-4 // 34 // idAnIM samastagranthArthopasaMhAraM vaktavyazeSopadepaM ca kurvannAhavijJavaNANogAhaNavakaMtI valiyA smaasennN| itto tivihapamANaM, joNI paGatti vuhAmi // 34 // a | vyAkhyA-sthitizca javanAni ca sthitijavanAni, avagAhanA ca vyutkrAntayazca avagAhanAvyutkrAntayaH, vyutkrAntayo| nAma yatra manuSyAdirAgacchati yato vA gantItyevaM gatyAgatilakSaNA, suranArakANAM samAsena saMkSepeNa vrnnitaaH| zrata jarva trividha pramANaM yonI paryAptIzca vadaye // 340 // / tatredaM trividhaM pramANaM, tadyathA-vAtmAGgalaM samunyAgukhaM pramANAGgulaM ca / tatra yenAGgalena yanmIyate tadAhazrAyaMguleNa vatthu, ussehapamANa miNasu dehaM / nagapuDhavivimANAI, miNasu pamANaMguleNaM tu // 34 // KKRECIRBALAKICHIKARICE // 133 // tatredaM trividhaM pramANaM, tadyathA-AtmAla gapuDhavivimANAI, miNasu pamANaMguleNaM tu // 34
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ECONICORRORIESCAMA ___ vyAkhyA-dhAramAGgalena mimIpva vAstu, tacca trividhaM, tadyathA-khAtamuntimujayaM ca / tatra khAtaM kUpatamAganUmigRhAdi, ucitaM dhavalagRhAdi, uttayaM nUmigRhayuktadhavalagRhAdi / utsedhapramANenAGgakhena mimISva dehaM surAdInAM shriirN| pramANAGgakhena punarmimISva nagapRthivI vimAnAni, tatra nagAH parvatA mervAdayaH, pRthivyo dharmAdayaH, vimAnAni saudharmAvataMsakAdIni, vimAnagrahaNaM navananarakAvAsAdyupalakSaNaM, tena tAnyapi pramANAGgakhena mimISva // sampratyaGgukhajAvanA kriyate-tatra ye yatra kAle puruSA javanti teSAM yadAtmIyamaGgalaM tadAtmAGgulaM / uncyAGgalaM paramAevAdipramitaM / tatra paramANuvidhA-sUmo vyAvahArikazca / tatrAnantaiH sUdamaH paramANunirvinasApariNAmena saMghAtavizeSamApannaireko vyAvahArikaH paramANuniSpadyate / tasya ca parimANamidaM pUrvasUrayo bruvate-"satyeNa sutirakeNa vi, bittuM jittuM ca jaM kira na sakkA / taM paramANuM sijhA, vayaMti zrAI pamANANaM // 1 // " asyA akSaragamanikA-zastreNa khaDgAdinA sutIdaNenApi uttuM vidhA kartuM nettuM sarandhramApAdayituM yaM pujalavizeSa kiletyAptoktau na zaktAH pumAMsastaM paramANu paramo'NuH sUdayo ghaTAdyapekSyA paramANustaM sighAH siddhAntaveditayA prasidhA vadanti bruvate pramANAnAmamukhahastAdInAmAdimUlaM / evaMjUtA zcASTau paramANava ekobudaNazyadiekA / aSTAvunudaNasadiNakaikA zladaNazladiNakA / aSTau shldnnshldiekaikorthrennuH| 4 zraSTau rathareNava ektrsrennuH| aSTau trasareNava ekaM vAlAgraM / aSTau vAlAgrANyekA lidA / aSTau lidA ekA yUkA / aSTau3 yUkA eka yavamadhyaM / aSTau yavamadhyAnyekamucyAGgakhaM / pamaGgukhAni pAdaH / kau pAdau vitstiH| dhau vitastI eko hastaH / caturhastaM dhanuH / dhanuHsahasre gavyUtaM / catvAri gavyUtAni yojanaM // tathA caitadarthasaGghAhikAH propagAthA:-"paramANu
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 sttiikH|| // 13 // ANGRAHORROR rahareNU, tasareNU aggayaM ca vAlassa / lirakA jUA ya javo, adhguNavivaDDiyA kmso||1|| ache va ya javamantrANi aMgulaM ucca aMgukhaM pApAyA ya do vihatthI doya vihatyAjave httho||2|| canahatthaM puNa dhaNuI, sunni sahassAiMgAuthaM | tesiM / cattAri gAuyA puNa, joyaNamegaM muNeyavaM // 3 // " sugmaaH| navaraM paramAevanantaramukhadaNazvadiNakAladaNazla- diNake anupAtte api aSTavye, tathA'nuyogadhArasUtre'nidhAnAt // 34e|| samprati pramANAmukhapratipAdanArthamAhaussehaMgulamegaM, havaH pamANaMgulaM sahassaguNaM / ussehaMgulaguNaM, vIrassAyaMgulaM jaNithaM // 350 // 18 OMA vyAkhyA-utsedhAGgalamanantaravyAvarNitasvarUpaM sahasraguNaM sadekaM pramANAmukhaM jvti| tathAtadevotsedhAGgalaM higuNaM sad & vIrasya nagavato'pazcimatIrthakRta ekamAtmAGgalaM jaNitaM gaNadharapranRtitiH pUrvAcAryaH / atrAha-nanu yadi sahasraguNamutse dhAGgalameka pramANAGgalaM navatItyucyate, pramANADalaM ca naratasyAtmAGgulaM, tato jaratazcakravartI jagavato vardhamAnasvAminaH 8. paJcazataguNaM prApnoti / kathamiti cemucyate-jarataH kilAtmAGgulenASTottarazatAGgulapramANo "iMti puNa ahiya purisAzrama sayaMgulANa ubihA" iti vacanaprAmANyAt , jaratasya cAtmAmulamutsedhAGgukhApekSyA sahasraguNaM, tato'STottaraM zataM sahasraNa guNyate, jAtamekaM khadamaSTausahasrANi 100000 / jagavA~zca vardhamAnasvAmyutsedhAGgulApekSyA pomazottaravizatAGgakhapramANaH "viguSamutsedhAnakhaM vIrasyAtmAGgulam" iti vcnpraamaannyaat|tto'ssttshsraadhiksy sadasya ghAnyAM SomazottarAcyA zatAnyAM nAgohiyate, khabdhAni paJca zatAni, tata zrAgataM paJcazatatamAMzo jaratArdhamAnasvAmI vardhamAnasvAmino vA jarataH paJcazata // 13 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ gunnH| zrAha ca-"jarahAyaMgukhamega, jazya pamANaMgukha vipidiuuN| to jaraho vIrAje, paMcasayaguNo na saMdeho // 1 // " tathA yadi viguNamutsedhAnakhaM jagavato vardhamAnasvAmina ekamAtmAmukhaM, tataH kathaM jagavAnAtmAGgulenASTottarazatAmukhapramANaH, evaM hi caturazItyaGgulapramANaH prAmoti, tathAhi-jagavAnuvyAGgukhena saptahastapramANaH, haste cAmukhAni caturvizatiH, tataH saptanizcaturvizatau guNitAyAM jAtamaSTapazyadhikamubUyAmukhazataM colUyAGgakhe jagavata ekamAtmAmulaM, tato-18 |'STaSaSTyadhikasya zatasyArdha karaNIyaM, ardhe ca kRte labdhA caturazItirityAgatamAtmAnukhena jgvaaNshcturshiitynggukhprmaannH| atha cASTottarazatAGgalapramANo gIyate / zrathASTottarazatAGgulapramANa evAtmAGgakhato jagavAn tato "viguNamutsedhAGgakha4 mekaM vIrasyAtmAGgalaM" iti vacanAt pomazottaravizatAGgulapramANa ubyAGgukhataH prAmoti, tathA ca sati jagavataHpramANamA gatamucyAGgasato nava hastAH / na caitatsammatamiti kathaM yathoktamaGgalamavisaMvAdi tathA caitadevAnyatrApyuktaM-"evaM cAyaMgula, kahamasayaM jiNo hava vIro / ussehaMgulamANeNaM kahaM ca symsuNso||1|| do solasuttarasayA, ussehamukhapamANa evaM / ahavAyaGgulamANeNa, hoi culasIzmuvizo // 2 // " iti atrocyate-yatkila pUrvamuktamasmAnirutsedhAmukhaM sahasraguNitamekaM pramANAmukhaM navati, tacca jaratasyAtmAGgasamiti, tatredaM kAraNaM-jarataH kilAtmAmukhena viMzatyuttaramamukhazataM, sarveSAM tIrthakRtAM cakravartinAM vAsudevAnAM cAtmAmukhena viMzatyuttarazatAGgukhapramANatvAt / yatpunaranuyogadhArasUtra-"hu~ti puNa ahiyapurisA, asayaM zraakhANa nvishaa"| taveSapradhAnapuruSApekSyA aSTavyaM / viMzatyuttaraM cAGgakhazataM sapAdaM dhanuH, utsedhAmukhena ca jarataH paJca dhanu zatAni, tato'tra tairAzikAvatAra:-yadi sapAdena dhanuSA
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ S vRhatsaM0 sttiikH|| // 13 // T paJca dhanuHzatAni labdhAni tata ekena dhanupA kiM lanAmahe 1-500-1, atrAdyo rAziH sAMza iti savarNanArtha hastasaGkhyA kriyate, jAtAH paJca / madhyo'pi rAzihastasaGkhyAkaraNArtha caturviMguNyate, jAtAni viMzatizatAni / antyo'pi rAzizcatuHpramANaH 5-2000-5 / atrAntyena rAzinA catuSkalakSaNena madhyarAzirguNyate, jAtAnyaSTau sahasrANi 0000 / tata zrAdyena rAzinA nAgahAraH, khabdhAni Somaza zatAni 1600 / teSAM dhanurAnayanArtha caturjiAgo hiyate, labdhAni catvAri dhanuHzatAni, Agatamekena dhanuSA catvAri dhanuHzatAni lanyante / evamekena hastena catvAri hastazatAni, ekenAGgalena catvAryaGgakhazatAni, ekena yojanena catvAri yojanazatAnItyAdi khanyate / tata zrAgatamakasmin zreNipramANA-8 ile catvAryutsedhAGgalazatAni navanti / tacca pramANAGgulamutsedhAGgulavAhatyamardhatRtIyotsedhAJjalavistAraM / tato yAni zreNau catvAryutsedhAGgulazatAni labdhAni tAnyardhatRtIyairutsedhAGgurguNyante, tata evaM sahasraguNamutsedhAGgulamekaM pramANAmulaM javati, evaMjUtena pramANAGgulena pRthivyAdipramANAnyAnetavyAni, na sUcyaGgukhena / tathA yadapyuktaM viguNamutsedhADalaM jagavato vardhamAnasvAmina ekamAtmAGgalamityAdi, tadapyayuktaM, vastutattvAparijJAnAt , jagavAn hi vardhamAnasvAmyAdezAntarata AtmAmukhena caturazItyaGgulapramANa uvyAGgukhato'STapaTyadhikazatAGgulamAnaH / zrAha cAnuyogadhAracUrNikRt"vIro zrAesaMtara zrAyamukheNa culasI aGgulamuvidho ussehaGgukha sayamasahi havaz" iti / tato he utsedhAGgule vIrasyaikamAtmAGgalaM javati / yeSAM punarmatena lagavAnAtmAnukhena viMzatyuttarazatAGgulapramANasteSAM samacaturasrabAhAmatibAhAgaNitakramaNa viguNamutsedhAGgakhaM vIrasyaikamAtmAGgakhaM javati / kathamiti cekucyate-yadi jagavAnAtmAja // 13 // RUCREENSHORS
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECRUICROCHURRECRUAR khena viMzatyuttarazatAGgakhapramANastato hastasaGkhyayA paJcahastapramANaH, te ca samacaturasrabAhAmatibAhArUpeNa kSetragaNitakrameNa paJcaviMzatirjavanti, uccyAGgalatazca jagavAn saptahastapramANaH, te ca sapta hastAH samacaturasrabAhApratibAhAga|NitakrameNaikonapaJcAzanavanti, ekazca hastaH pArNikezAdyapekSyA prApyate, tataH sarvasaGkhyayA pazcAzayastAH, pazcAzatazcArthe paJcaviMzatirityAgatamekamAtmAmulaM nagavato vIrasya viguNamutsedhAGgulamiti / yadA tu bAhAgaNitaM nApekSyate, tadA jagavata ekasminnAtmAGgata ekamutsedhAGgakha vitIyasya cotsedhAGgakhasya kau paJcanAgau / tathAhi-yadi viMzatyuttareNAGgatazatenASTaSaSTyadhikamutsedhAmukhazataM labdhaM, tata ekenAtmAGgalena kiM khannAmahe ? rAzitrayasthApanA-10-160-1, atrAntyena 21 rAzinaikakalakSaNena madhyarAziraSTaSaSTyadhikazatapramANo guNyate, jAtaH sa tAvAneva, ekena guNitaM tadeva navatIti vacanAt / |tata zrAdyena rAzinA viMzatyuttarazatapramANena jAgahAre labdhamekamutsedhADalaM, rAzizca pazcAparyavatiSThate'STAcatvAriMzat , hai tatavedyacchedakarAzyozcaturvizatyApatartanAt, zrAgatau dhau pnycjaagau| yeSAM punarmate jagavAnAtmAGgakhenASTottarazatAGgakhamAnasteSAM jagavata ekasminnAsmAGgakha ekamutsedhAGgalaM ditIyasya cotsedhAGgakhasya paJca nvjaagaaH| atrApi trairAzikaM pUrvavanAvanIyaM // 350 // ___ sampati sarvajIvAnAM yonisaGkhyA pradaryate-tatra yonayo nAmotpattisthAnAni, tAzca pratijIvarAziM varNagandharasasparza dAdanekavidhAH, tA thapi vyaktirUpA na gRhyante, vyaktInAmAnantyena parigaNayitumazakyatvAt , kiMtu jaatiruupaaH| tatrAnantA thapi vyaktayaH samAnavarNagandharasasparzA ekA yonijAtiH / uktaM ca-"samavaNA sameyA, bahavo vi hu
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 136 // HASHTAKACANCER joNiyalarakA / sAmamA dhippatIha ikkagajoNI ya gahaNeNa // 1 // " evaMrUpANAM jAtiledAnAM pratijIvarAziM dasa-2 saTIkaH / / tyApramANanirUpaNArthamAhapuDhavidagadhagaNimAruya, zakkikke satta jonnilrkaa|vnnpttey tharphate, dasa caladasa joNilakA 351|| vigaliMdiesu do do, cauro caurotha naarysuresu|tiriesu hu~ti cauro, caudasa kharakA u maNuesu 52|| vyAkhyA-pRthivyudakAgnimarutAM saMbandhinyekaikasmin samUhe sapta yonikhakSA javanti, tadyathA-sapta pRthivI nikAye, |satodakanikAye, saptAgninikAye, sapta vAyunikAye / vanaspatinikAyo vividhaH, tadyathA-pratyeko'nantakAyazca / tatra pratyekavanaspatinikAye daza yoniladAH, anantavanaspatinikAye caturdaza / vikalenDriyepu-dInjiyatrInjiyacaturinjiya-4 rUpeSu pratyekaM ke yonilade, tadyathA-ve yonilade dIjiyeSu, trIjiyeSu, ke caturinjiyeSu / tathA catamro yonikhadA nArakANAM, catasro devAnAM, tathA tiryakku paJcenjiyeSu catamro yoniladAH, caturdaza yonikhakSA manuSyeSu / sarvasaGkhyayA caturazItiyonilakSA javanti / uktaM ca-"najasvataH sapta jalasya cAgneH, hitestathA tAzca nigodayoH / smRtAzcatasraH kila nArakANAM, tathA tirazcAM tridivaukasAM ca ||1||tririirite 3 vikalejiyANAM, caturdaza syurmanujanmanAM &| // 136 // ca / vanaspatInAM daza yonikhakSA, azItirevaM caturuttarA syAt // 2 // " iti // 351-35 // samprati kukhasaGkhyA pratipAdanIyA / kukhAni ca yonipranavAni, tathAhi-ekasyAmeva yonAvanekAni kukhAni javanti-8
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA ugaNayonau kRmikukhaM kITakulaM vRzcikakusamityAdi / tatra kasmin jIvarAzau kati kulakoTaya ityetannirUpaNArthamAha-8 bArasa sattaya tinni ya, satta ya kulkomisysssaa| neyA puDhavidagAgaNivAUNaM ceva parisaMkhA 353 ___ vyAkhyA-pRthivyudakAgnivAyUnAmevaM kulaparisaGkhyA yathAkramaM zeyA, tadyathA-pRthivI nikAye kAdaza kukhakoTizatasahasrANi, saptodakanikAye, trINyagninikAye, sapta vAyunikAye // 353 // kulakomisayasahassA, satta haya nava ythhviisNc| bediyteiNdishcnridishhriykaayaannN||35|| || vyAkhyA-atrApi yathAsaGkhyena yojanA / bIjiyANAM sapta kukhakoTizatasahasrANi / aSTau trIpriyANAM / nava catu-18 rijiyANAM / aSTAviMzatirvanaspatikAyikAnAm // 354 // ajhaterasa bArasa, dasa dasa nava ceva syshssaa|jlyrprik canappayanaraasappANa kulasaMkhA355 | vyAkhyA-trApi yathAsaGkhyaM padaghaTanA / jalacarANAmardhatrayodaza kukhakoTizatasahasrANi / pAdaza pakSiNAM / dazaka catuSpadAnAM dazoraparisaNAM / nava gujaparisANAm // 355 // babIsA paNavIsA. saranerazyANa syshssaa|baarsyshssaa, kulakomINaM maNussANaM // 356 // __ vyAkhyA-paDviMzatikukhakoTizatasahasrANi surANAM / paJcaviMzatikukhakoTizatasahasrANi nArakANAM / kAdaza kulakoTInAM zatasahasrANi manuSyANAm // 356 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 // 137 // evaM sarvasaGkhyA kiM syAdityAha - egA kokAkomI, sattANa nave sayasadassAI / pannAsaM ca sadassA, kula komINaM muNeyavA // 357 // vyAkhyA - sarvasaGkhayyaikA kula koTAkoTI jJAtavyA, saptanavatiH kulakoTInAM zatasahasrANi paJcAzatsahasrANi // 357 || samprati yoni prastAvAdeva saMvRtAdyA yonibhedAH kathyate egiM diyanerazyA, saMvumajoNI havaMti devAya / vigaliMdiyANa vizvamA, saMtumaviyamA ya gana mi // 358 // vyAkhyA - ekendriyAH- pRthivyaptejovAyuvanaspatayo nArakA - ralaprajAdipRthivI saptakavartino devA - navanapativyantarajyotiSkavaimAnikarUpAH saMvRtayonayaH / vikalendriyANAM - dInpriyatrIndriyacaturindriyANAM vivRtayoniH / saMvRtavivRtA " ganammitti" garbhajAnAM - pazcendriya tiryamanuSyANAm // 358 // tathA zraccittA khalu joSI, nerazyANaM tadeva devANaM / mIsA ya gannavasahI, tivihA joNI u sesANaM ||35|| vyAkhyA - zracittA'cetanA khaluravadhAraNe'cittaiva yoninairayikANAM devAnAM (ca ) javati / mizrA sacittAcita - rUpA garbhavasatirgarjayoniH, tathAhi --ye zukrasanmizrAH zoSitapujalA yonyA''tmasAtkRtAste sacittAH, ye tvanAtmasAtkRtAste'cittAH / evaM mizrA garnayoniH / zeSANAM devanAra kagarbhaja tiryaGamanuSyavyatiriktAnAmekadvitricaturindriyasaMmUi matiryaGmanuSyANAM trividhA triprakArA sacittA'cittA mizrA ca yoniH, yathA jIvati gavAdAvutpadyamAnAnAM kRmyAdInAM saTIkaH // // 137 //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ SOCIOGRAPHICAX sacittA, acitte kASThe ghuNAdInAmutpadyamAnAnAmacittA, sacittAcitte kASThe ghuNAdInAmutpadyamAnAnAM scittaacittaa| evama6nyeSAmapi jAvanIyam // 35 // adhunA zItoSNAdiledato yonivizeSamAhasInasiNajoNIzrA, save devA ya gapnavakaMtI / usiNA ya teukAe, uha narae tivida sesANaM // 36 // | vyAkhyA-sarve devA navanapatyAdayaH sarve ca garnavyutkrAntayo-gotpattikAstiryaGmanuSyAH zItoSNayonayaH-zItoSNarUponayasvanAvayonayaH, uSNayonistejaskAye / "ha narae ti" vidhA-viprakArA yonirnarake, tadyathA-zrAdyAsu tisRSu pRthivISu nArakAH zItayonayaH, catujhaM tu pRthivyAM keSucinnarakAvAseSu zItayonayaH, keSucikRSNayonayaH / paJca-| myAM tu pranUtepUSNayonayaH, stokeSu zItayonayaH / antyayorpayoH pRthivyoruSNayonaya eva / zItayonikAnAM ghuSNavedanAdhikA navati, uSNayonikAnAM tu zItavedanA, tato vedanAkramaprAtikUTyena yonikramasaMjava / anye tu vyAcakSatezrAdye pRthivItraya uSNayonayaH, caturthI kvacimuSNayonayaH kvacikItayonayaH antyapRthivItraye tu zItayonaya iti / tacca | nAtizliSTamityupekSyate / "tiviha sesANaM tti" zeSANAM devanArakatejogarjajatiryamanuSyavyatiriktAnAM trividhA-tripra-18 kArA yonivati, tadyathA-kepAzcichItA keSAzcidupNA keSAzcimmizrA // 360 // prasaGgata eva manuSyayonivizeSAnAhasaMkhAvattA joNI, kummunnaya vaMsapatta joNI shr| saMkhAvattA tahiM, niyamAu viNassae gno||361 // +KORANGACANCARRIORSCOACCASI
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM 0 // 138 // kummunnayajoNIe, titthayarA Duvida cakkavahI ya / rAmA vi ya jAyaMte, sesAe sesagajaNo ya // 362 // vyAkhyA - trividhA yonirmanuSyANAM tadyathA - zaGkhAvartA kUrmonnatA vaMzI patrAkArA ca / tatra zaGkhAvartAyAM niyamA garbho vinazyati na niSpattiM yAtItyarthaH / kUrmonnatAyAM tu yonau tIrthakarA dvividhAzcakravartinaH - paTkhaema trikhaekajaratajo| kAro rAmAzca jAyante / zeSAyAM tu vaMzIpatrAyAM zeSakajana- itarajano jAyate / / 361-362 // samprati yAvatsaGkhyAH paryAptayo bhavanti yAvatyazcai kendriyAdInAM tadetannirUpayati | zrAhArasarI riMdiyapattI zrANapANanAsamaNe / cattAri paMca bappiA, egiMdiyA vigalasannI NaM // 363 // vyAkhyA - paryAptirnAma zaktiH sAmarthyavizeSa ityarthaH, sA ca pujalavyopacayADupajAyate, kimuktaM javati ? utpatti - | dezamAgatena prathamaM ye gRhItAH pujalAsteSAM tathA'nyeSAmapi pratisamayaM gRhyamANAnAM tatsaMparkatastadrUpatayA jAtAnAM yaH | zaktivizeSa AdArAdipula khalarasAdirUpatApAdana hetu:, yathodarAntargatAnAM pujala vizeSANAmAhArapu jalagrahaNa khalarasa - rUpatApariNamanahetuH zaktivizeSaH paryAptiH, tAzca SaTU, tadyathA - AhAraparyAptiH zarIraparyAptirindriyaparyAptiH pANApAnaparyAptiSAparyAptirmanaHparyAptizca / tatra yayA zaktyA karaNabhUtayA nuktamAhAraM khalarasarUpatayA kartuM samartho javati, | sA''hAraparyAptiH / yayA rasI jUtamAhAraM rasAsRDyAMsamedo'sthimAzukralakSNasaptadhAturUpatayA pariNamayati, sA zarIraparyAptiH / yayA dhAturUpatayA pariNamitAdAhArAdekasya dvayostrayANAM caturNA paJcAnAM vendriyANAM prAyogyANi ivyANyu| pAdAyaikapitryAdIndriyarUpatayA pariNamasya svasvaviSayeSu parijJAnasamartho bhavati sendriyaparyAptiH / yayA punaruvAsaprAyo saTIkaH // ||13||
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ vR0 24 |gyavargaNAda likamAdAyovAsarUpatayA pariNamayyAlambya ca muJcati, sohrAsaparyAptiH / yayA tu jApAprAyogyada likamAdAya | jASAtvena pariNamayyAlambya ca muJcati sA jASAparyAptiH / yayA punarmanoyogyavargaNAda likamAdAya manastvena pariNamayyAsamvya muJcanti sA manaHparyAptiH / etAzca yathAkramame kendriyANAM saMjJivarjAnAM dIndriyAdInAM saMjJinAM ca catuHpaJcaSaTsaGkhyA javanti / utpattiprathamasamaya eva ca yathAyathaM sarvApi yugapanniSpAdayitumArajaMte, krameNa ca niSThAmupayAMti / | tadyathA - prathamamAhAraparyAptistataH zarIraparyAptistata indriyaparyAptirityAdi, AhAraparyAptizca prathamasamaya evArajyate prathamasamaya eva niSpattimupapadyate, zeSAstu pratyekamantarmuhUrtena kAlena / thAhAraparyAptiH prathamasamaya eva niSpadyata iti | kathamavasIyate ? ucyate - iha jagavatA''ryazyAmena prajJApanAyAmAhArapade dvitIyodezake sUtramidamapATha - "AhArapaAttIe apattaNaM jaMte kiM AhArae zrAhArae ? goyamA no AhArae, aNAhArae" iti / tata zrAhAraparyAyAparyApto vigrahagatAvevopapadyate nopapAtakSetramAgato'pi, upapAtakSetramAgatasya prathamasamaya evAhArakatvAt, tata ekasAmayikyAhAraparyAptinivRttiH / yadi punarupapAtakSetramAgato'pyAhAraparyAyA'paryAptaH syAttata evaM sati vyAkaraNasUtramitthaM pavet -- "siya zrAhArae siya aNAhArae" yathA zarIrAdiparyAptiSu "siya zrAhArae siya zrAhArae" iti / sarvAsAmapi ca paryAptInAM parisamAptikAlo'ntarmuhUrttapramANaH / yathoktaparyAptisvarUpapratipAdikeyaM prakSepagAthA - " AhArasarIriMdiyaUsAsavarDa maNoni nivattI / hoi jarja daliyA, karaNaM pa sA u pattI // 1 // " AhArazarIrendriyovAsava| comanasAmajinirvRttiraniniSpattiryato dakhikAdala bhUtAt pujalasamUhAttasya dalikasya svasvaviSaye pariNamanaM prati yat
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 / saTIkA // 13 // PODARSHAN karaNaM zaktirUpaM sA pryaaptiH|| uktaparyAptisaGkhyAdipratipAdikA mAstisraH prakSepagAthAH-"zrAhAre a sarIre, tahiMdie zrANapANanAsAe / duti maNo vizra kamaso, pajattI jiNarakAyA // 1 // egidiesu cattAri, zrALa Azla ya paMca nave / beiMdiyAzyAeM, pajattI asannIeM // 2 // bappitha pajattI, bodhabA iMti sannijIvANaM / etrAhiM aNi-| battA, te ja apajattayA naNiyA // 3 // " sugmaaH||363|| idAnIM sakalazAstropasaMhAramAhaesA saMkhevatthA, navANa hiyacyAz samayAU / kahiyA ne saMghayaNI,saM khittayarIzmA vannA // 364 // | vyAkhyA-eSA'nantaroditasvarUpA saGgrahaNiH saMkSepArthA ne navatAM navyAnAM hitArtha samayAdAgamAt prajJApanAdirU|pAuddhRtya kathitA pratipAditA / saMkSiptatarA cAnyA saGgrahaNiriyaM vakSyamANA // 364 // tAmeva pratipAdayatisarIrogAhaNasaMghayaNasaMgaNakasAya hu~ti samAlesidiyasamugghAe, sannI vee a pajAttI // 365 // dichI desaNanANe, joguvaDhaMge tahA kimaahaare| uvavAyaliI samugghAya, cavaNaM gAgaI ceva // 366 // | vyAkhyA-patra prathamagAthAyAmAdye'rdhe prathamatRtIyagaNau paJcamAtrau, gAthAntaratvAt / etAni zarIrAdIni caturviMza- tisaGgyAni dhArANi saMkSiptatarA saGgrahaNiH / tatra zIryata iti zarIraM, tacca paJcaprakAra, tadyathA-audArikaM vaikriyamAhArakaM taijasaM kArmaNaM ca / amISAM ca zabdavyutpattiranyatrAnekazaH kRteti tato'vadhAryA, kevalaM svAmiviSayaprayojanapra 12
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** *** * LOGORAKASAMRAGES mANAvagAhanAsthityahapavadutvakRto nedaH zAstrAntare'bhidhIyate, sa vineyajanAnugrahAya daryate-tatra svAmikRto jedo yathA-tiryamanuSyANAmaudArikaM zarIraM, vaikriyaM devanArakANAM manuSyatirazcAM ca keSAzcittalabdhimatAM, zrAhAraka caturdazapUrva vidAM, tejasakArmaNe sarvasaMsAriNAM / viSayakRto do yathA-vidyAdharAnadhikRtyAnandIzvarAdaudArikasya viSayaH, jaGghAcAraNAn pratyArucakavaraparvatAt,UrdhvamunjayAn pratyApAemukavanAt ,vaikriyamasaGkhyakIpasamujaviSayaH,zrAhArakasya yAvanmahAvidehakSetrANi viSayaH, taijasakAmayoH sarvalokaH / prayojanakRto ledo yathA-audArikasya dharmAdharmasukhaduHkhakevalajJAnAvAptyAdi prayojanaM, vaikriyasya sthUlasUdIkAnekatvavyomagamana kSitigamanAdyanekalakSaNA vijUtiH, zrAhArakasya sUkSmArthaviSayasaMzayavicchedaH, taijasasyAhArapAkaH zApAnugrahapradAnasAmarthya ca, kArmaNasya javAntare gamanaM / pramANakRto do yathA-utkarSataH sAtirekayojanasahasramAnamaudArikaM, yojanalapramANaM vaikriyaM, istapramANamAhAraka, lokAyAmapramANe taijasakArmaNe / sthitikRto nedo yathA-zrIdArika jaghanyenAntarmuharta sthitikamutkarSatastripaThyopamasthitika, vaikriyaM jaghanyenAntarmuhUrta sthitikamutkarSatastrayastriMzatsAgaropamasthiti, zrAhArakaM jaghanyata utkarSato vA'ntarmuhUrta sthiti, taijasakArmaNe pravAhataH sarveSAmanAdinI javyAnAM saparyavasAne'navyAnAmaparyavasAne / aTpavaddutvakRto ledo yathA-sarvastokamAhAraka, taddhi kadAcitsaMjavati kadAcinna, kiyatpramANaM punastasyAntaramiti ceSucyate-jaghanyata ekaH samayaH, utkarSataH paemAsAH, yadApi saMjavati tadApi jaghanyenaikaM vA, utkarSato nava sahasrANi / zrAhArakazarIrenyo vaikriyazarIrANyasaGkhyeyaguNAni, nArakadevAnAmasaGkhyeyatvAt , teSAM cAvazyaM vaikriyazarIratvAt / tenya audArikaza * ** **
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ saTIka vRhatsaMga // 14 // VERMANEERINESCRIGARH rIrANyasaGkhyeyaguNAni, sakalatiryamanuSyANAM tatsaMjavAt / nanu tiryaJco'nantAstatkathamAnantye satyasaGkhyeyAni zarIrANi syuH ? ucyate-iha vividhAstiryazcastadyathA-pratyekazarIrAH sAdhAraNazarIrAzca, tatra ye pratyekazarIrAsteSAM jIvaM jIvaM pratyeka zarIra, ye sAdhAraNazarIrAsteSAmanantAnAmekaM zarIraM, tato yadyapyanantAstiryaJcastathApyasaGkhyeyAni zarIrANIti na kshciddossH| tecyo'pyanantaguNAni taijasakArmaNAni, svasthAne ca parasparaM tuTyAni, prati saMsArijIvaM teSAmavazyaMjAvAt |1|avgaahnaa zarIrapramANalakSaNA, sA ca nArakAdInAM prAgvarNitA / 2 / saMhananaM vajrarSajanArAcAdi poDhA, taccara hA prAgevoktaM / 3 / "saMgaNa ti" saMtiSThantyaneneti saMsthAnaM tacca vidhA-jIvAnAmajIvAnAM ca, tatra jIvAnAM poDhA samaca turasrAdi, tacca prAguktaM / ajIvAnAM paJcadhA, tadyathA-parimaemalaM vRttaM vyasraM caturasramAyataM ca / tatra parimaemalaM bahivRttAvasthitapradezamantaHzuSiraM yathA valayasya / vRttamapyevaMcUtameva, kevalamantaH zupirahInaM yathAdarzamaemalasya / vya trikoNaM / caturasraM catuSkoNaM / zrAyataM dIrgha / etAni sarvANi ghanaprataranedena vividhAni, punaH parimaemalamapahAya zeSA| eyojaHpradezajanitAni yugmapradezajanitAni ceti vidhA / tatraujaHpradezaM prataravRttaM paJcapradezaM paJcapradezAvagADhaM ca, tadyayA| ekaH paramANurmadhye, catvAraH krameNa pUrvAdiSu catasRSu dinu, sthApanA- / yugmapradezaM prataravRttaM bAdazapradezaM ghAdazapradezAvagADhaM ca tatra nirantaraM caturvAkAzapradezeSu catvAro'NavaH tatastatparipeNa zeSA aSTau- ujaHpradezaM dhanavRttaM saptapradeza saptapradezAvagADhaM ca, taccairva-tatraiva paJcapradeze prataravRtte madhyasthitasya paramANorupariSThAdadhastAccaikaiko'NuravasthApyate, tata evaM saptapradezaM navati / yugmapradeza chAtriMzatpradezaM, taccaivaM-pUrvoktasyaiva bAdazapradezAtmakasya pratara paJcapadeze prataravRttaparikSepeNa zeSA zraSTAyata kAdazamadezaM pAdaza-/
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttasyopari dvAdaza tata upariSThAdadhastAcca catvAra iti / ujaH pradezaM prataratryanaM tripradezaM tripradezAvagADhaM ca taccaivaM - pUrva tiryagaNuSyaM nyasyate, tata zrAdyasyAdha eko'Nu, sthApanA -:' / yugmapradezaM prataratryanaM paTUpradezaM SaTUpradezAvagADhaM ca, tatra tiryaG nirantaraM trayaH paramANavaH sthApyante, tata zrAdyasyAdha uparyadhojAvenANughayaM dvitIyasyAdha eko'NuH / jaMja:pradezaM ghanatryastraM paJcatriMzatpradezaM, taccaivaM-tiryagnirantarAH paJca paramANavaH sthApyante, teSAM cAgho'dhaH krameNa tiryageva catvArastrayoSAvekazceti paJcadazapradezAtmakaH prataro jAtaH, tatastasyopari sarvapaGkiSvantyAntyaparityAgena daza, tathaiva taDupari SaTU traya ekazcetyavaH sthApyAH, tata evaM paJcatriMzatpradezAtmakaM sthApanA - / yugmapradezaM ghanatryatraM catuSpadezAtmakaM tadyathA - pUrvoktasya tripradezAtmakasya tryasrasya saMbandhina ekasyANoruparye ko'NuravasthApyate / ujaHpradezaM prataracatusraM navapradezaM navapradezAvagADhaM ca tatra tiryagnirantaraM tripradezAstisraH paGkayaH sthApyante, sthApanA / yugmapradezaM prataracaturasraM catuHpradezaM catuHpradezAvagADhaM ca / tatra tiryagvipradeze ghe paGkI -sthApyete :: / ujaH pradezaM ghanacaturasraM saptaviMzatipradezaM, tatra navapradezAtmakasyaiva pUrvoktasya pratarasyAdha upari ca nava pradezAH sthApyante / tata ujaHpradezaM ghanacaturasraM javati, sthApanA / saiva yugmapradezaM ghanacaturasramaSTapradezAtmakaM taccaivaM catuHpradezAtmakasya pUrvoktasya pratarasyopari catvAro'nye paramANavaH | sthApyanta iti / tejaHpradezaM zreNyAyataM tripradezaM tripradezAvagADhaM ca tatra tiryagnirantaraM trayaH sthApyante 000 / yugmapradezaM zreyAyataM dhAtryAM tiryak sthitAyAM 00 / ujaHpradezaM pratarAyataM paJcadazapradezAvagADhaM, tatra paJcapradezAtmikAstisraH paGkayaH tiryak sthApyante / yugmapradezaM pratarAyataM SaTpradezaM SaTpradezAvagADhaM ca, tatra tripradezaM paGkiSayaM tiryak sthApyate ::: /
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ sttiikH|| AuruRAS vRhatsaM0 ujaHpradezaM ghanAyataM paJcacatvAriMzatpradeza, tatra pUrvoktasyaiva paJcadazapratarAyatasyAdha upari ca tathaiva paJcadaza paJcadazANavaH sthApyante / yugmapradezaM ghanAyataM bAdazapradeza, tatra prAguktasya SaTpradezasya pratarAyatasyopari tathaiva tAvanto'NavaH sthaapy||14|| nte / prataraparimaema viMzatipradeza, taccaivaM-prAcyAdiSu catasRSu dinu pratyekaM catvArazcatvAro'NavaH sthApyante, vidinu ca pratyekamekaiko'NuH, sthApanA- ghanaparimaemalaM catvAriMzatpradeza, tatra tasyA viMzatarupari tathaivAnyA viMzatiravasthApyate / itthaM caiSAM prarUpaNaM, ito'pi nyUnapradezatAyAM yathoktasaMsthAnAsaMjavAt / etatsaGghAhikAzcemA uttarAdhyayananiyuktigAthAH-"parimaemale ya vaTTe, taMse calaraMsa zraAyae ceva / ghaNapayarapaDhamavajA, japaese ya jumme ya // 1 // paMcaga bArasagaM khalu, sattaga battIsagaM ca vaTTammi / tiya bakkaga paNatIsA, cattAri ya hoMti sammi // 2 // nava ceva tahA cauro, sattAvIsA ya zrama canaraMse / tiga juga pannaraseva ya, bacceva yathAyae hoMti // 3 // paNayAlA bArasagaM, taha ceva ya zrAyayammi saMgaNe / vIsA cattAlIsA, parimaMjhalae ya saMgaNe // 4 // " "kasAya tti" kaSyante prANino'sminniti kaSaH saMsArastasyAyA lAjAH prAptayaH kaSAyAH krodhmaanmaayaalonaaH| te ca pratyekamanantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnasaMjvalanajedAca turdhA / teSAM ca svarUpamidaM-"jalareNupuDhavipakSayarAisariso calabiho koho / tiNasakhayAkar3iya, sekhatthaMnovamo mAyo Pu1 // mAyAvahigomuttimiMdasiMgaghaNavaMsamUkhasamA / khoho hakhidakhaMjaNakaddamakimirAgasArilo ||2||prkcnmaas vancarajAvakrIvANugAmiNo kamaso / devanaratiriyanArayagazsAhaNaheyavo naNiyA // 3 // " "sannATa tti" saMjJAnaM saMjJA, sA // 14 // TANA
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturvidhA, tadyathA - AhArasaMjJA jayasaMjJA maithunasaMjJA parigrahasaMjJA ca / "khesa tti" vizyate zliSyate karmaNA sahAnayeti lezyA kRSNAdivyasAcivyAdAtmanaH zujAzunarUpaH pariNAma vizeSaH / taduktaM - " kRSNA diSavyasAcivyAt pari| NAmo'yamAtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM lezyAzabdaH pravartate // 1 // sA ca poDhA, tadyathA - kRSNalezyA nIlalezyA kApotalezyA tejolezyA padmalezyA zukkalezyA / zrAsAM ca svarUpaM jambUphalakhAdakapaTU puruSadRSTAntenaivamavaseyaM - " jaha jaMbupAyayego, supakkaphalabhArana miyasAdggo / dino bahiM purisehiM, te biMtI jaMbu jarakemo // 1 // kiha pue bitego, AruhaNe hoU jIvasaMdeho / to biMdiUNa mUlAna, jarikamo tApi pAuM // 2 // bIyAha kimamhANaM, taruNA cinne | emahaMte / sAlA mahala chiMdaha, tai bei pasAhA // 3 // gotre calattha puNa paMcamago bei girahaha phalAI / bo | beI pariyA ee ciyakhAyahA ghettuM // 4 // ditassovA, jo beI eya hiMdimo mUlA / so vaTTa kiehAe, sAlamahallA cha nIlAe // 5 // havai pasAhA kAU, govA teU phalA ya pamhA e / pariyA ya sukkalesA, avA annaM imA| haraNaM // 6 // corA gAmavahatyaM, viNiggayA egu bei ghAe / jaM pAsaha taM sabaM, 5payaM cappayaM vAvi // 7 // bI | mANusa purise, ya ta sAuhe cajattho ya / paMcama junaMte, bagho puNa tatthimaM jai // 8 // kaM tA haraha dhaNaM, vIyaM mAraha mA kuha eyaM / kevala haraha dhaNaM tA, javasaMhAro imo tesiM // e // sa mAreha sI, vaha so kiNhalesa paripAme / evaM kameNa sesA, jA carimo sukkalemAe // 10 // tinni itthaM, apasatthA uvarimA pasatyArja / zraikhA pariharijaM, jazyavaM javarimAsuM tu // 11 // " "iMdiya tti" indriyANi sparzanAdIni "sparzanarasanaghANacakuH zrotrANIndri
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatsaM0 5yANi" iti vacanAt / tAni ca pRthvIkRmipipIlikAntramaramanuSyAdInAmekaikavRdhAni iSTavyAni / amISAM ca svarUpa | vyajAvajedajinnaM nandyadhyayanaTIkAto'vaseyaM / "samugghAe tti samudghAtaH sa ca saptaprakAra-"veyaNakasAyamaraNaMtie / // 14 // ya vecabie samugghAe / teyAhAre taha kevalI ya za satta nAyabA // 1 // " amISAM ca svarUpaM paJcasaGgrahaTIkAto vedi tavyaM / "sanni tti" saMjhA'sya vidyata iti saMjhI paJcendhyio manaHparyAptyA paryAptaH, itare tvasaMjhinaH pRthivIkAyAdayaH saMmUvibhapazcenjiyaparyavasAnAH / athavA saMjhI trividhaH-dIrghakAlikyupadezena hetuvAdopadezena dRSTivAdopadezena ca / tatra dIrghakAlikyupadezena karomyahaM kRtavAnahaM kariSyAmyahamityevaM trikAlaviSayasaMjJaH saMjhI, itrrtvsNjhii| hetuvAdopadezena saMjhI kAraNamadhikRtya, yathA kRmyAdayo'pi dharmAdyanninUtAstannirAkaraNAya prayatante, tasmAtte'pi saMjhinaH pratipattavyAH, dikevalaM teSAM dIrghakAlikI saMjJA nAsti / tathA cokta-"je puNa saMciMtecaM, kANisu visayavatthUsuM / baTuMti niyattati: ya, sadehaparipAlaNAhe ||1||paaenn saMpa ciya, kAsammi na yAvi dIhakAsammi (naa)| te heuvAyasannI, niccikA hoti assannI // 2 // " dRSTivAdopadezena samyagdRSTireva saMjhI, zeSAstvasaMjhinaH, hitAhitaprAptiparivarjanalakSaNasaMjhi-12 sAdhyaprayojanAkaraNAt / uktaM ca-"sammaddicI sannI, saMte nANe khau~vasamiyammi / assannI minnattami, digviAThavaeseNaM // 1 // " "veyatti" vedyate iti vedaH, sa ca tridhA, tadyathA-strIvedaH puruSavedo napuMsakavedazca 11 / "pakratti ti" paryAptayastAzca prAgevoktAH 12 // "diti ti" dRSTistridhA, tadyathA-samyagSTaSTimithyAdRSTiH samyagmithyAdRSTizca 13 // "dasaNe tti" darzanaM, taccaturdhA, tadyathA-cakkurdarzanamacakurdarzanamavadhidarzanaM kevaladarzanaM 14 / "nANa tti" jJAna, tacca 81 OGRAMMERCIAC-Tech
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAGARRESSANGAROO paJcaprakAra, tadyathA-matijJAnaM zrutajJAnamavadhijJAnaM manaHparyavajJAnaM kevakhajhAnaM ceti 15 / "joga tti" yogA manovAkAyAH 16 / "navajoga tti upayogaH, sa ca vividhaH-sAkAro'nAkArazca 17 / "kimAhAra ti" kimAhArako'nA-8 hArako vA jIva iti prazne "viggahagazmAvannA" ityAdhuktameva 17 / "uvavAu ti" upapatamabhupapAtaH prasUtirdevanArakANAM, sa ca prAgevoktaH 1e| "vitti" sthitirAyuSka, sA ca devanArakAdInAM prAgevokA 20 / "samugyAe ti" samudghAtaH khaDvayamacittamahAskandhasamudghAtaH, sa ca kevakhisamudghAtakrameNa aSTavyaH 11 / cyutizcavanaM, taccAmarAMdInAmadhastAyukta 22 / "gaitti" gamanaM gatirmanuSyAdInAM vibudhAdiSu 23 / "zrAgaitti" AgamanamAgatiH, vibudhAnAM manupyAdiSu, ghArapayasyApyartho nyopAdhaH pratipAdita eva // 365-366 // tadevaM saMkSiptAM saMkSitatarAM ca saGgrahaNimanidhAya sampratyAcAryo'nuzatatvamAtmano darzayannAhajaMjachiyaM suyA, puvAyariyakayamahava samaIe / khamiyatvaM suyaharehi, taheva suyadevayAe ya // 367 // vyAkhyA-athavA prakaraNAnihito'rtho viziSTazramaNaparyAyaprApyaH san kRpayA sarveSAmAsannIkRta ityAtmano'parAdhasthAnamAzavAha-"ja udhiya" ityAdi, yaddhRtaM zrutAt prajJApanAdeH kAlAntare prApyaM pUrvAcAryakRtaM vA yauddhRtamathavA svamatyA tatkSantavyaM zrutadharaiH, tathaiva zrutadevatayeti // 367 // sanaharAyA materdoSAdhyAkhyAtaM jo ydnythaa| zrutarnaH samastaM tat kSantavyaM bAkhabodhavat // 1 // saGgrahaNervivRttimimAM kRtvA yadavApi makhayagiriNeha / kuzakhaM tena khajantAM zrutvA sarve'pi jinavacanama // 2 // 4CRECRACHCARDCORECASCAMC
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ // sampUrNeyaM zrImalayagiriviracitA bRhatsaMgrahaNI vRttiH // HTHEASEMALSEISALMERLEHEALSEHRISERY