________________
मेघमहोदये
विराटदुण्ठपाञ्चाल सौराष्ट्रेषु च रौरवम् ॥ १३६ ॥ तथा राज्यपरावर्त्तो मालवेषु जनक्षयः । जीर्णदुर्गे भयं भङ्गः पत्तनेऽन्नमर्घता ॥१३७॥ नव्यमुद्राप्रकाशः स्याद् दक्षिणे सुखसम्पदः । द्रव्यक्षेत्र कालभावाभ्यासादेष विनिश्चयः ॥ १३८ ॥ ॥ इति शुक्रास्तगणेन देशवर्षज्ञानम् ॥
अथ मण्डत्तविचारख्या उत्पातेन देशेषु वर्षज्ञानम् । तत्र प्रथमाग्नेयमण्डलं यथा
कृत्तिका भरणी पुष्यं द्विदेवं पूर्वफाल्गुनी । पूर्वाभाद्रपदं पैत्र्यं स्मृतमाग्नेयमण्डलम् ॥ १३९ ॥ ययस्मिन् धूलिवर्षादेर्विकारः कोऽपि जायते । भूमिकम्पोऽशनेः पात उल्कापातोऽन्धकारिता ॥ १४० ॥ दर्शनं धूमकेतच ग्रहणं चन्द्रसूर्ययोः । रक्तवृष्टिज्वलदृष्टिरन्यद्वा किञ्चिदद्भुतम् ॥ १४१ ॥ तदाग्निमण्डलात् प्राज्ञो जानीयाद् भावि लक्षणम् ।
(२६)
और सौराष्ट्र इन देशों में महाकष्ट हों ॥। १३६ ।। तथा मालवा देश में राज्यपरिवर्तन हो और मनुष्यों का विनाश हो । जीर्ण किले को टूटने का भय तथा पट्टन में अन्न महँगा हों ॥ १३७ ॥ नवीन सिक्का चले और दक्षि में सुख संपदा हों। इसी तरह शुक्र का विचार द्रव्य क्षेत्र काल और भाव के अनुकूल करना चाहिये ॥ १३८ ॥
कृत्तिका भरणी पुष्य विशाखा पूर्वाफाल्गुनी पूर्वाभाद्रपद और मघा ये आयमण्डल के नक्षत्र हैं ॥ १३६ ॥ यदि इनमें धुलीवर्षादिका कोई विकार हो, भूमिकंप, वज्रपात, उल्कापात, अन्धकार १४० ॥ धूमकेतु का दर्शन, चन्द्र सूर्य का ग्रहण, रक्तवृष्टी अनिवृष्टि अथवा कोई अद्भुत वार्ता हो ॥ १४१ ॥ तो इस अग्निमण्डल से बुद्धिमान् भावी होनहार को जानें- -नेत्रों का रोग,
" Aho Shrutgyanam"